Chymica Vannus Amsterdam 1666

M

J& *-*"""

*&

4*

r^yy ",/'///

y/V J"/>//< /J/

i

w

// / // /"/'/,/>'

I

'

.

Digitized by the Internet Archive in

Research

2010 with funding from

Library,

The Getty Research

Institute

http://www.archive.org/details/reconditoriumacrOOmont

CHARACTER

ADE P TORUM ^fn vmce

fuv

sybzni *

venifrJag&MtLa.

Jfcn

vcnL

;

•

M

J

HJTT3J

O

JL

I

\

——"~r

H3

yI

f

J

H Q.

•

s

^-

w

«* j»

»«T

J*.

•

/^

%\

•>

r-

--.

o u^inv- *

t\av/.

•&*• v»\\

Reconditorium ac Recluforium Opulentu fapienti&que

Numinis Mundi Magni, Cui deditur in titulum

CHYMICA VANNUS, Obtenta quidem

& ejredhTAufpice

Mortale Crepto; Sed

Inventa Troauthoribus Immortalibus Adeptis^ Quibus €5*

Conclufum efl^fancitum

decretum%

\Jt

Anno

hoc per jMyfieriarcham J\dercurinm^ Vclut

Viocurium

,

feu

Medicurium

MatYt* oraCYLa sYa eXorDlne JnoLesCerent aVrca

nYDc

breYIterqVe InnotesCeret.

Orbe poft Chriftum natum Millefimo,fexcentefimo, fexagcfimn fexto

A

Vpud

M

S

TE LO DA M

I

Joannem Janssonium £c

El

i

ze

u

>

Yerltas- perfplCaClorlbYs Ingenlh

»

Idibus Majij.

,

a

WA

m Weyerstraet, Anxo

r.

i

SBERGE, 666

EPIGRAMMA I

N

ZOILUM. Invide mrtutem femper

Semper ISfon

eam, ccquis liligentt reverentiteficllat ? Neceffum ergo fuit Nymphtc ?ioflrcc aliquam hononficam affuere tunicdm, ut augufte publicum frequentare ,

&

\laoiiorum virorumaulaspofjttintrare. Et-.profeclb, nondubito, qttin,nifi quisTirefid 1.

ceeciorfit,

autpeni— tia

'

O

P E

R

I

S.

29

h &$ Ioligineo wturgefcat fucco,faciU fit vifurus, quantummihi devorandum ?

uerit laboris in contexendo hoc galericu\o

?imeiiis

:

,

ac affi?igendisDece tot omnimodis

~Kialuiffem triplb libentius cofnam ejus confvetis fuis rationum £>

teflimoniorum fajciolis exomhffe \ obumbraffe

h mufitatis^Poefios machims expatrajfe s H

yuia aperte mihi

k

)rdinationem Deorum. 8.

«j

"fo

^uando

ipfi

bellum indicerem

,

quam

fedhocfieri hic

& diretlt

adeb verficoloris ac

nequaquam debebat,

agerem contra "Magicorum-

itaque iific nvn voluere, erisfufcepto calamo

ritu contentus.

& extraordma~

Nihilrefert quocunquedemiimordinistenore resrecen-

imfejtur, modo eamperfeBe

& reHe habeamus.

Vale,

&

Erutura

tibi

Gra-

nurttfac caute caleat } atquelaute t^fureas abeai in fficas.

D

3

Fr °-

C

MA Juc anatcr

vn

I TL

G

C

I

US

C

U

fc&ui Jistltje iwjtra

S,C)(Lliaul

3l

Profimetricum Pradudium A D iccinffos jilios artis quarentes eruere

gravem pr^ ?

onantemque Philofophorum Galenam. §> i.

A •^*

Lchymicus trino, divoque vir ille talento Praxiteles, leni, ftabilique

teporecalentem

Exftruxit vitreum miro molimine ventrem

Ingeneiirat huicquaevis fyftemata ccelum

Aftronimque vagos cunctos exordine nixos, Sedulitate pari,

qu£ vixeft credula vifa

Annis triginta ut Saturni fcilicetorbis, Atquejovis bisfex,Mavortispeneduobus Ignea fax Phoebea uno, fed Lunadiebus Viginti feptem , neque non bis quatuor horis. Eluti in

mundo illo

rioridevolveretur:

nantes,

fuperiori

Hic

& recurfantes

;

fieri folet,

hoc

infe-

conftellationes prsedomi-

erraticx,

non

erraticae.

Hic fiderum, xtheriimqueordia& occafus, Hic uminarium folis, lunseque eclipfes optice demonftraantur: Ubere utiqueartis, nec miniis artiftse miraculo. ^det? Sodes, utvobis de hoc vitreo Phcenicis buftoele,

anterlufurus, audite.

Her-

PRiELUDIUM

32

Hermogenes noftro fpeculatus fecula Mundo Subftitit, argutoque Deos fic tranfigit ore Siccine progreffa

eft

humana?induitriapraxis?

Viliajam penitus vanefcentmunia terrae. Zodiaci Solis curfus, Luna:que meatus Arte gubernantur cardo mortalibus Augis ;

Flectitur ingeniis prxfcriptis legibus ire

:

Etialcata fuo redivivaluce Diana

Tempore Noctis

plena nitet, quoties, quantiimque laborent

& umbrarum Rectrix Rectorque

Cum caputoffufcaferrugine nubit

diei

•>

uterque,

Quandoredireftatumgratiffima lumina Phcebi,

Perque fubire vices pofitus quis Dsedalus orbi Cynthia qui celeri repara fua damna recurfu; ,

Cur modo cornuta eft,modofceto Delia vultu,

modo deficiat fraternis privacaballis Qind Teftudineis Saturni grelfibus obftet> Qui vis reptitia? naturx fabricet aumm,

Et

,

Quadrijugefque fua unde IJthac in vitreo

COmmentum

rotae

primordia fucnant,

fpeciavimus omnia nido.

profedto perdiferte.

Archimedes primarc

machinam gravidam mundo , ccelum geftabile com pendium naturx fpeculum naturae ad ipeciem astheri: mcomprehenfibili mobilitate concinnavit Verumenimvero, \liroritm natura mtga a//fcr>Itatores, Supremus ille rerurr Architedton Deusnonne longe abfolutius opus milleplo perfe ftiu«, admirabiliiis& fubtilius, fabricamnimirumhumanam moli« ,

,

:

,

tuseft? inquavidelicet inftar maflae cujufdam aurea: omniumj

PROSIMETRICUM.

33

numifmatum valorem continentis

quidquid fub cceli natura: , fornicibus ufpiam aut cujufpiam pcrfe&ionis eftjintelligereCcelitibus, fentire belluis,vegetare plantis, preeminenti quodam mo-

do&nodo

comprchenditur, cui aptius fane anaglvpho applaudcre licebit. llle

quam Archimedis

etenim parvo conclufcrat a:thera vitro,

Complexus veros

fimulatis ftexibus orbes,

Sed fragilis periit labor &jam nulla fuperfunt Fragmina, tu terra: ac celfi FabricatorOlympi, ;

Unum opus effecifti Hominem , cujus azternatam prarcellentiam nuilapoterit fatis admirari vetuftas. Remacuaflignaflevidetur abftrufus ille Zoroafter, qui res eriam profundiilimas , fubtiliflimafqueingeniifui bolidefolidedeguftavit, dumMagiafua\hominis pra:fc£tionem , ac perfe&ionem meditato contemplatus , tandcm erumpit , hotno audacis ?utura cDcifequum mirificium impenfibiliscertefententia, perindefi di£him, tuncdemum fagax natura audax opus aggreflaeft,quando de fabricatura hominis ccepit !

cogitare.Animalhocprovidum,

folcrs,

multiplex, inquies, acu^

rationis & confilii, quem vocamus homiquadamconditione generatumefta fupremoDeo ; folumeft enimextot animantium generibus atque naturis particeps rationis , & cogitationis, cum csetera fint omnia expertia, quid eft autem,ne dicam in homine, fed inomni caelo, atqueterra ratione divinius ? qua:, ubi adole vit, ac perfedlra eft nominatur

tum,memor,plenum

ncm,

praeclara

,

rite fapientia.

Non

:on>-

heri:

iiiii.

ergo immerito ceflit in praeconium Hierographorum , quodrexille operum & onerum Altiflimi ftrudhirianguftivafculi fui ac palatii confinium "Kdagni Mundi gerati atque ob id grandibus quondam, aureifque chara&eribus, non in tranftris, nec mefa, verumin ipfb limento Apollinis Delphici longe celeberri-

mum,pulcherrimumqueillud metrum 3 ac prophctici lum depingebatur.

afii ]0 li.. '

liiuji

E

oris oracu-

Con-

PHjELUDIUM.

H

Confule tc ipfum,nofcastemet, &ambu!aabintra: Tanquam fcntcnria de ccelo lata divinitiifque in ejus animo na,

omnis initium , adquc Deum innam & elogium aureum, auroaureis, troituSj rcfre vero literis quecompenfandum, nunquamutinam cordium noftrorum laminis obliterandum, fedfigendum & memori tra&andum pefrore

ta utpote ,

&

fcicntia:

fapicntix

:

brevequidem,aft quodiincreliquis

tametfi caetera extra velutifaculairradiaticom-

fufficit,

hoc fint & profint parum 5 qua fummi monefimus,innofmetipfosutfaciem & aciemmentis defigamus, inque notitiam haud alterius rei potius , quam eam , qua feipfum quifque confulat & agnofcat,pervenireproximecontendamus. Multumquippefcit,quife fcit,hic fblusfapit, &reliqui omnes dementant Subeunda funt igitur rerum penetralia natura:, &: quid ca cxigat,penitiis pervidendum, aliter fiquidem nosmctipfos noiTenon pofTumus Quod prxceptumquia majus erat, quamut ab homine videretur prolatum, eapropter afiignatum eft Deo nosmetipfos nos nofcere volenti, & ciim cognitio hacc fit omnium maxime neceffaria, dehincDelphicacortina Crccfo Regifemel fcifcitanti, ecqua rationc fcelix foret ? fata fertur fite ipfum noris s Refponfum revera omnium farculorum gentiiimque dignifllmum :

1

:

-,

mcinoriaifefenamquenoflepoflefcientiarumapiailuseffjquiinantiquando totiusChriftiana?vita:eulogiocompendium complcdticreaturarum pracfeferc tur, ficiiti & ambulatilis illa arbos homo argumentum Expolite & cxquifiteinhocpropofitum adftipulatus eftmecumEvangelus, hocprimumaDeo peccarori tribui bencricium, ut radium iucis in cor ejus ejaculetur , quo feipfum intimius cognofcat Primumindubie donum, inquiens, quod datur liomini cx rcfpcclu ad lumen, cognitio fui eft ; :

\

Nofccrc

Hax

fefe,

&

fit cccJeftis origo, ducitadire domos.

qua: fibi

via, qure fuperas

Pracclara autem carmina, vereque digna, qua? non e terra accinercntur; hautequidemfane video,quidreligiofius, quidfan&ius,

quid

PRQSIMETR.ICUM. quid fapientius poetari poflet j

hocunumenim

3f fcire; nihil igno-

cft, hoc nefcire, nihil fcire eft ; veluti &: Nationes , etiam ccenoGentilitatisnubilocaligantes, copiofe difplicarunt.

rare

ir>

Teftis veritatis hujusprimusinfcenamprodeat oraculum illud Philofophorum atque unusdefeptemSapientibusGrsecia:Solon, qui ut fuperbientes & Alexandrinos animos compefceret, infolentes reframaret, arrogantes accontumacesintra rationis regulam revocaret, medium unicum adhibuit, nominatum nimirum

verficulum Delphici faniforibus ac utrifque parietibus infcripfit

Confale te ipfum

,

nofcas temet 5

& ambula ab intra,

habita tecum, confule teipfum , & nofce undevenerisj nam ipfum nihil videlicetquifis, nofce teipfum, vermes vera tua intibipatereft, limus Sc fimus tua nobilitas ,

Ambula inquam tecum ,

&

fignia.

Hunc non inferiorem indutus togam infequaturejufdem exhibitionispeneprimusThales Milefius, qui , teftc Laerrio , cuidam percun6tanti,quidrerumomniumforet difBcillimum ? feipfum , Hem apographa Orcheftrx antiquorum viinquit, nofcitaile ecquid enim juvabit ccelum ros doctxini penitus admirabiles terramque ingenio complcdti, & exilitatem ac vilitatem fuam non :

!

O

!

capere ? quid profuerit folerter rufpari rugas Solis", &: nihil meditari maculas fuas ? ad quid vero conducet obfervare deliquia Lunce &nonvideredefcctusproprios? Si omnium fecretorum artiiimprodeft, ipfum fi te quecognitionemobtinueris,quid hoc eft ignores ? continuo fpatiaris forifque vagaris, cenfens confulta te, multa fcire, cum tamen de te nil fcis fis fi noveris cceli celfitudinem& pelagiprofunditatem,omnefque fimul fcientias habueris, temet vero noncognoris, fimilis es illi, qui citra calcem

&

&

&

-,

ruderat

Fundamento etenim, I

d

cundta, ruente, runnt.

Ut perpauci tamen fequuntur &

aflequuntur illud

E

2

!

quod

fnis

il-

mili-

PRiELUDIUM

36

Philofophorum princeps,paterquePlato noqucmque cfle, quifemet norit: Pcrfius aurcm nc unum quidcm reperit, unde fkculi fui morcs Satyra acida perftringens, arguit

militcr tcmporibus tafle

viderur y in foro vix decimum, ajens,

In

fefc

nemo

Semper

renrat defcendere,

at alrerius

Cordare itaqne Plato

,

nemo,

fpe&atur mantica tergo ethnicus licet philofophus

prefatum

,

lemma coronavit, dum dixir,fui notitiam Sc mcmoriam, abfoluram folidamque

efle fcienriam,

Confnle

Omnem

te

& ab hoc confummaro verfu,

ipfum, nofcas temet,

& ambulaab intra.

fapicnriam atquc juftiriam progerminairanr, inquir,ut mareromniumbonarum arriumfapienriafir,acujus amorcerymo: grarco, philofophianomeninvenir, qua nihil aDiis immorralibus uberius , nihil florenrius , nihil pradtanrius hominum vira: darum re.

fine lite

vira:

UndcRomanaefacundiae faxflofqueTullius,

enim una nos , cum ca^reras res omncs rum, quod facillimum , cdocuit , ut nofmeripfos nofceremus , cujus praxepri ranra vis, tanta fententia efr , ut ea non homini cuipianV, fed Delphico Deo tribueretur nam quife ipfe norit, prialiquid fenriet,fe habere divinum, ingeniiimquefefuum, iicut fimulachrum aliquod dedicatum putabit,tantoque munere Dcorum fcmper dignum aliquid , faciet, &fenriet, cum eft

:

hazc

,

eft

-,

mum

&

&

femet ipfe perfpexerit, touimque tcntarit, inrelliget quemadmodum a narura fubornarus in lucem venerit , quantaque inftrumenra habear ad obrinendam, adipifcendamque fapienriam quoniam principio rerum omnium quafi adumbraras inrelligcnrias ,

:

animo ac menre concipir, quibusilluftrarus,fapienriaduce,cernir fe bonum virum Scob eamcauftam bearum fore. Aft aliunde alleviamenrum hoc depromprum eft, ut autem ,

&e noftraquoquefagitram

cmirramus pharerra

:.

jure mihi dicere

PROSIMETRICUM.

v

re pofle vidcor, in confultatione , habitatione ac cognitione, feffletmemoriaque fui ipfius confiftere altitudinem fcientix Chrifti, °uo-

! '

l! ui

cujusfublimisfapientia: comparatione, qusecunque cactera, vere

ignorantia: infigne vero , terefque telum, quod homines etiam ftupidiflimos derepente in fapientes Sacerdotes commutat! crgo tnvcrbium aureum , vah augufta cantilena, proriindius fanc humani cordis triangulo incudenda! In hac enim ille eft

O

atque in hoc confpe£hi , cognitioneque Verbi iftius inenarrabilis, Dii immortales quamipfefe confuquam conlet, internofcet , quod Apollo prscepit Pythius temnet,utdefpiciet, utpronihilo reputabitea, quasvulgo dicunturampliflima Sedaliis adhuccoloribus,&:novo,utficdicam, carbone, eandem vobis inalbo depingam. Antasus ille Terrides, deGigantum ftirpe prognatus , dum cum Herculc jadatus in terram procumberet, matremque illam indulgentiflimam ofcularetur, vires Aftmox, utin altum, ubi ei perpetuo, robiirquereftaurabantur infublime caput efferebat, imminutis iterum lacertis, ab Alcimagnificentia rerum

,

,

!

:

de profternebatur: Veriim fabula: reli&o cortice , veritatisnuicleum, qua: in ca latet, eruamus Dicendum itaque, idem omnino acciderenobis,animosquandogerimusGiganteos, &c defingulan quadam pra^rogativa nobis Terrigenis praefumimus , noftriquc oblivjfcimur dum namque terranl tenemus, oculofque in efle noftrumdefigimus, fimiilquemente fazpevolvamus illud :

:

Confule te ipfum, ^Nofcas tcmet & Ambula ab intra. Acexpendamus,quid fimus,unde venerimus, &in quid redi'gen,

di, nullus reperiripoteft hoftis nihil ufque arduum, ufqueque Herculeum, quod nos evincat, aut profternat ; nihil adeo fecretum, adeoquefupprefTum, nos. quod lateat, autpraetefeat;: Enim vero fi inani,& vano quodampr&'fumptionis, fapienti^qsVento, inelatio* nem,in fublime nos abripipatiamur, nuDefque&ihaniafeclemur furfiimque nos erigere enervemus ; fi denique, quasnam fit noftra &undevenerimus, ignoremus, origo , nequeprcfixum femper 5

E

3

ver-

3

PRiELUDIUM

8

I

verfiailumanceocLilos habeamns, vincimur, fuperamur, aberramus. Hem emphafisedolaca, documentum diutiflime dignum,

quod non modo idioca: verum etiam doctiiTimi quique xmulenturLAdhujusproindethefim&mimefim, authentiw Aurectque^Phi* lo(oplm noflrx \jilurmi , continuo , quotquot fummse fapientix ,

hujus

Nympham intueri

itis,

agitaminor, excitaminor.

Hic modus, Haxnoftro fignabiturarea cnrru Hoc quod inaurato termen agetur Equo.

Hxcnempe

philofophiaeftomniumprofundiiTima,hic primus

&

imus,pra:cipuufqueiplendidiilim'iilliusplanet3e artium Alchymia: radiusculus ; hic inquam fercilifTimse Aurex hujus arboris fingularis ramusculus j hsecque unica fun&ionis hujus fax a fcatebris falientis aquoe

& lux qux ,

dimanans jubare fuo quodam incredibili

modointelleclus veftri tencbras irradiatura. §. 2.

Atenim, quia nil fine magno vita laborededit mortalibus, oportec omnes, quicunque huicLithoIitant, Pancratice infudare totis mocis ingenii rocis annici, remis & velis in hac anfra&uofa Argo ,

viriliter infurgere

Nocturna verfare manu, verfare diurna, Non datur ad Mufas Magicas via lata meandi Aurea nec molli recubat Sapientia lecto Uc quoque nunquam afEe vento venere columbx. Quis namque unqUam acediofus aut otiofus trophasa five brabia compofuit? Ecquisinquamathletaunquamfinefudore coronatus? Ncmo utiquemittens manum ad aratrum refpiciensretroaptLis approbandus, vel qui talentum Domini fui in fudario abfcondic &ipfum mulripticare negligit nec enim focordcs, aut EndymionisEpimenidifque fomnum dormitantes, torpefcentefveotio Philomagia unquampro filiisfuisamplexa&exofculataeft:

&

:

.

Au-

PROSIMETRICUM. tui,

lum,

ih«j

?k\ ntit

-

39

Aurca Philomagiaftudcntes quxrir agentes Afiiduum noftri ftudium depofcitur arte, ,

,

Hic quiaddit progreflum,addit parirerque laborcm, Qui ftudct hoc curfu fperatam tangere metam, Mulra tulit, fecitquc puer, fudavit&alfit, Abftinuic ludendo, chorcis atque placeis

Voluptas enim corporis cum cognitione ftare nonpoteftj

&

horum Philofopho-

rum fubje&o

Venter,pluma, VcnusLapidem fugienda fequenti.

Eft& hazcCaji Marii, apud Salluftium* Imperatoriafane vox, non tampurpura, quam fago fapiente digna^ Nemo igmvid immoitalisfacliis eft) Otra fiulverem fiemovicerit Olympia, quodtantundem, tan'quam taciteeditum,neminem, qui remifllore fit animo, brabio Magiagonismatis donari, nifiproeo ftrenue defudarit, acplurimum laflatus fucrit Nemo ergo fic defipiat , ut putet per anfrac~tus,perdiverticula,ambages, penetrarc ad Indias glorias pofle; falfapriusmariatransfretanda, procellofi innumcrabilium fatigationum fluftus fuperandi, seftusplurimarum vigiliarum emetiendi, angufti inquietudinum fmus,audacioris conatus ftudii, vexationisquc frequentioris,&variarum corporis animique emaciationum, devorandiil!i,qui in iftiusChryfomalli Arietisportum con:

,

tendit:

ty*

Pinea Peliacoprognata cacumine te£ta Neptuni Jiquidas quondam nav£re perundas, Phafidos ad rlu&us Aurofaqueftagna Cytara; Ciim keti j uuenes A rgivas robora pubis Aurata optantes pelle intervertere Colchos, Verrere Pegafea iunt aufi Cacrula puppi, Salfa peragrantes abiegnis compita palmis.

Nam

quorum animos Philomagias fplendor femel occupavitj

gloriceque calcaranimosdelenivit, iincclaborcm fentiunt

neque dolo-

PRiLUDIUM

4o

dolorem, & fi tantus cft, ut aliquando erumpat, eo tamen non ma gnoperc moventurj toti enim in. hoc funt, ut profmt proximo. immortalemque fibi gratitudinis merccdem comparent j Quiigi tur putat, ad hujus Galenx requiem pcrveniri pofle pcr amcen; viridariorum per pampineam paiTamque planitiem camporum pcr umbrofa vallium,peroria voluptaturri is deridiculuseft, gra ,

,

vitcrquc

fallitur,

& Anticyrica laborat opinione.

Ncmo

quippe novi deguftat Veris odores, Mella nec Hyblxo fpoliat fragranria rore Si fronti caveat, timeatque fcabenria fpicla-, Armat fpina rofas abfcondunt mella Meliflae. ,

Errores comitantur artes

ad arces^ Ars fiquidem rit

magno

fine

Ad

&

eft iter

vitam

anguftum anguflas

fapientia

virtus verfantur circa diflicilia

periculo facinus

Ardua per

Non

,

& verum

magnum

&

ne<

j

memorabile:

non data

lata via eft 5 vadit iter, praeceps gloria

juvat ex

facili lecTa

coiona jugo.

Honor

alit artes, omnefque incenduntur ad ftudia gloria , ja centque ea femper, quse apud quofque improbantur, folum fci licet ex arduis perpetuum nomen

Hxc,

nifi mentitur Colchas, monumefcta laboris Sunt longi, cujus fama perennis erit.

Quod

fic

fuccinclrim fuccinuit

Archiemblematafter

ille

Alciatus

quando depinxit draconem, quem paflcribus devoratis decem tandem in petram commutatum finxit, ut ita decennium, quc

demum viclores & Egregie quidem contechnatum, quia a&un periclitari , fecundo flumine defcendere, levia moli

Graici obfedere Trojam,praxieflguraret, fed iftores evaderent

-,

agere, facilia h, quid hifcc rebus poflit fubefle gloria: ? aut quale facinus gotium adoriri, quod nullo ncgotio pertraclrari poteft ?

fit ,

ne

Cim

PROSIMETRICUM.

41

itaquc res horum myfteriorum minime fit pofitura? poftenunquam ^iifiorisjat plane prioris,r.uneex requifito jurifque indole, 'm informes,& cnormes trunci,nequeunquamad Philofophicum Rofetumpermittendi funt reftantes ac pandiculantes, qui vitam fuam inertiis fylvefcere finunt, qui ftatim plenis velisj recloqueamite vigilantes Anachoretcc, qui tefte Lu8R tramite, fed ftrenui, gnavi, fpeluncis, in cryptis terras exantris,in admirabilia &c difficilia in mi-

Cum

,

cenai

&

&

m

antlarunt, qui perdeviaSc avia, per (entes

& dumos, pcrafpera

rupum per confraga montium manibus pedibufque ad palmam vi&ona: tendunt,quiinquam per Syrtes&fcopulos ex turbinofis procellis ad quietum pacatiflimum portum navigia fua vettare quxrunt, fapientiamque magni cgeftate mercantur, qua forma, Dta: uti nihil in rerum natura excellentius, ita hac imitatione &: fimi00|!

litudine viva nihil praftantius, nihil melius, nihil dignius j Ecquid enim efle poflet, per Deos, optabilius illa, quid pra> ftantiu», quid

magi nominantur-, nec quidquam

eft

Opulmtia fifiimtiaque NuminisMundiMagni, harc autemeft,utexconfiftorioAdeptorum definitum, rerumnatura2arduiflimarum,cauflarumque, quibus hasres continentur, fcientia, de qua illud Socraticoorefonaturus jureufur-

pretari velitis,

fci*

expetunt Philoaliud Philomagia, fi inter-

igitur qui

homini melius? hanc

pem

,

quam ftudium

O fpeciofiflimam, nobiliflimamque pifturam

quaquam,auroputa, vel

admodum

At pretio neargentocuipiam comparandam, quem-

arva,sedificia, veftes,ac fimilia:

!

-quinimd divitisonv»

nesin fymbolizatione fapientiaeexfordent & nihilescunt. Prsepofuimus illam inquit Rex Regum mortalium fapienx tiflimus Salomon regnis fedibus , nec adasquavimus illi lapiqua dem pretiofum, quia omne aurum in comparatione illius aretanquam lutum exiftimabitur in confpe&u ®k na eft exigua , illius, Hoc hic imitari nos non pigeat, ac omni in illud ftudio \m incumbere , quomodo noftrum indies mentale peculium adauLtus

&

eoijt

&

aoli»

.ne»

geamus,

quomodo de

virtute in virtutem crefcere

theiauros concumulare valeamus

F

,

,

& fapientias

ante omnia enim thefaurus *

P re

-

PRiLUDIUM

42

prctiofiillmuseftfapicntia, oraculo Orientalium

illius quorumlibetfacileditinimi&potentilllmi^quippenonnulli quem Regem fuifTearbitranturj prophetxjobi, qui nihil ei exsequandum repe-

Non comnmtabitur aurnm obryqtm pro ed s Hinc Oratorum O mega, Philofophorum princeps, & Theologorum teda Dodloriimquefol Aquinasfapientiam inter maxima hominis bona computant , qux dicitur Fax mentis botiefta, Gloria, fplendore cujus vel in-

rit

,

tegerrimiquique capiuntur.

Tantusefteniminnatusin omnibus cognitionis amor Sz fcien* ut nemo dubitare poflit, quin ad eas res hominum natura , nul« lo emolumentoinvitata,rapiatur. Videmus,ut'pueri, ne verberibusquidem, a contemplandis rebus perquirendifque deterrean tur, utpulfirequirant&aliquid fcirefe gaudeant, ut aliis narrare geftiant, utpompa, ludis,atqueejuscemodi fpedtaculis teneanturj ob eamque rem yel famem & iitim perferant Quid vero , qui in genuis ftudiis ac artibusdelectantur, nonne videmus eos, nec vale rudinis, necreifamiliarishabere rationem, omniaque perpeti ip« fa cognitione & fcientia captos, & cum maximis curis ac laboribus compenfare eam, quam ex difcendo hauriunt voluptatem ? Mihi tia:,

:

,

quidem Homerushujusmodiquiddam vidhTevidetur iniis qux deSirenumcantibusrinxiti nequeenim vocum fuavitate viden,

tur,aut novitatisquadam prurigine atque varietate cantandi re

vocare eos

folitce,

profitebantur, ut ha:rerent

:

fic

qui prxtervehebantur, fed quia multa fe fcire

homines ad earum faxa difcendicupiditate ad

namque

Qain puppim Auribus ut

invitant Ulyftem.

linuas,

Argivum ofidus UlyfTes,

poftis noftros haurirclepores:

Hoc etcnimnemo arquor homo pra:terlegitunquam> Ut prius haudfiftat vocum dulcedinc tracTus, mnibus appotus cupido poft corde Mincrvis, Ad patrias femper dcvenit dcctior oras: Nos grave Mauis onus, mifcramclademquefubimus,

ra, cara

quam

unquam

Dum

perfonam aliquam 1 pulchritudinis donis, &bonisvalde volumus laudare, Soli illarn comparare folemns, quipurpureo claritatis Cux colore auricomifque fplendorum jubaribus univerfa refarcit x & teificat; fed at>

dor

lucis (Thrnt?) ?3

fpeculum flm maculd

:

tendite, Solelongcpulchrior eft fapientia,- tfl enim omvem difpoJitionemfleUigeram probata pv.ior.

hcec jpecioflor

folty (3 cinte

PuH

PROSIMETRICUM.

4r

Pulclierab accin&is redivivus Apollo caballis/ Pulcher efTcetis ciim juga laxac equis Pulchra Vcnus rofei quum lucec nuntia Phcebi, Pulchraque cygnceis Cynthia vecTa rotisj Pulchrior at qusevis praeftansfapiencia vifa,

&

jor'

'P•

Solent enimequiflragulis,phaleris,ac bullis argenteis circumcircaornari, cum tamen mtusnil aliud lint, quamequi ; P^atio itaque' &perfpicuitasipfadeclarat,folum fapientem efle nobilem, quid enim prodeft ei, quem fordidant morcs, generatio clara , aut quid nocct ei, quem mores adornant & nobilitant, gcneratio vilis ? ;

Malo

pater mihi fitTherfites,dummodo ego fim ^Eacida: fimilis Vulcaniaque arma capeflam, Quam mc Therfitae fimilem produca't Achilles.

Quisquisproindenaturafuaproclivisad bonafuerit nobilis cft, quanquam matrc progenitus ^Ethiope Meritiflime jgitur mo:

duler.

mens

imago, Nobilitas hominis virtutum clara propago j Nobilitas hominis mifcrum relcvarcjaccntem, Nobilitas hominis

Nobilitas

£c Deitatis

hominismentemfmiarefurentem,

Nol

PROSIMETRICUM. e\ti

47

Nobilitas hominis naturx jura tenere Nobilitas hominis nifi turpia nulla timerej Nobilitas hominis terrenos temnere pontes, Nobilitas hominis cceleftes quazrere fontesj Nobilitas gemmis non auro vera paratur, Nobilitas aliquid depofcit majus habere,

,

tieris,

nin,

:k aiiil

Res etenim fophice tantum ornamenta putantur, Quas fortuna fuis manibus donatque rapitque Hascigiturnequeunt generofum reddere quenquam, :

.

Nobilitatis avos in fe doctrina refervat.

s 1' \ , Rhythmi vero venuiluli, & Phcebi tripode digni verficuli quibus tangimur omnes Chrifhana* Philofophise mancipati, majorem femperoportere habere rationem asternorum, quam terre« '

,

.

_,•

]

|

j

norum,- Res terras& temporisinminimishabendaefunt,Quodil certenobis, quantum conniti animo pofTumus, quantum diiigentid confequi , eontendendum, ut ne fegregemur ab iis, quorumeftpropriumvitafruifempiterniae beata , quod efficerc quivoluerit(omnes autemveile debebunt, quifeipfosdiligere, convenicnterque naturas volentvivere^nunquam committet,uc, eft ita,

I

j

qua^casterisperniciofafore crediderit,eaipfusprofequatur. EfTet

enim multum fane

res flebilis iila,

&

E6 temeritatis infaniac devenire phiiofophum quempiam, utpropter pun£tum umbratilis & imaginarii gaudioli cruciatibus femetobjicereacerbiflimisprudens acvolens non vereatur, cuni fugitivavoluptatulamanfurabonacommutarenon metuiscat, ob fugaccm vix probe delibatam delitiolam in omnium miferiarum abyflum pra:cipitarinonpertimefcat,obunicam inordinatam cogitatiunculam torquerier igne intemporaliin iternum non perQuis fortem mn defleat illam f ob momentaneam deleftatiunculam gaudiis excludi fempiternis, Quis talta fando temperet a horrefcat,

lacry"

PRiELUDIUM

4S

Vah carca, craffaquc ftultitia, non alio equidera , quara cxtremocaftiganda fupplicio. Ah cofmophile, calamitatis minitantis miferere tux , Creatori recordare tui,eftocertus &memor, quiaparcaadmodum cxre raoniarumfoletmorsefTeergahomines,fed veteranahaec verfuta quc trivenefica adeo fe gerit Tigrine , truculenrer, barbare, ut nullocumconniveat,aftomnes exomnibus bonis fpoliet: Inauri rahxccnim&implacabilisParca, truxhax acManliana Libitina ur variis nosin leclo doloribus afflixit & morbis confccit, lcnto quodammodo nos igne excoquens , tandem penitiis enecat, ac miferum in modum ujfTocat,nudos denique in alterum fiftit Mundum, &ciim captivitatis noftrse epheroeris expiravit , ceu fumma omniumhujusorbisLatomiarumlegislatrix, vincula noftra com-: pcdefque illa abrumpit , &liberos iecedere exilioque edudtos in lacrymis ?

patriampoftliminio renare permittit j

Imusad obfcuram LethenStygiamque paludem*

Unde relatura: nulla

nos voce carinse

Imus ad horrendosManesproperantitis, unde Umbrofum ferimus, devidta morte, triumphum 5 Pallefcens erimus nudatis umbra lacertis, Langvidulis cum corde genis , pendenteque collo Attamen unverfos puppis nosdeferet illa, Vah unatranfire vadum tot millia cymba!

MendaciorumFabriPoetxjam pridem Pandoram quandam

fin-

&

xerc,qux a:rumnis infadicitatibus, qtias quotidie nimis eheu expcrimur, rimam referiflet, Sc mille miferiarum , malorum , morbcrtimque hamaxam in orbem invexiflet Hoc quidem commen titiumeft,atindubiratum,verumvcrius vero,Phlegethonta:amillam Proferpinam ( qua: ferales iftas Deas humanortim fatorum penfa trahentcsfemper occupatas habet, & nunquam fabbatiflare finir , mortem intelligo peccato genitam} adamuflim quandam •,

cfle

Pandoram,

qua: ftragium

quoddamdiluviumlliademque in hoc

PROSIMETRICUM.

49 M hocconfufum mundi chaos induxit interqUeJapetidas rabiem :& fcabieminfoelici proh femineinfeminavit. 3

Tnaitemab

oij

iifdem fabularum ficloribus cxca defcribuntur, nuformofulus cum arcu infans, depiclus

tfidus nimirum,tro(Tulus,

&

Jt»& efficlus folis

cum

ex oflibus

falce

homo,

Et pulchellatenensmanibus gladiumcumlancepuellay Quafi Nugivenduli illi per hoc fignificare nobis voluiflent , ea Cupido five amor, Mors, & Juditiaj & medius-fidius annon Jtingeniofumiflud inventumeft? fane fic, i,

niffimt,

!

Atque etiamnonabsre animis egofsepepcpendi, injNum ingeriofius quid comminifci poflet; iipotiflimum de cauflis >

j>rimb

enim, duabus

i

Verus amor

carcus dicierefTe poteft.

Tr/ma, quodomnespromifcue fme ullo intuitu feriat, Csecat Altera

videat

,

amor mentes dementes atque

fcientes

quod defe&us deformitatefque dilec1:iinmoremca?ci non

-,

amor

caecus, non eft amorarbiter a^quus, deforme pecus judicat efle decus Quisquis amat ranam, ranam putat efTe Dianam, Qinsquis amat cervam, cervam putat efle Minervam, Quisquis amat lenam,lenam fore cenfet Helenam: Quamvis foedatur, femper placet id, quod amatur.

Errat

Nam

uj

Deinde flmiliter Juftitia exoculata depingitur, quod omnes citra refpeclrum , aut perfonarum acceptionem dijudicet ; demum

irt

Mors , quod omnia

ij|

que demetat,

v

fine ullo difcidio perf ringat

,

& obvia

qua>

iEquo

PR^ELUDIUM

5o

JEquo conquaflans inopum clamore

tabernas, Regalefque aulas, ferto diademaque planans,-

Mors enimmagna,potens,actcrribilis, &quse pcrfonam non

ac

nec munera, pauperes divitesjuxta habet, & ficuti panni ne gotiatrix eadcm ulna holofericum fabaniimque metitur ita mor tam dominum, quam fervum ad idem trahit piitrinum s Mors mo •res verecundos neutiquam patitur, Baronibus, Comitibus, Prin cipibus, Ducibus, Regibus, Imperatoribus nihil bcnigniorem f< cipit,

:

prxbet, quam ruflicorum, aut mendicorum infimis, pede pulfans populos AiCtoo

eodem nemp<

Frigore decoclos, propioreque folc peruftos,

Quos

videt exoriens, quos inditusaxmorePhoebus, Qiios breve,quos longum rutilo jubar axe pererrat. Hxc lex, huc Rex, grex huc primus & ultimus ordo Efl: mala, fed cunclis via lugubris ifta tercnda eft, :

>

Pcrvigil inferni mulccndus janitor antri,

ConfcendendaSenis

Qux

fquallentis publica

cymba,

nullo pollto difcrimine tranfvehit omnes.

Mors ruit, & veluti maturas meflbr ariftas Omnia vulnifica prarcidit falce cruenta,

Non

fortunatis parcit,

Divite

cum

non

illa

beatis,

Craflb penetrat fub tartara Codrus.

Q.iemadmodum ergoin frondidenfodifrarat6qucnemore,quaml diu viret , genera arborum fpcctamus pcrdivcrfa , glandiferal quercus, umbrificas fagos, nodigeras j uniperos, aculcata aquifolia iublimc nutantes Populos perpetuo vcrnantes pilantefque pi nos,ac arboresalias ,tamcumulo,quamnnmero infinitas , colore ,

que

& vigorcmukifarias,

comam

Sc

floribus

,

c

&

intcrquas hx tcrram pcrfcrpunt, illa capillamcnrum intra nubila condunt: quarum ifbe ha:afrondibns: aliae autcm afruclibuscommendantur

quibusha; vulgarcs funtSc abiecShe

i

,

illac

verb fingularcs, nobi liiim

PROSIMETRICUM. iumqueufibus ac

delitiis deftinata?, atqui

71

quamprimumutfecula

n illasimpac~taeft,&:ifbe inignem jac~he,inque cineres redactce, ^uis obfecro rubum e cedro dignofcere,geniftamamyrto,facras

Qaotus jam ufquefudegenerifque judicii inflcietur, hanc tumultuum affultuumque abyfTum mundum, eodcm quoque modo, fylvamdici pofTe, aomines vero plantas ? juxta Theomaginoftri vetus efFatum y ho-

nacauros e fylvcftri Erica queat difcernere? lini

oini

>no eji

arbor inver[a>

Et converfa quidem

plantula dielus horno,

CJiioniamut arbor inimo , flc homo in ako fuas habet radices , hoceft,capiIIos,quitotiuscorporis arcem,ideft, caput velant,profecto nemus hoc, quamdiu viret, variegatiseft diftinclum coloribus,hosnamque e verborum frondibus difcernerc eft, nonnebardi funt quidam autem facundiatque dimines vero tardi

&

&

ferti, aliqui

floribus, hi

etiamPhilofophi,

:

Iftos autem e eadem omnium

artifices, rarifices:

enim formofi, illi deformesj neque

eft

adolefcendiratio Alios tandem dignofcere datur ex fructibus, fuppleopcribus feu aclibus heroicis Quofdam videmus animo:

:

fosScgenerofos: alios opulentos,alios porro pavidos, meticulofulos, nihilque propter penuriam aggredi audentes, Sedftatimut trux&violenta illa Magazramors incifionemfacere ccepit, ac iracundix (ux jacula in illos intorfit, omnefque in pulverem putredinemredegit, nulla amplius diftinctio obfervatur, parem omnes fortem obeunt,nu!la tunc differentia* fit mentio

&

Sed quicunque exaequo fune dolantur ab uno. p

Elige tunc femel capita, qua* aureis olim redimita diadematis confpexifti y felige tunc, fi potes , corporum cadavera purpura quondam &cocco contedlrorum delige inquam linguastam prasftantium philofophorum , tam difertorum olimOratorum com:

t

,

j

1

J:

I

:

monftratunctroniasNympharum decorarum,Dianarum,Helcnarum,quibusOrientis gemmx omniaque Arabia? nemora adorna-

G

2

tum

PRiELUDIUM

5i

qux tantum ftibii , ftaejice tunc genas fufTccerunt des, fublimati & purpurifla: pridem infumpferunt: defignatunc femcl fpeciofamillam Junonem,cujusclegantiaomnes inadmirationem&invidiamtraxir,quamtot deperiere proci,qua:quefemper gemmisonufta, auro fqualens, byfloque cooperta fuit. Occalionecujusplacuit jocofofemel racTo Philofopho Cynico Alexandri fiftum ludcre illo namque praeterambulante fanum

tumnon

,

•,

:

quoddam, Diogenes in fcpulchreto, in ofTuariis defunctorum inter calvariastumultuabaturj & nunc unam, nunc aliam contemplabaturj nunchanc arreptamabjicicbat , nunc alteram arripiebat: hunc Alcxandercontuitusinterrogavit,quidifthicinter mortuos vivus agcret ? refpondit Satyricusphilofophus, quarrere fe craniumPhilippi Macedonis parentisejus, cseteiumhacTrenus rcperire non potuifle, quod nullum inter ipfa difcrimen Nam utvariabene vernotemporeherbarum flonimque genera in apricislocisvivifcunt vigescuntque?quantacolorum,nitorum, nidorumodorumquediverlitas? quantainlatitudine, longitudine varietas? quanta in vigore & virore ina'qualitas ? fed quamprimum ut meflbr falcem injecit, florefque ac herba: ad tcrram difc fcclxftinc, nullum ampliiis difcrimendignofcitur, aft omneseandem, magnaefimul fcparva:, pulchra: non fccus ac abjecta: fortem fubjcrunt: Annon jam ha:c mortis monarchia mundus prati auc viridariicujufdameftinftar? inquo homincs florum herbariimque parre f unguntur at hi om nes magnitudinc inter fe difcrepant interfiintque, honoribusSvfortunisfuntimpares: enimvero quamprimum GorgoniaLibitinafcculaminjecit, omnes ocyflime pares fic

:

-,

&a:qualesfiunt

enim rapida immitimors omnia falcej Eft fatale mori, morsnulli parcit honori, Debilis 3z fortisveniunt fub fpicula mortis.

./Equat

Magnos dicarepotclfjproferetqueconvafculisvah, quod in fcclicioris for>mx poccllum fub figulitornorotatumfit^Nec etiaminanquina, medix nimirumasftariabblandiendo, honores& dignitates, divitiarumque fuarum affluentiam numerajido , at in puppi , in mortis nocle , &noviflima ad mentem revocando. Hoc,hoc eft, quod ingcnii do&rinae princeps Plaro (quem divinum, quemfapientiflimum, quemfanfriflimum, quem Philomagorum Homerum appellare mihi mandatumj) dicere folebat, videlicet, prudcntes & fapientcs fcholam fibi quampiam conftituere, in qua aliud abs vitx brevitate mortifquc celeritate nil docere-

&

tur

I

PROSIMETRICUM. tur, ejiifque

philolbphia?

,

fs

quoddam, probxque gcnus eilc autem & fatuos Academiam oblivionis,

mcditationem ftolidos

verse

quod nunquam Libirina: noviflimorumverecordarentur, &nullo non tcmpore de annis prorogandis penficularent: Eft enim in comperto, fapientes,fimplices,&virrurumfophixque armulos

vi-

vendo ienfimmori>improbosaurem,faftuofos atque nefarios moriendo viverc,vitamquefibifemper pollicitando mortempcdibus contererej Evidentereapropter nunc innotefcit, ftudiispa,

lasftradiujusquianimumformat: mancipatque, nullius rei avario-

rem

eflc oportere,

quam folius facrofandbe fapientix

domibus multaque potis

Sis

Nil tua

calfa fuis

tellure licebit,

portabitManibus umbra,

Omniahicmanebunr,omnibustuis, Scquidquid in hac vita defiderare poteris privatus, vile & anguftum intrabis fepulchrum y

Haud ullas laturus

opes Acherontis ad undas,

Cocy ti Tragica nudus Reges, potentes, Principes

fifteris in acla:

&

divitcs Dii terris tantum prcftituuntj Hinc verus fapientix amator, \t\ fibris /^r/j,ytdicitur, guftatafolummodo fapientia, nunquam poft aurum, aut vanam honoris auramabiit, fedpotius circaPhilofophorumGalenam, qux, exfonofcripturaefacrar, natura: theca eft, ha:fit, fiquidem adeptus, nedum imperii unius, veriim rerum omnium, totiufque orbis valorem, fuispoteftcircumgeftareloculis, &tanquam totius machinas mundiDominusomniapoflidere, meritoque dicere, mecum omnia porto mea.

Divitice noftrse nullo latrone

Subfannent

alii,

mifceto morio

pavebunt; fales.

Quidnamque, interpreteParasmiographo, prodeft divitias,

ftulto

habere

cum fapientiamcmere nonpofllt.

Ad

PRiELUDIUM

f6

AD

§. 4-

eam ipfam ergo authoratus fum ego vobis in

jus theatro

(modo

Iivangclus

prreludiihu-

mcus auguftiflimo

auxilii fui

afRatucymbarnper procellofum hoc a:quor dirigere ne dedigne rur) calcar fubderc, &c raram ac claram ad

fummos honores & opes

viamcommonftrare; Ecce verotorrem ex apertavobisvallepra> lucetphilofophorum Dcus dcciifque Socrates-, qui humanam di vinamque naclus Adoream, & famafuperxthera notus, ficad fe-

quendum

hortatur:

Quia hic, cum femel die quodam obviam habuifiet in platea adolefcentem Zenophontem ut ex Apophtegmatibus adverti tur, contuensineum, ac ex phyfiognomia animadvertens v nacurafhnce&inciinancead fapientiam comparandam habiiilfimum, ,

extenfofuo,quemhumerisgerebat, baculo, quancocyus detinuit

eum, talesproferensvocesjheustujuvenis, unde venis? ubi venditur panis, ficubi veneuncpifces? acque aliaifiiusmodi, ciimque ad interrogata compofite refpondifle ipfum perfpexiflet phyfiognomus, fubjunxitmox, ubilocorumnam habitent ftpientes? refponfadeditjuvenis, feignorare,tumilIe: fequere me, aic,&ego teinftruam, quiaturpe eft, nefcire ceid, quod maxime fciru dignum cfl, pofleaquam fcias alia minus neccflaria s Dignum profecto

documencum ac illud inftituto meo adaptans, dico. Sapientix ifle inflitor Mercurius meus, caduceo fuo continuo per vicos obcurfitat, obviantes vos vero ipfi, fcitantique eidem fe-

Socratico ore

mel de nucibus, bie

quam

!

& illiusmodiaffaniis, miniifque neceflariis

,

indu-

autem a quocitimis, nominatim,ubinam alicubi ter-

exquifitiflime ftacim refpondere fciretis,fin

veflrum femcl de fcitu rarum fimplexprobique philofophia,five ipfam continentes

vis

fafti

deliteant, aut reperiantur,percunc~cari inciperec:

Utique aqua hxreret vobis,&lingva palato Vcftro, ac efletis muti> tcntiquc cerebro

,

Et

PROSIMETRICUM.

57

Etmeisquidem

aufpiciis, ut hac in parte non obflinem (tot, ubique cmiflis, refertis multiformibus, frauduinde Jolor, hinc jjg-entifque receptiunculis) cumtotacuria&iftudprreterirevos cla^marepoiTetisy Heergoartemdeplorandam! & ores noftras desLperatiflimas at hem, evax, etiamnum macli, mihi vobis, fapientita r oholes deauratX) non numifbe, nec auri fame laborantes fophifta: p jj50cratice phyficularecommiiTumeii,fequimini me,1( ,

iilij,

!

rx<

Vos ducam

in

Terram

latam, valdeque probatam

,

Futurus vefteranteambulo, duftor & do£tor qui Apollinea mecum fubire facraria,ac fublimis inflar aquila? ad altiflimam afeendereLibaniCedrum, Chryfogonumque Alchymias Athlanta con,

fcendere nitimiriij harmonicoSpaltriarumhujusOdeitono, tannaiam jufculoLethxipoculiinebnati, adhocafylum , roburneamproperate: que arcem Capitolio Romano inexpugnabiliorem rios Magicos coccos e paieis erutos, vindemiashas meflismex abs ramentis,zizaniifque exfcalptas, inquam, fruclusculos hofceNofturnos, feugeniiic ingenii mei Phrygios fcetusculos , folenni ac ,

Ambrofio choro approbatos , quantulacunque cupiditate comtnentaminor, imo duabus ulnis amplexaminor Nec enimfumus ii, quibus nihil verum efle videatur, fed ii, qui omnibus veris falfaquasdamadjuncta efledicamus, tantaflmilitudine, tantaque fimultate, utin iis nulla infit certajudicandi& affentiendinota^ NamPhilofophorumqusefita, quodpenitus fcruc " !

J

'

J*

picafint&hieroglyphica, accaliginofissenigmatum opinionumq,perplexitatibusopacata, nomnifi a divinitus illuminato viro, feu Adepto philofopho comprehendi per fe poflunt. Si

j}j

Ab

ipfls

Et

altiiis

modo me modicum

vobis audire lubebit,

nafcentis Magise incunabulis

exemplis parvis ingrandibus uti) vobis rem repetam, atqueparadigmatiricabo Fa£ra canam, fed erunt, qui me finxifTe loquentur, ("Si licet

E'

H

An-

PRiLUDIUM

58

Antiquasiymbolas,cuculicantum,innovashafce centurias re« digendo. Efringe dc viro, & muliere circulum rotundum , deque eo ex trahcquadrangulum,8cdequadrangulo triangulum, dequetriangulo effice itidem circulum cyclicum, & magifterium expleveris cftenimres, cujuscaput Carbunculeum, oculiGagatici, & pedes Adamantini, artificium> acmilleid genus alia ubique occurrentiaj quorumnon ultimum , fed carterorum velut fupplementum (ut Stoicorum foccis incedamus, qui ad fummam conftringere folentargumenta}fit hoc. Purpuricomus Phcebus genuit inferiori in mundo filiolumj quem MajugenaMulcibronutricandum,& Philyridxdeditadimbuendum hunc primodiim jubemus pofteritatem omnem curr. leonis Eoicruore(quiex continentide pruina cceleftina, terreoqueteporeconceptus, inmarismediterraneirivis, a Lucina JEoJo, Ennofjga:6que obftetricante, obdufrus fuerit) capeflei e exhii betenimhicMercuriumPhilofophorum,fpiritumillum mundi fecretum, Syriacumque rorem , quia fpiritus ejuscircumdeditfa ciem terrx, &intcftino illiuseduceturcolubertortuofus. Poftmodo a marcore inutili Amphitrites falfilagine feparare ciimque lixivio purgare, nonquidem excineribusfageis, quernis;

:

:

ve,

eonimque fale, compofito, fedmetallico, quod cazteriseft du nec fimiliterex vulgarrlarice, ateo, quide Parnafli fca

rabilius

:

( abs-aliorum indole fontium in verticc montis exi ftcnreabungulaPrsperis Medufxi ingenerata) quique fub juve ne lliadein glaciemcryftalhimque abierit, urpote qui fit partiun; iubtiliorum,quamftagnantes, lacunarumvepaluftres aqua: , propter quod ad nigri fqualique philofophici corporis intima, ad

tebrj petitus

abluendum ipfum, penitiuspenetrarepoterit.. Tandem Gemelliparam pra:gnantem Dcam blando tantispei tcpore,benignequc ignefoverc, donec per elementari^orbis rotas, artis, naturarque ftratagematc adfextanguli formam Cynthi: fios, Cynthixque ros in indivifum quoddam confurgant corpufculurrr

PROSIMETRICUM. H

Ij

fP

mafculum atque foeculutii) & ftupendarum virium duplioncm mellamediderincurrumquetuncilatimfeorfim^proquefuouniuscujuscunque geniodecenternutrire, fapone fapientum dealbificare, lacteque Virgineo ad (olidam ufque a:ratem fccillare, germano fuo Pseani Cinnabarinfi ftola, Corallinoque fatellitio fqualenti, dcfpondere ac connubiali teda jungere hujus namque proliilco ingravidaraieminio ubi, elapfodierum curriculo, cumNeptuno ,

':

t

'n:: r

e;i

f »ec 1

,

,

rren

ttui

•,

iVulcanusinreconciliationem redierit,

dequeOpe

Phcebi

,

Phce-

^belqueparente feu nutricejupiter Appollinem & Dianam progenerarit, exoptatumillum tot precibus pretiifquePhcenicem, qui

ieci

&

,' 1111

Cuu

'rci

humanam prorogare vale> fibimet nedum perpetuare vitam, fed revocare valeat iarcula, enitetur. vereque Aurca tudinem, Maremeherclepncaltum,perplexum, etiam eruditiilimo innaquanra: hic voragines, & abyffi proh quanta profunditas

bile :xln

iic

!

!

Hic Zanclaea charybdis, Scylla, Capharea (axa Hic Cyclopan fcopuli cum milleMxandrisj

Et nefcio,quid labyrintho ipfb inextricabilius; quomodocaptus tyronum tantis intricationum fluctibus exurgentibus poterit transw fretare,ubi OEdipodum mens propemodii iufpenditur & fubfiftitr* .,

]

mquam

mortalis intelligentise velapandentur, ubi immortalia labefacTratacontrahuntur? vahlaboremlaborumomnium

qualiter

Alcidasorum fupremum &extremum hem prseruptas rupes, hem naufragos anfractus imperceptibiU periphrafi ambages Laby!

!

rincharas

!

O

omnia in hoc monimento magno fubjeclafunt crucibus,

fedquaquaverfum inhofpitainibi confpicimus Dindyma, pro quot hyperbatorumaltaria, quot icones &echones/ hui quotinhocperiftylio exftruffce exedre, quot emblemata pidtitiis fi&itiifque hinc inde literis con ftgna'ta! quis leget bcec f O qualis nodus ipfo fane Gordio indiflblubilior,polaifTicilis&omniacon(imilisHerculeo, inquo nec princaillbus,cafibus,nihil hic intelligibilc,

)ro

3;

f P

!

cipium apparebat, nec

finis,

qualis

cum Alexander enodare non

&

fuifle

ferturGordius

,

quem

poflet, enfe diflecuit: experientia

H

2

poly-

PRiELUDIUM

6o

polydxdalcaquiane, ArgiTquecentoculis,& ipfa rhompha*a Delphica, ad Vulcaniahasc vincula, gryphofque diflblvendos, opuj crir,adcc arcanorum myflcria perfabulofas, ambagiofifque fen« tentiasacvoccsillis involutafunr* plenihbriphilofophorum, refcrra? allegoriis,

diftcnrarparabolispagina: fere omnes, tantaqui-

dcm

limilirudmum copia, ur nihil pcflit efle cumulatius iraquc, ncquismihiflmilemquoqueinvidia^notaminurat. talibus circumlocurionum involutioniimque palilogiisConfulta PrarteritorumPhilomagorumnoninnodabo, fed rupto Pythago-

Ego

rico ftlentio,candidislecT:ifque di!cipulis,paucis&planis

,

rem

to-

tamdeclarabo: Hancigiturprovinciamreliclamcxplebimus nullius adminiculis, fcd, ur dicirur, Marte proprio, neque cnim quidquamde hacparteftri&edivulgatum, quod mihi probaretur, del cum itaque aliqua fpecics utili» iis, qux in manus meas vcnerunt taris nov'iterobjecl:ae{r,commoveri me necefle fuit, nec vero de«non enim hofcrtarum prorfus rerum parrocinium fufcepimus minum inreriru arres quoqueopperunt, fed lucem Authoris tantummodo deftderant ; excipietis eaproptcr hoc Orthomagio* pufculum lucubrarum hisjam conrractioribus Noclibus quoniam illud majorum vigiliarummunus fub noftris aufpiciis poftea excudetur, & gaudcbirisciincliarchio hoc aperro Verfuum meorum, quos forticompofui ciim ea, quas fparfim tracTanrurab aliis rara atque prarclara, omniapariter ad meum hoc Metricum preflumqjl transferam fcribendi genus. Incrcdibile quippc videbitur, quan-i tumrcrummagnarumhicvobiscancre intendam, pracipuum ut:

;

,-

,

:

porchumanorum votorum puncTum propherarc, recondirilTimum iccrcrorumomnium hujusmundi thefaurum, non

h)Cc, fed nudj circumcife propinarc eritvidelicetrurcmea regula fcu teflera Jincarisac certa,quaceuducciiloincedcrepotcritis :Oclegantem &z

:

vobisphilomathiamin medium producam, quavclut mandibulo aflniPhiiiftacosinfugamdarc, portafque gazae arrollerc valcbiris, luculcntiilimum,uti opinor,vadimonium fponiionis mex pra:ftiturus. caproptertalcmmidecetpraebeatis attcndcndi fidem, qua-

lcm hic vobisprocemiorfcicntixforttcm.

Ve-

PROSIMETLICUM.

61

Veruntamen ad aureashas dapesfruendas, efl: ante omnia omm\im,quibuscunquefummacum gloria jucundam huicpulveri o* peram navare, paremque fortunascommitterealcam,animus, Archimandritas agere, ciimque Diogene in iladio currente curfum nonremittere, qui traditur, etiam inter negotia publicas perturbationis, proje&opalliolo, pra;cincT:us

dolium

fine

morafuum, tec-

tiimqueverfatile (inquo,velutidomiporta,perpetuoconclufus, a-

fnimum potius quam vitam agebat , haud ,

a

?

D

DC

iiii

iecus acafrixamens lig-

Jieo ccelo) circumvolutare huc illuc prarquam ardenter incepifle hic namque fudare^ hicin otio gnaviter occupari, hic multum acti-

tandonihilmolirftam ferioomnialudo,utindolio,tanquamequo Trojano, falus Grxcice incltidi videretur ; ccepere vero ad hxc mirari & indignaricivium plurimi, qui cum ex ipfo qusererent , quid fibidemumvellet?equidem,edifleruit,commoveodolium,ut, cxterisaliquidagentibusjme quoque cerneretis a£hiofum, qui enim nihil agit

,

nibil ejje videtur.

Magnificum vero & divinum Diogenis di£tum

!

per quod non

obfcureargutulus ille philofphus indicare voluifle videtur, Anacharfidesfi natura domi non genuit, arte&exercitatione multa multos adhuc poflibiles etiam ipiis Hermetibus ^Egyptiis Hermetiores, velPlatonibus ipfiflimisPlatoniores,quinullis fradti laboribus, nullis pepercerunt fumptibus, nulliiifque illos improbi fa£H,utfalteifi inceptum exanimi fententia fuccederet, piguit, tantus philoibphisehujus in iis afiurrexerat ardor. Tria reperiuntur animalia (inquit Adamidarum iapientiflimus Salomon, quippe qui fapientiam fuperne adeptus fuerat) qure quidemterrse minima vivunt, fed fapientiorafapientibus, ea funt, for-

&

31

..rnica,lepuscu!us, iocufla, flellio:

de poilremo hoc verficulus ex-

jleliio mamhus hititur 3 e? morjturin csdibiis. Parcemiarum autem Salomonicarum Scoliaflx habentex HeI brseo, aranea manibus nititxr s quxHunc fereformantfenfum. Aranea negotiofis tenellularum manuum fuarum telis vitalitium fibi parat,nec,quod aitParcemiaftes*pmergrediendum,quatuor nimi:

•

tat

eatenusj

'

:

H

3

rum

PR/ELUDIU

6i

M.

rumha?cceanimaliaad certamen provocare prudentifllmos quos quepofle, ignorantixquejudicareetiamcos, qui lapientiflimi & ipfa fsMl fafianiorafapwitibus. audire volunt videri Inquoaranece vilis&exilis beftiolarfapientia arfque fir fita? ir co,quod, tametfiin aulisRcgum morerur, nihilomninomanuurr fuarum laboreufquequourarur, quo longirurniorem in annos plurimos viramprorrahar, immo videri queat imprudenria: incurrer^ calculnm,qu6d,fiquidem mdomibus Regumdegar, ubiranra ef ciborumcopia, annonarque affluentia omnis, illa mhilofccius uf quc fcmper folicite, ufque impigrc, operoleque mtra vifcerurr fuorum offlcinam retia texat quibus incautas capiat mufcas ui cruore earum propriam fibi coniervet viram^quod fieft ita, cui huic animalculo fapientia: tirulum tantum fapientiflimus tribuii gloriofum fa Para^miafles? Auguftumprudentis cncomium,

&

•,

,

,

&

pientisepithetumperoptime mereturanimalculum hoc proagen! digenio, quo Spagirice fru&uoie viroserudit,inftituitqueSopha chymicos. Jranca enim manibus nititur, & moratur in adibus T^egum tan«j quamdi&um-, quidrefert, quod palatium abundctlautitiis , quocj affluat delitiis, habeatque promptuaria, quorum hxc rucTentuii in illa (i ego inter hsec non mihi manibus meis vidhim quseritem \\ quem ncquidquam mihi ex ifto aulas rerum omnium luxu promii :

,

me ni evifcerem, nullafquenon noc~tes,&:dies,ducendisfilis contexendis retibus,& mufcarum venationiimpendam,paribus-! que laboribus ac cuns alimoniam mihi conquiram.

fero,

Hoc ipfummet,muto quodam

;

ingenii fui

exemplo, inclamai

&

edocet induftrios Aurece fapientia confecratos , qui etiamfi exort: Deidignationevi6toriofamfedem,fortunatumque obtineant domicilium in opulenta Alchymia: bafilea,ubi fupremus^Operatoi adeo magnificasdelirias, tamque fmgulares favores difpertit , ub; totfunt magifteria,tanta tinclurarum meflis,adeo fuperabundam fublimis artisManna,pufillum nihilominus atquepauxillumexin. de habebuntemolumenti, niquoquepro more aranex anticipi rinr,

PROSIMETRIGUM.

c3

fuamque fudoris partem perfecerint, ut delitiis illis fruifci, Aranea maniinque iftius fcelicitatis portum penetrare poflint •int,

:

)us nititur 5

nifi

namque magno

fe ftudio doclrina: filius defati-

garitjdelaiTaritjdiligentiilimequeallaborarir, erit in :opix, ceu

medio

tanta?

quidam pater Pelopis.

%

•

f.

ENimvero, quia tam inextricata Sc erronea viarum omnia,quibus ad A uream illam Jafonis Regiam,copia?qy cornu contendi,

|

tur,utciimhominum myriadesmultae inattenuatofemperftudio, nullonequefumptuum, neque difcriminumrefpe£luhabito,vexationibus, vigiliifque plurimis, atque labore indefatigabili

,

Sify phi

majeftatem contemplari , ac "eonquirere defudarint, &etiamnum defudent, nihilominus vix ? uni, aut alteri natuncporta, rerrojecto divinopeflulo, referatafit, morigera illa Theano uxor evenerit , feu acciderit adire Corinthum, ducatum quendam amufsimve Ariadnaram in hoc irinere finuofo, erroriimque Ma?andro, nullo via? gnaro duce dato, prasvaricantibus^analemmatisinftar, inquaminftartriformisProferpina? ^probofcidisffaltuofisincompitisconrixas ad viatores edocendos) ego compendiam,reclamquefemitam,.acfchema ftrictum inibo,quo ufque gravem , prsegnantemque Thtlofophorum Galenam invenire queant; faxum vol ventes

,

Auratilis Tufoifculi

i

mi "

«.

ffij

SiclegiturThefeus monftrum proftraftc biforme Incafttim feriens obccecis cornua ventis, Inde pedem fofpes multa cum laude refiexit, Errabunda regens tenui veftigia hlo,

iitt

Ne Iabyrinthseis

1&.

Tecti fruftraretur inobfervabilis error,

lisl.

m

1

e flexibus

egredientem

Gratis accepi, gratis tribuo , fapientiam ftne fid"rione confecutus

J

lC

fineinvidia :

tcgenitales

communico, & honeftatemilliusnon abfcondo, Anquidem noftri non nifi difcipulis devotis monumen-

!J ltt

ta

ambagionibus pleniftlma, proprio abnucleanda

nifu,

per quafi

ma-

PRiELUDIU

64.

manus tradiderunt, cgo vero hiulcabo ,

Adde

M.

hic

lignum latum,

quocl heptathyras, feptem velut oftia Nili,

Et centum Thebarum portas: Hcec mea porta patens nulli claudetur honefto, Tros , Tyriufque mihi nullo difcrimine ridet.

Hxcmea

lucerna pendula, ardens Sclucens, veratri inftar ignaad phyfiologanvos derepente in philofophos tranfmutans, dum impellens j

&

Hac, inquam, Sic

Ut ita

tamen

noftra.

per litora curritur Argo,

^Eoliis tenfuri carbafa ventis

naufraga fempcr, arenofaque nimie loca relinquamus , nec in profundum velificemus, ut terram omnino deferamus, fed Alter remus aquas, alter rafurus arenas, Nempe eft medio maxima turba mari.

Ea duntaxat ex

cclebrioribus,qux precise concernunt, confe£tando

rem ipfam

vel praxirf

Principibus placuifle viris erjt ardua fama.

Utvidelicet animos cxcultantes corroborare , ac diu mulriimque mobilitacos mitigatoria demulcere dottrina , adque expedite experimcntandum ( quatenus per itiis congruos certum fuum fortitum adimpleant} valeam fufcitare; at nec eo quidem decreto, ut quxlibet mox monachorum more de objcfro textu fermociner, inque apricum producam exigui corporis vocularque viribus efiet enim id abruptis Amphitrites flucTibus fragilem ingenii mei cymbulam committere, :

Immenfum modica pelagus fulcare carina Et parva vacuum penna volitare per axem An non eft impar Troili congreflus Achilli? ;

Pkmxus,

PROSIiMETRICUM.

65

Pigm;eus,Satyrufveco]latusGiganti, Chius adCoum, Darus ad Entellum: quid enim agat agniculus interlupos, quid pufio laftensin medio molofTbrum, fi mater vel nutrix non patrocinetur ? eflet profectohoc Echidnam Lernsam fine viribus Herculis aggredi, cujus capite attruncato uno, decem fubinde alia coorirentur > neceftenim aliud mearatiuncula 9 dumcryptica harc univerfa rransvelificaretentomyfteria,quamlinter quidam angiiflus&exi!is

vaftisprocellofillimioceani jactatusgurgitibus,

jnigcnioli nihil aliudaccinclio, (lio

,

mei inquam in-

dumamethodicahsrc

quam audaculus quidam

reconciliare geparvi culicis aut cyniphis volatus

qui altius folito fe tollere nixus,ventorum follibus arreptus,in ter-

ram dejicitur &enervafcit. Quare mechanica tantum , infufurrandaque per Hermogenem njtangere annitar, adjungendo pufillitatem noftram fublimitati Gigantum Majorum nofzrorum, facile efienim inventis addtre fuper fefd fingula, qucein materia: hujus latifundo adumbrari pof!unt,cumclara rei veritate &experientia ex Authorum interpretiimque fenfu pariare voluero-, fuffecerit ut nesintellexi,,-

al

inflnitusfim,

fi

propofitum profequamur noftrum

,

fatales penitiorefque lineas

quas Dei digitusTerrannfcripfitjin remnoftram plenius enodare. Quia nihil ad me fpe&at fcire, fpirentne fub aqua pifces, nec ne, fitne halex an balenaRexgregis fquamigeri? fitnefol lapis ignitus,

utrum verocurrusigneus?

Scfitne verafaciesin

lampade

lu-

aliaquehujufmodifexcenta,ex quibus frucKis nihil, quam labor & afHiclio fpiritus , meraquepretiofitemporisjadturai m parumquipperesreprefTk, at tempus tritum irrevocabile nomen efl, conteftante Acacefio Metrico nari, Steccur?

xtl

Damna nihil rerum, fcd pliis fore damna dierum, Res femper rebus

fuccurrere, nilquediebus

Traditur Diogenes Cynicus fubtiliflime femel plurima de

aftris

apologantem irriforie interrogafie , utpridem e plagis cethereis venifiet , utpote tam gnarus politia: cceleftis taliter Thales :

I Ui:

Mile-

PRjELUDIUM

66

Milefius unus idemque illuftrior interfeptem fapientesGrarcia;, cum,pra:henfis oculanbus cofmocolophonem vagafqueerrantium, fidcrum finuationes, atque coruscantem iftum ftellarum exercitum

ad prafandum ex iis aliquid futuri, modo Dii innuiftent,in contemplationem abforptus , fpcculabundius intueretur , in luteam foveam,quxantepedcsejuscrat, ciim forteincaute illos moveret, incidit, tibiifque, ut dicitur

fra&is rediit ridiculus ,

;

domum

,

ob

quodargutxcuidam

adftanti vetula: meritoludibrio fuit, qusejureideumpatiajebatjqui,ciim adjuxtapedespofitaobhrutesceret, cceleftia vellet explorare: j uvatne, ut itidem illud Prarpes Poetafter

acute attenuet, audire

?

Forte Thales celfi dum confpicit setheris ignes In luteam foveam, pede caecultante, labascit } Hunc ubi collapfum quaedam muliercula vidit Qujcveniebat aquas craterra forte petitum, Sic fuperinfultans, ciim perveniflet ad ipfum,

Alloquitur falfa caput intra voce tremifcens.? Aftra quid ophtalmis cceleftia ftulte perdgras, Non fat multa tibi terreftria commoda cernis? Diimque futura ftudes aliis prxdiccre fata, Non potes, ante pedesjaceat qux, cernere foffam Sic piurimi

adhuc nafuti contemplanturccclum,

rias fubtilitates,

hic omina hiat, ifte

&

ille

& mille

nugato-

nominum inhiat jurgiis,

Alterrixatur de lana fazpe caprina, Propugnat nugis armatus, fcilicet ut non Sit mihi prima fides, verc quod placet, ut Acriterelatrem,fed fiat dottusin omnes>

&

?

non

Etinterim ad errorumfoflam, in qui continuo carcutiunt, nihil 2dvertunt,quousquctandcm profineadinfaniam redigantur hic cnim dumnixos aftrorum, &vertigincs ccelorum accuratius ru£ •,

patur In-

PROSIMETRICUM.

6-

Ingeniluftrandofentit fibi contorqueri um. Ille& lfte demurmurandis vcrfibus mentem vcrtit,

&

in

rabiem

tncidit Iftefibi

pangendopcdcscere comminuit brum.

iProinprudentiusdixit Pythagoras, Samius iileScncx, nobilifquc

[nomotheta, Arduirate fua ilk

qux

fupra nos, nihil ad nos.

[dem hoc

hic hautinconcinne ufuvenire poteft illud illuftris Efc drar,adhuncfcilicet ajcbat Ange!us,fiquanta: habicationcs rcpe-

rianturincordemaris,aut quantarfint venazin principioabyfti, eflempercunclans te , fortafiisdiceresmihi,ca:rula non cbivi, tenebrofam nec defcendi in abyiTum, nuncautemadhucnon interrogavr te, nili de iis, a quibus es infeparabilis, & non refpondifti mihi de iis quidquam, quanto ergo minus percipere potes alas A Itiflimi? Itidcm& ego illos panfophos, qui dequovis vacuo argute ac iftute difterunr,difputantque,ad araneacea, ad aquatilia remitto, &dico cedofu, quiinaniaiiderum,qui erraticos aetherum, aftrorumquecurriculos, &conftellationestam curiofe, tam fcrupuloie fcrutaiis, feclarifque,quomodo fiat ex ovo avistambellepennata, atque avis, cui fenum ferculum ? eccur torpefcant manus , utpri3

mum Narcus inciderit in retia , &quarequoque is torpor, manu aliquidgeftantibus, impediri pollit ? aliaque id genus innumera, qua: cafu quo fagire nequis, res fuperas quomodo comprehendes? nunquidne tu, qui fapientiam ufqueencycliam

&

circularem tibi

arrogas, relponderepoteris, qualiter terra, quae verticofa gravitatis

(ux mole deorfum pendet, in medio aquarum , librato fe pondevel qui mel apes,araneitelas,autbombyces fuaficontexifcant? quod fi autem animalculorum , vermiiimque

re fuftinefcat? .

ila

opellasnoncapis, quomodotantumtibitribuis, divina: ut manus admirabiliftimacognofcierabstepofleprasfumas? na^ifta gloriofa fapientia haud

ab

infania.

magno seftimanda eft, non multum fiquidem difTert I 2

Ani-

PRjELUDIUM.

6$

hac noftra naumachia claflica tantorumcfiepra:miatorestalentorum pracelegimini, rclittis, rcpudiatifque illis vulgarisvexillilegionibus, huic mcnfe mese honorificae, perfpendidoque convivio, circumflua ciborjimluxuria& dapfilitate decoro(in quo fympofiarches Atlamiadcs) accumbite, fcmper in Apolline, fempcrincubiculo So-

A nimofi attamcn vos, qui aufpicato, auguratoque

lis

in

cocnaturi

Fercula trademus prcciispra?gnantiafuccis, Inftruet

Aurofashxcmeamenfa

dapes.

Inclytum illud hauddubie eflet epulum, & omnium ore celebraretur, dignumquc, ad quod prudentes, fapientipotefque vocentur II in eoPhcenix, privaillainterris avis, Arabia?que deferta pervolitans, qua r.ihil m orbe rarius, apponerctur quid igitur de conviviohoc Adcptorum Ambrofio dicetis, inquoveretotiusuniverfir vivaxPhcenix, folislunarque Bofchas , publica in menfa, manducandaprofcrtur? annedefimiliquisunquamcpulatione loqui audivit, an non ha:c, in qua non philofophi & pruden tes , fed Reges ac Monarchae delitientur, digna ? Dapale itaque Cleopatra: con viviumapagefisantiquitas, quod Hiftoricorum omnium prxconio cclebratumeft quodque illain gratiam fui Antonii Alexandrix apparari curavit, in quod illati fuerunt uniones duo pra:ftantiflimi ,

-,

,

centum Coronatorum, qui millibus & amphus quandoquidemlonge eminentius, excellentiiifquecpu-

pretiofiflimique liccbant;

lum, hicquodinftiruitur,inquo praxlariftimus, qua:ftuofiflimuf» que illc unio, natura: totius thefaurus,MeIe£lris Trifmcgifta orlertur,uniovero pcrfplcndidiflimus , cujiifque valor vix verbis expreflilis,

mium

robis, ita bonis funt adjumenta virtutis s Alius fane efTe atque fe terum facile alius potuiflem ego,ni paupertatis pondere depreflus, :

Opprobrium magnum paupertasquidlibet urget Etfacere arquepati, refpectum perdere ccgens, Precelfeque bonum virtutis deftruit ufum Simplice

me videas natum Tatre, & in tenui

re

Majores pennas nido extendifle loqueris,

Ut quantum generi demas,virtutibus addas, Summis multa viris me non facienda patrafTe Corporis exigui, cenfiis nullius alumnum Pondo premit dextra, Iseva geftantur at alse, Ut me plumalevat, fic grave mergit onus,Ingenio poteram fuperas volitare perarces, Me nifi paupertas durateneret humi.

•

Quantumcunque proinde fint quidam philomathac, fk alati, id eft, nati,propenfi,atque inclinatia naturaadhoc,vel ad illud, ac amba-

K

2

rum

PR^LUDIUM

76

rumctiamalarum remigio, cquis & mulis toto orbe profequendo,vchementereo contendant, in pulveretamen perpetim Pal,

nunquam mafculefcunt, fed pedetentim reptantes patiuntur duplex cum ftadii labore, & cum egcftate cerramen, vixqueunquam gloria:culmen attingunt,quoc paupertatis onufculo defetifcantur, & prceterea Meccenatum rariladisiftitogatx' milites harrent,

velutRemeliginibus naves, alioqui velis remifque celerrime iturx, retardenturj Partum vero perdifficilem , Scograveacae-

tate,

lumnofum pauperium Ecce Cleanthcs, potius Phreantes, Philofophus ille Stoicus nonne pecunise penuria,quam in chartam emendam exponerer cogebatur ea, qux aZenone audierat, offibus boum, teftifque ficti:

libus infcribere?

Similiter Plautus Poeta

ille

Comicus

feftiviffimus,

omni

fa-i

&

is ob paupertatem addictus fuit lium laude maclatus , nonne mola: afinaria:, ciimque vacabat ab ea, fine ulla temporis intcrcapedine, fabulas componebat,quas vendebat? idemquoque, ob> JiriozftOi fuitque in me multo verius, adco ut meritiffirne canere poilim,

Pauperibus prarceptor ego, quia ftudui pauper , Cum deerant nummi, exponebam induua venum.

Inquam, eadem quidem exempla multo

ih

me

fuifte

eviden-

continuo, perque omnes mcrc annos, pra: zelo mufarum, plurimas, incredibilefquc adveriitatcs, Sz tenuitates fuerim perpeffus, innurrieraquc cordolia habuerim, ac quafi aquis tribulationum integerablorptus; congerie calamitatum,plcneque afrliclionis mceftitii oculi oftus* cati, noftu & die in profundo Pimplx fui,foliifque in alienis oris crravi.in campos fcccdens ac fubPapilionibus degens, finere &a:re,finefacundo in viX convena, qui pro vehiculo , cum tamen fulatium fit mileris focios habere pcenarum. Immoj modo referrefas eft. Antifthenisillo didaculo difcipulo

tiora, qui, m^rifiam* nifi

adolefcentino!

vitae

,

re-

PROSIMETRICUM.

77

'Crum omnium egeno,longe quandoque miferior fui, illi quipjoe dolium femperdum tornatile, quod ad folium folis herbacfolfjftitialis inftar circumagebatur, reliquum erat, mihi vero , proh dolor! prce nimia faspicule mendicitate, vix porca quaedam viminea, fub quam gallina cum pullis fuisfuccubare poffit, fuppe"jjitavit: erat illi tunica, pallio!um,quod fupenus circumfterne"bat, mendicabulorum fupellex ftipes , peraquc panaria-, mihi lautem nihil frequenrer horum fuit , non modo non vifus Dioquovis pannofo mendiculo pauperior: poft fcene , carterum ccepi ftatum , cailremporis aliquantulum , at cum Phrygibus jfiifque meos multiim ingemifcere, & vacuas fsepe palmas comcplodere , pedefque incertis greflibus quatere, nunc hanc, nunc jillam capitis partem,qux mihi nihil pruriebat, adfcalpere, & ore ifemiclaufo fingultiens, nefcio, quas querimoniasebalbutire, laf«Tus in die anguftia? mese gemibundus crebro triftiore anima pciR iies me ipfum inclamavi: !

<

&

,

Hei mihi! cur unquam ki

didici, libriimque relevi,

Literaque eft oculos ulla morata meos Alchymiae ftudium ftolidus quid inutile tentem? Res Laris eft lauti nulla relicla mihi: colonus fum, ut quid me torqueo? vix, aufim diceperfecutionum adoriibus Alcmenades odio Junonis fubactus, quam ego, modo his, modo aliis irapetuofis afHiclionum 'nimbisj accedit,qu6d pii. fenefque Parcntes mei hoc ambo anno ad plures profeclri, finiftre aliquando informati, lugubri oppidatim fchemate , quirituosifque fufpiriis fuis abs rubicundulis madidulifque oculis meis lacrymarum ferventium diduxerint rivulosy ii arboribus ac arvis femel fieret loquela! atteftaren-

Terra

arida?

>re, tot

O

tur utique, ingravefcentibus indies

dolorum

aculeis,

tanquam

defpectiflimum me circumforaneum, vironimque noviflimum, feu trivialem Allobrogem,acriiis quamRomulidas a Saturnia ob raptum Ganymedis Phrygis, divexatum, difcruciatum

K

3

Non

PRiELUDIUM

78

Non

mille mihilingvce fint,oraque mille, Curarum fpecies cunttas perftringerc poflTem, fi

Verbis valeamadumbrare,nedum enarrare, totum pene vivcre flcre fuit: Adverfis tot adunatus, quot barbula fetas, Quotque meum cirrata occiput arma gerit

meum

>-

Ovula ranarum,formicarumque bacillos Vere mihi pofTes dinumerareprius, Quam mala laflatus paflim quibus obrutus orbe, Extera

Ah re

,

dum

UM

luftro fidera folus inops.

quotiesegofletibusuberibusfaucius,&ambefus, catpas edein luclu ac planftu heautontimorumenos atque Hcraclitus

|

compertus! Frigidulo potius numerabis gramina

Majo

Multa paludofis fitqueutarundo locis, Et quot manevagis culicesconfultibus errent, Quotque micent calido vefpere certus eris Quamtibi mcerorum notefcat creta meorum, Florejuventutis quos bene paflusego. Heradaus, etymo fuerim complexus,verbum vere abbreviatum, 6 quot comprehendis!

Quam,inquam

3

credideris, ut multa illo,

nunc, &faciasaurum, pretiofaque mille, Niterisexcelfumqui culmen adire Sophorum

I

Noxa itaquemea, documento, amicifque monitisomnes

rccipis- |t

cunto,&ediscunto, Qucis eft cunque nimis dcprefla, &curtafupellex, Refqueanguftadomi, faperehaut fublrml wwifqtiam, Vitare illam Alchymiamtanquam demeflbriam floris adolefcencum Dxdalis Sc Icaris e Creta, aut carcere Minois non evotia: ,•

lare,

Si

PROSIMETRICUM.

79

Si jaceas plano, non erit unde cadas , Daedalides fublime nimis dum fertur in auras,

Dasdaleum

vitreis

aliquando

cum ignominii

Sii aliis

murmuradhasfitaquis. velint efTe ludibrio

&

manci-

)ium, quemadmodum ego nunc, qui videlicet portavi pondus diei k azlhis,gnaviterque in vinea vacavi, jam alter metet, ac quideoi

&

argiter, ubinihil, aut paucifllme faltem infeminavit

,

inque labo-

Ego perdius, pernox

es meos introibit >

executus, acconatus, auus, alteri jam autem pretium, falariiimque fudoris mei, lucri :ontinget } Ego mellificavi, in coitione, confli&uque femper no-

&

piflimus,

Scjamalter eritprimusin mellibus meis, pradifque po-

riundis.

Has ego fcirpo rofas, alter fibi fumet odores Sicfibi gallinse

Nec vslccx Sic fibi

non parere ova

fibi fic

ubera

bombyces non

ladtis

folent,

habent;

fua filatrahunt,

Sic vos nec vobis bajula fertis equi.

Atqui, praefagio quemquam forfan hic penes fe tacite trafraturum, [emper utpote efle eos, qui fubfidiari facile pofilnt & velint, modo uperreiftd^interfortunazacMinervasamantiores, candide comiclmunicetur adftipulari,exvotoPhilofophosfatis (qui ubicunque ^mnia fecum ferunt :

Et quibus omne folumpatriaeft,utpifcibus unda, Utqucavibusvacuoquidquid inorbe patet ) i$

Tn occafione tali

ade6exiguumrequirente,progredipofIe: eftato

Ariftippiphiiofophi, cui,ubidie

quodam

exegiflet

mercedem

la-

Dionyfio Rege Sicilix talentum auri, quomodo tu inquitRex, cumfisphilofophus,aurumamepoftulas? fapientes taboris fui i

,

men

.

non videris imitari caeteros, qui aurum prasdicant, philofophis&fapientibus nihil

locupletat ipia natura,

& opes afpernando

,

,

unquam

,

deefle pofle:

Refpondit ille, tinni mihi primo, quod abs te peto,

PRiELUDIUM

80

peto, talentum auri,.& tunc objeclioni tuae fatisdabo, aufiim itaque ubi acccpit, dixit Non mirare Rex, quiaPhilofophi docent, iapicnribus nihil unquam defore pofle, rattonabiliter hoc ajunt, •,

nam

magna

fcmper, fineque

ncccflitati

difficultate reperirepoflunt

eos.qui

ipforum fuccurrant.

VErum ha:c & confimilia occlamanti in promptu

,

fuumque KK'

manetremonftrandi os } primb namque talia nunc non appa rent tcmpora * Terra malos homines nunc educat, atque tenaces, Veriiis inverfbnnnc quselibet ordine fiunt,

Quantum quifque fua nummorum fervat in arca, Tantum nunc habet & fidei, nam raditur Orbe, H|UI

Plurima fraus nunc, nulla

Ima

fimul

fummis

in

fides, invertitur

nequam

Inverfa; feries funt, ftatus,

diruta

Orbis,

Mundo,

ordoque rerum

Dum fincera malis fobolcs poftponitur, & dum Per cundtos reprobi populi vectantur honores, Ipfo femet agon Mundus deluditur ipfe.

mundo, qucmadmodum xvo Salomoniquippe animalia fiunt, quam erudiri & literati

Ficri hodie videtur in co, pluris

(Oppida ubique canes venerantur, nemo Dianas) Coctores piuris,quamDocl:ores, Arcades pluris,

quam Ariftotcpluris, quam ho-

quam Socrates s fcurrx ac audaculi verecunduli quia iniquitas regit Mundum , hypocrifis imperat,indignipoflIdent dignitates,ignorantesdominantur doclis , fapientes vero reguntur a ftultis ,*& equi judicantur ab afinis: Scelcrari ftant in culmine, vitiavigent, virtus eft vituperio mendaciloqui, logodxdalique laudantur, veritas honeftas exulant fapientes expe&ant ante fores divitum, non divites ad oftium fapientum.

lcs

,•

nefti

Glauci,

&

,

&

&

-,

:

En

1

-t

PROSIMETRICUM En

Si

dives eques plauftrjs rhedifque curiilis, Pone Plato peditem raptat Ariftotelem. it

n ardibus opulenti Epulonis canes catterxque befria? laute lurmifellus ac lacer Lazarus, vir innocentiilimus, Dei|ue. delitium fingulare, ante januam illius lupiens tmoriebatur; feteriiis profecto etiamdum in domo Mundi res peragitur,quam juondam in Epulonis palatioy nam immites , improbi, impii, rui canum & beftiarum ritu vivunt, cupediis delitiifque redunmiticordes vero, Deique fervi,paulant, heluantur, epulantur >eres, & humiles pras fame pene pereunr, extremaque neceflitadyfpraxiain murido le premuntur j Vah ecqua ataxia ha?c :cquis abufus, ecquse turbatio, ecquod chaos Fortuna favet fatms: ncpti potiuntur honoribus , frolidi fuftolluntur, adque dignitaes decernuntur j authentici autem in infamia & opprobrio viamuniis deturbantur,ignari im^unt: fapientes abdicantur, )eritique adoreis donantur bardi lenonefque locupletantur, Dxdali ver6 a pileis pedibiifque funt, fapientes ad extremam iecidunt egeftatem: equi pro beneficiis folicitant, at afinis policitantur, digni negliguntur , indigni ut habiles judicantur, nventiones do&drum , proboriimque uti nugae, ut anilia comnenta ridentur, & confilia ftultorum ut oracula ampledhintur* Vlundus proinde nonne optime democratia baptizari poteft, in qua quisque fapremus efle prasefle vult ? an non regnum sft male ordinatum fophiae ac poliriae expers , in quo homines brutales , appetitus qui fuos brutorum inftar fequuntur , precirabantur,

&

-,

&

!

!

&

:

&

&

&

piunt

quid

, ,

gubernant

inquam

,

,

fapientibiifque leges prazfcribunt

ad vivum, ut verbo perftringam

,

?

Nun-

proftibu-

lum? it

In quo Tartareos ob nummos omnia fiunt, Vix ubi confpicias, qui non tangatur amore

L

Ar-

PRjELUDIUM

U Argenti aut

auri, potioris

fpeve

lucelli,

munere gaudet, Ob nummos patitur fibi rumpier hymena virgo, Ob nummofque locant ingvina nudaLupae.

Quid

faciat ftultus? fapiens Sc

Ob nummos Vetulo nubit pulchella

& ob nummos

puella,

quoque ducit Anum: Junis Ob nummos homines animas & corpora vendunt, vir

Ob nummofque vides quodlibet In

quo funt homines

Qhg Non «S/

cares

locellis

tenax

geri.

ficut limaces,vei illecebrae argentaria:

,.-

Seduohnt datorem;

non cohnt amorem, bamant ocellos ,

Nam

orbe

,

Sed amant

locellos j

Non

ocellis

places

Eji manus pnellis.

glabellis

Tantifper adolefcentulum amant foventque lubricum,

Dum

porrigif,

Si quid feras

,

quod

acceptus es,

Si quid feras, amator es,

fi

fi

Si bene difcutias,facies,

Non .

& poflidet quod

poflidet,

glabra pellicula,

porrigat*

nil feras, exclufus es

nil feras,arator es>

non uxor amatur, aft:

fcabra pecuniola

fua credat amari, Taida fiquis amat, non Thais amore carens, munus amantis amat Thais dorophoris comis, quod fi hinnit inanis, Thais in adverfum comprimit ufque pcdes. fe,

Ib

Curia Mundus, ubi per munera munia dantur, Hon nummos & opes Hebraica lingva vocavit,

Or aurum Galli, prodiit hinc

Ut

&

bonorj

vulgare habet Grazcorum adagium, femper profpere caduntlovi

tax/Ilt.

nemo, nifi cui foeliciter omne , Cenfibus exundans omnibus ille placet:

Diligitur

Pluris

PROSIMETRICUM.

8*

cnim nunc fiint, quam prifci temporis xvo Dant vel amicitias,pauper ubique jacet:

Pluris

Suntque Diis proclivia

cuiiclra,

,

reclivia cuncta,

Ad ie Magnetes velut omnia Ferrea praenfant, Ad fe Magnates ita quadibet Aurea raptant, Ad fe ficque mifer qua:vis faftidia capcat. um

&

obfecrationibus loquitur pauper dives efTatur rigide quidquid faciunr, ab omnibus laudatur, juidquid enim dicunt, ,

accepratur, five bene, five male,

Nemo

malus

fcelix,

quis dives

non

facit apte

?

eft fenfate & non eft datus ei locus locuples & mox omnes tacuerunt ,.& verbum illius ufque ad perducitur, pauper autem locutus eft, & dicunt quis eft

Humilis locutus

,

,

[ocutus eft,

nubes

,

Hemmortalium

peftilentiam, fed ofcelerata filiorum Ads rlagitia! accidit, proh dolor, ut divites fedeant, pauperes ftent retro, toga holoferica ante forum fe{c ventilet, lacera ante januam, ante feneftram, claudatur cito lapide Lazarus, ut ne fceteat, vel exhalet , nefcio quid Aiphalticum, aut hic

?

pauperculus

ille.

Mephiricnm.

Vah

probrofa nihil paupertas durius in te, Quam quod ridiculos homines facis atque rudentes.

Beindh dicendum, nullos habere amicos, qui paupertate obruitur.

Dileclros

mutuo

nullos habet

ille

fodales,

Qui femper queritur quod fibi pauca pecus. Cur nullus qui Hecalen, nulla eft, quse diligit Irum, ,

Nempe quod

eft

hic egens,illa

Ciim femel fapienti cuidam

rum & divitem, fummos

quod

eflet inops:

diclum, duos,pauperem nimiamicos, aftute arguit, hoc efTe non

fuiflet

efCc

L

2

polTe,

PRjELUDIUM

84 poflTej

quia

divcs alioquin pauperi opes fuas communicareti dives nunquam rire confpirant,

quaproprer pauper

Non

&

bene conveniunt, nec corde morantur in uno

puer, pauperis ille puer, Si qua voles apre nubere, nube pari, tibi junge pares. Eft ld, amjcitias

Diviris

ille

&

Qux bi

enim pars

diviti

ad ollam ? quod fe focium efle,

que

illud antiquitatis,

mauis. Denique>

fi

ad pauperem, ecqua communicatio cab confringentur

fe colliferint,

;

nihil pejus eft,ut evulgavit orbi

omniumque Regum Rex Juda

ditiori ita

miraculum

juftiflimus idul

quod

Fronti nulla fides,homini

(ic

nulla

prophano,

Oportet moderno tempore vulpinari , Archimandritas agere. Argi vel Lynceos habere oculos multi fiquidem bilingves, & ;

Cerberi trifauces funt: Difficillimum item, ex vultu foloj pauculaque converfatione, hominem noiTe, nifiquis forte fene^ ftellam Momi in pccTore geftet, ut fpcclantia lumina ad cor uf

inftar

que transmirtat,fed ncque Dii lurnus, ut omnia arcana, §c praecipue humani cordis abyflum perfcrutemur, ubiplurcs,aufim dicere, vertibilitates ac volubilitates funt,

quam

in ipfo

Eunpo

:

quod tamenEuripi fretum,uniusduntaxat diei nccTifque fpario. iepries ferunt redire Plures inquam fkxus ac reflexus, quam in quatuor flmulPiiniilabyrinthis quinimo nullus Mxander, nul:

:

adeoque implicitus null adeopcre intricatus vorago adco obcarca, nullum mare adeo profundum, nibilran dem adeo impenerrabilc, adeoque impcrforabile, quam corhumaniTm.

lus labyrinrhus

,

:

Nam inter vias

clivins,ambagibu(quc retoftas fine aberratione inccdere grave quidcm cft diflicile valde: attamen cum pcrfona:,a quibus fcirando eo^nofcere, atatfve conjecTuris adexftum pervenirc pofiumus, reperiantur, iperanaum eft, nos tanulla

&

dcm

,1:

PROSIMETRICUM.

.8?

Enimvero cor humanum diverticulis , anfra&iufque plenum, pravum & infcrutabile quotus cognofcct? Quis

em

evafuros

:

rgo cogkatione illud fuperpenetrare , quis pcrTpeculari potequis ab errore ullo audeat vindicare? quod adhucpejus, [uas ad viarum direttionem conftituta funt figna, fcpe nos duunt, &: feducunt, atque a refta femita abducunt: pulchraenim, ;ratiofaque facies cor fane benignum &" amabile indicat, fed firnum eft fraudax,quiafallax gratia,&: vana eft pulchritudo:

&

jit?

'Ut

Pelle fub agnina latitat

mens fcpe

ingva quidem ut dux hujus femitse concinnat dolosy

lupina:

fed varios con-

fe offert,

leclit Sc

Non

tot ventivago ftabulanturinarquore monftra,

Quot

fcelerata dolos lingva frequenter obit.

am

vero, ex omnibus cordis adinventionibus, mala? cegriiiscoghomo namque, quantum poteft, qua:rit eas femper palliare. Expifcamini femel in deliquia, :elare huic, alterive ipfcuntur,

&

ei1

&

nalam fuam

mentem

objicite

mox rationum,

cauflarum, latem >rarum, argumentorum, mantelorum mille umbracula*in prom\* ti funt, quibus prava intentio, vulpinus animus honeftiflime ,

&

enim perverfitas, nulla aftutia rationibus caret, fuum deeft palliolum nequitiae & fallacire pene

'eftiatur: nulla rix vitio ulli

,

non formofo prartextu excufantur nulli latebra fui dcftiuuntur nemo non aliquid argumenti obtendit quod cxoi biaverit, omnibus nimirum va/culis fuum invenitur operculum,

lulla:

,

,

,

mero claro tenebrae denfiflima? fuperinducuntam artificiofo fa?pe noclis fchemate invoivitur, ut cfle juretis eclipfm j quot autem ejusmodi cclipfes,

pfo meridie :ur,

& dies

:erti(limam '

,

Deus, hodierno tempore

JEvo

vidclicct

niftre agit,

&

eft

cernere

nimiumquam

intenditj vel fane

!

vix quifquam

Ci-

fe oblucinafle fatetur,

&

vivitur beato

nemo

,

quam-

PRiELUDIUM.

3o

quamvis fraudulenter, atquc etiam nequitcr &r perverse fiaiv plurima ea tamcn fpeciofiflime femper operculare novimus nam jam ufitati, & notiilimi artificii cft juftitia: cercam nafurr decoro fpecillo affi^ere, culpam a fe in alium derivarc, quotidia ni moris eft,crafliillma mendacia finceriflimis nominibusobtexe ,

,

,

re, frequentiflimum

hic fodinas pollicetur tibi aureas , auxili; omnia, ncc ferreas femel praftiturus, fed nec digitum autpederr

moturus, quare

j

nihil melius?

quam

fua per fe curare, vel plant

intcrmittere.

Rem

Lapidis reris

Non

bene cum

Jaclanda fuper folum

Hunc mutare

cum fociis

multis pofle manere

Alchymia atque Venus.

Dominum

fidem

?

cura,

nunquam

& ipfe

enutriet,

palinodia prefllt>

Difficillimum enim cft in hoc inconftantia: theatro mundo br> nos aliquos repirire amicos, ficuti diflicile eft, in flne Autumni invenirc flores primi Vcris; quia fxpiflime , qui magnum in noj

& negotia ufquemodo promovere ftudent omnia peflum cant funt fane amici, quafi crefcunt, crefcenteluna, deficiente eadem, defi

proferunt favorem, nihil fperant

,

nifl

conchylia, quse ciunt:

Umbra

Cum Sic

ut

.,

velut fequitur radios perSolis euntes, manet hic feptus nubibus, illa fugity

comes

eft facibus fortuna:

mobile vulgus,

Nube quibus tefris, protinus illud abit, Tempore foelici multi numerantur amici Sors dum dextra perit , nullus amicus erit. Alternis tumeant fi turgida carbafa ventis,

Eque ruo voto profpera cunfta fluant, Mille tibi focios, centumque videbis amicos, Cognatus cuivis, ac Dominellus cris, Afl

C

y

PROSIMETRICUM

%7

Aft ubifallacis fbrtunae Numine verfb, Lasva femel velis flaverit aura tuis, Tu qui jam circum fueras tot cinclrus amicis* Et modo Cognatus qui Dominellus eras,

Hsec a

I

fola tuis triftanter dicla reportas,

Faufta dies bone vir

cogor abire

,

domum.

fjuam ergo diu tu divitiis afHuis, & torrente fortuna? abundas, ^mnes velut limpidiflima aqua ad te invitas, ubi evanuerit , aleumproculcant >

Dum

favet,

&

blandis plaudit fortuna labellis,

Magnifkas ultro cuncla fequuntur opes

Quamque

\

diu fortis fons eft ftillando liquores Ejus aquas omnes abfque quiete petunt. Aftubi diftabuit, remanent, necpofcitur ulli, Centenis comitum qui modo cinctus erat. i

Scilicet

IllL

expendunt

NilfiMagne/enw

!DC

utilitate

ibis

fidem

Homcre foras.

:nl

'IB

Ed

fatis

Iongum jam videmur in

autem

his fpatiati pratis, ut

3 & e proprio femel flofculum decerpamus horto Experimur hymifta? & eft veriflimum, quod maxima fit conformiras auum inter & argentum vivum Sc quidem tanta, ut, cum aurum :

ict

,

,

extra ignem , quocunque etiam loco argentum vivum fit , iladhaereaty atvero ud quafi quserat, quatenus ipfi fe uniat , juando illud in fornace vivificamus, punficamus, hoc in fu~ ift

&

&

num

verfum, illud deferit^ ita omnino fit in omni hujus orbis imicitia,ei fiquidem non obftante, cum tu velutaurum in ignem rribulationis, adverfitatis, vel anguftia? ingrederis, ficlus, fucofiis-

}ue amicus,

tanquam Mercurius, inquam, uelut

vws fugitivus te derelinquit,

&

in

fumum

alter ille fer-

fatifcit, ftcque folus

serumnarum tuarum: Quoniam vero noftrum fubiimus viridarium

relinqueris in clibano

,

juvat

&

ahos

adhuc

PRiELUDIUM

88

rlores } cum amicorum par nobile vidi olim Spagiricx philofophise illudabftrufifiimum mareThexIiM phraftus , e quibus unus opibus inundabat, alter vero rerum tci itf nuitate afHigcbatur, jocabundus ait>/4m;cz fi funt) quorfum tunc alte !&' ita dives->alter ita inops e/i t oftendere volens, ubi iincera figillatu amicitia, adverfirates & profperitates communes efle deberc, ne Hc a:quum efle: fed contra amicitia: jura, a divite pauperem & inc

adhuc inde depromere

-

iet

1

anr?

ircun

pulum amicum

deferi.

itrap

Verus amor miferum nunquam demittct amicum.

wf

Profundius hoc fuccedamus rofetum, videamufque de amor« quid quafi quidam Deus philofophus Plato nofter dicat^- illeii dialogo amoris ait, dmor mmietatis ejl & voluntatts parens ,-nonequi dem fatis hic capio , quod dixit, fi nimietatis, cur fimul ftatin & voluntatis eft parens ? ego econtra potius dicerem, Amor volutt tatuejlp nimietatis parens at abfit hoc, Plato divinus divine hi« :

M va: flpoi

tn

k 1

irid

eft, quando dixit Amor nimietatis cfl & voluntatis parensi quod tantundem eft, tanquam protulilTet, apud eum qui veracij ter amat, poft omnia pro eo, quem diligit. profufa, poft omnmi

locutus

,

:uoc

dili

,

ab illms honore & exiftimatione impenfa & erogata, reliquumn;; manere folum plura profundendi, impendendi, & erogandi de fiderium,idque tam magnum,tamque candidum, ac fi nihil pra fudi(rct,impendi(Tet, erogaflet nimietatis & voluntatis parcns: hic efl veri, germanique amoris lapis Lydius.

Hic

Sed unicum duntaxat adhuc profine ac quafiin corollariu Rofario hoc cxiturus Icgam florem. De Heliotropio , cui reconditas

nifli-

PROSIMETRICUM.

pi

ifTimus eft fimulatione, dolis, hypocrifi, fraudibus

,

mendaciis,

arvis,mangomcis peribnatorum gregibus repleta ubique omnia,

&

cazremoniarum nullibi non plurimum eft, parnm verba fpeciofa, cazremonia: blanda? funt, fed Non igitur immerito harc hypocrifium or amarum natat fclle

erborum

&

hantatis

fidei,

:

fficina

mundus

in iacra fcriptura diiTimulator,

mendax,&

ioipo-

tor baptizatur, quia exteriori facie pulchraiane omnia, blanda, inceraque oftentat, atqui emptorem circumvenit, cum intusfcelitatem, faftidium, fucum, mendaciumque tegat , vah vafer orbis Lt certe,

an non re ipfa id mihi non raro accidit,

& expertus fui

?

anno Domini 1657 Amftelodamum in HolLondinum in Angliam appuliilcm viaticoque neo, quod fuerat tenue, propemodum abfumpto (nec , unde lu>ra:cipue vero, ciim

andiam, rarer

& 1662

,

fumptum, fcirem non rarus eram

Nam

gallinse £}| us a lba^

lei

itn

nftar hirundinis

Cui

tempus vernum prsevenientis,

fuerat fat

abunde

res

non

vidta labore,

Jed relifta) publice perurbem fchedas, inPhyficochymicis )peram exerciturum, hac affigi curaflem formula.

PARi£NESIS A L

me

PHILOSOPHI./E U M N O S. ad

i.Kl On

legitur a divina munificentia majus emanafle donum ]_\| fapientia, quapropter antiquitus ipfa , prx omnibus huexpetita ius mundi divitiis, maximo femper habita seftimio ,

&

fuit

,

ut liquido e

monumentis philofophorum antiquorum (qui

de divinoMagico, ta veritate, ''

miraculofis

cceleftis

fux Artis veraci antiquitate,inviola-

& iingulari nobilitate, mirificaque prarftantia, cum & incffabilibus conjunda fruftibus prolixum infti,

tuerunt fermOnem)innotefcit,atque colligere

M

2

eft.

2.

Vefti-

PRilLUDIU

92

Veftigiis igirur

2.

prsdeceiibrum

,

M.

Seniimque noftrorum

in.

ftcndo, fimplicihac animadverfionc norificare volui, vetuftoru medicla Magorum orrhodoxis , le&ifque ingeniis interpret;

myftico corum, veriflimo tamen,ienfu,quema?terri

vclle, fuper

typis,allcgoriis parabolis, p.riphraiibiisque obtec"him

&

obvelii

tum iverunt qua: eft mbftantia illa temperata, quam nonpotej ignis violentia ieparare,nec terra: fscculentia defcedare, nec aqi: limofitas alrerare,nec conraclus aeris obumbrare, qui omne ccs ,•

pus edurum mollefcit

;

& molle

indurefcit,

&

fugirivum

figitu

fcedumque colluftratur candore mirabili^qua: dictatft a patre philofophorum propheta, totius foriitudmis fortitiuio fortis , qt nominatim in fabu iridem cft illa veritas occulrara a poeris Gorgonis,Jafonis,& Medea: de Aureo Vellere, eftque de nat ra Solis,cor, & forma, &flosSolis,& Arbor Aurca, de qua fi fr ,

& hic eft iconifmus il novi ilicet recrefcunt luteus, qui femper in igne durefcit, & ha:c imago illa cerea,qu e~his

in

auellanrur,

eodem

hqueicir,

Utlutum

Uno

,

Sc

,•

durefcit,odoraque cera liquefcit

eodem igne, infumma

ta:,

a fuo

hoc

eft illud forte

& fortif

vincit, & ad fe trahit hocque eft illud fep corpore,de quo tanta mirabilia philofophi, proph

mum, quod omnia ratum

,

,•

poera?, reliquique cecinerunt.

3. Eja igitur dotlrina filn pergite, jam, jam inquam, janua coj nivet,ad ftupenda & abftruia naturar percipienda, temere acc dire cadoque ut alter fuftulit Aurea cuftode viclor Mala rinrhiusjita eviclo langvore fordido, difpulfifque infcitia: caftri una mecum e portufolvite:crunt enim verbamea,tanquam ve ba fspienris, conclufionefque mca: novaz & inaudira: , certacq veritatumin hac materia determinationes. Ca:teriira pra:ter hxc jam enarrata, quce conccrnunt Ph 4. lofophiam philoiophorum primorum fuper fccrcro fccretorurr erudit quoque prxfentator hujus difcipulos in philofophia, qu 9

,

T

PROSIMETRICUM.

93

sin univerfitatibus di&ariconfvevit: Poterunt itaque Domini, Uiercarores, mercatorumque filii huic fc magiftro infinuare, ex^(•enfifque magnis, qure liberos foras ad academias amandandos '« 3

omitari folent,fuperfedere,cuiquefiet ex beneplacito fuo, talia^ [ue audient, qualia fe nunquam, ab orbe condito, a quovis puen

°hlice doceri

audiflefponte fatebuntur&c,

iqi

cc

R

P

»

OT

R

E P

TICO-M

E

LOS

re

^D

qm

PHILOMUSOS.

ali

i.

Q Icut

in exigua pi&or quandoque tabella Unverfas propera hneat arte plagas. ij Aureus Eois oritur qua Cynthius undis,

.

Occiduoque fuum fupprimit amne jubar Sic &, neUarei \lu\arum roris Alumni, Qua^libet Aonii muneris acta mei

:

Hacce

repentina, vilique fiudebo fchedella Poplite declivis rumigerare genu.

Pulcher ab accinctis redivivus Apollo caballis, Pulcher & effcetis cum juga laxat equis> Pnlchra Venus rcfei quum lucet nuntia Phcebi, Piilchraque cygneis Cynthia vecla rotis Pulchrior at quarvis prseftans fapientia vifa, :

Pulchra quid a femet fola feratur habensj

•Hoc uno

ultimum bonum efle deexpetendam, condecens con-

haefitans Herillus, fapienriam

fenditjnec

rem ullam aliam per

fe

'Yenienfque cenfens, quatenus propter fe folam amaretur^ i

Ipfa

quidem fophia fibimet pulcherrima merces, &c.

M

3

2.

Quem-

5>

PRALUDIU

+

M

Quemadmodum

ergo fieriamat inter indigcnas, aut qi funt quapiam probe in urbe noti, rarius fcripto, vel pagellisqus ftuari, nec ulhs negotii fui fitum philyraceis mdiciis aufpicari,e parte, quod quisque>eorum fatis feria nofcat, partim & propte lllubentiam, ieu verius pudibundae mentis rumentiam,quia ietri per proprio in patrio ftridet, quod hofpito, vel alieno ridet ; Si ediverfo extcrorum ea eft confvetudo advcnarum , ut, quarcij primum crepidinem allamberint, fociimque aut locum, quo an 2.

I

navigabant,attigerint,plurifariis cominiis confultis cceptifve viti 3

iux partes figniticent nonnulli choragiis , corollisj nonnemine foris, loculis^aliquammulti etiam (quos videlicet prolixius fortu nceNumen afHavit) literis demum recommendatitiisad amicos ad antiquos: compendiario nemini non quamcontentifllmeftu detur, ut ftatus fui aleam promovcat. 3. Quando ego itaquelitato, ac finiftro,uti timeo, aurasaucu pio, nuperrime' huc, fed prorfus peregrinus appuli, & nundini me conditio de more vulgi negotiari vetet, atque viciffim patroni caream,necfautores, quicauflam fervefcere faciant, habeam,fchc dulis his ha»Jt intempeftive neque famen arbitrato , veriim po tius uti fato ftri&us, Meccenatum vice, utor, inque horumhypo -,

,

thccam illas fuccenturio. 4. Quibus quidem membranulis omnibus Artisamatoribushi< operam rncam vendito,&c. Sic volante calamo fubtexuit tridua nusBritannici fidcris hofpes&c. Cumprimis ab honoreDei glo! riofi & excelfi,deindea fervitio quorumlibet eorum,qui open egere pofllnt, five in philofophicis, philomagicis,& myfteriijj naturae reconditioribus, five etiam juuenta ingenioli noftn boftra

lidc folide

imbuenda:

Kobilitatis avos in fe docflrina refervat.&c.

A

D ha?c

§9

plurimi nafuti homines,obfcuri, duplices, Sc profufr di corde, nodos in fcirpo quxrentes, fpeculativi, animuir machi-

)i

IPROSIMETRICUM.

9S

achinationibus tegentes,fenfum verbis velantes,quibus nimium rte otii erat,venerunt,occurrerunt,gratiam meam prcenfatum, n partes fuas tractum, ac fibi devinctum prece, fed non pretio, ::

:;

,aluratum,gratulatum,colacum inftar palpatum, palliatx aflentaionis poppyfmate blanditum,

noftriRegni confcende cubile,

JAjentes

mercedem nemo, omnes

Solvere

fcire volebant.

aut venari fub favoremco,Ovo fe ovem rtaptaturos aut bovem, qualiter faciunt Monachi,Pra:dicutii, aid genus alutafi alii, qui nihilum nidoris afe iinunt provenire, ifi videant genuagraeca, dextrafque dativas, in fuggefto fane

nperantes

fcilicet pifcari

&

3i

tyitcntantur

omnia gratis,

at

domi dativo

cafu,imitantur enimha-

aos dona,

Munera magna quidem fpondebant, munia magna, Perfida fed dulci fub melle loquela latebat.

£um autem

paullo poft, fama hsec efenuiflet

,

ac omnis

ifte cla-

oor & amor in ventum fumiimque difperfus, rriox falutationes tiam glaciegelidiores, calendis cceperunt elTe rariores, deticuit lulcedo cithara?,canefque cevere,

Sirenum

celTare melos,pocellaqueCirces,

fonofque lyra? illorum non amplius audivi , nec candi,lis chirothecisdotatus! fidos Amicos frontetenus, fed fyco^hantas & aftentores cute, cordetemifque corvos, ac verosVultues & iic comperi pro fine, ,5uccinas,

O

!

Quod,

hem

brevis

fft,

verum,

tnagni fortuna favoris,

quo progrederis? delabi alioverfum videris , rcgrediendum, quod fi namque de hodceporico, vitajue mea incepero,Iliademfacile complevcro: quamvis enim in ,'ernantis, vegeta:que adhuc aetatis flore conftitutus, perpeffione \t

Heraclite,

)rotinus

tamen

PR^LUDIUM

96

tamen moleftiarum, & expcrientiamundanarum Iarvarum pol) tropum vel fexagintarium indubie exsequabo & fuperannabo

nam

in miferiis tota vitii

biem,& Cyclopasa

mea lu&atus

iiim,

Scyllxam quafi

rs

faxa expertus,

Poflxemus pullusfatus infcelicibus ovis, noftra tulimus Lernas serate malorum, Ignea ftelligero quot in sethere iidera lucent Totque jocos patfus, fpecies quot in sequore nantes, Et quot ad Oceanum rivi, quot flumina vadunti

Tot

SLhaec in viridi ligno, in arido quid fiet ? Vere manus Domir tetigit me, caftigavit, cicuravit , eruditus fum tanquam juver. culus indomitus, Pernimis afrlifrus, quia crimina plurima fcci, Pcr proprias vibrata manus hinc fpicula pendo Sed quorfus funduntur inanes hsece querelx? Poft tenebras fpera Iucem,poft nubilaPhcebum, Cafibus adverfis agitatum luminat sevum Attritiique novo tribulatum robur adauget, Et prefium melius deterio candicat ore, Flebile ut incceptum melior fortuna fecundat,

&

:

Qiiam tamen, cordis

vadum

difpeream, credite mi hoc , etiamfi forfan antc^ loquor, nunc non expcto.

a

Nec

peto, qua: quondam juvenis,fccreta, petivi, VincentemLapidem cruda metalla Sophum j Nunc portum tenco, fpes & fortuna valete,

Luditc nunc alios, fat quia lufus cgo, Ego ?wi fum jam> qiti fueram> ampUiis ego. AfTyriis menfas extructas luxibus odi, De viridi philyrd nexa corona jacet.

Eg

::

PROSIMETRICUM.

S7

Ego nuncprprfusDiogenizOj&omnia rideo,fufque dequehabco, jt Diogenes , qui interrogatus aliquando ab Alexandro, num nihil inquit aliud , nifi ut a fole paululiim dequid a fe vellet :lines , qui apricanti mihi umbram facis importunam,- quo refponfo adeo ferunt Alexandrum deleftatum , ut revcrfus ad fnos ,•

dixerit,

Diogenem

fe efle velle

,

fi

Alexander non

eflet.Sic

mul-

imo inintelligibilia vifa funt , lautiflirnas penitus paradoxa nihil refpondhTe me aliud , quhmutimofTerentibus conditiones iicum ahejjentalumine y hoc eft , placere mihi meome viverc mo>•

tis

JO e;

5

Idque vel maxime propterea , quodrem nullam efle fcirem* quantumvis utiliflima,gloriofifiima,& jucundiflima ea fit, in qua :or hominis quiefcat, prasterquam in folo Deoy Exquo occafiolem mihi fumere bene pofle videor quseftionis hujus perpiae hic Droponendse, cur icilicet Deus, rebus cseteris conditis, hominem i:ondiderit? creaverat caslos, eofque angelis repleverat, terram jjuoque, in quam animalia immifit aerem, quem avibus appro;

3riavit

,

s

,

tum demum

creavit ho-

eccur autem obfecro Domine partem adeo nobilem, jam condis, cum nullus e creatis locus, quem lliattribuas,& in quo commoretur,fuperfit?Ubinamigitur honinem collocabis? quem locum occupabit ? quod fubiturus elenentum?anne cceloinferes?fedrefragabunturangeli,fibiclaman:es ccelum efle deftinatum, an in aerem transferes? at volucres )bluc"tabuntur in mari ergo habitabit? aft non ferent pifces, :erramne incolet? at obftabunt animalia , cedo igitut exhseres lomo, quidtibi ruturum eft? ne quid vero nimis, ftate nonnihil,

minem 1

& ubi omnia jam condidiflet •,

.antarque dignitatis

,•

i

:auflam fentietis.

Voluit nimirum Creator omnium Deus, rebusjam cazterisconiitis,locoque difpofitis, ad extremum condere hominem,ut oftenderet,fe unum hominis haereditatem,& pofleflionem,fequoque (blum hominis efle centrum , in quo feriari eum oporteat , fi ^equiem animas {ux velit invenire ; at quid ita ? quomodo

N

hoc?

PRjELUDIUM

5)8

qualis harc philofophia? Quid res habeat in fuo centro reipondct mcus ab auribus quietem, confervacionern & tria -unionem,omnia nimirum in fuo centro quiefcunt,fblpitantur» uniuntur, hinc plcno fucclamat. gutture Dci delitium, Du&c uimque decus: Fecijt? me Domine ad te t & inqmetum eftcor mcum, dcnei Verba vero emphatica , & turgida fpirituali vena rejideat m te quorum dum occafioncm fagacis mentis examine pertracTamuj vidcmus quod res omnis in folo fuo centro otietur, nihilque doncc indiclum fuum finem adipifcatur, contentum fit-, univer fa cnini divinse bonitatis opcra circularia funt & perfecla, adip fum, a quo prodierunt, rotata fphasrice. /\b initio, ante creationis fux primordium , naturam cun&i prarponens Dcus, fecit corporafimplicia quatuor, ex quibus con frituit poftea corrjora quarque mixta , mixtorum vero quaedan

hoc

?

-,

!

fecitintellecliva, tellecliva

rum

tantum

creavit,

quxdam ,

qua?dam in qusedam autcm folum cx raritate elemento

&ideojam

fen'fitiva& vegetabilia,

gratia.

hujus,inquietum

efl:

cor nofrrum

quoad veniamus ad ipfum nam omnium elemcntorum rafitaj afcendit ad ignem, qui eft fupcr ftellas, idcirco ergo & nos, al illa eadcm c;nditi, merito furfum tendimus ad Deum, tanquanf ad unum principium fenfitiva vero cuncTa, nccnon vegetabili de fpifiitudine elemcntorum effccTa in fpecie diftingvuntur di» vcria,ciim diflblvuntur per mortem, non immerito revolvaintu ad tcrram & aquam, veluti ad m^trcm fuam fpifiitudo quippi elementorum naturalirer continuo tendit deorium ad centrun >,

-,

•,

fuunijvidelicet

femper

gnatum

ferpir ,•

terram,qucmadmodum

furfum

Sic ftudiis

infernus hic nofler igni

uiquequo atringat clemcntarem fibi co totus incumbit philofophus, quoufquc fcien ,

propcrat affidue ibl, ufqucdum ab \ )rienrein Oc cidentem pervcniac. Vadunt fmuofi amncs, quoad inOceanumj

tiam obtincat

j

dcveniant. Iniumma, res qusevis naturaiite fuum fcopum,quo habico, in eo quiefcit, qunrecun cordis noftri ccntrum folus fit totius ille univerfiCondicor, x

cui funt tnbutarii

,

inclinat ad

ternus

PROSIMETRICUM. ternus

,

& optimns

&

Deus,

cor noftrum fandliflimce

quod creatum

Jriados, bonique,ad

59 fit

imagp

capax infiniti,quidni, fi inquies, ufquequo ad eum, qui fecit illud ad fe? quidni porro Dmnem afYecTum, amorem omnem , totum cornoftrum in nobiliflimum anathema, in monumentum, pigmisque amoris appendamus? ln fano Fauni, haud procul ab amne Letharo, legifie me i:memini hanc infcriptionem amigmaticam j eft,

:

t:

Semicyclum

,

fpha?ram

primamque

,

in

nomine

Roma

Exigit a nobis Divinus Conditor orbis.

Legi idem 5c

aiibi alio

modo

fic.

Toile caput canis ac ovis , atqui vifcera cervi Ifta Deoque lites , inde beatus eris.

Qux

nil aliud

denotant

,

me quidem

interprete

,

,

quam Deum

;ornoftrum fibi depofcerej nam quot habet voragohsec naviganium, Syrtiiimque macander Mundus defiderabilia , totidem& feperire eft inexplebilia.

Teftis es infatiabilibus qui faucibus Optafti nimia calliditate Mida.

aurum

clamando Neftoris annos

Teftis, qui duplices

Euclio, congeftas grunniit inter opes.

^uemadmodum enim equo non ep o immittimus,nec cani, )ropterea )enirus

quod

fi

equo non

ofla

eoaem modo

,

fatisfit,fi

amplum eft

oflium plauftrum pra?p-atum aflignamus,

fceni

cibus fuus,

&

fcenum cani,

mens hominis nunquam

fic

exatiabitur re

nliqui creatl, quia nulla ipfi cibus proprius eft, fed folus Deus-,

^am animus 3

(

1

are, iibi,

unde

nofter,five cor noftrum trigonale eft, feu triangu-

fphserico

mundo

fimilique triade,

fatiari

quod hac

non

poteft

,

fed fola compari

decretoria, at trita, explanabo hi-

toriola.

Philippus

Rex Macedo in

dapali folennique convivio, ad

N

2

quod inter

PR^ELUDIUM

ioo

intcrOptimates, complures ingenio , dodtrinaque praecellentc afciti philoibphijUt animumpaulifperoblefraret fuum,eorumqu fcicntiam cxpiicaretur hanc illis quaeftionem, feu problema d fceptandum, difcutiendiimque prseftituit, ^uidrerum omnium i\\ itatura oiaxinwm ejfetl hic arreclis auribus omnes ac animis, qui dam ajunt montem OJympum, quem ftadiis perhibent altumdc) ,

cems Arduus

Qucm, iia

cft,

aetherias

nubes tranfccndit Olympus

fubjungit alter , fi de montium fublimitate controver longe Atlas exuperat, qui nimirum, non folum rcgio

nem Aeriam primam, fed toto hoc vertice fupra In viciniam Lunaris

circuli educitur,

&

Cselum ipfum firmamenti fulcire videtur, Tangereque ailidue ftellas,quia maximus Atlas Axem humeris torquet ftellis ardentibus aptum. quid majus excogitaverat tota terra,nempe aquam,quc tellurem univerfam primo circumdedit, Scambivit: quartus de rnuai papagallum jaculaturum fe ratus, rcrum omnium maximun folcm pronuntiavitjUtpotequicentiesfexageficsfexiesuniverfun magnitudine exuperat: atquivero quintus proxime veritati locu lus eft, dum cor hominis rerum omnium maximum, capaciifi mucoquc protuht, quod in pullo illo Martis Alexandro ejus filic re ipfacomprobabatj- hic enim,ciim aliquando Ariftarchumau diftetdocentcm, plures efle Mundos,lacrymis legcm dicerenoi potuit, quod nondum unum fubegiflet , adeo ut prazceptoren ejus Ariftotelem libellum faccre de monocofmo, neceftum fuc| rit,quo tamen jam fubjugato,cor cjusUniverfoeapacius,pIuribu inhiabat

Tcrthis

I

nunc dementansjlupienfque

facefie

LTtpueris placcas,& acclamatio

pcr alpes,

fias,

Unu

]

PROSIMETRICUM. Unus Pcllxo j uveni non

mo nec

mundi cor humanum exaturare poflunt,quia hoc eft infinita»-, iftud autem quo lenius in aures animum-

ue admittatur

,

f

\

Orbis.

mille

apacitatis !

fufficit

xoi

capite theoraculum tintinans

urigine aternitatis

nonfixum

,

nunquam Jatiabile

:

Cor

humanum

m

(3 ftabile poteft ejje^

'domni volubilitate volubilius de uno tranfit in aliud^ qucerens requiem> H non eft : Sibyllina fane di&a, verbique penficulatu digniffima!

erum difluadentia in mari amoris terreni hujus mortalitatis quia error eft i (omicilii anchoram navis cordis noftri firmare , Jtridiculusjfi putemus, haec temporalia & momentanea nonquieire pofle

Non

pretiis tranquilla,

beataque vita metallis,

Vut mercibus paratur Indicis

mamine

qucerat

;(etizo,[atiativo

homo

&

fi

/Inimadvertite ut perpetuo

quietativo^unde tamen non

olorem (3 inquietudinem reportat

[uorum

:

adhcerere illecebris hujus vitce nift

,

,

totdque

tanquam bono

re-

laborem, anxietaterriy

,0 coeleftium certitudo

verborum!

quis forte veritatem devotse mentis lance in ipfos

dubium

lr ocet,confulat

Lenarum, Venerifque

procos

anagrammate/oratf,

u:

\rdenti libidinis fcabie exseftuantes, teftesnon alios compellat, juam ipfos cofmophilos,mundique fe&atores, ingeminantes il'ud fapientiae quinto, ^Ambulavimm vias difficiles , viasfaftidibiless 'aftidium autem hoc undenam ortum habet? ex ftrophis 8c techlishujus mundi, quiinftar Dxdali, Rtgifque Minois Labyrin•:hi, proclivem habet ingrefTum^cgrefium vero improclivem,peraboriofumque, maxime fi in Minorauriungulas incidebat ingrediens^ hanc ob ditticultatem,periculumque,locus ifte, opinor, * Labyrinthus vocabatur,quod bene interpretatur, Labor intw. "

2

ui

Non

Labyrinthus enim, fed Labor

N

3

intus erat.

Per-

PRiELUDIUM

102

commentatum

quia hoc ftimulorum ft; dium , difcriminiimque cequorMundus apte Labyrinthus nuifc cupatur, cum totus fit labor intus ; Politicx civilefque dignitatl etiamfi quietem nobis multam videantur polJiceri, mentiuntuiL quia frcculi hujus profpera funt fortunce mendacia-, fis multis

Perfubtiliteracdepol

,

j

imaginibiilque illuftris , multa armorum glorii celebql vario difciplinarum gencre , do&rinarque fupelle&ile probe inl

titulis,

butus,

Divite progenie

cum

prifco natus Iano.

Verilllmum tamen pro coronide comperies

illud

lemma,

labt

latct intns

Sub tonitru multo Stimmates atque tumultu.

§ TjNde Rex

10.

Demctrius, no&is nimborum mundi,fraudium,u»

dariimque gnarus,prae caeteris dicere foiebat, quod, fi qu, n6lTet,quam grave foret fuftinere fceptrum , & quce fub Regui gradibus 32rumnce,anxietates, inquietudinefqueftabulent , vi qLiifquam e plebecula haberi queat, modo aliquanta eidem faluti quietifve fuce fit ratio, qui Regnum ambi.er, imperium accept ret, imo vel e terri diadema tolleret, §uis enim in honorefine di iore>

hiprccUtione Jme tribulatione,

m ftblimitate jme

dtfficultate ejje pot

vero infignisille Rex de regno, hoc utique i plenis faucibi omnibus huj us vitx lenociniis ufurpanuum rit?

Quod jam

,

&

cxclamandum,

Ut grave Contuere cor

fervitium folvit levidenfe lucellum

humanum

ab ortu

folis

!

ufque ad occafum has mundi nundi

nas perambulare^alios javorabilis aura fuavitate captari, ahos vohiptatt fetlari^alios pofi divitias palari,qu/v cum labore acquiruntur^ cumtimt

cum dolore amittuntur : Verba mehercle magnific^ crgo Cofmocortifani erratis,penitufque labatis, dum vos cojj

re pojfidcntur t

O

dat

J

IPROSIMETRICUM.

103

agere putatis vobis quippe confvadetis magnam efte in mundi agcnda, honoribus digniratibiifque comparandis, olupratibus ftcTandis, divitiis corradcndis , prudenriam ac faSienriamfitamjcreditisciviliratem,elcganriamque efleinfignem, ;>daliria atque confortia hominum frequentare, &: palam effe coicm j dies jucunde, Ixteque traducere, luxuriari, nec non volupte

)

,

-,

hujus

•res venari,

honeftatem

ciTe,

denique ridere, tripudiare, jocari,

&

audere, veram efTe hominis vitam , hascqui non facit, non •:>fle illum cum hominibus verfari. Sed phy hem vosPhxaces, !

amentes mundi clienrcs, ca?cultaris conceprus veftri inanes inr,& prudentia falfa,quia non nifi labor latet intus , ,,•

:

Vanida duntaxat quardam fimulacra falutum. >iviriarum etiam pofleflionem, auri argentique afrluentiam dul-

m&

mulfam

iibi

futuram

facile

fvadent illam ardenter concu-

fcentes,ar mentiuntur, funrque folum labor intus>

Retia eeftantes hamatis plena

magno

lofcrirate ipfa,

illo

falebris

i

mundi ^Efculapio Chrifto Domino

itpnrcftante, Dhitias fcilicer [pnas

ejjc

pungentes ;

Licet eapropter

domus, omnia aurea appareant, lutfearamen funt&fordida,quale fuic olim Babylonicum iliud idoebm-Bel,qucd totum videbatur aureum, cum tantum tale extus |jppareret inrus uero foret luteum, quem dolumDaniel divinohm ille arcanorum interpres detexit, Ne errcs I^ex 3 inc[ULQns ^ ijie i»oftr32 celliE,

cloacse, feneftras,

3

vim intrinjecus luteus

efl>

£? fhrinfecus cereus y

Bel erat exrerne nitidiflimus, undique te&us /Erc, fed intus erat non nifi vile lutum. irundines ac canna? in paluftribus, uliginoftfque locis crefcentes, lactereuntium oculos pulchritudine exrerno virore ad fe ra-

&

iunr,

ent: ;

quod autem aperianrur, inanes funt,oculisque difpliHuiquale myfteuum, &ut oportunum rei, quam tra&amus: li

PRiELUDIUM

io4

musi annon enim mundus codem omnino modo non

nifl

cm

&

opes canic nofa & obfccene olens palus eft ? cujus honores funt,arundinefque, extus quidem fplendida*, pulchrxque, fi

tantum fpecietenus, cum intus

Grande

imago, grande merumque

nihil fint,illarumquc imporiat

Omne quodOrbe Plurima talia ubivis

vides,

gentium terrariimque vifuntur

nihil:

illuftria

oc-

lorum, fcnfuiimque irritamenta; multa, magnaque pukhritudiii Quotus enim nefcit, alibi fpe&ari nemorti narivx miracula viridaria amceniflima, hortoriimque pullulantia prata, in quibs pafllm, aut rofarumardentium purpura,aut vioke vcrnantis gi? :

tia,

aut

uvx

livefccntis

vindemia commendantur

s

alibi pub-

fcentium florum areolas , liliorumve nives aeftimariihicSapiev tum Lapidis AuratilemPulvifculum difcupi, illic auri graviflijli pallorcs blandiri, ibi argenti divites venas , galenafque adulaij Jam & unionum candentium , corufcitantiumque pondera, c gemmarum, baccanimque fcintillantium pretia quid nobisaliiff

quam uberrimx venuftatis, voluptatifque argument? tamen,vah! hxc omnia qualiacunque tandem fint, merae j>

videntur, 6c

dturx,inan^fque aliquot

fifrura:

funt, non

ntfi'{qualore

&laboreip

tus latente.

Nam

mendax fomnium ei, dormimus,& dormiendo aliudpraeterinanes,f;-i fafquc imagines non videmus , mors autem ipfa eft cxpergel-j cl:rix,qux oculos nobis aperiens, rerum quoque omnium verit»; tem difcludit & revelat, quodque inter dormiendum bonun»

in

tota haec vita noftra nil praeter

qua non

nifi

voluptatem , honeftatem , jubilum, jucunditatemquc putabamui ubi mors nos ipfaexcitarit, nil nifl malum , dolorem,laboreif serumnam,infamiam,&opprobrium efle cognofcemus Proinc cum in delitiarum le£todecumbimus,voluptatumque plumisii' dormimus, mens noftra mira fibi flngit phantafmata , videmf quippe nobis divites, fublimes, fcelices, ac mortalium beatiflim» veriim ubi nos fuprema illa Morta femel fufcitaveritj vcritatei :

agn-

PROSIMETRICUM. t

107

agnofcemus,&, omnia, quae habere nos rebamur, non

nifi ina-

:

jjpias aliquor, fallax

Quod

fomnium,Chim^rafque extiti(Te,videbimus,5c rerum

prarter larvas, fimulacraque vanida

Nil toto

liceat

Mundi

reperire Theatro.

Ahanima mea!

.haec profundiori femper pe£torc ponderares,utihujusmodicogitationesnunquam memoria tua exciderenr,

ojflam j,,ut

fincere tunc,ut fecure, quieteque viveres

& amaritudinis

quce te

;

quantum

modo

fellis,aloes,

&

oblefrant, ia latere mellis, reperires credis ut repente ab x^uibus tantum j.xumnofa hac vita,quam modo tam perdite amas, tam deperis-ac in mortis fcilicet horul^, inquam JjVelut idolum colis, diverteres accti,

ir[j

in

illis,

ita !

!

Jn

punftiftitio, in illo quo vita & mors diftinmomento, anima mea deprehendes quod fuiflet multo

illo acternae falutis

Igvitur,

,

,

centuplo falubrius, milleplo melius foli Deo tuo ferviifle, jjjufcultaiTe, quam tempus pretiofum vanitatibus,& inanibus illud Jjmpendifle curis; Quid tua fubtilis tibi tunc dodtrina metallum * Proderit, aut Chymia? prodere pofle minam ? ,[parnis denique petulantiam, libidinofofque attus arnentesamanres faccharo mellefibi confvadent dulciores Omniaridiculagjria hi cortifani agitant,fermocinariones imprimis hilares, illices, ^amabiles hinc inde inter illos proveniunt , quur fcilicet Venus jjj/atius,

&

•,

J^ingatur nuda? quid puerulus infit oculis Cupidinis ?

?

quid defignent tela

'

n: lj::

Quid notet hamatis manus exarmata Gnofiaque ex humeris

r ,

{!:

ij :

fagittis,

rite pharetra jacens t

&

>imiliaque egregia adagia, ibi fubinde fermo trahicur fuper :onftitutione microcofmi, ex libris de generatione corruptio-

&

phyficam Ariftotelis Quae caput, ac oculos, & labra rubella puella:, Quaeque canit,foleant ut molliter ire verenda:

ie, juxta jj

fl

Unica enim

haec nobis arridet philofophia,

O

Hujus

PRiELUDIUM

io6

Hujus

&

appetimus folum replicafque plicafquej Nec rerrahetnos da*mon ab his,ejiifve noverca, Unica mens nobis ha?c tantum gaudia nofle Vivcieque in tali, cumfali occumbere turba: Ipfo contingat Veneris langvefcere motu, Fataquc claufuri medio folvamur in actu.

At,6 vos profundi Venerimyftx

Sc

Afmodaei Nobiliflx

!

calv

rnini,

Carnis delcclamina non

nifi carnificina,

Emoriuntur, graviterque mentiuntur,

Ah

operam carnem non exaturabis ad iftam Luctifico ludens Cypridis orbe puer! hic inquam maximus latet lahor, & fqualor inttis, id e: fupremo fpiriru infames fuas Helenas Bolenas, Len

Hic enim, perti, qui

,

celebraverunt, tuque fub Veneris vcxillo antefignane,qui extr haliru Cornehas, Hoftias, Cynthias hias,jamque candelai manu renens fuccinis,

mo

&

Cynthia

me miferum primo

laclravit ocellis,

s

Conractiim Veneris nullius ante face. Cynrhia lxvorem,nec neminis oprar amorem, Conrinuo noftros ponderat illa finus, Cynthia fola placet, nunquamnon fota placebit, Cujus in amplexu morte perire juvat. Laus erenim eft, in amore mori, laus altera,poffim Si Phimis fruier folus amore mea:

Quando meos

mors invida claudet ocellos, Rclliquias capias Cynrhia fola meas $ Nam neque amare aliam, neque ab hac difcedere dignun, Cynrhia qux vita,Cynrhia morte melbs. Confimilem

&

igirur

intus

Uborem

angoremque

experieris,

cum

tu

ol

ferv.'

PROSIMETRICUM.

107

crvas caliginem adultcr,profpiciens per feneftras, per cancellos,

:um male agens odis lucem,

Veftequc fublata dulce

faceflls

opus

^unc cum hac, nunc cum illa meretricula, hodie cum Laidc,eras rumThaide, mane cum Cyprica aliqua, vefperi cum Corinthia, 4 [nortique vicinus,ac fatojam jam conceflurus,amorofoamafiam ;uam nidhi & nutu infonando afpicis,

O Siccine

igens

mea

Chriftina,

quam fxpe coivimus una,

nunc feparat amara mors

Pamphilum ad

!

cum inquam Alexandram

cubiculi fecretiora perducis

catellarum inftar , Atticos iine equiens proccs cumClytsemneftra admittis, ,

,

,

vagaque

./Egyptiofque

libi-

omnes

t

Stans cuivis carnali perterebrabilis enfe:

Adbeone multo pejor per rimam obfervas in balneo nudam cum fororibus nymphis iine vefte Dianam , tibique tacite

;trCum !i

applacendo canis, Ludicer 6 nude

Cum demum duos

cum nuda

ludere lude

fcnes imitatus in horto, Sufannse in fontela-

yanti ais, Oftia pomerii claufa funt,

Dulce

finus bella?

jam

Vah autem abominatio,

& nemo

nos videt,

ventris inibo puellse:

& mera,

intolerabilifque ftultitia!

:

&

;

4

cum

fenes niventes illi vertices, atque albentia tempora, qui cum ad !occafum vitse- vergant, ad auroram refpiciunt, ac juvenum more lafciviunt Sufferendum quidem aliquoufquc foret , fi in floreaetatis conftituti, aut jam vefticipes , ad Orientem juventutis oculos acclinarent aft incana illa capita filicernia , qux rantojam irinere a matuta vitse retroierunt , morti vicinos , alterumque quodammodo pedemin cymba Charontis habentcs, lumina ad Orientem adhuc convertere, deplorandum eft Seneciones 2 :

O

PRiELUDIUM

:cS

&

corollis redimitos incede* cioncs fub vita? terminum floribus re,longius vitse fpatium iibi pollicentes 5 fafciculo uti naribus api

plicito

manifeftum faciunt, irridiculum

oculos inflecte veterane

&

eft,fatiiis

adOccidentei

recane fenex:

Ducere grandcevi rcprobantur aratra Caballi, Depofitoque vetus fecubat enfe pugil. Noli temet fingere corvum, novit teProferpina canum,Noli nos mentiri,

Aut

ritu

an«

juvenum, confpedH, hinnire, puella:

Noli amplius attendere procacitati mulieris,favusenimdiftillans labia fcemellse, noviflima autemillius amara, quafi abfynthium y Sit tibi confultum,

cultum contemnere vultum,

:

*l

Dat

vulvse vultum,quia vult ut des

fibi

multum:

Fcemina nam dicta ex hoc, quod det verbula Extus pidta, fed interius maledifta, relidta. In ore mel, in corde

fel,

in

cunno aculeum habet

:

ficta,

w

Flos Veneris

rofa eft, fed fub ejus pufpura multa: latent fpinx.

Mille latent mortes, velantur funera mille, Ofcula,non arnat,indulgendo, fed hamatAmica Poft mortis morfum, vertit dilectio dorfum

j

:

Tot Venere Maximus ergo

angorcs, quot funt

hic plangor

Curis jaetaris, Vcneris Poft triduum delcclat Si

Hermete colores.

& angor &: Lafor fi

Utct

intus.

caftra, fequaris,

& ingvcn.& hofpes & imber, maneant porro,cum porrojure valebunc

Notatu dignum eft\quod legitur de Grxcix Oratorum Principe Demcfthene: hic enim cum quodam tempore ad meretriculam. condefcendiflet,

& de

raercede

cum eadem

ftipularetur,

ac illa mille

prosimetricum; fllle

drachmas

in

rem inhoneftam

iterritus difcedens

,

braccamque

petiiflet

,

J09

pretii enormitate

colligans, ait, 'Tanti poenitere

nm

ty, noio ba/iare tanti.

Exhilarat terne belke luttafle puelbe, Quadriduana dolor, quinia prorfus onus. FronsVeneris dulcis,fed finis amoris amarus, Verna venire veges, vergere verfa Venus. Semper in Oceanum fic flumina dulcia currunt, Aft ubi guftarunt sequora, falfa fluunt. aod inde ortum habet,quia ftultus credit confilio vulpis, (Stultus quando videt,quod bella corinnula ridet, Mox fatuus credit, nunquam quod pulchra pepedit) lubricitati carnis,tranfitorium, mutaeft, concupifcentise

&

ejpiftumj-bonum^verum, permanens

m

&

ipfa lihidinis o£era awcuptta inardefcunt

•nefcunt,

&

transeuntia torquent, vaftdntque

,

ftabileefle

:

cum

ta-

adepta zilefcunt, avnjja

bofl?li i'aftatione$

Omnia

labuntur, certe labuntur amores, Lactare, aut la&as, hxc in amore rota eft.

de videmur nos cofmophilr

,

hujufque mundi cultores iilud

pene experiri, quod evenit Patriarchae Jacob; Meminit :ra Genefeos hiftoria, quiaexiftimabatille fibi in uxorem danm pulchram Sc gratiofam Rachelem , propter cujus amorem )tem integros annos magnos eXanclans labores, patri-ejus iervierat,- veruntamen nofte Hymensei, non comella Rachelfed fceda, lippifque oculis Lia ad ipfum ingrefla eft ; Non feotidie

,

s nobis accidit hujus mundi amatoribus, qui,ubi poft oleum Soperam perditam, poft perpefloslabores ingentes, defiderium rftrorum bonorum, divitiarum ac voliiptatum- abunde nos ex-

I

*turos,

fperabamus, ridiculi dekidimur,

relicto,

pro fuavi odore,

Btore,

Portantes magium prseter inane nihil

O

j'

Nam

PRiELUDlU M

iio

Nam

mundum,

nidus nofter,quem vocamus

adulterinus quida mango eft, hamiota, falfariiifque verfutiflimus , unumquemqj fane exftimulat, honores, quos fucat,ut ambiat s opes , quas ft ginat, expetat: delitias voluptatefque , quas ofFert , fe&cturjinterpolat , inan, eludit, quidquid enim elimat mentitur 1

j

&

&

inutilc, futile

&

mutilum

Apage

eft.

maximamque moriam, mundi

ftultitiam intolerabiler

videlicet paflionibus excxcati,

fatuitate dementati.

Ob

tot follicitas orbisStygialisopellas,

Quas

nihil efle fcio, fed vanas retenus efte,

Et vano phantafmata vanidiora vapore.

&

Prxterit quippe mundus, concupifcentia ejus: voluptatcsilli refplendent quidem inftar accenfx candela?, cujus rlamma pulchra, fuftentatiirque quamdiu ejus durat materia, atqui ip

ad vadum perdu&i, omnia abeunt

in

fumum

&

fcetorem

Fumus opes, & fcetor honor, dumufque voluptas, Et fpecics fumi dumique eft,quidquid amamusj Et tamen hic dumus quem non hic fumus inefcat, Non premit efca jugo quem dumea fumea flendo! 3

Talis eft terminus

omnium rerum mundanarum, quamvis

enil

fplendor vanitatis illarum nunc nosobhihrct, in fine tamen riet plurimas naufeas 'Sc remorfus,funtque omnia

p|

&

In pulverem 5 Sz flatum, favillas Et tenues abitura fumos. §-

n-

HA

bcnt antiquorum ingeniofa commenta magna fua faspe d cumenta, Sc cgo in fabula regina: Junonis, qua* pro Dea d vitiarum colebatur, eximii aliquid reperio. Pluto ergojunoqi duo divitiarum Numina habebantur,quibus hocnomine proprj dicabantur ar-c, & litabantur dona cseterum in Junone etiam a adur :

PROSIMETRICUM. iil

dumbrabatur,

ni

& quemadmodum Jupiter ignem

,

Neptunus

a-

Juno in comcedia Deorum exhibegeminaSaturninesofficia,quod Expendite hicjam &opum >at. }ea erat, & aerem referebat, regionique illi,iub qua refpiramus, praefidebatj quid vero voluit dodra antiquitas, quando junonem >andem & aeris & divitiarum Deam finxit? illud haud dubium Talvo tamen myftico philofophorum fenfu) fignificarc voluir, juod in hoc orbe opes & aer, majeftas & asftas , voluptas & venusidemfint:

itft»]uam,Cercs terram, ita aera sj

ir

m i|

i

Extima

labra

quidem

mellitis

mundus

inungit,

Pliifque fatis blandis fingitur ire rotis,

ped intus mille fentibus configit, cera complet, quia,

& interitu,ac amaritudine vi-

Ut Juvcnalis, pliis

aloe,quam melle redundat: Gaudia, quse comi creat orbis imagine, fallunt, puer in pcenas Cypridis arte tuas.

O

LJniverfipotens

ille

rerum , Conditorque Deus

delitias triftiriis

Drofperitates adverfiratibus ailiduo permifcet, ubi uber,

,

ibi tu-

Hem

ubi mel ibi fel. ^uantus hypucrita mundus conceptiones illius dolorcm fpirant, Darrus inquietudinem redolent, uterus mera ofricina fraudium, ber* ubi nux, ibi crux, ubi Dis, ibi

lis,

,

!

interfemincum non nifi fterquilinium, & feminarium doli s muicrum maxiPse, mamillae non nifmseniarum ftilla?, exterius quiiem pulchra: & libitae apparent , at verte femel faccum, interius

non I

nifi

nunc

,

nequitia

&

,

mundi

& falfitas. lethalia fpicula capta,

Vanidafi tantogaudiafelle natent.

Merito eapropter hsec cun&afublunaria, & omnia mundi bona pro nihilo ducenda, illudque kpulchn lapidi lerrma infculptile > quod pdft genitis perpetuum relinquo monumentum,

Uni-

P

ii2

R

JE

I/U D

I

U M

Unicuiquc maneto profunda mente repoftumy Terrca cunctavapo!: , flatus funt,fumus

&

umbra, Et fpecies fcenar, nihilum, quo remate dicam. Mundo nulla domus tutelar,aut ara falutis, Sed vanitas funt omnia,ac inanitas Quazlibct ex nihilo, qui fceit, is unicus omne,

Nam

Deus ex

nihilo

quod

fecit,

id

omne

nihillum.

Iftud fucaciflimum

nihil ut fugeret fereniflima illa piellalfabell reconditiore auloe receiTu hos indies dcfcriptos verikulos e aureo cordis fui thuribulo le&kafle traditur.

m

Sunto mihi vires, lautus mammona, quid iftud ? Efto argenti, aurique redundans mafla, quid iftud.«? Si mihi fint prolcs Regis de ftemmate,qnid tunc ? Longaque fervorum ftipato catcna,qurd inde >

Me

rota fortunae fuftollatad aftra,quid iftud?

Milleque

Nam

fi

fcelixannis regnaro,quid inde?

vanefcunt hxc omnia, quod nihil inde, Tutius ergo DeO famulem, quia iic fatis inde: Undique qui quoriiam bcne viderir, undique cuncTam, Rurfus & undiquc in unverfo Mundo levitatem, In toto pcnitiis Mundo nihil efle loquetur. cito

Quas metra nonviragini

dum

Jis mulicres folx,

appendo, non poftur^ tantis obruunturmi, tota eft rerum univerfitate<

attentiori mentis acie

citata: adftipulari;

quantum

totenim

facile in

quandoquidcm malum omnc ex

&

-

und< L ipfis fumpferit originem a:quum, juftiimq;, ut ad caput, a quo fcaturiit, redeatj& fane renJL hancprolixius paullo fecundufe expenfurij cedo,quid fodes dejr litiarumfit uxorivirofuofociatx,e6queceu corporeo fuo cenrrcl poticnti, nili materno condecorari titulo,& natorum quorundarri iui lpfius fimifli frutice congaudtrer' porro autem momentum il lud, pun&umque gaudioli immenfo dolorum, maloriimque acer vo ,

|

PROSIMETRICUM. 10,

imo labyrintho

intricarur:

nam germina

113

tenellula inceiTanti

pus habenr relevarione, rcfocillatione, advigilantia pubefcenjia conrinul cuftodia, adultiora ikpe non niii cordolia iunt. Quid igitur inquam voluptaris iit rem ex fundo penfanres per lategrum viras fpatium fcemineo fexui ? ubi fcmel afluclum eft omnis perfedtionis , virarque Iji utero marerno femen earum, iiunere doratum,in ergafterio vim paricur, loriique fatis lubncis fciritum trahit, putridis, fcetidifque innarat aquis , obicceno Iteri volurabro obvolvitur, difrupris his clauftns, confractiique Ibfcuri carcens clathris,ut jubare folari,ru]gidaqueorbis lampa,•

&

&

le fruarur, biennii faltem ad minimum fpatio, lemnifcis & cunis, Imquam compedibus, manicifque circumiigatur,rorum deinceps> laetcriimque vita: tempus, parrim parentum,partim manri itriIriflimo iemper jugo coercetur , arclifque veftimentorum prefluis infibulatur. Harum adolefcentia, non quo iibi, fed ut viris |laceant J & dum ipiis placent,perennibus mterea fodicantur torlicntis, iiquc quid forte delitioli eft eis, dum ipiis viri adhinniInr, & uidcm funr oble&amento, adeo vanidumeft iftud fu-

&

|ax, ur

meniium

curriculo

novem iblummodo

quotidiet hujuice

quo perfungi nihilominus fine membroriimque omnium exquifito

olupratulas exiriale fupplicium,

lolenro vita? difcrimine

,

ntqueunt,ac fi fupremus ille orthocrites, aftioniimque riminofarum icitator juftus Deus videatur adhuc ab ipfis expoulare rationem multae , qua viros praecipitarunt omnes & fe ruciatu

'>fas.

Mulierem eapropter merito dixeritis, calamitatis cumulum, menti originem,gemitufque initium: Quodfi proinde, ut in tntate eft, tot tantaque mala fexum illum infirmum circumftent circumvolvant, tunc mehercle oprato & fidere fortunato navirgines incontaminatx, quas beato periftylio liberse feclufaz,

:•

(j

a fua ccenobia colunt,priuiquam feiant,quid valeant hujusor-

ble&araenta , St fiuxas voluptatis delimmenta,

...... P

O ani-

ii

PRiELUDIUM

4

O animx torni

melioris forte rotatae, Eft quibus ha:c fcite nofcere velle datum! Indubium eft illis cimelia tanta manere,

Quanta nec humano corde voluta latent. Ecquaitcm gloria major, qua: lausmajor, laborque major?quar infcvincere naruram rebellanrem, pedibus prorerere tyrannur Cypro, retr dome(ricum,Parrhum& Lacedaemonem vivere immundiria: omnis receptaculumjnihihpulchc! abjicere tergum rimum, nihihcudinifque pelagus

m

Mundus enim

haur mundus, fed polluit hercule

Ergo manens

Mundo quomodo mundus

mundos>

eris?

I

Pifces oceani incola?,Neptunique parafiri femper, ne capianturlc in periculo lunt, quibus piicarores nulla non hora infidianturW

faginarum,hamorumque generaadaprant, mille aip dolofque ad incailiculandum adhibent. Cofmopolitis i mau hujus mundi exipatiantibus majoraciam imminenr diicr: mina, quibus, fcilicer diaboli, mahgni 1II1 fpiritus, nullo non teni pore infidias ftruunt, hamiota: hi veriutiilimi, qui diu nocliiqu cxplorant, & in occuito latent, varia tendicula,cafies, laqueofqu in eorum perniciem tendunt. LadlarorSataras perpetuo perho partt m cxcubans arquor obvolitat , iemper navigat omnem

mtlle retium, tificia,

m

rece femper

&efcam manibus

prarferc,

urincauram animulam dc

faginet,ac in cafies iuos concludat. perrrahatque. Ah ergo! nec de nihiloingemino , fcelices jure

,

terque

,

qua

terque, millsefque beara: dicenda: virgines,virguncula:que invic qua: Zcphvro benigniorc affiata: optarum in terra vivefi

lara:,

tium portum intrarunt & ab omnibus Labyrinthi hujus flex bus fe expediunti Mundos muliebrcs omncj, floccipLndunt, v* ftes aurcas limbis circumdatas rcjiciimt carcnulafque adamanr radunte, nec non umonibus rutilantibus cxornatas,annulos,mc niliaque preriofa qualucunque negligunf,-5c cxt.era cofmia bland. mcma dcipiciunt, utobfequio divmoperpetuis devinciantur fa der ,

,

1

PROSIMETRICUM.

n?

eribuSjChriftiimque intcrris mendicantcm, nudum ac crucifium folenni fibi tedi jungentes, eodem in coelis, Rege poli fo-

que,gcnitore lucis & vitse, mortifque menfore potiantur,&ipjm in perpetuas defponfent aeternitates, 2 quo fponfo donabunqux mens concii .ir his omnibus inexcogitabilibus muneribus, .ere non poteft, majeftatem, opes, & quidquid humanos ad fe apit animos, non dabit, at profundet pedibus ipfarum fidiflimus le,prsetenerrimiifque amafioDeus,cilicii loco limbus illis erit vel

.

3

;.

)fo ccelefti balteo fignis ftellantibus picto prseftantior

;

Merce-

emenimvero incomparabilem, proh ternobile tenerafcentium irguncularum prsemium ut fibi fcilicet foli inhasreant,ipfiufque leditentur obfequium, laudem & gloriam , cui pura & cafta me:;)dia, miritonaque voce perlitabunt,infufflante pneumone amoii.s divini flamine turgido, cujus occulto caloris ne&arc delibutx | jperccelcftibus delitiis medullitiis perfundentur, ac longe lon!

iiori

quidem tum candidiori

crui poiliint, quse terreno

honeftse voluptatis face ,

quam

per-

hoc incolatu , tetroque (Jrbis carcerc

jlauduntur.

» Imo

vcrofi

omnia

illa,

Stqua?cunque mundus habet deleclabi-

la, ad ea, quse in ccelis funt gaudiofa, vel delitioia, expendatis quidquid eft enim in hoc meJpedores putores videbuntur

&

rlhitico

,•

puteo Venerts vel amoris, pellicator nominari debet de

xapanaribus exortus plagis. Qiiia infcrior hic nofter Globus inftar falfse, deceptitioeque eft ^fficinse, cujus merces omnes, creatura? inquam etiam ncbiliflimaz |: prseclarifllmx, non nifi figna funt, typi, ac notaz qusedam di~ Jitiarum merciiimque, quae in ampliflimo illo divinas majeftatis : Divitiae dividunt, dantque animos, ftus, flatus: Interrogatusego femel a difcipul quopiam meo r deirion,cxteriique meliori, quaiis fortaflis fierem, ii fcmeldi

gce

£J

vanitates vanitatum^ volupt^ divttm, amiciUce

,

>

cito

forem

filiyCi

mox

,

adjeci fimul

cum quxiko,

dic

mi

qualis el

femel fecreto leo fieres? Sarpe rogas//', qualis fim forte futurus, fiam locuples,ilico iimque porens^

Cum

Mene

putas mores narrare potefle futuros, tu fies, mi, leo, qualis eris ? ,

Dic ubi

Tantundem

refpondifTem,

dum

omnium

quippc

idcm funt,leo &dives,nec vacanl malorum ope pecuniarum valeir

radice

divitiariimque torrente fcatemus, tunc ad modum lconis fuj bimus,& fupra nosimus,tunc vcrmiculus opum iuperbiaanin

nottram fauciat, inebriat, lumenque racioms amulitur, tunc

PROSIMETRICUM. eam

peftilens

tumor, demens

ille

ille

127

fumus, infernalis

illa efta-

cogitationes corrumpit, proprias pafliof rs fortificat,vitiifque materiam ac facem fubminiftrat,nec lon 11 tunc, ut clarus fons Narcifli, quiipfum inamoratum mifere r rire fccit, illadl:at,tramitemque avernalem nobispatefacity Ex-

nathx nos

umem

inflat, pias

ergo meritoj

O

cundtarum nequitiarum opes irritamenta malorum!

infcelices

&

Divitias

Dextris rebus homo nunquamnon pene protcrvit y Fortes namque pedes,qui tolerare dapes :

Hasfubit

Non J:runt

illa

comes

lolitae veftes,

bombycum

fortunce dira libido,

aut prior aula placet.

cuftodes, quia fericinese

lori viridibus vi&itant foliis,

illse

adeo tenerse

&

tineae,

quamdiu

delicatse fint, ut

cceli fragorculum , tonitruque perterreantur , ac filandiopus interrumpentes, fa:penumero emoriantur* li omnino & nos viroribus affvefadti , id eft, voluptatibus ve'bntes, ufque teneri &: molliculi fimus, ut, fi quarido bonum, Jumvefubinde opus cceperimus,primula peccandi occafione ob:i, pnmoque tentationis tonitru ingruente, ab inchoato defi-

l.jninimum

pptum

plerumque noftris immoriamur idcirquam nomine dulcior,qui& melanquam voces videtur, taliter in hoc propofitum

tmus, ficque fomentis flos, 1

habuifle in ore,

lellca.

.,-

faxquelnfubrise, re

fua egreditureloquentia,-

&

la&avere fecunda?, crudeles potuerunt frangerc pcena?.

Supplantaverunt,

Quos non

Res plurimos

quidem vena, at virtute divinorum pulchritudo me'orum> Vah ergo noftram dementiam, fed 6 immenfum divi->

'enuitas

pe clementise pelagus,

irremunerabilemqueDei bonitatemlcum,

quod acerbl frequenter atque iniqua nobis accidere opina':ur fortuna,non nifi ex paterni, clementique Dei providentia E

,•

nobis

PRiELUDIUM

128

nobis contingat, qui nutricis inftar, ut infantem ablafret, fcll iinapi, aut abiynthio papillas oblinit, quatenus ille amaritudine; prxlcntifcens a la£re fugendo fefc amoveat Eundem in modu ut nutricatrix perbenigniflima Deus ab uberibus hujus faxul dulciquc carnalium voluptatum lacte alumnos nos abducat, pr priam imbecillitatcm aflidud nobis in memoriam reducat , a«l quo fcelicitas vitas noftrae tota confifti quejugem morris , meditationem nosadducat, confulto prsemeditatoque divitia, voluptates, ac honores abfynthio, aloe,& amaritudine obungit At funiculum hunc latiiis obiter ref >luturus, per quaii tri. dem extenfurusy primus A&orum trium in hoc fe theatro pn. fentat Lacedcemoniorum Imperator Paufanias, qui, cum olim inni quodam fuperbiae typhone inflatus , in magna hominum cu •,

m

&

rona a Simonide

Mago popofciflet

,

ut

fibi

prseclarum aliquc

dogma,e philofophicis fcriniis depromptum aut prseceptui quoddam memorabile efFaretur, adquod & vitam & mores, orij nemque agendi rationem dirigeret Simonides pro ea, qua pr> ,

,•

ditus erat, prudenti,perfpecH Regis infolentii,

tliorem

quo eum&fai-

& fapientiorem redderet,

ac infanos illos tumores , i! nimium infolefceret, deturgere faceret>iVadet ut mortem ufq^ in animo haberet, femperque cogitarer, vivere fe mortalem

proinde variis expoiitum miferiis , brevique moriturum$ Qul Vero jam aliud efrato hoc Philofophus dicere voluit, quam nilam legcm probatiorcm , nullum praeceptum falubrius j nullut ad arrogantiam, contumaciamque alicujus retundendam, effic* cius medium & remedium haberi poile,quam vilitatem originj, conditionifque fua: nihilitatem ei ob oculos ponere, exitun, Libitinam ipfifque exequias ad mentem rcvocare ? Elogiui aedepol peregrcgium, dogmaque excellentiflimum Sed fequutur rariora Teftamenti tabulis ftatuit quondam Regina Sen-

&

J

I

i

i

,

!

ramis fepulchri fuimonumento ut hi characteres infculperenti » y

T.QJ^F.R.N.I.A:D,L.S.QJ^O.

i

i

PROSIMETRICUM. itex

129

Tu' QuisQuis Fueris Regum Nunc Indigus Auri, Devolvens Lapidem, Sumito QuotQuot Opus autemPerfarumDarius hos characleres cum legiffet, eonim-

interpretationem percepiflet,auri cupiditate exftimulantej fe« reperiundi fibi propofita; reclumandavir, digne ludificatus eft, voto excidit, nifed fpe iua li lil enim prseter ofta , fcetorem, ac putifcenscadaverillic reper-

aie

-lulturam, thefauri ingentis fpe

&

cum

|Uin,

his verficulis,

1

Ni

malus,

&

auri famis infatiabilis efles,

Functorum nunquam

voluifles mungere peras, qui calce teris mea bufta pedefter, Qualiter hic jacco putrida,talis eris.

Talis

eris,

SisCxfar, Macedo, moderator totius Orbis, Aut Cato, vel Cicero, denique talis eris. Difce morh quifquis referas hsec fcripta viator, .^Equa

manent omnes

Doctus

&

funera, dtfie mori.

cum

paupere Rex, Grex, indoctus, junior atquefenex.

Difce mori dives, difcat

hoc ridiculum, Reginaque ha?c pudoris tantum in^utiendi gratia, id fieri juflerit, hinc tamen myftiCe edocemur, hjfullum haberi thefaurum in mundo meliorem, nullum luculenJJtiorem, quam mortuorum interdum excuflifle oflaj Et fane, fi ijflfquamvis

lituis

morti confulenti aufcultare voluerit, ditiflimus brevi,

fapi-

omnes enim virtutes diligeret , ac nuntiiimque mitteret , & cunclam omnibus valediceret, u Trias autem ut completa fiat, fubvanitatem.,negligeret nt:iundi iucdtendum apophtegma sequis auribus excipite.EditurdeZenoe philofopho, eum, cum aliquando ab Apollinis cortina qua ra^ 2 |ione vitam honefte inftitueret , morcs dirigeret , vitia vitaret ntiffimiifque futurus eflet,

\

iriis

,

|

•j

i^irtutes confe£taretur

,

&ccquonam modo

onore traduceret , fcifcitatus ponfi

•,

UY filutos corfore

eflet

,

vitae

fpatium

cum

hoc ex adytis accepifle re-

confiikret.

R

Dum

PRiELUDIUM

i;6

Dum jam hoc Delphici Dei oraculum maturius mccum appei do, &excutio,videtur veridicus ille Deus eum, ac poft eum or> nes omnino mortales edocere voluifle, unicam ad vitam iancT laudabiliterque tranfigendam,&: diem fupremum fumma in fo licitate claudendum , efte viam , rapacem illam, falcigeramqu Parcam Mortemconftinuo anreoculos habere,ac nofte fe ipfur, ;

nofTe inquam momen, nofte hominem fe elTe, qui,ubi oritur,i| moritur^ debilitatu excmplum, quoniam nihil eft homine debilu, rafmam temporis> quia unico anno, menfe, die, rapir eum tempu, exuirque nunc pulchritudine,nuncvifu, nunc cnnibus,dentibi> viribiiique corporis

Fungus homo levis eft, minima" aui corruit aura, Qui manet in nullo ftanfque tenaxque loco.

Nam modo Et,

frigoribus premirur,

modo quam

modo

folvirur asftu,

portat, cras cruce funus

Jfortuna lufum, quia projecTis taxillis,

de divite

erit.

facit

pauperem,

cconverfo, ex honorato contemptibilem,&econtra, litate cafus taxillorum;

eft

i

pro qu*

dc paupere dives, volet hrec eadem, fies de divite pauper, fortuna volet,fies dc prseftite miles, volet haec eadem, fies de milire praeftesi

Si fortuna volet, fies Si Si

Si

Calimititis bilincem

appenfamque

elTe

,

quia in arquali pondere trutinre, appofitai profperitatem, experitur ;

miferiam

&

LucTibus admixtam vitam mortalibus olim Dicirur inftruxifte Deumque hominumque Monarcha.

Quam

itaque diu hac luce utimur

,

vivere

quidem videmur,

fil

morimur, aur falrcm viram vcrbo retinemus : ipfa aurcm amifimus, ( ur viram hanc noftram caducam polio clcgaatuloque fermone quidam, fancTirate non minus,quam err veniis ailidue

,

>

ditio*

PROSIMETRICUM. litione notiilImus,prodelineavir

t

!

quando

ait

,

131 Ejusmodi vita no~

ra cji^fratres, qui fluxam vitam trahimus 3 cujusmodi in terrd ludus, ut>

iimnon /imus, nafcamur; cum nati fumus ,

minime

lium lumus

1

\euntis

X

non

poteft

,

,

-.

in/om-

avis prcttc-

volatus, navis in mari ve/ligium non habens^puuis, vapor

utimis^flos fuo temfcre pullulafctns

liii

rurfum diffohamur

confftens, jpeclrum-, quodteneri

,

& fuo temporc etnarcefcens s

ros

ma-

Sa:cu-

orum iraque temporumque ludibrium eft vita noftra, propudioliuiam cx re obfcoenifllma ducimus originem, vixque ea fceditare pifcmerfimus, quando in eandem magno vclut impetu rcdimus : «omnium fumus hominis miielluli, quem iua noclu imaginatio udificat, ut fublimem fe magnifico in throno Regem fecundum r

[uictcm videar,qui, ubi iub dio atque in trivio nocTrem tranfe;it, ex duro fractus iolo, ex frigore rigidus, ex egeftate nudus, ex

onga efuntione famelicus evigiiac i

enim fpeftemus corpus noftrum, angufta domus

imferiarum, per

anagramma porcus,

um, quod

febnculauno die dilcooperic:

!

levis

R

2

eft, ofricina

fterquilinium nive cooper-

Quan-

PRiELUDIUM

ijt

Qtiantula mars

hominum

corpufcula

fatetur.

fola

Nil eis abjc£Hus,nil calamitolius s Merito ergo catur,parva bullula, qux cum Suftoilit fe

atquc

effert,

mox

homo

bulla vc .:

vanefcit in auras

Cujus infame fuit exordium,vita aerumnabilis, finis vero affl ftionem involvens , e corruptione nafcitur,inter lotium & fte cus parvo vivit tempore, & Iliadem proccllarum , infortunkr riimque fecum trahit; Ilico mortalcs inter mala multa fenefcunt. Qui lutulenti adhuc, & madore matcrno diffluentes,futura» vit prxfagire videntur mala,cum a vagitu prima ducant initia. Vociferant A vel E quotquot nafcuntur ab Eva; Jufte proinde hx vituperationes , nil homine tellus alit infcel ,

ciusi

Vita hominis Mors

eft,

finifque ab origine pendet,

Cui praftat non nafci, aut quim ocyffime aboleri, ut habct C Tullio deSilcno fabula, qui, cum a Mida captus foret, hoc ci mi neris pro fuamiflione dedifle fcribitur, docuifleRegem ,non n; fci homini longe optimum efTe,proximum autem quamprimui mori. Qualibus ah vitx tenebris,quantifque periclis, Degitur hoc vefci,quod nobis dicitur, aurac !

Sanc vellem, ut lingvam Ciceronis de confolatione hic paul lum mihi pofTem accipere mutuo, qui nimirum humanse naturift

incommoda ita diligentcr & accurate exprefiit ut quafi luendc f rum fcclcrum ergo nafci homines, &: in hanc luccm ingredi poi.i ,

fis

agnoicere

s

& in faccm cdi , coi\ guhernatorem exortum

F*c en?m, inquit, nafci bominem,

tinuo fcnfies y non rerum fed ver/hs miferiarum

bumanarum dominum

&

fenum aiqr.t incommodor/m Optarcm inqua :

ut lingva Hegefiai cujusdam philofophiCyrenaiciraihihic ade fct,

qui aliquando

Tr;

PROSIMETRICUM.

i

> 3

Traditur eloquii tantl virtutc fuifle, potuifle mala hujus vita:, ut homines fibimet lat ueos injicere vellent. Non dubito, quin noftis,jam olim duos ^lebres apud Veteres extitiflc philofophos , genio moribiifque

tam dicere

ildediflimiles, at doctrini

Perpetuo .bderitanus

Si

dogmatibufque parum,quorum unus

rifu laxabat falfa labella,

Democritus nimirum :

alter vero

Planctibus afliduis fufpiria clara novabat )uem dixere Heraclitum Ifte nihil nifi rifit,

& ille nihil nifi flcvit,

Iftene ridendus, flendus an

ille magisf' hujus vanitates, infanrafquc falfas exfibilabat, hic hu~ z|4anas deflebat miferias> Et digne profeeto, magna cum ratioIr, nemincm enim fore credo, qui corde fuo non abyflbs quaslam fufpiriorum Jamentoriimque erumpere fentiat,fi animo perInbulavcrit abjecliftima illa naturae noftrae epiphonemata, qui|us poetarum principesfortem noftram deplorant,Bullulam bul|:,Umbellam umbra,Somniumomniu&c.Si mente percurrcric ':,iasquerimonias,novercam naturam belluisplus,quam hominibus Jiviflc, cum accommodatis cas naturse fux inftrumcntis exarma-

.\c fa:culi

f

i

f

tjhominem vero inermemproduxeritj- quodqueipfasvivaciohominem autem temperamenti cutif:s fecerit & veeetiores, ue mollioris, ad afliduas tam animi,quam corporis paflionesabcerit; Si deniquepenes fe tacitus deliberaverit tot facra*painae loca, quibus ufque adeo deprimitur natura noftra, ut verUtinam vero hxc inter•libus poftponi aliquoufque videatur ;

um ad

arquiorem rationis ftateram nos inteftina terrae pendere& ardenter perpenderemus , quia a rra,putredo,pulvis, cinis iimus, merumque nihil , non dubito )re,quin alas noftras brevi eflemus conftricluri, Quid cinis& pulvis, quid fordida terra fuperbis? ms,

nobiscumque frequenter

-

Cum

ruis in cineres, ficut cinis ante fuifti.

R

3

Ec-

i3

PR.ELUDIUM

4

m

Ecquis ergo in mcdiis, quibus patcmus continue, anguftiis, fcrns , &Tcjlamitatibus de fe vel tantillum audeat polliceri?

qmsprudens fcat,

e

PROSIMETRICUM.

i

+i

eft , oportune hic hercle refricatur mihi femel nimirum audilTe me, quofdam fatuos fibi Hem calva pol [taeque fapientise aflcribentes, quia divites funt. vefana Poftpartorum Adx hypotypofis! 6 vacillantes in fidc, |us tribuentes oculo.quam oraculo! vos utique enormiiis, quam 'iccx deliratis,hac quisquis opinione ducitur Sc feducitur, ami-

idenria

fermo ortus

iemoriay

Non

:

orum

maximum Job

illura

audiat dicentem

& docentem /

Fit nihil in tcrra fine caufla,quadibetautem Exiftunt numero, menfura,pondere creta-, Quotquot mortales, omnes pendemus ab Uno, Prsefcriptafque fuas cceli tenet orbita leges> lala,

bonaque vita,mors, paupertas

Non

& honeftas a Deo

igirur, cafu dites reperirier

funt,

Orbe

Cenfendum, Ut quoque nec curax hominum prudentia

Superi quidquid voluere, peradTrum eft

I

^:d providentia divina, Dives \uam

;

f

i

fi

fi

vultis, id

placet, habete patientiam/

.

i

<

ac

PRILUDIUM

2

fervis.Eodem prorfus modo, thefaurumreperiria fofTore

in«.

pauperculo, at nonDeo,q pc fortis eft quidcm nimirum iftas ibi ideo opes recondi voluit, ut eafdem hicip mcrccnarius,co defofliirus loci, inveniret , & collocupletaretu non fane cafu,afr mera paterna Dei providentia,- Dicere idci co,res orbe gericafualiter& fortuiro,adeo efl: impium, adeoqj benignitas

,

imprudcnsScimpudens,

illi

Dcum ipfum

ur e

medio

tollere habc;

Quisfluere indidris rerum neget omnia cauflis? Fatapatent homini, nemo temeraria credat, Fortuicoque geri mundana negotia cafu,

Omnia

lcge

meant,quam rerum Conditor

Sanxic in cEternale,

fuae

de mentis abyflb.

Quapropter ingenue decernamus, fitfortmd) Nil quiafic cafu,fed legibus

Non Ni

illis

& concludamus sNihil in m

omniaMundo,

etiam cadit in terram paflerculus unus,

patris /Ererni veftri

fit fixa

voluntas.

Ha:c utinam intimis cordium fuorum paginis bene infcribere fl delicati ac comptuli Creefi dum immoci, fixis ipfis durioresi

r

!

& vicis

mendicantibus, oculos fuos dcflectun,i fponceque avcrcunt,recordantcs illis velpuiillum de mammorB fui adjicere iniquitate,ne prolixi Dei,tam munificencia,quam pr,| videntia, (qua: abundantiam bonorum temporalium in huncfjl lummodo finem, & neceflarium vitalitium conceflit) abufi, Chriftis in viis

Pofl:

fcenam

vitae,

dicente

Dco ,ite

venite,

Secundum Evangeliciverbum Vatis,male habeant,& cum audiant irrcvocabilem illam vocem, Non efi olenm in lecythos lanua cl.wfa Orcina fcd Veftrce

eft,

fatis

vah, qua! lamentabilis haec vox

fruftra. pulfabitis oftia

namque manus nequeunt

pugnis, diffringerc ferra.

Di

PROSIMETRICUM. ""\ Ixi

J

;

aurem,dicentes iic plumatos,infiatofque confpicere eciem reperens,probare, cpes iftas crimine carere injuftitia:?

r

nde

>

3

Jnquam ura

profcclro id poteris,

& fcaturiginem,

verum neceflum

eft

,

deducere

ini-

ex aliqua iniquitatis maffa: Dcus enim ab

»

ini-

PR^LUDIUM

I44

humani,non fccit alium divitem, pauperem,fed candem omnibus humum aperuit, inirio crcationis gcneris

(Omne Quo

genus

igiturpacTo,

hominum fimili

quando

illa

aliia

confurgit ab ortu) eft, tu illius tam

communis

mua

jugera poflides, Et mihi telluris non fuppetit unica gleba? NecefTe etTerg6,per retrocellionis lineam afcendendo, invenc injuflitia: Authorem, qui conquifivit mammonam iniquiratis. Ii citisjdivitias facultateique noltras nequaquam paupenbus imprtiemur, hseredium & patrimonium nolTrum, quibus pro libituitemur,6 filii rlculnei, concava lane Mortalium imaginario, vh frolida

Adamidarum

condirio

!

Dicis,quia dives

& n\

cs, tfplenus,

nudus, Veflse funt dicitis? aft ehodum vos honi viri , ecquis vobis gratiam aimae fecit, quis in tellecTus, quis viras, facultatum , dignitatum , Jc omnium, quibus gaudetis, bonorum ? nihil hic opus longum ivinare, aut diu indagare, res efHn aperto, quod folius Dei mnifica manus hxcvobis omnia afruderit,agenerofoilHus profera funt pecTore, quazcunque in vobis dona, qusecunque bona ipfis

hus

quia paupcr es\ Z3 mijcr, Z3

e^co, Z3?ic[cis,

ccectts,

Z3

,

inquam largirati debetis,quidquid vel eftis velhabetis, & veflae adbuc funt diciris? quare vero eas vobifcum,cum hinc breviiiris recefluri, non recipitis? an non dicetur vobis,

Ubi iTus

Claufa ubi conftiterit Magni cortina Theatri, mortales omncs partes fuas egerint, ubi denique Antichifatalcm epilogum tragcedia: pofuerit, 1{eddite rationem viHit-

tionis vc/irw,

quia

no?i potejlis ?iunc ampliiis villicare f

Veniam

por),

veniam mihi dM,prcemeffbrum prati mei letfores, quihxrere hicnincam tam diu feracitate amceniflimi hujus campi (in quo ^i,

ger Agricola florcs fuos difpergit) tanta illecTusrcum itaque v.~ ra illa Sc fumma lex a philofophis dicatur. Ineftin cadem ncfte ac libcrahrer polTumus viverejTunc vero potius etiam cciveni*,

PROSIMETRICUM. enite,

& vafa, fcnfufque

uentia sftra

veftros aptate, in quos

documentorum moralium

145

ifta hinc nectara transfundatis

negligentia accommodandi,ftare

fic ,

pro-

ne, ex

& fterilefcere cogatur ve-

tam divcs.

a

Animus quippe mihi major srtraclandae magnificentise

vcrce fapientiseDei,

quod omnis

,

pientia,fluxa,vanida, &inftabilis

minime perfeverans

im ngu

ejl

falfa

& fucilis

,

,

quam mundi

flt

Thilofophia

hujus vitse, fi qua eft ea,apud hominem poft faqua verfatur circa clcmmta, ,

quam vera fapientia

,

rufpatur enim orbicularis

*gas mundi, [patiafcrutatur^ftadia rimatur^ quce fibi nihil prcdejje po[~

Deum autem^quem unicum deberet inquircre , tranfilit. PhilofoThymelicus mille argutationes fophifticas,fubtilitatesSco-

nt\

ius

animo

fticas

Dum

i

volvit ac revolvit,

,

.t

membra quiete, mox argumentaque ceflant;

vero placida dilaxat

Ideac, fpccies,

nihilo tunc plus,

quam

ftolidus

-•auflidicus, controverfiarius,

Difponunt animo /aput Bartholo 'Ibent 1

j

cauflas,

,

auroque guttur faginatum

hi Vultures Togati, ut

quondam Demofthe-

huc enim

omne conamen, huc

s,fed argentangina laborant:

.innis

fapit.

& jurgia,lites.

& Baldo oppletum

non angina

quadratufve rufticus

,

aut confiiiarius,

eorum defudatprudentia.

Jurisprudentes vocitantur jure periti,

Cum Hi »1

fibi

duntaxat prudentes atque periti:

Ixte nullam excipiunt partem,

Quod

domum

nifi.

norint,

dextra redire. Quserit avarus opes, fubrepit vanus honores, Adque jocos fcense recitat prolixa theatra, Ubernator , praefedtufqne militum machinationum ftratagemaB J 8c incurfus hoftium vigili mente peragrat. Aft ubi fopito perflavit peftore fomnos, gravis sere

poflit fibi

J

T

Nec

i

PR^LUDIUM

46

Nec

rei bellicae

gerundae folertia

,

nec vifes aut virtus

militais

quam folutum in fomnos Sampfonem obumbrabit: Voteft,

deneo,

,c

§.

oj cc

',

:

H Abularum

filii

16.

poeta: de cerebro neverunt, Deos Pandoram

omnigenis donis muneribiifque concumulaffe, quod cceleftem lvinamque fobolem edidiflet , ut ex nomine illius fatis colligi

l

quod tantundem fonat Argolice,acomniadona: Fabulor.m hoc quidem eft & commentitium , at certum Ortho-chyliam tam peregregii partus prolis metaphyfica;, folis luna?que fioli. exiftere genirricem quid autem ad ha:c dicitis; Clientespa, -ocinii tam exortis^tdmque aviti? annon in admirationem rapimiA i, ciim adeo inexfpectata hicnuntia vobis prasferri, tantifquc ^rtem veftram auditis expoliri encomiis? ani'C)teft,

,

r

T

3

Spal-

PRiELUDIUM

1?-G

fcptcm miracula mundi, Nobilis hic major texitur Artis honor;

Spallerc

Dardala

iiftatis

Pyramidum

taceas

miraculaMemphi,

Tollimus hic decuplo grandius Artis opus. Opus fub virginis philofophica: veftimento reconditum q-)d nec frater fratrem docere voluit,hoc eft, omnipollensillud, ,

prefTumque in mentis , memoriseque fcriniis fecretiflimis Sefctum,fuper quo facramentilicaverunt fepofitiores fagaci ingnii fubtilitate Philofophi,

quod non indicarent

in aliquo libro,

ie-

que etiam quifquamillorum,in codice cordis cognirionem Lnc lervantium, patefecit illam unquam, nili fenfum panentibujparabolicum. Hic ergo invidiofe os tibi refncnandum, ut ne quid objpinias, huc Cicero, huc attende Homero-maftix, quitine pucirc vexaris, qui xdis noftrse idolum injurix dente corrodis, qujn* obrem fclle calumnise experimenta planae veritatis infamas iuri integritatem juramentis mille ftabilitam Theoninis probriJnceffis? nolo hujus majeftatis veftcs difcerpas ne charram tftic; candidiflimam fuligtne prxftigiarum commacules, Hem hjc* ron proreron obmutefcat os talia proloquens, hebetefcat u:ns talia cogitans, contremifcat cor talia meditans, 11

,

1

!

Faucibus harcfcat denarrrans talia lingva, Ut non refpiret proclamans talia guttur.

Neque

impedit,fi aliquiPhilomagorum reperiantur tenebridjts,Sc homincs noxii, quibus frequens, unicaque cura eft, fub Alby-j miae eluderc titulo, hscc enim non funtartis,fed artiftarurr|iritia,

Quoquo Laborat

fis

populo, videas quocunque fub axe,

&

quxvis vitx conditio fuis abufibus, habetubs, probos Sc improbos, nec, ut dp* muni dicitur proverbio, Omnes molhoresMercurii [unt mpotes&*\ ars,

fk quadibet orbis regio, fuos

oilci

PROSIMETRICUM.

i fi

,mnes in Beetia fues> invenire eft in clafleCaufidicorum fures [on minus, quam curiones, quid ? in Angelis ipfis Deus reperic

an oves deponenr pellem fuam

, quod ea lupi abuquod e melle fella fuquod por;at aranea ? an fampfychum fuaviter fpirare definet & fetigeris fuber acre venenum fit, quod nos tanquam merla recreare videtur? Ars monetaria non carer falfariis, parapfalnumismatiimque acciforibus, horum nihilofecius vitio & iftis

iraviratem s

antur? an mellificarione cefiabunt apes,

.

,

:is

;;

5

:

raude,non definit efle rcs nummaria:

fic,fi quid eft in Alchymia hoc eft zizanium interfrumentum, lolium in horto )enitus averruncandum, fudefque nullius frugis ferro detruncanla: Terra profecto ram beata, tam pingvis, tam fcenebris nulla,

.loli

(

&

fuci,

^usnon

ftypticos,tribulos, aut urticas ullas alat,

Multafolent aurofispe

ja

fiabefle

mala,

niaquoque non infiretur Spagiria propugnacula & convallia, e juibus infidias moliuntur cacochymici & fraudulenri errones,hi unt gurguliones & miilepedse artis , qui cocca Chymica depacunt, cuftodiendaeft ars ab his gulonibus, na^vofifqueanimalcu,is non vero grauiflimis malediclorum aculeis laceflenda,auc oDelifco notanda: nam fane minus bene faciunt, quotquot artem gnotam arrodunt & explodunt, hoc vir prudens nemo faxit, ut :onvitietur& confceleret imperfpe£tum,fed potius venerabitur, )mnique ftudio ac honore profequetur. Omnia inter volatiiia 7 naxime obfonio quoad guftum & nutrimentum,commendatur

„

5

Regius "

illeales,

nomen dePhafide

na£tus:

&

crudus vel ambuftus comedaur,parum nidoris $c frporis habet; itaquoque Alchymia,omnia arres,facile citima, nter fcibilia,cuncUique fublunares partes

\ttamen,nifi probe condiatur,

&

:

d

i

'iljequidem, ni bene ufurpetur, nil valoris,atfoedoris, laborifque )lurimum continet , quanquam in fe alias honeftiflima fatis

&

)robiflima

fit.

Eft ergo

Alchymia

ficuti

ager

,

in

quo bonum, malum-

PRjELUDIUM

ip malumve femen

&

literis virtutes,

feminari poteft, ficuti papyrus, in qua,& auris carbone vitia,defcribipofiunt, inquam,ficuc f>

bula rafa,

In qua nempe poteft pidtor depingere ccelum Aftraque cum ftellis rutilante micantia luce, Poteft etiam depingere ftygias tenebras, furias,

ignemque

inl

nalem,

Quid

Chymia eft aliud, fchola

Unverfa* phyfios quas

quam

fecreta

Sophorum,

monftret opes? Quid Chymia eft aliud,pra*ter Stoa porticus, unde Exftru&us quis abit, myfteriifque potens? Quid Chymia eft aliud, quam totius Orbis Athenar, Unde fuperrara prodeat Artis homo ? Mundo quidquid opum, medicina? quidve medela:, Id Chymia eft totum fuppeditando fatisj Sed Chymia efle folet cunfrorum pus nebulonum, Exeat hoc ccetu, qui volet efle probus. tibi

Sed Chymia efle folet verges, valiefque dolorum, Longius hinc abfis fpe procul efle volens Sed Chvmia efle folet deceptrix plena dolorum, Labra favo mellis, vifcera felle narant. ,•

Qucmadmodum

ergo Dcificum

fpeculum, poftremumq animalium omnium pricceps & capur, non hercle repudiandus , aut conculcandus ei£ propter capillorum lepores pediculos fuos , aliafve impuras c» creationis divinx fimulacrum

pons fordes,quas

illud

homo

,

natali forte contrahit nam pefrine, aquaet integer puriifque confervari poreft haudfec

malluvio

facile

nominofa

& inclyta ars

:

:

illa

Magochymia,omnium indubie

pi

ftitium veraque Heroina, non, quia quid fquamofi, glareofiq retrimenti, aut fumi denigrantis olet, pro turpi mox asthiopi^ eft,

vel exoleta

habenda meretrice, nec ad oletrinam, aut defpj ftiflira

PROSIMETRICUM.

j^

1

riflimaorbis excrcicia detrudenda, ac fatyrice infc&anda, id elim lucis,vita:que indicium eft,& profundae do&rina:fcrutinium, >retiofique

tegminium s

Quarque latent meliora >Junquid fub

,

nube

fol,

fere

fubque

plerumque putantur.

vili Sz exili

conchyli pretiofiflima

margarita?

lelitefcit

An non

florigena:

de putri vifcere paffim

Enafcuntur apes, generafcunt crine colubri? ^ane fic effe, ratio ipfa

evincir,

& rerum

probat exitus s quia na-

nunc undique feptus eft; offenfione lapfum in calamitofam fortem mutilata, & perpetuis p errae, ccelique injuriis obnoxia, non profert nobis eflentias puas,nec opfonat mel abfque aculeo,rofas fine fpinis- nucleosfine Ipariis , fed qui e nuce nucleum vult ejje , nucifrangibulum ufur»et,&nucem decuflet,oporret.; ficque majeftatem fuam myftio premit filentio, & nobis caftanex , amygdalorumve medulim, non nifi afpero ac fento tegumento, offert obfigillatam. Hjec caftifllma virgo haud facile confpicicndam fe pra:bet,nec idumenta deponit, fi non agendi ftratagemate fingulari furtim etrahantur,id quod obftetricia manu faciendum,- proinde non ifi acutiflimi artificis vifui fe reprsfentat j Nucleavit videlicet urx vis,ejiifque finus fpinis

livina*

ft

Wagnus

ille

totius univerfi

in

ut ad philofophandum maxima , maximeocculto in

Dominus,

i:operandum nos excitaret,

occultum fieri 'lanifeftum , eapropter pyronymica hoc diflecandum anato! Me, utita Nympha," qua/compofitionis, compadtionifque vi& •"lergia opacatur, per ingeniofam fubje&i refolutionem, in lu?*m prodeat. 8 Quam viam, vere philofophicam & interni reclufivam, fi fu-rciliofi multi moderni,faepenumerodelana caprarum indiremue admirabilia

,

in aperto

minima

,

viiltque

c

1

l

?

wo litigio U

rixantcs

,

depofita ambitiofa? contcnti6nis ferra, in-

V

grcdc-

1

PRILUDIUM

74.

%

I

gredcrcnturj2)r//j-^w,quot quantique myfteria de natura» 'ilanis eruerentur, qux nunc invidiofa oblivionis umbra ncglijLv tur & exolefcunt! nuliam aliam proptcr cauiTam,quam quo^vi, quxftiunculis , nominibufque fuis contentifis, Platonis inter fubfellia ,Therfite Homerico , Itra-

tilitigatorcs

tanquam

ifti

&

fone Comico Goliathque Philiftazo gloriofiores dierno temporc acroamata extundaht, ,

Candida de

De

,

fputalicsho-

de candentibus atra, de cornicibu* cygnos.

nigris, Sc

cygnis corvos,

&

Unde quemadmodum femel Spartanus quidam, cujus mihi|homen modo nOn occurrit quamvis de rci veritate nullus aibi,

gam, ciim lufciniam curiofe deplumaflet, cxploraturus ecqurjarr tam canori corporis , tamque vocalis & arguti gutturis iret fabrica, tamque infignis modularionis conditio fub plumisfcn j

dem minimum

carnis admiratus,

definivit: prorfus

eodem modo

,

folam vocem ipfam

lufcitjan

excuffis diligenter animacrer

omnibusCathedrariorum incedcndi viis, nil nifi vodk& nomina tantum, nil nifi macrologiam, & logomachiam, pugir» que verborum tantum feu fputa Ariftotelica ejicere eos ipc ries, Cum tamcn mn in verfo's fed in rebus pbihfifcbia conjijlat quaEci licet univerfus cxterus orbis, cumprimis vero Chriftianus,|lu! omnialio tempore videre & experiri potis non fuiflet , Jaa fifque

,

,•

y

unicus

ille

Paganus,

quem

in multis

enormiter conftatimpelfTe

Non ego juraboParacelfi, aut Scripta Galeni, Non in Ariftotelis fcita, nec H ippocratis Horum vera probabo dogmata, falla negaboy Horum vcraplacct regula, hlfajacet. Quoliber Hippotades rapiet me,deferar hofpes, Nullius Authoris deditus ora fequi, Nulli, inquam,facultati

memancipare, fed

fimilis Achilli illPer

ieo,qui de omnibus matcriis acquc fceliciter diflertabat, eiT(pcr

PROSIMETRICUM.

i

ff

enim tam incredibile, quod non dicendo fiatprotam horridum, tamque incukum, quod non fplenJefcat oratiohe,& tanquam excolatur,quod ciim ita putarem,feAmicus mij|i etiam audacius, quam illi ipfi, de quibus loquor. olo; nihil eft

iabile 5 nihil

Hippocrates, dilecta magis veritas. tam diu ab illorum partibus ftabo,quam :d itiu illi a veritatis, tam diu mihi cum illis conveniet,quam diuilfeipfis, a quocunque enim dicatur vcritas, a (pmtu S cum veritate, inStoefl s tam denique diu vobis erit mecum negotium, quamiiu(adfitaugurio fldes , nam non vivo caffus eventuronjm vazs) nova aliqua ftella aliunde non advolirit , novitate cujus teni,adnovum velut aftrum occurratis, nec eft, cur prseteream hoc, h fiquidem novitas vel Demofthenem Grsecorum principem limduxit feduxit. Quia hic , dum fe conferret ad fcholam Platonis , confpexit iParacelfus, fodalis Galenus, etiam Ariftoteles

,

&

&

J

Jsmelin foro Athenienfi ingentem hominum turmam novum 'hilofophum Callifthenem avide aufculrantem, ad quem popuc jj'.. r ijs novitatis prungine confertim accurrerat,accedit auditque n^fiim & Demofthenes, ejufque garrulitate captus, decaetero Pla-

3C

.

pncm 1

.

t

qui tamen fua do&rinas foliditate hunc millies icile praecellebat; itaadhuc aliqui , etiam de fuo faepe fenfu faientes novitate ducuntur feducuntur, fermonumque illecej ras, ceu Domicellae, fimiasve Erafmianae aflfe&ant, neque atten: unt, quid veram fapientiam fapiat. Inhis meisPragmaticisSortibus bra&eatam eIoquentiam,pha'ratimque ne infedtemini ftylum,nonprsefcite inftru&os, polifaftidivit,

&

'

tfque difcurfus, §ua; veritati operam dat oratio

,

incompoflta debet ejje

nec JimpleXffmc plicis; non delectent verba mea, fed profint infervire ft enim folas demulcere aures illecebrifque earum , nhianimus^Theoricisjafcititiifque quibusdam pigmentis,TuUia?

:

,];afcriniaredolentibus,excurrerej& grandiloquentiismerisabun-

d arc i fy intelktta y

m verborum uju faciles

V

2

rjfe

debemus.

QiLcd

PRiELUDIUM

lf6

Quod Efie,

non ego quasro Pericles nec ^Eolidcs, nec Nelei nomina vettans fapio fatis eft mihi,

Facundse vense generantes ore

Abs

fe

Atque

meliflas,

quando melos, mellitaque carmina fundunt, exporrettis fulgetrant verba labellis,

Terfa receptatas tonitrantes fibila Svada*, Hyblaris mifcenda favis exculta decora: Auree profe&o & hic inftitor cloqucnticc^ verborum flofculos , quarramus, qui maturi*atis frudtum petit,defpicit amcena camorum, quid prodeft clavis aurea, fi, quod volumus, non aperiatin hac ergo luce meridiana toti caligant, qui cothurnofum me cc cxfpectant Oratorem,aut facrum de fublimiori loco rhetoricntem Ecclefiaftem, cgo planipes plane & Laconicus magis efle jidebo, quam Afiaticus & redundans, ego fynecdochic^s ampiis i\

agere conabor, quam paraphraftic»s, allaborabo inquam , iin brevibus tantum verficulis fquales plerumquefuhtElyfiicolaritij fed & fignis, fyllabifque,imd mere monofyllabis, fi ita fieri tlffetjquantacunque hoec ftriclim,quafi in fpeculo reprafentareJeritatem videlicet vobis^ quod res eft, intimare, adeo ero mtitibus veftris gratificandi ftudiofus: De vero difTeram, de pllo agamj non fum enim eloquens ab heri nudiustertius. Haud equidem hoc nitar, bullatis ut mihi nugis Pagellx excrefcant, cerufla. comere chartas: Veritatem penitus profequi, meus erit fcopus 5 in hoc totiusfei cardo verfabitur s mavultis, credo, fub fordido cucullo plani)2> diam, quam fub cyclade auro tecla philologiam.

&

QUemadmodum

§•

17-

enimblitei imprudentia fua multum erditis fapientibufq-, profuntyprudentes vero&ab artibus infrufti nil ftolidis conferunti ficin folida philofophia rite inftitundaOrchcftrarii ifti (quibus ad veritatem, velut abreptse nydYsoraci ad folem,caligant oculi) ad fophicam potius haram , qiim aram accedcntes , femper difcentes nunquam ad fcientun pcrvenicntcs, digladiationibus fuis perpetuis, pertinacifllmifuc

&

PROSIMETRICUM.

i$j

iirceptationum plagis, fapientibus non parum gratia* praeftantj um quotidie in ipfis, quae cavere nos oportet, cernuntur exemNihilominus habent infulfiflimarum fuarum nugarum unipla :

quod propemodum modernum fseculum defenforem fed tanfuas quaerat veritarem, mirum, ciim non Mundus non :ummodo larvas. Prorfus agunt> ac (i quis abfurdiflimi eunu^chia Hylse aut Hyacinthi perfonam fingeret,neque tamen, uti ar.bitror, proptereaNymphis pra?da auferretur, nec ipfius exftinfti /erfum

,

Jumbellam Apollo ad florem renovaret. Sagaciflimus ille arcanorum Explorator exiguum opis ab eruditione ea nervofa crat confecutus, dum in natura culicum peramplius rjfcrutanda , puliciimque faltibus metiendis, fexaginta jannos infumpfic * nae ifti haud abfimiles videntur mihi omnes, ''.quotquot in orcheftris acroafes nectentes , fub Corona Magica abfolutiflimi cenferi haberique geftiunt, fi altercationibus fuis, .

j

&

^velut ferricrenulis,in theatricis

illis

congreflibus,invictiDifputa-

Pantomimi(qui cuilibet acute difceptanti fubblandienti bucca accom* modabilem fucum facit) mirifice verba dent,palpitatione tanta conciri.perinde fi omnigene encyclopsediam abfolviflent, & Apollineis icoliis,vcl ipfis Sibullce foliis potiorae tripode protuli£ ient oracula, interim Maxima de nihili viffltu fulgura fiunt. Omiferas araneolas! quse totam in fubtilium verborum leviculis 'telis texendis vitam confumitis,- Vah infenfati! hem authentica, & faftuofa fucati mundi dementia Huc accerfiendus Apuieus Megarenfis, qui negabat , quemquam ad Sacra fux Ifidis |poiTe ingredi myfteria , ni ex fuperbo philofopho in humilem "priiis afinum converteretur Huc inquam adducendus Italiacx difciplinas caput nobilifque ille philofophus Pythagoras, quiinanes illas verborum tricas acrius horruit, quam Lunaticus /tores,parieres atque fubfellia fragoribus repleant,ac inftar 1

,

!

:

,

[.genium in

malignum

conventu fuo

,

fic

aut Clirasmneftra

Agamemnonem

obfervavit taciturnitatem

V

3

,

ut

s

unde

nullum difci-

i 5

PRi€LUDIUM

8

difcipulum, aut auditorem admitteret, qui ad certum fibi fill tcmpusjvelad quinquennium,utplurimum, vel ad bienniunut

minimiim, ad arbitrium,

& peneplacitum

ipfius

,

pro azftimio

captu folertix utriufque, non fponderet-, filere inquam, &c ufcie adeo ftri£ce quidcm, uc omni illo conjurati iilentii fpatio,necie percunc"bari,qux parum intellexerant,neque fermocinari,auc cctmcntari, qua: audierant, fas

efTec,

&

qui deputati erant intra

fji-

audiendiconticendique audicores vocabantur: vir prxcipua calliditate vafer! Qui,utficdicam ferreo hamo delphinos ac cetos, Scquidemcrto pifcabatur, aliis interea tritologis illis ad ravim ufque vocirrantibus, aureo vix lumbricos caprantibus, quod gallinarum nbre Africanarum fenfibus mancipati,crecos mentisoculosin tri|> fo verborum ftrepitu adeo contumacicerdefiganc, ut natura? fj:cum fuavifllmum , reique veritatem ipfiilimam indipifcere nitquam annitantur. Anacharfis philofophus degcnereScythanjti Achxorum infipientiam , ineptiamque exibilando canere fcj ;-

tium

illud,

O

3

bat,

Sunt Danai magni verborum philofophantes> Sed vita & vitiis & moribus afTaniantes.

Idem

Timazo Plato in iis ipfis Grarcis reprehendit, Vos /fr,fnquiens pmri ejiis,fenex autem Grivcorztm nemo-, garrulitatft eorum & verbofitatem uterque coarguit , quod multa quidm Sc in

,

docerent, varia magnificis foliim ampullofifque verbis praccjta tradcrent,opere vero nihil, aut faltem perparum exequerencr. At quanco hoc recl:ius,veriufque deLaureatis Cathedrariis, qibus alterutrum horum deeft, dici poceft

Aft eho, quorfum lingva ruisr' de his mu faciendum, Non hoc convcniet chordis,quolingva labafcis? Define regnantum mores taxare Deorum, Magnaque metiri parvis aquifundia penfis, Adfore fperatum tandem prcfagio tempus,

PROSIMETRICUM

ijy

Quo Palladem noftram, raptamque Helenam ab iftis predonifbus recuperabimus Vah magiftellilab erroribus demum pedem hxc fa,;retrahite,veritatemque mendaciis opprimere definite Jjalis lilia tcmporis quanquam prefla, (

I

:

,

Non

i

penitus femper tenebris opprefla manebit,

tandem aliquando ex orcoOrphei,deciduoqueDemocriti elu^cefcens, inque compellucidum fubve&a fpeculum,preinentes opprimet, opinionum commenta fubfannabit , & natura; ratiocinia confirmabiti eft enim veritas,

'?At

Vilibus exemplis

tij

°|Veluti pertica,

qux

in

,

fi

fas cft

,

Vatibus

uti,

aquam projecla,ftatimad fundum defcen-

fic per!Jdit,fed ex natura fibi indita,eveftigio rurfum emergit Nemefi rriumAdrafti^ fepe veritas mergitur, at tandem cum phar, omnia exuperans , ac veluti oleum omnibus liquoribus fu'fjpernatans s Solem quidem nubes ad tempus tegunt, & mendaCatonis enim ceniura , jus atque aequitas cia pariter veritatem Egrire poteft, premi ad tempus, nunquam opprimi Quemadmbdum ergo ea eft falfitatis, vel erroris innata conditio, ut , nullo etiam impugnante,plerumque confenefcat, & defluat, ita exadjverfum hac eft veritatis a natura infita proprietas,ut,quantumitecunque fepulta,multis etiam oblucTantibus, fufcitetur & crefcat: k Maxima enim vis eft veritatis , utpote quse contra omnium cpingeniorum calliditatem, folertiam, &adverfus fictas hominum :

n

lll

•,

:

ininlidias, facile fe (ji

Artis

per feipfam defendit

Magochymicse ejus conditionis

:

Cum

itaque excellentia

efTe perhibeatur, ut

mis infane oblatrantibus,aliis impudentiflime in tibus

,

,

pluri-

eam debacchan-

fupprimi fopirique non potuerit, quinimo infeftiftimi

il-

tam Myfterialis Arnon vehemenpofliim non non habuerint,Tunc

lius

hoftes,rei veritate compulfi, a praeconiis

tis,

abftinere fe

ter fatifque mirari,

quofclam hujus noftrsetempeftatisScribentes^ non contra totam

alioquin doctrina femofos, au/os fuiffe muflare,

folum %

PRJILUDIUM

i6o

folumPrimorum philofophorum venerabilcm antiquitatem , i evidentiflima veterum voluminum monumenta , ied adverfu difertiflima

etiam

rei

experimcnta

irrefragabilemque veriii

,

tem.

Quamvis tamen , fi propius paullo res in fe penfetur qud fortailis multum hoc obftupescamus,non eft-, quoniam fecus v| ,

quam inftrucStus fit, eritque miraculo fimi), quare cum nunquam tales aliter audierint, nec difqutfti fi fiat, rint,quid mirum ? fi in ea pertinaciter opinionc perfiftant, &,

fentire quis poteft,

Qua

arte dati circum, reliquos fruftrentur

J

;]

eademj

Nam omnes lubentius femper credere volumus, quam inquireftjr otiari, quam operari; & fane veritatis hujus hoftis ipfus aliquaji* non alio ex motivo, feu caufla, quam qu tantum Pythagorae pra> func P tori fuo tribuebant, ut ei crederent de incredibilibus alti quippe meri fycophantae,Mercuriique fabularum, c plane

apparentibus, tacebant , credebanfque

\

:

>

X

Plu-

PRiELUDIUM

162

Plurima vcntifequum proferc mendacia vulgus,

Nofque malo

ftatim credula turba fumus.

Dicunt unum multum, multum unum, verum falfum,falfum u rum, bonum malum, malum bonum Homunciones humiles, r i: milix, fortuna:que tenuis etiam aliquando ardua callent, non h»; thenis tantum,fed Sc inScythiaquoque nafcuntur Anacharfid , : & LacedcemoneHelense s nonne & ^Egyptus etiam Antonios.-ji lit, & Democritos Thracia ? \ j

:

De quibus infignis nobis prudentia didtat, Summos pofle viros,documentaque magna Vervecum

Poetarum illud archetypum fibi non adrogant?

Quem

daturos»

in patria, crafloque fub aere nafci?

Homerum

1

quot urbes jam certatv

vivum, asterna laceratum lumina nc£te,

Indigum, ftipemque petentem vix quifquam bene norat,

Septem contendunt urbes, ubi natus Homerus, Smyrna, Rhodus, Colophon, Salamis, Chios, Argos, A the

Ut

ergo multi vocanturMedici, qui curare non pofTunt, mul que infomnes, qui nodte tota dormiunt , flc multi vocantur pientes, & in rebus minus inveniuntur, quiahoc,quod vocanti non funti & iterum , Quemadmodum plurimi habent nom fapientis fine fapie nt ia, fic multi habent fapientiamfine nomir Ferunt Hippomachum Aliptam, generofum illumalacr£mq Ducem, cum in corona celebrari aliquem audiret, qui corpc erat procero,ftaturaaltiore,longimanumquoque,& duellis idc

co,manuiimque confertionibus J{efie quidimyfi corolli i3

aptiGr cenferetur

hrabrum in

alto penderet

,

,

refpondifl

adcu utnon

nifi ma.

forer decerpend/m s infinuans corporis proceritatem parum, a nihil in palaeftra ac gymnafio prodelle , ni pariter robur, gl

&

diatoria

quxdamfirmitas,ni membrorum nervi, dexteritas, m ti

PROSIMETRICUM. is,agilitas,

& imprimis

163

animi vivacitas, cordifque magnitudo

jeflent.

s

Idcm omnino

& in propofitodicendum,efleprofecT:6 non mc-

iocre ftoliditatis

argumentum, aliquem celebrare philoibphum

Iice^philofophiorem,perfonareCommeiuorem,Ca?faKk quanquam clariorem,fi animaillius fapientia yera non fitim: uta,Chriftianifque virtutibus undequaque circumveftitaj quid? ;uod experientia compertum fit, ficpiiis iub interpolata vefte inenium latere excellens, judicium acre,acindolempra?claram> diverfo autem Narciflbs, comptos, balteatos,delitias parentum^ upidos,obtufos,fungos,atque & pervcrfos, intra&abiles , indo"Jjljermetc

Jefque

efle.,-

audite mira.

m

Officinam nundinatoriam Dominellus , undque Pauperculus beunt, illedivite, bullato , limbatoque veftitu s hic vulgajl, lacero , fordidoque amictu incipic inflitui de his calcu,iis,uter plus ferat? de Dominello haud dubium , quin reftimelar, tam venire auro argentoque onuftus , quam amiclru habiique corporis eft venuftus j Inopulum vero prseter cento» J;es fuos , obfoletamque lacernulam nihil conferrre: ubi ad rem Jenitur, &: quifque feorfim exploratur, plurimumlapfum efleariitrio deprehenditur , qui enim exiftimabatur opulentus, ille lauper, citra nummos comperitur , folaque exteriore fpecie ifenus, quam oftentabat , fplendicans qui vero inter mendica•ula recenfebatur, penes hunc nullum reperitur in paupere veftiiu aflumentum, quod non fit fcutatum , aut punflimi auri ducaiis infartum,Hem!quis hoccogitaflet? f Recte itaque magna cum venere dixit moralis illud philofo|[hix fidus illuftriilimum Scneca gladms bonui utique non efl , cui meauratum eft balteum, aut vavina gemmis diftrncla fed cui ad (ecandum wcies fubtitis $ quid vcro ? annon in putri pluries vagina chalykEus enfis reconditur, &exadverfo feiTugincus,pIumbcuTque in :

&

-,

:

,

y^emmeafnonne fub fordido

palliolo

fkpe fapientia eft? nonne

idemus,

X

2

Mul-

PRiELUDIUM

164 Multos

fa:pe viros, nullis

Majoribus orros,

Indolc pra:ftantes, aliofque fuifle Catones ? p fa?pe olitor, molitorque juvantia cantat« Nonne necat niorfu levicellula vipera taurum? A cane nunquid aper non magno fcpe tenetur? Ut crebro prxterea non videmus, quosdam plagofos, fatuos,f i pientum doctorumque loco haberi, vel ex conftitutione , yel c dicacitate: ediverfo vero fapientes & eruditos,deliros, afinoii aut vulgares homines credi, ob folum, vel cultum, vel gefturr.j

Nunquid

sti

rm

vel taciturnitatem ? cum tamen hortus conclufus florulentioi fons fignatus femper illimior,nec hoc adeo aiienum: §'

ms,'

ipn

T °-

aliud fiquidem Mundus nihil,atque theatrum ESt In quo quisque fuas prefentat imagine partes;

IcCrcefi,iIle Codri, hicCatonis,

ille

,

Morionis, nonutiqu

jpei

thcatrahbus fcenis vita noftra difllmilis nam ut ifrhic i U le Imperatoris,hic gubernatoris, altcr militis implet ofriciun; ita hic j ubi autem confecuta nox fuerit,nec Imperator agnofc tur, nec gubernator,nec miles^cortina clauditur,&: perfona exu i tur. Scite in hoc propofitum lufurus eft Angelicus Vates eft

•

&

Plebs agit in fccnis mimos,pater, illeque dives, Filius hic, alter nomine prodit inops: Mox vero cxhibitas ubi claufit pagina partes,

Vera redit

Eodem

plane

facies, diflimulata perit.

modo

comperictis in

illa

noviflima cataftroph

Domini,fed & eum,qui hic fecutus hortantem,confulentem,fa muli perfonam fuftinuit bene, seternabili non raro Regia,inte Ccelires, intcr Empyrii incolas, impertiendum corona, cu n interim non modici Optimatum fcrvient fervirutem omniun miferrimam , sternas mter flammas,ina2ternum non remitten

dam

1

5

Quan

PROSIMETRICUM. Quando

i6f

femel Stygias fubjerunt funera fauces>

Flexibiles nullo funt

adamante

Dii.

Cernat ut infernas Rex te plorare paludis, Surda tuas equidem lingec arena genas: Fata preces torqucnt,ubi vero retrograda cymba Navigat, obturat Porritor enfe fores. ,Iutat

nimirum

tribunal illud

Domini theatrum,fcenas,partes

,

: e primariis ultimarios,ex ultimariis primarios ftatuit, prsemiat

Eugcpa? fortunati tunc Servi quonm prazmia fcclici& perenni commenfurantur libertate infccl:es econtrari6Heri,quorum vindidtae, miferandae,32rumnalij a> nulla tunc erunt ampliiis,inilla irnaeque refpondent lervituti [ie,difcrimina purpurae & fagi, non diadematis & cudonis, non jeptri Sc ligonis , non docta: & indoctas mentis , non divitis & luperis,non domini, fervi, Regis , Gregis: fola enim virtute iibi difcriminabimur, folis meriris, demeritifque difcernemur; lura nimis, heu, nimisquam dura fors,Regum,Principum, faecubrvos, vindicat dominos.

,

!

!

Magnorum, divitum, nobilium, dottorum,- ineruditas

,

abje£tee

vah & toties pedibus conculcatse adasquariplebi! loc videlicetSummatibus continget, ubi forfan cras,forfan hole, forfan hdc horuU fabula: (quam agimus , redufra cortina} rcense, mifella?,

ierint expurpurati, exfericati,

exholofericati, nulla dignita-

cujuscunque prarrogativa. , nullo difcrimine ferti & coro|e,tremuii ftabunt, quibus illud cataftroph.es A&or Deus aeci|s

Lufiftis fatis, ediftis fatis,atque bibiftis,

Ultimus hic Ittisdiu

cum

pulfus, icbis difcedere tempus.

corona,

cum

cudone,fatis diu in fago, in toga, in

kirpura,

Ukimus

hic pulfiit, vobis difcedere tempus,

Funebris 6 dixx funefta tragcedia fcenae,

X

3

Tot

PR^ELUDIUM

166

Tot Regum, tot Ventofa

dum

gefta

Ducum

,

Proceriimque Coronas

forte tument,reperire Popello

!

Inquamigitur , nihil aliud, quam omnium mortalium comcedi,quJim ludus, qui in thcatro exhibetur, ubi multa: quidem indi cuntur perfona:,fed omnes habitu transformata* incedentes, nu lo fuam veram formam,eunuchiamque habente, prout ab afroi quxquc induitur exornatur, ifque fcit, quam ad rem uti um quoque debeat, fuam unicuique congruentem perfonam tribuer

&

& larvam,fecundum

quod

ludi exigit ratioj Alium facit icnen juvenem, alium fingit juvenern,licet alioquin fenenij hun auro, gemmis, txniolis, pretiofifque veftibus adornatum ceu d vitem qui quandoque pauperrimus eft Illi contrarium fac; mendico eum aflimilans,alioquidivitcm> Alium inducit ranquai mire potentem , Principcm feu Regem, perfonam cxteroqui pc ie contcmptam Sxpius in hoc ludo amplo quis honore cond<

licet

:

,

:

coratur

ICI

Qui tamen

eft tituli nullius

nomine dignus.

Alius habetur contemptui, qui tamen omne laudis encomiui mererctur. Deus Dramatiftes ille folus eft, qui nos in hocfuui

amphitheatrum producit, is fcit,quid ad ludum pertineat, nc omnium opera a i fuum utitur opus,nov it quo fingula d( ftinare habeat ad fuam gloriam: is unus eft, qui nos omnes fc

ftriim

r

lus nofcit,

quemque

in fua vera forma, alioqui fcire

nos pofliimu: $

quis quihbet fit,donec vitx noftras fibula pera&a eft:quia quot

quot

hoc ludo funt, nullus genumam, propriamque fuam foi habet quamdiu ludus durat, nemo dignofci poteft, domi nus an fervus, divcs an paupcr, juvenis an fenex fit

mam

in

,-

Aft ubi in arternam noftem clauduntur Ocelli, Et fua vox ubi quemque fonat, ludiifque pera&us,

Et Archhfror Deus funcftam

illam

vocem intonando

reboat,

N:;do, fmzs L\!o,pro lamentabilis echo!

A

h

PROSIMETRICUM.

167

fuam cuique larvam detrahir, tunc apparet, quis itnusquifque Fazx invenitur , qui in ludo tunc quandoque Mendicus, in pauper erat,longe nunc Rex ludo erat,Jenricus, alius,qui aus deprehenditur, tunc multi filii Dei vocabuntur, qui in hoc ;nphitheatro,in hac vita, in hoc ludo defpe&iflimi fuerunt. c

.

&

:r,

&

Noftra proinde fua cenfura vifio fallit, A diverticulo quo femita tendat in unum. )ux AlbanusFerdinandus Toletanus traditur ita dicere folitus ^Gallis,Portugallis,Britannis,Hifpanis &Italis,ex ipfis alios vi«eri,ciim procul abfunt , fapientes.,- cum autem prope adftant, dituos: alios eminus videri dementes, fed cominiis infpec"r;os,fa-

tam eminus, cenfura de quorundam in vifum ideoque Labi

:)entes invenirij alios videri ftultos, alios fapientes,

wam cominns

:

certiflimum eft, etiamfi fenfus vifus vel omnium nonne capitur afpefru arcus cceleftis, qui iris diftatuit efte coloratum cum nihilominus iana philo-

jpimi dotibus, rf:

acutifTtmusy

«ur,quem

,

nullum ibidem colorem adefle? Absque dubio Iteft multo major terra, & tamen homaagreftis barbariifque, quod non mirum cum \i folo vifu regitur, diceret oppofirum iphia doceat

,

,•

ioras

&

,

rufticos philofophia cireumfcribat

,

fed

& peritiflimos

ofque in iua fubinde arte fallitpotentia vifiva. Quemadmodum decepit Zeuxim prsclariflimum illum quonlm Heracleotem pidorem, cum pi&os a fe racemos in fcenam ptulerat, tzhti fimilitudine tantaque identitate, ut ad eos edenParrhafius autem, alter celeberrimus pi|)s aves advolarent ttorF.phefius,pi£him attulerat linteum, fuper quod leviflimo foJrtiflim6que penicillo tenuiculam duxerat carbafum,adeo perfi3ilem,ut vera omnibus efle videretur,tumZeuxis,judicioavium i^acior^Parrhafium rogavit, ut,remoto velo,picT:uram oftendeit, rifit hic comiterque in illum cavillatus eft,indeque errorem :

3

:

f

i

um perxrpexit Zeuxis>ingenu6que pudore

fufTufus,

arte fua peritiem adfcripfit, facete ac jocole

majorem

refpondens

,

illi

ego heti

PRiELUDIUM

16S

hcri aves dcceperam , tu vero hodie me artificem fefellifti. Errar igitur, ut vidimus,vifus nofter,fcilicet in judicio de al

quorum animi

talentis,at

fi

auditum quoque confulamus,

&

ljj

mox ftultos Sc bardos cfte cognofoBj rrofque loqui jubcamus mus, qui vidcbantur nobis fapicntes ac docti, &: e converfo. Indft ciim olimfcmcl homo opulentus filium fuum adolefcentulum ajm Socratem mififTet , indolem illius ut infpiceret, ac psedagogus dftB tunc fcnex /1.. ceret, 'Pater ad te, dSocrates.mifit filium, ut vidercs ,

:;

:

dbcus ad puerum, loqucre ergo> inquit, adolefiens,ut te videam , quaM, occulto infinuans,ingenium hominis,non tam in vultu relucerm quam in fermone, id eft, non tam vifu,quam auditu dignofci.

Cum

tamen

invidia*

mordaci faucia fempcr

Incorrupta fides confpiciatur acu* Sitque comes livor folitus virtutis hoftis, Qup celebris fcedo virus humatur honosy

&

Veluti diferte

& decore Nuntius

meus ,

Sicuti non

eft

ignts

,

ir.

quiensj/ins fiumo^fic nec virtus fne bividia ; &, quemadmodum pcr fi lem euntihus umbra eflyita quoque per iter gloria virtutifqm gradientibt hvoris rabies $ fimihter,cum exurgentium, mortaliumque fui

&

cefluum pedifequa fitinvidia, atque nec Jupiter quidem ipfus feu pluat, feu dnTerenet, omnibus placeat , ac randem, ingrat

Mundo operamgratam

pra^ftare pofIe,graviflimum

fit,

miferatic

ne fraterna hi potiiis, quam iracundia digni funr, donec aliquan do de cruciante livoris fui carcere feCc liberent, quo,ad talionen torquentor, qui illorum efto equuleus Rabiofum vero virium inferorumque malum! vah fangvinulenta beftia,ut miferenduni quod invadis,cordis,&, quam occupas,quamque torques, animai Quis crgo homo, cui alioquin pe&us fapiat, de invidia, fi quan forte patitur, queratur? eftne enim aliquis, vel fortunatior invi diofo, vel infcelicior invido ? ecquid laudabilius, quid encomiil; dignius magis fcmpiternis,quam talia operari prodigia, e quibu :

|

livor oriri aliis poflit

?

Oni

PROSIMETRICUM.

itfp

O nimium foelix, 6 terque, quaterque beatus In

quem homines

odiis,in

quem

,

livore feruntur!

unquam malo? bono quis nunquam invidit? Hem virtutis coBonos infequeris plerumque, atque adeo infeQuanquam equidem facile credam, haud paucos homicaris i:s,viros alioquin doctrina confpicuos, ea folum de cauffa,vigil.s fuas in lucem prodire reniufle, quod garrientium contumeI s, ac oblatrantium ora (pra»ut hodie inrlnitum maledicendi cacethesjquae nemini,quantumvisfapientiScriptori,parcere confeverunt, valde pertimefcerent & reformidarent Nec fane abs (uis

jes invidia, quse .'

•,

rtionc

vere enim nullus

,

eft

,

qui pluribus fe

illigat arbitriis ,

animum ad elucubrandum applicac , h&c maxime xvi sate, qux archaifmicis delitiis eatenus inaflvevit ut, nifi fubti-

ciam qui

,

limati,& curiofiflime culti fint aphorifmi, vix fiant ven|biles,ita ut.merito triumphare poflit, cui licet latere , tefroILterfi,

lie concedere idcirco ergo ego nunquam mecum conftitue|m,aliquid typis evulgare^ prsefertim cum non ignorem in ilusmodi commentationis genere, multos fe ante me in vanum, :

,

ItenuaiTe,

quorum

libri

irndicule circumferuntur^- deinde

sbam minime nafutum hoc fseculum,

in

ne£

quo

Er pueri nafum Rhinocerotis habent: Uapropter turius cenfebam multo,

domi

tranquille molirt, quam.

m dedecore in publicum w/r;;

quoniam, ut nunc funtmores '•minum, nulla res, nullum negotium, nullum opus tam juftis de liuflis

fufcipitur,quiniqui illud carpant, maledictifve fuis figant,

afint^

Nemo pol Antimacho, Vellicat t

nec tutior

ibit

Homero >

& magnos livida Parca Deos.

cenfores contra fe afliimit,qui in publicum cogitat,^o? nam quidam in illum querimonias excitant , quia pro} efti alii, quia brevis, hic quod nihil novi adferat, fed antiquu

fibi

ldores |::us

a:um agat^ ///equod a communi tra&andi

Y

modo

decedat,-

ifle

notat

PRjELUDIUM

170

notat ftylum, ille loquendi filum, alter taxat textum multi ind;d nantur, quia carminice proceditur, quamplurimi barbara, exole r &fefquipedalia verba,qua: fibi forfan non fuerint comperta, c4 mantj infumma, tot pene contra fecalculis materiam quivis Co;^ mentor fubminifirat,^//^ verba gloflat. Res hinc cunctis fapientibus perpetuo fuit plena timoris,a quid in vulgus dare : id namque eft manirm in ferventiflims flammam mittere,confodientiumque fe lingvis prodere, & oj u nium maledictorum tela adverfum fe torquere, prsefertim fi n •,

de quibus rhombus,ponderofae

fint ac

momentofa^ cum

itaq

reconditus thefaurus,qui hic oraculis cantatur, humanum pi pecaptum tranfcendat, perfidiam incurrere formido,dumabcL ejus myfteria, tam clare &fummatim revelarc pergOymaxime qut fciam , oportere

BT)i

Sumere materiam, noftris, qui

fcribimus, aequam Viribus,& penfare diu, quid ferre recufent: eft enim hominis nefcire menfuram fuam; G? / qudd memini, unumquemque faikre fua fcripta,& Aufj

Imprudentis terea t

cem

prxterire^ quia ut filii etiam deformes deleclant parent< indecc iifdemque videntur formofiflimi. , fic quoque, ferrei

&

verfus, Jnventores titillant, ipfifque videntur optimi s ex falio blandiebantur,i de contumcliam, dedeciifque non modicum fibi pariant> du eorum, qux latebat,infcitia &ftupiditas,jamtoti mundo fitm ,

nifefta.

& glabrities plus digna cachinno Quas nudata prius ftabat amicta coma.

\Jt fcabies

humanam formam geftiimque facete Simius aflequitur,dum fedet aptus humi.

Callidus

S<

^,

PROSIMETRICUM. Sed quanto

i7t

tanto magis ipfe Confpicitur culo Simius efle glabro. Sic Sc glorioli, quos ingcns nomen adegit, fc plus efFert,

Quo mage

confpicui,funt

mage

ridiculi:

Quandoquidem temere

qui fe majora capeflic, confpicuus, fit quoque ridiculus ic vero,rogo, quem,etfi fortifllmum Achillem, non perterreoerent? revera ifthsec ego mihi tantd firmius appendenda Si

fit

&

quanto minor eft,tum ingenii mei facultas, tum vitae knmoditas,majorqne nuncTra£tatuum,nonScriptorum folum werum, fed & modernorum copia atque ubertas s fsevior pro«e proniorque lafcivia, & rejiciendi omnia lubido ita ut niifenuncjin praefenti exulcerati hujus fseculi facie, magis agere vilitur, qui in lucem opera fua edit, quam detra&oribus , obaceiiDribufque menfam fternere,qui omnia, qux apponuntur , ne fcifebam,

-,

lo morfibus, fed violentis ruptibus , obliquifque dentibus, difIpunt corrodiintque , non quce difplicent modo, fed quse f gnopere fubinde placent, fimiles felibus, quse tanto vehcmen|s in aliquem folent obgruhnirc, quantd lautiorem fibi offam itiunt exhibitam. Quanquam equidem ego,de hujusmodi occentatoribus nihil, admodum parum, viro prudenti curandum,fed floccipendenn femper cenfuerimy

&

.

Nam

mihi quod vivo detraxerit aemula turba, Millecuplo reddent fcenore morte tubse.

Nominis

nunquam prasconia clangunt, mortem fed prius ifta folent.

in viti

Surgere poft prudentia? igitur

& pufillanimitati

quis

non

afIcribat,ob inci-

tium detrahentiumque timorem,quempiam abfterreri ab opealias curiofo,& pluribus mirum in modumdefiderabili?quia, inquit Ecclefiaftes, qui obfervat ventum, non feminat, & qui jifiderat nubes, nunquam metet .

Y

2

Rufti-

PRiELUDIUM

i7i

Ruftice cun&eris,

dum

defluat amnis:at

& labetur in omne volubilis

Labitur,

ille

asvum.

Nequc

eft: etiam, cur Ariftarchorum Sc Criticorum obdud ut enim mihi ipfi n, frontes , cenfurafque multum timeam quin, me in aliquem f ducor, periochis blandior,fic his-non ita Lapide lapidem ofrcndifle, lubens agnofcam^ adeoque non rj ,

mihi

fcribendum

ita inter

difplicui (

quod

in alios

interdum

non veneris minus quam docl xix \ym& depolitos, incidiflem) ut, modo liceret per genium m um, tam Vulcano libenter , quam typographo darem } jufti decorifque lima,

fualiter libros,

rationabiliiifque agens, quam Epicorum ille Latii princeps poetarum Virgilius, qui poft editum pen lebre illud,& vixunquam fatis commendatum ^Eneidos deci fibimet in fuo opere adeo difplicuit, ut, cum,morbo opprefli adventare mortem videret , petierit oraveritque a fuis amicii mis impense ac obnixe, ut opus abolerent, ignique commiti % rent abforbendum,indignumillud interpretans, quod Sapienti

haud dubie,

rum

facile

prarfentaretur oculis

;

liceat

ergo mihi millies potiore jure

cinere

ft 11

Perdius

& pernox decompfi pumice

chartas,

Quas per inane fimul parva favilla vehet. Scribere flagravi,jam fcriptos lampade verfus Mulciber abfumet,comminuetque rogo: Pingere fic volumus,fic fingere quserimus omnes, Ipfeque depidtus difplicet arte labor,Hinc, cum quisquilias relego, fcripfifle rubefco 5 Plurima nam fpurco podice digna cano. Ablatum mediis opus hocincudibus efle>

ik

r m

IXll

Teflatur fatuansSc fine mufa chely. §.

VEruntamen, fit,ut

19.

non vult legere , intermitt; podic^mque codice detergeat,ego opufculum hoc ab Hqjic mog 1 ut fit,qui

PROSIMETRICUM.

i

73 afymboi ogenc acceptavi, ne fine merce in forum prodirem , Jfque faberna exirem,&ut commonftrem exemplo meo,in mag4S vel folum animum plerumque fatis efle, five itaque inten-

mm aflecutus fucro,fivenon,\:niuscujusque proprise confcientiar, impori

& experientiae relinquo, meis nihilominus

ego fum fun-

ius partibus,

Quod Laus

11

defuerint vires

fuit, in

}

audacia nobis

magnis nam

voluifle fat eft.

magnum

eft, quanto majus quibus propofitum veri reJpriendi caufsa , & contra omnes philofophos, pro omnibus ficere, cujus rei tantae tamque difficilis facultatem,confecutum ile me non profiteor , fecutum efle prasmefero s Quanquam Iroinde multis parafangis me huic negotio imparem fcirem, maJi nihilominus omnium oftentui , ludibrioque obnoxius efle, Ec non mundanotheatro, temerariorumque calculorum pericume ipfum committere, quam in tam utili religiofo propo-

tuia

fingulas difciplinas percipere

fi

ijnnes

?

quod

facere necefTe eft

iis

,

&

&

operam Paraphraftae Mercurio meo denegafle, volentemque um non fequi, omnem potius aleam experiri refolutus , quam utius anceps fpemque metumque interhaerere. Et quamvis iterum, praefens degeneris hujus xvi conditio, ab iusmodi adorfu deterrere faciie aliquem poflit in quo nimiimanimi hominum ufque adeo male feriati & exacerbati funt, fi fieri poflet,omnem conatum & ufume medio femoverentj ideo (ni finiftre addivinem} fexcenti erunt, qui mihi boc meum tale penjum pro ftultis animis; alii vero pro impudente fuperbia itelligant & interpretentur, quod ego, qui neque ftudiis,neque 'axibus, fortifque meas talentis pradentare me nequeo, rem ufuearduam aggrcdi fim aufus^ cumprimisin eo Artis genere, qua tum alii tam illuftres , tantaque experientia & eruditione rasditi viri,fumma femper cum diligentia vacarunt, tumin qua :o

,

:

i

>mplures,navifragaingenii defperatione abrepti, mifere inaqua kfere.

Y

3

At

PRiELUDIUM

17+ Atqui hoc unum ut

,

illud

eft,

quo

iftam

meam

mihi invidi interftingvant,

animofitatem,five

p.

cum coram Deo(cujus

i-

:;i

&

benignicate hasc confignavi, adque foietTabili in me gratia, deducentur) tum coram .pp cem colophonem dedu&a funt , me non tam favoris, fcilicet, fperem, pofle defendere ipfo minus humani honoris aurx aucupio, quandoquidem caput o pufque cclem,quam genii duntaxat fatalitatis, utilitatifqy publi c

&

mu^

folummodoevallendae veritatismotivo>eflead nec libro etiam peregrinus, fine re

&

nimirum temporis, quod tot plane extremae ncceflitatis oncra,& curas comparandi victum amiclrum diverfiflimae extorquent, perduxerim ad portum opi tum verius, quam fperatum,Duce fcilicet Scientiflimo,qui fici

focio habito, aggreflus, in peflimis

exitum ufque,m dextram denique i

prsefentis hujus tehe author fuit,idem ita,ad

rem

proprise imbecillitatis facile confciam,

fam

rceliciter reget,

fpero

Multis modis fui circumdu&us, morbo, carcere, atque inopi Tum pavor fapientiam mihiomnem exanimoexpedrorati J^lures^edicuh, &glires, quotidie mihiper fomnia JErumnabilia minitantur vita [upplicia & mala $

Qua: nemo eft,tam firmoingenio,

Quin

&

tanta confldentil, refugiat timido fangvine,atqueextabefcat metu.

Ex

quibus jam liquido patet, non hercle fatis profperos fortun ftatus his Symbolis, Symbolographoque afpiraffe, proin nc

&

rai

,

[

PROSIMETRICUM.

i/jr

mecum ipfe in ea opinione verfatus fum, fortaflis nimirum Deum, utinpublicum prodirent, eaque de caufla faepius onftitueram penes me ipfum, ab eorundem evulgatione prorfus iro

v\\e

nimum avocare: enimvero ignoro, quo tamen minus j.

fati

propofirefponderit eventusy quodfi qua forte,mearum ergo lu-

dbrarum

Le&ores eritis, dextras nihiliimque gravati Admovifle mihi, veftrafque dedifte monetas, Irrumabo ego vos laudabo, vofque beabo. y

4 ilcfiusilleTriales(qui,ob prceftantem f

ingeniifui aciem

,

quon-

(im in Grecia primus fapientis titulo eft falutatus) ubi cognoitfet,

Pherecydem Scyrium,minime

vulgari dcctrina

virum,de

myfteriis,convocata concione, diflerere in animum induxfi quasfuper rebusufarduis retinuiflet domi, ifta, fevocatis tantummodo confoda-

(:ris

4e, fcriptoei fignificavit,fatiiis fibi videri, ^tte

judicio sequiore,

l>us,

mageque adulto

deJibutis,

proponeret di-

&

fubJimia illacaptujcrafla: ac imperitas mulit:udini,nullum aut certe prarquam cxiguum operse pretium fo:i allatura. Egregium hodviri accintli , Thaletis dccumentum

)ticnda-,fubtilia

enim

nefcio quid de profundiflima illa HermeticcC zmis parte, qua: de Lapide Thikfopbieo tractat, fcribere, faspenuxeditanti

non lateant, invenias? quia, licet nulla propemodum oris plaga, nullave urbs , haud fcateat aliquibus faltem PhiJoma:

,

££ deditis, qui animi fui animis freti,aufint etiam mire ja&anA*,cumquelitigio,cyclopa:dicam fibi hujus magifterii cognitio:t

m pollicerijufqueadeo hodiefuumcuique commentum placet,ve-

PRiELUDIUM

\j6 veruntamcn,

quid proficiant, qualiterque agant, liquet, i perfpexeritis,comperietis haut dubie ,eos nedur^ qua» orthophyfica hujus Secreti materia,qu# item ejufdemdi, gendse,perficicndaeque notities necefiaria,& quce fitdenique pi ba illius informandse ratio, ignorarej porroautem videbitis,€0 etiam talia fibi, qua: abs reLapidis conftruendi, aliena peregB naque funt, Sc nimiumquam illi contraria, aiTumere, unde fit, fi ifti

rem rotunde

tandem,quanto diutius,impenfiiifque operi fuerunt intenti,ta to verius lllis contingat illud, quod eventurum ipfis quidam n Scriptor divinarat , nempe ut pro Magiolitho t riolitlmm rcperiant cum ejusmodi ergo cerebris , efletne obt cro, qui ea de re libere libenterque ratiocinetur? Quapropter , Fratres in artcm propenji , candidam laconismica

ftrorum

falfior

•,

meam poefim phantaftica lllorum vacatione, mihi quidem n gotiofiorem, vobis autem gratiofiorem , longe utiliorem fo exiftimavi quoniam nifi plane obftinent , hic ad minimum

&

:

revocando fuo male

inftituto

eft, dicitur,

quam

recurrere,

cum reputo,non

eiTe,

opere commonefient-, vulgb y

fati

currere male: rcpetiro itaque ita

quod

fcias

,

fatis fcire,

fed

m

& ad ucilitate

pertinere publicam,publico, publicitus, quod , fcripto , intcrfi patefacere. Procul igitur hinc, procul faccfl«te fubdoli, fupert

que, non aquilas, quae fublime, volucres, volucres

volumus

,

qux in pinibus penes folem qux depre/fim, quse in tefto, ac non metro, fed voce velut, & fecr ,

2

f;

pe /^w^nidulentury talibus tiore creii ifta infufurro , utque

in his retinendis elingves fin fan&ifllmi religione jurisjurandi ora obfigno, hi, Fratr maugurati, ubi hsec nobifcum tenuerint, tenebunt juxa nobi

eorum

cum,de tanto

privilegio,

Deo

ceviterno

& & inafcenfo,grates coi

cinere immortales. Sed jam, uc omni me invidiapurgem,ponai medium fententias Prseteritorum de Invento Deorum, qi quidcm loco convocandi omnes videntur,ut, qux fit earum v ra, /udicenr:

in

I)

.

PROSIMETRICUM.

17;

Incipe nunc alro verfus excuderc torno

Subque

Poera veni.

tuas partes Parve

um dcmum mihi procax Lyceurh

videbirur;

fi

aut confenf:-

omnes,aut erit inventus aliquis,qui, quid verum fif repejrit> itaque mihi libeat exchm,;re, utiStatiusin fynephebis, roDeum popularium omnium adoldcentium/ clamo, poftulo, bfecro, oro,ploro atque lmploro: non leviillma de re, uc querint

ir

,

ille,fieri in civitate

Ab

facinora capitalia/

amico amanie accipcre argcntum mcretrix non vult.

animadverrant,quid de Immortalium lventoPhiiofophorum, quid de fublimi magolithi rnagifteno, exiftimandum fit bsec enim omnia,ad hanc de li ii prsefunt , ^d ut adfintjcognofcant,

:

hymica zanno infcriptionem, rcferenda funtj- profeclro eosipfos,

aliquid certi habere arbitrantur, addubitare cogit docTifli-

Ui fe

homirmm de

torum ir, ;

t

i

72

artem

maxima

Agitedum igitvqmjfimiy quse philomagiam noftram Adeptorum re

tanta diiTenfio,

aneant aphorifmata, Hxc cgo non humili referam cantanda cothurno, Magnum iter ad doclas proficifci cogor Athenas, Ut me fupplicio via longior exuat omni, Accingamur avos antiqui vifere Jani, )fa facra aulara luftremus,arcanorum maximum,quod fecreta

fu-

omnia,& quo nihil eft in ipsa naturalitate fecretius,ad quod •nditis, quodque intenditis,guftemus: umbras,quibus obnubitur ortalium acies,quibus & natura fe tuetur a prophanorum con^rat

&

eftu,abfr.ingam, atque Deam ipfam demonftrabo, ipfamvidelicet Nympham ornatiilimam, ejiifque thalamum, ac nu|un TTne vefte Dianam 9 qux ubi inte&a vobis vidcbitur, quin in;et

extemplo proritet amores,minime in dubium vercrgo nunc tempus ad id, quod inftituimus, accedere fu-

edibiles fui >.

Sit

emum. Congruum tamen condecenfque

Z

erit,

antequam tam magnificen-

PR^LUDIUM

i-S

dona imperriam,ut omnes,fi non condigno carmi; pofiumus,faltem eo,quo fas cil,eulogio, fupplices devenererrii: lncomprehenfam Dei poteftatem, inluperabilemque Divinitas fublimitatem (ni namque humanse mentis langvor divinae lu centiflima

jubare lllucidetur, facillime in perniciofiflimos ambagum anf clus, crroriimque diverticula abduceretur) quam ego quidJ adgeniculo, meum non diffitens U pronus ac cernuus adoro morem , tantum arcanorum Oceanum, humili futili ingeni mei lembo, tranare tremifcens > cum in tam vafta, voraginoi» que navigatione,perfpicaciflimus quifque nauclerus & habeat :formidare naufragium fapientiflimi quippe hi ineptiunt , rc centralitatem ufquc inexploratam, oculis irretortis, pofiunt

rmeTque nos inveritace tua,atque aviislubricis immundi mun-

"

4,ne collabafcant pedes noftri, abducas

:amur,

& extus

leris arTecifti

ate,

i

;

commemoremus

femper intus remini-

:

beneficia, quibus tu nos innu-

O incomprehenfibile,

trigloriofumque in maje-

cujus radiorum claritas ofTufcat noftra lumina,Lumen!

hem

fubftantiaMonas,& in Deitate Trias proh fcrinium irremuerabile,omnique redundans thefauro! n Tu es, a quo omnis largifllme ad homines , adque quamlibet rcaturam dimanat bonitas, tu es inquam ilfe, ad cujus nutum uit refluitquc mare, cceli moventur & quiefcunt, arbufta germiant & fterilefcunt-, ad cujus pe&us la&e gratias quotidie nutriiur } natu frater major,fponfus prastenerrimus , amicus fideliftlius, qui ab omnibus nos malis eripis, munificentifllmiifque beefa&or, qui infinita nobis fingulis momentis charismata imperiSj- neque enim vigilans, neque dormiens,fed neclabori , auc tio quisquam deditus, tuis fruftratur muneribus, vigilanri quipe prarceptorem, dormienti protectorem , operanti adjutorem •tio torpenti pium te prsbes monitorem-, Quae cura? qualis li>eralitas, ecqua ceconomi hujus largitas quae fi adhuc cxigua rbitremur, fufpiciamus ccelum tanta magnificentia exftru&umj 3le,luna,6c ftellis,veluti le&ifllmis quibuidam pyropis>tanto arifc

!

;

:

•

'

:

•

!

t

Z

2

tificio

PRiELUDIUM

iSo

adornatum,refpiciamus terram tot herbis,floribus fnu nemoribus, graminibiifque curiofiflime confita intucamur acrem, &numeremus, fi poftumus, omnia volati harc harmonia mirabili, hasc canoro tinnulx rremulatque ling iux pleftro, innumeris nitidum concentibus aera mulcent/ llla fapore carnium -oble&abilia , ifia decore varietate pcn rum laudabilia; unoverbo, quaquaverfum oculos contorqi musvfurfum,deorfum,dextrorfum, rini(lrorfum,nihil aliud in niemus,atquefummam in nos Plasmatoris noftri munificenria quam Ambrofiatusille ceconomusin noftri educatione&conf vat.ione vel maxime patefacit , quos jam amplius,ab hinc ani rum millibus quinque,tamfplendide tamque benigne nutrica\ nunquam ut nos dcferuerit, ex quo in ieiiiiccpitdebito nos te pore enutrire j Vah ut magnificus hic pateriamilias eft nii unquam in domo deiideratur, femper de proviiione indeiici< ri nobis profpeclum eft; maria noftri penuaria funt, agri horr cauftae naturales annonas prxfeclri, atque adeo totus mundus ftrum culina,- quamam enim reconditoria CumTellus cum cund animalibus ? acr cum volucrum ccetu, oceanus cum fquamig< civibus, ac orbis univerfus cum creaturis caeterisf' & quanto p de hoc univcrfo comeditur, tanto pluria etiam adhuc reftant quibus voluptas hauriatur, comedenda j At ecquxnam obfec 1II2 culina, quas tot alumnos & convivas una excipit menfa? tificio

,

bus, plantis,

&

!

1

Vah una Dis

&

vefci

inops

,

menfa tot

miliia mille,

patres, pueri, Rgx, Grcx, vir Sc uxor

Er eodcm fimul tcmpore,- convivium fane ftupendum, epulu que admirabile, 6 menfam magnam, cuique nulla unquam

]

Hcu

mortalcs, fi ifta frequenter verfaremus, utique at mantina noftra corda tali confideratione colliqucfcerenty H<

extitit!

hem fracefcens anima mezjofilta AltifTimi, Szfifa JimukuiiineiriCrearorisIfurge qua: dormis,expergifcere,ut q^

palpi-rans,

PROSIMETRICUM.

181

&

recurva in terra delitefcis ? exulta aliquid Hierufalem, I Ad libiti contende Dei frellantia tempe, Dia putans,reputansque pio plangenteque corde^ onne vides, ut nunquam ille tibi fubfidium atque juftam operm deneget? ille te profrratam,humique jacentemerigic, teque 'Infervat, ille ftatad ofrium cordis tui, puliat, & clamaty Aperi «ihi foror mea fponfa mea, dileela mea, habeo phialas plenas iloramentorum $ Hem eufebium, entheiimque Dci intuitum, 6 'iiEmmanueljmel & lac fub lingva tua! quando amabo pauperclam meam animam intuebere? quando fcelices,fauftos, & au'•;$

ta in

coeno cubas,

a Sion, jubila

filia

&

,

jrantes oculorum tuorum radios,qui avolare me faciant, in me tntorquebis? nunquando tafrus dolore cordis intrinfecus,per

influxum , tui,mei,omnium peccatorum meorum , quonon eft numerus, habebo, quod ita igne amoris tui inarde-

tf)rum

im

non seque, ac te amem! Cum jam cerra condidici, quodvis humanum folaftm vanitati obnoxium efte, ideo ex hoc nuncpropono, mecumlie ftatuo,dulciflimumJefum folum habere in mente mea, &de hm,ut prxter

te nihil,aut faltem

«iim experienrii

lius

dulcedine in omnibus cogitare; Vale ig;tur, Lucifer 6 auriga poli, ccelique decorum,

Qui

fcintillivomis

Tempora

mundum

tranfgrefie caballis,

optataque gaudia veclas .ltgida illa mundi fax, mirabile natura: opus, ocule totius uni;rfi, diei delitium,totius univerfi fratumen,columen & lumen, liquorum planetarum Princeps, cun£roruraque mobilium fuemum,infiuentiarum thefaure,iummi Dei imago, horologiom omnium gnomo & dircctor, virasque meas textor, qui toties AntipocHbus, terricolis,

•,

>

( Vix ubi tota cohors

pede

terris

eminet uno)

urorum reducendo,ut jucundumocuiis meis radiorum tuorum imen afHares, redirifti /

Z

3

Tu

PHILUDIUM

i8i

Tu quoque, fumc vale fupremum argcntca Luna, Humorum omnium difpenfatrix, tenebrarum Regina folamen, fida

fclis

mariti tui uxor

noctis vela explicas ras ac difponis:

& expandis

,

,

triftii

& compars,

qux fenfim tei meas momenta temj

vit a?que

Vos etiam corufcantia

& ignefcentia aftra,qu,

quidem nixu quam celebcrrimo ferimini , attamen in 1gione ccelefti,certa quadam ratione ac menfura. , in debilia r ftra corpuscula,vividam vcftram potentiamdemonftratis.Em; cefcitc prata & viritjantia hortorum fylvanimque nemora, v exalbuerit, fiorum, fl vultis,decorem, & divinos illos.colores delitias exuite. Arefcite & cum volueritis vos,6 cryftallinas turigincs, ac vos,6 limpidi rivuli, per confragofa infufurrant vadere definite: nam jam

licet

fii

Singultire juvat, juvat indulgere dolori,*

Turgefcant tremulis fuperas plangoribus

orse,

Omniparenfque folum, & vaga ponti mobilis unda:

Sum

etenim fum,Summe, Omnipotens,

Sc

metuende Deus,

formis, fceleratus, perditus ac nepotinus ille prodigus , qui ti bulento adolefcentise Vulturno abreptus, jugique impatiens,p libertatis amore,infolcntiLis me erga te geftl , & violentum p fionum lmpetum fecutus,domum tuam deferens, in longinqi & peregrinas regiones fecefll, in quibus molliter vivendo & fulute agendo, facultates omnes fubftantiamque diftlpavi& d <

pidavij-

non tot caput

meum

habet pilos

,

aut

nemus Eryma

theum totfrondes, Sed nec tot ccelum fiel/as, aut pontus afellos, Subterranea tot venas,ve[ littus arenas,

Quot ipfe tota vitse periodo delicla commifi fuit videlicet ai ma mcafcclerum receptaculum, & omnigena? nequitias domi* ,

lium:Quoties, heuquotiens immanis

illa

luxuria,

chhomumiU

tW/m,violentoStintolerabili fuo adorfu,extra rationis limites ab

PROSIMETRICUM.

183

HJc igitur nunc anima mea dolores ingemina, &:, in fafcem colk&os, planttus effunde , hic crucio mcevelut irim 0; intermorere, hic vos, ibipuit!

O oculi,fcopuli potius, poflefque vocandi, Heu

quibus incantatae tot periere puellse

Hem

oculosjocutosy fallacia, lurida luftra,

Luftra,quibus venatae

tres

obiere Sufarmal

L:rymarum abyflb mergi oportet* hic tuMkmdo incancratum, rsum ac prophanum cor meum rumpare , loquere ad cor amorh c tem ardoru fornacem, & dicito, ,

Cordis mei cor dileflum,In te meum fer effeEtum, Mille mortes opta mori, Flamma caftiflimi tori. E:e

vero fyntaxis,

Jjini!qua

& perpia praxis

contexenda? corolte amoris

dile&um tuum Jefum,fuper omne, quod

in ccelo,

&

illum igitur, 6 miferrimum ccenumlzd triverbium dulciflimum interrogantem, lubens femper aucfulta.-f/Vi a\kme?zd quod pcramabilequaefitum,intimo cordis arTe&u,rc£ toidebis, tu fcis, oDomine, pater pulchrse dilcclionis , fpeciofe leis eft,

efTeres

_,-

:

ue fllioshominum,quia |i)d eft

E«n

amo

afpefru deleclabile

dulcedinem,

& guftus

,

te prae oculis

meis,& ultraomne,

Amo te, mellitule

fuavitatem

,

amore

Jefu,ante omab omni ex-

tui

ciborum temperabo, ut delibem, quam fuah fis Domine,quoniam habes favos aeternae vitas: Amo tc,6 fponfcqui pafceris inter lilia , praz omnibus odoramentis florumque 5"5rantia,quia odor tuus ut thuris: Amo te plus vita & anima nfi; Amo te de toto corde, flagrantiflimo voluntatis aclu, erga tfiii

Sc fenfualitate

Kjugiter obtenerafcendoi imo vel amo te tcnerius,quam pater S:am unigenitum , tui moriar pro fi redamem te, ut amore

O

tcqui

mori

b quam p>pter

voluifti

pro

me

!

dulcis es Jefu dik£te

me tam

vilem

vermem

!

mi

,

qui tot

& talia

Hem dile&ionem

fuflinuifti

penitusadmira-

i

PRiELUDIUM

i8+

mirabilem, amoycm omnem qui tranfcendit amortm fcio equidei fcire me fcis, quia modus diligendi te, 6 ignis,qui femper ard nonextingveris/eft fine modo-, quod fi iraqueTerentiano pamphilo ufqueeo infanire licuit,ut fuae Thaidi diceret, !

y

& &

Dies,no Mella, mitella, matclla, umbella rotella, labellay ,

Sella, favella, glabella focella, piclla Rachella:

Bella, nivella, novella, tencila, terella puella.

PROSIMETRICUM.

183

'Paragraphus.

indoles, genium & profequendum ingenium erat,atquiver6, qui titillanti id animo htis iia aliquando defore nihil diffido asftando funt, oceano undas,vel quod dici affblet, ccelo adde-

^Roteorum horum rhythmicorum trium prolixiori periodo

,

fidera fuperiedeo.

Extemporarium Poematium, fub

Cafli amorisfaculL ad

dile&am.

amorum pharetrati tenerorum OMne mufa pulcha Corinna Quod vatis

fuit

celebri

,

Blando de chara quidcunque Propertius ore Lufit,cui ficTrum Cynthia nomen eratj Lesbia nobiliter lafcivo plaufa Catullo, Cytheris Gallo, Lydia le£ta fuo Delia feftivo prasquam cantata Tibullo^ Atque tam amorosa qpx cecinere lyra, Aptius illa quadrant potiori forte Rachella?, Profpera quam nobis lux hodierna parit 5 Inquam de vegeta fatiiis modulanda Rofella, Langvidulam fecitquam revigere Deus^ Quas mihi Thisbad cordis retinenda medullis* :

Rumpet

Laninea

dum mea

fata

Dea

:

Clarus luciferas feu flabis Apollo quadrigas, Seu ftabis rutilo ningida luna polo. Una Polyxenio dotata puella decore,

Nempe

fonanda meis Margaris Anna

Aa

choris.

In-

PR.ELUDIUM

184

Inta&am

convolvcns findone pellem, Quae fuperat cana lilia fparfa nive. petila

Ah

quoties fattum, lueret quum morbida lefto, noftras lacrymis immaduifle genas fimilem Rodicis vidit vix Phcebus habenis, Nec mergens vapido fervida plauftra mari.

Clam

!

Nam

Omnia

perfimilis,

vulnimque, comamqueDianar, manus, lumina nigra, pedes.

Labra rubella, Ha:c utinam noftros nunquam cepiflet

Qux

laevore fatis ferica

Catholicus damor

Coa

ocellis

praeit,

mihi fecit amor Acer enim Deus eft,tigres domat, atque leaznas.&c. fic

§

21. vero carmen,aliud dico charifma,fed myrrba*, fed ris ccelicus ille amafius fuis mittere confvevit , dum corculum ejus occupavit, tum jure dicere licebit,

ALiud Vah

Quem nullus potuit vincere,vicit ingeminatej;T)om/'ne Dom/ne, non eram tu me creafti , figu fti quafi in facculo deli&a mea,& greflus meos dinumerafti .,-m

imbrka,ku

umidas, fumidae, &c. 9. Penfatione fua digniflimum eft, quidhic& alibi Orcm prastendat, di&us (me uidem fcoliaftej non fane ab urgendo, quia ad mortem nos urget, fedpotius tanquam \iortus opacm, qubd nimirum rerum omnium fit orfm ortm. 10. i. e. Triumphalis,averbo o\o,m, quod eft lastor, laetitiamque vociferando , feu anendo demonftro, unde o"vatio, quas minor efttriumphus, quo videlicet in Capitolio 'e oYtbus facriflcabatur, ut in majorede tauris; DiCra ficquafi ohatio, ab interjeQione :ilicet geftientis ohe: vel fortere&ius etymologizare poflumus commentando, ver-

&

um oro deducTurnefteavoce eorum,qui latus ovantis ftipant ; illi namque 00 gemiatum exhilarabundi folent acclamare,exquo (interpofita t> confonantej verbum o"vo, rimi brevi, refultafle opinor. 11.

Poetice hicprocoelo, quemadmodum& fuperiusinChoroPhilofophorum, dioM( AaKrr^95,ideft,totus &undique fplendkans , quia clarum ufque habrt ncc ullis unquam nubibus infufcatur.

tus quafi >lem,

Bb

2

POST-

POSTPRINCIPIA, Quomodo

& quamobrem HJE

Magicamm Noihenfo ferreo

quodam

i9

j

e pergula noftra aflipondio, quo Paren-

&

venalitia iiia iolebant eponderare , quantu forpromercalia valeat,quantiimque in eo auri efle poflit, ex me miirismic^s logodsedalus ille pifcariyTalis quo quseftio vergeret rcfpondi nihil, non enim,cenfcbam, me:.:}p probe fubodorans 5 qui fraudulenter interroges porro ille tis audire veritatem , nlmulta ultro citroque ficjoculariter cxfa,T^ hahes, inquit,ad B,internam quandam fuperbiamj :e

ais iftud

„

i

:

Ingentes animos angufto incorpore geftas,

ftUjeodem utens venabulo fmox ajebam ego ) externam , ut norunt , locutus fum ego Colonias Principibus, ac ptimatibus multis , quid tu , dicaculiifve pater tuus fciat de cit? adeo ut verbum verbo trudente, feroculi tandem ifto veiVenit itaque non multis poft dieicdii-re ab invicem difceflerimus fr.nes fatis

:

jjcfofortafie

duodeviginti, aut undeviginti, ut pariter cum condeframandi, cordifque nonriihil a*gritudi-

]sc;iiis(animi paulifper

decuriam feu tabernam quandam in:-|:(Tus, l.i fphxrifterio (quo gcnere lufus tunc infaniebamj geliter me recrcarem & ecce ciim ludus (quod dici foletj foin optimo,cumque a bynes vinique protervia incalentes,hine* •,|iter compotaremus , intrare alius quidam Megaeras angvibus l)gnatus,jam antefimiliter e condifcipulis meis unus, fed non in hominis, quam urfi, aut beluae omnium deliriflimse habens )-h

decoquendar caufsa

i

)

!

\

nifaigia.

Hic enim Achemon,plurimis farcafrnice efFutitis, ubi ludi nx.i eflef, ultimufque pulfus convocaret (nam gladiatus erat, ferhorrendum in modum ra«ifiis diariam ad portam ftationem ) ringi contumelias ignominias, Cyclopicis carnifica, mfie, liiifque etiam imroaniores, in me penitiis confternatum , malo adftantium ftu£>ore, ne verbum quidem tunc , quod non Iveti , in morem oviculae, obrogantem (" prudentis enim , jj-fminabar hic , naucieri eft 5 ventis fazvientibus curfum non proBb 3 i:

&

MAGICARUM NOCTIUM

ip6

profcqui,aut contraobniti velle,fed velis corrugatis eorum y cedere, ut ne forte difcrimen quod adeat; Philofoph reputabam viciftim , mundi hujus oceanum enavigans, hoc non velit nominefaltem taliseiTe, imitari debet, non refiften quam iniquis, &exurgentibus injuriarum turbinibus, aft vela tius conftringere, & furorem contrahere, ne iracundioe,autv di&x tempeftatibus compulfus,anim2e naufragiumincurrat) cularij obfccenam denique illuviem cornutorum verborum, fcio num ex corde, utrum ex cerebro truculentiore ejectare,] inde ac fi prodiiiTetefentinaputridiftimorum tcnebrionumj-i ut fic dicam (^magis nihilominus , qua a dicleriis ac improp