Difuzija Vodene Pare - SKRIPTA

Sadržaj Vodena para

1

Parametri koji definišu vlažnost vazduha

2

Mehanizmi transporta vlage kroz građevinsku konstrukciju

3

Fizička adsorpcija

3

Kapilarni proces

4

Difuzija vodene pare

5

I Fikov zakon

5

Difuzija vodene pare kroz ravan jednoslojni zid u stacionarnom slučaju

6

Difuzija vodene pare kroz višeslojni ravan zid u stacionarnom slučaju

7

Proračun difuzije vodene pare prema JUS.U.J5.520

9

Proračun kondenzacije vodene pare

11

Kondenzacija

11

Kondenzacija vodene pare unutar zida

12

Kondenzacija u ravni

14

Proračun isušenja konstrukcije

16

Literatura

20

Difuzija vodene pare Čak 70 % oštećenja objekta su posljedica direktnog ili indirektnog uticaja vlage. Vlaga može dospjeti u objekat na razne načine, a to zavisi od klimatskih prilika, vrste i karakteristika materijala od kojeg je konstrukcija napravljena, redoslijeda slojeva konstrukcije, načina korištenja objekta itd.. Materijali koji se koriste u građevinarstvu su porozni i samim tim pogodni za zadržavanje vlage u objektima što ostavlja posljedice na objekat jer može da izmjeni mehanička i fizičkohemijska svojstva materijala, direktno povećava toplotnu provodljivost i smanjuje trajnost objekata. Suv vazduh ne sadrži vodenu paru i aerosoli (veoma mala koncentracija) i ima nepromijenljiv sastav. Suvi vazduh je mješavina: ~78% azota (N2), 21% kiseonika (O2), 0.9% argona (Ar), 0.03% ugljen dioksida (CO2 ), 0.002% neona (Ne), 0.0005% helijuma (He), 0.0001% metana (CH4 ), manje količine ostalih gasova (CO2, SO2, Ar, Xe). Pod pretpostavkom da je suvi vazduh idealan gas njegovo stanje opisuje se jednačinom stanja idealnog gasa. Vodena para Vlažan vazduh se sastoji od vodene pare i suvog vazduha, pri čemu je sadržaj vodene pare u vazduhu promjenljiv. Vodena para se (kao i vlažan vazduh) u oblasti temperatura od -10 ºC do +30 ºC (važne u građevinskoj praksi) može se smatrati idealnim gasom i opisati jednačinom stanja idelanog gasa. Gasovi u suvom vazduhu ne reaguju sa vodenom parom, a kao rezultat važi Daltonov zakon parcijalnih pritisaka za vlažan vazduh: ukupan vazdušni pritisak p u zapremini V je jednak sumi svih parcijalnih pritisaka gasne mješavine, odnosno suvog vazduha pv i vodene pare pvp.

p  pvp  pv

Pritisak vazduha opada sa visinom, a pod normalnim uslovima pritisak vazduha na nivou mora iznosi 101,315 kPa.

Parametri koji definišu vlažnost vazduha Sa količinom vodene pare u vazduhu povezan je i pritisak vodene pare te je važno razlikovati veličine kao što su: 1) parcijalni pritisak vodene pare (Pa) je pritisak koji izaziva stvarna količina vodene pare u jedinici zapremine vazduha određene temperature (odgovara apsolutnoj vlažnosti vazduha). 2) pritisak zasićene vodene pare (Pa) je pritisak koji izaziva maksimalna količina vodene pare u jedinici zapremine vazduha određene temperature: - raste sa temperaturom, - predstavlja parcijalni pritisak u stanju zasićenja, - odgovara maksimalnoj relativnoj vlažnosti od 100% . Parcijalni pritisak vodene pare u stanju zasićenja (zasićeni parcijalni pritisak) pz moze se približno odrediti u zavisnosti od temperature prema različitim empirijskim jednačinama npr:  

t

 17.27  

p z t   610.78  exp  t 238.3

Pored toga za poznate vrijednosti temperature i relativne vlažnosti vrijednost pz se može očitati i iz tabele date u Prilogu B. Količina vodene pare u vazduhu može se izraziti preko dvije veličine: apsolutna vlažnost vazduha i relativna vlažnost vazduha. Apsolutna vlažnost predstavlja masu vodene pare u 1 m3 vazduha na određenoj temperaturi. Relativna vlažnost predstavlja odnos stvarne količine vodene pare i maksimalne količine vodene pare koju vazduh može da primi na toj temperaturi, a da pri tome ne dođe do kondenzacije. Može se izračunati prema sljedećoj relaciji: 

mvp mz



pvp pz

%

Hladan vazduh je uvijek suvlji u poređenju sa toplijm vazduhom pri jednakoj relativnoj vlažnosti vazduha, a sa porastom temperature vazduha raste i količina vodene pare koju on moze da primi. Ekstremne vrijednosti relativne vlažnosti su: 0% što odgovara potpuno suhom vazduhu i 100% karakteriše potpuno zasićen vazduh. Iz građevinsko-fizičkih i higijenskih razloga ograničava se relativna vlažnost vazduha u stambenoj prostoriji u skladu sa važećim standardima što zavisi od vrste i namjene prostorije te se kreće u intervalu (30-65)% , a propisana je zakonom.

Mehanizmi transporta vlage kroz građevinsku konstrukciju Vlaga se zadržava u objektima preko tri fizička mehanizma, pod pretpostavkom da nema hemijske reakcije vodene pare sa materijalom, a to su: adsorpcija, kapilarne pojave i kondenzovanje vodene pare koja difunduje. Fizička adsorpcija Adsorpcija predstavlja skladištenje vlage na zidovima pora u higroskopnim, kapilarno poroznim građevinskim materijalima pri prihvatanju vlage iz okoline. Ovaj proces transoprta vlage kroz konstrukciju zavisi prvenstveno od unutrašnjih površina pora i debljine sloja građevinskog elementa. Važno je napomenuti da sa porastom relativne vlažnosti vazduha raste i sadržaj vlage u građevinskom materijalu putem adsorpcije. Nasuprot tome, sa smanjenjem relativne vlažnosti smanjuje se sadržaj vlage tj. oduzima se vlažna materija putem procesa desorpcije što je prikazano na Slici 1. Adsorpcija i desorpcija se obuhvataju jednim imenom – sorpcija i predstavljaju pomoću sorpcionih izotermi. Ako se pri konstatnoj temperaturi povećava relativna vlažnost materijala, težina uzorka će se povećavati zbog dejstva međumolekuranih Van der Valsovih sila između molekula vodene pare i poroznog materijala.



mv m  m sm 100%  vm 100% m sm m sm

m v  masa vode u uzorku [kg ] m sm  masa suvog uzorka [kg ] m vm  masa vlažnog uzorka [kg ]

Ilustracija 1. Sadržaj vlage materijala u funkciji relativne vlažnosti.

Sorpcione izoterme opisuju, za svaki materijal, uzajamnu vezu između relativne vlažnosti okolnog vazduha i sadržaja vlage materijala pri određenoj temperaturi pri povećanju relativne vlažnosti.

Sadržaj vlage u građevinskom materijalu je od ključnog značaja za toplotnu provodljivost materijala: Toplotna provodljivost materijala raste sa porastom sadržaja vlage u materijalu.

Kapilarni proces Kapilarno provođenje vode (Slika 2) javlja se u porama građevinskog materijala i prvenstveno zavisi od njegove poroznosti. Do upijanja vode kapilarnim pojavama osim direktnim vlaženjem građevinskih elemenata dolazi i na spoju dva materijala ukoliko je njihov razmak reda veličine kapilara. Molekuli tečnosti koji se nalaze u neprekidnom kretanju međusobno djeluju međumolekulskim silama kohezije. U unutrašnjosti tečnosti međumolekularne sile djeluju u svim pravcima i međusobno se poništavaju odnosno njihova rezultantna sila jednaka je nuli. Sa druge strane, molekuli površine tečnosti intereaguju sa molekulima spoljašnje sredine silama adhezije. U zavisnosti od toga koje sile su većeg intenziteta, odnosno kakva je rezultanta adhezionih prema rezultantni kohezionih sila postoje dva slučaja: 1. Ukoliko su veće kohezione sile, rezultantna sila je usmjerena prema tečnosti i tada nema kvašenja zidova suda (odnosno materijala) i voda se spušta niz zidove (Slika 2 lijevo). 2. Ukoliko su veće adhezione sile, rezultantna sila je usmjerena prema spoljašnjosti, voda kvasi zidove suda (materijal) i penje se uz zidove (Slika 2 -desno). Na graničnoj površini spoljašnje sredine i tečnosti međumolekularne sile tečnosti djeluju samo u jednom pravcu (ka unutrašnjosti). Kapilarno provođenje zavisi od visine kapilarnog uspona h i poluprecnika pore r i odvija se u kapilarama poluprečnika pora koji se nalazi u intervalu od 100 nm do 1 mm (10-7 i 10-3 m). Ukoliko je poluprečnik pora građevinskog materijala manji od 100 nm vlaga se ne transportuje kapilarnim pojavama, a kada su u pitanju pore poluprečnika većeg od 1mm privlačna sila molekula nije dovoljno velika da bi omogućila kapilarni transport. Kapilarno provođenje kao vid transporta vlage u građevinskom objekta ima svoja pozitivna i negativna svojstva: Pozitivna dejstva kapilarnog provođenja: - kod konstrukcija otvorenih za difuziju (npr. rešetkasta konstrukcija spoljnjeg zida sa kapilarnim izolacionim materijalom) pri eventualnom nastalom ovlaživanju kapilarno provođenje doprinosi da se konstrukcija brze osuši. - kod građevinskih materijala sa kapilarnim provođenjem ugrađena vlaga se može brže isušiti. Negativna djelovanja kapilarnog provođenja: - pri kapilarnom dizanju vlage u zidu iz zemlje i pri nepotpunim mjerama zaštite voda sa sobom može da nosi i rastvorljive soli i mijenja hemijska svojstva konstrukcije.

- pri nedovoljnom osiguranju od prodora kiše, vlaga sa kapilarnim provođenjem moze lakše da prodre u konstrukciju.

Ilustracija 2: Kapilarno supštanje vode (lijevo) i penjanje (desno) u porama materijala.

Difuzija vodene pare Difuzija vodene pare je spontani proces prelaženja molekula vodene pare sa mjesta veće na mjesto manje koncentracije (kroz pore građevinskog materijala) u cilju izjednačavanja koncentracija i bez uticaja spoljašnje sile. Difuzija se odvija u svim agregatnim stanjima (gas kroz čvrsto, gas kroz tečno, gas kroz gasovito agregatno stanje1), pri čemu naravno koncentracija difundujuće supstance mora da bude mnogo manja od koncentracije supstance kroz koju se vrši difuzija. Kao i kod transporta toplote, promjena gustine odnosno parcijalnog pritiska duž nekog pravca se opisuje gradijentom gustine (dρ/dx), odnosno, gradijentom parcijalnog pristika (dp/dx).

I Fikov zakon I Fikov zakon (analogan I Furijeovom zakonu) definiše proporcionalnost gustine protoka mase i gradijenta gustine u stacionarnom stanju. U slučaju jednoslojnog homogenog zida (Slika 3) može se zapisati:

1

Fikov zakon važi isključivo kada je pritisak gasa kroz koji se odvija difuzija konstantan u svakoj tački što je za vazduh

ispunjeno.

 j   D grad   m2  D    koef . difuzije (25 x10 6  para u vazduhu )  s  za 1D slucaj : j  D

d dx

Ilustracija 3. Difuzija vodene pare kroz ravan homogen zid.

Masa supstance prenesena difuzijom vodene pare proprocionalna je gradijentu koncentracije duž pravca difuzije. Analogno koeficijentu toplotne provodljivosti materijala pri transportu toplote, ovdje se javlja koeficijent difuzije vodene pare D koji kvantifikuje sposobnost materijala da provodi - propušta vodenu paru. Koeficijent difuzije vodene pare zavisi od svojstava supstance kroz koju se odvija difuzija kao i svojstava supstance čiji molekuli difunduju. U izraz za gustinu difuzionog fluksa u praksi se umjesto gustine supstance često uvodi parcijalni pritisak (ako je difundujuća supstanca u gasovitom stanju): d dx m m pM pV  RT     V V RT p  p1 DM dp dp j  D p  D p 2 RT dx dx d D p s   koef .difuzije u izrazima sa pritiskom j  D

dp  Pa   gradijent parcija ln og pritiska vodene pare  dx m

Difuzija vodene pare kroz ravan jednoslojni zid u stacionarnom slučaju Posmatrajmo sada jednoslojni homogeni ravan zid debljine d i koeficijenta difuzije D kroz koji difunduje vodena para (Slika 4). Parcijalne pritiske sa jedne i sa druge strane zida smatraćemo poznatim veličinama, pzu i pzs. U stacionarnom slučaju (nema pojave rose ili isparavanja u građevinskom elementu tj. j=const.), koristeći parcijalni pritisak vodene pare, I Fikov zakon zakon se može zapisati u obliku:

Ilustracija 4: Difuzija vodene pare kroz jednosoljan ravan zid.

j  D p 

dp dx

gdje je Dp koeficijent difuzionog provođenja u mirnom vazduhu, a pokazuje koliko kilograma vodene pare tokom jednog sata difunduje kroz površinu od 1 m2 sloja vazduha debljine 1 m kada razlika pritisaka sa obe strane sloja iznosi 1 Pa. Analogno se može uvesti keoficijent difuzionog provođenja u građevinskom materijalu i označiti sa Dpm. Karakteristične vrijednosti ovog koeficijenta zavise od temperature. Tako npr. pri t=20 C Dp=0.697·10-6 kg/m·h·Pa, a pri t=-20 C Dp=0.616·10-6 kg/m·h·Pa.

Difuzija vodene pare kroz višeslojni ravan zid u stacionarnom slučaju U slučaju stacionarne difuzije vodene pare gustina difuzionog fluksa se ne mijenja kroz višeslojni ravan zid te se može zapisati:

j

p1u  p12 p  p23 p  p3s ; j  12 ; j  23 d1 d2 d3 Dm Dp2 D3

Rješavanjem ovog sistema jednačina dobija se da je gustina difuzionog fluksa kroz višeslojni zid: p  p3s p1u  p3s j  1nu  di Rdp uk  i 1 D pi p Rd,uk  i 1

di  difuziona otpornost viseslojnog zida D pi

Difuziona otpornost višeslojnog zida R zavisi od debljine slojeva d korištenih materijala i njihove strukture (koeficijent difuzije vodene pare) Dpi .

Ilustracija 5. Difuzija vodene pare kroz višeslojni ravan homogen zid.

Sloj vazduha između površine građevinskog elementa (npr. unutrašnja površina zida) i pograničnog vazduha (npr. vazduh u prostoriji) suprostavlja se difuziji vodene pare što je kvantitativno dato difuzionom otpornošću prelazu vodene pare . Zbog razlike parcijalnih pritisaka u vazduhu (pu i ps) i na površinama elemenata (p1u i pns) u proračun se uvode i otpori prelazu vodene pare kroz vazduh (1/u, 1/s) pa prethodna jednačina za višeslojni zid ima sljedeći oblik: j

pu  p s n d 1 1  i   u i1 D pi  s

Difuziona otpornost prelazu vodene pare 1/ (m2hPa/kg) za unutrašnji vazduh zavisi od temperature vazduha i temperature površine građevinskog elementa: 1

u

 10 6  (tu  tuz )  (0,01 t u  2,46)  0,48  tu  91

1

Difuziona otpornost prelazu vodene pare 1/s (m2hPa/kg) za spoljašnji vazduh prikazana je u Tabeli 1. Pri tehničkim proračunima zastite od vlage 1/u i 1/s zanemaruju se otpornosti difuzionog prelazu vodene pare pošto su male u poređenju sa otpornošću građevinskog elementa, ali se uzimaju u obzir pri preispitivanju konstrukcije. Brzina vjetra

1/s (m2hPa/kg)

bez vjetra

1/(3,3x10-4)

vjetar v=5 m/s

1/(6,3x10-4)

oluja v=25 m/s

1/(25x10-4)

Tabela 1: Difuziona otpornost prelazu vodene pare za spoljašnji vazduh.

Zanemarivanjem vrijednosti otpora prelazu vodene pare sa vazduha na zid 1/u i 1/s gustina difuzionog fluksa kroz višeslojni zid može se zapisati u obliku j

pu  p s n di i 1 D pi



gdje su: pu [Pa]-parcijalni pritisak vodene pare unutar zgrade, ps [Pa]- parcijalni pritisak vodene pare van zgrade , di [m] –debljina sloja građevinskog materijala, Dpi [s] – koeficijent provođenja (difuzije) vodene pare kroz građevinski materijal.

Proračun difuzije vodene pare prema JUS.U.J5.520 Analogno toplotnoj otpornosti sloja pri prenosu toplote provođenjem kroz građevinski element R[m2·W/K], može se uvesti difuziona otpornost sloja pri prenosu vodene pare R[m2·h·Pa/kg] na sljedeći način:

R

d D pm

Zbog praktičnih proračuna difuziona otpornost se izražava preko veličine koja se naziva faktor otpora difuziji vodene pare , a predstavlja odnos koeficijenta difuzionog provođenja sloja vazduha i koeficijenta difuzionog provođenja građevinskog materijala iste debljine i temperature



Dp D pm

Ovo je bezdimenziona veličina i za svaki materijal određuje se eksperimentalno. U praksi, proračun difuzije vodene pare radi se na osnovu standarda JUS.U.J5.520. iz 1997. Zbog praktičnih proračuna uvodi se veličina koja se naziva faktor otpora difuziji vodene pare m i predstavlja odnos difuzione otpornosti građevinskog materijala i difuzione otpornosti sloja vazduha iste debljine: dm Z D D   m  m  v  kada je d m  d v dv Zv Dm Dv

gdje je: -dm debljina sloja materijala, -dv debljina sloja vazduha, -Dv koeficijent difuzionog provođenja vodene pare u mirnom vazduhu, -Dm koeficijent difuzionog provođenja vodene pare u građevinskom materijalu. Faktor otpora difuziji vodene pare je važna karakteristika građevinskog materijala koja određuje njegova hidro-izolaciona svojstva, a zavisi prvenstveno od poroznosti materijala. Za neke građevinske materijale faktor otproa difuziji vodene pare dat je u tablici Priloga A. Difuzioni ekvivalent debljine sloja vazduha r (relativni otpor difuziji vodene pare) za vodenu paru opisuje koliko puta je veća otpornost sloja građevinskog materijala debljine d nego ona sloja vazduha iste debljine r  d   m

gdje je: d[m] - debljina sloja materijala, [-] - faktor otpora difuziji vodene pare.

Ukoliko je veće r utoliko je veća otpornost kojom se sloj građevinskog materijala suprostavlja difuziji vodene pare. Proračun gustine difuzionog fluksa vodene pare kroz višeslojni ravan zid prema JUS.U.J5.520. iz 1997 radi se prema formuli j

pu  ps n

D i 1

1

 0,625

i d i

pu  ps n

 d

 0,625

i i

pu  ps  g   m2h  n   ri

i 1

v

 i 1

gdje je: pu, ps [Pa] – parcijalni pritisak vazduha sa unutrašnje i spoljašnje strane zida, di[m] - debljina i-tog sloja građevinskog materijala, i[-] - faktor otpora difuziji vodene pare i-tog sloja građevinskog materijala, 1/Dv [Pam  h/kg] – otpor difuziji vodene pare u vazduhu. Difuzioni otpor građevinskog materijala zavisi od vrste materijala, njegove strukture i poroznosti. U većini slučajeva toplotni i difuzni otpor materijala su divergentni (dobri toplotni izolatori su loši hidro-izolatori i obrnuto).Materijal koji ima podjednake karakteristike toplotne i difuzne izolacije je pjenušavo staklo (eng. foam-glass). Difuziju vodene pare karakteriše i protok mase J (difuzijski protok, fluks vodene pare) - količina mase (vodene pare) koja u jedinici vremena prođe kroz neku površinu: dm  kg  J

d  s 

Gustina difuzijskog protoka (protoka mase) (j) je masa vodene pare koja u jedinici vremena difunduje u smjeru normalnom na jedinicu površine S (gustina difuzionog fluksa): j

dJ d 2 m  kg   dS dSd  m 2 s 

Proračun kondenzacije vodene pare Kondenzacija Kondenzacija je fazni prelaz iz gasovitog agregatnog stanja u tečno agregatno stanje, a dešava se pri određenim uslovima definisanim tačkom rose itd. Temperatura tačke rose je ona temperatura na kojoj dolazi do pojave kondenzacije odnosno temperatura koju ima vlažan vazduh u trenutku kada je

postao zasićen. Ovoj temperaturi odgovara relativna vlažnost =100 %, a pritisak vodene pare jednak je parcijalnom pritisku zasićene vodne pare tj. p=pz. Ako se vlažni vazduh ohladi ispod temperature tačke rose, dolazi do promjene faze iz gasovite u tečnu (kondenzacija) i jedan dio vodene pare sadržane u vazduhu izdvaja se kao rosa. Relativna vlažnost se može definisati i preko parcijalnog pritiska vodene pare i pritiska zasićene vodene pare 

p 100% pz

p  pritisak vodene pare[ Pa ] p z  prtisak zasicene vodene pare[ Pa ]

Pošto je pritisak zasićenja konstantna veličina za određenu temperaturu vazduha, a relativna vlažnost se može izmjeriti parcijalni pritisak se može izračunati na osnovu formule: p    p z Pa

Kondenzacija na građevinskim objektima javlja se u 2 oblika:  površinska kondenzacija (vlažan i topao vazduh dolazi u dodir sa hladnim površinama),  kondenzacija u zidu (pri difundovanju vodene pare koja se kondenzuje u zidu).

Kondenzacija vodene pare unutar zida Glazerov postupak je približan postupak za proračun kondenzacije vodene pare u zidu uz nekoliko pojednostavljenja:  Građevinski element je gust za vazduh, nema prostrujavanja i time prenosa vlage putem konvekcije.  Materijali nisu higroskopni zbog cega se ne moraju uzimati u obzir sorpciona svojstva materijala.  Ne dešava se kapilarni prenos vode.  Materijali su suvi jer je vlaga koja je nastala tokom građenja isušena.  Dovod vlage putem padavina i sl. se ne uzima u obzir.



Toplota kondenzacije koja se pri kondenzaciji vodene pare oslobodi i prenese ne uzima se u obzir. Glazerov postupak2 je veoma važan metod kojim se može odrediti ne samo mjesto kondenzacije već i količina rose (kondenzovane vodene pare) unutar građevinskog elementa kao i dokaz da se zimi nastala rosa moze isušiti u ljetnjem periodu. Ovaj metod se zasniva na izradi difuzionog dijagrama pod stacionarnim uslovima i pod utvrđenim klimatskim graničnim uslovima za spoljašnju i unutrašnju klimu pri čemu se provjera vrši za sve građevinske elemente. Difuzija i kondenzacija vodene pare proračunava se u skladu sa standardom JUS.U.J5.520 polazeći od izraza za gustinu difuzionog fluksa: j  0,625

pu  ps  g   m2h  n   ri

 i 1

1.Prvo se formiraju klimatski granični uslovi koji se uzimaju iz odgovarajućih Pravilnika (unutrašnja i spoljašnja temperatura i unutrašnja i spoljšnja relativna vlažnost). 2. Zatim se na osnovu poznatih temperatura unutar i izvan prostorije iz tablica JUS.U.J5.520 odrede odgovarajuće vrijednosti pritiska zasićenja pzu i pzs , a potom se koristeći poznate relativne vlažnosti3 unutar i izvan prostorije u i s, vrijednosti parcijalnih pritisaka pu i ps izračunaju prema već pomenutoj jednačini: p    p z Pa

Odakle se za se unutrašnji i spoljašnji vazduh dobija redom: pu  u  pzu Pa

ps   s  pzs Pa

Zatim se odrede vrijednosti parcijalnog pritiska na granici dva sloja i sprovodi proračun difuzije vodene pare za svaki sloj građevinskog elementa, idući od unutra prema spolja. 3. Na osnovu izračunatih veličina parcijalnog pritiska i pritiska zasićenja crta se dijagram difuzije vodene pare pri čemu se na x osu nanose vrijednosti relativnih otpora difuziji vodene pare, a na y osu pritisak zasićenja i parcijalni pritisak u svakom sloju. Zatim se pritisci na granicama slojeva spajaju linearno jedan sa drugim. U ravni u kojoj se presjeku pritisak zasićenja i parcijalni pritisak dolazi do kondenzacije. 2

Važno je napomenuti da postoje određeni tipovi konstrukcija građevinskih elementa za koje se ne provjerava računski rošenje ukoliko ove konstrukcije posjeduju dovoljnu toplotnu zaštitu u skladu sa važecim standardom i kada je vazdušno zaptivanje izvedeno u skladu sa standardom. 3

Relativne vlažnosti se mogu uzeti iz projektnih uslova za određeno klimatsko podneblje.

Kondenzacija u zidu može se javiti u ravni ili u sloju.

Kondenzacija u ravni

Posmatrajmo primjer poroznog, ravnog zida prikazanog na Slici 5. U zidu je uspostavljena hidro-termička ravnoteža (nema kondenzacije) i važi da je T=const, p=const, pz=const, p< pz, gdje je: pz - parcijalni pritisak zasićenja vodene pare, p - parcijalni pritisak vodene pare. Pošto je gradijent pritiska nula (dp/dx=0) u zidu nema difuzije, j=0. Naime, vodena para koja se nalazi u porama zida ima pritisak niži od pritiska zasićene vodene pare, para je pregrijana na datoj temperaturi i nema kondenzacije.

Ilustracija 5: Primjer hidro-termičke ravnoteže u ravnom zidu.

Posmatrajmo sada slučaj na slici 6: Ako se ohladi spoljna strana zida, uspostavlja se nova ravnoteža (T2pz2. Neka je pritisak vodene pare viši na unutrašnjoj nego na spoljašnjoj strani zida tj. p1>p2. U ovom slučaju postoji gradijent pritiska dp/dx=0 usmjeren od unutrašnje ka spoljašnjoj strani zida usljed čega para difunduje napolje, ali nema kondenzacije (p