Luogo dell’ edizione: Atene Anno dell’ edizione: 2012 ISBN: 978-960-8215-75-7 ALPHA EDIZIONΙ E INFORMATICA Zaimi 27, Atene, 10682 Tel: T el: 210 8214307 Fax: 210 8217192 Pagina web: www.alpha-ed.gr
Design/Impaginazione - Creativo di Copertina: Elena Mattheu Design/Impaginazione Stampa: Cartografica Rosato - Lecce (Italia)
Il progetto è stato finanziato con il sostegno della Commissione europea. Questa pubblicazione pubblicazione rispecchia il solo punto di vista dell’autor dell’autore e e la Commissione Commissi one non può essere ritenuta responsabile di qualsiasi uso possa essere fatto delle informazion informazionii qui contenute. Numero del progetto 511495-LLP-1-2010-IT-KA2-KA2MP Numero di accordo 2010-4137/001-001 Coordinamento Generale del Progetto Coordinamento Agenzia per il Patrimonio Culturale Culturale Euromediterraneo Ex Conservatorio S. Anna - G. Via Libertini, 1-73100 Lecce, Italia
[email protected] info@agenzia euromed.it - www.agenzia www.agenziaeuromed.it euromed.it
Glossario
Γλωσσάριο
•
Griko - Ελληνικά - Italiano
I NFORMATICA ΑLPHA EDIZIONI E INFORMA TICA 2013
Γλωσσάριο
Το παρόν γλωσσάριο περιέχει τις λέξεις που περιπεριέχονται στα βιβλία Pos
Màtome Griko
( A1-A2 A1-A2 για
παιδιά, B1-B2 για ενήλικες ), ), όπως αυτές παρουσιάπαρουσιάζονται στο λεξιλόγιο του κάθε κειμένου. Εδώ είναι οργανωμένες αλφαβητικά, για να αποφευχθούν οι επαναλήψεις. Όπου είναι απαραίτητο, παρουσιάζοπαρουσιάζο νται και παραλλαγές των λέξεων. Επισημαίνουμε, ότι τα ουσιαστικά γένους αρσενικού ακολουθούακολουθού νται από το άρθρο o, τα θηλυκά από το άρθρο i , ενώ τα ουδέτερα από το
to.
Τα επίθετα ακολουθούνται
από τις καταλήξεις για το αρσενικό, το θηλυκό και το ουδέτερο. Τέλος, Τέλος, τα ρήματα παρουσιάζονται στο πρώτο πρόσωπο του ενεστώτα.
Introduzione
Il presente vocabolario raccoglie le parole del griko presenti nelle varie unità del libro Pos tome Griko ( A1 A1
Mà-
e A2 ragazzi, B1 e B2 adulti adulti)) così
come sono evidenziate di volta in volta nei glossari che seguono ogni testo. Sono state tuttavia oppor tunamente organizzate, per evitare ripetizioni, e inin dicate in maniera uniforme. Ove necessario, sono state indicate le varianti di una stessa parola. Si segsegnala, inoltre, che i sostantivi maschili sono seguiti dall’articolo o, quelli femminili dall’articolo i , quelquelli neutri dall’articolo to; gli aggettivi vengono segsegnati con le tre desinenze del maschile, femminile e neutro; i verbi sono riportati alla prima persona del presente indicativo.
A
aforàzo / foràzo / avoràzo / voràzo αγοράζω • comprare comprare
a
afse
àjo
atse
abbandunào,-i,-o εγκαταλειμμένος,-η,-ο • abbandonato abbandonato
afsilò atsilò aftèni (to) χτένι • pettine • pettine
abbitèo μένω, κατοικώ • abitare abitare
agàpi (i) αγάπη • amore
àbeto (to) φόρεμα • abito
agapimèno,-i,-o αγαπημένος,-η,
• syn. syn. vesta achà α! (επιφώνημα) • ah! e già!
(esclamazione) àchero (to) άχυρο • paglia • paglia
-ο • amato amato agapò / gapò αγαπώ • amare amare aggò (to) αυγό • uovo aglisìa (i) εκκλησία • chiesa chiesa
acho (to) αρακάς • pisello • pisello addho,-i,-o άλλος,-η,-ο • altro altro addomà (i) εβδομάδα • setti • setti--
mana
àgusto Αύγουστος • agosto agosto ajelàda (i) αγελάδα • mucca mucca
addomìnta εβδομήντα • settanta • settanta addunèome / dunèome • αντι-
λαμβάνομαι • accorgersi aderfò,-ì / adreffò,-ì / atreffò,-ì
αδελφός-αδελφή • fratello• fratello sorella sor ella adìnato,-i,-o άρρωστος,-η άρρωστος,-η,-ο ,-ο •
ammalato ammalato adreffò
agra (i) ακρογιαλιά • riva • riva agrò,-i,-o υγρός,-ή,-ό • bagnato bagnato
aderfò
àjo,-a,-o / a άγιος,-α,ο, ιερός,-ή,
-ό • santo, • santo, sacro sacro • syn. syn. santo,-a,-o akatò εκατό • cento cento akàu / kau κάτω • sotto • sotto akulusò / kulusò ακολουθώ •
seguiree seguir ala (i) φτερό • ala ala
affruntèo συναντώ • incontrare incontrare
ala (to) αλάτι, άλας • sale • sale
adi (to) φίδι • serpente • serpente
alàdi alài
afìnno / nno αφήνω, επιτρέπω
alài / alàdi / alàti (to) λάδι •
• lasciare asciare
olio
7
alaò (o) αλεπού • volpe volpe
amò,-ì,-ò ωμός • crudo • crudo
alàti
ampàri (to) άλογο • cavallo cavallo
alài
alèa (i) ελιά • uliva
ampèli (to) αμπέλι • vigna vigna
alìfo / lifo αλείβω • ungere alìfome / lìfome αλείβομαι •
ampì πίσω • dietro, • dietro, indietro indietro amùrga / murga (i) μούργα •
ungersi ungersi alìo λίγο • poco • poco • • comp. pleo alìo • contr. contr. ppoddhì alìo,-a,-o λίγος,-η,-ο • poco • poco
• contr. contr. ppoddhì alipùna
alaò
morchia morchia andiàzome / ndiàzome χρειά-
ζομαι, χρησιμεύω • servir • servire, e, essere necessario necessario andra (o) άνδρας ànemo (o) άνεμος • vento vento
allèrgo,-a,-o γεια! (χαιρετισμός)
• salve (forma di saluto) saluto) allimonèome ξεχνιέμαι • dimen dimen--
ticarsi ticarsi allimonò ξεχνώ • dimenticare dimenticare allòra / llora λοιπόν • allora allora alonàri (o) Ιούλιος • luglio luglio alòni (to) αλώνι • aia aia amartìa (i) αμαρτία • peccato • peccato ambelò / embelò / pelò πετώ,
ρίχνω • buttare, gettare gettare ambrò / mbrò μπροστά • avanti amèsa μεταξύ, ανάμεσα • in • in
mezzo, tra tra
anèrno (o) κόλαση • inferno inferno anghèra (i) ουρανός • cielo cielo anghì (to) δοχείο • vaso vaso anìchi (to) νύχι • unghia unghia animàli (to) ζώο • animale animale
• syn. syn. ftinò anìo / nio / nitto ανοίγω • aprire aprire anitsìo,-a (o) ανιψιός-ανιψιά •
nipote nipote anittò,-ì,-ò ανοιχτός,-ή,-ό • aperto aperto annikìrio (o) αρχιεργάτης, επό-
πτης ελαιοτριβείου • noc noc--
ammàti
chiero, chier o, capo di frantoio frantoio
ammàti / ammài (to) μάτι • μάτι •
annomatìzo / nomatìzo ονομά-
ammài
occhio
8
ζω, βαφτίζω • nominare nominare
annorìzo γνωρίζω, αναγνωρίζω
• conoscere, riconoscere
apumbrò
apù
apumpì από πίσω • di dietro dietro
annovìnta ενενήντα • novanta novanta
apumpì
anoò / noò 1. εννοώ, καταλαβαίνω 2. αισθάνομαι, νιώθω
apùtten από πού • di dove, da
• capire capire antì (to) μαδέρι • subbio • subbio àntrepo (o) άνθρωπος • uomo uomo apànu / panu / panο επάνω •
sopra sopra apetèno / petèno / pesèno πε-
θαίνω • morire • morire aplònno απλώνω • stendere • stendere aplònnome απλώνoμαι, ξαπλώ-
νομαι • stendersi • stendersi apòtsu απ’ έξω • di fuori apòtsu
apù
appìdi (to) αχλάδι • pera • pera
apù
dove dove apùtten
apù
aputtù από εδώ • di qua qua aputtù
apù
arcignèo
arcinò
arcinò / arcignèo / ncignò αρχί-
ζω • incominciare, iniziare iniziare arciprèto (o) αρχιμανδρίτης •
arciprete arciprete àremo / àremu ίσως, άραγε •
chissà chissà àremu
àremo
arèna (i) άμμος • sabbia • sabbia
aprìli (o) Απρίλιος • aprile aprile
argalìo (to) αργαλειός • telaio telaio
apsàri (to) ψάρι • pesce • pesce apù από • di, da da
arìzo διώχνω, στέλνω • mandare via via
• di là là apucì από εκεί • di
arma (to) εργαλείο • attrezzo,
apucì
apù
àpulo,-i,-o απαλός,-ή,-ό,
μαλακός,-ή,-ό • sofce • sofce apumbrò απέναντι, μπροστά
από • davanti davanti
utensile utensile armammèno,-i,-o παντρεμένος,
-η,-ο • sposato • sposato armàzo / ermàzo / rmazo πα-
ντρεύω • s • s posar posaree
9
armàzome / ermàzome / rmàzome παντρεύομαι •
sposarsi sposarsi
aspro,-i,-o άσπρος,-η,-ο • bian-
co assunghìzo / ssunghìzo στεγνώ-
arnì (to) αρνί • agnello agnello arrikordèome / rikordèome
νω • asciugare asciugare • syn. syn. stannònno
θυμάμαι • ricordarsi • ricordarsi
astèri (to) αστέρι • stella • stella
arte τώρα • adesso adesso
atreffò
artèa / tartèa ίσια, ευθεία •
atse / afse / tse από • di di
dritto artò,-i,-o ορθός,-ή,-ό • dritto dritto
aderfò
atsekànno / tsekànno λύνω •
disfare, distaccare distaccare
asbèsti (to) ασβέστης • calce calce
atsilò,-ì,-ò / afsilò,-ì,-ò ψηλός,
asciadreffò,- ì εξάδελφοςasciadreffò, εξαδέλφη • cugino cugino
-ή,-ό • alto alto atsìnta εξήντα • sessanta • sessanta
asciài (to) καπέλο • cappello cappello
atsunnò / tsunnò / sciunnò /
àscimo,-i,-o άσχημος,-η,-ο,
κακός,-ή,-ό • brutto, cattivo cattivo • contr. contr. òrrio • syn. syn. àkko ascìo (o) ίσκιος • ombra ombra
fsunnò ξυπνώ • svegliar • svegliare, e,
svegliarsi svegliarsi attechò,-ì,-ò φτωχός,-ή,-ό • po • po--
vero • vero • dim. dim. attechùddi
asciopànno / sciopànno σκεπά-
attechùddi
ζω • coprire coprire asìmi (to) ασήμι • argento • argento
attentìa (i) κύριος, αφέντης, αφεντιά • signoria • signoria
• co askàdi (to) ξερό σύκo • co
avlài (to) αυλάκι • canale, solco solco
secco secco askònno / skònno σηκώνω •
alzare alzare askònnome / skònnome σηκώ-
νομαι • alzarsi alzarsi • • contr. contr. kaìzo
10
avoràzo
attechò
aforàzo
avvlèddha (i)
avvlì
avvlì (i) αυλή • cortile • cortile
• dim. dim. avvlèddha avvri αύριο • domani domani
B
chamèno,-i, o χαμένος,-η,-ο •
perduto perd uto bagno (o) μπάνιο • bagno bagno
channo χάνω • perd • perdere ere
banka (i) τραπέζι • tavolo tavolo
chànnome charà (i) χαρά • gioia • gioia
• dim. dim. bankètta bankètta (i)
banka
banko (o) θρανίο • banco • banco barka (i) βάρκα • barca • barca benediziùna (i) ευλογία • bene-
chartì (to) χαρτί • carta carta chelòna (i) χελώνα • tartaruga tartaruga chera (i) χέρι • mano mano cherèome
icherèome
cheretò χαιρετώ • saluto • saluto
dizione dizione buffè (o) μπουφές • buffè • buffè buttìta (i) πάπλωμα • trapunta trapunta
cherùmeno,-i,-o χαρούμενος,
-η,-ο • contento contento chijàda (i) χιλιάδα • migliaio migliaio chilo (to) χείλος • labbro labbro
C
chiòni (to) χιόνι • neve neve chionimmèno,-i,-o χιονισμέ-
νος,-η,-ο • imbiancato imbiancato ce, e και • e ceo καίω • bruciare bruciare cèome καίγομαι • bruciarsi bruciarsi ceràmi (to) κεραμίδι • embrice, embrice,
tegola tegola
chionìzi χιονίζει • nevica nevica chiru χειρότερα • peggio • peggio
• contr. contr. kajo chlorò,-ì,-ò πράσινος,-η,πράσινος,-η,-ο ο• verde verde
cèrato (to) κέρατο • corno corno
choma (to) χώμα • terra
cerò (o) καιρός • tempo tempo
chonno θάβω • seppellir • seppelliree
chalàzi (to) χαλάζι • grandine • grandine
chora (i) χωριό • paese • paese cinto da
chalazònni πέφτει χαλάζι •
grandina grandina
mura (terra) • (terra) • syn. syn. chorìo, paìsi
11
chorèo χορεύω • ballare ballare
ciumèsa
chorìo (to) χωριό • paese • paese aperto
ciùri (o) 1. πατέρας 2. Θεός •
(casale) • (casale) • syn. syn. chora, paìsi chorìzo χωρίζω, ξεχωρίζω • se• se parare, parar e, dividere dividere
ecì
1. padre 2. Dio Dio ciuriacì (i) Κυριακή • domenica
D
chorò χωρώ • entrare, contenere contenere chorto (to) χόρτο • erba erba chrio ασπρίζω με ασβέστη •
imbiancaree con la calce imbiancar calce chrondò,-ì,-ò χοντρός,-ή,-ό •
grosso gros so
dàni (i) δάφνη • alloro alloro dakkamà (i) δαγκωματιά •
morso morso dakkànno δαγκώνω • mordere mordere
chrono (o) χρόνος • anno anno cì ecì
damàli (to) μοσχάρι • vitello dammi (to) δάκρυ • lacrima
ciamòtta (i) μείγμα • miscuglio miscuglio
dattilìstra (i) δακτυλήθρα •
cilìa (i) κοιλιά • ventre, pancia pancia
• syn. syn. pantsa
ditale ditale dattilìti (to) δαχτυλίδι • anello anello
ciminèa (i) καμινάδα • fumaiolo • fumaiolo
dàttilo (to) δάχτυλο • dito dito
cino,-i,-o εκείνος,-η,εκείνος,-η,-ο ο • quello quello
decèmbri Δεκέμβριος • dicem dicem--
cinùrgio,-a,-o καινούργιος,-α,ο
bre bre
• nuovo nuovo cio,-a,-o cino
dècima (i) δεκάτη (φόρος) • decima decima
ciofàli (i) κεφάλι • testa • testa
defendèome αμύνομαι • difen difen--
cipo (o) κήπος • giar • giardino dino cìtrino,-i,-o κίτρινος,-η,-ο •
giallo giallo ciumèsa εκεί, μέσα εκεί • là in
mezzo
12
dersi dersi deka δέκα • dieci dieci demèno,-i,-o δεμένος,-η,-ο •
legato legato dènno δένω • legare • legare
depòi μετά, έπειτα • dopo dopo
dio δύο • due
derlampèi αστράφτει • lam lam--
diplò,-ì,-ò διπλός • doppio doppio
peggia peggia
dòdeka δώδεκα • dodici (i dòde-
derma (to) δέρμα • pelle • pelle descìbbulo,-a μαθητής-
ka μεσάνυχτα • mezzanotte) donti (to) δόντι • dente dente
dorsìo,-a,-o δεξιός,-ά,-ό • destro • destro
μαθήτρια • discepolo discepolo
dettèra (i) Δευτέρα • lunedì lunedì dèttero,-a,-o δεύτερος,-η,δεύτερος,-η,-ο ο•
secondo secondo diaènno
diavènno
• contr. contr. mancìno,-a,-o dota (i) προίκα • dote dote dulèo
dulèvo
dulèvo / dulèo εξυπηρετώ, χρη-
dialètto (to) διάλεκτος • dialetto dialetto
σιμεύω • servir • serviree
diammèno diavemmèno
dianìo / dianìzo / tianìo /
dunèome
addunèome
tianìzo τηγανίζω • frigger • friggeree dianìzo
dianìo
E
diavemmèno,-i,-o diavemmèno,-i, -o / diammèno / ghiavemmèno / ghiammèno
περασμένος,-η,-ο περασμένος,η,-ο • passato
diavènno / diaènno / tiavènno
e
nde
ecèssu εκεί μέσα • là • là dentro
/ tiaènno / ghiavènno /
echo έχω • avere • avere
ghiaènno περνώ, διασχίζω • •
passare, passar e, trascorrere, trascorrere, attra attra--
ecì / cì εκεί • là là èdimi (i) έγκυος • incinta • incinta
versare versare
eguènno / guènno / ghenno
difo δείχνω • mostrare mostrare
βγαίνω • uscire uscire
dìgghio (to) δίκιο • ragione ragione
ekkantèo αργώ • tardare • tardare
dinatò αρρωσταίνω • ammalarsi
ekkukkèome πλησιάζω • avvi avvi--
dìnato,-i,-o άρρωστος,-η,-ο •
malato
cinassi cinassi ekkukkèome
ekkukkèo
13
ekkukkujèome κουρνιάζω •
accoccolarsi
èrkome έρχομαι • venire venire ermàzo
armàzo
ekkutèo πληρώνω • pagar • pagaree
ermàzome
elementàre (i) δημοτικό (σχολείο) • scuola • scuola elementare elementare
es is esà esì
emà
esce έξι • sei • sei
emì
embelò
ambelò
embènno / imbènno / mbenno
μπαίνω • entrare entrare emèna
ivò
emèna, me
armàzome
esèna, se esì
isì
eskònnome / skònnome ανεβαί-
νω, σηκώνομαι σηκώνομαι • levarsi eskorcèo / skorcèo γδέρνω, ξε-
φλουδίζω • scuoiar • scuoiaree emì imì emmiàzo / miàzo μοιάζω • so • so-
migliare migliare empaccèo τρελαίνομαι • im im--
pazziree pazzir en
nde
ena, mia, ena ένας • un un èndeka έντεκα • undici undici
essu στο σπίτι (μου) • a casa
(mia) (mia) estàzo / stazo φτάνω • arrivare arrivare esù
ettà
isù ittà
etté εχθές • ieri ieri ettù evò
ittù
ivò
endènno 1. εμπλέκομαι 2. συμβαίνει (γ΄πρόσ.) • capitare capitare enghe όχι • no no ennèa
innèa
èpoka (i) εποχή • epoca epoca èrcero,-i,-o άδειος,-α,-ο • vuoto èremo,-ì,-o 1. μοναχικός,-ή,-ό
• solitario 2. ερημικό,-ή,-ό • solitario
14
F fai (to) φαγητό, φαγώσιμο • cibo
• syn. syn. marìo farimmèno,-i,-o φοβισμένος,-η,
-ο • temuto • temuto
farìome / forìome φοβάμαι •
dèome / tèome είμαι ικανός,
avere paura, spaventarsi spaventarsi
καταφέρνω • essere capace,
• syn. syn. fovùme
riuscire riuscire
fasciònno φασκιώνω • fasciar • fasciaree faùme fovùme
lìa (i) φιλία, ειρήνη • amicizia, pace pace
felò αξίζω, χρησιμεύω • valere,
limà (i) φιλί • bacio bacio
essere utile utile fengàri (tο) φεγγάρι • luna luna
• syn. syn. fengo fengo
fengàri
feno υφαίνω • tessere tessere
lo,-i φίλος-φίλη • amico amico nka μέχρι, έως ότου • no • no a a nno
afìnno
no,-a,-o φίνος,-α,-ο, εκλεκτός,-
ή,-ό • rafnato rafnato
fènome δείχνω, φαίνομαι • sem • sem-brare brare
sò φυσώ • sofar • sofaree tèome dèome
feo φεύγω • scappar • scappare, e, andar -
eàri Φεβρουάριος • febbraio • febbraio
sene fera (i) πανηγύρι • era • era ferno φέρνω, μεταφέρω • por • por -
tare tare fesso,-a,-a ανόητος,-η,-ο • stu • stu--
pido pido festìnο (o) γλέντι • festino • festino quest’anno feto φέτος • quest’anno àkko,-a,-o άσχημος,-η,-ο,
κακός,-ή,-ό • brutto, cattivo cattivo • contr. contr. òrio • • syn. syn. àscimo
umìzo στολίζω, διακοσμώ •
abbellire, ornare ornare foddhèa (i) φωλιά • nido nido fokalìri (to) τζάκι • camino camino
• syn. kantùna fonarò φωναχτά • ad alta voce fonàzo 1. φωνάζω 2. καλώ • 1. gridare gridare 2. chiamare chiamare fonàzome ονομάζομαι, λέγομαι
• chiamarsi chiamarsi • • syn. syn. kuo foràzo
aforàzo
ddho (to) φύλλο • foglia • foglia
forìome
dèle,-e,-e πιστός,-ή,-ό • fedele • fedele
fortì (to) δέσμη ξύλων • fascina • fascina
farìome
15
fortomèno,-i,-o φορτωμένος,-η,
-ο • caricato caricato
• syn. syn. animali ftiro (o) ψείρα • pidocchio • pidocchio
fortònno φορτώνω • caricare
furèso (o) αγρότης, χωρικός •
fotìa (i) 1. πόνος, θλίψη 2. φωτιά • 1. dolore dolore 2. fuoco
contadino • syn. contadino syn. kampagnòlo furtùna (i) τύχη, μοίρα • fortuna • fortuna
• syn. syn. lumèra fovùme / faùme φοβάμαι • ave ave--
fustiàno (o) φούστα • gonna • gonna
• syn. syn. gunnèddha
re paura, spaventarsi spaventarsi • syn. syn. farìome
G
fràbbika (i) εργοστάσιο • in-
dustria dustria frabbikèo 1. κατασκευάζω 2. χτίζω • costruire • costruire
gala (to) γάλα • latte latte gapò agapò
frea (to) πηγάδι • pozzo • pozzo
gattàri (to) άνοιγμα που χρησι-
fridi (to) φρύδι • sopracciglo • sopracciglo
μεύει για να περνάνε οι γά -
frimmèno,-i,-o ξερός,-ή,-ό,
τες του σπιτιού • gattaiola • gattaiola
αποξηραμένος,-η,-ο αποξηραμέ νος,-η,-ο • secco, seccato seccato
geografìa (i) γεωγραφία • geo • geo--
graa graa
frio ξεραίνω • seccar • seccaree
ghenno
frontìli (to) μέτωπο • fron • fronte te fsenònno ξεμπλέκω • sbr • sbrogliar ogliaree
gheno ighèno ghetonìa (i) γειτονιά • vicinato vicinato
fsenònnome ξεμπλέκω • sbr • sbro o-
ghiaènno
gliarsi gliarsi fsunnò
atsunnò
ftima (to) σάλιο • saliva • saliva ftinno ψήνω • arrostire • arrostire
animale ftinò (to) ζώο • animale
16
eguènno
diavènno
ghiammèno,-i,-o
diavemmè-
no ghiavemmèno,-i,-o
diavem-
mèno ghiavènno
diavènno
giàkka (i) σακάκι • giacca • giacca
guàddho βγάζω, αφαιρώ • cac-
ciare ciare
giòveno,-i νεαρός-νεαρ νεαρός-νεαρή ή • gio • gio--
vane vane
guàita / guata (ta) ( pl.) pl.) πράγ-
girèo γυρίζω, στρέφω • girar • giraree
ματα, υπάρχοντα • cose, proprietà pro prietà
• syn. syn. votò votò,, jurìzo gletto κλέβω • rubare rubare
gualò κουβαλώ • trasportare • trasportare
glicèo,-a,-o γλυκός,-ιά,-ό • dolce
guari (to) κουβάρι • gomitolo • gomitolo
glossa (i) γλώσσα • lingua lingua
guata guàita
gomào,-i,-o γεμάτος • pieno • pieno gomònno γεμίζω • riempire • riempire gomònnome γεμίζω • riempirsi riempirsi gònato (to) γόνατο • ginocchio • ginocchio gotanìzo γονατίζω • inginoc inginoc--
guddha (i) τσάπα, αξίνα • zappa • zappa guènno
eguènno
guèrra (i) πόλεμος • guerra • guerra gunnèddha (i) φούστα • gonna • gonna • syn. syn. fustiàno
chiare chiare gra (i) ρόγα • acino
I
grafo γράφω • scrivere • scrivere
nuora grambì (i) νύφη • nuora gramma (to) γράμμα • lettera lettera
i
is
i
o (i) (to)
grammèno,-i,-o γραμμένος,-η,
-ο • scritto • scritto
icèssu εκεί μέσα • là dentr o icherèome / cherèome χαίρομαι
grastì (to) θραύσμα • coccio di
ceramica ceramica
• rallegrarsi rallegrarsi icì
ecì
greno υγραίνω, βρέχω βρέχω • bagnare
icipàno εκεί πάνω • lì sopra
griddha (i) πηλός • creta creta
iciurtèa προς τα εκεί • da quella
griko (to) γκρίκο • griko • griko grutta (i) σπηλιά • grott • grotta a
parte iciurtèa
ecì
17
ìdrota (i) ιδρώτας • sudor • sudoree
ittà / ettà εφτά • sette • sette
ighèno / gheno θεραπεύομαι •
ittù / ettù εδώ • qui iu / io / ο έτσι • così
guariree guarir ìjo (o) ήλιος • sole • sole ìkosi είκοσι • venti • venti imbènno
ivò / evò / vo εγώ • io • io ivrìsko / vrisko βρίσκω • tro • tro--
vare vare
embènno
ime είμαι • sono • sono
ivromò / vromò / vromìzo βρο-
μώ • puzzare • puzzare
imèra / mera (i) ημέρα • giorno • giorno ìmì / emì ma emà, ma εμείς • noi • noi inghìzo
innèa / ennèa εννέα • nove • nove inno / nno / ìpuno (ο) ύπνος •
sonno sonno io
J
enghìzo
iu
ja για • per • per jaddhèo διαλέγω • sceglier • sceglieree jalì (to) καθρέφτης • specchio • specchio
io c’io έτσι κι έτσι • così così così
jalìssia (i) αλήθεια • verità verità
is / i / es σε • 1. a 2. in in
jalìssio,-a,-o αληθινός,-ή,-ό •
isì / esì sa esà/sa εσείς • voi • voi
vero vero
iso,-i,-o εκείνος,-η,-ο • quellο quellο
jalìzo χτενίζω • pettinar • pettinaree
istèo steo isù / esù / su esèna se εσύ • tu • tu
janomèno,-i,-o / jenomèno 1. έτοιμoς,-η,-ο 2. ώριμος,
italiàno (to) ιταλικά • italiano • italiano
itorò / torò βλέπω • vedere vedere
jardìno (o) περιβόλι • giard • giardino ino
• syn. syn. vlepo itsa (i) κατσίκα, γίδα • capra capra itsèro / tsero γνωρίζω, ξέρω •
saperee saper
18
-η,-ο • 1. fatto fatto 2. maturo
jejo (to) γέλιο • riso riso Jennàri (o) Ιανουάριος • gen• gen-
naio naio jennìome γεννιέμαι • nascere nascere
jennò γεννώ • partorir • partoriree jeno (o) κόσμος, άνθρωποι •
gente, persone persone
kakò,-ì,-ò κακός,-ή,-ό • cattivo,
male • male • contr. contr. kalò kalà καλά • bene bene • • comp. comp. kajo
jènome γίνομαι • diventare, farsi
• contr. chiru kalàmi (to) καλάμι • canna canna
jenomèno,-i,-o
kalàngi (to) είδος χριστουγεν-
janomèno
jerno 1. σηκώνω, υψώνω
νιάτικου νιάτικο υ γλυκού, γλυκού, ξεροτήγα-
2. σηκώνομαι • 1. alzare,
νο • dolce tipico di Natale,
sollevaree 2. levarsi sollevar levarsi
cartellata cartellata
jortì (i) γιορτή • festa • festa junnò,-ì,-ò γυμνός,-ή,-ό • nudo nudo jurìzo 1. στρέφω 2. στρέφομαι 3. μετατρέπομαι • 1. tornare tornare 2. girarsi girarsi 3. diventare diventare
• syn. syn. girèo, votò
kalèo χαμηλώνω, πέφτω • ab-
bassarsi bassarsi kalimèra καλημέρα • buon buon--
giorno giorno kalinnìtta καληνύχτα • buona buona--
nott e kalispèra καλησπέρα • buona buona--
sera sera
K
kalò,-ì,-ò καλός,-ή,-ό • buono buono • •
dim. kalùddhi • contr. dim. contr. kakò ka ότι • che che
(steo kalò,-ì,-ò είμαι καλά •
kaddho (o) κόκορας • gallo • gallo
sto bene)
kaimmèno,-i,-o καθισμένος,-η,
-ο • seduto • seduto kaìzo κάθομαι • sedersi • sedersi
• contr. contr. askònnome kajo
kalà
kakkài (to) χύτρα, μεγάλη κα-
τσαρόλα • pentolone • pentolone
kalocèri (to) καλοκαίρι • estate estate kama (to) ζέστη • caldo, calore calore
• syn. syn. termi kamàstra (i) αλυσίδα για τη
χύτρα που κρέμεται πάνω από τη φωτιά • catena • catena del focolaree focolar
19
kàmbara (i) κρεβατοκάμαρα •
camera • dim. camera dim. kambarèddha kambarèddha (i)
kàmbara
kapuccèddha (i) αγκινάρα •
carciofo carciofo kardìa (i) καρδιά • cuore cuore
kamicètta (i) γυναικείο πουκάμισο • camicetta di donna donna
karitèa (i) καρυδιά • albero di di
kamisùla (i) φανέλα • maglia
karìti (to) καρύδι • noce (frutto)
kampagnòlo,-a αγρότης-αγρό-
karkàra (i) καμίνι • fornace • fornace
τισσα, χωρικός-χωρική • contadino • contadino • syn. syn. furèso kampòsso,-i,-o / kappòsso κά-
μποσος,-η,-ο, αρκετός,-ή,αρκετός,-ή,-ό ό • pare parecchio cchio kanèna, kammìa, kanèna 1. κανένας, καμμία, κανένα 2. κάποιος,-α,-ο • 1. nessuno nessuno 2. qualcuno, qualche qualche kangèo αλλάζω • cambiare • cambiare kanno κάνω • far • faree kannò (o) καπνός • fumo • fumo
noce noce
karpàmi (to) 1. στρώμα 2. άχυ-
ρο για το στρώμα • materas materas- so • so • syn. syn. sakkùna kartsi (i) ( pl.) pl.) παντελόνι • pan• pan-
taloni kàscia (i) μπαούλο • grande • grande
cassa, cofano cofano katalò καταστρέφω, διαλύω •
guastaree guastar katapìnno καταπίνω • inghiot • inghiot -
tire tire kàtara (i) κατάρα • bestemmia bestemmia
kanò αρκεί, φτάνει (γ΄ πρόσ.) • bastare bastare
• guardare are kanonò κοιτάζω • guard kantalò τραγουδώ • cantare
• syn. syn. travudò
kantùna (o) τζάκι • caminetto
• syn. fokalìri kappòsso
20
kampòsso
katènno
katevènno
katevènno / katènno κατεβαίνω
• scender scenderee katti (to) αγκάθι • spina • spina kau
akau
kazètta (i) κάλτσα • calza calza kiafèo χτυπώ • colp colpire ire
kiatèra (i) κόρη, θυγατέρα •
kombo (o) κόμπος • nodo nodo
glia, ragazza ragazza • • dim. dim. kia-
kombò
terèddha
komodìnu (o) κομοδίνο • co co--
kiaterèddha (i)
kiatèra
kinipièno ακριβαίνω • rincarare • rincarare kinipò,-ì,-ò ακριβός,-ή,ακριβός,-ή,-ό ό • co co--
stoso • stoso • syn. syn. kripò kinìta (i) τσουκνίδα • ortica ortica kitilò γαργαλίζω • solleticar • solleticaree klama (to) κλάμα • pianto • pianto klanno σπάζω • spezzar • spezzaree
• syn. syn. skascèo klaro (o) κλαρί • ramo ramo kleo κλαίω • pianger • piangeree klidì (to) κλειδί • chiave chiave klimmèno,-i,-o κλεισμένος,-η,-ο
• chiuso chiuso klinno κλείνω • chiudere chiudere
kummò
modino modino kòmpito (o) 1. καθήκον, εργασία 2. σχολική εργασία, άσκηση • compito compito komùna (i) δημαρχείο • comune • comune kondà κοντά • vicino vicino • • syn. syn. simà kondò,-ì,-ò κοντός,-ή,-ό • corto corto kopanìzo κοπανώ, χτυπώ •
battere battere koppulìno (o) είδος καπέλου χωρίς γείσο • tipo di cappel lo senza visiera visiera korafài (to)
korà
korà (to) χωράφι • campo,
poderee • poder • dim. dim. korafài koràsi (to) 1. κοπέλα 2. αρρα-
kòccia άει στο καλό! (επιφώνη-
μα) • accidenti! (esclama(esclama zione) koddhimèno,-i,-o κολλημέ-
νος,-η,-ο • incollato incollato koddhò κολλώ • incollare kofìni (to) κοφίνι, καλάθι • cesto kombattèo πολεμώ • combattere
βωνιαστικιά 3. νύφη • 1. ragazza 2. danzata ragazza danzata 3. sposa sposa kordomèno,-i,-o χορτάτος,-η,-ο
• sazio sazio kordònno χορταίνω • saziare • saziare kordònnome χορταίνω • sa• sa-
ziarsi ziarsi koscìni (to) μαξιλάρι • cuscino cuscino
21
kosmo (o) κόσμος, σύμπαν •
mondo mondo kotsùna (o) σαλιγκάρι • lumaca
krìsima (to) 1. άγιο μύρο 2. μυστήριο της εκκλησίας •
crisma crisma
kotto κόβω • tagliare • tagliare krasì (to) κρασί • vino vino
kristianò (o) άτομο, ανθρώπινο ον • persona • persona
kratò κρατώ • tenere • tenere
Kristò (o) Χριστός • Cristo Cristo
kratti
Kristù (ο) Χριστούγεννα •
krovàtti
kràuno (to) κάρβουνο • carbone carbone krea (to) κρέας • carne kremammèno,-i,-o κρεμασμέ-
νος,-η,-ο • appeso appeso
Natale Natale krivο
krifo
kropo (to) κοπριά • letame krotèddhi (to) πελεκημένη πέ-
τρα • concio, pezzo di pietra pietra kremò κρεμώ • appendere, • appendere, sporgere spor gere krifà κρυφά • di nascosto nascosto krifìzo κρυφομιλώ, ψιθυρίζω •
parlottaree parlottar krifο / krivo κρύβω • nascon nascon--
dere dere krìfοme κρύβομαι • nascondersi krimbìdi (to) κρεμμύδι • cipolla cipolla krimmèno,-i,-o κρυμμένος,-η,-ο
• nascosto
krovàtti / kratti (to) κρεβάτι
• letto letto krusà (to) χρυσάφι • oro krusà oro krusò,-ì,-ò χρυσός • fatto • fatto d’oro d’oro kuadèrno (o) τετράδιο • qua qua--
derno derno kuccìa (ta) ( pl.) pl.) κουκιά • fave • fave kucìna (i) κουζίνα • cucina cucina kùo,-a,-o άδειος,-α,-ο, ελα-
φρύς,-ιά,-ύ • vuoto, • vuoto, leggero leggero kulùmi (to) σωρός • mucchio mucchio
krino (o) κρίνος • giglio • giglio
kulùri (to) χρώμα • colore • colore
kripò,-ì,-ò ακριβός,-ή,ακριβός,-ή,-ό ό • costo costo--
kulusò
so • so • syn. syn. kinipò kripta (i) κρύπτη • cripta • cripta krisari (to) κριθάρι • orzo orzo
22
kumbò
akulusò
kummò
kummò / kumbò / kombò (o)
κομός • comò comò
kumpàgno,-ìssa συμμαθητής-
συμμαθήτρια • compagno compagno kundu
sekùndu
-ό • ne • ne legge (i) νόμος • legge legge lemò (o) στόμα • bocca bocca
kunfòrto (o) παρηγοριά, ενθάρρυνση • conforto • conforto
leo λέω • dire dire leso αλέθω • macinare macinare
kuntemplèo ατενίζω, θαυμάζω •
lettò
contemplare contemplare kuntèo λέω, διηγούμαι • dire,
contare, raccontare raccontare kuo ονομάζομαι, λέγομαι • chia-
marsi • marsi • syn. syn. fonàzome kupèrta (i) κουβέρτα • coperta coperta kurrìo,-a,-o προσβεβλημένος,
-η,-ο, θιγμένος,-η,-ο • offeso offeso
leftò
levri (to) αλεύρι • farina • farina lifo
alìfo
lìfome
alìfome
lifrapòndiko (o) τυφλοπόντικας
• talpa talpa liko (o) λύκος • lupo lupo lillì λιγάκι • un pochino pochino limbastrègno,-i,-o αλαβάστρι-
νος,-η,-ο • fatto • fatto d’alabastro d’alabastro limònno λερώνω • spor • sporcare care
L
limonò λησμονώ, ξεχνώ • di di--
menticare menticare làchano (to) σαλατικό • verdura
linàri (to) λινάρι • lino • lino
làmmia (i) ταράτσα • terrazza • terrazza lana (i) μαλλί • lana lana
linno λιώνω • scioglier • scioglieree linno (o) λάμπα λαδιού, λυχνάρι
lapis (to) μολύβι γραφής • ma ma--
tita tita larga μακριά • lontano lontano
• syn. syn. makrià
• lucerna lucerna lìo,-a,-o
alìo
lipariàzo παχαίνω • ingrassare ingrassare liparò,-ì,-ò παχύς,-ιά,-ύ • grasso • grasso
lattèa (i) ασβέστιο • calcio
lipi (i) λύπη • dolore, tristezza
leftò,-ì,-ò / lettò,-ì,-ò λεπτός,-ή,
lisàri
litàri
23
litàri / lisàri (to) πέτρα • pietra • pietra
maddhì (to) μαλλί (ανθρώπου ή
livronno λερώνω (με το αλεύρι)
ζώου) • 1. capelli capelli 2. lana
• spor sporcare care (di farina) farina)
Maddònna (i) Παναγία • Ma• Ma-
donna donna
llora allòra lo (o) λέξη, λόγος • par • parola ola
mai Μάιος • maggio
lokànda (i) ξενώνας, πανδοχείο
mai (to) ανδρικό πουκάμισο •
• locanda locanda
camicia d’uomo
lumèra (i) φωτιά, φλόγα • fuoco • fuoco
• syn. syn. fotìa
makà καθόλου • affatto affatto makrèo,-a,-o μακρύς,-ιά,μακρύς,-ιά,-ύ ύ•
Luppìu (o) Λέτσε • Lecce • Lecce lurì (to) ζώνη • cintura cintura lustrànto,-a,-o λαμπερός,-ή,-ό • luminoso • luminoso • syn. syn. spittarò lustro (o) φως • luce luce lutrìa (i) (θεία) λειτουργία •
messa
lungo lungo makrià μακριά • lontano lontano
• syn. syn. larga makrièno μακραίνω • allungare allungare mamma (i) μητέρα, μαμά •
mamma • mamma • syn. syn. mana mana (i) μητέρα, μητέρα, μάνα μάνα • • madre
• syn. syn. mamma
M
mancìno,-a,-o αριστερός,-ή αριστερός,-ή,-ό ,-ό •
sinisro sinisr o • contr. contr. dorsìo,-a,-o màndalo (o) μάνταλο • chiavi chiavi--
ma αλλά • ma ma ma
stello stello
emì
macherài (to)
machèri
machèri (to) μαχαίρι • coltello coltello
• dim. dim. macherài
mandrì (to) μαντρί • ovile manechà μόνο, μοναχά • sola • sola--
ment e
machizo μασώ • masticare • masticare
manechò,-i,-ò μόνος,-η,-ο • solo • solo
màcina (i) μυλόπετρα • macina • macina
manku ούτε • nep pure pure
24
mannàra (i) τσεκούρι • manna manna--
matatsotò,-ì,-ò μεταξωτός,-ή,-ό
• fatto di seta seta
ia • dim. dim. mmannarèddha manta (i) αίνιγμα, γρίφος • in-
matemàtika (i) μαθηματικά •
dovinello dovinello mantilàci (to)
matematica mattènno μαθαίνω • imparare imparare
mantìli
mantìli (to) ποδιά • grem • grembiule biule
mattrabbànka (i) σκεύος που
αποτελείται από μία σκάφη
• dim. dim. mantilàci
και ένα τραπέζι μαζί • tavolo
mantsanèmi (to) υπήνεμο ση-
con madia incorporata incorporata
μείο, καταφύγιο που δεν το πιάνει ο αέρας • riparo dal
mavrimmèno,-i,-o μαυρισμέ -
νος,-η,-ο • annerito annerito
vento vento mapàle ξανά • di nuovo nuovo mappo (o) κουτάλα • mestolo mestolo
mavrìzo μαυρίζω • annerire annerire mavvro,-i,-o μαύρος,-η,-ο • nero
marèo μαγειρεύω • cucinare cucinare
mbenno
marinàro (to) ναύτης • mari mari--
mbietto στέλνω • mandare mandare
naio marìo (to) φαγητό (μαγειρεμέ-
νο) • cibo, mangiare • mangiare • syn. syn. fai marìzo παραβιάζω τη νηστεία •
mangiare carne in giorno di astinenza astinenza marti Μάρτιος • marzo marzo massarìa (i) αγρόκτημα • mas mas--
seria seria màstora (o) αφεντικό, μάστορας
• maestro maestro matàtsi (to) μετάξι • seta • seta
mbrò
embènno
ambrò
me με • con con me
ivò
mea, mali, mea μεγάλος,-η μεγάλος,-η,-ο ,-ο •
grande grande mèdia (i) γυμνάσιο • scuola • scuola media media meletò 1. διαβάζω 2. σπουδάζω
• 1. leggere leggere 2. studiare studiare meno 1. μένω, παραμένω 2. περιμένω • 1. restare 2. aspettare aspettare
25
mera
imèra
merodìa / merotìa μυρωδιά,
misò μισώ • odiare odiare misserikòi (to) βασιλικός •
άρωμα • odore, profumo profumo
basilico basilico
• contr. contr. putsa merotìa merodìa
mito (o) σκελετός αργαλειού •
mesàvvri μεθαύριο • dopodo dopodo--
mitti (i) μύτη • naso • naso
liccio di telaio telaio
mani mani
mmannarèddha (i)
mèscio,-a δάσκαλος-δασκάλα •
insegnante mesi (i) πλατεία • piazza • piazza
mannàra mòbile (to) έπιπλο • mobile mommo (o) φάντασμα • fan• fan-
metrò μετρώ, υπολογίζω • mi mi--
suraree surar metro (to) μέτρο • metro mia
ena
mialò (to) μυαλό • cervello cervello miàzo
emmiàzo
milìssi (to) μέλισσα • ape • ape milò μιλώ • parlare • parlare milo (to) μήλο • mela mela mira (i) μέρος • parte • parte miristò,-i,-ò μυρωδάτος,-η μυρωδάτος,-η,-ο ,-ο •
profumato prof umato
tasma monumènto (to) μνημείο • mo mo-numento numento moroloj (to) μοιρολόι • lamento • lamento
funebree funebr motta
misciamèra (i) μεσημέρι • mez -
do,, mentre • syn. do • syn. tappu mpitsào,-i,-o φουσκωμένος,
τεντωμένος • teso teso mplikèo επιμένω, πεισμώνω • insistere, ostinarsi mponno σπρώχνω • spingere • spingere mpuntiddhèome ανασηκώνο-
μαι, σηκώνομαι στις μύτες
zogiorno zogiorno
των ποδιών • sollevarsi • sollevarsi
miscianìtta (i) μεσάνυχτα • mez -
zanotte • zanotte • syn. syn. i dòdeka
26
motti
motti / motta όταν, ενώ • quan quan--
mirìzo μυρίζω • odorare, propro-
fumaree fumar
mu
ivò
mujàzo μουχλιάζω • ammufre ammufre
nlerào,-i,-o (βαλμένος,-η,-ο)
στη σειρά • in la la
mulo,-a νόθος-νόθα • mulo mulo murga
amùrga
mùsiko (o) μουσικός • musicista musicista
nghizo
enghìzo
ngotanìzo γονατίζω • inginoc inginoc--
chiare ngotannimmèno,-i,-o γονατι-
N
σμένος,-η,-ο • inginocchiato • inginocchiato nifta
na να! • ecco • ecco
nitta
nigrò,-ì,-ò άνυδρος,-η,-ο,
ξερός,-ή,-ό • arido arido
naka (i) κούνια • culla culla nanna (i) γιαγιά • nonna nonna
nìkkia (i) κοίλωμα, κόγχη •
narèo καλυμπώ • nuotare nuotare nastìnno ανατρέφω, μεγαλώνω
nicchia nicchia nio anìo
• allevare allevare
nistikò,-ì,-ò νηστικός, νηστικός,-ή,-ό -ή,-ό •
digiuno digiuno
natto ανάβω • accendere accendere
• contr. contr. sbinno
nìstio (to) νηστεία • digiuno digiuno
ncignò arcinò
nitta / nifta (i) νύχτα • nott e
ndalò 1. αντηχώ, αντιλαλώ
nitto
2. χτυπώ την καμπάνα • suo • suo--
anìo
nkulumàto,-i,-o συγκεντρωμέ -
nare nde / e / en δεν • non non
ndiàzome
nnenno ανεβαίνω • salir • saliree
andiàzome
ndinno ντύνω • vestire vestire ndìnnome ντύνομαι • vestirsi ndùcciko (o) ζάρα, τσαλάκωμα
• rimboccatura del lenzuolo lenzuolo nerò (to) νερό • acqua • acqua
νος,-η,-ο, συσσωρευμένος, συσσωρευμένος, -η,-ο • ammucchiato ammucchiato
nnima (to) τάφος, μνήμα • sese-
polcro, polcr o, tomba tomba nno
inno
Noèmbri (o) Νοέμβριος • no no--
vembre vembre
27
noma (to) όνομα • nome • nome nomatìzo nonno noò
annomatìzo
sianònno
anoò
nostò έχω γεύση • avere (un)
ora sperinù απόγευμα • pome • pome--
riggio òrio,-a,-o ωραίος,-α,ωραίος,-α,-ο, ο, όμορ-
φος,-η,-ο • bello, buono buono • contr. contr. àscimo, àkko òrnisa (i) κότα • gallina • gallina
saporee sapor nterèsse (o) 1. συμφέρον 2. εν-
διαφέρον • interesse
ottò οκτώ • otto otto ottòbri Οκτώβριος • ottobre • ottobre
ntornisciào,-i,-o περιτριγυρι-
σμένος,-η,-ο • attorniati attorniati
P
ntrikèome βιάζομαι • affrettarsi,
darsi da fare fare ntropì (i) ντροπή • vergogna
pachèo,-a,-o χοντρός, παχύς •
grosso, gros so, grasso paddhikàri (to) παλληκάρι •
O
giovanotto giovanotto paìsi (to) χωριό • paese • paese
o, i / e, to / ο οριστικό άρθρο (ο,
η, το) • articolo determinatideterminativo (il, la) la) olimmìa μαζί • insieme insieme olo,-i,-o όλος,-η,-ο • tutto tutto ( (oli ce diu και οι δύο μαζί • tutti
e due) olommìa ξαφνικά • improvvi-
samente samente ora (i) ώρα • ora ora
28
• syn. syn. chora, chorìo palèno μουλιάζω, μουσκεύω •
ammollare, bagnare bagnare palèo,-a,-o παλιός,-ά,-ό • vecchiο vecchiο paletta (i) φτυάρι • paletta • paletta
• dim. dim. paletteddha palettèddha (i)
palètta
palla (i) μπάλα • palla • palla pano
apànu
panta πάντοτε • sempre • sempre pantsa (i) κοιλιά • ventre, panpan-
pejammèno,-i,-o πεταμένος,-η,
-ο • buttato
cia • cia • syn. syn. cilìa
pelekò δέρνω, χτυπώ • picchiar • picchiaree
• dim. dim. pantsarèddha
pelò
panu
apànu
pelò
ambelò
ambelò
pao πάω, πηγαίνω • andare • andare
pente πέντε • cinque • cinque
pappo (o) παππούς • nonno nonno
perdunèo συγχωρώ • per • perdonar donaree
parassekuì Παρασκευή • ve ve--
nerdì nerdì
• syn. syn. tsechorìzo permèsso (o) άδεια • permesso • permesso
pareftò,-ì,-ò εντυπωσιακός,-ή,-ό
• spendido spendido parèome στολίζομαι • siste • siste--
marsi
perno 1. κρατώ 2. μεταφέρω,
οδηγώ • 1. prendere prendere 2. por tare persi πέρυσι • l’anno scorso scorso
paro (to) ζευγάρι • paio • paio
persikèa (i) ροδακινιά • pesco • pesco
Paska (to) Πάσχα • Pasqua • Pasqua
pèrsiko (to) ροδάκινο • pesca • pesca
passiùna (i) πάθος • passione • passione
pesammèno,-i,-o νεκρός,-ή,-ό
pasùli (tο) φασόλι • fagiolο • fagiolο
• morto morto
patèo υποφέρω • patire • patire
pesèno
patèra (o) παπάς • pre • prete te
petèno
patò πατώ, καταπατώ • calpe calpe- staree star
petò πετώ • volare • volare petrusèlino (to) μαϊντανός •
patrimò (to) προσευχή • rosariο
(paternoster) pedàci (to) pedài (to)
pedì
pedì
pedì (to) παιδί • ragazzo ragazzo
• dim. pedaci / pedai
apetèno
apetèno
prezzemolo prez zemolo petsàra (i) σκέπασμα, κάλυμμα
κρεβατιού • tessuto • tessuto per coco priree la rete prir rete del letto letto petsì (to) κουρέλι • straccio • straccio petsònno μπαλώνω • rattoppare • rattoppare
29
petterò,-à (o) πεθερός-πεθερά •
suocero suocer o petti (i) Πέμπτη • giovedì • giovedì pettìnta πενήντα • cinquanta • cinquanta petto πέφτω • cadere • cadere petto (o) στήθος • petto • petto
plai (i) πλάτη • spa • spalla lla plaka (i) πλακόστρωτο • pavi • pavi--
mento con lastre di pietra pietra plaùna (o) σεντόνι • lenzuolo lenzuolo pleko συνθέτω, ( μτφ.) μτφ.) πλέκω •
comporre, ( comporre, (met. met.) intrecciare intrecciare
pezo παίζω • giocar • giocaree
pleno πλένω • lavare • lavare
piacèi (mu, su, tu, ecc.) (μου,
pleo / pleon πιο • più • più
σου, του κ.λπ.) αρέσει • piaceree piacer piànno παίρνω, πιάνω • pren• pren-
dere dere pikùli (to) πουλί • uccello uccello pimma (to) μαγιά • caglio • caglio pina (i) πείνα • fame • fame pinna (i) στυλό • penna • penna pinno πίνω • bere bere pipèri (to) πιπέρι • pepe • pepe pipòni (to) πεπόνι • melone
pleo,-a,-o ποιός,-ά,-ό • quale • quale plonno κοιμάμαι • dormire,
stenderee stender plùsio,-a,-o πλούσιος,-α, πλούσιος,-α,-ο -ο • ricco ricco poda (to) πόδι • piede • piede podàri / potàri / (to) ελιά (δέ-
ντρο) • albero di ulivo ulivo podàri
potàri
poddhì πολύ • molto molto
• comp. comp. pleo ppoddhì • contr. contr. alìo
pisamì (i) πιθαμή • palmo, • palmo, spanna spanna
poddhì,-ì,-ì πολύς-πολλή-πολύ •
piscìna (i) 1. κολυμβητήριο
podimà (i) πατησιά, πατημασιά
2. πισίνα • piscina • piscina
molto • contr. contr. alìo • pedata, orma
pistèo πιστεύω • credere • credere
poka λοιπόν • allora, dunque dunque
pìtero (to) πίτουρο • crusca crusca
polemò δουλεύω • lavorare
pitta (i) πίτα • focaccia • focaccia
poltròna (i) πολυθρόνα • pol • pol -
pittèo ζωγραφίζω • dipingere • dipingere
30
trona tron a
pondikò (o) ποντικός • topo • topo ponò πονώ • 1. aver male 2. far
male, dolere dolere pono (o) πόνος • dolore dolore poràdi
podàri
prita πριν, παλιότερα • prima • prima
• syn. syn. proi pròato (to) πρόβατο, ζώο • be-
stia, pecora pecora pròbbio ακριβώς, απολύτως,
podàdi
εντελώς • pro • proprio prio
pornò (to) πρωί • mattina
proi 1. πρώτα, στην αρχή
poràti
poro (o) πέρασμα • passaggio, • passaggio,
varco varco pos πως • come come posso,-i,-o πόσος,-η,-ο • quanto quanto potàri
podàri
2. πριν, προηγουμένως
• prima prima • • syn. syn. prita protinò,-ì,-ò πρώτος,-η,-ο •
primo prozìmi (to) προζύμι • lievito lievito
potìzo ποτίζω • innafare
psomì (to) / tsomì ψωμί • pane • pane
prakalò παρακαλώ • preg • pregare are
pu 1. πού; 2. όπου • dove dove
prama (to) πράγμα • cosa cosa
puddhì (to) κλωσόπουλο •
prasseì (i) Παρασκευή • venerdì venerdì
pulcino pulcino
pratìna (i) προβατίνα • pecora • pecora
pulìome πουλιέμαι • vendersi
pratò / prautò περπατώ • cam cam--
pulò πουλώ • vendere
minare minare prautò pratò preo δοκιμάζω γεύση • assag
giaree giar prikò,-ì,-ò πικρός,-ή,-ό • amarro prikònno λυπώ, πικραίνω •
amareggiare amareggiare primma (to) πρήξιμο • gonor • gonoree
puntìna (i) δαντέλα • merletto merletto purmistò,-ì,-ò καυτός,-ή,-ό, ζεματιστός • scottante • scottante purmizo ζεματίζω, τσουρουφλί-
ζω • scottar • scottaree puru επίσης • pure, • pure, anche putsa (i) δυσοσμία • puzza • puzza
• contr. contr. merodìa
prìscio φουσκώνω • gonar • gonaree
31
Q
rodo (to) ρόδον, τριαντάφυλλ τριαντάφυλλο ο
• rosa rosa quattru vinti ογδόντα • ottanta ottanta
rokanìzo ροκανίζω • rodere,
masticare masticare ros / ris μέχρι, έως • no • no
R
rosòjo (o) λικέρ • liquore rotò ρωτώ • domandare • domandare
raddì (to) ραβδί • bastone bastone
ròtolo (o) ρολό • rotolo (involto)
ranta (i) σταγόνα • goccia • goccia
rucho (to) 1. ύφασμα 2. ρούχo
ratto ράβω • cucire cucire
3. ( (πληθ. πληθ.)) ασπρόρουχα
rekko (to) γουρούνι, χοίρος •
4. πράγματα, υπάρχοντα •
maiale maiale reo ρέω, κυλώ • scorr • scorrere ere
1. tessuto tessuto 2. vestito 3. ( pl. pl.) biancheria biancheria 4. roba,
riài (me) κάνει κρύο • (mi) fa
freddo fred do
proprietà pro prietà rudèa (i) ροδιά • melograno
rikamèo κεντώ • ricamare ricamare rikordèome
arrikordèome
rindinèddha (i) χελιδόνι • ron ron--
dine dine
melagrana rudi (to) ρόδι • melagrana rufò υπομένω • sorbir • sorbiree ruìtti (to) ρεβίθι • cece • cece
rindinìzo γυαλίζω, λάμπω •
scintillaree scintillar ris
S
ros
riza (i) ρίζα • radice radice rmazo
armàzo
rmàzome
armàzome
rmàzome
ermàzome
rodinò,-ì,-ò κόκκινος,-η,-ο,
ερυθρός,-ή,-ό ερυθρός,-ή,ό • rosso
32
sa
esì
sadìa / satìa σιγά • piano • piano safto, i, o (αυτός) ο ίδιος • egli
stesso salùna (o) σαλόνι • salone • salone
samba Σάββατο • sabato • sabato
se
san σαν • come
sèddia (i) καρέκλα • sedia • sedia
santo,-a,-o άγιος,-α,-ο, ιερός,-ή,
sèkulo (o) αιώνας • secolo • secolo
-ό • santo, • santo, sacro sacro • syn. syn. àjo,-a,-o
sekùndu / kundu • σαν, όπως •
come, seguendo seguendo
Sarakostì Σαρακοστή • Qua Qua--
resima sadìa
appena
sfòndilo (o) λαιμός • collo collo sianomèno,-i,-o μαζεμένος,-η,
sbinno σβήνω • spegner • spegneree • contr. contr. natto sbìnnome σβήνω • spegnersi • spegnersi
settembree settembr sfazo σφάζω • ammazzare • ammazzare
satte (αμέσως) μόλις • (non)
scero
seta (i) μετάξι • seta • seta settèmbri (o) Σεπτέμβριος •
sarànta σαράντα • quaranta satìa
isù
itsèro
sciakuddhàci (to)
sciakùddhi
-ο, συγκεντρωμένος,-η,-ο • • raccolto raccolto sianònno / nonno μαζεύω
(σοδειά), συγκεντρώνω •
sciakùddhi (to) καλικάντζαρος,
ξωτικό • folletto • folletto • dim. dim. sciakuddhaci sciarpùna (i) σάλι • sciarpone • sciarpone scichra (i) κρύο • fredd • freddo o sciddho (o) σκύλος • cane cane
raccogliere raccogliere siko (to) σύκο • co • co sikùro,-a,-o σίγουρος-η,-ο •
sicuro sicur o simà κοντά • vicino vicino
• syn. syn. kondà
scimòna (to) χειμώνας • inverno
simàddi / simài σημάδι • segno • segno
scinì (to) σκοινί • fune • fune
simài
sciopànno
sìmberi / sìmmeri σήμερα •
sciunnò
asciopànno
atsunnò
scizo σκίζω, κομματιάζω • s pac-
care care
simàddi
oggi oggi sìmelo,-i,-o όμοιος,-α,-ο • simile • simile sìmmeri
sìmberi
33
sìnneko (to) σύννεφα • nuvola nuvola
skordo (to) σκόρδο • aglio aglio
sio σείω, κουνώ • muovere
skorìzo διαχωρίζω, ξεχωρίζω •
sìome σείομαι, κουνιέμαι • muo muo--
separaree separar
versi versi sirmèno,- i,-o κομματιασμένος,
skorìzome χωρίζομαι, διαχωρίζομαι • separarsi • separarsi
skotinò,-ì,-ò σκοτεινός, σκοτεινός,-ή,-ό -ή,-ό •
-η,-ο • strappato strappato
sirno 1. τραβώ 2. προχωρώ
oscuro oscuro
3. κομματιάζω, καταστρέφω
skulìci (to) σκουλήκι • verme verme
• 1. tirare 2. andare avanti avanti
skupò (o) προσοχή • attenzione attenzione
3. strappare strappare sitàri (to) σιτάρι • grano • grano skalìzo σκαλίζω • zappettar • zappettaree skampèo γλυτώνω, προστατεύω
• scampare scampare
vaddho skupò προσέχω •
sto attento soggèste ίσως, πιθανώς • forse, • forse, possibilmente possibilmente soma (to) σώμα • corpo • corpo
skarpa (i) παπούτσι • scarpa • scarpa
sordo (o) χρήμα • soldo • soldo
skascèo σπάζω • rompere rompere
sozo μπορώ • poter • poteree
• syn. syn. klanno skassamàkkia (o) γομολάστιχα
• gomma gomma
spara (i) τραπεζομάντηλο •
tovaglia spàrgano (to) φασκιά, πάνα
skatò (to) κόπρος ζώου • ster • sterco co
μωρού • panni • panni
skatto σκάβω • zappar • zapparee
• dim. dim. sparganùddhi
skiddho (o) κραυγή • urlo urlo
sparganùddhi (to)
skola (i) σχολείο • scuola • scuola
sperinò (to) βράδυ • sera, • sera, veve-
spàrgano
skolo (o) στράγγισμα • scolo • scolo
spro spr o (ora sperinù απόγευμα
skonno
• pomeriggio)
askònno
askònnome
sperno σπέρνω • seminar • seminaree
eskònnome
spidàli (to) νοσοκομε νοσοκομείο ίο • ospe ospe--
skònnome
skònnome
skorcèo
34
eskorcèo
dale
Spirdu Santu Άγιο Πνεύμα •
Spirito Santo
stesso,-i,-o ίδιος,-α,-ο • stesso • stesso stiammèno,-i,-o τακτοποιημέ -
νος,-η,-ο, φτιαγμένος,-η,-ο φτιαγμένος,-η,-ο •
spirì (to) σπειρί • granello • granello ( (na spirì λίγο • un po’ ) spiti (to) σπίτι • casa casa
aggiustato stiàra (i) κακιά μάγισσα •
stregha str egha
spitta (i) σπίθα • scintilla • scintilla spittarò,-ì,-ò φωτεινός,-ή,φωτεινός,-ή,-ό ό•
stiàzo διορθώνω, φτιάχνω, ισιώ-
νω • prepar • preparare, are, aggiustar aggiustaree
brillante • brillante • syn. syn. lustrànto ssittò,-ì,-ò στενός,-ή,-ό • stretto • stretto
stomachò στομάχι • stomaco • stomaco
ssunghìzo
stomachò (to) στομάχι • stoma • stoma--
assunghìzo
cho • cho • dim. dim. stomachùddhi
staddha (i) στάβλος • stalla • stalla stafìli (to) σταφύλι • uva uva
stomachùddhi (to)
stannò,-ì,-ò στεγνός,-ή,-ό •
stòria (i) ιστορία • storia • storia
asciutto asciutto stannònno στεγνώνω • asciuga asciuga--
re • re • syn. syn. assunghìzo stannù (echo stannù) υπόψη,
stomachò
straò,-ì, ò στραβός • storto • storto stremma (to) αστραπή • lampo strifo στύβω, στρίβω • torcere su
isù
στο νου (μου, σου...) • in
sucèa (i) συκιά • albero di chi chi
mente
sugliàvri (to) σφυρίχτρα • • --
statti (i) στάχτη • cenere • cenere stavrì (i) πλάτη, ράχη • schiena • schiena
croce stavrò (to) σταυρός • croce stazo
estàzo
schetto schetto sulì (to) οικονομία, τσιγκουνιά • lesina lesina suttanikìrio (o) βοηθός επόπτη
steo (to) οστό, κόκαλο • osso osso
ελαιοτριβείου • vice-noc • vice-noc--
steo / istèo είμαι, βίσκομαι, στέ-
chiero chiero
κομαι • star • staree (steo kalò,-ì,-ò είμαι καλά • sto • sto bene)
35
T
termò,-ì,-ò / tremmò,-ì tremmò,-ì,-o ,-o ζε-
στός,-ή,-ό • caldo caldo taddhutsèddha (i) τηγάνι μι-
κρού μεγέθους • tegamino tegamino tàlassa (i) θάλασσα • mare mare
tero Ιούνιος • giugno • giugno (messe) (messe) tèssari, tèssare, tèssara τέσσε-
ρις • quattro quattro
tànato (o) θάνατος • morte morte
tetràti Τετάρτη • mercoledì
tappu όταν • quando quando
tiaènno
• syn. motti taràddho (o) κουλουράκι •
tarallo tarallo taràsso φεύγω, μετακινούμαι •
partiree partir tartèa
artèa
diavènno
tiammèno,-i,-o
diavemmèno
tiàni (to) τηγάνι • scodella • scodella tianìo
dianìo
tianìzo
dianìo
tiavemmèno,-i,-o
dia-
vemmèno
telèste ίσως • forse
tiavènno
televisiùna (i) τηλεόραση • te te--
ticho (o) τοίχος • muro muro
levisionee levision tèlima (to) θέληση, θέλημα •
volontà volontà
diavènno
tinàsso τινάζω, τραντάζω •
scuoteree scuoter tipo
tìpoti
telo θέλω • volere volere
tìpoti / tipo τίποτε • niente niente
tenni (i) τέχνη • arte arte
tirì (to) τυρί • formaggio • formaggio
Teò (ο) Θεός • Dio • Dio
tolètta (i) έπιπλο τουαλέτας •
Terentò (o) Ότραντο • Otranto Otranto
toletta
terìzzo θερίζω • mietere mietere
topo (o) τόπος • luogo
termèno θερμαίνω, ζεσταίνω •
torimmèno,-i,-o ειδωμένος,-η,-ο
riscaldare riscaldare termi (i) ζέστη • caldo, • caldo, calore
• syn. syn. kama
36
• visto visto torò
itorò
tramàsso τρέμω • tremare tremare
trappìto (o) ελαιοτριβείο •
traùdi (to) τραγούδι, ποίημα •
canto, poesia poesia travudò / travutò τραγουδώ •
cantare • cantare • syn. syn. kantalò travudò
trecho τρέχω • correre • correre treferò,-ì,-ò τρυφερός,-ή, τρυφερός,-ή,-ό -ό •
tri
μαι • indurire indurire tselucèrato (to) χαρούπι • car-
ruba ruba tsema (to) ψέμα • bugia bugia tsemerònni ξημερώνει • albeg -
gia tsemoloò εξομολογώ • confes confes--
saree sar
molle molle tremmò,-ì,-o
atsekànno
tselorièno σκληραίνω, ξεραίνο-
frantoio frantoio
travutò
tsekànno
termò
tria
tseno,-i,-o ξένος,-η,-ο • f oreore-
stiero stier o
tria / tri τρία • tre • tre
tsero
triànta τριάντα • trenta trenta
tsevotò τριγυρνώ • rigirare • rigirare
tripi (i) τρύπα • buco buco
tsichì (i) ψυχή • anima
tripò τρυπώ • bucare • bucare
tsichra (i) ψύχρα, κρύο • fredd • freddo o
triti Τρίτη • martedì martedì
tsichrèno ψυχραίνει (ο καιρός) •
tromèno,-i,-o ιδρωμένος,-η ιδρωμένος,-η,-ο ,-ο
• sudato sudato tronno ιδρώνω • sudar • sudaree
itsèro
raffreddare raffreddare tsichrò,-ì,-ò ψυχρό, κρύο •
freddo fredd o
troo τρώω • mangiare mangiare
tsilo (to) ξύλο • legno • legno
trotsa (i) τροχαλία • carrucola • carrucola
tsinàri (to) ξινάρι, σκαπάνη •
tsalìddia (ta) ( pl.) pl.) ψαλίδι •
forbici forbici tse
atse
tsechorìzo συγχωρώ • perdon • perdonare are
• syn. syn. perdunèo
zappa tsomì
psomì
tsukkàli (to) τσουκάλι • pi• pi-
gnatta tsunnò
atsunnò
37
tùmeno (o) στρέμμα • tomolo tomolo
vastò κρατώ, έχω μαζί μου •
tuo,-i,-o αυτός,-ή,-ό • questo questo turkìno,-i,-o γαλάζιος,-α,-ο •
portare, portar e, avere avere vàttima (to) βάπτιση, βάπτισμα
azzurro azzurro
• battesimo battesimo vattìzo βαπτίζω • battezzare battezzare velàni (to) βαλανίδι • ghiande • ghiande
U
velètta (i)
velo
velo (to) πέπλο • velo uccerìa
vuccerìa
umme ναι • si • si
• dim. dim. velètta
velòni (to) βελόνα • ago • ago
ùrtimo,-i,-o τελευταίος • ultimo uso,-i,-o
iso
vesta (i) φόρεμα • vestito, abito abito
• dim. dim. vestèddha • • syn. syn. àbeto vestèddha (i)
V vaddho βάζω • mettere vaddho skupò προσέχω • sto • sto
attento vafo βάφω • tingere • tingere valònnome προσπαθώ • cercare vammèno,-i,-o βαμμένος,-η,-ο
• dipinto dipinto
vesta
vìddhima (to) βούλωμα • tappo • tappo viddhìnno βουλώνω • otturare otturare vidi (to) βόδι • bue bue • • syn. syn. vui visàcci (to) δισάκι, διπλός σάκος
για τους σπόρους που χρησιμοποιείται κατά τη σπορά • bisaccia bisaccia visìa (i) βοήθεια • aiuto • aiuto visò βοηθώ • aiutare aiutare
vampa (i) φλόγα • amma • amma
vizànno βυζαίνω • allattare allattare
varèo,-a,-o βαρύς,-ιά,-ύ • pe• pe-
vizzì (to) βυζί • mammella mammella
sante sante varò ζυγίζω • pesare
38
vlepo βλέπω • vedere vedere
• syn. syn. itorò
vloimmèno,-i,-o ευλογημέ-
vuccerìa / uccerìa (i) κρεοπω-
λείο • macelleria
νος,-η,-ο • benedetto vloò ευλογώ • benedire benedire vo
vui
vidi
ivò
vonìome βιάζομαι • sbrigarsi sbrigarsi voràzo
Z
aforàzo
vosciò βοσκώ • pascolar • pascolaree votimmèno,-i,-o γυρισμένος,-
η,-ο, στραμμένος,-η,-ο •
zemmèno,-i,-o ζεμένος,-η,ζεμένος,-η,-ο ο•
soggiogato zeo ζεύω • soggiogar • soggiogaree
girato girato votìome στρέφομαι, περιστρέ-
φομαι • girarsi • girarsi • • syn. syn. votò votò γυρίζω, στρέφομαι • girar • giraree
• syn. syn. girèo, jurìzo
zio ζω • vivere • vivere zoì (i) ζωή • vita vita zosi (i) μέση • vita (del corpo
umano) umano)
vrachiòna (o) μπράτσο • brac-
cio vrai (to) βράδυ • sera • sera vrazo βράζω • bollire vrechi βρέχει • piover • pioveree vrisko vrìsko
ivrìsko
ivrìsko
vrìskome βρίσκομαι • trovarsi vromìzo vromò
ivromò
ivromò
vrontà βροντάει • tuonare tuonare vroscèra (i) μαγκάλι • braciere braciere
cavalletta vrùkulo (o) ακρίδα • cavalletta
39
