conspectus_grammaticus_05

Hans H. ØRBERG: LINGVA LATINA PER SE ILLVSTRATA pars I: Familia Rōmāna. cōnspectus grammaticus cap. I-XXXIV © Accademia Vivarium novum, 2012, Jiří A. Čepelák

CONSPECTVS GRAMMATICVS CAP. V IŪLIUS ET AEMILIA DUŌS FĪLIŌS ET ŪNAM FĪLIAM HABENT – NŌN DUĀS FĪLIĀS (cāsus accūsātīvus – numerus plūrālis) -OS/-US > -OM > -UM

-OI/-Ī > -ŌS

Iūlius serv-um su-um vocat. (cap. IV)

Iūlius MULT-ŌS SERV-ŌS habet. (v. 6)

-A > -AM

-AE > -ĀS

Aemilia ūn-am fīli-am habet. (v. 3)

Aemilia MULT-ĀS ANCILL-ĀS habet. (vv. 7-8)

-OM/-UM

-A

Servus bacul-um, quod in mēnsā est, videt. Iūlius MULT-A LĪLI-A ih hortō suō habet. (v. 14) AB, CUM, EX, IN, SINE + -Ō/-Ā/-ĪS (praepositiōnēs < prae + pōnere, cāsus ab-lātīvus) -OS/-US > -Ō

-OI/-Ī > -OIS > -ĪS

Vīlla in magn-ō hort-ō est (v. 12)

In HORT-ĪS sunt rosae et līlia. (v. 13)

-A > -Ā

-AE > -AIS > -ĪS

Iūlius in magn-ā vīll-ā habitat. (v. 1)

Iūlia cum quīnque ROS-ĪS venit. (v. 58)

-OM/-UM > -Ō

-A > -OIS > -ĪS

Iūlius in oppid-ō Tūscul-ō est. (vv. 45-46) dormiunt. (vv. 38-39)

Servī in PARV-ĪS CUBICUL-ĪS

CUM Pater et māter habitant cum Mārcō et Quīntō et Iūliā. Iūlius et Aemilia in vīllā habitant cum līberīs et servīs et ancillīs. (v. 11) IN

Vīlla Iūliī in magnō hortō est. In hortīs sunt rosae et līlia. (vv. 12-13)

AB

Iūlia ab Aemiliā discēdit. (vv. 48-49)

EX

Iūlia rosās carpit et cum quīnque rosīs ex hortō venit. (v. 58)

SINE Aemilia sine virō suō Iūliō in vīllā est. Iūlius in oppidō sine Aemiliā est. (vv. 43-46); Puella sine rosīs pulchra nōn est. (v. 63) IS EA ID (prōnōmina persōnālia) SG.

M.

F.

N.

nom. qu-is

> is

fēmin-a

> e-a

qu-id

> id

acc.

puer-um

>e-um

puell-am

> e-am

qu-id

> id

gen.

cu-ius

> e-ius

abl.

hort-ō

> e-ō

>e-ius vīll-ā

> e-ā 9

> e-ius imperi-ō

> e-ō

Hans H. ØRBERG: LINGVA LATINA PER SE ILLVSTRATA pars I: Familia Rōmāna. cōnspectus grammaticus cap. I-XXXIV © Accademia Vivarium novum, 2012, Jiří A. Čepelák

PL.

M.

F.

N.

nom. serv-ī > e-ī

> i-ī

ancill-ae

> e-ae

cubicul-a

> e-a

acc.

serv-ōs

> e-ōs

ancill-ās

> e-ās

cubicul-a

> e-a

gen.

serv-ōrum

> e-ōrum

ancill-ārum

> e-ārum

cubicul-ōrum > e-ōrum

abl.

serv-īs > e-īs > i-īs

IŪLIA, VENĪ! numerus

ancillīs > e-īs > i-īs

cubicul-īs > e-īs > i-īs

MĀRCE ET QUĪNTE, VENĪTE! (modus imperātīvus) singulāris

plūrālis

1. -A imperātīvus indicātīvus

vocā! voca|t

vocā|te! voca|nt

2. -E imperātīvus indicātīvus

vidē! vide|t

vidē|te! vide|nt

3. /-

imperātīvus indicātīvus

pōn|e! pōn|it

pōn|ite! pōn|unt

4. -I

imperātīvus indicātīvus

audī! audi|t

audī|te! audi|unt

NŌTĀ BENE! -

RĪDET + CĀSUS ACCŪSĀTĪVUS: Puerī mē rīdent. (v. 70) Puerī Iūli-am rīdent.

-

AGE! AGITE! + MODUS IMPERĀTĪVUS: Age! Venī, serve! Agite! Venīte servī! (cf. vv. 87, 103)

10