Hakan Erdoğan Hap Notlar PDF

 

 

YENİLEME SÜRELERİ /RUTİN OLARAK /YILDA 

EĞİTİM  SAĞLIK ÇOK TEHLİKELİ  TEHLİKELİ  AZ

TEHLİKELİ 

RİSK

ACİL

DEĞERLENDİRME 

EYLEM PLANI

1

1

2

2

2

3

4

4

3

5

6

6

ESRA 

İGÜ ÇALIŞMA SÜRESİ (HİZMET) 

ÇALIŞAN SAYISI

AYDA İŞÇİ BAŞINA ÇALIŞMA SÜRESİ 

AZ TEHLİKELİ 

1000

10 DAKİKA 

TEHLİKELİ 

500

20 DAKİKA 

İGU İSG EĞİTİMLERİ  TEMEL

ÇOK TEHLİKELİ 

İSG  TEHLİKELİ  EĞİTİMİ  AZ TEHLİKELİ 

YIL

(EN AZ) 1

16 saat

2

12 saat

3

8 saat

İŞE BAŞLAMA EĞİTİMİ  ÇOK TEHLİKELİ 

40 DAKİKA 

250

İH ÇALIŞMA SÜRESİ (HİZMET)  İH ÇALIŞMA SÜRESİ (HİZMET)  İH ÇALIŞMA SÜRESİ (HİZMET) 

ÇALIŞAN SAYISI

İŞVEREN VEYA VEYA VEKİLİNİN VEKİLİNİN İSG KENDİSİ KENDİSİ VERMESİ (Çalışan Başına ayda) 

AYDA İŞÇİ BAŞINA ÇALIŞMA SÜRESİ 

AZ TEHLİKELİ 

2000

5 DAKİKA 

TEHLİKELİ 

1000

10 DAKİKA 

ÇOK TEHLİKELİ 

750

15 DAKİKA 

1

SÜRE 

2 saat 10 dakika

 

 

DSP ÇALIŞMA ÇALIŞAN SAYISI  SÜRESİ (HİZMET) 

AYDA İŞÇİ BAŞINA SÜRE 

ÇOK TEHLİKELİ 

50-249

20 DAKİKA  15 DAKİKA 

10-49

10 DAKİKA 

250 VE ÜZERİ 

MUVAZAA

ASIL İŞVEREN ALT İŞVEREN İLİŞKİSİNİN KURULABİLMESİ KURULABİLMESİ 

1- İşyerinde yürütülen mal veya hizmet

* Asıl işverenin işyerinde mal veya hizmet üretimi işlerinde çalışan kendi işçileri de bulunmalıdır.  * Alt işverene verilen iş, işyerinde mal veya hizmet üretiminin yardımcı işlerinden olmalıdır. Asıl işin bölünerek alt işverene verilmesi durumunda ise, verilen iş işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren bir iş olmalıdır. 

üretimine ilişkin asıl işin bir bölümünde uzmanlık gerektirmeyen işlerin alt işverene verilmesini, 2- Daha önce o işyerinde çalıştırılan kimse

ile kurulan alt işverenlik ilişkisini,   3- Asıl işveren işçilerinin alt işveren

tarafından işe alınarak hakları kısıtlanmak * Alt işveren,  üstlendiği iş için görevlendirdiği işçilerini suretiyle çalıştırılmaya devam ettirilmesini,  sadece o işyerinde aldığı işte çalıştırmalıdır.  4- Kamusal yükümlülüklerden kaçınmak * Alt işverene verilen iş, işyerinde yürütülen mal veya hizmet veya işçilerin iş sözleşmesi, toplu iş üretimine ilişkin bir iş olmalı, asıl işe bağımlı ve asıl iş sözleşmesi yahut çalışma mevzuatından sürdüğü müddetçe devam eden bir iş olmalıdır.  kaynaklanan haklarını kısıtlamak ya da * Alt işveren, daha önce o işyerinde çalıştırılan bir kimse ortadan kaldırmak gibi tarafların gerçek olmamalıdır. Ancak daha önce o işyerinde çalıştırılan işçinin bilahare tüzel kişi şirketin ya da adi ortaklığın hissedarı iradelerini gizlemeye yönelik işlemleri,  olması, alt işveren ilişkisi kurmasına engel teşkil etmez.  ihtiva eden sözleşme. Asıl iş;  a) İşletmenin ve işin gereği, b) Teknolojik sebeplerle sebeplerle uzmanlık gerektirmesi, gerektirmesi, şartlarının birlikte gerçekleşmesi hâlinde bölünerek alt işverene verilebilir.   Asıl işin bir bölümünde iş alan alt işveren, üstlendiği işi bölerek bir başka işverene veremez. emez.   Muvazaanın incelenmesinde;  a) Alt işverene verilen işin, işyerinde asıl işveren tarafından yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin asıl işin yardımcı işlerinden olup olmadığı,  b) Alt işverene verilen işin işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren bir iş olup olmadığı,  c) Alt işverenin daha önce o işyerinde çalıştırılan bir kişi olup olmadığı,  ç) Alt işverenin işe uygun yeterli ekipman ile tecrübeye sahip olup olmadığı,  d) İstihdam edeceği işçilerin niteliklerinin yapılacak işe uygun olup olmadığı,  e) Alt işverene verilen işte i şte asıl işveren adına koordinasyon ve denetimle görevlendirilenlerden başka asıl işverenin işçisinin çalışıp çalışmadığı,  f) Yapılan alt işverenlik sözleşmesinin iş hukukunun öngördüğü kamusal yükümlülüklerden kaçınmayı amaçlayıp amaçlamadığı,  g) Yapılan alt işverenlik sözleşmesinin işçilerin iş sözleşmesi, toplu iş sözleşmesi yahut mevzuattan kaynaklanan bireysel veya kolektif haklarını kısıtlamaya ya da ortadan kaldırmaya yönelik yapılıp yapılmadığı,hususları yapılmadığı,husus ları göz önünde bulundurulur.  2

 

 

Muvazaa’nın incelenmesi sonucu yapılacak işlemler;  

Asıl işveren - alt işveren ilişkisinin iş müfettişlerince incelenmesi incelenmesi sonucunda muvazaanın tespitine ilişkin gerekçeli müfettiş raporu ve tutulan tutanaklar Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünce işverenlere tebliğ edilir. Tebliğ tarihinden itibaren otuz işgünü içinde işverenlerce yetkili iş mahkemesine mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz üzerine görülecek olan dava basit yargılama usulüne göre dört ay içinde sonuçlandırılır. Mahkemece verilen kararın temyizi hâlinde Yargıtay altı ay içinde kesin olarak karar verir. Kamu idarelerince bu raporlara karşı yetkili iş mahkemelerine itiraz edilmesi ve mahkeme kararlarına karşı diğer kanun yollarına başvurulması zorunludur.  Rapora otuz iş günü içinde itiraz edilmemiş veya mahkeme muvazaalı işlemin tespitini onamış ise tescil işlemi iptal edilir ve alt işverenin işçileri başlangıçtan itibaren asıl işverenin işçileri sayılır. 

ANALIK İZNİ HAKKI 

Doğumdan önce 8 hafta /doğumdan sonra 8 hafta çalıştırılmaması esas ---toplam 16 hafta Çoğul gebelikte doğumdan önce 8+2 hafta  Doktor raporu olursa doğumdan önceki üç haftaya kadar  işyerinde çalışabilir.  Erken doğum /iznin kullanılamaması---- doğum sonrası sürelere ekleme yapılır.   Annenin ölümü-----izni baba kullanır.  3 yaşını doldurmamış çocuk evlat alınırsa---- çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren 8 hafta  ÇALIŞMA SÜRESİNİN YARISI KADAR ÜCRETSİZ İZİN HAKKI  60 gün  Çoğul doğum varsa  Analık izninin bitiminden itibaren/ 3 yaşını 1.doğum  +30 gün  doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya 2.doğum  120 gün  erkek işçilere istekleri hâlinde  Sonraki doğumlar  180 gün  Engelli doğum  360 gün  Ücretsiz izinden yararlanan kadın işçiye, bir yaşından küçük çocuğunu emzirmesi için günde toplam 1,5 saat olan süt izni uygulanmaz. uygulanmaz.  Kadın işçiye, analık izninin bitiminden itibaren isteği hâlinde 6 aya kadar ücretsiz izin verilir.  Kısmi süreli çalışma talebinin işverence karşılanması  ;  Kısmi süreli çalışma talebinin şartları ; (1)Usulüne uygun olarak yapılan kısmi süreli Ebeveynlerden birinin çalışmaması hâlinde, çalışan eş kısmi süreli çalışma talebinde bulunamaz.  Ancak, çalışma talebi, bildirim tarihinden itibaren en geç bir ay içinde işveren tarafından karşılanır.  (2) İşveren; işçiye, talebin karşılandığını yazılı

ebeveynlerden birinin çalışma şartı;  a) Ebeveynlerden birinin sürekli bakım ve tedavisini gerektiren bir hastalığının olması ve bu hastalığın tam teşekküllü hastane ya da üniversite hastanesinden alınacak doktor raporuyla

olarak bildirir.

(3) İşveren tarafından süresi içinde işçinin talep dilekçesine cevap verilmemesi hâlinde, talep işçinin dilekçesinde belirtilen tarihte veya bu tarihi takip eden ilk iş gününde geçerlilik kazanır.  (4) İşçinin belirtilen tarihte iş edimini sunmaya başlaması başlaması kaydıyla kısmi süreli çalışma talebi geçerli fesih nedeni sayılmaz.

belgelendirilmesi, b) Velayetin mahkemece eşlerden birine

verilmesi hâlinde çocuğun velayetine sahip ebeveynin talepte bulunması,  c) Üç yaşını doldurmamış bir çocuğun münferiden evlat edinilmesi,hâllerinde aranmaz.

3

 

 

Kısmi süreli çalışma yapılabilecek işler  ; (1) Özel sağlık kuruluşlarında ilgili mevzuat uyarınca mesul müdür, sorumlu hekim, laboratuvar sorumlusu ve sağlık hizmetinden sayılan işlerde tam zamanlı çalışması öngörülenler tarafından yerine getirilen işlerde,  (2) Nitelikleri dolayısıyla sürekli çalıştıkları için durmaksızın birbiri ardına postalar hâlinde işçi

Tam süreli çalışmaya geçiş; (1)Kısmi süreli çalışmaya başlayan işçi, aynı

çalıştırılarak yürütülen sanayiden sayılan işlerde,  (3) Nitelikleri dolayısıyla bir yıldan az süren mevsimlik, kampanya veya taahhüt işlerinde,   (4) İş süresinin haftanın çalışma günlerine bölünmesi suretiyle yürütülmesine nitelikleri bakımından uygun olmayan işlerde,işverenin uygun bulması hâlinde yapılabilir.

süreli çalışmaya başlaması hâlinde yerine alınan işçinin iş sözleşmesi kendiliğinden sona erer.  (4) Kısmi süreli çalışmaya geçen işçinin iş sözleşmesini feshetmesi hâlinde, yerine alınan işçinin iş sözleşmesi yazılı onayı olması koşuluyla fesih tarihinden itibaren belirsiz ve tam süreli sözleşmeye dönüşür. 

çocuk için bir daha bu haktan faydalanmamak üzere tam süreli çalışmaya dönebilir.  (2) Tam süreli çalışmaya geri dönmek isteyen ay önce yazılı olarak talebini işçi, işverene en az bir ay  bildirir.

(3) Kısmi süreli çalışmaya geçen işçinin tam

ASANSÖR PERİYODİK KONTROL YÖNETMELİĞİ  Belirli seviyelere hizmet veren, esnek olmayan ve yatayla yatay la 15 dereceden fazla açı yapan kılavuzlar kıl avuzlar boyunca  hareket Asansör: eden bir taşıyıcısı olan kaldırma tertibatını veya sabit bir seyir yolu üzerinde esnek olmayan kılavuzlar üzerinde olmasa da hareket eden kaldırma tertibatı ifade eder.  eder.   İdari tedbirler  *Akreditasyonu TÜRKAK tarafından askıya alınan A tipi muayene kuruluşu tarafından 60  gün içerisinde gerekli

önlemler alınmamış olması ve dolayısıyla A tipi muayene kuruluşunun sahip olduğu akreditasyonuna ilişkin askı halinin sürmesi durumunda, A tipi muayene kuruluşunun yetkisi Bakanlık tarafından iptal edilir.  * Yetkilendirmeyi takip eden üç yıl içerisinde yetkisi Bakanlık tarafından iki defa iptal edilen A tipi muayene kuruluşunun yapacağı yetkilendirme başvurusu, ikinci iptal kararının alındığı tarih itibarıyla en az iki yıl boyunca kabul edilmez.

Periyodik kontrol dönemi ve yaptırma sorumluluğu 

defa,, Bakanlık tarafından (1) Binada/yapıda sürekli olarak kullanılan asansörün periyodik kontrolü, yılda en az bir defa yetkilendirilen ve ilgili idare ile protokol imzalayan A tipi muayene kuruluşuna yaptırılır.   (2) Piyasaya arz edilen asansörün ilk periyodik kontrolü tescil aşamasından önce, asansör yaptırıcısının müracaatı müracaatı üzerine en geç 15 gün içerisinde A tipi muayene kuruluşu tarafından yapılır. İlk periyodik kontrolün yaptırılmasına ve ücretinin ödenmesine dair sorumluluk, asansör yaptırıcısındadır.  (3) Periyodik kontrolün yaptırılmasına dair yükümlülük ilgili il gili idare ve bina sorumlusuna aittir.  PERİYODİK KONTROL SONUÇLARININ SONUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DEĞERLENDİRİLMESİ  Kusursuz Uygun , güvenli  YEŞİL  MAVİ 

Hafif kusurlu

Bina Sorumlusu 

Uygunsuzlukların bir sonraki periyodik kontrole kadar giderilmesi

Ugunsuzlukların en fazla 120 gün içerisinde giderilmesi  En fazla 60 gün içerisinde güvenli hale getirilmesi  Güvensiz  Mühür bozma tutanağı bir defaya mahsus düzenlenir ve bu tutanakta öngörülen düzeltme süresi 45 işgününden SARI KIRMIZI

Kusurlu

fazla olamaz.

4

 

 

Muayene personeli

*A tipi muayene kuruluşu yetki süresi içerisinde en az bir teknik yöneticiyi ve en az beş muayene elemanından oluşan personeli tam zamanlı olarak istihdam eder. A tipi muayene kuruluşu iş sözleşmesi feshedilen personelin yerine, söz konusu sözleşmenin feshedildiği tarih itibarıyla yirmi işgünü içerisinde yeni personeli tam zamanlı olarak istihdam etmek zorundadır.  *Teknik yöneticinin, makina veya elektrik veya elektronik veya elektrik-elektronik veya elektronik ve haberleşme veya mekatronik alanlarında mühendislik/teknoloji fakültelerinin birinde yükseköğrenimini tamamlamış tamamlamış olması, konu ile ilgili olarak en az üç yıllık muayene ve/veya sektör tecrübesinin bulunması ve tam zamanlı olarak istihdam edilmesi gerekir.

*Muayene elemanının makina veya elektrik veya elektronik veya elektrik -elektronik veya elektronik ve haberleşme veya mekatronik alanlarında mühendislik/teknoloji fakültelerinden birinde yükseköğrenimini tamamlamış olması gerekir. İlk kez muayene elemanı olarak görevlendirilecek olan adayın en az 100 adet asansörün periyodik kontrolüne katılım şartını sağlaması zorunludur.  * Muayene elemanının ilgili meslek odaları veya bu kapsamda TS EN ISO/IEC 17024 standardına göre akredite olan personel belgelendirme kuruluşlarınca belgelendirilmesi zorunludur. Söz konusu belge beş yılda bir yenilenir.  * A tipi muayene kuruluşu genel müdür, genel müdür yardımcısı ve yönetim kurulu üyelerini, teknik yönetici ve/veya muayene elemanı olarak görevlendiremez. görevlendiremez.  Kontrol sayısı  * Muayene elemanı, bir tam gün içerisinde en fazla beş adet asansörün periyodik kontrolünü yapar.  * Muayene elemanı, bir tam gün içerisinde en fazla on adet asansörün takip kontrolünü yapar.  * Muayene elemanı, bir tam gün içerisinde en fazla iki adet asansörün tescil öncesi ilk periyodik kontrolünü yapar. Söz konusu muayene elemanına ilave periyodik kontrol ve/veya takip kontrolü yaptırılamaz.  Kontrol Teçhizatı  a) Lüksmetre,  b) Takometre, c) Pensampermetre/Pensmultimetre, Pensampermetre/Pensmultimetre, ç) Kuvvet ölçer,  d) Şeritmetre,  e) Kumpas, f) Üçgen anahtar, 

g) Alçak gerilim dedektörü ve el feneri,  ğ) Kişisel koruyucu donanımlar,  h) Küresel yer belirleme sistemine uyumlu ve Bakanlık web servislerine veri gönderebilecek özellikte tablet veya benzeri mobil elektronik cihaz.

Kontrol raporu

(1) Rapor, periyodik kontrolün tamamlandığı tarihte muayene elemanı tarafından tanzim edilir ve aynı tarihte teknik yönetici onayına sunulur.  (2) Rapor, elektronik ortamda online olarak oluşturulur. (3) Rapor, periyodik kontrol tarihini takip eden en geç üç işgünü içerisinde sorumlu teknik yönetici tarafından onaylanır.  (4) Güvensiz veya kusurlu olarak tanımlanan asansöre ait rapor; onaylandığı   tarihi takip eden işgününde ilgili idareye, asansör monte edene veya onun yetkili servisine ve bina sorumlusuna A tipi muayene kuruluşunca iletilir.   (5) Hafif kusurlu veya kusursuz olarak tanımlanan asansöre ait rapor, onaylandığı tarihten itibaren en geç   üç işgünü içerisinde asansör monte edene veya onun yetkili servisine ve bina sorumlusuna A tipi muayene kuruluşunca iletilir.  (6) Bina sorumlusunun atanmadığı veya atanamadığı durumlarda rapor bütün kat maliklerine veya kat malikinin/maliklerinin malikinin/malikl erinin bağlı bulunduğu muhtarlığa A tipi muayene kuruluşunca iletilir.  (7) Rapor, A tipi muayene kuruluşu tarafından posta, elektronik posta, elden teslim veya kısa mesaj ile bilgilendirmek suretiyle kendi internet sitesinden ilgili taraflara erişim sağlanarak sağlanarak iletilir. İletime dair bütün bilgiler Bakanlığa ispatlanmak ispatlanmak üzere dokümante edilir ve en kimlik az iki yıl saklanır.    Asansör numarası 5

 

 

*Periyodik kontrole tabi tutulacak olan her asansör için bir defaya mahsus asansör kimlik numarası periyodik kontrol aşamasından önce A tipi muayene kuruluşunca oluşturulur.  * Etiket; 85x50 mm boyutlarında, asansör kimlik numarasını oluşturan rakamlar ise Arial yazı tipinde, 28 karakter boyutunda, gri zemin üzerine siyah renkli yazılarak hazırlanır ve asansörün periyodik kontrolünde,   asansör kabininin içerisinde kumanda butonu hizasında kabin tabanından en az 160 cm yüksekliğe kolayca sökülemeyecek şekilde A tipi muayene kuruluşunca iliştirilir. Kabin kumanda panelinde asansör kimlik numarasının bulunması durumunda ayrıca etiket iliştirilmez. Bilgi etiketi

* Kırmızı renkli bilgi etiketi, güvensiz asansöre iliştirilir.  * Sarı renkli bilgi etiketi, kusurlu asansöre iliştirilir.   * Mavi renkli bilgi etiketi, hafif kusurlu asansöre iliştirilir.  * Yeşil renkli bilgi etiketi, uygun asansöre iliştirilir.  TAKİP KONTROLÜ  Takip kontrolü periyodik kontrol raporunun ilgili idareye, bina sorumlusuna ve asansör monte edene veya onun yetkili servisine iletildiği tarihten itibaren  KIRMIZI Güvensiz  A tipi muayene kuruluşunca  60 gün sonra  SARI Kusurlu 120 gün sonra  GÜVENSİZ VEYA KUSURLU OLDUĞU TESPİT EDİLEN ASANSÖRLERİN BİLDİRİMİ  (1) Güvensizlikten dolayı kırmızı renkli bilgi etiketi iliştirilmiş olan asansörün kullandırılmaması ve altmış gün içerisinde güvenli hale getirilmesinin sağlanmasına dair bilgi, ilgili idare adına bina sorumlusuna A tipi muayene kuruluşunca iletilir.  (2) Kusurlu olarak tanımlanan ve sarı renkli bilgi etiketi iliştirilmiş olan asansörün yüz yirmi gün içerisinde güvenli hale getirilmesinin sağlanmasına dair bilgi, ilgili idare adına bina sorumlusuna A tipi muayene kuruluşunca iletilir.  (3) Kırmızı veya sarı renkli bilgi etiketi iliştirilmiş olan asansörde, tespit edilen uygunsuzlukların verilen süre sonunda giderilmediğinin takip kontrolünde belirlenmesi durumunda, asansörün ana besleme sisteminden elektriğinin kesilerek mühürlenmesi yoluyla hizmetten men edilmesini sağlamak sağlamak üzere ilgili idareye gerekli bilgi A tipi muayene kuruluşunca iletilir.  BİNA SORUMLUSUNUN YÜKÜMLÜLÜĞÜ  (1) Bina sorumlusu, asansörün güvenli bir şekilde kullanılmasını sağlamak üzere yılda en az bir defa periyodik kontrolünü yaptırır.  (2) Bina sorumlusu, engellilerin erişilebilirliği için asansörün asansörün sürekli olarak güvenli kullanımını sağlar.   ASANSÖR İŞLETME VE BAKIM YÖNETMELİĞİ  Asansörün tescili  Asansör monte eden, tescil işlemi için aşağıda belirtilen belgelerin bir sureti ile birlikte ilgili idareye başvurur:  a) Sanayi sicil belgesi.

b) Onaylanmış kuruluşça düzenlenen uygunluk belgesi veya raporu.  c) AB uygunluk beyanı.  ç) Garanti belgesi. d) AB uygunluk beyanı ve garanti belgesini imzalayan yetkiliye ait imza sirküleri.  e) TSE Hizmet Yeterlilik Belgesi.

f) Montaj işçiliği bedeli de dâhil olmak üzere her bir birim asansör bedelini içerecek şekilde asansör yaptırıcısına kesilen fatura.

g) Tescil öncesi ilk periyodik kontrol raporu. 

Bu Yönetmeliğe göre bakım; 

BAKIMIN KAPSAMI

Bu Yönetmeliğe göre bakım;  6

 

 

a) Yağlama ve temizlemeyi,  c) Kurtarma çalışmalarını,  ç) Ayarlama işlemlerini,  d) Kullanıma veya yıpranmaya bağlı olarak meydana gelebilen bileşen onarımını veya değişimini, 

a) Asansörün yerinin değiştirilmesini,  b) Tahrik ünitesi, askı sistemi, taşıyıcı/kabin, durak kapısı ve/veya asansör güvenlik aksamlarının değişimini,  c) Asansör kumanda sisteminde yapılan değişiklikleri,  ç) İtfaiye tarafından yapılan kurtarma çalışmalarını,  d) Asansör kuyusunun dış bölümlerinin temizlenmesini, temizlenmesini,  e) Taşıyıcı/kabin iç kısmının temizlenmesini, 

KAPSAR.

KAPSAMAZ.

b) Kontrolleri,

BAKIMLA İLGİLİ DİĞER HUSUSLAR  *Bina sorumlusu bakım föylerini asansörün makina veya makara dairesinde veya binaya/yapıya ait yönetim bürosunda kalıcı olarak muhafaza eder.  * Bina sorumlusu asansör monte eden veya onun yetkili servisi vasıtasıyla asansörün güvenli hale getirilmesini sağlamakla yükümlüdür.  * Asansör monte eden veya onun yetkili servisi, asansörde yapılan aksam ve parça değişiklikleri ile bildirilen kazaları asansör kayıt defterine işler.  * Bakım sözleşmesi yapıldıktan sonra asansör monte eden veya onun yetkili servisi, binadaki/yapıdaki asansör sayısı dikkate alınarak bina sorumlusunun belirleyeceği sayıda kişiye acil durumlarda kurtarma çalışması konusunda yılda en az bir defa eğitim verir.  * Asansör monte eden, piyasaya arz ettiği her tip ve özellikteki asansör için yedek aksam ve parçayı en az üç yıl süreyle temin etmekle yükümlüdür.  * Periyodik kontrol neticesinde güvensiz olarak tanımlanan ve kırmızı renkli bilgi etiketi iliştirilen asansöre; kusurlu, hafif kusurlu veya kusursuz hale getirilinceye kadar bakım hizmeti sunulamaz. Güvensiz olma durumundan, kusurlu duruma geçen ve periyodik kontrol tarihi başlangıç kabul edilerek 120 gün içerisinde hafif kusurlu veya kusursuz hale getirilmeyen asansöre de söz konusu sürenin sona erdiği zaman itibarıyla bakım hizmeti sunulamaz.

* Asansör monte eden tarafından piyasaya arz edilen her asansör, piyasaya arz edildiği tarih itibarıyla en az üç yıl süre ile garanti edilir. * Garanti süresi boyunca, o asansörü piyasaya arz eden asansör monte eden veya onun yetkili servisi tarafından asansörde değiştirilecek değiştirilecek olan aksam veya parça, söz konusu değişimin yapıldığı tarih itibarıyla en az iki yıl süre ile garanti edilir.

YETKİLİ SERVİS İLE İLGİLİ ŞARTLAR  * Asansör monte eden kendi bünyesinde en az bir merkez servisini kurmak zorundadır.  * Yetkili servis sözleşmesi noter huzurunda yapılır ve iki yılda bir yenilenir.  * Yetkili servis merkezinin veya bölgesinin bünyesinde, en az bir servis teknik sorumlusunun, sorumlusunun, en az iki teknik bakım ve onarım personelinin ve en az bir idari personelin tam zamanlı olarak istihdam edilmesi z orunludur. BİNA SORUMLUSUNUN YÜKÜMLÜLÜKLERİ  (1) Bina sorumlusu, asansörün güvenli bir şekilde çalışmasını sağlamak üzere bakımını yaptırmaktan ve bakım ücretinin ödenmesinden sorumludur.  (2) Bina sorumlusu, engellilerin erişilebilirliği için asansörün asansörün güvenli bir şekilde sürekli olarak çalıştırılmasını sağlar. Kamuya açık alanlarla ilgili olarak birinci cümlede belirtilen konuya ilişkin şikâyetler ilgisi nedeniyle Valilik bünyesinde bulunan erişilebilirlik izleme ve denetleme komisyonuna, konutlarla/meskenlerle ilgili şikâyetler ise konutun/meskenin konutun/meske nin bağlı bulunduğu ilgili idaresine iletilir.  (3) Bina sorumlusu, asansörle ilgili herhangi bir tehlikeli durumu bakım sözleşmesi imzalanan asansör monte eden veya onun yetkili servisine iletir ve söz konusu asansöre, asansö asansörr monte eden veya onun yetkili servisi tarafından müdahale edilene kadar gerekli güvenlik tedbirini alır. 

7

 

 

ASBEST TÜRLERİ 

HASTALIKLAR

Aktinolit

*Asbestoz

Antofilit

*Mezotelyoma

Grünerin(Amosit)  Krizotil

*Akciğer Kanseri *Mide- bağırsak

Krosidolit

Kanseri

Tremolit

0.1 lif/cm³  ÖLÇÜMÜ Lif sayımı, faz-kontrast mikroskobu Havadaki asbestin ölçülmesinde, uzunluğu 5 mikrondan daha büyük, eni 3 mikrondan daha küçük ve boyu eninin 3 katından büyük olan lifler hesaba katılır.  İşyeri hekimi, akciğer radyografilerini radyografilerini uygun sürelerle sürelerle tekrarlar, bu süre 2 yılı aşamaz. 

TWA

İşyeri hekimi, iş sağlığındaki gelişmeleri göz önüne alarak balgam sitoloji testi, bilgisayarlı tomografi, tomodansitometri tomodansitometri gibi daha ileri tetkikler isteyebilir.

Kayıtlar en az 40 yıl süreyle saklanır.  Asbest söküm uzmanlarının eğitimi İSGÜM tarafından yürütülür.  İSGÜM tarafından yapılan Asbest söküm uzmanı eğitimlerinde sınıf mevcudu 25 kişiden fazla, 10 kişiden az olamaz. Adaylar, günde 6 saat olmak üzere beş günlük toplam 30 saatlik yüz yüze yapılan eğitime katılırlar.  Asbest söküm uzmanı, her 5 yılın bitiminde İSGÜM tarafından düzenlenecek 1 günlük (6 saatlik) yenileme eğitimine katılır ve belgesi vize edilir.  Asbest söküm çalışanları, eğitimleri düzenleyen kurum ve kuruluşlar tarafından verilen 6 saatlik eğitime katılırlar.  Asbest C Grubundadır yani Pnömokonyozlar Pnömokonyozlar ve diğer meslekî solunum sistemi hastalıklar. Asbestin yükümlülük süresi 10 yıldır.  *Asbest kullanan işyerinin kapanması halinde kayıtlar Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğüne teslim edilir.

Bildirimde aşağıdaki hususlar yer alır;  1) İşyerinin ticari unvanı ve adresi,

2) Sökümü yapılacak asbestin türü ve miktarı,  3) Yapılacak işler ve işlemler, i şlemler,  4) Çalışan sayısı,  5) İşe başlama tarihi ve işin tahmini süresi,  6) Asbest söküm uzmanı belgesi,  7) Asbest söküm çalışanı belgesi.  

BİLDİRİM VE İŞ PLANI  İş planında, çalışanların sağlık ve güvenliğini korumak için yapılan risk değerlendirmesi çerçevesinde işyerinde alınacak önlemler belirtilir. Bu planda özellikle;  a) İşin çeşidi ve tahmini süresi,  b) İşin yürütüleceği yer,  c) Asbest ve/veya asbest içeren malzemelerin uzaklaştırılmasında kullanılacak metot,  ç) Asbest sökümü ve uzaklaştırılması işleminde kullanılacak ekipmanın özellikleri,  d) İşi yapanların korunmaları ve arındırılmaları,  e) İşlem sırasında ortamda veya yakınında bulunan diğer kişilerin korunması,  f) Asbest ve/veya asbestli malzemelerin yerinde kalmasının daha büyük bir risk oluşturmadığı haller dışında, yıkıma başlanmadan önce bina ve tesislerden bu malzemelerin uzaklaştırılması uzaklaştırılması işlemlerine ilişkin hususlar yer alır. 

Asbest veya asbestli malzeme tozuna maruziyet riski bulunan çalışmalarda aşağıdaki önlemler alınır.  a) Asbest olduğu belirlenen çalışma alanlarında;  1) Gerekli işaretlemeler yapılır ve uyarı levhaları konulur.  2) Görevli olanlar dışındaki çalışanların girmesi önlenir.  3) Sigara içilmesi yasak olan alanlar belirlenir.  4) Yeme içme için ayrılan yerler, asbest tozu ile kirlenme riski bulunan yerlerin dışında seçilir.  b) Asbestle çalışılan işyerlerinde;  8

 

 

1) Çalışanlara koruyucu giysi, solunum cihazları gibi yapılan işe uygun kişisel koruyucu donanım verilir.  2) Kişisel koruyucu donanımlar işyeri dışına çıkarılmaz. Koruyucu giysiler işyerinde veya temizlik işlerinin yapıldığı yerlerde temizlenir ve işyerinden yalnızca y alnızca kapalı kaplar içerisinde çıkarılır.  3) Koruyucu giysiler ile çalışanların kendilerine ait giysileri ayrı ayrı yerlerde muhafaza edilir.   4) Çalışanlara uygun el ve yüz yıkama yerleri, tozlu işlerde ise i se duş imkanı sağlanır.  5) Kullanılan kişisel koruyucu donanımlar, özel olarak belirlenmiş yerlerde saklanır, her kullanımdan sonra kontrol edilip temizlenir, tamir ve bakımı yapılır.  bilgilendirilmesi lmesi Çalışanların ve/veya temsilcilerinin bilgilendiri a) Asbest ve/veya asbestli malzemeden yayılan tozun neden olabileceği sağlık riskleri,  b) Yönetmelikte belirtilen sınır değerler ve ortam havasında sürekli yapılması gereken ölçümler,  c) Sigara içilmemesi de dahil uyulması gereken hijyen kuralları,  ç) Kişisel koruyucu donanımların donanımların kullanımı ve alınacak önlemler,  d) Asbest maruziyetini en aza indirmek için tasarlanmış tasarlanmış özel önlemler. 

ASBESTİN GENEL ÖZELLİKLERİ             

 

 

 

Isıya dayanıklıdır.  Yüksek gerilme direncine sahiptir.    Isı ve elektrik karşı iletkenliği çok düşüktür.   Kimyasallara dayanıklıdır. Sürtünme ve aşınmaya karşı dayanıklıdır.  Çeşitli maddelerle birlikte kolay şekillenebilir. 

Mineral Lifler

lif/cm3 

TWA/ZAODÇapı ≤3.5 µm, uzunluğu≥ 10 µm. olan lifler 

Taş yünü  Fırın Curuf

3 lif/cm3 

5 mg/m3 

yünü  Sentetik Cam

yünü  Askeri İşyerleri ile Yurt Güvenliği İçin Gerekli Maddeler Üretilen İşyerlerinin Denetimi, Teftişi ve Bu İşyerlerinde İşin Durdurulması Hakkında Yönetmelik  Askerî işyerleri: Millî Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı (Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlığı) ve İçişleri Bakanlığı (Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı) tarafından doğrudan doğruya işletilen askerî işyerlerini,  Diğer askerî işyerleri: İkili veya çok taraflı uluslararası anlaşmalar ile Türkiye’de kurulan askerî işyerlerini, i şyerlerini,  Yurt güvenliği için gerekli maddeler üretilen işyerleri:  tespit ve ilan edilen denetime tabi harp araç ve gereçleri ile silah, mühimmat ve bunlara ait yedek parçalar ve patlayıcı maddeler üreten işyerlerinden askeri ve diğer askeri işyerlerinin dışındaki yerler 

9

 

 

* Askeri iş müfettişlerinde aranılacak nitelikler ile müfettişliğe giriş sınavları ve müfettişlerin çalışma usul ve esasları Millî Savunma Bakanlığınca belirlenir. * Askerî işyerlerinin çalışma hayatına ilişkin denetim ve teftişi askerî iş müfettişleri tarafından yapılır. Askerî iş müfettişleri tarafından yapılan denetim ve teftişler, çalışma hayatı ile ilgili mevzuatın işyerlerinin denetim ve teftişi ile ilgili hükümlerine göre yürütülür.  * Askerî iş müfettişlerinin işin durdurulması kararları dâhil her türlü denetim ve teftiş raporlarının işyerlerine tebliği, ilgililere duyurulması ile uygulanması ve izlenmesi işleri Millî Savunma Bakanlığınca yürütülür.  *Diğer askeri işyerleri ve Yurt güvenliği için gerekli maddeler üretilen işyerlerinin denetim ve teftişi Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmet Bakanlığı iş müfettişlerince yapılır. Bu müfettişlere Millî Savunma Bakanlığınca söz konusu askerî işyerlerinin teftişi için özel kimlik kartı verilir. Özel kimlik kartı verilenler, teftişe başlamadan önce özel kimlik kartlarını işveren vekiline göstermek zorundadır. Teftiş yetkileri her ne sebeple olursa olsun sona eren iş müfettişlerinin özel kimlik kartları Aile, Çalışma ve  Sosyal Hizmet Bakanlığınca Millî Savunma Bakanlığına iade edilir.  İŞİN DURDURULMASI DURDURULMASI  *Askeri işyerlerinde işin bir bölümünü veya tamamını durdurma kararı vermeye yetkili heyet iş sağlığı ve güvenliği yönünden teftişe yetkili askerî iş müfettişlerinden oluşturulur.  * Diğer askerî işyerleri ile yurt güvenliği için gerekli maddeler üretilen işyerlerinde işin durdurulmasında ise işin bir bölümünü veya tamamını durdurma kararı vermeye yetkili heyet üyelerinden biri iş sağlığı ve güvenliği yönünden teftişe yetkili askerî iş müfettişleri arasından seçilir. 

BALIKÇI GEMİLERİNDE YAPILAN ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ 

Denizde çalışanların sağlık ve güvenliğini etkileyen veya etkileyebilecek herhangi bir olayın meydana geldiği Kurumunave ve olayın meydana geldiği durumlarda, bu olayı ayrıntılı olarak bir rapor halinde Sosyal Güvenlik Kurumuna mahallin bağlı bulunduğu liman başkanlığına  bildirir. Olay, gemi jurnaline yazılır, jurnal tutma mecburiyeti olmayan gemilerde ise raporun bir örneği saklanır.  Gemilerdeki çalışanları veya çalışan temsilcileri gemilerde alınacak sağlık ve güvenlikle ilgili tüm önlemler hakkında yazılı ve sözlü olarak bilgilendirilir.   Limanda veya denizde ayda bir kez, hayat kurtarma tatbikatı yapılır.  Çalışanların eğitimi;  Eğitim, özellikle yangınla mücadele, can kurtarma ekipmanının kullanılması, balık avlama ve çekme ekipmanının kullanılması ve el işaretleri dâhil çeşitli işaretlerin kullanılması hususlarını kapsar.  Acil durum elektrik güç kaynağı, açık gemiler hariç, makine dairesinin dışına konulur ve herhangi bir yangın veya ana elektrik ekipmanının çalışmadığ ı diğer durumlarda, aşağıdaki sistemlerin en az üç saat süreyle aynı anda   çalışmasını sağlayabilecek sağlayabilecekçalışmadığı şekilde düzenlenir. - Dahili haberleşme sistemi, yangın dedektörleri ve acil durum sinyalleri, - Seyir fenerleri ve acil durum aydınlatması, aydınlatması,  - Telsiz haberleşme ekipmanı,  - Varsa, acil durum elektrikli yangın pompası 

10

 

 

BASINÇLI KAPLAR  ÇELİK 

ALÜMİNYUM 

300 OC

100 OC

Karbon 0,25

Alüminyum miktarı 99,5 

Kükürt ve fosfor 0,05 Çekme mukavemeti 580 N/mm² 

Gerilme direnci en çok 350 N/mm2 

Et kalınlığı 2 mm 

Et kalınlığı 3 mm 

Et kalınlığı, kapların ortam sıcaklığında, azamî çalışma basıncının en az 5 katı basınca dayanabilecek şekilde  

BASİT BASINÇLI KAPLAR YÖNETMELİĞİ  Bu Yönetmelik, aşağıdaki özelliklere sahip seri olarak imal edilen basit basınçlı kapları (bundan sonra “kap” “ kap” olarak anılacaktır) kapsar:  a) Kaynaklı, 0,5 bar’dan daha yüksek iç basınca tabi tutulması amaçlanan, hava ve azot gazı içeren  ve yakma amacı dışında kullanılan kaplar.  b) Alaşımsız çelikten veya alaşımsız alüminyumdan veya yaşlandıkça sertleşmeyen alüminyum alaşımından yapılmış olan, basınç altında kabın direncine katkıda bulunan parçalar ve donanımlar.  c) Dışa doğru bombeleşerek kapatılmış, dairesel kesitli ve/veya düz uçları silindirik olan kısımla aynı eksen etrafında dönen silindirik bölümden veya iki bombeli ucu aynı eksen etrafında dönen bir silindirik bölümün herhangi birinden yapılan kap.  ç) Kabın azami çalışma basıncı 30 bar’dan fazla ve bu basınç ile kabın kapasitesi (PS x V’nin çarpımı) 10.000 bar × litreden fazla olmayan kaplar.  d) Asgari çalışma sıcaklığı –50°C’den düşük; azami çalışma sıcaklığı ise çelik iiçin çin 300°C’den, alüminyum veya alüminyum alaşımlı kaplar için 100°C’den fazla olmayan kaplar.   (2) Bu Yönetmelik,  a) Arıza durumunda radyoaktif yayılıma neden olabilecek, özellikle nükleer amaçlı kullanım için tasarlanmış basınçlı kapları,  b) Özellikle gemi ve uçakların çalıştırılması çalıştırılması veya içine yerleştirilmesi amacına yönelik basınçlı kapları,  c) Yangın söndürücüleri,  KAPSAMAZ. 

11

 

 

BASINÇLI EKİPMAN TASARIMI 

GÜVENLİ KURULUM, İŞLETME VEYA KULLANIM, BAKIM VE PERİYODİK MUAYENESİ İÇİN GEREKLİ BİLGİLER  - İç/dış basınç.  - Basınçlı ekipmanın litre cinsinden hacmi V.  - Çevre ve işletme sıcaklığı.  - Boru donanımı donanımı için standart çapı, çapı, DN.  - İşletme ve  test koşullarında statik basınç ve - Bar cinsinden uygulanan test basıncı PT ve tarihi.  içeriğin kütlesi.  - Güvenlik aletinin ayar basıncı, basıncı, bar olarak. olarak.  - Trafik, rüzgâr ve deprem yükü.  - Basınçlı ekipmanın çıkış gücü kW. -Taşıma, bağlantılar, boru donanımı ve benzeri - Uygulanan gerilim V (volt). gibi durumlardan kaynaklanab - Amaçlanan kullanımı.  kaynaklanabilen ilen karşı kuvvetler ve momentleri. - Dolum oranı kg/L.  - Korozyon ve aşınma, yorulma ve benzeri.   - Kg olarak maksimum doldurma kütlesi.  - Kararsız olan akışkanların bileşiminin - Dara ağırlığı kg.  - Ürün grubu.  bozulması. *Kap aileleri: Bir kap grubu aynı tipteki modellerden KAP VERİ PLAKALARI  en fazla 3000 kaptan oluşur.  a) Azami çalışma basıncı (bar cinsinden PS).  *İç basınç, azami çalışma basıncını sürekli olarak b) Azami çalışma sıcaklığı (Tmax, °C cinsinden).  geçmemelidir. Ancak çalışma basıncı çok kısa c) Asgari çalışma sıcaklığı (Tmin, °C cinsinden).  sürelerle %10 oranında aşılabilir. ç) Kabın kapasitesi (V, L cinsinden).  *Basınçlı kapların imalatı sonrasında yapılacak basınç d) İmalatçının adı, tescilli ticari adı veya tescilli testleri Tasarım basıncının 1.5 katına eşit bir basınçla ticari markası ve adresi.  hidrostatik test ya da pnömatik test uygulanır. e) Kabın tipi ve seri veya parti kimlik bilgileri. 

Isınan maddeden çıkan gazların, bir alevin geçici olarak yaklaştırılıp uzaklaştırılması Alevlenme sonucunda yanmayı sürdürdüğü en düşük sıcaklık  noktası  LPG: Sıvılaştırılmış petrol gazı LNG: sıvılaştırılmış doğal gaz  CNG: Sıkıştırılmış Doğal Gaz  Yanma Alevlenme noktasının birkaç derece üzerinde bir sıcaklıktır. Tutuşma sıcaklığı da denilmektedir. Noktası  Parlayıcı sıvıların hava ile yanıcı bir karışım meydana getiren buhar çıkardıkları, en düşük Parlama sıcaklıktır.  Noktası  Hızlı Yanma  Yanıcı maddelerin oksijenle reaksiyona girmeleri ve yanma noktasına kadar ısıtılmaları sonucu olan reaksiyondur. Bazı yanıcı maddeler gaz çıkarmadıkları halde yanarlar. Bu olaya Korlaşma denir. Gazı alınmış Kok ve Odun kömürü buna örnektir.  Yavaş Yanma  Maddenin yapısı gereği yanıcı buhar oluşturmadığı ve ortamdaki ısının yetersiz olduğu

Kendi Kendine Yanma

şartlarda maddenin oksijenle reaksiyonu, yani maddenin oksitlenmesi (yükseltgenmesi) olayıdır.  Yavaş yanmanın zaman içinde hızlı yanma olayına dönüşmesidir. Bitkisel kökenli maddelerin normal hava ısısında oksitlenmeye başlaması, oksitlenme neticesinde ortamdaki ısının yükselmesi ve yanma noktasına ulaştığında da kendi kendine yanması olayıdır. Kömür yığınlarının ya da kömür ocaklarının kendiliğinde yanmaları buna en iyi örnektir. 

12

 

 

YANGIN SÖNDÜRÜCÜLER 

YANGINLAR  A SINIFI B SINIFI

Odun, kömür, kâğıt, ot, doküman ve plastik gibi  yanıcı katı maddeler yangınını  Benzin, benzol, makine yağları, laklar, yağlı boyalar, katran ve asfalt gibi yanıcı sıvı maddeler yangınını 

Öncelikle çok maksatlı kuru kimyevi tozlu veya sulu

Öncelikle kuru kimyevi karbondioksitli veya köpüklü 

tozlu,

C SINIFI

Metan, propan, bütan, LPG, asetilen, havagazı ve Öncelikle kuru kimyevi tozlu veya

D SINIFI

hidrojen gibi yanıcı gaz maddeler yangınını  Lityum, sodyum, potasyum, alüminyum

karbondioksitli

ve Öncelikle kuru metal tozlu 

magnezyum gibi yanabilen hafif ve aktif metaller ile radyoaktif maddeler gibi metaller yangınını 

Yangın kompartımanı  

Bir bina içerisinde, tavan ve taban döşemesi dâhil olmak üzere, her yanı en az 60 dakika yangına karşı dayanıklı yapı elemanları ile duman ve ısı geçirmez alanlara ayrılmış bölge.

Bina tehlike

Bina yüksekliği 21.50 m’den fazla olan konut harici binalarda ve bina yüksekliği 30.50 m’den fazla olan konut binalarında belirtilen yüksekliklerden daha yukarıda olan katlarında en çok üç kat bir yangın kompartımanı olarak düzenlenir.  1-Düşük tehlikeli yerler 2- Orta tehlikeli yerler 3- Yüksek tehlikeli yerler 

sınıflandırması   Kaçış kapsamına; a) Odayolları ve diğer bağımsız mekânlardan çıkışlar,  b) Her kattaki koridor ve benzeri geçitler,  c) Kat çıkışları,  ç) Zemin kata ulaşan merdivenler, d) Zemin katta merdiven ağızlarından aynı katta yapı son çıkışına götüren yollar,   e) Son çıkış DÂHİLDİR.  Asansörler kaçış yolu olarak kabul edilmez.  

KAÇIŞ YOLLARININ BELİRLENMESİ BELİRLENMESİ  1-Yapının kullanım sınıfı 2- Kullanıcı yükü 3- Kat alanı 4-Çıkışa kadar alınacak yol 5- Çıkışların kapasitesi  Kullanıcı sayısı 50 kişiyi geçen katlarda kaçış yollarının kapasite ve sayı bakımından en az yarısının korunmuş olması gerekir.  100 cm Toplam kullanıcı sayısı  50 ila 500 kişi arasında  den az KAÇIŞ 150 cm 501 ila 2000 kişi arasında  olamaz. GENİŞLİĞİ  2001 ve daha fazla ise 200 cm Kaçış yolu  yapının mekânlarına hizmet veren koridor ve hol olarak 110 cm kullanılıyorsa  120 cm Yüksek binalarda kaçış yollarının ve merdivenlerin genişliği  Bütün yapılarda, aksi belirtilmedikçe, en az 2 çıkış tesis edilmesi ve çıkışların korunmuş olması gerekir. Aksi belirtilmedikçe, 25 kişinin aşıldığı yüksek tehlikeli mekânlar ile 50 kişinin aşıldığı her mekânda en az 2 çıkış bulunması şarttır. Kişi sayısı 500 kişiyi geçer ise en az 3 çıkış ve 1000 kişiyi geçer ise en az 4 çıkış bulunmak zorundadır.  Bina yüksekliği 21.50 m’den fazla olan binalarda, bina dışında açık merdivenlere izin verilmez. 

13

 

 

KAÇIŞ

YOLU Kaçış yolu kapılarının en az temiz genişliği 80 cm’den ve yüksekliği 200 cm’den az KAPILARI olamaz. Kaçış yolu kapılarında eşik olmaması gerekir. Dönel kapılar ile turnikeler, çıkış kapısı olarak kullanılamaz.  Yapı yüksekliği 51.50 m’den yüksek olan konutlarda, birbirlerine alternatif ve yangın güvenlik holü olan ve basınçlandırılan en az 2 kaçış merdiveni yapılması şarttır.  LPG kullanılan kazan daireleri bodrum katta yapılamaz. Bodrumlarda LPG tüpleri bulundurulamaz.  Kazan dairesinde en az 1 adet 6 kg’lık çok maksatlı kuru kimyevi tozlu yangın söndürme cihazı ve büyük kazan dairelerinde en az 1 adet yangın dolabı bulundurulur.  Kazan dairesi, binanın diğer kısımlarından, yangına en az 120 dakika dayanıklı bölmelerle ayrılmış olarak merkezi bir yerde ve bütün hâlinde bulunur.  Isıl kapasiteleri 50 kW-350 kW arasında olan kazan dairelerinde en az bir kapı, döşeme alanı 100 m 2’nin üzerindeki veya ısıl kapasitesi 350 kW’ın üzerindeki kazan dairelerinde en az 2 çıkış kapısı olur.  Akaryakıt depoları; merdiven altına, merdiven boşluğuna, mutfağa, banyoya ve yatak odasına konulamaz.  Kömürlük alanı 1.5 m kömür yüksekliği esas alınarak hesaplanır.  Duman tahliye sisteminin binanın diğer bölümlerine hizmet veren sistemlerden bağımsız olması ve saatte en az 10 hava değişimi sağlaması gerekir.  ÇATILAR  *Çatı aralarında kolay alevlenici, parlayıcı ve patlayıcı madde bulundurulamaz.  *Isıtma, soğutma, haberleşme ve iletişim alıcı ve verici elektrikli cihazlarının çatı arasına yerleşti rilmesi gerektiği takdirde, elektrikli cihazlar için, yangına dayanıklı kab lo kullanılması ve çelik boru içerisinden geçirilmesi gibi, yangına karşı ilave tedbirler alınarak yetkili kişiler eliyle ilgili yönetmeliklere uygun elektrik   tesisatı çekilebilir. * Çatı giriş kapısı devamlı kapalı ve kilitli tutulur. Çatıya bina sahibi,   yöneticisi veya bina yetkilisinin izni ile çıkılabilir. Çatı araları periyodik olarak temizlenir. 

ASANSÖRLERİN ÖZELLİKLERİ  Asansör kuyusu ve makina dairesi, yangına en az 60 dakika dayanıklı ve yanıcı olmayan malzemeden yapılır.  Aynı kuyu içinde 3’den fazla asansör kabini düzenlenemez.  Asansör kapısı, yangın merdiven yuvasına y uvasına açılamaz.   Asansörlerin, kat ve koridor çağrılarını kabul etmemesi gerekir. Yapı yüksekliğiyangın 51.50uyarısı m'denalındığında, daha fazla olan yapılarda, en az 1 asansörün acil hâllerde kullanılmak üzere acil durum asansörü olarak düzenlenmesi şarttır.  Jeneratörün kurulacağı odanın duvarları, tabanı ve tavanı en az 120 dakika süreyle yangına dayanabilecek şekilde yapılır.  ACİL a) Hastaneler ve huzur evlerinde ve eğitim amaçlı binalarda,  DURUM AYDINLATMASI b) Kullanıcı yükü 200'den fazla olan bütün binalarda,  YAPILMASI c) Zemin seviyesinin altında 50 veya daha fazla kullanıcısı olan binalarda,  ŞART OLAN YERLER  ç) Penceresiz binalarda,  d) Otel, motel ve yatakhanelerde, y atakhanelerde, e) Yüksek tehlikeli yerlerde,  f) Yüksek binalarda. 

Acil durum aydınlatmasının normal aydınlatmanın kesilmesi hâlinde en az 60 dakika süreyle sağlanması sağlanması şarttır. Acil durum çalışma süresinin kullanıcı yükü 200’den fazla olduğu takdirde en az 120 dakika olması gerekir . Herhangi bir noktada acil durum aydınlatma seviyesi en az 1 lux olacak şekilde yapılır. 

14

 

 

*Acil durum yönlendirmesinin normal aydınlatmanın kesilmesi hâlinde en az 60 dakika süreyle sağlanması

gerekir. Kullanıcı yükünün 200’den fazla olması hâlinde, acil durum yönlendirmesinin çalışma süresinin en az 120 dakika olması şarttır.  *Yönlendirme işaretleri, yerden 200 cm ilâ 240 cm yüksekliğe yerleştirilir.   *Yangın uyarı butonları, yer-den en az 110 cm ve en fazla 130 cm yüksekliğe yerleştirilir. * Sesli uyarı cihazları binanın her yerinde, yerden y erden 150 cm yükseklikte ölçülecek ve ses seviyesi ortalama ortam ses seviyesinin en az 15 dBA üzerinde olacak şekilde yerleştirilir. Sesli uyarı cihazlarının 3 m uzaklıkta en az 75 dBA ve en çok 120 dBA ses seviyesi elde edilecek özellikte olması şarttır.  ANONS SİSTEMLERİ a) Binadaki yatak sayısı 200’den fazla olan otel, motel ve yatakhanelerde,  KURULMASI MECBURİ b) Yapı inşaat alanı 5000 m2’den büyük olan veya toplam kullanıcı sayısı 1000 kişiyi OLAN YERLER  aşan topluma açık binalarda, alışveriş merkezlerinde, süpermarketlerde, endüstri tesislerinde ve benzeri binalarda,

c) Yapı yüksekliği 51.50 m’yi geçen bütün binalarda.  Yapı yüksekliği 51.50 m’nin üzerinde olan binaların hol ve koridor gibi ortak alanlarında duman kontrol sistemi yapılması mecburidir. Basınçlandırma sistemi çalıştığı zaman, bütün kapılar kapalı iken basınçlandırılan merdiven yuvası ile bina kullanım alanları arasındaki basınç farkının en az 50 Pa olması şarttır. Açık kapı durumu için basınç farkı en az 15 Pa olması gerekir.  Su deposu hacmi, düşük tehlike için 30 dakika, orta tehlike için 60 dakika ve yüksek tehlike için 90 dakika esas alınarak bulunur.  HİDRANT SİSTEMİ  *Hidrant sistemi dizayn debisinin en az 1900 l/dak olması şarttır. Debi, binanın tehlike sınıfına göre artırılır. Hidrant çıkışında 700 kPa basınç olması gerekir.  * Hidrantlar arası uzaklık çok riskli bölgelerde 50 m, riskli bölgelerde 100 m, orta riskli bölgelerde 125 m ve az riskli bölgelerde 150 m alınır.   * Normal şartlarda hidrantlar, korunan binalardan ortalama ortalama 5 ilâ 15 m kadar uzağa yerleştirilir.  OTOMATİK YAĞMURLAMA SİSTEMİ KURULMASI MECBURİ OLAN YERLER  a) Yapı yüksekliği 30.50 m’den fazla olan konut haricindeki bütün binalarda,  b) Yapı yüksekliği 51.50 m’yi geçen konutlarda,  c) Alanlarının toplamı 600 m2’den büyük olan kapalı otoparklarda ve 10’dan fazla aracın asansörle alındığı kapalı otoparklarda,  ç) Birden fazla katlı bir bina içerisindeki yatılan oda sayısı 100’ü veya yatak sayısı 200’ü geçen otelle rde, yurtlarda, pansiyonlarda, misafirhanelerde misafirhanelerde ve yapı yüksekliği 21.50 m’den fazla olan bütün yataklı tesislerde,  d) Toplam alanı 2000 m2’nin üzerinde olan katlı mağazalarda, alışveriş, ticaret ve eğlence yerlerinde,  e) Toplam alanı 1000 m2’den fazla olan, kolay alevlenici ve parlayıcı madde üretilen veya bulundurulan   yapılarda. Sistemde basınç düşürücü vana kullanılması hâlinde, her bir basınç düşürücü vananın önüne ve arkasına 1’er adet manometre konulur.

YANGIN TÜPLERİ  **Düşük tehlike sınıfında her 500 m2, orta tehlike ve yüksek tehlike sınıfında her 250 m² yapı inşaat alanı için 1 adet olmak üzere, uygun tipte 6 kg’lık kuru kimyevî tozlu veya eşdeğeri gazlı yangın söndürme cihazları bulundurulması gerekir.  15

 

 

** Söndürme cihazlarına ulaşma mesafesi en fazla 25 m olur. ** 4 kg’dan daha ağır ve 12 kg’dan hafif olan cihazların zeminden olan yüksekliği yaklaşık 90 cm’yi aşmayacak şekilde montaj yapılır.  ** Söndürme cihazlarının standartlarda belirtilen hususlar doğrultusunda yılda bir kez yeri nde genel kontrolleri yapılır ve dördüncü yılın sonunda içindeki söndürme maddeleri yenilenerek hidrostatik testleri yapılır.  TEHLİKELİ MADDELERİN SINIFLARI  a) Patlayıcı maddeler,  b) Parlayıcı ve patlayıcı gazlar,  c) Yanıcı sıvılar,  ç) Yanıcı katı maddeler, d) Oksitleyici maddeler,

e) Zehirli ve iğrendirici maddeler,  f) Radyoaktif maddeler, g) Dağlayıcı maddeler, 

ğ) Diğer tehlikeli maddeler.  Basınçlı gazlar  Sıvılaştırılmış

Kritik sıcaklığı 10 ºC'ın altında olan gazlar  Kritik sıcaklığı 10 ºC'ın üzerinde olup mutlak buhar basınçları 50 ºC de 300 kPa'ı aşan

gazlar

gazlar

BASINÇLI GAZ TÜPLERİNİN DEPOLANMASI  a) Dolu tüplerin sıcaklıkhükümlerine değişmelerine, güneş ışınlarına, radyasyon ısısına ve neme karşı korunması   bakımından ilgili standart uyulur. b) Dolu tüpler, işyerlerinde tehlike yaratmayacak miktarda depolanır. Tüpler, yangına en az 120 dakika dayanıklı ayrı binalarda veya bölmelerde, radyatör ve benzeri ısı kaynaklarından uzakta bulundurulur ve tüplerin devrilmemesi veya yuvarlanmaması yuvarlanmaması için gerekli tedbirler alınır.  c) Tüpler, içinde bulunan gazın özelliğine göre sınıflanarak depolanır ve boş tüpler ayrı bir yerde toplanır.  ç) Tüplerin depolandığı yerlerin, uygun havalandırma tertibatının ve yeteri kadar k adar kapısının bulunması gerekir. d) Yanıcı basınçlı gaz ihtiva eden tüplerin depolandığı yerlerde ateş ve ateşli maddeler kullanma yasağı uygulanır.  e) Tüplerin depolandığı yerlere ikaz levhaları konulur.   LPG DEPOLANACAK BİNALAR a) Müstakil ve tek katlı olması,  b) Döşemesinin, tavanın ve duvarlarının yangına en az 120 dakika dayanıklı malzeme ile yapılması,  c) Çatısında hafif malzemeler kullanılması,  ç) Dış duvarlarında veya çatısında, her 3 m³ depo hacmi için en az 0.2 m²'lik kırılmaz cam veya benzeri hafif malzeme ile kaplanmış bir boşluk bırakılması,  d) Depo kapılarının yangına karşı en az 90 dakika dayanıklı malzemeden yapılması, şarttır.  TÜP DEPOLANAN YERLERDE HAVALANDIRMA FAN İLE YAPILIYORSA  a) Patlama ve kıvılcım güvenlikli (ex–proof) malzeme kullanılmas kullanılması,ı,  b) Havalandırm Havalandırmaa debisinin döşemenin her bir m2’si için en az 0.3 m3/dak olması,  c) Havalandırma çıkış ağzının diğer binalardan en az 3 m uzaklıkta bulunması,  ç) Havalandırma kanalının zeminden itibaren tespit edilmesi,  d) Kablo ve pano tesisatının kıvılcım güvenlikli olması şarttır.  * Tüpler, vanalarının üzerinde emniyet tıpası takılmış olarak ve dolu tüpler ise, vanalarının üzerinde ilk kullanım kapağı takılmış olarak depolanır.  * Boş tüpler tercihen açıkta depolanır. Bina içinde depolanacaklar ise, depolama miktarının hesaplanmasında hesaplanmasında dolu tüp gibi kabul edilir. 

16

 

 

*Depolarda ısıtma sadece merkezi sistem ile yapılır ve  ısı merkezi dışarıda olur. Tüp lerin kalorifer radyatörlerinden en az 2 m uzaklıkta bulundurulması gerekir.  * Özel olarak inşa edilmiş LPG dağıtım   depolarında, tüplere doldurulmuş durumda en çok 10000 kg gaz bulundurulabilir. Bu binaların okul ve cami gibi kamuya açık binaların arsa sınırından en az 25 m ve diğer binaların arsa sınırından en az 15 m uzaklıkta bulunması gerekir. LPG ve ticari propan tüpleri, birbiriyle karışmayacakk şekilde depolanır.  karışmayaca LPG PERAKENDE SATIŞ YERLERİ  *Perakende satış yerlerinde en çok 500 kg LPG bulundurulabilir. LPG bayilerine ait özel depolar var ise, 750 kg daha LPG bulundurulabilir. Perakende satış yerlerinin y erlerinin kapalı mahallerinde ticari propan tüpü bulundurulamaz.  * Perakende satış yerleri, tercihen tek katlı ahşap olmayan binalarda, bunun mümkün olmaması hâlinde, çok katlı ahşap olmayan binaların zemin katında bulunabilir. Perakende satış yerlerinin başka bir işyeri v eya mesken ile kapı veya pencere ile bağlantısının bulunmaması bulunmaması gerekir.  * LPG perakende satış yerleri, iş hanları, oteller, eğlence yerleri, pansiyonlar ve kahve -haneler gibi topluma açık yerler ile kolay yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı maddeler ile benzeri maddelerin depo ve satış yerleri altında, üstünde ve bitişiğinde bulunamaz.  * Perakende satış yerleri bodrumlarda, zemin üstü asma katlarda veya halkın rahatlıkla tahliyesine imkân verecek genişlikte çıkışı olmayan yerlerde tesis edilemez.  LPG İKMAL İSTASYONLARI * LPG ikmal istasyonlarındaki tanklar yeraltında tesis edilir.  * Tankın çevresi, tank dış cidarının en az 1 m uzağından itibaren en  az 180 cm yükselikte tel örgü veya tel çit ile çevirilir.  * Tankların 3 m yakınında yanıcı madde bulundurulamaz ve bu uzaklıktaki kolay tutuşabilen kuru ot ve benzeri maddelerle gerekli mücadele yapılır.  * İstasyon sahası içerisinde, çapraz ve karşılıklı konumda, 2 adet spiral hortumlu yangın dolabı ve 1 adet sis lansı bulundurulması, bunlar için en az 20 m³ kapasitede yangın suyu deposu tesis edilmesi ve yangın dolaplarının 700 kPa basıncı olan pompa ile su deposuna bağlanması bağlanması mecburidir. 

YANICI SIVILAR PARLAYICI SIVILAR

Parlama noktası 37.8 °C ve daha yüksek olan sıvılardır .( Sınıf II, Sınıf IIIA, Sınıf IIIB) Parlama noktası 37.8 °C’ın altında ve 37.8 °C’daki buhar basıncı 276 kPa’ı aşmayan sıvılar parlayıcı sıvılardır. (Sınıf I) 

  TEHLİKE BÖLGELERİNİN a) 0. Bölge: Patlayıcı gaz-hava karışımının devamlı surette veyaTANIMLARI uzun süre mevcut olduğu boru ve kap içleri gibi bölgelerdir.  b) 1. Bölge: Patlayıcı gaz -hava karışımının normal çalışma sırasında oluşma ihtimalinin olduğu dolum borusu civarı ve armatürler gibi bölgelerdir.  c) 2. Bölge: Patlayıcı gaz-hava karışımının normal çalışma sırasında oluşma ihtimalinin olmadığı ve v e fakat olması hâlinde yalnız kısa bir süre için mevcut olduğu, tankların yakın çevresi gibi bölgelerdir. 

ACİL DURUM EKİPLERİ  Yapı yüksekliği 30.50 m.’den fazla olan konut binaları ile içinde 50 kişiden fazla insan bulunan konut dışı he r türlü yapıda, binada, tesiste, işletmede ve içinde 200’den fazla kişinin barındığı sitelerde aşağıdaki acil durum ekipleri oluşturulur.  a) Söndürme ekibi,  17

 

 

b) Kurtarma ekibi, c) Koruma ekibi,

ç) İlk yardım ekibi.  Ekipler, en büyük amirin onayıyla kurulur. Söndürme ve kurtarma ekipleri en az 3'er kişiden; koruma ve ilk yardım ekipleri ise, en az 2'şer kişiden oluşur. EKİPLERİN GÖREVLERİ  a) Söndürme ekibi; binada çıkacak yangına derhal müdahale ederek yangının genişleme sine mani olmak ve söndürmek,  b) Kurtarma ekibi; yangın ve diğer acil durumlarda can ve mal kurtarma işlerini yapmak,  c) Koruma ekibi; kurtarma ekibince kurtarılan eşya ve evrakı korumak, yangın nedeniyle ortaya çıkması muhtemel panik ve kargaşa kargaşayı yı önlemek,  ç) İlk Yardım ekibi; yangın sebebiyle yaralanan veya hastalanan kişilere ilk yardım yapmak.  YAĞMURLAMA SİSTEMİ  a) Bina yüksekliği 30.50 m’den fazla olan konut ve büro haricindeki bütün binalarda,  b) Yapı yüksekliği 51.50 m’yi geçen büro binalarında,  c) Toplam alanı 1000 m2’den fazla olan kapalı otoparklar ile 10’dan fazla aracın asansörle alındığı kapalı otoparklarda,

ç) İkiden fazla katlı bir bina içerisindeki yatak sayısı 200’ü geçen otellerde, pansiyonlarda, misafirhanelerde,  d) Birden fazla katlı ve toplam yapı inşaat alanı 3000 m2’nin üzerinde olan mağazalarda, alışveriş ve eğlence yerleri ile kongre ve toplantı salonları gibi yerlerde,  e) Aksi belirtilmedikçe, birden fazla katlı binalardaki, kolay alevlenen madde bulundurulan ve toplam kapalı 2

2

alanı, bodrum katlarda 2000 m ve diğer katlarda 4000 m ’den fazla olan depolarda. depolarda. 

BİYOLOJİK ETMENLER 

İnsanda hastalığa yol açma

Çalışanlar için tehlike

Topluma

Etkili

Bakanlığa

yayılma

korunma

bildirim 

riski 

riski 

ve tedavi

yöntemi

ihtimali Grup 1

Yok

-

-

-

Yapılmaz  

Grup 2

Var

Var(zarar)

Yok

Var

Grup 3 

Var(ağır) 

İşin başlamasın

Var(ciddi)

Var

Var

Grup 4 

Biyolojik etkenler

Var(ciddi)

Var(ciddi)

Var( yüksek) 

Yok

dan 30 gün önce yapılır.  

Herhangi bir enfeksiyona, alerjiye veya zehirlenmeye neden olabilen, genetik olarak

değiştirilmiş olanlar da dâhil mikroorganizmaları, hücre kültürlerini ve insan endoparazitleri

Hücre kültürü 

Patojenite İnvazyon 

Çok hücreli organizmalardan türetilmiş hücrelerin in–vitro olarak geliştirilmesi  Genetik materyali replikasyon veya aktarma yeteneğinde olan hücresel veya hücresel yapıda olmayan mikrobiyolojik varlık  Bir mikroorganizmanın hastalık oluşturma yeteneğinin derecesi   Enfeksiyöz bir ajanın hastalık oluşturabilme yeteneği  Bakteri, parazit, mantar veya v irüslerin konak hücrelere veya dokulara girişi ve vücutta

İnfektivite 

  yayılması Etkenin sağlam kişiye ulaşabilme ve dokulara yerleşip üreyebilme özelliği 

Mikroorganizma

Virülans 

18

 

 

BİYOLOJİK RİSK  - Üçgen şeklinde  - Sarı zemin üzerine siyah piktogram,

siyah çerçeve (sarı kısımlar işaret alanının en az % 50’sini kapsayacaktır)   *İşverenler, grup 3 ve/veya grup 4 biyolojik etkenlere maruz kalan çalışanların listesini, yapılan işin türünü,

mümkünse hangi biyolojik etkene maruz kaldıklarını ve maruziyetler, kazalar ve olaylarla ilgili kayıtları, uygun bir şekilde tutar. Bu liste ve kayıtlar, maruziyet sona erdikten sonra en az 15 yıl  saklanır; ancak aşağıda belirtilen enfeksiyonlara neden olabilecek biyolojik etkenlere maruziyet söz konusu olduğunda, bu liste, bilinen son maruziyetten sonra en az 40 yıl boyunca saklanır:  a) Kalıcı veya gizli enfeksiyona neden olduğu bilinen biyolojik etkenlere maruziyet.  b) Eldeki bilgi ve verilere göre, seneler sonra hastalığın ortaya çıkmasına kadar teşhis edilemeyen enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyet.

c) Hastalığın gelişmesinden önce uzun kuluçka dönemi olan enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyet.

ç) Tedaviye rağmen uzun süreler boyunca tekrarlayan hastalıklarla sonuçla sonuçlanan nan biyolojik etkenlere maruziyet.  d) Uzun süreli ciddi hasar bırakabilen enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyet. *İnsanda hastalığa yol açabilecek fakat asıl amaçları kültür veya onların konsantre halinde bulunmaları gibi biyolojik etkenlerle çalışmak olmayan, biyolojik etkenleri içerip içermediği belirsiz olan maddelerle yapılan laboratuvar çalışmalarında koruma düzeyi en az 2 olan önlemler uygulanır. *Bakanlıkça daha alt düzeydeki koruma önlemlerinin yeterli olduğu belirtilmedikçe, gerekli olduğu bilinen ya da şüphelenilen durumlarda koruma düzeyi 3 veya 4 olan önlemler uygulanır.  *Çalışanlar için ciddi sağlık riski oluşturabilecek, ancak kesin bir değerlendirme yapılamayan biyolojik etkenlerle çalışmaların yapıldığı tüm işyerlerinde koruma düzeyi en az 3 olan önlemler alınır.  *İşveren, biyolojik etkenin ortama yayılmasına ve insanda ciddi enfeksiyona veya hastalığa sebep olabilecek herhangi bir kaza veya olayı derhal Bakanlığa ve Sağlık Bakanlığına  bildirir. İşletmenin faaliyeti sona erdiğinde, biyolojik etkene maruz kalan çalışanların listesi ile tüm tıbbi kayıtlar  Çalışma ve iş kurumu il müdürlüğüne verilir.  HEPA (High EfficiencyParticulateAir) : Büyüklüğü 0,3 mikron olan aerosolları, maksimum 1,52 metre/dakika hava akım hızında, minimum % 99,97 oranında tutabilen özellikte kuru tip değiştirilebilir filtre. 

BİYOLOJİK ETKENLERE MARUZİYETİN OLABİLECEĞİ BAZI İŞLER LİSTESİ (Yönetmelik eki)  1-Gıda üretilen fabrikalarda çalışma.  2-Tarımda çalışma.  3-Hayvanlarla ve/veya hayvan kaynaklı ürünlerle çalışma.  4-Sağlık hizmetlerinin verildiği yerlerde, karantina dahil morglarda çalışma.  5-Mikrobiyolojik teşhis laboratuvarları dışındaki klinik, veterinerlik ve teşhis laboratuva l aboratuvarlarındaki rlarındaki çalışma. 

19

 

 

6-Atıkları yok eden fabrikalarda çalışma. çalışma.  7-Kanalizasyon Kanalizasyon,, arıtma tesislerindeki çalışma. 

İnsanda yeni izole edilen ve henüz değerlendirilmemiş olan ve bu ekte yer almayan bütün virüslerin hastalığa neden olmadığı kanıtlanmadıkça en az Grup 2’de sınıflandırılmış sayılacaktır.  BİYOLOJİK GÖSTERGELER  Biyolojik etkenin alerjik veya toksik reaksiyonlara sebep olma ihtimalinin bulunduğunu, etkili aşısının olduğunu veya maruz kalan çalışanların isim listesinin 15 yıldan daha fazla tutulmasının tavsiye edildiği de gösterilmiştir. Bu göstergeler aşağıdaki harflerle ifade edilir. A: Olası alerjik etkileri olan.   D: Bu biyolojik etkene maruz kalan çalışanların listesinin bilinen son maruziyetten sonra 15 yıldan daha fazla saklanması gereken.  T: Toksin üretimi olan.  V: Etkili aşısı bulunan.  “spp.” ifadesi, insanda patojen olduğu bilinen diğer türleri belirtir. 

MESLEKSEL BAKTERİYEL ENFEKSİYON AJANLARI  MARUZ KALAN

MESLEKİ 

HASTALIK

AJAN

KORUNMA YOLLARI

Antraks

Bacillus

Bağışıklama 

(Şarbon) 

anthracis

Bruselloz

Brucella

(Malta

abortus,

humması) 

B. suis,

KAYNAK

MESLEKLER

Dokumacılar ( keçi yünü, yün Alınan yündeki  ya da post işleyiciler), toz (sporlar), kasaplar, keçi yünü ve  veterinerler, tarım çalışanları  postlar Paketleme ve kesimhane Kan, idrar, süt, çalışanları, çiftlik hayvanı salgılar, ve sığır, üreticileri, veterinerler ve domuz, koyun ve avcılar  geyik dokularından 

Kişisel hijyen, enfekte  hayvanlarınserolojik  olarak tanımlanması 

B. melitensis B. canis

Balıkçılar, kümes hayvancılığı hayvancılığı  Balık, kabuklu  deniz ürünleri,  çalışanları, veterinerler 

Tarımda alanda çalışanlar, kesimhane çalışanları, çiftçiler, kanalizasyon çalışanları, veterinerler, madenciler, balıkçılar 

Erizipeloid

Erysipelothrix

Kişisel hijyen, 

Rhusiopathiae

eldivenler

et ve kümes  hayvanları 

(insidiosa)

Evcil ya da yabanıl  Leptospiroz Hayvanların idrarı ya da dokuları veya kemirgen dışkısı,

Leptospira

Kişisel hijyen, botlar, 

interrogans

eldivenler; hayvan

aşılaması; kontamine  su gereçlerinin saptanması, 

kontamine su.

doksisiklinprofilaksisi

Avcılar, tuzak kuranlar 

Enfekte yarasaların  Veba pireleri,

Yersiniapestis 

Bağışıklama 

Clostridium

Bağışıklama 

sincaplar,

çayır köpekleri  İnşaat çalışanları,

Toprak, temiz

bahçıvanlar, 

olmayan

Tetanos

tetani

20

 

 

çiftçiler 

keskin bir nesne ile cilt

bütünlüğünün  bozulması  Hasta bakıcılar, laboratuvar  çalışanları, primat bakıcıları 

Tüberküloz 

Enfekte hastalardan ya

Mycobacterium

PPD deri testi pozitif

tuberculosis

olanlarda uygun

da diğer 

proflaksinin

primatlardan Francisella

başlanması   Kişisel hijyen, 

tularensis

eldivenler,

Avcılar, orman işçileri, çiftçiler, 

Enfekte

veterinerler

kan, doku, salgıları ya da ısırıkları ile 

hayvanlar

Tularemi

ya da artropodların 

bağışıklama ve böcek  kontrolü 

SINIFLANDIRILMIŞ MESLEKİ BİYOLOJİK ETKENLER LİSTESİ  VİRÜSLER 

BAKTERİLER 

PARAZİTLER 

Lassa Junin Sabia

 Actinomyces Bartonella Bordetella

 Angiostrongylus  Ascaris Babesia

Machupo Crimean –Congo Ebola Marburg Hepatitis C Hepatitis B Hypr Herpesviridae Paramyxoviridae  Poxviridae  Reoviridae  Togaviridae

Borrelia Brucella Campylabacter Chlamydia Clostridium Corynebacterium Legionella Leprae Tuberculosis Mycoplasma Nocardia Proteus Proteus Rickettsia

Brugia Capillaria Clonorchis Cryptosporidium Echinococcus Fasciola Hymenolepis Leishmania Mansonella Schistosoma Taenia Trypanosoma

MANTARLAR  Aspergillus Blastomycesdermatitidis Candida Cryptococcus Emmonsia Fonsecaea Histoplasma Madurella Scedosporium Trichophyton 

Salmonella Shigella Streptococcus Treponema Vibrio Yersinia 

BİYOLOJİK ETKENLER SINIFLANDIRMASI ( ÖNEMLİLERİ)  BAZI GRUP 2 ETKENLER

BAZI GRUP 3 ETKENLER

21

BAZI GRUP 4 ETKENLER

 

 

Lejyonella Leptospiroz (Weil) Salmonella Orf Difteri Kaba Kulak (mumps) Kızamık (Measles)  Herpesvirusvaricella –zoster

(çocuklarda suçiçeği yetişkinlerde herpes zoster hastalığına neden olur) 

Tüberküloz(verem)  Lassa virüsü  Guanarito virüsü  Cüzzam  Brusella Junin virüsü  Sabia virüsü Şarbon  Veba Machupo virüsü  Hepatit B Kırım kongo  Ebola virüsü Marburg virüsü  Variola virüsü  Kırım kongo  Ebola virüsü Marburg virüsü 

Latinceleri tarafımdan İSG SINAVLARINA HAZIRLIK PLATFORMU için Türkçe ’ye çevrilmiştir. 

SAĞLIK ÇALIŞANLARINDA SIK GÖRÜLEN ENFEKSİYONLAR  BAKTERİYEL VİRAL MANTAR 1.Histoplazmosis 1.Hepatit B 1.Tüberküloz  2.Candidadis

2.Menengokoksik menenjit

2.AIDS

3.GIS efeksiyonları  4.Lejyoner Hastalığı 

4.Kabakulak 5.Herpes Enfeksiyonu 6.Suçiçeği  7.Kızamık 

5.Difteri

6.Boğmaca 

3.Kızamıkçık 

8.Sitomegalovirüs 

Türkiye’ de Mesleki Bulaşıcı hastalıklar  (MBH) GRUP 

RİSKLİ İŞLER 

HASTALIK 

Tünel, yeraltı maden işleri, killi-nemli torakta ve pirinç tarlalarında çalıma 

Ankiloştomiasis, 

D-1: Helminthiasis 

Necatoriasis

D-2: Tropik Hastalıklar 

Malarya, Amobiasis, Dank,Lepra

Bu hastalıklarla ilgili sağlık kuruluşları ve

D-3: hayvanlardan insana buluşan hastalıklar 

Bruselloz , tetanoz , şarbon , salmonelloz, kuduz, tüberküloz 

Hayvan bakıcılığı, hayvan ürünleri ile ilgili işler, kasap, sakatat işleri, süt ve süt ürünleri işleme tesisleri 

D-4: Meslek gereği

Viral hepatit, tüberküloz 

Sağlık kuruluşları ve laboratuvar çalışmaları 

enfeksiyon hastalıklarına özellikle maruz kişilerdeki enfeksiyon hastalıkları

ilgili laboratuvarlar

TÜRKİYE’DE SIK GÖRÜLEN MESLEKİ HASTALIKLAR  Hastalık 

Su---Besin 

Hava 

Vektör   Temas  Vektör

Plasenta 

22

Türkiye’de En Sık  Sık 

 

 

Şarbon  Şarbon  Kuduz 

X 

X 

Bruselloz  Toksoplazmozis 

X  X 

X 

Psittakozis 

X 

X 

X 

Listeriozis 

X 

X  X 

X  X 

Ruam  Tularemi 

Dönek Humma  Humma  Leptospirozis  Veba  Dermatofitler  Salmonella  Hidatiidoz  Tetanoz   Tetanoz

? 

X  X  X 

X 

X 

X  X 

?  X 

Hasta hayvan tarafından ısırılma  ısırılma  Kaynamamış süt, taze beyaz peynir  peynir   Kedi dışkısı, plasenter  plasenter 

X 

Ev kuşlarından solunum yoluyla  yoluyla   Süt ve besin maddeleri  maddeleri   Direkt tenas ile deri ve mukozadan   Su kemiricileri, kene yoluyla   Kemiricilerden kene yoluyla 

X  X  X  X  X 

?  X 

Enfekte et ve deriye dokunma  

X 

Kontamine sularda yüzme, çıplak ayak  ayak  Fareden pire aracılığıyla  aracılığıyla  Doğrudan temas  temas  Kontamine et---yumurtayı pişirmeden  pişirmeden   Et yiyen köpeğin enfekte dışkısı  dışkısı  Kirli gereçlerle yaralanma  yaralanma  

X  X  X 

MESLEKSEL VİRAL ENFEKSİYON AJANLARI  MARUZ KALAN MESLEKLER Virüs  laboratuvarı  çalışanları  Ağız cerrahları, diş hekimleri,  kan alma uzmanları, klinik   laboratuvar çalışanları, hasta bakım işinde çalışanlar  Kümes hayvancılığı  yapanlar,veterinerler,hayvan laboratuvarlarıçalışanları   Laboratuvar çalışanları, veterinerler, tuzak kuranlar,

avcılar, yaban hayatı veya tanımlanmamış hayvanlar ile çalışan kişiler  Sağlık bakımı  çalışanları  Sağlık bakımı  çalışanları 

MESLEKİ 

HASTALIK

AJAN

KORUNMA YOLLARI

Ensefalit

Arbovirus

Hepatit B

Hepatit B virüsü 

Biyogüvenlikuygulamalarına   uyma,bağışıklama,böcek   öldürücüler  Kişisel hijyen,  bağışıklanma  

Kümes  hayvanları 

Newcastle hastalığı 

Paramiksovirüs   Kişisel hijyen 

Yabanhayvanları 

Kuduz 

Kuduz virüsü 

İnsan  temasında  aşılama ve  belirli hayvan türlerinde aşılama (kedi,köpek) 

Rubella AIDS

Rubella virüsü 

Bağışıklama  

HIV

Evrensel korunma

KAYNAK Laboratuvar

Virüskültürleri,  Enfekteartropodlar

Enfekte insan kanı ve kan ürünleri  ile kaza sonucu temas

(kurt, rakun,yarasa,kokarca), ender olarakevcil hayvanlarda  Enfekte insanlar Enfeke insanların  vücut sıvıları 

önlemleri 

SAĞLIK PERSONELİNDE GÖRÜLEBİLEN BAŞLICA BULAŞICI HASTALIKLAR  VİRUSLARLA MEYDANA GELEN  GELEN  

BAKTERİLERLE MEYDANA GELEN  GELEN   23

DİĞER ETKENLERE BAĞLI  BAĞLI 

 

  Herpessimpleks 

Tüberküloz  Tüberküloz 

Mikoplazmaenfeksiyonu 

Hepatit B,C 

Salmonella enfeksiyonu 

Chlamydiapsittaci  

HIV 

Menengokokenfeksiyonu 

Coxiellaburnetii 

İnfluenza  İnfluenza  Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak  Kabakulak  Su çiçeği  çiçeği  Sitomegalovirus 

Şigellaenfeksiyonu  Şigellaenfeksiyonu  Difteri  Bordetellaenfeksiyonu 

TARIM VE HAYVANCILIK İŞLERİNDE ÇALIŞANLARDA ÇALIŞANLARDA BULAŞICI HASTALIKLAR  Hastalık   Şarbon  Tüberküloz   Brusellozis 

Belirtileri 

Kaynak  

Deride siyah püstül 

Enfekte koyun, inek ve ürünleri 

Öksürük, ateş, terleme  Ateş, terleme, eklem ağrısı 

Enfekte hayvan

Hasta koyun, keçi, 

Riskli işler  Çiftçi, kasap, veteriner  Çiftçi, kasap, veteriner  Besici, sütçü, veteriner

inek, ...

Salmonellozis 

Kedi sıyrığı  hastalığı   Kuduz 

Ateş, üşüme, ishal, baş   ağrısı  Ateş, deri lezyonu, lenf bezi   büyümesi  Baş ağrısı, ajitasyon, salya  

Kümes hayvanı, kedi,  köpek  Kedi, köpek  Kedi, köpek, tilki 

Veteriner, aşçı, mezbaha  işçisi  Veteriner, kedi---köpek sahibi  ve bakıcısı  Veteriner, çiftçi, hayvan  bakıcısı 

BÜYÜK ENDÜSTRİYEL KAZALARIN ÖNLENMESİ VE ETKİLERİNİN AZALTILMASI Ramak kala olay: Kuruluşta meydana gelen; insanı, kuruluşu veya çevreyi zarara uğratma potansiyeli olduğu halde zarara uğratmayan olay  Risk:  Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma, çevre kirliliği ya da başka zararlı sonuçların meydana gelme ihtimali 24

 

 

Tehlike: Kuruluşta  var olan ya da dışarıdan gelebilecek; insanı, kuruluşu veya çevreyi etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyeli Tesis: Kuruluş içerisinde, tehlikeli maddelerin kullanıldığı, işlendiği, üretildiği veya depolandığı; teçhizat, yapılar, boru tesisatı, iş ekipmanları ile demiryolu rampa hatlarını, tersaneleri ve doldurma -boşaltma

rıhtımları, platformları, şamandıra sistemleri, yüzen veya sabit dalgakıranları, ambarları veya benzer yapıları da içeren teknik ünite  BİLDİRİMLER  İşletmeci;  a) Beyan edilen tehlikeli maddelerin miktarında kuruluşun seviyesini etkileyecek bir değişiklik olması,  b) Beyan edilen tehlikeli maddelerin niteliğinde bir değişiklik olması,  c) Beyan edilen tehlikeli maddelerin fiziki şeklinde ve/veya uygulanan proseslerde kuruluşun seviyesini etkileyecek bir değişiklik olması,  ç) Bildirim sistemi üzerinden verilen kuruluş bilgilerinde herhangi bir değişiklik olması,  d) Kuruluşun faaliyetine son vermesi, devredilmesi veya bu Yönetmeliğin kapsamı kapsamı dışına çıkması,  hallerinde otuz gün içerisinde bildirimini günceller.  BÜYÜK ENDÜSTRİYEL KAZA FREKANSININ SINIR DEĞERİ  İşletmeci, büyük kazaya sebep olabilecek tehlikeli ekipmanlar için senaryo edilen her bir büyük endüstriyel kazanın meydana gelme frekans değerini 1x10-4/yıl veya bundan daha küçük bir değere indirir.  BÜYÜK KAZA ÖNLEME POLİTİKA BELGESİ  İşletmeci, büyük kaza önleme politika belgesini;  altı ay içerisinde, a) Faaliyet halindeki kuruluşlar için bumaddelerin maddenin yürürlüğe girmesini müteakiben b) Kuruluşun, bulundurduğu tehlikeli cinsi ve/veya miktarındaki değişiklik nedeniyle alt  seviyeli bir kuruluş haline gelmesi durumunda kapsama kapsama dâhil olduğu tarihi müteakiben bir yıl içerisinde,  c) Diğer durumlarda faaliyete geçmeden önce,  hazırlar ve kuruluşta muhafaza eder.  Güvenlik raporunun, büyük kaza önleme politika belgesinin ve büyük kaza senaryo dokümanının güncellenmesi   İşletmeci tarafından hazırlanan hazırlanan güvenlik raporu, büyük kaza önleme politika belgesi ve büyük kaza senaryo dokümanı;  a) Tehlikeli maddelerin niteliğinde, fiziki şeklinde veya depolama şeklinde değişiklik olması,  b) Tehlikeli maddelerin depolandığı veya kullanıldığı proseslerde değişiklikler olması,  c) Kuruluşta büyük endüstriyel kaza veya büyük endüstriyel kaza tanımı kapsamında ramak kala olay meydana gelmesi,

ç) Güvenlik yönetim sisteminde bir değişiklik yapılması,  herhangi bir değişiklik olması,  d) Bildirim sistemi üzerinden verilen kuruluş bilgilerinde durumlarında gözden geçirilir ve güncellenir.  DÂHİLİ ACİL DURUM PLANI  *İşletmeci, üç yılı aşmayan aralıklarla dâhili acil durum planını gözden geçirir, gerektiğinde günceller, tatbik eder ve acil hizmet birimlerinin yeterli düzeyde tatbikata katılmasını sağlamak sağlamak için gerekli çalışmaları yapar.  Büyük endüstriyel kaza meydana gelmesi sonrasında işletmeci tarafından sağlanması gereken bilgiler  Valilik, çevre ve şehircilik il müdürlüğü, il afet ve acil durum müdürlüğü, bağlı bulunduğu belediye ve/veya büyükşehir itfaiye teşkilatına ve kuruluşun organize sanayi bölgesi veya endüstri bölgesi içinde yer alması durumunda bağlı bulunduğu bölge yönetimleri itfaiye teşkilatına, il sağlık müdürlüğünü ve kuruluş organize sanayi bölgesinde veya endüstri bölgesinde ise ilgili bölge yönetimlerini meydana gelen kazadan derhal haberdar eder ve bu kaza ile ilgili aşağıdaki bilgileri sağlar:  1) Kazanın oluşumu ve gelişim seyri.  2) İlgili tehlikeli maddeler ve miktarları.  3) Kazanın insan sağlığı, çevre ve mallar üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi için gerekli olan mevcut veriler.

25

 

 

4) Alınan acil durum önlemleri.  5) İrtibat için kuruluş içi acil durum yönetim merkezinde tüm operasyonu yönetmekle sorumlu olan baş kontrolörün isim ve iletişim bilgileri.   Denetimlerde;

Üst seviyeli bir kuruluşun k uruluşun güvenlik raporunun olmaması olmaması durumunda Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından kuruluşun tamamında iş durdurulur.  

GÜRÜLTÜ 

KKD

* Kullanıma hazır

En Düşük Eylem Değeri 

80 dB(A)

En Yüksek Eylem Değeri 

85 dB(A)

*Kullanılacaktır. 

Sınır Değer 

87 dB(A)

*Kullanılacaktır. Hiçbir *Kullanılacaktır. koşulda aşılmayacaktır. 

KAYNAK YER KONUM

bulundurulur.

BASINÇ (Pa)  ŞİDDET (dBA) 

İŞİTİLEBİLİR  FREKANS

Eşik Şiddeti/  İşitme Eşiği 

0,00002

0

Ağrı-Acı eşiği 

200

140

20-20 000 Hz 20 Hz-20 kHz

Gürültünün teknik yollarla 1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü emici azaltılması  örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması, azaltılması,  2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme ve benzeri yöntemlerle azaltılması,  Gürültünün,işorganizasyonu 1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması, ile azaltılması  İşyerinde

2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi, 

en

yüksek a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye maruziyeti maruziyet eylem azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik önlemleri içeren bir değerlerinin aşıldığının eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.  tespiti halinde işveren;  b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.  İşveren tarafından sağlanan a) Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında kulak koruyucu donanımlar  Yönetmelik ve Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.

b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek şekilde seçilir.    c) Çalışanlar tarafından doğru   kullanılır ve korunur. ç) Çalışana tam olarak uyar.

26

 

 

d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak sağlanır. 

Gürültü Türleri  Kararlı Gürültü

Kararsız Gürültü  Aralıklı gürültü 

Darbe Gürültüsü 

SESİN HIZI m/s 

1-Kararlı gürültü 2-Kararsız gürültü 3-Aralıklı gürültü 4-Darbe gürültü 

Sürekli olarak aynı düzeyde olan gürültüyü tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Bir ya da birden fazla sayıdaki motorun sürekli olarak aynı tempoda çalışması ile olur. Dokuma fabrikalarında, enerji santrallerinde rastlanan gürültü tipidir.   Ses basıncı düzeyi zaman zaman iniş çıkışlar gösterir. Pek çok iş yerinde bulunan gürültü bu türdendir. Örnek trafik gürültüsü  Aralıklı çalışan motorun çıkardığı ses bu türe örnektir. Gürültü düzeyinin artması ve azalması belli bir periyodik süre gösterebilir. Motorun çalışmadığı zamanlarda ses düzeyi azdır, ancak motorun çalışmaya başlaması ile birlikte düzeyi artar. Örneğin kompresörün çalışması çalışması sırasında gürültü düzeyi aralıklı olarak artma ve azalma gösterir.  Aralıklı gürültünün özel bir şeklidir. Çekiç veya pres makinasının çıkardığı türdendir. Çarpma olduğu anda yüksek düzeyde gürültü olur. 

SES

BASINCI

bar&

2

Newton/cm &mPa

27

SESİN GÜCÜ (Akustik güç) (Watt -W)

 

 

Sesin ortamlarda

Titreşen ses dalgalarının maddesel Ses kaynağının kulaktan 1 metre ortamda oluşturduğu basınçtır.  uzaklıktaki ses basıncı düzeyidir.  Ses titreşimlerinin hava basıncında yol açtığı değişimler akustik basınç olarak adlandırılır.  YOĞUNLUĞU SES YOĞUNLUK DÜZEYİ (Bell)  SESİN ŞİDDETİ dB 

maddesel birim zamanda aldığı yoldur. 

SESİN (W/m2)

Birim alandaki sesin yoğunluk birim zamanda birim düzeyidir. İnsan kulağına gelen alana düşen miktarıdır. sesleri ölçmek için logaritmik bir Sesin yoğunluğu ölçü geliştirilmiştir. Bu ölçü bakımından kaynak ile birimine bell denir. etkilenen yer arasındaki uzaklık önemlidir.  Ses gücünün belirlenmiş

Ses enerjisinin hareket yönünde dik , birim alanda ve birim zamandaki akım gücüne ,enerjiye ,basınca sesin şiddeti denir. İşitme kayıplarında en önemli unsurdur.

ÇALIŞANLARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ G ÜVENLİĞİ EĞİTİMLERİ  İŞE BAŞLAMA Çalışan fiilen çalışmaya başlamadan önce, çalışanın yapacağı yapacağı işe, varsa kullanacağı iş EĞİTİMİ  ekipmanına ve işyerine özgü iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini içeren konularda uygulamalı olarak verilen eğitimi  TEMEL EĞİTİM  Asgari yönetmelik ekinde belirtilen konuları içeren ve düzenli aralıklarla tekrarlanan eğitim  UZAKTAN EĞİTİM  İletişim teknolojileri aracılığıyla elektronik ortamda gerçekleştirilen eğitim faaliyetleri  a) Programların hazırlanması ve uygulanmasını,  b) Eğitimler için uygun yer, araç ve gereçlerin temin edilmesini,  İŞVEREN  c) Çalışanların bu programlara katılmasını ve katılımların eğitim katılım tutanağı ile kayıt altına alınmasını,  ç) Program sonunda katılanlar için eğitim belgesi düzenlenmesini sağlar.  İşveren, tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta  yer alan işyerlerinde; yapılacak işlerde karşılaşılacak sağlık ve güvenlik riskleri ile ilgili yeterli bilgi ve talimatları içeren eğitimin alındığına dair belge olmaksızın, başka işyerlerinden çalışmak üzere gelen çalışanları işe başlatamaz.  İŞE BAŞLAMA EĞİTİMLERİ  işverence veya işveren tarafından görevlendirilen bilgi sahibi ve deneyimli çalışanlarca verilebilir. İşe başlama eğitimleri, temel eğitimlerin gerçekleştirilmesine kadar geçen sürede çalışanın tehlike ve risklere karşı korunmasını sağlayacak nitelikte olmalı ve uygulamalı olarak verilmelidir. İşe başlama eğitimi her çalışan için en az 2 saat olarak düzenlenir. Bu eğitimlerde geçen süreler temel eğitim sürelerinden sayılmaz. 

28

 

 

İGU İSG EĞİTİMLERİ 

YIL

SÜRE  (EN AZ)

TEMEL ÇOK TEHLİKELİ 

EĞİTİM 

1

16 saat

TEHLİKELİ 

2

12 saat

AZ TEHLİKELİ 

3

8 saat

İŞE BAŞLAMA EĞİTİMİ 

2 saat

BİLGİ YENİLEME EĞİTİMİ  6 ay fazla işten uzak kalma  ÇALIŞANLARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GÜVENLİĞİ EĞİTİMLERİ  İş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan çalışana işe dönüşünde çalışmaya başlamadan önce, kazanın veya meslek hastalığının sebepleri, korunma yolları ve güvenli çalışma yöntemleri ile ilgili ilave eğitim verilir.

Herhangi bir sebeple altı aydan fazla süreyle işten uzak kalanlara, tekrar işe başlatılmadan önce bilgi yenileme eğitimi verilir.  İşyerinde 15 yaşını bitirmiş ancak 18 yaşını doldurmamış genç çalışanlar, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren grupların özellikleri dikkate alınarak gerekli eğitimler e ğitimler verilir.  Destek elemanlarına ve çalışan temsilcilerine, görevlendirilecekleri konularla ilgili de eğitim verilir.  Çırak ve stajyerlerin eğitim ve bilgilendirilmelerinden uygulama uygulamalılı eğitim alınan işyerinin iişvereni şvereni sorumludur. Ancak işverenin kabul etmesi halinde çırak ve stajyerlerin eğitimini devam ettirdiği eğitim ve öğretim kurumunda tamamladığı tamamladığı iş sağlığı ve güvenliği dersleri veya kursları temel eğitim yerine geçer.   İş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin maliyeti çalışanlara yansıtılamaz.   Eğitimlerde geçen süre çalışma süresinden sayılır.  Eğitim sürelerinin bütün olarak değerlendirilmesi esas olmakla birlikte bir saatten az olmamak kaydıyla işyerindeki vardiya ve benzeri iş programları da dikkate alınarak farklı zaman dilimlerinde de değerlendirilebilir. EĞİTİM KONULARI  1. Genel konular 

a) Çalışma mevzuatı ile ilgili bilgiler,   b) Çalışanların yasal hak ve sorumlulukları,  c) İşyeri temizliği ve düzeni,  ç) İş kazası ve meslek hastalığından hastalığından doğan hukuki sonuçlar,  2. Sağlık konuları  a) Meslek hastalıklarının sebepleri,  b) Hastalıktan korunma prensipleri ve korunma tekniklerinin uygulanması,  c) Biyolojik ve psikososyal risk etmenleri, ç) İlkyardım, 

d) Tütün ürünlerinin zararları ve pasif etkilenim,  3. Teknik konular  a) Kimyasal, fiziksel ve ergonomik risk etmenleri, b) Elle kaldırma ve taşıma, 

c) Parlama, patlama, yangın ve yangından korunma,  ç) İş ekipmanlarının güvenli kullanımı, 

29

 

 

d) Ekranlı araçlarla çalışma,  e) Elektrik, tehlikeleri, riskleri ve önlemleri,  f) İş kazalarının sebepleri ve korunma prensipleri ile tekniklerinin uygulanması,  g) Güvenlik ve sağlık işaretleri,  ğ) Kişisel koruyucu donanım kullanımı,  h) İş sağlığı ve güvenliği genel kuralları ve güvenlik kültürü,  ı) Tahliye ve kurtarma,  4. Diğer konular (çalışanın yaptığı işe özgü yüksekte çalışma, kapalı ortamda çalışma, radyasyon riskinin bulunduğu ortamlarda çalışma, kaynakla çalışma, özel risk taşıyan ekipman ile çalışma, kanserojen maddelerin yol açtığı olası sağlık riskleri ve benzeri)   a)… 

ÇALIŞANLARIN PATLAYICI ORTAMLARIN TEHLİKELERİNDEN KORUNMASI ÇALIŞANLARIN **Patlayıcı ortam: Yanıcı maddelerin gaz, buhar, sis ve tozlarının atmosferik şartlar altında hava ile oluşturduğu ve herhangi bir tutuşturucu kaynakla temasında tümüyle yanabilen karışım  **  ** İşveren, patlamaların önlenmesi ve bunlardan korunmayı sağlamak amacıyla, amacıyla, yapılan işlemlerin doğasına uygun olan teknik ve organizasyona yönelik önlemleri alır. Bu önlemler alınırken aşağıda belirtilen temel ilkelere ve verilen öncelik sırasına uyulur;  a) Patlayıcı ortam oluşmasını önlemek,  b) Yapılan işlemlerin doğası gereği patlayıcı ortam oluşmasının önlenmesi mümkün değilse patlayıcı ortamın tutuşmasını önlemek,  c) Çalışanların sağlık ve güvenliklerini sağlayacak şekilde patlamanın zararlı etkilerini azaltacak önlemleri almak. **İşveren, 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk

Değerlendirmesi Yönetmeliğine uygun risk değerlendirmesi çalışmalarını yaparken, patlayıcı ortamdan kaynaklanan özel risklerin değerlendirmesinde aşağıdaki hususları da dikkate alır:  a) Patlayıcı ortam oluşma ihtimali ve bu ortamın kalıcılığı,  b) Statik elektrik de dâhil tutuşturucu kaynakların bulunma, aktif ve etkili hale gelme ihtimalleri,  c) İşyerinde bulunan tesis, kullanılan maddeler, prosesler ile bunların muhtemel karşılıklı etkileşimleri,  ç) Olabilecek patlama etkisinin büyüklüğü.  Parlama veya patlama riski değerlendirilirken patlayıcı ortamların oluşabileceği yerlere açık olan veya açılabilen yerler de dikkate alınarak bir bütün olarak değerlendirilir.

30

 

 

PATLAYICI ORTAM (6 BÖLGE)

GAZ ,BUHAR, SİS 

TOZLAR

Bölge 0 

Bölge 1 

Bölge 2 

Bölge 20 

Bölge 21 

Bölge 22 

Sürekli

Ara sıra 

Oluşma ihtimali olmayan/ çok

Sürekli 

Ara sıra 

Oluşma ihtimali olmayan/ çok kısa süren

kısa süren Kategori 1 ekipman

Kategori 1 veya 2 ekipman

Kategori 1, 2 veya 3 ekipman

Kategori 1 ekipman

Kategori 1 veya 2 ekipman

Kategori 1, 2 veya 3 ekipman

PATLAYICI ORTAM OLUŞABİLECEK YERLER İÇİN  UYARI İŞARETİ  Üçgen şeklinde, siyah kenarlı, sarı zemin üzerine siyah yazılı ve sarı zeminin işaret alanının en az %50’ si olacak şekilde 

TİTREŞİM m/s2=ivme 

Sınır Değer 

Eylem Değer 

El-kol

5 m/s² 

2.5 m/s² 

Damar, kemik, eklem, sinir ve kas bozuklukları 

Bütün Vücut

1.15 m/s² 

0.5 m/s² 

Bel bölgesinde rahatsızlık ve omurgada travma

Rahatsızlık 

 

Deniz taşımacılığında, 1 Hz`in üzerindeki titreşimler değerlendirmeye alınacaktır. Oktav bandı / Vibrasyon detektörü  ile ölçüm Beyaz parmak – Ölü el- mesleki raynaud sendromu

31

 

 

MESLEK HASTALIKLARI HASTALIKLARI LİSTESİ ( 5 Grup) A Grubu

Kimyasal maddelerle olan meslek hastalıkları 

Arsenik, Organik fosfor

Krom,

Kurşun,

Solventler,Civa,

Nikel,

Amonyak

B Grubu Grubu  

Meslekî cilt hastalıkları 

C Grubu  Grubu 

Pnömokonyozlar  ve diğer meslekî solunum sistemi

Deri kanserleri, Kanserleşmeyen deri hastalıkları  Silikozis, Asbestozis, Bissinosiz, Bronşial Astım, Slikotüberkuloz, KİP,Siderozis 

  hastalıkları Meslek bulaşıcı hastalıklar 

Viral hepatit, Şarbon,Burselloz, Salmonella,

Grubu   D Grubu

Kuduz, Malaria vb.

Grubu  E Grubu 

Fizik etkenlerle olan meslek hastalıkları 

Balthazard

Formülü  Meslek hastalığı 

Malullük 

Gürültü, Titreşim, Basınç, Radyasyon, Termal faktörler 

Birden fazla iş kazası veya meslek hastalığı sonucu sürekli iş göremezlik dereceleri veya birden fazla özürlülük derecelerinin birleştirilmesinde kullanılan hesaplama şekli  Sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük hâlleri  İş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az %60’ını kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalılar 

Erken yaşlanma 55 yaşını dolduran sigortalılar  hâli  Pnömokonyozun Pnömokon yozun meslek hastalığı sayılabilmesi için, sigortalının, havasında pnömokonyoz yapacak yoğunluk alışmışolması olması şarttır.  ve nitelikte toz bulunan yeraltı veya yerüstü işyerlerinde toplam olarak en az üç yıl ççalışmış

32

 

 

GENÇ İŞÇİ 

15 yaşını tamamlamış, ancak 18 yaşını tamamlamamış kişi 

ÇOCUK İŞÇİ

14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış kişi 

  ARA DİNLENME (çocuk ve gençler) 

2 saat < X< 4 saat------ 30 dakika 4 saat < X < 7.5 saat ----- 1 saat

Temel eğitimini tamamlamış

Günde 7 saat hafta da 35 saat

okula gitmeyen

Eğer 15 yaşını tamamlamışsa günde 8 saat haftada 40 saat

Okula devam eden çocuklar 

Günde 2 saat haftada 10 saat  

Hafta tatili 40 saatten az olamaz 24 saatlik dilimde 14 saat dinlenme süresi 

Yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz ÇOCUK İŞÇİLERİN ÇALIŞTIRILABİLECEKLERİ HAFİF İŞLER   1. Düşme ve yaralanma tehlikesi olabilecek şekilde çalışmayı gerektirecek olanlar hariç meyve, sebze, çiçek toplama işleri,  2. Kümes hayvanları besiciliğinde yardımcı işler ve ipek böcekçiliği işleri,   3. Esnaf ve sanatkarların yanında satış işleri,   4. Büro hizmetlerine yardımcı işler,   5. Gazete, dergi ya da yazılı matbuatın dağıtımı ve satımı işleri (yük taşıma ve istifleme hariç),   6. Fırın, pastane, manav, büfe ve içkisiz lokantalarda komi ve satış elemanı olarak yapılan işler,   7. Satış eşyalarına etiket yapıştırma ve elle paketleme işleri,  8. Kütüphane, fuar, panayır ve sergi yerlerinde yardımcı işler (yük taşıma ve istifleme hariç),   9. Spor tesislerinde yardımcı işler,   10. Çiçek satışı, düzenlenmesi işleri.  

GENÇ İŞÇİLERİN ÇALIŞTIRILABİLECEKLERİ İŞLER  1. Meyve ve sebze konserveciliği, k onserveciliği, sirke, turşu, salça, reçel, marmelat, meyve ve sebze suları imalatı işleri,   2. Meyve ve sebze kurutmacılığı ve işlenmesi işleri,  3. Helva, bulama, ağda, pekmez imalatı işleri,   4. Kasaplarda yardımcı işler,  5. Çay işlemesi işleri,  6. Çeşitli kuru yemişlerin hazırlanması işleri,  7. Küçükbaş hayvan besiciliğinde yardımcı işler,  8. Süpürge ve fırça imalatı işleri,  9. Elle yapılan ağaç oymacılığı, kemik, boynuz, kehribar, lüle taşı, Erzurum taşı ve diğer maddelerden süs eşyası, düğme, tarak, resim, ayna, çerçeve, cam ve emsali eşya imalatı işleri,  10. Toptan ve perakende satış mağaza ve dükkanlarında satış, etiketleme ve paketleme işleri,  11. Büro işyerlerinde büro işleri ve yardımcı işler,  33

 

 

12. İlaçlama ve gübreleme hariç çiçek yetiştirme işleri,  13. İçkili yerler ve aşçılık hizmetleri hariç olmak üzere hizmet sektöründeki işler,   14. Diğer giyim eşyası, baston ve şemsiye imalatı işleri,  15. Yiyecek maddelerinin imalatı ve çeşitli muamelelere tabi tutulması işleri,  16. Yorgancılık, çadır, çuval, yelken ve benzeri eşyaların imalatı ve dokuma yapmaksızın diğer hazır eşya imalatı işleri,  17. Sandık, kutu, fıçı  ve benzeri ambalaj malzemeleri, mantar, saz ve kamıştan sepet ve benzeri eşya imalatı işleri,  18. Çanak, çömlek, çini, fayans, porselen ve seramik imaline ait işler (fırın işleri ve silis ve quarts tozu saçan işler hariç),  19. El ilanı dağıtımı işleri,  20. Cam, şişe, optik ve benzeri malzeme imalathanelerinde üretime ilişkin işler (fırın işleri ve silis ve quarts tozu saçan işler, ısıl işlem, renklendirme ve kimyasal işler hariç),  21. Bitkisel ve hayvansal yağların üretimi ve bunlardan yapılan maddelerin imaline ilişkin işler i şler (karbon sülfür gibi parlayıcı veya tahriş edici çözücülerle yapılan prine veya benzeri yağlı maddelerin ekstrasyon yoluyla yağ üretimi işlerinde ekstrasyon kademeleri hariç),  22. Pamuk, keten, yün, ipek ve benzerleriyle bunların döküntülerinin hallaç, tarak ve kolalama tezgahlarından ve boyama ile ilgili işlemlerden bölme ile ayrılmış ve fenni iklim ve aspirasyon tesisatı olan iplikhane ve dokuma hazırlama işleri,   23. Balıkhane işleri,  24. Şeker fabrikalarında üretime hazırlamaya yardımcı işler,  25. Araçsız olarak 10 kg’dan fazla yük kaldırılmasını gerektirmeyen torbalama, fıçılama, istifleme ve benzeri işler,  26. Su bazlı tutkal, jelatin ve kola imali işleri,  27. Sandal, kayık ve emsali küçük deniz araçlarının imalatı ve tamiratı işleri (boya ve vernik işleri hariç).  16 YAŞINI DOLDURMUŞ FAKAT 18 YAŞINI BİTİRMEMİŞ GENÇ İŞÇİLERİN ÇALIŞTIRILABİLECEK ÇALIŞTIRILABİLECEKLERİ LERİ İŞLER  1. Toprağın pişirilmesi suretiyle imal olunan kiremit, tuğla, ateş tuğlası işleri ile boru, pota, künk ve benzeri inşaat ve mimari malzeme işleri.   2. Kurutma ve yapıştırma işleri, kontrplak, kontratabla, yonga ağaçtan mamul suni tahta ve PVC yüzey kaplamalı suni tahta imali işleri ile emprenye işleri.  3. Parafinden eşya imali işleri.  4. Kuş ve hayvan tüyü kıllarının temizlenmesi, didiklemesi, ayrılması ve bunlara benzer işler.  5. Plastik maddelerin şekillendirilmesi ve plastik eşya imali işleri. (PVC’nin imali ve PVC’den mamül eşyaların yapımı hariç)  6. Mensucattan hazır eşya imali işleri (Perde, ev tekstili, otomobil ürünleri ve benzerleri). 7. veüretimi odun hamuru 8. Kağıt Selüloz işleri.  üretimi işleri.  9. Kağıt ve kağıt ürünlerinden yapılan her türlü eşya ve malzemenin imali işleri.  10. Zahire depolarındaki işler ile un ve çeltik fabrikalarındaki işler.  11. Her türlü mürekkep ve mürekkep ihtiva eden malzeme imali işleri. 

34

 

 

EKRANLI ALANLARDA ÇALIŞMA ORTAMI İLE İLGİLİ TEHLİKELİ BAŞLIKLAR *Gerekli alan

*Aydınlatma *Yansıma ve parlama *Gürültü  *Isı  *Radyasyon *Nem 

EKRANLI ARAÇLARLA ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK  a) Hareketli makine ve araçların kumanda kabinlerinde ve sürücü mahallinde,  b)Taşıma araçlarında aracın kumandasındaki bilgisayar sistemlerinde,

c) Toplumun kullanımına açık bilgisayar sistemlerinde, ç)İşyerinde kullanımı sürekli olmayan taşınabilir sistemlerde, d) Hesap makineleri, yazar kasa ve benzeri veri veya ölçüm sonuçlarını gösteren küçük ekranlı cihazlarda,  e) Ekranlı daktilolarda,  UYGULANMAZ.  

EKRANLI ARAÇ EĞİTİMLERİ  a) Ekranlı araçlarla çalışmalarda riskler ve korunma yolları,  b) Doğru oturuş,  c) Gözlerin korunması,  ç) Gözleri en az yoran yazı karakterleri ve renkler,  d) Çalışma sırasında gözleri kısa sürelerle dinlendirme alışkanlığı,  e) Gözlerin, kas ve iskelet sisteminin dinlendirilmesi, f) Ara dinlenmeleri ve egzersizler.

Ekranlı araçlarla çalışmalarda operatörlerin gözlerinin korunması için;   a) Ekranlı araçlarla çalışmaya başlamadan önce,  b) Yapılan risk değerlendirmesi sonuçlarına göre işyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla, c) Ekranlı araçlarla çalışmadan çalışmadan kaynaklanabilecek görme zorlukları yaşandığında,  GÖZ MUAYENELERİ YAPILIR. 

ELEKTRİK Küçük Gerilim  Tehlikeli Gerilim

42 V AC

50 V

DC

120 V

Alçak Gerilim

1000 V ve Altı 

Yüksek Gerilim

1000 V Üstü 

- Üçgen şeklinde  - Sarı zemin üzerine siyah

piktogram, siyah çerçeve (sarı kısımlar işaret alanının en az % 50’sini kapsayacaktır) 

35

 

 

ELEKTRİK  Akım Hissedilme Sınırı 

0.01 mA

Fibrilasyon 

80-100 mA

Kaçak Akım

Tali Pano

30 mA

rölesi 

Ana Pano

300mA

Parafudrlar 

Elektrik Hatlarına 

Paratonerler 

Yıldırımsavar –  Binalara ve tesislere

36

 

 

İLETKENLER  Bakır  Tam Alüminyum  Çelik/Alüminyum  Çelik  Bronz

AG 10 mm2  21 mm2  16 mm2  16 mm2 

YG

Küçük gerilimlerin elde edilmesi için aşağıdaki aygıtlar kullanılabilir  -Güvenlik transformatörleri, transformatörleri,  -Sargıları elektriksel olarak birbirinden ayrı

16mm2  21/4 mm2  16 mm2  16 mm2 

Kurşun - asitli bataryalar aşağıdaki gibi yerleştirilebilir   - Taş, tuğla ya da betondan yapılmış döşeme ya da düz yerlere konulan elektrolitlere dayanıklı yalıtkanlar üzerine, 

olan çeviriciler.  -Akümülatörler,  -Piller. 

- Raflar üzerine. Bu durumda raflar elektrolit etkilerine karşı

Kablo kesitinin belirlenmesinde göz önünde bulundurulacak koşullar  - Gelecekte yük artışları  - İzin verilen iletken sıcaklığı (sürekli kullanmadaki iletken sıcaklığı,  seçilen kablo tipi için belirtilen değerlerden büyük olmamalıdır.) olmamalıdır.)  - Kabloda oluşan ısının dışarıya atılmasında etkili olan ortam koşulları (toprağın ısıl

Topraklama tesislerinin kurulmasında dört koşul yerine

dayanıklı olmalıdır. Rafların altındaki yerler de temizlenebilmelidir. Bu geçitlerin tavan yüksekliği 2 m'den az olmamalıdır. 

getirilmelidir

1) Mekanik dayanım ve korozyona karşı dayanıklılığın sağlanması,   2) Isıl bakımdan en yüksek hata akımına dayanıklılık,  3) İşletme araçları ve nesnelerin zarar görmesinin önlenmesi,  4) En yüksek toprak hata akımı esnasında, topraklama tesislerinde ortaya çıkabilecek gerilimlere karşı insanların güvenliğinin sağlanması. 

direnci vb.)

37

 

 

- Kablonun tek ya da çok damarlı oluşu  - Kablonun havada ya da yeraltında döşenmiş olması  - Kablonun döşenme yöntemi  - Özgül ısı dayanımı  TOPRAKLAMA İLETKENLERİ  - Bakır 16 mm2 - Alüminyum 35 mm2  - Çelik 50 mm2 

Bu koşullardan dolayı topraklama tesislerinin boyutlandırılması için aşağıdaki parametreler önemlidir:  -Hata akımının değeri -Hatanın süresi -Toprağın özellikleri 

Topraklayıcı olarak aşağıdaki malzemeler kullanılabilir   - Çubuk topraklayıcı veya boru topraklayıcı,  - Şerit veya örgülü iletken topraklayıcı,  - Levha topraklayıcı (kullanılması tavsiye edilmez),  - Temel topraklayıcı ,  - Toprağa gömülü beton içindeki demir donatı 

Ana topraklama baraları: Her tesiste bir ana ALÇAK GERİLİM TESİSLERİNDE DOLAYLI TEMASA KARŞI topraklayıcı barası öngörülmek zorundadır.  KORUMA YÖNTEMLERİ  Aşağıdaki iletkenler bunlara bağlanmalıdır:  - Beslemenin otomatik olarak ayrılması ile koruma,  - Topraklama iletkenleri, - Koruma sınıfı II olan donanım kullanarak veya eşdeğeri yalıtım - Koruma iletkenleri, - Ana potansiyel dengeleme iletkenleri, - Gerektiği taktirde, fonksiyon topraklaması için kullanılan topraklama iletkenleri. 

Konuma Göre Topraklayıcılar  Yüzeysel topraklayıcı  Derin topraklayıcı 

ile koruma, - İletken olmayan mahallerde koruma,  - Topraklamasız tamamlayıcı yerel (mahalli) eşpotansiyel kuşaklama ile koruma,  - Elektriksel ayırma ile koruma, 

TOPRAKLAYIC TOPRAKLAYICI I ÇEŞİTLERİ Biçim Ve Profile Göre  Topraklayıcılar   Şerit topraklayıcı  Boru ve profil topraklayıcı  Örgülü iletken topraklayıcı  Doğal topraklayıcı  Topraklayıcı etkisi olan kablo  Çıplak topraklayıcı bağlantı iletkeni  Temel topraklayıcı 

ELEKTRİK İŞLETME ELEMANLARININ KORUMA SINIFLARI  Koruma sınıfı II Koruma sınıfı I  Elektrik çarpmasına karşı korumanın sadece temel yalıtıma dayanmadığı işletme elemanlarıdır. Ek bir koruma önlemi, kısımların sabit tesisata ilişkin koruma iletkenine bağlanmasıyla sağlanır; bu durumda temel yalıtımdaki bir hatada gerilim kalıcı olamaz. 

Elektrik çarpmasına karşı korumanın sadece temel yalıtıma dayanmadığı, ikinci bir yalıtım veya kuvvetlendirilmiş yalıtım gibi ek koruma önlemlerinin de alınmış olduğu işletme elemanlarıdır. Bunlarda koruma iletkeninin bağlanmasına olanak yoktur ve bu husus tesisat koşullarından bağımsızdır. 

38

 

 

ELLE TAŞIMA İŞLERİ  1. Yükün özellikleri 

YÜKLE İLGİLİ RİSK FAKTÖRLERİ  2.Fiziksel güç 3. Çalışma ortamının özellikleri 

Yük;  - Çok ağır veya çok büyükse,   - Kaba veya kavranılması zorsa,  - Dengesiz veya içindekiler yer değiştiriyorsa,  - Vücuttan uzakta tutulmasını veya vücudun eğilmesini veya

gereksinimi İş;  - Çok yorucu ise,   - Sadece vücudun bükülmesi ile yapılabiliyorsa,   - Yükün ani hareketi ile sonuçlanıyorsa, 

bükülmesini

gerektiren

bir

konumdaysa, - Özellikle bir çarpma halinde yaralanmaya neden olabilecek yoğunluk ve şekildeyse,  elle taşınması, bilhassa sırt ve bel incinmesi riskine neden olabilir.

- Vücut dengesiz bir pozisyonda iken yapılıyorsa,  

bedenen çalışma şekli ve harcanan güç, bilhassa sırt ve bel riskine olabilir.

incinmesi neden

- Çalışılan yer, işi yapmak için yeterli genişlik ve yükseklikte değil ise,  Zeminin düz olmamasından

kaynaklanan

düşme

veya

kayma

tehlikesi varsa, - Çalışma ortam ve şartları, çalışanların

yükleri güvenli bir yükseklikte veya uygun bir vücut pozisyonunda taşımasına uygun değil ise,   - İşyeri tabanında veya çalışılan zeminlerde yüklerin indirilip kaldırılmasını gerektiren seviye farkı varsa, - Zemin veya üzerinde durulan yer dengesiz ise, - Sıcaklık, nem veya havalandırma uygun değil ise, 

bilhassa sırt ve bel incinmesi riskini artırabilir.   BİREYSEL RİSK FAKTÖRLERİ  - Yapılacak işi yürütmeye fiziki yapılarının uygun olmaması,   - Uygun olmayan giysi, ayakkabı veya diğer kişisel eşyaları kullanmaları,   - Yeterli ve uygun bilgi ve eğitime sahip olmamaları durumunda risk altında olabilirler.  

İLK YARDIMCI

ÇALIŞAN BAŞINA

AZ TEHLİKELİ 

20

TEHLİKELİ 

15 

ÇOK TEHLİKELİ 

10 

Belge geçerlilik süresi 3 yıldır. 

EĞİTİM SÜRELERİ  a) İlkyardım eğitimi 16 saat,  b) Temel yaşam desteği eğitimi 2 saat,  c) OED eğitimi 2 saat, ç) Afetlerde ilkyardım eğitimi 4 saat,  d) İlkyardım eğitici eğitimi 40 saat,  e) İlkyardım eğitici eğitmeni eğitimi 40 saat

39

4. İşin gerekleri  Özellikle vücudun belden dönmesini gerektiren aşırı sık veya aşırı uzun süreli bedensel çalışmalar,  -

-

Yetersiz

ara dinlenme süresi, 

ve

Aşırı kaldırma, indirme veya taşıma mesafeleri, İşin gerektirdiği,

çalışan tarafından değiştirilemeyen çalışma temposu. 

 

 

EKİPMANLARININ PERİYODİK KONTROL SÜRELERİ   Kaldırma ve/veya iletme araçları  Kalorifer kazanları 

Yapı İskeleleri  Taşınabilir gaz tüpleri (Dikişli, dikişsiz) 

Havalandırma ve Klima Tesisatı   Buhar kazanları 

6 ay

3 yıl 

Sıvılaştırılmış gaz tankları (LPG, ve benzeri) (yerüstü) 

Manifoldlu tüp demetleri  Manifoldlu asetilen tüp demetleri 

Sıvılaştırılmış gaz tankları (LPG, ve benzeri) (yer altı) 

10 yıl 

Kullanımdaki LPG tüpleri  Basınçlı hava tankları  Yürüyen merdiven ve yürüyen

Tehlikeli sıvıların bulunduğu tank 1 yıl 

ve depolar

bant

İstif Makinesi (forklift, transpalet,

Kriyojenik tanklar

standartında

lift)

Taşınabilir asetilen tüpleri 

belirtilen

sürelerde 

Tezgâhlar  Elektrik Tesisatı, Topraklama Topraklama Tesisatı, Paratoner  Akümülatör, Transformatör  Yangın Tesisatı ve Hortumlar, Motopomplar, Boru Tesisatı 

Yangın Söndürme cihazı  LPG tanklarında bulunan emniyet

5 yıl 

valfleri

Vinçlerin periyodik kontrolünde gerçekleştirilen periyodik kontrole ek olarak vinçler, yılda en az uygulanan yük testlerinin “ASME bir kez uygun tahribatsız muayene yöntemleri ile kontrol edilir ve B30.17” standardına uygun olarak nominal yüke maruz bırakarak vinçlerin taşıyıcı kirişlerinde sehim nominal yükte yapılması durumunda  kontrolü yapılır.  Vinçlerin periyodik kontrollerinde yapılacak olan statik deneyde deney yükü, beyan edilen yükün en az 1,25 katı, dinamik deneyde ise en az 1,1 katı olması gerekir.   ekipmanları,, beyan edilen yükün en az 1,25 Standartlarda aksi belirtilmediği sürece, kaldırma ve iletme ekipmanları katını, etkili ve güvenli bir şekilde kaldıracak ve askıda tutabilecek güçte olur ve bunların bu yüke dayanıklı ve yeterli yük frenleri bulunur.  Periyodik kontrol süreleri API 510 standardı  esas alınarak belirlenen basınçlı ekipmanlarda; basınçlı ekipmandaki içerik (basınç ve benzeri) kayıpları ile korozyon gibi nedenlerle meydana gelen bozulmalar dikkate alınarak yapılan risk değerlendirmesi ve yönetimi çerçevesinde belirlenen periyodik kontrol süreleri, ekipmanın kalan ömrünün yarısını ve her halükarda 5 yılı aşmaması gerekir.  Kademeli sıkıştırma yapan kompresörlerin  her kademesinde hidrostatik basınç deneyi, basınçlı hava tankları ile bunların sabit donanımlarının, o kademede müsaade edilen en yüksek basıncının 1,5 katı ile yapılır. 

İŞ EKİPMANLARININ PERİYODİK KONROLLERİNİ KİMLER YAPABİLİR?  40

 

 

Elektrik tesisatı, topraklama topraklama tesisatı, paratoner tesisatı ile akümülatör ve transformatör  Elektrik dışında kalan diğer tesisatın periyodik kontrolleri  Kaldırma ve iletme ekipmanları 

Basınçlı kap ve tesisatların periyodik kontrolleri

İskelenin karmaşıklığına bağlı olarak kurma, kullanma ve sökme planı  İskelelerin kurulması, veya üzerinde önemli sökülmesi değişiklik yapılması 

Elektrik mühendisleri, elektrik eğitimi bölümü bölümü mezunu teknik öğretmenler, elektrik tekniker veya yüksek te knikerleri Makine mühendisleri, makine ve metal eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmenler, makine tekniker veya yüksek teknikerleri Makine mühendisleri, makine veya metal eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmenler ya da makine tekniker veya yüksek teknikerleri  Söz konusu periyodik kontrollerde tahribatsız muayene yöntemlerinin kullanılması durumunda, bu yöntemler sadece TS EN ISO 9712 standardına  göre eğitim almış mühendisler, teknik öğretmenler, teknikerler veya yüksek teknikerler tarafından uygulanabilir.  Makine mühendisleri, metalurji ve malzeme mühendisleri, makine veya metal eğitimi bölümü mezunu teknik öğretm enler ya da makine tekniker veya yüksek teknikerleri  Söz konusu periyodik kontrollerde tahribatsız muayene yöntemlerinin kullanılması durumunda, bu yöntemler sadece TS EN ISO 9712 standardına  göre eğitim almış mühendisler, teknik öğretmenler, teknikerler veya yüksek teknikerler tarafından uygulanabilir.  Yapı  işlerinde inşaat mühendisi, inşaat veya yapı eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmen, inşaat teknikeri veya yüksek teknikeri; gemi inşası ve sökümü işlerinde ise gemi inşaatı mühendisi    mühendisi, inşaat veya yapı eğitimi bölümü mezunu teknik İnşaat öğretmen, inşaat teknikeri veya yüksek teknikeri; tersanelerde ise gemi inşaatı mühendisi gözetimi altında yapacakları işle ilgili yeterli eğitim almış çalışanlar tarafından yapılır. 

İŞ EKİPMANININ PERİYODİK KONTROLÜ SONUCUNDA DÜZENLENECEK RAPORUN BÖLÜMLERİ  1.Genel bilgiler 2. İş ekipmanına ait teknik özellikler  3. Periyodik kontrol metodu 4. Tespit ve değerlendirme  5. Test, deney ve muayene 6. İkaz ve öneriler  7. Sonuç ve kanaat  8. Onay

HALAT KULLANILARAK YAPILAN ÇALIŞMALAR  *Sistemde biri, inip çıkmada veya destek olarak kullanılan çalışma halatı, diğeri ise güvenlik halatı olacak şekilde ayrı kancalı en az iki halat bulunur.  * Çalışanlara, çalışma halatına bağlı paraşütçü tipi emniyet kemeri verilir ve kullandırılır. Emniyet kemerinin ayrıca güvenlik halatı ile bağlantısı sağlanır.  * Çalışma halatı, güvenli iniş ve çıkış araçları ile teçhiz edilir ve kullanıcının hareket kontrolünü kaybetmesi halinde, düşmesini önlemek için kendiliğinden kilitlenebilen kil itlenebilen sisteme sahip olması gerekir. Güvenlik halatında da, çalışan ile birlikte hareket eden düşmeyi önleyici bir sistem bulunur.  * Çalışan tarafından kullanılan alet, edevat ve diğer aksesuarlar paraşütçü tipi emniyet kemerine veya oturma yerine veya başka uygun bir yere bağlanarak güvenli hale getirilir.  EL MERDİVENLERİNİN KULLANIMI İLE İLGİLİ ÖZEL HÜKÜMLER  *El merdivenleri, kullanımı sırasında sağlam bir şekilde yerleştirilir. Portatif el merdivenleri, basamakları basamakları yatay konumda olacak şekilde düzgün, sağlam, ölçüsü uygun, sabit pabuçlar üzerinde durmalıdır. Asılı 41

 

 

duran el merdivenleri güvenli bir şekilde tutturulur, ip merdivenler hariç, yerlerinden çıkarılması ve sallanması önlenir.  *Portatif el merdivenlerinin kullanımı sırasında üst veya alt uçları sabitlenerek veya kaymaz bir malzeme kullanılarak veya aynı korumayı sağlayan diğer tedbirlerle, ayaklarının kayması önlenir. Platformlara çıkmakta kullanılan el merdivenleri, platformda tutunacak yer bulunmadığı durumlarda, güvenli çıkışı sağlamak için platform seviyesini yeteri kadar aşacak uzunlukta tesis edilir. Uzatılıp kilitlenebilir ve eklenebilir el merdivenleri, parçalarının birbirinden ayrı hareket etmeleri önlenecek şekilde kullanılır. Mobil el merdivenleri, üzerine çıkılmadan önce hareketleri durdurulur ve sabitlenir.  * El merdivenlerinde her zaman çalışanların elleriyle tutunabilecekleri uygun yer ve sağlam destek bulunur. Özellikle, bir el merdiveni üzerinde elle yük taşınıyorsa bu durum elle tutacak yer bulunması zorunluluğunu ortadan kaldırmaz.  Sabit Olarak Kurulacak İş Ekipmanı  a) Çalışanlara çarpması,  b) Tehlikeli bir şekilde sürüklenmesi veya düşmesi,  c) İstem dışı kurtulması,  riskini azaltacak şekilde tesis edilir.  

Çalışanları Kaldırma Veya Taşımada Kullanılan İş Ekipmanlarında  a) Taşıma kabininin düşme riski uygun araçlarla önlenir,  b) Kullanıcının kendisinin kabinden düşme riski önlenir,  c) Özellikle cisimlerle istenmeyen temas sonucu, kullanıcının çarpma, sıkışma veya ezilme riski önlenir,  ç) Herhangi bir olay neticesinde kabin içinde mahsur kalan çalışanların tehlikeye maruz kalmaması ve kurtarılması sağlanır.  Üzerinde bir veya daha fazla çalışanın bulunduğu FORKLİFTLERİN devrilmesinden kaynaklanan risklerin azaltılması için    a) Sürücü kabin bulunur veyaolur b) Forklift için devrilmeyecek yapıda veya  c) Forkliftin devrilmesi halinde, yer ile forkliftin belirli kısımları arasında taşınan çalışanlar için, yeterli açıklık kalmasını sağlayacak yapıda veya  ç) Forklift, devrilmesi halinde sürücünün forkliftin parçaları tarafından ezilmesini önleyecek yapıda olur.  

KORUYUCULAR VE KORUMA DONANIMI

a) Sağlam yapıda olur,  b) İlave bir tehlikeye sebep olmayacak olmayacak özellikte olur,  c) Kolayca yerinden çıkarılmayacak veya etkisiz hale getirilemeyecek getirilemeyecek şekilde olur,  ç) Tehlike bölgesinden yeterli uzaklıkta bulunur,   d) Ekipmanın görülmesi gereken operasyon noktalarına engel olmayacak özellikte olur,  e) Sadece işlem yapılan alana erişimi kısıtlar ve bunların çıkarılmasına gerek kalmadan parça takılması, sökülmesi ve bakımı için gerekli işlemlerin yapılması mümkün olur.  ACİL DURUM EKİPLERİ 

*Arama, Kurtarma, tahliye 

* Yangınla Mücadele 

Az Tehlikeli

50

Tehlikeli

40

Çok Tehlikeli 

30

ACİL DURUMLARIN BELİRLENMESİ 

10’dan az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde bir kişi görevlendirilmesi yeterlidir. 

42

*Risk değer sonuçları  *Yangın, tehlikeli kimyasal maddelerden kaynaklanan yayılım ve patlama ihtimali *İlk yardım ve tahliye gerektirecek olaylar  *Doğal afetlerin meydana gelme ihtimali  * Sabotaj ihtimali 

 

 

GEBE VEYA EMZİREN KADINLARIN İZİN SÜRELERİ 

Günde 7.5 saatten fazla çalıştırılamaz  

Yeni doğum yapmış 

1 yıl boyunca gece çalıştırılmaları yasaktır. 

Gebe oldukları sağlık raporuyla tespitinden itibaren doğuma

Gece çalışmaya zorlanamazlar

kadar Periyodik kontroller

Ücretli izin verilir. 

100-150 çalışan 

En çok 250 mt uzaklıkta bir emzirme odası 

150 ‘den çok kadın çalışı olan işyerlerinde

Yurt zorunlu. Mesafe 250 m fazla ise araç zorunlu 

Oda ve yurtlarda

çalışacak yöneticiler 

Oda ve yurtlarda

1) Eğitim yönetimi, sosyal hizmetler, çocuk gelişimi ve eğitimi, okul öncesi eğitim, psikoloji, çocuk sağlığı veya çocuk  gelişimi ve anaokulu alanlarından birinde yükseköğrenim görmüş olmak,  2) Okul öncesi öğretmeni unvanını almış olmak.  İşyeri hekimi ile işyeri hemşiresi 

çalışacak sağlık personeli

Oda ve yurtların emzirme odalarında her 10 çocuk için bir kadın çocuk bakıcısı bulundurulur. Çocuk bakıcılarından en az birinin Kız Meslek Lisesi Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Bölümü mezunu veya benzeri mesleklerden olması zorunludur. Diğer personel  Yurtlarda, her 20 çocuk için bir çocuk bakıcısı ile Kız Meslek Lisesi Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Bölümü mezunu veya benzeri meslek mensubu eleman bulundurulur.  Gebe çalışanın çalıştığı yerdeki gürültü seviyesinin, en düşük maruziyet etkin değeri olan 80 dB(A) yı geçmemesi sağlanır. Gebe veya emziren çalışanlar iyonize radyasyon kaynaklarının bulunduğu ve radyasyonla kirlenmiş olan yerlerde ve işlerde çalıştırılmaz.  Gebe, yeni doğum yapmış ve emziren çalışanın grup 2, grup 3 ve grup 4 biyolojik etkenlerin risk teşkil ettiği yerlerde ve işlerde i şlerde çalıştırılmaları yasaktır.  Kanserojen, mutajen, çok toksik, toksik, zararlı, alerjik, üreme için toksik ve emzirilen çocuğa zararlı olabilen kimyasalların üretildiği, işlendiği, kullanıldığı işlerde gebe, yeni doğum yapmış ve emziren çalışanın çalıştırılması esas olarak yasaktır.

İŞ HİJYENİ ÖLÇÜM, TEST VE ANALİZ LABORATUVARLARI  İşveren, işyerinde iş hijyeni ölçüm, test ve analiz kayıtlarını ilgili mevzuatla belirlenen sürelere uygun   olarak saklar. Mevzuatla belirlenmeyen kayıtlar için saklama süresi 10 8yıldır. Saat Saat   Uzun Süreli Referans Maruziyet Süresi Bir Vardiya 

43

 

 

Dakika   15 Dakika Kısa Süreli Referans Maruziyet Süresi  LABORATUVARIN LABORATUVA RIN ASGARİ ÖZELLİKLERİ  Ofis alanının büyüklüğü en az   Numunelerin teslim alındığı numune kabul bölümü analiz yapan laboratuvarlar  Tartım işleminin yapıldığı laboratuvarda tartım odası  Enstrümantal analiz cihazlarıyla çalışılıyorsa, çalışılıyorsa, her bir cihaz için  Kimyasal maddeler varsa, bunların depolanması için  

15 metrekare 5 metrekare  5 metrekare  5 metrekare  6 metrekare 

Laboratuvar personeli; laboratuvar yöneticisi, kalite yöneticisi ve deney personeli 3 kişiden oluşur.  olmak üzere en az İhtar puanı 300’e ulaşan laboratuvarın, ön yeterlik veya yeterlik belgesi altı ay süre ile askıya alınır. İhtar puanı nedeniyle belgesi askıya alınan laboratuvarın 300 ihtar puanı askı süresi bitiminde silinir.  İş hijyeni ölçüm, test veya analiz yapılmadan rapor düzenlendiği tespit edilen laboratuvarın ön yeterlik veya yeterlik belgesi altı ay süre ile askıya alınır.  Aşağıdaki hallerde laboratuvarın ön yeterlik veya yeterlik belgesi doğrudan iptal edilir:   a) İSGÜM’e verilen başvuru evraklarından herhangi birinin gerçeğe aykırılığının tespiti halinde.   b) Yeterlik belgesinin geçerlik süresince üç defa yeterlik belgesinin geçerliliği askıya alındığında.  c) Laboratuvarın ön yeterlik veya yeterlik belgesinin askı süresi içinde hizmet verdiğinin tespiti halinde.   ç) Laboratuvarın ölçüm, test ve analiz yapmadan rapor düzenlediğinin tespiti halinde .

TWA

8 saatlik belirlenen referans süre içinde ölçülen veya hesaplanan zaman ağırlıklı ortalama 

STEL

15 dakikalık bir süre için aşılmaması gereken maruziyet üst sınır değeri 

ESD

Günde 8 saat veya hafta da 40 saat çalışma süresi  

MAK

Günde 8 saat ve hafta da 45 saatlik çalışma süresi  

LEL

Alt patlama limit

UEL

Üst patlama limiti 

LD50

Öldürücü doz 

LC50

Öldürücü konsantrasyon 

Alerjik madde

Solunduğunda, cilde nüfuz ettiğinde aşırı derecede hassasiyet meydana getirme özelliği olan ve daha sonra maruz kalınması durumunda karakteristik olumsuz etkilerin ortaya çıkmasına neden olan maddeler 

44

 

 

Aşındırıcı

Canlı doku ile temasında, t emasında, dokunun tahribatına neden olabilen maddeler 

madde

Biyolojik sınır Kimyasal maddenin ve metabolitinin uygun biyolojik ortamdaki konsantrasyonunun ve etki göstergesinin üst sınırı  değer  Alevlenir Parlama noktası 21°C - 55°C arasında olan sıvı haldeki maddeler  madde Kolay alevlenir madde

Enerji uygulaması olmadan, ortam sıcaklığında hava ile temasında ısınabilen ve sonuç olarak alevlenen maddeyi veya ateş kaynağı ile kısa süreli temasta kendiliğinden yanabilen ve ateş kaynağının uzaklaştırılmasından sonra da yanmaya devam eden katı haldeki maddeyi veya parlama noktası 21°C’nin altında olan sıvı haldeki maddeyi veya su veya nemli hava ile temasında, tehlikeli miktarda, çok kolay alevlenir gaz yayan maddeler  Çok kolay 0°C’den düşük parlama noktası ve 35°C’den düşük kaynama noktasına sahip sıvı haldeki alevlenir maddeler ile oda sıcaklığında ve basıncı altında hava ile temasında yanabilen, gaz haldeki

madde Toksik madde

maddeler

Oksitleyici madde

Özellikle yanıcı maddelerle olmak üzere diğer maddeler ile de temasında önemli ölçüde

Az miktarlarda solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddeler  Çok toksik Çok az miktarlarda solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan madde sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddeler  Mesleki Başka şekilde belirtilmedikçe, 8 saatlik sürede, çalışanların solunum bölgesindeki havada bulunan kimyasal madde konsantrasyonunun zaman ağırlıklı ortalamasının üst sınırı   maruziyet sınır değeri 

Patlayıcı

ekzotermik reaksiyona neden olan maddeler Atmosferik oksijen olmadan da ani gaz yayılımı ile ekzotermik reaksiyon verebilen ve/veya

kısmen kapatıldığında ısınma ile kendiliğinden patlayan veya belirlenmiş test koşullarında patlayan, çabucak parlayan katı, sıvı, macunumsu, jelatinimsi haldeki maddeler  Solunum Merkezi, kişinin kulaklarını birleştiren çizginin orta noktası olan 30 cm yarıçaplı kürenin, bölgesi  başın ön kısmında kalan yarısı  Tahriş edici Mukoza veya cilt ile direkt olarak ani, uzun süreli veya tekrarlanan temasında lokaleritem, lokaleritem, madde eskar veya ödem oluşumuna neden olabilen, aşındırıcı olarak sınıflandırılmayan maddeler  Zararlı madde  Solunduğunda Solunduğunda,, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddeler  Mutajen Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde kalıtımsal genetik hasarlara madde yol açabilecek veya bu etkinin oluşumunu hızlandırabilecek madde veya müstahzarlar  madde

MESLEKİ MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ  SINIR DEĞERLERİ 

45

 

 

MADDENİN ADI 

Mg/m³ 

ppm

Benzen

3.25

1

Vinilklorür

7.77

3

Sert ağaç tozları 

5.0

-

-Mg/m³: bir metre küp havadaki maddenin miligram olarak değeri (20 C° sıcaklıkta ve 760 mm cıva basıncında )   -ppm: bir metre küp havadaki maddenin milimetre olarak değeri 

KURŞUN 

KULLANILMASI YASAK OLAN KİMYASAL

MADDELER İLE YAPILMASI YASAKLANAN İŞLER  

Bağlayıcı Biyolojik

70µg Pb/100ml kan 

MADDE İSMİ 

sınır değeri  Havadaki

Tıbbi Gözetim

İnorganik kurşun ve bileşikleri  

0.075mg/m³ 

ölçüm

YASAK UYGULANMAYACAK UYGULANMAYACAK LİMİT DEĞER 

2-naftilam naftilamin in ve tuzları  4-aminodifenil ve

Kandaki

40µg/100

tuzları

ölçüm 

ml

Benzidin ve tuzları  4-nitrodifenil

0.15 mg/m³ 

46

%0.1(ağırlıkça)  

 

 

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULLARI  50 ve daha fazla çalışanın bulunduğu + 6 aydan fazla süren sürekli işler 

KURUL ÜYELERİ  a) İşveren veya işveren vekili,  

Çok tehlikeli 

b) İş güvenliği uzmanı,  c) İşyeri hekimi,  ç) İnsan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari ve mali işleri yürütmekle görevli bir kişi,  d) Bulunması halinde sivil savunma uzmanı,  e) Bulunması halinde formen, ustabaşı veya usta,  f) Çalışan temsilcisi, işyerinde birden çok çalışan temsilcisi olması halinde baş temsilci. 

1 ay

Tehlikeli 2 ay

Az tehlikeli 3 ay

*katılanların salt çoğunluğu ile karar alır  *48 saat önce gündem  *iş güvenliği uzmanı ---sekreteri *tam zamanlı İş güvenliği uzmanı yoksa insan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari ve mali işleri yürütmekle görevli bir kişi  b) İş güvenliği uzmanı, c) İşyeri hekimi,  ç) İnsan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari ve mali işleri yürütmekle görevli bir kişi, d) Bulunması halinde sivil savunma uzmanı  Birden fazla iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekiminin bulunduğu işyerlerinde  e) Bulunması halinde formen, ustabaşı veya usta 

e) Bulunması halinde formen, ustabaşı veya usta,  f) Çalışan temsilcisi, işyerinde birden çok çalışan temsilcisi olması halinde baş temsilci. 

İşveren veya işveren vekili tarafından atanırlar. 

İşveren tarafından görevlendirme yapılır.  O işyerindeki formen, ustabaşı veya ustaların yarıdan fazlasının katılacağı toplantıda açık oyla seçilir. Seçimle belirlenememesi halinde işveren taraf ından ından atanır.  Kurul üyelerinin aynı usullerle yedekleri seçilir. 

47

 

 

KURUL ÜYELERİNİN VE YEDEKLERİNİN EĞİTİMLERİ  a) Kurulun görev ve yetkileri,  b) İş sağlığı ve güvenliği konularında

ÇALIŞMA USULLERİ 

*Ölümlü, uzuv kayıplı veya ağır iş kazası halleri veya özel bir tedbiri gerektiren önemli hallerde kurul üyelerinden herhangi ulusal mevzuat ve standartlar, biri kurulu olağanüstü toplantıya çağırabilir. Bu konudaki c) Sıkça rastlanan iş kazaları  ve tehlikeli tekliflerin kurul başkanına veya sekreterine yapılması gerekir.  vakaların nedenleri,  *Kurul toplantılarının günlük çalışma saatleri içinde yapılması ç) İş hijyeninin temel ilkeleri, asıldır. Kurulun toplantılarında geçecek süreler günlük çalışma d) İletişim teknikleri,  süresinden sayılır.  e) Acil durum önlemleri, *Kurul, üye tam sayısının salt çoğunluğu ile işveren veya f) Meslek hastalıkları,  işveren vekili başkanlığında toplanır ve katılanların salt g) İşyerlerine ait özel riskler,  çoğunluğu ile karar alır. Çekimser oy kullanılamaz. Oyların ğ) Risk değerlendirmesi. değerlendirmesi.  eşitliği halinde başkanın oyu kararı belirler. Çoğunluğun sağlanamadığı sağlanama dığı veya başka bir nedenle toplantının yapılmadığı hallerde durumu belirten bir tutanak düzenlenir.  Toplantıda alınan kararlar gereği yapılmak üzere ilgililere duyurulur. Ayrıca çalışanlara duyurulması faydalı görülen konular işyerinde ilân edilir.   Kurulca işyerinde ilân edilen kararlar işverenleri ve çalışanları bağlar. 

DESTEKTEN YARARLANACAK İŞYERLERİNİN TESPİTİ  a) Aynı işverenin Türkiye genelinde birden fazla tescilli işyerinin bulunması halinde, aynı işveren tarafından Türkiye genelinde tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan iişyerlerinde şyerlerinde çalıştırılan toplam sigortalı sayısı esas alınır.  b) İşverenden iş alan alt işverenlerce çalıştırılan sigortalıla sigortalılarr toplam çalışan sayısına dahil edilir.   c) İşyerinde çeşitli nedenlerle ay içinde çalışması bulunmayan ve ücret ödenmeyen sigortalılar toplam çalışan sayısına dahil edilir.  ç) Her bir ayda Kuruma verilmiş asıl ve ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalı sayısından, iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalı sayısı düşülür.  d) Ay içinde işe giren veya işten çıkan sigortalılar da sigortalı sayısına dahil edilir.  e) Mesleki Eğitim Kanununda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler çalışan sayısının tespitinde dikkate alınmaz.  Kamu kurum ve kuruluşları hariç olmak üzere ondan az çalışanı bulunanlardan, tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri  Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için sağlanacak iş sağlığı ve güvenliği hizmet bedelinin sigortalı başına günlük miktarı 16 yaşından büyük sigortalılar için belirlenen prime esas kazanç alt sınırının günlük tutarının sırasıyla %1,4 ve %1,6’sıdır.  

Kapsam

48

 

 

ACİL ÇIKIŞ YOLLARI VE KAPILARI  a) Doğrudan dışarıya veya güvenli bir alana açılması sağlanır ve önlerinde ya da arkalarında çıkışı önleyecek hiçbir engel bulunmaz.  b) Herhangi bir tehlike durumunda, bütün çalışanların işyerini derhal ve güvenli bir şekilde terk etmelerini mümkün kılacak şekilde tesisi sağlanır. Gerekli durumlarda bu konuyla ilgili planlar hazırlanarak düzenli tatbikatlar yapılır.  c) Sayısı, nitelikleri, boyutları ve yerleri; yapılan işin niteliğine, işyerinin büyüklüğüne, kullanım şekline, işyerinde bulunan ekipmana ve bulunabilecek azami kişi sayısına göre belirlenir. ç) Acil çıkış kapılarının, acil durumlarda çalışanların hemen ve kolayca açabilecekleri şekilde olması sağlanır. Bu kapılar dışarıya doğru açılır. Acil çıkış kapısı olarak raylı veya döner kapılar kullanılmaz.  d) Acil çıkış yolları ve kapıları ile buralara açılan yol ve kapılarda çıkışı zorlaştıracak hiçbir engel bulunmaması, acil çıkış kapılarının kilitli veya bağlı olmaması sağlan sağlanır. ır.  e) Acil çıkış yolları ve kapıları uygun şekilde işaretlenir. İşaretlerin uygun yerlere konulması ve kalıcı olması sağlanır.  f) Aydınlatılması gereken acil çıkış yolları ve kapılarında, elektrik kesilmesi halinde yeterli aydınlatmayı sağlayacakk ayrı bir enerji kaynağına bağlı acil aydınlatma sistemi bulundurulur.   sağlayaca

KAPALI İŞYERLERİNİN İ ŞYERLERİNİN HAVALANDIRILMASI  *Yeterli hava hacminin tespitinde, çalışma yöntemi, çalışan sayısı ve çalışanların yaptıkları iş dikkate alınır.   * Çalışma ortamı havasını kirleterek çalışanların sağlığına zarar verebilecek atıkların ve artıkların derhal dışarı atılmasışekil sağlanır. Boğucu, zehirli veya tahriş sisteminden edici gaz ile toz, buğu, duman fena kokuları ortamsistemi dışına atacak ve nitelikte, genel havalandırma ayrı olarak mekanikve(cebri) havalandırma kurulur.

* Mekanik havalandırma sistemi kullanıldığında sistemin her zaman çalışır durumda olması sağlanır. Havalandırma   sisteminin çalışmaması, iş sağlığı ve güvenliği yönünden tehlikeli ise arızayı bildiren kontrol sistemi tesis edilir. Mekanik ve genel havalandırma sistemlerinin bakım ve onarımları ile uygun filtre kullanım ve değişimleri yıllık olarak yetkili kişilere yaptırılır.  * Pasif (suni) havalandırma havalandırma sistemlerinde hava akımının, çalışanları rahatsız etmeyecek, çalışanların fiziksel ve psikolojik durumlarını olumsuz etkilemeyecek, ani ve yüksek sıcaklık farkı oluşturmayacak şekilde olması sağlanır. 

KAPILAR VE GİRİŞLER  a) Kapı ve girişlerin yerlerinin, sayılarının, boyutlarının ve yapıldıkları malzemelerin, bulundukları oda ve alanların yapısı ile kullanım amacına ve çalışanların rahatça girip çıkmalarına uygun olması sağlanır.  b) Her iki yöne açılabilen kapılar saydam malzemeden yapılır veya bu kapılarda karşı tarafın görünmesini sağlayan saydam kısımlar bulunur.  c) Saydam veya yarı saydam kapıların yüzeyleri çalışanlar için tehlike oluşturmayan güvenli malzemeden yapılır veya kırılmalara karşı korunur. Saydam kapıların kapıların üzeri kolayca görünür şekilde işaretlenir.  ç) Raylı kapılarda raydan raydan çıkmayı ve devrilmeyi devrilmeyi önleyici güvenlik sistemi bulunur.  d) Yukarı doğru açılan kapılarda aşağı düşmeyi önleyici güvenlik sistemi bulunur.   e) Kaçış yollarında bulunan kapılar, uygun şekilde işaretlenir. Bu kapılar yardım almaksızın her zaman ve her durumda içeriden açılabilir özellikte olur.  f) Araçların kullanıldığı geçit ve kapılar yayaların geçişi için güvenli değilse bu mahallerde yayalar için ayrı geçiş kapıları bulunur. Bu kapılar açıkça işaretlenir ve bu kapıların önlerinde hiçbir engel bulunmaz.  g) Mekanik kapıların çalışanlar için kaza riski taşımayacak şekilde çalışması sağlanır. Bu kapılarda kolay fark edilebilir ve ulaşılabilir acil durdurma cihazları bulunması ve herhangi bir güç kesilmesinde otomatik olarak açılır olmaması durumunda kapıların el ile de açılabilmesi sağlanır. 

49

 

 

DİNLENME YERLERİ VE YEMEK YEME YERİ  *Yapılan işin özelliği nedeniyle  çalışanların sağlığı ve güvenliği açısından gerekli hallerde veya 10 ve daha fazla çalışanın bulunduğu işyerlerinde, uygun bir dinlenme yeri sağlanır. İş aralarında uygun dinlenme imkânı bulunan büro ve benzeri işlerde ayrıca dinlenme yeri aranmaz. İşyerlerinde daha uygun bir yer yoksa gerekli şartların sağlanması şartıyla, yemek yeme yerleri dinlenme yeri olarak kullanılabilir.  * Çalışma süresi, işin gereği olarak sık ve düzenli aralıklarla kesiliyorsa ve ayrı bir dinlenme yeri yoksa çalışanların sağlığı ve güvenliği açısından gerekli olan hallerde, bu aralarda çalışanların çalışanların dinlenebileceği uygun yerler sağlanır.  * İşyerlerinde daha uygun bir yer yoksa gerekli şartların sağlanması şartıyla, dinlenme yerleri yemek yeme yeri olarak kullanılabilir. İşveren, çalışanlarına belirtilen şartları taşımak kaydıyla işyeri dışında yemek imkânı sağlayabilir. 

AÇIK ALANDA YAPILAN ÇALIŞMALARDA RİSKLER DEĞERLENDİRİLEREK DEĞERLENDİRİLE REK ÇALIŞANLAR  a) Olumsuz hava şartlarına ve gerekli hallerde cisim düşmelerine,  b) Zararlı düzeyde gürültüden ve gaz, buhar, toz gibi zararlı dış etkilere,  c) Düşme ve kaymalara,  karşı korunur. 

BARINMA YERLERİ  Barınma, dinlenme ve sosyal amaçlı kullanılan tesisler, yanıcı olmayan ve kolay tutuşmayan malzemeden inşa edilir. Barınma amacıyla çadır ve branda kullanılmaz. Barınma yerlerinin ısıtılmasında, duman, gaz ve yangın tehlikesine karşı gerekli tedbirler alınır, mangal, maltız, açık ateş vb. kullanılmaz. 

İŞYERLERİNDE İŞVEREN VEYA İŞVEREN VEKİLİ TARAFINDAN YÜRÜTÜLECEK İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ  Elliden az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin işveren veya işveren vekili tarafından yürütülebilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.  - Çalışan sayısının elliden az olup olmadığının tespitinde aşağıdaki hususlar dikkate alınır:   a) Aynı işverenin Türkiye genelinde birden fazla tescilli ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerinin olması halinde, iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri üstlenilebilecek işyerlerinin belirlenmesinde Sosyal Güvenlik Kurumundaki tescil kayıtları esas alınır.  b) İşverenden iş alan alt işverenlerce çalıştırılan sigortalıla sigortalılarr çalışan sayısına dâhil edilmez.  c) Mesleki Eğitim Kanunu ile Yükseköğretim Kanunu kapsamındaki öğrenci statüsünde olan çırak ve stajyerler, çalışan sayısının tespitinde dikkate alınmaz.  İşveren veya işveren vekilleri, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yerine getirmek için çalışan başına aylık en

az 10 dakika ayırmak zorundadır.  EĞİTİM KONULARI TABLOSU EĞİTİM KONULARI   1. Genel Konular

a) Çalışma mevzuatı (İşveren ve çalışanların yasal hak ve sorumlulukları ) 1. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 2. İş Kanunu  3. İlgili diğer mevzuat ( 5510 S. SSGSS Kanunu, 6098 S. Borçlar K.vb.)   b) İş sağlığı ve güvenliğinde önleyici yaklaşım   1. Güvenlik kültürü  2. Tehlike ve risk tanımı 3. Risk değerlendirmesi nedir? Nasıl hazırlanır?   4. Risklerden korunma ilkeleri

c) İş kazası ve meslek hastalıkları ile sonuçları   1. İş kazası ve meslek hastalığı tanımı ve bildirimi     2. 3. İş İş kazası kazası ve ve meslek meslek hastalıklarının hastalıklarının raporlanması maliyeti   4. İş kazası ve meslek hastalıklarının hukuki sonuçları  

50

 

 

5. Ramak kala olayların tanımı, raporlanması, çıkarılacak dersler   ç) İş sağlığı ve güvenliği alanında iyi uygulama örnekleri.   2. Sağlık ve Güvenlik Konuları ile Korunma Yöntemleri   a) İşin yürütümü ve çalışma ortamına ilişkin risk faktörleri   1. İş ekipmanları (Makinalar ve el aletleri),   2. Elektrik,

3. Parlama, patlama, yangın ve yangından korunma,  4. Atık yönetimi,  a, 5. Yükleme, Elle kaldırma ve taşım 6. boşaltma, istifleme ve depolama,   7. Fiziksel faktörler (Titreşim, gürültü, termal konfor, radyasyon, aydınlatma, havalandırma vb.),   8. Kimyasal faktörler,   9. Biyolojik faktörler,   10. Ergonomik faktörler,  11. İşyeri bina ve eklentileri,   12. İşyerinde temizlik ve düzen,  13. Ekranlı araçlarla çalışma,   14. Sağlık ve güvenlik işaretleri,   15. Acil durumlar.

b) Bireysel ve organizasyona ilişkin faktörler   1. İş kazalarının sebepleri ve korunma prensipleri, 2. Meslek hastalıklarının sebepleri ve k orunma prensipleri, 3. İlkyardım,  4. Psikososyal risk etmenleri,

5. Kişisel koruyucu donanım kullanımı.   c) Dokümantasyon  1. Risk değerlendirmesi dokümanının hazırlanması,   2. Acil durum planının hazırlanması,   3. İSG eğitimlerinin belgelendirilmesi,   4. Çalışan temsilcisinin görevlendirilmesi. 

ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ  İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tedbir alınmasını isteme, tekliflerde bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsil etmeye yetkili çalışan  ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ SAYISININ NİTELİKLERİ  a)İş yerinin tam süreli daimi çalışanı olması  b)En az 3 yıllık iş deneyiminin bulunması  c)En az ortaokul düzeyinde öğrenim görmüş olması  *Yetkili sendika temsilcisinin çalışan temsilci olarak görev yapması halinde bu nitelikler aranmaz.

ÇALIŞAN TEMSİLCİSİNİN BELİRLENMESİ  2-50 çalışan  1 51-100 çalışan  2 101-500 çalışan  3 501-1000 çalışan  4 1001-2000

2001 ve üzeri 

5 6

*İşyerinde yetkili sendika bulunması hâlinde, işyeri sendika temsilcileri çalışan temsilcisi olarak da görev yapar.  * Birden fazla çalışan temsilcisinin bulunması durumunda baş temsilci, çalışan temsilcileri arasında yapılacak seçimle belirlenir. 

İSGB ve OSGB FİZİKSEL ŞARTLARI  51

 

 

İH

İGU

ODASI

ODASI

ACİL BEKLEME MÜDAHELE /İLK YERİ 

ARŞİV HELA 

YARDIM ODASI

İSGB  OSGB

8 m2  10 m2 

8 m2  10 m2 

OSGB Kurulabilmesi ve hizmet sunabilmesi için 

12 m2  15 m2 

Gerekmez 12 m2 

Gerekmez Gerekir

Tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan en az bir  a) İşyeri hekimi,  b) İş güvenliği uzmanı,  c) Diğer sağlık personeli, istihdamı zorunludur. 

Yasal yükümlülüklere ve işyerinin önleme politikasına uygun, kayıp veya yaralanma oluşturmayacak risk seviyesi   Önleme: İşyerinde yürütülen işlerin bütün safhalarında safhalarında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili riskleri ortadan kaldırmak veya azaltmak azaltmak için planlanan ve alınan tedbirlerin tümü 

Kabul edilebilir risk seviyesi: seviyesi:  

Ramak kala olay: olay:   meydana gelen; çalışan, potansiyeli olduğuİşyerinde halde zarara uğratmayan olay  işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma Risk:  Risk: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimali   Tehlike: Tehlike:  İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyeli

RİSK DEĞERLENDİRMESİ EKİBİ  a) İşveren veya işveren vekili.  b) İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini yürüten iş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri.   c) İşyerindeki çalışan temsilcileri.  ç) İşyerindeki destek elemanları.  d) İşyerindeki bütün birimleri temsil edecek şekilde belirlenen ve işyerinde yürütülen çalışmalar, mevcut veya muhtemel tehlike kaynakları ile riskler konusunda bilgi sahibi çalışanlar.  

RİSK KONTROL ADIMLARI  a) Planlama b) Risk kontrol tedbirlerinin

kararlaştırılması   c) Risk kontrol tedbirlerinin

uygulanması   ç) Uygulamaların Uygulamaların izlenmesi 

RİSK YÖNETİM SÜRECİ  52

 

 

KAYNAKTA KORUMA ORTAMDA KORUMA

KİŞİDE KORUMA 

1 2

Elemine etme ( Eliminasyon, Eliminasyon, Yok etme, Ortadan kaldırma , bertaraf)  İkame etme ( Yerine koyma, Değiştirme, Substitusyon) 

3 4 5 6

Tecrit etme (Yalıtım, kontrol, izolasyon)  Yönetimsel önlemler ( Mühendislik önlemleri, proses)  Topu koruma önlemleri  Bireysel önlemler (KKD) 

KADIN ÇALIŞANLAR  Gece

Normalde

7,5 saat

Turizm, turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti 

7,5 saatten fazla çalışabilir  

çalışması

*Kadın çalışanların gece postalarında çalıştırılabilmeleri için, işe başlamadan önce, gece postalarında çalıştırılmalarında sakınca olmadığına ilişkin sağlık raporu işyerinde  görevli işyeri hekiminden alınır. alınır.   Gebe olduklarının doktor raporuyla tespitinden itibaren doğuma kadar, emziren kadın çalışanlar ise doğum tarihinden başlamak üzere kendi mevzuatlarındaki hükümler saklı kalmak kaydıyla bir yıl süre ile gece postalarında çalıştırılamazlar.  Ancak emziren kadın çalışanlarda bu süre, anne veya çocuğun sağlığı açısından gerekli olduğunun işyerinde görevli işyeri hekiminden alınan raporla belgelenmesi halinde altı ay daha uzatılır.  uzatılır. 

MADEN İŞLERİ  En geç 6 ayda bir olmak üzere düzenli olarak gerekli tatbikatlar yapılır.   -Takip sistemi kayıtları en az bir yıl süreyle saklanır.  - Çalışma gerilimi 42 voltun üzerinde ise, elektrik kaçağı yapabilecek elektrikli aygıtlar ve madeni kısımlar, topraklamayla güvenlik altına alınır.   -Barajların arkasında bulunan oksijen, metan, karbonmonoksit, hidrojensülfür vb. ocak gazları ile sıcaklık ölçümleri 10 günde bir, bir, değişiklik tespit edilmesi halinde sürekli yapılır ve kayıt altına alınır   - Bir patlama olasılığına karşı, patlayıcı madde depolarının karşısına, dirseklerden en az 3 metre derinlikte hız kesici cepler yapılmalıdır.  *Yeraltı deposunda, sıcaklığın 8 dereceden aşağı ve 30 dereceden yukarı olmaması sağlanır.   -Bir kişinin taşıyabileceği patlayıcı madde miktarı 10 kilogramı geçemez. 

53

 

 

- Lağım atıldıktan sonra, elektrikli ateşlemede en az 5 dakika, fitil veya benzeri ateşlemede 1 saat geçmeden ve

yetkili kimseler tarafından dikkatle muayene edilip tehlike kalmadığı bildirilmedikçe ateşleme alanına kimsenin yakınında, ona paralel başka bir delik girmesine izin verilmez.- patlamamış lağım deliğinin en az 30 santimetre yakınında, delinip doldurularak ateşlenir.  - destek elemanı sayısının 10’dan az olduğu ocaklarda en az 10 çalışanın konu ile ilgili eğitim alması sağlanır. Çalışan sayısının 10’dan az olduğu durumlarda bu eğitimi   her çalışanın alması sağlanır. Bu eğitimler; yapılan işin niteliğine uygun olarak ve gerekli teorik ve pratik eğitimleri içerecek şekilde verilir, belgelendirilir ve bu eğitimler her altı ayda bir yenilenir. - yarıçapı en çok 50 kilometre olan alan içinde  bulunan maden işyerleri, merkezi bir yerde, ortaklaşa bir kurtarma istasyonu kurabilirler. GRİZULU MADEN OCAKLARI  Kontrol sondajı—25 m Metan oranı ölçüm--%1 altına düşünceye kadar.  Ölçümler-en geç 10 günde bir  -Taşıma yollarındaki hava içinde patlamaya neden olabilecek miktarda kömür tozu bulunan veya metan oranı % 0.3’ü geçen kömür ocaklarıyla kükürt tozu bulunan kükürt ocaklarında, elektrikli lokomotifler kullanılmaz.   - Taşıma halatıyla kafes -güvenlik katsayısı en az 12 olmalıdır.   -Taşıyıcı halatla kafes arasındaki koşum düzeni, altı ayda en az bir kez  kontrol -* İnsan ve malzeme taşımasında kullanılan kuyularda, lağımlarda, ana nefeslik yollarında, eğimli ve düz yollarda, hava hızı, saniyede 8 metreyi geçmez.  

*Havasında % 19’dan az oksijen, % 2’den çok metan, % 0.5’ten çok karbondioksit, 50 ppm (%0.005) den çok karbonmonoksit ve diğer tehlikeli gazlar bulunan yerlerde gerekli güvenlik önlemleri alınarak mevcut olan tehlikeyi bertaraf etmek amacıyla önleyici faaliyetler ve kurtarma çalışmaları dışında çalışılmaz. *8 saatlik çalışma için müsaade edilen en yüksek hidrojensülfür oranı 20 ppm (% 0,002)’dir.   *Tozların havaya karışmasına engel olacak tedbirler alınmadığı takdirde ocak dışında hava giriş kuyusuna 80 metreden daha yakın eleme ve ayıklama tesisi kurulmaz.   -Genel havasındaki metan oranı % 1,5’i geçen yerlerdeki iletkenlerin ve elektrikli aygıtların gerilimi derhal kesilir ve şartlar düzelmedikçe yeniden verilmez   - Ateşleyici, lağımların doldurulmasından sonra ve ateşlemeden önce ölçümü tekrarlar. Metan oranı % 1’in altındaysa altında ysa lağımlar ateşlenir, üstündeyse % 1’in altına düşünceye kadar ateşleme yapılmaz.   - Uluslararası Elektroteknik Komisyonu IEC ve EN e göre PATLAMA GRUBU I : Metan Kullanılacak taş tozu, olabildiğince   Nem tutmayacak,   Silis içermeyecek,   İçinde % 1,5’dan çok organik madde bulunmayacak ve Sağlığa zararlı etki yapmayacak nitelikte olur . Elle kazı-----3 metre Sağlam arazi—60 derece şev Çöküntülü arazi-45 derece şev  Kaygan sulu arazi—30 derece şev  AYAK

Yeraltı çalışma planları en geç ayda bir  güncelleştirilir ve işyerinde bulundurulur. 

BACA

İki  galeri arasında Sürülen galeri  cephe halinde üretim yapılan yer 

BARAJ

BÜR 

Yeraltında yangın, su, zararlı gaz ve diğer tehlikeleri önleyici engeller 

Yerüstüyle bağlantısı

54

olmayan kuyu

 

 

CEP Galeri,

varagel

VARAGEL ve

vinç dip ve başlarıyla ara katlarında ve ızgaralarda görevli çalışanların ve ateşleme görevlilerinin korunmaları amacıyla serbestçe sığınabilecekleri biçimde yapılan

Dolu araba aşağıya inerken boş arabanın yukarıya çıkmasını sağlayan ve karşılıklı ağırlık esasına göre, eğimli düzey üzerinde fren ve halat kullanılarak yapılan taşıma yeri 

yuvalar

NEFESLİK 

KADEME

Kuyuları ve giriş çıkış yollarıyla yeraltındaki bütün kazıları, bu kazılardan çıkan pasanın çıkartıldığı yatımlı ve düz galerileri, diğer yolları ve üretim yerlerini, çıkarma, taşıma, havalandırma tesislerini, yeraltında kullanılan enerjinin sağlanmasında ve iletilmesinde kullanılan sabit tesisleri, açık işletmelerde giriş çıkış yolları ile tüm maden kazıları, bu kazılardan çıkan pasanın döküldüğü döküm sahaları 

Açık işletmelerde belirli aralık, kot ve eğimlerle meydana

RÖSET 

ŞEV 

Kuyu ve başaşağıların dip ve başlarının katlardaki yatay yollarla olan bağlantı yerleri 

Kademe, alın ve yüzlerindeki eğimi 

LAĞIM 

Ocak havasının giriş Taş içerisinde sürülen galeri ve çıkış yolu

TOPUK

OCAK

GRİZU 

İşletmelerde güvenlik Metanın için bırakılan maden karışımı  kısımlar 

FRENO

havayla

Varagel üzerinde taşımayı sağlayan sistem

MAKİNE EMNİYET  STATİK DENEY KATSAYISI

(a) Manuel çalıştırılan makinalar ve kaldırma aksesuarları: 1,5,  (b) Diğer makinalar: 1,25. 

DİNAMİK DENEY

Katsayı 1,1 

KATSAYISI

Halatın bütünü ve uçları kat sayı 5’tir.  Kaldırma zincirleri katsayı 4’tür.  Tel-halat/halat-halat ucu kombinasyonları kat sayısı 5’e eşittir.   Kaynaklı baklalı zincirler kullanıldığında kat sayı 4’e eşittir.  Dokuma halat veya sapanların  katsayısı 7’ye eşittir.  Bir sapanı oluşturan ve sapanla birlikte kullanılan bütün metalik aksamlar katsayı 4’e eşittir. 

55

getirilen basamak

şeklindeki çalışma yerleri

 

 

MAKİNALARDA ERGONOMİ  - Operatörün fiziksel ölçüleri, kuvveti ve dayanma gücü değişebilirliklerine imkân vermesi,  - Operatörün uzuvlarının hareket için yeterli yerin sağlanması,   - Makina için belirlenen çalışma aralığından kaçınılması,  - Uzun süre dikkati gerektiren izlemelerden kaçınılması,  - İnsan/makina ara yüzünün operatörün öngörülebilir karakteristiklerine uyarlanması uyarlanması 

- İmalatçının ve ilgili olduğunda, yetkili temsilcisinin ticari unvanı ve tam adresi,  - Makinanın tanımı,  - CE İşaretlemesi - Seri veya tip tanımlaması, tanımlaması,  - Varsa seri numarası, 

KUMANDA TERTİBATLARI  - Uygun yerlerde resimli gösterimler kullanılarak açıkça ve görünür ve tanınabilir olmalı,  - Tereddüde mahal vermeden veya zaman kaybına ve belirsizliğe yol açmadan güvenli bir şekilde çalıştırılacak şekilde konumlandırılmalı, konumlandırılmalı,  - Kumanda tertibatının hareketi ile etkisi tutarlı olacak şekilde tasarımlanmalı, tasarımlanmalı,  - Acil durdurma veya uzaktan kumandalı programlama cihazı (teachpendant) gibi bazı kumanda tertibatlarının gerekli olduğu durumlar haricinde, tehlike alanları dışına yerleştirilmeli,  - Kumanda tertibatlarının çalışması ilave risk oluşturmayacak oluşturmayac ak şekilde konumlandırılmalı, konumlandırılmalı,  - Bir tehlike söz konusu olduğunda, istenen hareketin sadece maksatlı bir eylem ile başarılabileceği başarılabileceği şekilde tasarımlanmalı tasarımlanm alı veya v eya korunmalı,  - Öngörülebilir kuvvetlere dayanacak şekilde yapılmalı; kayda değer kuvvetlere maruz olma

- İmalat yılı, yani imalât işleminin tamamlandığı tamamlandığı yıl.  

eğilimindeki acil  durdurma tertibatlarına özel önem gösterilmelidir.

MAKİNALARIN İŞARETLENMESİ İŞARETLENMESİ 

56

 

 

TOKSİK (ZEHİRLİ) GAZLAR 

Klor (Cl2)

Hidrojensülfür (H2S)

BASİT BOĞUCU GAZLAR 

KİMYASAL BOĞUCU GAZLAR 

Amonyak (NH3) Karbonmonoksit (CO) Azot (N2), karbondioksit (CO2) metan (CH4) Etan Propan vb. Karbonmonoksit (CO)

Hidrojensiyanür (HCN) Hidrojensülfür (H2S)Lağım kanallarında, foseptiklerde, eritme tesislerinde bulunur.

TAHRİŞ YAPAN GAZLAR 

Amonyak (NH3) Klor (Cl2) Azotdioksit (NO2)

Kükürtdioksit (SO2) SİSTEMİK ZEHİR ETKİSİ GÖSTEREN GAZLAR 

Ozon (O3) vb Arsin Fosfin Stibinvb

*Alt Patlama Sınırı (LowerExplosion Limit (LEL)): Ortam havasında bulunduğunda, hacimsel olarak patlama oluşturabilecek en az miktardır.  *Üst Patlama Sınırı (UpperExplosion Limit (UEL)): Ortam havasında bulunduğunda, hacimsel olarak patlama özelliğini sürdürebileceği en üst sınırdır.  Solunum Kimyasalların Vücuda Giriş Absorbsiyon (deri veya gözlerden absorbe edilerek)  Yolları  Sindirim (yiyerek, içerek) 

KİMYASAL İSMİ-TİCARİ ( HALK ARASINDAKİ) İSMİ 

benzen-benzol, benzin-gazolin, etil alkol-etanol-alkol, hidrojen bromür-bromik asit, hidrojen klorür-hidroklorik asit- tuz ruhu, nitrik asit-kezzap, kerosen-gazyağı,  nitrojen oksit-azot oksit, sodyum hidroksit- kostik soda

57

 

 

58

 

 

59

 

 

IARC KANSER YAPICI MADDELER SINIFLANDIRMASI SINI FLANDIRMASI Grup 1:  Kesin kanserojen maddeler, Grup 2a: Muhtemel kanserojenler, Grup 2b: Şüpheli (olası) kanserojenler, Grup 3:  Kansere neden olmayanlar (İnsandaki kanserojenik etkileri önünden

sınıflandırılabilir olmayanlar) ve Grup 4:  Henüz sınıflandırılmayanlar (insanda kanserojenik etkisi olmayanlar)

60

 

 

PESTİSİT ÇEŞİTLERİ  İnsektisit : Böcek, haşerelere karşı kullanılan ilaçlardır.  Fungusit : Funguslara (Mantar) karşı kullanılan ilaçlardır.  Herbisit : Yabancı otlara karşı kullanılan ilaçlardır.  Mollusit : Yumuşakçalara karşı kullanılan ilaçlardır.  Rodentisit : Kemirgenlere karşı kullanılan ilaçlardır.  Nematisit : Nematotlara karşı kullanılan ilaçlardır.  Akarisit : Akarlara karşı kullanılan ilaçlardır. 

SRC1 SRC2 SRC3 SRC4 SRC5

Uluslararası yolcu taşıma  Yurt içi yolcu taşıma  Uluslararası eşya-kargo taşımacılığı  Yurt içi eşya-kargo taşımacılığı   Tehlikeli madde taşımacılığı taşımacılığı 

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN İŞYERLERİNDE KULLANILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK  Bu Yönetmelik, aşağıda belirtilen kişisel koruyucu donanımları kapsamaz.  

a) Özel olarak çalışanın sağlığını ve güvenliğini korumak üzere yapılmamış sıradan iş elbiseleri ve üniformalar,  b) Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetlerinde kullandıkları ekipman,  c) Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı gibi kamu düzeninin sağlanmasına yönelik kurumların faaliyetlerinde kullandıkları kişisel koruyucular,  ç) Kara taşımacılığında kullanılan kişisel koruyucular,  d) Spor ekipmanı,  e) Nefsi müdafaayı müdafaayı veya caydırmayı hedefleyen ekipman,  f) Riskleri ve istenmeyen i stenmeyen durumları durumları saptayan ve ikaz eden taşınabilir cihazlar. 

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM YÖNETMELİĞİ’NE GÖRE KKD NEDİR?  1) Çalışanı, yürütülen işten kaynaklanan, sağlık ve güvenliği etkileyen bir veya birden fazla riske karşı koruyan, çalışan tarafından giyilen, takılan veya  tutulan, bu amaca uygun olarak tasarımı yapılmış tüm alet, araç, gereç ve cihazlar   2) Kişiyi bir veya birden fazla riske karşı korumak amacıyla amacıyla üretici tarafından bir bütün haline getirilmiş cihaz, alet veya malzemeden oluşmuş donanım  3) Belirli bir faaliyette bulunmak için korunma amacı amacı olmaksızın taşınan veya giyilen donanımla birlikte kullanılan, ayrılabilir veya ayrılamaz nitelikteki koruyucu cihaz, alet veya malzeme

4) Kişisel koruyucu donanımın rahat ve işlevsel bir şekilde çalışması için gerekli olan ve sadece bu tür donanımlarla donanımlarla kullanılan değiştirilebilir parçalar 

61

 

 

TÜM KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR  1) Kendisi ek risk oluşturmadan oluşturmadan ilgili riski ri ski önlemeye uygun olur.  2) İşyerinde var olan koşullara uygun olur.   3) Kullananın ergonomik gereksinimlerine ve sağlık durumuna uygun olur.  4) Gerekli ayarlamalar yapıldığında kullanana tam uyar.  5) Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği kapsamına giren ürünlerde uygun şekilde CE işareti ve Türkçe kullanım kılavuzu bulundurur. 

FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ  1 2 3

4 5 6

Gürültü  Titreşim  Termal Konfor a-Havanın Sıcaklığı  b-Nem (Bağıl, mutlak)  c-Hava akımı (Havalandırma)  d-Termal radyasyon Aydınlatma 

Radyasyon (İyonize ve noniyonize)  Basınç ( Alçak ve yüksek)  GÜNDE YEDİ BUÇUK SAATTEN DAHA AZ ÇALIŞILMASI GEREKEN İŞLER 

a) Su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işler (iniş, çıkış, geçiş dâhil):   1) 20-25 (20 hariç) m. derinlik veya 2-2,5 (2 hariç) kg/cm2 basınçta 7 saat.   2) 25-30 (25 hariç) m. derinlik veya 2,5-3 (2,5 hariç) kg/cm2 basınçta 6 saat.  3) 30-35 (30 hariç) m. derinlik veya 3-3,5 (3 hariç) kg/cm2 basınçta 5 saat.   4) 35-40 (40 hariç) m. derinlik veya 3,5-4 (3,5 hariç) kg/cm2 basınçta 4 saat.   5) Dalgıçlar için bu süreler, 18 metreye kadar 3 saat, 40 metreye kadar olan derinliklerde 1/2 saattir. b) Cıva işleri:  1) Cıva izabe fırınlarında görülen işler 6 saat.  2) Elementer cıva bulunan ocaklarda görülen işler 6 saat.   c) Kurşun işleri:  Kurşun izabe fırınlarının teksif odalarında biriken kuru k uru tozları kaldırma işleri 4 saat.  ç) Karbon sülfür işleri:  Karbon sülfürden etkilenme tehlikesi bulunan işler 6 saat.  d) İnsektisitler: İnsektisitler:  Karbamatlı Karbama tlı ve organik fosforlu insektisitlerin yapımı, paketlenmesi, çözelti olarak hazırlanması ve uygulanması işleri 6 saat. 

62

 

 

I.TANZİMAT ÖNCESİ  1766 Kütahya Fincancılar Sözleşmesi Bazı Kaynaklarda İlk Toplu İş Sözleşmesi Diye Geçiyor.  Lonca (Orta Sandığı – Teavün Sandığı)  II.TANZİMAT VE MEŞRUTİYET MEŞRUTİYET DÖNEMİ  1845 Polis Nizamnamesi

1865 Dilaver Paşa Nizamnamesi  1869 Maadin Nizamnamesi 1871 Ameleperver Cemiyeti

1895 Osmanlı Amele Yardımlaşma Cemiyeti  III. CUMHURİYET DÖNEMİ 1921 Ereğli Havza-ı Fahmiye Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik Kanun  1923 İktisat kongresi  1926 Borçlar Kanunu  1930 Umumi Hıfzıssıha Kanunu 1936 3008 Sayılı İş Kanunu 

BİLİM ADAMI 

YAPTIĞI FAALİYET 

HİPOKRATES 

İlk kez kurşunun zararlı etkileri üzerinde durmuş, kurşun koliğinden söz ederek onu tanımlamış, aynı zamanda halsizlik, görme bozuklukları ve felçler ile kurşuna maruziyet arasında ilişki bulunduğuna dikkat çekmiştir.  Zehirleri bitkisel, hayvansal ve mineral kaynaklı olmak üzere kökenine göre üçe ayırmış ve bu ayrım yüzyıllar boyunca kullanılmıştır  Demircilerde görülen göz hastalıklarının işten kaynaklandığını, sürekli ayakta çalışanlarda varis oluşabileceğini açıklamıştır  Çalışma ortamındaki tehlikeli tozlara karşı çalışanların maske yerine geçmek üzere başlarına torba geçirmelerini önermiştir  Dünyada ilk minerolojibilgini olarak bilinmektedir. “De Re Metallica” isimli kitabında, Madencilerde ortaya çıkan hastalıkları tanımlamış, bunlara karşı korunma önlemlerini anlatmış, toza karşı maden ocağının havalandırılmasından, havalandırılmasından, iş kazalarından ve korunma yöntemlerinden söz etmiştir.  Madencilerde ve baca temizleyicilerinde meslek hastalıkları saptamış, bu gün pnömokonyoz diye bilinen kronik akciğer hastalıklarının klinik tablosunu çizmiş ve "meslek hastalıkları riskinin artması, endüstriyel gelişmenin sonucudur’’ demiştir.Modern toksikolojinin başlangıcı sayılmaktadır.  İlk iş yeri hekimliği kitabı olan “De MorbisMetallici”i yazmıştır.    İş sağlığının babası iş sağlığının kurucusu sayılmaktadır.    Epidemiyoloji profesörüdür.    De MorbisArtificumDiatribakitabının adıdır.    Hastalara sorulan gelenekselleşmiş gelenekselleşmiş sorulara işçi sağlığı ve iş güvenliği ilkesini eklemiştir. Bu ilke, kişinin karşılaştığı etkenlerin bilinmesi ile sonuca kolayca ulaşılmasını sağlamıştır.   İş yerlerindeki çalışma ortamından ortamından kaynaklanan olumsuz koşulların  düzeltilmesi ile iş veriminin artacağını ileri sürmüştür.    İş yerlerinde işçinin çalışma şeklinin, iş-işçi uyumunun sağlık ve iş verimi

DİOSCORİDES  JUVENAL

PLİNİ  AGRICOLA

PARACELSUS





BERNARDİNO RAMAZZİNİ 









üzerindeyüzyılda etkili olduğu düşüncesini ortaya koyarak ergonomi ilkelerini daha on yedinci açıklamıştır. açıklamıştı r. 

63

 

 

PERCİVAL POTT

TİSSOT  ROBERT OWEN

TAYLOR

VAUBAN VE BELİDOR 

PATİSSİER 

Baca temizleme işinde çalışanların kanser hastalığına yakalanmaları konusunda yaptığı çalışmalar ve fabrikalarda baca temizleme işlerinde çocuk işçi çalıştırılması nedeniyle Baca Temizleyicileri Kanunu çıkarılmıştır. Strokom kanseri teşhisi koymuştur. İlk defa hastanelerde meslek hastalıklarının tedavi edilmesi için özel bölümler kurulmasını önermiştir.  İskoçya'daki fabrikasında on yaşının altında kimseyi çalıştırmadan, çalışma saatini azaltarak, gençler ve yetişkinler için eğitim programları hazırlaya hazırlayarak rak ve işyerindeki çevre   koşullarını düzelterek iş ticari başarısının devam ettiğini göstermiştir. Bilimsel yöntemlerle analizi çalışmaları yapmıştır. Çalışanların becerilerini artırmak ,işin daha verimli yapılmasını sağlamak üzerine çalışmıştır. İnsan fizyolojisi ile yapılan iş arasındaki ilişkiye yönelik çalışmaları olmuştur. Çok ağır işlerin işçileri yıprattığı ve meslek hastalıklarına yol açtığını bu nedenle de iş verimini artırmak için işlerin iyi organize edilmesi gerektiğini söylemişlerdir. 

Fabrikalarda iş kazası ve meslek hastalıklarıyla ilgili istatistiki verilerin toplanmasına çalışmış, hastalık veya kaza nedeniyle meydana gelen ölüm ve sakatlıkları incelemiştir.  

MİCHEL SADLER 

1832 yılında parlamentoya yeni bir yasa önerisi getirmiş ve 1833 yılında “Fabrikalar Yasası” adı altında yürürlüğe girmesini sağlamıştır. Bu yasa ile fabrikaların denetimi için müfettiş atanması zorunlu kılınmış, 9 yaşın altındaki çocukların işe alınması ve 18 yaşından küçüklerin ise 12 saatten fazla çalıştırılmaları yasaklanmıştır. 

THOMAS LEGGE BUTLIN

Kurşun zehirlenmesi gibi şarbonun da meslek hastalığı olduğunu ileri sürmüştür.  Gençlerde görülen skrotum ve cilt kanserlerinin nedeni olarak kömür katranı, madeni yağları tanımlamıştır.  Boya sanayinde mesane kanserinin çokluğuna dikkati çekmiş ve hastalığı tanımlamıştır.  Ayakkabıcılar üzerindeki istatistiki çalışmaları sonucunda benzen'in lösemiye yol açtığını ortaya çıkarmıştır.  *İş kazasına uğrayanlara tazminat ödenmesi ilk olarak Almanya’da uygulanmaya başlanmıştır. 

RHEN Prof. Dr. Muzaffer AKSOY 

BAZI İLKLER 

*İş sağlığı ve güvenliği alanında bilimsel anlamdaki ilk gelişmeler İtalya’da ortaya çıkmasına rağmen konunun gelişimi İngiltere’de olmuştur.  Dilaver Paşa Nizamnamesi

Maaddin Nizamnamesi

Mecelle

100 maddeden oluşan Nizamname günlük çalışma süresini 10 saat olarak belirlemiştir, işçilere çalışma süresinin dışında dinlenme süresi verilmesini, işçilere yatacak yer sağlanmasını, işçi ücretlerinin öncelikli olarak ödenmesini ve işe hazır bekleyen işçilere çalıştırılmasalar bile ücret ödenmesini düzenlemiştir. İşçilerin önemsiz sayılabilecek hastalıklarının madenlerde bulundurulacak doktor tarafından tedavi edilmesi belirtilmiştir. Hastalık, iş sözleşmesinin sona ermesinin nedeni sayılmıştır. Nizamnamede, Nizamnam ede, iş kazalarından söz edilmemiştir ve bunlara  karşı önlem alınması üzerinde durulmamıştır.  Madenlerde zorla çalıştırma sistemi tamamıyla ortadan kaldırılmıştır. Nizamnamede, mühendislere kazaların önlenmesi için gerekli önlemleri alma ve bu amaçla ihtiyaç duyulan araç ve gereci idareden isteme hakkı verilmiştir. Kazaların idareye bildirilmesi, madenlerde doktor ve eczane bulundurma yükümlülüğü getirilmiş, iş kazasına uğrayan işçilere ve ailelerine işveren tarafından tazminat ödenmesi, iş kazasında kusurlu bulunan işverenlerin para cezası ile cezalandırılması gibi düzenlemeler yapılmıştır.  Türkiye’nin ilk medeni kanunu olan Mecelle’de, iş sağlığı ve güvenliği alanında işçinin, işverenin kusuruyla zarara uğraması halinde işverene bu zararı tazmin yükümlülüğü getirilmiştir.

64

 

 

Ereğli

10 Eylül 1921 tarih ve 151 sayılı yasadır. Bu yasa ile kömür işçilerinin çalışma

HavzaiFahmiyesi Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik 

koşullarının düzeltilmesine yönelik hükümler getirilmiştir. Ayrıca bu yasa ile İhtiyat ve Teavün Sandığı adıyla yardımlaşma sandıkları kurulmasını ve bunların Amele Birliği içinde birleştirilmesi öngörülmüştür. Yine bu yasa ile hastalık ve iş kazaları durumlarında gerekli yardımların yapılması sağlanmıştır.151 sayılı Yasa ile kömür işçilerinin çalışma koşullarının düzeltilmesine yönelik hükümler getirilmiştir.  CUMHURİYETİN İLANINDAN SONRASI 

*1921 yılındaki Ereğli Havzai  Fahmiyesi Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik Kanun ile madenlerde 18 yaşından küçük olanların çalıştırılması yasaklanmış, günlük çalışma süresi 8 saatle sınırlandırılmıştır. Maden işleten işverenler hastalanan veya kazaya uğrayan işçileri tedavi ettirmek, madenin etrafında hastane, eczane ve hekim bulundurmak zorundadırlar. * 1924 tarihli ve 394 sayılı Hafta Tatili Kanunu,1935 tarihli ve 2739 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun yürürlüğe girmiştir. *1926 yılında yürürlüğe giren Borçlar Yasası’nın 332. maddesi işverenin iş kazaları ve meslek hastalıklarından doğan hukuki sorumluluğunu getirmiştir.   *1930 tarihli ve 1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu’nda, çalışma hayatında kadınların ve çocukların  korunması, en az 50 işçi çalıştırılan iş yerlerinde hekim bulundurulması zorunluluğu, belirli büyüklükteki iş yerlerinde revir ya da hastane yapılması söylenmiştir. söylenmiştir. *1936 tarih ve 3008 sayılı iş kanunu ilk iş kanunudur. Kanunun uygulanması için çok fazla tüzük çıkarılmıştır.  *1945 tarihinde ise Çalışma Bakanlığı kurulmuştur. 4792 sayılı İşçi Sigortaları Kurumu ve sonrasında 4772 sayılı iş kazalarıyla Meslek hastalıkları ve analık sigortaları kanunu yürürlüğe girmiştir.   *1580 sayılı Belediyeler Yasası’na göre iş yerlerinin işçi sağlığı ve iş güvenliği yönünden bazı açılardan denetlenmesi görevi belediyelere verilmiştir.  *1964 yılında 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu yürürlüğe girmiştir.2006 yılında ise 5510 yürürlüğe girmiştir.  *3008 sayılı İş Yasası’nın yerine 1967 yılında 931 sayılı İş Yasası çıkarılmıştır.  *1971 yılında 1475 sayılı İş Yasası (İş Kanunu) yürürlüğe konulmuştur.1475 sayılı İş Yasası’nın 74. maddesi sağlık ve güvenlik ile ilgili tüzüklerin hazırlanmasını öngörmüştür. *2003’de ise 4857 sayılı iş kanunu yürürlüğe girmiştir.  *2012 tarihine kadar ülkemizdeki iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili düzenleyici hükümler 4857 sayılı İş Kanunu bünyesinde yer almakta iken 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile beraber mevzuatımızda müstakil bir İSG yaklaşımına yer verilmiştir. 

65

 

 

GÜVENLİK KÜLTÜRÜNÜN ÖZELLİKLERİ  1)Güvenlik kültürü, grup veya daha üst seviyelerde, örgütün bütün üyeleri veya bütün grup tarafından paylaşılan değerleri ifade eden bir kavramdır. 2)Güvenlik kültürü, bir örgütteki formel güvenlik sorunlarıyla da ilgilidir. Ancak sadece yönetim ve denetim sistemleriyle de sınırlı değildir. 3)Güvenlik kültürü, bir organizasyondaki organizasyondaki her seviyedeki çalışanların katılımı üzerinde durmaktadır. 4)Güvenlik kültürü, örgüt üyelerinin işteki davranışını etkiler. 5)Güvenlik kültürü,bir genellikle ödül sistemleri vekazalardan güvenlik performansı performans ı arasındaki de yansıtır. 6)Güvenlik kültürü, organizasyonda olaylardan, ve hatalardan öğrenmeihtimali ve gelişmeyle ilgili gönüllülüğü yansıtır. 7)Güvenlik kültürü, değişime karşı oldukça dayanıklı, sabit ve dirençlidir.  

GÜVENLİK KÜLTÜRÜ OLGUNLAŞMA MODELİ Fleming  (2000) tarafından Fleming tarafından geliştirilen bu modele göre güvenlik kültürü en alt seviyeden en üst seviyeye kadar 5 aşamadan aşamadan oluşan oluşan süreçtir. Bu modelin güvenlik kültürü oluşturma süreci ve her bir sürecin kendi içinde özellikleri Şekilde görülmektedir. görülmektedir. Model sırasıyla önceki seviyedeki seviyedeki zayıflıkların ortadan ortadan kaldırılması ve güçlendirilmesi üzerine temellendirilmiştir. Bu nedenle örgütün bir seviyeyi atlaması tavsiye edilmemektedir. edilmemektedir. Örneğin, Örneğin, ikinci seviye olan yönetme yönetme aşamasından aşamasından üçüncü üçüncü seviye olan katılma aşamasına geçmeden önce, yöneticilerin güvenliğe yönelik bağlılıklarını bağlılıklarını geliştirmesi geliştirmesi ve ilk düzey çalışanları, güvenlikle ilgili süreçlere dâhil etme ihtiyacını anlaması örgüt için önemlidir. Bu modele göre örgütü güvenlik performansı her bir seviye arttıkça artmaktad artmaktadır. ır. Buna göre işyerleri en zayıf güvenlik performansını “ortaya çıkma” evresinde gösterirken, en yüksek performans düzeyine “sürekli iyileştirme” evresinde ulaşmaktadır. 

KARŞILIKLI GÜVENLİK KÜLTÜRÜ MODELİ Bu model Cooper Cooper   tarafından ortaya konulmuştur. Model, subjektif iç psikolojik faktörler,

gözlemlenebilir güvenlikle ilgili davranışlar ve objektif durumsal özellikler olmak üzere üç bileşenden oluşmaktadır. İç psikolojik psikolojik faktörler (örneğin, (örneğin, tutumlar ve algılar) anketler yardımıyla, güvenlikle ilgili  davranışlar, davranışsal davranışsal güvenlik niyetlerinin bir parçası olarak geliştirilen kontrol listeleri ile ve durumsal özellikler ise, güvenlik yönetim sistemi denetim ve kontrolü ile değerlendirilebilir. Her üç  bileşenin  kendi içlerinde değerlendirilmesi güvenlik kültürünün kültürünün farklı farklı örgütsel seviyelerde sayısallaştırılabilmesine sayısallaştırılabilmesine imkân sağlamaktadır. Ayrıca bu  model, örgütlere kendilerini diğer iş birimleri veya örgütlerle karşılaştırmaları karşılaştırmala rı için bir referans çerçevesi sağlamaktadır. 

Güvenliğe Yönelik Tutumların Tasarım Modeli Bu model temel olarak olarak organizasyonda güvenlikle güvenlikle ilgili tutumları 4 temel kategori kategori altında incelemektedir: incelemektedir: 1-Donanım: Güvenlik donanımı ve fiziksel tehlikeler. 2-Yazılım: Kurallar ve prosedürler, mevzuat, güvenlik yönetimi ve politikası.

66

 

 

3-İnsan/Personel: Çalışanlar, denetleyiciler, yönetim, güvenlik kurulu, uzmanlar, otoriteler, sendikalar

gibi bütün gruplar. 4-Riskler: Riskli davranış ve onun düzenlenmesi. Bu model güvenliğe yönelik düzenlemelerin etkinliğinin değerlendirilmesini, bireysel sorumlulukla yapıcı inanç gelişimini ve iş çevresi güvenliğinin  değerlendirilmesini içerir.  TOPLAM GÜVENLİK KÜLTÜRÜ MODELİ Geller  tarafından Geller model, Şekildeki gibi insan, çevre ve davranış arasında interaktif ve dinamik bir “güvenlik üçgeni”geliştirilen üzerine vurgu yapmaktadır

Toplam güvenlik kültürü modeli, çevresel faktörleri (örneğin; ekipman, araçlar, fiziksel düzen ve sıcaklık), kişisel faktörleri (tutumlar, inançlar ve kişilikler) ve davranışsal faktörleri (güvenli ve güvensiz iş uygulamaları, diğer çalışanların güvenliğine güvenliğine ilgi gösterme) gösterme) içerir. Bu üç faktörün faktörün dinamik dinamik ve interaktif yapısından dolayı, bir faktördeki değişim diğer iki faktör üzerinde de etkili olmaktadır. olmaktadır. Örneğin; yaralanma ihtimalini azaltan davranışlar (özellikle bu davranışlar gönüllü bir şekilde yapılıyorsa) çevresel değişimi ve güvenli davranışlarla tutarlı tutumların üretilmesini gerektirir. Bu modele göre toplam güvenlik kültürünün sağlanmasında sağlanma sında şu 10 prensip önem arz etmektedir: 1.Kültür güvenlik sürecini yürütmelidir. 2.Davranış temelli ve kişi temelli faktörler başarıyı belirlemektedir. 3.Çıktılar üzerinde değil süreç üzerinde odaklanılır. 4.Sonuçlar tarafından motive edilmiş ve aktifleştirmelere yönelik davranışlar söz konusudur. 5.Başarısızlıklardan sakınma üzerine değil, süreç başarısı üzerine odaklanılır. 6.Güvenli davranışlara yol gösterici gözlem ve geribildirim vardır. 7.Davranış ve kişi temelli koçluk yolu ile etkin bir geribildirim sağlanır. 8.Gözlem ve koçluk, sürece yönelik aktif ilgide anahtar bir rol oynar. 9.Benlik algısı, ait olma ve güvenliğe yönelik yetkilendirme vardır. 10.Vardiya güvenliği bir öncelik olmaktan ziyade bir değerdir. Berends’in Güvenlik Kültürü Modeli Bu modelde modelde güvenlik kültürüyle ilgili bütün kavramlar, kavramlar, normlar normlar ve inançlar olmak üzere temelde iki başlık altında sınıflandırılmaktadır. sınıflandırılmaktadır. Normlar; bireysel, etkileşimsel, etkileşimsel, örgütsel normlar olarak alt alt kategorilere ayrılmakta ve bu kategorilerin her biri kendi içinde alt bölümlere ayrılmaktadır. Diğer taraftan inançlar da, güvenlik kontrol edilebilirliği, kaza sebepleri, insan doğası gibi alt başlıklara ayrılmaktadır.  

67

 

 

KAZA SEBEP TEORİLERİ 

1

Domino Teorisi

Kalıtsalhatası ve Sosyal Çevre    Kişinin Güvensiz hareket ve koşullar Kaza Yaralanma

2 3 4 5 6

İnsan Faktörü Teorisi  Kaza-Olay Teorisi Kombinasyon Teorisi Epidemiyoloji Teorisi Sistem Teorisi

KAZALARIN TEMEL NEDENLERİ (4M)  Man (İnsan):Hatalara neden olan insan faktörü   Machine (Makine):Uygun olmayan koruyucusuz makine ve ekipman gibi fiziksel faktörler  Media( ortam-çevre):Bilgi bilgilendirme çalışma metotları ve çevresel faktörler)   Management(Yönetim):  Yönetimsel faktörler  

TEHLİKELİ HAREKETLER - DURUMLAR  TEHLİKELİ HAREKETLER(%88) HAREKETLER(%88)  Tehlikeli hareket tamamen çalışanlara bağlı ve iş kazası yaptıran durumlardır (Kişinin bilgisizliği, tecrübesinin yetersizliği, dikkatsiz olması, o andaki psikolojik durumu, bana bir şey olmaz düşüncesi vb.  -Tehlikeli davranışa karşı her türlü teknik tedbir alınmışsa kaza ihtimali sıfır olacaktır  1-  Emniyetsiz çalışma (vaziyet alma)  2-  Gereksiz şekilde hızlı çalışma  3-  Emniyet donanımını kullanılmaz hele getirme   getirme 4-  Alet ve makineleri tehlikeli şekilde kullanma   kullanma 5-  Emniyetsiz taşıma, yükleme, istifleme yapma   yapma 6-  Tehlikeli yerlerde çalışma  7-  Şaşırma, kızgınlık, üzgün, telaş, şakalaşma  8-  KKD kullanmama  kullanmama 

TEHLİKELİ DURUMLAR(%10) DURUMLAR(%10)  Tehlikeli durum ise daha çok işyerinin olumsuz şartlarına (kullanılan aletve makinelerden gibi) çok az bir kısmı da çalışanlara bağlı durumlardır   -Tehlikeli durumun olduğu bilinen bir ortamda

çok dikkatli davranılır ve hiçbir riskli davranışta bulunulmazsa kaza ihtimali de çok düşük olur  1 - Kusurlu alet, makine, teçhizat kullanma, 2- Emniyetsiz yapılmış alet-makineler 3- Yetersiz ve bakımsız bina, alet ve makine  4- Yetersiz ve/veya fazla aydınlatma  5- Yetersiz ve/veya havalandırma  6- Kkd’lerin olmaması nedeniyle kullanmam kullanmamaa  7- Emniyetsiz yöntem ve şartlar  8-Uygun olmayan kkd kullanma

68

 

 

*WHO ya göre İş sağlığı-----F Fiziksel, ruhsal ve sosyal iyilik hali İş Güvenliği: İş yerlerini, y erlerini, işin yürütümü

nedeniyle oluşan tehlikelerden ve sağlığa zarar verebilecek koşullardan arındırarak, daha iyi bir çalışma ortamı sağlamak için yapılan sistemli çalışmalardır. * WHO iş kazası: “Önceden planlanmamış, çoğu zaman yaralanmalara, makine ve teçhizatın zarara uğramasına veya üretimin bir süre durmasına yol açan olay” *ILO ise iş kazası “Belirli bir zarar veya yaralanmaya yol açan, önceden planlanmamış beklenmedik bir olay”   * 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği Kanunu göre iş kazası İş yerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya y a da bedenen özre uğratan olay.   KAZASI ASI İş kazası (5510 sayılı sayılı Kanun 13. maddesi)  SGK’YA GÖRE İŞ KAZ * Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,  * İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,  * Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın yapmaksızın geçen zamanlarda, zamanlarda,  * emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çoc çocuğuna uğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,  * Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında 

69

 

 

İŞ KAZASI SIKLIK HIZI  Bir takvim yılında çalışılan 1.000.000 iş sattine karşılık kaç kaza olduğunu gösterir  İş kazası sıklık hızı=[İKS/(PTEGS*8)]X1. hızı=[İKS/(PTEGS*8)]X1.000.000 000.000  İKS= İş kazası sayısı  PTEGS*8= Bir yıl içindeki toplan çalışılan saat  İŞ KAZALARI AĞIRLIK HIZLARI  * İŞ KAZALARI AĞIRLIK HIZLARI  - I.YÖNTEM: Bir takvim yılında çalışılan 1.000.000 saatte kaç iş gününün iş kazası nedeniyle kaybedildiğini gösterir  İş kazası ağırlık hızı= (TGK/(PTEGS*8))*1.00 (TGK/(PTEGS*8))*1.000.000 0.000 

II. YÖNTEM= Çalışılan her 100 saatte kaç saatin kaybedildiğini gösterir. Formülü aşağıdaki gibidir.  İş kazası ağırlık hızı= (((TGK)/(PTRGS))*1 (((TGK)/(PTRGS))*100 00  TGK: İş kazası sonucu toplam gün kaybı  TGK= (Geçici iş göremezlik süreleri)+(Sürekli iş göremezlik dereceleri toplamı*75)+(ölüm toplamı*75)+(ölüm vak’a sayısı*7500) PTEGS= Toplam prim tahakkuk eden gün sayısı  PTEGS, HER GÜN İÇİN 8 Saatlik tam çalışma ile çarpılarak tüm sigortalıların bir yıl içinde toplam çalışma saati bulunur. 

KRİSTAL YAPIDA SİO2 ÇEŞİTLERİ 

ASBEST ÇEŞİTLERİ 

1-Kuvars 2-Tridimit

Asbest : 1) Aktinolit Asbest 2) Antofilit Asbest

3-Kristobaliti

3) Grünerit Asbest (Amosit) 4) Krizotil 5) Krosidolit 6) Tremolit Asbest

TOZA BAĞLI HASTALIKLAR  İnorganik Toza bağlı 

Silikozis Asbestozis

Antrakozis (KİP)  Organik toza bağlı 

Siderosizvb Bisinozis Bagasozis vb

70

 

 

Renk 

Anlamı veya Amacı 

Talimat ve Bilgi 

Kırmızı 

Yasak işareti 

Tehlikeli hareket veya davranış 

Tehlike alarmı  Yangınla mücadele ekipmanı 

Dur, kapat, düzeneği acil durdur, tahliye et  Ekipmanların yerinin gösterilmesi ve tanımlanması   Dikkatli ol, önlem al, kontrol et   Özel bir davranış ya da eylem  Kişisel koruyucu donanım kullan 

Sarı Mavi (1) 

Yeşil 

Uyarı işareti  Zorunluluk işareti  Acil çıkış, ilk yardım işareti 

Kapılar, çıkış yerleri ve yolları,  ekipman, tesisler

Tehlike yok

Normale dön 

(1) Mavi:

Sadece dairevi bir şekil içinde kullanıldığında emniyet rengi olarak kabul edilir. 

(2) Parlak turuncu:

Emniyet işaretleri dışında sarı yerine kullanılabilir. Özellikle zayıf doğal görüş şartlarında floresan özellikli bu renk çok dikkat çekicidir. 

71

 

 

SABİT VE KALICI İŞARETLER  1. Sabit ve kalıcı işaret levhaları; yasaklamalar, uyarılar ve yapılması zorunlu işler ile acil kaçış yollarının ve ilk yardım bölümlerinin yerlerinin belirtilmesi ve tanınması için kullanılacaktır.  Yangınla mücadele ekipmanının bulunduğu yerler, işaret  levhası ve kırmızı renkle kalıcı şekilde işaretlenecektir.  2. Konteynır ve borular üzerindeki işaretler 3. Engellere çarpma veya düşme riski olan yerler, işaret levhası ve güvenlik rengi ile kalıcı şekilde belirlenecektir.  4. Trafik yolları güvenlik rengi ile kalıcı olarak işaretlenecektir.  Aynı Derecede Etkili İse, Aşağıdaki İşaretlerden Herhangi Biri Kullanılabilir   –  Engel veya düşme tehlikesi olan yerlerde; işaret levhası veya güvenlik rengi   – Işıklı işaret, sesli sinyal veya sözlü iletişim  – El işaretleri veya sözlü iletişim 

GEÇİCİ İŞARETLER  1. Gerekli hallerde ve işaretlerin birlikte ve birbirinin yerine kullanılma imkanı da dikkate alınarak; tehlike sinyali vermek, gerekli önlemlerin alınması için ilgili kişinin çağrılması ve çalışanların acil tahliyesi için ışıklı işaretler, sesli sinyaller ve/veya sözlü iletişim kullanılacaktır.  2. Gerekli durumlarda, tehlikeye yol açabilecek ya da tehlikeli manevralar yapan kimseleri yönlendirmek için el işaretleri ve/veya sözlü iletişim kullanılacaktır. 

Aşağıda belirtilen işaretler birlikte kullanılabilir    – Işıklı işaret ve sesli sinyal   – Işıklı işaret ve sözlü iletişim  – El işaretleri ve sözlü iletişim

Görülmesini veya işitilmesini zorlaştıracak veya engelleyecek, aynı türden bir başka emisyon kaynağının bulunması   önlenecek, özellikle; 1. Çok sayıda işaret birbirine çok yakın bir şekilde yerleştirilmeyecektir.  72

 

 

2. Karıştırılma ihtimali olan iki ışıklı işaret aynı anda kullanılmayacaktır.  3. Işıklı bir işaret bir diğer ışıklı işaretin çok yakınında kullanılmayacaktır.  4. Birden fazla sesli sinyal aynı anda kullanılmayacaktır. kullanılmayacaktır.  5. Çok fazla ortam gürültüsü olan yerlerde sesli sinyal kullanılmayacaktır.  ENGELLER VE TEHLİKELİ YERLERDE KULLANILAN İŞARETLER  1. Engellere çarpma, düşme ya da nesnelerin 3. Sarı–siyah ya da kırmızı–beyaz şeritler yaklaşık olarak 45 düşme tehlikesinin yerlerçalışmaları i le işletme derece açıyla ve aynı büyüklükte boyanır.  ile tesisleri içinde bulunduğu çalışanların esnasında dolaştıkları bölgeler, birbirini takip eden sarı ve siyah ya da kırmızı ve beyaz renk şeritleriyle işaretlenir.  2. İşaretlerin boyutu, engelin ya da tehlikeli bölgenin büyüklüğü ile orantılı olur. 

A TİPİ KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ  Sürekli hareket eder.  Hızlı yürür.  Hızlı yer. 

B TİPİ KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ  Zaman ile ilgilenmez. Sabırlıdır. 

Eğlenmek için oyun oynar.

Hızlı konuşur.  Sabırsızdır.  İki şeyi aynı anda yapar.  Başarıyı, miktarı ile ölçer.  Rekabeti sever.

Zaman baskısını hisseder.

MALZEME MUAYENESİ  Tahribatsız Muayene 

Tahribatlı Muayene 

Ultrasonik muayene Penetrent

Çekme testi 

Manyetik Partiküller 

Yorulma Sertlik

Radyografi

Çentik darbe 

Eddy Akımları 

Burulma

Eriksen Çökertme  Metalografi

Tahribatsız Muayene Yöntemleri (MEGEP’e göre)  Gözle muayene  Penetran Sıvı ile muayene  Ultrasonik muayene

Röntgen ışınlarıyla muayene 

Tahribatlı Muayene Yöntemleri (MEGEP’e göre)  Çekme deneyi  Basma deneyi Kırma deneyi  Eğme deneyi 

Manyetik kontrol

Basınçla Kontrol 

73

Suçluluk duymadan dinlenir. Acelesi yoktur.

İşi bitirmek için zaman saplantısı yoktur. 

 

 

6331 İSG KANUNU HAP NOTLAR Bu Kanun (6331) ; KAMU VE ÖZEL SEKTÖRE AİT BÜTÜN İŞLERE ve işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine, ÇIRAK VE STAJYERLER DE DÂHİL olmak üzere tüm çalışanlarına faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanır. 

6331 aşağıda belirtilen faaliyetler ve kişiler hakkında bu Kanun hükümleri UYGULANMAZ: a) Fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri işyerlerindekiler hariç Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığının faaliyetleri.  b) Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri.   c) Ev hizmetleri.

ç) Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi yapanlar.  d) Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri sırasında, iyileştirme kapsamında yapılan iş yurdu, eğitim, güvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri.

DESTEK ELEMANI: Asli  Asli görevinin yanında yanında iş sağlığı ve güvenliği güvenliği ile ilgili ilgili 1-önleme 2-koruma 3-tahliye 4-yangınla mücadele  5-ilk yardım

  ve benzeri konularda özel olarak görevlendirilmiş uygun donanım ve yeterli eğitime sahip kişi 

74

 

 

ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ: İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili 1-çalışmalara katılma, 2-çalışmaları izleme, 3-tedbir alınmasını isteme, 4-tekliflerde bulunma 5- benzeri konularda çalışanları temsil etmeye yetkili çalışan  

GENÇ ÇALIŞAN  15 yaşını bitirmiş ancak 18 yaşını doldurmamış çalışanı  

6331’E GÖRE İŞ KAZASI  1-İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen   2- ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen engelli hâle getiren olay  Not: Tanımda ekipman hasarı yok +çevreye zarar yok  

İŞYERİ:  Mal veya hizmet üretmek amacıyla maddi olan ve olmayan unsurlar ile çalışanın birlikte örgütlendiği, işverenin işyerinde ürettiği mal veya hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen işyerine bağlı yerler ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve mesleki eğitim yerleri ve avlu gibi diğer eklentiler ve araçları da içeren organizasyon  

ÖNLEME  İşyerinde yürütülen işlerin bütün safhalarında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili riskleri ortadan kaldırmak veya azaltmak için planlanan ve alınan tedbirlerin tümü 

RİSK:  Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimali

Not: Kanun veya yönetmelikte tek tanım olur birden fazla risk tanımı olmaz. 

75

 

 

RİSK DEĞERLENDİRMESİ: DEĞERLENDİRMESİ:  1-İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, 2-Bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi 3- Kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması

amacıyla yapılması gerekli çalışmaları ifade eder.  

TEHLİKE:  İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek potansiyeli

zarar

veya

hasar

verme

Not: Kanun veya yönetmelikte tek tanım olur birden fazla tehlike tanımı olmaz. 

İŞVERENİN GENEL YÜKÜMLÜLÜĞÜ  a) Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar.   b) İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar.  c) Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır.  ç) Çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve  güvenlik yönünden işe uygunluğunu göz önüne alır.  d) Yeterli bilgi ve talimat verilenler dışındaki çalışanların hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri alır.  

RİSKLERDEN KORUNMA İLKELERİ  a) Risklerden kaçınmak.  b) Kaçınılması mümkün olmayan riskleri analiz etmek.  c) Risklerle kaynağında mücadele etmek. ç) İşin kişilere uygun hale getirilmesi için işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı, çalışma şekli ve üretim metotlarının seçiminde özen göstermek, özellikle tekdüze çalışma ve üretim temposunun sağlık ve güvenliğe olumsuz etkilerini önlemek, önlenemiyor ise en aza indirmek.  d) Teknik gelişmelere uyum sağlamak.  e) Tehlikeli olanı, tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek.  f) Teknoloji, iş organizasyonu, çalışma şartları, sosyal ilişkiler ve çalışma ortamı ile ilgili faktörlerin etkilerini kapsayan tutarlı ve genel bir önleme politikası geliştirmek.  g) Toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine göre öncelik vermek. ğ) Çalışanlara uygun talimatlar vermek.  76

76

 

 

İşveren 10 ve daha fazla çalışanı olan ÇOK TEHLİKELİ sınıfta yer alan iş yerlerinde diğer sağlık personeli görevlendirir.  Tam süreli işyeri hekimi görevlendirilen işyerlerinde, diğer sağlık personeli gör evlendirilmesi zorunlu değildir. 

İŞVEREN  Belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olmayan ancak 50’DEN AZ ÇALIŞANI bulunan ve AZ TEHLİKELİ SINIFTA yer alan

işyeri işverenleri veya işveren vekili tarafından Bakanlıkça ilan edilen eğitimleri tamamlamak şartıyla İŞE GİRİŞ VE PERİYODİK MUAYENELER VE TETKİKLER HARİÇ iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütebilirler. 

İŞVERENLER  Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşların görevlerini yerine getirmeleri amacıyla ARAÇ, GEREÇ, MEKÂN VE ZAMAN GİBİ GEREKLİ BÜTÜN İHTİYAÇLARINI KARŞILAR.  * İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetlerini yürütenler arasında İŞ BİRLİĞİ VE KOORDİNASYONU SAĞLAR.  * Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşlar tarafından iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili MEVZUATA UYGUN OLAN VE YAZILI OLARAK BİLDİRİLEN TEDBİRLERİ YERİNE GETİRİR.  * Çalışanların sağlık ve güvenliğini etkilediği bilinen veya etkilemesi muhtemel konular hakkında; görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşları, başka işyerlerinden çalışmak üzere kendi işyerine gelen çalışanları ve bunların işverenlerini bilgilendirir.  İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİNİN DESTEKLENMESİ  KAMU KURUM VE KURULUŞLARI HARİÇ ONDAN AZ ÇALIŞANI bulunanlardan, ÇOK TEHLİKELİ VE TEHLİKELİ sınıfta yer alan işyerleri faydalanabilir. Ancak, CUMHURBAŞKANI, ondan az çalışanı bulunanlardan bulunanlarda n AZ TEHLİKELİ sınıfta yer alan işyerlerinin de faydalanmasına karar verebilir 

77

 

 

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİNİN DESTEKLENMESİ  **Giderler, İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI BAKIMINDAN KISA VADELİ SİGORTA KOLLARI için toplanan primlerden kaynak aktarılmak suretiyle, SOSYAL GÜVENLİK KURUMU tarafından finanse edilir.  *Uygulamada, Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtları esas alınır.  **Bu Kanun ve diğer mevzuat gereğince yapılan kontrol ve denetimlerde; istihdam ettiğiTESPİT kişilerin sigortalılık bildiriminde bulunmadığıYASAL tespitFAİZİ edilen işverenlerden, TARİHİNE KADAR YAPILAN ÖDEMELER İLE BİRLİKTE SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNCA TAHSİL EDİLİR VE BU DURUMDAKİ İŞVERENLER, SAĞLANAN DESTEKTEN ÜÇ YIL SÜREYLE FAYDALANAMAZ. 

İşverene isg ile ilgili konularda REHBERLİK ve DANIŞMANLIK yapmak üzere görevlendirilen İŞYERİ HEKİMİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI, UZMANI, görev aldığı işyerinde göreviyle ilgili mevzuat ve teknik gelişmeleri göz önünde bulundurarak iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili eksiklik ve aksaklıkları, tedbir ve tavsiyeleri belirler ve İŞVERENE YAZILI olarak bildirir. Eksiklik ve aksaklıkların düzeltilmesinden, tedbir ve tavsiyelerin yerine getirilmesinden İŞVEREN SORUMLUDUR. 

Bildirilen eksiklik ve aksaklıkların acil durdurmayı gerektirmesi veya yangın,

patlama, göçme, kimyasal sızıntı ve benzeri acil ve hayati tehlike arz etmesi, meslek hastalığına sebep olabilecek ortamların bulunmasına rağmen işveren tarafından gerekli TEDBİRLERİN ALINMAMASI hâlinde, bu durum İŞYERİ HEKİMİ VEYA İŞ GÜVENLİĞİ UZMANINCA, BAKANLIĞIN YETKİLİ BİRİMİNE, VARSA YETKİLİ SENDİKA TEMSİLCİSİNE, YOKSA ÇALIŞAN TEMSİLCİSİNE BİLDİRİLİR.  Bildirilen eksiklik ve aksaklıkların   acil durdurmayı gerektirmesi veya yangın, patlama, göçme, kimyasal sızıntı ve benzeri acil ve hayati tehlike arz etmesi, meslek hastalığına sebep olabilecek ortamların bulunmasına rağmen işveren tarafından gerekli tedbirlerin alınmaması hâlinde  Bildirim yapmadığı tespit edilen işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının belgesi ÜÇ AY AY,, tekrarında ise ALTI AY SÜREYLE askıya alınır.  Açılan davada, kötü niyetle gerçek dışı bildirimde bulunduğu mahkeme kararıyla tespit edilen kişinin belgesi ALTI AY SÜREYLE askıya alınır. 

78

 

 

Eksiklik ve aksaklıkların acil durdurmayı gerektirmesi veya yangın, patlama, göçme, kimyasal sızıntı ve benzeri acil ve hayati tehlike arz etmesi, meslek hastalığına sebep olabilecek ortamların bulunmasına rağmen işveren tarafından gerekli tedbirlerin alınmaması hâlinde yapılan bildirim sonrasında  Bu bildirimden dolayı işvereni tarafından işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının iş sözleşmesine son verilemez veril emez ve bu kişiler hiçbir şekilde hak kaybına uğratılamaz. Aksi takdirde işveren hakkında BİR YILLIK SÖZLEŞME ÜCRETİ TUTARINDAN AZ OLMAMAK ÜZERE TAZMİNATA HÜKMEDİLİR. 

Belirlenen çalışma süresi nedeniyle İŞYERİ HEKİMİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANININ TAM SÜRELİ görevlendirilmesi gereken durumlarda; işveren, İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ kurar. 

Kamu kurum ve kuruluşlarında görevlendirme.  Bu şekilde RAKAMININ görevlendirilecek personele, görev yaptığı HER SAAT İÇİN (200) GÖSTERGE RAKAMININ  memur aylık katsayısı ile çarpımı tutarında ilave ödeme, hizmet alan kurum tarafından yapılır. Bu ödemeden damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılmaz. Bu durumdaki görevlendirmeye ilişkin ilave ödemelerde, günlük mesai saatlerine bağlı kalmak kaydıyla, aylık toplam 80 SAATTEN FAZLA  olan görevlendirmeler dikkate alınmaz. 

Tehlike sınıfının belirlenmesi

(1) Tehlike sınıfının tespitinde bir işyerinde yürütülen ASIL İŞİN TEHLİKE SINIFI  dikkate alınır.  (2) İşveren asıl iş faaliyet değişikliğini EN GEÇ BİR AY içerisinde Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmet Bakanlığına bildirir.  (3) ASIL İŞİN TAYİNİNDE TEREDDÜDE DÜŞÜLMESİ halinde işyerinin KURULUŞ AMACINA   bakılır. İşyerinde BİRDEN FAZLA ASIL İŞ tanımına uygun faaliyetin AMACINA yürütülmesi halinde, bu işlerden TEHLİKE SINIFI YÜKSEK OLAN İŞ esas alınır. 

İŞVEREN, yapılacak risk değerlendirmesi sonucu alınacak isg tedbirleri ile kullanılması gereken KORUYUCU DONANIM VEYA EKİPMANI BELİRLER. 

79

 

 

İŞVEREN;  a) Çalışma ortamı, kullanılan maddeler, iş ekipmanı ile çevre şartlarını dikkate alarak mümkün ve muhtemel acil durumları belirler ve bunların olumsuz etkilerini önleyici ve sınırlandırıcı tedbirleri alır.  b) Acil durumların olumsuz etkilerinden korunmak üzere gerekli ölçüm ve değerlendirmeleri yapar, ACİL DURUM PLANLARINI HAZIRLAR.   ç) Özellikle ilk yardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele konularında, işyeri dışındaki kuruluşlarla irtibatı sağlayacak gerekli düzenlemeleri yapar. 

İŞVEREN; acil durumlarla mücadele için  1-işyerinin büyüklüğü ve taşıdığı özel tehlikeler, 2-yapılan işin niteliği, 3-çalışan sayısı ile 4-işyerinde bulunan diğer kişileri dikkate alarak; Önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda uygun donanıma sahip ve bu konularda eğitimli YETERLİ SAYIDA KİŞİYİ GÖREVLENDİRİR, araç ve gereçleri sağlayarak EĞİTİM VE TATBİKATLARI YAPTIRIR ve EKİPLERİN HER ZAMAN HAZIR BULUNMALARINI SAĞLAR. 

Ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalan çalışanlar KURULA, KURULUN BULUNMADIĞI İŞYERLERİNDE İSE İŞVERENE başvurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasına karar verilmesini talep edebilir. Kurul acilen toplanarak, işveren ise derhâl kararını verir ve durumu tutanakla tespit eder. Karar, çalışana ve çalışan temsilcisine yazılı olarak bildirilir.  Kurul veya işverenin çalışanın talebi yönünde karar vermesi hâlinde çalışan, gerekli tedbirler alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınabilir. Çalışanların Çalışmaktan kaçınma çalışmaktan kaçındığı dönemdeki ücreti ile kanunlardan ve iş sözleşmesinden doğan diğer hakları saklıdır.  hakkı 

80

 

 

İŞ SÖZLEŞMESİYLE ÇALIŞANLAR, talep etmelerine rağmen GEREKLİ TEDBİRLERİN ALINMADIĞI DURUMLARDA, tabi oldukları kanun hükümlerine göre İŞ SÖZLEŞMELERİNİ SÖZLEŞMELERİNİ FESHEDEBİLİR. Toplu sözleşme veya toplu iş sözleşmesi ile çalışan KAMU PERSONELİ, bu maddeye göre çalışmadığı dönemde fiilen çalışmış sayılır.  

Çalışmaktan kaçınma hakkı 

İŞVEREN;  a) Bütün iş kazalarının ve meslek hastalıklarının kaydını tutar, gerekli incelemeleri yaparak bunlar ile ilgili raporları düzenler.  b) İşyerinde meydana gelen ancak yaralanma veya ölüme neden olmadığı halde işyeri ya da iş ekipmanının zarara uğramasına yol açan veya çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olan olayları inceleyerek bunlar ile ilgili raporları düzenler. 

İŞVEREN, aşağıdaki hallerde belirtilen sürede SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNA bildirimde bulunur:

a) İş kazalarını kazadan sonraki ÜÇ İŞ GÜNÜ İÇİNDE. b) Sağlık hizmeti sunucuları veya işyeri hekimi tarafından kendisine bildirilen meslek hastalıklarını, öğrendiği tarihten itibaren ÜÇ İŞ GÜNÜ İÇİNDE. 

SAĞLIK HİZMETİ SUNUCULARI KENDİLERİNE İNTİKAL EDEN İŞ KAZALARINI, yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucuları ise MESLEK HASTALIĞI TANISI ON GÜN İÇİNDE SOSYAL GÜVENLİK KOYDUKLARI VAKALARI EN GEÇ KURUMUNA bildirir.

İŞVEREN; Aşağıdaki hallerde çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlamak zorundadır:  1) İşe girişlerinde.  2) İş değişikliğinde.  3)İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri hâlinde.   4) İşin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen düzenli aralıklarla. (AZ TEHLİKELİ –  5 Yılda TEHLİKELİ-3 Yılda ÇOK TEHLİKELİ -1 Yılda ) 

81

 

 

İŞVEREN; Aşağıdaki hallerde çalışanların SAĞLIK MUAYENELERİNİN yapılmasını sağlamak zorundadır:  1) İşe girişlerinde.  2) İş değişikliğinde.  3)İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle  tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri hâlinde.  4) İşin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen düzenli aralıklarla. (AZ TEHLİKELİ – 5 Yılda TEHLİKELİ-3 Yılda ÇOK TEHLİKELİ -1 Yılda ) 

6331 İSG KANUNA GÖRE SAĞLIK MUAYENELERİNİN YAPILMASI  1) İşe girişlerinde. girişlerinde.  Bu Kanun kapsamında İŞYERİ HEKİMİ  2) İş değişikliğinde.  alınması gereken sağlık

3) İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri hâlinde.  4) İşin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen düzenli aralıklarla. 

raporları 50’den az çalışanı bulunan KAMU HİZMET ve az tehlikeli işyerleri sağlık SUNUCULARI raporları AİLE HEKİMLERİ  BAKANLIKÇA BELİRLENEN DÜZENLİ ARALIKLAR  AZ TEHLİKELİ  TEHLİKELİ  ÇOK TEHLİKELİ 

5 YILDA BİR  3 YILDA BİR  1 YILDA BİR 

82

 

 

ÇALIŞANLARIN ÇALIŞANLA RIN EĞİTİMİ  1- İşe başlamadan önce  2- Çalışma yeri veya iş değişikliğinde  3- İş ekipmanının değişmesi değişmesi  4- Yeni teknoloji uygulanması uygulanması 

hâlinde özellikle eğitim verilir.  Herhangi bir sebeple ALTI BİLGİ YENİLEME AYDAN  fazla süreyle işten EĞİTİMİ  uzak kalanlara, tekrar işe başlatılmadan önce bilgi yenileme eğitimi verilir.  İş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan çalışana işe başlamadan önce, söz konusu kazanın veya meslek hastalığının sebepleri, korunma yolları ve güvenli çalışma yönteml yöntemleri eri ile ilgili ilave eğitim verilir.  Eğitimlerde geçen süre çalışma süresinden sayılır. Eğitim sürelerinin haftalık çalışma süresinin üzerinde olması hâlinde, bu süreler fazla sürelerle çalışma veya fazla çalışma olarak değerlendirilir. 

İŞ YERİ TEHLİKE SINIFI  Çok Tehlikeli  Mesleki eğitim alma zorunluluğu olan Çalıştırılamaz işlerde, yapacağı işle ilgili mesleki eğitim aldığını belgeleyemeyenler Yapılacak işlerde karşılaşılacak sağlık ve İşe başlatılmaz  güvenlik riskleri ile ilgili yeterli bilgi ve talimatları  içeren eğitimin alındığına dair belge olmaksızın, başka işyerlerinden çalışmak üzere gelen çalışanlar 

İŞ YERİ TEHLİKE SINIFI  

Çok tehlikeli  Tehlikeli Az tehlikeli

BAŞKA İŞYERLERİNDEN ÇALIŞMAK ÜZERE GELEN ÇALIŞANLARIN İSG EĞİTİMİ ALMADAN İŞE BAŞLATILMALARI   İşe başlatılamaz  İşe başlatılamaz  İşe başlatılabilir. 

Tehlikeli

Az Tehlikeli

Çalıştırılamaz 

-

İşe başlatılmaz 

-

YAPACAKLARI

İŞE

UYGUN OLDUKLARINI

BELİRTEN

SAĞLIK RAPORU OLMADAN  İşe başlatılamaz  İşe başlatılamaz  İşe başlatılabilir. başlatılabilir. 

83

 

 

İŞ YERİ ÇALIŞAN İŞYERİNİN İSG HİZMETLEİRNDE TEHLİKE SAYISI DESTEKTEN FAYDALANABİLMESİ SINIFI

ÇOK TEHLİKELİ  TEHLİKELİ 

AZ TEHLİKELİ 

İŞ YERİ TEHLİKE

1-9

Kamu kurum ve kuruluşları hariç destek alınabilir. 

≥10 

Destek alamazlar.

1-9

Kamu kurum ve kuruluşları hariç

≥10 

destek alınabilir.  Destek alamazlar.

1-9

Cumhurbaşkanı karar verirse destek alınabilir. 

≥10 

Destek alamazlar.

ÇALIŞAN SAYISI

SINIFI 1-9 10-49

ÇOK TEHLİKELİ 

DİĞER SAĞLIK PERSONELİ GÖREVLENDİRMELERİ GÖREVLENDİRM ELERİ VE HİZMET SÜRELERİ  Diğer sağlık personeli görevlendirme şartı yoktur.  Çalışan başına Tam süreli işyeri hekimi 10 dakika

50-249

Çalışan başına 15 dakika

≥250 

Çalışan başına 20 dakika

görevlendirilen işyerlerinde, diğer sağlık personeli görevlendirilmesi zorunlu değildir.  değildir. 

TEHLİKELİ  DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN GÖREVLENDİRMESİ AZ TEHLİKELİ  GEREKMİYOR. 

84

 

 

İŞVEREN, DESTEK ELEMANLARI İLE ÇALIŞAN TEMSİLCİLERİNİN aşağıdaki konularda ÖNCEDEN GÖRÜŞLERİNİN alınmasını sağlar:  a) İşyerinden görevlendirilecek veya işyeri dışından hizmet alınacak işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer personel ile ilk yardım, yangınla müca mücadele dele ve tahliye işleri için kişilerin görevlendirilmesi. görevlendirilmesi.  b) Risk değerlendirmesi yapılarak, alınması gereken koruyucu ve önleyici tedbirlerin ve kullanılması gereken koruyucu donanım ve ekipmanın belirlenmesi.

c) Sağlık ve güvenlik risklerinin önlenmesi ve koruyucu hizmetlerin yürütülmesi.  ç) Çalışanların bilgilendirilmesi.  d) Çalışanlara verilecek eğitimin planlanması. 

85

 

 

ÇALIŞANLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ  

a) İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde, taşıma ekipmanı ve diğer üretim araçlarını kurallara uygun şekilde kullanmak, bunların güvenlik donanımlarını doğru olarak kullanmak, keyfi olarak çıkarmamak ve değiştirmemek.  b) Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru kullanmak ve korumak.  c) İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda sağlık ve güvenlik yönünden ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıklarında ve koruma tedbirlerinde bir eksiklik gördüklerinde, işverene veya çalışan temsilcisine derhal haber vermek. ç) Teftişe yetkili makam tarafından tarafından işyerinde tespit t espit edilen noksanlık ve mevzuata aykırılıkların giderilmesi konusunda, işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak.

d) Kendi görev alanında, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak. 

ÇALIŞAN SAYISI 

ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ  ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ SAYISI 

2-50

1

51-100 101-500 501-1000 1001-2000

2 3 4 5 6

Birden fazla temsilci

olduğundan Baş temsilci, aralarında yapılacak seçimle

belirlenir. 2001 ve üzeri  Çalışan temsilcileri, çalışanlar arasında yapılacak seçimle veya seçimle belirlenemediği durumda atama yoluyla  (İşveren atar)  İş yerinde sendika varsa işyeri sendika temsilcileri çalışan temsilcisi olarak da görev yapar. 

50 VE DAHA FAZLA

ÇALIŞANIN BULUNDUĞU VE 6 AYDAN

FAZLA

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU  Altı aydan fazla süren asıl işveren -alt işveren ilişkisinin bulunduğu hallerde Asıl işveren  Alt işveren  Kurul var Kurul var İş birliği ve koordinasyon asıl işverence sağlanır  Kurul var Kurul yok Alt işveren vekâleten yetkili bir

SÜREN SÜREKLİ İŞLERİN YAPILDIĞI İŞYERLERİNDE  işveren, iş sağlığı ve Kurul yok Kurul var güvenliği ile ilgili çalışmalarda İkisi ortak sayıyı tamamlayıp bulunmak üzere kurul kurdular KURUL

OLUŞTURUR.  

temsilci atar.

Asıl işveren vekâleten yetkili bir temsilci atar.

Koordinasyon yapılır 

asıl

işverence

86

 

 

İşyerindeki bina ve eklentilerde, çalışma yöntem ve şekillerinde veya iş ekipmanlarında çalışanlar için HAYATİ TEHLİKE OLUŞTURAN BİR HUSUS TESPİT EDİLDİĞİNDE; bu tehlike giderilinceye kadar  Çok tehlikeli sınıfta yer alan MADEN, METAL VE YAPI İŞLERİ ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı veya BÜYÜK ENDÜSTRİYEL KAZALARIN OLABİLECEĞİ İŞYERLERİNDE, RİSK DEĞERLENDİRMESİ YAPILMAMIŞ OLMASI durumunda

İŞ YERİNİN BİR BÖLÜMÜNDE VEYA TAMAMINDA İŞ DURDURULUR.

İŞ DURDURULUR. 

ÇOK TEHLİKELİ SINIFTA YER ALAN VE İHALE   İLE ALINAN İŞLERDE; teknolojik İŞ DURDURULUR.  gelişme, iş gücü kapasitesinin artırılması, üretim metotlarında yenilik gibi bir kısım unsurlar sağlanmadan üretim ve/veya imalat planlarına, iş programlarına aykırı hareket edilerek üretim zorlaması nedeniyle HAYATİ TEHLİKE OLUŞTURACAK ŞEKİLDE ÇALIŞMA BİÇİMLERİ VARSA 

87

 

 

İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI  

88

 

 

İşveren tarafından gerekli tedbirlerin alınmaması hâlinde  iş yeri hekimi veya iş güvenliği uzmanınca, Bakanlığın yetkili birimine, varsa yetkili sendika temsilcisine, yoksa çalışan temsilcisine bildirilir . Bildirim yapmadığı tespit edilen işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının belgesi üç ay, tekrarında ise altı ay süreyle askıya alınır.  Kötü niyetle gerçek dışı bildirim—6 bildirim—6 ay belge askıya alınır .  Çalışanın ölümü veya maluliyetiyle sonuçlanacak şekilde vücut bütünlüğünün bozulmasına neden olan iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesinde ihmali tespit edilen işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanın yetki belgesi askıya alınır. 

4857 HAP NOTLAR.

89

 

 

4857 sayılı İş kanun kapsamına giren nitelikte

1-bir işyerini kuran,  2-Her ne suretle olursa olsun devralan 3-çalışma konusunu

kısmen veya tamamen değiştiren  4-herhangi bir sebeple faaliyetine son veren ve işyerini kapatan 

İŞVEREN 

1-işyerinin unvan ve adresini, 2-çalıştırılan işçi sayısını,  3-çalışma konusunu,  4-işin başlama veya bitme gününü,  5-kendi adını ve soyadını yahut unvanını,  6-adresini, 7-varsa işveren vekili veya

vekillerinin adı, soyadı ve adreslerini

BİR AY İÇİNDE BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜNE BİLDİRMEK ZORUNDADIR.

90

 

 

4857 HÜKÜMLERİ UYGULANMAZ; 

4857 HÜKÜMLERİ UYGULANIR; 

a) Deniz ve hava taşıma işlerinde,   b) 50'den az işçi çalıştırılan (50 dahil) tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerlerinde veya işletmelerinde,  c) Aile ekonomisi sınırları içinde kalan tarımla ilgili

a) Kıyılarda veya liman ve iskelelerde gemiler den karaya ve karadan gemilere yapılan yükleme ve boşaltma işleri,  b) Havacılığın bütün yer tesislerinde yürütülen

her çeşit yapı işleri,  d) Bir ailenin üyeleri ve 3 üncü dereceye kadar (3 üncü derece dahil) hısımları arasında dışardan başka biri katılmayarak evlerde ve el sanatlarının yapıldığı işlerde, 

işler,  c) Tarım sanatları ile tarım aletleri, makine ve parçalarının yapıldığı atölye ve fabrikalarda görülen işler,  d) Tarım işletmelerinde yapılan yapı işleri,   e) Halkın faydalanmasına açık veya işyerinin eklentisi durumunda olan park ve bahçe işleri,  f) Deniz İş Kanunu kapsamına girmeyen ve tarım işlerinden sayılmayan, denizlerde çalışan su ürünleri üreticileri ile ilgili işler, 

e) Ev hizmetlerinde, f) çıraklar hakkında 

g) Sporcular hakkında,  h) Rehabilite edilenler hakkında,   ı) 507 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Sanatkârlar Kanununun 2 nci maddesinin tarifine uygun üç kişinin çalıştığı işyerlerinde.  

İş ilişkisinde veya sona ermesinde eşit davranma ilkesi aykırı davranıldığında işçi, DÖRT AYA KADAR ücreti tutarındaki uygun bir tazminattan başka yoksun bırakıldığı haklarını da talep edebilir. (ispat zorunlu)  

91

 

 

İşyerinin veya bir bölümünün devri halinde, devirden önce doğmuş olan ve devir tarihinde ödenmesi gereken borçlardan devreden ve devralan işveren birlikte sorumludurlar. Ancak bu yükümlülüklerden devreden işverenin sorumluluğu devir tarihinden itibaren 2 YIL İLE SINIRLIDIR.  4857 SAYILI İŞ KANUNA GÖRE GEÇİCİ İŞÇİ SAĞLAMA SÖZLEŞMESİ  Süre  *İşçinin askerlik hizmeti hâlinde ve iş sözleşmesinin askıda kaldığı diğer hâllerde   *Mevsimlik tarım işleri *Ev hizmetleri   *İşletmenin günlük işlerinden sayılmayan ve aralıklı olarak gördürülen işlerde  * İş sağlığı ve güvenliği bakımından acil olan işlerde veya üretimi önemli ölçüde etkileyen zorlayıcı nedenlerin ortaya çıkması hâlinde,   * İşletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin geçici iş ilişkisi kurulmasını gerektirecek ölçüde ve öngörülemeyen şekilde artması hâlinde 

Durumun devamı süresince   Süre sınırı yok 

Mevsimlik işler hariç dönemsellik arz eden iş artışları hâlinde  

En fazla 4 ay

En fazla 4 ay

Toplam

8 ayı geçmemek üzere en fazla 2 defa yenilenebilir. 

-

Geçici işçi çalıştıran işveren, belirtilen sürenin sonunda aynı iş için 6 ay geçmedikçe yeniden geçici işçi çalıştıramaz.   İşletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin geçici iş İşçi sayısı, işyerinde çalıştırılan işçi sayısının ilişkisi kurulmasını gerektirecek ölçüde ve öngörülemeyen ¼’ünü geçemez. Ancak, 10 ve daha az işçi şekilde artması hâlinde  çalıştırılan işyerlerinde 5 işçiye kadar geçici iş ilişkisi kurulabilir.  İşçi sayısının tespitinde, kısmi süreli iş sözleşmesine göre çalışanlar, çalışma süreleri dikkate alınarak tam süreli çalışmaya dönüştürülür 

92

 

 

İşverenin, devir sırasında yazılı rızasını almak suretiyle bir işçisini, holding bünyesi içinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerinde iş görme edimini yerine getirmek üzere geçici olarak devretmesi hâlinde de geçici iş ilişkisi kurulmuş olur. Bu fıkra kapsamında GEÇİCİ İŞ İLİŞKİSİ, 

YAZILI OLARAK 6 AYI

Geçici işçi çalıştıran işveren, ödenmeyen ücretler mevcut ise bunlar ödenene kadar özel istihdam bürosunun alacağını ödemeyerek, özel istihdam bürosunun alacağından mahsup etmek kaydıyla geçici işçilerin  Geçici işçi ile yapılacak iş sözleşmesinde, işçinin ne kadar süre içerisinde işe çağrılmazsa haklı nedenle iş sözleşmesini feshedebileceği belirtilir. 

EN ÇOK 3 AYA KADAR olan ücretlerini doğrudan işçilerin banka hesabına yatırır. 

GEÇMEMEK ÜZERE KURULABİLİR VE EN FAZLA 2 DEFA  DEFA 

YENİLENEBİLİR. 

BU SÜRE 3 AYI GEÇEMEZ. 

İŞ SÖZLEŞMESİ: Bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşmedir.   

Kanunda aksi belirtilmedikçe, özel bir şekle tâbi değildir.     Süresi BİR YIL VE DAHA FAZLA OLAN İŞ SÖZLEŞMELERİNİN YAZILI şekilde yapılması zorunludur.    Yazılı sözleşme yapılmayan hallerde işveren işçiye en geç İKİ AY içinde iş ve özlük haklarıyla ilgili yazılı belge vermek zorundadır. (Süresi bir ayı geçmeyen belirli süreli iş sözleşmelerinde bu hüküm uygulanmaz.)    

İş sözleşmeleri belirli veya belirsiz süreli yapılır. Bu sözleşmeler çalışma biçimleri bakımından tam süreli veya kısmî süreli yahut deneme süreli ya da diğer türde oluşturulabilir. 

93

 

 

Süre olarak sözleşmeler  Çalışma biçimi bakımından sözleşmeler 

Nitelikleri bakımından en çok 30 iş

1-Belirli süreli  2-Belirsiz süreli  1-Tam süreli  2-Kısmi süreli  3-Deneme süreli  4-Diğer türler  Süreksiz iş 

günü süren işler  Sürekli iş  Nitelikleri bakımından 30 iş gününden fazla süren işler  Not: Çağrı üzerine çalışma kısmi süreli bir iş sözleşmesidir.  ÇAĞRI ÜZERİNE çalışmada hafta, ay veya yıl gibi bir zaman dilimi içinde işçinin ne kadar süreyle çalışacağını taraflar belirlemedikleri takdirde, haftalık çalışma süresi  İşçiden iş görme borcunu yerine getirmesini ÇAĞRI YOLUYLA talep hakkına sahip olan işveren,  bu çağrıyı, aksi kararlaştırılmadıkça, işçinin çalışacağı zamandan en az kaç gün önce yapmalıdır? 

20 saat

Sözleşmede günlük çalışma süresi kararlaştırılmamış ise, işveren her ÇAĞRIDA işçiyi günde en az kaç saat üst üste çalıştırmak zorundadır?  Toplu iş sözleşmesi Taraflarca iş yoksa sözleşmesine bir deneme kaydı konulduğunda Toplu iş sözleşmesi DENEME SÜRESİ  varsa

4 saat

4 gün 

2 ay 4 ay

SÜRELİ FESİH  Çalışma Süresi 

Bildirim Süresi 

6 aydan az 6 ay-1,5 yıl 

2 Hafta 4 hafta

6 hafta 1,5 yıl- 3 yıl  3 yıldan fazla  8 hafta Bu süreler asgari olup sözleşmeler ile artırılabilir.   Bildirim şartına uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır.  İşveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. ( diğer hakları vermek şartıyla)  

94

 

 

SÖZLEŞMENİN FESHİNDE USUL    Yazılı olur.    Fesih sebebini açık ve kesin bir şekilde belirtilir.  

Savunmasını almadan bir işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesi, o işçinin davranışı veya verimi ile ilgili nedenlerle feshedilemez. 

95

 

 

96

 

 

97

 

 

98

 

 

İşçi tarafından kaç işgünü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen çalışma koşullarında değişiklikler işçiyi bağlamaz.  İşçinin kendi kastından veya derli toplu olmayan yaşayışından yahut içkiye düşkünlüğünden doğacak bir hastalığa yakalanması veya engelli hâle gelmesi durumunda, bu sebeple doğacak devamsızlığın ardı ardına 3 iş günü veya bir ayda 5 iş gününden fazla sürmes i. i.   İşçinin, işyerinde, 7 günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi.  

6 iş günü  HAKLI SEBEPLE FESİH  HAKLI SEBEPLE FESİH  HAKLI SEBEPLE

İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına 2 işgünü  veya bir ay içinde 2 defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda 3 işgünü FESİH  işine devam etmemesi  HAKLI SEBEPLE İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin FESİH  malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri 30 günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması   HAKLI SEBEPLE İşçiyi işyerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin  ortaya FESİH  çıkması.  Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallere dayanarak işçi veya işveren için tanınmış olan sözleşmeyi fesih yetkisi, iki taraftan birinin bu çeşit davranışlarda bulunduğunu diğer tarafın öğrendiği günden başlayarak altı iş günü geçtikten ve her halde fiilin gerçekleşmesinden itibaren bir yıl sonra kullanılamaz. Ancak işçinin olayda maddi çıkar sağlaması halinde bir yıllık süre uygulanmaz.  

ENGELLİ VE HÜKÜMLÜ İSTİHDAMINDA ŞART NEDİR?  50 veya daha fazla işçi çalışması  Örnek hesaplama 75 işçi  Örnek hesaplama 150 işçi 

ÖZEL SEKTÖR  Engelli %3 2,25 yani 2 4,5 yani 5

KAMU

Hükümlü  Engelli Hükümlü  Yok

%4

%2

-

3

-

6

1,5 yani 2 3

Oranın hesaplanmasında yarıma kadar kesirler dikkate alınmaz, yarım ve daha fazla olanlar tama dönüştürülür  Yer altı ve su altı işlerinde engelli işçi çalıştırılamaz ve işyerlerindeki işçi sayısının tespitinde yer altı ve su altı işlerinde çalışanlar hesaba katılmaz  

99

 

 

Manevra veya herhangi bir sebeple silahaltına alınan 2 ay sonra veyahut herhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi işverence yüzünden işinden ayrılan işçinin iş sözleşmesi işinden feshedilmiş ayrıldığı günden başlayarak  sayılır.   Askerlik ve kanundan doğan çalışma O işte en az bir yıl çalışmış olması haklarından işçinin faydalanabilmesi şarttır  için  Bir yıldan çok çalışmaya karşılık her fazla yıl için, ayrıca 2 gün eklenir.   Sürenin tamamı 90 günü geçemez.  Askeri ve kanuni ödev dolayısıyla işinden ayrılan işçiler bu ödevin sona ermesinden başlayarak  Askeri ve kanuni ödev dolayısıyla işinden ayrılan işçiler bu ödevin sona ermesinden sonra başvurusuna rağmen istihdam etmeyen işveren 

2 ay içinde işe iade başvurusu yapmalıdır.  3 aylık ücret tutarında tazminat öder. 

Ücret alacaklarında zamanaşımı 

5 yıl 

-Emre muharrer senetle (bono ile)

Ücret ödemesi yapılamaz. 

-kuponla veya yurtta geçerli parayı temsil ettiği iddia olunan bir senetle

Ücret en geç ayda bir ödenir ancak iş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmeleri ile ödeme süresi 

1 haftaya kadar indirilebilir 20 gün 

Ücreti ödeme gününden itibaren kaç gün içinde mücbir bir neden dışında ödenmeyen işçi, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir?   İşçilerin aylık ücretlerinin ne kadardan fazlası haczedilemez veya başkasına devir ve temlik olunamaz?  İşçiye verilen ücret kesme cezası 

Bir ayda iki

İşçiye verilen ücret kesme cezası parça başına yahut yapılan iş

gündelikten  2 günlük

miktarına göre verilen ücretlerde işçinin  

kazancından fazla

1/4

olamaz.

Asgari ücret 

En geç 2 yılda bir belirlenir.

Asgari Ücret Tespit Komisyonu

Kararları kesindir  Kararları Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girer. Sekretarya hizmetleri,

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmet Bakanlığı tarafından yerine getirilir. 

100

 

 

FAZLA ÇALIŞMA  Haftalık 45 saati aşan çalışmalardır.   Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının %50 YÜKSELTİLMESİ suretiyle ödenir.  ÖRNEK HESAPLAMA: 48 Saat çalışma/saatlik ücret 10 TL

48X10 =480 tl normal hak ettiği ücret.  3 saat fazla çalışma yapmış. 10 TL’nin %50 si 5 tl eder. O halde 3X5=15 tl ekstra kazanmış   Toplam ücreti 480+15=495 TL olur.  Fazla çalışmada fazla çalıştığı her saat karşılığında BİR SAAT OTUZ DAKİKAYI serbest zaman olarak kullanabilir.

ÖRNEK HESAPLAMA: 20 saat fazla çalışma için kullanılabilecek serbest zaman.   20 saat X (1 saat s aat 30 dakika) = 20X (1saat +1/2 saat)=30 s aat)=30 saat eder.

FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMA  Haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle 45 saatin altında belirlendiği durumlarda yukarıda belirtilen esaslar dâhilinde uygulanan ortalama haftalık çalışma süresini aşan ve 45 saate kadar yapılan çalışmalar fazla sürelerle çalışmalardır.  Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının %25 YÜKSELTİLMESİ suretiyle ödenir.  ÖRNEK HESAPLAMA: 44 Saat çalışma/saatlik ücret 10 TL

44X10 =440 TL normal hak ettiği ücret.  2 saat fazla sürelerle çalışma yapmış. 10 TL’nin %25’i 2,5 TL eder. O halde 2X2,5=5 TL ekstra kazanmış  Toplam ücreti 440+5=445 TL olur.  Fazla sürelerle çalıştığı her saat karşılığınd karşılığındaa BİR SAAT ON BEŞ DAKİKAYI serbest zaman olarak kullanabilir.  ÖRNEK HESAPLAMA: 10 saat fazla çalışma için kullanılabilecek serbest zaman.  10 saat X (1 saat 15 dakika) = 10X (1saat +1/4 saat)= 12,5 saat eder.

101

 

 

Hizmet süresi  (izinler en az sürelerdir)   1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dâhil)  

4857’e tabi

işçiler  14 gün 

4857’e tabi yer altı işlerinde çalışan işçiler  18 gün 

5 yıldan fazla 15 yıldan az  20 gün  24 gün  15 yıl (dâhil) ve daha fazla  26 gün  30 gün  20 gün  18 ve daha küçük yaştaki işçilerle i şçilerle 50 ve daha yukarı yaştaki işçiler  Hizmet süresi  657’e tabi olan kamu çalışanları  1 yıldan 10 yıla kadar (10 yıl dâhil)  20 gün  10 yıldan fazla  30 gün 

Olağanüstü hallerde fazla çalışma kararı  Cumhurbaşkanı   7,5 Saat ücreti ile çalışan işçilerin tatil günü ücreti saat ücretinin kaç katıdır  İşçinin tatil günü ücreti çalıştığı günlere Bir güne düşen göre  ücretidir  Yıllık ücretli izin hakkı  En az bir yıl çalışmış olmak  Yıllık ücretli izinleri işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek olanlara istemde bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri koşulu ile gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere  Genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok  Yer altı maden işlerinde çalışan işçilerin çalışma süresi  

İşveren toplam 4 güne kadar ücretsiz izin vermek zorundadır  45 saat

Günde en çok 7,5 haftada en çok 37,5 saattir.

Tarafların anlaşması ile haftalık normal çalışma süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine, 

Günde 11 saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabilir.  Denkleştirme süresi toplu iş sözleşmeleri ile  4 aya kadar artırılabilir  Turizm sektöründe 4 aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama Denkleştirme süresi çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamaz ve  toplu iş sözleşmeleri ile 6 aya kadar artırılabilir.  İşveren 2 ay içinde çalışılmayan süreler için telafi çalışması yaptırabilir.  Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma TELAFİ ÇALIŞMASI  sayılmaz.  Günlük en çok çalışma süresini aşmamak koşulu ile günde 3 saatten fazla olamaz. Tatil günlerinde telafi çalışması yaptırılamaz.  

102

 

 

AŞAĞIDAKİ SÜRELER İŞÇİNİN GÜNLÜK ÇALIŞMA SÜRELERİNDEN SÜRELERİNDEN SAYILIR:  a) Madenlerde, taşocaklarında yahut her ne şekilde olursa olsun yeraltında veya su altında çalışılacak işlerde işçilerin kuyulara, dehlizlere veya asıl çalışma yerlerine inmeleri veya girmeleri ve bu yerlerden çıkmaları için gereken süreler.   b) İşçilerin işveren tarafından işyerlerinden başka bir yerde çalıştırılmak üzere gönderilmeleri halinde yolda geçen süreler.  c) İşçinin işinde ve her an iş görmeye hazır bir halde bulunmakla beraber çalıştırılmaksızın ve çıkacak işi bekleyerek boş geçirdiği süreler.   d) İşçinin işveren tarafından başka bir yere gönderilmesi veya işveren evinde veya bürosunda yahut işverenle ilgili herhangi bir yerde meşgul edilmesi suretiyle asıl işini yapmaksızın geçirdiği süreler.  e) Çocuk emziren kadın işçilerin çocuklarına süt vermeleri için belirtilecek süreler.   f) Demiryolları, karayolları ve köprülerin yapılması, korunması ya da onarım ve tadili gibi, işçile rin yerleşim yerlerinden uzak bir mesafede bulunan işyerlerine hep birlikte getirilip götürülmeleri gereken her türlü işlerde bunların toplu ve düzenli bir şekilde götürülüp getirilmeleri esnasında geçen süreler.  İşin niteliğinden doğmayıp da işveren tarafından sırf sosyal yardım amacıyla işyerin e götürülüp getirilme esnasında araçlarda geçen süre çalışma süresinden sayılmaz.  

Zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış ve örgün eğitime

Günde 7 ve haftada 35

devam etmeyen çocukların çalışma saatleri  

saat Sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde

çalışanların ise günde 5 ve haftada 30 saat

15 yaşını tamamlamış çocuklar için günde 8 ve haftada 40 saate

Okul öncesi çocuklar ile okula devam eden çocukların En fazla günde 2 saat ve eğitim dönemindeki çalışma süreleri  haftada 10 saat olabilir. Maden ocakları ile kablo döşemesi, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yer altında veya su altında çalışılacak işlerde 18 yaşını doldurmamış erkek ve her yaştaki kadınların çalıştırılması yasaktır.  Sanayie ait işlerde 18 yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçilerin gece çalıştırılması yasaktır. 

103

 

 

Gece çalışması 

20.00'de başlayarak en erken saat 06.00'ya

kadar geçen ve her

İşçilerin gece çalışmaları  (turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti hariç)   Postası değiştirilecek işçi 

halde en fazla 11 saat süren dönemdir.  7,5 saati geçemez  Kesintisiz en az 11 saat

dinlendirilmeden diğer postada çalıştırılamaz. 

4857 İŞ KANUNA GÖRE ZAMAN AŞIMI SÜRELERİ  Yıllık izin ücreti tazminatı  Kıdem tazminatı  İş sözleşmesinin bildirim şartına uyulmaksızın feshinden kaynaklanan tazminat Kötü niyet tazminatı 

5 YIL

İş sözleşmesinin eşit davranma ilkesine uyulmaksızın feshinden kaynaklanan tazminat

Genel olarak ücret alacaklarında zamanaşımı süresi 5 yıldır.   4857 İş Kanuna Göre Mazeret İzinleri (Ücretli İzin )  Evlenmesi Evlat edinmesi

Ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü   Eşinin doğum yapması  İşçilerin en az %70 oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, bir yıl içinde toptan veya bölümler hâlinde 

3 gün  5 gün 

10 güne kadar 150 ve daha

Kantin açılması şartı 

fazla işçi çalıştırılması  

104

 

 

TERMAL KONFORU BELİRLEYEN FAKTÖRLER  1.Hava sıcaklığı  2. Havanın nemi   3. Hava akım hızı  4. Radyant ısı 

İYİ BİR İŞ YERİ AYDINLATMASI AYDINLATMASI YAPILAN İŞE GÖRE;   

Yeterli Şiddette,    Tek Düze,    İyi Yayılmış,    Gölge Vermeyen,    Göz Kamaştırmayan…..   Aydınlatma şeklinde olmalıdır!.. 

DEKOMPRESYON HASTALIĞI( VURGUN)  Basınç arttıkça kandaki azot yoğunluğu ( gaz basıncı) da atar. 

 Atmosferik basınca dönme hızlı olursa (akciğerin gazı atacağı kadar zamanı olmaz) kanda eriyik haldeki azot hızla kanda ve dokularda baloncuklara dönüşerek dolaşım yetmezliğine ve lokal doku hasarına neden olur. 10 dakika ile 2 hafta arasında ortaya çıkabilir. çıkabilir. 

ETKİLENME;    Hava Basıncına    Su Altında ki derinliğe    Maruziyer süresine  BAĞLIDIR!.. 

105

 

 

BASINÇ  1

Birim yüzey üzerine üzerine uygulanan uygulanan kuvvete basınç denir.

2

Normal Atmosferik Hava %20 oksijen

3

%80 Azot’tanoluşur. Azot’tanoluşur.  Bunun anlamı deniz seviyesinde havanın parsiyelbasıncı 0.2 ATA O ₂ ,0.8 ATA N   ₂  ₂’’ dur.  Örneğin denizin 40 m altında parsiyel basınç; 1 ATA O ₂ VE 4 ATA N   ₂olur.

4

Denizde her 10 m derinlikte basınç 1 atmosfer artar .

5

Normalde 4 Bar (Newton/cm²) ‘lik basınç değişimi organizmada rahatsızlık hissi dışında herhangi bir sağlık sorunu oluşturmaz 

6

Birimi ; paskal(Pa):N/cm²/ Bar :kg/cm²/ 1 ATM : 760 mmHg= 1.013kg/cm²   Not: yerküre atmosferi deniz seviyesinde seviyesinde ;100kPa bir basınç basınç oluşturur. 100 kPa=1 ATA

7

BASINÇ ÖLÇEN ALET: BARAMOTRE- MANOMETRE   Barometre;  hava basıncını ölçmeye yarayan alettir. Çeşitli tipleri vardır. Barometre; İlk yapılan cıvalı barometr barometredir.1643 edir.1643 de İtalyan tarihçi TORİÇELLİ   bulmuştur. Cıva sütununun yüksekliği barometre basıncı seviyesini gösterir. Bu basınç deniz seviyesinde 760 mm cıva sütununa eşittir.   Manometre; kapalı alanlardaki gazın basıncını gösteren alettir. Açık ve Kapalı Uçlu olmak üzere 2 tiptir.  

106

 

 

ILO 1919 yılında, Birinci Dünya Savaşı’na son veren VERSAY ANLAŞMASIN ANLAŞMASIN da ön görülen ‘’MİLLETLER CEMİYETİ’’ kapsamında kurulmuştur.  ILO Sekretaryası: Cenevre   1946 yılında BM'nin (Birleşmiş Milletler) uzmanlık kuruluşu olmuştur. NOBEL BARIŞ ödülü’nü almıştır.  Kuruluşunun 50. Yılında ( 1969 ) NOBEL ILO’nun dört stratejik hedefi bulunmaktadır:  1.  Çalışma yaşamında standartların, standartların, temel ilkelerin ve hakların yaygınlaştırılm yaygınlaştırılması ası ve yaşama geçirilmesi  2.  Kadınların ve erkeklerin insana yakışır işlerde çalışıp insana yakışır kazanç sağlayabilmeleri için gerekli fırsatların artırılması  3.  Herkes için sosyal korumanın kapsamının genişletilmesi genişletilmesi ve etkililiğinin artırılması  4.  Üç taraflılığın ve sosyal diyaloğun güçlendirilmesi 

Uluslararası   Çalışma Konferansı:  Uluslararası çalışma standartları ve ILO’nun genel politikaları her yıl toplanan Uluslararası Çalışma Konferansı tarafından belirlenir. Sıkça emeğin uluslararası parlamentosu olarak atıfta bulunulan Konferans aynı zamanda belli başlı toplumsal ve çalışma yaşamına ilişkin konuların tartışıldığı bir forum durumundadır.  ILO Yönetim Kurulu : Yönetim kurulu ILO’nun icra organı olup yılda üç kez Cenevre’de toplanır. Kurul ILO politikalarına ilişkin kararlar alır, onaylanmak onaylanmak üzere Konferansa sunulacak programı ve bütçeyi hazırlar.  ILO, hükümet, işveren ve işçi temsilcilerinin yer aldıkları üç taraflı tek BM kuruluşudur.  Türkiye’nin 1932 yılında üye olmuştur. İLO’nun HEDEFLERİ:  İstihdam ve işsizliğin önlenmesi  Maksimum çalışma saatlerinin düzenlenmesi  Uygun asgari ücret  İşçilerin genel ve mesleki hastalıklara ve iş kazalarına karşı korunması  Çocukların ,gençlerin ve kadınların korunması  Yaşlılıkta ve maluliyette koruma  Eşit işe eşit ücret  Örgütlenme özgürlüğü  Teknik ve mesleki eğitimin düzenlenmesi, sürekli eğitim 

107

 

 

Sendikal özgürlük ilkesinin i lkesinin sağlanması  ILO sözleşme : İlke ve kuralların belirlenmesinde temel araçtır. Uluslararası antlaşma niteliğindedir, ulusal politikaya yol gösterir ve onaylayan ülkeyi bağlar.  ILO tavsiye kararı: Sözleşmeyle eşzamanlı çıkarılan, onaylanması› gerekmeyen, bağlayıcı olmayan, ilke ve kuralların nasıl uygulanacağını uygulanacağını açıklayan sözleşmeyi tamamlayan tamamlayan bir araçtır.  Türkiye  Temel Sözleşmeler: 8’inin tamamı  Yönetişim Sözleşmeleri (Öncelikli): 4’ünden 3’ü  Teknik Sözleşmeler: 177 Sözleşmeden Sözleşmeden 48’sı onayladı 

Temel ILO Sözleşmeleri 

No.29 Zorla Çalıştırma Sözleşmesi No.87 Örgütlenme Özgürlüğü ve Örgütlenme Hakkının Korunması Sözleşmesi No.98 Örgütlenme ve Toplu Sözleşme Hakkı Sözleşmesi No.100 Eşit Ücret Sözleşmesi No.105 Zorla Çalıştırmanın Yasaklanması Sözleşmesi No.111 Ayrımcılık (İstihdam ve Meslek) Sözleşmesi No.138 Asgari Yaş Sözleşmesi No.182 Çocuk İşçiliğinin En kötü Biçimleri Sözleşmesi

Türkiye'nin Onayladığı Bazı ILO Sözleşmeleri 

Özgün Risklerden Korunma İlkeleri ve Kuralları 

Özgün İşkollarındaki Korunma İlkeleri ve Kuralları 

81 No’lu İş Teftişi Sözleşmesi  119 No’lu Makinaların Korunma Tertibatı ile Techizi Sözleşmesi  127 No’lu Azami Ağırlık Sözleşmesi  155 No'lu İş Sağliği ve Güvenliği ve Çalışma Ortamına Ortamına İlişkin Sözleşme  161 No'lu Sağlık Hizmetlerine İlişkin Sözleşme  167 No'lu İnşaat İşlerinde Güvenlik ve Sağlık Sözleşmesi Sözleşmesi  176 No'lu Madenlerde Güvenlik ve Sağlık Sözleşmesi  187 No'lu İş Sağlığı ve Güvenliğini Geliştirme Çerçeve Sözleşmesi 

*Radyasyondan Korunma Sözleşmesi ve Tavsiye Kararı   *Çalışma Çevresi (Hava Kirliliği, Gürültü ve Titreşim) Sözleşmesi ve Tavsiye Kararı  *Mesleki Kanserler Sözleşmesi ve Tavsiye Kararı  *Asbest Sözleşmesi ve Tavsiye Kararı  *Kimyasallarr Sözleşmesi ve Tavsiye Kararı  *Kimyasalla *Büyük Sanayi Kazalarının Önlenmesi Sözleşmesi ve Tavsiye Kararı  *Hijyen (Ticaret ve Büro) Sözleşmesi ve Tavsiye Kararı(No.120 Kararı(No.120))  *Yapı işlerinde Sağlık ve Güvenlik Sözleşmesi (No.167) ve Tavsiye Kararı(No.175)   *Madenlerde Sağlık ve Güvenlik Sözleşmesi (No.176) (No.176) ve Tavsiye Kararı  (No.183)

*Tarımda Sağlık ve Güvenlik Sözleşmesi Sözleşmesi (No.184) ve Tavsiye Kararı  (No.192)

108

 

 

yansıtmadan uyulması Tüzük : Belirlenen bir ilke ve kurallara ulusal mevzuata yansıtmadan için istendiğinde çıkarılan üyeler için bağlayıcı olan ve doğrudan uygulanan bir düzenlemedir  Direktif: Her üyenin direktiflerindeki ilke ve kuralları belirtilen sürede Direktif: 

mevzuatında tanımlanan tanımlanan uygun yöntem ve araçları kullanarak iç hukukuna yansıtmakla yükümlü olduğu isg alanında sıklıkla kullanılan bağlayıcı bir AB(Avrupa Birliği) 

89/391/EEC Avrupa Birliğinin   İSG alanındaki temel çerçeve direktifidir. 

araçtır  Karar: Karar:  Düzenlediği konuda hedef tarafı bağlayan bir metindir  Tavsiye ve görüşler: Mevzuattan sayılmayan bağlayıcı olmayan ama politika hazırlanırken yol gösteren araçlardır 

AB İş yeri ve İş Teçhizatı Hakkındaki Direktifler  • İşyerlerindeki Asgari Sağlık ve Güvenlik Gerekleri Hakkında Direktif (89/654/EEC), • İşçilerin işte iş Teçhizatı Kullanmalarında Kullanmalarında Asgari Sağlık ve Güvenlik Gerekleri Hakkında Direktif (89/655/EEC),  • İşçilerin İşyerinde Kişisel Koruyucu Donanım Kullanma Kullanmalarında larında Asgari Sağlık ve Güvenlik Gerekleri Hakkında Direktif (89/656/EEC),

• İşte Sağlık ve/veya Güvenlik İşaretleri Kullanırlarken Uyulacak Asgari Gerekler Hakkında Direktif (92/58/EEC),

• Üye Ülkelerde Patlama Potansiyeli Olan Ortamlarda Kullanılacak Koruyucu Araç ve Sistemler ile ilgili Mevzuat Hazırlanması Hakkında Direktif (94/9/EC).

AB İşkolları ve Özellikli İşler Hakkındaki Direktifler   • İşçilerde Özellikle Sırt incinmesi Riski Yaratan Ağır Yük Kaldırma ve Taşıma İşlerinde Asgari Sağlık ve Güvenlik Gerekleri Hakkında Direktif (90/269/EEC), (90/269/EEC),  • Ekranlı Araçlarla Yapılan Çalışmalarda Asgari Asgari Sağlık ve Güvenlik Gerekleri Hakkında Direktif (90/270/EEC), (90/270/EEC),  • Teknelerde Tıbbi Müdahalenin iyileştirilmesinde Asgari Sağlık ve Güvenlik Gerekleri Hakkında Direktif (92/29/EEC),

• Geçici ve Seyyar inşaat şantiyelerinde Uyulacak Asgari Sağlık ve Güvenlik Gerekleri Hakkında Direktif (92/57/EEC),

• Sondajla Maden Çıkarma Sanayilerinde işçilerin Sağlık ve Güvenliğinin Daha iyi Korunması› için Uyulacak Asgari Gerekler Hakkında Direkti(92/91/EEC), Direkti(92/91/EEC),  • Yeraltından ve Yerüstünden Maden Çıkarma Sanayilerindeki işçilerin Sağlık ve Güvenliğinin Daha iyi Korunması için Uyulacak Asgari Gerekler Hakkında Direktif (92/104/EEC), (92/104/EEC),  • Balıkçı Teknelerindeki İşlerde Asgari Sağlık ve Güvenlik Gerekleri Hakkında Direktif (93/103/EEC) (93/103/EEC)..  AB İş sağlığı ve v e güvenliği alanında kararların alınması ve asgari gerekleri belirleyen direktiflerin çıkarılmasında nitelikli çoğunluk yönteminin belirlenmesi, direktifler üzerinde uzlaşmayı kolaylaştırma kolaylaştırması, sı, Topluluğun karar alma gücünü ve hızını arttırılmıştır.  AB Risk Gruplarının Korunması Hakkındaki Direktifler 

• Belirli Süreli veya Geçici İş ilişkisi ile Çalışan İşçilerin Sağlık ve Güvenliğini İyileştirmek için Alınacak Önlemleri Tamamlayan Direktif (91/383/EEC),

• Gebe, Yeni Doğurmuş veya Emziren İşçilerin İş Sağlığı ve Güvenliğinin Geliştirilmesini Destekleyen Önlemler Hakkında Direktif (92/85/EEC), (92/85/EEC),  • Gençlerin İşte Korunması Hakkında Direktif (94/33/EC). (94/33/EC). 

109

 

 

Kendi Hesabına Çalışan İşçilerin Sağlık ve Güvenliğinin Daha İyi Korunması› Hakkında Tavsiye (2003/ (2003/134/EC) 134/EC)  24 Ekim 1945'te kurulmuştur. Merkezi: New York  Türkiye, BM’nin kurucu üyelerindendir.  *BM’ye göre 18 yaşına kadar herkes çocuk sayılmaktadır.  *BM İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Beyannamesi 1948 de yayınlandı. Her şahsın çalışmaya, işini serbestçe seçmeye adil ve elverişli çalışma şartlarına ve işsizlikten korunmaya hakkı vardır. 

1945 Yılında kuruldu. 

WHO(DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ) 

*Türkiye; 9 Haziran 1949 tarih ve 5062 sayılı sayılı Kanun’la Dünya Sağlık Örgütü

Anayasası’nı onaylayarak WHO’ya resmen üye olmuştur.  

110

 

 

Yangın  Çeşitleri 

A

B

C

D

E

Cinsi

Katı  Kağıt, Odun, Ahşap, Kumaş,

Sıvı 

Gaz

Metal

Boya, Tiner,

Doğalgaz,

Mağnezyum,

Elektrik Elektrik

Yağ, Akaryakıt 

Pamuk vb.

Vb.

Metan, LPG, Propan ,

Aliminyum, Sodyum vb.

Soğutma, Yanmayı

Engelleme,

Asetilen Engelleme

Soğutma Boğma 

İlk iş elektriğin

Sadece D tozlu söndürücü 

ABC ve B Tozlu , Halon

Yanıcı Madde 

Söndürme   Yöntemi  Kullanılan söndürücü 

0  METODLAR FMEA

FİNE -KİNNEY  JOHN-RİDLEY

engelleme Su, ABC Tozlu

ve Köpüklü Söndürücü 

Boğma, Soğutma  ABC ve BC tozlu, Halon

ABC ve BC tozlu, Halon

Gazlı, CO2 ve köpüklü  söndürücü 

Gazlı, CO2 Gazlı Söndürücü 

kesilmesi

Gazlı söndürücü 

RİSK

RİSK DEĞERİNİ HESAPLAMA FORMÜLLERİ FORMÜLLERİ 

RÖS

Olasılık x Şiddet x Farkedilebilirlik   Olasılık x Şiddet x Frekans  Frekans x (Olasılık + Potansiyel Kayıp)  Olasılık x Şiddet   Olasılık x Şiddet   (Şiddet x Olasılık= A ) + (Olasılık x 5 Yıllık Kazalar=B ) + (5 Yıllık   Kazalar x Personel Sayısı=C   ) + (Şiddet x Personel Personel Sayısı=D ) 

 JSA L-TİPİ MATRİS

RD RD RD RD

 X-TİPİ MATRİS

RD

111

 

 

112

 

 

113

 

 

 

Gama (γ) Işınlar 

ki t y

e r a n

al n o m y tro k

asy E r

N

d el

O Y S

ri

Y d

n

a

e 1

D ar

A al

R

  n

I o

CI y s

RI a

Alfa (α) Işınları  y

T d

Ş ar

A L N

n

Yİ şı

ıt r y r

a

la

Beta (β) Işınları 

(+) ve (-) elektrik yüklerinden meydana gelmişlerdir.

A

İnce bir su, metal levha yada cam tabakası bu elektronları durdurmak için yeterlidir.  y n asy oyi Serbest Bunlar radyasyonla oluşan yüksüz parçacıklardır. Bu d a ar Nötronlar  nedenle her maddeye kolayca girebilirler. Bunların m lı at doğrudan iyonlaştırıcı özellikleri yoktur. Ancak bu kı r c o serbest nötronların, girdikleri maddelerin nötronları a i çr ği ile etkileşimleri sonucu, α β γ ve x ışınları gibi ışınımlar a dr P i oluştururlar. Bu ışınlar ise etkileşme sonucu girdiği g . e 2 maddenin atomundan koparak iyonlaşmayı ni çİ gerçekleştirir.  Optik Ultraviyole Asıl kaynağı güneştir. UV ışınları güneş tam doğarken Radyasyon bolca yayılmaktadır. UV ışınları beyaz elbise giyilerek ışınları  engellenebilir. Bazen bu ışınlar kar veya kumdan yansıyarak kar ve güneş körlüğü yapabilir. UV’nin derine inmesi (giriciliği) az olduğu için büyük oranda deri ve gözleri etkilemektedir. Bu nedenle deri kanserlerinin k anserlerinin %80’i UV ışınlarından kaynaklanmaktadır. kaynaklanmaktadır.  EMR Nitelikli Radyo dalgaları, mikrodalgalar, mikrodalgalar, mobil ve cep telefonları, D

Radyasyonlar

ar al

N A Y A M L O I CI N

IRT O Y

Ş S

A L Y

N Yİ

Hızlandırılmış yüksek atom numaralı elektronlar hedef seçilen atomların çekirdeklerine yaklaştıklarında, yavaşlamalar yavaşlama lar olur. Bu yavaşlamalar yavaşlamalar sonucu x ışınları oluşur  (+) yüklü parçacıklardan oluşur. Bu yöndeki çalışmalar alfa ışınlarının artı yüklü helyum çekirdeklerinden (He++) meydana geldiğini göstermiştir. Bir kağıt parçası veya cildimiz tarafından durdurulabilir. 

ar

O

O

X Işınları 

.

A

Manyetik alanda sapmadıkları sapmadıkları için belirli bir elektrikle yüklü değillerdir. Gama ışınları elektromanyetik dalgalardan dalgalarda n meydana gelmiştir. Radyoaktif bozunmalar ya da nükleer reaksiyonlar sonucu oluşan kararsız atom çekirdeklerinden yayılan bir çeşit  elektromanyetik elektromany etik ışınlardır 

R

A

n o

radyo FM ve TV vericileri, radarlar, trafolar, bilgisayarlar, akım taşıyan kablolar bu gruba girmektedirler. 

114

 

 

ROL BELİRSİZLİĞİ  Rol belirsizliği; çalışanın işteki rolü(görevi) hakkında yeterince bilgilendirilmediğinde( bilgilendirilmediğinde(görev görev tanımı tam yapılmadığında) ortaya çıkar  İş yerlerinde bunu destekleyen durumlar  -  Amaç ve hedeflerde belirsizlik  -  Beklentilerde belirsizlik -  Yetki ve sorumluluklarda belirsizlik ROL YETERSİZLİĞİ  İşyerinin(örgütün) çalışanın;  -  Yeteneklerinden -  Tecrübesinden  -  Eğitiminden  -  Bilgisinden …yeterince yararlanamadığı yararlanamadığı durumlarda ortaya çıkar 

Mobbing(Psikolojik Taciz-Şiddet- Yıldırma(Tanımlar)  

Mobbing, bir işyerinde çalışanların, bir başka kişiyi ya da kişileri rahatsız edici, ahlak dışı  ve sistematik söz ve davranışlarla taciz ettikleri; kısaca başkalarına karşı psikolojik şiddet uyguladıkları bir süreçtir.  Mobbing;İşyerinde bir veya birkaç kişi tarafından diğer bir kişiye veya kişilere yönelik olarak, düşmanca ve ahlak dışı yöntemlerle sistematik bir biçimde uygulanan psikolojik terördür 

KAROSHİ (Aşırı Çalışmaya Bağlı Ölüm)   Bu vakalarda ölüm nedeni beyin veya kalp damarlarından birinde kanamaya yol açan dolaşım sistemi sorunlarıdır. Bir kişinin yaptıkları işin i şin gereklerinin çok ağır, sosyal desteğin zayıf, işin gereklerini denetleme olanağının ise değişken olduğu görülmüştür. Ölenler, işini seven, işine çok bağımlı, dinlenme sürelerini bile kullanmayan kişilerdir.

STRESLE İLGİLİ BELİRTİLER  Fiziksel

*Baş Ağrısı *Düzensiz Uyku  *Sırt Ağrıları  *Çene kasılması veya diş   gıcırdaması  *Döküntü   *Kas Ağrıları  *Hazımsızlık  *Ülser  *YüksekTansiyon  *Kalp Krizi

*Aşırı Terleme  *İştahta değişiklik  *Yorgunluk veya enerji

kaybı  *Kazalarda artış

Duygusal

*Kaygı veya endişe  *Depresyon veya çabuk ağlama  *Ruhsal durum değişikliği  *Asabilik *Gerginlik

*Özgüven azalması  *Aşırı hassasiyet  *Öfke patlaması  *Saldırganlıkdüşmanlık  *Tükendiğini hissetme  hissetme 

Zihinsel

Sosyal

*Konsatrasyon ve karar verme güçlüğü  *Unutkanlık  *Zihin karışıklığı  *Hafızada zayıflık 

*İnsanlara karşı güvensizlik  *Başkalarını *Başkal arını suçlama 

*Aşırı derecede hayal

zaman kala iptal etmek

kurma

*Tek bir fikirde meşgül

*İnsanlarda hata bulmaya çalışmak 

olma

*Haddinden fazla

*Mizah anlayışı kaybı  *Hatalarda artış 

savunmacı davranmak  *küs olmak  *Konuşmamak 

*Muhakemede zayıflama  

*Randevulara

gitmemek veya kısa

115

 

 

STRES YÖNETİMİ  Sonuç Olarak  *İşçilere stresin nedenleri, etkileri ve uzak durmanın yolları, durulamıyorsa başa çıkmanın yolları öğretilir.  *Bazı stres kaynakları kaçınılmaz olarak işin i şin doğasında bulunabilir. Stres kaynaklarından bazılarını yok etmede çalışma ortamını daha stressiz ve verimli hale getirilmesi gerekir.

KİŞİSEL STRES KAYNAKLARI 

İŞYERİ STRES KAYNAKLARI 

*Gevşeme; nefes alma, meditasyon, zihinsel gevşeme  *Fiziksel Egzersiz; Oksijen kullanımı artar, yüksek verim için haftada 2 -3 kez *Perhiz( Sağlıklı Beslenme);Streste genelde metabolizma yavaşlar.  *Davranış değişikliği; Davranışlarını

*Denetim /karar serbestisi *Karara katılım(iletişim)  *özerklik  *Esnek çalışma  *Görev(iş) tanımı  *kariyer gelişimi  *Uygun statü  *Yeterli ücret  *İş garantisi-güvence  *sosyal destek

değiştirmesi istenebilir. Özgüveni artırmaya yönelik eğitimler  *Düzenli uyku  *Zaman yönetimi 

STRESLE MÜCADELEDE DKBY MODELİ  D: Değiştir  Stres kaynağıyla yüzleş  Yardım iste  Zamanı iyi kullan 

‘’hayır’’demeyi öğren 

Arada mola Stres kaynağını ver önceden tahmin et  

K:Kabul et Düşünce tarzını değiştir 

Kaygılanma

Öfkene hakim ol 

Durumu daha kötüleştirme kötüleştirme 

B: Boşver  Vazgeçmeyi öğren 

İşleri üst üste ekleme  Neden boşvermen gerektiğini bil 

Kaçın 

Kabul et

Y:Yaşam Tarzını Yönet  Negatif mücadeleden kaçın

Pozitif yaşam tarzının benimse

Diyet yap

Egzersiz yap

Rahatla

Destek ol

116

 

 

1.GÖRSEL ARAÇLAR 

2.İŞİTSEL ARAÇLAR 

3.GÖRSEL-İŞİTSEL ARAÇLAR 

*Kitap,dergi,broşür 

*Radyo

*Film

*Yazı tahtası  *Resimler *Gerçek Eşyalar,modeller  *Projektörler 

*Teyp *Pikap *Ses bandları 

*Televizyon *Video *DVD

*Akıllı tahtalar 

G-İ Araçların Avantajları  

G-İ Araçların Dezavantajları  

.Öğrencilerin güdülenme güdülenme düzeyleri artar.   *Öğrenmeyi somutlandırır.  *Bir yaşantı ortamı sağlar.   *Öğretme ve öğrenme sürecine çeşitlilik katar. *Laf kalabalığını önler ve zamanı daha iyi değerlendirmeyi olanaklı kılar.  *Öğrenilecek konular üzerinde daha etkili alıştırma ve pratik yapmayın sağlar.  

*Öğrencilerin düşünmelerini azaltabilir.  *Kimi durumlarda dili daha çok kullanmayı gerektirmeyebilir.

*Aracın temini pahalı ve sürekli taşınması zahmetli olabilir.

*İstenilen her aracı anında etkili birşekilde kullanmak için gerekli zaman ve hazırlık yeterli olmayabilir.

*Bazı araçların kullanımında ilgi çabuk dağılabilir.

1

Fizyolojik açıdan 

ERGONOMİ  İş Fizyolojisi, Yüklenme Zorlanma, Kassal Çalışma, Yorulma ve Dinlenme

2 3 4 5 6

Antropometrik

açıdan Bilgi tekniğine Dayalı  Güvenlik tekniğine Dayalı  Psikolojij açıdan Çevresel faktörler açısından 

İnsan ölçümleri, Statik ve Dinamik Antropometri, İş istasyonu Tasarımında Antropometri,  İnsan- Makine Sistemleri, Göstergeler, Denetim Organları  Doğrudan, Dolaylı ve Uyarıcı Güvenlik Tekniği uygulamaları  Motivasyon, Renk Düzenleme, Müzik  Aydınlatma, Gürültü, Titreşim, Havalandırma, İklimlendirme, Toz ve zararlı Maddeler 

BİR İŞİN ERGONOMİK OLMA ŞARTLARI  1-Yapılabilirlik  2-Katlanabilirlik 3-Kabuledilebilirlik 4-Hoşnutluk 

117

 

 

ERGONOMİ  Statik (Yapısal) antropometrik veriler: Bunlar bireyin statik (sabit) pozisyonlarda vücut boyutlarının ölçülmesi ile elde edilen verilerdir. Ölçümler ya tam olarak belirli bir anatomik yapıdan yapıdan bir diğer anatomikyapıya, anatomikya pıya, ya da uzayda sabit bir noktayagöre noktayagöre yapılmaktadır.  Statik antropometrik verilerin yararlanıldığı bazı alanlara örnek olarak,mobilya boyutlarının boyutlarının belirlenmesi ve giysi bedenlerinin alt ve üst sınırlarının ayarlanması sayılabilir.  Dinamik(Fonksiyonel)Antropometrik Veriler: Bu veriler sabit bir referans noktasına göre vücudun

birbölümünün hareketlerini tanımlayan verilerdir. Dinamik antropometri ile, örneğin ayakta duran bir kişinin ileriye doğru ulaşabileceği maksimum maksimum mesafeninverileri elde edilebilir. Kuvvetsel Antropometrik Veriler: Bu veriler insan vücudu üzerindeki yüklerin mekanik analizini yapmada kullanılır. Vücut, uzunluğu ve kütlesi bilinen, birbirine bağlı bölümlerdenoluşmuşbir bütünolarak kabuledilir.  TASARIM ÖLÇÜLERİ  – Mimimum Ölçüler • Uygun antropometrik ölçünün düşük yüzdelik oranı seçilir. ( %1 veya %5) • Bir kapı kulpunun yüksekliği toplumdaki en küçük bireye göre belirlenir. • Koltuk yükseklikleri • Raflar • Diş fırçası sapı   – Maksimum Ölçüler  • Uygun antropometrik ölçünün yüksek yüzdelik oranı seçilir. ( %90 veya %95 )   • Kapı yüksekliğinde: %95 veya %99 luk değerler seçilirse en uzun insanlar bile buradan geçebilir.  • Koltuk genişliği, toplumdaki en geniş kalçalı insana göre belirlenir 

Bağımsız etki: Vücuda alınan her kimyasalın birbirinden bağımsız fizyolojik etkide bulunmasıdır.  Aditif etki: Organizmaya giren ve aynı yönde etki gösteren iki kimyasal maddenin toplu etkisi bunların ayrı ayrı gösterdikleri etkinin toplamına eşittir.  Sinerjik Etki: Organizma Organizmaya ya giren ve aynı yönde etki gösteren iki kimyasal maddenin toplu etkisi bunların ayrı ayrı gösterdikleri etkinin toplamından fazla fazladır dır Antagonizma: Bir kimyasal madde diğerinin etkisini azaltır. 

118

 

 

İŞ YERİ HAVASINDA BULUNMASI BULUNMASI GEREKEN MADDE MİKTARLARI 

  İşyeri havasının, havasının, Cıva miktarı: 0,02 mg/ m³’ü geçmemesi sağlanacaktır.    İşyeri havasının havasının,, Baryum miktarı: 0,5 mg/ m³’ü geçmemesi sağlanacaktır.    İşyeri havasının, havasının, Florürler (İnorganik) miktarı: 2,5 mg/ m³’ü geçmemesi sağlanacakt sağlanacaktır. ır.  havasının, Gümüş miktarı: 0,1 mg/ m³’ü geçmemesi sağlanacaktır.    İşyeri havasının,   İşyeri havasının, havasının, inorganik kurşun bileşikleri miktarı: 0,15 mg/ m³’ü geçmemesi sağlanacaktır.    İşyeri havasının, havasının, inorganik kalay ve metalik krom bileşikleri miktarı: 2 mg/ m³’ü geçmemesi sağlanacaktır sağlanacaktır..    İşyeri havasının, havasının, Nikotin miktarı: 0,5 mg/ m³’ü geçmemesi sağlanacaktır. Deriye nufüz

 

 







eder

  İşyeri havasının, havasının, Asetik asit miktarı: 25 mg/ m³’ ve 10 ppm geçmemesi sağlanacaktır.



 

  İşyeri havasının, havasının, Fosgen miktarı: 0,08 mg/ m³’ü geçmemesi sağlanacakt sağlanacaktır. ır.    İşyeri havasının havasının,, Naftalin miktarı: 50 mg/ m³ ve 10 ppm geçmemesi sağlanacaktır.    İşyeri havasının, Karbondioksit miktarı:9000 mg/ m³ ve 5000 ppm geçmemesi sağlanacaktır.    İşyeri havasının, havasının, Platin miktarı: 1 mg/ m³’ü geçmeme geçmemesi si sağlanacaktır.    İşyeri havasının, havasının, Gümüş miktarı:0, 1 mg/ m³’ü geçmemesi sağlanacaktır.    İşyeri havasının, havasının, Sülfürik asit buharı miktarı: 0, 5 mg/ m³’ü geçmemesi sağlanacaktır.    İşyeri havasının, havasının, Amonyak miktarı:14mg/ m³ ve 20 ppm geçmemesi sağlanacaktır sağlanacaktır..    Sülfür dioksit ve Hidrojen gazının yanıcı özeliği yoktur. Patlayıcı gazlardır.    Hidrojen sülfür zehirli ve yüksek miktarda patlayıcı özeliği vardır. Yanıcı özeliği yoktur.   Metan gazı; boğucu yanıcı ve patlayıcı özeliğine sahiptir.   Karbon monoksit gazı; yangın sonucu açığa çıkan bir gazdır. Zehirli ve yüksek miktarda bulunduğunda patlayıcı özeliğine sahip yanıcı özeliği yoktur. 

  

  



  



119

 

 

120

 

 

TEHLİKELİ MADDELERİN VE MÜSTAHZARLARIN SINIFLANDIRILMASI, AMBALAJLANMASI VE ETİKETLENMESİ HAKKINDA YÖNETMELİK te bir çok özellikler aynı olmakla birlikte, madde ve müstahzarın etiketleme uygulamalarını ayrı ayrı ele alınmıştır.   Madde etiketinde; Maddenin adı 

Maddenin piyasaya arzından sorumlu üretici, ithalatçı ya da dağıtıcının adı, telefon numarası ve tam adresi

Tehlike sembolleri ve tehlike işareti - Maddenin birden fazla tehlikesi olması durumunda, aşağıdaki önceliklere göre tek sembol ve işaret 1) T > C > X 2) C > X 3) E > F > O Risk (R) ibareleri

Güvenlik (S) ibareleri  EC ve CAS numarası yer almalıdır.   Ayrıca, ambalajın hacmi 125 ml’yi aşmıyorsa:   - Tahriş edici  - Kolay alevlenir - Alevlenir - Oksitleyici maddelerin etiketlerinde R ve S ibaresinin kullanılması gerekmez   - R41(Gözde ciddi hasar riski ) ile belirtilenler veya N sembolü ile gösterilip “çevre için zararlı”

olanlar hariç, “Kolay alevlenir”  “Oksitleyici”  “Tahriş edici”  - “Alevlenir” veya N sembolü ile gösterilmemiş  “çevre için tehlikeli” olarak sınıflandırılan müstahzarlar için “S” ibaresinin kullanılması gerekmez.  

Ambalajın Kapasitesi 

Boyutları (milimetre olarak) 

3 litreyi aşmayanlar aşmayanlar 

mümkünse, en az 52x74 

3 litreden büyük olan ancak 50 litreyi aşmayanlar 

en az 74x105

50 litreden büyük olan ancak 500 litreyi aşmayanlar 

en az 105x148

500 litreden büyük 

En az 148x210

121

 

 

122

 

 

123

 

 

Tarımsal İlaçlamayı Ne zaman Yapmalıyız?  *Zirai mücadele genellikle hastalık ve zararlıların faaliyetlerini gösterme göstermeye ye başladığı ilkbahar, yaz ve sonbahar ayları boyunca yapılır.  *İlaçlamanın zamanlaması zamanlaması da çok önemlidir.  *Gün içerisinde öğlen saatlerinde ilaçlama yapılmamalıdır.  *Çok rüzgarlı havalarda ilaçlama yapılmamalıdır. Yağmur öncesi ve sonrasında ilaçlama yapılmamalıdır. yapılmama lıdır. Çünkü yağmur suları ile ilaç toprağa karışacaktır ve gereksiz yere toprağımızı da zehirleyecektir. Bitki İlaçlarken Nelere Dikkat Etmeliyiz?   Zirai ilaçlar sistemik etkili ilaçlar olduğu için bunlara dokunulması yadasolunulması durumunda insanlara büyük zarar verebilir. Dolayısıyla bu ilaçlara temas ederken başta göz, ağız, burun ve el olmak üzere mutlaka koruyucu önlemler almak gerekmektedir. İlaçların vücudumuza temas etmemesi için eldiven, gözlük, şapka, maske hatta mümkünse koruyucu kıyafet giymeliyiz. İlacı hazırlarken ilacın deri ile teması engellemek için eldiven takmamız şarttır.  Eğer elle bir temas gerçekleşmişse, gerçekleşmişse, sabunlu su ile birçok kez ellerimizi yıkamalı, göze temas edilmişse de yoğun su ile temizlemeliyiz. İlacın solunum yollarına girmes girmesii ve  zehirlenme ile karşı karşıya kalması halinde, zehirlenmeye tabi olan kişi derhal açık havaya çıkarılmalı, mümkünse ılık tuzlu su içerilmek suretiyle kusturulmalı ve ilacın panzehiri kutusunda yazdığı için hızlıca ilacın kutusu ile birlikte hastaneye ulaştırılmalıdır. Zirai mücad mücadele ele ilaçları tüm sıcak kanlı canlılar için öldürücü etkiye sahiptir. 

124

 

 

Tehlikeli maddeler özelliklerine göre sınıflandırılmaktadır.   Uluslararası genel kabul görmüş Tehlikeli Madde Taşıması Hakkında ADR Konvansiyonu ile ilgili sınıflandırma  ise aşağıdaki gibidir:  Sınıf 1 Patlayıcılar (EXPLOSİVES): Bu sınıfa dahil maddeler; Kara Barut, Fişek, Sis Bombası, Cephane, Dinamit vb

Sınıf 2.1 Yanıcı Gazlar (FLAMMABLE GAS) :Her :Her türlü ısı kaynağından ve personel mahallinden uzağa istiflenmelidir. Bu sınıfa dahil maddeler; Asetilen, Etan, Etilen, Metan, Hidrojen, Çakmak Çakmak Gazı vb.   Sınıf 2.2 Zehirli Gazlar (TOXIC GAS): Her türlü ısı kaynaklarından, personel mahallinden ve yiyecek maddelerinden uzağa istiflenmelidir. Bu sınıfa dahil maddeler; Amonyak, Flor, Prüssik Asit, Klorit, Karbon Monoksit vb.

Sınıf 2.3 Yanıcı Olmayan Sıkıştırılmış Gazlar (NON -FLAMMABLE COMPRESSED GAS): İyi havalandırılmış serin yerlerde muhafaza edilmelidir. Bu gazlarla doldurulmuş tüpler ısı aldıkları zaman genleşirler ve bu da patlamalara neden olduğu için çok tehlikelidirler. Bu sınıfa dahil maddeler; Argon, Helyum, Karbondioksit, Hava Gazı, Oksijen vb.  Sınıf 3 Yanıcı Sıvılar (FLAMMABLE LIQUID): Benzin, mazot Sınıf 4.1 Yanıcı Katılar (FLAMMABLE SOLID): Yaşam mahallerinden uzak tutulmalıdırlar. Bu sınıfa dahil maddeler; Alüminyum Tozu, Sellüloid, Naftalin, Kırmızı Fosfor, Filmler, Neft Yağı, Kuru Lifler vb.  Sınıf 4.2 Kendi Kendine Yanabilen Katılar (SPONTENOUSLY COMBUSTIBLE): Çok iyi havalandırılmış yerlerde istiflenmeli, istif araları hava sirkülasyonunu sağlayacak şekilde oluşturulmalıdır. Bu sınıfa dahil maddeler; Kopra, Balık Unu, Kuru Ot, Mangal Kömürü vb.   Sınıf 4.3 Islandığında Yanabilen Katılar (DANGERAOUS WHEN WET): Su ile temas ettiklerinde veya ıslandıklarında, yanma özelliği gösteren katılardır. İyi havalandırılmış kuru yerlerde muhafaza edilmeli ve su ile temasından mutlak suretle kaçınılmalıdır. Bu sınıfa dahil maddeler; Alkalin Alaşımlar, Baryum, Karpit, Ferro Silisyum, Natriyum, Magnezyum vb. Sınıf 5.1 Oksitleyici Maddeler (OXIDIZING AGENT): Bu sınıfa giren maddeler oksijen açığa çıkartmak suretiyle yanmayı kolaylaştırıcı bir ortam meydana getirirler. Bu özellikleri nedeniyle yanıcı maddelerin yanına istiflenmemelidirler. Bu sınıfa dahil maddeler; Nitrat, Suni Gübre, Amonyum Sülfat, Baryum Klorat vb.  Sınıf 5.2 Organik Peroksitler (ORGANIC PEROXIDE): Bu sınıfa giren maddeler yanıcı olabilecekleri gibi, patlayıcı da olabilirler. Üstleri örtülü olarak,  kuru ve serin yerlerde korunmalıdır. Bütün peroksitler bu sınıfa dahildir.  Sınıf 6.1 Zehirleyici Maddeler (TOXIC): Zehirleyici maddeler insan vücuduna ağız yoluyla girebilir ve insanı öldürebilirler. Bu nedenle yiyecek ve içeceklerden, yaşam mahallerinden, tütün gibi nem çıkaran maddelerden uzağa istiflenmelidirler. Bu sınıfa dahil maddeler; Arsenik, Anilin, Baryum Oksit, Fenol, Nikotin, Kurşun, Siyanür Civa ürünleri vb.  Sınıf 6.2 Mikroplu (Biyolojik) Maddeler (INFECTIOUS SUBSTANCE): Bu maddeler mikrop ihtiva ettiklerinden hastalıklara sebep olabilirler. Bu nedenle yiyecek ve içeceklerden, yaşam mahallerinden, uzağa istiflenmelidirler. Bu sınıfa dahil maddeler; Kemik, Kemik Yağı, Sıkıştırılmış Et Atıkları, Hayvan Derileri, Kan Tozu vb.   Sınıf 7 Radyoaktif Maddeler (RADIOACTIVE): Bu maddeler özel kaplar içerisinde nakledilirler. Kapların mutlak suretle hasarsız olması gerekmektedir. Personel mahallinden, besin maddelerinden, banyo edilmemiş filmlerden, ilaçlardan ve kimyasal maddelerden uzağa istiflenmelidirler. Sınıf 8 Aşındırıcı Maddeler  Sınıf 9 Farklı Tehlikeleri Olan Madde ve Nesneler 

125

 

 

126

 

 

127

 

 

KAYITLARIN SAKLANMASI  Kanserojen ve mutajen maddelerle çalışmaların yapıldığı işyerinde belirtilen kayıtlar maruziyetin sona ermesinden sonra en az 40 yıl süre ile saklanacaktır. saklanacaktır. 

İşveren; a) İşyerinde yürütülen iş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerine ilişkin her türlü kaydı,  b) İşten ayrılma tarihinden itibaren en az 15 yıl süreyle çalışanların kişisel sağlık dosyalarını saklar.  Asbest tozuna maruziyetin sona ermesinden sonra kayıtlar en az 40 yıl süreyle saklanır.  Çalışanın işyerinden ayrılarak başka bir işyerinde çalışmaya başlamas başlamasıı halinde, yeni işveren çalışanın kişisel sağlık dosyasını yazılı olarak talep eder, önceki işveren dosyanın bir örneğini onaylayarak bir ay içerisinde gönderir. 

ONAYLI DEFTER  Onaylı defter işyerinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri, Genel Müdürlük veya noterce her sayfası mühürlenmek suretiyle onaylanır.  İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği uzmanının işyerindeki tespitlerini onaylı deftere yazar. Onaylı defter yapılan tespitlere göre iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ile işveren tarafından birlikte veya ayrı ayrı imzalanır.

Onaylı deftere yazılan tespit ve öneriler işverene tebliğ edilmiş sayılır. Onaylı defterin asıl sureti işveren, diğer suretleri ise iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi tarafından saklanır. Defterin imzalanması ve düzenli tutulmasından işveren sorumludur. Teftişe yetkili iş müfettişlerinin her istediğinde işveren onaylı defteri göstermek zorundadır.  Diğer suretler OSGB’den hizmet alınırsa orada saklanır. 

TİTREŞİM 

GÜRÜLTÜ 

Ses şiddeti  Ses yoğunluğu  Ses gücü  Ses basıncı  kuvvet

HAVA AKIM HIZI

BASINÇ 

Aktivite

RADYASYON

Işınlanma dozu  Soğrulmuş doz  Doz değeri 

PARLAKLIK

AYDINLATMA ŞİDDETİ  IŞIK ŞİDDETİ  IŞIK AKISI 

m/s2 (ivme) Db W/cm2  watt Newton/cm2  newton m/s Pascal Bar atm Newton/cm2  Dyn/cm2  Becquerel ,bq Coulomb/kg Gray, gy Sievert,sv apostilb lüx  Mum, candela

lümen 

128

 

 

ÖLÇÜM EKİPMANLARI  Altimetre Ampermetre

Yükseklik  Akım şiddeti 

Anemometre, velometre, katatermometre pitot tüpü  Odyometre Dozimetre (ses için)  Desibelmetre sonometre Higrometre Psikrometre Termometre Glob termometre Katatermometre

Hava akım hızı 

Barometre Manometre Luksmetre Voltmetre Eksplozimetre ohmmetre Dozimetre Spektrometre Geiger-Müller Detektörü  Sintilasyon Dedektörleri Dedektörleri  Orantılı Sayaçlar 

Basınç 

vibrasyon detektörü (oktav bantları)  Faz-kontrast mikroskobu Konimetre Filtreli aletler Gravimetre

Ses ölçer 

Nem Sıcaklık 

Radyant ısı  Aynı zamanda etkin sıcaklık 

Işık şiddeti  Gerilim

Patlayıcı,parlayıcı gaz Direnç  Radyasyon

Titreşim  Asbest lif sayımı 

Toz ölçümü 

Isısal çökeltici  Tindalometre

Elektrostatik Presipitatör 

TAŞINABİLİR GAZ TÜPLERİ – DİKİŞLİ – KARBON ÇELİĞİNDEN GAZ TÜPLERİ İÇİN PERİYODİK MUAYENE VE DENEY

*Erimiş naylon, polietilen veya benzeri bir kaplama uygulan uygulanmış mış ve bunların hasara uğradığı görülmüşse veya bunlar muayenenin tam olarak yapılmasını engelliyorsa, bu kaplama çıkartılmalıdır. Bu kaplama ısı uygulanarak çıkartılıyorsa, tüp sıcaklığı 300oC’u aşmamalıdır.  *Bir basınç deneyi uygulandığında, deney sıvısı olarak uygun bir sıvı, genelde su kullanılmalıdır. Deney tüpün tasarımına uygun bir sızdırmazlık basınç deneyi olmalıdır .Tüpteki basınç, deney

129

 

 

basıncına ulaşıncaya kadar azar azar artırılmalıdır. Tüp deney basıncı, basınç kaynağının tüple bağlantısı kesilerek, en az 30 s aynı tutulmalı ve bu sırada ulaşılan basınçta herhangi bir düşme olmamalı veya herhangi bir sızıntı belirtisi görülmemelidir.  * Boyama veya kaplama, tüpün üzerine damgalanan damgalanan işaretler okunaklı olacak şekilde uygulanmalıdır. Tüp sıcaklığı hiçbir durumda 300 oC’u aşmamalıdır.  

TÜP ÜZERİNDEKİ FİZİKSEL VE MALZEME KUSURLARINA KUSURLARINA BAĞLI OLARAK RET SINIRLARI  Kusur tipi Tarif Tamir veya kullanım dışına alma  Şişkinlik  Tüpün gözle görünür şekilde şişliği   Kullanım dışına alma  Ezilme Tüpte, metalin içine girmesi veya ayrılması sonucu Kullanım dışına alma  oluşmamış ve tüp dış çapının % 1’inden daha derin bir çöküntü  Kesik veya oyuk Metalin ayrıldığı veya parçalandığı yerde ve Mümkünse tamir derinliği tüp et kalınlığının % 5’ini geçmeyen Kullanım dışına alma  keskin bir iz

Çatlak  Ateş hasarı

Kapak veya muf geçmeleri  Mühürleme  Ark veya torch yanıkları

Kuşkulu işaretler 

Metalde yarık veya yırtık  Kullanım dışına alma  Genellikle aşağıdakilerle beliren, tüpün genel Kullanım dışına alma  veya lokal olarak aşırı ısınması: Mümkünse tamir  1.  Tüpün kısmen ergimesi, 2.  Tüpün eğrilmesi,  3.  Boyanın siyahlaşması veya yanması,  4.  Vanada ateş hasarı, plastik kapağın veya tarih halkasının ergimesi,  Mümkünse tamir  Tüp mufu, tabanı veya yan yüzeylere tutturulmuş geçmeler  Bir metal zımbayla yapılan işaretleme  Tüpün kısmen ergimesi, çentikleme veya çukur açma yoluyla kaynak metaline ilave veya metalin kopartılması  Tüp imalat işlemi veya onaylı tamir dışında oluşmuş 

Kullanım dışına alma c  Kullanım dışına alma 

İlâve muayeneden sonra mümkünse kullanmaya devam

Mümkünse tamir veya kullanım dışına

Dikey denge

alma

TÜP ÜZERİNDEKİ KOROZYON İÇİN RET KRİTERLERİ  Korozyon tipi Genel korozyon

Tarif

Tüpün toplam yüzey alanının %  20’sinden daha fazla bir alan üzerinde et kalınlığında azalma 

Tamir veya kullanım dışına alma  Mümkünse tamir  Kullanım dışına alma 

130

 

 

Mümkünse tamir Aşağıda tarif edilen diğer lokal korozyon tipleri dışında, tüpün toplam yüzey alanının % 20’sinden daha az bir alan üzerinde et kalınlığında azalma  Dar bir doğrusal veya dairesel hat veya şerit Mümkünse tamir şeklinde ya da hemen hemen bitişik izole edilmiş çukurlar veya oyuklar biçiminde korozyon Bir açıklıkta veya hemen yakınında meydana gelen Mümkünse tamir

Lokal korozyon

Zincirleme oyuk veya

çizgisel korozyon Çatlak korozyon 

korozyon

*Bütün sabit boru, esnek boru, vanalar, bağlantı elemanları elemanları ve deney donanımının basınç sistemini oluşturan bileşenler; deneye tâbi tutulan bir tüpün en yüksek deney basıncının 1,5 katı bir basınca dayanacak şekilde tasarımlanmalıdır. tasarımlanmalıdır.  GRUP 1 İNSANLAR İÇİN KANSEROJENLER KANSEROJENLER ( PESTİSİTLER VE İLAÇLAR HARİÇ)  KİMYASAL 

HEDEF ORGANLAR

KULLANIM SAHASI

4-Aminobifenil

Mesane

Kauçuk üretimi 

Arsenik ve bileşikleri 

Akciğer, deri  Akciğer, göğüs zarı, karın iç çeperi  

Cam ,metal ,pestisit

lösemi 

Çözücü ve yakıt endüstrisi  Boya üretimi, laboratuvar malzemesi  Uzay endüstrisi /metaller  Kimyasal ara ürün  Kimyasal ara ürün  Boya /pigment üretimi  Metal kaplama, boya/pigment üretimi  İnşaat malzemesi, elektrotlar  Yakıt  Kimyasal ara ürün  Yağlama  Savaş gazı  Boya /pigment üretimi  Metalürji, alaşım, katalizör  Yağlama, yakıtlar 

Asbest Benzen Benzidin

Berilyum ve bileşikleri  Bis (klrometil) eter Klorometilmetileter

Kadmiyum ve bileşikleri  Krom bileşikleri  Kömür katranı ziftleri  Kömür katranları  Etilen oksit

Mesane

Akciğer  Akciğer  Akciğer  Akciğer  Burun boşluğu ,akciğer  Deri, akciğer, mesane  Deri, akciğer  lösemi 

Mineral yağları  Hardal gazı

deri

2 naftilamin

mesane

Nikel

Burun boşluğu, akciğer 

Shaleoils

deri

Soots

Deri , Akciğer  Karaciğer, akciğer, kan damarları  Burun boşluğu 

Vinilkolrür  Ağaç odun tozu 

Gırtlak, akciğer 

İzolasyon, tekstil, filtre malzemesi

Pikmentler Plastik, monomer

Ağaç odun endüstrisi 

131

 

 

KANSEROJEN MADDELERDEN SEÇİLMİŞ ÖRNEKLER  MADDE

İLİŞKİLİ KANSER TÜRÜ 

Amino bifenil

Mesane

Arsenik Asbest Benzen

Akciğer, deri  Akciğer, mezotelyoma, sindirim sistemi  Lösemi, akciğer, 

Benzidin

Mesane

Kadmiyum

Prostat

Katran Krom

Deri, akciğer  Solunum yolları, sinuslar 

Naftilamin

Mesane

Nikel

Akciğer, solunum yolları  Karaciğer, anjiyosarkom  Lösemi, akciğer, deri, kemik 

Vinil klorür  İyonizan radyasyon  Ultraviyole ışın 

Deri

KANSER RİSKİ BULUNAN İŞ KOLLLARI  İŞKOLU 

KANSER TÜRÜ 

ETKEN

Tarım, orman, balıkçılık 

Deri, akciğer, dudak  Deri, akciğer, lösemi 

Ultraviyole, arsenikli pestisid

Madencilik

Petrol endüstrisi  Metal endüstrisi  Ulaştırma, gemi yapımı  Kimya sanayii

Kok üretimi 

Lastik sanayii

İnşaat işleri  Deri sanayii, ayakkabıcılık 

Sağlık çalışanları  Asfalt yol yapımı  Pestisit üretimi  Asbestli malzeme üretimi 

Deri, skrotum

Arsenik, radon, asbest

Polinükleeraromatik hidrokarbon  Polinükleeraromatik Arsenik, krom ve nikel bileşikleri,

Solunum yolları, akciğer  Asbest Akciğer, mezotelyoma mezotelyoma  Akciğer, karaciğer, sinus, BCME, krom, nikel, vinil klorür, mesane

benzidin, boya maddeleri,

Akciğer, mesane  Mesane, lösemi  Akciğer , mezotelyoma Lösemi, burun boşluğu  Lösemi, akciğer Akciğer Akciğer Akciğer, mezotelyoma mezotelyoma 

Benzpiren, naftilamin Aromatik aminler, benzen

Asbest (yalıtım işlemleri)  Benzen, deri tozu

Radyasyon, antikanser ilaçlar  Benzpiren Arsenik Asbest

132

 

 

SIVI OKSİJEN, SIVI ARGON VE SIVI AZOT DEPOLAMA TANKLARI GÜVENLİK MESAFELERİ   a) Sıvı Oksijen tankları için:  *Vana, flanş gibi ek yeri olmayan yanıcı gaz veya sıvı boru hatları iile le oksijen depolama tankı arasındaki uzaklıklar.  TANK KAPASİTESİ (m³) 

UZAKLIK (metre)

0-10 m³ 

1m

11-50 m³ 

2m

51-100 m³ 

3m

101-200 m³ 

4m

201-10.000 m³ 

5m

133

 

 

SIVI OKSİJEN, SIVI ARGON VE SIVI AZOT DEPOLAMA TANKLARI GÜVENLİK GÜVENLİK MESAFELERİ   a) Sıvı Oksijen tankları için:  *Araç park yerleri, işyerinin sınırları, açık alev ve sigara içmeye izin verilen yerler, yüksek basınçlı yanmayan gaz depoları, yüksek ve orta gerilimdeki elektrik transformatörleri, transformat örleri, yanıcı malzeme depoları (ahşap bina ve yapılar), her türlü makine ve ekipman, maden ocakları, kanal ve logarlar, kuyu ve benzeri yapılar, yanıcı gaz ve sıvı boru hatlarındaki vanalar, flanşlar ve ek yerleri ile oksijen depolama tankı arasındaki uzaklıklar.  TANK KAPASİTESİ (m³) 

Uzaklık (m) 

0-100m³ 

3m

101-200m³ 

4m

201-400m³ 

5m

401-1000 m³ 

6m

1001-2000m³ 

10 m

2001-3000 m³ 

13 m

3001-10.000 m³ 

15 m

SIVI OKSİJEN, SIVI SIVI ARGON VE SIVI AZOT DEPOLAMA TANKLARI GÜVENLİK GÜVENLİK MESAFELERİ MESAFELERİ  a) Sıvı Oksijen tankları için:  *Ofis, kantin, çalışanların ve ziyaretçilerin toplandığı bina ve benzeri yerler, kompresör, vantilatör, hava çekiş yerleri, yüksek miktarda parlayıcı gaz ve LPG’nin ulusal kanunlara uygun olarak depolandığı yerler ile oksijen tankı arasındaki uzaklıklar.  TANK KAPASİTESİ (m³) 

uzaklık (m) 

0-400 m³ 

5m

401-1000 m³ 

6m

1001-2000 m³ 

10 m

2001-3000 m³ 

13 m

3001-4000 m³ 

14 m

4001-10.000 m³ 

15 m

134

 

 

SIVI OKSİJEN, SIVI SIVI ARGON VE SIVI AZOT DEPOLAMA TANKLARI GÜVENLİK GÜVENLİK MESAFELERİ MESAFELERİ  b) Sıvı Argon ve Sıvı Azot tankları için:  *Vana, flanş gibi ek yeri olmayan yanıcı gaz veya sıvı boru hatları iile le sıvı argon ve sıvı azot depolama tankı arasındaki uzaklıklar.  TANK KAPASİTESİ (m³)  0-10 0m³ 

UZAKLIK (metre) 1m

101-600m³ 

2m

601-1000 m³ 

3m

1001-3000m³ 

4m

3001-10.000 m³ 

5m

SIVI OKSİJEN, SIVI SIVI ARGON VE SIVI AZOT DEPOLAMA TANKLARI GÜVENLİK GÜVENLİK MESAFELERİ  MESAFELERİ   b) Sıvı Argon ve Sıvı Azot tankları için: *Araç park yerleri, açık alev ve v e sigara içilmesine izin verilen yerler, yüksek basınçlı yanmayan gaz depoları, kantin, çalışanların ve ziyaretçilerin toplandığı bina ve benzeri yerler, sabit parlayıcı gaz depoları, parlayıcı sıvı ve LPG depoları, yanıcı, parlayıcı, gaz ve sıvı boru hatlarındaki vana ve flanş gibi ek yerleri ile sıvı argon ve sıvı azot depolama tankı arasındaki uzaklıklar.  TANK KAPASİTESİ (m³) 

UZAKLIK (metre)

0-100m³ 

3m

101-200m³ 

4m

201-400m³ 

5m

401-600m³ 

6m

601-900m³ 

7m

901-1000 m³ 

8m

1001-2000 m³ 

10 m

2001-3000 m³ 

12 m

3001-4000 m³ 

14 m

4001-10.000 m³ 

15 m

135

 

 

Elektronik küçük parçaları tutmaya yarar  Daha sonra matkapla delinecek yeri işaretlemede kullanılır  Ahşap metal plastik parçaları şekillendirmek için önceden çizilmesine ve ÇİZECEK  işaretlenmesine yarar  KURBAĞACIK  İngiliz anahtarı olarak ta bilinen ağzı ayarlanabilir anahta anahtardır rdır  MENGENE Çalışma tezgahına monte monte edilen parçaları işlerken eğilirken vs sabit tutturmak ve sıkıştırmada kullanılan aletlerdir  MURÇ  İnşaat işlerinde betonları kırıp parçalamakta kullanılan sağlam uçlu keskin ve sivri

CIMBIZ NOKTA

KARGA BURUN

YAN KESKİ  PERÇİN  PİM  KAMA

metal parçalarıdır Parçaları tutma ve ulaşılması zor alanlara ulaştırmak için kullanılır  Kablo sıyırma ve tel kesmek için kullanılır 

iki yada daha çok malzemeyi malzemeyi birleştirmek için kullanılan bağlantı bağlantı elemanıdır vida gibi üzerinde diş yoktur malzeme ile birleşir  İç içe geçen veya üst üste gelen parçaları birleştirmeye yarayan metal veya tahta çivi biçiminde parçacıklardır parçacıklardır malzemelerdeki malzemelerdeki deliklerden çekiç ile itilerek monte edilir  Makine parçalarını kolayca birbirine bağlayan ve kolay şekilde sökülebilir bağlantı sağlayan çelik parçalardır.  EL ALETLERİNİN FONKSİYONLARINA GÖRE SINIFLANDIRILMASI 

(1) Kesici Aletler: Parçalan kesmeye düzgün hale getirmeye ve istenilen şekli vermeye yarayan rende, planya, düz kalem ve keser gibi aletlerdir. (2) Vurma aletleri Kesici kalemlerin kullanılması, çivi çakılması vb. işlerin yapılması sırasında vurmaya  

yarayan çekiç,Aletleri: madırga, balyoztezgaha gibi aletlerdir. (3) Sıkıştırma Parçayı tutturmaya yarayan veya herhangi bir vidayı sökmeye veyahut da sıkıştırmaya yarayan aletlerdir. Bu aletlere misal olarak; anahtar, mengene, işkence vb. verilebilir.  

136

 

 

(4) Ölçme ve Kontrol Aletleri: İşin ölçülmesi ve kontrol edilmesinde kullanılan aletlerdir. Bunlara; metre, kumpas, mastar vb. misaller verilebilir.

(5) Markalama Aletleri: Yapılacak işi resimlerden parçaya aktarmak için yani markalamak markalamak için kullanılan; pergel, gönye gibi aletlerdir. 

EPİDEMİYOLOJİ 

Epidemiyoloji bir sağlık sorununun bir toplumda;   Sıklığını (zamanla değişimini), Dağılımını (hastalığın ilerleme ve gelişimini), Nedenlerini (etiyolojik faktörleri)   Yapılan müdahalenin etkinliğini (tedavi, önlem) ………araştıran bir bilim dalıdır.  

137

 

 

138

 

 

139

 

 

140

 

 

141

 

 

GAZ TÜPLERİNİN RENKLERİ 

TS EN 1089-3

SANAYİDE HALA KULLANILAN 

STANDARDINA GÖRE  (geçerli olan)  ASETİLEN  OKSİJEN 

Kestane rengi

Sarı 

Beyaz

Mavi

ARGON

Koyu yeşil 

AZOT

Siyah

Açık mavi  Yeşil 

HELYUM

Kahverengi

Kahverengi

YANICI GAZ TÜPLERİ 

Kırmızı 

Kırmızı 

DİĞER GAZLARA AİT TÜPLER 

Gri

Gri

142

 

 

Hidrant sistemi dizayn debisinin en az 1900

l/dak olması şarttır. Debi, binanın tehlike sınıfına göre artırılır. Hidrant çıkışında 700 kPa basınç olması gerekir. 

HİDRANTLAR ARASI UZAKLIK Çok riskli  50 m Riskli

100 m

Orta riskli

125 m

Az riskli 150 m Normal şartlarda hidrantlar, korunan binalardan ortalama 5 ilâ 15 m kadar uzağa yerleştirilir.  ** Endüstride (madenler, inşaat sahaları ve diğer endüstriyel alanlar) kullanılan koruyucu baretler

BAŞ KORUYUCULARI KULAK KORUYUCULARI

GÖZ VE YÜZ KORUYUCULARI

** Saçlı derinin korunması (kepler, boneler, siperlikli veya siperliksiz saç fileleri)  * Koruyucu başlık (kumaştan veya geçirimsiz kumaştan yapılmış boneler, kepler, gemici başlıkları ve benzeri)  * Kulak tıkaçları ve benzeri cihazlar  * Tam akustik baretler

* Endüstriyel baretlere uyan kulaklıklar  * Düşük frekanslı kapalı devre haberleşme alıcısı olan kulak koruyucuları  * İç haberleşme donanımlı kulak koruyucuları  *Gözlükler  *Kapalı gözlük (dalgıç tipi gözlük)  * X-ışını gözlüğü, lazer ışını gözlüğü, ultra -viyole, kızılötesi, görünür radyasyon gözlükleri  *Yüz siperleri  *Ark kaynağı maskeleri ve baretleri (elle tutulan maskeler, koruyucu baretlere takılabilen maskeler veya baş bantlı maskeler) 

SOLUNUM

SİSTEMİ KORUYUCULARI

EL VE KOL KORUYUCULARI

* Gaz, toz ve radyoaktif toz filtreli maskeler *Hava beslemeli solunum cihazları 

*Takılıp çıkarılabilen kaynak maskesi bulunduran solunum cihazları  *Dalgıç donanımı  *Dalgıç elbisesi  1.Özel koruyucu eldivenler    Makinelerden (delinme, kesilme, titreşim ve benzeri)    Kimyasallardan   Elektrikten   Sıcak ve soğuktan  2.Tek parmaklı eldivenler  3.Parmak kılıfları  4 Kolluklar

5.Ağır işler için bilek koruyucuları (bileklik)  6. Parmaksız eldivenler 7. Koruyucu eldivenler

AYAK VE BACAK KORUYUCULARI

*Normal ayakkabılar, ayakkabılar, botlar, çizmeler, uzun botlar, güvenlik bot ve çizmeleri  *Bağları ve kancaları çabuk açılabilen ayakkabılar  *Parmak koruyuculu ayakkabılar  *Tabanı ısıya dayanıklı ayakkabı ve ayakkabı kılıfları  *Isıya dayanıklı ayakkabı, bot, çizme ve tozluklar  *Termal ayakkabı, bot, çizme ve kılıfları  *Titreşime dayanıklı ayakkabı, bot, çizme ve kılıfları  * Antistatik ayakkabı, bot, çizme ve kılıfları   * İzolasyonlu ayakkabı, bot, çizme ve kılıfları   * Zincirli testere operatörleri için koruyucu bot ve çizmeler 

*Tahta tabanlı ayakkabılar  143

 

 

*Takıp çıkarılabilen ayak üst kısmı koruyucuları  *Dizlikler *Tozluklar

*Takılıp çıkarılabilen iç tabanlıklar (ısıya dayanıklı, delinmeye dayanıklı, ter geçirme geçirmez) z)  *Takılıp çıkarılabilen çiviler (buz, kar ve kaygan yüzeylere karşı  CİLT

Koruyucu kremler / merhemler

KORUYUCULARI

GÖVDE VE KARIN BÖLGESİ KORUYUCULARI

*Makinelerden korunmak için kullanılan koruyucu yelek, ceket ve önlükler (delinme, kesilme, ergimiş metal sıçramalarına karşı)  *Kimyasallara karşı kullanılan koruyucu yelek, ceket ve önlükler  *Isıtmalı yelekler  *Cankurtaran yelekleri *X ışınına karşı koruyucu önlükler   *Vücut kuşakları / kemerleri 

DÜŞMELERE KARŞI KULLANILAN DONANIM

* Düşmeyi önleyici ekipman (gerekli tüm aksesuarlarıyla birlikte)  * Kinetik enerjiyi absorbe eden frenleme ekipmanı (gerekli tüm aksesuarlarıyla birlikte)  * Vücudu boşlukta tutabilen donanım (paraşüt tipi emniyet kemeri)  * Koruyucu iş elbisesi (iki parçalı ve tulum) 

KORUYUCU GİYSİLER 

** Kimyasallardan Makinelerden korunma benzeri)  korunmasağlayan sağlayangiysi giysi(delinme, kesilme ve benzeri) * Kızılötesi radyasyon ve ergimiş metal sıçramalarına karşı korunma sağlayan giysi * Isıya dayanıklı giysi * Termal giysi * Radyoaktif kirlilikten koruyan giysi

* Toz geçirmez giysi *Gaz geçirmez giysi 1. İnşaat işleri, özellikle iskeleler ve yüksekte çalışma platformlarının üstünde, altında veya yakınında yapılan işler, kalıp yapımı ve sökümü, montaj ve kurma işleri, iskelede çalışma ve yıkım işleri  2. Çelik köprüler, çelik yapılar, direkler, kuleler, hidrolik çelik yapılar, yüksek fırınlar, çelik işleri ve haddehaneler, büyük konteynırlar, büyük boru hatları, ısı ve enerji

KORUYUCU

BARETLER HANGİ İŞLERDE KULLANILIR?

santrallerinde yapılan çalışmalar  3. Tüneller, maden ocağı girişleri, kuyular ve hendeklerde yapılan çalışmalar  4. Toprak ve kaya işleri  5. Yeraltında ve taşocaklarında taşocaklarında yapılan işler, hafriyat işleri, kömür işletmelerinde yapılan dekapaj işleri  6. Cıvatalama işleri  7. Patlatma işleri  8. Asansörler, kaldırma araçları, vinç ve konveyörler civarında yapılan işler  9. Yüksek fırınlar, ergitme ocakları, çelik işleri, haddehaneler, metal işleri, demir işleme, i şleme, presle sıcak demir işleme, döküm işleri   10. Endüstriyel fırınlar, konteynırlar, makinalar, silolar, bunkerler ve boru hatlarında yapılan işler  11. Gemi yapım işleri  12. Demiryolu manevra işleri  13. Mezbahalarda yapılan işler 

144

 

 

DELİNMEZ TABANLI

EMNİYET AYAKKABILAR

HANGİ İŞLERDE KULLANILIR?

DELİNMEZ  TABAN

GEREKTİRMEYEN EMNİYET AYAKKABILAR

HANGİ İŞLERDE KULLANILIR?

KAYMAYI

ÖNLEYİCİ VE DELİNMEYE DAYANIKLI AYAKKABILAR YALITKAN TABANLI KORUYUCU AYAKKABILAR KOLAYCA

1. Karkas ve temel işleri, yol çalışmaları  2. İskelelerde yapılan çalışmalar çalışmalar  3. Karkas yapıların yıkım işleri  

4. Kalıp yapma ve sökme işlerini de kapsayan beton ve prefabrike parçalarla yapılan çalışmalar  5. Şantiye alanı ve depolardaki işler  6. Çatı işleri  1. Çelik köprüler, çelik bina inşaatı, sütunlar, kuleler, hidrolik çelik yapılar, yüksek fırınlar, çelik işleri ve haddehaneler, büyük konteynırlar, büyük boru hatları, vinçler, ısı ve ener ji santrallerinde yapılan yapılan işler  2. Fırın yapımı, ısıtma ve havalandırma havalandırma tesisatının kurulması ve metal montaj işleri  3. Tadilat ve bakım işleri  4. Yüksek fırınlar, ergitme ocakları, çelik işleri, haddehaneler, metal işleri, demir işleme, i şleme, presle demire şekil verme, sıcak presleme işleri ve metal çekme fabrikalarında yapılan işler  5. Taş ocaklarında ve açık ocaklarda yapılan işler, kömür işletmelerinde yapılan dekapaj işleri  6. Taş yontma ve taş işleme işleri  7. Düz cam ve cam eşya üretimi ve işlenmesi  8. Seramik endüstrisinde kalıp işleri  9. Seramik endüstrisinde fırınların kaplanması  10. Seramik eşya ve inşaat malzemesi kalıp işleri   11. Taşıma ve depolama işleri  12. Konserve yiyeceklerin paketlemesi ve dondurulmuş etle yapılan işler  13. Gemi yapım işleri  14. Demiryolu manevra işleri  *Çatı işleri *Kaygan zeminde çalışma gerektiren gerektiren ve delinme riski içeren işler 

Çok sıcak veya soğuk malzemelerle yapılan çalışmalar 

Ergimiş maddelerin ayakkabıdan ayakkabıdan içeri girme riski ri ski bulunan işler 

ÇIKARILABİLEN EMNİYET AYAKKABILARI

KORUYUCU

GÖZLÜKLER, YÜZ SİPERLİKLERİ VEYA ELLE

TUTULAN YÜZ

KORUYUCULARI

* Kaynak yapma, öğütme ve ayırma işleri  * Sızdırmazlık sağlamak sağlamak için yapılan işler (kalafatlama) ve keski ile yontma, biçimlendirme işleri  * Taş yontma ve şekillendirme işleri   * Cıvatalama işleri  * Talaş çıkaran makinelerde yapılan talaş toplama işleri  * Presle sıcak demir işleme  * Artıkların parçalanması parçalanması ve uzaklaştırılması işleri  * Aşındırıcı maddelerin püskürtülerek kullanıldığı işler   * Asit ve baz çözeltileriyle, dezenfektan ve aşındırıcı temizlik maddeleriyle yapılan işler 

* Sıvı spreylerle çalışma  145

 

 

RESPİRATÖRLER/ SOLUNUM CİHAZLARI 

KULAK KORUYUCULARI

* Ergimiş maddelerle veya onların yakınında çalışma  * Radyant ısı ile çalışma  * Lazerle çalışma  * Biyolojik ajanlarla çalışılan işler  * Yetersiz oksijen veya zararlı bir gazın bulunabileceği konteynırlar, kapalı alanlar veya gaz yakan endüstriyel fırınlarda yapılan çalışmalar  * Yüksek fırınlara yükleme yapılan alanlardaki çalışmalar  * Yüksek fırınların gaz boruları ve gaz konvertörleri civarındaki çalışmalar  * Ağır metal dumanlarının bulunabileceği yüksek fırın kapakları civarındaki çalışmalar  * Toz bulunması muhtemel, fırın içi döşeme işlerinde ve kepçelerle yapılan çalışmalar  * Toz oluşumunu önlemenin yetersiz olduğu sprey boyama işleri  * Kuyularda, kanalizasyon ve kanalizasyonla bağlantılı diğer yer altı sahalarında yapılan çalışmalar  * Sağlık ve güvenlik riski meydana getirebilecek düzeyde toz oluşan işler  * Soğutucu gaz kaçağı tehlikesinin olduğu soğutma tesislerinde yapılan çalışmalar  * Biyolojik ajanların olduğu işler  1. Metal şekillendirme presleriyle çalışma  2. Pnömatik matkaplarla çalışma  3. Havalimanlarının yer işletmelerinde çalışanların yaptığı işler 4. Kazık çakma işleri  5. Ağaç ve tekstil işleri  1. Koruyucu giysi

EL, KOL VE

VÜCUT

KORUNMASI

1.1. Asit ve baz çözeltileriyle, dezenfektan ve aşındırıcı temizlik ürünleriyle yapılan işler   1.2. Sıcak malzemeler ile veya onların civarında yapılan ve ısı etkisinin hissedildiği yerlerdeki çalışmalar  1.3. Düz cam ürünleriyle çalışma  1.4. Kumlama işleri  1.5. Derin dondurucu odalarda çalışma  2. Ateşe dayanıklı koruyucu giysi  2.1. Kapalı alanlarda kaynak işleri  3. Delinmeye dayanıklı önlükler  3.1. Kesme ve kemiklerinden ayırma işleri  3.2. El bıçaklarıyla yapılan ve bıçağın vücuda doğru çekilmesini gerektiren işler  4. Deri Önlükler  4.1. Kaynak işleri  4.2. Demir dövme işleri  4.3. Döküm işleri  5. Ön kolun (kolun bilekle dirsek arasında kalan bölümü) korunması   5.1. Kesme ve kemiklerinden ayırma işleri  6. Eldivenler

6.1. Kaynak işleri  6.2. Eldivenlerin yakalanma tehlikesinin bulunduğu makineler dışında, keskin kenarlı cisimlerin elle tutulması  6.3. Asit ve baz çözeltileriyle yapılan çalışmalar  6.4. Aşırı sıcak ve soğuk temas gerektiren işler 6.5. Biyolojik ajanların olduğu işler  7. Metal örgülü eldivenler  7.1. Kesme ve kemiklerinden ayırma işleri  7.2. Kesim ve kullanım amaçlarına göre parçalama için el bıçağı kullanılarak yapılan

sürekli kesim işleri  146

 

 

7.3. Kesim makinelerinin bıçaklarının değiştirilmesi  İKLİME DAYANIKLI GİYSİ  YANSITICI GİYSİ 

Açıkta, soğuk ve yağmurlu y ağmurlu havada çalışma  Çalışanların açıkça görülmesi gereken yerlerde yapılan çalışmalar 

EMNİYET KEMERİ  1. İskelelerde çalışma 

GÜVENLİK HALATLARI

2. Prefabrik parçaların montajı  3. Direk ya da sütunlarda çalışma  4. Çatı İşleri  1. Kule/yüksek vinç kabinlerinde çalışma  2. Ambarlarda kullanılan istifleme ve boşaltım ekipmanlarının yüksek kabinlerinde çalışma  3. Sondaj kulelerinin yüksek bölümlerinde çalışma  4. Kuyu ve kanalizasyonlarda yapılan çalışma 

147

 

 

İŞYERİNİN NACE KODU NASIL BELİRLENİR?  NACE Kodu, işyeri SGK sicil numarasının 2. hanesinden (sonraki) başlayarak 3, 4, 5, 6  ve 7. hanelerindeki rakamlardan oluşur. Yani 6 haneli bir kod olacaktır. Örneğin;  Çalıştığınız işyerinin SGK  sicil numarası 242110202001260000602-58 olsun. Bu işyeri SGK sicil numarasından soldan 2. rakamdan başlayarak başlayarak 7. rakama kadar olan rakamla rakamları rı alın, 6 haneli olan 421102 rakamını buldunuz, bulduğunuz bu rakam, işyerinizin tehlike sınıfını belirleyen “NACE” kodunuzdur. “İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği”nde yer alan EK-1’deki listeden 42.11.02 şeklinde yazarak ararsanız aşağıdaki gibi bir sonuç elde edersiniz.  KAYNAK İŞLEMLERİ VE TEHLİKELERİ KAYNAK İŞLEMİ  İŞLEMİ  Kaynak 

 

TANIMI

TEHLİKELERİ   TEHLİKELERİ

Kaynak alevi meral yüzeyini eritir ve dolgu çubuğu bu boşluğu doldurup şekillendirir 

Metal dumaları, azot dioksit, karbonmonoksit, karbonmono ksit, gürültü yanıklar,infrared radyasyon, radyasyon, yangın , patlama 

Pirinç Kaynağı 

İki metal yüzeyi metal erimedn yapıştırılır. Dolgu metalinin erime sıcaklığı 450° C üzerindedir. Alev ısıtma, direnç ısıtma ve indüksiyon ısıtma yöntemleri kullanılır. 

Metal dumanları ( özelliiklekadmüyum),floritler,yangın, patlama, yanıklar 

Lehimleme 

Pirinç kaynağı gibidir. Farkı, dolgu metali eritme ısısının 450 ° C ‘den düşük olmasıdır. Isıtma havyasıyla da yapılabilir. 

Lehimler, kurşun dumanları, yanıklar 

Metal Kesme ve Delme Delme

Metal alevle ısıtılır ve basınçlı saf oksijenle jet kesme yapılır. Düzgün kesme yüzeyi sağlar. Alevle oyma, delme işlemleri ise düzgün yüzey haline getirilir. 

Metal dumaları, azot dioksit, karbonmonoksit, karbonmono ksit, gürültü, yanıklar, infrared radyasyon, yangın , patlama 

Gaz Basıncı Kaynağı 

Parçalar basınç altında gaz jetleri tarafından ısıtılır ve birlikte dövme haline getirilir. 

Metal dumaları, azot dioksit, karbonmonoksit, karbonmono ksit, gürültü yanıklar,infrared radyasyon, radyasyon, yangın , patlama 

Elektrot- Ark Kaynağı 

Koruyucu kaplamalı metal elektrotlar kullanılır. 

Metal dumaları, floritler, gürültü ,yanıklar,infrared ve UV radyasyon,

148

 

 

yangın , patlama, ozon, azotdioksit, elektirik tehlikeleri 

Toz Altı Kaynağı

Parçanın üzerine granül halinde kaynak tozuyla kaplanır. Sonra metal tel kaynağı kullanılır. 

floritler, gürültü ,yanıklar,infrared ve UV radyasyon, yangın , patlama, ozon, azotdioksit, elektrik tehlikeleri, 

KAYNAK İŞLEMLERİ VE TEHLİKELERİ T ablo 2  KAYNAK İŞLEMİ 

TANIMI 

TEHLİKELERİ 

Gaz Altı Kaynağı 

Kaynak alanı kaynatılacak metalle aynı özelliklere sahip çıplak telle sürekli

UV radyasyon, metal dumanları, ozon ,azotdioksit, yanıklar, infrared radyasyon, elektrik, gürültü, floritler,karbonmonoksit

beslenir. Tungsten inert gaz

kaynağı,

Tungsten elektrot

tükenmez, dolgu metali elle ark içine doldurulur. 

UV radyasyon, metal dumanları, ozon ,azotdioksit, yanıklar, infrared radyasyon, elektrik, gürültü, floritler,karbonmonoksit

Tungten Ark

Kaynağı Plazma Ark

Tungsten inert gaz

Metal dumanlaı, ozon, azotdioksit, UV UV veinfrared

Kaynağı

kaynağı gibidir. Farkı; inert gazın ince bir kanaladangeçirilerer iyonize edilip yüksek yüksek ısı

radyasyon, gürültü, yangın, yanıklar, elektrik, floritler, karbonmonoksit, karbonmono ksit, x ışını 

tungsten ark kesme

elde edilmesidir. Elektrik

Direnç Kaynağı 

İki elektrota yüksek akım düşük voltaj verilerek kaynak alanında yüksek ısı elde edilir. Basınçla

Ozon , gürültü, yanıklar, elektrik, metal dumanları 

birleştirme elde edilir. Kaynak veya dolgu

maddesi kullanılmaz.  Elektron ışın kaynağı

Vakumlu bir odadaki

Lazer kaynak ve Delme

Lazer ışını paçaları eritir, kaynatır ve deler. 

Termit

Alüminyum tozunun metal oksit tozlarıyla

Kaynağı 

X ışını, elektrik, yanıklar , metal tozları, kapalı alan 

parçaya elektron tabancasıyka yüksek voltajlı atış yapılır. 

karışımı bir potadak eritiliri kaynatılacak kaynatılaca

elektrik, lazer, UV radyasyon,

yanıgın,yanıklar,metaldumanları,metalkapla yanıgın,yanıklar,metaldumanla rı,metalkaplamalaparça malaparçalarma larma ürünleri  Yangın, patlama, infrared radyasyon, yanıklar 

yüzeye akıtılır. 149

 

 

Genellikle döküm veya dövmenin onarımında kullanılır.  Hava hattı iletkenlerinin en büyük salınımlı durumda yapılara olan en küçük yatay mesafe 

Hattın izin verilen en yüksek sürekli işletme gerilimi kV 

Yatay mesafe (m) 

0-1

( 1 dâhil) 

1m

1-36

( 36 dâhil) 

2m

36-72.5

( 72.5 dâhil) 

3m

72.5-170

( 170 dâhil) 

4m

170-420

( 420 dâhil

5m

 

Patlayıcı ortam: Yanıcı maddelerin gaz, buhar, sis ve tozlarının atmosferik şartlar altında hava oluşturduğu ve herhangi bir tutuşturucu kaynakla temasında tümüyle yanabilen karışımı, ifade eder.

 

Patlayıcı madde: Atmosferik oksijen olmadan da ani gaz yayılımı ile ekzotermik reaksiyon verebilen ve kısmen kapatıldığında ısınma ile kendiliğinden veya belirlenmiş test koşullarında patlayan, çabucak parlayan katı, sıvı, macunumsu, jelatinimsi hâldeki maddeler 

  Alevlenir madde: Parlama noktası 21°C - 55°C

arasında olan sıvı haldeki maddeler

  Kolay alevlenir madde: Enerji uygulaması  olmadan, ortam sıcaklığında hava ile

temasında ısınabilen ve sonuç olarak alevlenen maddeyi veya ateş kaynağı ile kısa süreli temasta kendiliğinden yanabilen ve ateş kaynağının uzaklaştırılmasından sonra da yanmaya devam eden katı haldeki maddeyi veya parlama noktası  21°C’nin altında olan sıvı haldeki maddeyi veya su veya nemli hava ile temasında, tehlikeli miktarda, çok kolay alevlenir gaz yayan maddeler  

Çok kolay alevlenir madde:0°C’den madde:0°C’den düşük parlama noktası ve 35°C’den düşük kaynama noktasına sahip sıvı haldeki maddeler ile oda sıcaklığında ve basıncı altında hava ile temasında yanabilen, gaz haldeki maddeler

150

 

 

Yanıcı sıvılar Yangın Yönetmeliği’ ne göre 4 sınıfta toplanmaktadır.  AI Sınıfı 

Alev alma noktası 21°C’ den küçük olan sıvılar (benzin)

AII Sınıfı 

Alev olma noktası 21°C – 55 °C arasında olan sıvılar (gaz yağı) 

AIII Sınıfı 

Alev olma noktası 55°C – 100 °C arası olan sıvılar (motorin, fueoil) 

B Sınıfı 

Alev alma noktası 21°C' ın altında olan, 15°C'de suda çözünen veya yanıcı kısımları 15°C'de suda çözünen sıvılardır 

Yönetmeliğe göre, yukarıda adı geçen sıvılarla ilgili genel koşullar şu şekildedir:   *Kendinden alev alma noktasının (tutuşma sıcaklığı) üzerinde ısıtılan AIII sınıfı sıvılar, AI sınıfı olarak kabul edilirler.  

*AIII sınıfı sıvılar dışında olup, depolama yerine göre depolanan miktarı aşağıdaki aşağıdaki tabloda verilen değerleri aşan yanıcı sıvı depoları için bildirim zorunluluğu vardır. Miktarlar aşağıda verilen

değerlerin üst sınırını aştığında, veya depolanan yerler farklı olduğunda ayrıca itfaiye teşkilatından   müsade alması zorunludur.   AII ve B sınıfı sıvılar, AI sınıfı sıvılarla beraber depolanıyorsa depolanıyorsa,, 5 litre AII veya B sınıfı sıvı 1 litre AI sınıfı sıvıya esdeger olarak alınacaktır ve toplam miktar buna göre hesaplanacaktır. hesaplanacaktır.  DEPOLAMA YERİ  Zemin seviyesi altındaki ve üstündeki depo

AI ( miktar- lt)

AII- B ( miktar-lt)

20-60

100-300

20-400

40-600

hacimleri

Açıkta kurulu depolar 

 AKARYAKIT İSTASYONLARINDA İSTASYONLARINDA ZONE ( BÖL BÖLGE) GE) AYIRIMI   Zone 0 (0. Bölge) :İşletme şartlarında daima patlayıcı karışımı bulunan alanlar (kapların içi, boruların içi vb.)   Zone 1 (1. Bölge)İşletme şartları altında ve arıza durumunda patlayıcı karışım oluşabilecek bölgeler (dolum borusu civarı, armatürler vb.)   Zone 2 (2. Bölge) :İşletme şartları altında patlayıcı karışımın nadiren oluştuğu bölgeler (tankın yakın çevresi) 

151

 

 

* Zone 0 bölgelerinde kullanılan tüm tesisat ve malzemeler ex-proof özellikte olmalı, üzerilerinde “Ex” işareti olmalı ve Zone yazmalıdır. * Zone 1’ de kullanılan malzemeler de ex-proof özellikte, en azından etanj özellikte olmalıdır.  * Zone 2’ de kullanılan malzemelerin sıcaklığı ise, kullanılan yanıcı-parlayıcı maddenin

tutuşma sıcaklığının % 80’ ine ulaşmayan malzemeler olmalıdır. 

T.C. AİLE, ÇALIŞMA VE SOSYAL HİZMETLER BAKANLIĞI  MERKEZ TEŞKİLATI (ALFABETİK)  1.  Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü  2.  Avrupa Birliği ve Mali Yardımlar Dairesi Başkanlığı  3.  Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı  4.  Çalışma Genel Müdürlüğü  5.  Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü  6.  Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı  7.  Döner Sermaye Merkez Müdürlüğü  8.  Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü  9.  Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı  10.  Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü  11.  Hukuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü   12.  İç Denetim Başkanlığı  13.  İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ MÜDÜRLÜĞÜ  a.  Mevzuat İşleri Daire Başkanlığı  b.  Piyasa Gözetim Ve Denetim Daire Başkanlığı  c.  Sektörel Risk Yönetimi Ve İstatistik Daire Başkanlığı  d.  Strateji Tanıtım Ve Organizasyon Daire Başkanlığı  e.  Yetkilendirme Daire Başkanlığı Başkanlığı  f.  Yönetim Hizmetleri Daire Başkanlığı  g.  İsg Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü  h.  İş Sağlığı Ve Güvenliği Araştırma Ve Geliştirme Enstitüsü Başkanlığı (İSGÜM)  14.  Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü  15.  Personel Dairesi Başkanlığı  16.  Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı  17.  Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü  18.  Strateji Geliştirme Başkanlığı  19.  Şehit Yakınları ve Gaziler Genel Müdürlüğü 

20.  Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü 

152

 

 

BAĞLI KURULUŞLAR  1.  Ereğli Kömür Havzası Amele Birliği Biriktirme ve Yardımlaşma Sandığı Başkanlığı  2.  Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi Başkanlığı (ÇASGEM)  İLGİLİ KURULUŞLAR  1.  Devlet Personel Başkanlığı (DPB)  2.  Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü (İŞKUR)  3.  Mesleki Yeterlilik Kurumu Başkanlığı (MYK)  4.  Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK)  ÖZEL STATÜLÜ KURULUŞLAR  Darülaceze Başkanlığı 

“Çalışma Şartlarını ve Çevreyi İyileştirme Programı (PIACT) çevresinde; Türkiye ile Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı Özel Fon İdaresi (UNDP) ve ILO temsilcileri arasında 1968 tarihinde imzalanan “İşçi Sağlığı ve Güvenliği Özel Fon Projesi Ön Uygulama Anlaşması” onaylanarak, 26 Mart 1969 tarihinde İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırma Ve Geliştirme Enstitüsü Başkanlığı (İSGÜM) kurulmuştur. 

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (ÇASGEM), Türkiye’de kurulan ilk çalışma enstitüsü. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Türkiye Hükümeti arasındaki 13 Sayılı Ek Anlaşma ile 1955 yılında Yakın

ve Orta Doğu Çalışma Enstitüsü (YODÇE) olarak İstanbul’da kuruldu. Beş yıllık uluslararası dönemin ardından YODÇE, 17 Ocak 1960 tarihinde 7460 Sayılı Kanun ile Çalışma Bakanlığı’nın bağlı kuruluşu oldu ve 1972 yılında Ankara’ya taşındı. Kurumun 1985 yılında adı Yakın ve Orta Doğu Çalışma Eğitim Merkezi (YODÇEM) olarak değişti ve bağımsız bütçeye kavuştu.  2003 yılına kadar ağırlıklı olarak iş sağlığı ve güvenliği ile iş mevzuatı eğitimleri düzenleyen merkez, 2003 yılında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (ÇASGEM) adını aldı. Bu değişiklik ile birlikte kuruma yeni kadrolar ilave edildi, bütçesi artırılarak yeni görevler verildi. ÇASGEM, Türkiye'de güvenli bir çalışma ortamı sağlamayı, işyerlerinde meydana gelebilecek olası kazaları ve yaralanmaları önlemeyi, iş kazalarını ve meslek hastalıklarını en aza indirmeyi, çalışanlara ve işverenlere sosyal güvenlik hakkında iş hukuku açısından hak ve yükümlülüklerini öğreterek, iş barışını sağlamayı, böylece ulusal ekonomiye ve kalkınmaya destek vermeyi amaçlayan bir kurum. Bu nedenle çalışma hayatı ve sosyal güvenlik konularında ulusal ve uluslararası düzeyde eğitim, araştırma, inceleme, yayın, dokümantasyon ve danışmanlık faaliyetlerinde bulunan ÇASGEM; bakanlık, bağlı kuruluşlarla ilgili kuruluşların personeli, özel veya kamu sektöründe faaliyet gösteren işyerlerindeki işçi, işveren veya yönetici personele eğitimler düzenliyor.  Çalışma hayatı, sosyal güvenlik, işçi-işveren ilişkileri, iş sağlığı ve güvenliği, toplam kalite yönetimi, iş teftişi, istihdam, verimlilik, iş piyasası etütleri, ergonomi, çevre, ilk yardım gibi başlıkların yanı sıra iş istatistikleri ile işyeri hekimliği, işyeri hemşiresi,  sağlık memurluğu, iş güvenliği ile görevli mühendis ve teknik elemanlara sertifika programları düzenliyor.  İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ  1.  Mevzuat İşleri Daire Başkanlığı  2.  Piyasa Gözetim Ve Denetim Daire Başkanlığı  3.  Sektörel Risk Yönetimi Ve İstatistik Daire Başkanlığı 

4.  Strateji Tanıtım Ve Organizasyon Daire Başkanlığı 

153

 

  5.  6.  7.  8. 

Yetkilendirme Daire Başkanlığı Başkanlığı  Yönetim Hizmetleri Daire Başkanlığı  İsg Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü   İş Sağlığı Ve Güvenliği Araştırma Ve Geliştirme Enstitüsü Başkanlığı (İSGÜM)

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN GÖREVLERİ AŞAĞIDA BELİRTİLMİŞTİR:  a) İş sağlığı ve güvenliği konularında, mevzuatın uygulanmasını sağlamak ve mevzuat çalışması yapmak.  b) Ulusal politikalar belirlemek, bu politikalar çerçevesinde programlar hazırlamak.  c) Ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlarla işbirliği ve koordinasyonu sağlamak.  d) Etkin denetim sağlamak amacıyla amacıyla gerekli önerilerde iizlemek. zlemek.    e) Standart çalışmaları yapmak, normlar hazırlamak ve bulunmak, geliştirmek.sonuçlarını f) Üretilen ve ithal edilen kişisel koruyucu donanımların piyasa gözetimi ve denetimini yapmak, bu hususlarda usul ve esasları belirlemek.  g) İş sağlığı ve güvenliği ile iş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenmesi konularında inceleme ve araştırma çalışmalarını planlamak, programlamak ve uygulanmasını sağlamak.  h) Faaliyet konuları ile ilgili yayın ve dokümantasyon çalışmaları çalışmaları yapmak ve istatistikleri düzenlemek.  i) Meslekî eğitim görenler, rehabilite edilenler, özel risk grupları ve kamu hizmetlerinde çalışanlar da dahil olmak üzere tüm çalışanların iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı korunmaları amacıyla gerekli çalışmaları yaparak tedbirlerin alınmasını sağlamak.   j) İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü ile İş Sağlığı ve v e Güvenliği Enstitüsü Bölge Laboratuvar Laboratuvar Müdürlüklerinin çalışmalarını düzenlemek, yönetmek ve denetlemek.  k) İşyerindeki sağlık ve güvenlik risklerini önlemek ve koruyucu hizmetleri yürütmek üzere görevlendirilecek işyeri hekimleri, iş güvenliği uzmanları ve diğer görevlilerin iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili eğitim ve belgelendirme usul ve esaslarını belirlemek. 

154

 

 

l) İş sağlığı ve güvenliği alanında ölçüm, analiz, teknik kontrol, risk analizi ve değerlendirmesi, eğitim, danışmanlık, uzmanlık hizmetlerini yapmak ve bu tür hizmetleri verecek özel ve tüzel kişi ve kuruluşların niteliklerini belirlemek, yetki vermek, yetkilerini iptal etmek, kontrol ve denetimini sağlamak.  m) İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı, diğer teknik ve sağlık personel ile işçilere eğitim vermek için kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler ve Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre faaliyet gösteren şirketler ile ortak sağlık ve güvenlik birimlerini yetkilendirmek, gerektiğinde yetkilerini iptal etmek, hizmetin etkin ve verimli bir şekilde verilip verilmediğinin kontrol ve denetimini sağlamak, işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının eğitimleri sonundaki sınavları yapmak veya yaptırmak, belgelerini vermek.  

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GÜVENLİĞİ ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME ENSTİTÜSÜ BAŞKANLIĞI BAŞKANLIĞI (İSGÜM)  İSGÜM’ün görev ile amaçları şu şekilde özetlenebilir:  • İş Sağlığı ve Güvenliği alanında verilen ölçüm ve analiz hizmetleri sunmak,  • Sağlıklı ve güvenli iş ortamında, ulusal mevzuata uygun, ulusal ve uluslararası standartlarda standartlarda hizmet vermek,  • ISO/IEC 17025 Test ve Kalibrasyon Laboratuvarlarının Yeterliliği için Genel Şartlar Standardının gerekliliğini karşılayacak düzey ve kalitede hizmet vermektir.  İSGÜM’ün İSG kapsamındaki faaliyetleri özetle şunlardır:  • İş yeri ortamının sağlık ve güvenlik açısından taşıdığı riskler konusunda araştırmalar yapılması, fiziksel maruziyetin ölçülmesi ve bu konuda metot ve stratejiler geliştirilmesi,  • Risk değerlendirmesi, ergonomi ve kişisel koruyucu donanımlar konusunda bilgilendirme ve İSGÜM hizmetleri kapsamında, Merkez Laboratuvarlarında yapılan gürültü, titreşim, aydınlatma, termal konfor şartları ve toz ölçümü işlemlerinin düzenli bir şekilde yapılması faaliyetlerini yürütmek.  • Deney Sonuç Raporları’nın teknik yeterliliğini kontrol ederek onaylamak, onaylamak,  • Kesinleşen çalışma programında yer alan araştırma, hizmet ve eğitim çalışmalarını yürütmek, faaliyet raporlarını hazırlamak,  • TS EN ISO/IEC 17025:2005’in gereklerine uygun olarak Kalite Yönetim Sisteminin oluşturulması, belgelendirilmesi, onaylanması, onaylanması, yürürlüğe konulması ve uygulanması hususlarında Kalite Yönetim Birimi ve Laboratuvarr Kalite Sorumluları ile iş birliği içerisinde çalışmak,  Laboratuva Ortam ölçümleri için Deney ve Cihaz Talimatlarını kontrol etmek,  • Cihaz ve Donanım Kalibrasyon Planları’nın takip edilmesi,  REHBERLİK VE TEFTİŞ BAŞKANLIĞI’NIN BAŞKANLIĞI’NIN GÖREV VE YETKİLERİ  • Bakanlığın görev alanına giren faaliyet ve işlemlerle ilgili teftiş, inceleme ve soruşturmaları yürütmek, gerekli önlemleri almak veya aldırmak,  • Bakanlığın görev alanına giren konularda ulusal ve uluslararası mevzuatın uygulanmasını uygulanmasını izlemek, mevzuat çalışmaları yapmak, gerektiğinde, teftiş ve denetimler sonucunda, mevzuatın aksayan yönleri, uygulanabilirliği, sektörel bazda ilgili kurum ve kuruluşlarca alınması gereken önlemleri belirlemek,  • Denetim sonuçlarına ilişkin istatistikleri tutmak, değerlendirmek ve yorumlamak,  • 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu ile 25/6/2003 tarihli ve 4904 sayılı Türkiye İş Kurumu Kanunu uyarınca işyerlerinde inceleme yapmak, iş ve işlemlerini teftiş etmek,  • Kayıt  dışı istihdamla mücadele etmek, bu amaçla sektörel analizlere dayalı denetimleri yürütmek ve bu konularda alınması gerekli tedbirleri önermek,  • Kurumun merkez ve taşra teşkilatı ile personelinin idari, mali ve hukuki işlemleri hakkında denetim, inceleme ve soruşturma yapmak, • Sosyal hizmet ve yardım kuruluşlarınca sunulan hizmetlerin kontrol ve denetimini ilgili birimlerle işbirliği içinde yapmak, sunulan hizmetlerin süreç ve sonuçlarını mevzuata, önceden belirlenmiş amaç ve hedeflere,

155

 

 

performans ölçütlerine ve kalite standartlarına göre analiz etmek, karşılaştırmak ve ölçmek, kanıtlara dayalı olarak değerlendirme değerlendirmek, k, elde edilen sonuçları rapor haline getirerek ilgililere iletmek,  • Bakanlığın görev alanına giren konularda faaliyet gösteren kamu kurum ve kuruluşları, gerçek ve tüzel kişiler ile gönüllü kuruluşlara, faaliyetlerinde yol gösterecek plan ve programlar oluşturmak ve rehberlik etmek,

• Sosyal hizmet ve yardımlar alanında faaliyette bulunan veya bulunmak isteyen kişi, kurum ve kuruluşlar ile gönüllü kuruluşları teşvik edici mekanizmaların oluşturulmasına yardımcı olmak ve bu alanda yapılacak faaliyetlere ve alanda çalışan meslek elemanlarına rehberlik etmek,   • Sosyal hizmet ve yardım kuruluşlarının faaliyet ve işlemlerinde hataların önlenmesini, yönetim ve kontrol sistemlerinin geçerli, güvenilir ve tutarlı hale gelmesini sağlamak,  • Bu Bölüm kapsamında hizmet sunan sosyal hizmet kuruluşları ile sosyal hizmetlerden yararlananlara ilişkin olarak ortak veri tabanı oluşturulmasına katkıda bulunmak, 

156

 

 

KAYNAK İŞLERİNDE HAVA KİRLETİCİLER  FeO2 

FİZİKSEL ZARARLAR 

FAKTÖRLER 

Benign Pnömokonyoz 

FİZİKSEL ZARARLAR  UV

Fotokeratit,

ciltte

eritem

RADYASYON IR

METALLER

Mn

Nörotoksisite,pnömoni  ELEKTRİK 

Elektrik şoku, ölüm 

CdO2 

Akut Akciğer Hasarı 

GÜRÜLTÜ 

İşitme kaybı 

ZnO2 

Metal duman ateşi 

TİTREŞİM 

Beyaz el sendromu

Cr

Akciğer kanseri, alerji 

ERGONOMİK

Kas zorlanmaları zorlanmaları 

STRES Ni

Akciğer kanseri, alerji  Gaz altı kaynağı 

F

GAZLAR

Yanıklar, katarakt 

Tungsten gaz altı kaynağı  MIG/MAG kaynağı 

Cilt iritasyonu,kemikte depolanma

Metal inert gaz

MIG

O3 

Solunum iritanı,astım 

Metal aktif gaz

MAG

NOx

Akut akciğer hasarı 

MAGC

CO2 kaynağı 

CO

Sistemik zehirlenme

MAGM

Karışım gaz kaynağı 

157

 

 

KAYNAK İŞLERİNDEKİ KORUYUCU GAZLAR  SOYGAZLAR

Argon Helyum

Argon + helyum karışımı  AKTİF GAZLAR  KARIŞIM GAZLAR 

Karbondioksit Argon + Oksijen Argon + Karbondioksit Argon + Karbondioksit +Oksijen +Oksijen Argon+ Helyum Helyum + Oksijen Argon + Karbondioksit +Hidrojen

OKSİ-GAZ KAYNAK YÖNTEMİ  AsetilenYANICI GAZ Propan Hidrojen Doğal gaz  Metan Bütan 

Oksijen

Propan +bütan karışımı  Havagazı  Benzil ve benzol buharı 

KORUYUCU GAZLAR TIG

Argon Helyum

YAKICI GAZ

Argon + helyum karışımı  MIG

Argon 158

 

 

Helyum Hidrojen CO2  MAG

CO2 

Plazma Ark kaynağı  Argon Helyum Argon+helyum Argon+ hidrojen Argon+Oksijen+Karbondioksit

İşveren veya proje sorumlusu;  YAPI İŞLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ  1) Yapı işinin 30 işgününden fazla süreceği ve devamlı olarak 20’den 20’den fazla çalışan istihdam edileceği,  2) İşin büyüklüğü 500 yevmiyeden fazla çalışma gerektireceği,  durumlarda yapı işine başlamadan önce yönetmelikte belirtilen bilgileri içeren bildirimi, Bakanlığın ilgili çalışma ve iş kurumu il müdürlüğüne vermekle yükümlüdür.  İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GÜVENLİĞİ RİSKLERİNİ İÇEREN ÇALIŞMALARIN LİSTESİ  1 – Özellikle, yapılan işin ve işlemlerin niteliği veya işyeri alanının çevresel özelliklerinden dolayı, çalışanların toprak altında kalma, bataklıkta batma veya yüksekten düşme gibi risklerin fazla olduğu işler.   2 – Çalışanın işin yürütümü dolayısıyla maruz kaldığı özel tehlikelere yönelik sağlık gözetimi gerektiren veya

kimyasal ve biyolojik özelliklerinden dolayı çalışanların sağlık ve güvenlikleri için risk oluşturan maddelerle yapılan işler.  3 –  Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği uyarınca, denetimli ve gözetimli alanların belirlenmesini gerektiren iyonlaştırıcı radyasyonla çalışılan işler.  4 – Yüksek gerilim hatları yakınındaki işler.  5 – Boğulma riski bulunan işler.  6 – Kuyu, yer altı kazıları ve tünel işleri.   7 – Hava beslemeli sistem kullanan dalgıçların yaptığı işler.   8 – Basınçlı hava sağlanarak keson içinde yapılan işler.   9 – Patlayıcı madde kullanımını gerektiren işler.   10 – Fiziksel özelliklerine bağlı olarak yüksek ses, titreşim, basınç farkı, toz oluşması gibi risklerin fazla olduğu işler.  11 – Ağır prefabrike elemanların montaj ve söküm işleri. 

YAPI İŞİNE İLİŞKİN BİLDİRİM  1 – Bildirim tarihi,

2   İnşaatın açık adresi (mahalle, cadde, sokak, numara, ada, parsel, semt, ilçe ve il adları),  3 – İşverenin ad ve adresi(mahalle, adresi(mahalle, cadde, sokak, numara, ada, parsel, semt, ilçe ve il adları), 

159

 

 

4 – Proje tipi (*), 5 – Görevlendirilmesi halinde proje sorumlusunun adı ve adresi,  6 – Proje hazırlık safhasındaki sağlık ve güvenlik koordinatörünün veya koordinatörlerinin adı ve adresi,  7 – Proje uygulama safhasındaki sağlık ve güvenlik koordinatörünün veya koordinatörlerinin adı ve adresi,  8 – İşin planlanan başlama tarihi,  9 – Planlanan çalışma süresi (inşaatın muhtemel bitiş tarihi),   10     edilen azami çalışan sayısı, 11 –  –  Yapı Yapı alanında alanında çalışacağı bulunmasıtahmin muhtemel yüklenicilerin(**) sayısı, 12 – Belirlenmiş olan yükleniciler(**) hakkında bilgi.  (*)Yapılan inşaatın yapı çeşidi yazılacaktır. (köprü, bina, yol gibi)  (**)Alt işverenler, kendi nam ve hesabına çalışanlar ile mal  veya hizmet tedarik edenler belirtilmelidir.

YÜKSEKTE ÇALIŞMA  1-Seviye farkı bulunan ve düşme sonucu yaralanma ihtimalinin oluşabileceği her türlü alanda yapılan çalışma; yüksekte çalışma olarak kabul edilir.  2 – Yüksekte yapılan çalışmalarda aşağıdaki hususlara uyulur:   a) Yüksekte yapılması zorunlu olmayan montaj ve benzeri çalışmaların mümkün olduğunca öncelikle yerde yapılması sağlanır.  b) Yapılacak çalışmaların önceden planlanması ve organize edilmesi, bu planlama yapılırken yüksekten düşme ile ilgili hususlara acil durum planında yer verildiğinden emin olunması sağlanır.  c) Çalışanların, çalışma yerlerine güvenli bir şekilde ulaşmaları uygun araç ve ekipmanlarla sağlanır.  ç) Çalışma yerlerinde çalışanların güvenliği öncelikle, güvenli korkuluklar, düşmeyi önleyici platformlar, bariyerler, kapaklar, çalışma iskeleleri, güvenlik ağları veya hava yastıkları gibi toplu koruma tedbirleri ile sağlanır.  d) Toplu koruma tedbirlerinin düşme riskini tamamen ortadan kaldıramadığı,  uygulanmasının mümkün olmadığı, daha büyük tehlike doğurabileceği, geçici olarak kaldırılmasının gerektiği hallerde, yapılan işlerin özelliğine uygun ankraj noktaları veya yaşam hatları oluşturularak tam vücut kemer sistemleri veya benzeri güvenlik sistemlerinin kullanılması sağlanır. Çalışanlara bu sistemlerle beraber yapılan işe ve standartlara uygun bağlantı halatları, kancalar, karabinalar, makaralar, halkalar, sapanlar ve benzeri bağlantı tertibatları; gerekli hallerde iniş ve çıkış ekipmanları, enerji sönümleyici aparatlar, yatay ve dikey yaşam hatlarına bağlantıyı sağlayan halat tutucular ve benzeri donanımlar verilerek kullanımı sağlanır.  e) Yapı işleri sırasında ve yapı işleri bitirilip yapı kullanıma geçtikten sonra yüksekte yapılacak çalışmalarda kullanılmak üzere oluşturulacak yatay ve dikey yaşam hatları için gerekli olan  ankraj noktaları ve yapısal düzenlemeler, projenin hazırlık aşamasında belirlenerek sağlık ve güvenlik planı ve sağlık ve güvenlik dosyasında yer alır.  f) Yüksekte güvenli çalışma donanımlarının, donanımlarının, düzenli olarak kontrol ve bakımlarının yapılması sağlanır. Uygun olmayan donanımların kullanılması engellenir.  g) Bu alanlarda çalışanlara yüksekte çalışmayla ilgili tehlikeler, riskler, kontrol tedbirleri ve güvenli çalışma yöntemleri konularında eğitim verilir. ğ) Yüksekte yapılan çalışmalar işveren tarafından görevlendirilen ehil bir kişinin gözetim ve kontrolü altında

gerçekleştirilir. 

160

 

 

DÜŞEN CİSİMLER  Yüksekte yapılan çalışmalarda kullanılan el aletleri ve diğer malzemelerin düşmelerini engelleyecek tedbirler alınır.  Çalışanlar, düşen cisimlere karşı öncelikle toplu olarak korunur.  Yapı alanında, düşerek tehlike oluşturabileceği bölgelere girişler önlenir veya gerektiğinde kapalı   geçitler yapılır.cisimlerin Yapı alanında, çalışanlara uygun baş koruyucu donanımlar verilerek kullanımı sağlanır.  Yapı alanında, malzemelerin hangi yükseklikten olursa olsun doğrudan yere atılmaması, dengeli ve güvenli bir şekilde indirilerek uygun bir yere istif edilmesi sağlanır. Atık malzemelerin uzaklaştırılması için mol oz kaydırakları gibi güvenli çalışma yöntemleri tercih edilir.  KAZI İŞİNE BAŞLANMADAN BAŞLANMADAN ÖNCE  a) Kazının bitişik yapıları etkileyip etkilemeyeceği araştırılır ve etkileme ihtimali mevcut ise kazı başlamadan başlamadan önce gerekli tedbirler alınır.  b) Yer altı kabloları, gaz boruları, su, kanalizasyon ve diğer dağıtım sistemlerinin yerleri belirlenir ve bunlardan kaynaklanabilecek kaynaklanabilecek tehlikeleri asgariye indirmek için gerekli tedbirler alınır.  c) Meskûn mahallerde, yapı alanının çevresi yeterli yükseklik ve sağlamlıkta uygun malzemeden yapılmış perde ile çevrilerek ikaz ve uyarı için gerekli düzenlemeler yapılır, bunlar yapının bitimine kadar bu şekilde korunur.

ç) Meskûn mahallerin dışında yapılan kazıların kenarlarına uyarı şeritleri çekilerek ikaz levhaları asılır.  Kazı (yan) yüzlerinde aşağıda belirtilen durumlarda genel kontrol yapılır, kontrol sonucunda çalışma ortamının güvenli olduğu belirtilmeden çalışmaya başlanılmaz  a) Her vardiyadan önce,  b) Patlatma yapılıyorsa her patlatmadan sonra,  c) Beklenmedik parça düşmelerinden sonra,  ç) Desteklerdeki önemli bir zarardan sonra,  d) Şiddetli yağış, don ve kardan sonra. 

Meskûn mahallerde kazı üzerinden geçişlerin sağlanması için ahşap veya metalden yapılmış asgari 80 santimetre eninde ve her iki tarafı korkuluklu geçitler kullanılır.  Açıkta yapılan 150 santimetredendaha derin kazı işlerinde ve her derinlikte yapılantemel ve kanal kazılarında yan yüzeylerin altlarının şerit gibi kazılarak yukarıdan çökertilmesi şeklinde çalışma yapılma yapılması sı engellenir. KURMA, KULLANMA VE SÖKME PLANI 

a) İskele sistemi ile ilgili yük sınıfı, yükseklik ve genişlik sınıflarının yer aldığı detay bilgiler. b) İskele ankraj düzeni, ankraj elemanları ve bu elemanların yapıya uygun şekilde yerleştirilmesine dair bilgiler.

c) İskelenin kurulacağı zemin koşulları, yaya ve araç trafiği, kazılar ile mevcut enerji hatlarına mesafesi gibi çalışma alanına dair bilgiler. ç) Talimat el kitabı ile risk değerlendirmesi dikkate alınarak belirlenen, iskelenin kurulum ve söküm işlemlerinin sırasına dair bi lgiler. d) Kurulum ve söküm sırasında oluşabilecek tehlike ve riskler ile kontrol tedbirlerine dair bilgiler. e) İskelede yürütülen çalışmalar sırasında oluşabilecek tehlike ve riskler ile kontrol tedbirlerine dair bilgiler.   f) Çalışma boyunca ilgili yapı malzemeleri ve iş ekipmanlarının güvenli bir şekilde taşınmasına dair bilgiler.   g) İskelede kullanılacak sağlık ve güvenlik işaretlerinin yerlerine dair bilgiler.

ğ) Acil durum kurtarma prosedürleri ile müdahale ekiplerine ve ekipmanlarına dair bilgiler. CEPHE İSKELELERİ İLE İLGİLİ  161

 

 

a) Kendiliğinden hareket etmeyecek, stabilitesi bozulmayacak ve çökmeyecek şekilde tasarlanmış, imal edilmiş ve kurulmuş olması.  b) Güvenli bir şekilde desteklenmesi, yatay ve düşey kuvvetlere karşı uygun şekilde sabitlenmesi.  c) Korozyona karşı uygun malzeme kullanılması.  ç) Çatlak, kırık, deforme olmuş, korozyona veya kesit kaybına uğramış ve benzeri kusurlar içeren iskele bileşenleri ve bağlantı elemanlarının kullanılmaması.  d) Tespit edilen kusurların derhal giderilmesi.  İskeleler aşağıda belirtilen durumlarda işveren tarafından görevlendirilen görevlendirilen ehil bir kişi tarafından kontrole tabi tutulur. Hazırlanan kontrol raporu sonucunda sadece güvenli olduğu tespit edilen iskelelerde çalışma yapılır;  a) Kullanılmaya başlanmadan önce,  b) Haftada en az bir kez,

c) Üzerinde değişiklik yapıldığında,  ç) Belli bir süre kullanılmadığında,  d) Sismik sarsıntı, kuvvetli rüzgârlar gibi olumsuz hava şartlarına veya denge ve sağlamlığını etkileyebilecek diğer koşullara maruz kaldığında.  Taban plakalarının alanının en az 150 cm2 olması ve düşeyliği ayarlanabilir taban plakalarının en az 20 santimetre ayar kapasitesine sahip olması sağlanır. Sağlam olmayan ve uygunsuz malzemeler destek parçası olarak kullanılmaz.  Çalışanların düşmeye karşı korunması ve malzeme düşmesinin önlenmesi amacıyla cephe iskelesi çalışma platformu kenarlarında aşağıdaki aşağıdaki bileşenlerden oluşan yyan an koruma bulunur:  a) En üst yüzeyi çalışma platformu seviyesinden en az bir metre yukarıda olacak şekilde yerleştirilmiş ana korkuluk.

b) Ana korkuluk ile topuk levhası arasına yerleştirilen bir veya daha fazla ara korkuluk veya bir çerçeve ya da ana korkuluğun üst kenarının oluşturduğu çerçeve veya ızgara korkuluktan oluşan ara yan koruma.  c) En üst yüzeyi çalışma platformu seviyesinden en az 15 santimetre yukarıda olacak şekilde platforma bitişik olarak yerleştirilmiş topuk levhası.  Yan koruma bileşenleri arasındaki açıklıklar, 47 santimetre çapında bir küre geçmeyecek şekilde olur.Geçitlerin en az 60 santimetre genişliğinde olması ve düşmeye karşı yan korumasının bulunması sağlanır. 

GEÇİCİ KENAR KORUMA SİSTEMLERİNİN YÜKSEKTEN DÜŞME RİSKİNİN BULUNDUĞU;  a) Kat döşeme döşeme kenarlarının çevresinde,  b) Asansör, merdiven, baca, şaft, aydınlatma boşlukları gibi döşemelerde süreksizlik meydana getiren boşlukların çevresinde,  c) Yapı elemanları arasında süreksizlik meydana getiren pencere ve benzeri boşluklarda,  ç) Kat merdiveni kenarlarında, k enarlarında,  d) Çatı kenarlarında ve özellikle çatılarda bulunan kırılgan yüzeylerin çevresinde,  e) Kalıp çalışmalarında (perde, kolon, tabliye imalatı vb.) çalışma alanının çevresinde, f) Seviye farkı bulunan, uygulanabilir diğer çalışma alanlarında kullanılması sağlanır.  Geçici kenar koruma sistemleri aşağıdaki durumlarda kontrol edilir ve kontrol sonucu tespit edilen uygunsuzluklar gerekli tedbirler alınarak derhal giderilir:  a) Kurulum sonrasında.  b) Haftada en az bir kez olmak üzere düzenli aralıklarla.  c) Üzerinde bir değişiklik yapıldığında.  ç) Sismik sarsıntı, kuvvetli rüzgârlar gibi olumsuz hava şartlarına veya denge ve sağlamlığını etkileyebilecek

diğer koşullara maruz kaldığında.

162

 

 

Geçici kenar koruma sistemlerinde; a) Ana korkuluğun üst noktasının, çalışma yüzeyine dik mesafesinin en az bir metre olması sağlanır.  b) Topuk levhasının üst noktasının, çalışma yüzeyine dik mesafesinin en az 15 santimetre yüksekliğinde   olması sağlanır ve topuk levhası platforma şekilde yerleştirilir. Yaşam hatları; her kullanım öncesi aşağıdabitişik belirtilen hususlarda kontrol edilir: a) Yırtık veya kesik (kırık ya da gevşek halat ipliği/teli).  b) Bozulmuş yüzey (ısı hasarı).  c) Farklı boyut ve şekillerde halat ipliği/teli.  ç) Elastiklik kaybı veya halatta öbek oluşumu.  d) Renk solgunluğu.  e) Hasarlı veya kötü durumdaki bağlantı bileşenleri ve ankrajlar.  f) Eksik veya anlaşılmayan etiketler.  g) Halat gerginliğinde azalma.  ğ) Korozyona uğramış bileşenler.   h) Üretici talimatları veya kullanım kılavuzunda belirtilen diğer hususlar.  GERİ SARMALI DÜŞMEYİ DURDURUCULAR DURDURUCULAR  * Geri sarmalı düşmeyi durdurucularda, makara ve çalışan arasındaki hattın uzunluğunun mümkün olduğu

kadar kısa olması sağlanır. Bu sistemler kullanılırken üretici talimatlarına uygun hareket edilir.  * Geri sarmalı düşmeyi durdurucular, üretici tarafından test edilmedikçe ve izin verilmedikçe aşağıdaki durumlarda kullanılamaz:  a) Yatay düzlemlerde.  b) Yatay yaşam hatlarına bağlanarak.  * Düşme mesafesini artıracağından geri sarmalı düşmeyi durdurucular ile   tam vücut emniyet kemeri arasında bağlantı halatı kullanılmaz. * Geri sarmalı düşmeyi durdurucular; ekleme yapılarak uzatılamaz, mekanizması üzerinde değişiklik yapılamaz. Hiçbir durumda birden fazla geri sarmalı düşmeyi durdurucu birbirine bağlanarak bağlanarak kullanılamaz.  * Aynı geri sarmalı düşmeyi durdurucuya birden fazla çalışan bağlanama bağlanamaz. z.  Geri sarmalı düşmeyi durdurucu sistemlerde, muhtemel bir düşme durumunda çalışanın zemine çarpmaması için çalışanın bulunduğu seviye ile zemin seviyesi arasında aşağıdaki hususlar dikkate alınarak yeterli açıklık mesafesi bırakılır:  a) Serbest düşme mesafesi, frenlemenin devreye girdiği mesafe ve tam vücut emniyet kemerinin esneme miktarı.  b) En az bir metre olmak üzere üretici tarafından t arafından önerilen ilave güvenlik mesafesi.  Güvenlik ağlarının; kurulumundan sonra, düzenli aralıklarla veya olumsuz hava koşullarından sonra aşağıdaki hususlar bakımından görsel olarak kontrolleri gerçekleştirilir ve kayıtları işyerinde saklanır:  a) Mevcut kurulumun doğruluğu.  b) Ağ gözlerindeki aşınmalar, kesikler ve ısı ya da sürtünme kaynaklı hasarlar.  c) Ağ kenar uçlarındaki gevşeme ve çözülmeler.  ç) Dikişler veya düğümlerdeki kusur ve hasarlar.  d) Bağlantı elemanlarındaki hasar ya da deformasyonlar.   e) Ağdaki moloz veya malzeme artıkları.   f) UV bozulmalar.

GÜVENLİK AĞLARI  *Sistem S güvenlik ağları, 35 metrekareden daha az alana sahip veya kısa kenarı beş metreden az olan alanlarda kullanılmaz.  * Çalışılan zemin ile yatay y atay düzlem arasındaki açının 20o ve daha az olduğu durumlarda; 

a) Çalışılan zemin ile güvenlik ağı arasındaki dikey mesafeyi ifade eden azami düşme yüksekliği hiçbir durumda 6 metreyi geçemez. 163

 

 

b) Sistem S güvenlik ağlarında, ağın dış kenarından itibaren iki metrelik mesafe içinde çalışılan zemin ile ağ arasındaki düşme yüksekliği 3 metreden fazla olamaz. c) Sistem T güvenlik ağlarında yakalama genişliğinin, çalışılan zeminin kenarından düşen kişinin ileri doğru hareketini de kapsayacak şekilde düşme yüksekliğine bağlı olarak en az aşağıdaki tabloda belirtilen değerlerde olması sağlanır.  Düşme yüksekliği (He)

≤ 1,0 m 

≤ 3,0 m 

≤ 6,0 m 

Yakalama genişliği (b) 

≥ 2,0 m 

≥ 2,5 m 

≥ 3,0 m 

**Çalışılan zemin ile yatay düzlem arasındaki açının 20o’den fazla olduğu durumlarda;  a) Yakalama genişliğinin asgari üç metre olması sağlanır.   b) Çalışanın düşme sonucu çalışılan zeminden ayrıldığı en dıştaki nokta ile güvenlik ağı kenarının en alt noktası arasındaki dik mesafe 3 metreyi geçemez.  *Birden fazla ağın kurulması gerektiği durumlarda ağlar birleştirme halatı kullanılarak veya üst üste bindirilerek bir araya getirilir. Birleştirme halatı kullanıldığında, ağların kenarları arasında hiçbir durumda 10 santimetreden fazla boşluk olamaz. Ağların üst üste bindirilerek birleştirilmesi ile ilgili aşağıdaki hususlara uyulur: a) Bindirme uzunluğunun sistem S güvenlik ağlarında asgari iki metre ve sistem T güvenlik ağlarında asgari 0,75 metre olması sağlanır.  b) Sistem V güvenlik ağlarında üst üste bindirme yapılarak ağ birleştirmesi yapılamaz.  Sistem güvenlik aşağıdaki hususları sağlar: a) AğınVüst kenarı ağları çalışma seviyesinden en az bir metre yukarıda olacak biçimde biçimde konumlandırılır. b) Destekler dönmeyecek dönmeyecek şekilde sabitlenir.  c) Konsol tipi herhangi iki üst destek arası arası mesafe beş m metreyi etreyi geçemez. geçemez.  ç) Ağın binaya bağlantısı için kullanılan alt kenar ankraj aparatları arası mesafe 50 santimetreyi geçemez. geçemez.  d) Ankraj noktaları ile yapı kenarı arası arası mesaf e 10 santimetreden az olamaz. Sistem S güvenlik ağlarında, ankraj noktaları arasındaki mesafenin 2,5 metreden az olması sağlanır.  *İskele yüksekliğinin 13,5 metreyi aştığı durumlarda ahşap iskeleler kullanılmaz. * Ön yapımlı bileşenlerden oluşan cephe iskelelerinin standarda uygunluk belgesinin üretici onaylı sureti ve üretici tarafından sağlanan talimat el kitabı yapı alanında bulundurulur. Geçici kenar koruma sistemleri aşağıda belirtilen durumlarda kullanılmaz ve düşmeye karşı koruma diğer tedbirlerle sağlanır:  a) Çalışma yüzeyi açısının 60°’den fazla olduğu alanlarda.  b) Düşme yüksekliğinin beş metreden fazla ve çalışma yüzeyi açısının 45°’den fazla olduğu alanlarda. 

YAPI İŞLERİ LİSTESİ  1 – Kazı, yarma ve doldurma işleri  2 – Hafriyat 3 – İnşa  a) Bina b) Set, baraj c) Yol, demiryolu, havai hat ç) Tünel  d) Metro e) Köprü  f) Çelik yapı  g) İskele, liman, dalga kıran,  gemi ğ) Kanalizasyon, lağım  h) Kuyu

ı) Kanal  i) Duvar 164

 

 

badana, boya işleri   j) Sıva, badana, k) Elektrik tesisatı  l) Sıhhi tesisat  m) Kalorifer tesisatı  n) Dülgerlik  o) Marangozluk

4 elemanların inşası ve sökümü  5 –  –  Prefabrike Montaj işleri   6 – Değiştirme ve donatma  7 – Tadilatlar 8 – Yenileme 9 – Tamir 10 – Söküm  11 – Yıkım  12 – Restorasyon 13 – Bakım, boyama ve temizleme 14 – Drenaj 15 – Bu ekte belirtilen işlerde kullanılan sabit ve hareketli makine ve tesisleri kullanma. 

RADYASYON GÜVENLİĞİ  EŞDEĞER DOZ;birimi DOZ;birimi Sievert (Sv) olup, radyasyonun türüne ve enerjisine bağlı olarak doku veya organda soğurulmuş dozun, radyasyon ağırlık faktörü ile çarpılmış hali  ETKİN DOZ;birimi DOZ;birimi Sievert (Sv) olup, insan vücudunda ışınlanan bütün doku ve organlar için hesaplanmış eşdeğer dozun, her doku ve organın doku ağırlık faktörleri ile çarpılması sonucunda elde edilen dozların toplamı  Radyasyon görevlileri için etkin doz ardışık beş yılın ortalaması 20 mSv'i, herhangi bir yılda ise 50 mSv'i geçemez. El ve ayak veya cilt için i çin yıllık eşdeğer doz sınırı 500 mSv, göz merceği için 150 mSv'dir.   Toplum üyesi kişiler için etkin doz yılda 1 mSv'i geçemez. Özel durumlarda; ardışık beş yılın ortalaması 1 mSv olmak üzere yılda 5 mSv'e kadar izin verilir. Cilt için yıllık eşdeğer doz sınırı 50 mSv, göz merceği için 15 mSv'dir

Eğitim amaçlı olmak koşuluyla, eğitimleri radyasyon kaynaklarının kullanılmasını gerektiren 16 -18 yaş arasındaki stajyerler ve öğrenciler için etkin doz, herhangi bir yılda y ılda 6 mSv'i geçemez. Ancak el, ayak veya deri için yıllık eşdeğer doz sınırı 150 mSv, göz merceği için 50 mSv'dir.  Çalışma Koşulu A: Yılda 6 mSv'den daha fazla etkin doza veya göz merceği, cilt, el ve ayaklar için yıllık eşdeğer doz sınırlarının 3/10'undan daha fazla doza maruz kalma olasılığı bulunan çalışma koşuludur.  Çalışma Koşulu B: Çalışma Koşulu A'da verilen değerleri aşmayacak şekilde radyasyon doz una maruz kalma olasılığı bulunan çalışma koşuludur.  Çalışma Koşulu A durumunda görev yapan kişilerin, kişisel dozimetre kullanması zorunludur.  "Tehlike Durumu Planı"nda yer alması gereken hususlar aşağıda belirtilmiştir.  a) Tehlike durumu veya kaza ile ilgili olarak görevlendirilen kişiler, unvanları, adres ve telefon numaraları,  b) Tesis içindeki ve dışındaki sorumlu kişilerle k işilerle haberleşme sistemi,  c) Uygulanacak radyasyon ölçüm programları,  d) Muhtemel kaza senaryoları ve alınacak önlemler,  e) Gerekli ekipman ile araç ve gereçle  DOĞAL RADYASYON  doğal radyasyon kaynaklarından maruz kalınan ışınlanmalara ışınlanmalara doz sınırlaması uygulanmaz.  Bu kaynaklardan radon için izin verilen veril en konsantrasyon seviyeleri yıllık ortalama olarak evlerde 400 Bq/m3,

işyerlerinde 1000 Bq/m3 değerlerini aşamaz.  YILLIK DOZ SINIRLARI 165

 

 

Yıllık toplam doz aynı yıl içindeki dış ışınlama ile iç ışınlamadan alınan dozların toplamıdır. Kişilerin, denetim altındaki kaynaklar ve uygulamalardan dolayı bu sınırların üzerinde radyasyon dozuna maruz kalmalarına izin verilemez ve bu sınırlara tıbbi ışınlamalar ve doğal radyasyon nedeniyle maruz kalınacak dozlar dahil   edilemez.   edilemez.

DOĞAL RADYASYON NEDENİYLE IŞINLANMALARIN ARTTIĞI DURUMLAR  Yer altı maden ocakları ve benzeri çalışma ortamlarında; ortamlarında;  a) ölçümlerinin y aptırılması,  yaptırılması, b) Radon Ortamdaki radon konsantrasyonunun 1000 Bq/m3'ü aşması durumunda havalandırma sistemlerinin kurulması ve etkin çalıştırılması,  c) Kullanılan hammaddelerin içeriğinde uranyum, toryum, fosforlu malzemeler ihtiva eden üretim prosesleri, bunların taşınması ve depolanması faaliyetlerinde çalışanlar da dahil olmak üzere radyoaktif maddeler içerebilecek toz zerreciklerinin solunmasını engellemek amacıyla toz maskesi kullanması sağlanır. 

NÜKLEER TESİSLERDE RADYASYONDAN KORUNMA    Mesleki ışınlanmalarda doz sınırları (1) Planlanmış ışınlanmalarda radyasyona radyasyon a maruz kalma durumunda radyasyonla çalışanlar çalışanlar için etkin doz sınırı yıllık 20 mSv’tir. Ancak ardışık beş yılın y ılın ortalaması 20 mSv’i geçmem geçmemek ek üzere tek bir yılda en fazla 50 mSv’e kadar izin verilebilir.

(2) yıllık eşdeğer doz sınırı göz merceği için ardışık beş yılın ortalaması ortalaması 20 mSv’i geçmemek üzere tek bir yılda en fazla 50 mSv, el, kol ve ayak ile cilt için 500 mSv’tir. Cildin radyasyon dozuna maruz kalan herhangi bir alanının 1 cm2 üzerinden alınan ortalama eşdeğer dozu, cilt eşdeğer dozu olarak kabul edilir.   (3) 18 yaşından küçükler radyasyona maruz kalmaya neden olabilecek bir görevde çalıştırılamaz.  (4) Harici çalışanlar da dâhil olmak üzere radyasyonla çalışanlar, hamilelik ve emzirme dönemlerinde durumlarını Kuruluşa bildirmelerinden itibaren radyasyona maruz kalma riski taşıyan işlerde görevlendirilemez.  Stajyerler ve öğrenciler için doz sınırları  (1) 16 ile 18 yaş arasındaki stajyerler ve öğrenciler için etkin doz sınırı yıllık 6 mSv’tir. Bu doz sınırları geçerli olmak koşuluyla, yıllık eşdeğer doz sınırları göz merceği için 15 mSv, cilt, el ve ayak için 150 mSv’tir.   (2) 18 yaşını doldurmuş stajyerler ve öğrenciler için radyasyonla çalışanlar için belirlenen doz sınırları uygulanır.  (3) 16 yaşını doldurmamış stajyerler stajyerler ve öğrenciler için doz sınırları halk için doz sınırları ile aynıdır.  Halk için doz sınırları  (1) Planlanmış ışınlanmalarda radyasyona maruz kalma durumunda halkın alabileceği kişisel yıllık etkin dozun sınırı 1 mSv’tir. Kuruluş tarafından gerekçelendirilmek koşuluyla, ardışık beş yılın ortalaması 1 mSv olmak üzere yılda daha yüksek sınırlara da Kurum tarafından izin verilebilir.  (2) Yıllık eşdeğer doz sınırı göz merceği için 15 mSv, cilt için ise 50 mSv’tir. (3) Nükleer tesiste ziyaretçi olarak bulunacak kişiler için ve radyasyonla çalışanlar dışında kalan tesis çalışanları için de birinci ve ikinci fıkra hükümleri uygulanır.  Nükleer tesislerde normal işletme sırasında halkın alabileceği kişisel etkin dozların Kurum tarafından belirlenen doz kısıtını aşmayacağı gösterilir. 

*Nükleer tesislerde, beklenen işletme olayları için halkın alabileceği kişisel etkin dozların olay başına yılda 0,1 mSv’i aşmayacağı aşmayacağı gösterilir.  166

 

 

* Nükleer tesislerde gerçekleşebilecek tasarıma esas kazalar sonucunda, halkın kaza başına yıllık 5 mSv’ten fazla kişisel etkin doz almayacağı almayacağı gösterilir.  * Tasarım ötesi kazalardan; radyoaktif maddeyi hapseden birincil bariyerde, nükleer reaktörlerde korda veya yakıtta, ciddi hasara neden olmayan kazalar sonucunda halkın, kaza başına yıllık 20 mSv'ten fazla kişisel etkin doz almayacağı gösterilir. 

HAZIRLAMA, TAMAMLAMA VE TEMİZLEME İŞLERİ  4857 sayılı İş Kanununa göre, asıl iş için belirlenmiş olan günlük çalışma sürelerine ek olarak, bu sürelerin başlama saatlerinden önce veya bitme saatlerinden sonra, hazırlama, tamamlama ve temizleme işlerini yapacak olan işçiler, bu işlerde günde en çok iki saat daha çalıştırılabilir. Çalıştırılacak İşçi Sayısı  Hazırlama, tamamlama tamamlama ve temizleme işlerinde çalıştırılacak işçilerin sayısı,  1-15 çalışanı bulunan işyerlerinde 3 işçiden,  16-30 çalışanı bulunan işyerlerinde 4 işçiden,   31-60 çalışanı bulunan işyerlerinde 6 işçiden,   61-80 çalışanı bulunan işyerlerinde 8 işçiden,   81-100 çalışanı bulunan işyerlerinde 10 işçiden ve  

100’den fazla çalışanı bulunan işyerlerinde ise, çalışan sayısı toplamının yüzde onundan fazla olamaz.  Dinlenme Zorunluluğu  İşyerinde yürütülen asıl işin bitmesinden sonra hazırlama, tamamlama ve temizleme işlerini yapacak olan işçilerin, bu işlere başlamadan başlamadan önce yarım saatten az olmamak üzere dinlenmeleri zorunludur. Dinlenmeler, çalışma süresinden sayılmaz.  Çalışma Ücreti  Bir işyerinde, hazırlama, tamamlama ve temizleme işlerini de yapan asıl işçilere, bu işlerde geçirdikleri sürenin her bir saati için ödenecek ücret, o işyerindeki asıl işlerine ait normal çalışma ücretinin saat başına

düşen tutarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle verilir.

167

 

 

KARAYOLLARI TRAFİK YÖNETMELİĞİ  Gabari Araçların yüklü veya yüksüz olarak karayolunda güvenli seyirlerini temin amacı ile uzunluk, genişlik ve yüksekliklerini belirleyen ölçülerdir.  Sürücü Belgelerinin Sınıfları  ** M sınıfısürücü sürücübelgesi belgesisepetli iki, üç ve dört tekerlekli motorlu bisikletleri (moped) A sınıfı veya sepetsiz iki tekerlekli motosikletler ile üç kullanacaklara tekerlekli motosikletlere  * B sınıfı sürücü belgesi otomobil ve kamyonet kullanacaklara * C sınıfı sürücü belgesi kamyon ve çekici kullanacaklara * D sınıfı sürücü belgesi minibüs ve otobüs kullanacaklara * F sınıfı sürücü belgesi lastik tekerlekli traktör kullanacaklara * G sınıfı sürücü belgesi iş makinesi türündeki motorlu araçları kullanaca kullanacaklara klara * K sınıfı sürücü aday belgesi Yönetmelikte belirtilen şartlar ve esaslara göre araç sürmeyi öğrenen sürücü adaylarına eğitim ve sınavda kullanmak üzere verilir.  Sürücü Adaylarında Aranacak Şartlar  Yaş bakımından;  1) M, A1 ve B1 sınıfı sürücü belgesi alacakların 16,  2) A2, B, BE, C1, C1E, F ve G sınıfı sürücü belgesi alacakların 18,  3) A sınıfı sürücü belgesi alacakların 20 (gücü 15 kilovatı aşan üç tekerlekli motosikletler için 21),  4) C, CE, D1 ve D1E sınıfı sürücü belgesi alacakların 21,  5) D, DE sınıfı sürücü belgesi alacakların 24 yaşını bitirmiş olmaları,  * Öğrenim durumu itibarıyla en az ilkokul düzeyinde eğitim almış olmaları  İş makinelerinin yerleşim yeri içinde ve yerleşim yeri dışında azami hız sınırı 20 km/saattir. 

168

 

 

169

 

 

170

 

 

1982 ANAYASASININ MADDLERİNDEKİ BAZI DEĞİŞİKLİKLER  600   milletvekilinden oluşur. On sekiz yaşını dolduran her Türk Türkiye Büyük Millet Meclisi genel oyla seçilen 600 milletvekili seçilebilir.  Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri beş yılda bir aynı günde yapılır.  Süresi biten milletvekili yeniden seçilebilir.   Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve yetkileri, Kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak; bütçe ve kesin hesap kanun tekliflerini görüşmek ve kabul etmek; para basılmasına ve savaş ilânına karar vermek; milletlerarası antlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tam sayısının beşte üç çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilânına karar vermek ve Anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmektir.   Türkiye Büyük Millet Meclisi, geri gönderilen kanunu üye tam sayısının salt çoğunluğu ile aynen kabul ederse, kanun Cumhurbaşkanınca yayımlanır; Meclis, geri gönderilen kanunda yeni bir değişiklik yaparsa, Cumhurbaşkanı değiştirilen kanunu tekrar Meclise geri gönderebilir.  Meclis, bir yasama yılında en çok  üç ay tatil yapabilir; ara verme veya tatil sırasında, Cumhurbaşkanınca toplantıya çağrılır.  Genel görüşme, toplumu ve Devlet faaliyetlerini ilgilendiren belli bir konunun Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda görüşülmesidir. görüşülmesidir.   Cumhurbaşka   Meclis soruşturması, Cumhurbaşkanı yardımcısı ve v e bakanlar hakkında üzere yapılan soruşturmadan ibarettir.   gün içerisinde Yazılı soru;  yazılı olarak en geç on nıbeş cevaplanmak milletvekillerinin, Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlara yazılı olarak soru sormalarından sormalarından ibarettir.

Cumhurbaşkanı, kırk yaşını doldurmuş, yüksek öğrenim yapmış, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip,  Türk vatandaşları arasından, doğrudan  halk tarafından seçilir.  Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır. Bir kimse  en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir.  Cumhurbaşkanlığına, siyasi parti grupları, en son yapılan genel seçimlerde toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte en az yüzde beşini almış olan siyasi partiler ile en az yüz bin seçmen aday gösterebilir.  Cumhurbaşkanı Türkiye Büyük Millet Meclisi adına, Türk Silahlı Kuvvetlerinin Başkomutanlığını temsil eder.   Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanılmasına karar verir.  Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir.  Cumhurbaşkanı,  savaş hali, savaşı gerektirecek bir durumun baş göstermesi, seferberlik, ayaklanma vatan veya Cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışma, ülkenin ve milletin bölünmezliğini içten veya dıştan tehlikeye düşüren şiddet hareketlerinin yaygınlaşması, anayasal düzeni veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerinin ortaya çıkması, şiddet olayları nedeniyle kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması, tabii afet veya tehlikeli salgın hastalık yada ağır ekonomik bunalımın ortaya çıkması ha llerinde yurdun tamamında veya bir bölgesinde, süresi altı ayı geçmemek üzere olağanüstü hal ilân edebilir.  Disiplin mahkemeleri dışında askeri mahkemeler kurulamaz. Ancak, savaş halinde asker kişilerin görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevli askeri mahkemeler kurulabilir.  Türkiye Büyük Millet Meclisi, yapacağı seçimler dahil bütün işlerinde üye tamsayısının tamsayısının en az üçte biri ile toplanır. Türkiye Büyük Millet Meclisi, Anayasada başkaca başkaca bir hüküm yoksa toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile karar verir; ancak karar yeter sayısı hiçbir şekilde üye tamsayısının dörtte birinin bir fazlasından fazlasından az olamaz.  Devlet Denetleme Kurulunun Başkan ve üyeleri, Cumhurbaşkanınca atanır.  Devlet Denetleme Kurulunun işleyişi, üyelerinin görev süresi ve diğer özlük işleri,  Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenlenir.  Milli güvenliğin sağlanmasından ve Silahlı Kuvvetlerin yurt savunmasına hazırlanmasından, hazırlanmasından, Türkiye Büyük Millet Meclisine karşı, Cumhurbaşkanı  sorumludur.

Cumhurbaşkanınca atanan Genelkurmay Başkanı; Silahlı Kuvvetlerin komutanı olup, savaşta Başkomutanlık görevlerini Cumhurbaşkanlığı Cumhurbaşkanlığı namına yerine getirir.  171

 

 

Kanunların, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin, kararnamelerinin, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün veya bunların belirli madde ve hükümlerinin şekil ve esas bakımından Anayasaya aykırılığı iddiasıyla Anayasa Mahkemesinde doğrudan doğruya iptal davası açabilme hakkı, Cumhurbaşkanına,  Türkiye Büyük Millet Meclisinde en fazla üyeye sahip iki siyasi parti grubuna ve  üye tamsayısının en az beşte biri tutarındaki üyelere aittir.  Anayasa Mahkemesinde doğrudan doğruya iptal davası açma hakkı, iptali istenen kanun,  Cumhurbaşkanlığı kararnamesi veya içtüzüğün Resmi Gazetede yayımlanmasından başlayarak başlayarak altmış gün sonra düşer. 

5510 SAYILI SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU HAP NOTLAR

Kısa vadeli sigorta kolları 

Uzun vadeli sigorta kolları 

Hak sahibi

İş kazası Meslek hastalığı, Hastalık Analık sigortası kolları Malullük Yaşlılık Ölüm sigortası kolları  Eş Çocuk Ana Baba

BAKMAKLA YÜKÜMLÜ OLDUĞU KİŞİ  a) Eşini,  b) 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda belirtilen aday çıraklık ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde meslekî eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları ile yaşına bakılmaksızın bu Kanuna göre malûl olduğu tespit edilen evli olmayan çocuklarını, c) Geçiminin genel sağlık sigortalısı tarafından sağlandığı Kurumca belirlenen kriterlere göre tespit edilen ana ve babasını 

5510 SGK KANUNA GÖRE SİGORTALI SAYILMAYANLAR  * İşverenin yanında ücretsiz çalışan eşi  * Ev hizmetlerinde çalışanlar  * Askerlik hizmetini yapmakta olan erler

* Yapım veya üretim işlerinde çalışan öğrenciler  * Sağlık hizmet sunucuları tarafından işe alıştırılmakta olan veya rehabilite edilen, hasta veya malûller  * Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan

gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlardan, aylık faaliyet gelirlerinden bu 172

 

 

faaliyetine ilişkin masraflar düşüldükten sonra kalan tutarı, prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz katından az olduğunu belgeleyenler belgeleyenler vb. 

Sigortalılar, çalışmaya başladıkları tarihten 1 ay içinde  itibaren en geç ne zaman, sigortalı olarak çalışmaya başladıklarını Kuruma bildirirler?  10 gün İşyerinin faaliyette bulunduğu adresten başka bir ildeki adrese nakledilmesi, sigortalı içinde  çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devredilmesi veya intikal etmesi halinde, işyerinin nakledildiği, yeni işverenin işi veya işyerini devraldığı tarihi takip eden  kaç gün  işyeri bildirgesini Kuruma vermekle yükümlüdür? 3 ay İşyerinin miras yoluyla intikali halinde ise mirasçıları, ölüm tarihinden itibaren en geç ne içerisinde  zaman işyeri bildirgesini Kuruma vermekle yükümlüdür?  Valilikler, belediyeler ve ruhsat vermeye yetkili

diğer kamu ve özel hukuk tüzel kişileri, yapı ruhsatı ve diğer tüm ruhsat veya ruhsat niteliği taşıyan işlemlerine ilişkin bilgi ve belgeler ile varsa bunların verilmesine esas olan istihdama ilişkin bilgileri, verildiği tarihten itibaren ne zaman Kuruma bildirmekle yükümlüdürler?

1 ay

içerisinde 

5510 NOLU KANUN’A GÖRE İŞ KAZASI  a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,  c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,   d) Emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,  e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hâle getiren olaydır.

173

 

 

İŞ KAZASI BİLDİRİM SÜRELERİ  (4 üncü maddenin birinci fıkrasına göre)  (a) bendi ile 5 inci madde

kapsamında bulunan sigortalılar bakımından bunları çalıştıran İŞVEREN

Kolluk kuvvetlerine Kuruma

Derhal

3 iş günü içinde 

TARAFINDAN (b) bendi kapsamında bulunan

Bir ayı geçmemek şartıyla sigortalı(Köy ve mahalle rahatsızlığının bildirim muhtarları ile hizmet akdine yapmaya engel olmadığı bağlı olmaksızın kendi adına ve günden sonra 3 işgünü içinde  hesabına bağımsız çalışanlardan ise) bakımından KENDİSİ TARAFINDAN  iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi ile doğrudan ya da taahhütlü posta ile Kuruma bildirilmesi zorunludur. 

Meslek

-Sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin

hastalığı  

niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple  -İşin yürütüm şartları yüzünden uğradığı Geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal engellilik halleridir.

Herhangi bir hastalığın Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık meslek hastalığı sayılıp Kurulunca karara bağlanır.  sayılmaması hususunda çıkabilecek uyuşmazlıklar 

İŞ KAZASI VEYA MESLEK HASTALIĞI SİGORTASINDAN SAĞLANAN HAKLAR a) Sigortalıya, geçici iş göremezlik süresince günlük geçici iş göremezlik ödeneği verilmesi.  b) Sigortalıya sürekli iş i ş göremezlik geliri bağlanması.  c) İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölen sigortalının hak sahiplerine, gelir bağlanması. bağlanması.  d) Gelir bağlanmış olan kız çocuklarına evlenme ödeneği verilmesi.

e) İş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölen sigortalı için cenaze ödeneği verilmesi.  174

 

 

ANALIK HALİ  Kısa vadeli sigorta kollarındandır  Gebeliğinin başladığı tarihten itibaren doğumdan sonraki ilk 8 haftalık, çoğul gebelik halinde ise ilk 10 haftalık süredir.  EMZİRME ÖDENEĞİ  Her durumda doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 GÜN  kısa vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş olması şarttır. 

İş

kazası,

meslek Yatarak Ayakta

hastalığı, hastalıkanalığı ve Tedavi Tedavi sigortalı kadının halinde verilecek geçici iş 1/2 2/3 göremezlik ödeneği günlük kazancın.  Sürekli iş göremezlik Meslekte kazanma geliri gücü en az % 10 oranında azalmış olması  Meslekte kazanma Malul sayılma  gücünün en az % 60'ını kaybetme Sürekli tam iş Hesaplanan aylık göremezlikte sigortalıya  kazancının % 70'i oranında  bağlanan gelir  100 Başka birinin sürekli % bakımına muhtaç ise gelir uygulanır. bağlama oranı 

Geçici iş göremezlik ödeneği veya  sürekli iş göremezlik geliri (iş kazası , meslek hastalığı)  Hekimin bildirdiği 1/4 tedbir ve tavsiyelere azaltılır   uymaması  Ağır kusuru yüzünden  1/3 ise azaltılır  

olarak

Kasti

bir yüzünden  

hareketi

1/2

azaltılır  

175

 

 

KISA

VADELİ SİGORTA KOLLARINDA DİKKATE ALINMAYAN SÜRELER  a) Herhangi bir sebeple silâh altına alınan sigortalının askerlikte geçen hizmet süresi,  b) Hükümlülükle sonuçlanmayan tutuklulukta geçen süre,  c) İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortalarından geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalının iş göremediği süre,   d) Sigortalının grevegeçen iştiraksüre, etmesi   veya işverenin lokavt yapması hallerinde 18 inci maddede belirtilen çalışma sürelerine girmediği gibi, iş göremezliğin başladığı veya hastalığın anlaşıldığı yahut doğumun olduğu tarihten önceki bir yılın hesabında da dikkate alınmaz. 

SİGORTALIYA MALÛLLÜK AYLIĞI BAĞLANABİLMESİ *Kanuna göre malul sayılması  * 10 yıl sigortalı+1800 gün prim  * Başka birinin sürekli bakımına muhtaç ise 1800 gün prim  *Yazılı istekte bulunması  Erken yaşlanma  55 yaş  ÖLÜM SİGORTASINDAN SAĞLANAN HAKLAR  a) Ölüm aylığı bağlanması.  b) Ölüm toptan ödemesi yapılması.  c) Aylık almakta olan kız çocuklarına evlenme ödeneği verilmesi.  d) Cenaze ödeneği verilmesi. 

176

 

 

almakta oldukları aylık gelir veya aylıklarının veya gelirlerinin 2 yıllık kesilmesi gereken kız tutarı bir defaya çocuklarına mahsus olmak üzere Evlenmeleri nedeniyle,

evlenmeleri ve talepte bulunmaları halinde 

evlenme ödeneği olarak peşin ödenir. 

Cenaze ödeneği 

sırasıyla sigortalının eşine, yoksa çocuklarına, o da yoksa ana babasına, o da yoksa kardeşlerine verilir 3 defaya mahsus olmak

Doğum yapan kadın sigortalıların üzere doğum tarihinden sonra 2 yıllık borçlanabileceği süreyi geçmemek süreler  kaydıyla yapılır.  SİGORTALILARIN BORÇLANMA YAPAMAYACAĞI SÜRELER - Grev ve lokavtta geçen süreleri  - Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirdikleri normal doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri  - Ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri  - Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri  - Hekimlerin fahrî asistanlıkta geçen süreleri   - Er veya erbaş olarak silâh altında veya yedek subay, yedek astsubay okulunda geçen süreleri,   - Sigortalı iken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan bu suçtan dolayı beraat edenlerin tutuklulukta veya gözaltında geçen süreleri  - Seçim kanunları gereğince görevlerinden istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapıldığı tarihi takip eden ay başına kadar açıkta geçirdikleri süreleri  ……………………………. 

177

 

 

VAZİFE MALÜLÜ SAYILMAYAN HALLER  a) Keyif verici içki ve her çeşit maddeler kullanmaktan,

b) Mevzuat ve emir dışında hareket etmiş olmaktan c) Yasak fiilleri yapmaktan, d) İntihara teşebbüsten,  e) Her ne suretle olursa olsun kendisine

veya başkalarına menfaat sağlama veya zarar verme amacından, doğmuş olursa bunlara uğrayanlar hakkında vazife malûllüğü hükümleri uygulanmaz. 

İSTEĞE BAĞLI SİGORTA  a) 5510 Kanununa tâbi zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmamak veya sigortalı olarak çalışmakla birlikte ay içerisinde 30 günden az çalışmak ya da tam gün çalışmamak, b) Kendi sigortalılığı nedeniyle aylık bağlanmamış olmak,  c) 18 yaşını doldurmuş bulunmak,  d) İsteğe bağlı sigorta talep dilekçesiyle Kuruma başvuruda bulunmak,  şartları aranır. 

Kısa vadeli sigorta kolları: İş kazası ve meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortası kolları  Kısa vadeli sigorta Sigortalının  prime esas kazancının kolları prim oranı  %2’sidir  Kısa vadeli sigorta Cumhurbaşkanı  kolları prim oranını değiştirme yetkisi  malûllük, yaşlılık ve Sigortalının prime ölüm sigortaları esas kazancının % prim oranı  20’sidir 

178

 

 

İşyeri sahipleri; işyeri Özelde  10 yıl  defter, kayıt ve belgelerini ilgili olduğu Kamuda 30 yıl  yılı takip eden yılbaşından başlamak üzere saklama süresi  Aylık prim ve hizmet 5 yıl içerisinde iş belgesi veya muhtasar ve prim hizmet

mahkemesine

başvurabilirler.  

beyannamesi işveren tarafından verilmeyen sigortalılar  

İş kazası, meslek hastalığı, vazife malullüğü ve ölüm hallerinde bağlanması

5 yıl içinde istenmeyen

kısmı zamanaşımına gereken gelir ve uğrar. (5510) aylıkların, hakkın kazanıldığı tarihten itibaren

İş kazası,  meslek 5 yıl içinde hastalığı ndan ve ölüm istenmezse sigortasından kazanılan düşer.(5510) diğer haklar, hakkın doğduğu tarihten itibaren

İdarî para cezaları c ezaları

10

yıllık

zamanaşımı süresine tabidir. (5510)

Sigorta

prim

oranı (sigortalının

İşveren Payı 

Sigortalı  Devlet Payı  Payı  179

 

 

prime

esas kazancına göre)  vadeli sigorta kolları 

%11

%9

-

Genel

%7,5

%5

-

%2

%1

%1

%2 (sadece

-

-

Uzun

sağlık

sigortası primi  İşsizlik sigortası prim oranı  Kısa vadeli sigorta kolları 

işveren) 

Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu’nun verdiği kararlara İş mahkemesi  karşı nereye dava açabilir  Malûllük, yaşlılık ve ölüm Prim ödeme sayısı sigortaları primi ödemiş olan gün gün sigortalının prim ödeme gün 9000 üzerinden sayısı, 9000 günden az ise  yapılır  Nüfus kayıtlarında doğum ay ve günleri yazılı olmayanlar 1 TEMMUZ’DA, doğum ayı yazılı olup da günü yazılı olmayanlar o ayın birinde doğmuş sayılır.  Aile

hekimleri

birinci sunucuları içinde yer alır. 

basamak

hizmet

İdari para cezaları hakkında 5510 ve 5502 sayılı kanunlarda hüküm bulunmayan hallerde 5326 sayılı Kabahatler Kanunu hükümleri uygulanır 

ÖLÜM AYLIĞI 

180

 

 

1.en az 1800 gün prim ödeme gün sayısının olması (4a’lılar için  5 yıllık sigortalılık ve 900 gün prim ödeme sayısı)  2.aylık bağlanmış veya aylık bağlanmasına hak kazanılmış olması  3. dul eşe %50 sigortalı olmayan olmayan ve kendi çalışması nedeniyle maaş almayan eşe %75 4.öğrenim durumuna göre 18-20-25 yaşını doldurmamış çocukların her birine %25(malul çocuklarla bekar kızlarda yaş şartı yok) kendisinden başka hak sahibi bulunmayan çocuğa %50  5.eş ve çocuklardan artan hisse bulunması durumunda anaya babaya %25

SİGORTALI SAYILMAYANLAR  1. İşverenin ücretsiz çalışan eşi   2. Yaşadıkları konut içinde yapılan işlerde çalışanlar  3.Ev hizmetlerinde çalışanlar(sürekli ve ücretle çalışanlar hariç)  4.Er ve erbaşalar ile yedek subay okulu öğrencileri  5.Yabancı ülke işvereni  tarafından gönderilenler.(3 AYI GEÇMEYECEK)  6- Yüksekokullarda  fiilen normal eğitim süreleri içinde yapılan, tatbikî mahiyetteki yapım ve üretim işlerinde çalışan öğrenciler  7- Sağlık hizmet sunucuları tarafından işe alıştırılmakta olan veya rehabilite edilen, hasta veya malûller  8. Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan gelir vergisinden muaf olup, aylık faaliyet gelirlerinden bu faaliyetine ilişkin masraflar düşüldükten sonra kalan tutarı, prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz katından az olduğunu belgeleyenler  ………………………. 

181

 

 

HAKAN ERDOĞAN  Grad IOSH NEBOSH TRAINER & NEBOSH IGC   OSHA 30H CONSTRUCTION CONSTRUCTION (from USA ministry of labor) labor)  OSHA 30H GENERAL INDUSTRY (from USA ministry of labor)  A CLASS OF OHS (from Turkey ministry of labor)  MECHANICAL ENGINEER MSc.  TRAIN THE TRAINER