EC-2 shqip

PARATHËNJA

0.1

LËNDA DHE QËLLIMET E EVROKODIT

(1)

Evrokodet për konstruksione ( Structural Eurocodes ) përfshijnë grupet e standardeve për llogaritjen e konstruksioneve dhe llogaritjen gjeoteknike ( fundimet ) të ndërtesave dhe objekteve tjera ndërtimore.

(2)

Evrokodet për konstruksione janë të destinuara të shfrytëzohen si dokument referent, për qëllimet vijuese: (a)

për dëshminë e pajtueshmërisë së ndërtesave dhe objekteve tjera ndërtimore me kërkesat themelore të udhëzimeve për punët ndërtimore dhe prodhimet e bashkësisë Evropiane (Construction Products Direktive –CPD).

(b)

si rreth për bashkimin e kushteve teknike të pajtueshme (specifikimet teknike) për punët ndërtimore dhe prodhimet e bashkësisë Evropiane.

(3)

Evrokodet për konstruksione përfshijnë ekzekutimin dhe kontrollën e punëve ndërtimore vetëm në masën e domosdoshme që të tregohet në kualitetin e kërkuar të materialeve ndërtimore dhe prodhimeve, dhe standardin e kualitetit të punimeve (workman ship), të cilat janë të duhura që të arrihet pajtueshmëria me parashikimet e rregullave për llogaritje.

(4)

Deri sa tërësia e kushteve teknike të domosdoshme për punët ndërtimore dhe prodhime, dhe për metodat e shqyrtimeve të vetive të tyre nuk është në disponim, secili prej Evrokodeve për konstruksione përfshijnë disa prej këtyre aspekteve në anekse informative.

0.2. HISTORIA E PROGRAMIT TË EVROKODIT (1)

Komisioni i bashkësisë Evropiane (Commission of the European Communities-CEC) ka iniciuar punën për realizimin e rregullave teknike të unifikuara për llogaritjen e ndërtesave dhe objekteve tjera ndërtimore e cila në fillim do të shërbente si alternativë

për rregullat e ndryshme teknike të cilat janë në fuqi në disa shtete anëtare (Member states) dhe e cila në fund do ti ndërronte. Ato rregulla teknike më vonë janë bërë të njohura si "Evrokodet për konstruksione” (“Structural Eurocodes”). (2)

Në vitin 1990, pas konsultimit të shteteve anëtare të BE, detyrë e përpunimit të mëtejmë, dhënia dhe përdorimi i Evrokodit për konstruksione CEC është bartë në komunitetin Evropian për standarde (Comite Europeen de Noramisation-CEN), ku sekretariati i BE për tregti të lirë (European Free Trade Association-EFTA) pranoi që të ndihmoi punën e CEN-it.

(3)

Komiteti teknik i CEN-it (Technical Committee-CEN/TC)-CEN-TC 250 është përgjegjës për të gjitha Evrokodet për konstruksion.

0.3

PROGRAMI I EVROKODIT

(1)

Aktualisht është duke u punuar në Evrokodet vijuese për konstruksione prej të cilave secili në mënyrë gjeneralizuar do të ketë numër më të madh të pjesëve: EN 1991

Evrokodi 1

- Bazat e llogaritjes dhe ndikimet në konstruksione - Basis of design and actions structures

EN 1992

Evrocodi 2

- Llogaritja e konstruksioneve prej betonit - Design of concrete structures

EN 1993

Evrokodi 3

- Llogaritja e konstruksioneve prej çelikut - Design of steel structures

EN 1994

Evrokodi 4

- Llogaritja e konstruksioneve mikste prej çelikut dhe betonit - Design of composite stell and concrete structures

EN 1995

Evrokodi 5

- Llogaritja e konstruksioneve prej drurit - Design of timber structures

EN 1996

Evrokodi 6

- Llogaritja e konstruksioneve të muratuara - Design of masonry structures

EN 1997

Evrokodi 7

- Llogaritjet gjeoteknike - Geotechnical design

EN 1998

Evrokodi 8

- Rregullat për llogaritjen e rezistencës së konstruksioneve në ndikimin e tërmeteve - Design provisions for earthquake resistance of structures

EN 1999

Evrokodi 9

- Llogaritja e konstruksioneve prej aluminit - Design of aluminium structures.

(2)

CEN/TC 250 ka formuar nën komitete të veqanta (subcommittees-SC) për disa Evrokode

(3)

Kjo pjesë e Evrokodit 2 për konstruksione: Llogaritja e konstruksioneve prej betonit, të cilin CEC e përpunoi dhe e lejoi për dalje (shpallje), CEN ka dhënë para standarde Evropiane (Europian Prestandard-ENV), me fillim prej tri vite afat.

(4)

Ky para standard është dedikuar për përdorim në eksperimente praktike, në llogarinë e ndërtesave dhe objekteve tjera ndërtimore, në hapësirën të cilën e përfshinë Evrokodi 2 siç është treguar në 1.1.2, si dhe për komentime në rregullat e saja.

(5)

Pas, rreth dy viteve anëtarët e CEN do të jenë të thirrur që të sjellin komentimet zyrtare në rregullat e saja të cilat do të merren parasysh me rastin e përcaktimit të aktiviteteve të mëtejme.

(6)

Në ndërkohë, informatat kthyese dhe komentimet të këtij para standardi duhet dërguar sekretariatit të Nën komitetit CEN/TC 250/SC 2, në adresën vijuese: DIN Burggrafenstrasse 6 D-1000 Berlin 30 GERMANY Ose në adresën e organizatës nacionale adekuate për standarde.

0.4

DOKUMENTET NACIONALE PËR PËRDORIMIN E EVROKODIT 2

(1)

Duke marrë parasysh përgjegjësinë e pushteteve në shtetet anëtare për siguri, shëndetësi dhe pyetjeve të tjera të përfshira në kërkesat themelore CPD, elementet e qarta të rëndësishme për siguri të ndërtesave dhe objekteve tjera ndërtimore në këtë ENV janë shkruar orientimet, vlerat indikative, të cilat në tekst veçanërisht janë të shënuara në mënyrë vijuese:

(vlera të rrethuara) (boxed vales). Prej organeve

përkatëse në secilin shtet anëtare pritet që të nënshkruajnë vlerat definitive për këto elemente të rëndësishme për siguri. (2)

Shumë prej standardeve përcjellëse të pajtuar (harmonised supporting stadards), në të cilat mbështeten Evrokodet për konstruksion, duke përfshirë Evrokodet për ndikime të cilat duhet të merren parasysh edhe për masat për mbrojtjen prej zjarrit, nuk do të jenë në kohën e dhënë të këtij para standardi. Për këtë është paraparë që secili shtet anëtar,

ose organizata e sajë për standarde, të punoi dhe shpall dokumentin nacional përkatës për përdorimin e këtij para standardi (National Application Document-NAD), në të cilin do të ndërtohen vlerat definitive për elemente të rëndësishme për siguri të ndërtesave dhe objekteve tjera ndërtimore, udhëzimet në standardet kompatibile përcjellëse nacionale, dhe precizon udhëzimet nacionale për përdorimin e këtij para standardi. (3)

Është paraparë që ky Para standard të shfrytëzohet me dokumentin përkatës nacional për përdorim-NAD i cili vlen në vendin ku ndodhen ndërtesat dhe objektet tjera ndërtimore.

0.5 SPECIFIKAT E KËTIJ PARA STANDARDI (1)

Hapësira e përdorimit të Evrokodit 2 është e definuar në 1.1.1 ndërsa hapësira e përdorimit të kësaj pjese 1 të Evrokodit 2 në 1.1.2. Pjesët tjera të planifikuara të Evrokodit 2 janë dhënë në 1.1.3; ato do të përfshijnë teknologjinë shtesë ose përdorimin dhe do të paraqesin plotësimet dhe kompletimet e kësaj pjese 1.

(2)

Gjatë përdorimit të këtij para standardi në praktikë duhet të ketë kujdes të posaçëm në parashikimet fillese dhe kushtet e dhëna në kapitullin 1.3.

(3)

Shtatë kapitujt e këtij para standardi janë të plotësuara me katër shtesa të cilat kanë status normativ të njëjtë sikurse edhe në kapitujt në të cilët konsiderohet. Këto shtesa janë si rezultat i hedhjes së disa prej principeve detale/rregullat për përdorim, të nevojshme për rastet e veçanta, nga pjesa kryesore e tekstit në shtojca, me qëllim të paraqitjes dhe qartësisë së tekstit.

(4)

Si është treguar në 0.4 (2) të kësaj para hyrje, shfrytëzuesit duhet të mbështeten në dokumente nacionale për përdorim, në të cilat do të jepen sqarime detale për standarde kompatibile përcjellëse të cilat duhet përdor. Sa i përket kësaj pjese të Evrokodit 2, kujdes të posaçëm duhet të ketë në para standardin e përvetësuar ENV 206 (Betonivetit, prodhimi, ndërtimi dhe kriteret për vlerësimin e plotësimit të rregullave që kërkohen) (Concrete-performance, production, placing and compliance criteria) si dhe në kërkesat në shikim të (qëndrueshmërisë) jetës së betonit të dhëna në kapitullin 4.1 të këtij para standardi.

(5)

Rregullat e këtij para standardi në shumicën e rasteve bazohen në Modelin e rregullave CEB-FIP 78 për konstruksione prej betonit (CEB-FIP Model CODE 1978-MC 78) si dhe në të tjerat, me dokumentet e CEB (komiteti Euro ndërkombëtar për beton-Comite

Euro International du Beton) dhe FIP ( Federata ndërkombëtare për paranderjeFederation Internationale de la Precontrainte). (6)

Gjatë punës së këtij para standardi janë përgatitur dokumentet fillestare në të cilat jepen sqarime dhe dëshmohet arsyetimi e disa rregullave të përvetësuara.

1

HYRJE

1.1

HAPËSIRA E PËRDORIMIT

1.1.1

HAPËSIRA E PËRDORIMIT TË EVROKODIT 2

P(1)

Evrokodi 2 përdoret në llogaritjen e ndërtesave dhe objekteve tjera ndërtimore prej betonit të pa armuar, betonit të armuar dhe betonit të paranderur. Është i ndarë në disa pjesë të posaçme të cilat janë paraqitur në 1.1.2 dhe 1.1.3.

P(2)

Ky Evrokod përfshinë vetëm kërkesat në raport të aftësisë, përdorimit dhe jetës së konstruksionit. Kërkesat tjera, për shembull ato të cilat janë për izolimet termike dhe akustike, nuk janë të shqyrtuara.

P(3)

Ekzekutimin (execution) është përfshirë deri në nivelin e duhur që të tregohet në kualitetin e materialit ndërtimor edhe prodhimit të cilat mund të përdoren, dhe në standardet e kualitetit në punishte, të cilat janë të nevojshme që të sigurohet pajtueshmëria me parashikimet e rregullave për llogari. Ekzekutimi dhe kualiteti i ndërtimit janë të përfshirë në pikat 6 dhe 7 ku këto rregulla duhet konsideruar si kërkesa minimale të cilat mund të përpunohen më vonë për tipe të veçanta të ndërtesave ose objekteve tjera ndërtimore (types of buildings or civil engineering works) si dhe për metodat e caktuara ndërtimore (methods of construction).

P(4)

Evrokodi 2 nuk përfshinë kërkesat e veçanta për llogarinë sizmike. Rregullat të cilat i takojnë këtyre kërkesave janë dhënë në Evrokodin 8- " Llogaritja e konstruksioneve në zonat sizmike" (“Design of Structures in Seismic Regions”) i cili është në pajtim dhe plotëson Evrokodin 2.

P(5)

Vlerat numerike të ndikimeve në ndërtesa dhe objekte tjera ndërtimore, të cilat duhet të merren parasysh në llogari, nuk janë dhënë në Evrokod 2. Këto gjenden në Evrokodin 1 "Bazat e llogaritjes dhe ndikimet në konstruksione” (“Bases of Design and Action on Structures”) e cila vlen për konstruksione të ndryshme.

1.1.2 HAPËSIRA E PËRDORIMIT TË PJESËS 1 TË EVROKODIT 2 P(1)

Pjesa 1 e Evrokodit 2 jep bazën gjenerale për llogaritjen e ndërtesave dhe objekteve tjera ndërtimore prej betonit të armuar dhe betonit të paranderur, të bërë prej agregatit me peshë normale (shiko 1.1.3 për pjesët tjera të Evrokodit2 të cilat përfshijnë metodat shtesë të ndërtimit, materialit dhe llojit të konstruksionit).

P(2)

Përveç kësaj, pjesa 1 jep rregullat detale të cilat mund të përdoren kryesisht në ndërtesa të zakonshme. Mundësia e përdorimit të këtyre rregullave mund të jetë e kufizuar, për arsye praktike ose për thjeshtim: përdorimi i tyre dhe kufizimet eventuale në përdorim janë të shpjeguar në tekst, aty ku është e nevojshme.

P(3)

Pjesa 1 e Evrokodit 2 përfshinë hapësirat në vazhdimësi: kaptina 1 -

Hyrja (Introduction)

kaptina 2 -

Bazat e llogaritjes (Basic of Design)

kaptina 3 -

Vetit e materialeve (Material Properties)

kaptina 4 -

Llogaritje e prerjes dhe elementeve (Section and Member Design)

kaptina 5 -

Formimi dhe konstruktimi i detalit (Detaling Provisions)

kaptina 6.-

Ekzekutimi dhe kualiteti i punës (Konstruksion end Workmanship)

kaptina 7 -

Kontrolli i kualitetit (Quality Control).

shtesa 1 -

Rregullat shtesë për përcaktimin e ndikimit nga deformimet e betonit të cilat varen prej kohës (Additional Provisions for the Determination of the Effects of Time-dependent Deformation of Concrete)

shtesa 2 -

Analiza jo lineare (Non-linear Analysis)

shtesa 3 -

Të dhënat shtesë për gjendjen kufitare të mbajtjes prej deformimeve të konstruksionit (Supplementary Information on the Ultimate Limit States Inducted by Structural Deformations)

shtesa 4 P(4)

Vërtetimi i uljeve me llogari (Checking Deflection by Calculation)

Kapitujt 1 dhe 2 janë të përbashkëta për të gjitha Evrokodet, me përjashtim të disa rregullave shtesë të cilat kërkohen për beton.

P(5)

Kjo pjesë 1 e Evrokodit 2 nuk përfshinë: -

rezistencën në veprimin e zjarrit

-

aspektet e veçanta te llojet speciale të ndërtesave (siç janë ndërtesat e larta) (tall buildings),

-

aspektet e veçanta të llojeve të objekteve ndërtimore (siç janë viaduktet, urat, pendat, enët nën shtypje, platformat në dete ose objektet për deponimin e lëndëve rrjedhëse),

-

elementet e betonit pa fraksione të imtë (no-fines concrete) dhe elementet prej ajrant-betonit, si dhe prej betoneve të punuar prej agregatit të rëndë, ose nga betoni me prerje dhe nga konstruksioni i çelikut (të shikohet Evrokodi 4 për konstruksione mikste nga çeliku dhe betoni).

1.1.3

PJESËT VIJUESE TË EVROKODIT 2

P(1)

Kjo pjesë 1 e Evrokodit 2 do të plotësohet me pjesët e planifikuara të cilat do të kompletojnë ose të përgjigjen për aspekte veçanërisht të llojeve të ndërtesave ose objekteve tjera ndërtimore, për metoda speciale të ndërtimit dhe për disa pyetje tjera të llogaritjes të cilat janë të rëndësishme nga ana praktike.

P(2)

Pjesët vijuese të Evrokodit 2 përgaditja e të cilave është në vazhdime e sipër ose planifikohet, duke përfshi pjesët vijuese (të dhëna në dy kategori të ndryshme) Pjesa 1A -

Konstruksionet prej betonit të pa armuar ose dobët të armuar. Plain or ligltly reinforced concrete structures

Pjesa 1B -

Konstruksionet e parafabrikuara prej betonit Precast concrete structures

Pjesa 1C -

Përdorimi i betonit prej agregatit të lehtë The use of lightweight aggregate concrete

Pjesa 1D -

Përdorimi i litarëve për betonin e paranderur pa atëhezion të betonit dhe çelikut dhe litarëve për paranderje The use of unbonded and external prestressing tendons

Pjesa 1E -

Llogaritja e konstruksioneve prej betonit në lodhje Design for fatigue of concrete structures

Pjesa 1O -

Rezistenca e konstruksioneve prej betonit ndaj zjarrit Fire resistence of concrete structures

Pjesa 2 -

Urat prej betonit të armuar dhe paranderur. Reinforced and Prestressed Concrete Bridges

Pjesa 3 -

Themelet dhe hunjët prej betonit Concrete Foundations and Piling

Pjesa 4 -

Konstruksionet për deponim të lëngjeve (rezervoaret) Liquid-retaining Structures

Pjesa 5 -

Konstruksionet e përkohshme, konstruksionet të cilat kanë jetë të projektuar të shkurtë. Temporay Structures. Structures having a Short Design Life

Pjesa 6 -

Konstruksionet (ndërtimore) masive Massive Civil Engineering Structures.

1.2

DALLIMI NË MES TË PRINCIPEVE DHE RREGULLAVE PËR PËRDORIM

P(1)

Në varësi prej karakterit të disa rregullave, në këtë Evrokod bëhet diferenca në mes të principeve (parimeve) dhe rregullave për përdorim.

P(2)

Principet përfshijnë: - qëndrimet e përgjithshme dhe definicionet për të cilat nuk ekziston alternativë, si dhe - kërkesat dhe metodat analitike për të cilat nuk lejohet alternativë tjetër, nëse nuk është ndryshe e potencuar

P(3)

Në këtë Evrokod principet (në këtë tekst) janë të shënuara me shkronjën e madhe P.

P(4)

Rregullat për përdorim janë në përgjithësi të pranuara, të cilat dalin nga principet dhe plotësojnë kërkesat e tyre.

P(5)

Është e lejuar përdorimi alternativ i rregullave për llogaritje të cilat ndryshojnë prej rregullave për përdorim të dhënë në këtë Evrokod, me kusht që të tregohet se këto alternativa janë në pajtueshmëri me principet relevante dhe se sigurojnë vetit e aftësisë mbajtëse, përdorimit dhe jetës (qëndrueshmërisë) së konstruksionit, së paku vetive ekuivalente të cilat sigurojnë përdorimin e Evrokodit

P(6)

Në këtë Evrokod, rregullat për përdorim (në këtë tekst) janë të shtypura si të tërhequra në të djathtë nga vertikalja.

1.3. PARISHIKIMET-PËRVETSIMET P(1)

Konsiderohet se janë plotësuar parashikimet-përvetësimet vijuese: - konstruksionet llogariten prej njerëzve me kualifikime përkatëse dhe përvojë - mbikëqyrja adekuate dhe kontrolli i kualitetit sigurohen në fabrika, në reparte (punëtori) dhe në punishte, - ndërtimin e bënë personeli (ekzekutuesi) me shkathtësi dhe përvojë, - materialet ndërtimore dhe prodhimet tjera shfrytëzohen në pajtueshmëri me rregullat e këtij Evrokodi ose në pajtueshmëri me kushtet teknike relevante për material dhe prodhime tjera, - konstruksioni do të jetë në mënyrë adekuate i mirëmbajtur, - konstruksioni do të shfrytëzohet në pajtim me llogaritjen dhe udhëzimet nga projekti.

P(3)

Mënyrat e llogaritjes mund të konsiderohen si të vlefshme vetëm nëse janë në pajtim me kërkesat për ekzekutim dhe kualitet, të dhëna në pjesët 6 dhe 7.

P(3)

Vlerat numerike të cilat në këtë tekst janë veçanërisht të dhëna si:

(vlerat e

rrethuara) (boxet values), janë dhënë si indikative. Shtetet anëtare mund të precizojnë vlera tjera.

1.4

DEFINICIONET

1.4.1 KUPTIMET E PËRBASHKËTA PËR TË GJITHA EVROKODET P(1)

Nëse në vazhdim të tekstit nuk është ndryshe e theksuar, përdoret terminologjia e thënë në standardet ndërkombëtare (International Standard) ISO 8930.

P(2)

Kuptimet (fjalët) të cilat vijojnë, shfrytëzohen si të përbashkëta për të gjitha Evrokodet, me kuptime vijuese: -

objektet ndërtimore (construction works)- gjithçka që është e ndërtuar ose do të ndërtohet si rezultat i operimit ndërtimor. Ky kuptim përfshinë ndërtesat dhe objektet tjera ndërtimore. Konsiderohet në objekte ndërtimore në tërësi dhe nënkupton si elementet konstruktive ashtu edhe jo konstruktive; ndërtimi (ekzekutimi) (execution)- aktivitet i cili përmban goditjen (ndërtimin) e ndërtesës ose objektet tjera ndërtimore. Kuptimi përfshinë punët në punishte e mund të kuptohet edhe punimi i elementeve jashtë punishtes, dhe montimi i nevojshëm në punishte;

Vërejtje: në gjuhën angleze fjala “construction” (me kuptim: edhe ndërtim edhe konstruktimi), mund të shfrytëzohet se ka të bëjë me "ndërtimin" në kombinime të ndryshme të fjalëve, kur nuk ekziston rreziku nga dy kuptimet (p sh: “during construction” me kuptim “gjatë kohës së ndërtimit”). -

konstruksioni (structure)- sistem i organizuar i lidhjeve të elementeve konstruktive, të projektuar që të sigurohet shkalla e caktuar e shtangësisë. Ky kuptim është për elemente mbajtëse;

-

lloji i ndërtesave ose objekti tjetër ndërtimor (type of bilding or cilil engineering works)- kuptim i cili sqaron dedikimin e objektit, për shembull: objekt banimi, objekt industrial, urë automobilistike; Vërejtëje: termini “lloji i objektit ndërtimorë” (“type of construction works”)nuk shfrytëzohet në gjuhën angleze.

-

lloji (tipi, forma) i konstruksionit (form of structure)- ka të bëjë me llojin (dispozitën) e elementeve konstruktive, për shembull: trau, konstruksion i kryqëzuar, harku, urat e varura;

-

materiali ndërtimor (construction material)- materiali ndërtimor i cili është përdorur për objektin, për shembull; betoni, çeliku, druri, tulla;

-

materiali i konstruksionit (type of construction)- bazohet në materialin ndërtimorë bazë të konstruksionit, për shembull: konstruksionet prej betonit të armuar, konstruksioni prej çelikut, konstruksioni prej drurit, konstruksioni i muratuar;

-

mënyra e ndërtimit (method of construction)- mënyra me të cilën ndërtohet, për shembull: betonimi në vend, parafabrikim;

-

sistemi konstruktiv (structural system)- elementet mbajtës të ndërtesës ose objekteve tjera ndërtimore, dhe mënyra me të cilën përvetësohet ë këto elemente funksionojnë, në qëllim të modelimit të llogaritjes

P(3)

Termet ekuivalente në gjuhët e Bashkësisë janë dhënë në tabelën 1.1

Tabela 1.1 Terminet ekuivalente në gjuhët e Bashkësisëë, të përbashkëta për të gjitha Evrokodet SHQIP objekt ndërtimorë

ENGLISH Construction works

FRANCIAS

DEUTSCH

ITALIANO

NEDERLANDS

ESPANOL

Construction

Bauwerk

Costruzione

Bouwerk

Construcction

ndërtimi

Execution

Execution

(Bau-) Ausfuhrung

Esecuzione

Uitvoering

Ejecucion

konstruksio ni lloji i ndërtesës ose objekt tjetër ndërtimor lloji i konstruksio nit

Structure

Structure

Tragwerk

Struttura

Draag-concructie

Estructura

Type of building or civil engineering works

Nature de construction

Art des Bauwerks

Tipo di costruzione

Type bouwerk

Natyraleza de la construccion

Form of strusture

Type de structure

Art des Tragwerks

Tipo di struttura

Type draagconstructie

Tipo de estructura

materiali ndërtimor

Construction material

Materia de construction

Baustoff; Werkstoff (Stahlbau)

Materiale de construzione

Constructie matriaal

Modo de construccion

materiali i konstruksio nit mënyra e ndërtimit Sistemi konstruktiv

Type of construction

Mode de construction

Bauart

Sistema costruttivo

Bouwwijze

Modo de construccion

Method of construction Structural system

Procede d’execution Systeme structural

1.4.2

Bauverfahren Tragsystem

Procedimento esecutivo Sistema strutturale

Bouwmethode Constructief system

Procedimiento de ejucucion Sistema estructural

KUPTIMET E VEQANTA TË CILAT SHFRYTËZOHEN NË PJESËN E PARË TË EVROKODIT 2

P(1)

Betoni i pa armuar dhe dobët i armuar (Plain or lighty reinforced concrete). Elementet prej betonit të armuar me përqindje të armimit për përkulje më të vogël se vlerat minimale të dhëna në kapitullin 5.4, duhet të trajtohen si elemente prej betonit të pa armuar dhe llogariten në pajtim me rregullat e dhëna në Pjesët 1A të Evrokodit 2.

P(2)

Litarët për paranderje pa “lidhje” (atëhezion) në mes të çelikut dhe betonit jashtë prerjes së betonit (Unbondet and external tendons). Për paranderje para ngurtësimit (post-tensioned members), në të cilat gypat për udhëheqje të liatërve (ducts) mbeten gjithnjë të pa injektuar, dhe për litarët të cilat mbeten jashtë prerjes tërthore së betonit (paranderje e jashtme) (external tendons), e të cilat mund të jenë të mbrojtura me beton pas tërheqjes ose kanë membranë të posaçme mbrojtëse, llogaria duhet të bëhet në pajtim me rregullat e dhëna në Pjesën 1D të Evrokodit 2. Kur litarët janë vetëm për një kohë të pa injektuara gjatë fazës së ndërtimit, përdoren rregullat e Pjesës 1.

1.5

NJËSITË S.I.

P(1)

Duhet të përdoren njësitë sipas S:I, në pajtim me standardet ndërkombëtare ISO 1000. (2)

1.6

Për llogaritje preferohen njësitë vijuese: - forcat dhe ngarkesat

kN, kN/m, kN/m2

- masat vëllimore

kg/m3

- peshat vëllimore

kN/m3

- sforcimet (nderjet) dhe fortësia

N/mm2 (=MN/m2 ose MPa)

- momentet (përkulja…)

kNm

SHENJAT E PËRBASHKËTA PËR TË GJITHA EVROKODET

1.6.1 SHKRONJAT E MËDHAJA LATINE A

veprimi incidental (accidental action)

A

sipërfaqja (area)

C

vlera fikse, konstanta (fixed value)

E

moduli i elasticitetit (modul of elasticity)

E

efekti i veprimit (ndikimet, forca e mbrendshme dhe momenti) (effect of action)

F

veprimi (action)

F

forca (force)

G

veprim i përhershëm (permanent action)

G

moduli i rrëshqitjes (shear moduls)

I

momenti i inercionit (second moment of area)

M

në përgjithësi momenti (moment in general)

M

momenti i përkuljes (bending moment)

N

forca aksiale (axial force)

P

forca paranderëse (prestressing force)

Q

veprim i përkohshëm (variable action)

R

rezistenca (mbajtëse) (resistance)

S

forcat e mbrendshme dhe momenti (internal forces and moments)

T

momenti i përdredhjes (torsional moment)

V

forca transverzale (shear force)

W

momenti rezistues (section moduls)

X

vlera e ndonjë vetie të materialit (value of a property of a material)

1.6.2 SHKRONJAT E VOGLA LATINE a

distanca (distancëe)

a

të dhëna gjeometrike (geometrical data)

Δa

ndërrimi i shënimeve gjeometrike (zvogëlim ose rritje) gjatë përcaktimit të sigurisë (additive or reducing safety element for geometrical data)

b

gjerësia (width)

d

diametri; thellësia; lartësia e prerjes (diameter; depth)

e

ekscentriciteti (jashtëqendërsia) (eccentricity)

f

fortësia e materialit (strength of a material)

h

lartësia (height)

i

rrezja e inercisë (radius of gyration)

k

koeficient; faktor (coefficient; factor)

l (ose l ose L) gjatësia; hapësira (length; span) m

masa (mass)

r

rrezja (radiusi) (radius)

t

trashësia (thickness)

u,v,w

komponentet e zhvendosjes së pikës (components of the displacement of a point)

x,y,z

koordinata (coordinates).

1.6.3 SHKRONJAT E VOGLA GREKE

α

këndi; raporti (angle; ratio)

β

këndi; raporti (angle; ratio)

γ

koeficienti parcial i sigurisë (partial safety factor)

ε

dilatimet (strain)

λ

llastria (slenderness ratio)

μ

koeficient i fërkimit (coefficient of friction)

ν

koeficienti i Puasonit (Poisson’s ratio)

ρ

masa vëllimore (mass density)

σ

sforcimet normale (normal stress)

τ

sforcimet tangjenciale (shear stress)

ψ

koeficient të cilët definojnë vlerat reprezentative të ndikimeve të ndryshueshme (factor defining representative values of variable actions)

ψo

për kombinim të vlerave (for combination values)

ψ1

për vlera të shpeshta (for frequent values)

ψ2

për vlera kuazi-permanente (for quasi-pemanent values)

1.6.4 SHKRONJAT NË INDEKSA a

çelik konstruktiv (structural steel)

c

beton (concrete)

c

shtypje (compression)

cr (ose crit)

kritike (critical)

d

llogari, llogaritëse (design)

dst

destabilizuese (destabilising)

dir

direkte (direct)

eff

efektive (effective)

ext

i jashtëm (external)

f

fllansha (brezi, pllaka T, I ose L prerja) (flange)

F (ose P)

veprim (action)

g (ose G)

veprim i përherëshm (permanent) (permanent action)

h

lartë, lartësi (high; higher)

ind

indirekte (idirect)

inf

i poshtëm; i ultë (inferior; lower)

int

i mbrendshëm (internal)

k

karakteristike (characteristic)

l

i ulët, ulët (low; lower)

m (ose M)

material (material)

m

përkulje (bending)

1.7.

m

mesatar (mean)

max

maksimum (maximum)

min

minimum (minimum)

nom

nominale (nominal)

p (ose P)

forca paranderëse (prestressing force)

pl

plastike (plastic)

ps

çelik për paranderje (prestresing steel)

q (ose Q)

veprmi i ndryshueshëm (variable action)

R

aftësia mbajtëse (rezistenca) (resistance)

rep

reprezentative (representative)

s

çeliku për armim (armatura) (reinforcing steel)

S

momentet e mbrendshme dhe forcat (internal moments and forces)

stb

stabilizuar (stabilising)

sup

lartë; i larti (superior; upper)

t (ose ten)

tërheqje (tension)

u

kufitare (ultimate)

v

shkëputje (shear)

w

brinja e prerjes (web)

x,y,z

koordinatat (coordinates)

y

zvarritje (yield).

SHENJAT E VEQANTA TË CILAT SHFRYTËZOHEN NË PJESËN 1 TË EVROKODIT 2

1.7.1 VËREJTJET E PËRGJITHSHME Në përgjithësi, shenjat të cilat shfrytëzohen në Pjesën 1 të Evrokodit 2 bazohen në shenjat e përgjithësuara të dhëna në kapitullin 1.6 dhe në shenjat të nxjerrura prej tyre siç janë për shembull: Gd,sup vlera e lartë llogaritëse për veprime të përhershme Upper designe value of a permanent action Ac fyd

sipërfaqja e tërë e prerjes tërthore të betonit Total cross-sectional area of a concrete section kufiri llogaritës i rrjedhjes së armaturës Design yield strength of reinforcement.

Shenjat e shënuara në mënyrë të tillë janë sqaruar në tekst në vendet ku lajmërohen, me qëllim që të lehtësohet kuptimi dhe përdorimi i tyre. Përveç kësaj, shenjat të cilat më së shpeshti lajmërohen janë definuar në tekst si; shenjat të cilat janë lokale, dhe konsiderohen (vlejnë) vetëm për kapitull ose nënkapitull të veqant, janë të dhëna në fillim të tekstit përkatës. Nëse gjatë leximit të tekstit shfrytëzuesi nuk është i sigurt në domethënien e shenjës, mund ta gjejë në shtojcat 1.7.2 deri 1.7.4 në tekstin vijues ose në fillim të kapitullit përkatës.

1.7.2 SHKRONJAT E MËDHAJA LATINE Ac

sipërfaqja e tërë e prerjes tërthore të betonit Total cross-sectional area of a concrete section

Ap

sipërfaqja e litarëve (kabllove) për paranderje Area of a prestressing tendon or tendons

As

sipërfaqja e armaturës në zonën e tërhequr Area of reinforcement within the tension zone

As2

sipërfaqja e armaturës në zonën e shtypur, në gjendjen kufitare të mbajtjes Area of reinforcement in the compresion zone at the ultimate limit state

Ecd

vlera llogaritëse e modulit sekant të elasticitetit Design value of the secant modulus of elasticity

Ec(t)

moduli tangjentor i elasticitetit të betonit me peshë normale, gjatë sforcimeve σc=0, në kohën t Tangent moduuls of elasticity of normal weight concrete at a stress of

σc=0 and at time t Ec,Ec(28)

moduli tangjentor i elasticitetit të betonit me peshë normale, gjatë sforcimeve σc=0, në kohën 28 ditë Tangent modulus of elasticity of normal weight concrete at a stress of

σc=0 and at 28 days Ecm

moduli sekant i elasticitetit të betonit me peshë normale Secant modulus of elasticity of normal weight concrete

Es

moduli i elasticitetit për armaturën ose çelikun për paranderje Modulus of elasticity of reinforcement or prestressing steel

Ic

momenti i inercionit të prerjes së betonit Second moment of area of a concrete section

J(t,to)

funksioni i zvarritjes së betonit gjatë veprimit të sforcimeve njësi konstante prej çastit to deri në çastin t Creep function at time t

MSd

vlera llogaritëse e momentit (aktiv) të mbrendshëm të përkuljes

Design value of the applied internal bending moment NSd

vlera llogaritëse e forcës aksiale (aktive) të mbrendshme (shtypje ose tërheqje) Design value of the applied axial force (tension or compresion)

Pm,t

vlera mesatare e forcës paranderëse në çastin t, në distancëë x prej fillimit të kabllos përgjatë elementit Mean value of the prestressing force at time t, at any point distancëe x along the member

Po

forca fillestare (iniciale) paranderëse në fundin aktiv të kabllos, menjëherë pas tërheqjes Initial force at the active end of the tendon immediately after sterssing

TSd

vlera llogaritëse e momentit në përdredhje Design value of the applied torsional moment

VSd

vlera llogaritëse e forcës transverzale në gjendjen kufitare të mbajtjes Design value of the applied shear at the ultimate limit state.

1.7.3 SHKRONJAT E VOGLA LATINE 1/r

lakesa në prerjen e caktuar Curvature at a particular section

b

gjërsia e tërë e prerjes tërthore, ose gjërsia efektive e pllakës te mbajtësi me prerje tërthore T ose L Overall width of a cross-section, or actual flange width in a T or L beam

d

lartësia (efektive) statike e prerjes tërthore Effective depth of a cross-section

dg

dimensioni maksimal nominal i kokrrës së agregatit Largest nominal maximum aggregate size

fc

fortësia e betonit gjatë shtypjes (figura 3.1) Compressive strenth of concrete (Figure3.1)

fcd

vlera llogaritëse e fortësisë së betonit në shtypje në cilindër Design value of concrete cylinder compressive strength

fck

vlera karakteristike e fortësisë së betonit në shtypje në cilindër në moshën 28 ditë Characteristic compresive cylinder strngth of concrete at 28 days

fcm

vlera mesatare e fortësisë së betonit në shtypje në cilindër Mean value of concrete cylinder compresive strength

fctk

vlera karakteristike e fortësisë së betonit në tërheqje aksiale Characteristic axial tensile strength of concrete

fctm

vlera mesatare e fortësisë së betonit gjatë tërheqjes aksiale Mean value of axial tensile strength of concrete

fp

fortësia gjatë tërheqjes së çelikut për paranderje Tensile strength of prestressing steel

fpk

vlera karakteristike e fortësisë gjatë tërheqjes së çelikut për paranderje Characteristic tensile strength of prestressing steel

fp0,1

kufiri konvencional i rrjedhjes së çelikut për paranderje (sforcim i cili i përgjigjet dilatimeve të pa kthyeshme prej 0.1 %) 0,1% proof-stress of prestressing steel

fp0,1k

vlera karakteristike e kufirit konvencional të rrjedhjes së çelikut për paranderje (vlera karakteristike e sforcimit e cila i përgjigjet dilatimeve të pa kthyeshme prej 0.1 %) Characteristic 0,1% proof-stress of prestressing steel

ft

fortësia gjatë tërheqjes së armaturës (çeliku për armim) Tensile strength of reinforcement

ftk

vlera karakteristike e fortësisë gjatë tërheqjes së armaturës (çeliku për armim) Characteristic tensile strength of reinforcement

fy

kufiri i rrjedhjes së armaturës Yeild strength of reinforcement

fyd

vlera llogaritëse e rrjedhjes së armaturës Design yield strength of reinforcement

fyk

vlera karakteristike e kufirit të rrjedhjes së armaturës Characteristic yield strength of reinforcement

fywd

vlera llogaritëse e kufirit të rrjedhjes së stafave Design yield strength of stirrups

h

lartësia e tërë e prerjes tërthore Overall depth of a cross-section

l

gjatësia; hapësira Length; span

leff

hapësira efektive (e vërtet) e mbajtësit (traut) Effective span of a beam

s

hapi (distancëa) i stafave Spacing of stirrups

t

koha e cila analizohet Time being considered

to

koha në çastin fillestar të ngarkimit të betonit Time at initial loading of the concrete

u

perimetri i prerjes tërthore të betonit sipërfaqja e së cilës është Ac Perimeter of concrete cross-section, having area Ac

x

pozita (lartësia) e aksit neutral në prerje tërthore Neutral axis depth

z

krahu i forcave të mbrendshme Lever arm of internal forces

1.7.4 SHKRONJAT GREKE γA

koeficienti (faktori) parcial i sigurisë për veprime incidentale A Partial safety factors for accidental action A

γc

koeficienti (faktori) parcial i sigurisë për vetitë e betonit Partial safety factors for concrete material properties

γF

koeficienti (faktori) parcial i sigurisë për veprime F Partial safety factors for action F

γG

koeficienti (faktori) parcial i sigurisë për veprime të përhershme G Partial safety factors for permanent action G

γM

koeficienti parcial i sigurisë për veti të materialit, duke marrë parasysh mungesën e sigurisë të vet vetive të materialit dhe modelit llogaritës i cili shfrytëzohet Partial safety factors for a material property, taking accound of uncartainites in the material property itself and in the design model used

γP

koeficienti parcial i sigurisë për veprime nga paranderja P Partial safety factors for actions associated with prestressing P

γQ

koeficienti parcial i sigurisë për veprime të përkohshme Q Partial safety factors for variable action Q

γf

koeficienti parcial i sigurisë për veprime, duke mos marrë parasysh pasigurinë e modelit llogaritës Partial safety factors for action without taking accound of model uncertainties

γg

koeficienti parcial i sigurisë për veprime të përhershme, duke mos marrë parasysh pasigurinë e modelit llogaritës Partial safety factors for permanent actions without taking account of model undertainties

γm

koeficienti parcial i sigurisë për ndonjë veti të materialit, duke marrë parasysh pasigurinë e vetive të atij materiali Partial safety factors for material property, taking account only of undertainties in the material property

εc

dilatimet e betonit gjatë shtypjes Compressive strain in the concrete

εc1

dilatimet e betonit gjatë sforcimit maksimal në beton fc Compressive strain in the concrete at dhe peak stress fc

εcu

dilatimet kufitare të betonit gjatë shtypjes Ultimate compressive strain in the concrete

εu

dilatimet (zgjatimet) e armaturës ose çelikut për paranderje gjatë forcës maksimale Elongation of reinforcement or prestressing steel at maximum load

εuk

vlerat karakteristike të dilatimeve uniforme (zgjaim) të armaturës ose çelikut për paranderje gjatë forcës maksimale

Characteristic uniform elongation of reinforcement or prestrassing steel at maximum load

μ

koeficienti i fërkimit ndërmjet kabllove dhe murit të gypave (kanaleve) nëpër të cilët vendoset armatura Coefficient of friction between the tendons and their ducts

ρ

masa vëllimore e betonit të terur në furrë, në kg/m3 Oven-dry density of concrete in kg/m3

ρl

përqindja e armaturës gjatësore (koeficienti i armimit) (raporti i sipërfaqes së armaturës gjatësore dhe sipërfaqes së betonit) Reinforcement ratio for longitudinal reinforcement

ρw

përqindja e armimit për armaturë shkëputëse (raporti i sipërfaqes së armaturës për forca transverzale dhe sipërfaqes së betonit) Reinforcement ratio for shear reinforcement

σc

sforcimet në shtypje në beton Compressive stress in the concrete

σcu

sforcimet në shtypje në beton gjatë dilatimeve kufitare në shtypje εcu Compressive stress in the concrete at the ultimate compressive strain εcu

φ(t,to)

koeficienti i zvarritjes, me të cilin definohen deformimet e rrjedhjes së betonit gjatë sforcimeve konstante prej çastit to deri në kohën t, në raport me deformimet elastike në vjetërsinë e betonit prej 28 ditëve Creep coefficient, defining creep between times t and to, related to elestic deformation at 28 days

φ

diametri i shufrës ose gypit të litarëve (kabllove) për paranderje Diameter of a reinforcing bar or a prestrasing duct

φn

diametri ekuivalent i tufave të shufrave të armaturës Equivalent diameter of a bundle of reinforcing bars

φ(∞,to)

vlera përfundimtare e koeficientit të zvarritjes Final value of creep coefficient.

2

BAZAT E LLOGARITJES

2.0

SHENJAT-KAPITULLI 2.1-2.4 (Të shikohen edhe kapitujt 1.6 dhe 1.7) Cd

vlera nominale ose funksioni i vërtet i vetive llogaritëse të materialeve Nominal value of, or a function of certain design properties of materials

Dd

vlera llogaritëse e indikatorit të dëmtimeve (lodhja) Design value of the damage indicator (fatigue)

Ed,dst

ndikimet llogaritëse të veprimeve destabilizuese Design effects of destabilizing action

Ed,stb

ndikimet llogaritëse të veprimeve stabilizuese Design effects of stabilizing action

Gd,inf

vlera e poshtme llogaritëse e veprimeve të përhershme Lower design value of a permanent action

Gd,sup

vlera e sipërme llogaritëse e veprimeve të përhershme Upper design value of a permanent action

GIND

vlera indirekte e veprimeve të përhershme Indirect permanent action

Gk,inf

vlera karakteristike e poshtme e veprimeve të përhershme Lower characteristic value of a permanent action

Gk,sup

vlera karakteristike e sipërme e veprimeve të përhershme Upper characteristic value of a permanent action

Gk,j

vlera karakteristike e veprimeve të përhershme Characteristic values of a permanent action

QIND

veprimet indirekte të përkohëshme Indirect variable action

Qk,l

vlera karakteristike e njërës prej veprimeve të përkohëshme Characteristic value of one of the variable action

Qk,i

vlerat karakteristike të veprimeve tjera të përkohëshme Characteristic value of the other variable action

ad

vlerat llogaritëse të shënimeve gjeometrike Design values of geometrical data

anom

vlera nominale e shënimeve gjeometrike Nominal value of geometrical data

Δa

ndërrimi i vlerës nominale të shënimeve gjeometrike për qëllime (dedikime) të veçanta në llogari Change made to nominal geometrical data for particular design purposes (e.g. assessment of effects of imperfections)

γG,inf

koeficienti parcial i sigurisë për veprime të përhershme, gjatë llogaritjes së vlerave të poshtme Partial safety factor for permanent actions, in calculating the lower design values

γG,sup

koeficienti parcial i sigurisë për veprime të përhershme, gjatë llogaritjes së vlerave të sipërme Partial safety factor for permanent actions, in calculating the upper design values

γGA, γGA,j

koeficienti parcial i sigurisë për veprime të përhershme, për situata llogaritëse incidentale Partial safety factor for permanent actions, for accidental design situations

γG,j

koeficienti parcial i sigurisë për çfarëdo veprime të përhershme j Partial safety factor for any permanent action j

γQ,i

koeficienti parcial i sigurisë për çfarëdo veprime të përkohshme i Partial safety factor for any variable action i

γQ,l

koeficienti parcial i sigurisë për veprime bazë më të disfavorshme, të veprimeve të përkohshme Partial safety factor for the basic most unfavourable variable action

2.1

KËRKESAT THEMELORE

P(1)

Konstruksioni duhet të jetë i llogaritur dhe i ndërtuar ashtu që: -

me (teorinë) gjasat e pranuara të mbetet i aftë për përdorim për të cilin është dedikuar, duke marrë parasysh jetën e paraparë dhe vlerën (kostoja) e tijë, dhe

-

me shkallën përkatëse të aftësisë mbanë të gjitha veprimet dhe ndikimet të cilat sigurisht mund të veprojnë gjatë ekzekutimit si dhe shfrytëzimit, dhe ka jetë përkatëse adekuate në raport me shpenzimet e mirëmbajtjes.

P(2)

Konstruksioni duhet gjithashtu të jetë i llogaritur ashtu që në rastet e eksploatimit, goditjes ose si shkak i gabimeve nga njerëzit të mos dëmtohet deri në shkallë e cila do të jetë në disproporcion me shkakun themelor të dëmtimit.

(3) Dëmtimet potenciale duhet të jenë të kufizuara ose t'u iket (largohet) zgjedhjes

përkatëse të një ose më shumë nga masat vijuese: -

ikjes, mënjanimit ose zvogëlimit të rrezikut me të cilët konstruksioni do të mund t'iu nënshtrohej,

-

zgjedhjen e tipit (llojit) të konstruksionit i cili do të ketë ndikime të vogla nga rreziqet e shqyrtuara

-

me zgjedhjen e llojit të konstruksionit dhe llogaritjen me të cilën do të sigurohet që konstruksioni në mënyrë adekuate do të mund të përballoi largimin incidental të ndonjë elementi

P(4)

lidhjen e konstruksionit në tërësi

Kërkesat e potencuara duhet të jenë të plotësuara me zgjedhjen e materialit, llogarinë përkatëse, formimin dhe konstruktimin e detaleve, si dhe me precizimin e kontrollës relevante të prodhimit, llogaritjes, ndërtimit dhe përdorimit, për objektin përkatës.

2.2

DEFINICIONET DHE KLASIFIKIMET

2.2.1 GJENDJA KUFITARE DHE SITUATAT LLOGARITËSE 2.2.1.1 GJENDJA KUFITARE P(1)

Gjendja kufitare. Gjendja kufitare (limit states) është gjendja, ku nëse tejkalohet nga kjo gjendje atëherë konstruksioni nuk do të plotësoi kërkesat llogaritëse. Gjendjet kufitare klasifikohen si:

P(2)

-

gjendja kufitare e aftësisë mbajtëse –GJKM (ultimate limit states –ULS)

-

gjendja kufitare e përdorimit –GJKP (serviceability limit states – SLS)

Gjendja kufitare mbajtëse është gjendja gjatë së cilës vie deri te shkaterrimi (thyerja) (collapse), ose deri te format tjera të humbjes së aftësisë mbajtëse (structural failure) të cilat mund të rrezikojnë sigurinë e njerëzve.

P(3)

Gjendja e cila i paraprinë shkatërrimit të konstruksionit, e cila për shkak të thjeshtësisë shqyrtohet (analizohet) sikurse deri në shkatërrim, gjithashtu trajtohen si gjendje kufitare të mbajtjes. (4)

Gjendja kufitare e aftësisë mbajtëse, shqyrtimi i të cilës mund të jetë e nevojshme, përfshijnë:

-

humbja e ekuilibrit të konstruksionit ose cilës do pjesë të tijë, të shqyrtuara si trup i ngurtë

-

humbja e aftësisë mbajtëse si shkak i deformimeve të tepër mëdha, thyerjes (rupture), ose humbja e stabilitetit të konstruksionit ose cilës do pjesë të tijë, duke përfshi mbështetëset dhe themelet.

Të shikohet kapitulli 4.2 dhe 4.3 P(5)

Gjendja kufitare e përdorimit është gjendja mbi të cilën kërkesat e

përdorimit sipas rregullave më nuk janë të plotësuara. (5) Gjendja kufitare e përdorimit, shqyrtimi (analizimi) i së cilës mund të jetë i nevojshëm, përfshinë: - deformimet ose uljet të cilat ndikojnë në pamje ose në shfrytëzimin efektiv të konstruksionit (duke përfshirë funksionimin e dobët të makinave përkatësisht makinerisë), ose si rezultat i tyre (deformimeve dhe uljeve) shkaktojnë dëmtime në përpunimet finale (të fasadave) ose edhe elementeve jo konstruktive, - vibrimet të cilat shkaktojnë pasiguri te njerëzit, dëmtimi i ndërtesave ose përmbajtjes së tyre, ose kufizojnë funksionimin efikas të tyre, - paraqitja e plasaritjeve në beton të cilat ndikojnë negativisht në pamje, jetën e konstruksionit ose edhe ujë përshkueshmërinë e tyre, - dëmtimi i betonit si rezultat i shtypjes së madhe, e cila (shtypja) mund të zvogëlojë jetën e konstruksionit. Të shikohen 4.4.1, 4.4.2 dhe 4.4.3.

2.2.1.2 SITUATAT LLOGARITËSE

P(1)

Situatat llogaritëse klasifikohen si: -

situata të përhershme (presistent situations), të cilat u përgjigjen kushteve normale të eksploatimit të konstruksionit,

-

situatat kaluese (të përkohëshme) (transistent situations), për shembull gjatë kohës së ndërtimit ose renovimit,

-

situatat incidentale (accidental situations).

2.2.2

VEPRIMET

2.2.2.1 DEFINICIONET DHE KLSAIFIKIMET THEMELORE

P(1)

Veprimi (F) është: -

forca (ngarkesa) e cila vepron në konstruksion (veprim direkt) (direct action), ose

-

deformime të dhunshme (imposed deformation) (veprime indirekte) (indirect action), për shembull veprimi i temperaturës ose cedimi (ulja) i mbështetësve.

P(2)

Veprimet klasifikohen: (I) -

sipas ndryshueshmërisë gjatë kohës veprimet e përhershme (G) (permanent action), për shembull pesha vetjake e konstruksionit, instalimi, elementet ndihmëse dhe përgaditja (makineria) e pa lëvizëshme,

-

veprimet e ndryshueshme (Q) (variable action), për shembull ngarkesa shfrytëzuese, ngarkesa prej erës ose dëborës,

-

veprimet incidentale (të rastësishme, aksidentale) (A) (accidental action), për shembull eksplodimi ose goditja e automjeteve:

(II) -

sipas mundësisë së nëdrrimit të pozitës në sipërfaqe: veprime fikse (të pa lëvizshme) (fixed actions), për shembull pesha vetjake [mirëpo të shikohet 2.3.2.3 (2) për kostruksione të cilat janë shumë të ndieshme në ndryshimin e peshës vetjake],

-

veprimet e lira (free actions), të cilat mund të kenë dispozita të ndryshme të veprimit, për shembull ngarkesa shfrytëzuese e lëvizshme, ngarkesa nga era, ngarkesa nga dëbora.

(3)

Paranderja (P) është veprim i përhershëm, mirëpo për arsye praktike analizohet në veçanti (shiko 2.5.4).

(4)

Veprimet indirekte janë të përkohshme ose të përhershme, GIND (për shembull temperatura), dhe për këtë analizohen në mënyra përkatëse.

P(5)

Klasifikimet plotësuese të cilat konsiderohen në përgjigjeje (sjellje) të konstruksionit në veprime të caktuara janë dhënë në parimet (rregullat) përkatëse.

2.2.2.2 VLERAT KRAKTERISTIKE TË VEPRIMEVE

P(1)

Vlerat karakteristike Fk janë: -

të shkruara në Evrokodin 1 ose në rregullat tjera përkatëse për ngarkesa,

-

ose i përcakton investitori, ose projektanti në marrëveshje me investitorin, me kusht që të respektohen kërkesat minimale të dhëna në rregullat relevante ose rregullat e dhëna nga organet kompetente publike.

P(2)

Për veprime të përhershme me koeficient të lartë të ndryshueshmërisë, ose për veprime të përhershme të cilat mund të ndërrojnë gjatë jetës së konstruksionit (për shembull për ndonjë shtesë, shtesë të ngarkesës së përhershme), kemi dy vlera karakteristike, të lartën (Gk,sup) dhe të poshtmen (Gk,inf). Për veprime të përhershme e mjaftueshme është një vlerë karakteristike (Gk). (3)

Pesha vetjake e konstruksionit në të shumtën e rasteve mund të llogaritet në bazë të dimensioneve nominale dhe peshave vëllimore mesatare.

P(4)

për veprime të ndryshueshme vlerës karakteristike (Qk) i përgjigjet: -

ose vlerat e larta, prej gjasave (shanseve të përvetësuara) të dëshiruara që të mos jetë tejkaluar, ose vlerës së poshtme, prej gjasave të pritura që nuk do të arrihet (ky nivel) gjatë ndonjë periudhe referente, duke marrë parasysh kohën (jetën) e paraparë të konstruksionit ose kohëzgjatja e situatës së përvetësuar llogaritëse, ose

-

vlerës së dhënë.

P(5)

Për veprime incidentale vlera karakteristike Ak (kur është relevante)

përgjithësisht i përgjigjet vlerës së dhënë.

2.2.2.3 VLERAT REPREZENTATIVE TË VEPRIMEVE TË NDRYSHUARA

P(1)

Vlera themelore reprezentative e veprimit të ndryshuar është vlera karakteristike Qk.

P(2)

Vlerat tjera reprezentative fitohen prej vlerës karakteristike Qk me ndihmën e koeficienteve ψi. Këto vlera për raste të ndryshme janë të definuara në mënyrën vijuese:

P(3)

-

për kombinim të veprimeve (combination value)

ψoQk.

-

për veprime të shpeshta (frequent value)

ψ1Qk

-

për veprime kuzi-permanente (quasi-permanent value)

ψ2Qk

Vlerat plotësuese reprezentative shfrytëzohen si dëshmi në raport me lodhjen dhe analizën dinamike.

P(4)

Koeficientet ψi janë: -

të dhënë në Evrokodin 1 ose në rregullat tjera të dhëna për ngarkesa,

-

ose i përcakton investitori, ose projektuesi në marrëveshje me investitorin, me kusht që të respektohen kërkesat minimale të dhëna në rregullat relevante ose të caktuara prej organeve kompetente.

2.2.2.4 VLERAT LLOGARITËSE TË VEPRIMEVE P(1)

Vlerat llogaritëse e veprimeve Fd përgjithësisht përcaktohet si: Fd=γFFk

P(2)

Rastet specifike janë: Gd= γGGk Qd= γQQk ose γQψiQk Ad= γAAk (nëse Ad- nuk është dhënë direkt) Pd=γPPk

(2.1)

ku γF, γG, γQ, γA, dhe γP janë koeficientet parcial të sigurisë të veprimeve konkrete, me të cilët merret parasysh, për shembull mundësia e zhvendosjeve të disfavorshme të veprimeve, mundësia e modelimit jo të saktë të veprimit, pa saktësinë në përcaktimin e ndikimeve dhe pa saktësin në përcaktimin e gjendjes kufitare të shqyrtuar. P(3)

Vlera e sipërme dhe e poshtme e veprimeve të përhershme janë të dhëna në mënyrën vijuese [shiko 2.2.2.2 (P2)]: -

kur shfrytëzohet vetëm një vlerë karakteristike Gk,

Gd,sup=γG,supGk Gd,inf=γG,infGk -

kur shfrytëzohet vlera e sipërme dhe e poshtme e veprimeve të përhershme

Gd,sup=γG,supGk Gd,inf=γG,infGk Ku, Gd,sup dhe Gd,inf janë vlerat e sipërme dhe të poshtme të veprimeve të përhershme γG,sup dhe γG,inf janë vlerat e sipërme dhe të poshtme të koeficientit të sigurisë për ngarkesa të përhershme.

2.2.2.5 VLERAT LLOGARITËSE TË NDIKIMEVE NGA VEPRIMET P(1)

Ndikimet prej veprimeve (efektet e veprimeve) (effects of action) (E) janë përgjegjëjet (responses) e konstruksionit ndaj veprimeve (për shembull, forcat e mbrendshme dhe momentet, sforcimet, dilatimet). Vlerat llogaritëse të ndikimeve prej veprimeve (Ed) përcaktohen prej vlerave llogaritëse të veprimeve, shënimeve (të dhënave) gjeometrike dhe vetive të materialeve, nëse janë relevante: Ed=E(Fd, ad,…….)

[2.2(a)]

Ku ad është definuar në 2.2.4. (2)

Në disa raste, zakonisht në analizën jo lineare, ndikimet nga intensiteti i përhershëm i veprimeve dhe efekti i pasaktësisë së rrjedhës analitike, për shembull modelet e shfrytëzuara në llogari, duhet të jenë veçanërisht të analizuara (shqyrtuara). Kjo mund të arrihet duke përdorë koeficientin e mos sigurisë së modelit, i cili përdoret ose në veprime ose në forca të mbrendshme dhe momente.

(3)

Një hapë i mundshëm, i quajtur “hapi i linearizimit”, mundet në mënyrë skematike të përvetësohet në shprehjen vijuese: Ed=γsdE(γg Gk, γQ Qk,….)

[2.2(b)]

Që kërkon përdorimin e analizës jo lineare deri në nivelin γg Gk, γQ Qk,… e pastaj rritjen e E me ndihmën e faktorit γsd

2.2.3

VETIT E MATERIALEVE

2.2.3.1 VLERAT KARAKTERISTIKE P(1)

Vetit e materialeve paraqiten me vlerën karakteristike Xk e cila, përgjigjet fraktilës së caktuar në shpërndarjen e përvetësuar statistikore, për vetit e materialit të shiquar, të dhënë me standarde relevante dhe të vërtetuara me shqyrtime në kushtet e përcaktuara.

P(2)

Në rastet e sigurta vlera nominale shfrytëzohet si vlerë karakteristike. (3)

Fortësia (rezistenca) e materialit mund të ketë dy vlera karakteristike, të sipërmen dhe të poshtrën. Në të shumtën e rasteve është e mjaftueshme që të merret parasysh vetëm vlera e poshtme. Në disa raste mund të përvetësohen vlera të ndryshme, në varësi prej llojit të analizuar të problemit. Kur kërkohet vlerësimi (përcaktimi) i vlerës së sipërme të fortësis (për shembull fortësis së betonit në tërheqje, gjatë llogaritjes së ndikimeve nga veprimet indirekte), mund të jetë e nevojshme që të vërtetohet vlera e sipërme nominale e fortësis.

(4)

Mënyra e dhënë në P(1) në tekstin paraprak nuk ka të bëjë me lodhjen (e materialit ose konstruksionit)

2.2.3.2 VLERAT LLOGARITËSE P(1)

Vlerat llogaritëse të vetive të ndonjë materiali Xd përgjithësisht janë të definuara si: Xd=Xk/γM

(2.3)

Ku γM është koeficient parcial i sigurisë për atë veti të materialit, e dhënë në 2.3.3.2 dhe 2.3.4 Në 4.3.5 vlejnë definicione tjera P(2)

Vlerat llogaritëse të vetive të materialeve, të dhënat gjeometrike dhe ndikimet prej veprimeve, kur janë relevante,për përcaktimin e aftësisë llogaritëse Rd duhet të shfrytëzohen shprehjet: Rd=R(Xd, ad,….) (4)

(2.4)

Vlera llogaritëse Rd mund të caktohet me shqyrtime.

2.2.4

TË DHËNAT (SHENIMET) GJEOMETRIKE

P(1)

Vlerat llogaritëse të të dhënave gjeometrike me të cilat përshkruhet konstruksioni përgjithësisht janë të paraqitura me vlerat nominale të tyre: ad=anom

P(2)

[2.5(a)]

Në disa raste vlerat llogaritëse gjeometrike janë të definuar me ndihmën e: ad=anom+Δa Vlerat Δa janë dhënë në rregullat e posaçme.

[2.5(b)]

(3)

Për imprfeksionin e cila duhet të jetë e përvetësuar në analizën globale të konstruksionit të shikohet 2.5.1.3 dhe 4.3.5.4.

2.2.5 DISPOZITAT E NGARKESAVE DHE RASTET E NGARKESAVE P(1)

Dispozita e ngarkesave (renditja e ngarkesave) (load arrangement), përcakton pozitën, intensitetin dhe drejtimin e veprimit të lirë.

P(2)

Rasti i ngarkesës (load case), përcakton dispozitat lompatibile të ngarkesës, deformimeve dhe imperfeksionin të cilat merren parasysh për llogari të caktuar (dëshmi, vërtetim)

2.3

KËRKESAT PËR LLOGARITJE

2.3.1 PRINCIPET THEMELORE P(1)

Duhet të jetë vërtetuar që asnjë gjendje kufitare relevante nuk është tejkaluar.

P(2)

Të gjitha situatat relevante llogaritëse dhe rastet e ngarkesave duhet të shqyrtohen (analizohen).

P(3)

Mundësia e zhvendosjes së drejtimeve ose pozitave të veprimeve të parapara (përvetësuara), duhet të analizohet.

P(4)

Llogaritë duhet të jenë të punuara me modele llogaritëse të qëlluara (të plotësuara, nëse është e nevojshme, shqyrtime), të përfshinë të gjitha ndryshimet relevante. Modelet duhet të jenë të mjaftuara precize të parashohin sjelljen e konstruksionit, në pajtim me kualitetin e pritur të ekzekutimit dhe në pajtim me mos sigurinë e shënimeve në të cilat mbështetet llogaria.

2.3.2 GJENDJA KUFITARE E AFTËSISË MBAJTËSE 2.3.2.1 KUSHTET TË CILAT DUHET TË VËRTETOHEN (DËSHMOHEN) P(1)

Kur analizohet gjendja e ekuilibrit statik, ose zhvendosjeve të mëdha, ose deformimet e konstruksioneve, duhet të vërtetohet që është: Ed,dst1 -

për situata llogaritëse incidentale (nëse nuk është ndryshe e precizuar në vend tjetër) ΣγGA,jGk,j+Ad+ψ1,1Qk,1+Σψ2,iQk,i

[2.7(b)] i>1

ku kemi: Gk,j

vlerat karakteristike të veprimeve të përhershme,

Qk,1

vlera karakteristike e njërës prej veprimeve të përkohëshme

Qk,i

vlera karakteristike e ngarkesave tjera të ndryshueshme

Ad

vlera llogaritëse e veprimeve incidentale

γG,j

koeficienti parcial i sigurisë për veprime të përhershme j

γGA,j

sikurse γG,j, mirëpo për situata llogaritëse incidentale,

γQ,i

koeficienti parcial i sigurisë për veprime të përkohshme i

ψ0, ψ1, ψ2 koeficient të definuar në 2.2.2.3. Deformimet e dhunshme duhet të analizohen kur janë relevante. P(3)

Kombinimet për situata llogaritëse incidentale përfshijnë ose veprimin e

caktuar incidental (për shembull goditjen), ose bazohen në situatën pas ngjarjes së incidentit (A=0). Nëse nuk është ndryshe e përcaktuar mund të përvetësohet që γGA= 1 . P(4)

Në shprehjet [2.7(a)] dhe [2.7(b)] paranderja duhet të merret kur është

relevante. (5)

Për lodhje të shikohet pjesa E.

(6)

Shprehjet e thjeshtuara për ndërtesa konstruktive janë dhënë në 2.3.3.1.

(7)

Për llogari sizmike të shikohet Evrokodi 8.

(8)

Për llogari për veprime nga zjarri të shikohet Evrokodi 2, Pjesa 1O.

2.3.2.3 VLERAT LLOGARITËSE TË VEPRIMEVE TË PËRHERSHME

P(1) Në kombinime të ndryshme të definuar në tekstin paraprak ato ndikime të përhershme të cilat rrisin ndikimet e veprimeve të ndryshueshme (veprojnë jo favorshëm), duhet të jenë llogaritur (përvetësuar) me vlerat e larta llogaritëse të tyre, ndërsa ato të cilat zvogëlojnë ndikimet e përkohshme (veprojnë favorshëm), me vlerat e tyre llogaritëse të poshtme [të shikohet 2.2.2.4(3)]. P(2) Duke përjashtuar rastin e dhënë në P(3) në tekstin vijues, ose vlera llogaritëse e poshtme ose e lartë (ajo e cila jep rastin e disfavorshëm) duhet të jetë përdorur për tërë konstruksionin. P(3) Kur rezultatet e vërtetimeve (dëshmive) llogaritëse mund të jenë shumë të ndjeshëm në ndërrimin e intensitetit të ndonjë veprimi të përhershëm në konstruksion prej vendit në vend, veprimet e pjesshme të favorshme dhe të disfavorshme të këtij veprimi duhet të analizohen si veprime të veçanta (të ndara). Kjo veçanërisht ka të bëjë në vërtetimin e ekuilibrit statik. Në këso raste duhet që për vlerë të γG të merren ndaras [të shikohet 2.3.3.1(3) për ndërtesa konstruktive]. (4)

Për trarë të vazhdueshëm pa lëshime vlera llogaritëse e peshës vetjake [e caktuar në 2.2.2.2(3)], duhet të aplikohet për të gjitha fushat.

KOEFICIENTËT PARCIAL TË SIGURISË PËR GJENDJE KUFITARE TË AFTËSISË MBAJTËSE

2.3.3.1

KOEFICIENTËT PARCIAL TË SIGURISË PËR VEPRIME NË NDËRTESA KONSTRUKTIVE

(1)

Koeficientët parcial të sigurisë për situata llogaritëse të përhershme dhe të përkohshme janë dhënë në tabelën 2.2.

Tabela 2.2

Koeficientët parcial të sigurisë për veprime në ndërtesa konstruktive për situata llogaritëse të përhershme dhe të përkohshme Veprimet e përhershme γG

Veprimi i favorshëm

Veprimi i disfavorshëm

(2)

1,0 *

Një veprim me vlerën e vetë karakteristike

− **

)

1,35 *

Veprimet e përkohshme γQ

)

)

Veprimet tjera me vlerat e tyre për kombinim

**

Paranderja γP ***)

)

0,9 ose 1,0 ***)

1,5

1,5

1,2 ose 1,0

*)

Të shikohet në vazhdim të tekstit (3)

**) =0

Shiko Evrokodin 1; në rastet nominale për ndërtesa konstruktive γQ,inf

***)

Shiko rregullat përkatëse

Për situata llogaritëse incidentale, për të cilat vlen shprehja [2.7(b)], koeficienti parcial i sigurisë për veprime të përkohshme dhe për paranderje janë barazi me nje .

(3)

Kur, në pajtim me 2.3.2.3 P(3), pjesët e veprimeve të përhershme të favorshme dhe disfavorshme duhet të analizohen si veprime të veçanta, pjesën e , . favorshme duhet marrë γG,inf= 0,9 ndërsa të disfavorshmën γG,sup= 11

P(4) Paranderja. Për caktimin e ndikimeve lokale (zona e ankerimit, plasaritja gjatë

shtypjes) duhet të aplikohet ndikimi ekuivalent me aftësinëë mbajtëse karakteristike të kabllove (të shikohet 2.5.4). (5)

Për llogaritjen e elementeve të paranderura në mënyrë gjeneralë duhet të përdoren vlerat e γp nga tabela 2.2. Mirëpo, kur paranderja është e favorshme,

për përcaktimin e kombinimeve të veprimeve prej paranderjes dhe prej ngarkesës vetjake mund të përdoren vlerat e zvogëluara të koeficienteve të sigurisë, në të cilët nuk është marrë parasysh mos siguria analitike (për shembull, γ p = 1,0 dhe γ Q = 1,2 ).

(6)

Deformimet e dhunshme. Kur të shfrytëzohen metodat e analizës jo lineare

vlejnë koeficientet për veprime të ndryshuara të dhëna në tekstin paraprak. Për llogari lineare koeficienti për ndikime të pa volitshme duhet të zvogëlohet për 20% ( γQ=1.2). (7)

Ndikimet nga vektorët. Kur komponentët e vektorëve veprojnë pavarësisht,

koeficientet për çfarëdo kombinimi të favorshëm (volitshëm) duhet të zvogëlohen për 20% . (8)

Kur janë të përvetësuara vlerat për γ të dhëna në tabelën 2.2, shprehja [2.7(a)] mund të ndërrohet me shprehjet vijuese: për situata llogaritëse me vetëm një veprim të ndryshuar Qk,1,

-

Σ γG,j Gk,j + 1,5 Qk,1 -

[2.8(a)]

për situata llogaritëse me dy e më shumë veprime të ndryshuara Qk,I,

Σ γG,j Gk,j + 1,5 ΣQk,i ë

ku i ≥ 1

[2.8(b)]

me ç'rast merret shprehja e cila jep ndikimet më të pa volitshme (disfavorshme). 2.3.3.2 KOEFICIENTËT PARCIAL TË SIGURISË PËR MATERIALET

(1)

Koeficientet parcial të sigurisë për veti të materialeve janë dhënë në tabelën 2.3.

Tabela 2.3 Koeficientet parcial të sigurisë për veti të materialeve Armatura ose litarët

Betoni Kombinimi

(2)

γc

për paranderje γs

themelore

15 .

115 .

Incidentale (përjashtimisht tërmeti)

1.3

1.0

Këto vlera janë të dhëna ashtu që përfshijnë diferencat e vlerave të fortësis së mostrës për shqyrtim të materialeve të konstruksioneve dhe fortësisë së tyre në vend (në objekt).

(3)

Vlerat e dhëna për koeficient parcial të sigurisë për veti të materialeve vlejnë kur aplikohet procedura e kontrollës së kualitetit të dhënë në pikën 7. Ato vlejnë edhe për vlerat karakteristike të definuara në pikën 3, si dhe për shenimet llogaritëse, siq janë përshkruar në pjesën 4.2.

(4)

Vlerat më të mëdha ose më të vogla të γc mund të përdoren nëse vërtetohen procedurat adekuate të kontrollës.

(5)

Vlerat e dhëna në tabelën 2.3 nuk përdoren për dëshmi në lodhje të materialit.

(6)

Në rast se vetit konstruktive të përcaktuara me shqyrtime, të shikohet pjesa adekuate e këtij Kodi.

2.3.4 GJENDJA KUFITARE E PËRDORIMIT

P(1)

Duhet të dëshmohet që është: Ed ≤ Cd ose Ed ≤ Rd

Ku është Cd

vlera nominale ose funksion i vërtetësisë llogaritëse të vetive të materialeve, në të cilën konsiderohen ndikimet llogaritëse nga veprimet e shqyrtuaraanalizuara, dhe

Ed

ndikimet llogaritëse nga veprimet, i caktuar në bazë të njërës prej kombinimeve të definuara në tekstin vijues.

Kombinimi meritor i veprimit, përcaktohet sipas rregullës përkatëse për dëshmi të përdorimit (të shikohet kapitulli 4.4) P(2) Tri kombinime të veprimeve për gjendjen kufitare të përdorimit janë të definuar me shprehjet vijuese: kombinimi i rrallë (rare combination), Σ Gk,j (+P) + Qi,1 + Σ ψ0,i Qk,I

ku i > 1

[2.9(a)]

kombinimi i shpeshtë (frequent combination) Σ Gk,j (+P) + ψ1,1 Qik,1 + Σ ψ2,i Qk,i

ku i > 1

[2.9(b)]

kombinimi kuzi-permanent (quasi-permanent combination) Σ Gk,j (+P) + Σ ψ2,i Qk,i

ku i ≥ 1

[2.9(c)]

ku shenjat janë të definuar në 2.3.2.2 (2) Deformimet e dhunshme duhet të shqyrtohen kur ato janë relevante. (3)

Kufiri i sipërm i sforcimeve në shtypje në beton mund të vërtetohet për kombinime të rralla dhe kuazi-permanente të veprimeve, ashtu që tu iket dëmtimeve të betonit dhe deformimeve të tepërta të rrjedhjeve (shiko 4.4.1)

(4)

Kufiri i sipërm i sforcimeve në tërheqje në armaturë mund të vërtetohet që të zvogëlohet rreziku nga deformimet joelastike dhe plasaritjeve të përhershme të hapura.

P(5)

Kur janë dhënë rregullat më të thjeshta në rregulloret përkatëse në pajtueshmëri me kërkesat e gjendjes kufitare të përdorimit, nuk janë të nevojshme llogaritë detale me shfrytëzim të kombinimit të veprimeve

P(6)

Kur në projekt me llogari detale analizohet pajtueshmëria me kërkesat e gjendjes kufitare të përdorimit, për konstruksionin e ndërtesave mund të përdoren shprehjet e thjeshtuara. Për konstruksione të ndërtesave kombinimi i rrallë i veprimeve mund të

(7)

thjeshtohet sipas shprehjeve në vazhdim, të cilat mund të përdoren edhe si zëvendësim për kombinimin e shpeshtë: -

për situata llogaritëse vetëm me një veprim të ndryshuar Qk,1 Σ Gk,j (+P) + Qk,1

-

[2.9(d)]

për situata llogaritëse me dy e më tepër veprime të ndryshuara Qk,i Σ Gk,j (+P) + 0.9 ΣQk,1

ku i ≥ 1

[2.9(e)]

me ç’rast merret shprehja e cila jep vlerë më të madhe. P(8) Për vlera γM duhet të merret γM=1.0, përveç kur ndryshe e theksuar në rregullat e veçanta.

2.4 JETËQËNDRUESHMËRIA

P(1) Që të sigurohet jetëqëndrueshmëria përkatëse e konstruksionit duhet pas parasysh faktorët vijues të lidhur ndërmjet veti: -

përdorimi i konstruksionit,

-

kriteret e kërkuara për veti të konstruksionit,

-

kushtet e parapara të mesit,

-

përbërjes, vetive dhe sjelljes së materialit,

-

forma e elementeve dhe konstruktimi i detaleve,

-

kualiteti i ekzekutimit dhe niveli i kontrollit,

-

masat e veçanta të mbrojtjes,

-

mirëmbajtjes së paraparë gjatë shfrytëzimit të jetës së konstruksionit.

P(2) Kushtet e mesit duhet të vlerësohen qysh në fazën e llogaritjes, në mënyrë që të vërtetohet ndikimi i tyre në jetëqëndrueshmërinë, dhe që të mundësohet marrja e masave të posaçme në mbrojtjen e materialit.

2.5

ANALIZA

2.5.1. URDHËRAT E PËRGJIHSHME 2.5.1.0 SHENJAT

(Të shikohen kapitujt 1.6 dhe 1.7) forca shtesë horizontale të cilën duhet marrë parasysh në llogari horizontale të elementeve , kur kemi parasyshë imperfeksimin. Aditional horizontal force to be considered in the design of horizontal structural elements, when taking account of imperfections. ΔHj rritja e forcës horizontale e cila vepron në konstruksionin meskator të konstruksionit ram, nga imperfeksimi Increase in the horizontal force acting on the floor of f frame structure, due to imperfections Nba,Nbc forcat normale llogaritëse në shtylla ose mure të lidhura me elementin i cili bartë ngarkesën horizontale, kur të merret parasyshë imperfeksioni Design axial forces on columns or walls adjecent to a horizontal load transfering element, when considering imperfections. l lartësia e tërë e konstruksionit në metër Total height of a structure in metres n numri i elementeve verikal kontnual të cilët punojnë së bashku Number of vertical continuous members acting together koeficient i reduktimit gjatë llogaritjes ν (barazimi 2.11) αn Reduction coefficient in calculating ν (Equation 2.11) ν këndi i ramjes së konstruksionit, i paraparë gjatë përcaktimit të ndikimit të imperfeksionit Angle of inclination of a structure of a structure, assumed in assessing the effects of imperfections. Hfd

2.5.1.1 URDHËRAT E PËRGJIHSHËM

P(1) Qëllimi i analizës është përcaktimi i shpërndarjes së forcave të brendshme dhe momenteve, ose sforcimeve, dilatimeve dhe zhvendosjeve, përgjatë konstruksionit ose një pjese të tij. Analiza shtesë duhet të bëhet nëse kjo është e nevojshme. (2)

Në rastet normale analiza shfrytëzohet për përcaktimin e shpërndarjes së forcave të brendshme dhe momenteve, mirëpo për elemente të komplikuara analiza e metodave të përdorura (për shembull analiza e elementeve të

fundme), japin sforcimet, deformimet dhe zhvendosjet e jo forcat dhe momentet. Procedurë e veçanet për këtë rast është se është e nevojshme që gjatë shfrytëzimit të këtyre rezultateve të llogaritet (fitohet) sipërfaqja e nevojshme e armaturës. P(2) Analizat realizohen duke shfrytëzuar idealizimin, si të gjeometrisë ashtu edhe të sjelljes së konstruksionit. Idealizimet e përvetësuara (zgjedhura) duhet të u përgjigjen problemit i cili shqyrtohet. (4)

Zakonisht gjeometria idealizohet duke e trajtuar konstruksionin si sistem i përbërë prej elementeve vijorë, elementeve dy dimensional, dhe ndonjëherë edhe lëvozhga (guaska). Idealizimet gjeometrike shqyrtohen në 2.5.2.

(5)

Idealizimet e sjelljes që zakonisht shfrytëzohen në analizë janë: -

sjellja elastike (elastic behaviour) (të shikohet 2.5.3.2 dhe 2.5.3.3)

-

sjellja elastike me shpërndarje të ndikimeve të kufizuar (elastic behaviour with limited redistribution) (të shikohet 2.5.3.4.2),

-

sjellja plastike (plastic behaviour) (të shikohet 2.5.3.5.5), duke përfshirë edhe modelet llogaritëse me shufra të shtypura dhe tërheqëset (tirantet) (strut and tie models) (të shikohet 2.5.3.7),

(6)

sjellja jolineare (non-linear behaviour) (të shikohet pjes 2)

Analizat lokale shtesë mund të jenë të nevojshme në rastet kur nuk vlejnë përvetësimet e shpërndarjes lineare të deformimit, për shembull: -

në mbështetës,

-

në vendet e veprimeve të ngarkesave të koncentruara,

-

në vendet e lidhjeve të trarëve, dhe lidhjeve tra shtyllë,

-

në zonat e ankerimit,

-

në vendet e ndërrimit të prerjes tërthore.

2.5.1.2 RASTET E NGARKESËS DHE KOMBINIMI I VEPRIMEVE

P(1) Për kombinime relative të veprimeve duhet të shqyrtohet numër i nevojshëm i rasteve të ngarkesave ashtu që të mundësohet përcaktimi i kushteve kritike të llogaritjes në të gjitha prerjet e konstruksionit ose një pjese të tij. (2)

Në varësi të llojit të konstruksionit, funksionit të tij ose metodat e ekzekutimit, llogaritja mund të bëhet së pari për gjendje kufitare të mbajtjes ose së pari për

gjendje kufitare të përdorimit. Në të shumtën e rasteve, me kusht që njëra prej këtyre gjendjeve kufitare është vërtetuar, vërtetimet për gjendjet tjera kufitare mund të lihen (të mos merren në llogari), nëse me kërkesat e kësaj gjendje mund të shikohet dhe pajtohen në bazë të përvojës. (3)

Kombinimet e thjeshta të veprimeve dhe rastet e ngarkesave mund të shfrytëzohen nëse janë të shpjeguara në mënyrë logjike përgjigjejes së konstruksionit.

(4)

Për trarë të vazhduar dhe pllaka pa lëshime te ndërtesat, të nënshtruara kryesisht ngarkesave njëtrajtësisht të shpërndara, në mënyrë gjeneral është e mjaftuar shqyrtimi i rasteve vijuese të ngarkesave (të shikohet 2.3.2.2): (a) në çdo të dytën fushë vepron ngarkesa llogaritëse e ndryshuar dhe e përhershme (γQQk+γGGk), ndërsa në fushat tjera vetëm ngarkesa llogaritëse e përhershme γGGk (b) në cilat do hapësirat fqinje vepron ngarkesa llogaritëse e ndryshuar dhe e përhershme (γQQk+γGGk), e në të gjitha fushat tjera vepron vetëm ngarkesa llogaritëse e përhershme γGGk

(5)

Te elementet vijore dhe pllakat në ndërtesat, ndikimi i forcave transferzale dhe normale në deformime mund të neglizhohen kur sigurisht këto deformime janë më të vogla se 10% të deformimeve si rezultat i momenteve të përkuljes. IMPERFEKSIMI

2.5.1.3

P(1) Në gjendjet kufitare të mbajtjes duhet të ketë kujdes në ndikimet e mundshme të imperfeksionimit në gjeometrin e konstruksionit të pa ngarkuar. Kur kjo është meritore, duhet të merret parasysh ndikimi i pa volitshëm i këtyre imperfeksionimeve. P(2) Prerjet duhet të llogariten sipas forcave dhe momenteve të brendshme të fituara nga analiza globale, duke kombinuar ndikimet nga veprimet dhe imperfeksionimi i konstruksionit si tërësi. (3)

Në mungesë të urdhrave tjerë, ndikimet e imperfeksionimit të konstruksionit mund të caktohet me prurjen e tij në llogaritje si imperfeksionim gjeometrik efektiv, duke shfrytëzuar qëndrimet të dhëna në (4) deri (8) në tekstin vijues.

(4)

Kur konstruksioni analizohet si tërësi

ndikimet e mundshme të

imperfeksionimit mund të caktohen duke përvetësuar që konstruksioni është i devijuar për këndin ν me vertikalen.

ν =1/(100 l )

(radiale)

ku l është lartësia e tërë e konstruksionit në metra. Këndi ν nuk duhet të merret më i vogël se 1 / 400 në rastet ku ndikimet e rendit të dytë janë neglizhues, ose jo më të vogël se 1 / 200 ku ndikimet e rendit të dytë duhet të merren parasyshë (për shembull, të shikohet 4.3.5.4), [të shikohet figura 2.1 (a), (b) dhe (c)]. Vc1

a)

Vc2 Vb2

l

Va2

ν

Vcn

c b a

b)

ΔHc

Vbn

ΔHb

n

ΔH j = ∑ V jiν i =1

Van

ν /2

ΔHa

ν

floor-kati

Hfd

Nbcl

lcol

Nba

lcol

Hfd=(Nbc+Nba)

Vc1

d)

Vb1 l

ν

Va1

Vc2 Vb2 Va2

c b a

floor-kati

ν /2

Vcn

ΔHc

Vbn

ΔHb Van

ν

ΔHj as in fig. a) si në fig. a)

ΔHa

Figura 2.1 Përdorimi i imperfeksionimit efektiv gjeometrik a) imperfeksiopnimi për llogaritjen e forcave horizontale të cilat veprojnë në element për shtangim, b) imperfeksionimi për llogaritjen e forcave horizontale në konstruksionet meskatore të cilat i tejqojnë forcat stabilizuse për shtangim lokal të pjesëve të konstruksionit në shtangime c) forcat horizontale ekuivalente ΔH të cilat veprojnë në ramën e pa shtanguar.

(5)

Në rastet kur n elemente vertikale punojnë së bashku këndi

ν , i dhënë në (4)

në tekstin e kaluar, mund të reduktohet me koeficientin αn, të dhënë me shprehjen (2.11):

α n = (1 + 1 / n) / 2

(2.11)

Në figurën 2.1 a) n=2; në figurën 2.1 c) n=3. (6)

Nëse kjo është e volitshme, zhvendosjet (mënjanimet) nga vertikalja të dhënë në (4) në tekstin e kaluar mund të ndërrohen me forcat ekuivalente horizontale

të cilat duhet të marren parasysh në analizën globale të konstruksionit, elementit për shtangim, mbështetëset dhe tërheqëset [të shikohet figura 2.1(a),(b) dhe(c)]. (7)

Elementet konstruktive për të cilët supozohet se duhet të i pranojnë forcat stabilizuese nga elementi i konstruksionit i cili shtangohet në elemente për shtangim, duhet të llogariten ashtu që të pranojnë forcën horizontale shtesë Hfd [të shikohet figura 2.1 (b)], e cila është: Hfd=(Nbc+Nba) ν /2

(2.12)

ku Nbc dhe Nba paraqesin forcat llogaritëse normale në shtyllat fqinjë ose muret të cilat veprojnë në elementin e shikuar për tejçimin e ngarkesës horizontale. Forca horizontale shtesë Hfd nuk duhet të merret parasysh për llogaritjen e elementit për shtangim. (8)

Kur ndikimet e imperfeksionimit janë më të vogël se ndikimet llogaritëse të veprimeve horizontale, ndikimi i tyre mund të neglizhohet. Në rastet e kombinimit të veprimeve incidentale imperfeksioni nuk do të thotë të merret parasysh.

2.5.1.4

NDIKIMET E RENDIT TË DYTË

P(1) Ndikimet e rendit të dytë duhet të merren parasysh kur mund të kenë ndikim të rëndësishëm në stabilitetin e tërësishëm të konstruksionit, ose në arritjen e gjendjes kufitare në prerjet kritike. (2)

Për ndërtesa të rëndomta ndikimet e rendit të dytë mund të neglizhohen kur momentet e përkuljes të llogaritura pa marrë parasysh zhvendosjen, nuk i rrisin më shumë se 10%. NDIKIMET TË CILAT VAREN NGA KOHA

2.5.1.5

P(1) Ndikimet të cilat varen nga koha duhet të merren parasysh kur janë me ndikim të rëndësishëm. (2)

Tkurrja dhe zvarritja e betonit normalisht që duhet të shqyrtohen vetëm për gjendje kufitare të përdorimit, përveç kur ndikimi i tyre në gjendjen kufitare të mbajtjes është me ndikim të konsideruar.

LLOGARIA NË BAZË TË SHQYRTIMEVE EKSPERIMENTALE

2.5.1.6

P(1) Llogaria e konstruksioneve ose elementeve konstruktive mund të bazohet në shqyrtime eksperimentale. (2)

Në këtë rast kushtet teknike për program të eksperimenteve dhe prezantimi i rezultateve të shqyrtimit duhet të jenë të pranuar në nivelin nacional.

2.5.2

IDEALIZIMI I KONSTRUKSIONIT

2.5.2.0

SHENJAT (Të shikohet kapitulli 1.7 dhe 1.7) a1, a2, ai

koeficientet të cilët shfrytëzohen gjatë llogaritjes së hapësirave efektive Coefficients used in calculating values for effective spans (Equation 2.15 and Figure 2.4)

beff

gjërsia efektive (pjesëmarrëse) e pllakës te trau me prerje tërthore T ose L Effective flange with of a T or L beam

hf

trashësia e tërë e pllakës te trau me prerje tërthore T ose L Overall depth of a flange in T or L beams

leff

hapësira e vërtet efektive e pllakës ose traut Effective span of beams and slabs

ln

distanca e pastër ndërmjet skajeve të mbështetësave (hapësira drite) Clear distance between the faces of the supports

lo

distanca ndërmjet pikave zero të momenteve Length of span(s) between points of zero moment

t

trashësia (gjërsia) e elemntit të mbështetjes Thickness of a supporting element.

2.5.2.1

MODELET KONSTRUKTIVE PËR ANALIZË GLOBALE

P(1) Elementet e konstruksionit, duke marrë parasysh natyrën dhe funksionin e tyre, normalisht që klasifikohen si trarë, shtylla, pllaka, mure, harqe, guaska, etj. Janë të njohura rregullat për analizë të tipeve të veçanta të këtyre elementeve, si dhe konstruksionit i cili përbëhet prej këtyre elementeve. (2)

Që elementi konstruktiv të trajtohet tra ose shtyllë, distanca ose hapësira e elementit nuk duhet të jetë më e vogël se dy lartësi të plota të prerjes tërthore.

Trau te i cili hapësira është më e vogël se dy lartësi të prerjes tërthore trajtohet si tra me lartësi të mëdha. (3)

Që elementi konstruktiv të trajtohet pllakë, hapësira e elementit nuk duhet të jetë më e vogël se katërfishi i trashësisë së plotë të pllakës

(4)

Pllaka e cila është e nënshtruar kryesisht me ngarkesë njëtrajtësisht të shpërndarë, mund të analizohet si pllakë me hapësirë në një drejtim nëse plotëson njërin prej dy kushteve vijuese: (a) të ketë dy dy vija paralele të lira (pa mbështetje), ose (b) paraqitet si pjesë përafërsisht si drejtkëndëshe, e mbështetur në katër anët, në raport të gjatësisë më të madhe dhe gjerësisë më të madhe se 2.

(5)

Pllakat e brinjëzuara ose kaseton (ribbed or wafle slabs) në analizë mund të trajtohen si pllaka të plota me kusht që zona e sipërme e pllakës ose shtresa e sipërme dhe normale (transferzale) e konstruksionit të kenë shtangësi të mjaftueshme në përdredhje. Kjo mund të përvetësohet me kusht që: -

distanca në mes të brinjëve të mos kaloi 1.500 mm,

-

lartësia e brinjës nën pllakë nuk e kalonë katërfishin e trashësisë së sajë

-

trashësia e pllakës (brezit) nuk është më e vogël se 1/10 e hapësirës së pastër ndërmjet brinjëve, ose prej 50mm,

-

ekziston bri normal në hapësirën e lirë i cili nuk e kalon 10 herë trashësinë e tërë të pllakës

Trashësia minimale e pllakës prej 50 mm mund të zvogëlohet në 40 mm kur ndërmjet brinjëve janë elementet mbushëse të përhershme. (6)

Muri duhet të ketë gjatësinë horizontale së paku katërfishit të trashësisë së tij. Në të kundërtën elementi i tillë trajtohet si shtyllë.

2.5.2.2

SHENIMET GJEOMETRIKE

2.5.2.2.1

Gjerësia efektive (pjesëmarrëse) e pllakës (për të gjitha gjendjet kufitare)

P(1)

Te trarët me prerje tërthore “T” gjerësia efektive e pllakës varet prej dimensioneve të briut dhe pllakës, llojit të ngarkesës, hapësirës, kushteve të mbështetjes dhe armaturës tërthore. (2)

Për analiza te të cilat nuk kërkohet ndonjë saktësi e madhe (psh. trarët kontinuale te ndërtesat), mund të supozohet gjerësia konstante efektive e pllakës përgjatë tërë gjatësisë së trarit.

(3)

Gjerësia punuese (efektive) e pllakës për trarë me prerje tërthore simetrike “T” mund të caktohet sipas shprehjes:

1 beff = bw + lo < b 5

(2.13)

ndërsa për traun skajorë (trau me pllakën vetëm prej njërës anë): beff = bw +

1 lo ≤ bi + bw 10

(i = 1 ose 2)

(2.14)

(për shënime shiko fig. 2.2 dhe 2.3) beff beff1

beff2

bw

ht h

bw b1

b1

b2

b2

b Figura 2.2 definicioni i dimensioneve për caktimin e gjërsis punuse të pllakës.

(4)

Distanca lo ndërmjet pikave zero të momenteve në hapësirë për raste tipike mund të caktohet në bazë të fig.2. Gjatë kësaj duhet të plotësohen kushtet vijuese: (I)

gjatësia e lëshimit (konsolës) duhet të më e vogël se gjysma e hapësirës fqinje,

(II)

raporti në mes të hapësirave fqinje duhet të jetë ndërmjet 1 dhe 1,5.

0.85 l1

0.15(l1 l2)

l1

0.7 l2 l2

le=2 l3 për lëshime for cantilever l3

Figura. 2. Hapësirat efektive të përafërta për caktimin e gjerësisë punuese të pllakës

(5)

Për pranimin (thithjen) e forcave paranderëse te trarët me prerje tërthore T të shikohet 4.2.3.5.3 2.5.2.2.2

Hapësira llogaritëse (efektive) te trarët dhe pllakat

(1)

Hapësira llogaritëse (efektive) (leff) e elementeve mund të llogaritet në mënyrë vijuese: (2.15)

leff=ln+a1+a2

ku ln hapësira e pastër ndërmjet balleve të mbështetësve, ndërsa vlerat a1 dhe a2 në fund të hapësirave mund të caktohen në bazë të vlerave përkatëse ai në fig.2.4

h

h ln leff

ln

1 t ≤ ai < 1 t 3 2

leff

aI=0

t d)

a)

⎧≤ ⎪ ai ⎨ ⎪⎩≤

1 t 2 1 h 2

h

h ai

ln

ln leff

leff t

t c)

f) h

ln

ai = 1 t 2

leff

h ln leff

ai = 1 t 2 aI=0

t

t e)

b)

Figura 2.4 Përcaktimi i hapësirës llogaritëse (efektive) (leff) sipas shprehjes 2 për raste të ndryshme të mbështetjes: a) elementet jokontinuale, b) elementet kontinuale, c) mbështetësat të cilët konsiderohen inkstrim i plotë, d) konzolla e lirë, e) konzolla kontinuale ( e lëshuar), f) mbështetës i veqant i siguruar.

2.5.3

METODAT E LLOGARITJES

2.5.3.0

SHENJAT (të shikohen kapitujt 1.6 dhe 1.7) Fv

forca vertikale e cila vepron në element të shkurtë Vertical force acting on corbel

FSd,sup reaksioni llogaritës i mbështetësit Design support rection Hc

forca horizontale e cila vepron në mbështetëse te elementi i shkurtë Horizontal force acting at the bearing on a corbel

ΔMSd redukimi i momentit llogaritës të mbështetësit te trajet kontinuale ose pllakat, nga reaksioni i mbështetësit FSd,sup, kur mbështetësi nuk e pengon rrotullimin Reduction in the design support moment for continuous beams or slabs, due to the support reaction FSd,sup, when the support provides no restraint to rotation

2.5.3.1

ac

distanca ndërmjet pikëveprimit të ngarkesës së aplikuar vertikale dhe ballit të elementit mbështetës (gjatë llogaritjes së elementit të shkurtër) Distance between the point of application of the applied vertical load and the face of the supporting member (corbel design)

bsup

gjërsia e mbështetësit Breadth of a support

hc

lartësia e tër e elementit të shkurtë në kontakt me elementin mbështetës Overall depth of a corbel at the face of the supporting member

δ

raporti i momentit të shpërndar të përkuljes ndaj momentit të përkuljes para shpërndarjes Ratio of redistributed moment to the moment before redistribution

ν

koeficient me të cilin vërtetohet vlera mesatare e sforcimit llogaritës në shtypje, në shufrat e shtypura në raport me vlerën llogaritëse të fortësisë së betonit gjatë shtypjes (fcd) Coefficient relating the average design compressive stress in struts to the design value of concrete compresive strength (fcd) URDHËRAT THEMELORË

P(1)

Të gjitha metodat e analizës duhet të plotësojnë kushtet e ekuilibrit

P(2)

Nëse kushtet e kompatibilitetit nuk janë të vërtetuar direkt për gjendje kufitare të shqyrtuar, duhet ndërmarr masa që të sigurohet që në gjendjen kufitare të mbajtjes së konstruksionit ka kapacitet të mjaftuar të deformimit dhe gjatë kushteve të eksploatimit të iket sjelljes së palejuar të konstruksionit.

P(3)

Zakonisht kushtet e ekuilibrit vërtetohen në konstruksionin e pa deformuar (teoria e rendit të parë). Mirëpo në rastet kur deformimet sjellin deri të rritja e konsideruar e

forcave të brendshme dhe momenteve, kushtet e ekuilibrit duhet të vërtetohen në konstruksionin e deformuar (teoria e rendit të dytë), (të shikohet 2.5.1 dhe 4.3.5). P(4)

Analiza globale për deformime të dhunshme, siç janë ndikimet e temperaturave dhe tkurrja, mund të mos merren parasysh kur konstruksioni është i ndarë me dilatime në pjesë të caktuara ashtu që mundësojnë deformimet. (5)

Në rastet normale këto pjesë të konstruksionit nuk duhet të jenë më të mëdha

se 30m .

LLOJET E ANALIZËS KONSTRUKTIVE

2.5.3.2

2.5.3.2.1

P(1)

Analiza e gjendjes kufitare të përdorimit

Analizat të cilat përdoren për gjendjen kufitare të përdorimit, normalisht që bazohen në teorinë lineare të elasticitetit. (2)

Në këtë rast zakonisht është e mjaftuar që të propozohet që shtangësia e elementit i përgjigjet shtangësisë së prerjes pa plasaritje e që moduli i elasticitetit u përgjigjet vlerave të definuar në 3.1.2.5.2. Për ndikimet e deformimeve të cilat varen nga koha duhet pas parasysh nëse pritet që mund të jenë meritore (me ndikim të konsideruar) (të shikohet 3.1 dhe 3.3).

P(3)

Lajmërimi (paraqitja) e plasaritjeve duhet të merret parasysh, kur mund të ketë ndikim të pavolitshëm në masë të konsideruar, në sjelljen e konstruksionit të shqyrtuar ose elementit.

2.5.3.2.2

P(1)

Analiza e gjendjes kufitare të mbajtjes

Në funksion të natyrës specifike të konstruksionit, nga gjendja kufitare e trajtuar dhe nga kushtet e veçanta të llogaritjes ose ekzekutimit, analiza e gjendjes kufitare të mbajtjes mund të jetë lineare elastike, me ose pa shpërndarje të ndikimeve, jolineare ose e themeluar në teori të plasticitetit (analiza plastike).

P(2)

Metoda e përdorur duhet të jetë e formuluar ashtu që, brenda zonës së vetë të përdorimit, të arrijë nivelin e sigurt në mënyrë gjenerale me këtë kod, duke marrë parasysh mos sigurinë të vetë metodës. Për shembull të shikohet 2.5.3.4.2.

P(3)

Në këtë kaptinë kuptimi “analiza jo lineare” konsiderohet në analizat te të cilat merren parasysh vetit e deformimeve jo lineare të prerjeve të armuara ose të paranderura. Analizat në të cilat merren parasysh sjelljet jolineare si rezultat i deformimeve të elementit, quhen “analiza të rendit të dytë” (ashtu që “analiza jolineare e rendit të dytë” i merr parasysh të dy ndikimet). (4)

Përdorimi i teorisë lineare të elasticitetit zakonisht nuk kërkon masa të posaçme për sigurimin e duktilitetit adekuat, me kusht që janë ikur rastet e përqindjeve shumë të mëdha të armimit në prerjet kritike. Mirëpo kur momentet e përkuljes të fituara sipas analizës lineare të elasticitetit e të shpërndara, është e domosdoshme që të sigurohet se prerjet kritike kanë kapacitet të mjaftueshëm të rrotullimit ashtu që të pranohet shpërndarja e realizuar.

(5)

Analiza sipas teorisë së plasticitetit (analiza plastike) mund të jetë e përdorur vetëm për elemente të konstruksioneve shumë duktile, në të cilat përdoret çeliku me shkallë të lartë të duktilitetit (të shikohet 3.2.4.2) (6)

Kur ka mundësi vazhdimet e armaturës duhet të jenë të llocuara (të vendosura) jashtë prerjeve kritike. Nëse kjo nuk është e mundur, kapaciteti i deformimeve ose rrotullimeve, zonat e vazhdimit duhet të jenë të caktuara duke marrë parasysh tërë armaturën prezent. THJESHTIME

2.5.3.3

P(1)

Metodat e thjeshtuara të analizës së konstruksionit, ose mjetet ndihmëse llogaritëse (tabelat, diagramet, nemogramet dhe të tjerat) dhe procedurat e bazuara në thjeshtime përkatëse (adekuate), mund të shfrytëzohen për analiza me kusht që janë të formuluara ashtu që në zonën e vlefshmërisë së tyre sigurojnë nivelin sigurisë i cili u përgjigjet metodave të dhëna me këtë kod. Shpërndarja e ndikimeve është e kufizuar në ato vlera të cilat janë të lejuara me propozimet e përvetësuara në metodën e thjeshtuar. (2)

Për koeficient të Poasonit mund të merret vlera zero në vend të vlerave të dhëna në 3.1.2.5.3.

(3)

Pllakat dhe trarët kontinuale mund të analizohen në mënyrë gjenerale me propozimin që mbështetëset nuk kufizojnë rrotullimin.

(4)

Pa marrë parasysh në metodën e analizës së përdorur, kur trau ose pllaka janë kontinuale mbi mbështetës për të cilin mund të konsiderohet që nuk e pengon

rrotullimin, momenti llogaritës në mbështetës, i llogaritur për hapësirë prej mesit deri te mesi i mbështetësit, mund të zvogëlohet për vlerën: ΔMSd=FSd,supbsup/8 ku kemi

FSd,sup reaksioni llogaritës në mbështetës bsup

(5)

(2.16) gjerësia e mbështetësit

Kur trau ose pllaka janë të ekzekutuar monolit me mbështetësin, për momentin llogaritës kritik në mbështetës mund të merret momenti në ballë të mbështetësit, mirëpo jo më i vogël se vlera e dhënë në 2.5.3.4.2 (7).

(6)

Ngarkesa e përdorur (aplikuar) në elementet e mbështetjeve nga reaksioni i pllakës që mbajnë në një drejtim, pllakave të brinjëzuara dhe trarëve (duke marrë edhe trarët me prerje T), mund të llogariten nën propozimin se këto elemente janë lirisht të mbështetur. Mirëpo, kontinuiteti duhet të merret parasysh në mbështetësin e parë, e edhe në mbështetëset tjerë të brendshëm nëse hapësira përkatëse fqinje ndryshojnë më shumë se 30%.

2.5.3.4

ANALIZA KONSTRUKTIVE E TRAJEVE DHE RAMAVE

2.5.3.4.1.

Metodat e lejuara të analizës

P(1)

Cilado nga metodat e dhëna në 2.5.3.2.2 (1) mund të përdoret.

2.5.3.4.2

P(1)

Analiza lineare me ose pa shpërndarje të ndikimeve

Ndikimet e mundshme të cilës do madhësie të shpërndarjes së momenteve të përkuljes në të gjitha aspektet e llogaritjes duhet të merren parasysh. Këto aspekte përfshijnë përkuljen, shkëputjen, ankerimin dhe ndërprerjen e armaturës dhe paraqitjen e plasaritjeve.

P(2)

Momentet e përkuljes të llogaritur procedurës së analizës lineare elastike mund të shpërndahen me kusht që shpërndarja e rezultuar e momenteve mbetet në ekuilibër me ngarkesat e aplikuara. (3)

Në trajet kontnuale, kur raporti i hapësirave fqinje është më i vogël se 2, në trajet e ramëve të pa zhvendosur dhe në elementet kryesisht të nënshtruar përkuljes, vërtetimi eksplicit i kapacitetit të rrotullimit të zonave kritike mund të neglizhohet nëse janë plotësuar kushtet (a) dhe (b):

a) për klasat e betonit të cilat nuk janë më të mëdha se C 35/45, δ ≥ 0.44 + 1.25 x/d

(2.17)

ndërsa për klasa të betonit më të mëdha se C 35/45 δ ≥ 0.56 + 1.25 x/d b) për çelik me duktilitet të madh ndërsa për çelik me duktilitet normal

δ ≥ 0.7 δ ≥ 0.85

ku kemi δ raporti i momentit të shpërndarë ndaj momentit para shpërndarjes, x pozita e aksit neutral në gjendjen kufitare të mbajtjes, pas shpërndarjes së ndikimeve d lartësia statike Për definicione të klasës së çelikut të shikohet 3.2.4.2. (4)

Gjeneral, shpërndarja e momenteve të përkuljes nuk është e lejuar në ramët e zhvendosur.

(5)

Në elementet e definuar në (3) në tekstin e kaluar, kur shpërndarja nuk është realizuar, në prerjen kritike raporti x/d nuk duhet të kalon vlerën: x/d = 0,45

për klasa të betonit C12/15 deri C35/45

x/d = 0,35

për klasa të betonit C40/45 dhe më të mëdha

nëse nuk janë paraparë masat e posaçme gjatë formimit dhe konstruktimit të detalit (për shembull përfshirja e betonit me armaturë) (confinement) (6)

Shpërndarja e momenteve të përkuljes nuk duhet të shfrytëzohet në kushtet, kur kapaciteti i rrotullimit nuk mund të definohet me siguri (për shembull, në këndet e ramëve të paranderur).

(7)

Që të merren parasysh aproksimimet në idealizimet e konstruksionit dhe ndërrimet e pa shqyrtuara të mundshme në sistemin e konstruksionit gjatë ndërtimit, momenti llogaritës në ballin e mbështetësve të shtangët te fushat kontinuale nuk duhet të jetë më e vogël se 65% të momentit të llogaritur në mbështetës nën supozimin e inkastrimit të plotë në ballin e mbajtësve të shtangët.

2.5.3.4.3

Analiza jo lineare

Të shikohet shtojca 2

2.5.3.4.4

Analiza sipas teorisë së plasticitetit (analiza plastike)

Të shikohet shtojca 2 ANALIZA E PLLAKAVE

2.5.3.5

2.5.3.5.1

P(1)

Zona e përdorimit

Kjo pjesë përdoret te pllakat, siç janë të definuar në 2.5.2.1, të nënshtruara momenteve dhe forcave të brendshme biaksiale. Kjo mund të zgjerohet në pllakat të cilat nuk janë të plota (të brinjëzuara, me zbrastësira, pllakat kaseton), nëse sjellja e tyre është e njëjtë me sjelljen e pllakës së plotë, veçanërisht në raport me shtangësinë e përdredhjes. (2)

Pllakat të cilat nuk janë në një drejtim, të nënshtruara me ngarkesë njëtrajtësisht të shpërndarë, mund të trajtohen si traje dhe të analizohen në pajtim me 2.5.3.4.

(3)

Për pllaka të rrafshëta pa përforcim, direkt të mbështetura në shtylla (flat slabs), në mbështetës duhet të sigurohet momenti minimal llogaritës i përkuljes që të sigurohet se vlenë llogaria në shkëputje nga depërtimi (të shikohet 4.3.4.5.3).

2.5.3.5.2

P(1)

Vlejnë rregullat 2.5.3.1 (1) dhe (2).

2.5.3.5.3

P(1)

Përcaktimi i ndikimeve nga veprimet

Metodat e lejuara të analizës

Mund të përdoren metodat vijuese të analizës: a) analiza lineare, me ose pa shpërndarje të ndikimeve,

b) analiza sipas teorisë së plasticitetit, me shfrytëzim të metodës kinematike (vlera e sipërme kufitare) (upper bound), ose metodat statike(vlera e poshtme kufitare) (lower bound), c) metodat numerike me të cilat merret parasysh jolineariteti i vetive të materialeve. (2)

Përdorimi i metodave lineare të analizës është i përshtatshëm edhe për gjendje kufitare të përdorimit dhe për gjendje kufitare të mbajtjes. Metodat e analizës sipas teorisë plastike, për shkak të shkallës së thjeshtësisë së tyre të madhe, duhet të shfrytëzohen vetëm për gjendje kufitare të mbajtjes.

(3)

Metodat aktuale të analizës sipas teorisë së plasticitetit janë: teoria e vijave të thyerjes (yield line theory) (metoda kinematike) dhe metoda e shiritave (strip method) (vlera e poshtme kufitare ose metoda statike).

2.5.3.5.4

P(1)

Analiza lineare me soe pa shpërndarje të ndikimeve

Për analizë lineare me ose pa shpërndarje të ndikimeve vlejnë kushtet e njëjta të cilët janë dhënë për trarë dhe ramë në 2.5.3.4.2 (2). (2)

Momenti i përkuljes në mbështetëset kontinual mund të jetë i zvogëluar, në mënyrën e definuar në 2.5.3.4.2 (2) dhe (3).

(3)

Për vërtetimin e shkëputjes, përdredhjes dhe reaksioneve të mbështetësve mund të shfrytëzohet interpolimi linear ndërmjet ndikimeve nga veprimi i inkastrimit të plotë të mbështetësit (vijës) dhe ndikimit për vijen lirisht të mbështetur.

(4)

Të shikohet shtojca 2 për dimensionimin e armaturës në situata kur drejtimet e momenteve kryesore nuk përputhen me drejtimet e armaturës.

2.5.3.5.5

P(1)

Metodat e analizës sipas teorisë së plasticitetit

Analiza sipas teorisë së plasticitetit, pa vërtetim direkt të kapacitetit të rrotullimit, mund të shfrytëzohet për gjendje kufitare të mbajtjes nëse janë plotësuar kushtet përkatëse të duktilitetit. (2)

Kur shfrytëzohet analiza sipas teorisë së plasticitetit sipërfaqja e armaturës së tërhequr, në cilën do pikë dhe në cilin do drejtim, nuk duhet të jetë më e madhe nga vlera e cila i përgjigjet raportit x/d = 0,25.

(3)

Vërtetimi i kapacitetit të rrotullimit nuk është i detyrueshëm për çelik me duktilitet të madh (të shikohet 3.2.4.2). Çeliku me duktilitet normal nuk duhet të shfrytëzohet, përveç nëse përdorimi i tij mund të arsyetohet.

(4)

Për metoda kinematike duhet të shqyrtohen mekanizmat e ndryshëm të mundshëm, duke supozuar vlerat llogaritëse të vetive të materialeve të cilat i përgjigjen gjendjes kufitare të mbajtjes.

(5)

Raporti i momenteve të sipërme të vijave (mbështetësve) kontinuale ndaj momenteve në fusha duhet të jetë ndërmjet 0,5 dhe 2,0 .

(6)

Kur shfrytëzohen metodat statike të analizës sipas teorisë së plasticitetit, mund të jetë e volitshme që shpërndarja e momenteve të caktohet në bazë të analizës lineare e që armatura e nevojshme për një shpërndarje të tillë e llogaritur sipas teorisë së plasticitetit, me plotësimin e kushteve të ekuilibrit (të shikohet shtojca 2 për dimensionimin e armaturës përgjegjëse).

2.5.3.5.6

Metodat numerike të analizës jo lineare

Të shikohet shtojca 2.

2.5.3.5.7

Analiza e pllakave të paranderura

(1)

Rregullat (2) dhe (4) në tekstin vijues plotësojnë rregullat e dhëna në 2.5.4.

(2)

Pa marrë parasysh në llojin e përdorimit të litarëve (me atëhezion ose pa atëhezion në mes të çelikut dhe betonit), forcat kontaktuse për shkak të kthesës dhe fërkimit të litarëve dhe forcave të cilat veprojnë në pajisjet për ankerim, në gjendjet kufitare të mbajtjes mund të trajtohen si ngarkesa të jashtme.

(3)

Për klasifikimin e litarëve për paranderje sipas duktilitetit të shikohet 3.3.4.3 (3).

(4)

Analizën sipas teorisë së plasticitetit nuk duhet përdorur për elemente në të cilat përdoren litarët për paranderje, përveq nëse një gjë e tillë arsyetohet.

ANALIZA

2.5.3.6

KONSTRUKTIVE

E

MUREVE

DHE

PLLAKAVE

TË

NGARKUARA NË RRAFSHIN E VET

2.5.3.6.1

P(1)

Metodat e lejuara të analizës

Urdhrat e kësaj pjese konsiderohen në elemente në të cilat nuk vlen supozimi për shpërndarjen lineare të dilatimeve.

P(2)

Metodat vijuese mund të shfrytëzohen për përcaktimin e momenteve dhe forcave të brendshme: a) metodat e bazuara në analizën lineare (të shikohet 2.5.3.6.2), b) metodat e bazuara në analizën e teorisë së plasticitetit (të shikohet 2.5.3.6.3), c) metodat e bazuara në sjelljen jo lineare të materialit (të shikohet shtesa 2).

P(3)

Pavarësisht nga mënyra e përvetësuar për analizë të gjendjes kufitare të mbajtjes, mos siguria e mundshme e modelit në raport me përgjigjjen (sjelljen) e konstruksionit duhet të merret parasysh.

P(4)

Elementet e shkurtë (Corbels) dhe trarët e lartë (deep beams) janë raste të posaçme dhe janë të përpunuar në 2.5.3.7.2, përkatësisht 2.5.3.7.3.

2.5.3.6.2

P(1)

Analiza lineare

Analiza lineare mund të shfrytëzohet si për gjendje kufitare të përdorimit ashtu edhe për gjendje kufitare mbajtjes. Mirëpo, analiza e gjendjes kufitare të mbajtjes kërkon konstruimin e armaturës e cila duhet të jetë në gjendje të pranoi sforcimet llogaritëse në tërheqje në beton, dhe të kënaqë kushtet e ekuilibrit në gjendjen kufitare të mbajtjes.

P(2)

Deformimet e dhunshme (për shembull, ndikimet termike, uljet e mbështetësve) dhe ndikimet e rendit të dytë duhet të merren parasysh kur janë me rëndësi (kanë ndikim).

P(3)

Gjatë shfrytëzimit të metodave numerike të bazuara në teorinë e elasticitetit ndikimet e paraqitjes së plasaritjeve në zonat e koncentrimit të sforcimeve duhet marrë parasysh. (4)

Ndikimet e koncentrimeve të larta të sforcimeve mund të merren parasysh me zvogëlimin e shtangësisë në zonat relevante.

(5)

2.5.3.6.3

Të shikohet A2.8 në shtojcën 2.

Analiza sipas teorisë së plasticitetit

P(1) Metodat e bazuara në vlerat e kufizuara të poshtme të zgjedhjes sipas teorisë së plasticitetit mund të përdoren (shfrytëzohen) me kusht që janë marrë masa përgjegjëse (përkatëse) për sigurimin që kushtet e duktilitetit të jenë të plotësuar. (2)

Elementet mund të jenë të idealizuar si kapriata statikisht të caktuara, të cilat përbëhen prej shufrave të drejta fiktive në shtypje (straight notional struts) (të cilat i pranojnë forcat në shtypje) dhe shufrave në tërheqje – tërheqëset (ties) (të cilat paraqesin armaturën)- modeli i shufrave të shtypura dhe tërheqësve (strut and tie model). Forcat në elementet e kapriatës caktohen nga kushti i ekuilibrit. Pastaj sigurohet armatura e nevojshme që të pranoi tërheqjen në tërheqëse dhe kontrollon që sforcimet në shtypje në shufrat e shtypura të mos jenë tepër të larta. Përveç kësaj, duhet të vërtetohet kërkesa e formimit dhe konstruimit të detaleve, e posaçërisht ankerimit të armaturës globale dhe sforcimet në kontaktet lokale në shtypje prej forcave të koncentruara.

(3)

Që të sigurohet kompatibiliteti i përafërt, orientimi dhe lokacioni i shufrave të shtypura dhe tërheqësve duhet të mbahet renditja e forcave të brendshme të caktuara me analizë elastike të elementeve.

(4)

Gjatë vërtetimit të sforcimeve të betonit në shufrat e shtypura duhet të shqyrtohet mundësia e zvogëlimit të aftësisë mbajtëse nga sforcimet normale në tërheqje, ose lajmërimi i plasaritjeve, ose ndikimet e shkëputjes. Mund të supozohet që sforcimi llogaritës mesatar në shtypje në shufrat e shtypura është

ν fcd. Në mungesë të shënimeve tjera, për ν mund të përvetësohet vlera 0,6 , gjatë së cilës është parë parasysh edhe për afatin e veprimit të ngarkesës. Vlerat më të mëdha për ν (edhe ν >1), mund të supozohen për gjendje triaksiale të sforcimeve në shtypje, me kusht që mund të tregohet se shtypja komplementare tërthore (transverzale) mund të realizohet në rastin konkret (të shikohet 5.4.8.1). (5)

Sforcimi llogaritës në tërheqëse është i kufizuar në fyd.

(6)

Formimi dhe konstruktimi i detaleve duhet të jetë në pajtim me kaptinën 5.4.

2.5.3.6.4

Analiza jo lineare

(1)

Të shikohet shtojca 2. ELEMENTI I SHKURTË; TRAJET E LARTA DHE ZONAT E ANKERIMIT

2.5.3.7

TË

FORCAVE

PARANDERËSE

GJATË

TËRHEQJES

SHTESË

TË

LITARËVE

2.5.3.7.1

(1)

Kërkesat e përgjithshme

Këto lloje të elementeve mund të analizohen, llogariten dhe konstruktohen në pajtim me 2.5.3.6.3.

2.5.3.7.2

(1)

Elementi i shkurtë

Elementi i shkurtë (corbels) i cili plotëson kushtin 0.4hc ≤ ac ≤ hc (të shikohet figura 2.5), mund të llogariten duke shfrytëzuar modelin e thjeshtë të shufrës së shtypur she tërheqëses (strur and tie model). ac tërheqëse tie Shufra e shtypyr strut

Fv

Hc

hc

Figura 2.5 Shembull i elementit të shkurtë me modelin llogaritës të shufrës së shtypur dhe tërheqëses

(2)

Për elemente të shkurta me lartësi më të madhe (achc, mund të llogariten si traje konzolë (anëcak).

(4)

Nëse nuk janë marrë masa të posaçme për kufizimin e forcave horizontale në mbështetës, ose nuk ekziston ndonjë arsyetim tjetër, elementi i shkurtë duhet të

jetë i llogaritur për forcën vertikale Fv dhe horizontale Hc ≥ 0,2 Fv

e cila

vepron në sipërfaqen e mbështetjes. (5)

Lartësia e tërë (hc) e elementit të shkurtë duhet të caktohet sipas shkëputjes (të shikohet 4.3.2).

(6)

Ndikimet lokale nga modeli i supozuar llogaritës të shufrave në shtypje dhe tërheqëses duhet të jenë trajtuar në llogarinë e plotë të elementit të mbështetjes.

P(7)

Kërkesat e formimit dhe konstruktimit të detalit nga kapitulli 5 në mënyrë gjenerale,

dhe 5.4.4 posaçërisht, duhet të jenë të plotësuar.

2.5.3.7.3

(1)

Trarët e lartë

Trarët e lartë (mbajtësit mure)(deep beams) nën veprimin e ngarkesës së koncentruar mund të llogariten duke shfrytëzuar modelin e thjesht të shufrave në shtypje dhe tërheqëset (strut and tie model).

(2)

Në disa raste, për shembull, raportet e vogla lartësi/hapësirë, ngarkesa e ndarë, më tepër se një ngarkesë e koncentruar, etj., mund të shfrytëzohen modelet llogaritëse në të cilat kombinohet veprimi i shufrave të shtypura dhe tërheqëseve në veprime të kapriatës.

(3)

Trarët e lartë kontinuale janë të ndjeshme në jonjëtrajtshmërinë e uljeve. Për shkak të sajë duhet të analizohen reaksionet e ndryshme të mbështetësve të cilat i përgjigjen uljeve të mundshme.

P(4)

Kërkesat për formimin dhe konstruktimin e detaleve nga kapitulli 5 në mënyrë gjenerale, dhe 5.4.5 ndaras, duhet të jenë të plotësuar

2.5.3.7.4

P(1)

Zonat e nënshtruara forcave të koncentruara

Zonat e nënshtruara forcave të koncentruara duhet të analizohen dhe llogariten duke marrë parasysh: -

ekuilibrin e tërë të zonës,

-

ndikimet e tërheqjeve transverzale (tërthore) nga ankerimi, në tërësi dhe ndaras,

-

shufrat e shtypura të cilat përpunohen në zonën e ankerimit, në elementet e paranderura, me paranderje pas ngurtësimit të betonit, si dhe sforcimet në kontaktet lokale nën ankera.

(2)

Zonat e nënshtruara forcave të koncentruara në elementet e paranderura, me paranderje pas ngurtësimit të betonit, mund të llogariten duke shfrytëzuar modelin adekuat të shufrave të shtypure dhe tërheqëses, sipas 2.5.3.6.3. Modelet tridimensionale duhet të analizohen kur dimensionet e sipërfaqes së

(3)

mbështetjes janë të vogla në krahasim me prerjen tërthore në zonën e ankerimit. P(4)

Kërkesat e formimit dhe konstruimit të detalit nga kapitulli 5 në mënyrë gjenerale, dhe 5.4.6 ndaras, duhet të jenë të plotësuar.

2.5.4

PËRCAKTIMI I NDIKIMEVE NGA PARANDERJA

2.5.4.0

SHENJAT (Të shikohet kaptina 1.6 dhe 1.7) Pd

vlera llogaritëse e forcës paranderëse në gjendjen kufitare të mbajtjes (nën supozimin se Pm,t është njejt me Pk të shikohet 2.2.2.4) Design value of the prestressing force at the ultimate limit state (assuming that Pm,t is equal to Pk see 2.2.2.4)

Pk,inf

vlera e poshtme karakteristike e forcës paranderëse për llogaritje të gjendjes kufitare të përdorimit (në eksploatim), Lower characteristic value of the prestressing force for serviceability calculation

Pk,sup vlera e sipërme karakteristike e forcës paranderëse për llogaritje të gjendjes kufitare të përdorimit (në eksploatim) Upper characteristic value of the prestressing force for serviceability calculation Po

forca fillestare aktive në fundin e litarit, menjëherë pas tërheqjes Initial force at the active end of the tendon immediately after stressing

Pm,o

vlera mesatare e forcës paranderëse, menjëherë pas tërheqjes (gjatë tërheqjes së mëvonshme të litarëve-fytëzave), ose pas tejqimit të forcës nga litarët në element (gjatë paranderjes së litarëve-fytëzave), në distancën x nga fillimi i litarit përgjat elementit (forca paranderëse pas humbjeve fillestare) Mean value of the prestressing force immediately after stressing (posttensioning)or transfer (pretensioning) at any point distance x along the member (i.e. the force after immediate losses have occured)

Pm,t

vlera mesatare e forcës paranderëse në çastin t, në distancën x nga fillimi i litarëve përgjatë elementit. Mean value of the prestressing force at time t, at any point distance x along the member

Pm, ∞ vlera mesatare e forcës paranderëse përfundimtare, pas të gjitha humbjeve, në distancën x nga fillimi i litarëve përgjat elementit. Mean value of the prestressing force, after all losses have occurred, at any point distance x along the member Po,max vlera maksimale e lejuar e forcës Po Maximum permissible value of Po ΔPc

humbja (ramja) e forcës paranderëse nga deformimet elastike gjatë tejqimit të forcës nga litarët në element Loss of prestress due to elastic deformation of the member at transfer

ΔPsl

humbja (ramja) e forcës paranderëse nga rrëshqitja e ankerit (spirancës) Loss of prestress due to anchorange slip

ΔPt(t) humbja (ramja) e forcës paranderëse nga zvarritja, tkurrja dhe relaksimi për çastin t [vërejtje: në 4.2.3.5.5 ramja (ulja) e sforcimit prej nga është llogaritur ΔPt(t) është shenuar me Δσp,c+s+r] Loss of prestress due to creep, shrinkage and relaxation at time t [note: in 4.2.3.5.5, the loss of stress from which ΔPt(t) is calculated is represendet by Δσp,c+s+r] ΔPμ(x) humbja e forcës paranderëse nga fërkimi Loss of prestress due to friction rinf,rsup koeficientët të cilët shfrytëzohen për caktimin e vlerës së poshtme dhe të sipërme karakteristike të forcës paranderëse në gjendjen kufitare të përdorimit Respectively, coefficients used to determine lower and upper characteristic values of the prestressing force at the serviceability limit state. URDHËRAT E PËRGJITHSHËM

2.5.4.1

P(1)

Kjo pjesë ka të bëjë për konstruksionet të cilat paranderen me litarë të mbrendshëm (litarë mbrenda prerjes tërthore të betoni) (internal tendons), në të cilët është realizuar lidhja e plotë (atëhezioni) (bond) e betonit dhe litarëve.

P(2)

Ndikimet të cilat duhet të merren parasyshë janë: -

ndikimet lokale në zonat e ankerimit dhe në vendet e lëvizëshme të litarëve

-

ndikimet direkte në konstruksionet statikisht të caktuara

-

ndikimet direkte dhe sekondare indirekte në konstruksionet statikisht të pa caktuara.

(3)

Elementet te të cilat litarët permanent do të jenë pa lidhje (atëhezion) me betonin (unbonded tendons), trajtohen në pjesën 1D.

(4)

Elementet në të cilat gjatë ndërtimit përkohësisht nuk është realizuar atëhezioni i litarëve dhe betonit, mund të analizohen duke shfrytëzuar propozimet e

thjeshtuara. Në mënyrë gjenerale , këto elemente mund të llogariten njejt si elementet në të cilat është realizuar lidhja (atëhezioni) në mes të litarëve dhe betonit, përveç që në gjendjen kufitare të mbajtjes supozohet se sforcimi në litarë rritet gjatë rritjes së ngarkesës.

2.5.4.2

P(1)

PËRCAKTIMI I FORCËSPARANDERËSE

Vlera mesatare e forcës paranderëse është dhënë me shprehjet (a) dhe (b) në tekstin vijus , në funksion prej procedurës paranderëse: (a) për elemente te të cilat litarët tërhiqen më parë (paranderja para ngurtësimit të betonit) (pre-tensioning), Pm,t = Po – ΔPc – ΔPt(t) –[ΔPμ(x)]

(2.18)

Ku ΔPμ(x), humbja e forcës nga fërkimi, eventualisht duhet të merret parasysh në llogari te trasa me litarë poligonal (deflected tendons) (b) për elemente në të cilat tërheqja e litarëve bëhet më vonë (paranderja pas ngurtësimit të betonit) (post-tensioning), Pm,t = Po – ΔPc –ΔPμ(x) – ΔPsl– ΔPt(t)

(2.19)

Ku kemi Pm,t

vlera mesatare e forcës paranderëse në çastin t, në pikën e caktuar përgjat elementit

Po

forca fillestare në fundin e elementit, menjëher pas tërheqjes

ΔPμ(x)

humbja e forcës nga fërkimi,

ΔPsl

humbja e forcës nga rrëshqitja e spirancës (anchorage slip)

ΔPc

humbja e forcës nga deformimet elastike menjëher pas tejqimit të forcës nga litari në element,

ΔPt(t)

humbja e forcës paranderëse nga zvarritja, tkurrja dhe relaksimit në çastin t.

(2) Për kufij të lejuar të fillimit të paranderjes dhe metodat e llogaritjes së humbjeve të forcave të shikohet 4.2.3. Për gjatësi të pruarjes së forcës dhe sjellja e sforcimeve të paranderjes në elemente të shikohet 4.2.3.5. P(3)

Në llogaritje të gjendjes së përdorimit duhet të merren parasyshë variacionet e mundshme të forcës paranderëse. Dy vlerat karakteristike të forcës paranderëse në gjendjen kufitare të përdorimit caktohen sipas shprehjeve:

Pk,sup = rsup Pm,t

(2.20)

Pk,inf = rinf Pm,t Ku kemi Pk,sup, dhe Pk,inf vlerat e sipërme dhe të poshtme karakteristike. Pm,t është vlera mesatare e forcës paranderëse në çastin t, e llogaritur me vlerën mesatare të vetive të deformimeve dhe humbjet e forcës paranderëse e caktuar sipas 4.2.3. (4)

. dhe 0.9 , nëse nuk ka Për koeficientët rsup dhe rinf mund të merren vlerat 11 mundësi për caktim më rigoroz të këtyre dy vlerave dhe nën kushtin që shuma e humbjeve të forcës paranderëse nga fërkimi dhe ndikimeve të cilat varen nga koha maksimum të jetë 30% të forcës fillestare të paranderjes.

(5)

Vlerat Pm,t të cilat, në mënyrë gjenerale, duhet të shfrytëzohen në llogari janë: Pm,o

forca fillestare paranderëse në çastin t=0, dhe

Pm, ∞ forca përfundimtare paranderëse, pas të gjitha humbjeve. P(6)

Në gjendjen kufitare të mbajtjes vlera llogaritse e frocës paranderëse është dhënë me shprehjen: Pd = γp Pm,t (7)

Vlerat për koeficient parcial të sigurisë γp janë dhënë në tabelën 2.2

P(8) Në analizën e ndikimeve lokale në gjendjen kufitare të mbajtjes duhet të supozohet që forca paranderëse është baraz aftësis mbajtëse karakteristike në tërheqje të litarëve (forca në shkëputje). (9)

Principi P(8)

në tekstin e kaluar përdoret gjatë vërtetimit të ndikimeve të

forcave të koncentruara ose shtypjes lokale dhe sforcimeve të koncentruara në zonat e ankerimit, si dhe në vendet e sjelljes-(eventualisht zhvendosjes) së litarëve (të shikohet 4.2.3).

NDIKIMET NGA PARANDERJA NË EKSPLOATIM

2.5.4.3

P(1)

Forcat dhe momentet e mbrendshme statikisht dhe jostatikisht të caktuara nga paranderja llogariten në bazë të teorisë së elasticitetit. (2)

Për ndërtesa të zakonshme, kur llogaritja e plasaritjeve nuk konsiderohet si e nevojshme, mund të shfrytëzohen vlerat mesatare të paranderjes.

(3)

Në raste tjera, kur sjellja e konstruksionit varet shumë nga paranderja, ndikimet nga paranderja për rastin përkatës mund të llogariten sipas kushteve (a) dhe kushtit (b) në tekstin vijus:

(a)

në llogaritjen e paraqitjes së plasaritjeve ose dekompresionit (shkarkimi nga shtypja) (të shikohet 4.4.2), hapja e lidhjeve ndërmjet elementeve të

parapregaditura

dhe

efekti

i

lodhjes,

shfrytëzohen

vlerat

karakteristike përkatëse të forcës paranderëse. (b)

gjatë kontrollës së sforcimeve në shtypje (të shikohet 4.4.1) shfrytëzohen vlerat mesatare të forcës paranderëse.

NDIKIMET NGA PARANDERJA NË GJENDJEN KUFITARE TË MBAJTJES

2.5.4.4

2.5.4.4.1

P(1)

Analiza konstruktive – metoda lineare

Ndikimet statikisht të caktuara dhe të pa caktuara nga ndikimi i paranderjes duhet të llogariten vlerën kufitare llogaritëse të forcës paranderëse. (2)

P(3)

Në analizën konstruktive lineare mund të merret që vlen se γp= 1.0. Kur të shfrytëzohet analiza lineare me shpërndarje të ndikimeve, momentet e përkuljes të cilat shpërndahen duhet të llogariten duke marrë parasysh të gjitha ndikimet statike të pa caktuara të paranderjes.

2.5.4.4.2

Analiza konstruktive – metodat jolineare ose metodat sipas teoris së plasticitetit

(1)

2.5.4.4.3

P(1)

Të shikohet shtojca 2.

Llogaria e prerjes

Kur të analizohet sjellja e prerjes në gjendjen kufitare të mbajtjes, për forcën paranderëse e cila vepron në prerje merret vlera llogaritëse Pd. Gjatë caktimit të aftësisë mbajtëse të prerjes duhet të merret parasysh dilatimi paraprak (prestrain) i cili i përgjigjet asaj force. (2)

Dilatimi paraprak mund të merret parasysh me zhvendosjen e fillimit koordinativ të diagramit llogaritës sforcim – deformim të litarëve për paranderje për madhësi e cila i përgjigjet vlerës llogaritëse të sforcimit në tërheqje të paranderjes.

Koeficienti parcial i sigurisë γp në llogari mund të merret baraz me 1,0, me

(3)

kusht që janë plotësuara dy kushtet vijuse: (a)

që në zonën e shtypjes në gjendjen kufitare të mbajtjes, nuk gjendet më shumë se 25% të shumës së sipërfaqes së çelikut për paranderje, dhe

(b)

që sforcimi në çelik për paranderje i cili është më së afërmi skajit të tërhequr të prerjes në gjendjen kufitare të mbajtjes, më i madhë se fp0,1k/γm.

Nëse këto kushte nuk janë plotësuar, për të gjithë litarët duhet të përdoret vlera më e ultë e γp e dhënë në tabelën 2.2. (4)

Për ndikime të litarëve nën këdn në raport me aksin e elementit të shikohet 4.3.2.4.6 (2)

(5)

Të gjithë momentet indirekte (sekondare) nga paranderja si shkak i pacaktushmërisë statike në llogari duhet të merren parasysh me vlerat karakteristike të tyre.

2.5.5

PËRCAKTIMI I NDIKIMEVE NGA DEFORMIMET E BETONIT TË CILAT VAREN NGA KOHA

SHENJAT

2.5.5.0

(të shikohet edhe kaptina 1.6 dhe 1.7) Ec,eff

moduli i vërtet (efektiv) i elasticitetit të betonit gjatë sforcimit σc=0 Effective tangent modulus of the concrete at stress σc=0

εn(t)

deformimet e dhunshme (detyrushme), të pa varur nga sforcimi (për shembull, nga tkurrja ose ndikimet e temperaturës) An imposed deformation, independent of stress (e.g. due to shrinkage or temperature effects)

εtot(t,to)

dilatimi i tërë i betonit i nënshtruar sforcimeve fillestare σ(to) në çastin to dhe variacioneve të mëvonshme të sforcimeve Δσ(ti) në çastin ti>to Total strain in the concrete subject to initial loading at time to with a stress σ(to) and subject to subsequent stress variations Δσ(ti)

σ(t), σ(to)

sforcimet në shtypje të betonit, në çastin t dhe to Compressive stress in the concrete at time t and to respectively

χ

koeficienti i vjetërsisë, i cili varet nga zhvillimi i dilatimeve me kohën Ageing coefficient, dependent with time.

2.5.5.1 URDHËRAT E PËRGJITHSHËM

P(1) Saktësia e llogaritjes së ndikimeve nga zvarritja dhe tkurrja e betonit duhet të i përgjigjet sigurisë së shenimeve të disponuara me të cilat këto paraqitje përshkruhen dhe ndikimit të tyre të rëndësishëm në gjendjen kufitare të shiquar. P(2)

Në mënyrë gjenerale, ndikimet nga zvarritja dhe tkurrja duhet të merren parasysh vetëm në gjendjen kufitare të përdorimit. Rëndësi e jashtëzakonshme konsiderohet në ndikime të cilat caktohen sipas teorisë së rendit të dytë (të shikohet shtojca 3).

P(3)

Analiza detale janë të domosdoshme kur betoni është i nënshtruar temperaturave ekstreme. (4)

Efektet e avullimit të betonit (steam curing) mund të merren parasysh me ndihmën e propozimeve të tjeshtuara.

(5)

Mund të përvetësohen thjeshtimet vijuse, të cilat japin vlerësimin e pranuar të sjelljes të prerjes së betonit nëse sforcimet janë në kufi të cilët i përgjigjen kushteve normale të eksploatimit: -

zvarritja dhe tkurrja ndërmjet veti janë të pa varura

-

supozohet varësia lineare ndërmjet zvarritjes dhe sforcimit të cilin e inicon zvarritja

-

ndikimet e ndërrimit të temperaturës ose ndërrimi i lagështisë relative mund të neglizhohen,

-

supozohet që vlenë parimi i superponimit për ndikime të veprimeve në vjetërsi (moshë) të ndryshme të betonit

-

supozimet e më parëshme vlejnë edhe për betonin e nënshtruar në tërheqje.

P(6) Për caktimin e humbjeve të forcës paranderëse të cilat varen nga koha, ndikimet e zvarritjes, tkurrjes dhe relaksimit të litarëve duhet të merren parasysh (të shikohet 4.2.3.5). (7)

Funksioni i zvarritjes (creep function) është dhënë me varësin: J(t,to) = 1/Ec(to) + φ(t,to)/Ec28 ku kemi to

çasti (koha) në momentin e ngarkimit të betonit,

t

çasti i trajtuar(analizuar)

J(t,to) funksioni i zvarritjes në çastin t, Ec(to) moduli tangjentor i elasticitetit të betonit në çastin to,

(2.21)

Ec28

moduli i elesticitetit të betonit në moshën 28 ditëshe,

φ(t,to) koeficienti i zvarritjes (creep coefficient), i caktuar në raport me deformimin elastik të betonit në moshën prej 28 ditëve, të llogaritur me Ec28. Në kaptinën 3.1 janë dhënë vlerat përfundimtare të koeficientit të zvarritjes

φ( ∞ ,to) për situata të zakonshme. Mirëpo duhet pasë parasysh që definicionet Ec(to) dhe Ec28, siq janë dhënë në tekstin e kaluar dhe në shtojcën 1, ndryshojnë prej atyre në 3.1.2.5.2, ku është definuar moduli sekant Ecm. Prej këtu kur koeficienti i zvarritjes φ( ∞ ,to) nga tabela 3.3 shfrytëzohet në shprehjet 2.21 deri në 2.24, edhe kur deformimet e zvarritjes janë të konsideruar, vlerat nga tabela 3.3 duhet shumëzuar me 1.05. (8)

Vlerat përfundimtare të dilatimeve të koeficientit të tkurrjes për kushte të zakonshme janë dhënë në kaptinën 3.1.

(9)

Në bazë të supozimeve të dhëna në (5) në tekstin e kaluar, dilatimi total i betonit të nënshtruar sforcimit fillestar σ(to) në çastin to dhe variacioneve të sforcimeve Δσ(ti) në çastet ti , mund të paraqitet me shprehjen vijuse: εtot(t,to) = εn(t) + σ(to) J(t,to) + ΣJ(t,ti) Δσ(ti)

(2.22)

Në këtë shprehje εn(t) paraqet deformimet e dhunshme (të detyruara), të pavarur nga sforcimi (për shembull, tkurrja, ndikimet temperaturale). (10)

Për nevoja të analizës konstruktive barazimi (2.22) mund të shkruhet në formën: εtot(t,to) = εn(t)+σ(to) J(t,to)+[ σ(t) −σ(to)](1/Ec(to)+ χ φ(t,to)/Ec28)

(2.23)

ku koeficienti i vjetrimit (ageing coefficient) χ varet nga zhvillimi i dilatimeve gjatë kohës (historisë së dilatimeve). (11)

Në rastet e zakonshme për χ mund të merret vlera 0.8. Ky thjeshtim jep saktësi të mjaftuar në rastet ndikimeve të relaksimeve të pastëra nga deformimet e dhunshme konstante mirëpo gjithashtu mirë përgjigjet në rastet kur analizohet vetëm ndikimet nga veprimet kohëgjata.

(12)

Nëse sforcimet në beton nuk lëvizin dukshëm, deformimet mund të llogariten me shfrytëzim të modulit efektiv të elasticitetit: Ec,eff=Ec(to)/[1+φ(t,to)]

(2.24)

Për shenja të shikohet (7) në tekstin paraprak. (13)

Për analiza më të sakta nga deformimet kohore të betonit të shikohet shtojca 1.

3

VETIT E MATERIALEVE

3.1

BETONI

3.1.0

SHENJAT (të shikohen kaptinat 1.6 dhe 1.7)

fc

fortësia e betonit në shtypje (figura 3.1) Compressive strength of concrete (figure 3.1)

fck,cube

fortësia karakteristike e betonit në shtypje në kubzën me vjetërsi 28 ditë Characteristic compresive cube strength of concrete at 28 days

fctk0.05

kufiri i poshtëm i fortësis gjatë tërheqjes në beton (5% fraktilë) Lower characteristic tensile strength (5% fractile)

fctk0.95

kufiri i sipërm i fortësis gjatë tërheqjes në beton (95% fraktilë) Upper characteristic tensile strength (95% fractile)

fct,ax

fortësia e betonit gjatë tërheqjes aksiale Axial tensile strength of concrete

fct,f1

fortësia e betonit në tërheqje gjatë përkuljes Flexural tensile strength of concrete

fct,sp

fortësia e betonit në tërheqje gjatë shtypjes së cilindrit Splitting tensile strength of concrete

εc1

dilatimet e betonit gjatë sforcimit më të madhë në shtypje fc Compressive strain in the concrete at the peak stress fc

εcs ∞ normale

vlera përfundimtare e dilatimeve të tkurrjes për beton me peshë Final shrinkage strain for normal weight concrete

εcs

dilatimet themelore të tkurrjes për beton me peshë normale Basic shrinkage strain for normal weight concrete

εcu

dilatimet kufitare të betonit gjatë shtypjes Ultimate compressive strain in the concrete

φ( ∞ ,to)

vlera kufitare e koeficientit të zvarritjes Final creep coefficient of concrete

3.1.1

P(1)

URDHËRAT E PËRGJITHSHËM

Kjo kaptinë konsiderohet për beton i cili i përgjigjet definicionit për betonin të dhënë në ENV 206 (pjesa 3, definicionet 3.6 deri 3.8), përkatësisht për betonin i cili ka strukturë (të mbyllur) kompakte (closed structure) me përbërje granollometrike të agregatit sipas rregullave, i komponuar dhe i ngjeshur ashtu që të mos ketë sasi të konsideruar të ajrit të robëruar (etrapped air), përveq ajrit të futur me qëllim (entrained air) (shiqo ENV 206, pjesa 5.2)

P(2)

Për konstruksione nga betoni i pa armuar, i armuar ose paranderur duhet të përdoret betoni i cili i përgjigjet definicionit të dhënë në P(1) në tekstin e kaluar.

P(3)

Rregullat e teknologjisë së betonit (kushtet teknike) duhet të i plotësojnë urdhërat përgjegjëse ENV 206 të cilat konsiderohen në këtë Evrokod. Mund të konsiderohet që betoni ka strukturë kompakte nëse sasia e ajrit të

(4)

robëruar , pas ngjeshjes, nuk i kalon kufijtë e dhënë në ENV 206, pjesa 5.2, duke mos llogaritur sasinë e ajrit të futur me qëllim dhe poret e agregatit. Kjo kaptinë konsiderohet edhe për betonin të nënshtruar përpunimit termik

(5)

gjatë procesit të ngurtësimit, në mënyrën të definuar në ENV 206, pjesa 10.7.

3.1.2 BETONI ME PESHË NORMALE

3.1.2.1

P(1)

DEFINICIONET Betoni me peshë normale është betoni masa vëllimore e të cilit, pas tharjes në furrë (në 105oC), është më e madhe se 2.000 kg/m3 mirëpo nuk e kalon 2.800 kg/m3.

P(2)

Masa vëllimore e betonit të ngurtësuar përcaktohet në pajtim me ENV 206, pjesa 7.3.2.

3.1.2.2

P(1)

FORTËSIA E BETONIT GJATË SHTYPJES Ky Evrokod bazohet në fortësin karakteristike të betonit gjatë shtypjes në cilindër (characteristic compressive cylinder strength) fck, e cila është e definuar si vlera e fortësisë së betonit gjatë shtypjes nën të cilën nuk mund të priten rezultate 5% të të gjitha shqyrtimeve të fortësis për betonin përkatës.

(2)

Fortësia e betonit gjatë shtypjes duhet të jetë e caktuar me shqyrime standarde, në pajtim me urdhërat 7.3.1.1 në ENV 206, në cilindrat e betonit ose në kubëzat e betonit.

(3)

Rregullat për llogari në këtë Kod janë të themeluara vetëm në fortësin karakteristike të betonit gjatë shtypjes në cilindër në moshën (vjetërsinë) prej 28 ditëve fck; fortësia gjatë shtypjes në kubëza fck,cube përmendet mirëpo vetëm si metodë alternative për vërtetimin e pajtueshmëris me kërkesat e vetive.

(4)

Në disa raste mund të jetë e nevojshme që të vërtetohet edhe fortësia minimale gjatë shtypjes për moshë më të vogël ose më të madhe se 28 ditë, ose fortësia e caktuar në mostra të ruajtura në kushtet të cilat ndrrojnë nga kushtet e definuara në ISO 2736.

(5)

Kur kjo është e nevojshme, mund të realizohen shqyrtime direkte që të caktohet faktori i konverzimit për fortësi, në njërën prej kushteve vijuese: -

dimensionet ose forma e mostrës ndrrojnë nga dimensionet dhe forma e dhënë në ENV 206, mostrat janë të ruajtura nën kushtet jo standarde,

-

është e nevojshme njohja e fortësisë së betonit në mosha të ndryshme.

FORTËSIA E BETONIT GJATË TËRHEQJES

3.1.2.3

P(1)

-

Kuptimi “fortësia gjatë tërheqjes” (tensile strength) konsiderohet në sforcimin maksimal të cilin betoni mund ta pranon kur është i nënshtruar tërheqjes njëaksiale.

P(2)

Vlera e vërtet e fortësisë së betonit gjat tërheqjes duhet të jetë e caktuar në pajtim me 7.3.1.2 në ENV 206. (3)

Nëse fortësia e betonit gjatë tërheqjes është e caktuar me shqyrtimin e fortësisë gjatë tërheqjes me shtypje në cilindrin e nxjerrur fct,sp, ose me shqyrtimin e fortësisë gjatë tërheqjes me përkulje fct,f1, fortësia aksiale e betonit në tërheqje përafërsisht mund të caktohet nga këto vlera duke përdorur faktorët vijues të konverzimit: fct,ax= 0,9 fct,sp ose (3.1) fct,ax= 0,5 fct,f1

(4)

Kur nuk disponohet me shenime të sakta, vlera mesatare dhe vlera karakteristike e fortësisë së betonit në tërheqje mund të caktohet në bazë të shprehjeve vijuese; fctm

=0,30 fck2/3 (3.2)

fctk0.05 =0,7 fctm (3.3) fctk0.95 =1,3 fctm (3.4) ku kemi fctm

vlera mesatare e fortësisë së betonit gjatë tërheqje

fck

fortësia karakteristike e betonit gjatë tërheqjes

fctk0.05 fortësia e poshtme karakteristike e betonit gjatë tërheqjes (5% fraktilë) fctk0.95 fortësia e sipërme karakteristike e betonit gjatë tërheqjes (95% fraktil) Vlera mesatare përkatëse dhe vlera karakteristike për klasa të ndryshme të betonit gjatë shtypjes janë dhënë në tabelën 3.1 3.1.2.4

P(1)

KLASAT E FORTËSISË SË BETONIT

Llogaritja duhet të bazohet në klasën e fortësis së betonit (strength class of concrete), e cila i përgjigjet vlerës karakteristike të fortësis së betonit gjatë shtypjes. (2)

Fortësia e betonit në shtypje klasifikohet sipas klasave të fortësis së betonit, të cilat i përgjigjen shtypjes së betonit në cilindër fck, ose gjatë shtypjes në kubzë fck,cube në pajtim me urdhërat 7.3.1.1 dhe 11.3.5 në ENV 206.

(3)

Në tabelën 3.1 janë dhënë vlerat karakteristike të fortësisë së betonit gjatë shtypjes fck, dhe fortësis përkatëse të betonit gjatë tërheqjes për klasa të ndryshme të betonit. Klasat e fortësisë së betonit më të vogla se C12/15, ose më të larta se C50/60, nuk duhet të përdoren për konstruksione të armuara dhe të paranderura, përveq nëse përdorimi i tyre në mënyrë përkatëse është i arsyeshëm. Për betonin e pa armuar të shikohet edhe Pjesa 1A të këtij Kodi.

Tabela 3.1. Klasat e fortësis së betonit, vlerat karakteristike të fortësisë gjatë shtypjes fck, (cilindër), fortësia mesatare gjatë tërheqjes fctm dhe fortësia karakteristike e betonit gjatë tërheqjes ftck (në N/mm2 ). (Klasës së fortësisë së betonit C20/25 i përgjigjet fortësia e betonit gjatë shtypjes në cilindër/kubëz sikur është definuar në 7.3.1.1 në ENV 206) Klasat e fortësis së betonit

C12/15

C16/20

C20/25

C25/ 30

C30/37

C35/45

C40/45

C45/55

C50/60

fck fctm

12 1.6

16 1.9

20 2.2

25 2.6

30 2.9

35 3.2

40 3.5

45 3.8

50 4.1

fctk0,05 fctk0,95

1.1

1.3

1.5

1.8

2.0

2.2

2.5

2.7

2.9

2.0

2.5

2.9

3.3

3.8

4.2

4.6

4.9

5.3

DEFORMIMET E BETONIT

3.1.2.5

(1)

Vlerat e vetive të materialeve, të nevojshme për llogaritje të deformimeve momentale të betonit dhe deformimeve të betonit të cilat varen nga koha, varen jo vetëm nga klasa e fortësisë së betonit por edhe nga vetit e agregatit dhe parametrave tjerë të kompozimit të betonit dhe kushteve të mesit. Nga kjo arsye, kur është e nevojshme për llogari më precize, vlerat të cilat përcaktojnë vetit e materialeve duhet të jenë të vëtetuara në bazë të shenimeve të njohura për materialet e caktuara dhe kushteve të përdorimit të tyre. Për llogari të shumta zakonisht do të jetë e mjaftuar vlerësimi i përafërt.

3.1.2.5.1

(1)

Diagrami sforcim-deformim

Diagrami sforcim-deformim për betonin e nënshtruar shtypjes njëaksiale në mënyrë gjenerale ka formën i cili në mënyrë shematike është i paraqitur në figurën 3.1.

σc < 0 fc

σ

uc

0.4fc

fc

peak stress sforcimi maksimal

ε ct

strain of the peak stress fc dilatimi gjatë sforcimit

ε cu Ecm

Ec

εct

εcu

ultimate strain dilatimi kufitar

εc < 0

Figura 3.1 Diagrami sforcim-deformim për betoin gjatë shtypjes njëaksiale

(2)

Për nevoja të llogaritjes mund të shfrytëzohen diagrame më të përshtatshme të idealizuara sforcim-deformim. Këso idealizime janë të paraqitura në 4.2.1.3.3 të këtij kodi.

3.1.2.5.2

(1)

MODULI I ELASTICITETIT

Moduli i elasticitetit varet jo vetëm prej klasës së fortësisë së betonit por edhe prej vetive rela të agregatit të përdorur [të shikohet 3.1.2.5 (1) në tekstin e kaluar].

(2)

Kur nuk disponohet me këto vlera, ose në rastet kur nuk kërkohet ndonjë saktësi e madhe, përqindja mesatare e modulit sekant të elasticitetit Ecm për klasën e dhënë të fortësisë së betonit mund të fitohet prej tabelës 3.2. Vlerat në këtë tabelë janë të caktuara për sforcime σc=0 dhe σc=0.4fck (të shikohet figura 3.1; σc është sforcimi i betonit në shtypje) Tabela 3.2.Vlerat e modulit sekant të elasticitetit Ecm (në N/mm2) Klasat e fortësis së betonit Ecm

(3)

C12/15

C16/20

C20/25

C25/30

C30/37

C35/45

C40/45

C45/55

C50/60

26

27.5

29

30.5

32

33.5

35

36

37

Vlerat në tabelën 3.2 i përgjigjen shprehjes vijuse: Ecm=9,5 (fck+8)1/3

(Ecm në kN/mm2; fck në N/mm2)

(3.5)

Këto vlera konsiderohen për betonin e mirëmbajtur në kushte normale, i punuar prej kryesisht zhavorit të kuarcit. Kur uljet e konstruksionit janë të rëndësis së madhe, duhet të bëhen shqyrtimet me betonin e përgaditur prej agregatit i cili do të shfrytëzohet në konstruksion. Në rastet tjera përvoja me agrekatin e caktuar, të vërtetuar me shenimet gjenerale të shqyrtimeve, zakonisht do të japë vlerë të knaqëshme të mjaftuar për Ecm. Për agregate të pa njohura është e udhësuar (preferuar) që të analizohet ndikimi i variacioneve të vlerave të modulit të elasticitetit. (4)

Pasi që klasat e fortësisë së betonit fck i përgjigjen fortësisë së betonit në vjetërsi prej 28 ditëve, vlerat Ecm në tabelën 3.2 gjithashtu konsiderohen për vjetërsi të njëjtë. Kur nuk kërkohet saktësi e madhe Ecm mund të caktohet prej tabelën 3.2 përkatësisht sipas shprehjes (3.5), dhe për vjetërsinë e betonit t e

cila është e ndryshme prej 28 ditëve. Në këtë rast në vend të fck duhet të merret vlera e saktë e fortësis së betonit në çastin t.

3.1.2.5.3

P(1)

KOEFICIENTI I PUASONIT

Për nevoja të llogaritjes mund të mirret që koeficienti i Puasonit për deformime elastike është 0,2.

P(2)

Nëse është e lejuar paraqitja e plasaritjeve në betonin e tërhequr, mund të përvetësohet që koeficienti i Puasonit është 0,0.

3.1.2.5.4

(1)

TKURRJA DHE ZVARRITJA

Tkurrja dhe zvarritja e betonit varen më së shumti prej lagështisë së mesit, dimensioneve të elementit dhe përbërjes së betonit. Në zvarritje ndikon gjithashtu vjetërsia dhe freskia (maturity) e betonit në çastin e veprimit të parë të ngarkesës, si dhe kohëzgjatja dhe intenziteti i ngarkesës. Gjatë përcaktimit të vlerave të koeficientit të zvarritjes φ( ∞ ,to), si dhe gjatë përcaktimit të deformimeve të tkurrjes εcs, këta parametra duhet të merren parasyshë.

(2)

Në rastet kur nuk kërkohet saktësi e madhe, mund të konsiderohet që vlerat e dhëna në tabelën 3.3 dhe 3.4 paraqesin vlerat përfundimtare të koeficientit të zvarritjes φ(t,to), dhe dilatimet (deformimet) përfundimtare të tkurrjes εcs ∞ për betonin me peshë normale, i eksponuar (nënshtruar) sforcimeve në shtypje të cilat nuk kalojnë 0.45 fck në çastin fillestar të ngarkimit to. Në tabelën 3.3 koeficienti i zvarritjes φ( ∞ ,to), varet nga Ecm, në pajtim me tabelën 3.2 dhe shprehjen 3.5. Në rastet kur nuk kërkohet saktësi më e madhe duhet të shfrytëzohet shtojca 1. Për vlerat mesatare lejohet interpolimi linear në tabelat 3.3 dhe 3.4.

Tabela 3.3 Vlerat përfundimtare për koeficient të zvarritjes φ( ∞ ,to), për beton me peshë normale Vjetërsia e betonit në çastin e ngarkimit to (ditë) 1 7 28 90 365

Vlera karakteristike e trashësis mesatare të prerjes (national size) 2Ac/u (mm) 50 150 600 50 150 600 kushtet atmosferike të thata kushtet atmosferike me lagështi (në hapësira të mbyllura) (RH=50%) (në hapësira të hapura) (RH=80%) 5.5 4.6 3.7 3.6 3.2 2.9 3.9 3.1 2.6 2.6 2.3 2.0 3.0 2.5 2.0 1.9 1.7 1.5 2.4 2.0 1.6 1.5 1.4 1.2 1.8 1.5 1.2 1.1 1.0 1.0

Tabela 3.4. Vlerat përfundimtare të dilatimeve të tkurrjes εcs∞ (%o) Lagështia relative (RH) (%)

Në hapësira të mbyllura Në hapësira të hapura

50

-0.60

-0.50

80

-0.33

-0.28

Shenjat:

(3)

Vlera karakteristike e trashësis mesatare të prerjes (national size) 2Ac/u (mm) 600 ≤150

Mesi në të cilin gjindet elementi

Ac u

sipërfaqja e prerjes tërthore të betonit perimetri i sipërfaqes së prerjes tërthore të betonit ( i eksponuar)

Shenimet në tabelat 3.3 dhe 3.4 vlejnë për perimetër mesatar të temperaturave të betonit nëmes 10oC dhe 20oC. Në bazë të kësaj, mund të pranohen ndryshimet sezonale të ndryshimeve të temperaturës ndërmjet –20oC dhe +40oC. Në mënyrë të njejtë, mund të pranohen edhe variacionet e lagështisë relative ndërmjet RH = 20% dhe RH = 100% rreth vlerave mesatare të dhëna në tabelën 3.3 dhe 3.4.

(4)

Vlerat në tabelat 3.3 dhe 3.4 vlejnë për beton i cili është në gjendje të freskët ka konsistencë plastike (plastic consistence) të klasave S2 dhe S3 (të shikohen urdhërat 7.2.1 në ENV 206). Për beton me konsistencë tjetër vlerat e dhëna në tabela duhet të shumëzohen me 0,70 për konsistenc më të fortë (stiff consistence) S1, përkatësisht me 1,20 për konsistencë të rrjedhëshme (soft consistence) S4.

(5)

Për beton me superplastifikor, për caktimin e koeficientit të zvarritjes dhe dilatimeve të tkurrjes sipas tabelave 3.3 dhe 3.4 shfrytëzohet konsistenca e betonit të freskët, para dhënjes së superplastifikatorëve.

VËREJTJE:

Në kaptinat vijuse 3.2, 3.3 dhe 3.4 përshkruhen materialet të cilat përdoren në betone konstruktive për të cilat standardet CEN dhe dokumentet e Evropës për

arsyetim ende nuk janë të disponuar. Standardet CEN EN 10080*) për çelikun për armim, si dhe EN 10138*) për çelikun për paranderje, janë të pregaditur dhe në fazë të shqyrtimit. Ende nuk ka filluar puna në pregaditjen e standardeve CEN për elemente shtesë të sistemeve të litarëve për paranderje.

3.2

ÇELIKU PËR ARMIM

3.2.0 SHENJAT (të shikohen kaptinat 1.6 dhe 1.7) fR

faktori i sipërfaqeve të brinjëve të armaturës së brinjëzuar Projected rib factor

fRk

vlera karakteristike e faktorit të sipërfaqes së briut të armaturës së brinjëzuar Characteristic projected rib factor

f0,2k

vlera karakteristike e kufirit konvencional të rrjedhjes së armaturës (vlera karakteristike e sforcimit gjatë së cilës dilatimet janë të pa kthyera për 0.2%) Characteristic 0.2% proff-stress of reinforcement fortësia gjatë tërheqjes së armaturës Tensile strength of reinforcement

ft ftk

vlera karakteristike e fortësisë gjatë tërheqjes së armaturës Characteristic tensile strength of reinforcement

εu

dilatimet (zgjatjet) e armaturës gjatë forcës (ngarkesës) maksimale Elongation of reinforcement at maximum load

εuk

vlera karakteristike e dilatimeve (zgjatimeve) të armaturës gjatë forcës (ngarkesës) maksimale. Characteristic elongation-of reinforcement at maximum load

3.2.1

P(1)

URDHËRAT E PËRGJITHSHËM

Kjo kaptinë ka të bëjë me shufrat, armaturën në rrathë (telat) dhe armaturat e salduara rrjetë të cilat shfrytëzohen për armim të konstruksioneve të betonit

P(2)

Kërkesat vlejnë për prodhime në gjendjen në të cilën prodhohen. Në rast të porosisë së armaturës në rrathë, kërkesat kanë të bëjnë me materialin pas shpalimit dhe drejtimit. (3)

Procedurat e prodhimit, karakteristikat e shkruara, metodat e shqyrtimit dhe mënyrat e dhënjes së atesteve për pajtueshmërinë me rregullat e kërkesave janë të njejtë sikurse ata të cilët janë të definuar në EN 10080, ose edhe në dokumentet tjera elevante të cilët kanë të bëjnë me materiale për armim të cilat nuk janë përfshirë në EN 10080.

P(4)

Secili prodhim duhet të jetë kjartë i shenuar, në pajtim me sistemin e klasifikimit në 3.2.2.

P(5)

Fortësia gjatë tërheqjes (ft), kufiri i rrjedhshmërisë (fy), raporti i fortësisë gjatë tërheqjes ndaj kufirit të rrjedhshmërisë (ft/fy), dilatimet (zgjatimet) gjatë forcës (ngarkesës) maksimale (εu) dhe faktori i sipërfaqes së briut të armaturës së brnjëzuar

(fR), duhet të i përgjigjen mënyrës që të jenë të shkruar në standarde relevante dhe të vërtetuar me metoda standarde të shqyrtimeve. (6)

Për çeliçe që i përgjigjen këtijë Kodi kufiri i rrjedhjes, fortësia gjatë tërheqjes, rapori i fortësisë gjatë tërheqjes ndaj kufirit të rrjedhjes, dilatimi gjatë forcës maksimale dhe faktori i sipërfaqes së briut të armaturës së brinjëzuar duhet të jenë të shkruara si vlera karakteristike. Këto vlera shenohen me fyk, ftk, (ft/fy)k, εuk, dhe fRk.

3.2.2

P(1)

KLASIFIKIMI DHE KARAKTERISTIKAT GJEOMETRIKE

Prodhimet duhet jenë të klasifikuara sipas: (I)

kualitetit (grade), i cili shenon dispozitën e kufirit karakteristik të rrjedhjes (fyk) në N/mm2,

P(2)

(II)

klasës së duktilitetit (class), e cila tregon karakteristikat e duktilitetit,

(III)

dimenzioneve (size),

(IV)

karaktertistikave sipërfaqësore (surface chracteristic),

(V)

mundësit e saldimit (weldability)

Pranë çdo sasije të porositur duhet të jetë bashkangjitur çertifikata e cila i përmban të gjitha shenimet për identifikimin e prodhimit, në pajtim me klasifikimet (I) deri (V) në tekstin e kaluar, si dhe shenimet plotësuese, kur kjo është e nevojshme.

P(3)

Sipërfaqet e vërteta të prerjes tërthore të prodhimit nuk duhet të ndryshojnë nga vlerat nominale të sipërfaqeve të tyre për më tepër se që është e rregulluar në standardet relevante.

P(4)

P(5)

Në këtë Kod janë të definuara dy klasë të duktilitetit (të shikohet 3.2.4.2): -

e lartë (hight) (H)

-

normale (normal) (N)

Në këtë Kod janë të definuara dy lloje të armaturës sipas karakteristikave sipërfaqësore (të shikohet 3.2.5.1): -

shufrat e brinjëzuara (ribbed bars), të cilat sigurojnë shkallë të lartë të thithjes (pranimit) (sikurse janë definuar në EN 10080),

-

të thjeshtat, armatura e lëmuar (plain, smoth bars), të cilat kanë shkallë të ultë të thithjes (pranimit).

(6) Për armaturën me karakteristika tjera të sipërfaqes prej të cekurave (bri ose thellësim), duhet të thirret në dokumente përgjegjëse, në bazë të rezultateve të shqyrtimit. P(7)

Karakteristikat e sipërfaqes së çelikut për armim me përafërsisht sipërfaqe të prerjes tërthore rrethore duhet të jenë të dëshmuara me ndihmën e vlerës së faktorit të sipërfaqes së briut fR (të shikohet 3.2.5.1).

P(8)

Armaturat rrjetë të salduara të cilat përdoren si armatura duhet të përgjigjen karakteristikave të rregulluara në standardet relevante për dimensionim.

3.2.3

VETIT FIZIKE

(1)

Mund të përvetësohen vlerat mesatere vijuse: -

masa vëllimore 7.850 kg/m3,

-

koeficienti termik i dilatimit 10 x 10-6/oC

3.2.4

VETIT MEKANIKE

3.2.4.1

FORTËSIA

P(1)

Kufiri i rrjedhshmërisë fyk dhe fortësia gjatë tërheqjes ftk janë të definuara si vlera karakteristike të forcave në kufi të rrjedhjes, përkatësisht si vlerë karakteristike maksimale e forcës gjatë tërheqjes direkte njëaksiale, të shpërndara me sipërfaqen nominale të prerjes tërthore. (2)

Për prodhime të cilat nuk kanë kufi të shprehur (theksuar) të rrjedhshmërisë fyk, kufiri i rrjedhjes mund të zëvendësohet me sforcimin f0,2k i cili i përgjigjet vlerës karakteristike të sforcimit gjatë të cilit diletimet e pa kthyera janë 0,2 %.

P(3)

Raprti i sforcimit të vërtet në kufirin e rrjedhshmërisë fy, dhe sforcimit karakteristik të dispozitës në kufi të rrjedhjes fyk nuk duhet të jetë më i madhë se vlera e përcaktuar me standarde relevane.

KARAKTERISTIKAT E DUKTILITETIT

3.2.4.2

P(1)

Gjatë zgjatimit prodhimet duhet të kenë dukltilitet adekuat, siq është e rregulluar në standarde relevante

(2) Për nevoja të llogarisë mund të supozohet që kushtet e duktilitetit adekuat janë të plotësuara nëse prodhimet plotësojnë kërkesat vijuese: duktiliteti i lartë εuk> 5 ,

(ft/fy)k> 1,08

duktiliteti normal εuk> 2.5 , (ft/fy)k> 1,05 Në këto shprehje εuk paraqet vlerën karakteristike të dilatimit gjatë forcës maksimale (për spjegimin e kushteve të më sipërme është dhënë diagrami tipik në figurën 3.2). Armatura me aftësi të madhe të atëhezionit, me diametër më të vogël se 6 mm, nuk duhet trajtuar si aramturë e cila ka klasë të lartë të duktilitetit. σ ft fy

ε 2%o

εu

Figura 3.2 tiagram tipik sforcim-deformim për çelikun për armim

P(3)

Në pajtim me përdorimin e paraparë, prodhimet duhet të kenë edhe mundësin përkatëse të lakimit (përkuljes)

MODULI I ELASTICITETIT

3.2.4.3

(1)

3.2.4.4

P(1)

Mund të supozohet se vlera mesatare është 200 kN/m2. LODHJA

Kur kërkohet, prodhimet duhet të kenë fortësi dinamike adekuate (fortësia në lodhje) (fatigue strength).

(2)

Në kuptim të kërkesave në konsiderim të lodhjes së çelikut për armim të shikohet pjesa 1E dhe standardet relevante.

3.2.5

VETITË TEKNOLOGJIKE

3.2.5.1

ATËHEZIONI DHE ANKERIMI

P(1)

Karakteristikat sipërfaqësore të shufrave të brinjëzuara duhet të jenë të atilla që të sigurojnë shkallë të atëhezionit adekuat në mes të armaturës dhe betonit për pranimin e forcës së plotë të paraparë sipas llogarisë. (2)

Për shufra të brinjëzuara të cilat kanë vlerën karakteristike të faktorit të sipërfaqes së briut (fRk) jo më të vogël se vlerat e dhëna në EN 10080, mund të supozohet se sigurojnë shkallë të lartë të atëhezionit (high bond bars). Shufrat të cilat në kuptim të atëhezionit nuk i plotësojnë këto kërkesa atëherë duhët të trajtohen si shufra të lëmuara (plain bars), përveq nëse janë, në shikim të atëhezionit, të definuara në pajtim me (3) në tekstin vijus [të shikohet 5.2.2.2 (1) dhe tabela 5.3]. Të shikohet edhe 3.2.2 (6).

(3)

Atëhezioni i aramturës e cila ka karakteristika të sipërfaqes të ndryshme nga ato të cilat janë të përshkruara në tekstin e kaluar, duhet të jetë i definuar në standardet relevante ose në dokumentet për përpunim teknik.

P(4)

Aftësia mbajtëse e kontakteve të salduara te armatura rrjetë në gjatësi të ankerimit duhet të jetë adekuate. (4)

Aftësia e kontakteve të salduara të aramturës rrjetë mund të

konsiderohet adekuate nëse secili kontakt i salduar mund të pranoi forcën në shkëputje e cila nuk është më e vogël se 30% e forcës e cila është barazi me prodhimin në mes të sforcimit karakteristik të kufirit të rrjedhjes dhe sipërfaqes nominale të prerjes tërthore të telit i cili ankerohet.

MUNDËSIA E SALDIMIT

3.2.5.2

P(1)

Prodhimet duhet të kenë veti adekuate të saldimit (weldability) të paraparë përdorimit. Në rastet kur mundësia e saldimit është e pa njohur, ndërsa saldimi është i

(2)

paraparë, duhet të kërkohen shqyrtime adekuate përkatëse. Kushtet në lidhje me karakteristikate e duktilitetit, siç janë të theksuara në

(3)

3.2.4.2, duhet të jenë të plotësuara në prerjet kritike afër kontakteve të salduara, kur një gjë e tillë është e nevojshme.

3.3

ÇELIKU PËR PARANDERJE (Të shikohet vërejtja e cila rrjedhë nga 3.2)

3.3.0

SHENJAT (Të shikohen edhe kapitinat 1.6 dhe 1.7)

3.3.1

P(1)

fp

fortësia gjatë tërheqjes për çelikun për paranderje Tensile strength of prestressing steel

fpk

vlera karakteristike e fortësis gjatë tërheqjes së çelikut për paranderje Characteristic tensile strength of prestressing steel

fp0.1

kufiri konvencional i rrjedhjes (sforcimi gjatë të cilit 0.1% janë dilatimet e pa kthyshme) për çelikun për paranderje 0.1% proof-stress of prestressing steel

fp0.1k

kufiri konvencional i rrjedhjes (vlera karakteristike e sforcimit gjatë të cilit 0.1% janë dilatimet e pa kthyshme) për çelikun për paranderje Characteristic 0.1% proof-stress of prestressing steel

εu

dilatimi (zgjatimi) i çelikut për paranderje gjatë forcës maksimale Elongation of prestressing steel at maximum load

εuk

vlera karakteristike e dilatimit (zgjatimit) të çelikut për paranderje gjatë forcës maksimale Characteristic elongation of prestressing steel at maximum load URDHËRAT E PËRGJITHSHËM

Kjo kaptinë ka të bëjë me telat, shufrat dhe litarët (wires, bars, strands) të cilat përdoren si kabllo (fytëza) (tendons) për paranderje te konstruksionet e betonit

P(2)

Kërkesat vlejnë për prodhimet në gjendjen që porositen.

(3)

Procedurat e prodhimit, karakteristikat e përshkruara, metodat e shqyrtimit dhe mënyrat e punimit të atesteve në pajtim me kushtet e shkruara janë të njejtë sikurse ato të cilat janë definuar në EN 10138 si dhe në stndardet tjera relevante të cilat kanë të bëjnë me materialin për paranderje.

P(4)

Secili prodhim duhet të jetë ashtu që të mund kjartë të identifikohet në raport me sistemin e klasifikimit të dhënë në 3.3.2.

P(5)

Fortësia gjatë tërheqjes (fp), kufiri konvencional , kufiri konvencional i rrjedhshmërisë (sforcimi gjatë të cilit deformimet e pa kthyera janë 0.1%) (fp0,1) dhe dilatimet (zgjatimet) gjatë forcës maksimale (εu), duhet në mënyrë adekuate të jenë të rregulluar në standardet relative dhe metodave të definuara standarde të shqyrtimit. (6)

Për llojet e çelikut që i përgjigjen këtij Kodi, fortësia gjatë tërheqjes, kufiri

konvencional i rrjedhshmërisë (sforcimi gjatë të cilit deformimet janë të pa kthyshme për 0.1%) dhe dilatimet gjatë forcës maksimale duhet të jenë të shkruara si vlera karakteristike. Këto madhësi janë të shenuara me fpk, fp0,1k dhe εuk.

KLASIFIKIMI DHE KARAKTERISTIKAT GJEOMETRIKE

3.3.2

P(1)

Prodhimet (telat, litarët dhe shufrat) duhet të jenë të klasifikuar sipas: (I)

kualitetit, i cili paraqet madhësinë e sforcimit gjatë deformimit të pa kthyer pre 0,1% (fp0,1k) (kufirin konvencional të rrjedhshmërisë) dhe vlera e fortësis gjatë tërheqjes së çelikut për paranderje (fpk) në N/mm2 ,

P(2)

(II)

klasa e relaksimit (class), e cila përcakton sjelljen gjatë relaksimit,

(III)

dimensionet (size),

(IV)

karakteristikave sipërfaqësore (surface characteristics)

Për çfarëdo sasie të porositur të çelikut për paranderje duhet të ketë çertifikatë e cila përmbanë të gjitha shenimet e nevojshme për identifikim të materialit në raport me klasifikimin (I) deri (IV) në P(1) në tekstin e kaluar, si dhe shenimet plotësuese, kur është e nevojshme.

P(3)

Sipërfaqja e vërtet e prerjes tërthore të prodhimit nuk duhet të ndërroi nga sipërfaqja nominale e prerjes tërthore për më shumë se që është e rregulluar në standardet relevante.

P(4)

Telat dhe shufrat nuk duhet të kenë sldim. Ndonjeri prej telave në tufë mund të ketë saldim vetëm nëse nuk janë në të njejtën prerje për numrin më tepër se që është paraparë në standardet relevante.

P(5)

Për prodhimet të cilat porositen në rrathë, pas shpalosjes së rrathëve shigjeta në gjatësi të përshkruar të telit ose tufës e cila lirisht shtrihet në sipërfaqe të rraftshë nuk duhet të jetë më e vogël se ajo e përcaktuar nga standardet relevante.

P(6)

P(7)

Në këtë Kod janë të definuara tri klasa të relaksimit (të shikohet 3.3.5.2): klasa 1

telat dhe litarët me relaksim të lartë (high relaxation),

klasa 2

telat dhe litarët me relaksim të ulët (low relaxation),

klasa 3

shufrat.

Kur kërkohet, karakteristikat e sipërfaqes së çelikut për paranderje duhet të u përgjigjen EN 10138, ose standardeve tjera relevante.

3.3.3

P(1)

VETITË FIZIKE Mund të supozohen vlerat vijuse mesatare; -

masa vëllimore 7.850 kg/m3

-

koeficienti termik i dilatimit 10 x 10-6/oC.

3.3.4

VETITË MEKANIKE

3.3.4.1

FORTËSIA

P(1)

Vlera karakteristike e kufirit konvencional të rrjedhshmërisë, e cila është e caktuar me vlerën karakteristike të forcës gjatë të cilës dilatimet e pa kthyera janë 0,1 % (fp0,1k), dhe vlera e përshkruar karakteristike e fortësis gjatë tërheqjes (fpk), janë të definuara si vlera karakteristike të forcës aksiale gjatë tërheqjes, të pjestuara me sipërfaqen nominale të prerjes tërthore.

P(2)

Raporti në mes të forcës së vërtet maksimale dhe forcës maksimale të dhënë sipas rregullave, nuk duhet të jetë më i madhë se vlera e vërtetuar në EN 10138, ose në standardet tjera relevante.

DIAGRAMI SFORCIM-DEFORMIM

3.3.4.2

P(1)

Dagrami sforcim-deformim për prodhime të punuara sipas shenimeve të prodhimit, prodhuesi duhet të ketë në disponim si aneks çertifikatën e cila e përcjellë sasinë e porositur të prodhimit [të shikohet 3.3.2 (2)]

KARAKTERISTIKAT E DUKTILITETIT

3.3.4.3

P(1)

Prodhimet duhet të kenë duktilitet adekuat gjatë tërheqjes (ductility in elongation), siq është shkruar në standardet relevante. (2)

Mund të trajtohet që duktiliteti gjatë tërheqjes është adekuat nëse prodhimet plotësojnë vlerat karakteristike të dildtimit gjatë forcës maksimale (εuk) e cila është e shkruar në EN 10138 (të shikohet figura 3.3). σ fp fp0,1

εu 1

2

3

ε

0.1% Figura 3.3 Diagrami tipik sforcim-deformim për çelikun për paranderje

P(3)

Prodhimet duhet të kenë duktilitet adekuat gjatë përkuljes (ductility in bending). (4)

Mund të konsiderohet se duktiliteti gjatë përkuljes është adekuat nëse prodhimet plotësojnë kërkesat e standardeve relevante të cilat kanë të bëjnë me mundësin e përkuljes (bendability).

MODULI I ELASTICITETIT

3.3.4.4

(1)

Vlera mesatare 200kN/mm2 mund të supozohet për tela dhe shufra. Vlera e vërtet mund të jetë rreth 195 deri 205 kN/mm2, në varësi nga mënyra e prodhimit.

(2)

Vlera 190kN/mm2 mund të supozohet për litarët. Vlera e vërtet mund të jetë rreth 175 deri 195 kN/mm2, në varësi nga mënyra e prodhimit. Në çertifikatat të cilat duhet të jenë në sasinë e porositur të mallit, duhet të potencohet (shkruhet) vlera e saktë. LODHJA

3.3.4.5

P(1)

Prodhimet duhet të kenë fortësi adekuate në lodhje. (2)

Për kërkesat në aspekt të lodhjes së çelikut për paranderje të shikohet pjesa 1E dhe standardet relevante.

3.3.4.6

P(1)

GJENDJA SHUMËAKSIALE E SFORCIMEVE Sjellja e prodhimit të nënshtruar sforcimeve të gjendjes shumëaksiale duhet të jetë adekuate.

(2) Mund të trajtohet që sjellja gjatë sforcimeve shumëaksiale të jetë adekuate nëse prodhimet plotësojnë kërkesat e shkruara në standardet relevante.

3.3.5

VETITË TEKNOLOGJIKE

3.3.5.1

GJENDJA E SIPËRFAQES

P(1)

Prodhimet duhet të jenë pa defekte të cilat do të mund të kenë ndikim të pa volitshëm në vetitë e tyre në tufat për paranderje.

(2) Plasaritjet gjatësore nuk duhet të trajtohen si gabime nëse vlera e tyre është më e vogël se ato të shkruara në EN 10138, ose në standardet tjera relevante.

3.3.5.2

P(1)

RELAKSIMI Në aspektin e vetive të relaksimit prodhimet duhet të jenë të klasifikuar sipas

përqindjes maksimale të ramjes (uljes) së sforcimeve.

NDIESHMËRIA NË SFROCIMET E KOREZIONIT

3.3.5.3

P(1)

Prodhimet duhet të kenë nivel të ultë të pranushëm të ndikimit në sforcimet e korezionit (susceptibility to stress corrosion).

(2) Mund të supozohet që niveli i ndieshmërisë në sforcimet nga korezioni është i pranushëm i ultë nëse prodhimet u përgjigjen kritereve të shkruara në standardet relevante.

3.4

ELEMENTET SHTESË TË SISTEMIT KABLLOVIK PËR PARANDERJE (Të shikohet vërejtja e cila paraprinë kaptinën 3.2)

3.4.1 ANKERËT DHE VAZHDIMET

PRINCIPET E PËRGJITHSHME

3.4.1.1

P(1)

Kjo kaptinë ka të bëjë me elementet për ankerim (akerët, spirancat) (anchorages) dhe paisjeve për vazhdimin dhe lidhjen e tufave (vazhdimet) (couplers) në konstruksionet e paranderura në të cilat tufat (armatura për paranderje) tërheqet pas ngurtësimit të betonit. Në këto konstruksione: (I)

ankerët (spirancat) shfrytëzohen për tejqimin (përcjelljen) e forcës nga tufat në beton në zonën e ankerimit

(II)

Vazhdimet shfrytëzohen për lidhjen (vazhdimin) e litarëve në gjatësi në mënyrë që të formohet tufa kontinuale.

P(2)

Kërkesat në raport me vetit, metodat e shqyrtimit dhe mënyrat e punimit të atesteve në pajtim me kushtet nga rregullat teknike për elemente të sistemit të litarëve shtesë për paranderje do të jenë të definuara në standardet relevante ose në dokumentet Evropiane për arsyetim (European Approval Documents).

P(3)

Gjatë vërtetimit të kërkesave në kuptim të vetive të këtyre elementeve duhet të shqyrtohet: (I)

efikasiteti

relativ

i

lidhjes

së

litarit

me

anker/vazhdim

(tendon

anchorage/coupler assembly), në bazë të krahasimit të aftësis së vërtet

mbajtëse të kësaj lidhjeje dhe aftësisë të vetë litarit, (II)

zgjatimi i litarit me anker/vazhdim gjatë zgjatimit deri në këputje,

(III)

fortësia e litarit gjatë lodhjes me anker/vazhdim,

(IV)

ngarkesa e cila me ankerim mund të përcillet në beton, duke marrë parasysh pozitën e ankerit në prerjen tërthore, distanca në mes të ankerit, fortësia e betonit dhe armaturës në zonën e ankerimit.

P(4)

Kërkesat të cilat kanë të bëjnë me shfrytëzimin e ankerave dhe vazhdimeve duhet të jenë të definuar me kushtet teknike me arsyetimin e sistemit për paranderje (technical approval documents). Formimi dhe konstruimi i detaleve në zonat e ankerimit duhet të

jetë në pajtim me 4.2.3 dhe 5.4. P(5)

Me rastin e definimit të metodave për shqyrtim të elementeve të litarëve për paranderje shtesë, duhet të jenë të analizuara dy mënyra të shqyrtimit: (I)

mënyra a) kur elementet, të cilat janë të punuara sipas kushteve të vërtetuara teknike dhe gjeometrike për materialin, janë të zgjedhura për shqyrtim nga prodhimi ose deponimi me metodën e mostrës së rastësishme,

(II)

mënyra b) kur elementet i zgjedh prodhusi, ose kur duhet të shqyrtohen prototipet e ankerëve dhe vazhdimeve. VETITË MEKANIKE

3.4.1.2

3.4.1.2.1

P(1)

Litarët me ankera (fytëzat e ankeruara) dhe vazhdimet

Tufat litar-anker (tendon-anchorage assembly) dhe litar-vazhdim (tendon-coupler assembly) duhet të kenë aftësi, zgjatim gjatë shkëputjes dhe karakteristikat e lodhjes të

mjaftushme për plotësimin e kërkesave të dhëna në kaptinën 2 të këtij Kodi. (2)

Mund të supozohet që këto kushte janë të plotësuara nëse janë: (I)

karakteristikat gjeometrike dhe karakteristikat e materialit të ankerit dhe vazhdimit janë të tilla ashtu që është përjashtuar thyerja e parakohshme e tyre

(II)

zgjatimet gjatë këputjes së tufës litarë me anker/vazhdim nuk janë tepër të mëdha,

(III)

tufat litarë-anker nuk janë të llocuara (vendosura) në zonat të cilat janë të nënshtruara sforcimeve të mëdha nga ndikimet tjera.

Për kërkesat të cilat kanë të bëjnë me lodhjen e ankerëve dhe vazhdimeve të shikohen dokumentet relevante për arsyetushmëri.

3.4.1.2.2

P(1)

Paisjet për ankerim dhe zonat e ankerimit

Aftësia e paisjes për ankerim (ankerët, spirancat) dhe zonat e ankerimit duhet të jenë adekuate për tejqimin e forcës nga litarët në beton, ndërsa paraqitja e plasaritjeve në zonat e ankerimit nuk duhet të keqësoi funksionin e ankerimit.

(2) Mund të konsiderohet që këto kërkesa janë të siguruara nëse janë të plotësuara kushtet vijuse (I)

aftësia e paisjeve për ankerim është më e madhe se forca karakteristike në shkëputje të litarit në kushtet e ngarkesës statike, ose gjatë numrit të kufizuar të cikluseve të ngarkesave,

(II)

parimet e këtij Kodi janë të plotësuara të cilat konsiderohen në formimin dhe konstruimin e detaleve.

3.4.2

GYPAT MBROJTËS DHE KANALET PËR LITARËT

3.4.2.1

URFHËRAT E PËRGJITHSHËM

P(1)

Kjo pjesë konsiderohet në paranderje të konstruksioneve në të cilat litarët udhëheqen (vendosen) nëpër gypa ose kanale të mbrendshme në beton dhe si të tilla tërheqen pas ngurtësimit të betonit.

P(2)

Për litarët të cilët ankerohen në beton, në elementet në të cilat gypat (kanalet) për litarët (ducts) injektohen pas tërheqjes, forma e gypave për litarët duhet të mundëson tejqim të rregullt të forcës nga litarët në beton.

P(3)

Kërkesat të cilat konsiderohen në vetitë dhe metodat e shqyrtimit, si dhe procedura e punimit të atesteve në pajtueshmëri me kushtet e rregullave teknike, duhet të jenë të definuara në standardet relevante.

P(4)

Kërkesat të cilat konsiderohen në shfrytëzimin e gypave mbrojtës (sheaths) dhe kanaleve për litarët, duhet të jenë të definuara në kushtet teknike për arsyetimin e sistemit për paranderje. (5)

Gypat mbrojtës duhet të jenë nga materiali adekuat, sikur është rregulluar në

standardet adekuate (të cilat duhet të formohen).

4 LLOGARITJA E PRERJES DHE ELEMENTEVE Në bazë të shënimeve llogaritëse për material nga kaptina 4.2, në kaptinën 4.3 janë dhënë rregullat (parimet) për gjendje kufitare të cilat duhet të jenë të plotësuara në mënyrë që të jenë të kënaqura kushtet themelore nga kaptina 2. Njëjtë me këtë kaptina 4.4 përfshinë gjendjen kufitare të përdorimit. Në krahasim me llogarinë sipas këtyre kaptinave të cilat kryesisht kanë të bëjnë me forcat e brendshme dhe momentet të cilat janë të caktuara në bazë të mënyrës së dhënë në kaptinën 2.5, duhet të shqyrtohet edhe jetshmëria. Kaptina 4.1 përmban urdhrat e nevojshëm në raport me kërkesat për sigurimin e jetëshmërisë. Kërkesat në lidhje me prodhimin dhe kontrollin e betonit janë dhënë në ENV 206.

4.1

KËRKESAT PËR SIGURIMIN E JETËSHMËRISË

4.1.0

SHENJAT (Të shikohen edhe kapitujt 1.6 dhe 1.7)

dg

dimensioni më i madhë nominal të kokrrës maksimale të fraksionit të agregatit Largest nominal maximum aggregate size

Δh

toleranca për shtresën mbrojtëse të betonit deri te armatura (ndryshimi ndërmjet shtresës minimale dhe nominale mbrojtëse) Tolerance on cover to reinforcement (difference between minimum and nominal cover)

φ

diametri i shufrës së armaturës, diametri i litarit ose gypit (kanalit) për udhëheqjen e litarëve Diameter of a reinforcing bar, diameter of a tendon or of a prestressing duct

φn

diametri ekuivalent i tufës së shufrave të armaturës Equivalent diameter of a bundle of reinforcing bars.

4.1.1 KËRKESAT E PËRGJITHSHME

P(1) Kërkesat për sigurimin e jetshmërisë adekuate (durability) të konstruksionin janë të kënaqura nëse konstruksioni, gjatë jetës së tij të kërkuar, plotëson funksionin në kuptim të përdorimit, aftësisë dhe stabilitetit pa ndonjë humbje të rëndësishme të vetive eksploatuse ose edhe mirëmbajtje të madhe të pa planifikuar.

P(2) Që të sigurohet kërkesa për jetshmëri globale, siç është definuar në P(1) në tekstin e kaluar, përdorimi i paraparë i konstruksionit duhet të jetë i vërtetuar së bashku me shënimet për ngarkesën e cila duhet të shqyrtohet. Jeta e kërkuar e konstruksionit (life of the structure) dhe programi i mirëmbajtjes (maintenance programme), duhet gjithashtu

të merren parasysh ashtu që të sigurohet niveli i kërkuar i mbrojtjes. P(3) Në jetëshmërinë mund të ndikojnë pavolitshëm si ndikimet direkte gjithashtu edhe ndikimet sekondare indirekte (consequential indirect effects), të cilat janë rezultat i sjelljes së konstruksionit (për shembull, deformimet, paraqitja e plasaritjeve, apsorvimi i ujit etj). Ndikimet e mundshme në jetshmërinë si nga ndikimet direkte ashtu edhe indirekte duhet të analizohet. (4)

Për shumë ndërtesa urdhrat e përgjithshme të këtij Kodi sigurojnë jetë të mjaftuar. Mirëpo, niveli i kërkuar i sjelljes (së vetive), dhe jetëshmëria e dëshiruar e tij, duhet me kujdes të analizohen qysh në fazën e llogarisë. Në disa rrethana mund të jenë të nevojshme korrektimet e njësive të preferuara, për shembull për konstruksione të përkohshme dhe monumentale, ose për konstruksione të nënshtruara veprimeve ekstreme ose të jashtëzakonshme [qoftë ndikime direkt ose indirekte – të shikohet P(3) në tekstin e kaluar].

4.1.2

VEPRIMET

4.1.2.1

PRINCIPET E PËRGJITHSHME

P(1) Veprimet duhet të caktohen në pajtim me definicionet në 2.2.2, e në bazë të vlerave të dhëna në standardet përkatëse ndërkombëtare ose kombëtare. Në rastet speciale mund të jetë e nevojshme që të shqyrtohet korrektimi i këtyre vlerave për arsye të plotësimit të kërkesave të veçanta për jetëqëndrushmërinë. 4.1.2.2

P(1)

KUSHTET E MESIT Mesi (rrethina) (environment), në këtë kontest paraqet veprimet kimike dhe fizike në konstruksion si tërësi, pjesët e veçanta të tij (elementet) dhe vetë betonin e nënshtruar (eksponuar), të cilat këto veprime shkaktojnë ndikime të cilat nuk janë rezultat i ngarkesës së analizuar në konstruksion.

(2)

Për llogaritjen e ndërtesave të zakonshme kushtet e mesit duhet të klasifikohen në pajtim me tabelën 4.1, ashtu që të vërtetohet niveli global i mbrojtjes, i kërkuar sipas rregullave ENV 206.

Tabela 4.1. Klasat e ekspozimit në varësi prej kushteve të mesit Shembuj të kushteve të mesit

Klasa e ekspozimit 1 mesi i thatë a) pa ndikimin e acarit 2 mesi me lagështi

b) i eksponuar acarit

3 mesi me lagështi i nënshtruar acarit dhe krypërave për shkrirje

Brendësia e ndërtesës për banim normal ose zyre - brendësia e ndërtesave në të cilat ka lagështi të lartë (psh. pastërtore) - pjesët (elementet) e jashtme - pjesët (elementet) në tokë dhe/ose në ujë joagresiv - pjesët e jashtme të nënshtruar acarit (ngricave) - pjesët (elementet) në tokë dhe/ose në ujë joagresiv të nënshtruara acarit - pjesët e brendshme kur lagështia është e lartë dhe eksponuar acarit pjesët e mbrendshme dhe të jashtme të eksponuar acarit dhe kjeteve për shkrirje

pjesët plotësisht ose pjesërisht në ujin e detit, ose në zonën e stërpikjes - pjesët në ajër të ngopur me kripëra (zonat bregdetare) - pjesët pjesërisht të zhytur në ujë të detit, ose në b) i eksponuar zonën e stërpikjes, dhe të eksponuar acarit acarit - pjesët në ajr të ngopur me kripëra dhe në acar Klasat vijuse mund të lajmërohen të vequara ose në kombinim me klasat më lartë të dhëna - mesi me agresivitet të dobët kimik (të ajërta, lëngta dhe ngurta) a) 5 mesi - atmosfera agresive industriale me mesi me agresivitet të butë kimik (të ajërta, lëngta agresivit b) dhe ngurta) et kimik mesi me agresivitet të madhë kimik (të ajërta, lëngta c) dhe ngurta) 4 mesi i eksponu ar ndikime ve të ujit të detit

-

a) pa ndikimin e acarit

1) Kjo klasë e ekspozimit vlen nëse për kohë të ndërtimit të konstruksionit ose ndonjërin prej pjesëve të tij nuk është nënshtruar kushteve më të ashpra gjatë periudhës kohore më të gjatë 2) Meset me agresivitet kimik janë të klasifikuara në ISO/DP 9690. Mund të përvetësohen kushtet vijuese ekuivalente të ekspozimit: klasa e ekspozimit 5 a): ISO, klasifikimi A1G, A1L, A1S, klasa e ekspozimit 5 b): ISO, klasifikimi A2G, A2L, A2S, klasa e ekspozimit 5 c): ISO, klasifikimi A3G, A3L, A3S.

(3)

Pranë kësajë, mund të jetë e nevojshme që një nga një të shqyrtohen format më të rëndësishme të agresivitetit ose veprimeve indirekte

AGRESIVITETI KIMIK

4.1.2.3

P(1) Ndikimet e agresivitetit kimik (chemical attac) duhet të merren parasysh në llogari. P(2) Duhet të analizohen ndikimet kimike të agresivitetit si në beton gjithashtu edhe në çfarëdo pjese të metalit të ndërtuar. (3)

Agresiviteti kimik mund të vjen si shkak: -

i funksionit të ndërtesës (objektit) (deponimi i lëngjeve, etj),

-

i agresivitetit të mesit (të shikohet tabela 4.1 dhe ENV 206, pjesa 6.2)

-

i kontakteve me gazrat ose tretjes së shumë kemikaljeve, mirëpo zakonisht nga tretja e eksponuar e thartirave ose tretjes së kripërave të sulfatit (të shikohet ENV 206, tabela 3, dhe ISO 9690),

-

i klorit të përmbajtur në beton (të shikohet pjesa 5.5 në ENV 206 për maksimume të lejuara),

-

i reaksionit ndërmjet materialit në beton (për shembull, reaksioni i alkaleve të agregatit, të shikohet pjesa 5.7 në ENV 206 dhe standardet nacionale).

(4)

Për shumë ndërtesa dëmet nga reaksionet kimike mund të shmangen duke përvetësuar kushtet përkatëse teknike për material, për shembull sipas rregullave ENV 206 për fitimin e betonit kompakt, të pa përshkueshëm nga uji me shtesat përkatëse dhe vetive të përzierjes (të shikohet tabela 3 në ENV 206). Pranë kësaj, kërkohet shtresa adekuate mbrojtëse e betonit për mbrojtjen e armaturës (të shikohet 4.1.3.3). AGRESIVITETI FIZIK

4.1.2.5

P(1)

Ndikimet e agresivitetit fizik (physical attack) duhet të merren parasysh në llogari. (2)

Agresiviteti fizik mund të vjen si rezultat i: -

abrazionit (të shikohet 7.3.1.4 në ENV 206)

-

veprimi i cikluseve të ngrirje-shkrirjes (freeze-thaw action) (të shikohet ENV 206, tabela 3),

(3)

depërtimit të ujit (të shikohet tabela 3 dhe pjesa 7.3.1.5 në ENV 206).

Për shumë ndërtesa agresivitetit fizik mund të i kundërvihet duke përvetësuar kushtet përkatëse teknike për materiale, për shembull sipas rregullave ENV

206, të kombinuara sipas kufizimeve përkatëse të paraqitjes së plasaritjeve nga kombinimet relevante të ngarkesave. NDIKIET SEKONDARE INDIREKTE

4.1.2.5

P(1)

Deformimet e konstruksionit si tërësi, ndonjërin prej elementeve të konstruksionit, ose elementet të cilat nuk mbajnë ngarkesë (për shembull, nga ngarkesa, temperatura, zvarritja, tkurrja, paraqitja e mikroplasaritjeve, etj) mund të shkaktojnë ndikime sekondare indirekte (consequential indirect effects), të cilat duhet të analizohen në llogari. (2)

Për të shumtën e ndërtesave efekteve indirekte të ndikimeve mund të u shmanget ose mund të sigurohet pranimi i tyre nëse ka kujdes për kërkesat e përgjithshme, të dhëna në vende tjera në këtë Kod, të cilat konsiderohen në jetueshmërinë, paraqitjen e plasaritjeve, deformimeve dhe formimit dhe konstruktimit të detaleve, si dhe në aftësinë, stabilitetin dhe konstruksionit si tërësi. Përveç kësaj, mund të jetë e domosdoshme të ketë kujdes edhe në: -

reduktimi (prurja) në masën më të vogël të deformimit dhe paraqitjes së plasaritjeve nga faktorët të cilët varen nga koha (për shembull, lëvizja e betonit të ri, zvarritja, tkurrja, etj.) – të shikohet kaptina 3.1,

-

reduktimi në masën më të vogël të kufizimit (pengimit) të deformimeve (për shembull, sigurimi i mbështetësve adekuat ose distribuimit të dilatimeve, gjatë së cilës duhet pas parasysh që me këtë nuk mundësohet prezenca e agjenseve agresiv),

-

sigurisht të gjitha ndikimet e rëndësishme janë marrë parasysh në llogari, nëse ekziston kufizim në deformime.

4.1.3 LLOGARIA

URDHËRAT E PËRGJITHSHËM

4.1.3.1

P(1) Në fazën e hershme të projektimit ndikimet dhe veprimet e mundshme nga 4.1.2 duhet të shqyrtohen, duke marrë parasysh kërkesat në kuptim të jetës të paraqitura në 4.1.1. (2)

Për shumë ndërtesa duhet pas parasysh kriteret llogaritëse të dhëna në 4.1.3.2 dhe për kërkesat për shtresën mbrojtëse të betonit deri te armatura të dhëna në

4.1.3.3, si dhe për parametrat e përgjithshëm të materialit dhe ndërtimit të dhëna në 4.1.4 dhe 4.1.5, (3)

Faktorët tjerë të cilët duhet të analizohen në llogari dhe gjatë formimit dhe konstruimit të detaleve që të arrihet niveli i dëshiruar i funksionalitetit dhe vetive të konstruksionit, duhet të përfshijë: -

përvetësimi i formës së konstruksionit me të cilën absorbimi i ujit të zvogëlohet në minimum ose ekspozimit të lagështisë,

-

duke pas parasysh që dimensionet, forma dhe detalet konstruktive të elementeve ose konstruksioneve të nënshtruara të jenë të tillë që të lehtësojnë largim të mirë të ujit dhe të pengojnë kapërdimin ose ndaljen e ujit në sipërfaqet e betonit; duhet pas kujdes në prurjen (redukimin) në masën më të vogël të plasaritjeve të cilat do të mbledhin ose sjellin ujin; nëse ka plasaritje të cilat kalojnë nëpër prerjen tërthore dhe sigurisht do të ketë mundësi të sjellin ujin i cili do të përmbante klor, mund të jetë e nevojshme marrja e masave shtesë për mbrojtje (lyerjet e shufrave, lyerje të ndryshme mbrojtëse të betonit, etj),

-

kujdes gjatë llogaritjes dhe gjatë formimit dhe konstruktimit të detaleve në aspekte të ndryshme të ndikimeve indirekte sekondare (të shikohet 4.1.2.5),

-

shqyrtimi i nevojës së barrierave mbrojtëse, në sipërfaqen e betonit ose në armaturë, për kushte më të mëdha të ekspozimit (të shikohet tabela 4.1); mirëpo, në kushtet e zakonshme për të shumtën e elementeve të konstruksioneve në ndërtesat rezistenca në korrozion të armaturës arrihet me sigurimin e shtresës adekuate mbrojtëse të betonit të papërshkueshëm dhe kualitetit të mirë (të shikohet 4.1.3.3 dhe ENV 206).

4.1.3.2

KRITERIUMET PËR LLOGARITJE

P(1) Që të nxjerrët beton jetëgjatë, me rastin e analizimit të kushteve lokale, materialit dhe rregullave kërkesat nga kapitulli 3 deri 7 duhet të jenë të plotësuar, së bashku me kërkesat ENV 206. P(2)

Për betonin e armuar mbrojtja e armaturës nga korrozioni duhet të jetë i siguruar në pajtim me kërkesat të përmbajtura në urdhrat vijues:

4.4.1

kufizimi i sforcimeve në kushtet e eksploatimit,

4.4.2

gjendja kufitare e plasaritjeve,

4.4.3

gjendja kufitare e deformimeve,

4.1 (dhe ENV 206)

kërkesat për sigurimin e jetëqëndrueshmërisë

4.1.3.3

shtresat mbrojtëse të betonit,

kapitulli 5 P(3)

formimi dhe konstruktimi i detaleve.

Për betonin e paranderur, përveç kërkesave në P(1) dhe P(2) në tekstin e kaluar, çeliku për paranderje duhet të jetë i mbrojtur nga të gjitha veprimet agresive. (4)

Për klasat e ekspozimit 1 deri 4 prerjet e paranderura duhet të jenë të vërtetuar në kuptim të paraqitjes së plasaritjeve, në pajtim me 4.4.2.1 (7) dhe 4.4.2.2 (5) deri (8). SHTRESAT MBROJTËSE TË BETONIT

4.1.3.3

P(1) Shtresa mbrojtëse e betonit është distanca ndërmjet sipërfaqes së jashtme të armaturës (duke përfshi stafën dhe armaturën lidhëse) dhe sipërfaqes më të afërt të betonit. P(2)

P(3)

Shtresa mbrojtëse minimale është e domosdoshme që të siguron: -

bartje (tejçim) të sigurt të forcave të atëhezionit (të shikohet kapitulli 5),

-

pengimin e ramjes (qëruarit) të betonit,

-

rezistenca adekuate ndaj zjarrit,

-

mbrojtja e çelikut nga korrozioni

Mbrojtja e armaturës nga korrozioni varet prej prezencës së përhershme të meseve alkale, e cila siguron trashësi përkatëse të betonit me kualitet të mirë i cili është mirë i mirëmbajtur. Trashësia e nevojshme e shtresës mbrojtëse të betonit varet prej kushteve të ekspozimit si dhe prej kualitetit të betonit.

P(4)

Së pari duhet të caktohet shtresa minimale mbrojtëse e betonit. Për shkak të tolerancave kjo shtresë mbrojtëse e betonit duhet të rritet për shtesën (Δh), e cila varet prej llojit dhe madhësisë së elementit konstruktiv, mënyrat e ndërtimit, kualiteti i ndërtimit dhe kontrolli e kualitetit, si dhe formimi dhe konstruktimi i detalit. Rezultati është shtresa mbrojtëse nominale e betonit, e cila duhet të definohet në mënyrë të saktë në vizatime (plane). (5)

Që të përcillen sigurt forcat e atëhezionit dhe të sigurohet ngjeshje adekuate, shtresa mbrojtëse e betonit deri te shufra e shikuar ose kablloja (fytëzat për paranderje) nuk duhet të jetë më e vogël se:

-

φ ose φn, ose

-

(φ+5mm) ose (φn+5mm), nëse është dg>32mm,

ku kemi:

φ

diametri i shufrës, litarëve dhe fytëzave për paranderje,

φn

diametri ekuivalent i tufës,

dg

dimensioni më i madh nominal i kokrrës së fraksionit të agregatit.

Duhet pas parasysh edhe rregullat në pjesën 5.4 dhe ENV 206. (6)

Shtresa minimale mbrojtëse e betonit deri te cilado armaturë, duke përfshi stafën dhe armaturën lidhëse, nuk duhet të jetë më e vogël se vlerat e dhëna në tabelën 4.2, për klasën relevante të ekspozimit (agresiviteti i mesit) të definuar në tabelën 4.1.

Tabela 4.2. Shtresat minimale të betonit për beton me peshë normale

Shtresa minimale mbrojtës e (mm)

armatura Armatura për paranderje

5b

5c

20

Klasa e ekspozimit sipas tabelës 5 2b 3 4a 4b 5a 40 40 40 25 25

30

40

30

35

40

50

1

2a

15

25

50

50

50

35

Vërejtje: 1) Që të plotësohet principi 4.1.3.3 P(3) këto vlera minimale për shtresa mbrojtëse mund të shfrytëzohen vetëm nën kushtin që të sigurohet kualitetet e veçanta të betonit, e cila duhet të caktohet në bazë të tabelës 3 në ENV 206. 2) Shtresa minimale mbrojtëse për pllaka mund të zvogëlohet për 5 mm për klasa të ekspozimit 2 deri 5. 3) Zvogëlimi prej 5 mm mund të lejohet kur betoni i klasës së fortësisë C40/50 dhe më tepër shfrytëzohet për beton të armuar në klasat e ekspozimit 2a deri 5b, ndërsa për betonin e paranderur në klasat e ekspozimit 1 deri 5b. Mirëpo, shtresa minimale mbrojtëse kurrë nuk duhet të jetë më e vogël se nga vlera 1 në tabelën 4.2. 4) Për klasat e ekspozimit 5c, për shkak të pengimit të kontaktit direkt me meset agresive duhet të jetë paraparë përdorimi i barrierave mbrojtëse.

(7)

Kur shfrytëzohet armatura sipërfaqësore (të shikohet) 5.4.2.4, shtresa mbrojtëse gjithashtu duhet të jetë në pajtim me (6) në tekstin e kaluar, ose duhet të merren masat e veçanta mbrojtëse (për shembull lyerjet mbrojtëse).

(8)

Shtesa (Δh) për toleranca për elemente të parafabrikuara zakonisht është në hapësirat 0 mm ≤ Δh ≤ 5 mm , nëse kontrolli i prodhimeve mund të garantoj këto vlera dhe nëse është dëshmuar me kontroll të kualitetit. Shtesa (Δh) për beton të armuar monolit duhet 5 mm ≤ Δh ≤ 10 mm . Rregullat shtesë për ekzekutimin dhe kualitetin e punëve (duke përfshi tolerancat) janë dhënë në kapitullin 6.

(9)

Për betone me sipërfaqe të vrazhda shtresat mbrojtëse të dhëna në tab 4.2, në mënyrë gjenerale duhet të rriten vlerat për shtesa të tolerancës. Për shembull, bërë beton të punuar direkt në tokë shtresa minimale duhet të jetë më e madhe se

75mm

; për betonim në bazë të përgatitur (duke përfshi shtresën e betonit të

vrazhdë) shtresa minimale duhet të jetë më e madhe se

40mm

. Sipërfaqet të

cilat kanë përpunim të veçantë të projektuar, siç janë brinjët e përpunuar ose sipërfaqet me agregat të eksponuar (exposed aggregate), gjithashtu kërkojnë rritje të shtresë mbrojtëse. (10)

Vlerat e dhëna për shtresën mbrojtëse të betonit në tab 4.2, të korrigjuara për shtesa të tolerancës, mund të jenë të pa mjaftueshme për mbrojtjen kundër zjarrit. Kërkesat e veçanta për zjarrëqëndrushmëri janë dhënë në dokumentet tjera.

(11)

Për elemente të paranderura me litarë te paranderja para ngurtësimit të betonit (paranderja me atëhezion) shtresat minimale mbrojtëse të betonit nuk duhet të jenë më të vogla se 2φ, ku φ diametri i litarit. Kur shfrytëzohen telat e brinjëzuar shtresa minimale mbrojtëse nuk duhet të jetë më e vogël se 3φ.

(12)

Në elementet e paranderura pas ngurtësimit (paranderja kabllovike) të betonit, shtresa minimale mbrojtëse është shtresa deri te gypi mbrojtës për tufa. Shtresa mbrojtëse nuk duhet të jetë më e vogël se diametri i gypit mbrojtës. Për gypa drejtkëndësh të fytëzave shtresa mbrojtëse nuk duhet të jetë më e vogël se dimensioni më i vogël i brinjës, e as më i vogël se gjysma e dimensionit më të madh të prerjes tërthore të gypit.

4.1.4 MATERIALET

P(1)

Materialet duhet të jenë në pajtim me kërkesat përkatëse të standardeve ndërkombëtare ose kombëtare. Zgjedhja e materialit duhet të bëhet duke marrë parasysh kushtet e

mesit, duke përfshi të gjitha veprimet agresive. Kushtet e mesit duhet të shqyrtohen në lidhje me faktorë tjerë, siç janë llogaritja, formimi dhe konstruktimi i detaleve, kualiteti i ekzekutimit, si dhe regjimet e parapara të mirëmbajtjes – në mënyrë që të arrihet niveli i dëshiruar i vetive dhe sjelljes së konstruksionit gjatë jetës në eksploatim. (2)

Për beton, në mënyrë gjenerale, kërkesat duhet të jenë në pajtim me ENV 206. Këto kërkesa konsiderohen në komponentë dhe në pjesëmarrjen e përzierjes, si dhe në mënyrat e përdorura të përzierjes, transportit, ndërtimit, ngjeshjes dhe mirëmbajtëjes së betonit në konstruksion.

(3)

Për armaturë vlejnë kërkesat nga kaptina 3.2.

(4)

Për çelikun për paranderje vlejnë kërkesat nga kaptina 3.3.

(5)

Për pajisjet për ankerim vlejnë kërkesat nga kaptina 3.4. Për klasa të ekspozimit 2 deri 5 mund të jetë e nevojshme që secila prej pajisjeve për ankerim ose fiksim, e cila nuk është në tërsi e ndërtuar në beton, të jetë me masa të veçanta e mbrojtur nga korrozioni.

(6)

Materialet tjera mund të përdoren me kusht që në tërësi merren ndikimet e tyre në kërkesat për llogari dhe që ekzistojnë shënimet për kualitetin dhe përdorimin e tyre.

4.1.5 EKZEKUTIMI

P(1)

Standardet e kualitetit të ekzekutimit (standard of workmanship) në punishte duhet të jenë të tillë ashtu që të sigurohet arritja e jetëshmërisë së duhur të konstruksionit. Kombinimi i materialit dhe procedurës së shfrytëzimit gjatë ekzekutimit (realizimit), ndërtimit dhe mirëmbajtjes së betonit duhet të jetë i tillë që të arrihet rezistencë e mjaftuar në veprime të meseve agresive, si për beton ashtu edhe për çelik.

P(2)

Gjatë ekzekutimit duhet marrë masa adekuate, nëpërmjet të udhëheqjes dhe kontrollit të kualitetit, që të arrihet kualiteti i kërkuar i vetive të materialit dhe standardeve të ekzekutimit. (3)

Kërkesat në raport me kualitetin e ekzekutimit të punëve janë dhënë në kapitullin 6 dhe në ENV 206.

4.2

SHENIMET LLOGARITËSE

4.2.1

BETONI

SHENJAT (Të shikohet kapitulli 1.6 dhe 1.7)

4.2.1.0

Ec,nom vlera mesatare Ecm (tabela 3.2), ose vlera llogaritëse përkatëse Ecd (shprehja 4.1) Either the mean value of Ecm (Table 3.2) or the corresponding design value Ecd (Equation 4.1)

4.2.1.1

P(1)

Fc

forca në zonën e shtypur në prerjen kritike në gjendjen kufitare të mbajtjes Force due to the compression block at a critical section at the ultimate limit state

Fs

forca në armaturën e tërhequr në prerjen kritike, në gjendjen kufitare të mbajtjes Force in the tension reinforcement at a critical section at the ultimate limit state

k

koeficient me të cilin definohet forma e diagramit të betonit sforcim-deformim (k=1,1 Ec,nomxεc1/fc) Coeficient used in the defining the shape of the stress-strain diagram of concrete

α

faktor reduktues për fortësi të betonit gjatë shtypjes Reduction factor for concrete compressive strength

εc1

dilatimet e betonit gjatë sforcimeve maksimale në shtypje të betonit fc Compressive strain in the concrete at the peak stress fc

εcu

dilatimet kufitare të betonit gjatë shtypjes Ultimate compressive strain in the concrete

η

raporti i dilatimeve të betonit εc sipas dilatimeve të betonit εc1 gjatë sforcimit maksimal fc (shprehja 4.2 dhe figura 4.1) Ratio for the physical description of the stress-strain diagram for concrete (Equation 4.2 and Figure 4.1). URDHËRAT E PËRGJITHSHËM

Shënimet për vetitë e materialeve në këtë pjesë janë ose vlera reprezentative, të cilat u përgjigjen klasës së caktuar të betonit, ose idealizimet janë të qëlluara për qëllime të llogaritjes.

Nëse nuk është ndryshe e theksuar, vetitë të cilat konsiderohen në fortësi duhet të jenë të paraqitura me vlera karakteristike të tyre (të shikohet 3.1.2.2). P(2)

Shënimet llogaritëse për beton duhet të përvetësohen në bazë të rezultateve të shqyrtimit ose vetive të njohura të betonit. Këto veti duhet të vërtetohen me shqyrtime standarde.

P(3)

Llogaritja duhet të jetë e bazuar në klasë të fortësisë së betonit (të shikohet 3.1.2.4). (4)

Përdorimi i idealizimeve të përvetësuara dhe supozimeve për llogaritje në këtë Kod duhet të shqyrtohet për klasë të betonit më të vogla se C12/15 ose më tepër se C50/60.

(5)

Në mungesë të shënimeve të sakta, ose kur nuk kërkohet saktësi e madhe, rregullat e dhëna në parimet e këtij kapitulli mund të shfrytëzohen si aproksimime gjenerale.

(6)

Shënimet llogaritëse për betonin e pa armuar, betonin me agregat të lehtë, betonin me fortësi të lartë dhe betonin i cili është mirëmbajtur në mënyrë termike janë dhënë në veçanti, në kaptinat përkatëse ose pjesët e këtij Kodi. Përdorimi i idealizimeve, të dhëna në këtë kaptinë, për këso raste duhet të shqyrtohen. VETITË FIZIKE

4.2.1.2

a)

Masa vëllimore

Mund të supozohet se masa vëllimore e betonit me peshë normale:

ρ = 2.400 kg/m3

për betonin e pa armuar (plain, unreinforced concrete),

ρ = 2.500 kg/m3

për betonin e armuar ose të paranderur me koeficient të zakonshëm të armimit.

b)

Koeficienti i Poason-it

Vlejnë urdhrat 3.1.2.5.3. c)

Koeficienti termik i dilatimit

Vlejnë urdhrat 3.1.2.5.4.

4.2.1.3 4.2.1.3.1

VETITË MEKANIKE Fortësia

(1)

Vlerat karakteristike për klasa të caktuara të fortësisë së betonit mund të fitohen nga tabela 3.1 (të shikohet 3.1.2.4).

(2)

Për çfarëdo klase të fortësisë së betonit gjatë tërheqjes së betonit kemi tri vlera të ndryshme të fortësisë [të shikohet 3.1.2.3 (4)]. Vlerat përkatëse duhet të përvetësohen në varësi nga problemi i cili analizohet.

4.2.1.3.2

(1)

4.2.1.3.3

(1)

Moduli i elasticitetit

Vlejnë urdhrat 3.1.2.5.2.

Diagrami sforcim-deformim

Diagrami i vërtet sforcim-deformim i betonit, i fituar me shqyrtim, sikurse është përshkruar në 3.1.2.5.1, mund të ndërrohet me diagramin e idealizuar.

(2)

Diagramet për analizë të konstruksionit (përcaktimin e madhësive të ndikimeve në konstruksion) [(3) deri (8) në tekstin vijues] ndryshojnë nga diagramet për llogaritje të prerjes tërthore [(9) deri (12) në tekstin vijues].

a)

Diagramet për analizë të konstruksioneve

(3)

Për analizë jolineare ose për analizë sipas teorisë së plasticitetit (të shikohet kaptina 2), ose për llogari të ndikimeve sipas Teorisë së rendit të dytë (të shikohet kaptina 3), mund të përdoren diagramet e betonit sforcim-deformim për ngarkesa kohëshkurtëra, në mënyrë skematike të paraqitur në figurën 4.1. Këto diagrame i karakterizon moduli i elasticitetit Ec,nom, fortësia e betonit gjatë shtypjes fc dhe dilatimet εc1 gjatë sforcimit maksimal fc (sforcimi dhe dilatimi në shtypje kanë shenjë negative). σ c (< 0)

simplification thjeshtimi

fc

0.4fc Ec,nom

ε c1

εcu

ε c (< 0)

Figura 4.1 diagrami skematik sforcim-deformim për analizë të konstruksionit [të shikohet 4.2.1.3.3 (5) deri (7)]

(4)

Për vlera përkatëse të modulit të elasticitetit Ec,nom dhe fortësisë gjatë shtypjes fc shfrytëzohen: ose vlera mesatare Ecm (të shikohet 3.1.2.5.2) dhe fcm [të shikohet

-

shprehja (4.3) në tekstin vijus], Ose vlerat llogaritëse,

-

Ecd = Ecm/γc dhe fcd = fck/γc (4.1) Në pajtim me urdhërat përkatës në 2.5.3 dhe 4.3.5. Në shprehjen (4.1) Ecm dhe fck paraqesin vlerën mesatare të modulit të elasticitetit dhe fortësinë karakteristike të betonit. Koeficienti γc është koeficienti parcial i sigurisë për beton (të shikohet 2.3.3.2 dhe A3.1). (5)

Lidhja σc-εc për ngarkesë kohëshkurtë, të dhënë në figurën 4.1, mund të shprehet sipas funksionit vijues:

σc/fc = (kη-η2)/[1+(k-2)η] (4.2) ku kemi

η

=εc/εc1

(εc εcu ku εcu paraqet dilatimin kufitar në skajin e shtypur të betonit. (6)

Për zonën e shtypur me formë të drejtkëndëshit me vlerë mesatare εcu për klasa të caktuara të fortësisë së betonit janë dhënë në tabelën 4.3. Gjatë përcaktimit të vlerave në tabelën 4.3 është supozuar se: (N/mm2)

fcm = fck + 8

Tabela 4.3 Vlerat nominale të εcu (për prerje drejtkëndëshe) Klasat e fortësisë së

12/15

16/20

20/25

25/30

30/37

35/45

40/50

45/55

50/60

fcm N/mm2

20

24

28

33

38

43

48

53

58

εcu 10

-3.6

-3.5

-3.4

-3.3

-3.2

-3.1

-3.0

-2.9

-2.8

betonit

-3

(7)

Për shkak të thjeshtësisë, në intervalin εc1 > εc > εcu mund të përvetësohet vlera konstante σc = fc (të shikohet figura 4.1).

(8)

Diagrame tjera të idealizuara për beton sforcim-deformim mund të shfrytëzohen (për shembull bilinear), me kusht që efekti të jetë ekuivalent me atë të shkruar në (3) dhe (4) në tekstin e kaluar.

b)

Diagrami i sforcimeve për llogari të prerjes tërthore

(9)

Për llogari të prerjes tërthore zakonisht shfrytëzohet idealizimi i diagramit sforcim-deformim në formë të parabolë-drejtëz (parabolic-rectangular stressstrain diagram), (të paraqitur në figurën 4.2).

Në atë diagram vlera më e madhe εcu është 3.5o/oo ndërsa sforcimi në shtypje dhe dilatimi përkatës janë me shenjën negative (10)

Mund të shfrytëzohen edhe diagrame tjera të idealizuara sforcim-deformim, me kusht që sigurojnë vlera efektive ekuivalente si diagram të formës parabolë-drejtëz në zonën e shtypur të prerjes tërthore (për shembull, diagrami bilinear në figurën 4.3).

(11)

Fortësia llogaritëse e betonit gjatë shtypjes është e definuar si: fcd = fck/γc (4.4) Diagrami llogaritës fitohet me reduktimin e ordinatës së sforcimit nga diagrami i idealizuar me faktorin α/γc, ku kemi

γc

koeficienti parcial i sigurisë për betonin (të shikohet 2.3.3.2),

α

koeficient me të cilin merret parasysh ndikimi i kohës së veprimit të ngarkesës në fortësinë e betonit gjatë shtypjes, si dhe efektet e pavolitshme nga mënyra se si vepron ngarkesa

Në mënyrë gjenerale, mund të supozohet që faktori shtesë reduktues a për veprime afatgjate në shtypje është 0,85

σc (bw/8, të injektuara me llaq ‘imentoje, aftësia në sjkëputje VRd2 duhet të llogaritet me trashësinë nominale të briut të dhënë me shprehjen: bw,nom=bw-1/2Σφ ku Σφ është e caktuar për nivelin më të pa favorshëm të gypave (kanaleve) për litarë.

(9)

Për elemente pa armaturë për shkëputje, dhe për elemente me armaturë për shkëputje të caktuar sipas metodës standarde për ;llogaritje të shkëputjes (4.3.2.4.3), është e lejuar rritja e aftësisë në shkëputje nëse kushtet e dhëna (11) në tekstin vijues janë të plotësuara, mirëpo vetëm për ngarkesa të koncentruara të cilat gjenden në distancë x ≤ 2.5d nga skaji i mbështetësit [rregulla (5) në tekstin e kaluar]. Përjashtimisht në raste të tilla gjatë përcaktimit të forcës VRd1 vlera e sforcimeve τRd në shprehjen (4.18) mund të rritet me faktorin β, ku kemi

β=2,5 d/x

mirëpo

1,0 ≤ β ≤ 5.0

(4.17)

Kur kjo rritje merret parasysh, atëhere VRd1 dhe armatura për shkëputje duhet të llogaritet në të gjitha prerjet kritike në gjatësi 2,5d nga skaji i mbështetësit, duke marrë β=1,0 për pjesën e hapësirës nga ngarkesa e koncentruar kah mbështetësi i kundërt. Në këtë mënyrë armatura e llogaritur për shkëputje duhet të sigurohet në tërë gjatësin e 2,5d. Kur ngarkesa është dominante në traje si ngarkesë e koncentruar e cila vepron afër mbështetësit, kjo mënyrë e llogaritjes mund të sjellë deri te armatura minimale për shkëputje përgjatë tërë hapësirës së traut. Në raste të tilla duhet pasë kujdes ndërsa projektanti mund të llogaritë aftësin mbajëtse në shkëputje pa rritje të vlerës VRd1. (10)

Për shkak të rritjes së aftësisë mbajtëse nga tejqimi (përcjellja) e ngarkesës direkt afër mbështetësve, zakonisht do të jetë në anë të sigurisë që madhësia VSd për traje ose pllaka të ngarkuara me ngarkesë njëtrajtësisht të shpërndarë llogaritet në distancë d nga skaji i mbështetjes direkte.

(11)

Kur merret parasysh vlera e rritur në shkëputje në afërsi të mbështetësit, sipas (9) ose (10) në tekstin e kaluar, duhet të jenë plotësuar kushtet vijuse: a)

ngarkesa dhe reaksionet e mbështetësit duhet të jenë të tilla ashtu që të shkaktojnë shtypje diagonale në element (mbështetje direkte) (direct support),

b)

në mbështetësin e fundit armatura e plotë e tërhequr, e nevojshme në gjatësi 2,5d nga mbështetësi, duhet të jetë e inkastruar mbi mbështetës,

c)

armatura e tërhequr, e nevojshme në skajin e mbështetësit të mesëm, duhet të vazhdohet për më së paku 2,5d + lb,net në hapësirën e ardhshme.

ELEMENTET TE TË CILAT NUK ËSHTË E

4.3.2.3

NEVOJSHME ARMATURA PËR SHKËPUTJE (VSd ≤ VRd1) (1)

Aftësia llogaritëse në shkëputje VRd1 është dhën me shprehjen: VRd1 = [τRd k (1,2+40 ρ1)+ 0,15 σcp ]bwd ku kemi

(4.18)

τRd

=

(0,25 fctk0,05)/γc fortësia llogaritëse bazë gjatë shkëputjes. Për koeficient γc duhet të merret vlera 1,5 . Vlerat τRd janë dhënë në tabelën 4.8,

k

=

1 për elemente në të cilat në zonën e poshtme ndërprehet (përfundon) më tepër se 50% të armaturës nga fusha. Nëse nuk është ku rast atëhere,

k

=

ρ1

=

(1,6 − d ) / 0,02

sipërfaqja e armaturës së tërhequr e cila vazhdohet në jo më pakë se

As1

(d+lb,net) më gjatë se prerja e shqyrtuar (të shikohet figura 4.12). Gjatësia lb,net është e definuar në 5.2.2.3 dhe në figurën 5.2, bw

gjërsia minimale e prerjes në lartësinë statike,

σcp

=

NSd

NSd/Ac forca gjatësore në prerje nga ngarkesa e forcës paranderëse (shtypja merret si pozitive). Tabela 4.8 Vlera τRd (N/mm2) me γc = 1,5 për fortësi të ndryshme gjatë shtypjes

lb,net d

VSd O

45

Asl

fck

12

16

20

25

30

35

40

45

50

τRd

0,18

0,22

0,26

0,30

0,34

0,37

0,41

0,44

0,48

lb,net

Asl

VSd O

45

Asl

Section considered

Prerja e trajtuar (shqyrtuar)

d

45O lb,net

VSd

Figura 4.12 Definicioni Asl për shfrytëzim të barazimit (4.18)

(2)

Barazimi (4.18) vlenë për zonat e ankerimit të elementeve të paranderura te të cilat litarët janë të tërhequr para ngurtësimit, me kusht që të plotësohen kërkesat të cilat konsiderohen për ankerim, sipas 4.2.3.5.6.

(3)

Gjatë vërtetimit të prerjes pa armaturë llogaritëse për shkëputje, forca makimale llogaritëse e shkëputjes (aftësia llogaritëse) VRd2 është dhënë me shprehjen: VRd2= ½ v fcd bw 0,9d

(4.19)

ku kemi v = 0,7 – (fck/200) VRd1)

4.3.2.4.1

P(1)

Principet e përgjithshme

Te trajet shufrat e lakuara mund të shfrytëzohen si aramtura për shkëputje vetëm në kombinim me stafat. Më së paku 50% të forcës VSd duhet të pranohet me stafa vertikale.

P(2)

Kur shfrytëzohet armatura e pjerrtë për shkëputje, këndi në mes të aksit gjatësorë të traut dhe kësaj armature duhet të jetë jo më i vogël se 45o.

P(3)

Kur ngarkesa nuk vepron në sipërfaqen e sipërme të traut, ose kur mbështetësi nuk është në anën e poshtme të traut, duhet të sigurohet armatura për “varje” (suspension reinforcement) ashtu që të sigurohet përcjellja e ngarkesës në brezin e sipërm të

modelit llogaritës të kapriatës.

4.3.2.4.2

P(1)

Elementet me lartësi konstante

Për llogaritje të shkëputjes supozohet që elementi përbëhet prej zonës së shtypur dhe të tërhequr, në distancë të barabart sa një krah i forcave të mbrendshme z. Lartësia e zonës së shkëputjes është e barabart me z ndërsa gjërsia bw. Krahu i forcave të mbrendshme ;llogaritet normal në armaturën gjatësore, duke neglizhuar ndikimin eventual të armaturës së lakuar gjatësore. (2)

Shenjat të cilat përdoren në llogari janë dhënë në figurën 4.13. Parametrat e dhënë në figurën 4.13 janë:

α

këndi ndërmjet armaturës për shkëputje dhe gjatësore ose elementit

θ

këndi ndërmjet diagonaleve të shtypura të betonit te kapriata dhe aksit gjatësorë të elementit.

Fs

forca gjatësore në armaturën gjatësore

Fc

forca shtypëse në beton, në drejtim të aksit gjatësorë,

bw

gjërsia minimale e briut

z

krahu i forcave të mbrendshme; në elementet me lartësi konstante z i përgjigjet momentit maksimal të përkuljes në elementin e shiquar. Në llogari të shkëputjes normalisht mund të shfytëzohet vlera e përfafërt z=0,9 d. Në elementet me litarë të pjerrtë për paranderje në brezin e tërhequr duhet të sigurohet armatura gjatësore për pranimin e forcës gjatësore nga shkëputja, të definuar me shprehjen (4.30). struts

shufrat e shtypura të betonit Fc

brezi i shtypur

σc

α d

½z

θ V s

shear reinforcement

armatura për shkëputje

bw

½z

V cot θ z = 0,9d

Compression chard

N

M V

Fs tensile chord

brezi i tërhequr

bw

Figura 4.13 Shenjat për elemente të nënshtruara shkëputjes

(3)

Sforcimet në beton në shufrat e shtypura të kapriatës duhet të kufizohen në sc ≤ v fcd, ku faktori i efikasitetit v është dhënë me shprehjen: v = 0,7 – (fck/200) 0.5.

4.3.3.2.2

Mënyra e thjeshtuar

a)

Përdredhje e kombinuar me përkulje dhe/ose forcat gjatësore

(1)

Sipërfaqja e nevojshme e armaturës gjatësore duhet të jetë në veqanti e përcaktuar për përkulje dhe në veqanti për përdredhje, në pajtim me parimet 4.3.1 dhe në këtë pjesë. Për kombinim të armaturës së caktuar në këtë mënyrë vlejnë rregullat vijuese: -

në zonën e tërhqur nga përkulja, armatura gjatësore për përdredhje duhet të i shtohet armaturës të caktuar sipas përkuljes dhe forcave transverzale,

-

në zonën e shtypur nga përkulja, nëse sforcimet në tërheqje nga përdredhja janë më të vogla se sforcimet në shtypje të betonit nga përkulja, nuk është e nevojshme armatura shtesë gjatësore për përdredhje.

(2)

Kur përdredhja është e kombinuar me moment të madhë të përkuljes sforcimi kryesorë mund të jetë kritik në zonën në shtypje, veqanërisht te mbajtësit sandëk. Në raste të tilla sforcimi kryesor në shtypje në beton nuk duhet të jetë më i madhë se α fcd (të shikohet 4.2.1.3.3). Ky sforcim përcaktohet nga vlera mesatare e shtypjes gjatësore nga përkulja dhe sforcimit tangjencial nga përdredhja, të llogaritur sipas shprhjes τSd = TSd / (2Ak t). Për Ak dhe t të shikohet 4.3.3.1.

b)

Përdredhja e kombinuar me shkëputje

(3)

Momenti llogaritës i përdredhjes TSd dhe forca llogaritëse VSd duhet të plotësojnë kushtet vijuese:

(TSd /TRd1 )2 + (VSd /VRd2)2 ≤ 1

(4.47)

ku kemi TRd1

momenti llogaritës i aftësisë mbajtëse në përdredhje, sipas shprehjes (4.40)

VRd2

aftësia mbajtëse në shkëputje, e cila varet nga këndi i pjerrtësisë θ të shufrave të shtypura nga betoni te modeli i kapriatës, sipas shprehjes (4.26) ose (4.28) në 4.3.2.4.4.

(4)

Llogaria e stafave mund të bëhet në veqanti për përdredhjen, sipas 4.3.3.1, dhe në veqanti për shkëputje, sipas shprehjes (4.27) ose (4.29) në 4.3.2.4.4. Këndi

θ për shufrat ekuivalent shufrave të shtypura të betonit është i njejt për llogari të përdredhjes si dhe për llogari të shkëputjes. (5)

Për prerje tërthore përafërsisht drejtëkëndshe të plotë, nëse janë plotësuar kushtet: TSd ≤ VSd bw/ 4.5

(4.48)

VSd [1+(4.5 TSd)/(VSd bw)] ≤ VRd1

(4.49)

Përveq armaturës minimale sipas 5.4.2.2 (5), tabela 5.5, nuk është e nevojshme armatura e veqant për përdredhje dhe për shkëputje. PËRDREDHJA E KUFIZUAR

4.3.3.3

P(1)

Sforcimet nga përdredhja e kufizuar e prerjes tërthore (warping stresses) mund të jenë merotorë, dhe për këtë mund të jetë e nevojshme të merren parasyshë në llogari. (2)

Në rastin e përgjithshëm nga përdredhja e kufizuar në gjendjen kufitare të mbajtjes me siguri të mjaftuar mund të neglizhohen.

(3)

Në prerjet e mbyllura murëhollë dhe në prerjet e plota sforcimet nga përdredhja e kufizuar zakonisht mund të mos merren parasysh.

4.3.4 DEPËRTIMI

SHENJAT

4.3.4.0

(Të shikohen edhe kapitujt 1.6 dhe 1.7) Npd

forca fillestare paranderëse, para humbjefe të cilat varen nga koha (Pmo në 2.5.4 dhe 4.2.3)

Prestressing force corresponding to initial without losses (Pmo in 2.5.4 and 4.2.3)

VRds

aftësia e plotë në shkëputje nga përkulja dhe depërtimi Total resistance to flexural and punching shear

dcrit

distanca e prerjes kritike për shkëputje nga depërtimi deri aksi i qendrës rëndëse të shtyllës Distance of critical section for punching shear from the centroid of a column

dcrit,ex të shikohet figura 4.23 dcrit,in See Figure 4.23 dH

lartësia statike ekuivalente e prerjes tërthore, gjatë vërtetimit të shkëputjes nga depërtimi në zonën e kapitelit (kokës së shtyllës), (figura 4.23) Equivalent effective depth in x and y directions, at the point of intersection between the design failure surface and the longitudinal reinforcement

dx,dy

lartësitë statike të prerjes tërthore në drejtim të x dhe y nga sipërfaqja e thyerjes deri te armatura gjatësore Respectively the effective depth in x and y directions, at the point of intersection between the design failure surface and the longitudinal reinforcement

hH

lartësia e kapitelit (kokës së shtyllës) (figura 4.22 dhe 4.23) Depth of an enlarged column head (Figures 4.22 and 4.23)

k

koeficient (shprehja 4.56) A coefficient (Equation 4.56)

l1 ,l2

dimensionet e tëra të kapiteleve Overvall dimensions of a rectangular column head

lc

diametri i shtyllës Diameter of a cicular column

lc1 ,lc2 dimensionet e prerjes drejtëkëndëshe tërthore të shtyllës Dimensions of a rectangular column head lH lH1,lH2

lx , ly

distanca ndërmjet vijes së shtyllës deri te vija e kapitelit (figura 4.22 dhe 4.23) Distance from the column face to the edge of column head (Figures 4.22 and 4.23) distanca nga skaji i shtyllës deri te vija vija përkatëse e kapitelit (shtyllat drejtëkëndëshe), figura 4.22 dhe 4.23 Distanes from the column face to the edge of the corresponding column head (rectangular columns) Figures 4.22 and 4.23 distancat në mes të shtyllave në drejtim x dhe y (figura 4.24) Spans between columns on the x and y directions respectively (Figure 4.24)

mSdx,mSdy momenti llogaritës minimal i përkuljes në drejtim x dhe y (barazimi 4.59) Minimum design bending moments in the x and y directions respectively (Equations 4.59)

u

perimetri i prerjes kritike për shkëputje nga depërtimi Perimeter of critical sections for punching shear

VRd1

aftësia llogaritëse mbajtëse në shkëputje në njësi të gjatësisë së perimetrit kritik (perimetri i prerjes kritike), për pllakën pa armaturë për shkëputje Design shear resistance per unit length of the critical perimeter, for a slab without shear reinforcement

VRd2

aftësia maksimale llogaritëse mbajtëse në shkëputje në njësi të gjatësisë së perimetrit kritik, për pllakën me armaturë për shkëputje Maximum design shear resistance per unit length of the critical perimeter, for a slab with shear reinforcement

VRd3

aftësia llogaritëse mbajtëse në shkëputje në njësi të gjatësisë së perimetrit kritik, për pllakën me armaturë për shkëputje Design shear resistance per unit length of the critical perimeter, for a slab with shear reinforcement

VSd

forca shkëputëse në njësi të gjatësisë të prerjes kritike Shear force per unit length along critical section

α

këndi ndërmjet armatuërs dhe rrafshit të pllakës Angle between reinforcement and the plane of the slab

β

koeficient me të cilin merret parasyshë ndikimet e ngarkesës ekscentrike (shprehja 4.50 dhe figura 4.21) Coefficient, taking account of the effects of eccentricity of load (Equation 4.50 and Figure 4.21)

η

koeficient për momentin e përkuljes (tabela 4.9) A moment coefficient (Table 4.9)

ρ1

përqindja ekuivalente e armaturës gjatësore (raporti në mes të sipërfaqes gjatësore dhe sipërfaqes së betonit) (koeficient i armimit) Equivalent longitudinal reinforcement ratio

ρ1x

përqindja e armaturës gjatësore (raporti në mes të sipërfaqes gjatësore dhe sipërfaqes së betonit) (koeficient i armimit) në drejtim të x Longitudinal reinforcement ratio in x direction

ρ1y

përqindja e armaturës gjatësore në drejtim të y Longitudinal reinforcement ratio in y direction

τRd

fortësia themelore gjatë shkëputjes te elementi pa armaturë për shkëputje (Tabela 4.8) Basic shear strength of members without shear reinforcement (Tabele 4.8).

4.3.4.1. P(1)

URDHËRAT E PËRGJITHSHËM

Principet dhe rregullat e dhëna në këtë pjesë plotësojnë principet dhe rregullat e dhëna në 4.3.2 Ato i përkasin shkëputjes nga depërtimi (punching shear) në pllakat të cilat janë të armuara për pranimin e momentevetë përkuljes simbas4.3.1, ku përfshijnë edhe

shkëputjen nga depërtimi në themele dhe pllaka kaseton *(waffle slabs) me prerje të plotë në zonën “ sipërfaqe e ngarkuar “ (“ loadet area ”). P(2)

Shkëputja nga depërtimi mund të vie prej ngarkesës së koncentruar ose reaksionit i cili vepron në sipërfaqe të pllakës relativisht të vogël ose themelit e cila quhet “ sipërfaqe e ngarkuar “. (4)

Modeli përkatës llogaritës për dëshminë e sigurisë ndaj depërtimit në gjendjen kufitare të mbajtjes është paraqitur në fig.4.16

perimetri kritik critical perimeter

sipërfaqja kritike critical area pllaka slab

β 1.5d

pozita e mundshme e armaturës për shkëputje nga depërtimi possible position of punching shear reinforcement

sipërfaqja e ngarkesës loaded area 1.5d1 β

për a > 2hf, themelin duhet trajtuar si pllakë

h

prerja kritike critical section

1.5d

β=arctan(2/3) =33.7o

plaka e themelit foundation slab

d

β

1.5d1 β

prerja kritike critical section d1 h1

for a > 2hf, the foundation should be considered as slab

fig.4.16 Modeli llogaritës për shkëputje nga depërtimi në gjendjen kufitare të mbajtjes

P(4)

Aftësia mbajtëse në shkëputje duhet të vërtetohet përgjatë perimetrit kritik të definuar (critical perimeter) për shkëputje nga depërtimi. Jashtë perimetrit kritik për shkëoutje të pllakës duhet të plotësoj kërkesat e dhëna në 4.3.2. (5)

Në pllaka të nënshtruara shkëputjes nga depërtimi nuk duhet të shfrytëzohet mundësia e rritjes së aftësisë mbajtëse në shkëputje sipas barazimit (4.17). Te pllakat në formë themeli forca e shkëputjes mund të redukohet për madhësinë e reaksionit të tokës në sipërfaqe brenda perimetrit kritik

P(6)

Aftësia mbajtëse e pllakës në përkulje duhet të vërtetohet, pavarësisht prej

llogarisë në depërtim, në pajtim me rregullat në 4.3.1.

P(7)

Nëse trashësia e pllakës ose themelit nuk është e mjaftuar që të siguroi aftësi

mbajtëse të caktuar në shkëputje nga depërtimi, duhet të sigurohet armatura për shkëputje, zgjërimi i kokës së shtyllave (kapitelet), ose lloje tjera të lidhjeve për pranimin e shkëputjes. (8)

Rregullat e dhëna në këtë pjesë vlejnë edhe për pllakat kaseton me prerje të plotë rreth sipërfaqes së ngarkuar, nën kushtin që zona e prerjes së plotë të pllakës të shtrihet së paku 1.5d jashtë perimetrit kritik për shkëputje prej depërtimit.

(9)

Sasia e armaturës gjatësore të tërhequr në dy drejtime normale x dhe y duhet të jetë më e madhe se 0.5%, ku duhet pasë parasysh diferencën e lartësisë statike në këto dy drejtime.

(10) Komponente a forcës prej uljeve nga litarët për paranderje të cilët gjinden brenda sipërfaqes kritike, paralel forcës VSd, mund të mirret parasysh në llogari simbas 4.3.2.4.6.

4.3.4.2 HAPËSIRA E PËRDORIMIT DHE DEFINICIONET

4.3.4.2.1

(1)

Sipërfaqja e ngarkuar

Rregullat e kësaj pjese mund të përdoren për tipet vijuse dhe rstet e sipërfaqeve të ngarkuara ( loadet area): a)

sipas formës të sipërfaqes ( d shenohet lartësia mesatare statike e pllakës) -

rrethore, diametri i të cilave nuk është më i madh se || 3.5 d ||,

-

drejtkëndëshe, perimetri i të cilave nuk është më i madh se ||11d||, ndërsa raporti i gjatësisë ndaj gjërsisë nuk është më i madh se || 2 ||,

-

çfarë do forme tjetër, dimensionet e të cilave janë në kufijtë të cilët përcaktohen sipas analogjisë së kufijëve për forma të sipërfaqeve të ngarkuara të theksuara në tekstin paraprak.

b)

Sipërfaqet e ngarkuara të cilat nuk janë aq afër forcave tjera të koncentruara, që perimetret kritike të tyre ndërmjet veti priten, e as që gjenden në zonën e nënshtruar të forcave shkëputëse meritore domethënëse me prejardhje tjetër.

(2)

Nëse kushtet 1a) në tekstin paraprak, gjatë mbështetjes në murë ose në shtylla drejtkëndëshe, nuk janë të plotësuara, nëse nuk janë bërë analiza më detale, në llogari, mund të merren parasyshë vetëm perimetri kritik sipas fig.4.17, pasi që forcat shkëputëse mbi mbështetësa në formë të murit janë të koncentruara në kënde.

b1/2

1.5d

b b1/2 a1/2

⎧a ⎪ a1 ≤ ⎨2b ⎪5.6d − b 1 ⎩ ⎧b b1 ≤ ⎨ ⎩2.8d

a1/2 a>b

shkëputja nga depërtimi punching shear

Fig.4.17 përdorimi i rregullave për depërtim në rastet jo standarde

4.3.4.2.2 Perimetri kritik

(1)

Perimetri kritik (critical perimeter) për prerje të ngarkuara në formë rrethi ose drejtkëndëshi të cilat gjenden në afërsi të kufijve konturor të lirë ( pa mbështetje ) definohet si perimetër i cili e rrethon sipërfaqen e ngarkuar në distanc të caktuar prej sajë. Parashikohet që kjo distancë është e barabart me 1.5d fig.4.18. 1.5d

1.5d 1.5d 1.5d

fig.4.18 Perimetri kritik rreth prerjeve të ngarkuara të cilar gjenden në afërsi të kufirit konturor të lirë ( pa mbështetje )

(2)

Për sipërfaqe të ngarkesave të cilat gjenden afër hapjeve, nëse distanca më e shkurtë në mes të perimetrit të sipërfaqes së ngarkuar dhe kufirit të hapjes nuk është më e madhe se || 6d ||, konsiderohet që një pjesë e perimetrit kritik e cila gjendet në mes të dy tangjentave të tërhequra në konturë të hapjes nga qendra e

sipërfaqes së ngarkuar, nuk merr pjesë në pranimin e forcës shkëputëse fig.4.19. ≤ 6d

l1 ≤ l2 për l1>l2 të ndrrohet l2 me l2

l 1l 2

for l1>l2 replace l2 by

l 1l 2

hapja opening

1.5d

Figura 4.19 Perimetri kritik në afërsi të hapjes

(3)

Për sipërfaqen e ngarkuar e cila gjindet në afërsi të kufirit konturor të lirë, ose në afërsi të këndit të lirë, perimetri kritik duhet të caktohet sipas fig.4.20, nëse perimetri (duke përjashtuar këndet e lira) i fituar në këtë mënyrë nuk është më i vogël se perimetri i fituar sipas (1) dhe (2) sipas tekstit paraprak. kufiri konturor i lirë free edge

1.5d

kufiri konturor i lirë free edge

1.5d

1.5d

1.5d Figura 4.20 Prerjet kritike afër kufijve konturor të lirë

(4)

Kur sipërfaqet e ngarkuara gjinden në afërsi ose në kufirin konturor të lirë, ose janë në afërsi ose në këndin e kufirit konturor të lirë, ose këndit në distancë d, gjithmonë është e duhur armatura e posaqme përgjatë kufirit konturor të lirë.

4.3.4.2.3

(1)

Sipërfaqja kritike

Sipërfaqja kritike (critical area) është sipërfaqja e kufizuar me perimetrin kritik.

4.3.4.2.4

(1)

Prerja kritike

Prerja kritike (critical section) është prerja përgjatë perimetrit kritik, me lartësinë e cila i përgjigjet lartësisë statiked. Për pllaka me lartësi konstante, prerja kritike është normal në rrafshin e mesëm të pllakës. Për pllaka me

trashësi ndryshuar(p.sh. pllaka e themelit fig.4.16) është e paraparë që prerja kritike është normal në anën (zonën) e tërhequr të pllakës. 4.3.4.3 MËNYRA E LLOGARITJES SË SHKËPUTJES NGA DEPËRTIMI

(1)

Mënyra e llogaritjes së shkëputjes nga depërtimi, të paraqitur në këtë pjesë dhe pjesët tjera, bazohet në tri vlerat llogaritëse vijuese të aftësisë mbajtëse në shkëputje (shear resistance) në perimetrin kritik: -vRd1

aftësisë mbajtëse në shkëputje në njësi të gjatësisë së perimetrit kritik, për pllakën pa armaturë për shkëputje,

-vRd2

aftësia mbajtëse maksimale në shkëputje në njësi të gjatësisë së perimetrit kritik, për pllakën me armaturë për shkëputje

-vRd3

aftësisë mbajtëse në shkëputje në njësi të gjatësisë së perimetrit kritik, për pllakën me armaturë për shkëputje

(2)

Armatura ndaj shkëputje nuk është e duhur nëse vSd ≤ vRd1.

(3)

Nëse vSd është më e madhe se vRd1 duhet të sigurohet armatura e nevojshme për shkëputje, ose forma tjera të lidhjes së pllakës me mbështetësin të cilat mund të pranojnë shkëputjen (shear connector), nëse përdorimi i lidhjeve të tilla është i arsyeshëm, ashtu që të jetë vSd ≤ vR3

(4)

Në rastin e focave të koncentruara ose reaksionit të mbështetësit, forca e shkëputjes në njësi të gjatësisë është: vSd=VSdβ/u

(4.50)

ku: VSd

forca e tërë llogaritëse në shkëputje. Për pllakën forca llogaritëse në shkëputje llogaritet simbas perimetrit u e për themele simbas perimetrit të konit të cunguar të nderjeve në shkëputje nga depërtimi, për të cilin paramendohet që formohet nën këndin 33.7o, nën kushtin që baza e konusit të tillë të jetë brenda themelit,

u

perimetri i prerjes kritike,

β

koeficient me të cilin merret parasyshë ndikimi i ekscentricitetit të

ngarkesës. Në rastet kur ngarkesa nuk është ekscentrike mund të mirret që

β=1.0 . Në rastet tjera mund të përvetësohen vlerat e dhëna në figurën 4.21. Vlera tjera të koeficientit β mund të përdoren në llogari vetëm nëse janë të

bazuara në analiza të sakta dhe nëse me masat përkatëse është siguruar inkastrimi i armaturës në kufijtë e pllakës. shtylla e këndit β=1.50 corner column

shtylla e skajit β=1.40 edge column

Shtyllat e mesit β=1.15 internat column

Fig. 4.21 Vlerat e përafërta të koeficientit β

4.3.4.4 PLLAKAT ME LARTËSI TË NDRYSHUAR

(1)

Për pllakat me kapitel rrethor (circular column heads), kur është lH1.5(d+hH)

(3)

Rregullat 4.3.4.3 përdoren gjatë vërtetimit të prerjeve kritike brenda kapitelit, me qrast d zëvendësohet me dH ( për definim të madhësisë dH shiqo fig.4.23).

(4)

Për distancë prej aksit të shtyllës deri te prerja kritike, fig. 4.23, mund të përvetësohen madhësitë vijuse,

(5)

dcrit,ex = lH+1.5 d + 0.5 lc

(4.53)

dcrit,in = 1.5 (lH + d)+0.5 lc

(4.54)

Për kapitele për të cilat është 1.5hH 2 / 3VRd 2

smax = 0.8d > 300mm smax = 0.6d > 300mm smax = 0.3d > 200mm

Distanca më e madhe gjatësore e armaturave të lakuara është: smax= 0.6 d (1+ cot α) ARMATURA SIPËRFAQËSORE Në shumë raste mund të jetë e nevojshme të sigurohet armatura sipërfaqësore (surface reinforcement, skin reinforcement), për shkak të kontrollës së plasaritjeve ose për shkak të sigurimit adekuat kundër çirimit (livorisjes, largimit, ramjes së betonit) të shtresës mbrojtëse Armatura sipërfaqësore për kontrollimin e plasaritjeve, normalisht duhet të sigurohet te trajet me lartësi mbi 1 m. Armatura sipërfaqësore kundër livorisjes, te e cila mund të vie si shkaki veprimit të zjarrit ose nëse shfrytëzohen armaturat lidhëse ose shufrat me diametër më të madhë se 32 mm, duhet të c Act ext ≤d-x ≤600mm

armatura sipërfaqësore surface reinforcement As,surf

As,surf ≥ 0.01 Act,ext

sl>150 mm Figura 10 Armatura sipëfaqësore

st

jetë prej armaturës rrjetë ose prej shufrave me aftësi të madhe të atëhezionit me diametër të vogël, e vendosur jashtë stafave, siq është treguar në fig 11. Shtresa minimale mbrojtëse e nevojshme për armaturë sipërfaqësore është dhënë në tab.6 Sipërfaqja e armaturës sipërfaqësore në drejtim paralel me armaturën e tërhequr të traut As,sur nuk duhet të jetë më e vogël se 0.01 Act,ext Ku Act,ext paraqet sipërfaqen e betonit të tërhequr jasht stafave, të definuar në fig.10. Armaturat gjatësore të armaturës sipërfaqësore mund të mirren në llogari si armaturë gjatësore për përkulje, ndërsa shufrat tërthore si armaturë për forca transverzale, nën kushtin që të plotësohen kërkesat për shpërndarjen dhe ankerimin e kësaj armature.

PLLAKAT E PLOTA TË BETONUARA NË VEND Këto rregulla që do të ipen në vazhdim vlejnë për pllaka të plota të cilat bartin ngarkesat në dy drejtime dhe në njërin drejtim, kur janë b dhe leff≥4h TRASHËSIA MINIMALE Për pllakë të plotë trashësia apsolute minimale është 50mm ARMATURA PËR PËRKULJE Rregullat e përgjithshme

Për konstruimin e armaturës kryesore vlejnë parimet e dhëna si te trau për armaturë kryesore me a1=d. Armatura sekondare transverzale (armatura shpërndarëse) duhet të sigurohet te pllakat të cilat bartin në një drejtim. Gjenerale, armatura shpërndarëse duhet të jetë së paku 20% të armaturës kryesore. Rregullat e dhëna te trau për sipërfaqe minimale dhe koeficient të përqindjes së armaturës vlejnë gjithashtu edhe për pllaka. Distanca maksimale e shufrave është: - për armaturë kryesore 15 . h > 350mm , ku h paraqet lartësin e plotë të pllakës - për armaturë shpërndarëse 2.5h > 400mm Të gjitha rregullat e dhëna për ankerim të armaturës të dhëna te trau vlejnë edhe për pllakë. Armatura në pllaka në afërsi të mbështetësit

Në pllaka gjysma e armaturës së llogaritur për fushë duhet të sigurohet mbi mbështetës dhe e njejta të ankerohet. Kur egziston ngërthim i pjesërishëm përgjatë njërës anë të pllakës e cila nuk është marrë parasysh në analizë, armatura e lartë në pllakë duhet të jetë e caktuar ashtu që të mund të i pranoi së paku një të katërtën e momentit të përkuljes të hapësirës fqinje; kjo armaturë duhet

të jetë e siguruar në gjatësi jo më të vogël se 0.2 të hapësirës fqinje, të matur prej vijës së mbrendshme të mbështetësit. Armatura këndore Nëse zgjidhja konstruktive në mbështetës është e tillë që ngritja e pllakës në kënd është e penguar, duhet të sigurohet armatura përkatëse këndore. Armatura në skajet e lira

Përgjatë skajit të lirë të pllakës normal duhet të ketë armaturën gjatësore dhe tërthore, në mënyrë gjenerale të konstruktuar në figurën 11. U- shaped link stafat

f

h ≥ 2h

longitudinal reinforcement armatura gjatësore

Figura 11. Armatura në skajin e lirë të pllakës Armatura normale e cila është paraparë për pllakë mund të shfrytëzohet si armaturë skajore. ARMATURA PËR SHKËPUTJE Pllaka e cila duhet të sigurohet nga shkëputja, duhet të ketë trashësin minimale 200mm . Për konstruimin e armaturës për shkëputje vlejnë parimet e njejta si te trau, përveç kur në vazhdim të tekstit korigjohen rregullat për pllakë. Kur është e nevojshme armatura për shkëputje, nuk duhet të jetë më e vogël se 60% të vlerës për traje të dhënë në tabelën 10. Armatura për shkëputje në pllaka, kur është VSd ≤1/3VRd2, mund të jetë e tëra prej shufrave të lakuara, ose prej aramaturave të posaçme për shkëputje. Distanca maksimale gjatësore e vargut të stafave është dhënë me kushtet: − per VSd ≤ 1 / 5VRd 2 smax = 0.8d > 300mm − per 1 / 5VRd 2 < VSd ≤ 2 / 3VRd 2 smax = 0.6d > 300mm − per VSd > 2 / 3VRd 2 smax = 0.3d > 200mm Distanca më e madhe gjatësore e armaturave të lakuara është smax=d. ≤0.75d

~1.5d

< 0.5d

< 0.5d

~2 d Figura 12 Armatura për shkëputje në afërsi të mbështetësit