BNbD 83-2a-06

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 Монгол Улсын барилгын норм, дүрэм

Газар шорооны ажлын хөдөлмөр зарцуулалтын жишиг норм Labour input norms for earthworks ГАРЧИГ Нэгдүгээр бүлэг. ГАЗАР ШОРООНЫ МЕХАНИКЖСАН АЖИЛ ТЕХНИКИЙН ХЭСЭГ 2а-1 Бульдозер-сийрүүлэгчээр хөлдүү бус хөрсийг сийрэгжүүлэх 2а-2 Хөлдүү хөрсийг бульдозер- сийрүүлэгчээр сийрэгжүүлэх 2а-3 Хөлдүү хөрсийг шаантагт мунаар сийрэгжүүлэх 2а-4 Даралтаар ажилладаг төхөөрөмжөөр хөлдүү хөрсөнд зүсэлт хийх 2а-5 Бульдозероор ургамлын үеийг хуулах 2а-6 Грейдерээр ургамлын үеийг хуулах 2а-7 Нэг шанагатай драглайн эксковатороор ухмал ба далан байгуулахад хөрсийг ухах 2а-8 Ухмал ба  өндөрмөл байгуулахад шулуун ухалттай эксковатороор газар ухах 2а-9 Буцах нэг шанагатай эксковатороор газар ухах 2а-10 Тогоолсон нүх ба шуудууг нэг шанагат драглайн эксковатороор ухах 2а-11 Тогоолсон нүхийг буцах нэг шанагатай эксковатороор ухах 2а-12 Тогоолсон нүхэнд эксковатороор газар ухаж, тэгшлэх 2а-13 Буцах нэг шанагтай эксковатороор шуудуунд газар ухах 2а-14 Эксковатороор шуудуу ухаж , тэгшлэх 2а-15 Грейфер шанагатай эксковатороор газар ухах 2а-16 Нэг шанагатай драглайн эксковатороор газар ухах 2а-18 Шуудууны роторт эксковатороор газар ухах 2а-19 Шуудууны роторт хөлдүү хөрсийг эксковатороор ухах 2а-20 Шуудуунд гинжит эксковатороор хөрс ухах 2а-21 Скепрээр газар ухаж, шороог шилжүүлэх 2а-22 Хадан бус хөрсийг бульдозероор ухаж шилжүүлэх 2а-23 Суллаж ухсан хөлдүү шороог бульдозероор шилжүүлэх 2а-24 Тэсэлж сулласан хад чулуулгийг бульдозероор шилжүүлэх 2а-25 Чиргүүлт грейдерээр хөрсийг ухаж шилжүүлэх 2а-26 Грейдер-элеватороор хөрс ухах 2а-27  Өрмийн машинаар нүх өрөмдөх 2а-28 Овоолсон шороог тарааж бульдозерээр тэгшлэх 2а-29 Чиргүүлт индүүгээр хөрс нягтруулах 2а-30 Чиргүүлт самнуурт индүүгээр хөрс нягтруулах 2а-31  Өөрөө явагч индүүгээр хөрс нягтруулах 2а-32 Доргиурт индүүгээр хөрс нягтруулах 2а-33 Хөрс нягтруулагч машинаар хөрс нягтруулах 2а-34 Тогоолсон нүх ба шуудууг бульдозероор булах 2а-35 Бульдозероор талбайд урьдчилсан тэгшилгээ хийх 2а-36 Бульдозероор талбайд эцсийн тэгшилгээ хийх 2а-37 Шороон байгууламжийн дээд талыг грейдерээр тэгшлэх 2а-38 Грейдерээр төмөр замын далангийн ус зайлуулах призм зүсч гаргах

ÁÍáÄ 83­2 À ­06  2а-39 2а-40 2а-41 2а-42

Автогрейдерээр өндөрлөсөн ба ухмал замын хажууг тэгшлэх Налуу гаргагчаар тоноглогдсон бульдозероор налууг тэгшлэх Сулласан шороог туузан дамжуулагчид ачих Автомашинд хөрсийг гараар ачих ба буулгах А. Шороог өөрөө буулгагч автомашинд гараар ачих Б. Шороог ачааны машинд гараар ачих а 2 -43 Шороог түрдэг тэргээр гараар зайлуулах 2а-44 Суурийн нүх буюу шуудуу ухах I. Гэсэглэн хөрс ухах II. Хөлдүү хөрс ухах а 2 -45 Суурийн нүх буюу шуудууны ханад бэхэлгээ хийх ба задлах А. Бэхэлгээ хийх Б. Бэхэлгээг задлах 2а-46 Шуудуу ухах 2а-47 Нүх ухах 2а-48 Газрыг дэрвийлгэж ухах 2а-49 Суурийн нүх , шуудууг шороогоор дарах 2а-50 Тээврийн хэрэгсэлээр зөөсөн шороог буулгаж тарааж тэгшлэх 2а-51 Шороо буулгасан механизмын өнцөг булангийн шороогоор дарах 2а-52 Тэгшилгээний ажил 2а-53 Механикжсан аргаар боловсруулсан хонхор, хэвгийг гараар засах ба тэгшлэх 2а-54 Хөрсийг нягтруулах 2а-55 Хөрсийг самчих 2а-56 Хөрсийг сийрэгжүүлэх А. Ердийн хөрс Б. Хадан хөрс 2а-57 Шороо зөөх түр зам тавих ба задлах, шилжүүлэх ажлууд 2а-58 Дамжуулагч сумтай замыг суурилуулах ба задлах, шилжүүлэх ажил 2а-59 Ердийн ба нарийн төмөр замыг өргөж шороог замд хийх ажил 2а-60 Жорлон ухах 2а-61 Хөрс шороог гараар ухаж мориор чирэх, тэргэнцэрт ачих 2а-62 Хөрсийг гараар ухаж шороог тэргэнцэрт ачиж гараар зайлуулах 2а-63 Хөрсийг гараар ухаж морин тэргэнд ачих 2а-64 Замын шуудууг гараар ухаж гаргах

2 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 Нэгдїгээр бїлэг. ГАЗАР ШОРООНЫ МЕХАНИКЖСАН АЖИЛ ТЕХНИКИЙН ХЭСЭГ Механизмаар ухаж ажиллах тєвєгтэй байдлаас хамруулан тэдгээрийг ангилах

Олон шанага -тай

гинжит

3 IV V V

4

5

6

7

8

9

10

-

-

-

-

-

-

-

11 V VI VI

1750 1950

I II

-

II III

II -

II III

III -

-

-

-

2000

IV

-

-

-

IV

-

-

-

-

2300

V

-

-

-

IV

-

-

-

-

2600 2200

VI V

-

-

-

IV -

-

-

-

VI

1800

II

II

II

II

II

II

II

I

-

1750

II

II

II

II

III

III

-

I

-

Бульдозер

Грейдер

Нэг шанага -тай

єрємдєгч краны машин

Трактор анжисаа р хєрс сийрэгжїїлэх

Трейдер эксковатор

1 1. Алеворист: а. Зєєлєн Б. Хатуу 2. Аргилит хатуу хавтанцартай 3. Хайрга-сайрхаг хєрс, мм а. 80 б. 80-аас дээш в. 80-аас дээш, сайр нарийн элс, алтан хямарлаг, элсэнцэрийн барьцалдсан хольц 30% хїрмэн найрлагатай г. 80-аас дээш, 70% хїрмэн найрлага нь хямарлаг, элсэнцэрийн барьцалдсан хольц д. 80-аас дээш 70%-иас дээшхи хямарлаг, элсэнцэрийн барьцалдсан хольцтой. 4. Гєлтгєнє 5. Шавар: Тослог зєєлєн ба зєєлєн хольцгїй Дайрга, хайрга, сайр буюу барилгын хог эзлэхїїндээ 10% хїртэл агуулсан

Хєрсийг боловсруулах Эксковатороор

Скрепер

Хєрсний нэр, шинж чанар

Нягт байдлын эзлэхїїний дундаж кг/м3 2 1500 2200 2000

ÁÍáÄ 83­2 À ­06  1 Дайрга, хайрга, сайр буюу барилгын хог эзлэхїїндээ 10%иас их агуулсан Карбоны гаралтай зєєлєн Хїнд занарлаг, цул, хатуу карбоны 6. Ургамлын їеийн хєрс: -їндэс ба хольцгїй -бут, модны їндэстэй -дайрга, хайрга, барилгын хог холилдсон 7. Мєсдєлтийн гаралтай /морены/ хєрс: -эзлэхїїний 5% хїртэл 50 кгаас /дундаж хэмжээ 30 см-ээс их/ хїнд бул чулуу агуулсан элс болон морены гаралтай нарийн элсний їетэй наанги шавар - Мєн эзлэхїїний 5-10% хїртэл 50 кг-аас /дундаж хэмжээ 30 смээс их/ хїнд бул чулуу агуулсан элс болон морены элс, шавранцар, шавар -Мєн эзлэхїїний 5-10% хїртэл агуулгатай буюу эзлэхїїний 515% хїртэл 50 кг-аас /дундаж хэмжээ 30 см-ээс их/ хїнд бул чулуу агуулсан морены элсэнцэр, шавранцар -Эзлэхїїний 5% хїртэл 50 кг-с /дундаж хэмжээ 30 см-ээс их/ хїнд бул чулуу агуулсан морены элсэнцэр, шавранцар

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

1900

III

-

III

II

II

-

-

-

-

1900 19502150

III

-

III

II

III

III

III

II

-

IV

-

IV

-

III

-

-

II

-

1200

I

I

I

I

I

I

I

I

-

1200

I

II

II

I

II

-

-

I

-

1400

I

II

II

I

II

-

-

-

-

17001800

II

-

-

-

-

-

-

-

-

17502250

III

-

-

-

-

-

-

-

-

18002250

IV

-

-

-

-

-

-

-

-

20002200

V

-

-

-

-

-

-

-

-

4 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 

1 -эзлэхїїний 15-30% хїртэл 50 кгаас /дундаж хэмжээ 30 см-ээс их/ хїнд бул чулуу агуулсан олон єнгийн, усанд морены элсэнцэр ба шавранцар -эзлэхїїний 15% хїртэл 50 кгаас /дундаж хэмжээ 30 см-ээс их/ хїнд бул чулуу агуулсан олон єнгийн, усанд ханасан морены шаварлаг шороо 8.Їндсэн хурдасны їйрмэг чулуу /элювий/ 9.Їйрмэг чулуун хєрс 10.Зєєлєн шохойн чулуу, сївэрхэг, єгєршсєн 11. Конгломераны-сул барьцалдсан мєн тунамал чулуулгаас бїрдсэн шавраар барьцалдсан 12. Алтан хямарлаг: а. Зєєлєн хольцгїй Б. Зєєлєн, хайрга сайрганы хольцтой в. Хатуурсан 13. Цэрд: Зєєлєн Нягт 14. Мергель: Зєєлєн їйрмэг Дунд зэрэг нягт 15. Бутрамтгай чулуу /онока/ зєєлєн Хатуу

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

23002500

VI

-

-

-

-

-

-

-

-

2000

V

-

-

-

-

-

-

-

-

1800 1200

IV V

-

-

-

-

-

-

-

-

19002100

V

-

-

-

-

-

-

-

-

1600

I

II

II

I

I

I

I

I

I

1800 1800 1550 1800 1900 2300 1900

I IV IV V IV V V

II -

II -

II II -

I III -

II -

-

-

V VI V VI VI

1900

V

-

-

-

-

-

-

-

VII

5 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06  1 16. Элс : а. Хольцгїй болон дайрга, хайрга, сайраг ба барилгын хог эзлэхїїний 10% хїртэл холилдсон Б. Мєн 10%-иас их холилдсон В. Манхан ба нїїдэг элс 17. Дун: Сул барьцалдаатай барьцалдаатай 18. Хад чулуулаг /IV ба V зэрэгт оруулснаас бусад/ 19. Занар, єгєршсєн ба дунд зэргийн бат бэх шаварлаг 20. Давстай ба давслаг хєрс /хужирлан мараа/ Зєєлєн Хатуурсан 21. Шавранцар: хєнгєн ба алтан хямарлаг хольцгїй Хєнгєн алтан хямарлаг дайрга, сайраг ба барилгын хог 10% хїртэл хэмжээнд холилдсон Мєн 10%-иас их холилдсон Хїнд,хольцгїй ба хайрга, дайрга, сайраг, барилгын хог эзлэхїїний 10% хїртэл хэмжээнд холилдсон Мєн хольцтой 10%-иас их холилдсон 22. Элсэнцэр: -хольцгїй, хайрга, сайрга, дайрганы ба барилгын хог эзлэхїїний 10% хїртэл холилдсон

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

1600

I

II

II

II

II

II

III

I

-

1700 1600 1200 1800

I II III V

-

-

II -

II III -

III -

-

-

-

-

VI

-

-

-

-

-

-

-

-

2600

V

-

-

-

-

-

-

-

-

1600

I

II

II

I

I

I

I

I

-

1800

III

-

-

-

III

III

-

II

-

1700

I

I

I

I

I

I

I

I

I

1700

I

II

II

I

I

I

-

I

II

1750

II

-

-

II

II

-

-

-

-

1750

II

II

II

II

II

II

II

I

II

1950

III

-

-

-

II

-

-

-

-

1650

I

II

II

II

II

II

II

II

-

6 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06  1 -Мєн 10%-иас их холилдсон 23.Барилгын хог: Сийрэг дагтаршсан Барьцалдсан 24. Хїлэр -Модны їндэсгїй 30 мм хїртэл бїдїїн їндэстэй -30 мм-ээс бїдїїн їндэстэй 25. Тренел: Сул Нягт 26. Туф 27. Хар ба хїрмэн шороон хєрс: -зєєлєн -хатуу 28 Шаарга: Уурын зуухны Металлургын зуухны єгєршсєн шаарган їнс Мєн єгєршєєгїй 29. Дайрга

2 1850

3 I

4 -

1800

II

-

1900

III

800-1000

5 -

6 II

7 II

8 -

9 -

10 -

11 -

-

-

II

-

-

-

-

-

-

-

III

-

-

-

-

I

I

I

I

I

I

I

I

-

850-1100 1550 1770 1100

I IV V V

I -

I -

I -

I -

-

-

I -

-

1300

I

I

I

I

I

I

II

I

I

1200

II

II

II

II

II

III

III

II

II

700

I

I

I

-

I

-

-

-

-

-

II

II

II

-

I

-

-

-

-

17501950

III

-

-

-

-

-

-

-

-

II

-

-

-

III

-

-

-

-

7 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 § 2а-1 БУЛЬДОЗЕР – СИЙРЭГЖЇЇЛЭГЧЭЭР ХЄЛДЇЇ БУС ХЄРСИЙГ СИЙРЭГЖЇЇЛЭХ Норм хэрэглэх заавар Энэ зїйл ангид нягт, тїїнчлэн дагтаршсан /нягтарсан/ хєрсийг дараахи заагдсан газар шорооны машинаар сийрэгжїїлэх ажлыг заасан болно. Сийрэгжїїлэгч, бульдозер-сийрэгжїїлэгчийн техникийн тодорхойлолт Хїснэгт 1 Їзїїлэлт Шїдний тоо Шїд єргєх єндєр Сийрэгжїїлэгчийн єргєн Сийрэгжїїлэгчийн гїн Зїтгїїр тракторын марк Тракторын хєдєлгїїрийн хїчин чадал Сийрэгжїїлэгч тоног тєхєєрємжийн жин

Хэмжих нэгж шт м

Сийрэгжїїлэгч ба бульдозерын тоног тєхєєрємжийн марк ДП-14 ДП-15 ДП-18 ДП-16 ДП-22С /Д-705/ /Д-706/ /Д-723/ /Д-711/ /Д-35с/ 3 3 5 3 3 0.545 0.545 0.445 0.7 0.5

м

1.475

1.475

1.9

1.9

1.67

м

0.4

0.4

0.4

0.5

0.5

-

Т-100

Т-100

-

Квт /м.х/

79 /108/

132 /179/

-

т

1.55

1.53

1.25

2.35

3.1

Ажлын бїтэц 1. Агрегатыг ажлын байранд авчрах 2. Сийрэгжїїлэгчийн гїнд хєрс сийрэнжїїлэгчийг тохируулж сийрэгжїїлэх 3. Агрегатыг эргїїлэх 4. Сийрэгжїїлэгчийг наалдсан шороо, їндэснээс цэвэрлэх

100 м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт 2

тєхєєрємжийн марк

Сийрэгжїїлэх хєрсний -тийн гїн

тоног

Сийрэгжїїлэл

Сийрэгжїїлэгч марк

Тракторын

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 урт /м/

Салааны бїрэлдэхїїн

100

100

100

1

хїртэл хїртэл хїртэл Тракторчин VI-1 хїн

Т-100

ДП-15 /Д-706/ ДП-14 /Д-705/

0.2

Бульдозер

0.21

0.18

0.14

сийрэгжїїлэгч

/0.21/

/0.18/

/0.14/

Бульдозер

0.15

0.13

0.11

сийрэгжїїлэгч

/0.15/

/0.13/

/0.11/

Бульдозер

0.09

0.08

0.06

сийрэгжїїлэгч

/0.09/

/0.08/

/0.06/

Бульдозер

0.08

0.07

0.05

сийрэгжїїлэгч

/0.08/

/0.07/

/0.05/

а

б

в

2

машинч VI-1 хїн Тракторчин VI-1 хїн Т-100

ДП-15 /Д-706/ ДП-14 /Д-705/

0.35

3

машинч VI-1 хїн Тракторчин VI-1 хїн Т-180

ДП-18 /Д-723/ ДП-16 /Д-711/

0.35

4

машинч VI-1 хїн Тракторчин VI-1 хїн Т-180

ДП-22с /Д-35с/

0.5

5

машинч VI-1 хїн

§ 2а-2 БУЛЬДОЗЕР – СИЙРЭГЖЇЇЛЭГЧЭЭР ХЄЛДЇЇ ХЄРСИЙГ СИЙРЭГЖЇЇЛЭХ Норм хэрэглэх заавар Энэ зїйл ангид хєлдїї хєрсийг дараахи газар шорооны машинаар сийрэгжїїлэхээр тооцсон. Хєрсийг сийрэгжїїлэхдээ сийрэгжїїлэгч, бульдозерсийрэгжїїлэгчээр

30-50м

урттайгаар

0.5м

гїн

хїртэл

гїнтэйгээр

сийрэгжїїлэхээр /1 явалтаар/ тооцсон.

н

Їзїїлэлт

ж и х

Сийрэгжїїлэгч, бульдозер-сийрэгжїїлэгчийн техникийн тодорхойлолт Хїснэгт 1 Сийрэгжїїлэгч , бульдозер-сийрэгжїїлэгчийн 10 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 тоног тєхєєрємжийн марк

Сийрэгжїїлэгчийн гїн Сийрэгжїїлэгчийн єргєн Шїдний тоо Зїтгїїр тракторын марк Тракторын хєдєлгїїрийн хїчин чадал Сийрэгжїїлэгч тоног тєхєєрємжийн жин

ДП-5С /Д515С/

ДП26С /Д3117/

ДП22С /ДП35С/

ДП-7С /Д576С/

Д3121

Д3121А Д3126 ДП-9С /Д652С/

м

0.4

0.45

0.5

0.7

0.7

0.7

м

1.9

1.9

1.65

1.56

1.5

2.4

шт

3

1

3

3

1

3

-

Т-130

Т-180

ДЭТ-250

Квт /м.х/

118 /160/

130 /179/

221 /300/

т

1.4

1.4

3.1

1.75

5.0

5.93

Ажлын бїтэц 1. Агрегатыг айлын байранд авчрах 2. Сийрэгжїїлэх гїнд тохируулж хєрсийг сийрэгжїїлэх 3. Агрегатыг эргїїлэх 100 м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Трактор ын марк

Хїснэгт 2 Сийрэгжїїлэгч тоног тєхєєрємжийн марк

Хєрсний ангилал Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг

Тракторчин VI-1 хїн ДП-5С /Д-515С/ Бульдозер Т-130 ДП-26С /Д3-117/ сийрэгжїїлэгч машинч VI-1 хїн Тракторчин VI-1 хїн ДП-22С /Д3Бульдозер Т-180 35С/ сийрэгжїїлэгч ДП-7С /Д-756С/ машинч VI-1 хїн Д3-121 Тракторчин VI-1 хїн ДЭТД3-121А Бульдозер 250 Д3-126 сийрэгжїїлэгч ДП-9С /Д-652А/ машинч VI-1 хїн

Ix

IIx

IIx

IVx

0.92 /0.92/

1.2 /1.2/

1.5 /1.5/

1.9 /1.9/

1

0.73 /0.73/

1.0 /1.0/

1.3 /1.3/

1.6 /1.6/

2

0.66 0.88 /0.66/ /0.88/

1.1 /1.1/

1.3 /1.3/

3

г

¹

а б в § 2а-3 ХЄЛДЇЇ ХЄРСИЙГ ШААНТАГТ МУНААР СИЙРЭГЖЇЇЛЭХ

Энэ зїйлийг нормонд 0.5-0.65 м3 багтаамжтай шанагатай драглайн эксковаторын суманд дїїжилсэн шаантаг мунаар хєлдїї шороо сийрэгжїїлэх 11 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 ажил тусгагдсан. Шанага буюу шаантаг муна солих ажлыг энэ зїйлийн 3-р тайлбараар нормчлоно. Ажлын бїтэц 1. Эксковаторыг ажлын байрлалд оруулах 2. Эксковаторыг мєрєгцєг ба орд газрын хэмжээнд хєдєлгєж шаантаг мунаар шороо сийрэгжїїлэх. 100 м3 ХЄЛДЇЇ ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хєрс хєлдєх гїн /м/

Хєрсний ангилал

Салааны бїрэлдэхїїн,

Ix

IIx

IIIx

IVx

3.4 /3.4/ 4.2 /4.2/ 5.2 /5.2/ а

5 /5/ 7.3 /7.3/ 9.5 /9.5/ б

5.6 /5.6/ 8.4 /8.4/ 12 /12/ в

7.8 /7.8/ 12 /12/ 16 /16/ г

мэргэжлийн зэрэг

0.5 хїртэл

Машинч VI-1 хїн

0.5-аас дээш 1 хїртэл

Машинч VI-1 хїн

1-ээс дээш

Машинч VI-1 хїн

1 2 3 ¹

Тайлбар: 1. Нормонд 3м-ээс дээш єргєнтэй талбайд хєрсийг сийрэгжїїлэхээр тооцов. 3м-ээс нарийн зурвас шуудуу сийрэгжїїлэхэд хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 1.2-оор їржїїлнэ. 2. Хєрсийг 2т-оос бага жинтэй шаантаг алхаар сийрэгжїїлбэл хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 1.1-ээр їржїїлнэ. 3. Эксковаторын муныг шаантаг мунаар буюу шаантаг муныг шанагаар солих бїрд хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 0.46-аар авна. § 2а-4 ДАРАЛТААР АЖИЛЛАДАГ ТЄХЄЄРГЄЄР ХЄЛДЇЇ ХЄРСЄНД ЗЇСЭЛТ ХИЙХ Даралтын тєхєєргийн техникийн тодорхойлолт Барын тоо, ширхэг

-2

Барын урт, м

-2-2.8

Зїсэх гинжний тэнхлэг хоорондын зай, м

-0.7

Зїсэх завсрын єргєн, м

-0.14

Зїсэх завсрын гїн, м

-1.7

Хєдєлгїїрийн хїчин чадал, квт/м.х/

-80/108/

Тракторын марк

-Т-100

12 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 Ажлын бїтэц 1.

Барыг хєрсєнд шигтгэх

2.

Барыг хєрсєнд шигтгэж тєхєєрємжийн мєрєгцєгт хєдєлгєж зїсэлт хийх

3.

Хуучирсан шїд ба барын гинжнїїдийн холбогч хэсгїїдийн углуурга солих

4.

Барыг єргєж тээврийн байдалд оруулж бэхлэн тєхєєргийг шилжїїлэхэд бэлтгэх

5.

Тєхєєргийг зїсэлтээс зїсэлтэнд шилжїїлэх

ХЄЛДЇЇ ХЄРСЄНД ГАРГАСАН 100 м ЗЇСЭЛТИЙН ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хєрсний ангилал Салааны Хєрс хєлдєх гїн бїрэлдэхїїн, /м/ Ix IIx IIIx мэргэжлийн зэрэг 0.75 хїртэл 0.75-аас дээш 1 хїртэл 1-ээс дээш 1.25 хїртэл 1.25-аас дээш 1.5 хїртэл 1.5-ээс дээш 1.7 хїртэл

Машинч VI-1 хїн Машинч VI-1 хїн Машинч VI-1 хїн Машинч VI-1 хїн Машинч VI-1 хїн

1.4 /1.4/ 1.9 /1.9/ 2.4 /2.4/ 3 /3/ 3.5 /3.5/ а

3.1 /3.1/ 4.3 /4.3/ 5.5 /5.5/ 6.7 /6.7/ 7.8 /7.8/ б

4.3 /4.3/ 6.1 /6.1/ 7.8 /7.8/ 9.3 /9.3/ 11.5 /11.5/ в

IVx 10.5 /10.5/ 14.5 /14.5/ 18.5 /18.5/ 22 /22/ 26 /26/ г

1 2 3 4 5 ¹

Тайлбар: 1. Нормонд байгалийн чийгтэй хєлдсєн хєрсєнд зїсэлт хийхээр тусгав. Илїїдэл чийгтэй хєлдсєн хєрсийг зїсэхэд чийг ханасан байдлаас хамааруулан “а” баганы хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 1.25 хїртэл, “б”, “в”,”г” баганы хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 1.5 хїртэл итгэлцїїрээр їржїїлнэ. 2. Норм нь 2м-ээс урт зїсэлт гаргахад тохирох бєгєєд 2м-ээс богино /хєндлєн зїсэлт гаргахад хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 1.7-оор їржїїлнэ.

§ 2а-5 БУЛЬДОЗЕРООР УРГАМЛЫН ЇЕИЙГ ХУУЛАХ Норм хэрэглэх заавар Нормонд хєрс хуулахад бут бургасны їндэс байхгїй бол нэг мєрєєр 1-2 удаа явж 15см гїнтэй, бут модны їндэстэй байхад 1 мєрєєр 2-3 удаа явж 25см гїнтэй хуулна. 13 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 Цэвэрлэх талбайн захаас шороог зайлуулах шаадлагатай бол зайлуулах аргаас хамаарч тусад нь нормчлоно. Цэвэрлэх талбайн єргєнийг 30м хїртэл авна. Ажлын бїтэц 1. Агрегатыг ажлын байранд оруулах 2. Хєрс хуулах 3. Хутгыг єргєх, буулгах 4. Хоосон ухарч буцах VI зэрэгтэй машинч-1 1000 м2 ЦЭВЭРЛЭСЭН ГАДАРГУУГЫН ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хєрсний ангилал Тракторын марк

Бульдозерийн марк

Д3-8 /Д-271А/ Т-100

Д-259, Д3-18, Д493А Д3-28 /Д-533/

Т-130

Т-180

Д3-24А /Д-512А/ Д3-9 /Д-275А/ Д3-35С /5-575С/ Д3-25 /Д-522/ Д-290

I

II

0.84 /0.84/ 0.69 /0.69/ 0.66 /0.66/

1.8 /1.8/ 1.5 /1.5/ 1.4 /1.4/

0.61 /0.61/

1.3 /1.3/

0.48 /0.48/ а

1.1 /1.1/ б

1 2 3 4 5 ¹

Тайлбар: Хэрэв нэмэгдэл чийгтэй хєрсийг боловсруулахаар бол хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 1.15-аар їржїїлнэ.

§ 2а-6 ГРЕЙДЕРЭЭР УРГАМЛЫН ЇЕИЙГ ХУУЛАХ Грейдерийн техникийн тодорхойлолт Хїснэгт 1 Чиргїїлт грейдерийн марк

Автогрейдерийн марк Їзїїлэлт

Хутганы урт

Хэмжих нэгж м

Д3-99 /Д-710Б/ 3.04

Д3-31-1 /Д-55731/ 3.7

Д3-14 /Д-395А/

Д3-98

Д3-1 /Д-20Б/

3.7

3.7

3.7 14 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 Хутганы єндєр Зїсэх гїн Эргэх радиус Хєдєлгїїрийн чадал Грейдерийн масс /жин/

м

0.5

0.6

0.7

0.7

0.5

м м

0.2 11

0.25 15

0.5 18

0.5 18

0.3 -

Mdx

90

135

165

250

107

тн

9.7

12.40

17.40

19.5

4.36

Ажлын бїтэц 1. Агрегатыг ажлын байрлалд авчрах 2. 15см хїртэл гїнтэйгээр хєрсийг хуулах 3. Хуулсан хєрсийг зєєж зайлуулах 4. Грейдерийн хутгыг єргєх, буулгах 5. Ажлын явалтын тєгсгєлд эргэх 1000 м2 ЦЭВЭРЛЭСЭН ГАДАРГЫН ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Грейдерийн

Грейдерийн марк

тєрєл

Д3-99 /Д-710Б/ Д3-31-1 /Д-557-1/ Автогрейдер Д3-14 /Д-395А/ Д3-98 Трактор дээр суурилсан хїнд чиргїїлт Т-100

Д3-1 /Д-20Б/

Салааны

Хїснэгт 2 Хєдєлмєр

бїрэлдэїїн,

зарцуулалтын

мэргэжлийн зэрэг

норм

Машинч VI-1 хїн Машинч VI-1 хїн Машинч VI-1 хїн Машинч VI-1 хїн Машинч VI-1 хїн Тракторч VI-1 хїн

2.9 /2.9/ 2.7 /2.7/ 2.3 /2.3/ 2.3 /2.3/

1 2 3 4

6.4 /3.2/

5

а

¹

15 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 § 2а-7 НЭГ ШАНАГАТАЙ ДРАГЛАЙН ЭКСКОВАТОРООР УХМАЛ БА ДАЛАН БАЙГУУЛАХАД ХЄРСИЙГ УХАХ Драглайн эксковаторын техникийн тодорхойлолт Хїснэгт 1 Эксковаторын марк Їзїїлэлт

Хэмжих нэгж

Э-302 Э-303 Э-304

70-3311Б /Э-302Б/ Э-304В Э-304Г

Э-504 Э-505 Э-505А

Шанаганы багтаамж шїдтэй

м3

0.35

0.4

Тууш шанагатай

м3

0.4

-

зїсэгч

Э-801

ЭО-51111 Э-10011 ЭО-5111Б /Э-10011Е/

ЭО-6111 /Э-1251/ ЭО-6112Б /Э-1252Б/

0.65

0.75

1

1

0.650.8

1.1

-

КМ-602

Э-651 Э-652 Э-656

0.5

0.6

0.65-0.8

0.8

1.5

2

3

1.25-1.5

-

-

-

Хийн

Механик

Цахилгаан

Удирдлага

-

Сумны урт Малталтын хамгийн их радиус Ухалтын хамгийн их гїн -Хажуу малталт -Тєгсгєлийн малталт Буулгах хамгийн их радиус Буулгах хамгийн их єндєр Хїчин чадал

м м

10.5

10.5

10

13

10

11

12.5

12.5

25 17.5 17.5

10.1

11.1

10.2

13.2

10.2

10

-

12.9

27.4 19.5 19.3

м м м

4.2 7

4.42 7.8

3.8 5.6

7.8

3.8 5.6

4.0 6.7

9.4

5.1 7.5

8.3

10

8.3

10.4

8.3

9.2

12.2

10.4

6.3

6

5.5

-

5.5

5.5

6.1

6.5

14 9.3 9.3 20.5 13 13 23.8 16.7 16.7 15.9 10.5 10.5

28 /38/ 11.3

37 /50/ 12.4

48 /65/ 21.6

59 /80/ 22.3

59-74 /80-100/ 21.2

74 /100/ 26.6

85 /116/ 35

160 /218/ 39.75

Эксковаторын жин

м Квт /м.х/ Тн

Механик удирдлагатай

ЭО-711 /Э-2503/ ЭО-7111С /Э-2505/

94.0

ÁÍáÄ 83­2 À ­06

1. Хайрга-сайрганы хєрс 2. Шавар: - Тослог, зєєлєн, хольцгїй - Хайрга, дайрга, эсвэл барилгын хогтой - Хїнд шаварлаг 3. Ургамлын їетэй хєрс: - Хольцгїй - Хайрга, дайрга, эсвэл барилгын хогтой 4. Алтан хямарлаг: - Зєєлєн - Хатуурсан 5. Элс: - Хольцгїй - Хайрга, дайрга, эсвэл барилгын хогтой 6. Занар ба занарлаг: - Зєєлєн - Хатуу 7. Шавранцар: -хольцгїй - Хайрга, дайрга, эсвэл барилгын хогтой - Хїнд хольцгїй - Хайрга, дайрга, эсвэл барилгын хогтой 8. Элсэнцэр: - Хєнгєн хольцгїй - Хайрга, дайрга, эсвэл барилгын хогтой 9. Барилгын хог: - Сийрэгжїїлсэн ба дагтаршсан - Барьцалдсан

Даралтын тєхєєрємжєєр цооног гаргах

Хєрсний нэр, шинж чанар

Урьдчилан сийрэгжїїлсэн хєрсийг эксковатороор Роторт эксковатороор хєрсийг бололвсруулах Урьдчилан сийрэгжїїлэгчээр хєрсийг бульдозероор ухах Бульдозерсийрэгжїїлэгчээр хєрсийг сийрэгжїїлэх Шаантагт алхаар хєрсийг сийрэгжїїлэх

МЕХАНИЗМААР АЖИЛЛАХ ТЄВЄГШЛЄЄС ХАМААРУУЛЖ ХЄЛДЇЇ ХЄРСИЙГ АНГИЛАХ Хїснэгт 2 Ажлын тєрєл ба машины нэр

Ix

IIx

-

-

-

-

IIIx

IIIx

Ix

IIx

IIIx

IIx

IIIx

IIIx

IIIx

IIIx

IVx

IVx

IIIx

IVx

IIIx

IVx

IVx

IIIx

Ix

Ix

Ix

Ix

Ix

IIIx

Ix

IIx

IIx

IIx

IIx

IIx

IIx

IIx

Ix

Ix

IIx

Ix

IIx

IIx

IIx

IIx

IIIx

IIx

Ix

IIx

Ix

Ix

Ix

Ix

Ix

IIx

IIx

IIx

IIx

IIIx

IIx

IIx

Ix

IIx

IIx

Ix

IIx

IIIx

IIx

IIx

IIIx

IIx

IIx

Ix

Ix

Ix

IIx

IIx

IIx

IIx

IIIx

IIIx

IIIx

IVx

IIIx

IIIx

IIx

IIIx

IIIx

IIx

IIIx

IVx

IIIx

IVx

IIIx

Ix

Ix

Ix

Ix

Ix

Ix

Ix

Ix

IIx

IIx

IIx

IIx

IIIx

Ix

-

IIx

IIx

IIx

-

IIx

-

IIIx

IIx

-

Норм хэрэглэх заавар

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 Энэ зїйл ангид авто зам, тємєр зам, суваг далан, хаалт зэрэг болон байгууламжийн

тєвєгтэй

байдлаараа

ижил

ангилалд

орох

бусад

байгууламжуудыг барихад ухмал ба далан нєєц, кавольер байгуулахад шороо ухах ажлыг нормчлов. Хєрсийг давхар їеэр тэгшлэх, мєн тїїнчлэн налуу ба асгаас шорооны дээд хэсгийг тэгшлэхээр шаардлагатай тохиолдолд тусад нь нормчлоно. Ажлын бїтэц 1. Эксковаторыг мєрєгцєгт байрлуулах 2. Шанагыг цэвэрлэж шороо ухах 3. Ажлын явцад эксковаторыг хєдєлгєж явуулах 4. Шороо буулгах газар ба мєргєцєгийн ёроолыг цэвэрлэх 5. Сийрэгжїїлсэн хєлдїї ба хадан хєрсийг ухаж ажиллахад шанаганд багтахгїй том хэсгийг тїлхэж зайлуулах Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг Хїснэгт 3 3

Салааны бїрэлдэхїїн

Эксковаторын шанаганы багтаамж, м 0.25-0.4

0.4-0.65

0.65-аас дээш

Машинч VI

-

1

1

Машинч V

1

-

-

Туслах ажилчин V

-

-

1

мэргэжлийн зэрэг

20 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 А. ШЇДТЭЙ ШАНАГАТАЙ ДРАГЛАЙН-ЭКСКОВАТОР 100 м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт 4 Шанаганы багтаамж м3

Хєрс ухах арга

0.35 0.4 0.5

4

0.6 0.65 0.75 хїртэл 1 4-6 хїртэл 1.5 2 6-8 хїртэл 3

Тээврийн хэрэгсэлд ачих

Мєрєгцєгийн гїн /м/

IV -

Овоолж асгах

Хєрсний ангилал IV,IIIx VI I II, Ix 2.5 3.2 /2.5/ /3.2/ 2.2 2.9 /2.2/ /2.9/

I 3.1 /3.1/ 2.8 /2.8

II 4 /4/ 3.6 /3.6/

III,IIIx 5.7 /5.7/ 5.1 /5.1/

6.9 /6.9/

2.5 /2.5/ 2 /2/ 2.8 /1.4/

3 /3/ 2.4 /2.4/ 3.4 /1.7

3.9 /3.9/ 3.1 /3.1/ 4.6 /2.3/

5.3 /5.3/ 4 /4/ 5.6 /2.8/

6.9 /6.9/ 5.4 /5.4/ 7.6 /3.8/

8.4 /8.4/ 6.5 /6.5/ 9.2 /4.6/

2 /2/ 1.6 /1.6/ 2.4 /1.2/

2.4 /1.2/ 1.56 /0.78/ 1.36 /0.68/ 1.12 /0.56/ а

3 /1.5/ 2 /1/ 1.64 /0.82/ 1.38 /0.69/ б

3.8 /1.9/ 2.6 /1.3/ 2 /1/ 1.7 /0.85/ в

4.8 /2.4/ 3.4 /1.7/ 2.8 /1.4/ 2.4 /1.2/ г

6.4 /3.2/ 4.2 /2.1/ 3.6 /1.8/ 3 /1.5/ д

7.8 /3.9/ 5 /2.5/ 4.6 /2.3/ 3.8 /1.9/ е

2 /1/ 1.34 /0.67/ 1.16 /0.58/ 0.94 /0.47/ ж

III, IIx 4.5 /4.5/ 4 /4/

IV

V, IIIx

VI

5.5 /5.5/

-

-

2.6 /2.6/ 2 /2/ 2.8 /1.4/

3.2 /3.2/ 2.6 /2.6/ 3.4 /1.7/

4.3 /4.3/ 3.3 /3.3/ 4.8 /2.4/

5.8 /5.8/ 4.3 /4.3/ 6 /3/

6.8 /6.8/ 5.2 /5.2/ 7.2 /3.6/

2.4 /1.2/ 1.68 /0.84/ 1.4 /0.7/ 1.18 /0.59/ з

3 /1.5/ 2 /1/ 1.76 /0.88/ 1.46 /0.73/ и

4.2 /2.1/ 2.8 /1.4/ 2.4 /1.2/ 1.98 0.99/ к

5.2 /2.6/ 3.6 /1.8/ 3 /1.5/ 2.4 /1.2/ л

6.4 /3.2/ 4.4 /2.2/ 3.4 /1.7/ 2.8 /1.4/ м

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 Б. ТУУШ ЗЇСЭХ ИРМЭГТ ДРАГЛАЙН-ЭКСКОВАТОР 100 м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт 5 Шанаганы багтаамж 3

м

Хєрс ухах арга Мєргєцєгийн

Тээврийн хэрэгсэлд

гїн, м

ачих

0.4 0.65

4 хїртэл

0.8 1.1 4-6 хїртэл 1.5

Овоолж асгах

I

II, Ix

III, IIx

I

II, Ix

III, IIx

3.1

3.9

5.5

2.4

3.1

4.3

/3.1/

/3.9/

/5.5/

/2.4/

/3.1/

/4.3/

2

2.5

3.1

1.7

2.1

2.6

/2/

/2.5/

/3.1/

/1.7/

/2.1/

/2.6/

3

3.6

4.6

2.4

3

3.6

/1.5/

/1.8/

/2.3/

/1.2/

/1.5/

/1.8/

2.2

2.8

3.4

1.76

2.2

2.8

/1.1/

/1.4/

/1.7/

/0.88/

/1.1/

/1.4/

1.82

2.2

2.6

1.52

1.76

2.2

/0.91/

/1.1/

/1.3/

/0.76/

/0.88/

/1.1/

а

б

в

г

д

е

1 2 3 4 5 ¹

Тайлбар: Мєргєцєгийн гїн 4, 5-дугаар хїснэгтэд заасан хамжээнээс их байвал заагдсанаас илїї гїнд байрлах шороонд хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 1.1-ээр їржїїлж авна. § 2а-8 УХМАЛ БА ЄНДЄРМЄЛ БАЙГУУЛАХАД ШУЛУУН УХАЛТТАЙ ЭКСКОВАТОРООР ГАЗАР УХАХ Норм хэрэглэх заавар нь § 2а-7-той адил Ажлын бїтэц 1. Эксковаторыг мєргєцєгт байрлуулах 2. Шанагыг цэвэрлэж газар ухах 3. Ажлын явцад эксковаторыг хєдєлгєж шилжїїлэх 4. Шороо ачих газар ба мєргєцєгийн ёроолыг цэвэрлэх 5. Суллаж сийрэгжїїлсэн хєлдїї ба хадан хєрс ажиллахад багтаамжгїй том чулууг тїлхэж зайлуулах

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 МЕХАНИК УДИРДЛАГАТАЙ ЭКСКОВАТОР Эксковаторын техникийн тодорхойлолт Хїснэгт 1 Эксковаторын марк Їзїїлэлт Шанаганы багтаамж шїдтэй Тууш зїсэгч ирмэгтэй Сумны урт Ухалтын радиус Ухалтын хамгийн их єндєр Хамгийн их єндєр асгалт Асгалтын хамгийн их радиус Хїчин чадал Эксковаторын жин

Хэм жих нэгж

Э-1621 Э-153

Э-302 Э-303 Э-304

Э-504 Э-505 Э-505А

Э-651 Э-652 Э-656

м3

0.15

0.3

0.5

0.65

м3

-

0.4

м м

2.3 2.4

5.5 3

0.65 /0.8/ 5.5 4.8

0.65 /0.8/ 5.5 4.7

м

1.8

6.2

6.6

м

2.6

4.3

м

2.9

кВт /м.х/ Т

Э-801

ЭО-5111А /Э-10011А/

ЭО-6111 /Э-1251/ ЭО-6112 /Э-1252/

ЭО-711 /Э-2503/ ЭО-7111 /Э-2505/

СЭ-3

ЭКГ-4

0.8-1.0

1

1.25

2.5

3

3-4

1.5

-

1.5

-

-

-

5.5 2.8

5

6.8 6.3

8.6 7.2

10.6 9.2

10.5 8.7

7.1

7.4

6.7

7.8

10

9.5

10

4.6

4.5

5

5.1

5.1

7

6.6

6.3

5.4

7.2

7.1

7.7

8

8.9

10.8

12.4

12.6

27 /38/

28 /38/

59-74 /80100/

59-74 /80100/

74 /100/

74 /100/

63-110 /85-150/

87-160 /118-218/

-

-

5.3

11.3

20.5

20.5

27.6

31.5

39.8

86

172

180

Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг Мэргэжлийн зэрэг Машинч VI зэрэгтэй-1 хїн Машины V зэрэгтэй-1 хїн Машинч IV зэрэгтэй-1 хїн Туслах ажилчин V зэрэгтэй-1 хїн

0.15 хїртэл 1

Эксковаторын шанаганы багтаамж /м3/ 0.15-0.4 0.4-0.65 1 1 -

0.65-аас дээш 1 1

ÁÍáÄ 83­2 À ­06

А. ШЇДТЭЙ ШУЛУУН УХАЛТТАЙ ЭКСКОВАТОР 100 м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт 2 Шанаганы багтаамж м3

Мєргєцєгийн єндєр, м. Хєрсний зэргээр I, II, V, VI III, IV

0.15

1

1.5

0.3

1.5

2.5

0.5

1.5

3.0

2

4

0.8

-

-

1

-

-

3

5

3.0

-

-

4.0

-

-

0.6-0.65

1.25 2.5

Хєрс ухах арга Тээврийн хэрэгсэлд ачих I 8.4 /8.4/ 3.3 /3.3/ 2.1 /2.1/ 1.7 /1.7/ 2.4 /1.2/ 2 /1/ 1.68 /0.84/ 1.06 /0.53/ 0.98 /0.49/ 0.82 /0.41/ а

II, Ix 11 /11/ 4.2 /4.2/ 2.7 /2.7/ 2.1 /2.1/ 3 /1.5/ 2.6 /1.3/ 2.2 /1.1/ 1.34 /0.67/ 1.18 /0.59/ 1.04 /0.52/ б

III, IIx -

IV -

5.8 /5.8/ 3.3 /3.3/ 2.7 /2.7/ 3.6 /1.8/ 3.2 /1.6/ 2.4 /1.2/ 1.62 /0.81/ 1.48 /0.74/ 1.3 /0.65/ в

4.3 /4.3/ 3.3 /3.3/ 4.6 /2.3/ 4.2 /2.1/ 3.4 /1.7/ 2 /1/ 1.94 /0.97/ 1.72 /0.86/ Г

Хєрсний ангилал V, IIIx VI I 6.5 /6.5/ 2.6 /2.6/ 5.6 6.8 1.7 /5.6/ /6.8/ /1.7/ 4.3 5.2 1.4 /4.3/ /5.2/ /1.4/ 5.8 7.2 1.94 /2.9/ /3.6/ /0.97/ 5.2 6.2 1.66 /2.6/ /3.1/ /0.83/ 3.8 4.8 1.3 /1.9/ /2.4/ /0.65/ 2.6 3.2 0.9 /1.3/ /1.6/ /0.45/ 2.4 2.8 0.82 /1.2/ /1.4/ /0.41/ 2.2 2.4 0.66 /1.1/ /1.2/ /0.33/ д е ж

Овоолж асгах II, Ix 8.7 /8.7/ 3.3 /3.3/ 2.2 /2.2/ 1.7 /1.7/ 2.4 /1.2/ 2.2 /1.1/ 1.64 /0.82/ 1.12 /0.56/ 0.96 /0.48/ 0.84 /0.42/ з

III, IIx -

IV -

V, IIIx -

VI -

4.6 /4.6/ 2.8 /2.8/ 2.1 /2.1/ 2.8 /1.4/ 2.6 /1.3/ 2 /1/ 1.36 /0.68/ 1.26 /0.63/ 1.06 /0.53/ и

-

-

-

3.6 /3.6/ 2.9 /2.9/ 4 /2/ 3.4 /1.7/ 2.6 /1.3/ 1.74 /0.87/ 1.62 /0.81/ 1.38 /0.69/ к

4.6 /4.6/ 3.5 /3.5/ 4.8 /2.4/ 4.4 /2.2/ 3.4 /1.7/ 2.2 /1.1/ 2 /1/ 1.72 /0.86/ л

5.5 /5.5/ 4.1 /4.1/ 5.8 /2.9/ 5.2 /2.6/ 3.6 /1.8/ 2.6 /1.3/ 2.4 /1.2/ 2 /1/ м

26 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 § 2а-9 БУЦАХ НЭГ ШАНАГАТАЙ ЭКСКОВАТОРООР ГАЗАР УХАХ Буцах нэг шанагатай эксковаторын техникийн тодорхойлолт Хїснэгт 1 ЭО-3322А, ЭО-3322Б, ЭО-33228

ЭО-5015А, ЭО3121Б, /Э5015Б/

Їзїїлэлт

Хэмжих нэгж

Шанаганы багтаамж Малталтын хамгийн их гїн Малталтын хамгийн их радиус Асгалтын хамгийн их єндєр

м3

0.4

0.5

0.63

0.5

0.4

0.65

0.65

1.25

м

5

4.2

4.3

4.5

6.7

5.5

5.8

6

м

8.2

7.5

7.6

7.3

10.16

8.95

9

9.4

м

5.2

4.8

4.7

3.9

6.18

5.6

5

5

95 /130/

125 /170/

19.2

35.8

Хїчин чадал Эксковаторын жин

ЭО-4321

КВт

5.9 /80/

55 /75/

59 /80/

т

14.5

12.7

19.2

ЭО-4121А

ЭО-5122

Норм хэрэглэх заавар Нормын энэ зїйл ангид хєрсийг нэг шанагатай гидравлик эксковатороор боловсруулахаар тооцов. Буцах шанагатай эксковатороор ухаас, асгаас, кавальер авто ба тємєр замд зориулсан кавальер, хашлага, далан ба бусад тєвєгшилтэй байгууламжийг барьж байгуулахаар тооцсон. Хєрсийг хоёр їеэр тэгшлэх, мєн тїїнчлэн налуу ба асгаасын дээд хэсгийн гадаргууг тэгшилбэл тусад нь нормчлоно. Ажлын бїтэц 1.

Эксковаторыг мєргєцєгт байрлуулах

2.

Шанагыг цэвэрлэж газар ухах

3.

Ажлын явцад эксковаторыг хєдєлгєж шилжїїлэх

4.

Шороо ачих газар ба мєргєцєгийн ёроолыг цэвэрлэх

5.

Суллаж сийрэгжїїлсэн хєлдїї ба хадан хєрс ажиллахад багтаамжгїй том чулууг тїлхэж зайлуулах

27 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06

А. ШЇДТЭЙ, БУЦАХ ШАНАГАТАЙ ЭКСКОВАТОР 100 м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт 3 Хєрс боловсруулах арга Шанаганы багтаамж м3

Мєргєцєгийн гїн, Хєрсний зэргээр

0.8

III, IV 1.2

0.3 0.4

1.2

1.5

0.5 0.6-0.65

Овоолж асгах Хєрсний ангилал

I, II, V, VI 0.15

Тээврийн хэрэгсэлд ачих

1.5

2.0

I

II, Ix

III, IIx

IV

V, IIIx

VI

I

II, Ix

III, IIx

IV

V, IIIх

VI

10 /10/

13 /13/

-

-

-

-

7.9 /7.9/

10 /10/

-

-

-

-

3.9 /3.9/

4.9 /4.9/

6.6 /6.6/

-

-

-

3 /3/

5.3 /5.3/

-

-

-

3.3 /3.3/

4.4 /4.4/

5.6 /5.6/

7.2 /7.2/

-

-

2.6 /2.6/

4.6 /4.6/

5.6 /5.6/

-

-

2.6 /2.6/

3.3 /3.3/

4.3 /4.3/

5.6 /5.6/

7.5 /7.5/

8.7 /8.7/

2.1 /2.1/

3.6 /3.6/

4.4 /4.4/

5.7 /5.7/

6.9 /6.9/

2.1 /2.1/

2.6 /2.6/

3.3 /3.3/

4.4 /4.4/

5.7 /5.7/

6.9 /6.9/

1.6 /1.6/

2.7 /2.7/

3.5 /3.5/

4.4 /4.4/

5.3 /5.3/

а

б

в

Г

д

е

ж

и

к

л

м

3.9 /3.9/ 3.4 /3.4/ 2.6 /2.6/ 2.1 /2.1/ з

28 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 I. МЕХАНИК УДИРДЛАГАТАЙ ЭКСКОВАТОР Хїснэгт 2 Эксковаторын шанаганы багтаамж, м3

Салааны бїрэлдэхїїн

0.65-аас

0.15

0.15-0.4

0.4-0.65

Машинч VI

-

-

1

1

Машинч V

-

1

-

-

Машинч IV

1

-

-

-

Туслах ажилчин V

-

-

-

1

мэргэжлийн зэрэг

дээш

Б. ТУУШ ЗЇСЭХ ИРМЭГТЭЙ БУЦАХ ШАНАГАТ ЭКСКОВАТОР 100 м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт 4 Шанаганы багтаамж м3

Хєрс боловсруулах арга Тээврийн хэрэгсэлд Овоолж асгах ачих Хєрсний ангилал I II, Ix III, IIx I II, Ix III, IIx 3.3 4.3 5.8 2.6 3.4 4.7 1 /3.3/ /4.3/ /5.8/ /2.6/ /3.4/ /4.7/ 2.4 3 3.8 1.9 2.3 3 2 /2.4/ /3/ /3.8/ /1.9/ /2.3/ /3/ 3.4 4.2 5.4 2.8 3.2 4.2 3 /1.7/ /2.1/ /2.7/ /1.4/ /1.6/ /2.1/ 3 3.6 4.6 2.4 3 3.8 4 /1.5/ /1.8/ /2.3/ /1.2/ /1.5/ /1.9/ а б в г д е ¹

Мєргєцєгийн гїн, м

0.4 1.2

1.5

1.5

2.0

0.65 0.8 1.1

II. ГИДРАВЛИК УДИРДЛАГАТАЙ ЭКСКОВАТОР Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг Хїснэгт 5 Эксковаторын шанаганы багтаамж, м3

Салааны бїрэлдэхїїн мэргэжлийн зэрэг

0.15-0.4

0.4-1

1

1-ээс дээш

Машинч VI

-

-

1

1

Машинч V

1

-

-

-

Туслах машинч V

-

-

-

1

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 100 м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт 6 Хєрс боловсруулах арга Шанаганы багтаамж м3

Мєргєцєгийн гїн, Хєрсний зэргээр

0.8

III, IV 1.2

0.4 0.5

1.2

1.5

1.5

2

1.5

2.0

0.63-0.65 1 1.25 1.60

Овоолж асгах Хєрсний ангилал

I, II, V, VI 0.25

Тээврийн хэрэгсэлд ачих

I 4.1 /4.1/ 2.8 /2.8/ 2.5 /2.5/ 1.9 /1.9/ 1.6 /1.6/ 2.2 1.1/ 1.66 /0.83/ а

II, Ix 5.3 /5.3/ 3.7 /3.7/ 3 /3/ 2.3 /2.3/ 1.9 /1.9/ 2.6 /1.3/ 2 /1/ б

III, IIx 7.3 /7.3/ 4.8 /4.8/ 3.9 /3.9/ 3 /3/ 2.5 /2.5/ 3.4 /1.7/ 2.4 /1.2/ в

IV

V, IIIx

VI

-

-

-

-

-

-

5 /5/ 3.9 /3.9/ 3.3 /3.3/ 4.8 /2.4/ 3.4 /1.7/ г

6.7 /6.7/ 5 /5/ 4.2 /4.2/ 5.6 /2.8/ 4.2 /2.1/ д

7.7 /7.7/ 6 /6/ 5.1 /5.1/ 6.2 /3.1/ 4.8 /2.4/ е

I 3.5 /3.5/ 2.2 /2.2/ 2.1 /2.1/ 1.6 /1.6/ 1.3 /1.3/ 1.74 /0.87/ 1.26 /0.63/ ж

II, Ix 4.5 /4.5/ 2.9 /2.9/ 2.5 /2.5/ 1.9 /1.9/ 1.5 /1.5/ 2 /1/ 1.58 /0.79/ з

III, IIx 6.3 /6.3/ 3.8 /3.8/ 3.1 /3.1/ 2.5 /2.5/ 2 /2/ 2.6 /1.3/ 1.84 /0.92/ и

IV

V, IIIх

VI

-

-

-

-

-

-

3.9 /3.9/ 3.1 /3.1/ 2.5 /2.5/ 3.6 /1.8/ 2.6 /1.3/ к

5 /5/ 4.1 /4.1/ 3.2 /3.2/ 4.4 /2.2/ 3.2 /1.6/ л

6 /6/ 5 /5/ 3.8 /3.8/ 4.2 /2.1/ 3.6 /1.8/ м

Тайлбар: Ухалтын гїн 3, 6-р хїснэгтэнд зааснаас бага байвал хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 1.1-ээр їржїїлнэ.

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 § 2а-10 НЭГ ШАНАГАТАЙ ДРАГЛАЙН ЭКСКОВАТОРООР ТОГООЛСОН НЇХ БА ШУУДУУ УХАХ Эксковаторын тодорхойлолт ба ажил гїйцэтгэх загварыг § 2а-7-д їз. Норм хэрэглэх заавар Энэ зїйлийн нормыг: Тогоолсон нїхний эзлэхїїн 300м3 хїртэл буюу талбай нь 100 м2 хїртэл байхад, тогоолсон нїхний эзэлхїїн 3000 м3 хїртэл байхад ухалтын зэрэгцээ суурь, дотоод шугам сїлжээ тавих болон барилга угсралтын бусад ажлыг ажил зохион байгуулах тєслийн дагуу гїйцэтгэж байвал, тогоолсон нїх, шуудууны гїн нь 3 м хїртэл байхад тїїний эзлэхїїн ба талбайгаас хамаарахгїйгээр тогоолсон нїхнээс хамаарахгїй V, VI зэргийн хад чулуулаг хєрсєнд ажиллахад, шуудуу ухуахад тус тус хэрэглэнэ. Тогоолсон нїх нь єєр єєр тївшинтэй ёроолтой хэд хэдэн хэсгээс бїрдэж, тус бїрт нь эксковатор байрлуулах шаардлагатай бол тус тусад нь тогоолсон нїх гэж тооцно. 300-3000 м3 эзлэхїїнтэй /гїн нь 3м-ээс их, талбай нь 100 м2-аас их/ тогоолсон нїхэнд барилга угсралтын ажилтай давхцуулахгїй ухах буюу 3000 м3ээс их эзэлхїїнтэй /гїн гь 3м-ээс их, талбай нь 100 м2-аас их тогоолсон нїхэнд барилга угсралтын ажилтай зэрэгцїїлэн ажиллахад § 2а-7-р нормоор/ ухмал ба єндєрлєгєє гаргах газар шорооны ажлаар нормчлоно. Ажлын бїтэц 1. Эксковаторыг мєргєцєгт байрлуулах 2. Шанагыг цэвэрлэж газар ухах 3. Ажлын явцад эксковаторыг хєдєлгєж шилжїїлэх 4. Ажлын талбайд эксковаторыг нїїлгэх 5. Шороо ачих газрыг цэвэрлэх 6. Сийрэгжїїлсэн хєлдїї шороо ба хад чулуулагтай хєрсєнд ажиллахад багтахгїй том хэсгийг тїлхэж зайлуулах Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг Салааны бїрэлдэхїїн мэргэжлийн зэрэг Машинч VI Машинч V Туслах машинч V

Хїснэгт 1 Эксковаторын шанаганы багтаамж, м3 0.25-0.4 0.4-0.65 0.65-аас дээш 1 1 1 1

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 А. ШЇДТЭЙ ШАНАГАТАЙ ДРАГЛАЙН ЭКСКОВАТОР 100 м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт 2 Хєрс боловсруулах арга Тээврийн хэрэгсэлд ачих

Шанаганы багтаамж м3

0.25 0.35 0.5 0.65 0.75 1.0

Овоолж асгах Хєрсний ангилал

I 5.2 /5.2/ 3.9 /3.9/ 5 /2.5/ 4 /2/ 3.6 /1.8/

II, Ix 6.5 /6.5/ 5 /5/ 6.2 /3.1/ 5 /2.5/ 4.4 /2.2/

III, IIx 9.1 /9.1/ 6.9 /6.9/ 8 /4/ 6.2 /3.1/ 5.6 /2.8/

3.1 /1.55/

3.8 /1.9/

4.8 /2.4/

а

б

в

IV

V, IIIx

VI

16.4 /8.2/ 12.6 /6.3/ 11 /5.5/

I 4 /4/ 3.1 /3.1/ 4 /2/ 3.2 /1.6/ 2.9 /1.45/

II, Ix 5.2 /5.2/ 4 /4/ 5 /2.5/ 4 /2/ 3.6 /1.8/

III, IIx 7.2 /7.2/ 5.5 /5.5/ 6.4 /3.2/ 5 /2.5/ 4.4 /2.2/

-

-

-

-

-

-

10.4 /5.2/ 8 /4/ 7 /3.5/ 6 /3/

13.6 /6.8/ 10.4 /5.2/ 9.2 4.6/

г

IV

V, IIIх

VI

-

-

-

-

-

-

8.4 /4.2/ 6.4 /3.2/ 5.6 /2.8/

11 /5/ 8.4 /4.2/ 7.4 /3.7/

13.2 /6.6/ 10.2 /5.1/ 8.8 /4.4/

7.8 /3.9/

9.2 /4.6/

2.5 /1.25/

3 /1.5/

3.8 /1.9/

4.8 /2.4/

6.2 /3.1/

7.4 /3.7/

д

е

ж

з

и

к

л

м

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 Б. ТУУШ ЗЇСЭГЧ ШАНАГАТАЙ ДРАГЛАЙН ЭКСКОВАТОР 100 м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт 3 Шанаганы багтаамж м3 0.4 0.65 0.8 1.1 1.25

Хєрс боловсруулах арга Тээврийн хэрэгсэлд ачих Овоолж асгах Хєрсний ангилал I II, Ix III, IIx I II, Ix III, IIx 3.4 4.3 6 2.7 3.5 4.8 /3.4/ /4.3/ /6/ /2.7/ /3.5/ /4.8/ 2.4 3 3.7 1.9 2.4 3 /2.4/ /3/ /3.7/ /1.9/ /2.4/ /3/ 3.4 4.4 5.4 2.8 3.2 4.4 /1.7/ /2.2/ /2.7/ /1.4/ /1.6/ /2.2/ 2.6 3.2 4.2 2.2 2.6 3.4 /1.35/ /1.6/ /2.1 /1.1/ /1.3/ /1.7/ 2.2 2.8 3.6 1.88 2.4 3 /1.1/ /1.4/ /1.8/ /0.94/ /1.2/ /1.5/ а б в г д е

1 2 3 4 5 ¹

§ 2а-11 БУЦАХ НЭГ ШАНАГАТАЙ ЭКСКОВАТОРООР ТОГООЛСОН НЇХ УХАХ Энэ зїйл ангийн норм нь § 2а-10-рзїйл ангийн ажил гїйцэтгэх нєхцєлд заагдсан тогоолсон нїх ухах болон тїїнчлэн цахилгаан дамжуулах шугамын тулгуурын доорхи тогоолсон нїх олон хоолойнуудыг єєр єєр тївшинд єєр єєр налуутай тавихад зориулагдсан дэвсгэрїїдийг гаргаж шууду ухах ажлуудад хэрэглэнэ. Бусад бїх тохиолдолд шуудуу ухах ажлыг § 2а-12-оор нормчлоно. Ажлын бїтэц 1. Эксковаторыг мєргєцєгт байрлуулах 2. Шанагыг цэвэрлэж газар ухах 3. Ажлын явцад эксковаторыг хєдєлгєж шилжїїлэх 4. Цахилгаан дамжуулах шугамын тулгуур ба тогоолсон нїхнїїдийн хооронд 50м хїртэл зайнд эксковаторыг нїїлгэх 5. Шороо ачаалах газрыг цэвэрлэх 6. Сийрэгжїїлсэн хєлдїї хєрс ба хад чулуулаг хєрсийг ухахад шанаганд багтахгїй том хэсгийг тїлхэж зайлуулах

Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 Хїснэгт 1 Эксковаторын шанаганы багтаамж, м3

Салааны бїрэлдэхїїн мэргэжлийн зэрэг

0.15 хїртэл

0.15-0.4

0.4-0.65

Машинч VI

-

-

1

0.65-аас дээш 1

Машинч V

-

1

-

-

Машинч IV

1

-

-

-

Туслах машинч V

-

-

-

1

38 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 МЕХАНИК УДИРДЛАГАТАЙ ЭКСКОВАТОР Техникийн тодорхойлолт Хїснэгт 2 Эксковаторын марк

Їзїїлэлт

Шанаганы багтаамж: шїдтэй Тууш зїсэгч ирмэгтэй Сумны урт Зїсэлтийн хамгийн их радиус Хамгийн их ухах гїн: шуудуунд Тогоолсон нїхэнд Тээвэрт ачих радиус Тээвэрт ачих єндєр Хїчин чадал Эксковаторын жин

м3

0.15

0.3

ЭО-3311г /Э-302г/ ЭО-3311А, Э-303А, ЭО-3311В /ЭО-303В/ Э-304Б, Э-304В 0.4

м3

-

0.4

м м

2.3 4.1

м

Хэмжих нэгж

ЭО-1621 /Э-153/

ЭО-3311 /Э-302/

Э-504 Э-505

Э-651 Э-652 Э-656

КМ-602

ЭО-5111А /Э-10011/ /Э-10011А/

0.5

0.65

0.6

-

-

0.65-0.8

0.65-0.8

0.8

1.1

4.9 7.8

4.9 7.8

5.5 9.2

5.5 9.2

13.0 13.2

12.5 9

2.2

4

4-4.4

5.6

5.6

7.8

-

м м

2.2 2.1

2.6 4.20

2,6-3,0 4.15

4 5.4

4 5

7.8 10.4

6.1 7.8

м кВт /м.х/ т

1.7 27/37/

2.25 28/38/

2.7-3.0 37/50/

1.7 59/80/

2.3 59/80/

59/80/

5.1 59/80/

5.3

11.3

11.6

20.5

20.5

22.3

43.2

ÁÍáÄ 83­2 À ­06

А. ШЇДТЭЙ БУЦАХ ШАНАГААР ТОНОГЛОГДСОН ЭКСКОВАТОР 100 м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт 3 Хєрс боловсруулах арга Тээврийн хэрэгсэлд ачих

Шанаганы багтаамж м3

0.15 0.3 0.4 0.5 0.6-0.65

Овоолж асгах Хєрсний ангилал

I 10.5 /10.5/ 4.2 /4.2/ 3.5 /3.5/ 2.9 /2.9/ 2.3 /2.3/ а

II, Ix 1.4 /1.4/ 5.3 /5.3/ 4.5 /4.5/ 3.5 /3.5/ 2.9 /2.9/ б

III, IIx

IV

V, IIIx

VI

-

-

-

-

-

-

-

-

-

7.9 /7.9/ 6 /6/ д

9.3 /9.3/ 7.2 /7.2/ е

7.2 /7.2/ 6.2 /6.2/ 4.6 /4.6/ 3.5 /3.5/ в

7.8 /7.8/ 6 /6/ 4.6 /4.6/ г

I 8.3 /8.3/ 3.3 /3.3/ 2.8 /2.8/ 2.2 /2.2/ 1.8 /1.8/ ж

II, Ix 10.5 /10.5/ 4.2 /4.2/ 3.6 /3.6/ 2.8 /2.8/ 2.2 /2.2/ з

III, IIx

IV

V, IIIх

VI

-

-

-

-

-

-

-

-

-

6.2 /6.2/ 4.7 /4.7/ л

7.2 /7.2/ 6.6 /6.6/ м

5.8 /5.8/ 4.9 /4.9/ 3.6 /3.6/ 2.8 /2.8/ и

6.2 /6.2/ 4.7 /4.7/ 3.6 /3.6/ к

40 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 Б. ТУУШ ЗЇСЭХ ИРМЭГТЭЙ ШУЛУУН ШАНАГАТ ЭКСКОВАТОР 100 м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт 4 Шанаганы багтаамж м3

Хєрс боловсруулах арга Тээврийн хэрэгсэлд Овоолж асгах ачих Хєрсний ангилал I II, Ix III, IIx I II, Ix III, IIx 2.9 3.5 4.9 2.2 2.8 3.9 1 /2.9/ /3.5/ /4.9/ /2.2/ /2.8/ /3.9/ 1.9 2.3 2.9 1.5 1.8 2.3 2 /1.9/ /2.3/ /2.9/ /1.5/ /1.8/ /2.3/ 2.4 3 3.8 2 2.6 3 3 /1.2/ /1.5/ /1.9/ /1/ /1.3/ /1.5/ 1.52 1.94 2.4 1.24 1.6 2 4 /0.76/ /0.97/ /1.2/ /0.62/ /0.8/ /1/ а б в г д е ¹

Мєргєцєгийн гїн, м

0.4 1.5

2

1.5

2.0

0.65 0.8 1.1

ГИДРАВЛИК УДИРДЛАГАТАЙ ЭКСКОВАТОР Эксковаторын техникийн тодорхойлолт Хїснэгт 5 Хэмжих

Їзїїлэлт

Эксковаторын марк

нэгж

ЭО-2621А

ЭО-4321

ЭО-5122

м

0.25

0.8

1.6

м

4.6

7.9

9.65

м

4.7

7.45

8.93

м

3.3

5.67

5.1

кВт /м.х/ т

44 /60/ 5.45

59 /80/ 19.2

125 /170/ 35.8

3

Шанаганы багтаамж Ухалтын хамгийн их єндєр Ухалтын хамгийн их радиус Асгалтын хамгийн их єндєр Хїчин чадал Эксковаторын жин

Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг Хїснэгт 6 Салааны бїрэлдэхїїн мэргэжлийн зэрэг

3

Эксковаторын шанаганы багтаамж, м 0.15-0.4

0.4-1

1-ээс дээш

Машинч VI

-

1

1

Машинч V

1

-

-

Туслах машинч V

-

-

1

ÁÍáÄ 83­2 À ­06

100 м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт 7 Хєрс боловсруулах арга Шанаганы багтаамж м3

Мєргєцєгийн гїн, Хєрсний зэргээр

3

4

3

5

0.8 1.6

Овоолж асгах Хєрсний ангилал

I, II, V, VI III, IV 0.25

Тээврийн хэрэгсэлд ачих

I 3.5 /3.5/ 1.1 /1.1/ 1.16 /0.58/ а

II, Ix 4.5 /4.5/ 1.4 /1.4/ 1.5 /0.75/ б

III, IIx 6.3 /6.3/ 1.7 /1.7/ 1.8 /0.9/ в

IV

V, IIIx

VI

2.2 /2.2/ 2.4 /1.2/ г

2.7 /2.7/ 3 /1.5/ д

3.5 /3.5/ 3.6 /1.8/ е

I 3.2 /3.2/ 0.87 /0.87/ 0.92 /0.46/ ж

II, Ix 4.1 /4.1/ 1.1 /1.1/ 1.12 /0.56/ з

III, IIx 5.7 /5.7/ 1.3 /1.3/ 1.4 /0.7/ и

IV

V, IIIх

VI

1.8 /1.8/ 1.96 /0.98/ к

2.2 /2.2/ 2.4 /1.2/ л

2.6 /2.6/ 2.8 /1.4/ м

Тайлбар: Мєргєцєгийн єндєр єгєгдсєн хэмжээнээс бага байвал 2, 3, 5-р хїснэгтийн хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 1.1ээр їржїїлнэ.

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 § 2а-12 ТОГООЛСОН НЇХЭНД УХАЖ, ТЭГШЛЭХ, ЭКСКОВАТОРООР ГАЗАР УХАХ Э-4010 маркын эксковаторын техникийн тодорхойлолт Суурилуулсан машин ... КРАЗ-258 буюу КРАЗ-221. Тууш зїсэх ирмэгтэй буцах шанаганы багтаамж м3-0.4 Хусуурын хэмжээ Урт – м

2.5

Єндєр – м

0.4-0.45

Хэвтээ гадаргууд заах сумны хамгийн их єнгийлт, м-7.38 Малталтын хамгийн их гїн, м Уртасгагчгїй

-7.38

Уртасгагчтай

-11.0

Жин, т

-18.44 Ажлын бїтэц

1.Эксковаторыг мєргєцєгт байрлуулах. 2.Шанагыг цэвэрлэж хєрс ухах. 3.Ажлын явцад экскавоторыг хєдєлгєж шилжїїлэх. 4.Шороо буулгах газрыг цэвэрлэх. 100 м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Шанаганы Хєрс Салааны багтаамж боловсруулах бїрэлдэхїїн, м3 арга мэргэжлийн зэрэг Тээврийн Машинч YI-1 хэрэгсэлд Туслах машинч Y-1 ачих 0.4 Овоолж асгах Машинч YI-1 Туслах машинч Y-1

I

Хєрсний ангилал II III

8 /4/

10.4 5.2

14.2 /7.1/

6.6 /3.3/

8.6 /4.1/

11.8 /5.9

Тайлбар: Нормд 300 м3 эзлэхїїнтэй тогоолсон нїхэнд ажиллахаар тооцсон. 300 м3-ээс их эзлэхїїнтэй тогоолсон нїхэнд ажиллавал хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 0.8-аар їржїїлнэ.

§ 2а-13 БУЦАХ НЭГ ШАНАГАТАЙ ЭКСКОВАТОРООР ШУУДУУНД ГАЗАР УХАХ

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 Эксковаторын техникийн тодорхойлолтыг § 2а-11-ээр авна. Норм хэрэглэх заавар Энэ зїйл ангийн норм нь шугам сїлжээ тавих тэгш єнцєгт огтлолтой шуудуу ухахад тохирно. Олон хоолойнуудыг єєр хооронд нь єєр єєр тївшинд, єєр налуутай тавихад зориулагдсан дэвсэгїїдийг гаргаж шуудуу ухах ажлыг § 2а-11-ээр нормчлоно. Ажлын бїтэц 1. Эксковаторыг мєргєцєгт байрлуулах. 2. Шанагыг цэвэрлэж шороо ухах. 3. Ажлын явцад эксковаторыг хєдєлгєж шилжїїлэх. 4. Шороо ачих газрыг цэвэрлэх ба мєргєцєгийн ёроолыг цэвэрлэх. 5. Сийрэгжїїлсэн хєлдїї шороо ба хад чулуу, ажиллахад шанаганд багтахгїй том хэсгийг тїлхэж зайлуулах. Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг Машинч VI Машинч V Туслах машинч V

Эксковаторы шанаганы багтаамж, м3 0.15-0.4 0.4-1.0 1-ээс дээш 1 1 1 1

46 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06

100 м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт 2 Хєрс боловсруулах арга Шанаганы багтаамж м3 0.4

0.5 0.63-0.65 1.25

Тээврийн хэрэгсэлд ачих

Овоолж асгах Хєрсний ангилал

I 2.7 /2.7/

II, Ix 3.4 /3.4/

III, IIx 4.3 /4.3/

IV

V, IIIx

VI

II, Ix 2.8 /2.7/

III, IIx 3.5 /3.5/

IV

V, IIIх

VI

-

I 2.1 /2.1/

-

-

-

-

-

2.4 /2.4/

2.8 /2.8/

3.5 /3.5/

4.2 /4.2/

5.2 /5.2/

7.2 /7.2/

1.9 /1.9/

2.3 /2.3/

2.9 /2.9/

3.4 /3.4/

4.3 /4.3/

5.9 /5.9/

1.6 /1.6/

2 /2/

2.7 /2.7/

3.3 /3.3/

4 /4/

5.5 /5.5/

1.4 /1.4/

1.8 /1.8/

2.4 /2.4/

2.9 /2.9/

3.6 /3.6/

4.9 /4.9/

2 /1/

2.4 /1.2/

3 /1.5/

4.2 /2.1/

5 /2.5/

5.6 /2.8/

1.56 /0.78/

1.84 /0.92/

2.2 /1.1/

3.2 /1.6/

3.8 /1.9/

4.2 /2.1/

а

б

в

г

д

е

ж

з

и

к

л

м

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 Б. ТУУШ ЗЇСЭХ ИРМЭГТЭЙ БУЦАХ ШАНАГАТАЙ ЭКСКОВАТОР 100 м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт 3 Шанаганы багтаамж м3 0.4 0.65 0.8 1.1

Хєрс боловсруулах арга Тээврийн хэрэгсэлд ачих Овоолж асгах Хєрсний ангилал I II, Ix III, IIx I II, I x 3.8 4.8 6.7 3 3.8 /3.8/ /4.8/ /6.7/ /3/ /3.8/ 2.6 3.2 4.1 2.1 2.5 /2.6/ /3.2/ /4.1/ /2.1/ /2.5/ 3.6 4.4 5.6 3 3.6 /1.8/ /2.2/ /2.8/ /1.5/ /1.8/ 3 4 4.8 2.4 3.2 /1.5/ /2/ /2.4/ /1.2/ /1.6/ а б В г д

III, IIx 5.4 /5.4/ 3.2 /3.2/ 4.4 /2.2/ 4 /2/ е

Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг Хїснэгт 5 Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг

Эксковаторын шанаганы багтаамж, м3 0.15-0.4

0.4-1.0

1-ээс дээш

Машинч VI

-

1

-

Машинч V

1

-

-

Туслах машинч V

-

-

1

ÁÍáÄ 83­2 À ­06

ГИДРАВЛИК УДИРДЛАГАТАЙ ЭКСКОВАТОР Техникийн тодорхойлолт Хїснэгт 4 Эксковаторын марк Э-5015 Э-5015А Э-4121 ЭО-3221Б ЭО-4121А /Э-5015Б/

Хэмжих нэгж

ЭО-2621А

ЭО-3322 ЭО-3322А ЭО-3322Б ЭО-3322В

Шанаганы багтаамж

м3

0.25

0.4, 0.5, 0.63

0.5

Малталтын хамгийн их гїн Ачилтын хамгийн их єндєр Малталтын хамгийн их радиус Хєдєлгїїрийн чадал

м

3

5.0, 4.2, 4.3

4.5

5.8

м

2.2

4.8

3.9

м

5

8.2, 7.5

кВт /мх/

44 /60/

т

5.45

Їзїїлэлт

Эксковаторын масс

ЭО-4321

ЭО-5122

0.4, 0.65, 1

1.25, 1.6

6.7, 5.5, 4.0

6

5

6.18,

5

7.3

9

10.2 9,

59 /80/

59 /80/

95 /129/

59 /80/

125 /170/

14.5

13

19.2

19.2

35.8

5.2,

0.65,

1

100 м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ

5.6, 5 6.9

9.4

ÁÍáÄ 83­2 À ­06

Хїснэгт 6 Хєрс боловсруулах арга Тээврийн хэрэгсэлд ачих

Шанаганы багтаамж м3

0.25 0.4 0.5 0.63-0.65 1.0 1.25 1.6

Овоолж асгах Хєрсний ангилал

I 4.5 /4.5/

II, Ix 5.9 /5.9/

III, IIx 7.8 /7.8/

IV

V, IIIx

VI

-

-

-

3.2 /3.2/ 3.8 /3.8/ 2.1 /2.1/ 1.9 /1.9/ 2.6 /1.3/ 1.9 /0.95/

4.1 /4.1/ 3.4 /3.4/ 2.6 /2.6/ 2.2 /2.2/ 3 /1.5/ 2.2 /1.1/

5.6 /5.6/ 4.2 /4.2/ 3.2 /3.2/ 2.8 /2.8/ 4 /2/ 2.8 /1.4/

6 /6/ 5.4 /5.4/ 4.3 /4.3/ 3.7 /3.7/ 5.4 /2.7/ 4 /2/

-

-

7.1 /7.1/ 5.2 /5.2/ 4.5 /4.5/ 6.4 /3.2/ 5 /2.5/

8.4 /8.4/ 6.4 /6.4/ 5.5 /5.5/ 7 /3.5/ 5.6 /2.8/

I 3.8 /3.8/

II, Ix 5 /5/

III, IIx 6.7 /6.7/

IV

V, IIIх

VI

-

-

-

2.5 /2.5/ 2.2 /2.2/ 1.8 /1.8/ 1.6 /1.6/ 1.98 /0.99/ 1.46 /0.73/

3.3 /3.3/ 2.7 /2.7/ 2.1 /2.1/ 1.9 /1.9/ 2.2 /1.1/ 1.74 /0.87/

4.2 /4.2/ 3.3 /3.3/ 2.8 /2.8/ 2.3 /2.3/ 3.2 /1.6/ 2.2 /1.1/

4.8 /4.8/ 4.3 /4.3/ 3.7 /3.7/ 3.1 /3.1/ 4.2 /2.1/ 3 /1.5/

-

-

5.7 /5.7/ 4.7 /4.7/ 3.9 /3.9/ 5 /2.5/ 3.8 /1.9/

6.6 /6.6/ 5.7 /5.7/ 4.7 /4.7/ 5.4 /2.7/ 4.4 /2.2/

52 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 § 2а-14. ГАЗАР УХАЖ ТЭГШЛЭХ ЭКСКОВАТОРООР ШУУДУУ УХАХ Эксковаторын техникийн тодорхойлолтыг § 2а-12-той ижлээр авна. Норм хэрэглэх заавар Энэ зїйл ангийн нормыг 0.4 м3-ийн багтаамжтай шанагатай газар ухаж тэгшлэх эксковатороор шугам сїлжээний шуудуу ухахад хэрэглэнэ. Ажлын бїтэц 1. Газар ухаж тэгшлэх эксковаторыг мєргєцєгт байрлуулах. 2. Шанага цэвэрлэж газар ухах. 3.Ажлын явцад эксковаторыг хєдєлгєж тэгшлэх. 4. Шороо буулгах газрыг цэвэрлэх. 100 м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Шанаганы багтаамж м3 0.4

Хєрс Салааны боловсруулах бїрэлдэхїїн, арга мэргэжлийн зэрэг Тээврийн Машинч VI-1 хэрэгсэлд ачих Туслах машинч V-1 Овоолж асгах Машинч VI-1 Туслах машинч V-1

I

Хєрсний ангилал II II

7.4 /3.7/ 6.4 /3.2/ а

9.6 /4.8/ 8 /4/ б

13.2 /6.6/ 10.8 /5.4/ в

Тайлбар: Шанаганы єргєнийг 3 дахин авснаас нормын шуудуу буюу хоолойнуудыг єєр єєр тївшинд єєр налуутай байрлуулахаар дэвсэг гаргаж шуудуу ухахад хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 1.1-ээр їржїїлнэ.

ÁÍáÄ 83­2 À ­06

§2а - 15 ГРЕЙФЕР ШАНАГАТАЙ ЭКСКОВАТОРООР ГАЗАР УХАХ Грейфер шанагатай эксковаторын техникийн тодорхойлолт Хїснэгт 1 Эксковаторын марк Їзїїлэлт

Хэмжих нэгж ЭО-302

Э-504 Э-505

Э-651, Э652, Э-656

Э-801

Э-10011Д ЭО-5111Б /Э-10011Е/ ЭО-10011АС

ЭО-6111 /Э-1251/ ЭО-6112 /Э-1252/

Шанаганы багтаамж

м3

0.35

0.5

0.5

0.75

1

1.5

Сумны урт

м

10.5

10

13

11

12.5

12.5

Сумны налуугийн єнцєг

Град

45

45

30

45

-

30

Ачих єндєр Малталтын хамгийн их єндєр

м

8.3

6

8

5.2

12.2

12.3

м

-

3

3

-

6

7.2

Ачилтын хамгийн их єндєр Хїчин чадал

м

7.8

6.6

5.8

8

10.7

3.8

кВт /м.х/ т

28 /38/

48 /65/

74 /100

74 /100/

85 /116/

11.5

19.7

74-48 /10065/ 21.4

26.8

35

39.3

Экскаваторын жин

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 § 2а-16. НЭГ ШАНАГАТ ДРАГЛАЙН ЭКСКОВАТОРООР ГАЗАР УХАХ Норм хэрэглэх заавар Энэ

зїйл

ангийн

нормд

Э-651,

Э-652А

маркийн

эксковатороор

ажиллахаар тооцсон. Эксковатороор техникийн тодорхойлолтыг § 2а-7-оос хар. Ажлын бїтэц 1. Мєргєцєгт эксковаторыг байрлуулах. 2. Шанага цэвэрлэж, газар ухах. 3. Сувгийн гїн ба налууг шалгах. 4. Ажлын явцад эксковаторыг шилжїїлж хєдєлгєх. 5. Мєргєцєгийг цэвэрлэх. Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг Хїснэгт 1 Эксковаторы шанаганы багтаамж, м3 0.65 хїртэл 0.65-аас дээш 1 1 1

Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг Машинч VI Туслах машинч

100 м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт 2 Шанаганы Шанаганы тєрєл багтаамж м3 Шїдтэй 0.65 Тууш зїсэгч ирмэгтэй

0.8

Хєрс боловсруулах арга Тээврийн хэрэгсэлд ачих Овоолж асгах Хєрсний ангилал I II, Ix III, IIx I II, Ix III, IIx 2.9 3.1 4.1 2.3 2.5 3.3 /2.9/ /3.1/ /4.1/ /2.3/ /2.5/ /3.3/ 4.8 5.4 7.2 3.8 4.4 5.8 /2.4/ /2.7/ /3.6/ /1.9 /2.2/ /2.9/ а

б

в

г

д

е

Тайлбар: Сувгийн гїн нь 1 м-ээс дээш єндєртэй байхаар нормонд тооцсон. Хэрвээ гїн нь 1 м хїртэл байвал хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 1.2оор їржїїлнэ.

ÁÍáÄ 83­2 À ­06

§2а – 18. ШУУДУУНЫ РОТАРТ ЭКСКОВАТОРООР ГАЗАР УХАХ Техникийн тодорхойлолт Хїснэгт 1 Їзїїлэлт

Шанаганы тоо Шанаганы багтаамж Ухах гїн

Эксковаторын марк

Хэмжих нэгж

ш л м

ЭР-7АМ

ЭРТ-301А

ЭТР-223

ЭТР-231 ЭТР-231А

ЭТР-253 ЭТР-253А

ЭТР-254

14

14

14

14

14

24

145

160

160

250

150

3

2.2

2.3

2.5

2.5

1.2

1.5

1.8

1.8 2.1

184 /250/

118 /160/

184 /250/

200 /272/

1.8 2.4 221 /300/

90 2

Ухах єргєн Хєдєлгїїрийн чадал

Конвейер Ухах шуудууны хэлбэр Лентний єргєн Лентний хєдєлгєєний хурд Жин

м

1.2

КвТ /м.х/

79 /108/

-

Ленточны радиусны

Ленточный

Двухсекционный

Тэгш єнцєгт м

0.8

1.0

0.8

1.0

1.2

1.2

м/с

4.1, 4.8

5

4.5

5

4.9

5, 3.5

т

24.5

32

32.8

43-44.1

59.5-59.8

41

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 Ажлын бїтэц 1.Эксковаторыг ажлын байрлалд байрлуулах. 2. Шанага ба конвейерийн лентийг цэвэрлэж, газар ухах. 3. Шуудууны гїнг шалгах. 4. Роторыг шуудуунаас єргєж авах, тээвэрлэх байдалд оруулах. Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг Машинч VI-1 хїн Туслах машинч V-1 хїн 100 м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Эксковаторын Шуудууны марк єргєн

Шуудууны гїн /м/ 1.4 хїртэл

ЭР- 7АМ 1.4-2.2 1.4 хїртэл 1.2 1.4-2.2

ЭТР - 301 А

2.2-3 хїртэл 1.3 хїртэл ЭТР -223

1.5

1.3-1.8 1.8-2.2 1.4 хїртэл

ЭТР -231 ЭТР -231А

1.8

1.4-2 2-2.5 1.4 хїртэл

ЭТР -253 ЭТР -253А

1.8

1.4-єєс дээш 2-2.5 хїртэл 1.4 хїртэл

ЭТР -254

1.8

1.4-2 хїртэл 2-2.5 хїртэл

I 1.02 /0.51/ 0.9 /0.45/ 1.18 /0.59/ 1.06 /0.53/ 0.92 /0.46/ 1.24 /0.62/ 1.14 /0.57/ 0.98 /0.49/ 0.88 /0.44/ 0.82 /0.41/ 0.68 /0.34/ 0.58 /0.29/ 0.46 /0.23/ 0.4 /0.2/ 0.52 /0.26/ 0.42 /0.21/ 0.36 /0.18/ а

Хєрсний ангилал II III 1.32 1.86 /0.66/ /0.93 1.16 1.6 /0.58/ /0.8/ 1.54 2.2 /0.77/ /1.1/ 1.28 1.9 /0.64/ /0.95/ 1.14 1.62 /0.57/ /0.81/ 1.46 2 /0.73/ /1/ 1.34 1.86 /0.67/ /0.93 1.14 1.58 /0.57/ /0.79/ 1.08 1.52 /0.54/ /0.76/ 0.98 1.38 /0.49/ /0.69/ 0.84 1.24 /0.42/ /0.62/ 0.76 1.08 /0.38/ /0.54/ 0.64 0.92 /0.32/ /0.43/ 0.58 0.84 /0.29/ /0.42/ 0.7 0.92 /0.35/ /0.46/ 0.62 0.82 /0.31/ /0.41/ 0.54 0.64 /0.27/ /0.32/ б в

§ 2а-19. ХЄЛДЇЇ ХЄРСИЙГ ШУУДУУНЫ РОТОРТ

IV 2.8 /1.4/ 2.2 /1.1/ 3.2 /1.6/ 3 /1.5/ 2.4 /1.2/ 3 /1.5/ 2.8 /1.4/ 2.2 /1.1/ 2.2 /1.1/ 2.2 /1.1/ 1.88 /0.94/ 1.58 /0.79/ 1.38 /0.69/ 1.28 /0.64/ 1.34 /0.67/ 1.18 /0.59/ 1.08 /0.54/ г

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 ЭКСКОВАТОРООР УХАХ Техникийн тодорхойлолтыг § 2а-18-аас хар. Ажлын бїтэц 1. Эксковатороор ажлын байрлалд байрлуулах. 2. Шанага ба лентийг цэвэрлэж шуудуу ухах. 3. Шуудууны гїнг шалгах. 4. Шуудуунаас роторыг єргєж гаргаж ажлын биш байдалд оруулах Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг Машинч VI-1 хїн Туслах машинч V-1 хїн

62 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 100 м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Эксковаторын марк

Хєлдєлтийн гїн /м/ Шуудууны єргєн /м/

1.4 хїртэл ЭР-7АМ

1.2

1.4-2.2 1.4 хїртэл

ЭТР-301А

1.2

1.4-2.2 2.2-3.0 1.4 хїртэл

ЭТР-231

1.8

1.4-2.0 2-5.5

ЭТР-253

1.8

1.4 хїртэл 1.4-2.0

ЭТР-253А

1.8

2-2.5 1.4 хїртэл

ЭТР-254

1.8

0.4 хїртэл

Шуудууны гїн /м/

1.4-2.0 2-2.5

Ix 1.48 /0.74/ 1.28 /0.64/ 1.78 /0.89/ 1.6 /0.8/ 1.38 /0.69/ 1.3 /0.65/ 1.18 /0.58/ 1.02 /0.51/ 0.9 /0.45/ 0.8 /0.4/ 0.7 /0.35/ 0.78 /0.39/ 0.64 /0.32/ 0.54 /0.27/ А

IIx 1.96 /0.98/ 1.74 /0.87/ 2.4 /1.2/ 1.96 /0.98/ 1.66 /0.83/ 1.58 /0.79/ 1.46 /0.73/ 1.28 /0.64/ 1.14 /0.57/ 0.96 /0.48/ 0.84 /0.42/ 1.04 /0.52/ 0.88 /0.44/ 0.8 /0.4/ б

0.8 IIIx 2.8 /1.4/ 2.4 /1.2/ 3.2 /1.6/ 3 /1.5/ 2.4 /1.2/ 2.4 /1.2/ 2.2 /1.1/ 1.86 /0.93/ 1.64 /0.82/ 1.38 /0.69/ 1.2 /0.6/ 1.4 /0.7/ 1.22 /0.61/ 1.12 /0.56/ в

Ix 2 /1/ 1.74 /0.87/ 2.4 /1.2/ 2.2 /1.1/ 1.84 /0.92/ 1.74 /0.87/ 1.56 /0.78/ 1.38 /0.69/ 1.18 /0.59/ 1.06 /0.53/ 1 /0.5/ 1.04 /0.52/ 0.84 /0.42/ 0.7 /0.35/ г

IIx 2.6 /1.3/ 2.4 /1.2/ 3.2 /1.6/ 2.6 /1.3/ 2.2 /1.1/ 2.2 /1.1/ 1.92 /0.96/ 1.68 /0.84/ 1.5 /0.75/ 1.28 0.64/ 1.16 /0.58/ 1.4 /0.7/ 1.18 /0.59/ 1.08 /0.54/ д

1.2 Хєрсний ангилал IIIx Ix 3.8 /1.9/ 3.2 /1.6/ 4.2 3.6 /2.1/ /1.8/ 3.8 3.2 /1.9/ /1.6/ 3.2 2.8 /1.6/ /1.4/ 3 2.6 /1.5/ /1.3/ 2.8 2.4 /1.4/ /1.2/ 2.6 2.2 /1.3/ /1.1/ 2.2 1.78 /1.1/ /0.89/ 1.84 1.58 /0.92/ /0.79/ 1.68 1.4 /0.84/ /0.7/ 1.86 1.58 /0.93/ /0.79/ 1.62 1.26 /0.81/ /0.63/ 1.48 1.12 /0.74/ /0.56/ е ж

1.2-оос дээш

IIx -

IIIx -

Ix -

IIx -

IIIx -

-

-

-

-

-

4.6 /2.3/ 4 /2/ 3.4 /1.7/ 3.2 /1.6/ 3 /1.5/ 2.6 /1.3/ 2.4 /1.2/ 1.94 /0.97/ 1.76 /0.88/ 2.2 /1.1/ 1.78 /0.89/ 1.6 /0.8/ з

6.4 /3.2/ 5.6 /2.8/ 4.8 /2.4/ 4.6 /2.3/ 4 /2/ 3.8 /1.9/ 3.2 /1.6/ 2.8 /1.4/ 2.6 /1.3/ 2.8 /1.4/ 2.4 /1.2/ 2.2 /1.1/ и

4.8 /2.4/ 4.2 /2.1/ 3.8 /1.9/ 3.6 /1.8/ 3.2 /1.6/ 2.8 /1.4/ 2.4 /1.2/ 2.2 /1.1/ 2 /1/ 2.2 /1.1/ 1.7 /0.85/ 1.6 /0.8/ к

6.2 /3.1/ 5.2 /2.6/ 4.4 /2.2/ 4.2 /2.1/ 3.8 /1.9/ 3.4 /1.7/ 3 /1.5/ 2.6 /1.3/ 2.4 /1.2/ 2.8 /1.4/ 2.4 /1.2/ 2.2 /1.1/ л

8.6 /4.3/ 7.6 /3.8/ 6.4 /3.2/ 6 /3/ 5.4 /2.7/ 4.8 /2.4/ 4 /2/ 3.8 /1.9/ 3.4 /1.7/ 3.8 /1.9/ 3.2 /1.6/ 3 /1.5/ м

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 § 2а-20 ШУУДУУНЫ ГИНЖИТ ЭКСКОВАТОРООР ХЄРС УХАХ ЭТЦ-252 маркийн шуудууны гинжит эксковаторын техникийн тодорхойлолт Шуудууны хэмжээ, м: Гїн

......................... 2.5 /нэмэлт тоноглолтойгоор 3.5 м хїртэл/

Єргєн

......................... 0.8-1.0

Тєрєл

.......................... Гидравлик удирдлагатай гинжит скрепер

Суурилуулсан машин ............. ТТ-4 маркийн ачааны трактор Хєдєлгїїрийн чадал, кВт /м.х/ ....... 81 /110/ Жин, м ............................................. 18.6 Ажлын бїрэлдэхїїн 1. Эксковаторыг ажлын байрлалд байрлуулах. 2. Хутаг ба конвенерийн лентийг цэвэрлэж, шуудууг ухах. 3. Шуудууны гїн шалгах. 4.Ухах тєхєєрємжийг шуудуунаас

гаргаж,

эксковаторт

тєхєєрємжилж,

зєєхєд

бэлэн

болгох.

5.Эксковаторыг нэг мєрєгцєгєєс нєгєє мєрєгцєгт шилжїїлэх. Хэсгийн бїрэлдэхїїн 6-р зэрэгтэй машинч-1 5-р зэрэгтэй туслах машинч-1 100 м3 ХЄРСНИЙ ЦАГИЙН НОРМ Шуудууны гїн 2.5 хїртэл 3 хїртэл

Хєрсны ангилал I II 1.72 5 /0.86/ /1/ 1.16 1.34 /0.58/ /0.67/ а б

1 2 ¹

ÁÍáÄ 83­2 À ­06

§2а-21.СКРЕПЕРЭЭР ГАЗАР УХАЖ, ШОРООГ ШИЛЖЇЇЛЭХ Скреперийн техникийн тодорхойлолт Хїснэгт 1 Скреперийн марк Чиргїїлт Хэмжих нэгж

Єєрєє явагч

Шанаганы багтаамж

м3

ДЗ-30 /Д-541А/ ДЗ-33 /Д-569/ 3

Єргєн

м

1.9, 2.1

2.59

2.8

2.90

2.72

2.72

2.9

2.93

м

0.2

0.3

0.3

0.35

0.3

0.3

0.3

0.35

м

0.3

0.35

0.5

0.55

0.55

0.55

0.45

0.5

КВт /м.х/

55 /75/

79 /108/

132 /180/

221 /300/

158 /215/

132 /180/

177 /240/

265 /360/

т

2.75

7

9.2

16

20

34

Їзїїлэлт

Зїсэлтийн єргєн Овоолох їеийн зузаан Хїчин чадал Скреперийн Масс

ДЗ-20 /Д-498/ ДЗ-20А

ДЗ-26 /Д-523/ ДС-77С

ДЗ-23 /Д-511

ДЗ-11П /Д-537М/

ДЗ-11 /Д-357Г/

ДЗ-32 /Д-567/

ДЗ-13 /Д-392/

6.7

10

15

8

9

10

15

19

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 Ажлын бїтэц 1.Агрегатыг ажлын байранд оруулах. 2.Скрепээр шороог ачаалах. 3.Шороо ачсан скреперийг явуулж шилжїїлэх. 4.Шороог буулгах. 5.Хоосон скреперийг ухах газарт буцаах. А. Чиргїїлт скрепээр шороог ухаж тээвэрлэх 100 м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт 2 Тракторын Скреперийн марк шанаганы багтаамж

ДТ-75 Т-74 Т-100

3

Т-180

10

ДЭТ-250

15

7

Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг Машинч VI1хїн Машинч VI1хїн Машинч VI1хїн Машинч VI1хїн

Шороо шилжїїлэх зай 100 м хїртэл Дараагийн 100 м-т нэмэх Хєрсний ангилал I II I II 2.6 2.8 0.14 0.15 /2.6/ /2.8/ /0.14/ /0.15/ 1.5 1.7 0.09 0.1 /1.5/ /1.7/ /0.09/ /0.1/ 1.95 1.1 0.05 0.06 /0.95/ /1.1/ /0.05/ /0.06/ 0.79 0.93 0.04 0.05 /0.79/ /0.93/ /0.04/ /0.05/ а б в г

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 Б. ЄЄРЄЄ ЯВАГЧ СКРЕПЭЭР ШОРОО УХАЖ, ТЭЭВЭРЛЭХ Салааны бїрэлдэхїїн Машинч -V зэрэгтэй -1 хїн 100 м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт 3 8

Ажлын нэр Газар ухаж шороог 300 м хїртэл зайд тээвэрлэх Байнгын боловсронгуй хучилттай Эхний 300м дээр Дараагийн 100 м Хєнгєвчилсєн тутамд нэмэх боловсронгуй ба /хучилттай замаар шилжилтийн зєєхєд/ хучилттай Доод ангиллын

Шанаганы багтаамж м3 9 10 Хєрсний ангилал II I 2.8 1.7 /2.8/ /1.7/

I 2.6 /2.6/

II 2.9 /2.9/

I 2.5 /2.5/

0.18 /0.18/

0.19 /0.19/

0.17 /0.17/

0.18 /0.18/

0.28 /0.28/

0.29 /0.29/

0.26 /0.26/

0.37 /0.37/ а

0.39 /0.39/ б

0.35 /0.35/ в

15 II 2 /2/

I 1.2 /1.2/

II 1.4 /1.4/

0.14 /0.14/

0.15 /0.15/

0.1 /0.1/

0.11 /0.11/

0.28 /0.28/

0.21 /0.21/

0.23 /0.23/

0.12 /0.12/

0.13 /0.13/

0.37 /0.37/ г

0.28 /0.28/ д

0.31 /0.31/ е

0.15 /0.15/ ж

0.16 /0.16/ з

Тайлбар: 1. Энэ зїйл ангийн нормонд скрепер нь байгалийн чийгтэй хєрсєнд явахаар тооцсон. Нуранги буюу хэт их чийгтэй хєрсєнд явахад скреперийн дугуйд 100 мм-ээс дээш зузаантай наалдаж, тракторын гинж хий эргэлдэж байвал хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 1.5-аар їржїїлнэ. 2. Єєрєє явагч скреперийн шанагыг тїрэгч трактороор ачихаар тооцсон. Тїрэгч дээр ажиллаж байгаа машинчийн бїтээлийг тооцохдоо скреперийн хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг скреперийн їйлчилгээний тоонд хувааж авна.

§2а-22. ХАДАН БУС ХЄРСИЙГ БУЛЬДОЗЕРООР УХАЖ,

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 ШИЛЖЇЇЛЭХ Бульдозерийн техникийн тодорхойлолт Хїснэгт 1 Їзїїлэлт Хутганы тєрєл Хутганы урт, м Хутганы єндєр, м Удирдлага Хїчин чадал кВт /м.х/ Тракторын марк Бульдозерийн тоног тєхєєрємжийн марк жин, т Їзїїлэлт Хутганы тєрєл Хутганы урт, м Хутганы єндєр, м Удирдлага Хїчин чадал кВт /м.х/ Тракторын марк Бульдозерийн тоног тєхєєрємжийн жин, т

ДЗ-29 /Д-535/

ДЗ-42 ДЗ-8 /Д-606/ /Д-271А/ Эргэлтгїй 2.56 2.56 3.03 0.8 0.81 1.1 Гидровлик Канат 55 /75/ Т-74 ДТ-75 0.85

1.07

1.58

Д-259

ДЗ-101

ДЗ-104

Эргэлттэй 4.15 1.1 Канат 79 /108/ Т-100

эргэлтгїй 2.86 0.95

Эргэлтэй 3.28 0.99

2.27

1.44

96 /130/ Т-4АП1 1.77

Бульдозерийн марк ДЗ-19 ДЗ-17 ДЗ-18 ДЗ-53 ДЗ-54С /Д-494А/ /Д-492А/ /Д-493А/ /Д-686/ /Д-687С/ Эргэлттэй Эргэлтгїй 3.03 3.94 3.97 3.2 3.2 1.3 1.0 1.0 1.2 1.2 Гидровлик Канат Гидровлик Канат Гидровлик 79 /108/ Т-100 1.53

2.22

Бульдозерийн марк ДЗ-27С ДЗ-110 /Д-532С/ Эргэлтгїй 3.2 3.2 1.3 1.3 Гидровлик 118 /160/ Т-130 1.91

2.28

1.86

2.13

ДЗ-28 ДЗ-109 /Д-533/ /ДЗ-109Б/ Эргэлттэй 3.94 4.12 1.0 1.14 118 /160/ Т-130 2.85

2.64

1.78

ДЗ-9 /Д-275А/ Эргэлтгїй 3.35 1.1 Канат 132 /180/ Т-180 2.56

72 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 Їзїїлэлт Хутганы тєрєл Хутганы урт, м Хутганы єндєр, м Удирдлага Хїчин чадал кВт /м.х/ Тракторын марк Бульдозерийн тоног тєхєєрємжийн жин, т

ДЗ-24 ДЗ-35С /Д-521/ /Д-575С/ Эргэлтгїй 3.36 3.64 1.1 1.29 Гидровлик

1.96

3.4

ДЗ-24А /Д-521А/ 3.64 1.43 Канат 132 /180 Т-180 2.86

Бульдозерийн марк ДЗ-25 Д-290 /Д-522/ Эргэлттэй 4.43 4.59 1.2 1.27 Гидровлик Канат

Д-384 Эргэлтгїй 4.5 1.4 221 /300/

2.85

3.51

2.8

Д-385

ДЗ-34С /Д-572С/ Эргэлтгїй 4.54 1.55

Эргэлттэй 4.53 1.4 Гидровлик 228 /310/ ДЭТ-250 4.5

3.98

73 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 Норм хэрэглэх заавар Энэ зїйл ангийн нормыг нєєц, ухмал тогтоолсон нїхэнд шороо ухаж тїрэхэд хэрэглэнэ. Нормд тєгсгєлийн тэгшилгээг тооцоогїй ба тэгшлэх аргаас нь хамааруулж тїїнийг тусад нь нормчлоно. Урьдчилан ухаж сийрэгжїїлсэн шороог шилжїїлэх /тэгшилгээний їед илїїдэл шороог шилжїїлэх, асгаас шороог тїрэх г.м/ ажлыг энэ зїйл анги нормын 3-р тайлбарын дагуу итгэлцїїр хэрэглэж нормчлоно. Ажлын бїтэц 1. Агрегатыг ажлын байдалд оруулах. 2.Шороог тїрж шилжїїлж асгах. 3.Бульдозериг мєргєцєгт хоосон буцаах 100 м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Тракторын Бульдозерийн Салааны марк марк бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг ДТ-75 Т-74 Т-100

Т-100

Т-4ИПI Т-130

ТЗ-180

ДЗ-42 /Д-606/ ДЗ-29 /Д-535/ ДЗ-8 /Д-271/ ДЗ-19 /Д-494/ Д-259 ДЗ-18 /Д-493А/ ДЗ-17 /Д-492А/ ДЗ-53 /Д-686/ ДЗ-54С /Д-687С/ ДЗ-101 ДЗ-104 ДЗ-27С /Д532С/ ДЗ-110А ДЗ-28 Д-538 ДЗ-25 /Д-522/ Д-290 ДЗ-24

Машинч V-1

Хєрс шилжїїлэх зай 10 м хїртэл Дараагийн 10 м-т хїртэл Хєрсний ангилал I II III I II III 0.94 1.1 1.3 0.87 0.94 0.98 /0.94/ /1.1/ /1.3/ /0.87/ /0.94/ /0.98

Бульдозерч VI-1

0.55 0.68 0.78 0.48 0.54 0.56 /0.55/ /0.68/ /0.78/ /0.48/ /0.54/ /0.56/

Бульдозерч VI-1

0.5 /0.5/

0.62 /0.62/

Бульдозерч VI-1 Бульдозерч VI-1

0.88 /0.88 0.35 /0.35

1 1.1 0.74 0.84 0.87 /1/ /1.1/ /0.74/ /0.84/ /0.87/ 0.41 0.47 0.3 0.33 0.35 /0.41/ /0.47/ /0.3/ /0.33/ /0.35/

Бульдозерч VI-1

0.32 /0.32

0.38 /0.38/

0.7 /0.7/

0.4 /0.4/

0.43 0.49 0.51 /0.43/ /0.49/ /0.51/

0.29 /0.29/

0.3 /0.3

0.32 /0.32/

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 /Д-521/ ДЗ-9 /Д-275/ ДЗ-35С /Д-575С/ ДЗ-24А /Д-521А/ Д-384 Д-385 ДЗ-34С /ДЗ-572С/

ДЭТ-250

Тайлбар:1.Нормд ажиллахаар

тооцсон.

Бульдозерч VI-1 Бульдозерч VI-1 Бульдозерч VI-1 далавч Хэрэв

0.27 0.32 0.36 0.24 0.27 0.28 /0.27 /0.32/ /0.36/ /0.24/ /0.27/ /0.28/ 0.25 0.28 0.32 0.22 0.23 0.24 /0.25/ /0.28/ /0.32/ /0.22/ /0.23/ /0.24/ 0.22 0.24 0.27 0.2 0.21 0.22 /0.22/ /0.24/ /0.27 /0.2/ /0.21/ /0.22/

хашлагагїй хєрсийг

хусууртай

далавч

бульдозероор

хашлагатай

хусууртай

бульдозероор шороог тїрэхээр болбол хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 0.87оор їржїїлнэ. 2. Нормд бульдозерийг байгалийн чийгтэй хєрсєнд ажиллахад тракторын гинж хий эргэх буюу сууж байвал хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 1.15-аар їржїїлнэ. 3. Урьдчилсан ухсан буюу сийрэгжїїлсэн шороог бульдозероор тїрэхэд нягт шорооны эзлэхїїний хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 0.85-аар їржїїлнэ. 4.Норм нь шороог 10% хїртэл єгсїїрээр тїрэхэд тохирох бєгєєд 20% хїртэл єгсїїрт 1.2-оор, 20%-иас дээш єгсїїрт 1.4-єєр їржїїлнэ. § 2а-23. СУЛЛАЖ УХСАН ХЄЛДЇЇ ШОРООГ БУЛЬДОЗЕРООР ШИЛЖЇЇЛЭХ Нормд ДЭТ-250 маркийн трактор дээр суурилуулсан Д-384, Д-385, ДЗ-34с, Д-572С маркийн бульдозероор сийрэгжїїлэгчээр урьдчилан ухсан шороог тїрж шилжїїлэхээр тооцсон. Бульдозерийн техникийн тодорхойлолтыг § 2а-1-22-оос хар. Ажлын бїрэлдэхїїн 1.Агрегатыг ажлын байранд оруулах. 2.Явдал дундаа бульдозерийн хусуурыг єгсїїрээр єргєж, буулгаж, шороог шилжїїлэх. 3.Бульдозерийг хоосон буцаах. 100 м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Шороог

Салааны

76 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 шилжїїлэх зай

бїрэлдхїїн мэргэжлийн зэрэг

10 м хїртэл

Машинч VI-1 хїн

Дараагийн 10м

Машинч VI-1

бїрт нэмэх

Хєрсний ангилал 1х

IIx

IIIx

0.38

0.48

0.61

/0.38/

/0.48/

/0.61/

0.2

0.3

0.44

/0.2/

/0.3/

/0.44/

Тайлбар: Нормд шороог 10% хїртэл єгсїїрээр тїрж шилжїїлэхээр тооцсон. Хэрвээ 20% хїртэл єгсїїрт тїрвэл нормыг 1.2-оор, 20%-иас дээш єгсїїрт тїрвэл хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 1.4-єєр їржїїлнэ. § 2а-24 ТЭСЭЛЖ СУЛЛАСАН ХАД ЧУЛУУЛГИЙГ БУЛЬДОЗЕРООР ШИЛЖЇЇЛЭХ Норм нь хэц газар зам барихад хад чулууг тэсэлж сулласны дараа тїрж шилжїїлэх ажил тусгагдсан. Бульдозерийн техникийн тодорхойлолтыг §2-1-22оос хар. Ажлын бїтэц 1. Агрегатыг ажлын байдалд оруулах. 2. Бульдозерийн хусуурыг явуут дунд єргєж буулгаж, чулуулгийг єгсїїр газар тїрж шилжїїлэх. 3. Бульдозерийг хоосон буцаах. 100 м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Тракторын марк

Бульдозерийн марк

Салааны бїрэлдхїїн, мэргэжлийн зэрэг Машинч VI-1

Т-100

Т-180

ДЗ-19 /Д494А/ ДЗ-17 /Д-492А/ ДЗ-8 /Д-271А/ ДЗ-53 /Д-686/ ДЗ-54 /Д-687С/ ДЗ-24А /Д-521А/

ДЭТ-250

Д-384, Д-385

Машинч VI-1

ДЗ-34С /Д-72С/

Машинч VI-1

Шороог шилжїїлэх зай, м 10м хїртэл Дараагийн 10м бїрт нэмэх 2 0.8 /2/ /0.8/

Машинч VI-1 Машинч VI-1

1.7 /1.7/ 1.2 /1.2/ 0.8 /0.8 0.64 /0.64/

0.75 /0.75/ 0.6 /0.6/ 0.56 /0.56/ 0.44 /0.44/

Тайлбар: Нормонд шороог 10% єгсїїрт тїрж шилжїїлэхээр тооцсон. Хэрэв 20% єгсїїрт тїрж шилжїїлбэл хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 1.2-оор 20%-иас дээш бол 1.4-єєр їржїїлнэ. § 2а-25 ЧИРГЇЇЛТ ГРЕЙДЭРЭЭР ХЄРСИЙГ УХАЖ ШИЛЖЇЇЛЭХ Грейдэрийн тодорхойлолтыг § 2-1-6-аас хар. Норм хэрэглэх заавар 77 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 Грейдэрийг хоёр талын явалтаар, 1м хїртэл єндєртэй даланг хажуугийн нєєцєєс байгуулах, бага гїнтэй ухмал гарган шороог кавальерт хийх ажил гїйцэтгэнэ. Шороо тарааж тэгшлэх ажил энэ нормд ороогїй учир тусад нь нормчлоно. Ажлын бїтэц 1. Агрегатыг ажлын байрлалд оруулах 2. Хєрс ухаж, шороог тїрж шилжїїлэх 3. Грейдэрийг ажлын хэсгийн тєгсгєлд буцааж эргїїлэх 100 м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хєрс шилжїїлэх зай

Салааны бїрэлдхїїн, мэргэжлийн зэрэг 10 м хїртэл Машинч VI-1 V-1 Дараагийн 10м Машинч VI-1 бїрт нэмэх V-1

Хєрсний ангилал I

II

4.2 /2.1/ 3.8 /1.9/

4.8 /2.4/ 4.6 /2.3/

§ 2а-26. ГРЕЙДЕР ЭКСКОВАТОРООР ХЄРС УХАХ Грeйдэр, эксковаторын техникийн тодорхойлолт Хїснэгт 1 Їзїїлэлт

Хэмжих нэгж

Рабочий орган/тел Зїсэгч дискийн гол Туузан дамжуулагчийн урт Туузан дамжуулагчийн ленттэй єргєн Туузан дамжуулагчийн єргєн єндєр Шороог асгах хамгийн хол зай Эргэлтийн радиус Ажлын тоног тєхєєрємжийн удирдлагын хєдєлгїїр, тєрєл Загвар Удирдлага Хїчин чадал Грейдер эксковаторын жин

М

Грейдэр, эксковаторын марк ДЗ-501 ДЗ-501 Д-507 /Д-437А/ /Д-437АК/ Диск 0.8 0.8 0.8

М

8.5

8.8

7.5

М

1.2

1.2

1.2

м

3.4

3.4

3.4

М

10.5

11.5

10.5

М

4

4

4

Дизель

кВт/м.х/ т

СМД-18К СМД-14К Гидро цахилгаан 79 /108/ 158 /215/ 1.2

1.2

СМД-62 121 /165/ 1.2

Норм хэрэглэх заавар 78 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 Нормонд I, III ангиллын 200мм-ээс ихгїй хэмжээтэй чулуутай хєрсний усны тївшин хєндлєн огтлолдоо 100-аас ихгїй байх. 20%-иас чийгтэй хєрс ухахаар тооцсон. Ажлын бїтэц. 1. Грейдер-элеваторын чиргїїлийг тракторт холбох ба агрегатыг ажлын байдалд оруулах 2. Хєрс ухах 3. Ажлын тєгсгєлд ба хоосон явалтын дараа агрегатыг эргїїлэх 100м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Ажлын бїтэц

Ажлын явцад нэг чиглэлээр шороог овоолж асгах

Хоёр талын чиглэлээр овоолж асгах

Хоёр талын чиглэлээр тээврийн хэрэгсэлд ачих

Салааны Грейдэр бїрэлдхїїн, элеваторын мэргэжлийн марк зэрэг ДЗ-501 Машинч VI-1 /Д-437А/ ДЗ-507 ДЗ-501 /Д-437АК/ ДЗ-501 /Д-437АК/ Д-507 ДЗ-501 /Д-437АК/ ДЗ-501 /Д-437А/

Машинч VI-1 Машинч VI-1 Машинч VI-1 Машинч VI-1 Машинч VI-1 Машинч VI-1

Д-507

Машинч VI-1

Д-501 /Д-437АК/

Машинч VI-1

Хєрсний ангилал I

II

III

0.44 /0.44/ 0.39 /0.39/ 0.32 /0.32/ 0.24 /0.24 0.21 /0.21/ 0.18 /0.18/ 0.44 /0.44/ 0.39 /0.39/ 0.32 /0.32/ а

0.67 /0.67/ 0.59 /0.59/ 0.49 /0.49/ 0.39 /0.39 0.35 /0.35/ 0.29 /0.29/ 0.67 /0.67/ 0.59 /0.59/ 0.49 /0.49 б

0.97 /0.97/ 0.87 /0.87/ 0.72 /0.72/ 0.65 /0.65/ 0.58 /0.58/ 0.48 /0.48/ 0.98 /0.98/ 0.87 /0.87/ 0.72 /0.72/ в

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Тайлбар: Шороог овоолж асгахад ухмал ба нєєцийн гї 1м хїртэл гїнтэй байхаар нормонд тооцсон. 1м-ээс дээш гїнтэй бол 1-6-р мєрийн хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 1.25-аар їржїїлнэ. § 2а-27. ЄРМИЙН КРАНТ МАШИНААР НЇХ ЄРЄМДЄХ Энэ зїйлийн нормонд агаарын цахилгаан шугамын тулгуурын доорхи нїх ухна. Нїхний гїнг 2-р хїснэгтэд їзїїлэв. Єрмийн-крант машины техникийн тодорхойлолт Хїснэгт 1 Їзїїлэлт

Єрмийн крант машины марк 79 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 Єрємдєлтийн хамгийн их гїн, м Эргїїлийн хамгийн их дагац, м Єрмийн голч, м Суурилсан машин Машины жин, тн

БМ-202, БМ-204 2.2

БМ-303, БМ-305 3.0

1.2

1.5

0.3,0.5 ГАЗ-66-02 МГЗ-52Л 5

0.8 Трактор ДТ-74С-2 5.7

Ажлын бїтэц 1. Машиныг ажлын байдалд оруулж, єрмийг шалгалтын гадсан дээр байрлуулах 2. Нїх єрємдєх илїїдэл шороог гаргаж хаях 3. Машиныг тээврийн байдалд оруулах 4. Машиныг нэг нїхнээс нєгєє нїхэнд шилжїїлэх 1м3 НЇХНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт 2 Машины марк

Салааны бїрэлдхїїн, мэргэжлийн зэрэг

БМ-202

Машинч V-1 Газар ухарч II-1

БМ-204

Машинч V-1 Газар ухарч II-1

БМ-303 БМ-305

Машинч V-1 Газар ухарч II-1

Хєрсний ангилал Нїхний гїн, м 1.6 хїртэл 1-ээс дээш 2 хїртэл 1.6 хїртэл 1-ээс дээш 2 хїртэл 1.6 хїртэл 1-ээс дээш 2 хїртэл

I

II

0.14 /0.07/ 0.16 /0.08/ 0.18 /0.09/ 0.2 /0.1/ 0.26 /0.13/ 0.3 /0.15/

0.2 /0.1/ 0.24 /0.12/ 0.26 /0.13/ 0.32 /0.16/ 0.36 /0.18/ 0.36 /0.18/

§ 2а-28. ОВООЛСОН ШОРООГ ТАРААЖ, БУЛЬДОЗЕРООР ТЭГШЛЭХ Бульдозерийн техникийн тодорхойлолтыг § 2-1-22-оос хар. Норм хэрэглэх заавар Норм нь овоолсон шороог тарааж асгахаар тооцсон. Шороог тїрж шилжїїлэх шаардлагатай бол § 2-1-22-ын тайлбар 3-аар тусад нь нормчлоно. 80 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 Ажлын бїтэц 1. Агрегатыг ажлын байдалд оруулах 2. Шороог тєслийн профилын дагуу тарааж тэгшлэх 3. Бульдозерийг хоосон буцаахдаа єндєрмєл овоолсон шорооны зарим хэсгийг тэгшлэх

81 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06

100м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт 1 Тракторын марк

Т-100

Т-180

ДЭТ-250

Бульдозерийн марк ДЗ-19 /Д-494/ ДЗ-8 /Д-271/ ДЗ-53 /Д-686/ ДЗ-54С /Д-687С/ ДЗ-17 /Д-492А/ Д-259 ДЗ-24А /Д-521А/ ДЗ-9 /Д-275А/ ДЗ-25 /Д-522/ Д-290 ДЗ-35С /Д-575С/ Д-24А /Д-521А Д-384 Д-385 ДЗ-34С /Д-572С/

0.3 хїртэл

Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг

Їеийн зузаан, м 0.6 хїртэл Хєрсний ангилал I II III

I

II

III

Машинч VI зэрэгтэй –1 хїн

0.65 /0.65/

0.84 /0.84/

1.1 /1.1/

0.37 /0.37/

0.47 /0.47/

Машинч VI зэрэгтэй –1 хїн

0.58 /0.58/

0.75 /0.75/

0.99 /0.99/

0.33 /0.33/

Машинч VI зэрэгтэй –1 хїн

0.46 /0.46/

0.58 /0.58/

0.77 /0.77/

Машинч VI зэрэгтэй –1 хїн

0.42 /0.42/

0.53 /0.53/

Машинч VI зэрэгтэй –1 хїн

0.3 /0.3/

Машинч VI зэрэгтэй –1 хїн

Машинч VI зэрэгтэй –1 хїн

1 хїртэл I

II

III

0.61 /0.61/

0.24 /0.24/

0. /0.3/

0.4 /0.4/

0.43 /0.43/

0.56 /0.56/

0.22 /0.22/

0.27 /0.27/

0.37 /0.37/

0.26 /0.26/

0.32 /0.32/

0.43 /0.43/

0.16 /0.16/

0.21 /0.21/

0.28 /0.28/

0.71 /0.71/

0.24 /0.24/

0.3 /0.3/

0.4 /0.4/

0.15 /0.15/

0.19 /0.19/

0.26 /0.26/

0.39 /0.39/

0.51 /0.51/

0.16 /0.16/

0.22 /0.22/

0.28 /0.28/

0.1 /0.1/

0.14 /0.14/

0.18 /0.18/

0.38 /0.38/

0.48 /0.48/

0.64 /0.64/

0.22 /0.22/

0.27 /0.27/

0.37 /0.37/

0.13 /0.13/

0.17 /0.17/

0.24 /0.24/

0.27 /0.27/

0.34 /0.34/

0.45 /0.45/

0.14 /0.14/

0.19 /0.19/

0.25 /0.25/

0.09 /0.09/

0.12 /0.12/

0.16 /0.16/

а

б

в

г

д

е

ж

з

и

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 § 2а-29 ЧИРГЇЇЛТ ИНДЇЇГЭЭР ХЄРС НЯГТРУУЛАХ Индїїний техникийн тодорхойлолт Хїснэгт 1 Їзїїлэлт

Хэмжих нэгж

Индїїний тєрєл

-

Нягтруулах зурвасны єргєн Хєдєлгїїрийн чадал Нягтруулах їеийн зузаан Индїїний жин

Индїїний марк Д-39А /Д-703/ ДУ-16В /Д-551В/ Хийн шин дээр Хийн шин дээр суурилсан секцэн суурилсан хагас чиргїїлтэй

М

2.6

2.6

кВт /м.х/

79 /108

177 /240/

М

0.35 хїртэл

0.35 хїртэл

т

25

25

Ажлын бїтэц: 1. Индїїг агрегатад холбож, салгаж ажлын байдалд оруулах 2. Хєрсийг индїїгээр нягтруулах 3. Индїїг нэг ажлын байрнаас нєгєє ажлын байранд шилжїїлэх Чиргїїлт индуу ДУ-39А /Д-703/ Тракторч VI-1 А. АСГААСЫГ НЯГТРУУЛАХ 100м3 НЯГТРУУЛСАН ХЄРСНИЙ ЇЕИЙН ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт 2

Ажлын нэр

Нэг мєрєєр 4 удаа явж шороо нягтруулах Эхний 4 удаагийн явалт дээр нэгж явахдаа дараагийн явалт бїрт

Єндєрмєл далан дээр Єндєрмєл далангаас эргэж бууж эргэж Нягтруулах їеийн Явалтын урт, м зузаан, м 200-с 300-с 100 200 200 300 дээш дээш 0.58 0.5 0.46 0.66 0.56 0.51 0.2 /0.58/ /0.5/ /0.46/ /0.66/ /0.56/ /0.51/ 0.34 0.29 0.28 0.38 0.32 0.3 0.2-0.3 /0.34/ /0.29/ /0.27/ /0.38/ /0.32/ /0.3/ 0.2 0.2-0.3

0.11 /0.11/

0.09 /0.09/

0.08 /0.08/

0.13 /0.13/

0.1 /0.1/

0.09 /0.09

0.06 /0.06 а

0.05 /0.05/ б

0.04 /0.04/ в

0.07 /0.07/ г

0.06 /0.06/ д

0.05 /0.05/ е

§ 2а-30 ЧИРГЇЇЛТ, САМНУУРТ ИНДЇЇГЭЭР ХЄРС НЯГТРУУЛАХ

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 ЗУР-25 маркийн индїїний техникийн тодорхойлолт: Индїїний тєрєл

-чиргїїл

Нягтруулах зурвасны єргєн, м

-2.9

Нягтруулах їеийн зузаан, м

-0.5

Тракторын марк

-Т-100

Тракторын хєдєлгїїрийн чадал, кВт/м.х/

-79/108

Индїїний жин, т

-15 Ажлын бїтэц

1. Агрегатыг ажлын байдалд оруулах 2. Индїїгээр шороог нягтруулах 3. Индїїг эргїїлж, хажуугийн нягтруулах зурваст шилжїїлэх Тракторчин-VI-1 А. АСГААСЫГ НЯГТРУУЛАХ 100м2 НЯГТРУУЛСАН ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Нягтруулах Ажлын нэр їеийн зузаан, м 0.3

Нэг мєрєєр 4 удаа явж, шороо нягтруулах

0.4 0.5 0.3

Эхний 4 явалт дээр нэмж явах явалт бїрт

0.4 0.5

Асгаасан дээрээс эргэж Асгаас бууж, эргэж Явалтын урт, м 200-с 300-с 100 200 200 300 дээш дээш 0.46 0.41 0.39 0.55 0.48 0.43 /0.46/ /0.41/ /0.39/ /0.55/ /0.48/ /0.43/ 0.33 0.3 0.28 0.39 0.34 0.31 /0.33/ /0.3/ /0.28/ /0.39/ /0.34/ /0.31/ 0.25 0.23 0.21 0.31 0.27 0.24 /0.25/ /0.23/ /0.21/ /0.31/ /0.27/ /0.24/ 0.08 0.06 0.05 0.1 0.08 0.07 /0.08 /0.06/ /0.05/ /0.1/ /0.08/ /0.07/ 0.06 0.04 0.03 0.07 0.05 0.04 /0.06/ /0.04/ /0.03/ /0.07/ /0.05/ /0.04/ 0.04 0.03 0.02 0.05 0.04 0.03 /0.04 /0.03 /0.02/ /0.05/ /0.04/ /0.03/ а б в г д е

Б. ГАДАРГУУ БА ТАЛБАЙГ НЯГТРУУЛАХ 100м2 НЯГТРУУЛАХ ГАДАРГУУГИЙН ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Ажлын нэр

Явалтын урт, м 86 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 Энэ мєрєнд эхний 4 удаагийн явалтаар нягтруулах Эхний 4 удаагийн явалт дээр нэмж явах явалт бїрт

100

200

200-с дээш

1.2 /1.2

1 /1/

0.98 /0.98/

0.19 /0.19/

0.15 /0.15/

0.14 /0.14/

а

б

в

Тайлбар: 1-р хїснэгтийн “г”-“е” баганад 20м хїртэл зайнд бууж эргэхээр /нягтруулах хэсгийн хязгаар/ тооцсон. Хэрвээ 20м-ээс илїї бол 1 км явалтанд хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 0.24-єєр авна. §2а-31 ЄЄРЄЄ ЯВАГЧ ИНДЇЇГЭЭР ХЄРС НЯГТРУУЛАХ Хїснэгт 1 Хэм. нэгж

Їзїїлэлт Индїїний тєрєл Нягтруулах зурвасны єргєн Нягтруулах їеийн зузаан Хєдєлгїїрийн чадал Индїїний жин

м м кВт /м.х/ тн

Индїїний марк ДУ-31А/Д-627А ДУ-29/Д-624 Хийн шин дээр суурилсан єєрєє явагч 1.9 2.22 0.35 хїртэл 0.4 хїртэл 66 /90/ 16

96/130/ 30

Ажлын бїтэц 1. Агрегатыг ажлын байранд авчрах 2. Хєрс нягтруулах 3. Индїїг эргїїлж, нягтруулах дараагийн зурваст шилжїїлэх Єєрєє явагч индїї ДУ-31А /Д-627/ 6-р зэрэгтэй машинч-1

А. АСГААСЫГ НЯГТРУУЛАХ 100м3 НЯГТРУУЛСАН ХЄРСНИЙ ЇЕИЙН ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт 2

87 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06

Нягтруулсан їеийн зузаан,м

Ажлын нэр

Асгаасан дээрээс эргэж

0.63 0.63

Явалтын урт, м 200-с 200 200 300 дээш 0.46 0.39 0.77 0.58 0.46 0.39 0.77 0.58

300-с дээш 0.5 0.5

0.41 /0.41/ 0.13 0.13

0.31 /0.31/ 0.08 0.08

0.26 /0.26/ 0.07 0.07

0.51 /0.51/ 0.15 0.15

0.39 /0.39/ 0.11 0.11

0.34 /0.34/ 0.09 0.09

0.08 /0.08/ а

0.06 /0.06/ б

0.04 /0.04/ в

0.11 /0.11/ г

0.08 /0.08/ д

0.06 4 /0.06/ е ¹

100 Нэг мєрєнд 4 удаа явж нягтруулах

0.2 0.2-0.3

Эхний 4 явалт дээр нэмж явах явалт бїрт нэмэх

0.2 0.2-0.3

Асгаас бууж, эргэж

1 2 3

Б. ТАЛБАЙ БА ГАДАРГУУГ НЯГТРУУЛАХ 100м2 НЯГТРУУЛАХ ГАДАРГУУГИЙН ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт 3 Ажлын нэр Нэг мєрєнд 4 удаагийн явалтаар нягтруулах Дараагийн явалт бїр дээр нэмэх

100 1.3 /1.3/ 0.24 /0.24/ а

Явалтын урт, м 200 200-м дээш 0.92 0.79 /0.92/ /0.79/ 0.16 0.13 /0.16/ /0.13/ б В

1 2

Єєрєє явагч индїї ДУ-29А/Д-624/ 6-р зэрэгтэй машинч-1

100м3 НЯГТРУУЛСАН ХЄРСНИЙ ЇЕИЙН ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт 4 Ажлын нэр

Нягтруулах

Асгаасан дээрээс эргэж

Асгаас бууж, эргэж

¹ 88 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 їеийн зузаан, м Нэг мєрєнд 4 удаа явж нягтруулах Дараагийн 1 явалт дээр нэмж явах явалт бїрт нэмэх

Явалтын урт, м 200 200-с 200 дээш 0.4 0.34 0.64 /0.4/ /0.34/ /0.64/

100

0.2

0.54 /0.54/

0.2-0.3

0.36 /0.36/ 0.11 /0.11/

0.26 /0.26/ 0.07 /0.07/

0.27 /0.27/ 0.06 /0.06/

0.07 /0.07/ а

0.05 /0.05/ б

0.04 /0.04/ в

0.2 0.2-0.3

300 0.48 /0.48/

300-с дээш 0.42 /0.42/

0.43 /0.43/ 0.14 /0.06/

0.32 /0.32/ 0.09 /0.09/

0.28 /0.28/ 0.08 /0.08/

2

0.09 /0.09/ г

0.06 /0.06/ д

0.05 /0.05/ е

4

1

3

Б. ТАЛБАЙ БА ГАДАРГУУГ НЯГТРУУЛАХ 100м2 НЯГТРУУЛАХ ГАДАРГУУГЫН ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт 5 Ажлын нэр Нэг мєрєнд 4 явалтаар нягтруулах

100 удаагийн

1.1 /1.1/

Дараагийн явалт бїрт нэмэх

Явалтын урт, м 200 200-с дээш 0.79 0.68 /0.79/ /0.68/

0.21 /0.21/ а

0.14 /0.14/ б

0.11 /0.11/ в

1 2

Тайлбар: Нормыг 2 ба 4-р хїснэгтийн баган “г”-“е”-д индїїг 20м хїртэл явахаар тооцсон. Хэрэв 20м-ээс илїї бол /нягтруулах хязгаар/ 1 км явалтанд хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 0.20-ээр авна. §2а-32 ДОРГИУРТ ИНДЇЇГЭЭР ХЄРС НЯГТРУУЛАХ Д-480 маркийн доргиурт индїї Ажлын бїтэц 1. Индїїг агрегатад залгах, салгах, ажлын байдалд оруулах 2. Индїїгээр шороо нягтруулах 3. Индїїг эргїїлж нягтруулах єєр зурваст шилжїїлэх 5-р зэрэгтэй тракторчин-1 Тракторын марк ДТ-75

0.3 хїртэл 0.16 /0.16/ а

Нягтруулах їеийн зузаан, м 0.4 хїртэл 0.5 хїртэл 0.11 0.09 /0.11/ /0.09/ б в

0.6 хїртэл 0.07 /0.07/ г 89 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 §2а-33 ХЄРС НЯГТРУУЛАХ МАШИНААР ХЄРС НЯГТРУУЛАХ Ду-12Б/д-47/б маркийн машины техникийн тодорхойлолт Хавтангийн тоо/дизель чичрїїлэгч Нягтруулалтын зурвасны єргєн, м Нягтруулалтын гїн, м Шилжилтийн хурд, м/цаг Машины тєрєл Тракторын марк Тєхєєрємжийн жин, тн

2 2.5 1.2 80-200 Дїїжин агрегат Т-100М 6.5

Ажлын бїтэц 1. Агрегатыг ажлын байранд оруулах 2. Машинаар хєрс нягтруулах 3. Явалтын тєгсгєлд машиныг буцааж эргїїлэх 5-р зэрэгтэй машинист-1 НЭГ ЯВАЛТААР НЯГТРУУЛСАН ЇЕИЙН 100м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Нягтруулах зузаан, м 0.5 хїртэл 0.5-0.6 хїртэл 0.7 хїртэл 0.8 хїртэл 0.9 хїртэл 1.0 хїртэл

Машиныг явуулах єгєгдсєн хурд, м/цаг 100 150 1.7 1.2 /1.7/ /1.2/ 1.5 0.99 /1.5/ /0.99/ 1.3 0.85 /1.3/ /0.85/ 1.1 0.75 /1.1/ /0.75/ 0.98 0.66 0.98/ /0.66/ 0.88 0.59 /0.88/ /0.59/ а б

§ 2а-34 ТОГООЛСОН НЇХ БА ШУУДУУГ БУЛЬДОЗЕРООР БУЛАХ

Бульдозерийн техникийн тодорхойлолтыг §2-1-22-оос хар. Ажлын бїтэц 90 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 1. Агрегатыг ажлын байдалд оруулах 2. Шороог тїрж шилжїїлэх, тогоолсон нїх ба шуудууг булах 3. Хоосон буцах 100м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ

Тракторын марк

Бульдозерийн марк

Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэж-лийн зэрэг

Шороог шилжїїлэх зай, м 5 хїртэл

Т-74

ДЗ-29 /Д-535/ ДЗ-8 /Д-271А/ Д-259 ДЗ-18 /Д-493А/ ДЗ-9 /Д-275А/

Т100

Машинч V-1

Машинч VI-1

Дараагийн 5м бїрт нэмэх Хєрсний ангилал

0.66 /0.66/ 0.35 /0.35/

0.77 /0.77/ 0.43 /0.43/

0.9 /0.9/ 0.49 /0.49/

0.37 /0.37/ 0.18 /0.8/

0.38 /0.38/ 0.19 /0.19/

0.39 /0.39/ 0.2 /0./

0.31 /0.31/

0.38 /0.38/

0.43 /0.43/

0.6 /0.16

0.17 /0.17/

0.8 /0.8/

0.25 /0.25/

0.28 /0.28/

0.32 /0.32/

0.11 /0.11/

0.12 /0.12/

0.13 /0.13/

Тайлбар: Нормд далавчгүй бульдозероор ажиллахаар тооцсон. Хэрвээ хайрцаг хэлбэрийн хусууртай бульдозероор ажиллавал хөдөлмөр зарцуулалтын нормыг 0,87-оор үржүүлнэ. § 2А-35 БУЛЬДОЗЕРООР ТАЛБАЙД УРЬДЧИЛСЭН ТЭГШИЛГЭЭ ХИЙХ Бульдозерийн техникийн тодорхойлолтыг §2-1-22-оос үз. Норм хэрэглэх заавар Урьдчилсан /бүдүүвчилсэн/

тэгшилгээ хийхэд

нүдэн

баримжаагаар

илүүдэл шороог хусч, хонхрыг дүүргэх тул түвшний нарийвчилсан тэмдэггүй, харьцангуй тэгш гадаргууг гаргана. Бульдозерийн урагш хөдөлгөөнөөр овон товонг хусч хонхор, хотгорыг дүүргэнэ. Нормд гадаргуугийн тэгшилгээг бульдозерийн нэг явалтаар хийхээр тусгав. Бульдозерийн нэг мөрөөр явуулах тоог  үйлдвэрлэлийн даалгавраар тогтоож өгнө. Ажлын бүтэц 1. Агрегатыг ажлын байдалд оруулах

91 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 2. Илүүдэл шороо хусаж хонхор, хотгорыг дүүргэж, нүдэн баримжаагаар гадаргууг тэгшлэх 3. Нэг чиглэлийн явалтаар явахад бульдозерийг хоосон буцаах БУЛЬДОЗЕРИЙН НЭГ ЯВАЛТААР ТЭГШИЛСЭН 1000м2 ГАДАРГУУГИЙН ХӨДӨЛМӨР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Тракторын марк Т-74 ДТ-75 Т-100

Т-130 Т-180

ДЭТ-250

Бульдозерийн марк ДЗ-29 /Д-535/ ДЗ-42 /Д-606/ ДЗ-8 /Д-271А/ ДЗ-19/Д-494 Д-259 ДЗ-18/Д-493А/ ДЗ-17/Д-492А/ ДЗ-28/Д-533/ ДЗ-24/Д-251/ ДЗ-35С /Д-575С/ ДЗ-24А /Д-521А/ ДЗ-25 /Д-522/ Д-384, Д-385 ДЗ-34С /Д-572С/

Салааны бүрэлдэхүүн, мэргэжлийн зэрэг Машинч V-1 Машинч VI-1 Машинч VI-1

Ажлын арга Нэг чиглэлд

Хоёр чиглэлд

0.41 /0.41/ 0.29 /0.29/ 0.21 /0.21/ 0.2 /0.2/

0.22 /0.22/ 0.19 /0.19/ 0.14 /0.14/ 0.14 /0.14/

0.18 /0.18/

0.13 /0.13/

0.16 /0.16/

0.11 /0.11/

0.12 /0.12/

0.08 /0.08/

Машинч VI-1

Машинч VI-1

§ 2а-36 БУЛЬДОЗЕРООР ТАЛБАЙД ЭЦСИЙН ТЭГШИЛГЭЭ ХИЙХ Бульдозерийн техникийн тодорхойлолтыг § 2-1-22-оос үз. Норм хэрэглэх заавар Энэ нормын зүйл ангид шороон гадаргуугийн төрлөөс хамааруулан эцсийн тэгшилгээг урьдчилсэн тэгшилгээний дагуу буюу эсвэл урьдчилсан тэгшилгээг хийхгүйгээр гадаргууг нивелирдэж тэмдэглэсний дагуу шууд хийхээр нормонд тусгасан. Норм нь бульдозерийн нэг удаагийн явалтаар талбайг тэгшлэхэд тохирно. Нэг мөрөөр бульдозер явуулах тоог  үйлдвэрлэлийн даалгавраар тогтоож өгнө. Ажлын бүтэц 1. Агрегатыг ажлын байдалд оруулах 2.  Өгөгдсөн тэмдэгтийн дагуу овон товонг хусч хотгорыг булж шороон гадаргууг тэгшлэх 92 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 3. Нэг чиглэлийн ажлын явалтаар бульдозер хоосон буцах БУЛЬДОЗЕРИЙН НЭГ ЯВАЛТААР ТЭГШИЛСЭН 1000м2 ГАДАРГУУГИЙН ХӨДӨЛМӨР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ

Тракторын марк Т-74 ДТ-75 Т-100

Т-130 Т-180

ДЭТ-250

Бульдозерийн марк ДЗ-29/Д-535/ ДЗ-42/Д-606/ ДЗ-8/Д-271А/ ДЗ-19/Д-494/ Д-259 ДЗ-17/Д-492А/ ДЗ-18/Д-493А/ ДЗ-24/Д-521/ ДЗ-28/Д-533 ДЗ-35С /Д-575С/ ДЗ-24А Д-521А/ ДЗ-25 /Д-522/ Д-384, Д-385 ДЗ-34С /Д-572С/

Салааны бүрэлдэхүүн, мэргэжлийн зэрэг Машинч V-1 Машинч VI-1

Ажлын арга Нэг чиглэлд

Хоёр чиглэлд

0.49 /0.49/

0.35 /0.35/

0.38 /0.38/

0.33 /0.33/

Машинч VI-1 Машинч VI-1 Машинч VI-1

0.28 /0.28/ 0.27 /0.27/

0.24 /0.24/ 0.24 /0.24/

0.23 /0.23/

0.19 /0.19/

Машинч VI-1 Машинч VI-1

0.2 /0.2/

0.17 /0.17/

0.16 /0.16/

0.15 /0.15/

§ 2а-37 ШОРООН БАЙГУУЛАМЖИЙН ДЭЭД ТАЛЫГ ГРЕЙДЭРЭЭР ТЭГШЛЭХ Грейдэрийн техникийн тодорхойлолтыг § 2-1-16-аас хар. Норм хэрэглэх заавар Нормд шороон байгууламжийн дээд хэсэг нь төсөлд заасан хэмжээнээс 0,15м хүртэл зөрүүтэй байхад тэгшлэх ажил хамаарна. Хэрэв энэ зөрүү нь 0,15м-ээс их бол шороон байгууламжийг урьдчилан тэгшилсэн байна. Ажлын бүтэц: 93 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 1. Агрегатыг ажлын байдалд оруулах 2. Илүүдэл шороог 0,15м хүртэл зузаантайгаар хусч хотгорыг булах, шороон гадаргууг тэгшлэх 3. Шороон гадаргууг грейдэрийн шууд явалтаар дахин тэгшлэх Салааны бүрэлдхүүн, мэргэжлийн зэрэг Хүснэгт 1 Мэргэжлийн зэрэг Машинч VI Машинч V Машинч VI

Автогрейдэр 1 -

Чиргүүлт грейдэр 1 1

ГРЕЙДЭРИЙН НЭГ ЯВАЛТААР ТЭГШИЛСЭН 1000м2 ГАДАРГУУГИЙН ХӨДӨЛМӨР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хүснэгт 2 Тэгшлэх арга Грейдэрийн марк Автогрейдэр ДЗ-14/Д-395А/ ДЗ-31-1/Д-557/ Автогрейдэр ДЗ-99/Д-710/ Чиргүүлт грейдэр Т-100 трактортой ДЗ-1/Д-20Б/ маркийн чиргүүлт грейдэр

1

Нэг чиглэлд 2

3

1

Хоёр чиглэлд 2

0,15 /0,15/

0,17 /0,17/

0,2 /0,2/

0,2 /0,2/

0,22 /0,22/

0,24 /0,24/

0,18 /0,18/

0,21 /0,21/

0,24 /0,24/

0,22 /0,22/

0,24 /0,24/

0,27 /0,27/

0,34 /0,34/

0,38 /0,38/

0,44 /0,22/

-

-

-

а

б

в

г

д

е

3

§ 2а-38 ГРЕЙДЭРЭЭР ТЄМЄР ЗАМЫН ШОРООН ДАЛАНГИЙН УС ЗАЙЛУУЛАХ ПРИЗМ ЗЇСЧ ГАРГАХ Грейдэрийн техникийн тодорхойлолт §2-1-6-аас їз. Ажлын бїтэц 1. Агрегатыг ажлын байдалд авчрах 2. Нивелирийн хэмжээсийн дагуу гадаргууг тэгшлэх 3. Ус зайлуулах призмийг зїсч гаргах 4. Грейдэрийн хутгаар хэвтээ гадаргууг илж тэгшлэх

94 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 Салааны бїрэлдхїїн, мэргэжлийн зэрэг Ажилчдын мэргэжлийн зэрэг Машинч VI Машинч V Машинч VI

Хїснэгт 1 Чиргїїлт грейдэр

Автогрейдэр 1 -

1 1

ГРЕЙДЭРИЙН НЭГ ЯВАЛТААР ГАРГАХ 1000м2 ГАДАРГУУГИЙН ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Грейдэрийн марк

Тэгшилгээ хийх арга Хоёр чиглэлд Нэг чиглэлд Хєрсний зэрэг II III I II III

I Автогрейдэр ДЗ-14/Д-395А ДЗ-31-1/Д-557 Автогрейдэр ДЗ-31-1 /Д-710/ Чиргїїлт грейдэр ДЗ-1/Д-20Б/ Т-100 трактортой

0.2 /0.2/

0.23 /0.23/

0.32 /0.32/

0.24 /0.24/

0.27 /0.27/

0.36 /0.36/

0.23 /0.23/

0.27 /0.27/

0.37 /0.37/

0.26 /0.26/

0.31 /0.31/

0.41 /0.41/

0.42 /0.21/

0.5 /0.25/

0.7 /0.35/

-

-

-

§ 2а-39 АВТОГРЕЙДЭРЭЭР ЄНДЄРЛЄСЄН БА УХМАЛ ЗАМЫН ХАЖУУ НАЛУУГ ТЭГШЛЭХ Автогрейдэрийн техникийн тодорхойлолтыг § 2-1-6-аас їз. Ажлын бїтэц 1. Автогрейдэрийн ажлын байрлалд оруулах 2. Автогрейдэрээр шороог хусч, хажуу налууг тэгшлэх 3. Ухмалын ёроол ба хаяавчаар автогрейдэрийг сул явуулах 4. Автогрейдэрийн хутгыг єєрчилж тавих ХАЖУУ НАЛУУГИЙН 1000м2 ТЭГШИЛСЭН ГАДАРГУУГИЙН ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ

Тэгшлэх арга

Тэгшлэх хажуу налуугийн урт, м

Явалтын урт, м

Салааны бїрэлдхїїн, мэргэжлийн зэрэг

2 Нэг чиглэлд

4.5

250

Машинч VI-1

6.5 Хоёр чиглэлд

200 3

Машинч VI-1 300

Байгууламжийн тєрєл ухмал єндєрлєсєн Хєрсний зэрэг I II 1-III 0.62 0.94 0.57 /0.62/ /0.94/ /0.57/ 0.41 0.59 0.38 /0.41/ /0.59/ /0.38/ 0.28 0.4 0.26 /0.28/ /0.4/ /0.26/ 0.56 0.85 0.52 /0.56/ /0.85/ /0.52/ 0.48 0.73 0.44 /0.48/ /0.73/ /0.44/ 95 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 300-с дээш

0.42 /0.42/ 0.38 /0.38/ 0.33 /0.33/ 0.28 /0.28/ 0.26 /0.26/ 0.22 /0.22/ 0.2 /0.2/

200 4.5

300 300-дээш 200

6.0

300

Машинч VI-1

300-с дээш

0.64 /0.64/ 0.55 /0.55/ 0.48 /0.48/ 0.4 /0.4/ 0.37 /0.37/ 0.32 /0.32/ 0.28 /0.28/

0.39 /0.39/ 0.35 /0.35/ 0.3 /0.3/ 0.26 /0.26/ 0.24 /0.24/ 0.2 /0.2/ 0.19 /0.19/

§ 2а-40 НАЛУУ ГАРГАГЧААР ТОНОГЛОГДСОН БУЛЬДОЗЕРООР НАЛУУГ ТЭГШЛЭХ А. Талбай ба гадаргууг нягтруулах 1000м2 НЯГТРУУЛСАН ГАДАРГУУГИЙН ХӨДӨЛМӨР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хүснэгт 1 Ажлын нэр

Нэг мөрөнд 4удаа явж, хөрсийг нягтруулах Эхний 4 удаагийн явалт дээр нэмж явах явалт бүрт нэмэх

Салааны бүрэлдхүүн, мэргэжлийн зэрэг Машинч VI-1 Машинч VI-1

Явалтын урт, м 100

200

200-с дээш

1.2 /1.2/

1 /1/

0.93 /0.93/

0.22 /0.22/

0.17 /0.17/

0.15 /0.15/

Хагас чиргүүлт индүү ДУ-16В /551В/ Б. Асгаасыг нягтруулах 100м3 НЯГТРУУЛСАН ХӨРСНИЙ ҮЕИЙН ХӨДӨЛМӨР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Асгаасаас эргэж Ажлын нэр

Нэг зурваст 4 удаа явж, нягтруулах

Нягтруулсан үеийн зузаан 0.2 0.2-0.35

Эхний 4 удаагийн явалт дээр нэмж явах явалт бүрт нэмэх

0.2 0.2-0.35

100

200

0.51 /0.51/ 0.3 /0.3/ 0.08 /0.08/ 0.05 /0.05/

0.46 /0.46/ 0.27 /0.27/ 0.07 /0.07/ 0.04 /0.04/

200-с дээш 0.44 /0.44/ 0.25 /0.25/ 0.06 /0.06/ 0.03 /0.03/

Хүснэгт 2 Асгаасаас бууж, эргэж Явалтын урт, м 200 300 300-с дээш 0.59 0.52 0.49 /0.59/ /0.52/ /0.49/ 0.33 0.3 0.28 /0.33/ /0.3/ /0.28/ 0.09 0.09 0.08 /0.09/ /0.09/ /0.08/ 0.05 0.05 0.04 /0.05/ /0.05/ /0.04/ 96 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 а

б

в

г

д

е

В. Талбай ба гадаргууг нягтруулах 2

1000м НЯГТРУУЛСАН ГАДАРГУУГИЙН ХӨДӨЛМӨР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хүснэгт 3 Ажлын нэр Асгаасан шороог нэг мөрөнд 4 удаа явж нягтруулах Дараагийн явалт бүрт нэмэх

100 1 /1/

Явалтын урт, м 200 0.92 /0.92/

300 0.88 /0.88/

0.17 /0.17/

0.14 /0.14/

0.13 /0.13/

Тайлбар: Хүснэгт 2 “г”-“е” багананд 20м хүртэл зайнд бууж эргэхээр /нягтруулах хэсгийн хязгаар/ тооцсон. Хэрвээ 20м-ээс илүү бол 1км явалтын хөдөлмөр зарцуулалтын нормыг 1.22-оор авна.

3-Р БҮЛЭГ ГАЗРЫН АЖЛЫГ ГАРААР ХИЙХ ТЕХНИКИЙН ХЭСЭГ Газрын ажлуудыг гараар хийх үед хөрсний янз бүрийн тогтоцын байдлыг харгалзан тусгай групп болгон зэрэглэл тогтоосныг дараахи хүснэгтэд үзүүлэв. Хөрсний нэр, шинж ¹ 1. 2. 3.

4.

Ангидрид Хїдэр маягийн нягтармал хєрс Хайрга ба хайрган хєрс: а/ Жижиг, дунд хэмжээний 40мм хїртэл б/ Том хэмжээний 150мм хїртэл в/ Жижиг, дунд хэмжээний хайрга, нудрага чулуутай Гєлтгєнє /Гипс/

Нягтрал байдал дахь дундаж эзэлхїїн жин кг/м3 2900 2600

Хүснэгт 1 Хєрсний зэрэг /групп/ VI VI

1750 1950 1900

II III III

2200

IV 97 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 5.

6.

7.

8.

9. 10.

11. 12. 13.

14. 15.

16. 17. 18. 19.

20.

21.

Шавар: а/ Тослог зєєлєн ба їйрэмтгий зєєлєн б/ Хайрга, дайргатай асга маягийн барилгын хог холимогтой в/ Хїнд дагширсан Ургамлын давхарга хєрс: а/ мод, бутны їндэсгїй б/ мод бутны їндэстэй в/ хайрга, дайрга, барилгын хогтой холимог Бутрамтгай чулуут хєрс: а/ их єгєршссєн б/ бага єгєршсєн в/ єгєршєєгїй, хатуу г/ Єгєршєєгїй онцгой хатуу Їїлэн цагаан чулуулаг хєрс: а/ зєєлєн идэгдсэн б/ нягт в/ хатуу Їйрмэг хєрс Шохойн чулуулаг хєрс: а/ Зєєлєн сийрэг єгєршсєн б/ Зєєлєвтєр баргилт в/ нягт баргилт Їїлэн цагаан чулуурхаг нягт хєрс Занарлаг хєрс Хєрзєн чулуурхаг элстэй нягт хєрс а/ байгалийн чийгтэй, сэвсгэр хєрс б/ байгалийн чийгтэй, сэвсгэр хайрга сайртай хєрс в/ нягт хатуулаг хєрс Шохой, цэрд: а/ зєєлєн б/ нягтармал Баргилт чулуу: а/ зєєлєн б/ дунд зэргийн хатуу в/ хатуу Гантиг Цахиурлаг чулуу Уушгин чулуу Элс: а/ хольцоогїй, байгалийн чийгтэй б/ мєн 40% хїртэл дайрга ба хайргатай холимог в/ мєн 45%-с дээш дайрга ба хайргатай холимогтой г/ хуурай нуранги Элсэнцэр: а/ шаварлаг элсэнцэр хєрс б/ нягт элцэнцэр хєрс Занар: а/ шаварлаг дунд зэргийн хатуулаг

1800 1750

IV II

1950

III

1200 1200 1400

I II II

2600 2700 2800 2900

VIII IX XI XI

2700 2800 2900 1800

VI VII VIII IV

1200 2300 2700 3100 2600 2900 1900 1800

V VI VII IX VIII VIII I II

1800

III

1550 2600

IV V

1900 2300 2500 2700 1900 1100

IV V VI VII IV V

1600 1700

I II

1700

III

1600

II

2500 2600

VII VIII

2700

V 98 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 22. 23.

24. 25.

26. 27. 28. 29.

30. 31.

б/ хатуу Давслаг, хужир мараатай зєєлєн хєрс: а/ хатуувтар Шавранцар хєрс: а/ хєнгєн б/ 40%-ийн дайрга, хайргатай холимог хєнгєн хєрс в/ хїнд Мєн 40%-с их барилгын хогтой холимог овоолмол Элсэнцэр а/ хольцгїй цэвэр б/ 40% хїртэл хайрга буюу дайргатай холимог в/ 40%-с илїї хайрга ба сайргатай холимог г/ барилгын хогтой холимог Барилгын хог Хїлэр а/ їндэсгїй б/ їндэстэй Бєсєл чулуу Хар ба хїрэн хєрс: а/ байгалийн чийгтэй б/ хуурай дагтаршиж хатуурсан Дайрга хэмжээ нь: а/ 40мм хїртэл б/ 150мм хїртэл Шаарга: а/ уурын зуухны сийрэг б/ уурын зуухны овоолмол

2800 1600 1800

VI II IV

1600 1750

I II

1750 1900

II III

1600 1800

I II

1850

III

1900 1850

II III

600 600 1100

I II V

1300 1200

II III

1750 1950

II III

700 -

I II

Тайлбар: 1. Хєрсний байдлын энэ ангилал нь гэсгэлэн байдлаар авагдсан болно. Харин хєлдїї їеийн газрын ангиллыг мєн дээрхи ангилалд хамааруулах боловч зєвхєн шавар, шавранцар хєрсийг гараар ашиглахад III группэд оруулж болно. 2. Хїснэгт 1-д заагдаагїй бусад тєрлийн хєрсийг ангилалд хамааруулахдаа тїїнийг ухах аргаас хамаарч дараах 2-р хїснэгтийн аль тохирсон анги /групп/-д хамааруулна. Хїснэгт 2 Хєрсийг сийрїїлэх арга Хїрзээр Хїрз, царил хэрэглэх Царил, лоомоор Лоом, ган шаантаг алхаар

Хєрсний зэрэг I II III IV, V

99 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06  3. Хєрс сийрэгжїїлэх ажлын бїрэлдхїїнд хадан бус /хєлдїї ба гэсгэлэн/ буталмал хадтай хєрсийг гараар гїйцэтгэхээр бодсон болно. Хэрвээ хєрсийг сийрэгжїїлж, сэндийчлэх їед хийн шахалттай алхыг хэрэглэх бол § 2а-1-56-аар нормчлон нэмэгдїїлнэ. Энд хєрсийг боловсруулан сийрэгжїїлэх ажлын хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг хасч нормчилно. 4. Энэ нормд байгалийн чийгтэй хєрсийг ухаж, малтахаар оруулсан. Гэвч, гараар ухах, ачиж буулгах, тэгшлэх, шороог сийчих їед хэрэглэж байгаа багажинд ихээр наалдаж байвал їйлдвэрлэлийг явуулж байгаа инженертехникийн ажилтнууд тусгай акт тогтоож, хєдєлмєр зарцуулалтын нормын I группын хєрсєнд 12% хїртэл, I-V зэргийн хєрсєнд 30% хїртэл тус тус нэмэгдїїлж болно. 5. Байгалийн

чигтэй хєрсєн дээр

ус

тогтон, хєлдсєн

хєрсєн

дээр

ажиллахдаа хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг хїснэгт ¹3-ын § 2а-1-56-ын 5-р мєрт заасан итгэлцїїрээр їржїїлнэ. 6. Энэ нормын энэхїї зїйлд газрын гадаргуу дээр цасны зузаан 0.15м хїртэл байвал тїїнийг цэвэрлэх ажлыг оруулан тооцсон болно. 7. Суваг шуудууг ухах, газрын ажлын ойролцоо ашиглагдаж байгаа газар доорхи

шугам

сїлжээний

кабелууд

тохиолдох

їед

хєдєлмєр

зарцуулалтын нормыг нэмэгдїїлнэ.Їїнд: а/ Ухаж байгаа суваг шуудууны дагуу чиглэлээр 1м хїртэл ойролцоо кабель буюу кабелийг 2м хїртэл хэмжээнд хєндлєн огтлохоор бол 1.3-аар б/ Ухах ажлын їед ойролцоох шугам кабелиуд нь тусгай яндан хамгаалалтын савтай бол 1.15-аар тус тус їржїїлнэ. Харин шугам сїлжээний кабель тохиолдсон їед заавал холбогдох актыг тогтоох шаардлагатай. 8. Тємєр зам, тарамвай, троллейбусын замуудыг хєндлєн огтлож ухахдаа хєдєлгєєнийг зогсоохгїйгээр гїйцэтгэх їед газрын ажлын хєдєлмєр зарцуулалтын

нормыг

1.5-аар

їржїїлнэ.

Энэ

нєхцєлд

тээврийн

хэрэглэлийг єнгєрїїлэхээр хїлээсэн хугацаанд тусгайлан хєлс олгохгїй. 9. Євєлийн улиралд газар ухах ажлыг гїйцэтгэхдээ § 2а -1-44-д дурьдсанаар бусад зїйлїїдэд доорхи заалтыг баримтлан норм тогтооно. а/ Ухвал зохих хэмжээнээс гїн хэмжээгээр газар хєлдсєн байвал ухах хэмжээний гїнээр биш, харин хєлдєлтийн хэмжээгээр норм тогтооно.

100 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06  б/ Ухвал зохих хэмжээний гїнээс бага хэмжээгээр хєлдїїгийн нормоор, хєлдєлгїй їлдсэн хєрсний гїний хэмжээгээр мєн гэсэглэн хєрсєнд тохируулан тус тус норм тогтооно. § 2а-41. СУЛЛАСАН ШОРООГ ТУУЗАН ДАМЖУУЛАГЧИД АЧИХ ЇЙЛДВЭРЛЭЛИЙН АЖЛЫН ЗААЛТ 1. Туузан дамжуулагч дээр шороог ачих їед нэг ажилчинд ноогдох газрын хэмжээг 2м хїртэл ачаалах талбайг ихаэсгэх зорилгоор дамжуулан хуваарилагчийг хэрэглэнэ. 2. Дамжуулагчийг єєр газарт шилжїїлэх їед дугуй дор банз дэвсэх. 3. Туузан

дамжуулагч

ба

хуваарилагчийг

банзаар

хашиж

ачааг

хєнгєвчлєх . 4. Їндсэн

дамжуулагч

туузны

хєдєлгєєн

хурд

нь

дамжуулагч

хуваарилагчийн хурдаас их байх ёстой. 5. Туузан дамжуулагчийг урьдын зохих ажлын байранд тусгай ачилчид бэлтгэн угсарч, шалган ажиллахад саадгїй болгосон байна. Ажлын бїтэц Туузан дамжуулагчид хєрс шороог ачих. 1. Хєрс, шороог суллаж сэндийлэх. 2. Туузан дамжуулагч буюу хувиарлагчид шороог ачих. 3. Ажлын байранд уул дамжуулагчийг шилжїїлэн зєєж ажиллахад бэлэн болгох. 4. Урьдчилан суллаж сэндийлсэн хєрс, шороог туузан дамжуулагчид ачих. Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг

Дамжуулагчийн машинч II-1 Газар ухагч II-1

III-IV

Хоёр тэжээгїїртэй /групп/ I-II урьдчилан сийрїїлж сулласан хєлдїї ба хадан хєрс

III-IV

Ажилчны мэргэжлийн зэрэг

I-II урьдчилан сийрїїлж сулласан хєлдїї ба хадан хєрс

Тэжээгїїргїй Хєрсний зэрэг

1

1

1

1

2

5

5

10 101 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06  Газар ухагч I-1

3

-

5

-

102 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06

Ажлын нэр Хадан бус сийрэгжїїлсэн хєрс буюу сэдийчлэн сулласан хадан хєрсийг ачих Нягтраагїй жигд овоолсон шороог зайлуулж ачих

Хєлдїї

Хєрсний байдал

Гэсэглэн

§ 2а-41. ХЇСНЭГТЭД ЗААСАН ХЭМЖИХ НЭГЖИЙН ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Дамжуулагчийн тєрєл

Урьдчилан сэндийчлэн дайчлан сулласан хєрсийг ачих Нягтраагїй хєлдїївтэр овоолсон хєрсийг ачих

Тэжээгїїргїй Хоёр тэжээгїїртэй Тэжээгїїргїй Тэжээгїїргїй Хоёр тэжээгїїртэй

1.00 /0.09/

1.39 /0.13/

2.45 /0.22/

3.83 /0.35/

2.11 /0.19/

2.32 /0.21/

0.07 /0.12/ 0.64 /0.058/ 1.66 /0.28/ 1.52 /0.14/ 0.08 /0.8/ 1.00 /0.09/ а

0.83 /0.14/ 0.76 /0.068/ 1.87 /0.31/ 1.72 /0.10/ 1.26 /0.21/ 1.1 /0.10/ б

1.08 /0.18/ 1.00 /0.09/ 2.30 /0.38/ 2.11 /0.19/ 1.44 /0.24/ 1.32 /0.12/ в

1.33 /0.22/ 1.19 /0.111/ 2.52 /0.42/ 2.32 /0.21/ 1.66 /0.28/ 1.52 /0.14/ г

1.44 /0.24/ 1.32 /0.12/

1.66 /0.28/ 1.52 /0.14/

-

-

5

-

-

6

-

-

7

-

-

8

д

е

Хэмжих нэгж

Тэжээгїїргїй Хоёр тэжээгїїртэй

I 1.08 /1.08/

Хєрсний зэрэг, ангилал Хадан бус хєрс Хадан хєрс II III IV IV-VII VIII-XI ¹ 1.51 2.66 4.18 2.30 2.52 1 /0.25/ /0.44/ /0.70/ /0.38/ /0.42/

Нягтарсан 1м3 хєрс

Сэндийчилсэн 1м3 хєрс Нягтарсан 1м3 хєрс Сэндийчилсэн 1м3 хєрс

Тайлбар: Хаалтанд байгаа хєдєлмєр зарцуулалтын норм нь –Машин цагийн норм болно.

2а-42 АВТО МАШИНД ХЄРСИЙГ ГАРААР АЧИХ БА БУУЛГАХ

2 3 4

ÁÍáÄ 83­2 À ­06  Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг Ажилчны мэргэжлийн зэрэг

Хєрсний зэрэг II-р буюу урьдчилан сулласан хєлдїї ба хадан хєрс 1 1

I

Газар ухагч II зэрэгтэй –1 хїн Газар ухагч I зэрэгтэй –1 хїн

1 2

III-IV 1 -

А.ШОРООГ ЄЄРЄЄ БУУЛГАГЧ АВТОМАШИНД ГАРААР АЧИХ

Хєлдїї

Гэсэглэн

Хєрсни й байдал

Ажлын нэр

Хэмжих нэгж I

Урьдчилан нураасан хадан хєрс буюу сулласан хадгїй хєрсийг ачих Їлдэгдэл хєрсийг тэгшлэж тараах Овоолсон нягтраагїй шороо ачих Їлдэгдэл хєрсийг тэгшлэж тараах Урьдчилан ухаад сулласан шороог ачих Їлдэгдэл шороог тэгшлэж ачих Овоолсон нягтраагїй хєлдїївтэр хєрсийг ачих Їлдэгдэл шороог тэгшлэж тараах

1м3 нягтармал хєрс

1м3 сулалсан хєрс

1м3 нягтармал хєрс

1м3 сулалсан хєрс

Хєрсний зэрэг, ангилал Хадгїй Хадан II III IV IV-VII VIII-XI

¹

1.06

1.62

2.52

3.72

2.34

2.52

1

0.084

0.11

0.14

0.17

0.19

0.21

2

1.64

0.73

1.00

1.20

1.38

1.50

3

0.07

0.08

0.11

0.13

0.14

0.16

4

1.68

1.92

2.22

2.40

-

-

5

0.14

0.17

0.20

0.22

-

-

6

1.01

1.15

1.32

1.44

-

-

7

0.11

0.13

0.14

0.17

-

-

8

г

д

е

¹

а б в Б.ШОРООГ АЧААНЫ МАШИНД ГАРААР АЧИХ

Хїснэгтэнд заагдсан хэмжих нэгжийн хєдєлмєр зарцуулалтын норм (хїн/цаг) 104 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06  Хєрсний зэрэг, ангилал Хєрсний байдал

Ажлын нэр

Хэмжих нэгж

Хєлдїї

Гэсэглэн

I Хад чулуугїй шороог ачих буюу урьдчилан малтаж бэлтгэсэн шороог ачих

нягтармал 1м3 хєрс

Шороог буулгах Овоолсон нягтраагїй шороо ачих Тэгшлэж хураасан шороог буулгах Урьдчилан сийрэгжїїлж сулласан хєрсийг ачих Тэгшлэж хураасан шороог буулгаж тэгшлэх Хєлдїївтэр нягтраагїй овоолсон шороог ачих Тэгшлэж хураасан шороог буулгах

Сийрэгжїїлсэн 1м3 хєрс

Нягтармал 1м3 хєрс

Сийрэгжїїлсэн 1м3 хєрс

Хадгїй II III

IV

IV-VII

Хадан VIII-XI

¹

0.95

1.50

2.40

3.48

1.92

2.10

1

0.47

0.58

0.79

1.00

1.10

1.26

2

0.58

0.68

0.94

1.14

1.26

1.38

3

0.40

0.47

0.64

0.74

0.79

0.90

4

1.38

1.62

1.92

2.10

-

-

5

0.73

0.84

1.06

1.15

-

-

6

0.91

1.06

1.20

1.38

-

-

7

0.56

0.65

0.78

0.90

-

-

8

а

б

в

Г

д

е

¹

105 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 § 2а-43. ШОРООГ ТЇРДЭГ ТЭРГЭЭР, ГАРААР ЗАЙЛУУЛАХ 1. Нормын энэ зїйл ангид хєрсийг зайлуулахдаа єндийн 4%-иас ихгїй, уруудах замын 5%-иас ихгїй зайнд зєєхєєр бодсон. 2. Єндрийн буюу уруугийн заагдасан хэмжээнээс цааш хєрс зайлуулах бол дараагийн 10м-т єндрийн 1метр, уруугийн 8 метр тэгшхэн хєлсєєр нэмэгдїїлнэ. 3. Єндрийн 4%, уруугийн 5% -ийг ихсэх шаардлагатай їед гараар ухах ажлын хэсэгт газар ухагчийн 1-р зэргийн нэг ажилчныг нэмж ажиллуулна. Ажлын бїтэц 1. I-IV-р зэргийн гэсэглэн /сийрэгжїїлсэн/ сулласан хєлдїї ба хадан хєрсийг гар ажиллагаагаар тїрдэг тэргэнд ачих. 2. Ачаатай тэргийг тїрж явах. 3. Шороог буулгаж хаях, тэргийг эргїїлэн авчрах. 4. Буулгасан шороог тарааж тэгшлэх. 5. Тїрдэг тэрэгний банзанд дэвсгэр, зам тавих ба цэвэрлэх ажлууд орно. Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг 3-р хїснэгт-1 I

Газар ухагч II зэрэг Газар ухагч I зэрэг

1 1

Хєлдїї

Гэсэгл эн

Хєрсний байдал

Ажилчны мэргэжлийн зэрэг

Хєрсний зэрэг II-р ба IV-XI урьдчилан сулласан хєлдїї хадан хєрс 1 1

III-IV 1 -

НЯГТАРМАЛ БАЙДЛААР ХЭМЖИГДСЭХ 1м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ 3-р хїснэгт-2 Хєрсний зэрэг Зєєх зай Хадгїй Хадан I Анхны 20 метрт Дараагийн 20 метр тутамд нэмэгдїїлэх Анхны 20 метрт Дараагийн 20 метр тутамд нэмэгдїїлэх

II

III

IV

IV-VII

VIII-XI

¹

1.80

2.64

3.60

2.10

2.76

1

0.23

0.26

0.29

0.31

0.32

0.38

2

1.98

2.52

3.00

3.24

-

-

3

0.30

0.35

0.37

0.40

-

-

4

a

б

в

г

д

е

1.30

§ 2а -44. СУУРИЙН НЇХ БУЮУ ШУУДУУ УХАХ

ÁÍáÄ 83­2 À ­06  Їйлдвэрийн ажлын заалт 1. Энэ бїлгийн норм нь хєрсний їе давхрагыг малтах ажилд суурийн нїх, шуудуунуудын бїх гїний ажлууд орсон. 2. Суурийн нїх, шуудууны ажлыг хєрсний їе давхрагаар шатлан ухах їед хэрвээ олон тєрлийн давхаргатай бол 2-р хїснэгт, нэг тєрлийн їе давхрагатай бол 3-р хїснэгтээр авна. 3. 3-р хїснэгтэнд заасан хєдєлмєр зарцуулалтын норм нь хєрсний їе давхаргаас хамаарах цагийн нормыг їндэслэн ихэсгэсэн тооцоогоор авсан /2-р хїснэгт/ жишээ нь: 2м гїнтэй 2-р зэргийн хєрсєнд шуудууг бэхлэлтэйгээр ухвал, 2-р хїснэгтэнд заасан нормыг їндэслэн хєрсний давхаргын 1 хїртэл гїнд 50% 1.01-ээс 1.5м хїртэл 25%, 1.51-ээс 2м хїртэл 25% . Хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 2-р хїснэгтийн мєр 9б, 10б, 11б-ээр авна. Хєдєлмєр зарцуулалтын норм 2.33х0.5+2.55х0.25+3х0.25=2.55х/ц 4. Суурийн нїх шуудууны нїх ухаж сулалсан гэсэглэн хєрс, шороог єргєгч механизмын шанагаар гїйцэтгэх ажлыг нормчлохдоо хїснэгт 2 ба 3-ын 1-р мєрєєр, хэрэв шороог хєвїїлэн урсгах бол цагаар хєлсийг олгоно. Харин энэ хоёр нєхцєлд їнэлгээг зохих тарифын зэрэглэлээр авч энэ бїлгийн ажилчны бїрэлдэхїїнээр ажиллана. 5. Єргєгч ба шороог ачигч машинистууд болон газар ухагчдын хэсгийг тогтоохдоо єдрийн тарифын цагийг 1-р хїснэгтэнд зааснаар газар ухагчийн хэсгийн гїйцэтгэх нормд хуваана. Газар ухагчдын тоог їйлдвэрлэл дээр тогтоохдоо краныг аль болохоор дїїрэн ашиглахаар тооцно. Хэрвээ єргєгч машин, механизмыг дїїрэн ашиглах боломжгїй їед їйлчилж байгаа ажилчдад цагаар хєлс олгоно. 6. Газар ухах ажлын норм, их нїх, шуудууны єргєнийг 2м хїртэл байвал нэг тийш хаях ба 4м хїртэл байвал хоёр тийш нь хаяж зайлуулахаар авч їзсэн. Мєн суурийн нїх, шуудууны єргєн дээрхи заагдсан хэмжээнээс ихсэх бол дахин хаях шаардлага гарах буюу /шуудууны ирмэгээс дахин хаях/ илїїдэл шороог дээрхи ирмэгээс 1.5м3 шороог ирмэгийн 1м уртад суурийн нїх ба шуудууны нэг талаас хаях ажлыг нормлохдоо § 2а -55аар тусгайлан нормчлоно. 7. Суурийн нїх, шуудууны зэргийг бэхлэлтэйгээр гїйцэтгэх ажлын нормыг нормын энэ зїйлд заагаагїй бєгєєд § 2а -45-аар нормчилно.

108 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06  Тэвшээс шороог буулгах, єргєгч механизмд їйлчлэх ажилчдын салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг Машинист IIIзэрэг Газар ухагч III зэрэг Газар ухагч III зэрэг

Машин, механизмын тєрєл Укосины ба Шорооны Тельфер єргєн кран 1 1 2 -

Зєєврийн ДИП ба пионер кран 1 1 -

Хаалттай /вороты/ 1 1

Ажлын бїтэц 1. Шороог сэндийлэх 2. Шороог гадна ирмэг буюу талбайд хаях 3. Шуудууны ирмэгээс шороог дахин цааш хаях 4. Шуудууны ханыг тэгшлэж цэвэрлэх 5. Бэлэн банзаар бамбай хийх, зєєвєрлєх Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг а/

I-IV зэрэгтэй гэсэглэн хєрсєнд /бэхлэлт хийхгїйгээр боловсруулахад / 2-р зэрэгтэй газар ухагч

б/

Бусад тохиолдолд 3-р зэрэгтэй газар ухагч I. ГЭСЭГЛЭН ХЄРС УХАХ а/ Газрыг шатлан ухах 1М3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ 3-р хїснэгт-3 Хєрсний зэрэг

Бэхэлгээтэй

Бэхэлгээгїй

Ажлын нєхцєл

Ухах гїний хэмжээ м-ээр 1 хїртэл 1.01-1.5 1.51-2 2.01-2.5 2.51-3 3.01-4 4.01-5 5.01-6 1 хїртэл 1.1-1.5 1.51-2 2.01-2.5 2.51-3 3.02-4

Хадгїй

Хадан

I

II

III

IV

IV

V

¹

1.51 1.78 2.14 2.4 2.85 1.09 5.52 6.94 2.50 1.80 2.33 2.55 3.00 4.35

2.14 2.4 2.85 3.20 3.56 4.81 6.23 7.83 2.33 2.55 3.00 3.30 3.90 5.10

3.2 3.47 4.09 4.63 516 6.59 8.01 9.43 3.30 3.60 4.20 4.80 5.40 6.90

4.27 4.63 5.34 5.87 6.59 8.19 10.3 12.6 4.50 4.95 5.70 6.15 6.90 8.70

6.76 7.12 7.83 8.37 9.08 10.7 12.8 15.1 7.20 7.50 8.25 8.85 9.60 11.25

9.4 9.79 10.7 11.4 12.5 14.9 17.4 20.5 9.90 10.35 11.25 12.00 13.20 15.75

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

109 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06  4.01-5 5.01-6

5.85 7.35 a

6.60 8.25 б

8.40 10.05 в

10.95 13.35 г

13.20 15.75 д

18.75 21.75 е

15 16

б/ Газрын гїний ухалт

Бэхэлгээтэй

Бэхэлгээгїй

1М3 НЯГТАРМАЛ ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт-3-4 Ажлын Ухах гїний Хєрсний зэрэг нєхцєл хэмжээ Хадан бус Буталмал хадтай м-ээр I II III IV V VI ¹ 1 1.51 2.14 3.2 4.27 6.76 9.43 1 1.5 1.6 2.22 3.29 4.45 6.94 9.61 2 2 1.74 2.4 3.47 4.63 7.12 9.79 3 1.5 1.87 2.58 3.74 4.81 7.3 10.1 4 3 2.05 2.76 3.92 5.16 7.65 10.5 5 4 2.58 3.2 4.63 5.87 9.37 11.57 6 5 3.11 9.92 5.34 6.76 9.26 12.8 7 6 3.74 4.45 5.87 7.83 10.3 14.1 8 1 1.50 2.32 3.30 4.50 7.20 9.90 9 1.5 1.57 2.40 3.45 4.65 7.35 10.20 10 2 1.80 2.55 3.60 4.95 7.50 10.35 11 2.5 1.95 2.70 3.90 5.10 7.65 10.65 12 3 2.10 2.92 4.05 5.40 8.10 11.10 13 4 2.70 3.45 4.80 6.15 8.85 12.15 14 5 3.30 4.05 5.55 7.20 9.75 13.50 15 6 4.05 4.80 6.30 8.25 10.95 14.85 16 a б в г д е II. ХЄЛДЇЇ ХЄРС УХАХ 1м3 НЯГТАРМАЛ ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт-4 Ухалтын гїн Хєрсний зэрэг метр хїртэл I II III IV ¹ 0.5 5.10 7.35 10.20 12.00 1 1 6.90 9.0 12.00 13.80 2 1.5 8.25 10.50 13.35 15.00 3 2 9.0 11.25 14.25 15.75 4 Тайлбар: 1. Норм, цагийн хїснэгт 2, 3, 4-т суурийн нїх, шуудууны амны єргєнийг 1м ба тїїнээс их байхаар авсан. Харин шуудууны єргєн нь 1м-ээс бага, гїн нь 0.5м-ээс их їед хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг дор дурьдаснаар єсгєнє. Їїнд: a/ Шуудууны єргєн 0.6м хїртэл 1.2-оор б/ Шуудууны єргєн нь 0.6м-0.8м хїтэл бол 1.15-аар в/ Шуудууны єргєн 0.81-0.99м хїртэл бол 1.1-ээр

110 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06  2.

4-р хїснэгтийн хєдєлмєр зарцуулалтын норм нь хєлдїї хєрсєєр авсан тул бэхэлгээ шаардлаггїй, хэрвээ бэхэлгээтэй бол хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 1.25-аар їржїїлнэ.

3.

Эксковаторор гїйцэтгэсэн суурийн нїх ба шуудууны ажлыг гараар засаж дуусгалт хийх, мєн цэвэрлэх бол доори журмыг баримтлана. а/ Газрыг ухаж сулласан шороог шуудууны ирмэг дээр хаях ба ирмэгээс дахин цааш зєєж хаявал энэ бїлгийн зїйл ангийн 2-р хїснэгтэд заасан гїний хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 1.2-оор їржїїлнэ. б/ Суурийн нїх ба шуудууг цэвэрлэх ажлыг нормчилохдоо хєрс тэгшлэх ажлын § 2а -51 ийн 1,2-р мєрний хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 1.2-оор їржїїлнэ.

4.

Шуудууг ухах їед шороон даланг їлдээвэл уул далангийн хэмжээг тооцохгїй шуудууны тэнхлэгээс 2м-ийн зайд /асарт/ яндан хоолойг тавихын тулд амсарын шорооны даланг зайлуулж хаях ажлын

§ 2а -55-ын 2-р

хїснэгтийн хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг авахдаа: а/ Шуудууны яндан хоолой тавих зайг ухалтын явцад хамт гаргавал 1.2оор єсгєнє. б/ Урьдчилан ухаж бэлдсэ_н шуудуунд яндан хоолойг дэвсэхийн ємнє амсрыг засвал 1.4-єєр нэмэгдїїлнэ. Энэ їед шорооны хэмжээг жинхэнэ ухсан нїхний хэмжээгээр авна. § 2а -45. СУУРИЙН НЇХ БУЮУ ШУУДУУНЫ ХАНАНД БЭХЭЛГЭЭ ХИЙХ БА ЗАДЛАХ АЖИЛ Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг Мэргэжлийн зэрэг, салааны бїрэлдэхїїн Мужаан IV-зэрэг Мужаан III-зэрэг Мужаан II-зэрэг

1 хїртэл 2

Бэхлэлтийн гїн м-ээр 3 хїртэл 3-аас дээш 1 2 2 -

А.БЭХЭЛГЭЭГ ХИЙХ Їйлдвэрлэлийн ажлын заалт Суурийн нїх ба шуудууны ханын бэхэлгээг хийгїй нєхцлїїд: a/ Хєрсний усгїй, байгалийн чийгтэй хєрсєнд б/ Ухалтын гїн нь 1м-ээс ихгїй, элс, хайрган хєрсєнд в/ Элсэнцэр, шаварлаг хєрс 1.25м-ийн гїнтэй бол 111 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06  г/ Шавар хєрс 1.5м гїнтэй бол д/ Онцгой нягт 2м гїнтэй хєрсєнд тус тус хийхгїй Ажлын бїтэц 1.

Бэхлэлтийг хийхдээ суурийн нїх, шуудууны гїний байдалд харьцуулан ханыг засаж бэлтгэх.

2.

Нурамтгай хєрсєнд /ус нэвтрэмтгий/ банзаар, бэхлэлтийг доороос нь эхлэн нэг нэгээр нь хийнэ.

3.

Тогтвортой, байгалийн чийгтэй хєрсєнд эхний бэхлэлтийг ухалтын гїний їеийг 0.6-1.2м-т дараагийн бэхэлгээг гїний хэмжээний 0.4-0.8м-т хийнэ.

4.

Бэхлэлтийн тїр тулаасуудыг байнгын болгох ажлыг суурийн нїх ба шуудууг ухах явцад гїйцэтгэнэ.

5.

Хэрвээ суурийн нїх, шуудууны хананд хороондоо зайтай бэхэлгээ хийсэн їед нэлэнхїйд нь хийх шаардлага гарвал дор нь їргэлж бэхэлгээ хийнэ. Ажлын бїтэц

1.

Бэхэлгээний хийц хэсгїїдийг хєрєєдєж, дай хадах

2.

Суурийн нїх ба шуудуунд бэлдсэн бэхэлгээний хэсэг, ангийг зєєж нїх сувагт оруулах

3.

Тїр бэхлэлтийг салгаж байнгын болгох, тулаас бэхлэлтийн хєндий зайг шороогоор дїїргэж чигжих.

4.

Тїр бэхлэлтэнд хэрэглэсэн матерталуудыг буулгаж нїхнээс гаргах

1м2 ХАНЫН ГАДАРГУУД ХИЙХ БЭХЛЭЛТИЙН ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Бэхлэлтийн Тулаасны гїн м-ээр хоорондох зай /м/ 1м хїртэл 1.5хїртэл 3м хїртэл 1.5 хїртэл 1.5-аас дээш 3-аас дээш 1.5 хїртэл 1.5-аас

Бэхэлгээний Байгалийн чийгтэй Усаар шинж хєрс ханасан хєрс байдал нуранги наалданги шингээсэн Нилэнхїйд 0.46 Нилэнхїйд 0.4 0.27 0.57 Нилэнхїйд 0.33 0.23 Зайтай 0.20 Нилэнхїйд 0.60 0.42 0.87 Нилэнхїйд 0.48 0.34 -

¹ 1 2 3 4 5 6 112 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06  дээш а

б

в

Тайлбар: 1. Суурийн нїх, шуудууны єргєнийг 2м хїртэл хєдєлмєр зарцуулалтын нормд авч бодсон учир, 2м-ээс дээш єргєнтэй суурийн нїх буюу шуудуунд хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 3-р хїснэгтэнд заасан итгэлцїїрээр їржїїлнэ. Суурийн нїх ба шуудууны єргєн м хїртэл 4 6

Хїснэгт 3 Бэхлэлтийн гїн м-ээр 3м хїртэл 3-асс дээш 1.3 1.5 2 2.2

2. Бэхлэлтийн банзаны арын зайг шороогоор дїїргэж чигжээгїй їед хєдєлмєр зарцуулалтын нормын їнэлгээг 0.9-єєр їржїїлнэ. 3. Бэхэлгээний дїнзэнцэр материйлыг банзаар солих бол хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 1.2-оор їржїїлнэ. Б.БЭХЭЛГЭЭГ ЗАДЛАХ Їйлдвэрлэлийн ажлын заалт Суурийн нїх буюу шуудууг булахын ємнє бэхлэлтийг задлаж авахдаа бэхлэлтийн доороос нь эхлэнэ. Тал бїрээс нь бага багаар салгахдаа доорхи єндрийг баримтлана. а/ Наалданги хєрсєнд гурваас таван банз /0.6-1м/ б/ Нуранги шїїрэмтгий хєрсєнд нэг банз /0.2м/ Ажлын бїтэц 1. Банзны тулаасыг хоёроос гурван банзны єндєртэйгєєр хєрєєдєх. 2. Тїр тулгуурыг бэлтгэж тулах. 3. Бэхлэлтийг задлах. 4. Задалсан модон материалуудаа нїхнээс гаргах.

1м2 ХАНЫН ГАДАРГУУГИЙН БЭХЭЛГЭЭНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт-4 Шуудуу Суурийн нїх ¹ 0.21 1 0.23 0.24 2 0.30 0.18 3 а б в Тайлбар: 1. Нормын хєдєлмєр зарцуулалтын нормонд суурийн нїх, шуудууны Бэхэлгээний гїн м-ээр 1 м хїртэл 3м хїртэл 3-аас дээш

єргєнийг 2м-ээр авч тооцсон, хэрэв їїнээс дээш хэмжээтэй бол хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 3-р хїснэгтэнд заасан итгэлцїїрээр їржїїлнэ. 113 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06  2. Зайтай /хэсэгчилсэн/ бэхлэлтийг задлах бол 4-р хїснэгтийн хєдєлмєр зарцуулалын нормыг їнэлгээг 0.8-аар їржїїлнэ. § 2а -46. ШУУДУУ УХАХ Ажлын бїтэц 1. Ухалтын хэмжээгээр утас татах. 2. Ердийн хєрсийг ухах, хадан хєрс байвал эвдэж гарсан шороог гадагш нїхний нэг талын ирмэгт хаях. 3. Нїхний хэмжээг хэмжиж, засаж янзлах. Газар ухагч III-р зэрэг НЯГТАРМАЛ 1м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Ердийн I 1.50 а

II 2.3 б

Хєрсний зэрэг, ангилал Буталмал хадан II IV IV V 3.6 5.2 5.7 8.1 в г Д е

Хадан IV V VI 3.4 ё

Тайлбар: Урьдчилан бутлаж, сулласан хадан хєрс (IV, V, VI) § 2а -47. НЇХ УХАХ Ажлын бїтэц 1. Хєрсийг тэмдэглэж зурах. 2. Хєрсийг суллаж ухах ба ирмэг дээр хаях. 3. Нїхний гїн нь 1.5м хїртэл байвал шороог ирмэгээс цааш дахин хаях. 4. Нэг нїхнээс нєгєєд шилжих.

1. Барилгын хийцїїдэд зориулсан нїх ухах A. ГЭСЭГЛЭН ХЄРС Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг а/ Гэсэглэн хєрсєнд газар ухагч II-р зэрэг, сулласан хадан хєрсєнд газар ухагч III-р зэрэг НЯГТАРМАЛ 1м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт-1 Нїхний гїн Хєрсний ангилал м-ээр Хадан бус Хадан бутармал хєрс I II III IV IVр Vр ¹ 1.5 3.10 4.4 6.6 9.0 13.20 19.20 1 2 3.80 5.20 7.8 10.40 15.20 22.0 2 114 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06  2.5

4.4 а

6.2 б

9.20 в

12 г

17.2 д

25.0 е

3

Хєрсний хєлдїї ба хєлдїївтэр єнгєн їе газар ухагч III-р зэрэг НЯГТ БАЙДЛААР 1м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт-2 Хєлдїї їеийн Нїхний гїн, Хєрсний зэрэг зузаан м хїртэл м хїртэл I II III ¹ 0.5 1 4.68 7.28 12.10 1 2.5 3.9 5.98 9.23 2 0.75 1 6.76 11.31 18.20 3 2.5 4.81 7.54 11.83 4 1 1 8.06 13.65 22.10 5 1.2 6.5 10.79 17.55 6 2.5 5.46 8.84 13.65 7 1.5 1.5 12.00 15.60 25.35 8 2.5 7.02 11.57 18.85 9 2 2 10.27 17.55 28.60 10 2.5 8.84 14.30 24.05 11 2.5 2.5 11.31 18.85 21.20 12 а б в II.Модон шон тулгуур хаалт зэрэгт зориулсан нїхийг ухах /0.7м хїртэл гїнтэй/ НЭГ НЇХНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хєрсний Салааны бїрэлдэхїїн, байдал мэргэжлийн зэрэг Гэсэглэн Газар ухагч II Хєлдїї Газар ухагч III

I 0.42 0.94 а

Хїснэгт-3 Хєрсний зэрэг, ангилал II III IV ¹ 0.55 0.78 1.20 1 1.43 2.27 2.86 2 б в Г

Тайлбар: 1. 1 ба 2-р хїснэгтэнд авсан нормд нїхний амсарын єргєнийг 0.7мээр авлаа. Хэрэв нїхний єргєнийг ихэсгэвэл хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 0.9-єєр їржїїлнэ. Нїхний ухалтын єргєн нь 1м –ээс их буюу урт нь 2.5, ухах хєрсний талбайн хэмжээ 2.5м3 байвал суурийн нїх, шуудууг ухах ажлыг § 2а -44 -єєр нормчилно. 2. Нормд нїхийг бэхлэлтгїйгээр гїйцэтгэхээр авсан. Харин бэхэлгээг нїхний дунд хэсэгт тулгуургїй хийвэл хїснэгт ¹1-ийн хєдєлмєр зарцуулалтын норм єєрчлєхгїй бєгєєд энэ хїснэгтийн “a” , “г” мєрийг 1.5-аар, нїхний дунд хэсэгт тулгууртай бэхлэлтийг хийвэл хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 1.2-оор їржїїлнэ. 3. Нїхний гїн нь 0.4м /шалны дэр модны тулаас суурь г.м/ хїртэл бол 3-р хїснэгтийн хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 0.6-аар їржїїлнэ.

115 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06  4. Агаарын шугамын шонгийн суурины нїхийг ухах їед нэг нїхнээс нєгєєд шилжин /багаж хэрэгслэлийн хамт/ ажиллахад зай нь 50м-ээс их бол хєлсийг тусгай тооцон газар ухагчийн тарифын хєлмийг 1км-т 0.30 хїн/цаг бодно. § 2а -48. ГАЗРЫГ ДЭРВИЙЛГЭЖ УХАХ Ажлын бїтэц 1. Утас татах. 2. Хєрсийг гараар ухах. 3. Газрыг їечлэн ухаж амсар дээрээс 2 тийш нь хаях. 4. Шаталсан їеийг цэвэрлэх. 5. Ёроолыг зураг тєслийн ёсоор хийх. 6. Тусгай шугам хэвээр шалгах. НЯГТАРМАЛ ЇЕИЙН 1м3 ХЄРС УХАХ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Тэвшлэн ухах єргєн м-ээр 5 хїртэл 5-аас дээш

Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг Газар ухагч III-1 Газар ухагч II-1 Газар ухагч III-1 Газар ухагч II-1

Хєрсний зэрэг I

II

III

¹

1.69

2.27

3.25

1

2.01

2.60

3.77

2

а

б

в

Тайлбар: Хєрсийг нэг тийш нь хаях бол энэ нормын § 2а -52-оор нормчлогдно. Хэрвээ хєрсийг нэг нэгэндээ їечилэн дамжуулах маягаар гадагш нь хаях бол 2-р хїснэгтэнд заасан хувийг хэрэглэнэ. Хїснэгт-2 Тэвшлэн ухах єргєн м-ээр Тэвшлэн ухсан хєрсийг дахин хаялтын нєхцлийг харгалзан хувиар нэмэгдїїлэх

5 хїртэл

5-аас дээш

40

90

§ 2а -49. СУУРИЙН НЇХ ХЄНДИЙ БУЮУ ШУУДУУГ ШОРООГООР ДАРАХ Ажлын бїтэц 1. Суурийн ба бага нїх, шуудууг суллаж, сэндийлсэн шороогоор 3м хїртэл зайгаас булах. 2. Булагдсан гэсэглэн шороонд зохих хэмжээгээр ус асгаж гараар нягтруулах. 116 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06  САЛААНЫ БЇРЭЛДЭХЇЇН, МЭРГЭЖЛИЙН ЗЭРЭГ Хїснэгт-1 Хєрсний зэрэг

Мэргэжлийн зэрэг, салааны бїрэлдэхїїн I-II 1 2

Газар ухагч II-2 Газар ухагч I-3

Хєлдїї III-IV 1 1

1м3 ГАЗРЫГ БУЛАХ АЖЛЫН ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт-2 Хєрсний байдал

Нягтруулалтын їеийн зузаан м хїртэл 0.1 0.2 0.3 0.2 0.3

Гэсэглэн Хєлдїї

Тайлбар :

I-II 1.41 1.20 1.08 1.88 1.65 а

Хєрсний зэрэг III 1.88 1.58 1.41 2.4 2.10 б

IV 2.25 1.88 1.65 2.55 2.25 в

¹ 1 2 3 4 5

Гэсэглэн хєрсийг нягтруулалтгїйгээр булахад хєдєлмєр

зарцуулалтын нормын 3-р мєрийг 0.9-єєр їржїїлнэ.

§ 2а -50. ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЛЭЛЭЭР ЗЄЄСЄН ШОРООГ БУУЛГАЖ ТАРААЖ, ТЭГШЛЭХ Нормын энэ бїлэгт асгаас бэлэн шороог 1м-ийн хїрээнд хаях, тараахаар бодсон. Ажлын бїтэц Асгасан шороог гараар тарааж, тэгшлэх Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг Мэргэжлийн зэрэг, салааны бїрэлдэхїїн Газар ухагч II Газар ухагч I

Хєрсний зэрэг I-II 1 2

III-IV –р хєлдїї, хадан 1 1

НЯГТАРМАЛ 100м3 ШОРООНЫ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ, ЇНЭЛГЭЭ Хїснэгт-2 Хєрсний Тээврийн тєрєл Хєрсний зэрэг байдал Хадан бус Хадан I II III IV IVр-ХI ¹ 117 

Хєлдїї

Гэсэглэн

ÁÍáÄ 83­2 À ­06  Єєрєє буулгагч авто-машин Нарийн замтай тїрдэг тэргээр Тємєр замын платформоор Єєрєє буулгагч авто-машин Нарийн замтай тїрдэг тэргээр Тємєр замын платформоор

4.42

6.37

8.45

9.62

10.53

1

5.20

7.02

8.84

10.27

11.18

2

10.27

13

16.25

18.85

20.80

3

6.76

9.62

12.61

12.61

-

4

7.8

10.53

13

13

-

5

15.60

19.50

24.70

24.70

-

6

a

б

в

г

д

§ 2а -51. ШОРОО БУУЛГАСАН МЕХАНИЗМЫН ЄНЦЄГ, БУЛАНГИЙН ШОРОО ЦЭВЭРЛЭХ Газар шорооны ажлын хэмжээг гаргахдаа нягтармал байдлаар ерєнхий зїйлийн 8-д зааснаар эзэлхїїнийг урьдчилан тооцно. Ажлын бїтэц 1. Механизмаар буулгаж шороог хаяг. 2. Єнцєг буланд їлдсэн шороог цэвэрлэх Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг Хїснэгт-1 Мэргэжлийн зэрэг Газар малтагч II Газар малтагч I

Хєрсний зэрэг I-II 1 2

III 1 1

МЕХАНИЗМААР БУУЛГАСАН, 100м3 /НЯГТАРМАЛ БАЙДЛЫН/ ШОРООНЫ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт-2 Буулгах тєрєл Хєрсний зэрэг I II III ¹ Налуугаар 11.50 12.74 16.25 1 Хавтгайгаар 14.30 16.90 2275 2 а б в § 2а -52. ТЭГШИЛГЭЭНИЙ АЖИЛ Норм хэрэглэх заавар Нормд, тэгш бус газрын огтлогдсон хєрсний зузааныг 0.1м хїртэл байхаар бодсон. Асгасан шороог тэгшлэж байгалийн хєрсний нягтралтай ойролцоогоор бодож нормчилно. (а, б, в, г мєрїїд) хїснэгт-1-ийн 3 ба 4-р

118 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06  мєрний хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг хэрэглэхдээ нэлэнхїйд нь тэгшлэх їед авч хэрэглэнэ. Ажлын бїтэц а/ Тэгшлэх 1. Хєрсний єнгєн їеийн тэгшилгээг хийхдээ хотгорыг шороогоор дїїргэж овгорыг тэгшлэх. 2. Хєрсийг нягтруулах. 3. Тэгшлэх гадаргууг тармураар цэвэрлэх б/ Тараах Хєрсний гадаргууг тараахдаа шороог хаях, жигд биш гадаргууг тарааж, овгорыг намтгаж, бєєгнєрсєн шороог задлах. в/ Цэвэрлэгээ 1. Бэлэн гадаргууг рейк шугамаар цэвэрлэх. 2. Тармуураар гадаргууг засч цэвэрлэх.

119 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06

100 м2 ТЭГШИЛСЭН ГАДАРГУУГИЙН ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ

Хєрсний байдал Ажлын нэр

Нїдээр Тэгшлэх

Шугамаар

Тараах Засаж цэвэрлэх

Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг

Газар ухагч II зэрэгтэй 1 хїн Газар ухагч III зэрэгтэй 1 хїн Газар ухагч II зэрэгтэй 1 хїн Газар ухагч II зэрэгтэй 1 хїн

Байгалийн

Дарж булсан

1 11.48

2 15.40

3 23.10

Хєрсний зэрэг 4 1 2 30.80 7.14 8.82

3 10.50

4 12.32

1

15.40

27.30

30.80

40.60

9.38

11.76

14.0

16.80

2

6.44

8.40

13.44

18.20

4.90

6.18

7.42

8.54

3

9.10 а

11.76 б

17.50 в

22.40 г

6.16 д

7.42 е

8.54 ж

9.00 з

4 ¹

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 § 2а -53. МЕХАНИКЖСАН АРГААР БОЛОВСРУУЛАН ГАРААР ХОНХОР ХЭВГИЙГ ЗАСАХ БА ТЭГШЛЭХ Ажлын бїтэц 1.

Зураасны дагуу ухах.

2.

Овгор газрыг намтган, сэндийлсэн шороог налуу газарт хаях.

3.

Хазгайг зургийн дагуу болгох

НЯГТ БАЙДЛЫН 1м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хазгайн єндрєєс хусаж тэгшилсэн уртын хэмжээ /м/ 5 хїртэл 5-10 хїртэл 10-15 хїртэл

Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг Газар ухагч III Газар ухагч III Газар ухагч III

Хєрсний зэрэг I

II

III

IV

¹

0.92 1.38 1.86 а

1.50 2.10 2.64 б

2.52 3.36 4.08 в

3.72 4.80 5.88 г

1 2 3

§ 2а -54. ХЄРСИЙГ НЯГТРУУЛАХ Їйлдвэрлэлийн ажлын заалт 1.

Хєрсний нягтралыг їе їеээр хийх бєгєєд хєрсний байдлаас шалтгаалж, нягтруулалт нь янз бїр байна.

2.

Нягтруулалтыг хийхдээ уул талбайн захаас эхлэн тєв рїї нягтруулалтаа ойртуулах замаар гїйцэтгэнэ.

3.

Нягтруулалтын цохилт бїр нь талбайн зохих хэсгийг хамарч байх ёстой. Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг Хийх шахалтыг нягтруулагч механизмыг хэрэглэх їед газар ухагч-III,

Нягтруулалтыг гараар гїйцэтгэх їед газар ухагч II

100 м2 НЯГТРУУЛСАН ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ

ÁÍáÄ 83­2 À ­06  Хєрсний зэрэглэл Дугуй

I II-III I

Хєдєлмєр зарцуулалтын норм 2.86 3.51 2.27

Дєрвєлжин

II-III

2.86

1 2 3 4

I-III

4.16 6.89 8.71

5 6 7

Нягтруулалтын арга Хийн цохилтот нягтруулагчаар Шаардлагат зузаантайгаар гараар нягтруулах /м/

Механиз маар

0.1 0.2 0.3

гараар

¹

Тайлбар: 1. Хазгай газрын эрэгт 1:4 харьцаатай налуу тулаастай їед тэгшилбэл хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг 1.2-оор їржинэ. §2а-55 ХЄРСИЙГ САМЧИХ Ажлын бїтэц Урьд нь овоолж хаясан буюуухсан нїхнээс нурж унасан , дагширсан шороо суллаж хаяна. САЛААНЫ БЇРЭЛДЭХЇЇН, МЭРГЭЖЛИЙН ЗЭРЭГ

Мэргэжил Газар ухагч Газар ухагч

I-II II I

1 2

Хїснэгт-1 Хєрсний зэрэг III-IV /Сулласан хєлдїї хадан/ 1 1

1м3 НЯГТАРМАЛ ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ хїснэгт-2 Хєрсний зэрэг Хєрсний ангилал Гэсэглэн Хєлдїї

I 0.75 1.20 а

Хадгїй хєрс II III 0.90 1.23 1.41 1.76 б в

IV 1.62 1.76 г

IV-VII 1.76 д

Хадан хєрс VIII-IX 2.06 е

¹ 1 2

Тайлбар: 1. хэвтээ чиглэлд 3м буюу тїїнээс дээш, босоо чиглэлд 1.5 м ба тїїнээс дээш єндєрт шороог шаталсан дамжлагаар хаядаг. Энэ хаях шатлалтын тоо нь нийт хаялтын зайг хэвтээгийн 3 м, босоогийн 1.5-ээр 0.1-ын нарийвлалтайгаар тодорхойлдог.хэрэв босоо буюу хэвтээ байдалд шороог зэрэг хаялт хийх їед 1 шатлалтын зайг босоогийн 1 м бїрийг хэвтэээгийн 2 м гэж їзэж хаялтын тоог тодорхойлж болно. Жишээлбэл: хэвтэгийн 8м-т босоогийн 2.5м-т зэрэг шороог шатлан хаясан гэж їзвэл хаялтын тоо нь /8+2, 5х2/:3=4.5 болно §2а-56 ХЄРСИЙГ СИЙРЭГЖЇЇЛЭХ Ажлын бїтэц

124 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06  Хєрсийг сэндийлж суллах, ажлыг хийн цохилтот алх буюу хїрз, царил, гадас, жоотууны тусламжтай гараар гїйцэтгэнэ. Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг Хїснэгт-1 Салааны бїрэлдэхїїн мэргэжлийн зэрэг Газар ухагч III Газар ухагч II Газар ухагч I

Хийн шахалтат алхаар 1 -

I 1 2

Сэндийлэх арга Гараар Хєрсний зэрэг II III-IV 1 1

1 -

Хадан ба хєлдїї 1 -

А. Ердийн хєрс НЯГТ БАЙДЛЫН 1м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт-2 Хєрсний зэрэг Хєрсний Суллаж сэндийлэх арга байдал Хийн шахалтат алхаар хєлдєлттэй хєрсєнд м-ээр Гараар хєлдєлттэй гїнд /м/ Хєлдїї

I II III IV ¹ 1.3 2.28 3.51 3.90 1 2.08 3.25 4.55 5.07 3.0 4.16 5.46 5.98 2 2.08 3.77 5.98 7.02 3 3.38 5.20 7.54 8.71 4 5.07 6.9 9.10 10.27 5 а б в г 6 Тайлбар: 2-д заасан заасан хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг байгалийн нягтрал чийгтэй хєрсєєр бодсон. Хэрвээ їїнээс єєр нєхцєлд гїйцэтгэхээр бол хїснэгт –3д заасан итгэлцїїрээр хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг їржїїлнэ. Хїснэгт –3 Хєрсний байдал ¹

1

2 3 4

Урьдчилан сэндийлсэн гэсэглэн хєрс, автомашин, трактор, вагоноор нягтруулсан Урьдчилан сэндийлсэн гэсэглэн, нэг жилээс багагїй дарагдсан хєрс Урьдчилан сэндийлсэн гэсэглэн байгалийн чийгтэй наалдан хєлддєг Урьдчилан сэндийлсэн гэсэглэн усанд нэвтрэмтгий

Хєдєлмєр зарцуулалтын норм, їнэлгээнд хэрэглэх мєрїїд

Итгэлцїїрийн хэмжээ

Мєр ¹1

0.6-0.9 нягтруулалтын їеийн зузааны байдлаас

Мєр ¹ 2-7

0.5

Мєр ¹ 2-7

0.6

Мєр ¹ 2-7

1 125 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06 

5 6

наалдаж хєлдєх Хєлдїї, ус нэвтэрсэн гараар сэндийлж сулалсан Урьдчилан сэндийлсэн хєлдїї, дахин норж хєлдсєн том хэсгийг бутлах

Мєр ¹ 5-7

1.25-1.5 ус нэвтрэлтйин хэмжээгээр

Мєр ¹ 2-7

0.3

Їйлдвэрлэлийг удирдаж байгаа зохих хїмїїсїїдээс итгэлцїїрийн хэмжээ, хєрсний тоог /бїх

хэмжээнээс %-иар/ урьдчилан сэндийлсэн, гэсэглэн,

механизмаар нягтруулсан, -/зїйл ¹1/ буюу хєлдїї хєрс, ус нэвтэрсэн бол /5рзїйл/ тус тус тогтоохдоо тус бїрд нь газар дээр нь акт тогтоож,

баталсан

байвал зохино. Б.Хадан хєрс НЯГТ БАЙДЛЫН 1м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт-4 Гараар IV ср 3.38 а

V ср 5.33 б

IV ср 2.86 в

Сэндийлэх арга Хийн шахалтын алхаар Хєрсний зэрэглэл V ср IV ср IV ср VI ср 3.77 4.94 5.85 7.41 г д е ж

VII ср 9.62 з

Тайлбар: Хїснэгт-4 нормд сулалтын єргєнийг 0.5-1 м хїртэл бодсон. Хэрвээ єєр хэмжээтэй байх шаардлагатай їед хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг доорхи итгэлцїїрээр їржинэ. Їїнд: а/ ажиллах хэсгийн єргєн нь 0.5 м хїртэл 1.2 б/ мєн єргєн нь 1м –ээс дээш бол 0.75-аар

§2а-57. ШОРОО ЗЄЄХ ТЇР ЗАМ ТАBИХ БА ЗАДЛАХ, ШИЛЖЇЇЛЭХ АЖЛУУД Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг Салааны бїрэлдэхїїн,

Ажлын тєрєл 126 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06  мэргэжлийн зэрэг Замын ажилчин V Замын ажилчин IV Замын ажилчин III Замын ажилчин II Замын ажилчин I

Зам тавих 1 2 2 10 2

Зам шилжїїлэх 1 1 2 7 4

Зам задлах 1 1 4 3

Ажлын бїтэц а/ зам тавих їед материалуудыг 100м-т зєєх, дэр модыг 25м-т бэхэлгээний хамт зєєх, хєрєєдєх,тааруулж суулгахдэр модон дээр зам тємрийг тавьж угсрах, хадах, шалгах, дэр модны хоорондох зайг шороогоор дїїргэх, тэгшлэх б/ замыг шилжїїлэн зайлуулж тавих їед зам тємрїїдийн залгааг суллаж уул замаа 2м хїртэл шилжїїлээд / замаа нїїлгэсний дараа/ тэдгээрийн сулласан боолтыг дахин чангалах зам тємрийг єргєж /200мм/ хїртэл зайг чигжиж бэхлэх, шалгах. в/ замыг задалж авахад бэхэлгээнїїдийг салгаж материалаа замын тэргэнцэрт ачиж 500м хїртэл їгазарт зєєж, дєрвєлжлєн хураана. 100 м ЗАМД НООГДОХ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Ажлын тєрєл Зам тавих 2 м хїртэл зайд Зам шилжїїлэх

Дараагийн 2м-ээс илїї 1 м тутамд нэмэгдїїлэх Зам задлах

Хєрсний байдал Гэсэглэн Хєлдїї 76.50 90.0 54.00 72.00 10.50

15.00

54.00 а

88.50 б

1 2 3 4

Тайлбар: Хєрстэй барьцаалж хєлдсєн замыг шилжїїлэх, задлахад хєрсийг сийрїїлэх дэр модыг ховхолж авахад 100 мм-ээс гїн хєлдсєн бол энэ ажлын нормыг нэмж олгоно.

§2а-58 ДАМЖУУЛАГЧ СУМТАЙ ЗАМЫГ СУУРИЛУУЛАХ БА ЗАДЛАХ, ШИЛЖЇЇЛЭХ АЖИЛ Ажлын бїтэц а/ Дамжуулгыг тавих 1. шаардагдах бїх материалыг 20 м-ийн дотор зєєж дамнуургыг тавих Їїнд: 127 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06  Дамжуулгыг урьдчилан єєр газарт цуглуулан дарааллаар нь болгон дэр модоо нїхлэж, залгаа хэсгийг холбож бэхлэх. Механизмыг байрлуулж, ажиллагааг тохируулан тэгш усаар шалгах дэр модны хоорондох зайг чигжиж єгєх б/ Дамжуулгыг нїїлгэж шилжїїлэх Хайрцаг дахь ачааг авах, залгааснуудын бэхэлгээг суллан, дамжуулгыг задлах, дэр модыг суллах, бусад бїх хэсгїїдийг хажуу тийш нь 10м –т зєєж зайлуулах Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг Хїснэгт-1 Салааны бїрэдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг Замын ажилчин V Замын ажилчин IV Замын ажилчин III Замын ажилчин II Замын ажилчин I

Ажлын тєрєл Дамжуулгыг тавих 1 2 2 6 2

Дамжуулгыг шилжїїлэх 1

Дамжуулгыг задлах 1 2 4 6

2 6 4

НЭГ ИЖ БЇРЭН ДАМЖУУЛГЫН ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт-2 Хєрсний байдал Ажлын нэр Дамжуулгыг тавих Дамжуулгыг удушилжїїлэх Дамжуулгыг задлах

Гэсгэлэн

Хєлдїї

¹

67.50

90.00

1

37.50

51.00

2

30.00

39.00

3

а

б

§2а-59. ЕРДЙИН БА НАРИЙН ТЄМЄР ЗАМЫГ ЄРГЄЖ ШОРООГ ЗАМД ХИЙХ АЖИЛ Ажлын бїтэц а/ Замыг єргєх Дэр модыг цэвэрлэж,шигдэж орсон їзїїрийгн ухаж, замыг єргєж, дэр модны дор шороогоор дахин бэхлэх, шалгах б/ Єргєсний дараа шороогоор чигжих

128 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06  Єргєж байх їед замын далангийн шорооны дээд талаас дэр модны ирмэг, тїїний зайг тохируулна. Хєрсєєр чигжиж тэгш усаар шалгана. Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг Хїснэгт-1 Ажлын тєрєл Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг

Моторт єргїїрээр

Гар єргїїрээр

Замын дор шороо хийж чигжих

1 2 4 4 2 1 1 15 хїн

1 2 2 4

1 2 6 6 8

9 хїн

23 хїн

Замын ажилчин V Замын ажилчин IV Замын ажилчин III Замын ажилчин II Замын ажилчин I Машинист V Машинист IV Дундач

100 м ЗАМД НООГДОХ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ

Моторт єргїїрээр 300 мм хїртэл єндєрт єргєх Гар єргуДїїрээр замыг 200 мм хїртэуДл єндєрт єргєх 200 мм –т єргєсний дараа замд шороо хийх

Хїснэгт-2 Хєрсний тєрєл ба зэрэг Гэсэглэн Хєлдїї I II-III I II-III 18.75 24 1 25.50

33

33

42

2

54

60

72

105

3

а

б

в

г

¹

Тайлбар: 1. дээрхи хэмжээнээс єндєрт замыг єргєсєн бол єндєр єргєгдсєн 100мм тутамд хїснэг-3-д зєвшєєрєгдсєнєєр хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг єсгєнє. Ажлын байдал Моторт єргїїрээр єргєхєд єргєгдсєн замын дор шороо хийж тэгшлэх Гар єргїїрээр єргєхєд

Хєдєлмєр зарцуулалтын нормыг нэмэгдїїлэх хувь 25 25 40

2. Хєндлєн дэр модыг бїгдийг нь засахад нормыг нэмж олгоно. 3. 0.1 м-ээс гїн хєлдмєн хєрсний дэр модыг ховхолход мєн нэмэгдїїлнэ.

129 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06  4. замын дэр модны дор хийгдэх нэмэгдэл шороо нь сийрэгжїїлэх шаардлагагїй гэж бодсон ба хэрвээ сийрэгжїїлэх болхєлдєлтийн байдлаар харгалзана. §2а-60 ЖОРЛОН УХАХ Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг Газар ухагч IV-1 Газар ухагч II-1 1м3-ИЙН ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Ажлын тодорхойлолт

Хєдєлмєр зарцуулалтын норм

¹

Гэсэглэн

19.2

1

Хєлдїї

15.4

2

13.44 11.21 10.31 9.87 10.78 9.0 8.27 7.9

3 4 5 6 7 8 9 10

30 50 70 80 30 50 70 80

Гэсэглэн Хєлдїї Хєлдїї

а §2а -61 ХЄРС ШОРООГ ГАРААР УХАЖ, МОРИОР ЧИРЭХ, ТЭРГЭНЦЭРТ АЧИХ Тэргэнцэрт ачсан ачааг татах, чиглэлийн дагуу замын хэвгийг харгалзан нэг мориор чирэх, тэрэгний тоог дурдсанаар тогтооно. а/ Газрын /хэвгий/ налуугийн байдал нь 0.004 хїртэл байвал 1 м3 багтаамжтай тэргэнцэр 2; 0.75 м3 багтаамжтай тэргэнцэр 3; 0.5 м3 багтаамжтай тэргэнцэр 4-ийг тус тус чирнэ. б/ Газрын хэвгий нь 0.004-єєс 0.02 хїртэл байвал 0.75 м3 багтаамжтай тэргэнцэр 1; 0.5 м3 багтаамжтай тэргэнцэр 2-ийг тус тус чирнэ. Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг Газар ухагч1 НЭГ АЖИЛЧИН 10м3 ХЄРСЄНД НООГДОХ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хєрсний байдал

Ажлын тодорхойлолт

I

II

Хєрсний зэрэг,ангилал III IV-VII VIII-XI

¹ 130 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06  I-III ба IV-XI-р зэргийн сийрэгжїїлсэн Хєрсийг тэргэнцэрт ачих Тэргэнцэрийн тэвшний Гэсэглэн хашлагыг нээж, хєрсийг буулгаж тэгшлэх Урьдчилан сэндийлсэн хєрсийг тэргэнцэрт Хєлдїї ачих Хєрсийг буулгах

8.8

11.7

14.30

18.80

26.0

1

1.95

2.30

2.78

3.38

4.29

2

13.0

14.95

21.45

5.20 а

5.72 б

7.28 в

3 г

д

4 ¹

Тайлбар: Тэргэнцэрийг тээврийн ажлын журмаар тооцно. §2а –62. ХЄРСИЙГ УХАХ, ТЭРГЭНЦЭРТ АЧИЖ, ГАРААР ЗАЙЛУУЛАХ Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжлийн зэрэг Газар ухагч 1 Ажлын бїтэц 1-3-р зэргийн хєрссийг сэндийлж ухах, тэргэнцэрт ачих, 4-11-р зэргийн сэндийлсэн, хєлдїї хєрсийг тэргэнд ачих, дурдсан зайнд чирэх. Хашлагыг нээж шороог буулгаж тэгшлэх. Тайлбар: Ачих явах чиглэл дэхь замын хэвгийн 0.005-аас их байвал тїїний єргєлтийн 1 м тутамд зайлуулах зайн хэмжээг 90м –ээр нэмэгдїїлнэ.

§2а -63. ХЄРСИЙГ ГАРААР УХАЖ МОРИН ТЭРГЭНД АЧИХ Газар ухагч-1 10 м3 ХЄРСНИЙ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт-1 Хєрсний байдал Гэсэглэн

Ажлын тодорхойлолт I Хєрсийг гараар сэндийлэн ухаж морин тэргэнд ачих

Хєрсний ангилал II III

9.6

15.0

22.10

¹ 1

131 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06  хєрс Хєлдїї хєрс

Хєрсийг буулгаж тэгшлэх

2.2

2.5

3.1

2

Сэндийлсэн хєлдїї хєрсийг морин тэргэнд ачих

14.3

16.3

22.1

3

Хєрсийг буулгаж тэгшлэх

2.9 а

3.5 б

4.6 в

4 ¹

Зєєврийн ажлыг энэ нормын зєєвєр тээврийн ажлын бїлгээр гїйцэтгэнэ. Хїснэгт-2 Хєрсний байдал Гэсэглэн Хєлдїї

Тэргэнцэрийн багтаамж м3 0.5 0.15-1.0 1 2

Ачааг чирэх замын хэвгийн хэмжээ 0.005 хїртэл 0.005-аас дээш Хэвгийн хэмжээний байдал їл хамаарна

2

3

3

3

10м3 ХЄРСЄНД НООГДОХ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ Хїснэгт –3 Хєрсний байдал

Зайлуулах зай хэмжээ. м 100 м 0.005 Дараагийн Гэсэглэн хїртэл 50 м тутамд хєрс нэмэх ачааг 100 м чирэх замын Дараагийн хэвгий 0.005-аас 50 м тутамд дээш нэмэх 100 м Дараагийн Хєлдїї 50 м тутамд нэмэх

Хєрсний зэрэг,ангилал II III IV-VII VIII-XI 23.4 31.2 24.7 32.5

¹ 1

1. 63

1.76

2.15

2.54

2

23.4 2.34

27.3 2.1

35.1 2.9

27.3 3.5

36.4 4.2

3 4

2.6

33.8

40.3

-

-

5

3.12

3.64

3.8

-

-

6

д

¹

I 19.5 1.43

а б в г §2а 64. ЗАМЫН ШУУДУУГ ГАРААР УХАЖ ГАРГАХ Ажлын бїтэц 1. Шуудууны чигийг хэмжиж гадаслаа утас татах .

2. Ургаа хадгїй хєрсийг суллаж ухах ба чулууг тїїж хаях. Шороог нэг талруу нь хаях. 3. Шуудууны ёроолыг шаблоноор шалгаж тэгшлэх ба цэвэрлэх/ Ургаа хадтай байвал булгалах/ Газар ухагч II-1 1м3 ШОРООНЫ ХЄДЄЛМЄР ЗАРЦУУЛАЛТЫН НОРМ 132 

ÁÍáÄ 83­2 À ­06  /хєрсний нягтармал хэмжээгээр/ Хєрсний ангилал Хадгїй хєрс

Сул хадтай

Хадан хєрс

I

II

III

IV

IV

V

IVc Vc Vc

1.15

1.75

2.8

4

4.4

6.2

2.6

а

б

в

г

д

е

ж

Тайлбар: Хадан хєрс (IVc Vc Vc)-ийг урьдчилан сулласнаар авсан болно.

133