Buku Polisi Operasi Klinik Kesihatan
September 16, 2017 | Author: Abu Abbas Aiyub | Category: N/A
Short Description
polisi operasi klinik kesihatan primer...
Description
KANDUNGAN Perkara
Muka Surat
Daftar Kata
v
Kata-kata Aluan
vii
Prakata
viii
1. Pengenalan
1
2. Visi dan Misi
1
3. Organisasi
2
4. Budaya Korporat
3
5. Piagam Pelanggan
3
6. Perkhidmatan
3
6.1
Konsep Pelaksanaan Perkhidmatan Kesihatan Secara Integrasi
3
6.2
Jenis Klinik Kesihatan dan Tahap Perkhidmatan 6.2.1 Tahap Perkhidmatan Klinik Kesihatan Dikategorikan Kepada 3
5 5
6.3
Perkhidmatan 6.3.1 Perkhidmatan Rawatan Pesakit Luar 6.3.2 Perkhidmatan Jagaan Kesihatan Ibu 6.3.3 Perkhidmatan Kesihatan Bayi dan Kanak-kanak 6.3.4 Perkhidmatan Kesihatan Sekolah 6.3.5 Perkhidmatan Kesihatan Remaja 6.3.6 Perkhidmatan Kesihatan Dewasa 6.3.7 Perkhidmatan Kesihatan Warga Emas 6.3.8 Perkhidmatan Kesihatan Orang Kurang Upaya 6.3.9 Perkhidmatan Kecemasan dan Ambulans 6.3.10 Perkhidmatan Dietetik 6.3.11 Perkhidmatan Kaunseling Pemakanan 6.3.12 Perkhidmatan Domisiliari 6.3.13 Perkhidmatan Klinik Bergerak 6.3.14 Perkhidmatan Berhenti Merokok 6.3.15 Perkhidmatan Kendiri (self monitoring) 6.3.16 Perkhidmatan Terapi Gantian Methadone 6.3.17 Perkhidmatan Sokongan Klinikal
5 5 5 6 6 6 6 6 7 7 8 8 8 8 9 9 9 9
7. Tadbir Urus Klinikal 7.1 Pengurusan Klinikal Klinik 7.2 Jadual Perkhidmatan 7.3 Proses Kerja 7.3.1 Pendaftaran Secara Bersepadu 7.3.2 Triage 7.3.3 Konsultasi 7.3.4 Intervensi 7.3.5 Persetujuan Bertulis (Consent) 7.3.6 Temu janji 7.3.7 Rawatan Kecemasan 7.3.8 Rujukan 7.4 7.5 7.6 7.7 7.8 7.9 7.10 7.11
10 10 10 11 11 12 12 12 12 12 12 13
Carta Alir Pesakit Di Klinik Kesihatan Pelaporan Insiden Kawalan Infeksi Kecederaan Disebabkan Alatan Tajam Medication Error CPG / SOP Pengurusan Bencana Bertugas Atas Panggilan
14 15 15 15 16 16 16 17
8. Tadbir Urus Bukan Klinikal 8.1 Prasarana 8.1.1 Kemudahan Dalam Bangunan Klinik 8.1.2 Kemudahan Dalam Kawasan Klinik 8.1.3 Penyelenggaraan dan Pembaikan Klinik 8.1.4 Keselamatan Klinik 8.1.5 Perkhidmatan Pengawal Keselamatan 8.1.6 Kebersihan dan Keceriaan Klinik
17 17 17 18 19 19 20 20
8.2
Pengurusan Sumber Manusia 8.2.1 Carta Organisasi dan Fungsi 8.2.2 Pegawai Perhubungan Awam 8.2.3 Jadual Tugas Anggota 8.2.4 Gantian Tugas 8.2.5 Pemakaian Pakaian Seragam
20 20 21 21 21 22
8.3
Pengurusan Aset (Harta Modal dan Inventori) 8.3.1 Penyelenggaraan dan Pembaikan 8.3.2 Pemantauan 8.3.3 Bekalan Bahan Steril 8.3.4 Bekalan Farmaseutikal 8.3.5 Pelupusan
22 22 22 23 24 24
8.4
Pengurusan Maklumat Kesihatan 8.4.1 Penyelenggaraan Data dan Rangkaian Maklumat 8.4.2 Penghantaran Reten / Census / Laporan / 8.4.3 Keselamatan dan Kerahsiaan Data 8.4.4 Non-HIMS dan eHIMS 8.4.5 Laporan Perubatan 8.4.6 Mediko Legal 8.4.7 Kematian
24 24 25 25 25 26 26 26
8.5
Pengurusan Kewangan 8.5 .1 Pekeliling Perbendaharaan Berkaitan 8.5 .2 Jadual Fi 8.5 .3 Penerimaan Hadiah dan Sumbangan
26 26 26 26
8.6
Pengurusan Aduan Awam 8.6.1 Pekeliling Berkaitan 8.6.2 Penyeliaan
27 27 27
8.7
Pengurusan Peralatan dan Mesin 8.7.1 Dokumen Berkaitan 8.7.2 Penyelenggaraan / Kalibrasi 8.7.3 Pemantauan dan Pelupusan
27 27 27 27
8.8
Penambahbaikan Kualiti Berterusan 8.8.1 ISO 9001:2000 8.8.2 Inovasi dan Kreativiti 8.8.3 Program Kepastian Kualiti 8.8.4 Credentialing & Privileging 8.8.5 Audit Klinikal dan Bukan Klinikal 8.8.6 Kepuasan Pelanggan
28 28 28 28 28 29 29
9. Penglibatan Komuniti 9.1 Panel Penasihat Klinik Kesihatan (PPKK) 9.2 Wakil Kesihatan Kampung (WKK) 9.3 Sukarelawan Penjagaan Kesihatan Asas (SPKA)
29 29 29 29
10. Pengurusan Perkhidmatan Kesihatan Di Institusi
30
11. Kolaborasi Dengan Agensi Lain 11.1 Penglibatan Anggota Di Peringkat Komuniti
30 30
12. Teknologi Maklumat Dan Komunikasi (ICT) 12.1 Pengurusan Perkakasan dan Rangkaian ICT 12.2 Aplikasi Klinikal & Sokongan Klinikal 12.3 Keselamatan dan Kerahsiaan Maklumat
31 31 31 32
13.
Rujukan
33
14.
Penghargaan
34
15.
Lampiran Lampiran 1 – Carta Organisasi Klinik Kesihatan Lampiran 2 – Pengkelasan Skop Perkhidmatan Klinik Kesihatan Kepada Advance, Intermediate dan Universal mengikut Pelan Piawai Lampiran 3 – Surat Kebenaran Melakukan Prosedur / Pembedahan
35 36
40
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
DAFTAR KATA ATT
-
Anti Tetanus Toxoid
BID
-
Brought in Dead
BPKK
-
Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
C& P
-
Credentialing & Privileging
CPD
-
Continuous Professional Development
CPG
-
Clinical Practice Guideline
CSSD
-
Central Sterile Services Department
DDA
-
Dangerous Drugs Act
DTS
-
Depot Tahanan Sementara
EHR
-
Electronic Health Record
EKSA
-
Ekosistem Kondusif Sektor Awam
FMS GITN
-
Family Medicine Specialist Government Intergrated Telecommunications Network
ICT
-
Information Communication Tecnhology
ISO
-
International Organisation for Standardisation
JK
-
Jururawat Kesihatan
JKN
-
Jabatan Kesihatan Negeri
JM
-
Jururawat Masyarakat
OKU
-
Orang Kurang Upaya
PGA
-
Pasukan Gerakan Am
PhIS/CPS
-
Pharmacy Information System / Clinic Pharmacy System
PKD
-
Pejabat Kesihatan Daerah
PLKN
-
Program Latihan Khidmat Negara
POCT
-
Point of Care Test
PPKK
-
Panel Penasihat Klinik Kesihatan
PP
-
Pegawai Perubatan
PULAPOL
-
Pusat Latihan Polis
PUSPEN
-
Pusat Pemulihan Penagihan Narkotik
QAP
-
Quality & Assurance Programme
SOP
-
Standard Operating Procedure
SPKA
-
Sukarelawan Penjagaan Kesihatan Asas
TPC-OHCIS
-
Teleprimary Care and Oral Health Clinical Information System
WKK
-
Wakil Kesihatan Kampung
Y/M
-
Yang Menjaga
v
Kata-Kata Aluan
Saya ingin merakamkan ucapan terima kasih kerana diberi peluang memberi sepatah dua kata sempena penerbitan buku Polisi Operasi Klinik Kesihatan. Tidak dapat dinafikan dokumen panduan seperti ini amat diperlukan oleh anggota kesihatan di peringkat lapangan bagi memastikan pengurusan dan pelaksanaan aktiviti kesihatan di klinik-klinik kesihatan dapat dijalankan sepertimana yang dikehendaki oleh pihak kementerian. Penyediaan dokumen polisi ini juga merupakan sebahagian dari usaha berterusan pihak kementerian bagi memastikan penjagaan kesihatan yang komprehensif dan berkualiti dapat disediakan di klinik-klinik kesihatan selari dengan transformasi perkhidmatan kesihatan. Semoga dengan penerbitan buku polisi ini dapat menjadi rujukan kepada semua anggota kesihatan dalam menyediakan perkhidmatan kesihatan yang berkualiti, komprehensif dan bersepadu di Malaysia. Sekian, terima kasih
DATUK DR. LOKMAN HAKIM BIN SULAIMAN Timbalan Ketua Pengarah Kesihatan (Kesihatan Awam) Kementerian Kesihatan Malaysia
vii
Prakata
Assalamualaikum W.B.T dan Salam 1Malaysia, Syukur kehadrat Allah SWT kerana dengan izin-Nya saya berpeluang mengabdikan kata alu-aluan dalam buku Polisi Operasi Klinik Kesihatan. Syabas dan tahniah kepada semua pihak yang terlibat dalam penerbitan ini. Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga (BPKK), Kementerian Kesihatan Malaysia bertanggungjawab dalam penyediaan buku ini sebagai panduan kepada anggota kesihatan yang bertugas berkaitan dengan aktiviti-aktiviti dan skop perkhidmatan yang perlu dijalankan. Ini bertepatan dengan visi dan misi KKM agar menjadi sebuah negara yang terdiri daripada individu, keluarga dan masyarakat yang sihat melalui sistem kesihatan yang adil dan saksama, cekap, mampu disediakan dan bersesuaian dengan persekitaran. Dengan adanya buku garis panduan ini dapat memberi panduan dan menjadi bahan rujukan kepada semua anggota kesihatan bagi memastikan perkhidmatan yang profesional dan berkualiti serta dapat meningkatkan kepuasan dan keyakinan kepada pelanggan.
TO’ PUAN DR. HJH. SAFURAH BT. HJ. JAAFAR Pengarah Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga Kementerian Kesihatan Malaysia
viii
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
1.
PENGENALAN Klinik kesihatan berfungsi sebagai penyedia perkhidmatan kesihatan di peringkat penjagaan kesihatan primer. Cabaran penjagaan kesihatan komuniti semasa dan perkembangan teknologi memerlukan Kementerian Kesihatan Malaysia menyusun semula strategi sistem penyampaian perkhidmatannya agar sejajar dengan keperluan semasa. Perkhidmatan yang disediakan perlu memberi fokus kepada penghasilan impak atau outcome kepada komuniti. Pendekatan baru berkonsepkan perkhidmatan kesihatan secara integrasi telah diperkenal dan dilaksana supaya matlamat jangka panjang Kementerian Kesihatan Malaysia dapat direalisasikan. Polisi Operasi Klinik Kesihatan ini disediakan sebagai panduan dan rujukan dalam pengurusan klinik kesihatan. Walau bagaimanapun pelaksanaan polisi operasi ini adalah tertakluk kepada kesesuaian dan keperluan setempat dengan mengambil kira keupayaan prasarana dan sumber sedia ada.
2.
VISI DAN MISI 2.1
Kementerian Kesihatan Malaysia VISI Negara menggembleng tenaga ke arah kesihatan yang lebih baik. MISI Misi Kementerian Kesihatan adalah untuk menerajui dan berusaha bersama-sama: i.
Untuk memudahkan dan membolehkan rakyat mencapai sepenuhnya potensi mereka dalam kesihatan, menghargai kesihatan sebagai aset paling berharga mengambil tanggungjawab dan tindakan positif demi kesihatan mereka.
ii.
Untuk memastikan sistem kesihatan berkualiti tinggi iaitu: • mengutamakan pelanggan • saksama • tidak membebankan • cekap • wajar mengikut teknologi • boleh disesuaikan mengikut persekitaran • inovatif
1
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
iii.
Dengan menekankan : • sifat penyayang, profesionalisme dan kerja berpasukan • sifat menghormati maruah insan • penglibatan masyarakat
2.2
Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga Visi Ke arah keluarga sihat sejahtera serta menikmati kehidupan yang berkualiti sepanjang hayat. Misi Untuk melahirkan institusi keluarga yang sihat sejahtera, BPKK: • Mengadakan program kesihatan keluarga yang komprehensif dan bersepadu untuk setiap individu, keluarga dan masyarakat.
3.
•
Menggalakkan penglibatan masyarakat dalam penjagaan kesihatan melalui peningkatan kesedaran setiap individu, keluarga dan masyarakat.
•
Memupuk kerjasama dan penyertaan pelbagai sektor dan agensi kerajaan serta Pertubuhan Bukan Kerajaan dalam pelaksanaan aktiviti-aktiviti kesihatan keluarga.
ORGANISASI 3.1.
Carta organisasi Klinik Kesihatan (Lampiran 1)
3.2.
Klinik kesihatan diketuai oleh seorang Pegawai Perubatan Yang Menjaga yang dilantik secara rasmi.
3.3.
Klinik Kesihatan yang tiada Pegawai Perubatan tetap, Pegawai Perubatan Yang Menjaga perlu dilantik dari kalangan Pegawai Perubatan dari klinik kesihatan terdekat di dalam daerah yang sama.
3.4.
Semasa ketiadaan Pegawai Perubatan Yang Menjaga, pegawai pengganti perlu dikenalpasti.
3.5.
Tanggungjawab Pegawai Perubatan Yang Menjaga: 3.5.1. Memastikan penyampaian perkhidmatan di klinik sama ada klinikal atau bukan klinikal berjalan dengan baik. 3.5.2. Memastikan pengendalian dan penyeliaan beberapa bahagian perkhidmatan di klinik dilaksanakan oleh anggota yang sesuai.
2
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
3.5.3. Mempengerusikan mesyuarat pengurusan di peringkat klinik secara berkala. 3.5.4. Melihat pesakit dan memberi rawatan, kaunseling serta khidmat nasihat.
4.
BUDAYA KORPORAT NILAI-NILAI TERAS
5.
6.
4.1.
Penyayang Kami komited untuk menerima pelanggan dengan sikap ramah mesra dan penuh perhatian. Kami bersedia memberi layanan dengan bersopan santun, responsif dan menghormati hak individu. Kami bertanggungjawab memberi perkhidmatan yang mesra pelanggan.
4.2.
Profesionalisme Kami komited untuk memberi perkhidmatan yang terbaik merangkumi etika dan taraf kerja yang dikehendaki serta prinsip anggota yang bertanggungjawab. Kami percaya dalam memberikan perkhidmatan cemerlang dan sentiasa bersedia memenuhi harapan masyarakat.
4.3.
Kerja Berpasukan Kami komited untuk bekerja sebagai satu pasukan dengan harmoni bagi mencapai matlamat yang sama.
PIAGAM PELANGGAN 5.1
Piagam pelanggan yang dirangka hendaklah selaras dengan kehendak jabatan
5.2
Piagam pelanggan hendaklah dipaparkan dengan jelas dan terang serta diletakkan di tempat yang sesuai dan mudah dilihat oleh pelanggan.
5.3
Semua peraturan yang ditetapkan mestilah bersesuaian dengan kemampuan dan mengikut keperluan masa.
PERKHIDMATAN Klinik kesihatan menyediakan perkhidmatan kesihatan yang komprehensif secara integrasi di mana pelaksanaannya menggunakan pendekatan holistik meliputi aspek promotif, pencegahan, rawatan penyakit akut/ kronik dan penyakit berjangkit/ tidak berjangkit serta rehabilitasi yang berkesan, efisien dan berkualiti bagi meningkatkan tahap kesihatan rakyat merangkumi semua peringkat umur dari dalam kandungan hingga akhir hayat (from womb to tomb): 6.1
Konsep Pelaksanaan Perkhidmatan Kesihatan Secara Integrasi Asas pelaksanaan perkhidmatan di klinik kesihatan berkonsepkan integrasi dan dilaksanakan secara bersepadu untuk mewujudkan perkhidmatan yang seragam di seluruh negara. Elemen-elemen Utama Pelaksanaan Perkhidmatan Secara Berintegrasi: • Skop perkhidmatan kesihatan merangkumi wellness, illness, emergency and support yang dilaksanakan secara bersepadu.
3
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
4
•
Perkhidmatan wellness dan illness digabungkan dalam satu pakej bagi setiap pelanggan berbentuk person focused management untuk menghasilkan penjagaan kesihatan secara holistik.
•
Pengesanan awal risiko penyakit dan pelaksanaan intervensi secara mudahlaksana dilakukan diperingkat awal. Pengurusan penyakit kronik lebih efektif termasuk pengesanan dan pencegahan komplikasi di peringkat awal.
•
Perkongsian sumber menghasilkan perkhidmatan bersepadu bertujuan mengoptimakan penggunaan semua sumber sedia ada.
•
Memaksima kapasiti anggota yang sama skop dan bidang tugas ke arah pembentukan kemahiran pelbagai disiplin (multiskilling dan multitasking) supaya anggota berupaya bertugas dipelbagai disiplin / perkhidmatan demi melancarkan perkhidmatan sedia ada di klinik.
•
Tidak berlaku pertindihan perkhidmatan bagi mengelakkan wujudnya perkhidmatan yang sama fungsinya dalam satu klinik.
•
Penjenamaan semula semua papan tanda kepada nama perkhidmatan supaya tidak wujud klinik-klinik dalam klinik yang sama.
•
Semua perkhidmatan di klinik diintegrasikan bertujuan menghasilkan impak yang lebih berkesan kepada pelanggan / pesakit dan mensasarkan kesihatan populasi.
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
6.2.
Jenis Klinik Kesihatan dan Tahap Perkhidmatan Klinik kesihatan telah diklasifikasikan kepada 6 jenis kemudahan iaitu Jenis 2 hingga Jenis 7 mengikut pelan piawai dan tahap perkhidmatan dikategorikan kepada 3 iaitu Universal, intermediate dan Advance seperti di Lampiran 2. Perancangan jangka panjang tiada lagi Klinik Desa baru dibina manakala Klinik Desa sedia ada akan dinaiktaraf kepada Klinik Kesihatan Jenis 7 (KK7) secara berfasa bermula dalam RMK 11 hingga RMK 13. 6.2.1
6.3.
Tahap perkhidmatan klinik kesihatan dikategorikan kepada 3 iaitu: •
Universal Peringkat perkhidmatan ini diberikan oleh klinik kesihatan dengan kategori penjawat awam sokongan dan pegawai perubatan pelawat atau tetap.
•
Intermediate Peringkat perkhidmatan ini diberikan oleh klinik kesihatan dengan pegawai perubatan dengan atau tanpa Pakar Perubatan Keluarga (FMS)
•
Advance Peringkat perkhidmatan ini diberikan oleh anggota kesihatan sokongan, pegawai perubatan dan pakar. Peringkat ini juga menyediakan perkhidmatan pengurusan penyakit yang lebih specialized oleh penjawat kesihatan pelbagai disiplin yang berpakaran seperti Pakar Perubatan Keluarga, Jurupulih Perubatan Keluarga, Jurupulih Perubatan Cara Kerja, Pegawai Sains Pemakanan, Pegawai Pendidikan Kesihatan dan dibantu oleh anggota perkhidmatan sokongan berteknologi tinggi. Tahap perkhidmatan ini akan menerima kes rujukan daripada perkhidmatan tahap universal dan intermediate.
Perkhidmatan 6.3.1
Perkhidmatan Rawatan Pesakit Luar Perkhidmatan pesakit luar di klinik kesihatan merupakan peringkat temu pertama bagi individu atau keluarga untuk mendapatkan perkhidmatan kesihatan. Pendekatan perkhidmatan diberikan menggunakan konsep Reviewed Approach di mana keperluan kesihatan setiap pelanggan dikenalpasti dan dikendalikan secara komprehensif merangkumi aspek promotif, preventif, promotif, kuratif dan rehabilitatif dijalankan mengikut keperluan umum. Ia juga merupakan perkhidmatan yang diberikan untuk semua pesakit walk-in sama ada kes-kes kecemasan dan bukan kecemasan.
6.3.2
Perkhidmatan Jagaan Kesihatan Ibu Perkhidmatan Antenatal • Pemeriksaan fizikal umum • Pemeriksaan makmal rutin • Obstetric ultrasound • Ceramah kesihatan dan pemakanan • Pelalian (ATT) • Kesihatan Pergigian • Lawatan rumah • Rawatan • Rujukan bagi kes bermasalah
5
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
Perkhidmatan Postnatal • Lawatan rumah • Perancang keluarga • Khidmat nasihat, kaunseling dan pendidikan kesihatan • Pemeriksaan fizikal postnatal • Rujukan
6
6.3.3
Perkhidmatan Kesihatan Bayi dan Kanak-kanak Perkhidmatan kesihatan yang disediakan untuk promosi kesihatan, penilaian perkembangan dan pertumbuhan, imunisasi, pemeriksaan pergigian, pemakanan, penjagaan kesihatan, rawatan dan rujukan.
6.3.4
Perkhidmatan Kesihatan Sekolah Perkhidmatan untuk kanak-kanak prasekolah, murid sekolah rendah dan menengah yang belajar di sekolah-sekolah yang berdaftar dengan Kementerian Pendidikan Malaysia. Perkhidmatan secara berkala ini merangkumi perkhidmatan promosi kesihatan, pencegahan penyakit melalui imunisasi, saringan kesihatan, pemeriksaan kesihatan, khidmat nasihat, rawatan ringan dan rujukan.
6.3.5
Perkhidmatan Kesihatan Remaja Perkhidmatan kesihatan untuk remaja yang berumur 10-19 tahun yang merangkumi promosi kesihatan, pencegahan, saringan kesihatan (BSSK), kaunseling, pemakanan, penjagaan kesihatan, rawatan dan rujukan. Skop perkhidmatan kesihatan yang ditawarkan seperti berikut: • Kesihatan Pertumbuhan Dan Perkembangan • Kesihatan Pemakanan • Kesihatan Mental • Kesihatan Seksual Dan Reproduktif • Kesihatan Tingkah Laku Berisiko • Kesihatan Fizikal
6.3.6
Perkhidmatan Kesihatan Dewasa Perkhidmatan kesihatan untuk lelaki dan wanita berumur 20 hingga 59 tahun yang meliputi promosi kesihatan, saringan (BSSK), pencegahan, pemakanan, penjagaan kesihatan, rawatan dan rujukan.
6.3.7
Perkhidmatan Kesihatan Warga Emas Perkhidmatan untuk warga emas yang berumur 60 tahun ke atas yang meliputi promosi kesihatan, saringan (BSSK), pencegahan, pemakanan, penjagaan kesihatan, rawatan, rehabilitasi, home care nursing dan rujukan.
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
6.3.8
Perkhidmatan Kesihatan Orang Kurang Upaya Program penjagaan kesihatan bagi OKU termasuk penjagaan kanak-kanak keperluan khas di klinik kesihatan dan komuniti, program pencegahan dan kawalan hilang upaya penglihatan dan pendengaran serta pemulihan OKU dewasa. Perkhidmatan yang disediakan meliputi pelbagai lapisan umur iaitu promosi kesihatan, saringan, pencegahan, pemakanan, penjagaan kesihatan, rehabilitasi, rawatan dan rujukan.
6.3.9
Perkhidmatan Kecemasan Dan Ambulans Perkhidmatan Kecemasan Perkhidmatan kecemasan di klinik kesihatan luar bandar memberikan perkhidmatan kecemasan 24 jam, manakala klinik kesihatan di bandar memberikan perkhidmatan kecemasan pada waktu pejabat sahaja iaitu; • Menilai (triaging) semua kes kecemasan • Memberi rawatan kecemasan kepada kes-kes kritikal • Resusitasi kes-kes kritikal dan tenat • Menstabilkan pesakit sebelum dirujuk ke hospital Perkhidmatan Ambulans Perkhidmatan ambulans klinik kesihatan memberi bantuan 24 jam kepada pelanggan yang hanya melibatkan kes-kes kecemasan, kemalangan dan memerlukan rawatan lanjut dengan segera. • Khidmat panggilan ambulans (ambulance call) i. Kes kecemasan perubatan (medical emergency) ii. Kes pembedahan dan obstetrik iii. Kemalangan Jika klinik kesihatan tidak mempunyai ambulans atau ambulans sedia ada sedang digunakan, ambulans daripada hospital / klinik kesihatan terdekat hendaklah membantu apabila terdapat kes-kes kecemasan yang perlu dirujuk. i. Penggunaan ambulans mestilah mengikut garis panduan sedia ada. (Rujuk Panduan Perkhidmatan Kecemasan Di Klinik Kesihatan) ii. Pembayaran penggunaan ambulans adalah bergantung tertakluk kepada Akta Fi (pindaan) 1994 iii. Pemandu adalah bertanggungjawab ke atas penggunaan kenderaan mengikut senarai semak yang ditetapkan iv. Klinik kesihatan terlibat dalam jaringan call center dimana ia sebahagian pasukan mengurus panggilan ambulans di sektor / kawasan operasi atau jiran klinik kesihatannya
7
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
6.3.10
v.
Kenderaan ambulans hendaklah diletakkan di tempat letak khas ambulan setiap masa.
•
Khidmat rujukan ke hospital dari fasiliti kesihatan kerajaan. Perkhidmatan Dietetik Memberi khidmat nasihat pemakanan bagi kes-kes penyakit kronik seperti diabetes, hypertension, renal disease, obesity, dll bagi mengelakkan komplikasi. Membuat kajian berkaitan pengambilan kalori serta pemakanan untuk mencegah gaya hidup yang tidak sihat.
6.3.11
Perkhidmatan Kaunseling Pemakanan Kaunseling pemakanan diberikan oleh Pakar Perubatan Keluarga / Pegawai Perubatan / Pegawai Sains Pemakanan kepada pelanggan dengan masalah pemakanan. Bantuan makanan akan dibekalkan kepada kanak-kanak KZM di bawah umur 6 tahun, ibu-ibu yang kurang zat makanan dan semua warga tua dari golongan termiskin. Perkhidmatan lain yang ditawarkan ialah demonstrasi memasak, ceramah pemakanan dan kempen pemakanan di klinik kesihatan dan komuniti.
6.3.12
Perkhidmatan Domisiliari Perkhidmatan perawatan dan rehabilitasi yang disediakan di rumah untuk memastikan kesinambungan penjagaan pesakit yang didiscaj dan menyokong keluarga pesakit melalui latihan kepada penjaga dalam aspek jagaan pesakit bagi mengurangkan kemasukan semula pesakit ke hospital.
6.3.13
Perkhidmatan Klinik Bergerak Untuk mempertingkat kecapaian perkhidmatan bagi masyarakat yang tinggal berjauhan dari klinik statik, perkhidmatan outreach melalui Perkhidmatan Klinik Bergerak (PKB) telah diwujudkan melalui kenderaan air, darat dan udara. Tumpuan khususnya ialah untuk penduduk terpinggir di kawasan pedalaman, kawasan ladang, kampung tradisional, penempatan orang asli, pulau-pulau dan termasuk kawasan tertentu di bandar. Klinik bergerak ini merangkumi klinik bergerak sedia ada dan klinik bergerak 1 Malaysia (KB1M). (Rujuk buku Garis Panduan Klinik Bergerak 2014)
8
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
6.3.14
Perkhidmatan Berhenti Merokok Semua fasiliti kesihatan hendaklah menjalankan khidmat berhenti merokok mengikut garis panduan yang ditetapkan.
6.3.15
Perkhidmatan Kendiri (self monitoring) Semua fasiliti kesihatan perlu menyediakan sudut saringan kendiri bagi meningkatkan tahap kesedaran pelanggan terhadap status kesihatan sendiri.
6.3.16
Perkhidmatan Terapi Gantian Methadone Perkhidmatan Terapi Gantian Methadone melibatkan konsultasi oleh Pegawai Perubatan, pendispensan methadone secara DOT (Direct Observation Therapy) kepada pelanggan, perkhidmatan kaunseling pelanggan dan keluarga, serta pemantauan berterusan dalam tempoh rawatan.
6.3.17
Perkhidmatan Sokongan Klinikal • Farmasi Farmasi pesakit luar merangkumi pendispesan ubat-ubatan, kaunseling ubat-ubatan, MTAC (Medication Theraphy Adherence Clinic), pendispensan Methadone dan perkhidmatan tambah nilai seperti farmasi pandu lalu, UMP1M dan SPUB. Rujuk Polisi Operasi Farmasi Ambulatori (Hospital & Klinik Kesihatan) Edisi 1:2011 •
Makmal Menyediakan perkhidmatan diagnostik yang merangkumi ujian Patologi Kimia, Hematologi, Mikrobiologi dan Serologi. (Rujuk Buku Panduan Juruteknologi Perubatan Penjagaan Kesihatan Primer 2006)
•
Radiologi Menyediakan perkhidmatan pengimejan yang mempunyai nilai diagnostik yang tinggi dan dilakukan oleh anggota yang berkelayakan iaitu Juru Xray. Jenis Xray yang dibuat ialah dada (CXR), abdomen, KUB, kepala, anggota atas / bawah dan tulang belakang. Pengimejan ultrasound adalah untuk keskes antenatal dan pemeriksaan abdomen / ginekologi.
•
Rehabilitasi Perkhidmatan yang diberikan merangkumi: Fisioterapi Pemulihan carakerja Perkhidmatan Kebajikan Perubatan Pendidikan Kesihatan / Khidmat nasihat Pusat jagaan harian bagi kes mental
9
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
7.
TADBIR URUS KLINIKAL 7.1
Pengurusan Klinikal Klinik Prinsip Dan Peraturan Dalam Penyampaian Perkhidmatan Penyampaian perkhidmatan perlu berpandukan kepada: • Konsep dan aplikasi secara berintegrasi • Perkhidmatan Berpusatkan Pelanggan (Patient centered service) • 8 Matlamat Kesihatan (8 Health Goals) • Strategi Penjagaan Kesihatan Awam • Akta-akta yang diperuntukkan • Pekeliling dan Arahan Kerja • CPG dan SOP • Amalan Budaya Korporat Lapan Matlamat Pengurusan Kesihatan • Wellness focus • Person focus • Self help • Informed person • Care Provided at home or close to home • Coordinated continuous seamless care • Services tailored as much as possible Efficient and affordable services Strategi Penjagaan Kesihatan Awam • Penjagaan kesihatan lebih terancang • Mengecilkan jurang ketidaksamarataan • Penekanan kepada kesihatan populasi • Penyampaian yang memudahkan bagi pelanggan • Koordinasi, kesinambungan dan kolaborasi • Penglibatan komuniti secara aktif • Pengurusan kesihatan awam secara total
7.2
10
Jadual Perkhidmatan (waktu operasi klinik, extended hours, klinik harian) Waktu perkhidmatan klinik kesihatan beroperasi adalah tertakluk kepada arahan dan perubahan semasa. Waktu operasi klinik kesihatan terbahagi kepada: 7.2.1
waktu pejabat (8.00 pagi hingga 5.00 petang)
7.2.2
waktu pejabat dan diteruskan selepas waktu pejabat; • 5.00 petang hingga 9.30 malam pada hari bekerja • 8.00 pagi hingga 12.30 tengah hari (Sabtu)
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
• •
7.2.3
7.3
Hari kelepasan Am dan Cuti Am Negeri tidak beroperasi Cuti hujung minggu (Ahad) kecuali bagi negeri Johor, Kedah, Kelantan dan Terengganu.
Waktu perkhidmatan kes kecemasan di luar waktu pejabat • Klinik kesihatan yang telah ditetapkan sahaja menyediakan perkhidmatan kes kecemasan yang beroperasi 24 jam menggunakan kaedah sistem bertugas atas panggilan di luar waktu pejabat.
Proses Kerja 7.3.1
Pendaftaran Secara Bersepadu a) Semua pelanggan didaftar di kaunter bersepadu kecuali kes pergigian. b)
Pendaftaran pelanggan baru atau susulan hendaklah dilakukan di kaunter pendaftaran.
c)
Semua pelanggan yang ada temu janji dikehendaki melakukan pendaftaran dengan menggunakan dokumen pengenalan diri.
d)
Pelanggan boleh menggunakan dokumen pengenalan diri seperti:• Kad pengenalan baru / lama • Pasport • Sijil Kelahiran • Kad Tentera / Polis • Lain-lain dokumen rasmi
e)
Setiap pelanggan yang mendaftar dikenakan bayaran seperti dalam Akta Fi (Perubatan) 1951 dan membuat pembayaran di kaunter pembayaran. Resit pembayaran hendaklah disertakan semasa pendaftaran.
f)
Bayaran tambahan rawatan pergigian dan X-ray akan dikenakan selepas rawatan.
g)
Biodata pelanggan hendaklah dimasukkan ke dalam Buku Pendaftaran JPL (PL102) atau sistem komputer.
h)
Pelanggan akan diberi no. giliran mengikut jenis perkhidmatan yang berkaitan.
i)
Kes kecemasan akan terus dihantar ke bilik rawatan. Pendaftaran dilakukan oleh waris / pengiring.
11
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
7.3.2
Triage a) Semua pelanggan baru atau ulangan mesti melalui kaunter triage untuk menentukan bilik rawatan. b) Semua pelanggan yang datang tanpa temu janji sama ada kecemasan atau tidak, perlu dilihat dan diberi rawatan pada hari yang sama. c) Anggota paramedik yang berpengalaman akan ditugaskan di kaunter triage. d) Anggota yang bertugas perlu mengenalpasti kes-kes kecemasan dan bukan kecemasan.
7.3.3
Konsultasi Pelanggan akan dikonsultasi secara integrasi dan holistik, merangkumi aspek wellness dan illness oleh Pakar Perubatan Keluarga / Pegawai Perubatan / Penolong Pegawai Perubatan / Jururawat Terlatih mengikut skop dan bidang kuasa masingmasing.
7.3.4
Intervensi a) Farmakologi Rawatan ubat-ubatan akan diberikan kepada pelanggan sekiranya perlu. b) Non-Farmakologi • Prosedur diagnostik • Prosedur rawatan • Perkhidmatan Rehabilitasi • Kaunseling Pemakanan • Pendidikan Kesihatan • Khidmat Nasihat
7.3.5
Persetujuan Bertulis (Consent) Setiap prosedur perlu mendapatkan persetujuan bertulis dari pelanggan atau penjaga. (Lampiran 3).
7.3.6
Temu janji Sistem temu janji bersepadu diamalkan bertujuan menyelaraskan semua temu janji perkhidmatan-perkhidmatan di klinik. Klinik kesihatan juga mengamalkan sistem temu janji berperingkat (staggered appointment). Pelanggan hendaklah mematuhi dan mengikut tarikh dan masa temu janji yang telah ditetapkan serta disarankan untuk hadir 30 minit lebih awal bagi urusan pendaftaran dan perkara lain-lain.
7.3.7
12
Rawatan Kecemasan a) Semua kes kecemasan akan diutamakan serta dirawat atau distabilkan dengan segera di bilik rawatan tanpa melalui kaunter saringan b) Pendaftaran dan pembayaran hendaklah dilakukan oleh waris atau pengiring pelanggan.
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
7.3.8
Rujukan a) Dalaman Kes-kes boleh dirujuk kepada Pegawai Perubatan, Pakar Perubatan Keluarga atau disiplin yang lain seperti dietetik, pemakanan, perkhidmatan rehabilitasi, Pegawai Kerja Sosial Perubatan dan lain-lain. b)
Luaran Kes-kes memerlukan rawatan sekunder di hospital perlu disertakan dengan surat rujukan oleh Pegawai Perubatan/ Pakar Perubatan Keluarga. Bagi klinik yang tidak mempunyai Pegawai Perubatan, kes boleh dirujuk terus ke hospital berserta surat rujukan.
c)
Kes-kes kecemasan yang memerlukan rawatan segera, Pegawai yang bertugas perlu menghubungi Jabatan Kecemasan di hospital terlebih dahulu.
13
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
7.4
Carta Alir Pesakit Di Klinik Kesihatan
Pelanggan
* Bilik Rawatan
Aktiviti
Ya Kes Kecemasan
Kecemasan
Pendaftaran Semua pelanggan yang datang untuk mendapatkan rawatan perlu mendaftar di kaunter pendaftaran (JPL /KKIA)
Tidak Kaunter Pendaftaran Bersepadu
Triage/ Pra Konsultasi
Ujian Makmal / ECG / DLL
Ya
Perlu Prosedur Diagnostik
Tidak Konsultasi (Diagnosa / Stratifikasi)
Intervensi / Rawatan
Triage Pelanggan akan dipandu arah untuk perkhidmatan seterusnya Pemeriksaan (tanda vital/BMI) Pra Konsultasi Penyediaan pelanggan Perkhidmatan wellness:- semak borang BSSK & ambil BMI dll Penyakit kronik spt Diabetis:- pengambilan tekanan darah, pemeriksaan mata dll Pelanggan akan dibuat pemeriksaan makmal mengikut keperluan/ mengikut kes.
Konsultasi Jururawat, PPP, MO & FMS mengikut skop, bidang kuasa dan tugas masing-masing. Penentuan diagnosa dan kenal pasti risiko Stratifikasi tahap risiko kesihatan dan penyakit Penentuan kaedah intervensi,rawatan dan rujukan dan temujanji Intervensi Farmakologi/bukan farmakologi. Rawatan dan Intervensi risiko kesihatan Pengurusan rawatan penyakit terkawal dan tidak terkawal Pengurusan rawatan NCD/CDC Khidmat nasihat/kaunseling Notifikasi Lain-lain rawatan
Rujukan Rawatan * Rujuk Garis Panduan Perkhidmatan Kecemasan Dan Ambulans Di Fasilti Kesihatan Primer 2015
14
Tamat
Rujukan Dalaman Klinik kesihatan dengan kepakaran Hospital Jabatan/agensi lain
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
7.5
Pelaporan Insiden Membantu organisasi untuk terus belajar melalui pelaporan insiden dan implikasi kejadian supaya dapat mewujudkan persekitaran yang selamat dalam kalangan anggota kesihatan. Pelaporan insiden terbahagi kepada tiga kategori: Merah : kejadian serius yang melibatkan kecacatan, mengancam nyawa dan kematian Kuning : kejadian yang sederhana serius yang tidak melibatkan kematian Hijau : kejadian yang tiada implikasi kepada pesakit / berisiko rendah Borang notifikasi IR1.1 perlu diisi dan perlu dibuat oleh penyelia Lokasi kepada Setiausaha Jawatankuasa Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan dalam jangka masa yang telah ditetapkan mengikut kategori. (Rujuk Manual Incident Reporting & Learning System From Information To Action, 2013)
7.6
Kawalan Infeksi Program kawalan infeksi perlu diamalkan secara betul dan berterusan agar dapat mengawal berlakunya jangkitan. Kegagalan dalam amalan kawalan infeksi akan memudahkan penularan jangkitan silang dari pesakit ke anggota kesihatan dan pesakit lain. Perawatan kes di semua fasiliti kesihatan mesti mengamalkan konsep Standard Precaution untuk mengurangkan transmisi mikroorganisma. Anggota kesihatan mesti menganggap darah dan cecair badan pesakit berpotensi menjadi punca jangkitan. Semua sisa klinikal hendaklah diuruskan mengikut tatacara sedia ada. Proses pelupusan sisa klinikal merangkumi pengasingan, pengendalian dan pelupusan. (Rujuk buku Garis Panduan Kawalan Infeksi Di Fasiliti Kesihatan Primer 2013.)
7.7
Kecederaan Disebabkan Alatan Tajam (Sharp Injury) Insiden kecederaan akibat benda tajam perlu dilaporkan oleh anggota kesihatan terbabit kepada penyelia lokasi dengan segera dalam masa 24 jam untuk penilaian dan rawatan pasca pendedahan. Penyelia lokasi perlu mengisi Borang WEHU A2 dan kes perlu dirujuk kepada Pakar Perubatan Keluarga / Pegawai Perubatan. (Rujuk carta alir notifikasi dan sharp injury surveillance dalam Garis Panduan Kawalan Infeksi Di Fasiliti Kesihatan Primer 2013)
15
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
7.8
Medication Error Medication error adalah kejadian yang membahayakan pesakit berlaku apabila penyalahgunaan ubat disebabkan kecuaian prescriber/pendispensan ubat. Kejadian ini boleh dielakkan sekiranya setiap anggota kesihatan membudayakan konsep patient safety goal. Antara faktor yang menyebabkan berlakunya medication error adalah: i. Amalan profesional ii. Produk kesihatan iii. Sistem termasuklah preskripsi, komunikasi, label produk, pendispensan, edaran, pengambilan ubat, pendidikan, pemantauan dan penggunaan Semua medication error perlu dilaporkan kepada Pegawai Farmasi menggunakan format laporan sedia ada. (Rujuk Guideline Medication Error Reporting Bil 1:2009)
7.9
CPG / SOP Semua fasiliti kesihatan hendaklah mempunyai CPG / SOP yang berkaitan dengan program yang sedia ada yang dikeluarkan oleh KKM sebagai panduan dan rujukan. http://www.acadmed.org.my/, http://fh.moh.gov.my/
7.10
Pengurusan Bencana 7.10.1 Keselamatan Dan Pelan Tindakan Bencana (Disaster Plan) • Sebarang bencana yang berlaku dalam kawasan klinik hendaklah dilaporkan kepada Pegawai Yang Menjaga dengan segera untuk tindakan yang sewajarnya.
16
•
Pegawai Perubatan Y/M dan pasukan kesihatan yang dikenalpasti perlu membuat persiapan yang sewajarnya sebelum, semasa dan selepas bencana.
•
Semua anggota perlu mengetahui langkah keselamatan yang terkandung dalam Garis Panduan Pengurusan Banjir (Kesihatan) Tahun 2008.
•
Setiap klinik kesihatan perlu menyediakan pelan tindakan pencegahan bagi menghadapi malapetaka atau bencana alam seperti kebakaran dan sebagainya secara bertulis dan kemaskini mengikut arahan dan keperluan semasa.
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
•
Penolong Pegawai Perubatan atau Pegawai Yang Menjaga atau Pegawai Kesihatan Daerah adalah bertanggungjawab untuk memastikan pelan tindakan disediakan.
•
Satu pasukan atau jawatankuasa khas hendaklah dibentuk dengan tugas serta tanggungjawab pegawai-pegawai yang menganggotai jawatankuasa ini dikenalpasti.
•
Pelan susun atur klinik hendaklah diadakan atau disimpan dengan baik dan peralatan keperluan serta perkara-perkara yang berkaitan untuk menghadapi kecemasan seperti pintu keluar (fire exit), pemadam kebakaran, perenjis air (water sprinklers), amaran kebakaran (fire alarm), tempat berkumpul, tanda arah (signage) yang penting hendaklah dikenalpasti dan disediakan.
•
Latihan dan pengetahuan yang perlu hendaklah diberi kepada anggota sama ada oleh pegawai-pegawai yang berkemampuan atau dari agensi luar yang berkaitan seperti bomba, polis dan sebagainya.
•
Latihan praktikal menghadapi bencana seperti kebakaran hendaklah diadakan dari masa ke semasa untuk memahirkan anggota menghadapi suasana sebenar dan mengenalpasti kelemahan yang perlu diperbaiki.
7.10.2 Tatacara Keselamatan Kecemasan Tatacara atau prosedur kecemasan hendaklah dilaksanakan mengikut garis panduan yang sedia ada seperti: • Medical Emergency • Pelan Bencana Alam • Keselamatan Kebakaran 7.11
8.
Bertugas Atas Panggilan Tugas atas panggilan (on call) adalah tugas yang dilaksanakan di luar waktu pejabat (24 jam sehari dan 7 hari seminggu). Anggota kesihatan yang menjalankan perkhidmatan di peringkat penjagaan kesihatan primer perlu memastikan mereka boleh dihubungi dengan kadar segera. Anggota kesihatan yang bertugas hendaklah memberi respon terhadap semua kes dalam masa 15 minit.
TADBIR URUS BUKAN KLINIKAL 8.1
Prasarana 8.1.1
Kemudahan dalam bangunan klinik Persekitaran dalaman klinik perlu sentiasa bersih, teratur, mempunyai pengudaraan dan pencahayaan yang mencukupi serta susun atur perabot yang selamat.
17
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
Kemudahan dalam bangunan klinik: • Ruang menunggu yang sesuai dan selesa dan dilengkapi dengan bahan-bahan bacaan / pendidikan kesihatan • Ruang penyusuan susu ibu • Ruang tukar lampin anak • Tandas Awam • Tandas anggota klinik • Surau • Bilik Mesyuarat • Kemudahan untuk orang kurang upaya (OKU) (Contoh: troli, kerusi roda, tandas dll). - Bilik air khas - Ramp untuk pelanggan berkerusi roda. o Parkir pelanggan / pelawat perlu diasingkan bagi memastikan kelancaran dan keselesaan pelanggan dan anggota klinik. o Parkir khas untuk OKU hendaklah disediakan berhampiran pintu masuk utama klinik • Sistem pembesar suara • Telefon awam 8.1.2
Kemudahan dalam kawasan klinik • Kafeteria o Perkhidmatan kafeteria disediakan di luar bangunan klinik dan ia perlu mengambilkira keselamatan dan kualiti makanan untuk pelanggan. o Pemantauan berkala perlu dibuat terhadap kualiti dan keselamatan makanan termasuk kebersihan premis dan keakuran pengendali makanan kepada peraturan yang berkaitan. •
18
Perkhidmatan Kedai Kesihatan o Permohonan bagi kemudahan kedai kesihatan hendaklah mendapat pandangan daripada Pegawai Kesihatan Daerah dan hendaklah mendapat kelulusan daripada Pengarah JKN masing-masing. o Keperluan peralatan perubatan boleh didapati di kedai kesihatan berdasarkan peraturan yang sedia ada. o Jualan makanan dan minuman yang tidak sihat adalah dilarang.
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
•
Kemudahan Parkir / Lalulintas/ Kawasan Klinik o Parkir dan laluan untuk pelanggan perlu disediakan. o Semua anggota kesihatan dan orang awam perlu mematuhi peraturan lalu lintas. o Permohonan untuk menggunakan kawasan klinik perlu mendapatkan kelulusan daripada Pegawai Kesihatan Daerah. Sebarang kerosakan serta kehilangan adalah di bawah tanggungjawab pemohon sepenuhnya dan Pejabat Kesihatan Daerah berhak untuk menuntut sebarang kerugian.
•
Media o Sebarang permohonan penggambaran filem di fasiliti kesihatan oleh pihak luar hendaklah dirujuk kepada Unit Komunikasi Korporat (UKK) di peringkat negeri masing-masing.
•
8.1.3
o
Pihak penerbit perlu mendapat persetujuan daripada ‘talent’. Penjawat awam kesihatan dan pesakit yang terlibat dalam penggambaran tersebut.
o
Dokumentari yang telah diedit hendaklah mendapat kelulusan dari ibu pejbat KKM terlebih dahulu sebelum di tayangkan kepada orang awam.
Pameran dan Jualan o Klinik kesihatan tidak boleh membenarkan pihak/ agensi luar untuk menggunakan klinik atau kawasan klinik bagi tujuan pameran atau jualan
Penyelenggaraan dan Pembaikan Klinik Pasukan penyelenggaraan klinik adalah bertanggungjawab memeriksa dan meneliti kerja penyelenggaraan atau pembaikan mengikut tatacara yang diperakui. Kerja baikpulih dan pengubahsuaian hendaklah dirujuk terlebih dahulu kepada Pegawai Perubatan Y/M atau pegawai yang diberi tanggungjawab untuk pengesahan.
8.1.4
Keselamatan Klinik • Semua anggota perlu bertanggungjawab menjaga keselamatan di dalam dan di luar klinik. • Kunci klinik mesti disimpan di tempat yang selamat atau oleh anggota tertentu seperti Penolong Pegawai Perubatan, Jururawat, Jururawat Masyarakat dan Pembantu Perawatan Kesihatan.
19
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
• • • •
•
8.2
Alat pencegah, pengesan dan pemadam kebakaran ditempatkan ditempat yang bersesuaian dan boleh digunakan bila perlu. Sistem pengesanan asap dan rinjisan air perlu disediakan Alat atau loceng amaran kebakaran perlu disediakan. Lampu kecemasan, generator dan alat-alat automasi perlu disediakan supaya bekalan elektrik dapat dikekalkan untuk mengekalkan potensi vaksin, bahan-bahan uji yang perlu disimpan dalam peti sejuk. Pintu-pintu kecemasan bebas dari sebarang halangan.
8.1.5
Perkhidmatan Pengawal Keselamatan Perkhidmatan pengawal keselamatan boleh diwujudkan mengikut keperluan setempat seperti jenis klinik dan tahap perkhidmatan yang disediakan. Urusan pengambilan hendaklah dibuat melalui Pusat Tanggungjawab masing-masing.
8.1.6
Kebersihan dan keceriaan klinik o Keadaan keseluruhan klinik perlulah sentiasa bersih, ceria, kondusif dan berimej korporat o Vendor syarikat kebersihan (jika ada) menjalankan perkhidmatan mengikut spesifikasi yang ditetapkan. o Staf menjalankan kebersihan klinik secara teratur o Pemantauan secara berterusan ke atas kebersihan klinik o Melaksanakan konsep amalan 5S mengikut garis panduan sedia ada o Tandas yang bersih o Susun atur peralatan dan perabot yang kemas Sudut bacaan pelanggan dan bahan pendidikan kesihatan disediakan.
Pengurusan Sumber Manusia 8.2.1 Carta Organisasi dan Fungsi Penempatan perjawatan di bawah tertakluk kepada tahap perkhidmatan. a. Kumpulan Pengurusan Pakar Perubatan Keluarga Pegawai Perubatan dan Kesihatan Pegawai Farmasi Pegawai Sains Pemakanan Pegawai Pendidikan Kesihatan Pegawai Kaunselor Pegawai Kerja Sosial Perubatan Pegawai Pemulihan Perubatan Pendengaran Pegawai Pemulihan Perubatan Penglihatan Pegawai Dietetik Pegawai Pergigian Penolong Pegawai Perubatan Jururawat Pegawai Kesihatan Persekitaran Juru X-Ray
20
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
b.
Kumpulan Sokongan Penolong Pegawai Perubatan Jururawat Terlatih Juruteknologi Makmal Perubatan Penolong Pegawai Farmasi Juru-Xray Jurupulih Anggota Jurupulih Carakerja Penolong Pegawai Kesihatan Persekitaran Jururawat Pergigian Juruteknik Pergigian Pembantu Tadbir
c.
Kumpulan Sokongan ll Jururawat Masyarakat Pembantu Perawatan Kesihatan Pemandu Pembantu Operasi Pekerja Rendah Am Pembantu Kesihatan Awam
d.
Pekerja Kontrak / Sambilan * Merupakan bukan anggota kakitangan awam yang dilantik oleh organisasi yang memerlukan dan tempoh perkhidmatan pekerja kontrak biasanya adalah satu tahun manakala tempoh pekerja sambilan adalah 3 bulan.
8.2.2
Pegawai Perhubungan Awam Semua fasiliti kesihatan disarankan agar dapat melantik seorang Pegawai Perhubungan Awam bagi memastikan perkhidmatan yang disediakan dapat berjalan dengan lancar dan sistematik. Perkhidmatan perhubungan awam diberikan kepada pelanggan dalaman dan luaran dalam kawasan klinik. Disamping itu, kerjasama antara pihak klinik dengan orang awam adalah diperlukan.
8.2.3
Jadual Tugas Anggota Semua fasiliti kesihatan hendaklah menyediakan jadual tugas harian rasmi, dipaparkan dengan jelas dan direkodkan untuk semakan dalam jangka masa yang sesuai.
8.2.4
Gantian Tugas Pegawai yang tidak hadir, tugasnya perlu diganti dengan pegawai yang lain bagi memastikan perkhidmatan tidak terjejas.
21
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
8.2.5
8.3
Pemakaian Pakaian Seragam Semua anggota yang berpakaian seragam hendaklah memakai pakaian seragam masing-masing ketika menjalankan tugas rasmi termasuk juga perkhidmatan atas panggilan (on call). Kategori yang tidak dibekalkan pakaian seragam hendaklah mematuhi etika pakaian sebagai penjawat awam. Anggota yang dibekalkan dengan kasut hendaklah mematuhi peraturan pemakaian yang ditetapkan. Pemakaian kasut selain yang telah ditetapkan adalah dilarang seperti memakai kasut sukan. (Rujuk Pekeliling Perkhidmatan Bil. 7 Tahun 1990, Surat Pekeliling Perkhidmatan Bil. 5 Tahun 1995)
Pengurusan Aset (Harta Modal dan Inventori) Semua aset perlu direkod, dilabel dan dikemaskini setiap masa bagi tujuan pengauditan. Harta modal adalah aset alih yang harga perolehan asalnya RM2,000.00 (dua ribu) dan ke atas bagi setiap satu atau aset alih yang memerlukan penyelenggaraan secara berjadual tanpa mengira harga perolehan asal. (seperti di buku panduan yang diterima bersama semasa perolehan) Inventori adalah aset alih yang harga perolehan asalnya kurang RM2,000.00 setiap satu dan tidak memerlukan penyelenggaraan berjadual seperti perabot, permaidani, hiasan, langsir dan pinggan mangkuk tanpa mengira perolehan asal.
8.3.1
Penyelenggaraan dan Pembaikan • Perlu diuruskan oleh pihak pembekal secara berjadual, juruteknologi makmal perubatan dikehendaki melakukan penyelenggaraan harian seperti kalibrasi. • Jika ada kerosakan, perlu berhubung dengan pembekal. • Buku/ jadual mesti ada pada setiap peralatan yang perlu diselenggara dan anggota perlu memastikan ditandatangan selepas setiap kali di selenggarakan peralatan tersebut. Penyelenggaraan Peralatan Bukan Perubatan • Inventori peralatan perlu dilakukan secara berkala mengikut jadual oleh anggota yang telah ditugaskan. • Setiap kerosakan perlu dilaporkan kepada pihak pengurusan.
8.3.2
22
Pemantauan • Pesanan Dan Penerimaan Bekalan Pemesanan dan penerimaan bekalan diurus dan diawasi oleh pegawai yang diberi kuasa mengikut undang-undang dan garis panduan yang ditetapkan.
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
8.3.3
•
Penerimaan pesanan atau bekalan mestilah disahkan oleh ketua unit. Pembantu Perawatan Kesihatan (PPK) membantu dalam pengambilan dan penyimpanan bekalan tersebut.
•
Pihak-pihak yang bertanggungjawab ke atas perkara berikut:Unit Farmasi Logistik : Bekalan ubat, bukan ubat dan reagen Pihak Pengurusan: Peralatan pejabat, alat tulis dan peralatan domestik. Pihak Swasta (Jika berkaitan): Bekalan penyelenggaraan domestik dan kejuruteraan.
•
Setiap barangan yang telah diterima hendaklah direkodkan ke dalam inventori atau rekod harta modal secara elektronik atau manual. Semua inventori perlu dilabel dengan terang dan jelas dan mengikut format yang disediakan.
•
Setiap unit dikehendaki menyimpan salinan rekod inventori.
Bekalan Bahan Steril •
Pegawai Farmasi/ Penyelia Jururawat/ Ketua Jururawat / Penolong Pegawai Perubatan adalah bertanggungjawab dalam perolehan bekalan bahan steril.
•
Kaedah sterilisasi digunakan bergantung kepada kemudahan yang terdapat di fasiliti kesihatan yang berkenaan.
•
Peralatan yang perlu disteril hendaklah dibungkus dan dilabel sebelum dimasukkan ke mesin autoclave.
•
Apabila telah disteril perlu disimpan di tempat yang kering, bersih, bebas in, dari habuk, haba, kelembapan dan disusun mengikut keperluan ( out).
•
Bagi fasiliti yang tiada mesin autoclave, barangan seperti sterile pack, dressing pack, dan alat-alatan pembedahan yang telah disucihama akan diterima dari CSSD hospital Kementerian Kesihatan Malaysia yang berhampiran. (Rujuk Garis Panduan Kawalan Infeksi Di Fasiliti Kesihatan Primer Tahun 2013)
23
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
8.3.4
8.3.5
8.4
•
Bekalan ubat-ubatan akan dipesan menerusi unit Farmasi Klinik Kesihatan mengikut keperluan dan jadual mingguan atau bulanan.
•
Semua bekalan farmaseutikal yang diterima perlu disemak dan diawasi (tarikh luput, kualiti dan kuantiti) oleh pegawai farmasi atau anggota yang diberi tanggungjawab.
•
Ubat-ubatan kawalan (DDA drugs) hendaklah disimpan di tempat yang selamat dan berkunci serta perlu sentiasa disemak atau diawasi dari masa ke semasa. Setiap penggunaan perlu direkod dalam buku DDA.
Pelupusan Pelupusan harta modal dan aset di fasiliti kesihatan hendaklah mengikut Pekeliling Perbendaharaan Malaysia KP 2.1/2013: Tatacara Pengurusan Aset Alih Kerajaan: Pelupusan.
Pengurusan Maklumat Kesihatan 8.4.1
24
Bekalan Farmaseutikal • Pegawai Farmasi adalah bertanggungjawab dalam perolehan bekalan farmasi.
Penyelenggaraan data dan rangkaian maklumat • Semua rekod perubatan dan X-ray perlu disimpan di tempat yang selamat untuk jangkamasa 7 tahun dan tidak kurang 10 tahun kecuali kes medicolegal. •
Hanya anggota yang dibenarkan sahaja boleh memasuki tempat simpanan dokumen terkawal.
•
Sistem pengawalan dokumen yang cekap dan berkesan perlu diadakan bagi pengawasan keselamatan dokumen terkawal.
•
Sekiranya ada permohonan laporan perubatan dari pihak luar, kebenaran bertulis pelanggan perlu diperolehi dahulu sebelum dokumen tersebut dikeluarkan.
•
Sistem rekod kesihatan berkomputer diwujudkan untuk setiap pelanggan yang menerima perkhidmatan atau rawatan di klinik kesihatan.
•
Semua rekod adalah rahsia dan perlu dipastikan terkini, tepat dan mudah diperolehi untuk rawatan pelanggan.
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
8.4.2
•
Semua maklumat penting mengenai pelanggan hendaklah dimasukkan ke dalam data kesihatan pelanggan.
•
Segala urusan kemasukan dan pindaan data perlu pengesahan terlebih dahulu.
Penghantaran Reten / Census / Laporan / • Semua data dan laporan akan di simpan selama 7 tahun. Semua data laporan pelanggan akan disimpan dalam komputer atau hard copy untuk jangkamasa selama 7 tahun (selepas tempoh itu data tersebut bolehlah dilupuskan).
8.4.3
•
Semua reten perlu disediakan oleh anggota yang dipertanggungjawabkan.
•
Reten perlu disemak oleh Ketua Unit sebelum dihantar ke daerah.
•
Penghantaran ke daerah perlu mengikut waktu ditetapkan.
Keselamatan dan kerahsiaan data Semua rekod adalah rahsia dan sulit kecuali dengan kebenaran pihak yang diberi kuasa. • Maklumat pelanggan hanya boleh dikeluarkan dengan kebenaran pelanggan itu sendiri. Kebenaran daripada penjaga boleh diterima dalam keadaan berikut: - Keadaan kesihatan pelanggan tidak mengizinkan - Masih di bawah umur (18 tahun ke bawah) - Pelanggan telah meninggal dunia •
8.4.4
Maklumat tidak boleh dikeluarkan tanpa kebenaran atau pengetahuan pegawai Y/M atau Pakar Perubatan Keluarga yang menjaga.
Non-HIMS dan eHIMS • Semua anggota kesihatan hendaklah memastikan data-data dikemaskini mengikut tempoh masa tertentu bagi memudahkan sistem pelaporan. •
Membantu dalam perancangan dan pengurusan perkhidmatan kesihatan di masa depan serta menilai prestasi yang lalu.
25
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
•
Menjadi asas untuk mengawal kemajuan dan keberkesanan penyampaian perkhidmatan kesihatan.
•
Menghasilkan data-data yang perlu untuk mengukur prestasi yang boleh menjadi asas pengurusan di pelbagai peringkat operasi.
•
Menghasilkan laporan tepat pada masa.
8.4.5
Laporan Perubatan Semua laporan perubatan disediakan oleh Pegawai Perubatan yang dikenalpasti. Fi pembayaran hendaklah mengikut Akta Fi semasa.
8.4.6
Mediko Legal Kes disyaki medikolegal yang diperiksa oleh Penolong Pegawai Perubatan perlu dirujuk kepada Pegawai Perubatan atau Pakar Perubatan Keluarga dalam masa 24 jam untuk pengesahan atau dirujuk terus ke hospital jika tidak terdapat Pegawai Perubatan di klinik tersebut.
8.4.7
Kematian Semua kes kematian yang berlaku di klinik kesihatan hanya boleh disahkan oleh Pakar Perubatan Keluarga atau Pegawai Perubatan. Semua kes brought in dead (BID) perlu dilaporkan kepada pihak polis untuk tindakan selanjutnya.
8.5
Pengurusan Kewangan 8.5.1
Pekeliling Perbendaharaan Berkaitan Tertakluk kepada Akta Fi 1951, Perintah Fi, Perubatan 1982 dan arahan atau pekeliling semasa.
8.5.2
Jadual Fi Caj bayaran pelanggan bagi warga negara tertakluk kepada Akta Akta Fi 1951, Perintah Fi, Perubatan 1982, arahan atau pekeliling semasa. Bagi warga negara asing caj bayaran mengikut Surat Pekeliling Bahagian Kewangan Bilangan 1 Tahun 2014.
8.5.3
26
Penerimaan hadiah dan sumbangan Penjawat awam dilarang daripada menerima atau memberi hadiah berkaitan dengan tugasnya dan dalam keadaan tertentu penjawat awam dibenarkan menerima hadiah tertakluk kepada kelulusan Ketua Jabatan. (Rujuk kepada Pekeliling Perkhidmatan Bil.3 Tahun 1998)
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
8.6
8.7
Pengurusan aduan awam Semua aduan awam yang diterima hendaklah dikendalikan seperti berikut; • Keluarkan surat akuan terima dalam tempoh 1 hari bekerja setelah menerima surat aduan • Salinkan surat menyurat termasuk email mengenai pengaduan awam kepada Jabatan atau Agensi Kerajaan berkenaan dan kepada pihak pengadu. • Adakan mesyuarat bersama Jabatan / agensi kerajaan dan pengadu jika perlu. • Beri maklumbalas yang diterima kepada pengadu dalam tempoh yang ditetapkan. • Pastikan Jabatan / Agensi yang berkenaan mengambil tindakan pembetulan. • Simpan rekod semua aduan yang diterima. 8.6.1
Pekeliling berkaitan Pekeliling Penambahbaikan Bil.1 Tahun 2009.
8.6.2
Penyeliaan Pegawai Perubatan Y/M di klinik kesihatan hendaklah memastikan semua aduan yang diterima akan diambil tindakan serta langkah penambahbaikan dilakukan dengan sewajarnya.
Proses
Pengurusan
Aduan
Awam
Pengurusan Peralatan dan Mesin 8.7.1
Dokumen Berkaitan Mengikut Medical Device Act 373, syarikat yang terlibat dengan pengurusan dan pembekalan peralatan di klinik kesihatan hendaklah berdaftar. Perjanjian kontrak di antara KKM dengan syarikat yang dilantik perlu dipatuhi. Semua aspek pengurusan peralatan dan mesin hendaklah mengikut pengurusan aset kerajaan semasa (harta modal dan inventori).
8.7.2
Penyelenggaraan / Kalibrasi Semua peralatan perlu diselenggara dan dikalibrasi mengikut cara Pengurusan Aset Kerajaan sepenuhnya.
8.7.3
Pemantauan dan Pelupusan Semua peralatan perlu dilupuskan mengikut cara Pengurusan Aset Kerajaan sepenuhnya dan pemantauan hendaklah dibuat secara berkala.
27
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
8.8
Penambahbaikan Kualiti Berterusan 8.8.1
ISO 9001:2000 ISO merupakan satu proses pengurusan kualiti yang berorientasikan pelanggan, berjalan secara berterusan, melibatkan semua aspek dan memberi penekanan kepada kerja berpasukan. Semua anggota kesihatan hendaklah mematuhi standard ISO yang ditetapkan bagi memastikan kerja-kerja yang dibuat dilaksanakan mematuhi piawaianpiawaian yang telah ditentukan berdasarkan International Organisation for Standardisation.
8.8.2
Inovasi dan kreativiti Inovasi merupakan kaedah mencari jalan untuk menghasilkan produk atau perkhidmatan yang lebih baik sama ada melalui pengubahsuaian atau penambahbaikan. Kreativiti ialah kebolehan atau keupayaan untuk mencipta, mewujud dan menghasilkan sesuatu yang baru atau dalam bentuk baru melalui kemahiran imaginasi. Semua anggota kesihatan yang bertugas di semua fasiliti kesihatan disarankan untuk mengamalkan budaya sentiasa kreatif dan inovatif dalam menyelesaikan sesuatu masalah bagi memperbaiki mutu perkhidmatan.
28
8.8.3
Program Kepastian Kualiti Aktiviti-aktiviti berikut perlu dilaksanakan: • Malaysian Patient Safety Goals • Incident Reporting • QAP • Piagam Pelanggan • Kajian Kepuasan Pelanggan • Audit Klinikal • Pensijilan ISO 9000 • EKSA / Amalan 5S • Mortality Review
8.8.4
Credentialing & Privileging Kepakaran dalam sesuatu bidang perlu pengiktirafan yang sewajarnya demi memastikan penjagaan kesihatan yang terbaik dapat diberikan oleh anggota yang terlatih, mahir dan cekap melalui sistem penilaian yang setanding seperti pewartaan, credentialing dan privileging. (Rujuk Garis Panduan Credentialing & Privileging Bagi Penjagaan Kesihatan Primer 2010)
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
9.
8.8.5
Audit Klinikal dan Bukan Klinikal Pelaksanaan audit klinikal dan bukan klinikal hendaklah dilakukan secara berkala dengan menggunakan format borang yang standard. Ini penting bagi memastikan semua pegawai yang bertugas mematuhi SOP / CPG yang disediakan.
8.8.6
Kepuasan pelanggan Merupakan salah satu perkara yang perlu diberi perhatian dalam mempertingkatkan kualiti penyampaian perkhidmatan kesihatan kepada pelanggan. Kajian kepuasan pelanggan perlu dijalankan di semua fasiliti kesihatan bagi mendapat maklumbalas kepuasan pelanggan serta pelaksanaan penambahbaikan dapat dibuat dengan sewajarnya.
PENGLIBATAN KOMUNITI 9.1
Panel Penasihat Klinik Kesihatan (PPKK) Setiap klinik kesihatan disaran menubuhkan Panel Penasihat Klinik Kesihatan (PPKK) mengikut garis panduan KKM. Objektif penubuhan untuk mewujudkan saluran komunikasi dua hala yang lebih berkesan sebagai satu forum interaksi antara anggota masyarakat dan anggota Jabatan Kesihatan. PPKK berperanan sebagai penghubung antara masyarakat dan anggota kesihatan. Ahli Panel Penasihat tidak boleh terlibat dalam urusan pentadbiran klinik.
9.2
Wakil Kesihatan Kampung (WKK) Program berasaskan masyarakat yang diperkenalkan oleh Jabatan Kesihatan Negeri Sarawak untuk memperkukuhkan perkhidmatan kesihatan di kawasan pedalaman. Ia membantu dalam memberi perkhidmatan primer asas secara berterusan di kawasan pedalaman oleh sukarelawan setempat. Matlamat penubuhan adalah untuk memastikan semua masyarakat mendapat akses kepada penjagaan kesihatan yang saksama.
9.3
Sukarelawan Penjagaan Kesihatan Asas (SPKA) Program berasaskan masyarakat yang diperkenalkan oleh Jabatan Kesihatan Negeri Sabah untuk membantu mengawal penyakit malaria di kawasan terpencil. Program ini kemudiannya diperkukuhkan dengan pendekatan yang lebih luas sebagai perkhidmatan penjagaan kesihatan yang berterusan melalui sukarelawan masyarakat setempat. Pendekatan baru adalah untuk memasukkan modul kesihatan keluarga, pemakanan, kawalan penyakit berkangkit dan tidak berjangkit, rawatan ringan dan kesihatan alam sekitar supaya versi baru SPKA berkhidmat dengan skop yang lebih luas dan relaven dalam komuniti.
29
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
Strategi SPKA ; • Penyertaan masyarakat • Program latihan yang tersusun • Sistem sokongan yang baik • Penyertaan dan kerjasama anggota kesihatan • Pemantauan dan proses penilaian yang baik
10.
PENGURUSAN PERKHIDMATAN KESIHATAN DI INSTITUSI Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM bertanggungjawab memastikan perkhidmatan berkualiti kepada semua lapisan masyarakat di semua peringkat usia termasuk juga di institusi-institusi agensi luar KKM. Di antara institusi-institusi yang menyediakan perkhidmatan kesihatan adalah seperti : • Kem PLKN • DTS • Penjara • PUSPEN • Rumah-rumah kebajikan dan perlindungan • Sekolah Sukan dan Politeknik • PULAPOL dan PGA Perkhidmatan kesihatan yang disediakan di institusi-institusi agensi luar KKM juga menggunakan pendekatan holistik meliputi aspek promosi, pencegahan, rawatan dan rehabilitasi. Penjagaan kesihatan menyeluruh disediakan oleh KKM merangkumi pengendalian pesakit yang berpenyakit dan warga sihat diberi penekanan secara komprehensif.
11.
KOLABORASI DENGAN AGENSI LAIN 11.1
30
Penglibatan Anggota Di Peringkat Komuniti Anggota kesihatan digalakkan menganggotai jawatan kuasa pertubuhan kerajaan dan bukan kerajaan yang diiktiraf bagi mempertingkatkan jaringan komunikasi supaya perkhidmatan kesihatan dapat disampaikan dengan lebih meluas.
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
12.
TEKNOLOGI MAKLUMAT DAN KOMUNIKASI (ICT) Komponen ICT terbahagi kepada 3 skop:12.1
12.2
Pengurusan perkakasan dan rangkaian ICT • Semua perkakasan ICT perlu disenaraikan dalam inventori aset. •
Segala perkakasan perlu diselenggara mengikut jadual penyelenggaraan yang ditetapkan.
•
Sebarang penambahan keperluan perkakasan ICT baru perlu mengambilkira keperluan penggunaan aplikasi sedia ada.
•
Sebarang penambahan keperluan perkakasan ICT baru dan rangkaian melalui pegawai IT PKD/ Unit IT, Jabatan Kesihatan Negeri.
•
Semua perkakasan ICT perlu dipastikan keselamatan bagi mengelakkan kecurian terutamanya perkakasan mudah alih seperti komputer riba. Perkakasan mudah alih perlu disimpan di dalam almari berkunci apabila tidak digunakan.
•
Sebarang kerosakan rangkaian 1GovNet perlu dilaporkan kepada pihak GITN Helpdesk.
perlu
Aplikasi Klinikal dan Sokongan Klinikal •
Aplikasi Rekod Kesihatan Elektronik (EHR) di klinik kesihatan adalah Teleprimary Care – Oral Health Clinical Information System (TPC-OHCIS). Manakala bagi perkhidmatan farmasi akan menggunakan aplikasi PhIS/CPS. Aplikasi TPCOHCIS akan diperluaskan di klinik secara berperingkat.
•
Sebarang penggunaan aplikasi klinikal dan sokongan klinikal selain daripada TPC-OHCIS & PhIS/CPS perlu mendapat kelulusan dari Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga dan Bahagian Pengurusan Maklumat, KKM.
•
Anggota perlu dilatih dalam pengendalian aplikasi ICT.
31
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
12.3
32
Keselamatan dan kerahsiaan maklumat • Semua rekod adalah rahsia dan sulit kecuali dengan kebenaran pihak yang diberi kuasa. •
Maklumat tidak boleh dikeluarkan tanpa kebenaran atau pengetahuan Pegawai Perubatan Y/M atau Pakar Perubatan Keluarga yang menjaga.
•
Langkah-langkah kawalan keselamatan perlu diadakan untuk mengelakkan anggota-anggota yang tidak dipertanggungjawabkan mengendali, mengubah, menghapus dan menghilangkan data tanpa disengajakan berdasarkan kepada; - Dasar Keselamatan ICT (DKICT) KKM No. Semakan 4, 13 Februari 2013 - Surat Pekeliling Am Bil. 2 Tahun 2009 - Tatacara Penggunaan Dan Keselamatan ICT KKM
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
RUJUKAN 1.
Akta Fi Perubatan 1951, Perintah Fi Perubatan 1982
2.
Buku Panduan Juruteknologi Perubatan Penjagaan Kesihatan Primer 2006
3.
Dasar Keselamatan ICT KKM, Versi 1.0
4.
Garis Panduan Credentialing & Privileging Bagi Penjagaan Kesihatan Primer 2010
5.
Garis Panduan Penubuhan Panel Penasihat Klinik Kesihatan 2007
6.
Garis Panduan Wakil Kesihatan Kampung
7.
Garis Panduan Sukarelawan Penjagaan Kesihatan Asas
8.
Garis Panduan Perkhidmatan Kesihatan Anggota Kesihatan (Paramedik) Di InstitusiInstitusi Agensi Luar KKM 2015
9.
Garis Panduan Kawalan Infeksi Di Fasiliti Kesihatan Primer 2013
10.
Garis Panduan Klinik Bergerak 2014
11.
Garis Panduan Keselamatan dan Pelan Tindakan Bencana (Disaster Plan).
12.
Manual Incident Reporting & Learning System From Information To Action, 2013
13.
Polisi Operasi Farmasi Ambulatori (Hospital & Klinik Kesihatan) Edisi 1:2011
14.
Panduan Perkhidmatan Kecemasan Di Klinik Kesihatan
15.
Pekeliling Perbendaharaan Malaysia KP 2.1/2013: Tatacara Pengurusan Aset Alih Kerajaan: Pelupusan.
16.
Pekeliling Perkhidmatan Bil.3 Tahun 1998
17.
http://fh.moh.gov.my/
18.
http://www.acadmed.org.my/
33
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
PENGHARGAAN Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, Kementerian Kesihatan Malaysia ingin merakamkan ucapan terima kasih kepada semua anggota kementerian kesihatan di peringkat Kementerian, Jabatan Kesihatan Negeri, Pejabat Kesihatan Daerah dan klinik kesihatan yang telah terlibat dalam memberikan input teknikal dan apa jua bentuk sumbangan dalam menjayakan pembentukan garis panduan polisi operasi klinik Kesihatan ini. Adalah diharapkan kerjasama seperti ini akan diteruskan di masa-masa akan datang. Penasihat
:
To’ Puan Dr. Hjh. Safurah bt. Hj. Jaafar Pengarah Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga Kementerian Kesihatan Malaysia Dr. Kamaliah bt. Mohamad Noh Timbalan Pengarah Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga Kementerian Kesihatan Malaysia
Penyunting
:
Dr. Noridah bt. Mohd Saleh Ketua Penolong Pengarah Kanan Bah. Pembangunan Kesihatan Keluarga Kementerian Kesihatan Malaysia Dr. Noraini bt. Mohd Yusoff Ketua Penolong Pengarah Kanan Bah. Pembangunan Kesihatan Keluarga Kementerian Kesihatan Malaysia Dr. Azreena bt. Che Abdullah Ketua Penolong Pengarah Bah. Pembangunan Kesihatan Keluarga Kementerian Kesihatan Malaysia Tn. Hj. Mohd Lazim b. Kadir Ketua Penyelia Penolong Pegawai Perubatan Bah. Pembangunan Kesihatan Keluarga Kementerian Kesihatan Malaysia
34
Jurupulih Carakerja
Jurupulih Anggota
Pegawai Psikologi
Nota : * Pegawai Perubatan Y/M adalah Pakar Perubatan Keluarga
Pekerja Rendah Am
Pembantu Operasi
Pegawai Sains Pemakanan
Pegawai Perubatan
Pembantu Perawatan Kesihatan
Penolong Pegawai Perubatan Jururawat Masyarakat
Jururawat
Pegawai Perubatan Y/M*
Pemandu
Pembantu Tadbir
Pegawai Farmasi
Juru Teknologi Makmal Perubatan
rubatan
Pembantu Rendah Am
Pengawai Sosial Perubatan
Pegawai Khidmat Pelanggan
Pegawai Diete k
Pakar Perubatan Keluarga
CARTA ORGANISASI KLINIK KESIHATAN
Lampiran 1
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
35
36
PERKHIDMATAN PAKAR
PERKHIDMATAN PEGAWAI PERUBATAN DAN KESIHATAN
OPD
Perkhidmatan Kecemasan
Perkhidmatan Ambulan Dan Penjagaan Pra-hospital
Saringan Kendiri
Saringan BSSK
Pemeriksaan Kesihatan (RME)
Perkhidmatan Pra Perkahwinan
Perkhidmatan Berhenti Merokok
Perawatan Penyakit Akut
Perawatan Penyakit Tidak Berjangkit
Fundoscopy Grading (Fundus Camera)
Perkhidmatan Penyakit Berjangkit
A
B
C
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
Syor O
Jenis Klinik Berdasarkan Rekabentuk
LEVEL
+
+ + +
+
+ + + +
+
+ + + +
+ + + +* + +
+ + + +* + + + +
+ + + +* + + + +
+
+ + + + + +
+
+ + + + +
+
+
+* + + + +
+
+
/
/
7**
7
/
/
6**
6
/
/
6
5
/
/
5
4
UNIVERSAL
/
/
/
4
3
INTERMEDIATE
/
/
/
3
2
ADVANCE
PENGKELASAN SKOP PERKHIDMATAN KLINIK KESIHATAN KEPADA ADVANCE, INTERMEDIATE DAN UNIVERSAL MENGIKUT PELAN PIAWAI
Lampiran 2
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
Perawatan TB
Perawatan Kusta
Perawatan ARV
Perkhidmatan Domisiliari
Perkhidmatan Terapi Gantian Methadone
Rawatan Pesakit Mental
MCH
Perkhidmatan Pra-Kehamilan
Pearawatan Antenatal
Perkhidmatan Intra-Partum
Perawatan Postnatal
Perkhidmatan kesihatan bayi dan kanak-kanak
Perkhidmatan kesihatan Wanita
Perkhidmatan Lawatan ke Rumah
Perkhidmatan Ultrasound
Perkhidmatan Pasukan Sekolah
REHAB
Pesakit Luar
Program Promosi
13
14
15
16
17
D
1
2
3
4
5
6
7
8
9
E
1
2
Jenis Klinik Berdasarkan Rekabentuk
LEVEL
12
Samb.
+
+ + +
/ /
+*
+*
+ + + +
+
+ + + + + +
+
+ + + + + +
+
+ + + + + +
+
+ + + +
+* +* +* +* +
+ + + + +
+
+
+* + + + +
+
+
+
/
+
+
/
+ + + +
+
+
/
+ + +
+
+
+
/
+* +*
+*
+
+
+
/
+*
+*
+*
+
+
+
/
2
2
2
2
UNIVERSAL
2
INTERMEDIATE
2
ADVANCE
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
37
38
FARMASI
Perolehan
Penyaringan Preskripsi
Pendispensan
Perkhidmatan Tambah Nilai
H
1
2
3
4
1
X-RAY
G
+
+
+ +
+
+
+
+
+
+
+
/
+
+
AFB / Malaria
4
+
Pengujian Serologi (Blood Grp, VDRL)
3
+
Pengujian Hematologi
2
+
+
+
Pengujian Biokimia
1
/
+
LAB
F
+
+
+
Perkhidmatan Domisiliari
7
+
+
Wet Chemistry
Perkhidmatan Perawatan Kanak-kanak Bekeperluan Khas
6
+
+
+
+
Subspeciality-lymphodema (post mastectomy), Vestibular
5
+
+
+
Warga Emas
4
3
2
ADVANCE
Dry Chemistry (klinikal)
Antenatal Dan postnatal - senaman, Penjagaan Postur
Jenis Klinik Berdasarkan Rekabentuk
LEVEL
3
Samb.
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
4
+
+
+
+
+
+*
+*
+*
+
+
5
INTERMEDIATE
+
+
+
+
+
+**
+**
+**
+
+
6
+
+
+
+
+
+**
+**
+**
+
+
7
UNIVERSAL
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
/ /
INTERVENSI PEMAKANAN (Dietition)
PERKHIDMATAN SOSIAL DAN KEBAJIKAN
PENTADBIRAN & PENGURUSAN
PERKHIDMATAN KLINIK BERGERAK
SISTEM TPC-OCHIS
J
K
L
M
N
/
/
/
/
KAUNSELING PEMAKANAN (Nutritionist)
I
/
/
/
/
/
/
/
/
+
+
+
MTAC (Medication Theraphy Adherence Clinic)
7 /
+
+
+
Perkhidmatan Maklumat Ubat
6
/
/
/
+
/
/
/
+
/
/
/
+
+ +
+
+
+
+
7
6
5
4
UNIVERSAL
3
INTERMEDI ATE
2
ADVANCE
Kaunseling Ubat-ubatan
Jenis Klinik Berdasarkan Rekabentuk
LEVEL
5
(Samb.)
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
39
Polisi Operasi Klinik Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga
Lampiran 3 SURAT KEBENARAN MELAKUKAN PROSEDUR / PEMBEDAHAN
Klinik Kesihatan ………………………………………….......…………………….. Saya :
…………………………………………………………………….…………. .
K/P :…………………………………..
Beralamat…………………………………………… ……………………………………………………………………...………………… …………………………………………………………………………………………………………………. memberi keizinan * untuk menjalankan prosedur / pembedahan ……………………………………………………………………………….. ke atas diri saya / anak/ ahli keluarga di bawah jagaan saya …………………………………………………………………………………… di mana * prosedur / *pembedahan dilakukan dan tujuannya telah diterangkan kepada saya oleh Pegawai Perubatan / Penolong Pegawai Perubatan………………………………………………………………………. Saya juga memberi keizinan untuk diberikan pelali bahagian / tempat untuk tujuan * prosedur / * pembedahan ini.
Tarikh :…………………………………
.............………………………….....……… T. tangan Pesakit / Ibu bapa / Penjaga Nama : …………………………………………….….. No. K/P : ……………………………………………….. * Tali persaudaraan : …………………………..…….
Saya mengakui bahawa saya telah menerangkan cara * prosedur / * pembedahan dilakukan dan tujuannya kepada pesakit / ibu bapa / penjaga. Nama Pegawai Perubatan / Penolong Pegawai Perubatan:
Tarikh : ………………………………
….………………………………… T. tangan & cop rasmi
*potong yang tidak berkenaan dan jika seseorang itu memberi keizinan sebagai seorang penjaga, hendaklah tali persaudaraan dinyatakan.
40
View more...
Comments
