ENGLESKO SRPSKI REČNIK

ENGLESKO–SRPSKI SRPSKO–ENGLESKI REČNIK priredili

Marija Knežević Dragan Džaković treće izdanje

Beograd 2010

ENGLESKO-SRPSKI REČNIK



A

a1 [LeI] n. pl: a’s / as [LeIz] i atrib. a (1. slovo engleskog alfabeta) ocena »odličan« a 2 [@] neodređeni član neki, jedan aback [@-Lb{k] adv. iznenađen, zapanjen abacus [L{-b@-k@s] n. pl: abaci [L{-b@-MsaI] / abacuses računaljka abaft [@-Lb{ft] prep. (naut.) prema krmi abandon1 [@-Lb{n-d@n] v. napustititi; odreći se abandon 2 n. razuzdanost, raskalašnost abandoned [@-Lb{n-d@nd] a. v. abandon; razuzdan, raskalašan, razvratan abase [@-LbeIs] v. abased abasing uniziti, poniziti abasement [-LbeI-sm@nt] n. poniženje abash [@-Lb{S] v. zbuniti abashment [-m@nt] n. zbunjenost abate [@-LbeIt] v. abated abating smanjiti, sniziti; smanjiti se, stišati se abatement [@-LbeIt-m@nt] n. smanjenje, sniženje abbess [L{-b@s] n. opatica, igumanija abbey [L{-bi] n. pl: abbeys opatija, manastir abbot [L{-b@t] n. opat, iguman abbreviate [@-Lbri-vi-MeIt] v. abbreviated abbreviating skratiti abbreviation [@-Mbri-vi-LeI-S@n] n. kraćenje; skraćenica, abrevijacija, abrevijatura ABC [MeI-(M)bi-Lsi] n. pl: ABC’s / ABCs [Lsiz] azbuka; (fig.) abeceda abdicate [L{b-dI-MkeIt] v. abdicated abdicating odreći se abdication [M{b-dI-LkeI-S@n] n. odricanje, abdikacija abdomen [L{b-d@-m@n] n. trbuh, abdomen; zadak (kod insekata) abdominal [{b-LdA-m@-n@l] a. trbušni abduct [{b-Ldökt] v. oteti abduction [{b-Ldök-S@n] n. otmica abductor [-Ldök-t@r] n. otmičar; (anat.) odmicač abeam [@-Lbim] adv. / a. (naut.) popreko aberrance [-@n(t)s] n. nenormalnost, odstupanje (od norme) aberrant [{-LbEr-@nt] a. nenormalan aberration [M{-b@-LreI-S@n] n. nenormalnost, odstupanje (od norme) abhor [@b-LhOr] v. abhorred abhorring gnušati se abhorrence [@b-LhOr-@n(t)s] n. gnušanje

about abhorrent [-@nt] a. gnusan, odvratan; koji se gnuša abide [@-LbaId] v. abode [-LboUd] / abided abiding trpeti; povinovati se abiding [@-LbaI-dIÎ] a. trajan, stalan ability [@-LbI-l@-ti] n. pl: abilities sposobnost, moć, veština abiogenesis [MeI-MbaI-oU-LDE-n@-s@s] n. abiogeneza, samozačeće abject [L{b-MDEkt] a. preziran, podao, ponizan; bedan abjuration [M{b-D@-LreI-S@n] n. odricanje abjure [{b-LDUr] v. abjured abjuring odreći se ablative [L{-bl@-tIv] a. ablativni ablaze [@-LbleIz] a. / adv. u plamenu, gorući; raspaljen able [LeI-b@l] a. abler [-b(@-)l@r] ablest [-b(@-)l@st] sposoban, vešt; u stanju, sposoban abloom [@-Lblum] a. koji cveta ably [LeI-b(@-)li] adv. sposobno, vešto (v. able) abnegate [L{b-nI-MgeIt] v. abnegated abnegating odreći se abnegation [M{b-nI-LgeI-S@n] n. odricanje abnormal [(M){b-LnOr-m@l] a. nenormalan, abnormalan abnormality [M{b-n@r-Lm{-l@-ti] n. pl: abnormalities nenormalnost, abnormalnost aboard [@-LboUrd] adv. / a. ukrcan abode [@-LboUd] n. boravište, prebivalište abolish [@-LbA-lIS] v. ukinuti, poništiti abolition [M{-b@-LlI-S@n] n. ukidanje, ukinuće abominable [@-LbAm-n@-b@l] a. gnusan, odvratan; (colloq.) loš, rđav abominate [@-LbA-m@-MneIt] v. abominated abominating mrzeti, gnušati se abomination [@-MbA-m@-LneI-S@n] n. gnušanje, osećanje gnušanja; užas, grozota aboriginal1 [M{-b@-LrID-n@l] a. urođenički, domorodački aboriginal 2 n. urođenik, domorodac aborigine [M{-b@-LrID-(M)ni] n. urođenik, domorodac; starosedelac Australije abort [@-LbOrt] v. prekinuti; pobaciti, pretrpeti abortus; (astron.) prekinuti vasionski let abortion [@-LbOr-S@n] n. pobačaj, prekid trudnoće, abortus abortive [@-LbOr-tIv] a. abortivan, nedovršen abound [@-LbaUnd] v. obilovati about1 [@-LbaUt] adv. oko, otprilike, približno skoro, gotovo, bezmalo; sad, odmah, baš, taman, očas; Brit. blizu

A A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

A A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

about about prep. o, oko, zbog, u vezi sa o nečemu ; (v. around) oko, otprilike, u; po, oko above1 [@-Lböv] adv. gore above2 prep. nad, iznad, povrh, više od above3 a. gornji aboveboard1 [@-Lböv-MboUrd] adv. otvoreno, iskreno aboveboard 2 a. otvoren, iskren; legalan abrade [@-LbreId] v. abraded abrading istrti, izjesti, nagristi abrasion [@-LbreI-Z@n] n. izjedenost, istrto mesto; abrazija, nagrizanje abrasive1 [@-LbreI-sIv] n. abraziv abrasive2 a. abrazivan abreast [@-LbrEst] adv. / a. jedan pored drugoga; u toku abridge [@-LbrID] v. abridged abridging skratiti, sažeti; uskratiti, lišiti abridgment / abridgement [@-LbrID-m@nt] n. kraćenje, skraćivanje; uskraćenje abroad [@-LbrOd] adv. napolju, vani, izvan kuće; u inostranstvu, u tuđini abrogate [L{-br@-MgeIt] v. abrogated abrogating ukinuti, abrogirati abrogation [M{-br@-LgeI-S@n] n. ukinuće, ukidanje, abrogacija abrupt [@-Lbröpt] a. iznenadan, nagao; osoran, odsečan; strm; isprekidan, nepovezan abruptness [@-Lbröp(t)-n@s] n. iznenadnost; osornost; strmost; isprekidanost abscess [L{b-MsEs] n. pl: abscesses [L{b-MsEs@z] (med.) gnojni proces, čir, apsces abscond [{b-LskAnd] v. pobeći od zakona absconder n. begunac absence [L{b-s@n(t)s] n. odsustvo; izostanak absent1 [L{b-s@nt] a. odsutan, neprisutan absent2 [{b-LsEnt] v. odsustvovati absentee a. odsutan absenteeism [M{b-s@n-Lti-MI-z@m] n. izostajanje s posla absentminded [M{b-s@nt-LmaIn-d@d] a. rasejan absentmindedness n. rasejanost absinthe / absinth [L{b-(M)sIn(t)T] n. pelin absolute [L{b-s@-Mlut] a. potpun, apsolutan; apsolutistički absolutely [L{b-s@-Mlut-li] adv. potpuno, apsolutno absolution [M{b-s@-Llu-S@n] n. (rel.) oproštenje, oprost absolutism [L{b-s@-Mlu-MtI-z@m] n. apsolutizam absolutist [-Mlu-tIst] n. / a. apsolutista; apsolutistički absolutistic [M{b-s@-(M)lu-LtIs-tIk] a. apsolutistički 2

 absolve [@b-LzAlv] v. absolved absolving oprostiti absorb [@b-LsOrb] v. prigušiti, apsorbovati, upiti, usisati; zauzeti absorbability [@b-MsOr-b@-LbI-l@-ti] n. apsorpcijska sposobnost absorbable [@b-LsOr-b@-b@l] a. koji se može apsorbovati absorbent1 / absorbant [-b@nt] a. koji lako apsorbuje, upija absorbent2 / absorbant n. apsorbent absorber n. prigušivač (v. shock absorber) absorbing a. v. absorb; apsorpcioni absorption [@b-LsOrp-S@n] n. apsorpcija; udubljenost, zauzetost abstain [@b-LsteIn] v. uzdržati se abstainer n. apstinent abstemious [{b-Lsti-mi-@s] a. uzdržan, umeren, štedljiv abstention [@b-LstEn(t)-S@n] n. uzdržavanje abstinence [L{b-st@-n@n(t)s] n. samoodricanje, apstinencija; uzdržavanje abstinent [-n@nt] a. koji se uzdržava abstract1 [{b-Lstr{kt] a. apstraktan abstract2 [L{b-Mstr{kt] n. rezime, sažetak abstract 3 [{b-Lstr{kt] v. apstrahovati; (Brit., colloq.) ukrasti; sažeti abstraction [{b-Lstr{k-S@n] n. apstrahovanje, apstrakcija abstractionism [{b-Lstr{k-S@-MnI-z@m] n. apstraktizam, apstraktna umetnost abstruse [@b-Lstrus] a. teško razumljiv, nejasan abstruseness n. nerazumljivost, nejasnoća absurd1 [@b-Ls@rd] a. apsurdan, besmislen absurd2 n. apsurd, besmislica absurdity [@b-Ls@r-d@-ti] n. pl: absurdities apsurd, apsurdnost, besmislenost absurdness n. v. absurdity abundance [@-Lbön-d@n(t)s] n. izobilje, obilje, in ~ u izobilju abundant [-d@nt] a. obilan, koji obiluje abuse1 [@-Lbjus] n. zloupotreba; zlostavljanje; psovanje, grđenje abuse2 [@-Lbjuz] v. abused abusing zloupotrebiti; zlostavljati; grditi, psovati abusive [@-Lbju-sIv] a. koji zlostavlja; uvredljiv abut [@-Lböt] v. abutted abutting graničiti se abutment [@-Lböt-m@nt] n. graničenje; podupirač, potporni stub abysm [@-LbI-z@m] n. v. abyss abysmal [@-LbIz-m@l] a. bez dna; dubok abyss [@-LbIs] n. ponor, ambis, bezdan; pakao; prvobitni haos

 Abyssinia [M{-b@-LsI-ni-@] Abisinija (v. Ethiopia) Abyssinian [-ni-@n] a. / n. v. Ethiopian, acacia [@-LkeI-S@] n. bagrem academe [L{-k@-Mdim] n. visokoškolsko obrazovanje academic1 [M{-k@-LdE-mIk] n. profesor, nastavnik; student academic2 / academical [-mI-k@l] a. akademski; teorijski, apstraktan; školski academician [M{-k@-d@-LmI-S@n] n. akademik, član akademije nauka academy [@-Lk{-d@-mi] n. pl: academies akademija; srednja škola acarid [L{-k@-r@d] n. grinja accede [{k-Lsid] v. acceded acceding pristati, složiti se; stupiti accelerate [-l@-MreIt] v. accelerated accelerating ubrzati; ubrzati se acceleration [Ik-MsE-l@-LreI-S@n] n. ubrzanje, akceleracija accelerator [Ik-LsE-l@-MreI-t@r] n. akcelerator, ubrzavač; pedala za gas accent1 [L{k-MsEnt] v. akcentovati, naglasiti; akcentovati, označiti akcentima accent2 [L{k-MsEnt] n. (ling.) naglasak, akcenat; akcenat, način izgovora; emfaza, jačina accentuate [Ik-LsEn(t)-S@-MweIt] v. accentuated accentuating akcentovati accentuation [Ik-MsEn(t)-S@-LweI-S@n] n. akcentuacija accept [Ik-LsEpt] v. prihvatiti, pristati (na), primiti; Brit. pristati, složiti se acceptability [Ik-MsEp-t@-LbI-l@-ti] n. prihvatljivost acceptable [Ik-LsEp-t@-b@l] a. prihvatljiv acceptance [Ik-LsEp-t@n(t)s] n. primanje; (comm.) primanje odgovornosti, akcept acceptation [M{k-MsEp-LteI-S@n] n. uobičajeno značenje (reči) acceptor [Ik-LsEp-t@r] n. primalac, akceptant access [L{k-MsEs / Ik-LsEs] n. pristup; prilaz; izlaz, izlazak; (pravo na) korišćenje; raspolaganje; nastup, napad accessibility [-MsE-s@-LbI-l@-ti] n. pristupačnost accessible [Ik-LsE-s@-b@l] a. pristupačan; podložan accession [Ik-LsE-S@n] n. pristup, dolazak; dodatak, priraštaj; prinova accessory1 / accessary [Ik-LsE-s@-ri] n. pl: accessories (legal) saučesnik, pomagač; sporedna stvar; v. option accessory2 a. saučesnički; sporedan, uzgredan, akcesoran

accordion accidence [L{k-s@-d@n(t)s] n. (gram.) fleksija accident [L{k-s@-d@nt] n. nesrećan slučaj, nesreća, udes, nezgoda serious ~ took place dogodila se teška nesreća; slučaj, nepredviđen događaj accidental1 [M{k-s@-LdEn-t@l] a. slučajan, neočekivan accidental 2 n. (mus.) akcidencija; nebitna osobina, slučajnost acclaim1 [@-LkleIm] v. aklamovati, klicanjem pozdraviti; proglasiti aklamacijom acclaim 2 n. v. acclamation acclamation [M{-kl@-LmeI-S@n] n. aklamacija, uzvikivanje acclimate [L{-kl@-MmeIt; @-LklaI-m@t] v. acclimated acclimating aklimatizovati, prilagoditi, naviknuti; aklimatizovati se, prilagoditi se, naviknuti se acclimation [M{-kl@-LmeI-S@n] n. aklimatizacija, prilagođavanje, navikavanje acclivity [@-LklI-v@-ti] n. pl: acclivities uzbrdica, uspon accolade [L{-k@-MleId] n. zagrljaj; priznanje accommodate [@-LkA-m@-MdeIt] v. accommodated accommodating udesiti, podesiti, prilagoditi; učiniti (nekome) uslugu; smestiti: to ~ for the night primiti na prenoćište; prilagoditi se accommodating a. predusretljiv, uslužan accommodation [@-MkA-m@-LdeI-S@n] n. podešavanje, prilagođavanje, akomodacija; sporazum, kompromis; usluga, pomoć; (comm.) zajam, pozajmica accompaniment [@-Lköm-p@-ni-m@nt] n. praćenje, pratnja accompanist [@-Lkömp-nIst] n. (mus.) klavirski saradnik, pratilac accompany [@-Lkömp-ni] v. accompanied accompanying pratiti; propratiti accomplice [@-LkAm-pl@s] n. (legal) saizvršilac (v. accessory) accomplish [@-LkAm-plIS] v. izvršiti; svršiti accomplished a. v. accomplish; vešt, vičan accomplishment [@-LkAm-plIS-m@nt] n. dostignuće accord1 [@-LkOrd] v. odati, priznati; uskladiti; slagati se accord 2 n. sporazum, saglasnost accordance [@-LkOr-d@n(t)s] n. saglasnost accordant [-d@nt] a. u skladu according as conj. Brit. ukoliko accordingly [@-LkOr-dIÎ-li] adv. dakle, prema tome, po tome according to prep. prema, po accordion [@-LkOr-di-@n] n. ručna harmonika, akordeon

A A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

A A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

10

accost accost [@-LkOst] v. prići account1 [@-LkaUnt] n. račun; izveštaj, opis; objašnjenje account2 v. objasniti, opravdati accountable [@-LkaUn-t@-b@l] a. odgovoran accountancy [@-LkaUn-t@n(t)-si] n. računovodstvo accountant [@-LkaUn-t@nt] n. računovođa, revizor knjiga accounting [@-LkaUn-tIÎ] n. računovodstvo; račun accoutre / accouter [@-Lku-t@r] v. accoutred / accoutered accoutring / accoutering [-Lku-t@-rIÎ] opremiti accredit [@-LkrE-d@t] v. akreditovati; pripisati; priznati, ozvaničiti accreditation [@-MkrE-d@-LteI-S@n] n. akreditovanje, punomoćje; ozvaničenje accrete [@-Lkrit] v. accreted accreting srasti; gomilati se accretion [@-Lkri-S@n] n. porast, uvećanje; srastanje accrue [@-Lkru] v. accrued accruing nagomilati; nagomilati se acculturate [@-Lköl-T@-MreIt] v. acculturated acculturating modernizovati (primitivnu kulturu) acculturation [@-Mk@l-T@-LreI-S@n] n. modernizacija (primitivne kulture) accumulate [@-Lkju-m(j)@-MleIt] v. accumulated accumulating nagomilati, akumulirati; nagomilati se accumulation [@-Mkju-m(j)@-LleI-S@n] n. gomilanje, akumulacija; gomila; snežni pokrivač accumulative [@-Lkju-m(j)@-MleI-tIv] a. akumulativan accumulator [@-Lkju-m(j)@-MleI-t@r] n. sakupljač; Brit. akumulator (v. battery) accuracy [L{-kj@-r@-si] n. pl: accuracies tačnost, preciznost accurate [L{-kj@-r@t] a. tačan, precizan accursed [@-Lk@rst] / accurst [@-Lk@rst] a. proklet accusation [M{-kj@-LzeI-S@n] n. optužba accusative1 [@-Lkju-z@-tIv] a. akuzativni accusative2 n. (gram.) akuzativ accusatory [@-Lkju-z@-MtoUr-i] a. koji sadrži optužbu, optužni accuse [@-Lkjuz] v. accused accusing optužiti, okriviti accused n. pl: accused optuženik, okrivljenik, okrivljeni accustom [@-Lkös-t@m] v. naviknuti accustomed [@-Lkös-t@md] a. v. accustom; uobičajen (v. customary)

ace [LeIs] n. kec, as ace2 v. aced acing (colloq) dobiti najvišu ocenu acentric [(M)eI-LsEn-trIk] a. besredišni acerb [@-Ls@rb] a. gorak acerbate [L{-s@r-MbeIt] v. acerbated acerbating dosaditi, uznemiriti acerbity [-b@-ti] n. pl: acerbities gorčina, oporost acetate [L{-s@-MteIt] n. acetat acetify [@-Lsi-t@-MfaI] v. acetified acetifying pretvoriti u sirće; pretvoriti se u sirće acetone [L{-s@-MtoUn] n. aceton acetous [@-Lsi-t@s] a. sirćetni acetylene [@-LsE-t@l-@n] n. acetilen ache1 [LeIk] v. ached aching boleti; (colloq.) žudeti, čeznuti ache2 n. (neprekidan) bol achieve [@-LTiv] v. achieved achieving postići, ostvariti, steći achievement [@-LTiv-m@nt] n. dostignuće, (postignut) uspeh achromatic [M{-kr@-Lm{-tIk] a. ahromatski achromatism [(M)eI-LkroU-m@-MtI-z@m] n. ahromatizam achromatize [(M)eI-LkroU-m@-MtaIz] v. ahromatizovati acid1 [L{-s@d] a. kiselinski; kiselkast; kiseo; jedak, zajedljiv acid2 n. kiselina; (colloq.) halucinogeno sredstvo acidic [@-LsI-dIk] a. kiselinski; koji tvori kiselinu acidification [-MsI-d@-f@-LkeI-S@n] n. pretvaranje u kiselinu acidify [-MfaI] v. acidified acidifying pretvoriti u kiselinu; pretvoriti se u kiselinu acidimeter [M{-s@-LdI-m@-t@r] n. kiselinomer acidity [@-LsI-d@-ti] n. pl: acidities kiselost; (fig.) jetkost, zajedljivost acid test n. (fig.) ispitivanje vatrom acidulate [@-LsI-D@-MleIt] v. acidulated acidulating v. acidify acidulous [@-LsI-D@-l@s] a. jedak, zajedljiv acinus [L{-s@-n@s] n. pl: acini [-MnaI] bobica; grozd; grozdasta žlezda acknowledge [Ik-LnA-lID] v. acknowledged acknowledging potvrditi; priznati acknowledgment / acknowledgement [IkLnA-lID-m@nt] n. potvrda, potvrđivanje; priznanje acme [L{k-mi] n. vrh, vrhunac acne [L{k-ni] n. bubuljice acolyte [L{-k@-MlaIt] n. sveštenikov pomoćnik; pomoćnik, odan sledbenik 1

11 acorn [LeI-MkOrn] n. (hrastov) žir acoustic [@-Lku-stIk] / acoustical [-stI-k@l] a. akustički acoustics [@-Lku-stIks] n. pl. akustika acquaint [@-LkweInt] v. upoznati acquaintance [@-LkweIn-t@n(t)s] n. poznantstvo; poznanik acquainted a. upoznat acquiesce [M{-kwi-LEs] v. acquiesced acquiescing pristati, pomiriti se acquiescence [-LE-s@n(t)s] n. pristanak, pomirenje acquiescent a. koji (odmah) pristaje acquire [@-LkwaIr] v. acquired acquiring steći acquisition [M{-kw@-LzI-S@n] n. sticanje, akvizicija; nabavka acquisitive [@-LkwI-z@-tIv] a. sklon sticanju acquit [@-LkwIt] v. acquitted acquitting osloboditi (optužbe); držati se, ponašati se, pokazati se acquittal [@-LkwI-t@l] n. oslobađajuća presuda acquittance [@-LkwI-t@n(t)s] n. oslobođenje (od duga, obaveze) acre [LeI-k@r] n. jutro (zemlje); u pl: posedi zemlje acreage [LeI-k(@-)rID] n. površina u jutrima acrid [L{-kr@d] a. oštar acridness n. oštrina acrimonious [M{-kr@-LmoU-ni-@s] a. oštar, jedak acrimoniousness n. v. acrimony acrimony [L{-kr@-MmoU-ni] n. pl: acrimonies oštrina, jetkost, gorčina acrobat [L{-kr@-Mb{t] n. akrobata acrobatic [M{-kr@-Lb{-tIk] a. akrobatski acrobatics [M{-kr@-Lb{-tIks] n. sg. u konstr. ili pl. akrobacija, akrobatske vežbe; akrobatska veština, akrobatika acronym [L{-kr@-MnIm] n. akronim across1 [@-LkrOs] adv. unakrst across2 prep. preko kroz; (~ from) preko puta across–the–board a. paušalan, sveobuhvatan acrostic [@-LkrOs-tIk] n. akrostih acrylic [@-LkrI-lIk] a. akrilni act1 [L{kt] n. radnja, delo, akcija; odluka, dekret; (theater) čin, akt act2 v. igrati, glumiti; postupati, ponašati se, raditi ; služiti; napraviti se acting1 [L{k-tIÎ] n. gluma; pretvaranje, simuliranje acting 2 a. glumački; privremen actinic [{k-LtI-nIk] a. aktinski

adaptation action [L{k-S@n] n. radnja; (tech., chem., phys.) dejstvo; (legal) postupak, parnica; (obično mil.) borba, akcija, operacija; mehanizam, naprava; u pl: ponašanje, vladanje: ~s speak lowder than words reči lete, a delo pokazuje activate [L{k-t@-MveIt] v. activated activating aktivirati activated carbon n. aktivni ugalj active [L{k-tIv] a. aktivan, delatan; (gram.) aktivan, radni; (mil.) aktivan, kadrovski activism [L{k-tI-MvI-z@m] n. aktivizam activist [-vIst] n. / a. aktivista; aktivistički activity [{k-LtI-v@-ti] n. pl: activities aktivnost, delatnost act on v. odazvati se actor [L{k-t@r / -MtOr] n. glumac; saučesnik actress [L{k-tr@s] n. glumica actual [L{k-T(@-w)@l] a. stvaran; aktuelan actuality [M{k-T@-Lw{-l@-ti] n. pl: actualities stvarnost; aktuelnost actualization [M{k-T(@-w)@-l@-LzeI-S@n] n. aktuelizacija actualize [L{k-T(@-w)@-MlaIz] v. actualized actualizing aktuelizovati actuary [L{k-T@-MwEr-i] n. pl: actuaries statističar osiguravajućeg zavoda actuate [L{k-T@-MweIt] v. actuated actuating staviti u pokret, uključiti actuator [L{k-T@-MweI-t@r] n. pokretač act up v. ponašati se nepristojno; funkcionisati, raditi rđavo; raditi acuity [@-Lkju-@-ti] n. pl: acuities oštrina acumen [@-Lkju-m@n] n. sposobnost, oštroumlje acupuncture [-Mp@Î(k)-T@r] n. akupunktura acute [@-Lkjut] a. acuter acutest oštar, šiljat; oštar, akutan, jak; kritičan ad [L{d] n. i atrib. (colloq.) v. advertisement adage [L{-dID] n. izreka, poslovica adagio [@-LdA-D(i-M)oU] adv. / a. (mus.) adađo, lagano; lagan adamancy [-m@n(t)-si] n. nepopustljivost adamant1 [L{-d@-m@nt] n. tvrd kamen, tvrda supstanca adamant2 a. tvrd adamantine [M{-d@-Lm{n-Mtin] a. v. adamant Adam’s apple n. (anat.) Adamova jabučica adapt [@-Ld{pt] v. prilagoditi, podesiti, adaptirati; preraditi; prilagoditi se adaptability [-Md{p-t@-LbI-l@-ti] n. prilagodljivost adaptable [@-Ld{p-t@-b@l] a. prilagodljiv adaptation [M{-Md{p-LteI-S@n] n. prilagođavanje, adaptacija

A A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

KRATKA GRAMATIKA ENGLESKOG JEZIKA

Gramatika

519

Član

ČLAN – THE ARTICLE U engleskom jeziku postoje dva člana: određeni i neodređeni član. Određeni je član the, a neodređeni a/an.

ODREĐENI ČLAN – THE DEFINITE ARTICLE Određeni član izgovara se (ði) ispred samoglanika i nemog h. Ispred svih ostalih glasova izgovara se (ðə). The (ði): The (ðə): Izuzeci:

the apple (ði’ǽpl) jabuka the hour (ði’auə) sat the street (ðə’stri:t) ulica the park (ðə’pa:k) park the university (ðə ju:nivə:siti) the one thing (ðə’wΛn Өiη)

univerzitet jedna stvar

Određeni član ima isti oblik za jedninu i množinu -the: the answer, the answers the car , the cars the boy, the boys UPOTREBA ODREĐENOG ČLANA Određeni član se upotrebljava: -Ispred određenih imenica kada se govori o određenom licu ili stvari: The woman you met is my mother. The answer is correct. I don’t like the shirt you had on yesterday; - u pričanju kada se neko lice ili stvar prvi put pomene, upotrebljava se neodređen član, a zatim se ispred te imenice stavlja određeni član, jer su sad to lice ili stvar određeni: I saw a girl in the street. The girl was very pretty;

Gramatika

Član

520

- ispred zajedničkih imenica da označi celu vrstu: The cow gives us milk. The rose is the most beautiful flower; - ispred superlativa: She is the best among them. The most interesting story ever written; - ispred rednih brojeva: Monday is the first day of the week; - ispred imenica koje označavaju jedinstvene pojmove na svetu: The earth zemlja The sun sunce The present sadašnjost; - ispred prezimena kojima se dodaje –s da označi celu porodicu: The Browns The Smiths; - ispred imena reka, planinskih venaca, okeana, mora: the Thames the Black Sea the Alps the Lake of Ohrid ili Lake Ohrid. Izuzeci: 1. Reči sea i ocean se mogu izostaviti: The Atlantic, The Pacific 2. Uz imena naših reka upotrebljava se reč river u cilju izbegavanja dvosmislenosti:

The River Tara

ili River Tara;

- određeni član se stavlja i ispred imena zemalja i ostrva čija se imena sastoje iz prideva i imenice: The United States The United Kingdom Ali! Great Britain;

Gramatika

521

Član

- ispred imena pripadnika narodnosti da označi celu naciju: The English The French - ispred poimeničenih prideva: The blind The rich; - ispred imena javnih zgrada, muzeja, galerija, pozorišta i bioskopa: The Odeon The National Museum The Modern Art Gallery ; - ispred naziva muzičkih instrumenata upotrebljenih u opštem značenju: Do you play the piano? I play the cello. - - -

ispred reči same: She told me the same thing. It was all the same.

u izrazima: All the time By the way At the end

Za sve vreme Uzgred Na kraju.

IZOSTAVLJANJE ODREĐENOG ČLANA Određeni član se izostavlja: - ispred apstraktnih imenica upotrebljenih u opštem smislu: Time is money. Vreme je novac. Life is short. Život je kratak. Ali, ako se apstraktna imenica upotrebljava u posebnom smislu, određeni član se upotrebljava: The life of my mother was very hard. The music of Bach is beautiful. - ispred gradivnih imenica, osim ako se o njima govori u posebnom smislu: I will take soup and pork. Give me a glass of wine, please.

SRPSKO-ENGLESKI REČNIK

643

Đ

đak n. 1. pupil; student, schoolboy, schoolgirl, schoolchild; 2. (fig.) disciple, follower đakon n. deacon đakonija n. dainty, delicacy đaur(in) n. non-Moslem đavo n. the Devil, Satan; devil, evil spirit; (fig.) devil, brute, imp đavolan n. v. đavolak đavolast a. impish, naughty, rascally đavolica n. she-devil; mischievous (devilish, fiendish) woman; little hussy đavolija n. 1. devilry, deviltry, black magic; 2. mischief, mischievousness, naughtiness đavolski I a. v. đavolji đavolski II adv. very, exceedingly, like the devil đavolji a. diabolic, devilish, fiendish, satanic, demonic đerdan n. necklace đerdap n. rapids (on a river) đetić n. youth, young man đevđir n. strainer đevrek n. (cul.) round roll đikoš n. v. kiscoš đinđuva n. cheap jewelry, trinkets, glass bead, bauble đipnuti v. to jump (suddenly) đon n. sole đoniti v. to sole (shoes) đubre n. 1. trash, garbage; 2. manure; fertilizer; 3. v. gnoj; 4. (pejor.) scum, trash đubretar n. dustman, trash collector, garbage collector đubrište n. trash pile, rubbish heap đubriti v. to manure, fertilize, add a fertilizer to đubrivo n. fertilizer, manure, plant food, dung; đubrovnik n. shovel for garbage đule n. bullet, shell, cannonball đumbir n. ginger đurđevak n. lily of the valley đus n. I (fruit) juice đus n. II (tennis) deuce đuskati v. to bop, disco, shake a leg đutur(ic)e adv. in bulk, all together, by the lump đuveč(e) n. (cul.) sautéd rice with meat and vegetables

E

egzistencijalizam

edicija n. edition, series edukacija n. education edukativan a. educative edukator n. educator, teacher, tutor edukovati v. to educate efek(a)t n. effect, result; impression; (comm.) ~kti effects, securities, stock, bonds efektan a. effective; operative, in force, in effect; effectual, valid; successful efektiva n. 1. (mil.) effective soldier; ~e (military) forces; 2. (comm.) banknotes, cash efektivan a. actual, real, effective efektnost n. effect, effectiveness, productiveness; actuality efemeran a. ephemeral efemernost n. ephemerality efikasan a. effective, efficient, efficacious, successful, potent, powerful efikasnost n. efficiency, effectiveness Egipat n. Egypt Egipatski a. Egyptian Egipćanin n. Egyptian egocentričan a. egocentric, self-centred, self-absorbed egoist(a) n. egoist, egotist, egocentric egoističan a. egoistic, egotistic, selfish, self-centred, egocentric egoizam n. egoism, selfishness egotist(a) n. egotist egzaktan a. exact; precise, accurate; ~tne nauke the exact sciences, science egzaltiran a. exalted, elated, exultant, jubilant, joyful egzaltiranost n. exaltation, elation, joy egzaltirati v. to exalt, extol, praise; to uplift, elevate, inspire, excite egzegeza n. exegesis egzekucija n. execution; capital punishment egzekutor n. executor egzemplar n. 1. model, sample; 2. copy egzemplaran a. exemplary egzibicija n. exhibition, display, show egzibicionist n. exhibitionist egzibicionizam n. exhibitionism egzil n. exile, expatriation, deportation egzistencija n. existence; being, existing; survival, continuation egzistencijalan a. existential egzistencijalist(a) n. existentialist egzistencijalizam n. existentialism

A B C Č Ć D

DŽ DŽ Đ Đ EE F

G H I J K L LJ M N NJ O P R S Š T U V Z Ž

A B C Č Ć D DŽ Đ

E E F

G H I J K L LJ M N NJ O P R S Š T U V Z Ž

egzistirati egzistirati v. to exist, live, be alive, be living; to be, have being, have existence egzotičan a. exotic, foreign, non-native egzotika n. exoticism eho n. echo, reverberation ejakulacija n. ejaculation, ejection ejakulirati v. to ejaculate ekavac n. speaker of the ekavian dialect ekavica n. ekavian dialect ekavski a. ekavian ekcem n. eczema ekipa n. team, crew; spasilačka ~ rescue team; filmska ~ film crew, cast and crew eklipsa n. (astron.) eclipse ekologija n. ecology; environmental studies ekološki a. ecological; ~ aktivist environmentalist ekonom n. business manager, steward, agent ekonomičan a. economical, cut-price, cost-effective; budget-priced; good-value ekonomičnost n. economy, careful budgeting, economizing, saving ekonomija n. economics, business studies ekonomika n. economy; applied economics ekonomisati v. to economize, save (money); to husband, cut costs, budget ekonomist(a) n. economist ekonomski a. economic; financial; ~ fakultet school (faculty, college) of economics, school (college) of business administration, business school ekran n. 1. screen, T.V. screen, picture tube, tube; 2. monitor, screen, display ekranizacija n. filming, screening, film adaptation, screen version ekranizovati v. to film, screen, make a screen version of, adapt for film (screen) eks I ispiti na ~ to drink ‘bottoms up’, down, drink in one gulp, knock back, toss off eks- II (prefix) ex-, former ekscentričan a. eccentric; odd, queer ekscentričnost n. eccentricity; (fig.) oddness, weirdness ekscentrik n. an eccentric eksces n. excess, surplus ekscesivan a. excessive, immoderate, unrestrained; superfluous ekselencija n. excellency ekshumacija n. exhumation, disinterment ekshumirati v. to exhume, disinter, disentomb eksirati v. to drink bottoms up, down, drink in one gulp eksklamacija n. exclamation

644 ekskluzivan a. exclusive; excluding, not including, leaving out, excepting ekskomunicirati v. to excommunicate ekskomunikacija n. excommunication ekskrement n. excrement ekskurs n. digression, deviation, escursus ekskurzija n. excursion, tour, pleasure trip eksodus n. exodus ekspanzija n. expansion, enlargement ekspanzivan a. expansive, extensiv ekspedicija n. 1. expedition; 2. expedition, team, crew; 3. shipping, mailing ekspedovati v. to ship; (fig.) ~ koga to pack smb. off ekspeditivan a. expeditious, efficient, prompt eksperimen(a)t n. experiment, test eksperimentalan a. experimental eksperimentisati v. to experiment, conduct experiments, carry out an experiment ekspert n. expert, specialist, authority, pundit ekspertan a. expert, skillful, skilled, proficient ekspertiza n. expertise, expert’s opinion, expert’s report eksplicitan a. explicit, clear, plain, straightforward eksplikacija n. explication, clarification eksplikativan a. explicatory eksploatacija n. exploitation; use; taking advantage eksploatator n. exploiter, extractor; (fig.) slave-driver eksploatisati v. to exploit, utilize, use, make use of, capitalize on, benefit from eksplodirati v. to explode, go off, blow up, go up, burst eksplozija n. explosion, detonation, blowing up, boom eksploziv n. I (ling.) plosive eksploziv n. II explosive, incendiary (explosive) device, demolition charge eksplozivan a. explosive, volatile, incendiary; (ling.) ~vni suglasnik plosive eksponat n. display, exhibit eksponent n. 1. exhibitor; 2. champion, advocate; 3. (math.) exponent eksponirati n. 1. to display, exhibit; 2. to expose eksport n. export eksportovati n. to export ekspoze n. expose ekspozicija n. 1. exposition, exhibit; 2. exposition, explanation; 3. (photo.) exposure

645 ekspozitura n. branch, branch office, subbranch ekspres 1. n. express (train); 2. n. ~ restoran self-service restaurant; 3. n. ~-lonac pressure cooker; 4. a, adv. fast, rapid, express ekspresija n. expression, utterance ekspresionist(a) n. expressionist ekspresionizam n. expressionism ekspresivan a. expressive, eloquent, demonstrative, suggestive ekspresni a. ~ voz an express train; ~a pošta express (special) delivery eksproprijacija n. expropriation ekstatičan a. ecstatic, enraptured, elated ekstaza n. ecstasy, rapture, bliss, elation ekstenzija n. extension, expansion; (med.) traction, harness ekstenzivan a. extensive, expansive; comprehensive, thorough eksterijer n. exterior, outside, external surface eksterni a. external ekstinkcija n. extinction ekstra a. 1. extra, additional, supplementary; 2. extra, exceptional, special ekstrakcija n. extraction ekstrakt n. extract, excerpt, abstraction, essence ekstravagantan a. extravagant ekstrem n. extreme, opposite; ići u ~e to go to extremes ekstreman a. extreme; utmost; ~ stav extreme (radical, extremist) view ekstremist(a) n. extremist; (pol.) ultra, hardliner ekstremitet n. 1. limb; 2. extremity; farthest point ekstrovertan a. extrovert ekvator n. equator; (mar.) the Line ekvatorijalan, ekvatorski a. equatorial ekvivalent n. equivalent, counterpart, parallel, match ekvivalentan a. equivalent, equal, corresponding ekvivalentnost n. equivalence, equality, correspondence elaboracija n. elaboration elaborat n. report, proposal, (feasibility) study, project report (analysis), survey elaborirati v. to elaborate, go into details, work out (the details of) elan n. elan, ardour, enthusiasm elasticitet n. elasticity elastičan a. elastic, flexible, supple, springy elastičnost n. elasticity, flexibility

eliminacija elastik n. rubber band, elastic elegancija n. elegance, stylishness, refinement elegantan a. elegant, stylish, graceful elegičan a. elegiac elegija n. elegy elektrana n. power plant (station), power (generating) station, powerhouse elektricitet n. electricity; nabiti ~om to charge with electricity, electrify električan a. electric(al); ~a struja (energija) electric current (power) električar n. electrician, electrical worker (repairman) elektrifikacija n. electrification elektrifikovativ. to electrify, supply with electricity elektrika n. electricity, electric power (current) elektrisati v. to charge with electricity, electrify elektroda n. electrode; lead elektrodinamičan a. electrodynamic elektrodinamika n. electrodynamics elektroenergetika n. electric power supply, electricity supply elektroenergija n. electric energy (power) elektroindustrija n. electrical manufacturing industry, electrical equipment industry elektroinženjer n. electrical engineer elektromehaničar n. electromechanic elektromehanika n. electromechanics elektromotor n. electric motor elektron n. electron elektroničar n. expert in electronics, electronic engineer elektronski a. electronic; ~a pošta electronic mail, e-mail elektroprivreda n. electrical power industry (supply) elektrošok n. electric shock, electroshock elektrotehnika n. electrical engineering; electrical technology, electrotechnology elektrouređaj n. electric appliance (device, unit), circuit elements elem v. dakle elemen(a)t n. element, component, constituent, part elementaran a. elemental; basic, elementary, rudimentary, fundamental elevacija n. elevation; altitude, height elevator n. 1. freight elevator; 2. v. dizalica eliksir n. elixir eliminacija n. elimination

A B C Č Ć D DŽ Đ

EE F

G H I J K L LJ M N NJ O P R S Š T U V Z Ž

A B C Č Ć D DŽ Đ

E E F

G H I J K L LJ M N NJ O P R S Š T U V Z Ž

eliminisati eliminisati n. to eliminate, remove, exclude; (sport) eliminate, disqualify elipsa n. ellipse elipsast, eliptičan a. 1. elliptical; 2 brief, concise elisa n. v. propeler elita n. elite, (often pejor.) elite, cream, creme de la creme, elect elitan a. elite; ~tna divizija crack division; naj ~nije jedinice the toughest units eloksiran pp,a. anodized elokvencija n. eloquence, fluency elokventan a. eloquent, fluent emajl n. enamel emajlirati v. to enamel emancipacija n. emancipation, liberation, freeing emancipovati v. to emancipate, free, liberate embargo n. embargo; staviti ~ to embargo, impose an embargo, lay and embargo emblem n. v. amblem embolija n. embolism embrio(n) embryo; u ~u in embryo, in embryonic form embriolog n. embryologist embriologija n. embryology emfatičan a. emphatic, forceful, forcible emfaza n. emphasis; ictus emigracija n. emigration; émigrés; otići u ~u to emigrate emigrant n. emigrant, émigré, exile, political refugee emigrirati v. to emigrate eminencija n. eminence, fame, celebrity; (title) Eminence eminentan a. eminent, renowned, esteemed, pre-eminent emirat n. emirate emisar n. emissary emisija n. 1. broadcast, transmission, show, program, screening, production; 2. (comm.) issue, printing; 3. (phys.) emission, discharge emitovati v. 1. to broadcast, transmit; 2. (comm.) to issue; ~ novac to issue bank notes; 3. (phys.) to emit emocija n. emotion, feeling, sentiment emotivan a. emotional, sensitive, sentimental; emotive, touching, moving emotivnost n. (strong) emotion, emotionality, emotionalism empiričan a. empiric(al) empiričar n. empiricist empirizam n. empiricism emulgovati v. to emulsify emulzija n. emulsion

646 enciklopedija n. encyclopedia enciklopedist(a) n. encyclopedist energent n. energy (power) source energetičar n. energetics experts (specialist), power-supply engineer energetika n. energetics; sources of energy (power); power-supply (system) energetski a. ~a mreža power (electricity) grid; ~a potrošnja energy consumption; ~ objekti power plants, power projects; ~ potencijali energy resources energičan a. energetic, active, lively, dynamic, vigorous, forceful energičnost n. energy, vitality, liveliness, strength, stamina, forcefulness, power energija n. energy; power; vitality, vigour; atomska ~ atomic energy; proizvodnja elektirčne ~e power generation Engleska n. (geog.) England engleski a. English Englez n. Englishman enigma n. enigma enigmatičan a. enigmatic enorman a. enormous, huge enormnost n. enormity enterijer n. interior, inside, inner parts entitet n. entity; (phil.) entity, existence, being entropija n. entropy entuzijast(a) n. enthusiast, devotee, admirer, follower entuzijastičan, entuzijastički a. enthusiastic, eager, keen, zealous; excited entuzijazam n. enthusiasm, eagerness, keenness, zeal, zest, gusto, energy; interest enzim n. enzyme eon n. aeon ep(os) epic (poem), epos epicentar n. epicenter epičar n. epic poet, epicist epidemičan a. epidemic epidemija n. epidemic epidemiologija n. epidemiology epifanija n. Epiphany, epiphany epifenomen n. epiphenomenona epigon n. epigone epigraf n. epigraph epigram n. epigram; pisac ~a epigrammatist epika n. epic poetry epikurejac n. Epicurean; epicure, epicurean epilepsija n. epilepsy epileptičan a. epileptic epileptičar, epileptik n. epileptic epilog n. epilogue

647 episkop n. episcope; (usu. Orth.) bishop epitaf n. epitaph epitet n. epithet epizoda n. episode; event; period, phase epizodan a. episodic; ~dna uloga supporting role, bit (supporting) part epizodičan a. episodic epizodist(a) n. bit player epoha n. epoch, era, age, period epohalan a. epochal, epoch-making, eraopening, world-shattering epoleta n. epaulet, shoulder-board epopeja n. epic poem epruveta n. test tube; beba iz ~e test-tube baby epski a. epic era n. era, period, epoch; pre naše ~e B. C.; posle naše ~ A. D. eratičan a. erratic, wondering erekcija n. erection, elevation, exaltation; (physiol.) erection ergela n. 1. stud farm, horse farm; 2. herd of horses eritrocit n. (physiol.) erythroyte erodirati v. 1. to erode, wear away, abrade; 2. to eat away at, dissolve erotičar, erotik n. 1. eroticist, erotic artist; 2. erotic (person) erotika n. 1. eroticism, erotic; 2. erotica, erotic literature erotski a. erotic, sexually arousing, sexually stimulating, sexual, sexy, sensual erozija n. erosion, wearing away, abrasion, attrition erudicija n. erudition, learning, scholarship erudit n. erudite, learned person erupcija n. eruption; (fig.) eruption, outbreak, flare-up, upsurge, outburst, explosion eruptivan a. eruptive escajg n. silverware, cutlery; srebrn ~ sterling silver esej n. essay; paper, article esejist(a) n. essayist, essay-writer esejistika n. essay literature, essays (pl.), the essay genre, essayistic approach esencija n. essence, quintessence; (tech.) extract, essence; (pharm.) essential oil eskadrila n. (air force) squadron; (fig.) flight; (mar.) flotilla eskadron n. (cavalry) troop, squadron eskalator n. escalator Eskim n. Eskimo eskivirati n. to escape, avoid, evade; (box) to dodge, duck eskont n. discount

euforičan esnaf n. craft espadrila n. espadrille; canvas shoe esperanto n. Esperanto espreso n. espresso (coffee); espresso bar establišment n. establishment; the Establishment estet(a) n. aesthete esteticizam n. aestheticism estetičan a. aesthetic; (fig.) artistic estetičar, estetik n. aestheticist, aesthetician estetika n. aesthetics; aesthetic quality estetizam n. aestheticism estetski a. aesthetic, aesthetical estrada n. estrade, podium, stage; (fig.) entertainment business ešarpa n. 1. sash; 2. (mil.) dress belt etapa n. stage, phase; (sport) lap, leg, section; po (u) ~ama by stages, in steps etapni a. phased, by stages etar n. ether; (radio, TV) air (waves); poslati vest u ~ broadcast a news item etaža n. etage etažer n. bookshelf, bookstand, set of bookshelves eter n. v. etar eteričan a. ethereal; celestial, heavenly, spiritual; ~čna ulja essential oils etičar n. ethicist etički a. ethical, moral, morally correct etika n. 1. ethics; 2. ethics, moral code, morality etikecija n. etiquette, code of manners etiketa n. label, sticker; ~ s cenom price tag, price ticket etiketirati v. to label, stick (pin) the label etil n. ethyl etimolog n. etymologist etimologija n. etymology etimološki a. etimological Etiopija n. Ethiopia Etiopljanin n. Ethiopian etnički a. ethnic, ethnical etnocentrizam n. ethnocentrism etnocid n. ethnocide etnograf n. ethnographer etnografija n. ethnography etnografski a. ethnographic(al) etnolog n. ethnologist etnologija n. ethnology etnološki a. ethnologic(al) etos n. ethos eufemističan a. euphemistic eufemizam n. euphemism eufonija n. euphony euforičan a. euphoric; elated, ecstatic, rapturous

A B C Č Ć D DŽ Đ

EE F

G H I J K L LJ M N NJ O P R S Š T U V Z Ž

REČNIK INFORMATIČKIH TERMINA

1145 * - zvezdica · V: asterisk. *.* - zvezdica-tačka-zvezdica · V: star-dot-star. .. - dve tačke · DOS i UNIX sintaksa za roditeljski direktorijum. / - kosa crta · 1. Znak za razdvajanje delova putanje direktorijuma u UNIX-u ili FTP-u ili delova Internet adrese u pretraživačima Weba. 2. Znak za obeležavanje argumenata ili parametara za kontrolu izvršavanja programa pozvanog sa komandne linije. // - dve kose crte · Notacija koja se koristi sa dvotačkom za razdvajanje URL protokola (kao što je http ili ftp) od imena URL matičnog računara, kao kod http://www.yahoo.com. V: URL. : - dvotačka · Simbol koji se koristi iza imena protokola u URL adresi. - uglaste zagrade · 1. Par simbola za isticanje kontrolnog koda u HTML dokumentu. 2. Skup simbola u IRC-u ili MUD-u za označavanje neke akcije ili reakcije, na primer, . 3. Par simbola za isticanje povratne adrese u zaglavlju e-pošte. > - desna uglasta zagrada · 1. Simbol u DOS-u i UNIX-u za usmeravanje izlaza neke komande u datoteku. 2. Simbol u porukama e-pošte koji se obično koristi za označavanje teksta koji potiče iz druge poruke. ? - znak pitanja · V: question mark. @ - et, dosl. na · Znak za razdvajanje imena naloga od imena domena u Internet adresama e-pošte. \ - obrnuta kosa crta · V: backslash. 0 wait state - nulto stanje čekanja · V: zero wait state. 101-key keyboard n. - tastatura sa sto jednim tasterom · Računarska tastatura, modelirana prema poboljšanoj tastaturi, primenjena prvi put za IBM PC/AT. 12-hour clock n. - 12-časovni sat · Sat koji izražava vreme u opsegu od 12 časova, vraćajući se na 1:00 posle 12:59, pre podne ili posle podne. 14.4 n. - 14,4 · Modem sa maksimalnom brzinom prenosa podataka od 14,4 kilobita u sekundi (Kbps). 1.44 M adj. - 1,44 M · Skraćenica za 1,44 megabajta. 16-bit - 16-bitni · V: 8-bit, 16-bit, 32-bit, 64-bit. 16-bit application n. - 16-bitna aplikacija · Aplikacija napisana za rad na računaru sa 16bitnom arhitekturom ili operativnim sistemom, kao što je MS-DOS ili Windows 3.x. 16-bit color adj. - 16-bitna boja · Odnosi se na displej koji može da prikaže 216 (65 536) različitih boja. 24-bit color n. - 24-bitna boja · RGB boja kod koje je nivo svake od tri primarne boje u pikselu predstavljen 8-bitnom informacijom.

REČNIK INFORMATIČKIH TERMINA 24-hour clock n. - 24-časovni sat · Sat koji pokazuje vreme u opsegu od 24 časa, od 00:00 (ponoć) do 23:59 (minut pre sledeće ponoći). 256-bit adj. - 256-bitni · Odnosi se na putanju podataka širine 256 bitova. 32-bit - 32-bitni · V: 8-bit, 16-bit, 32-bit, 64-bit. 32-bit application n. - 32-bitna aplikacija · Aplikacija napisana za rad na računaru sa 32bitnom arhitekturom ili 32-bitnim operativnim sistemom, kao što je Mac OS ili Windows 95. 32-bit color n. - 32-bitna boja · RGB boja, slična 24-bitnoj boji, sa 8 dodatnih bitova koji se koriste da omoguće brži prenos boje slike. 32-bit machine n. - 32-bitni računar · Računar koji jednovremeno radi sa podacima u grupama od po 32 bita. 32-bit operating system n. - 32-bitni operativni sistem · Operativni sistem koji jednovremno obrađuje 4 bajta ili 32 bita. 3.5 inch floppy disk n. - 3,5-inčna disketa · Proširenje imena datoteke za drajvere virtuelnih uređaja pod Windowsom 3.1. V: virtual device driver. 3-D adj. - 3-D, trodimenzionalni · 1. Skraćenica za trodimenzionalni. 2. Odnosi se na utisak dubine ili promenljive udaljenosti, kao kod 3-D zvuka. 3-D audio n. - 3-D zvuk · Skraćenica za trodimenzionalni zvuk (audio). 3-D graphic n. - 3-D grafika · Svaka slika koja prikazuje jedan objekat ili više njih u tri dimenzije - visina, širina i dubina. 3-D sound n. - 3-D zvuk · V: 3-D audio. 400 n. - 400 · HTTP statusni kôd - Bad Request (pogrešan zahtev). 401 n. - 401 · HTTP statusni kôd - Unauthorized (bez ovlašćenja). 402 n. - 402 · HTTP statusni kôd - Payment Required (zahteva se plaćanje). 403 n. - 403 · HTTP statusni kôd - Forbidden (zabranjeno). 404 n. - 404 · HTTP statusni kôd - Not Found (nije pronađeno). 56 K adj. - 56 K · Koji ima na raspolaganju brzinu od 56 kilobita u sekundi (Kbps) za saobraćaj u komunikacionom kolu. 64-bit - 64-bitni · V: 8-bit, 16-bit, 32-bit, 64-bit. 64-bit machine n. - 64-bitni računar · Računar koji jednovremno radi sa podacima u grupama od po 64 bita. 6800 n. - 6800 · Osmobitni mikroprocesor, razvijen od strane kompanije Motorola početkom sedamdesetih godina. 68000 n. - 68000 · Originalni Motorolin mikroprocesor iz porodice 680x0. 68020 n. - 68020 · Mikroprocesor firme Motorola, iz porodice 680x0, koji se pojavio 1984.

REČNIK INFORMATIČKIH TERMINA 68030 n. - 68030 · Mikroprocesor firme Motorola, iz porodice 680x0, koji se pojavio 1984. 68040 n. - 68040 · Mikroprocesor firme Motorola, iz porodice 680x0, predstavljen 1990. 68 K n. - 68 K · V: 68000. 6x86 n. - 6x86 · Mikroprocesor korporacije Cyrix koji je kompatibilan sa 8086. 80286 n. - 80286 · Intelov 16-bitni mikroprocesor, koji se pojavio 1982. 80287 n. - 80287 · Intelov koprocesor aritmetike pokretnog zareza koji radi sa porodicom mikroprocesora 80286. 80386DX n. - 80386DX · Intelov 32-bitni mikroprocesor, koji se pojavio 1985. 80386SL n. - 80386SL · Intelov mikroprocesor, namenjen za korišćenje sa leptop računarima. 80386SX n. - 80386SX · Intelov 32-bitni mikroprocesor, koji se pojavio 1988. 80387 n. - 80387 · Intelov koprocesor aritmetike pokretnog zareza za rad sa mikroprocesorima 80386. 80387SX n. - 80387SX · Intelov koprocesor aritmetike pokretnog zareza za korišćenje sa mikroprocesorima 80386SX. 80-character line length n. - red dužine 80 znakova · Standardna dužina reda za prikaze u tekstualnom režimu. 80x86 n. - 80x86 · V: 8086. 8.3 n. - 8.3 · Standardni format imena datoteke u MS-DOS-u/Windowsu 3333. 88000 n. - 88000 Skup čipova firme Motorola sa smanjenim skupom instrukcija (RISC), uveden 1988. i zasnovan na Harvard arhitekturi. A: n. - A: · Identifikator koji se koristi za prvu ili primarnu disketnu jedinicu u Windowsu i nekim drugim operativnim sistemima. abort vb. - prekinuti, iznenada okončati · Često se koristi u vezi sa programom ili procedurom koja je u toku. AC n. - AC, naizmenična struja · Videti: alternating current AC adapter n. - adapter za naizmeničnu struju · Spoljašnji izvor električnog napajanja koji pretvara naizmenični napon od 110 V ili 220 V u domaćinstvima (mrežni napon) u niži jednosmerni (DC) napon, potreban za rad elektronskih uređaja (kao što je leptop računar), koji nemaju unutrašnji izvor napajanja. accelerator n. - pokretački taster; akcelerator · 1. Taster ili kombinacija tastera u aplikacijama koja se koristi za obavljanje definisane funkcije. 2. Hardverski uređaj koji ubrzava ili poboljšava rad jednog ili više podsistema, što dovodi do poboljšanja performansi programa accelerator board n. - akceleratorska ploča · Videti: accelerator card

1146 accelerator card n. - akceleratorska kartica · Štampana ploča koja zamenjuje ili funkcionalno pojačava glavni mikroprocesor računara, što za rezultat ima brži rad. access n. – pristup · 1. Očitavanje podataka iz memorije ili upisivanje u memoriju. 2. Priključivanje na Internet ili drugu mrežu ili sistem. access vb. – pristupiti · Dobiti ulaz u memoriju u cilju očitavanja ili upisivanja podataka. access code n. - pristupna šifra, pristupni kôd · Videti: password. accessory n. - pomoćni uređaj · Videti: peripheral. access path n. - putanja pristupa · Put koji sledi operativni sistem u pronalaženju lokacije memorisane datoteke access privileges n. - pristupne privilegije · Operacije koje su dozvoljene datom korisniku za određeni sistemski resurs iz mreže ili na serveru datoteka access rights n. - prava pristupa · Dozvola za pregled, unošenje ili menjanje datoteke, direktorijuma ili sistema. access speed n. - brzina pristupa · Videti: access time. access time n. - vreme pristupa · 1. Vreme potrebno da se, posle izbora adrese podataka, podaci iz memorije predaju procesoru. 2. Vreme potrebno da glava za čitanje/pisanje disk jedinice pronađe stazu na disku account n. - nalog, račun · 1. Način vođenja evidencije od strane isporučioca onlajn usluge koji omogućuje identifikaciju pretplatnika i održavanje protokola korišćenja za pretplatnika radi naplate usluga. 2. Evidencija koja se vodi u lokalnim računarskim mrežama i višekorisničkim operativnim sistemima za svakog ovlašćenog korisnika sistema radi identifikacije, administriranja i bezbednosnih mera. account policy n. - politika naloga, politika računa · 1. Skup pravila u lokalnim računarskim mrežama i višekorisničkim operativnim sistemima koji određuje da li je novom korisniku dozvoljen pristup sistemu i da li su prava postojećeg korisnika proširena na dodatne sistemske resurse. 2. Skup pravila u Windowsu NT za kontrolu upotrebe lozinki od strane korisničkih naloga domena ili pojedinačnog računara Acrobat n. – Acrobat · Komercijalni program firme Adobe koji pretvara potpuno formatiran dokument, izrađen na Windows, Macintosh, MS-DOS ili UNIX platformi, u PDF (Portable Document Format) datoteku, koja može da se pregleda na nekoliko različitih platformi acronym n. - akronim, verzalna skraćenica · Reč izvedena od prvih slova ili grupa slova u opisnoj složenoj imenici ili izrazu, koja često služi za lakše pamćenje, kao što je RAM (random access memory) i AUTOEXEC.BAT (automatically executed batch file).

1147 active adj. – aktivan · Odnosi se na uređaj, program, datoteku ili deo ekrana koji se trenutno koristi. Kursor pokazuje na aktivan element na ekranu, ili je taj element istaknut. active content n. - aktivni sadržaj · Informacije na Web stranici koje se menjaju na ekranu tokom vremena ili kao posledica akcije korisnika active file n. - aktivna datoteka · Datoteka na koju utiče tekuća komanda - po pravilu, datoteka podataka. active-matrix display n. - displej sa aktivnom matricom · Displej sa tečnim kristalima (LCD), sačinjen od velikog broja ćelija tečnih kristala (LC) korišćenjem tehnologije aktivne matrice. active program n. - aktivni program · Program koji je trenutno pod kontrolom mikroprocesora. active window n. - aktivni prozor · Prozor u okruženju sa mogućnošću prikaza više prozora koji sadrži prikaz ili dokument na koji deluje trenutno pomeranje kursora, komanda i tekstualni unosi. ActiveX n. - ActiveX · Tehnologija koja omogućava interakciju softverskih komponenata u mrežnom okruženju, bez obzira na jezik kojim su komponente napisane. adapter ili adaptor n. - adapter · Štampana ploča koja omogućava personalnom računaru da koristi periferijske uređaje, kao što su CD-ROM jedinica, modem ili džojstik, za koje računar inače nema neophodne priključke, portove ili štampane ploče. A-D converter n. - analogno-digitalni konvertor, analogno-digitalni pretvarač · V: analog-todigital convertor. add-in n. - dodatni modul, dodatak · V: add-on. add-on n. - dodatni modul, programski dodatak · 1. Hardverski uređaj, kao što je ploča za proširenje ili čip, koji se dodaje u računar radi povećanja njegovih mogućnosti. 2. Dopunski program koji povećava mogućnosti aplikativnog programa. address n. - adresa · 1. Broj koji određuje lokaciju podataka u memoriji. 2. Ime ili simbol koji određuje posebno mesto na Internetu ili drugoj mreži. 3. Kôd koji se koristi za označavanje odredišta e-pošte. address vb. - adresirati · Ukazati na određenu memorijsku lokaciju. address book n. - adresar · 1. Deo sa referencama u programu za e-poštu u kome se navode adrese e-pošte i imena osoba. 2. Nezvanični (telefonski) imenik elektronskih ili URL adresa. ADJ n. - ADJ, susedni · Skraćenica od ADJacent (susedni). Adobe Type Manager n. - Adobe Type Manager · Softver firme Adobe Systems Inc. ADP n. - automatska obrada podataka · V: data processing.

REČNIK INFORMATIČKIH TERMINA ADSL n. - asimetrična digitalna pretplatnička linija · V: asymmetric digital subscriber line. Advanced Power Management n. - napredno upravljanje potrošnjom energije, APM · Interfejs za programiranje aplikacija koji su razvili Microsoft i Intel za nadzor i uštedu energije na PC sistemima, posebno na leptop računarima koji se napajaju iz baterija, omogućavajući programima da saopšte svoje zahteve u pogledu energije, tako da sistem može da preusmeri energiju sa komponenata hardvera koje se ne koriste. AFK adv. - AFK, udaljen od tastature · Skraćenica za Away From Keyboard (udaljen od tastature). agent n. - agent · 1. Program koji u pozadini izvršava zadatak za korisnika i izveštava korisnika o završetku zadatka ili pojavi očekivanog događaja. 2. Program koji pretražuje arhive ili druga skladišta informacija tražeći temu koju određuje korisnik. 3. Proces u klijent/server aplikacijama koji posreduje između klijenta i servera. 4. Program u Simple Network Management Protocolu (SNMP) koji nadgleda saobraćaj u mreži. AI n. - veštačka inteligencija · V: artificial intelligence. alarm n. - alarm · Vizuelni ili zvučni signal iz računara koji upozorava korisnika na grešku ili opasnost. alert n. - upozorenje · 1. Zvučni ili vizuelni alarm koji signalizira grešku ili predstavlja neku vrstu upozorenja na Macintoshu i mnogim grafičkim korisničkim interfejsima. 2. Asinhrono obaveštenje u programiranju koje jedna nit šalje drugoj. alert box n. - okvir sa upozorenjem · Okvir na ekranu u grafičkom korisničkom interfejsu koji se koristi za davanje poruke ili opomene. algorithm n. - algoritam · Konačan niz koraka za rešavanje logičkog ili matematičkog problema. alias n. - pseudonim; lažno ime ili signal · 1. Alternativna oznaka nekog objekta, kao što je datoteka ili skup podataka. 2. Ime koje se koristi za usmeravanje poruka e-pošte osobi ili grupi osoba na mreži. 3. Lažni signal koji proističe iz digitalizacije analognog audio uzorka. aliasing n. - nazubljenost linija · U računarskoj grafici, iskrzanost krivih ili dijagonalnih linija na ekranu, koja je posledica niske rezolucije ekrana. align vb. - poravnati · 1. U aplikaciji kao što je program za obradu teksta, postaviti otkucane redove u odnosu na neki reper, kao što je margina stranice. 2. Podesiti neki uređaj tako da se nalazi unutar zadatih tolerancija, kao što je položaj glave za čitanje/pisanje u odnosu na stazu na disku. 3. U radu sa podacima smestiti višebajtne jedinice podataka tako da se odgovarajući bajtovi nađu na odgovarajućim lokacijama memorije.