FAINOMENA_149.pdf

τ

κλ ο φ ο κυ π οί

γορεύεται η αυτο ο ρ ε ί . Α πα τελ ής π

ώλ ησ ήτ

ου .Ε

πι τρ έπ

DVD

µό

οκ λε ιστ ικ ά

η ήσ χρ

tur

e is

ΜΕΡΟΣ Β'

ion ot m is

οτ

τρ

g

ε

h .T

οιo νδ ήπ

ο

η

© 2010 A&E TELEVISION NETWORKS, LLC. ALL RIGHTS RESERVED

όπ

pic

Η επιστροφή

οπ

, φή ρα τιγ αν

απ α αν

ωγή, ραγ

µεταπώληση και

ίαση αυ τ

ού τ

ου δίσ κ

ου .W ar ni n

τευχος 149 - 5 Οκτωβρίου 2013

ρ εύ ετα ι µε

prot

∆ιάρκεια: 60 λεπτά ΕΤ118

’ οίκον προβολή. Απαγο

ected

ατ ική κ ιωτ

by law. Το παρόν δ ιατίθ ετα ι

δ ια ι

απ

γ νο

ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΗ ΕΚ∆ΟΣΗ - ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΜΕ ΤΟΝ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΤΥΠΟ

η

µέ σω

ε

οο ετ υµ

αι ετ

ου

ο ύπ ντ

προσεγγίζοντας τα αινίγµατα του κοσµου µας

ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΑΞΛΕΪ ΣΤΟΝ ΟΡΓΟΥΕΛ

Το µυστήριο των

προφητικών βιβλίων

ται η θεωρια της πανσπερµιας νε ιω βα ιβε επ ι; νο εια αρ οι ολ τε ειµασ en; φαινοµενα ποιοι ειναι οι πραγµατικοι x-m # υοντας σε αλλες διαστασεις εξωσωµατικες εµπειριες: ταξιδε

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ  25 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010

Μυστήρια EDITO

Ο µεγαλύτερος µονόλιθος Πιστεύεται ότι είναι ο µεγαλύτερος -γιγαντιαίων διαστάσεων- µονόλιθος στον κόσµο, καθώς το βάρος του υπολογίζεται στους 16.300 τόνους. Βρίσκεται εγκαταλελειµµένος σε ηµιτελή κατάσταση από την εποχή της αυτοκρατορίας των Μινγκ σ’ ένα αρχαίο λατοµείο κοντά στην πόλη Najing, στην Κίνα. Σύγχρονοι ερευνητές εκτιµούν ότι µια λεπτοµερής εξέταση του µονόλιθου ίσως να δώσει ιστορικά στοιχεία και απαντήσεις σχετικά µε το ερώτηµα µε ποιον τρόπο και άλλοι γιγαντιαίοι µονόλιθοι κατασκευάστηκαν σε άλλα µέρη του κόσµου.

Του Απόστολου Χρ. Αντωνάκη | [email protected]

Το αρχαίο

λατοµείο Yangshan βρίσκεται πολύ κοντά στην πόλη Najing της Κίνας και χρησιµοποιήθηκε κατά τη διάρκεια πολλών αιώνων ως «πηγή» για την κατασκευή πέτρινων κτιρίων και περίλαµπρων µνηµείων που στόλιζαν την πόλη και την ευρύτερη περιοχή. Τα περισσότερα από τα αρχαία µνηµεία και αρκετά οικοδοµήµατα διατηρούνται µέχρι και σήµερα, πιστοποιώντας την αρχιτεκτονική δεινότητα και τις ιδιαίτερες γνώσεις των αρχαίων Κινέζων λιθοξόων. Ωστόσο, το συγκεκριµένο λατοµείο δεν έγινε διάσηµο για τις λαξευµένες πέτρες µε τις οποίες τροφοδότησε τους κτίστες της εποχής αλλά για το γιγάντιο ηµιτελή µονόλιθο που βρίσκεται αφηµένος εκεί από την εποχή της αυτοκρατορίας των Μινγκ, την περίοδο που βασίλευε ο αυτοκράτορας Yongle, στις αρχές του 15ου αιώνα. Αυτή η τεράστια εγκαταλελειµµένη στήλη, που συγκρίθηκε µε άλλα δηµόσια έργα που κατασκευάστηκαν κατ’ εντολήν του αυτοκράτορα και περιελάµβαναν το «Στόλο του Θησαυρού» για τη Zheng και την «Απαγορευµένη πόλη» στο Πεκίνο, χαρακτηρίστηκε ως το πιο φιλόδοξο σχέδιο. Η ηµιτελής στήλη, που είναι διαχωρισµένη από το έδαφος, ακουµπά επάνω σε πέτρινα υποστηλώµατα στο ΒΑ άκρο του λατοµείου και ο καθένας απορεί για τον τρόπο που λαξεύτηκε, κρίνοντας το µονόλιθο πάντα από τον τεράστιο όγκο του και το βάρος του. Σύµφωνα µε τα τηρούµενα κινεζικά ιστορικά στοιχεία, ο µονόλιθος κόπηκε -άγνωστο πώς- κατ’ εντολήν του αυτοκράτορα Yongle το 1405, προκειµένου να κτιστεί το περίλαµπρο Μαυσωλείο Ming Xiaoling όπου θα φυλασσόταν το σώµα του αποθανόντος πατέρα του, Hong Wo. Σύµφωνα µε τις συνήθειες των Κινέζων, το οικοδόµηµα θα ήταν διακοσµηµένο µε το µονόλιθο κι άλλα δύο τεράστια τµήµατα, τη βάση και το επιστέγασµα, το οποίο θα έπρεπε να διακοσµηθεί µε το σχέδιο ενός δράκου. Κατά τη διάρκεια των εργασιών, αφού πραγµατοποιήθηκε πρώτα η λάξευση, επιχειρήθηκε η µεταφορά των τριών πέτρινων τµηµάτων, όπου και διαπιστώθηκε η αδυναµία µετακίνησής τους… Στη θέση της τεράστιας στήλης τοποθετήθηκε µία µικρότερη, που έγινε επίσης γνωστή, µιας και ήταν το µεγαλύτερο µνηµείο στην περιοχή.

«Oποιος στον αµύητο λέγει τα σοφά δεν είναι σώφρων». Ευριπίδης («Βάκχαι»)

Πολλοί µονόλιθοι κατασκευάσθηκαν κατά το παρελθόν µε βάρος που ξεπερνούσε τα συνήθη δεδοµένα, θέτοντας πολλά ερωτήµατα στους αρχαιολόγους σχετικά µε τη σκοπιµότητα αλλά και τον τρόπο κατασκευής τους. Αλλα διαµορφώθηκαν και παρέµειναν ηµιτελή και άλλα µετακινήθηκαν µε µυστηριώδη τρόπο και τοποθετήθηκαν σε συγκεκριµένες τοποθεσίες προκειµένου να εξυπηρετήσουν κάποιον άγνωστο σκοπό.Τέτοιοι αρχαιολογικοί γρίφοι βρίσκονται σπαρµένοι παντού, όπως για παράδειγµα ο ηµιτελής οβελίσκος στο Ασουάν της Αιγύπτου, µε εκτιµώµενο βάρος 1.200 τόνων, και η «Πέτρα της κυοφορούσας» στο Baalbeck, βάρους 1.000 τόνων. Το αίνιγµα των πέτρινων µεγαλιθικών µνηµείων ίσως να είναι τελικά κάτι περισσότερο από τυπικά φιλόδοξα σχέδια κάποιων ηγεµόνων που έµειναν µισοτελειωµένα. Ποιος ξέρει... Ισως στο µέλλον βρεθεί η απάντηση, ρίχνοντας φως σε πολλά σκοτεινά σηµεία της ανθρώπινης Ιστορίας.

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

φαινοµενα

ΠΕριεχ µενα

ΘΕΜΑΤΑ

4

ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΑ 36-39

ΑΝΕΞΗΓΗΤΟ 12-17

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΛΟΙ ΑΡΕΙΑΝΟΙ;

ΠΑΡΑΞΕΝΟ 20-25

HMΕΡΟΛΟΓΙΟ - ΑΓΓΕΛΟΣ ΤΑΝΑΓΡΑΣ 40-43

ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ: ΤΟ ΠΑΡΑΞΕΝΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΤΑΞΙ∆ΙΟΥ ΣΕ ΑΛΛΕΣ ∆ΙΑΣΤΑΣΕΙΣ

Ο ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΟΥ 1897

ΣΤΗΛΕΣ

ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΟΙ: ΟΙ ΑΛΗΘΙΝΟΙ XMEN

∆ΙΟΡΑΤΙΚΟΤΗΤΑ 28-33

ΒΙΒΛΙΑ ΑΠΟ ΤΟ… ΜΕΛΛΟΝ

5

ΠΡΟΣΩΠΟ

6

DATA FILES

7

∆ΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ

8-11 KOSΜΟ NEWS 18-19 ΕΙΚΟΝΕΣ 26-27 ΟΙ ∆ΙΚΗΓΟΡΟΙ ΤΟΥ ∆ΙΑΒΟΛΟΥ 34-35 ΕΙΚΟΝΕΣ 44-45 ΕΙΚΟΝΕΣ 46

ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΛΟΓΙΕΣ

47

F... FOR FANTASY

48-49 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ 50

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Προσωπα

∆ιοσκουρίδης

Ο Πενδάνιος ∆ιοσκουρίδης υπήρξε ένας από τους πιο ικανούς ιατρούς της ύστερης αρχαιότητας. Γεννηµένος στο Ανάζαρβο της Κιλικίας, έµεινε στην ιστορία για το πεντάτοµο έργο του «Περί ύλης ιατρικής», το οποίο υπήρξε η βασική πηγή για την ανάπτυξη της φαρµακολογίας µέχρι και το 17ο αιώνα! Οµως εξίσου σηµαντική θεωρείται και η συµβολή του στην καταγραφή των φυτών και των βοτάνων της εποχής του στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

(40-90 µ.Χ.) φαινοµενα

5

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

data files

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

φαινοµενα

6

τ

πο τύ

οκ λε ιστ ικ ά απ prot e is

tur

pic ion

T g.

hi

sm

ot

υ. W ar ni n

ωγή, ραγ

µεταπώληση και ενοικία ση α υ

τού

Οι απόψεις των συγγραφέων εκφράζουν τους ίδιους και δεν αποτελούν κατ’ ανάγκην και απόψεις του περιοδικού.

8/10/1838: Ο Θεόδωρος Κολοκοαπ α αν

∆ιεύθυνση εµπορικής ανάπτυξης «ELSE AGENCY» Εµπορική διεύθυνση Ελσα Σοϊµοίρη ∆ιεύθυνση διαφήµισης Λουκάς Παπανικολάου Υποδοχή διαφήµισης Μίνα Γιαννάκη Οικονοµική διευθύντρια Μαριάννα Θαρενάκη Φωτογραφικό αρχείο Παναγιώτης Μούσουρας Φωτό Αρχείο Ελεύθερου Τύπου, Shutterstock, Ideal Image, Visual Photos, ΑΠΕ, Eurokinissi Υπεύθυνος κυκλοφορίας Κώστας Μπαλής Εκτύπωση ΤΥΠΟΕΚ∆ΟΤΙΚΗ Α.Ε. ∆ιανοµή ΕΥΡΩΠΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ Αγίας Λαύρας 2 & Σαρανταπόρου, Νέο Ηράκλειο, Τ.Κ. 14121 Τηλ.: 210 8113000, Fax: 210 8113001, Site: www.e-typos.com, e-mail: [email protected]

το υδ ίσκ ο

Iδιοκτησία ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ Α.Ε. Εκδότες ∆ηµήτρης Μπενέκος, Αλέξης Σκαναβής ∆ιευθυντής Πάνος Αµυράς

, φή ρα τιγ αν

Νικόλαος Κουµαρτζής, Τάσος Χαλιός, ∆ηµήτρης Αναστασίου, Νάσος Κοµιανός, Ειδικοί συνεργάτες Γιώργος Αδαµόπουλος, ∆ηµήτρης Αργασταράς, Αγγελος Βιαννίτης, Χαρίτα Μήνη, Σάσσα Τσέιτοου, Χρήστος Πανόπουλος, Γιώργος Λεκάκης Art director Σοφία Λιβιεράτου Υπεύθυνη διόρθωσης κειµένων Kατερίνα Μπεχράκη

η

∆ιεύθυνση έκδοσης Απόστολος Χρ. Αντωνάκης Αρχισυντάκτης Μηνάς N. Παπαγεωργίου Σύνταξη Στέλιος Φωκάς, Θεανώ Καρούτα, Αλίκη Κοτζιά, Μαρία Μακρίδου, Ράνια Ιωάννου,

ο

ΕΝΘΕΤΗ ΕΚ∆ΟΣΗ καθε σαββατο στα περιπτερα µαζι µε τον ελευθερο τυπο

όπ

έρευνες για την ανεύρεση πετρελαίου και ουρανίου!

τρ

7/10/1949: Αρχίζουν στην Ελλάδα οι

© 2010 A&E TELEVISION NETWORKS, LLC. ALL RIGHTS RESERVED

ε

βασιλείας αποφασίζεται η διάλυση των µοναστηριών που έχουν λιγότερους από 6 µοναχούς.

ρ

Η επιστροφή

οτ

7/10/1833: Με διάταγµα της Αντι-

ΜΕΡΟΣ Β'

πο ιoν δή π

νη Καποδίστρια, Γεώργιος Μαυροµιχά-

λης, καταδικάζεται σε θάνατο στο Ναύπλιο από τον πρόεδρο του δικαστηρίου, στρατηγό Τσόκρη.

’ οίκον προβολή. Απαγο

ected

ατ ική κ ιωτ

by law. Το παρόν δ ιατίθ ετα ι

δ ια ι

∆ιάρκεια: 60 λεπτά ΕΤ118

εύε ται µε ο

7/10/1831: Ο δολοφόνος του Ιωάν-

πι τρ έπ

γ νο

τζαζ», µε πρωταγωνιστή τον Αλ Τζόλσον, είναι η πρώτη µεγάλη επιτυχία του οµιλούντος κινηµατογράφου που κάνει πρεµιέρα στη Νέα Υόρκη.

ου .Ε

µό

Σαν Σήµερα (5/10 - 11/10)

6/10/1927: «Ο τραγουδιστής της

ώλ ησ ήτ

η ήσ χρ

B’ µέρος - Mε το κύρος του History Channel

πόλεµο κατά των Οθωµανών. Ο Ελληνικός Στρατός περνά τα σύνορα και εισέρχεται στο έδαφος της Μακεδονίας.

γορεύεται η αυτο ο ρ ε ί. Α πα τελ ής π

η

ΑNCIENT ALIENS: η επιστροφη

5/10/1912: Η Ελλάδα κηρύσσει τον

κλ ο φ ο κυ π οί

µέ σω

ου

εν

οο ετ υµ

αι ετ

ς στο ↘ Βρείτε µα τώντας ζη να α ok bo face ό το λογαριασµ Ο ΙΚ ∆ ΠΕΡΙΟ Α ΦΑΙΝΟΜΕΝ

τρώνης εκφωνεί στην Πνύκα την περίφηµη οµιλία του µε τίτλο «Παραινέσεις προς τη νέα γενιά».

8/10/1980: Ο Μποµπ Μάρλεϊ καταρ-

ρέει στη σκηνή και µεταφέρεται σε νοσοκοµείο, όπου διαπιστώνεται ότι πάσχει από όγκο στον εγκέφαλο. Ο πιο δηµοφιλής εκπρόσωπος της µουσικής ρέγγε θα πεθάνει επτά µήνες αργότερα.

Γνωρίζατε ότι…  Στις 9 Οκτωβρίου του 1944 έλαβε χώρα στη Μόσχα µια συνάντηση µεταξύ του Τσόρτσιλ και του Στάλιν µε… ελληνικό ενδιαφέρον; Σε αυτή συµφωνήθηκε να παραµείνει η Ελλάδα στη βρετανική σφαίρα επιρροής. Το περιεχόµενό της παρέµεινε άγνωστο τόσο στην ελληνική πολιτική ηγεσία όσο και στην ηγεσία του ΚΚΕ!

,

εναλλακτική µατιά στην επικαιρότητα

Από τoν Μηνά N. Παπαγεωργίου [email protected]

Η δυναµική της Κλειούς Το «Πόλεµος Πατήρ Πάντων» θεωρείται µία από τις γνω- γέννησε µια νέα λέξη στους κύκλους των ερευνητών, αυτήν στότερες ρήσεις του «σκοτεινού» και συνάµα λαµπρού προτης «Κλειωδυναµικής», που σχετίζεται άµεσα µε τη µούσα της σωκρατικού φιλοσόφου της Ιωνίας, Ηράκλειτου. Στο πέρασµα Ιστορίας -κατά την ελληνική µυθολογία- Κλειώ. του χρόνου πολλοί βιάστηκαν να κρίνουν επιφανειακά το προαναφερθέν απόφθεγµα, κάνοντας λόγο για έναν πολεµοχαΟι αναλύσεις κατέδειξαν ότι εξαιτίας των πολεµικών συρή αρχαίο Ελληνα διανοητή. Η πραγµατικότητα όµως είναι γκρούσεων µε τη βοήθεια αρµάτων ή τόξων για την εκµεαρκετά διαφορετική. Ο Ηράκλειτος τάλλευση της γης, πολλές οµάδες επιχείρησε να τονίσει πως ο κόσµος Εξαιτίας των πολεµικών και κοινωνίες της αρχαιότητας που µας, τόσο σε µικροκοσµικό όσο και συγκρούσεων µε τη βοήθεια κατοικούσαν στις ίδιες γεωγραφισε µακροκοσµικό επίπεδο, είναι γεκές περιφέρειες αναγκάστηκαν να µάτος από συνεχείς συγκρούσεις αρµάτων ή τόξων για συγχωνευτούν και να δράσουν από που γεννούν µε τη σειρά τους νέες την εκµετάλλευση της κοινού. Το γεγονός αυτό οδήγησε καταστάσεις και πραγµατικότητες. σταδιακά και νοµοτελειακά στην γης, πολλές οµάδες και εµφάνιση πολυπλοκότερων µορΟµως µια νέα έρευνα Αµερικανών κοινωνίες που κατοικούσαν φών κοινωνιών, µε συγκεκριµένες και Βρετανών επιστηµόνων, που δη- στις ίδιες γεωγραφικές δοµές, θεσµούς διοίκησης και νοµοσιεύτηκε πρόσφατα στην αµερι- περιφέρειες αναγκάστηκαν µικά πλαίσια. «Αντί να λέµε απλά κανική επιθεώρηση «PNAS», έρχεται ιστορίες ή να περιγράφουµε τι συνα δώσει περισσότερο «ρεαλιστικές» να συγχωνευτούν νέβη, ΄ µπορούµε τώρα να εξηγούµε βάσεις στο πολυσυζητηµένο αυτό και να δράσουν από τις γενικές κοινωνικές εξελίξεις µε γνωµικό. Κι αυτό γιατί σύµφωνα µε κοινού. Το γεγονός αυτό ποσοτική ακρίβεια. Αλλωστε η ερτους ειδικούς, οι ένοπλες συγκρούµηνεία των ιστορικών συµβάντων σεις µεταξύ οµάδων και εθνών από οδήγησε σταδιακά και µάς βοηθά να κατανοήσουµε καλύτη 2η προχριστιανική χιλιετία µέχρι νοµοτελειακά στην εµφάνιση τερα το παρελθόν και ίσως τελικά και τουλάχιστον το 16ο µεταχριστια- πολυπλοκότερων µορφών µας επιτρέψει να προβλέψουµε το νικό αιώνα υπήρξαν ο κυριότερος µέλλον», υποστηρίζει ο Σεργκέι -αν και όχι ο µοναδικός- παράγοντας κοινωνιών, µε συγκεκριµένες Γκάβριλετς από το Αµερικανικό ανάπτυξης των κοινωνικών δοµών, δοµές και νοµικά πλαίσια Εθνικό Ινστιτούτο Μαθηµατικής και της πολιτισµικής ανάπτυξης του είΒιολογικής σύνθεσης που συµµεδους µας, αλλά και της δηµιουργίας των πρώτων κρατών! Τα τείχε στην εν λόγω έρευνα. επαναστατικά αυτά συµπεράσµατα προέκυψαν από τη µελέτη ιστορικών δεδοµένων από τις περιοχές της Αφρικής και της Από το «Πόλεµος Πατήρ Πάντων» του σοφού Ηράκλειτου Ευρασίας, τα οποία και οδήγησαν στη συνέχεια, για πρώτη στο «κάθε εµπόδιο για καλό» του εξίσου σοφού λαού µας. φορά, στην κατάρτιση αξιόπιστων σχετικών µαθηµατικών µοΑς ελπίσουµε οι δυσκολίες που αντιµετωπίζουµε ως κοινωντέλων αναφορικά µε τη δηµιουργία των πρώτων αυτοκρατονία τα τελευταία χρόνια να οδηγήσουν σταδιακά σε κρίσιµες ριών (φτάνοντας µάλιστα σε ποσοστά επιτυχίας που άγγιξαν εσωτερικές αλλαγές στη συνείδηση του καθενός από εµάς, το 65%). Αξιοσηµείωτο είναι το γεγονός ότι η νέα αυτή µαγεγονός που θα αναδείξει µελλοντικά µια νέα, περισσότερο θηµατικοϊστορική προσέγγιση του ανθρώπινου παρελθόντος ελπιδοφόρα, κατάσταση στη χώρα όπου ζούµε.

φαινοµενα

7

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

φαινοµενα

8

KOSM ΝEWS Επιµέλεια: Θεανώ Καρούτα

Πέθανε ο µπλε άντρας Ο Paul Karason, ο άνθρωπος που σόκαρε τον κόσµο εξαιτίας του µπλε χρώµατος που είχε το δέρµα του, πέθανε την προηγούµενη εβδοµάδα µετά από µια σειρά προβληµάτων υγείας που αντιµετώπιζε. Ο 62χρονος Αµερικανός άφησε την τελευταία του πνοή στο νοσοκοµείο της Ουάσιγκτον και, ενώ είχε πρόσφατα περάσει έµφραγµα και ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, η αιτία που προκάλεσε το θάνατό του δεν έχει ακόµα γίνει γνωστή. Το πιο ενδιαφέρον πάντως για τον Paul -και αυτό που τον έκανε διάσηµο- ήταν το, σχεδόν τροµακτικό, µπλε δέρµα του, το οποίο ήταν αποτέλεσµα µιας θεραπείας που ακολουθούσε χρόνια για µια δερµατική πάθηση.

Το νησί του σεισµού Μετά το σεισµό των 7,7 ρίχτερ που σκό-

τωσε 245 άτοµα την περασµένη Τρίτη, ένα µικρό νησί αναδύθηκε έξω από τις ακτές της πόλης Γκουαντάρ του Πακιστάν και αυτό που έχει προκαλέσει πολλές απορίες στους γεωλόγους είναι ότι απέχει πολλές δεκάδες χιλιόµετρα από το επίκεντρο του σεισµού. Οι επιστήµονες έχουν δει στο παρελθόν παρόµοια περιστατικά, όµως στην προκειµένη περίπτωση δεν µπορούν να εξακριβώσουν τη φύση του νησιού, καθώς θα µπορούσε να είναι αποτέλεσµα κατολίσθησης, ένα κοµµάτι εδάφους που ανυψώθηκε εξαιτίας του ρήγµατος, ακόµα και µια παράξενη φάρσα. Το νησί απέχει 100 µέτρα από την ακτή, έχει σχήµα µισοφέγγαρου και είναι ιδιαιτέρως µικρό, ενώ παρά τις προειδοποιήσεις των αρχών και των γεωλόγων προς τους πολίτες να µην πλησιάζουν µιας και δεν είναι ακόµα γνωστό αν κρύβει κινδύνους, πολλοί άνθρωποι έχουν σπεύσει να το επισκεφθούν αφού από τη µέρα που εµφανίστηκε δεν πιστεύουν στα µάτια τους.

Μυστήρια

Ξανά σε λειτουργία το ιστορικό τηλεσκόπιο Κατασκευασµένο από τον ερασιτέχνη αστρονόµο

Robert Stirling Newall το 1871 στη Βρετανία και κατακτώντας τον τίτλο του µεγαλύτερου τηλεσκοπίου του κόσµου, το τηλεσκόπιο Newall -προς τιµήν του κατασκευαστή του- έµεινε σε αχρηστία για περίπου 20 χρόνια, µέχρι που το Πανεπιστήµιο του Cambridge, έπειτα από πιέσεις του γιου του Newall, καταδέχτηκε να το αξιοποιήσει, µε την προϋπόθεση τα έξοδα µεταφοράς και συντήρησής του, αλλά και η χρήση του, να βαρύνουν αποκλειστικά τον ίδιο. Το 1955 το τηλεσκόπιο δωρήθηκε από το Πανεπιστήµιο στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και το 1959, µετά τις απαραίτητες εργασίες για την

εγκατάστασή του, το τηλεσκόπιο έρχεται στην Πεντέλη και σηµατοδοτεί µια νέα αρχή για την επιστηµονική, αστροφυσική παρατήρηση στη χώρα µας συµβάλλοντας δραστικά στην ανάπτυξη της εγχώριας αστρονοµίας. Παρ’ όλα αυτά, λόγω προβληµάτων που είχαν προκύψει τόσο στο ίδιο το τηλεσκόπιο όσο και στο χώρο όπου είναι εγκατεστηµένο, τα τελευταία χρόνια η λειτουργία του είχε πάψει και τώρα, ύστερα από ένα χρόνο συντήρησης, τίθεται ξανά σε λειτουργία. Οι υπεύθυνοι του Αστεροσκοπείου Αθηνών δηλώνουν ενθουσιασµένοι µε την επαναλειτουργία και καλούν όποιον ενδιαφέρεται να επισκεφθεί το Κέντρο Επισκεπτών Πεντέλης για ξενάγηση.

Απάτη το «αγόρι του δάσους» Με 150 ώρες κοινωνικής εργασίας και ευτυχώς γι’ αυτόν χωρίς

άλλη ποινή τιµωρήθηκε ο Robin van Helsum, ο νέος που είχε απευθυνθεί στο δηµαρχείο του Βερολίνου το 2011 ζητώντας βοήθεια, αφού είχε ισχυριστεί πως για 5 χρόνια ζούσε στο δάσος. Πριν από λίγες ηµέρες και χωρίς να προηγηθεί δίκη, αφού ο νεαρός οµολόγησε πως η ιστορία του δεν ήταν παρά µια δική του επινόηση, κατηγορήθηκε για απάτη προς το κράτος, καθώς η Πρόνοια έχει δαπανήσει για τη συντήρησή του -αφού είχε δηλώσει ανήλικος- και τις ιατρικές του εξετάσεις το ποσό των 30.000 ευρώ. Πάντως, ένορκοι και δικαστήριο συµφώνησαν πως δεν χρειάζεται ο Robin να φυλακιστεί αφού οµολόγησε, ενώ και ο υπεύθυνος δηµοσίων σχέσεων του δικαστηρίου Tobias Kaehne δήλωσε πως αν γινόταν δίκη πιθανότατα ο Robin θα καταδικαζόταν, ενώ µε την τροπή που πήρε τώρα η υπόθεση τα πράγµατα θα είναι καλύτερα για το µέλλον του.

Από την άλλη πλευρά, ο 21 ετών Ολλανδός οµολόγησε σε συνέντευξή του ότι σκέφτηκε να το βάλει στα πόδια, όµως τελικά αποφάσισε να µείνει στο Βερολίνο και να ξεκαθαρίσει τα µπλεξίµατά του µε τις αρχές.

φαινοµενα

9

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

φαινοµενα

10

KOSM ΝEWS Επιµέλεια: Θεανώ Καρούτα

Νεότερη η Σελήνη Κατά 100 εκατοµµύρια χρόνια

τουλάχιστον έχουν µεγαλώσει την ηλικία της Σελήνης οι επιστήµονες, όπως υποδεικνύει µια νέα αµερικανική έρευνα. Πιο συγκεκριµένα, η ανάλυση των σεληνιακών πετρωµάτων από µια οµάδα επιστηµόνων, µε επικεφαλής τον Richard Carlson του Ινστιτούτου Επιστήµης Κάρνεγκι της Ουάσιγκτον, αποκάλυψε πως ο φυσικός µας δορυφόρος έχει ηλικία 4,4 έως 4,45 δισεκατοµµύρια χρόνια και όχι 4,56 όπως πίστευαν οι αστρονόµοι µέχρι πρότινος. Η ανακοίνωση έγινε στο Λονδίνο, σε συνέδριο της Βασιλικής Εταιρείας Επιστηµών της Βρετανίας µε θέµα την «Προέλευση της Σελήνης», ενώ ανακοινώθηκε ακόµα πως οι ανακαλύψεις σχετικά µε τους πλανήτες και τους δορυφόρους του ηλιακού µας συστήµατος θα πληθαίνουν όσο βελτιώνεται η σχετική τεχνολογία.

Τον πυροβόλησε γιατί «βίασε» τη γυναίκα του Αυτή θα µπορούσε να είναι µια

είδηση που δεν θα προκαλούσε εντυπώσεις, αν βέβαια ο βιασµός ήταν αληθινός. Πιο συγκεκριµένα, ο 55χρονος Michael Selleneit από το Salt Lake City της Utah πυροβόλησε το γείτονά του, Tony Pierce, µετά από πίεση της γυναίκας του, Meloney Selleneit, η οποία ισχυριζόταν πως τη βίασε τηλεπαθητικά! Ο Pierce στάθηκε τυχερός µέσα στην ατυχία του και γλίτωσε το θάνατο από τον πυροβολισµό, κάτι που βέβαια δεν µείωσε στη δίκη την ποινή που επιβλήθηκε στον 55χρονο. Ο Selleneit κατηγορήθηκε για απόπειρα δολοφονίας αλλά και παράνοµη κατοχή όπλου και καταδικάστηκε σε 30 χρόνια κάθειρξη, ποινή που θα εκτίσει αφού περάσει από το πολιτειακό νοσοκοµείο για θεραπεία, καθώς κρίθηκε ψυχικά µη υγιής. Η ηθική αυτουργός Meloney οµολόγησε την ενοχή της, όµως οι γιατροί δηλώνουν πως η νοητική και ψυχική της κατάσταση είναι τέτοια που δεν υπάρχει νόηµα να περάσει από δίκη και έτσι θα νοσηλευτεί και θα περιοριστεί σε ψυχιατρική κλινική.

Μυστήρια

Οργανισµός-ζυθοποιείο Μια πολύ σπάνια περίπτωση αποκάλυψαν οι ερευνητές

από το κολέγιο Panola στο Τέξας, καθώς ένας 61χρονος άντρας, που ισχυριζόταν ότι δεν πίνει σταγόνα αλκοόλ, ήταν συνεχώς µεθυσµένος! Το γεγονός ότι τα επίπεδα αλκοόλ στο αίµα του ήταν σε µόνιµη βάση πέντε φορές υψηλότερα από το νόµιµο όριο για τους οδηγούς, αγγίζοντας το 0,40, έκανε φυσικά τη σύζυγο και τους γιατρούς να πιστεύουν πως ο άντρας είναι αλκοολικός και πίνει κρυφά. Μετά τις επίµονες αρνήσεις του ίδιου για κάτι τέτοιο, οι ερευνητές του κολεγίου Panola κανόνισαν την εισαγωγή του στο νοσοκοµείο για εξετάσεις και τον έβαλαν σε καραντίνα, απαγορεύοντας κάθε επισκέπτη. Οι εξετάσεις στον 61χρονο αποκάλυψαν στους γιατρούς το απίστευτο: ο ασθενής

πάσχει από ένα σπάνιο σύνδροµο που κάνει το έντερό του να λειτουργεί ακριβώς όπως ένα ζυθοποιείο! Ο µεγάλος πληθυσµός, στο έντερο του άντρα, του σακχαροµύκητα Saccharomyces cerevisiae, που χρησιµοποιείται ευρέως στη ζυθοποιία, στην οινοποιία και την αρτοποιία και είναι γνωστός ως µαγειρική µαγιά, συνέβαλε στη ζύµωση των υδατανθράκων που λάµβανε από την τροφή του, µετατρέποντάς τους σε αιθανόλη, που, κυκλοφορώντας στο αίµα του, του προκαλούσε τα συµπτώµατα της µέθης. Με τη σχετική αντιµυκητιασική αγωγή, το πρόβληµα του Τεξανού αντιµετωπίστηκε, όµως οι γιατροί ενηµερώνουν τώρα τους γαστρεντερολόγους για το περιστατικό, καθώς είναι ιδιαίτερα σπάνιο στο δυτικό κόσµο, αλλά µπορεί να συµβεί.

Νέα µορφή ύλης από φως Χάρβαρντ και ΜΙΤ ένωσαν τις δυνάµεις τους και κατάφεραν να «χειρα-

γωγήσουν» τα φωτόνια έτσι ώστε αυτά να δηµιουργήσουν µόρια, µια νέα µορφή ύλης η οποία, αν και είχε προταθεί θεωρητικά και στο παρελθόν, δεν είχε καταστεί δυνατή πρακτικά, ενώ δεν έχει παρατηρηθεί και ποτέ στη φύση. Οι επικεφαλής της ερευνητικής οµάδας, ο καθηγητής Φυσικής του Χάρβαρντ Mikhail Lukin και του ΜΙΤ Vladan Vuletic, έκαναν τη σχετική δηµοσίευση στο περιοδικό «Nature» καταφέρνοντας να προκαλέσουν το θαυµασµό και την έκπληξη στην επιστηµονική κοινότητα, αφού µε το επίτευγµά τους ανατρέπουν τις ισχύουσες µέχρι τώρα θεωρίες για τη φύση του φωτός, σύµφωνα µε τις οποίες τα φωτόνια δεν έχουν µάζα και συνεπώς η µεταξύ τους αλληλεπίδραση είναι αδύνατη. Πάντως τα µόρια φωτός που δηµιούργησαν οι επιστήµονες έχουν διαφορετική συµπεριφορά και αλληλεπιδρούν τόσο έντονα µεταξύ τους που «δένονται» και σχηµατίζουν µόρια. Η ανακάλυψη, εκτός του ότι ανοίγει νέους ορίζοντες στην επιστηµονική έρευνα, όπως δήλωσε ο Mikhail Lukin, µπορεί στο µέλλον να αξιοποιηθεί για τη δηµιουργία πολύπλοκων τρισδιάστατων δοµών µόνο από φως!

φαινοµενα

11

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

φαινοµενα

12

Οι εξωσωµατικές εµπειρίες εγείρουν επί αιώνες θεµελιώδη ερωτήµατα για τη σχέση της ανθρώπινης συνείδησης µε το σώµα. Μπορεί τελικά η συνείδησή µας να αποχωριστεί από το υλικό της υπόστρωµα; Υπάρχει µια ανεξάρτητη ψυχή που να µπορεί να ταξιδέψει πέρα από τους περιορισµούς των αισθήσεών µας, του χώρου και του χρόνου; Μέχρι σήµερα, ο διχασµός ανάµεσα στους υποστηρικτές της διπλής φύσης του ανθρώπου και σε όσους µιλούν για παθολογικές δυσλειτουργίες του εγκεφάλου συνεχίζεται… Του ∆ηµήτρη Αργασταρά, [email protected]

ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΕΣ

ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ

ΤΟ ΠΑΡΑΞΕΝΟ

ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΤΑΞΙΔΙΟΥ ΣΕ ΑΛΛΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ

ανεξηγητο

Τ

ο έντονο ενδιαφέρον γύρω

από το φαινόµενο των εξωσωµατικών εµπειριών οφείλεται σε σηµαντικό βαθµό στο γεγονός ότι µπορούν να συµβούν τυχαία στον καθένα µας. Οπως δείχνουν οι σχετικές έρευνες, ο αριθµός των ανθρώπων που ισχυρίζονται ότι είχαν µία τουλάχιστον τέτοια εµπειρία στη ζωή τους είναι πολύ µεγάλος. Σύµφωνα µε αυτές, παρά τα κατά καιρούς διαφορετικά αποτελέσµατά τους, φαίνεται ότι ένας στους 10 µε 20 ανθρώπους έχει βιώσει έστω και µία εξωσωµατική εµπειρία στη ζωή του, ενώ µια άλλη έρευνα έδειξε ότι αυτό συµβαίνει στο 15% του πληθυσµού της Ευρώπης, µε ανάλογα να είναι τα στοιχεία και για τις ΗΠΑ. Κι όµως, παρά τη συχνότητα των περιπτώσεων και την αξιοπιστία των µαρτύρων, η επίσηµη επιστηµονική κοινότητα εξακολουθεί να παραµένει αµήχανη απέναντι στο φαινόµενο και οι διάφορες µεταφυσικές ερµηνείες να ποικίλλουν.

Εξω από το σώµα Στις εξωσωµατικές εµπειρίες, η συνείδηση ενός ατόµου φαίνεται να αποµακρύνεται από το σώµα του και να παρατηρεί τον κόσµο από ένα σηµείο, συνήθως από ψηλά, εκτός αυτού. Στη συνέχεια, τα άτοµα που βίωσαν ανάλογες καταστάσεις ισχυρίζονται ότι µπορούσαν να «ταξιδέψουν» ελεύθερα, σαν να ίπτανται στο γύρω περιβάλλον τους, να επισκεφτούν µακρινά µέρη ή ακόµη και άλλους ανθρώπους, ενώ σε µερικές περιπτώσεις αναφέρουν εκ των υστέρων εικόνες, ήχους και γεγονότα που µπορεί να αποδειχθούν ότι πράγµατι συνέβησαν και ήταν αδύνατο να παρατηρηθούν από τη θέση όπου βρίσκονταν κανονικά. Η πλειοψηφία αυτών των εµπειριών

συµβαίνει κατά τη διάρκεια της χαλάρωσης, του ύπνου ή του ονείρου, ενώ συχνές αναφορές γίνονται επίσης από ανθρώπους που κινδύνεψαν να πεθάνουν, όπως µετά από ένα οξύ καρδιακό επεισόδιο ή από ένα σοβαρό ατύχηµα.

Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η σχέση µεταξύ συνείδησης και εγκεφάλου µπορεί να εξηγηθεί καλύτερα µε το παράδειγµα της σχέσης µεταξύ τηλεοπτικής συσκευής και προγράµµατος. Η λήψη του τηλεοπτικού προγράµµατος, η ποιότητα της εικόνας και του ήχου εξαρτώνται πολύ από την κατάλληλη λειτουργία της συσκευής και από την ακεραιότητα των συστατικών της

Σε αυτές τις λεγόµενες επιθανάτιες εµπειρίες, οι αναφορές περιγράφουν επίσης ένα φωτεινό τούνελ προς το οποίο το άτοµο µε το καινούργιο του «σώµα» αισθάνεται να κατευθύνεται, ενώ συνήθως έχει την αίσθηση και κά-

ποιων φωτεινών πλασµάτων που έρχονται να παίξουν ένα ρόλο σε αυτή τη «µετάβαση». Το ενδιαφέρον, πάντως, σε όλες αυτές τις περιπτώσεις είναι ότι η συνείδηση των ατόµων παρουσιάζεται ενισχυµένη, αντί για αδύναµη, µε τη δυνατότητα να αντιλαµβάνεται ζωηρές λεπτοµέρειες, έντονα συναισθήµατα, και µε την αίσθηση πως όσα συµβαίνουν έχουν την ποιότητα πραγµατικών περιστατικών και όχι κάποιου ονείρου.

Ετσι, επειτα από µία τέτοια εµπειρία,

οι άνθρωποι αισθάνονται συνήθως τόσο εντυπωσιασµένοι που δυσκολεύονται να πιστέψουν ότι η περιστασιακή αποµάκρυνση της συνείδησής τους από το σώµα ήταν απλώς µια ψευδαίσθηση. Πολλοί καταλήγουν στο συµπέρασµα ότι την ανθρώπινη ύπαρξη χαρακτηρίζει µία ψυχή, διακριτή της υλικής φύσης, η οποία ενδεχοµένως συνδέεται µε ένα δεύτερο «σώµα» που θα µπορούσε να επιβιώσει µε πλήρη συνείδηση µετά το θάνατο του ατόµου. Τελικά, το θέµα έχει΄αποκτήσει τέτοιες διαστάσεις και έχει εµπλουτίσει τη σχετική βιβλιογραφία σε τέτοιο βαθµό, που διαθέτει τη δική του ειδική ορολογία: αστρική προβολή, αστρικό σώµα, αστρικά ταξίδια και αστρικά επίπεδα είναι οι όροι που χρησιµοποιούνται.

φαινοµενα

13

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

φαινοµενα

14

Τρεις περιπτώσεις Ο Ολλανδός Φρέντερικ Βαν Εεντεν

στην εργασία του «Study of Dreams» που δηµοσιεύτηκε το 1913 στο περιοδικό «Altered States of Consciousness», περιγράφει µια παράξενη εµπειρία του. Μια µέρα, ενώ ονειρευόταν ότι ήταν ξαπλωµένος µπρούµυτα, κοιτάζοντας έξω από το παράθυρο, ξαφνικά συνειδητοποίησε ότι ήταν ξαπλωµένος ανάσκελα στο κρεβάτι. Οπως γράφει, στη συνέχεια «αποφάσισα να ξυπνήσω αργά και προσεκτικά και να παρατηρήσω πώς θα άλλαζε η αίσθησή µου. Κι αυτό έκανα, αργά και προσεκτικά, και η µετάβαση -την οποία έχω πραγµατοποιήσει πολλές φορές έκτοτε- είναι σαν να γλιστράς από το ένα σώµα στο άλλο και να υπάρχει σαφώς διπλή ανάµνηση και των δύο σωµάτων. Είναι τόσο αναµφισβήτητο που οδηγεί αναπόφευκτα στην έννοια ενός ‘‘ονειρικού’’ σώµατος».

Ο µυθιστοριογράφος Ουίλιαµ Γκε-

ράρντι περιγράφει πως ξύπνησε κάποτε από έναν πυρετώδη ύπνο και συνειδητοποίησε ότι αιωρούνταν πάνω από το σώµα του, αν και ήταν δεµένος µε µια αστραφτερή χορδή που έµοιαζε να ενώνει το µέτωπο του ξαπλωµένου του σώµατος µε το σβέρκο του «αστρικού» του σώµατος (αυτή η φωτεινή χορδή που ενώνει τις δύο υπάρξεις αναφέρεται συχνά σε αυτές τις εµπειρίες). Οταν στη συνέχεια δοκίµασε να κινηθεί, ένιωσε σαν να τσαλαβουτούσε µέσα σε νερό και στη νουβέλα του «Ανάσταση» (Resurrection) παραδέχεται ότι το περιστατικό τον έπεισε για την πραγµατικότητα της µεταθανάτιας επιβίωσης.

Ο Αµερικανός καλλιτέχνης Ινγκο

Σουάν διηγήθηκε πως κατά τη διάρκεια µιας εγχείρησης στις αµυγδαλές υπό την επήρεια αναισθητικού, βρέθηκε να κοιτάζει το γιατρό από ψηλά, ο οποίος έβρισε βγάζοντας τις αµυγδαλές µε το νυστέρι και τις έριξε σε µία φιάλη. Οταν ο Σουάν ξύπνησε αργότερα, έδειξε τη φιάλη που βρισκόταν µέσα σε µία σκευοθήκη και είπε τη λέξη που είχε χρησιµοποιήσει

ο γιατρός όταν έκανε την εγχείρηση. Τα επόµενα χρόνια προσπάθησε να εξασκήσει αυτή την ικανότητα και ήταν από τα άτοµα που συµµετείχαν στα περίφηµα σχετικά πειράµατα του Πανεπιστηµίου του Στάνφορντ όπου επιβεβαιώθηκαν σε πολλές περιπτώσεις οι εξωσωµατικές του εµπειρίες.

Τα ταξίδια του Μονρόε Από τους πρώτους µελετητές των εξω-

σωµατικών εµπειριών, προσελκύοντας παγκόσµιο ενδιαφέρον για τις µεθόδους τεχνητής πρόκλησης και ελέγχου αυτού του φαινοµένου, ήταν ένας Αµερικανός

επιχειρηµατίας, ο Ρόµπερτ Μονρόε. Ο Μονρόε περιέγραψε λεπτοµερώς τις εµπειρίες του στο βιβλίο του «Journeys Out of the Body», ενώ ίδρυσε και το Ινστιτούτο Εφαρµοσµένων Επιστηµών Monroe στη Βιρτζίνια των ΗΠΑ, µε σκοπό τη διδασκαλία τεχνικών επίτευξης εξωσωµατικών ταξιδιών και άλλων συνειδησιακών καταστάσεων.

Ενα βράδυ, ενώ ήταν ξαπλωµένος στο κρεβάτι του, ο Μονρόε ένιωσε µια ισχυρή δόνηση και όταν άνοιξε τα µάτια του ανακάλυψε πως αιωρούνταν κοντά στο ταβάνι. Από κάτω του βρισκόταν το σώµα του και, µε ένα σοκ απόγνωσης, όρµησε

ανεξηγητο αστρικό ταξίδι στον κόσµο µας είναι δυσκολότερο απ’ ό,τι περίµενε, ενώ δηλώνει πως το «αστρικό σώµα» δεν προορίζεται για να ταξιδεύει σε αυτή την Περιοχή, καθώς προκύπτουν τα ίδια προβλήµατα που θα αντιµετώπιζε ένας δύτης χωρίς µάσκα στο βυθό της θάλασσας. Μπορεί µεν να καταδυθεί, αλλά χωρίς αποτελεσµατική λειτουργία.

όρµησε προς τα κει και βούτηξε µέσα του. Από τότε το ενδιαφέρον του για αυτή την εµπειρία δεν τον εγκατέλειψε ποτέ. Σταδιακά, άρχισε να εξερευνά αυτή την περίεργη ικανότητα να εγκαταλείπει το σώµα του και στο βιβλίο του περιγράφει πώς κατάφερε να εξερευνήσει τρεις διαφορετικές περιοχές ή τοποθεσίες του αστρικού πεδίου.

Η Τοποθεσία Ι είναι ο δικός µας κό-

σµος, µόνο που αυτή τη φορά γίνεται αντιληπτός από µία διαφορετική προοπτική, από ψηλά, κι έτσι υπάρχουν δυσκολίες στην πλοήγηση. Για τον Μονρόε, το

Η Τοποθεσία ΙΙ, το επόµενο επίπεδο στο οποίο µπορεί να συνεχιστεί το αστρικό ταξίδι, είναι ένας άχρονος κόσµος όπου η σκέψη είναι η βασική πηγή της ύπαρξης. Οπως γράφει, «είναι ένα µη υλικό περιβάλλον µε νόµους κίνησης και ύλης που ελάχιστα µοιάζουν µε εκείνους του φυσικού κόσµου. Είναι µια απεραντοσύνη, όπου η πραγµατικότητα αποτελείται από τις βαθύτερες επιθυµίες και τους φόβους. Εκεί η σκέψη είναι δράση και δεν υπάρχουν τα προστατευτικά στρώµατα των αναστολών». Σύµφωνα µε τον Μονρόε, οι περιοχές της Τοποθεσίας ΙΙ, που βρίσκονταν «πλησιέστερα» στο φυσικό κόσµο, κατοικούνταν κυρίως από τρελούς ή µισότρελους, κοιµισµένους ή ναρκωµένους και πλάσµατα που κατευθύνονταν αποκλειστικά από τα συναισθήµατά τους. Ετσι, κάθε φορά που ταξίδευε προς την Περιοχή ΙΙ έπρεπε να περάσει µέσα από αυτή τη ζώνη, µε την εµπειρία να είναι τροµακτική, σαν να κολυµπούσε σε µία θάλασσα γεµάτη καρχαρίες. Στην Τοποθεσία ΙΙ, η επιθυµία και

τα καταπιεσµένα συναισθήµατα γίνονται αµέσως εµφανή, και έτσι η βασική ικανότητα που πρέπει να έχει κάποιος είναι η αυτοπειθαρχία, δηλαδή το να είναι αφέντης των συναισθηµάτων του και όχι σκλάβος τους. Ο Μονρόε λέει πως ΄ «ο προορισµός σου φαίνεται να καθη-

Στα συνειδητά όνειρα, ο ονειρευόµενος έχει τη δυνατότητα να αναγνωρίσει ότι ονειρεύεται, να διατηρήσει αυτή την παρουσία της συνείδησης µέσα στο όνειρο και στη συνέχεια να επιλέξει εκείνος το δρόµο που θέλει να ακολουθήσει το όνειρό του

λώνεται απόλυτα εντός του πλαισίου των εσωτερικών συνεχών κινήτρων, συναισθηµάτων και επιθυµιών σου. Κι ενώ συνειδητά µπορεί να µην έχεις καµία διάθεση να βρεθείς εκεί, δεν έχεις άλλη επιλογή».

Αυτό όµως που προκαλεί ιδιαίτερο

προβληµατισµό σχετικά µε τις εµπειρίες του Μονρόε είναι οι περιγραφές του από τα ταξίδια στην Περιοχή ΙΙΙ. Οπως παρατήρησε ένας σχολιαστής, η Περιοχή ΙΙΙ µοιάζει σαν την «Αλίκη στη Χώρα των Θαυµάτων». Ενα βράδυ, καθώς το αστρικό του σώµα γύρισε µπρούµυτα, είδε στο κρεβάτι κάτι που έµοιαζε µε τρύπα πάνω σε ένα σκοτεινό τοίχο. Οταν έχωσε µέσα το χέρι του, ένιωσε σαν να του έκανε χειραψία ένα άλλο ζεστό χέρι και ο Μονρόε δεν άργησε να ανακαλύψει πως η «τρύπα» διέθετε τους δικούς της ενοίκους. Ενας άλλος φυσικός κόσµος υπήρχε εκεί πέρα, που έµοιαζε µε το δικό µας, αλλά ήταν διαφορετικός. ∆εν υπήρχε ηλεκτρισµός και όλοι κυκλοφορούσαν µε κάτι µικρά οχήµατα, κάτι µεταξύ ποδηλάτου και παιδικού αυτοκινήτου. Τελικά, ολόκληρη η Περιοχή ΙΙΙ αρχίζει να µοιάζει µε κάποιο αλλόκοτο όνειρο, το οποίο κάνει τον αναγνώστη να αµφιβάλλει. Θα µπορούσαν τα εξωσωµατικά ταξίδια του Μονρόε να εκφράζουν εν µέρει αντικειµενικές εµπειρίες της ψυχής και εν µέρει υποκειµενικές φαντασιώσεις;

φαινοµενα

15

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

φαινοµενα

16

Συνειδητό ονείρεµα Αρκετοί από τους σκεπτικιστές των εξωσωµατικών εµπειριών θεωρούν ότι

πιθανότατα πρόκειται για ένα είδος ονείρου, παρόµοιο ή ακριβώς όµοιο µε τα λεγόµενα συνειδητά όνειρα. Στα συνειδητά όνειρα, ο ονειρευόµενος έχει τη δυνατότητα να αναγνωρίσει ότι ονειρεύεται, να διατηρήσει αυτή την παρουσία της συνείδησης µέσα στο όνειρο και στη συνέχεια να επιλέξει εκείνος το δρόµο που θέλει να ακολουθήσει το όνειρό του. Καθώς το συνειδητό όνειρο συνεχίζεται, το άτοµο έχει τη δυνατότητα να ικανοποιήσει κάθε του επιθυµία και να ασκήσει πλήρη έλεγχο στο περιβάλλον του.

Ετσι, σύµφωνα µε κάποιους ερευνητές, αν κατά τη διάρκεια ενός συνειδητού ονείρου το άτοµο σκεφτεί ότι µεταφέρεται έξω από το σώµα του, τότε βιώνει τελικά µια εξωσωµατική εµπειρία, η οποία ταυτίζεται µε το συνειδητό όνειρο. Τόσο στο συνειδητό ονείρεµα όσο και στις εξωσωµατικές εµπειρίες, το άτοµο διατηρεί τη συνείδησή του ενώ ταυτόχρονα µπορεί να παρατηρήσει, να δει και να ακούσει. Σήµερα είναι επιστηµονικά γνωστό ότι τα συνειδητά όνειρα συµβαίνουν κατά τη διάρκεια του ύπνου REM (Rapid Eye Movement), όπως και τα κανονικά όνειρα, αλλά για κάποιο λόγο κατά τη διάρκειά τους ενεργοποιείται ο πλαγιοπίσθιος µετωπιαίος λοβός του εγκεφάλου, τµήµα στο οποίο συµβαίνει κάποιου είδους επεξεργασία της µνήµης, και ο οποίος στα κανονικά όνειρα είναι ανενεργός.

΄

Από την άλλη πλευρά, παρά τις φαινοµενικές τους οµοιότητες, ορισµένοι επισηµαίνουν συγκεκριµένα χαρακτηριστικά που διαφοροποιούν πλήρως τις εξωσωµατικές εµπειρίες από τα συνειδητά όνειρα. Τα συνειδητά όνειρα συµβαίνουν πάντα ενώ το άτοµο κοιµάται και συνήθως είναι ένα κανονικό όνειρο που ξαφνικά µετατρέπεται σε συνειδητό. Το συνειδητό όνειρο εξελίσσεται σε έναν ονειρικό κόσµο πολύ διαφορετικό του πραγµατικού και το άτοµο έχει χαµηλό έλεγχο και ελευθερία των κινήσεών του, όπως συµβαίνει στα όνειρα. Επίσης, οι περισσότεροι άνθρωποι µε εξωσωµατικές εµπειρίες µπορεί να δηλώνουν ότι πετυχαίνουν και συνειδητά όνειρα, αλλά συνήθως διακρίνουν τις δύο εµπειρίες τους ως διαφορετικές. Εκείνος που θα βιώσει µια εξωσωµατική εµπειρία µπορεί να µεταβεί σε αυτήν άµεσα από µια κατάσταση εγρήγορσης, ποτέ δεν θεωρεί ότι ονειρεύεται και το περιβάλλον στο οποίο αρχικά µε ελευθερία κινείται είναι πολύ όµοιο µε το πραγµατικό.

Επιστηµονικές προσπάθειες ερµηνείας Η αυστηρή επιστηµονική ερµηνεία του

φαινοµένου θεωρεί ότι αυτό σχετίζεται µε κάποιες λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισµού, στη συγκεκριµένη περίπτωση του εγκεφάλου, και απαιτεί την αποσαφήνιση των φυσιολογικών µηχανισµών που λαµβάνουν χώρα σε αυτόν. Ετσι, οι περισσότεροι νευρολόγοι και νευροφυσιολόγοι πιστεύουν ότι οι εξωσωµατικές

εµπειρίες συνδέονται µε κάποιες δυσλειτουργίες του κεντρικού νευρικού συστήµατος και αποτελούν προϊόντα λανθασµένης αίσθησης σχετικά µε τη θέση, την κίνηση και την αντίληψη του ατόµου.

Πρωτοπόρος ερευνητής σε αυτό

τον τοµέα είναι ο Olaf Blanke του Πανεπιστηµιακού Νοσοκοµείου της Γενεύης, ο οποίος θεωρεί ότι η ερµηνεία των εξωσωµατικών εµπειριών πρέπει να

Πολλοί καταλήγουν στο συµπέρασµα ότι την ανθρώπινη ύπαρξη χαρακτηρίζει µία ψυχή, διακριτή της υλικής φύσης, η οποία ενδεχοµένως συνδέεται µε ένα δεύτερο «σώµα» που θα µπορούσε να επιβιώσει µε πλήρη συνείδηση µετά το θάνατο του ατόµου

αναζητηθεί στην αποτυχία του νευρικού συστήµατος, σε ορισµένες περιπτώσεις, να ενοποιήσει ερεθίσµατα σχετικά µε την όραση, την αφή και την αίσθηση της ισορροπίας. Ο Blanke µελέτησε ανάλογες εµπειρίες επιληπτικών ασθενών καθώς και ασθενών που υπέφεραν από ηµικρανίες, ενώ µε τη βοήθεια ειδικού τοµογράφου παρακολούθησε την εγκεφαλική τους λειτουργία.

Οπως έδειξαν

αυτές οι έρευνες, οι εξωσωµατικές εµπειρίες και η αυτοσκοπία (η αίσθηση ότι έβλεπαν τον εαυτό τους απ’ έξω) προέρχονταν από τις εστιακές κρίσεις επιληψίας (κρίσεις προερχόµενες από ένα µόνο µέρος του εγκεφάλου) από τις οποίες υπέφεραν. Συγκεκριµένα, βρέθηκε ότι ένα σηµείο του εγκεφάλου, η γωνιακή έλικα, µεταξύ βρεγµατικού και κροταφικού λοβού, σχετίζεται µε την εµφάνιση αυτών των φαινοµένων στους ασθενείς. Μάλιστα, παρατηρήθηκε ότι µέσω ηλεκτρική διέγερσης της δεξιάς γωνιακής έλικας µπορούσαν να δηµιουργηθούν ανάλογες

ανεξηγητο µπορεί να συµπεράνει από τη φύση αυτών των ανωµαλιών ποια µέρη της συσκευής και ποια συγκεκριµένα συστατικά της δυσλειτουργούν. Τι θα λέγαµε όµως αν µέσα από τις κρυσταλλολυχνίες, τους ηλεκτρονόµους και τα κυκλώµατα της συσκευής προσπαθούσε να κατανοήσει πώς δηµιουργείται το πρόγραµµα; Ακόµα κι αν προσπαθούσε στο µοριακό, ατοµικό ή υποατοµικό επίπεδο των υλικών, δεν θα είχε καµία ένδειξη γιατί τα προγράµµατα εµφανίζονται στην οθόνη. Ωστόσο, αυτό ακριβώς είναι το συµπέρασµα της υλιστικής επιστήµης.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν φαι-

ψευδαισθήσεις, όπως αίσθηση αυτοσκοπίας, κίνησης των άκρων ενώ είναι ακίνητα, απατηλή αντίληψη βαρύτητας.

Η τεχνητή πρόκληση ψευδαισθήσεων

που σχετίζονται µε την αντίληψη του σώµατος στο χώρο µέσω διεγέρσεων του εγκεφάλου άνοιξε νέους δρόµους για σχετικά πειράµατα και δοκιµές στο εργαστήριο. Είναι όµως αυτή η απάντηση για τα τόσο εντυπωσιακά περιστατικά των αυθόρµητων εξωσωµατικών εµπειριών; Το ότι ηλεκτρικές επιδράσεις µπορούν να προκαλέσουν ανάλογες ψευδαισθήσεις µικρής διάρκειας µπορεί να µας λύσει όλες τις απορίες;

Η αυτόνοµη συνείδηση Σύµφωνα µε την τρέχουσα επιστηµο-

νική κοσµοθέαση, η συνείδηση είναι ένα φαινόµενο των υλικών διαδικασιών που λαµβάνουν χώρα στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Σε υπεράσπιση αυτής της άποψης,

παρουσιάζονται ορισµένα στοιχεία που δείχνουν µια στενή σχέση µεταξύ ανατοµίας του εγκεφάλου, νευροφυσιολογίας και συνείδησης. Οµως ενώ τα πειράµατα δείχνουν σαφώς πως η συνείδηση συνδέεται µε τις νευρολογικές και βιοχηµικές διαδικασίες στον εγκέφαλο, το µεγάλο αίνιγµα της προέλευσης της συνείδησης παραµένει άλυτο. Στην πραγµατικότητα, εκεί ακριβώς είναι που το πρόβληµα αρχίζει: τι είναι αυτό που µπορεί να µετατρέπει τις χηµικές και ηλεκτρικές διαδικασίες στο εγκέφαλο στην εκπληκτικά πολύπλοκη, πλούσια και ελεύθερη συνειδητή εµπειρία που βιώνουµε;

Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η σχέση

µεταξύ συνείδησης και εγκεφάλου µπορεί να εξηγηθεί καλύτερα µε το παράδειγµα της σχέσης µεταξύ τηλεοπτικής συσκευής και προγράµµατος. Η λήψη του τηλεοπτικού προγράµµατος, η ποιότητα της εικόνας και του ήχου εξαρτώνται πολύ από την κατάλληλη λειτουργία της συσκευής και από την ακεραιότητα των συστατικών της. Ετσι, ένας µηχανικός της τηλεόρασης

νόµενα, όπως εκείνα των εξωσωµατικών εµπειριών, των επιθανάτιων εµπειριών, της συγχρονικότητας, που υποδεικνύουν µια χαρακτηριστική αυτονοµία της συνείδησης σε σχέση µε το υλικό της υπόστρωµα. Μήπως αυτές οι ενδείξεις και αυτή η υπόθεση αξίζουν επίσης την προσοχή µας και το ενδιαφέρον µας; Ισως τελικά να έχουν δίκιο όσοι υποστηρίζουν, µέσα στους αιώνες της ανθρώπινης Ιστορίας, ότι ζούµε σε έναν κόσµο πολύ πιο παράξενο, πολύ πιο ζωντανό και «πνευµατικά» συνδεδεµένο απ’ ό,τι η πρώτη, εµφανής µατιά µας µας κάνει να πιστεύουµε... Πηγές 1. Donald Tyson, «Αστρική Προβολή», εκδ. Αρχέτυπο. 2. Colin Wilson, «Μυστήρια», εκδ. Αρχέτυπο. 3. www.lucidity.com 4. www.skepdic.com 5. www.stanislavgrof.com

Who is who

Ο ∆ηµήτρης Αργασταράς είναι χηµικός και µέλος της Ελληνικής Κοινότητας του Μεταφυσικού. Ταυτόχρονα ασχολείται µε τη Λογοτεχνία και το πεδίο του Παράξενου. Αρθρα και διηγήµατά του έχουν δηµοσιευτεί σε διάφορα περιοδικά. Στο ∆ιαδίκτυο διατηρεί την ιστοσελίδα http:// argastaras.blogspot.com.

φαινοµενα

17

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

φαινοµενα

18

Ξενιτεµένο ελληνικό χωριό-φάντασµα! 1.200 σπίτια αρχιτεκτονικής των Ελλήνων της Μ. Ασίας, αρκετοί χριστιανικοί ναοί, αλλά και αποµεινάρια µιας πόλης των αρχαίων Λύκιων. Αν νοµίζετε ότι πρόκειται για έναν τόπο που µπορείτε να επισκεφθείτε στην ελληνική επαρχία κάνετε λάθος! Πρόκειται για την περιοχή Kayakoy, ένα ελληνικό χωριό-φάντασµα που εκκενώθηκε κατά τη Μικρασιατική Καταστροφή το 1923 και από τότε παραµένει εγκαταλελειµµένο, βουβός µάρτυρας µιας άλλης εποχής όπου οι πρόγονοί µας κυριαρχούσαν και στις δύο «όχθες» του Αιγαίου.

εικονες

φαινοµενα

19

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

φαινοµενα

20

παραξενο Πριν από µερικά χρόνια παρακολούθησα στους κινηµατογράφους της Θεσσαλονίκης, µε καλή παρέα, το τρίτο µέρος του κινηµατογραφικού «X-Men». Για δύο περίπου ώρες εισήλθα σε έναν κόσµο διαφορετικό, «µεταλλαγµένο». Βασισµένη στην πασίγνωστη οµώνυµη σειρά comics, η ταινία παρουσίασε έναν κόσµο όπου απλοί άνθρωποι προσπαθούν να συνυπάρξουν µε µεταλλαγµένους, δηλαδή ανθρώπους που χάρη σε µία αλλαγή του γενετικού τους υλικού έχουν αποκτήσει εξαιρετικές, αλλά συνάµα και αλλόκοτες, δυνάµεις. Πλαισιωµένοι µε εντυπωσιακά εφέ από τα καλύτερα studios της άλλης πλευράς του Ατλαντικού, στην οθόνη παρήλαυναν χαρακτήρες όπως ο οξύθυµος Wolverine, η γοητευτική Storm, o εκλεπτυσµένος, διανοητικά εξελιγµένος, αλλά και αντιφατικός Beast, ο «καταραµένος» Cyclops, ο αντι-ήρωας Magneto και η κακοµαθηµέ΄ νη ακόλουθός του Mystique. Του Νικόλαου Κ. Περιστερίδη

Η

ιστορία της ανθρωπότητας είναι γεµάτη µε περιπτώσεις ανθρώπων εξαιρετικά προικισµένων ή καταραµένων, οι οποίοι αποτελούν τους αληθινούς X-Men. Σας φαίνονται υπερβολικοί οι παραπάνω ισχυρισµοί; Απλά ακολουθήστε τους συνειρµούς µου και για το τέλος σάς υπόσχοµαι µία έκπληξη.

Pyro-Elasto Man: ο άνθρωπος Λάστιχο-Φωτιά

Η πρώτη περίπτωση υπαρκτού X-Men

που κατάφερα να εντοπίσω µας γυρνάει αρκετές δεκαετίες πίσω. Συγκεκριµένα στα µέσα του 18ου αιώνα, όταν ο Σκοτσέζος Daniel Douglas Home αποτελούσε έναν εκ των πιο επιτυχηµένων «ψυχικών» της εποχής του. Μάλιστα, οι ιδιαίτερες ικανότητές του είχαν γίνει γνωστές σε τέτοιο βαθµό, που τις παρουσίαζε ενώπιον ευγενών και βασιλικών οικογενειών.

Ποιες ήταν όµως αυτές οι δυνάµεις και τι το ιδιαίτερο είχαν; Για να απαντή-

σουµε στην παραπάνω ερώτηση, αρκεί να περιγράψουµε µία «παράστασή» του. Αρχικά, εισερχόταν σε µία ενδιάµεση πνευµατική κατάσταση, κατά ΄ την οποία ανακοίνωνε ότι ερχόταν σε επαφή µε ένα φύλακα-άγγελο «εξαιρετικά ψηλό και δυνατό». Τότε, µπροστά στα έκπληκτα µάτια των θεατών του, τα άκρα του Home επιµηκύνονταν σταδιακά, καταλήγοντας περίπου 6 ίντσες πιο ψηλός, ενώ τα πόδια του συνέχιζαν να ακουµπούν στο πάτωµα. Επιπλέον, σαν µην έφτανε αυτό, κρατούσε στα χέρια του πυρωµένα κάρβουνα δίχως να του προκαλούν ουδεµία ζηµιά, κάτι που είχε επαναλάβει σε πάρα πολλές παραστάσεις.

Πληροφορήθηκα, λοιπόν,

πως το µέλος της εταιρίας Sir William Crookes έσπευσε να ελέγξει τις ιδιαίτερες δυνάµεις του Home. Στη µαρτυρία του αναφέρει ότι είδε τον Σκοτσέζο να σηκώνει ένα µεγάλο κοµµάτι πυρακτωµένου κάρβουνου και να το κρατάει στα χέρια του, δίχως καµία δυσφορία. Μάλιστα, φυσούσε το κάρβουνο έως ότου πυρακτωθεί σε µεγάλο βαθµό και φλόγες αγκαλιάσουν τα γυµνά του δάχτυλα.

Μετά το πέρας της παράστασης, ο

Crookes έλεγξε τα χέρια του Home: ήταν όντως γυµνά, δεν είχαν υποστεί κανενός είδους προεργασία και, τέλος, δεν έφεραν κανενός είδους σηµάδι φθοράς, καψίµατος ή πληγής. Μάλιστα, ο Crookes ανέφερε ότι τα χέρια του Home ήταν απαλά, όπως µίας εκλεπτυσµένης γυναίκας!

Koda Box:

o άνθρωπος µε τις ακτίνες X Η παραπάνω περίπτωση δεν είναι

η µοναδική. Στις αρχές του 19ου αιώνα ένας υπαρκτός Cyclops έζησε και έδρασε! Κοινώς υπήρξε ένας άνθρωπος που ούτε λίγο ούτε πολύ υποτίθεται ότι έβλεπε µέσω ακτίνων Χ.

Σας φαίνονται µυθοπλασί-

ες όλα τα παραπάνω; Η αλήθεια είναι ότι είχα και εγώ τις επιφυλάξεις µου. Βλέποντας, όµως, ότι στην περίπτωση αυτή εµπλέκεται και η Βρετανική Εταιρία Ψυχικών Ερευνών, κατάφερα να ελέγξω τις πηγές µου κατευθείαν από το αρχείο τους, χάρη στη συνδροµή του συνεργάτη µου κ. Κουµαρτζή.

Oι πρωταγωνιστές του πασίγνωστου κόµικ της Μάρβελ, «X-Μen».

φαινοµενα

21

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

eλευθεροσ tυποσ

φαινομενα

22

Γκραβούρα εποχής από τα κατορθώματα του «Θαυματοποιού» Daniel Dουglas Home.

Το όνομα αυτού Koda Box ή, αλλιώς,

όπως έμεινε να τον φωνάζουν, «Ο άνθρωπος με τις ακτίνες Χ». Ο Koda Box εκμεταλλευόταν την αμφιλεγόμενη αυτή δύναμη δίνοντας παραστάσεις μπροστά σε κοινό. Η διαδικασία ήταν απλή, όσο και ξεκάθαρη: Αρχικά, επέτρεπε σε μέλη του κοινού να τον «τυφλώσουν» πλήρως, τοποθετώντας δύο κέρματα στα μάτια του και καλύπτοντας στη συνέχεια το πρόσωπό του με μία κουκούλα. Eπειτα, ζητούσε από τους θεατές να γράψουν διάφορα μηνύματα πάνω σε κάποιο χαρτί, τα οποία και στη συνέχεια διάβαζε δίχως δυσκολία. Επιπλέον, μπορούσε να διαβάσει βιβλία και να περιγράψει με ακρίβεια προσωπικά αντικείμενα μελών του κοινού.

Η πιο εντυπωσιακή, όμως, παράστα-

ση όλων δόθηκε στη New York’s Time Square, όπου ο K. Box πραγματοποίησε βόλτα με ποδήλατο εν ώρα αιχμής και μέσα σε υπερβολική κίνηση. Ποιο ήταν το αξιοπερίεργο; Την πραγματοποίησε με τα μάτια του πλήρως καλυμμένα!

Lighting Man:

ο άνθρωπος-κεραυνός Λίγες δεκαετίες νωρίτερα, έζησε ένας

άνθρωπος με αλλόκοτες δυνάμεις που κάλλιστα θα μπορούσαμε να τις συσχετί-

Ο κόσμος των X-Men είναι η ιστορία λιγοστών ανθρώπων που κατάφεραν να αναπτύξουν δυνάμεις πέρα από τις συνηθισμένες. Πόσο μακριά όμως βρίσκεται αυτός ο κόσμος από το δικό μας; Και το σημαντικότερο: ποιος είναι ο εχθρός όταν οι «μεταλλαγμένοι» είμαστε εμείς οι ίδιοι;

σουμε με τις υπερφυσικές δυνάμεις της Storm από τους «X-Men». Ονομαζόταν Roy Cleveland Sullivan και η δύναμή του ήταν να προσελκύει κεραυνούς.

Δούλευε ως δασοφύλακας στη Virginia

και στην 36ετή θητεία του χτυπήθηκε 7 φορές από κεραυνό. Και όμως, επέζησε! Η πρώτη του «επαφή» πραγματοποιήθηκε το 1942, όταν και έχασε μόλις ένα νύχι. Είκοσι επτά χρόνια αργότερα, το 1969, χτυπήθηκε ξανά από κεραυνό χάνοντας αυτή τη φορά μέρος από τα φρύδια του. Ενα χρόνο αργότερα, κεραυνός έκαψε όλο τον αριστερό του ώμο. Εκτοτε, το περιβάλλον του του προσέδωσε το προσωνύμιο The Human Lightning Rod, δηλαδή «H Ανθρώπινη Ράβδος Αστραπής».

παραξενο Το πιο εντυπωσιακό ίσως παράδειγµα «τηλεκινητικού» που συνάντησα στην έρευνά µου ήταν η περίπτωση της Nina Kulagina, µίας εκ των γνωστότερων «ψυχικών» της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ενωσης κατά τη δεκαετία του 1960. Ανάµεσα στις εξαιρετικές της δυνάµεις ήταν και η τηλεκίνηση - ψυχοκίνηση. Μπορούσε, δηλαδή, να µετακινήσει αντικείµενα δίχως να τα αγγίξει Οπως και να ’χει, ο άνθρωπος-κεραυνός

απελπισµένος από την ιδιαίτερη αυτή ικανότητά του να προκαλεί το µένος της φύσης, αυτοκτόνησε εν έτει 1983, παίρνοντας µαζί στον τάφο του κάθε πιθανότητα να δοθούν απαντήσεις.

Οι άνθρωποι µαγνήτες Αναζητώντας στην ιστορία στοιχεία

για ανάλογες υποθέσεις, συνάντησα αρκετές περιπτώσεις που θύµιζαν Magneto, των αντι-ήρωα της Marvel, ανθρώπους, δηλαδή, που, µε έναν περίεργο τρόπο, µπορούσαν να µαγνητίσουν/προσελκύσουν µέταλλα!

Το 1972 αποτέλεσε εκ νέου στόχο κε-

ραυνού, βλέποντας τα µαλλιά του να πιάνουν φωτιά. Μόλις ένα χρόνο αργότερα, το 1973, ένας κεραυνός κατέληξε στο κεφάλι του, πετώντας τον έξω από το αυτοκίνητο και βάζοντας φωτιά ξανά στα µαλλιά του. Το 1976, µε τον ίδιο τρόπο, τραυµατίστηκε στον αστράγαλο, ενώ το 1977 ο έβδοµος και τελευταίος κεραυνός τον έστειλε στο νοσοκοµείο µε εγκαύµατα στο στήθος και την κοιλιά.

Είναι δυνατόν η έλξη του προς τους

κεραυνούς να αποτελούσε απόρροια κάποιου είδους µετάλλαξης; Ή, από την άλλη, µήπως πρέπει να κάνουµε λόγο για µία απλή σύµπτωση και τίποτα περισσότερο;

Χαρακτηριστικό παράδειγµα απο-

τελεί η περίπτωση της 14χρονης Γαλλίδας Angelique Cottin που εν έτει 1846 και επί 10 εβδοµάδες, η παρουσία της και µόνο ήταν αρκετή ώστε να κάνει τους δείκτες οποιασδήποτε πυξίδας να γυρίζουν δίχως λόγο, να αναγκάζει βαριά αντικείµενα να γλιστρούν µακριά της στην προσπάθειά της να τα αγγίξει, αλλά και να κάνει αντικείµενα γύρω της να δονούνται.

Μακροσκοπική και τηλεσκοπική όραση Και ο µακρύς κατάλογος των αληθινών

X-Men συνεχίζει το ίδιο εντυπωσιακά. Αλήθεια, πώς θα σας φαινόταν αν είχατε όραση ικανή να αντικαταστήσει τελευταίας τεχνολογίας εργαλεία, όπως το µικροσκόπιο ή τα κιάλια; Να µπορείτε να βλέπετε σε µεγάλες αποστάσεις µε εξαιρετική λεπτοµέρεια, ή να διακρίνετε µικροσκοπικές λεπτοµέρειες που κανένας άλλος δεν θα µπορούσε µε γυµνό µάτι;

Τέτοιες περιπτώσεις ανθρώπων δεν

είναι σπάνιες, όσο αλλόκοτο και αν ακούγεται κάτι τέτοιο. Χαρακτηριστικό παράδειγµα αποτελούν οι «άνθρωποι-µικροσκόπιο», δύο άνδρες που µπορούσαν να διακρίνουν τις γραµµές γραφής ενός δίσκου βινυλίου µε γυµνό µάτι, κοιτώντας απλώς τα αυλάκια του: ο Alvah Mason, που για πρώτη φορά εκδήλωσε το ταλέντο τη δεκαετία του 1930, και αρκετά αργότερα ο Arthur Lintgen, πολίτης της Φιλαδέλφεια.

Από την άλλη, µία Γερµανίδα οδοντία-

τρος, ονόµατι Veronica Seider, µπορούσε άνετα να ονοµαστεί «γυναίκα- τηλεσκόπιο», µιας και σε αρκετές περιπτώσεις είχε αποδείξει ότι µπορούσε να αναγνωρίζει πρόσωπα από απόσταση ενός µιλίου, ενώ ισχυρίστηκε αρκετές φορές ότι µπορούσε να διακρίνει τις κόκκινες, πράσινες και µπλε τελείες στην εικόνα µία έγχρωµης τηλεόρασης!

Παρόµοια περίπτωση αποτελεί

και η 14χρονη µαθήτρια της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ενωσης, Inga Gaiduchenko. Μπροστά σε αρκετά µέλη του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Μόσχας απέδειξε ότι κουτάλια και στιλό κολλούσαν στα χέρια της, ενώ ακόµα και µη µεταλλικά αντικεί-

φαινοµενα

23

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

eλευθεροσ tυποσ

φαινομενα

24

Περιπτώσεις ανθρώπωνμαγνητών εξακολουθούν να πονοκεφαλιάζουν την επιστημονική κοινότητα μέχρι και τις μέρες μας.

Φωτογραφία-ντοκουμέντο από τις τηλεκινητικές ικανότητες της Nina Kulagina.

μενα, όπως βιβλία, επηρεάζονταν από την αλλόκοτη αυτή ικανότητά της.

Beast Master:

Επίσης, η Jennie Morgan από τη

Ιδιαίτερη περίπτωση αποτελεί και

Sedalia του Missouri είχε την ικανότητα να εκπέμπει υψηλής ηλεκτρικής έντασης σπινθήρες από τα δάχτυλά της. Μάλιστα, είχαν τέτοια ισχύ που μπορούσαν ακόμα και να ρίξουν ανθρώπους αναίσθητους, ενώ κάθε ζώο την απέφευγε.

Τέλος, εξαιρετικό παράδειγμα αποτελεί και η περίπτωση της Καναδής εφήβου Caroline Clare που, μετά από μία 18μηνη αρρώστια που δεν διαγνώστηκε εγκαίρως, είχε μαγνητιστεί τόσο πολύ ώστε μεταλλικά αντικείμενα κολλούσαν στο δέρμα της, όπως μαχαίρια και πιρούνια.

Ο Durov ήταν εκπαιδευτής ζώων. Ισχυρίστηκε ότι μπορούσε να επικοινωνήσει με διάφορα ζώα μέσω τηλεπάθειας, κάτι που εξάσκησε κατά την περίοδο που ήταν μέλος κάποιου τσίρκου

ο άρχοντας των ζώων ο Vladimir Durov, οι σπάνιες δυνατότητες του οποίου παρομοιάζονται σε ισχύ με τις τηλεπαθητικές ικανότητες του Dr. Xavier, ιδρυτή και πνευματικού πατέρα των X-Men.

Βέβαια, έχουν μία μεγάλη διαφορά.

Ο Dr. Xavier μπορούσε να επηρεάσει με τη δύναμη του μυαλού του οποιονδήποτε σχεδόν άνθρωπο, ενώ ο Vladimir Durov οποιοδήποτε ζώο. Ας δούμε πιο αναλυτικά την περίπτωσή του.

Ο Durov ήταν εκπαιδευτής ζώων. Ισχυ-

ρίστηκε ότι μπορούσε να επικοινωνήσει με διάφορα ζώα μέσω τηλεπάθειας, κάτι που εξάσκησε κατά την περίοδο που ήταν μέλος κάποιου τσίρκου. Τελικά, κατάφερε να κερδίσει την προσοχή του καθηγητή W. Bechterev, προέδρου του Ινστιτούτου Investigation of the Brain στην Αγία Πετρούπολη, ο οποίος και προσπάθησε να ελέγξει τους ισχυρισμούς του.

Το πείραμα που πραγματοποιήθηκε

ήταν εξαιρετικά απλό: ο καθηγητής κατέγραψε ένα πλήθος από ενέργειες που ήθελε κάποιο από σκυλιά του Durov να εκτελέσει με συγκεκριμένη σειρά. Ο τελευταίος, αφού ενημερώθηκε για τις ενέργειες και δίχως προηγούμενη εκπαίδευση, απευθύνθηκε στο fox terrier του, ονόματι Pikki. Κράτησε το κεφάλι του μικρού σκυλιού στα χέρια του και κοιτώντας το κατευθείαν στα μάτια, υποστήριξε ότι του μετέφερε τηλεπαθητικά όλες τις οδηγίες που χρειαζόταν. Και όντως, όταν ο Durov απελευθέρωσε το σκυλί, εκείνο αμέσως εκτέλεσε με ακρίβεια όλες τις ενέργειες με τη σωστή σειρά!

παραξενο Η πιο εντυπωσιακή παράσταση δόθηκε στη New York’s Time Square, όπου ο K. Box πραγµατοποίησε βόλτα µε ποδήλατο εν ώρα αιχµής και µέσα σε υπερβολική κίνηση. Ποιο ήταν το αξιοπερίεργο; Την πραγµατοποίησε µε τα µάτια του πλήρως καλυµµένα! χικών» της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ενωσης κατά τη δεκαετία του 1960.

Ανάµεσα στις εξαιρετικές της δυνά-

µεις ήταν και η τηλεκίνηση ή ψυχοκίνηση. Μπορούσε δηλαδή να µετακινήσει αντικείµενα δίχως να τα αγγίξει, αφήνοντας πίσω της αρκετά βίντεο-ντοκουµέντα. Μάλιστα, υπό στενή επιστηµονική παρακολούθηση, µε τα χέρια της λίγες ίντσες πιο πάνω από διάφορα αντικείµενα (σπίρτα, µικρά κουτιά, τσιγάρα κ.λπ.), κατάφερνε µέσα σε λίγες στιγµές να τα µετακινήσει. Πολλές φορές, ακόµα και όταν η ίδια αποµακρυνόταν, τα αντικείµενα συνέχιζαν να κινούνται!

Μάλιστα, η αναγνώρισή της ήταν τόσο

µεγάλη, µε αποτέλεσµα στις αρχές της δεκαετίας του 1970 να προσληφθεί από την κυβέρνηση της Σοβιετικής Ενωσης ώστε να βοηθήσει µία σηµαντικότατη ασθενή, ονόµατι Nikita Khrushchev, να ανακάµψει.

Σκεπτόµενος ο καθηγητής W.

Bechterev ότι ίσως ο Durov έδινε τις απαραίτητες οδηγίες µε κάποιες κινήσεις των µατιών, επανέλαβε το πείραµα µε τα µάτια του τελευταίου πλήρως καλυµµένα. Το αποτέλεσµα ήταν για ακόµη µία φορά εντυπωσιακό!

Nina Kulagina:

η amazing kinetitron Το πιο εντυπωσιακό ίσως παράδειγµα

«τηλεκινητικού» που συνάντησα στην έρευνά µου ήταν η περίπτωση της Nina Kulagina, µίας εκ των γνωστότερων «ψυ-

Πλανήτης Γη: Ο κόσµος των µεταλλαγµένων Μήπως τα παραπάνω παραδείγµατα

είναι αποτέλεσµα κάποιας ανθρώπινης απάτης ή απλής σύµπτωσης, ή µήπως απόρροια κάποιας γενετικής µετάλλαξης; Με λίγα λόγια, είναι δυνατόν να συνυπάρχουµε σε έναν κόσµο µε µεταλλαγµένους και να µην το γνωρίζουµε;

Η απάντηση της επίσηµης επιστήµης στις παραπάνω ερωτήσεις είναι ανατρεπτική και αδιαµφισβήτητη: ζούµε σε έναν

κόσµο µεταλλαγµένων και ας µην το γνωρίζουµε! Μάλιστα, είναι σχεδόν σίγουρο ότι ακόµα και εσύ που διαβάζεις τώρα τις γραµµές αυτές είσαι ένας µεταλλαγµένος! «Υπερβολές», θα βιαστείς να πεις αγαπητέ αναγνώστη. «Μην αφήνεις µία υπερτιµηµένη λογική να σε τυφλώνει», θα σου απαντήσω.

Κάθε άνθρωπος στη Γη φέρει µέσα

του µεταλλάξεις, από τις πιο απλές και ασήµαντες όπως η φαλάκρα που εµφανίζεται στο κεφάλι των ανδρών ή η αχρωµατοψία, έως τις πιο σηµαντικές και θανάσιµες, όπως η αιµοφιλία ή η µυϊκή δυστροφία. Μάλιστα, στο ανθρώπινο είδος έχουν εµφανιστεί µέχρι σήµερα περισσότερες από 4.000 γενετικές µεταλλάξεις, ενώ κάθε άνθρωπος φέρει κατά µέσο όρο 5 εξ αυτών.

Οπως αναφέρει ο Joe Ziemian, συγ-

γραφέας του Human Anatomy, οι µεταλλάξεις υποτίθεται ότι οδηγούν «στο εξαιρετικά σύνθετο θαύµα της λεπτής σχεδίασης […] χάρη στους αιώνες της συνεχούς εξέλιξης». ∆ηλαδή, οι µεταλλάξεις οδηγούν τα είδη στην εξέλιξη και την επιβίωση! ∆ιακρίνουν τον οργανισµό που θα επιβιώσει από αυτόν που δεν θα τα καταφέρει.

Με λίγα λόγια, ο ορθά µεταλλαγµένος

τού σήµερα θα αποτελέσει τον οργανισµό τού αύριο. Υπό αυτό το πρίσµα, ο πόλεµος που εκτυλίσσεται στο φανταστικό κόσµο των «X-Men» δεν είναι τελικά τόσο ξένος ως προς το δικό µας. Τα µηνύµατα περί ρατσισµού και επίδειξης δύναµης που δίνονται µέσω των comics και των ταινιών κρίνονται σύγχρονα και άκρως σηµαντικά.

φαινοµενα

25

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

φαινοµενα

26

Η γη της Ανταρκτικής σ

ΝΑΙ

Ο χάρτης του γνωστού Τούρκου ναυάρχου και ναυτικού Πίρι Ρέις, που απεικονίζει µε απόλυτη ακρίβεια την Πορτογαλία, την Ισπανία, τις ακτές της Αφρικής, την Καρα ϊβική και το µισό της Νότιας Αµερική ς, καθώς και την Ανταρ κτική, όταν πολλά από αυτά τα µέρ η δεν είχαν ανακαλυφθεί καν, από το 1929 που εντοπίστηκε τυχαία, έχει αναµφισβή τητα διχάσει την επιστηµονική κοινό τητα. Είναι πράγµατι γν ήσιος;

Ο Πίρι Ρέϊς απλώς είχε καλές πληροφορίες Ο χάρτης του περίφηµου Οθωµανού ναυτικού, ναυάρχου και

συγγραφέα Πίρι Ρέις, που φέρεται να σχεδιάστηκε το 1513, περιλαµβάνει µεταξύ άλλων την Πορτογαλία, την Ισπανία, τη δυτική Αφρική, τον κεντρικό και νότιο Ατλαντικό, την Καραϊβική, το ανατολικό µισό της Νότιας Αµερικής και στο κατώτατο τµήµα του τα χαρακτηριστικά της Ανταρκτικής, απαλλαγµένης όµως από τα στρώµατα πάγου που την καλύπτουν εδώ και χιλιάδες χρόνια. Επίσης, ο ίδιος ο Πίρι Ρέις αναφέρει ότι στο χάρτη περιέλαβε τις ινδικές και κινεζικές θάλασσες µε γεωµετρική απεικόνιση, αλλά αυτό το τµήµα του χάρτη δεν βρέθηκε ποτέ και πιθανότατα χάθηκε.

Ο χάρτης, που σήµερα φιλοξενείται στο µουσείο Τοπ Καπί της

Κωνσταντινούπολης, θεωρείται εξαιρετικά ακριβής για την εποχή του, γεγονός που κατά καιρούς έχει προκαλέσει ερωτήµατα για την αυθεντικότητά του, ως προς το χρόνο σχεδιασµού του. ∆εδοµένου ότι Πίρι Ρέις δεν συµµετείχε στις εξερευνήσεις της εποχής και πολύ περισσότερο δεν είχε τα µέσα για να προβεί στις

Για την ακρίβεια του χάρτη έχουν προταθεί αρκετές θεωρίες, πολλες από τις οποίες περνούν στο χώρο της επιστηµονικής φαντασίας, καθώς προϋποθέτουν π.χ. εναέρια παρατήρηση σε µια εποχή που αυτή δεν ήταν φυσικά εφικτή

απαραίτητες χαρτογραφήσεις, γεννάται το ερώτηµα που αφορά τα εργαλεία που χρησιµοποίησε για να προβεί στις µετρήσεις του.

Για την ακρίβεια του χάρτη έχουν κατά καιρούς προταθεί αρκετές θεωρίες, πολλές από τις οποίες περνούν το κατώφλι του χώρου της επιστηµονικής φαντασίας, καθώς προϋποθέτουν τη χρήση µέσων που εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν.

Ο Τούρκος ναύαρχος είχε παραδεχθεί πως για τη

σχεδίαση του χάρτη του χρησιµοποίησε δεκάδες παλαιότερους χάρτες αλλά και πληροφορίες από αφηγήσεις συλληφθέντων από τους Τούρκους ναυτικών από την Πορτογαλία και την Ισπανία. Η παραδοχή αυτή οδηγεί στο συµπέρασµα πως κάποιοι χάρτες είχαν σχεδιαστεί µε τη µέθοδο αυτή, συνεπώς πρέπει να υπήρχε η δυνατότητα τέτοιου είδους µετρήσεων σε παλαιότερες περιόδους της ιστορίας. Αν µάλιστα ισχύει η θεωρία που θέλει τους αρχαίους Αιγύπτιους να είχαν τη δυνατότητα υπολογισµού του γεωγραφικού µήκους µε απόκλιση 10΄ της µοίρας -αλλά πόσοι το γνώριζαν αυτό το 1513;- τότε, ναι, ο χάρτης του Πίρι Ρέις είναι αυθεντικός και ο ίδιος ήταν απλώς ένας εξαίρετος µελετητής δευτερογενών πηγών και χαρτογράφος.

Οι

δικηγο

του

διαβολ

Στελιοσ φωκασ

ς σε χάρτη του 1513;

οχι

Γνώσεις που δεν υπήρχαν Αναµφίβολα ασκεί µεγάλη γοητεία η ιδέα πώς ένας χάρτης

που σχεδιάστηκε το 1513 απεικονίζει µε περισσή ακρίβεια µέρη που οι ναυτικοί τότε αγνοούσαν ακόµα την ύπαρξή τους. Οι θιασώτες της πεποίθησης ότι πρόκειται για έναν αυθεντικό χάρτη ενθουσιάζονται και αφήνονται να πιστεύουν στο µεγαλείο των προγόνων, καθώς ο ίδιος ο Οθωµανός ναύαρχος Ρέις γράφει στις σηµειώσεις του ότι η ακρίβεια στη χαρτογράφησή του προέρχεται από 20 παγκόσµιους χάρτες της εποχής του Μεγάλου Αλεξάνδρου, χάρτες Πορτογάλων θαλασσοπόρων, χάρτες των ∆υτικών Ινδιών και ένα χάρτη που είχε σχεδιάσει ο ίδιος ο Χριστόφορος Κολόµβος. Πολλή µελέτη γενικά, περίπου 20 διαφορετικών χαρτών, για να δηµιουργηθεί εν τέλει, σύµφωνα µε τους υποστηρικτές, εν έτει 1513 πάνω σε δέρµα γαζέλας, ο χάρτης του Πίρι Ρέις, ο χάρτης των 7 θαλασσών, του Παλιού και του Νέου Κόσµου. Οσο θελκτική και αν είναι η θεωρία αυτή, πάντως, έχει κενά. Κυριότερο από τα οποία είναι το γεγονός πως η δηµιουργία του, ειδικά στα σηµεία που απεικονίζουν την Ανταρκτική, αλλά και τις ακτές και την ενδοχώρα των ΗΠΑ, θα απαιτούσε την αδύνατη για την εποχή εκείνη τεχνική της αεροφωτογραφίας και, µάλιστα, όπως λένε οι επιστήµονες που έχουν µελετήσει το χάρτη, από πολύ µεγάλο ύψος. Σε δεύτερο επίπεδο, γενικότερα η χαρτογράφηση

ηγοροι

του

βολου

τέτοιου είδους και µε τόσες λεπτοµέρειες απαιτεί γνώσεις της τεχνικής της αζιµουθιακής προβολής ίσων αποστάσεων (µια εντελώς σύγχρονη µέθοδος) αλλά και γνώσεις τριγωνοµετρίας, τις οποίες ο ίδιος ο Ρέις δεν ισχυρίζεται ότι είχε, καθώς όπως αναφέρεται στις σηµειώσεις του βασίστηκε σε ακόµα προγενέστερους χάρτες, συνεπώς διατείνεται πως τις κατείχαν πολιτισµοί ακόµα αρχαιότεροι; Ακόµη, πρόβληµα δηµιουργεί και η µέθοδος υπολογισµού του γεωγραφικού µήκους, καθώς η αντίστοιχη τεχνολογία δεν φαίνεται κατά τους αρχαιολόγους και λοιπούς επιστήµονες να υπήρχε τότε. Με τα παραπάνω δεδοµένα, καλό είναι να συνυπολογίσουµε πως, κατά κοινή αποδοχή, ο ίδιος ο Πίρι Ρέις ήταν ένας ναυτικός από αυτούς που ουδέποτε συµµετείχαν στις εξερευνήσεις της εποχής, κάτι που δυσκολεύει ακόµα περισσότερο τη δηµιουργία του περίφηµου χάρτη από αυτόν, ακόµα και αν ήταν µια ναυτική διάνοια.

Συµπληρωµατικά, αναπάντητα µένουν ερωτήµατα

όπως το πού εντόπισε ο Ρέις, που ποτέ του δεν εγκατέλειψε τη Μεσόγειο, τους χάρτες που χρησιµοποίησε ως βάση και µε ποιες τεχνικές και γνώσεις κατάφερε να αξιολογήσει τα δεδοµένα των χαρτών αυτών, προτού προχωρήσει στη δηµιουργία του δικού του χάρτη;

Προφανώς και η ίδια η ύπαρξη του χάρτη τον καθιστά ένα δεδοµένο και δεν προσπαθούµε να υποστηρίξουµε την πλαστότητά του. Πόσο σίγουροι είµαστε όµως για τη χρονολόγησή του;

Θεανω καρουτα

φαινοµενα

27

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

φαινοµενα

τ ο ό … π α

λλον µέ

Βιβλία

28

Γράφτηκαν σε εποχές στις οποίες τα όσα εξιστορούσαν αντιµετωπίζονταν σαν µια νοσηρή επιστηµονική φαντασία. Βαθιά επηρεασµένα από την αποτυχία κοινωνικών και πολιτικών συστηµάτων, που όχι µόνο απέτυχαν, αλλά κατάφεραν να τοποθετήσουν τον άνθρωπο σε θέση αντίθετη και ακόµη χειρότερη από αυτή που του υπόσχονταν. Με έντονη την οσµή της απαισιοδοξίας για το µέλλον της ανθρωπότητας, λοιδορήθηκαν, λογοκρίθηκαν και απαγορεύτηκαν εξαιτίας της κριτικής που άσκησαν. Τα βιβλία αυτά, αν και γραµµένα πριν από µισό και πλέον αιώνα, µοιάζουν σήµερα πιο επίκαιρα από ποτέ, σκιαγραφώντας µε τα πιο ζοφερά χρώµατα το µέλλον ενός κόσµου που δεν βρίσκει πλέον λόγους να ελπίζει. Της Θεανώς Καρούτα [email protected]

διορατικοτητα

«Ο

πόλεµος είναι

ειρήνη. Η ελευθερία είναι σκλαβιά. Η άγνοια είναι δύναµη». Λόγια και σκέψεις του George Orwell που θα µπορούσαν να είναι σηµερινά, όµως πάει περισσότερο από µισός αιώνας από όταν γράφτηκαν, το 1948, της οποίας χρονιάς ο αναριθµητισµός είναι το όνοµα του έργου του, που εισήγαγε την έννοια του Μεγάλου Αδελφού. Ο λόγος για το «1984», ένα µυθιστόρηµα-σταθµό για την παγκόσµια λογοτεχνία, αλλά και ένα έργο που πιο πολύ από ποτέ σήµερα, µε τις αποκαλύψεις για την παρακολούθηση εκατοµµυρίων πολιτών από τις αµερικανικές µυστικές υπηρεσίες και τις κυβερνήσεις, µοιάζει πιο προφητικό και από τα τετράστιχα του Νοστράδαµου.

Ο Orwell όµως δεν ήταν ο µόνος

που είχε µε κάποιον τρόπο διαισθανθεί και περιγράψει το πέρασµα της ανθρωπότητας από την ουτοπία στη δυστοπία. Το ίδιο έκανε ο Ρώσος συγγραφέας Yevgeny Zamyatin, µε το µυθιστόρηµά του «Εµείς», αλλά και ο Aldous Huxley, µε το «Θαυµαστός καινούριος κόσµος». Στο τελευταίο, ο Huxley περιγράφει µε γλαφυρότητα έναν κόσµο που οι άνθρωποι παράγονται στο εργαστήριο, οµοιόµορφοι, για να ικανοποιήσουν συνθήκες σχετιζόµενες και εξαρτώµενες µόνο µε και από την παραγωγικότητα που θα πρέπει να έχουν στη ζωή τους, που η θρησκεία και η τέχνη δεν έχουν χώρο, που µοναδικό πιστεύω και αρχή αποτελεί η κατανάλωση, που η οικογένεια και ο έρωτας είναι άγνωστες έννοιες µε σχεδόν πορνογραφική, υβριστική χροιά, και η διαφορετικότητα συνιστά λόγο ντροπής και κοινωνικής περιθωριοποίησης. Ο Huxley έχει επιλέξει στο έργο του να δώσει το ρόλο του Θεού στο γνωστό Αµερικανό αυτοκινητοβιοµήχανο Χένρι Φορντ, στο όνοµα του οποίου προσεύχονται οι πολίτες του Παγκόσµιου Κράτους, στο οποίο ο χρόνος µετρά από το 1908, τη χρονιά που το αυτοκίνητο έγινε προσιτό για όλους µπαίνοντας στη µαζική παραγωγή.

Από έναν τέτοιο κόσµο δεν θα µπορούσαν παρά να είναι εξορισµένες η φιλοσοφία, η τέχνη, κάθε είδους πνευµατική αναζήτηση. Οι άνθρωποι στη µετα-Φορντ εποχή ζουν µόνο για να χαίρονται και να καταναλώνουν. Πόσο κοντά µας είναι άραγε αυτός ο κόσµος; ειρωνεία, το ιδιόµορφο, καυστικό χιούµορ µε τις αλληγορίες, αλλά και ασκώντας µια ευθεία κριτική στα καθεστώτα που είχαν προηγηθεί και αποτύχει να κάνουν πράξη όσα ευαγγελίζονταν, Orwell και Huxley µας έχουν προσφέρει δύο αριστουργηµατικά µυθιστορήµατα, η ανάγνωση των οποίων φέρνει στο µυαλό τη ρήση που λέει ότι «όποιος δεν διδάσκεται από την Ιστορία είναι καταδικασµένος να την ξαναζήσει». Γιατί αν δεν τα αντιληφθούµε έτσι, τότε θα αναγκαστούµε µάλλον να τα δούµε ως δύο βιβλία, καθαρές προφητείες…

«Κοινότης, ταυτότης, σταθερότης» Αυτό το τρίπτυχο αρχών έχει επιλέξει ο

Huxley για να δοµήσει την κοινωνία του Ο Aldous Huxley

Παγκόσµιου Κράτους στο «Θαυµαστό καινούριο κόσµο», χτίζοντας παράλληλα µια ιστορία για τη µαζική παραγωγή -όπως την ξεκίνησε ο Μέγας Φορντ για τα αυτοκίνητα- των ανθρώπων. Στο Λονδίνο του 632 µετα-Φορντ (µ.Φ.) έχει έρθει η σειρά της Βιολογίας να µπει στη µαζική παραγωγή, µε την ευγονική να έχει τον πρώτο ρόλο, τους ανθρώπους να χωρίζονται σε κάστες από τη στιγµή που τα ωάρια θα γονιµοποιηθούν στα κέντρα επωάσεως, δίνοντας ως αποτέλεσµα πολίτες Α, Β, Γ, ∆ και Ε σύµφωνα µε το µελλοντικό επαγγελµατικό -και συνεπώς κοινωνικό- προορισµό τους. Αυτός, δε, εξαρτάται από τις ανάγκες της κοινωνίας και την ισορροπία που είναι το ζητούµενο και καθόλου από τις προσωπικές επιθυµίες, δεξιότητες και κλίσεις, καθώς αυτές δεν υπάρχουν.

Στην κοινωνία του Huxley η οικογέΟ George Orwell

Αναµιγνύοντας το σαρκασµό µε την

φαινοµενα

29

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

φαινοµενα

30

Ο λόγος για το «1984», ένα µυθιστόρηµα-σταθµό για την παγκόσµια λογοτεχνία, αλλά και ένα έργο που, πιο πολύ από ποτέ σήµερα, µε τις αποκαλύψεις για την παρακολούθηση εκατοµµυρίων πολιτών από τις αµερικανικές µυστικές υπηρεσίες και τις κυβερνήσεις, µοιάζει πιο προφητικό και από τα τετράστιχα του Νοστράδαµου νεια δεν είναι µόνο κάτι ανήκουστο και παντελώς άγνωστο, είναι µια έννοια που έχει ενδυθεί υβριστική και πορνογραφική χροιά και οι άνθρωποι µιλούν για αυτή σαν να είναι το πλέον επονείδιστο πράγµα. «Παλιά οι άνθρωποι έκαναν παιδιά µέσω του σεξ και τα µεγάλωναν µέσα σε οικογένειες. Τι φρίκη!», αναφωνούν όλοι. Ο λόγος που αντιµετωπίζονται αυτά µε χλευασµό το 632 µ.Φ. δεν είναι άλλος πέραν του προφανούς: η οικογένεια και ο έρωτας δεν είναι συστατικά απαραίτητα για την εύρυθµη λειτουργία της κοινωνίας και την παραγωγικότητα. Οι άνθρωποι γεννιούνται σε κέντρα επωάσεως, σε µια εποχή που η Βιογενετική κάνει «θαύµατα» και από τη στιγµή της επώασής τους έχει ήδη αποφασιστεί τι σκοπό θα επιτελέσουν αργότερα στη ζωή τους και µε αυτό το δεδοµένο ως κριτήριο, οι επιστήµονες προχωρούν στην ανάπτυξη

των εµβρύων. Οι πολίτες των τριών τελευταίων τάξεων (Γ, ∆, Ε) προορίζονται για να γίνουν εργάτες, συνεπώς θα πρέπει να τους λείπουν η φιλοδοξία και η ικανότητα κριτικής σκέψης και να τους περισσεύει η υπακοή. Οι επιστήµονες, οι προερχόµενοι από τις τάξεις Α και Β, προσθαφαιρούν γονίδια και δηλητηριάζουν τους εµβρυακούς εγκεφάλους των υπόλοιπων καστών ώστε µεγαλώνοντας να µην προκύψουν αντιδράσεις. Αντίθετα, οι πολίτες της κάστας Α αφήνονται να αναπτυχθούν κανονικά µε όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται και στους Β στερούν απλά λίγο οξυγόνο προκειµένου να βρίσκονται ένα σκαλοπάτι πιο χαµηλά από τους Α και ούτω καθ’ εξής. Εχουµε έτσι ανθρώπους διαφορετικών τάξεων που ξεχωρίζουν τόσο πνευµατικά όσο και σωµατικά µεταξύ τους, ενώ οι εκπρόσωποι κάθε κάστας είναι τραγικά όµοιοι.

Στον πράγµατι θαυµαστό κόσµο που

To «1984» του George Orwell εισήγαγε την έννοια του Μεγάλου Αδελφού.

Ο «Θαυµαστός καινούριος κόσµος», γραµµένο το 1931, συµπυκνώνει την απαισιοδοξία του συγγραφέα για το µέλλον της ανθρωπότητας.

µεταφερόµαστε µέσα από το µυθιστόρηµα, όµως, οι διαφορές δεν σταµατούν στο κοµµάτι της αναπαραγωγής. Η καθηµερινότητα των ανθρώπων είναι ιδιόµορφα δοµηµένη, µε τις διαφορές να µπορούν να αναγνωστούν ως προφητείες αλλά και ως λεπτές µοµφές ειρωνείας, κυρίως προς τα σοσιαλιστικά και κοµµουνιστικά καθεστώτα που είχαν εγκαθιδρυθεί στις αρχές του αιώνα και φαίνονταν ήδη να αποτυγχάνουν. Οι άνθρωποι στο νέο κόσµο εργάζονται 7 ώρες, κάνοντας σχετικά άνετες εργασίες, και διαθέτουν τον υπόλοιπο χρόνο τους σε διασκεδάσεις, ανάµεσα στις οποίες τα σεξουαλικά όργια και η κατανάλωση ναρκωτικών. Η διαφορετικότητα στην κοινωνία αυτή αντιµετωπίζεται ως µειονέκτηµα και ο δι-

διορατικοτητα Η κατάλυση κάθε προσωπικής ελευθερίας γίνεται ο κεντρικός πυρήνας έµπνευσης του Orwell για µια κοινωνία µε ανθρώπους τριών ταχυτήτων.

Η κοινωνία του Huxley είναι µια κοινωνία ηδονών, που ο άνθρωπος έχει απαλλαχθεί από τις δυσκολίες της ζωής, όπως είναι τα «πρέπει» της κοινωνίας, τα βάρη µιας οικογένειας, το άγχος της δουλειάς και η ανασφάλεια, το συναισθηµατικό δέσιµο µε άλλους ανθρώπους. Στον αντίποδα, στον άνθρωπο του κόσµου αυτού παρέχονται σεξ χωρίς δεσµεύσεις που µόνο στόχο έχει την απόλαυση, µηχανική εργασία χωρίς το άγχος της παραγωγικότητας και της δηµιουργικότητας, ναρκωτικά των οποίων η κατανάλωση δεν προκαλεί παρενέργειες. Και φυσικά από έναν τέτοιο κόσµο δεν θα µπορούσαν παρά να είναι εξορισµένες η φιλοσοφία, η τέχνη, κάθε είδους πνευµατική αναζήτηση. Οι άνθρωποι στη µετα-Φορντ εποχή ζουν µόνο για να χαίρονται και να καταναλώνουν. Πόσο κοντά µας είναι άραγε αυτός ο κόσµος; Πόσο απέχουµε εµείς από την κοινωνία που στηρίζεται και προωθεί αποκλειστικά την κατανάλωση;

Το τι θέλει να πει ο συγγραφέας για αφορετικός πρέπει να προσπαθήσει πολύ να ενσωµατωθεί στο σύνολο για να µην περιθωριοποιηθεί. Οι έννοιες ανώτερος και κατώτερος για την κατάταξη των ανθρώπων δεν είναι σχετικές σε αυτή την κοινωνία του Λονδίνου, είναι απόλυτες, καθώς τα κριτήρια είναι πλήρως αντικειµενικά και ο µέσος άνθρωπος είναι ο µόνος άνθρωπος. Ετσι, είτε κάποιος είναι λίγο καλύτερος είτε λίγο χειρότερος από τα υπόλοιπα άτοµα της κάστας του, τότε έχει σίγουρα ένα λόγο να ντρέπεται.

Ποιες είναι όµως οι αρχές που διέ-

πουν αυτόν τον κόσµο και γιατί φαντάζουν τόσο γοητευτικές; Η απάντηση που µας έρχεται από το συγγραφέα δεν θα µας ξενίσει καθώς θα φαινόταν θελκτική στους περισσότερους ανθρώπους σήµερα.

«Υπάρχει ο Μεγάλος Αδελφός;», για να πάρει την απάντηση: «Φυσικά και υπάρχει. Το Κόµµα υπάρχει και ο Μεγάλος Αδελφός είναι η ενσάρκωση του Κόµµατος». «Υπάρχει όπως υπάρχω εγώ;», ρωτά ο Σµιθ και η απάντηση έρχεται ανατριχιαστική: «Εσύ δεν υπάρχεις»

την άνθηση της επιστήµης και τις κοινωνικές εξεγέρσεις που έχουν προηγηθεί και αφήσει το στίγµα τους σε όλο τον κόσµο (Ρωσική Επανάσταση, Α΄ Παγκόσµιος Πόλεµος), ήδη απ’ όταν γράφτηκε το βιβλίο είναι σαφές: η αποτυχία τους να οδηγήσουν τον άνθρωπο σε έναν καλύτερο κόσµο, στον οποίο θα τις χρησιµοποιεί για να κάνει τη ζωή του πιο άνετη, για τον Huxley είναι δεδοµένη. Αντί να τον κάνουν πιο ελεύθερο, τον έκαναν δέσµιο, αντί να ελαφρώσουν τη δουλειά του, την έκαναν δυσκολότερη, αντί να ανοίξουν τους ορίζοντες του νου του, τον κατάντησαν σκλάβο δίχως βούληση, βολικό και πειθήνιο γρανάζι ενός συστήµατος που ελέγχεται από κέντρα εξουσίας, τα συµφέροντα των οποίων ουδέποτε θα συνταχθούν µε τα δικά του. Ακόµη, µεγάλο προβληµατισµό για τον Huxley, όπως φαίνεται, αποτελεί και η -ήδη από

φαινοµενα

31

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

φαινοµενα

32

τότε- συζήτηση στους επιστηµονικούς κύκλους για τη βελτίωση της ηθικής και βιολογικής υπόστασης του ανθρώπου ενώ ακόµα προβλέπει πως η τηλεόραση θα µπορούσε στο µέλλον να αποτελέσει το κυριότερο εργαλείο προπαγάνδας!

Με δεδοµένο πως όσο

περνούν τα χρόνια όλο και πλησιάζουµε σε κοινωνικοπαραγωγικά µοτίβα που µοιάζουν µε τη χαξλεϊκή επιστηµονική φαντασία, µε τους ανθρώπους να χάνουν την ιδιωτικότητά τους και να εγκαταλείπουν χωρίς καν να το συνειδητοποιούν την ελεύθερη βούλησή τους, δίνοντας όλο και µεγαλύτερη βαρύτητα στην εργασία και ξεχνώντας πως δεν είναι παρά ένα µέσο για να κάνουν πιο εύκολη τη ζωή τους, µε το θεσµό της οικογένειας και τις παραδοσιακές αρχές να χάνουν συνεχώς έδαφος µπροστά στο σύγχρονο τρόπο ΄ ζωής και τα ναρκωτικά να αποτελούν επιλογή για όλο και περισσότερους νέους ανθρώπους, µε την τεχνολογία να χάνει τους αρχικούς σκοπούς της ανάπτυξής της και να στρέφεται ενάντια στο ανθρώπινο είδος, ίσως έχει έρθει η στιγµή να αναρωτηθούµε: µήπως οδηγούµαστε µε µαθηµατική ακρίβεια στη σφαίρα της φαντασίας του Huxley;

«Ο Μεγάλος Αδελφός σε παρακολουθεί» Στο ένα εκ των τριών κρατών που έχει

χωριστεί ο κόσµος, την Ωκεανία, µας µεταφέρει ο George Orwell µε το µυθιστόρηµά του «1984». Εκεί, υπό το καθεστώς της Παγκόσµιας Κυβέρνησης και το άγρυπνο µάτι του Μεγάλου Αδελφού που την εκπροσωπεί, ο Ουίνστον Σµιθ, ένας κανονικός άνθρωπος, προσπαθεί να απεγκλωβιστεί από το ολοκληρωτικό καθεστώς και να ζήσει ως ελεύθερος άνθρωπος. Σε ένα έργο βαθιά αντισταλινικό, όπως ήταν άλλωστε και ο ίδιος ο συγγραφέας, µας παρουσιάζεται µια κοινωνία που όλοι και όλα παρακολουθούνται,

ακόµα και η ιδιωτική ζωή των πολιτών µέσα στα σπίτια τους, µέσω τηλεοθονών. Η κατάλυση κάθε προσωπικής ελευθερίας που το σταλινικό καθεστώς είχε επιβάλει στους πολίτες γίνεται ο κεντρικός πυρήνας έµπνευσης του Orwell για µια κοινωνία µε ανθρώπους τριών ταχυτήτων. Οι τάξεις στην Ωκεανία είναι τρεις, τα µέλη του εσωτερικού κόµµατος που ασκούν τη διοίκηση, τα µέλη του εξωτερικού κόµµατος που είναι οι υπάλληλοι και οι προλετάριοι, που δεν είναι παρά τα εργατικά χέρια, οι σκλάβοι που έχει κάθε καθεστώς ανάγκη για να αναπτυχθεί.

Στην οργουελική κοινωνία, αυτό

που έχει επιτευχθεί από το κράτος είναι η ποινικοποίηση του λόγου και της σκέψης και τα κοινά που µπορούµε να εντοπίσουµε µε τον κόσµο σήµερα είναι πολλά. Η γλώσσα, λέει ο συγγραφέας διά στόµατος ενός ήρωα του βιβλίου, έχει την ικανότητα να καταργήσει τη σκέψη. Η «Νέα Οµιλία» που προωθείται από το κράτος έχει όλο και λιγότερες λέξεις που εκφράζουν όλο και λιγότερα νοήµατα. Οπως λέει «…ο σκοπός της Νέας Οµιλίας είναι να στενέψει τα όρια της σκέψης. Στο τέλος θα κάνουµε κυριολεκτικά αδύνατο το έγκληµα της σκέψης, γιατί δεν θα υπάρχουν λέξεις για να το εκφράσει κανείς…». Με τους νέους σήµερα να ζουν κυριολεκτικά µέσα και πίσω από έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή, να µαθαίνουν όλο και λιγότερα πράγµατα, να δέχονται ελάχιστα ερεθίσµατα και να

Οι άνθρωποι γεννιούνται σε κέντρα επωάσεως, σε µια εποχή που η Βιογενετική κάνει «θαύµατα».

προσαρµόζουν το λεξιλόγιό τους στα διαδικτυακά πρότυπα και προστάγµατα, οι φαντασίες του Orwell µοιάζουν συνεχώς και πιο αληθινές.

Η παρακολούθηση, από την άλλη,

είναι το άλλο δυνατό χαρτί του συγγραφέα. Η παραβίαση των προσωπικών δεδοµένων και η αποστέρηση κάθε ελευθερίας, µετά και τις πρόσφατες αποκαλύψεις για την παρακολούθηση πολιτών από τις µυστικές υπηρεσίες και τις κυβερνήσεις, από εκεί που έµοιαζαν σαν µακρινός εφιάλτης, παίρνουν τώρα τη µορφή της αδιαµφισβήτητης αλήθειας, είναι πλέον γεγονός.

διορατικοτητα απάντηση: «Φυσικά και υπάρχει. Το Κόµµα υπάρχει και ο Μεγάλος Αδελφός είναι η ενσάρκωση του Κόµµατος». «Υπάρχει όπως υπάρχω εγώ;», ρωτά ο Σµιθ και η απάντηση έρχεται ανατριχιαστική: «Εσύ δεν υπάρχεις».

Το θέµα της Παγκόσµιας ∆ιακυβέρνη-

σης σήµερα συζητιέται πιο έντονα από ποτέ, η παγκοσµιοποίηση, οι προσπάθειες εγκαθίδρυσης µιας ενιαίας θρησκείας, η κατάργηση και ο αργός θάνατος τοπικών γλωσσών και διαλέκτων αποτελούν πραγµατικότητα και σε συνδυασµό µε την υποψία πως υπάρχει ένα άγνωστο παγκόσµιο κέντρο λήψης αποφάσεων αλλά και το γεγονός ότι προς χάριν της ασφάλειας οι δρόµοι έχουν γεµίσει κάµερες, οι επικοινωνίες παρακολουθούνται και τα προσωπικά δεδοµένα δεν είναι καθόλου δεδοµένα, κάνουν το έργο του Orwell µοιάζει µε µια επιφοίτηση παρά µε µια µυθοπλαστική εξιστόρηση!

∆ιαβλέποντας τον εφιάλτη

Η προσπάθεια του Σµιθ να αντιδράσει

σε αυτή τη διαστροφική, νοσηρή πραγµατικότητα που βιώνει γίνεται πράξη µέσα από την προσπάθειά του να ξεγελάσει το σύστηµα, να ελευθερωθεί, να ερωτευτεί. Το καταφέρνει για ένα µικρό διάστηµα αλλά στο τέλος συλλαµβάνεται. Ο Σµιθ όµως αµφιβάλλει, θέλει να ασκήσει κριτική στο σύστηµα, θέλει να εξακριβώσει ότι ο Μεγάλος Αδελφός υπάρχει και δεν είναι µια ιδέα, ένα φόβητρο, που χρησιµοποιεί το καθεστώς για να κρατά σε καταστολή τους πολίτες. ∆εν θα το µάθει, όταν όµως συλληφθεί και οδηγηθεί στην ανάκριση, θα αποτολµήσει την ερώτηση «Υπάρχει ο Μεγάλος Αδελφός;», για να πάρει την

h υποψία πως υπάρχει ένα παγκόσµιο κέντρο λήψης αποφάσεων, αλλά και το γεγονός οτι προς χάριν της ασφάλειας οι δρόµοι έχουν γεµίσει κάµερες, οι επικοινωνίες παρακολουθούνται και τα προσωπικά δεδοµένα δεν είναι καθόλου δεδοµένα, κανουν το έργο του Orwell να µοιάζει µε µια επιφοίτηση παρά µε µια µυθοπλαστική εξιστόρηση!

Μυθιστορήµατα όπως αυτά του Orwell και του Huxley σε έναν αισιόδοξο άνθρωπο θα φαίνονταν ως οι υπερβολικές φοβίες ενός ταραγµένου νου - δεν είναι άλλωστε τυχαίο το γεγονός πως και τα δύο έργα λογοκρίθηκαν και απαγορεύτηκαν, αφού τα έβαζαν µε τις αρχές πατρίς, θρησκεία, οικογένεια, που αποτελούσαν τον πυρήνα των περισσότερων συντηρητικών κοινωνιών. Οι απαισιόδοξοι, από την άλλη πλευρά, ίσως διέκριναν µόνο µια καυστικά δοσµένη αλλά ρεαλιστική εικόνα για το µέλλον της ανθρωπότητας. Κανείς πάντως δεν θα µπορούσε να αρνηθεί πως πρόκειται για δύο έργα µε βαθιά πολιτική σηµασία, πάντοτε επίκαιρα, που το καθένα µε τον τρόπο του αντιτίθεται στα ολοκληρωτικά καθεστώτα και τη στέρηση των ελευθεριών του ατόµου από όποιον πολιτικό χώρο και αν αυτές προέρχονται. Εχοντας φτάσει πολύ κοντά στο να βιώνουµε και εµείς σηµαντικές στερήσεις ελευθερίας, το µόνο που µένει είναι να ελπίζουµε πως το οργουελικό µέλλον δεν θα µας πλησιάσει περισσότερο…

φαινοµενα

33

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

φαινοµενα

34

Σε υψόµετρο, αλλά µε όλες τις ανέσεις Αποτελεί ένα από τα πιο εντυπωσιακά αρχαιολογικά πάρκα της Νότιας Τουρκίας (Αντάλια), έχοντας σαφέστατα ένα… ελληνορωµαϊκό άρωµα. Ο λόγος για τα µνηµεία της περιοχής Arycanda, που κοιτούν την κορυφογραµµή του Ταύρου, µε κορυφές που ξεπερνούν σε υψόµετρο τα 3.000 µέτρα. Ανάµεσα στις πανύψηλες βελανιδιές, ο ταξιδιώτης θα συναντήσει τα ερείπια µιας αρχαίας πόλης που περιλαµβάνουν -ανάµεσα στα άλλα- ένα θέατρο, µια αγορά, αλλά και λουτρά µε υπόγειο σύστηµα θέρµανσης των υδάτων!

εικονες

φαινοµενα

35

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

φαινοµενα

36

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΛΟΙ

ΑΡΕΙΑΝΟΙ; Είναι δυνατόν η ζωή στη Γη να προέρχεται από τον πλανήτη Αρη; Η συγκεκριµένη θεωρία έχει διατυπωθεί πολλές φορές κατά το παρελθόν, αλλά πλέον οι επιστήµονες έχουν αρχίσει να βρίσκουν και αποδείξεις. Μερικές πολύ σηµαντικές από αυτές παρουσιάστηκαν πρόσφατα στο διεθνές συνέδριο Γεωχηµείας Goldschmidt 2013, το οποίο πραγµατοποιήθηκε στη Φλωρεντία της Ιταλίας. Αν όλα όσα διατυπώθηκαν ισχύουν, τότε µπορούµε να µιλάµε και για την επαλήθευση της θεωρίας της πανσπερµίας, που πρώτος διατύπωσε ο αρχαίος Ελληνας φιλόσοφος Αναξαγόρας. Του Στέλιου Φωκά, [email protected]

Π

ρώτα απ’ όλα να πούµε δυο λόγια για τη ∆ιάσκεψη Goldschmidt. Πρόκειται για το ετήσιο κορυφαίο συνέδριο αναφορικά µε την παρουσίαση και την ανταλλαγή επιστηµονικών ιδεών γύρω από τη Γεωχηµεία. ∆ιοργανώνεται από τη Γεωχηµική Εταιρεία και την Ευρωπαϊκή Ενωση Γεωχηµείας και πραγµατοποιείται κάθε χρόνο σε διαφορετική πόλη και χώρα, συγκεντρώνοντας επιστήµονες από όλον τον κόσµο. Η

πρώτη διάσκεψη έγινε το 1988 στη Βαλτιµόρη των ΗΠΑ.

Στην τελευταία διάσκεψη, που πραγ-

µατοποιήθηκε στη Φλωρεντία της Ιταλίας (25-30 Αυγούστου), ο καθηγητής Γεωχηµείας του Ινστιτούτου Γουεστχάιµερ για την Επιστήµη και την Τεχνολογία στις ΗΠΑ, Στίβεν Μπένερ, παρουσίασε ορισµένα στοιχεία που συντείνουν προς την τεκµηρίωση της άποψης πως, αντίθετα µε τα όσα µέχρι σήµερα πιστεύαµε,

idt. Από τη φετινή ∆ιάσκεψη Goldschm

η ζωή ξεκίνησε στον Αρη και µεταδόθηκε στη Γη. Πώς έγινε αυτό; Μέσω µετεωριτών και εκρήξεων ηφαιστείων από τον «κόκκινο πλανήτη».

Η κρίσιµη ύλη Ο καθηγητής Μπένερ υποστήριξε ότι το

κρίσιµο είδος ύλης που ήταν απαραίτητο για τη δηµιουργία της ζωής αρχικά δεν ήταν διαθέσιµο στη Γη, σε αντίθεση µε τον Αρη. Το ερώτηµα των επιστηµόνων, µέχρι σήµερα, ήταν πώς ακριβώς ενώθηκαν για πρώτη φορά τα άτοµα για να δηµιουργήσουν τα τρία κρίσιµα µοριακά συστατικά των έµβιων όντων: το RNA, το DNA και

κοσµολογια

τις πρωτεΐνες. Ο Μπένερ διατείνεται πως βρήκε την απάντηση.

Συγκεκριµένα παρουσίασε αποτε-

λέσµατα διαφόρων µελετών που δείχνουν ότι ορυκτά τα οποία περιέχουν τα στοιχεία βόριο και µολυβδαίνιο είναι το κλειδί στην ανάπτυξη οργανικών µορίων. Αυτά στη συνέχεια έχουν τη δυνατότητα να δηµιουργήσουν τις πρώτες µορφές ζωής.

Οπως επεσήµανε ο καθηγητής, το

µολυβδαίνιο µόνο όταν οξειδώνεται, σε µεγάλο βαθµό, είναι σε θέση να επηρεάσει το σχηµατισµό πρώιµης ζωής. Μόνο που το µολυβδαίνιο σε τέτοια κατάσταση δεν

µπορούσε να υπάρξει στη Γη όταν εµφανίστηκαν οι πρώτες µορφές ζωής πριν από τρία δισεκατοµµύρια χρόνια, διότι τότε η επιφάνεια της Γης είχε πολύ λίγο οξυγόνο. Πού υπήρχε εκείνη την εποχή τέτοιο µολυβδαίνιο, λοιπόν; Στην επιφάνεια του Αρη που εκείνη την εποχή διέθετε αρκετό οξυγόνο.

Η διαπίστωση αυτή έγινε µετά από ανά-

λυση ενός µετεωρίτη από τον Αρη, η οποία έδειξε υψηλή περιεκτικότητα σε βόριο και µάλιστα σε οξειδωµένη µορφή.

Ακόµα ο Μπένερ εξήγησε άλλον ένα

λόγο για τον οποίο η ζωή δεν µπορεί να

ξεκίνησε στη Γη. Αν λάβουµε την υπόθεση πως ο πλανήτης µας ήταν καλυµµένος από νερό, αυτό θα εµπόδιζε τις επαρκείς συγκεντρώσεις βορίου και θα ήταν διαβρωτικό για το RNA.

Σπάνιο στο φλοιό της Γης Το σίγουρο είναι πως το βόριο, ως στοι-

χείο, είναι αρκετά σπάνιο στο φλοιό της Γης, αλλά όπως εξήγησε ο καθηγητής ο Αρης είναι πιο ξηρός από τη Γη και πιο οξειδωτικός. Εν ολίγοις τα στοιχεία του καθηγητή οδηγούν στο συµπέρασµα πως

φαινοµενα

37

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

eλευθεροσ tυποσ

φαινομενα

38

Κάτι μας λέει πως δεν θα αργήσουμε να μάθουμε αν τελικά η «ζωή» όντως δημιουργήθη΄ κε στον Αρη και ταξίδεψε ως εδώ, αλλά και πώς ακριβώς το έκανε. Ηδη οι εξελιγμένες ρομποτικές συσκευές της NASA οργώνουν τον «Κόκκινο Πλανήτη» φέρνοντας στο φως τα πρώτα στοιχεία είμαστε όλοι… Αρειανοί. Θα πει κανείς, αφού η ζωή δημιουργήθηκε στον Αρη, τότε γιατί βρεθήκαμε στη Γη; Πολύ απλά γιατί μπορεί ο «κόκκινος πλανήτης» να ήταν κάποτε κατάλληλος για τη δημιουργία ζωής, αλλά δεν ήταν εξίσου κατάλληλος και για τη διατήρησή της.

Οπως ανέφερε στην εισήγησή του

ο Μπένερ, αν υποθέσουμε πως η ζωή στον Αρη είχε εξελιχθεί και παραμείνει εκεί, σήμερα δεν θα υπήρχαν και πολλά για να πούμε, αφού κάθε ίχνος ζωής θα είχε προ πολλού εξαφανιστεί…

Η θεωρία της πανσπερμίας Αν οι περαιτέρω μελέτες αποδείξουν τα

όσα λέει ο καθηγητής, τότε μπορούμε να μιλάμε για επαλήθευση της θεωρίας της πανσπερμίας. Σύμφωνα με αυτή, κάποιες μορφές ζωής μπορούν να επιβιώσουν στο Διάστημα ως εξτρεμόφιλοι οργανισμοί, δηλαδή οργανισμοί που μπορούν να επιβιώσουν σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες.

Παγιδευμένοι σε συντρίμμια που εκτινάσσονται στο Διάστημα μετά από γεγονότα όπως π.χ. συγκρούσεις πλανητών που έχουν κάποιες μορφές ζωής και αστεροειδών, μπορούν να ταξιδέψουν σε αδρανή κατάσταση για μεγάλο χρονικό διάστημα πριν συγκρουστούν τυχαία και πάλι με κάποιον άλλο

πλανήτη ή σε πρωτοπλανητικούς δίσκους (δίσκοι προσαύξησης που σχηματίζονται γύρω από πρωτοαστέρες). Αν «συναντήσουν» ιδανικές συνθήκες στην επιφάνεια του πλανήτη όπου θα καταλήξουν, τότε οι οργανισμοί ενεργοποιούνται και πάλι και αρχίζει η διαδικασία της εξέλιξης. Ουσιαστικά η θεωρία της πανσπερμίας δεν επιχειρεί να αποδείξει το πώς άρχισε η ζωή αλλά το πώς διανεμήθηκε στο Σύμπαν.

Η πρώτη γνωστή αναφορά του όρου

«πανσπερμία» συναντάται στα γραπτά του Ελληνα φιλοσόφου Αναξαγόρα τον 5ου προχριστιανικού αιώνα. Αρχισε όμως να παίρνει μια πιο επιστημονική μορφή το 19ο αιώνα, μέσω των θεωριών του Σουηδού

χημικού Γιονς Γιάκομπ Μπερτσέλιους, του Αγγλου μαθηματικού και φυσικού Ουίλιαμ Τόμσον Κέλβιν και του Γερμανού φυσικού Χέρμαν Λούντβιχ Χέλμχολτζ το 19ο αιώνα, φτάνοντας τελικά στο επίπεδο της λεπτομερούς υπόθεσης μέσα από τις προσπάθειες του Σουηδού φυσικοχημικού Σβάντε Αρένιους.

Εχοντας, λοιπόν, κατά νου τη θεω-

ρία της πανσπερμίας και συνδυάζοντάς τη με τα συμπεράσματα που παρουσίασε ο καθηγητής Μπένερ, μπορούμε να πούμε πως πλέον υπάρχουν βάσιμες υποψίες κάτι τέτοιο όντως να αποτέλεσε μια ιστορική πραγματικότητα. Και κάτι μας λέει πως δεν θα αργήσουμε να μάθουμε αν τελικά η «ζωή» όντως δημιουργήθηκε στον Αρη και ταξίδεψε ως εδώ, αλλά και πώς ακριβώς το έκανε. Ηδη οι εξελιγμένες ρομποτικές συσκευές της NASA οργώνουν τον «κόκκινο πλανήτη» φέρνοντας στο φως τα πρώτα στοιχεία.

κοσµολογια Οι υπόλοιπες θεωρίες Επίσης υπάρχει και η άποψη που θέ-

λει κάποια ηφαιστειογενούς προελεύσεως νέφη στην πρώιµη ατµόσφαιρα να τη γέµισαν µε µεθάνιο, αµµωνία και υδρογόνο και στη συνέχει να ενώθηκαν µε την αστραπή.

Ο άργιλος. Σύµφωνα µε µια θεωρία που

Αν «συναντήσουν» ιδανικές συνθήκες στην επιφάνεια του πλανήτη όπου θα καταλήξουν, τότε οι οργανισµοί ενεργοποιούνται και πάλι και αρχίζει η διαδικασία της εξέλιξης. Ουσιαστικά η θεωρία της πανσπερµίας δεν επιχειρεί να αποδείξει το πώς άρχισε η ζωή αλλά το πώς διανεµήθηκε στο Σύµπαν.

Α

σφαλώς υπάρχουν και άλλες θεωρίες για την προέλευση της ζωής. Θα εστιάσουµε σε αυτές που απόλαµβάνουν τη µεγαλύτερη αποδοχή από την επιστηµονική κοινότητα: Ηλεκτρικός σπινθήρας. Οπως έδει-

ξαν µε το πείραµά τους οι Miller-Urey το 1953, βασισµένοι στην υπόθεση του Σοβιετικού επιστήµονα Αλεξάντρ Οπάριν, οι ηλεκτρικοί σπινθήρες µπορούν να παραγάγουν τα αµινοξέα και τα σάκχαρα από µια ατµόσφαιρα γεµάτη µε νερό, µεθάνιο, αµµωνία και υδρογόνο. Ουσιαστικά το πείραµα και η υπόθεση προτείνουν ότι η αστραπή µπορεί να βοήθησε στη δηµιουργία βασικών δοµικών µονάδων της ζωής στη Γη κατά την πρώτη περίοδο της δηµιουργίας της. Και ακολούθησε η εξέλιξη.

διατυπώθηκε από τον οργανικό χηµικό Alexander Graham Cairns-Smith στο Πανεπιστήµιο της Γλασκόβης, τα πρώτα µόρια της ζωής µπορεί να έχουν συναντηθεί στον άργιλο. Ορισµένοι ορυκτοί κρύσταλλοι, είχε υποστηρίξει ο Σµιθ, µπορεί να είχαν συγκεντρώσει οργανικές ενώσεις και να τις βοήθησαν να οργανωθούν σε µοτίβα, όπως τα γονίδια, και στη συνέχεια εξελίχθηκαν.

Υποθαλάσσιεσ διέξοδοι αερίων.

Πρόκειται για µια θεωρία που προτείνει πως η ζωή µπορεί να ξεκίνησε σε υποβρύχιες υδροθερµικές διεξόδους, από τις οποίες ανάβλυζαν τα πλούσια σε υδρογόνο µόρια που είναι απαραίτητα για τη ζωή. Ακόµα και σήµερα σε αυτές τις υδροθερµικές υποθαλάσσιες διεξόδους, που είναι πλούσιες σε χηµική και θερµική ενέργεια, υπάρχουν δραστήρια οικοσυστήµατα.

χρειάζεται τις πρωτεΐνες. Το ερώτηµα είναι πώς αυτά τα δυο µπόρεσαν να σχηµατιστούν ξεχωριστά για να γίνουν στη συνέχεια απαραίτητο το ένα στο άλλο (Θυµίζει λίγο το ερώτηµα µε την κότα και το αβγό). Η απάντηση σύµφωνα µε τη θεωρία «RNA κόσµος» ίσως είναι το RNA, που µπορεί να αποθηκεύσει πληροφορίες όπως και το DNA, να παίξει το ρόλο ενός ενζύµου, όπως οι πρωτεΐνες, και να βοηθήσει στη δηµιουργία τόσο του DNA όσο και των πρωτεϊνών.

Το ίδιο το RNA, όµως, πώς εµφανίστηκε; Ορισµένοι επιστήµονες πιστεύουν ότι το µόριο θα µπορούσε να έχει προκύψει αυθόρµητα στη Γη και άλλοι ότι είναι απίθανο να έχει συµβεί αυτό.

Απλή εκκίνηση. Αντί η ζωή να ανα-

πτυχθεί από σύνθετα µόρια όπως είναι το RNA, όπως είδαµε στην προηγούµενη θεωρία, µπορεί να ξεκίνησε µε αλληλεπίδραση µικρότερων µορίων, µέσα από µια σειρά αντιδράσεων. Τα µόρια αυτά µπορεί να βρέθηκαν µέσα σε απλές κάψες, συγγενείς µε τις µεµβράνες των κυττάρων, και εξελίχθηκαν σε πιο σύνθετα µόρια που έκαναν άλλες αντιδράσεις.

Ψυχρό ξεκίνηµα. Πριν από

τρία δισεκατοµµύρια χρόνια ο Ηλιος ήταν κατά ένα τρίτο λιγότερο φωτεινός από ό,τι είναι σήµερα, άρα και λιγότερο ζεστός. Συνεπώς οι ωκεανοί είναι πιθανόν να είχαν καλυφθεί από πάγο πάχους µερικών εκατοντάδων µέτρων, γεγονός που εγκλώβισε αλλά και προστάτευσε κάτω από αυτούς και µέσα στο νερό εύθραυστες οργανικές ενώσεις. Τα υπόλοιπα τα ανέλαβε η διαδικασία της εξέλιξης.

RNA κόσµος. Οι πρωτεΐνες για να φτιαχτούν χρειάζονται το DNA. ΄ Και εκείνο όµως για να σχηµατιστεί

φαινοµενα

39

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

40 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ  φαινοµενα

ηµερολογιο

διδάσκονταν χικών ερευνών να µαθήµατα ψυ ώ ηνών; αι Αθ ού ία 20 υ ηµ το αδ τυνοµική Ακ ο πρώτο µισό Ασ στ ι ν ότ τη ι τε κα ρα ολογίας); ς ξέ δα Το λά λογίας (Παραψυχ πιστήµιο της Ελ δριο Ψυχοφυσιο νέ στο Εθνικό Πανε που ασχολείτο Συ α ο ρί µι αι όσ ετ α γκ ρας στήριζε µι νησε το 4ο Πα ξέ χώ λο ς φι τη α α ήν εµ κή υποστήριξη Αθ κρ Οτι η µε την οικονοµι τηµονική αφρό τά ισ επ αυ ι α κα όλ ι ική Κα λιτ α; πο ικά όνειρ πενάκη; Οτι η κοινωνική, η και τα προφητ ς οικογένειας Μ ια, την τηλεκίνησ ς χώρας µας, τη τη ήθηκε το 1877 ν» νν ώ ετ γε υ ργ πο υε µε την τηλεπάθε γενειών «ε ατική φιγούρα ηµ βλ εµ α ρες, γνώρισε µι µίας εκ των οικο σε ς ε σε δεκάδε χώ ιήθηκαν χάρη εψ πο ξίδ το τα µα ας αγ ρος γρ πρ νά α Ο Αγγελος Τα ικούπης, πήρε µέ Τα προηγούµεν 94 χρόνια µετά. ς ο Χαρίλαος Τρ ω ος ν έν όπ ρω ς, ηµ φο δα ον λά διά σµ ν Ελ λη ος γυναικώ και πέθανε κότητες της ήθηκε από πλήθ γάλες προσωπι µε απ αγ µε ι σε κα ε νη ησ φώ άπ και δια λέµων, αγ ντρευτεί ποτέ... δρος της και σε σειρά πο ως όµως να πα υτικού και πρόε σε επαναστάσεις εθνικοτήτων, δίχ υ Πολεµικού Να το ια του ος όγ τρ ολ χία ερ αρ ηµ ς, τα δηµιουργικό, ι χνης, διπλωµάτη κα τέ ο γο υχ λο ς ήσ Α. νό αν ικα ΗΠ ξε α πνεύµα ρκη των Παράλληλα, υπήρ ευνών (ΕΨΕ). Εν ικού, στη Νέα Υό α ίας Ψυχικών Ερ ευρά του Ατλαντ µας ταξιδέψει στ πλ λη Θα άλ υ. το ην α στ ρί Ελληνικής Εταιρε το ίες ισ ετ ν κα τη ί δε τα ί θε ό επ γη ι απ τα α ον κού. Μέσ ο να µας διη οποίου φυλάσσ άνια του εξωτερι αφήσουµε τον ίδι λιµ , θα σε ια ρα ι όγ χώ κα ολ τη ας ερ ήν αν ηµ τα υ συγκλόνισ της παλαιάς Αθ Μέσα από αυτά ρικές στιγµές πο το ος, σε περιοχές ισ ίδι ι ο κα ε ς ησ χή δε άτ το µά ρπ Κα δο , ά δύο εβ µέρη όπου πε φονίες, πολέµους συζητηθούν. Αν του. σουµε ξανά δολο αν µη τι άλλο, θα υ, στιγµές της ζωής πο ς, ές µάτια του θα ζή στ κέ ρι πι ω χω οσ ξε πρ ν» ές νω ιγµ µέ στ νο ι αι κα αλλά λίδες των «Φ Ελλάδα» ε µέσα από τις σε ι στην «παλαιά θα παρουσιάζουµ όν σε ένα ταξίδ ιπ λο ραφυσική. πα µε . ού ς.. εθ Ας αφ ε, υπήρξε άκρω ετ εύ στ πι το ν δε που, όσο και αν

Πρόλογος - επιµέλεια: Νικόλαος Κουµαρτζής Σύνταξη: Ελένη Περιστερίδου

Αγγελος Τανάγρας, η ζωή µου Τα Πρώτα Χρόνια

ηµερολογιο Η εγκατάστασή µας σε ένα οίκηµα και η µετακόµιση των υλικών που είχαµε µεταφέρει µαζί µας είχε ξεκινήσει, όταν στο στενό δροµάκι που ξεφορτώναµε πέρασε η κόκκινη µπλούζα ενός Γαριβαλδινού

υ

µου, η ίδρυση της Εταιρείας Ψυ«Εγώ φεύγω µε τη θλίψη ότι το έργο τηµονικών, υπήρξε πρόωρος επισ ς τηρώ αυσ χικών Ερευνών, ερευνών αδιαφορεί ή εξακολουθεί να ενή στον πλεί το υ όπο , µας διά τον τόπο ήσεις των ψυχικών φαινοµένων εξηγ παρ ς διαφέρεται διά εντυπωσιακά µε πνεύµατα νεκρών. Κρίµα εις την και αυταπάτας δήθεν επικοινωνιών κληρονοµίαν των Πυθίων και των προσπάθειαν διά εν έθνος µε την ηγήται επί του πεδίου αυτού!» Μαντείων, το οποίο έπρεπε να προ Αγγελος Τανάγρας

Μια φορά κι έναν καιρό... Ο Ελληνοτουρκικός

Πόλεµος του 1897

Ο Τυπάλδος Κοζάκης µου πρότεινε να συνεχίσω την

αποστολή µου µεταβαίνοντας αµέσως στον ∆οµοκό. Το αποδέχθηκα και αναχώρησα αµέσως µε ιατρική αποστολή που οργάνωσε ο αείµνηστος Κασσαβέτης ο οποίος µας συνόδευσε και στον ∆οµοκό. Η Αθήνα, η πόλη των 300 χιλιάδων κατοίκων τότε, ήταν κυριολεκτικά νεκρωµένη από τις ήττες του στρατού µας και

στενοχώρησα για δεύτερη φορά τους γονείς µου στο σπίτι µου στην οδό Κεραµικού. Τη µητέρα µου -ευλογηµένη η ανάµνησή τηςπου µε έβλεπε άφωνη και ακίνητη σαν στήλη άλατος, και το λευκογένη πατέρα µου, που µία αριστερή ηµιπληγία τον έκανε να σέρνει το πόδι του.

Φύγαµε µε την αποστολή, λοιπόν, της κυρίας Κασσαβέτη. Hλικιωµένη κυρία, από τις Ελληνίδες εκείνες που φυλάττουν πολύτιµα στο εξωτερικό τον ωραίο θρύλο του µεγάλου έπους που δηµιούργησε η φυλή της πριν από την πάροδο των αιώνων. Οι µάχες είχαν αρχίσει µε τους προελαύνοντες

Τούρκους στον ∆οµοκό. Από το ιστορικό, µέσα στον Θεσσαλικό Κάµπο, ύψωµα όπου αγωνίζονταν αµφιθεατρικά, το θέαµα απλωνόταν επιβλητικά και θα κρατούσε για ώρα την προσοχή αν δεν έφτανε κατά διαλείµµατα η βοή του τηλεβόα.

Στο πλευρό των συµµάχων Η εγκατάστασή µας σε ένα οίκηµα και η µετακό-

µιση των υλικών που είχαµε µεταφέρει µαζί µας είχε ξεκινήσει, όταν στο στενό δροµάκι που ξεφορτώναµε πέρασε η κόκκινη µπλούζα ενός Γαριβαλδινού. Ηταν ο Μόκαλ, ο υπασπιστής του Τσιπριάνι, µε τον οποίον είχαµε γνωριστεί στο Βελεστίνο. Τρέξαµε αµέσως ο ένας στον άλλον. Από αυτόν έµαθα ότι ο Τσιπριάνι µε τον κόκκινο χιτώνα του παρακολουθούσε το νεοφερµένο στρατό µας και είχαν οχυρωθεί στη Σκάρµιτσα και αυτός είχε έρθει µε εφόδια. Μου πρότεινε να πάω µαζί τους και δέχθηκα. Αφού ειδοποίησα λοιπόν την κυρία Κασσαβέτη, η οποία µιλούσε µε πολύ ενθουσιασµό για τον Τσιπριάνι, καβαλήσαµε µε τον Μόκελ τα µουλάρια των εφοδίων και αρχίσαµε να κατεβαίνουµε τον κατήφορο του ∆οµοκού προς τη Σκάρµιτσα.

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ  φαινοµενα 41

42 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ  φαινοµενα

φαινοµενα

ηµερολογιο

42

Σε λίγο κατάλαβα την ανακούφιση που

νιώθουν οι µαχόµενοι στην πρώτη γραµµή όταν βλέπουν ένα γιατρό να φθάνει κοντά τους. Ο στρατιώτης έχει αυτήν τη βεβαιότητα πως αν φάει καµιά σφαίρα ή κανένα κοµµάτι οβίδας θα είναι κάποιος εκεί να του δώσει τις πρώτες βοήθειες. Ο Τσιπριάνι µε αγκάλιασε και µε φίλησε. Ευτυχώς νεκρό δεν είχαν µέχρι στιγµής ούτε έναν. Μερικά µικροτραύµατα µόνο, που οι ίδιοι τα είχαν επιδέσει µε κουρέλια που είχαν σχίσει από τα πουκάµισά τους. Εκαναν εννοείτε τουλάχιστον δύο µήνες να αλλαχθούν.

Πέταξα λοιπόν αµέσως τα κου-

ρέλια αυτά και τους έδεσα αντισηπτικά µε επιδέσµους από το σάκο µου. Τραυµατιοφορείς που περνούσαν από δίπλα µου, µόλις είδαν τον ερυθρό σταυρό στο µανίκι µου, µε πληροφόρησαν ότι µακρύτερα υπήρχαν πολλοί τραυµατίες και έπρεπε να τρέξω εκεί. Ευτυχώς ένα από τα φανταράκια που µου εξηγούσε σήκωσε το σάκο µου µε τα εφόδια. Επέστρεψα το βράδυ µε τραυµατίες στον ∆οµοκό όπου οι καταφθάνουσες ειδήσεις δεν ήταν καθόλου ενθαρρυντικές.

Τανάγρα Βοηθήστε τον Αγγελο τρίδα του! να επιστρέψει στην πα ology Foundation

Parapsych θειες τριών ετών, το εροΕπειτα από προσπά των αυθεντικών ηµ φα ρα τίγ αν ι σε ρή χω ρα πα και ς του µα τό να ε να δέχθηκ οία από το θά γελου Τανάγρα, τα οπ η. Αγ ρκ ος Υό α δρ Νέ του ν στη ύ γίω µο λο θήκη του Οργανισ λιο βιβ στη ε ται αιξ ον έπ σσ έπειτα φυλά ology Foundation, δρος του Parapsych αν Η Lisette Coly, πρόε µας την υπόσχεση ότι τάς ον δίν ν εξέλιξη αυτή, ρά τα χα µε ι σε ρή χω σηµαντικό ρόλο στη ρα , θα πα ς αξιόπιστος φορέας βρεθεί ο κατάλληλο στην Ελλάδα. α αφ γρ ιρό χε κά ντι αυθε νη ηνική είναι µία επίπο γράφων στη νεοελλ ιρο χε ν κτή τω ρα η» χα ύ ασ φρ ικο αφ Η «µετά σκολου γρ ασία, εξαιτίας του δύ σσας γλώ ς νη εχ ρίτ πε και χρονοβόρα διαδικ ι ς κα γρα και της πλούσια ι ακόµα ρα του Αγγελου Τανά φρασης» αυτής γίνετα ετά «µ της ία ολ σκ δυ Η των ιεί. ή πο αφ ιµο γγρ ησ συ χρ τη υ πο ίνησε ογιστεί κανείς ότι ξεκ ν. µεγαλύτερη, αν αναλ ετώ 82 ν ηλικία τω ηµερολογίων στην ασύνδεση» των θεια λοιπόν για «επαν πά οσ πρ ί την τή αυ ό Γύρω απ ς, έχει δηµιουργηθε φυσικό παρελθόν του λα λλη ρά πα υ πο Ελλήνων µε το παρα η κίνησ ct. Πρόκειται για µία κάδες το TheTanagrasProje οία συµµετέχουν δε οπ στα ts, jec pro ν κώ ετι σχ ος . ήθ ικό πλ τερ ει» το εξω «τρέχ από την Ελλάδα και αξιόλογοι εθελοντές θείτε προσπάθεια; Επισκεφ ε εσείς για αυτήν την και κά ετι σχ ίτε θε ρω Τι µπορείτε να κάνετ s.iwrite.gr, ενηµε gra na /ta p:/ το htt » µε δα την ιστοσελί και να «τραβήξου διαδώσουµε, αλλά των βοηθήστε µας να τη τον επαναπατρισµό για α ρέ ληλου φο ς ίσω ς σα ο όν χρ ενδιαφέρον του κατάλ το ό µας. ∆ύο λεπτά απ ρα χώ στη ν ίω ογ ολ ηµερ ρά... να κάνουν τη διαφο

Αχ! Αυτός ο κορδοναρούµπαρος, όπως ονόµαζε ο

λαός τον άβουλο πρωθυπουργό από το ασπρογάλαζο κορδόνι που είχαν για κοµµατικά σήµατα όλοι οι οπαδοί που έφερναν επιδεικτικά στην κουµπότρυπά τους.

Η επιστροφή στην Αθήνα Πρωί πρωί έφευγα πάλι για τη γραµµή. Αλλά ο ∆οµοκός δεν κράτησε πια. Ο στρατός είχε αρχίσει νέα υποχώρηση που θα κατέληγε στην ανακωχή της Λαµίας. Πήραµε λοιπόν και µεις το δρόµο για την Αθήνα µετακοµίζοντας και τον Τσιπριάνι, του οποίου µια τουρκική σφαίρα είχε σπάσει το πόδι του στην κνήµη. Ευτυχώς ο Λάµψας και ο Πετρακόπουλος, ο ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου της «Μεγάλης Βρεταννίας», προσφέρθηκαν αµέσως να τον φιλοξενήσουν κι εκεί ολοκλήρωσα τη θεραπεία του, αν και το τραύµα τον άφησε κουτσό και το υπόλοιπο της ζωής του. Πήγαινα σχεδόν κάθε µέρα να τον βλέπω και µου

’δωσε και µένα το δίπλωµα συµµετοχής στον πόλεµο της λεγεώνας του. Κρατώ ακόµη κορνιζωµένο το ενθύµιο αυτό και κάθε φορά που ατενίζω τον Γαριβαλδινό και το φουστανελοφόρο εύζωνα, που πλαισιώνουν δεξιά κι αριστερά το δίπλωµα, ξαναβλέπω το λεόντειον -αληθινά λεόντειο µέσα στα µακριά γκρίζα γένια του-

ηµερΜυστήρια ολογιο

Ιταλό ιδεολόγο. Ας είναι ελαφρύ το χώµα που µε σκεπάζει.

Με την ανακωχή της Λαµίας ο άσκοπος και παράλογος αυτός πόλεµος τελείωσε. Τουλάχιστον, όµως, επειδή ουδέν κακόν άµοιρον καλού είχε ευεργετική επίδραση στους ατελείς αγώνες της µεγαλοµάρτυρος Κρήτης, που επί αιώνες, είτε µε τους Βενετούς είτε µε τους Τούρκους, έχανε (αφειδώς) το αίµα, µέχρι να φθάσει η µεγάλη ηµέρα της ελευθερίας της. Ο πρίγκιπας Γεώργιος επιβιβάστηκε επίσηµα στην Κρήτη και η αυγή της ελευθερίας ανέτειλε επιτέλους στο αιµατοβαµµένο αυτό νησί.

Who is who:

Ο Νικόλαος Κουµαρτζής είναι συντονιστικό µέλος της Ελληνικής Κοινότητας του Μεταφυσικού (metafysiko.gr), συγγραφέας αρκετών βιβλίων και υποψήφιος διδάκτορας στο τµήµα ∆ηµοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ. Επίσης, είναι εµπνευστής και συνιδρυτής των Πρότυπων Εκδόσεων Πηγή και της εκδοτικής οµάδας iWrite.gr. Επιπλέον, είναι συντονιστικό µέλος του µεγαλύτερου επιστηµονικού Οργανισµού Παραψυχολογίας παγκοσµίως, του Parapsychological Association, ενώ έχει λάβει πλήθος υποτροφιών στο χώρο της Παραψυχολογίας από οργανισµούς όπως το Parapsychology Foundation. Τέλος, είναι συγγραφέας της «Λευκής Βίβλου της Παραψυχολογίας» (Εκδόσεις iWrite, 2010), του πρώτου επιστηµονικά εκλαϊκευµένου βιβλίου Παραψυχολογίας στη χώρα µας.

φαινοµενα

43

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ  φαινοµενα 43

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

eλευθεροσ tυποσ

φαινομενα

44

εικονες

Μνηµείο… γονιµότητας; Αυτός ο εξαιρετικά καλοδιατηρηµένος, αλλά και αποµονωµένος ναός/ταφικό µνηµείο του 3ου µεταχριστιανικού αιώνα βρίσκεται στην περιοχή Tasucu της Σελεύκειας, στη Νότια Τουρκία. Το πιο παράξενο χαρακτηριστικό του είναι ο τεράστιος φαλλός που βρίσκεται λαξευµένος στο εσωτερικό του µνηµείου και πονοκεφαλιάζει τους αρχαιολόγους, που πασχίζουν να βρουν σε ποιο θεό ή βασιλιά ήταν αφιερωµένος κατά την αρχαιότητα.

φαινοµενα

45

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

φαινοµενα

υ, ρο ού m γ ί Σ .co οφ ail - Σ u@gm ί ρ o Μα our Της m.s.sg

46

Φωνές από εκεί που δεν το περιµένεις!

Βιβλία: Τροβαδούροι από χαρτί Η θέα από εδώ ψηλά είναι αρκετά καλή. Εχω µια πανοραµική οπτική του σαλονιού και των χαµηλότερων ραφιών. Εχω να κινηθώ αρκετό καιρό αλλά αυτό δεν µε ενοχλεί. Η χρήση µου περιορίζεται στο χρονικό διάστηµα που χρειάζεται κάποιος για να διαβάσει τις 384 σελίδες µου. Μετά απλά περιµένω τον επόµενο αναγνώστη µου, ξεκουράζοντας τις σελίδες µου από το συνεχόµενο ξεφύλλισµα. Κάποιες φορές περνάει πολύ καιρός. Τόσος που οι σελίδες µου κιτρινίζουν. Αλλά αυτό είναι ένα στοιχείο που µου προσδίδει φινέτσα. Με κάνει vintage, όπως θα το έλεγε και η σηµερινή νεολαία.

Τ

Ο Ν ΜΕΣ Ν ΓΙΕ Ι ΦΑ ΛΟ

ο µόνο που ίσως µου λείπει είναι αυτή

η µυρωδιά του καινούργιου. Η αίσθηση όταν κάποιος µε πιάνει στα χέρια του πρώτη φορά. Οταν χώνει το πρόσωπό του µέσα στις σελίδες µου για να χαθεί στη µυρωδιά µου πριν ακόµα ξεκινήσει να µε διαβάζει. Είναι η µαγική στιγµή που άνθρωπος και βιβλίο σµίγουν σαν έφηβοι εραστές. Η έναρξη ενός ταξιδιού φτιαγµένο από χαρτί, µελάνι, έµπνευση και φαντασία.

Εµείς τα βιβλία έχουµε συντροφέψει την ανθρω-

πότητα για πολλούς αιώνες και έχουµε µεγάλη ευθύνη για τις γνώσεις που µεταφέρουµε. Βέβαια, η αντίληψη του καθενός είναι καταλυτική για το πόρισµα που θα βγάλει στο τέλος. Το συναρπαστικό είναι ότι κάθε φορά που µας διαβάζουν είναι διαφορετική. Οι εικόνες που περιγράφουµε µπορεί να είναι σταθερές, αλλά παράλληλα αλλάζουν στο νου του κάθε αναγνώστη. Είµαστε µια σταθερά που αλλάζει όσες φορές αλλάζουν και τα µάτια που µας ρουφάνε!

Φέρω τον τίτλο «Η αβάσταχτη ελαφρότητα του

τις πιθανότητες του σύµπαντος µετατρέπεται σε µια πρώτης τάξεως µπεστ σέλερ νουβέλα. Μη µε παρεξηγείτε! ∆εν υποτιµώ ούτε τις ιδέες που αναπτύσσονται στον εσωτερικό µου κόσµο ούτε και το συγγραφέα µου µε τούτα µου τα λεγόµενα. Αλλωστε αυτός είναι ο εµπνευστής της ύπαρξής µου. Και οι σελίδες µου είναι πολύ καλογραµµένες. Απλά οι έννοιες που µεταφέρω στον κόσµο είναι τελικά πολύ απλές. Οι άνθρωποι κάποιες φορές, στην προσπάθειά τους να τα αναλύσουν όλα, τα περιπλέκουν τόσο που στο τέλος χάνουν την ουσία.

Ο τίτλος µου είναι η εικόνα µου. Είναι αυτός

Εδώ, στον κόσµο της µικρής µας βιβλιοθήκης, δεν βαριόµαστε ποτέ. Στο κάτω ράφι φιλοξενούνται τα «Ανεµοδαρµένα Υψη» που σπάνια µιλάνε. Πού και πού απλά ακούς µικρούς αναστεναγµούς. Κατά τ’ άλλα οι υπόλοιποι ένοικοι είναι λαλίστατοι. Πιο δίπλα είναι η Βίβλος, η οποία είναι λίγο ψηλοµύτα και δεν κοινωνικοποιείται πολύ. Βέβαια τον τελευταίο καιρό είναι λίγο εκνευρισµένη µε την εγκατάσταση γνωστού βιβλίου Βρετανής συγγραφέως, που την ξεπέρασε σε πωλήσεις.

Είναι». Αν και για τόσο βαρύγδουπο τίτλο είµαι αρκετά ελαφρύ. Στο πιο κάτω ράφι υπάρχουν βιβλία µε µονολεκτικούς τίτλους που πονάει το χέρι του αναγνώστη για να το βγάλει από τη βιβλιοθήκη. Εγώ θα έλεγα είµαι ένα στιλάτο βιβλίο. Ούτε πολύ µεγάλο ούτε πολύ µικρό. Ούτε τροµάζω τον κόσµο µε το µέγεθός µου ούτε και τον αποτρέπω να µε διαβάσει λόγω ενός σύντοµου τέλους. Είµαι ιδανικό! που θα προσδιορίσει και το αναγνωστικό µου κοινό. Η ουσία µου είναι πολύ απλή σε σχέση µε το µεγάλο και περίπλοκο όνοµά µου. Αχχχ... οι άνθρωποι τείνουν να ντύνουν το πιο απλό µε φανταχτερά ρούχα και πούπουλα. Του δίνουν και µια νότα µυστηρίου και βουαλά! Μια ιστορία για έρωτα, σεξ και

Ετσι, λοιπόν, τα βιβλία είναι πολύ ζωντανά. Οσο

ζωντανοί είναι και οι κόσµοι που δηµιουργούν κάθε φορά οι συγγραφείς µας. Θα έλεγα ότι είµαστε ονειροπλάστες και τροβαδούροι. Γινόµαστε ο µαγικός αυλός που ανοίγει τις πύλες της φαντασίας. Και τότε όλα είναι πιθανά…

Who is who

Η Μαρί-Σοφί Σγούρου γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1982. Σπούδασε Αρχιτεκτονική Τοπίου και ∆ιακόσµηση. Ασχολείται µε το χώρο του παράξενου και του αγνώστου τα τελευταία 12 χρόνια.

Ράνια Ιωάννου, [email protected] [email protected]

«Εγώ την κακία την έχω µέσα µου, υπάρχει, το νιώθω. Ξεκοίλιασέ µε και δεν αποκλείεται να γλιστρήσει έξω σαν ζωντανό όργανο, σαρκώδες και µαυριδερό, να πέσει χάµω να το πατήσεις να το λιώσεις». Με αυτά τα σκληρά λόγια ξεκινά το δεύτερο ψυχολογικό θρίλερ της Αµερικανίδας συγγραφέως Τζίλιαν Φλιν, «Σκοτεινός τόπος», που εντυπωσίασε κοινό και κριτικούς.

F… for FANTASY Ταξιδι στον κοσµο του φανταστικου

Για τους λάτρεις των αστυνοµικών θρίλερ Με µόλις τρία βιβλία στο ενεργητικό

Who is who

Η Ράνια Ιωάννου είναι µέλος της Ελληνικής Κοινότητας του Μεταφυσικού (www.metafysiko.gr) και είναι συντονίστρια της οµάδας Fantasy Gate (www.fantasmagoria. gr). Eχει αποφοιτήσει από το τµήµα Αγγλικής Φιλολογίας του ΑΠΘ, διαθέτοντας µεταπτυχιακές σπουδές στη Μετάφραση στο ίδιο πανεπιστήµιο. Τα τελευταία χρόνια ζει στο Λονδίνο, όπου και ασχολείται επαγγελµατικά µε τη µετάφραση.

της, η Φλιν κατάφερε να καθιερωθεί στο λογοτεχνικό σκηνικό και να θεωρείται µία από τις ανερχόµενες παρουσίες στο χώρο των αστυνοµικών θρίλερ, αποκτώντας σε ελάχιστο χρονικό διάστηµα φανατικούς αναγνώστες. Η γλώσσα της χαρακτηρίζεται από µια απίστευτη βαναυσότητα και κυνισµό που σε κάνει πολλές φορές να θέλεις να κλείσεις το βιβλίο και να αφήσεις όλες αυτές τις σκληρές εικόνες που δηµιουργεί πίσω σου. Και όµως, την ίδια στιγµή γνωρίζεις ότι κάτι τέτοιο είναι τελείως αδύνατο, αφού πρέπει να φτάσεις στην τελική λύση του µυστηρίου… Πρέπει να µάθεις τι είναι αυτό που τυραννά τις ηρωίδες των βιβλίων της, αναµένοντας ότι έτσι θα βρεις ίσως και εσύ τη λύτρωση. Μάταια όµως, γιατί ο κόσµος της Φλιν δεν είναι φτιαγµένος από ροδοπέταλα κι αυτό σου το έχει ξεκαθαρίσει από την αρχή.

Οι πρωταγωνιστές των βιβλίων

της είναι πάντα γυναίκες, γυναίκες που φέρουν ψυχικά τραύµατα, που έχουν γνωρίσει την απύθµενη κακία των ανθρώπων και που έχουν µάθει µε τον ένα ή τον άλλο τρόπο να ζουν µε αυτή και να επιβιώνουν. Γυναίκες µε σκοτεινό, πάντα, παρελθόν που δεν φοβούνται να αναζητήσουν την αλήθεια για τον εαυτό τους και τους

γύρω τους µε οποιοδήποτε κόστος. Η αναζήτηση της αλήθειας τις φέρνει αντιµέτωπες µε ακραίες καταστάσεις, µακάβρια περιστατικά και ατυχείς συµπτώσεις, που µπερδεύουν ακόµα πιο πολύ το κουβάρι της υπόθεσης και βυθίζουν τον αναγνώστη σε όλο και πιο σκοτεινές και αρρωστηµένες καταστάσεις.

Η Τζίλιαν Φλιν ήταν επί χρόνια τη-

λεκριτικός στο αµερικανικό περιοδικό «Entertainment Weekly», µέχρι που αποφάσισε να αφιερωθεί ολοκληρωτικά στη συγγραφή. Σήµερα ζει στο Σικάγο µαζί µε τον άνδρα της, τον οποίο θεωρεί πολύ θαρραλέο, αφού ακόµα συνεχίζει να κοιµάται µαζί της τα βράδια µε κλειστό το φως! Τα βιβλία της έχουν µεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και έχουν εκδοθεί σε περισσότερες από 25 χώρες. Το τελευταίο της µυθιστόρηµα, «Το κορίτσι που εξαφανίστηκε», αναµένεται πολύ σύντοµα να µεταφερθεί στη µεγάλη οθόνη σε σενάριο της ίδιας της Φλιν και σκηνοθεσία Ντέιβιντ Φίντσερ («Se7en», «Fight Club»). Την ίδια τύχη όµως φαίνεται ότι θα έχουν και τα δύο προηγούµενα βιβλία της, «Αιχµηρά αντικείµενα» και «Σκοτεινός τόπος». Στη χώρα µας και τα τρία βιβλία της κυκλοφορούν µεταφρασµένα από τις εκδόσεις Μεταίχµιο.

φαινοµενα

47

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

φαινοµενα

Η ΓΩΝΙΑ ΤΟΥ ΨΑΓΜΕΝΟΥ

48

Bιβλιοθηκη Τοπογραφίες Ελληνισµού Συγγραφέας: Αρτεµις Λεοντή

Αυτή η πρωτοποριακή µελέτη αποτελεί µια ρωµαλέα και πειστική ανασύνθεση των παλαιών τόπων της γνώσης και ταυτόχρονα µια δυναµική πρόταση αναθεώρησης του ρόλου του Νεοελληνισµού στη νέα σκιαγράφηση του περιγράµµατος του Ελληνισµού. Μια ενδιαφέρουσα και ιδιαίτερα προκλητική µελέτη, που φιλοδοξεί να αναγάγει µια ιδιαίτερα οξεία διαµάχη σε υψηλό θεωρητικό και αισθητικό επίπεδο. ∆ίχως αµφιβολία πρόκειται για ένα εκλεπτυσµένο και θεωρητικά καταρτισµένο εγχείρηµα. ■ Εκδόσεις: Scripta ■ Τιµή: 15,60 €

Η επέτειος Συγγραφέας: Θανάσης Βέµπος ■ Εκδόσεις: Λιβάνη ■ Τιµή: 14,50 €

Και αν η Σοβιετική Ενωση δεν είχε καταρρεύσει; Και αν, αντί γι’ αυτή, οι Ηνωµένες Πολιτείες, σπρωγµένες από τους αδυσώπητους ανέµους της Ιστορίας, είχαν σωριαστεί σε ερείπια; Και αν τελικά τα κράτη της Λεκάνης του Ειρηνικού είχαν συνασπιστεί σε µια ενιαία συµµαχία αποκαθιστώντας τη χαµένη ισορροπία των υπερδυνάµεων; Μια εναλλακτική µορφή της ανθρώπινης Ιστορίας, ανάµεσα σε τόσες άλλες που χάθηκαν για πάντα στα µονοπάτια του χρόνου. Ενα λαµπρό όραµα µε φόντο µια εναλλακτική πραγµατικότητα.

Η ιστορία των σεξουαλικών ηθών Συγγραφέας: Reay Tannahill ■ Εκδόσεις: Τραυλός ■ Τιµή: 17,10 €

Tο βιβλίο αποτελεί χρονικό των αισθησιακών απολαύσεων -και των κινδύνων- της σάρκας, από την προϊστορική εποχή ως τις µέρες µας: από την εποχή που η σεξουαλική πράξη ήταν µια ζωώδης, σύντοµη διαδικασία µε έναν και µοναδικό σκοπό, έως τις σύγχρονες χιλιάδες παραλλαγές των σεξουαλικών συνηθειών. Η τεκµηριωµένη και ζωντανή αφήγηση της Reay Tannahill δεν παραµελεί τίποτε: από τις πρώτες µορφές αντισύλληψης, τις σεξουαλικές πρακτικές, προτιµήσεις και στάσεις έως τα λογοτεχνικά έργα και τις κινηµατογραφικές ταινίες που απεικονίζουν τα σεξουαλικά ήθη µέσα στο πέρασµα του χρόνου.

Aπολλώνιος ο Τυανεύς

Η παρέλαση των ηλιθίων

Tο βιβλίο των σκιών

Συγγραφέας: Maria Dzielska

Συγγραφέας: Συλλογικό έργο

Συγγραφέας: Gerald Gardner

■ Εκδόσεις: Ενάλιος ■ Τιµή: 12,50 €

■ Εκδόσεις: Locus 7 ■ Τιµή: 20,50 €

■ Εκδόσεις: Αρχέτυπο ■ Τιµή: 15,50 €

Ο Απολλώνιος ο Τυανεύς, ο µυστηριώδης Ελληνας γητευτής, µάγος και θεραπευτής µε τη µακριά ξανθή κώµη και τα γαλανά µάτια. Υπήρξε ιερέας του Ασκληπιού, οπαδός της φιλοσοφίας του Πυθαγόρα, φιλόσοφος ο ίδιος και διδάσκαλος µε µεγάλη απήχηση στις λαϊκές µάζες. Περιβαλλόταν από πιστούς µαθητές και έκανε πολλά θαύµατα, όπως και ο Ιησούς. Ο Εντουαρντ Γκίµπον, αλλά και συγγραφείς του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης, διατύπωσαν την άποψη ότι ο Ιησούς δεν ήταν άλλος από τον Απολλώνιο τον Τυανέα

Στην επιστηµονική φαντασία, η µορφή και το σχήµα είναι συχνά παραπλανητικά. Ωστόσο, υπάρχει ένα βασικό κριτήριο που µπορεί να βοηθήσει τον άπειρο αναγνώστη: Κανένα ανθρώπινο πλάσµα δεν θα µπορούσε να είναι τόσο ηλίθιο και κανένα τόσο ηλίθιο πλάσµα δεν θα µπορούσε να νοηθεί ως ανθρώπινο. Με αυτή τη διευκρίνιση υπόψη, όλα τα διηγήµατα αυτής της συλλογής είναι απολύτως εχθρικά προς τα ζώα - συγγνώµη, προς τα πλάσµατα χαµηλής νοηµοσύνης, ήθελα να πω.

Για πρώτη φορά στα ελληνικά το αυθεντικό κείµενο των µυστικών της µαγείας της Wicca. Το «Book of Shadows», γραµµένο από τον «πατέρα» της θρησκείας της Wicca, Gerald Gardner (1884-1964), παρέµενε απόκρυφο για δεκαετίες και παραδιδόταν από δάσκαλο σε µαθητή. Σήµερα εκδίδεται για πρώτη φορά στα ελληνικά, πλήρες, ολοκληρωµένο και µε χρήσιµα σχόλια.

ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΟ

Temples of stone Συγγραφέας: Carleton Jones ■ Εκδόσεις: Collins Pr ■ Τιµή: 51,30 $ *

Τα ντολµέν, τα µενίρ και οι θολωτοί, σε συνδυασµό µε τη µυστηριακή ατµόσφαιρα της βρετανικής γης, ανέκαθεν τραβούσαν το ενδιαφέρον των ερευνητών του εναλλακτικού. Σήµερα οι νέες αρχαιολογικές ανακαλύψεις και η εξέλιξη των επιστηµονικών µεθόδων έρχονται να προτείνουν νέους τρόπους σε ό,τι

αφορά τον τρόπο κατασκευής και τη χρησιµότητα των µεγαλιθικών αυτών κατασκευών κατά το παρελθόν. Ο συγγραφέας συγκέντρωσε τα σηµαντικότερα πέτρινα µνηµεία της Ιρλανδίας και παρουσιάζει όλα όσα θα θέλατε να µάθετε για αυτά σε έναν πολυτελή τόµο µε δεκάδες φωτογραφίες.

*Η τιµή είναι ενδεικτική από το amazon.com φαινοµενα

49

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ

φαινοµενα

50

επικοινωνια επειδη καθε προσωπικη εµπειρια ειναι µοναδικη και πολυτιµη

Eάν δεν βρίσκετε τον Ελεύθερο Τύπο µε το περιοδικό «Φαινόµενα» στην περιοχή σας, παρακαλούµε ενηµερώστε µας στα τηλέφωνα: 210 8113000 & 210 8113238

Ο

αναγνώστης του περιοδικού µας από

τη Θεσσαλονίκη, Andy Badidis (προφανώς Ανδρέας Μπαντίδης), µας έστειλε το κάτωθι κείµενο και τις φωτογραφίες που τράβηξε µε το κινητό από το γνωστό (στους λάτρεις του παραφυσικού) σπίτι της Β. Ολγας στη συµπρωτεύουσα. Υπάρχει άραγε κάτι περίεργο σε αυτές;

Αγαπητό περιοδικό, Σας στέλνω µια φωτογραφία που πιστεύω ότι θα µπορούσατε να πάρετε σοβαρά υπ’ όψιν. Στις 19 Σεπτεµβρίου το µεσηµέρι πέρασα από το Στοιχειωµένο Σπίτι της Βασ. Ολγας στη Θεσσαλονίκη, τράβηξα µια φωτογραφία µε το κινητό µου. Αυτό που είδα πολύ αργότερα όταν την ανέλυσα µε zoom είναι τροµακτικό. Αλλάζει όλα τα δεδοµένα και πιστοποιεί ότι κάτι υπάρχει εκεί (για τους λάτρεις του παραφυσικού). Τη φωτογραφία την έχω δηµοσιεύσει στο facebook, αλλά και σε οµάδες και blogs του παραφυσικού.

Θέλoυµε να τα λέµε... Τα «Φαινόµενα» επιθυµούν να αναπτύξουν και αυτή τη φορά µια αµφίδροµη επαφή µε τους αναγνώστες τους. Η γνώµη σας, οι συµβουλές σας, αλλά και οι πληροφορίες σας είναι όχι µόνο ευπρόσδεκτες, αλλά µπορούν να αποτελέσουν και αφορµή για την πραγµατοποίηση και την παρουσίαση σχετικών ερευνών µέσα από τις σελίδες του περιοδικού. Γι’ αυτό και σας καλούµε να µας στείλετε εµπειρίες, φωτογραφίες και τυχόν απορίες σας στο [email protected].