El Croquis - 073 (I) Zaha Hadid 1992 1995
February 28, 2023 | Author: Anonymous | Category: N/A
Short Description
Download El Croquis - 073 (I) Zaha Hadid 1992 1995...
Description
zh�d1
. · MASTE R BDO
' ·¡ ,
� E
o
·;
u .5
itribió itri/ ittdistibti Alemania, Austra,Bégca, Francia Holanda, PaísesEscandnavos, Suiza, Austalia,Canadá Estados Undos Japón
DABOOS Nierengracht 1 101RK Amserdam. oada te 062654/6247376 fa 20-620999 Itaia
LOGOSIMP VaCurtona 5/ 4010 amasoModena Italia el: 59280264a: 5981687 TETRANG BOOKSHOP 6 Bedord Suae Londo WC1B WC1 B G nglaera el: 71-631381 fa74364373 A ASPPA SL DotorRamón Casrovejo63 2805Madrd España te34--3733478 ax34--3737439 Agentna
itr y irtr/ pbiss d dits
Rcha C. Levene y Feano Márque Cecla arquitecos
rió / dti st
Paloa ovea Gaane colaboradores
Carmen Muea y Roa M Vallejo ª
fotografía
Hao Suuk traducción
Jame Benye y Crna acía Ohlrch
BRR\ ECNCA CP67 Floida 683ocal 8.1375 BeosAires Argeia te 393630. a: 25735 LBRRIA CONCNRA Montevdeo 93810í9 Captaedeal Agen te814479. fax84479 ECAADA Cae 0 o770 Bogot Colomba te: 2878200 fa 232548 BRERIA ECNCA CP67 Foida683 ocal 8. 1375Buenos AresAgentna !e: 3936303. fa 3257135 EDOR\COTRAPNO Avda Salvador595. Saiago de Cle te562-223308/2743707 a:562-23089 PERNAS Y CIA. agre .44. C.P. 140 aca.Méx d.f e 3999502. fa: 5274255 poradoes y dsridoes RCPED-8702747 GRAI s.. Covencó 366oca 8.Montevdeo CP 11Uuguay teax 5992976 DARDO SAZBRRO LIBROS Y RlSA Velse 4469ap. 402 Montevdeo Uguay te 632759fa: 486995 z PA.DCA. rb Colias deVale Arba Avda Pricipal. Ed.os Páamos. ore A B. CaracasVeeuea tels: 910817/97629. ax:9769 M&G&HCO CP.O Bo 10357. Seol 100699. Koea te 82-2-75488ax 2-2-75420
deineación
Alero óez Díez iitrió / distti
Marano e a Cruz suscripciones
obrs y pyeco w dfco d vvendas IBA ín
3
I
J, esacn d omeos d va
w dos popuesas de vlas en a haa
6
apacn el hoe l us
x d ae lmeda zolho 3 ü ,
itribió i / id dstbti A ASPAN S Docto Ramónasoviejo, 6.28035 MaddEspaa e 34-1-3733478fax 43737439
pe de odenacn en coona enauhaen
Yoana Muea
,
distribución y depaamento comercial
Ana éez Caelano
museo canum [poeco peng) peng )
aola uela y Fancco Aaro
coprght© 1995 q ngna pae deesa pbcacióncdo el diseño de lacbiea pede eprodcse amacenarseo rasmse d e ga foma snla pevaauoriación escrapo paede aeditora aed'ial no seace es¡sable de a devoucióndecaluier docmenación enviadaaheaeiredaccós aber sdo epesamente solicitado po ésta tdo nomkethemsees sponsbl fr theuo
i
iñ y rió/ dsg el d pdti coq eoal
matelsent At havg beenpresseqesed
pea en la aa de cad
secretaría
gh
fotomecánica
eacrm y ínea ooría impresión
Monerrena bii / dtisig
Crna Povea y Yoana Mela
ISS: 02125683 depósto egal:m-115-982 mpeso y ecadeado en Madrd q es unapublicacón membo de ARC y de a Asociacón dedio res de Madrd Publcaciones 985 X 992 de aCámaa de Comercio eIdusa d e Madd
[f ] vaduco d spa
9
42
10
convecn n zaha hadd
, o n a cae 42
19921995
1
,
zaha hadid
14
as nacn
, publicidad Italia
ORCCI RAIOAL, SAS J rqi itri ,
el cruis
índ ott
zaha hadid
biografía Nació en Bagdad en1950, y estudió arquitectura en a Ahitectural Associaton de Londres, donde obtuvo el Diploma con men-
ción especial en1977 Más tarde entró a formar pare de la Oce for Metropolitan Architecture y comenzó a impartir clases en a AA junto a Rem Koohaas y Elia Zenghelis. Posteriormente les sucedió como Unit Master hasta 1987. Profesora invitada en as Escueas de Arquitectura de las Universidades de Harvard y Columbia, ha impartido clases y conferencias por todo el mundo. Durante1994 ocupó acátedra Kenzo Tange en e Gduate Schoo/ of Design de a Universidad de Harvard. Su obra mereció el reconocimiento internaciona en1983 con el primer premio enel concurso para el diseño de Th Pak l, en HongKong, y tambiénen osconcursosde Kuürstendam, Bern (1986),el Cr Ae Mlimi de Dusseldorf (1989)y la Oera deCrdiff (1994) Paraelamente a su actividad académica y teórica, Zaha Hadid comenzó su trayectoria profesional en 1979, con el diseño de un Aartamnto en Eaton Place, Londres obra que obtuvo a Medalla de Oro al Diseño Arquitectónico en 1982 Entre sus proyectos se incluyen ediseño deinteriores y de mobiliario para Bitar, Londres (1985), una Folie en Osaka (1990), y el diseño del · Rtuate oon, Sapporo (1990). En 1990, Hadid com petó e Plln l Vídeo Musical en Gronningen, y en 1992 creó elmontaje de l a exposición "The Great Utoi en el Museo Guggenheim de Nueva York. En 1989 recibió el encargo de a Estación de Bomberos de Vitra en Wei am Rhein, competada en 1993 Desde 1989 ha desarrolado una serie de proyectos urbanos a gran escala para la remodeación de los puertos de Hamburgo, Burdeos y Colonia. Sus dibujos y pinturas sehan expuesto por todo emundo, entre otros, en a AA en 1983, en el GuenhemMuseum de Nueva York (1978), en la GA Gae de Tokio (1985), en el Museum of Mode Art deNueva York (1988), enel Graduate Shoo/ of Desgn de la Universidad deHarvard (1994), y en la Grand Centl Staton de Nueva York (1995) Suobra también forma pae de la colección permanente del se ofMode A de Nueva York y del Deutsches Architektur se de Frankfurt.
biography Bo in Baghdad n 1950, she studed archtecture at the Archtectural ural Asso caon fro 972, where she was awarded the Dpoma Prze n 977. She the becae a ebe of the Ofce for Meopotan Archtecure: egan teachng at the AA with Re Koohaas and Ea Zenghes; and ater ead herown studo at the AA unt 987 Her acadec concerns hve contnued to the esent wth erods of vistng professorshp atCoua and Har vard Unverstes and a series of Master Casses and ectues at varous venues around he word. During 994 she hed he Keno Tange char a the Graduate Schoo of Desgn Havard Unvesity Her wok was awarded wde nternatona recogntion n 983 wth a wnnng en fo The Pea u, HongKong, whch was oowed byt pace awards for copettons nKu n Ben (986) o anAr n M M n Düssedo (989) and for the the ard ard Ba r He n 994 In parae o her theoreca and acadec wor, add began her own practce n 99 wh he desn or an n Pe Lon don hs wor was awaded the Architecta Desn God Meda dung 982. Ohers projects have ncuded furntue and nterors or on don (985), and the desn of severa! budns n Jaan: ncudn wo proects n oyo (988) a nOsaa (990) and nterior wor for the Monsoon Restauan Sapoo (990). In 990 Hadd aso copeted an xhion avon for Vdeo Ar in Gonnnen and n992 she crea ted he nsta ation for " exhtion a he Guenhei Museu ew Yor. Durin 988-89 Hadid receved the cossion for Vra Fie Saton n We a Rhen whch was coeted n 993. Snce 989 varous are scae urban sudes have aso been copeed r har bour deveopents nHabur Bordeaux and Coone. Hadid's pantngs and dawns have een shown nternatonay beinnn wh a ae etospecve the AA in983 Other aor exhons ncude he Guenhe Muse, New Yor (978): the GA Gaey Toyo 985) he Mseu of Modern Ar n ew Yor (988) he Graduate Schoo of Desn at Haard Unversy (994) and he Watin Roo at Gand Cen tra Staton ew Yor (995) Hadds wor aso fors pa of the era nent coecton of varous insttutons such as the Museu of Modern Ar ew Yor and he Detsches Archtekur Museu n ranur
co nverció n co n
zha hadid
converion with zaha hadid hadid
'l lui s rojo de castro, 1995
luis rojo de casto, casto, 1 995
STACIÓN DE BOMRO VrRA fFI T WhG, 1Q9-9 estudd eccnlntudnal ogl.y pig
Hay muchos temas que me interesan en relación con la
r r r ris n rns i r r Vir Fir in
espaco que se ge nerase a través de proyeccones Qué se
Wat would t be ke to be a pac capab o rmbg oe
Estación de Bomberos de Vitra, pero la construcción del espa-
s i in f s r n nn
sente a estar en un espaco e el que parece haberse coge-
movet? A pace tat ee to be i movemt bt tha ao a
cio es el más importante Es difícil conseguir un espacio entre-
s. is r i s i is inrn s
lado el movimento? Un espacio aparentemente dinámco, con-
poco, a oe a
tejido, un espacio que sea transparente. Lo más atractivo del
is rnsrn rnsrn ss i nss n n
cebdo como una proyección proyección un nsante congelado.
proyecto proyec to fue resolver el problema de la luz y del movimiento...
n i r i in . iffrn bn nsi
cómo conseguir acometer ambas cosas por medio de la cons-
n s is ris ris .. s s inrsin in fr
Este poyecto en paricular se ha construido b bjj o su bsoluto contro. ¿H
Ths pcul pec been bul unde ou ul onol. t acheved
trucción ... y cómo conseguir que la distinción entre interior y
Vir
sdo l rsltdo del proyeco el imainado por ued al poyectarlo?
w ou had n mnd hen ou dened
En un proyecto de arquitectura tervienen muchísimos
Tee ae o may apect o a proect a ug coctio
Siendo a consrucción ago maeria y esiísico, ¿cómo manipuara enon
Ho do you manipula/e a/e architecture, hi ch is made out of matter and tends
aspectos y durante a construcción agunos pierde im por
oe o te bg o iove ad becoe ecoday ad o
ces para conseguir esa sensación de igereza y movimieno
to be static in rder to achieve a sense of lightness and movement?
exterior sea lo más sutil posible.
tancia y otros se converten en fundamentaes. Esto enseña dos
bco pa 1 thk t ow wo tg: oe i o o dct to
cosas: prmero que o es tan difcl legar a coseguir o que
acve yo goal becae bui g tecoog bce oe ad
f s Vir i s 's is inrsin n-
te habas propuesto porque la tecnoogía al servco de la
vac ve ay ad yo ca o whav yo wat Bt ao t
duce esa sensación de transparencia en un edificio hecho en
nsn in i s n-
consruccón está más desarrolada cada da, y segundo, que
are oe ig wc becaue o h mp cale ca oy gve yo
hormigón. El hormigón, a pesar de su solidez, puede llegar a
r n nr n s i f f is s i n
se puede construir todo aquello que uo quera Y tambié que
upie a yo bl
ser muy ligero Haciendo posible que los espacios fluyan libre-
i b n i ssi fr s ss f in
hay cosas que, al cambiarlas de escala y construras te sor-
mente de unos a otros se consigue esa im presió de continui
r nins f i r r r i
Lo sugestivo es, precisamente, que el edificio de Vitra pro-
prenden necesarament necesaramente. e.
dad cuando se recorre el edificio Desde cualquier lugar en el
n. rr n s s r i si
que te sitúes, siempre puedes ver a travé través s del edificio, a pesar
i is s. s n rin r s in Vir n
Se ha rfrido usted a la disolución de la dierencia enre e itero y el exte-
You he alked bou dolng he dncon beeen he nde nd the
de su condició n de forma sólida ... Para nosotros fue una expe-
s s n s r f r .
o ¿staba presene esa peocupación en e di seño de a O C
oude W h / peenn heCad degn
riencia muy cautivadora definir un espacio concebido de tal
.
fr is r in f s r
modo que los espacios a su alrededor formasen también parte
in r s ris s. rsf
E Cardiff tenamos osotros que crear un mundo propio e
I Cari w ha o vta wol whc i o ow, bca ow
de él
in s ri i n i s s
independiente ya que, ahora msmo, realmene e solar casi
te te pyicay amo oxite W wat o pu h ie
r i r i s r i iss inss n
no exste físcamente físcamente Nos mportaba, en primer lugar situar
o ho o pac h blg i a goa coo Wa oul
tipo de espacio que se produce a partir de estas operaciones:
iss f n n s sins rnin s i-
el edifco en eacón con su visió global Qué es lo que este
bulg a o t ct a ao how o yo dal wt a w a
cómo te sitúas en el espacio, cómo lo percibes y cómo te influ-
in sr f nr.
edfco debe significar para a ciudad?, ¿cómo plantearse u
oe We wate o mov away o he ea o te Opea Hoe
nuevo teatro de a ópera? Queríamos dstacaros de la dea
beig oe bg ma a he wa to o tat wa by peatig the
Y es que, e realidad, lo que má s interesa de todo esto esto es el
ye cuando lo recorres o cómo te im pulsa a través suyo. La ing ra
i in s f srs s n ns rizn n
videz y el el movimiento tienen lugar casi simu ltáneamente,
ri is n n bin srin n n rin
del teatro como un gran bloqu, y e modo de hacero era pene
ma o bulg B cug o ma ad by peeatg peeatg t yo
dotando al edificio de una energía particular.
iffn s. r ins in is r
trando la masa del edifico Realzado u corte en esa masa
bg lg a air o t ' o a pve bloc he ee hat
s s s n rjin
vaciando su iterior permitmos que e aire y la uz penetra-
i e o gou a ao qu apa So deie t
nos elementos horizontales y verticales verticales que, en un momen-
se e su cetro Al elevarse la construccón sobre el terreno
ea o a quarke tao
to dado, comienzan a expandirse y contraerse produciendo
y ser basate ransparente se contribue a rechazar la dea
diferentes volúmenes Estábamos atraídos por la idea de un
de bloque cerrado
8
9
El edificio está generado a pair de una serie de muros y pla-
OPRD AI � niK. 1994 maqut dtrbj wosy
CNT ULEIA DE HEINFE IM I IAF ,G5 v l ue v ofthmodal
Es un poyeto en e que estamos tbando co dea de
ad j w w wh eae
th v bgnnn ut on mgh hn h, whyou pro bn osp
edfo omo colar, omo avenida que e evueve s isma
we aven wpng nd el o
í í
in hi own n srrdss o h s
y teeo tpando a vda de la calle y evádoa su nte-
o bg n i i In a ene we eae wo oo,
io n cieo modo o que rooneos es rear do als una
one wc i ndoo wic he bb e a bc oo o he c c
interior: buba la sa úbca para la udd que es el
whc e oe an aoe ace d e ner coa
vestbuo y otra exteor e esco del pato ue e oo
ace wch le a a a a o e cy S, wh h move
n ectura muy esecíc del ga Sere teneo uy en
adg of he e W
u lz y ertenece a udd Por medo de esta estate-
w ulply civc c: yo cld g n O H g
cuent s ccterstics del so No qieo decir co esto que
d' m e se bg nel d n
g e multplca el espacio cívo; se podá eta en e Teto
y b y cod lo e bldng wou lly vig
en contextules Lo proyectos no dn un reuet m
t oe wy d l e
de la Opea atvesdo el vetíbulo peo tabén e odá
o go p pyg e l dee he po
ble al lugar uque or otra arte s o teng e uent
enta edfo y no a a óera ocupndo os espaco ete-
gy e e b lo one wh e gy o a
Esta se un letu eónea odos uesto oyetos hae
Ta i a wog ai 1 h n al he ec mae a er cc v
c a no acc h cnn
e Med Dl fo exme, repe
E e Centro de Arte Multed de Düedo or ejemo
o e cdn o e b W wae pl awa
oe Se cuetion sí a tipoog de teatro de l óper ero
y una la espuesta a las ondones eseífas del uga
co eneae no u e vew f he b i ace a
se poe en vor tologí urbn la cudd
Queao que la gente e de cuet de que no lo poda
iee w S el c a n b e no
ve e ueto no que dem podí ccede a l de om
ey d pca wy
a opatn
P ó í
In rdr o prop e oupaon of hs
q
gmnaton on th on hand ha opn up an s popl n ph-
í L ó
ally. Bu ano poant th anipu/aon o poa, wokn
whpogram ut boh o hm st nd progm ough o b nrprd b
arhu
dieente n ete ao eie u relació o na tució
e agnaion o e epd e pc way
deteminada que no uone ecesaamente un resueta
wc w wad wad pe bl ng lai wa, o you
pedecibe o covenconal
h he vew o gmeed my ly een a e
L fragetaó del proyeto reode a la orm espe
é
pic h kn n o w c od v d vn
fc e que queíaos stua el edfo o epeto al o e
eac e wae hogh one long big Thee ae a vaey
funón de l pnoáma sobe el ueto Esa fagentón
view a ae o eenca o e a he oc o
Lo ás gn fcat fcatvo vo es cómo todas ets ideas e tenco
1 hn wa realy moa! ow o bg ogehe all
no se h oducdo al aa l oyecto se entende coo una
deal wh e cea faena faena w bc
nes e tnsorn tnsorn y regup ht llegar a u oucón
ee ie o one li ow ed he ogam of he
pea que se fatua en una o dos oasones a ode e-
y acaly com ogee
¿Cómo acoeter odenó del rogram cóo responder
blng ow o eo o he condon w o ond o
cbir e icluo cnr fscente, el ro trv de edificio.
a as codicioes de teeno o ómo responde su cond
globa cndn Hw ee ee al e n ee o ov
Hay un seie de vits no erediures a sor que e pro-
ción goba? Cómo ntepreta todos estos aspetos aspetos en u
wc coe ee an e n caed
yecto trt de cotrolr pero o necer mente de for
see de decisones que etén eacionada Po eemplo volvendo a los tetos de ópe tenmos que
Fo amle gg ba e w de w
gmetaria porque de eho ee ua udd
e w bld nd r globly a lg ye
dr respuest a oblem e a tioo g de edio en su
Wee e i em i oa d o meneabe obec Wee
¿C ó
How wr hs wo ssus s and pora onod n h 42n Sr
aspecto goba Dede m uto de vit y en tmo de u
Ad wn y w w d e e yo eeae e e
42 N Y?
pct?
dad el nuevo teto no deba se un obeto mpenetbe e
o e ga he e B ai oe eue o l
odo que prtr o est ide se cde eceramente e
oe hing you ca nely ve he chece yo
Ete royeto royeto sóo se uede etender tendiendo hstoa
ordenció y e e rogrm Es der toa n decsó
hve o b abe o ae a ee o v wc culy pd
opi de los cacelos rsceos no es sóo u probea
ye o b eeve lo Te ye bu mg
r resover n roble y uedes soventa oto utá-
dfen eie o e dfen
de repetcón de patas La verddera dcutad adia en reol
w w one dig
ver e roble de ce un undo dentro de un edfco ver
emete En qutetua tees que toma decsones apa-
En ete cao bía una ee de pogaas ofna en
es de dr respuesta a vaos poblems difeente
0
hv el j e y h ap
he cae o owe ee ae a eie o een l hoe ec.ec. - wc ol ane meve i ee wa
aqul e hotel, tendas, etque deban manfestase de fo
ee a ieence bewe he wo o ae om a e wo
As you a bout th pojc st or Ct bcos ar ht a
s diferente Hicimo ncapí en difeenia ente e mundo
wa an nto acont om
vdo y e espacio bco Lo fundenta omo te dgo era
o pbc ace Te ameal e ng a buld g wc ade ay udg i o c ha i a cio
u an o phya onon h
VLLAS ENA HAYA AGI ,l19 l19 cs nepia maa dtrabaj p wigyo
ANTM CA Musur 93 vta d mqu h o
Y con respecto al terreno de alrededor, es como cuando ras-
d w egd to e gonds nd s ke erg ee of
gas n pedazo de pape: parte sbe y parte cae El resultado
e: soe o lits d soe o ls e esut s nnos
es un pasaje contnuo E paseo se puede convertir en un par
ldspe e ede cold ece spe k l n s
que Tambén se puede utilzar para disponer lbrerías cafés,
e sed kss, és e stdes ve og Ts
o para que los estdiantes puedan pasear por allí Esto se
s ened y e gty e new dg ves og
referza por la ambigüedad en a que se mueve el edifico no
s sde bu osde, megig wit e bc sces We eed
solo en el interior sno también al exteror donde acaba fun-
e bck ces s e mvee coud go der d og e
déndose con los espacos públcos
ces, rodcig n oe pbc sce
Es ceo que estoy nteresada en e trabao conceptual ero,
1 ieested i ve concel work Bt no mtter wh yo do
ndependentemente de lo que agas este trabao sempre debe
lwys hs o ve jeo le 'm o nteesed nteesed exe
tener una proyeccón en a vda rea No estoy nteresada en la
et fo s ow ske ske I l s io o do cep-
expermentac ón per se" En concreto, es importante acer
l wk s s long s yu kw is cocel wk
trabao conceptua en la escela pero s iempre sabendo ue
eveuy s be iiled y wy o kng, no bou e oec
esta labor llegará un momento en qe deberá contagarse de una
o rece We dd vey eesg sudy wo yes go
forma de pensar no sobre el obeto sno sobre a arqtectra
e Hd d oe ol but w o des g cy o
Hcmos un estudio bastante nteresante hace dos años en
scc sc c fom ece of e ow yo eg o esbs e cite
Haard y en Columbia sobre cómo dse ñar na cudad paendo
e desgn ew c who zoing esablshg te rles or s deve
de cero a par de un papel en blanco ¿Cómo empezar a esta
e. Comb ws msly o d wi te de o own lng
blecer los crterios? ¿Cómo dseñar una nueva ciudad sin zoni
Ec sde d to gve de vig e d wok spce ld-
ficacón estabeciendo las reglas para su desarrollo? En Coumba
sce se ods, des egdg oveme in e cy
tuvo más qe ver con la dea de planeamiento de la ciudad Cada estudante tenía que dar na dea sobre el espaco de vvenda
sewge wse edcton e. vd ey d o desg ec dg n An e de ws e ew cosuc wh
de oficina y de trabao sobre el pasae, la infraestructura las
i exsng c
carreteras, deas referidas al movimento en a cudad e alcantarillado los resduos la educacón etc En arvard tenían ue
We ve o e ble o defend n de sogy bt utimely we ve o ve coe o ke sce. d t sce whete yo ike
acer el proyecto de un edfco en Atanta La dea era ntrodu-
o t, s l od e ve sle f od hve no
cir una nueva construccón dentro de tedo existente
udes í doest ve ut, cod eve e eeicl eeicl e
Debemos Debemos ser capaces de d efender una idea con fuerza
on s yo do wys ve e on he ige vetully e
pero sobre todo dbemos comprometernos a crear espacos.
s mpn is ow o cnec e wd des e se
Y esos espacios tanto si qeres como s no tenen una forma
Hw le ese ides o e essn d e n ewee ese
Puede qe sea una forma mu simple, puede qe no tenga lm
w wods•
tes no tiene por qé ser construda puede que inclso soo sea teórica Pero lo cero es que no siempre es necesario ser marginal En el fondo lo más mportante es cómo conectar e mundo de las deas con e mundo corriente Cómo fltrar esas esas ideas al ejercco de a profesón y cómo establecer los lazos entre ambos mundos•
KURFURSNDAM 70 dificid fcn/ O. 986 l
20
2
fras
forms
de indrinación
of indtermination
luis rojo de castro
lu is rojo de casto
fg
nvgn
Lyotard, impulsado por la capacidad crtica y certera de Marcel Duchamp, nos advierte que aquéllos que hacen uso de la construcción perspectiva caen en la "adulación del punto de fuga.
r pee b Mre p' re ri ! i rn e e e f perpeie nrin f fr e ferin f e pin f nerene. e eer rre f per
La estructura geométrica de la perspectiva no es el resultado de acometer la representación de las figuras sino de la volun tad de imponer un orden unitario sobre ellas La construcción ón perspectiva indujo en Duchamp, como si de los polos de un campo magnético se tratara, una mezcla de atracción y repulsión, entregándose a un sistemático y perverso desmontaje de sus fundamentos.
peie i n e e e epreenin epreenin f ire b rer e i ipe i rer n e Pepeie n in e ire f r ep in e e pe f ne fie in p in ge in ei perere i e f i fnen fnen
Pdd jdzn l Mu d Aed e Paadena durante a pieraxpocóntad Duc. A hsgm m ig 's f oepxhbi � 963
"Dchap has no ai o to ese he defoies floatg wih he coies of he feld of vsio o he cvi liea space of he chiasatic exenson ha is assmed
brb bó rr r q flotan en los confnes del campo de visón o en el espaco curvlíneo y la extensión quasmátca que presumblemente a gobierna. Hay que cegar aquel
o gove he You have o lnd he ee ha hnks sees soethig; ou have o ake a paitg of li dess ha pluges he sufficiec of he ee io ou ou have o 'ae a sic picue 1
ojo que cree ver ago¡ tenemos que reazar una pntura de la ceguera que
Duchamp encontró en los propios fundamentos de la perspectiva el espacio para su manipulación y deformación, permitiéndole reformular la representación y producción de los objetos Del mismo modo Lyotard encuentra en la compleja obra de Duchamp el modo de quebrar el pensamiento crítico sin destruirlo Una fractura de la lógica de las identidades y las diferencias que le permite, desde su interior, pasar al otro lado. Quebrar el pensamiento sin dejar de pensar. En ambos casos la interrogación se inicia desde los fundamentos, «habitando dichas estructuras, estructuras, .. tomando prestado para la subversión los recursos estratégicos y económicos de la estructura original.»' Inutilizadas las nociones de similitud y causalidad como herramientas de análisis, el orden del objeto ya no reside en su estructura estruc tura interna, en su contenido. El objeto ya no es sntesis de las fuerzas materiales y conceptuales que en él convergen. Con la exter externalización nalización de su lógica estructural la experiencia
p fn pe nipe n ef perpeie in i e fnen enbin i rere e epreein n pin bje Siir Lr fn e en f brein n ri! i erin i A frre in e i f ieniie n iferene e ne ebe i p r e er e fr in. Brein n ein in In b e e inerrgn ene fr e fnen fnen «iin rre e . brrin fr berin e rei n en rere f e rin r re e One e in f ii i e n re nne f n i e rer f e bje n ner reie i in en! rein nen. nen. e bje n ner e nei nei f e eri n nep fre nee i Wi e eerniz f i rr i eperie ne if fr n in ner ie pe e i ie eern! rfe. A neqene b n p fin in erpen fe An n epren epe e bje fr in epn i pre ene e i S n be ne e
se desplaza desde un espacio interior e ideal a la superficie exterior visible.
e ree fr i nep in eiri e e e nen i ee!?
ac ab e c o n l a tiran í a d e o j o ; te n e mo s q u e hac e r e l c u ad ro enfermo11,
DORMORIO PINCAL/THE E'S B. ax rnt1 90
Po:J WaS
En consecuencia, tanto para Lyotard como para Duchamp, la interpretación es tarea fútil Cualquier interpretación vaca el objeto desde su interior exponiendo a la luz aquello que supuestamente encierra Por tanto ¿qué hacer con aquellos objetos ajenos a esta concepción de "interioridad, aquellos
Dchamp a oh cocp o saily o sig f a i i y sppa o s wo Ec oc ach aco di s ra wch corols vails o i s sogs c o hai g to accompan y h ls o t ga spac s pa n or ac ac, o ac poac s s os adca
objetos cuyo contenido es "externo? Duchamp hizo desaparecer de su obra no solo el conceto de estabilidad del significado sino también el de identidad Cada objeto, cada acto, define un territorio en el cual controla las variables de su entorno, debiendo acompañarse cada uno de ellos de las normas que ordenan el juego3 l espacio se pauta para cada acto, para cada "performance ste es el resulta do más radical de la activid actividad ad de las vanguardias: el punto a partir del cual cada obra producida es un comienzo de cero Estas son las herramientas con las que a mi entender se puede acometer la descripción de la arquitectura de Zaha Hadid
su o h cti y o vatgads: t sti g pot o whch ach wok poc is coct o o. s a h ools wc i my opio, w ca us o ppoch h wo o Z Ha
g h
hnm
((Trbj r b q r -
W i i, 1 i
nn nada en común con as técncas de a superce terrestre Iguamente,
i Sly l i i
todos os organsmos técnicos no son más que pequeños sattes todo un
ll, i y y y
mundo vivo preparado paa voar n saco ocupar un sito particuar.
f Ay l i
En radad cada uno de estos satits stá equpado por a rzón prepa-
i .•
r r r r »
2
22
La nueva forma debe su existencia a un proceso propio y del que solo puede ser captado el sistema de constitución, el pro cedimiento al que debe su existencia La dislocación de la estructura estruct ura y la fragmentación de las partes que la componen ponen de manifiesto el desplazamiento hacia una libertad total de la forma, cuyo único sistema conductor es el proceso de su ensamblaje Es lo que Nakov ha denominado en refer referencia encia al constructivismo, constru ctivismo, la lógica del procedimiento constructor» constructor» Al alejarnos de las técnicas de la su perficie terrestre terrestre nos
Th "w o ows s xisc o ccsc pocss o whch oly h cos sysm sysm poc o wc s xisnc s , ca cau s octio o stucu ad agmtato ato o t pas ha comps it gg h sh tows totl om o om whos sl gg sys s t pocss o s ssy s wa Nov has cd g o cosucvsm • ogc o sslg pocu5 As w ov way fom h c q us o s suc , w scov accus whc si g la o m , om f gu h
encontramos con arquitecturas en las cuales no se puede localizar un forma singular, un a figura dominante que desvele
vas s ogs, co o yo t rago o l spso o hool , vica o cl plas vos
23
Malla de lmeno finio (a), ydsi u16n de vlocdade bdebids l aiónde la rrntn ntn prtode Tokyo We bof lmnts(a). a diruo spe (b) duto l cin TkBay
Moholy-Nagy Aerógrfo m y coge de oduccon otoi• f n dOhal-a8 ppaphS 649 . T Musml , NY
sus orígenes. Mas allá de la fragmentación y de la dispersión
an t sas tra eten t an n r t ti
tectura, es u na ideaizació n . U n a imposicó n de orde n sobre la
material de los planos horizontales, verticales o inclinados,
rersentatins; t t asti st rints an traks (skts
misma smlar a la máqui n a perspectiva de n u n ciada por
de los vacíos y las s ombras atrapadas entre ellos, solo pode-
s antins ans) t ra t s t ints tr tt
Lyotard.
mos recurrir a sus representaciones; a la estela exhaustiva
e te intrsetins r t rt an an t set f et-
de huellas y rastros dibujos, maquetas, pinturas, planos
ens arias at t rt nitr is nr aans.
La ndetermi n acó n de la forma, su dispersió n e n estabdad provocan por el co ntrario, u n obeto cuya mage n n u n ca
para que nos desvelen los puntos por los que se desplazó el
rkn fr f t Vita Fir Statin rs an arttre tat
se prese nta a la experie n cia como s n tesis, como percepcó n
pensamiento, los cruces en los que se modificó el rumbo, y
annt fin r srie t r inta ts fr n
si ntética e n la que se coapsa n e tiempo y e espacio de la expe
el conjunto de variables heterogéneas que el proyecto ni ocul-
ntain in a sta r ntins in as an inrent se f in-
re ncia para producir u n co n ocimie nto u n ficado y co ntrolado
ta ni equilibra.
trinatin. nratn f t rjt r r t sss
Se aba n do n a la acumulació n de a expere n ca e n mome ntos
La forma quebrada de la Estación de Bomberos en Vitra pro-
tat t t rat ss an ffts entrs a sst f rfrnes f
embemátcos que prete n de n estructurar el objeto E n su lugar
voca una arquitectura que no puede ser definida o descrita de
ntrs f sa an ris tri tn s tat a its er asis
se propo n e u n a superfice de ncide ntes, u n a descripció n de
una manera completa e integral. Nunca contenida en un perfil
an at t sa ti its
ison d'etre.
espacio por pu ntos equivale ntes y u n idos por múltipes í neas de fuerza.
estable o continuo, a su forma le es inherente una dosis de
ts nsta f is an instan! in t ss f ntrn transa-
indeterminación La generación del proyecto, alejada de los
tin an aniatin f t ts se t nrat te fr An instant
procesos que intentan relacionar causas y efectos, se adentra
in a seqn in i nssari t s n inar rssn tars
en un sistema de referencias, de acotaciones del espacio y de
an n t ratr ints f nentratin an nsifiatin n t
real La arqutectura co nvoca a expere n cia temporal como
delimitaciones geométricas precisas que son su propio sopor-
jt is anifst it an ia.
algo
n efi n tva, fr nte al co nocime nto s ntétco e los ojetos, la arqutectura de Zaha Hadid fuerza la experie ncia de tempo
n
ecesario, cuya dme n sió n n o puede ser aprehe ndda co n
n it i s nt araia tat t Vitra ir Statin nssari trans-
a nterioridad Experie n ca que si n embargo flota paradójca
Su figura inestable es un instante en el proceso de acota-
frs nt its n rersntatins skts an rifs in an inrs
me nte a ncada al co ntrapeso de sus propias represe ntaco nes,
ción, traslación y manipulación de las herramientas por medio
itinea tat trns s fr t rsen te t t t sn-
e n las que se prolo n ga la arqutectura co nstruida, doblá n dose
de las cuales se genera la forma. Un instante en una secuen-
tatin t rss tat neat it t t t tia an
y plegá n dose para tra n sformarse e n las proyecco n e s b d i -
cia, y en la cual, necesariament necesariamente, e, no hay una progresión lineal
satia attrns attrns in i ts fir is a isi
hacia un fin, sino puntos de concentración y densificación en los que el proyecto se manifiesta con una imagen.
nitrat t rra r t sia reait tat srrns it at te ints iniat nssit it is an arittr arittr i ik
te y, a un tiempo, su razón de ser.
Uel e o e eic owlede o oec oec Z Hi' checue checu e oce e expeiece o e ime He checue cl o he expeiece o e ece woe meo cno be cp ue peo T experece neveele o poxcl hoe o e couee o i ow epeeto wc e corcte cecue cecue i poloe edi olg o io e wodimeo poeco o ie o ph ollowe oh irecio
me n so n aes de sí misma e n u n cam n o que se recorre e n l a s dos direccio nes
Por ello no es paradójico que la Estación de Bomberos en
te sratst ants ats n fian f t t ratatina fr
Vitra se transforme, necesariamente, en sus propias represen-
f natr an t inar ats f assiate t tis sis Satits
taciones, dibujos y relieves, en un recorrido inverso que nos
rar t f n a sa inat nai r asti ssts
devuelve desde la presencia del objeto a la representación del
n t ask rss at ts i nt tr te esritin f at-
proceso que lo ha generado. A las pautas geométricas, topo-
tr (an ne arittr) as stin sta is an azatin Is it
lógicas y espaciales en las que su figura se hace visible.
an sitn f re r it ik t rsti an nn
Infiltrada por el programa o por la realidad física que la rodea,
tar?
rie
relief
E n reacó n co n el Large Glass" realzado por Duchamp e ntre
Wi epec o e Lge Lge Gl" , de Ducp ewee 1 9
los años 19 15 y 1 923 Lyotard Lyotard escrbe:
1 3 od wie: wie:
«Pro ¿qué ouría s [a] ómta stá poso po una anad aa
B w y i
troéno? S su urosa aanza os tamaños ontnuos pesamene
f hi iiy i h are y h y c
porqu so no nsuabs poqu su supposón s mposb no son
yh h i i ii, ' y i T l i Ay
en los puntos indicados por las necesidad, es una arquitectu
intrnatin f r ts isrsin an instaiit r n
npnnts su posón? Entons s uando su a par d Análisis
ra que, como los planetas suprematistas, flota desafiando no
ntast an t s ia is nr rsnt t rin as a
stus, de a tpa una mna mta unnando a ev n paa
gy g c "i k -
solo la fuerza gravitatoria de la naturaleza sino también las tra
sntsis as sntt rtin in i t ti an sa f
hacer o mesuabe sino paa hace o conmensuable.•
.•
yectorias yectoria s lineales asociadas a diha física. Satélites preparaprepara-
rn as t re a nifie an ntre kne.
dos para volar en un espacio dominado por sistemas dinámicos
aatin f i n at eati nts tat attet attet t
sta afeccó n por la heteroge neidad puede ser el resultado
ecio o eeoee m e e he el o ip le. O
o plásticos
strtr t jt is aann. In ts ae a srfa f inints s
de u n impulso O, quzá, de la proyec proyecció ció n co nscie nte sobre la
pep o he coco poeo oo he e eliy o hee
rs a srtin f sa qian ints tat ar jin
realdad material de u n a geometría heterogé n ea Como ya
oeeo eome etioe beoe e oec i o ou
ti ns f fr
hemos i ndicado el objeto n o se co n stituye como síntess de
ed e e o e cocepul meil oce t covee covee
Sería necesario preguntarse, en este momento, si la descripción de la materia como a lgo estable, y po r tanto de la arqui
4
25
OK F OPPGS reump : s H•z � 476. , Y bb w f W
a fueza fueza conceptuae y mateae que en é convergen El oeto, o a arqutectura no apa a ua dentidad coherente no a ua fgua si contorno La forma e una vez má como
n i c cc ccu, u, s i t u pc tl c m h c id wh t c t s t t
e campo magnétco donde e manifietan a fuerza y u dtosones y no el resutado equirado de la msmas La pe entacón de os hecho a a percepcón y partcuarmente a a vó e denfca pero tamn e exagera En a medida en que a arqutectua e era de o equemas de dentdad y difeenca, coqusta u grado ms en a iertad de a forma y en a manpulac ón de a etuctura a máqua geométrca aua as identdades, mponiendo, en su uga, a contnudad Contudad de epaco púco de pano fexe que por medio de doece ecortes y curvatura, confgua un ree ve contruido En Cadi o en Duedor, e ueo púlco e extiende por deao y por dentro, reforzando reforzando a duón de o ímte U mecanimo que inte en a ndetemnacón de a foma pero que permte a un tiempo, contagara al programa a geografa de vaes pendientes y senderos que atravean e soar en useldof moldeado tanto por a forma como por e progama tene po ojeto e cruce de trayectora y a dve sficació de a activdade asegurando u ocupacón O contnudad de a fgura que, tazada sore e pape marcadas ore e terreno o recortada recortada en un pano e pro yectan en e epacio Fgura panas cuya upeces e doan y e nteectan para crear una geomera de lenos y vacos que se entrecrua con e viaducto de Otto Wager.
i c sl t pt pt h cs ,
cimirome
foundationstcturomaent
ELIEE DE INÓ CM R Vldr tliny hak l / c ó!1/989 5 2 J
UT UAANI DA I ryn o 20x30x3 c
en e espacio por medio de tenores y caes se confguran en reacón y en dependenca con as dos paedes que orman a esquna y que o sopoan fcamente Si la fucón del pedes
rm r wc sup t hl . th t
Co-
Los Reeves de Esquna" eaiados po at en 1915 conttuyen un paso m en a cadena de oetos dirida a des
Tl' C R ( 9 5) h h t t i t m t w h cips pc ss
ta, de a ase sore a que tadicoalmente se haa dspuesto a ecutura tena e propósto de maca la singuardad e iden tdad de oeto y por tanto u extrañamento del espaco que o rodea a funcón de a paredes en e montaje de atn e a de nsst en que e reeve pertenece a espaco en e que se ecuetra, dependiendo de é paa acanzar su snfcado7 Por oto ado la estructura compeja de reeve vsemete heteogéea formada po eementos de divesa naturalea mateia y geométca pone de manfesto que e orden de esta contruccón no e nterno no externo La experienca de Reeve se aota en su preseca fsca y su materadad y en elas está contendo u snfcado. n paara de Rosaind Kau, «atn ha nvetido e orden y a organzacón de a nformacón vsual de modo que a experencia de os Reeve de squina provoca una acentuada concienca de a situación físca que hatan» Esta proyecció a exterior de orden estuctual de oeto pueta rficamente de manfesto por Naum Gao en os esquemas de Cuo Voumétc Voumétco o y e Cuo Ester Estereomtrco" eomtrco" concentran u nficado ore a uperfces exterore y visle ore a magen de obeto. sta etrateia, presente en os eieves, acanzó su momen to mas emlemtco en e Monumeto a la Tecea Iter acoa cuya pmea maqueta a escaa educida fue realzada po atn en 1991923 La estuctura ha sdo depazada desde e nterio a extero convrtédoe convrtédoe no soo en vse no en ememtca Es nnecesaio peeta mas aá de a supece de acos y putaes para acanzar un epacio teor en e que se devee e contenido y os fundamento del oeto La lói
monta o princpo de usonsmo pctórco y de a mímes en a prcticas artítca tca Lo e ieve de Tatln suspendidos
i ii t's ls, s sc c s rd pdc h tw w t
ca se muestra en la superficie o repartda po la mútpes supeficie y a difeencia etre e nteor y el exteror ha do
picu s s t x x A tt itl t h it , t qus m pt h suctu tc mc l s ss cti ti lc t s ci h pulc c, t x wch, b cu ct c ctc i I C i Dul, the b a sea t d w c h i t h i ht i h tm m bt w t t t th og tm h vs l tt r h usd o s m t trc d h divc civ s ts u ccc c u wch, dw p, mk c t , r jct sa F w ue ect f v t ct wh h O W vi
pt t wc h cut w w t hli gul idtt ct h i s s t rudi c, ct t ws Tt' m e ws iss l s t spc whc t t t i is ii v v lx tu t t ts, s, m ms s t u hws ts csucti s t ir u tr x h xc h s xstd t ps ps rl d i l t cc I th ws Kus «Tt
s v h t rz h vi dt,
ht e xee is eies s wss h p ti t iht • Ts xt! pti t jet ct d gpcl N G "Vc C "Si s s s is ic x c t m c
is gu gu w t pc g l s
t t fs c ms mmc h Mumt T l l l s l 9 9 19 23 Th t s ht h t x t vi mm lt s uc s t tt t s hs scs s tt vl t t mt ct T i ip us it h pl s ss, s, w w xtr s sv m th ict tct t i x t c I th D Cle H poets, poets, we t Oc t s ty sl th s i d omt w t t .
7
26
resuelta por medio de la u nificación de la estructura exterior y
material tha reinforces the contnuy tryng o trn the pubc space"
de la experiencia interna del objeto.
no ye anothe eement of he nne space" and vceversa And, beyod
se noduce en la cudad adcional, la arquiectu arquiectura ra acepe
his the volue breas dow ino mutpe srfaces.
epresentar los valores simbólicos de la monumentaldad uba-
En los proyectos de Dusseldorf, Colonia o Hamburgo observamos una estrategia similar. Desaparecida la base que marca
he determnation o form form no only i nfects he programme provo
la identidad y singularidad de la construcción, su extensión físi-
kg a calclaed ambiguy between public and prívae space but also
en Berlín. La esquna como punto de explosión expesva de
ca se diluye en un entorno que, a un tiempo, ordena y es orde-
altes te pysical stabity o the mae. Te flotaton of te solids is
densifcacón formal y de luga de eferenca apaece póxma
nado por ella. Las construcciones se configuran sin perímetro
assued by a topography that fows fows beeat hem control ed and mo-
a l tadción expesionsa de la cudad La forma se ecom
y sin una base estable o apariencia de fundamento sólido. El
ded as f it were a slid, as wel as the undersanding of any srface
pone para povocar un hio Un objeto expesonsa en anto
plano del suelo se extiende como material fluido que refuerza la continuidad, intentando hacer del "espacio público un ele-
(faade roof o shadow) as apane whose vso and experence does not tanscend s own materality
qe trata de ecobra su su ndvdualdad, su "aua a arqutectua asume de nuevo el conflico de las tendencas contra
mento más del "espacio int erior y viceversa. Y, por encima de
And ultmatey, to te and ng of e strucue strucue Ths i s projected ot-
puestas de la aqutectua euopea de los años teinta, capaz
él, el volumen se quiebra en múliples superficies.
AAEDA EL IAISM tTHR
Por ello esulta paadójico que, cuando e objeo/proyeco
O. Feingr, 91
na Es éste el caso del edificio para el IBA o en Kuustendamm
wards becomng pese o te vsbe sfaces ad in te vods be-
de propone a un iempo a om pu l om onic
La indeterminación de la forma no solo se contagia al pro-
tween them, with te tansmssion lnes of he g ravi raviatonal atonal forces
y la coninua ransmuación de la una a la ota•
grama provocando una ambigüedad calculada entre el espa-
conounded wth te breakup o he material or the gaphics o wdows
cio público y privadosino que también altera la estabilidad
and projecures. e guatve capacy s transited to al he eements
física de la materia. La flotación de los sólidos se confía a una
whle the fodaon and he sructure lose thei essentia nature as a
topografía que fluye por debajo de ellos, controlada y molde-
physcal and cocepta suppo ad base to become ye another el-
ada como si de un sólido se tratara, así como al entendimien-
ement suscepible o turnng into gures sufaces or images.
NO
NOTAS
1 JenFraco Lyoa Duchamp's TRANS!frmes, he a e 10 ew
J-Fa L Duchmp's , pP1 990 NwY NwY 2 Jr On Graatoloy
York NY aduccó ie del autor.
to de cualquier supeicie fachada, cubiea, sue lo o sombra
Not only the physica boundares beween interna! and externa! ae
como plano cuya visión y experiencia no transciende su pro
dited b also te conceptal boundaes e arciectura proect
3 Vése por ejepo STOPPAGESÉLON, 193- 14 obra acomañaa a
T wk p : • p z
pia materialid materialidad. ad.
s no a carcass hat gives om to concepts, bt maerial form to wich
sguente descrpci: uUn hilo en posción hoizontal un mtro d lont c
f w r
esde un altu de metro sobre unplano hozon menras se etuece bre-
imge fthe uníy o l h. Ts ps i rad h wa ha ova c-
ete y e na nueva magen de la dad e logiu Este proceso se epite res res
p p p y w . E
veces con hlo cayendo sobre lenzo ptao en zu pus ao form de
cto ad sk o t a elogated piee fass. he th se to rm
io cuddosamene on barnz Caa eno se recort se pega a una piea l-
Y, finalmente, a la mani pulación de la estructura. Esta se pro
te concepts are atached Ad ere is no conceptua rde ha s
2 Derrida OnGramatology
3 S TPPA TPPAGEL GELN 791-94
yecta al exterior, haciéndose presente en las superficies visi
capable of ranscendn ranscendn g s materia experience. oh orders are are e-
bles y el los vacíos entre ellas, confundidas las líneas de
twined, one presetg isel in the ohe and viceversa. e mmanen
transmisión de las fuerzas gravitatorias con los despieces del
rder o the obect arises wit experece, and he meaning occus to
gaa e idro osteriormene a fora de cda cuv se reco en un pn e
w p, r x. 4 K M " (¡, Txtosde Vngur
material o las grafías de ventanas y voladizos. La capacidad
the word at the same ime as the object. Archectue i s te reslt of
mader, obeniendo te pntills ls cules se dionen dento e un c
G,
figurativa se transmite a todos los elementos, perdiendo el
thkng about the object as an act, as a rasormato and as nve
basamento y la estructura su carácter esencial como sopor-
ton ls conent is no disti nct from s form but rather both are one
te y fundamento físico y conceptual para convertirse en un elemento más, susceptible de transformarse en figuras, super
sae hng Henc e it is paadoxcal ta, when the objecVproject is set in the tra donal city, he archiecture accedes o epresent te symbolc vales
ficies o imágenes. No sólo se diluyen los l imites físicos entre lo interno y lo
4 K. Maleitch EISupreat EISupreatismo(19 ismo(1922)" 1
»
Etod tod Vngi19/1
A González Grcía, FCalvo Serralle SMcán iz cones ner1979
F C Sle, SMá z, Eies
190945,
1979
5 k Reveaió ee 88 6 Ly 7 g Md/
5 A.Naov A.Naov,, La RevelónEleen Pars 988
R K
6 eaFancois yoar opsca rducón re de or Rosalnd Kauss Pge nMd
'
l. MTPress
98
Rosalnd Krauss assaesI Muu MT ss 1981
of urban onmentalty his is the case in the IBA blding or n
externo, sino también los límites conceptuales. El proyecto de
Kururstendamm n Berin. The corne, as the poin of expressve expo
arquitectura no es una carcasa que da forma a los conceptos,
sion, o omal denscaton and a place o efeence, appears close to
sino forma material en la que los conceptos se depositan.
te expressionst traditon of e cty Form s recomposed to produce
Y no existe un orden conceptual capaz de transcender su
a event: a expressonist object insoar as i es o recove its ind-
experiencia material. Ambos órdenes están entrelazados, pre-
vduaity ts aua Arctectue once aa accepts he conflc of op
sentándose uno en el otro y viceversa. El orden inmanente del
posn g tedencies of European architecre c hitecre o the 1 930's capable of
objeto surge con la experiencia, y el significado surge al mundo
poposng p re or", organic form" and e conin uous tansmtation tansmtation
simultáneamente con el objeto. La arquitectura es el resulta-
fom one to he other all at the same tme•
do de pensar el objeto como acto, como transformación y como invención. Su contenido no es distinto de su forma, si no ambos la misma cosa.
PI ON F El Uky der/ W 1 g(&ti 195) 20X36365 VnAs
Cueo VoUMTR () vTEREMTR (11) B Naum Gabo
ircl, dn. 937
28
Ls Rojo d Csro nae en Madd en Juno de 1962. Estuda aquecua en a scuela Técnca Spe de Auecua de adid y en el Grduate School Dsign d a Unvsdad de Havad Atuaene e pofeo sociado en el Damnto d Poeos d la ETSAM
9
uís j Ct bn dd n 1 H stud ar a Hig ecicl Scoo oA cect the Ge Soo o Dei r Uvi i rtly ltu ltu ct men r Soo
o dcó yetd prptiv func las dos lls p pcta dwigof e un bhsr
alemania, 1987-993
cio de ve na na IB brí dseño uvo que ucha desde el pncpo en dos fentes: conta a esateg a de IBA de imitase a reena y eenda a cudad y a so tepo conta as esctas odenanzas aquectóncas sobe venda soca que contadecían os p aneamentos modenos de espacos udos Las detces que nos mpató BA suponan desaolla edcos conenconaes de cnco pantas En e caóco bao de Keuzbeg con una enoe aedad de edicos de todo po de estlos y épocas a oogenedad pareca conde nada a acaso desde e prncp o De odo que nepreamos esa eda exg da de cinco planas proponendo a soucón de un boque aargado de res panas reatado en una torre de oco psos en a esquna. ajo e bloque, se desarrolla el po graa coerca convenconal . Su cubeta se diseñó coo ardn con juegos paa niños. a orre de a esquna ás s ngular ncuye tes apaamenos en ora de cuña en cada panta
berlin IB housing T dg r e r egge ugg n fn: F g e I egy f rp, dy g e g bdig eg r l g w r me e ys e BA gude e k ege five-oey eeet eeet I e ei Krezbeg ea w big d! ys os geey w oed r e s S we eeed he ae g g f f seys w te a f g ee y bk ered y eg ry ow e ce. Udee e lw bok w rid dwg oei pg e led s f g r' yg yg sed oe i w e l e 30
pana d lory a z-Jrdín
twerad ofgn pls
\' .
� �
.
\
V
_ : . �. J -,> uJ_
sdforpl rp lanan
_ � \"
a plalam�/ ._ • 1
planta ba
un un
i
/
e l ágif ele l iqieEstielslntse l eesuiisjs icoeoele le 33 oh
page: Towrsli page:
tuyof oc andrad
,·. _
-·
.:,
·¡
35 34
3 7
rhen, aemana 1991- 1993 weil am rhen,
esción de mbr de vh Comenzamos nuestro diseño con un estudio genera l del entorno en el que se encuentra la fábrca Nuestra intención era situar los elementos que nos interesaban de tal modo que no se perdieran entre las enormes naves del complejo. También queríamos utilzar esos elementos para estructurar el enclave, confiriendo identidad y ritmo a la calle prncipal que lo atraviesa Esta calle que va desde el museo de sllas hasta el otro extremo de la fábrica, donde se sitúa la estación de bomberos la consideramos como zona pasa jística lineal, una extensón artifical del esquema lneal de los campos cultivados y viñedos que están al lado De este modo, en lugar de dseñar el edfico como un objeto aslado, se desarrolló c omo un límite de la zona paisajística: es decir, defniendo el espacio, en lugar de ocuparlo. Esto se consiguó materialzando el programa en un edfco largo y estre cho que recorre la línea de la calle, que marca el límite de la zona industrial, y que funciona como pantalla frente a los edificos lmtrofes Las funciones de protección y definición de espacios se signifcaron como puntos de partida del desarrollo del con cepto arqutectónico: una sere lineal y estratificada de muros El programa ocupa los espacios que resultan entre estos muros, perforándolos, incl inándose y quebrándose de acuerdo con los correspondentes requisitos funcionales El edfco es hermético desde una lectura frontal, reveland su interor únicamente desde una perspectva perpendcular. El recorrdo por los espacios de la estacón permite a veces la visión momentánea de los grandes camones rojos del garaje. Sus recorrdos están dibujados en el asfalto De forma smilar, los ejercicios ritualizados de los bombe ros se señalan en el suelo, en una sere de notaciones coreográficas El edificio entero es movimiento congelado De algún modo pretende expresar esa tensón de permanecer alerta y lsto para poder entrar en accón en cualquer momento Los muros parecen deslizarse unos sobre otros, mentras que las grandes puertas correderas forman en re alidad un m uro m óvl Todo el edfico está construido en hormigón armado vsto Se trató de evitar cualquier clase de accesorio, como guar nciones o revestmentos en las esquinasporque distraería de la smplcdad de la forma prismática y de la cualidad abstracta del concepto arqutectónico Esa misma
ausencia
de detalle propció la elección del tipo de acristalamento
sin armazón, el uso de los grandes paneles corredizos que rodean el garaje, el tratamiento de los espacios nte riores, e incluso el sistema de iluminación Las líneas de luz dirgen los movmientos necesariamente veloces y pre csosa través del edificio.
vitr i saon We initiated our desg with a study o the overal factory ste Our inteto was to pace
the elemen ts of our commisso n such a way that they would not be ost between the enormou s acto sheds We aso used th ese eements to structure structure the whole site, givig identity and rhythm to the main street runnig runnig though the complex This street -whch stretches stretc hes from the chair museum to the othe end of the factoy factoy site, where the fie stato is now located-was envisaged as a i ear landscaped zone, almost as if it were the arificial extension of the near patterns patterns of the adjacent agrcultura! agrcultura! fieds and vneyards hus, rather tha desgning the bui ldng as an isolated object it was developed as the outer edge o/the andscaped oe: defning space rathethan occupyig space. hs was achieved by stetchig the pogramme into a og arow buildng alongside th e street whch marks the edge of the factory ste and which also unctions as a sceenng devce against the bordering buldngs The spacedefinng and screenng functions of the bui lding were the poi t o deparure deparure fr the development of the architectural architectural con cep a inear layered series of wallsThe wallsThe pogamme of the the fiestation inhabits the spaces between these walls, which puncture, tilt and break accodig to the functiona requirements he buil dng s hermetic from a ronta ronta reading revealing the nteriors oly fom a perpendicula viewpont As oe passes across the spaces of the firestation, firestation, one catche catchess gli mpses o the lage red ire enges he lnes of movement are nscribed into the asphalt S milarly, the rtualized execises execises of the firemen wil be iscribed i to the groud; a series of choreographc notatons The whoe buildng is movement, froen 1 expesses the tensio of beng o the aet and the potential to explode into action at any oment The wals appear to slide past each other, whle the arge sli ding doors itealy form a oing wal The whoe buil ding is costruct costructed ed of exposed einforced isitu cocete Speca atteto was given to the sharpness of al edges ay attachments li ke oof edgngs r claddings wee avoded as they d istrac istractt from the simplicity of the p ismatic form and the abs · tract quality of the architectua cocept This same
absence
of detal i nformed the frameess glazing, the large slidin g panes eclo·
sng the garage and the treatment of the nteror spaces incudng the lghtig scheme he lines of light drect the necessarily pre cise and fast movement through the buil ding .
.
38
39
enl pái• pái• ca: vst"ér.Etudo J� the gh f1w L
� �
L'
�; � - 1 J ' · .
�?
� :
t
/
r/ ti
o
1
) , 7� ; , ,�
-L t -; !
s
.
40
.
�
.
'
·-
41
/
/
,
-
/
�
ágna d lzqr d: rrb tdo d j bjo lno nl dtuón nt pgn b vt ér !h 1 , s u i; w, N s hs lw eili
42
43
44
45
plntde cube /f
o laa serio firsln cc lnudil /l os
\ L.
plt bj gfí
7
46
=f1
E - 1 ,
ado a cll(No) / h in
aluo ter Oee/ Wssid v
lz erlE sstn
',
48
49
T
r
lzd psterio (Sur)/ h avai
Íf
- rf 1 ii
52
53
ione trnvee ss ss
56
eccoe avele/ ss ss
57
_
[ , . >� >�
\
ydtllmbiliro nii aals
plperi . Scó vl s rss
\
\
\
\
oi pl / khuni n flO
58
ecciónfuga d/ stopiv
61
a haya, holanda, 1991
dos prus de vas n la h Estos dos diseños responden a la invitación que senos hizo a una serie de arquitectos de apor C nCrL Plan o de i tuaón yaua de pip Houe. Sel oto el
tar ideas para el diseño de una serie de viviendas unifamiliares en la periferia de La Haya. Se escogieron ocho solares, de los cuales nosotros tan sólo intervinimos en uno de ellos, proponiendo dos tipos de casas. La casa unifamiliar es un tipo de vivienda que de algún modo sigue siendo convencional. Estas dos propuestas pretendían alejarse lo más posible de la imagen estereotipada de villa, tanto exterior como interiormente, proponiendo una forma más nueva y sorprendente por sus implicaciones espaciales y sociales. De los dos diseños, el primero la cs
en
cse gene ra desde un podio en el niv el principal atravesado por dos
vigas. Este podio ocupa todo el solar, hundiéndose ligeramente en él. De las dos vgas, la inferio se define como un corte
negativo en el espacio del podio, que da como resultado un patio en su interior. La viga superior suspendida sobre el podio y que cruza el patiose define como positiva y más permeable, definiendo el espacio destinado al estudio y a la sala de estar. La casa se define por tanto por esa superposición de tipos de vida: una de ellas más introvertida y otra más extrovertida. El segundo diseño la cs en espiral- se desarrolla a partir del giro de una losa de forjado, una espiral continua que se inicia en la entrada, levemente deprimida, y q ue atraviesa las zonas de estar para terminar en el n ivel superior del estu dio El volumen cúbico de la casa queda definido por las líneas de retranqueo existentes. La losa de forjado asciende a lo largo de este volumen, penetrando en alg ún punto en esa piel exterior. Las fachadas de cristal de la casa siguen sol i dariamente el movimiento en espiral de la losa describiendo también una secuen cia rotativa que resulta alternativamente alternativamente maciza, en celosía, translúcida y, por último, transparente. A excepción de los dormitorios y los baños, se han eliminado las particiones espaciales en el continuum de la espiral. Los espacios residuales y los vacíos que se producen entre la espiral y la piel que la envuelve ofrecen perspectivas insospechadas e imprevisibles canales de comunicación. Ambas casas se construirían en hormigón armado.
the bau vi A number of achitects wee invited to provide designs for a field of singefmiy vilas stuated in a subr ban area of The Hague. E ight stes were desgnated, of which this office provided two designs fo a single selected site. The singlef amily vil is a hosin g type that has remained bound by conventio n The two vias described beow are formed from an abstra arangement of spaces that shift as fr as possibe from the famiiar imge of the vi both exte rnlly and interny aowing for new and nexpected spatal and socal arrangement. he first desgn the crss house- is formed from groundleve podim which is intersected by two beams. The podim covers the site and s s ighty sunken into it enco sing most of the residentia progam The ower of the two bems is defined as a negative cut into the podim space. This cut forms a couyard within the podim. he pper bem is positive and hoses an open living and stdio space
aa nEpra, ano acin ym aqQa&d ro o ipo S House.Site l n adprottyp
which foas bove the podim crossing the couryad. he house is hs a supermposition of wo opposite types of living conditions: introverted and exovered. The spirl house is developed from a continuousy spiraing !oor plate which revoves from the sighty sbmerged enrnce eve throgh the iving room to the pper- leve studio. The cubic volume of the hose i s defined by the existing setback ines. The spiraling foor plate rises through this volume in ceain ares piercing the externa ! skin. The gazed facades similarly follow the spiraling !loor plates, describ ng rotting se q uence that is alterntivey soid, ouvered, trnslucen, and finaly transprent. Excep for the bedroom s and the bathrooms
spatia divisions are eiminted in the continm of the spiral. Residua spces and gaps between between the skin nd spira provide for unexpected views and nforeseable channels o f commnication. The intended mteria of construction for both houses is reinforced concrete.
p l n g en eal de suaión / vll l
¡
63
62
CASA N ESIRAL POU
L
seccón A/ oM
·7 plntdecubies / rf p
- L ___ ,j•-·'/ I
lzado Norose/ hwt evti
f
: 1 I/ ,/ '-��. '- _ ___1[ 1[__ __ Jy ._
1 -_ t __
.J
lzdoSro wstlvti i
pln o
l__ -- -·· \ L.
·�
alNeste/oh
1tudlo• di Ho6 Ianaes
!
¡-
- n•�
�
-
.J
1
C
r
paa pimr / fr
1
h-�:.U .UIIJ'"L J'"L
l u••/ hateltn
plaa bj / gofl
Hló 81 c 6B
65
,\
-
L,
64
Q
1D O �o □ ín □
CASA EN CRUZ CROSSHOUSE
l
l
.. \ zo N/ h evu
1 1 � -c = __ ;: -' -- - "
alzad E Eat a
p1t r v
ltab■J• gndr p
ud Intri/ eo g-w
studid alzas ew
66
67
�
E t
�
i
�
o
□[
�t
�m t
E i Htudlo de plaa9und f sy
IB nabem, aleania 1992
mpliacón del hol be s u ste proyecto en e centro de pintoresco puebo suabo de Nabern debe construirse entre dos edificios de casco histórico y es a ampliación del Arthotel de Ble Strauss construido en 1992 Este pequeo edificio se genera a pair de formas geométricas dstorsionadas como epses, cruces espraes y estre as Todo ello se va disponendo en una superposcón veca h asta conformar una especie de escultura/torre escultura/torre enmarcada por un and amiaje de acero afii granado. Estas formas estructuraes a modo de cruces y estrelas componen as habitaciones Indivduaes del hotel comuncadas en as distntas pantas por una escaera de caracol a base e ptca de esta torre/escutura e vestíbulo en a planta baa queda parciamente sumergida en un estanque y se utilizar entre otras cosas para ceebraciones significativas La ampación ueda conectada con el veo edficio situado a su zuierda a través de un puente a nivel de la escaera espira
exnsion to bl ru hl Ths project desgned o be bu betwee two sted bldngs n e mdde o he picresqe Swaba viage o Naben s an extensio to Be Srauss' 1 992 Ahote he sa bui ldg s made up of distoed geoeca geoeca sapes lke elpse coss, sa ad sta They ae aanged veicaly o foma towe-lke scupue aed by gee see scaffod. Te cross· and sake stuctres ae neded to see as separa rooms i he hoe; ey w e conneced y a spa sa case. he epsod base of he sclpte the blobby a as aready een eaizd paay snk n a poo o wate wl e used aog ohe hgs or evets a the hote. dge se on the eve of the spra stacase ns the proec o he ode
edad b■ gnfloorp stu
dng o e left, te frs phase of the oe 68
69
1/ -
·� \
...
'\
1
1
1 .: l l J l\
azad Os/ Weeevon
1
l
plantasegunda/ fr
ed d e
vd■ l Sr/iw fhw
ptprim fo ln
ucó/ U
lzr
n bj o o la
= ··
- . .
r=l
! -:! I•
¡
- r
i=�
_ J
di pxmi sthg
laa óa be1l
71
70
düssedor, alemana 1993-995
cn de ar mui zlbo Con e desarroo de este portante encave en e viejo perto de Dssedo se pretende transforar transforar todo este barro en una zona atractva para la nversón e ntereBn ntereBnte te para la I nstaaciones de neva empresa agenca pbctarla y otra profesone creatva afnes, con oflcna, estdios, coercos, resta rantes y epaclos destnados a a ctra y al oco El foco de atención de toda esta zona e el propo ro, sempre anmado por as numeroa activdades deportlva y de ocio que en 8 reazan. Creamos un signficatvo paisaje artlfca jnto a , no de cyos planos e na especie de cua que pretende asuir ese carécter tan pbllco, a ctivo y caracterstco s tco de esta zona, y qe q ueda protegdo del ruido de tréfco por n mro de 90 metros de oflclna Desde el ro, n gran tréngo metéco penetra cortando e soar y l muro, qebréndolo, y conforando una rampa de acceso qe da paso a la cale y a a paza tad tra ea Lo panos y ta des de seo 8 qebran para revear en a parte norte unos estudos, y en e sr, tendas y restaurantes Debajo, se crea un mro sbterréneo de servcos que en su extreo se aza sobre e nvel de selo y se curva sobre msmo para dar cabida a na a de cine En e azado a a cae, e mro tan so muestra gera Incsiones linea es en su fachada de hor .
migón, entras qe en e alzado a río os diferentes nvele 8 articlan en dversos grados de retranqueo en fncin de ■1dl d ■lónp■ptv■d I p1l1■ / ca eecerang
a ctvldad qe haya de desempear cada no de a pantas El medlenzentrum e na erle framentada de c dspuestas en perpendclar con respecto a a cal -a odo de e c-, con un mro cona de trlpe acrtaamento que recorre la altra tota entre panta y planta Aí donde .
convergen as osas de forjado abre un vaco para las Ha de conrenca y exposiciones a caja de acensore y servicos se prentan en eementos ndlvldua e para actar perspectvas mé espectacuares y continas del centro .
E vetbuo se dispone en el encuentro entre e muro de oficinas y e meenzentrum. Se trata de una caja de crta mln mata rodeada por una sere de soportes y estructuras estructuras de arrostramento tranguares Una gran scaera curva conduce a a sa as de conferencias atravesando a cara Inferior de una pesada osa que cuega sobre a cabeza de o tranntes tranntes
zolhof meia park Te deveopmen of thls promlet ste s he mpeus to tsfom he od Dusseldor v
Haro to a new Eterprse Zoe e rogame f hs ste s we s the woe e concentes prodg faciities or the commulcat)on busess and aled creatv pofessons Thel olces and studos ae lnespesed wlth spoed by shos esta ans utura ad elsue atles hs ecoes the saegy te who·a a o ouu r deveoent. Te fos o he aea Is the lve wlch s anated wlt spor and elsue aclv ltes A arg alfllay í odaed adscape, wth ne of the anes llke a gass wedge, fces he rlv e ad beomes an exeslon of s ve publc ad actve pa o he slte. ls s oteed y a 90m og w of olces rom he nolsy steet lc. Fom he rlve an enomos metc ngle cs lnto the site pees e wl, bek g l to om a entnce rap to e steet e et nd sopng pza beow Te adjollng gond paes ak ak ope o evea ehla stdos to te Norh shops nd esus o te Soh Beow goud, wa of tecnlc sev es s ompessed, wh esult n p of e w slg ao ve goud ad cng aond o o a 32 set ea On he see slde te wa has tlny ea lnclslons In lts l- slu concete elevatlon: whle n the ver sde idv os e rced y vang depths o cantlever accodg o he fucon of eac o te oos Te advesig geny Is an even moe ragmend sees of sabs se perpedcua to te see ey are gss snes boen om the wa and v e oor to foo u helgh tipe gaed ua wal Where he foo sabs onvege a vold Is cv ed ou for coeece rooms and exblto es e oes of ls an seles ae sepated to detahe eemens o glve datc, ul nteuptedvlews acoss he Agey e ere oy s t he pol o tersecton of wl Ageny. l s a lnlmalls gss box suoded by famlly of scl srces A gd cd sl eads e way p to te confeee rooms houg e uerbey ed eet d hevy gu ser srces o a heavy s sspeed ov
Htudl d■ t■ló p■ptv■ dl p1l11J / sce ersee roo ag
72
73
-� .
"
-
on ve dcO/ Wsbuílg rstis
J
t" ·
�-
�
t
_: r
, �_== \-\ ,
J l ntreplata mz f
lnóno / b
74
75
-
¡_ '. ; ;: :-
1
r-
l
E
E
E
¡
lTP □
T-JL
1
JI ; : -
□
.-:u u
1 =-
V-:
g
C e
�
g
'
�, i i
;: ;:
¡,1 :rp
.11:-
·i
\
r11:·: .
7 1 ; ()
í
-J
l .- -
.
-
1 1
1
�
·-··¡
·-I
iludI ll (r}/} / eev vSh Sh
i
r
\
· '",, ,, �c . .. ...
l .•····· .•·····
ludo ■ í N)v vl{
i
06 l y■luons lns
tJ
J
J
plt tpll!ln plt
Htdl d1■ faad faad alro evk k lg
/
p11 baja/groudfo ln
76
a H 1 ro Maqtrllml■r w Plll 77
1
View more...
Comments