September 5, 2017 | Author: ruzaini_salleh | Category: N/A
KERTAS KERJA MOHON PEMBIAYAAN (MICRO ESP-i) ARGO BANK BAGI PROJEK TERNAKAN IKAN KELI DISEDIAKAN OLEH:BERJAYA ENTERPRISE (A-622780) DISEDIAKAN UNTUK:AGRO BANK BHD
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
SINOPSIS
TUGASAN
INI
ADALAH
PROJEK
KUMPULAN
BAGI
KURSUS
KEUSAHAWANAN EPPD2013 YANG DISEDIAKAN OLEH KUMPULAN BERJAYA KEPADA EN. MOHD RASHAN SHAH BIN ROBUAN DALAM PENYEDIAAN RANCANGAN PERNIAGAAN.
KUMPULAN BERJAYA TERDIRI DARIPADA 5 AHLI IAITU:MOHD RUZAINI BIN MOHD SALLEH
(GA00566)
RIDZAUDIN BIN ABD AZIZ
(GA00640)
SHAMSUL HAZRUL BIN JAAFAR
(GA00691)
MOHD KHAIRI BIN OTHMAN
(GA00557)
MOHD ANAS BIN MUHAMAD DZARIB (GA00552)
2
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
1.0
PENDAHULUAN Kertas kerja ini bertujuan menjadi rujukan dan bimbingan AGROBANK bagi permohonan “micro economic stimulus package” (Micro ESP-i) untuk pembiayaan modal kerja Berjaya Enterprise. Amaun dan Tujuan Pembiayaan (Skim Micro ESP-i) Pembiayaan RM 150,000 Sebagai Modal Kerja (Skim Micro ESP-i AgroBank) Pembayaran Balik Daripada Pendapatan Perniagaan Berjaya Enterprise
2.0
PENGENALAN
2.1
SEBAGAI GARIS PANDUAN UNTUK MENGURUS PERNIAGAAN. Rancangan perniagaan ini menghuraikan langkah-langkah yang akan diambil oleh syarikat serta memberi garis panduan tentang langkah tersebut dilaksanakan. Rancangan perniagaan ini merupakan satu pelan yang mesti diikuti oleh semua anggota dalam organisasi.
2.2
MENILAI DAN MENGKAJI PRESTASI PERNIAGAAN Rancangan perniagaan ini membolehkan syarikat membuat penilaian tentang kejayaan atau kegagalan projek syarikat. Rancangan perniagaan ini juga membantu syarikat mengetahui kekuatan, kelemahan dan potensi perniagaan yang telah syarikat ceburi. Berdasarkan kajian dan penilaian yang dibuat dari semasa ke semasa, syarikat dapat
3
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
meningkatkan prestasi dan bersedia untuk mengelak daripada melakukan kesilapan. Syarikat juga boleh meminimumkan pembaziran, penyelewengan dan kerugian. 2.3
MEMUDAHKAN KAWALAN. Apabila perancangan dibuat secara sistematik, kawalan dapat dilaksanakan dengan mudah. Kawalan yamg teratur dan cekap akan menjadikan operasi lebih lancar dan tersusun. Jika pelaksanaan tersasar daripada rancangan asal, tindakan pembetulan boleh dibuat dengan lebih cekap dan berkesan.
2.4
MEMAKSIMUMKAN SUMBER UNTUK MENINGKATKAN PRODUKTIVITI. Proses kerja telah disediakan bagi memastikan operasi dan pengeluaran dapat dibuat dengan lebih cekap dan kualiti produk terjamin dan mengikut piawaian yang telah ditetapkan.
3.0
LATAR BELAKANG
3.1
LATAR BELAKANG PERNIAGAAN NAMA PERNIAGAAN
:
BERJAYA ENTERPRISE (A – 622780)
ALAMAT PERNIAGAAN
:
Lot 437, Persiaran Sentosa, Bukit Sentosa, 48300 Rawang, Selangor Darul Ehsan.
TELEFON
:
03-60283838
NO. FAKS
:
03-60280000
E-MEL
:
[email protected]
4
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
3.2
LAMAN WEB
:
http:// www.berjaya.com.my
BENTUK PERNIAGAAN
:
Milikan Tunggal
JENIS PENTERNAKAN
:
Penternakan
AKTIVITI PERNIAGAAN
:
Menternak dan memasarkan ikan keli
TARIKH BEROPERASI
:
01 Januari 2011
NO. PENDAFTARAN
:
A – 622780
MODAL PERNIAGAAN
:
RM 150,000.00
NAMA BANK
:
AGRO Bank, Cawangan Rawang.
NO. AKAUN PERNIAGAAN
:
62278088123
NAMA PENUH
:
Muhammad Fakhrin b. Ahmad Shairuzi
KAD PENGENALAN
:
790810 – 08 – 6031
TARIKH LAHIR
:
10 Ogos 1979
JANTINA
:
Lelaki
ALAMAT TETAP
:
No. 13, Jalan Tanjung 2a, BS2,
LATAR BELAKANG PEMILIK
Bandar Bukit Sentosa, 48300 Rawang,
5
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
Selangor Darul Ehsan. NO. TELEFON
:
012 – 6164646
TARAF PERKAHWINAN
:
Bujang
KELAYAKAN AKADEMIK
:
Ijazah Sarjana Muda Perakaunan, (UKM) 2002 – 2004.
KURSUS
:
Kursus Keusahawanan, Anjuran SMIDEC
KEMAHIRAN
:
Pengurusan Akuakultur
PENGALAMAN PEKERJAAN
:
Pengurus Pemasaran, Masbahal Aquatic, Lenggeng, Negeri Sembilan Darul Kursus. (2005 – 2007)
4.0
PROFAIL PERNIAGAAN
4.1
RINGKASAN EKSEKUTIF Demi menyahut seruan kerajaan untuk meningkatkan taraf dan sosio ekonomi masyarakat di dalam bidang pertanian dan penternakan, maka pemilik telah menubuhkan sebuah syarikat perniagaan yang dikenali sebagai Berjaya Enterprise di bawah Akta Pendaftaran Perniagaan, 1956 (Pindaan 2001). Perniagaan ini beroperasi sebagai pusat pembangunan
6
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
teknologi pembenihan, pembesaran dan penjualan hasil penternakan ikan keli berasaskan ‘bioteknologi’. 4.2
MISI SYARIKAT Membuka ladang berskala besar di seluruh negara yang dapat memenuhi keperluan masyarakat setempat serta mencari peluang pasaran di luar negara.
4.3
VISI SYARIKAT Ingin mencapai tahap syarikat multinasioanal dengan mewujudkan francais di luar negara seperti China, Eropah dan Timur Tengah.
5.0
KETERANGAN PROJEK Spesis ikan air tawar yang telah dikenalpasti dan terbukti keberkesanannya untuk projek ini adalah ikan keli. Ini kerana spesis ini telah diusahakan dengan jayanya secara komersial dan kejayaannya amatlah memberangsangkan. Faktor utama pemilihan spesis tersebut untuk tujuan komersial adalah disebabkan oleh: a. Dikenali ramai dan permintaan yang tinggi untuk pasaran tempatan dan luar negara b. Bekalan benih mudah diperolehi dengan harga yang berpatutan c. Tempoh ternakan yang singkat (3-6 bulan) dan boleh diusahakan secara berperingkat d. Memerlukan kawasan yang kecil dan boleh distok lebih padat daripada spesis lain
7
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
e. Makanan ikan mudah didapati dalam bentuk until dengan kos yang berpatutan f. Daya ketahanan penyakit dan kadar kehidupan yang tinggi g. Hidup dalam persekitaran semulajadi (kolam tanah) dengan mudah. h. Potensi untuk dieksport ke Negara Luar dengan kadar pulangan yang tinggi
Penyelidikan dan pembangunan dalam teknologi akuakultur telah banyak memberi peluang kepada penternak ikan air tawar untuk mengenalpasti potensi dan perkembangan terkini bagi meningkatkan produktiviti, kualiti dan nilai tambah terhadap produk perikanan. Ini adalah satu titik permulaan bagi memperkembangkan operasi perniagaan di bidang akuakultur dan agrikultur disamping memperluaskan skop perniagaan. Ini akan dilakukan melalui proses pembelajaran dan peningkatan ilmu-ilmu perniagaan yang diperolehi secara formal atau informal.
5.1
DISKRIPSI PERNIAGAAN Perniagaan Berjaya Enterprise menternak dan memasarkan ikan keli. Ikan keli ini dipasarkan ke pasaran melalui peraih, pemborong dan peruncit. Keistimewaan produk ikan keli a. Produk ikan keli yang dihasilkan mengandungi Omega 3,6, dan 9 Produk ikan keli yang dihasilkan mengandungi protein tinggi dan tanpa karbohidrat
8
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
b. Semua produk yang dihasilkan adalah dijamin halal, bersih dan berkualiti di mana bahan-bahan makanan ikan diproses sendiri tanpa campuran organ-organ dalaman binatang. c. Harga yang berpatutan d. Saluran agihan yang besar
Perniagaan Berjaya Enterprise juga mengutamakan aspek perundangan dengan mengambil lesen yang berkaitan bagi membolehkan perniagaan dijalankan dengan lancar dan selamat di sisi undang-undang.
6.0
PERANCANGAN PENGURUSAN Struktur dan perancangan organisasi Berjaya Enterprise menumpukan kepada pengkhususan dan koordinasi dalam unit kerja. Struktur ini dapat menjelaskan bagaimana tugas dibahagikan, sumber digunakan dan unit-unit dapat diselaraskan. Integrasi antara unit sentiasa wujud untuk menjamin pencapaian objektif perniagaan ini. Perancangan dibuat untuk memastikan objektif tercapai dan memilih haluan alternatif yang sesuai.
9
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
6.1
MAKLUMAT PERJAWATAN PERNIAGAAN
PENGURUS BESAR
Penolong Pengurus Kerani Pentadbir an Pengawai Operasi (tugas ditanggung oleh Penolong Pengurus dibantu 1org pekerja am)
Pegawai Pemasaran & Jualan
Kerani Kewangan
(tugas ditanggung oleh Penolong Pengurus)
Jawatan Pengurus Besar Penolong Pengurus Pegawai Operasi Pegawai Pemasaran Kerani Pentadbiran Kerani Kewangan Pekerja Pemasaran Pekerja Operasi
Bil. Pekerja 1 1 1 1 1 1 1 2
1 0
Sumber Pemilik Sepenuh masa Sepenuh masa Kontrak Kontrak Kontrak Kontrak Sambilan
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
Spesifikasi Tugas Jawatan dan Tanggungjawab Utama Pengurus •
Memimpin dan mengurus aktiviti ke arah pencapaian matlamat.
•
Memastikan perniagaan berjalan dengan lancer dan berada pada tahap yang lebih berdaya saing.
•
Membuat keputusan penting dalam syarikat seperti menentukan belanjawan.
•
Memimpin pekerja supaya berdisiplin.
Penolong Pengurus •
Memastikan dokumen dan maklumat teratur
•
Bertanggungjawab dalam pengambilan pekerja baru.
•
Mengurus kebajikan pekerja.
•
Mengurus hal-hal pentadbiran.
•
Membuat jadual waktu kerja.
•
Melantik dan melatih pekerja.
1 1
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
Kerani Pentadbiran •
Mengurus kemasukan pekerja.
•
Merekod dokumen dan maklumat pekerja.
•
Merekod maklumat dan dokumen syarikat.
•
Membantu Pengurus & Penolong Pengurus melicinkan pentadbiran.
Pekerja Kebersihan •
Melaksanakan tugas membersihkan pejabat.
Pengurus Kewangan •
Mengurus rekod perniagaan.
•
Membuat perancangan belanjawan.
•
Merancang perbelanjaan.
•
Mengurus akaun-akaun perniagaan.
•
Menilai keuntungan atau kerugian perniagaan
Pegawai Kewangan •
Membantu Pengarah Kewangan.
1 2
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
•
Membuat akaun.
•
Mencatat dan merekod document kedalam buku atau komputer Kerani Kewangan
•
Membantu Pengurus Kewangan di dalam urusan kewangan perniagaan.
•
Melaksanakan tugasan pejabat.
Gaji dan Imbuhan Pekerja Jawatan
Bil.
KWSP 13% 325
PERKESO 2% 50
Jumlah
1
Gaji Bulanan 2500
Pengurus Pentadbiran Pengurus Kewangan Pegawai Kewangan Kerani Pentadbiran Kerani Kewangan Pekerja Pentadbiran Pekerja Kebersihan Jumlah Nota:
1
2500
325
50
2875
1
400
520
80
4600
1
2000
260
40
2300
2
2000
260
40
2300
2
1600
208
32
1840
5
1000
130
20
1155
15
15600
2028
312
17945
2875
•
Tarikh bayaran gaji dilakukan pada setiap 27 hari bulan.
•
KWSP (13%) dan PERKESO (2%) dipotong mengikut Akta Pekerja 1955.
•
Cuti tahunan 14 hari setahun.
•
Cuti sakit mengikut cuti yang diberi oleh doktor.
1 3
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
6.2
•
Bonus mengikut peratus telur ikan yang ditetaskan.
•
Pembiayaan perubatan oleh klinik panel.
MAKLUMAT TEKNIKAL LOKASI PROJEK
LOKASI PROJEK
LOKASI PROJEK
Rasional pemilihan lokasi : •
Kawasan memang ditetapkan untuk kawasan pertanian dan Penternakan
•
Berdekatan dengan bandar Rawang
•
Berhampiran dengan lebuh raya utara-selatan
1 4
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
Projek penternakan ikan air tawar yang akan diusahakan oleh Berjaya Enterprise ini akan beroperasi di sebuah tanah terbiar seluas 1 ekar yang terletak di Kg Tersusun, Selangor. Sila rujuk maklumat tapak projek dibawah: Lot No
:
Lot 437, Persiaran Sentosa, Bukit Sentosa
Luas Kawasan
:
Satu Ekar
Jenis Geran
:
Lot Bumiputera
Mukim / Daerah
:
Bukit Sentosa, Rawang
Tapak ini dilengkapi dengan bekalan air sedia ada yang mengalir di keliling tanah tersebut. Ia juga dihubungkan oleh mini tar pada jarak 20 meter daripada jalanraya. Selain dari itu, ia juga dilengkapi dengan kemudahan elektrik dan air daripada penempatan berdekatan. Bekalan elektrik 3 fasa sedia ada disalurkan bagi memenuhi keperluan penggunaan elektrik di tapak projek tersebut. Walaupun tapak yang dicadangkan mempunyai keluasan yang mencukupi bagi menjayakan projek ini, pihak syarikat akan menggunakan sebahagian (3/4 bahagian) daripada keluasan tapak satu ekar sahaja bagi mengusahakan projek penternakan ikan keli. Ini adalah inisiatif pengusaha dalam memfokus ternakan dan optimasi penggunaan tanah satu ekar. Kos infrastruktur dan pembinaan tapak tersebut memerlukan modal yang besar untuk diusahakan. Fokus dan komitmen yang tinggi diperlukan bagi kemajuan dan perkembangan syarikat ini di masa hadapan. Projek penternakan ini akan dijalankan di sebahagian daripada keluasan tanah satu ekar atau kurang keluasan tapak. Di atas tapak tersebut akan didirikan infrastruktur bangunan 1 5
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
pusat pengumpulan, kolam asuhan simen, kolam pembesaran simen. kolam tadahan dan kolam punca air. Sila rujuk keterangan di bawah: a) Kolam Pembesaran (40’x 10’x 4’) – 40 buah b) Kolam Asuhan (10’x 10’X 2’) – 18 buah c) Kolam Punca Air (40’x 20’X10’) – 1 buah d) Pusat Pengumpulan / Stor (20’X 90’X10’) – 1 buah e) Kolam Tadahan & Punca Air – 1 buah f) Kolam Fiber – 4 buah Kos sewa tapak = RM2000.00 setahun dan perjanjian selama 5 tahun
6.3
MAKLUMAT PERALATAN Peralatan / Mesin Yang diperlukan Jenis
Bil Unit
Harga (RM)
Pembekal
Centrifugal Pump-2 HP
2
2,400
Viacon Ent.
Pam Angin (Blower) – 3 HP
1
1,850
Viacon Ent.
1 6
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
Karcher High Water Pressure Jet 1 set
1,650
Viacon Ent.
Jaring / Tangguk / Grading Mess 3
3,300
Irev Ent.
Peralatan Sistem Kualiti Ai
1
2,680
Irev Ent.
Tangki Oksigen
1
350
M'sian Oxygen
Peralatan Pembungkusan Benih
10
750
Irev Ent.
Timbang-200 kg
1
340
Conscale Ent.
Peralatan Proses Pembenihan
8
2,650
Irev Ent.
Bakul Pengumpulan Hasil
10
1,500
CH metal Engineering
Peralatan Pejabat
8
3,600
Delta Business Solution
JUMLAH (RM)
6.4
21,070
KEPERLUAN BAHAN MENTAH Jenis
Bil Unit
Harga (RM)
Benih Anak Ikan Keli
100,000 ekor
10,000
Makanan Permulaan (Starter)
5,000 kg
10,250
Makanan Tumbesaran (Grower)
12,000 kg
23,400
Induk Ikan Keli
100 ekor
1,000
Makanan Rega (Artemia)
10 tin
2,250
Hormon Ovaprime
5 botol
900
Bahan Pre bio (Starbio)
15 kg
300
5
500
Ubat-ubatan JUMLAH (RM)
52,100
1 7
Pembekal
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
6.5
ALATAN PEJABAT Syarikat memerlukan pejabat rasmi untuk digunakan oleh pekerja dalam urusan-urusan pentadbiran seperti merekod perbelanjaan perniagaan yang juga melibatkan penggunaan komputer. Di samping itu, kemudahan telefon perlu disediakan bagi memudahkan komunikasi dan perhubungan. Sehubungan dengan itu, aset dan peralatan pejabat perlu disediakan bagi memastikan perniagaan berjalan dengan lancar. Aset Tetap
Jenis
Bil.
Harga Seunit
Jumlah (RM)
Perabot
Meja Kerusi Kabinet Set Sofa
3 6 2 1
(RM) 200 50 500 1500
Alatan
Mesin Faks
1
500
Pejabat
Mesin Fotostat Papan Putih
1 1
1000 50
1000 50 1550
Komputer
Komputer Pencetak
1 1
1500 500
Lengkapan
Hawa Dingin
1
1300
1500 500 2000 1300
Jumlah
600 300 1000 1500 3400 500
8250
Aset Tetap Dan Inventori Perabot Alatan Pejabat Komputer Kelengkapan
Jumlah (RM) 6750 1600 5700 3900
1 8
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
7.0
RANCANGAN OPERASI Proses pengeluaran ialah sistem aktiviti yang mengendalikan input untuk menghasilkan output. Sistem ini melibatkan aktiviti merancang keperluan bahan mentah, mereka cipta proses operasi, menyusun atur ruang operasi dan mengagihkan sumber tenaga pekerja. Perkara utama yang akan dinyatakan dalam proses pengeluaran ialah carta proses pengeluaran dan kaedah pengeluaran. Bagi carta proses pengeluaran akan disertakan sekali rajah aliran proses. Setiap langkah dalam kaedah pemprosesan akan dijelaskan
1 9
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
seperti jangka masa proses pengeluaran, kegunaan mesin, jumlah pekerja yang terlibat.
MULA PROSES
SAIZ INDUK > 1KG
PEMBENIHAN
2 BETINA : 1 JANTAN
Induk Keli
SECARA
2 0
PEMILIHAN INDUK
INDUK BETINA Ovaprim - 0.5mL / Kg Di biarkan 12 jam
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
MULA PROSES
SAIZ INDUK > 1KG
PEMBENIHAN
2 BETINA : 1 JANTAN
Induk Keli
PEMILIHAN
SECARA
INDUK
SEMULAJADI
SUNTIKAN HORMON PERSENYAWAA
KOLAM
N
PEMBENIHAN
LUAR PERCAMPURAN
Induk Betina akan mengeluarkan telur. Telur akan dipersenyawakan oleh Induk jantan. Selepas menetas anak ikan akan dijaga di dalam mulut induk Selepas 1 bln anak ikan akan dipindahkan ke kolam asuhan
TELUR & SPERMA TANGKI PENETASAN 48JAM SELPAS
KOLAM
PENETASAN
ASUHAN
2 1
INDUK BETINA Ovaprim - 0.5mL / Kg Di biarkan 12 jam INDUK BETINA Dipicit bahagian abdomen bagi pengeluaran telur INDUK JANTAN Dibelah perut & dikeluarkan pundi2 sperma. Dicampur dlm bekas. Di kacau dgn bulu ayam sehingga sebati.
Dipindahkan ke atas jarring di dalam tangki penetasan Selepas 24 jam telur akan mula menetas Diberi makan Artemia. Selepas 1 bln baru dipindahkan ke kolam asuhan
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli M u ; a
ASUHAN KOLAM GRADING
KOLAM PEMBESARAN
GRADING
Diberi makan palet starter 2-3 x sehari. Di taburkan dengan Starbio – 0.5kg/hect setiap 10 hari @ selepas grading.
Setiap 10-14 hari anak ikan akan di gradekan kpd 3 saiz. Bagi menghasilkan siaz yang sekata untuk pembesaran Selepas 1 bulan, anak ikan akan di ubah ke kolam pembesaran
Diberi makan palet grower 2 x sehari. Di taburkan dengan Starbio – 0.5kg/hect pada awal pemindahan
Selpeas 1 bulan di dalam kolam pembesaran. Ikan keli sudah boleh dijual Ikan akan di gradekan kesize 6-8 ekor sekilo sebelum di pasarkan.
PUSAT PENGUMPULAN DAN
Selepas di grade ikan akan dikumpulkan di pusat pengumpulan untuk dipasarkan. Ikan boleh dipasarkan secara hidup @ yang telah di pesiang untuk kegunaan pelanggan.
PEMASARAN T
2 2
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
A
PROSES MENYEDIAKAN TEMPA T TERNAKAN
MENYEDIAKAN INDUK UNTUK PEMBIAKAN
menyediakan tempat ternakan. mengapurkan tempat ternakan. memasukkan air ke tempat ternakan. membaja tempat ternakan. memasang alat pengudaraan. membasmi pemangsa. memeriksa tempat ternakan ikan.
menyediakan tempat pembiakan. mensanitasikan tempat dan peralatan pembiakan. menyelia perkembanagan induk. memilih ikan untuk dijadikan induk. menjalankan proses pembiakan ikan. merawat induk ikan selepas meleret telur.
MENJALANKAN KERJA-KERJA PENETASAN TELUR
MENTERNAK REGA menyediakan tempat ternakan. memberi makan rega. menuai hasil ternakan. mengawal mutu air tempat ternakan rega. memantau kesihatan rega. mengatur aktiviti pengasuhan rega ikan. melaksanakan program aktiviti ternakan rega ikan.
menjalankan proses pengeraman telur. mengasingkan telur menetas dan tidak menetas. membersihkan tempat selepas penetasan. mengawal mutu air tempat penetasan telur. memindahkan rega ke kolam asuhan. memantau proses penetasan telur ikan
B
2 3
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
B
MENGASUH BENIH TERNAKAN MENGURUSKAN TERNAKAN
menyediakan tempat asuhan. memberi makan benih ternakan. menuai benih ternakan. mengred benih ternakan. membungkus benih ternakan. mengawal mutu air tempat ternakan benih. memantau kesihatan benih ternakan.
menyediakan tempat ternakan. melepaskan benih ke tempat ternakan. mengawal mut air tempat ternakan. memberi makanan kepada ternakan. memantau kesihatan ternakan. membuat persampelan, rekod dan analisis data.
MENYEDIAKAN MAKANAN HIDUP menyediakan tempat untuk menternak makanan hidup. menuai makanan hidup. mengawal mutu air ternakan tempat makanan hidup. memperkayakan makanan hidup. mengawasi aktiviti penyediaan makanan hidup.
MENYEDIAKAN MAKANAN RUMUSAN membuat makanan rumusan. menyukat kadar makanan ikan. membuat anggaran kadar makanan ikan. menyelia pemberian makanan ikan.
C
2 4
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
C
MENGUTIP HASIL TERNAKAN MEMANTAU DAN MERAWAT PENYAKIT.
mengred hasil ternakan. membungkus hasil ternakan. menyediakan tempat menyimpan hasil. membuat kerja persediaan sebelum menuai. menuai hasil ternakan. menyelia aktiviti menuai hasil ternakan ikan.
memberi rawatan kepada ternakan. membuat diagnosa penyakit ternakan. mengasingkan ternakan berpenyakit. menyediakan ubat untuk rawatan. menentukan jenis dan takaran ubatubatan untuk rawatan ikan. menyelia kesihatan ternakan ikan.
TAMAT
7.1
KAEDAH PENGELUARAN JANGKA MASA PROSES PENGELUARAN Bil. 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Proses Menyediakan tempat ternakan Menyediakan induk untuk ternakan Menjalankan kerja-kerja penetasan telur Menternak rega Mengasuh benih ternakan Menguruskan ternakan Menyediakan makanan hidup Menyediakan makanan rumusan Mengutip hasil ternakan
2 5
Masa 4 jam 2 hari 1 minggu 3 minggu 2 minggu 3 minggu 3 hari 1 hari 3 bulan
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
10
7.2
2 hari
KEGUNAAN MESIN Bil. 1 2 3 4 5
7.3
Memantau dan merawat penyakit
Mesin Alat pengudaraan Alat pengepam Lampu ultraviolet Mesin membuat pellet Mesin pengredan ikan
Kegunaan Membekalkan oksigen kepada ikan Mengitar semula air kolam Membunuh bacteria dalam air Membuat pellet mengikut kadar yang ditetapkan Mengred saiz ikan yang sesuai untuk dijual
SUSUN ATUR RUANG OPERASI KAWASAN KOLAM
2 6
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
TPAN1
TPAN2 KAT11
KAT21
KAT31
KAT2
KAT12
KAT22
KAT32
KAT3
KAT13
KAT23
KAT33
KAT4
KAT14
KAT24
KAT34
KAT5
KAT15
KAT25
KAT35
KAT6
KAT16
KAT26
KAT36
KAT17
KAT27
KAT37
KAT18
KAT28
KAT38
KAT19
KAT29
KAT39
KAT20
KAT30 10 kaki
KAT40
KAT1
40 kaki
TPAN4
TPAN3
KAT7 KAT8 KAT9
Keterangan susun atur kawasan kolam (Petunjuk saperti dibawah)
2 7
KB10
KB9
KB8
KB7
KB5
KB4
KB3
KB2
10 kaki
KB1
TPAN5
10 kaki
KB6
KAT10
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
Paip saluran Air dan Nutrien (PAN)
Kolam Asuhan & kolam Ternakan (KAT)
Tangki Pengitaran Air & Nutrien (TPAN)
7.4
Kolam Pembenihan (KB)
MESIN DAN PERALATAN Jenis
Bil. Harga Jumlah Spesifikasi Model Pembekal seunit mesin Alat 9 110 960 K312 OASIS Zaidi pengudaraan Aquatic Alat pengepam
8
120
960
K222
OASIS Zaidi Aquatic
Lampu ultraviolet
5
150
750
J342
OASIS Zaidi Aquatic
Mesin membuat pellet
1
800
800
HK876
Triple
Fish Ling Manufacture r
Mesin pengredan saiz ikan
4
1000
4000
JH547
Triple
Fish Ling Manufacture r
Jaring pukat
40
50
2000
DK198
OASIS Zaidi Aquatic
Jumlah
8.0
9500
RANCANGAN PEMASARAN Pasaran Tempatan
2 8
Keupayaan Membekalkan oksigen kepada ikan. Mengitar semula air kolam ternakan. Membunuh bacteria dalam air. Membuat pellet mengikut kadar tetap. Mengred saiz ikan yang sesuai untuk dijual. Menangkap ikan
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
Sasaran pasaran bagi projek perikanan ini adalah 100% bagi pasaran tempatan di mana ianya difokuskan kepada pengusaha-pengusaha makanan , gerai menjual makanan, restoran dan pemborong yang terdapat di sekitar kawasan Selangor.Buat masa sekarang permintaan sangat menggalakkan daripada pengusaha-pengusaha makanan setempat dan peratusan ini menunjukkan peningkatan yang drastik dari masa ke semasa terutamanya di sekitar bulan Ramadhan. Oleh itu pihak syarikat telah merancang untuk mengeluarkan hasil secara berterusan dan berperingkat-peringkat bagi memastikan kesinambungan bekalan ikan di pasaran bagi setiap masa. Harga borong pasaran tempatan ikan air tawar adalah: Ikan Keli : RM4.00 – RM5.00 / kg (Harga Purata = RM 4.50) Pengeluaran spesis ikan air tawar sebanyak 21,000 tan metrik setahun untuk pasaran tempatan adalah dihasilkan oleh 90% pengusaha kecil dan sederhana. Pengusaha ikan secara komersial pula banyak memfokuskan kepada pasaran luar negara yang lebih global dan mempunyai pulangan yang konsisten dan tinggi. Pelanggan Masa hadapan Syarikat adalah terdiri dari pada: Pasaran Luar Negara Syarikat menjangkakan 3 tahun selepas operasi pasaran luar negara menghasilkan 20% daripada nilai jualan. Negara yang menjadi potensi bagi penjualan hasil ikan air tawar ini adalah Thailand, Singapura, Amerika & Timur Tengah.Walaupun begitu kebanyakkan hasil ikan air tawar yang dieksport adalah dalam bentuk yang sudah diproses seperti fillet, surimi dan makanan sejuk beku.
2 9
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
Harga pasaran bagi ikan air tawar ke luar Negara adalah: Ikan Keli: USD2.50 – 3.00 / kg. Walaupun pihak syarikat mempunyai keyakinan terhadap pasaran di Luar Negara namun buat masa terdekat ini, pihak syarikat tidak akan mengeksport hasil perikanan ke Luar Negara.Ini adalah disebabkan kos logistic dan penghantaran adalah terlalu tinggi jika dibandingkan dengan kadar pengeluaran hasil syarikat dalam jangka pendek. Tambahan pula kadar pengeluaran syarikat tidak mencukupi bagi menampung keperluan Negara luar yang begitu tinggi permintaannya. Oleh yang demikian, syarikat akan berusaha untuk memperluaskan dan mempertingkatkan hasil projek penternakan ikan air tawar ini bagi memenuhi permintaan pelanggan di luar Negara. 8.1
RANCANGAN PEMASARAN Berjaya Enterprise telah merangka beberapa strategi pemasaran yang strategik dan unik bagi membantu meningkatkan prestasi syarikat. Strategi utama yang di gunakan ialah pihak pengurusan perniagaan sentiasa menjalinkan perhubungan yang baik dengan semua pelanggan serta pembekal untuk jangkamasa panjang. Disamping itu, pihak pengurusan perniagaan juga akan mengadakan beberapa promosi di dalam media cetak, elektronik dan internet. Dalam aspek ini, dinyatakan strategi pemasaran yang akan digunakan untuk memasarkan produk. Maklumat yang dinyatakan ialah ialah target jualan, strategi pemasaran, perjawatan dalam rancangan pemasaran, dan anggaran perbelanjaan pemasaran.
8.2
TARGET JUALAN
3 0
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
Unsur-unsur yang dijelaskan dalam target jualan ialah produk yang ditawarkan, sasaran pasaran, saiz pasaran, pesaing-pesaing utama, syer pasaran, dan ramalan jualan. Produk Yang Ditawarkan •
Berjaya Enterprise merupakan perniagaan yang berasaskan perikanan.
•
Berjaya Enterprise menawarkan produk ikan keli yang terdiri daripada dua jenis gred iaitu gred A (200-250g) dan gred B (150-200g).
•
Produk yang dihasilkan adalah dijamin halal, bersih, dan berkualiti di mana bahan-bahan makanan ikan diproses sendiri tanpa campuran organ-organ dalaman binatang.
•
Produk yang dihasilkan mengandungi Omega 3,6 dan 9 serta kandungan protein tinggi dan tanpa karbohidrat setelah membuat kajian bersama Universiti Putra Malaysia dan MARDI.
Kualiti setiap produk yang dihasilkan cukup berkualiti dan ini akan lebih membuatkan pelanggan berpuas hati dan yakin terhadap produk ikan keli Berjaya Enterprise.
8.3
SASARAN PASARAN Kawasan pasaran yang dipilih adalah di sekitar negeri Selangor kerana kawasan pasaran ini mempunyai banyak tarikan penguna yang gemar akan ikan keli setelah dibuat statistik.
3 1
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
Pengguna yang menjadi pilihan Berjaya Enterprise terdiri daripada surirumah, chef-chef di restoran besar, peniaga di restoran biasa dan sebagainya. Penyalur utama yang menjadi pilihan ialah pasar raya besar dan pasar borong. Target jualan Berjaya Enterprise ialah RM 3000 – RM 5000 bagi pasar raya dan RM 1000 – RM 3000 bagi pasar borong. 8.4
SAIZ PASARAN Saiz pasaran merujuk kepada jumlah pembeli yang berpotensi dalam satu- satu kawasan dagangan yang disasarkan.. Ini boleh dinyatakan seperti berikut: Bilangan pasar raya = 200 Andaian = 30% Bilangan pembeli = 60 Jika setiap pasar raya membelanjakan RM 3000.00 =60 buah pasar raya x RM 3000 =RM 180 000 Bilangan pasar borong = 400 Andaian = 30% Bilangan pembeli = 120 Jika setiap pasar borong membelanjakan RM 1000.00
3 2
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
=120 buah pasar borong x RM 1000 =RM 120 000
8.5
PESAING – PESAING UTAMA Jadual Kekuatan Dan Kelemahan Pesaing Nama dan alamat
Kekuatan
Kelemahan
Syer
pesaing Fourteenquest, Taman
· Telah dikenali
· Bayaran mahal.
30%
Sri Rampai, 53300
· Tempat strategik
· Kurang berkualiti.
Kuala Lumpur Masbahal Aquatic, Batu
· Telah dkenali.
· Bayaran mahal.
15, Lenggeng, Negeri
· Mempunyai pelanggan · Kurang berkualiti.
Sembilan
tetap.
· Modal terhad.
· Produk diimport.
· Lokasi jauh.
Ciri- ciri Fourteenquest Pilihan produk 2 Syer pasaran 2 Kualiti produk 2 Imej 1 Pembungkusan 1 Harga 1 Promosi dan iklan 1 Saluran agihan 2 Kemampuan pengeluaran 2 Jumlah 14 Nota: Skala 3-Baik 2-Sederhana 1-Lemah
3 3
Masbahal 3 3 3 2 2 2 2 2 3 22
40%
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
Jadual kekuatan,kelemahan,ancaman dan peluang Berjaya Enterprise Nama Kekuatan Berjaya · Produk ikan Enterprise keli yang dihasilkan mengandungi Omega 3,6, dan 9. · Produk ikan keli yang dihasilkan telah dibuat kajian bersama UPM dan MARDI amat bermutu
8.6
Kelemahan · Produk masih baru di pasaran, masih ramai yang tidak tahu akan kewujudan Berjaya Enterprise
Peluang · Berupaya memikat hati pelanggan yang gemar akan ikan keli. · Harga yang murah dan berpatutan berupaya menarik ramai pelanggan
Ancaman · Syarikat Fourteenquest dan Masbahal Aquatic merupakan saingan sengit dan telah lama menguasai pasaran · Terdapat banyak syarikat yang hasilkan produk ikan keli pada masa kini
ANALISIS SWOT BERJAYA ENTERPRISE Kekuatan - Ancaman Produk ikan keli yang dihasilkan mengandungi Omega 3,6, dan 9 yang jarang dihasilkan oleh syarikat lain dapat menyaingi Fourteenquest dan Masbahal Aquatic yang telah lama menguasai pasaran. Kelemahan - Peluang Produk ikan keli Berjaya Enterprise masih baru di pasaran, dan produk ini masih tidak dikenali ramai orang berupaya memikat hati pelanggan yang gemar akan ikan keli. Kelemahan - Ancaman
3 4
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
Produk ikan keli Berjaya Enterprise yang masih baru di pasaran, masih ramai yang tidak mengenali produk ikan keli Berjaya Enterprise dan mempunyai saingan yang kuat kerana terdapat banyak syarikat yang menghasilkan produk ikan keli pada masa kini. Kekuatan - Peluang Produk ikan keli yang dihasilkan telah dibuat kajian bersama Universiti Putra Malaysia dan MARDI amat bermutu berupaya memikat hati pelanggan yang gemar akan ikan keli di samping harga yang murah dan berpatutan.
9.0
RANCANGAN KEWANGAN Rancangan kewangan perlu dijelaskan dalam sesuatu perniagaan. Bagi rancangan perniagaan Berjaya Enterprise, maklumat rancangan organisasi ialah jadual kos pelaksanaan projek, jadual sumber pembiayaan projek, jadual susut nilai aset tetap, jadual bayaran balik pinjaman, jadual sewa beli aset-aset tetap. Rancangan kewangan Berjaya Enterprise yang terperinci terdapat dalam bahagianbahagian yang berikut. Anggaran awal mencadangkan bahawa Berjaya Enterprise akan mengalami
pertumbuhan
kukuh
dalam
tahun
pertama
operasi
selepas
pembiayaan.Anggaran-anggaran pendapatan adalah berpangkalan di dalam bahagian, hasil-hasil yang dijangka daripada akaun-akaun yang telah terjamin oleh pemilik dalam jualan Berjaya Enterprise. Berjaya Enterprise juga menjangka satu penambahan dalam 3 5
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
margin kasar dan jumlah jualan. Oleh itu, rancangan kewangan menyeluruh ini menterjemahkan gambaran yang konservatif tetapi realistik kedudukan kewangan Berjaya Enterprise. Andaian Penting Berjaya Enterprise beranggapan saperti berikut: •
Unjuran-unjuran pertumbuhan pasaran untuk industri penternakan ikan keli adalah tepat.
•
Keadaan ekonomi negara yang wujud baik untuk industri penternakan ikan keli dan tidak akan mengalami penurunan dalam tiga tahun selepas pembiayaan.
•
Keadaan akan kekal baik untuk penyedia perkhidmatan dan Berjaya Enterprise akan dapat mengekalkan perhubungan.
Penunjuk Kewangan Utama Rajah berikut menunjukkan kewangan utama Berjaya Enterprise untuk tiga tahun pertama perniagaan selepas pembiayaan. Berjaya Enterprise menjangka pertumbuhan dalam jualan dengan belanja operasi yang agak stabil. Keadaan ekonomi yang baik dan ramalanramalan pertumbuhan berterusan dengan sokongan pasaran penternakan ikan keli Berjaya Enterprise menjangka rancangan kewangan mampu berjaya. Unjuran jualan diperincikan dalam Anggaran Jualan Tahunan, Margin Kasar Tahunan dan Untung Bersih Tahunan Tahun Fiskal 2011,2012 dan 2013 seperti dibawah: 9.1
ANGGARAN PENGELUARAN
3 6
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
NILAI TAHUN (RM) BULAN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 JUMLAH
1 0 0 0 18,000 18,000 18,000 27,000 27,000 27,000 54,000 54,000 54,000 297,000
2 54,000 54,000 54,000 72,000 72,000 72,000 72,000 72,000 72,000 90,000 90,000 90,000 864,000
3 90,000 90,000 90,000 108,000 108,000 108,000 108,000 108,000 108,000 108,000 108,000 108,000 1,242,000
*NILAI PENGELUARAN DALAM RM Purata Nilai Harga: Keli – RM4.50 / kg, 9.2
UNJURAN PENYATA PENDAPATAN 3 TAHUN
Berjaya Enterprise Penyata Pendapatan 2011 ke 2013 (RM) HASIL BERSIH
2011 252,000
2012 630,000
2013 966,000
KOS dr Hasil % dr hasil
124,020 49.2%
202,700 32.2%
299,600 31.0%
Untung Kasar % dr hasil
127,980 50.8%
427,300 67.8%
666,400 69.0%
33,940 0 34,250 68,190
60,400 0 29,900 90,300
84,160 0 30,420 114,580
Belanja Operasi Jualan & Pemasaran R&D Am dan Pentadbiran Jumlah Belanja Operasi 3 7
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
% dr hasil
27%
14%
12%
59,790
337,000
551,820
0
0
0
EARNINGS BEFORE INTEREST & TAXES
59,790
337,000
551,820
FAEDAH PENDAPATAN / (PERBELANJAAN)
(2,000)
(1,600)
(1,200)
Untung Bersih SEBELUM CUKAI
57,790
335,400
550,620
(14,447)
(83,850)
(137,655 )
43,342 17.2%
251,550 39.9%
412,965 42.8%
PENDAPATAN dr OPERASI PENDATAPATAN LUARBIASA / (PERBELANJAAN)
CUKAI Untung Bersih % dr hasil
9.3
UNJURAN KUNCI KIRA-KIRA 3 TAHUN
Berjaya Enterprise Kunci Kira-Kira 3 Tahun 2011 ke 2013 (RM) Aset Semasa Aset Tunai Akaun Belum Terima Inventori lain Aset Semasa Jumlah Aset Semasa Hartanah & Peralatan Jumlah Aset
25,000
25,000 25,000
LIABILITI & EKUITI PEMEGANG SAHAM 3 8
2011
2012
2013
111,304 37,800 37,800 4,536 191,440 (29,320) 162,120
332,059 75,600 60,480 9,072 477,211 (29,320) 447,891
710,733 112,700 86,403 13,524 923,360 (29,320) 894,040
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
LIABILITI SEMASA Hutang Jangka Singkat Akaun Belum Bayar & Accrued Expen Lain Liabiliti Semasa Bahagian Semasa Hutang Jangka Panjang Jumlah Liabiliti Semasa
0
Hutang Jangka Panjang (kurang Bahagian Semasa) EKUITI PEMEGANG SAHAM Stok Awam Stok DiUtamakan Pendapatan Tertahan Jumlah Ekuiti JUMLAH LIABILITI & EKUITI
9.4
0
0
0
39,241 4,536
78,926 9,072
117,659 13,524
0 0
0 43,777
0 87,998
0 131,183
0
50,000
40,000
30,000
0 0
0 0 43,342 43,342 137,120
0 0 294,892 294,892 422,891
0 0 707,857 707,857 869,040
0 0
PENYATA ALIRAN TUNAI 3 TAHUN
Berjaya Enterprise Penyata Aliran Tunai 3 Tahun 2011 ke 2013 (RM) Aktiviti Operasi Untung Bersih Susut Nilai Perubahan Modal Kerja (Meningkat)/Menurun Akaun Belum Terima (Meningkat)/Menurun Inventori (Meningkat)/Menurun Lain Aset Semasa Meningkat/(Menurun) Akaun Belum Bayar 3 9
2011
2012
2013
43,342 29,320
251,550 0
412,965 0
(37,800) (37,800)
(37,800) (22,680)
(37,100) (25,923)
(4,536) 39,241
(4,536) 39,685
(4,452) 38,732
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
& Belanja Akrew Meningkat/(Menurun) Lain Semasa Liab Tunai Bersih Diuntukkan(Diguna) Oleh Aktiviti Operasi Aktiviti Pelaburan Hartanah & Peralatan Lain Tunai Bersih Diguna Dlm Aktiviti Pelaburan Aktiviti Kewangan Meningkat/(Menurun) Hutang Jangka Singkat Meningkat/(Menurun) Bah. Semasa Hjp Meningkat/(Menurun) Hutang Jangka Panjang Meningkat/(Menurun) Stok Awam Meningkat/(Menurun) Stok Diutamakan Dividen Isytihar Tunai Bersih Diuntukkan(Diguna) Oleh Kewangan Meningkat/(Menurun) Tunai Tunai Permulaan Tahun Tunai Hujung Tahun
9.5
25,000
4,536
4,536
4,452
36,304
230,755
388,674
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
50,000 0
(10,000) 0
(10,000) 0
0 0
0 0
0 0
50,000
(10,000)
(10,000)
86,304
220,755
378,674
25,000 111,304
111,304 332,059
332,059 710,733
ANALISA PULANG MODAL
Berjaya Enterprise Analisa Pulang Modal 2011 ke 2013 (RM) 2011 252,000
Hasil Kos dr Hasil
4 0
2012 630,000
2013 966,000
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
Berubah Tetap Jumlah
72,000 52,020 124,020
180,000 22,700 202,700
276,000 23,600 299,600
17,640 50,550 68,190
44,100 46,200 90,300
67,620 46,960 114,580
Jumlah Kos & Perbelanjaan Berubah Tetap Jumlah
89,640 102,570 192,210
224,100 68,900 293,000
343,620 70,560 414,180
Kos Berubah /Nisbah Hasil
0.36
0.36
0.36
159,200
106,940
109,517
Belanja Operasi Berubah Tetap Jumlah
Poin Pulangan Modal dr Hasil
10.0
PENUTUP Penternakan ikan keli menggunakan kolam simen telah terbukti dapat meningkatkan hasil pengeluaran ternakan. Ini kerana pengurusan ternakan mudah dipantau dan penjagaan kebersihan kualiti air dapat ditentukan sendiri oleh penternak. Disamping itu, kerja-kerja penggredan ikan keli dapat dilakukan dengan mudah kerana dasar kolam yang rata dan tidak berlumpur. Proses penggredan ini amat penting bagi ternakan
keli
kerana
keli
merupakan
haiwan
karnivor
(pemakan
daging).
Ketidakseimbangan ternakan dari segi saiz akan menggalakkan pemangsaan sesama ikan keli. Oleh yang demikian, setiap ikan yang besar dan ganas/ hiperaktif perlulah 4 1
Berjaya Enterprise (A – 622780) : Projek Ternakan Ikan Keli
diasingkan daripada kolam ternakan. Mengikut pengalaman daripada beberapa penternak yang telah mengusahakan ternakan keli, purata ikan keli yang bersaiz besar ini adalah sebanyak 10 peratus daripada jumlah keseluruhan ternakan. Ikan keli juga mendapat harga yang berpatutan dan permintaan yang tinggi di kalangan penggemarnya. Harganya sekitar RM 4.00 hingga mencecah RM 6.00 sekilo bergantung kepada kawasan dan bekalan. Purata penggemar ikan keli ini adalah daripada orang melayu dan kerana itu bekalan keli yang bersih dan halal perlulah dibekalkan oleh penternak yang beretika. Ini kerana terdapat beberapa kes iaitu penternak memberikan bangkai ayam kepada ternakan keli sebagai sumber protein. Ini belum termasuk dengan penternak bangsa asing yang memberi makan bangkai khinzir kepada ternakan keli mereka. Oleh yang demikian, perbuatan seperti ini hendaklah dielakkan dengan mewujudkan barisan penternak keli yang beretika, bersih dan halal kepada pengguna.
LAMPIRAN
622780-A
BERJAYA ENTERPRISE 4 2
