Društveno Uređenje Osmanlija i Habzburga 20.10

Istorija srpskog naroda od 16. do 18. veka Društvo i organizacija u Habzburškoj monarhiji i Turskoj 20.10.2016. Osmansko carstvo - Osnovna podela društva u osmanskom carstvu je: 1. Muslimani; 2. Zimije (nemuslimani). Ovo se takođe naziva i šerijatska podela. - Izvori za društvenu i poresku organizaciju se može naći u Kuranu i Sunetu (zbirka priča o Muhamedu). Više hadisa čini Sunet. - Zimija se ne sme oženiti sa muslimankom jer je to uvreda islamu i za to će biti pogubljen, može imati roba u svom vlasništvu ali ne sme biti musliman, ali npr musliman se može oženiti zimijom. Uvreda islama nije okarakterisana ali je u nju spadalo i nošenje krsta u javnosti. - Ropstvo je bilo izuzetno prisutno u Otomanskom castvu i dokaz za tako nešto je Devširma kao i citat iz kurana: ’’Borite se sa nevernicima dok vam ne plate džizju za svoje glave i prihvate da žive kao građani 2. reda.’’ - Obično ropstvo se ne treba mešati sa terminom kul (sultanovi robovi) koje čine svi ljudi od vezira pa nadalje. - U početku je kalif Muhamed gledao blagonaklono na hrišćane i jevreje, sve do prelaska u Medinu i početka agresivne politike. - U otomanskom carstvu su postojala dva tipa poreza: 1. Džizja (plaća nemuslimanski radnosposoban muškarac) i zbog njenog neplaćanja se gubi glava jer se time krši ugovor; 2. Harač (porez na zemlju koji se često naplaćivao sa Džizjom). - Dečaci uzimani dervišmom kako bi ih odveli u janjičare, kečeke kao i da bi taj kraj izumreo. - Slobodno muslimansko stanovništvo nije mogao da iskaže svoje mišljenje zbog nedostatka institucija u Turskoj. - Druga podela u Turskoj je na: 1. Asker (prima platu, radi u službi i ne plaća danak); 2. Raja (svi koji plaćaju porez, uključuje i muslimane) Habzburška monarhija - Habzburška monarhija je naziv za skup država i zemalja na čijem čelu se nalazi starešina iz porodice Habzburg i on je pre svega Car svetog Rimskog Carstva. - Svetog rimskog cara bira 7 ljudi, 3 duhovna I 4 svetovna lica: 1. Nadbiskub Majnca; 2. Nadbiskup Kelna; 3. Nadbiskup Trijera; 4. Kralj Češke; 5. Saksonski vojvoda; 6. Markgrof Brandenburga; 7. Franački vojvoda. Posle desetogodišnjeg rata je dodat i vojvoda Bavarske i vojvoda Hanovera. - Najvredniji posedi cara Svetog Rimskog Carstva su: 1. Nadvojvodstvo Austrija (oko Beča i oko Linca), granica je na Emsu. 2. Kraljevina Češka; 3. Kraljevina Ugarska. Istog vladara su dobili 1526. posle bitke na Mohaču kada gine Ugarski kralj Lajoš i čije posede dobija Ferdinand, nadvojvoda Austrije pošto Lajoš nije imao potomke. - Ferdinand deli svoju državu sinovima. Maksimilijan dobija nadvojvodstvo Austriju, dok je Karlo dobio unutrašnju Austriju (Korušku, Štajersku, Kranjsku, Goricu i Istru) koja će kasnije stvoriti Vojnu Krajinu. - Zemlje Češke kraljevine su: 1. Češka u užem smislu; 2. Markgrofovija Moravska; 3. Vojvodstvo Šlezija; 4. Markgrofovije Gornja i Donja Lužica. - Osmanski sultan ima pravo ubiti svakog bez posledica i oduzeti mu imovinu, što Habzburški kralj ne može. Zlatna bula garantuje baronima 3 slobode: 1. Sloboda; 2. Nema poreza plemića; 3. Moraju besplatno da ratuju ukoliko je odbrana države u pitanju, dok ako je pohod u pitanju, kralj snosi troškove. - U Habzburškoj monarhiji se građani dele na 4 klase: 1. Baroni (visoko plemstvo); 2. Srednje i sitno plemstvo; 3. Kler; 4. Slobodni (carski/kraljevski) gradovi. - Prihod vladara se dobija samo preko Regalija, odnosno regalnog prava i tu spada: 1. porez na rudnike; 2. kovanje novca; 3. porez na prodaju soli; 4. carine, putarine; 5. prihodi sa vlastelinstava gde je vlastelin habzburg. - Regalije je ličan novac kralja i troši se na troškove dvora. Kralj nije toliko bogat jer nema direktnog oporezivanja naroda kao u Francuskoj. - Zakon kraljevine je odluka sabora koju potvrđuje kralj, dok samo kralj sme sazvati sabor. - Novac kralj može dobiti preko kontribucija, odnosno pomoći koju daju baroni za odbranu zemlje. - Za razliku od Osmanlija, Habzburzi imaju 2 ustanove: 1. dvorska komora (ministarstvo finansija); 2. dvorski ratni savet.