Feriddun Attar - Kuş Dili

4JL

FERIDÜDDIN ATTAR

m antıklıt-tayr

türkçesi: Yaşar Keçeci

*

Kırkam bar Yayınları - 25 Kapak Tasarım: Kaknüs Kapak Resmi: M antıku't'tayKm orjina! baskısından bir figür D iz g i: B ahar Yayınevi İç Tasarım: Abdullah YILDIZ Tashih-Redaksiyon M urat Toprak İç Baskı: Selmat C ilt Kilim Kapak Baskısı: Şan Baskı Tarihi: Eylül 1998 Beyazsaray N o : 25/1 Beyazıt-İstanbul Tel: 0 ( 2 1 2 ) 5 1 7 5 0 82 © Kırkam bar

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ Giriş/17 Hikaye/33 Peygamberlerin En Yücesine Övgü/36 Hikaye: Oğlu Su Arkına Düşen Ana/47 Hz. Ebubekir’e Övgü/48 Hz. Ömer’e Övgü/49 Hz. Osman'a Övgü/50 Hz. Ali’ye Övgü/51 Kör İnanç Bahsi/52 Hikaye: Hz.Ömer’in Halifelikten Vazgeçmesi/56 Hikaye: Hz. Ali’nin Katiline Şerbet Sunınası/56 Hikaye: Hz. Ali’nin Büyüklüğü ve Şerell/57 Hikaye: Hz. Bilal’in Sabn/58 Hikaye: Hz. Ebubekir ve Hz. Ali’nin Fedakarlıklan/59 Hikaye: Hz. Rabia’ya Ashab’ı Sormalan/60 Hikaye: Hz. Muhammed’in Ümmetini Düşünmesi/61 MANTIKU ’T-TAYR BİRİNCİ BÖLÜM Kuşların Kendilerine Padişah Araması/68 Hüthüdün Kuşlara Konuşması/68

FERİDUDDİN ATTAR

Rüyada Görülmesi/95 Kuyruksalan Kuşunun Özrü/95 Hüthüdün Cevabı/96 Hikaye: Hz. Yakuttun Hz. Yusuf a Olan Sevgisi/97 Kuşlann Özür Dilemeleri/98 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Kuşlann Hüthüde Sorulan/99 Hikaye: Güzel Padişahın Yaptırdığı Aynalı Köşk/101 Hikaye: İskender’in Elçiliği/103 Hikaye: Eyaz’m Hastalığı/104 Hüthüdün Kuşlara Cevap Vermesi/106 Hikaye: Şeyh-i Sanan’ın Rüyası/107 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Kuşlann Hüthüdü Kılavuz Seçmesi/139 Kuşlann Yola Çıkması/140 Hikaye: Beyazıt’m Sorusu/141 Kuşlann Hüthüde Dertlerini Açmaları/ 141 Hüthüdün Kuşlann Dertlerini Halletnıesi/143 Kuşlann Hüthüde Bu Makamı Nasıl Bulduğu­ nu Sorması/143 Hikaye: Sultan Mahmut’la Balıkçı Çocuk/144 Hikaye: Bir Katilin Cennete Giriş Sebebi/146 Hikaye: Sultan Mahmud’la Diken Satan İhti­ yar/147 BESİNCİ BÖLÜM Kuşlann Kuvvetsiz Olduklarını Söylemeleri/150 Hüthüdün Cevap Vermesi/150

MANTI KU T-TAYR

İKİNCİ BÖLÜM Hüthüdün Simurgu Övmesi/72 Kuşların Bahane Bulması/72 Bülbülün Bahanesi/73 Hüthüdün Bülbüle Cevabı/74 Hikaye: Bir Yoksulun Padişahın Kızma Aşkı/75 Dudunun Bahanesi/76 Hüthüdün Duduya Cevabı/77 Hikaye/78 Tavuskuşunım Bahanesi/78 Hüthüdün Tavusa Cevabı/79 Hikaye: Talebenin Hocasına Hz. Adem’in /80 Cennetten Niçin Sürüldüğünü Sorması/81 Kazm Mazereti/81 Hüthüdün Cevabı/82 Hikaye: Meczubun Dünya ve Ahiret Hakkmdaki Fikri/82 Kekliğin Mazereti/83 Hüthüdün Cevabı/84 Hümâ’nın Bahanesi/86 Hüthüdün Cevabı/87 Hikaye: Birisinin Rüyada Sultan Mahmud’u Görmesi/87 Doğanın Özrü/88 Hüthüdün Cevabı/89 Alaüveyk Kuşunun Mazereti/91 Hüthüdün Cevabı/92 Hikaye: Birisinin Denizle Konuşması/93 Puhunun Özrü/93 Hüthüdpn Cevabı/94 Hikaye: Bir Küp Altını Olan Birisinin Ölünce

F E R İD U D D İN ATTAR

Hikaye: Zenginin Duası/176 Hikaye: Ölenin Yüzünü Kıbleye Çevirmek/177 Altım Seven Kuşun Sorusu/178 Hikaye: Parasım Seven Yeni Derviş/180 Hikaye: Melek ve Sofi/181 Hikaye: Hz. İsa Ve Mağaradaki Adam/183 Hikaye: Rabiat’ül Adeviyye’nin İplik Satma­ sı/ 184 Hikaye: Kuş Sesine Kapılan Zahit/185 Hikaye: Sofinin Padişahın Köşküne Bulduğu Kusur/186 Köşkünden Vazgeçemeyen Kuşun Sorusu/187 Hikaye: Tüccarın Köşkü ve Meczub/188 Hikaye: Sinek ve Örümcek/189 Hikaye: Aklı Kıt Adamla Derviş/190 Hikaye: Oğlu Ölen Adam/191 Aşık Kuşun Sorusu/192 Hikaye: Hocasının Cariyesine Aşık Olan Tale­ be/194 Hikaye: Şibli İle Aşk /198 Hikaye: Bir Tüccarın Sattığı Cariyeye Aşkı/198 Hikaye: Padişah ve Kemiğe Kapılmış Tazı/199 Hikaye: Hallac’ın Darağacında Yüzünü Kanla Boyaması/201 Hikaye: Cüneyd-i Bağdâdi’nin Oğlunu Öldürmeleri/202 Ölümden Korkan Kuşun Sorusu/202 Hikaye: Kaknus Kuşunun Ölümü/204 Hikaye: Babası Ölen Çoçuk ve Sofi/206 Hikaye: Neyzenin Ölümü/206

M A NTIKU T-TAYR

Hikaye: Allah’tan Ekmek Dileyen Şeyh 152 Allah’tan Cübbe İsteyen Meczub/154 Hikaye: Rabia’tül Adeviyye’nin Haccı/155 Birisinin Bir Meczübla Konuşması/156 Günahkar Bir Kuşun Sorusu/156 Hikaye: Tevbesini Bozan Günahkar/157 Hikaye: Putperestin İmana Gelmesi/158 Hikaye: Bir Sofinin Hiçe Karşılık Bal Satın Al­ mak İstemesi/160 Hikaye: Hz. Musa’nın Karun’u Affetmemesi Sebebiyle Uyarılması/160 Hikaye: Fesatçının Ölümüne Zahitin Acımama­ sı/161 Hikaye: Meleklerin İbadetlerinin Kıyamette İn­ sanlara Verilmesi 163 Dönek Huylu Bir Kuşun Sorusu/164 Hikaye: Şibli’nin Ahlaksızların Mekanma Gitme­ si/165 Hikaye: İki Dervişin Kavgası/166 Hikaye: Cahilin Sultan’a Aşkı/166 Nefsine Düşkün Bir Kuşun Sorusu/168 Hikaye: Mezarcının Nefsi/169 Hikaye: Abbase’nin Nefsi Anlatması/169 Hikaye: Padişah’ın Sofiye Sorusu/170 Hikaye: Avcıdan Kaçan İki Tilki/172 Şeytana Kanan Bir Kuşun Sorusu/172 Hikaye: Bir Gafilin Bir Sofiye Şeytanı Şikaye­ ti/ 173 Hikaye: Maliki Dinar'ın Sözleri/174 Hikaye: Hz. İsa ile Şeytan/175

FE R İD U D D İN ATTAR

Hikaye: İbrahim Ethem Ve Yoksul Adam/232 Hikaye: Şeyh Gavri Ve Sultan Sencer/233 Bir Meczubun Dedikleri/233 Hikaye: Yarasa Ve Güneş/234 Vefalı Kuşun Sorusu/235 Hikaye: Ahmet Bin Hanbel Ve Bişri Hafi/236 Hikaye: Hindu Padişahın Gözyaşları/237 Hikaye: Gazi Ve Kâfir/238 Hikaye: Hz. Yusufun Kardeşleri/240 Bir Kuşun Küstahlıkla İlgili Sorusu /242 Hikaye: Amid’in Kölesi/243 Hikaye: Evi Olmayan Meczup/244 Hikaye: Eşeğin Bedelini Kim Ödeyccck?/244 Hikaye: Mısırdaki Kıthk/245 Hikaye: Delinin Başına Gelen Dolu/24 Hikaye: Vasıtî ve Kadı/247 Simurg’a Aşık Kuşun Sorusu/248 Hikaye: Beyazıd ve Münker Nekir M«;l