HAP NOTLARI UPDATED (1).pdf

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] BAŞARIYLA BİTİRDİĞİMİZ BİR KAÇ ÇOK BÜYÜK PROJE:

ÖNEMLİ HATIRLATMA *Yorum soruları ham bilgiyi kullanma yeteneğinizle ilgilidir. *Hap bilgilerde tüm bilgiler bulunmaz. Özet dökümandır. Önemli yerleri içerir. *Değişen hususlar için önce lütfen yönetmelik ve kanunları okuyunuz. *Notlarda birbiriyle çelişen yerler için yönetmeliklere bakınız.

ÇALIŞMA ÖNERİSİ: * Hap notları öğrenerek bitirin. * Bol bol soru çözün. Paylaştığım 5000’in üzerinde soruları çözünüz.(Denemeler,testler,çek kopart testler,karışık sorular vb.) *Küçük notlar alın..Sürekli tekrar edin. *Çıkmış sorulara bakın...

Daha evvelki sınav başarılamız %90’ın altına hiç inmemiştir. En son sınavda derece yapan arkadaşlarımızda benim notlardan çalıştılar. Ve başarımız %95’oldu.

http://www.yamata.com.tr/en

HAYIRLI DUALARINIZI EKSİK ETMEYİNİZ.

1|Page

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] BÖLÜM 1:

YENİLEME SÜRELERİ

EĞİTİM ÇOK TEHLİKELİ TEHLİKELİ AZ TEHLİKELİ

2|Page

1 2 3 ESRA

SAĞLIK

RİSK

ACİL EYLEM PLANI

GÖZETİMİ 1 3 5

DEĞERLENDİRME 2 4 6

2 4 6

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

ACİL DURUM EKİPLERİ İşveren; işyerlerinde tehlike sınıflarını tespit eden Tebliğde belirlenmiş olan çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 30 çalışana, tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 40 çalışana ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 50 çalışana kadar; a) Arama, kurtarma ve tahliye, b) Yangınla mücadele,

3|Page

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

4|Page

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

5|Page

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] OSGB’lerin yetki aldıkları adresin bulunduğu il sınırları dışında hizmet verebilmesi için o ilde şube açmaları zorunludur. Ancak niteliği gereği birden fazla ilde yürütülmesi gereken yol ve nakil hattı inşası veya bakımı gibi işlerde hizmet alınan OSGB’nin işin yapıldığı illerden herhangi birisinde yetkilendirilmiş olması yeterlidir.

6|Page

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

7|Page

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

8|Page

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

ÇALIŞTIRMA YAŞI VE ÇOCUKLARI ÇALIŞTIRMA YASAĞI ** On beş yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır. Ancak, on dört yaşını doldurmuş ve zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış olan çocuklar; bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabilirler. On dört yaşını doldurmamış çocuklar ise bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde yazılı sözleşme yapmak ve her bir faaliyet için ayrı izin almak şartıyla çalıştırılabilirler . 2015 değişiklik

** “Zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış ve örgün eğitime devam etmeyen çocukların çalışma saatleri günde yedi ve haftada otuz beş saatten; sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde çalışanların ise günde beş ve haftada otuz saatten fazla olamaz. Bu süre, on beş yaşını tamamlamış çocuklar için günde sekiz ve haftada kırk saate kadar artırılabilir.” 2015 değişiklik

9|Page

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

10 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] Ücretli İzinler ** Evlenme -----3 gün ** evlat edinme----3 gün ** ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü----3 gün ** eşinin doğum yapması ---- 5 gün Değişen husus: **yer altı maden işçilerinde çalışma süresi günde en çok 7,5 saat haftada ise 37,5 saattir.

11 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

**Süresi bir yıl ve daha fazla olan iş sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılması zorunludur

**Nitelikleri bakımından en çok otuz iş günü süren işlere süreksiz iş, bundan fazla devam edenlere sürekli iş denir.

**4857 sayılı İş Kanununda yer alan iş güvencesi hükümlerinden Belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçiler yararlanamaz. **Aynı il sınırları içerisinde 50 ve daha üzeri işçi çalıştıran işverenler mevcut çalışanlarının %3’ü kadar engelli personel çalıştırmakla yükümlüdürler. Bu oran özel sektör için uygulanan orandır, kamu işyerleri için mevcut çalışan sayısının %4’ü kadardır. **Örneğin özel sektör için, 70 işçinin çalıştığı bir işyerinde 70*%3=2,1 hesabıyla en az 2 engelli işçinin istihdam edilme zorunluluğu bulunmaktadır. Küsuratlı rakamlarda virgülden sonraki yarım ve yukarısı olan rakamlar yukarıya, yarımın altındaki küsuratlar ise aşağıya yuvarlanır. Engelli çalışanlar, toplam işçi sayısına dâhil edilmez. **2015 değişikliğine göre İşçiye; evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde üç gün, eşinin doğum yapması hâlinde ise beş gün ücretli izin verilir. İşçilerin en az yüzde yetmiş oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık 12 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, bir yıl içinde toptan veya bölümler hâlinde on güne kadar ücretli izin verilir. **DEVLET MEMURLARINDA İSE; 657 sayılı Kanunun “Mazeret izni” başlıklı 104 üncü maddesinin B fıkrası şu şekildedir: “(Değişik:13.2.2011-6111/106 md.) Memura, eşinin doğum yapması halinde, isteği üzerine on gün babalık izni; kendisinin veya çocuğunun evlenmesi ya da eşinin, çocuğunun, kendisinin veya eşinin ana, baba ve kardeşinin ölümü hallerinde isteği üzerine yedi gün izin verilir.”

**Denkleştirme esasının uygulandığı hallerde, işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık iş süresini aşmamak koşulu ile bazı haftalarda toplam 45 saati aşsa dahi bu çalışmalar fazla çalışma sayılmaz. **Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının %50 kadar yükseltilmesi suretiyle ödenir. **Haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle 45 saatin altında belirlendiği durumlarda yasada belirtilen esaslar dahilinde uygulanan ortalama haftalık çalışma süresini aşan ve 45 saate kadar yapılan çalışmalar fazla sürelerle çalışmadır. **Fazla sürelerle çalışmalarda, her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının %25 yükseltilmesiyle ödenir. **Bir işçi fazla çalışma yaptığında isterse fazla çalıştığı her saat karşılığında 1,5 saatlik bir süreyi serbest zaman olarak kullanabilir. **Fazla sürelerle çalışan bir işçi isterse fazla sürelerle çalıştığı her saat karşılığında 75 dakikalık bir süreyi serbest zaman olarak kullanabilir. **İşçi hak ettiği serbest zamanı 6 ay zarfında çalışma süreleri içinde ve ücretinde bir kesinti olmadan kullanır.

13 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

*Sanayi, Ticaret Ve Orman İşlerinden Sayılan İşlere İlişkin Yönetmeliği’nin dayanağı 4857 sayılı kanunun 111 maddesidir. Toplu işten çıkarma sayılması aşağıdaki oranlara göredir; **20 ile 100 işçi arasında ise, en az 10 işçinin işten çıkarılması **101 ile 300 işçi arasında ise, en az %10 oranında işçinin işten çıkarılması **301 ve daha fazla ise, en az 30 işçinin işten çıkarılması **Vardiyalı ve Gece Çalışmaları iş ortamında en fazla 11 saat uygulanır. ** Bir çalışma haftası gece çalıştırılan işçilerin, ondan sonra gelen ikinci çalışma haftası gündüz çalıştırılmaları suretiyle postalar sıraya konur. **Gece ve gündüz postalarında iki haftalık nöbetleşme esası uygulanır. ** Postası değiştirilecek işçi kesintisiz en az 11 saat dinlendirilmeden diğer postada çalıştırılamaz. 6331 DEKİ ÖNEMLİ HUSUSLAR Önleme: İşyerinde yürütülen işlerin bütün safhalarında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili riskleri ortadan kaldırmak veya azaltmak için planlanan ve alınan tedbirlerin tümünü, Risk: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimalini, Tehlike: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelini, İşverenin genel yükümlülüğü ** Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar. ** İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar. ** Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır. ** Çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu göz önüne alır. ** Yeterli bilgi ve talimat verilenler dışındaki çalışanların hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri alır. 14 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] --- İşyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet alınması, işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz. --- Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği alanındaki yükümlülükleri, işverenin sorumluluklarını etkilemez. --- İşveren, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin maliyetini çalışanlara yansıtamaz.

Çalışmaktan kaçınma hakkı ** Ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalan çalışanlar kurula, kurulun bulunmadığı işyerlerinde ise işverene başvurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasına karar verilmesini talep edebilir. Kurul acilen toplanarak, işveren ise derhâl kararını verir ve durumu tutanakla tespit eder. Karar, çalışana ve çalışan temsilcisine yazılı olarak bildirilir. ** Kurul veya işverenin çalışanın talebi yönünde karar vermesi hâlinde çalışan, gerekli tedbirler alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınabilir. Çalışanların çalışmaktan kaçındığı dönemdeki ücreti ile kanunlardan ve iş sözleşmesinden doğan diğer hakları saklıdır. ** Çalışanlar ciddi ve yakın tehlikenin önlenemez olduğu durumlarda birinci fıkradaki usule uymak zorunda olmaksızın işyerini veya tehlikeli bölgeyi terk ederek belirlenen güvenli yere gider. Çalışanların bu hareketlerinden dolayı hakları kısıtlanamaz. SAĞLIK GÖZETİMİ İşveren; Aşağıdaki hallerde çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlamak zorundadır: 1) İşe girişlerinde. 2) İş değişikliğinde. 3) İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri hâlinde. 4) İşin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen düzenli aralıklarla. --Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışacaklar, yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatılamaz. -- Sağlık gözetiminden doğan maliyet ve bu gözetimden kaynaklı her türlü ek maliyet işverence karşılanır, çalışana yansıtılamaz. -- Sağlık muayenesi yaptırılan çalışanın özel hayatı ve itibarının korunması açısından sağlık bilgileri gizli tutulur.

15 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] ***İş yeri tehlike sınıflarının tespitinde o iş yerinde yapılan asıl iş dikkate alınır. Risk değerlendirmesi yapılırken aşağıdaki hususlar dikkate alınır;

nç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanların durumu.

Ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalan çalışanlar kurula, kurulun bulunmadığı işyerlerinde ise işverene baĢvurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasına karar verilmesini talep edebilir. Kurul veya işverenin çalışanın talebi yönünde karar vermesi hâlinde çalışanlar; . emdeki ücretlerini tam olarak alırlar. kalır.

**İş kazaları kazadan sonraki 3 iş günü içinde işveren tarafından bildirilir **Sağlık hizmeti sunucuları veya işyeri hekimi tarafından kendisine bildirilen meslek hastalıklarını,öğrendiği tarihten itibaren 3 iş günü içinde işveren tarafından bildirilir. **Sağlık hizmeti sunucuları kendilerine intikal eden iş kazalarını, yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucuları ise meslek hastalığı tanısı koydukları vakaları en geç 10 gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirir.

**Sağlık gözetiminden doğan maliyet ve bu gözetimden kaynaklı her türlü ek maliyet işverence karşılanır, çalışana yansıtılamaz. Çalışanlara verilecek eğitimler konusunda;

işlerde,yapacağı işle ilgili mesleki eğitim aldığını belgeleyemeyenler çalıştırılamaz. söz konusu kazanın veya meslek hastalığının sebepleri, korunma yolları ve güvenli çalışma yöntemleri ile ilgili ilave eğitim verilir. rhangi bir sebeple 6 aydan fazla süreyle işten uzak kalanlara, tekrar işe başlatılmadan önce bilgi yenileme eğitimi verilir. gerekli eğitimin verilmesini sağlar. Verilecek eğitimin maliyeti çalışanlara yansıtılamaz. 16 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] şma süresinin üzerinde olması hâlinde, bu süreler fazla sürelerle çalışma veya fazla çalışma olarak değerlendirilir. **İşveren, yerine getirildiği tarihten itibaren 6 iş günü içinde, yetkili iş mahkemesinde işin durdurulması kararına itiraz edebilir. Mahkeme itirazı öncelikle görüşür ve 6 iş günü içinde karara bağlar. Mahkeme kararı kesindir.

BÖLÜM 2: **Tüzükler yayınlanmadan önce Danıştay onayından geçer. **Kanunlar;

maddeleri farklı zamanlarda da yürürlüğe girer – yürütmenin durdurulması davaları Anayasa Mahkemesine açılır ’ya aukırılık durumunu belirleyen hakim de Anayasa Mahkemesine iptal davası açabilir *İşverenin, iş akdinden doğan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini alma borcunu düzenleyen hukuk kuralı Borçlar Kanunu içinde yer alır. **Bir iş kazası neticesinde hayatını kaybeden bir işçinin aşağıdaki yakınları destekten yoksun kalma tazminatından yararlanabilir;

17 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

**Cıva izabe fırınlarında ve elementer cıva bulunan ocaklarda görülen işlerde 6 saat çalışılabilir ** Kurşun izabe fırınlarının teksif odalarında biriken kuru tozları kaldırma işlerinde 4 saat çalışılabilir. ** Karbon sülfürden etkilenme riski bulunan işlerde 6 saat çalışılabilir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bağlıdır;

Güvenliği Merkezi Müdürlüğü (İSGÜM)

ILO'nun temel stratejik hedefleri; • Kadın ve erkeklerin insana yakışır işlere sahip olabilmeleri için daha fazla fırsat yaratmak, • Çalışma yaşamında standartlar, temel ilke ve haklar geliştirmek ve gerçekleştirmek. • Sosyal koruma programlarının kapsamını ve etkinliğini artırmak, • Üçlü yapıyı ve sosyal diyalogu güçlendirmek Uluslararası Çalışma Örgütü (International Labour Organization-ILO) -merkezi İsviçre –Cenevre -1919 yılında kuruldu. Türkiye ILO’ya 1932 yılında üye olmuştur. -Birleşmiş Milletler içinde ILO eşit katılımlı işçi ve işveren örgütleri ve de hükümetin yönetim organları ile birlikte üçlü bir yapı oluşturmaktadır. -ILO Uluslararası Çalışma Konferansı Üye ülkeler her yıl Haziran ayında Cenevre'de toplanırlar. İkisi hükümet delegesi diğer ikisi ise her üye ülkenin çalışanlarının ve işverenlerinin her birini temsilen katılan delegelerden olmak üzere üye ülkelerin her birinin 4 delegesinden oluşur. 18 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) - merkezi İsviçre –Cenevre -1948 yılında kuruldu. Türkiye Dünya Sağlık Örgütü Anayasası’nı onaylayarak WHO’ ya resmen üye olmuştur.

* İlk iş hekimliği kitabı De Morbis Metallici -------Paraselsus, *maden ocaklar›nda tozu önlemek için yazılan kitap De Re Metallica ------Agricola *Bilimsel esaslara dayalı olarak iş sağlığı ve güvenliği konusunun ele alınması+meslek hastalıkları kitabı “De Morbis Artificum Diatriba +iş güvenliğinin babası+ergonomi ile ilgili hususlar--------Bernardino Ramazzini *baca temizleme işinde çalışanların kanser hastalığınına yakalanması hususu------- Percival Pott *Bilimsel yöntemlerle iş analizi çalışmalarını başlatan ----Taylor *ilk iş güvenliği va sağlığı kanunlarının çıkarıldığı ülke-----İngiltere *iş kazalarına tazminat ödenmesi ilk ülke------Almanya *Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliği alanında ilk düzenlemeler-------kömür madenleri için *Dilaver Paşa Nizamnamesi, padişahın onayından geçmemekle birlikte Ereğli Kömür Havzası’nda uygulanmıştır

19 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

İŞYERİNDE İŞİN DURDURULMASI **İşyerinde işin bir bölümünü veya tamamını durdurma kararı vermeye yetkili heyet 3 müfettişten oluşur. **İşyerinde işin bir bölümünü veya tamamını durdurma kararı vermeye yetkili heyet başkanı İş Teftiş Kurul Başkanlığı tarafından belirlenir. **Heyet, kendisine intikal eden raporlar üzerinde gerekli incelemeyi yapar ve kararını, müfettişin tespit tarihinden itibaren 2 gün içerisinde verir. ** Heyet işin durdurulmaması yönünde karar verirse, rapor İşleme konulmaz ve Kurul Başkanlığına iletilir. Yapılacak iş durdurma işlemleri sırasında zor kullanılmasını gerektiren durumların varlığı halinde güvenliği sağlamak için Mülki idare amirinden kolluk personeli görevlendirilmesi talebinde bulunulabilir İşin durdurulması kararı, mülki idare amiri tarafından 24 saat içinde yerine getirtilir İşin durdurulması kararında belirtildiği şekilde, işyerinin bir bölümü veya tamamında iş durdurulur. Durdurma kararına ilişkin mühürleme işlemi mülki idare amirinin emriyle gerçekleştirilir. Durumu belirleyen bir tutanak düzenlenir. Düzenlenen tutanağın bir nüshası işyeri dosyasına konulmak üzere ilgili il müdürlüğüne gönderilir. Durdurmayla ilgili belgeler il müdürlüğünde saklanır. İşveren, işin durdurulmasına sebep olan hususların giderilmesi için mühürlerin geçici olarak sökülmesi ile ilgili talebini Dilekçeyle ilgili il müdürlüğüne iletir.

İşin durdurulması karşısında işverenin mühürlerin geçici olarak sökülmesi talebi ile ilgili olarak; ve bu dosyanın elektronik kopyası İl Müdürlüğüne sunulur

beraber Kurul Başkanlığına gönderir. nlığı, işverenin mühürlerin geçici olarak sökülmesi talebini heyete intikal ettirir. .

20 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] Durdurma kararının kaldırılması konusunda; için ilgili il müdürlüğüne yazılı talepte bulunur. ortamda sunulan eklerle beraber Kurul Başkanlığına iletir. neden olan hususların giderildiğinin belirtilmesi halinde, heyet tarafından gerekli inceleme yapılır ve bildirimin yapıldığı tarihten itibaren en geç 7 gün içerisinde karar verilir. müdürlüğüne bildirilir. ldırılması kararının gereği kendisine intikalinden itibaren 24 saat içerisinde yerine getirtilir. giderilmediğinin tespit edilmesi halinde ise durdurma kararının devamı yönünde alınan karar, ilgili raporla beraber işverene tebliğ edilmek ve işyeri dosyasında saklanmak üzere ilgili il müdürlüğüne iletilir.

21 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

22 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

23 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

24 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

25 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

BÖLÜM 3:

26 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

27 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

28 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

29 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

30 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

31 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

32 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

33 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

BÖLÜM 4:

34 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

Grup 1 biyolojik etkenler: İnsanda hastalığa yol açma ihtimali bulunmayan biyolojik etkenler. Grup 2 biyolojik etkenler: İnsanda hastalığa neden olabilen, çalışanlara zarar verebilecek, ancak topluma yayılma olasılığı olmayan, genellikle etkili korunma veya tedavi imkânı bulunan biyolojik etkenler. Grup 3 biyolojik etkenler: İnsanda ağır hastalıklara neden olan, çalışanlar için ciddi tehlike oluşturan, topluma yayılma riski bulunabilen ancak genellikle etkili korunma veya tedavi imkânı olan biyolojik etkenler. Grup 4 biyolojik etkenler: İnsanda ağır hastalıklara neden olan, çalışanlar için ciddi tehlike oluşturan, topluma yayılma riski yüksek olan ancak etkili korunma ve tedavi yöntemi bulunmayan biyolojik etkenler.

35 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

36 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] RİSKLERİN AZALTILMASI İşveren çalışanların maruziyet düzeyinin en aza indirilmesi için özellikle aşağıdaki önlemleri alır: 1) Maruz kalan veya kalabilecek çalışan sayısı, mümkün olan en az sayıda tutulur. 2) Çalışma prosesleri ve teknik kontrol önlemleri, biyolojik etkenlerin ortama yayılmasını önleyecek veya ortamda en az düzeyde bulunmasını sağlayacak şekilde düzenlenir. 3) Öncelikle toplu koruma önlemleri alınır veya maruziyetin başka yollarla önlenemediği durumlarda kişisel korunma yöntemleri uygulanır. 4) Hijyen önlemleri, biyolojik etkenlerin çalışma yerlerinden kazara dışarıya taşınması veya sızmasının önlenmesi veya azaltılmasını sağlamaya uygun olur. 5) Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliğinde yer alan ilgili diğer uyarı işaretleri de kullanılır. 6) Biyolojik etkenleri içeren kazaların önlenmesine yönelik plan hazırlanır. 7) Gerektiğinde, kullanılan biyolojik etkenlerin muhafaza edildikleri ortam dışında bulunup bulunmadığının belirlenmesi için uygun ölçümler yapılır. 8) Atıkların, gerektiğinde uygun işlemlerden geçirildikten sonra çalışanlar tarafından güvenli bir biçimde toplanması, depolanması ve işyerinden uzaklaştırılması, güvenli ve özel kapların kullanılması da dâhil uygun yöntemlerle yapılır. 9) Biyolojik etkenlerin işyeri içinde güvenli bir şekilde kullanılması ve taşınması için gerekli düzenlemeler yapılır.

ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ VE BİLGİLENDİRİLMESİ a) Olası sağlık riskleri. b) Maruziyeti önlemek için alınacak önlemler. c) Hijyen gerekleri. ç) Koruyucu donanım ve giysilerin kullanımı ve giyilmesi. d) Herhangi bir olay anında ve/veya olayların önlenmesinde çalışanlarca yapılması gereken adımlar. ** Grup 2 biyolojik etkenler için koruma düzeyi en az 2 olan, Grup 3 biyolojik etkenler için koruma düzeyi en az 3 olan, Grup 4 biyolojik etkenler için koruma düzeyi en az 4 olan, çalışma alanlarında yürütülür. **İnsanda hastalığa yol açabilecek fakat asıl amaçları kültür veya onların konsantre halinde bulunmaları gibi biyolojik etkenlerle çalışmak olmayan, biyolojik etkenleri içerip içermediği belirsiz olan maddelerle yapılan laboratuvar çalışmalarında koruma düzeyi en az 2 olan önlemler uygulanır. **Bakanlıkça daha alt düzeydeki koruma önlemlerinin yeterli olduğu belirtilmedikçe, gerekli olduğu bilinen ya da şüphelenilen durumlarda koruma düzeyi 3 veya 4 olan önlemler uygulanır. **Çalışanlar için ciddi sağlık riski oluşturabilecek, ancak kesin bir değerlendirme yapılamayan biyolojik etkenlerle çalışmaların yapıldığı tüm işyerlerinde koruma düzeyi en az 3 olan önlemler alınır.

BİYOLOJİK ETKENLERE MARUZİYETİN OLABİLECEĞİ BAZI İŞLER LİSTESİ 1234567-

Gıda üretilen fabrikalarda çalışma. Tarımda çalışma. Hayvanlarla ve/veya hayvan kaynaklı ürünlerle çalışma. Sağlık hizmetlerinin verildiği yerlerde, karantina dahil morglarda çalışma. Mikrobiyolojik teşhis laboratuvarları dışındaki klinik, veterinerlik ve teşhis laboratuvarlarındaki çalışma. Atıkları yok eden fabrikalarda çalışma. Kanalizasyon, arıtma tesislerindeki çalışma.

37 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] Bu göstergeler aşağıdaki harflerle ifade edilir. A: Olası alerjik etkileri olan. D: Bu biyolojik etkene maruz kalan çalışanların listesinin bilinen son maruziyetten sonra 15 yıldan daha fazla saklanması gereken. T: Toksin üretimi olan. V: Etkili aşısı bulunan.

KORUYUCU AŞI UYGULAMA KLAVUZU 1Biyolojik etkenlere maruz kalanlar, etkene karşı etkili bir aşı varsa aşılanacaktır. 2Aşılama, ilgili mevzuat ve uygulamalara uygun yürütülecektir. Çalışanlar, aşılanmanın ve aşılanmamanın sakıncaları ve yararları hakkında bilgilendirilecektir. 3Aşılama bedeli çalışana yüklenmeyecektir. 4İstendiğinde yetkililere gösterilmek üzere, ilgili her çalışan için bir aşılama belgesi düzenlenecektir.

38 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

39 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] **Emzikli, yeni doğum yapmış ve gebe kadın işçiler 80 dB(A) üzerinde gürültü olan yerlerde çalışamazlar. Genç ve sağlıklı bir kişi 20 μPa-200 Pa arasındaki şiddetteki sesleri duyar olan 20 μPa dır. dB'e; 200 Pa da 140 dB'e karşıt gelir.

0 (sıfır) dB'e işitme eşiği, 140 dB'e de acı eşiği denir.

***Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate alınmaz. ***Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların koruyucu etkisi de dikkate alınır. **Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87 dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.

40 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

ÇALIŞANLARIN BİLGİLENDİRİLMESİ VE EĞİTİMİ alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı şartlar, yet eylem değerleri, sonuçları ile bunların önemi, asıl ve neden yapılacağı, gözetiminin amacı, hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

41 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

42 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

RİSK DEĞERLENDİRMESİ maruziyetin türü, düzeyi ve süresine,

etkilerine, etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine, r iş ekipmanının bulunup bulunmadığına, saatleri dışında da devam edip etmediğine, Düşük sıcaklık gibi özel çalışma koşullarına, n güncel bilgilere.

MARUZİYET EYLEM DEĞERLERİNİN AŞILDIĞININ TESPİT EDİLMESİ HALİNDE; uygun iş ekipmanını seçmek. oturma yerleri, el-kol sistemine aktarılan titreşimi azaltan el tutma yerleri ve benzeri yardımcı ekipman sağlamak.

k titreşime maruziyetlerini azaltmak amacıyla, iş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmalarıiçin çalışanlara gerekli bilgi ve eğitimi vermek. emek. sağlamak. 43 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] ÇALIŞANLARIN BİLGİLENDİRİLMESİ VE EĞİTİMİ alınan önlemler, Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri, Mekanik titreşimden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve ölçüm sonuçları ile kullanılan iş ekipmanlarından kaynaklanabilecek yaralanmalar, nasıl tespit edileceği ve bildirileceği,

44 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] TERMAL KONFOR

Termometre ile ölçülür) uygun değilse; İnsanın çalışma kapasitesi ve iş verimi düşer .

Uygun ısı (Hava sıcaklığı) belirleme heyecanlı, tez canlı, v.s.)

olması) uygun olmayan beslenme)

45 | P a g e

Termal Konfor Bölgesini etkileyen faktörler;

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

46 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

47 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

48 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

ERGONOMİ

49 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

**Ergonomi

biliminin

Türkiye’deki

adlandırılması

işbilimidir.

**Ergonomik tasarımlarda istatistiksel verilerin %90 lık dilimi dikkate alınır. **Üretim sistemleri tasarımlarında ergonomik faktörler dikkate alınırsa;

Ekranlı araçlarla çalışırken dikkate alınır; – 60 Cm. uzakta olmalı -2 Cm. aşağıda olmalı

“Vücut ölçüleri Antropometri

bilimi”

hangi

bilim

dalı

İngiltere’de kurulan--- “Uluslararası Ergonomi Derneği” (International Ergonomics Association IEA)

50 | P a g e

ve

işletiminde

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

Çalışma sisteminin Ergonomisinde, birbirini izleyen adımları sırası; -kabuledilebilirlik-hoşlanılabilirlikkendini gerçekleştirebilirlik Statik (Yapısal) antropometrik veriler: Bunlar bireyin statik (sabit) pozisyonlarda vücut boyutlarının ölçülmesi ile elde edilen verilerdir. Ölçümler ya tam olarak belirli bir anatomik yapıdan bir diğer anatomikyapıya, ya da uzayda sabit bir noktayagöre yapılmaktadır. Statik antropometrik verilerin yararlanıldığı bazı alanlara örnek olarak,mobilya boyutlarının belirlenmesi ve giysi bedenlerinin alt ve üst sınırlarının ayarlanmasısayılabilir. Dinamik(Fonksiyonel)Antropometrik Veriler: Bu veriler sabit bir referans noktasına göre vücudun bir bölümünün hareketlerini tanımlayan verilerdir. Dinamik antropometri ile, örneğin ayakta duran bir kişinin ileriye doğru ulaşabileceği maksimum mesafeninverileri elde edilebilir. Kuvvetsel Antropometrik Veriler: Bu veriler insan vücudu üzerindeki yüklerin mekanik analizini yapmada kullanılır. Vücut, uzunluğu ve kütlesi bilinen, birbirine bağlı bölümlerdenoluşmuşbir bütünolarak kabuledilir.

TASARIM ÖLÇÜLERİ – Mimimum Ölçüler

– Maksimum Ölçüler

• Uygun antropometrik ölçünün yüksek yüzdelik oranı • Uygun antropometrik ölçünün düşük yüzdelik oranı seçilir. ( %90 veya %95 ) • Kapı yüksekliğinde: %95 veya %99 luk değerler seçilirse seçilir. ( %1 veya en uzun insanlar bile buradan geçebilir. %5) • Bir kapı kulpunun yüksekliği toplumdaki en küçük • Koltuk genişliği, toplumdaki en geniş kalçalı insana göre belirlenir. bireye göre belirlenir. • Koltuk yükseklikleri • Raflar • Diş fırçası sapı

BÖLÜM 5: *WHO ya göre İş sağlığı---fiziksel,ruhsal ve sosyal iyilik hali İş Güvenliği: İş yerlerini, işin yürütümü nedeniyle oluşan tehlikelerden ve sağlığa zarar verebilecek koşullardan arındırarak, daha iyi bir çalışma ortamı sağlamak için yapılan sistemli çalışmalardır. * WHO iş kazası: “önceden planlanmamış, çoğu zaman yaralanmalara, makine ve teçhizatın zarara uğramasına veya üretimin bir süre durmasına yol açan olay” *ILO ise iş kazası “belirli bir zarar veya yaralanmaya yol açan, önceden planlanmamış beklenmedik bir olay” * 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği Kanunu göre iş kazası İş yerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen özre uğratan olay 51 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] SGK’YA GÖRE İŞ KAZASI İş kazası; * Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, * İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle, * Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, * emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, * Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında,

52 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

53 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

KİMYASALLAR RİSK ETMENLERİ Alerjik madde: Solunduğunda, cilde nüfuz ettiğinde aşırı derecede hassasiyet meydana getirme özelliği olan ve daha sonra maruz kalınması durumunda karakteristik olumsuz etkilerin ortaya çıkmasına neden olan maddeleri, Alevlenir madde: Parlama noktası 21°C - 55°C arasında olan sıvı haldeki maddeleri, Aşındırıcı madde: Canlı doku ile temasında, dokunun tahribatına neden olabilen maddeleri, Biyolojik sınır değeri: Kimyasal maddenin ve metabolitinin uygun biyolojik ortamdaki konsantrasyonunun ve etki göstergesinin üst sınırını, Çok kolay alevlenir madde: 0°C’den düşük parlama noktası ve 35°C’den düşük kaynama noktasına sahip sıvı haldeki maddeler ile oda sıcaklığında ve basıncı altında hava ile temasında yanabilen, gaz haldeki maddeleri, Çok toksik madde: Çok az miktarlarda solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddeleri, Kolay alevlenir madde: Enerji uygulaması olmadan, ortam sıcaklığında hava ile temasında ısınabilen ve sonuç olarak alevlenen maddeyi veya ateş kaynağı ile kısa süreli temasta kendiliğinden yanabilen ve ateş kaynağının uzaklaştırılmasından sonra da yanmaya devam eden katı haldeki maddeyi veya parlama noktası 21°C’nin altında olan sıvı haldeki maddeyi veya su veya nemli hava ile temasında, tehlikeli miktarda, çok kolay alevlenir gaz yayan maddeleri, Mesleki maruziyet sınır değeri: Başka şekilde belirtilmedikçe, 8 saatlik sürede, çalışanların solunum bölgesindeki havada bulunan kimyasal madde konsantrasyonunun zaman ağırlıklı ortalamasının üst sınırını,

54 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] Mutajen madde: Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde kalıtımsal genetik hasarlara yol açabilecek veya bu etkinin oluşumunu hızlandırabilecek madde veya müstahzarları Patlayıcı madde: Atmosferik oksijen olmadan da ani gaz yayılımı ile ekzotermik reaksiyon verebilen ve/veya kısmen kapatıldığında ısınma ile kendiliğinden patlayan veya belirlenmiş test koşullarında patlayan, çabucak parlayan katı, sıvı, macunumsu, jelatinimsi haldeki maddeleri,

Solunum bölgesi: Merkezi, kişinin kulaklarını birleştiren çizginin orta noktası olan 30 cm yarıçaplı kürenin, başın ön kısmında kalan yarısını, Tahriş edici madde: Mukoza veya cilt ile direkt olarak ani, uzun süreli veya tekrarlanan temasında lokaleritem, eskar veya ödem oluşumuna neden olabilen, aşındırıcı olarak sınıflandırılmayan maddeleri, Toksik madde: Az miktarlarda solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddeleri LD50; “Öldürücü doz” LC50; “Öldürücü konsantrasyon” IUPAC; “Uluslararası Temel ve Uygulamalı Kimya Birliğinin kısa adı” MAK (Müsaade edilen Azami Konsantrasyon): Günde 8 saat ve haftada 40 saatlik çalışma süresi için ortamda bulunmasına izin verilen ve çalışanların sağlıklarını bozmayacak maksimum konsantrasyondur 3 /m3), Ağırlık birimi mg/m3 ve Parçacık birimi ppm/m3 tür rojen maddelerin MAK değeri yoktur TWA; “Çalışanların 8 saatlik mesai boyunca veya 40 saatlik bir haftalık mesaide, maruz kalabileceği havadaki madde konsantrasyonun maruz kalma zamanına oranıdır” STEL; “Genelde 15 dakikalık bir süre için ön görülen ve çalışanın tahriş, uzun süreli tedavi edilemez, deri harabiyeti gibi zararlara neden olabilecek konsantrasyondur. EINECS CAS TWA STEL mg/m3 ppm

: Avrupa Mevcut Ticari Kimyasal Maddeler Envanteri. : Kimyasal maddelerin servis kayıt numarası. : 8 saatlik belirlenen referans süre için ölçülen veya hesaplanan zaman ağırlıklı ortalama. : Başka bir süre belirtilmedikçe, 15 dakikalık bir süre için aşılmaması gereken maruziyet üst sınır değeri. : 20 oC sıcaklıkta ve 101,3 KPa. (760 mm cıva basıncı) basınçtaki 1 m3 havada bulunan maddenin miligram cinsinden miktarı. 3 : 1 m havada bulunan maddenin mililitre cinsinden miktarı (ml/m3).

Kurşun insan vücuduna Solunum, sindirim ve deri yoluyla girer Bağımsız etki: Vücuda alınan her kimyasalın birbirinden bağımsız fizyolojik etkide bulunmasıdır Aditif etki: Organizmaya giren ve aynı yönde etki gösteren iki kimyasal maddenin toplu etkisi bunların ayrı ayrı gösterdikleri etkinin toplamına eşittir Sinerjik Etki: Organizmaya giren ve aynı yönde etki gösteren iki kimyasal maddenin toplu etkisi bunların ayrı ayrı gösterdikleri etkinin toplamından fazladır Antagonizma: Bir kimyasal madde diğerinin etkisini azaltır

55 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] KİMYASAL MADDELERLE ÇALIŞMALARDA YAPILACAK RİSK DEĞERLENDİRMESİNDE AŞAĞIDA BELİRTİLEN HUSUSLAR ÖZELLİKLE DİKKATE ALINIR: a) Kimyasal maddenin sağlık ve güvenlik yönünden tehlike ve zararları. b) İmalatçı, ithalatçı veya satıcılardan sağlanacak Türkçe malzeme güvenlik bilgi formu. c) Maruziyetin türü, düzeyi ve süresi. ç) Kimyasal maddenin miktarı, kullanma şartları ve kullanım sıklığı. d) Bu Yönetmelik eklerinde verilen mesleki maruziyet sınır değerleri ve biyolojik sınır değerleri. e) Alınan ya da alınması gereken önleyici tedbirlerin etkisi. f) Varsa, daha önce yapılmış olan sağlık gözetimlerinin sonuçları. g) Birden fazla kimyasal madde ile çalışılan işlerde, bu maddelerin her biri ve birbirleri ile etkileşimleri. TEHLİKELİ KİMYASAL MADDELERLE ÇALIŞMALARDA ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER a) İşyerinde uygun düzenleme ve iş organizasyonu yapılır. b) Tehlikeli kimyasal maddelerle çalışmalar, en az sayıda çalışan ile yapılır. c) Çalışanların maruz kalacakları madde miktarlarının ve maruziyet sürelerinin mümkün olan en az düzeyde olması sağlanır. ç) İşyerinde kullanılması gereken kimyasal madde miktarı en az düzeyde tutulur. d) İşyeri bina ve eklentileri her zaman düzenli ve temiz tutulur. e) Çalışanların kişisel temizlikleri için uygun ve yeterli şartlar sağlanır. f) Tehlikeli kimyasal maddelerin, atık ve artıkların işyerinde en uygun şekilde işlenmesi, kullanılması, taşınması ve depolanması için gerekli düzenlemeler yapılır. g) İkame yöntemi uygulanarak, tehlikeli kimyasal madde yerine çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden tehlikesiz veya daha az tehlikeli olan kimyasal madde kullanılır. ACİL DURUMLAR a) Acil durumların olumsuz etkilerini azaltacak önleyici tedbirler derhal alınır ve çalışanlar durumdan haberdar edilir. Acil durumun en kısa sürede normale dönmesi için gerekli çalışmalar yapılır ve etkilenmiş alana sadece bakım, onarım ve zorunlu işlerin yapılması için acil durumlarda görevlendirilen çalışanlar ile işyeri dışından olay yerine intikal eden ekiplerin girmesine izin verilir. b) Etkilenmiş alana girmesine izin verilen kişilere uygun kişisel koruyucu donanım ve özel güvenlik ekipmanı verilir ve acil durum devam ettiği sürece kullanmaları sağlanır. Uygun kişisel koruyucu donanımı ve özel güvenlik ekipmanı bulunmayan kişilerin etkilenmiş alana girmesine izin verilmez. c) Tehlikeli kimyasallarla ilgili bilgiler ve acil durum müdahale ve tahliye prosedürleri kullanıma hazır bulundurulur. İşyerindeki acil durumlarda görevlendirilen çalışanların ve işyeri dışındaki ilk yardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele gibi konularda faaliyet gösteren kuruluşların bu bilgilere ve prosedürlere kolayca ulaşabilmeleri sağlanır. ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ VE BİLGİLENDİRİLMESİ a) Risk değerlendirmesi sonucunda elde edilen bilgileri. b) İşyerinde bulunan veya ortaya çıkabilecek tehlikeli kimyasal maddelerle ilgili bu maddelerin tanınması, sağlık ve güvenlik riskleri, meslek hastalıkları, mesleki maruziyet sınır değerleri ve diğer yasal düzenlemeler hakkında bilgileri. c) Çalışanların kendilerini ve diğer çalışanları tehlikeye atmamaları için gerekli önlemleri ve yapılması gerekenleri. ç) Tehlikeli kimyasal maddeler için tedarikçiden sağlanan Türkçe malzeme güvenlik bilgi formları hakkındaki bilgileri. d) Tehlikeli kimyasal madde bulunan bölümler, kaplar, boru tesisatı ve benzeri tesisatla ilgili mevzuata uygun olarak etiketleme/kilitleme ile ilgili bilgileri.

56 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

Diğerleri için yönetmeliğe bakınız.

57 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

58 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

59 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

Kanserojen maddeler 1. Üreamin üretimi. 2. Kömür kurumu, kömür katranı ve ziftinde bulunan polisiklik aromatik hidrokarbonlara maruziyete neden olan işler. 3. Bakır-nikel cevherinin kavrulması ve elektro rafinasyonu işleminde açığa çıkan toz, serpinti ve dumana maruziyete neden olan işler. 4. Kuvvetli asit işlemi ile isopropil alkol üretimi. 5. Sert odun tozuna maruziyete neden olan işler.

60 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

***ILO 170 no’lu Sözleşme ile Kimyasalların sınıflandırılmasında, kimyasalların özelliklerinin ve sebep olabilecekleri fiziksel ve sağlık zararlarının esas alınması, ONAYLADIK **S1/2 Kilit altında ve çocukların ulaşamayacağı bir yerde muhafaza edin. ** S3/7 Kabı iyice kapalı halde muhafaza edin. **S3/9 Kabı serin ve iyi havalandırılan bir yerde muhafaza edin. **R1 Kuru halde patlayıcıdır

61 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

62 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] EKİPMANLARIN VE KORUYUCU SİSTEMLERİN SEÇİMİNDE UYULACAK KRİTERLER Özellikle gazlar, buharlar, sisler ve tozlar için aşağıda belirtilen bölgelerde, karşılarında verilen kategorideki ekipman kullanılır.

Bölge 2 veya Bölge 22: Kategori 1, 2 veya 3 ekipman.

63 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

BASİT BOĞUCU GAZLAR

KİMYASAL BOĞUCU GAZLAR

Hidrojen Asetilen Karbondioksit Etan Metan Propan ve bütan

1.Karbonmonoksit 2.Hidrojen sülfür 3.Hidrojen Siyanür

TAHRİŞ EDİCİ GAZLAR

SİSTEMİK ZEHİR ETKİSİ GÖSTEREN GAZLAR

Klor Amonyak Fosgen Kükürtdioksit Azot oksitler Formaldehit Azotdioksit

Stibin Fosfin Asrin Nikel karbonil Karbonsülfür

64 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

ASBEST ÇEŞİTLERİ 1) Aktinolit Asbest, 2) Antofilit Asbest, 3) Grünerit Asbest (Amosit), 4) Krizotil, 5) Krosidolit, 6) Tremolit Asbest, Asbest konsantrasyonunun, sekiz saatlik zaman ağırlıklı ortalama değerinin (ZAOD-TWA) 0,1 lif/cm3’ü geçmemesini sağlar.

Asbest ölçümü: Lif sayımı, faz-kontrast mikroskobu kullanılarak Dünya Sağlık Örgütünün tavsiye ettiği metotla veya eşdeğer sonuçları veren başka bir metotla yapılır. **Havadaki asbestin ölçülmesinde, uzunluğu beş mikrondan daha büyük, eni üç mikrondan daha küçük ve boyu eninin üç katından büyük olan lifler hesaba katılır. **İşyeri hekimi, risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarını dikkate alarak çalışanların sağlık durumlarını değerlendirir ve değerlendirme sonucuna göre akciğer radyografilerini uygun sürelerle tekrarlar, bu süre 2 yılı aşamaz. 65 | P a g e

Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne iş planı ile birlikte bildirimde bulunulur. a) Bildirimde aşağıdaki hususlar yer alır; 1) İşyerinin ticari unvanı ve adresi, 2) Sökümü yapılacak asbestin türü ve miktarı, 3) Yapılacak işler ve işlemler, 4) Çalışan sayısı, 5) İşe başlama tarihi ve işin tahmini süresi, 6) Asbest söküm uzmanı belgesi, 7) Asbest söküm çalışanı belgesi. iş planında, çalışanların sağlık ve güvenliğini korumak için yapılan risk değerlendirmesi çerçevesinde işyerinde alınacak önlemler belirtilir. Bu planda özellikle; a) İşin çeşidi ve tahmini süresi, b) İşin yürütüleceği yer, c) Asbest ve/veya asbest içeren malzemelerin uzaklaştırılmasında kullanılacak metot, ç) Asbest sökümü ve uzaklaştırılması işleminde kullanılacak ekipmanın özellikleri, d) İşi yapanların korunmaları ve arındırılmaları, e) İşlem sırasında ortamda veya yakınında bulunan diğer kişilerin korunması, f) Asbest ve/veya asbestli malzemelerin yerinde kalmasının daha büyük bir risk oluşturmadığı haller dışında, yıkıma başlanmadan önce bina ve tesislerden bu malzemelerin uzaklaştırılması işlemlerine ilişkin hususlar yer alır.

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] Asbest veya asbestli malzeme tozuna maruziyet riski bulunan çalışmalarda aşağıdaki önlemler alınır. a) Asbest olduğu belirlenen çalışma alanlarında; 1) Gerekli işaretlemeler yapılır ve uyarı levhaları konulur. 2) Görevli olanlar dışındaki çalışanların girmesi önlenir. 3) Sigara içilmesi yasak olan alanlar belirlenir. 4) Yeme içme için ayrılan yerler, asbest tozu ile kirlenme riski bulunan yerlerin dışında seçilir. b) Asbestle çalışılan işyerlerinde; 1) Çalışanlara koruyucu giysi, solunum cihazları gibi yapılan işe uygun kişisel koruyucu donanım verilir. 2) Kişisel koruyucu donanımlar işyeri dışına çıkarılmaz. Koruyucu giysiler işyerinde veya temizlik işlerinin yapıldığı yerlerde temizlenir ve işyerinden yalnızca kapalı kaplar içerisinde çıkarılır. 3) Koruyucu giysiler ile çalışanların kendilerine ait giysileri ayrı ayrı yerlerde muhafaza edilir. 4) Çalışanlara uygun el ve yüz yıkama yerleri, tozlu işlerde ise duş imkanı sağlanır. 5) Kullanılan kişisel koruyucu donanımlar, özel olarak belirlenmiş yerlerde saklanır, her kullanımdan sonra kontrol edilip temizlenir, tamir ve bakımı yapılır.

**Asbest tozuna maruziyetin sona ermesinden sonra kayıtlar en az 40 yıl süreyle saklanır. **Asbest söküm uzmanlarının tarafından yürütülür.

eğitimi

İSGÜM

**Mevcut bilgilere göre serbest asbest liflerine maruziyet aşağıdaki hastalıklara sebep olabilir. 1) Asbestoz 2) Mezotelyoma 3) Akciğer kanseri (bronşiyal karsinom) 4) Mide-bağırsak kanseri Çalışanların sağlık muayeneleri en az aşağıdaki hususları içerir. 1) Çalışanın mesleki ve tıbbi özgeçmişi ile ilgili kayıtlarının tutulması, 2) Her çalışanın genel sistemik fizik muayenesi ve özellikle solunum sistemi muayenesini, 3) Yukarıda belirtilen muayeneler yapılırken gerekli gizlilik esasına dikkat edilmesi, 4) 35x35 standart akciğer radyografisinin veya dijital akciğer radyografisinin çekilmesi, 5) Solunum fonksiyon testinin yapılması (Solunan havanın hacmi ve hızı).

Kristal yapıda SiO2: Kuvars, tridimit ve kristobaliti, Lifsi tozlar: Uzunluğu beş mikrondan daha büyük, eni Toz ölçümü: İşyeri ortam havasındaki toz miktarının üç mikrondan daha küçük ve boyu eninin üç katından gravimetrik esasa veya lifsi tozlarda lif sayısına göre büyük olan parçacıkları, belirlenmesini Okuyucu: ILO Uluslararası Pnömokonyoz Radyografileri RİSK DEĞERLENDİRMESİ (TOZLAR) Sınıflandırılması konusunda eğitim almış hekimi, a) Ortamda bulunan tozun çeşidi, b) Ortamda bulunan tozun sağlık ve güvenlik yönünden Pnömokonyoz (Akciğer Toz Hastalığı): Akciğerlerde tehlike ve zararları, tozun birikmesi sonucu ortaya çıkan doku reaksiyonu c) Maruziyetin düzeyi, süresi ve sıklığı, ile oluşan hastalığı, ç)Mesleki maruziyet sınır değerleri, d) Toz ölçüm sonuçları, Solunabilir toz: Aerodinamik eşdeğer çapı 0,1–5,0 e) Alınması gereken önleyici tedbirleri, mikron büyüklüğünde kristal veya amorf yapıda toz ile f) Varsa daha önce yapılmış olan sağlık gözetimlerinin çapı üç mikrondan küçük, uzunluğu çapının en az üç sonuçları. katı olan lifsi tozları, Standart akciğer radyografisi: En az 35x35 cm ebatında ILO Uluslararası Pnömokonyoz Radyografileri Sınıflandırılması kriterlerine göre değerlendirilebilir akciğer radyografisini veya dijital akciğer radyografisini

66 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] TOZLA MÜCADELE KOMİSYONU İSGGM Genel Müdürü veya Genel Müdürün **Okuyucu listeleri, İSGGM veya İSGÜM’ün internet görevlendireceği bir Genel Müdür Yardımcısı sayfasından temin edilebilir. başkanlığında; Sağlık Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından birer temsilci ile İş Teftiş Kurulu Başkanlığından iş sağlığı ve güvenliği yönünden teftiş yapmaya yetkili bir iş müfettişi, SGK’den bir temsilci, Genel Müdürlükten bir hekim ile bir mühendis veya bir iş sağlığı ve güvenliği uzmanı, En çok üyesi olan çalışan ve işveren konfederasyonlarından birer temsilci Bakanlıkça uygun görülecek tozla mücadele ve toza bağlı meslek hastalıkları konularında çalışmaları bulunan üniversitelerin tıp ve mühendislik fakültelerinden birer öğretim üyesinin katılımıyla bir komisyon kurulur. **Bu komisyon üyelerinin görev süresi üç yıldır. Süresi bitenler yeniden görevlendirilebilir. ** Bu komisyon yılda iki defa toplanır. Komisyon, Bakanlığın ve komisyon üyelerinin isteği üzerine olağanüstü toplanarak gelen görüş ve önerileri değerlendirir. **Komisyonun sekretarya Müdürlükçe yürütülür.

67 | P a g e

hizmetleri

Genel

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

BÖLÜM 6:

68 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

69 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

ÇALIŞANLARIN İSG EĞİTİMLERİ Özel politika gerektiren grupların ve özel görevi bulunan çalışanların eğitimi İşyerinde onbeş yaşını bitirmiş ancak onsekiz yaşını doldurmamış genç çalışanlar, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren grupların özellikleri dikkate alınarak gerekli eğitimler verilir.

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM YÖNETMELİĞİ Aşağıda belirtilenler, yukarıda tanımı yapılan kişisel koruyucu donanımdan sayılmaz: 1- Özel olarak çalışanın sağlığını ve güvenliğini korumak üzere yapılmamış sıradan iş elbiseleri ve üniformalar, 2- Acil kurtarma servislerinin kullandıkları ekipman, 3- Askerlerin, polislerin ve diğer kamu güvenlik güçlerinin giydiği ve kullandığı kişisel koruyucular (miğfer, kalkan, jop…vb), 4- Kara taşımacılığında kullanılan kişisel koruyucular, 70 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] 5- Spor ekipmanı, 6- Nefsi müdafaayı veya caydırmayı hedefleyen ekipman, 7- Riskleri ve istenmeyen durumları ikaz eden, taşınabilir cihazlar.

KKD Kategorizasyon Rehberine Dair içerisindeki kategorilerde işaretleme:

Tebliğ Tüm kişisel koruyucu donanımlar;

**Tam koruma sağlamalı, **Kendisi ek risk oluşturmadan ilgili riski önlemeye uygun olmalı, - Yalnızca CE işareti zorunluluğu - CE işareti zorunluluğu, Onaylanmış **Kullananın ergonomik gereksinimlerine ve sağlık durumuna uygun olmalı, kuruluş inceleme zorunluluğu, AT **Gerekli ayarlamalar yapıldığında kullanana tam uymalı, incelemesi - CE işareti zorunluluğu, Onaylanmış **Kullanımı, bakım ve temizliği kolay ve pratik olmalıdır, kuruluş inceleme zorunluluğu, AT incelemesi ve ISO **İstisnai ve özel şartlar harici amacına uygun kullanılmalı,İşyerinde var olan koşullara uygun olmalıdır. 9001 Kategori-0 : “KKD Yönetmeliği” kapsamına girmeyen kişisel koruyucu donanımlar, Kategori- I : düşük düzeydeki risklere karşı koruma sağlayan basit yapıdaki KKD, (Basit baretler, güneşten koruyan iş gözlükleri Belgelendirilmesi, üreticinin sorumluluğu kendi üzerine olarak, AT uygunluk beyanı düzenlemesi esasına göre yapılır. (onaylanmış kuruluşa başvuru gerekmez) Kategori- II : Kategori-I ve Kategori-III’ün dışında kalan tüm KKD, (Örnek: Kulak koruyucular, genel gözlükler, iş ayakkabıları) Belgelendirilmesi, onaylanmış kuruluş tarafından KKD için AT tip inceleme belgesi düzenlendikten sonra, üretici tarafından AT uygunluk beyanı düzenlenmesi esasına göre yapılır. Kategori-III : ani olarak ortaya çıkabilecek tehlikeleri, kullanıcının zamanında fark edemeyeceği düşünülen durumlarda ve hayati tehlike oluşturarak, sağlığa ciddi şekilde ve geriye dönüşü mümkün olmayacak derecede zarar verebilecek risklere karşı koruma sağlayan karmaşık yapıdaki KKD İmalatçı Tarafından Verilecek Bilgiler kım, onarım ve dezenfekte etmeye ilişkin bilgiler teknik testlerde kaydedilen performans sonuçları, ikleri, limitleri,

KKD’lerin tasarımını yapan onaylanmış kuruluşun unvanı, adresi ve kimlik numarası. 71 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] *Kulak koruyucularının ambalajları üzerinde NRR & SNR : Gürültü Azaltma Oranıdır. *Kaynakçıların Kullandıkları Yüz Kremleri KKD SAYILIR. * Yüz siperlerinin Ağır parça darbelerine karşı KULLANILMAZ. *KKD üreten imalatçılar Kategori II, Kategori III kkd leri onaylanmış kuruluşun onayına sunmadan ürününü piyasaya arz edemez * Deri eldiven yağa karşı dirençli değildir. * Yağ, akaryakıt gibi maddelere karşı ve hafif koruma gerektiren durumlarda pamuklu iş elbisesi kullanılması daha uygun olur.

SAĞLIK VE GÜVENLİK İŞARETLERİ İşaretlerin birlikte ve birbirinin yerine kullanılması Aynı derecede etkili ise, aşağıdaki işaretlerden herhangi biri kullanılabilir: – Engel veya düşme tehlikesi olan yerlerde; işaret levhası veya güvenlik rengi – Işıklı işaret, sesli sinyal veya sözlü iletişim – El işaretleri veya sözlü iletişim Aşağıda belirtilen işaretler birlikte kullanılabilir. – Işıklı işaret ve sesli sinyal – Işıklı işaret ve sözlü iletişim – El işaretleri ve sözlü iletişim

72 | P a g e

 Çok sayıda işaret birbirine çok yakın bir şekilde yerleştirilmeyecektir.  Karıştırılma ihtimali olan iki ışıklı işaret aynı anda kullanılmayacaktır.  Işıklı bir işaret bir diğer ışıklı işaretin çok yakınında kullanılmayacaktır.  Birden fazla sesli sinyal aynı anda kullanılmayacaktır.  Çok fazla ortam gürültüsü olan yerlerde sesli sinyal kullanılmayacaktır

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

73 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

74 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

75 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

76 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

ELLE YÜK KALDIRMA VE TAŞIMA İŞLERİNDE FİZİKSEL GÜÇ GEREKSİNİMİ

YÜKÜN ÖZELLİKLERİ Yük; - Çok ağır veya çok büyükse, - Kaba veya kavranılması zorsa, - Dengesiz veya içindekiler yer değiştiriyorsa, - Vücuttan uzakta tutulmasını veya vücudun eğilmesini veya bükülmesini gerektiren bir konumdaysa, - Özellikle bir çarpma halinde yaralanmaya neden olabilecek yoğunluk ve şekildeyse, elle taşınması, bilhassa sırt ve bel incinmesi riskine neden olabilir.

İş; - Çok yorucu ise, - Sadece vücudun bükülmesi ile yapılabiliyorsa, - Yükün ani hareketi ile sonuçlanıyorsa, - Vücut dengesiz bir pozisyonda iken yapılıyorsa, bedenen çalışma şekli ve harcanan güç, bilhassa sırt ve bel incinmesi riskine neden olabilir.

ÇALIŞMA ORTAMININ ÖZELLİKLERİ

İŞİN GEREKLERİ

- Çalışılan yer, işi yapmak için yeterli genişlik ve yükseklikte değil ise, - Zeminin düz olmamasından kaynaklanan düşme veya kayma tehlikesi varsa, - Çalışma ortam ve şartları, çalışanların yükleri güvenli bir yükseklikte veya uygun bir vücut pozisyonunda taşımasına uygun değil ise, - İşyeri tabanında veya çalışılan zeminlerde yüklerin indirilip kaldırılmasını gerektiren seviye farkı varsa, - Zemin veya üzerinde durulan yer dengesiz ise, - Sıcaklık, nem veya havalandırma uygun değil ise, bilhassa sırt ve bel incinmesi riskini artırabilir.

Aşağıda belirtilen çalışma şekillerinden bir veya birden fazlasını gerektiren işler bilhassa sırt ve bel incinmesi riskine neden olabilir. - Özellikle vücudun belden dönmesini gerektiren aşırı sık veya aşırı uzun süreli bedensel çalışmalar, - Yetersiz ara ve dinlenme süresi, - Aşırı kaldırma, indirme veya taşıma mesafeleri, - İşin gerektirdiği, çalışan tarafından değiştirilemeyen çalışma temposu.

BİREYSEL RİSK FAKTÖRLERİ Çalışanlar; - Yapılacak işi yürütmeye fiziki yapılarının uygun olmaması, - Uygun olmayan giysi, ayakkabı veya diğer kişisel eşyaları kullanmaları, - Yeterli ve uygun bilgi ve eğitime sahip olmamaları, durumunda risk altında olabilirler.

77 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] ALT İŞVERENLİK YÖNETMELİĞİ Asıl işveren alt işveren ilişkisinin kurulabilmesi için; a) Asıl işverenin işyerinde mal veya hizmet üretimi işlerinde çalışan kendi işçileri de bulunmalıdır. b) Alt işverene verilen iş, işyerinde mal veya hizmet üretiminin yardımcı işlerinden olmalıdır. Asıl işin bölünerek alt işverene verilmesi durumunda ise, verilen iş işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren bir iş olmalıdır. c) Alt işveren, üstlendiği iş için görevlendirdiği işçilerini sadece o işyerinde aldığı işte çalıştırmalıdır. ç) Alt işverene verilen iş, işyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin bir iş olmalı, asıl işe bağımlı ve asıl iş sürdüğü müddetçe devam eden bir iş olmalıdır. d) Alt işveren, daha önce o işyerinde çalıştırılan bir kimse olmamalıdır. Ancak daha önce o işyerinde çalıştırılan işçinin bilahare tüzel kişi şirketin ya da adi ortaklığın hissedarı olması, alt işveren ilişkisi kurmasına engel teşkil etmez. İşletmenin ve işin gereği ile teknolojik sebeplerle uzmanlık gerektiren iş (1) İşletmenin ve işin gereği ile teknolojik sebeplerle uzmanlık gerektiren iş, mal veya hizmet üretiminin zorunlu unsurlarından olan, işin niteliği gereği işletmenin kendi uzmanlığı dışında ayrı bir uzmanlık gerektiren iştir. (2) İşverenin kendi işçileri ve yönetim organizasyonu ile mal veya hizmet üretimi yapması esastır. (3) Ancak asıl iş; a) İşletmenin ve işin gereği, b) Teknolojik sebeplerle uzmanlık gerektirmesi, şartlarının birlikte gerçekleşmesi hâlinde bölünerek alt işverene verilebilir(4) Asıl işin bir bölümünde iş alan alt işveren, üstlendiği işi bölerek bir başka işverene veremez. BALIKÇI GEMİLERİNDE YAPILAN ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK Acil durum elektrik güç kaynağı, açık gemiler hariç, makine dairesinin dışına konulur ve herhangi bir yangın veya ana elektrik ekipmanının çalışmadığı diğer durumlarda, aşağıdaki sistemlerin en az üç saat süreyle aynı anda çalışmasını sağlayabilecek şekilde düzenlenir. - Dahili haberleşme sistemi, yangın dedektörleri ve acil durum sinyalleri, - Seyir fenerleri ve acil durum aydınlatması, - Telsiz haberleşme ekipmanı, - Varsa, acil durum elektrikli yangın pompası. Acil kaçış yolları ve çıkışlar **Acil kaçış yolu ve acil çıkış olarak kullanılacak yollarda ve çıkışlarda engel bulunamaz ve buralar kolayca erişilebilir, doğrudan açık güverteye veya güvenli bir alana açılır ve oradan cankurtaran sandallarına ulaşılabilecek şekilde olmak zorundadır. Böylece çalışanların çalışma yerlerini veya yaşama alanlarını mümkün olduğunca çabuk ve güvenli biçimde terk etmeleri sağlanır. ** Acil kaçış yolu ve acil çıkış olarak kullanılacak yol ve çıkışların sayısı, dağılımı ve boyutları; çalışma yerlerinin ve yaşama alanlarının kullanımına, ekipman ve boyutları ile çalışabilecek maksimum çalışan sayısına uygun olur. Acil çıkış olarak kullanılabilen ve kapalı olan çıkışlar, acil bir durumda herhangi bir çalışan veya kurtarma ekibince derhal ve kolayca kullanılabilir özellikte olur. ** Acil durum kapıları ile diğer acil çıkışlar, bulundukları yerler ve özel işlevlerine uygun yeterli hava ve su sızdırmaz özellikte olur.Acil durum kapıları ve diğer acil çıkışlar, geminin su sızdırmaz bölmeleri kadar yangına dayanıklı olur. ** Acil kaçış yolları ve çıkışları uygun olarak işaretlenir.Bu işaretler uygun yerlere konulur ve dayanıklı olur. ** Aydınlatma gerektiren kaçış yolları ve yerleri ile acil çıkışlar, aydınlatma sisteminde meydana gelebilecek herhangi bir arıza durumunda da yeterli aydınlatma sağlayacak acil durum aydınlatma sistemi ile donatılır. Yangın algılama ve yangınla mücadele ** Yaşam bölümleri ve kapalı çalışma yerleri, makine dairesi ve balık ambarı da dahil olmak üzere, geminin boyutları ve kullanım şekli, mevcut ekipman, gemide bulunan maddelerin fiziksel ve kimyasal özellikleri ile gemide bulunabilecek en çok kişi sayısı dikkate alınarak uygun yangın söndürme ekipmanı ile ve gerektiğinde yangın dedektörleri ve alarm sistemleri ile donatılır. ** Yangın söndürme ekipmanı uygun yerlerde ve daima çalışır durumda tutulur ve acil kullanım için kolay erişilebilir olur. 78 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] **Çalışanlar, yangın söndürme ekipmanının yerleri, çalışma şekilleri ve nasıl kullanılması gerektiği konusunda eğitilir. Yangın söndürücülerin ve diğer taşınabilir yangın söndürme ekipmanının var olup olmadığı, gemi yola çıkmadan önce daima kontrol edilir. ** Seyyar yangın söndürme ekipmanı erişilebilir yerlerde ve kullanımı kolay olur. Bu cihazlar Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliğine uygun olarak işaretlenir.Bu işaretler uygun yerlere konulur ve dayanıklı olur. ** Yangın dedektörleri ve alarm sistemleri düzenli ve uygun aralıklarla test edilir ve bakımları yapılır. ** Düzenli aralıklarla yangın söndürme tatbikatları yapılır. Aydınlatma ** Çalışma yerleri mümkün olduğu ölçüde yeterli gün ışığı almalıdır. Ayrıca, çalışma yerleri, çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye atmadan veya diğer gemileri riske sokmadan balıkçılık işlemleri için uygun suni aydınlatma sistemi ile donatılır. ** Çalışma alanlarında, basamaklarda, merdivenlerde ve geçiş yollarındaki aydınlatma tesisatı, çalışanlar için kaza riski oluşturmaz ve geminin seyri için engel oluşturmaz. ** Aydınlatma sistemindeki herhangi bir arızanın çalışanlar için risk oluşturabileceği yerlerde yeterli aydınlatmayı sağlayacak acil aydınlatma sistemi bulunur. ** Acil aydınlatma sisteminin verimli çalışması sağlanır ve düzenli aralıklarla test edilir. Ulaşım yolları-tehlikeli alanlar ** Geçitler, üst güvertede bulunan kamara ve benzeri alanların dış kısımları ve genel olarak bütün ulaşım yolları, gemideki çalışmalar sırasında çalışanların güvenliğini sağlayacak biçimde korkuluk, tutma demiri ve halat veya benzeri araçlarla donatılır. ** Eğer çalışanların güvertedeki boşluklara veya bir güverteden diğerine düşme riski varsa, buralarda yeterli koruma önlemleri alınır. Bu koruma demir korkuluklar ile sağlanıyor ise, en az 1 metre yükseklikte olur. ** Çalışanların, herhangi bir çalışma veya bakım amacıyla güverte üzerindeki tesisata güvenli bir şekilde ulaşımları sağlanır.Düşmeleri önlemek için, uygun yükseklikte demir korkuluklar veya benzeri koruyucu araçlar sağlanır. ** Küpeşteler veya gemiden denize düşmeyi önlemek için bulundurulan diğer araçlar uygun koşullarda tutulur. Küpeşteler, güvertede toplanan suyun çabuk atılabilmesi için frengi delikleri veya diğer benzer araçlar ile donatılır. ** Kıçtan trol atan ve toplayan rampalı balıkçı gemilerinde rampa, çalışanların rampaya düşme riskine karşı koruma amaçlı olarak, küpeşte veya diğer bitişik araçların yüksekliği ile aynı yükseklikte bir kapı veya başka bir koruyucu araç ile donatılır. **Uzunluğu 45 metreden fazla olan veya beş ve daha çok çalışan bulunan gemilerde; acil durumlarda görev alacak çalışanların listesi ile görevli her çalışan için acil durumlarda yapması gereken işleri açıkça gösteren talimatlar hazırlanır. Havalandırma ve İklimlendirme

79 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] Genel havalandırma, binaya büyük miktarda temiz hava saglar ve kirli havayı tahliye eder. Sistem, genellikle duvara veya bir odaya ya da binanın çatısına yerlestirilmis genis egzoz fanları içerir. Genel havalandırma, isyerinde ortaya çıkan kirleticileri, bütün isyerinin havalandırılması yoluyla kontrol eder. Genel havalandırma kullanımı, isyerinde bir dereceye kadar kirleticileri dagıtabilmektedir fakat bu esnada kirlenme kaynagından uzak kisileri de olumsuz etkileyebilmektedir.

Lokal havalandırma işyeri ortamında kirleticiyi yakalama yoluyla hava kirleticilerini kontrol etmek için kullanılır. Toksik kirletici solunum bölgesine ulaşmadan emilerek işyeri ortamının dışına atılır.

Genel Havalandırmanın Dezavantajları

Lokal Havalandırmanın Avantajları

**Kirleticiler tamamen ortadan kaldırılmaz **Yüksek dozda toksik kimyasallarda kullanılmaz **Toz veya metal dumanı veya yüksek miktarda gaz ve buhar için etkili değildir. **Isıtılması ve soğutulması için yüksek miktarda taze have gereklidir. **Düzensiz yayınımların veya gaz ve buhar dalgalanmalarının dağıtılmasında etkili değildir.

**Kirletciler kaynağında yakalanır ve uzaklaştırılır. **Yüksek dozda toksik madde içeren kimyasalların emisyonları için kullanılır. **Tozlar ve metal dumanları dahil birçok kirletici çeşidi için kullanılır. **Genel havalandırmaya göre daha az taze hava gerektirir. Bu sayede daha az hava dışarı atılır. **Az taze hava gerektirdiğinden ısıtma ve soğutma maliyeti (genel havalandırmaya göre) düşüktür.

Lokal Havalandırmanın Dezavantajları Tasarım, montaj ve ekipman maliyeti yüksektir. Düzenli bakım gerektirir. WHO tarafından önerilen nem ve hava akım hızları; Nem: 18.5 C de %45-65 Hava sıcaklığı, havanın nem oranı ve hava akım hızının Hava Akım Hızı: beraberce kişi üzerinde yarattığı sıcaklık etkisine efektif Rahatlatıcı : 0.11-0.15 m/sn sıcaklık denir. Rahatsız edici:0.5 m/s Uluslar arası standartlara göre; Vücut sıcaklığının 38 C üzerine çıkmaması veya 1 saatte 1 oC den fazla yükselmemesi önerilmektedir. Hava akımı; oturarak yapılan çalışmalarda 0.3 m/sn, İnce işlerde 0.1 m/sn olması tercih edilmeli

Yüksek sıcaklıkta        

Nabız yükselir Sinirlilik duygusu artar Kan dolaşımı hızlanır Terleme artar Tuz ve sıvı kaybı meydana gelir Isı krampları Susuzluk duygusu Dikkat azalması  Fiziksel ve zihinsel verim düşüklüğü

80 | P a g e

Düşük Sıcaklıkta;       

Soğuk algınlıkları Donma Soğuk yanıkları Dikkat azalması Hata artışı İş kaza riski artışı El ayak parmaklarındaki donma

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

**Genelde bağıl nem %30 ila %70 arasında iken yoğuşmanın olmadığı farz edilir ve çok az problem ortaya çıkar. **Normal şartlarda tabii havalandırma ile ortamın havasının saatte 2-3 defa değiştiği kabul edilmektedir.

**Kapalı işyerleri günde en az bir defa bir saatten aşağı olmamak üzere baştan başa havalandırılacaktır. **Yetişkin bir insanın genel olarak saatte 30 metreküp temiz havaya ihtiyacı vardır.

KAPALI ALAN ÇALIŞMALARI

81 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] Hidrojen Sülfür, H2S Maddelerin çürümesi, insan atıkları ile ortaya çıkar. Havadan ağırdır. Renksiz, yanıcı bir gaz olup hava içerisinde % 6 oranında patlayıcı özelliğe sahiptir. Düşük konstantrasyonlarda çürümüş yumurta kokusu duyulur. Yüksek konsantrasyonlarda belirti vermez. İzin verilen maruziyet sınırı 8 saatte 10 ppm

Karbon Monoksit, CO

Karbondioksit (CO2)

Renksiz, kokusuz, tahriş etkisi olmayan çok zehirli gaz olarak tanımlanır. Özgül ağırlığı 1.255 kg/m3 olup, havanınkine çok yakındır. Hava ile % 13-75 oranlarındaki karışımı patlayıcı özelliğe sahip olup, en tehlikeli patlama konsantrasyonu % 28-30 civarındadır. Hemoglobine oksijenden 200-300 kat daha fazla ilgilidir. Hemoglobinle karboksi hemoglobin (HbCO) yapar. Böylece kanın dokulara oksijen taşıma kapasitesini bloke eder. Dolayısıyla, oksijen yetersizliği baş gösterir ve kanın karbonmonoksit ile doygunluğu artınca da ölüm meydana gelir.

Renksiz, kokusuz, havadan ağır, tatsız bir gazdır. Havadan ağır olduğundan ocakta taban kısımlarında bulunur. Karbondioksit zehirleyici olmamakla birlikte boğucudur. % 1 karbondioksitte nefes alma zorlaşır. % 5 karbondioksitte halsizlik belirtileri başlar. Nefes alma çok zorlaşır. % 10 karbondioksitte birkaç dakikadan fazla dayanılmaz, ölüm meydana gelir

İzin verilen maruziyet sınırı 8 saatte 50 ppm Azot (N)

Metan (CH4)

Azot gazı renksiz, kokusuz, tatsız ve havadan hafif bir Metan gazı renksiz, tatsız, kokusuz, zehirlenme özelliği gazdır. olmayan parlayıcı bir gazdır. Hava ile karışımına grizu denir. Azot yanıcı ve zararlı bir gaz olmamakla birlikte çeşitli Patlama sınırı %4-15 arasıdır. %15 den büyük oksitleri çok zehirli olabilmektedir. konsantrasyonlarda yeterli oksijen olmadığından yanar (patlamaz). Genelde baş hizasında ve yukarıdaki boşluklarda birikir. Grizu patlamalarını genelde kömür tozu patlamaları takip eder

Diğer Tehlikeler Gürültü Alan içindeki akustikten dolayı ses seviyesinde artış. Duyma bozukluğu ve iletişimde problemler. Kaygan/Islak Zemin Kayma ve düşmeler. Elektrik şoku riskinde artış. Düşen Cisimler Kapalı alanda, çalışanın üzerine, yukarıdaki açıklıktan malzeme düşme riski.

82 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] **Kapalı alanlarda asla yalnız çalışılmamalı, mutlaka **Kuyu ve lağım çukurları gibi derin yerlerde çalıştırılacak ikinci kişiler kapalı alan dışında yardımcı/gözcü olarak işçilere güvenlik kemeri ve sinyal ipleri gibi uygun koruyucu donanım verilmelidir. Gerekli durumlarda, bu bulunmalıdır. gibi çalışma yerlerine temiz hava sağlanmalıdır. **Kuyu veya diğer yeraltı tesislerinde yapılacak bakım ve onarım işlerinde zararlı, zehirleyici, boğucu veya **Ortamda oksijenin olmama ihtimali yüksek olduğu için parlayıcı gaz veya sıvıların tehlikeli bir şekilde temiz hava beslemeli maskeler kullanılmalıdır. Bu birikebileceği göz önünde bulundurularak gerekli ve maskelere temiz hava sağlanma işlemi dalgıçlarda olduğu yeterli güvenlik önlemleri alınmalıdır. Bu gibi yerlerde, gibi tüple veya temiz hava pompasından(hava geçiş ayarı tecrübeli ve usta işçiler çalıştırılmalı, bunlara uygun bulunan) sağlanmalıdır. kişisel koruyucu donanım verilmelidir. **Yeraltı işlerinde, delme ve kazma sırasında çalışanların sağlığını koruyacak ve güvenliğini sağlayacak yeterli ve uygun havalandırma tesisatı yapılmalıdır.

**Tehlikeli gaz, buhar veya sislerin meydana gelebileceği tank veya depolar içinde yapılacak bakım ve onarım işlerinde, işçilere maskeler, solunum cihazları ile emniyet kemerleri gibi uygun kişisel korunma donanımı verilerek ve iş süresince tank veya depo ağzında bir gözlemci **Çeşitli gazların hava ile patlayıcı bir karışım meydana bulundurulmalıdır. getirebileceği yeraltı işlerinde açık alevli lamba veya cihazlar kullanılmamalıdır. **Onarılacak depo veya tanklar, başka depo veya tanklarla bağlantılı olduğunda, bağlantı borularının **Çalışanlar; pis su, gaz ve dumanların bulunduğu vanaları güvenli bir şekilde kapatılmalı veya bu borular depolara ancak deponun iyice havalandırılıp sökülerek bağlantı ağızları, kör tapa veya kapaklarla temizlendiğine emin olunduktan sonra sokulmalı ve kapatılmalıdır. (İzolasyon-Kilitleme-Etiketleme) çalıştığı süre boyunca depo havası denetim altında bulundurulmalıdır.Temizlenen depolar için gasfree (gazdan arındırılmış) sertifikası düzenlenmelidir. **Gömlekli veya çift cidarlı veya kapalı kaplarda ısı **Kazı sırasında, zehirli ve boğucu gaz bulunduğu veya kaynak işleri yapılmadan önce bunlar iyice anlaşıldığı hallerde, çalışanlar derhal oradan havalandırılmalı ve kaynak işlerinin yapıldığı sürece uzaklaştırılmalı, gaz çıkışı önlenmeli ve biriken gaz hiçbir şekilde oksijen verilmemelidir. boşaltılmadıkça kazı işlerine başlanılmamalıdır. **Yeraltı işlerinde, delme ve kazma sırasında **Patlayıcı maddelerin kullanıldığı veya serbest silisin çalışanların sağlığını koruyacak ve güvenliğini bulunduğu yerlerde, kazı toprağı ıslatılmalıdır. sağlayacak yeterli ve uygun havalandırma tesisatı yapılmalıdır. ** Kaya kazılmasını gerektiren yer altı işlerinde, sulu delici makineler kullanılmalı veya tozların çalışanların sağlığına **Kazı işlerinin yapılacağı yerlerde, elektrik kabloları, zarar vermemesi için gerekli diğer önlemler alınmalıdır. gaz boruları, su yolları, kanalizasyon ve benzeri tesisatın bulunup bulunmadığı önceden araştırılmalı ve **Elektrikle aydınlatılmış yer altı işyerlerinde, akımın duruma göre gereken önlemler alınmalıdır. kesilmesi halinde işçilerin tahliye edilmelerini sağlamak ve ancak bu sürede kullanılmak üzere madenci lambaları veya fenerleri ya da benzeri uygun aydınlatma araçları bulundurulmalıdır

Önleyici bakım

BAKIM-ONARIM İŞLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ Kestirimci bakım

Cihazların üretici firmanın ön gördüğü aralıklarla, Yakın zaman da arızalara neden olabilecek sorunların, öngörülen şekilde yapılan periyodik, koruyucu bakım henüz arıza ortaya çıkmadan, çeşitli yöntemlerle faaliyetleridir. tespit edilerek giderilmesi faaliyetleridir. Cihaz veya sistem durmadan veya planlı kısa süreli 83 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] Arıza Giderici Bakım Cihaz veya sistemlerin işlevlerini sürmesini önemli duruşla sorun giderileceği için sürekli ölçüde sınırlayan yada tamamen kullanım dışı bırakan çalışan sistemlerde periyodik koruyucu bakımla birlikte durumlarda uygulanan arıza ve bakım faaliyetleridir. uygulanır.

BÖLÜM 7: BASINÇLI EKİPMANLAR YÖNETMELİĞİ/ BASİT BASINÇLI KAPLAR YÖNETMELİĞİ *Yönetmelik; maksimum izin verilebilen PS basıncı 0,5 Kriyojenik Tanklar bar’dan daha büyük olan basınçlı ekipmanları kapsar. **Çok düşük sıcaklıklardaki maddeleri depolamak için kullanılan tanklardır. Kriyojenik sıcaklıklar -150°C ile Hidrofor Sistemi mutlak sıfır (-273°C) arasındaki sıcaklıklar olarak tanımlanır. Kriyojenik tanklar, içlerinde -100 derecenin Basıncı düşük bir akışkanı belli bir rezervuardan veya altında sıvı fazda bulunan gazları taşımak ve depolamak direkt su şebekesinden alarak kullanım yerlerine amacı ile üretilmektedir. basınçlı bir Şekilde ileten,işletimini kullanım şartlarına göre tamamen otomatik olarak gerçekleştiren pompa **Sıvı haldeki gazların gaz fazına geçmemesi sistemleridir için izolasyon oldukça önemlidir. Bu yüzden Kriyojenik tanklar farklı bir tasarıma sahiptirler. Her bir tank, iç içe geçirilmiş iki adet tanktan oluşmaktadır

Otoklav Kazanı

Boyler Kazanı

Vida ve cıvatalarla tutturulmuş basit bir kapağı olan, iç basınca dayanıklı kap Laboratuvar işlerinde ve ameliyatlarda yararlanılan her türlü aygıt ve gereçleri mikropsuzlaştırmak için kullanılan basınçlı buhar kazanı

Kalorifer kazanından yada başka kaynaklardan gelen sıcak yada kızgın buhar serpantinler (borular) vasıtasıyla içinde soğuk su bulunan bir deponun içinden geçirilerek, binada kullanılacak sıcak suyun ısıtılmasını sağlar. Sürekli ve düzenli sıcak su temini sağlamış olur. İçerisinde su basınçlı olarak tutulur

GÖZLE MUAYENE TESTİ

MANYETİK PARTİKÜL TESTİ

Malzeme üzerindeki süreksizlik muayenesinin gözle yapılması işlemidir. Önce yüzey temizliği yapılır. Yüzeyler koordinatlara ayrılır. Uzmanlarca çıplak gözle veya mercek altında göz muayeneleri yapılır. Hassas noktalar ve riskli bölgeler muayene edilir. Not: Zorlayıcı testlerden sonra bu test tekrar uygulanmalıdır

Bu metot süreksizliklerin manyetik kuvvet çizgilerini bozması esası üzerine kurulmuştur. Taşınabilir özelliğe sahip el manyetiği ile güç kaynağına enerji sağlanabilecek tüm alanlarda, Ferromanyetik özelliğe sahip tüm malzemelerde (demir, çelik, nikel v.b.) deney yapılabilmektedir. Kabaca yüzey temizliği yapılır. Problarla manyetik alan oluşturulur. Alana manyetik tozlar dökülür. Manyetik akı çizgilerinde sapmalar gözlenir. Manyetik alanın yönü değiştirilerek test tekrarlanır. Not: Bu test yalnızca manyetik malzemelere uygulanabilir. Köşelerde ve kaynak yerlerinde yanıltıcı netice verebilir.

SIVI PENETRANT TESTİ

RADYOGRAFİ TESTİ

Penetrant Metodu, malzeme veya kaynak yüzeyindeki Bu metot; x ışınlarının, malzemede ki süreksizlik hataların çeşitli kimyasal maddelerin doğru durumunda film negatifleri üzerinde daha koyu alanlar uygulanması yoluyla görünür hale getirildiği, oldukça oluşturması tekniğine dayanılarak geliştirilmiştir. pratik ve kullanışlı bir tahribatsız muayene yöntemidir. Farklı uygulamalarda kontrast oluşturmak için su ile Test yapılacak alanda gerekli radyasyon güvenlik 84 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] yıkanabilen, çözücü ile yıkanabilen ve sonradan emülsiyon haline gelen penetrantlar kullanılması mümkündür. Manyetik Partikül testinden farklı olarak bu deney, tüm metallare uygulanabilmektedir. Penetrant Muayenesi ile yüzeye açık olması şartı ile tespit edilen en yaygın hatalar şunlardır; Üretim ve Çalışma şartları Sonucu Yüzeyde Oluşan Çatlaklar Katmerlenme (Aşırı Haddeleme) Gözenek (Gaz Boşluğu) Metalik Olmayan Kalıntılar Katlanma Kaynakta Kaynama Hataları

ULTRASONİK TEST Ultrasonik Test Ultrasonik Test, ultrason dalgaları sayesinde, malzemenin iç kusurlarını veya duvar kalınlığını ölçerek paslanmayı ortaya çıkartmak için kullanılan yüksek frekanslı bir test yöntemidir. Ultrasonik test ile malzemenin içine, eko vurum yüksek frekanslı ses gönderilir. Bu dalgalar, içsel kusur olan noktalarda bozularak kısmen veya malzeme duvarının arkasından geri dönerler. Geri dönen sesi yakalayarak analiz etmek, kusurun yeri ve yönelimi açısından ve ayrıca malzemenin duvar kalınlığı hakkında da yararlı bilgiler sunar.

önlemleri alınmalıdır Uygulama uzman elemanlarca yapılmalıdır. Kalınlık değişim yerlerinde olan süreksizliklerde tespit zorluğu vardır. Süreksizlik derinliğinin belirlenmesi güçtür. Sıkıca kapalı süreksizliklerin belirlenmesi uzmanlık gerektirir.

SICAK SU KAZANLARIN EMNİYET DONANIMI            

Termometre Hidrometre Gidiş dönüş Emniyet boruları Patlama kapağı Gözleme deliği Taşma Havuzu Termostat Kazan besleme cihazı Su seviye göstergeleri Emniyet subapları Manometre Emniyet düdüğü  Yakıtı otomatik kesen basınç şalteri (presostat)

BAKIM **Basınçlı kaplarda temel prensip olarak hidrostatik test **Kazanların içine girmek gerekirse kapalı alanda emniyetli çalışma kurallarına uyulmalı **Basınç altında bakım onarım yapılmamalı **Bakım onarım esnasında ikaz levhaları asılmalı **Bakım öncesi stop valfleri ve bütün vanalar kapatılmal

yapılması esastır. Bu testler, standartlarda aksi belirtilmediği sürece işletme basıncının 1,5 katı ile ve bir yılı aşmayan sürelerle yapılır.

**Basınçlı kap ve tesisatların periyodik kontrolleri, makine mühendisleri ve makine tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır.

**AT Tip İncelemesi başvurusu, imalatçı veya **Söz konusu periyodik kontrollerin tahribatsız muayene Türkiye’de yerleşik yetkili temsilcisi tarafından seçilen yöntemleri ile yapılması durumunda, bu kontroller sadece bir onaylanmış kuruluşa yapılır. TS EN 473 standardına göre eğitim almış mühendisler ve aynı eğitimi almış tekniker veya yüksek teknikerler tarafından yapılabilir. **Eski ve yeni renk kodlamalarının kargaşa yaratmaması ve bu yüzden meydana gelebilecek *CE uygunluk işaretinde yer alan tüm yazılar, 5 zararlara sebebiyet vermemesi için , yeni standartta mm’den küçük olmamak üzere aynı düşey uygun hale getirilen tüplerin omuzlarına karşılıklı boyutlarda olmalıdır. gelecek şekilde 2 adet (N) harfi konulması zorunlu hale geldi. 85 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

NOT: TS 1089 DAN ÖNCEKİ TÜP RENKLERİ Oksijen : Mavi Asetlen : Sarı Azot : Yeşil Hidrojen : Kırmızı Klor : Gri Helyum :Kahverengi

86 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

Depolama basınç Basınçlı gaz tüplerini sadece bu konuda tecrübeli ve Yüksek kullanılmamalıdır. eğitimli kişiler kullanmalıdır.

sistemlerinde

plastik

borular

Depolanan tüpler devrilmeyecek şekilde emniyete Asetilen ile bakır boru sistemleri kullanılamaz alınmalı ve her zaman dikey olarak tutulmalı, Dağıtım/iletim boru sistemleri, gazın içeriğine göre mümkünse valflere kapak takılmalı, tüp kapakları ise işaretlenmelidir. her zaman takılı bulunmalıdır. Mümkün olduğunca az stok yapılmalıdır. **Asgari çalışma sıcaklığı –50°C’den düşük; azami **Silindirik bölümün ve uçların gerçek et kalınlığı, çelik çalışma sıcaklığı ise çelik için 300°C’den, alüminyum kaplarda 2 mm’den, alüminyum veya alaşımlı alüminyum veya alüminyum alaşımlı kaplar için 100°C’den fazla kaplarda, 3 mm’den az olmamalıdır. olmayan, kapları kapsar.

İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ Periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişilerin bildirimi a) Bakanlığa elektronik ortamda yapılacak kayıt, asgari aşağıdaki bilgileri içerir. 1) Adı ve soyadı. 2) T.C. kimlik numarası. 3) Mezun olduğu okul, bölüm, tarihi ve diploma numarası. 4) Hizmet zorunluluğu bulunması halinde çalıştığı kurum veya işletmenin sigorta sicil numarası. 5) Periyodik kontrol yapacağı iş ekipmanı. (2) Bildirimde beyan esastır. Bu kişilere Bakanlıkça kayıt numarası verilir. (3) Bakanlıkça yapılan araştırma sonucu beyan edilen bilgilerin doğru olmadığı tespit edilenlerin kaydı silinir. Kaydı silinenler Bakanlığın internet sitesinde ilân edilir. Bu kişiler hakkında ilgili mevzuat çerçevesinde işlem yapılır. (4) Kaydı silinenlerin silinme tarihinden itibaren üç yıl içerisinde yaptığı başvurular, üç yılın tamamlanmasına kadar 87 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] askıya alınır. (5) Periyodik kontrol raporlarında kayıt numaralarının bulunması gerekir. (6) Beyan edilen bilgilerin doğru olmadığı tespit edilenler ile kayıt numarası almayanlar tarafından düzenlenen periyodik kontrol raporları geçersiz sayılır.

Koruyucular ve koruma donanımı; a) Sağlam yapıda olur, b) İlave bir tehlikeye sebep olmayacak özellikte olur, c) Kolayca yerinden çıkarılmayacak veya etkisiz hale getirilemeyecek şekilde olur, ç) Tehlike bölgesinden yeterli uzaklıkta bulunur, d) Ekipmanın görülmesi gereken operasyon noktalarına engel olmayacak özellikte olur, e) Sadece işlem yapılan alana erişimi kısıtlar ve bunların çıkarılmasına gerek kalmadan parça takılması, sökülmesi ve bakımı için gerekli işlemlerin yapılması mümkün olur. Üzerinde bir veya daha fazla çalışanın bulunduğu forkliftlerin devrilmesinden kaynaklanan risklerin azaltılması için; a) Sürücü için kabin bulunur veya b) Forklift devrilmeyecek yapıda olur veya c) Forkliftin devrilmesi halinde, yer ile forkliftin belirli kısımları arasında taşınan çalışanlar için, yeterli açıklık kalmasını sağlayacak yapıda veya ç) Forklift, devrilmesi halinde sürücünün forkliftin parçaları tarafından ezilmesini önleyecek yapıda olur.

Kendinden hareketli veya bir başka araç vasıtasıyla hareket edebilen iş ekipmanlarının kullanımı ile ilgili hükümler * Kendinden hareketli iş ekipmanları, bu ekipmanların güvenli kullanımı ile ilgili uygun eğitim almış çalışanlar tarafından kullanılır. * İş ekipmanı bir çalışma alanı içinde hareket ediyorsa, uygun trafik kuralları ile hız sınırları konulur ve uygulanır. * Kendinden hareketli iş ekipmanının çalışma alanında, görevli olmayan çalışanların bulunmasını önleyecek gerekli düzenleme yapılır. * İşin gereği olarak bu alanda çalışan bulunması zorunlu ise, bu çalışanların iş ekipmanı nedeniyle zarar görmesini önleyecek uygun tedbirler alınır. * Mekanik olarak hareket ettirilen seyyar iş ekipmanlarında, ancak güvenliğin tam olarak sağlanması halinde çalışan taşınmasına izin verilebilir. Taşıma sırasında iş yapılması gerekiyorsa ekipmanın hızı gerektiği gibi ayarlanır. * Çalışma yerlerinde, çalışanlar için güvenlik ve sağlık riski yaratmayacak yeterli hava sağlanması şartıyla içten yanmalı motorlu seyyar iş ekipmanı kullanılabilir.

Yük kaldırmada kullanılan iş ekipmanı ile ilgili hükümler ** Yük kaldırmak için tasarlanmış seyyar veya sökülüp-takılabilir iş ekipmanlarının zemin özellikleri de dikkate alınarak öngörülen bütün kullanım şartlarında sağlam ve kararlı bir şekilde kullanılması sağlanır. ** İnsanların kaldırılmasında sadece bu amaç için sağlanan iş ekipmanı ve aksesuarları kullanılır. ** Olağanüstü veya acil olan istisnai durumlarda insanları kaldırmak amacıyla yapılmamış iş ekipmanı, gerekli önlemleri almak ve gözetim altında olmak şartıyla insanların kaldırılmasında kullanılabilir. *** Çalışanlar yük kaldırmak için tasarlanmış iş ekipmanı üzerindeyken, ekipmanın kumandası için her zaman görevli bir kişi bulunur. Kaldırma ekipmanındaki kişilerin güvenilir haberleşme imkânlarıyla herhangi bir tehlike halinde tahliye için güvenilir araçları bulunur. ** Teknik zorunluluk olmadıkça kaldırılan yükün altında insan bulunmaması için gerekli tedbir alınır. Çalışanların bulunabileceği korunmasız çalışma yerlerinin üzerinden yük geçirilmez. Bunun mümkün olmadığı hallerde uygun çalışma yöntemleri belirlenir ve uygulanır. ** Kaldırma aksesuarları, sapanın şekli ve yapısı dikkate alınarak, kaldırılacak yüke, kavrama noktalarına, bağlantı elemanlarına ve atmosfer şartlarına uygun seçilir. Kaldırmada kullanılan bağlantı elemanları kullanımdan sonra sökülmüyorsa, bunların özellikleri hakkında kullanıcıların bilgi sahibi olması için belirgin bir şekilde işaretlenir. ** Kaldırma aksesuarları bozulmayacak veya hasar görmeyecek şekilde muhafaza edilir.

88 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] Kılavuzsuz (askıda iken serbest olan) yükleri kaldırmakta kullanılan iş ekipmanı ** Çalışma alanları kesişen iki veya daha fazla kaldırma aracı ile kılavuzsuz yüklerin kaldırıldığı bir alanda, yüklerin ve kaldırma araçlarının elemanlarının çarpışmaması için gerekli önlemler alınır. ** Kılavuzsuz yüklerin seyyar iş ekipmanı ile kaldırılmasında ekipmanın eğilmemesi, devrilmemesi ve eğer gerekiyorsa kaymaması veya yerinden oynamaması için gerekli tedbirler alınır. Bu önlemlerin tam olarak uygulanmasını sağlayacak kontroller yapılır. ** Kılavuzsuz yükleri kaldırmakta kullanılan iş ekipmanının operatörü doğrudan veya gerekli bilgileri sağlayan yardımcı cihazlar vasıtasıyla yük yolunun tamamını göremiyorsa, operatöre yol gösterecek bu konuda eğitimli ve deneyimli bir kişi görevlendirilir. Çalışanları, yüklerin birbiriyle çarpışmasından kaynaklanan tehlikelerden korumak için gerekli organizasyonel önlemler alınır. ** Yükün elle bağlanması veya çözülmesinin güvenle yapılabilmesi için özellikle iş ekipmanının kontrolü doğrudan ya da dolaylı olarak çalışanda bulunacak şekilde gerekli düzenleme yapılır. ** Bütün yük kaldırma işleri çalışanların güvenliğini korumak için uygun şekilde planlanır ve gözetim altında yürütülür. Özellikle bir yük, kılavuzsuz yükleri kaldırmakta kullanılan iki veya daha fazla iş ekipmanıyla aynı anda kaldırılacaksa operatörler arasında eşgüdümü sağlayacak düzenleme yapılır ve uygulanır. ** Kılavuzsuz yüklerin kaldırılmasında kullanılan iş ekipmanı, kendisini besleyen güç kaynağı tamamen veya kısmen kesildiğinde yükü askıda tutamıyorsa, ortaya çıkabilecek risklerden çalışanları korumak için uygun önlemler alınır. Tehlikeli bölgeye giriş engellenmedikçe veya yükün güvenli bir şekilde askıda kalması sağlanmadıkça askıdaki yük gözetimsiz bırakılmaz. ** Hava şartlarının, güvenli kullanımı engelleyecek ve çalışanları tehlikeye maruz bırakacak şekilde bozulması halinde, kılavuzsuz yüklerin kaldırılması için tasarlanmış iş ekipmanlarının açık havada kullanılması durdurulur. Çalışanları riske atmamak için özellikle iş ekipmanının devrilmesini önleyecek tedbirler alınır. **yüksekte yapılan geçici işler uygun bir platformda, güvenlik içinde ve uygun ergonomik koşullarda yapılamıyorsa, güvenli çalışma koşullarını sağlayacak ve devam ettirecek en uygun iş ekipmanı seçilir. Toplu koruma önlemlerine kişisel koruma önlemlerine göre öncelik verilir. İş ekipmanının boyutları, yapılacak işin doğasına ve öngörülen yüke uygun, geçişlerin tehlikesiz şekilde yapılmasını sağlayacak şekilde olması gerekir. ** Yüksekteki geçici çalışma yerlerine ulaşmak için en uygun yol ve araçlar, geçişlerin sıklığı, söz konusu yerin yüksekliği ve kullanım süresi göz önüne alınarak belirlenir. Seçilen bu araçlar, yakın bir tehlike durumunda çalışanların tahliyesini de mümkün kılacak şekilde olur. Ulaşımda kullanılan yol, araç ve platformlar ile katlar veya ara geçitler arasındaki geçişlerde düşme riski ortadan kaldırılır. ** Halat kullanılarak yapılan çalışmalar ancak risk değerlendirmesi sonucuna göre işin güvenle yapılabileceği ve daha güvenli iş ekipmanı kullanılmasının gerekmediği durumlarda yapılabilir. ** Seçilen iş ekipmanının türüne bağlı olarak iş ekipmanının yapısında bulunan riskleri minimuma indirmek için uygun önlemler belirlenir. Eğer gerekiyorsa yüksekten düşmeyi önleyecek ve çalışanların yaralanmasına da meydan vermeyecek şekilde uygun yapıda ve yeterli sağlamlıkta koruyucular yapılır. Düşmeleri önleyen toplu korumaya yönelik koruyucular ancak seyyar veya sabit merdiven başlarında kesintiye uğrayabilir. ** Düşmeleri önleyen toplu korumaya yönelik koruyucuların, özel bir işin yapılması için geçici olarak kaldırılması gerektiği durumlarda, aynı korumayı sağlayacak diğer güvenlik önlemleri alınır. Bu önlemler alınıncaya kadar çalışma yapılmaz. Bu özel iş geçici veya kesin olarak tamamlandıktan sonra koruyucular tekrar yerine konulur. ** Yüksekte yapılan geçici işler, çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye atmayacak uygun hava koşullarında sürdürülür. **El merdivenleri, kullanımı sırasında sağlam bir şekilde yerleştirilir. Portatif el merdivenleri, basamakları yatay konumda olacak şekilde düzgün, sağlam, ölçüsü uygun, sabit pabuçlar üzerinde durmalıdır. Asılı duran el merdivenleri güvenli bir şekilde tutturulur, ip merdivenler hariç, yerlerinden çıkarılması ve sallanması önlenir. ** Portatif el merdivenlerinin kullanımı sırasında üst veya alt uçları sabitlenerek veya kaymaz bir malzeme kullanılarak veya aynı korumayı sağlayan diğer tedbirlerle, ayaklarının kayması önlenir. Platformlara çıkmakta kullanılan el merdivenleri, platformda tutunacak yer bulunmadığı durumlarda, güvenli çıkışı sağlamak için platform seviyesini yeteri kadar aşacak uzunlukta tesis edilir. Uzatılıp kilitlenebilir ve eklenebilir el merdivenleri, parçalarının birbirinden ayrı hareket etmeleri önlenecek şekilde kullanılır. Mobil el merdivenleri, üzerine çıkılmadan önce 89 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] hareketleri durdurulur ve sabitlenir. ** El merdivenlerinde her zaman çalışanların elleriyle tutunabilecekleri uygun yer ve sağlam destek bulunur. Özellikle, bir el merdiveni üzerinde elle yük taşınıyorsa bu durum elle tutacak yer bulunması zorunluluğunu ortadan kaldırmaz.

İSKELELERİN KULLANIMI İLE İLGİLİ ÖZEL HÜKÜMLER ** Seçilen iskelenin sağlamlık ve dayanıklılık hesabı mevcut değilse veya var olan hesaplar seçilen iskele tipinde tasarlanan yapısal değişikliklere uygun değilse veya iskelenin genel olarak alışılmış standart konfigürasyonlara uygun yapıda imal edilmemiş olduğu durumlarda bunların sağlamlık ve dayanıklılık hesapları yapılır. Bu hesaplar yapılmadan iskeleler kullanılamaz. ** Seçilen iskelenin karmaşıklığına bağlı olarak kurma, kullanma ve sökme planı; yapı işlerinde inşaat mühendisi, inşaat teknikeri veya yüksek teknikeri; gemi inşası ve sökümü işlerinde ise gemi inşaatı mühendisi tarafından yapılır veya yaptırılır. Bu plan, iskele ile ilgili detay bilgileri içeren standart form şeklinde olabilir. ** İskelenin taşıyıcı elemanlarının kayması; yeterli sağlamlıktaki taşıyıcı zemine sabitlenerek, kaymaz araçlar kullanarak veya aynı etkiye sahip diğer yöntemlerle önlenir. İskelenin sağlam ve dengeli olması sağlanır. Yüksekte çalışma sırasında tekerlekli iskelelerin kazara hareket etmesini önleyecek uygun araçlar kullanılır. ** İskele platformlarının boyutu, şekli ve yerleştirilmesi yapılan işin özelliklerine ve taşınan yüke uygun ve güvenli çalışma ve geçişlere izin verecek şekilde olması gerekir. İskele platformları normal kullanımda, elemanları hareket etmeyecek şekilde kurulur. Platform elemanları ve dikey korkulukların arasında düşmelere neden olabilecek tehlikeli boşluklar bulunmaması gerekir. ** Kurma, sökme veya değişiklik yapılması sırasında iskelenin kullanıma hazır olmayan kısımları Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliğine uygun şekilde genel uyarı işaretleri ile işaretlenir ve tehlikeli bölgeye girişler fiziki olarak engellenir. ** İskelelerin kurulması, sökülmesi veya üzerinde önemli değişiklik yapılması, görevli inşaat mühendisi, inşaat teknikeri veya yüksek teknikeri; tersanelerde ise gemi inşaatı mühendisi gözetimi altında yeterli eğitim almış çalışanlar tarafından yapılır. a) İskelelerin kurulması, sökülmesi veya değişiklik yapılması ile ilgili planların anlaşılması, b) İskelelerin kurulması, sökülmesi veya değişiklik yapılması sırasında güvenlik, c) Çalışanların veya malzemelerin düşme riskini önleyecek tedbirler, ç) İskelelerde güvenliği olumsuz etkileyebilecek değişen hava koşullarına göre alınacak güvenlik önlemleri, d) İskelelerin taşıyabileceği yükler, e) İskelelerin kurulması, sökülmesi veya değişiklik yapılması işlemleri sırasında ortaya çıkabilecek diğer riskler. Halat kullanılarak yapılan çalışmalarda aşağıdaki şartlara uyulur. a) Sistemde biri, inip çıkmada veya destek olarak kullanılan çalışma halatı, diğeri ise güvenlik halatı olacak şekilde ayrı kancalı en az iki halat bulunur. b) Çalışanlara, çalışma halatına bağlı paraşütçü tipi emniyet kemeri verilir ve kullandırılır. Emniyet kemerinin ayrıca güvenlik halatı ile bağlantısı sağlanır. c) Çalışma halatı, güvenli iniş ve çıkış araçları ile teçhiz edilir ve kullanıcının hareket kontrolünü kaybetmesi halinde, düşmesini önlemek için kendiliğinden kilitlenebilen sisteme sahip olması gerekir. Güvenlik halatında da, çalışan ile birlikte hareket eden düşmeyi önleyici bir sistem bulunur. ç) Çalışan tarafından kullanılan alet, edevat ve diğer aksesuarlar paraşütçü tipi emniyet kemerine veya oturma yerine veya başka uygun bir yere bağlanarak güvenli hale getirilir. d) Acil bir durumda çalışanın derhal kurtarılabilmesi için iş uygun şekilde planlanır ve gözetim sağlanır. e) çalışanlara yapacakları işe uygun ve özellikle kurtarma konusunda yeterli eğitim verilir.

90 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] **Basınçlı kaplarda temel prensip olarak hidrostatik test yapılması esastır. Bu testler, standartlarda aksi belirtilmediği sürece işletme basıncının 1,5 katı ile ve bir yılı aşmayan sürelerle yapılır.

91 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

Kaldırma ve iletme ekipmanları Standartlarda aksi belirtilmediği sürece, kaldırma ve iletme ekipmanları, beyan edilen yükün en az 1,25 katını, etkili ve güvenli bir şekilde kaldıracak ve askıda tutabilecek güçte olur ve bunların bu yüke dayanıklı ve yeterli yük frenleri bulunur. Kaldırma ve iletme ekipmanlarının periyodik kontrolleri, makine mühendisleri ve makine tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır. Söz konusu periyodik kontrollerin tahribatsız muayene yöntemleri ile yapılması durumunda, bu kontroller sadece TS EN 473 standardına göre eğitim almış mühendisler ve aynı eğitimi almış tekniker veya yüksek teknikerler tarafından yapılabilir.

92 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

**Vinçlerin periyodik kontrollerinde yapılacak olan statik deneyde deney yükü, beyan edilen yükün en az 1,25 katı, dinamik deneyde ise en az 1,1 katı olması gerekir. **İskelelerin periyodik kontrolleri mühendislik ve mimarlık fakültelerinden inşaat ve makine mühendisliği ile mimarlık bölümü mezunları makine ve inşaat teknikeri veya yüksek teknikerleri, gemi inşası işlerinde ise gemi inşaatı mühendisi tarafından yapılır.

***Elektrik tesisatı, topraklama tesisatı, paratoner tesisatı ile akümülatör ve transformatör ve benzeri elektrik ile ilgili tesisatın periyodik kontrolleri elektrik mühendisleri, elektrik tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır. *** Elektrik dışında kalan diğer tesisatın periyodik kontrolleri makine mühendisleri, makine tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır.

93 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

Tezgâhlar ** Makine ve tezgâhların periyodik kontrolleri, makine mühendisleri, makine tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır. ** Elektronik kumanda sistemi ile donatılmış makine ve tezgâhların periyodik kontrolü; makine veya mekatronik mühendisi ile elektrik mühendisleri ve/veya bunların teknikerleri tarafından birlikte yapılır.

YANGIN KONUSU

Alt Patlama Limiti - (LEL) :Bir tutuşturma kaynağı ile temas **Bir sıvı veya gazın Parlama noktasında ısı uzaklaştırılır halinde yanan veya patlayan hava karışımındaki en düşük buhar konsantrasyonu ise yanma kendi kendine devam etmez. **Bir sıvı veya gazın tutuşma veya alevlenme Üst Patlama (alevlenme) Limiti (UEL) :Bir tutuşturma noktasında ısı uzaklaştırılır ise yanma kendi kendine kaynağı ile temas halinde yanan veya patlayan hava karışımındaki en yüksek devam eder. buhar konsantrasyonu BLEVE : boiling liquid expandıng vapour explosion – kaynayan sıvı genleşen buhar kaçaklarının tutuşmasında görülür. patlaması ile tankın infilak etmesi r cloud exploiıon – sınırlandırılamayan buhar bulutu patlaması 94 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] Yanma olayının yangına dönüşmesinde ısının ortama Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmeliğe 4 yayılması 3 yolla olur. yangın sınıfı vardır. - Kondüksiyon (hava yoluyla transfer) - Konveksiyon (temas yoluyla transfer) - Radyasyon ( ışıma yoluyla transfer)

nı

n Su TS EN 2 VE TS EN 2/A1 göre 5 yangın sınıfı vardır. amacı ile kullanılır. Köpük

vardır tüp içinde.

havanın içeri girmesini, özelliklerini uzun süre devam ettiren, küçük kabarcıklardan meydana gelen kararlı bir kütledir.

A SINIFI: Normal olarak kor şeklinde yanan genellikle organik yapıdaki katı madde yangınlarını kapsar B SINIFI: Sıvı veya sıvılaşabilen katı madde yangınlarını kapsar C SINIFI: Gaz yangınlarını kapsar D SINIFI: Metal yangınlarını kapsar F SINIFI: Pişirme aletleri içindeki bitkisel ve hayvansal pişirme yağlarının yangınlarını kapsar. NOT: E sınıfı elektrik yangınları bizim mevzuatımızda bir yangın sınıfı değildir. Kuru Kimyevi Toz

Kullanılır. CO2 ve diğer inert gazlar: Sıvı ve gaz yangınlarında kullanılır.

gerektiren ortamlarda önerilmez -B-C-D yangılarında kullılanının içinde Mono amonyum fosfat bulunur. D Tozu: -C yangınlarında ise ağırlıklı olarak tüpte Sodyum Magnezyum, çinko gibi metaller ve sodyum bi karbonat Bikarbonat, Potasyum Bikarbonat ve Potasyum Klorür vardır tüpün içinde. bulunur Duvara bağlantı asma halkası duvardan kolaylıkla alınabilecek şekilde yerleştirilir ve 4 kg’dan daha ağır ve KKT 12 kg’dan hafif olan cihazların zeminden olan yüksekliği yaklaşık 90 cm’yi aşmayacak şekilde montaj yapılır.

t esaslı tozlar asitleri nötr haline getirir.

e sınıfında her 500 m² 1 adet olmak üzere, uygun tipte 6 kg’lık olur. yapı inşaat alanı için 1 adet olmak üzere, uygun tipte 6 - EN 3 kg’lık kuru kimyevî tozlu veya eşdeğeri gazlı yangın kalite belgeli olması şarttır. söndürme cihazları bulundurulması gerekir. *Elektrik kontağından çıkan yangınlarını söndürmek için benzeri yerlerde ayrıca tekerlekli tip söndürme cihazı C02, Kuru Kimyevi toz ve FM200 gazlı yangın söndürücüler bulundurulması mecburidir. kullanılabilir.

95 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

Kuru kimyevi tozlar ve CO2 yangın söndürücülerin

1 metre

Soğutma Yanıcı maddeden ısı alınarak, yangınlarında yaklaşma mesafesi derecesinin altına düşürmektir. Soğutma teknikleri şma mesafesi

sıcaklığını

tutuşma

5 metredir. Boğma altına indirmektir.

Yakıtı Giderme urumlarda, yakıt kaynağını ortadan kaldırarak yangın etkin şekilde söndürülür.

oranı % 16’nın altına azaltıldığında yangın sönecektir. durdurulur. kesilecektir.

96 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

97 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

**Yangın Uyarı Butonları yangın kaçış yollarına, herhangi bir noktadan uzaklık 60 m. yi geçmeyecek aralıklarla tesis edilmelidir. **Yangın uyarı butonları, yerden en az 110 cm ve en fazla 130 cm yüksekliğe yerleştirilir.

98 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

MADDE 38- Kaçış merdivenlerinin duvar, tavan ve tabanında hiçbir yanıcı malzeme kullanılamaz ve bu merdivenler, yangına en az 120 dakika dayanıklı duvar ve en az 90 dakika dayanıklı duman sızdırmaz kapı ile diğer bölümlerden ayrılır.

MADDE 56- Yakıt depoları, yangına dayanıklı bölmelerle korunmuş bir hacme yerleştirilir. Yakıt deposu ile kazan dairesinin yangına 120 dakika dayanıklı bir bölme ile ayrılmış olması gerekir.

MADDE 57- Mutfak ve çay ocakları binanın diğer MADDE 54- Kazan dairesi, binanın diğer kısımlarından, kısımlarından en az 120 dakika süreyle yangına dayanıklı yangına en az 120 dakika dayanıklı bölmelerle ayrılmış bölmeler ile ayrılmış biçimde konumlandırılır. olarak merkezi bir yerde ve bütün hâlinde bulunur

Binada senede en az 1 kez söndürme ve tahliye tatbikatı yapılır.

99 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

BÖLÜM 8: MADENLE İLGİLİ HUSUSLAR Ateşleme: Kazı işlerinde deliklere doldurulmuş olan patlayıcı maddelerin patlatılmasını, Ateşleyici: Patlayıcı madde kullanılması koşullarını yerine getirmek üzere, yeterlik belgesine sahip kişiyi, Ayak: Maden içerisinde iki galeri arasında cephe halinde üretim yapılan yeri, Baca: Maden içerisinden sürülen galeriyi, Baraj: Yeraltında yangın, su, zararlı gaz ve diğer tehlikeleri önleyici engelleri, Bür: Yerüstüyle bağlantısı olmayan kuyuyu, Cep: Galeri, varagel ve vinç dip ve başlarıyla ara katlarında ve ızgaralarda görevli çalışanların ve ateşleme görevlilerinin korunmaları amacıyla serbestçe sığınabilecekleri biçimde yapılan yuvaları, Çatlak: Ana kütleden ayrılmış, her an düşebilecek parçaları, Freno: Varagel üzerinde taşımayı sağlayan sistemi, Grizu: Metanın havayla karışımını, Kademe: Açık işletmelerde belirli aralık, kot ve eğimlerle meydana getirilen basamak şeklindeki çalışma yerlerini, Lağım: Taş içerisinde sürülen galeriyi, Nefeslik: Ocak havasının giriş ve çıkış yolunu, Ocak: Kuyuları ve giriş çıkış yollarıyla yeraltındaki bütün kazıları, bu kazılardan çıkan pasanın çıkartıldığı yatımlıve düz galerileri, diğer yolları ve üretim yerlerini, çıkarma, taşıma, havalandırma tesislerini, yeraltında kullanılan enerjinin sağlanmasında ve iletilmesinde kullanılan sabit tesisleri, açık işletmelerde giriş çıkış yolları ile tüm maden kazıları, bu kazılardan çıkan pasanın döküldüğü döküm sahalarını, 100 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] Röset: Kuyu ve başaşağıların dip ve başlarının katlardaki yatay yollarla olan bağlantı yerlerini, Sıkılama: Lağım deliklerine patlayıcı madde konulduktan sonra kalan boşluğun gerektiği biçimde doldurulmasını,

Şev: Kademe, alın ve yüzlerindeki eğimi, Topuk: İşletmelerde güvenlik için bırakılan maden kısımlarını, Varagel: Dolu araba aşağıya inerken boş arabanın yukarıya çıkmasını sağlayan ve karşılıklı ağırlık esasına göre, eğimli düzey üzerinde fren ve halat kullanılarak yapılan taşıma yerini, Sondajla maden çıkarma işlerinin yapıldığı işyerleri:

Yeraltı ve yerüstü maden işlerinin yapıldığı işyerleri:

Satışa hazırlanması işlerini kapsar.

işlerini, ifade eder.

Teknik nezaretçi, en az 15 günde bir, ocağın işçi çalıştırılan yerlerini denetlemek, sonucunu, noterce onaylı teknik nezaretçi rapor defterine, öngöreceği öneri ve önlemlerle birlikte yazıp imzalamak zorundadır. Deneyimli işçi: Ocak içinde, herhangi bir işte, en az 6 ay çalıştıktan sonra, bu işi yalnız başına yapabileceklerine ve ocağın güvenlik ve çalışma koşullarına uyum sağladıklarına yetkililerce kanaat getirilen işçiler deneyimli işçidir. Çalışma gerilimi 42 voltun üzerinde ise, elektrik kaçağı yapabilecek elektrikli aygıtlar ve madeni kısımlar, topraklamayla güvenlik altına alınır.

PATLAYICI MADDE DEPOSU depolara 90 derecelik iki dirsek oluşturan yolla girilmeli ve patlayıcı madde deponun son kısmına konulmalıdır. metre derinlikte hız kesici cepler yapılmalıdır. şağı ve 30 dereceden yukarı olmaması sağlanır. Kapsüllerle diğer patlayıcı maddeler aynı kap içinde bir arada bulundurulamaz ve taşınamaz. Bir kişinin taşıyabileceği patlayıcı madde miktarı 10 kilogramı geçemez. Sıkılama maddesinin boyu 40 santimetreye kadar olan kartuşlar için 35 santimetredir. Patlayıcı maddenin boyu, delik derinliğinin yarısını geçemez. şten çok lağımın aynı zamanda ateşlenmesi seri halinde elektrikle yapılır. fitille ateşleme yapılamaz. yarısını geçemez. Lağım atıldıktan sonra, elektrikli ateşlemede en az 5 dakika, 101 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] muayene edilip tehlike kalmadığı bildirilmedikçe ateşleme alanına kimsenin girmesine izin verilmez. *Patlamamış patlayıcı madde artıkları, bir sorumlu kişinin gözetiminde, mümkünse o lağımı delen çalışan tarafından, patlamamış lağım deliğinin en az 30 santimetre yakınında, ona paralel başka bir delik delinip doldurularak ateşlenir. Taşıma ile ilgili hususlar edilmiş araçlarla taşınır. işaret lambası bulundurulur. Ancak, yarıçapı en çok 50 kilometre olan alan içinde bulunan maden işyerleri, merkezi bir yerde, ortaklaşa bir kurtarma istasyonu kurabilirler. *Yapılan işin özelliği nedeniyle çalışanların sağlığı ve güvenliği açısından gerekli hallerde veya 10 ve daha fazla çalışanın bulunduğu işyerlerinde uygun bir dinlenme yeri sağlanır. **Hava hızı; insan ve malzeme taşınan kuyularda, **İçerisinde %2 metan bulunan ocakta çalışma yapılamaz. lağımlarda ana nefeslik yollarında 8 m/sn’yi geçemez. Yalnızca grizunun temizlenmesi ve işçilerin kurtarılması için çalışma yapılır. **Taş tozu; nem tutmayacak, silis içermeyecek ve içinde %1,5 dan fazla organik madde olmayacaktır. **Maden ocağında birbirinden bağımsız en az 2 yol, yollar arasındaki topuk en az 30 metre ve yolların ağızları aynı çatı altında olamaz **Kuyu merdivenlerinin basamak aralıkları 30cm den **Derinliği 50 metreden az kuyularda merdiven az olamaz, eğimleri 80 dereceden az olamaz, dinlenme zorunludur sahanlıkları arası 10 metreden az olamaz **Demir yollarında eğim %0,5 i geçemez **Maden ocaklarında araçlar arasında en az 60 cm’lik ara bulunmalı Araçlarla galeri yan duvarları arasındaki 60 cm açıklığın galeri tabanından itibaren 180 cm yüksekliğe kadar azalmadan devam etmesi gerekir **50 kg’dan az patlayıcı olan patlayıcı madde deposuna ana yoldan 90 derecelik bir dirsekten oluşan yolla, fazlasına 90 derecelik 2 dirsekten oluşan yolla girilecektir. AÇIK OCAK İŞLETMECİLİĞİ **Yüksekliği 5 metre, eğimi 30 dereceyi geçen şevlerde çatlak sökümü sırasında işçilere emniyet kemeri baret, iş ayakkabısı vb. koruyucular verilecektir.

102 | P a g e

**Patlayıcı madde deponun sonuna konacak ve 3 metre önüne hız kesici cepler yapılacaktır **Patlayıcı madde deposunun sıcaklığı 8 dereceyi geçmeyecektir **Patlayıcının bulunduğu deponun 50 metre önünden itibaren ahır kurulması, yanıcı, yakıcı madde kurulması yasaktır. Bir kişinin taşıyabileceği patlayıcı madde miktarı 10 kg’ı geçemez. AÇIK OCAK İŞLETMECİLİĞİ **Kademe yüksekliği 3 metre; şev sağlam arazide eğim 60 dereceyi, sulu ve kaygan arazide 60 dereceyi, tüflü çökük arazide 45 dereceyi geçemez.

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] YENİ HÜKÜMLER:

**Lağımlarda 30 metrede bir, taban yollarında 20 metrede bir ve başyukarılarda 10 metrede bir basınçlı hava teneffüs istasyonu kurulur ve acil durum planlarında gösterilir. YENİ ** İşveren, istasyonlarda bulunacak donanım sayısı ve ekipmanını, acil durumlarda o istasyondan yararlanması beklenen çalışan sayısının en az %10 fazlası olacak şekilde belirler. YENİ **Barajların arkasında bulunan oksijen, metan, karbon monoksit, hidrojen sülfür vb. ocak gazları ile sıcaklık ölçümleri 10 günde bir, değişiklik tespit edilmesi halinde sürekli yapılır ve kayıt altına alınır. YENİ **Havasında % 19’dan az oksijen, % 2’den çok metan, % 0.5’ten çok karbondioksit, 50 ppm (%0.005) den çok karbon monoksit ve diğer tehlikeli gazlar bulunan yerlerde gerekli güvenlik önlemleri alınarak mevcut olan tehlikeyi bertaraf etmek amacıyla önleyici faaliyetler ve kurtarma çalışmaları dışında çalışılmaz. 8 saatlik çalışma için müsaade edilen en yüksek hidrojen sülfür oranı 20 ppm (% 0,002)’dir.” YENİ ** **Ocakta yeterli sayıda kalibre edilmiş seyyar gaz ölçüm cihazları bulundurulur, birbirinden ayrı noktalarda çalışan her ekipte en az bir adet cihaz bulunur. Bu cihazlar metan, karbon monoksit, oksijen ve hidrojen sülfür gazlarını ölçecek özellikte olur. YENİ **Degaj riskinin olduğu belirlenen yerlerde ise aşağıdaki önlemlerden en az biri uygulanır. a) Gaz drenajı, b) 50 m’den az olmamak kaydıyla uygun topuk bırakılması, c) gaz degaj riskinin belirlenemediği durumlarda veya yeraltı suyu ile eski çalışma yerlerinde biriken su akışlarının önlenmesi amacıyla; lağım, galeri ve bacalarda ilerleme yönünde 25 metreden az olmayacak şekilde kontrol sondajları yapılır. 25 metrelik kontrol sondajları, 15 metre topuk bırakılacak şekilde 10 metre ilerleme gerçekleştirildikten sonra her seferinde tekrarlanır. Ancak bu şekilde yapılan sondajın kömür damarı veya fayı 103 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] kesmesi durumunda dört yönlü olacak şekilde ilave sondajlar yapılır. Önceden çalışma yapılmış olan bölgelerde ve/veya bu bölgelere 50 metre yaklaşıldığında, arından dört tarafa aynı ölçülerde kontrol sondajları yapılır. **Yeraltı madenlerinde, hazırlık faaliyetlerinin yapıldığı alanlar ve üretim panoları gibi yeraltı maden işletmesinin bütün bölümlerini kapsayacak şekilde ve çalışanların yerüstüne çıkmalarını kolaylaştıran; yanmaya, kopmaya ve aşınmaya karşı dayanıklı bir hayat hattı kurulur. --Hayat hatlarının acil durumlarda kullanımına ilişkin, çalışanlarda davranış değişikliği sağlayacak şekilde eğitimler verilir. -- Yeraltı madenlerinde bulunması zorunlu olan sürekli hayat hattı, acil durum planına uygun şekilde çalışanların en kısa sürede madeni terk edecekleri şekilde yerleştirilir. --- Hayat hattının hiçbir şartta zarar görmemesi sağlanır. Hayat hattının zarar görmesi halinde en kısa sürede eski haline getirilir. --- Hayat hattı sehim yapmayacak şekilde uygun aralıklarla yerden 130 cm yüksekliği sağlayacak bağlantılarla tavana ya da yan duvara monte edilir. --- Hayat hattı, konik gösterge ve reflektör levha, yanmaz, yıpranma ve aşınmaya dayanıklı polipropilen (polypropylene) malzemeden imâl edilir. ---Hayat hattı, 7 mm çapında sarı renkli olup tek yönlü konik gösterge ile başlar. Konik göstergeler acil çıkışı gösterecek şekilde 10 metreyi geçmeyecek aralıklarla yerleştirilir. Konik göstergelerin tam orta mesafelerinde reflektör levhalar bulunur. Reflektör levhalar; 50 mm x 100 mm ölçülerinde, çıkışa doğru yani kaçış yönünde yeşil, aksi istikamette kırmızı renkte yanmaz malzemeden yapılır. Konik göstergenin üstünde altı adet reflektör şerit bulunur. Konik gösterge ve reflektör levha bulunduğu yerden düşmeyecek ve kaymayacak şekilde hayat hattının üzerine sabitlenir. --Ana hayat hattına eklenecek bağlantı hatları iki konik göstergenin aynı yöne bakacak şekilde arka arkaya konumlandırılması ile gösterilir. --- Hayat hattının, çalışanların bulunduğu her galeri veya üretim alanı ile kesiştiği noktalara, yanmaz ve dayanıklı küre şeklindeki göstergeler yerleştirilir. Bu göstergeler başka çalışanların gelebileceğini de ifade eder. --- Hayat hattının, oksijenli ferdi kurtarıcı değişim veya dolum istasyonlarının bulunduğu güzergâhta yer alması esastır. İstasyonların bulunduğu yerler ikişer adet iki konik göstergenin tabanlarının birleştirilip arka arkaya konumlandırılması ile gösterilir. Bu istasyonlara bir bağlantı hattı ile ulaşılması gerekirse aynı konik göstergeler bu bağlantı hattı üzerine de konumlandırılır.” YENİ

EKRANLI ARAÇLARLA ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK Bu Yönetmelik hükümleri; a) Hareketli makine ve araçların kumanda kabinlerinde ve sürücü mahallinde, b) Taşıma araçlarında aracın kumandasındaki bilgisayar sistemlerinde, c) Toplumun kullanımına açık bilgisayar sistemlerinde, ç) İşyerinde kullanımı sürekli olmayan taşınabilir sistemlerde, d) Hesap makineleri, yazar kasa ve benzeri veri veya ölçüm sonuçlarını gösteren küçük ekranlı cihazlarda, e) Ekranlı daktilolarda, UYGULANMAZ. EĞİTİM, ÖZELLİKLE AŞAĞIDAKİ KONULARI İÇERİR: a) Ekranlı araçlarla çalışmalarda riskler ve korunma yolları, b) Doğru oturuş, c) Gözlerin korunması, 104 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] ç) Gözleri en az yoran yazı karakterleri ve renkler, d) Çalışma sırasında gözleri kısa sürelerle dinlendirme alışkanlığı, e) Gözlerin, kas ve iskelet sisteminin dinlendirilmesi, f) Ara dinlenmeleri ve egzersizler. Ekranlı araçlarla çalışmalarda operatörlerin gözlerinin korunması için; a) Ekranlı araçlarla çalışmaya başlamadan önce, b) Yapılan risk değerlendirmesi sonuçlarına göre işyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla, c) Ekranlı araçlarla çalışmadan kaynaklanabilecek görme zorlukları yaşandığında, göz muayeneleri yapılır. MONİTÖR Ekran, operatörün/çalışanın çalışma pozisyonuna uygun mesafede ve göz hizasında olmalıdır. Ekranda görünen karakterler, kolayca seçilir şekil ve formda, uygun büyüklükte olmalı, satır ve karakterler arasında yeterli boşluk bulunmalıdır. Ekran görüntüsü stabil olmalı, görüntü titrememeli ve benzeri olumsuzluklar bulunmamalıdır. Parlaklık ve karakterler ile arka plan arasındaki kontrast, operatör/çalışan tarafından kolaylıkla ayarlanabilmelidir. Ekran, operatörün/çalışanın ihtiyacına göre kolaylıkla her yöne döndürülerek ayarlanabilir olmalıdır. Ekran, ayrı bir kaide veya ayarlanabilir bir masa üzerinde kullanılabilir olmalıdır. Ekranda kullanıcıyı rahatsız edebilecek yansıma ve parlamalar olmamalıdır. KLAVYE Klavye, operatörün/çalışanın el ve kollarının yorulmaması ve rahatça çalışabilmesi için ekrandan ayrı ve hareketli olmalıdır. Klavyenin ön tarafına, operatörün/çalışanın bileklerini dayayabileceği özel destek konulmalıdır. Operatörün/çalışanın elleri ve kolları için klavyenin önünde yeterli boşluk olmalıdır. Klavye yüzeyi ışığı yansıtmayacak şekilde mat olmalıdır. Klavye tuşlarının özellikleri ve yerleri klavye kullanımını kolaylaştıracak şekilde olmalıdır. Klavye tuşları üzerindeki semboller, çalışma pozisyonuna göre kolaylıkla okunabilir ve seçilebilir nitelikte olmalıdır. ÇALIŞMA MASASI VEYA ÇALIŞMA YÜZEYİ Çalışma masası veya çalışma yüzeyi; ekran, klavye, dokümanlar ve diğer ilgili malzemelerin rahat bir şekilde düzenlenebilmesine olanak sağlayacak şekilde, yeterli büyüklükte ve ışığı yansıtmayacak nitelikte olmalıdır. Operatörün/çalışanın rahatsız edici göz ve baş hareketleri ihtiyacını en aza indirecek şekilde yerleştirilmiş ve ayarlanabilir özellikte doküman tutucu kullanılmalıdır. Çalışanın rahat bir pozisyonda olması için yeterli alan olmalıdır. ÇALIŞMA SANDALYESİ Sandalye dengeli ve operatörün/çalışanın rahat bir pozisyonda oturabileceği ve kolaylıkla hareket edebileceği şekilde olmalıdır. Oturma yerinin yüksekliği ayarlanabilir olmalıdır. Sırt dayama yeri öne-arkaya ve yukarı-aşağı ayarlanabilir, sırt desteği bele uygun ve esnek olmalıdır. İstendiğinde operatöre/çalışana uygun bir ayak desteği sağlanmalıdır. Çalışma ortamı tehlikeler ç) Gürültü a) Gerekli alan d) Isı b) Aydınlatma e) Radyasyon 105 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] c) Yansıma ve parlama

f) Nem

ELEKTRİK KONUSU Akım (I) → Birimi: Amper (A) → Ampermetre ile ölçülür

Küçük Gerilim:En çok 42 volt ( 50 V kadar)

Gerilim (V) → Birimi: Volt (V) → Voltmetre ile ölçülür

Tehlikeli Gerilim: Etkin değeri Alternatif akımda da 50V, doğru akımda 120V üstünde olan, yüksek gerilimde ise hata süresine bağlı olarak değişen gerilimdir.

Direnç (R) → Birimi: Ohm (Ω) → Ohmmetre ile ölçülür

Akım – Gerilim ve Direnç ölçen aletlerin genel adı Alçak Gerilim:1000 volta kadar ( 1000V dahil ) AVOmetre – Multimetre olarak da bilinir. Yüksek Gerilim:1000 volt üzeri; Zamana bağlı olarak yönü ve şiddeti değişen akıma Zamana bağlı olarak yönü ve şiddeti değişmeyen akıma alternatif akım denir. Alternatif akım büyük elektrik doğru akım denir. devrelerinde ve yüksek güçlü elektrik motorlarında kullanılır. Topraklama; tüm prizlerden bahçede gömülü bakır Sıfırlama; elektrikli makina ve araçların gövde kısımlarının çubuk veya plakaya hat çekilmesidir (bilinçli yapılan (yani şaselerinin) nötr iletkenine bağlanmasıdır. kısa devredir) Yıldırımlık tesisatı: Paratoner Statik elektriği engelleme yöntemleri Klemens: Bağlantı-tutturma elemanı: mandal devrenin şebekeye zarar vermesini engeller. kötü etkilerinden korumaz. Küçük gerilim ≤ 42 V Tehlikesiz gerilim < 50 V Tehlikeli gerilim ≥ 50 V (AC) ve ≥120 V (DC) Tehlikeli ve tehlikesiz gerilimin sınır değeri 50 V Alçak gerilim ≤ 1000 V (1000v ve altı) Yüksek gerilim > 1000 V Alçak ve yüksek gerilimin sınır değeri 1000 V

Elektrik çarpmasının zararı nelere bağlıdır?

Akımın büyüklüğü -gerilimin cinsi (AC-DC)

-Tehlikeli akım sınırı 8 mA nemli, …) AC sinyaller DC’den tehlikelidir. ı alanlarda DC kaynak makinesi kullanılmalıdır. 80 V (DC) ve 110 V (AC). Koruyucu ayırma; özellikle seyyar el aletlerinde başvurulan bir yöntemdir. 500 volta kadar olan çalışmalarda (özellikle şantiyelerde) rahatlıkla kullanılabilen birebir tabir edilen bir transformatör yardımıyla elde edilen küçük gerilim veya akımda çalışma şeklindeki bir önlemdir

Önce topraklama sonra kısa devre. beslenmesi halinde iki taraftan da topraklama ve kısa devre uygulanmalıdır. en az bir şalter veya anahtar ile kontrol altına alınmalıdır.

Sigortalar değiĢtirilmeden önce 1. Gerilim dışı bırakılmalı, 2. Gerilim yokluğu kontrol edilmeli, 3. Sigorta gerilim dışı bırakılamıyorsa, kesicilerle devrenin kesilmesi sağlanmalı Cisimlerin birbirlerine sürtünmeleri veya temasları Kapasitif boşalma: biriken enerjinin aniden ortaya sonucu elektron veya proton akışı sonucu meydana çıkmasıdır. gelen durağan enerjiye statik elektrik adı verilir. -onarım çalışmalarında çok önemlidir, dikkate alınmalıdır.

106 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] kesilmesinden hemen sonra Kapasitif Boşalmayı temin için, üzerinde çalışılması gereken kabloların bütün iletkenleri kısa devre edilmeli ve topraklanmalıdır. Kaçak akım rölesi=Kaçak akım koruma anahtarı Elektrik iç tesislerinde Gerilim altındaki kısımların dokunmaya karşı alternatif akımda 50V ve doğru akımlı bölümlerinin gerilimi 120V’dan yukarı olan devreler, ata giren ve çıkan akımların arasındaki farka göre yalıtılmış olmalı ya da doğrudan doğruya dokunmaya çalışır, karşı korunmuş olmalıdır. **Tehlikeli gerilim değerleridir akımı: 300 mA

Alçak gerilim tesislerinde dolaylı dokunmaya karşı önemli ve en çok uygulanan, hata akımı ile faaliyete 1. Grup: 3-4 yıl yüksek teknik öğrenim görenler, geçen devre elemanları ile sağlanan koruma yöntemi; 2. Grup: 2 yıl yüksek teknik öğrenim görenler ile beslemenin otomatik olarak kesilmesi yöntemidir. ortaokuldan sonra 4-5 yıl mesleki ve teknik öğrenim görenler, -ıslak yerlerde küçük 3. Grup: Lise mezunlarından 1 yıl bakanlıkların açtığı gerilime (24V-42V) bağlanmalıdır. mesleki teknik kursları başaranlar ile 3308 sayılı Çıraklık ve klı hatlarda ve topraklı Mesleki Eğitim Kanununun öngördüğü kursları bitirip, prizlerle kullanılmalıdır. USTALIK belgesi alanlar olmalıdır. makine ve cihazların ayrı ayrı durdurma düzenekleri ve tamamını durdurabilecek şalter düzenekleri olmalıdır yeşil, durdurma düğmeleri kırmızı renkte olmalıdır. Kollu ve çevirmeli şalterlerde 1 ve 0 konumu etiketlenmelidir. Parafudrlar, yüksek gerilim cihazlarının hat arızaları, yıldırım düşmeleri ve kesici açması gibi manevralar sonucu meydana gelen aşırı ve zararlı çok yüksek gerilim şoklarının ve enerji iletim hatlarında meydana gelen yürüyen dalgaların tahrip etkisini önleyen cihazlardır. TEVZİ TABLOLARI kontrol tertibatı ile benzeri tesisat, kilitli dolap veya hücre içinde olmalı

İki ayrı kaynağın (şebeke-jeneratör veya şebeke-şebeke gibi) güvenli bir şekilde ayrılması, kesintisiz çalışması için kullanılan işletme elemanı Enversör şalter’dir. Elektronların yönü –‘den +’ya doğrudur. –‘ye doğrudur.

bölümleri de topraklanmalı yeri gösteren etiketler bulunmalı kapalı dökme demir ya da çelik saçtan yapılmalı bulunmalıdır. ulaşımı ve müdahalesi engellenmelidir. 107 | P a g e

Akümülatör odalarındaki çalışmalarda; 1) Kibrit - çakmak dahil ateş yakılmamalıdır, imde 2) Kıvılcım çıkaracak aletler kullanılmamalıdır, 3) Cep telefonları kapatılmalıdır, 4) Asit ve/veya asitli suyla temas edildiğinde, hemen temas eden uzuvlar temiz su ile yıkanmalıdır, 5) İçeride birikmiş gaz varsa mahal hemen terk edilmelidir, 6) Genel ve özel iş güvenliği tavsiyelerine uyulmalıdır.

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] Kurşun - asitli akümülatör odalarının özellikleri - asitli akümülatör odaları kuru havalı, serin, sarsıntısız olmalı ve olabildiğince sıcaklık değişmelerinin etkisinden uzak bulundurulmalıdır. Kurşun - asitli akümülatör odaları olabildiğince don tehlikesinden uzak olmalı, ısıtma gereği duyulmamalıdır. - asitli akümülatör birimlerinin birbirinden farklı biçimde ısınmaları da önlenmelidir. Dışarıdan kolayca ulaşılabilen, örneğin insanların gelip geçtiği yollara açık olan akümülatör odalarının pencereleri sık örgülü tel kafes ya da telli camla korunmalıdır. - asitli akümülatör odalarında kapılar ve pencereler dışarıya doğru açılmalıdır. Kapılar, pencere çerçeveleri, duvarlar, tavanlar akümülatör yerleştirilen döşeme ve düzlükler elektrolit etkisine karşı dayanıklı olmalıdır. Gerektiğinde bu etkiye karşı koruyucu boyalar kullanılmalıdır. - asitli akümülatör odalarındaki elektrik tesisleri için nemli ve benzeri yerlere ilişkin iletken, kablo ve elektrik işletme gereçleri kullanılmalıdır. Bu yerlerde akkor telli lamba ve su geçirmez tip armatür kullanılmalı, kıvılcım yapabilen kollektörlü vantilatörler kullanılmamalıdır. elektrik araçları akümülatör odalarının dışarısına konulmalıdır. Kurşun - asitli akümülatör odalarında amonyak gibi zararlı gazlar bulundurulmamalıdır. - asitli akümülatör bataryası için gerekli gereçlerin konacağı bitişik bir bölme olmalı ve burada lavabo bulunmalıdır. biçimde yapılmalıdır. Pencere, kapı vb. ile havalandırma için gerekli hava sağlanamazsa, akümülatör tesislerinin büyüklüğüne göre kıvılcım yapmayan vantilatör, havalandırma boruları ya da kanalları vb. gibi yapay havalandırma düzenleri kullanılmalıdır. Bu boru ve kanallar elektrolit etkisine karşı dayanıklı olmalı, duman bacalarına ya da ateşli (ocak, vb.) yerlere açık olmamalıdır. Hava hattı iletkenlerinin ağaçlara olan yatay uzaklığı 1 kV → 1 m 1-170 kV → 2,5 m 170 kV → 3 m 170-420 kV → 4,5 m

Kuvvetli akım tesislerinde Bakım – Onarımlarda izlenecek 5 adım; 1) Gerilimin kesilmesi, 2) Tekrar gerilim verilmesinin önlenmesi, 3) Çalışılacak yerde gerilim yokluğunun kontrolü, 4)Çalışılan bölüme yakın yerlerde, işletme esnasında gerilim altında bulunması gerekli başka bölümler varsa, bu bölümlerdeki gerilimli kısımlara dokunmayı önleyecek önlemler alınması, 5) Kısa devre etme ve topraklama

108 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

ELLE KALDIRMA Aşağıdakiler elle kaldırma işidir; Elle Taşımada Dikkate Alınacak Faktörler Kaldırma – İndirme n özellikleri, me – Çekme nimi, ma – Hareket ettirme ma ortamının özellikleri, – Destek olma (nakletmeye) n gerekleri, ma – tartma – fırlatma, mekamik araç yardımı ile taşıma,… v.b işler elle taşıma değildir. Fiziksel Güç Gereksinimi Çalışma ortamı İş; - Çalışılan yer işi yapmak için yeterli genişlik ve yükseklikte cu ise, değil ise, cudun bükülmesi ile yapılabiliyorsa, - zemin düz değilse, engeller bulunuyorsa veya düşme n ani hareketi ile sonuçlanıyorsa, veya kayma tehlikesi varsa, cut dengesiz bir pozisyonda iken yapılıyorsa, - Çalışma ortam ve şartları, işçilerin yükleri güvenli bir yükseklikte veya uygun bir vücut pozisyonunda Bireysel risk faktörleri; taşımasına uygun değilse, - Yapılacak işi yürütmeye fiziki yapısının uygun - İşyeri tabanında veya çalışılan zeminlerde yüklerin olmaması, indirilip kaldırılmasını gerektiren seviye farklılıkları - Uygun olmayan giysi, ayakkabı veya diğer kişisel varsa, eşyalar kullanması, - zemin veya üzerinde durulan yer dengesizse, - Yeterli ve uygun bilgi ve eğitime sahip olmaması, - Sıcaklık, nem veya havalandırma uygun değilse. KAYNAK İŞLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ202 Kaynakçılıkta kullanılan gazlar: 3 grup altında toplanabilir. Kaynak Türleri 1. Oksi Asetilen kaynağı, 2. Oksi-LPG kaynağı, 3. Elektrik ark kaynağı, 4. TIG(Tungsten sabit elektrotlu) gaz altı kaynağı, 5. MIG (Argon gazı), MAG (Karbondioksit gazı) eriyen elektrotlu gaz altı kaynağı. 6. Toz altı kaynağı, 7. Direnç nokta kaynağı 8. Özel Kaynaklar(Elektron ışın, ultrasonik, lazer, plazma)

1) Yanıcı Gazlar: Asetilen (C2H2), LPG, Hidrojen, Doğal Gaz 2) Yakıcı Gazlar: Oksijen O2 3) Koruyucu Gazlar: Argon (Ar), Helyum (He), Karbondioksit (CO2): Örtülü elektrot ark kaynağı sahip olduğu avantajları nedeniyle metallerin birleştirilmesinde en çok kullanılan kaynak yöntemidir.

GAZ ALTI KAYNAK ÇEŞİTLERİ: TIG/WIG (Tungsten(wolfram) Inert Gas) TIG kaynağı, kaynak için gerekli ısının, tükenmeyen bir elektrot (tungsten 109 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] elektrot) ile iş parçası arasında oluşan ark sayesinde ortaya çıktığı bir ark kaynak yöntemidir. MIG/MAG (Metal Inert Gas/Metal Active Gas) kaynağı da aynı kaynak yöntemi olup koruyucu gaz olarak MIG kaynağında Argon, MAG kaynağında CO2 gazı kullanılır. Bu iki kaynak tekniğinde ergiyen elektrot kullanılır. Piyasada bu kaynaklar arasında fark yoktur. OKSİ-ASETİLEN KAYNAĞI TOZ ALTI KAYNAĞI Toz altı kaynağı, kaynak için gerekli ısının, tükenen elektrot (veya elektrotlar) ile iş parçası arasında oluşan ark (veya arklar) sayesinde ortaya çıktığı bir ark kaynak yöntemidir. Kullanılan Tüplerin Renkleri şu şekildedir. Tüplerin işaretlenmesi: setilen tüpleri: Sarı

Elektrik çarpmalarına karşı tedbirler. -30 V iken kaynak makinesi boşta çalışırken bu voltaj 65 ila 100 V arasına çıkmaktadır. -30 V sonra çarpılma hissi vermektedir 30 V (DC) üstü tehlikelidir. Bu değer AC de 50 V ve üzeridir. * Kaynak işlemindeki ışınların yaklaşık % 60'ı kızılötesi, % 30'u parlak ve % 10'u ise morötesi ışınlardır. Kaynak işlerindeki tehlikeler *gürültü *titreşim *Radyasyon *Gazlar *Elektrik vb.

110 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

YÜKSEKTE ÇALIŞMA

*Korkuluk, platformdan en az 1m yükseklikte ve herhangi bir yönden gelebilecek en az 125kg’lık yüke dayanıklı ana korkuluk; platforma bitişik, en az 15cm yüksekliğinde topuk levhası; topuk levhası ile ana korkuluk arasında açıklıklar 47cm’den fazla olmayacak şekilde konulan ara korkuluktan oluşmalıdır.

Güvenlik Ağları: *Güvenlik ağları; 7 metre ve daha yüksekte çalışma yapılıyorsa mutlaka kullanılacaktır. *Güvenlik ağlarının, kullanımdan önce düşme testleri (180 kg’lık kum torbası kullanılarak) yapılmalı ve onaylanmış olmalıdır.

*Düşme tehlikesi bulunan noktaya en az 2m kala ikaz *Güvenlik ağları mümkün olduğu kadar çalışma alanına bantları ile çalışanların ulaşabileceği alan yakın kurulmalıdır bu mesafe en fazla 6,60 metre sınırlandırılarak düşmeden korunma tedbiri alınabilir. olmalıdır. *İskelelerde geçiş amacıyla en az 60 santimetre genişliğinde ve yukarıdaki ölçülerde korkulukları olan geçitler kullanılacaktır.

İskele kontrolü Kullanılmaya başlamadan önce, b) Haftada en az bir kez, c) Üzerinde değişiklik yapıldığında, d) Belli bir süre kullanılmadığında, e) Sismik sarsıntı, kuvvetli rüzgârlar gibi olumsuz hava şartlarına veya denge ve sağlamlığını etkileyebilecek diğer koşullara maruz kaldığında.

*iskele üzerinde çalışacak işçilerin, paraşüt tipi emniyet kemeri takmaları gerekmektedir. Bu kemerin tutma halatı kancası, binaya bağlanan dikey yaşam hattına bağlı olmalıdır; asla iskeleye bağlanmamalıdır. *Çelik borulu iskeleler statik elektriğe karşı topraklanmış olmalıdır ve yüksek gerilim hatlarını 5 m. den daha yakınına kurulmamalıdır.

yapılmamalı; her fırtınadan sonra iskele kontrol *İskeleye çıkıp edilmelidir. kullanılmalıdır.

111 | P a g e

inmek

için

mutlaka

merdiven

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] *İskelelerin sökümüne en üst kısımdan başlanır. Sökülen *Kalaslar üzerinde çatlak, kırık ve budak bulunmamalı; parçalar iki yerinden bağlanarak indirilmeli ve uygun bir eksiz, yan yana ve aralıksız konulmalı. Platform yere istiflenmelidir. İskeleden aşağı hiçbir malzeme üzerinde 2.5 cm’den büyük boşluk olmamalı. atılmamalıdır. *iskeleler aşırı yüklenmemeli, gereksiz malzemeler platformlar üzerinde bırakılmamalı. İskele üzerine metre kareye 400 kg’ dan fazla ağırlık konmamalıdır.

*İskele yağmur, kar, buz veya benzeri nedenlerle kayganlaşması halinde , kaymayı önleyici tedbirler alınmalıdır.

*Asma iskelelerde her metrekareye 400 kilogramdan *Sisli ve alaca karanlık havalarda, çalışma devam ettiği fazla yük konmayacak ve 4‘den fazla işçi sürece, iskeledeki merdiven ve asansör başları ve çalışılan çalıştırılmayacaktır. döşemeler boydan boya uygun şekilde aydınlatılacaktır. ANKRAJ: Güvenlik halatı, lanyard veya yavaşlatma cihazları için güvenli bağlantıyı sağlayan noktalardır. ve çakılması gerekir.

EL ALETLERİ

GEBE VEYA EMZİREN KADINLARIN ÇALIŞTIRILMA ŞARTLARIYLA EMZİRME ODALARI VE ÇOCUK BAKIM YURTLARINA DAİR YÖNETMELİK  Kadın çalışanlar, gebe olduklarının sağlık raporuyla tespitinden itibaren doğuma kadar geçen sürede gece çalışmaya zorlanamazlar.  Yeni doğum yapmış çalışanın doğumu izleyen bir yıl boyunca gece çalıştırılması yasaktır. Bu sürenin sonunda sağlık ve güvenlik açısından sakıncalı olduğunun sağlık raporu ile belirlendiği dönem boyunca gece çalıştırılmaz.  Gebe veya emziren çalışan günde yedi buçuk saatten fazla çalıştırılamaz.  Gebe çalışanlara gebelikleri süresince, periyodik kontrolleri için ücretli izin verilir.  Emziren çalışanların, doğum izninin bitiminde ve işe başlamalarından önce, çalışmalarına engel durumları olmadığının raporla belirlenmesi gerekir. Çalışmasının sakıncalı olduğu hekim raporu ile belirlenen çalışan, raporda belirtilen süre ve işlerde çalıştırılamaz.  aşları ve medeni halleri ne olursa olsun, 100-150 kadın çalışanı olan işyerlerinde, emziren çalışanların çocuklarını emzirmeleri için işveren tarafından, çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine en çok 250 metre uzaklıkta bir emzirme odasının kurulması zorunludur.  aşları ve medeni halleri ne olursa olsun, 150’den çok kadın çalışanı olan işyerlerinde, 0-6 yaşındaki çocukların bırakılması, bakımı ve emziren çalışanların çocuklarını emzirmeleri için işveren tarafından, çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine yakın bir yurdun kurulması zorunludur. Yurt, işyerine 250 metreden daha uzaksa işveren taşıt sağlamakla yükümlüdür.  Gürültü: Gebe çalışanın çalıştığı yerdeki gürültü seviyesinin, en düşük maruziyet etkin değeri olan 80 dB(A) 112 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] yı geçmemesi sağlanır  Gebe çalışanın, ani darbelere, sarsıntıya, uzun süreli titreşime maruz kalacağı işlerde ve iş makinelerinde çalıştırılmaları yasaktır  Kanserojen, mutajen, çok toksik, toksik, zararlı, alerjik, üreme için toksik ve emzirilen çocuğa zararlı olabilen kimyasalların üretildiği, işlendiği, kullanıldığı işlerde gebe, yeni doğum yapmış ve emziren çalışanın çalıştırılması esas olarak yasaktır.  Gebe veya emziren çalışanlar iyonize radyasyon kaynaklarının bulunduğu ve radyasyonla kirlenmiş olan yerlerde ve işlerde çalıştırılmaz  Gebe, yeni doğum yapmış ve emziren çalışanların iyonize olmayan radyasyon kaynaklarından etkilenmesini önleyecek tedbirler alınır.  Gebe veya emziren çalışanların kendilerinin ve bebeklerinin sağlığını olumsuz etkileyecek şekilde elle taşıma, yükleme ve araçsız taşıma işlerinde çalıştırılmaları yasaktır  MAKİNA EMNİYETİ YÖNETMELİĞİ Dayanım hesaplamalarında yeterli bir güvenlik düzeyini garanti etmek için seçilen statik deney katsayısı değeri hesaba katılmalıdır. Genel bir kural olarak bu katsayı aşağıdaki değerlere sahiptir: (a) Manuel çalıştırılan makinalar ve kaldırma aksesuarları: 1,5 (b) Diğer makinalar: 1,25. Dinamik deney katsayısı yeterli bir güvenlik düzeyini garanti etmek amacıyla seçilir: genel bir kural olarak, bu katsayı 1,1’e eşittir. **Halatın bütünü ve uçları, yeterli bir güvenlik düzeyi sağlayacak şekilde seçilmiş bir çalışma katsayısına sahip olmalıdır. Genel bir kural olarak bu kat sayı 5’tir. **Kaldırma zincirleri, yeterli bir güvenlik düzeyi sağlayacak şekilde seçilmiş bir çalışma katsayısına sahip olmalıdır. Genel bir kural olarak bu katsayı 4’tür. **Tel-halat/halat-halat ucu kombinasyonlarının çalışma kat sayısı yeterli bir güvenlik düzeyi sağlayacak şekilde seçilmeli; genel bir kural olarak bu katsayı 5’e eşittir. Halatlar, uç kısımları dışında herhangi bir eklenti bağı ihtiva etmemelidir. ** Dokuma halat veya sapanların çalışma katsayısı malzemeye, imalât yöntemine, ölçülerine ve kullanıma bağlıdır. Bu katsayı yeterli bir güvenlik düzeyi sağlayacak şekilde seçilmelidir; genel bir kural olarak bu kat sayı, kullanılan malzemenin çok iyi kalite olması ve imalât yönteminin kullanım amacına uygun olması koşuluyla, 7’ye eşittir. **Bir sapanı oluşturan ve sapanla birlikte kullanılan bütün metalik aksamlar yeterli bir güvenlik düzeyi sağlayacak şekilde seçilmiş bir çalışma katsayısına sahip olmalıdır; genel bir kural olarak bu katsayı 4’e eşittir. **Makinaların imalâtçısı veya yetkili temsilcisi orijinal AT Uygunluk Beyanını makinanın son imalât tarihinden itibaren en az 10 yıllık bir süre için muhafaza etmelidir. Kısmen tamamlanmış makinaların imalâtçısı veya yetkili temsilcisi orijinal İmalatçı Beyanını kısmen tamamlanmış makinanın son imalât tarihinden itibaren en az 10 yıllık bir süre için muhafaza etmelidir. SAĞLIK KURALLARI BAKIMINDAN GÜNDE AZAMİ YEDİ BUÇUK SAAT VEYA DAHA AZ ÇALIŞILMASI GEREKEN İŞLER HAKKINDA YÖNETMELİK Günde yedi buçuk saatten daha az çalışılması gereken işler Su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işler (iniş, çıkış, geçiş dâhil): 1) 20-25 (20 hariç) m. derinlik veya 2-2,5 (2 hariç) kg/cm2 basınçta 7 saat. 113 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] 2) 25-30 (25 hariç) m. derinlik veya 2,5-3 (2,5 hariç) kg/cm2 basınçta 6 saat. 3) 30-35 (30 hariç) m. derinlik veya 3-3,5 (3 hariç) kg/cm2 basınçta 5 saat. 4) 35-40 (40 hariç) m. derinlik veya 3,5-4 (3,5 hariç) kg/cm2 basınçta 4 saat. 5) Dalgıçlar için bu süreler, 18 metreye kadar 3 saat, 40 metreye kadar olan derinliklerde 1/2 saattir. b) Cıva işleri: 1) Cıva izabe fırınlarında görülen işler 6 saat. 2) Elementer cıva bulunan ocaklarda görülen işler 6 saat. c) Kurşun işleri: 1) Kurşun izabe fırınlarının teksif odalarında biriken kuru tozları kaldırma işleri 4 saat. ç) Karbon sülfür işleri: 1) Karbon sülfürden etkilenme tehlikesi bulunan işler 6 saat. d) İnsektisitler: 1) Karbamatlı ve organik fosforlu insektisitlerin yapımı, paketlenmesi, çözelti olarak hazırlanması ve uygulanması işleri 6 saat. KARIŞIK İLAVELER (TEKRARLAR)

**Devir halinde, devirden önce doğmuş olan ve devir tarihinde ödenmesi gereken borçlardan devreden ve devralan işveren birlikte sorumludurlar. Ancak bu yükümlülüklerden devreden işverenin sorumluluğu devir tarihinden itibaren iki yıl ile sınırlıdır. ** Geçici iş ilişkisi altı ayı geçmemek üzere yazılı olarak yapılır, gerektiğinde en fazla iki defa yenilenebilir. ** Toplu işçi çıkarmaya gidilen işyerlerinde çıkarma tarihinden itibaren altı ay içinde toplu işçi çıkarmanın konusu olan işlerde geçici iş ilişkisi gerçekleşmez. ** Nitelikleri bakımından en çok otuz iş günü süren işlere süreksiz iş, bundan fazla devam edenlere sürekli iş denir. **Hafta, ay veya yıl gibi bir zaman dilimi içinde işçinin ne kadar süreyle çalışacağını taraflar belirlemedikleri takdirde, haftalık çalışma süresi yirmi saat kararlaştırılmış sayılır. Çağrı üzerine çalıştırılmak için belirlenen sürede işçi çalıştırılsın veya çalıştırılmasın ücrete hak kazanır. **İşçiden iş görme borcunu yerine getirmesini çağrı yoluyla talep hakkına sahip olan işveren, bu çağrıyı, aksi kararlaştırılmadıkça, işçinin çalışacağı zamandan en az dört gün önce yapmak zorundadır. ****Taraflarca iş sözleşmesine bir deneme kaydı konulduğunda, bunun süresi en çok iki ay olabilir. Ancak deneme süresi toplu iş sözleşmeleriyle dört aya kadar uzatılabilir. **6 aydan az---------------------------------2 hafta sonra 6 ay-1,5 yıl ---------------------------------4 hafta sonra 1,5 yıl-3 yıl---------------------------------6 hafta sonra 3 yıldan fazla---------------------------------8 hafta sonra

114 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] **yeni bir iş bulması için gerekli olan iş arama izninin süresi günde iki saatten az olamaz ve işçi isterse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu kullanabilir. **İşyerinde çalışan işçi sayısı: a) 20 ile 100 işçi arasında ise, en az 10 işçinin, b) 101 ile 300 işçi arasında ise, en az yüzde on oranında işçinin, c) 301 ve daha fazla ise, en az 30 işçinin, İşine 17 nci madde uyarınca ve bir aylık süre içinde aynı tarihte veya farklı tarihlerde son verilmesi toplu işçi çıkarma sayılır. **** elli veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde %3 engelli, kamu işyerlerinde ise %4 engelli ve %2 eski hükümlü. ****Zorlayıcı sebepler dolayısıyla çalışamayan veya çalıştırılmayan işçiye bu bekleme süresi içinde bir haftaya kadar her gün için yarım ücret ödenir. **Fazla çalışma, Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırk beş saati aşan çalışmalardır. **Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının %50 yükseltilmesi suretiyle ödenir. Hafta sonu ise %100. ****Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapan işçi isterse, bu çalışmalar karşılığı zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı her saat karşılığında bir saat 30 dakikayı, fazla sürelerle çalıştığı her saat karşılığında bir saat 15 dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir. **Fazla saatlerle çalışmak için işçinin onayının alınması gerekir. **Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda 270 saatten fazla olamaz. 2015’de değişen hususlar ** Yer altında maden işlerinde çalışan işçilere, haftalık 37,5 saati aşan her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde yüzden az olmamak üzere arttırılması suretiyle ödenir. **İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir. **Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez. İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi; a) Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara ondört günden, b) Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi günden, c) Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmi altı günden, Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün arttırılarak uygulanır. **Ancak on sekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz. **Yıllık izin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir. Ücretli İzinler ** Evlenme -----3 gün ** evlat edinme----3 gün ** ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü----3 gün ** eşinin doğum yapması ---- 5 gün

115 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] ARA DİNLENMESİ a) Dört saat veya daha kısa süreli işlerde on beş dakika, b) Dört saatten fazla ve yedi buçuk saate kadar (yedi buçuk saat dâhil) süreli işlerde yarım saat, c) Yedi buçuk saatten fazla süreli işlerde bir saat ( defalarca soruldu) ** Ara dinlenmeleri çalışma süresinden sayılmaz **Çalışma hayatında "gece" en geç saat 20.00'de başlayarak en erken saat 06.00'ya kadar geçen ve her halde en fazla 11 saat süren dönemdir. **Postası değiştirilecek işçi kesintisiz en az 11 saat dinlendirilmeden diğer postada çalıştırılamaz. ** turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti yürütülen işlerde işçinin yazılı onayının alınması şartıyla yedi buçuk saatin üzerinde gece çalışması yaptırılabilir. 2015 değişiklik *** ÇALIŞTIRMA YAŞI VE ÇOCUKLARI ÇALIŞTIRMA YASAĞI (değişikliklere göre) ** On beş yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır. Ancak, on dört yaşını doldurmuş ve zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış olan çocuklar; bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabilirler. On dört yaşını doldurmamış çocuklar ise bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde yazılı sözleşme yapmak ve her bir faaliyet için ayrı izin almak şartıyla çalıştırılabilirler . 2015 değişiklik ** “Zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış ve örgün eğitime devam etmeyen çocukların çalışma saatleri günde yedi ve haftada otuz beş saatten; sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde çalışanların ise günde beş ve haftada otuz saatten fazla olamaz. Bu süre, on beş yaşını tamamlamış çocuklar için günde sekiz ve haftada kırk saate kadar artırılabilir.” 2015 değişiklik YER VE SU ALTINDA ÇALIŞTIRMA YASAĞI ** Maden ocakları ile kablo döşemesi, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yer altında veya su altında çalışılacak işlerde 18 yaşını doldurmamış erkek ve her yaştaki kadınların çalıştırılması yasaktır GECE ÇALIŞTIRMA YASAĞI **Sanayie ait işlerde on sekiz yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçilerin gece çalıştırılması yasaktır. ANALIK HALİNDE ÇALIŞMA VE SÜT İZNİ *** **Kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altı haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır. **Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye iki hafta süre eklenir. ** sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir. **Hekim raporu ile gerekli görüldüğü takdirde, hamile kadın işçi sağlığına uygun daha hafif işlerde çalıştırılır. Bu halde işçinin ücretinde bir indirim yapılmaz. **Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir.

116 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

117 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

118 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

119 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

120 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

121 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

122 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] Hava ısısının ölçülmesi için Termometre; Psikometri, higrometre

konsantrasyonu ölçümünde kullanılır Basınç göstergesi--- Manometre/presostad Sıcaklık göstergesi ------Termometre /termo kupl Besi pomp./seviye göst------- Tağdiye cihazı Basınç emniyeti-------- Em. valfi ağırlıklı/yaylı Boşaltma sistemi ---------Tahliye vanası Blöf donanımı------- Blöf valfi Gaz yakıt yangın em.sistemi----Sulu emniyet kabı Gaz patlama emniyeti----- Patlama kapağı Su ısıl genleşme emniy. -------Nefeslik/genleş. Valfi ***Kazanların hidrolik basınç deneyleri, en yüksek çalışma basıncının en çok 1, 5 katı ile yapılacaktır. ***Manometre, Kazan yüksekliğinin 1,5 katı mesafeden görünebilecek şekilde olacaktır.

123 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

Sağlığa zararlı tozlar, akciğer toz hastalığını (pnömokonyoz) meydana getirirler. Taş tozları içindeki silikatlar (SiO2) silikozis, Taşkömürü tozu antrakozis, Asbest tozu asbestozis, Berilyum tozu berillozis, Barit tozu baritozis, Alüminyum tozu alüminozis, Demir cevheri tozu siderozis, Pamuk ve keten-kenevir tozları bissinozis, Buğday tozları çiftçi akciğeri, meydana getirir.

124 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

125 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

126 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

127 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

İş kazası nedenleri: 4M ( man-insan..........machine-makine..........media-çevre,ortam............management-yönetim) Önceden planlanmamış bilinmeyen ve kontrol altına alınmamış olan etrafa zarar verme nitelikteki olaya KAZA denir. ILO ya göre Önceden planlanmamış,çoğu kişisel yaralanmalara ,makinelerin ve araç gereçlerin zarara uğramasına,üretimin bir süre durmasına yol açan olaya KAZA denir. WHO ya göre Kaza teorilerinden domino teorisi: *%88 güvenli olmayan hareketler(emniyetisiz hareketler) *%10 güvenli olmayan koşullar(emniyetsiz durumlar) *%2 engellenemez 128 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] Kazaya sebep olan faktörler: 1-kalıtsal sosyal çevre 2-kişinin hatası 3-güvensiz hareket ve koşullar 4-kaza 5-yaralanma Kaza teorilerinden insan faktörleri teorisne göre 3 önemli faktör, 1-aşırı yükleme 2-uygun olmayan tepki 3-yerinde olmayan faaliyet iş kazasını oluşturan faktörler : 1-psikolojik 2-sosyolojik 3-fizyolojik 4-teknik Karbondioksit = boğucu ve yanmaz. Metan = Boğucu ve patlayıcı Karbonmonoksit = Zehirleyici ve patlayıcı S = Güvenlik ibaresi , R = Risk ibaresi C grubu meslek hastalığı : Silikoz,asbestoz,pnomokonyoz,sideroz,aliminyum,sert metal tızları,bissinoz. Pnömokonyoz için işte en az 3 yıl çalışmış olmalı. Silikoz hastalığının yükümlülük süresi 10 yıl Koruyucu sağlık hizmetleri ; 1 - Primer: eğitim ,çalışma koşulları , 2-Sekonder = ilk yardım uygun tedavi , 3-tersiyer koruma : rehabilitasyon İş kazası ve meslek hastalığı tanımı,sosyal sigorta ve genel sağlık sigortası kanununda yer alır. Kaçak akım koruma anahtarı , can güvenliği için 30mA , yangından korunma için 300 mA de açılır. Kazanlar tanklar ve benzeri dar nemli ve ıslak yerlerde elektirilki el lambaları doğru akımda en fazla 100 volt, alternatif akımda en fazla ise 42 volt. Alçak basınçlı buhar kazanları veya sıcak su kazanları ile yapılan çalışmalarda alınacak tedbirler nelerdir? -Sıcak su kazanlarına verilen besleme suyunun basıncı, bir atmosferin üzerinde ise, kazana doğrudan doğruya verilmeyi boru tesisatına bağlanacaktır. Basınç 0,5 atü ve sıcaklık ise 110 C'yi geçmeyecektir. Gaz, kömür tozu ve akaryakıtla otomatik çalışan sıcak su kazanlarında sıcaklığın 120 C'nin üstüne çıkmasını önleyecek bir termostat bulunacaktır. Kazanlarda Hidrolik test hangi basınçta yapılmalıdır? İşletme basıncının 1,5 katında Basınçlı kaplarda en az kaç tane güvenlik vanası vardır ? 2 adet Sıcak su kazanlarında kaç tane termometre bulunmalıdır? 2 adet Kazanlarda güvenlik açısından bulunması zorunlu olan cihaz hangisidir? Manometre Basınçlı kaplarda kullanılan emniyet cihazları :Presostad / Tağdiye cihazı / Blöf valfi Basınç düşürme cihazları : Bel verme çubukları / Emniyet valfi / Patlama diski SGK ile ilgili *ayakta tedavi 2/3 *yatarak 1/2 *geçici iş göremezlik verilmesi için sigortalılık süresinin en az 1 gün olması gerekir. *Pnömokonyoz meslek hastalığı için 3 yıl çalışmış olmak gerekiyor *Sigortalıların meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücü kaybı oranları tespitinde esas alınacak sağlık kurulu raporlarını düzenlemeye, Sağlık Bakanlığı meslek hastalıkları hastaneleri ile eğitim ve araştırma hastaneleri ve Devlet üniversitesi hastaneleri yetkilidir. *sürekli iş göremezlik %10 ........... malulluk %60.................... *titreşim meslek hastalığının yükümlülük süresi 2 yıl

Balthazard Formülü: Birden fazla iş kazası veya meslek hastalığı sonucu sürekli iş göremezlik dereceleri veya birden fazla özürlülük derecelerinin birleştirilmesinde kullanılan hesaplama şeklidir. Onaylı defteri kim mühürler? 1-Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü 2-Çalışma ve iş kurumu il müdürlükleri 3-Noter

129 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] Eğitimi verebilecek kişi ve kuruluşlar a)İşyerinde görevli iş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri. b)İşçi, işveren ve kamu görevlileri kuruluşları veya bu kuruluşlarca kurulan eğitim vakıfları ve ortaklaşa oluşturdukları eğitim merkezleri. c)Üniversiteler. d)Kamu kurumlarının eğitim birimleri. e)Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları. f)Bakanlıkça yetkilendirilmiş eğitim kurumları ve ortak sağlık ve güvenlik birimleri. İş sağlığı ve güvenliği eğitimleri ne zaman yapılır? 1- İşveren, çalışan fiilen çalışmaya başlamadan önce, çalışanın yapacağı iş ve işyerine özgü riskler ile korunma tedbirlerini içeren konularda öncelikli olarak eğitilmesini sağlar. 2- Çalışma yeri veya iş değişikliği, iş ekipmanının değişmesi, yeni teknoloji uygulanması gibi durumlar nedeniyle ortaya çıkacak risklerle ilgili eğitimler ayrıca verilir. 3- İş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan çalışana işe dönüşünde çalışmaya başlamadan önce, kazanın veya meslek hastalığının sebepleri, korunma yolları ve güvenli çalışma yöntemleri ile ilgili ilave eğitim verilir. 4- Herhangi bir sebeple altı aydan fazla süreyle işten uzak kalanlara, tekrar işe başlatılmadan önce bilgi yenileme eğitimi verilir. Eğitim konuları 1. Genel konular a) Çalışma mevzuatı ile ilgili bilgiler, b) Çalışanların yasal hak ve sorumlulukları, c) İşyeri temizliği ve düzeni, ç) İş kazası ve meslek hastalığından doğan hukuki sonuçlar 2. Sağlık konuları a) Meslek hastalıklarının sebepleri, b) Hastalıktan korunma prensipleri ve korunma tekniklerinin uygulanması, c) Biyolojik ve psikososyal risk etmenleri, ç) İlkyardım 3. Teknik konular a) Kimyasal, fiziksel ve ergonomik risk etmenleri, b) Elle kaldırma ve taşıma, c) Parlama, patlama, yangın ve yangından korunma, ç) İş ekipmanlarının güvenli kullanımı, d) Ekranlı araçlarla çalışma, e) Elektrik, tehlikeleri, riskleri ve önlemleri, f)İş kazalarının sebepleri ve korunma prensipleri ile tekniklerinin uygulanması, g) Güvenlik ve sağlık işaretleri, ğ) Kişisel koruyucu donanım kullanımı, h) İş sağlığı ve güvenliği genel kuralları ve güvenlik kültürü, ı) Tahliye ve kurtarma

130 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

Risk değerlendirmesi 1- İşveren, risk değerlendirmesi yapmakla yükümlüdür. 2- Tozlu işlerde yapılacak risk değerlendirmesinde aşağıda belirtilen hususlar özellikle dikkate alınır. a) Ortamda bulunan tozun çeşidi, b) Ortamda bulunan tozun sağlık ve güvenlik yönünden tehlike ve zararları, c) Maruziyetin düzeyi, süresi ve sıklığı, ç) Mesleki maruziyet sınır değerleri, d) Toz ölçüm sonuçları, e) Alınması gereken önleyici tedbirleri, f) Varsa daha önce yapılmış olan sağlık gözetimlerinin sonuçları

131 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] Acil çıkış yolları ve kapıları nasıl olacak? İşyerlerindeki bütün acil çıkış yolları ve kapılarının; a) Doğrudan dışarıya veya güvenli bir alana açılması sağlanır ve önlerinde ya da arkalarında çıkışı önleyecek hiçbir engel bulunmaz. b) Herhangi bir tehlike durumunda, bütün çalışanların işyerini derhal ve güvenli bir şekilde terk etmelerini mümkün kılacak şekilde tesisi sağlanır. Gerekli durumlarda bu konuyla ilgili planlar hazırlanarak düzenli tatbikatlar yapılır. c) Sayısı, nitelikleri, boyutları ve yerleri; yapılan işin niteliğine, işyerinin büyüklüğüne, kullanım şekline, işyerinde bulunan ekipmana ve bulunabilecek azami kişi sayısına göre belirlenir. ç) Acil çıkış kapılarının, acil durumlarda çalışanların hemen ve kolayca açabilecekleri şekilde olması sağlanır. Bu kapılar dışarıya doğru açılır. Acil çıkış kapısı olarak raylı veya döner kapılar kullanılmaz. d) Acil çıkış yolları ve kapıları ile buralara açılan yol ve kapılarda çıkışı zorlaştıracak hiçbir engel bulunmaması, acil çıkış kapılarının kilitli veya bağlı olmaması sağlanır. e) Acil çıkış yolları ve kapıları, “Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliği”ne uygun şekilde işaretlenir. İşaretlerin uygun yerlere konulması ve kalıcı olması sağlanır. f) Aydınlatılması gereken acil çıkış yolları ve kapılarında, elektrik kesilmesi halinde yeterli aydınlatmayı sağlayacak ayrı bir enerji kaynağına bağlı acil aydınlatma sistemi bulundurulur.

132 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] Kayıtların Saklanması Kanserojen ve mutajen maddelerle çalışmaların yapıldığı işyerinde belirtilen kayıtlar maruziyetin sona ermesinden sonra en az kırk yıl süre ile saklanacaktır. İşveren; a) İşyerinde yürütülen iş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerine ilişkin her türlü kaydı, b) İşten ayrılma tarihinden itibaren en az 15 yıl süreyle çalışanların kişisel sağlık dosyalarını saklar. Çalışanın işyerinden ayrılarak başka bir işyerinde çalışmaya başlaması halinde, yeni işveren çalışanın kişisel sağlık dosyasınıyazılı olarak talep eder, önceki işveren dosyanın bir örneğini onaylayarak bir ay içerisinde gönderir. Onaylı defter işyerinin bağlı bulunduğu Çalışma veİş Kurumu İl Müdürlükleri, Genel Müdürlük veya noterce her sayfası mühürlenmek suretiyle onaylanır. İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği uzmanının işyerindeki tespitlerini onaylı deftere yazar. Onaylı defter yapılan tespitlere göre iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ile işveren tarafından birlikte veya ayrı ayrı imzalanır. Onaylı deftere yazılan tespit ve öneriler işverene tebliğ edilmiş sayılır. Onaylı defterin asıl sureti işveren, diğer suretleri ise iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi tarafından saklanır. Defterin imzalanması ve düzenli tutulmasından işveren sorumludur. Teftişe yetkili iş müfettişlerinin her istediğinde işveren onaylı defteri göstermek zorundadır. Diğer suretler OSGBden hizmet alınırsa orada saklanır. Tarımsal İlaçlamayı Ne zaman Yapmalıyız? Zirai mücadele genellikle hastalık ve zararlıların faaliyetlerini göstermeye başladığı ilkbahar, yaz ve sonbahar ayları boyunca yapılır. İlaçlamanın zamanlaması da çok önemlidir. Gün içerisinde öğlen saatlerinde ilaçlama yapılmamalıdır. Çok rüzgarlı havalarda ilaçlama yapılmamalıdır. Yağmur öncesi ve sonrasında ilaçlama yapılmamalıdır. Çünkü yağmur suları ile ilaç toprağa karışacaktır ve gereksiz yere toprağımızı da zehirleyecektir. Bitki İlaçlarken Nelere Dikkat Etmeliyiz? Zirai ilaçlar sistemik etkili ilaçlar olduğu için bunlara dokunulunması yada solunulması durumunda insanlara büyük zarar verebilir. Dolayısıyla bu ilaçlara temas ederken başta göz, ağız, burun ve el olmak üzere mutlaka koruyucu önlemler almak gerekmektedir. İlaçların vücudumuza temas etmemesi için eldiven, gözlük, şapka, maske hatta mümkünse koruyucu kıyafet giymeliyiz. İlacı hazırlarken ilacın deri ile teması engellemek için eldiven takmamız şarttır. Eğer elle bir temas gerçekleşmişse, sabunlu su ile birçok kez ellerimizi yıkamalı, göze temas edilmişse de yoğun su ile temizlemeliyiz. İlacın solunum yollarına girmesi ve zehirlenme ile karşı karşıya kalması halinde, zehirlenmeye tabi olan kişi derhal açık havaya çıkarılmalı, mümkünse ılık tuzlu su içerilmek suretiyle kusturulmalı ve ilacın panzehiri kutusunda yazdığı için hızlıca ilacın kutusu ile birlikte hastaneye ulaştırılmalıdır. Zirai mücadele ilaçları tüm sıcak kanlı canlılar için öldürücü etkiye sahiptir.

133 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] HERKESE BAŞARILAR DİLİYORUM... DERS ÇALIŞMA PROGRAMLARI

134 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

135 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

136 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

137 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected]

138 | P a g e

HAZIRLAYAN : HAKAN ERDOĞAN [email protected] DOKUMAN BİTTİ ÇAY İÇEBİLİRSİNİZ

139 | P a g e