Folias Santiago de Murcia

"""'"

Santiago de Murcia (S. XVIII)

Folías gallegas Guitarra

'-' .rv~

G¿~C

"""'"

~," '~

~

" ) .~:'-

(

rL

r'

"'-' 11

\

Santiago

'!I

de Murcia

I~

(S. XVIII) 11

"

Folías gallegas Guitarra

~ 11 11 '1 . r

--..

~

AS FOLÍAS GALLEGAS DE SANTIAGO DE MURCIA

~

'f

..

Q

Son contadísimos os datos seguros que se coñecen sobre a vida de Santiago de Murcia. Só sabemos que foi profesor de guitarra da raíña María Luisa Gabriela de Saboya, primeira esposa de Felipe V, ata o ano 1714, en que morreu a soberana; que publicou nese mesmo ano, en Amberes, un libro que contén regras de acompañamento e pezas para a guitarra española, o Resumen de acompa,Íar la parte con la guitarra. e que dezaoito anos máis tarde, no 1732, rematou de copiar un precioso manuscrito, dividido en dous volumes, con obras propias e alleas, principalmente pasacalles, suites e series de variacións sobre esquemas harmónicos españois, que titulou Pasacalles y obras de guitarra por todos los tonos naturales y acidentales. Aparte destes pouquísimos datos seguros, hai outros que a moderna musicoloxía puido reconstruir. En primerio lugar, supomos que a súa vinculación coa Casa Real se debeu ao feito de pertencer, probablemente, á familia dos Murcia, violeiros do Real Palacio entre fins do século XVII e comezos do XVIII. Por outro lado, dados os avatares que padeceron os poucos exemplares das súas obras que chegaron aos nosos días, non parece des~tinado supor tamén que Murcia emigrase á Nueva España despois da morte da raíña: en México consérvase un dos dous volumes manuscritos dos Pasacalles y obras (o segundo, que contén variacións sobre esquemas harmónicos españois) e o outro, hoxe na Biblioteca Británica de Londres, foi adquirido en México; tamén proceden de México dous dos tres exemplares coñecidos do Resumen de acompa¡Íar la parte, e na Biblioteca Nacional mexicana gárdase un manuscrito con música de guitarra e de violino que contén, entre outras moitas cousas, obras de Santiago de Murcia. Por suposto, o instrumento para o que escrebe Murcia é a guitarra española, hoxe chamada barroca, de cinco ordes de cordas, que podía afinarse de calquer das tres maneiras que figuran na ilustración. A primeira afinación foi empregada en España, sobre todo para acompañar; a segunda é preferida polos guitarristas franceses, e a terceira polos italianos ademais de algún español, como Gaspar Sanz. Ainda que en rigor habería que elexer a primeira afinación nas pezas de Murcia, en xeral os intérpretes soen preferir a segunda, tanto por razóns de índole musical como polo feito de que Murcia manifesta unha forte influencia francesa nunha boa parte das súas obras. Pero nada nos impide empregar a primeira, moito máis achegada á guitarra clásica dos nosos días, guitarra na que se poden tocar, por suposto, todalas obras dos guitarristas barrocos, por máis que ás veces se teñan de facer adaptación s leves. Nestas Folías gallegas case non foi preciso facer nengunha adaptación. Só se engaden entre colchetes, na transcripción, unhas cantas oitavas necesarias para o bon discorrer da música, oitavas que, por outra parte, a guitarra barroca produce de seu nas ordes graves. Estas Folías gallegas son as máis antigas que coñezo, e o ar galego ven suxerido polo ritmo senario e pola presenza constante dunha nota pedal, como na gaita. Ainda que o autor nada nos indica respecto do ar con que se ha de interpretar esta peza, creo que hai que darlle un movimento moderadamente rápido e un carácter melancolicamente estático, como o dunha gaita da nevoenta Galicia escoitada ao lonxe. Gerardo Arriaga

~

Folías Gallegas Guitarra Santiagode Murcia Transcripción:GerardoArriaga [Col.47 v]

--

~.

.. .

.:

#" I

r"

'

I

r"

[Col.48]

~

r

r r

r.

:r-==r

r ~r

I.

~

9

. rr

~~r .

t

~

t

_o

t-

r - -. ~i

i~t"

~

26 ~-=---

t.'

t~

t.D

t

-~o

.

r

..

. r-

ro

r~

"