Intermodalni 1-1

SISTEM INTERMODALNOG TRANSPORTA Prof. dr Slobodan Zečević, dipl.inž.

1

TERMINOLOGIJA ‡ ‡ ‡ ‡ ‡

OGISTIKA Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

Multimodalni transport Intermodalni transport Kombinovani transport Bimodalni transport Integralni transport

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

2

OGISTIKA

TEHNOLOGIJE ‡ ‡ ‡ ‡ ‡ ‡ ‡ ‡ ‡ ‡ ‡ ‡ ‡

Huckepack Piggy back Ferroutage Road Rail transport Kengourou Traffic Combine Rail Route Semi Rail Road Railer Mark IV Ro La - Rollende Landstraβe Ro Mo – Rolling Motorway Rolling Road Rolling Highway

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

‡ ‡ ‡ ‡ ‡ ‡ ‡ ‡ ‡ ‡ ‡ ‡

Route Roulante Kombitrailer CodaE Transtrailer CarroBimodale Treiler Train Ro Ro (Roll on – Roll off) Lo Lo (Lift on – Lift off) LASH sistem SEABEE sistem BACAT sistem FIDER sistem

3

TERMINOLOGIJA ‡

‡

OGISTIKA Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

Multimodalni transport podrazumeva transport robe uz pomoć dva ili više vidova transporta. Intermodalni transport podrazumeva transport robe uz primenu dva ili više vidova transporta i tovarne jedinice, celog ili dela drumskog vozila bez istovara ili pretovara robe.

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

4

TERMINOLOGIJA ‡

OGISTIKA Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

Kombinovani transport je intermodalni transport kod koga se najveći deo transportnog puta prevaljuje železničkim ili vodnim prevozom, a početno-završne, sabirno distributivne operacije se obavljaju primenom drumskih transportnih sredstava.

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

5

TERMINOLOGIJA ‡

‡

OGISTIKA Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

Bimodalni transport – posebno konstruisane sedlaste poluprikolice koje se uz pomoć specijalnih postolja mogu prevoziti putem i šinama. Integralni transport je pojam koji je prihvaćen i bio u upotrebi u Jugoslaviji nekoliko decenija. Pored transporta kontejnera, delova vozila ili kompletnih vozila jednog vida transporta (drumskog, železničkog, vodnog) drugim vidom transporta, obuhvata i primenu paletnih sistema.

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

6

INTERMODALNI TRANSPORT ‡

OGISTIKA Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

Intermodalni transport je sistem koji podrazumeva transport robe “od vrata do vrata” uz primenu najmanje dva vida transporta, bez promene tovarno manipulativne jedinice, kao što su kontejneri, izmenjivi transportni sudovi, delovi ili kompletna vozila.

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

7

SISTEM INTERMODALNOG TRANSPORTA ‡

‡

OGISTIKA Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

Intermodalni transport podrazumeva specijalizovane tovarno-manipulativne jedinice i njima prilagođena transportna sredstva, terminale, mrežu terminala, saobraćajnu infrastrukturu, organizaciju transporta i operatere, strategije logističkih lanaca i telematske sisteme. Svaka od ovih komponenti sistema intermodalnog transporta je u izuzetno jakoj međuzavisnosti, tako da bilo koja promena na jednom području može izazvati promene u ostalim podsistemima.

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

8

ISTORIJAT – KAKO JE POČELO ‡

OGISTIKA Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

Početak intermodalnog transporta istorija nije zabeležila

Hucke-pack transport u Nemačkoj početkom II svetskog rata

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

9

ISTORIJAT – KAKO JE POČELO ‡

‡ ‡

‡

OGISTIKA Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

Ideja o primeni kontejnera u transportu, prema nekim podacima datira iz prve polovine 19. veka, kada je jedna firma iz Engleske ponudila prevoz određene robe u izmenjivim sanducima U Rusiji je krajem 19. veka obavljen prvi prevoz sa "smenjivim vagonom" U Americi je 1911. godine propagiran prevoz robe u kontejnerima, putem oglasa u novinama, a 1917. godine otpočeo je redovni prevoz kontejnera na železnici Dvadesetih godina u Americi drumski prevoznici su vozila koristili za prevoz robe i putnika – vikendom su skidali tovarni sanduk i postavljali klupe za prevoz putnika

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

10

ISTORIJAT – KAKO JE POČELO ‡

‡

‡

OGISTIKA Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

Ro-Ro tehnologija u Severnoj Americi, priobalni transport drumskih vozila brodom, u određenom momentu je ograničena pa su drumski prevoznici počeli da skidaju tovarni sanduk sa vozila i da ga transportuju brodom 1965. godine počinje da se razvija sistem transkontejnera velike nosivosti, razvija se sistem transporta "od vrata do vrata" kroz sve vidove transporta Uključivanje pomorskog prevoza u sistem transporta "od vrata do vrata" počelo je 1966. godine, kada je roba u kontejnerima, brodom kompanije Sea Land, stigla iz SAD u luku Roterdam.

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

11

UZROCI NASTANKA I RAZVOJA INTERMODALNOG TRANSPORTA ‡

‡

‡

‡

OGISTIKA Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

Nemogućnost pojedinih vidova transporta da se saobraćajno infrastrukturno povežu sa mnoštvom pošiljalaca i primalaca robe; Veliki troškovi transporta po jedinici robe na relacijama pojedinih vidova transporta (drumski, vazdušni); Zaštite robe od oštećenja, rastura, pri promeni vida transporta i manipulisanju u transportnim čvorovima; Zaštite životne sredine od negativnog uticaja robe;

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

12

UZROCI NASTANKA I RAZVOJA INTERMODALNOG TRANSPORTA ‡ ‡ ‡ ‡ ‡

‡

OGISTIKA Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

Zaštite životne sredine od negativnog uticaja drumskog transporta; Racionalizacija potrošnje i zaštita energetskih resursa; Smanjenje robnih manipulacija i ubrzanje protoka robe; Povećanje pouzdanosti isporuke; Bolje iskorišćenje transportnih sredstava kraćim zadržavanjem na utovarno-istovarnim, pretovarnim manipulacijama; Lakše obeležavanje, identifikacija i praćenje robe.

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

13

SISTEM INTERMODALNOG TRANSPORTA

OGISTIKA Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

TOVARNO MANIPULATIVNA JEDINICA LOGISTIČKE STRATEGIJE

TRANSPORTNA SREDSTVA

SISTEM INTERMODALNOG TRANSPORTA

TELEMATIKA

OPERATERI, UDRUŽENJA

ORGANIZACIJA TRANSPORTA

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

SAOBRAĆAJNA INFRASTRUKTURA

TERMINALI LOGISTIČKI CENTRI

MREŽA TERMINALA

14

Tovarno manipulativna jedinica ‡ ‡ ‡

‡

OGISTIKA Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

često se u literaturi zove LOGISTIČKA JEDINICA može biti paleta, kontejner, deo vozila, kompletno vozilo tovarno-manipulativne jedinice podležu određenim STANDARDIMA, ali mogu biti i nestandardne po obliku, dimenzijama, težini, materijalu, itd. UNIFIKACIJA i KODIFIKACIJA tovarnomanipulativnih jedinica

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

15

Transportna sredstva ‡

‡

OGISTIKA Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

Svaki vid saobraćaja ima specijalizovana transportna sredstva za pojedine tehnologije. Karakteristike sa aspekta kapaciteta: „ „ „

kamion – 1-4 TEU, železnička kompozicija – oko 60 TEU, brod – 6000 – 15000 TEU

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

16

Saobraćajna infrastruktura ‡ ‡

OGISTIKA Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

multimodalni koridori, svetlosni profili

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

17

Terminali – logistički centri ‡

OGISTIKA Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

Terminali, logistički centri predstavljaju: „ „ „

mesto pretovara jedinica IT, mesto promene vida transporta mesto čuvanja, nagomilavanja i skladištenja robe

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

18

Terminali – logistički centri Vazdušni transport

Železnički transport

Drumski transport

Vodni transport

T

OGISTIKA Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

INTERMODALNI, KOMBINOVANI, MULTIMODALNI, BIMODALNI SISTEMI TRANSPORTA SU NEZAMISLIVI BEZ SPECIJALIZOVANIH TERMINALA

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

19

Terminali – logistički centri

OGISTIKA Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

daljinski transport distributivni

T

transport

sabirni transport tranzitni transport

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

20

Terminali – logistički centri ‡

Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

Najčešće su specijalizovani, što zavisi od: „ „

„

„

‡

OGISTIKA

vida transporta, funkcije u logističkim lancima (sabirni, distributivni, TRANSHIPMENT, FIDER, HUB and SPOKE,....) tehnologije, transportnog sredstva i tovarno manipulativne jedinice – kontejnerski, hucke – pack, ro – ro, .... makro i mikro lokacije itd.

Sve ovo utiče na strukturu, veličinu, tehnologiju u samom terminalu

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

21

Terminali – logistički centri

OGISTIKA Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

HUB

SPOKE

HUB and SPOKE koncept Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

22

Terminali – logistički centri ‡

„ „

‡

Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

Kontejnerski terminali: „

‡

OGISTIKA

kopneni drumsko-železnički, rečni, pomorski

Veličina transportnog sredstva i organizacija prevoza utiču na KONCEPT TERMINALA Brodovi sa preko 6000 TEU (Twenty Equivalent Units) utiču na planiranje terminala budućnosti, kao što je projekat SPEEDPORT terminala

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

23

Terminali – logistički centri

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

OGISTIKA Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

24

Mreža terminala ‡

OGISTIKA Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

Terminali se specijalizuju i povezuju u mrežu na mikro, meta i makro prostorno tehnološkom planu, i to: „

„ „

Beograd kao intermodalna logistička platforma, ili Luka Marselj, Singapur koje imaju više kontejnerskih, Ro – Ro terminala Nacionalne mreže: Srbija, Nemačka, Italija, Francuska,.... Evropska mreža: INTEGRISANI TRANSPORT EVROPE

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

25

Mreža terminala ‡

OGISTIKA Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

EUROPLATFORMS – 1991. godine osnovan kao udruženje nacionalnih unija centara Francuske, Italije, Španije, itd. „ „

asocijacija danas obuhvata 10 zemalja, preko 80 centara i preko 1200 operatera definisali su USLOVE i KRITERIJUME za ulazak u mrežu

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

26

Mreža terminala

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

OGISTIKA Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

27

OGISTIKA

Mreža RTC-a Italije Trento

NOVARA

Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

VERONA CERVIGNANO

TORINO RIVALTA SCRIVIA PARMA Prato LIVORNO

planirano

Orte NAPOLI

Venezia PADOVA Rovigo BOLOGNA Ancona Pescara Bari

Salerno

funkcioniše Catania Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

28

OGISTIKA

Organizacija transporta

Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

Učesnici

‡

pošiljalac ‡

realizator transporta

prevoznik

pošiljalac

Linijske veze, grupne pošiljke, ... „

‡

ugovarač transporta

kompanija Kombiverkehr u Nemačkoj ima 250 linija koje povezuju 50 terminala.

Dokumentacija „

u multimodalnom transportu postoji samo jedan dokument koji pokriva sve vidove transporta – Multimodal Transport Documents (MTD)

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

29

Operateri – udruženja ‡

OGISTIKA Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

U realizaciji transporta treba povezati više učesnika, a time se bave različita udruženja i organizacije: „ „ „

Nacionalna železnička i transportna udruženja, Specijalne firme u okviru udruženja: TRANSFRACHT, INTERCONTAINER, INTERFRIGO Multimodalni transportni operateri, MTO – Multimodal Transport Operators, koji obuhvataju: ‡ ‡ ‡ ‡

špeditere, vozare, specijalizovana preduzeća davaoce usluge i lučke firme

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

30

Operateri – udruženja ‡

OGISTIKA Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

Na međunarodnom nivou rad nacionalnih društava koordinira Međunarodna unija za eksploataciju drumsko železničkog transporta (Union International Rail Route – UIRR).

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

31

OGISTIKA

Članice UIRR-a ‡ ‡ ‡ ‡ ‡ ‡ ‡

‡ ‡ ‡

Adria Kombi - Slovenija Bohemiakombi - Češka republika BTZ – Nemačka Cemat - Italija Combiberia – Španija Crokombi - Hrvatska CTL Combined Transport Ltd. – Velika Britanija Hungarokombi – Mađarska Hupac – Švajcarska Kombiverkehr – Nemačka

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

‡ ‡ ‡ ‡ ‡ ‡ ‡ ‡ ‡ ‡

Novatrans - Francuska Ökombi - Austraija Polkombi - Poljska Portif - Portugalija Rocombi – Rumunija Swe-Kombi – Švedska Kombi-Dan - Danska KombiNor – Norveška Trailstar - Holandija T.R.W. Transport Route-Wagon - Belgija

32

Telematika (TELEkomunikacije + inforMATIKA) ‡

‡

OGISTIKA Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

Mnoga rešenja su prisutna, imaju različite nazive i različite funkcije (na primer: CIRR – Computer Integrated Railroading, MDS – Transmodal, ALI BABA, itd.). Sva rešenja idu u pravcu potpune integracije: informacionih, upravljačkih, realizatorskih i kontrolnih funkcija u globalnim logističkim mrežama. Cilj je kompletni pregled toka transporta od vrata do vrata.

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

33

Telematika (TELEkomunikacije + inforMATIKA) ‡

OGISTIKA Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

Sistem mora da omogući: „ „ „ „

pojednostavljenje svih operacija, poboljšanje proizvodnosti sistema, optimizaciju procesa u terminalima, upravljanje i kontrolu transportnih sistema (kontejnerski park, vozni park, itd.)

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

34

Strategije logistike ‡ ‡ ‡ ‡ ‡

OGISTIKA Saobraćajni fakultet Odsek za logistiku INTERMODALNI TRANSPORT 1

JIT - Just In Time, MOB – Make Or Buy, Insourcing, Outsourcing 3PL – Third Party Logistics 4PL – Fourth Party Logistics

Predavanje 1: Sistem intermodalnog transporta

35