Ceo Program

PROGRAM STUDIJA OPŠTE KNJIŽEVNOSTI I TEORIJE KNJIŽEVNOSTI UNIVERZITET U BEOGRADU – FILOLOŠKOG FAKULTETA Izvor: http://www.fil.bg.ac.rs/katedre/opsta/programi%20predmeta.html Opšta književnost i teorija književnosti I UNIVERZITET U BEOGRADU Filološki fakultet Odsek za opštu književnost i teoriju književnosti Naziv:

ANTIČKE POETIKE I

Predavač:

Dr Kornelije Kvas

Tip kursa (obavezni, izborni): Semestar:

Obavezni jednosemestralni (3 ESPB bodova) za studente grupe 08 (Opšta književnost i teorija književnosti). Izborni jednosemestralni (3 ESPB bodova) za ostale studente. I semestar studija

Fond časova: 15 časova (2 x 45 minuta = 90 minuta po času) Kratak opis: Cilj kursa je ovladavanje osnovnim znanjima iz oblasti antičke misli o književnosti i umetnosti kako bi se student osposobio za razumevanje antičkog shvatanja sveta, društva, kulture, umetnosti, a posebno književnosti, kao temelja kasnijih književnoteorijskih shvatanja. Program « Platonov dijalektički metod kursa / « Platon o nadahnuću Syllabus: « Platonovo shvatanje lepote i ljubavi « Platonova argumentacija osude pesništva « Platonovo razmatranje pesništva kao vaspitnog instrumenta « Platonova kritika pesništva kao posebnog umetničkog oblika, zasnovana na analizi stila i forme « Platon o podražavanju « Platon o istinitosti pesništva « Funkcije pesništva Ispitni Za polaznike kursa ispit se sastoji od pismenog rada. Rad učestvuje u oceni sa 50% zahtevi: (do 50 poena). Preostalih 50% (do 50 poena) student dobija: za prisustvo na predavanjima (do 30 poena), za učešće u diskusijama, eseje i za studentske referate (do 20 poena). Student je obavezan da prisustvuje na minimum 75 % časova.

Ocena ispita je numerička (5-10): 0-50 poena = 5 51-60 poena = 6 61-70 poena = 7 71-80 poena = 8 81-90 poena = 9 91-100 poena = 10 Kurs donosi 3 boda (u okviru ESPB kredita). Obavezna

1. Platon, Ijon. 1

literatura: Referentna literatura:

2. Platon, Gozba. 3. Platon, Fedar, Uvodni razgovor (227a-257b). 4. Platon, Država, II, III, X knjiga. Miloš Đurić, "Platon", u knjizi Istorija helenske književnosti, Beograd, 1990, str. 523-551. Albin Lesky, “Platon i Akademija”, u knjizi Povijest grčke književnosti, Zagreb 2001, str. 497-535. Hans-Georg Gadamer, „Platon i pesnici“, u knjizi Filozofija i poezija, izbor Milo Lompar, Beograd, Službeni list SRJ, 2002, str. 7-26. Anica Savić Rebac, "Sokrat i tragedija ili etičko-politička pozadina Platonove estetike", u knjizi Antička estetika i nauka o književnosti, Beograd, 1965, str. 112127. Anica Savić Rebac, "Platonova poetika", u knjizi Antička estetika i nauka o književnosti, Beograd, 1965, str. 150-187. Ernesto Grasi, Teorija o lepom u antici, Beograd, 1974.

DODATNA LITERATURA 1. Grube, G.M.A, Plato’s Thought, London, Methuen@Co Ltd, 1970. 2. Russell, D. A, i Winterbottom, M, (urednici), Ancient Literary Criticism, Oxford, Clarendon Press, 1972. 3. Atkins, J.W.H, Literary Criticism in Antiquity, Gloucester, Mass, 1961. UNIVERZITET U BEOGRADU Filološki fakultet Odsek za opštu književnost i teoriju književnosti Naziv:

ANTIČKE POETIKE II

Predavač:

Dr Kornelije Kvas

Tip kursa (obavezni, izborni): Semestar:

Obavezni jednosemestralni (3 ESPB bodova) za studente grupe 08 (Opšta književnost i teorija književnosti). Izborni jednosemestralni (3 ESPB bodova) za ostale studente. II semestar studija

Fond časova:

15 časova (2 x 45 minuta = 90 minuta po času)

Kratak opis:

Cilj kursa je ovladavanje osnovnim znanjima iz oblasti antičke misli o književnosti i umetnosti kako bi se student osposobio za razumevanje antičkog shvatanja sveta, društva, kulture, umetnosti, a posebno književnosti, kao temelja kasnijih književno-teorijskih shvatanja. 1. Aristotelov logički metod 2. Aristotel o podražavanju 3. Aristotel o komediji 4. Aristotelova definicija tragedije i problem katarze 5. Kvalitativni delovi tragedije 6. Aristotel o hamartiji 7. Vrste prepoznavanja i uputstva pesniku 8. Pojedini pesnički problemi i njihova rešenja 9. Prvenstvo tragedije u odnosu na ep 10. Temelji Horacijeve poetike 11. Horacijeva uputstva pesniku 12. O uzvišenom i pet uslova postizanja uzvišenog

Program / Syllabus:

2

Ispitni zahtevi:

13. Kvintilijan o formi pesničkog dela 14. Kvintilijan o stvaralačkom podražavanju 15. Antičke poetike i istina pesništva Za polaznike kursa ispit je usmeni i učestvuje u oceni sa 50% (do 50 poena). Preostalih 50% (do 50 poena) student dobija: za prisustvo na predavanjima (30 poena), za učešće u diskusijama, i studentske referate (do 20 poena). Student je obavezan da prisustvuje na minimum 75 % časova.

Ocena ispita je numerička (5-10): 0-50 poena = 5 51-60 poena = 6 61-70 poena = 7 71-80 poena = 8 81-90 poena = 9 91-100 poena = 10 Kurs donosi 3 boda (u okviru ESPB kredita). Obavezna literatura:

Aristotel, O pesničkom umeću. Horacije, Druga knjiga pisama. Pseudo-Longin, Spis o uzvišenom. Kvintilijan, Obrazovanje govornika, VIII i X knjiga. Aristotel, O pjesničkom umijeću, prevod i objašnjenja Zdeslav Dukat, August Cesarec, Zagreb 1983. 8. Miloš Đurić, "Aristotel", u knjizi Istorija helenske književnosti, Beograd, 1990, str. 552-583. 9. Temat posvećen Aristotelovoj poetici, Književna smotra, 1978, br. 31-32, str. 54-108. 10. Milan Budimir, Miron Flašar, "Pisma o književnosti" i "Pismo Pisonima", u knjizi Pregled rimske književnosti, Beograd, 1991, str. 360-362, i 362365. 11. Milan Budimir, Miron Flašar, "Kvintilijanov život i izgubljena dela" i "Obrazovanje besednika", u knjizi Pregled rimske književnosti, Beograd, 1991, str. 513-515, i 515-517. 12. Ernesto Grasi, Teorija o lepom u antici, Beograd, 1974. 1. 2. 3. 4. 7.

Referentna literatura:

DODATNA LITERATURA 4. Grube, G. M. A, The Greek and Roman Critics, London, Methuen&Co

Ltd, 1968. 5. Butcher, S. H, Aristotle’s Theory of Poetry and Fine Art, New York,

Dover Publications, 1951. 6. Russell, D. A, i Winterbottom, M, (urednici), Ancient Literary

Criticism, Oxford, Clarendon Press, 1972. 7. Ross, David, Aristotle, London, Methuen& Co. Ltd, 1966. 8. Brink, C. O, Horace on poetry, Cambridge UP, 1971. 9. Atkins, J.W.H, Literary Criticism in Antiquity, Gloucester, Mass, 1961.

UNIVERZITET U BEOGRADU Filološki fakultet

3

Odsek za opštu književnost i teoriju književnosti Školska 2009/10. godina

Studenti Katedre za opštu književnost i teoriju književnosti (grupa 08)

Naziv kursa:

Tragički junak

Predavač:

Dr Kornelije Kvas

Tip kursa (obavezni, izborni):

Izborni jednosemestralni (3 ESPB boda) za studente grupe 08 (Opšta književnost i teorija književnosti) Izborni jednosemestralni (3 ESPB boda) za ostale studente

Semestar:

1. semestar studija

Predmet:

Teorija književnosti

Fond časova

15 časova (2 x 45 minuta = 90 minuta po času)

Kratak opis kursa:

Cilj kursa je ovladavanje osnovnim književno-teorijskim znanjima o tragičkom junaku književnih dela antike. Ishod kursa jeste primena stečenih teorijskih znanja u razumevanju funkcionisanja antičke tragedije i epa. 1. Tragička misao u antičkoj Grčkoj 2. Homerovi epovi i tragika junaka 3. Ahilej i tragičnost ratničkog ideala 4. Hektorova tragedija 5. Aristotel o tragičkom junaku 6. Aristotel o krivici tragičkog junaka 7. Etika i tragika 8. Tragički junak i oblici izazivanja tragičkog páthosa 9. Fabula i karakter tragičkog junaka 10. Hegelovo viđenje tragičkog junaka 11. Ničeovo razumevanje tragičkog junaka 12. Metafizičke sile i tragički junak 13. Individualnost tragičkog junaka 14. Strast kao pokretač postupaka junaka 15. Tragički junak u antičkom epu i tragediji Za polaznike kursa ispit se sastoji od pismenog rada. Rad učestvuje u oceni sa oko 50% (do 50 poena). Preostalih 50% (do 50 poena) student dobija: za prisustvo na predavanjima (do 30 poena), za studentske referate, eseje i aktivno učešće na času (do 20 poena). Student je obavezan da prisustvuje na minimum 75 % časova.

Program kursa / Silabus

Ispitni zahtevi:

Ocena ispita je numerička (5-10): 0-50 poena = 5 51-60 poena = 6 61-70 poena = 7 71-80 poena = 8 81-90 poena = 9 91-100 poena = 10 Kurs donosi 3 boda (u okviru ESPB kredita). Obavezna literatura:

1. Aristotel, O pjesničkom umijeću, prevod i objašnjenja Zdeslav Dukat, August Cesarec, Zagreb 1983. 2. Seth L. Schein, Smrtni junak, Zagreb, Globus, 1989. R. D. Dawe, „Neka razmišljanja o ate i hamartiji“, Književna smotra, 1978, br. 31-32, str. 86-103. 4. Hegel, "O tragediji", u knjizi Teorija tragedije, priredio Zoran Stojanović, Beograd, Nolit, 1984, str. 38-57. 5. Niče, Rođenje tragedije, Beograd, BIGZ, 1983, str. 27-138. 4

6. Anica Savić-Rebac, "Mistična i tragična misao kod Grka", u knjizi Teorija tragedije, priredio Zoran Stojanović, Beograd, Nolit, 1984, str. 196-209. 7. Alfred Veber, "Metafizika klasične tragedije i tragičnoga", u knjizi Teorija tragedije, priredio Zoran Stojanović, Beograd, Nolit, 1984, str. 210-231. 8. Pol Riker, "Zli bog i `tragična` vizija egzistencije", u knjizi Teorija tragedije, priredio Zoran Stojanović, Beograd, Nolit, 1984, str. 325-340. 9. Alfred Veber, "Eshil", u knjizi Teorija tragedije, priredio Zoran Stojanović, Beograd, Nolit, 1984, str. 447-474. 10. Albin Leski, "Sofokle", u knjizi Teorija tragedije, priredio Zoran Stojanović, Beograd, Nolit, 1984, str. 475-509. 11. Žaklin de Romiji, "Euripid ili tragedija strasti", u knjizi Teorija tragedije, priredio Zoran Stojanović, Beograd, Nolit, 1984, str. 510-537. 1.

Biblijska praistorija i Mojsijevo Petoknjižje 1. Biblijska književnost i opšta književnost. Imena: Biblija/Sveto pismo i Zakon/Savez/Zavet (Božji).

Poredak knjiga u Bibliji i u Petoknjižju/Zakonu. 2. Istorijska pozadina Mojsijevih priča. 3. Knjiga Postanje: izvorni zakonodavni savez i mogućnosti njegove obnove. 4. Knjiga Izlazak: obnova Božjeg saveza sa celim narodom 5. Knjiga Levitska: zakoni savezništva s Bogom 6. Knjiga Brojevi: od pustinje ka Zemlji Saveza i zakonima za nju. 7. Knjiga Zakon ponovljeni: Mojsijevi oproštajni govori o smislu savezništva s Bogom u duhu ljubavi. 8. Biblijska prapovest (Knj. Postanje 1–11): stvaranje sveta i čoveka (1–2). 9. Rajska sloboda i njena iskušenja (Knj. Post. 3–4). 10. Prapovesni rodoslovi u 5, 10 i 11 gl. Knj. Post. kao najstarije književne forme i vezivni svetopisamski oblici. 11. Pretpotopna kriza čovečanstva, Potopna kazna, poslepotopna obnova saveza s Bogom (Knj. Post. 6–9). 12. Vavilonska imperijalna kriza čovečanstva. Blagost kazne: podela na različite jezike (Knj. Post. 11). 13. Ulazak u istoriju: Obnova saveza s Avramom i njegovim potomstvom (Knj. Post. 12–50). 14. Avramovski životni oblik: čistota samopožrtvovanja (Knj. Post. 12–25). 15. Ponovljeno obećanje Isaku i Jakovu (Knj. Post. 26 i 28) i nastavak Mojsijevih priča.

Obavezna lektira i literatura 1. Mojsije sin Amrama Levita, Knjiga Postanja, str. 9–220, Sveto pismo Staroga Zaveta, knj.

5.

1: Knjiga Postanja, uporedni prevod sa jevrejskog (MT) i grčkog (LXX) sa kraćim sholijama (=objašnjenjima) episkopa Atanasija (Jevtića), izdaju manastiri: Hilandar, Studenica, Dečani i Tvrdoš, Beograd, 2004. 2. Mojsije sin Amrama Levita, Prva, Druga, Treća, Četvrta i Peta knjiga Mojsijeva, str. 1– 201, Biblija ili Sveto pismo: Stari zavjet, preveo Đuro Daničić, Britansko i inostrano biblijsko društvo, Beograd, 1981. 3. Wilfrid Harrington, “Svijet u kojem je nikao Izrael”, str. 22–30; “Patrijarsi”, str. 30–38; “Pentateuh”, str. 117–162; “Deuteronomistička povijest”, str. 163–173; sve to u: Wilfrid Harrington, Uvod u Stari zavjet, Spomen obećanja, preveo Mato Zovkić, 2. izd. Kršćanska sadašnjost, Zagreb, 1987. 4. Adalbert Rebić, Biblijska prapovijest (Post 1–11), str. 13–262, egzegetsko-teološka obrada prvih jedanaest poglavlja Knjige Postanka s uvodom u Mojsijevo Petoknjižje, Kršćanska Sadašnjost, Zagreb, 1970. Derek Kidner, Postanak, str. 15–230, preveo Tomislav Jonke, Dobra Vest, Novi Sad, 1990.

TEME ZA PISMENI ISPIT NAKON JEDNOSEMESTRALNOG KURSA 5

iz Biblijske književnosti: Biblijska praistorija i Mojsijevo Petoknjižje 16. Književni značaj Biblije i imena: Biblija/Sveto pismo i Zakon/Savez/Zavet (Božji).

17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27.

Genealoška forma i uvodna biblijska priča o postanju Neba i Zemlje. Priča o Raju kao etiološka naracija. Tipologija Božjeg savezništva sa čovekom u priči o Adamu i Evi. Genealogija Kajinovog roda i njena narativna proširenja o udaljavanju Kajinovića od Božjeg zakona za čoveka. Tipologija Božjeg udovoljavanja čovekovim egzistencijalnim potrebama u priči o obnovi Božjeg saveza s Nojem. Etiološka priča o Noju i njegovim sinovima posle Potopa. Poslednja etiološka priča biblijske praistorije o vavilonskoj imperijalnoj krizi čovečanstva i o njegovoj podeli na različite jezike. Tipologija obnavljanja bogočovečanskog savezništva u obnovi Božjeg saveza s Avramom. Avramovski životni oblik kao tipična religiozna egzistencija biblijske istorije: čistota samopožrtvovanja. Genealogija Avramovog roda i priča o obnovi Božjeg saveza s Mojsijem. Mojsijev zakon čistote i svetosti i tipologija religiozne egzistencije u istoriji patrijarha.

Obavezna lektira i literatura 6. Mojsije sin Amrama Levita, Knjiga Postanja, str. 9–220, Sveto pismo Staroga Zaveta, knj.

10.

1: Knjiga Postanja, uporedni prevod sa jevrejskog (MT) i grčkog (LXX) sa kraćim sholijama (=objašnjenjima) episkopa Atanasija (Jevtića), izdaju manastiri: Hilandar, Studenica, Dečani i Tvrdoš, Beograd, 2004. 7. Mojsije sin Amrama Levita, Prva, Druga, Treća, Četvrta i Peta knjiga Mojsijeva, str. 1– 201, Biblija ili Sveto pismo: Stari zavjet, preveo Đuro Daničić, Britansko i inostrano biblijsko društvo, Beograd, 1981. 8. Wilfrid Harrington, “Svijet u kojem je nikao Izrael”, str. 22–30; “Patrijarsi”, str. 30–38; “Pentateuh”, str. 117–162; “Deuteronomistička povijest”, str. 163–173; sve to u: Wilfrid Harrington, Uvod u Stari zavjet, Spomen obećanja, preveo Mato Zovkić, 2. izd. Kršćanska sadašnjost, Zagreb, 1987. 9. Adalbert Rebić, Biblijska prapovijest (Post 1–11), str. 13–262, egzegetsko-teološka obrada prvih jedanaest poglavlja Knjige Postanka s uvodom u Mojsijevo Petoknjižje, Kršćanska Sadašnjost, Zagreb, 1970. Derek Kidner, Postanak, str. 15–230, preveo Tomislav Jonke, Dobra Vest, Novi Sad, 1990.

Rimska književnost 1. Rimska književnost. Pripovedni heksametarski tekstovi: junački ep (Vergilijeva Eneida) i epilij (Katulova Svadba Peleja i Tetide, Ovidijeve Metamorfoze). 2. Rimska književnost. Pripovedni heksametarski tekstovi: idila (Vergilijeve Bukolike), satira (Horacijevi Govori i Pisma) i poučno-mudrački tekstovi (Lukrecijev O prirodi i Vergilijev Georgike).      3. Rimska književnost. Elegijski tekstovi: erotsko-poetski (Katulovi, Tibulovi, Propercijevi i Ovidijevi), etiološki pripovedni (Ovidijev Kalendar praznika), socijalno-politički referentni (epigrami Katulovi i Marcijalovi) i tužbalice (Ovidijeve). 4. Rimska književnost. Melički monodijski tekstovi: socijalno, politički i patriotski referentni i erotsko-poetski (Katulovi i Horacijevi). 5. Rimska književnost. Jambički tekstovi: rugalice (Katulove i Horacijeve) i basna (Fedrova). Komički dramski tekstovi Plauta i Terencija. 6. Rimska književnost. Versifikaciono nevezani tekstovi: menipska satira, dijalozi, logoi, epistole; pripovedni tekstovi: biografije (Nepotove), roman (Petronijev i Apulejev), istorija. 6

7. Prvobitni sinkretizam u narodnom pesništvu i zapadnoevropska srednjovekovna narodna lirskoepska poezija (keltska i skandinavska: pohvalne, pogrdne, ubojne pesme, tužbalice, balade, mitološke i mitološko-didaktičke pesme). 8. Narodna junačka epika (keltska, skandinavska, germanska, anglosaksonska, vizantijska, francuska, španska, nemačka, slovenska). 9. Srednjovekovna religiozna književnost. Religiozna lirika: vizantijska liturgička himnika (silabičko-akcenatska ritmika: kondaci, kanoni), latinska crkvena lirika. 10. Srednjovekovna religiozna književnost: biblijske transpozicije, žitija svetih (vizantijske hagiografije, latinske i zapadnoevropske legende), crkvena drama (liturgije, antifoni, tropi, liturgijske drame, misterijske igre), homiletika, crkvena epistolografija, moralna didaktika, crkvene istorije i hronike. 11. Srednjovekovna svetovna lirika: vizantijska profana (neliturgička) lirika (antička metrika, politički stih), latinska lirika vaganata (golijarda). 12. Srednjovekovna svetovna lirika: kurtoazna lirika trubadura (kancona, sirventes, plač, tencona, pastorala, alba), truvera i minezengera (pravac pod uticajem narodne lirike, pravac pod uticajem provansalske lirike, sinteza tih pravaca, špruh); građanska lirika (majsterzang) i narodna lirika (balade, romanse, ljubavne, obredne i dr. pesme). 13. Srednjovokovni roman i novela: vizantijski roman; antički, keltski, vizantijsko-poznogrčki i lokalni sižei srednjovekovnog zapadnoevropskog viteškog romana. 14. Srednjovekovna svetovna drama, satira i didaktika. Svetovna drama: misterije, mirakli, farse, soti, pokladne igre i moraliteti. Svetovna satira i didaktika: fablio, švank, “Roman o liscu”, “Roman o ruži”. Moralna didaktika: “Razumevanje”, “Vizija o Petru oraču”. 15. Srednjovekovna svetovna proza: naučna didaktika (Fiziolog, vizantijska kosmografija, čuda prirode [Lucidarij], Lapidarij, ogledala i slike sveta), epistolografija, istoriografija (vizantijska istoriografija, latinske manastirske hronike, hronike krstaških ratova, pregledi svetske ili nacionalne istorije).

Obavezna sekundarna literatura 1. Vladimir Vratović, “Rimska književnost”, str. 190–312, u: Povijest svjetske književnosti, knj. 2, Mladost, Zagreb, 1977. 2. Radoslav Katičić, “Bizantska književnost”, str. 313–345.u: Povijest svjetske književnosti, knj. 2, Mladost, Zagreb, 1977. 3. Dimitrije Bogdanović, “Predgovor” (Bekovim “Putevima vizantijske književnosti”), str. 7–73, u: Hans Georg Bek, Putevi vizantijske književnosti, Srpska književna zadruga, Beograd, 1967. 4. Hans Georg Bek, “Književnost” (vizantijska), str. 135–205, u: Vizantijski milenijum, preveo Ranko Kozić, Clio, Glas Srpski, Beograd / Banja Luka, 1998. 5. Viktor Žirmunski, “Istorija zapadno-evropskih književnosti, Rani srednji vek”, str. 5–178, u: Istorija zapadno-evropskih književnosti, u redakciji V. M. Žirmunskog, napisali M. P. Aleksejev, V. M. Žirmunski, S. S. Mokuljski i A. A. Smirnov, preveo Milan Kašanin, Nolit, Beograd, 1956. 6. Stjepan Hosu, “Srednjovjekovna latinska književnost”, str. 347–403, u: Povijest svjetske književnosti, knj. 2, Mladost, Zagreb, 1977.

Stare književnosti: istočne (egipatska, mesopotamska, jevrejska) i helenska (zaključno sa helenističkom i novozavetnom) 1. Stara egipatska književnost. Religiozno-referentni tekstovi: Tekstovi piramida, Tekstovi sarkofaga i Knjiga mrtvih. 2. Stara egipatska lirika: religiozno-poetski tekstovi (himne), erotsko-poetski tekstovi (ljubavne pesme). 3. Stara egipatska poučno-mudračka književnost: pouke. Stari egipatski novelističko-pripovedni tekstovi: priče i bajke. 7

4. Stara mesopotamska književnost. Religiozno-referentni tekstovi: Enuma eliš, Inanin silazak u podzemni svet i Pripovetka o potopu. 5. Stari mesopotamski junačko-epski pripovedni tekstovi: Ep o Gilgamešu. 6. Stari mesopotamski religiozno-poetski tekstovi: pokajničke molitve, himne kralju, himne hramovima, himne bogovima, tužbalice, basme. Stari mesopotamski poučno-mudrački tekstovi: pouke i Pesma o pravednom patniku. Novelističko-pripovedni tekstovi: Pripovest o siromahu iz Nipura. 7. Stara jevrejska književnost. Religiozno-referentni tekstovi: Petoknjižje. Religiozni proročki tekstovi: Knjiga proroka Isaije. 8. Stari jevrejski religiozno-poetski tekstovi: Psalmi i Plač. Erotsko-poetski tekstovi: Pesma nad pesmama. 9. Stari jevrejski poučno-mudrački tekstovi: Knjiga o Jovu, Knjiga Propovednikova, Priče Solomonove. Stari jevrejski junačko-epski pripovedni tekstovi: Knjiga Isusa Navina, Knjiga o sudijama, 1. i 2. knjiga Samuilova. Novelistički pripovedni tekstovi: Knjiga o Ruti, Knjiga o Toviji, Knjiga o Juditi, Knjiga o Jestiri. 10. Stara grčka književnost. Pripovedni heksametarski tekstovi: Homerov junački ep (Ilijada i Odiseja). 11. Stara grčka književnost. Heksametarski religiozno-poetski tekstovi: Hesiodova Teogonija. Heksametarski poučno-mudrački tekstovi: Hesiodovi Dela i dani. Elegijski tekstovi: ratnički propovedni, erotsko-poetski, socijalno-politički referentni, tužbalice. Jambički tekstovi: rugalice, basna. 12. Stara grčka književnost. Monodijski melički tekstovi: socijalno, politički i patriotski referentni (Alkejevi), erotsko-poetski (Sapfini). Horski melički tekstovi: partenije, treni, ditirambi, epinikije (Pindarove). 13. Stara grčka književnost. Tragički dramski tekstovi (Eshilovi, Sofoklovi, Evripidovi). Komički dramski tekstovi (Aristofanovi i Menandrovi). 14. Stara grčka književnost. Versifikaciono nevezani tekstovi: menipska satira, dijalozi (Platonovi, Plutarhovi), logoi (retorički i filozofski) i epistole; pripovedni tekstovi: biografije (Plutarhovi Uporedni životopisi), roman i istorija. 15. Novozavetna književnost kao stara grčko-hrišćanska književnost u rimsko doba. Religiozni propovedni tekstovi: jevanđelja i Dela apostolska. Religiozni epistolarni tekstovi: Poslanice apostola Pavla. Religiozni apokaliptički tekstovi: Otkrivenje apostola Jovana.

Obavezna sekundarna literatura 1. Svetozar Petrović, “Egipatska književnost”, str. 9–31, u: Povijest svjetske književnosti, knj. 1, Mladost, Zagreb, 1982. 2. Erica Reiner, “Mezopotamska književnost”, str. 35–52, u: Povijest svjetske književnosti, knj. 1, Mladost, Zagreb, 1982. 3. Eugen Werber, “Stara hebrejska književnost”, str. 53–84, u: Povijest svjetske književnosti, knj. 1, Mladost, Zagreb, 1982. 4. Milivoj Sironić, “Dioba povijesti grčke književnosti”, “Pretklasično razdoblje”, “Klasično razdoblje”, str. 7–157, u: Povijest svjetske književnosti, knj. 2, Mladost, Zagreb, 1977. 5. Damir Salopek, u: “Helenističko razdoblje”, str. 158–187, u: Povijest svjetske književnosti, knj. 2, Mladost, Zagreb, 1977. 6. Džon Drejn, “Kako razumeti evanđelja”, str. 219–257; “Četiri Isusova portreta”, str. 258–288; “Dela svetih apostola”, str. 342–354; “Po celom svetu”, str. 390–406; “Pavle misionar”, str. 407–426; “Pavle pastir”, str. 427–457; “Poslanice iz zatvora”, str. 473–494; “Nada za budućnost”, str. 596–605, “Unutrašnji neprijatelji”, str. 606–617, u: Džon Drejn, Uvođenje u Novi zavet, prevela Bogadana Đukić, Clio, Beograd, 2004.

8

Osnovni pojmovi nauke o književnosti I Uvod u teoriju književnosti Prvi deo Uvod: Književnost i teorija književnosti 1. Književnost i teorija književnosti: Književnost, literatura, poezija, pesništvo; Teorija/estetika; Književna teorija; Književna istorija; književna kritika; Retorika; Poetika (poetika uopšte; deskriptivna, normativna, eksplicitna, implicitna, poetika jednog pravca...); Komparativna (uporedna) književnost, opšta (svetska) književnost Literatura: Uvod, Kajzer str. 7-22. Šira: Zoran Konstantinović, «Teorija književnosti» i «književne teorije». Razmatranje sa stanovišta komparatiste, Književne teorije XX veka, Institut za književnost i umetnost, urednik dr Miloslav Šutić, Beograd 2004, str. 19-44. Voren i Velek, Teorija književnosti, Nolit. Pravci proučavanja književnosti 2. Antičke poetike: Platon, Aristotel i Horacije (mimezis, Aristotelova definicija tragedije, pojam katarze, sastavni delovi tragedije, dramska jedinstva, odnos epa i tragedije) Lektira: Sofokle, Car Edip 9

Odlomci iz sledećih dela: Platon, Država, (Deseta knjiga); Aristotel, Poetika; Horacije, O pesničkom umeću Literatura: Škreb, Zdenko Osnovni pojmovi poetike (u povijesnom slijedu), Uvod u književnost, Znanje, Zagreb, 1969, str. 221-248. Šira: Književne teorije u Antici, M. Beker, Povijest književnih teorija, SN Liber, Zagreb, 1979. 3. Vizantijsko poimanje književnosti (vizantijska himnografija u svetlu viz. poimanja književnosti) 3. Poetike humanizma i renesanse: Frakastoro, Skaliđero, Kastelvetro (pojmovi mimezisa,

katarze, dramskih jedinstva, ep i tragedija) Lektira: odlomci prema prir. J. Hristić Škreb, Zdenko Osnovni pojmovi poetike (u povijesnom slijedu), Uvod u književnost, Znanje, Zagreb, 1969, str. 221-248. Šira: M. Pantić, ur. Poetika humanizma i renesanse, I-II. 4. Klasicizam: Boalo (pitanje nadahnuća, književnih rodova i odlike klasicističke poetike); sukob starih i modernih – Š. Pero i N. Boalo. Lektira: odlomci prema prir. J. Hristić Škreb, Zdenko Osnovni pojmovi poetike (u povijesnom slijedu), Uvod u književnost, Znanje, Zagreb, 1969, str. 221-248. Šira: S. Vitanović: Poetika N. Boaloa i francuski klasicizam 5. Predromantizam i romantičarske poetike: Ruso, Sturm und Drang, romantizam u

Nemačkoj, Engleskoj i Francuskoj Lektira: odlomci iz tekstova Šlegela, Vordsvorta, Šelija, Kolridža Literatura: M. Beker, Romantizam i kasnije, Povijest književnih teorija, SN Liber, Zagreb, 1979, str. 209-239. 6. Poetike realizma i naturalizma, književno-istorijski pozitivizam, larpurlartizam, simbolizam Lektira: Zola, Eksperimentalni roman Literatura: M. Solar, Pozitivizam i kritika pozitivizma, 209-212. M. Beker, Romantizam i kasnije, Povijest književnih teorija, SN Liber, Zagreb, 1979, str. 209-239. 7. Avangardni pravci dvadesetog veka i škole imanentne analize: Ruski formalizam

(oneobičenje, razlika fabule i sižea) i Nova kritika u Engleskoj i Americi (pomno čitanje) Literatura: M. Solar, Ruski formalisti, 212; Nova kritika u Engleskoj i Americi 217-220. 8. Strukturalizam (lingvističke premise – Sosir, književnoteorijski ishodi – naratologija

/Ženet/); semiotika Literatura: M. Solar, Strukturalizam, str. 230-235. M. Beker, 9. Fenomenološki pristup knj.um. delu, psihoanalitička i arhetipska kritika, dekonstrukcija, teorija roda Literatura: M. Solar, Psihoanalitička i arhteipska književna kritika, 223-226; Utjecaji fenomenologije i egzistencijalizma, str. 226. M. Beker, Poststrukturalizam u suvremenoj američkoj kritici, Suvremene književne teorije, Zagreb, 1986, str. 57-74. Šira literatura: Novica Milić, ABC dekonstrukcije Narodna knjiga, Beograd, 1998. 10

Drugi deo Uvod: Pojam teksta, proučavanje i izdavanje teksta 1. Pojam teksta i pristup tekstu; filološka kritika (tekst, kontekst, hipertekst,

hipermedija, fusnota, bibliografija, digitalna izdanja); Filologija, (pojmovi: atribucija, ateteza, autograf, kritičko izdanje, faksimilsko izdanje, diplomatsko izdanje, editio princeps, izdanje poslednje ruke) Literatura: V. Kajzer, 25-58. Klasifikacija književnosti 2. Klasifikacije književnosti; Književni rodovi i vrste - lirika a. lirske vrste; b. lirsko-epske vrste /balada, romansa i poema/) 3.Književni rodovi i vrste - epika c. Epske vrste d. Ep i vrste epa; ep i epska pesma e. Legenda, bajka i mit f. Basna g. Šaljiva priča, anegdota i pripovetka h. Novela i. Roman (vrste romana, vidovi pripovedanja, unutrašnji monolog, roman toka svesti) j. Tip i lik u književnom delu k. Prototip 4.Književni rodovi i vrste - drama l. Struktura dramskog teksta m. Monolog, dijalog, polilog n. Solilokvij o. Dramske vrste p. Poreklo i osnovne odlike tragedije q. Osnovne odlike i vrste komedije r. Drama u užem smislu Elementi stila 5. Pojam stila; normativna i deskriptivna stilistika; stilistička kritika;

6. Književni jezik i jezik književnog dela a. Arhaizmi b. Neologizmi c. Varvarizmi d. Dijalektizmi 7. Stilske figure a. Igra rečima (kalambur) b. Tautologija c. Polisindet i asindet d. Gradacija e. Inverzija f. Elipsa g. Apostrofa h. 11

i. Epitet j. Perifraza k. Eufemizam l. Poređenje ili komparacija m. Slovenska antiteza n. Hiperbola o. Aluzija p. Personifikacija q. Asonanca i aliteracija r. Onomatopeja 8. Stilske figure – tropi i književni postupci s. Metafora t. Metonimija u. Sinegdoha v. Ironija w. Sinestezija x. Retorsko pitanje y. Paradoks z. Alegorija i simbol Proučavanje stiha 9. Proučavanje stiha: Pojam i priroda stiha: ritam, stope, rime a. Eufonija b. Pojam ritma c. Metrika (versifikacija) d. Rašlanjavanje stiha: slog, stopa, akcenatska celina e. Pojam metra f. Cezura g. Sistemi versifikacije: kvanitativna, silabička, silabičko-tonska i tonska h. Pojam stope: trohej, jamb, daktil, amfibrah, anapest, spondej i pirih i. Ritam i faktori ritma j. Metričke konstante i ritmičke tendencije k. strofa l. Opkoračenje (anžambman) m. Refren n. Rima ili slik o. Vrste rime p. Blankvers (beli stih) 10.Stalni oblici stihova i strofa q. Heksametar r. Aleksandrinac s. Endekasilabo t. Epski ili junački deseterac u. Elegijski distih v. Tercet w. Katren x. Sonet y. Sonetni venac z. Slobodni stih 12

Literatura za drugi deo, predavanja 2-10, odgovarajuća poglavlja iz Ivo Tartalja, Teorija književnosti i Uvod u književnost, prir. Škreb i Stamać, Zagreb, 1986. 1. Ivo Tartalja, Teorija književnosti, Beograd, 1998. i dalje 2. Milivoj Solar, Teorija književnosti, Zagreb, 1976. 3. Uvod u književnost, prir. Škreb i Stamać, Zagreb, 1986.

4. M. Beker, Povijest književnih teorija, SN Liber, Zagreb, 1979. 5. M. Beker, Suvremene književne teorije, Zagreb, 1986 4. V. Kajzer, Jezičko umetničko delo, Beograd, 1965. 5. Rečnik književnih termina, Institut za književnost i umetnost, Nolit, Beograd, 1985.

Uvod u teoriju književnosti Prvi deo Uvod: Književnost i teorija književnosti 1. Književnost i teorija književnosti: Pravci proučavanja književnosti 2. Antičke poetike: Platon, Aristotel i Horacije 3. Vizantijsko poimanje književnosti (vizantijska himnografija u svetlu viz. poimanja

književnosti) 4. Poetike humanizma i renesanse: Frakastoro, Skaliđero, Kastelvetro 5. Klasicizam: Boalo. 6. Predromantizam i romantičarske poetike 7. Poetike realizma i naturalizma, književno-istorijski pozitivizam, larpurlartizam, simbolizam 8. Avangardni pravci dvadesetog veka i škole imanentne analize 9. Strukturalizam i semiotika 10. Fenomenološki pristup knj.um. delu, psihoanalitička i arhetipska kritika, dekonstrukcija, teorija roda

Drugi deo Uvod: Pojam teksta, proučavanje i izdavanje teksta 1. Pojam teksta i pristup tekstu; filološka kritika

Klasifikacije književnosti 2. Klasifikacije književnosti; Književni rodovi i vrste - lirika 3. Književni rodovi i vrste - epika 13

4.Književni rodovi i vrste - drama Elementi stila 5.Pojam stila; 6.Književni jezik i jezik književnog dela 7.Stilske figure 8. Stilske figure – tropi Proučavanje stiha 9. Proučavanje stiha: Pojam i priroda stiha: ritam, stope, rime 10. Stalni oblici stihova i strofa I Pojam i vrste poetike Književna teorija, kritika i istorija - formalistički i tradicionalni pristup 1. B. Ejhenbaum, "Teorija 'formalnog metoda'", Književnost, Beograd, 1972. 2. V. Šklovski, "Umetnost kao postupak", (u zborniku Poetika ruskog formalizma, priredio A. Petrov, Beograd, 1970) 3. R. Jakobson, Ogledi iz poetike ("Najnovija ruska poezija", "Šta je poezija?", "Dominanta"), Beograd, 1978; “Lingvistika i poetika” (Lingvistika i poetika), Beograd, 1966. 5. Dž. Kaler, “Sosirova teorija jezika”, Sosir, osnivač moderne lingvistike, Beograd, 1980. 4. V. Erlich, Russian Formalism, History - Doctrine, Yale U.P, 1955. 5. P. Medvedev, Formalni metod u nauci o književnosti (predgovor Đ. Vuković), Beograd, 1976. 6.. R. Velek, Kritički pojmovi, "Književna teorija, kritika i istorija", Beograd, 1966. 7. L. Kolakovski, Filozofija pozitivizma (I i III poglavlje: "Opšta karakteristika pozitivizma", "O. Kont - pozitivizam epohe romantizma"), Beograd, 1972. 8. Sent Bev, Književni portreti (esej o Rasinu, Stendalu ili Balzaku - po izboru), Beograd, 1960. 9. M. Kašanin, "Između orla i vuka", Izabrani eseji, Beograd, 1977. 10. I. Ten, Studije i eseji ("Uvod u istoriju engleske književnosti"), Beograd, 1954. 11. S. Frojd, Iz kulture i umetnosti ("Jedna uspomena iz detinjstva Leonarda da Vinčija" ili "Dostojevski i oceubistvo"), Beograd, 1979. 12. N. Milošević, Antropološki eseji ("Antropološki problem u Tolstojevom romanu Ratu i miru" ili "Don Kihot i nihilizam"), Beograd, 1978. II Tradicionalna istorija književnosti Formalističko i strukturalističko shvatanje književne evolucije 1. D. Ivanić, “Tekstologija među drugim naukama o tekstu – predmet i metod”, Osnovi tekstologije, Beograd, 2001. 2. G. Lanson, "Metoda istorije književnosti", "Putevi", Banjaluka, 1966, br.4. 3. Van Tigem, Uporedna književnost, Beograd, 1955. 4. A. Veselovski, “Iz uvoda u istorijsku poetiku”, Istorijska poetika, Beograd, 2005. 5. S. Petrović, "Status tipološkog proučavanja književnosti", "Umjetnost riječi", Zagreb, 1977, br. 3. 6. R. Velek, Kritički pojmovi ("Kriza uporedne književnosti", "Barok"), Beograd, 1966. 7. E.R. Kurcijus, Evropska književnost i latinsko srednjovekovlje (predgovor i poglavlje "Lajtmotiv, topos..."), Beograd, 1996. 8. T.S. Eliot, “Tradicija i individualni talenat”, Izabrani tekstovi, Beograd, 1963. 14

9. Tinjanov, "O književnoj evoluciji" (Poetika ruskog formalizma) 10. Jakobson i Tinjanov, "Problemi proučavanja jezika i književnosti" (Poetika ruskog formalizma) 11. F. Vodička, Problemi književne istorije, «Istorija odjeka književnih dela», Novi Sad, 1987. 12. H.R. Jaus, Estetika recepcije (predgovor: "Istorija književnosti kao izazov nauci o književnosti"), Beograd, 1978. III Formalistička i strukturalistička teorija proze 1. V. Šklovski, “Umetnost kao postupak” (u Poetika ruskog formalizma) 2. B. Ejhenbaum, "Kako je napravljen Gogoljev Šinjel" (u Poetika ruskog formalizma) 3. B. Ejhenbaum, "O' Henri i teorija novele" (u Književnost) 4. L. Kojen, "Fabula i siže", "Književna kritika", Beograd, 1977, br.9. 5. V. Prop, Morfologija bajke, Beograd, 1982. 6. K. Levi-Stros, Struktura i forma, "Treći program", Beograd, 1977, br. 34-35. 7. DŽ. Kaler, "Stil i struktura u prozi", "Savremenik", br.6, 1976. IV Teorija žanra 1. C. Todorov, Uvod u fantastičnu književnost ("Književni žanrovi"), Beograd, 1987. 3. Ž. Ženet, "Uvod u arhitekst" (Figure, Beograd, 1984) 4. E. Štajger, Umeće tumačenja ("O osnovu pojma pesničkih rodova"), 1978. Priručnici: 1. B.Tomaševski, Teorija književnosti, Beograd, 1972. 2. V. Kajzer, Jezičko umetničko delo, Beograd, 1973. 3. R. Velek - O. Voren, Teorija književnosti, Beograd, 1965 (ili ma koje kasnije izdanje) 4. O. Dikro - C. Todorov, Enciklopedijski rečnik nauka o jeziku, I/II, Beograd, 1987. 5. Rečnik književnih termina, Beograd, 1985. www.ditl.info (Dictionnaire international des termes littéraires, ur. R. Escarpi )

Pojmovi i teze za završni ispit Pojmovi Pojam i vrste poetike Književna teorija, kritika i istorija 1. Deskriptivna poetika 2. Normativna poetika 3. Istorijska poetika 4. Retorika 5. Književna teorija, kritika i istorija 6. Književno-istorijski pozitivizam 7. Semantička autonomija teksta 8. Ruska formalna škola 9. Biografizam (biografska kritika) 10. Sociološka kritika 11. Psihološka kritika 12. Arhetip (po Jungu) 13. “Spoljašnji” pristup književnom delu 14. “Unutrašnja” (imanentna) analiza 15. Langue i parole 16. Fiksiran govor 17. Upravljenost prema izrazu 18. Literatura (u opoziciji prema poeziji, u Kročeovom smislu) 15

19. Poezija (u opoziciji prema literaturi, u Kročeovom smislu) 20. Dulce et utile 21. Novina kao kriterij vrednosti dela 22. Multivalentnost Filološka kritika 23. Filološka kritika (tekstologija) 24. Verzija 25. Redakcija 26. Recenzija 27. Varijanta 28. Protograf 29. Autograf 30. Lakuna 31. Konjektura 32. Popularno izdanje 33. Naučno izdanje 34. Faksimilsko izdanje 35. Diplomatsko izdanje 36. Kritičko izdanje 37. Editio princeps 38. Diplomatika 39. Recenzija (po Lahmanu) 40. Emendacija 41. Arhetip (po Lahmanu) 42. Stemma codicum 43. Atribucija 44. Ateteza 45. Terminus post quem 46. Terminus ante quem Tradicionalna istorija književnosti; Uporedna književnost Formalističko i strukturalističko shvatanje književne evolucije 47. Zeitgeist 48. Volkgeist 49. Istorijski relativizam 50. Kauzalno objašnjenje 51. Aistorizam 52. Književna evolucija 53. Kanonizacija 54. Književno-istorijska periodizacija 55. Rasa – sredina – trenutak 56. Explication de texte 57. Istorija ideja (Lavdžoj) 58. Geistesgeschichte 59. Tradicija (Eliot) 60. Estetika recepcije (Jaus) 61. Horizont očekivanja 62. Uporedna književnost 63. Tematologija (Stoffgeschichte) 64. Emisija, transmisija, recepcija 65. Opšta književnost (Van Tigem) 66. Evropska književnost (Kurcijus) 16

67. Mirage (Kare) 68. Topos 69. Istorijsko-tipološka analogija 70. Svetska književnost 71. Nacionalna književnost Teorija proze 72. Fabula - siže 73. Motivacija (po ruskim formalistima) 74. Lajtmotiv 75. Skaz 76. Roman i novela (Ejhenbaum) 77. Ich-Ercählung 78. Tok ili struja svesti 79. Unutrašnji monolog 80. Solilokvij 81. Doživljeni govor (slobodni indirektni stil) 82. Funkcija (Prop) Teorija žanra 83. Jednostavne forme (Joles) 84. Ideja o čistoti i hijerarhiji žanrova 85. Književni rod i književna vrsta Lirika, epika, dramatika - lirsko, epsko, dramsko Stilske figure I. Tartalja, Teorija književnosti, »Eufonija« (str.81– 83); »Povezivanje reči i stilske figure« (111– 131); »Figure iskaza kao tropi« (131– 138); »Figure kazivanja« (139– 141) M. Solar, Teorija književnosti, tropi - promena značenja reči; figure riječi, inverzija - promena mesta u rečenici; figure konstrukcije (sintaksičke figure); stilske figure u užem smislu; glasovne (zvučne) figure - figure dikcije; figure misli Poređenje (comparatio); T 127-129; S. 72 (parabola), K 142 Slovenska antiteza; T 129; S 73 Kontrast ili antiteza; T 129- 130; S 72 - 72, VV 225, K 130 Metafora; T 132- 135, To 28 - 31, S 64 - 66, VV 214, 221 - 225, K 129, 143 - 146 Personifikacija; T 141- 143, S 66, K 129 Alegorija; T 145- 146, 156, To 35 - 37, S 68, VV 215 216 Epitet; T 124- 127, To 31 - 35, S 67 - 68, K 120 - 121 (atribut), 122, 167; stalni epitet, T 125, To 33, S 68; ukrasni epitet, VV 225 Perifraza, T 127, To 40, VV 208, 225, K 128 Metonimija; T 135, To 37 - 39, S 66, VV 221 - 223, K 128 Eufemizam; T 127, To 39, S 67, K 128 Ironija; T 152- 154, To 39, S 74, K 128 Sarkazam; RKT 693 Litota; RKT 401- 402, To 39, S 73 -74, K 128 Simbol; T 155, S 68 - 69, VV 215 - 216 Amblem (emblem); T 157, RKT 17- 18 Sinestezija; T 126, K 147 - 148 Paradoks; 130- 131, S 75, VV 225 Aluzija; T 137- 138, K 127 - 128 Hiperbola; T 136- 137, S 79, VV 204, K 128 Gradacija; T 118, S 74 (klimaks/antiklimaks), K 132 17

K

Tautologija (ponavljanje); T 117, K 130 - 132 (sinonimi, sinonimna dvojna formula, kumulacija: nizanje i gomilanje) Apostrofa; T 123, RKT 42- 43 Retorsko pitanje; T 123- 124, To 48 - 49, S 70 - 71 (retoričko pitanje) Elipsa; T 120- 121, To 45 - 46, S 71, K 171 - 172 Asindet / Polisindet; T 118, S 71 (asindeton i polisindeton) Lirski paralelizmi; S 63 – 64, T 115 (figure ponavljanja) anafora, T 115, To 53 - 54, S 63, K 133 - 134 epifora, T 115, S 63, K 134 simploha, T 116, S 63 (simploka) palilogija, RKT 518- 519, T 115- 116 (anadiploza) refren, T 98 Onomatopeja; T 81, To 65 - 66, S 63, K 114 - 116 (simbolika glasova 116 - 117; glasovna muzikalnost 117 - 119) Igra reči (ma); T 113- 114, VV 221, K 126 amfibolija, RKT 18 homonimi, T 113 kalambur, K 126 Varvarizmi, dijalektizmi, arhaizmi, neologizmi, prozaizmi; To 20- 41 Katahreza; T 135, To 30, VV 225, K 129 Oksimoron, T 126, To 34, S 75, VV 225, K 129 Sinegdoha (pars pro toto); T 136, To 38 - 39, S 66 - 67, VV 221, K 128 Anakolut; T 119, 122- 123, To 43 - 44, K 171 Silepsa; RKT 721, To 44 (sileps) Inverzija; T 119- 120, To 47, S 70, K 167 Hijazam; RKT 241, To 48, K 134 - 135 Paranomazija; RKT 528- 529, K 126 Poliptoton / Paregmenon; UK 248 Paralelizam; T 116- 117, K 133 Epanalepsa; K 134 Zeugma; RKT 887- 888, K 135 - 136 Versus rapportati (nabrajajući stihovi); K 151 Hiperbaton; RKT 245, K 167 Parataksa / Hipotaksa; RKT 525, 246, K 168 – 171 Legenda: T I. Tartalja, Teorija književnosti To B. Tomaševski, Teorija književnosti S M. Solar, Teorija književnosti K V. Kajzer, Jezičko umetničko delo VV R. Velek i O. Voren, Teorija književnosti RKT Rečnik književnih termina, Nolit, Beograd, 1985. Uvod u književnost, ur. Škreb i Stamać, Zagreb, 1961. ili ma koje kasnije izdanje

18

Opšta književnost i teorija književnosti II Poezija trubadura i truvera Neophodni minimum: pet pesama po izboru Kolja Mićević, Predgovor “Mala istorija francuske srednjovekovne poezije” u: Antologija trubadurske poezije, BIGZ, Beograd, 1973, str. 7-41. Slobodan Prošić, Pogovor “U traganju za skrivenom porukom jednog rukopisa iz XIII veka: Traktat o ljubavi Andreasa Kapelanusa”, u Andreas Kapelanus, Umeće prave ljubavi, Beograd, 2001, str. 66-115. Denis de Rougement, Ljubav i Zapad, Matica hrvatska, 1974, knjiga II, poglavlja 6-11, str. 72121. Anica Savić Rebac, “Platonska i hrišćanska ljubav”, u Helenski vidici, SKZ, Beograd, 1966, str. 28-45, ili u Studije i ogledi, Književna zajednica Novog Sada, Novi Sad, 1988, str. 23-37. Dante: Komedija Neophodni minimum: „Pakao“ Đulio Feroni, Istorija italijanske književnosti, Tom 1, CID, Podgorica, 2005, str. 91-123 Frano Čale, „Uvod u Dantea“, u: Dante Alighieri, Djela, Knjiga prva, SNL, Matica hrvatska, 1976, str. 11- 66. Frančesko de Sanktis, „Dante Aligijeri“, Kritički eseji, prevela Vera Bakotić-Mijušković, Kultura, Beograd, 1960, str.33 -118. E. R. Kurtius, “Dante”, Evropska književnost i latinsko srednjovekovlje. E. Auerbah, “Farinata i Kavalkante”, Mimesis, Bg, 1978. T.S. Eliot, “Dante”, u: Izabrani eseji, Prosveta, Beograd, 1963, str. 82-122. T.S. Eliot, Horhe L. Borhes, Kolja Mićević, Dante, njegova etika, estetika i tehnika, Littera, Banja Luka, 2004. Petrarka: Kanconijer Neophodni minimum: Soneti I, III, XXXV, LXI, CXXXIV, CCXXXIV ; Kancone: CXXVI, CXXIX Đulio Feroni, , Istorija italijanske književnosti, Tom 1, CID, Podgorica, 2005, str. 138-159. Frančesko de Sanktis, „Frančesko Petrarka“, Kritički eseji, prevela Vera Bakotić-Mijušković, Kultura, Beograd, 1960, str. 121-212. Frano Čale, »Francesco Petrarca«, Književna smotra br 3, 1980, str. 56-59. Frano Čale, Petrarka i petrarkizam, Denis de Rougement, Ljubav i Zapad, Matica hrvatska, 1974, str, 179-183. Petrarka kao humanista Euđenio Garen, Italijanski humanizam, Književna zajednica Novog Sada, 1988, str. 9-38. Bogdan Suhodolski, Moderna filozofija čoveka, Nolit, Beograd, 1972, str. 114-125. Bokačo: Dekameron Neophodni minimum: Uvod, Uvod u IV dan; I,1,2; II,9, 10; III, 2;IV,1, 2, 5; V, 2, 4; VII, 3,4,9;VIII, 8, 10 Đulio Feroni, , Istorija italijanske književnosti, Tom 1, CID, Podgorica, 2005, str. 160-181. Frano Čale i Mate Zorić, „Uvod u Boccaccia“, u: Giovanni Boccaccio, Djela, SNL, Matica hrvatska, Zagreb, 1981, str. 9-94. Jeleazar Meletinski, „Nastanak klasične forme novele (Dekameron)“, Istorijska poetika novele, prevela s ruskog Radmila Mečanin, Matica Srpska, Novi Sad, 1997, str. 103-135. Erih Auerbah, „Fra Alberto“, Mimesis, Nolit, Beograd, 1978, str.199-225. Pripovedna književnost srednjeg veka i renesanse i relevantna dela Čoser: Kanterberijske priče Boris Hlebec, „Predgovor“, Kanterberijske priče, preveo B. Hlebec, SKZ, Beograd, 1983. Engleska književnost I , Svjetlost, Sarajevo, Nolit, Beograd, 1979, str. 75-85. Margerita Navarska: Heptameron Izabela Konstantinović, »Margerita Navarska i francuska renesansa«, Heptameron, SKZ, Beograd 1991. 19

Priče 1001 noći Povijest svjetske književnosti, knjiga 1, urednik Svetozar Petrović, Mladost, Zagreb, 1982. Marko Vidojković, Predgovor u Hiljadu i jedna noć 1, Noći : 1 -38, Prosveta, Beograd, 1953. Ivanka Udovički, - Predgovor u Hiljadu i jedna noć, izbor, Rad, Beograd, 1964. Esad Duraković, „Univerzum hiljadu i jedne noći: priča kao vrhovni princip univerzuma”, u 1001 noć, knjiga 1, Sarajevo, 1999. Makijaveli: Vladalac Đulio Feroni, Istorija italijanske književnosti, tom 1, CID , Podgorica, 2005, poglavlje o Makijaveliju, str. 261-279. Machiavelli, Izabrano djelo, priredio Damir Grubiša, Globus, Zagreb, 1985. (uvodna studija) Frančesko de Sanktis, Kritički eseji, Kultura, Beograd, 1960, str. 215-231. Isaija Berlin, “Makijavelijeva originalnost”, Temat o Makijaveliju, časopis Delo, februar, mart, april 1983.

Erazmo: Pohvala ludosti D. Stojanović, “Ironija i zbilja Erazma Roterdamskog”, u: Erazmo Roterdamski, Pohvala ludosti, Beograd, 1990. Johan Huizinga, Erazmo, Nolit, Beograd Leon-E. Alken, Erazmo, Izdavačka knjižarnica Zorana Stojanovića, Sremski Karlovci, Novi Sad, 1994. Bogdan Suhodolski, Moderna filozofija čoveka, Nolit, Beograd, 1972. Štefan Cvajg, Erazmo Roterdamski Montenj: Eseji Neophodni minimum: I, xix, xx, xxvi, xxviii, xxxi Erih Auerbah, Mimesis, Nolit, Beograd, 1978. Tekst: » L’humaine condition « . Cvetan Todorov, „Montenj“, Nesavršeni vrt, Geopoetika, Beograd 2003, 63-70. Žan Starobinski, Montenj u kretanju, Mrlješ, Beograd, 2002. Teodor Adorno, “Esej o eseju”, Reč br. 18, 1996. Žorž Pule, Čovek, vreme, književnost, Nolit, Beograd, 1974. Bogdan Suhodolski, Moderna filozofija čoveka, Nolit, Beograd, 1972. Rable: Gargantua i Pantagruel Neophodni minimum: Prve tri knjige M. Bahtin, Stvaralaštvo Fransoa Rablea i narodna kultura srednjega veka i renesanse, preveli Ivan Šop i Tihomir Vučković, Nolit, Beograd, 1978. Neophodni minimum: Uvod. Erih Auerbah, »Svet u Pantagruelovim ustima«, Mimesis, Nolit, Beograd, 1978, str. 253-274. Midhat Šamić, „Fransoa Rable i njegovo djelo Gargantua i Pantagruel“, Francuska Književnost I, Svjetlost, Sarajevo, Nolit, beograd, 1976, 119-141. Šekspir: Ričard III, San letnje noći, Hamlet Veselin Kostić, Stvaralaštvo Viljema Šekspira I i II, SKZ, Beograd, 1994. Veselin Kostić, Šekspirov život i svet, Naučna knjiga Beograd, 21983. Jan Kot, Šekspir naš savremenik, SKZ, Beograd, 1963. Jan Kot, I dalje Šekspir, Prometej, Novi Sad, 1994. A. S. Bredli, “Suštastvo Šekspirove tragedije”, u: Teorija tragedije, priredio Zoran Stojanović, Nolit, Beograd, 1984. Frensis Fergason, Pojam pozorišta, Nolit, Beograd, 1979. Jovan Hristić, Studije o drami, Narodna knjiga, Beograd, 1986. Miodrag Pavlović, Čitanje zamišljenog, Svetovi, Novi Sad, 1990. Hugo Klajn, Šekspir i čoveštvo, Beograd, 1964. Vladeta Popović, Život i dela V. Šekspira, Beograd, 1953. Dž. Dover Vilson, Suština o Šekspiru, Kultura, Beograd, 1959. Šekspirova istorijska drama Ričard III 20

Veselin Kostić, Stvaralaštvo Viljema Šekspira I , SKZ, Beograd, 1994. Jan Kot, Šekspir naš savremenik, SKZ, Beograd, 1963. i druga izdanja, tekst: »Kraljevi«. Šekspirova komedija Snoviđenje u noć ivanjsku Veselin Kostić, Stvaralaštvo Viljema Šekspira I, SKZ, Beograd, 1994. Jan Kot, I dalje Šekspir, Prometej, Novi Sad, 1994. Tekst: »Slepi Kupidon i zlatni magarac« Šekspirova tragedija Hamlet Veselin Kostić, Stvaralaštvo Viljema Šekspira II, SKZ, Beograd, 1994. Veselin Kostić, Hamlet, Portret književnog dela, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1982. Lav Vigotski, Psihologija umetnosti, VIII poglavlje: »Tragedija o Hamletu, danskom kraljeviću«, Nolit Beograd 1975. Servantes: Don Kihot Novica Milić, „Don Kihot i književnost“, Književni list, br 32, 1. april 2005, str. 1 i 12-13. Sreten Marić, “ Tragična luda”, Ogledi I, Izdavačka knjižarnica Zorana Stojanovića, Sremski Karlovci, Novi Sad, 1998, str. 514-540. (i u drugim izdanjima) Nikola Milošević, “Don Kihot i nihilizam”, u raznim izdanjima. Džerald Brenan, Španska književnost, Nolit, Beograd, 1970. Erih Auerbah, „Začarana Dulsineja“, Mimesis, Nolit, Beograd, 1978, str. 327-351. Tomas Man, „Preko mora s Don Kihotom“, Eseji I, Matica srpska, Novi Sad, str. 233-283. Ljiljana Pavlović-Samurović, „Don Kihot Migela de Servantesa“, Portret književnog dela, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1982. Temat: “Don Kihot 1605-2005”, priredili Mladen Šukalo i Jasna Stojanović, Krajina, časopis za književnost i kulturu, br. 15. godina IV, Banja Luka, 2005. Sreten Marić, “Don Kihot juče i danas”, Ogledi I, Izdavačka knjižarnica Zorana Stojanovića, Sremski Karlovci, Novi Sad, 1998, str. 450-481. Značaj viteške, pikarske i pastoralne tradicije za Servantesov roman Džerald Brenan, Španska književnost, Nolit, Beograd, 1970. Milton: Izgubljeni raj Darko Bolfan i Dušan Kosanović, „Predgovor“ za Izgubljeni raj, preveli D. Bolfan i D. Kosanović, Filip Višnjić, Beograd, 1989. Engleska književnost I , Svjetlost, Sarajevo, Nolit, Beograd, 1979. Barok i klasicizam u Francuskoj Slobodan Vitanović, “Francuska književnost baroka i klasicizma” u: Francuska književnost I, od srednjeg veka do 1683, Svjetlost, Sarajevo, Nolit, Beograd, 1976. Kornej: Sid Jovan Popov ,“Kornejev Sid – komad višestruke tranzicije”, u Pjer Kornej, Sid, Stylos, Novi Sad, 2005, str. 5-61. Povijest svjetske književnosti, tom 3, Mladost, Zagreb, 1977. Helena Mandić-Pachl, „Kazalište 17. stoljeća: od barokne neujednačenosti do klasicističke ravnoteže“, str. 211-253. „ Corneille: dijalektika heroja“, str. 223-233. Žorž Pule, „Kornej“, Čovek, vreme, književnost, Nolit, Beograd, 1974, str. 139-155. Poetika Nikole Boaloa Slobodan Vitanović, “Francuska književnost baroka i klasicizma”, glava III.1, u: Francuska književnost I, od srednjeg veka do 1683, Svjetlost, Sarajevo, Nolit, Beograd, 1976. Slobodan Vitanović, Poetika Nikole Boaloa i francuski klasicizam, SKZ, 1971. 21

Molijer: Don Žuan Žan Ruse, Mit o Don Žuanu, Izdavačka knjižarnica Zorana Stojanovića, Sremski Karlovci, Novi Sad, 1998. Francuska književnost I. Od početaka do 1683, Svjetlost, Nolit, Sarajevo, Beograd, 1978. Povijest svjetske književnosti, tom 3, Zagreb, 1977. Rasin: Fedra Lisjen Goldman, Skriveni Bog, Studija tragične vizije u Paskalovim Mislima i Rasinovom pozorištu, BIGZ, Beograd, 1980, str. 449-455 (IV deo XVII poglavlje „Tragična vizija u Rasinovom pozorištu i odeljak c) „Tragedija sa peripetijom i prepoznavanjem: Fedra, str. 520-545. Rolan Bart, „Rasinov čovek“, Književnost, mitologija, semiologija, Nolit, Beograd, 1979, str. 55109. Povijest svjetske književnosti, tom 3, Mladost, Zagreb, 1977. Helena Mandić-Pachl, „Racine: dijalektika strasti i tragedija odbijanja“, str. 233-243. Žorž Pule, „Beleške o Rasinovom vremenu“, Čovek, vreme, književnost, Nolit, Beograd, 1974, str. 156-174.

ISPITNA PITANJA NA ZAVRŠNOM USMENOM ISPITU IZ OPŠTE KNJIŽEVNOSTI II I krug tema: Dante: Komedija 1. Danteova Božanstvena komedija: strukturne odlike dela 2. Danteova Božanstvena komedija: antičko nasleđe, Hrišćanstvo 3. Danteov Pakao: teme, motivi, likovi, raspored grešnika, ključne epizode Petrarka: Kanconijer 1. Petrarkin Kanconijer: prethodna tradicija; oblici, teme i motivi; potonji uticaj. 2. Strukturne odlike Petrarkinog soneta, analiza soneta XXXV ili LXI. 3. Veza Petrarkine poezije sa njegovim humanizmom. Bokačo: Dekameron 1. Bokačov Dekameron: strukturne odlike i pripovedni postupci, s primerima iz novela 2. Bokačov Dekameron: teme, motivi, likovi, srednjovekovne i renesansne odlike dela, s primerima iz novela 3. Bokačov Dekameron: shvatanja ljubavi, virtu, fortuna, mudrost, diskrecija, s primerima iz novela Erazmo: Pohvala ludosti 1. Erazmova ironija i paradoks mudre lude u Pohvali ludosti. 2. Pohvala ludosti i Erazmov evangelistički/hrišćanski humanizam. 3. Pohvala ludosti i evropska književnost. Rable: Gargantua i Pantagruel 1. Bahtinovo tumačenje Rablea 2. Gargantua i Pantagruel: ključni likovi, teme i motivi iz Gargantue 3. Gargantua i Pantagruel: ključni likovi, teme i motivi iz Druge i Treće knjige Šekspir: Hamlet 1. Odlike Šekspirovog stvaralaštva: poezija, istorijske drame, komedije, tragedije, tragikomedije 2. Hamlet: kompozicija, sadržaj, smisao, likovi i njihov simbolički značaj 3. Problem Hamletovog ludila 4. Problem Hamletovog odlaganja Servantes: Don Kihot 1. Servantesovi pripovedni postupci u Don Kihotu. 2. Servantesovi stilski postupci: humor, parodija, ironija. 3. Teme, motivi, glavni likovi i njihovi odnosi, ključne epizode iz Don Kihota Milton: Izgubljeni raj 1. Kompozicija, sadržaj, tema, odnos prema antičkom epu u Miltonovom Izgubljenom Raju. 22

2.

Likovi Satane, Adama i Eve u Miltonovom Izgubljenom Raju. Smisao pada svakoga od njih. Kornej: Sid 1. Kornejev Sid. Kompozicija, sadržaj, tema, likovi. 2. Formalna svojstva Kornejevog Sida i „Spor oko Sida“. 3. Žanrovski problem u Kornejevom Sidu. Tragedija ili tragikomedija. Molijer: Don Žuan 1. Kompozicija, stil, simbolički značaj likova u Molijerovom Don Žuanu. 2. Problem modernog individualizma u Molijerovom Don Žuanu. Rasin: Fedra 1. Rasinova Fedra. Kompozicija, sadržaj, tema, likovi. 2. Rasinova Fedra. Odnos prema Evripidu. II krug tema: 1. 2. 3. 4.

Poezija trubadura i truvera i primeri po izboru. Filozofija ljubavi koju izražavaju provansalski trubaduri. Veze trubadurske poezije se potonjom lirskom tradicijom u Evropi Čoserove Kanterberijske priče: struktura, sadržaj, teme, motivi i primeri iz priča po

izboru ili Heptameron Margerite Navarske: struktura, sadržaj, teme, motivi i primeri iz priča po izboru ili 1001 noć: struktura, sadržaj, teme, motivi i primeri iz priča po izboru 5. Makijavelijev Vladalac i njegov značaj za evropsku kulturu i književnost 6. Šta je virtu za Makijavelija. 7. Kako Makijaveli određuje odnos politike i religije? 8. Koje su antičke filozofske škole uticale na Montenjevo mišljenje? 9. Montenj kao rodonačelnik žanra eseja 10. Montenjevo shvatanje ljudske subjektivnosti 11. Montenjev pogled na novootkriveni svet (I, xxxi) 12. Montenj o prijateljstvu (I, xxviii) 13. Montenj o obrazovanju (I, xxvi) 14. Montenj o smrti (I, xix; xx) 15. Šekspirov Ričard III: istorijska drama i/ili tragedija 16. Šekspirov Ričard III: kako se objašnjava privlačnost Ričardovog lika 17. Strukturalni i simbolički značaj lika kraljice Margarete u Ričardu III 18. U čemu se sastoji „anatomija politike“ u Šekspirovoj istorijskoj drami Ričard III 20. Šekspirova komedija Snoviđenje u noć ivanjsku: kompozicija i smisao 21. Šekspirova komedija Snoviđenje u noć ivanjsku: vrste ljubavi 22. Šekspirova komedija Snoviđenje u noć ivanjsku: smisao i ontološki status umetnosti, prema Tezejevom monologu iz petog čina, 23. Šekspirova komedija Snoviđenje u noć ivanjsku: metateatralni aspekti 24. Hamletovi monolozi i odlike rane moderne subjektivnosti, veza sa Montenjem. 25. Značaj viteške, pikarske i pastoralne tradicije za Servantesov roman 26. Barok i klasicizam u Francuskoj 27. Poetika Nikole Boaloa 28. Rasinova Fedra i Rasinov Jansenizam. 29. U kom smislu je Kornejev Sid „drama tranzicije“? 30. Pohvala ludosti i evropska književnost. Na usmenom ispitu se odgovara na dva pitanja: najpre na jedno iz prvog kruga tema, potom na pitanje iz drugog kruga. Pitanja će biti na ceduljama u odgovarajućim kombinacijama.

23

II godina studija opšte književnosti sa teorijom književnosti Kursevi: Šekspir i renesansna drama I i II Nastavnik: doc.dr Zorica Bečanović-Nikolić Izbor drama: Tomas Kid, Španska tragedija Kristofer Marlou, Doktor Faust Vilijem Šekspir, Kralj Ričard III, Henri IV 1 i 2, San letnje noći, Mletački trgovac, Kako vam drago, Hamlet, Makbet, Otelo, Kralj Lir, Bura. Osnovna sekundarna literatura: Veselin Kostić, Stvaralaštvo Viljema Šekspira I i II, SKZ, Beograd, 1994. Veselin Kostić, Šekspirov život i svet, Naučna knjiga Beograd, 21983. Jan Kot, Šekspir naš savremenik, SKZ, Beograd, 1963. Jan Kot, I dalje Šekspir, Prometej, Novi Sad, 1994. A. S. Bredli, “Suštastvo Šekspirove tragedije”, u: Teorija tragedije, priredio Zoran Stojanović, Nolit, Beograd, 1984. Frensis Fergason, Pojam pozorišta, Nolit, Beograd, 1979. Jovan Hristić, priređivač, Teorija drame: renesansa i klasicizam, Univerzitet umetnosti u Beogradu, Beograd, 1976. Jovan Hristić, Studije o drami, Narodna knjiga, Beograd, 1986. Miodrag Pavlović, Čitanje zamišljenog, Svetovi, Novi Sad, 1990. Hugo Klajn, Šekspir i čoveštvo, Beograd, 1964. Vladeta Popović, Život i dela V. Šekspira, Beograd, 1953. Dž. Dover Vilson, Suština o Šekspiru, Kultura, Beograd, 1959. A.C. Bradley, Shakespearean Tragedy, Penguin Books, 1991. (11904)

Bibliografski vodič za seminarske radove Stanley Wells, editor, Shakespeare, A Bibliographical Guide, Clarendon Press, Oxford, 1997 (11990) Postmoderna tumačenja Zoran Milutinović, priređivač, »'Novi istorizam' u nauci o književnosti«, temat, Reč, br. 15, Beograd, 1995, str. 57-87. Vladislava Felbabov, priređivač, Novi istorizam, tematski broj časopisa Dometi, četvorobroj 108-11, Sombor, 2002. Richard Dutton, Jean E. Howard, editors, A Companion to Shakespeare's Works, volumes 1-4, Blackwell, Oxford, 2003. John Drakakis, ed., Shakespearean Tragedy, Longman, London, New York, 1994. (11992) John Drakakis, ed., Alternative Shakespeares, Methuen, London and New York, 1985. Terence Hawkes, ed., Alternative Shakespeares, Volume 2, Routledge, London and New York, 1996. Značajna sekundarna literatura za kurseve Tumačenja renesansne lirike i Tumačenja Šekspira i renesansne drame: Johan Hojzinga, Jesen srednjega veka, Matica srpska, Novi Sad, 1991. E.R. Kurcijus, Evropska književnost i latinski srednji vek, SKZ, Beograd, 1996. M. M. Bahtin, Stvaralaštvo Fransoa Rablea i narodna kultura srednjega veka i renesanse, Nolit, Beograd, 1978. Šekspir i renesansna drama u Evropi I: istorijske drame i komedije Nastavnik: docent dr Zorica Bečanović-Nikolić Teme za seminarske radove i literatura: 1. Harizma negativnog junaka: Ričard III (Literatura: Nikola Milošević, Negativan junak, Vuk Karadžić, Beograd 1965, i druga izdanja; Veselin Kostić, „Istorijske drame“ i „Ričard III“, Stvaralaštvo Viljema Šekspira I, SKZ, 24

Beograd 1994, i druga izdanja; Jan Kot, „Kraljevi“, Šekspir naš savremenik, SKZ, Beograd 1963, i druga izdanja; Wyndham Lewis, The Lion and the Fox, London 1966, Parts II&III) 2. Elementi istorijske drame i elementi tragedije u Ričardu III (Marta Frajnd, Istorija u drami, drama u istoriji, Prometej, Institut za književnost, Sterijino pozorje, Novi Sad, Beograd 1996, str. 5-75, ili Marta Frajnd, „Odlike istorijske drame“, Književna kritika br. 4, 1987; Veselin Kostić, Stvaralaštvo Viljema Šeskpira I, SKZ, Beograd 1994, i druga izdanja; Jan Kot, „Kraljevi“, Šekspir naš savremenik, SKZ, Beograd 1963, i druga izdanja.) 3. Istorija i politika u Ričardu III: dejstvo proviđenja i/ili makijavelizam (Nikola Milošević, Negativan junak, Vuk Karadžić, Beograd 1965, i druga izdanja; Veselin Kostić, Stvaralaštvo Viljema Šeskpira I, SKZ, Beograd 1994, i druga izdanja; Wilbur Sanders, „Providence and Policy in Richard III“, The Dramatist and the Received Idea, Cambridge University Press, Cambridge 1968, 72-100< Isaija Berlin, „Makijavelijeva originalnost“, 1. i 2. deo, preveo Vladimir Gligorov, Delo, knjiga/godina XXVIII, br. 2, 3, 4; Bogdan Suhodolski, “Čovek kao društveno biće” u: Moderna filozofija čoveka, Nolit, Beograd, 1972, str. 350-357. 4. Lik Falstafa u Prvom i Drugom delu Henrija IV (V. Kostić, Stvaralaštvo Viljema Šeskpira I, SKZ, Beograd 1994, i druga izdanja; M. Bahtin, „Uvod“, Stvaralaštvo Fransoa Rablea i narodna kultura srednjeg veka i renesanse, preveli Ivan Šop i Tihomir Vučković, Nolit, Beograd 1978, i druga izdanja; Zorica Bečanović-Nikolić, „Bredlijev Šekspir“, „Džon Dover Vilson: rasprava o Falstafu“, „Čitanja istorijskih drama u svetlu nove kritike“, „Ka promeni paradigme“, „Bahtin i tumačenja Šekspirovih istorijskih drama: karneval i heteroglosija“, Šekspir iza ogledala, Geopoetika, Beograd 2007, str. 87-92; 139-146; 163179; 180-217, 343-357; Graham Holderness, „Henry IV: Carnival and History“, Shakespeare’s History Plays, ed. by Graham Holderness, New Casebooks, Macmillan, London1992, 151-164) 5. Falstaf i karnevalizacija (Veselin Kostić, Stvaralaštvo Viljema Šeskpira I, SKZ, Beograd 1994, i druga izdanja; M.Bahtin, „Uvod“, Stvaralaštvo Fransoa Rablea i narodna kultura srednjeg veka i renesanse, preveli Ivan Šop i Tihomir Vučković, Nolit, Beograd 1978, i druga izdanja; Zorica Bečanović-Nikolić, „Bahtin i tumačenja Šekspirovih istorijskih drama: karneval i heteroglosija“, Šekspir iza ogledala, Geopoetika, Beograd 2007, str. 343-364; Graham Holderness, „Henry IV: Carnival and History“, Shakespeare’s History Plays, ed. by Graham Holderness, New Casebooks, Macmillan, London 1992, 151-164) 6. Politika u Prvom i Drugom delu Henrija IV: ideali srednjovekovnog viteštva i realpolitički principi ranog modernog doba, Ognjanin i Hal (V. Kostić, Stvaralaštvo Viljema Šeskpira I, SKZ, Beograd 1994, i druga izdanja; Isaija Berlin, „Makijavelijeva originalnost“, 1. i 2. deo, preveo Vladimir Gligorov, Delo, knjiga/godina XXVIII, br. 2, 3, 4; Bogdan Suhodolski, “Čovek kao društveno biće” u: Moderna filozofija čoveka, Nolit, Beograd, 1972, str. 350-357; Zorica Bečanović-Nikolić, „Ka promeni paradigme“, Šekspir iza ogledala, Geopoetika, Beograd 2007, 180-217; Derek Cohen, „Henry IV Part I: Rituals of Violence“, Shakespeare’s History Plays, ed. by Graham Holderness, New Casebooks, Macmillan, London 1992, 136-150) 7. San letnje noći (Snoviđenje u noć ivanjsku): metateatralni i metapoetički elementi (V. Kostić, Stvaralaštvo Viljema Šeskpira I, SKZ, Beograd 1994, i druga izdanja; Z. Milutinović, Metateatralnost, SIC, Beograd 1994; Zorica Bečanović-Nikolić, „Vazdušasto ništa“, Šta čini dobru knjigu, Narodna biblioteka Srbije, Beograd 2007, 95-11; Odlomci o SLN u: Kenneth Muir, Shakespeare’s Comic Sequence, Liverpool University Press, 1979; Bertrand Evans, Shakespeare’s Comedies, Oxford at the Clarendon Press, 1960; John Russsel Brown, Shakespeare and his Comedies, Methuen &Co, 1957; Stratford-uponAvon Studies 14, Shakespearean Comedy, Edward Arnold, London, 1972) 8. San letnje noći (Snoviđenje u noć ivanjsku): vrste ljubavi (V. Kostić, Stvaralaštvo Viljema Šeskpira I, SKZ, Beograd 1994, i druga izdanja; J. Kot, „Slepi kupidon i Zlatni magarac“, I dalje Šekspir, Prometej, Novi Sad 1994; Mordekaj Markus, „Snoviđenje u noć ivanjsku“, Treći program, br. 75, IV, 1987, Temat: Šekspir i psihoanaliza, str. 243-251; Odlomci o SLN u: Kenneth Muir, Shakespeare’s Comic Sequence, Liverpool University Press, 1979; Bertrand Evans, Shakespeare’s Comedies, Oxford at the Clarendon Press, 1960; John Russsel Brown, Shakespeare and his Comedies, Methuen &Co, 1957; Stratford-upon-Avon Studies 14, Shakespearean Comedy, Edward Arnold, London, 1972) 25

9. Odnos pravde i milosrđa u komediji Mletački trgovac (V. Kostić, Stvaralaštvo Viljema Šeskpira I, SKZ, Beograd 1994, i druga izdanja; Norman Rabkin, “Meaning and The Merchant of Venice”, in: Shakespeare and the Problem of Meaning, The University of Chicago Press, Chicago 1981. Sigurd Burckhardt, „The Gentle Bond“, Shakespearean Meanings, Princeton UP, Princeton 1968, 206-236. Takođe i: Odeljci o MT u: Kenneth Muir, Shakespeare’s Comic Sequence, Liverpool University Press, 1979; Bertrand Evans, Shakespeare’s Comedies, Oxford at the Clarendon Press, 1960; John Russsel Brown, Shakespeare and his Comedies, Methuen &Co, 1957; Stratford-upon-Avon Studies 14, Shakespearean Comedy, Edward Arnold, London, 1972; Takođe i: Twentieth Century Interpretations of The Merchant of Venice, ed. by Sylvan Barnet, Prentice Hall, Englewood Cliffs, 1970. ( C.L. Barber, Frank Kermode, A.D. Moody, Nevil Coghill) 10. Stranac u Veneciji: pitanja rase i vere u Mletačkom trgovcu (V. Kostić, Stvaralaštvo Viljema Šeskpira I, SKZ, Beograd 1994, i druga izdanja; Leslie A. Fiedler, Stranger in Shakespeare, Paladin, 1973. Takođe i: Odeljci o MT u: Kenneth Muir, Shakespeare’s Comic Sequence, Liverpool University Press, 1979; Bertrand Evans, Shakespeare’s Comedies, Oxford at the Clarendon Press, 1960; John Russsel Brown, Shakespeare and his Comedies, Methuen &Co, 1957; Stratford-upon-Avon Studies 14, Shakespearean Comedy, Edward Arnold, London, 1972; Takođe i: Twentieth Century Interpretations of The Merchant of Venice, ed. by Sylvan Barnet, Prentice Hall, Englewood Cliffs, 1970. ( C.L. Barber, Frank Kermode, A.D. Moody, Nevil Coghill). Gil Anidžar, “Dva tela neprijatelja”, Jevrejin, Arapin, istorija neprijatelja, Beogradski krug & CZKD, Beograd, 2006, str. 230-255 11. Rod i promena rodnih uloga: prerušavanje žena u Mletačkom trgovcu i Kako vam drago (V. Kostić, Stvaralaštvo Viljema Šekspira I, SKZ, Beograd 1994, i druga izdanja; J. Kot, „Rozalindin pol“, I dalje Šekspir, Prometej, Novi Sad 1994; B. Dojčinović,„Pojam roda“, Ginokritika, Književno društvo „Sveti Sava“, Beograd 1993.Juliet Dusinberre, Shakespeare and the Nature of Women, Macmillan, London−Basingstoke 1979; Phyllis Rackin, „Shakespeare’s Crossdressing Comedies“, A Companion to Shakespeare’s Works: Volume III The Comedies, eds. Richard Dutton mad Jean E. Howard, Blackwell, Oxford 2003, 114-136; Peter B. Rrickson, „Sexual Politics and the Social Structure in As You Like It“, Shakespeare’s Comedies, ed. Gary Waller, Longman, London−New York 1991, 156-167) 12. Položaj i uloga lude u komediji Kako vam drago (V. Kostić, „Komedije“, i „Kako vam drago“, Stvaralaštvo Viljema Šekspira I, SKZ, Beograd 1994, i druga izdanja; J. Kot, „Slepi kupidon i Zlatni magarac“, „Rozalindin pol“, I dalje Šekspir, Prometej, Novi Sad 1994; Gareth Lloyd Evans, “Shakespeare’s Fools: The Shadow and the Substance of Drama”, Stratford-upon-Avon Studies 14, Shakespearean Comedy, Edward Arnold, London, 1972) Program rada:

1. Šekspir u kontekstu svetske književnosti, istorije evropske drame, renesansne drame u Evropi.

2. Elizabetinsko doba, političke prilike i kulturno-istorijski kontekst, rasprave u vezi sa Šekspirovim identitetom, život, obrazovanje, opus. Elizabetinsko pozorište: konvencije i Šekspirovi savremenici 3. Istorijska drama: teorijski uvod. Istorijska drama u Engleskoj i u Španiji 4. Analiza Ričarda III. Odnos istoriografije i fikcije. Harizma negativnog junaka. Politička čitanja istorijske drame. 5. Prikazivanje filma U traganju za Ričardom i nastavak analize Ričarda III 6. Analiza Prvog dela Henrija IV. Istorijske i političke kontroverze. Karneval i istorija. 7. Analiza Drugog dela Henrija IV. Kontroverze u tumačenjima. 8. Šekspirove komedije: teorijski uvod. Renesansna komedija u Italiji, Engleskoj i Španiji. 9. Analiza komedije Snoviđenje u noć ivanjsku/San letnje noći     10. Analiza komedije Mletački trgovac 11. Analiza komedije Mletački trgovac 12. Analiza komedije Kako vam drago 26

Šekspir i renesansna drama u Evropi II: tragedije i tragikomedije Opis predmeta: Kurs počinje uvodom iz teorije tragedije, neophodnim za razumevanje engleske i španske tragedije s kraja šesnaestog i s početka sedamnaestog veka. Sastoji se iz analiza drama, povodom kojih se govori o dramaturgiji, o specifičnostima Šekpsiorve tragedije u poređenju sa antičkom i klasicističkom, o pesničkom obliku i filozofskim implikacijama monologa, o metateatralnim aspektima i intertekstualnim vezama. Analize se ostvaruju u interaktivnim razgovorima i diskusijama. Deo posvećen tragikomediji bavi se teorijom tragikomedije, analizom, poznatim tumačenjima i tumačenjem u razgovoru sa studentima. Cilj predmeta: Upoznavanje studenata sa tragedijama i tragikomedijama najznačajnijeg pisca evropske renesansne drame i njegovih savremenika. Stcanje svesti o statusu tih dela u evropskoj renesansnoj književnosti i u potonjoj književnokritičkoj, pozorišnoj i filmskoj recepciji, kao i o pitanjima kojima se te drame bave, a koja su odredila kulturu ranog modernog doba. Metodologija i oblici nastave: Predavanja, diskusije, usmena izlaganja studenata, pisanje seminarskog rada i eseja, izrada testa, video prezentacije. Status: Jednosemestralni izborni kurs, prvenstveno namenjen studentima druge godine grupe 08. Otvoren je za pohađanje studenata koji su upisani na sve grupe i na sve godine Filološkog fakulteta. Nosi 3 boda i podrazumeva 2 časa nastave nedeljno. Shema ocenjivanja i ispit: Pohađanje nastave: 10; Aktivnost na času: 5; Predispitni test (kolokvijum): 25; Završni ispit: 60. Završni ispit je pismeni. Jedna polovina ispitnog rada sadrži kraće odgovore na postavljena pitanja, a druga kraći esej na jednu od tri zadate teme. Program rada:

13. Elementi teorije tragedije. Razlika između Hegelovog i Bredlijevog shvatanja tragedije, s jedne strane, i postmodernih pristupa, s druge.

14. Španska tragedija Tomasa Kida. Tragedija osvete. Senekin uticaj. Kompozicioni principi. 15. Doktor Faust Kristofera Marloua. Mit o Faustu u evropskoj kulturi. Mitovi modernog individualizma. 16. Analiza Hamleta Viljema Šekspira 17. Analiza Hamleta Viljema Šekspira 18. Analiza filmskih adaptacija Hamleta. 19. Analiza Otela 20. Analiza Kralja Lira 21. Analiza Kralja Lira 22. Analiza Makbeta 23. Uvod u tragikomedije. 24. Analiza Bure

27

II godina studija opšte književnosti sa teorijom Izbor drama: Tomas Kid, Španska tragedija Kristofer Marlou, Doktor Faust Vilijem Šekspir, Kralj Ričard III, Henri IV 1 i 2, San letnje noći, Mletački trgovac, Kako vam drago, Hamlet, Makbet, Otelo, Kralj Lir, Bura. Osnovna sekundarna literatura: Veselin Kostić, Stvaralaštvo Viljema Šekspira I i II, SKZ, Beograd, 1994. Veselin Kostić, Šekspirov život i svet, Naučna knjiga Beograd, 21983. Jan Kot, Šekspir naš savremenik, SKZ, Beograd, 1963. Jan Kot, I dalje Šekspir, Prometej, Novi Sad, 1994. A. S. Bredli, “Suštastvo Šekspirove tragedije”, u: Teorija tragedije, priredio Zoran Stojanović, Nolit, Beograd, 1984. Frensis Fergason, Pojam pozorišta, Nolit, Beograd, 1979. Jovan Hristić, priređivač, Teorija drame: renesansa i klasicizam, Univerzitet umetnosti u Beogradu, Beograd, 1976. Jovan Hristić, Studije o drami, Narodna knjiga, Beograd, 1986. Miodrag Pavlović, Čitanje zamišljenog, Svetovi, Novi Sad, 1990. Hugo Klajn, Šekspir i čoveštvo, Beograd, 1964. Vladeta Popović, Život i dela V. Šekspira, Beograd, 1953. Dž. Dover Vilson, Suština o Šekspiru, Kultura, Beograd, 1959. A.C. Bradley, Shakespearean Tragedy, Penguin Books, 1991. (11904)

Bibliografski vodič za seminarske radove Stanley Wells, editor, Shakespeare, A Bibliographical Guide, Clarendon Press, Oxford, 1997 (11990) Postmoderna tumačenja Zoran Milutinović, priređivač, »'Novi istorizam' u nauci o književnosti«, temat, Reč, br. 15, Beograd, 1995, str. 57-87. Vladislava Felbabov, priređivač, Novi istorizam, tematski broj časopisa Dometi, četvorobroj 108-11, Sombor, 2002. Richard Dutton, Jean E. Howard, editors, A Companion to Shakespeare's Works, volumes 1-4, Blackwell, Oxford, 2003. John Drakakis, ed., Shakespearean Tragedy, Longman, London, New York, 1994. (11992) John Drakakis, ed., Alternative Shakespeares, Methuen, London and New York, 1985. Terence Hawkes, ed., Alternative Shakespeares, Volume 2, Routledge, London and New York, 1996. Značajna sekundarna literatura za kurseve Tumačenja renesansne lirike i Tumačenja Šekspira i renesansne drame: Johan Hojzinga, Jesen srednjega veka, Matica srpska, Novi Sad, 1991. E.R. Kurcijus, Evropska književnost i latinski srednji vek, SKZ, Beograd, 1996. M. M. Bahtin, Stvaralaštvo Fransoa Rablea i narodna kultura srednjega veka i renesanse, Nolit, Beograd, 1978. Kurs: Šekspir i renesansna drama u Evropi II: tragedije i tragikomedije Nastavnik: docent dr Zorica Bečanović-Nikolić Teme za seminarske radove i literatura: 13. Hamlet i Montenj: odlike moderne subjektivnosti (Literatura: The Arden Shakespeare: HAMLET, Edited by Harold Jenkins, Routledge, London and New York, 1982; Veselin Kostić, Stvaralaštvo Viljema Šekspira II, SKZ, Beograd 1994, i druga izdanja; Veselin Kostić, V. Kostić: „Hamlet“ V. Šekspira, Zavod za

28

udžbenike Beograd, 1982; Hugh Grady, Shakespeare, Machiavelli and Montaigne, Power and Subjectivity from Richard II to Hamlet, Oxford University Press, 2002.) 14. Makijavelistički i montenjevski momenat u Hamletu (Literatura: Veselin Kostić, Stvaralaštvo Viljema Šekspira II, SKZ, Beograd 1994, i druga izdanja; Veselin Kostić, V. Kostić: „Hamlet“ V. Šekspira, Zavod za udžbenike Beograd, 1982; Hugh Grady, Shakespeare, Machiavelli and Montaigne, Power and Subjectivity from Richard II to Hamlet, Oxford University Press, 2002.) 15. Hamletovi monolozi (Litertura: The Arden Shakespeare: HAMLET, Edited by Harold Jenkins, Routledge, London and New York, 1982; Veselin Kostić, Stvaralaštvo Viljema Šekspira II, SKZ, Beograd 1994, i druga izdanja; Veselin Kostić, V. Kostić: „Hamlet“ V. Šekspira, Zavod za udžbenike Beograd, 1982; Wolfgang Clemen, Shakespeare’s Soliloquies, translated by Charity Scott Stokes, Methuen &Co, London and New York, 1987) 16. Hamletov susret sa smrću: na granici spoznatljivog (Litertura: The Arden Shakespeare: HAMLET, Edited by Harold Jenkins, Routledge, London and New York, 1982; Veselin Kostić, Stvaralaštvo Viljema Šekspira II, SKZ, Beograd 1994, i druga izdanja; Veselin Kostić, V. Kostić: „Hamlet“ V. Šekspira, Zavod za udžbenike Beograd, 1982; Lav Vigotski, Psihologija umetnosti, poglavlje: „Tragedija o Hamletu, danskom kraljeviću“, Nolit, Beograd) 17. Humor i groteska u Kralju Liru (Literatura: Veselin Kostić, Stvaralaštvo Viljema Šekspira II, SKZ, Beograd 1994, i druga izdanja; J. Kot, Šekspir naš savremenik, SKZ, Beograd, 1963; G. Wilson Knight, The Wheel of Fire, Methuen &Comp. Ltd, London, 1970; Kenneth Muir, Introduction, in: King Lear, The Arden Shakespeare, Routledge, London, 1994.) 18. Odnos Lude i Lira u tragediji Kralj Lir (Literatura: Veselin Kostić, Stvaralaštvo Viljema Šekspira II, SKZ, Beograd 1994, i druga izdanja; J. Kot, Šekspir naš savremenik, SKZ, Beograd, 1963; Kenneth Muir, Introduction, in: King Lear, The Arden Shakespeare, Routledge, London, 1994; Gareth Lloyd Evans, “Shakespeare’s Fools: The Shadow and the Substance of Drama”, Stratford-upon-Avon Studies 14, Shakespearean Comedy, Edward Arnold, London, 1972. 19. Vidovi femininog u Kralju Liru (Literatura: Veselin Kostić, Stvaralaštvo Viljema Šekspira II, SKZ, Beograd 1994, i druga izdanja; Coppélia Kahn, „The Absent Mother in King Lear“, in New Casebooks, King Lear, ed. by Kiernen Ryan, MacMillan, Basingstoke, 1993, 92113.) 20. Dinamika odnosa između Makbeta i Ledi Makbet (Literatura: Veselin Kostić, Stvaralaštvo ViljemaŠekspira II, SKZ, Beograd 1994, i druga izdanja; Jan Kot, Šekspir naš savremenik, SKZ, Beograd 1963, i druga izdanja; Kenneth Muir, Introduction, in: Macbeth, The Arden Shakespeare, Routledge, London, 1994.

21. Lik Makbeta (Literatura: Veselin Kostić, Stvaralaštvo ViljemaŠekspira II, SKZ, Beograd 1994, i druga izdanja; Jan Kot, Šekspir naš savremenik, SKZ, Beograd 1963, i druga izdanja; Kenneth Muir, Introduction, in: Macbeth, The Arden Shakespeare, Routledge, London, 1994.

29

22. Lik Ledi Makbet (Literatura: Veselin Kostić, Stvaralaštvo Viljema Šekspira II, SKZ, Beograd 1994, i druga izdanja; Jan Kot, Šekspir naš savremenik, SKZ, Beograd 1963, i druga izdanja; Kenneth Muir, Introduction, in: Macbeth, The Arden Shakespeare, Routledge, London, 1994. M. French, „Macbeth and Masculine Values“, in New Casebooks, Macbeth, ed. by

23. Makbet i Dankan: dva pogleda na svet, dva tipa države i vlasti (Literatura: Veselin Kostić, Stvaralaštvo ViljemaŠekspira II, SKZ, Beograd 1994, i druga izdanja; Kenneth Muir, Introduction, in: Macbeth, The Arden Shakespeare, Routledge, London, 1994. John Turner, „The Tragic Romances of Feudlism: Macbeth“, in Graham Holderness, Nick Potter, John Turner, The Play of History, MacMillan, Basingstoke 1988, 119-149). 24. Stranac u Veneciji: Otelo (Literatura: Veselin Kostić, Stvaralaštvo ViljemaŠekspira II, SKZ, Beograd 1994, i druga izdanja; Leslie A. Fiedler, “The Moor as Stranger: or, ‘Almost damned in a fair wife…’”, in The Stranger in Shakespeare, Paladin, 1974. Helga Geyer Ryan, “Shakespeare after Derrida and Marx: Death in Venice and the Utopia of the Open Society”, in Arcadia Band 31 (1996) Gil Anidžar, “Dva tela neprijatelja”, Jevrejin, Arapin, istorija neprijatelja, Beogradski krug & CZKD, Beograd, 2006, str. 230-255 25. Prospero između Arijela i Kalibana (Literatura: Veselin Kostić, Stvaralaštvo ViljemaŠekspira II, SKZ, Beograd 1994, i druga izdanja; Jan Kot, Šekspir naš savremenik, SKZ, Beograd, 1963. Jan Kot, I dalje Šekspir, Prometej, Novi Sad, 1994. Frank Kermode, Introduction, The Tempest, The Arden Shakespeare, Routledge, 1990. Francis Barker and Peter Hulme, “Nymphs and reapers heavily vanish: the discursive con-texts of The Tempest”, Alternative Shakespeares, John Drakakis, (ed.), London and New York: Methuen, 1985, 191-205. Paul Brown, “This thing of darkness I acknowledge mine”, In: Political Shakespeare, Jonathan Dollimore and Alan Sinfield, eds., Ithaca and New York: Cornell University Press, 1985. 48-71) Utopijski momenti u Buri (Literatura: Veselin Kostić, Stvaralaštvo ViljemaŠekspira II, SKZ, Beograd 1994, i druga izdanja; Douglas L. Peterson, „The Utopias of The Tempest“, in Approaches to Teaching The Tempset and Other Late Romances, ed. by Maurice Hunt, MLA, New York, 1992.

30

Opšta književnost i teorija književnosti III PREROMANTIZAM I ROMANTIZAM 1. Nemački preromantizam kao reakcija na klasicistički i prosvetiteljski racionalizam: Hamanova i Herderova priprema romantičnog pogleda na svet. Herderov uticaj na Getea. 2. Geteov i Šilerov Sturm und Drang.  3. Romantizam kruga braće Šlegel i njihov odnos prema Geteu i Šileru. 4. Novalisova i Helderlinova lirika. 5. Novalisov i Helderlinov roman. 6. Klajstova i Hofmanova romantična pripovetka. 7. Nemački romantizam i romantizmi drugih nacija. 8. Engleska književnost u doba preromantizma: simbolizam i vizionarstvo V. Blejka. 9. Lirika Vordsvorta i Kolridža i njihovo shvatanje pesnika, pesničkog jezika, mita i simbola. 10. Romantičarska poezija Bajrona, Šelija i Kitsa. 11. Džejn Ostin, Valter Skot i engleska romantičarska proza. 12. Američka književnost i evropski romantizam: Edgar Alan Po. 13. Francuska romantičarska književnost: lirika i roman, njihovo ostvarenje kod Igoa. 14. Italijanska romantičarska književnost: lirika i Leopardi, roman i Manconi. 15. Lirika i pripovedna proza Puškina i Ljermontova u okvirima ruskog i evropskog romantizma, romantičarske odlike Gogoljevog stvaralaštva. OBAVEZNA LITERATURA ZA PIOK 3/1 (2008) 1. Dragoslava Perišić, “Sturm und Drang”, str. 189–196, u: Njemačka književnost 1, Svjetlost/Nolit, Sarajevo/Beograd, 1979. 2. Zoran Konstantinović, “Vajmarska klasika”, str. 7–9; “Savremenici nemačke klasike”, str. 63–74, u: Njemačka književnost 2, Svjetlost/Nolit, Sarajevo/Beograd, 1987. 3. Mirko Krivokapić, “Gete”, str. 11–33, u: Njemačka književnost 2, Svjetlost/Nolit, Sarajevo/Beograd, 1987. 4. Tomislav Bekić, “Šiler”, str. 44–55, u: Njemačka književnost 2, Svjetlost/Nolit, Sarajevo/Beograd, 1987. 5. Strahinja Kostić, “Nemačka romantika”, str. 77–110, u: Njemačka književnost 2, Svjetlost/Nolit, Sarajevo/Beograd, 1987. 6. Ivanka Kovačević, “Osamnaesti vek, druga polovina: Poezija (Blejk)”, str. 89–102; “Roman, Džejn Ostin, Volter Skot”, str. 229–255, u: Engleska književnost 2, Svjetlost/Nolit, Sarajevo/Beograd, 1983. 7. Veselin Kostić, “Poezija romantizma, Prva generacija engleskih romantičara”, str. 153; “Samjuel Tejlor Kolridž”, str. 166–174; “Druga generacija romantičara, Bajron, Persi Biš Šeli”, str. 175–198, u: Engleska književnost 2, Svjetlost/Nolit, Sarajevo/Beograd, 1983. 8. Marija Stansfield-Popović, “Viljem Vordsvort”, str. 153–166, u: Engleska književnost 2, Svjetlost/Nolit, Sarajevo/Beograd, 1983. 9. Marija Šerbedžija, “Džon Kits”, str. 198–210, u: Engleska književnost 2, Svjetlost/Nolit, Sarajevo/Beograd, 1983. 10. Sreten Marić, “Francuska književnost ranog romantizma, Od Duha hrišćanstva do Meditacija (1802–1820)”, str. 207–231, u: Francuska književnost 2, Svjetlost/Nolit, Sarajevo/Beograd, 1978. 11. Mihajlo Pavlović, “Francuska književnost romantizma, Od Meditacija do Gospođe Bovari (1820–1857)”, str. 239–247, 251–287, u: Francuska književnost 2, Svjetlost/Nolit, Sarajevo/Beograd, 1978. 12. Miodrag Sibinović, “Romantizam u ruskoj književnosti”, str. 185–186; “Aleksandar Sergejevič Puškin”, str. 236–276; “Mihail Jurjevič Ljermontov”, str. 277–294, u: Ruska književnost 1, Svjetlost/Nolit, Sarajevo/Beograd, 1976. 13. Dragan Nedeljković, “Nikolaj Vasiljević Gogolj”, str. 295–324, u: Ruska književnost 1, Svjetlost/Nolit, Sarajevo/Beograd, 1976. 14. Đulio Feroni, “Romantičarska revolucija”, str. 62–66; “Širenje, granice i društveni koreni romantizma”, str. 66–67; “Tendencije i faze evropskog romantizma”, str. 67–68; “Razbijanje i preživivljavanje sistema žanrova”, str. 68–70; “Italija i romantičarska evropska kultura”, str. 70–71; “Osobenosti i ograničenosti italijanskog romantizma”, str. 72–73; “Klasicisti i romantičari”, str. 73– 31

75; “Alesandro Manconi”, str. 84–113; “Đakomo Leopardi”, str.114–149, u: Đulio Feroni, Istorija italijanske književnosti, CID/Službeni list SCG, Podgorica/Beograd, 2005. 15. F. O. Matisen, “Edgar Alan Po”, str. 264–279, u: Spiller, Thorp, Johnson, Canby (urednici), Istorija književnosti Sjedinjenih Američkih Država, Knjiga prva, Obod, Cetinje, 1962. TEME ZA PISMENI ISPIT PREROMANTIZAM I ROMANTIZAM 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18.

Hamanova i Herderova priprema romantičnog pogleda na svet. Sturm und Drang i Gete. Romantične karakteristike Geteove lirike. Romantizam i klasicizam u Geteovom delu. Geteov roman i obrazovanje nemačke romantičarske škole. Šilerove mladalačke drame. Opšte odlike nemačke romantičarske lirike. Novalisova i Helderlinova lirika. Opšte odlike nemačke romantičarske proze. Novalisov i Helderlinov roman. Klajstova i Hofmanova pripovetka. Engleska romantičarska lirika. Bajronizam. Romantičarska poema. Romantičarski istorijski roman. Romantičarska fantastična pripovetka. Romantični književni junak. Odnos realnog i irealnog u romantičarskoj književnosti. Evropski roman XIX veka

Izborni krus iz opšte književnosti za studente treće godine (šestog i sedmog semestra) studijske grupe 08 (opšta književnost i teorija književnosti), kao i za ostale studente Filološkog fakulteta koji se zanimaju za naratologiju, ali i za dati period evropske književnosti u čijem se kontesktu razvijaju i pojedinačne nacionalne književnosti. Sadržaj kursa predstavlja sažeti pregled istorijske poetike evropskog romana XIX veka, sa osvrtom na njegove veze sa romanom i pripovetkom 18. i kasnije 20. veka (tema, junak, jezik, stil, pozicija naratora, metatekstualnost, struktura, kompozicija, tipologija, teorija ideja, intertekstualnost itd.), te na mogućnosti različitih tumačenja pojedinih dela, a u skladu sa tendencijama savremene naratologije (od formalizma i strukturalizma, preko psihoanalitičke kritike, pa do različitih poststrukturalističkih teorija). Cilj kursa ogleda se u upoznavanju njegovih polaznika sa osnovnim tendencijama konstituisanja romana, imajući u vidu činjenicu da se upravo devetnaestovekovna tradicija smatra prelomnom u razvoju ovog danas svakako najpopularnijeg žanra. U tom smislu predočavanje mogućnosti različitih interpretacija, koje su utemeljene u raznovrsnim naratološkim teorijama, ali i tesno povezane sa određenim psihološkim i filozofskim težnjama – omogućiće studentima da steknu sposobnost samostalnog tumačenja. Ta sposonost ponajpre će biti ispitivana kroz pisanje eseja, kritike i usmena tumačenja. Nastava podrazumeva predavanja nastavnika, diskusiju i pismene analize, ali i različite vidove multimedijalnih istraživanja (video i audio snimci, adaptacije, elektronski i hipertekstualni oblici prezentacije teksta). Ocenjivanje podrazumeva rad i učešće na času, ali procenu sposobnosti pisanja eseja, i to dva rada, koja se prijavljuju i pišu u dogovoru s nastavnikom. Obim pisanog eseja treba da bude između 5-10 strana (1 strana = 1800 karaktera sa proredom). Esej se piše tokom nastave i u zimskom i u letnjem semestru. Obavezna i preporučena lektira: 1) A. S. Puškin: Evgenije Onjegin 2) M. Ljermontov: Junak našeg doba 32

3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10)

Gogolj: Mrtve duše, izbor iz Petrogradskih priča Stendal: Parmski kartuzijanski manastir ili neki drugi roman Balzak: Izgubljene iluzije ili Sjaj i beda kurtizane Flober: Sentimentalno vaspitanje ili Buvar i Pekiše - odlomci Dikens: Dejvid Koperfil ili Velika iščekivanja F. M. Dostojevski, Zapisi iz podzemlja, Braća Karamazovi Tolstoj: Rat i mir, Vaskrsenje, Smrt Ivana Iljiča i još nekoliko pripovedaka po izboru Pripovetka u realizmu: Mopasan i Čehov

Izbor: Istorijski roman (jedan roman po izboru: A. Manconi Verenici, A. Dima, Tri musketara ili Grof Monte Kristo, H. Sjenkevič, Ogljem i mačem ili Quo vadis; V. Skot: Kventin Dervald, Veverli Ajvanho; V. Igo: Zvonar Bogorodičine crkve ili Čovek koji se smeje, Flober, Salambo) – odlomci Sentimentalni ili ljubavni roman (G-đa de Stal, Džejn Ostin: Gordost i predrasude, Ema, Razum i osećajnost; E. Bronte: Orkanski visovi, Š. Bronte: Džejn Ejr, DŽ. Eliot, Midlmarč) – odlomci Gotski roman i fantastika (Meri Šeli, priče Poa i Hofmana) Detekstivski roman Teorijski i poetički tekstovi : Igo: Predgovor Kromvelu Stendal: Rasin i Šekspir (odlomci i delovi iz drugih tekstova) Balzak: Predgovor Ljudskoj komediji Braća Gonkur: predgovori (Žermin Lasere, Braća Zemgano) Zola: O romanu Mopasan: Razvoj romana 19. veka I. Ten: Uvod u Istoriju engleske književosti Teme, tj. plan nastave i predavanja: 1. Uvod u proučavanje romana: razvoj forme, mogućnost tipologije i objašnjenje svakog pojedinačnog oblika; savremene teorije – od formalizma do različitih struja poststrukturalizma. 2. Puškin i problemi intertekstualnosti (pitanja kompozicije i stilizacije: formalistička čitanja Šklovskog i Tinjanova; autoreferencijalnost i strukturalistička kritika Lotmana; nova proučavanja Puškina u kontekstu kulture 19. veka) 3. Ljermontov i problemi psihološkog romana (Ejhenbaum, Lotman) 4. Gogolj: problemi fantastičnog, upotreba skaza i nova tumačenja jerusalimske škole (Vajskopf i dr.) 5. Stendal: tumačenja između strukturalizma (Ženet) i psihoanalize (Pjaže, Lakan i dr.). 6. Balzak i auktorijalno pripovedanje. Problemi sociologije književnosti (Moreti i kulturni materijalizam) 7. Flober i problemi fokalizacije (od formalističke tačke gledišta do različitih teorija Ženeta, M. Bal i Rimon-Kenan); parodija i intertekstualnost. 8. Naturalizam i fizilogija: Zola, Mopasan i Tolstoj (M. Džejmson, M. Ginzburg i dr.) 9. Dikens između feminističke kritike i psihoanalize (F. Hosbaum, K. Voters, M. Koen, F. Moreti i dr.) 10. Dostojevski i Bahtinova teorija romana; problemi intertekstualnosti, i intersubjektivnosti; filozofska kritika Berđajeva i pravoslavnih ruskih mislilaca; Dostojevski i zapadna kritika – Eko, Moreti, K. Galager, V. M. Tod. 11. Tolstoj i problemi hronotopa (Bahtin i Tod); istorija i stvarnost; smrt i fizologija. 12. Problemi adaptacije romana; upotrebe grafikona, atlasa i mapa u proučavanju romana (Moreti i Koen); teorija mogućih svetova (Eko, Doležel, Ronen, Rajan i dr.); postkolonijalna kritika i problem drugog (Said, Baba, Spivak). Školska 2009/10 Kurs: EVROPSKI ROMAN XIX VEKA PREPORUČENA LITERATURA O romanu V. Žmegač, Povijesna poetika romana, Zagreb 1987 (1992). F. Štancl, Tipične forme romana, Novi Sad, 1987. 33

M. Solar, Moderna teorija romana, hrestomatija, Beograd, 1979. M. M. Bahtin, O romanu, Beograd, 1989. M. M. Bahtin, Autor i junak u estetskoj aktivnosti, Novi Sad, 1991. B. Uspenski, Poetika kompozicije, Beograd, 1979. V. But, Retorika proze, Beograd, 1979. M. Bal, Naratologija, Beograd, 2000. Š. Rimon-Kenan, Narativna proza, Beograd, 2006. F. Moretti, ed., The Novel, 2006. L. Doležel, Heterokosmika, Beograd, 2008. T. Popović, Rečnik književnih termina, Beograd, 2007. Puškin Formalisti o Puškinu, ur. T. Popović, Beograd, 1994. Ljermontov B. Ejhenbaum, „Poetika M. Ljermontova”, Književnost, Beograd, 1972. N. Milošević, „Predgovor“ u: M. Ljermontov, Junak našeg doba, Beograd, 1966. J. Lotman, Poetika prostora, III program Radio Beograda, 1999. V. Nabokov, Junak našeg doba, Gradina, 2003. Gogolj B.Ejhenbaum, “Kako je napravljen Gogoljev Šinjel”, Poetika ruskog formalizma, ur. A. Petrov, Beograd, 1970. J. Tinjanov, «Gogolj i Dostojevski: ka teoriji parodije», u: Stihotvorna semantika. Arhaisti i novatori, Sarajevo, 1990. M. Jovanović, Gogolj ili posramljivanje đavola, Beograd, 1995. M. Vaйskopf, Sюžet Gogolя, Moskva, 2003. T. Popović, Potraga za skrivenim smislom, Beograd, 2007. Dikens V. Nabokov, Eseji – Ostin, Dikens, Beograd, 2006. Čarls Dikens i viktorijanski roman, - tematski blok u časopisu III program Radio Beograda (u štampi). Stendal, Balzak, Flober Rađanje moderne književnosti: Roman, uredio A. Petrov, Beograd, 1975. I. Šafranek, Stendhal, Gustave Flaubert, Marcel Proust, Zagreb, 1995. O Stendalu, - tematski blok u časopisu III program Radio Beograda, br. 127, 128, III/IV, 2005. O Floberu, - tematski blok u časopisu III program Radio Beograda, br. 113, 114, 2002. Ž. Ruse, Oblik i značenje, Novi Sad, 1993. Ž. Ženet, Fugure, I-V, Novi Sad, 1993-2003. A. Marčetić, Fugure pripovedanja, Beograd, 2002. Dostojevski, Tolstoj Dž. Stejner, Tolstoj ili Dostojevski, Novi Sad, 1989. M. Bahtin, Problemi poetike Dostojevskog, Beograd, 1967. V. Šklovski, Dostojevski: Za i protiv, Beograd, L. Grosman, Dostojevski, Beograd, 1974. V. Šklovski, Lav Tolstoj, I-III, Subotica, 1970. V. Šklovski, Građa i stil u Tolstojevom romanu Rat i mir, Beograd, 1984. V. Šklovski, Energija zablude, Beograd, 1985. V. Nabokov, Eseji iz ruske književnosti, Beograd, 1984. T. Popović, Potraga za skrivenim smislom, Beograd, 2007.

Kurs: Tumačenje Helderlinovih hristoloških himni 1. Uvod u Helderlinovu hristološku himniku. Uvod u himnu Praznik mira. Knez svetkovine (1. trijada strofa u poslednjoj verziji i u prethodnim nacrtima). 2. Povest spasenja (2. trijada). Jevanđelje božanske svetlosti (2. trijada u poslednjoj verziji i u 1. nacrtu). 3. Zasenjenje (4. strofa u prelazu ka 2. nacrtu i u 2. nacrtu). Skidanje zastora (5. strofa u prelazu ka 2. nacrtu i u 2. nacrtu). 34

4. Vrhunac Bogodarivanja (6. strofa u prelazu ka 2. nacrtu i u 2. nacrtu). Prizivanje Dolaska (3. trijada). Gospod – Duh – Knez (3. trijada u poslednjoj verziji). Preobraženja (7. strofa u prednacrtima). 5. Presto i prestoli (8. i 9. strofa u nastavku 2. nacrta). Prisustvo Mira (4. trijada u poslednjoj verziji). 6. Uvod u himnu Jedini. Sveto ropstvo (1. trijada). 7. Ispovedanje vere (2. trijada). 8. Odlaganje Dana (3. trijada). List deteline (4. trijada). 9. Najbolje (5. trijada). 10. Uvod u himnu Patmos. Zanos (1. trijada). 11. Bogovoljeni videlac (2. trijada). 12. Ikonografija svetlosti (nova 3. trijada) 13. Dela apostolska (4. trijada poslednje verzije). 14. Zamah sejača (5. trijada poslednje verzije). 15. Čvrsto slovo (6. trijada poslednje verzije). Obavezna lektira i literatura 1. “Tumačenje Helderlinovih hristoloških himni” (tu su dati izvornici sa srpskim prevodom), str. 433–690, u: Miodrag Loma, Slika Hrista u Helderlinovom pesništvu, Centreks, Valjevo, 2003. 2. “Metodološki preduslovi za istraživanje Helderlinove hristološke ikonografije”, str. 13–23, u: Miodrag Loma, Slika Hrista u Helderlinovom pesništvu, Centreks, Valjevo, 2003.

UNIVERZITET U BEOGRADU

Filološki fakultet Odsek za opštu književnost i teoriju književnosti Naziv:

Književne teorije od romantizma do naturalizma

Predavač:

Dr Kornelije Kvas

Tip kursa (obavezni, izborni): Semestar:

Obavezni jednosemestralni (3 ESPB bodova) za studente grupe 08 (Opšta književnost i teorija književnosti). VI semestar studija

Fond časova 15 časova (2 x 45 minuta = 90 minuta po času) Kratak opis: Upoznavanje sa romantizmom, realizmom i naturalizmom kao književno-istorijskim pojavama, kao i razumevanje ključnih teorijskih ideja ovih pravaca na osnovu tumačenja reprezentativnih teorijskih tekstova. Ishod pohađanja kursa je sticanje sposobnosti za književno-istorijsko situiranje i razumevanje navedenih književnih teorija. Program predmeta: 1. Teorije romantizma u Engleskoj: Književna teorija V. Vordsvorta kao manifest engleskog romantičarskog pokreta. 2. Vordsvortov emocionalizam i naturalizam u svetlu njegovog zalaganja za “prirodni jezik”. Vordsvortova definicija poezije. 3. Princip organskog jedinstva kao osnova Kolridžove teorije poezije. 4. Kolridž o lepom i uzvišenom i njegovo razumevanje osobina talenta i genija. Kolridžovo razumevanje pojma simbola. 5. Imaginacija (imagination) i mašta (fancy) u Kolridžovom teorijskom sistemu. 6. Šelijeva odbrana poezije. 7. Kritika pesništva Čarlsa Lamba i Viljema Hazlita. Bajron o poeziji. 8. Teorije romantizma u Francuskoj. Madam de Stal i Šatobrijan. 9. Stendal, Igo i novo shvatanje groteske. 35

Ispitni zahtevi:

Obavezna literatura:

10. Italijanske romantičarske književne teorije Manconija i Leopardija 11. Američke književne teorije u periodu romantizma. E. A. Po 12. Književne teorije francuskog realizma i njihov odnos prema romantizmu kod Stendala, Balzaka, Flobera i Šamflerija 13. Književne teorije ruskog realizma: Bjelinski, Černiševski, Dobroljubov, Pisarev, Dostojevski i Tolstoj. 14. Književne teorije realizma u Engleskoj i Americi: Dikens, Tekeri, Vitman, H. Džejms 15. Zolin naturalizam Ispit se sastoji od pismenog dela. Pismeni deo ispita traje 120 minuta (student radi pismeni zadatak kao odgovor na jedno od tri ponuđena pitanja iz okvira čitavog programa). Pismeni deo ispita donosi studentu do 50 poena. Preostalih 50 poena student dobija za prisustvo na predavanjima: do 20 poena, i za učešće u diskusijama kao i za studentske referate do 30 poena. Ocena ispita je numerička (5-10): 0-50 poena = 5 51-60 poena = 6 61-70 poena = 7 71-80 poena = 8 81-90 poena = 9 91-100 poena = 10 Kurs donosi 3 bodova (u okviru ESPB kredita). 1. O poeziji, izbor engleskih eseja, odabrao i redigovao Borivoje Nedić, Prosveta, 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Referentna literatura:

Beograd 1956. Miroslav Beker, Povijest književnih teorija, od antike do kraja devetnaestog stoljeća, SNL, Zagreb 1979. Hegel, Estetika (III knjiga, 3 deo, 1817-1829) Po, Filozofija kompozicije (1846) O realizmu, Izbor teorijskih tekstova, prir. A. Ilić, Beograd, 1984. Hipolit Ten, Studije i eseji, Beograd, Kultura, 1954. Flober, Izabrana pisma, Beograd, Prosveta, 1955. • • • • • •

Rene Wellek, A History Of Modern Criticism 1750 – 1955. Abrams, M. H., The Mirror and the Lamp: Romantic Theory and the Critical Tradition, The Norton Library, New York, 1958. Žorž Pule, Metamorfoze kruga, poglavlje VI, Romantizam, Izdavačka knjižnica Zorana Stojanovića, Sremski Karlovci, Novi Sad 1993. Rene Velek, Kritički pojmovi, Beograd, Vuk Karadžić, 1966. Aleksandar Flaker, “O realizmu”, u knjizi Stilovi i razdoblja, Zagreb, Matica hrvatska 1964. Dragan Nedeljković, "Realizam u ruskoj književnosti", Ruska književnost 2, Svjetlost, Sarajevo, Nolit, Beograd, 1978.

UNIVERZITET U BEOGRADU

Naziv:

Filološki fakultet Odsek za opštu književnost i teoriju književnosti Pregled istorije opšte književnosti III/2

36

Predavač:

Dr Kornelije Kvas

Tip kursa (obavezni, izborni): Semestar:

Obavezni jednosemestralni (3 ESPB bodova) za studente grupe 08 (Opšta književnost i teorija književnosti) VI semestar studija

Fond časova:

15 časova (2 x 45 minuta = 90 minuta po času)

Kratak opis:

Realizam i naturalizam kao književnoistorijske stilske formacije. Pregled reprezentativnih književnih dela realizma i naturalizma. Cilj kursa je upoznavanje sa realizmom i naturalizmom kao književnoistorijskim stilskim formacijama i razumevanje njihovih glavnih karakteristika na osnovu pregleda reprezentativnih književnih dela. Ishod pohađanja kursa je sticanje sposobnosti za prepoznavanje realističnih i naturalističkih književnih dela, kao i za uočavanje genetičkih, kontaktnih i tipoloških književnoistorijskih odnosa u okvirima jedne stilske formacije ili između dve susedne u sledu.

Program:

Ispitni zahtevi:

16. Uticaj pozitivizma na realističke tendencije u umetnosti: Stendalovi romani i poetika realizma. 17. Balzakovi romani kao slika ljudskog društva. 18. Floberova realistička naracija. 19. Zolin romaneskni naturalizam i Mopasanova pripovetka 20. Engleski realizam i romani Čarlsa Dikensa, satirični realizam Vilijema Tekerija i moralna filozofija u romanima Džordž Eliot. 21. Realističke crte Hotornovog i Melvilovog američkog romana. 22. Puškin kao pripovedač i počeci ruske realističke književnosti. 23. Gogoljev groteskni realizam. 24. Turgenjevljev impresionizam, Gončarovljeva psihološka tipologija i Ljeskovljev lokalni kolorit. 25. Forma realističkog romana u delima Zločin i kazna i Idiot F. M. Dostojevskog. 26. Forma realističkog romana u delima Zli dusi i Braća Karamazovi F. M. Dostojevskog. 27. Dijalektika romanesknog i istoriografskog uobličenja u Tolstojevom Ratu i miru. 28. Forma realističkog romana u Tolstojevim delima Ana Karenjina i Vaskrsenje. 29. Realistička pripovetka i Čehovljeva kratka priča. 30. Realistička drama i Čehovovljeva nova dramaturgija. Ispit se sastoji od pismenog i usmenog dela. Pismeni deo ispita traje 120 minuta (student radi pismeni zadatak kao odgovor na jedno od tri ponuđena pitanja iz okvira čitavog programa). Položeni pismeni ispit uslov je da bi student mogao da izađe na usmeni deo ispita. Pismeni deo ispita donosi studentu do 20 poena. Na usmenom ispitu student može da osvoji najviše 50 poena. Ostale poene student dobija za prisustvovanje nastavi (do 10 poena) i za aktivno učešće i studentske referate (do 20 poena). Ocena ispita je numerička (5-10): 0-50 poena = 5 51-60 poena = 6 61-70 poena = 7 71-80 poena = 8 81-90 poena = 9 91-100 poena = 10 37

Kurs donosi 3 boda (u okviru ESPB kredita). Obavezna literatura:

LEKTIRA:

8. Francuska književnost II, Beograd, Svjetlost, Nolit, 1981. 9. Francuska književnost III/1, Beograd, Svjetlost, Nolit, 1981. 10. Dr Dušan Puhalo, Engleska književnost XIX-XX veka, Beograd, Naučna knjiga, 1983. 11. Miodrag Sibinović, "Aleksandar Sergejevič Puškin (1799-1837)", u knjizi Ruska književnost 1, Beograd, Svjetlost, Nolit, 1976, str. 236-276. 12. Ruska književnost 2, Beograd, Svjetlost, Nolit, 1978, str. 15-236. 13. O Stendalu, - tematski blok u časopisu III program Radio Beograda, br. 127, 128, III/IV, 2005. 14. O Floberu, - tematski blok u časopisu III program Radio Beograda, br. 113, 114, 2002. 15. Lapšin, Estetika Dostojevskog, Beograd, Slovo ljublje, 1981. 16. V. Nabokov, Eseji iz ruske književnosti, Beograd, Prosveta, 1984. 17. Viktor Šklovski, Građa i stil u Tolstojevom romanu "Rat i mir", Beograd, Nolit, 1984. 18. Mihail Bahtin, Problemi poetike Dostojevskog, Beograd, Zepter Book World, 2000. 1. Stendal, Crveno i crno, Parmski kartuzijanski manastir (jedan roman po izboru) 2. Balzak, Čiča Gorio, Izgubljene iluzije (jedan roman po izboru) 3. Flober, Gospođa Bovari, Sentimentalno vaspitanje (jedan roman po izboru) 4. Zola, Žerminal 5. Mopasan, Pripovetke (tri pripovetke po izboru) 6. Čarls Dikens, Dejvid Koperfild, Velika očekivanja, Sumorna kuća (jedan roman po izboru) 7. Tekeri, Vašar taštine 8. Džordž Eliot, Midlmarč 9. Hotorn, Skerletno slovo 10. Puškin, roman Evgenije Onjegin; pripovetke: Stanični nadzornik, Prodavac mrtvačkih sanduka 11. Gogolj, pripovetke: Portret, Nevski prospekt, Zabeleške ludaka, Nos, Šinjel 12. Turgenjev, Lovčeve beleške (tri pripovetke po izboru) 13. Ljermontov: Junak našeg doba 14. Dostojevski, Zločin i kazna, Braća Karamazovi 15. Tolstoj, Rat i mir, Ana Karenjina 16. Čehov, Dama sa psetancetom, tri priče i jedna drama po izboru

PRIPOVEDNI POSTUPCI U GRADJANSKOM ROMANU 18. VEKA syllabus 1. Osnovni pojmovi i problemi teorije pripovedanja Pojmovi naracije, fikcionalnosti, strukture, diskursa; narativni nivoi; narativne instance; mimetičko i dijegetičko; odnos fabule i sižea, sekvencijalnost i sinhronicitet, pojam zapleta; temporalni aspekti pripovedanja; karakterizacija; setting; tipologija i žanrovi. Pojam periteksta. 2. Razvoj romana od antike do 18. veka Tipovi antičkog romana. Viteški roman. Barokni roman. Pikarski roman. Pojam pikaroa. Svet pikarskog romana. Strukturalne ososbenosti. Pikarska matrica u svetskoj književnosti. Gospođa de Lafajet: Princeza de Klev. Elementi introspekcije, psihološkog uvida: začinjanje nove tradicije. Pojam i odlike građanskog romana 38

Strukturalne osobenosti. Pojam verodostojnosti. Moralizam. Elementi periteksta: predgovori i njihove funkcije. 3. Danijel Defo: Robinzon Kruso Retrospektivno pripovedanje u prvom licu (pripovedno i doživljajno ja, razlikovanje pripovedača i junaka). Pojam autobiografije kao pripovednog žanra (naspram biografije, ispovesti, memoara, dnevnika, pisma). 4. Danijel Defo: Robinzon Kruso Kompozicija dela (konzistentnost i omaške), ritam u prozi (veza s epskom i biblijskom tradicijom). Epizode i njihova funkcija u odnosu na centralnu pripovest. Karakterizacija: Derivacija crta lika iz tekstualnih datosti i postupak karakterizacije. Motivacija junaka. 5. Danijel Defo: Mol Flanders Narativni tempo. Vreme pripovedanja i vreme priče. Scena, izveštaj, pauza, elipsa. Dualitet pripovedačice i junakinje. Problem negativnog junaka. Pojam implicitnog autora. Problem autorske ironije prema junakinji. 6. Semjuel Ričardson: Pamela, Klarisa Epistolarna tehnika: multiperspektivizam, subjektivna perspektiva, pripovedni prezent, naglašeno prisustvo primaoca/naratera, introspekcija. Redefinisanje pojma akcije i zapleta. Status i funkcija detalja i opisa. Karakterizacija kroz višestruku perspektivu. Tradicija introspektivnog, psihološkog romana: sentimentalizam, moralizam, elementi romanse. 7. Henri Filding: Tom Džons, Pustolov Džozef Endrjus Karakterizacija i hijerarhija likova (glavni, sporedni, epizodni, marginalni, povratni). Junak i detronizovani dvojnik. Plošni i reljefni likovi, strategije imenovanja i opisivanja, karikatura i groteska. Pitanje razvoja likova. Zaplet i fikcionalni svet: epizodičnost i kohezija romana. Sceničnost/teatralnost: vizuelna/dramska komponenta kao dominanta fikcionalnosti. Primat fabule. 8. Henri Filding: Tom Džons, Pustolov Džozef Endrjus Sveznajući pripovedač, pojam auktorijalnog romana. Retoričke i komunikacione strategije pripovedača. Pripovedni komentar. Metanarativni i metaliterarni diskurs u romanu. Autopoetička poglavlja. Epska i dramska matrica, neoklasicizam (umetnute novele, obrti, prepoznavanja, scene boja). Komika, parodija, farsa, karikatura. 9. Opat Prevo: Manon Lesko Problem fokalizacije: pripovedanje i vidjenje. Pripovest vs. ispovest, događaj vs. doživljaj, objektivno vs. afektivno, zaslepljenost vs. uvid. Dva pripovedača, više nivoa dijegeze, temporalno ustrojstvo i efekti. Osamostaljivanje umetnute pripovesti. Konstituisanje ideološkog jedinstva u dvostrukom pripovedanju. Geometrizovana kompozicija. Kompozicioni ritam. 10. Lorens Stern: Tristram Šendi Pojam konvencije i “čitalačkog ugovora” u tradicionalno pripovedanju 18. veka. Reductio ad absurdum i doslovnost kao metodi ispitivanja narativnih ograničenja. Transgresija kao osnovni poetički postupak. Paradoksalna neodvojivost i uzajamno osvetljavanje parodije i njenog objekta. Destrukcija priče/ fabule. Retardacija kao progresija. Problematika narativne temporalnosti. 11. Lorens Stern: Tristram Šendi Pojam narativnog nivoa i vidovi prestupanja dijegetičkih granica. Pojam narativnih instanci i pitanje njihove demarkacije u pripovednom tekstu. Tema persone i maske: ko pripoveda, a ko čita? Svest o knjizi kao mediju i ispitivanje njenih mogu}nosti. Poigravanje tradicionalnim funkcijama i pozicijama periteksta. Žanrovski galimatijas. Pojam metateksta i autoreferencijalnosti kao odlike moderne književnosti. 12. Deni Didro: Fatalista Žak i njegov gospodar Pojmovi ekspozicije i završetka naspram pojmova početka i kraja (okviri priče i okviri teksta). 39

Manipulacija čitalačkim znanjem, otvaranje i zatvaranje/nezatvaranje informacionih praznina. Okvirna pripovest i umetnute pripovesti: nivoi i funkcije. Dramatizacija pripovedanja i čitanja/slušanja pripovesti. Realizovana metafora, doslovno vs. figurativno značenje: tekst, stvaranje, gospodarenje.

Opšta književnost i teorija književnosti IV Pregled opšte književnosti IV Plan, program, literatura, ispitna pitanja Simbolizam, moderizam, avangarda, savremena književnost Osnovne odlike simbolizma (glavni predstavnici i njihova dela) Šarl Bodler: Cveće zla Volt Vitmen: Vlati trave Artur Rembo: izbor iz poezije (Pijani brod, Samoglasnici) Pol Verlen: Pesnička umetnost Aleksandar Blok: izbor iz poezije (Stihovi o Divnoj Dami, Snežna maska), Rajner Marija Rilke: izbor iz poezije («Karusel», «Tigar», Devinske elegije) Avangarda i njeni osnovni pravci (pojam avangarde; ekspresionizam, akmeizam, dadaizam, futurizam, nadrealizam; glavni predstavnici i njihova dela) Andre Breton: Manifest nadrealizma Tomas S. Eliot: Pusta zemlja ili Ljubavna pesma Alfreda J. Prufroka Marsel Prust: Jedna Svanova ljubav Tomas Man: roman po izboru (Budenbrokovi, Čarobni breg, Doktor Faustus) Alber Kami: Stranac 40

Franc Kafka: Proces, Preobražaj Džejms Džojs: Dablinci («Mrtvi», i dve priče po izboru) Bertold Breht: Majka Hrabrost Semjuel Beket: Čekajući Godoa Mihail Bulgakov: Majstor i Margarita Horhe Marija Borhes: 4 priče Poezija XX veka: jedan pesnik po izboru: Boris Pasternak, Josif Brodski, Česlav Miloš, Zbignjev Herbert, Džejsm Hini, Džon Odn Proza XX veka, izbor romana: Ginter Gras: Limeni doboš; V.Gombrovič: Fedidurke, Ž. Saramago: Godina smrti Rikarda Rejše, Džon Kuci: Iščekujući varvare Preporučena literatura: Ž. Ruse, Oblik i znčenje, Novi Sad, 1996. I. Šafranek, Temelji modernog romana, Zagreb, 2003. V. M. Žirmunski, Od simbolizma do akmeizma, Gornji Milanovac, 1991. S. M. Baura, Nasedje simbolizma, Beograd, 1970. E. Vilson, Akselov zamak ili o simbolizmu, Beograd, 1964. M. Nado, Istorija nadrealizma, Beograd, 1980. R. Vilijams, Drama od Ibzena do Brehta, Beograd, 1979. S. Selenić, Dramski pravci XX veka, Beograd, 1979. D.Stojanović, Čitanje Dostojevskog i Tomasa Mana, Beograd, 1983. T. Popović, Rečnik književnih termina, Beograd, 2007. O Marselu Prustu - tematski blok objavljen u časopisu III program Radio Beograda, br. 100, 1995. M. Solar, Mit o avangardi i mit o dekadenciji, Beograd, 1985. J. Hristić, , Studije o drami, Bg, 1986. O T. S. Eliotu, tematski blok u časopisu III program Radio Beograda, br. 101, 1995. Rajner Marija Rilke, zbornik radova, Beograd, 1970. T. Popović, Potraga za skrivenim smislom (eseji o Vitmenu i Džojsu), Beograd, 2007. Pitanja za ispit 1) Opšta pitanja za svako delo: predočiti u 10 rečenica osnovne crte sadržaja, radnje, zapleta, fabule, ili, ako je reč o poeziji lirski siže, tj. osnovnu ideju. 2) Opšta književnoistorijska pitanja koja se tiču pojedinih pravaca modernizma i avangarde, ali i simbolizma, dekadencije i šire uzev strujanja fin de sciecle; navesti osnovne odlike poetike datog pravca, vreme, zemlje tj. nacionalne književnosti, najvažnije predstavnike i njihova dela. 3) Opšta pitanja iz poetike: dekadencija, satanizam, istorizam i antiistorizam; estetika ružnog i groteska; automatsko pisanje; onirizam i mašta; misticizam i apsurd itd. Pripovedačke i lirske inovacije: montaža, kolaž, simbol, sinestezija, slobodna asocijativnost, univerzalne analogije, afektivno sećanje, tok svesti, fragmentarnost, novi roman, psihološki i filozofki roman, problemi fokalizacije, ali i vremenske dimenzije dela, metatekstualnost, analepsa, intertekstualnost itd. Moderna i avangardna drama, antiteatar, drama apsurda, epsko pozorište itd. 4) Identifikacija teksta i njegovo razumevanje (daje se karakterističan odlomak, koji se prepoznaje i analizira, npr. stihovi neke pesme ili karakterstičan deo nekog romana, pripovetke, drame, poput dijaloga između Vladimira i Estragona u Godou ili songova iz Majke Hrabrosti). 5) Pojedinačna pitanja: poznavanje i tumačenje navedenih pesama, ali i poznavanje celovitih zbirki Cveće zla i Vlati trave; osnovne ideje i tehnike pripovedanja kod Prusta, Kafke, Kamija, Džojsa, Bulgakova; razaranje drame u modernom teatru; intertekstualnost i odnos prema tradiciji, kod svih a posebno kod Bulgakova i Borhesa (pojmovi palimpsest, lavirint); poetika postmodernizma i poststrukturalizma; obavezna analiza onih dela koja su data kao izbor. Test se sastoji od 10 pitanja, od koje svako nosi po 10 poena, prolazno je 60, a ocene idu sledećim redosledom: 60-65 = 6; 66-75= 7; 76-85= 8; 86-95=9; 96-100=10. Naziv kursa: Ženet i Prust 41

Nastavnik: dr Adrijana Marčetić Semestar: VIII Teme za ispit i literatura I Predistorija naratologije 1. Ž. Ženet, „Granice pripovedanja“, Figure, Beograd, 1985. ili „Treći program“, br. 7, 1970. 2. F. Van Rosum-Gijon, „Problemi stanovišta ili perspektive“, „Treći program“ br. 15, 1972. 3. V. Kajzer, „Ko pripovijeda roman?“, „Umjetnost riječi“, br. 3, 1957. „Nastanak i kriza modernog romana“, „letopis Matice srpske“, jun, 1965. II Fabula i siže 1. R. Bart, „Uvod u strukturalnu analizu pripovijedanja“, „Republika“, br. 7-8, 1983. „Jedno moguće istraživanje“, „Treći program“, temat „O Marselu Prustu“, priredio Đ. Vuković, 1995. 2. Š. Rimon-Kenan, „Priča: događaji“, Narativna proza: savremena poetika, Beograd, 2007. 3. L. Kojen, „Fabula i siže“, „Književna kritika“, br. 4, 1977. III Glas i perspektiva 1. Ž. Ženet, „Tipovi fokalizacije i njihova postojanost“, „Republika“, br. 9, 1983. 2. B. Uspenski, Poetika kompozicije, Uvod i prvih pet poglavlja, str. 3 – 170, Beograd, 1979. IV Teorija junaka 1. Š. Rimon-Kenan, „Priča: karakteri“, Narativna proza: savremena poetika, Beograd, 2007. 2. S. Četmen (S. Chatman), „Karakter u pripovjednom tekstu“, „Republika“, br. 10, 1983. 3. F. K. Stanzel, „Teller-Characters and Reflector-Characters in Narrative Theory“, Poetics Today, 2, 2, Winter, 1981. V Ženet i kasnija naratologija 1. C.J. Van Rees, „Some Issues in the Study of Conceptions of Literature: A Critique of the Instrumentalist View of Literary Theories“, Poetics, 10, 1981. 2. S. Chatman, „Description Is No Textual Hanmaiden“, Coming to Terms, CUP, 1990. 3. J. Phelan, „Discourse aboute Narrative Discourse“, u R. Scholes, J. Phelan and P. Kellogg, The Nature of Narrative, OUP, 2006, str. 314-333. VI Pripovedanje u književnosti i pripovedanje na filmu 1. S. Chatman, „What Is Description in the Cinema?“, Coming to Terms, CUP, 1990. 2. S. Chatman, „What Novels Can Do That Films Can’t (and Vice Versa)“, Critical Inquiry, Autumn, 1980.

42

Uvod u filozofiju Izvor: http://www.fil.bg.ac.rs/katedre/seminar/programi%20predmeta%20-%20stari%20studijski %20program.htm NASTAVNI PLAN Teme 1. Šta je filozofija? Problem uvođenja u filozofiju. Izvori i pobude filozofskih istraživanja. Problem Početka i početak filosofiranja. 2. 2.a. Izlazak iz naivnosti i neposrednosti. Filozofija i zdravorazumlje. Upitnost, začuđenost i sumnja. Strast i čuđenje. Mudrost i Ljubav. 2.b. Šta je mišljenje? Doxa i epistheme. Priroda svakodnevnog mišljenja. Odlike filozofskog mišljenja. 2.c. Šta je metafizika? 3. 3.a. Osnovni filozofski problemi i discipline. Sistematika filozofije. 3.b. Filozofija i druge oblasti duha: mit, religija, nauka, umetnost. 4. Filozofija i njena istorija. Istorija filozofije, istoričnost, istorija i nauka. Oblici recepcije filozofije. Filozofija i ideologija. 5. Počeci filozofiranja u Grčkoj. Filozofija, polis i politika. Polis i agora. 6. Osnovne karakteristike helenske duhovnosti. Periodizacija grčke filozofije. Filozofija i istorijski problem Početka. Predsokratovci i arche. 7.Sokratova filozofija i smrt. Okret mišljenja ka samospoznaji. Etika i filozofska metoda. Sokrat i sofisti. Problem relativizma. Filozofija, dijalog i logos. Filozofija i ironija. 8. Onto-teo-loško ustrojstvo metafizike. Ontološko pitanje. Platon i Aristotel. 8.a. Platonovo razumevanje Ljubavi, te karaktera i značaja filozofije. Philia, eros i agape. Istina, Dobro i Lepo. Dijalektička teorija ideja i objektivni idealizam. 8.b. Platonizam, tradicionalna metafizika i idealizam. 9. Aristotelova metafizika razvoja. Sistematizacija filozofije. 43

10. Filozofija i celina bića. Aisthesis i noesis. Platonovo i Aristotelovo razumevanje umetnosti. 11. Helenističko-rimska filozofija i pojam ataraksije. 12. Hrišćanstvo i filozofija. A. Avgustin. Osnovni problem srednjovekovne filozofije. Spor oko univerzalija. Odnos filozofije i teologije. T. Akvinski. 13. Filozofija duhovnog preporoda. Studia divina, studia humana. Prevladavanje duha srednjovekovlja. Đ. Bruno. 14. Duhovni preporod i novovekovni problem saznanja: empirizam i racionalizam. Dekartov racionalizam. Metafizika i doba slike sveta. Iracionalizam i Paskalova logika srca. Tradicionalna metafizika i problem dualizma. 15. Filozofija istorije i otklon od kartezijanske pozicije – Viko. Istorija filozofije i problem progresivizma. Simbol svetlosti i zapadna metafizika. 16. Prosvetiteljstvo i francuski materijalizam XVIII veka. 17. Kantova filozofija kritike. O izvorima, moćima i granicama saznanja. Odnos između gnoseološkog, etičkog i «estetičkog» pitanja. Uslovi za konstituisanje nemačkog idealizma. 18. Problem metafizičkog idealizma. Komparativno: Fihteov subjektivni idealizam i dijalektika subjekta i objekta; Šelingov objektivni idealizam i dijalektika realiteta; Hegelova sinteza u sistemu apsolutnog idealizma. 19. Antimetafizički naboj hegelovske levice. Filozofija i praksa. Kritička teorija društva. (Marks). 20. Filozofija, praksa, humanizam. Filozofija, utopija i nada. (Bloh, Marks – komparativno). Filozofija, svet i egzistencija (uvod). 21. Rezimiranje prethodnog predavanja. Istorija metafizike i problem odnosa filozofije, sveta i egzistencije. Kjerkegorova individualistička pobuna protiv metafizike. Konsekventno: voluntaristička perspektiva sa ishodištem u vitalizmu. Šopenhauer-Niče. 22. 22.a. Čovek, smisao i svet. Voluntarizam, egzistencijalizam i filozofije Života. 22.b.Filozofija, apsurd i egzistencija. Filozofija, revolt i pobuna. Egzistencija, stvaranje i smisao. Sloboda, odgovornost, egzistencijalizam i humanizam. 23. Egzistencijalizam i strukturalizam (otklon od Sartrovog egzistencijalizma). 24. Hermeneutika, poststrukturalizam i dekonstrukcija. (komparativno izlaganje osnovnih karakteristika). 25. Hermeneutika i psihoanaliza. Filozofsko čitanje Frojda. Umetnost i psihoanaliza. 26. Fenomenologija i fundamentalna ontologija. Huserl-Hajdeger. Filozofija, poezija, jezik i biće. Sopstvo i Drugo. Poetičko mišljenje i smisao bivstvovanja. Mogućnost zasnivanja filozofije književnosti. (polemika). 27. 27.a. A. Heler. Radikalne potrebe, demokratija i svakodnevnica. 27. b. Filozofija i kriza. Legitimacijska kriza savremene filozofije. Moderna i postmoderna. 27. c. Globalna kultura i filozofija (Bodrijar). 28. Problem kraja filozofije kao metafizike. Tradicionalna metafizika i njena de(kon)strukcija. (Post)metafizička čežnja za krajem i (ne)mogućnost novog početka. Kako filozofija može da počne? Literatura Obavezna: I. Uvod u filozofiju – hrestomatija (prir. R. Nešković), Beograd, 2003. II. Izbor tekstova (prir. Ž. Vukašinović): Helenističko-rimska filozofija, Filozofija renesanse, Srednjovekovna filozofija (uvodni pregled) – Vindelband, Koplston, Filipović; Huserl, „Ideje za čistu fenomenologiju i fenomenološku filozofiju“, „Šta je transcendentalno iskustvo“; Sartr, „Egzistencijalizam je humanizam“; Kami, „Mit o Sizifu“; Hajdeger, „Šta je to filozofija“; Fink, E., Uvod u filozofiju, Nolit, Beograd, 1989., str. 13-18, 22-25, 48-49, 50-51, 79-80, 83-86.; Šluk, Uvod u filozofsko mišljenje, Plato, Beograd, 2001., str. 11-16., 19-22., 29- 32.; Platon, Gozba, BIGZ, Beograd, 1994., predgovor. B. Pavlovića, str. 5-39.; Jaspers, K., Uvod u filozofiju, Prosveta, Beograd, 1967., str. 125-141., 175-193. Dodatna: Nešković, R. Credo et Cogito, Srednjovekovna filozofija, Beograd, 2004., str. 15-23., 102-113., 162-176., 202-221., 234-254., 344-378., 410-424., 453-456., 474-477.; 44

Bodrijar, Ž. Simulakrumi i simulacija, Svetovi, Novi Sad, 1991.; Vajšedel V. Sporedni ulaz u filozofiju, Beograd, 2004. ISPITNA PITANJA 1. Problem uvođenja u filozofiju (E. Fink i Šluk). 2. Može li se filozofija odrediti kao ljubav prema mudrosti? 3. Odnos filozofije prema mitu, religiji, umetnosti, ideologiji. 4. Priroda svakodnevnog mišljenja. 5. Filozofija i nauka. 6. Odlike filozofskog mišljenja. 7.Sistematika filozofije (ontološko, gnoseološko, aksiološko pitanje). 8. Filozofija i njena istorija. 9. Oblici recepcije filozofije. 10. Polis i agora – rodno mesto grčke filozofije. 11. Počeci filozofiranja u Grčkoj. Metafizika kao onto-teo-logija, arche i periodizacija grčke filozofije. a. Predsokratovci: Tales, Anaksimandar, Heraklit, Parmenid (pregled osnovnih pitanja). b. Anaksimandrov pojam apeiron. 12. Sokrat: a. okret mišljenja ka samospoznaji. b. Sokrat i sofisti. 13. Platonovo učenje o idejama. Karakter Platonovog idealizma. 14. Platonovo razumevanje Ljubavi. Filozofija i ljubav. Platonova erotika. 15. a. Aristotelova sistematizacija filozofije. b. Aristotelova metafizika razvoja. 16. Aristotelova etika ljudske izvrsnosti i mere. Značaj filozofije po Aristotelu. 17. Platonovo i Aristotelovo razumevanje umetnosti. 18. Osnovne orijentacije i karakteristike helenističko-rimske filozofije. Pojam ataraksije, ideal mudraca i uloga filozofije. Stoicizam. Epikurejstvo. Skepticizam. 19. Plotinov neoplatonizam: Jedno, emanacija, put nadole i put nagore. 20. Hrišćanstvo i filozofija. Odnos između religijske čulnosti i filozofske spoznaje. Gnostici i apologeti. 21. Avgustinovo manihejsko učenje. 22. Srednjovekovna filozofija: novo značenje reči filozof i filozofija. Odnos između filozofije i teologije. T. Akvinski. 23. Osnovno pitanje sholastike i njena periodizacija. 24. Spor oko univerzalija: osnovna stanovišta. 25. a. Osnovi ortodoksne teologije i vizantijske filozofije. b. Dogmatski sporovi u istočnom hrišćanstvu: trojstvo, Hrist, ikone. 26. Renesansa: prevladavanje duha srednjovekovlja. Filozofija duhovnog preporoda. Đ. Bruno. 27. Novovekovna filozofija. Problem saznanja (stanovišta). 28. Dekart. Problem dualizma. Karakter filozofije po Dekartu. 29. Paskalova logika srca. Dekart i Paskal (komparativno izložiti). 30. Vikova filozofija istorije. 31. a.Apsolutizacija ideje napretka. b. Progresivizam, pozitivizam i filozofija. Pozitivizam – osnovne regule. 32. Prosvetiteljstvo i francuski materijalizam XVIII veka. 33. Kantovo učenje o izvorima, moćima i granicama saznanja. Filozofija i kritika. 34. Kantova etička i estetička misao. 35. Fihteov subjektivni idealizam i dijalektika subjekta i objekta. 36. Šelingov objektivni idealizam i dijalektika realiteta. 37. Hegelov sistem apsolutnog idealizma (panlogizam). 38. a. Antimetafizički naboj hegelovske levice. b. Komparativno izložiti: Hegelovo razumevanje odnosa prirode, umetnosti, religije i filozofije. Negacija i mišljenje. Status dijalektike. 39. Marksovo tumačenje stanovišta prakse. Istorija, filozofija, praksa. 40. a. Marksovo učenje o otuđenju. b. Оsnovne karakteristike antimetafizičkog naboja hegelovske levice. 41. Bloh: filozofija utopije i nade. 42. Kjerkegorova individualistička pobuna protiv metafizike. 43. Šopenhauerova pesimistička etika. 45

44. Ničeovo razumevanje filozofije. Nihilizam. Prevazilaženje tradicionalne metafizike i morala. Apolonsko i dionisko u filozofiranju. 45. Interpretirati Ničeove reči “Bog je mrtav”. Platonizam, voluntarizam, metafizika, nihilizam i volja za moć. 46. Različiti oblici filozofskog čitanja Frojda. Filozofija, umetnost i psihoanaliza. 47. Kamijeva filozofija Apsurda. Paradoks, egzistencija, sloboda i revolt. 48. Sartrova filozofija egzistencije. Problematizоvati odnos esencija/egzistencija. 49. Sartrovo razumevanje egzistencijalizma kao humanizma. Egzistencija i sloboda. 50. Jaspersovo razumevanje odnosa između čoveka, sveta i filozofiranja. Smisao i egzistencija. 51. Diltajeva hermeneutika. 52. Huserlova fenomenološka redukcija. 53. Hajdegerova fundamentalna ontologija. 54. Hajdegerovo razumevanje odnosa između filozofije i poezije. Problem metafizike i doba slike sveta. Poetičko mišljenje. 55. Pozitivizam – osnovne regule. 56. Strukturalizam – polazište, metod, etape. 57. A. Heler – radikalne potrebe, demokratija, svakodnevnica. (Komparirati sa Marksovim učenjem o otuđenju). 58. Moderna i postmoderna. 59. Legitimacijska kriza savremene filozofije.

Istorija srpske književnosti Izvor: http://www.fil.bg.ac.rs/katedre/skjsk/programi.html ISTORIJA SRPSKE KNJIŽEVNOSTI NOVA SRPSKA KNJIŽEVNOST (XVIII, XIX I XX VEK – OD 1690. DO DANAS) Književnoistorijska periodizacija. Srpska književnost kao deo srpske istorije i kulture. Prelaz od stare ka novoj književnosti, barokne tendencije. Prosvećenost: Dositej Obradović. Književni rad Vuka Karadžića i reforma jezika. Osnovi za konstituisanje nove književnosti. Između klasicizma i romantizma: Jovan Sterija Popović, Petar Petrović Njegoš Romantizam: Branko Radičević, Laza Kostić, Jovan Jovanović Zmaj Od romantizma ka realizmu (protorealizam): Jakov Ignjatović Realizam: Laza Lazarević, Simo Matavulj, Stevan Sremac Poezija u doba realizma: Vojislav Ilić Drama u doba realizma: Branislav Nušić Moderna: Jovan Dučić, Vladislav Petković Dis, Borislav Stanković Međuratna književnost: Ivo Andrić, Rastko Petrović, Miloš Crnjanski, Momčilo Nastasijević, Desanka Maksimović Poratna književnost: Vasko Popa, Branko Ćopić, Meša Selimović, Vladan Desnica, Danilo Kiš Savremena književnost (jedan pisac, po izboru): Proza: Mihailo Lalić, Dobrica Ćosić, Antonije Isaković, Miodrag Bulatović, Boško Petrović, Aleksandar Tišma, Pavle Ugrinov, Borislav Pekić, Dragoslav Mihailović, Miroslav Popović, Milorad Pavić, Slobodan Selenić, Svetlana Velmar-Janković... Poezija: Oskar Davičo, Branko Miljković, Stevan Raičković, Miodrag Pavlović, Ivan V. Lalić, Borislav Radović, Jovan Hristić, Branislav Petrović, Matija Bećković, Ljubomir Simović, Milovan Danojlić... Drama: Aleksandar Popović, Dušan Kovačević 46

Dodatak: pregled istorije srpske književne kritike, faze, metodološke orijentacije i najznačajniji predstavnici Napomena: Ispit se polaže usmeno. Sastoji se od tri pitanja: jedno je iz književnosti XVIII i XIX veka, drugo iz književnosti prve polovine XX veka, treće iz savremene književnosti (student bira jednog pisca sa spiska ili van njega). Student koji pristupa ispitu mora imati položen kolokvijum iz narodne i srednjovekovne književnosti.

47