Βασιλόπουλος Χαράλαμπος - Θαύματα της Παναγίας

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ Δ. ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ ·

Αρχιμαvδρίτου

θΑΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΕΚΔΟΣΙΣ 11η

ΕΚΔΟΣΕΙΣ cιΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΤΥΠΟΥ)) ΚΑΝΙΓΓΟΣ 10,106 77 ΑΘΗΝΑΙ2000

Άπο ηΊ μιά ώς τήν aλλη aκρη τής γής. μέ τήν χάρι τής Παναγίας. πού δέεται στον Δεσπότη Χριστό. γίνονται θαύματα. Τά θαύματα τής Παναγίας τά βλέπουμε καί στίς ήμέρες μας.

ΠΡΟλΟΓΟC Ή Παναγία, σόν μητέρα τοϋ Θεοϋ, έλαβε

πολλη χάρι καl έχει μεγάλη παρρησία κοντό ατό Θεό. Γι' αύτό είναι άναρίθμητα τό θαύ­ ματα, τό όποία έκαμε καl κάμνει καθεκc.­ στην μέχρι σήμερα είς δλα τό γεωγραφικό πλάτη καl μήκη της ύδρογείου. Δεν θό ύπάρξη, 'ίσως, πιστός, πού νό μη έχη νό διη­ γη θ η μιά, τουλάχιστον, θα υ μα του ργικη έπέμβασι της Παναγίας στη ζωή του, δταν την είχε έπικαλεσθη. Έμεϊς, δμως, έδώ δεν θό περιγράψωμεν δλα τό θαύματα της Παναγίας. Τοϋτο είναι άδύνατον. Πρώτον, διότι δεν τό γνωρίζομεν δλα. Καl δεύτερον, τό δσα μποροϋμε νό γνωρίζωμε είναι τόσα πολλά, πού θό έχρει­ άζοντο, όχι ενα βιβλίο σόν κι' αύτό, άλλό βι­ βλιοθήκες όλόκληρες. Θό άρκεσθοϋμε μόνον νό γράψωμε μερι­ κά, πού έκανε ή Παναγία σε διάφορα μέρη της Παλαιστίνης, της Μ. 'Ασίας, της Κων-

4

σταντινουπόλεως, τοο 'Αγίου 'Όρους, τής 'Ηπείρου, της Πελοποννήσου, της Κύπρου καl άλλαχοο. Καl τοοτο, γιό νό τό εχη ό άναγνώστης ύπ' όψιν του, wστε νό τονωθή ή πίστις του. 'Έτσι θό μάθη, δτι πρέπει πά­ ντοτε καl ίδιαίτ ερα στlς διάφορες άνάγκες καl περιστάσεις νό προστρέχη στην Θεομή­ τορα νό λαμβάνη τό δώρημα, νό παίρνη θάρρος, νό πλημμυρίζη άπό χαρά, δύναμι, ύπομονη καl πίστι. Τό βιβλίο αύτό τό «Θαύματα τής Πανα­ γίας» θό επρεπε νό είχε έκδοθή σ' ένα μι­

κρό τόμο μαζl με τό βιβλίο ccΌ Βίος τής Πα­ ναγίας», τό όποΙον εχομεν flδη έκδόσ ει.

'Αναγκασθήκαμε δμως νό τό έκδώσωμε χω­ ριστά, γιό νό μπο ροον νό τό άπο κ τοον εύκολώτερα οί Χριστιανοί. Τό εύχάριστον είναι, δτι

cc

T ά Θαύματα

τής Παναγίας» διαβάστηκαν πολύ. Έξη­

ντλήθη ή πρώτη εκδοσις είς διάστημα όλι­ γώτερον τών δύο έτών καl fiδη προβαίνο­ μεν είς δευτέραν εκδοσιν. Άρχιμ. Χαράλαμπος Βασιλόπουλος Άθήναι1973

1. Παναγία ή Παραμυθία

Το 807 μ.Χ. δ τρομερος )Αλγερινος ληστο­ πειρατης Βαρδουχάν, εχοντας ώς βάσιν εξορ­ μήσεως τών 17 πειρατικών πλοίων του την νήσο Μήλον, ερήμωνε με τiς επιδρομές του τiς παραλίες τής Μ. )Ασίας, της Θράκης καi τa νησιa τοϋ Αtγαίου. Μιa μέρα, που τa πλοία του επέστρεψαν aπο την Σαμο{}ράκη, φορτωμένα με πλούσια λεία και δούλους, ενας γέρος αιχμάλωτος, γιά νά aποφύγη τον {}άνατον, τοϋ εlπε: -'Ά ν μοϋ χαρίσης τη ζωή, {}(ι σοϋ ύπο­

δείξω σε ποιο μέρος {}ά μπορέσης νά ορης Cίφ{}ονα πλούτη. -Ποϋ; τον ερώτησε δ Βαρδουχάν. -Πήγαινε στο ·Άγιο 'Όρος ΕΚΕί τa Μοναστήρια είναι πλούσια. eo &ρχιπειρατης σε λίγο ξεκίνησε με 200 συντρόφους του καi 1 Ο πλοία. 'Έφ{}ασε στον προορισμό του με το χάραγμα της ή μέρας καi προσωρμίσ{}ηκε κα{γ ύπόδειξι ν τοϋ ελε­ ει νοϋ γέροντα, στον aρσανά, εις το λιμανάκι, που είναι κοντά στην Μονή Βατοπεδίου.

6

Έκείνο το πρω·ι, οί μοναχοt aνύποπτοι τε­ λείωσαν τον "Ορttρο καί πf)γε ό καttένας στο κελλί του, για λίγη aνάπαυσι. Μονάχα ό �Ηγούμενος έμεινε μέσα στον Ναό, για να συνεχίση τήν προσευχή του. Ξαφνικα δμως aκούει μιa φωνή &πο τήν Εtκόνα τής Θεομητορος, η οποια του ειπε: ,

(

t

,

-

,..

-Να μή aνοίξετε σήμερα τίς πύλες τf)ς Μονής. Άνεοητε στα τείχη καi δι&ξτε τούς πειρατές! �σ �Ηγούμενος έξεπλάγη! Κοιτάζει την εικόνα της Παναγίας καί βλέπει άλλο {}αϋμα έκπληκτικdπερο. τα πρόσωπα τής Παναγίας καί τού Θείου Βρέφους είχαν ζωντανέψει! Το Θείον Βρέφος δ.πλωσε το δεξί του χέρι και σκέπασε το στόμα τής Μητρός Του. Συγ­ χρόνως γύρισε προς ΑΊJτήν το Πρόσωπό Του καί της είπε: -Μή Μητέρα. Μή το λf:ς αΊJτό. 'Άφησε νά τιμωρηttούν, δπως τούς πρέπει. Άλλό. ή Παναγία έπιασε το χέρι τού Υίού Θεού Της. 'Έστρεψε λίγο δεξια το πρόσωπό Της καί έπανέλαοε. -Να μη aνοίξετε σήμερα τίς πόρτες της Μονής.

7

Φόβος καi τρόμος κατέλαβε τόν �Ηγούμε­ νο. Έσύναξε &μέσως δλη την &δελφότητα τών Μοναχών καi τους διηγήifηκε τά συμβά­ ντα. �Όλοι τότε παρετήρησαν τό πρόσωπο τής Θεομήτορος καί τού Χριστού. Πράγματι, είχαν λάβει aλλο σχήμα. Δtν ήταν, δπως τα ήξευραν προηγουμένως ζωγραφισμένα στην Εtκόνα. Ευχαρίστησαν τότε οί μοναχοί την Παναγία γιά τό ifαύμα Της καί &νέβηκαν &μέσως στα τείχη τής Μονής, που ήταν ς ό Κουκου ­ ζέλης εγ ινε μοναχός και τόν παρεκάλεσε νa τού Επιτρέψη νa παραμείνη στό Μοναστή ρι. Ό Αυτοκράτωρ συγκατένευ σε, Εφ' δσον ό Ίωάννης είχε γ ίνει πλέον μοναχός καt Εζήτη,

'

-

Τ

'

ι

25 σε να προσεύχεται ύπερ της σωτηρ ίας τf]ς ψυχής του. to ' Ιωάννης εμεινε πλέον είς τήν Μονήν. 'Έκτισε πλησίον της Μονης ενα κελ­ λι και ενα εκκλησάκι τών Άρχαγγέλων. Τiς 6 ή μέρες της έ6δομάδος μελετούσε, προσευ­ χόταν και ησκεϊτο είς το κελλί του , την δε Κυριακη πήγαινε καί εψαλλε στη Μονή . ·Ένα Σάοοατο, ποu εψάλλετο ό Άκά'θ-ι­ στος ·Ύμνος, είχαν φύγ ει δλοι οί μοναχοί &πο την ' Εκκλησία. to ' Ιωάννης εμεινε μόνος και τελευταίος. Άπο τις κακουχίες και τις aϋπνίες κατελήφ-θ-η &πο νύστα καί ενα είδος νάρκης. 'Άκουσε τότε μια φωνη να τού λέγη σιγα­ νά: -Χαίρε ' Ιωάννη ! και είδε μπροστά του τό ϊνδαλμα της Παρ{)-ένου . -Χαίρε και πάλι ν Ίωάννη , άκουσε γ ιό. δεύτερη φορά. Ρίγος επέρασε το κορμί του, &λλα δεν εξύπνησε. -Ψάλλε μου , τού είπε ή φωνη γ ια τρίτη φορά, και εγ ω δεν {}ό. σε εγ καταλείψω. Συγ­ χρόνως, ή οπτασία ε6αλε στη ν παλάμη του ενα νόμισμα και εγ ινε άφαντη . Σ υ νη λ-θ-ε τότε ό Κουκου ζέλης κ αi. εί δε

26 στην παλάμη του το νόμισμα ! Το νόμισμα έκείνο, οί Πατέρες κατόπι ν, το άνή ρτησαν στην Εtκόνα, τήν όπόίαν έκτοτε ονομάζουν Κουκου ζέλισσαν . � Η Εt κόνα αύτή κ ά μνει πολλά -θ-αύ ματα, καί το νόμισμα έπίσης -θ-αυ­ ματουργεί. �ο 'Ιωάννης μετά ταϋτα, έκαμε περ ι σσότερη πρ οσευχή και ύ μνοϋ σε τ ή ν Παρ-βένον. Τόση ήταν ή ορ-θ-οστασία του , ωστε, κατ α τήν παράδοσιν' έσάπισαν τά πό­ δια του καί έβγ αλαν σκουλήκια. Άλλά ό ' Ιωάννη ς έπίστευε άκραδάντως καί ενα βράδυ είδε καί πάλιν στον ϋπνο του τήν Παναγ ία, ή όποία τοϋ είπε: -Άπο σή μερα {}ά είσαι ύγ ιής. Καί πράγ ­ ματι ! 'Έγ ινε ύγ ιής! Άλλa οί στερήσεις καί οί άσκήσεις διa την σωτηρίαν τf)ς ψυχή ς του έπρεπε νa τε­ λειόJσουν καί ό ' Ιωάννης προείδε τον -θ-άνατό του. Έκάλεσε τότε στό κελλί του τους Μονα­ χοiJς καί τους έζήτησε συγχο'Jρεσι . 'Έψαλλε ενα τροπάριον στήν Παναγ ία καί παρέδωσε το πνεύμα του . Ή Εiκόνα της Κουκου ζελίσσης βρίσκεται σήμερον εiς το παρεκκλήσιον τf)ς Μονής, τό εύρισκόμενο πλησίον τf)ς Πύλης. ΕΙναι &ναμ­ μένες μπροστά της τρείς κανδηλες &κοίμητες.

4. Παναγία ή Έπα κο ύ ο υ σα

Κατa τa τέλη τού ΙΓ' και τaς aρχό.ς τού ΙΔ' αl>, ή όποία έκτοτε έγινε Μετόχιον τής Μονής Ίοήρων τού (Αγίου 'Όρους. (Ο Τσάρος έδώρησε άμύτtητα πλούτη εtς την (1. Μονην καί διέταξε νa διεξαχτtη έρανος ύπό τών Μοναχών ύπέρ της (1. Μ. Ίοήρων, μέ τό χρηματικόν προ"ίόν τού όποίου έξωρα·ίστtη ή Μονή, ή μεγαλοπρέπεια της όποίας προκαλεί οαttυτάτην εντύπωσιν εις τοuς έπισκέπτας.

6 . Π αναγία ή Π ρουσιώτισσα Στην Προύσα της Μικράς Άσίας ήταν ενας ναός, ό όποίος ελέγετο, οτι ώμοίαζε πολύ με τον ναον της ιΑγίας Σοφίας. Είχε μία σπουδαία {}αυματουργικη Εικόνα τής Παναγίας, την όποίαν εσέοοντο πολu οί πι­ στοί. Το 829 μ.Χ., ό Εικονομάχος Θεόφιλος εξέ­ δωκε διαταγη νό. εξαφανίσουν τις 'Άγιες Εtκόνες. Ό γιος ομως ένος μεγιστaνος και τιτλού­ χου τής Βασιλικής Αvλης, πού είχε γνωρίσει τά πολλά ttαύματα της εικόνος, παρέλαοε την {}αυματουργο εικόνα και aπεφάσισε νά ταξιδεύση στην (Ελλάδα, οπου ή επιρροη τού Αvτοκράτορος δέν ήτο μεγάλη. (Όταν ομως εφttασε στήν Καλλίπολι και πριν νά εισέλ{}η στο πλοίο μέ το όποίο {}ό. ταξίδευε, εχασε την εικόνα. -�Αλλοίμονο, ελεγε aπαρηγόρητος, είμαι άμαρτωλός, γι' αvτο εχασα την εtκόνα, aλλά ϋ.ν {}έλη ή εικόνα μπορεί καί μόνη της νά σωttη. Έγw πάντως, δέν έπιστρέφω πίσω στοΊJς εικονομάχους. 'Έτσι εφttασε στή Μα­ γνησία (Βόλο) καί aπο εκεί μετέοη στ ή ν

42 Νέα Πάτρα, την σημερινη (Υπάτη, δπου καi εκτισε ναο τής Άγίας Σοφίας. Εtς την Εuρυτανία, εκεί που είναι σήμερα ή (Ι. Μ. Προυσού, ό τόπος τότε ήταν aκατοί­ κητος και άοατος, δλο Όουνό. και Όαttειές χαράδρες μόνον δύο ποι μνιοστάσια ύπήρχαν, εις τα όποία εκρύπτοντο οί πιστοι διa νό. σω1tούν aπο τις επιδρομες τών Όαρ­ Όάρων, τών aντι1tρήσκων και αίρετικών. την εποχη που εχασε ό νέος μεγιστάνας την εικόνα, ενα τσοπανόπουλο είδε στον aπέναντι Όράχο, μέσα σε ενα σπήλαιο, ενα φώς που εφ1tανε &ς τον Ούρανό. 'Άκουσε συγχρόνως και ψαλμωδίες. 'Έτρεξε &μέσως την άλλη μέρα στον πατέ­ ρα του και τού δι ηγήttηκε δσα είδε και aκουσε. -Σu φοοάσαι aπο τη σκιά σου, γι' αuτο τa πα{}αίνεις αuτά. Δέν είναι τίποτε ... , τού άπήντησε ό πατέρας του. Άλλό. την άλλη νύχτα πήγε στο μέρος εκείνο ό ίδιος ό πατέρας τού παιδιού γιό. να Όεοαιωttη. Πράγματι, aκουσε τις ψαλμωδίες, είδε και το φώς. Το πρωt ειδοποίησε καi aλλους ποιμένες, δλοι δε μαζί σκαρφάλωσαν στο aπρόσιτο σπήλαιο, σε μιό. γωνιa τού

43

Είκών, κατό τήν παρά δοσιν τοϋ 'Αγίου Εύ αγγελισ το ϋ Λουκά. ' Αποτελεί τό σέμνωμα τής Εύρυτανίας καί τό έγκαλλώπισμα τής 'Ιεράς Μονής Προυσοϋ. 'Εορτάζεται τήν 23ην Αύγούστου

44 όποίου Όρηκαν την Εικόνα της Παναγίας πού φεγγοβολούσε . .. Για να μπορούν να την προσκυνούν δημιούργησαν ενα ύποτυπώδες μονοπάτι προς το σπήλαιο. 'Άναοαν εν συνε­ χείς.ι κερια καi itυμίαμα κάitε μέρα. ιΗ Εικόνα ήταν εκείνη, ή εκ Προύσης, που εχασε δ νέος στην Καλλίπολι, γι' αuτο λέγεται καL Προυσιώτισσα, το δέ Μοναστήρι, CI. Μονη τού Προυσσού. Λέγεται επίσης καL τοϋ « Πυρσού», άπο την πύρινη στήλη που ελαμπε στο σπήλαιο. Τό πράγμα διεδόitη. Το εμαitε καL το aρχοντόπουλο της Προύσας. Γι' αuτο ήλitε σέ λίγο άπό την Ν. Πάτρα (CΥπάτην) να την πάρη. Οί ποιμένες δμως δέν την εδιδαν. Τό­ τε αυτός τους είπε, δτι ήτο άδύνατο νό. κτι­ σfi'η ναος μέσα εις εκεί νους τους άποκρή­ μνους βράχους. Φιλοδώρησε τους ποιμένες, παρέλαοε την εικόνα καL aνεχώρησε μαζL μέ την συνοδεία του. c'Υστερα aπο μερικών ώριον πορεία, κοιμήitηκαν α-ιJτος καL οί συ­ νοδοί του, άλλα δταν ξύπνησαν δέν ορηκαν την εικόνα. Νόμισε τότε το aρχοντόπουλο πως πήγαν οί ποιμένες καL ξαναπηραν πίσω την εiκόνα! 'Α ναγκάσitηκε νό. επιστρέψη, aλλa ενφ περνούσε ενα ποταμάκι, aκουσε,

45 μόνον αύτός, μία φωνη νά τού λέγη: ς τών οψ&αλμών

τ η ς. Στtς 18 Νοεμβρίου 1786 είχε μεταβf) σέ εvα χωράφι της. Τό aπόγ ευ μα την επηρε ενα παιδί aπο το χέρ ι νa την φέρη στό σπίτι

53 της. Στον δρόμο ή γυναίκα έσκόνταφταν τά πόδια της στlς πέτρες καl πολλες φορες επε­ φτε κάτω. 'Έκλαιγ ε, λοιπόν, ή δύστυχη με μεγ άλους aναστεναγ μού ς, σάν τον τυφλον τοϋ Ευαγγ ελίου . Το παιδi είχε συγ κι νηf}η aπο αuτην την τραγ ικη κατάστασι καl δεν ηξευρε πώς νa την παρηγ ορήση . Κάf}ησαν νa ξεκουρασf}οϋν γ ιa λίγο σε ενα βράχο και τότε είπε ή πάσχουσα με λυ πητερη φωνή: «Κυ ρ ά μ ο υ κ α ί Δέ σπο ι ν α Θ ε οτόκ ε, Βασίλισσα τού οvρανοϋ καί τής γης. Σέ παρα­ καλώ, δός μου τό φώς τών όφ{}υ.λμών μου, καi dξίωσέ με vci liλfJω va lδώ καί va προσκυνήσω τi}ν άyία Σου Εlκόνα, τi}ν "Προυσιώτισσα"». Καl

(ώ τοϋ f}αύματος), μόλις ξεστό�uσε τa λόγια αuτά, aμέσως είπε στο παιδί, που ηWλησε νa την όδη­ γήση, δπως καl πρωτήτερα: «"Α φησέ με, παιδί μου διότι Εγ ώ τώρα ολέπω πολ1J καλά». 'Έτσι πήγε στο σπίτι μόνη χωρlς νa την όδηγη κανείς, δοξάζουσα καi εUλογούσα τΟν Θεόν, καl την Πα­ νάχραντον Θεοτόκον. ζ) 'Ο l,α itεiς παράλυτος 'Άλλο {}αϋ μα τής Προυσιωτίσσης, είναι το κατωτέρω: 'Ένας χριστιανός, ονόματι Γεώργ ιος, aπο

54 ενα χωριο του .::.η ρομέρου, Παπαδάτες λεγ ό­

μενο, ήταν παράλυτος στα χέρια καί τό. πό­ δια. Κατa δε το έτος 1807, τον έφεραν εί.ς τήν Μονήν της Θεοτόκου . Αι'Jτος προσκύνη­ σ ε τήν άγ ία αιJτη Εικόνα με κα{}αρή ψυχή καί καρδία. Τότε ή Παναγ ία τον εγ ιάτρευσε καί &πηλ{}ε ύγ ιής στον τόπο της καταγ ωγή ς του. Ταύτα καi (ι).)..α &:ναισyα πάμπολλα amι τCι γοο με\U &πο την &yίαν aκόνα -οαύματα

Λέyεrαι δέ, δτι ή Εκών αϋτη amι μία ώrh τός είκό\ας της Θεοτόκου τός όπάας εζωγράφ.σεν ό Άπό­ στολο; καi Ε lJαγγελισιής Λουκάς, ό όπάο; ώ; λέyουν, ήταν YJ:Jλi:r; ζωγράq;ο; ΎπiJJ;π..ουν δμω; καi &νnρρή­ σaς ιbς πρΟ; το Οάσιμοv της τααύτης παραδόοεω; Όπωσδήπmε δμω; καί αν έχη το πράγμα, ή Εκών της Παναγίας της «Προυσιω1iοοης>> amι qχχνερ0ν εκ τfΊς παραστάσεω; ΧaL του χρωματισμου της, δτι αν 0Cv amι γνήαοv f{[yov του Άποοτόλου Λουκά, amι εξ CiπcMo; mσr6v Ccντίγραq:ΌV τών ψγων του. η) 'Έτσι τιμ ω ρή-3ηκε Γε ρμανός άξ ιωματι κος

Το 1944 στον καιρο τής Κατοχής, τότε που οί 'Ιταλοί καί ΓερμανοL πατούσανε τό.

55 ίερa χώματα τού τόπου μας, συνέοη το έξης -θ-αύ μα στο Μοναστήρι τού Προυσοϋ : Οί Γερ μανοι σε μια έξόρ μη σί τους στa όρει να μέρη τής Εύρυτανίας {}ελήσανε νa κλέψουνε το Μοναστή ρ ι . ·Ένας Γερ μανος aξιωματικός, άσεοης και aπάν{}ρωπος, εοαλε φωτιa και εκαψε το ενα μετα το άλλο δλα τα συγ κροτή ματα τών κελλιών. Στο τέλος {}έ­ λησε νa κάψη και την 'Εκκλησία, μέσα στην όποία φυλάσσετα ι άπο αic!Jνων ή {}α υ μα­ τουργ ος εtκων τής Παναγ ίας. � Η 'Εκκλησία δμως παρα τις προσπά{}ειες τού aξιωματικού και τών άλλων Γερμανών, δεν επαιρνε φωτιά . ) Εκείνος τότε έπέμενε. 'Ή-θ-ελε σώνει και καλa να κάψη την )Εκκλη­ σία. Τότε εοαλε το χέρι της ή Παναγ ία και τιμώρησε τον aσεοή . )Ενψ λοιπον στεκότανε στην αύλη τής ) Εκκλησίας κι) εδι νε διαταγες γ ιa να την κάψη όπωσδήποτε, μια δύναμι aόρατη τον πέταξε με άρμη πάνω στο πλα­ κόστρωτο! Το χτύπη μα ποu επα{}ε ητανε με­ γάλο . 'Όλοι τa χάσανε καi. συγ κεντρώ{}ηκαv γ ύ ρ ω στον aξιω ματικό. 'Όλοι κατάλαοcιν πως κάτι -θ-αυ μαστο συνέοαινε. Τον aνέοασcιν επειτα σε ζώο γ ι a νό. τον μεταφέρουνε σε

56

νοσοκομείο τοϋ 'Αγρινίου, άλλά στο δρόμο ξεψύχησε. Το -θ-αϋ μα είχε γ ίνει. ro Ναος σώ-θ-ηκε καi ή Παναγία τιμώρησε τον άσεβη aξιωματικό. -3) Ό άχειροποίητος «τύπος»

Είς την ορει vην Εύρυτανία, άνάμεσα είς δύο aπόκρη μνα οουνά, διαοαί νει ποταμός, προς το δεξιον μέρος τοϋ όποίου σέ άρκετο ϋψος, ύπάρχει ενας άχ ειροποίητος τύπος (μορφή) της Θεοτόκου . Α-ιJτη ή μορφη είναι σχεδιασμένη , τυπωμένη , άνάγ λυφος σέ ενα βράχο. Οί πάντες όμολογοϋν, δτι είναι άχει­ ροποί ητος, διότι κά'θ-ε ενας που την ολέπει πείttεται , δτι δεν είναι ζωγραφιό. μέ χρώμα­ τα, aλλά μόνον σχέδιον, μέ κάποια μελανώ­ ματα, σaν τa φυσικa «νερά» της ϊδιας τή ς πέτρας. Όμοιάζει δέ το σχέδιον τούτο με την Εικόνα της Θεοτόκου , την όποίαν ονομάζο­ μεν Θεοτόκον Κύκκου . Όλόγ υ ρ α άπο το σχέδιο ΕΠL τοϋ βράχου, φαίνονται καi aλλα επίσης σχέδια, σaν τάγ ματα άγγ έλων. Οί χριστιανοί συνηfΗζουν δταν διαβαίνουν άπο εκεί κάτω νό. κάνουν τον σταυρό τους καi Ε:δαφ ιαίες μετάν ο ι ε ς με π ολλη ευλάβ ε ι α . •ονομάζεται δ έ ό τόπος «Τύπωμα της Πρου-

57 σιωτίσσης», aν και ή ttεία εικων της Πρου­ σιωτίσσης εχει το σχή μα της Εικόνας, τf)ς γνωστής ώς Θεοτοκίον, ενφ το τύπωμα στον βράχο εχει το σχή μα της εικόνος της Θεοτό­ κου τού Κύκκου . 'Άς ιδωμεν δ μως και τά ttαύ ματα τα όποία γ ίνονται και δ ι' αuτοϋ τού Τύπου επ ονόματι της « Προυσιωτίσσης». ι. (ο β λάσφημος

Μίαν φοραν ετυχε να διαβαίνουν άπο έκεί μερικοι 'Αλβανοί. οί όποίοι είχαν μαζί τους και μερικαuς Χριστιανού ς. ·Όταν εφttασαν στήν τοποttεσία πού ονομάζεται Τύ π ος , οί Χριστιανοi εστάttησαν καi επροσκυνούσαν, επικαλούμενοι τήν Παναγ ίαν. ·Ένας δμως ΕΚ τιον Άγ αρηνών εκείνων, ονόματι Μάλιος Κούδας, σαν εχttρος της άγ ίας ή μών πίστε­ ως, άφού εί δε τού ς Χ ρ ι στιανού ς μπροστά του καL έπροσκύνησαν τον ίερον εκείνον τύπον, του εκακοφανη , και οχι μονον τους εορι σε, άλλα καi τήν Θ ε οτ όκον μεγ άλως έολασφήμησε. 'Αμέσως τον βρήκε ή ttεία δί­ κη . Καttως ελεγ ε τας ϋ ο ρ ε ι ς του , να καi ερχεται αορατως μια πετρα μικρη σαν καρυδι, τον κτυπά εις i:ήν κεφαλήν, καL αuτος aμέσως ξεψύχησε. Με ταΟτο το ttαύ μα και οί -

'' ·

'

'

,

ι

ι

'

ι

"

'

'

'

\

,

58

μέν όμόπιστοι και σύντροφοι τού aπο{}ανό­ ντος βλασφή μου ετρόμαξαν και εφοβή{}ησαν πολύ , οί δε Χριστιανοί εδόξασαν την Θεοτό­ κον, καi όμιλούν πάντοτε γ ιό. το {}αύ μα Της. 11. Ό μετανοήσας έ οραίος

την ϊδια εποχή , ταξίδευε ενας έοραίος γ ιό.

τό Βραχώρι (Άγ ρίνιο) . 'Αναγκαστικό. ό δρό­

μος του περνούσε aπο τον τόπο, που ονομά­ ζεται «Τύπωμα της Προυσιωτίσσης». 'Όταν εφftασε στο ση μείο εκείνο, ίδου και κατα­ λαμβάνεται aπό ενα φόοο και aμέσως άκού­ ει μιa aόρατη φωνή, ή όποία τού έλεγ ε: -Θεοκτόνε ! Συγχρόνως Ciρχισαν νό. πέφτουν Επάνω του πέ­ rρες δια να τον κτυπήσουν, τις όποίες έβλεπε δτι έξέκοβαν μοναχές τους άπο τον βράχον εκείνο. Βλέποντας ό έβραίος το -&αύ μα τής Παναγίας Cιπεφάσισε να βαπτισ{}η καί νό. μετανοήση. 'Έτm μπόρεσε να γλυτώση &πο τον κίνδυνο. Μετό. rαϋτα έφf}ασε είς τον Βραχώριον, καi &πο εκεί Εφυγε καi μετέοη είς την Πελοπόννησον δπου καi εοαπτίσf}η. Τόσο δε έδραιώt}ηκε ή πίστις του με rό {}αύμα, &στε έφυγε και Επήγε είς το 'Άγιον Όρος, δπου καί έγινε μοναχος είς την Ί. Μονην rf]ς Μεγίστης Λαύρας, μετονομασ&εις Ίωσήφ.

7. Παναγία ή Ο ί κονόμ ισσα

Στο 'Άγ ιον 'Όρος εκτισε την ' 1 . Μονήν τfj ς Μεγίστης Λαύρας ό 'Όσιος και ttεοφό­ ρος Πατηρ ή μών Άttανάσιος. τα χρή ματα τού τα εδωσεν ό Αυτοκράτωρ τού Βυζαντίου Νικηφόρος και τα συνεπλήρωσεν κατόπιν ό Τσιμισκής. Τον καιρΌν εκείνο προσέτρεχαν σ' αΊJτόν και πολλοι Μοναχοι πάσχοντες διό. να ζητή­ σουν την οοήttειάν του . ,.Ηλttε δμως στιγμη που έξαντλήttηκαν τα χρή ματα εκ τfjς δω­ ρεάς τού αυτοκράτορος, χωρις νa εχη τελει­ ώσει το ttεάρεστον εργ ον. Έστερείτο δε δλων τών aναγκαίων. Ξεκίνησε λοιπον στενοχωρη­ μένος νό. έρωτήση τον Πρωτεπιστάτην τού Άγ ίου 'Όρους εiς τaς Καρυας τί να κάμη . "Όταν έοάδισε 4 μίλια περίπου βλέπει, μπρο­ στά του μιa γυναίκα σοβαρή , ή όποία με γ λυκύτητα τόν ερώτησε. -Άπο πού ερχεσαι, Άttανάσιε; -ΠοιΟ. είσαι σύ , που με έρωτάς, της είπε. -·Η μητέρα τού Κυρίου σου, τού &ποκρίttηκε. -Συγχώρησέ με Δέσποινα, δ ιότι δεν σε

60 πι στεύω, έάν δεν δώ πρώτα ίtαύ μα, «Πολλαi {'(lρ αί παγίδες τοΠ δαίμονος».

-Κτύπα, τον διατάσσει, με τη ράοδο σου σταυροειδώς εις το όνομα τής Άγ ίας Τριά­ δος αιJτην την πέτρα καi. με την χάριν τού Υ[ού μου -&ά Όγη νερο πολiJ και καίtαρό. �ο 'Όσιος κτύπησε την πέτρα καi. ω τού &αύ ματος! Βγήκε νερο πολiJ καt διαυγές. Επεσε τότε κάτω καi. τής είπε: -Συγχώρησέ με, Δέσποινα. -Πές μου, λοιπόν, που πάς; Τον έρόπησε η Παναγ ία. "Αν δεν εχης τά μέσα, διά νά &ποτελειόJσης το κτίριον, γ ύ ρισε π ίσω στο Μοναστή ρ ι . ' Εκεί ίta ο ρ f) ς τ ι ς aποίtf) κες γεμάτες σιτάρι, λάδι καi. κρασι και δ,τι aλλο κρειάζεσαι. Θά σού φίtάσουν εως δτου τελει­ ώσης το εργον. 'Ένα ζήτη μα μόνον νό. προ­ σέξης: Νά μη τολμήση ποτε καν.εi.ς νό. οάλη οικονόμον, διότι έγ ώ {}ά είμαι οικονόμος rή ς Μονής και {}ά φροντίζω πάντοτε γ ιό. ο λα. Σείς μόνον νό. μ η aμελ ή τε τις ύποχρεώ­ [Jεις τού Σχή ματος, τi.ς &κολου-&ίες και τον κανόνα σας. Αυτά τού είπε ή Παναγ ία και tγινε aφαντη . 'Ο 'Όσιος έγύρισε στήν Μονη και ορf)κε, �πως του είπε ή Παναγ ία, δ λες τi.ς aποίtfjκες �

61 γεμάτες. τα τρόφιμα δ ε επήρκεσαν, εως δτου ετελείωσε το εργον τοϋ (Οσίου Μοναχού . Το νερο εκείνο, πoiJ ξεπήδησε άπο το κτύ­ πη μα τή ς ράοδου τσϋ Μοναχού, είναι ιαμα­ τικόν, εις δσους το λαμοάνουν μετό. πίστεως. ( Η πηγη άπέχει 2 ώρες άπο τη Λαύρα. 'Εκεί εχουν κτίσει ναtσκο με εικόνα που εικονίζει το {}αϋ μα. Σώζονται μέχρ ι σή μερ α μερικa άπο τα δοχεία, τα όποία γέμιζε με τρόφιμα ή χάρις της Παναγ ίας. Σ τ η Λ αύ ρ α , δ π ω ς δ ι έταξε ή Π αναγ ία, οικονόμο δεν οάζουν άλλό. παραοικονόμον. οικονόμος είναι ή Παναγ ία. Γι' αuτο εκαμαν και μιά Εtκόνα τής Παναγ ίας τή ς οικονο­ μίσσης . (Η Εtκών αιJτη εύρίσκεται μέσα στην Μονη και μπροστά της καίει μια άκοίμητη κανδήλα.

Π α ναγία ή Δοχειάρισσα η Έλα ι οβ ρ ύ τις Εlς την Μονη ν Β ατ ο π ε δ ίου , Δ οχε ι ά ρ η ς ήταν ό ·Όσιος Γεννάδιος (έορτάζεται ή μνήμη του στίς 17 Νοεμορίου). 1Ήταν πολύ ένάρετος. Κάποτε τελείωσε το λάδι τή ς Ί. Μονής καί έμεινε μόνο ενα δοχείο γεμάτο. Ό Δ οχειάρη ς aπεφάσισε τότε νa κρατήση το λάδι, μόνον γ ιa τa κανδήλια καί δεν έδιδε εις τούς aδελφού ς. Ό cΗγούμενος τού είπε-Δοχε ι άρ η , δ ώ σε έλεύ-3-ερα λάδι στο ύ ς άδελφούς καί ν a είσαι οέοαιος, δτι ή cy περα­ γία Θεοτόκος δεν -&a aφήση ούτε τούς aδελ­ φούς, οϋτε τίς κανδήλες. co Γεννάδιος συ ν ε μο ρ φ ώ tt η . Άλλa δταν έφf}ασε ή ή μέρα πού ύ πελόγ ισε δτι tta έξη­ ντλείτο το λάδι, κατέοηκε στο κελλάρι καί τί va δή ! Ή κανάτα που ήταν μέσα στο δοχείο (στο ντεπόζιτο) ήταν γεμάτη , ξεχειλισμένη aπο λάδι. Γεμάτο ήταν καί το δοχείο, σε τέτοιο Όαf}μο που το λάδι χυνόταν στον δ ιάδρομο. Τότε ό CΗγού μενος καί δλοι οί aδελφοί πήγαν στην Έκκλησία καί μπροστa στην είκόνα τή ς Παρ-&ένου aνέπε μψαν ειJχαριστη ρίους ϋ μνους προς την Παναγ ίαν. την ιbνόμασαν δε «' Ελαι­ οορύτιν» fι «Δοχε ιάρ ισσαν». 8.

63

Παναγία ή ccΔοχειάρισσα η ccΈλαιοβρύτις" 1 4ος α ίώνας. Ή θα υμα­ τουργή α ύτή εί κόνα της Θεομ ήτορος βρίσκετα ι στήν ' Ιερά Μονή Βατοπα ιδίου τοϋ 'Αγίου WΟρους.

9. Παναγία ή cc"Αξι όν έστι »

Το 1 964 εφεραν aπο το ·Άγιον 'Όρος οί Πατέρες είς τας Ά{}ήνας, γ ια να προσκυνή­ σουν οί πιστοί , την είκόνα «'Άξιόν �Εστι)). τότε εφάνη ή εύλάοεια του λαού προς την Παναγ ία. Έπί πολλες έοδομάδες πλή{}η λαου, επι ωρες και η μερες, περ ιμεναν με υπομονη στην σειρα μέσα στο λιοπύρι, να προ­ σκυνήσουν την Είκόνα. rH είκόνα αύτη φέ­ ρει αύτον τόν παράδοξο τίτλο, γ ιατί εγ ινε προ αuτης το έξης {}αίJ μα. Κοντα εtς την Σ κήτην του Πρωτάτου , την εύρισκομένην εtς τας Κ αρυας παραπλεύρως τής rlεράς Μονής τοίJ Π αντοκράτορος, είναι ενας λάκκος μεγάλος, ό όποϊος εχει διάφορα κελλιά. Είς εν α τών κελλίων τούτων, γνω­ στον ώς κελλίον της Κοιμήσεως της Θεοτό­ κου , κατοικού σε ενας r lερομόναχος Γέρων καί ενάρετος, μετα του ύ ποτακτι κοίJ του . Έπειδη συνή{}ιζαν να γ ίνεται άγρυπνία κά­ τtε Κυριακην είς την Σκήτην του Πρωτάτου, το aπόγευ μα ένος Σ αοοάτου ό Γέρων {}έλησε νό. ύπάγη είς την άγρυπνίαν. Είπε τότε εlς τον μα{}ητην αuτοίJ : « Τέκνον, iγ w μcν Πu -

,

,

τ

,

(

,

,

,

c

1JπrΊ.γω νά dκούσω τήν άγρυπνίαν, ώ ς συνη-

65

Ξ,υλόγλ � π:rη ε;ίκό�α τής �εομήτοpος . •< ti Πρωστό:rισσα !Ο "Αξιον εστιν» η οποια Φερει στο πλαισιον της τις σφραγιδες των εικοσι Ίερών Μονών τού Άγίου 'Ό ρους.

66

ι9 ίζω, σv δε μείνε, εlς το κελλίον καl διάοαζε n]v άκολο υ Ο·ία v σο υ » . Μέ αuτa τa λόγ ια

&νεχώρησεν ό Γέροντας και aφη σε μόνον τον μαΟητήν του είς το κελλί. Το Όράδυ κά­ ποιος κτύπησε την f}ύραν τού κελλίου . co μαΟητής aνοιξε και είδε εναν aγνωστο μονα­ χό, ό όποίος είσή λttε και π αρ έ με ινε εκεί δλην τήν νύκτα. Κατa τήν &ραν τού 'Όρf}ρου , οί δύο μο­ ναχοi έψαλαν τ ή ν Ά κολου -& ί αν · δταν δ έ ηρχισαν τον ϋ μνον τ η ς Παναγ ίας, δηλαδη τήν Τιμιωτέραν, ό εντόπιος Μοναχος έψαλλε μόνον την «Τι μιωτέραν τών Χερουοεiμ» καi συνέχισε μέχρι το τέλος. Α-ιJτος είναι ό συνή­ f}η ς καi παλαιος ϋπνος τού (Αγ ίου Κοσμά τοϋ ποιητού . co ξένος δμως Μοναχός, aρχισε να ψάλλη μέ τa έξης λόγ ια: «':4 ξ ιός iστιv ώς dλ ηΠώς μακαρίζειv σε τi}v Θεοτόκοv, τ ή v aειμακάριστον κu.. l παναμcvμητον κ α l Μητέ­ ρα του Θεού ήμ ών», συνέχισε δέ τήν Τι μιω­ τέραν μέχρι τέλους. co εντόπιος Μοναχός ,

ε-&αύμασε τον νέον ϋ μνον και είπε προς τον aγνωστον: -'Εμείς εδώ, ψάλλομεν μόνον «τήv Τιμιω­ τέραv», το δέ 'Άξιόν εστιν, ουδέποτε το ακούσαμε, οiJτε εμείς ουτε οί πρωτύτεροι

67

Ή θαυ ματουργή είκόνα τής Παναγ ί ας ιι" Α ξ ιόν έστ ιν» πού βρ ί σ κ ε­ ται στό Πρωτ ά τ ο , τ οϋ ' Αγίου 'Ό ρους .

68

aπο εμας. Σε παρακαλω νa μού γ ρ άψης

αuτον τον ϋμνο, διa νa τον ψάλλω καί εγώ

ε(ς τήν Θεοτόκον. Φέρε μου , μελάνι καί χαρ­ τ ί διa νa τον γ ρ άψω τού &ποκρ ίf}η κ ε ό aγνωστος Μοναχός. Έπειδη είς το κελλί δεν ύπήρχαν οϋτε μελάνι, οϋτε χαρτί , ό ξένος, εζήτησε τότε μίαν πλάκα. ιο Μοναχος ορήκε μιά πλάκα (πέτρα) καί τοϋ την έφερε. ιο ξέ­ νος πήρε την πλάκα καί έγ ραψε επάνω είς αuτήν με το δάκτ υ λο τού χεριού του το «'Άξιον εστί ν». "Ω τού f}αύ ματος ! Τόσο οα­ f}ειa εχαράχf}ησαν τa γ ράμματα έπάνω είς την σκληρη πλάκα, σaν νa είχαν γραφή με μαλακο πηλό. �Εστράφη κατόπι ν προς τον Μοναχο ποv τον φιλοξένησε καί τού είπε: «Άπο σή μερον καί είς το έξης έτσι va ψάλ­ λετε καί εσείς, καί ολοι οί Όρf}όδοξοι, τον ϋμνον της Παναγ ίας». Ταύτα είπε καί έγ ινε (lφαντος. 'Ήταν ό Άρχάγγ ελος Γαοριήλ, τον όποίον aπέστειλε ό Θεός, διa νά aποκαλύψη είς τοu ς aν{}ρώπου ς τον &γγ ελικον αuτον ϋμνον, &φιερωμένον επαξίως στην Μητέρα τού Θεού . "Οταν επέστρεψε απο την &γρυπνίαν ό Γέροντας, aρχισε ό ύποτακτικός του νa ψάλ­ λ η το «'Α ξιόν iστιν» καί τοϋ έδειξε την πλr1-

69

κα με τα &.γγελοχάρακτα γ ράμματα. Ό Γέρο­ ντ α ς ε με ι ν ε έ κ στ α τ ι κ ό ς &. π ο τ ο -&αύ μα . Π ήραν τότε μαζί τους τ η ν &.γγ ελοχr1ρακτη εκείνην πλάκα, μετέοησαν είς τό Πρωτάτον� καL aφοϋ επέδειξαν αuτην εις τον Πρώτον τού ιΑγ ίου " Ο ρου ς καL είς τοuς λοιπσuς Γέ­ ροντας τής κοινής Συνάξεως, διηyή-&ηκαν, εν συ νεχε ί\(, το trαϋ μα . ., Απαντες, τότε, aφού έδόξασαν τον Θεον καL εuχαρ ίστη σαν την Θεοτόκον διa το -&αύ μα Της aπέστειλαν την πλάκα είς την Κωνσταντι νούπολι προς τόν Πατριάρχη και τόν Β ασιλέα, μαζL με επιστο­ λή, είς την όποίαν εξιστορούσαν τα τοϋ itαύ­ ματος. Ά π ο τότε δε και ϋ στερα, ό ό.γγ ελικος αuτος ϋμνος δ ιεδό{}η εις δλην την οίκου μέ­ νην, διa να ψάλλεται προς τιμην τής Θεομή­ τορος, &πο δλους τοuς Όρ-&οδόξους. ιΗ άγ ία είκιbν της Θεοτόκου, ή εύρισκομένη είς την εκκλησίαν τοϋ κελλίου εκείνου , δπου εγ ινε το -&αϋ μα, μετεφέρ{}η &.πο τοuς Πατέρας τού ιΑγ ίου 'Όρους εις τήν εκκλη σίαν τού Πρω­ τάτου , και είς αuτην εύρίσκεται μέχρι σή με­ ρον. Είναι εν-&ρονισμένη εις τό έπάνω μέρος τοϋ ί.ερού Συν{}ρόνου , έντός τού ιΑγ ίου Β }i­ ματος, έπειδή πρό αuτη ς έψάλη διό. πρώτην

70

ορaν ύπο τού 'Αγ γέλου ό ϋ μνος «':4. ξιόν {στι». 'Επίσης, aπο τότε, το κελλι εκείνο έλα­ οε τήν επωνυ μίαν «Ά ξιόν Ξστιν» , ό δέ λάκ­ q

κος είς τον ό π οίον εύ ρ ί σκ ε τ α ι τ ο κ ελλt «'Άδειν, δ εστι ν ψάλλει ν», δ ιότι είς αuτον διa πρώτην φοράν εψάλη ό aγγελικος και it εομητροπρεπής αuτος ϋ μνος. Τόσον, δτι έγ ινε το {}αϋ μα αυτό, δσον και δτι ό άγγελος ήταν ό Άρχάγγ ελος Γαβριήλ, είναι γραμμένον είς το Μηναίο, τήν ένδεκά­ την τοϋ 'Ιουνίου. 'Επίσης ή Άκολου{}ία τού «':4. ξ ιόν Ξστιν» γρaφει, δτι το {}αύ μα αυτο έγ ινε το 970 επι βασιλείας Βασιλείου και Κωνσταντίνου τών aυταδέλφων και Πορφυ ρογεννήτων και ΕΠL Πατριάρχου Ν ικολάου τού Χρυσοοέργου.

1 Ο. Π αναγία ή Έσφαγμέν η Εl.ς την t l . Μ. Βατοπεδίου τού Άγ ίου 'Όρους ή ταν εκκλη σ ι ά ρ χη ς ε ν α ς δ ι ά κ ο ν ο ς . 1 Ήταν άμελης στην ύπηρεσία του καί πήγαινε aλλοτε πρωτύτερα καί aλλοτε aργότερα στην τράπεζα πού ετρωγ αν οί μοναχοί. Δέν λογ άριαζε καν­ ένα, οϋτε ύπετάσσετο αύτος δπως οί aλλοι . ,.Ηταν τραχύς, άνάποδος, γκρινιάρης καί -&υ μοJ­ δης. Κάποτε πήγε στην τράπεζα, δπως συνή­ ttως καttυστε ρη μένος καί ό τραπεζιάρης τοί, είπε, δτι δέν ύπάρχει τίποτε νa τού δώση νa φάγη. Έκείνος εγ ινε εξω φρενών άπο τον τtυ μό του . ' Έορισε τον τραπεζιάρη καί δη μιούργησε σκηνή. Πήγε κατόπιν στην Έκκλησία καί τυ­ φλωμένος άπο την οργ ή του , λέγ ει στην Εl.κόνα τής Παναγ ίας. -Έγώ κοπιάζω γ ιa σένα καί σύ οϋτε ενα κομμάτι ψωμί δέν εχεις νa μού δώσης; . . . Τράοηξε τότε το μαχαίρι, μέ το όποίο κατtά­ ριζε τα μανουάλια, καί δπως ήταν τtυ μωμένος κτύπησε στο πρόσωπο τήν Εl.κόνα! . . . Τότε, ώ τού ttαύ ματος! aπο την πληγή τής μαχαιριάς ετρεξε πολu αΙ μα καί το πρόσωπο τής Παρttένου εγ ινε χλωμό. Στο τtέμα αύτο ό εκκλησιάρχης έτρόμαξε ! " Επεσε κάτω κλαίγ οντας καί σπαράζοντας. Είχε

72

τρελλαftf] ό δυστυχής, είχε τυ φλω'ftf] καί έμεινε :rαράλυτος ! �a Ήγού μενος καί οί πατέρες έτρεξαν έκεϊ. 'Έκαναν παρακλήσε ις, ποu διή ρκεσαν τρία χρό­ νια, γιά τή σωτη ρία τού έκκλησιάρχη . Τότε έπί τέλους τόν λυπή-&ηκε ή Παναγ ία καί ενα οράδυ φανερώitηκε στόν ϋπνο τοϋ �Ηγουμένου καί τοϋ ειπε: «Εισάκουσα τίς παρακλή σεις σας καί 'ftά τόν ttεραπεύσω. Άλλά τό χέρι του ποu με κτύπησε -ttά �αραμεί νη aλυωτο μέχρι τήν Δευτέρα Πα­ ρουσια». Πράγ ματι ! Τήν έπομένη ό έκκλησιάρχης έγ ι­ νε καλά. Κατεσκεύασε τότε μπροστά στή ν Ε t κόνα έκείνη τf]ς Παναγ ίας ενα στασίδ ι καί έζησε έκεί κλαίων καί όδυρόμενος καί ζητώντας συγ­ χώρεσι, διά τό άμάρτημά του. 'Έζησε έν μετανοίςt τά ύπόλοιπα χρόνια τf]ς ζωf]ς του καί ή Π αναγ ία τού έδ ωσε aφεσι άμαρτιων. 'Όταν δμως άπέitανε καί έπε ι τα απ ο χρόνια aνοίξανε τόν τάφο του , ορf]καν δλο τό σω μα του λυ ωμένο καί μόνο τό χέρ ι έκείνο έμεινε cΊλυωτο, δπως τό είπεν ή Παναγ ία. Οί Πατέρες τό φυλάγουν κοντa στήν εικόνα πρός παραδειγ ματισμόν τών aσεοίόν. '!"

73

Ή cc'Εσφαγμέν η » είναι ή θαυματου ργή ε ίκόνα τfj ς Θεοτόκου, ή όποία εύρίσκεται στήν 'Ιερά Μονή Βατοπεδίου. Στό πρόσωπο τής είκόνος αύτfj ς, βλέπουμε τήν μαχαιριά μέ τήν όποία τήν σημάδε­ ψε ό είκονοκτόνος 'Ιεροδι ά κονος ...

1 1 . Παναγία ή Άντιφων ή τρια �a Αuτοκράτωρ τού Βυζαντίου Θεοδόσιος Όοή&ησε μέ χρή ματα γ ιό. νό. κτισttή ή � ι Μονη Βατοπεδίου . Είχε μιa κόρη που την ελεγαν Πλακιδία, παντρεμένη στη Ρώμη μέ τον έκεϊ οασιλεύοντα. Αuτη κάποτε ίtέλησε νό. έπισκεψ&ή τόν aδελφό τη ς Άρκάδιον, Αuτοκρaτορα τού Βυζαντίου . Ταξιδεύοντας γ ια την Πόλι, πέρασε άπο το 'Άγ ιον 'Όρος, να δή την Ί. Μονην που εκτισε ό πατέρας της. Οί Μοναχοi την ύπο­ δέχ&ηκαν μέ μεγ άλες τιμές καi μεγαλοπρέ­ πεια Αuτη {}έλησε κατόποιν νό. μπη καi στόν Ναό. Δέν τόλμησε δμως νό. εtσέλttη aπο την κυρία εϊσοδο, ό.λλα aπο ενα παρά-&υρο τού Νάρ{}ηκα. Άπο τόν Νάρ-&ηκα κατόπι ν -&α προχωρού σε και στον κυ ρ ίως Ναό . Άλλα ξαφνικό. c.ικούστηκε μια φωνη πού τής είπε: -Τί {}έλεις σύ έδώ . )Εδιο μένουν Μοναχοί. Οί έχίtροί τή ς πίστεώς μας -&α ορούν ό.φορ­ μ ll νό. κατηγορήσουν τήν σεμνότητα τού μο­ νοστικού οίου . Στάσου και μή προχωρήσης. γ ι c'.ι νά μη πά{}η ς κακό . . . Ή Πλακιδία τρόμαξε και σταμάτησε. Κα. . .

75

Ή 'Αγία είκόνα τής ccΆντιφωνήτριας» τής Ί. Μονής Βατοπεδίου ή

όποία άπηγόρευσε στήν Βασίλισσα Π λακιδία νά μπή μέσα στόν Ναό ...

76

τc1λαοε. δτι ήταν ή φωνή τής Π αναγ ίας, πο t• προστατεύει τό 'Άγ ιον 'Όρος. Γονάτισε και ζήτησε συγγνό)μη γιό. τό aκσύσιο παράπτω­ μά της. Ά ναχωρώντας aπό το Μοναστήρι διέταξε ν(ι. στήσουν στή {}έσι έκεί νη την Εtκόνα τής Παναγ ίας, ποu τήν iliνόμασαν «'Α ντιφωvή­ τρια» καi νό. διατηρούν ακοίμητη κανδήλα εις (.ινάμνησι ν τoiJ -θ-αύματος. Άπο τότε κα-θ-ιερ ώttη κε ή aπαγόρευσις τής εισόδου τών γ υναικών εtς τό 'Άγ ιον 'Όρος, όπο ι α σδήποτ ε κοινωνική ς τάξεως. Αύτος ό κανιον τηρείται αύστηρώς μέχρι σή­ μερον.

1 2. Π αναγία ή Τριχερ ο uσα

Θa έχετε δη κάποια εικόνα τής Παναγ ίας με τ ρ ί α χ έ ρ ι α κ α i -θ a δ ι ε ρ ωτ η -θ- ή κ ατε, aσφαλώς, γ ιατί τήν ζωγ ράφισαν κατ' αuτον τον τρόπο. ' Η Εικόνα εuρ ίσκεται σή μερον στο 'Άγ ιον 'Όρος εις τήν Ίερaν Μονην Χι­ λιανδαρίου . 'Η ίστορία της είναι σχετική με τον οίο τού όσίου καi -θεοφόρου 'Ιωάννου τσu Δαμασκηνού , τοu γνωστού aσματογρά­ φου της 'Εκκλησίας μας. 'Ο 'Όσιος ' Ιωάννης ό Δαμασκηνος uπηρε­ τοϋ σε καl είχε σπουδαία -θ-έσι στην Δαμα­ σκό. Άπο έκεί έγ ραφε καl ώ μιλούσε κατa της αίρέσεως τών Είκονομάχων. Ό αυτοκρά­ τωρ τού Βυ ζαντίου Λέων ό 'Ίσαυ ρος τον έσυκοφάντησε τότε στον aρχοντα της Δαμα­ σκού, δτι δη-θ-εν ό 'Ιωάννης προσπα-θ-ούσε νό. τον έξοντώση. Διέταξε λοιπον ό aρχων της Δαμασκού νa κόψουν το δεξl χέρι τού 'Ιω­ άννου Δαμασκηνού , γ ιa νa μη μπορέση νό. ξαναγ ράψη, καl νa το κρεμάσουν στήν πλα­ τεία τη ς πόλεως γ ι a νa το δη ό κόσμος. 'Έκοψαν, λοιπόν, το χέρ ι τού 'Ιωάννου . Το aπόγευμα τής ϊδιας ή μέρας έβαλε ό 'Όσιος

78 ' Ιωάννης φίλους του να παρακαλέσουν τον dρχοντα να ξεκρεμόση το κομμένο χέρι του και να τού το ξαναδώση . �σ άρχοντας έδωσε την σχετικη aδεια και διέταξε να έπιστρέ­ ψουν την κομμένη παλάμη στον 'Όσιο Ίωόν­ νη . Το ορόδυ ό 'Ιωόννη ς π ρ οσάρ μοσε την κομμένη παλάμη στην {}έσι τοϋ ακρωτηρια­ σμένου χεριού του, προσκύνησε την Είκόνα της Θεοτόκου καi κλαίγ οντας πικρό. και με f}ερμη πίστι παρακαλούσε την Παναγ ία να τον {}εραπεύση , γ ια να μπορή να ύπερασπί­ ζεται την Ό ρftοδοξία κατa τής αίρέσεως τών Είκονο μάχων. Ένώ προσευχόταν ένύ ­ σταξε και aμέσως είδε σε δραμα την Θεοτό­ κο, ή όποία τοϋ χαμογ έλασε και τοϋ είπε: -Ίδοu το χέρι σου έκόλλη σε και έγ ινε καλά. Να μη λυπάσαι πλέον και να έκπλη­ ρώσης την ύπόσχεσί σου , δτι {}0. καταπολε­ μήσης τοuς εικονομάχους. ·ο δσιος ' Ιωάννης ξύπνησε έντρομος και ίι) ! τού f}αύ ματος, είδε, δτι το χέρι του ήταν δπως και πρώτα, σαν να μη είχε κοπή καf>ό­ λου καi μόνον yιa ένδειξι και μαρτυρία τσΟ

79

Ή cιΤριχεροϋσα•• είναι άρχαία θαυματουργή είκόνα τής Θεοτό­ κου, ή όποία βρίσκετα ι στήν Ίερά Μονή Χιλιανδαρίου. Μπροστ ά στήν είκόνα αύτή γιατρ εύτηκε θαυματουργικά τό χέρι τοϋ Άγ . 'Ιωάννου τοϋ Δαμασκηνού. Ή είκόνα ε ύρίσκετο άρχι κώς στήν Ί ε ρά Μονη Άγ ί οu Σ άββα 'Ιε ροσολύμων .

80

-&αύματος τf]ς Παναγ ίας, ύπf]ρχε μια λεπτή κόκκινη γραμμη στο ση μείο τού κοψί ματος. �ο ·Όσιος 'Ιωάννη ς ό Δαμασκηνός προ­ σκύνησε &μέσως μέ δάκρυα ε�γ νωμοσ�νη ς στa μάτια τήν εικόνα τf] ς Παναγ ίας, την εύχαρίστησε γιa την μεγάλην της ε�εργεσίαν καi το ελεός της και κατεσκεύασε εις &.νά­ μνησιν τού 'θ-αύματος τούτου μίαν &σημένια παλάμη , την ό πο ί αν τοπο-&έτη σε ε ι ς τ η ν Ίερaν Εικόνα τf]ς Θεομήτορος. )Από τότε ή Εtκwν αuτη ελαοε τήν επωνυ μί α « Τρ ι χε­ ρούσα ».

'Από τό μέγ α τούτο -&αϋ μα δλοι οί κάτοι­ κοι τf]ς Δαμασκού κα'fi'ci)ς και ό άρχοντάς της εξεπλάγησαν και έδό'θ-η ή άδεια εις τον 'Όσιον Ίωάννην νa άφήση τήν κοσμικη ζωή του καi να εισέλ-&η ώς μοναχός εις την Λαύ­ ραν τού Άγίου Σάοοα τοϋ Ήγ ιασμένου . Άναχωρώντας aπό την ΔαμασκΌ παρέλα­ βε μαζί του ό aγ ιος 'Ιωάννης και τήν εικόνα της Παναγ ίας. ( Η 'θ-αυ ματουργός α�τη Εικό­ να παρέμεινε εtς τήν Λαύ ραν τού •Αγ ίου Σάββα άπό τa μέσα τού 8ου αιώνος μ.Χ. μέ­ χρι τοϋ 1 3ου αιώνος. Τότε τήν εδώρησαν οί

81

Πατέρες τf]ς Μονής στον περίφη μο Σάοοαν Άρχιεπίσκοπον Σερβίας. ·ο ίερος Σάοοας aναχωρήσας Ε:κ Παλαιστίνης μετεκόμισε και την · Ι ερ aν Εικόνα εις τ η ν Σ ε ρ β ία και ή Εικόνα της Τριχερούση ς τοποttετήttηκε Ε:πL ένος όνου . (Ο όνος αυτός, χωρLς ό.νttρώπινη όδηγ ία, άλλό. με την {}έλησι τf]ς Παναγίας, ξεκίνησε καi εφ{}ασε εις το ·Άγ ιον 'Όρος. Πολλοί, που παρηκολούttησαν τον όνο νa τραοd μόνον του στον δρόμο, τον είδαν' δτι στά{}ηκε ό.κί νητος μόλις εφttασε στην εϊσοδο τf]ς ·ι Μονής Χιλιανδαρίου . Άμέσως οί. Πα­ τέρες τοϋ Μοναστηριού ύ πεδέχ{}ησαν μετa μεγάλης τιμή ς την ίερό.ν εικόνα τf]ς Θεομή­ τορος καi την Ε:τοποttέτησαν εντος τοϋ ίεροϋ Βή ματος τοϋ · ι Ν αού της Μονή ς. Πόσον καιρο εμεινε ή Εικών εις το · ι Βήμα τοϋ Ναοϋ είναι άγνωστον. Σ υ ν έ ο η δ μω ς ενα π ε ρ ι στατ ι κ ον καi ή Ε ι κ ώ ν Ε: ξ ή λ{} ε & π ο τ ο ·Ά γ ιον Β ή μα . · ο Ήγ ούμενος τ f] ς · ι Μονής Χιλιανδαρίου είχε άποοιώσει καi οί μοναχοL χωρ ίσttηκαν σε δ ύ ο κ ό μματα γ ι a τ η ν Ε: κ λ ογ η τ ο ύ νέου Ήγουμένου . ·Ως εκ τούτου δη μιουργ ή{}ηκαν ταραχές. Οί. φιλονικίες τών μοναχιον παρ η-

82

νώχλησαν την Θεοτόκον, ή όποία και επενέ­ G η και εδωσε είρηνικην λύσιν είς τάς διαμc'L ­ χας της μοναχικής aδελφότητος με τον έξης τρόπο. Μ ί αν ή μέ ρ α π α ρ ετή ρ η σαν οί μοναχοL κατa την δ ι άρκειαν τοϋ 'Όρttρου , δτι ή εLΚΟ)ν τf]ς Τριχερούσης δεν εύρίσκετο εντος τού (Αγ ίου Β ή μα τος, εκεί δ που πάντα ήταν τοποitετη μένη , aλλά στον τόπο τού Καθ·η­ γουμένου . Οί Μοναχοί, νόμισαν δτι κάποιοι Μονα­ χοι την μετέφεραν. Γι' αιJτο καL την ξα­ ναπf)γαν στη -&έσι της μέσα στο CΆγιο Β f] μα. Σφράγισαν τότε τίς πόρτες τού Ναού . Παρ' δλες δμως τLς προφυλάξεις, ή Είκόνα ορέ-&η­ κε καί την τρίτη ήμέρα στον τόπο τοϋ Κα­ {}ηγου μένου . Κατάπλη κτοι οί ΆδελφοL δεν μπορούσαν νa το εξηγ ήσουν. Τότε παρου ­ σιάσfi'ηκε ενας ενάρετος ερη μίτης, που ζοϋσε έκεί κοντa aφιερωμένος στο Θεο καL τους ειπε: -'Αδελφοί μου, ήλθα νa σάς πώ, δτι εΗ)α σε οπτασία την Θεοτόκο, ή όποία μοϋ μίλη­ σε γιa το φαινόμενο αιJτό. 1'

83

-Καί τί σού είπε ή Θεοτόκος; τον ερdπη ­ οαν. -Οί &δελφοί. μου είπε. νό. μη ενοχλούν τού λοιπού τήν Εικόνα μου aπ ο τήν itέσι ν τού Καitηγ ου μένου . Δ ιό. νό. &.ποφεύγ ωνται δε οί &συμφωνίες κατό. τήν έκλογήν �Ηγου­ μένου, aπεφάσισα νά κρατήσω Μόνη μου με την Εiκόνα μου την itέσι ν τού Καitηγου μέ­ νου καί νά κυ βερνώ το Μοναστήρι μονάχη μου. Πράγ ματι, &π ο τότε οί Μοναχοί δεν έκλέ­ γ ουν CΗγ ού μενον εις την Μονήν αυτήν. ΔΕν ύπάρχει Ήγ σύμενος εν ενεργεί� εκεί. 'Εκλέ­ γ ουν μόνον Προηγού μενον, δηλαδή τοποτη­ ρητην τού cΗγ ου μένου . Καί στη ν Έκκλησία ή f}·έσις τού (Ηγ ου μένου &πο τότε μένει κενή , καί τήν κατέχει ή Εικων της Τριχερούσης. Έ π ε ι δ η δ ε ν ύ π ά ρ χ ε ι c Η γ ού μ ε ν ο ς , οί Έκκλησιάρχαι και οί έφη μερεύοντες ( Ιερομό­ ναχοι π α ί ρ νο υ ν πάντα εu λογ ί α &.πο την cΑγ ίαν Εικόνα της Τριχερούσης καί γ ιά νά ση μάνουν καL γ ιά νό. aρχίσουν τήν Άκολου­ ftίαν. CH Εiκών εχει δψ ι έκφραστικη καL μάλι­ στα πολυ αuστηρή.

1 3. Παναγία ή «τ ο υ Ά κα θ ίστου» Ή Είκιον αuτη ορίσκονταν στο Τέμπλο της Μονης Χιλιανδαρίου. Το 1837 το Τέμπλο αuτο πήρε φωτιά. Δεν πρόσεξε ό 'Εκκλησιάρχης κι' aφησε τήν νύχτα άναμμένες τις λαμπάδες τοϋ Ναοϋ. Ό καπνος καί οί φοοεροί τριγμοί τοϋ και­ ομένου Τέμπλου ξύπνη σαν τσuς Μοναχούς. 'Έντρομοι Ετρεξαν στήν 'Εκκλησία. Φλόγες οuρα­ νομήκεις σκέπαζαν το Τέμπλο καi Cιπειλοϋσαν νό. καταοροχftίσουν όλόκληρο τον Ναό. Στο Τέμπλο μέσα ΌρίΟ"ιιονταν καί ή {}αυματουργή Εtκόνα της Θεομήτορος. Άλλό. πώς νό. τήν σώσουν; Δεν ύπηρχε τρόπος. 'Έπεσαν τότε στό. γόνατα καί ελεγαν: -Παναγια σωσε την Εικονα Σου. Ή Θεοτόκος τσuς aκουσε. Οί cpλόγες ογηκαν Επάνω άπο τον τροϋλλο καί οί πυρινες γλώσσες καί ό άποπνικτικος καπνος σκέπασαν τό. πάντα. Μέσα στο καμίνι αiπο τοϋ πυρος εμεινε τελείως άfuκτη ή εtκιον της Παρttένου! Οϋτε κaν καπνί­