Genel Kimya - Yıldız Teknik Üniversitesi Prof.dr. Mahmure Özgür (Maddenin Özellikleri) Ders Notları

MADDE ÖZELLIKLERI VE ÖLÇÜMÜ Kimya N~dir?

'.

? "

-W

bi/.ç)·~!e:r-!I)€,

.....

Kimya ma~.1 ~ yapi1anni~ ozellikl~nm, etkilen'nl., kullamlisl~. $e es~e~deki degismeler sirasinda meydana gelen enerji problemlenm inceleyen bir bilim dalidrr. " '. Madde·N edir? Boslukta yer tu~

kütlesi ve agirligi olan hersey maddedir.

Bilesim : Bir madde örneginin bilesenlerini ve bunlann madde içindeki bagil oranlarini belirtir. Örnegin; RiO iki basit maddenin (hidrojen ve oksijen) sabit oranlardaki bilesimidir. Suyun bilesimi kütlece % ·11.19 hidrojen ve % 88.81 oksijendir .. \\ iVladdeninÖzellikleri :

.

QjQ. \ i\ ~Le(~

ma~de ?rnegini bas~ madde ?rneklerinden. ayiran nitelikler~ir: Maddenin özelliklei;:fiziksel özellikler ve kimyasal özellikler olmak: üzere iki j,\ grupta toplanabilir. -,.v

: ~C

,:/':i'

C () ' . ../

.

Fiziksel özellikler ve fiziksel degismelei:--; \.J Lo " Fiziksel özellikler~ madde/iiiir"kimyasal bilesimini. bozmadan, çesitli,,-, L!

;

~~i_',· -;

fiziksel. yöi;iemler~etayin edilen Özellikleridir. Btin!ar; yo~~,_~e~

;C, \

i

(kati, si~ ~), ernn~ noktasi,maddenin kayna~ bazi noktas~ .se~ üzellikleri re~ v~~_.~kildir. ~ i~ r, ~ -r ~ Fiziksel degismede fiziksel degisir, ancak /= .• //----------, bilesimi degismeden kalir. . Örnegin; RiO donaraI

Ayirma ve saflastinna yöntemleri : Kansimlann Ayrilmasi: , ~ Bir karisim uygun fiziksel dtgisikliklerle bilesenlerine ayrilabilir. Homojen ve heterojen kansimlari bilesenlerine ayirma islemlerine saflastirma " denir. Saflastirma yöntemleri iki !$fUptatoplanir: 1. Heterojen karisimhin ayinna yöntemleri 2., Homojen karisunlari ayirma yöntemleri 1. Heterojen.karisimlari ayirma yöntemleri :' a. Sedimantasyon, dekantasyon, SÜZIDe (kati - sivi) b. Santrifüjleme (kati - sivi veya yogunluklari farKlisiVi- sivi) c. Ayirma hunisi (yogunluklari farkli sivi- sivi) d. Yüzeye çikma veya dibe çökme (kati- kati) e. Manyetik ayirma (kati - kati) f. Eleme (kati- kati) 2. Homqjen karisimlari ayirma yöntqmleri : a. Distilasyon (sivilara) " b. Kristallendirme (katilara) (kati-si~i) c. Kromatografi (adsorplanan maddilere)

-l:JMaddenin Ölçülmesi: Birim Sistemleri: Birim ; bir büyüklügü ölçmek ve karsilastinnak amaciyla seçilen ayni cinsten büyüklüklere denir. Dört birim sistemi vardir ~ • MKS (metre - kilogram kuvvet - saniye) • CGS ( santimetre - gram - saniye) • MIS (metre - ton - saniye) • MKSA (SI) (metre - kilogram - saniye ~ amper) SI (Metrik) birimleri : Ölçümün bilimsel sistemi Systeme Internatianale d'Unites (Uluslararasi Birimler Sistemi) diye bilinir ve SI seklinde !GsaltiIir. Bu sIstem metre diye bilinen uzunluk birimini temel alan metrik sistemin modem seklidir. SI ondalik bir sistemdir. SIBirim Sistemine Göre Temel Birimler: Birim adi Miktar (Sembol) metre Uzunluk (1) kilogram Kütle (m) samye Zaman (t) kelvin Sicaklik (T) mol Madde miktaIi. (n) amper Elektrik akrmi (1)

Kisaltma m , kg -/

s

K mol

A -:--- ~

•

1/ K.9

__-_ -" ~. . I\J(~;!

\.,\

\ ~\;,

SI ~.irim1:in i~ kullanilan ö~ekle~ : . ('1o,ci 1 \ S (Birimlenn lO'un kuvveden halindeki askat1an ve kat1an ön elde'rle ifade edilir ve önelein sembolü birim sembolünün soluna yazilir.) Katlar 10-1

ncd M G T li da K in P mikro ~Önek nano liekto deka Kisaltina mili santi tera kilo d~si giga piko mega

.,:

'r" {~

VJ! J

_

--

ir'"['rtf:~,,,: '.

Kütle: Bir cisimdeki madde miktarini belirtir. SI' da kütle standardi kilo önekini tasir. Bu~ 1 kg (kilogram)' -. dir. .....

Agirlik: Bir cIsim üzerindeki yerçekimi kuvvetidir. Kütle ile dogru orantilidir. W: agirlik Wam W-g.m m: kütle (lkg = 103 g = 106 mg) g: yerçekimi ivme si Bir maddenin kütlesi sabittir. Agirligi degisebilir. Sicaklik : Kullanilan iki sicaklik eseli vardir. Fahfenheit sicaklik eseiinde buzun erime noktasi 32

OF,

suyun kaynama

d~~l~:y~._bi1inen ~ noktasi 21~ OF ~larak alinir"'ve bunl~qrLEabr~nheit 180 esit araliga bölünür. ---O~.c ve kaynama noktasi -~ik eselinde b~e-nok1;l~ 100 oC dir ve bunlarin arasi Celcius dereceleri diye bilinen 100 esit araliga bölünür .. ------~.-. -

- SI sicaklik e~~JLKelxiii=eselidir- ve düs~ül.ebii.~!lJ~.lL9jisjjJs:~.siça!