EN 858-2 bos

EUROPEAN STANDARD NORME EUROPÉENNE EUROPÄISCHE NORM  

EN 858-2 Januar 2003

  ICS 13.060.30 Engleska verzija (Prevod na bosanski jezik)  

Sistemi Separatora za lahke tečnosti (npr. naftu i benzin) – Dio 2: Izbor nominalne veličine, instalacija rad i održavanje  

Installations de séparation de liquides légers (par exemple hydrocarbures) – Partie 2: Choix des tailles nominales,  installation, service et entretien

Abscheideranlagen für Leichtflüssigkeiten (z. B – ÖI und Benzin) – Teil 2: Wahl der Nenngröβe, Einbau, Betrieb und Wartung

  Ovaj evropski standard odobrio je CEN 29. septembra 2001. Članice CEN-a su obavezne povinovati se CEN/CENELEC internim propisima koji utvrđuju uslove za davanje ovom Evropskom standardu statusa nacionalnog standarda bez promjena. Najnoviji spisak bibliografskih referenci koje se odnose na takve nacionalne standarde mogu da se dobiju na zahtjev upućen Menadžment centru ili bilo kojoj CEN članici. Ovaj Evropski standard postoji u tri zvanične verzije (engleska, francuska, njemačka). Verzija na bilo kom drugom jeziku urađena u vidu prevoda uz odgovornost CEN članice na njen jezik i prijavljen Menadžment centru ima isti status kao i zvanične verzije. CEN članice su nacionalna tijela za standardizaciju Austrije, Belgije, Češke Republike, Danske, Finske, Francuske, Njemačke, Grčke, Mađarske, Islanda, Irske, Italije, Luksemburga, Malte, Holandije, Norveške, Portugala, Slovačke, Španije, Švedske, Švicarske i Velike Britanije.

CEN  EVRPSKI KOMITET ZA STANDARDIZACIJU  EUROPEAN COMMITTEE FOR STANDARDIZATION  COMITÉ EUROPÉENN DE NORMALISATION  EUROPÄISCHES KOMITEE FÜR NORMUNG  Management Centre: rue de Stassart, 36 B-1050 Brussels ©2003 CEN All rights of exploitation in any form and by any menas reserved Worldwide for CEN national Members.

Ref. No. EN. 858-2:2003 E

   

EN 858‐2: 2003 (E) 

Sadržaj   Predgovor .................................................................................................................................................... 3 1 Područje primjene ....................................................................................................................... 3 2 Normativne reference ................................................................................................................. 3 3 Pojmovi i definicije...................................................................................................................... 4 4 Određivanje tipa i veličine sistema separatora......................................................................... 4 4.1. Općenito ....................................................................................................................................... 4 4.2. Komponente sistema separatora, njihova kombinacija i primjena ........................................ 4 4.2.1. Općenito ....................................................................................................................................... 4 4.2.2. Zaobilazni ( bypass ) separatori ................................................................................................. 4 4.2.3. Klase separatora .......................................................................................................................... 5 4.3. Određivanje veličine separatora ................................................................................................ 5 4.3.1. Općenito ....................................................................................................................................... 5 4.3.2. Faktori .......................................................................................................................................... 5 4.3.3. Kombinovana drenaža za kišnicu i otpadnu vodu ................................................................... 6 4.3.4. Otpadna voda .............................................................................................................................. 6 4.3.5. Dotok kišnice ............................................................................................................................... 8 4.3.6. Gubici zbog rasipanja (prolijevanja)......................................................................................... 8 4.3.7. Količina lahke tečnosti ................................................................................................................ 8 4.3.8. Posebni slučajevi ......................................................................................................................... 9 4.4. Taložnici mulja ............................................................................................................................ 9 5 Instalacija ..................................................................................................................................... 9 5.1. Ograničenja ................................................................................................................................. 9 5.2. Zadržavanje lahkih tekućina ................................................................................................... 10 5.3. Uređaji za automatsko upozorenje i električni uređaji ......................................................... 10 5.4. Drenaža do i od sistema separatora ......................................................................................... 10 5.5. Mjesto postavljanja ................................................................................................................... 10 5.6. Zaštita od isticanja lahkih tekućina......................................................................................... 10 5.7. Spajanje sa drenažnim sistemom ............................................................................................. 12 6 Rad, kontrola i održavanje ....................................................................................................... 12 Aneks A (Informativno) Faktor gustine fd za određene lahke tečnosti i kombinaciju komponenata14 Aneks B (Informativno) Konfiguracija i aplikacija sistema separatora ............................................. 17 Bibiliografija ............................................................................................................................................. 20  

2   

EN 858‐2: 2003 (E)      Predgovor   Ovaj evropski standard (EN 858-2:2003) pripremio je tehnički komitet CEN/TC 165,(„Tehnika otpadnih voda“) čiji je sekretarijat kod DIN-a.

Ovom Evropskom standardu mora se dat status nacionalnog standarda, bilo da se objavi identičan tekst ili odobrenjem, najkasnije do jula 2003. god., i konfliktni standardi moraju biti povučeni najkasnije do jula 2003.

Ovo je drugi dio dvodijelnog standarda za sisteme separatora za lahke tečnosti. Dio 1 daje principe, projektovanja, performanse i ispitivanje, označavanje i kontrolu kvaliteta separatora za lahke tečnosti. Kada kontrola zagađenja zahtijeva tretman drugih polutanata koji ne pripadaju lahkim tečnostima, mogu biti potrebne dodatne mjere. Anexi A i B su informativni. Prema Internim propisima CEN/CENELEC-a nacionalne organizacije za standardizaciju sljedećih zemalja su dužne implementirati ovaj Evropski standard: Austrija, Belgija, Češka Republika, Danska, Finska, Francuska, Njemačka, Grčka, Mađarska, Island, Irska, Italija, Luksemburg, Malta, Holandija, Norveška, Portugal, Slovačka, Španija, Švedska, Švicarska i Velika Britanije. 1

Područje primjene

Ovaj Evropski standard se primjenjuje na sisteme separatora koji služe za izdvajanje ugljikovodonika mineralnog porijekla iz otpadne vode. On se ne primjenjuje na masti i ulja biljnog i životinjskog porijekla niti za izdvajanje emulzija ili otopina. Ovaj Evropski standard daje smjernice za izbor nominalnih veličina kao i instalacionih radova i održavanja separatora lahkih tečnosti proizvedenih u skladu sa EN 858-1. On, također, daje uputu u pogledu pogodnosti sredstava za čišćenje, ako se ispuste u separator. 2

Normativne reference

Ovaj Evropski standard uključuje datirane ili nedatirane dokumente, propise iz drugih publikacija. Ovi normativni dokumenti su citirani na odgovarajućim mjestima u tekstu, a publikacije su nadalje popisane. Za datirane dokumente važi,da se naredni amandmani na iste ili revizije bilo koje od ovih publikacija primjenjuje na ovaj Evropski standard samo kad se uključe u njega putem amandmana ili revizije. Za nedatirane referentne dokumente važi da se primjenjuje zadnje izdanje publikacije na koju se odnosi (uključujući amandmane). EN 752-2, Sistemi drenaže i kanalizacije van građevina – Dio 2: Zahtjevi u pogledu performansi. EN 752-4, Sistemi drenaže i kanalizacije van građevina – Dio 4: Hidraulični projekat i okolinska pitanja. EN 858-1:2002 Sistemi separatora za lahke tečnosti (npr. naftu i benzin) – Dio 1: Principi projektovanja, performanse i ispitivanje, označavanje i kontrola kvaliteta.

3   

EN 858‐2: 2003 (E) 

3

Pojmovi i definicije

U svrhu ovog Evropskog standarda, primjenjuju se pojmovi i definicije date u EN 858 – kao i sljedeća definicija. 3.1 sredstvo za čišćenje hemijska supstanca koja, kad se kombinuje sa lahkim tekućinama, u početku formira emulziju za vrijeme procesa čišćenja zatim brzo razgrađuje u separatoru.

4

Određivanje tipa i veličine sistema separatora

4.1. Općenito

Sistemi separatora se koriste u širokom području raznih situacija kako bi ispuni dosta raznih zahtjeve. Značajno je ustanoviti zašto sistem separatora treba i koju specifičnu funkciju očekivano treba da ispuni prije izbora odgovarajuće veličine i tipa instalacije. Općenito, sistemi separatora se instaliraju iz jednog ili više sljedećih razloga: a) da obrade otpadnu vodu (preradu otpadnih voda) iz industrijskih procesa, pranja vozila, čišćenje dijelova od nafte ili drugih površina, npr. prostora benzinskih stanica; b) da obrade naftom zagađenu kišnicu (slijevanje) sa nepristupačnih površina, npr. parkirališta, cesta, fabričkih dvorišta; c) da zadrže bilo kakvo izlijevanje lakih tekućina i zaštitite okolnu površinu. Tamo gdje nema specifične metode za određivanje veličine koju zahtijeva zakonski organ mora se koristiti slijedeća smjernica za određivanje veličine sistema separatora: 4.2. Komponente sistema separatora, njihova kombinacija i primjena 4.2.1.

Općenito

Sastavni dijelovi sistema separatora koji odgovaraju standardu EN 858-1 propisani su u tabeli 1. Tabela 1 – Komponente sistema separatora Komponente Taložnik mulja Separator klase II Separator klase I Otvor za uzorkovanje

Kodno slovo S II, II b (za bypass separator) I, I b (za bypass separator) P

Aneks B daje uputu za selekciju komponenata koje odgovaraju za određenu primjenu. 4.2.2.

Zaobilazni (bypass) separatori

Zaobilazni separatori uključuju uređaj koji omogućava protok u zaobilazni vod separatora u ekscesnim slučajevima, kada se premaši maksimalni dozvoljeni protok vode.

4   

EN 858‐2: 2003 (E)  Zaobilazni separatori nisu pogodni za kategoriju a) upotrebe (vidi 4.1). Oni se moraju koristiti samo na mjestima gdje je malo vjerovatno da će biti značajnijeg kontaminiranja ugljikovodonicima za vrijeme većih kiša. Sistemi separatora ne smiju opteretiti ili izazvati uzvodno opterećenje kad su izloženi maksimalnom projektovanom protoku. 4.2.3.

Klase separatora

Klase separatora (klasa I i II) definisane su u EN 858-1:2002, tačka 4. Klasa I separatora obezbjeđuje viši stepen separacije nego klasa II separatora (vidi tabelu B.2 za primjenu).

4.3. Određivanje veličine separatora 4.3.1.

Općenito

Određivanje veličine separatora za lahke tečnosti mora da se bazira na prirodi i protoku tečnosti koja treba da se pročisti i trebaće uzeti u račun i: −

maksimalni protok kišnice;

−

maksimalni protok otpadne vode (slijevanje);

−

gustinu lahke tekućine;

−

prisustvo materije koje mogu smetati separaciju (npr. deterdžent).

Određivanje veličine ne uzima u obzir specijalne uslove rada (vidi 4.3.8). Veličina separatora mora da se računa po sljedećoj formuli: NS = (Qr+fx·Qx)fd gdje je: NS nominalna veličina separatora; Qr maksimalni protok kišnice, u l/s; Qs maksimalni protok otpadne vode, u l/s; fd faktor gustine relevantne lahke tečnosti; fs faktor smetnje koji zavisi od prirode pražnjenja.

4.3.2.

Faktori

4.3.2.1. Faktor smetnji fx

Faktor smetnji fx uzima u obzir nepovoljne uslove separacije, npr. gdje su prisutni deterdženti u otpadnoj vodi. Minimalni preporučeni faktori smetnji propisani su u Tabeli 2.

5   

EN 858‐2: 2003 (E)  Tabela 2 – Minimalni faktori smetnji fx Tip pražnjenja u skladu sa 4.1 a) b) c)

fx 2 nije relevantan jer Qs=0 (samo kišnica) 1

4.3.2.2. Faktor gustine fd

Faktor gustine fd uzima u ubzor različite gustine lahkih tekućina kada se koriste razne kombinacije komponenata sistema. Dodatne informacije su date u Aneksu A.

Tabela 3 - Faktor gustine fd Gustina do 0,85 preko 0,85 do 0,90 g/cm3 Kombinacija Faktor gustine fd S-II-P 1 2 a S-I-P 1 1,5a S-II-I-P 1b 1b a za klasu I separatora koji radi samo gravitacijski, koristiti fd za klasu II separatora b za klasu I i klasu II separatora

preko 0,90 do 0,95 3 2a 1b

4.3.2.3. Sredstva za čišćenje

Proizvođači sredstava za čišćenje moraju podnijeti deklaraciju u kojoj stoji da proizvod ne sadrži organski kombinovana halogena jedinjenja ili BTX aromate. Samo sredstva za čišćenje koja formiraju privremeno stabilne emulzije sa lahkim tekućinama a onda deemulziraju nakon procesa čišćenja treba koristiti. Uputstva za upotrebu moraju također da budu obezbijeđena, zajedno sa efektima miješanja sa drugim sredstvima za čišćenje, naročito u pogledu procesa separacije. 4.3.3.

Kombinovana drenaža za kišnicu i otpadnu vodu

Ako separator prima kišnicu ili otpadnu vodu, npr. od pranja vozila, i ne očekuju se istovremeno dva maksimalna toka, onda separator može biti veličine za tok većeg protoka. 4.3.4.

Otpadna voda

Utok otpadne vode u skladu sa 4.1, tačka a), mora da se računa kao suma svih dotoka, a po formuli: Qs=Qs1 + Qs2 + Qs3 + ... gdje je Qs1 dotok sa raznih strana –izvorišnih tačaka, u l/s; Qs2 dotok sa mjesta pranja vozila, u l/s;

6   

EN 858‐2: 2003 (E)  Qs3 dotok sa uređaja za pranje pod pritiskom, u l/s. Mora se dodati svaki drugi dotok. 4.3.4.1. Izvorišne tačke dotoka

Ako nije moguće odrediti maksimalni dotok iz raznih tačaka odakle dolazi voda putem mjerenja, može da se procijeni uz upotrebu tabele 4. Tabela 4 uzima u obzir vjerovatnoću mogućeg dotoka sa raznih tačaka, bez obzira na veličinu koja se koristi u isto vrijeme. Računica treba da se prvenstveno bazira na protoku iz najvećih izvorišta. Tabela 4 – Protoci iz mjesta isticanja Mjesta isticanja Nominalni prečnik Dodaci iz raznih tačaka Qs1a u l/s 1. tačka 2. tačka 3. tačka 4. tačka 5. tačka i ostali DN 15 0,5 0,5 0,35 0,25 0,1 DN 20 1,0 1,0 0,70 0,50 0,2 DN 25 1,7 1,7 1,20 0,85 0,3 a Vrijednosti date za pritisak dobave od cca 4 bar do 5 bar; drugi pritisak dobave mogu izazvati različite QV-vrijednosti Primjeri za izračunavanje Qs1 za 1 DN 15, 1 DN 20 i 2 DN 25: 1. tačka DN 25 = 1,7 l/s; 2. tačka DN 25 = 1,7 l/s; 3. tačka DN 20 = 0,7 l/s; 4. tačka DN 15 = 0,25 l/s;............................................................................................................Qs1=4,35 l/s   U slučaju dobavnog pritiska različitog od navedenog u fusnoti 1 Tabele 4, protok iz mjesta isticanja mora da se  računa po sljedećoj formuli:   

  gdje je  Qs1(xbar) protok iz mjesta isticanja pri dobavnom pritisku od x bar, u l/s;  Qs1(4bar) protok iz mjesta isticanja pri dobavnom pritisku od 4 bar, u l/s.    4.3.4.2. Automatske praonice vozila (kotrljanjem, provozom)

Otpadna voda iz praonica vozila sa niskim pritiskom (sa protupritiskom do 20 bar) gdje se peru samo karoserije i  šasije obično ne sadrži značajnu količinu lahkih tekućina.  Ako otpadna voda dolazi iz praonice sa visokim pritiskom (sa protupritiskom preko 20 bar) i/ili nekog dodatnog  procesa pranja koji rezultira većim sadržajem lahkih tekućina u vodi, onda svako mjesto za pranje vozila ili prolaz  vozila kroz ili prolaz vozila kroz otpadnu vodu vrijednosti Qs2 od 2 l/s plus vrijednost otpadne vode Qs3 za svaku jedinicu visokog pritiska u skladu sa 4.3.4.3 mora da se uključi. Ako se mjesto za pranje vozila koristi višestruko, npr. za održavanje, kod postrojenja sa velikom količinom otpadne vode, tj. bez uređaja za mehaničko prečišćavanje, aktuelna količina otpadne vode treba da se uzme u obzir. DOVDE 8.10 u 18 7   

EN 858‐2: 2003 (E) 

Smanjenje protoka otpadne vode Qs2 kod postrojenja sa recirkulacijom vode i prelivom u kanalizaciju nije prihvatljivo. 4.3.4.3. Jedinica visokog pritiska

Bez obzira na efektivnu upotrebu vode iz jedinica visokog pritiska, količine otpadnih voda Qs3 od 2 l/s moraju biti uzete u obzir. Ako postoji više od jedne jedinice visokog pritiska dodatak od 1 l/s mora da se uključi u svaku jedinicu. Ako se jedinice visokog pritiska koriste zajedno sa automatskim pranjem vozila kod ove jedinice količina otpadne vode Qs3 od 1 l/s mora da se uključi. 4.3.5.

Dotok kišnice

Za kategoriju korisnika b) (vidi 4.1) veličina separatora će zavisiti od projekta, intenziteta kiše i površine sa koje se dovodi kišnica u separator. Maksimalni dotok Qr u l/s mora da se računa pomoću jednačine (4) u skladu sa EN 752-4. Qr = Ψ·i·A gdje su: i – intenziteti padanja kiše, u l/s; A – površina koja prihvata kišu, mjerena horizontalno u ha; Ψ – bezdimenzionalni koeficijent oticanja. U većini slučajeva vrijednost koeficijenta oticanja može da se uzme kao Ψ=1. Intenzitet padanja kiše i većinom zavisi od analize lokalnih podataka o padanju kiše i mora da se primjeni u skladu sa lokalnim propisima. Za  vrlo  velike  površine  s  kojih  se  sakuplja  kišnica,  dotok  kišnice  može  da  se  podijeli  u  vodorazgranične  zone  i  odvodi u nekoliko separatora.  NAPOMENA  ove površine   4.3.6.

Natkrivene površine dobit će reduciranu količinu kišu. Zatou jednačini (4) može da se smanji veličina A  za 

Gubici zbog rasipanja (prolijevanja)

Za kategoriju c) korisnika veličine sistema separatora moraju da se odrede tako da mogu prihvatiti sva prosipanja lahke tečnosti. Pri tome može biti potreban veći kapacitet sakupljača lahkih tečnosti. 4.3.7.

Količina lahke tečnosti

Kada se, u određenim slučajevima, zahtijeva veći kapacitet sakupljača lahke tečnosti od onog koji je naveden u EN 858-1, npr. kada se očekuje količina lahke tečnosti veća od uobičajene, treba razmotriti sljedeće opcije: a) upotrebu veće nominalne mjere separatora od izračunate ili b) izradu skupljača lahke tečnosti određenog kapaciteta van separatora ili c) češće nego je uobičajeno pražnjenje separatora.   8   

EN 858‐2: 2003 (E)    4.3.8.

Posebni slučajevi

Separatori koji rade pod posebnim uslovima, npr. kod transformatorskih stanica, kompresorskih stanica, moraju biti kontrolisani prema uslovima u kojima rade. Separatori koji primaju otpadnu vodu iz zanatskih ili industrijskih proizvodnih procesa moraju biti određene veličine nakon ispitivanja sadržaja i osobina otpadne vode. 4.4. Taložnici mulja

Taložnici mulja moraju biti punjeni samo preko projektovanih ulaza i ne smiju biti pozicionirani tako da se u njih vode slijevaju direktno sa površine. NAPOMENA

ovo se na primjenjuje na drenažni kanal kojim se sakuplja mulj, npr. u praonicama vozila, kanali za zadržavanje čvrstog taloga.

Sistemi separatora moraju uključivati taložnik mulja bilo kao posebnu jedinicu ili kao integralni dio separatora. Zapremina može da se odredi po Tabeli 5. Tabela 5 – Zapremina taložnika mulja Predviđena količina mulja za npr. Nema mulja Mala količina

Srednja količina

Velika količina

a b c

-kondenzat -procesiranje otpadne vode sa određenom malom zapreminom mulja -kišnica koja se skuplja sa svih površina na kojima je mala količina mulja od saobraćaja i sličnih pojava, tj. slivni bazeni na područjima rezervoara benzina i pokrivenih pumpnih stanica. -pumpne stanice, ručne praonice vozila, pranje dijelova -mjesta za pranje autobusa -otpadne vode iz garaža, s parkinga vozila -elektrane, fabrike -praonice vozila sa gradilišta, mašina sa gradilišta, poljoprivrednih mašina -mjesta za pranje kamiona -automtske praonice vozila, tj. praonice sa stajanjem vozila i prolazom vozila

Minimalna zapremina taložnika mulja u l Ne zahtijeva se a

b

b c

Ne važi za separatore jednake ili manje od NS 10, izuzev za pokrivena parkirališta. Minimalna zapremina taložnika mulja 600 l Minimalna zapremina taložnika mulja 5000 l

  5

Instalacija

5.1. Ograničenja

Sistemi separatora moraju biti instalirani samo na drenažnim sistemima gdje se lahka tekućina treba izdvojiti iz vode i zadržati u separatoru. Oni ne smiju biti instalirani na odvodne sisteme ili kanalizaciju koja sadrži otpadne vode iz domaćinstva. Vode sa drenažnih površina gdje se lahka tečnost vjerovatno neće pojaviti, kao što su krovovi ili zelene površine, ne treba da se vode preko separatora. 9   

EN 858‐2: 2003 (E)    5.2. Zadržavanje lahkih tekućina

Sistemi separatora moraju biti instalirani sa automatskim uređajima za zatvaranje koji osiguravaju da sakupljena tekućina ne prođe na izlaz iz separatora. Uređaji za automatsko zatvaranje koji rade sa plovkom moraju biti podešeni i označeni za gustine od 0,85 g/cm3, 0,90 g/cm3 ili 0,95 g/cm3 u skladu sa očekivanom gustinom lahke tečnosti. 5.3. Uređaji za automatsko upozorenje i električni uređaji

Električni uređaji za upozorenje na lahke tečnosti i drugi električni uređaji smješteni u separatoru moraju biti pogodni za rad u 0 zoni rizičnog područja (vidi direktivu 94/9/EC). 5.4. Drenaža do i od sistema separatora

Sva drenaža do i od sistema separatora mora biti u skladu sa EN 752-2. Cijevi i spojevi do sistema separatora moraju biti otporni na lahke tekućine. 5.5. Mjesto postavljanja

Sistemi separatora moraju biti postavljeni blizu izvora lahke tečnosti, u dobro ventiliranom području i lahko pristupačni za čišćenje i održavanje. U slučaju specijalnog pogona za preradu, npr. pogona za razdvajanje emulzije, separatori po ovom standardu moraju biti postavljeni na ulaznoj strani ovog pogona kako bi zadržao odvojive lahke tečnosti. Zavisno od mjesta postavljanja separatora, nosači poklopaca moraju biti ojačani kako opterećenja na njih ne bi uzrokovalo prekomjerno opterećenja separatora. 5.6. Zaštita od isticanja lahkih tekućina

Lahkim tekućinama se ne smije dozvoliti da ističu iz sistema separatora ili dodatnog šahta. Sistemi separatora moraju biti instalirani na takav način da je nivo poklopca šahta (nivo terena) viši od nivoa vode na površini koja se drenira (vidi sliku 1, situacija a do c). Ovako će se spriječiti moguće isticanje lahke tečnosti iz sistema (vidi sliku 1, situacija e). Najviši odgovarajući nivo će stvoriti kišnica, kada se kišnica i otpadne vode dreniraju zajedno. Kada se drenira samo otpadna voda gornja površina najniže postavljene drenažne cijevi bit će odgovarajući nivo. Kod separatora do veličine NS 6 mora biti uzeto nadvišenje od 130 mm ako nije vršen proračun. Kod sistema većih od NS 6 odgovarajuće nadvišenja mora da se proračuna za taložnike mulja i separatore. Ako se ovo nadvišenje ne može obezbijediti uređaj za upozerenje na lahke tečnosti (vidi 5.3) mora biti instaliran. Vidi također sliku 1 situaciju d.               10   

EN 858‐2: 2003 (E) 

  Ključ a Sistem separatora u radu b Dostignut je maksimalan kapacitet sabirališta. Uređaj za automatsko zatvaranje je zatvoren i zaustavlja dalje isticanje. c Dodatna otpadna voda podiže nivo tečnosti u sistemu, dok se ne dostigne najniže postavljeni drenažni otvor. Nivo lahke tečnosti u dodatnom šahtu je viši od odgovarajućeg nivoa vode u drenažnom sistemu. Za zaštitu od isticanja lahke tečnosti nivo poklopca (dodatnih šahtova) mora biti viši od relevantnog nivoa drenažnih otvora. Ova dimenzija h mora da se izračuna. d Poklopac je ispod odgovarajućeg nivoa. Prikazana je situacija instalacije za zaštitu pomoću uređaja za preventivno upozorenje. e

Isključen uređaj za automatsko zatvaranje izaziva isticanje lahke tekućine iz dodatnih dijelova.

1 2 3 4 5 6 7

Površina terena / relevantan nivo vode Poklopac Dodatni šaht Lahka tečnost Uređaj za automatsko zatvaranje Maksimalan kapacitet sabirališta lahke tekućine Uređaj za upozorenje Slika 1 – Zaštita od isticanja lahke tekućine 11   

EN 858‐2: 2003 (E)  5.7. Spajanje sa drenažnim sistemom

Spajanje sistema separatora sa drenažnim sistemom mora biti obavljeno u skladu sa lokalnim propisima. Pristup za uzorkovanje mora biti integralno ili posebno postavljen, odmah nizvodno od separatora. Da se izbjegne turbulencija unutar separatora pumpna i slična postrojenja moraju biti postavljena nizvodno od separatora. Propisi o o taložnicima na drenažama zavise od lokalnih propisa. Drenažni kanali kao i povezane cijevi moraju biti postavljeni tako da se padaju u sistem separatora. Ako se iz tehničkih razloga zahtijevaju duge cijevi za odvođenje vode sa velikog sabirnog područja, npr. područje oko rezervoara, vojničkih kasarni, rafinerija, može se pokazati da je neophodan puni cjevovod u svrhu specijalne zaštite drenažne instalacije. 6

Rad, kontrola i održavanje

Svi dijelovi koji moraju biti redovno održavani moraju biti u svakom času dostupni. Održavanje sistema mora da se vrši najmanje svakih šest mjeseci iskusno osoblje. Održavanje mora da se vrši u skladu sa uputstvima proizvođača, najmanje mora da uključuje sljedeće detalje: a) taložnik mulja − određivanje zapremine mulja b) separator − mjerenje debljine lahkih tekućina − provjeru rada uređaja za automatsko zatvaranje − provjeru propustljivosti uređaja za koalesciranje, da li nivoi vode ispred i iza uređaja za koalesciranje pokazuju značajnu razliku − provjeru funkcije upozoravajućeg uređaja c) otvor za uzorkovanje − čišćenje drenažnog kanala Lahka tečnost i mulj moraju biti uklonjeni. Prije puštanja u upotrebu taložnik mulja i separator moraju biti ponovo napunjeni svježom vodom. NAPOMENA Pražnjenje se preporučuje kada se napuni jedna polovina zapremine taloga ili 80% kapaciteta sakupljača taloga separatora.

U izuzetnim prilikama, kada osoblje treba da uđe u separator isti mora biti ispražnjen i provjetren. Propisi/naredbe za izbjegavanje nesretnih slučajeva i rukovanja sa opasnim materijama moraju da se poštuju. U intervalima od najviše pet godina sistem separatora mora da se isprazni i podvrgne generalnoj inspekciji koja obuhvata sljedeće detalje:

12   

−

nepropusnost sistema;

−

stanje konstrukcije;

EN 858‐2: 2003 (E) 

−

unutrašnje obloge, ako postoje;

−

stanje ugrađenih dijelova;

−

stanje električnih uređaja i instalacija;

−

provjeru podešenosti uređaja za automatsko zatvaranje, npr. plutajućih tijela.

Zapisi o čišćenju i održavanje moraju se čuvati i držati dostupnim vlastima na njihov zahtjev i moraju da sadrže bilješke o specifičnim događajima (npr. opravkama, nezgodama).

13   

EN 858‐2: 2003 (E)  Aneks A (Informativno) Faktor gustine fd za određene lahke tečnosti i kombinaciju komponenata Faktor gustine fd za određene lahke tečnosti i tipove kombinacija komponenti daje se u tabeli A.1. Tabela A.1 fd

Primjedbe Maksimalna rastvorljivost u vodi pod Drugo određenim uslovima a 2,5 g/l

Gustina na 15°C do 20°C (g/cm3)

Mogućnost izdvajanja

S-II-P

S-I-P

S-II-I-P

Acetična-amilacetat kiselina Acetična-etilester kiselina (Etilacetat)

0,876

Da

2

1,5

1

0,9

Ograničena

3

2

1

86,0 g/l

Nakon male dekompozicije u acetičnoj kiselini i vodi

Acetična metilocetatna kiselina Acetična-n-butelister kiselina

0,930 do 0,934

Ograničena

3

2

1

292 g/l

a

0,876

Ograničena

2

1,5

1

7 g/l

Nakon male dekompozicije u acetičnoj kiselini i etilalkoholu

Aceton Jantar ulje Amilalkohol

0,791

Ne Da Ograničena

1 1

1 1

1 1

Neograničena

Mješavina s vodom opasna

Benzen Butilalkohol Katransko ulje Krezolno ulje Cikloheksanol Cikloheksan

0,87

2 1 2 1

1,5 1 1,5 1

1 1 1 1

1,8 g/l 90 g/l 0,2 g/l 20 g/l 56,7 g/l

a

0,778 do 0,779

Da Ograničena Da Ne Ne Da

a

0,870 do 0,896

Da

2

1,5

1

Skoro nerastopiv Skoro nerastopiv

0,85

Da

1

1

1

Skoro nerastopiv

-

0,714

Ograničena

1

1

1

75 g/l

Emisija dietiler gasova

0,10306

Ne

-

-

-

Neograničena

U slučaju visoke koncentracije

0,789

Ne

-

-

-

Neograničena

a

Lahka tečnost

Dekalin (dekahidronaftalin) Dizel gorivo, dizel ulje Dietiler Dioksin Etilalkohol 14   

0,8 0,815

0,81 0,86 do 0,89 1,03 0,968

27 g/l

Posebno u zatvorenim odjeljcima

a

-

-

a

U slučaju visoke koncent.

EN 858‐2: 2003 (E)  Tabela A.1(nastavak) fd Lahka tečnost

Primjedbe

Gustina od 15°C do 20°C (g/cm3)

Mogućnost izdvajanja

S-II-P

S-I-P

S-II-I-P

Maksimalna rastvorljivost u vodi pod određenim uslovima

0,879

Ograničena

2

1,5

1

6,2 g/l

0,805

Ne

2 2

1 1

Dobro rastvorljivo

Etilbutirat (butrična-netileter kiselina) Etilmetilketon

Drugo a

-

Mravlja etilester kiselina

0,919 do 0,921

Ograničena

Mravlja metilester kiselina Lož ulje, ekstra lahko

0,969 do 0,971

Ograničena

3 3

< 0,86

Da

1

1

1

Lož ulje, lahko

0,87

Da

Lož ulje, srednjo

0,92

Da

Lož ulje, teško

0,94 do 0,99

Ograničena do≈0,96g/cm3

2 3 3

1,5 2 2

1 1 1

Teški benzin

0,70 do 0,75

Da

1

1

1

Heptan

0,684

Da

1

1

1

Heksan

0,659

Da

1

1

1

Izo-amilalkohol

0,813

Ograničena

Izo-butilalkohol

0,806

Ograničena

1 1

1 1

1 1

Izo-propilalkohol

0,785

Ne

1

a

Da

1

Neograničena

0,8

1

-

a

0,89 do 0,9

Da

2

1,5

1

-

0,790 do 0,791

Ne

Metilciklohestanol

0,91 do 0,94

Da Da

1 1

-

0,86 do 0,87

2 1,5

-

Ulje od terpentina

3 2

Skoro nerastvorljiv Neograničena -

a

Parafinsko ulje

0,88 do 0,94

Da

3

2

1

0,625 do 0,626

Da

0,77 do 0,79

Da

1 1

1 1

1 1

0,68 do 0,75

Da

1

1

0,78

Da,ali provjeri formulu

1

1

Kerozin (mlazni benzin)

110 g/l

a

3000 g/l

a

Skoro nerastvorljiv -

-

-

-

Skoro nerastvorljiv Skoro nerastvorljiv Skoro nerastvorljiv Skoro nerastvorljiv 30 g/l

-

95 g/l

a

-

a

a

U vruće dane Kada je izložen suncu

Lahko ulje→ lož ulje, lahko Lahki benzin→benzin,benzin Lignit katransko ulje→ugljenkatransko ulje

Ulje za podmazivanje Metil alkohol

Pentan Benzin, benzin, mješavina marki Benzin, benzin, markiran Benzin, trkači automobil

a

U slučaju visoke temper.

Skoro nerastvorljiv 0,36 g/l

-

-

a

1

-

a

1

-

a

a

15   

EN 858‐2: 2003 (E)  Nafta Pinem ulje→ulje od terpentina Propionetilesten kiselina

0,8

Da

1

1

1

Skoro nerastvorljiv

-

0,889 do 0,891

Da

2

1,5

1

22 g/l

a

Tabela A.1(nastavak) fd Lahka tečnost

Gustina na 15°C do 20°C (g/cm3) 0,804

Mogućnost izdvajanja

S-II-P

S-I-P

S-II-I-P

2 3

1,5 2

1 1

Propilalkohol Propilbutirat Tetralin (tetrahidronaftalin) Ispitni benzin

0,967 do 0,969

Ne Da Ograničena

0,764 do 0,794

Da

1

1

1

Taluol

0,866 do 0,867

Da

2

1,5

1

Gorivo za traktore→dizel gorivo i nafta Transformatorsko ulje (izolaciono ulje): -ne sadrži PCB -sadrži PCB PCB=Polihlorinatirani bifenili

0,88

Primjedbe Maksimalna rastvorljivost u vodi pod Drugo određenim uslovima Neograničena = 0,3 g/l Skoro nerastvorljiv Skoro nerastvorljiv

a

=0,82

Da Ne

1 -

1 -

0,862 do 0,875 Ksilen Da 2 1,5 a Moguće je formiranje eksplozivne atmosfere iznad nivoa vode

-

1 1

0,2 g/l

a

NAPOMENA Neke od ovih tekućina mogu da proizvedu hemijski udar na materijale površine taložnika mulja, separatora i unutrašnjih komponenata. Zato treba pažnju obratiti na specifikaciju materijala i/ili pripremu površine da podnesu djelovanje takvih tekućina.

16   

EN 858‐2: 2003 (E)  Aneks B (Informativno) Konfiguracija i aplikacija sistema separatora   Smjernica za konfiguraciju sistema separatora data je u Tabelama B.1 i B.2. Tabela B.1 daje minimum konfiguracije potrebne da zadovolji zahtjeve kvaliteta otpadnih voda i Tabela B.2 daje preporuke za specifične aplikacije. Tabela B.1 – Konfiguracija za zadovoljenje zahtjeva kvaliteta otpadne vode Pravac toka → → →

a

Konfiguracija

Kvalitet otpadne vode

S-II-P

Preporučen kao minimum kvaliteta otpadne vode za ulaz u sisteme drenaže/kanalizacije i sistem postrojenja za preradu otpadnih voda Preporučen tamo gdje se može zahtijevati viši stepen izdvajanja Preporučen za isti kvalitet otpadne vode kao u kombinaciji S-I-P, ali gdje dotok može da sadrži veću količinu lahkih tečnosti. Može da se koristi za hvatanje lahke tečnosti koja se rasipa. Može da se koristi za čišćenje zagađenih voda u prvom krugu.

S-I-P S-II-I-P

→ S-IIb-Pa → S-Ib-Pa Vidi također 4.2.1

17   

EN 858‐2: 2003 (E)  Tabela B.2 – Specifični slučajevi primjene Primjena 1 Kišnica za benzinske stanice

Primjedbe Ne smije da sadrži detrdžent za pranje

2 Kišnica iz skladišta nafte i ulja za transformatore 3 Kišnica sa parkirališta i sl.

Tretman prije ispuštanja P.S.a S.W.a S-II-P S-I-P

S-II-P S-IIb-Pb S-II-P S-IIb-Pb S-II-P S-IIb-Pb

4 Kišnica sa puteva i sl u sličnim slučajevima 5 Čišćenje (curenje i propuštanje) podova ispitnih centara, fabrika i sl. 5.1 Sa upotrebom sredstava za čišćenje 5.2 Bez upotrebe sredstava za čišćenje 6 Autopraonica 6.1 Ručno pranje

Npr. površine s kojih se sakuplja voda

Čišćenje samo površine vozila, bez hidrokarbonata u sredstvu za čišćenje

S-P

6.2 Automatska praonica

Pranje samo površine vozila, uključujući podvozno pranje (nizak pritisak), sredstva za čišćenje bez hidrokarbonata

S-II-P

Sredstva za čišćenje bez hidrokarbonata

S-P

6.3 Uz čistaće s visokim pritiskom 6.3.1 Čišćenje samo površine vozila nezagađenih naftom 6.3.2 Čišćenje površine vozila zagađenih naftom 6.4 Pranje podvoza 6.5 Motori 6.6 Samoposlužno čišćenje sa čistačima visokog pritiska 7 Čišćenje (osim pranja vozila) 7.1 Sa čistačima visokog pritiska 7.2 Sa rotacionim čistačima 8 Skidanje parafinskog visoka i sl. npr. sa novih vozila uključujući tretmane protiv korozije 9 Otpatci sa radilišta

10 Tretman terena

18   

S-I-P S-II-P

S-I-Pc S-II-ESB-P

Čišćenje motora ili dijelova S-I-P S-II-ESB-P S-I-EBS-P S-II-ESB-P

S-II-P

S-II-P

Preventivne mjere Može da se zahtjeva dodatni kapacitet sabirališta za lahke tečnosti

S-I-P S-I-P S-I-P Ispuštanje u površinsku vodu direktno iz separatora nije dozvoljeno. U vrlo izuzetnim okolnostima uz saglasnost lokalnih vlasti ispuštanje u površinsku vodu sa dodatnim tretmanom poslije separatora može biti dozvoljeno.

Upotreba apsorbenta Skupiti izlive i slivnike na suhi materijal.

Preporučuje se ponovna upotreba tretirane otpadne vode.

Preporučuje se ponovna upotreba tretirane otpadne vode.

Sabrati izliv i slivnike na suhi materijal, kako bi se izbjeglo zagađenje vode.

EN 858‐2: 2003 (E)  Tabela B.2 – Specifični slučajevi primjene (nastavak) Primjena

Primjedbe

Tretman prije ispuštanja P.S.a S.W.a S-I-P

Preventivne mjere

11 Tretman (postrojenje) za mulj i lahke tečnosti iz separatora a Nakon tretmana otpadna voda se prazni u javnu kanalizaciju ili površinsku vodu. Otpadna voda može da odvodi ako kvalitet odgovara standardu koji zahtjeva lokalna vlast (vidi i 5.6) b

Predmett za lokalne propise

c

Uslovi: -pritisak manji od 60 bar -temperatura manja od 60°C -pH-neutralan -Upotreba sredstava za pranje u skladu sa 4.3.2.3 S Taložnik mulja I Separator Klase I II Separator Klase II IIb Separator Klase II sa bypass-om P Otvor za uzorkovanje EBS Sistem za razbijanje emulzije ili dalji tretman

19   

EN 858‐2: 2003 (E)  Bibiliografija Direktiva 94/9/EC, Direktiva 94/9/EC Evropskog Parlamenta i Vijeća od 23.Marta 1994 o približavanju zakona država članica koji se bave opremom i sistemima zaštite namijenjenim za upotrebu u potencijalno eksplozivnim atmosferama.

20