conspectus_grammaticus_06

Hans H. ØRBERG: LINGVA LATINA PER SE ILLVSTRATA pars I: Familia Rōmāna. cōnspectus grammaticus cap. I-XXXIV © Accademia Vivarium novum, 2012, Jiří A. Čepelák

CONSPECTVS GRAMMATICVS CAP. VI AD, ANTE, APUD, CIRCUM, INTER, PER, POST, PROPE + -UM/-AM/-UM; -ŌS/-ĀS/-A (praepositiōnēs < prae + pōnere, cāsus accūsātīvus) PROPE

Ōstia est prope Rōmam.

AD

Ab oppidō Tūsculō ad vīllam longa via est.

CIRCUM

Circum oppida mūrī sunt.

INTER

Iūlius in lectīcā est inter Dāvum et Ursum.

ANTE/POST Ursus est ante Iūlium, Dāvus post eum est. Syrus et Lēander nōn ante lectīcam, sed post lectīcam ambulant. APUD

Iūlius sōlus nōn est, nam quattuor servī apud eum sunt.

PER

Is quī viā Latīnā venit per portam Capēnam Rōmam intrat.

UBI?

UNDE?

QUŌ?

Ubi est Rōma? Ubi habitat Cornēlius?

Rōma in Italiā est. Iūlius in oppidō Tūsculō habitat.

Unde venit Iūlius? Unde it Mēdus?

Iūlius ab oppidō Tūsculō venit. Mēdus ā vīllā Iūliī it.

Quō vehitur Iūlius? Quō it Mēdus?

Iūlius vehitur ab oppidō Tūsculō ad vīllam suam. Mēdus ad amīcam suam it.

MĒDUS TŪSCULĪ NŌN EST; NEQUE RŌMAE EST MĒDUS, SED TŪSCULŌ RŌMAM IT. Tūsculī/Rōmae

= in oppidō Tūsculō/Rōmā

Ubi habitat Cornēlius? Ubi habitat Lÿdia?

Cornēlius Tūsculī habitat. Lÿdia Rōmae habitat.

Tūsculō/Rōmā

= ab oppidō Tūsculō/Rōmā

Unde it Mēdus? Unde it Cornēlius?

Mēdus Tūsculō it. Cornēlius Rōmā it.

Tūsculum/Rōmam

= ad oppidum Tūsculum/Rōmam

Quō it Mēdus? Quō it Cornēlius?

Mēdus it Rōmam. Cornēlius it Tūsculum.

Ubi?

Tūscul-ī/Rōm-ae

(= cāsus locātīvus)

Unde?

Tūscul-ō/Rōm-ā

(= cāsus ablātīvus)

Quō?

Tūscul-um/Rōm-am (= cāsus accūsātīvus)

11

Hans H. ØRBERG: LINGVA LATINA PER SE ILLVSTRATA pars I: Familia Rōmāna. cōnspectus grammaticus cap. I-XXXIV © Accademia Vivarium novum, 2012, Jiří A. Čepelák

NAM/QUIA ITAQUE

AUTEM

PORTAT X PORTĀTUR (vōx āctīva x passīva)

QUIA Cūr Iūlius sōlus nōn est? Iūlius sōlus nōn est, quia quattuor servī apud eum sunt. Cūr Mēdus nōn est apud dominum? Mēdus nōn est apud dominum, quia is dominum īrātum timet. NAM Iūlius sōlus nōn est(, nam quattuor servī apud eum sunt). Mēdus nōn est apud dominum (, nam is dominum īrātum timet). ITAQUE Dominus servōs malōs baculō verberat, itaque servī malī dominum et baculum eius timent. = Servī malī dominum et baculum eius timent, nam/quia dominus servōs malōs baculō verberat. AUTEM Mēdus est inimīcus Dāvī.

Ursus autem amīcus Dāvī est.

Vidēs Mēdum.

Vidē nōn iam Mēdum, sed Ursum!

Mēdus

Dāvus autem bonus servus

est malus servus quī nummōs

est, neque is Mēdum amat. Vidē non iam Mēdum, servum malum, sed Dāvum, servum bonum!

dominī in sacculō suō habet. Dominus servōs malōs baculō verberat; itaque servī malī dominum et baculum eius timent.

Vidē nōn iam servōs, sed saccōs! Servī

quī saccōs portant.

Ursus et Dāvus 1. -A voca|t voca|nt 2. -E vide|t vide|nt 3. -/- pōn|it pōn|unt 4. -I audi|t audi|unt

dominum vocā|tur voca|ntur vidē|tur vide|ntur pōn|itur pōn|untur audī|tur audi|untur

Saccī

quōs servī portant.

PORTA-NT. Vidē nōn iam Ursum et Dāvum, sed dominum! Dominus

ab Ursō et Dāvō

PORTĀ-TUR.

N. B. PROCUL AB RŌMĀ ↔ prope Rōmam TAM MAGNUS QUAM... AB-EST AB DOMINŌ SUŌ...

IŪLIUS LECTĪCĀ / CORNĒLIUS EQUŌ VEHITUR (ablātīvus īnstrūmentī) Iūlius et Cornēlius sunt virī Rōmānī. Lectīca, equus, baculum, via sunt īnstrūmenta. Iūlius Tūsculō ad vīllam suam LECTĪCĀ vehitur. Dominus servōs malōs BACULŌ verberat. Mēdus VIĀ LATĪNĀ Tūsculō Rōmam it. Cornēlius Rōmā Tūsculum EQUŌ vehitur. 12