EMC Elektromanyetik Uygunluk

MARMARA ÜNİVERSİTESİ TEKNİK EĞİTİM FAKÜLTESİ Elektromanyetik Uygunluk/Uyumluluk -EMC-

HAZIRLAYAN: Yrd. Doç. Dr. Abdullah DEMİR

Elektromanyetik Uygunluk/Uyumluluk

Kia

Elektromanyetik Uygunluk/Uyumluluk Araçlarda kullanılan elektrikli parçaların ayrıca günlük hayatta kullanılan elektrikli aletlerin (örn. cep telefonu) sayısının artmasıyla birlikte elektromanyetik dalgaların yaydığı radyasyon da arttı. Bu dalgaların araçtaki ekipmanlar üzerinde de olumsuz etkileri vardır. Örneğin ateşleme sisteminden yayılan gürültü müzik sisteminden duyulabilir. Hatta yüksek frekanslı elektromanyetik dalgalar kontrol ünitelerinin ve ABS veya ESP gibi güvenlikle ilgili sistemlerin doğru şekilde çalışmasını engelleyebilir. Dolayısıyla bu tür sorunlarla karşılaşmamak için bir takım tedbirler alınması gerekir.

Kia

Elektromanyetik Uygunluk/Uyumluluk

İşte bu amaçla uygulanabilecek birkaç farklı yöntem: Örneğin, besleme voltajını kesmek için besleme hattındaki bir röleye diyot takılması, besleme hattındaki ateşleme bobinine kapasitör takılması, besleme hattındaki bir parçaya rezistör takılması veya bu yöntemlerin bir kombinasyonu. Hangi yöntemin uygulanacağı parazit kaynağına, parazitin türüne ve parazitle tüketici cihaz arasındaki bağlantıya bağlıdır.

Kia

Elektromanyetik Uygunluk/Uyumluluk

Elektromanyetik Uyumluluk Kanunu'na göre elektrikli ekipman üreticileri ürünlerinin EMC gerekliliklerini karşıladığını göstermeli ve garanti etmelidir. Bunun amacı şudur: Ekipmanın veya sistemin müsaade edilmeyen seviyelerde radyasyon yaymasını veya parazit yapmasını engellemek ve ürünün çalışmasının dış elektromanyetik alanlar nedeniyle engellenmesini önlemektir.

Kia

Elektromanyetik Uygunluk/Uyumluluk Farklı parazit tipleri Gürültünün iletilmesini sağlayan farklı yollar vardır.
Birincisi hatların ve yalıtkanların doğrudan bağlanmasıdır (galvanik bağlantı).
İkinci yol kapasitörlü bağlantı olarak adlandırılır, bu yöntemde kaynak ile gürültünün alıcısı arasında doğrudan bağlantı yoktur. Gürültü, ilgili elektrik alanlarındaki değişimlerle aktarılır.
Üçüncüsü, endüktif bağlantıdır. Endüktif bağlantıda, gürültü aktarımı gürültüyü alıcı devreye taşıyan manyetik alanlar vasıtasıyla olur. Kapasitörlü bağlantıda olduğu gibi bunda da doğrudan bağlantı yoktur.
Bir diğer gürültü aktarım yolu ise radyasyondur. Bu tür aktarımda elektromanyetik dalgalar hava yoluyla iletilir ve anten görevi gören bir eleman yardımıyla toplanır. Örnek olarak müzik sistemi gösterilmiş ve kullanılmış olsa da, aynı durumun kontrol devreleri için de geçerli olduğunu unutmayın.

Kia

Elektromanyetik Uygunluk/Uyumluluk

Kia

Araçlardaki Elektronik Sistemler • Anti-lock Braking Systems (ABS) • Electronic Stability Program (ESP)/Traction control • Adaptive Cruise Control • Automatic Distance Regulation • Automatic rain sensors • Headlamp leveling • Automatic headlamp controls • Parking aids • RKE (Remote Keyless Entry) • Tiptronic gearshift mechanisms • Navigation systems • Automatic speed control systems • Night vision systems • Electric park brake …

Elektromanyetik Uygunluk/Uyumluluk

Otomotiv endüstrisinde EMC konusu, bütün elektronik sistemlerin birbirleriyle uyumlu bir şekilde çalışması bakımından büyük önem arzetmektedir. Düşünün ki, trafikte aracınızla seyrettiğiniz bir anda, yol ve yön bulmanızda size büyük kolaylıklar sağlayan navigasyon sisteminin yaydığı elektromanyetik alandan etkilenen koltuğunuz ve direksiyonunuz birden bire konum değiştirmeye başlıyor. Özkan Şahin, Motorlu Araçlarda Elektromanyetik Uyumluluk, Standart dergisi, 46. sayı, 2011

Elektromanyetik Uygunluk/Uyumluluk

Elektromanyetik Uygunluk/Uyumluluk

Araçlarda kullanılan elektronik ekipmanlar ve sistemler, EMC (Electromagnetic Compatibility = Elektromanyetik Uygunluk/Uyumluluk) direktifine uygun olmak zorundadır. EMC uygunluğu almış elektronik sistemlerin kendisi bir başka elektronik sistemden etkilenmediği gibi kendisi de bir başka elektronik sistemi etkilemez.

Electromagnetic Interference (EMI)

Abdullah Demir, Otohaber

Elektromanyetik Uygunluk/Uyumluluk

Ancak buna rağmen bazı araçların kullanıcı el kitaplarında şu tür ifadelere ve dikkat çekmelere rastlanabilmektedir. “Araç içerisinde kullanılan cep telefonları aracın elektronik sistemini bozabilir ve bu durum aracın çalışma emniyetini ve sizin can güvenliğinizi tehlikeye sokabilir. Cep telefonları; bir dış antene bağlı değilse, yansıtmasız bir dış antene sahipse ya da yanlış monte edilmişse aracın elektronik sistemini etkileyebilir ve bu nedenle aracın çalışma emniyeti ve sizin güvenliğiniz tehlikeye girebilir”. Electromagnetic Interference (EMI)

Abdullah Demir, Otohaber

Elektromanyetik Uygunluk/Uyumluluk

Elektromanyetik Uygunluk/Uyumluluk



Motorlu araçlarda 72/245/AT, Tarım ve Orman Traktörlerinde 75/322/AT ve
İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçlarda 97/24/AT Yönetmelikleri EMC bakımından zorunlu yönetmeliklerdir. Bunlardan başka ECE R-10 Teknik Düzenlemesi de bu araçların ve araçlarda kullanılacak elektronik aksam (ESAElectronic Sub-Assembly) veya teknik ünitelerin tip onaylarına esas bir mevzuattır. Bu mevzuatlarda araçlar ve ESA’lar için tip onay işlemleri anlatılmaktadır. Onay başvurusu, işaretleme şartları, tip tanımları, testlerin yapılış şekilleri ve kabul kriterleri, muafiyetler, kapsam genişletme ve üretimin uygunluğu değerlendirmeleri için metotlar vb. belirtilmektedir. Özkan Şahin, Motorlu Araçlarda Elektromanyetik Uyumluluk, Standart dergisi, 46. sayı, 2011

Elektromanyetik Uygunluk/Uyumluluk Araçlar;
Genişband Emisyon Testi,
Darband Emisyon Testi ve
Elektromanyetik Bağışıklık Testlerine tabi tutulmaktadır. 72/245/AT Yönetmeliği ve ECE R 10-03 Teknik Düzenlemesinde elektromanyetik bağışıklık testleri 20-2000 MHz aralığında 30 V/m şiddetinde Elektrik Alan uygulayarak yapılmakta ve aracın hızında, vitesinde, sileceklerinde, farlarında, sinyal çalışma frekansında, ayarlanabilir süspansiyon sisteminde, alarmında, kornasında, sürücü koltuğu ve direksiyonun konumunda, hava yastığı ve diğer güvenlik sistemlerinde, otomatik kapılarda ve fren sistemlerinde herhangi bir istenmeyen etki olup olmadığı kontrol edilmektedir. Özkan Şahin, Motorlu Araçlarda Elektromanyetik Uyumluluk, Standart dergisi, 46. sayı, 2011

Elektromanyetik Uygunluk/Uyumluluk ESA’lar için Testler: ESA’lar araçlar için yapılan genişband emisyon, darband emisyon ve elektromanyetik bağışıklık testlerine ilave olarak, aracın elektrik donanımına kablolama yoluyla bağlı olduğundan, iletilen (conducted) emisyon ve iletilen bağışıklık testlerine de tabi tutulması gerekir. anechoic room: Yankısız/Ekosuz oda

Özkan Şahin, Motorlu Araçlarda Elektromanyetik Uyumluluk, Standart dergisi, 46. sayı, 2011

• • • •

Mobile phones Power lines Radar transmitters Radio transmitters

Elektromanyetik Uygunluk/Uyumluluk Testi

Automotive EMC testing requirements can be separated into two distinctive categories, full vehicle or component levels. The full vehicle testing requirements are most commonly practiced by major automakers, while the component level testing requirements are applied primarily by suppliers of electronic parts contracted by the automakers. Most automotive testing requirements are defined and issued by regional organizations, i.e. European Union (EC) and American (SAE), international (CISPR, IEC and ISO), and manufacturers (GM, Ford, VW, etc.).

Figure: One of four General Motors' Milford full vehicle EMC test chambers. (Image courtesy of ETS-Lindgren.) http://www.microwavejournal.com/articles/11446-an-update-on-automotive-emc-testing

Elektromanyetik Uygunluk/Uyumluluk Testi Among the standards shown in Table 1, recent development activities have focused on automatic EMC testing in the ISO, CISPR, and IEC standard bodies more than the other regional bodies. These standard bodies are focused on EMC issues on electric vehicles and/or fossil fuel electric hybrid vehicles. The ISOseries of test standards are focused on the immunity issues while the CISPRseries test standards are focused on the emission limits on these vehicles at charging modes. Also noted is that the European communities are faster in developing test standards addressing the advent of the EMC problems presented by the electric vehicles and by their operating environment.

CISPR, Comité International Spécial des Perturbations Radioélectriques (French: Special International Committee on Radio Interference) IEC: International Electrotechnical Commission

http://www.microwavejournal.com/articles/11446-an-update-on-automotive-emc-testing

Elektromanyetik Uygunluk/Uyumluluk Testi

Full vehicle EMC test facilities are normally built by major automakers and government agencies around the world. Figure 1 shows one of the General Motors’ full vehicle EMC test chambers with most of the vehicle electromagnetic immunity test setups released. The EC directive and some manufacturers’ internal standards also require that the vehicle’s Electromagnetic Immunity (Susceptibility, EMS) be tested at simulated motion speed(s) and at braking mode. This will require that the full vehicle EMC test chamber be equipped with a chassis dynamometer turntable.

Figure 1: One of four General Motors' Milford full vehicle EMC test chambers. (Image courtesy of ETS-Lindgren.) http://www.microwavejournal.com/articles/11446-an-update-on-automotive-emc-testing

Elektromanyetik Uygunluk/Uyumluluk Testi

As shown in Figure 2, the chassis dynamometer and its driving system will add to a substantial amount of complexity of the overall facility construction. In addition, to accommodate the required EMC testing on electrical and/or hybrid vehicles, the charging station and its interfaces to vehicle at charging mode will be needed to complete the full vehicle test capability. The full vehicle test chambers and its test instrumentation are most frequently used for EMS testing, especially the safety features of the vehicles at most known test conditions. Therefore, efficiency in test setups for EMS test is often the most critical utilization factors of the test facility.

Electromagnetic Immunity (Susceptibility, EMS) Susceptibility: Duyarlılık, hassasiyet

Figure 2 Chassis dynamometer turntable (a) and its support filtered AC/DC power system (b). (Image courtesy of ETS-Lindgren.) http://www.microwavejournal.com/articles/11446-an-update-on-automotive-emc-testing

Elektromanyetik Uygunluk/Uyumluluk Testi The component test chambers are also often called Absorber Lined Shielded Enclosures (ALSE) and a detailed definition of ALSE dimensions and absorber treatment requirements can also be found in the references.4,5,6 To incorporate the EMC test capability on the electric motor/generator module of the electric/hybrid vehicle, a shielded drive shaft will be needed to provide the drive/load simulation for testing the EMC of the control unit in the motor generator module. The shielded shaft must be designed to transfer and withstand the maximum torque output by the electric motor through ALSE As shown in Figure 3, the ALSE room is generally setup for near-field test distance at 1 m separation between the antenna and the EUT interface cables. EUT (Equipment Under Test)

Figure 3 Simplified component level ALSE test chamber with drive/load simulator interface.

http://www.microwavejournal.com/articles/11446-an-update-on-automotive-emc-testing

Elektromanyetik Uygunluk/Uyumluluk Testi The ALSE specifications for the absorber treatment only start at 80 MHz and above. The specification assumes that the near-field coupling dominates the overall energy transfer between the test antenna and the test object in the frequency range below 80 MHz. However, a simple electric field dipole coupling model analysis presented by Liu7 shows a different result. Figure 4a presents the ratio of the total amount of transferred energy to the energy from the radiating component of two electrically small dipoles at 1 m separation distance. As presented, the nearfield coupling overwhelmingly dominates the energy transfer for test frequencies below 20 MHz (greater than 10 dB). Above 200 MHz, the radiating far-field component dominates the energy ratio (by more than 10 dB since the ratio shows 25 V/m using just 1 W of drive power at the antenna port at prior to EUT loading. Large test volume of up to 8 percent total space of the chamber can also be achieved through the introduction of one or more stirrers. Figure 5 shows typical configuration of automotive EMC testing utilizing reverberation methods for both component and full vehicle radiated immunity testing. Typical constructions of reverberation chambers are for testing frequencies above 80 MHz to be efficient in both cost and building space utilization.

Figure 5 Component (a) and full vehicle reverb test chambers (b). (Image courtesy of ETS-Lindgren.)

Reverberation: yansıma/yankılama http://www.microwavejournal.com/articles/11446-an-update-on-automotive-emc-testing

Elektromanyetik Uygunluk/Uyumluluk Testi

Figure 5 Component (a) and full vehicle reverb test chambers (b). (Image courtesy of ETS-Lindgren.) http://www.microwavejournal.com/articles/11446-an-update-on-automotive-emc-testing

Elektromanyetik Uygunluk/Uyumluluk Elektronik Aksam (ESAElectronic Sub Assembly)

Şekil-1: Yönetmeliğin ESA’lara uygulanış şekli. Özkan Şahin, Motorlu Araçlarda Elektromanyetik Uyumluluk, Standart dergisi, 46. sayı, 2011

Elektromanyetik Uygunluk/Uyumluluk OKUMA PARÇASI: Bağışıklıkla ilgili Fonksiyonlar: (a) Aracın doğrudan kumandası ile ilgili fonksiyonlar: • Örneğin; motor, şanzıman, fren, süspansiyon, aktif yönlendirme, hız sınırlayıcı tertibatın özelliklerinde bozulma ya da değişiklik. • Örneğin, koltuk veya direksiyon simidi konumunun ayarlanması sonucunda sürücünün konumunun etkilenmesi. • Örneğin, kısa huzme veya ön cam sileceğinin kullanımı sonucunda sürücünün görüşünün etkilenmesi. (b) Sürücü, yolcu veya diğer yol kullanıcıların korunmasıyla ilgili fonksiyonlar: • Hava yastığı, emniyet bağlantı sistemleri gibi. (c) Bozulduğunda sürücünün veya diğer yol kullanıcıların şaşırmasına neden olan fonksiyonlar: • Optik bozulmalar: Sinyal lambaları, park lambaları, uç hat işaretleme lambaları, geri vites lambası, acil durum ışıkları ve benzerlerinin yanlış çalışması ile sürücünün doğrudan görüş alanında yer alan ve (a) ve (b) bentlerinde belirtilen işlevlerle ilgili olan ikaz göstergeleri, lambaları veya ekranlarından gelen yanlış bilgiler. • Akustik bozulmalar: Örneğin, hırsız alarmı ve kornanın yanlış çalışması. (d) Araç veri yolu sisteminin işlevselliği ile ilgili fonksiyonlar: • Bağışıklıkla ilgili diğer fonksiyonların düzgün işleyişini sağlamak için gereken verilerin iletiminde kullanılan araç veri yolu sistemlerinde veri iletiminin engellenmesi ile. (e) Bozulduklarında aracın, takograf ve kilometre saati gibi yasal verilerini etkileyen fonksiyonlar. Özkan Şahin, Motorlu Araçlarda Elektromanyetik Uyumluluk, Standart dergisi, 46. sayı, 2011

Elektromanyetik Uygunluk/Uyumluluk

OKUMA PARÇASI: Hangi donanımlarda “e” hangi donanımlarda “CE” sembolü aranmalıdır? Sürücünün aracı kullanması üzerine doğrudan etkisi olan hız kontrol sistemi veya elektronik olarak kumanda edilen amortisör sistemlerinde “e” sembolü (Avrupa Birliği Onay İşareti) bulunmalı ve ilgili aracın üreticisinin de onayı olmalıdır. Ek olarak takılan elektriksel cihazlar ve donanımlar, aracın doğrudan kontrolünü etkilemiyorsa, örneğin buzdolabı, bilgisayar ya da fanlar ise CE sembolünü (Avrupa Topluluğu Üreticileri Mutabakat Açıklaması yani Avrupa’ya Uygunluk) taşımalıdır.

Özkan Şahin, Motorlu Araçlarda Elektromanyetik Uyumluluk, Standart dergisi, 46. sayı, 2011

Elektromanyetik Uygunluk/Uyumluluk

READING TEXT: Widespread use of computer and energy conversion systems present new EMC challenges in modern car design. An efficient EMC test facility can provide fasttrack design validation for faster completion of both component and full vehicle integrity. Just as traffic laws cannot avoid auto accidents, EMC design planning and testing cannot totally eliminate the automotive EMC problems as the electronic systems in the car get more and more complex. However, we can minimize automotive system malfunctions due to EMC problems through our design and testing efforts. Having said that, it does not mean that the cars we drive are not safe because of EMC issues. On the contrary, cars are much safer and much more fuel efficient than before due to the introduction of electronic control systems. Our efforts in automotive EMC are to aid the speedier introduction of more sophisticated computer systems to the car for further improvement in the safety and efficiency of the future vehicles.

http://www.microwavejournal.com/articles/11446-an-update-on-automotive-emc-testing