Elaborat Tretman Neutralne Tacke

ELABORAT Tretman neutralne tačke 10kV strane transformatora u TS 110/20/10kV Kaonik-Busovača JP Elektroprivreda BiH d.d-Sarajevo

Januar 2012

1/67 Elaborat tretman neutralne tačke 10kV strane transformatora u TS 110/20/10kV Kaonik-Busovača

NAZIV ELABORATA: Tretman neutralne tačke 10kV strane transformatora u TS 110/20/10kV Kaonik-Busovača JP Elektroprivreda BiH d.d-Sarajevo

PODLOGA ZA IZRADU ELABORATA: Rješenje o formiranju Stručnog tima za rješavanje tretmana neutralne tačke 10kV strane u TS 110/20/10kV Kaonik-Busovača

Stručni tim: Nadir Redžić Bahrudin Kurić Jasmina Agačević Predstavnik JP EP HZHB

__________________________ Edin Ćatić

Januar 2012. godine 2/67

Svrha elaborata Gradnjom rasklopne stanice „Kaćuni“ kreditnim sredstvima EBRD koja je projektovana sa mogućnošću za ugradnju energetskog transformatora 10/20kV 4MVA stvorili su se preduslovi za dalji razvoj srednjenaponske mreže općine Busovača, naročito područja Kaćuna. Područje Kaćuna predstavlja samo po sebi jednu izdvojenu geografsku i energetsku cjelinu koja se teritorijalno veže na područje općine Fojnica. Energetski posmatrano ovo područje, napojeno jednim radijalnim nadzemnim 10kV vodom, DV 10kV Kaćuni, posjeduje jedno potpuno nepouzdano i kapacitetima nedovoljno osnovno napajanje koje samo po sebi predstavlja prepreku za dalji razvoj i unapreñenjeprivrednog života te normalan dalji razvoj naseljenih mjesta ovoga kraja. U cilju dalekoročnih eneregtskih rješenja ED Zenica se kroz kandidovanje strateških EE objekata opredjelila za gradnju pomenute RS kao primarnog EE objekta, oslonca daljeg razvoja i unapreñenja općeg stanja elektrodistributivne mreže ovoga kraja. Gradnjom rasklopne stanice poboljšala se pouzdanost napajanja kupaca u smislu smanjenja broja zastoja obzirom na nivo opremljenosti objekta rasklopnice numeričkim zaštitama i prekidačkim ureñajima koji bi tokom 2012.g. trebalo da budu integrisani u postojeći SCADA sistem sistema daljinskog nadzora i upravljanja. Rješavanje problema obezbjeñenja dovoljnih količina energije kupcima uz prihvatljivi nivo tehničkih gubitaka jedino je bilo moguće gradnjom strateškog primarnog napojnog voda što je u konkretnom slučaju riješeno da bude kablovski, kablom XHE 49A 1x240/25mm2 12/20kV u dužini od 9200m. Priključenjem ovoga kablovskog vodiča neminovno bi došlo do povećanja ukupne struje zemljospoja u 10kV mreži na kojoj su trenutne veličine struja zemljospoja na gornjoj granici dozvoljenih. U postupku pribavljanja saglasnosti za priključenje predmetnog kablovskog voda na sabirnice TS Busovača, od strane Elektroprenosa BiH je dopisom broj 09-3-1-5048/11 od 17.10.2011.g. stavljen akcenat na rješavanje problema tretmana zvjezdišta energetskog transformatora u TS Busovača. Kako je pomenutim dopisom zahtijevano da područna distributivna preduzeća pravovremeno potvrde spremnost prelaska TS/RP priključenih na 10kV sabirnice u TS Busovača na rad sa uzemljenim zvjezdištem 10kV proistekla je potreba izrade ovoga elaborata koji bi nakon provedene analize dao smjernice za dalje provoñenje aktivnosti koje je potrebno provesti na opremi i postrojenjima na distributivnoj mreži kako bi ista bila spremna za nove pogonske okolnosti.

3/67

Sadržaj 1. UVOD............................................................................................................................................................5 2. DEFINICIJA POJMOVA....................................................................................................................................5 3. PODJELA UZEMLJENJA PREMA FUNKCIJI........................................................................................................7 4. DIMENZIONISANJE SISTEMA UZEMLJENJA....................................................................................................11 4.1. Dimenzionisanje sistema uzemljenja prema toplotnom opterećenju provodnika u sistemu uzemljenja.......................................................................................................................................................11 4.2. Dimenzionisanje sistema uzemljenja prema dozvoljenom naponu dodira i koraka..............................................................................................................................................................13 5. IZVOĐENJE UZEMLJENJA STUBOVA NADZEMNIH MREŽA..............................................................................17 5.1. Tehnički podaci i pogonski uslovi...............................................................................................................17 6. UZEMLJENJE U TS 10/0,4KV I TS 20/0,4KV....................................................................................................18 6.1. Uzemljenje u dostributivnim kablovskim TS 10kV i TS 20kV.......................................................................20 6.2. Uzemljenje u distributivnim TS x/0,4 koji se priključuju na nadzemnu SN mrežu.......................................20 6.3. Zaštita od iznošenja potencijala.................................................................................................................25 7. OSNOVNE KARAKTERISTIKE MREŽE UZEMLJENE PREKO MALE IMPEDANSE..................................................27 7.1. Struje jednopolnog i tropolnog kratkog spoja u 10(20)kV gradskoj mreži kada se izvrši uzemljenje neutralne tačke preko malog otpora................................................................................................................28 7.2. Kontrola zagrijavanja 10(20)kV vodova i kablova......................................................................................28 7.3. Prelazni prenaponi pri nastanku jednofaznih kvarova mreži.....................................................................29 7.4. Uticaj struja zdravog voda.........................................................................................................................31 7.5. Minimalna struja strujnih transformatora.................................................................................................32 8. TEHNIČKI OPIS SA RAZRAĐENIM ELABORATOM ZA ODABIR MALOG OTPORNIKA....................................33 8.1. Uzemljenje zvjezdišta preko malog otprnika..............................................................................................33 9. ANALIZA STANJA NEUTRALNE TAČKE............................................................................................................37 9.1. Postojeće stanje........................................................................................................................................37 9.1.1. Analiza mreže.........................................................................................................................................37 9.1.2. Rezultati proračuna struja jednopolnog kratkog spoja za postojeće stanje mreže...................................41 9.2. Varijanta 1.................................................................................................................................................46 9.2.1. Formiranje vještačke neutralne tačke.....................................................................................................46 9.2.2. Specifikacija opreme potrebne za uzemljenje preko niskoomske otpornosti...........................................47 9.2.3. Rezultati dobiveni u PowerCad-u za varijantu 1......................................................................................49 9.3. Varijanta 2.................................................................................................................................................60 9.3.1. Rezultati dobiveni u PowerCad-u za varijantu 2......................................................................................60 10. LITERATURA...............................................................................................................................................66 11. PRILOZI......................................................................................................................................................67

4/67

1. UVOD U uvodnom dijelu će biti tretirani pojmovi i uslovi propisani važećim zakonima za ovu oblast (Pravilnik o tehničkim normativima za zaštitu niskonaponskih mreža i pripadajućih transformatorskih stanica), odnosno uslovi tretirani Preporukom TP 18 JP Elektroprivreda BiH. Sistem uzemljenja nekog objekta elektroenergetskog sistema mora zadovoljiti četiri osnovna zahtjeva: - osigurati sisgurnost ljudi obzirom na napone koji se na sistemima uzemljenja javljaju pri najvećim strujama zemljospoja - osigurati mehaničku čvrstoću i otpornost na koroziju - osigurati toplotno podnošenje najveće struje kvara(koja se odreñuje proračunima) i - osigurati da neće doći do oštećenja opreme i imovine. Osnovni parametri mjerodavni za dimenzionisanje sistema uzemljenja nekog objekta elektroenergetskog sistema su : - vrijednost struje kvara - trajanje struje kvara - karakteristike tla Prva dva parametra uglavnom zavise o načinu postupanja sa neutralnom tačkom visokonaponskog sistema. Kod postrojenja sa različitim naponskim nivoima četiri osnovna zahtjeva moraju se zadovoljiti za svaki visokonaponski sistem. U obzir se ne moraju uzeti istovremeni kvarovi u sistemima različitih naposnkih nivoa. 2. DEFINICIJA POJMOVA Vodič za izjednačenje potencijala - vodič koji omogućava izjednačenje potencijala Sistem uzemljenja - mjesno ograničen sistem vodljivo spojenih uzemljivača ili metalnih dijelova jednake efikasnosti (npr. temelji stubova, armature kablova, metalni plaštevi kablova), vodiča za uzemljenje i vodiča za izjednačenje potencijala Kabl sa uzemljivačkim efektom - kabal čiji plaštevi, zasloni ili armature imaju isti učinak kao trakasti uzemljivač. Otpor uzemljenja RU (uzemljivača) - otpor zemlje izmeñu uzemljivača i referentne zemlje. Impedansa uzemljenja ZU ( sistema uzemljenja ) - impedansa izmeñu sistema uzemljenja i referentne zemlje NAPOMENA: impedansa uzemljenja ovisi o direktno spojenim uzemljivačima i o zaštitnim užadima nadzemnih vodova, kablovima sa uzemljivačkim efektom te o drugim sistemima uzemljenja koji su vodljivim kablovskim plaštevima, zaslonima PEN vodiča ili na drugi način spojeni na dotični sistem uzemljenja Zaštitno uzemljenje - uzemljenje vodljivog dijela koji ne spada u aktivne dijelove, radi zaštite ljudi od električnog udara. Radno uzemljenje (uzemljenje sistema) - uzemljenje neke tačke aktivnog kruga koje je potrebno radi pravilnog rada opreme ili stanice Sistem sa neuzemljenom neutralnom tačkom (izolovani sistem) - sistem kod kojeg neutralne tačke transformatora i generatora nisu namjerno uzemljene, uz izuzetak visokoimpedansnih uzemljenja za signalizaciju, mjerenje ili zaštitu. 5/67

Sistem sa rezonantno uzemljenom neutralnom tačkom - sistem kod kojeg je najmanje jedna neutralna tačka nekog transformatora ili transformatora za uzemljenje uzemljena preko kompenzacijske prigušnice, a ukupni induktivitet svih kompenzacijskih prigušnica je, za pogonsku frekvenciju, usklañen sa dozemnim kapacitetom mreže. Sistem sa neutralnom tačkom uzemljenom preko male impedanse: - sistem kod kojeg je najmanje jedna neutralna tačka nekog transformatora, transformatora za uzemljenje ili generatora uzemljena direktno ili preko impedanse koja je dimenzionirana tako da kod zemljospoja na bilo kojem mjestu veličina struje kvara osigurava pouzdanu proradu zaštite. Sistem sa neutralnom tačkom ili fazom kratkotrajno uzemljenom preko male impedanse sistem sa neuzemljenom neutralnom tačkom ili sa rezonantno uzemljenom neutralnom tačkom kod kojeg se u slučaju nesamogasivog zemljospoja neutralna tačka ili faza glavnog strujnog kruga direktno ili preko male impedanse uzemljuje nekoliko sekundi nakon pojave zemljospoja Potencijal uzemljivača UU: - napon izmeñu uzemljivačkog sistema i referentne zemlje. Potencijal površine zemlje φ: - napon izmeñu neke tačke na površini zemlje i referentne zemlje. Napon dodira Ud - dio potencijala uzemljenja usljed zemljospoja koji može premostiti čovjek uz predpostavku da struja kroz ljudsko tijelo teče od ruke prema stopalu (vodoravni razmak od dostupnog dijela je 1m) Napon napajanja za dodir Ukd (očekivani napon dodira) - napon koji pri zemljospoju postoji izmeñu vodljivih dijelova i zemlje kad se te dijelove ne dodiruje (napon napajanja). Napon koraka Uk - dio potencijala uzemljenja usljed zemljospoja koji može premostiti čovjek pri koraku od 1m, uz pretpostavku da struja kroz ljudsko tijelo teče od jednog stopala prema drugom stopalu Izjednačenje potencijala - vodljivi spoj vodljivih dijelova radi smanjenja razlike potencijala izmeñu tih dijelova Oblikovanje potencijala - oblikovanje potencijala zemlje, posebno potencijala površine zemlje, pomoću uzemljivača Preneseni potencijal - potencijal sistema uzemljenja izazvan strujom prema zemlji koji se preko spojenog vodiča (npr. metalni plašt kablova, PEN vodič, cjevovod, tračnice) prenosi u područje malog ili nikakvog potencijala prema referentnoj zemlji. To dovodi do razlike potencijala izmeñu tog vodiča i njegove okoline. Definicija se odnosi i na vodič spojen sa referentnom zemljom koji ulazi u područje potencijala. Izoliranje mjesta posluživanja: - mjera za povećanje otpora izmeñu poda i mjesta posluživanja radi sprečavanja premošćenja nedopuštenih napona. Ukupni sistem uzemljenja - sistem uzemljenja ostvaren povezivanjem lokalnih sistema uzemljenja kod kojeg su, obzirom na blizinu lokalnih sistema uzemljenja, otklonjeni opasni naponi dodira. Ti lokalni sistemi uzemljenja omogučavaju podjelu struje zemljospoja kojom se postiže smanjenje potencijala pojedinog lokalnog sistema uzemljenja. Tako nastaje kvazi ekvipotencijalna površina. Zemljospoj - vodljivi spoj izazvan kvarom izmeñu faznog vodiča glavnog strujnog kruga i zemlje ili uzemljenog dijela. Taj vodljivi spoj moguć je i preko luka. Zemljospojevi dvaju ili više faznih vodiča istog sistema na različitim mjestima nazivaju se dvostrukim ili višestrukim zemljospojevima. Struja zemljospoja IF - struja koja na mjestu kvara (mjestu zemljospoja) teče iz glavnog strujnog kruga prema zemlji ili uzemljenim dijelovima. Kod jednofaznog zemljospoja to je: - u sistemima sa neuzemljenom neutralnom tačkom-kapacitivna struja zemljospoja IC - u sistemima sa rezonantno uzemljenom neutralnom tačkom-preostala struja zemljospoja

Ires 6/67

-

u sistemima sa neutralnom tačkom uzemljenom preko male impedanse-struja jednopolnog kratkog spoja I΄΄k1. Struja prema zemlji IE - struja koja preko impedanse uzemljenja teče u zemlju. NAPOMENA: struja prema zemlji dio je struje zemljospoja IF koji izaziva potencijal sistema uzemljenja. Redukcioni faktor r - faktor r trofaznog voda je omjer struje prema zemlji i zbir nultih struja u faznim vodičima glavnog strujnog kruga na mjestu udaljenom od mjesta kratkog spoja i od sistema uzemljenja postrojenja.

3. PODJELA UZEMLJENJA PREMA FUNKCIJI Uzemljenje predstavlja sveukupnost mjera i sredstava u vezi sa uzemljavanjem. Osnovni elementi svakog uzemljenja su: - uzemljivač - zemljovod - sabirni zemljovod Sistem uzemljenja(uzemljivački sistem) je onaj sistem koga čine meñusobno galvanski povezani uzemljivači , temeljni uzemljivači, zaštitni provodnici nadzemnih vodova, plaštevi kablova i druge metalne instalacije koje su u kontaktu sa tlom(npr.cjevovodi). Sistem uzemljenja se karakteriše impedansom uzemljenja (Zu). To je impedansa koju pri frekvenciji od 50Hz sistem uzemljenja pruža odvoñenje struje ka referentnoj zemlji. Ova impedansa se izračunava kao paralelna veza otpornosti rasprostiranja uzemljivača i impedansi uzemljenja nadzemnih i kablovskih vodova. Impedansom uzemljenja obuhvataju se ostali uzemljivači koji se nalaze van teritorije uzemljivača, ili su prostorno odvojeni uzemljivači(cjevovodi, armiranobetoske konstrukcije, brane i sl.) ako su uključeni u sistem uzemljenja, kao i uzemljivači susjednih postrojenja ili objekata ako sa tim uzemljivačima postoji galvanska veza(npr. veza preko električne zaštite kablova, veza preko neutralnog provodnika, niskonaponske mreže i sl.) Po svojoj funkciji uzemljenje može biti: - zaštitno uzemljenje - radno(pogonsko) uzemljenje - združeno uzemljenje Najpotpunije definicije vrsta uzemljenja date su standardom BAS IEC 60364-5 54AMD1(2000). Zaštitno uzemljenje je uzemljenje metalnih dijelova koji ne pripadaju strujnim kolima, niti su posredno u električnom kontaktu sa njima, ali u slučaju kvara mogu da doñu pod napon. Zaštitno uzemljenje smanjuje ovaj napon, kao i potencijalne razlike dodira i koraka kojima mogu da budu izloženi ljudi i na taj način ih štiti. Prema standardu BAS IEC 60364-5-54AMD1 (2000), razlikuju se dva načina izvoñenja zaštitnog uzemljenja niskonaponskih inatalacija i to: PE provodnici upotrebljeni u vezi sa ureñajima za prekostrujnu zaštitu. Ako su ureñaji za prekostrujnu zaštitu upotrebljeni za zaštitu od električnog udara, zaštitni provodnici se postavljaju u isti sistem električnog razvoda sa provodnicima pod naponom. PE provodnik i pomoćno uzemljenje za zaštitni ureñaj napona greške Pomoćni uzemljivač mora biti električki odvojen (neovisan) od svih ostalih uzemljenih metalnih dijelova, kao što su dijelovi metalnih konstrukcija, metalni cjevovodi, metalni nosači kablova. Ovaj uslov se smatra ispunjenim ako je pomoćno uzemljenje udaljeno najmanje 10 m od svih uzemljenih metalnih dijelova. Veza sa pomoćnim uzemljenjem mora biti izolovana da bi se izbjegao kontakt sa zaštitnim provodnikom ili provodnim dijelovima koji su sa njim u 7/67

vezi, ili stranim provodnim dijelovima samo onih električnih ureñaja čije će se napajanje prekinuti u slučaju djelovanja zaštitnog ureñaja pri pojavi kvara. Radno (pogonsko) uzemljenje je uzemljenje dijela strujnog kruga kojim se obezbjeñuje željena funkcija i/ili radne karakteristike tog kola. Sa stanovišta električnih instalacija niskog napona ono mora biti izvedeno tako da osigura ispravan rad instalacije. Radno uzemljenje može da bude direktno ili indirektno. Direktno radno uzemljenje se izvodi neposrednim vezivanjem za sistem uzemljenja. Indirektno radno uzemljenje se izvodi vezivanjem za sistem uzemljenja preko neke impedanse (aktivne otpornosti, kapaciteta ili njihove kombinacije). Gromobransko uzemljenje je uzemljenje gromobranske instalacije koja služi za odvoñenje struje atmosferskog pražnjenja u tlo. Gromobransko uzemljenje treba da ograniči napon na koji dolazi gromobranska instalacija, kako bi se spriječili naknadni ("povratni") preskoci na pogonska električna kola i metalne objekte. Združeno uzemljenje se dobija kada se zaštitno uzemljenje, radno (pogonsko) uzemljenje i gromobransko uzemljenje meñusobno povežu. Dimenzionisanje uzemljivača radnog i zaštitnog uzemljenja zavisi od toga da li će se koristiti združeno uzemljenje, kao i od primjenjenog sistema zaštite od indirektnog dodira u niskonaponskoj mreži i instalacijama kupaca. Opšti uslovi za izvoñenje združenog uzemljenja su: Združeno uzemljenje se primjenjuje ako distributivna trafostanica napaja urbanizovani dio naselja, gdje velika gustina podzemnih metalnih instalacija otežava ili onemogućava efikasno razdvajanje radnog i zaštitnog uzemljenja. Združeno uzemljenje TS 35/10 kV izvodi se tako da se izvede uzemljivač zaštitnog uzemljenja i na njega vežu: kućišta energetskih transformatora, metalni plaštevi, električne zaštite i armature kablova, sekundarna strujna kola mjernih transformatora, uzemljenje neutralne tačke mreže 10 kV (niskomska impedansa), odvodnici prenapona, zaštitni provodnici (užad) nadzemnih vodova koji ulaze u trafostanicu, zemljovodi gromobranske instalacije, cjevovodi, kao i svi ostali metalni dijelovi opreme i aparata koji ne pripadaju strujnim kolima. Na zaštitno uzemljenje distributivne trafostanice, koje ima ulogu združenog uzemljenja, takoñe se neposredno priključuje neutralni provodnik niskonaponske mreže. U električnim instalacijama niskog napona, povezivanje zaštitnog i radnog uzemljenja izvodi se pomoću zaštitno-neutralnih provodnika (PEN provodnici) na slijedeći način: U TN sistemima, kada je u trajno položenim instalacijama zaštitni provodnik, presjeka najmanje 10 mm² od bakra ili 16 mm² od aluminijuma, uloga zaštitnog i neutralnog provodnika može da bude objedinjena, uz uslov da se dio zajedničke instalacije ne nalazi izmeñu ureñaja koji djeluju na diferencijalnu struju i potrošača. Minimalni presjek PEN provodnika moze biti i 4 mm², uz uslov da je kabl sa koncentričnim provodnikom-električnom zaštitom (npr.tipa PP 40) i da veze, koje obezbjeñuju neprekidnost, budu udvostručene u svim priključnim tačkama koncentričnog provodnika. Koncentrični PEN provodnik (električna zaštita kabla) mora biti upotrebljen iza transformatora i ograničen na onu električnu instalaciju koja ima odgovarajući pribor. PEN provodnik mora biti izolovan za najviši napon kojem može biti izložen da bi se izbjegle lutajuće struje. PEN provodnik ne mora biti izolovan unutar rasklopnih postrojenja. Ako se od neke tačke električne instalacije izvrši razdvajanje funkcije zaštitnog i neutralnog provodnika (PE provodnik i N provodnik), oni se, iza tačke razdvajanja, više ne smiju spajati. Neutralni provodnik se ne smije poslije razdvajanja više uzemljiti. Na mjestu razdvajanja moraju postojati razdvojne stezaljke za zaštitni i neutralni provodnik. Prema standardu BAS IEC 60364-5-54AMD1 (2000), kada je obezbijeñena funkcija radnog i zaštitnog uzemljenja, pri različitim zahtjevima, odlučujući su oni koji se odnose na zaštitno uzemljenje. Uslovi bezbjednosti od napona dodira u distributivnim trafostanicama biće ispunjeni ako 8/67

ukupna otpornost združenog uzemljenja zadovoljava uslov: Zu 

kd · Udoz r · Ik

ako je neutralna tačka srednjenaponske mreže na koju je priključena transformatorska stanica uzemljena preko male otprnosti kd · Udoz Zu  Iz

ako srednjenaponska mreža, na koju je priključena transformatorska stanica, radi sa izolovanom neutralnom tačkom ili sa kompenzovanom strujom zemljospoja, a zemljospoj se isključuje najkasnije za 2h gdje su: Zu - ukupna otpornost(impedansa) sistema uzemljenja trafostanice(Ω) kd - factor koji odreñuje odnos napona uzemljenja trafostanice i napona dodira na mjestu dodira Udoz – dozvoljeni napon dodira(V) r- redukcioni factor srednjenaponskog voda k - ukupna struja zemljospoja srednjenaponske mreže(A) Ik - ukupna struja zemljospoja srednjenaponske mreže(A) Iz – ukupna kapacitivna struja zemljospoja galvanski povezane srednjenaponske mreže sa izolovanom neutralnom tačkom, odnosno preostala struja zemljospoja srednjenaponske mreže sa kompenzovanom strujom zemljospoja(A) Faktor kd može da ima slijedeće vrijednosti: - Kd = 2 u svim slučajevima kada se trajanje zemljospoja ograničava na najviše 3s - Kd = 3 u svim slučajevima dimezionisanja TS 35/10kV. Ista vrijednost bi mogla da se koristi i pri dimezionisanju TS x/0,4kV ako se preko trafostanice napajaju isključivo objekti koji posjeduju temeljne uzemljivače i u kojima su sprovedene mjere izjednačavanja potencijala - Kd = 1 ako je trajanje zemljospoja iznad 3s(ali ne smije da preñe 2h zbog vjerovatnoće pojave dvostrukog zemljospoja), a u električnim instalacijama niskog napona se paralelno koristi TN i TT system ili se koristi samo TN system, pri čemu pojedine zgrade nemaju izveden temeljni uzemljivači sprovedene mjere izjednačenja potencijalaprema propisima za električne instalacije niskog napona. Dozvoljeni napon dodira (Udoz), u zavisnosti od vremena isključenja zemljospoja, odreñen je Pravilnikom o tehničkim normativima za uzemljenja elektroenergetskih postrojenja nazivnog napona iznad 1000 V. Ako se uzmu u obzir usvojena vremena isključenja zemljospoja u distributivnim transformatorskim stanicama, dobijaju se dozvoljeni naponi dodira navedeni u tabeli 1

9/67

Tabela 1. Dozvoljeni naponi dodira

Udoz=75/t (V) ako je 0,075