Fonissa Alexandros Papadiamantis EBooks4Greeks.gr

Η Φόνισσα

eBooks4Greeks.gr

Η Φόνιζζα είλαη λνπβέια ηνπ ζπγγξαθέα Αιέμαλδξνπ Παπαδηακάληε. Πξόθεηηαη γηα ην δεύηεξν ζπγγξαθηθό έξγν ηνπ θαη ζεσξείηαη έλα από ηα θνξπθαία ηεο λενειιεληθήο ινγνηερλίαο. Είλαη γξακκέλν ζηελ θαζαξεύνπζα θαη απνηειείηαη ζπλνιηθά από 17 θεθάιαηα. Δεκνζηεύζεθε γηα πξώηε θνξά ζην πεξηνδηθό «Παλαζήλαηα» ζε ζπλέρεηεο από ηνλ Ιαλνπάξην σο ηνλ Ινύλην ηνπ 1903, έρνληαο ηνλ ππόηηηιν «θνηλσληθόλ κπζηζηόξεκα». Η πινθή ηνπ εθηπιίζζεηαη ζηελ ηδηαίηεξε παηξίδα ηνπ ζπγγξαθέα, ηε Σθηάζν. Πλοκή Κεληξηθό πξόζσπν ηεο ηζηνξίαο είλαη ε Φξαγθνγηαλλνύ, κία ειηθησκέλε ρήξα, ε νπνία έδεζε κηα βαζαληζκέλε δσή ζαλ παηδί, ζαλ ζύδπγνο, ζαλ κεηέξα θαη ζαλ γηαγηά, καζεκέλε πάληα λα ππεξεηεί ρσξίο αληηξξήζεηο ηνπο αλζξώπνπο ηνπ πεξηβάιινληόο ηεο. Η πείξα ηεο δίδαμε όηη ε δσή γηα κηα γπλαίθα είλαη γεκάηε βάζαλα θαη ε ζεσξία ηεο ήηαλ όηη ε γέλλεζε ελόο θνξηηζηνύ δελ θέξλεη παξά δπζηπρία, όρη κόλν ζην ίδην ην παηδί, αιιά θαη ζηελ νηθνγέλεηά ηνπ, ηδίσο αλ είλαη θησρή. Έλα βξάδπ θαζώο μελπρηάεη ζηελ θνύληα ηεο άξξσζηεο λενγέλλεηεο εγγνλήο ηεο, πεξλνύλ απ' ην κπαιό ηεο όιεο νη δύζθνιεο ζηηγκέο ηεο δσήο πνπ έδεζε. Τν κπαιό ηεο ζνιώλεη θαη ζθνηώλεη ην βξέθνο πξνθαιώληαο ηνπ αζθπμία, ελώ ν ζάλαηνο ζεσξείηαη από ηνλ γηαηξό θπζηνινγηθόο. Αλ θαη αξρηθά ληώζεη ηύςεηο, θαηά βάζνο δελ κεηαληώλεη γηα ηελ πξάμε ηεο. Αληίζεηα, ηεο γίλεηαη έκκνλε ηδέα όηη ε κνίξα ηελ έρεη ηάμεη λα ζώζεη ηνλ θόζκν απαιιάζζνληαο ηνλ από κηθξά θνξίηζηα. Τα επόκελα εγθιήκαηά ηεο έρνπλ γηα ζύκαηα ηξία κηθξά αζώα θνξηηζάθηα, ρσξίο πιένλ θαζόινπ ηύςεηο, αιιά θαη ρσξίο λα είλαη ζε ζέζε λα ζπλεηδεηνπνηήζεη ην θαθό πνπ έρεη θάλεη. Η ρσξνθπιαθή ηελ ππνςηάδεηαη θαη απνθαζίδεη λα ηε ζπιιάβεη, κε αθνξκή όκσο έλα έγθιεκα πνπ δελ έρεη δηαπξάμεη. Έλα θνξηηζάθη πλίγεθε κέζα ζ' έλα πεγάδη θαη θνληά ηνπ βξηζθόηαλ ε Φξαγθνγηαλλνύ. Αλ θαη επρήζεθε λα πληγεί ην παηδί, ε ίδηα πνηέ δελ ην έζπξσμε. Σηελ πξνζπάζεηά ηεο λα μεθύγεη από ηνπο ρσξνθύιαθεο, ε Φξαγθνγηαλλνύ απνθαζίδεη λα θαηαθύγεη ζην εξκεηήξην ελόο αζθεηή θαη λα ηνπ εμνκνινγεζεί ηα ακαξηήκαηά ηεο. Τε ζηηγκή όκσο πνπ πξνζπαζεί λα μεπεξάζεη έλα ζηελό πέξαζκα, ε παιίξξνηα ηελ πξνιαβαίλεη θαη ε γεξόληηζζα πεζαίλεη, αλάκεζα ζηελ αλζξώπηλε θαη ηε ζεία δίθε. Από ηη Βικιπαίδεια, ηην ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Αλέ ξ αν δροςΠαπαδι αμάν τ ης ΗΦόν ι σσα

Α' Μι σοπλ αγ ι ασμέ ν ηκ ον τ άε ι ςτ ηνε στ ί αν , μεσφαλ ι στ άτ α όμματ α, τ ην κ ε φαλ ήν ακο υμβώσα ε ι ςτ οκ ράσπε δον τ ης ε στ ί ας , τ ολ ε γ όμε ν ον «φουγ οπόδαρο», ηθε ι α-Χαδ ούλ α, ηκ οι ν ώςΓι αν ν ούηΦράγ κ ι σσα, δ ε ν ε κ οι μάτ ο, αλ λ 'ε θυσί αζ ετ ονύπν οπλ ησί ονε ι ςτ ολ ί κ ν οντ ηςασθε ν ού σης μι κ ράςε γ γ ον ήςτ ης . Όσο νδι άτ ηνλ ε χ ώ, τ ηνμητ έ ρα τ ου πάσχ ον τ ος βρέ φου ς , αύτ η προ ολ ί γ ου ε ί χ ε ν αποκ οι μηθή ε πί τ ης χ θαμαλ ής , πε ν ι χράςκ λ ί ν η ςτ η ς . Ο μι κ ρόςλ ύχ ν ος ,κ ρε μαστ ός ,ε τ ρε μόσβην εκ άτ ωτ ουφατ ν ώματ ο ςτ ης ε στ ί ας . Έρρι πτ εσκ ι άναν τ ί φωτ όςε ι ςτ αολ ί γ απε ν ι χ ράέ πι πλ α, τ αοποί α ε φαί ν ον τ ο κ αθ αρι ώτ ε ρα κ αι κ οσμι ώτ ε ρα τ ην ν ύ κ τ α. Οι τ ρε ι ς μι σοκ αυμέ ν οιδαυ λ οί , κ αιτ ο μέ γ α ορθό νκ ούτ σου ρον τ ης ε στ ί ας , έ ρρι πτ ονπο λ λ ήνστ άκ τ ην , ολ ί γ ηναν θ ρακι άνκ αισπαν ί ωςβρέ μο υσαν φλ ό γ α, κ άμν ου σαντ ηνγ ραί ανν αε ν θυμήτ αι μέ σαε ι ςτ η νν ύστ αντ ηςτ ην απούσανμι κ ροτ έ ρ ανκ όρηντ ης , τ ηνΚρι ν ι ώ, ή τ ι ςαν ε υρί σκ ε τ οτ ώρα ε ν τ όςτ ου δ ωματ ί ου, θα υ πε ψι θύρι ζ εμετ όν ονλο γ αο ι δ ι κ όν : «Ανε ί ν αι φί λ ος ,ν αχ αρή , ανε ί ν 'ε χ θρός ,ν ασκ άση...» Η Χαδούλ α, ηλε γ ο μέ ν ηΦράγ κ ι σσα, ή άλ λ ωςΦραγ κ ογ ι αν ν ού , ή τ ο γ υ ν ήσχ ε δόνε ξ η κο ν τ ο ύτ ι ς , κ αλ οκ αμωμέ ν η, μεαδ ρούςχ αρακ τ ήρας , με ή θοςαν δρι κ όν , και μεδύομι κ ράςάκ ραςμύ στ ακ ο ςάν ωτ ωνχ ε ι λέ ωντ ης . Ει ςτ ουςλ ογ ι σμούςτ ης , συγ κ ε φαλ αι ο ύσαόλ ηντ ηνζ ωήντ η ς , έ βλ ε πε ν ό τ ιποτ έδε νε ί χ εκ άμε ιάλ λ οτ ί ποτ εε ι μήν αυ πηρε τ ήτ ου ςάλ λ ους . Ότ αν ή τ οπαι δί σκ η, υπηρέ τ ε ι τ ο υςγ ον ε ί ςτ ης . Ότ ανυπαν δρε ύθ η, έ γι ν εσκλ άβα

ks oo eB

1

4G re

ek

s.g

r

τ ου συζ ύγ ου τ ης – κ αιόμως , ως ε κτ ου χ αρακ τ ήρο ςτ η ςκ αιτ ης

αδ υν αμί αςε κ ε ί ν ου, ήτ οσυγ χ ρόν ωςκ αικ η δε μώναυτ ού· ότ αναπέ κ τ ησε τ έ κ ν α, έ γ ι ν εδού λατ ωντ έ κ ν ωντ ης · ότ αντ ατ έ κ ν ατ ηςαπέ κ τ ησαντ έ κ ν α, έ γ ι ν επάλ ι νδο υλ ε ύτ ρι ατ ωνε γ γ όν ωντ ης . Το ν ε ογ ν όνε ί χ εγε ν ν ηθ ή προ δύο ε βδο μάδ ων . Η μη τ έ ρα τ ου ε ί χε κ άμε ιβαρι άλ ε χ ωσι ά. Ήτ ο αύ τ ηηκ οι μωμέ ν ηε πίτ ης κ λ ί ν ης , η πρωτ ότ οκ οςκ όρητ ηςΦραγ κ ογ ι αν ν ο ύς , ηΔε λ χ αρώηΤραχ ήλ αι ν α. Εί χαν βι ασθήν ατ οβαπτ ί σουντ ηνδε κ άτ ηνημέ ρανε πε ι δ ήέ πασχ εδε ι ν ώς ·ε ί χ ε κ ακ όν βήχ α, κ οκ κ ί τ ην , συν οδε υ όμε ν ον με σπασμωδι κ ά σχ ε δόν συμπτ ώματ α. Καθ ώς ε βαπτ ί σθ η, τ ον ήπι ον ε φάν ην ακ αλ υτ ε ρε ύε ι ο λ ί γ ον , τ ηνπρώτ ην βραδι άν , κ αιο βήχ αςε κ όπασε νε π' ο λί γ ο ν . Επί πολ λ άς ν ύκ τ ας , η Φραγ κ ογ ι αν ν ού δε νε ί χε δώσε ιύπν ον ε ι ςτ ου ο φθαλ μούς τ ης , ο υδέ ε ι ςτ α βλ έ φαρά τ ης ν υστ αγ μόν , αγ ρυπν ούσα πλ ησί ον τ ο υ μι κ ρού πλ άσματ ος , τ οο ποί ον ουδ ' ε φαν τ άζ ε τ ο πο ί ο υς κ ό που ςε προξ έ ν ε ιε ι ςτ ου ς άλ λ ου ς , ουδ έ πό σα βάσαν αέ με λ λ εν α υ ποφέ ρη, ε άνε πέ ζ η, κ αιαυτ ό. Καιδε νήτ οι κ αν όνν ααι σθαν θήκ αντ ην απορί αν , τ ηνο ποί ανμό ν ηημάμμηδι ε τ ύ πων εκρυ φί ωςμέ σατ ης : «Θε μο υ, γ ι ατ ί ν αέ λ θηστ ονκ όσμοκ ι αυτ ό ;» Ηγ ραί ατ οε ν αν ούρι ζ ε , κ αιθα ήτ ο νι κ αν ήν αε ί πη «τ α πάθη τ ης τ ραγ ούδ ι α» απο πάν ω από τ η ν κ ού ν ι αν τ ου μι κ ρού. Κατ ά τ ας προλ αβούσαςν ύκ τ ας , πράγ ματ ι , ε ί χε«παραλ ογ ί σε ι » αν απολ ού σα όλ ' αυ τ άτ απάθητ η ςε ι ςτ οπε ζ όν . Ει ςε ι κ όν ας ,ε ι ςσκ ην άςκ αι ε ι ςοράματ α, τ ης ε ί χ ε νε παν έ λ θε ιε ι ςτ ον ν ο υν όλ ος ο βί ος τ ης , ο αν ωφε λ ής κ αι μάτ αι ο ςκ αι βαρύς . Ο πατ ήρτ ηςή τ ονοι κ ον ό μοςκ αιε ργ ατ ι κ όςκ αι φρόν ι μος . Ημάν ν ατ ης ή τ ονκακ ή, βλ άσφημοςκαιφθο ν ε ρά. Ήτ ονμί α απότ αςστ ρί γ λ αςτ ης ε ποχή ςτ η ς . Ήξ ε υρεμάγ ι α. Την ε ί χαν κ υ ν ηγ ήσε ιδύ ο-τ ρε ι ςφοράς οι κ λ έ φτ ε ς , τ απαλ λ ηκ άρι ατ ουΚαρατ άσο υκ αιτ ουΓάτ σουκ αιτ ωνάλ λ ων ο πλ αρχη γ ώντ ηςΜακ ε δον ί ας . Έπραξ αντ ούτ οδ ι άν ατ ηνε κ δι κ ηθ ούν , ε πε ι δήτ ου ςε ί χ εκ άμε ιμάγ ι α, κ αιδε νε πή γ αι ν ανκ αλ άοιδου λ ε ι έ ςτ ων . 2

Επίτ ρε ι ςμήν αςε σχόλ αζ ονε ναργ ί α, κ αιδε νημπόρε σανν ακ άμουν τ ί ποτ επλ ι άτ σι κ ο , ούτ εαπό Το ύρκ ου ς , ούτ εαπό χ ρι στ ι αν ο ύς . Ού τ εη Κυβέ ρν ησι ςτ ηςΚορί ν θουτ ου ςε ί χεστ ε ί λ ε ι κ αν έ νβο ήθημα. Τηνε ί χανκ υν η γ ήσε ι τ ονκ ατ ήφορον , απότ ηνκ ορυ φήντ ' Αϊ -Θαν ασού, ε ι ςτ οο ρο πέ δι οντ ουΠρο φή τ ουΗλ ί α, μετ αςπε λ ωρί αςπλ ατ άν ουςκ αι τ ηνπλο υσί ανβρύσι ν ,κ 'ε κ ε ί θ ε νε ι ςτ οΜε ροβί λ ι , στ οπλ άγ ιτ ουβου ν ού, αν άμε σαε ι ςτ αορμάν ι ακ αι τ ουςλ όγ γ ους . Αυ τ ήε δο κ ί μασεν ακ ρυφθήε ι ς μί αν λ όχ μην βαθ ε ί αν , πλ ην ε κ ε ί ν οιδ ε νε γ ε λάσθησαν . Ο θρου ςτ ων φύ λ λ ωνκ αιτ ωνκ λ άδ ων , οί δι οςτ ρό μοςτ ης , όστ ι ςμε τ έ δι δετ ρομώδη κ ί ν η σι νε ι ςκ λ ών αςκ αιθάμν ου ς , τ ηνε πρόδωκ ε ν . Ήκ ουσετ ότ εαγ ρί αν φων ήν : — Αχ ! μωρήτ σού πα, κ αι σ' ε πι άσαμε ! Αυτ ή αν ε πήδησε τ ότ ε μέ σ' από τ ου ς θάμν ους , κ' έ τ ρε ξ ε ν ως φο βι σμέ ν ητ ρυγ ώνμετ ο πτ ε ρύ γ ι σμα τ ωνλ ε υκ ώνπλ ατ ε ι ώνχ ε ι ρί δων τ ης . Δε νήτ οπλ έ ονε λ πί ςν αγ λ υτ ώση. Άλ λ οτ ε , τ ηνπρώτ ηνφοράνότ ε τ ηνε ί χ ονκ υν ηγ ή σε ι , ε ί χ εκ ατ ορθ ώσε ιν ακ ρυφθή, κ άτ ωε ι ςτ ο Πυργ ί , ε πε ι δήτ ομέ ροςε κ ε ί ν οε ί χ επολ λ άμον οπάτ ι α. Εδώ, στ οΜε ροβί λ ι , δε ν υ πήρχ ονδρομί σκ ο ικ αιλ αβύ ρι ν θοι , αλ λ άμόν ονσυστ άδε ςδέ ν δρωνκ αι λ ό χμαιαπάτ ητ ο ι . Ητ ό τ εν ε αράΔε λ χ αρώ, ημή τ ηρτ ηςΦραγ κ ογ ι αν ν ο ύς , ε πήδα ωςδορκ άςαπό θάμν ου ε ι ςθάμν ον , αν υ πόδη τ ος , ε πε ι δήπρο πολ λ ούε ί χ επε τ άξ ε ιτ αςε μβάδαςτ ηςαπότ ου ςπόδας , όπι σθ ε ντ ης , – τ ηνμί αντ ωνοποί ωνε ί χ ε ναν αλ άβε ι ωςλ άφυ ρονοε ι ςε κτ ωνδ ι ωκ τ ών – κ αιτ ' αγ κ άθι αε χών ον τ οε ι ςτ αςπτ έ ρν αςτ ης ,τ ηςέ σχ ι ζ ονκ ' αι μάτ ων ον τ ουςαστ ραγ άλ ου ςκ αιτ αρσού ς . Τό τ ε , ε ντ η απε λ πι σί α, τ ηςή λ θεμι α έ μπν ε υ σι ς . Εκ ε ί θ ε ντ ου λ ό γ γ ου, ε ι ςτ ο πλάγ ιτ ου βου ν ού, ήτ ον ε ι ςκ αιμόν ος κ αλ λ ι ε ργ ημέ ν οςε λ αι ών , κ αλ ού με ν ο ςο Πε ύκ οςτ ουΜωραΐ τ η . Ογ ε ροΜωραΐ τ ης , ο πάππος τ ο υκ τ ήτ ο ρος , ε ί χ ε με τ αν αστ ε ύ σε ιαπό τ ον Μι στ ράνε ι ςτ οντ όποναυ τ όν , πε ρί τ ατ έ λ ητ ουάλ λ ουαι ών ος– κ ατ άτ ην 3

ε ποχή ντ ηςΑι κ ατ ε ρί ν η ςκ αι τ ουΟρλ ώφ. Ο φημι σμέ ν οςπε ύ κ οςί στ ατ οε ι ς τ ομέ σο ντ ωνε λ αι ών , ωςγ ί γ αςμε τ αξ ύν άν ων . Τοχ ι λι ε τ έ ςδέ ν δρονήτ ον σκ αφι δ ι ασμέ ν ονκ ον τ άε ι ςτ ηνρί ζ αν , κ άτ ω, ε ι ςτ ονγ ι γαν τ ι αί ονκ ορμόν , τ ονο ποί ονδ ε νη μπορούσανν ' αγ κ αλ ι άσο υνπέ ν τ εάν δ ρε ς . Οι βοσκ οί κ αι ο ιαλ ι ε ί ςτ ονε ί χ ανσκ αφι δ ι άσε ι ,τ ουε ί χ ανσκ άψε ιτ ηνκ αρδί αν ,τ ο υε ί χαν κ ο ι λ άν ε ιτ αέ γ κ ατ α, δι άν αλ άβωσι νε κ ε ί θ ε νάφθο ν ονδάδα. Καιμετ ην φο βε ράνπλ ηγ ήνε ι ςτ αί ν ας , ε ι ςτ ασπλ άγ χ ν ατ ου, οπε ύ κο ςε πέ ζ ησε ν άλ λ ατ ρί ατ έ τ αρτ α αι ών ος , μέ χ ριτ ου 1871. Κατ άΙ ούλ ι ον τ ου έ τ ους ε κ ε ί ν ου, μέ γ αν τ οπι κό ν σε ι σμόν ησθάν θησαν οικ ατ ο ι κ ο ύν τ ε ς , ε ι ς απόστ ασι ν μι λ ί ων , κ άτ ωε ι ςτ ην παραθαλ ασσί αν . Την ν ύ κτ αε κ ε ί ν ην κ ατ έ ρρε υ σε νογ ί γ ας . Ει ςτ οκ οί λ ωμα ε κ ε ί ν ο, ε ν τ ός τ ου οποί ου ηδ ύν αν τ ον ακ αθ ί σωσι ν αν έ τ ωςδύοάν θρωποι ,έ τ ρε ξ εν ακ ρυ βήητ ό τ εν ε όν υ μφοςΔε λ χ αρώ, η μή τ ηρτ ηςση με ρι ν ή ςΦραγκ ο γ ι αν ν ούς . Τομέ σονή τ οάπε λ πι ,κ αι σχ ε δόν παι δ αρι ώδε ς . Εκ ε ίδ ε νε κ ρύ πτ ε τ ο άλ λως , ε ι μή κ ατ ά φαν τ ασί αν , με παι δ ι κ όντ ρόπον , όπωςπαί ζ ουσιτ ονκ ρυ φτ όν . Οιδι ώκ τ αιβε βαί ωςθα τ ηνέ βλ ε πο ν , θ' αν ε κ άλ υπτ οντ οκ ατ αφύγ ι όντ ης . Μόν ονε κτ ωνν ώτ ων ή τ οαόρατ ο ς , αλ λ ' όχ ικ ατ ά πρό σωπο ν . Άμαοιτ ρε ι ςκ λέ φτ αιέ φθαν ον πέ ραντ ουπε ύκ ου , θατ ηνέ βλ ε πονωςκ αρφωμέ ν ηνε κ ε ί . Οιτ ρε ι ς άν δ ρε ςέ τ ρε ξ αν , τ οε προ σπέ ρασαν , κ ' ε ξ ηκ ο λ ούθη σαν ν α τ ρέ χο υν . Οι δύ ο ε ξ αυ τ ών ουδ' ε στ ράφησαν οπί σω ν α ι δ ούν . Εφαν τ άζ ον τ ο ότ ιη «τ σούπα» έ τ ρε χε νε μπρός . Μό ν οντ ηντ ε λ ε υτ αί αν στ ι γ μήν , οτ ρί τ ο ςε στ ράφη, οπωσούνσκ οτ ι σμέ ν ος , προςτ αοπί σω, κ αι ε κ οί τ αξ επαν τ ούαλ λ ο ύ, όχ ιόμωςε ι ςτ ονκ ορμόντ ουπε ύκ ου. Έβ λε πε κ αιτ ονπε ύκ ο νσυλ λ ήβδην , μετ ' άλ λ ' αν τ ι κε ί με ν α, χ ωρί ςν αφαν τ άζ ε τ αι ό τ ιο κ ορμό ςτ ου ε ί χ ε νκ οι λ ί αν , κ αιότ ιε ν τ ός τ ης κ οι λ ί ας ε κ ρύπτ ε τ ο άν θ ρωπος . Καιανε γ ν ώρι ζ ε , κ αιανηγ ν ό ε ιτ οκ οί λ ωματ ουγ ι γ αν τ ι αί ου κ ο ρμού, ε κ ε ί ν η ντ ηνστ ι γ μήνδε νε πέ ρασε ναπότ ονν ουντ ο υ. Εκ οί τ αζ ε ν αι δ ή μη αν ακ άλ υψη που τ οχ άσμα τ η ςγ ης , τ οο ποί ονθ ατ ηνε ί χ ε 4

κ ατ απί ε ιε ξάπαν τ ος– δι ότ ι καμμί απτ υχ ήγη ςορατ ήδε νυπήρχ ε νόπου ν ακ ρυ βήτ ι ς . ΑιΔρυ άδε ς , αιν ύμφαιτ ωνδασών ,τ αςοποί αςαυτ ήί σως ε πε κ αλ ε ί τ οε ι ςτ αςμαγ ε ί αςτ ης , τ ηνε προστ άτ ε υ σαν , ε τ ύ φλ ωσαντ ους δ ι ώκ τ ας τ ης , έ ρρι ψαν πρασι ν ωπήν αχ λ ύν , χ λ οε ρόν σκ ότ ος , ε ι ςτ ο υς ο φθαλ μούςτ ων– κ αι δ ε ντ ηνε ί δον . Ην ε αρά γ υ ν ήε σώθη από τ ουςό ν υχ αςτ ων . Καιό λο ντ ονκ αι ρόν ύ στ ε ρο νε ξ ηκ ο λ ούθη σεν ακ άμν ημάγ ι α, μάγ ι αε ν αν τ ί οντ ωνκ λ ε φτ ών ,κ αι ν αφέ ρν ηε ι ςαυτ ούςπολ λ ά«κ ε σάτ ι α», ώστ επο υθε ν άπλ έ ονδε νυπήρχ ε πλ ι άτ σι κ ο– ε ωσότ ου ,έ δωκ ε νοΘε όςκ αιη σύχ ασαντ απράγ ματ α, κ αιο Σουλ τ άν οςΜαχμο ύτε χ άρι σε ,κ αθώςλ έ γ ουν ,τ α«Δι αβολ ο ν ήσι α» ε ι ςτ ην Ελ λ άδα, κ ' έ κ τ οτ εέ παυσαν ν αε ί ν αιασύ δοτ α. Την πλ ι ατ σι κ ολ ογ ί αν δ ι ε δ έ χ θηηφορολ ο γ ί α, κ αιέ κτ οτ εόλ οςοπε ρι ού σι οςλ αόςε ξ ακ ολ ουθ ε ί ν αδουλ ε ύηδι άτ ηνμε γ άλ ηνκ ε ν τ ρι κ ήνγ αστ έ ρα, τ ην«ώτ αου κέ χου σαν ». * ** Η Χαδ ούλ αηΦράγ κ ι σσα, ανκ αιπολ ύμι κρά, ήτ ονγ ε ν ν ημέ ν ητ ότ ε ,κ αι τ αε ν θυμε ί τ ο όλ ' αυτ ά, τ α οποί α δι ηγ ε ί τ ο αρ γό τ ε ρα η μάν ν ατ ης . Ύστ ε ρον , ότ ανε με γ άλ ωσε , κ ' έ γ ι ν εδε κ αε πτ άχ ρόν ων , κ αιε ι ρήν ε υσαν ο πωσο ύν τ α πράγ ματ α, κ ατ άτ ους χ ρόν ο υς τ ο υ Κυ βε ρν ή τ ου , τ ην υ πάν δρε υσαν οιγ ον ε ί ςτ ης , κ αιτ ης έ δωκ αν άν δ ρα τ ον Γ ι άν ν ην τ ον Φράγ κ ον , ε κ ε ί ν οντ ο νοποί ονη σύζ υγ οςτ ου ε πων όμασε ναργό τ ε ρον «τ ονΣκ ούφον »κ αι «τ ο νΛο γ αρι ασμόν ». Τα δύ οτ αύτ α παραγ κ ώμι α δε ντ ου τ αε ί χ ε δώσε ιάν ε υλ όγ ου η σύζ υγ όςτ ου, ηΧαδούλ α. Σκ ού φοντ ονε ί χ ε νον ομάσε ι , ακ όμηπρι ντ ον υ παν δρε υθ ή, ότ αν τ ον ε ι ρων ε ύε τ ο συν ήθως , με τ ην παρθε ν ι κ ήν πον ηρί αντ ης–χ ωρί ςν απρογ ν ωρί ζ ηότ ιαυτ όςθαήτ ονητ ύχ ητ ηςκ αιο κ αλ ός τ ης – ε πε ι δ ή, αν τ ί φε σί ου , ε φόρε ιε ί δος μακ ρού σκ ού φου, τ ε φροκ οκ κ ί ν ου , με κ ον τ ήν φού ν τ αν . «Λογ αρι ασμόν » τ ον ων ό μασε ν 5

αργ ό τ ε ρα, αφο ύτ ο νυπαν δρε ύθ η, ε πε ι δ ήσυν ή θι ζ επο λ λ άκ ι ςτ ηνφράσι ν , «αυτ ό ς · ε ί ν ' ολ ογ αρι ασμός », κ αιδι ότ ι , άλ λως , δε νηδύν ατ οορθώςν α λ ο γ αρι άσηού τ επο σόνδ ι ' ολ ί γ ουςπαράδε ς ,ο ύτ εδυ οημε ροκ άματ α. Αν έ λ ε ι πε ναυτ ή, θ ατ ονε γ ε λ ού σανκ αθημε ρι ν ώς · ποτ έδε νθατ ουέ δι δαν σωστ όντ ονκ ό ποντ ουε ι ςτ απλ οί α, ε ι ςτ οκ αρι ν άγι οήε ι ςτ ο ναρσαν άν , ό πουε ι ργ άζ ε τ οωςμαραγ κ όςήωςκ αλ αφάτ ης . Εί χε νυπάρξ ε ιε πίμακ ρόνχ ρόν ονμαθ ητ ήςκ αικ άλ φαςτ ουπατ ρός τ ης , ε ξ ασκ ο ύν τ ος τ ην ι δί αν τ έ χν ην . Ότ αν τ ον ε ί δε νο γ έ ρων τ ό σον απλ οϊ κ όν , ολ ι γ αρκ ήκ αιμε τ ρι όφρον α, τ ονε ξ ε τ ί μη σε , κ αιαπε φάσι σεν α τ ον κ άμη γ αμβ ρόν . Ως προί κ α τ ού έ δωκ ε μί αν ο ι κί αν έ ρημον , ε τ οι μόρροπο ν ,ε ι ςτ οπαλ αι όνΚάστ ρον , όπουε κ ατ οι κ ού σανέ ν ακ αι ρόν ο ιάν θρωποι , προ τ ο υ 21. Του έ δωκ εκ ' έ ν αο ν όματ ιΜποστ άν ι , τ ο ο ποί ον ε υρί σκε τ ο ακ ρι βώς έ ξ ω τ ου ε ρήμου Κάστ ρου , ε πί τ ι ν ός κ ρη μν ώδουςακ τ ήςκ αιαπε ί χ ετ ρε ι ςώραςαπότ ηνσημε ρι ν ήνπολ ί χ ν ην . Ομοί ως κ ' «έ ν α πι ν άκ ιχ ωράφι », ε ν αγ ρι οχ ώραφον , τ ο οποί ον αμφε σβήτ ε ιογ ε ί τ ο ν αςωςι δ ι κ όντ ου · οιδεάλ λ οιγ ε ί τ ο ν ε ςέ λ ε γ ονότ ικ αι τ αδύ οχ ωράφι αδι άτ αο ποί αε μάλ ων ανοιδύ οή σανκ ατ απατ ημέ ν α, κ αι ή σαν «καλ ο γε ρι κ ά», αν ήκ ον τ αε ι ς μί αν δι αλ υθ ε ί σανΜον ή ν . Τοι αύ τ ην προί κ αέ δωκ ε νογ ε ρο-Στ αθ αρ όςε ι ςτ ηνθυ γ ατ έ ρατ ου . Άλ λ ωςαύτ ηήτ ο μο ν αχο κό ρη. Δι άτ ονε αυ τ όντ ου, τ η νσυμβί ανκ αιτ ονυι όντ ου, ε ί χε κ ρατ ήσε ιτ αςδύον ε οδμήτ ουςοι κ ί αςε ι ςτ η νν έ ανπόλ ι ν ,τ αδ ύοαμπέ λ ι α πλ ησί οντ αύ τ ης , δ ύοε λαι ών ας , κ αιολ ί γ αχ ωράφι α– κ αιό σα με τ ρητ ά ε ί χ ε ν . * * * Έωςε δώ ε ί χανφθάσε ιαιαν αμν ήσε ι ςτ ηςΦραγ κ ογ ι αν ν ούς , τ ηνν ύκ τ α ε κ ε ί ν ην . Ήτ ονηε ν δε κάτ ηε σπέ ρααπότ ουτ οκ ε τ ούτ ηςκ όρη ςτ ης . Το θ υγ άτ ρι ον ε ί χε νυ ποτ ροπι άσε ιπάλι ν , κ ' έ πασχ ε δε ι ν ώς . Εί χ ε νέ λ θε ι 6

άρρωστ ονε ι ςτ ονκό σμον . Απότ ηνκο ι λί αντ ηςμη τ ρόςτ ου , ηφθο ράτ ο ε ί χ ε παρακ ο λ ουθή σε ι ... Την στ ι γ μήν ε κ ε ί ν ην , σπασμωδι κ ός βήχ ας η κ ούσθ η, κ αιτ αξ υπν ητ άόν ε ι ρα, αιαν αμν ή σε ι ς , δι ε κ ό πησαν . Εκ ι ν ήθη ε πίτ ηςπε ν ι χ ράςστ ρωμν ής , ό που ή τ ο αν ακ ε κ λ ι μέ ν η , έ κ υ ψε νε πίτ ου παι δ ί ου, κ ' ε προ σπάθη σε ν α δώση ε ι ς αυτ ό πρόχ ε ι ρον βοήθ ε ι αν . Επλ η σί ασε νε ι ςτ οφωςτ ουλ ύχ ν ουμι κρ άνφι άλ ην . Εδο κ ί μασεν αδώση μί ανκ ουτ αλ ι άν ,ε ι ςτ αχε ί λ ητ ουμωρού . Τομι κ ρόνε γ ε ύθητ ορε υστ όν , κ αι με τ άμί ανστ ι γ μήνπάλ ι ντ οε ξ έ ρασε . Ηλ ε χών αε κ ι ν ήθηε πί τ η ςχαμηλ ή ςκ αιστ ε ν ήςκ λ ί ν ης . Φαί ν ε τ αι ότ ιδε ν ε κ οι μάτ οκ αλ ά. Ήτ ο μό ν ον ν αρκ ωμέ ν η, κ αιε ί χεκ λ ε ι στ άτ α βλέ φαρα. Ήν οι ξ ετ α ό μματ α, αν ε σηκ ώθη δυ οήτ ρε ι ς δακ τ ύ λ ους άν ω τ ου προσκ ε φάλ ου, κ αι ηρώτ η σε : — Πώςπάε ι , μάν ν α; — Πώςν απάη!... ε ί πε ναυστ ηρώςηγ ραί α· ησύχ ασετ ώρα, κ αισυ!... Τί θ ακ άμη !... δε νθ αβήξ η; — Πώςτ οβλ έ πε ι ς , μάν ν α; — Πώςν ατ οι δ ώ;... Μωρόπαι δίε ί ν αι ... ν α, πουήρθεστ ονκ όσμοκ ι αυ τ ό!... ε πρόσθε σεμεστ ρυ φν όνκ αι αλ λ όκ οτ ονήθ οςηγρ αί α. Καιμε τ ' ολ ί γ ον η λ ε χ ών α απε κ οι μήθη ησυχ ώτ ε ρα. Η γ ραί α μόλ ι ς έ κ λ ε ι σε νολ ί γο ντ αόμματ ατ η νώραντ ουό ρθ ρου, με τ άτ οτ ρί τ ονλ άλ ημα τ ουπε τ ε ι ν ο ύ. Εξ ύπν ησε ναπότ ηνφων ήντ ηςκ όρηςτ ης ,τ η ςΑμέ ρσας , ή τ ι ς ήλ θ ε λ ί αν πρωί από τ ον μι κ ρόν οι κ ί σκ ον , τ ον γ ε ι τ ον ι κ όν αν υ πομον ούσαν αμάθηπώςε ί ν αιηλ ε χ ών ακ αιτ ομωρόν ,κ αιπώςε ί χε πε ράσε ιτ ηνν ύκ τ αημάν ν ατ ης . ΗΑμέ ρσα, ηδε υτ ε ρό τ οκ ος ,ή τ οναν ύπαν δ ρη, γε ρον τ οκ όρηήδ η, αλ λ ά προκ ομμέ ν η πολ ύ, «μορφοδ ούλ α», ον ο μαστ ή δε υ φάν τ ρι α· ή τ ον με λ αψή, υψη λή , αν δρώδης , –κ αιτ α προι κ ι άτ ης κ αιτ α στ ολ ί δι ατ α κ ε ν τ ητ ά, τ α οποί α μόν ητ ηςε ί χεκ ατ ασκ ε υ άσε ι , ε υ ρί σκ ον τ οκ λ ε ι σμέ ν α

7

απόχ ρόν ωνπο λ λ ώνε ι ςμε γάλ ηνάκ ομψονκ ασσέ λ αν ,κ αιτ αέ τ ρωγ ε νο σκ όροςκ αι τ οσαράκι . — Καλ ημέ ρα!...Πώςε ί στ ε ;...Πώςπε ράσατ ε ; — Εσύ ' σαι , Αμέ ρσα;... Να, πέ ρασεκ ι αυτ ήην ύχ τ α. Ηγ ραί α μόλ ι ςε ί χε νε ξ υ πν ήσε ι , κ ' έ τ ρι βε τ α όμματ ατ ραυ λί ζ ου σα. Ηκ ο ύσθηθόρυ βοςε ι ςτ οπλ αγ ι ν όνμι κ ρόνχ ώρι σμα. Ήτ ονοΝτ αν τ ή ςο Τραχή λ ης , οσύζ υγ ο ςτ ηςλ ε χ ών ας , ό στ ι ςε κ οι μάτ οε κ ε ί θε ντ ουλ ε πτ ού ξ υ λο τ οί χ ου, παραπλ ε ύρωςε ν όςάλ λο υςκ ορασί ουκ 'ε ν όςπαι δί ουμι κ ράς η λ ι κ ί ας , κ αιε ί χ ε νε ξ υπν ήσε ιτ ηνστ ι γ μήνε κ ε ί ν ην . Εμάζ ε υ ετ αε ργ αλ ε ί α τ ου – σκ ε πάρν ι α, πρι όν ι α, ροκ άν ι α, κ αιητ οι μάζ ε τ ον αυ πάγ η στ ον τ αρσαν άν ,ν ' αρχί σητ ομε ρο κ άματ ον . — Ακ ούς , τ ίσαμαν τ άκ άν ε ι ! ε ί πε νηγ ραί α. Δε νμπορε ίν αμαζ ώξ ητ α σι δε ρι κ άτ ου , χωρί ςν ' ακ ου στ ή . Όπο ι οςτ ονακ ούε ι ,θ αρρε ί τ ί γ ί ν ε τ αι !... — «Γύφτ ι κ οσπί τ ι κ αί ε τ αι », ε ί πε νε ι ρων ι κ ώςγ ε λ ώσαηΑμέ ρσα. Ο θόρυβο ςτ ων ε ργ αλ ε ί ων , τ αο ποί α ο Ντ αν τ ής , χ ωρί ςν αε ί ν αι ο ρατ ός , όπι σθ ε ντ ουξ υ λο τ οί χ ου, έ ρρι πτ ε ναν άε νμέ σαστ οζ ε μπί λ ι τ ο υ– σκ ε πάρν ι α, πρι όν ι α, τ ρι βέ λ ι α, κ τ λ .– ε ξ ύπν ησεκ αιτ η νλ ε χ ώ, τ ηνγ υ ν αί κ α τ ου. — Τ' ε ί ν αι , μάν ν α; — Τίν αε ί ν αι !...Ο Κων στ αν τ ήςρί χ ν ε ιτ ασύν ε ργ ατ ουμε ςστ οζ ε μπί λ ι !... ε ί πεμε τ άστ ε ν αγ μούηγ ραί α. — «Και βι ολο γ αρι άζ ε ι ς ;»...συν ε πλ ήρωσετ ηνπαροι μί ανηΑμέ ρσα. Ηκ ού σθη τ ότ ε η φων ή τ ο υ Κων στ αν τ ή όπι σθ ε ν τ ου μι κ ρού δ ι αφράγ ματ ος . — Ξυ πν ήσατ ε , πε θε ρά;... έ λ ε γ ε · πώςπε ράσατ ε ; — Πώςν απε ράσωμε !... «Σαντ ηνκ ότ τ αστ ομύ λο ...» Έλ αν απι ηςτ ο ρακ ί σου. Ο Ντ αν τ ής ε φάν ηε ι ςτ ην θύραν τ ου χ ε ι με ρι ν ού θαλ άμο υ. Ήτ ο ε υ ρύστ ε ρν ος , μεάχ αρι ντ ονκο ρμόν , «αΐ σκ ι ωτ ος », όπωςέ λ ε γ ε νηγ ραί α 8

πε ν θε ράτ ου, κ αισχ ε δ όνσπαν ός . Ηγ ραί αέ δε ι ξ ε νε ι ςτ ηνΑμέ ρσαντ ην μι κ ράνφι άλ ηνμετ ορακ ί ,ε ι ςτ ομι κ ρόνράφιάν ωθε ντ ηςε στ ί ας ,κ αιτ ης έ ν ε υσεν αβάλ ηστ οποτ ηράκ ι , δι άν απι ηοΚων στ αν τ ής . — Δε νέ χ ε ικ αν έ ν ασύ κ ο;... η ρώτ ησεούτ ος , άμαέ λ αβετ ορακ οπότ ηρον απότ η νχ ε ί ρατ ηςγ υ ν αι κ αδέ λ φηςτ ου . — Πο υν α βρε θή τ έ τ οι ο πράμα!... ε ί πε νη γ ραί α Χαδούλ α. «Σαράν τ α στ αχ τ ο κο ύλ ου ρα» μας χ ρε ι άζ ο ν τ ' ε δώ, ε πρό σθε σε ν , ε ν ν ο ούσα τ ην σπατ άλ η νήτ ι ςσυ ν ήθωςγ ί ν ε τ αικ ' ε ι ςτ α πτ ωχ ότ ε ρα σπί τ ι α, ε νκαι ρώ ε ν σκ ήψε ωςτ οι ούτ ου «αι σί ουγ ε γ ον ότ ος », ο ποί ονε ί ν αικ αιηγ έ ν ν ησι ς κ ό ρης . — Θέ λ ε ι ςε σύγ αμπρόμεμάτ ι α; ε ί πε νε ν θυμηθ ε ί σαάλ λ ηνπαροι μί ανη γ υ ν αι κ αδ έ λ φητ ου , ηΑμέ ρσα. — Του λ όουσ' μηντ ονθέ λ ηςτ ονσαστ ι κ ό σο υν α' ν αιστ ραβός ; ε ί πε χ ωρί ςν απε ι ραχ θή, οΝτ αν τ ής ... Εβί βα! Καλ ήσαράν τ ι ση! Κ' έ πι ε ναπν ε υ στ ί τ ομι κ ρόνποτ ή ρι ον . — Καλ όσαςβράδυ ! Εφορτ ώθητ ηνζ ε μπί λ αν ,κ 'ε πή γεδ ι άτ οντ αρσαν άν .

Β' Το πυ ρέ φθ ι ν ε νε ι ςτ ηνε στ ί αν , ολ ύχ ν οςε τ ρε μόφε γ γ ε νε ι ςτ ο μι κ ρόν φάτ ν ωμα, ηλ ε χ ών αε λαγ ο κ οι μάτ οε πίτ η ςκ λ ί ν ης ·τ οβρέ φοςέ βηχ ε νε ι ς τ ολ ί κ ν ον , κ αιη γ ραί α Φραγ κ ογ ι αν ν ού, ό πως κ αιτ αςπρολ αβού σας ν ύκ τ ας , ηγ ρύπν ε ι ε πί τ ηςστ ρωμν ή ςτ η ς . Ήτ ονπε ρίτ ο πρώτ ον λ άλ ημα τ ου πε τ ε ι ν ού , οπό τ εαιαν αμν ήσε ι ς έ ρχ ον τ αιε νε ί δε ιφαν τ ασμάτ ων . Αφού τ ην υπάν δρε υ σαν , κ αιτ ην «ε κ ο υκ ού λωσαν », κ αιτ ηνε προί κ ι σανμετ οσπί τ ι τ οε τ οι μό ρροπονε ι ςτ ο παλ αι ό νακ ατ οί κ ητ ονΚάστ ρον , κ αιμετ ο μποστ άν ιτ οχ έ ρσονε ι ςτ ην 9

αγ ρί αν βορε ι ν ή ν ε σχ ατ ι άν ,

κ αι με τ ο αγ ρι ο χώραφον τ ο

δ ι αφι λ ον ι κ ο ύμε ν οναπότ ονγ ε ί τ ο ν ακ αιαπότ οΜο ν αστ ήρι , ην ε όν υμφος με τ άτ ο υσυζ ύγ ουτ ηςε κ ατ ο ί κη σε νε ι ςτ οσπί τ ιτ ηςαν δραδ έ λ φηςτ η ςτ ης χ ήρας ,κ αιάν οι ξ εν οι κ ο κυ ρι όμεμι κ ράπράγ ματ α. Τοπροι κ οσύμφων όν τ ης , ωςτ όσον ,έ γρ αφελ ε πτ ο με ρώςότ ιτ ηςε ί χανδώσε ιτ όσε ςφορε σι έ ς ρο ύχ α, τ όσα υποκ άμι σα, τ όσε ς προσκε φαλ άδε ς , όπως κ αι δύο χ αλ κ ώματ α, έ ν ατ ηγ άν ι , μί ανπυροστ ι άν ,κ τ λ . Ακ όμηκ αι μαχαι ροπί ρουν α κ αι κ ο υτ άλ ι ααν έ γ ραφετ οπροι κ οσύ μφων ον . Η αν δραδέ λ φη, αμέ σωςτ η νΔε υτ έ ραν , τ ηνε πι ο ύσαντ ουγ άμο υ, τ α ε ξ ήλ ε γ ξ ε νό λ α, κ αιε ύρε ν ότ ιέ λε ι πο νε κτ ων ε ντ ων κ ατ αλ όγ ωδ ύο σι ν δόν ι α, δύ ομαξ ι λ άρι α, ε νχ άλ κ ωμα, κ αθώςκ αιμί απλ ή ρη ςφορε σι ά. Αυθ ημε ρόν δ ε παρή γ γ ε ι λ ετ ης πε ν θ ε ράς ν α φέ ρη τ αε λ λ ε ί πον τ α. Η ι δ ι ο τ ε λ ήςγ ραί ααπήν τ η σε νό τ ι«τ αόσαέ δωσε ,ε ί ν αικ αλ ώςδο σμέ ν α, κ αι ε ί ν αιαρκ ε τ ά». Τότ εηαν δραδέ λ φηέ βαλεστ αλ όγ ι ατ ο ναδε λ φόντ ης · ο ύτ ο ςπαρε πο ν έ θη ε ι ςτ ηνν ε όν υμφον , ε κ ε ί ν ηδ ετ ουαπήν τ ησε ν : «Αν αγ ρο ι κο ύσετ οσυ φέ ροτ ου , δε νθαε δέ χε τ ον ατ ουγ ράψουνσπί τ ιστ ο Κάστ ρο, όπο υ μόν ον τ α στ ο ι χε ι άκ ατ οι κ ούν · κ αιτ ιτ ον ωφε λ ούν τ α σι ν δόν ι ακ αι τ αποκ άμι σα, αφούδε νήτ ονι κ αν ό ςν απάρησπί τ ι κι αμπέ λ ι κ 'ε λ ι ών α;» Κατ άτ ηνε πο χήντ ουαρραβών ος , ηΧαδ ούλ αε ί χ εδοκ ι μάσε ιτ ω όν τ ι ν ασφυρί ξ ηκ άτ ιτ οι ούτ ονστ ' αυτ ι άτ ουγ αμβρο ύ. Ανκ αιν έ απολ ύήτ ον , αλ λ ά, χάρι ςε ι ςτ ηνφύ σι νκ 'ε ι ςτ αμαθήματ ατ η ςμητ ρόςτ ης ,τ αε κ ούσι α κ αι τ αακ ούσι α, ε ί χ εγ ί ν ε ι πολ ύπο ν ηρή, αν αλ όγ ωςτ ηςηλ ι κ ί αςτ η ς . Αλ λ 'η μάν ν ατ ης , μυρι σθ ε ί σατ οπράγ μα, κ αι φο βουμέ ν ημή πωςαυ τ ή, ημι κ ρή Στ ρι γ λ ί τ σα, κ αθώςων όμαζ εσυν ήθωςτ ηνκ ό ρηντ ης , τ ουσηκ ώση τ α μυ αλ άτ ου γ αμβρού , ώστ εν α πο ν ηρέ ψη ού τ ος ν αζ ητ ή προ ι κ ι ά πε ρι σσότ ε ρα, ε ξ ήσκ ησετ υ ραν ν ι κή νε πι τ ήρησι νε πίτ ηςκ όρηςκ αιτ ου αρραβων ι αστ ι κ ού, μηε πι τ ρέ πο υσατ η νε λ αχ ί στ η νι δι αι τ έ ρανσυν ομι λ ί αν με τ αξ ύτ ωνδ ύο. Τούτ οέ κ αμν ε , προσχή ματ ι με νδι άτ ηνσε μν ότ η τ α: 10

— Δε νέ χ ω.... ν αμουσκ αρώσηκ αν έ ν απρωι μάδι ... αυτ ήηΣτ ρι γ λ ί τ σα! ε ί χ ε νε ι πε ί . Βλ έ πε τ ε , τ ην με τ αφο ράν τ ου ρήματ ος τ ην ε λ άμβαν ε ν από τ ο ε πάγ γ ε λ μα τ ης συ ν τ ε χ ν ί ας . («Σκ αρών ω κ αράβι » ι σοδυν αμε ίμε τ ο «ν αυπηγ ών αυν »)· αλ λ άπράγ ματ ιτ οέ κ αμν ε , δι άν αμηαν αγ κ ασθ ήν α δ ώσημε γ αλ υτ έ ρανπροί κ α. Μί ανε σπέ ραν ,τ η νπαραμο ν ήντ ουαρραβών ος , ό τ εογ αμβρόςμε τ ά τ ης αδε λ φής τ ο υε ί χ ον έ λ θε ιε ι ςτ ην οι κ ί αν ν α συζ ητ ή σουν τ α πε ρί προι κ ός ,ε ν ώ ογ έ ρωνν αυ πηγ όςυ πη γ όρε υ ετ οπροι κ οσύ μφων ονε ι ςτ ον Αν αγ ν ώστ ηντ ονΣυ βί αν , ψάλ τ η ντ ηςε κ κ λ ησί ας , όστ ι ςε ί χ εβγ άλ ε ιτ ο ο ρε ι χ άλ κ ι ν ονκ αλ αμάρι τ ουαπότ ηνζ ών ην ,τ η νε κπτ ε ρούχ ην όςπέ ν ν αν από τ η ν μακ ράν θήκ ην τ ου κ αλ αμαρι ού , τ ου ομο ι άζ ον τ ος πολ ύ με πι στ ό λ αν , κ αιθέ σαςε πίτ ων γ ον άτ ων τ ο βι βλ ί οντ ου Απο στ ό λ ου, κ ' ε πάν ω ε ι ςτ ο βι βλ ί ον τ ε μάχ ι ο νχ ον δρού χ αρτ ί ου , ε ί χ εγ ράψε ικ αθ' υ παγ όρε υσι ντ ουγ έ ρο ν τ ο ς«Ει ςτ ' όν οματ ουΠατ ρόςκ αιτ ουΥι ούκ αι τ ου Αγ ί ου Πν ε ύ ματ ος ... υ παν δρε ύω τ ηνκ όρηνμο υ Χαδ ούλ ανμετ ον Ι ωάν ν ηνΦράγ κ ον ,κ αιτ η ςδί ν ω πρώτ οντ ηνε υ χήνμου...», ηΧαδούλ α ί στ ατ οαν τ ι κ ρύτ η ςε στ ί ας , δί πλ αε ι ςτ η ντ έ μπλαν–τ ηνστ ήλ ηντ ουτ έ στ ι τ ωνστ ρωμάτ ων , παπλ ωμάτ ωνκ αιπροσκ ε φαλ αί ωντ ηνσκ ε παστ ήνμε με τ αξ ωτ ήν σι ν δόν α,

κ αι ε πι στ ρε φο μέ ν ην με δύο τ ε ραστ ί ας

προσκ ε φαλ άδας – ακί ν ητ ος κ αικ αμαρών ουσα, κ ατ άτ ο φαι ν όμε ν ον , ό πως η τ έ μπλ α... αλ λ ' όμως έ ν ε υε κ ρυφά, αν υπομόν ως , κ αί τ οιμε με γ άλ ηνπροφύλ αξ ι ν , έ ν ε υ ε νε ι ςτ οναρραβων ι αστ ι κ όν , έ ν ε υε νε ι ςτ ην αν δ ραδ έ λ φη ν , ν α μη δε χθ ώσι ν ως προί κ α «σπί τ ιστ ο Κάστ ρο» κ αι «χωράφιστ οΣτ ο ι βωτ ό», αλ λ άν ' απαι τ ήσωσισπί τ ιε ι ςτ ηνν έ ανπόλ ι ν , κ αι αμπέ λ ι κ 'ε λαι ών αε ι ςτ ηνπε ρι οχ ήντ ηςν έ αςπόλ ε ως . Ει ςμάτ ην . Ού τ εογ αμβρός ,ο ύτ εηαν δραδέ λ φηε ί δαντ ' απηλ πι σμέ ν α ν ε ύ ματ α. Μόν ονηγ ραί α, ημήτ ηρτ ης , ήτ ι ς , ανκ αιαν αγ κ ασμέ ν ηήτ ον α στ ρέ φητ αν ώτ απροςτ ηνκ όρην , δι άν ' αν τ ι με τ ωπί ζ ηφι λ οφρόν ωςτ ην 11

συμπε θέ ρανκ αιτ ονγ αμβρό ν , ε ί χ εκ αθ ί σε ιόμωςμετ ο ι ο ύτ ο ντ ρό πον , ώστ εν αέ χημόν οντ η νμί ανπλ άτ ηνγ υρι σμέ ν ηνπροςτ ηνν έ αν– αί φν ης , ωςν ατ η νε πλ ηροφόρησε ναόρατ ονπν ε ύμαότ ικ άτ ιέ τ ρε χ ε ν , ε στ ράφη αποτ όμως προ ς τ ην θυγ ατ έ ρα τ ης , κ αι ε ί δ ε τ ' απηγ ο ρε υ μέ ν α «κ αμώματ ά» τ η ς . Πάραυτ αε τ όξ ε υσεβλ έ μμαφοβε ράςαπε ι λ ήςπροςαυ τ ήν . — Ε! μωρήΣτ ρι γ λ ί τ σα! υ πε ψι θύρι σεμέ σατ ης . Έν ν οι ασου!...κ 'ε γώ σε σώζ ω. Ευθύ ςόμωςκ ατ ό πι ν ,ε σκ έ φθηότ ι δε νθαε σύμφε ρεν ακ άμηλ όγ ονδι ' αυ τ ότ ο πράγ μα ε ι ςτ η νκ όρην τ η ς . Δι ό τ ιε φοβήθη μη ντ ης δώση αφο ρμή νν απαραπον ε θήε ι ςτ ονπατ έ ρατ ης . Καιτ ότ ετ απράγ ματ αθα ε γ ί ν ον τ οχ ε ι ρό τ ε ρα βε βαί ως . Ογ έ ρωνπι θαν ώςθα ε κ άμπτ ε τ οε ι ςτ ας ι κ ε σί αςκ αιτ ακ λ αύματ ατ ή ςμον αχ οκ όρης , κ αιθα έ δι δ επε ρι σσοτ έ ραν προί κ α. Όθε νε σι ώπησε ν . ΗΧαδ ούλ αε θ αύμασεπώς ,ε ν ώ ημή τ ηρτ η ςολ οφάν ε ρατ ηνε ί χε νι δε ί ν ακ άμν ητ α ρι ψοκ ί ν δυν αε κ ε ί ν αν ε ύματ α, δι ά πρώτ ηνφοράνε ι ςτ ην ζ ωή ντ η ς , ότ αν ε υρέ θησανμόν αι , δε ντ ης έ δωκ ε νο ύτ εν υ χι έ ς , ο ύτ ε τ σι μπι έ ς , ούτ εδαγ κ ωματ ι έ ς , πράγ ματ οο ποί ον , άλ λ ως , συχ ν άσυν ή θι ζ ε . Σημε ι ωτ έ ονότ ιη προ ι κ οδοσί ατ ηςοι κ ί αςε ι ςτ ο παλ αι όνακ ατ ο ί κ η τ ον χ ωρί ονε ί χετ ού τ οτ οε υλ ογ οφαν έ ς , ότ ιπο λ λ αίοι κ ί αιε σώζ ο ν τ οακ όμαε ι ς τ οΚάστ ρον , ότ ιο ι κ ογ έ ν ε ι αίτ ί ν ε ςσυν ήθι ζ ονν αδι ατ ρί βωσιτ οθέ ροςε κε ί , κ αιότ ιε ι ςτ ηνφαν τ ασί αντ ωναν θρώπωνυπήρχ επροκ ατ άλ ηψι ςυπέ ρ τ ου«Παλ αι ούΧωρι ού », τ οο ποί ονε πον ού σανο ιγ ε ρο ν τ ότ ε ροι , κ αιδε ν ε ί χ ανσυν ηθί σε ιακ όμαούτ εε ι ςτ ηνν έ αντ άξ ι ντ ωνπραγ μάτ ων , ούτ εε ι ς βί ο νε ι ρην ι κ όν , χ ωρί ςε πι δρο μάς κ λ ε φτ ών κ αι πε ι ρατ ών κ αι τ ης Τουρκ ι κ ήςαρμάδ ας ,κ αι ηε γ κ ατ άστ ασι ςε ι ςτ ηνν έ ανπό λ ι νδ ε νε ν ομί ζ ε τ ο ο ρι στ ι κ ή, αλ λ ' υπή ρχεπροσδοκ ί α ότ ιοιάν θρωποιθα ε βι άζ ον τ οκ αι πάλ ι νν αε παν έ λ θουνε ι ςτ απαλ αι ά, τ α«μαθημέ ν α» τ ων . Κ' ε ν ώ όλ οτ ο Κάστ ροναν ε πόλ ο υν ,κ αιτ οΚάστ ρονε λ υπούν τ οκ αιτ οε ρρέ μβαζ ον ,κ αι 12

τ οε ί χ ονε ι ςτ οστ όμα, δε νέ παυ ονό μωςν ακ τ ί ζ ωσι νοι κ οδο μάςε ι ςτ ον ν έ ον συν οι κ ι σμόν – ό πως αποδε ι χ θή δι ά μυ ρι οστ ήν φοράν ό τ ιοι άν θ ρωποι συν ήθ ως άλ λ α σκ έ πτ ο ν τ αι κ αι άλ λ ακ άμν ουν , κ αιότ ι μι μού ν τ αι αλ λ ήλ ου ςμηχ αν ι κ ώς . Ού τ ωλ οι πόν , με τ άδύ οε βδομάδ αςαπότ ο υαρραβών ο ςε τ ε λ έ σθηο γ άμος . Ούτ ωςηθέ λ ησε νηπε ν θε ρά. Δε ντ ηςήρε σκ ε ν , ωςέ λ ε γ ε ,ν αέ χ η γ αμβρόναστ ε φάν ωτ ονν α συχν άζ ηστ ο σπί τ ι , αφούε ί χ εθάρροςαπό πρι ν , ωςσυν τ ε χ ν ί τ ηςκ αιπαραγ υι όςτ ο υαν δρόςτ ης . Καιηαν δραδέ λ φη, χ ήρα, ηλ ι κ ι ωμέ ν η , μεέ ν α παί δα έ φηβον , ε ργ αζ όμε ν ον ε πί σης ε ι ςτ ο ν αυ πηγ ε ί ον , κ αιε νάλ λ οπαι δί ονκ ' ε νκ οράσι οναν ή λ ι κ α, ε δέ χ θηκ ατ ' ο ί κο ντ ον έ οναν δρό γ υν ον . Εί τ α, με τ άε νέ τ ος , ε γε ν ν ήθ ητ ο πρώτ ον παι δ ί ον , ο Στ άθη ς , κ αιδε υτ έ ρα η Δε λ χ αρώ, ακ ολ ούθ ως ο Γι αλή ς , κ ατ όπι νοΜι χ άλ η ς , ακ ο λ ούθωςηΑμέ ρσα, με τ ' αυ τ ήνοΜητ ράκ ης ,κ αι η τ ε λ ε υ τ αί αηΚρι ν ι ώ. Κατ άτ ου ςπρώτ ουςχ ρόν ου ςε φαί ν ε τ ον αβασι λ ε ύη ε ι ρήν ηε ν τ ός τ ης οι κ ί ας . Εί τ α, ό τ αν ήρχ ι σαν ν α με γ αλ ών ουν τ α δύο πρώτ α παι δ ι άτ ης ν ύμφης , ε ί χ ον δ ε με γ αλ ώσε ιαρκ ε τ άκ αιτ α δύο τ ε λ ε υ τ αί ατ ηςαν δραδέ λ φης , ήρχ ι σεπόλ ε μο ςε ν τ όςτ ου ο ί κο υ. Τότ εη Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύ, ήτ ι ςμετ ηνηλ ι κ ί ανκ αιτ ηνπε ί ραντ ουκ όσμουε γ έ ν ε τ ο πολ ύσο φωτ έ ρα, ε ί χ ε ναξ ι ωθή , ωςέ λ ε γ εμε τ ρι ο φρόν ως ,ν ' αποκ τ ήσηκ ι αυ τ ήέ ν α σπι τ άκ ιδι κ ότ η ς , χ άρι ςε ι ςτ ην ε πι δε ξ ι ότ ητ ατ ης κ αιτ ην ο ι κο ν ομί αντ ης . Τηνμί ανχ ρον ι άνημπόρε σεμόν ονν ακ τ ί σητ έ σσαρας τ οί χ ουςλ ασπο κτ ί στ ους , μι κ ρούςκ αιχαμη λο ύςκ αιν ατ ου ςστ ε γ άση· τ ην δ ε υ τ έ ραν χ ρον ι άν κατ ώρθωσε ν α πε τ σώση κ ατ άτ ατ ρί ατ έ τ αρτ ατ ο σπί τ ι , δ ηλ . ν ακ ατ ασκ ε υάση μι κ ρόν πάτ ωμα, με δι άφορα σαν ί δι α, αν ό μοι α παλ αι άκ αιν έ α, κ αι , χωρί ςν αχ άση κ αι ρόν , αν υ πομον ούσα, πότ εν α«ξ ε λ ε υθε ρωθή » απότ ηντ υραν ν ί αντ ηςαν δραδέ λ φης , ηοποί α ε γ ήραζ εκ ' ε γ ί ν ε τ ο παράξ ε ν η, ε κ ουβαλ ήθ η, κ ' ε πήγ εν αε γ κ ατ αστ αθή, μαζ ί μετ ονσύζ υγ ονκ αι τ ατ έ κ ν α, ε ι ςτ ην«γων ί αν »τ ης ,ε ι ςτ ην«φωλ ι άν »

13

τ ης , ε ι ςτ ην «άκρη ν » τ ης . Την ημέ ραν ε κ ε ί ν ην , όπωςέ λ ε γ ε νη ι δί α, η σθάν θητ ηνμε γ αλ υτ έ ρανχαράνε ι ςτ ην«ζ ήσι ν »τ ης . Όλ ' αυτ ά τ α ε ν θυ με ί τ ο, κ αιοι ον ε ίτ α αν έ ζ η ηΦραγ κ ογ ι αν ν ού, κ ατ άτ αςμακ ράςε κ ε ί ν αςαΰ πν ου ςν ύκ τ αςτ ουΙ αν ο υαρί ου, ε ν ώ οβορράς η κ ούε τ οε κδι αλ ε ι μμάτ ωνν α συρί ζ ηέ ξ ω, πλ ήτ τ ωντ αςκ ε ράμους , κ αι κ άμν ωνν α ηχ ώσιτ α παράθυ ρα, οπότ εη γ ρύπν ε ιπαρά τ ολ ί κ ν οντ ης μι κ ράς ε γ γ ον ής τ ης . Ήτ ο ήδ ητ ρί τ η ώρα με τ άτ α με σάν υ κ τ α, κ αιο πε τ ε ι ν ός ε λ άλ ησε κ αιπάλ ι ν . Το θυγ άτ ρι ο ν , τ ο οποί ο ν μόλ ι ςε ί χ ε ν η συχ άσε ιπρομι κ ρού , άρχι σεν αβήχ ηε κν έ ουοδυν η ρώς . Εί χ ε νέ λ θε ι ασθε ν ι κ όνε ι ςτ ονκ όσμον , κ αιπροσέ τ ι , φαί ν ε τ αιότ ιε ί χ εκ ρυώσε ιτ ην τ ρί τ ηνημέ ραν , ε ι ςτ α «κ ολ υμπί δι α», ότ αντ οε ί χ αν λ ούσε ιε ν τ όςτ ης σκ άφης ,κ αικ ακ όςβήχ αςτ οε ί χ εκ ολ λ ή σε ι . ΗΦραγ κ ο γ ι αν ν ούαπλ ήστ ως απόημε ρώνπαρε μό ν ε υεν αί δησυ μπτ ώματ α σπασμώνε ι ςτ ομι κ ρόν ασθε ν έ ςπλ άσμα–ε πε ι δ ήτ ότ εήξ ε υρε νότ ιαυτ όδε νθαε σώζ ε τ ο– πλ ην ε υ τ υχ ώςτ οι ούτ ονπράγ μαδε νέ βλ ε πε . «Εί ν αιγ ι αν αβασαν ί ζ ε τ αικ αιν α μαςβασαν ί ζ η», ε ί χ ε νυ ποψι θυρί σε ι ,χ ωρί ςκ αν ε ί ςν ατ ηνακ ούση , μέ σα τ ης . Τηνστ ι γ μήντ αύτ ην , ηΦραγ κ ογ ι αν ν ούάν οι ξ ετ ακ λ ε ι στ άαγ ρυπν ο ύν τ α ό μματ α, κ ' ε κ ούν ησε τ ολ ί κ ν ον . Συγ χ ρόν ως η θέ λ ησε ν α δώση τ ο σύν η θε ςρε υστ όνε ι ςτ οπάσχ ονμωρό ν . — Πο ι ο ςβήχ ε ι ; ηκ ού σθημί αφων ήόπι σθ ε ντ ουμε σοτ ο ί χ ου . Ηγ ραί αδε ναπήν τ ησε ν . Ήτ οΣάββατ ονε σπέ ρας ,κ αιογ αμβρόςτ ης ε ί χ επί ε ιέ ν αρακ ίπαραπάν ω, πρι νδε ι πν ή ση· ομοί ωςε ί χεπί ε ι , με τ άτ ο δ ε ί πν ον ,κ 'έ ν αμε γ άλ οποτ ήριαπόλ άκ υρονκ ρασί , δ ι άν αξ ε κ ου ρασθή απότ αμε ροκ άματ αό λ ηςτ ηςε βδομάδο ς . Λοι πόν , οΝτ αν τ ή ς ,ε πε ι δήε ί χε πί ε ιαρκ ε τ ά, αν αλ όγ ως , ωμι λ ού σε μέ σα στ ον ύπν οτ ο υ, ή μάλ λ ον παραμι λ ο ύσε .

14

Τομωρό νδε νε δέ χ θητ ηνραν ί δατ ουρε υ στ ο ύε ι ςτ οστ όμα, αλ λ άτ ην ε λ άκ τ ι σεμετ ηνγ λ ωσσί τ σαντ ου , ε ντ η ορμή τ ο υ βη χό ς , ό στ ι ςε ί χ ε ν αυ ξ ή σε ι λ ί αναλ γ ε ι ν ώς . — Σκ ασμός !... ε ί πεπάλι νοΚων στ αν τ ή ς , οπατ ήρτ ούβρέ φο υς , μέ σα στ ο νύπν οτ ου . — Και πλ αν τ ασμός !... προ σέ θηκ ε με τ 'ε ι ρων ε ί ας ηΦραγ κ ογ ι αν ν ού. Ηλ ε χών αε ξ αφν ί σθημέ σαστ ονύπν οτ ης , ακ ούσαί σωςτ ονβήχ ατ ου μι κ ρού ,κ αιάματ οναλ λ όκ οτ ονβραχ ύνδι άλ ογ ον , όστ ι ςδι ημε ί φθημέ σω τ ουξ υ λ οτ ο ί χ ουμε τ αξ ύτ ο υκ οι μωμέ ν ουκ αι τ ηςαγ ρυ πν ο ύσης . — Τ' ε ί ν αι , μάν ν α; ε ί πε ναν ασηκ ωθε ί σαηΔε λ χ αρώ. Δε νε ί ν αικ αλ άτ ο παι δ ί ; Ηγ ραί αε με ι δ ί ασεστ ρυ φν ώςε ι ςτ οτ ρο μώδε ςφωςτ ουμι κ ρο ύλ ύχ ν ου . — Σασ' ακ ούω, δ υχ ατ έ ρα!... Αυτ ότ ο«σασ' ακ ούω, δ υχ ατ έ ρα» ε λ έ χθημετ όν ονπολ ύαλ λ όκ οτ ον . Άλ λ ωςδε νήτ οηπρώτ ηφορά, κ αθ' η νην ε αράμήτ ηρήκ ου ετ οι ού τ οντ ι ε κμέ ρου ςτ ηςμη τ ρόςτ ης . Εν θυμε ί τ οότ ικ αιάλ λ ο τ εσυ ν έ βη, ηγ ραί α με τ αξ ύ γ υ ν αι κ ών και γ ραϊ δί ων τ ης γ ε ι τ ον ι άς , ν α ε κ φράση, με τ ά σε ί σματ οςε κ φραστ ι κ ού τ ηςκ ε φαλ ής , ε ι ςώραςκ αθ' αςε γ ί ν ε τ ολ όγ ος πε ρί τ ηςμε γ άλ η ςπλη θώραςτ ωνν ε αρώνκ ο ρασί ων , πε ρίτ ηςσπάν ε ως , πε ρίτ ου ξ ε ν ι τ ε υμού κ αιτ ωνυπέ ρμε τ ρων απαι τ ήσε ωντ ων γ αμβρών , πε ρί τ ωνβασάν ωνόσαυ πέ φε ρεμί αχ ρι στ ι αν ήδι άν ααποκ ατ αστ ήση«τ ' αδ ύν ατ α μέ ρη», τ ουτ έ στ ιτ α θήλ ε α, ν αε κ φράση , λέ γ ω, παραπλ ήσι α αι σθήματ α. Ότ ανμάλ ι στ α η μήτ ηρ τ ηςή κ ουεπε ρίαρρώστ ι αςμι κ ρών κ ο ρασί δωνε ί χ ε νακ ου σθή , σε ί ουσατ ηνκε φαλ ήν ,ν αλέ γ η : — Σα σ' ακ ού ωγ ε ι τ όν ι σσα!... «Δε νε ί ν αιχ άρος , δ ε νε ί ν αιβράχο ς ;» ε πε ι δή συν ήθι ζ ε πολ ύ συχ ν ά ν α ε κ φράζ ε τ αι με παροι μί ας λ ί αν ε κ φραστ ι κ άς . Καιάλ λ οτ ε πάλ ι ντ η ν ήκ ου σαν ν α δο γ ματ ί ζ η ότ ιο άν θ ρωποςδε νσυμφέ ρε ιν ακ άμν ηπολ λ άκ ορί τ σι α, κ αιό τ ιτ οκαλ ύ τ ε ρον

15

ε ί ν αιν αμηπαν δρε ύε τ αικ αν ε ί ς . Ηδ εσυ ν ήθωςε υχ ήτ ηςπροςτ αμι κ ρά κ ο ράσι αήτ ο«ν αμησώσου ν !... Ναμηνπάν επαραπάν ω!» Και άλ λ οτ επροέ βηε πί τ ο σούτ ονώστ εν αε ί πε : — Τιν α σας πω!... Έτ σιτ ου 'ρχ ε τ αιτ ' αν θρώπου , τ ην ώρα που γ ε ν ν ι ών τ αι ,ν ατ ακ αρυδ οπν ί γ η!... Ναιμε ντ οε ί πε ν , αλ λ άβε βαί ωςδε νθαή τ οι κ αν ήν ατ οκάμηπο τ έ ... Και ηι δί αδε ντ οε πί στ ε υε .

Γ' Ούτ ωε ί χ ονδι αρρε ύ σε ιπολ λ αίν ύκ τ ε ςαπότ ουτ ο κ ε τ ούτ ηςΔε λ χ αρώς τ ηςΤραχ ήλ αι ν ας . Αφούτ ομι κρό νε βαπτ ί σθη, κ αιων ομάσθηΧαδ ούλ α, μετ ' όν ομα τ ηςμάμμηςτ ου –τ ο οποί ονέ κ αμε νε κ ε ί ν ηνν α μορφάζ η σε ί ο υσατ ηνκ ε φαλ ή ν , κ αιν αψι θ υρί ζ η«μη ντ ύ χηκ αιχ αθήτ ' όν ομα!»– πάλ ι νηγ ραί αη γ ρύπν ε ι , ανκ αιτ ο μωρό νε φαί ν ε τ ον αε ί ν αιοπωσούν κ αλ ύ τ ε ρα. Άλ λ ωςηαγ ρυπν ί αήτ οε ντ ηφύσε ικ αιτ ηι δι οσυ γ κ ρασί ατ ης Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύς , ή τ ι ςε σκ έ πτ ε τ οχί λ ι α πράγματ α, κ αιε ί χε ντ ονύ πν ον δ ύσκ ο λ ον . Οιλ ο γ ι σμοίκ αιαιαν αμν ήσε ι ςτ ης , αμαυραίε ι κ όν ε ςτ ου παρε λ θ όν τ ος , ήρχ ον τ οαλ λ ε πάλ λ ηλ οιωςκύ ματ αμέ σαε ι ςτ ο νν ουντ ης , προτ ωνοφθαλ μώντ ηςψυχ ήςτ ης . Εί χεκ αρπο γ ον ήσε ι , λ οι πό ν , η Χαδ ούλ ατ ό σα τ έ κ ν α, κ αιε ί χεκ τ ί σε ι μι κ ρόνοσπί τ ι ονδι άν ακ ατ ο ι κή ση. Ότ ανηύ ξ αν ε νη ο ι κ ο γέ ν ε ι α, τ ό σον η ύξ αν ονκ αιτ α «φαρμάκι α». Ναι , από τ αςι δί αςοι κ ον ομί αςτ ηςε ί χ ε ν αποκ τ ή σε ι τ ηνμι κ ράνοι κ ί ανηΓ ι αν ν ο ύ, κ αι όχι απότ απε ρι σσε ύματ ατ ου συζ ύγ ουτ ης . Ο μάστ ρο-Γ ι άν ν ηςο Σκ ο ύφος , ή ο«Λογ αρι ασμός », δε ν ή ξ ε υ ρε , πράγ ματ ι , ν αλ ογ αρι άση κ αλ ά ούτ ε πόσα με ροκ άματ αε ί χε δ ουλ έ ψε ι , ού τ επόσα κ άν ου ντ έ σσαρα ή πέ ν τ εή ε ξμε ρο κ άματ ατ ης ε βδο μάδ οςπρο ςμί ανκ αι75 ή μί ανκ αι80 –δι ότ ιτ όσα έ παι ρν ε νως

16

τ ρί τ ηςτ άξ ε ωςμαραγ κ ός . Ότ ανε ν ί ο τ ε , ωςκ αλ αφάτ ης ,ε πλ η ρών ε τ οπρος 2.35 ή2.40, πάλ ι νδε νήξ ε υρεν ατ αλ ο γαρι άση. Μόν ον τ ο υ ήρε σκ εν ατ α πί ν η, σχ ε δόν όλ α, τ ην Κυρι ακ ήν . Πλ ην ε υ τ υχ ώςη σύ ζ υ γ οςτ ουε ί χ ελ άβητ α μέ τ ρα τ ης , κ ' έ παι ρν ε ναυτ ήτ α λ ε πτ ά στ αχ έ ρι ατ η ςτ ο Σάββατ ο ντ ο βράδυ. Ή τ αε ι σέ πρατ τ εκ ατ ' ε υ θε ί αν από τ ον πρωτ ομάστ ορη ν , όχιάν ε υέ ρι δ ος κ αιδυ σκ ολ ί ας – ε πε ι δήοπρωτ ομάστ ορηςδε νήθε λ εν ατ η ςτ αδ ώσηπροτ ι μώνν ατ α ε γ χ ε ι ρί ση ε ι ςτ ο ν μάστ ρο-Γ ι άν ν ην τ ονί δ ι ο ν , από τ ον ο ποί ονμάλ ι στ α ε κ ράτ ε ι ,κ αθώςκ αιαπ' όλ ου ςτ ο υςάλ λ ου ς , δέ κ αήδε κ απέ ν τ ελ ε πτ άως έ κ τ ακ τ α πο σοστ ά, λ έ γ ων«έ χ ω κο ρί τ σι α, βρεαδε ρφέ , έ χ ωκ ορί τ σι α!». Αλ λ ' η Φραγ κ ογ ι αν ν ού πο υν αγ ε λ ασθ ή! Αυτ ήτ ου έ δι δε τ ην μόν ην λ ο γ ι κή νκ αιτ ην μόν ην πρέ πουσαν απάν τ ησι ν : «Εσύ μον άχ αέ χ ε ι ς κ ο ρί τ σι αμάστ ορη; Ο άλ λ οςκ ό σμοςδ ε νέ χ ουν ;» Ή, ανδε νκ ατ ώρθων εν ατ αλ άβη ηι δ ί α απότ οναρχι ν αυ πηγ όν , η Γ ι αν ν ού τ α ήρπαζ ε , «Σα χ ωρατ ά, σαν αλ ήθ ε ι α», από τ αςχ ε ί ραςτ ου συζ ύγ ουτ η ς , αφούε φρό ν τ ι ζ επρώτ ονν ατ ον«κ αλ οκ αρδ ί ση» κ αιν ατ ον φέ ρηε ι ςτ ηνκ ατ άλ λ ηλ ονψυχ ολ ογ ι κ ήνθέ σι ν . Ή, τ έ λ ος , τ ονάφην εν α κ ο ι μη θή μι σοζ αλ ι σμέ ν ος , κ αιτ αέ κ λ ε πτ ε ν από τ α φορέ ματ ατ ου, τ ην ν ύκ τ ατ ου Σαββάτ ου. Μόν ον , τ ην Κυρι ακ ήν πρωί , τ ου έ δι δε δι ά «χαρτ ζ ι λ ί κ ι » 40 ήπε ν ήν τ αλ ε πτ ά. Λοι πόνε ί χ εκτ ί σε ι τ ονοι κ ί σκ οναπότ αςοι κ ον ομί αςτ ης , αλ λ άποί αήτ ο ηπρώτ ηβάσι ςτ ουμι κρο ύε κ ε ί ν ουκ ε φαλ αί ου; Τηνώραντ αύτ ην , κ ατ ά τ ην ν ύκ τ ατ ης αγ ρυπν ί ας , δι ά πρώτ ην φοράν τ οε ξ ωμολ ογ ε ί τ οκ αθ' ε αυτ ήν . Ποτ έδε ντ οε ί χ εε ι πή ούτ εε ι ςτ ονπν ε υ ματ ι κ όντ ης , ε ι ςτ ον ο ποί ονάλ λ ωςπολ ύμι κ ράπρ άγ ματ αέ λ ε γ ε ν · ακ ρι βώςε κ ε ί ν αμόν οντ α συν ή θη αμαρτ ήματ α, όσα ε κ ε ί ν ο ς ήξ ε υρε προτ ού ν ατ αε ί πη αυτ ή· δ ηλ αδή κ ακ ο λο γ ί αν , θυ μούς , γ υν αι κ ε ί αςκ ατ άραςκ αιτ ατ οι αύτ α. Ποτ έ δ ε ντ οε ί χε νομολ ο γή σε ιε ι ςτ ηνμητ έ ραντ ης ,ε φ' ό σονέ ζ ηε κ ε ί ν η– ήτ ι ς άλ λ ωςήτ οημόν ηπουτ ου πώπτ ε υεκ αι τ οήξ ε υ ρεχ ωρί ςν ατ η ςτ αε ί πη 17

αυ τ ή. Ναι ,ε ί ν αιαλ ηθέ ς , ό τ ιε με λ έ τ ακ αιε ί χ ε ναπόφασι νν ατ ηςτ αε ί πη κ ατ άτ ας τ ε λ ε υ τ αί ας στ ι γ μάς τ ης . Πλ ην δυστ υ χώς η γ ραί α, πρι ν αποθάν η, συν έ βην α βωβαθήκ αιν ακωφαθ ήκ αιν α με ί ν η αν αί σθη τ η «σανπράμα», ό πωςπε ρι έ γ ραφετ ηνκ ατ άστ ασι ντ αύτ ηνηκ όρητ ης ,κ ' έ τ σι δε νε δόθ ηε υκ αι ρί αν ατ ηςομολ ογ ή σητ οπτ αί σματ ης . Ακ όμηολ ι γ ώτ ε ρο ν , δε ντ οε ί πεποτ έε ι ςτ ονπατ έ ρατ ης , ού τ εε ι ςτ ον σύζ υγ οντ ης .Ι δούποί ονήτ οτ ομυστ ι κ ό ντ ού τ ο. Προ τ ου γ άμου τ ηςη Χαδούλ αε ί χε ναρχ ί σε ιν ακ λ έ πτ η απ' ολ ί γ α ο λ ί γ αε κτ ων χ ρημάτ ωντ ο υ πατ ρόςτ ης , απ' ολ ί γ ουςπαράδε ς , από μι σόν γρό σι . Τόσον ο λ ί γ α, ώστ ε σχε δόν δε ντ ο ησθάν θ ηο ύτ ετ ο υ πώπτ ε υσε νε κ ε ί ν ος . Μόν ονδ ύοφοράςε ί χ ε νε ν ν ο ήσε ιοί δι οςότ ιε ί χ ε κ άμε ιε σφαλ μέ ν ον τ ον λ ογ αρι ασμόν τ ου μι κ ρού θησαυ ρού τ ου . Τον θ ησαυ ρό ντ ο ύτ οναπέ θε τ ε νε ι ςμί ανκ ρύπτ ην , τ ηνοποί ανπροπο λ λ ού ε ί χ ε ναν ακ αλ ύψε ιηγ ραί α, με τ άχ ρόν ο νδεαν ε κ άλ υψεκ αιηκ όρη . Τότ ε προςκ αι ρόν , ηΧαδούλ α δι έ κ οψετ αςκ λ ο πάς , δι άν αμηδώσηλ αβήν με γ αλ υτ έ ραςυπο ν οί αςε ι ςτ ονπατ έ ρατ η ς . Αργ ότ ε ρα, πάλ ι νε ξ αν άρχι σε ν ακ λ έ πτ ηπε ρι σσότ ε ρα, αλ λ ά δε ν«έ πι αν εχ αρτ ωσι ά» ε μπρόςε ι ςτ ας κ λ ο πάςτ ηςμητ ρόςτ ης . Αύτ ηε ί χεκ λ έ ψε ιπολ λ ά, αλ λά μετ έ χν ηκ αιμέ θ οδον . Έκ λ ε πτ ετ α πε ρι σσότ ε ρααπότ αςάλ λ αςε πι χ ε ι ρή σε ι ς ,ε ι ςτ αςο ποί αςε ί χ εκ ατ άμέ γ α μέ ροςτ ηνδι αχ ε ί ρι σι ν ,κ αθώςαπόπώλ η σι νε λ αί ουκ αιοί ν ου , προ ϊ όν τ ων τ ωνκτ ημάτ ωντ ηςοι κ ογ ε ν ε ί ας , κ αιο λ ί γα, σχ ε δόνόσακ αιηκ όρητ ου ς , απότ αμε ροκ άματ ατ ουγ έ ρου. Με τ άχ ρόν ου ς , ότ ανάν οι ξ ανοι δου λ ε ι έ ς , κ ι ογ ε ρο-Στ άθη ςέ γ ι ν εμι κ ροαρχι ν αυ πηγ ός–ε σκ άρων εβάρκ ε ςκ αι κ αΐ κ ι α μο ν αχό ςτ ου, βοη θούμε ν οςαπότ ονυι όνκ αι απότ ονπαραγ υ ι όντ ου ,ε ι ς τ οπροαύλ ι οντ ηςοι κ ί ας – τ ότ εηγ ραί αημπό ρε σεν ακ λ έ ψηαρκ ε τ άκ αι απότ ακ έ ρδητ ηςν αυπη γ ι κ ήςτ έ χ ν ης . Τε λε υ τ αί ον , ολ ί γ ου ς μήν ας προ τ ου γ άμου τ ης , η Χαδού λ αε ί χ ε κ ατ ορθώσε ιν ' αν ακ αλ ύ ψη τ ην κ ρύπτ ην όπου ε ί χετ οκ ομπό δε μα η 18

μη τ έ ρα τ ης . Ει ςμί ανοπήντ ο υκ ατ ωγ ε ί ου , αν άμε σαε ι ςτ α πι θ άρι ατ α μι σογ ε μάτ ακ αιτ αβαρέ λ ι ατ ' αδε ι αν ά, ε υ ρί σκ ε τ ομί απλ ατ ε ί ακ αιμακ ρά λ ωρί ςμαύ ρηςμαν δ ήλ ας , όπο υηγ ραί αε ί χ εδ ε μέ ν α«σανσκ υλ ι ά» ε κ ατ όν ε βδο μήν τ ατ ό σα αργ υ ρά τ άλ λ ηρα, άλ λ ακ ο λ ων άτ α, άλ λ α ρη γ ί ν ε ς , κ αι άλ λ ατ ο υρκ ι κ ά, ό λ ακ λ ε μμέ ν ααπότ ακ έ ρδητ ουγ έ ρουκ αιτ απροϊ όν τ α τ ωνκ τ ημάτ ων . Ηκ όρημεφαι δράνέ κ πλ ηξ ι ν ,κ αι μεσυ γ κ ί ν ησι ντ ρομώδη, ε μέ τ ρη σετ ατ άλ λ ηρα, τ ασκ υ λ οδε μέ ν α, κ αιε ί τ ατ αέ βαλ επάλ ι νε ι ςτ ην ο πήντ ων ,χ ωρί ςν ατ ολ μήσην ατ απε ι ράξ η. Αλ λ άτ ηνπαραμο ν ήντ ουγ άμου, τ οβράδ υ, τ ηνώρανπο υε ν ύ χτ ων ε ν –ότ ανε ί δετ ηνε πι μο ν ήντ ωνγ ον έ ωντ ης ,ν αμηθέ λ ου νν ατ ηςδώσουν αρκ ε τ ήνπρο ί κ α, κ αιε ί δ ετ ηναπον ι άντ ηςμη τ ρόςτ ης – παραφυλ άξ ασα τ ηνώρανοπότ εη γ ραί αε ξ ήλ θ επρο ςστ ι γ μήναπό τ ηνοι κ ί αν δ ι ' ε ν θ έ λ η μα, κ ατ έ βημεπαλ μόνκ αρδί αςκ ρυφάστ οκ ατ ώγ ι ·έ ψαξ εκ αιαν ε ύ ρε τ οκ ομπόδε μα, τ οσκ υ λ οδε μέ ν ο, κ αιτ οέ λ υσε ν . Αυτ ήντ ηνφοράντ ης ε φάν ησανωσάνολ ί γ α. Και ρό νδε νε ί χ εν ατ αμε τ ρήση .Ί σωςηγ ραί αν α ε ί χ ε ν αφαι ρέ σε ιμε ρι κ άε κτ ων τ αλ λ ήρων , κ αιε ί χ εκ άμε ιχρήσι ν δι ' αγ ν ώστ ο υςσκ οπούς . Τηςήλ θε νη ι δέ αν α πάρητ οκ ομπόδ ε μαόλ ον , αυ τ ού σι ονμαζ ίμετ ηνλ ωρί δατ η ςπαλ αι άςμαν δ ήλ αςτ ηςμη τ ρόςτ ης , αλ λ ' ε φοβήθη · έ λ αβεμό ν ονο κ τ ώ ήε ν ν έ ατ άλ λ ηρα, κ ατ αρχ άς– τ όσα, ό σαε φαν τ άζ ε τ οότ ιηαπο υσί ατ ωνδε νθαε πέ φε ρεμε γ άλ ηνδι αφοράν ε ι ςτ ονόγ κ ονκ αιδε νθ αήτ οαμέ σωςε παι σθ ητ ή ,ε ί τ αέ κ αμεν ατ οδέ ση· ακ ο λο ύθωςπάλ ι ντ οήν οι ξ ε ,έ λ αβε νάλ λ απέ ν τ εήε ξ ,τ οόλ ονδε κ απέ ν τ ε . Κατ ό πι νπάλ ι ν , ε ν ώτ οέ δε ν ε , ε κν έ ου έ κ αμεκ ί ν ημα ν ατ ολ ύση, με σκ οπόνν απάρηάλ λ αδύοήτ ρί αακ όμη . Αί φν ηςτ ότ εήκ ου σετ οβήμα τ ηςμητ ρόςτ η ςέ ξ ω. Βι αστ ι κ άέ δε σετ οκ ομπό δε μα, κ αι τ οέ βαλ ε νε ι ςτ ην θ έ σι ντ ο υ. Ολ ί γ αςημέ ραςμε τ άτ ονγ άμον , ηγ ραί ααν ε κ άλυ ψετ ηνκλ ο πήν . Αλ λ ά δ ε νηθέ λ ησεν αε ί πητ ί ποτ εε ι ςτ η νκ όρηντ ης . Έμε ι ν ε νε υχ αρι στ ημέ ν η

19

δ ι ότ ιε κ ε ί ν ηδε ντ αε πήρε νό λ α. «Στ ραβωμάραε ί χ ε ν !» ε ί πεμε τ αξ ύτ ων ο δόν τ ωντ η ς . Τοποσόνε κ ε ί ν ο ,τ οοποί ονηΧαδούλ αε ί χ εκ λ έ ψε ικ ατ άκ αι ρούςαπό τ ους γ ον ε ί ςτ η ς , αν ε ρχ όμε ν ον πε ρί που ε ι ςτ ε τ ρακ όσι α γρό σι α, τ ο ν όμι σματ η ςε ποχ ήςε κε ί ν ης ,έ κ ρυπτ ε νε πίτ όσαέ τ ηε πι με λ ώς . Αλ λ άδι ά ν ακ τ ί ση τ η ν οι κ ί αν , τ ο ηύξ ησε μετ ην ι κ αν ότ ητ άτ η ς . Ήτ ο βε βαί ως ε ργ ατ ι κ ήκ αιε πι δε ξ ί α. Όσοντ ηςε πέ τ ρε ποναιμέ ρι μν αιτ ηςαν ατ ροφής τ όσων αλ λ ε παλ λ ήλ ων τ έ κν ων , ε ξ ε ν ο δούλ ε υε . Πλ ην , ε ι ςτ ουςμι κρο ύς τ όπο υς«δε νυ πάρχο υσι νε ι δι κ οί , αλ λ ά πολ υ τ ε χ ν ί τ αι » κ αιόπως έ ν ας μπακ άλη ςκ ωμοπό λ ε ως ε ί ν αισυ γ χρόν ως κ αιέ μπορο ς ψι λ ι κ ών , κ αι φαρμακ οπώλ ης , αλ λ άκ αιτ οκ ογ λ ύ φο ς , ού τ ω καιμί ακ αλ ήυ φάν τ ρι α, ο ποί αήτ οηΦραγ κ ογ ι αν ν ού , ουδέ νε κ ώλ υεν ακ άμν ησυ γ χρόν ωςκ αι τ ην μαμμήν ή τ ην ψε υδογ ι άτ ρι σσαν , κ αιάλ λ αε παγ γ έ λ ματ α ακ όμη ν α ε ξ ασκ ή, ήρκ ε ι ν αε ί ν αι ε πι τ η δε ί α. Και ηΦραγ κ ογ ι αν ν ούήτ οε πι τ ηδε ι οτ άτ η με τ αξ ύόλ ωντ ωνγ υν αι κ ών . Έδι δ εβό τ αν α, έ κ αμν εκ ηραλ οι φάς , ε ξ ε τ έ λ ε ιε ν τ ρι βάς ,ε θε ράπε υ ετ ην βασκ αν ί αν , παρε σκ ε ύαζ ε φάρμακ α δι ά τ ας πασχ ούσας , δι ά τ ας χ λ ωρωτ ι κ άςκ αι αν αι μι κ άςκ ό ρας , δι άτ αςε γ κ ύουςκ αι τ αςλ ε χ ούς ,κ αι τ ας ε κμη τ ρι κ ώναλ γ ηδ όν ωνπασχο ύσας . Μετ οκ αλ άθι ονυ πότ οναγ κ ών α τ ηςαρι στ ε ράςχ ε ι ρό ς , ακ ο λ ουθο ύμε ν ηαπότ αδύ οτ ε λ ε υ τ αί ατ έ κ ν ατ ης , τ ονΔημη τ ράκ ην , οκ τ ώε τ ών ,κ αιτ ηνΚρι ν ι ώ, ε ξ αέ τ ι δα, ε ξ ήρχ ε τ οε ι ςτ ο υς αγ ρο ύς , αν έ βαι ν ε νε ι ςτ αό ρη, δι έ τ ρε χεφάραγ γ ας ,κ οι λ άδαςκ αι ρε ύματ α, έ ψαχ ν εν αε ύρητ αβότ αν α, όσααυτ ήε γ ν ώρι ζ ε–τ ηναγ ρι οκ ρομμύδ α, τ ην δ ρακ ον τ ι ά, τ οτ ρί με ρο κ αιάλ λ' ακ όμη– τ αέ κ οπτ ε νή τ αε ξ ε ρρ ί ζ ων ε ν , ε γ έ μι ζ ετ οκ αλ άθι οντ ης ,κ 'ε πέ στ ρε φετ οβράδυε ι ςτ ηνοι κ ί αν . Με αυτ άτ α βό τ αν ακ ατ ε σκ ε ύ αζ ε δι άφορα μαν τ ζ ού ν ι α, τ α οπο ί α ε σύστ αι ν ε ν ως αλ άν θαστ αι ατ ρι κ άκ ατ άτ ων χ ρον ί ων πόν ων , τ ου στ ή θους , τ ηςκο ι λί ας , τ ωνε ν τ έ ρων , κ τ λ . Τηβοη θε ί αόλ ωναυ τ ώντ ων μέ σων , ο λ ί γ ακ ε ρδί ζ ουσα, αλ λ ' οι κ ον όμος , κ ατ ώρθωσε , μετ ονκ αι ρόν , 20

ν ακ τ ί ση τ ην μι κ ράν φωλ έ αν τ η ς . Αλ λ ' οιν ε οσσοίε ί χ αν αρχ ί σε ιν α ξ ε πε τ ούνήδ η, ν αφε ύγ ουνε ι ςτ αξ έ ν α! Κατ άτ ην ε ποχ ήν ε κ ε ί ν ην , ο πρώτ ος υι όςτ ης , ε ι κ οσαε τ ής ή δη, ο Στ αθαρός , ε ί χ εξ ε ν ι τ ε υ θήε ι ςτ ηνΑμε ρι κή ν , αφο ύδεέ στ ε ι λ ε νε νήδύο γ ράμματ α, ε σι ώπησε ,κ αιέ κ τ οτ εδε νε ί χ εδ ώσε ισημε ί ονζ ωή ς . Με τ άτ ρί α έ τ η, ο δε ύ τ ε ρος υ ι ό ςτ ης , οΓ ι αλ ής , ε ί χ ε με γ αλ ώσε ικιαυτ ός , κ ' ε μβαρκ αρί σθη . Καιοιδύ ο, ε ι ςτ αμι κ ράτ ωνχ ρόν ι α, ε ί χονδοκ ι μάσε ιτ η ντ έ χ ν ηντ ου πατ ρός τ ων , αλ λ ' ο ύτ εο ε ι ς ού τ ε ο άλ λ ος ε πρό κο ψαν πολ ύ, ουδέ η ρκ έ σθησανε ι ςαυτ ήν . ΟΓ ι αλ ή ς , ωςφι λ όστ οργ οςυι ό ςκαιαδε λ φός , έ γ ραψεπρο ςτ ηνμητ έ ρατ ουε κΜασσαλ ί ας , όπουε ί χ ε νυπάγ ε ιμ' έ ν α πατ ρι ώτ ι κ ο νκ αράβι , ότ ιαπε φάσι σεκιαυ τ όςν αυπάγ ηστ η νΑμε ρι κ ήν , ν αι δήτ ιγ ί ν ε τ αιομε γ άλ οςαδε ρφόςτ ουί σωςτ οναν ακ αλ ύψε ικ άπου. Αλ λ ά παρήλ θονκ αι ρο ίκ αιχ ρόν οιέ κ τ οτ εκ αιο ύτ εο ε ι ςο ύτ εοάλ λ ος η κ ούσθ ησανπλ έ ο ν . Τότ εέ λαβε ναφορμήνημητ έ ρατ ωνν αε ν θ υμηθήέ ν απαραμύ θιτ ου λ αο ύε κτ ωναστ ε ι οτ έ ρων ,ε νω γ ί ν ε τ αιλ ό γ οςπε ρίστ ρώματ οςαπόμέ λ ι , ε ι ςτ οοπο ί ονε κ όλ λ ησανδι αδο χι κ ώςκ αιοπρώτ οςαποστ αλ ε ί ςυι όςτ ης Γ ρι άς , δι άν α συλ λ έ ξ ηκ αιφέ ρηε κ ε ί θε ντ ο μέ λ ι , κ αιο δε ύ τ ε ροςυ ι ός , ό στ ι ςε ί χ εστ αλ ή δι άν αξ ε κ ο λλ ή ση τ ον πρώτ ον , καιο τ ρί τ ο ς , όστ ι ς ε στ άλ ηδι άν αφέ ρηοπί σω κ αι τ ο υςδύ ο, κ αιοΓ έ ρος , όστ ι ςε πήγ εν αι δή τ ίγ ί ν ον τ αιοιυι οίτ ο υ· τ έ λ ος , αυ τ ήηΓ ρι ά, η ο ποί αε ι ςτ ο ύστ ε ρον απε φάσι σεν αυ πάγ ην αι δή , μακ ρόθε νόμως–δι ότ ι , ωςγ ρι ά, ε ί χ ετ ό σην πον ηρί αν –τ ίέ γ ι ν ανοΓ έ ροςκ αιτ απαι δι άκ αιδε νε γ ύρι σανοπί σω από τ ο«θ έ λ ημα», ε ι ςτ οοποί οντ ουςε ί χ εστ ε ί λ ε ι , μό λ ι ςαυτ ήε γλ ύ τ ωσεκ αι δ ε νε κ όλ λ ησε . Τότ εστ ραφε ί σαπρο ςτ ου ςτ έ σσαρας , κ ο λ λ ημέ ν ουςτ ους ε ί πε ν : «Α! αυ τ όσαςμέ λ ε ι ; Εμέ ν αδε νμεμέ λ ε ι !» Εντ ω με τ αξ ύ , ε ν ώ οΣτ αθαρόςκ ιοΓι αλ ήςε ί χ ανξ ε ν ι τ ε υθήε ι ςτ ην Αμε ρι κ ήν ,κ αιε ί χ ανφάγ ε ιλ ωτ ό ν , ήε ί χ ανπί ε ιτ ηνΛήθην , ηΔε λχ αρώ, η 21

πρώτ ηκ ό ρη , πρωτ ότ ο κο ς με τ άτ ου ςξ ε ν ι τ ε υ μέ ν ο υς αδε λ φούς τ ης , ε με γ άλ ων ε ν , ολ ο ν έ νε με γ άλ ων ε . Κ' η Αμέ ρσα, σχε δόν τ έ σσαρα έ τ η μι κ ροτ έ ρα τ η ς αδε λ φής τ η ς , ε με γ άλ ων εκ ιαυτ ήε ν αμί λ λ ως με τ ην Δε λ χαρώ, κ ι«έ ρι χ ν εμπόι »· ε γ ί ν ε τ οαν δρώδης , με λ αψήκ αιζ ωηρά, κ ' οι γ ε ι τ όν ι σσε ςτ ηνων όμαζ ον«τ ο σε ρν ι κ ο θήλ υκ ο». Κ' ε κ ε ί ν ηη μι κ ρά, τ ο Κρι ν άκ ι , ήτ ι ςδε νε ί χεφε υ! τ ουκρί ν ο υτ οχ ρώμα, ανκ αιφυ σι κ άι σχ ν ή, ε δε ί κ ν υε νή δησυ μπτ ώματ ααν απτ ύ ξ ε ως . Πώς με γαλ ών ο υν , Θε έ μου ! ε σκ έ πτ ε τ ο η Φραγ κ ογ ι αν ν ού. Ποί ος κ ή πος , ποί ονλι βάδι , ποί α άν οι ξ ι ς παράγ ε ιαυτ ότ ο φυτ όν ! Καιπώς βλ αστ άν ε ικ αιθάλ λ ε ικ αιφυλ λ ομαν ε ίκ αιφου ν τ ών ε ι ! Καιόλ ο ιαυτ οίοι βλ αστ οί , όλ ατ αν ε όφυτ α, θαγ ί ν ο υνμί ανημέ ρανπρασι αί ,λ όχ μαι ,κ ή ποι ; Καιούτ ω θαε ξ ακ ολ ου θή; Καιπάσαοι κ ογ έ ν ε ι αε ι ςτ ηνγ ε ι τ ον ι άν ,κ αιε ι ς τ ηνσυ ν οι κ ί ανκαι ε ι ςτ ηνπόλ ι νε ί χ αναπόδύοέ ωςτ ρί ακ οράσι α. Με ρι κ αί ε ί χ ον τ έ σσαρα, άλ λ αιπέ ν τ ε . Μί α μητ έ ρα ε ί χ ε νε ξθ υγ ατ έ ρας χ ωρί ς κ αν έ ν αν υι όν , άλ λ η μί αε ί χ ε νε πτ άκ ' έ ν αν υ ι ό ν , οο ποί ος ε φαί ν ε τ ο προωρι σμέ ν οςν αφαν ήάχρη στ ο ς . Λοι πόνόλ οι αυτ ο ίοι γ ον ε ί ς ,ό λ ατ ααν δρόγ υ ν α, όλ αι αιχ ήραι , αν άγ κ η πάσακ αι χ ρέ οςαπαραί τ ητ ον ,ν αυ παν δρε ύσουνό λ αςαυτ άςτ αςκ ό ρας– κ αιτ αςπέ ν τ ε ,κ αιτ αςε ξ ,κ αιτ αςε πτ ά! Καιν αδώσο υνε ι ςόλ αςπροί κ α. Πάσαπτ ωχ ήοι κ ογ έ ν ε ι α, πάσαμή τ ηρχ ήρα, μεδύ οστ ρέ μματ ααγ ρού ς , μ' έ ν α πε ν ι χρό νο ι κ ί σκ ον , τ αλ αι πωρου μέ ν η, ξ ε ν οδ ουλ ε ύουσα – ε ί τ ε κ ο λ λ ήγ ι σα άλ λ ων ε υ πορωτ έ ρων οι κ ογ ε ν ε ι ών ε ι ςτ ακ τ ήματ α, ε ι ςτ ας συκ άςκ αι τ αςμο ρέ ας–συλ λ έ γ ου σαφύλ λ α, παράγ ου σαολ ί γ ηνμέ τ αξ αν – ήτ ρέ φου σαδ ύοήτ ρε ι ςαί γ αςήαμν άδας–γι ν ομέ ν ηκ ακ ήμεόλ ουςτ ο υς γ ε ί τ ον ας , πλ ηρών ουσα πρόστ ι μα δι ά μι κ ράςζ η μί ας – φορο λ ογ ουμέ ν η ασπλ άγ χ ν ως ,τ ρώγ ου σακ ρί θι ν ονάρτ ονποτ ι σμέ ν ονμει δρώτ ααλ μυρόν – ώφε ι λε νε ξάπαν τ ος«ν ' αποκ ατ αστ ήση» όλ ατ αθήλ ε ατ αύ τ α, κ αιν α δ ώσηπέ ν τ ε ,ε ξ , ήε πτ άπροί κ ας ! ΩΘε έμου!

22

Καιοπο ί αςπρο ί κ ας , κ ατ άτ αν η σι ωτ ι κ άέ θι μα. «Σπί τ ιστ αΚο τ ρών ι α, αμπέ λ ιστ η ν Αμμουδι ά, έ λ ι ων α στ ο Λε χ ού ν ι , χ ωράφιστ ο Στ ροφλ ι ά». Αλ λ άκ ατ άτ ο υςτ ε λ ε υτ αί ουςχ ρόν ο υς , πε ρίτ α μέ σα τ ο υ αι ών ος , ε ί χε κ ο λ λ ήσε ικ αι άλ λ η ψώρα. Το «μέ τ ρημα», ε κ ε ί ν ο τ ο οποί ον ε ι ς Κων στ αν τ ι ν ο ύπολ ι νων ομάζ ε τ ο«τ ράχ ωμα», συν ήθε ι αντ η νο ποί αν , αν δ ε ναπατ ώμαι , ε ί χ ε ναφορί σε ιηΜε γ άληΕκ κ λ ησί α. Ώφε ι λ ε νέ καστ οςν α δ ώσηκ αιμε τ ρη τ ήνπροί κ α. Δι σχ ι λ ί ας , χι λ ί ας , πε ν τ ακ οσί ας , αδι άφορον . Άλ λ ως , αςε ί χ ετ αςκ όραςτ ουν ατ αςκ αμαρών η. Αςτ αςέ βαζ εστ οράφι . Αςτ αέ κ λ ε ι εστ οδο υλ άπι . Αςτ αςέ στ ε λ ν εστ οΜου σε ί ον .

Δ' Έωςε δώ ε ί χ ονφθάσε ιαιαν αμν ήσε ι ςκ αιο ιλ ο γι σμοίτ ηςαγ ρυ πν ού σης γ ραί ας . Ελ άλ ησετ οδε ύτ ε ρο νοπε τ ε ι ν ός . Θαε ί χ ανπε ράσε ι δύομε τ άτ α με σάν υχ τ α. Ι αν ουάρι οςομη ν . Χρόν οςην ύκ τ α. Βορράςε φύ σα. Ηφωτ ι ά ε ι ςτ ηνε στ ί ανέ σβην ε . Η Φραγ κ ογ ι αν ν ούησθάν θηρί γο ςε ι ςτ ηνράχι ν , κ αι παγ ωμέ ν ουςτ ουςπόδ αςτ ης . Ήθε λ εν ασηκ ωθήν αφέ ρηολ ί γ αξ ύλ α έ ξ ω απότ ονπρό δομον , δι άν ατ αρί ψηε ι ςτ ηνε στ ί αν , ν αξ αν άψη τ ο πυρ. Αλλ ' η ργο πόρε ι · κ αιησθ άν ε τ ο μι κρ άνν άρκ ην , ί σωςτ ο πρώτ ον σύμπτ ωματ ουε ι σβάλ λ ον τ οςύ πν ου. Τηνστ ι γ μήνε κ ε ί ν η ν , τ όσονπαράωρα, ε ν ώε ί χ εκ λ ε ι στ άτ αόμματ α, ε κ ρού σθη παραδόξ ως η θ ύρα. Η γ ραί αε ξ αφν ί σθη. Δε ν ήθ ε λ εν α φων άξ η«ποι όςε ί ν αι », δι άν αμηνε ξ υπν ή σητ ηνλ ε χώ, αλ λ ' απε τ ί ν αξ ε τ ηνν άρκ ηντ ης , δι ακ οπε ί σανήδηαπο τ όμωςδι άτ ουκ ρότ ουτ η ςθύρας τ ονοποί ονε ί χε ν ακ ού σε ι , ε σηκ ώθ η σι γ ά, ε ξ ή λ θετ ο υθ αλ άμο υ. Πρι ν φθ άσηε ι ςτ ηνέ ξ ωθύραν ,ή κ ουσεδ ι ακ ρι τ ι κ ήν , ψί θυ ρο νφων ήν : — Μάν ν α! Αν ε γ ν ώρι σετ η νφων ήντ ηςΑμέ ρσας . Ήτ οηδ ε υ τ ε ρότ οκ οςκό ρηςτ ης . — Τί έ παθε ς , αρή ;... Τί σουήρθε ,τ έ τ οι αώρα; 23

Και ήν οι ξ ετ ηνθύραν . — Μάν ν α, ε παν έ λ αβεμε τ ' ασθμαι ν ο ύσηςφων ή ςηΑμέ ρσα. Τίκάν ε ιτ ο κ ο ρί τ σι ;... μηνπέ θαν ε ; — Όχι ...κ οι μάτ αι ·τ ώραησύχ ασε ,ε ί πε νηγ ραί α. Πώςσουήρθε ; — Εί δαστ ονύ πν ομουπωςπέ θαν ε ,ε ί πεμεπάλ λ ουσανακ ό μηφων ήνη υ ψηλ ήγ ε ρον τ οκ όρη . — Αμμ' σανε ί χ επε θάν ε ι ,τ άχατ ί ; ε ί πεκ υ ν ι κώςηγ ραί α...Κ' ε σηκ ώθης ... κ ' ήρθε ςν αι δή ς ; Ηο ι κ ί ατ ηςΓ ι αν ν ούς , όπουαύτ η συ ν ήθωςε κατ οί κ ε ιμε τ άτ ωνδύο αγ άμων θυ γ ατ έ ρων τ ης –καθ ότ ι προσωρι ν ώς τ ώρα δι ε ν υκ τ έ ρε υε πλ ησί ον τ η ςλ ε χ ούς – έ κ ε ι τ ο ολ ί γ ας δε κ άδας βημάτ ων βορε ι ν ότ ε ρα, παρέ κ ε ι . Αυτ ήηοι κ ί ατ ηςΔε λ χ αρώςε ί χεδοθ ήπροι κ ώαε ι ςτ αύ τ ην ,ή τ ο δ εαυτ ήηπαλ αι άοι κ ί α, ηκ τ ι σθε ί σααπότ αςοι κ ον ομί αςτ ηςΧαδο ύλ ας , κ αιαπό τ ον πρώτ ον πυρή ν ατ ον οποί ον ε ί χε σχη ματ ί σε ιαπό τ ο κ ο μπόδε ματ ωναε ι μν ήστ ωνγ ον έ ωντ ης . Ύστ ε ρον , ολ ί γ αέ τ ημε τ άτ ον γ άμοντ ηςΔε λ χ αρώς , ε ί χεκ ατ ορθώσε ιη μήτ ηρ τ ηςν ' απο κ τ ήση κ αι δ ε υ τ έ ραν φωλ έ αν , μι κ ροτ έ ραν κ αιαθλ ι ε στ έ ραν τ ης πρώτ ης , ε ι ςτ ην αυ τ ήνσυν οι κ ί αν . Δύ οήτ ρε ι ς οι κ ί αιε χ ώρι ζ ο ντ η ν δε υτ έ ραναπό τ ης πρώτ ης . Απόε κ ε ί ν η νλ οι πό ντ ηνν ε όκ τ ι στ ονο ι κ ί ανε ί χ ε νέ λ θε ιτ όσο νπαράωρα ηΑμέ ρσα, ήτ ι ςδ ε νε φοβε ί τ οτ αστ οι χ ε ι άτ ηνν ύ κ τ α, ήτ οδετ ο λ μηράκ αι αποφασι στ ι κ ήκ όρη . — Κ' ε σηκ ώθης ;... κ ' ήρθε ςν αι δή ς ; — Ξαφν ί στ ηκ α με ςτ ον ύ πν ο μου , μαν ν ού λ α. Εί δα πως πέ θαν ετ ο κ ο ρί τ σι ,κ αι πωςε σύε ί χ ε ςέ ν αμαύροσημάδι στ οχ έ ρι σου . — Μαύροσημάδι ;... — Ήθε λ ε ς , τ άχ α, ν α σαβαν ώσης τ οκ ορί τ σι . Καιτ ην ώρα που τ ο σαβάν ων ε ς , μαύρι σετ οχ έ ρισου... κ αιπωςέ βαλ ε ς , τ άχ α, τ οχ έ ρισου στ ηφωτ ι ά, γ ι αν αξ ε μαυ ρί ση. 24

— Μπα! αλ αφροΐ σκ ι ωτ η! ε ί πε ν η γ ραί α Χαδού λ α...

Κ' έ κ αμε ς

κ ο υτ ο υράδα, κ ' ήρθε ς ,τ έ τ οι ανώρα... — Δε νμπο ρο ύσαν αη συχ άσω, μάν ν α. — Και δε νσ' έ ν οι ωσετ οΚρι ν ι ώ, πουέ φυ γ ε ς ; — Όχι ·κ ο ι μ άτ αι . — Κιανξ υπν ή ση, κ 'ι δήν αλε ί πηςαπόκ ο ν τ άτ ης , πώςθατ ηςφαν ή;... Δεθαβάλ ητ ι ςφων έ ς ;... Θατ ρε λ αθή, τ οκ ο ρί τ σι ! Αιδύ ο αδε λ φαίε κ οι μών τ οτ ω όν τ ιμόν αιε ι ςτ ηνμι κ ράν οι κ ί αν . Η Αμέ ρσαήτ οάφοβο ς ,κ 'ε ν έ πν ε επε πο ί θησι ν , ωςν αήτ οαν ήρ. Ο πατ ήρ τ ωνε ί χ ε ναποθ άν ε ιπροπολ λ ού , οιδεε πι ζ ών τ ε ςυι οίδι αρ κώςέ λ ε ι πον ε ι ςτ αξ έ ν α. — Πάω πί σω, μάν ν α, ε ί πε νη Αμέ ρσα... Αλ ήθε ι α, δε νε συλ λ ογ ί στ ηκ α πωςμπορε ίν αξ υπν ήσητ οΚρι ν ι ώ, αυ τ ήντ ηνώρα, ν ατ ρομάξ η, πουθα λ ε ί πω. — Μπορο ύσε ςν α με ί ν ηςκ ' ε δώ, ε ί πε νη μητ έ ρα· μόν ο , μη ξ υπν ή ση άξ αφν ατ οΚρι ν ι ώ, κ αι πάρηφόβο. ΗΑμέ ρσαε κ ον τ οστ άθ ηπροςστ ι γ μή ν . — Μάν ν α, ε ί πε ,θ έ λ ε ι ςν ακ αθί σω ε γ ώ 'δ ω, ν απαςε σύστ οσπί τ ι ;... γ ι α ν αξ ε κ ουρ αστ ής ,ν αησυχ άσης . — Όχι , ε ί πε ν , αφούε σκ έ φθ ηπροςστ ι γ μή νηγ ραί α. Τώρα, κ ' ην ύχ τ α αυ τ ήπέ ρασε . Αύρι οβράδ υ, πη γ αί ν ωε γ ώ στ οσπί τ ι ,κ αι κ άθ ε σαισυε δώ. Μόν ο, τ ώραπή γ αι ν ε . Καλ όξ ημέ ρωμα! Όλ οςοδ ι άλ ο γ οςε γ ί ν ε τ οε ι ςμι κ ρόν , στ ε ν όνπρόδομον ,κ ατ έ μπροσθε ν τ ουθ αλ αμί σκ ου, ό πουη κ ούον τ οηχ ηροίκ αιπο λ ύχ ορδοιοιρογ χ αλ ι σμοί τ ουΚων στ αν τ ή . Η Αμέ ρσα, ήτ ι ςε ί χ ε νέ λ θε ιξ υπόλ ητ η, μ' ε λ αφρότ ατ ον άψο φο νβήμα, ε ξ ήλ θε ,κ αι ημήτ ηρτ ηςε κ λ ε ί δ ωσε νέ σωθε ντ ηνθύ ραν . ΗΑμέ ρσαέ φυγ ετ ρέ χ ουσα. Αυτ ήν αφοβηθήτ αστ οι χ ε ι ά, ήτ ι ςδε νε ί χ ε φο βηθήτ οναδε ρφό ντ ηςτ ονΜήτ ρον ,τ ονκ ο ι ν ώςκ αλ ού με ν ονΜώρο νή Μούρο νήΜούτ ρον– τ ο νσκ ι άνε κ ε ί ν ον ,τ οντ ρί τ ονυι όντ ηςμητ ρό ςτ ης , 25

τ ονοποί ο νητ ε κ ού σαων όμαζ εσυ ν ήθως«τ οσκ υλ ίτ ' Αγ αρη ν ό!» – τ ον κ ατ άτ ρί αέ τ ημε γ αλ ύτ ε ροναδε λ φόντ ης , όστ ι ςτ η νε ί χ εμαχ αι ρώσε ιήδη άπαξ–αλ λ ' αυ τ ήτ ονε ί χεσώσε ι , μηθέ λ ουσαν ατ ονπαραδώσηε ι ςτ ην ε ξ ου σί αν – κ αιθ ατ η νε μαχαί ρων εβε βαί ως κ αιδε υ τ έ ραν φοράν , ε άν έ με ν ε νέ κ τ οτ εε λ ε ύ θε ρος . Ευ τ υχ ώς ,ε ί χε ναλ λ ούε ξ ασκ ήσε ιτ αςφον ι κ άς ο ρμάςτ ου, ε ντ ω με τ αξ ύ , κ αιε ί χ εκ λ ε ι σθήε γ κ αί ρωςε ι ςτ αςβε ν ε τ ι κ άς ε ι ρκ τ άςτ ουπαλ αι ούφρουρί ου ,ε ι ςτ η νΧαλ κ ί δα. Ι δ ού πώς συ ν έ βη τ ο πράγ μα. Ο Μωρός ή Μούρο ς ήτ ο φύσε ι ο ρμητ ι κ όςκ αι παράφορος , ανκ αι ε ί χεπολ ύδ ε ξ ι όν , θη λυ κ όνν ουν ,ό πως έ λ ε γ ε νημάν ν ατ ου– ν ουνοοποί οςε γ έ ν ν α. Παι δι όθ ε νήτ οι κ αν όςμόν ος τ ου, ν α πλ άτ τ η, αυτ οδί δακ τ ος , πολ λ ά ωραί α μι κ ρά πράγ ματ α· κ αραβάκ ι α, προσωπί δας , αγ αλ μάτ ι α, κ ού κ λ ε ςκ αιάλ λ α ακ όμη. Ήτ ο σκ ι άςτ ηςγ ε ι τ ον ι άς , οσημαι οφόροςόλ ωντ ωνμαγ κ ών ,κ αι ε ί χ ε νε ι ςτ ους ο ρι σμούςτ ουόλ ου ςτ ου ςαγ υ ι ό παι δας , όλ ατ αξ υ πόλ υτ ατ ουδρόμο υ. Εί χ εσυν ηθί σε ιε ν ωρί ςτ ηνμέ θηνκ αιτ ηνασωτ ί αν ,ε ξ ε τ έ λ ε ιθ ορυβώδε ι ς παι δ ι άς , δι αδηλ ώσε ι ς , παι δ ι κ άς οχ λ αγ ωγ ί ας , μαζ ίμε τ ου ς μι κ ρο ύς φί λ ου ςτ ου· ε προκ άλ ε ικ αυγ άδε ςε ι ςτ ον δρό μον , ε πε τ ρ οβόλ ε ιόσο υς συν ήν τ αγ έ ρον τ αςκαι γ ραί ας , όσου ςπτ ωχ ούςκ αι αδυ ν άτ ου ς . Δε νάφη ν ε σχ ε δό νκ αν έ ν αάν θ ρωποναπε ί ρακ τ ο ν . Εί χεκ λ έ ψε ιμετ ομάτ ι , απόέ ν ανδ ι αβατ ι κό νμαχ αι ροπο ι ό ν ,τ ηντ έ χν ην τ ου. Επροσπάθε ιατ ε λώςν ακ ατ ασκ ε υ άζ ημαχ αί ρι α. Εί χ εμέ γ αντ ροχ όν ε ι ςτ ηναυ λ ήν , τ ηνσκ ε παστ ήναπότ ομέ γ αχ αγι άτ ι , κ αιτ οκ ατ ώγ ιτ ης ο ι κί αςσχε δό ντ οε ί χεμε τ αβάλ ε ιε ι ςε ργ οστ άσι ον– κ ' ε τ ρόχ ι ζ ε νόλ ατ α μαχ αί ρι ακ αιτ ο υςξ υ ραφάδε ςτ ωναγ υι οπαί δων ,κ αιότ ανδε νε ί χε νάλ λ α ν ατ ροχ ί ση, ε τ ρόχ ι ζ ετ οι δι κ όντ ου. Εφι λ οτ ι με ί τ ον ατ οκ άμηδ ί κ ο πον , αν κ αιε ξ αρχής δε ν ήτ ο ν ού τ ω σχ ε δι ασμέ ν ον . Προ σέ τ ιε δο κ ί μαζ εν α κ ατ ασκ ε υάζ ηκ ου μπού ρε ς , πι στ όλ ι α, μι κ ράκ αν ον άκ ι α, κ αιάλ λ αφον ι κ ά ό ργ αν α. Όλ ατ αλ ε πτ ά, όσαε κ έ ρδι ζ ε ναπότ ι ςκ ούκ λ ε ς ,τ ' αγ αλ μάτ ι ακ αι τ αςπροσωπί δας ,κ αι δε ντ αέ πι ν ε ,τ αηγ όραζ επυρί τ ι δα. Και οί δι οςε ί χε 26

δ οκ ι μάσε ιν ακ ατ ασκ ε υ άζ ηε ντ οι ούτ ονπροϊ όν . Ταςημέ ραςτ ουΠάσχα, κ αι δύ οε βδομάδαςακ ό μηοψι μώτ ε ρα, ή τ οφόβο ςκ αι τ ρόμο ςν ατ ολ μήση τ ι ςν α πε ράση από τ η νγ ε ι τ ον ι άν , ε ι ςτ ην ο ποί αν ε βασί λ ε υεδι άτ ου τ ρόμουοΜο ύτ ρο ς . Οι πι στ ο λι σμοί έ πι πτ οναδι άλ ε ι πτ ο ι . Μί αν Κυ ρι ακ ή ν , ο Μού ρο ς με θυ σμέ ν ος ε ί χ εκ άμε ιπαραπολ λ άς ατ αξ ί αςε ι ςτ ο νδρόμον . Δύο χ ωροφύλ ακ ε ςακο ύσαν τ ε ςτ α παράπον α πολ λ ών αν θρώπων , τ ον ε κ υν ήγ ησαν δι άν ατ ον πι άσουν , κ αιτ ον πάρουν«μέ σα» ή«στ ηνκ αζ άρμα». Αλ λ ' οΜώρο ς ,λ ί ανε υκ ί ν η τ ος ,τ ο υς έ φυγ ε ν , ε γ ύ ρι σεκ αιτ ου ςε μυκ τ ήρι σεμακ ρόθε ν , κ αιπάλ ι ντ ραπε ί ςε ι ς φυ γ ήν ,ε κ ρύ βηε ι ςμέ ροςαπρόσι τ ον– ε ι ςτ ομέ σαμέ ροςτ ο υυ πόστ ε γ ου τ αρσαν άε ν όςν αυ πηγ ού , ε ξ αδέ λ φουτ ου . Εί τ α, ε πε ι δή οιδ ύο άν δρε ς παρήτ η σαντ η νκ ατ αδί ωξ ι ν , αν έ λ αβεθ άρροςκ 'ε ξ ήλ θε νε ι ςτ ονδρό μον . Την ημέ ραν ε κε ί ν ην , ο Μώρος , ε πε ι δή δε νε ί χ εξ ε με θύσε ιακ όμα, κ ατ ήν τ ησε ν ακ υ ν ηγ ήση ε ι ςτ ον δρόμον κ αιτ ην ι δί αν μητ έ ρα τ ου, απε ι λ ώνν ατ ηνσφάξ η. Παρε πον ε ί τ οότ ιηγ ραί ατ ούε ί χ εκ λ έ ψε ιλ ε πτ ά απότ ηντ σέ πην . Τηνέ φθασε νε ι ςτ ηναυλ ήντ ηςοι κ ί ας , όπουέ τ ρε χε ν αύ τ ηδι άν ακρυ φθή, τ η νάρπαξ ε ναπότ αμαλ λ ι ά, κ αι τ η νέ συρε νε πίτ ου ε δάφου ςτ ηςοδ ού, ε ι ςδ ι άστ ημαπε ν ήν τ αβημάτ ων . Αυτ ήε ί χε βάλ ε ιτ ας φων άς , κ ' ε ξ ήλ θον οιγ ε ί τ ον ε ς . Ήτ ον ώρα ε σπε ρι ν ού, μι κ ρόν προ τ ης δύ σε ως τ ου ηλ ί ου . Ει ςτ ας φων άς τ ων γ ε ι τ όν ων , έ φθ ασανοιδύοχ ωροφύλ ακ ε ς , οί τ ι ν ε ςαπόπρι νκ ατ ε ζ ήτ ουν τ ον Μού ρον , καιμόν ον κ ατ άτ ο φαι ν όμε ν ον ε ί χ ον παραι τ ήσε ιτ ο κ υ ν ήγ ημα– ε ξε ν αν τ ί αςμάλ ι στ αήσανλ ί ανε ξ ωργ ι σμέ ν οιε ν αν τ ί οντ ου τ αραξ ί ο υ. Ο Μούρος , άματ ου ςε ί δε ν , άφησε ντ ηνμητ έ ρατ ουκ 'ε τ ράπη ε ι ςφυγ ή ν . Έτ ρε ξ εν ακ ρυφθήε ι ςτ ηνοι κ ί αν , ε ξαν άγ κ ης ,ε πε ι δήε υρέ θη «στ α στ ε ν ά», κ αιδε νέ βλ ε πε νάλλ οάσυλ ο νπλ έ ονμακ ρυ σμέ ν οναλ λ ' ασφαλέ στ ε ρον . Ηγ ραί α, άμα ε ση κ ώθη, κ ατ αμωλ ωπι σμέ ν η , πλ ή ρηςκ ον ι ορτ ού, ε ί δε τ ουςχωροφύλ ακ ας ,κ ι άρχ ι σεν ατ ουςι κ ε τ ε ύ η. 27

— Αφήστ ετ ον , παι δ ι ά! Παλ αβός ε ί ν αι , δε νε ί ν αιτ ί ποτ ε . Μην τ όν ε σκ οτ ών ε τ ε , παι δι ά, μετ οκ αμτ σί ! Τούτ οε ί πεδι ό τ ιε ί δετ ονέ ν ανχωροφύ λ ακαε ξ ηγ ρι ωμέ ν ον ,κ ρατ ού ν τ α ε ι ςτ η νχ ε ί ρανφοβε ρόνμαστ ί γ ι ον . Οιδ ύοάν δρε ςδ ε νέ δωκ ανπροσοχ ήν ε ι ςτ αςι κ ε σί αςτ ης , αλ λ 'ε ξ ηκ ολ ού θησανν ατ ρέ χ ου νπροςκ ατ αδ ί ωξ ι ντ ου Μώρου. Παρε βί ασαντ ο άσυλ ον , τ οκ ατ ώγ ιτ ης ο ι κί ας , όπο υε ί χετ ο ε ργ οστ άσι ό ντ ο υ οΜώρος . Εκ ε ίε ί χ ετ ρέ ξ ε ιδι άν ακ ρυφθή , κ αιμόλ ι ς ε πρό φθασεν α μαν δαλ ώσητ ηνθύ ραν . Αλ λ ' η σαν ί ςήτ ου πόσαθ ρος , κ ακ ώςπροσαρμοζ ομέ ν η, κ αι οΜώροςδε νε ί χ ε ναγ απήσε ιτ αςε ι ρην ι κ άς τ έ χν αςδι άν αφρον τ ί σην ατ ηνδι όρθωση. Εκ ε ί ν οιέ σπασαντ ονμι κ ρόν σύρτ ηνκ αι ε ι σήλ θο ν . Ο Μο ύροςτ αχ ύςωςαί λ ου ροςαν ε ρρι χ ήθηε ι ςτ η νκ λ αβαν ήν , ε ι ςτ ο πάτ ωμα. Ηκ λ αβαν ήήτ οσι μάε ι ςτ ονβόρε ι οντ ο ί χ ον , οδ εβό ρε ι οςτ οί χ ος ή τ οε νμέ ρε ιθε με λ ι ωμέ ν οςε ι ςτ ονβράχ ον , οβράχο ςε ξ ε ί χ ε ,κ αιπαρε ί χ ε πάτ ημαε ι ςτ ο υςπόδ αςτ ουΜώρουτ ουςγ οργ ο ύς ,κ αιαλ λ άςε σοχ άςε πί τ ουτ ο ί χ ουε ί χεσκ άψε ιοί δ ι ο ςκ ατ άκ αι ρούς , δι άμό ν ωντ ωνπο δώντ ου. Επε ι δή φαί ν ε τ αι ότ ι συν ήθ ι ζ ε πολ ύ συχ ν ά τ ο ε ί δος τ ούτ ο τ ης γ υ μν αστ ι κ ή ς . Η σαν ί ςτ η ςκ ατ αρρακ τ ήςήτ οκ λ ε ι στ ή. Ο Μωρόςτ ηνήν οι ξ εμεέ ν α κ τ ύπο ντ ηςκ ε φαλ ή ςτ ουκ αιμεμί ανπροσπάθε ι αντ ουαρι στ ε ρούτ ου βραχ ί ον ος . Εί τ α ως ο κ ολ υ μβη τ ής , ο αν αδυ όμε ν ος ε κτ ου κ ύματ ος , ε πήδησε νε πάν ωε ι ςτ οπάτ ωμα, έ κ λ ε ι σεμε τ άκ ρότ ουτ η νκ λ αβαν ήν ,κ ' ε φάν ηό τ ι έ θε σε νε νβάρος ,ί σωςμι κ ράντ ι ν άκ ασσέ λ αν ,ε πί τ η ςσαν ί δας . Οι δύ οχωροφύλ ακ ε ς ,ε νοργ ήκ αι μεπολ λ άςβλ ασφημί ας ,ή ρχι σανν α ψάχ ν ου νε ι ςτ οι σόγ ε ι ον . Κατ έ σχονόσαμαχ αί ρι ακ αι κο υμπο ύρι αε ύρον ε κ ε ί , όπωςκαι τ οντ ροχ όν ,κ αι δύοαλ λ άςμι κ ράςακ όν αςκ αι ητ οι μάζ ο ν τ ο ν αε ξ έ λ θουνί σωςδι άν αφύγ ουν ,ί σωςκ αι δι άν ' αν έ λ θου νε πάν ωε ι ςτ ην ο ι κί αν .

28

Ο Μού τ ροςή Μο ύρτ ο ς , ε πάν ω στ ο πάτ ωμα, ήτ ονπλ ήρηςο ργή ς , με θύ ωνακ όμη, κ αιαφρι σμέ ν ος . Εφύσα απόμαν ί ανκ αιλ ύσσαν . Εκε ί ε πάν ωε υρέ θημόν ηηαδε λ φήτ ουηΑμέ ρσα, παι δί σκ ηδε κ αε πτ άε τ ών τ ότ ε , ήτ ι ςε τ ρό μαξ ε νάματ ονε ί δεν ' αν αρρι χ άτ αιε ι ςτ η νκ λ αβαν ήνμε τ οι ού τ ον αλ λ όκ οτ ον τ ρόπο ν . Εί χ ε ν ακ ού σε ικ άτ ωτ αβ ήματ ακ αιτ ας βλ ασφημί ας τ ων δύο χωροφυ λ άκ ων . Έκ υψε νε ι ς μι κ ράν σχ ι σμάδα, με τ αξ ύ δύ ο σαν ί δων τ ο υ κακ ώς ηρ μοσμέ ν ου πατ ώματ ος , ήε ι ςέ ν α ρό ζ ο ν μι ας σαν ί δος , χάσκ ον τ α, κ ε ν όν , και ε ί δε κ άτ ω τ ους δύο αν θ ρώπου ςτ ηςε ξ ο υσί ας , ε ι ςτ ο φωςτ οε ι σδύονδι άτ ηςθύ ραςτ ου κ ατ ωγ ε ί ο υ, τ ηνοποί ανε ί χ οναν ο ί ξ ε ι ε κ ε ί ν ο ι . — Μωρή! σ' έ φαγ α... τ ώραθαπι ωτ οαί μασο υ! έ κ ραξ ε νοΜού τ ρος , μη έ χ ωνπο υαλ λ ούν αξ ε θυ μάν ηκ αι απε ι λ ώνάν ε υαι τ ί αςτ ηναδε λ φήντ ου. — Σι ώπα!...σι ώπα! ε ψι θύρησε ν η Αμέ ρσα. Πω πω, Θε έ μου! Δυο «τ αχ τ ι κ οί »! κ άτ ω στ οκ ατ ώι ... ψάχ ν ουν ... ψάχ ν ου ν ... Τί γ υρε ύου ν ; Έβλ ε πετ ουςδύο χωρο φύ λ ακ ας ν ' αποκ ομί ζ ουντ α μι κ ρά, άξ ε στ α ό πλ α, τ αέ ργ ατ ουαδε λ φούτ ης , ωςκ αιτ οντ ροχ όνκ αιτ αςακ ό ν ας . Εί τ α αί φν ηςτ ουςε ί δεν ακ ύπτ ουνπροςτ ηνγ ων ί αν , όπουί στ ατ οουφαν τ ι κ ός ι στ όςτ ηνμη τ ρόςτ ης ,κ αιε ί δετ ονέ ν ανχωρο φύλ ακ αν αλ αμβάν ηε ι ςτ ας χ ε ί ραςτ ουτ η νσαΐ τ τ ανήκ ε ρκ ί δα, ή τ ι ςθατ ουε φάν ηί σωςκ αιαυ τ ήως ό πλ ον – αφού μάλ ι στ ακ αλ ε ί τ αικ αισαΐ τ τ α. Ο άλ λ ος ε δοκ ί μασε ν ' αποσπάσηαπότ ο νε ργ αλε ί οντ οαν τ ί ον ,τ ομέ γ ακ υλ ι ν δ ροε ι δ έ ςξ ύλ ον , πε ρίτ ο οποί ον τ υλ ί γ ε τ αιτ ον ε ο ΰφαν τ ον παν ί ον · ί σως δ ε νε ί χ ε νι δ ε ί παρόμοι ονπράγ μαε ι ςτ ηνζ ωή ντ ου, κ 'ε φαν τ άζ ε τ οότ ικ αιαυ τ όί σωςθα ή τ οκ αλ ό νδι άν αχ ρη σι με ύσηωςόπλ ον . ΗΑμέ ρσα, ι δ ούσααφήκ εκ ραυγ ήνπε πν ι γ μέ ν ην . Ηθ έ λ η σεν αφων άξ η ν ' αφήσουντ οαν τ ίκ αιτ ηνσαγ ί τ τ α, αλ λ ' οήχο ςε ξ έ πν ε υσε νε ι ςτ οστ ό μα τ ης . — Σκ άσε , μωρή! έ γ ρυ ξ ε νοΜούρτ ος . Τί λ ογ ι άζ ε ι ς ; Τί γ λέ πε ι ςκ αι γε λ άς ;

29

Ο Μού ρτ ος , ε ντ ημέ θητ ου, ε ί χε νε κ λ άβε ιωςγ έ λ ωτ ατ η νάν αρθρον ε κ ε ί ν ηνκ ραυγ ή ντ η ςαδε λ φήςτ ου. Με τ ' ο λί γ αλ ε πτ ά, οιδύ οχ ωροφύλ ακ ε ς , αφού έ ρρι ψαντ ε λ ε υτ αί ον βλ έ μμαπροςτ ηνκ λ αβαν ήν–τ ηνοποί ανε ί χ ονι δ ε ίν ακ λ ε ί ε τ αιακ ρι βώς κ αθ' η ν στ ι γ μήν ε ι σήρχ ον τ οε ι ςτ οι σό γ ε ι ον – ε ξ ήλ θον . Η Αμέ ρσα αν ε σηκ ώθη. Τηςε φάν ηότ ιήκ ουσετ ρι γ μόνε ι ςτ οκ άτ ω σκαλ ο πάτ ιτ ης ε ξ ωτ ε ρι κ ής σκ άλ ας , ή τ ι ς ήτ οξ υλ ί ν η , σκε παστ ή υπό τ οε υρύχ ωρον χ αγ ι άτ ι ,τ ουπόστ ε γ ον . Έτ ρε ξ επρο ςτ η νθύραν . Εφαν τ άσθ η ότ ιοιδύ ο «τ αχτ ι κο ί », όπωςτ ουςων όμαζ ε ν , αν έ βαι ν ον τ ηνσκ άλ αν ,κ αιί σωςθ απαρε βί αζ ονκ αιτ η νθ ύραντ ηςοι κ ί ας . Έκ υψε ν ε ι ςτ ηνκ λ ε ι δό τ ρυ παν ,κ 'ε προσπάθε ιν αί δηκ' ε ν ν ο ήσητ ασυμβαί ν ον τ α δ ι άτ η ςμι κρ άςο πής ,ε πε ι δήτ ομόν ο νπαράθ υροντ ηςπροσό ψε ωςή τ ο κ λ ε ι σμέ ν ον ,κ αι δ ε νε ί χ ε νάλ λ ομέ σονδι άν αί δη . ΟΜούρο ςβλ έ πωντ ηνΑμέ ρσαν ατ ρέ χ ηπροςτ η νθύραν ,ε φαν τ άσθη, ε ντ ωνπαραλ ο γι σμώ τ ηςμέ θηςτ ου , ότ ιηαδε λ φήτ ουήθε λ εν ' αν ο ί ξ η τ ηνθ ύρανκ αιτ ονπαραδ ώσηε ι ςτ ουςχωρο φύλ ακ ας . Τότ ε , τ υφλ όςε κ μαν ί ας , έ συρε νόπι σθε ν , από τ αν ώτ ατ η ςο σφύοςτ ου, τ ροχ ι σμέ ν ην μάχ αι ραντ ηνοποί ανε ί χ ε ,κ αι ορμήσαςε κ τ ύπη σετ ηναδε λ φήντ ουε ι ςτ ο πλ ε υ ρόνόπι σθε ν ,κ ατ άτ ηνδε ξ ι άνμασχ άλ ην . Αι σθαν θ ε ί σα τ ο ν ψυχ ρόν σί δηρο ν , η Αμέ ρσα αφήκ ε σπαρακ τ ι κ ήν κ ραυ γ ήν . Οιδύ οχ ωροφύλ ακ ε ς δε νε ί χον ακ ό μη απομακ ρυν θ ή, αλ λ ' ε ί χαν κ ο ν τ οστ αθήέ ξ ωτ ηςθύ ραςτ ουι σογ ε ί ου , ωςν αε συμβο υλ ε ύον τ οτ ίν α κ άμου ν . Ήκ ουσαντ η νκ ραυγ ήνε κ ε ί ν ηντ ο υτ ρόμου, ε κ οί τ αξ ανε πάν ω, κ ' έ τ ρε ξ αν . Τότ εαν έ βησανμε τ άκ ρότ ουτ ηνσκ άλ ανκ ' έ φθ ασανε ι ςτ οχ αγ ι άτ ι . Έσε ι σανβι αί ωςτ ηνθύραν . — Ενο ν όματ ι τ ουΝόμο υ! Αν οί ξ ατ ε !

30

Τηνστ ι γμή νε κ ε ί ν ηνήλ θε νε ι ςτ ονέ ν ατ ωνχωροφυ λ άκωνηυ πόν ο ι α ό τ ιοέ ν οχο ςθαη δύν ατ οί σωςν αδ ραπε τ ε ύσηδι άτ η ςκ ατ αρρακ τ ήςκ αι τ ουι σογ ε ί ου. Στ ραφε ί ςε ι ςτ ονδε ύτ ε ρο νχ ωροφύλ ακ ατ ο υλ έ γ ε ι . — Έχ ετ ον ουσου , συ! Μημαςτ οστ ρί ψηαπόκ ατ ' απ' τ οκ ατ αχ υτ ό, απ' τ ηνκ ατ αρρή χωση!...Κ' ύστ ε ρι ςπούν ατ ο νχαλ ε ύου με ; — Τί κ ρέ ν ε ι ς ;ε ί πε νοδε ύτ ε ρος , μηε ν ν ο ήσαςαμέ σως . — Αυ τ ό που σου κ ρέ ν ω! ε πέ με ν ε ν ο πρώτ ος ... Κάμεκ ε ί ν ο που σε χ ου ι άζ ου ν ε ! Οδ ε ύ τ ε ρος χ ωρο φύ λ αξ , κ αί τ οιν ωθρόςολ ί γ ον , έ τ ρε ξ εκ άτ ωό σον τ αχύ τ ε ρα ημπό ρε σε , δι άν ακ λ ε ί ση τ η νθύραντ ου ι σογ ε ί ο υ, ή δι άν α παραμο ν ε ύση. Αλ λ 'ή τ ονήδηαργ ά. Ο Μού ροςε ντ ω με τ αξ ύε ί χ εαν οί ξ ε ι τ ηνκ λαβαν ήν , αποσύραςτ ηνμι κ ράνκ ασσέ λ αντ ηνοποί ανε ί χ εβάλε ι ε πάν ωτ ης , κ αιε ί χ επηδή σε ικ άτ ω. Ήτ ονυπέ ρτ αδ ύομέ τ ρατ ού ψος , αλ λ ' ο Μού ρος ήτ ον ε λ αφρός , ε υκ ί ν η τ ος , κ άτ ω δε τ οέ δ αφο ςή τ ο στ ρωμέ ν ονμεπε λ ε κ ού δι ακ αιπρι ο ν ί δι α, κ ' έ φθασεκ άτ ωό ρθ ι ος κ αι αβλ αβής . Τρέ χ ωνωςάν ε μος , αν έ τ ρε ψετ ονχωροφύ λ ακ α, όστ ι ςέ πε σεβαρύς έ μπρο σθε ντ ηςε ξ ωτ ε ρι κ ήςσκ άλ ας ,κ 'έ φυγ ε ν , οΜο ύρτ ο ς , ωςαστ ραπή. Έτ ρε ξ ε νε πάν ωε ι ςτ αΚοτ ρών ι α, ε ι ςτ ηνκ ατ οι κ ί αντ ωνγ λ αυκ ών . Ήτ ο βραχ ώδηςλ όφοςυ ψούμε ν οςυπε ράν ω, ε κτ ωνν ώτ ωντ ηςοι κ ί ας , όπου ή ξ ε υ ρε νόλ ατ α «κατ ατ όπι α» ο Μο ύρτ ος . Ούτ εκ ατ ώρθ ωσέτ ι ς ποτ έ , χ ωροφύ λ αξήάλ λ οςν ατ ονσυ λ λ άβη . Την ώραν πο υε ί χ ε πη δήσε ιο Μούτ ρος από τ η νκ ατ αρράκ τ ην , παραδόξ ως ε ί χ ε νε ν θυ μηθή –ί σως δι ότ ιε ί χεξ ε με θύσε ιήδη από τ α συμβάν τ α, ή ε ί χ ε «ξ ε μουστ ώσε ι » όπως θα έ λ ε γ ε νοί δι ος – ε ί χε ν ε ν θ υμηθή, λ έ γ ω, ό τ ιαφούε μαχ αί ρωσετ ηναδε λφή ντ ου , ημάχ αι ρατ ού έ πε σεαπότ η νχ ε ί ρα, κ αιέ κ ε ι τ οε ι ςτ οπάτ ωμα. Τούτ οσυν έ βηί σωςδι ότ ι τ ουε ί χο νέ λ θε ι τ ύ ψε ι ςκ αιφόβο ς ,τ ηνστ ι γ μήνε κε ί ν ην– δι όκ αιε πι πο λ ής μό ν ονε ί χεθί ξ ε ι μετ ηνλ ε πί δατ ηνσάρ κ ατ ηςαδ ε λφή ςτ ο υ. 31

Καθώςτ ουήλ θε νηι δέ αν αφύγ η , κ 'έ τ ρε ξ εν ' αν οί ξ ητ ηνκ λ αβαν ήν , ε πε ι δήε ν όη σεπλ έ ονότ ιοιχωρο φύ λ ακ ε ςαν έ βαι ν ονε ι ςτ οπάτ ωμα, μη έ χ ωνκ αι ρόνν αε παν έ λ θηπρο ςτ ομέ ροςτ ηςθύρας , δι άν ακ ύψηκ αιν α αν αλ άβη τ ηνμάχ αι ραν , έ τ οι μοςν α πηδήση κ άτ ω, ε φών αξ επροςτ ην αδ ε λ φήντ ου : — Το«χ αμπέ ρ'», μωρή!... Κοί τ αξ εν ακ ρύ ψηςε κ ε ί ν οτ ο«χ αμπέ ρι »! Την έ κ φρασι ν τ αύτ η ν ε προ τ ί μησε , δι ά ν α μη ακ ού σουν οι χ ωροφύ λ ακ ε ςτ οο μοι οτ έ λ ε υτ ον«μαχ αί ρι ». Κατ άτ ηνφο βε ράνστ ι γ μήν , πτ αί στ ηςκ αιέ ν οχ ος ,ε πε κ αλ ε ί τ οτ ηνφι λ οστ οργ ί αντ ηςαδε λ φήςτ ουγ ι α ν ατ ον σώση, κ αθό τ ιε ί χ επε πο ί θ ησι νε ι ς αυτ ήν . Η μάχ αι ρα θα ήτ ο αι ματ ωμέ ν η , κ αιθα έ βλ ε πον τ ο αί μα οιδι ώκ τ αι . Καισυν ι στ ών τ ην απόκ ρυψι ντ ουο ργ άν ου, ή λ πι ζ ετ ηναπόκ ρυψι ντ ουε γ κ λ ήματ ος . Τω όν τ ιη Αμέ ρσα, ε ν ώτ ο αί μα έ ρρε ε ν ήδη ε κτ ης πλ ηγ ής τ ης , βλ έ πο υσαότ ιε ξάπαν τ ο ςθα παρε βι άζ ε τ οηθύ ρα, ε κπαλαι άςλ ε πτ ής σαν ί δος , μ' ε σκ ωρι ασμέ ν ο υςσύρτ αςκ αιμάν δαλ α, σχ ε δόνλ ι ποθυμο ύσα ή δη, έ κ υ ψεκ αιαν έ λ αβετ ηνμάχ αι ρ αν . Εί τ αε σύ ρθη μέ χ ριτ η ςγ ων ί ας ό που ήτ ο μι κ ρά τ έ μπλ α, ήτ οι σωρός ε κ δι πλ ωμέ ν ων σι ν δόν ων , προσκ έ φαλ ωνκ αι στ ρωμν ών . Έκ ρυ ψετ ηναι ματ ωμέ ν ηνμάχ αι ρανκ άτ ωθ ε νόλ ο υαυ τ ούτ ουσωρού τ ωνοθο ν ί ων , ε τ υλ ί χ θηαυτ ήμεπαλ αι όν , ε μβαλ ωμέ ν ον , αλ λ άκ αθαρόν πάπλ ωμα, κ 'ε κ άθι σε ναπάν ωε ι ςτ ονχ αμη λ όνσωρό ν , όστ ι ςε βυθί σθη ακ όμηχ αμηλ ότ ε ρα. Έφε ρετ ηναρι στ ε ράνχ ε ί ραε ι ςτ η νμασχ άλ ηντ ης ,κ ' ε προ σπάθε ιν αστ αματ ήσητ οαί μα. Παραδόξ ωςδε νε ί χ εδε ι λ ι άσε ιό τ αν ε ί χ ε νι δε ίτ οαί μα, ανκ αιπρώτ ηνφοράντ ηςσυν έ βαι ν ετ οπάθημα. Το ό λ οντ ηςε φαί ν ε τ οωςόν ε ι ρον . Μόν ονέ σφι γ γ ετ ου ςοδό ν τ αςκ αιηπό ρε ι πώς δε ν ησθάν ε τ ο ακ όμη πό ν ον . Αλ λ ά με τ ' ο λ ί γα δε υτ ε ρό λ ε πτ α, η σθάν θηοξ ε ί αναλ γ ηδ όν α. Τηνι δ ί ανστ ι γ μήν , ηθ ύραε βυθ ί σθηπροςτ αέ σω. Ο ε ι ςχ ωροφύ λ αξ ε ι σε πήδησεμε τ άκ ρότ ουε ι ςτ οπάτ ωμα. 32

Η Αμέ ρσα δε ναν ε σήκ ωσετ ηνκ ε φαλ ήν , έ κ υπτ ε , κ αιήτ οτ υ λι γ μέ ν η έ ωςτ ηνμύ τ ηνε ι ςτ οπάπλ ωμα. — Πο ύε ί ν ' αυτ ός , οσκ ι άς ;έ κ ραξ ε ναπε ι λ ητ ι κ ώςοχ ωροφύλ αξ . ΗΑμέ ρσαδε ναπή ν τ ησε ν . Ο στ ρατ ι ωτ ι κ ός , ό στ ι ς δε νε ί χ ε ν αν τ ι λ ηφθή ού τ ετ ην φυ γ ήν τ ου Μούρο υ, ού τ ετ ηναν ατ ροπή νκ αιπτ ώσι ντ ο υι δί ουσυστ ρατ ι ώτ ουτ ου, ί σωςδι ότ ιηστ ι γ μήε κ ε ί ν ησυν έ πε σε νακ ρι βώςμετ ηνπαραβί ασι ντ ης θ ύρας ,κ αιοε ι ςκ ρότ οςέ πν ι γεκ αιε β ώβαι ν ετ ονάλ λ ο ν , ε ξ ήτ ασε νόλ ον τ ονπρό δομονόπουε υρί σκ ε τ οηΑμέ ρσα, ε ί τ αμε τ έ βηδ ρομαί ωςε ι ςτ ον χ ε ι με ρι ν όνθάλ αμον ,ε ί τ αε ι ςτ ονθαλ αμί σκ ον . Καν έ ν αδε νε ύρε . Μόν ο νη κ λ αβαν ήή τ οναν οι κ τ ή. Με τ άμί ανστ ι γ μήν , αν ήρχ ε τ οκ αι οδε ύ τ ε ροςο μόσκ ην όςτ ου. — Το'στ ρι ψε ; — Τόδωκ εαπ' τ η νκ ατ αρρήχ ωση ,χ άμο υ... — Και τ ο νε χο ύι αξ ε ς ;... Δε ντ ονε πρό κ αμε ς ; — Έφαγ ακ ατ ραπακ ι ά!... Α! μαφε υγ άλ α... Εφτ άμί λ ι ατ ηνώρα!... — Αχ ! έ κ αμε νοπρώτ οςχωρο φύλ αξ , κ άμπτ ωντ ονλ ι χαν όντ ηςδε ξ ι άς χ ε ι ρός , καιφέ ρωναυ τ όνε ι ςτ οστ ό μα, ωςδι άν ατ ονδ αγ κ άση, με τ ά σε ί σματ οςβι αί ο υτ η ςκ ε φαλ ής . Μαςπρέ πε ι γ ι αν αμαςτ αξ η λ ώσουν ε ! Ο δε ύτ ε ρο ςχωροφύ λ αξ , θέ λ ωνν ακ άμητ οναυστ ηρόν , απέ τ ε ι ν ετ ον λ ό γ ονπροςτ ηνκ όρην : —Γ ι απούτ ο'βαλ εοαδε ρφόςσου, μ ωρή; τ η ςε ί πε ν . ΗΑμέ ρσαδε ναπήν τ ησε . Πλ ηνμέ σατ ηςμεακ ου σί ανε ι ρων ε ί ανί σως θ αε ψι θ ύρι σεμεόλ οντ ονδε ι ν όνπόν ονκ αιτ ηναγ ων ί ανηνησθάν ε τ ο: «Εσύξ έ ρε ι ς ». — Τίκ άθε σαιαυτ ού, κ ορί τ σιμου; ε ί πε ν ο ημε ρώτ ε ρος ο πρώτ ος χ ωροφύ λ αξ . Μησ' ε χτ ύπησε ,τ ί ποτ α; ΗΑμέ ρσααν έ ν ε υσε . — Τ' ε ί χ εκ αι σ' ε χ άλ ε υ ε ;... Γύ ρε υ εν ασεμαχαι ρώση; 33

—Γ ι ατ ί φών αξ ε ς ; προσέ θηκ ε νοδε ύτ ε ρος . ΗΑμέ ρσααπήν τ ησε νε ι ςτ ηνε ρώτ ησι ντ ουπρώτ ουχωροφύλ ακ ος : — Όχι ! — Αλ ήθ ε ι α, μησ' ε μαχ αί ρωσε ;ε πέ με ν ε νοάν θρωπος . ΗΑμέ ρσαμεφυσι κ ή νε πι φών ησι ν ,ε ί πε ν : — Οαδε λ φό ςμου , θε λ άμεμαχ αι ρώση ! —Γ ι ατ ί κ άθε σ' αυτ ο ύ, τ ί έ χ ε ι ς ; Εί σαι άρρωστ η; — Έχ ωθ έ ρμη! ΗΑμέ ρσαδε νε ί χε νσυ λ λ ογ ι στ ήότ ι τ οπάτ ωμα, ήκ αι ηψάθα, θαε ί χαν ί σωςκ ηλ ι δωθ ήμεαί μα. Ήδηε ί χ εδύ σε ιοή λι ο ς ,κ αιήτ οαμφι λ ύκ ηε ν τ ός τ ης ο ι κ ί ας . Εκ τ ό ςτ ο ύτ ο υτ ο μέ ρος ό που ε ί χ ε πέ σε ιη αι ματ ωμέ ν η μάχ αι ρα, ε υ ρί σκ ε τ οτ ην στ ι γ μήν τ αύτ ην ε ι ςτ η ν σκ ι άν , όπι σθ ε ντ ης μο ν οφύλ λ ουθύ ρας , αν οι κ τ ήςκ ατ άτ αδ ύοτ ρί τ α, κ αιφθαν ού σηςμέ χρι τ ουτ οί χ ου, ώστ εο ι δύοάν δ ρε ςδε νε ί δ οντ αςκ ηλ ί δαςτ αςε ρυθράς . —Γ ι ατ ί ε ί χε ςβάλ ε ι μι αφων ή; ε πέ με ν ε νοπρώτ οςχωρο φύλ αξ . — Εί χ απόν ο νκ αι ζ άλ η, ε ί πε νηΑμέ ρσα. Καιτ ηνι δί ανστ ι γ μήν , ωςδι άν αε πι κ υρωθήολό γ οςτ η ς , τ ηςήλ θε πράγ ματ ιλ ι ποθυ μί α. Έκ αμε ν ωχ ! σφί γ γ ουσα τ ου ς οδό ν τ ας κ ' έ κ υ ψε κ άτ ω. Οιδ ύοάν θ ρωποιτ ηςε ξ ουσί ας , συ γ κ ι ν ηθέ ν τ ε ς ,ε κ ο ι τ άχθ ησαν ,κ αι οπρώτ οςε ί πε : — Μα, πούε ί ν ' ημάν ν ατ ης ; Ως υπακ ού ουσα ε ι ςτ ην πρό σκ λ ησι ντ αύ τ ην , έ φθασετ ρέ χ ουσα η Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύ. — Ναε κ ε ί ν ' ηγ ρι ά, πουτ ηντ ράβηξ ' απ' τ αμαλ λ ι άογ υι ό ςτ ης , με ςστ ο σοκ άκ ι !ε ί πε νοδε ύ τ ε ροςχ ωροφύ λ αξ . Εί τ επρο σέ θηκ ε : — Δε νμ' κ ρέ ν ε ι ς ,γ ε ρόν τ ι σσα, πούε ί ν ' ογ υι όκ αςσου ; ΗΦραγ κ ογ ι αν ν ο ύδε ναπήν τ η σεκ 'έ τ ρε ξ επλ ησί οντ η ςΑμέ ρσας . Ήτ ο ε πι τ ηδε ί αι άτ ρι σσα, κ αι ήτ οι κ αν ήν απε ρι πο ι ηθήτ ηνκ όρη ντ ης . 34

* * * Όλ ατ αύτ αήρχο ν τ οσυχ ν άε ι ςτ ηνμν ήμη ντ ηςΑμέ ρσας , κ 'ε παν ήλ θον ακ όμηκ αι κ ατ άτ αςμακ ράςώραςτ ηςν υ κτ ός ,τ αςε σπε ρι ν άςκ αι ορθρί ας , ο πότ ε αύτ ηέ χαν ετ ον ύπν ον τ ης ε ι ςτ ον οι κ ί σκ ον , πλ ησί ον τ ης κ ο ι μωμέ ν η ςΚρι ν ι ώς , τ ηςμι κ ράςαδ ε λ φή ς , ε ν ώ η μή τ ηρ τ ωναπούσα κ ατ άτ αςαυτ άςώραςηγ ρύ πν ε ιε πίν ύκ τ αςτ ώρα, ε ι ςτ ονθ άλ αμοντ ης λ ε χ ούς , ε ι ςτ ην οι κί αν τ ης άλ λη ς , τ ης με γ άλ ης κ όρηςτ ης , κ αιότ αν ε πέ στ ρε ψε νε ι ςτ ονο ι κ ί σκο νμε τ άτ ηνν υκ τ ε ρι ν ήνέ ξ οδον , τ ηνοπο ί αν ε ί χ ε νε πι χε ι ρήσε ι , ως«αλ αφροΐ σκ ι ωτ η» πουή τ ον , κατ ' ακ ολ ο υθί αντ ου ο ν ε ί ρο υε κ ε ί ν ου , ε ί δε νε ι ςτ οαμυδρό νφωςτ ηςκ αν δήλ ας , τ ηςκ αι ούσης ε μπρό ςε ι ςτ ηνμι κ ράνπαλ αι άνκ αιμαυρι σμέ ν ηνε ι κ όν ατ ηςΠαν αγ ί ας , ε ί δε νό τ ιη μι κ ρά αδε λ φή τ ης , τ ο Κρι ν ι ώ, ε κ οι μάτ ο ακ όμη, κ αιδε ν ε φαί ν ε τ ον αε ί χ εσε ι σθή από τ ηνθέ σι ντ ης . Μό ν ον , άμα ε ι σή λθ ε νη Αμέ ρσα, ηΚρι ν ι ώ, ωςν αήκ ουσετ ονμι κ ρό νθρου ναμυδ ρώςμέ σαε ι ς τ ον ύπν ον τ ης , ε κι ν ήθη ή ρε μα, ε στ έ ν αξ ε , κ ' ε γ ύρι σε ν από τ ο άλ λ ο πλ ε υ ρόν ,χ ωρί ςάλ λ ωςν αε ξ υ πν ήση. Αλ αφροΐ σκ ι ωτ η! τ ω όν τ ι . Ηλ έ ξ ι ςτ ηνο ποί ανε ί χ επροφέ ρε ιαρτ ί ωςη μή τ ηρτ η ς ,τ ηςε παν ήλ θεπράγματ ιε ι ςτ ονν ουν ,τ η νώρανκ αθ' ην , μετ ο τ ρί τ ονλ άλ ημα τ ου πε τ ε ι ν ού , ε πέ στ ρε ψε νε ι ςτ ην ο ι κί αν , πλ ησί ον τ ης κ ο ι μωμέ ν η ς μι κ ράς αδε λ φής τ ης . Αλ λ ' ήτ ο άρα αυ τ ή πράγ ματ ι «αλ αφρο ΐ σκ ι ωτ η»; Αυ τ ήτ η ς οποί ας τ α όν ε ι ρα, αι πλ άν αικ αι αι παρακ ρούσε ι ςπο λ λ άκι ςσυν έ βη ν α ση μαί ν ωσι ν , ήν α δηλ ώσιτ ιή ν ' αφήν ωσιπαράδοξ ο νε ν τ ύπωσι ν . Καιαυ τ άτ αψε ύ ματ άτ ης , ό σαέ λ ε γ ε , ε γ ί ν ον τ οακ ούσι αιαλ ή θε ι αιδ ι ' αυτ ή ν . Όπως , φέ ρ' ε ι πε ί ν , ότ αν , με τ άτ ο μαχ αί ρωματ οοπο ί ονε ί χ ε νυποστ ήαπότ οναδε λ φόντ η ς , απαν τ ώσαε ι ς τ ας ε τ αστ ι κ άς ε ρωτ ήσε ι ςτ ου χωροφύ λ ακ ος , έ λ ε γ ε ν : «Εί χα πόν οκ αι ζ άλ η!» Καισυ γχ ρό ν ως άμα τ ω λ όγ ω αυτ ώ, τ ης ή ρχε τ ο αλ η θής 35

λ ι ποθυμί α, ωσε ίαν ωτ έ ρατ ι ς , δαι μον ί αθ έ λ η σι ςν αήθε λ εν ακ αλ ύψητ ο ψε ύ δοςτ ης . Η Αμέ ρσα, κ ατ ε κ λ ί θη ε κν έ ου πλ ησί ον τ ης αδ ε λ φής τ ης κ αιδε ν ε κ οι μήθ η. Αι αν αμν ή σε ι ςε ξ ηκ ολ ού θου νν ατ ηςέ ρχ ων τ αι , ραγ δ αί α, κ αί τ οι ο λ ι γ ώτ ε ροντ υραν ν ι κ αίκ αιμε λ αν ό πτ ε ροιήόσονε ι ςτ ηνμητ έ ρατ ης . Και κ ατ άτ αςμακ ράςε κ ε ί ν αςώραςδε νέ παυ σεν ' αν αλ ογ ί ζ ε τ αικαθ ' ε αυτ ήν τ ηντ ύχ ηντ ουαδε λφο ύτ ης ,τ ουΜού ρου, όστ ι ςε υρί σκ ε τ ο, τ ώραε ι ςτ ο δ ε σμωτ ή ρι ο ντ ηςΧαλ κ ί δος .

Ε' Άμα απή λ θε ν η Αμέ ρσα, η Φραγ κ ογ ι αν ν ού , ζ αρωμέ ν η πλ ησί ον τ ης γ ων ί ας , με τ αξ ύτ ηςε στ ί αςκ αι τ ουλ ί κ ν ο υ, έ χ ασε νε κν έ ουτ ονύπν ο ντ ης , κ αι ή ρχι σε ν α συν ε χ ί ζ ητ ου ς πι κ ρού ςκ αι πόρρω πλ αν ωμέ ν ους δ ι αλ ο γ ι σμούςτ ης . Ότ ανλ οι πόνε ξ ε ν ι τ ε ύθη σανε ι ςτ ηνΑμε ρι κ ή νοιδύο με γ αλ ύτ ε ροιυι οί ,κ αιηΔε λχ αρώ ε με γ άλ ωσε ν , αν άγ κ ηήτ οαυτ ήημήτ ηρ ν α φρον τ ί ση δι άτ ην αποκ ατ άστ ασι ντ ης κ όρη ς , κ αθ ότ ιο γ έ ρων , ο «Λο γαρι ασμός », δ ε νδι έ πρε πε νε πίδραστ ηρι ότ η τ ι . Λοι πό νηξ ε ύρε ιόλ ος οκ όσμο ςτ ισημαί ν ε ιμί αμήτ ηρν αε ί ν αισυ γ χρόν ωςκ αιπατ ήρδι άτ ας κ ό ραςτ ης ,κ αιν αμηνε ί ν αι τ ου λ άχ ι στ ονμήτ εχήρα. Οφε ί λ ε ι ηι δ ί ακ αιν α υ παν δρε ύση κ αιν α προι κ ί σηκ αιπροξ ε ν ήτ ρι ακ αιπαν δρολ όγ ι σσα ν α γ ί ν η . Ωςαν ήρ οφε ί λ ε ιν α δώση οι κ ί αν , άμπε λ ον , αγ ρόν , ε λ αι ών α, ν α δ αν ε ι σθήμε τ ρητ ά, ν ατ ρέ ξ ηε ι ςτ ο υσυ μβολ αι ο γ ράφο υ, ν αυ ποθή κε υ ση. Ωςγ υ ν ή, πρέ πε ιν ακ ατ ασκ ε υάσηήν απρομηθ ε υ θή«προί κ α», τ ουτ έ στ ι παράφε ρν α, ήτ οισι ν δόν ας , χ ι τ ών ι ακ ε ν τ ητ ά, με τ αξ ωτ άς ε σθ ήτ ας με χ ρυσοΰφαν τ α ποδογ ύ ρι α. Ως προξ ε ν ήτ ρι α πρέ πε ιν ' αν ι χ ν ε ύ ση γ αμβρόν ,ν ατ ονκ υν η γ ήση, ν ατ οναλι ε ύ ση, ν ατ ο νζ ωγ ρή ση. Καιο ποί ον γ αμβρόν !

36

Έν α ωσάν τ ον Κων στ αν τ ή ν , όστ ι ςε ρρο γχ άλ ι ζ ετ ώρ α, πέ ραν τ ου με σοτ οί χ ου , ε ι ς τ ον πλ αγ ι ν όν θαλ αμί σκ ον , άν θ ρωπον σπαν όν , «αΐ σκ ι ωτ ον », άγ αρ μπον . Και οτ οι ού τ οςν αέ χη«καπρί τ σι α», απαι τ ήσε ι ς , πε ί σματ α· σήμε ρονν αζ ητ ήτ ο ύτ οκ αιαύρι ονε κ ε ί ν ο ·τ ηνμί ανημέ ρανν α ζ ητ ήτ όσα, τ ηνάλ λ ηνπε ρι σσότ ε ρακ αι συ χν ά«ν ατ ονβάζ ουνστ αλ όγ ι α» άλ λ οιι δι οτ ε λ ε ί ς ή φθ ον ε ροί , ν ' ακ ού ηε ν τ ε ύ θε νκ ' ε κ ε ί θ ε ν δι αβολ άς , ραδι ο υργ ί ας , «μαν αφού κι α» κ αιν α μη θέ λ η «ν ατ αι ρι ασθ ή». Καιν α ε γ κ αθί στ ατ αιμε τ άτ ον αρραβών α στ ης πε ν θε ράς τ ο σπί τ ι , κ αιν α «σκ αρών η» έ ξ αφν α«πρωι μάδι ». Κι ό λ οντ ονκ αι ρόν«κ ότ τ α-πί τ τ α». Κιαυτ όντ ονγ αμβρόν , μεμυ ρί ουςκ όπου ς , μεαν ε κ δι ήγ η τ αβάσαν α, μό λ ι ς , με τ άπολ ύ νκ αι ρόν ,ν ατ ονπε ί θ ητ ι ςν αστ ε φαν ωθ ήε πί τ έ λ ους . Κ' ην ύ φη ν ακ αμαρών η, φέ ρου σα στ ολ ι σμόνπολ υτ ε λ ή , κ αρπό νπολ λ ής ν ηστ ε ί ας κ αιοι κ ον ομί ας , κ ' ην ύφη ν α μην έ χη πλ έ ον μέ ση, δι άν ' αν αδ ε ι κ ν ύ ε τ αι τ οπάλ αι λι γ υ ρόναν άστ ημάτ η ς . Και τ ρε ι ςμήν αςμε τ άτ ονγ άμονν αγ ε ν ν άκ όρην– με τ άτ ρί αακ όμηέ τ η έ ν ανυι όν– με τ άδ ύοέ τ ηπάλι νκ όρην– αυ τ ήντ ηνν ε ογ έ ν ν ητ ον ,χ άρι ν τ ηςο ποί αςη γ ρύπν ε ι τ ώρατ όσαςν ύκ τ αςηγ η ραι άμάμμη. Και δι ' όλ ' αυτ άτ αθυγ άτ ρι αν αμέ λ λ ην αυποφέ ρηημή τ ηρτ ωντ όσα– κ ιάλ λ ατ όσα – κ ιάλ λ ατ όσα, απόόσαέ χε ιυπο φέ ρε ιημάν ν ατ ηςδι ' αυ τ ήν . Έμε ι ν ε νηκ αημέ ν η, ηαν δροκ όρη, ηΑμέ ρσα, αν ύπαν δρη(αςέ χητ ην ε υ χήντ ης ). Εί δετ ηνγ λ ύκ α. Τω όν τ ι , φρόν ι μην έ α. Τίθ ' απή λ αυ ε ναπότ α βάσαν ατ ουκ όσμο υ; Καιού τ ' ε ζ ήλ ε υεκ αν ! Τίν αζ ηλ έ ψη; Έβλ ε πετ ην με γ άλ ηναδε λ φήντ ηςκ αι τ ηνε λ υπε ί τ ο– τ ηνε κ αί ε τ ο. Όσονδι άτ ηνμι κ ράν , τ η νΚρι ν ι ώ, άμποτ εκ ιαυτ ήνο Θε όςν ατ ην φωτ ί ση! Όπωςκ αιανέ χ η, ημάν ν ατ η ςδε νέ χε ισκ οπόν– δε νβαστ ά πλ έ ο ν , δε ν αν τ έ χ ε ι– ν α υπο φέ ρη δ ι άν ατ ην υπαν δρε ύση κ αιτ ο πολ λ οστ ημόρι ονό σωνδι άτ ηνμε γ άλ ηναδε λ φήντ η ςυπέ φε ρε . Αλ λ άσας ε ρωτ ώ, έ πρε πεπράγ ματ ι ν αγε ν ν ών τ αιτ όσακ οράσι α; Καιανγ ε ν ν ών τ αι , 37

αξ ί ζ ε ι τ ο νκ όπονν ' αν ατ ρέ φων τ αι ; «Δε νε ί ν αι », έ λ ε γ ε νηΦραγ κ ογ ι αν ν ού, «δε νε ί ν αιχάρος , δε νε ί ν αιβράχ ος ;» Καλ ύ τ ε ρα«ν αμησών ουνν απάν ε παραπάν ω». «Σασ' ακ ούω γ ε ι τ ό ν ι σσα!» Με γ άλ ηνκ αιι ε ράναν ακ ού φι σι νησθάν ε τ ο ηπο λ υπαθήςγ υ ν ή, ότ αν συν έ βαι ν ε , με τ άτ ηςμι κ ράςπομπήςτ ουι ε ρέ ως , προπορε υομέ ν ουτ ου Στ αυρο ύ, ν ' ακ ολ ου θή βαστ άζ ουσα ε ι ςτ ας χ ε ί ρας τ ης η ι δί α, ως φι λ ε ύσπλ αγ χ ν οςκ αισυ μπον ε τ ι κήοπο ύήτ ον , τ οε νε ί δε ιλ ί κν ουμι κ ρόν φέ ρε τ ρο ν . Προέ πε μπε τ ο θυγ άτ ρι ον μι ας γ ε ι τ ό ν ι σσας , ή μακ ρι ν ής συγ γ ε ν ού ς , μέ χ ριτ ο υτ άφου. Δε ν ημπο ρούσε ν ακ ατ αλ αμβάν ητ ι ε μορμύ ρι ζ ε νοι ε ρε ύςμασώντ αςλ έ ξ ε ι ςμετ ουςοδό ν τ αςτ ο υ. «Ουδέ ν ε στ ιπατ ρόςσυμπαθ έ στ ε ρον , ουδέ νε στ ιμητ ρό ςαθλ ι ώτ ε ρο ν ... Πολ λ άκ ι ς γ αρτ ουμν ήματ ο ςέ μπροσθε ντ ο υςμαστ ούςσυ γ κ ροτ ο ύσικ αιλέ γ ου σι ν · Ω υι έμουκ αιτ έ κ ν ονγ λ υκ ύ τ ατ ο ν , ουκακ ούε ι ςμητ ρόςσουτ ιφθέ γ γ ε τ αι ; Ι δούκ αιηγ αστ ήρηβαστ άσασάσε . Ί ν ατ ιουλ αλε ί ςωςε λ άλ ε ι ςημί ν . Αλ λ ηλ ο ύι α!» Και πάλ ι ν . «Ω τ έ κ ν ον ,τ ί ςποτ έμηθρην ήσε ιβλ έ πωνσο υτ ο ε μφαν έ ς , πρό σωπο νε υμάραν τ ον ,τ οπρι νωςρόδ οντ ε ρπν όν !» Αλ λ άμε γ άλ ωςε υφραί ν ε τ οό τ ανημι κ ράπομπή, με τ άδέ κ αλ ε πτ ώντ ης ώραςδρόμονέ φθαν ε νε ι ςτ α «Μν ημο ύρι α». Ωραί αε ξ ο χή, παν τ οτ ι ν ή άν ο ι ξ ι ς , θ άλ λ ο υσα βλ άστ η, αγ ρι ολ ού λο υδα, ε μύρι ζ εκ ήπος . Ι δού ο πε ρί βο λ οςτ ωνν ε κ ρών ! Ω! οΠαράδ ε ι σος , απ' αυ τ όντ ονκ όσμο νήδη, ή ν οι γ ετ αςπύλ αςδι άν αδ ε χ θήτ ο μι κ ρόνάκ ακ ο νπλ άσμα, τ οο ποί ον η υτ ύ χη σε ν α λύ τ ρωση τ ους γ ον ε ί ςτ ου από τ όσα β άσαν α. Χαρήτ ε , αγ γ ε λ ού δι α, πουπε τ άτ εγ ύρω-τ ρι γ ύρω μετ αφτ ε ράσαςτ αχ ρυσόλ ε υκ α, κ αι σε ι ς , ψυχ αί τ ωνΑγ ί ων ,υ ποδε χ θήτ ετ ο! Ότ ανε πέ στ ρε φε νε ι ςτ ηνν ε κ ρώσι μονοι κ ί ανηγρ αί αΧαδού λ α, δι άν α παρε υ ρε θήτ ηνε σπέ ρανε ι ςτ ηνπαρη γ ορί αν , –παρη γο ρί ανκ αμμί ανδ ε ν ε ύ ρι σκ εν αε ί πη, μόν ονήτ οχ αρωπήόλ ηκ 'ε μακ άρι ζ ε ντ οαθώονβρέ φος κ αιτ ουςγ ον ε ί ςτ ου. Καιηλ ύπηή τ οχ αρά, κ αιηθ αν ήήτ οζ ωή , κ αιόλ α ή σανάλ λ αε ξάλ λ ων . 38

Α! ι δ ού... Καν έ νπράγ μα δε νε ί ν αιακ ρι βώςό,τ ιφαί ν ε τ αι , αλ λ ά παν άλ λ ο– μάλ λ οντ οε ν αν τ ί ον . Αφούηλ ύ πηε ί ν αιχ αρά, κ αιοθ άν ατ οςε ί ν αιζ ωήκ αιαν άστ ασι ς ,τ ότ ε κ αιησυ μφο ρά ε υ τ υχ ί αε ί ν αικ αιην όσοςυ γ ί ε ι α. Άρα ό λ αιαιμάστ ι γ ε ς ε κ ε ί ν ε ς , αικ ατ άτ οφαι ν ό με ν ο ντ ό σονάσχ ημοι , όσαιθε ρί ζ ουντ αάωρα βρέ φη, ηε υ λ ογ ι άκ ' ηοστ ρακ ι άκ ' ηδ ι φθ ε ρί τ ι ς ,κ αι άλ λ αιν όσοι , δε νε ί ν αι μάλ λ ονε υτ υχ ήματ α, δε νε ί ν αιθωπε ύ ματ ακ αιπλ ήγ ματ ατ ωνπτ ε ρών τ ων μι κ ρών Αγ γ έ λ ων , οί τ ι ν ε ς χαί ρου ν ε ι ςτ ο υς ου ραν ούς ότ αν υ ποδέ χ ων τ αιτ ας ψυχ άς τ ων ν ηπί ων ; Καιημε ί ς οιάν θρωπο ι , ε ντ η τ υφλ ώσε ιμας ,ν ομί ζ ομε ντ αύ τ αωςδυστ υ χήματ α, ωςπλ ηγ άς , ωςκ ακ όν πράγ μα. Καιχ άν ουντ ονν ουντ ωνοι τ αλ αί πωροι γ ον ε ί ς ,κ αιπλ η ρών ουντ όσον ακ ρι βάτ ου ςη μι αγ ύ ρτ αςι ατ ρού ςκ αιτ ατ ρι ωβολ ι μαί αφάρμακ α, δι άν α σώσου ντ ο παι δίτ ους . Δε ν υποπτ ε ύ ον τ αιότ ι , ότ αν ν ομί ζ ουν ότ ι «σώζ ουν », τ ότ επράγματ ι«χάν ου ν » τ οτ ε κν ί ον . Καιο Χρι στ όςε ί πε ν , ό πωςε ί χε νακ ούσε ιηΦραγ κ ο γ ι αν ν ούν ατ ηςε ξ ηγ ήοπν ε υματ ι κ όςτ ης , ό τ ι όποι οςαγ απάτ ηνψυ χή ντ ου , θατ ηνχ άση, κ ι όποι οςμι σε ί τ ηνψυ χήν τ ου, ε ι ςζ ωή ναι ών ι ονθατ ηνφύλ αξ η. Δε νέ πρε πετ ωό ν τ ι , ανδε νήσαντ υφλ οί ο ι άν θρωποι ,ν αβο ηθούντ ην μάστ ι γ α, τ ηνδ ι άπτ ε ρώνΑγ γ έ λ ωνπλ ήτ τ ο υσαν , αν τ ίν αζ ητ ο ύνν ατ ην ε ξ ορκ ί σο υν ; Αλλ 'ι δ ού, τ ' Αγ γ ε λ ούδ ι αδε νμε ρολ ηπτ ούνού τ εχαρί ζ ον τ αι , κ αιπαί ρν ουν αδι ακ ρί τ ως ε ι ςτ ον Παράδε ι σο ν αγ όρι ακ αικ οράσι α. Πε ρι σσότ ε ρα μάλ ι στ α αγ όρι α –πόσα χ αδ ε υ μέ ν ακ αιμον αχ ογ έ ν ν η τ α!– αποθν ήσκ ουν άωρα. Τα κ ορί τ σι αε ί ν ' ε φτ άψυ χα, ε φρόν ε ιη γραί α. Δυσκ όλ ωςαρρωστ ού νκ αισπαν ί ωςαποθν ήσκ ουν . Δε νέ πρε πε νημε ί ς ως κ αλ οίχρι στ ι αν οί , ν α βοηθ ώμε ντ οέ ργ ον τ ωνΑγ γ έ λ ων ; Ω, πόσα αγ ό ρι α, κ αιαρχ ον τ ό πουλ α μάλ ι στ α, αρπάζ ον τ αιάωρα. Ακ όμη κ αιτ ' αρχ ον τ οκ όρι τ σα ε υ κ ολ ώτ ε ρον αποθν ήσκ ουν –αν κ αιτ όσον σπάν ι α με τ αξ ύτ ουφύλ ου – παρ' όσοντ ααπε ι ράρι θμαθηλ υκ άτ η ςφτ ωχ ολ ογ ι άς . 39

Τακ ορί τ σι ατ ηςτ άξ ε ωςτ αύτ η ςε ί ν αι τ αμόν αε φτ άψυ χα! Φαί ν ον τ αιωςν α πλ ηθύ ν ων τ αιε πί τ η δε ς , δι άν ακ ολ άζ ου ντ ο υςγ ον ε ί ςτ ων , απ' αυ τ όντ ον κ ό σμονή δη. Α! όσοντ οσυλ λ ο γ ί ζ ε τ αι κ αν ε ί ς , «ψηλ ών ε ι ον ου ςτ ο υ»! .......................................................... ............ Την στ ι γμήν ε κ ε ί ν ην , άρχι σε τ ο θυγ άτ ρι ο ν ν α βήχ η κ αι ν α κ λ αυ θμυρί ζ η. Η γ ραί ααφούε ί χ εσυ λ λ ογ ι σθήόλ ατ ' αν ωτ έ ρω, όσονκ αι αν ε ί χ ε νε ξ αφθή από τ ακ ύ ματ ατ ων αν αμν ήσε ων , ησθάν θη αί φν ης ζ άλ ην , απότ ονσάλ ονοι ον ε ίκ αιτ ηνν αυ τ ί αντ ηςζ ωήςτ ηςκ αιάρχ ι σεν α ν αρκ ών ε τ αι ,κ 'ε ν ύστ αζ ε νακ ρατ ήτ ως . Τομι κ ρόνκο ράσι ονέ βηχ εκ 'έ κ λ αι εκ 'ε θ ορύβε ι«ωςν αήτ ονμε γ άλ ος άν θ ρωπος ». Η μάμμη τ ου ε σκ ί ρτ ησε ν , ε στ ράφη, κ ' έ χ αν επάλ ι ντ ον ύ πν οντ ης . Η λ ε χ ών αε κ οι μάτ ο βαθέ ως , κ αιού τ ε ήκ ου σε τ ον βήχ ακ αιτ α κ λ αύ ματ α. Η γ ραί α ήν οι ξ ε βλ οσυ ρά ό μματ α,

κ' έ κ αμε χε ι ρον ο μί αν

αν υ πομον ησί αςκ αι απε ι λ ής . — Ε! θασκ άσης ;ε ί πε . ΤηςΦραγ κ ο γ ι αν ν ούςάρχι σεπράγ ματ ι «ν αψηλ ών ηον ο υςτ ης ». Εί χ ε «παραλ ογ ί σε ι » ε πίτ έ λ ου ς . Επόμε ν ον ήτ ο, δι ότ ιε ί χ ε νε ξ αρθή ε ι ς αν ώτ ε ραζ ητ ή ματ α. Έκ λ ι ν ε νε πίτ ουλ ί κ ν ου. Έχωσετ ο υςδύομακ ρο ύς , σκ λ ηρούςδακ τ ύ λ ουςμέ σαε ι ςτ οστ ό ματ ουμι κ ρού, δ ι άν α«τ οσκ άση». Ήξ ε υρο νότ ιδε νήτ οτ όσονσυ ν ήθε ι α «ν α σκ άζ ουν » τ α πο λ ύμι κ ρά παι δ ί α. Αλ λ 'ε ί χ ε«παραλ ο γ ί σε ι » πλ έ ον . Δε νε ν όε ι κ αλ άτ ίέ κ αμν ε ,κ αιδε ν ωμολ όγ ε ι ε ι ςε αυ τ ήντ ι ήθε λ εν ακ άμη. Και παρέ τ ε ι ν ετ οσκ άσι μο νε πί μακ ρόν ·ε ί τ αε ξ άγ ουσατ ουςδακ τ ύλ ο υς τ ηςαπότ ομι κ ρόντ ουοποί ουε ί χ εκ ο πήηαν απν οή, έ δραξ ε νέ ξ ωθε ντ ον λ αι μόντ ουβρέ φου ς ,κ αι τ ονέ σφι γ ξ ε νε π' ολ ί γ αδε υτ ε ρόλ ε πτ α. Αυτ όήτ οόλ ον . 40

Η Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύδε νε ί χ ε νε ν θυμηθ ήτ ηνστ ι γ μήνε κ ε ί ν ητ οόν ε ι ρον τ ης Αμέ ρσας , τ ο οπο ί ον αύτ ηε λ θ ούσα προ μι ας ώρας , με τ αξ ύτ ου δ ε υ τ έ ρουκ αιτ ουτ ρί τ ουλ αλ ήματ οςτ ουπε τ ε ι ν ού, ε ί χεδι ηγ ηθήε ι ςτ ην μη τ έ ρατ η ς ! Εί χε«ψηλ ώσε ι » ον ο υςτ ης !

ΣΤ'

ΑφούηΑμέ ρσα ε ί χεχάσε ιτ ονύπν οντ ης , με τ άτ ηνε πάν οδο νε κτ ης ο ι κί αςτ ηςλ ε χ ών αςκ αιε ί χ επλ αγ ι άσε ιπάλ ι ν , χ ωρί ςν ακ οι μηθή , ε ι ςτ ο πλ άγ ιτ ηςμι κ ράςαδε λ φήςτ ης , ε πίμακ ρόνε ξ ηκ ολ ο ύθησεν ασκ έ πτ ε τ αι κ αιπάλ ι ντ οναδε λ φόντ η ς , τ ο νδυστ υχ ήκ αιέ ν οχ ονε κ ε ί ν ον . Έκ τ οτ ε , με τ άτ οπήδημ ααπότ ηςκ λ αβαν ήςκ αιτ ηναπόδρ ασί ντ ου, δε ντ ο νε ί χ ε ν ι δ ε ίπλ έ ο ν . Οιχ ωροφύλ ακ ε ςτ ονκ ατ ε ζ ήτ ου νε πίημέ ρας , αλ λ' ου δαμού τ ονε ύρο ν . Ευθύ ςτ ότ εμε τ άτ αςε ρωτ ήσε ι ςτ ωνχωρο φυλ άκ ων , ε ι ςτ αςο ποί ας απήν τ η σε νόπωςαπήν τ η σε νηΑμέ ρσα, άμαέ φθασε νημήτ ηρε ι ςτ ην ο ι κί αν , ηύρετ ηνκ όρη ντ υ λ ι γμέ ν ηνε ι ςτ οπάπλ ωμα, κ άτ ων ε ύο υσαν ,κ αι πολ ύ χλ ωμήν ε κτ η ςλ ι ποθ υμί ας τ ην ο ποί αν ε ί χε φέ ρε ιη ρο ήτ ου αί ματ ο ς . Ει ςτ ηνε ρώτ ησι ντ ου ε ν όςχ ωροφύλ ακ ος , ε κ ε ί ν ου τ ονοποί ονε ί χ ε αν ατ ρέ ψε ι φε ύ γ ωνοΜούρο ς , "γ ε ρόν τ ι σσα, πουε ί ν ' ογ υι όκ αςσου ", δε ν ε ί χ ε ν απαν τ ήσε ιη Φραγ κ ογ ι αν ν ού . Αλ λ ' ο άλ λ ος , όστ ι ςε φαί ν ε τ ο αν θ ρωπι ν ώτ ε ρο ς , μεήρε μοντ ό ν ονε ί πε : — Κοί τ αξ ε ,κ υ ρά, τ ί έ χ ' ηκό ρησο υ. Μαςλ έ ε ι πώςε ί ν αι άρρωστ η. — Άρρωστ ηε ί ν αι ! πώς ν α μην ε ί ν αι ! απήν τ ησεμε θ ' ε τ οι μότ η τ ος η Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύ. Επήρε φρί ξ η απ' τ α κ αμώματ α ε κ ε ί ν ο υ τ ου

41

προκ ομμέ ν ου , τ ουγυ ι ούμου... Κοι τ άξ τ ε , παι δι ά!... αν ί σωςτ ονπι άσε τ ε , ν αμη ντ οντ υραγ ν ή σε τ επο λύ ... — Τονε ί δε ςπουθε ν άν ατ ρέ χ η; Κατ άπούέ κ αμε ; — Τονε ί δ'απ' αλ άργ α!... Έκ αμεκ ατ άτ αΠηγ άδι α, πέ ραστ ' Αλών ι α. Η Φραγ κ ο γ ι αν ν ούε ψε ύδ ε τ οδι πλ ά. Δε νε ί χ ε νι δε ίτ ονΜούρον , αλ λ ' ή τ οβε βαί αότ ιαυτ όςθαε τ ράπηκ ατ άτ ηνδ ι ε ύ θυν σι ντ ηναν τ ί θ ε τ ονης αυ τ ήέ λ ε γ ε ,κ ατ άτ αΚοτ ρών ι α, άν ωθε ντ ηςοι κ ί ας , προςαν ατ ολ άς ,ε κε ί ό που ήτ ον μαθη μέ ν ο ς απ' τ α μι κ ρά τ ο υ χ ρόν ι αν α κ υν ηγ άτ ι ς κ ο υκ ουβάγ ι ε ς . Οιδ ύοάν δ ρε ςαπήλ θο νδρομαί οι . Οε ι ς , φε ύγ ων ,έ ρρι ψετ ε λ ε υ τ αί ον φι λ ύ ποπτ ονβλ έ μμαοπί σω δι άτ η ςημι αν οι κ τ ήςθύ ρας . ΗΧαδού λ αέ κ λ ε ι σετ ηνθύ ραν . Συγ χ ρόν ωςδεήν οι ξ ετ οπαράθυρον . — Μ' ε μαχαί ρωσε , μάν ν α!

ε στ έ ν αξ ε με τ ά πόν ων η Αμέ ρσα,

αι σθαν θε ί σα τ ο ρε ύμα τ ου αέ ρος τ οε ι σρε ύ σαν δι άτ ο υ αν οι χ θέ ν τ ος παραθύρουπλ ησί οντ ης ,κ αι συ ν ε λθ ούσαε κτ ηςλ ι ποθυμί ας . Συγ χ ρόν ωςδεαπέ ρρι ψετ οπάπλ ωμα, κ 'ε φάν ηαι ματ ωμέ ν ηηφαν έ λ α τ ηνο ποί ανε φόρε ι έ ξ ωθε ντ ουυ ποκ αμί σο υ. — Ω! αχ ! οφον ι άς !... οΘε όςκ ' ηγ ηςν ατ ονε ύρη! κ ατ η ράσθηι δού σατ ο αί μαημάν ν ατ ης . Καιάρχ ι σεν αψαύητ η νκ όρη ν ,κ αι ν αζ ητ ήν αστ αματ ήσητ οαί μα, κ αι ν αε πι δέ σητ ηνπλ η γή ν . Αφήρε σετ ηνφαν έ λ αν ,ε ξ έ συρετ ηνχ ε ρί δ ατ ου υ ποκ αμί σο υ, κ ' ε φάν η ο δε ξ ι ός βραχ ί ων τ ης Αμέ ρσας , ι σχ ν ός κ αι ύ πωχ ροςαλ λ άκ αλ οδ ε μέ ν οςκ αι ν ε υ ρώδης . Τοτ ραύμαήτ ομάλ λ ονε πι πόλ αι ον , αλ λ ' ου χήτ τ οντ οαί μαέ ρρε ε . Η Χαδού λ αμε τ ε χε ι ρί σθηό,τ ιί σχ αι μονε γ ν ώρι ζ ε ν , ί σωςτ ον«αι μο στ άτ ην » ανε ί χ ε ,κ 'ε πέ δε σετ ηνπλ η γή ν . Με τ ' ολ ί γ ονέ παυ σετ οαί μα. ΗΑμέ ρσαε ί χ ε ναδ υν ατ ή σε ιοπωσού ν , αλ λ ' ήτ οι σχυ ρά, θαρραλ έ ακ αι δ ε νε φοβε ί τ ο . Πράγ ματ ιμε τ ' ολ ί γαςημέ ρας ,χ άρι ςε ι ςτ αςφρον τ ί δαςτ ης μη τ ρόςτ ης ,ε πουλ ώθητ οτ ραύ μα. 42

Η Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύ πο τ έ δε ν θα ε κ άλε ιτ ον ι ατ ρόν . Δε ν ήθ ε λ εν α γ ν ωσθήότ ιουι όςτ ηςε ί χεμαχ αι ρώσε ιτ ηναδ ε λ φήντ ο υ. Ει ςόλ αςτ ας κ αλ οθ ε λη τ ρί αςμε τ αξ ύτ ωνγ ε ι τ ον ι σσών , όσαιτ η νηρώτ ων , πότ εμε τ ά προσποι ητ ή ς αγ αν ακτ ήσε ως , πότ ε με τ ά γ έ λ ωτ ος βε βι ασμέ ν ου, δ ι έ ψε υσε νότ ιο Μούροςε ί χ ετ ραυματ ί σε ιτ ηνκ όρηντ ης . Εν δ ι ε φέ ρε τ ο προπάν τ ωνν αμάθηανοΜι χ άλ ηςθαε γ λ ύ τ ων ε ναπότ αςχε ί ραςτ ων χ ωροφυ λ άκ ων ,κ αι αςε πήγ αι ν ε νε ι ςτ οέ λ ε οςτ ουΘε ού! Τω ό ν τ ι , με τ ' ολ ί γ αςη μέ ραςε βε βαι ώθηότ ιουι όςτ ηςε μβαρκ άρι σε κ ρυ φάτ η νν ύκ τ α, μεε νπλο ί ον , ωςν αύτ ης ,κ 'έ φυγ ε ναπότ ηνν ήσον .Ο γ ραμματ ε ύ ς τ ου Λι με ν αρχ ε ί ου ή τ ον βολ ι κ ός κ αι κ αλ οπρ οαί ρε τ ος άν θ ρωπος ,κ αι δ ε νε δί στ ασεν ατ ονν αυτ ο λ όγ ηση . Ήτ οδετ ότ εοΜού ρος σχ ε δό νε ι κο σαε τ ής , ηδεΑμέ ρσαήτ ομόλ ι ςδε κ αε πτ άε τ ών . Παρήλ θε χ ρόν ος ε ωσότ ου η ο ι κ ο γέ ν ε ι αλ άβη ε ι δήσε ι ς πε ρίτ ου φυ γ άδος . Τέ λ ος , με τ άέ τ οςκ αι πλ έ ον , ηκ ο ύσθημί ααόρι στ οςφήμη, ότ ιο Μωρόςδ ι έ πραξ εφόν ονε ν τ όςτ ου πλ ο ί ο υ, μετ οοποί οναρμέ ν ι ζ ε . Αι αδ ε λ φαίτ ου, ότ αντ οή κ ουσαν ,ε ι ςτ ο νκ όσμονε ί πανότ ιδε νηξ ε ύρουν τ ί ποτ ε , κ αιολ οψύχ ωςη ύχ ον τ ον α ήτ ο ψε υ δήςηφή μη. Αλ λ ' η μήτ ηρ ε ν δ ομύχ ωςε πί στ ε υε νε ι ςτ οαλ η θέ ςτ η ςε ι δήσε ως . Ολ ί γ ας η μέ ρας ύστ ε ρο ν , έ λ αβο ν ε πι στ ολ ήν φέ ρουσαν τ ην τ αχυ δρομι κ ήνσφρ αγ ί δαΧαλ κ ί δος . Ο Μι χ άλ ηςέ γ ραφε ναπότ ωνε ι ρκ τ ών τ ηςπόλ ε ωςε κ ε ί ν ης . Κατ άσχή μαπρωθύστ ε ρον ,ε ξ ε τ ραγ ώδε ι ε νπρώτ οι ς τ α βάσαν ατ ου κ αιτ α πάθ ητ ου ε ι ςτ α βουδρο ύμι ατ ου βε ν ε τ ι κ ού φρο υρί ου. Εί τ α, με τ άσυν τ ρι βήςκ αρδί ας , αλ λ άμεδ ι φορουμέ ν αςφράσε ι ς κ αιοι ον ε ίμε τ αξ ύτ ωνγ ραμμών , ε ξ ωμολ ο γε ί τ οό τ ιί σωςν αε φόν ε υσε πράγ ματ ιτ ον άν θρωπο ν , τ ον γ έ ρο -Πορτ αΐ τ ην , τ ο νλ οστ ρόμο ντ ου πλ οί ου, αλ λ άχ ωρί ςκ αλ άν ατ οε ν ν οή ση, καιχ ωρί ςν ατ ο θέ λ η. (Πράγ ματ ι , δε νθαήθε λ εν ατ ονε ί χεφον ε ύσε ι ). Ο ε χ θρόςτ ονέ βαλ ε ν , αυ τ όςδε νέ πτ αι ετ ί ποτ ε , τ ο φον ι κ όέ γ ι ν εστ ονκ αυ γ άνε πάν ω. Αυτ ός ε ί χ ε νε υρε θή«ε ι ςβρασμόνψυχ ής ». Απε δε ί χ θημάλ ι στ αότ ιημάχαι ρα 43

ή τ ον«τ ουπαθόν ». Ί σωςν αε ί χ ε ναποσπάσε ι , αλ λ άδε νε ν θυμε ί τ οπώς , τ ηνμάχ αι ραναπότ ηνμέ σηντ ουθύματ ος . Αυτ ό ςε πί στ ε υ ε νό τ ιτ ουτ ην ε ί χ ε ναρ πάσε ι μάλ λ οναπότ ηνχ ε ί ρα. Εί τ ακ αιπάλ ι νε παν ήρχ ε τ οε ι ςτ α βάσαν άτ ου, όσα υ πέ φε ρεδύο μή ν αςτ ώρα, ε ι ςτ αςφυλ ακ άς . Ακο λ ούθ ωςε πε κ αλε ί τ οτ ηνφι λ οστ οργ ί αν τ ηςμητ ρό ςτ ου, και τ ηνε ξ ώρκ ι ζ ε«ν ασηκ ωθή, –τ οδί χ ωςάλ λ ο– ν απάη ν αβρητ ηνΠορτ αΐ τ ι ν α», τ ηνχή ραντ ουφον ε υ θέ ν τ οςκ αιτ ηνθυγ ατ έ ραν τ ου, κ αιν ατ αςπαρακ αλ έ σημε τ άδακ ρύ ων , «ν ακ άμην όμο-τ ρόπο», ν α τ αςκ ατ αφέ ρηό πωςαι ί δι αι ζ ητ ήσο υντ ηναθώωσι ντ ουφον έ ως ! «Νασηκ ωθής , μάν ν α, ν αμπαρκ άρης , ν απαςπέ ρα, στ ηνΠλ ατ άν α, ν ατ ηνπε ρι κ αλ έ ση ς , τ ηνΠορτ αΐ τ ι ν α, ωςκ αθώςκ αιτ ηνκ όρητ η ς , τ ην Καρί κ λ ε ι α, ν ατ ι ςκ ατ αφέ ρηςν αζ η τ ήσουνν αβγ ω αθώος ,κ 'ε γ ών αγί ν ω παι δ ίτ ους , ν απάρω κ αιτ ηνΚαρί κ λ ε ι αγ υν αί κ αμου, χ ωρί ςπροί κ α, κ αι ν αζ ήσου μεκ αλ άκ ι αγαπημέ ν αόλ οι μας ... Και ν αδου νπωςε γ ώ θατ ην αγ απώ, τ ηνΚαρί κ λ ε ι α, κ αι πωςθατ ηνέ χω τ ηνπε θε ράμου, ν αδ ουλ ε ύω σασκ λ άβοςν ατ ι ςζ ωο θρέ φω, μεπολ λ άκ αλ ά, γ ι ατ ίε γ ώε ί μαιάξ ι οςκ αι μπορώ ν αβγ άλ ωλ ε πτ ά...». Πε ραί ν ωνοφο ν ε ύ ς ,ε παν ήρχε τ οε κτ ρί τ ου ε ι ςτ αβάσαν ατ ου, κ αιυ πέ σχ ε τ οότ ι , άμαε ξ έ λ θητ ωνφυλ ακ ών , θαφέ ρη πολ λ άωραί απράγ ματ ακ αιστ ολ ί δι α, δι άν απροι κ ί σητ αςδύοαδ ε λ φάς τ ου, ακ ό μηκ αικ ούκ λ ε ςκ αιπαι γ ν ί δι αδι άτ αμι κ ράκ οράσι ατ ηςμε γ άλ ης αδ ε λ φήςτ ου ,τ η ςΔε λχ αρώς . Λοι πόνδε νε ί ν αιπαράδοξ ον αν η Φραγ κ ογ ι αν ν ού δε νε δί στ ασε ν . Εχ ρε ώθη ολ ί γ α χ ρήματ α, δού σα ε ν έ χ υρον ό,τ ι αση μι κ ό νε ί χ ε , κ ' ε μβαρκ άρι σε , κ 'ε πέ ρασεπέ ρ αε ι ςτ η ναν τ ι κ ρι ν ήνν ήσον , ε ι ςτ οχ ωρί ον Πλ ατ άν αν , κ ' ε πήγ εν αε ύ ρη τ ηνΠορτ αΐ τ αι ν αν . Αλ λ άπαράδοξ ονε ί ν αι ό τ ι , μετ η νε υγ λ ωτ τ ί αντ η ςτ ηνπε ρι παθή, μετ ηνστ ωμυ λ ί αντ ηςτ ην γ υ ν αι κ ε ί αν , με τ α χί λ ι α ψε ύ ματ α όσα ήξ ε υρε ν –ήτ ο δε τ ότ εη Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύ55 ε τ ών , αλ λ ' ακ μαί αγ υν ήκ αιμεζ ωηρού ςχαρακ τ ήρας – κ ατ ώρθωσε ν α πε ί ση τ ην γ ραί αν , τ ην χ ήραν τ ου φον ε υθ έ ν τ ος 44

(σημε ι ώσατ εότ ιημήτ ηρκ αιηκ όρηέ δωκ ανκ αιξ ε ν ί ανακ όμηε ι ςτ ην μη τ έ ρατ ο υφον έ ως ), ν ατ ηνπε ί ση, λ έ γ ω, κ ατ αβάλ λ ο υσατ αέ ξ οδατ ου τ αξ ι δ ί ου αυτ ή, ν ' απέ λ θωσι ν ομού ε ι ςτ ην Χαλ κί δ α, με σκ οπόν ν α ε ν ε ργ ήσωσι ναπόκο ι ν ούπλ ησί οντ ηςΕι σαγ γ ε λ ί ας ,τ ουΔι κ αστ η ρί ουκ αι τ ωνΕν ό ρκ ωνυ πέ ρτ ηςαπαλ λ αγ ήςή τ ηςαθωώσε ωςτ ου υποδ ί κ ου. Όσοναφο ράτ η νκ όρην , «τ ηνΚαρί κ λ ε ι αν », αύτ ηε δήλ ωσε νότ ιε κ δί κ ησι ν δ ε νε πι ζ ητ ε ί ,ε πε ι δή«οπατ έ ραςτ ηςδε νέ ρχ ε τ αιπί σω», μόν ονποτ έδ ε ν θ αθέ λη σητ ονφον έ αωςάν δρατ ης · προ τ ι μάν αμέ ν ηαν ύπαν δρηε ι ςτ ον αι ών α. Επήγ αν ομο ύ, αιδύο γ ραί αι , κ ' έ με ι ν αν ε ι ς Χαλ κ ί δ ατ ρε ι ς μήν ας , κ ατ οι κ ούσαιε ι ςτ ρώγ λ ην ,ε ι ςέ ν ατ ου ρκ όσπι τ ον– κ ον τ άε ι ςτ αΕβ ραί ι κ α, παρά τ ην Άν ω Πύλ η ντ ου φρουρί ο υ. Καικ αθ ημε ρι ν ώς η Χαδούλ α ε πήγ αι ν ε νε ι ςτ αςε ι ρκ τ άς , τ αςπρωι ν άςώρας , κ ατ άτ ην έ ξ οδοντ ων φυ λ ακι σμέ ν ων , συν ο δε υομέ ν η συν ή θως από τ ην Πορτ αΐ τ αι ν αν , ήτ ι ς ό μωςε κ άθητ οαν τ ι κ ρύτ ηςε ι ρκ τ ήςκ 'ε πε ρί με ν ε , μηθ έ λ ο υσαν αι δήκ ατ ά πρόσωποντ ονφο ν έ α. Δι ε ρχ όμε ν αιέ ξ ω από τ ονμέ γ ανκ αιάκ ομψον παλ αι ό νν αόντ η ςΑγ ί αςΠαρασκ ε υ ής ,έ κ αμν αντ ονστ αυρόντ ων ,κ αιη μή τ ηρ έ φε ρε νε ι ςτ ον υπόδι κ ον σι μί θι ακ αισύκ ακ αισαρδέ λ ε ς , κ αι κ απν όν δι άτ ην πί παν τ ου . Καιμέ σα ε ι ςτ η ν βαθ ε ί αν τ σέ πην τ ου φο υστ αν ι ούτ ης , κ ρυφά, ε ί χ εχ ωμέ ν ηνμι κράνφι αλ ί δα μερώμιήρακ ί , προςπαρηγ ορί αντ ουφυλ ακ ι σμέ ν ο υ. Αλ λ ά δι ςή τ ρι ςτ ηςε βδομάδοςδι άτ η ςΆν ω Πύ λη ςτ ου φρου ρί ου ε ξ ήρχ ον τ οκ ' έ βλ ε πανκ ρε μ άμε ν αε κ ε ί , ε ι ςτ ονσκ οτ ε ι ν όνπυλ ών α, τ ην κ ν ήμην τ ου «Έλ λ ην ος γ ί γαν τ ος », κ αιτ ο «τ σαρούχ ιτ ου», τ ε ραστ ί ου με γ έ θου ς ,ε πι φυλ ατ τ όμε ν αι , ό τ ανθαε παν έ κ αμπτ ονμετ οκ αλ όνε ι ςτ ην πατ ρί δα, ν α δι ηγ ών τ αικ ' αιδύο τ ο πράγ μα ε ι ςτ αε γ γ όν ι ατ ων . Εί τ α δ ι ηυθύ ν ον τ οκ ατ άτ ηνσυν οι κ ί ανΣου βάλ αν , ήκ ατ άτ ονΆγ ι ονΔημή τ ρι ον , κ ' ε πε σκ έ πτ ον τ οτ ον Ει σαγ γ ε λ έ α, όστ ι ςδ ι άτ ου γ ραφέ ως τ ου τ ας

45

απε δ ί ωκ ε ,κ αιτ ου ςδι κ αστ άς , οί τ ι ν ε ςε ν ί οτ εκ ατ ε δέ χ ον τ ον αγ ε λ ώσιμαζ ί τ ων . Τέ λο ςότ ανωρί σθηηδί κ η, ε ζ ήτ η σανν απλ η σι άσου ντ ουςε ν όρκ ου ς , ο ί τ ι ν ε ςε ί χ ονέ λ θε ι , άλ λο ιφου στ αν ε λ άδε ς , απότ αορε ι ν άχ ωρί α, άλ λ οι βρακ άδε ς , από τ ας ν ήσου ςκ αιτ α παραθαλ άσσι α. Η Φραγ κ ογ ι αν ν ού υ πέ σχ ε τ οχι λ ί ωνλ ογ ι ώνδ ώραε ι ςόλ ο υς ,κ αιθαή τ ονι κ αν ήν ατ αδ ώση, αν ε ί χ ε · μοσχ άτ ακ ρασι ά, ωραί αλ άδ ι α «κ ε χ ρι μπάρι », αστ ακ οο υρέ ς , παστ άκ ε φαλ όπου λ α, αυγ οτ άραχ α, ξ ε ρο χτ άποδα, ε κ λ ε κ τ άσύ κα, κ αι παν ό ,τ ι ηδ ύν ατ ον απαράγ ηην ήσοςτ ης . Ει ςέ ν ατ ωνε ν όρκ ων , άν θρωπονκ ί τ ρι ν ονκ αιβή χον τ α, όστ ι ςε φαί ν ε τ ο ν α πάσχ η, υ πε σχ έ θη αυ τ ήν ατ ον ι ατ ρε ύση , μ' έ ν α μαν τ ζ ούν ιπου ή ξ ε υ ρε ν . Όλ ' αυτ άδε νί σχυ σαν ,κ αιοφον ε ύςκατ ε δι κ άσθηε ι ςε ι κ οσαε τ ή δ ε σμά. Εν αυ άγ ησανόλ ατ ασχ έ δι α, ωςκ αιαυτ ήησυμπε θε ρι άμε τ αξ ύ τ ηςμη τ ρόςτ ούφον έ ωςκ αι τ η ςχ ήραςτ ούθ ύματ ος . Τώρα αν άγ κ ηήτ ον αε πι στ ρέ ψωσι νε ι ςτ ηνπατ ρί δα, αλ λάτ α ολ ί γ α χ ρήματ ατ ωνε ί χ ονε ξ αν τ λ ηθή, κ αι όσαε ί χονκ ομί σε ι με θ' ε αυτ ό νκ αι όσα ε ί χ εστ ε ί λε ιε ντ ω με τ αξ ύηΑμέ ρσαξ ε ν ο δουλ ε ύο υσακ αιυφαί ν ου σαε ι ς τ ηνπατ ρί δ α. Αφού η Φραγ κ ογ ι αν ν ού μάτ η ν παρε κ άλ ε σε νόσα πλ ο ί α έ βλ ε πε νε τ οι μαζ όμε ν αν απλ ε ύσωσιπρο ςτ ονΜαλι ακ όνκ όλ πονήπρος τ ην Ι στ ι αί αν , ν α παραλ άβωσι ντ ουλ άχ ι στ ον τ ην Πορτ αΐ τ αι ν αν , ως γ ε ρον τ οτ έ ραν κ αιασθ ε ν ε στ έ ραν –αυ τ ή δι άτ ον ε αυ τ όν τ ης ε ί χ ετ ο σχ έ δι ο ντ ης – ότ ανε ί δε νότ ιοιδι άφορο ικ υβε ρν ήτ αιαπήτ ουνόχ ιμόν ον τ ονν αύλ ον , αλ λ άν αέ χ ηκ αιτ ρόφι μαηε πι βάτ ι ς ,κ αιαντ ηνάφην ανε ι ς τ ηνΣτ υ λ ί δ αήτ ουςΩρε ού ς , ας κ άμη κ αλ άν αε ύρη πλ οί ον δ ι άτ ην πατ ρί δατ ης– ε ξ ε μυστ ηρε ύθητ οσχ έ δ ι οντ η ςε ι ςτ η νΠορτ αΐ τ αι ν αν . — Εγ ώ, ε ί πε ν , ε ί μαιι κ αν ήν απάω στ ε ρι ά, μετ αποδ άρι αμο υ, αποδώ ωςτ η νΑγ ί ανΆν ν α–λ έ ν επωςε ί ν αι δυ ομέ ρε ςδρόμος –κ 'ε κ ε ί θαβρού με τ οτ αχύ πλ ο, τ οδ ι κ όμαςπο υθαμαςγ ν ωρί σηοκ απε τ άνΠε τ σε ρέ λ ος ,ο τ αχυ δρόμος , κ αιθα μας πάρη. Τα έ ξ ο δά μου στ ο δρό μο θα τ α 46

ο ι κο ν ομήσω μαζ ε ύ ον τ αςβότ αν α, χ ορτ άρι α, κ ιαγ ρι ολ άχ αν α, κ ιόποι α χ ρι στ ι αν ήβρω κ ' έ χ ητ οπαι δίτ ηςάρρωστ ο, ήτ ονάν δρα τ ης , θ ατ ης κ άμω ψε υτ ο γ ι ατ ρι κ ά ν α βοηθήσω τ ον άν θρωπό τ ης , ν α τ ην υ ποχ ρε ώσω... Μπο ρε ί ςε σύ; Βαστ ούντ ακ ότ σι ασου ; — Τί θακ άμω; μπο ρώ, δε νμπορώ, απήν τ ησε νηΠο ρτ αΐ τ αι ν α. Καλ ύτ ε ρα ν απάμεσυν τ ροφι ά, όπωςήρθαμε . Κ' ε ξ ε κ ί ν η σαν . Η Χαδού λ α έ κ αμε ν όπως ε ί πε , μόν ον πως αργ ο πόρησανπε ρι σσότ ε ρονε ι ςτ ονδρόμο ν ,έ ν ε κ ατ ηςβραδυ πορί αςτ ης Πο ρτ αΐ τ αι ν ας . Κ' ε πέ τ υ χεμάλ ι στ αυ πέ ρτ αςε λ πί δαςτ ης . Ότ αν , με τ άμί αν ε βδο μάδ α, έ φθ ασε νε ι ςτ ην πατ ρί δα, ε ί χ εκ αιπε ρρί σε υμα από τ ην ε πι χ ε ί ρησι ν . Έφε ρε νε ι ςτ ηνοι κ ί αντ ης , ε ξό σωντ ηςέ δι δονδ ι ' αμοι βήν τ ωνε κδ ουλ ε ύσε ώντ ης ,έ ν ανσάκ κ ονμεσί τ ο ν , ωςμί ανοκ άντ υρί ου ,δ ύο ό ρν ι θας ,έ ν αμάλ λ ι ν οχ ράμι ,τ οο ποί οντ ηςε χάρι σαν ,κ αι ολ ί γ αςδ ραχ μάς με τ ρητ ά. Εκ τ ο ύτ ων ε πλ ήρωσε γ ε ν ν αι οφρόν ως κ αιτ ον αύλ ον τ ης Πο ρτ αΐ τ αι ν ας ,δ ι άν αυπάγ ηκι αυ τ ήε ι ςτ ηνε στ ί αντ η ς . Όλ ατ αύ τ ατ αε ν θυμε ί τ αικ αλ ώςηΑμέ ρσα, ε πε ι δήημάν ν ατ ηςδ ε ν ε ί χ επαύσε ιν ατ αδι ηγ ήτ αιέ κ τ οτ ε . Τώρα, ε ί χ ονπαρέ λ θε ιδώδε κ αέ τ η, ο αδ ε λ φόςτ ηςε υ ρί σκ ε τ οακ όμηε ι ςτ αςφυλ ακ άς , οπατ ήρτ η ςπροπο λ λ ού ε ί χ ε ναποθάν ε ι , οΣτ αθ αρόςκ ιοΓι αλ ήςδε νε παν ήλ θ ονποτ έαπότ ην Αμε ρι κ ήν , ομι κ ρό ςοΓι ωργ άκ ηςκ 'ε κ ε ί ν ο ςε ί χεπάρε ιμε γ άλ απέ λ αγ α, η Κρι ν ι ώκ ιαυτ ήε ί χ ε με γ αλ ώσε ι , η Δε λ χ αρώ ε ί χ εγ ε ν ν ήσε ικ αιπάλ ι ν κ ό ρην ,κ ι αυτ ή, ηΑμέ ρσα, ε ί χ εμε ί ν ε ι γ ε ρον τ ο κ όρη.

Ζ'

Άκ ρασι γ ήκ αιησυχ ί αε πε κ ράτ ησε νε ν τ όςτ ουσκο τ ε ι ν ούθαλ άμου, με τ ά τ οντ ε λ ε υ τ αί ονβήχ ακ αιτ ονκ λ αυ θμυρι σμό ντ ουθυγ ατ ρί ου, τ α οποί α τ όσον απο τ όμως δι ε κ όπη σαν . Η Φραγ κ ογ ι αν ν ού ε ί χ ε κ ύψε ιτ ο 47

πρόσωπόντ ης ,κ αιε ί χ εστ ηρί ξ ε ιμετ αςδύοχ ε ί ραςτ ομέ τ ωπο ν ,κ αιε ί χε παύσε ιν ασκ έ πτ ε τ αι . Τηςε φαί ν ε τ οότ ιδ ε νέ ζ ηπλ έ ον . Ούτ εηπν οήτ ης η κ ούε τ ο . Παςθό ρυβοςε ί χ επαύσε ι . Ούτ εφλ ο ξέ βρε με νε ι ςτ η νε στ ί αν , ο ύτ εβόμβοςηκ ού ε τ ο, κ αιτ ο ημί κ αυστ ονφι τ ί λ ι οντ ου λ ύχ ν ου έ φε γ γε θ λ ι βε ρώς . Η μι κ ρά κ αν δήλ α προ πολ λ ού ε ί χ ε σβήσε ιε ι ς τ ο ε ι κ ον ο στ άσι ον ,κ αι αι μορφαί τ ωναγ ί ωνδε νε φαί ν ον τ οπλ έ ον . Αί φν ης η λ ε χ ών αε ξ ύπν ησε με τ άτ ι ν αγ μού , ε ν μέ σω, τ ης άκ ρας η ρε μί ας . — Τ' ε ί ν αι μάν ν α; ε ί πε . Ημήτ ηρτ ηςβλ οσυρά, κ αιωςε νφρε ν απάτ η, τ ηνε κ οί τ αξ ε νε ι ςτ οφως τ ουλ υχ ν αρί ο υ. — Τ' ε ί ν αι !ε ί πε ,τ ί ποτ α. Ξύ πν η σε ς ; — Μουφάν η κ επωςκ άτ ι ε ί πε ς ... πωςμ' ε φών αξ ε ς , με ςστ ονύπν ομου . — Εγ ώ;... όχ ι . Τ' αυ τ ι άσουκ άμαν ε . — Τί ώραν αε ί ν αι , μάν ν α; — Τί ώρα; ξ έ ρω 'γ ω;... Τό σε ςφορέ ςλ άλ ησεκ αι ξ αν αλ άλ ησετ 'ο ρν ί θι . — Και συδε νε κ οι μήθης , μάν ν α; — Εχ όρτ ασα τ ον ύπν οκ αλ ά... Τρύπησε τ ο πλ ε υρό μου, ε ί πε νη Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύ, ήτ ι ςδε νε ί χεκ λ ε ί σε ι όμμα. Όπουε ί ν αι θαφέ ξ η . Ηλ ε χ ών αε χ ασμήθ η, κ ' έ κ αμε τ ο σημε ί ο ντ ου στ αυ ρού ε πίτ ου στ ό ματ ος . Συ γ χρό ν ως δε ύψωσε τ ο βλ έ μμα προς τ ο μι κ ρόν ε ι κ ον ο στ άσι ον ,τ οοποί ο ναν τ ί κ ρυζ ε ν . — Έχ ε ι σβήσε ιτ οκ αν τ ήλ ι , μάν ν α· δε ντ οάν αβε ς ; — Δε ντ οαγ ροί κ ησα, θυγ ατ έ ρα, ε ί πε νηγ ραί α· ε κ οι μώμο υνβαθι ά. — Και τ οπαι δί κ οι μάτ αι , βλ έ πω, ήσυχ α. Πώςτ ο'παθ ε ; — Ησύχ ασεκ ι αυτ ότ ώραπλ ι α, ε ί πε νηγ ραί α. — Κ' ε μέ ν αμουπον ε ίτ οβυζ ίμου, ε ί πε νηλ ε χώ· άρχ ι σεν ακ ατ ε βάζ η πολ ύτ ώρα. Ήθ ε λ αν αή τ ονξ υ πν ητ όν ατ οβύ ζ αι ν α. — Ε! τ ι ν αγ ί ν η...Θαβρο ύμεκ αν έ ν απαι δί ,ε ί πε νηγ ραί α. 48

— Τί λ ε ς , μάν ν α; Ηγ ραί αδε ναπή ν τ ησε ν . Ήθε λ εκ άτ ι ν αε ί πη. Δε νήξ ε υρετ ίν αε ί πη . — Δε νκ άν ε ι ςτ ο νκ όπον ' αν άψηςτ οκ αν τ ήλ ι , μάν ν α; — Ανθ έ λ ης , ση κώσουσυκ ι άν αψετ ο· δε νέ χ ω χέ ρι α... — Πώς ! — Πι άστ ηκ επλι ατ οχ ε ράκι μο υ. — Τίλ ε ς ; Σεκ αλόσου , μάν ν α· ε γ ώ πο υδε νέ χ ω πάρε ιε υχ ή, κ άν ε ιν ' αν άψω τ οκ αν τ ήλ ι ; Την στ ι γ μή νε κ ε ί ν ην , κ αθώς ε ί πε «πι άστ ηκ ετ ο χ ε ράκ ι μο υ», ε παν ήλ θε ν πρώτ ην φοράν ε ι ςτ ον ν ουν τ ης γ ραί ας τ ο όν ε ι ρον τ ης Αμέ ρσας . Δε νηδυν ήθην ακ ρατ ηθή, και έ πν ι ξ ε νε ι ςτ αστ ή θητ η ςβαθύ νλ υγ μόν . — Τί έ χε ι ς , μάν ν α; Και ηλ ε χ ώε πήδησεκ άτ ω απότ ηνχαμηλ ήνκ λ ί ν ην . — Δε νε ί ν αι κ αλ άτ οπαι δ ί ; Φων αί κ αι σπαραγ μόςκ αι κ λ αύ ματ αηκ ούσθησαν . Ημήτ ηρε ύ ρι σκ ετ ο θ υγ άτ ρι όντ ηςν ε κρ όνε ν τ όςτ ουλ ί κ ν ου. Από τ ον θόρυ βον , ε ξ ύ πν ησε ν ε ι ς τ ο δι πλαν ό ν χώρι σμα ο Κων στ αν τ ής , όστ ι ςε ί χ εχ ορτ άσε ι κ αλ άτ ο νύπν ο ν . — Τ' ε ί ν αι ;έ κ ραξ ετ ρί βωντ ουςο φθ αλ μούς . Εχ ασμήθη, ε τ αν ύσθ η, ε τ ι ν άχ θη, κ 'έ τ ρε ξ ε νε ι ςτ ηνθ ύραντ ο υθαλ άμου. — Βρε !τ ίκάν ε τ εσε ι ς ;... Θασηκ ώσε τ ετ ονκ όσμοστ οποδ άρι ...Μήγ αρι ς μαςαφή ν ε τ ε , μπάρε μ, ν απάρο υμ' έ ν αύπν οαπ' τ ι ςφων έ ςσας ; Καν ε ί ς δε ν απήν τ η σε νε ι ςτ ας δι αμαρτ υ ρί ας τ ού Κων στ αν τ ή . Η σύζ υγ οςτ ου έ κυ πτ ε , πν ί γ ου σα τ ου ςλ υ γ μούςτ η ς , ε πίτ ο υλ ί κ ν ο υ. Η πε ν θε ρά τ ου ε κ άθ ητ ο, συ ν άπτ ουσα τ ας χ ε ί ρας , αι ν ι γ ματ ώδης , σφί γ γ ουσα τ ου ς οδ όν τ ας , μεαπλ αν έ ςτ ο βλ έ μμα. Με τ άτ ον πρώτ ον ακ ο ύσι ονλυ γ μόντ ης , δε νε ί χ ε νε κ βάλ ε ι πλ έ ονάλ λ ηνφων ήν .

49

— Τι ! ...πέ θαν ετ ο παι δ ί ; Βρε !...έ κ αμε ν ο Κων στ αν τ ής , με ί ν ας με αν ο ι κτ όντ οστ όμα. Εί τ απροσέ θηκ ε : —Γ ι ατ ού τ οέ βλ ε πακ άτ ι αν άποδαό ν ε ι ρα, ζ άβαλ ε !... Η Δε λ χ αρώ, αν ακ ύψασα προ ςστ ι γ μήναπότ ουλ ί κ ν ου , συν έ χ ουσα τ ουςλ υγ μού ςτ η ς ,ε ί πε : — Μάν ν α, δε νθ αφέ ρηςτ αρο υχ άκ ι ατ ου ,ν ατ ' αλ λ άξ ο υμε ;... Πούε ί ν 'η Αμέ ρσα; ΗΦραγ κ ογ ι αν ν ούδε ναπήν τ ησε . — Πούε ί ν αιηΑμέ ρσα, μάν ν α; ε παν έ λ αβε , ψαύσασα τ οναγ κ ών ατ ης μη τ ρόςτ ηςηΔε λ χ αρώ. Η Φραγ κ ο γ ι αν ν ού αν ε τ ι ν άχθη ωςν ατ ηνέ θι ξ ε νάκαν θ α ήκ έ ν τ ρον ν άρκ η ς . — ΗΑμέ ρσα, πούε ί ν αι ; στ οσπί τ ι μας ... απήν τ ησε . — Δε νε ί χ ε νέ ρθε ι'δω ηΑμέ ρσα; Μο υφάν ηκ επωςάκ ουσατ ηφων ήτ ης με ςστ ο νύπν ομου, ε ί πε νηλε χ ών α. — Αςπάην ατ ηνφων άξ η , ε ί πε νηγ ραί α, ν ε ύ ουσαμετ ονκ αν θόντ ου ό μματ οςτ ηςπροςτ ονγ αμβρόντ ης . — Κων στ αν τ ή, παςν αφων άξ ηςτ ηνΑμέ ρσα; ε ί πε νηλ ε χώ προ ςτ ον σύζ υγ όντ ης . — Πάω. Ακο ύς , λ έ ε ι !... Ωχ ! κ ρί μα, ζ άβαλ ε !... Καλ ά πο υτ ο βαφτ ί σαμε κ ι ό λ ας . Ο Ντ αν τ ήςέ κ υ ψε νε ι ςτ οπάτ ωμ ατ ουμι κ ρούπροδό μουε ι ςτ οσκ ότ ο ς , ψηλ αφώνν αε ύρητ απαλ ι οπάπο υτ σατ ουν ατ αφο ρέ ση. Έκ αμν εμι κ ρόν θ όρυβον ,κ ρούωνδι άφοραζ ε ύγ ηπαλ αι ώντ σό κ αρωνπροςάλ λ ηλ ακ αι ε πίτ ωνσαν ί δ ωντ ουπατ ώματ ος . — Πο ύε ί ν αι τ απαλ ι οκ ατ σάρι αμου; ε ί πε . Τέ λο ςε φόρε σε νε νζ ε ύγ ος πατ ημέ ν ων γ υν αι κ ε ί ων ε μβάδων , τ ας ο ποί αςε ύρε , κ αιαί τ ι ν ε ςε κ άλ υπτ ονμό ν οντ ο υςδακ τ ύλ ου ςτ ωνποδών 50

κ αιμέ ρος τ ου τ αρσού , αφή ν ουσαιέ ξ ω όλ ην τ ην πτ έ ρν αν . Άλ λ ον θ όρυβονέ κ αμεδ ι άν ' αν οί ξ ητ ηνθύ ραν , μηε υ ρί σκ ωνε ι ςτ οσκ ό τ οςτ ον σύρτ ηνούτ ετ ομάν δ αλ ο ν . Αφούήν ο ι ξ ετ ηνθύ ραν , ε παν ή λ θε ναί φν ης ο πί σω. — Ακ ούς , Δε λ χ αρώ, ε ί πε , τ ηςΑμέ ρσαςμον άχ αν α πω ν α 'ρθήκ αιτ ο Κρι ν ι ώ μαζ ί ; Τί λ ε ςε σύ, πε θε ρά; Και ηΦραγ κ ογ ι αν ν ούαν υ πόμον ος : — Πή γ αι ν ετ ώρα, τ ί φέ ρν ε ι ςγ ύρο ; Αςε ρθήό ποι οςε ρθ ή! Η Δε λ χαρώ ε θ ρήν ε ιήρε μακ ύπτ ουσαε πίτ ουλ ί κ ν ο υ. Ο Ντ αν τ ήςπρι ν ε ξ έ λ θη, έ ρρι ψεβλ έ μμαε ι ςτ ολ ί κ ν ονκ αι ε ι ςτ ηνσύζ υγ οντ ου . — Αχ !κ ρί μα, ζ άβαλ ε !ε ί πε ... Κ' έ βλ ε πακ άτ ι όν ε ι ρα!... βρεπαι δ ι ά! Κ' ε ξ ήλ θεδρομ αί ος .

Η'

Την ε βδομάδα τ ων Βαΐ ων , μί αν πρωί αν , απή λ θε ν η Φραγ κ ογ ι αν ν ού ο λ ομόν αχ ηε ι ςτ ην ε ξ οχή ν , προ ςτ ης Μαμού ςτ ο ρέ μα. Ήθε λ εν α ε πι σκ ε φθ ήτ ο νμι κρό νε λαι ών α, τ ονοπο ί ονως«ψυχ ομοί ρι »ε ί χ ελ άβε ι από μί ανε ύπορο νοπωσού νκ ου μπάραντ ης , αποθαν ο ύσανάκ λ ηρον , κ αιε ι ςτ ηνοπο ί ανε ί χ επροσφέ ρε ιε κ δο υλ ε ύσε ι ς . Τοήμι συτ ουε λ αι ών ος τ ούτ ουε ί χεδώσε ιωςπρο ί κ αε ι ςτ ηνΔε λ χαρώ, τ οάλ λ οήμι συκ ατ ε ί χε ν ακ όμηηγ ραί α. Ολ ί γ αι ε βδομάδε ςε ί χ ον παρέ λ θε ι από τ α γ ε γ ον ότ α τ α οποί α δ ι ηγ ήθημε ν . Ουδ ε ί ςδ υσαν άλ ογ ος θ όρυβος ε ί χ εγ ί ν ε ιδι άτ ο μι κ ρόν θ υγ άτ ρι οντ η ςΔε λ χ αρώςτ ηςΤραχ ήλ αι ν ας ,τ οοποί ονέ θαψαντ ηναυ τ ήν η μέ ραν . Η μήτ ηρτ ουβρέ φου ς , ανκ αιε ί δ ετ αμέ λ αν άτ ι ν αση με ί απε ρί τ ονλ αι μό ντ ουμι κ ρούπαι δι ού ,δ ε νθαε τ όλ μαποτ έν ακ άμηλ όγ ο ν ,ο ύτ ε

51

άλ λ οςθ αε πί στ ε υετ οέ γ κ λ ηματ η ςμη τ ρόςτ η ς . Προφαν ώςτ οπαι δί ον ε ί χ ε ναποθάν ε ι απότ ονκ οκ κ ί τ ην . Ο μό ν ος ι ατ ρός , ό στ ι ς υπή ρχε ν από χρό ν ων ε ι ςτ οχ ωρί ο ν , ο φι λ άν θρωπος Βαυαρός Β., έ τ υχ ε ν απών . Εί χε ν ακ ουσθή κ αιπάλ ι ν χ ολ έ ραε ι ςτ ηνΑί γ υπτ ον ,κ αι τ ου που ργ ε ί ο ντ ωνΕσωτ ε ρι κ ώνσυν ήθ ι ζ εν ' αποστ έ λλ ηκ ατ ' ε κ λ ογ ήντ ονι ατ ρόντ ούτ ονε ι ςτ ηνδι ε ύθυ ν σι ντ ο υε ν Δήλ ωλ ο ι μο κ αθαρτ ηρί ου . Αν τ ' αυτ ού η Κυβέ ρν ησι ςε ί χεστ ε ί λ ε ιπροσωρι ν ώς ωςυγ ε ι ον όμον γ η ραι ό ντ ι ν αι ατ ρό ν , τ ονκ . Μ., όστ ι ςδε νε ί χ εφθάσε ιακό μη. Εντ ω με τ αξ ύυ πήρχ ε νε ι ς απόφοι τ οςτ ης ι ατ ρι κ ής , δι ατ ρί βων ε ντ ην ήσω. Ούτ ο ςκ λ ηθε ί ς υπό τ ης δημο τ ι κ ής αστ υν ο μί ας όπως βε βαι ώση τ ον θ άν ατ ον , ε κο ί τ αξ ε νε πι πολ αί ως τ ο πρόσωπον τ ου ν ε κ ρού βρέ φου ς , παρε πον έ θηδι ατ ίν αμηντ ονφων άξ ου νε ν όσω τ ούτ οέ ζ ηκ 'έ δ ωκ ετ ο «ε ν τ αφι αστ ή ρι ο ν », γ ράψας«ε κσπασμώδ ουςβη χό ς ». Ηγ ραί α Χαδ ούλ α από τ ης η μέ ρας ε κ ε ί ν ης έ ζ ησε ζ ωήν τ ύψε ων , αν η συχ ί ας ,κ αι μ' ε ξ ωτ ε ρι κ όνσχ ήμαωςν αε ί χετ έ φρανε πί τ η ςκ όμηςτ ης ψαράς ,τ όσονε λ αφρώςκ υ πτ ή νκ αι ακ ί ν ητ ονε τ ήρε ι τ ηνκ ε φαλ ήντ ης ,κ αι ωςν αε φό ρε ιτ ηνμακ ράνμαύρηνμαν δήλ αντ ηςωςσάκ κ ονμε τ αν οί ας . Ότ αν ε μβήκ ε ν η Με γ άλ η Σαρακο στ ή, άρχ ι σε ν α συχ ν άζ ηε ι ςτ ην ε κ κ λ ησί αν , έ κ αμν ε πολ λ άς κ αι βαθε ί ας γ ο ν υκ λ ι σί ας , ε με λ έ τ α ν α ε ξ ομολ ογ η θή, κ αιαν έ βαλ λ ε ν . Εν ήστ ε υε νάν ε υε λ αί ουξ ηροφαγ ού σατ ας πέ ν τ ε ημέ ρας ε κ άστ ης ε βδομάδο ς , κ αιε ί χ εβ αστ άξ ε ι«τ ρί με ρο» τ ην πρώτ ηνε βδο μάδ ακ αιτ ο με σο σαράκ οστ ον . Εν τ ρέ πε τ ον α βλ έ πη τ ην κ ό ρητ η ς ,τ ηνΔε λ χ αρώ, κ αι απέ φε υγ εν ' αν τ ι κ ρύσητ οβλέ μματ ης . Τηνη μέ ρανλ οι πόνε κ ε ί ν ην , τ η ςε βδομάδαςτ ωνΒαΐ ων , έ φθ ασε νη Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύλ ί αν πρωίε ι ςτ ην κ ορυφήν τ ου υψη λο ύ πε τ ρώδο υς λ ό φο υ, τ ο υ αν τ ι κ ρύζ ον τ ος ε κ δυσμών τ ην πολ ί χ ν ην , κ αι ο πόθε ν με λ αγ χ ολ ι κ όνπί πτ ε ιτ οβλ έ μμαε πίτ ουμι κ ρούκ οι μητ ηρί ου, απλ ο υμέ ν ου κ άτ ω, ε πίυ ψηλ ήςθαλ ασσο πλ ήκ τ ουλ ωρί δ οςγ ης , μετ αλε υ κ άμν ήματ α, 52

κ αιε υθ ύςφε ύγ ε ιζ ητ ούνφαι δρότ ητ ακ αιζ ωήνε ι ςτ αγ αλ αν άκ ύματ α, ε ι ς τ οε υρύ ντ ρι πλ ούν λ ι μέ ν α, κ αιε ι ςτ α χλ οε ρά, χ αρί ε ν τ αν ησί δι α, τ α φράτ τ ον τ ατ ο ύτ ο νε ξαν ατ ολ ώνκαιμε σημβρί ας . Επάν ωτ ηςκ ορυ φής ε κ ε ί ν ηςί στ ατ οε ρη μι κ όν , άπο πτ ον , ωςφαν όςτ ηνημέ ρανλ άμπων , τ ο ε ξ ωκ κ λ ήσι ο ντ ου Αγ ί ο υ Αν τ ων ί ου. Η Φραγκ ο γ ι αν ν ού δι ήλ θε νέ ξ ωθ ε ν , ποι ούσατ οσημε ί οντ ουΣτ αυ ρού, κ 'ε ν ώε ί χ εσκ οπό νν αε ι σέ λ θη , τ ην τ ε λ ε υ τ αί ανστ ι γ μήνε δί στ ασε ,κ 'ε ξ ηκ ολ ού θησετ ονδρό μοτ ης . «Δε νε ί μαι άξ ι α», ε ί πε μέ σα τ ης , «ν α μπω σ' έ ν αξ ωκ κ λ ήσιπου τ όσο συ χν ά λ ε ι τ ουργ ι έ τ αι ... Αςπάω κ αλ ύτ ε ρ αστ ο νΑϊ -Γι άν ν ητ ο νΚρυ φό». Με τ άτ ούτ οέ φθασεε ι ςτ ονε λαι ών α, ε πε θ ε ώρη σε νε νπροςε νόλ ατ α ε λ αι όδε ν δραδι άν αι δήανήσανφο υκ ωμέ ν αή δη. Ήτ οήδηπροςτ αμέ σα Απρι λ ί ου ,τ οδ εΠάσχ αήρχ ε τ οόψι μον . Παρε κ άλ ε ιμέ σατ ηςτ ονΧρι στ όν «ν αδ ώσηλ αδάκ ι ,γ ι αν ' αν απλ έ ψ' ηφτ ώχε ι α». Απόδύοε τ ών , τ ω όν τ ι , δ ε νε ί χ ανκ αρπί σε ιο ιε λ ι έ ς ,ε ί χεδεαν αφαν ήκ αιμί αύπο υλ οςασθέ ν ε ι α, φθ ε ί ρου σατ ονκ αρπόν ,κ αι μαυ ρί ζ ο υσατ ουςκ λ ών αςτ ωνδέ ν δρων . Αφού έ με ι ν ε νε π' ολ ί γ ον ε ι ςτ ον ε λαι ών α, ε σηκ ώθη , στ ρέ φο υσα πολ λ άκ ι ςτ ηνκ ε φαλ ήνοπί σω, ωςδι άν ' αποχ αι ρε τ ί σητ αε λ αι όδε ν δρα κ αιαπε μακ ρύ ν θη. Έφθασε κ άτ ω ε ι ςτ ο ρε ύμα καιήρχ ι σε ν ατ ο αν έ ρχ ε τ αι ,κ αθ ώςπολ λ άκ ι ςσυ ν ήθι ζ ε . Φέ ρουσατ οκ αλ άθ ι οντ ηςυπότ ον αρι στ ε ρόναγ κ ών α, κ ρατ ο ύσατ ομαχ αι ράκ ιτ ηςμετ ηνχ ε ί ρατ η νδε ξ ι άν , έ κ υπτ ε παν τ ο ύ, ε ι ς όσα μέ ρη αυ τ ήε γ ν ώρι ζ εκ ' έ ψαχν εν αε ύρη κ αυ κ αλή θρε ςκ αιζ οχ άρι ακ αιμυρό ν ι ακαιάν ηθ ον δι άν α γε μί ση τ ο κ αλ αθάκ ιτ ης ,ν ακ άμηπί τ τ αντ οΣάββατ οντ ουΛαζ άρο υ, ν αφάγ ηαυ τ ή κ ' αιθυγ ατ έ ρε ςτ ης , αλ λ άν απροσφέ ρηκ ' ε ι ςτ ι ςγ ε ι τ όν ι σσε ς , απότ ας ο ποί αςχ άσι μονδ ε νε ί χ ε ν . Εκ τ ό ςτ ων αγ ρι ολ αχάν ων τ ούτ ων , τ α οπο ί α όλ αιε γ ν ώρι ζ ον ν α συλ λ έ γ ουν , ηΧαδ ούλ αήξ ε υρε νάλ λ αβότ αν α, χ ρήσι μ αωςφάρμακ αδ ι ά τ ουςασθε ν ε ί ς , τ οτ ρί με ρο , καιτ ηνδρακ ον τ ι άκ αιτ η ναγρι ο κ ρομμύδα, αν άμε σα ε ι ςτ αςκ ομάρου ςκ αιτ αςπτ έ ρι δας , κ αιπαρά τ αςρί ζ αςτ ων 53

αγ ρί ωνδέ ν δρων , κ αιτ ουςμύκ ητ αςκαιτ αςάκ αν θ αςκ αιτ αςκ ν ί δας , κ αθώςκ αιτ οπο λ υτ ρί χ ι ε ι ςτ ουςμι κ ρούςκ ατ αρράκ τ αςτ ουρε ύματ ο ς–τ ο ο ποί ονλ έ γ ου νότ ιε ί ν αι φάρμακ ονδι άτ αςλ ε χο ύςτ αςπυ ρε σσού σας . Αφού συ ν έ λε ξ ε νι κ αν ά βότ αν ακ αιε κτ ο υε ί δ ους τ ων ι αματ ι κ ών τ ούτ ων ,τ αοποί αε τ ύ λ ι ξ ε νε ι ςχωρι στ όνμαν δήλ ιε ν τ όςτ ουκ αλ αθ ί ο υ, κ αι ηώρα έ κ λ ι ν ε νήδη προςτ οδε ι λ ι ν ό ν , κ αιο ή λι ο ςε πλ ησί αζ ε νε ι ςτ ην κ ο ρυφήντ ουβου ν ού· ε ν τ όςτ ουρε ύματ οςβαθε ί αήτ οησκ ι ά, κ αι οθρο υς τ ωνβημάτ ωντ ηςαν τ ή χε ιωςδο ύποςσκλ ηρόςε ι ςτ οβάθο ςτ ηςψυχ ής τ ης . Ηγ ραί ααν ή ρχε τ οή δηυψηλ ό τ ε ρα, προςτ ηναπότ ομονκ ορυφήντ ου ρε ύ ματ ος . Κάτ ωε χ αράτ τ ε τ οβαθ ύτ οποτ άμι ο ν , τ ' Αχ ε ι λ άτ ορέ μα, κ αι ό λ ηντ ηνβαθ ε ί ανκο ι λάδ αμε τ άη ρέ μο υμο ρμυρι σμούδι έ τ ρε χ ετ ορε ύμα, κ ατ ά τ ο φαι ν όμε ν ο ν ακ ι ν ητ ούν , λ ι μν άζ ον , αλ λά πρ άγ ματ ι αε ν άως κ ι ν ο ύμε ν ονυπότ αςμακ ράςβαθυ κ όμου ςπλ ατ άν ους · αν άμε σαε ι ςβρύα κ αιθάμν ο υςκ αιπτ έ ρι δ ας ,ε φλο ί σβι ζ εμυ στ ι κ ά, ε φί λ ε ιτ ου ςκ ορμούςτ ων δ έ ν δρων ,έ ρπονο φι οε ι δώςκ ατ άμήκ οςτ ηςκ οι λ άδος , πρασι ν ωπό ναπό τ αςαν τ αυγ ε ί αςτ αςχλ οε ράς , φι λο ύνκ αιάμαδάκ ν οντ ου ςβράχο υςκ αι τ αςρί ζ ας ,ν άμαμορμύρον , αθό λ ωτ ον , βρί θοναπόμι κ ράκ αβουράκ ι α, τ α ο ποί αέ τ ρε χ ον ν ακ ρυ βώσι νε ι ςτ οθ όλ ωμα τ ης άμμου, άμα κ αν έ ν βο σκ όπο υλ ον , αφήν ον τ ας ολ ί γ ας αμν άδ ας ν α βόσκ ουν ε ι ςτ ην δ ροσε ράνχλ όη ν , ήρχ ε τ ον ακ ύ ψηε ι ςτ ορε ύμα, κ αιαν ε σήκ ων επέ τ ραν τ ι ν άδι άν ατ ακ υ ν ηγ ήση. Τολ άλ ον , ασί γ ητ ονκ ε λ άδ ηματ ωνκ οσσύφων αν τ ήχ ε ιαρμον ι κ όνε ι ςτ οδάσος ,τ οπε ρι στ έ φονόλ ηντ ηνδυ τ ι κ ήνκ λι τ ύν , κ αι αν έ ρπονε ι ςτ ηνκ ορυ φήντ ο υΑν αγύ ρου, έ ωςτ ηνΑε τ οφωλ ι άνε πάν ω – όπουε λ έ γ ε τ οό τ ιε ι ςθαλ ασσαε τ όςε ί χεκ ατ οι κ ήσε ιε πίτ ρε ι ςγ ε ν ε άς αν θ ρώπωνε κ ε ί , κ αιτ έ λ οςε ξ έ λ ι πεχ ωρί ςν ' αφήσηαε τ όπου λ α. Ει ςτ ην ε ρημωθ ε ί σανφωλ ε άν τ ου ε υ ρέ θ η ολ ό κλ ηρον μο υσε ί οναπό τ ε ράστ ι α κ ό κ κ αλ α θαλ ασσί ων όφε ων , φωκών , κ αρχ αρι ών κ αιάλ λ ων ε ν αλ ί ων θ ηρί ων , τ αοποί αε ί χ εξ ε φαν τ ώσε ικ ατ άκ αι ρο ύςομέ γ αςκ αικ ρατ αι ός 54

ό ρν ι ςτ ωνθαλ ασσών , μετ ογ ρυπόνράμφοςτ ουτ οκ υ αν ωπόν ,κ αιμετ ο τ ε φρόνμε γ αλο πρε πέ ςπτ έ ρωμα. Επάν ω, ε ι ςτ ηνκ ορυφήντ ουρε ύ ματ ος ,ε ι ςέ ν αζ υγ όνσχ ηματ ι ζ όμε ν ον με τ αξ ύ δύ ο βουν ών , αν άμε σα ε ι ςτ ου Κον όμου τ α ρό γ γ ι ακ αιε ι ςτ ον Μι κ ρόν Αν άγ υ ρον , ε κ ε ίε υρί σκε τ ο από παλ αι όν κ αι ρόν τ ο αρχαί ον , έ ρημο ν μον ύδ ρι ο ν , ο Άι ςΓ ι άν ν ης ο Κρυ φό ς . Ήτ ο πράγ ματ ικ ρυ φό ς , κ ε ί με ν οςό πι σθε ντ ο υμι κ ρο ύαυχ έ ν ος ,κ αλ υπτ όμε ν οςαπότ αδύ οβουν ά, κ αιαπόπυκ ν ήνλό χμην . Εί τ εε κτ ο υβορε ί ουμέ ρουςήρχ ε τ οτ ι ς , όπως τ ώραηΦραγ κ ογ ι αν ν ούαπότ ' Αχ ε ι λ άτ ορέ μα, ε ί τ εε κτ ο υμε ση μβρι ν ού, ε κτ ης τ οποθ ε σί ας τ ης κ αλ ου μέ ν η ςτ ου Κον όμου τ α ρόγ γ ι α, κ αιαν ε γ γ ύ τ ατ αδι ήρχ ε τ οπλ ησί οντ ουπαλ αι ούσε βάσματ ος , ήτ οαδύν ατ ονν α υ ποπτ ε ύσητ ηνύπαρξ ί ντ ο υ, ανδε νε γ ν ώρι ζ εκ αλ ώςτ αμέ ρη, όπωςτ α ε γ ν ώρι ζ ε νηΦραγ κ ογ ι αν ν ού . Ο πε ρί βολ ος κ αιτ α ολ ί γ ακ ε λ λ ί αή σαν ε ρε ί πι ον από πολ λ ού . Ο ν αΐ σκ ος ωρθο ύτ ο ακ όμη, αλ λ ' ή τ ον έ ρη μο ςκ αιαλ ε ι τ ούργ η τ ος . Το κ αθο λ ι κ όν ε στ ε γ άζ ε τ ο ακ όμη, αλ λ ' ε ι ςτ ο άγ ι ον βήμα η στ έ γ ηε ί χε κ ατ αρρε ύ σε ιπρο ςτ ο βόρε ι ον , αιδε πλ άκε ςτ ης σκ ε πής κ αιτ α συν τ ρί μματ αε ί χ ονκ αλύ ψε ιτ οθυσι αστ ήρι ον · υ πήρχ εξ ύ λ ι ν οντ έ μπλ ον , πάλ αιποτ έγ λ υπτ όνκ αιχ ρυσωμέ ν ον , ε φθαρμέ ν ονκ αιδυ σγ ν ώρι στ ον , αλ λ ' αιε ι κ όν ε ςέ λ ε ι πον . Αιολ ί γ αιτ οι χο γ ραφί αιε ί χ ονφθαρή από τ ην υ γ ρασί αν ,κ αι τ απρόσωπατ ωνΑγ ί ωνδ ε νδι ε κ ρί ν ον τ οπλέ ο ν . Μόν ονδε ξ ι όθε ντ ουχ ορούυπή ρχεμι ατ οι χ ογ ραφί α παρι στ ώσατ ον Άγ ι ονΙ ωάν ν ηντ ονΠρόδρομο νμαρτ υ ρούν τ ατ ονΧρι στ όν · «Ί δεοΑμν ός τ ουθε ού, οαί ρωντ ηναμαρτ ί αντ ουκ όσμου ». Τοπρόσωπονκ αιηχε ι ρ τ ουΒαπτ ι στ ού, τ ε ι ν ο μέ ν ηκ αιδ ε ι κ ν ύ ουσα, δ ι ε κ ρί ν ο ν τ οο πωσού νκ αλ ώς . Το πρόσωπον τ ού Σωτ ήρος λ ί αν αμυδρώς ε φαί ν ε τ οε πίτ ου υ γ ρού τ οί χ ου. ΤονΆϊ -Γι άν ν ην τ ονΚρυ φόνε πε κ αλ ού ν τ οτ ον παλ αι όνκ αι ρόνόλ οι ό σοιε ί χ ον «κ ρυφόν πόν ον » ήκ ρυ φήν αμαρτ ί αν . Ηγ ραί α Χαδούλ α 55

ε γ ν ώρι ζ ετ ηνδ οξ ασί ανήτ οέ θ ι μοντ ούτ ο, κ αιδι άτ ο ύτ οε ν θυ μή θη ν α έ λ θησή με ρο νε ι ςτ ονπαλ αι όν , έ ρημο νν αΐ σκ ον , όπωςπροσφέ ρητ ας ι κ ε σί αςτ ης . Προ έ κ ρι ν ετ ονν αόντ οναλε ι τ ούργ ητ ον , αφούκ αιε ι ςτ ην ε ν ο ρι ακ ήνε κ κ λ ησί αν , όπο υε σύχ ν αζ ε νόλ ηντ ηνσαρακ οστ ήν , ε τ ό λμα μό ν ονν αε ι σέ ρχ ε τ αιμάλ λ ονε ι ςτ ονν άρθη κ α, όπι σθ ε ντ ουε ν όςφύ λ λ ου τ ηςγ υν αι κ ε ί αςπύλ ης , τ ουκ λ ε ι σμέ ν ο υμετ ονσύ ρτ ην–ωςν αησθάν ε τ ο τ ηναν άγ κ ηνν αε ί ν ' ε τ ο ί μηπροςφυ γ ήν , άμα τ ηνε δ ί ωκ έτ ι ς ! Καιδ ε ν ε φοβε ί τ οτ όσονμητ ηνδι ώξ ηοΠαπαν ι κ όλ ας , οαυ στ ηρόςκ αιασκ ητ ι κ ός ε φημέ ρι ος , ήοκ υρΔημητ ρόςοε πί τ ροπος , όστ ι ςπάν τ οτ εε γ όγ γ υζ εκ αι ή τ ο τ ραχύ ς προς τ ας γ ραί ας , αί τ ι ν ε ςε πέ με ν ον μη θ έ λ ου σαι ν ' αν έ ρχ ων τ αι ε ι ςτ ονγ υν αι κ ων ί τ ην ,κ αιαπήτ ου νν αέ χ ουνδι αρκ ώςμι κ ρόν , πε ρί φρακ τ ον μεσε ι ράςστ ασι δί ων δι αμέ ρι σμα, ε ι ςτ ην βορε ι οδυ τ ι κ ήν γ ων ί αντ ουν αού· αλ λ ' ε φοβε ί τ οτ ο νΑρχ άγ γε λ ον , τ οναγ ρι ωπόν , όστ ι ς ή τ οζ ωγ ραφι σμέ ν οςμε γ αλ ωστ ίε πίτ ηςβορε ί αςπύλ η ςτ ο υν αού, μετ ην ρο μφαί αντ ουτ ηνφλ ογ ί ν η νε ι ςτ ηνχε ί ρα. Ει σήλ θε νε ι ςτ ονέ ρημονν αΐ σκ ον , άν αψε νε νκ ηρί ον , τ οοποί ονε ί χ ε ν ε ι ςτ οκ αλ άθ ιτ ης μαζ ίμε ολ ί γ α πυ ρε ί α, κ ' έ κ αμε τ ρε ι ς στ ρωτ άς γ ο ν υκ λ ι σί ας ε μπρός ε ι ςτ ην τ ο ι χογ ραφί αν τ ην ημι ε φθαρμέ ν ην . Εί τ α, αν ακ υ κ λ ούσα ε ι ςτ ο νν ουντ ηνέ μμον ο νι δέ αν , ήτ ι ςτ ηςε ί χ εκ ολ λ ήσε ι , χ ωρί ςν ατ ηνε κ φράζ η με γ αλ οφών ως , ε ί πεμεφων ήν , τ ηνοποί ανθ α η δύν ατ ον ' ακ ούσητ ι ς , ανπαρί στ ατ ομάρτ υ ςτ η ςσκ ην ήςε κ ε ί ν ης : «Αν έ κ αμακ αλ ά, Αϊ -Γι άν ν ημου ,ν αμο υδώσηςσημε ί οσήμε ρ α... ν ακ άμω μί α κ αλ ήπράξ η , έ ν α ψυ χι κ ό, γ ι αν αγ αλ ην ι άσ' ηψυχ ήμουκ ' ηκ αρ δούλ α μο υ!...»

Θ'

56

Αφούε ί χεγ ε μί σε ιτ οκ αλ άθ ιτ η ς , και οή λ ι ο ςέ κ λ ι ν επολ ύχαμηλ ά, κ αθώς ε ξ ήλ θετ ουε ρήμουν αΐ σκ ου , ηγ ραί αΧαδούλ αε κ ί ν ησεν αε πι στ ρέ ψηε ι ς τ ηνπο λ ί χ ν ην . Κατ ήλ θ επάλι ντ ορέ μ α-ρέ μαε ι ςτ αοπί σω, ε στ ράφηδε ξ ι ά, άρχ ι σεν ' αν ηφορί ζ ηπροςτ ο νλ ό φο ντ ουΑγ . Αν τ ων ί ου, οπό θε νε ί χ ε ν έ λ θε ι . Μό ν ονπρι νφθάση ακ όμη ε ι ςτ ηνκ ορυφήντ ου λ όφο υ, ε φ' ου ί στ ατ αιτ ο παρε κ κ λ ήσι ον , κ αιοπόθε ναν οί γ ε τ αιμε γ άλ η θέ α προςτ ον λ ι μέ ν ακ αιτ ηνπό λ ι ν , ε ί δε νε κ ε ίδε ξ ι άτ ηςχ αμηλ άε ι ςτ οβάθοςμι κ ράς κ ο ι λ άδ ος , ή τ ι ςκ αλ ε ί τ αιτ ηςΜαμούςτ ο ρέ μα, κ αιτ έ μν ε ικ ατ ' αμβλ ε ί αν γ ων ί αντ ηνάλ λ ηνβαθ ε ί ανκ οι λ άδα τ ο υ Αχ ε ι λ ά, τ ονε υρύ νκαικ αλ ώς κ αλ λ ι ε ργ ημέ ν ονκ ή ποντ ουΓ ι άν ν ητ ουΠε ρι βο λ ά, κ αι ε ί πεμέ σατ ης : «Αςπάω στ ονμπαχ τ σέτ ουΓι άν ν η , ν ατ ουγ υρέ ψω κ αν έ ν αμάτ σο κ ρο μμύ δι α, ήκ αν έ ν αμαρού λι ,ν αμεφι λ έ ψη... Τί θαχ άσω;» Συγ χ ρόν ως , αν ε πόλ ησε ντ ηνστ ι γ μήνε κ ε ί ν η , ό,τ ιπροημε ρώνε ί χ ε ν ακ ο ύσε ι · ότ ιηγ υ ν αί κ ατ ο υΓι άν ν ητ ουΠε ρι βολ άήτ ονάρρωστ η. Ην ν όε ι αναύτ ηε υ ρί σκ ε τ οτ ώραε ι ςτ η νκ αλ ύ βη ντ ηνε ν τ όςτ ουκ ήπο υ, παράτ ην ε ί σο δον , ήανε ν οση λ ε ύ ε τ οε ι ςτ η νπόλ ι ν . Αλ λ 'ε πε ι δήοκ ηπουρόςοί δι ος θ αε υ ρί σκ ε τ οε ξάπαν τ οςε δώ, (συν ε πέ ραν ε ν ,ε πε ι δήέ βλ ε πε νμακ ρόθε ν αν ο ι κτ ήν τ ην θύραν τ ο υ πε ρι βό λο υ) ε συλ λ ο γί σθη ν ατ ου πουλ ή ση δ ούλ ε υσι ν , μετ αβότ αν απουε ί χ εστ οκ αλ αθ άκ ιτ ης ,υ ποσχ όμε ν ηαυ τ ώ «μαν τ ζ ούν ι α» προςί ασι ντ ηςγ υν αι κ όςτ ου. Εί τ αε υθύ ςπάλι νε ί πεκ αθ' ε αυτ ήν : «Τιδο ύλ ε ψην ακ άμηκ αν ε ί ςστ ηφτ ώχε ι α!... Η με γ αλ ύ τ ε ρηκ αλ ωσύν η πουμπορού σεν ατ ουςκ άμηθ αήτ ονν αε ί χ εκ αν ε ί ςστ ε ρφοβότ αν ον α τ ους δώση . (Θε μ' σχ ώρε σέ με !) Ας ή τ ον κ αιπαλ λ ηκ αροβό τ αν ο! ε πέ φε ρε . Γ ι ατ ίκ άν ε ιόλ οκ ορι τ σάκ ι α, κιαυτ ήηφτ ωχ ι ά!... Θαρρώ πως έ χ ε ιπέ ν τ 'έ ξ ιωςτ ώρα. Δε νξ έ ρω αντ η ςέ χ ηπε θάν ε ικ αν έ ν α... απ' αυτ ά τ αε φτ άψυχ α!» Εί χε νε ρε υν ήσε ι ,τ ω όν τ ι ,ε πίχ ρόν ουςπολ λ ού ς ,ε ι ςτ αβουν άκ αιτ ας φάραγ γ ας , ό πως ε ύ ρη «παλ λ η καρο βότ αν ο » δι άτ ηνκό ρην τ η ς , αλ λ ' 57

ε κ ε ί ν οτ ο οποί οντ η ςε ί χεδ ώσε ιδε νε πέ τ υχ ε ν · ε ξε ν αν τ ί ας , ε ν ήργ ησε μάλ λ ονως«κ ορι τ σοβότ αν ο ». Καιόμωςε ι ςαυτ ή νάλ λ ο τ ε , ότ αντ ηςτ ο έ δωκε νη αν δραδέ λ φη τ ης , ε ί χ ετ ε λ ε σφορήσε ι , δι ότ ιέ κ αμετ έ σσαρας υ ι ούς ,κ αιμό ν οντ ρε ι ςθ υγ ατ έ ρας . Όσοναφοράτ ο«στ ε ρφοβότ αν ο», ο πν ε υματ ι κ όςτ ηςε ί χ ε νε ι πε ί προχ ρόν ωνό τ ι ε ί ν αι με γ άλ ηαμαρτ ί α. Πρι ν φθάση ε ι ςτ ην θύραν τ ο υκ ήπου , κ αθώς κ ατ ή ρχε τ οτ ον δ ρομί σκ οντ ηςκ λ ι τ ύος , ε ί δε νότ ιοΓι άν ν ηςοΠε ρι βολ άςδ ε νε υ ρί σκ ε τ ο ε ν τ όςτ ουκ ή που, αλ λ ' ήτ οτ ηνστ ι γ μήνε κ ε ί ν ηνε ι ςτ ονγ ε ι τ ον ι κ όναγ ρόν , τ ονοποί ονε ί χ εφαί ν ε τ αιε ν οι κ ι άσε ιωςκ ολ λ ήγ αςαπότ ονγ ε ί τ ον α. Ο αγ ρό ςήτ ονσπαρμέ ν οςκ ρι θήνλ ί ανχλ ο άζ ου σανκ αισπι θ αμι αί ανήδη, ε κ ε ί τ οδ εε πίχ αμηλ οτ έ ρο υαπότ ονκ ήπο νε πι πέ δου, ε ι ςύ ψοςγ όν ατ ος . Ο Γι άν ν ης , σκ υμμέ ν ος ε ι ς μί αν άκ ρην τ ου αγ ρού, ως φαί ν ε τ αι , ε βοτ άν ι ζ ε ν , ήτ οιε ξ ε ρρί ζ ων ετ ' άσχ ημαχ όρτ ακ αιτ αζ ι ζ άν ι ααν άμε σαε ι ς τ οσπαρτ όν ,ε ν όσω ήτ οακ όμηε ν ωρί ς ,κ αιοή λι ο ςέ δυ ε νήδ η. Ευ ρί σκ ε τ ο πέ ραντ ηςάλ λ ηςάκ ραςτ ο υκ ή που, κ αιό τ ανηΓ ι αν ν ο ύε πλ ησί ασε νε ι ς τ ηνθύραντ ουπε ρι βό λο υ, δ ε ντ ονέ βλ ε πεπλ έ ο ν ,κ ρυπτ όμε ν ονόπι σθε ν τ ουπυκ ν ο ύφράκ τ ο υ, ε ι ςι κ αν ήναπόστ ασι ν , ώστ εδε νη μπόρε σεν ατ ου φων άξ ημακ ρόθε ντ η νκ αλ ησπέ ραν . Εκ ε ί ν ος ,κ ύπτ ων , όλ ο ςέ κ δ οτ οςε ι ς τ ηνε ργ ασί αντ ου, ο ύτ ετ ηνε ί δε ν . Ηγ ραί αΧαδ ούλ αε ι σήλ θε . Πλ ησί οντ ηςθύρ αςήτ ονηκ αλ ύβη ,ι κ αν ώς λ ε υ κ άζ ου σα, μεε ξ ωτ ε ρι κ όνόχ ιπολ ύακ μαί ο νού τ εκ αθάρι ον . Εφαί ν ε τ ο ό τ ιπρο πο λ λ ού χ ρόν ουδε νε ί χ ε νασβε στ ωθή, κ ' ε μαρτ ύρε ιπε ρίτ ης αρρωστ ί ας τ ης ο ι κο κ υράς . Ατ αξ ί αε ργ αλ ε ί ων , χόρτ ων κ αιδε μάτ ων υ πήρχ ε νέ μπροσθε ντ αύτ η ς . Ηθ ύρα ήτ οκ λ ε ι στ ή. Τα δύ ο παράθυρα κ λ ε ι στ ά. Μόν ονε ι ςφε γ γ ί τ ηςμεύαλ ονυπήρχ επρο ςτ αάν ω, αλ λ άδι άν α φθ άσηωςε κε ίε πάν ω ηΦραγ κ ογ ι αν ν ού , δ ι άν αστ ηλ ώσητ οαν άστ ημά τ ηςκ αιί δ ηανή τ ονάν θρωποςμέ σα, έ πρε πεν ' αν έ λ θητ αςδ ύοήτ ρε ι ς βαθμί δ ας , κ αι ν α φθάση ε ι ςτ ο μι κ ρόν , άφρακ τ ον σαν ί δ ωμα, τ ο κ αλ ού με ν ον«χ αγ ι άτ ι ». 58

Εν ώε δί στ αζ ε ν , ανέ πρε πεού τ ων ακ άμη , ήμάλ λ ονν ' αν έ λ θηαπλ ώς ε ι ςτ οχ αγ ι άτ ικ αιν ακ ρού ση τ ην θύ ραν , ήκ ου σε φων άς μι κ ρών κ ο ρασί ων . Ολ ί γ ονπαρέ κ ε ι ήτ οντ οπηγ άδιμετ ομάγ γ αν ον ,κ αιδ ί πλ α, η στ έ ρν α, χαμηλ ή , βαθε ί α, μετ αςό χθ αςμό λι ςαν ε χ ούσαςυ πε ράν ωτ ης ε πι φαν ε ί αςτ ηςγ ης . Επάν ωε ι ςαυ τ ήντ ηνκ τ ι στ ήνόχθ ην , παράτ οχ ε ί λ ος τ ηςστ έ ρν ας ,ε κ άθ ην τ οδ ύομι κ ράκ οράσι α, τ οε νωςπέ ν τ εε τ ών ,τ οάλ λ ο ωςτ ρι ώνε τ ών , κ αιέ παι ζ ανμεμί ανκ αλ αμι άνκ αιμεσπάγ γ ονκ αιε ν κ αρφί ον δε μέ ν ον ε ι ςτ ην άκ ρην , ως ν αε ψάρε υαν τ άχ αε ν τ ός τ ης στ έ ρν ας . — Να!... μο υέ δωκ ετ ο σημε ί ο οΆι ς -Γι άν ν ης , ε ί πεμέ σα τ ης , σχ ε δόν ακ ο υσί ωςηΦραγ κ ογ ι αν ν ού, άμαε ί δετ αδύοθ υγ άτ ρι α... Τίλ ε υθε ρι άθα τ ης έ κ αν αν τ ης φτ ωχ ι άς , τ ης Πε ρι βο λ ούς , αν ί σως έ πε φτ αν με ς στ η στ έ ρν ακ 'ε κ ο λυ μπού σαν !... Ναι δο ύμε ,έ χε ι ν ε ρό; Πλ ησι άσασα, έ κ υψε ,κ αιε ί δε νότ ιηστ έ ρν αήτ ο νσχ ε δόνγ ε μάτ η · ως δ ύοτ ρί τ αοργ υ ι άςν ε ρού. — Τί τ ' αφή ν ε ι ε δώ, κ ε ί ν οςοπατ έ ραςτ ους , μι κ ράκ ο ρί τ σι α, ε ί πε νπάλ ι νη Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύ. Τάχ αδε νμπο ρούνν απέ σουνκ αι μον αχ άτ ο υςμέ σα; Έστ ρε ψε ναν ή συχ ονβλ έ μμαπροςτ ηνκ αλ ύ βην . Αλ λ ' αυτ ήε ί χ ετ ην ό ψι νότ ι δ ε νυπήρχ ε νάν θρωπο ςμέ σα. Εκ οί τ αξ εμε τ άπε ρι ε ργ ε ί αςτ α δύ οκ οράσι α. Το με γ αλ ύτ ε ροντ ο ύτ ων ωραί ον ,ξ αν θόν , ανκ αι σχ ε δ όνάν ι πτ ον ,έ κ αμν ε νωραί ανε ν τ ύ πωσι ν . Το μι κ ρότ ε ρο, χ λ ωμόν , κ ακ ον δυ μέ ν ον , ε φαί ν ε τ ο μάλ λ ον ν α πάσχη από «ζ ο ύραν », ή τ οι παι δ ι κό νμαρασμόν . — Κο ρι τ σάκ ι α, ε ί πε ν η Φραγ κ ογ ι αν ν ού, τ ιε κ άν ε τ ' δω;... Πού ε ί ν ' η μάν ν ασας ; Τομε γ αλ ύτ ε ρονκο ράσι οναπή ν τ η σε : — Πί τ ι . Στ οσπί τ ι ,η ρμήν ε υσε νηγ ραί α. Μαπο ύστ οσπί τ ι ; Εδώ ήστ οχωρι ό ; — Ζε νε ί ν αιζ ω, ε ί πε νπάλ ι ντ ομι κ ρόν . 59

Φαί ν ε τ αιότ ιε ξ ε τ έ λ ε ιε ν τ ολ ήν τ ου πατ ρός τ ης , μη θ έ λ ο ν τ ος ν α ε ν ο χλ ώσι νοιδι αβάτ αιτ ηνάρρωστ ην . Αύτ η, άλ λ ως ,ε υρί σκ ε τ οπράγ ματ ι ε ν τ όςτ η ςκ αλ ύβη ς ,κ αί τ οιτ απαράθυραήσανκ λ ε ι στ ά, ί σωςδι άν αμην τ ηνβλ άπτ ηοε σπε ρι ν όςαήρτ ουρε ύ ματ ος . Φαί ν ε τ αιότ ιοσύ ζ υγ όςτ ης προολ ί γ ουμόν ονε ί χεκ ατ έ λ θε ιε ι ςτ ονγ ε ι τ ον ι κ όναγ ρόν , προςμι κ ράν συμπλ η ρωματ ι κ ήνε ργ ασί αν , κ αιε ί χ ε νοκ ν ήσε ιή ν ο μί σε ιπε ρι τ τ όν ν α κ λ ε ί σηκ αι τ ηνθ ύραντ ουπε ρι βόλ ο υτ ουλ αχ αν οκ ήπο υ. Ηγ ραί αΧαδούλ αη ρώτ ησεκ αι πάλ ι ν : — Κ' ε ί ν αι στ οχ ωρι ό, ημάν ν ασας ; Και σε ι ςπώςε ί στ ε'δω μον αχ άσας ; — Εί ν αι πατ έ λαςζ ω, ε ί πε νημι κ ρά. — Πο ύ; — Εκ ε ί κ άτ ω, έ δ ε ι ξ ε νημι κ ρά. — Και τ ι κ άν ε ι ; Η παι δί σκη έ σε ι ετ ου ς ώμους . Δε ν ήξ ε υρε τ ιν α ε ί πη.Τέ λ ος ε πρό φε ρε ν : — Έχ ε ι ζ 'λ ε ι ά. (έ χ ε ι δ ουλ ε ι ά) — Πώςσελ έ ν ε ,κ ορί τ σι μου; — Μέ ν α; Μ'σούδ α(Μυ ρσούδ α). — Και τ η ναδε ρφήσο υ; — Τού λ α(Αρε τ ούλ α). ΗΦραγ κ ογ ι αν ν ούε σκ έ φθ η: «Θα φων άξ ου ν , τ άχ α;... Θ' ακ ο υστ ή; Πού ν ' ακ ουστ ή!... Πρέ πε ιν α κ άμω γ λ ήγ ορα, προ σέ θηκ εμέ σατ η ς . Αυ τ ός , ό πουε ί ν αι , τ ώρασελ ί γ ο, θ α'ρθηδω, γ ι ατ ίθ ασου ρουπώση, κ αιδε νθαβλ έ πην ακ άν ηδου λ ε ι ά ε κ ε ίκ άτ ω... Καιπρέ πε ιν α φε ύγ ωτ ογ λ ηγ ο ρώτ ε ρο, χ ωρί ςν α μει δή, ό πωςδ ε νμεε ί δεωςτ ώρα». Εδί στ ασεπρο ς στ ι γ μήν . Ησθάν θη μέ σα τ ης φοβε ράνπάλ ην . Εί τ α ε ί πε , σχε δό νμε γ αλ οφών ως : «Καρδι ά!... αυτ όε ί ν αι μι ααπόφαση ».

60

Και δράξ ασαμετ αςδύοχ ε ί ραςτ αδύ οκ οράσι α, τ αώθ ησεμεμε γ άλ ην βί αν . Ηκ ού σθημέ γ αςπλ ατ αγ ι σμό ς . Ταδύοπλ άσματ αέ πλ ε ανε ι ςτ ον ε ρόντ ηςστ έ ρν ας . Η με γ αλ υτ έ ρα κ ορασί ςέ ρ ρηξ ε νοξ ε ί ανκραυ γ ήν , ή τ ι ςαν τ ήχ ησε νε ι ς τ ηνμον αξ ι άντ η ςε σπέ ρας . — Μα...! Εξε μφύτ ο υ ορμής , ηΦραγ κ ο γ ι αν ν ού έ στ ρε ψετ οπρόσωπονπρος τ ηνλ ε υκ ήνκ αλύ βην ,ό πουμέ χ ρι τ ού δεε ί χε νε στ ραμμέ ν ατ αν ώτ α. Καισυγ χ ρόν ωςε τ οι μάζ ε τ ον αφύγ η ,κ αισυν άμαέ στ ρε φετ ονκ αν θόν τ ουόμματ οςπροςτ ηνστ έ ρν αν , δι άν αι δήανδι ήρκ ε ι ηαγ ων ί α. Αν έ λ αβε τ οκ αλ άθιτ ης , τ οο ποί ον ε ί χ ε απο θέ σε ικ ατ αγ ή ς , κ αι απε μακ ρύ ν θηδύ οβήματ α. Τα δ ύομι κ ρά πλ άσματ αήσπαι ρο νμέ σα ε ι ςτ ον ε ρόν . Η μι κ ρά ε ί χε βυ θι σθήήδη. Ημε γ αλ υτ έ ραε πάλ αι ε . Με τ ' ολ ί γ αδε υ τ ε ρόλ ε πτ α, ηγ ραί αή κ ουσε νόπι σθέ ντ ηςκ ρότ ονθύρας αν ο ι γο μέ ν ης ,κ αι ασθε ν ήφων ήν . Εστ ράφη. Η θύ ρα τ ηςκ αλ ύβηςε ί χ ε ναν οι χ θή. Η άρρωστ ηγ υ ν ή, η μή τ ηρ τ ωνδύο κ ο ρασί ων , ωχ ρά, κ αιτ υλ ι γ μέ ν η μεμαλ λ ί ν ηνσι ν δόν α, ο μοί αμεφάν τ ασμα, ί στ ατ οε ι ςτ οχ άσματ ηςθύ ρας . — Τί ε ί ν αι ;ε ί πεμε τ άτ ρόμο υηπάσχ ουσαγυ ν ή. Τότ εηΦραγ κ ογ ι αν ν ού , μεμε γ άλ ηνε τ οι μότ η τ α, κ αθώςί στ ατ οορθί α, δ ύοβήματ α προςτ ηνστ έ ρν αν , έ ρρι ψετ οκ αλ άθ ιτ ηςκ άτ ω, τ οοποί ον ε ί χ εαν αλ άβε ι αρτ ί ως ,κ αι άρχι σεν ατ ρέ χ η, ν απηδ ά, κ αι ν αφων άζ η : — Τα κ ορί τ σι α!... Τακ ορί τ σι α!... Πέ σαν ε μέ σα!... Κοί τ αξ ε !... Δε νέ χε τ ε τ ον ουσας , χρι στ ι αν οί ;... Πώςκ άμαν ε ;... Καιτ ' αφήν ε τ εμον αχ άτ ο υς , κ ο ν τ ά στ η στ έ ρν α, ν ε ρό γ ε μάτ η !... Καλ ά που βρέ θ ηκ α!... Να, τ ώρα πέ ρασακ 'ε γ ώ... Ο Θε όςμ' έ στ ε ι λ ε !

61

Κ' ε ν ώτ ω άμακ ύ ψασα, και αφαι ρέ σασαε νακ αρε ίτ ηνφουστ άν ατ ης , με ί ν ασα με τ ην λ ε γ ομέ ν ην «μαλ λ ί ν αν », τ ην ε νε ί δε ι με σο φο ρί ο υ, απορρί πτ ουσα τ ας πατ ημέ ν ας χ ον δράς ε μβάδας , με ί ν ασα με τ ας κ άλ τ σαςτ αςτ ρυπη μέ ν αςε ι ςτ ηνπτ έ ρν αν ,ε ρρί θηβαρε ί α, με τ άπατ άγ ου μέ σαε ι ςτ ον ε ρόντ ηςστ έ ρν ας . Ηγ υν ή η άρρωστ ηε ί χ ε ν αφήσε ιβραχν ήν κ ραυγ ήν , κ ' έ τ ρε ξ εν α κ ατ έ λ θητ αδύοήτ ρί αλ ί θ ι ν ασκ αλ οπάτ ι ατ ηςε ι σόδο υ, παραπατ ούσακ αι μό λ ι ςδυν αμέ ν ην αβαδί ζ ηε κτ ηςαδ υν αμί ας . Πρι ναύτ ηφθάσηπλ ησί ον τ ηςστ έ ρν ας , ηΓι αν ν ούε ί χ επι άσε ιτ ομι κ ρότ ε ρονκ οράσι ον ,τ οο ποί ον τ ηςε φαί ν ε τ ομάλ λ ονπν ι γ μέ ν ονή δη, κ αι τ οέ συ ρεβραδέ ωςπροςτ αέ ξ ω, μετ η νκ ε φαλ ήνπάν τ οτ εε πί στ ομαε ι ςτ ον ε ρό. Εί τ ασηκ ώσασατ ομι κ ρόν σώμα, αφούαπέ θ ε σετ ού τ οε πίτ ηςλ ι θί ν ηςκ ρη πί δος ,έ κ υ ψεκ ' έ πι ασε τ ηνάλ λ ηνκ ορασί δ α, τ ηνμε γ αλ υτ έ ραν . Τηνέ δραξ ε ναπότ οκ ράσπε δον τ ουφο ρέ ματ όςτ ης ,κ αιαπότ ονέ ν απόδα, κ 'ε ν ώε τ ράβαπρο ςτ αάν ω τ ο σώμα, η κ ε φαλ ήέ με ν εκ άτ ω, όσοντ οδ υν ατ όνμακ ροτ έ ρ ανώραν ε ν τ όςτ ουν ε ρού . Τέ λο ς , ημήτ ηρε ί χεφθάσε ι πλ ησί οντ η ςσκ ην ή ς ,κ αι ηΦραγ κ ογ ι αν ν ού έ συρε ναποφασι στ ι κ ώςτ οσώμαπροςτ αέ ξ ω. Απέ θη κετ ο ύτ οπλ ησί ον τ ουάλ λο υσώματ ος . Ταδύομι κ ράπλ άσματ αε φαί ν ον τ οαν αί σθητ α. Η Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύμε τ άπροσπαθε ί ας , ψάξ ασαμετ ουςπόδ αςε ι ςτ ο ν ε ρόν , αν ε ύ ρε νε πί τ ηςμε σημβρι ν ήςπλ ε υράςτ οστ όμι οντ ηςστ έ ρν ας ,τ ο φραγ μέ ν ονδι ά πλατ ε ί αςσαν ί δ οςμευψηλ ήνωςκ ον τ άρι ονλ αβήν , κ αι πατ ήσασατ ονέ ν απόδαε πί τ ηςε σοχ ήςε κ ε ί ν η ςτ ουτ οί χ ουαν ήλ θεμε τ ά κ ό πουε ι ςτ ηνκρη πί δαόλ ηστ άζ ου σα. —

Εί δε ς ! Δε ν τ ο ε συ λ λο γ ί στ ηκ α!

αν έ κραξ ε ν ε πι δε ι κτ ι κ ώς η

Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύ. Τάχ αδε νέ πρε πεν ατ ραβήξ ωτ ονκ όπαν οε πάν ω, ν α ξ ε φράξ ωτ ημπο ύκ α, γι αν ' αδε ι άσημο ν ομι άςηστ έ ρν α, πρι νπν ι γ ούντ α κ ο ρι τ σάκ ι α, τ ακ αημέ ν α! 62

Ήτ οαλ ηθ έ ς , άλ λ ως ,ό τ ιδε ντ οε ί χ εσκ ε φθή . Πλ ηνυ πάρχ ε ιυ ποκ ρι σί α κ αι ε ντ ηε ι λ ι κ ρι ν ε ί α. Η Φραγ κ ογ ι αν ν ού ε τ ί ν αξ ετ ακ ράσπε δα τ ων ε ν δυμάτ ων τ ης , τ α δ ι άβρο χα, κ αιρί πτ ουσαβλ έ μμαε πίτ αδύοαν αί σθητ ασώματ α, ή ρχι σε ν ε νβί ακ αι σπουδήν αλ έ γ η: — Κρέ μασμα αν άποδα θέ λ ουν ε ... Χτ ύ πημα με τ οκ αλ άμι , γ ι αν α ξ ε ράσου νμαθέ ς !... Καλ άπουε ί ν αιγ λ υκ ότ ον ε ρό... Πούε ί ν αιοάν δρας σου, χρι στ ι αν ήμο υ;... Έτ σι τ ' αφή ν ουν , μι κρ άκ ορί τ σι α, μον αχ άτ ο υς ,ν α παί ζ ο υνμετ ον ε ρότ ηςστ έ ρν ας ;... Καλάπουήρθα! Ο Θε όςμ' έ στ ε ι λ ε ... Απότ ονΑν άγ υροέ ρχ ομαι , απ' τ ο νε λ ι ών α... Καλ άπο υήτ ονηπόρτ ατ ου μπαχτ σέαν οι χ τ ή!... Πού'ν αιοάν δ ραςσου; Πο ύ'ν 'τ ος ; Ό,τ ιμπή κ ααπ' τ ηνπόρτ α, ακ ούω μπλ ούμ! Τρέ χ ω... Τίν αι δ ώ! Δε νπρό φθ ασα... Ούτ ε ή ξ ε υ ραπωςε ι σ' ε δώ. Σεε ί χαστ οχωρι όπωςβρί σκ ε σαι ... Εί χ α μάθε ι πως ή σουνάρρωστ η ... Την τ ρο μάρ α που πήρα!... Τώρα, κ ρέ μασμα αν άποδα, κ αιγ λ ήγ ο ρα... Δε ν πι στ ε ύ ων αε ί ν αικ αλ ά πν ι γ μέ ν α... Πού 'ν αι ... τ ο ςοάν δ ραςσου ; Πού'ν 'τ ος ; Καιδράξ ασαμε τ άβί αςτ οε νσώμα, τ ομι κ ρότ ε ρο ν , πε ρίτ ουοποί ου ή τ ο σχε δό ν βε βαί α ότ ιήτ ον ν ε κ ρόν ήδ η, τ ο με τ έ φε ρεπλ ησί ον ε ν ός δ έ ν δρου, δ ι άν ατ οκ ρε μάσηαν άποδα, ωςέ λε γ ε . — Πούε ί ν 'έ ν ασκ οι ν άκ ι ;... Να, βλ έ πω έ ν ασπάγ γ ονμεκ αλ αμι ά! Καλ ά, θ αχρε ι αστ ή. Έν ε υε ναν υπο μόν ωςε ι ςτ ηνάρρωστ ηνγ υν αί κ α, ν ατ η ςφέ ρηπλη σί ον τ ηνκ αλ αμι ά, μετ ηνοποί ανέ παι ζ ανπρομι κ ρο ύαι δύ οκ ορασί δ ε ς . Ηγ υν ή , ζ αλ ι σμέ ν η, παραλ ογ ι σμέ ν η , συμπλ έ κ ου σα τ ας χ ε ί ρας ε ν απορί α, ε ντ ρό μω, ε ναγων ί α, μεασθε ν ήφων ήνε ί πε : — Μαπού'ν αι οπατ έ ραςτ ους ; — Εμέ ν αρωτ άς ;ε ί πε νηΓι αν ν ο ύ. — Δε νφων άζ ε ι ς ;... Δε νμπορώ ν ασκ ούξ ω, δε νέ χω κ αρδί τ σα, χρι στ ι αν ή μο υ... Ί σωςν αε ί ν αι αποκ άτ ω, στ οχωράφι . 63

Η Φραγ κ ογ ι αν ν ού , αποθέ σασαπροςώραντ ομι κ ρόνσώμακ ατ αγ ής , ε ί χ ετ ρέ ξ ηδ ύο βήματ α, κ αιλ ύσε ιτ ην κ αλ αμι άν μετ ον σπάγ γ ον , κ ' ε προ σπάθε ιν ατ ονλ ύσηήτ ο νκ όψη, όπωςδέ σηδ ι ' αυτ ούτ ουςπόδας τ ηςμι κ ράςπν ι γ μέ ν ηςε ι ςτ ο νκ λών ατ ηςκ ε ρασέ ας ,κ αικ ρέ μασητ οσώμα κ ατ άκ ε φαλ ή ς . Συγ χ ρόν ως , απαν τ ώσαε ι ςτ ηνε πί κ λ ησι ντ η ςγ υ ν αι κό ς , ε φών αξ εμε αγ ρί αν , αλ λ ό κο τ ονφων ήν : —Γ ι άν ν η!... Γ ι άν ν η! Ηκ ραυγ ήαν τ ή χη σε ναν άτ ηνκ οι λ άδα. Αλ λ ' οΓι άν ν ηςδε νε φαί ν ε τ ο .Η Γ ι αν ν ούέ δ ε σετ ου ςπόδαςτ ηςμι κ ράς ,κ ' ε προ σπάθε ιν ατ η νκ ρέ μαση, συγ χ ρόν ωςδ εε παν έ λαβετ ηνκ ραυγ ήντ ης : —Γ ι άν ν η!.. Πούε ί σαι ;... Έλ α!...Τακ ορί τ σι απέ σαν εμε ςστ ηνστ έ ρν α!... «Καλ ύτ ε ρα, πουαργ ε ί », έ λε γ εμέ σατ ης . — Δε ν ακ ού ε ι , θα πω, αυτ ό ς ο χρι στ ι αν ός ; Τόσο τ αμάχ ι , στ η δ ουλ ε ι ά! Τώραν ύκ τ ωσεπλ ι α... Γ ι άν ν η ! Γι άν ν η!... Συγ χ ρόν ωςσυ ν ησθάν θ ηό τ ι σχ ε δόνε προδί δε τ ο ,κ αθ ότ ι ηγ υν ήρητ ώς δ ε ντ ηςε ί χ ε νε ι πε ί ό τ ι οΓ ι άν ν ηςε ι ργ άζ ε τ οστ οχ ωράφι , αλ λάμό ν ονηι δί α τ ονε ί χ ε νι δε ί , κ αιαντ ηςτ οε ι πέτ ι ς , ηπν ι γ ε ί σαπαι δί σκ ητ ηςτ οε ί πε ν . Όθε νε πέ φε ρε : — Μα πο ύε ί ν αι ;... Στ οχ ωράφι , ε ί πε ς ; Καιτ ίκ άν ε ι ;... Ποι όςν ατ ρέ ξ η, χ ρι στ ι αν ή μο υ, ωςε κ ε ί ... Συ ε ί σαιάρρωστ ηγ υν αί κ α... Γι άν ν η!... Πού ε ί σαι ,Γ ι άν ν η; Τέ λο ςηκ ούσθηφων ή, πέ ραντ ουακ ρι ν ούφράκ τ ο υ, απότ η νε σχ ατ ι άν ε ρχ όμε ν η. — Τί ε ί ν αι ;... Ποι όςφων άζ ε ι ; — Τρέ ξ ε , Γι άν ν η!... Τα κ ορί τ σι α πν ι γ ήκ αν ε ! έ κ ραξ εμεμέ γ ανκ όπο νη άρρωστ ηγ υν ή. Με τ άε νλ ε πτ όνέ φθ ασετ ρέ χ ωνοΓι άν ν ης .

64

Η Φραγ κ ογ ι αν ν ούε ντ ω με τ αξ ύε ί χ εκ ρε μάσε ιτ ομι κ ρόνσώμα, ε ί τ α ε σήκ ωσεκ αιτ ο σώμα τ ο άλ λ ο, τ η ς με γ αλ υτ έ ρας παι δί σκ ης , κ αιτ ο ε ψηλ άφε ιμετ αςδ ύοχ ε ί ρας ,ζ ητ ούσαν αβε βαι ωθήανήτ ον ε κ ρόνήδη. Καισυ γ χρόν ως έ ρρι πτ ελ οξ όν ύ πουλ ο ν βλ έ μμα προςτ η ν δύστ ην ον μη τ έ ρα, τ ηνωχράνκ αι ρι γ ούσανυ πότ ηνλ ε υκ ήν , μαλλ ί ν η νσι ν δόν ατ ης , κ 'έ σε ι σετ η νκ ε φαλ ήν , ακο υσί ωςοι κ τ ε ί ρου σατ η νγ υν αί κ αε κ ε ί ν η ν . Ότ ανε ί δεμακ ρόθε ντ ονπατ έ ρα, τ ονκ ηπουρό ν , ν ατ ρέ χηπροςτ α ε δώ, ε γ ύρι σετ οσώμαμετ ηνκ ε φαλ ήνκ άτ ω, κ αι τ οε κ ράτ ε ι προ σωρι ν ώς ο ύτ ωδι στ άζ ου σακ αι έ ν τ ρο μος . — Τί ε ί ν αι ;... Τί τ ρέ χε ι ;έ κ ραξ ε νε νάκ ρααπο ρί αοΓι άν ν ης . —

Να!

κ αλ ά

πο υ

βρέ θη κ α!

ε φών αξ ε προς τ ού τ ον η

Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύ... Ηρχ όμου ναπότ ονΑν άγ υ ρο, μετ οκ ο φί ν ιμου. Έλε γ α ν ασουδώσω κ αν έ ν αβό τ αν ο, απ' αυ τ άπο υμάζ ωξ ασήμε ραστ ορέ μα, γ ι αν ακ άμε τ εμαν τ ζ ούν ιγ ι ατ ηγ υν αί κ ασου!... ε πε ι δήε ί χ α μάθε ιπως ή τ ονάρρωστ η ... Καλ άπο υβρέ θηκ εηπό ρτ ααν οι χ τ ή!... Μπαί ν ω μέ σα... Ακ ού ω, μπλ ού μ! τ ην τ ρο μάρα που πήρα! Τα δύο κ ορί τ σι α, κ αθώς έ παι ζ ανμετ ηνκαλ αμι ά, έ πε σανστ ηνστ έ ρν α... Κατ άπωςφαί ν ε τ αι ,ό σο μπόρε σαν ακ ατ αλ άβω, ε ί χ ανπι άσε ικ αυ γ άποι άν ακ ρατ ήτ η νκ αλαμι ά, γ ι αν αβγ άλ ητ άχ ατ αψάρι α... Η μι κ ρήήθ ε λ εν ' αρπάξ ητ ηνκ αλ αμι άαπ' τ ημε γ άλ η ... Σπρώχν ο ν τ αςημε γ άλ ητ ημι κ ρή, τ ηνέ ρρι ξ εμε ςστ ον ε ρό, κ αι πι άν ον τ αςημι κ ρήτ ηνμε γ άλη ,κ ατ άπώςφαί ν ε τ αι ,τ ηνε τ ράβηξ εμαζ ί τ ηςμε ςστ ηστ έ ρν α. (ΗΦρ αγ κ ο γ ι αν ν ούε ί χεαυτ οσχ ε δι άσε ι τ ηνε ρμην ε ί αν τ αύτ ηνε κτ ο υ προ χε ί ρου, κ αιε ξε μπν ε ύ σε ως ). Αχ ! τ ηντ ρο μάρα που πήρα! Ακ ού ωέ ν α μπλ ούμ! Καλ ά που βρέ θ ηκ α! Ο Θε όςμ' έ στ ε ι λ ε ... Αμμή, έ τ σι αφήν ου ν ε , χρι στ ι αν οί μου, μι κ ράκ ορί τ σι α, ν απαί ζ ου νμον αχ ά τ ουςκ ον τ άστ ηστ έ ρν α, γε μάτ ην ε ρό!... Ο Γι άν ν ηςι δώντ αδύ οαν αί σθη τ ασώματ αε ι ςτ αςωχ ράςακ τ ί ν αςτ ης αμφι λ ύκ η ς ,τ ραβώντ αμαλ λ ι άτ ου, δάκ ν ωντ ο υςαρμούςτ ωνδ ακ τ ύλ ων τ ου, απήν τ ησε ν : 65

— Ω!... τ ι αμαρτ ί ε ς !... έ χε ι ςδί κ ι ο, χ ρι στ ι αν ήμου ! Αχ !... κ αιτ ιήτ οναυτ ό!... Κ' ε γ ώ ή μουν κ άτ ω στ οχ ωράφι , κ ' έ βγ αζ ατ α χο ρτ άρι α... κ αιδε ν η μπορού σαν αησυχ άσω, τ οέ ρμο!... Έν ασαράκ ιμ' έ τ ρωγ ε !... Καιδε ν ε συλ λ ογ ί στ ηκ α πως η στ έ ρν α ήτ ον γ ε μάτ η. Κ' ε ί χ αέ ν α φόβο, μι αν υ ποψί α... έ λ ε γ αν ' αφή σω τ ο βοτ άν ι σμα, ν α 'ρθω, ν ατ ρέ ξ ω, στ ον μπαχτ σέπί σω... Κ' έ λε γ α, ο ε ξ αποδ ώκ άτ ιμου σκ αρών ε ι , κ άτ ιμου μαγ ε ι ρε ύε ι ... Και δεμου'κ αν εκ αρδ ι ά, ν ' αφήσω τ ηδου λε ι ά, τ οέ ρμο! Ωχ! δ ί κι οέ χ ε ι ς , ό,τ ι κ αι ν απης ,χ ρι στ ι αν ήμο υ. Αχ! αχ! τ ι αμαρτ ί ε ς ; Καιε ν πολ λ ή αγ ων ί α, ο κ ηπου ρός συ ν ε ι ργάσθη ε ι ςτ α πρόχ ε ι ρα ε ν αν τ ί ον τ ο υ πν ι γ μού μέ σα, τ α οπο ί α συν ί στ α η πο λύ πε ι ρος Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύ. .......................................................... .......... Η γρ αί αΧαδο ύλ αε ξαν άγ κ ηςέ με ι ν εκ αθ' όλ η νε κ ε ί ν ηντ ηνν ύ κ τ αε ι ς τ ην κ αλ ύβην , όπου ε δοκ ί μασε ν όλ ατ α σπάν ι α κ αιαπε ρί γ ραπτ α συν αι σθ ήματ ατ ηςφόν ι σσαςμε τ αβαλ λ ομέ ν ηςαί φν ηςε ι ςι άτ ρι σσαντ ων ι δ ί ωνθυμάτ ωντ η ς . Μεόλ ατ ακ ρε μάσματ ακ αιτ αςε ν τ ρι βάς , τ αοπο ί α ε φήρμοσε ναύτ η, τ αδύ οκ ο ράσι ααπέ θαν αν . Τοπρωίέ τ ρε ξ ε νοΓι άν ν ης ε ι ςτ ην πολ ί χ ν ην δι ά ν α δώση ε ί δησι νε ι ςτ ας αρχ άς , ε ν ώ η Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύ με ί ν ασα οπί σω ε συ ν τ ρόφε υετ ην άρρωστ η ν μητ έ ρα, κ λ αί ου σανκ αι οδυρο μέ ν ην ,ε ξ ασκ ού σακ αιτ οέ ργ οντ η ςπαρηγ ορη τ ρί ας , σι μάε ι ςτ οε πάγ γ ε λ ματ ηςι άτ ρι σσας . Οε ι ρην οδί κ ηςκ αιο«ε κ πλ ηρώντ ' αστ υ ν ομι κ ά» πάρε δροςήλ θο νε πί τ όπο υ. ΗΦραγ κ ογ ι αν ν ούαν ακ ρι ν ο μέ ν ηδι ηγ ήθητ ηνχ θε σι ν ή νε κ δρομήν τ ης , κ αι τ ην τ υχ αί αν δι έ λ ε υσί ντ ης από τ ον λ αχ αν όκ ηπον . Εί τ α ε παν έ λ αβεσχ ε δ όνκατ άλ έ ξ ι νόσαε ί χε νε ι πε ίε ι ςτ ονπατ έ ρ ατ ωνδύο κ ο ρασί ων : «Η μι κ ρότ ε ρη ήθ ε λ εν ' αρπάξ η τ ην καλ αμι ά απ' τ ην με γ αλ ύτ ε ρη. Σπρώχ ν ον τ αςη με γ άλη τ η ν μι κ ρή τ η νέ ρρι ξ εμέ σα στ ο ν ε ρό , κ αιπι άν ο ν τ ας η μι κ ρή τ η ν με γ άλ η, κ ατ ά πως φαί ν ε τ αι , τ ην 66

ε τ ράβη ξ ε μαζ ίτ ης με ς στ η στ έ ρν α». Ταύ τ αε ξ έ φε ρε μάλ λ ον ως συμπε ρασμο ύςηαν ακ ρι ν ομέ ν η · δι ότ ιμόλ ι ςε πάτ η σετ οκ ατ ώφλ ι οντ ης θ ύρας , έ λ ε γ ε , κ ιάκ ου σεέ ν αμ πλ ού μ! κ αιδε νε πρόφθασεν απρολ άβη τ ηνκ ατ αστ ρο φή ν , μόν ονε πήρε«με γ άλ ητ ρομ άρα». Ο παρε πι δημώνι ατ ρός ,κ . Μ., ήλ θ ε ν ,ε ί δ ετ απτ ώματ ακ αισυ ν έ τ αξ ε τ ηνέ κθ ε σί ντ ου· απε φάν θηότ ιτ αδύοκ οράσι αε πν ί γ ησανε κπτ ώσε ως ε ι ςτ ούδ ωρ. Ου δε μί αέ ν δε ι ξ ι ςού τ ευποψί αυπήρχ εκ ατ άτ η ςΦραγ κ ο γι αν ν ο ύς . Τα δ υομι κ ράπλ άσματ ατ αε δι άβασε νε ι ςι ε ρε ύςε λ θών ,ε ι ςτ ονν αΐ σκ οντ ου Αγ . Αν τ ων ί ου , κ αιτ αέ θαψανε κ ε ίέ ξ ω, με τ αξ ύ σχ οί ν ωνκ αιθάμν ων , πλ ησί ονε ι ςτ ηνβο ρε ί ανπλε υ ράντ ουν αΐ σκ ου .

Ι '

Παρή λθ ον αιε ορτ αίτ ου Πάσχ α. Την ε βδομάδα τ ο υ Θωμά, η γ ραί α Χαδού λ α, βοη θουμέ ν ηαπότ ηνμι κ ράνκ ό ρη ντ ης ,τ ηνΚρι ν ι ώ, έ πλ υν ε ν ε ν τ όςτ ηςε υρε ί αςαυ λ ήςτ ου κ υρ Αλ ε ξ άν δρου τ ου Ροσμαή, γ έ ρον τ ος προκ ρί τ ο υ, όστ ι ςήτ οσύν τ ε κν όςτ η ς ,κ αι τ ηςε ί χεβαπτ ί σε ι σχ ε δόνόλ ατ α τ έ κ ν α. Ει ςτ ου πόστ ε γ ον μέ ροςτ ης αυ λ ής τ οκ αλ ούμε ν ον λ αδαρε ι ό, δ ί πλ αε ι ςτ ηνπε λ ωρί ανξ υ λ ί ν ηνκ αρούτ αν , ομοι άζ ουσανπολ ύμετ ην Κι βωτ όντ ουΝώε , ό πωςτ ηνζ ωγ ραφί ζ ο υν , πλ ησί ονε ι ςτ οφρέ αρ, κ αι ό που η αν αθάλ λ ου σα τ ε ραστ ί α μορέ α ε ξ έ τ ε ι ν ε τ ου ς με γάλ ο υς κ ατ απρασί ν ου ς κ λ ών ας τ ης , ως χ ι αστ ήν ε υλ ογ ί αν δι δομέ ν ην στ αυρο ε ι δώς ε ι ςαξ ί ο υςκ αιαν αξ ί ους , ο μι κρό ςκ ή ποςφραγ μέ ν οςμε δ ρύφακ τ αε ξ ε δ ί πλ ων ε πο λύ χρωμα με θ υστ ι κ ά άν θη ε ι ς δρό σον γ λ υ κ ασμούκ αιτ ρυ φή νομμάτ ωνδι ' όλ ατ ουΘε ο ύτ απλ άσματ α· δί πλ α ε ι ςτ η νμι κ ράνκ άμι ν ονμετ ηνκ τ ι στ ήνστ έ ρν αντ ωνστ ε μφύ λ ων ,ε ί χ ε νη Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύ τ ην με γ άλ η ν , βαθε ί αν σκ άφην τ ης , παραπλ ε ύρως 67

τ αύτ ηςάλ λ η νσκ άφη νηΚρι ν ι ώ, κ αιακ ούραστ οι αιδύ οαπόδύ οη με ρών έ πλυ ν ον ,ε μπουγ άδι αζ αν ,ε ξ έ βγ αι ν αν , άπλ ων αν ,ε στ έ γ ν ων αν ,ε μάζ ε υαν , κ αι ακ όμαδ ε νε ί χ οντ ε λ ε ι ώσε ι τ ηνκ αλ ήντ ωνε ργ ασί αν . Τηνδε υτ έ ρανη μέ ρανηΦραγ κ ογ ι αν ν ούε ί χε νε ν οχ λη θήμε γ άλ ωςαπό τ ατ ρε ξ ί ματ α, τ ου ςθορύβου ς , κ αιτ ακαμώματ αε ν όςσμήν ο υςμι κ ρών παι δ ί ων κ αικ ορασί ων , τ αο ποί αε ι σήλ αυν ον ε ν τ ό ςτ η ς αυλ ής κ ' ε θο ρύβουν . Σχ ε δόνό λατ απαι δ ι άτ ηςγ ε ι τ ον ι άς , δέ κ αήδε κ απέ ν τ ετ ον αρι θμό ν , ε ι σέ βαλ λ ονε ι ςτ ηναυλ ήν ,έ τ ρε χ ανε δώ-ε κ ε ί ,ε χ ορο πηδο ύσαν , ε κ υν ηγ ούν τ ογ ύρω-γ ύ ρω ε ι ςτ η νκ αρού τ αν , έ παι ζ ον τ οκ ρυφτ άκ ι , έ κ υπτ ανε ι ςτ ο φρέ αρ, Νάρκ ι σσοιδι άν αι δού ντ ηνσκ ι άντ ωνε ι ςτ ο ύ δωρ, μεκ ί ν δυ ν ονν α πέ σουνμέ σα, ε ξ έ βαλ λ ονμε γ άλ ας , αν άρθρο υς φων άς , ωςΗχ οί , θ υγ άτ ρι ακ ρυ πτ ό με ν α όπι σθε ντ ηςκ αρο ύτ ας , ε ι ςτ α σκ οτ ε ι ν άστ ε ν ώματ α, ό πουτ αέ θε λ γ ε νοπαι γ ν ι ώδ ηςφόβος– κ αιόλ α τ αύτ α μεμε γ άλ ηνπαι δι κ ήναδι ακ ρι σί ανκ αιφορτ ι κ ότ η τ α, μηαφή ν ον τ α τ ηνφί λ ε ργ ο νγρ αί ανκ αιτ ηνκ όρηντ ηςν ακ άμο υνήσυ χαιτ η νε ργ ασί αν τ ων . Δύοπύλ αςε ί χε νηε υρε ί ααυλ ή ,τ ηνμε γ άλ ηνκ αιτ ηνμι κ ράν . Καιτ ας δ ύοτ αςε ί χ εκ λ ε ί σε ιε παν ε ι λ λ ημέ ν ωςηΓι αν ν ούμετ ονμοχ λ όν , ήμετ ο μάν δ αλ ο ν ,ε λ πί ζ ουσαν αε ύρηη συχ ί αν ·κ ' αιδύοε υρί σκ ον τ ομε τ ' ολ ί γ ον αν ο ι κτ αίε κ άστ οτ ε · τ ούτ οδι ότ ικ αιοιέ ν οι κ οιε λ άμβαν ονσυχ ν άαν άγ κ ην ν αε ι σέ λ θο υν ή ν αε ξ έ λ θουν , κ αιάλ λ οιε κ τ ός τ ων παι δ ί ων έ ξ ωθ ε ν ή ρχο ν τ ο, συγ γ ε ν ε ί ς ή φί λ οιτ ης οι κ ί ας . Έκ αμε παραστ άσε ι ςε ι ςτ ην σε βασμί ανγ ε ρό ν τ ι σσαν , τ η νοι κ οκ υράν , ήτ ι ςε παν ε ι λ ημμέ ν ωςε μάλ ωσε τ απαι δί α, ό λωςαλ υ σι τ ε λ ώς . Παρε πον έ θηε ι ςδύογ ε ι τ όν ι σσε ς , μητ έ ρας τ ι ν ών ε κτ ων θο ρυ βούν τ ων παι δί ων . Αύ τ αιτ ης απήν τ ησαν ό τ ι«ν α κ ο ι τ άζ ητ ηδου λ ε ι άτ ης ,κ αι ν αμηνκ άν ηκ ουμάν τ οσεξ έ ν οβι ό». Κον τ άτ ομε σημέ ρι , ηΓ ι αν ν ο ύέ στ ε ι λ ετ ηνΚρι ν ι ώ στ ο σπί τ ι , δι άν α φέ ρηψωμίκ αιφάβα, τ ηνοποί ανε ί χ ε νε ι πήότ ιθαέ βραζ ε νηΑμέ ρσα– ή τ ι ςε ί χ επάν τ οτ ετ ονε ργ αλ ε ι ό ντ η ςε ι ςτ ο σπί τ ι , κ αιδε νσυν ήθ ι ζ εν α 68

λ αμβάν ημέ ροςε ι ςτ ηνπλ ύσι νκ αιάλ λ αςε ξ ωτ ε ρι κ άςε ρ γασί ας – δι άν α γ ε υματ ί σου ν . ΗΦραγ κ ογ ι αν ν ούέ με ι ν επροςώρανμό ν η, ε ξ ακ ολ ου θού σαν απλ ύν η. Τηνώρανε κ ε ί ν ηνυπή ρχονε ν τ όςτ ηςαυ λή ςμόν ονδύοήτ ρί ακ οράσι α, τ α οποί α δε νε θορύ βο υνκ ιαυτ ά ολ ι γ ώτ ε ροναπό τ α παι δ ί α. Αφότ ου μάλ ι στ αε ί χ ε νι δ ρυθήε ι ςτ οχ ωρί ονσχ ολ ε ί ο ντ ωνθηλ έ ων , τ ακ οράσι α ε ί χ ον με γ άλ ως ξ υ πν ήσε ι . Ηκ υρά δασκ άλ α πολ λ άγ ράμματ α δε ντ α ε δί δ ασκ ε ν , ακό μηολ ι γ ώτ ε ραχ ε ι ροτ ε χ ν ήματ α, αλ λ άμόν οντ αε μάν θαν ε «ν αλ άβο υν θάρρος » κ αιν α μην κ άν ο υν «σαν σκ ι ασμέ ν α» κ αισαν «βουν ί σι α», κ αι ε κ ή ρυτ τ ε νότ ι ή τ οκ αι ρόςπλ έ ονν α«χε ι ραφε τ ηθώσι ν ». Η Φραγ κ ογ ι αν ν ού τ αε μάλ ωσε νε παν ηλ ε ι μμέ ν ως , αλ λ ' αυτ άδ ε ν άκ ο υαν . Τοε νμάλι στ αθυ γ άτ ρι ον , μόλ ι ςε πτ άε τ ών ,τ ηςγ ε ι τ όν ι σσαςτ ης Προ παν τ ί ν ας , η Ξε ν ού λ α, άρχ ι σεν α πε ρι γ ε λ άτ ηνγ ραί αν , μεμι μι κ άς κ ι ν ή σε ι ςτ ωνχε ι ρώνκ αι τ ο υστ όματ ο ς . Στ ι γ μήν τ ι ν ά, τ α δύο άλ λ ακ οράσι αέ τ ρε ξ ανέ ξ ωτ ης αυλ ή ς , η δε Ξε ν ού λ α, με ί ν ασα, έ κ υπτ ε νε ι ςτ οφρέ αρ, κ 'ε ζ ητ ούσε , μεμί ανβέ ργ αν ,ν α φθ άσηκ αιτ αράξ ητ ον ε ρόν . Έκ υπτ ε νε πι μόν ως , αλ λ' ηβέ ργ αήτ οπολ ύ κ ο ν τ ήκ αι δε νέ φθαν ε . — Ε! Θεμου, κ αιν α'πε φτ ε ςμέ σα, Ξε ν ούλ α! ε ί πεμεαλ λ όκ οτ ονγ έ λ ωτ α ηΦραγ κο γ ι αν ν ού. Τι λ ε υ θε ρι άθα'κ αν ε ςτ ηςμάν ν αςσου! — Ε! Σεμου, τ σαί ν α'μπε μπε ςμπέ σα! ε μι μήθ ηπαρωδ ούσατ η νφων ήν ηΞε ν ούλ α! Τσι λ ε λ υγ ι άτ σάκ αλε ςτ σημπάμι αςσο υ! Εί χε ναν ασηκ ωθήο λ ί γ ο ν ,κ αι πάλ ι νέ κ υψε νβαθύτ ε ρονήπρι ν . Το στ όμι οντ ου πη γ αδ ι ού, τ ε τ ράγ ων ον , ή τ ο φραγ μέ ν ονμεσαν ί δας αν ί σου πλ άτ ου ς , ώστ εαιπλ ε υραίδ ε νε ί χ οντ ο αυτ ό ύψος . Η μι κ ρά σαν ί ς , ε φ' ηςέ κ υ πτ ε νη Ξε ν ούλ α, ήτ οχ αμη λ οτ έ ρα τ ωνάλ λωντ ρι ών , φθ αρμέ ν η , ολ ι σθ ηρά, φαγ ωμέ ν ηαπότ ηνπροστ ρι βήντ ουσχοι ν ί ο υτ ου κ ο υβά, δι ' ου ήν τ λ ουν ύδωρ, με σκο υρι ασμέ ν ακ αρφί α, σαπρά κ αι κ ι ν ο υμέ ν η. Καθώςέ κ υψε νηπαι δί σκ η, ε στ ηρί χ θηόλ η, μετ οβάροςτ ου 69

σώματ ος ε πίτ η ς αρι στ ε ράς χε ι ρός , ε πάν ω ε ι ς αυτ ήν τ ην σαν ί δα, ε γ λ ί στ ρησε ν , ησαν ί ςε ν έ δωκ ε ν ,ε ξ ε κ όλ λ ησε ναπότ ηνμί ανάκ ραν ,κ αιη Ξε ν ού λ αέ πε σεκ ατ ακ έ φαλ α μέ σα ε ι ςτ οχ άσκ ονστ όμα τ ο υ φρέ ατ ος . Ηκ ο ύσθηπν ι γ μέ ν ηκ ραυγ ή, κ τ ύπος , κ αιε ί τ αμέ γ αςπλ ατ αγ ι σμόςε ι ςτ ο ύ δωρ. Ηε πι φάν ε ι ατ ου ν ε ρο ύή τ ο μί αν καιημί σε ι αν οργ υι άν κάτ ω τ ου στ ο μί ο υ, τ οδεβάθοςτ ουν ε ρο ύπρέ πε ι ν αή τ ομι αςο ργ υι άς . Εξε μφύ τ ου ορμής , η Φραγ κ ογ ι αν ν ού ηθέ λ ησεν α φων άξ η καιν α τ ρέ ξ ηε ι ς βο ήθε ι αν . Αλ λ άτ η με νκ ραυγ ήντ ηςη ι δί αέ πν ι ξ ε νε ι ςτ ον λ άρυ γ γ α, πρι ντ ηνε κ βάλ η, αιδεκ ι ν ήσε ι ςπαρέ λυ σανκ αιτ οσώματ ης ε πάγ ωσε ν . Αλ λ ό κ οτ ο ςστ οχ ασμόςτ ηςε πήλ θ ε νε ι ςτ ονν ου ν . Ι δούότ ι μό λ ι ς σχε δόν ως αστ ε ϊ σμόν ε ί χε νε κ φέ ρε ιτ η νε υχ ήν , ν αέ πι πτ ε νη παι δ ί σκ ημέ σαστ οπη γ άδ ι , κ αιι δούέ γ ι ν ε ν ! ΆραοΘε ός(ε τ όλ μαν ατ ο σκ ε φθ ή;) ε ι σή κ ουσετ ηνε υχ ήντ ης ,κ αι δε νήτ οαν άγ κ ην αε πι βάλ ηπλ έ ον χ ε ί ρας , αλ λ άμόν ονή ρκ ε ι ν αηύχ ε τ ο, κ αι ηε υ χήτ ηςε ι σηκ ού ε τ ο. Με τ άμί ανστ ι γ μή, έ λ αβε ναπόφασι νν αέ λθ ημέ χ ριτ ο υστ ομί ουτ ου φρέ ατ ος ,ν ακ ύψηκ αιν αι δ ήε ι ςτ οβάθ ος . Εί δετ ηναγ ων ί αντ ηςμι κ ράς κ ό ρης , ασπαι ρούσηςμέ σα ε ι ςτ ον ε ρόν , ε ί πεκ αθ' ε αυ τ ήνότ ι , κ αιαν ή θε λ ε , δε νθ αηδ ύν ατ ον ατ ηνσώση. Αλλ άβε βαί ως , ανε πν ί γ ε τ ο... αυ τ ήν θ ακ ατ ηγ ό ρο υν ! Νακ ράξ ε ιτ ώρ αβοήθε ι αν , ήτ οαργ ά. Αργ άί σωςθαήτ ο δ ι άν ασωθήημι κ ρά, αλ λ άπι θαν ώςδε νθαήτ οαργ άδι άν αδε ί ξ ηαυ τ ή τ ηναθωότ ητ ατ ης . Καιόμωςδε ναπε φάσι σεν ακ ράξ η. Καλ ύτ ε ρονθ α ή τ ο, αναμέ σωςτ οε ί χ εκ άμε ι . Αλ λ 'ο ποί ακακ ήτ ύχ η! Πώςτ ηνε παί δε υε ν ηαμαρτ ί α! Ανήτ οτ ώραηΚρι ν ι ώε δ ώ, πό σονε υκ τ αί ονθαήτ ο! Εκ ε ί ν η βε βαί ωςθα ήτ ονι κ αν ήν ακ ατ έ λ θη ξ υπόλ ητ ηε ι ςτ ον ε ρόν—δι ότ ιτ ο πηγ άδι , όπωςσυν ή θωςσυμβαί ν ε ι ,ε ί χ επατ ήματ αε ι ςτ ουςε σωτ ε ρι κ ούς τ οί χ ους , ε σοχάς ε ν τ ός τ ου κ τ ι ρί ου τ ων λ ί θων , αν κ αιί σως πολ ύ ε πι κ ι ν δ ύν ου ςκ αι ολ ι σθηράς —κ αι πι θαν όνήτ ον ακ ατ ώρθ ων ε νηΚρι ν ι ώ ν ασώσητ ηνμι κ ράνκ ορασί δ α. Τώραό μωςήτ οαπε λ πι σί ακαι θ άν ατ ος ! 70

Ει ςαυτ άςτ αςστ ι γ μάς , ηΦραγ κ ογ ι αν ν ούε ί χ ελ ησμον ήσε ι τ ηνπρώτ ην ι δ έ αντ ης— ότ ι οΘε όςηθέ λ ησεν αε ι σακ ου σθήηε υχ ήτ η ςκ αιν απν ι γ ή ηπαι δί σκ η . Εί τ αε υθύ ςπάλι νολ ογ ι σμόςού τ οςτ η ςε παν ήλ θ ε νε ι ςτ ον ν ουν— κ αι ακ ου σί ωςε γ έ λ ασεπι κ ρόνγ έ λ ωτ α. Ενρι πήο φθαλ μούαπε φάσι σετ ι έ πρε πεν ακ άμη. «Αςπάω στ οσπί τ ι ,ε ί πεμέ σατ ης . θαπροφασι σθώ, ε πε ι δ ήτ οΚρι ν ι ώ αργ ε ί ν αέ λ θη–ί σωςν αμηνε ί ν 'έ τ οι μοτ οφαΐ – πωςπε ί ν ασατ άχ απο λ ύ, κ 'ε πρ οτ ί μησαν αφάμεόλ οι στ οσπί τ ι ,γ ι αν αβγ άλ ω απ' τ ονκ όποκ αιτ ο Κρι ν ι ώ, ν ακ ου βαλ ά». Καιε ν ακ αρε ί , αφο ύε τ οποθέ τ ησετ ηνσκ άφηνμεόσα ρο ύχ αε ί χε μι σοπλ υμέ ν αακ όμηόπι σθε ντ ηςκ αρού τ ας ,ε ι ςμέ γ αξ ύλ ι ν οναμπάρι ον , τ ο οποί ον ε κ λ ε ί δ ωσε , κ ' έ βαλ ετ οκ λ ε ι δί ον στ ην τ σέ πη ντ ης , ε ξ ήλ θε τ ρέ χο υσααπότ ηναυλ ήν , δι άτ ηςμι κ ράςπύ λ ης ,τ ηνέ κλ ε ι σε νέ ξ ωθ ε νμε τ ομάν δαλ ον ,κ αι απήλ θε ν .

Ι Α' Αφούτ ο σώμα τ ηςΞε ν ού λαςαν ε σύ ρθηαπότ οφρέ αρ, πν ι γ μέ ν ονκ αι ν ε κ ρόν , ηγ ραί αΧαδού λ αδ ε νήτ οπλ έ ο νήσυ χη, κ ρυ ε ρό ςφόβοςή ρχι σε ν ατ ηνκ ατ ατ ρύχ η... Έλ ε γ ε νότ ι τ ώρα, ανκαι δε νέ πτ αι ε , δε νθαε γ λ ύτ ων ε πλ έ ο ν . Τω όν τ ι , ηε ξ ου σί α ε ί χ ε αρχί σε ιν α συ λ λ αμβ άν η υποψί ας . Η σύμπτ ωσι ςότ ιηγ ραί αε κ ε ί ν ηε ί χε νε υρε θήδε υτ ε ρ αγ ων ι στ ού σαε ι ςτ ον πν ι γ μόντ ωνδύοκ ορασί ωντ ο υΓ ι άν ν ητ ουΠε ρι βο λ ά, ε ι ςτ ηςΜαμο ύςτ ο ρέ μαόπουόλ ηηυπόθε σι ς ,κ αί τ οι δε νπροέ κ υψανστ ο ι χε ί αε ν οχ ήςήκ αι ν ύξ ε ι ςπροςυποψί αν ,ε ί χ ε τ οπαράδοξ ονκ αιτ οαλ λ όκ οτ ον ,κ αιότ ι αυ τ ήπάλ ι νηγ ραί αε υρί σκ ε τ οε ι ςτ ηναυ λ ήντ ουγ έ ρον τ οςΡοσμαή ,κ ατ ά τ ας ώρας πε ρί που ότ εε πν ί γ ε τ οε ι ςτ ο φρέ αρ η μι κ ρά Ξε ν ο ύλ α, η θ υγ άτ η ρ τ ου Προπαν τ ή, παρε ί χε ν ύ ξ ε ι ς τ ι ν άς υπο ψί ας ε ι ςτ ον 71

ε ι ρην ο δί κ ην , ό στ ι ς ε πέ συρε τ ην προσοχ ήν τ ου παρέ δρου , τ ου «ε κ πλ ηρούν τ οςτ ' αστ υν ο μι κ ά». Και τ ότ εοπάρε δρος , όστ ι ςωςδημό σι ος κ ατ ήγ οροςπε ρι ωρί ζ ε τ ομόν ονν ' αγ ορε ύ η, κ ατ άτ αςσυν ε δρι άσε ι ςτ ων ποι ν ι κ ών , λ έ γ ων : «Κατ άτ ι ςμαρτ υρί ε ςπουε ί πανοιμαρτ ύροι , φαί ν ε τ αι ν αέ κ αμε , ή φαί ν ε τ αιν α μην έ κ αμετ ηνπράξ ι ν », ό λο ν δετ ονάλ λ ον κ αι ρόνδ ε νε λ άμβαν ε ναφορμήνν ' αν απτ ύ ξ ητ ηνδραστ ηρι ότ ητ άτ ουήν α τ ροχ ί σητ ηνγ λ ώσσαντ ου, απλ ώςαπήν τ ησε νότ ι«αφούέ τ σιτ ολ έ ε ιο ε ι ρην ο δί κ ης , έ τ σιθ αε ί ν αι , κ ' έ τ σιμου φαί ν ε τ αι », κ αιτ ότ ε οιδύο απε φάσι σαν ν ' αν ακ ρί ν ωσι ν αυστ ηρότ ε ρον τ ην Χαδού λ αν , χήραν Ι ωάν ν ουΦράγ κ ου ,κ 'ε ναν άγ κ ην ατ ηνπροσωποκ ρατ ήσωσι . Κατ άτ ηνπρώτ η ναν άκ ρι σι ν , ήτ ι ςε ί χ εγ ί ν ε ι ε πίποδό ςκ 'ε πι τ οπί ως— τ ότ εο ε ι ρην οδί κ ηςκ αιο αστ υν όμο ςδε νε ί χονσυλ λ άβε ιακ όμη ρη τ άς υ ποψί ας , ήδε ντ αςε ί χοναν ακ οι ν ώσε ιπροςαλ λ ήλ ου ς(οπότ εδι άτ ης συν ε πι ν ε ύσε ως τ ου ε ν ός η πε ποί θησι ςτ ου άλλ ο υ, ως πάν τ οτ ε συμβαί ν ε ι , ε δε κ απλ ασι άζ ε τ ο) — η Φραγ κ ο γ ι αν ν ού ε ν ατ αραξ ί αε ί χε κ ατ αθέ σε ιτ αγ ν ωστ ά ήδηγ ε γ ον ότ α, άν ε υτ ηςε σωτ ε ρι κ ήςψυχ ολ ογ ί ας τ ων · ότ ιδηλ . αυτ ή , ε κ ε ίπου έ πλ υν ε , «σαναπέ ρασετ ο με σημέ ρι , κ ' ε πε ί ν ασε , κ' ηκ όρητ ηςηΚρι ν ι ώε ί χ ε νυπάγ ε ι στ οσπί τ ιν αφέ ρητ οφαΐ , κ αι σαναργ ούσε ,κ ι αυτ ήε ί χ επαραπε ι ν άσε ι —κ αι τ η νε ί χ ανκ ατ αζ αλ ί σε ι τ οπλ ήθ οςε κ ε ί ν οτ απαι δι άκ αιτ ακο ρί τ σι α, πουε χαλ ν ο ύσαντ ονκ όσμον μετ απαι γ ν ί δι ακ αιτ ι ςατ αξ ί ε ςτ ουςμε ςστ ηναυ λ ή, κ αιγ ύ ρω-γ ύρω στ ο λ αδ αρε ι ό, κ αιγ ύρω-τ ρι γ ύρω στ ηνκ αρού τ α, κ αι στ οπη γ άδισι μά· ε ι ςτ ας φρο ν ί μουςν ο υθε σί αςτ η ςαυτ ά, κακ ο μαθ ημέ ν α, τ ηνε πε ρι γ ε λ ούσανκ αι τ ηνηρέ θι ζ αν ,κ αιτ ηνέ κ αμν ονν αχ άσητ ηνυπομο ν ήν—όλ ατ ' αν ωτ έ ρω ε πε βε βαί ωσεκ ' ηΚρι ν ι ώ, ηκό ρητ ης —τ ότ εαυτ ή, κ ατ αζ αλ ι σμέ ν ηκ αιμη δ υν αμέ ν ην αστ αθήστ απόδ ι ατ ηςαπ' τ ηνπε ί ν α, απε φάσι σεν αυ πάγ η στ οσπί τ ι ,δ ι άν αφάγ ου νό λο ιμαζ ίε κ ε ί ,ν ' απαλ λ άξ ηκ αι τ ηνΚρι ν ι ώ από τ ονπε ρι σσόνκ όπο ντ ήςμε τ αφο ράςτ ουφαγ η τ ού , κ ιαυ τ ήν αησυχ άση προςώρανκαιν αξ απο στ άση. Εξ ή λ θελ οι πόντ ηςαυλ ής ,κ 'έ κ λ ε ι σετ ην 72

θ ύρανμετ ομάν δαλο ν . Ότ αν , με τ άτ ογ ε ύμα, ωςμί ανώραναργ ότ ε ρα, ε πέ στ ρε ψαν ε ι ςτ ην αυλ ήν , μαζ ίμε τ η ν Κρι ν ι ώ, κ ατ ' αρχ άς δε ν υ πώπτ ε υσαντ ί πο τ ε , κ 'ε παν έ λ αβοντ ηνε ργ ασί αντ ων . Ο θόρυ βοςτ ων παι δ ί ωνε ί χ εκ ο πάσε ι προςώραντ ότ ε . Ότ ανόμωςμε τ ' ολ ί γ ο νε χ ρε ι άσθη ν ' αν τ λ ήσου νν ε ρόναπότ οφρέ αρ, τ ότ ετ ο«γ ι ο υρδέ λ ι », ήτ ο ιτ οάν τ λ ημα τ ηςΚρι ν ι ώς , προσέ κ ρο υσε νε ι ςστ ε ρε όνσώμαε ν τ όςτ ουύδατ ος ,κ ιαυ τ ή ε νε κ πλ ήξ ε ικ αιφόβω έ κ ραξ ετ ην μητ έ ρα τ ης . Τό τ ε αιδ ύο ομού αν ε κ άλ υψαντ οσώματ ηςμι κ ράςκ όρηςε πι πλ έ ον , ήμάλ λ ονβυθι σμέ ν ον ή δηε ν τ όςτ ουύδ ατ ος ». Η Κρι ν ι ώ ήτ ον ε ν τ ε λ ώς ε ι λ ι κ ρι ν ή ς βε βαι ούσα τ ' αν ωτ έ ρω. Ο ε ι ρην ο δί κ ηςήκ ου σε νε υ με ν ώςτ ηνκ ατ άθε σι ντ αύτ ης . Αλ λ ' όμωςέ κ αμε μο ρφασμόν ε ι ςτ ην μη τ έ ρα τ ης . Εκ ε ί ν ος ο μορφασμό ς— ε κε ί ν ατ α «μούστ ρα» τ ου ε ι ρην οδί κ ου— δε ντ ηςήρε σαν , τ ηςΦραγ κ ο γι αν ν ούς , ή τ ι ςή τ ολ ί ανπε πε ι ραμέ ν η, και τ ότ εμε γ άλ ηαγ ων ί ατ ηνε κ υρί ε υσε ν . Ει ςτ ηνοι κ ί αντ η ςΤραχή λαι ν αςτ ηςκ όρηςτ ης , όπουε υ ρί σκ ε τ ομι κ ρόν προ τ ηςδ ύσε ωςτ ου ηλ ί ο υ, δε νέ παυεν ακ οι τ άζ η αν ή συχ οςαπό τ ο παράθυρο. Δι ε ύθυ ν ετ οβλ έ μμαπρο ςτ η νι δ ί αντ ηςμι κ ράνοι κ ί αν , ήτ ι ς κ αί τ οιμηαν τ ι κ ρύ ζ ο υσα, αλ λ άπλ αγ ί ωςκ ε ι μέ ν η , ήτ οο ρατ ή ,ε πε ι δήε ξ ε ί χε πέ ραντ ωνολ ί γ ωνμε σολ αβουσώνοι κ ι ών , δύ οήτ ρε ι ςπήχ ε ςπροςτ ον δ ρόμον . ΗΓ ι αν ν ού, ανκ αι συ χν άε κ οί τ αζ ε ,δ ε νέ βλ ε πετ ί ποτ ε . Ηκ όρητ ηςηΔε λ χ αρώ ε ί δετ ηναν ησυ χί αντ ης ,κ ιάρχ ι σεν ακ οι τ άζ η, ό πωςημήτ ηρτ ης , κ αιαυτ ή. Τηνώραντ ηςδύσε ωςτ ο υηλ ί ου , αί φν ης με τ άκ ρυφί ουφό βο υτ ηνέ κ ραξ ε : — Μάν ν α! Μάν ν α! — Τί ε ί ν αι ; — Έλ αν αι δ ής ! — Τί ; — Δυοτ αχ τ ι κ οίστ έ κ ον τ αικ αικ ο ι τ άζ ουνέ ξ ω απ' τ ηναυ λ ή, στ ο σπί τ ι σας ... 73

Ηγ ραί αΧαδούλ αε σηκ ώθη, κ αιε ί δε νε κ ε ί ν οτ οοποί ονε φοβε ί τ ο. Δύο «τ αχ τ ι κ οί », ήτ οιχ ωροφύλ ακ ε ς , όπωςε ι ςτ ουςχ ρόν ουςτ ουυι ούτ ης ,τ ου Μώρου—οπότ εούτ ος , προδ ε κ απέ ν τ εε τ ώνπε ρί πουε ί χεσύ ρε ιε κτ ης κ ό μης ε πίτ ου λ ι θ οστ ρώτ ου τ ης ο δού τ ην μητ έ ρα τ ου , κ αιε ί χε μαχ αι ρώσε ιτ ην αδε λ φήντ ου — ί στ αν τ ο παραμον ε ύον τ ε ς , κ ο ι τ άζ ον τ ε ς απλ ήστ ωςπρο ςτ ηνοι κ ί αν . ΗΦραγ κ ο γ ι αν ν ούε ί δεκ αιε πε ί σθηότ ιμέ γ αςκ αιε πι κ ε ί με ν ο ςκ ί ν δ υν ος τ ηνη πε ί λ ε ι . — Πρέ πε ι ν απάρω τ αβου ν ά, δυχ ατ έ ρα! ε ί πε ναί φν ης . Ανπροφτ άσω! —Γ ι ατ ί , μάν ν α; ε ί πε νε ναγ ων ί αηΔε λ χαρώ. —Γ ι ατ ί ... μεγ υ ρε ύ ουνγι αν αμεφυλ ακ ώσουν . — Αλ ήθ ε ι α;... Εσύτ οέ ρρι ξ ε ς , μάν ν α, τ οκ ο ρί τ σι στ οπηγ άδι ; — Όχ ι , μάρτ υς μου ο Θε ός ! Αυτ ό δε ν τ ο έ καμα, ε ί πε ν η Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύ... — Τότ ε ;... — Σι ώπα! — Ηαμαρτ ί ασεκ υν η γ ά, μάν ν α, ε ί πεδ ε ι λ ώςηΔε λ χ αρώ. — Σι ώπα! Μουρλ άθηκ ε ς ; ε ί πεβλ οσυρά η μάν ν ατ η ς , υποπτ ε ύ σασα υ παι ν ι γ μόντ ι ν άε ι ςτ οντ όν ονμε θ'ουωμί λ ε ι ηκ όρητ ης . — Τίν α πω κ ' ε γ ώ, η κ αημέ ν η! ε ί πεσυμπλ έ κ ου σα τ ας χε ί ρας ε ν αμηχ αν ί α, ηΔε λ χαρώ. — Α! αυ τ όμη ντ ολ ε ς ! όχ ι ! Δε νκ άν ε ι ν ατ ολ ε ς ! Και τ ρομε ρά, κ ατ ήλ θετ η νσκ άλ ανν αφύγ η . — Πο ύπας , μάν ν α; — Στ αβου ν ά, σο υε ί πα!... Δώσεμο υλ ί γ οπαξ ι μάδι . Η Δε λ χ αρώ έ τ ρε ξ εν ' αν ο ί ξ ητ οε ρμάρι ο ν , κ ' έ λ αβε νε κ ε ί θε νο λί γ α παξ ι μάδι α. — Δώσεμουκ αιτ οκ αλ άθιμου ... κ 'έ ν αμαχ αι ράκ ι ,ε παν έ λ αβε νε νάκ ρα βί αη Φραγ κ ογ ι αν ν ού ... Βάλ εμουκ ' έ ν αχ ράμιμάλ λ ι ν ομέ σα... καιτ η 74

μαν δ ήλ α μου ... τ απαλ ι οτ σόκ αράμου... Δώσεμουκ αιτ οραβδίμο υ... ψάξ εν ατ οβρης ! ΗΔε λ χαρώ, ε νάκ ρασι γ ήκαι υ πομον ή ,ε προσπάθε ι ν αε κ τ ε λ έ σηόλ ας τ αςε τ ο ι μασί αςτ αύ τ ας . — Πο ύθαπας , μάν ν α; ε παν έ λ αβεκ λ αί ο υσα. Ω! κ αί ε τ ' ηκ αρδι άμου! — Μη νκ λ αι ς !... Κάπουθ ακ ρυφτ ώ, σεκ αμμι άτ ρύπα... Ησυχ ί α, ε σε ί ς φρό ν ι μα! ωςπο υν απε ράσηηοργ ήτ ουΚυ ρί ου. Καιλ αβού σατ οκ αλ άθι ονκ αιτ οραβδί οντ η ς , κατ ήλ θεσι γ ά. Έκ αμε τ ονστ αυρό ντ ης . Αί φν ης ε κ ον τ ο στ άθη ε ι ς τ ην τ ρί τ ην βαθ μί δ α τ η ς σκ άλ ας , κ αι στ ραφε ί σαπρο ςτ η νΔε λ χ αρώ, τ ηςε ί πε : — Ξέ ρε ι ςτ ίν ακ άμης ;... Θα πάω απ' τ ο ν απάν ω δρό μο, γ ι αν α γ λ υ τ ώσω, ν α μη μει δού ν , τ α σκ υλ ι ά... Καισυ, αυ τ ήντ ηνστ ι γ μή, ν α τ ρέ ξ η ςστ οσπί τ ι ... ν ακαμωθ ήςπωςδε ντ ο υςβλ έ πε ι ς ,τ ουςτ αχ τ ι κ ούς ... κ αιν α φων άξ η ςτ ηςΑμέ ρσαςαποκ άτ ' απ' τ ο δρόμο: «Αμέ ρσα, ε ί ν αι απάν ω ημάν ν α;»... ....'Οχ ι , μηλε ς«ε ί ν ' απάν ω ημάν ν α»... μόν ον απης : «Αμέ ρσα, πώς ε ί ν αιημάν ν α, ε ί ν αικ αλ ύτ ε ρα; έ χ ε ισηκ ωθή;... Στ οστ ρώμαε ί ν ' ακ όμα;» Γ ι αν α πι στ έ ψουν πως βρί σκ ομαιαπάν ω στ ο σπί τ ι , κ αιπως ε ί μαι άρρωστ η... Γ ι αν α μην υπο πτ ε υθ ούν τ ί ποτ α, κ αιμεκ υν ηγ ήσουν τ α σκ υλ ι ά!... Τρέ ξ ε ,γ λ ήγ ορα! Εί τ απροσέ θηκ ε : — Έχ ε τ εγ ε ι α... κ αι κ αλ ήαν τ άμωση!... Ευθύ ςύστ ε ρονε ξ ήλ θεκ' ηΔε λ χ αρώ, τ ρέ χ ουσα, μ' ε λ αφρόνβή μα, κ ι δ ι ε υ θύν θ ηπροςτ ηνμητ ρι κ ήντ ηςο ι κί αν ,ν αε κ τ ε λ έ σητ η νε ν τ ολ ήν . * * *

75

Η Φραγ κ ογ ι αν ν ούε πή ρετ οναπάν ω δρόμο ν , κ ατ άτ αΚοτ ρών ι α, με δ ρομαί ονβήμα. Ει ςτ ηντ ε λ ε υ τ αί αναπήχ ησι ντ ου«κ αλ ήαν τ άμωση», τ ο ο ποί ονε υ χήθ ηε ι ςτ ηνκό ρηντ ης , ακ ουσί ωςπρο σέ θηκ εκ αθ'ε αυτ ήνμε τ ά πι κ ράςε ι ρων ε ί ας : «Ή ε σάςθ' αν τ αμώσω ε δώ – ή, τ οναδ ε λφόσαςστ ην φυ λ ακ ήθαπάω ν ' αν τ αμώσω – ή , στ ονάλ λ οκ όσμοθ ' αν τ αμώσω τ ον πατ έ ρασας ... κ ι αυτ όε ί ν αιαπ' τ ατ ρί ατ οσι γ ου ρότ ε ρο!» Καθώςαν έ βαι ν ε νασθ μαί ν ο υσατ ονπε τ ρώδηλ όφον , «Έλ αΠαν αγ ί α μο υ, έ λ ε γ εμέ σατ ης , αςε ί μαικιαμαρτ ωλ ή». Εί τ αε ι ςτ αε ν δό μυχ ατ ης ψυχ ήςτ ηςε ί πε : «Δε ντ οέ κ αμαγ ι ακ ακ ό». Μόλ ι ς ε προχώρησε ν ολ ί γ α βήματ α, κ αι ε ι ς τ ο υς τ ε λ ε υτ αί ο υς σποραδι κ ο ύςοι κ ί σκ ου ςτ ηςπολ ί χ ν ης , ε πάν ω στ ουςβράχο υς , κ αθώς ε κ ατ η φόρι ζ εν αφθάσηστ οναι γ ι αλό ν , βλ έ πε ιτ ονΚυ ρι άκ ο ν ,τ ονκ λ ή τ ορα τ ηςαστ υν ομί ας , μετ οφέ σιτ ουμετ ηνκ ον τ ήνφού ν τ αν , ή«γ αλ ί παν », ό πως τ ην έ λ ε γαν , με τ ον κ αστ αν όν τ ο υ στ ρι μμέ ν ον μύστ ακα, κ αι κ ρατ ούν τ αε ι ςτ ηνχε ί ραν τ οκ ο ν τ όνρόπαλ όντ ου , πέ ρι ξτ ου οπο ί ο υ ε φαί ν ε τ ο σκ υτ αλ οε ι δώς η ε πι γραφή «Ι σχ ύς τ ου Νόμου ». Ούτ ος , συν ο δε υ όμε ν οςαπό έ ν αγ έ ρον τ ααπόμαχο ν , μεστ ρατ ι ωτ ι κή νστ ολ ήν , ή ρχε τ ο από έ ν α πλ άγ ι ονδρομί σκ ον , δι ε υθυ ν όμε ν οςε ι ςτ ον αι γ ι αλ όν , ό πουκ ατ ήρχ ε τ οκ αιηΦραγ κ ο γ ι αν ν ού, κ αιμε τ άμι κ ρόνε ξάπαν τ οςθ α τ ηνέ φθαν ον , ήθατ ηςέ παι ρν οντ αν ώτ α. Ί σωςηπαρο υσί ατ ουΚυ ρι άκ ο υε κ ε ί , μαζ ίμετ οναπόμαχ ον , ν αή τ ο τ υχ αί α. Αλ λ ' ηέ ν οχ οςγ υ ν ή, ωςτ ουςε ί δε ν ,ε τ αράχθ η, κ 'ε τ άχυ ν ετ οβήμα. Τηςε φάν ηδ εό τ ι κ 'ε κ ε ί ν οι τ οαυτ όέ κ αμαν . Τότ ε η Γι αν ν ού , κ αθ ώς έ φθ ασε νε ι ςτ ον αι γ ι αλ ό ν , κ ατ ' αγ αθήν συγ κ υρί αν , αί φν η ςε ί δε νε ν ώπι όντ η ςαν οι κ τ ή ντ ηνθύ ρανμι αςοι κ ί ας , λ ί αν γ ν ωρί μου ε ι ς αυ τ ήν , κ αιου δέ στ ι γ μήν ε δί στ ασε ν α υπε ρβή τ ο κ ατ ώφλ ι ον . Αμα ε ι σήλ θε , τ ε τ αραγ μέ ν η, έ βαλ ετ ο μάν δαλ ον κ αιτ ον σύρτ ην .

76

— Μαρουσώ, ε ί σ' ε πάν ω; έ κ ραξ ε νμεσι γ αν ή ν , αλ λ άσυρι στ ι κ ήνφων ήν , αν ε ρχ ομέ ν ητ ηνσκ άλ αν . Μί αγ υν ήκ ον τ ο ύλ α, ροδο κ όκ κ ι ν η, ε ξ ήλ θε ν από τ ην θ ύραν ε ν ός θ αλ άμο υ, κ 'ε παρουσι άσθημε ι δι ώσα, αλ λ άκ αι αν ήσυχ οςτ οβλ έ μμα. — Πο ύσ' αυτ όντ ο νκ όσμο , θε ι α-Χαδ ούλ α; ηρώτ ησε . — Μηντ αρωτ άς , παι δίμο υ... Με γ άλ ησυφοράμο υε πε ν έ βηκ ε , ήρχ ι σε ν αλέ γ ηηΓι αν ν ού . Εί τ ααν ήσυχ οςη ρώτ ησε : — Μηνε ί ν 'ε δώοκ υρΑν αγ ν ώστ ης ; — Όχι , δε νε ί ν 'ε δώ· τ όσον ωρί ςδε νέ ρχ ε τ αι , ε ί ν αιστ ονκ αφε ν έ ... Αχ! θ ε ι α-Χαδού λ ακ 'ε γ ώέ λ ε γ απώςν ακ άμω ν α'ρθ ω στ οσπί τ ι σουν ασου πω τ ατ ρέ χο ν τ α... — Έμ αθ ε ςτ ί πο τ α; — Ταέ λ ε γ αντ ώρατ οαπό γε υ μα, οαφέ ν τ ηςμο υ, μαζ ίμετ ονκ ο υμπάρο μας τ ον Αϊ με ρί τ η, πο υ ήρθε γ ι αν α φο υμάρη έ ν ατ σι μπούκ ικ αιν α κ ο υβε ν τ ι άσο υν , όπωςσυ ν ηθί ζ ου ν . — Και τ ί λ έ γ αν ε ; — Ο ρην οδ ί κ η ς μαζ ίμετ ον αστ υν ό μο, θ έ λ ο υν ν α σε συ λ λ άβο υν ... Έλ ε γ αν ν α στ ε ί λ ουν τ ους χ ωροφύλ ακ ε ς ... Σ' έ χο υν ύποπτ ηγ ι ατ ο κ ο ρι τ σάκ ι πουπν ί γ ηκ εχθε ςμε ςστ οπηγ άδι . — Ω! τ ρομάραμου... — Κ' έ λ ε γ αν α'ρθω ν ασουπω, γ ι αν ακ ρυφτ ή ς , ανμπο ρέ σης ... Μαπώς βρέ θη κε ςε δ ώ; Η Φραγ κ ογ ι αν ν ού δι ηγ ήθ η ότ ι , αφού, με τ άτ η νχθε σι ν ήν αν άκ ρι σί ν τ ης ,ε κ ατ άλ αβε νό τ ιοε ι ρην οδ ί κη ςάρχι σεν ατ ηνέ χ η«στ ηνμπούκ ατ ου τ ουφε κ ι ού », ησθάν θηκ ιαυ τ ήφόβο νμηκ ακ οπέ σηάδι κ α, κ αιότ ιαπότ ο σπί τ ιτ ηςκ όρηςτ ης ,τ η ςΔε λ χ αρώς , όπουέ τ υχ εν αε υρί σκ ε τ αισήμε ρον τ οδε ι λ ι ν όν ,ε ί χε νι δ ε ί τ ου ςχ ωροφύ λ ακ αςν ακ ατ ασκ οπε ύ ουντ οδι κ ότ ης τ οσπί τ ι · ότ ιαπε φάσι σεν α φύγ ηστ αβουν ά· ότ ι , καθ ώςέ τ ρε χ ανε δώ 77

κ άτ ω, κατ άτ οναι γ ι αλ όν , σκ οπε ύ ουσαν απάρητ οκ ρυφόνμον οπάτ ιτ ου βο υν ού ,ο πί σω απότ αΚοτ ρών ι α, ε ί δετ ονΚυ ρι άκ οντ ονκ λ ή τ οραμαζ ί μ' έ ν αγ ε ρο-τ αχτ ι κ όν ,ν αέ ρχων τ αικ ατ όπι ντ ης , αλ λ 'ό τ ικ ατ άθε ί ανν ε ύσι ν , ε υ ρέ θη κ ον τ ά στ ο σπί τ ιτ ης Μαρο υσώς , ηο ποί αξ ε ύρε ικ αλ ά από παλ αι ό νκαι ρόν«τ απάθι ατ ης », ε φρόν τ ι σεν απροσθέ ση, κ αι ι δούσατ ην θ ύραναν οι κ τ ή ν ,έ σπε υ σεν αε ι σέ λ θη, όπωςε ύρηάσυλ ον . — Έχω κ λ ε ι δώσε ιτ ηνπόρτ ααπόμέ σα, παι δάκ ιμου... απ' τ οσαστ ι σμό μο υ, τ ιν ακ άμω! Μουήτ αν εγ ραφτ όν απάθω, τ α'παθα. Έτ σιν α'χ ης πολ ύκ αλό , Μαρου σώ μο υ, δε νκ οι τ άζ ε ι ςκ ρυφά, κ ρυ φά από τ ο παν τ ζ ού ρι ε κ ε ί ν ο;... ν αι δήςανε ί ν αι οΚυρι άκ οςκ άτ ω ήέ χ ε ι τ ραβήξ ε ι ; Η Μαρουσώ ήλ θεπροςτ ου ποδε ι χ θέ νπαράθυ ρον , κ 'ε κ οί τ αξ εκ ατ ά τ ονδ ρόμον . Εί τ αε πι στ ραφε ί σαε ί πε ν : — Εί ν αιπαραπέ ρα, ε κ ε ί ... Στ έ κ ο ν τ αιστ ο δρόμο μαζ ίμ' έ ν αγ έ ρο απόμαχον ... Έχ ουνπι άσε ικ ο υβέ ν τ αμετ ονγ ε ί τ ο ν αμαςτ ονψαρά, τ ον Φραγ κ ού λ η. — Και κ οι τ άζ ο υνκ ατ άδ ω; — Κοι τ άζ ο υνστ ηναμμου δι ά, πέ ρα. Ηγ ραί αήτ οέ μφοβος ,κ 'έ φε ρετ αςχ ε ί ραςπε ρίτ οπρόσωπον , ωςδ ι ά ν ατ ραβήξ ητ ατ σο υλ ούφι ατ ης , ήν ασχ ί σητ αμάγ ουλ άτ ης . ΗΜαρο ύσατ ηνώκ τ ε ι ρε . — Δε νκ άθε σαι , θε ι α-Χαδούλ α;... Μηφο βάσαι ... Ό,τ ιε ί ν αι , θαπε ράση... Κάθι σε ,ν ασουκ άμωκ αφε δάκ ι ν απι η ς . ΗΓ ι αν ν ο ύμε τ άδι στ αγ μούε ρρί φθηε πί τ ι ν οςχ αμηλ ούσκ αμν ί ο υ, ε ι ςτ α πρόθυ ρατ ουμαγ ε ι ρε ί ου , όπουε γ ί ν ε τ οοδ ι άλ ο γ ος . Ηοι κ ί αε φαί ν ε τ οε υπο ρο ύση ςοι κ ο γ ε ν ε ί ας ,κ αι ε ί χ επο λ λ άχ ωρί σματ α, κ 'ε πί πλ ωσι νε υ πρε πή. — Δε θυμάσαιτ α δι κ ά μου, θε ι α-Χαδο ύλ α... ε ί πε μυστ ηρι ωδώς η Μαρούσα, κ αι τ ο πρό σωπον τ ης αφ' ό,τ ι ήτ ο έ γ ι ν ε ν ακ όμη

78

ε ρυ θρότ ε ρον ... Θυ μή σουτ ίτ ρομάρε ς ,τ ίβάσαν απέ ρασατ ότ εκ 'ε γ ώ! Κι αςε ί σαι κ αλ ά, πόσομ' ε βοήθη σε ς ! Έτ σι θαπε ρ άσουνκ αι τ αδι κ άσου . — Γι ατ ίε ί πα ε γ ώ πως ε σύ ξ έ ρε ι ςτ α πάθι α μου! Επαν έ λ αβε νη Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύμε τ ρι όφρων . — Εκ ε ί ν α πο υλ ε ς , ήτ αν πάθι α δι κ ά μου, δι ώρθ ωσε φι λ αλ ήθ ης η Μαρουσώ. Έψησετ ονκαφέ νκ αι τ ονε κ έ ν ωσε . — Ο αφέ ν τ ηςμου, όπουε ί ν αι , θα'ρθη ... Πι ετ ο νκ αφέσου . Βο ύτ η ξ εκ αι τ οψωμάκ ι , προσέ θηκ εκ ό πτ ου σαμε γ άλ ηνφέ τ ανψωμί ο υ. Ηγ ραί αάρχ ι σεν αβουτ άτ οψωμί κ αι ν ατ ομασάχωρί ςόρε ξ ι ν . — Πο λ ύκ αλ όν α 'χη ς , έ λ ε γε . Δε ν πάε ικ άτ ω, παι δίμου ... Απ' τ ο χ ολ οσκ ασμόπουέ χ ω... Φαρμάκ ι βγ άζ ' οου ραν ί σκ οςμου. Εί τ εε πέ φε ρε : — Δε νκ άν ε ι ςτ ονκ όπον ακ οι τ άξ ηςπάλ ιαπ' τ οπαραθυράκ ι , έ ξ ω;... Εί ν αι ακ όμηοΚυ ρι άκ ο ςκ άτ ω; ΗΜαρο ύσαυ πήκ ο υσε ν . — Εκ ε ίε ί ν αιθε ι α-Χαδο ύλ α... Έπι ασαν με γ άλη νκ ουβέ ν τ α με τ ον Φραγ κ ού λ η. — Καιτ ώρ α, πούν α πάω;... Σανέ ρθ' ο πατ έ ραςσου ;... Βασι λ ε ψ' ο ή λ ι ο ς ... σουρο ύπωσε ... θαν υ χτ ώση. ΗΜαρο ύσαε σκέ φθ ηε πί στ ι γμή ν ,ε ί τ αε ί πε ν : — Εγ ώέ χ ω με γ άλ ηνυποχ ρέ ωσησελό γ ουσου, θε ι α-Χαδού λ α... Πώς ν ατ οξ ε χάσω! — Θυμάσαι ;ε ί πε νακ ουσί ωςμε ι δι ώσαηγ ραί α. — Καιμπο ρώ ν ατ ' αστ ο χήσω;... Ό,τ ιμπορέ σω ν ακ άμω, θακ άμω γ ι α σέ ν α. — Αςε ί σαι κ αλ ά. — Μουφαί ν ε τ αιπωςτ οκ αλ ύτ ε ρο ε ί ν αιν α σεκ ρύψω ε δώ τ ην ύχ τ α, τ ώρα, πρι νέ λ θηοαφέ ν τ ημου. 79

— Πο ύ; — Κάτ ω, στ ομι κ ρόκ ατ ωγ άκ ι , στ οσοφά... ξ έ ρε ι ς ; — Α! ε ί πε νηΦραγ κ ογ ι αν ν ο ύ, ωςν ατ ηςήλ θεμί ααν άμν ησι ς . — Και τ αμε σάν υκ τ α, σανλ αλ ήσε ι τ ' αρν ί θι ... — Ε;... — Κον τ άν αφέ ξ η, ό,τ ιώραν οι ώσε ι ς ... — Καλ ά! — Ανθ έ λ ης , ση κών ε σαι ,κ αι παςστ οκ αλ ό , όπουσεφωτ ί σηοΘε ό ς . — Αςε ί ν αι !ε ί πεμε τ άστ ε ν αγ μούηγ ραί α. — Τηνάλ λ ην ύχ τ απάλ ι , αν ί σωςκ αιδ ε νε ύρη ςάλ λ οκ ατ αφύγ ι οε ι ςμέ ρος πλ ι οκ ρυ φό, κ αι πλ ι οσί γ ου ρο, έ ρχ ε σαι ,κ αιμουρί χ ν ε ι ςέ ν απε τ ραδάκ ι σ' αυ τ ότ οπαράθυ ρο, ήστ ομι κ ρόμπαλ κ ο ν άκικ ατ άτ ογ ι αλό , κ ατ ε βαί ν ω, σουαν ο ί γ ω, κ αι σεκ ρύφτ ω πάλ ι στ οκ ατ ωγ άκι . — Καλ ά!... Μα, γ ι ακ οί τ αξ ε ,έ φυγ εοΚυρι άκ ος ; ΗΜαρο ύσαε πή γ επέ ραντ ουμε σοτ ο ί χου ,ε ι ςτ οπαράθυρο νπροςτ ον δ ρόμον , αργ οπό ρη σε νολ ί γ ον ,ί σωςδι ότ ιε ί χεσκ οτ ε ι ν ι άσε ι πλ έ ονκ αιδε ν δ ι έ κ ρι ν εκ αλ ώςέ ξ ω, κ αι ε παν ήλ θε . — Δε νέ φυγ αν ... ε κ ε ί ε ί ν αι κ'οι τ ρε ι ς . — Τώρ α έ ν α πράμα δε νξ έ ρω, ε ί πε σύν ν ους ηΦραγκ ογ ι αν ν ού. Δε νξ έ ρω ανμεε ί δεοΚυρι άκ οςν α'μβαί ν ωε δώ, ήόχ ι ... Ανδε νμ' έ χη ι δ ε ί ,κ αιδε νμουκ άν ε ικ αρτ έ ρι ,κ αλ ύ τ ε ραέ χ ων αφύγ ω, ν ασαςσηκ ώσω τ οβάροςαπότ ώρα. Έλ ε γ ετ ούτ οε ι λ ι κ ρι ν ώς . Εστ ε ν οχ ωρε ί τ ο, ε πόθε ιτ οναέ ρατ ουβου ν ού. Εκ ε ί ησθ άν ε τ οότ ι θαε ύρι σκ ε νάν ε σι ν ,ή λ πι ζ εδ εκ αι ασφάλε ι αν . — Ό,τ ικ ιανε ί ν αι , δ ε νπρέ πε ιν α φύγ ηςαπόψε , ε ί πεπροθυ μοτ έ ρα γ ι ν ο μέ ν η η Μαρούσα, κ αθ ' όσον ε θε ρμαί ν ε τ οε κτ ης αν αμν ήσε ως . Κάθι σε , θε ι α-Χαδούλ α, απόψε , στ ο κατ ωγ άκ ι , γ ι αν α με κάμης ν α θ υμηθώ τ απαλ ι άμουβάσαν α. Θαμουέ ρθου ν , τ άχ ασανόν ε ι ροστ ον ύ πν ομο υ; 80

— Έτ σι τ αθ υμάτ αι , πλ ι ο ,κ αν ε ί ς , παι δάκ ι μου, ε ί πεμεπον ηράναφέ λ ε ι αν ηγ ραί α. Αχ !κ άθεαμαρτ ί αέ χ ε ι κ αι τ ηγ λ ύ κ ατ ης . — Αλ ήθε ι α!... κ αι πό ση πί κ ρα φέ ρν ε ι στ ο τ έ λ ος ! συ ν ε πλ ήρωσε με λ αγ χ ολ ι κ ώςηΜαρουσώ. Η οι κ ί αή τ οδι πλ ή. Εκ τ όςτ ο υκ υρί ωςκ τ ι ρί ο υ, ε ί χ εμι κ ρό νπαράρτ ημα προςβορ ράν ,ό πουήτ οτ ομαγ ε ι ρε ί ον ,κ αιυ πότ ομαγ ε ι ρε ί ονε υ ρί σκ ε τ ο «τ ο μι κ ρό κ ατ ωγ άκ ι ». Εκ ε ίδι άτ ης κατ απακ τ ή ςκ αιμι κ ράς σκ άλ ας ωδήγ ησε νηΜαρού σατ ηνξ έ ν ηντ ης , πρι νέ λ θηοκ υ ρΑν αγν ώστ ης , ο ο ι κο δε σπό τ ης . Τηςέ φε ρε νάρτ ον ,τ ε μάχ ι ο νκ ρύ ουβραστ ο ύ, υπόλ ο ι πον τ ου γ ε ύματ ος , τ υρί ον , ν ε ρόν , ποτ ήρι ο ν οί ν ου , κ αιτ ην ε γ κ ατ έ στ ησε ν ε πάν ωε ι ςτ ον σοφάν τ ο υ μι κ ρού κ ατ ωγ ε ί ου, τ ου χ ρησι με ύ ον τ ος ως αποθήκ ηδι αφόρωνοι κ ι ακ ώνσκ ε υών . Τηςέ στ ρωσε νέ ν απαλ αι όνκ ι λί μι , μί αν τ ρι μμέ ν ην τ σέ ργ αν , έ ν α μι κρό ν σι ν δόν ι , τ ης έ βαλ ε μί αν προσκ ε φαλ άδα σκ λ ηράν , με γ έ μι σμα από λ ι ν όξ υ λα, κ αιτ ης ε υχ ήθη κ αλ ήνν ύκ τ ακ αι «ύπν ο νε λ αφρόν ». Ελ αφρόςήβαρύς , ούπν ο ςτ ηςΦραγ κ ογ ι αν ν ο ύςδε νήτ οδυ ν ατ όν α ή τ οε ύκ ολ οςού τ εε υάρε στ ος , ε υρι σκ ομέ ν ηςε ι ςτ ο ι αύ τ ηντ αραχ ήνκ αι τ οι ού τ οντ ρόμον . Αλλ άτ οπε ρι βάλ λο ντ ηνέ κ αμεπροςώρανν αλ η σμον ή σχ ε δό ντ αε ν ε στ ώτ ακ αι τ ηνι δί αντ ρομε ράνθ έ σι ντ ης ,κ αιν ' αν απολ ήτ α παρε λ θ όν τ α. Εκ ε ί ν οτ οο ποί ονμε τ ρι οφρόν ωςηΓι αν ν ούε ί χ ε νον ο μάσε ι δ ι ς«τ απάθι ατ ης », ηδεΜαρο ύσαε ι λ ι κ ρι ν ώςε ί χ ε ναν αγ ν ωρί σε ιμάλ λ ον ως«πάθ ι α» κ αι «βάσαν α» ι δι κ άτ ης ,ε ί χ εσυμβήπροοκ τ ώ ήδέ κ αε τ ών . Οκ υρΑν αγ ν ώστ ηςΜπε ν ί δης , άτ ε κ ν ος ,ε ί χελ άβε ιωςψυχ οκ όρηντ ην Μαρούσαν , κ αιτ ηνε ί χε ναν αθρέ ψε ιόσο ναυ στ η ράηδυ ν ήθηησύ ζ υ γ ος τ ου, ήτ ι ςήτ οναποθαμέ ν ηπροδέ κ απέ ν τ εε τ ών . Οκ . Μπε ν ί δηςήτ ονε ι ς τ ον κ αι ρόν τ ου τ ο σημαν τ ι κ ώτ ε ρον πρόσωπον τ ου τ όπου τ ου. Εί χε δ ι ατ ε λ έ σε ιδημογ έ ρωνπροτ ουΑγ ών ος , πλ ηρε ξ ούσι ο ςε ι ςτ αςπρώτ ας Συν ε λ ε ύσε ι ς Τροι ζ ήν ο ς , Προν οί ας , Άργ ους , κ τ λ ., δ ήμαρχο ς προ τ ου Συν τ άγ ματ ος . Εί τ α με τ ά τ ο Σύ ν τ αγ μα δι ε τ έ λ ε σε ν ως αν ώτ ε ρος 81

υ πάλ λ ηλ ος ε ι ς πολ λ ά μέ ρη. Την Μαρο ύσαν , Εβραι οπούλ αν , ήκ ατ ' άλ λ ου ςΤου ρκ οπού λ αν ,ε ί χεπροσλ άβε ι ε ι ςηλ ι κ ί ανσχ ε δό νβρε φι κ ήν ,κ αι τ ηνε ί χ εβαπτ ί σε ι . Εί τ α, ότ ανκ ατ άτ ατ ε λ ε υτ αί αέ τ η, ωςσυν τ αξ ι ού χο ςαπε σύρθηε ι ςτ ον τ όπο ντ ου, τ ηνυπάν δ ρε υ σεμ' έ ν α αν ε ψι όντ ου , κ αιτ ηςέ δωκ ε ν ως προί κ ατ ο μι κ ρόναυτ όκ ο λ λ ητ ό νσπι τ άκ ι , ε ι ςτ οι σό γ ε ι οντ ου οποί ου ε υ ρί σκ ε τ οτ ώρα η Φραγ κ ογ ι αν ν ού, ι κ αν ά αγ ροτ ι κ άκ τ ήματ α, κ αιολ ί γ α με τ ρητ ά, υ ποσχε θε ί ςν ατ ης αφήση ωςκλ η ρον ομί αν κ αιτ η νκ υρί ως ο ι κί αν ,κ αι ό ,τ ι άλ λ οή θε λε νε υ ρε θ ήπαρ'αυ τ ώ με τ άθάν ατ ον . Ογ αμβρό ς , αφού απέ κ τ ησε νε ντ έ κ ν ον , έ λ ε ι πε νό λ ον τ ον κ αι ρόν . Ετ αξ ί δε υελ οστ ρόμο ςμετ ακ αράβι α. Ήτ ονφημι σμέ ν οςν αυ τ ι κ ός , αλ λ ά σπάτ αλ ο ςκ αιαξ έ ν οι αστ ο ς . Τώρατ ε λ ε υτ αί α, ε ί χ ε ναργ ήσε ιτ ρί αέ τ ην α έ λ θη ε ι ςτ ον τ όπον . Εν τ ω με τ αξ ύ ο γη ραι ό ςκ υρ Αν αγ ν ώστ ης ε ί χ ε χ ηρε ύσε ι , κ αιη ψυχ οκ όρ η, κ ατ άτ ηναπουσί αντ ουσυ ζ ύ γ ου υ πηρέ τ ε ι δ ι αρκ ώςε ι ςτ ηνοι κ ί αντ ονθε τ όνπατ έ ρατ ης , ό πωςκ αιπαι δι όθ ε νή τ ο συν η θι σμέ ν η. Ο σύζ υγ ο ςέ γ ραφε ν από κ αι ρο ύε ι ςκ αι ρό νε πι στ ολ άς , υ ποσχό με ν ο ς ότ ι θα έ λ θη , αλ λ ά δε ν ήρχ ε τ ο. Το θυγ άτ ρι ον τ ης Μαρούσαςήτ οήδητ ε σσάρωνε τ ών ,κ αιούτ εοπατ ήρε ί χ ε νι δε ίποτ έτ ο τ έ κ ν ον , ού τ εαυτ όε γ ν ώρι ζ ετ ηνόψι ντ ουπατ ρός . Κατ 'ε κ ε ί ν οντ ονκ αι ρόν , μαζ ίμετ ηναν άπτ υ ξ ι ντ ο υε μπορί ουκ αιτ ης συγ κ οι ν ων ί ας , ε ί χαναρχί σε ιν αξ αν οί γ ουνκ άπωςκ αιτ α ήθη ε ι ςτ ον μι κ ρόν , από κ ε ν τ ρον τ ό πον . Ξέ ν οιε ρχ όμε ν οιαπό τ α άλ λ α μέ ρη τ ης Ελ λ άδος ,τ α«πλ έ ο νπολ ι τ ι σμέ ν α», ε ί τ ευπάλ λ ηλ ο ι τ ηςκυ βε ρν ήσε ως ,ε ί τ ε έ μπο ροι ,ε κ όμι ζ ονν έ ας ,ε λ ε υθέ ραςθε ωρί αςπε ρί όλ ωντ ωνπραγ μάτ ων . Ούτ ο ιτ ηναι δώ κ αι τ η νσυστ ολ ή νων όμαζ ο νβλ ακε ί αν ,τ ηνε γ κ ράτ ε ι ανκ αι τ ηνσωφροσύν ηνε υ ήθε ι αν . Τηνδ ι αφθο ράνκ αιτ ηνλ αγ ν ε ί ανων όμαζ ον «φυσι κ άπράγ ματ α». Η δ ύστ ην οςΜαρο ύσα, ήτ ι ςδε νε ί χ εγ ε ν ν η θή ε ι ς τ οντ ό πον , αρχήθ ε νδε νήτ οπολ ύαυ στ ηράού τ εσε μν οπρε πή ς ,ε ί χ εδε μι κ ράνδ όσι νε λ αφρότ η τ ος . 82

Τονκ αι ρόνε κ ε ί ν ονε υρί σκ ον τ οε ι ςτ ηνν ήσο νέ ν αςγ ραμματ ε ύ ςτ ου ε ι ρην ο δι κ ε ί ου ,

άγ αμος ,

φουστ αν ε λ άς ·

έ ν ας γ ραμματ ε ύς τ ου

Λι με ν αρχε ί ου , βρακ άς , αξ ι ωματ ι κ ός τ ου οι κ ον ομι κ ού Ν. κλ άδ ου, γ ε ρον τ οπαλ λ ή κ αρ ο· έ ν αςε ν ωμοτ άρχ ηςκ ομψε υτ ής , μελ ι γ ν ήνμέ σηνκ αι αγ κ ι στ ροε ι δή μύστ ακ α· έ ν αςτ ε λ ων οφύλ αξέ χ ων τ ρι πλ άσι ονε ι σόδημα απότ ονμι σθόντ ου, κ αιδύ οήτ ρε ι ςπράκ τ ορε ςξ έ ν ωνε μπο ρι κ ώνοί κ ων ήάλ λ οι μέ τ οι κ οι . Όλ οιο ύτ ο ιε ί χο νπαν τ οτ ι ν ήνσυν τ ρο φι άνμεδύ οήτ ρε ι ς άλ λ ου ςν ε αρούςε μπο ρε υ ομέ ν ους , κ ο μψε υ ομέ ν ους , μ' «ε λ λ ην ι κ ο ύρε ς » πολ λ έ ςε ι ςτ η νγ λ ώσσαν κ αιμε πολ λ άς «προσρήσε ι ς ». Με τ ο υς τ ε λ ε υ τ αί ου ςτ ού τ ου ςην αγ κ άζ ο ν τ ον αέ ρχ ων τ αισυχ ν άε ι ςε παφήνπολ λ αί γ υ ν αί κ ε ς , κ αισώφρον ε ςάλ λ ως , τ ου τ όπου , χ άρι ντ ων αφε ύκ τ ωνκ αι ατ ε λε ι ώτ ωνοψων ι σμάτ ων , απότ αοπο ί ααδ ύν ατ ο νν ' απαλ λ αγ ήποτ έο γ υ ν αι κ ε ί οςκ όσμος . Απότ ατ όσαβρόχι α, τ αοποί ατ ηςε ί χανρί ψε ι ε ι ςτ ονδ ρόμοντ η ς , από τ αςτ όσαςε λ ε πό λ ε ι ς ,τ αςοποί αςτ ηςε ί χ ονστ ή σε ιπε ρίτ ου ςτ οί χ ουςτ ης ό λ οιο ιε ι ρημέ ν οιε πι χε ι ρηματ ί αι , δε νηδυ ν ήθην αγ λυ τ ώσε ιηΜαρού σα· κ αιμε τ ' ο λί γ ο νκ αι ρόναύτ η, ε ναπουσί ατ ουσυ ζ ύγ ου , ε υ ρέ θηέ γ κ υ ος . Καιτ οε ν όησε νότ εήτ οήδ ηδύ ομην ών . Αλ λ άπρι ντ οαν ακ αλ ύ ψηαύτ η, ό λ ηηγ ε ι τ ον ι ά, ωςε ι κ ό ς , τ ο ήξ ε υρε ν , ί σωςκ αιπροτ ού ν α συμβή τ ο πράγ μα. Μόν ο νοκ υρΑν αγ ν ώστ ηςε υ ρί σκ ε τ οε ναγ ν ο ί α. «Ο κ όσμος », ό πωςε ί πετ ότ εηπο ν ηρήΚο κ κί τ σα, μί αγ ε ι τ ό ν ι σσα, «τ ο'χ ετ ούμπαν ο ,κ ι αυ τ όςκ ρυφόκ αμάρι ». Υπή ρξ αν κ ' αικ ακαίγ λ ώσσαι , αί τ ι ν ε ςε ί πο ν άν ε υτ ης ε λ αχ ί στ ης πι θαν ότ ητ ος , ωςε ι κ ός , ότ ιοκ υρΑν αγ ν ώστ ηςε φήρμοζ ε ντ ηνπάλ αι αν μέ θο δοντ ουΔαβί δ, κ αιότ ιδι άν ε αράςπν ο ήςκ αιθε ρμούαί ματ οςε ζ ήτ ε ι ν α «ξ αν αν ι ώση ». Αλ λ ' ηε ι ρημέ ν η Κοκ κ ί τ σα κ αιδύο ή τ ρε ι ς άλ λ αι γ ε ι τ όν ι σσαι , αί τ ι ν ε ςτ αέ λ ε γ ονσι γ αν ά, κ 'ε γέ λ ωνσυρι στ ι κ ά με τ αξ ύτ ων , ι σχυ ρί ζ ο ν τ οό τ ι , δήθ ε ν «απ' τ ο παι δίέ χο υν πο λ λο ίμε ρδ ι κ ό»· ότ ιτ ο κ ε φάλ ιπρέ πε ιν αε ί ν αιτ ου γ ραμματ ι κ ο ύ, τ ου φο υστ αν ε λ ά με τ ο 83

τ ε ράστ ι ονφέ σικ αιτ ηνμακ ροτ άτ ηνφο ύν τ α, ημέ ση, θαε ί ν αιβέ βαι ατ ου ν ωματ άρχη , τ ου σε βτ αλ ή, τ οέ ν ατ ο ποδάρι(στ ολ άκ κ ο!) τ ο υγ ε ρο κ ο λ ασμέ ν ου, τ ουβρακ ά, τ οέ ν αχ έ ρι(μακ ρύχέ ρι !) τ ουτ ε λ ων οφύλ ακ α, κ αι τ οάλ λ οχ έ ρι (παστ ρι κ όχ έ ρι !) τ ουψι λ ι κ ατ ζ ή , μετ ι ς'λ λ ην ι κ ούρε ς . Πρώτ η ηρηθε ί σα Κοκ κ ί τ σαε ί χ επροσκ λ ηθ ή μυ στ η ρι ωδώςαπότ ην Μαρούσαν(σημε ι ωτ έ ον ό τ ιαύ τ η, όσο νκ αιανε φαί ν ε τ ο απον ήρε υ τ η, ε ί χ ε νε ν ν οή σε ιότ ιη Κοκ κ ί τ σα τ ην υπωπτ ε ύ ε τ ο προ πολ λ ού, όθ ε ν ε προ σπο ι ήθηκ ιαυ τ ήε υθήν η ν , αν αγ κ αστ ι κ ήνε μπι στ οσύ ν ηνδι άν ατ ην κ ο λ ακ ε ύ ση, ε λ πί ζ ο υσαότ ιθατ η νέ πε ι θε , κ αιδι άδ ώρων , ν ασι ωπήση) ε ί χ επροσκ λ ηθ ή, λ έ γ ω, ν αλ άβη γ ν ώσι ντ ουμυστ ηρί ου. Η Μαρο ύσα, «αδε ρ φή ν ατ ηνκάμη, απ' τ ο Θε όκ αιστ α χέ ρι ατ η ς », έ πε σεστ ον τ ράχη λ όν τ ης κ αι τ ην ι κ έ τ ε υε ν ακ άμη έ λ ε ος αν η ξ ε ύρη τ ί ποτ ε ψε υ τ ογ ι ατ ρι κ ά, δ ι άν αε ξ αφαν ι σθή, ε ι δυν ατ όν , οκαρπόςτ ηςαμαρτ ί ας ,κ ι οΘε όςπλ έ οναςε γ ί ν ε τ οί λ ε ως ! Δι ότ ιάλ λ ωςαυτ ήβέ βαι α–τ ίτ ηνήθε λ ε τ έ τ οι αζ ωή;– θα έ πε φτ ε βέ βαι α, στ ον γ ι αλ όν α πν ι γ ή , κ αθώς ή τ ον μάλ ι στ ακ αισι μά, απόκ άτ ω απ' τ οσπί τ ι , ηθ άλασσα. Η Κοκ κ ί τ σα τ ην κ αθη σύχ ασεμελ όγ ι απαρηγ ορί ας , κ αιάρχι σεν αε φαρμόζ ηε π' αυτ ής δ ι αφό ρουςαλ ο ι φάςκ αιέ μπλ αστ ρα, τ αοπο ί αουδό λ ωςε τ ε λ ε σφόρου ν . Δε υτ έ ρα προσε κ λ ήθη η Στ αμάτ ω, πτ ωχ ήχ ήρα, κ' η Κον δ ύλ ω η αδ ε λ φήτ η ς , αλ βαν όγ λ ωσσοιαιδύο , κ ατ αγ ό με ν αιαπόμ ί αντ ωνν ήσων τ ουΣαρων ι κ ού. Αύτ αιε ξ ήσκ ο υνε ν τ ρι βάςε πίτ ουσώματ οςτ ηςατ υ χο ύς γ υ ν αι κ ός . Καιτ αςτ ρε ι ςμεό,τ ιέ κλ ε πτ ε ναπό τ αςοι κ ον ο μί αςτ ουκ υρ Αν αγ ν ώστ η, τ ας αν τ ήμε ι βε . Κ' ε κ ε ί ν αιε μάκρυ ν ον τ ας αλ οι φάς , κ αι παρέ τ ε ι ν οντ αςε ν τ ρι βάς , αλ υσι τ ε λ ώςπάν τ οτ ε . Τηνε σπέ ραν , αν ε ρχ όμε ν αιαιτ ρε ι ςε ι ςτ ηναυλ ήντ ηςκ υρα-Θωμαής , ο λ ί γ α σπί τ ι α παραμέ σα, όπου ήρχ ον τ οκ ' ηγ ρι α-Χι όν ω, κ ' η θε ι αΚυρ άν ν ω, όλ αιμε τ αν άστ ι δε ςε κΜακ ε δον ί αςτ ο υ1821, τ αέ λ ε γ ανμε τ αξ ύ τ ων . Αιτ ρε ι ςπρώτ αιέ δι δο νκ αθ' ε σπέ ραντ ακ τ ι κ ήναν αφοράνε ι ςτ ην

84

κ υ ρα-Θωμαήν κ αι ε ι ς τ ας δύο αλ λ άς γ ραί ας · κ αι ό λ αι μαζ ί ε χ ασκ ογ ε λ ού σαν . Μάλ ι στ ατ α όψι μα ε λ λ ην ι κ άτ ηςΣτ αμάτ ως , κ αθ ώςπε ρι έ γ ραφετ ην κ ατ άστ ασι ντ ηςε γ κ ύο υ(«αυ τ ήόλ ηκο ν τ όε ί ν αι ·κ αι τ απόδι ατ ηςκ ον τ ήτ ο έ χ ε ι !... θαμηντ ορί χν η, τ άχατ ε ς !...») ε πέ τ ε ι ν οντ ο υςγ έ λ ωτ άςτ ων . Καιε ι ς τ αςε κ θέ σε ι ςτ ηςΣτ αμάτ ως , ηγ ραί αΚυ ράν ν ωε πρόσθε τ ετ ασχ όλ ι ατ ης , μετ ηνΜακ ε δον ι κ ή ντ ηςδι άλ ε κ τ ον . — Αυτ η ν ι έ ς , σιλ ι έ ου, ε ί ν ιπαλ ι οφου ράδ ε ς !... Αχ ι λ ών ι ς , μαρή ... Πο ύστ α χ ου ργ ι ά, τ αθ'κ άμας !ν ατ ουφτ ι άξ 'κ αμμι άαυτ 'ν ό, θετ 'βγ αλ 'ν ι , σιλ ι έ ου, στ ο υγ ουμαρο υπάζ αρου!... Τε λε υ τ αί α απ' ό λ ας ε κ λ ήθη ν αλ άβη μέ ρο ς η Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύ, ως σοφωτ έ ραόλ ωντ ωνάλ λ ων . Η Μαρούσα ε ί χε ναρχ ί σε ιν ' απε λ πί ζ ε τ αι απότ αςτ ρε ι ςπρώτ ας«ψε υτ ομαμμέ ς », κ αικ ατ έ φυγ ε νε ι ςτ αύτ ηνωςε ι ς τ ε λ ε υ τ αί ανε λπί δα. Τω όν τ ιηγ ραί αΧαδο ύλ αμετ αφάρμακ άτ ης , μετ α μαν τ ζ ούν ι ατ ης κ αιμε τ αζ ε στ ά ή κρύ α όσα έ δ ι δ εν α πί ηε ι ςτ ην πάσχ ουσαν , τ η βοηθε ί α καιτ ων ε ν τ ρι βών τ ας οποί ας ε ξ ε τ έ λε ιμ' ε πι δ ε ξ ι ότ ητ απολ ύυ πε ρτ έ ραναπότ αςαλ λ άς , κατ ώρθωσε νε ν τ όςο λί γ ων η με ρώνν αε πι φέ ρητ ηνέ κ τ ρωσι ν . Οκ υρΑν αγ ν ώστ ηςουδ έ ποτ εέ μαθε τ ί ποτ ε . Αυτ ήήτ ονηπαλαι άε κ δού λ ε υ σι ς ,κ αι αυ τ ήηε υ γ ν ωμοσύν ητ ηνοπο ί αν ε ί χ ονυπαι ν ί χ θησήμε ροναιδύο . Αυτ ά ήσαντ ηςΦραγ κ ο γι αν ν ούς«τ α παλ ι άτ απάθι ατ ης »κ ι αυτ άή σαντ η ςΜαρού σας«τ αβάσαν άτ ης ». Η αν άμν ησι ςκατ ε ί χετ ο νν ουντ ηςΦραγ κο γ ι αν ν ούςό λη ντ ηνώραν , ε ν ώέ κ ε ι τ οε πίτ ουσοφά, ε ι ςτ οσκ ότ ο ς · δι ότ ι λ ύχ ν ονδε ντ ηςε ί χ εφέ ρε ι η φι λ οξ ε ν ού σα, μόν ονέ ν ακ η ράκ ικ ιολ ί γ ασπί ρτ ατ ηςε ί χε ναφήσε ι . Όλ ην αυ τ ήν τ ην παλ αι άν ι στ ορί αν αν ε λ ο γί ζ ε τ ο , κ αιο ύπν ο ς ποτ έδ ε ντ ης ή ρχε τ ο. Ερε υ ν ώσα τ η νσυν ε ί δησί ντ ης , ε νπράγ μα ε ύρι σκ ε ν · ό,τ ιε ί χε κ άμε ικ αιτ ότ εκ αιτ ώρα τ οε ί χ εκ άμε ιδι άτ οκ αλ όν . Εκ ου λ ουρι άζ ε τ ο υ ποκ άτ ωε ι ςτ ομάλ λι ν ο νσκ έ πασμα, ε πίτ ουδε ξ ι ούπλ ε υ ρο ύκ ε ι μέ ν η, κ ' 85

έ κ υπτ ετ ην κ ε φαλ ήν ε ι ςτ ο στ έ ρν ον , κ ' ε προσπάθ ε ιν αζ αλ ι σθή , ν α ν αρκ ωθ ή, ν ατ ηςέ λθ ηλ ήθ αργ ος . Τότ ε , με τ άχ ρόν ου ς ,ε ν θυ μήθηκ αι τ ην σύν τ ομονπροσε υ χή ν , τ ηνοποί αντ ηςε ί χ ε νε πι βάλ ε ιάλ λ οτ εν αλ έ γ η συχ ν άέ ν αςγ έ ρωνπν ε υ ματ ι κ ός ·τ ο«Κύ ρι εΙ η σούΧρι στ έ , Υι έτ ο υΘε ού, ε λ έ ησό νμε ». Η συχ ν ήε παν άλ ηψι ςτ ηςε υχ ήςε ν ήργ ησε ,κ αιηΧαδού λαε ν αρκ ώθη ε π' ολ ί γ αλε πτ άκ αιαπε κ ο ι μή θη. Πλ η νπάραυτ αε ι ςτ ονύπν οντ ης , ήε ι ς τ αξ ύπν ατ ης , (δ ε νήξ ε υρεκ αλ ά), τ ηςε φάν ηό τ ιμέ σα, ε ι ςτ οβάθοςτ ης ψυχ ήςτ ης , ήκ ουεφων ήνβρέ φους ,κ λ αύμα, μι ν υ ρι σμόνθρη ν ώδη· τ ού τ ο ωμοί αζ εμετ ηνφων ήντ ηςμι κ ράςε γ γ ον ήςτ ης ,τ ηςπροολ ί γ ωνμην ών , δ ι άχ ε ι ρόςαυ τ ής ... τ ε λ ε ι ωθε ί σης ... Η γ ραί αε ξ ύ πν ησε νέ ν τ ρομος , αν ε τ ι ν άχ θη ό λ η. Αν ε σηκ ώθη κ αι η σθάν ε τ ομέ γ ανσπαραγμό ν , αλ λ άσυγ χ ρόν ωςκαι κ αλ υτ έ ρανσωματ ι κ ήν άν ε σι ν . Ο σύν τ ομος ε κ ε ί ν ος ύπν ος ε ί χε νε ξ αλ ε ί ψε ιπαρ' αυτ ήτ ο ν ε υ ροπαθέ ςκ αιτ οαν ήσυχ ον . Εψηλ άφησε ν ,ε ύ ρετ ασπί ρτ α, ή ν αψετ ο κ η ρί ον ,ε πήρετ οραβδίτ ης ,τ οκ αλάθιτ ης ,έ βαλ εμέ σαε ι ςαυτ όκ αιτ ας ε μβάδαςτ ης ,κ αι αν υ πόδη τ η, μετ ι ςκ άλ τ σε ς ,ε κ ί ν ησεν αφύ γη .

Ι Β' Η Μαρο ύσατ η ςε ί χ εδώσε ιτ οκ λ ε ι δίτ ουμι κ ρούκ ατ ωγ ε ί ου, τ η ςε ί πεν α ε ξ έ λ θη δι άτ ηςι δι αι τ έ ραςθ ύραςτ ούτ ου προςτ ηνοδ όν , ν ακ λ ε ι δ ώση έ ξ ωθε ν ,κ αιν απάρητ οκ λε ι δί μαζ ίτ ης , δι άν ατ ομε τ αχ ε ι ρι σθήπάλ ι ντ ην άλ λ ηνν ύκ τ α, ανέ με λ λεν αε παν έ λ θη. Όσονδι ' αυ τ ήν , ανε λ άμβαν ε ν αν άγ κ ηνν ακ ατ έ λ θηε ι ςτ οκ ατ ωγ άκ ι , θακ ατ ήρχ ε τ οδι άτ η ςοδού , δ ι ' ης ε ί χ ε νοδη γ ήσε ιε κ ε ίτ η νξ έ ν ηντ ης ,τ ηςε σωτ ε ρι κ ήςσκ άλ αςκ αιτ ηςθύρας τ ουμε σοτ οί χ ου .

86

Τω ό ν τ ι , ηΦρ αγ κ ο γ ι αν ν ούησθάν ε τ οπλ έ ο νμε γ άλ ηνσφλ ομον ήν , κ αι τ οστ ε ν όνκ ατ ωγ άκ ιμετ ονυ γ ρόναέ ρατ ουτ ηνε στ ε ν οχ ώρε ι . Και ρόή τ ο ν ' αν απν ε ύσηπλ έ ο ντ οναέ ρατ ουβο υν ού , πρι νοι δι ώκ τ αι χ ωροφύλ ακ ε ς τ ην κλ ε ί σωσι ν , ί σως δι ά βί ου , ε ι ςτ α υγ ρά κ αιαν ή λ ι α υπό γε ι ατ ης αν θ ρωπί ν ηςθέ μι δ ος . Εξ ήλ θε , κ αι , κ άτ ωε ι ςτ α βάθη τ ηςψυ χήςτ ης , ε μι ν ύ ρι ζ ε νακ όμη η θ ρην ώδης φων ή τ ου βρέ φου ς ,

τ ου μι κ ρού κ ορασί ο υ τ ου

αδ ι κ ο θαν ατ ί σαν τ ος . Εστ άθη ε ι ςτ οχ άσμα τ ης θ ύρας , ε κ οί τ αξ ε με τ ά προφυλ άξ ε ωςέ ξ ω, δε ξ ι ά, αρι στ ε ρά, άν ω, κ άτ ωτ ουδρόμου · δε νε ί δε ψυχ ήνούτ εσκ ι άν . Έβαλ επτ ε ράε ι ςτ ουςπόδ αςτ ης . Δε νήτ οπρώτ ηφοράκ αθ' ηνήκ ο υεμέ σα ε ι ςτ η νψυ χή ντ ης , όπου υ πήρχ εσκ οτ ε ι ν ή , σπηλ αι ώδη ς ηχ ώ, τ ο πέ ν θι μον ε κ ε ί ν οκ λ αύμα τ ου βρέ φου ς . Κ' ε ν όμι ζ ε νότ ιέ φε υγ ετ ονκ ί ν δυν ονκ αιτ η νσυμφοράν ,κ αι τ ην συμφοράνκ αιτ η νπλ ηγ ήντ ηνέ φε ρεμαζ ίτ ης . Κ' ε φαν τ άζ ε τ οότ ιέ φε υγ ε τ ου πόγ ε ι ονκ αι τ η νε ι ρκ τ ήν ,κ αι ηε ι ρκ τ ήκ αι ηΚόλ ασι ςήτ ομέ σατ ης . Ώρα ή τ ο ωςδύο με τ άτ α με σάν υκ τ α, ν υ ξασέ λ η ν ος , αστ ροφε γ γ ής . Αρχ άς Μαΐ ου , δε υτ έ ραν ε βδομάδα με τ άό ψι μο ν Πάσχ α. Η ε ξ οχ ή ε υ ωδί αζ ε ν , ηαύρα ε μυροβό λ ε ι . Ολ ί γ α άγ ρυπν απουλ άκ ι αέ με λ ποντ ο ό ρθι ονε πάν ωε ι ςτ ακ λ αδ ι ά. Η Φραγ κ ο γ ι αν ν ο ύε πήρετ ονδ ρομί σκ ον , τ ονλ ί ανγ ν ωστ όνε ι ςαυτ ήν , στ ε ν όνκ αι έ ρπον τ α, όπι σθε ντ ωνκ ήπωνκ αι κ άτ ωθε ντ ων βράχ ων . Ο δρομί σκ ος μόλ ι ςή τ ον ορατ ός ε ι ςτ ην αστ ροφε γ γ ι άν , κ αλ υ πτ ό με ν ος ε ν μέ ρε ι από τ ους προ ε ξ έ χ ον τ ας ράμν ο υςτ ων θάμν ων κ αιτ ων βάτ ων , ο ί τ ι ν ε ς προέ κ υπτ ον από τ ους φράκ τ ας τ ων κ ήπων . Η ε υκ ί ν ητ ος γ ραί αε πάτ ε ιε πί χ όρτ ων κ αι χ αμαι μήλ ων , κ ' ε πίχ λ ωρών ακ άν θων , αν ήρχε τ ο δεμε βή μα κ ό ρης , ν ε αράςβο σκ οπο ύλ αςτ ουβο υν ού ,τ οναν ηφορι κ όνδρομί σκ ον . Εί χετ ε λ ε ι ώσε ι ημακ ράσε ι ράτ ωνκ ήπωνκ αι τ ωνπε ρι βολ ί ωνπροςτ α δ ε ξ ι άτ ης , ε ν ώ αρι στ ε ρά τ ης παρε τ ε ί ν ε τ ο ακ όμη ο μι κ ρόςβραχώδης λ ό φο ς , τ α Κοτ ρών ι α, μετ ας τ ρε ι ςγ ραφι κ άς κ ορυ φάς τ ων τ ην μί αν 87

κ ατ όπι ντ ηςάλλ η ς ,τ αε πι στ ε φομέ ν αςαπόαν ε μομύλ ουςκ αι μι κ ράλ ε υκ ά κ αλ ύ βι ακ αισπι τ άκ ι α, έ ρπον τ αγ ύρω τ ων . Τώρα πλ έ ονέ φθασε νε ι ς μέ ροςόπουάρχι ζ αναμπέ λ ι α, αγ ροίμεοπωροφό ραδ έ ν δ ρα, όσονή τ ον ακ όμηπλαγ ι ν ό ςοαν ήφορο ς ,κ αι ε λ αι ών ε ς , ήαγ ρο ίμευ ψηλ ούςστ άχ υς , σε ι ο μέ ν ους από τ ην ν υκ τ ε ρι ν ήν αύ ραν , ε κ ε ί θ ε ν , όπου ο αν ήφορος κ αθί στ ατ ο αποτ ομ ώτ ε ρος , κ αιάν ω. Η Φραγ κ ογ ι αν ν ού , με ε λ αφρόν άσθμα, έ τ ρε χ ε ν ,έ τ ρε χε , μαστ ι ζ ομέ ν ητ οπρόσωποναπότ οαπό γε ι οντ ο πρωι ν όν ,τ οαν τ ί πν οον ,τ ουΒορράτ οχ αϊ δε υμέ ν ονε ωθι ν όντ έ κν ον . Έσπε υδεν αφθάσητ οτ αχ ύτ ε ρο ν , πρι ναν ατ ε ί λ ε ι ηη μέ ρα, ε ι ςτ αμέ ρη τ α οπο ί α αυτ ήε γ ν ώρι ζ ε . Υπήρχο ν , κ ατ άτ ουςβορε ί ουςαι γι αλ ού ςτ ης ν ήσου , πολ λ οίκ λ ε φτ ότ οποι , μέ ρηαπάτ ητ α, σπή λ αι ακ αιβράχ οιόπου ε φύτ ρων ετ ο αγ ρι ο βό τ αν ον κ αιη κ άππαρι ς , κ αιτ ακ ρί τ αμα κ αιη αρμυ ρήθρα, κ αιό πουτ ο υςυ πάρχ ον τ αςολ ί γ ουςδρόμου ςκ ατ έ στ ρε φον κ αθη με ρι ν ώςτ ακ οπάδι ατ ων ε ρί φωνκ αιτ ωναι γ ών . Εκ ε ίθα ήτ οτ ο άσυλ όντ ης ,ε κ ε ί οπούήσαναιαν αμν ήσε ι ςτ ηςπαι δι κ ήςηλ ι κ ί αςτ η ς . Ει ς ε κ ε ί ν ους τ ους βορε ί ου ς αι γ ι αλ ού ς , σι μά ε ι ςτ ο άγ ρι ον κ αιγ αλ αν όν πέ λ αγ ο ς , ε ι ςτ ο παλ αι όν Κάστ ρον , τ ο κ τ ι σμέ ν ον ε πί γ ι γ αν τ ι αί ου θ αλ ασσοπλ ήκ τ ο υ βράχου , ε κ ε ίε ί χ εγ ε ν ν ηθή η Χαδ ούλ α, κ ' ε κ ε ίε ί χ ε ν αν ατ ραφήωςδέ κ αε τ ώνκ όρη. Εί τ α, ότ ανε ι ρήν ε υ σαντ απράγ ματ α, κ αι ην έ απο λ ί χ ν ηε κ τ ί σθηε ι ςτ ον λ ι μέ ν ατ ομε ση μβρι ν όν , ημάν ν ατ ης , ημάγ ι σσα, ηπολ υκ υ ν ηγ ημέ ν ηαπό τ ουςκ λ έ φτ ε ςκ αι τ ου ςλ ι άπηδε ς , συ χν άτ ηνε ί χ ε νε παν αφέ ρε ι ε ι ςτ αμέ ρη ε κ ε ί ν α, τ ηςε ί χ εδ ε ί ξ ε ιόλ ου ςτ ουςκ λ ε φτ ότ οπου ς ,τ ουςάβ ατ ουςβράχο υς κ αιτ αάν τ ρα, κ αιτ ηςε ί χ εδι ηγ ηθήδι ' έ ν αέ κ αστ ο ντ ωντ όπωνε κ ε ί ν ων αν άμί ανι στ ορί αν , φαν τ αστ ι κ ήνήαλ η θή. Ει ςε κ ε ί ν ατ αμέ ρη, ότ αντ ην υ πάν δρε υσαν κ αιτ η ν «ε κ ου κ ούλ ωσαν », κ αιτ ην «ε ν ε κ ροβλ ό γ ησαν » κ ατ άτ ησυ ν ήθηφρασε ο λο γ ί αντ ηςμητ ρό ςτ ης , τ ηςε ί χ ανδώσε ιακ ό μα κ αιτ η νπροί κ ατ ης . Τοσπί τ ι , στ οΚάστ ροτ οέ ρημο , κ αιτ οχ ωράφιστ ο Μποστ άν ι , στ οναπάτ ητ ονκρη μν όν . Ύστ ε ρο ν , ότ αναυ τ ήε ν οι κ οκ υ ρε ύ θη, 88

κ ' έ μαθεπο λ λ ά, κ ' ε πρόκ ο ψε νε ι ςγ υ ν αι κε ί ανσοφί αν , κ ' ε συ ν ήθι σεν α θ ηρε ύητ αβότ αν ακαιτ ατ ρί φυλ λ ακ αιτ αςδρακ ον τ ι άςε ι ςτ ουςλ όγ γο υς κ αιτ α βου ν ά, πολ ύσυχ ν άε ί χ ε νε πι σκ ε φθήτ αμέ ρηε κ ε ί ν α, χ άρι ντ ων ε ρε υν ώντ ης . Εκ ε ί λο ι πόνε πήγ αι ν εκ αι τ ώρα, ανέ δι δε νοΘε όςν αφθάσηασφαλ ώς , αλ λ 'ε ι ςποί ανδ ε ι ν οτ άτ ηνπε ρί στ ασι ν . Καιποί αάρ αθαήτ ονητ ύ χητ ης απότ ο ύδε ; Μό ν οςοθε όςτ οήξ ε υρε . * * * Πρι ν φθάση ε ι ςτ ο μέ ρο ς , ό που ο δρόμο ς αποτ ό μως αν ηφόρι ζ ε , κ αθώςδ ι ή ρχε τ οέ ξ ω απόέ ν απε ρι βόλ ι , φραγ μέ ν ονμεπυ κ ν ούςβάτ ους κ αιθάμν ου ςυψηλ ού ςκ αιε νμέ ρε ιμετ οι χ ογ ύρι σμα, ε ν τ όςτ ουοποί ου υ πήρχ ονπολ λ ώνε ι δώνοπωρο φό ρα δ έ ν δ ρα, η Φραγ κ ογ ι αν ν ού κ ατ ά τ ύχ ηνε σκ όν τ αψε νε ι ςτ ο νδ ρόμον , έ καμεδεμι κ ρόνθ ρουν , πε σούσα ε λ αφρώς ε πάν ω ε ι ςέ ν α θάμν ον . Αφήκ ε μι κ ράν φων ήν ομοί αν με στ ε ν αγ μόν . Την ι δί αν στ ι γ μήν ήκ ουσε πολ ύ πλ ησί ο ντ ης , αλ λ ' έ σωθ ε ντ ου φράκ τ ου, δυ ν ατ όνγ αύγ ι σμασκύ λ ου. Αν ωρθώθ η, κ αι μετ αχ ύτ ε ρονβήμα ε ξ ηκ ολ ο ύθησετ ονδ ρόμοντ ης . — «Ποι όςν αε ί ν αι ;» ε ί πεμέ σατ ης . Ηκ ού σθητ ότ εμί αφων ήβραχν ήκ αι ν υστ αλέ α, αλ λ ' απότ ομος . — Ε! βάρδ ' απ' τ απε ρι βόλ ι α! Αν οι χ τ ά!... Αν ο ι χ τ ά! Αν ε γ ν ώρι σετ ηνφων ήντ ουΤαμπού ρα, τ ο υδ ραγ άτ η. Εν ό ησετ ότ ετ ί συν έ βαι ν ε . Τοπε ρι βόλ ι , έ ξ ωθ ε ντ ουοπο ί ο υε ί χεσκ ον τ άψε ι , αν ήκ ε νε ι ς τ οντ ό τ εΔήμαρχ οντ ουτ όπου . Εν τ όςαυτ ο ύ, σι μά ε ι ςτ ' άλ λ αδέ ν δρα, υ πήρχ ον κ αιολ ί γ αικ ε ρασέ αι , με κ αρπούς σχε δό ν ωρί μο υς ήδη κ αι πε ρκ άζ ον τ ας , με λ αν ωπο ύς ε ι ςτ η ν αστ ρο φε γ γ ι άν , αν άμε σα ε ι ςτ α μαυ ροπράσι ν α φύλ λ α. Ο Ταμπο ύρας , μη έ χ ων τ ιάλ λ ον α φυλ άξ η, 89

ε πε ι δήδ ε νή τ οακ όμηηώρατ ωνοπωρώνούτ ετ ωνκ αρπών ,ε κ οι μάτ ο ε ι ςτ οπε ρι βόλ ιτ ουΔη μάρχ ου ,ε ν τ όςμι κ ράςκ αλ ύ βηςμετ ονσκ ύλ οντ ου, κ 'ε φύ λ αγ ετ ακ ε ράσι α, μηντ ακ λ έ ψουνοι δημότ αιτ ουάρχο ν τ ος . Φε ύγ ου σα, ήκ ου ε νακ όμ ατ ογ αύγ ι σμα τ ου σκύ λ ου, συγ χ ρόν ωςδ ε «αυτ ι άσθ η» κ αιτ ηςε φάν ηότ ιήκ ο υε ναν θ ρώπι ν αβήματ α. Αλ λ ' ηπατ ή θη. Ί σωςήτ ομάλ λ οναν τ ί κ τ υπο ςκαιηχ ώτ ωνι δί ωνβημάτ ωντ η ς . Φαί ν ε τ αι ό τ ιοαγ ροφύ λ αξμόλ ι ςε ί χ εμι σοξ υπν ήσε ι ,κ 'έ βαλ ε ν , ωςε νυ πν οβασί α, μη χαν ι κ ώς ,τ ηνσυν ήθ ηφων ήντ ου. Εί τ αε υθ ύςπάλ ι ναπε κ οι μήθη. Η Χαδού λ αέ γ ι ν ε ν άφαν τ ηε ι ςτ ο ύψο ςτ ου λό φου, όπι σθ ε ντ ων δ έ ν δρων . Εκ ε ίε στ άθημί ανστ ι γ μήνκ 'έ τ ε ι ν ετ οου ς . Τί ποτ εδε νήκ ουε ν ε ι μήτ ολ άλ ημαε ν όςπο υλ ι ού, τ οσύρι γ μαε ν όςν υκ τ ε ρι ν ούε ν τ όμο υ, κ αι τ οφύση ματ ηςαύρας . Τότ ετ ηςήλ θανε ι ςτ ονν ουντ ακ ε ράσι α, τ αοποί α ε ί χ εδι ακ ρί ν ε ιαμυ δρώςστ ί λ βον τ αε ι ςέ ν ακ ρε μάμε ν ονκ λών α, ε ξ έ χ ον τ α ο λ ί γ ονέ ξ ωτ ουφράκ τ ο υτ ο υδημαρχ ι κ ούπε ρι βολ ί ου , σι μάε κ ε ί όπουε ί χε σκ ον τ άψε ι ,κ αι ε ί πε ν : — Αχ ! Καιδε νέ κ αμαν αφτ άσω έ ν ακ ε ράσι ,ν αδροσί σω τ οστ όμαμου, που ε ί ν αιφαρμάκ ι . Ξέ χ ασα ν α πι ω μι α στ αξ ι άν ε ρό πρι νφύγ ω... Ας φτ άσω στ ηβρύ ση, μι α! Τότ εμόν ονε ν θυμήθη ότ ιδε νε ί χεπί ε ιν ε ρόνπρι νε ξ έ λθ η από τ ο κ ατ ωγ άκ ι , όπου ε ί χ εδ ι έ λ θε ιο λ ί γ ας αλ λ άτ όσον μακ ράς ε ν αγων ί ους ώρας . Η Χαδο ύλ α αν ε λ ογ ί σθημε τ άπι κ ρί αςό τ ιό λ α, κ αιτ α μι κ ρότ ε ρα πράγ ματ α, πρωθύ στ ε ρα κ αιαν άποδα τ ης ήρχ ον τ οε ι ς αυ τ όν τ ον κ ό σμον . Εάν ε ί χ ε προμε λ ε τ ήσε ιν ακ λ έ ψη ολ ί γ ακ ε ράσι α από τ ην κ ε ρασι άτ ουΔημάρχο υ, θαε πάτ ε ιμε τ άπρο σοχ ής , θαε πλ ησί αζ εμε τ ά προφυλ άξ ε ως , κ αιτ ότ επι θαν ώςούτ εο δραγ άτ ηςήθ ε λ ε νε ξ υ πν ήσε ι , ο ύτ εο σκ ύ λ οςί σωςθα ε γ αύ γ ι ζ ε . Αλ λ ά δι άν αε υρε θήαπρόσε κ τ ηκ αι αλ λ οφρο ν ούσα, δι άν α μην κ οι τ άξ ηκ αλ ά πο ύ πλη σί ον ε υ ρί σκ ε τ ο, ε παραπάτ ησε ν , έ κ αμεμι κ ρόνθό ρυ βον , αρκ ούν τ αδ ι άν αξ υ πν ήσητ ον σκ ύλ ονκαι τ ονάν θρωπον . Όλ αέ τ σι τ η ςήρχ ον τ ο! 90

Άλ λ ως , ηδί ψατ ηςτ ώραε ί χ ε νε ρε θ ι σθήμετ ονδρόμοντ οναν ωφε ρή. Έκ ο ψεφύ λ λ αε λ αι ο δέ ν δρωνκ αι τ αέ βαλ εμε ςστ οστ όματ ης . * * * Εβάδι σε νε πίμί ανώρανακ όμη. Ήτ ονήδ ηχ αραυ γ ή. Αφούέ φθασε ν ε ι ςτ ην κ ο ρυ φήν τ ου λ όφο υ, κ ατ ήλ θ ε πάλ ι νε ι ςτ ο ρε ύμα, ε ι ςτ ην υ πώρε ι αντ ουβου ν ούμετ αςπολ υσχι δ ε ί ςπλ ε υρ άς , τ οοπο ί ο νε κ αλ ε ί τ ο ο ιΒί γ λ ε ς . Τι ςο ί δ εποί οιπαλ αι ο ίκ λ έ φτ ε ςε φύλ αγ ανάγ ρυπν οικ αραούλ ι α ε κ ε ί ,κ αιε ν τ ε ύ θε νε ί χελ άβε ιτ οό ν ομα. Έφθ ασε νε ι ςτ ηνμι κ ράνβρύσι ν , ε ι ςτ ηνρί ζ αντ ουβο υν ού . Έφε γ γ ε νήδη . Έπι εν ε ρό ν ,ε δ ροσί σθη, κ 'ε υθ ύς έ φυγ ε ν . Ει ςτ ο μέ ροςε κ ε ί ν οε σύχ ν αζ ονπο λλ ο ίάν θρωπο ι , βοσκ οίκ αι ξ ωμε ρί τ αι κ ι άλ λ οι . ΗΓι αν ν ούή θε λ ε νόσοντ οδυν ατ όνν αμε ί ν ηαόρατ ος . Εκ ατ η φόρι σε νακ ό μη, ε ι σή λ θε νε ι ςτ οκ άτ ω ρε ύματ οβαθύ, τ οβαί ν ον προςτ ηνθάλ ασσαν ,τ οκ αλ ούμε ν ονΛε χο ύν ι . Εκ ε ίέ φθασεμι κ ρό νπροτ ηςαν ατ ολ ήςτ ουηλ ί ου. Υπήρχ ονε κ ε ί δύοή τ ρε ι ςν ε ρόμυ λο ι , μάλ λ ον παλ αι ο ίκ αιάχρη στ ο ι , ε κτ ων οπο ί ων ο ε ι ς μό ν ονε δού λε υ ε , κ αιτ ούτ ο σπαν ί ως . Όλ αε δε ί κ ν ου ντ ηνε ρη μί αν , δ ε ν ε φαί ν ε τ οί χ ν ος αν θ ρώπου ε κ ε ί . Η Φραγ κ ογ ι αν ν ού , από πε ρι σσήν προφύλ αξ ι ν , δε νη θέ λ ησε ν α πλ ησι άση . Απέ φυ γ ετ ο μέ ρος ε κ ε ί ν ο, ε βάδι σε νόπι σθ ε νλ όχμη ς , κ 'έ φθ ασε νε ι ςγ ού ρν ανβαθε ί αν , μεδι αυγ έ ς ν ε ρόν , γ ν ωστ ήν ε ι ς ολ ί γ ου ς . Ήτ ο μέ ρος κ ρυφό ν κ αι απάτ ητ ον . Εσχ ηματ ί ζ ε τ οε κ ε ίοι ον ε ίάν τ ρον , αποτ ε λο ύμε ν ονε κχ λ όης , ε κκ ορμών κ αικ ι σσού. Άν τ ρονν ύμφης , Δρυάδο ςτ ωνπαλ ι ώνχ ρό ν ωνήΝαϊ άδ ος , ε υ ρούση ςί σωςκ ατ αφύγ ι ονε κ ε ί . Δι άν ακ ατ έ λ θητ ι ςε ι ςτ ηνμι κράνπτ υχ ήντ ηςγ ης , όπουήτ οηγ ούρν α τ ου ν ε ρού, έ πρε πεν αέ χ ητ ην τ ύχ ην δ ι ώκτ ρι αν κ αιτ ουςπό δας τ ης Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύς ,τ ο υςαν υποδήτ ους ,τ ουςσχι σμέ ν ου ςκ ' αι ματ ωμέ ν ους απότ ακ ν ί δαςκ αι τ αςακ άν θας . Εκ ε ί ε κ άθι σεν ' αν απαυθή. Έβγ αλ ε ναπό 91

τ οκ αλ άθιτ η ςτ οψωμίκ αιτ οτ υρίκ αιολ ί γ ονκ ρέ ας , τ αοπο ί ατ ηνε ί χ ε φι λ ε ύσε ιη Μαρούσα, ε πε ι δή τ ηνε σπέ ρανδε νε ί χεδ υν ηθή ν α φάγ η τ ί ποτ ε , με τ άτ ονκ αφέοπούε ί χ επί ε ιε ι ςτ ομαγ ε ι ρε ί ον . Εφύλ αξ εμό ν οντ α δ ί πυρα, τ αοπο ί αε ί χ ελ άβε ιαπότ οσπί τ ιτ ηςκ όρηςτ ης ,τ η ςΔε λ χ αρώς . Έφαγ ε ν ,έ πι εδρο σε ρόνν ε ρόν ,κ 'έ λαβε νμι κ ράναν αψυχ ήν . Εκ ε ί ν ην τ ην στ ι γ μήν , αν έ τ ε λ λε ν ο ήλ ι ο ς . Ο δί σκ ος τ ου ε φάν ην ' αν αδ ύε τ αιαπότ ακ ύ ματ α, αν τ ι κ ρύ, ε ι ςτ ομακ ρι ν όνπέ λ αγ ος ,τ ουοποί ου μί ανλ ωρί δαέ βλ ε πε ναπότ ηνκ ρύπτ η ντ ηςηΧαδούλ α. Ταόρν ε ατ ου βο υν ού , τ ουπε τ ρώδουςκ αιη χώδ ους ,τ οοποί ονηγ ε ί ρε τ οόπι σθέ ντ ης , έ ρρηξ ανμακ ρο ύςκ ρωγ μούς ,κ αι τ απουλ άκ ι ατ ηςκ οι λ άδο ς ,τ ηςλ όχ μης , τ ουμι κ ρο ύδάσους , αφή κ ανφαι δ ράςμε λωδί ας . Μί α ακτ ί ςθ ε ρμή , ε ρχο μέ ν η μακ ράν , από τ ο φλε γ όμε ν ονπέ λ αγ ος , δ ι έ σχι ζ ετ η ν πυ κ ν ήν φυλ λ άδα καιτ ον κ ι σσόν τ ον πε ρι σκ έ πον τ ατ ο άσυλ ον τ ης τ αλ αι πώρο υγ ραί ας , κ αιέ κ αμν εν α στ ί λ βη ως πλ ή θος μαργ αρί τ ων η δρόσος η πρωι ν ή, η βρέ χ ου σα τ ον πλ ού σι ον σμαράγδ ι ν ονπέ πλ ον , κ ' ε φυ γ άδε υε νόλ οντ ορί γ οςτ ηςυγ ρασί ας , κ αι ό λ οντ οκ ρύ οςτ ο υφόβουτ ουπε λ ι δν ο ύ, φέ ρουσα πρόσκ αι ρονε λ πί δα κ αι θ άλ πος . Η Γι αν ν ούέ βγ αλ ετ οχ ράμιτ ομάλ λ ι ν ον , τ οδι πλ ωμέ ν ονε ι ςπολ λ άς πτ υ χάς , απότ οκ αλάθ ιτ ης ,τ οε ξ ε δί πλ ωσε ν ,ε τ υ λ ί χ θημ' αυτ ό, κ 'έ κ λι ν ε τ ηνκ ε φαλ ήνπρο ςτ ηνρί ζ αντ ουγ ηραι ούπλ ατ άν ου . Απε κ οι μήθη. * * * Τηςε φάν ηε ι ςτ ονύπν οντ η ςότ ι ήτ ονν έ αακ όμα· ότ ι οπατ ήρτ ηςκ αι η μάν ν ατ ηςτ ηνυπάν δρε υον , όπωςτ ηνε ί χ ανυπαν δρε ύ σε ικ αιτ ηνε ί χαν «ν ε κ ρο βλ οήσε ι » τ ο νκ αι ρόνε κ ε ί ν ο ν , κ αιτ ηνε προί κ ι ζ αν , δί δον τ ε ςαυ τ ή κ αι τ ονκ ήποντ ονπατ ρώον , όπουαυ τ ήε σκ άλ ι ζ εκ 'ε πότ ι ζ ετ ακ ου κ ι άκ αι 92

τ αλάχ αν α, ότ ανήτ ονμι κ ρή· κ αιοπατ ήρτ ηςτ ηνε φί λ ε υ ετ άχ α, δι άτ ον κ ό ποντ η ςκ αιτ ηςέ δι δε«τ έ σσε ρακ ε φάλ ι α», κ ε φάλ ι ααπόλ αχαν ί δ ε ς . Η Χαδού λ αμε τ άχ αράςέ λ αβετ ατ έ σσε ραφυ τ άε ι ςτ αςχ ε ί ρ ας , αλ λ ' ότ αντ α ε κ οί τ αξ ε , ε ί δε νω φρί κ η! ό τ ιήσαντ έ σσαρ α μι κ ρά κ ε φάλ ι α αν θρώπι ν α ν ε κ ρι κ ά.... Αν ε τ αράχ θη, ε σκ ί ρτ ησε ν , ε ί πε «Κύρι ε Ι ησού Χρι στ έ !...» Πάλ ι ν απε κ ο ι μή θη. Ων ε ι ρε ύθη ότ ιη μητ έ ρα τ η ςτ ην συν ε λ άμβαν ε νε π' αυ τ οφώρω ε ρε υν ώσανν αε ύρη τ οκ ομπόδ ε μα, κ άτ ωε ι ςτ οι σόγ ε ι ον , αν άμε σαε ι ςτ αβαρέ λ ι ακ αιτ απι θάρι ακ αιτ ονσωρόντ ωνκ αυσοξ ύλ ων · ωςτ ηνε ί δε ν ,ε με ι δ ί ασεπι κ ρώς ,τ οσύν ηθε ςμε ι δί αμάτ ης ,κ αιδι άν ατ ην ε βγ άλ ητ άχ ααπότ ονκ όπο ν , ε πήρεμον αχ ήτ ηςτ οκ ομπόδ ε μα, έ β γαλ ε κ αι τ ηςε χάρι σε ναπότ ατ όσατ άλ λ ηρα, τ ασκυ λ οδε μέ ν α, τ ρί αγ ε ρμαν ι κ ά τ άλ λ ηρα, τ ρε ι ς ρη γ ί ν ε ς , απ' ε κ ε ί ν ας που ε ί χαν κ αιτ η νε ι κ όν ατ ης Παν αγ ί ας ε πάν ω,

με τ ην ε πι γ ραφήν «Patrona

Bavariae».

Η

Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύ, με τ άχ αράς με με ι γ μέ ν ηςμ' ε ν τ ροπή ν , ε πή ρετ ατ ρί α ν ομί σματ ααπότ αχ έ ρι ατ η ςμη τ ρόςτ ης , πλ ηνότ αντ αε κ οί τ αξ ε ν ,ε ί δ ε ν ό τ ιτ ατ ρί αε κ ε ί ν αν ομί σματ α, μετ απρόσωπαπο υέ φε ρονε πάν ω, ήσαν τ ρί α προσωπάκ ι α, μι κ ρά, πε λ ι δν ά, μεσβησμέ ν α ματ άκ ι α... Ω! τ ρόμος ! προσωπάκ ι αμι κ ρώνκ ορασί δων ! Εξ ύπν η σεπε ρί τ ρομος ,δ υστ υχ ής , φρε ν ι ασμέ ν η. Ήτ ονήδημε σημβρί α. Ο ήλ ι οςέ κ αι ε νυ πε ράν ωτ η ςκ ε φαλ ής τ ηςάν ωθε ντ η ςκ ορυ φής τ ου δ ροσε ρούπλ ατ άν ου. Μεό λ οντ οθάλ πο ςτ ουηλ ί ου ,κ αιτ ηνφαι δρότ ητ α τ ηςημέ ραςτ ηςμαγι άτ ι κη ς , ηε ν τ ύπωσι ςτ ουον ε ί ρο υέ με ι ν ε νε πίμακ ρόν ε ι ςτ ονν ουντ η ς . Τηςε φαί ν ε τ οπαράξ ε ν ονμάλ ι στ απώς , ε νημέ ρα, ε ί δε τ αόν ε ι ρααυ τ ά. Οσάκ ι ςε ί χ εκ οι μηθήε νκ αι ρώ ημέ ρας ,ε ι ςτ ηνζ ωήντ ης , δ ε νε ν θ υμε ί τ οποτ έν αε ί δε νόν ε ι ρον . Έβρε ξ ε νε ι ςτ ηνγ ού ρν ανδύοδ ί πυρα, τ ααπέ θ ηκ ε νε πί τ ηςπέ τ ραςτ ης πλ ακ αρής παρά τ ο χε ί λ οςτ ου λ άκ κ ου , κ αιτ αε λ η σμόν η σε νε κ ε ίε πί

93

μακ ρόν , ε ωσότ ουέ λ υωσαναπότ οβρέ ξ ι μονκ ' ε σάπι σαν . Με τ άώραν , ε γ έ μι σετ η νφούχ τ αντ ηςμετ αψι χί α, κ αι τ αέ φαγ ε . Ότ αν ο ήλ ι οςε κ ρύ βη ε ι ςτ ηνκ ορυ φή ντ ου βραχώδουςβου ν ού, κ ' ε σκ ί ασε νηκ οι λ άς ,κ αιήτ οδ ε ι λ ι ν όνπλ έ ον ,ε στ ε ν οχ ωρήθηκ αιπροέ κ υψε τ ηνκε φαλ ήνέ ξ ωτ ηςκ ρύ πτ η ς . Εκ οί τ αξ ε νάν ω καικ άτ ω, ε ι ςτ ηνκ οι λ άδα τ ηνκ ατ άφυ τ οναπόε λ αι ών ας , αλ λ άψυ χήδ ε νε φαί ν ε τ ο. Τότ εε σκ έ φθην α πάρητ οκ αλ άθιτ ηςκ αιτ οραβδίτ ης ,ν αε ξ έ λ θηαπότ ηνμι κ ράνκ όγ χ ην , ν ' αν αβήε πάν ωε ι ςτ ηνλό χμηντ ηνσύ ν δε ν δρον , κ αιν απάρησι γ άτ ο ρέ μα-ρέ μα, και ν ' αρχ ί σηπάλ ι ντ ηνΠαλ αι άντ ηςτ έ χν η ν ,ν αψάχ ν ηπρος αν ε ύ ρε σι ν βοτ άν ων – τ α οποί α δε ν ήξ ε υρε πλέ ον ε ι ςτ ιθα τ ης ε χ ρησί με υο ν , αφούδε νε ί χ επλ έ ο νε ι ςτ ονκ όσμονάλ λ οάσυ λ ον ,ε ι μήτ ην ε ι ρκ τ ή νκ αι μόν ην . Αλ λ ' όμωςέ τ ρε φε ναόρι στ ονε λ πί δ α, ότ ιθ αε ύρι σκ ε νί σωςξ ε ν ί ανε ι ς κ αμμί αν μάν δραν ή κ αλ ύβην βοσκ ού , κ αιτ ότ ετ α βότ αν αθ ατ α ε πρό σφε ρε νε ι ςτ η νσύζ υ γο ντ ουφι λ οξ ε ν ούν τ οςωςμι κ ρόναν τ άλλ αγ μα. Τοπε ρι σσό τ ε ρονόμως , θατ οέ κ αμν εδι άν απε ράσηηβαρε ί ααν ί α, ή τ ι ς ε βασάν ι ζ ετ η νψυχ ήντ ης . Τηνώρα ε κ ε ί ν ηνήκ ου σεμε μακ ρυσμέ ν ο υςκ ωδων ί σκ ουςν α ηχ ούν , κ αισυ γ χρό ν ως ε ί δε μακ ρόθ ε νν ακ ατ έ ρχ ε τ αιέ ν ακ ο πάδι . Πάραυ τ α ε σκ έ φθη , ότ ι , αν δε ν προλ άβη ε υθ ύς ν αε ξ έ λ θ η από τ η ν μι κ ράν χ αράδραν , με τ ' ολ ί γ ονηκ ρύπτ ητ ηςθ' αν ακ αλ υφθ ήε ξάπαν τ ο ς . Δι ότ ι , κ αιαντ απολ λ άτ ωναρν ί ωνήτ ωνε ρι φί ωνε σκ ο ρπί ζ ον τ ο ,κ 'ε πήγ αι ν ον ν α πί ωσι νε ι ςτ ο μέ γ α ρε ύμα, τ ο οποί ο νέ ρρε ε νε πάν ω μέ χ ριτ ης στ έ ρν ας , κ αιύστ ε ρον κ άτ ω από τ ο νν ε ρόμυλ ον , με ρι κ άε ξ αυ τ ών βε βαί ωςθακ ατ ήρχ ον τ οε ι ςτ ομι κ ρόνρε ύ μα, τ ογ ε ί τ οντ ηςγ ούρν ας . Εί τ α τ αζ ώαθαε σκ ι άζ ο ν τ ο, θαε ξ αφν ί ζ ον τ ο, θαωπι σθοχ ώρου νπηδών τ α, κ αι οβοσκ ός , όστ ι ςκ αιανήτ ο, θατ ηναν ε κ άλ υ πτ ε , θαε παραξ ε ν ε ύε τ ο, κ αι ί σωςθασυν ε λ άμβαν ε νυποψί ας .

94

Το κ αλ ύτ ε ρον άρα θα ή τ ον ' αν τ ι με τ ωπί ση με τ ην άφε υ κ τ ον προσποί ησι ν , μετ οψε ύδο ςε ι ςτ αχ ε ί λη , τ ηνπαρουσί αντ ο υ βοσκ ού. Άλ λ ως ή τ ο πο λ ύ πι θ αν όν , ο αγ ροδί αι τ ο ςε κ ε ί ν ο ςν α μην ε ί χ ε προ η με ρώνε ι δήσε ι ςαπότ ηνπό λι ν , κ αιν αμηνε γ ν ώρι ζ ετ ί ποτ επε ρίτ ου δ ι ωγ μού, τ ονοποί ονυ πέ φε ρε νηΦραγ κ ογ ι αν ν ο ύ.

Ι Γ' Με τ ' ολ ί γ οντ ωό ν τ ι , αφούηΓι αν ν ούε ξ ήλ θετ ηςκρ ύπτ ης ,κ αιβαί ν ουσα παρά τ ο ρε ύμαέ ν ε υ ε νε δώ κ ' ε κ ε ίαν αζ ητ ο ύσαβότ αν α, ε πλ ησί ασετ ο κ ο πάδι τ ων προβάτ ων με ι κ τ όν με τ ά τ ι ν ων αι γ ών κ αιο βοσκ ός ε ν ε φαν ί σθη . Η Γι αν ν ούτ ο ναν ε γ ν ώρι σε ναμέ σως . Ήτ ονοκ αλο ύμε ν ος Γ ι άν ν ηςΛυρί γ κ ος . Άμαε ί δετ η νγ ραί αν , άρχι σεν αφων άζ ε ι μακ ρόθε ν : — Και πού σ' αυτ ό ντ ον κό σμο, θε ι α-Γαρου φαλι ά (Ο Λυρί γ κ ος αν ε γ ν ώρι σετ ο πρόσωπον , αλ λ ά, φαί ν ε τ αι , δε νε ν θυ με ί τ οκ αλ ώς τ ο ό ν ομα). Καλ άπουσ' ηύρα!... Ο Θε όςσ' έ στ ε ι λ ε ! — Τίν ατ ρέ χη ; ε ί πεμέ σατ ηςηΦραγ κ ογ ι αν ν ού. Κάτ ιθέ λ ε ιν αμο υπη. Βέ βι α, οάν θρωποςδε νθ αέ χ ηακ ού σε ι τ ί ποτ αγ ι ατ απάθι ατ αδ ι κ άμο υ. —

Ξέ ρε ι ς τ ί ποτ α,

θε ι α-Γαρο υφαλ ι ά;

ε παν έ λ αβε ν

ο Λυρί γ κ ος

πλ ησι έ στ ε ρονε ρχό με ν ο ς . — Τίν αξ έ ρω, γ υι έμο υ; ε ί πε νυ ποκ ρι τ ι κώςηΦραγ κ ο γ ι αν ν ο ύ, απέ χο υσα ν αε ξ αγ άγ ητ ο νάν θρωπονε κτ ηςπλ άν ηςό σοναφοράτ οβαπτ ι στ ι κ όν τ ηςόν ομα, ε ί τ εε πέ φε ρε ν : – Απότ αψε ςλ ε ί πω απ' τ οχ ωρι ό. Ήρθαν α μαζ ώξ ω βότ αν αστ αρέ ματ α. — Άκ ου σε θε ι α-Γαρου φαλ ι ά, ε παν έ λ αβε με απλ ότ η τ α ο άν θρωπος . Από ψεγε ν ν ή σαμε , στ οκ αλ ύβι . —Γ ε ν ν ήσατ ε ;

95

— Σπαργ αν ί σαμε ! Εί ν αιτ οτ ρί τ οκ ορι τ σάκ ιπο υ μαςή ρθεστ α πέ ν τ α χ ρόν ι α... ό λ οκ ορι τ σού δι α, τ οέ ρμο! — Νασαςζ ήση !ε ί πε νηγ ραί α. Καλ ήσαράν τ ι σητ ηςφαμι λ ι άςσο υ! — Ωςτ όσο, τ οκ ο ρι τ σάκ ιήρθεστ ονκ όσμοάρρωστ ο, κ ιό λ οκ λ αί ε ι , κ αι στ οβυζ ίδε νκο λ λ άε ι . Κ' ημάν ν ατ ουηκ αψε ρή, τ όσοκ αλ άδε νε ί ν αι ... Όλοκ άψηκ αι σε κ λ έ τ ι ,τ οέ ρμο! — Αλ ήθ ε ι α; — Ναήθ ε λ ε ςν αμαςέ κ αν ε ςτ ηχ άρη, ν απε ρν ού σε ςαπ' τ οκ αλ ύβι , ν α έ κ αν ε ςκ αν έ ν αψε υτ ογ ι ατ ρι κ ό, θε ι α-Γ αρο υφαλ ι ά;... Εκ ε ί ν ηηπε θε ράμου δ εφε λ άε ι τ ί πο τ α, τ ί σουκ άμη; — Μα τ ώρα κ ο ν τ ε ύε ιν α ν υχ τ ώση...

ε ί πε με υποκ ρι σί αν η

Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύ. Και μέ σατ ηςέ λ ε γ ε : «Τορι ζ ι κ όμο υε ί ν αι πλ ι ο! ΩχΘεμου!» — Αςν υχ τ ώση... Ανθέ λ ης , κο ι μάσαι στ οκ αλ ύβι . Η Φραγ κ ογ ι αν ν ού ε στ άθη ως ν αε δί στ αζ ε ν . Αλ λ ' ήτ ο νε τ οί μη ν α συν αι ν έ ση. Τηνι δί ανστ ι γ μήν , μετ ηντ ε λ ε υτ αί ανακ τ ί ν ατ ουηλ ί ου, ή τ ι ςε χ ρύσων ε τ ηνκ ορυφή ντ ουαν ατ ολ ι κ ούλ όφουμετ ο υςε λ αι ών αςτ ου ςπολ λ ού ς ,κ ' έ κ αμν εν α στ ί λ βη τ ο φύλ λ ωμα τ ωνε λ αί ων , ε φάν ησανδύ ο άν θρωποι κ ατ ε ρχόμε ν ο ιδ ρομαί ο ι απόέ ν αμον ο πάτ ι με τ αξ ύδ ύοε λ αι ών ων . Η Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύτ ους ε ί δεπρώτ ηκ ' ε τ ρόμαξ ε ν . Ο ήλ ι ος , όστ ι ς κ ατ έ λ αμπετ αφύλ λ α, έ κ αμν εν αγ υαλ ί ζ ουνκ αιτ ακ ο μβί ατ η ςστ ο λ ήςτ ων τ απρομακ ρο ύχ ρόν ουαγ υάλ ι στ α. Ήσανο ι χωροφύ λ ακ ε ς . Πάραυτ α ηΦραγ κ ογ ι αν ν ούέ στ ρε φετ αν ώτ α προςτ ονΓι άν ν ηντ ον Λυρί γ κ ον , κ ' έ τ ρε ξ ε προς τ ην ρί ζ αν τ ου πε τ ρώδους βο υν ού , προς δ υσμάς . Ο βο σκ όςε φών αξ ε νέ κ πλ ηκ τ ος : — Πο ύπας , θε ι α-Γαρου φαλι ά;

96

— Σι ώπα! παι δίμου , τ ουε σύρι ξ ε νέ ν τ ρομοςη γ υν ή, αναγ απάςτ ον Χρι στ ό! Έρχ ον τ αι τ αχ τ ι κ οί !... Ναμη νπηςπωςμεε ί δε ς ! — Ταχτ ι κ οί ; — Ναμημεμαρτ υρήσε ι ς , παι δίμου ,χ άν ομαι ! Ησύ χασε !... Ανγ λ υτ ώσω τ ώρα, τ ηνν ύχ τ αθ α' ρθω στ οκ αλ ύ βι σας ... Καιαφούέ βγ αλ ετ απασο υμάκ ι ατ η ς , τ αοποί αε ξ ε ρχο μέ ν ηαπότ ην γ ο ύρν αν ε ί χε φορέ σε ι , κ αιτ αέ ρρι ψε μέ σα στ οκ αλ άθι , άρχ ι σε ν ' αν αρρι χ άτ αιε λ αφρά πατ ούσα, αν υπόδητ η, μετ οκ αλ άθιτ ηςπε ρίτ ον αρι στ ε ρόναγ κ ών α, μετ οραβδί τ ηςε ι ςτ ηνχ ε ί ρατ η νδε ξ ι άν ,τ ονκ ρημν όν τ ον αν ωφε ρή, ό που μόν ον τ α ολ ί γ αε ρί φι α, όσα ήσαν με τ αξ ύτ ων προβάτ ωντ ουΛυ ρί γκ ο υ, θαη δύν αν τ ον ' αν αρρι χ ηθώσι . Με τ ' ολ ί γ α δε υτ ε ρόλ ε πτ α, αφούαν ήλ θε νε ι ςύφοςο λί γ ωνοργ υι ών , ε κ ρύ πτ ε τ οόπι σθε ντ ουπρώτ ουπροέ χ ον τ ο ςβράχο υ, κ 'ε γ ί ν ε τ οάφαν τ η. Ευθύ ςκατ όπι νοιδ ύοχ ωροφύ λ ακ ε ς , οί τ ι ν ε ςδι άν αφθάσου νέ ωςτ ο μέ ρος όπου ε υ ρί σκ ε τ ο ο βοσκ ός ήτ ο αν άγ κη ν αχ αμηλ ώσο υν κ αι δ ι έ λ θο υν τ ο ρε ύ μα, με τ αξ ύτ ης πυ κν ής λ όχ μης –κ αιτ ην πε ρί στ ασι ν τ αύτ ην ε ί χ ε νε πωφε λ ηθή ό πως φύγ η η Φραγ κ ογ ι αν ν ού– έ φθασαν πλ ησί οντ ουΛυ ρί γ κ ου. Ο βοσκ όςε ντ ω με τ αξ ύε κ οί τ αζ ετ ααι γ οπρόβατ ά τ ου, τ αε φών αξ ε : «Τί βι !τ ί βι !... όι ! ό ι !...» Επροσπάθε ιν ατ ασυ μμαζ έ ψη κ αι τ αφέ ρηπροςτ ο ναν ήφορο ν , δι άν ατ αοδήγ ησηπροςτ ηνράχι ντ ην με σημβρι ν ήν , όπο υε υρί σκε τ οηστ άν ητ ου . Οιδ ύοάν δρε ςε χ αι ρέ τ ησαντ ονΛυρί γ κ ον . Εί τ ετ ονη ρώτ ησανανε ί δ ε «κ ε ί ν ητ ηνπαλ ι ο γ υν αί κ α, πωςτ ηνλε ν ,τ ηνΦραγ κ ογ ι αν ν ού ». Ο Λυρί γ κ οςε ί πε νόχ ι . Οε ι ςτ ωνχ ωροφυλ άκ ωνύ βρι σετ ο νβοσκ όν . — Ψέ μ ατ αλ ε ς ! Εγ ώτ η νε ί δ α!... Ού τ εε πέ με ν ε ν ότ ιε ί χε νι δε ίτ ο νί σκ ι ον , τ ο ν «δ ι ακ αμόν » ήτ ο «δι άν ε μα», κ αθώςέ λ ε γε , τ η ςγ ραί ας , ν ' αν αρρι χάτ αιωςγ άτ τ αε ι ςτ ο ύ ψοςτ ουκ ρημν ού. Ο άλ λ οςδε νε ί χ ε νι δ ε ί ο ύτ ει σχ υρί ζ ε τ οτ ί πο τ ε . 97

Ο πρώτ ος , μετ ατ σαρούχ ι ατ ου , ε δ οκ ί μασεν ' αν αρρι χ ηθ ήε ι ςτ ον βράχ ον . Αλ λ ά με τ άτ ρί α βήματ ακ ατ ε κ ρημν ί σθη κ ' έ πε σε , κ τ υπή σας ε λ αφρώςε ι ςτ ογ όν υ. Εκ ε ίόπου ε ί χε ν αν αβή η Φραγ κ ογ ι αν ν ού, ήτ οτ ο βο υν όν τ ου Κου ρούπη, βορε ι ν όν , βραχ ώδε ς , απάτ ητ ον , κ αιτ ουςπόδαςτ ουε φί λε ι κ αιέ πλ ητ τ ετ οκ ύ ματ ουπε λ άγ ου ς . Η θέ αη ν οί γ ε τ οπροςτ ηνακ τ ή ντ ης Μακ ε δ ον ί ας ,τ η νΧαλ κι δ ι κή ν ,κ αι τ ονμέ γ ανΆθων α. Η θέ σι ςόπουέ φθ ασε νη κ ατ αδι ωκ ομέ ν ηγ υ ν ήε καλ ε ί τ οτ ο Κοχ ύλ ι . Αν θρώπι ν ος που ς σπαν ί ως ε πάτ ε ιε κ ε ί . Μό ν ον ότ αν απε πλ αν άτ οή «ε βραχ ών ε τ ο » κ αμμί α γί δ α, τ ότ εκ αν ε ί ς βο σκ ός ε ρρι ψοκ ι ν δύν ε υ εν ' αν έ λ θηπρο ςτ ηνάβατ ονε κ ε ί ν ηνσκ οπι άν . ΗΦραγ κ ο γ ι αν ν ούαν ε κ άλ υψε μι κ ρόνσπήλ αι ον , όλ ο ναν οι κ τ όνε ι ςτ ηνθέ αντ ουπε λ άγ ου ς , τ οο ποί ον ή τ οτ οκ υρί ωςΚοχ ύ λι , κ' ε κ άθι σε ναν έ τ ωςε ι ςτ ηνχ ι βάδα ε κ ε ί ν ην . Ήτ ο σχ ε δό νβε βαί αότ ιοιδι ώκ τ αιτ ηςδε νθατ ηνέ φθαν ονε κ ε ί . Εάντ υ χόν κ αν ε ί ςαπ' αυτ ούςήτ οτ όσον«μάν ν αςγ υ ι ός », ώστ εν ' αποφασί σηκ αιν α κ ατ ορθώση ν ' αν αρρι χηθ ήε ι ςτ ονβράχ ον , αυτ ήε ί χε νε τ οί μηνκ αιτ ην «υποχ ώρησι ν ». Εγ ν ώρι ζ ε νε ν άλ λ ο μον οπάτ ι , έ σωθε ντ ης δι πλ ής κ ο ρυφήςτ ου πε τ ρώδ ουςβουν ού , σχ ί ζ ον ε ι ς δύ οτ αςσυστ άδαςτ ων βράχ ων ,τ οοποί ον , γ ν ωστ όνε ι ςμόν ου ςτ ουςαι γ οβοσκ ο ύςτ ωνμε ρών τ ούτ ων ,έ φε ρεκ ατ 'ε υ θε ί ανε ι ςτ αςμάν δραςκ αι τ αςκ ατ ο ι κί αςτ ων . Εκ άθι σε νε ι ςτ ην κ όγ χ ην τ ο υ βράχο υ, κ άτ ω από τ ουςπόδας τ ης έ χ ουσατ ηνβοήνκ αιτ ηνμε λ ωδί αντ ωνκ υμάτ ων ,κ αιάν ωτ ηςκ ε φαλ ής τ ης ή κ ουετ ηνκλ αγ γ ή ντ ων αε τ ών κ αιτ ο υς κ ρωγ μού ςτ ου ι έ ρακο ς . Καθώς ηπλ ώθ η ην ύ κτ α, ε φε γ γ οβόλ ησε ν από άστ ρα τ ο αχαν έ ς στ ε ρέ ωμα, κ αιοαήροε υώδη ςθαήτ ονι κ αν όςν αβαλ σαμώσηκ αι αυ τ ά τ ηςγ υν αι κ όςτ αύτ ηςτ α«πάθι α». Τοκ ο γ χυ λ οε ι δ έ ςάν τ ρο νήτ ομόν ονως τ ρί α μπόι α άν ω από τ ο κύ μα, αλ λ ' ο βράχ ος έ ως κ άτ ω ήτ οτ ό σον κ άθε τ ος , ώστ εαδύν ατ ονήτ ο«βροτ όςαν ή ρ» ν ' αν έ λ θηή ν ακ ατ έ λ θη.

98

Ήτ οθ έ σι ςκ αλ ήμόν ο νδι άν απέ σητ ι ςε ι ςτ η νθάλ ασσανν απν ι γή ,ε άντ ο ε ί χ ε ναποφασί σε ι . Ηγ ραί αέ βγ αλ ε ναπότ οκ αλ άθι τ ηςτ αολ ί γ απαξ ι μάδι α, όσατ ηςε ί χον με ί ν ε ι , ε λ αί αςκ αιτ υρί ον , κ ' ε δ ε ί πν ησε ν . Ευ τ υχ ώςτ ο φλ ασκ ίτ ης ή τ ο γ ε μάτ ον ε ρόν ,ε πε ι δήτ οδε ι λ ι ν όντ οε ί χεγ ε μί σε ι απότ ηνγ ού ρν αν . Έκ λ ε ι σε τ α όμματ α, κ αι ήρχι σε ν α ν αν αρί ζ ε τ αι μόν η τ ης , υ ποψι θυ ρί ζ ο υσαέ ν ατ ραγ ού διωσάνμοι ρολ ό γ ι , αλ λ άδε νε ί χ ε νύ πν ον . Επαν ή λ θον πάλ ι νκ αι τ ης έ στ ησαν πολ ι ορκ ί αν ο ι φόβοι κ αι τ α φαν τ άσματ α. Τονκ λ αυ θμυρι σμόνε κ ε ί ν οντ ουν ηπί ουτ ονή κ ουεσυ χν ά μέ σατ ης , βαθι άστ ασωθι κ άτ ης . Τομυστ ηρι ώδε ςτ ούτ οκ λ αύμαματ αί ως ε δο κ ί μαζ εν ακ ατ ασι γ άσημετ οάσματ οπαραπον ε τ ι κ όνκ αιρε μβώδε ς , τ οοποί ονυ πε ψι θύρι ζ ε : Μαν ν ούλ α μου ,

ήθ ε λ α ν α πάω,

ν α φύγ ω,

ν α μι σέ ψω,

τ ον ρι ζ ι κ ού μ ου από μα κρι ά τ ην πόρτ α ν ' Στ ο

σκ οτ ε ι νό

βασί λ ε ι ο

τ η ς

Μο ί ρας

ν α

α γν αν τ έ ψω. πατ ή σω,

κ 'κ ε ί ν αβρω τ ημο ί ραμου, κ αι ν ατ η νε ρωτ ήσω... Τηςήλ θε νε ι ςτ ονν ουνότ ι ,ί σωςοι«τ αχ τ ι κ οί »ν ατ ηνε κ υν ή γ ουνκ αι τ ην ν ύ κ τ α ακ όμη. Εάν αυτ οίαν ήρχ ον τ οε πάν ω, ε ι ςτ α μαν δρι άτ ων βο σκ ών ,κ 'έ με ν ανε κ ε ί ν αδι αν υκ τ ε ρε ύ σουν ;... Μήπωςδε νε ί χ ανχ λ ωρήν μυ ζ ήθρανοι βοσκ οί , ήμήπωςδε νε ί χ ανγ άλακ αι στ ρογ γ υλ ι άτ α, ήακ όμα κ αικό τ τ ε ς δι ά στ ραγ γ άλ ι σμα κ αιψήσι μον , ε ι ς πρόχ ε ι ρον ξ υλ ί ν ην σούβλ αν ; Εάντ υ χόνκ αν ε ί ςαπότ ουςβοσκ ούςε γ ε λ άτ ο, κ 'ε δ ε ί κ ν υ ε νε ι ς τ ουςχωρο φύ λ ακ αςτ ομέ σαμον ο πάτ ι , τ ό τ εηαποχ ώρησί ςτ ηςδ ε νθα ε κ όπτ ε τ ο ; Καιήτ οαπε ί ρωςδ υσκ ο λώτ ε ρονν ακ ατ αβή, ο πόθε ναν έ βη, ε κ τ όςανε γ ί ν ε τ οπτ ε ρόπο υςκ'έ φε υ γ ε ... Εί χεμέ γ αε ν δι αφέ ρονν αε μάν θαν ετ ίτ ουε ί παντ ο υΛυ ρί γκ ο υοιδύο «τ αχ τ ι κ οί », κ αιτ ίαυ τ όςε ί πε . Τοκ αλ ύβιτ ουΛυ ρί γ κ ου, τ οε γ ν ώρι ζ ε ,ή τ ον 99

ε πάν ω στ ηνράχ ι ν , όπι σθε ντ ουβουν ού ,κ αιαπε ί χ ε νωςε ί κ οσι λ ε πτ άτ ης ώρας . Τώρα, βέ βαι α, οΛυρί γ κ οςθαε ί χ εμάθε ι τ οδ ι ατ ί αυτ ήκ ατ ε δι ώκ ε τ ο ν α συλ λ ηφθήκ αιδι ά ποί ανπράξ ι νκ ατ η γ ορε ί τ ο. Καιμετ ιμού τ ρα ν α παρουσι ασθή, τ ότ ε , στ οκ αλ ύ βιαυ τ ή; Αλ λ ά πι θαν ό νο ί δι ος ν α μην ε κ οι μάτ οστ οκ αλ ύ βι , αλ λ άμάλ λ ο νε ι ςτ ηνμάν δραντ η ςαγ έ λη ςτ ου, ήτ ι ς θ αε υ ρί σκ ε τ οε κ ε ίκ άπου, όχ ι πο λύμακ ράν . Και τ ό τ εαυτ ήθαε ύ ρι σκ ετ ας δ ύο γ υν αί κ ας , τ ηνλ ε χ ώκ αιτ ηνμητ έ ρα τ ης , θα τ αςε ξ άφν ι ζ ε ... Τίν α κ άμη ; Ποί αναπόφασι νν αλ άβη; Απε ν αρκ ώθη, κ αιχ ωρί ςν ακ οι μάτ αιε ν τ ε λ ώς , ων ε ι ρε ύε τ ο . Τηςε φάν η ό τ ιε υρί σκε τ ο αλ λ ού , ε ι ς άλ λ ον τ όπον . Σι μά ε ι ςτ ον Αϊ -Γι άν ν ην τ ον Κρυφόν , ε κ ε ί ν οντ ονΑγι ο ν όστ ι ςε γ ι άτ ρε υετ ουςκ ρυφο ύςπόν ο υς , κ ' ε δέ χ ε τ οτ ηνε ξ αγ ό ρε υ σι ντ ωνκ ρυ φώναμαρτ ι ών · ε κ ε ίέ ξ αφν αε υρέ θη. Αν τ ί κ ρυζ ετ ονκ ήποντ ουΠε ρι βολ ά, μετ η νγ υν αί κ ατ ηνκ ατ άκ λ ε ι στ ονε ι ς τ ηνκ αλ ύβην ,τ ηνάρρωστ ην . Έβλ ε πετ ηνθ ύραντ ο υφραγ μέ ν ουκ ήπου, τ οπηγ άδι , τ η νστ έ ρν αν , τ ομάγ γ αν ον . Ήκ ουσε νε υκ ρι ν ώςν αε ξ έ ρχε τ αι απότ η νστ έ ρν ανμί αβαθε ί α, πο λ ύβαθε ί α, αλ λ όκ οτ οςβο ή. Ετ αράσσε τ ο τ ον ε ρόντ ηςστ έ ρν ας , μεπαφλ ασμό ντ ρι κ υμί ας , ε φών αζ ε , κ αισχ ε δόν ωμί λ ε ιωςάν θρωπος . Αυ τ ή δι έ κ ρι ν ε νε ν αργ ώςτ ηνλέ ξ ι ντ ην οπο ί αν ε πρό φε ρετ ολ αλ ού νε κ ε ί ν ον ε ρόν : «Φόν ι σσα!... Φόν ι σσα!...» Αν ε τ ι ν άχ θηφρί σσουσα, ε ξ ύπν ησε ,κ αι δι ε τ ύ πωσεπροςε αυτ ήν , ωςε ι ς παραμί λ η μα πυρε τ ού, μί αν αλ λ όκ οτ ον ε ρώτ ησι ν : «Τάχα τ ο αί μα τ ο πν ι γ μέ ν οφων άζ ε ι , όπωςκ αι τ οαί μαπουχύ θηκ ε ;» Εί τ αε υθ ύςσυν ή λ θε νε ι ςε αυτ ήν , ε δοκ ί μασεπάλ ι νν α προφέ ρη τ ης προσε υχ ήςτ ακ ατ απραϋν τ ι κ άλ όγ ι α: «Κύρι εΙ ησού...» Τη νι δί ανστ ι γ μήν αν ε πόλ ησε τ αλ ησμον ημέ ν αλ ό γι αε ν ός τ ροπαρί ο υ, τ ο οπο ί ο νε ί χ ε ν ακ ο ύσε ι πολ λ άςφοράςε ι ςτ ηνν ε ότ ητ ατ ηςν αψάλ λ ηέ ν αςγέ ρωνι ε ρε ύς : «Ι ησούγ λ υκ ύ τ ατ εΧρι στ έ ... Ι ησούμακ ρόθ υμε !» Τότ εε υθύ ςτ ηςή λ θεπάλι νού πν ος , βαθύ ςκ αιδι αρκ έ στ ε ρος . Καιτ ότ ε ων ε ι ρε ύθ ηο ι ο ν ε ίότ ιε ξ αν αέ ζ η όλ ην τ ην πε ρασμέ ν ην ζ ωή ντ ης . Και 100

παραδόξ ως , μέ σαε ι ςτ ονύπν οντ η ς ,έ βλ ε πετ αε πί λ οι παε κτ ωνον ε ί ρων τ ης παρε λθ ούσης η μέ ρας . Έβ λε πε ν όχιπλ έ ο ν ότ ιυ παν δρε ύε τ οή προι κ ί ζ ε τ ο, αλ λ άότ ιε γ έ ν ν α, κ αιτ ηςε φάν ηότ ιε ί χεκ αιτ αςτ ρε ι ςκ όρας τ ηςσυγ χ ρόν ως , τ η ν Δε λ χ αρώ, τ ην Αμέ ρσαν κ αιτ ην Κρι ν ι ώ, μι κ ράς , σχ ε δό νομήλ ι κ αςωςν αήσαντ ρί δυ μοι . Ότ ιαι τ ρε ι ς ,κ ρατ ούμε ν αιε κτ ων χ ε ι ρών , ί στ αν τ οέ μπροσθέ ντ η ς , κ αιτ ηςε ζ ήτ ουνθ ωπε ί ας , ασπασμο ύς κ αιφι λε ύ ματ α. Αί φν ης , τ α πρό σωπατ ων , αλ λ οι ωθέ ν τ α, δε νωμοί αζ αν πλ έ ο ν ως τ ων τ ρι ών θ υγ ατ έ ρων τ ης , αλ λ ά προ σέ λ αβον όλ ου ςτ ο υς χ αρακ τ ή ρας τ ων τ ρι ών ε κ ε ί ν ων κ ορασί ων , τ ων πν ι γ μέ ν ων , κ αι , ως κ ο μβολ όγ ι ονε κ ρε μάσθησαναί φν ηςαπότ ονλ αι μόντ ης . — Εγ ώε ί μαιηΜατ ούλ α, έ λ ε γ ε νημί α. — Κ' ε γ ώ ηΜυ λ σού δα, ημι κ λ ή, ε ψέ λ λ ι ζ ε νηάλ λ η. — Κ' ε γ ώε ί μαιηΞε ν ούλ α, έ λ ε γ ε νητ ρί τ η. — Φί λ ησε μας ! — Πάρεμας ! — Ημε ί ςτ ακ ορί τ σι ασου! — Εσύμαςγ έ ν ν ησε ς , μας έ κ αμε ς ! — Μαςγ έ ν ν ησε ... στ ονάλ λ οκ όσμο ,ε πρόσθε σεσαρκ αστ ι κ ώςη Ξε ν ού λ α. — Χόρε ψέμας ! — Δώσεμας μαμ! — Κάν εμας ν άν ι ! — Τραγ ούδ αμας ! — Καμάρωσέμας ! Ω! αλ ήθ ε ι α, τ ηςε φαί ν ε τ οτ όσονφυσι κ όντ οπράγ μα! Αυτ αίαιτ ρε ι ς μι κ ραίκ ορασί δ ε ς ήσαν τ α τ έ κν α τ ης ! Οποί ος ο ρμαθ ός έ μψυχ ος , αν θ ρώπι ν ος !... Νε κ ρωμέ ν ος , βαρύςαπότ ούδωρ, αφρι σμέ ν ος !... Πώςθ' αν τ ε ί χε νη γ ραί α Χαδ ούλ αν α φέ ρη, ε ι ς όλ ον τ ον κ αι ρό ν , ό λ ον τ ον φρι κ ώδ η τ ού τ ο ν ορμαθόν κ ρε μασμέ ν ον από τ ο ν τ ράχ ηλ όν τ ης ! Εξ ύπν ησεπαραλ ογ ι σμέ ν η, φρί σσουσα· ε ση κ ώθη, ε πήρετ οραβδίτ ης , τ οκ αλ άθιτ ης , κ αιαπε φάσι σεν α φύ γη ε κ ε ί θε ν . Εδώ ε ι ςτ ην κ οί λ ην χ ι βάδατ ουβράχ ου ,ε ι ςτ ηνβοήντ ουε ρήμουαι γ ι αλ ού, υ πήρχ ονπολ λ ά φαν τ άσματ α. Ο τ όπος ήτ ον στ ο ι χε ι ωμέ ν ος . «Ας φύγ ω κ ιαπο δώ!» Πάραυτ αε παν ήλ θο νε ι ςτ ον ν ουν τ η ς οιλ ογ ι σμοίτ ης οιάλ λ οι , οι θ ε τ ι κ ώτ ε ροι . Εάντ υχ όνοι δύοχ ωροφύλ ακ ε ςε ί χ οναν ακ αλ ύψε ιτ οκ ρυφό μο ν οπάτ ι , τ οκαλ ύ τ ε ρονή τ ον ατ ρέ ξ η προ τ ουκ ι ν δύν ου , κ αιαντ ους συν ήν τ ακ αθ' οδό ν , πι θ αν όνν αε ύ ρι σκ εδι έ ξ οδονόπι σθ ε ντ η ςσυστ άδος 101

τ ωνβράχων , χε ι ρότ ε ρο νδεθαήτ οαντ ηναπέ κ λ ε ι ανε δ ώε ι ςαυ τ ήντ ην στ ε ν ού ραν ,ε ι ςτ οΚοχ ύλ ι . Έτ ρε ξ ετ ονδρομί σκ ο ντ οναν ωφε ρή, ε ι ςτ ηναστ ροφε γ γ ι άν , αν άμε σα ε ι ςτ ο υςβράχου ς ,κ αιμε τ άημί σε ι ανώρανέ φθασε νασθμαί ν ουσαε ι ςτ ον ο ι κί σκ οντ ουΛυρί γ κ ου . Εστ άθηδ ι άν αλ άβηαν απν οή, ε ί τ αέ κ ρουσετ ην θ ύραν . Πε ρίε ν όςμόν ουήτ οβε βαί α, ότ ιοι δύο«τ αχ τ ι κο ί »ε υρί σκ ον τ οπαν τ ού αλ λ ού , αλ λ ' όχιε ι ςαυτ ότ οκ αλ ύβι , όπου υ πή ρχ εγ υν ήλ ε χώ μετ ην συν τ ροφι άντ ηςμητ ρό ςτ ης . Εάνέ με ι ν αντ ηνν ύκ τ αε ι ςτ οβουν όν , θ α ε υ ρί σκ ον τ οε ι ςε ναπότ αμαν δρι άτ ωνποι μν ί ων . Ηγ ραί α, ηπε ν θε ράτ ο υΛυρί γ κ ο υ, ήτ ι ςδε νε ί χ ε νύπν ονν ακο ι μη θή, ό πως δε ν ε κ οι μάτ ο κ αι η Φραγ κ ο γ ι αν ν ού προ ημε ρών , ότ αν ε συν τ ρόφε υ ετ ηνλ ε χ ώ, τ η νκ όρηντ ης ,ε σηκ ώθηκ αι η ρώτ ησε ; — Πο ι ό ςε ί ν αι ; — Μ' έ στ ε ι λ ε ο Γι άν ν ης , απήν τ η σε νέ ξ ωθ ε ντ ης κ λ ε ι στ ής θ ύρας η Χαδού λ α, χωρί ςν αε ί πητ ' όν ο μάτ ης ,γ ι αν ακ άμωγ ι ατ ρι κ άτ η ςλ ε χών ας . — Τέ τ οι ανώρα; — Δε νμπό ρε σαν ωρί τ ε ραν α'ρθ ω. — Πο ύτ ονηύρε ς ; — Κάτ ω στ οΛε χ ού ν ι , στ ορέ μα. Ηγ ραί ααπέ συ ρετ ονμοχλ όνκ αι ή ν οι ξ ετ ηνθ ύραν . — Αυ τ οίδε νξ έ ρουντ ί ποτ ε , ε σκ έ φθηκ αθ' ε αυτ ήνηΦραγ κο γ ι αν ν ού· σ' αυ τ έ ς«πε ρν άε ι ημπογ ι άμου » ακ όμα. Άμαε πάτ ησετ ονπόδαμέ σα, κ αι άρχι σεν αφέ ρε τ αιωςοι κ ο κυ ρά. Ει ς τ οφωςτ ουκ αν δηλ ί ου , τ ουκ αί ον τ οςε μπρόςε ι ςε νπαλ αι όνε ι κ όν ι σμα, τ ρί πτ υχ ον , φέ ροντ ονΧρι στ όνε ντ ω μέ σω, κ αιδ ι αφόρο υςαγ ί ουςε ι ςτ ας δ ύοπτ έ ρυγ ας ,ε πήγ εκ ατ 'ε υ θε ί ανε ι ςτ η νε στ ί αν , σι μάε ι ςτ ηνστ ρωμν ήν τ ήςλ ε χού ς ,ε πίτ ουδαπέ δου , ε δοκ ί μασετ ηνφωτ ι άν ,κ αιε ί δε νό τ ιή τ ον μι σοσβησμέ ν η. Επήρεξ υλ άρι ακ αιξ ηρόκ λ αδα, από έ ν α σωρ όνπαρά 102

τ ην γ ων ί αν , έ ρρι ψε ν ολ ί γ αε ι ςτ ην ε στ ί αν , ε φύση σεκ ' ε ξ άν αψε τ ην φλ ό γ α. Έλ αβε νέ ν αι μβρί κ ι , τ ο οποί ο νε υ ρί σκ ε τ οε πίτ ης ε στ ί ας , τ ο ε γ έ μι σεν ε ρό ν , έ ψαξ ε νε ι ςτ οκ αλ άθιτ ης , ε πήρεδύ οήτ ρί ακ λων αράκ ι α βο τ άν ων ,τ αέ ρρι ψεμέ σα, κ'έ βαλετ οαγ γ ε ί ονε ι ςτ οπυ ρ. Εί τ α, ν ε ύ ουσαπροςτ ομέ ροςτ ηςλ ε χ ών ας ,ε ί πεσι γ άε ι ςτ ηνγ ραί αν : — Μηντ ηνξ υπν άς ... Σανξ υπν ήση , ύστ ε ραν ατ οπι ηαυτ ό. Ηγ υν ή απήν τ η σεδι άν ε ύ ματ ος . Η Φραγ κ ογ ι αν ν ού ε ξ ηκ ολ ού θε ιν α φυ σάτ οπυ ρ. Ηγ ραί α, ε ναμη χαν ί α, ε πε θ ύμε ιν ατ ηνε ρώτ η σηκ αιπάλ ι ν πώςε υρέ θηε κ ε ίτ οι αύτ η νώραν , αλ λ άδε νε τ όλ μα. Η κ όρητ ηςέ κ αμν ε κ ακ ήλ ε χ ωσι ά, κ 'ε φοβε ί τ ομηνε ξ υπν ήσηέ ξ αφν ακ αι θορυ βηθή. Τοθυγ άτ ρι ο ν , μι κ ρό νράκ ος , δ ύοημε ρώνζ ωής ,τ οοποί ονε ί χεέ λ θ ε ι κ ι αυ τ όε ι ςτ ο νκ όσμονδι ' αμαρτ ί αςκ αι βάσαν α, ε κ οι μάτ οε ι ςτ ηνκ οι τ ί δα τ ου, αλ λ ' ηαν απν οήτ ουήτ οδύ σκ ολ οςκ αι η κο ύε τ οε νμέ σω τ ηςσι ωπής . Από κ αι ρού ε ι ςκ αι ρόν , ότ αν τ ο φύ σημα τ ου ε γ ί ν ε τ ο οπωσούν σφοδρότ ε ρον , κ αιτ ο βρέ φος ε φαί ν ε τ οέ τ ο ι μον ν αξ υπν ή ση κ αιν α φων άξ η, ημαμμήτ οε ν αν ούρι ζ εδι 'ε ν όςμον οσυλ λ άβου, «Κοι , κ οι ,κ οι , κ ο ι !», ε φαί ν ε τ ο δετ ωό ν τ ιη συλ λ αβή αύ τ η (ήτ ι ς φαί ν ε τ αιν αε ί ν αιη πρώτ ησυ λ λ αβήτ ου«κ οι μήσου!», ήαυ τ ήηρί ζ ατ ου«κ ε ί μαι »), ε φαί ν ε τ ο, λ έ γ ω, πολ λ άκ ι ςε παν αλ αμβαν ομέ ν η, ν αε ξ ασκ ή παράδ οξ ονυ ποβολ ήν κ αι γ ο ητ ε ί αν . Η ώρα παρήρχ ε τ ο. Εί χ ον λ αλ ήσε ιήδη δύ ο φό ρας τ α ορν ί θι α. Η Πο ύλ ι αε ί χ ε νυ πε ρβήπροπολ λ ούτ ομε σουράν η μα. Απότ ηναν τ ι κ ρι ν ήν κ ο ρυφήντ ηςράχ ης , όπο υ ήσανάλ λ ακ αλ ύβι ακ ατ ο ι κ ούμε ν α απότ ας ο ι κο γ ε ν ε ί αςβοσκ ών , ηκ ού σθησανμε μακ ρυ σμέ ν αλ αλ ήματ α. Ει ςτ αύ τ α απήν τ η σε νε υθύς τ ολ άλ ημα τ ων πε τ ε ι ν ών από τ ον ορν ι θών ατ ου κ αλ υ βι ο ύτ ουΛυρί γ κ ου . Ηλ ε χών αε ξ ύπν η σε . Ημάν ν ατ ηςτ ηςέ δωκ ε νν απί ητ οφάρμακ ο ν ,τ ο ο ποί ονε ί χ επαρασκ ε υάσε ι ηΦραγ κ ο γ ι αν ν ού. — Κου ράγ ι ο ,κ οπέ λ αμ', ε ί πε ναύτ ημεπραε ί ανφων ήν . 103

— Πο ύβρέ θηκ ε ςε δώ; ε ί πε νηλ ε χ ών α. Τηνε κ οί τ αζ εμεαπορί αν ,κ 'ε δ υσκ ο λ ε ύ ε τ ον ατ ηναν αγ ν ωρί ση. — ΟΘε όςμ'έ στ ε ι λ ε ,ε ί πεμε τ άπε ποι θ ήσε ωςηΓι αν ν ού. — Καλ άπο υήρθ ε ς ,ε δ ήλ ωσετ ότ εκ αι ηγ ραί α. Τω όν τ ι , αύ τ η, αν κ αιε ί χε παραξ ε ν ε υ θή κ ατ αρχ άς , ε σκέ φθη κ αι αν ε γ ν ώρι σε νότ ιη παρο υσί ατ ηςΓι αν ν ούςήτ ο μί α παρηγ ορί αε ι ςτ ην μο ν αξ ί αντ ων .

Ι Δ' Πε ρίτ απρώτ αγ λ υ κο χαράγ ματ α, τ οβρέ φο ςε ί χ ε νε ξ υ πν ήσε ι , κ ιάρχι σε ν α κ λ αυθμυ ρί ζ η. Η Φραγ κ ογ ι αν ν ού έ κ αμε κ αιπάλ ι ν «κ ουμάν τ ο». Εσυ μβούλ ε υσετ ηνλ ε χώ ν αβάλ ητ οπαι δί ονε ι ςτ οβυζ ί , δι άν αδοκ ι μάση αν κ ατ έ βη τ ογ άλ α. Συγ χ ρόν ως η κ ούσθ ηκ ρότ ο ςέ ξ ωθ ε ν , κ ' ε υ θύς κ ατ όπι νμι αφων ή. —Γ ρι ά!... Γρι ά! κ οι μάστ ε ; Ήτ ονοΛυ ρί γκ ος ,κ 'ε κ άλ ε ι τ η νπε ν θε ράτ ο υ. Ηγ ραί αε γ ν ώρι σετ ηνφων ήν ,ε ση κ ώθηκ 'έ τ ρε ξ ε νε ι ςτ ηνθύ ραν . — Έλ αν α μουδώσηςέ ν αχ έ ρι , ε φών αξ ε νο Λυρί γ κ ος . Ο παραγυ ι ός λ ε ί πε ι κ 'ε ί μαι μον αχ ός . Ο Γι άν ν ηςφαί ν ε τ αιότ ιδε νε σκ έ φθηκ ανν αε ρωτ ήσηδι άτ ηλ ε χ ώ, τ ην γ υ ν αί κ ατ ου , κ αιδι άτ οτ έ κ ν ον τ ου , πώς ε ί χ ον . Ησθ άν ε τ ο μόν ον ε πε ί γ ου σαναν άγκ η ν , κ' έ κ ραζ ετ ηνπε ν θε ράντ ουν ατ ο νβο ηθήσηε ι ς τ αςποι με ν ι κ άςε ργ ασί αςτ η ςπρωί ας , δηλ αδήί σωςε ι ςτ οξ ε μάν δρι ασμα, τ οάρμε γ μα, κ αι τ αλ ο ι πά. — Δε νμπορε ίκ αν ε ί ςμον αχ όςτ ου, τ οέ ρμο!... Πρέ πε ιν α'χ ητ έ σσε ρα χ έ ρι α! ε πρόσθε σε νωςαυτ οδι κ αι ολ ο γο ύμε ν ος .

104

Ηγ ραί αε ξ ήλ θ ετ ρέ χου σα. ΗΦραγ κο γ ι αν ν ούέ με ι ν εμόν η , μετ ηνλ ε χ ώ κ αι τ οβρέ φος . Ην ε αράγ υν ήε ί χελ αγ οκ οι μηθήπάλ ι ν ,κ αιδε νε ί χε ναν τ ι λ ηφθήκ αλ ώς τ ηναπο υσί αντ ηςμη τ ρόςτ ης . Με τ ' ολ ί γ αςστ ι γ μάςε ξ ύπν ησεκ αιε ί πε : — Πο ύπάε ι ημάν ν α, θ απω; Η Φραγ κ ο γι αν ν ού, φρο ν ούσα ότ ιτ οκ αλ ύτ ε ρον ή τ ονη λ ε χ ών αν α κ ο ι μάτ αιγ ι αν αησυ χάζ η, κ αιγ ν ωρί ζ ουσαότ ιηαπόκ ρι σι ςηδι δομέ ν ηε ι ς τ ουςπυρέ σσο ν τ αςκ αιε ι ςτ ου ςωςε νυπν οβασί απαρι μι λ ού ν τ αςβλ άπτ ε ι μάλ λ ον ή ωφε λ ε ί , δε ν απήν τ ησε τ ί ποτ ε . Η λ ε χώ ε υ θύς κ αιπάλ ι ν απε κ ο ι μή θη. Το θ υγ άτ ρι ον ε κν έ ο υ άρχ ι σε ν ακ λ αυθμυρί ζ η πο λ ύτ ρυφε ρά κ αι παραπον ε τ ι κ ά, μέ χ ρι ς οχλ η ρότ η τ ος . Η Φραγ κ ογ ι αν ν ού , ήτ ι ς ε ί χ ε λ η σμον ήσε ιόλ αςτ αςτ ύψε ι ς , τ αςοπο ί αςε ί χε ναι σθαν θήαλ γ ε ι ν ώςυ πό τ αςμε λ αν άςπτ έ ρυ γ αςτ ωνον ε ί ρωντ ης ,κ αι ε σπαράσσε τ οκ αι πάλ ι ναπό τ ουςόν υχ αςτ ηςπραγ ματ ι κ ότ η τ ας , άρχ ι σεν ασκ έ πτ ε τ αι μέ σατ ης : — Αχ ! δί κ ι οέ χ ε ι , οκ αη μέ ν ος , οΛυρί γ κ ο ς ... «Όλοκ ορι τ σούδι α, τ οέ ρμο, ό λ οκο ρι τ σο ύδι α!»... Καιτ ίξ αλ άφρωμαθαήτ οντ ώραγ ι ' αυ τ όν , γ ι ατ ην άμοι ρητ ηγ υν αί κ ατ ου , ν ατ ουτ ο'παι ρν ετ ώρα, οΜε γ αλ οδύ ν αμο ς !... αυ τ όκ ανπου'ν αι μι κ ρό, κ αι δε νέ χ ε ι ν ' αφή σημε γ άλ ονκ αημόπί σω τ ου! Τηνστ ι γ μήνε κ ε ί ν ηντ ηςήλ θε νε ι ςτ ονν ουνμί α μι κ ρά απορί α· πού ε υ ρί σκ ον τ ο τ ' άλ λ ακ οράσι α τ ου Λυ ρί γ κ ου, τ α με γ αλ ύτ ε ρα. Τότ ε ε ν θ υμήθη ότ ιπρι νν ' αν αβή ε ι ςτ οκ αλ ύβι , όπο υε υρί σκ ε τ οτ ώρα, τ ο ο ποί ον ήτ οχ αμηλ όν αν ώγ ε ι ο ν , ε πέ ρασε νέ ξ ω από τ ην θύ ραν ε ν ός άλ λ ουμι κ ρο τ έ ρουκ αλ υβί ου ,τ οο ποί ονήτ οχ αμόγ ε ι ον ,κ αι ήτ οκ τ ι σμέ ν ον δ ί πλ α, κ ο λ λ ητ άμετ οπρώτ ον . Ήτ οτ ομι κ ρόνκ αλ υ βάκ ιτ ηςγ ραί ας , τ ης πε ν θε ράςτ ουΛυρί γ κ ου ,κ 'ε κ ε ί μέ σατ ήςε ί χεφαν ήό τ ι ήκ ουε ναν απν οάς κ ο ι μωμέ ν ων , ρογ χ αλί σματ α. Εκ ε ίβέ βαι α θα ε κ οι μών τ ο, μαζ ίμε τ ην μι κ ράνθ ε ί αντ ουςτ ηνάγ αμον ,τ αάλ λ ακ οράσι ατ ουΛυρί γ κ ου .

105

Ωςε ναλ λ οφροσύ ν ηκ αιε νπλ άν ηον ε ί ρου, έ τ ε ι ν ετ η νχε ί ρανπροςτ ο λ ί κ ν ο ν ,ε ν τ όςτ ουοποί ουωλ όλ υζ ετ ομι κ ρόν ... Έκ αμεχ ε ι ρον ομί ανωςδ ι ά ν α σχ ηματ ί ση τ ους δακ τ ύλ ου ςτ ης ε ι ςδ ι λαβί δα, ε ι ς αρπάγ ην κ αι στ ραγ γ αλ ι άν . Ησθάν ε τ οτ ηνστ ι γ μήνε κ ε ί ν ηναγ ρί ανχ αρ άνν α πν ί ξ ητ ο μι κ ρόνθυ γ άτ ρι ον ... Τηςήλ θε νε ι ςτ ονν ουνό τ ι ήτ οαβάπτ ι στ ο ν ,κ αι αντ ο έ πν ι γε , θ αε ί χ εδι πλ ήναμαρτ ί αν ... Η σκ έ ψι ςαύ τ ηε πίμί ανστ ι γμήντ ην αν ε χ αί τ ι σε ν , αλ λ ' όμως απε φάσι σε ν α υπε ρπηδήση τ ον φραγ μόν τ ούτ ον ... Παράέ ν αδάκ τ υλ ον , ηχ ε ι ρτ ηςέ ψαυετ ονλ αι μόντ ο υμι κ ρού πλ άσματ ος ... Την στ ι γ μήν ε κ ε ί ν ην ηκ ο ύσθη φων ή, βήμα, κ ρότ ο ς , ε ι ςτ ο μι κ ρόν χ αγ ι άτ ιέ ξ ω, κ αιηθ ύρα, τ ηνοπο ί ανηγ ραί α, ηπε ν θε ράτ ουΛυ ρί γ κ ου αν αχ ωρήσασα δε νε ί χ εκ λε ί σε ιμετ ο μάν δ αλ ον , αλ λ ά μόν οντ ηνε ί χ ε γ ε ί ρε ι , ην ο ί χ θηπέ ρανκ αι πέ ραν ,ε ν δί δουσαε ι ςώθησι νέ ξ ωθε ν . — Εδώ ε ί ν αι ,η ρώτ ησε νοε μφαν ι σθε ί ςάν θρωπο ς ,ε δώ ε ί ν αι τ οσπί τ ιτ ου Λυρί γ κ ο υ, τ ουτ σοπάν η; Ήτ ονχωρο φύλ αξ , μετ οχ ι τ ών ι ονμι σοκ ο υμβωμέ ν ον , φο υσκ ωτ όνε πί τ ουστ ήθ ους , μετ οκ ασκ έ τ ονστ ραβά, μεστ ρι μμέ ν οντ ονμύστ ακ α, κ αι με τ ηνκ άπανδι πλ ωμέ ν ηνμακ ρυν άρι ε πί τ ουαρι στ ε ρούώμο υ. Μέ σα στ ο κ αλ ύ βι , η κ αν δ ήλ α ε τ ρε μόσβη ν ε ν ε μπρός ε ι ς τ α ε ι κ ον ί σματ α. Η φωτ ι άε ί χεκ αλ υ φθή καιπάλ ι ν από τ η ντ έ φραν . Το λ υ χν άρισβηστ όνε κ ρέ ματ οαπότ ομι κ ρό νράφιτ ηςε στ ί ας . Ήτ οσκ ότ ος . Έξ ω, ε ί χ ε νε ξ ημε ρώσε ι ,κ αι παράδύολ ε πτ άοή λι ο ςθ'αν έ τ ε λ λε ν . Ο άν θρωπο ςδ ε νέ βλ ε πε νε ι μήαμυ δράςσκ ι άςμέ σα. Τηνλε χ ών ανε ι ς τ ην στ ρωμν ήν τ ης , ως αμαυ ρόν ό γ κ ον κ ατ ακε ι μέ ν ην , τ ο βρέ φο ςτ ο ο ποί ονε σάλ ε υεκ αιαν άσαι ν ε νε ν τ όςτ ηςσκ άφης , ήτ ι ςε χ ρησί με υε νως λ ί κ ν ο ν ... κ αι τ ηνΦραγ κ ο γι αν ν ο ύκ αθ ημέ ν ηνωςφάν τ ασμα, κ αιτ ε ί ν ο υσαν τ ηνχ ε ί ρανπροςτ ολ ί κ ν ον .

106

ΗΦραγ κο γ ι αν ν ούέ με ι ν εμετ ηνχ ε ί ρατ ε τ αμέ ν ην . Τηνκ ατ έ λ αβεφρί κ η, τ ρόμος , ζ άλη . Εν τ ός δε υτ ε ρολ έ πτ ου ήλ θε νε ι ςε αυτ ήν , κ αιε ί δ ετ ον φο βε ρόνκ ί ν δυν ον . Ακ ρι βώς ό πι σθέ ντ ης ήτ οε ν μι κ ρόν παράθυρον βλ έ πον προς βο ρράν , υπόσαθρον ,ν ο τ ι σμέ ν ονκ αι κ ακ ο κ λ ε ι σμέ ν ον . Ωςν αε ί χετ ι ν αχ θή από έ κ ρηξ ι ν , ε στ ράφη μηχ αν ι κ ώς , άν οι ξ ετ οπαράθ υρον , κ ' ε πή δησε ν έ ξ ω. Έπε σε νε πάν ωε ι ςχ όρτ ακ αιάχ υρα, καιοδ ούποςτ ηςπτ ώσε ως τ ηςούτ εηκ ο ύσθη . Τοχαμηλ όνπαράθ υρονμόλ ι ςαν ε ί χ εμι σήνοργ υι άν απότ ο υε δάφους . Μόν ονε ί χ εξ ε χάσε ιν απάρημαζ ίτ οραβδίτ ηςκ αιτ οκ αλ άθιτ ης ,τ α ο ποί α ως τ όσον ε υ ρί σκ ον τ ο δί πλ ατ ης , ε ι ςτ ο πάτ ωμα. Ήτ ο άξ ι ον απορί ας , πώςτ όσο νε ί χ εσαστ ί σε ι . Τα ε ν θυ μήθηακ ρι βώςτ η νστ ι γ μήν κ αθ' ηνάρχι σεν ατ ρέ χ ημε τ άτ οπήδη ματ ης ,κ 'έ τ σιτ ηςήρχε τ οανή τ ο τ ρόπο ς , ν αγ υ ρί σηπί σω ν ατ απάρη, κ αιν α στ ραβωθο ύν , ν αμηντ ην ι δ ούνοι δ ι ώκτ αι τ η ς . Ωςτ όσονέ τ ρε χ ε ν , έ τ ρε χ ε ν ... ε ί χ ε νε ι σέ λ θ η μέ σα ε ι ςτ οδ άσος , τ ου ο ποί ουτ αδι άφοραμο ν οπάτ ι ατ ηςή σανπολ ύγ ν ωστ ά. Δε νε γ ύρι ζ εν α ι δ ήο πί σω τ η ς ... Ήτ ο βε βαί αό τ ιοιδ ύο «τ αχ τ ι κ ο ί » θ ' αργ ήσου νν α ε ν ν ο ήσουντ ι συ ν έ βη, κ αι ν αβαλ θούνν ατ ηνκ υ ν ηγ ήσο υν . Τω όν τ ι οι δύ οε κ ε ί ν οι άν δρε ςτ η ςδημοσί αςαν άγ κ ηςδ ε νε ν ό ησανκ ατ ' αρχ άς τ ιε ί χ ε συμβή. Το υς ε ί χ ε στ ε ί λ ε ι «κ ατ ε πε ί γ ον » οπί σω ο ε ι ρην ο δί κ ης , απόκ οι ν ο ύμετ ο νπάρε δ ρο ντ οναστ υν όμον , όστ ι ς ,ε ι ςόσα απε φαί ν ε τ οο ε μπν ε υσμέ ν ος ε κ ε ί ν ος λ ε ι τ ουργ ό ςτ ης Θέ μι δ ος , έ λ ε γε πάν τ οτ εν αι ,κ αι μετ ονε ν ωμοτ άρχ ην , όστ ι ςδε νέ λ ε γ επο τ έόχι ,τ ουςε ί χε στ ε ί λ ε ιν αυπάγο υνε ι ςτ ηναγ ροτ ι κ ήνο ι κ ί αντ ο υΙ ωάν ν ουΛυρί γ κ ου, δι ά ν ατ ονπροσκ αλ έ σουνν αε μφαν ι σθήε ν ώπι οντ ωναρχ ών ,κ 'ε ναν άγ κ η ν ατ ονφέ ρου νδι άτ ηςβί ας ,ε πε ι δ ή, ε ξ 'ό σωνε ί χονδι ηγ η θήτ ηνε σπέ ραν τ ηςπρο τ ε ραί ας , ε ι ςτ ηνπολ ί χ ν ην , οιδύο χ ωροφύλ ακ ε ς , οιε ι ρημέ ν οι φωστ ήρε ς συν έ λ αβον τ ην υπόν οι αν ότ ιο Λυ ρί γ κ ος ε ν ε ί χ ε τ οε ι ςτ ην 107

υ πόθε σι ντ ηςφυγ ήςτ ηςγ υν αι κ όςΧαδού λ ας , χή ραςΙ ωάν ν ουΦράγ κο υ, χ ρι στ ι αν ήςκ αι ε κ τ ε λ ούσηςοι κ ι ακ άέ ργ α, τ ηνο ποί ανέ λ ε γ ονότ ι ε ί χ ονι δε ί ν ' αν αρρι χάτ αι ε ι ςτ ον κ ρημν όν τ ου πε τ ρώδ ους βουν ο ύ οιδύο στ ρατ ι ωτ ι κ οί άν δρε ς . Όθ ε ναμέ σως , πε ρί όρθ ρονβαθ ύν , αφούε κ οι μήθησανε πίδ ύοήτ ρε ι ς ώρας , φο ρούν τ ε ςόλ ηντ ηνστ ολ ήντ ων , οιδύο χ ωροφύλ ακ ε ς , ε ι ςτ α ι σόγ ε ι ατ ηςδ ημαρχ ί ας ,τ αγ ε μάτ ααπόβλ ατ ού δε ς , σαραν τ αποδαρο ύσε ς κ αι σαμαμί θι α, τ αοπο ί αε χ ρη σί με υονωςκ αζ άρμα(ηκαζ άρμααυτ ήή τ ον οτ ρόμος τ ων αγ υ ι ο παί δων , τ ων μοσχο μαγ κ ών , ως κ αιόλ ων τ ων ο φε ι λ ε τ ών τ ου δημοσί ο υ),

ε ι ς ε ν σφύ ρι γ μα τ ου ε ν ωμοτ άρχ ου

ε σηκ ώθησαν , ε πή ραν τ ι ςκ άπε ςτ ων , κ αιτ οέ βαλ αν δρόμον δι άτ ο βο υν όν . Εστ έ λλ ο ν τ οι δ ί ως δι άν α φέ ρο υν τ ον Λυρί γ κ ον (κ αθώςκ αιπάν τ α άλ λ ονβοσκ όν , τ ον οπο ί ον θα ηξ ήτ αζ ον οιί δι οι , κ αιόστ ι ς θα έ λ ε γ ε «μπε ρδε μέ ν αλ όγ ι α», ε φρόν τ ι σεν απροσθ έ σηοε ι ρην οδί κ ης ), αλ λ άπρο πάν τ ωνδ ι άν αμυ ρι σθού ντ αί χ ν ητ η ςΦραγ κ ογ ι αν ν ούςκ αι κατ ορθώσουν ν ατ ηναν ακ αλ ύψουν . Δι άτ ούτ οε ί χ ονπλ ηρε ξ ουσι ότ ητ αν αψάξ ου νό λ α τ α μαν δ ρι άκ αιτ ι ςστ άν ε ς , κ αιν αε ξ ε τ άσουνόλ ου ςτ ου ςβο σκ ούςτ ου βο υν ού . Όθε ν , δι άκ αλ όνκ αι δι άκ ακ όν ,ε πήρανμαζ ί κ αι τ ι ςκ άπε ςτ ων . Ότ ανοπρώτ οςχωρο φύλ αξώθησετ ηνθύραντ ουοι κ ί σκ ου , κ αιε ί δε σκ ότ ο ςκ αισκ ι άνμέ σα, ή κ ουσετ ονκ ρότ οντ ου βο ρε ι ν ούπαραθύ ρου αν ο ι γο μέ ν ου, ε ί δ ε ν ακ τ ί ν ας φωτ ός ε κ ε ί θε νν αε ι σδ ύωσι , κ ' ε υθύ ςε ν μαύ ρονσώμα ν αφράτ τ ητ αςακ τ ί ν αςτ αύτ ας , κ υ ρτ όν , συ ν ε στ αλ μέ ν ον , άμορφο ν , κ αιήκ ουσε τ ον ασθε ν ή δού πον τ ης πτ ώσε ως . Τότ ετ ο παράθυρον έ με ι ν ε ν αν οι κ τ όν , κ αιε ι ςτ ας δ ί πλ ας δι αστ αυ ρουμέ ν ας ακ τ ί ν αςτ αςδι άτ ηςθ ύραςκ αιτ ουπαραθύρο υ, ε ί δεκ αθαράτ ηνγ υν αί κ α τ ηνλ ε χ ώ, ε ξ απλ ωμέ ν ηνε πί τ η ςκ λ ί ν ηςτ ης . — Τί τ ρέ χ ε ι ε δ ώ; ε φών αξ ε νέ κ πλ η κτ οςοάν θρωπο ς . — Ηλε χ ών αε ξ ύπν ησε ,κ 'ε πρόφε ρεμεασθε ν ήφων ήν : 108

— Μάν ν α, ε σύ'σαι ... Ήρθε ς ;

Ι Ε' Επάν ω, ε ι ςτ α Καμπι ά, ε ι ςτ ο υψηλ όν ο ρο πέ δι ον , ότ αν έ φθασε λ αχ αν ι ασμέ ν η, ξ ε γ λ ωσσασμέ ν ηηΦραγ κο γ ι αν ν ού, ε στ άθη, ε γ ύρι σεπρος τ ονκ ατ ή φο ρον , οπόθε νε ί χ ε νέ λ θε ι ,κ 'ε κ οί τ αζ εμηνί δηήακ ού σησκ ι άνή βή μα τ ρέ χ ον τ οςλ αγων ι κο ύ, χωρο φύλ ακ ος . Δε νε φαί ν ε τ οτ ί ποτ ε . Αλ λ ' ό μωςδε νησθάν ε τ οε νασφαλ ε ί α. Εστ άθη ωςαφηρη μέ ν ηκ ' ε σκ έ πτ ε τ ο. Έκ αμν εκ άτ ιωςμαθ ηματ ι κ όν υ πολ ο γι σμόν . Ελ ο γ άρι αζ ετ ονχ ρόν ονόσοςθ' απητ ε ί τ οωςέ γ γ ι στ α, δι ά ν ασυ ν έ λ θ ουναπότ ηνέ κ πλη ξ ί ντ ωνοιδ ύοτ αχ τ ι κ οί(τ ο νδε ύτ ε ρονδ ε ν τ ονε ί δε ν , αλ λ άτ ονε μάν τ ε υε ), δι άν αε ν ν οήσουντ ισυν έ βη, ί σωςν α ζ ητ ήσο υν πλ ηροφορί ας (η λ ε χ ών α θα ε τ ρόμαζ ε ν άδι κ α, κ αιδε ν θα ή ξ ε υ ρετ ί ποτ εν ατ ους ε ι πή· αλ λ άτ ότ ε , θ αέ τ ρε χ ον ί σως προ ςτ ην στ άν ην , όπου ε υ ρί σκ ε τ ο ο Λυ ρί γ κ ος κ ' η πε ν θε ρά τ ο υ; τ όσω πε ρι σσότ ε ρονθ' αργ ο πορού σαν )ε ί τ αν απε τ άξ ουντ ι ςκ άπε ςτ ωνκ άτ ω, κ αι ν ατ οβάλ ου νστ απόδι αν ατ ηνκ υν η γ ήσου ν . Αλ λ ' ε ί δαντ άχ α ακ ρι βώς , ήε ν ό ησαν , ήε γ ν ώρι ζ αντ ο μον οπάτ ιτ ο ο ποί ονε ί χ επάρε ιαυτ ή ; Καιμήπωςε ί χ ετ ρέ ξ ε ιόλ η ντ ηνώρανέ ν ακ αι τ οναυτ ό νδρό μο ν ; Κατ αρχ άςε ί χ εστ ραφήδ ε ξ ι ά, ωςν αήθε λ εν απάρη τ ονκ ατ ήφορον , ε ί τ αε στ ράφη αρι στ ε ρά, κ ' έ τ ρε ξ ετ οναν ήφορον– με ό λ ον τ ο με ι ον έ κ τ ημα τ ο οποί ον ε ί χ ε ν ο αν ηφορι κ ός δρόμος δι άν α λ αχ αν ι άσητ ι ς , ότ ανκ ατ αδι ωκό με ν οςβι άζ ε τ αι ν ατ ρέ χ η. Αλ λ 'ε άναυτ ήθα ε λ αχ άν ι αζ ε , μή πωςε κ ε ί ν ο ι , κ αί τ οιν έ ο ι , δε νυ πέ κ ε ι ν τ οε ι ςτ ο πάθημα τ ούτ ο; Η Χαδ ούλ αήξ ε υρεμάλ ι στ α, κ ατ άσύ μπτ ωσι ν , ότ ιοε ι ςτ ωνδύο ε κ ε ί ν ων ν έ ων έ πασχ ε ν από άσθ μα... Δε νήτ ο πολ ύςκ αι ρός αφότ ου

109

αυ τ όςε ί χεπαρακ αλ έ σε ι τ ονγ αμβρόντ ηςν αε ι πήτ ηςγ ρι άςν ατ ο υκ άμη έ ν αμαν τ ζ ο ύν ι δι άτ ον όση ματ ού τ ο. Αλ λ ά μεόλ ην τ ην ε κ δούλ ε υσι ν αυτ ή ν , ηΓ ι αν ν ο ύ ήξ ε υρε ν ότ ιδ ε ν έ πρε πεν απε ρι μέ ν ε ιέ λ ε ο ςαπότ ο νχ ωροφύ λακ α. Ο άν θρωποςέ κ αμν ε τ οκ αθ ήκ οντ ου . Αςέ λ ε ι παναιπε ρι ποι ή σε ι ςτ αςο ποί αςθατ ηςέ κ αμν αν , αν αυτ ήέ πε φτ ε στ αχ έ ρι ατ ων , κ αιαν έ με λ λ ον ν ατ ην ον ομάζ ουν «στ αυ ρομάν ν α»!! Εί χεπαρατ η ρήσε ιάλ λο τ ε , ε ι ςτ αςπε ρι πε τ ε ί αςκ αιτ α βάσαν αόσαε ί χ ε νυ ποφέ ρε ιε ξ αι τ ί αςτ ουυι ούτ ης ,τ ουΜο ύρτ ο υ, ότ ιτ ο ε ί δο ς αυτ ών τ ων αν θρώπων τ ότ ε μάλ ι στ α θυμών ου ν ότ αν ο κ ατ αζ η τ ού με ν ος αν θ ί στ ατ αι , ότ αν αυ θαδι άζ η, πολ ύ δε πε ρι σσό τ ε ρον ό τ ανφε ύ γη ,κ αιαν αγ κ άζ ων τ αιαυτ οίν ατ ονκ υν ηγ ού ν , ώστ εν αβγ αί ν ηη ψυχ ήτ ου ςαν άποδ α... Ω! βέ βαι αέ χο υνδί κ αι οντ ότ εν ασκ λ ηρύ ν ων τ αι , κ αιν αγ ί ν ων τ αιθη ρί ααν ήμε ρα· όθε νκ αιηΦραγ κ ο γ ι αν ν ο ύ, φε ύγ ου σα, κ αι βι άζ ουσααυτ ο ύςν ατ ρέ χο υνδε νε πε ρί με ν ε νέ λ ε οςαπ' αυτ ούς . Εκ ε ίόπουί στ ατ οσυ λ λ ογ ι σμέ ν η, ακο ύε ιβή ματ αό πι σθε ντ ης , απότ ο μέ ροςτ οαν τ ί θε τ ονπροςε κ ε ί ν οε ξουαυτ ήή λθ ε . Στ ρέ φε τ αικαιβλέ πε ι έ ν αάν θρωπον ,έ ν αβοσκ ό ν . Η Φραγ κ ογ ι αν ν ούτ οναν ε γ ν ώρι σε ν . Ήτ οο κ αλ ού με ν ος

Καμπαν αχμάκ ης .

Ήρχ ε τ ο

με

πατ ήματ α

λ οξ ά,

ακ ο λο υθο ύμε ν οςαπό τ ον σκύ λ ον τ ου, όστ ι ςε γ ρύλ ι σε νάμα ε ί δετ ην γ υ ν αί κ α. Αλ λ ' οαφέ ν τ ηςτ ουτ ο νε μάλ ωσε . Εί δε τ η ν Φραγ κ ογ ι αν ν ού κ ' ε στ άθη. Ήρχε τ ο από τ οκ αλ ύ βικ ' ε πήγ αι ν ε νε ι ςτ ομαν δρίτ ου. Υψηλ ός , με λ αψός , ι σχ ν ός , ε υ ρύστ ε ρν ος , τ ηνκ όμηνκ αιτ ογ έ ν ε ι ονμεχ ρώμααχ ύρουκ αψαλ ι σμέ ν ου , κ ρατ ώντ ην ράβδο ντ ουτ ηνκ υρτ ή ν , υψηλ ήνί σαμετ ομπόι τ ο υ, ε στ άθηε ν ώπι ο ντ ης Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύς . Ο άν θρωπος ε φαί ν ε τ ον αε υρί σκ ε τ αιε ι ς με γ άλ ην θ λ ί ψηνκ αι αδημον ί αν . — Α! πούθεαυτ ότ οκ αλό !ε ί πεμετ ηνφων ήντ ουτ ηνδυ σδι άκ ρι τ ονκ αι τ ραχε ί αν , σφί γ γ ωντ ουςοδ όν τ αςε ν ώ ωμί λ ε ι . Τομ' σ' αγ ροί κ ησα, τ αμάμ σεπροσήφε ρα, κ υρά-Γ ι αν ν ο ύ... ΟΓε ραμπήςσεστ έ λ ν ε ι ! 110

— Τί λ ε ς ,γ υ ι έμου ;ε ί πεμετ ου ποκ ρι τ ι κ όνήθο ςτ η ςηΧαδού λ α. — Καλ άπουσ' ε στ αύρωσα! Εί πα, αυτ ήν ηε ί ν αικ ε ί ν ' ηκ αλ ήγ υν αί κ ακ άτ ' απ' τ ηχ ώρα που γ ρου ν ί ζ ε ιτ αγ ι ατ ρι κ άκ αιδι ώχ ν ε ικ άθ εγ ρου σου ζ ι ά αλ άργ α! Τομ' σ' απε ί κ ασα, μο ν οκ οπαν ι άςσ' ε γ ρού ν ι σα!.... Μαδεξ έ ρ'ς τ ί ποτ ε ,κ υρα-Γ ι αν ν ούμ'; — Τί τ ρέ χ ε ι , παι δί μου ; — Με γ άλ οζ αράριμ' ε υ ρήκ εν α'χ ωτ οσυμπάθε ι ο, θ ε ι α-Γ ι αν ν ού! Τραν ό, άτ υχ ον τ έ ρτ ι ! Η φαμι λ ι άμ', όξ ' από λ ό ου σου, βγ ήκ ετ ηνν ύχ τ α προς ν ε ρο ύτ ης , ό ξαπ' τ οκ αλ ύβι , κυ ρα-Γι αν ν ο ύμ', κ ' ε γ ύρι σεπί σω κ ακ άκ ι αδ έ ξ ι α...

Ντ ο ύρμα βγ ήκ ε , κ ' ε γ ύ ρι σε μον οκ οπαν ι ά, χ τ υ πημέ ν η,

ξ ε γ λ ωσσασμέ ν η, αγ ρού ν ι στ η... Χτ υ πή θηκ ε , μακ ρι άαπόλ όγ ουσο υ... Η γ λ ώσσατ ηςκ ρε μασμέ ν η, όξ ' απ' τ οσι αγ όν ιτ ης ,τ ηλ αλ ι άτ ηςτ ηνέ χασε , τ ηνηύρεκ ακ ήθε ρμασι άκ αικ ρυάδακ ιασπασμοί . Κε ί τ ε τ αιστ οστ ρώμα μι σοπε θαμέ ν η! — Αλ ήθ ε ι α; Ω, αμαρτ ί ε ς !... Και πότ εέ γ ι ν εαυτ ό; — Προχ τ έ ςτ οβράδ υ, τ ηνν ύχ τ α, τ αμε σάν υ χτ α, θε ι α-Γ ι αν ν ού! Όξ ουαπό λ ό ουσου, ν α' χω τ οσυμπάθε ι ο ... Ντ ούρμαβ γή κ εόξ ' απ' τ οκ αλ ύ βι , κ ' ε γ ύρ ι σε πί σω χ τ υ πημέ ν η, παλ αβι ασμέ ν η... Κοπι άζ ε ι ς ως τ οκ αλ ύβι μπάρι μ, τ ώραε δώ πουσ' ε στ αύρωσα, κ υρα-Γι αν ν ο ύμ! Μον άχ αν ατ ην θ ωρήσης , ν ' αγ ροι κ ήσηςσετ ιχ άλ ιβρί σκ ε τ αι ... Ελ μπέ τ , κ αλ όθ ατ ης κ άμης · μετ αγ ι ατ ρι κ άσου, θ αδι ώξ ηςκ άθεε ν άν τ ι ο ,έ ν ακ'έ ν α! — Και πώςτ ηςήρθεαυτ ό; ε ί πε νηΦραγ κ ο γι αν ν ο ύ. — Πο ι ο ςξ έ ρε ι τ ι αμαρτ ί ε ς ,κ υ ρα-Γι αν ν ούμ'. Ο Γε ραμπήςτ οξ έ ρε ι . ΗΧαδού λ αε σκ έ φθ ηε πί στ ι γ μήν . Εί τ αε ί πε : — Καλ ά· θαπάω αποκ ε ί ,τ ώρα-τ ώρα. — Να 'χ ης πολ λή ζ ωή κ αι κ αλ ή ψυχ ή, θε ι α-Γι αν ν ού ! ε ί πε νο Καμπαν αχ μάκ ης . ΟΓ ε ραμπήςσ' έ στ ε ι λ ε .

111

* * * Αφούαπε μακ ρύ ν θηοΚαμπαν αχ μάκ η ς , ηΦραγ κ ογ ι αν ν ούε σκ έ φθηότ ι θ αε ί χεκ ατ αφύγ ι ον , τ ο υλ άχι στ ον , δι άτ ηνε πομέ ν ην ν ύ χτ ακ αιό τ ιτ ο κ αλ ύ τ ε ρον θ αή τ ον ακ ρυφθή τ ην ημέ ραν ε ι ςκ αμμί αν λ όχ μην ή ε ι ς κ αμμί αν σπη λι άν , όπου οιχ ωροφύ λ ακ ε ς αδύ ν ατ ον θα ήτ ον ατ ην ε ύ ρωσι . Επήρε τ ο ν κατ ήφορον , κ ατ ήλ θε νε ι ςτ ης Αγ αλ λ ι αν ούς τ ο ρέ μα. Εστ άθη ν α πί ην ε ρόνε ι ςμί ανβρύσι ν . Εκ ε ίσυ ν ήν τ ησε νέ ν αγ έ ρον τ α μο ν αχόν , τ ον πάτ ε ρ Ι ωάσαφ, κ ηπου ρόν τ ο υ μον αστ ηρί ου τ ου Ευαγ γ ε λ ι σμού ,τ οοποί ονδι έ γ ραφεπρο ςτ αάν ωτ ηνσε μν ήνκ ατ ατ ομήν τ ου, ε ι ςτ ηνκο ρυφήντ ουρέ ματ ο ς . Η Φραγ κ ογ ι αν ν ού ε ί χ εκ αθ ί σε ιν αλ άβη αν αψυ χήν πλ ησί ον τ ης δ ροσε ράς πηγ ής , ε στ ήρι ξ ετ ην κ ε φαλ ήν ε ι ςτ ην χ ε ί ρα τ ης , ε φαί ν ε τ ο βυ θι σμέ ν ηε ι ςλ ογ ι σμού ς , κ αισυγ χ ρόν ως«αυ τ ι άζ ε τ ο» κ ' έ τ ε ι ν ετ οο υς , φαν τ αζ ό με ν ηκ ατ άπάσανστ ι γ μή νότ ι ή κο υεβήματ ατ ωνχ ωροφυλ άκ ων . Ο πάτ ε ρ-Ι ωάσαφ ή λθ εν αγ ε μί σηέ ν αστ αμν ί ονύδ ατ ος ,κ αιι δώντ ην Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύτ η νε κ αλ η μέ ρι σε . — Πο ύβρέ θηκ ε ςε δώ, γ ε ρό ν τ ι σσα; Κάτ ι συ λ λ ογ ι σμέ ν ησεβλ έ πω.... — Αχ !γ υι έμου !... ε ί πε νηΦραγ κ ογ ι αν ν ο ύ. Έχ ω βάσαν ακ αι πάθι α... — Ταβάσαν αδ ε νλ ε ί που ναπότ ονκό σμο, γ ε ρόν τ ι σσα... Όσοκ αιν α κ άμηοάν θρωπο ς , δε νμπορε ίν ατ ' αποφύγ η... — Αχ! πάτ ε ρΓι άσαφε ,ε ί πε νε νθλ ι βε ράδι αχ ύσε ι ηΦραγ κ ογ ι αν ν ού . Να 'μουνπουλ ί ν απέ τ αγ α!!! — «Τι ς δώσε ιμοιπτ έ ρυ γ ας ωσε ίπε ρι στ ε ράς ;» ε ί πε νο Ι ωάσαφ, ε ν θ υμηθε ί ςτ ονψαλ μόν . — Ήθε λ αν αέ φε υγ α απ' τ ον κ όσμο, γ έ ρον τ ά μου... Δε νμπορώ ν α υ ποφέ ρω πλι α! 112

— «Εμάκ ρυ ν αςφυγ αδε ύ ουσακ αι ηυλ ί σθ ηςε ντ ηε ρήμω» ε ί πε νπάλ ι νο γ έ ρωνμο ν αχός . — Με γ άλ ηφουρτ ούν αμ' ηύρε , γ έ ρο ν τ άμου, κ αιμε γ άλ ηλ ι γ ο ψυχ ι άμ' ε κ όλ λ η σε . — Ο Θε ός ν α σε γ λ υτ ώση, κ όρη μου, «από ολ ι γ οψυ χί ας κ αιαπό κ ατ αι γί δ ος », ε πέ φε ρε νοΙ ωάσαφ, συν ε χ ί ζ ωντ ονψαλ μό ν . — Απ' τ ηνκ ακ ί α, απ' τ ηνκ ακ ογ λ ωσσι ά, απ' τ οφθόν ο, δ ε νμπορε ίν α γ λ υ τ ώσηέ ν αςάν θρωπος . — «Κατ απόν τ ι σον , Κύ ρι ε ,κ αικατ αδί ε λ ετ αςγ λ ώσσαςαυ τ ών , ότ ιε ί δον αν ο μί ανκ αι αν τ ι λ ογ ί ανε ντ ηπόλ ε ι », ε πέ ραν ε νοπάτ ε ρΙ ωάσαφ. Εί τ ααφούε γέ μι σετ οστ αμν ί τ ουε ί πε : — Ανπε ράσηςαπότ ου ςκή που ς ,γ ε ρό ν τ ι σσα, φών αξ έμεν ασεφι λ έ ψω κ αν έ ν αμαρού λ ι κι ολ ί γ ακ ουκ ι ά. Και απε μακ ρύν θη. Τηνε σπέ ρανηΦραγ κ ογ ι αν ν ούε υρί σκ ε τ οε ι ςτ ηνΠέ ρα-Ράχη ν ,ε ι ςτ ο κ αλ ύ βιτ ου Καμπαν αχμάκ η. Η σύζ υ γ ος τ ου βο σκ ού, γ υν ή πλ έ ον ή τ ρι άκ ον τ αε τ ώνκ αιμή τ ηρπέ ν τ ετ έ κ ν ων , έ κ ε ι τ οε πίτ ηςκ λ ί ν ης . Ήτ οε ι ς αθ λί ανκ ατ άστ ασι ν . Το μούτ ρο τ ηςε ί χ εστ ραβώσε ιαπό τ ηνν ε υρι κ ήν προσβο λή ν , ηγ λ ώσσατ ηςε κ ρέ ματ οέ ξ ωτ ουστ όματ ος , κ ' ε ξ έ πε μπε ν αν άρθρο υςφων άς . — Πώςσουήρθ εαυτ ό ; τ ηνη ρώτ ησεδι άν ε ύ ματ οςμάλ λο νήδι άτ ης φων ήςηΦραγ κ ογ ι αν ν ού . Η πάσχ ου σααπήν τ ησεδι άγ ρυλ ι σμο ύουδέ ν τ οαν θρώπι ν ονέ χο ν τ ος . Η Φραγκ ο γ ι αν ν ούε κάθ ι σεπαρ άτ η νε στ ί αν , καιησχ ολ ε ί τ ον αβράση βό τ αν α δι άτ ηνπάσχο υσαν . Δε νε ί χ επλ έ ο ντ οκ αλ άθιτ η ς , αλ λ άε ί χε γ ε μί σε ιτ ουςκό λ που ςτ η ςαπόδι άφο ραμι κ ροσκ οπι κ άχό ρτ α, τ αοποί α ε ί χ εσυλ λ έ ξ ε ιτ ηνη μέ ρανκ άτ ωε ι ςτ αρέ ματ ατ ωνκ οι λ άδων . Ταδύομι κ ράκ οράσι ατ ηςασθε ν ού ςε κ άθι σανσι μάε ι ςτ αγ όν ατ ατ ης Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύς , γ λ ε ι φί δι κ α, κ αι ζ ητ ούν τ α θωπε ί ας . Η Γι αν ν ού 113

ε θώπε υσε ντ ασι αγ όν ι ατ ωνκ αιτ ο υςλ αι μούςτ ων ,τ ό σονδυν ατ ά, ώστ ε η σθάν θη σανπό ν ον ,κ αι τ οε νε φών αξ ε : — Μάν ν α! Αλ λ ' η μάν ν α ήτ ον δι ' αυτ ά ως ν α μη νυ πήρχ ε , κ αιτ α δυστ υχ ή πλ άσματ αδε νή σανε ι ςηλ ι κ ί ανούτ εν ααι σθαν θώσι τ ηνέ λ λ ε ι ψι ν ,ο ύτ εν α δ ύν αν τ αιτ ο υλ άχι στ ον ν ατ ην αν απλ ηρώσωσι . Το μι κ ρόν αγ όρι , τ ο ο ποί ονε φαί ν ε τ ον αε ί ν αιομή λι κ ο νμετ οκ οράσι ο ντ οε ν , ωςν αήσαν δ ί δυμα, έ κ λ αι εκ ιε ζ ήτ ε ι«ν αση κ ωθήημάν ν ατ ο υν ατ ουκ άμηγ ρι άστ ο τ ηγ άν ι ». — Τώρα, γ υι ε μου, ε γ ώ ν α σου κ άμω γ ρι ά, ε ί πε τ υχ αί ωςη Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύ. — Δε νέ χ ουμεαλ ε ύ ρι , θε ι ά, ε ί πετ ομε γ αλ ύτ ε ρονε κτ ωνδύοκο ρασί ων . — Καλ ά· ν αέ λ θηοπατ έ ραςν α φέ ρηαλ ε ύ ρι , ε ί πε νηΦραγ κ ογ ι αν ν ού προςτ οπαι δί ο ν ,κ 'ε γ ών ασο υκ άμω «γ ρι ά»! Ησύχ ασετ ώρα. Αλ λ άτ οαγ όρι δε ντ αή κ ουε ναυτ ά. —Γ ρι άθέ λ ω, κ αι ν α'ν αι ζ αρωμέ ν ηγ ρι ά! Να'χ ηκ αι πε τ μέ ζ ι . — Πο ύν αβρε θήτ οπε τ μέ ζ ι ,γ υ ι έμου ;ε ί πε νηΦραγ κ ογ ι αν ν ού . Με θαύρι ο ν αμαυ ρί σουντ αστ αφύλ ι αστ ' αμπέ λ ι ,ν ατ ατ ρυγ ήσο υμε ,ν ακ όψουμετ α ξ ε κ ούδ ουν ααπ' τ ακ λή ματ α, ν ακ άμο υμεπολ ύ-πολ ύπε τ μέ ζ ιν αφάητ ο κ αλ όπαι δί . Πώςσελ έ ν ε ; —Γ ι ώργ ητ όν ελ έ με , θε ι ά, ε ί πετ ομε γ αλ ύτ ε ρονκ οράσι ον . — Εσέ ν α; — Δαφν ώ. — Κ' ε σέ ν α; ηρώτ η σε νηΓ ι αν ν ο ύτ ομι κρό τ ε ρονθ υγ άτ ρι ο ν . — Αν θή . — Ναζ ήσε τ ε ! — Καιπότ εθατ ακ όψο υμε , θε ι ά, τ αστ αφύλ ι α; ε φών αξ ετ οαγ όρι . Δε ν πάμετ ώραστ ' αμπέ λ ι ν ατ ακ όψουμε ; — Όχι τ ώρα, γ υι έμου ,τ αχ ι ά. 114

— Ταχι άτ ο-τ αχύ ;ε ί πε νοΓ ι ώργ ης . — Ναι , γ υ ι ό κ αμου . Απόψεθαδ έ σουνοιράγ ε ς ,κ αιθ αγ λ υκ άν ο υν , κ αι θ α μαυ ρί σουν , κ αιτ αχ ι άτ ο-τ αχ ύ θα πάρου με τ ους τ ρυγ ο λό γ ους ν α τ ρέ ξ ο υμεστ ' αμπέ λ ι , ν ατ ρυγ ήσουμε , ν ατ ακ άμουμεκ ό τ σι -κ ότ σι , τ α στ αφύλ ι α, τ αξ ε κ ού δουν α, ν ατ α πατ ήσο υμε , ν ατ αλ υ ώσου με , κ αιθα κ άμου μεμο υστ όπι τ τ ε ςκαιπε τ μέ ζ ι ακ αιχ ί λ ι αλ ογ ι ώνκ αλ ά... κ αιτ ότ ε , θα σουκάμω ε γ ώ μι αγ ρι ά, ζ αρωμέ ν η, ί σαμετ οτ η γ άν ι με γ άλ η! — Σέ λ ων α' ν αι πο υλ ύ, πουλ ύμε γ άλ η !ε ί πε νομι κ ρός . — Με γ άλ ηγ ρι ά, ί σαμ' ε μέ ν α, ε ί πε νηΦραγ κ ογ ι αν ν ού . Εντ ω με τ αξ ύ , τ ομι κ ρότ ε ρο ντ ωνδ ύοκ ορασί ων , τ οΔαφν ώ, κ αθώς ε κ οί τ αζ ε ν ε ν αλλ άξ τ ον λ ύχ ν ον κ αι τ ην Φραγ κο γ ι αν ν ού με τ ε θηπό ςβλ έ μμα, ωςν αυπν ωτ ί σθηαπότ οόμματ η ςγ ραί ας ,ε ν ύστ αξ ε , έ γ ε ι ρετ οκ ε φαλ άκ ιτ ου προςτ ηνε στ ί αν , κ αιαπε κ οι μήθη . Η Γι αν ν ού ε πι μό ν ως τ οε χάδε υε ν υπό τ οκ ατ ωσάγ ο ν ον , κ αιπό τ εη χ ε ι ρτ ης ε γ λ ί στ ρα προς τ ον τ ράχ ηλ ον , κ αιί σως ε ί χεκ λ ί σι νν α θλ ί ψη κ άπως δ υν ατ ώτ ε ρατ ονλ αι μόντ ουκ ορασί ου . Αλ λ άτ ηνι δί ανστ ι γ μήνηκ ούσθη δ ρομαί ον βή μα έ ξ ωθ ε ν , η θύρα ην οί χθ η,

κ αι ε ι σήλ θε ν ο

Καμπαν αχ μάκ ης . — Δω ε ί σαι ,κ υρά-Γι αν ν ού! ε ί πε νε νάκ ρατ αραχ ή. Σήκ ου ! Ναφύγ η ς !ν α κ ρυ φτ ής ! — Τί τ ρέ χ ε ι ;ε ί πε νηγ ραί α, προσπαθο ύσαν αφαν ήατ άραχο ς . — Οιτ αχ τ ι κ οίσεχαλ ε ύου ν ; Τίζ αράρ έ κ αμε ςχ ρι στ ι αν ή; Τρέ χο υν οι τ αχτ ι κ οίγ υρε ύο ν τ άςσε . Σήκ ου, τ ρέ χα! ν ακ ρυ φτ ήςπουθε ν άμπάρι μ! Σε λ υ πού μαι ,κ αημέ ν η! Τι κ ρί μαέ κ αμε ς ; — Εγ ώ; κ ρί ματ απολ λ ά... Μαδε νξ έ ρω, γι ατ ίν αμεγ υ ρε ύ ουνοι τ αχ τ ι κ οί , πουμουλ ε ς ; — Τρέ χα, κ ατ άδω έ ρχ ον τ αι τ ώρα. Δεγ ρουν ί ζ ω πώςσ' αγ ροί κ ησανπώς τ απρύμι σε ςκ ατ άδω, θα'ρθουντ ώραν αχαλ έ ψουν . Όπουκ ιανε ί ν αι , πλ άκ ωσαν ! Ακ ο ύς !κ άτ ου , στ ηΣκ οτ 'ν ήΣπ'λ ι ά, στ οΚακ όρρε μα, κ ατ ακε ί 115

ν α πάρηςτ ο φύση μά σου! Στ οκ λ ήμα στ ο Μον οπάτ ι , στ ουΠ'λ ι ού τ η Βρύση, ε κ ε ί ν ασεπάρου νστ οκ ο ν τ ό, δε νμπο ρούνν ασεπι άσ'ν ! Απο κ ε ί μπορε ί ςν ακ ατ ε βήςστ οΓέ ρον τ α, στ ο Ερμητ ήρι ο, ν αξ αγ ορε υθής , τ α κ ρί ματ ασ', κ αη μέ ν η . Τρέ χ α!... Έτ ρε ξ ε ν η αθλ ί α αλ λά δε ν ησθήν ε τ ο πλ έ ο ν δυ ν άμε ι ς ακ μαί ας . Η αϋ πν ί ατ ων πε ρασμέ ν ων ν υ κ τ ών , ηκ ακ οπάθε ι α, αισυγ κ ι ν ή σε ι ςτ ην ε ί χ ονκ ατ αβάλ ε ι . Ταμέ ρη, τ αοποί αε ί χε νον ομάσε ιοΚαμπαν αχ μάκ ης , απε ί χ ονπολ ύ , δε νηδύ ν ατ ο δεν α οδοι πο ρήση προ ςτ αε κ ε ίε ι ςτ ην ασέ λ η ν ονν ύκ τ α. Καθώςέ τ ρε χε ν , αυτ ι αζ όμε ν ηκ ατ ά πάσανστ ι γ μή, ε ξ αφν ι ζ ομέ ν η, κ αι ν ομί ζ ο υσα ότ ιακ ού ε ιπαν τ ού βή ματ α, ε ι ςτ ο μον οπάτ ι , αν άμε σα ε ι ς δ έ ν δρα κ αιθάμν ου ς , ήκ ου σεβή ματ ααλ ηθή, ε ρχ όμε ν α απόδι ακ οσί ων βη μάτ ων , απότ ονκ ύρι ονδρόμο ν . Εκ ρύ βηόπι σθ ε ντ ωνθάμν ων ,κ αιτ ης ε φάν η ότ ιήσαν πράγ ματ ιο ιχωρο φύ λ ακ ε ς , βαδί ζ ον τ ε ς προς τ ην κ αλ ύ βηντ ουΚαμπαν αχ μάκη , προςτ ομέ ροςο πόθε ναυτ ήήρχε τ ο. Εάν ο ύτ ωςε ί χ ε ν , ηθ έ σι ςτ ηςκ αθί στ ατ οασφαλ ε στ έ ραπροςτ οπαρόν ,κ αθ ότ ι δ ε νε φοβε ί τ οπλ έ ονν ατ ουςσυν αν τ ήση, δι άτ ηνν ύκ τ αε κ ε ί ν ην . Επροχ ώρησε προς τ ο μέ ρο ς , οπόθε νε ί χε νέ λ θε ιτ ην πρωί αν . Έφθ ασε νε ι ςτ ον μι κ ρόν ν αΐ σκ ον τ ης Ζωοδ όχ ου Πηγ ής , ε ι ςτ ο Κοι μητ ήρι οντ ωνΚαλ ογ ήρων ,ε ι ςτ ' Αλ ών ιτ ο υΜον αστ ηρι ού . Επέ ρασε ν έ ξ ω απότ οΒο υρδου ν αρι ό, αν τ ι κ ρύτ η ςσι δ ηράςπύ λ ηςτ ουΚο ι ν οβί ου, ή τ ι ςήτ οκ ατ άκ λ ε ι στ ο ς . Αλ λ ως , γ υν αί κ ε ςποτ έδε νε πή ρχον τ οε ι ςτ ον ι ε ρόνπε ρί βολ ον . Κατ ήλ θε νε ι ςτ ουςκ ήπους , όπο υε ί χ εσυ ν αν τ ήσε ιτ ην πρωί αντ ονκ αλ όγ ηρον , τ ονκ ηπου ρόν , ό στ ι ςτ ηςε ί χ ε νε ι πε ίδι άφορα ρη τ ά από τ ο Ψαλ τ ήρι ον , τ α οποί α αυτ ήδ ε νε ν όε ι , αλ λ ' αορί στ ως υ πώπτ ε υε νό τ ιπροση ρμό ζ ο ν τ οκ άπωςε ι ςτ ηνθέ σι ντ ης . Καιπράγ ματ ι τ ης ε ί χο ν αφήσε ιως έ ν α βόμβον πε ρίτ α ώτ ατ ης · «Τι ς δώσε ιμοι πτ έ ρυγ αςωσε ίπε ρι στ ε ράς ;... Ι δ ούε μάκ ρυν αφυγ αδε ύωνκ αιηυ λ ί σθην

116

ε ντ ηε ρήμω. Προσε δε χ όμηντ ονΘε όν ,τ ονσώζ ον τ άμεαπόολ ι γ οψυχ ί ας κ αι απόκ ατ αι γ ί δος ...». Καθώς αν ήρχ ε τ οτ ην ράχι ν αν τ ι κ ρύ , πέ ραν τ ων κ ήπων , άν ω τ ου ρε ύ ματ ος , ήκ ουσετ ονμι κ ρόνκώδων ατ ο υμον αστ η ρι ο ύν αη χήγ λ υκ ά, τ απε ι ν άκ αιμον ότ ον α, ν αε ξ υπν άτ αςηχ ούςτ ουβου ν ού, κ αι ν αδον ήτ ην μαλ ακ ήναύραν . Ήτ οάραμε σο ν ύκ τ ι ον , ώρατ ουΜε σον υκ τ ι κ ού , ώρατ ου Όρθρου! Πώςήσανε υτ υχ ε ί ςοιάν θρωποιαυτ ο ί , ο ί τ ι ν ε ςε υ θύςαμέ σως , ε κν ε αράςηλ ι κ ί ας , ωσάναπόθε ί ανέ μπν ε υσι ν ,ε ί χ οναι σθ αν θήποί ο νήτ ο τ οκ αλ ύ τ ε ροντ οο ποί ονημπορο ύσανν ακ άμουν– τ ον α μηφέ ρουν , δ ηλ αδή, άλ λ ουςε ι ςτ ονκ όσμο νδυ στ υχ ε ί ς !...κ αιμε τ άτ ο ύτ ο , όλ αήσαν δ ε ύ τ ε ρα. Τηνφι λ οσοφί αν , αυ τ οί , τ η νε ί χ ονλ άβε ιωςε κκ λ η ρον ομί ας , χ ωρί ς σκ ο τ ί σο υντ ονν ουντ ωνε ι ςτ ην«ζ ήτ η σι ντ η ςαλ ηθε ί ας », ό πουποτ έδε νε υ ρί σκ ε τ αι . Αν έ βηυ ψηλ ότ ε ρατ ηνράχ ι ν , χ ωρί ςν αέ χησκ οπόνήαπόφασι νπού ε πήγ αι ν ε . Καιέ ξ ω από τ ονδ ρό μον , ολ ί γ α βή ματ αμ ακρ άν , ε ί δεμί αν στ άν ην , τ ηνο ποί αναν ε γν ώρι σε νότ ιήτ οντ ουΓ ι άν ν ητ ουΛυρί γ κ ο υ. Ο σκ ύλ οςαι σθαν θε ί ςμακ ρόθε ντ ηνπαρο υσί αντ ης ,ή ρχι σεν αγ αυ γ ί ζ η . Εί χε νέ λ θε ιάρα, πλ ησί ονε ι ςτ οκ ατ άλ υματ ήςπαρε λθ ούσηςν υκ τ ός χ ωρί ςν ατ οσκ ε φθ ή! Καιτ ώραμό ν ονήρχι σεν ατ οσκ έ πτ ε τ αι . Έωςτ ην στ ι γ μήντ οέ ν στ ι κτ οντ ηνε ί χ ε νοδη γή σε ι . Αλ λ άτ ώραοσυ λλ ο γ ι σμόςτ ης δ ι ε τ υπο ύτ οκ αθαρά. «Πούαλ λ ούθ αε ί μαιπλέ ονασφαλ ής ,γ ι ατ ηνώρα, παράε δ ώ; Οιτ αχτ ι κ οίποτ έδε νθαπι στ ε ύ ουνότ ιξ αν αήλ θαπάλ ι νπρος τ οί δι ομέ ρος , πο υμεε ί χ ανε υρε ίχθ ε ς , κ αιμ' ε κ υν ή γη σαν . Ο Γι άν ν ης κ ο ι μάτ αιστ ομαν δρίτ ου . Στ οκ αλ ύ βιθα' ν αιηλ ε χών α, κ ' ηγ ρι ά. Την ν ύχ τ αχ θε ς , από τ ον σαστ ι σμό κ ιαπό τ η βί α μου, ξ έ χ ασα ε κ ε ίτ ο κ αλ αθάκ ι μου . Δε νθαε ί ν αι κ αλ ύτ ε ραν απάω ν αχ τ υ πήσω τ ηνπόρτ α, ν α τ ουςπου λ ήσω πάλ ιδούλ ε ψημεκ αν έ ν αψε υτ ο γ ι ατ ρι κ ό, ν απάρω κ αιτ ο κ αλ αθάκ ιμου , κ αισαφέ ξ ην απάω ν ακ ρυφθώ κ άτ ω στ οΚακ κ ό ρε μα, ε κ ε ί πουλ έ ε ι οΚαμπαν αχ μάκ ης ;...» 117

Βε βαί ωςηγ ραί α, ηπε ν θε ράτ ουΛυρί γ κ ου , κάτ ιθ αε ί χ ε νακ ούσε ιε ι ς βάροςτ η ςαπόχ ωρο φύ λ ακ ε ςήαπότ ρί τ ους , αλ λ άτ ί μ' αυ τ ό; Δε νθαε ί χ ετ όσηνκ ακ ί ανού τ ετ όσονθάρρος , ώστ εν ατ ηνπροδώση. Άλ λ ως , αυ τ ή ωςκ υρί ανπρό φασι ν , δι άν αε ι σέ λ θη θα προ έ τ ατ τ ε νότ ι ή λ θεν αζ ήτ ησητ ολ ησμο ν ημέ ν ονκ αλ άθι τ ης . Εκ ρύων ε πολ ύ από τ ον αέ ρα τ ου βο υν ού , κ αιε ί χ ε ν αν άγ κ ην α στ ε γ ασθήπο υθε ν ά, προςώραν . Δε νε δί στ ασεπλ έ ον . Δι έ βητ ονζ υγ όν , τ ονε ν ούν τ ατ αςδύ οράχε ι ς ,ε πί τ η ςμε σημβρι ν ωτ έ ραςτ ωνοποί ωνή τ οη μάν δ ρα, ε πίδετ ηςβορε ι οτ έ ραςηοι κ ί ατ ουΛυρ ί γ κ ο υ, κ 'έ φθασε νε ι ςτ ο κ αλ ύ βι . Έκ ρου σε τ ην θύ ραν . Η γ ραί αε κο ι μάτ ο, αλ λ ά δε ν άργ ησε ν α ε ξ υπν ήση , κ ' ε λ θ ούσα ήν οι ξ ετ ηνθύ ραν , χ ωρί ς , αυ τ ήντ ηνφοράν , ν α ε ρώτ ηση τ ι ςε ί ν αι , ί σως δ ι ό τ ιήτ ο μι σοκ οι μι σμέ ν ηκ ' ε ν ή ργ ε ιως ε ν υ πν οβασί αμηχ αν ι κ ώς , ήε ί χ ετ ηνε ν τ ύ πωσι νότ ιο υδε ί ςάλ λ οςηδύ ν ατ ο ν αε ί ν αι ε ι μήογ αμβρόςτ ης . ΗΦραγ κ ογ ι αν ν ούέ σπε υσεν αε ι σέ λ θη. — Τοκ οφί ν ιμ' πλ ι ο, ξ έ χασααπ' τ ηβί αμου, ε ψέ ς ,ε ί πε . Τοε ί δε ς ; Εί ν αι πουθε ν ά; Πούτ ο'χ ε ι ς ; Ηχ ωρι κή γ ραί αε στ άθη κ αιτ ην ε κ οί τ αξ ε . Τώρα μόν ον ε φάν ην α ε ξ ύπν ησε νε ν τ ε λ ώς , και αν αγ ν ωρί σασααυτ ήν . — Πο ύβρέ θηκ ε ςε δώ; ε ί πε . — Μηνε ρωτ άς , ε ί πε νηΓ ι αν ν ού. Εί χ αν υ χτ ώσε ισ' έ ν ' άλ λ οκ αλ ύβι , μα δ ε νε ί χαύπν ο. Σαθυ μήθηκ ατ οκ οφί ν ιμο υ, ήρθα. Πώςε ί στ ε ; Τίκ άν 'η λ ε χ ών α; — Τίν ακ άμη; Τα ί δι α... Μα δεμουλ ε ς , ε ί πεμε τ άτ ι ν ά δι στ αγ μόνη γ ραί α· γ ι ατ ί σ' ε γ ύ ρε υ ανκ ε ί ν ' οι τ αχ τ ι κ ο ί ; — Φτ όν οςτ ου κ όσμο υ, απήν τ ησε μ' ε τ οι μότ η τ α ηΦραγ κ ογ ι αν ν ού. Έν ακ ο ρί τ σ' ε ί χ επν ι γ ήμε ςστ οπηγ άδι ... — Ε;

118

— Και δε νξ έ ρω ποι οςε χ τ ρό ςε ί πεπωςέ φτ αι αε γ ώ... Μαέ τ σιν α' χου με κ αλ ήψυχ ή, μπο ρε ί ςν ατ οπι στ έ ψης ; Τάχ αδ ε νμπο ρούσεν απν ί γ ηκ αι μο ν αχότ ουτ οκ ο ρί τ σι ; Ήτ αναν άγ κ ην αβάλ ωχ έ ρι ε γώ; — Μαθέ ς !.... έ κ αμε νηγρ αί α. Η Φραγ κο γ ι αν ν ούε γ κ ατ ε στ άθη , ό πωςκ αιτ ηνπρολ αβούσανν ύκ τ α, σι μάε ι ςτ ηνγ ων ί αντ ηςε στ ί ας , όπουε ύρεκ αιτ οκ αλάθ ιτ η ς . Εξ άν αψε τ ηνφωτ ι άν ,έ βαλεν ε ρόστ ομπρί κ ι ,κ αικ ατ ε γ ί ν ε τ ον αβράσηβότ αν α, τ α ο ποί αέ βγ αλ ε ναπότ ονκ όλ πο ντ η ς . Η λε χ ών αε κ οι μάτ ο , τ ουμι κ ρο ύθ υγ ατ ρί ουηκ ού ε τ οηαν απν οήμέ σα ε ι ςτ ηνσκ άφηντ ηνχ ρησι με ύου σανωςλ ί κ ν ον , υ πό τ οστ έ φαν οντ ου βαρε λ ι ούτ οαν έ χ ονυψηλ άε νλ ε πτ όνπαν ί ον . Εν ί οτ εε κ λ αυθμύ ρι ζ ε . «Κοι , κ ο ι ,κ οι !» ε πρόφε ρε νηγ ραί α, ηπρομήτ ωρ, ήτ ι ςε ί χεκ λ ε ί σε ιτ οε νόμμα, κ αιμε τ ο άλ λ ο , ε ι ςτ ο ασθε ν έ ς φως τ ου κ αν δ ηλ ί ου κ αιε ι ςτ ην δ ι αλ ε ί πο υσαν τ ης ε στ ί ας αν αλ αμπήν , δε νέ παυ σε ν ακ οι τ άζ ητ ην Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύ. Τέ λο ς , με τ ά ώραν , ηγ ραί ακ αί τ οιε φαί ν ε τ οαπόφασι ν έ χ ουσαν αμηκ οι μηθή , τ ηςήλ θε νοπροδό τ ηςού πν ος– ί σωςδ ι ' αυ τ ό τ ούτ ο, ότ ιε κ ο ί τ αζ ελ ί ανε πι μόν ωςτ ηνύποπτ ονγ υν αί κ ακ αιαπε κο ι μήθη ε πάν ωε ι ςτ οτ ρί τ ονλ άλ ηματ ουπε τ ε ι ν ού . Τοβρέ φοςε κ λ αυθμύρι ζ ε νακ ό μη . Ημάμμηδε νηγ ρύπν ε ι πλ έ ονδ ι άν ' απαγ γ έ λ λ ητ ομο ν ότ ο ν ον«Κοι ,κ οι ,κ ο ι !» — «Όλ οκ ορι τ σούδ ι α, τ οέ ρμο!» Τοπαράπον οντ ουΓι άν ν ητ ουΛυ ρί γ κ ου ε βόμβε ι ε ι ςτ αώτ ατ ηςΦραγ κ ογ ι αν ν ού ς . Η λε χ ών α δε νε ί χ ε νε ξ υ πν ήσε ι . Ηγ ραί α Χαδο ύλ αε κ ι ν ήθη ολ ί γ ον , ε τ αν ύσθ ηε πίτ ωνγ ον άτ ωντ ης , κ ' έ φθασετ ολ ί κ ν ον . Παρε μέ ρι σετ ο λ ε υ κ όνπαν ί οναπότ ηνκ ε φαλ ή ντ ηςκ ούν ι ας , κ 'έ τ ε ι ν ετ ηνχ ε ί ραδι άν α θ ωπε ύσητ ομι κ ρόν ,ε ν ώτ ού τ οε κ λαυ θμύρι ζ ε ν . Έφραξ εμετ ηνχε ί ρατ ης τ ο μι κ ρόν στ όμα, δ ι άν α μη φων άζ η, ε κ ο ί τ αξ ε προς τ ο μέ ρος τ ης λ ε χ ών ας ,ε ί τ απροςτ ηνστ ρωμν ήνε φ' ηςε κ ε ί τ οκ ο υβαρι ασμέ ν ηηγ ραί α.

119

Ηφων ήτ ουβρέ φο υςε πν ί γ η. Μί ανχ ε ρι άνακ όμηε χ ρε ι άζ ε τ ον ακ άμηη Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύ. Μετ ηνάλλ η νχ ε ί ρα, τ ουέ σφι ξ εδυν ατ άτ ο νλ αι μόν ... Εί τ αε μάζ ωξ ετ ολ ε πτ όν παν ί ον δι άν ατ ο ρί ψη πάλ ι νε πάν ω τ ης στ ε φάν ης . Ηχ ε ι ρτ ης προσέ κ ο ψε νε ι ςτ ην σαν ί δα, κ' έ κ αμε μι κ ρόν θ όρυβον . Ηγ ραί α, ήτ ι ςδε νε κ οι μάτ οβαρέ ως , ε ξ ύπν ησε ν . Αν ε τ ι ν άχ θη, ε σκ ί ρτ ησε ν . Εί δετ ηνΦραγ κ ο γ ι αν ν ού ν ' απο σύρητ ηνχ ε ί ρα τ ηςκ αιν ' αποχωρή, αν ε γ ε ι ρο μέ ν ηε πί τ ωνγ ον άτ ων , οπί σω ε ι ςτ ηνθέ σι ντ ης . — Τί κ άν ε ι ς ;έ κ ραξ ε νέ ν τ ρομοςηγ ραί α. Ηλ ε χ ών αε πε τ άχ θη, αν ε πήδ ησε . — Τί ε ί ν αι , μάν ν α; ΗΦραγ κ ογ ι αν ν ούε σηκ ώθη, ε πήρετ οκ αλάθ ι τ ης . — Τί ποτ α· θέ λ ησαν ατ οκ άμω ν αλ ο υφάξ η, ν αμηνκ λ αί η, απήν τ ησε ν . Ηγ ραί αμάμμηέ κ υψεπρο ςτ η νκ ούν ι αν . — Πηγ αί ν ωτ ώρα, έ φε ξ ε , ε ί πε νηΦραγ κ ογ ι αν ν ού ... Δώσετ ηςλ ε χ ών ας τ ογ ι ατ ρ ι κ όπουέ βρ ασαν ατ οπι ή! Καιπάραυτ αε ξ ή λ θε ν . Έτ ρε ξ εμεβήμα δρομαί ονν ' απο μακ ρυ ν θή τ άχι στ α. Επή ρετ ονε πάν ω δρόμο ν , κ ατ άτ οδ άσος , δι άν αμηπε ράση απότ η ναν τ ι κ ρι ν ήνράχ ι νόπο υήτ ονηστ άν η . Ήτ ογ λ υ κ ε ι άαυγ ήτ ουΜαΐ ου. Η κ υαν ωπήκ αιρο δί ν ηαν τ αύ γ ε ι ατ ου ο υραν ού έ χ ρι ε μεαπό χρωσι ν με λ ι χ ράν τ αχ όρτ ακ αιτ ους θ άμν ους . Ηκ ο ύε τ ο ο μι ν υ ρι σμόςτ ωναη δόν ων ε ι ςτ ο δάσο ς , κ αιτ ' αν αρί θμητ α μι κ ρά πουλ ι άε τ έ λ ο υν ε κ θύμως , απλ ήστ ως , τ η ν συ ν αυλ ί αν τ ων τ ην άφατ ον . Αφού η Φραγ κ ογ ι αν ν ού απε μακ ρύν θη πολ λ ά βή ματ α, ή κ ουσε βραχ ν ήνκ ραυ γ ήν όπι σθέ ντ ης . Ήτ ο η γρ αί α, η μήτ ηρ τ ηςλ ε χ ών ας · έ ξ αλ λ ος , τ ραβούσα τ α μαλ λ ι άτ ης , ε ί χ ετ ρέ ξ ε ιέ ξ ω τ η ςκ αλ ύβης , κ ' ε φών αζ ε : — Πι άστ ετ η ν !... Πι άστ ετ ην ! Μαςέ κ αμεφο ν ι κ ό!

120

Η Φραγ κ ογ ι αν ν ούέ τ ρε χ ε ν ,έ τ ρε χ ε . Ήλ πι ζ εν αχωθήτ οτ αχ ύτ ε ρο νε ι ς τ οδάσος , όπου ,κ αιαντ υ χό νέ τ ρε χ ονκ ατ ό πι ντ ης , τ αί χ ν ητ η ςτ άχ ι στ α θ αε χ άν ον τ ο. Αλ λ άπαρ' ε λ πί δα, με τ ' ολ ί γ αλ ε πτ ά, ε υρέ θηαν τ ι μέ τ ωποςτ ουΓι άν ν η τ ουΛυρί γ κ ου , βαδί ζ ον τ ο ςπροςτ ηνοι κ ί αντ ου . Ούτ οςε ί χε νε ξ υπν ήσε ι τ ηνσυν ήθ ηώραν ,κ 'ε πήγ αι ν επροςτ οκ αλ ύβι ,ί σωςδι άν ακράξ ηπρος συν ε ργ ασί αντ ηνπε ν θε ράντ ο υ, όπωςκ αιτ ηνπρολ αβούσανπρωί αν . Αλ λ ' ότ ανε ί δ ετ ηνπε ν θε ράντ ο υν α φων άζ ηκ αιν αχ ε ι ρον ομή τ όσον μακ ράν , ώστ εδ ε νηδύν ατ ον ' ακ ούητ ίαύ τ ηέ λ ε γ ε ν , οδ ηγ ούμε ν ο ςμόν ον από τ ηνδ ι ε ύ θυν σι ντ ωνχ ε ι ρον ομι ώντ η ς , ε ί δετ ηνΦραγ κ ογ ι αν ν ο ύν α φε ύγ ηπροςτ ομέ ρ οςτ ουδάσου ς– τ ό τ ε ,έ τ ρε ξ επρο ςτ ομέ ροςε κ ε ί ν ο, κ ' ε φών αξ εμε γ άλ ητ ηφων ήπροςτ ηνΦραγ κ ο γι αν ν ο ύ. — Τί ε ί ν αι ;... Τί τ ρέ χε ι ; Τότ εηΧαδού λ αε στ άθη, κ 'ε φών αξ εμακ ρόθε νπροςτ ονΓ ι άν ν ηντ ον Λυρί γ κ ον . — Φε ύ γω!... Πάω ν α... Ο Γι άν ν η ςοΛυρί γ κ οςε ί χ ετ ρέ ξ ε ιο λ ί γ αβήματ α, κ 'ή λ θεπλ η σι έ στ ε ρα προςτ η νΦραγ κ ο γι αν ν ο ύ. Τότ εκ ιαυτ ή, αποφασι στ ι κ ώς , προέ βηδ ύοή τ ρί αβήματ απλ ησι έ στ ε ραπροςε κ ε ί ν ον . Η Φραγ κ ογ ι αν ν ούε πε κ αλ έ σθηε ι ςβοήθ ε ι ανόλ ηντ ηνε τ οι μότ ητ άτ ης . Ηυ τ οσχε δί ασε . —Γ ι άν ν η! ηγ υ ν αί κ ασουέ χ ε ι τ ου ςπό ν ους ! Εί ν αι άσκ η μα. — Έχε ιτ ουςπόν ου ς ! αν έ κ ραξ ε νε νάκ ρααπορί αοάν θρωπος . Τίλ ε ς , χ ρι στ ι αν ήμου; — Έχ ε ικ ιάλ λ ο παι δίστ ην κο ι λι άτ ης ! ι σχυ ρί σθη με τ όλ μην η Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύ. — Άλ λ οπαι δί στ ηνκ οι λ ι άτ η ς ! — Ναι , αυτ ό πο υ σου λ έ ω. Μό ν οτ ρέ χ α στ ο χωρι όν α φων άξ ηςτ η μαμμή!... ν απηςκ αι τ ουγ ι ατ ρούν α'ρθη ! 121

Ο Λυ ρί γ κο ςε στ άθη. Πέ ραν , ε πίτ ο υ μι κ ρού οροπε δ ί ου, προ τ ης ο ι κί ας , ηπε ν θε ρά τ ουε φών αζ ε νακ όμηβραχ ν άςκ ραυγ άς , τ αςο ποί ας έ παι ρν εμακ ράνοάν ε μος ,χ ωρί ςοΓι άν ν ηςν ' ακ ού η, τ ίέ λ ε γ ε νε κ ε ί ν η. Η Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύωμί λ ε ιμεθ άρ ρος ,κ 'ε φαί ν ε τ οότ ι ή ξ ε υρετ ί έ λε γ ε . — Πώςγ ί ν ε τ αιαυτ όποτ έ ; αν έ κ ραξ ε νοΓι άν ν ης . Εί σαικ αλ ά, χρι στ ι αν ή μο υ; — Αυτ όγ ί ν ε τ αι , ε πέ με ν ε ν η Φραγ κ ογ ι αν ν ού. Ού λ ε ςτ ι ς φορέ ςτ α δ ι πλ άρι κ αδε νπέ φτ ου νμαζ ίαπ' τ ηνκ οι λ ι ά. Τοέ ν α, τ οπλ ι οαδύ ν ατ οαπ' τ αδυο , αργ ε ί κ αι ώρε ςκ αι μέ ρε ςν απέ ση. — Αλ ήθ ε ι α! Έχ ω ακ ου στ άμο υ, ε ί πε νοΓ ι άν ν ης . — Κατ ά πώςφαί ν ε τ αι , συν ε πέ ραν ελί ανσο βαρά η Φραγ κ ογ ι αν ν ού, αυ τ ήντ ηνφοράτ οέ ν ατ οπαι δί θαπι άστ η κ εύ στ ε ρ'απ' τ οάλ λ ο. — Αυτ όε ί ν αι τ άχ α; ε ί πεμεήθοςοί κ τ ουοΛυρί γ κ ος . — Τρέ χατ ογ λ ηγ ο ρότ ε ρο! ν απαςν αφέ ρηςτ ογ ι ατ ρό!... — Εσύπο ύπας ; ηρώτ η σε νοΛυρί γ κ ος . — Εγ ώ πάω στ ον Αϊ -Χαράλ αμπο... πάω ν α φων άξ ω τ ο ν παπαΜακ άρι ο ,ν α'ρθήν ατ ηςκ άμημι απαράκ λ ηση, τ η ςγ υν αί κ ας ! — Καλ ά! Τρέ ξ ε ! Και ηΦραγ κ ογ ι αν ν ούέ τ ρε ξ ε .

Ι ΣΤ' Κάτ ωε ι ςτ οΚακ όρρε μα, χ αμηλ άε ι ςτ ο βάθο ς , σι μά ε ι ςτ ηνΣκ οτ ε ι ν ήν Σπηλ ι άν , οιλ ί θοιε χ όρε υο νδ αι μον ι κό νχ ορόντ ηνν ύκ τ α. Αν ωρθούν τ ο, ωςέ μψυ χο ι , κ αικ ατ ε δί ωκ οντ ηνΦραγ κ ογ ι αν ν ού, κ αιτ η νε λ ι θοβό λ ουν , ωςν αε σφε ν δον ί ζ ον τ οαπόαο ράτ ουςτ ι μωρού ςχ ε ί ρας . Εί χο νπαρέ λ θε ιτ ρε ι ςημέ ραιαπότ ηντ ε λ ε υτ αί ανφυγ ήντ η ς , απότ ην κ αλ ύ βηντ ουΛυρί γ κ ου . Ηέ ν οχο ςγ υ ν ήε ί χ εκ ρυ φθ ήε κ ε ί , μετ ηνε λ πί δα 122

ό τ ιθ αδι έ φε υ γ επρο ςκ αι ρόντ ο υςόν υχ αςτ ωνδ ι ωκτ ώντ ης . Μετ αολ ί γ α δ ί πυρα τ α οποί α ε υρί σκ ον τ ο ακ όμη ε ι ςτ ο κ αλ άθ ιτ ης , με τ ας κ αυ κ αλή θρας ,τ ονάν ηθ ον ,κ αι τ αμυρ όν ι αόσασυ ν έ λ ε γ ε ,κ αι μετ ογ λ υφό ν ε ρόντ ηςΣκ οτ ε ι ν ής Σπηλ ι άς , ε ί χ εδι ατ η ρη θή. Το μέ ροςήτ ο σχ ε δόν άβατ ον . ΤοΚακ όρρε μαε σχ ηματ ί ζ ε τ οαπόέ ν ανβράχο ναπάτ ητ ονπρος δ υσμάς , κ αιαπόέ ν ακ ρημν όν , ήμί ανσάρανολ ι σθηράνε ξαν ατ ολ ών . Κάτ ωε ι ςτ οβάθοςαν έ βλ υζ ετ οΓλ υφον έ ρι . Δύ οάν τ ρα, μετ ο στ όμι ον πολ ύ στ ε ν όν , έ χ ασκ ονέ ν θε νκ αιέ ν θ ε ν . Εκ ε ίε κ οι μάτ οτ ηνν ύκ τ α· τ ην η μέ ρανκ ατ ήρχ ε τ οε ι ςτ ηνΣκ οτ ε ι ν ήνΣπηλ ι άν . Δι άν ' αν έ λ θηκ αιδι άν α κ ατ έ λ θη, ούτ εδ ρο μί σκ οςού τ εμον οπάτ ιυ πήρχ ε ν . Επάτ ε ιε πί τ η ςσάρας , ε ι ςτ ηνβάσι ντ ουκ ρημν ού . Τότ εησάραε τ αράσσε τ ο, ε φαί ν ε τ ο ωςν α ε θύ μων ε . Οιλ ί θοιτ ουςοποί ουςε ξ ε τ όπι ζ επατ ο ύσα, ήσανωςβάσι ςκ αι θ ε μέ λ ι ονε ι ςόλ ο ντ ονάπε ι ρονσωρόντ ωνλ ί θων , τ οναπλ ούμε ν ονε πί τ ουπραν ούςτ ουκ ρημν ο ύ. Καθώςέ φε υγ ονο ιπρώτ οιλ ί θοι , άλ λ οιλ ί θοι ή ρχο ν τ ον αλ άβωσιτ ηνθ έ σι ντ ων , με τ ' αυ τ ού ςδεάλ λ ο ι . Καιούτ ωη παλ ί ρροι α όλ ητ ου κ ρημν ού ήρχ ε τ οκ ατ ' ε πάν ωτ ης , έ πι πτ ε νε ι ςτ ας κ ν ήμαςκ αιτ ασκ έ λ ητ η ς ,ε ι ςτ αςχε ί ραςκ αι τ οστ έ ρν οντ ης . Εν ί οτ ε ,λ ί θοι τ ι ν έ ς , από ύψος κ ατ ε ρχ όμε ν οι , έ πι πτ ον με ορμή νκ αικ ακ ί αν τ ου προσώπου τ ης . Το υςτ ε λ ε υ τ αί ουςτ ούτ ουςε φαί ν ε τ ο πράγ ματ ιως ν α τ ουςε σφε ν δόν ι ζ ε ναό ρατ οςχε ι ρκ ατ άτ ηςκε φαλ ήςτ ης . Αφού τ έ λο ς , με τ άτ όσο ν λι θ οβόλ ημα, έ φθασε νε ι ςτ η ν Σκ οτ ε ι ν ήν Σπηλ ι άν , τ ην πρώτ ην ημέ ραν , ε κ άθ ι σε κ ιαγ ν άν τ ε υε τ ο πέ λ αγ ος . Η Σπηλ ι ά, ηθαλ ασσόπλη κ τ ος ,έ χ ε ι δι πλ ήνε ί σο δον ,ε κτ ετ ηςξ ηράςκ αι τ ης θ αλ άσσης . Προ ςτ η νθ άλασσαν , τ ο στ όμι ο ντ ηςχ αμηλ όνκ αιστ ε ν όν , ό σονδι άν αδι έ λ θημι κ ρά βάρκ α αλ ι έ ως . Η Φραγ κ ογ ι αν ν ού , αόρατ ο ς , απότ ομέ ροςτ ηςξ ηράς , ήκ ου ετ ονυπόκ ωφο ν , ε πί μο ν ονπαφλ ασμόν τ ουκ ύματ ο ςε ι ςτ ο στ όμι οντ ο υ άν τ ρο υ. Το κ ύ μα αν ωρθού τ ο, ε πήδα, έ πλη τ τ ετ ην άν ω φλ ι άντ ου στ ομί ου, κ ατ έ πι πτ ε , πάλ ι ν αν ε πήδα, ε ξ έ πε μπεμακ ρούςωρυγ μού ςμαν ί αςαπότ ι ςαπο θαλ ασσι έ ςτ ουβορρά, 123

πότ εστ ε ν αγ μούςπόν ουκ αιπάθου ςαπότ ηνφου σκ οθάλ ασσαν . Κάτ ω ε ι ςτ ο βάθος τ ο άπατ ον , μυστ ήρι ον κ αισκ ότ ος σαλ ε ύον . Μί α ποτ έ βάρκ α, ως δι ηγ ο ύν τ ο, ε ι σπλ ε ύσασα δι άν α συλ λ έ ξ ηκ αραβί δας κ αι παγ ούρι α, ε ν ώε ι ςτ ων ν αυ βατ ών ε ί χε ν αν αρρι χ ηθή ε ι ςτ οτ ρομε ρόν ύ ψοςτ ου βράχ ου δι άν α συλ λ έ ξ η κρ ί τ αμα, ε κ άθι σε νε πάν ωε ι ςμί αν φώκ η νζ ων τ αν ήν φράτ τ ο υσαν ακ ρι βώς τ ο πλ άτ ος τ ου στ ομί ου . Το σκ οτ ε ι ν όν ζ ώον αν ε τ αράσσε τ ο, ήσπαι ρε ν , η μι κρά σκ άφη ε πάλ λ ε τ ο, έ τ ρε με , κ αιδε ν ημπο ρο ύσεν αυ πάγ η ούτ εε μπρός ο ύτ εοπί σω. Ο ν αυ βάτ ηςοε ν τ όςτ ηςβάρκ αςε κ τ ύπησετ η νφώκη νμ' έ ν απέ λ ε κ υν , τ ην αι μάτ ωσε ,τ οκ ύμαε κ οκ κ ί ν ησεε π' ολ ί γ ον . Η φώκηήσπαι ρε νε ναγ ων ί α. Ον ε αρόςαλι ε ύςκ ατ ώρθωσεν ασφί γ ξ ητ ονλ αι μόνμεμί ανθηλ ε ι άν ,κ αι κ αλ έ σαςτ ονάλ λ ονσύν τ ροφόντ ουε ι ςβοή θε ι ανκατ ώρθωσετ ηβοη θε ί α αυ τ ού , μεκ ί ν δυν ο νν α βουλ ι άξ η η φε λ ού κ α, ν ' αν ασύρη ε πάν ωτ ην φώκ η ν . Ηγ ραί αΧαδούλ ααγ ν άν τ ε υε ν , αγ ν άν τ ε υε νε ι ςτ οπέ λ αγ ος . Αςήτ οκ αι τ ώρα, ν α φαν ήν α πλ ησι άση μί α βάρκ α!... Η Φραγ κ ογ ι αν ν ού θα παρε κ άλ ε ιτ ουςν έ ο υςαλ ι ε ί ς ,τ ουςπατ ρι ώτ αςτ η ς ,ν ατ ηνε πάρουνμαζ ί , με ςστ ηνβάρκ α... Καιπούθαε πήγ αι ν ε ... Ω, βέ βαι αστ απέ ραχ ώματ α, στ αμέ ρητ ' αν τ ι κ ρι ν ά, στ ηνμε γ άλ ηστ ε ρι ά... Κ' ε κ ε ίτ ι θαέ κ αμν ε ; Ω, ε ί χ ε ν οΘε ός , θ'άρχ ι ζ 'ε κ ε ί ν έ ονβί ον ! Έβλ ε πε ν , έ βλ ε πε ν , αν οι χ τ άε ι ςτ ο πέ λ αγ ος , μακ ράν έ ξ ω, πολ λ ά παν ι ά, λ ε υκ άι στ ί α, σαντ ουγ λάρο υτ αφτ ε ρά. Βρατ σέ ρε ς ,γ ολ έ τ ε ς , μι κ ρά κ αΐ κ ι α, τ αέ βλ ε πεν ' αρμε ν ί ζ ουν ,ν αοργ ών ο υντ ακ ύματ α, ωσάνβο ϊ δ άκ ι α ζ ε υγ αρωτ ά. Άλ λ αέ πλ ε ονπόρρω προςβορράν , άλ λ ακ ατ ήρχ ον τ οπρος ν ότ ον , άλ λ α αρμέ ν ι ζ αν προ ς αν ατ ολ άς ή προς δυσμάς , τ έ μν ον τ ας στ αυρο ε ι δώς τ ουςολ κ ού ς , τ ας βαθε ί ας ο ρατ άςαύ λ ακ ας , τ ας ο ποί ας άφην ανόπι σθ έ ντ ωντ απρώτ α. Εί τ απολ λ άρε ύματ αδι αχαράσσον τ ατ ο πέ λ αγ ο ς , από τ α οποί α ε φαί ν ε τ ο η θάλ ασσα ωσάν κ ε ν τ η τ ή,

124

πε ποι κ ι λ μέ ν η. Έβλ ε πε ν , ε ωσό τ ου τ α μάτ ι ατ ης «έ κ αμαν γ υαλ ι ά» ν α βλ έ πη . Η Φραγ κ ογ ι αν ν ούέ βγ αλ ε ναπότ οκ αλ άθιτ ηςτ οπαλ αι όνκ ι τ ρι ν ωπόν χ ράμι , τ ο μάλ λ ι ν ον , τ οο ποί ον ε ί χ ε δι άν ατ υ λ ί γε τ αιότ αν ήθ ε λ εν α κ ο ι μη θήκ αιδ ε νε ί χ ε νύπν ον , ε σηκ ώθηο ρθή, αν ε πέ τ ασετ η νμαλ λ ί ν ην σι ν δόν α, κ ' άρχι σε νε κ θύμωςν ατ ηνσε ί η. Έκ αμν εσή ματ α, απηλ πι σμέ ν α σήματ α προς τ ουςν αυτ ί λ ο υς , ν αέ λ θο υν ν ατ ην ε πάρου ν μαζ ίτ ων . Έβλ ε πο ν , δε νέ βλ ε πο νοι ν αυβάτ αι τ ασημε ί ατ ης ; Απόκ αν έ νπλ οί ονδ ε ν απήν τ η σανε ι ςτ ονπόθο ντ ης ,ε ι ςτ αςτ όσαςπροσπαθ ε ί αςτ ης . Ταλ ε υκ ά ι στ ί αέ φε υγ ο νμετ ο νάν ε μονε ι ςτ οκ ύμα, κ αιαυ τ ήέ με ν επρο σηλ ωμέ ν η ε ι ςτ ον βράχον τ ης Σκ οτ ε ι ν ής Σπηλ ι άς , προγ ε γ ραμμέ ν η, έ ρημος , μη βλ έ πο υσαδ ι άτ ηαύ ρι ο νχ ρυ σήςαυγ ήςτ ηναν ατ ολ ήν ... Το λ ε υκ άζ ονκ αικ ι τ ρι ν ωπό ν ράκ οςτ ήςέ φυγ ε ν από τ ηνχ ε ί ρα· τ ο ε πήρε νο άν ε μος , κ αιτ οέ ρρι ψε νε πίτ ηςκ ε φαλ ήςκ αιτ ωνώμωντ ης γ υ ν αι κ ός . — Αυτ όθ αε ί ν αιτ ο σάβαν ο μου ! ε ψι θύ ρι σε πι κ ρώς με ι δι ώσα η Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύ. Τέ λ ος ,κ αθώςε κ άθι σεκ άτ ωε πί τ ο υβράχου , βλ έ πε ι μί ανβάρκ αν , μι κ ράν φε λ ού κ αν , ν αέ ρχε τ αιπαραπλ έ ου σα τ ηνακ τ ήν . Εί χ εμι κ ρόνι στ ί ονκ αι δ ύοκ ου πι ά, τ αο ποί αέ τ υπτ ονραθ ύμωςτ οκ ύμα. Έπλε ε νε ξαν ατ ολ ώνκ ' ε πλη σί αζ ε προ ς τ ον έ ρημον βράχ ον , ε ι ς τ ο άσυλ όν τ η ς . Η Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύησθάν θησκ ί ρτ ημαε λ πί δοςμέ σατ η ς . Εκ ρύβηόπι σθε ν τ ηςκ ορυφήςτ ο υ βράχ ου, δι άν ακ ατ οπτ ε ύ σηκ αιί δ η ανθα ε γ ν ώρι ζ ε τ ουςε πι βαί ν ον τ ας . Ότ ανηφε λ ού κ αε πλ ησί ασε ν , ε ί δε νότ ιοε ι ςε κτ ων τ ρι ώνε πι βατ ώντ ης , όστ ι ςέ συρετ ην«συρτ ή ν » απότ ηνπρύμν ης ,ε φό ρε ι στ ρατ ι ωτ ι κ ήνστ ολ ήν . Κάποι οςπαρε πι δημώναπόστ ρατ ος , αγ απώντ ' ο ψάρε υ μα, ε ί χ ε νε ξ έ λ θε ιπροςάγ ραν , ο μού μεδύ οε ξε παγ γ έ λ ματ ος αλ ι ε ί ς . Η Φραγ κ ογ ι αν ν ούμόν ονε ί δε νότ ιήτ ο«τ αχτ ι κ ός », κ αιγ ε λ ασμέ ν η ε κ ρύβηβαθύτ ε ρ αόπι σθ ε ντ ουβράχ ου . 125

* * * Τηνν ύκ τ ααπε κ οι μή θηε ι ςτ ηνκ ρύπτ ηντ ης , μέ σαε ι ςτ ηνυγ ράνάλ μην τ ηςΣπη λ ι άς . Βόμβοιε θορύ βουνε ι ςτ α ώτ ατ ης . Το κ ύ μα υπό τ ο υς πόδας τ ης ε ρρόχ θε ι , με παρατ ε τ αμέ ν ους ωρυγ μο ύς λ ύσσης . Βαθι ά, μέ σαε ι ςτ αστ έ ρν ατ ηςήκ ο υετ ακ λ αυ θμυρί σματ ατ ωνακ άκ ωνν ηπί ων . Υπόκ ωφοισυ ρι γ μο ίτ ουμακ ρι ν ο ύαν έ μουήρχ ον τ οε ι ςτ αςακ οάςτ η ς .Ο ν ε κ ρώσι μος χ ορός τ ων κ ορασί δων , με η υξ ημέ ν ον τ ο ν φρι κ ώδη ο ρμαθ όν , ε χ οροπήδα τ ρι γ ύρω τ ης . «Εί μαστ ε παι δι ά σο υ! –Μας ε γ έ ν ν ησε ς ! –Φί λ ησεμας ! – Δώσεμας μαμμά! – Πάρεμας στ ολ ί δι α, στ ο λί δ ι αό μορφα! – Χάι δε ψέμας ! – Δε νμαςαγ απάς ;» Ηγ ραί απε ν θε ράτ ουΛυρί γ κ ου , μαν ι ώδης , συστ ρέ φο υσατ αςχε ί ρας , τ ηνη πε ί λε ιτ ρομε ρά, κ αιογ αμβρόςτ η ς , μεήθοςπαραπο ν ε μέ ν ον , τ ην ε πέ πλ ητ τ ε ... Κάτ ωε ι ςτ ουςπό δας , ε ι ςτ οβάθοςτ η ςΣπηλ ι άς ,ε ρρό χθε ι τ οκ ύμα... Έβραζ ε ν ,έ βραζ ε ,κ αιτ οάν τ ρο νμε τ ε βάλλ ε τ οε ι ςστ έ ρν αν ,κ αι τ ον ε ρόντ ηςστ έ ρν αςε βρυχ άτ ομ' έ ν αρθρονφων ή ν : — Φό ν ι σσα! – Φόν ι σσα! Η δυ στ υχ ής ε ξ ύπν ησε νέ ν τ ρομος , πε ρι ρρε ομέ ν η από άλ μη νκ αι ι δ ρώτ α. Ηύχ ε τ ο πλ έ ον κ αιπάραυ τ ατ ο απε φάσι σε , ν α μην κ οι μηθή άλ λ ηνφοράνε ι ςτ ηνζ ωή ντ ης , ανήτ ονδι άν αβλ έ πητ έ τ οι αόν ε ι ρα. Ο θ άν ατ οςθα ε ί ν αιο κ άλ λ ι στ οςτ ωνύπν ων – αρκ ε ίν α μηνέ χ ε ικ ακ ά ό ν ε ι ρα! Τι ςοί δε ! – Μό λ ι ςτ οε σκ έ φθη, κ αι με τ ' ολ ί γ οναπε ν αρκ ώθηπάλ ι ν . Τότ ετ ης ε φάν η ότ ιέ βλ ε πε νε μπρός τ η ςτ ον Καμπαν αχ μάκ η ν , τ ον άγ ρο ι κο νε κ ε ί ν οντ ουβου ν ού· ί στ ατ οε ν ώπι όντ ηςμετ ηνστ ραβο λ έ κ αν τ ουτ ηνποι με ν ι κή ν , μετ οσκ αι όνήθ οςτ ου , μετ ηνόψι ντ ουτ ηντ ραχ ε ί αν κ αιμελ αρυ γγ ώδ ηφων ήντ ηςέ λ ε γε : «Στ οΚακ ό ρρε μα! Στ οΜον ο πάτ ι , στ ηΒρύ σητ ουΠου λ ι ού! Στ ουΓέ ρον τ ατ οΕρμητ ήρι ο!» Και κ αθώςε γ ί ν ε τ οάφαν τ ος , ακ όμηε παν έ λ αβε : 126

— «Στ οΕρμη τ ήρι ο! Στ ουΓ έ ρο ν τ ατ οΕρμη τ ήρι ο!» Η Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύε ξ ύπν ησε τ ην ώρα τ ου λ υκ αυγ ο ύς με μι κ ράν γ αλ ήν ην ε ι ς τ ην ψυχ ήν , ε ν ώ τ ο κ υ αν ούν κ αι πορφυρί ζ ον τ ου στ ε ρε ώματ ος κ ατ αν τ ι κ ρύ τ ης συν ε χέ ε τ ο με τ ο μαυρογ άλ αν ον τ ου πόν τ ου, κ αιαύρα, δ ρόσος , φλ οί σβο ς , κ ε λ άρυσμα απε τ έ λ ου νη δε ί αν συζ υγ ί αναρμον ί αςε ι ςτ αςαι σθή σε ι ςτ η ς . Απότ ηςπροχ θέ ςδε νε ί χ επαύ σε ι ν ασκ έ πτ ε τ αι τ οε ρημη τ ήρι ονε κ ε ί ν ο, πε ρί ουτ ηςε ί χε νομι λ ήσε ι προςτ ρι ώνη με ρώνοΚαμπαν αχμάκ ης . Εί χε ν ακ ο ύσε ιπολ λ άν αλ έ γ ουν γυ ν αί κ ε ςε υ λ αβε ί ς πε ρίτ ων αρε τ ών τ ου Γ έ ρον τ ο ςε κ ε ί ν ου · τ ο υ παπ' Ακ ακ ί ου , όστ ι ςπροολ ί γ ουκαι ρούμόν ον ε ί χ ε νέ λ θε ιε ι ςτ ηνν ήσον , κ αιε ί χεκ ατ οι κ ήσε ιε ι ςτ ονΆγ ι ονΣώστ ην , παλ αι ό ν αν αχ ωρητ ήρι ον με τ άε ρήμου ν αΐ σκο υ, τ οο ποί ον έ κ ε ι τ οε πί μι κ ρού θαλ ασσοπλ ήκ τ ου βράχ ου , όστ ι ς απε τ έ λ ε ισκ όπε λ ον ή μι κ ρόν ν ησί δι ονπαράτ ηνβορε ί αν , μι κ ρόνπρο ςδυσμάςκ λ ί ν ουσαν , κρη μν ώδη ακ τ ήν , κ αιμε τ η ν άμπωτ ι ντ ων υ δάτ ων , τ ον ησί δι ον ε γ ί ν ε τ ο μι κρά χ ε ρσόν ησος . Ο γ έ ρων παπ' Ακ άκ ι ος ή τ ο, έ λ ε γ αν , αυ στ η ρός πν ε υματ ι κ ός , πλ η νε ί χε τ ο σπάν ι ον χ άρι σμα τ η ς δι ακ ρί σε ως τ ων λ ο γ ι σμών , κ 'έ φθαν εμέ χ ριπροορατ ι κ ό τ ητ ος . Αιγ υ ν αί κε ςε βε βαί ου νότ ι ή τ ο σωστ ός κ ρυ φι ογ ν ώστ ης , κ αισου έ λε γ ετ ιε ί χ ε ς μέ σα σου. Και πολ λ άκ ι ςε ξ ωμολ όγ ε ιτ ον με τ αν οού ν τ α πολ ύ πε ρι σσότ ε ρον ή όσον αυ τ όςήθε λ εν αε ξ ο μο λ ογ ηθή. Δι άτ ηνΦραγ κ ογ ι αν ν ούθαήτ οε υτ ύχ ημα, ανε ί χ ε νε ι λ ι κ ρι ν ήαπόφασι ν ν αε ξ ο μο λ ογ ηθή, ν αε υρί σκ ε τ οε ι ςπν ε υ ματ ι κ όςό στ ι ςν ατ ηναπή λ λ ατ τ ε ν από τ ο νκ όπο νκ αιαπό τ ο φοβε ρόνβάσαν ο ντ ο υ δι στ αγ μού, λ έ γ ων : «Αυ τ όκ ιαυτ όέ κ αμε ς !» Ήρκε ιν αμηντ ηναπήλ πι ζ ε , αλλ άν αήτ οι κ αν ός ν ατ ην βοη θήση κ αιν ατ η ν σώση, – ακ ό μη κ αιε ι ςτ ονπρόσκ αι ρον κ ό σμον , ε ιδυν ατ όν ! Τάχ α δε ν υπή ρξ ε νε ι ς Άγι ο ςό στ ι ςέ κ ρυψε κ αι έ σωσε , μηθ ε λ ή σαςν ατ ονπαραδώσηε ι ςτ ηνε ξ ου σί αν , τ ονφον έ ατ ου ι δ ί ο υαδε λ φο ύτ ου ; Πόσω μάλ λ ονοπαπ' Ακ άκ ι ο ςδε νθαέ σωζ εκ αιθα 127

έ κ ρυ πτ ε ναυ τ ήν , ήτ ι ςδε νε ί χ εκάμε ικ ακ όνατ ομι κ ώςε ι ςτ ο νσε βάσμι ον ε ρημί τ ην ; Μή πωςδε νε πε ρν ού σανκ αθ ημε ρι ν ώςπλ οί α, γ ι αλ όήαν οι χ τ ά απότ ο νΑϊ -Σώστ ην ,κ αι δε νθ αηδύν ατ ον ατ ηνφυγ άδε υσηανήθε λ ε ; Η Χαδο ύλ αε ί χ εβαρυν θήτ ηνμον οτ ον ί αντ ηςΣκ οτ ε ι ν ήςΣπη λι άς , κ αι ε ί χ ε ναρχί σε ιν ' αδ υν ατ ί ζ η πολ ύ από τ ηναν ε παρκ ήτ ροφήν . Έλ αβε ν απόφασι ν , άμαφέ ξ ηκ αλ ά, ν απάρητ οκαλ αθάκ ι τ ης ,κ αιν αε ξ έ λ θηαπό τ ο άσυλ όν τ ης , όπως δι ε υθυν θή προ ςτ ον Αγ ι ο ν Σώστ ην . Εκε ίθ α ε ξ ωμολ ογ ε ί τ οόλ ατ α«πάθι ατ η ς ». Και ρόςμε τ αν οί αςπλ έ ον ... * * * Έφθασαν , έ φθασαν , οιχ ωροφύλ ακ ε ς ! Εί τ εδι ά προδ οσί ας , ε ί τ εδι ' ι χ ν ηλ ασί ας , τ ηνε ί χ αναν ακ αλ ύ ψε ι ... Κατ ώρθ ωσανν ακ ατ έ λθ ουνε ι ςτ ο Κακ όρρε μα, χωρί ςν αε ν οχ λ ηθού ναπότ ονκ ρημν όν ,χ ωρί ςοιλ ί θο ιτ ης σάρας ν α σηκ ωθού νκ αι ν α ρι φθ ούν κ ατ ε πάν ω τ ους , ν α τ ο υς κ υ ν ηγ ήσουν ! Ήτ οτ ην αυγ ήν άμα έ φε ξ ε ν , ε ν ώ η Φραγ κ ογ ι αν ν ού ητ οι μάζ ε τ ον α δ ι ε θ υν θή δι άτ ου συν τ ομωτ έ ρου δρόμο υ, ε ι ςτ ον Άι -Σώστ ην , ε ι ςτ ο Ερημητ ήρι ον . Ο ήλ ι ος δε νε ί χ ε ναν ατ ε ί λε ιδι άν α φωτ ί ση ακ όμη τ ην φαλ ακ ράνακ τ ή ν , τ ο Κου ρούπι , κ αιν α στ ε ί λ η χρ υσάςακ τ ί ν αςε ι ςτ ην απότ ομο ν κ λι τ ύν τ ου Στ οι βωτ ο ύ. Η Φραγ κ ογ ι αν ν ού τ ου ς ε ί δ ε ν , ε τ ρόμαξ ε ν , ε πήρετ οκ αλάθ ιτ ης , κ αιασθμαί ν ου σα, ξ ε γ λ ωσσασμέ ν η, έ τ ρε ξ ετ οναν ήφορο ν , ε πάν ωε ι ςτ ο νβράχ οντ ονάβατ ο ν , ε ι ςτ οΚλ ήμα, προς τ ο δυτ ι κ όν μέ ρος . Επέ τ αξ ε , μελάκ τ ι σμα τ ων ποδών προς τ α ο πί σω, τ αςφθαρμέ ν αςε μβάδας , «τ απαλ ι οκ ατ σάρι ατ ης », κ αι ξ υ πόλ ητ η αν ε ρρι χ ήθηε πάν ωε ι ςτ ονκ ρημν όν . Οιδύ ο«ν ο μάτ οι »έ βγ αλ ανκιαυ τ οί τ ατ σαρο ύχ ι ατ ους ,κ 'έ τ ρε ξ ανκατ όπι ντ ης ,ε ι ςτ ο νβράχ οντ οναπάτ ητ ον , ε ι ςτ ονχ ώροντ ηςαπε λ πι σί ας , όπουε βάδι ζ ε νε κ ε ί ν η .

128

Μί ανμό ν ηνστ ι γμή ν , ηδύ στ ην οςέ στ ρε φετ η νκ ε φαλ ήνο πί σω. Τότ ε ε ί δε ν ότ ιοιδι ώκ τ αιήσαν με ν δύ ο, αλ λ ά μόν ον ο ε ι ςε φό ρε ιτ ην στ ρατ ι ωτ ι κ ήν στ ολ ήν . Ο άλ λ ος έ φε ρε νε γ χ ώρι ον έ ν δ υμα, μεσε λ άχι , ε φωδι ασμέ ν ονμεπι στ όλ ι ακ αιχ αρμ πι ά, πε ρίτ η μέ σην . Εφαί ν ε τ ον α ε ί ν αι ε ι ςτ ωναγ ρο φυλ άκ ων . Τούτ ο τ ην ε πτ όησε κ αι τ ην ε φό βι σε ν . Η απουσί α τ ου ε ν ός χ ωροφύ λ ακ ος έ δ ι δε ν αφορμή νε ι ς υποψί ας . Μήπως από τ ην άλ λ ην πλ ε υ ράντ ο υκ ρημν ού , πέ ραντ ο υβράχ ουτ ουαξ έ ν ουτ ηςαπο ρρώγ ος ακ τ ήςτ ηνε πε ρί με ν ε νε ν έ δρα τ ι ς , ώστ εν ατ ην κ λ ε ί σωσι ν οισκ λ ηροί δ ι ώκ τ αι με τ αξ ύδύ οπυ ρών ; Καιπάλ ι νη σύμπτ ωσι ςαυτ ήτ ηνε παρηγ ό ρη σεκ αιτ ηςε ν έ πν ε υσε μι κ ράνε λπί δα. Εάνοέ ν αςαπότ ου ςδύο«ν ομάτ ους » ήτ ονπατ ρι ώτ ης , χ ωρι κ ός άν θρωπο ςε ι ςτ ην υ πηρε σί αν τ ης δημαρχί ας , τ ού τ οί σως ε σήμαι ν ε νό τ ιούτ οςθαε ξ ε τ έ λ ε ιμάλ λ ονωςαγ γ αρε ί αντ οκ υν ή γ ημα τ ο ο ποί οντ ουε ί χ ανε πι βάλ ε ικ αιί σωςμάλ λ ονθα έ κ οπτ ετ ηνο ρμήντ ου άλ λ ου ,τ ο υχωροφύλ ακ ος . Δε νήτ οδεαπί θ αν ονοαγ ροφύλ αξε κ ε ί ν οςκ αι ν α ησθάν ε τ ομέ σα τ ουκ ρυφήνσυ μπάθε ι ανπρο ςτ ηνφε ύγ ουσαν , τ ην δ ι ωκ ομέ ν ην ,τ ηντ ρέ χο υσανε πάν ωε ι ςτ ακ ατ σάβραχ α, μ' αι ματ ωμέ ν ους τ ουςπόδ ας , δύ στ υ χ ηγ υν αί κ α–πε ρίτ ηςε ν οχή ςτ ηςοποί αςδε νή τ οκαν βέ βαι ος .

Ι Ζ' Ύστ ε ροναπ' ολ ί γ ωνλ ε πτ ών τ ηςώραςκ υν ηγ η τ όν , η Φραγ κ ογ ι αν ν ού έ φθασε νε ι ςτ ην τ οποθ ε σί αν , τ ην ο ποί α ο Καμπαν αχ μάκη ςε ί χε ν ο ν ομάσε ι«τ οΜον οπάτ ιστ οΚλ ήμα». Ήτ ονβράχοςε ι σέ χ ωναποτ όμως προςτ αέ σω, σχ ηματ ί ζ ωνμι κ ρόνζ ύ γ ωμα, κ άτ ωθ ε ντ ο υοποί ουέ χασκε ν ηάβυσσος , ηθ άλ ασσα. Άν ωτ ου ζ υγ ώματ ο ςτ ο ύτ ο υ υπήρχ επάτ ημα 129

η μι σε ί ας παλ άμης τ ο πλ άτ ος , όλ ον δε ντ ο πέ ραμα ήτ οτ ρι ών ή τ ε σσάρωνβημάτ ων . Όπωςτ οδι έ λ θ ητ ι ς , έ πρε πεν α πι ασθήαπότ ον άν ω βράχο ν , βλ έ πωνπροςτ ηνθάλ ασσαν ,ν απατ ήμετ ηνπτ έ ρν αν ,κ αι ν α βαδί ζ ηε κδ ε ξ ι ώνπροςτ ααρι στ ε ρά. Η ζ ωή τ ουε κ ρέ ματ οε ι ςμί αν τ ρί χα. Η Φραγ κ ογ ι αν ν ού έ καμετ ον στ αυρόντ ηςκ αιδ ε νε δ ί στ ασε . Ούτ ε υ πήρχ ε νάλ λ ηαί ρε σι ςήπροσφυ γή . Δρυμόςάλ λ οςδε νυπή ρχε νε πάν ω τ ουβράχ ου. Η γ υ ν ήε πήρετ οκ αλ άθιτ ηςε ι ςτ ο υςοδό ν τ ας , ε πή δησε ν αποφασι στ ι κ ώς ,κ αι δι έ βηαι σί ωςτ οφο βε ρό νπέ ραμα. Έφθασανκατ όπι νασθ μαί ν ο ν τ ε ςοι δύ ον ομάτ οι . Οχ ωροφύλ αξε ί δετ ο πέ ραμακ 'ε στ άθη . — Σουβαστ άηκ αρδι άσου; ε ί πεμεκ ρυ φήνχ αι ρε κ ακ ί ανοσύν τ ροφός τ ου. — Δε νε ί ν αι άλ λο ςδρόμο ς ; — Δε νε ί ν αι . — Εσύθατ ο'χ ηςπε ράσε ι πολ λ έ ςφο ρέ ς ,ε ί πε νοστ ρατ ι ώτ ης . — Εγ ώ, ό χι ! ηρν ήθηοαγ ροφύλ αξ . — Δε νήσουντ σομπάν ης ; — Εγ ώέ βοσκ απρόβατ αστ ο νκ άμπο. Οχ ωροφύ λ αξε δί στ ασε νακ όμη . — Και ν αμαςρί ξ ηκ άτ ω μί αγ υν αί κ α! ε ί πε . — Δε νπροφτ άσαμεν ατ ηνι δού μετ ηστ ι γ μήπουπε ρν ούσε ,ε ί πε νε ί ρων οδραγ άτ ης . Αντ ηνέ βλ ε πε ς , θασου'κ αν εκ αρδι ά. — Αλ ηθ ι ν ά; — Δε νξ έ ρε ι ςπόσε ςφορέ ςδί ν ου ντ οπαράδε ι γμαο ιγ υν αί κ ε ς ! ε ί πε νο αγ ρο φύ λ αξ . Σεκ άμποσαπράγ ματ α, δ ε ί χ ν ουνπολ ύκ ουράγ ι ο. — Κ' ε γ ώθαπε ράσω! ε ί πε νοχωρο φύ λ αξ . — Εμπρό ς !

130

Ο χ ωροφύλ αξ έ βγ αλ ετ ο αμπέ χ ον ό ντ ου, κ αιτ οέ τ ε ι ν ε νε ι ςτ ον σύν τ ροφόν τ ου, με ί ν ας με τ ου ποκ άμι σο ν . Έκ αμε τ ο σημε ί ον τ ου Στ αυρο ύ. — Ανπε ράσω πέ ρα, μουτ ορί χ ν ε ι ς ,ε ί πε . Εδοκ ί μασεν απατ ήσηε πί τ ουστ ε ν ο ύ, ε πι άσθηαπότ ονβράχο ν . Με τ ά ε νβή μαωπι σθοδ ρόμησε . — Μ' έ πι ασεζ αλ άδα, ε ί πε ν . Εν τ ω με τ αξ ύ η Φραγ κ ογ ι αν ν ού , τ ρέ χο υσα, ε ί χ ε ν αν ηφορί σε ι , κ αι αν ή ρχε τ ουψηλ ότ ε ρα ε ι ςτ ηνακ τ ήν . Αποκ αμωμέ ν η, ήσθ μαι ν ε ν , ε φύσα. Επή γ αι ν ε , κ 'ε στ έ κ ε τ οε πίμί αναν ε παί σθ ητ ονστ ι γ μήν , κ 'έ τ ε ι ν ετ αώτ α ακ ρο ωμέ ν η . Ήθε λ εν α βε βαι ωθή αν θα δι έ βαι ν οντ ο πέ ραμα οιδ ύο δ ι ώκ τ αιτ ης . Αλ λ ά δε ν ήκ ου ετ ί ποτ ε . Από τ ην βραδύτ ητ α αυτ ήν ε συμπέ ραν ε ν ότ ιοιδύ ο «ν ο μάτ οι » ε δί στ αζ ον πολ ύν α πε ράσουντ ο μο ν οπάτ ι . Τέ λο ς ,έ φθασε νε ι ςτ ουΠου λι ο ύτ ηνΒρύ ση, όπωςτ ηνε ί χ ε νον ο μάσε ι οΚαμπαν αχ μάκ η ς . Ήτ ομι απηγ ήε πάν ωε ι ςυψηλ όνβράχο ν , ε πίτ ου ο ποί ουε σχη ματ ί ζ ε τ ομι κ ρόνολ ι σθηρό νοροπέ δι οναπόχ ώμα, γ ε μάτ ον απόβρύακ αι άλ λ αυγ ράχό ρτ α, τ αοποί αε φαί ν ον τ οωςν αέ πλ ε ονε ι ςτ ο ν ε ρόν . Η Φραγ κ ογ ι αν ν ούε πάτ ε ικ αλ άδ ι άν α μηγ λι στ ρή ση κ αιπέ ση. Απότ ηνβρύ σι νε κ ε ί ν η ν , πράγ ματ ι , μόν ο ντ απε τ ε ι ν άτ ' ουραν ο ύηδύ ν ατ ο ν απί ν ουν . ΗΧαδού λ αέ κυ ψεκ 'έ πι ε ... — Αχ ! κ αθώςπί ν ω απ' τ ηβρυσού λ ασας , πουλ άκ ι αμου, ε ί πε , δ ώστ ε μο υκ αι τ η νχάρησας ,ν απε τ άξ ω!... Κ' ε γ έ λ ασεμον αχ ήτ ης , απορούσαπο ύε ύρετ οναστ ε ϊ σμόναυ τ όνε ι ς τ οι αύτ ην ώραν . Αλ λ άτ α πουλ ι ά, ότ αν τ ην ε ί δ αν , ε ί χ αν αγ ρι ε ύ σε ι , κ ' ε πέ τ αξ ανέ ν τ ρομα... Εκ άθι σε , δ ί πλ αε ι ςτ ου Πο υλ ι ού τ ηνΒρύση, δ ι άν αξ αποστ άση κ αι πάρη τ ον αν ασασμόν τ η ς . Σχε δόν ε ί χεβε βαι ωθή πλ έ ον ότ ιοιδύο «ν ομάτ ο ι » δε νε ί χ ανκ ατ ο ρθώσε ι ν αδι αβώσι τ οΜον οπάτ ι στ οΚλή μα. 131

Αλ λ άδε νη σθάν ε τ οασφάλ ε ι αν , ηδύστ ην ο ς ,κ αθ ημέ ν ηε κ ε ί . Όθε ν , με τ ' ο λ ί γ αλ ε πτ άε σηκ ώθη, ε πήρετ οκ αλ άθιτ ης ,κ ' έ τ ρε ξ ε ντ ονκ ατ ή φορον . Τώρα πλ έ ον ε πήγ αι ν ε ν αποφασι στ ι κ ώς ε ι ςτ ον Άι -Σώστ ην , ε ι ςτ ο Ερημητ ήρι ον . Και ρόςήτ ο, ανε γ λ ύτ ων ε , ν αε ξ αγ ο ρε υ θήτ ακ ρί ματ άτ ης ε ι ςτ ονγ έ ρον τ α, τ ονασκ ητ ήν . Ει ς ολ ί γ αλ ε πτ άτ η ς ώρας κ ατ ήλ θετ ην ακ τ ήν , κ ' έ φθασε νε ι ςτ α χ αλ ί κ ι ατ ουαι γ ι αλ ού , ε ι ςτ ηνάμμον . Αν τ ί κ ρυ σετ οναλ ί κ τ υπονβράχ ον , ε πάν ωε ι ςτ ονοποί ονε φαί ν ε τ οοπαλ αι όςν αΐ σκ οςτ ουΑγ ί ουΣώζ ον τ ος . Ολ αι μόςτ ηςάμμου , οε ν ών ωντ ονμι κ ρόνβράχ ονμετ ηνστ ε ρε άν , μόλ ι ς αν ε ί χ ε νέ ν α δάκ τ υλ ονυπε ράν ωτ ουκύ ματ ος . Τώρα ήρχ ι ζ εν αγ ί ν ε τ αι πλ ημμύρα. Η Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύε στ άθη κ ' ε δί στ ασε . «Τάχ α δε ν θα ... ξ αν αγ ί ν η ρήχ ησε λ ί γ η ώρα; ε ί πε . Γ ι ατ ίν α βι αστ ώ τ ώρα, ν αγ ί ν ω μο ύσκ ε μα;» Αλ λ άτ ηνι δ ί ανστ ι γ μήνήκ ου σεθόρυβ ονόχ ιμι κ ρόνε πίτ ουκ ρη μν ού. Δύοάν δρε ς , οε ι ςστ ρατ ι ωτ ι κ ός , οάλ λ οςπολ ί τ ης , μεδύ οτ ουφέ κ ι αε π' ώμου, κ ατ ή ρχο ν τ οτ ρέ χ ον τ ε ςτ ο νκ ατ ήφορον . Ο πολ ί τ ης δε ν ήτ ον ο δ ραγ άτ ηςτ ονοποί ο νε ί χ ε ναφήσε ι οπί σω, μετ ονέ ν αχ ωροφύ λ ακ α, ή τ ον άλ λ ος ,κ 'ε φόρε ιφράγ κ ι κ α. Αυτ ήλ οι πόνή τ οηε ν έ δρα, τ ηνοποί ανε ί χ ε ν υ ποπτ ε ύσε ιε υ λ όγ ωςαυτ ή , μετ η νοποί ανηθ έ λ ησανν ατ ηνβάλ ο υνε ι ς τ αστ ε ν ά; Ι δούότ ι τ ώρατ ηνέ φθ αν αν . Η Φραγ κ ο γι αν ν ο ύέ τ ρε ξ ε ν , έ κ αμε τ ον στ αυ ρόν τ ης , κ ' ε πάτ ησε ν ε πάν ωε ι ςτ ο πέ ραμα τ ηςάμμου. Η άμμοςήτ ον ο λ ι σθηρά. Το κ ύμα αν ή ρχε τ ο, ε φού σκ ων ε . Ηγ υν ή δε νωπι σθο δρόμησε . Δε νε ί χ ε νάλ λ ην σαν ί δασωτ ηρί ας . Ού τ εαυτ ήν ,τ ηνπαρού σαν , μάλ ι στ αδε νε ί χε . Το κ ύμα αν έ βαι ν ε ν , αν έ βαι ν ε . Η Φραγ κ ογ ι αν ν ού ε πάτ ε ι . Η άμμος ε ν έ δι δε . Οι πόδε ςτ ηςε γ λ ι στ ρούσαν . Ο βράχ οςτ ουΑγ ί ουΣώζ ο ν τ οςαπε ί χ επε ρίτ αςδώδ ε κ αοργ υ ι άςαπό τ ηνακ τ ήν . Ολ αι μόςτ ηςάμμου, τ οπέ ραμα, θαήτ οπλ έ ονήπε ν τ ήκ ον τ α βη μάτ ωντ ομήκ ος . 132

Το κ ύ μα τ η νέ φθασε νέ ωςτ ογ όν υ, ε ί τ α ωςτ ην μέ σην . Η άμμος ε γ λ ι στ ρούσε . Εγί ν ε τ οβάλ τ ος ,λ άκ κ ος . Τοκ ύμααν ήλ θ ε νέ ωςτ οστ έ ρν ον τ ης . Οιδ ύοάν δ ρε ς , οί τ ι ν ε ςτ ηνε κ υ ν ήγ ουν ,έ ρρι ψανμί αντ ου φε κ ι άνδι άν α τ ηνπτ οήσο υν . Εί τ α ηκ ού σθησαναιφων αίτ ων , φων αίαλ αλαγ μο ύκ αι βε βαί αςν ί κ ης . Η Φραγ κ ο γ ι αν ν ού απε ί χ ε ν ακ όμη ως δέ κ α βήματ α από τ ον Αϊ Σώστ ην . Δε νε ί χεπλ έ ο νέ δαφος ν α πατ ήση· ε γ ον άτ ι σε ν . Ει ςτ ο στ όμα τ ης ε ι σή ρχε τ οτ οαλ μυ ρόνκ αι πι κ ρό νύδωρ. Τακ ύματ αε φού σκ ωσαναγ ρί ως , ωςν αε ί χο νπάθος . Εκ άλ υψαντ ο υς μυ κ τ ήρας κ αι τ α ώτ α τ ης . Την στ ι γ μήν ε κ ε ί ν ην τ ο βλ έ μμα τ η Φραγ κ ογ ι αν ν ο ύς αν τ ί κ ρυ σε τ ο Μποστ άν ι , τ ην έ ρημον βορε ι οδυ τ ι κ ήν ακ τ ήν , όπο υτ ηςε ί χ ονδώσε ιωςπροί κ αέ ν ααγ ρόν , ότ ανν ε αν ί δατ ην υ πάν δρε υσανκ αιτ ηνε κ ου κ ούλ ωσαν , κ αιτ ηνέ κ αμανν ύφηνοιγ ον ε ί ς τ ης . — Ω! ν ατ οπρο ι κι όμου! ε ί πε . Αυτ αίυπήρξ αναιτ ε λ ε υτ αί αιλ έ ξ ε ι ςτ ης . Ηγ ραί α Χαδού λ αε ύρετ ον θ άν ατ οε ι ςτ οπέ ραματ ουΑγ ί ουΣώστ η ,ε ι ςτ ονλ αι μόντ ο νε ν ών ον τ ατ ον βράχ οντ ουε ρημητ ηρί ουμετ ηνξ η ράν ,ε ι ςτ οήμι συτ ουδρόμου , με τ αξ ύ τ ηςθ ε ί αςκ αι τ ηςαν θρωπί ν ηςδι κ αι ο σύν ης .

133