Emil Michel Cioran - Çürümenin Kitabı

E. M. Cioran

Çürümenin

Kitabı •

•

� metis

•

E. M. Cioran

Çürümenin

Kitabı

Fransızca yazan Rumen deneme yazan ve ahlakçısı Emil Mlc­ hel Cioran 8 Nisan 1911 'de Raslnari'de (Romanya) doğdu. On yedi yaşında Bükreş Üniversitesi Felsefe Bölümüne girdi. Li­ sansını Bergson üzerine haıırladıgı bir tezle aldı. 1934'te Bük­ refte yayımlanan ilk kitabı Sur !es cimes du d�espoir (Ümit­ sizHğin Doruklanndal, kendisinın de kabul ettiği gibi, sonradan Rumence ve Fransızca yaıdığı her şeyin özünü ban ndınr. Ha­ yatın trajik boyutundan habersiz olmakla suçladığı Bergsoncu­ luk'tarı o dönemde koptu. 1937'de, dlni bir krizin Crrrınü olan ve tartışmalar yaratan kitabı Des Jarmes et dessaints (Gözyaş­ ları ve Aziıler Üzerine) yayımlandı. Aynı yıl, Bükre� Fran sız Eıı>­ titüsünden b!r bur,- alarak Parls'e gitti ve oraya yerleşti. 1995 yılında Alzheimer hastalığından öldü. 1947'de Fransızca yazdığı ve Fransa'da yayımlanan ilk ki­

tabı olan Precis de decomposltion'u (1949; Çürümenin Kita­ bı. Metis) şu eserleri izledi (başlıcaları): Syllogismes de l'amer­ tume, 1952 (Bıırııklıık, Metis); la Tentatioıı d'exister, 1956 (Varo/ma Eğiflmi, Gendaş); Histoire ITT Utopie, 1960 (Tarih ve Otopya, Metis); la Chute dans hı temps, 1965 (Zamanda Düşüş); De/'inconvenientd'etrene, 1973 (Doğmıı� Olmanın Sakıncası, Gendaş); Aveıı-,ı: et Anathi!:mes. 1981 (itiraflar ve

Aforozlar).

Melis'te yayımladıgımız Ezeli Mal,lııp (Entretiens, 1995) yazar1a çeş itli tarihlerde yapılmıı siiy)e-şileri bir arayagetiıiyor.

Metis Yayınları ipek Sokak 5, 34433 Beyoğlu. lstanbul Tel: 212 2454696 Faks: 212 2454519 e-posta: [email protected] www.metiskitap.com Yayınevi Sertifika No: 10726 Çürümenin Kitabı E. M. Cioran Fransı:ı:ca Basımı: Pri'!cis de decomposltion © Editions Galllmard, 1949 ©Metis Yayınları, 1996, 2012 ilk Basım; Ocak 2000 Dördilncil Basım: Kasım 20�3 Yayıma Hazırlayan: Kaya Şahin Kapak Tasanmı: Semih Sökmen Kapak Resmi: Michael Mathfas Prechti, Portakallar, 1977 Dizgi ve Baskı Öncesi Hazırlık: Metis Yayıncılık Ltd. Baskı ve Git: Yaylacık Matbaacılık Ltd. Fatih Sanayi Sitesi No.12/197-203 Topkapı, /rtanbul TeJ: 212 5678003 Matbaa Sertifika No: 11931

ISBN-13: 978-975-3,42-266-6

E. M. Cioran

Çürümenin Kitabı Fransızca'dan Çeviren: Haldun Bayrı

�metis

İçindekiler

ÇÜRÜMEN İ N KİTA B I

7

TESADÜF! DÜŞÜNÜR 93 GERİLEMENİN ÇEHRELERİ

AZİZLİK V E MUTLAGIN YÜZ BURUŞTURMALARI BİLGİNİN DEKORU E L E T E K ÇEKME

134

139

106

119

ÇÜRÜMENİN KİTABI

l'lljoirı wilh black despairagainst my sou�

And to myseifbecome arı enemy.

Yeisle birleşeeeğim ruhuma karşı, Ve düşmanı olacağım kendimin.

- IIL RTCHARD

FANATİZMİN ŞECERESİ Aslında her fikir yansızdır, ya da öyle olmalıdır; ama insan onu can­ landınr, alevlerini ve cinnetlerini yansıtır ona; saflığını yitinniş, inan­ ca dönüştürülmüş fikir, zaman içindeki yerini alır, bir olay çehresine bürünür; Mantıktan sara hastalığına geçiş tamamlanmış olur... İdeolo­ jiler, doktrinler ve kanlı şakalar böyle doğar. İçgüdüsel olarak putlara taptığımızdan, düşlerimizin ve çıkarlan­ mızın nesnelerini kayıtsız şartsız şeyler haline getiririz. Tarih, bir Sahte Mutlaklar Geçidi'nden, bahaneler adına dikilmiş bir tapınaklar dizisinden, zihnin Gayri Muhtemel önünde küçülmesinden ibarettir. Dinden uzaklaştığında bile insan dine tabi kalır; bütün çabasıyla tann benzerleri yaratır, sonra da benimser bunlan ateşlilikle: İçindeki kur­ gu ihtiyacı, mitoloji ihtiyacı, apaçık gerçeğin ve gülünçlüğün üstesin­ den gelir. Bütün cinayetlerinin sorumluluğu tapma gücündedir: Bir tannyı yakışıksızca seven kişi, başkalannı da onu sevmeye zorlar, bu­ na raı:ı olmazlarsa onları yok etmeye de hazırdır. Hiçbir hoşgörüsüz­ lük, ideolojik taviz vermezlik veya din yayıcılığı yoktur ki, şevkin hayvani temelini açığa vurmasın. Hele insan

ilgisizlik melekesi'ni bir

yitirsin: Potansiyel bir katil haline gelir. Hele.fikrini tannya dönüştür­ sün: Bunun sonuçlan sayılamayacak kadar çoknır. Ancak bir tanrı ya da tanrı taklitleri adına insan öldürülür: Akıl Tannçası'nın. ulus, sınıf ya da ırk fikrinin yol açtığı aşınlıklar Engizisyon'un ya da Reform'un­ kilerle akrabadır. Kanlı marifetler konusunda coşku dönemlerinin üzerine yoktur: Azize Tereza ancak yakılan insanlarla çağdaş olabilir-

ÇÜRÜMENtN J