ELECTRONIC EQUIPMENT & APPLIANCE INSTALLATION AND TROUBLESHOOTING

BAHAGIAN PENDIDIKAN TEKNIK DAN VOKASIONAL KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA ARAS 5 DAN 6, BLOK E 14, PARCEL E, PUSAT PENTADBIRAN KERAJAAN PERSEKUTUAN 62604 PUTRAJAYA

KERTAS PENERANGAN (INFORMATION SHEET) KOD DAN NAMA PROGRAM / PROGRAM’S CODE & NAME

EE-021-2:2012 ELECTRONIC EQUIPMENT & APPLIANCE INSTALLATION AND TROUBLESHOOTING

TAHAP / LEVEL

L2

NO. DAN TAJUK UNIT KOMPETENSI /

EE-021-2:2012-C04: INSTRUMENT AND TEST EQUIPMENT TROUBLESHOOTING

COMPETENCY UNIT NO. AND TITLE NO. DAN PENYATAAN AKTIVITI KERJA / WORK ACTIVITIES NO. AND STATEMENT

NO. KOD / CODE NO.

1. Identify the instrument and test equipment troubleshooting requirements. 2. Prepare troubleshooting requirements. 3. Perform troubleshooting on equipment. 4. Set up the instrument and test equipment for dummy product

EE-021-2:2012-C04/P(2/2)

Muka Surat / Page : 1 Drpd / of : 28

TAJUK/TITLE : MENGESAN KEROSAKAN PERALATAN ELEKTRONIK (TELEVISYEN). TUJUAN/PURPOSE : Kertas penerangan ini akan menerangkan tentang pengenalan kepada peralatan elektronik, kaedah ianya beroperasi, mengenali jenis jenis kerosakan dan tatacara mengesan kerosakan system televisyen,

NO. KOD / CODE NO.

EE-021-2:2012 -C04/P(1/9)

Muka Surat / Page : 2 Drpd / of : 28

PENERANGAN/INFORMATION : 1.0 PERALATAN ELEKTRONIK 1.1 Pengenalan Televisyen adalah alat elektronik yang mempunyai gambar dan suara. Ia dipancarkan ke seluruh dunia dari tempat pemancar. Gambar diambil dari kamera dimana maklumat pemandangan (visual) ditukarkan keisyarat gambar (video) dalam bentuk elektrik. Penyiaran bererti menghantar isyarat ke semua arah. Dalam gambarajah blok pemancar di bawah, antena pemancar memancarkan gelombang elektromagnet yang boleh diterima oleh antena alaterima. Pancaran ini dalam dua bentuk gelombang pembawa ulangan radio yang disuaitala oleh maklumat yang diperlukan. Amplitud Modulation digunakan untuk isyarat gambar dan Frekuensi Modulation digunakan untuk isyarat suara.

Gambarajah 1: Sistem Penyiaran Televisyen (Pemancar)

NO. KOD / CODE NO.

EE-021-2:2012 -C04/P(1/9)

Muka Surat / Page : 3 Drpd / of : 28

Gambarajah 2: Sistem Penyiaran Televisyen (Penerima) 1.2 Sistem Penyiaran Televisyen i.

Perubahan elektrik dari tiub kamera menjadi isyarat video yang mengandungi maklumat gambar yang

dikehendaki. Isyarat

video

ditindankan dan dijodohkan kealat isyarat pemancar gambar untuk penyiaran. Gelombang pembawa yang berasingan digunakan untuk isyarat gambar dan suara tetapi ia dipancarkan melalui satu antena yang sama. Isyarat gambar dan suara dimasukkan dalam saluran penyiaran untuk setiap stesen. Satu saluran televisyen untuk stesen penyiaran ialah 7 Mhz luas termasuk gambar dan suara. ii.

Antena alaterima menerima isyarat pembawa suara dan gambar yang dipancarkan, dibesarkan serta dikesan dalam alaterima. Keluaran pengesan termasuk isyarat gambar yang dikehendaki mengandungi isyarat maklumat yang perlu untuk menghasilkan gambar. Isyarat gambar dibesarkan dan dijodohkan ketiub gambar yang menukarkan isyarat elektrik keisyarat cahaya.

1.3 Saluran Penyiaran Televisyen Ruang ulangan yang diperlukan untuk pancaran isyarat gambar dan suara dikenali sebagai saluran televisyen. Setiap stesen penyiaran televisyen ditentukan oleh F.C.C dimana satu saluran adalah seluas 7 Mhz. Ruang bidang diperlukan untuk isyarat pembawa gambar yang mendapat

NO. KOD / CODE NO.

EE-021-2:2012 -C04/P(1/9)

Muka Surat / Page : 4 Drpd / of : 28

suaitalaan untuk dipancarkan dari isyarat gambar sehingga 4.2 Mhz. Bagi penyiaran warna ialah 4.43 Mhz dicampur dengan isyarat gambar hitamputih supaya boleh dipancarkan sebagai isyarat pembawa gambar. 1.4 Saluran Penyiaran Televisyen 7 Mhz Rangkaian televisyen mengandungi ulangan pembawa video dan maklumat rangkaian sampingan. Ulangan pembawa suara dan rangkaian sampingan adalah dalam kawasan 7 Mhz. Bidang ruang ini adalah piawaian televisyen yang digunakan di Malaysia dan beberapa negara lain. Dalam pemancar, maklumat video (AM) dan maklumat audio (FM) digunakan. i) Guard Band Ia digunakan untuk menghalang gangguan yang disebabkan suaitalaan yang berlebihan dari pembawa suara dari satu rangkaian yang lain. Pembawa suara FM 0.25 MHz

Gambarajah 3 : Guard Band 1.5 Elemen Gambar Satu gambar tetap pada asalnya ialah susunan yang banyak dalam keadaan gelap dan cerah. Dalam satu foto, titik perak yang halus memberi perbezaan antara cerah dan gelap untuk menghasilkan arca. Apabila satu gambar diputarkan, banyak titik hitam kecil yang menyerikan arca. Di sini gambar kelihatan seperti gambar di surat khabar. Jika diperiksa dengan teliti, titik itu akan kelihatan sebab elemen gambar itu adalah besar. Setiap kawasan kecil bagi cerah dan gelap ialah elemen gambar atau butir-butir gambar. Semua elemen mengandungi maklumat nampak dalam satu babak. Jika dipancarkan dan dihasilkan butir-butir asal serta kedudukan yang betul, gambar akan terhasil.

NO. KOD / CODE NO.

EE-021-2:2012 -C04/P(1/9)

Muka Surat / Page : 5 Drpd / of : 28

1.6 Pengiaman/Pengimbasan Ufuk Dan Pugak i)

Gambar televisyen diimbaskan dalam satu turutan siri garisan ufuk. Pengimbasan membolehkan satu isyarat gambar kemasukan semua elemen untuk seluruh gambar pada satu masa tertentu. Satu isyarat gambar hanya menunjukkan

satu

perubahan

untuk

membolehkan

isyarat

gambar

mempunyai elemen cerah dan gelap untuk semua butir gambar. Dalam satu turutan masa yang tersusun, mula dari kiri atas seperti dalam gambarajah, semua elemen gambar digiamkan dalam turutan yang tersusun, dari kiri ke kanan dan atas ke bawah. Cara ini dipanggil pengiaman linear ufuk (Horizontal

Linear

Scanning)

digunakan

pada

tiub

kamera

untuk

membahagikan arca pada elemen gambar dan di tiub gambar alaterima untuk membalikkan arca.

Atas

Gambarajah 4: Horizontal Linear Scanning ii)

Turutan untuk pengiaman semua elemen gambar adalah seperti berikut:a) Alur elektron sapu merentas-mengiam (Elektron beam sweep across scanning) b) Satu garisan ufuk meliputi semua elemen gambar. c) Pada akhir setiap garisan, alur dengan sepat dikembalikan ke bahagian kiri untuk memulakan

pengiaman garisan ufuk yang berikut. Tiada

maklumat gambar digiamkan sebab kedua-dua tiub gambar dan tiub kamera dipadamkan pada masa itu.

NO. KOD / CODE NO.

EE-021-2:2012 -C04/P(1/9)

Muka Surat / Page : 6 Drpd / of : 28

d) Apabila alur dikembalikan ke bahagian kiri, kedudukan pugak direndahkan supaya alur dapat

mengiamkan garisan lain yang

lebih rendah dan tidak mengulang garisan yang sama.

Gambarajah 5.1: Surih Balik

NO. KOD / CODE NO.

EE-021-2:2012 -C04/P(1/9)

Muka Surat / Page : 7 Drpd / of : 28

Gambarajah 5.2: Gelombang Imbasan Gerigi

1.7 Garisan Perbidang /Line Perframe Bilangan garisan pengiaman untuk satu gambar yang lengkap mesti cukup besar untuk meliputi elemen gambar, 625 garisan pengiaman untuk satu gambar lengkap atau satu bidang diperlukan. 1.8 Bidang Persaat Alur bergerak ke bawah dengan lambat semasa pengiaman ufuk. Pergerakan pengiaman pugak diperlukan supaya garisan itu tidak digiamkan dua kali. Pengiaman ufuk menghasilkan garisan kiri ke kanan sedangkan pengiaman pugak menghasilkan masa bidang dari atas ke bawah. Pengiaman pugak ialah pada kadar 25 Hz untuk ulangan bidang. Satu bidang yang lengkap digiamkan dalam masa 1/25 saat (0.04 saat).

NO. KOD / CODE NO.

EE-021-2:2012 -C04/P(1/9)

Muka Surat / Page : 8 Drpd / of : 28

1.9 Ulangan Medan Dan Ulangan Bidang Semua elemen gambar dalam satu bidang disatukan dengan proses pengiaman. Ia adalah perlu untuk menunjukkan gambar dalam gerakan yang licin dan berterusan supaya sedap dilihat. Kadar ulangan bidang ialah 25 Hz persaat. Setiap bidang dibahagikan kepada 2 bahagian/medan supaya 50 pandangan babak

dapat

kelihatan

dalam

1

saat.

Kesan

ini

diperolehi

dengan

menyelangkan/interlacing gerisan pengiaman. Pengiaman ufuk terbahagi kepada dua kumpulan. Satu kumpulan ganjil dan genap dipanggil medan. Kadar kedua-dua ulangan medan ialah 50 persaat, sebab 2 medan digiamkan dalam masa satu bidang (1/25 saat). 50 pandangan gambar ditunjukkan dalam satu saat. Kadar ulangan ini cukup cepat untuk menghilangkan kelip-kelip/flicker menjadikan kadar bidang sama dengan bekalan kuasa. 1.10 Ulangan Pengiaman Ufuk Dan Pugak Kadar medan pugak sebanyak 50 Hz. Pengiaman pugak ini ialah ulangan dimana alur elektron melengkapkan kitar ulangan pugak dari atas ke bawah dan balik semula ke atas. Jadi litar pesongan pugak ditiub gambar dikendalikan pada 50 Hz. Masa setiap kitar pengiaman pugak untuk satu kitar ialah 1/50 saat iaitu 20 millisaat. Bilangan garisan pengiaman ufuk dalam satu medan ialah 1/2 dari jumlah 625 garisan untuk satu bidang lengkap. Akibatnya 312.5 garisan untuk satu medan pugak. Oleh kerana masa untuk satu medan ialah 1/25 saat, bila garisan persaat ialah 312.5 x 50 Hz = 15,625 Hz. Ulangan ini ialah kadar alur elektron melengkapkan kitar bila ufuk dari kiri ke kanan dan balik semula ke kiri. Pesongan ufuk untuk tiub gambar dikenali pada 15,625 Hz. Masa untuk setiap garisan pengiaman ufuk ialah 1/15,625 saat = 64 microsaat. 1.11 Penyegerakan Ufuk Dan Pugak / Horizontal And Vertical Snychronization Masa dalam pengiaman sepada jarak dalam arca. Semasa alur elektron dalam tiub gambar mengiamkan arca, alur ini meliputi elemen arca yang berlainan dan membekalkan

maklumat

gambar

yang

sepadan. Apabila

alur

elektron

NO. KOD / CODE NO.

EE-021-2:2012 -C04/P(1/9)

Muka Surat / Page : 9 Drpd / of : 28

mengiamkan layar tiub gambar dialaterima, pengiaman mesti di tempatkan dengan betul untuk meletakkan maklumat gambar dalam kedudukan yang betul. Kalau tidak penyegerakan alur elektron tiub gambar akan mengiamkan bahagian mulut seseorang kelihatan bahagian hidung. Di tiub gambar alaterima, untuk menentukan bahawa pengiaman alaterima dan alatpancar itu sama langkah dengan satu yang lain, isyarat penyegerakan khas dipancarkan bersama maklumat gambar. Isyarat ini ialah denyut tepat untuk mengawal pengiaman dan penerimaan. Penyegerakan dipancarkan sebagai sebahagian isyarat gambar yang lengkap untuk alaterima. Pada masa padaman ialah bila isyarat gambar tidak dipancarkan. Satu denyut penyegerakan ufuk pada akhir setiap garisan ufuk memulakan masa surih balik ufuk dan satu denyut penyegerakan pugak pada akhir setiap medan memulakan masa surih balik pugak. Akibatnya pengiaman alaterima dan alatpancar disegerakkan. Tanpa penyegerakan medan pugak, gambar dihasilkan di alaterima akan berguling ke atas dan ke bawah di layar tiub gambar. Tanpa penyegerakan ufuk gambar akan terkoyak ke kiri dan ke kanan.

1.12 Padaman Ufuk Dan Pugak / Horizontal And Vertical Blanking Padaman bermaksud sebahagian isyarat video pergi ke hitam. Voltan padaman berada pada aras hitam. Arus mengalir dalam tiub gambar untuk padaman cahaya di layar. Tujuan denyut padaman ialah untuk memadamkan garisan surihbalik supaya tidak kelihatan.Denyut ufuk pada ulangan 15,625 Hz memadamkan surihbalik dari kanan ke kiri untuk setiap gerisan. Denyut padaman pugak pada ulangan 50 Hz memadamkan surihbalik dari bawah ke katas untuk setiap medan.

NO. KOD / CODE NO.

EE-021-2:2012 -C04/P(1/9)

Muka Surat / Page : 10 Drpd / of : 28

Tempoh masa untuk padaman ufuk ialah hampir 16% setiap garisan ufuk. Jumlah masa untuk ufuk ialah 64 microsaat termasuk pengiraan surihbalik. Jadi masa padaman untuk setiap garisan ialah 64 microsaat x 16% = 10.24 microsaat. Masa padaman ini bererti surihbalik dari kanan ke kiri mesti dilengkapkan dalam masa 10.24 microsaat sebelum pengiraan yang baru bermula dimana maklumat gambar akan kelihatan. Masa untuk padaman pugak ialah hampir 8% setiap medan pugak. Jumlah masa pugak ialah 20 milisaat. Masa padaman untuk pugak ialah 20 milisaat x 8% = 0.0016 saat. Surihbalik ini mesti dilengkapkan dari bawah ke atas. 1.13 Ulangan Pengiaman Kedua-dua surihbalik dimasukkan dalam satu litar gelombang gerigi. Ulangan gelombang gerigi bagi pesongan ufuk ialah bersamaan 15,625 Hz dan ulangan gelombang gerigi pesongan pugak ialah bersamaan 50 Hz. Pergerakan pengiaman pugak adalah lambat dari kadar pesongan ufuk. Akibatnya garisan ufuk digiamkan dalam satu kitar pengiaman pugak. Pesongan pugak membolehkan garisan ufuk membenarkan raster dari atas ke bawah. 1.14 Masa Surihbalik Semasa surihbalik kedua-dua pugak dan ufuk, semua maklumat gambar dipadamkan. Jadi bahagian surihbalik gelombang gerigi dijadikan sependek mungkin untuk pengiaman ufuk. Masa surihbalik ialah hampir 10% jumlah tempoh garisan ufuk iaitu 6.4 microsaat (10% x 64 microsaat). Gelombang gerigi pendek mempunyai masa surihbalik kurang dari 3% satu kitar lengkap. Masa surihbalik pugak ialah 0.6 milisaat (3% x 20 milisaat). 1.15 Bentuk Pengiaman Lazim Langkah pengiaman yang diamalkan ialah menggunakan pengiaman linear ufuk dalam bentuk penyelangan garisan ganjil. 1.16 Langkah Penyelangan

5379 A4268

C

D

B

AB

D

NO. KOD / CODE NO.

EE-021-2:2012 -C04/P(1/9)

Muka Surat / Page : 11 Drpd / of : 28

Untuk pengiaman berselang semasa garisan ganjil dari atas ke bawah, bidang digiamkan dahulu. Selepas kitar pengiaman pugak, surihbalik pugak yang cepat menggerakkan alur elektron balik ke atas bidang. Semua garisan genap yang ditinggalkan digiamkan dari atas ke bawah. Setiap bidang dibahagikan kepada 2 medan. Medan ganjil pertama mengandungi garisan ganjil dalam bidang, sedangkan medan genap yang kedua mengandungi garisan pengiaman genap. 1.17 Penyelangan Garisan Ganjil

Gambarajah 6.1 Gambarajah 6.2 Medan pugak pertama + dengan medan pugak kedua = 312.5 + 312.5 = Bidang (625 garisan)

NO. KOD / CODE NO.

EE-021-2:2012 -C04/P(1/9)

Muka Surat / Page : 12 Drpd / of : 28

Gambarajah 6.3

Gambarajah 6.4 1.18 Kelip-Kelip/Flicker Pengiaman berselang digunakan sebab kesan kelip-kelip tidak kelihatan dalam 50 pandangan yang disembahkan dalam masa satu saat. 1.19 Erotan Raster Oleh kerana maklumat gambar dihasilkan di garisan pengiaman, erotan raster akan terjadi di gambar.

NO. KOD / CODE NO.

EE-021-2:2012 -C04/P(1/9)

Muka Surat / Page : 13 Drpd / of : 28

1.20 Kadar Bidang Yang Salah Terdapat dua contoh yang ditunjukkan dalam gambarajah di bawah:-

Gambarajah 7 

Raster tiub gambar tidak cukup luas untuk tinggi berbanding dengan kadar bidang ruang 4:3. Gambar akan kelihatan tinggi dan kurus.



Raster tidak cukup untuk lebar dan gambar kelihatan rendah.

1.21 Erotan Menimpa Dan Erotan Pincushion Raster tidak akan mempunyai tepi yang lurus jika pesongan tidak sama di tepi raster berbanding di tengah. Kesan garisan pengiaman yang bebelur dipanggil erotan pincushion seperti rajah (a) di bawah. Erotan ini boleh diperbetulkan dengan menggunakan medan magnet pemampar. Magnet tetap yang kekal untuk pembetulan pincushion dipesong untuk pesongan tiub gambar hitamputih. Dalam tiub gambar warna pula, arus pesongan diubahsuaikan oleh litar pembetulan pincushion.

Gambarajah 8

NO. KOD / CODE NO.

EE-021-2:2012 -C04/P(1/9)

Muka Surat / Page : 14 Drpd / of : 28

1.22 Erotan Trapezium Garisan pengiaman lebih lebar di atas berbanding dengan bawah. Raster ini mempunyai bentuk trapezium. Kesan ini disebabkan pesongan yang tidak sama semasa kiri dan kanan seperti gambarajah (a) dan atas ke bawah seperti gambarajah (b). Ini disebabkan gelong pesongan rosak.

Gambarajah 9 1.23 Isyarat Video Lengkap /Composite Video Signal Gambarajah di bawah menunjukkan isyarat video lengkap untuk 3 garisan ufuk. Jerayun isyarat video dibahagikan kepada 2 bahagian. 75% bawah digunakan untuk isyarat kamera dan 25% atas untuk denyut penyegerakan. Pada isyarat kamera, jerayun yang paling rendah merupakan bahagian yang terpilih digambar. Bahagian yang lebih hitam digambar mempunyai jerayun yang lebih tinggi. Isyarat ini dipancarkan menggunakan piawaian kekutupan negatif. Pemancar negatif bererti bahagian putih di gambar diwakili oleh jerayun rendah. Jerayun lebih tinggi merupakan maklumat gambar yang lebih hitam.

Gamabarajah 10

NO. KOD / CODE NO.

EE-021-2:2012 -C04/P(1/9)

Muka Surat / Page : 15 Drpd / of : 28

1.24 Denyut Padaman Isyarat video lengkap mengandungi denyut padaman untuk menjadikan garisan tidak kelihatan dengan menaikkan jerayun isyarat ke aras hitam semasa surihbalik. Maklumat gambar di alihkan /cutt-off dalam masa padaman sebab aras hitam. 1.25 Kualin Gambar / Kecerahan / Brightness Keamatan pengiaman/intensity of illumination hitung panjang yang menentukan asas latar belakang yang dihasilkan semula. Elemen gambar boleh berubah ke atas dan ke bawah atas kecerahan hitung panjang ini. Kecerahan di layar bergantung kepada nilai voltan tinggi untuk tiub gambar dan pincang DC dalam litar grid katod. Kawalan kecerahan mengubah pincangg DC dalam tiub gambar. 1.26 Bezanampak / Contrass Bezanampak bererti perbezaan dalam keamatan antara bahagian hitam dan putih

dalam

gambar.

Ruang

bezanampak

mesti

cukup

besar

untuk

menghasilkan satu gambar yang baik. Untuk nilai keamatan yang terlampau, putih yang cerah dan hitam yang gelap terhasil. Litar isyarat video AC menentukan bezanampak sesuatu gambar dalam alaterima televisyen. Kawalan bezanampak menghubungkan jerayun puncak ke puncak. 1.27 Butir Jelas / Fine Tuning Kualiti butir jelas juga dipanggil tara jelas atau beza jelas. Ia bergantung kepada bilangan elemen gambar yang dapat dihasilkan. Dalam sistem penyiaran televisyen, gambar yang dihasilkan di layar tiub, gambar dihadkan kepada 15000 maksima elemen gambar termasuk uguk dan pugak. Butir jelas dalam

NO. KOD / CODE NO.

EE-021-2:2012 -C04/P(1/9)

Muka Surat / Page : 16 Drpd / of : 28

gambar bergantung kepada bilangan garisan pengiaman di bidang ruang saluran pancaran.

Gambarajah 11 1.28 Pemancar Televisyen Siaran / stesen / channel 9 - Pembawa suara RF bertsebelahan

= 194.75 Mhz

- Pembawa gambar RF

= 196.25 Mhz

- Pembawaa suara RF

= 201.75 Mhz

- Pembawa gambar RF bersebelahan

= 203.25 Mhz

2.0 TV LCD 2.1

Pengenalan

i)

LCD singkatan dari Liquid Crystal Display. TV LCD memiliki crystal cair antara panel layar TV, yang akan diaktifkan bila arus elektrik dibekalkan. LED TV bekerja pada kristal cair yang sama platform, tapi cahaya berasal

NO. KOD / CODE NO.

EE-021-2:2012 -C04/P(1/9)

Muka Surat / Page : 17 Drpd / of : 28

dari diod pemancar cahaya (Light Emitting Diodes, LED) yang digunakan sebagai back-cahaya untuk TV ini, sedangkan TV LCD normal menggunakan lampu CCFL (Cold Cathode Fluorescent Lamps).

Gambarajah 12: Blok Diagram Sistem Digital TV LCD ii)

Susunan Bagian Layar LCD

NO. KOD / CODE NO.

EE-021-2:2012 -C04/P(1/9)

Muka Surat / Page : 18 Drpd / of : 28

Gambarajah 13 : Susunan Bahagain Layar LCD

iii)

Bahagian-Bahagian Skrin LCD Dan Fungsinya: a) Vertical penapis filem untuk mempolarisasikan cahaya ketika masuk. b) Glass substrate dengan ITO (Indium tin oxide) electrodes. c) Bentuk elektrod ini akan menetukan (membentuk) elemen gelap yang akan nampak ketika LCD dinyalakan atau dimatikan. d) Twisted Nematic liquid crystals. e) Glass substrate dengan common electrode filem (ITO) dilengkapi mendatar ridges sehingga menjadi satu baris dengan penapis melintang Horizontal penapis filem untuk menyekat dan meloloskan cahaya. f)

Reflective surface untuk memantulkan kembali cahaya ke depan. (Pada backlit LCD, layer ini diganti dengan sumber cahaya)

iv)

Resolusi asli minimum dari skrin haruslah 720 garis fizikal pada nisbah 16:9. Paparan tersebut harus dapat menerima input HD melalui: Antena dalam untuk menerima isyarat HDTV dari stesen TV yang sudah mengeluarkan program High-Definition a) Antena dalam untuk menerima isyarat HDTV dari stesen TV yang sudah layer ini diganti mengeluarkan program High-Definition b) HDMI (High Definition Multimedia Interface) atau DVI (DigitalVisual Interface)

NO. KOD / CODE NO.

EE-021-2:2012 -C04/P(1/9)

Muka Surat / Page : 19 Drpd / of : 28

2.2 : BAHAGIAN-BAHAGIAN LITAR TV LCD i) Litar TV LCD

Gambarajah 14 : Litar papan penyambung Inverter

Gambarajah 14 : Litar penyambung Bekalan kuasa

NO. KOD / CODE NO.

EE-021-2:2012 -C04/P(1/9)

Gambarajah 15 : Litar T-CON board

Muka Surat / Page : 20 Drpd / of : 28

NO. KOD / CODE NO.

EE-021-2:2012 -C04/P(1/9)

Muka Surat / Page : 21 Drpd / of : 28

Gambarajah 16 : Litar Inverter board

Gamabarajah 17: Litar Logic board 3.0 MENGENALI JENIS TANDA-TANDA (SYMPTOM) KEROSAKAN

NO. KOD / CODE NO.

EE-021-2:2012 -C04/P(1/9)

Muka Surat / Page : 22 Drpd / of : 28

Gambarajah 18 : Litar Skimatik Semasa mengesan kerosakan anda perlu merujuk kepada litar skimatik supaya anda dapat menentukan kerosakan dengan lebih tepat dan cepat. Berpandukan kepada blok diagram kita akan cuba analisa tanda–tanda kerosakan dibawah:

3.1.

Skrin gambar terdapat garisan condong dan suara sempurna Disebabkan ulangan alatayun ufuk tidak segerak dengan denyutan ulangan gambar. Jika garisan semakin kasar bermakna beza ulangan semakin kurang. Jika garisan condong semakin halus ini bermakna beza ulangan semakin lebih. Jika diputarkan kawalan pembalikan ufuk L, (H.hold) ia dapat mengubahkan ulangan alatayun segerak dengan denyutan ulangan gambar.

3.2.

Gambar berpusing dari atas ke bawah atau dari bawah ke atas Disebabkan ulangan alatayun pugak tidak segerak dengan denyutan gambar. Terdapat 2 cara untuk mengesan kerosakan.

a) Pusingkan pembarisan pugak (V.hold) dengan perlahan-lahan supaya dapat dihentikan gerakan tersebut. Pastikan gambar bergerak dari atas ke bawah

NO. KOD / CODE NO.

EE-021-2:2012 -C04/P(1/9)

Muka Surat / Page : 23 Drpd / of : 28

dengan perlahan-lahan. Apaabila garisan padaman pugak gambar seakan jejak pada skrin bahagian bawah dan beergerak dengan cepat, ini bermakna ada isyarat denyutan pugak dihantarkan ke litar masukan litar pugak. Jika garisan padaman pugak bergerak dengan sama laju, ini bermakna isyarat denyutan pugak

tidak diterima

oleh

litar

pugak. Kerosakan

berlaku

pada

litar

penyegerakan. b) Selaraskan pembarisan pugak, kawalan tinggi dan kelinaran pugak sekali lagi. Pastikan samada dapat dihentikan gambar dan tidak berpusing. 3.3.

Terdapat dua gambar atas bawah Jika ulangan 25Hz terjadi, kesan kerosakan adalah seperti yang dinyatakan. Periksa vertical hold, samada berlaku perubahan nilai rintangan.

3.4.

Terdapat satu garisan ufuk diskrin dan suara sempurna Kerosakan berlaku pada bahagian pesongan pugak

3.5.

Gambar berpusing atas bawah dan kiri kanan tetapi suara sempurna Keroskan berlaku di litar pengasing penyegerakan.

NO. KOD / CODE NO.

3.6.

EE-021-2:2012 -C04/P(1/9)

Muka Surat / Page : 24 Drpd / of : 28

Terdapat satu garisan cerah ufuk dan suara sempurna Disebabkan pesongan pugak tidak dihasilkan. Garisan cerah ini akan merosakan skrin tiub gambar jika tidak digelapkan dengan segera.

3.7.

Terdapat satu garisan pugak cerah sahaja dan suara sempurna Disebabkan arus pesongan ufuk tidak dihantar ke gelung pesongan ufuk dan mengakibatkan alur electron gerakan ufuk tidak dapat dipesongkan. Periksa litar coupling dari horizontal dan power output ke gelung pesongan pugak.

3.8.

Gambar terbalik atas bawah atau kiri kanan Kerosakan ini berlaku bila dawai gelung dening pesongan tersalah pasang sewaktu membaiki set TV

3.9.

Gambar terkisa senget atau terdapat gambar berbulatan Disebabkan gelung dening tiub gambar berkisar dari tempat asal. Longgarkan skru pemegang gelung dening dan tolakkkan ke tempat asal.

3.10.

Lebaran gambar kiri kanan atau atas bawah tidak sama Disebabkan gelung dening pesongan pugak atau ufuk belaku litar pintas. Tukar gelung dening baru.

3.11. Terdapat garisan putih surih balik pugak dan suara sempurna Disebabkan litar padaman pugak tidak bekerja dengan baik. 3.12. Terdapat garisan hitam beergerak dari atas ke bawah atau dari bawah ke atas dan suara sempurna Disebabkan oleh arus ulangalik masuk ke dalam litar penguat video atau lainlain litar. Periksa kapasitor voltan galak. Jika kapasitor berlaku litar buka, voltan galak akan menyusut dan gambar bergerak ke kiri ke kanan. Tinggi gambar pun kurang. 3.13. Gambar bahagaian sebelah kiri tidak penuh dan suara sempurna

NO. KOD / CODE NO.

EE-021-2:2012 -C04/P(1/9)

Muka Surat / Page : 25 Drpd / of : 28

Bentuk gelombang arus gerigi pesongan ufuk tidak sempurna. Periksa diod peredam samada berlaku litar buka. 3.14. Sekeliling skrin tidak penuh dengan raster dan suara sempurna Disebabkan oleh arus bekalan kurang dari biasa. Periksa litar bekalan voltan. 3.15. Terdapat garisan hitam pada skrin apabila suara dikeluarkan dari pembesar suara. Disebabkan oleh ulangan penala tertinggi dan bekalan arus voltan rendah kurang. 3.16.

Terdapat gambar hitam putih teerbalik dan suara dengung Disebabkan oleh penguat ulangan antara gambar terlalu beban atau isyarat yang diterima terlalu kuat atau penyelarasan KGO kurang sempurna. Putarkan kawalan gandaan automatik. Jika tiada perubahan, pasang satu perintang perosot kepada punca masukan antenna.

3.17.

Gambar kelam dan bersalji tetapi suara sempurna atau bising Disebabkan oleh isyarat masukan gambar. Periksa rangkaian samada diputar kerangkaian yang betul atau periksa system antenna. Periksa juga dawai pembekal samada berlaku litar pintas. Periksa litar masukan asas TR antara letrod TR samada berlaku litar buka atau litar pintas.

3.18. Gambar sempurna dan tiada suara Kerosakan berlaku antara peringakt penguat ulangan antara suara dan pembesar suara. Sentuh prob uji jangka kepada TP samada terdapat suara dengung. Jika terjadi demikian, litar penguat audio adalah baik. Kerosakan berlaku pada peringkat penguat ulangan antara suara atau pengesan suaitalaan ulangan 4.0 MENGESAN KEROSAKAN 4.1 Tindakan yang patut dilakukan dalam mengesan kerosakan TV

NO. KOD / CODE NO.

EE-021-2:2012 -C04/P(1/9)

Muka Surat / Page : 26 Drpd / of : 28

a) Pastikan dahulu tanda-tanda kerosakan (symptom) alat dan kaitkan symptom ini dengan teori bahagian atau blok yang rosak. Dalam hal ini set Tv perlulah dihidupkan (Power switch On ) terlebih dahulu. b) Putuskan bekalan kuasa TV (power switch Off) .Rujuk kepada skimatik diagram pada bahagian yang dijangka rosak.

c) Hidupkan set Tv. Gunakan teknik suntikan isyarat tracing signal pada bahagian yang dijangka rosak itu. Kedua-dua teknik ini boleh dilakukan secara serentak atau berasingan. Ia

bergantung kepada jenis litar pada blok atau peringkat

berkenaan dan juga jenis TV Yang digunakan mengikut kesesuaian. d) Menggunakan voltmeter, periksa nilai-nilai voltan

pada sumber bekalan,

pembahagi voltan dan voltan kendalian pada rangkaian litar berkenaan. Nilai yang disukat ini hendaklah dibandingkan dengan nilai yang ada tercatat didalam litar skimatik.Perbandingannilai voltan ini akan membantu kita membuat keputusan dan kesimpulan samada sesuatu litar itu dalam keadaan normal atau sebaliknya. Langkah no. 3 dan no. 4 boleh dilakukan samada mendahului no.4 dan no.3 atau sebaliknya bergantung kepada kesesuaian. e) Setelah pasti ada perbezaan voltan pada litar berkenaan , Off Kan suis bekalan dan periksa rintangan litar atau komponen. Pemeriksaan ini hendaklah dilakukan dengan menggunakan meter Ohm. Dalam pemeriksaan ini ,kemungkinan kita akan bertemu keadaankeadaan samada sambungan litar buka atau litar pintas ataupun komponen rosak terpintas

atau terbuka atau berubah nilai. Untuk

mempastikan keaadan sambungan litar berkenaan sila rujuk kepada litar skimatik.Sementara kerosakan komponen hendaklah terlebih dahulu anda sudah tahu ciri-ciri komponen dan jenisnya.

NO. KOD / CODE NO.

EE-021-2:2012 -C04/P(1/9)

Muka Surat / Page : 27 Drpd / of : 28

4.2 Jenis-jenis kerosakan litar TV LCD

a) T-CON board telah mati, paparan akan berubah PUTIH, perlu dilihat dalam bilik gelap, jika tidak, anda akan keliru untuk boleh menentukan kegagalan backlight.

NO. KOD / CODE NO.

EE-021-2:2012 -C04/P(1/9)

Muka Surat / Page : 28 Drpd / of : 28

b) T-CON board selepas pemanasan, akan kelihatan baris, banyak gambar, dan warna tompok pelik.

c) Kerosakan pada T-CON board atau power supply

d) Power supply ujian output 24VDC menggunakan dua lampu kereta 12VDC dalam siri.

NO. KOD / CODE NO.

EE-021-2:2012 -C04/P(1/9)

Muka Surat / Page : 29 Drpd / of : 28

4.3 Tindakan yang patut dilakukan dalam mengesan kerosakan LCD a) Panduan asas yang boleh digunakan untuk TV panel rata LCD. Pertama, tarik keluar soket selama kira-kira satu jam untuk melihat sama ada TV akan reset sendiri atau tidak, EPROM boleh rosak oleh lonjakan dan gelombang. b) Cuba gunakan penahan lonjakan kualiti yang baik. jika sering terjadi lonjakan carilah bahagian high pada papan litar seperti kapasitor bocor / menggelembung atau ada kabel dan penyambung longgar boleh juga Sel kering putus. Modul power supply (Ada 4 voltan output ditetapkan: - 5VDC Standby, 12 ~ 16VDC, 24VDC. c) Bekalan kuasa mengubah 50/60Hz 120/230vac ke DC, dengan kekerapan tinggi (50 ~ 100kHz) switching litar mengubahnya kembali ke udara. Kekerapan tegangan AC tinggi disuap ke Diod penerus untuk mendapatkan output DC dan ditapis oleh kapasitor DC penapis yang harus mempunyai ESR yang rendah (Equivalent Series Resistance), Bekalan kuasa 5VDC mempunyai Siap sedia. 5VSB, ini harus ada ketika voltan ini tidak ada, maka cahaya penunjuk pada panel depan pun akan mati. d) Tegangan 5VDC ini digunakan untuk mengaktifkan Processor dan modul penerima Inframerah remote yang akan menunggu arahan dari remote control atau dari butang power, ketika Power pada arahan diterima, Processor akan menghantar pergantian pada isyarat (3.3 ~ 5VDC) ke modul power supply (PSON pin). e) 5VDC untuk litar Tuner, 12 ~ 16VDC untuk penguat suara T-CON papan menggunakan 5VDC,), dan 24VDC untuk lampu. (24VDC untuk mengaktifkan cahaya). Kegagalan umum terjadi pada blow sel kering AC utama putus kerana Diod pintasan, transistor. Kerosakan kapasitor bocor atau menggembung, litar pintas Diod, atau kerosakan transistor pada output DC.

NO. KOD / CODE NO.

EE-021-2:2012 -C04/P(1/9)

Muka Surat / Page : 30 Drpd / of : 28

SOALAN: 1. Apakah kegunaan Antena Alaterima dalam system televisyen? …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 2. Terangkan maksud saluran televisyen. …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 3. Namakan 3 jenis kerosakan litar TV LCD a.…………………………………………………………… b.…………………………………………………………… c…………………………………………………

RUJUKAN/REFERENCE : 1. Mohd Isa Bin Idris, Sabariah Binti Haji Bohanudin, Norjah Binti Janudin, Norani Binti Hamzah, Salwani Binti Mohd Daud (2003). Pengajian Kejuruteraan Elektrik dan Elektronik Tingkatan 4, Dewan Bahasa dan Pustaka Kuala Lumpur, ISBN NO. 983-62-7430-8. 2. Boylestad, Robert L,Nashelsky, Louis . 1996. Electronic Devices and circuit theory, Sixth Edition. Prentice Hall