www.backatopola.org.rs
Važni telefonski brojevi Autobuska stanica +381(0)24/ 715-008 Železnička stanica +381(0)24/ 715-363 Hitna pomoć (194), +381(0)24/ 715-514 Dom zdravlja +381(0)24/ 715-425 Policijska stanica (192), +381(0)24/ 715-665 Vatrogasna stanica (193), +381(0)24/ 715-735 Pošta +381(0)24/ 715-767 Dom kulture +381(0)24/ 713-515 Biblioteka +381(0)24/ 711-725 Muzej +381(0)24/ 716-093 Opštinska uprava +381(0)24/ 715-310 Taxi 0800 08 0800 +381(0)24/ 718 718 +381(0)24/ 715 035 Top Holiday turistička agencija +381(0)24/ 715-342
Turistička organizacija opštine Bačka Topola Glavna 12. 24300 Bačka Topola Srbija tel.: +381(0)24 711 020
[email protected] www.backatopola.org.rs www.facebook.com/toobackatopola
Izdaje: Turistička organizacija opštine Bačka Topola Fotografije: Turistička organizacija opštine Bačka Topola, Čaba Farago, Zoran Zdjelar, Maja Čubranović, Milica Tešić, Peter Buču, Atila Rabitovski, dr Edita Sakmanj-Major, Radivoj Preradović, Ištvan Žaki, Martina Bicok Dizajn: „Orange studio za dizajn” Bačka Topola Štampa: „Panoniaprint” Bačka Topola Tiraž: 1500
Kratka istorija
Dragi posetioci!
U rukama držite turistički informator opštine Bačka Topola. Naš cilj je da probudimo Vaše interesovanje i želju da posetite našu opštinu, upoznate naše istorijske, kulturne i prirodne lepote. Pokušali smo da sakupimo sve neophodne informacije koje će Vaš boravak u našoj opštini učiniti ugodnim i nezaboravnim. Dobrodošli u opštinu Bačka Topola!
Uvod
Opština Bačka Topola se nalazi u severnom delu Srbije, Vojvodine, još tačnije u severnom delu Bačke. Nikla u srcu Panonske nizije, Bačka Topola je oduvek bila tranzitno sastajalište. Grad Bačka Topola je privredni, politički i kulturni centar istoimene opštine. U dolini potoka Krivaja i na brežuljcima Bačke lesne zaravni, na površini od 596 km² živi zajedno više od 20 nacija. Turističko-geografski položaj opštine je izuzetno povoljan jer tu prolazi međunarodni put u pravcu
Teritorija opštine je naseljena od praistorije o čemu svedoče i arheološke iskopine. U kasnijem periodu na ovim područjima su živeli Sarmati i Avari, a od 9-og veka Mađari. Prilikom iskopavanja nađeni su ostaci naselja i groblja ovih naroda. U srednjem veku, na mestu današnje Bačke Topole, postojala je crkva pod nazivom Pustatemplom. U pisanim izvorima bačkotopolski kraj se prvi put pominje 1462. godine pod imenom Fybaych. Naselje sa nazivom Topola se pominje u turskim defterima 1543. godine. Oblik Topoly nalazimo prvi put u popisu mesta Kaločke nadbiskupije potvrđenih kraljevkim zaštitnim pismom 1665. godine. Od kraja 17-og veka do 1750. godine ova teritorija se pominje samo kao pustara. U istoriji naselja 1750-a godina predstavlja prekretnicu. Te godine, 15-og septembra, grof Antun Grašalković zadužuje slobodnjaka Ferenca Čizovskog za naseljavanje bačkotopolske pustare. Pal Krai je za zasluge u borbama protiv francuskih snaga 1800. godine kao nagradu dobio Bačku Topolu. Porodica Krai počinje da razvija naselje i već 1806. godine dobija status varošice kao središta ovog kraja sa pravom održavanja tri vašara godišnje. Srpske trupe su 30-og januara 1849. godine opljačkale Bačku Topolu i kaštel Krai, a grad je delimično izgoreo. Nakon Mađarske revolucije život se polako obnavljao. Grof Janoš Ziči, zet barona Kraia je - isplativši dugove svog tasta - 1852. godine preuzeo imanje. U drugoj polovini 19-og veka grad se razvija, započeta je industrijalizacija. U to vreme najmarkantnija osoba Bačke Topole svakako je bio dr Janoš Hadži, lekar i
Razvoj je tokom Prvog svetskog rata donekle usporen i delimično preusmeren. Trianonskim mirom je Bačka Topola potpala pod nadležnost Kraljevine SHS. U Drugom svetskom ratu 1941. godine mađarske okupacione snage su ušle u Bačku i zadržale se do 1944. godine kada partizani sa ruskim snagama oslobađaju i Bačku Topolu. Nakon Drugog sveskog rata razvoj Bačke Topole je doživeo korenite promene i krenuo novim pravcima. Počinje obimna izgradnja i snažna industrijalizacija, menja se i izgled i ambijent grada. Usled ratnih dešavanja, 90-ih godina prošlog veka, razvoj je stagnirao, a grad i okolina su unazađeni za celu jednu deceniju. Danas opština Bačka Topola spada u srednje razvijene opštine Srbije.
Katolička crkva Bezgrešne Device Marije Izuzetno značajna građevina, ne samo kao sakralna, već kao i turistička znamenitost. Sa visinom tornja od 72,70 m, ovo je najviša katolička crkva u Srbiji. Sa kapacitetom od 5.000 ljudi jedan je od najimpresivnijih primera sakralne arhitekture na teritoriji naše zemlje. Izgradnja crkve je završena 1906. godine. Sagrađena je u neogotskom stilu po planovima Ferenca Rajhla. Interesantno je da je prilikom izgradnje stubova korišćen armirani beton, što je bio novitet u tadašnje vreme i što predstavlja veliku vrednost ove crkve.
Hram posvećen Sv. proroku Iliji Kamen temeljac crkve položen je 1932. godine, a osvećenje crkve je obavljeno tek 1940. godine na dan Sv. Ilije. Crkva je izgrađena u neovizantijskom stilu, ukrašena ikonama koje potiču iz sredine 19-og i sa početka 20-og veka. Najvrednije su ikone koje naslikao majstor Klajić 1855. godine.
Kolarsko-kovačka radionica
Kaštel Krai – Gradski muzej Baronski kaštel je završen 1805. godine, a izgradnju je naredio sam baron Pal Krai 1802. godine. O izgradnji i radovima ne postoje detaljniji podaci. Interesantno je napomenuti da je ovo prva kuća spratnica u opštini (osim katoličke crkve) i bila je biser tadašnjeg naselja. U nekadašnjem kaštelu porodice Krai danas se na spratu nalaze Gradski muzej i Zavičajni arhiv, a u prizemlju su smeštene galerija i sala za venčanja.
Radionica u kojoj su zajedno radili kolari i kovači je jedinstven objekat ove vrste u našoj zemlji. Kovački i kolarski zanati u Bačkoj Topoli imaju dugu tradici ju i najverovatnije su prisutni u životu naselja od samog naseljavanja u 18-om veku. Kovači i kolari iz Bačke Topole su veoma dobro vladali svim tajnama svoga zanata. Kola bačkotopolskih majstora su bila omiljena širom južnog oboda Panonske nizije. Izrađivali su karakteristične kolske okove sa posebnim šarama i razvijali specifične tipove kola. Izložbeni materijal je obiman i vredan i na drugom mestu se ne može naći. Radionica se nalazi pod zaštitom države.
Zavičajna kuća Zavičajna kuća u Bačkoj Topoli je sagrađena 1843. godine, sa zidovima od naboja i pokrivena je trskom. Uloga kuće je da prikaže tradicionalnu arhitekturu ovdašnjih ljudi počev od detaljnih formi do životnog prostora. Radi se o tipičnoj panonskoj trodelnoj kući. Uređena je nameštajem sa kraja 19-og i početka 20-og veka.
Narodna biblioteka
Biblioteka je smeštena u zgradi nekadašnjeg jevrejskog rabinata. Sagrađena je početkom 20-og
Vetrenjača
Dom kulture
Na teritoriji Bačke Topole krajem 19-og veka su funkcionisale četri vetrenjače, ali do današnjeg dana preostala je samo jedna. Bačkotopolska vetrenjača spada u porodicu tipičnih vojvođanskih vetrenjača sa četiri etaže. Krajem 80-ih godina je sa originalne lokacije izmeštena na obalu jezera. Od 1987-e godine funkcioniše kao muzej i spomenik mlinskoj industriji našeg kraja. Trenutno je zatvorena za posetioce.
Dom kulture je organizator kulturnih zbivanja u Bačkoj Topoli. Dom kulture organizuje gostovanja pozorišnih predstava i muzičkih koncerata za decu i odrasle. Svake godine je domaćin smotrama horova, folklora i orkestara. U svojoj redovnoj delatnosti Dom kulture se bavi i prikazivanjem bioskopskih filmova. U sastavu ustanove je i izložbena sala u kojoj se održavaju izložbe akademskih slikara, slikara amatera, etno udruženja, seminari i okrugli stolovi. Dom Kulture je organizator bačkotopolskog Karnevala meda. U sklopu doma je pozorišna sala sa 360 sedišta, bioskopska sala sa 223 sedišta i izložbena sala kapaciteta do 80 mesta.
Zobnatica
Mali bioskop
Mali bioskop je jedina zgrada u Bačkoj Topoli koja je izgrađena u stilu secesije. U njoj je bačkotopolska porodica Nađ imala bioskop do kraja II svetskog rata. Kasnije, do 1960-ih je tu bio tzv. Mali bioskop. Danas je u privatnom vlasništvu i koristi se za druge namene.
Zobnatica se nalazi 5 km severno od Bačke Topole. To je turistički kompleks sa dugom tradicijom i raznovrsnom ponudom atrakcija. Svakodnevno pruža obilje idealnih sadržaja ljubiteljima očuvane prirode, lova, ribolova i, naravno, konja. Zobnatica je centar konjarstva i konjičkog sporta. Poznata je po ergeli sa tradicijom odgoja rasnih konja dugom preko dve stotine godina. Posetiocima se nudi turističko jahanje, škola jahanja, vožnja fijakerom. Uz ergelu je smešten i hipodrom sa pokrivenim manježom. Gosti mogu da posete i jedinstveni muzej konjarstva izgrađen u obliku kopita i nekadašnji kaštel porodice Terlei koji je danas preuređen u hotel.
Panonija
Stara Moravica
Panonija se nalazi 12 km jugozapadno od Bačke Topole. Sa nadmorskom visinom od 128 m treća je najviša tačka u Vojvodini posle Fruške Gore (539 m) i Vršačkih planina (641 m). Panonija je okružena parkovima i više liči na šumovito-planinski predeo nego na uobičajenu vojvođansku ravnicu. Zahvaljujući prijatnom ambijentu, Panonija je oaza mira i pruža mogućnost za opuštanje, šetnju i, zahvaljujući brojnim sportskim terenima, sport i rekreaciju. Na Panoniji se nalazi i kaštel plemićke porodice Falcione iz 1846. godine. Stanje kaštela je idealno i svakodnevno je otvoren za posetioce. Pored naselja se nalazi veštačko jezero “Sava“ sa izgrađenim štrandom i mogućnošću za sportski ribolov.
Stara Moravica se nalazi 17 km severozapadno od Bačke Topole. Selo je 1786. godine naseljeno reformatorskim porodicama iz Nađkunšaga. Interesantno je da su stanovnici Stare Moravice 1896. godine među prvima podigli spomenik u čast Lajoša Košuta. Košutov kip u Staroj Moravici bio je sedmi spomenik postavljen u svetu. U selu posetioci mogu pogledati i stalnu postavku lokalne Umetničke kolonije 9+1. U Staroj Moravici postoji mogućnost za lov i ribolov i degustaciju lokalnih vina i rakije.
Gornja Rogatica
Selo je osnovano 1922. godine, raspolaže brojnim sportskim terenima i zelenim površinama, parkovima. Interesantno je da je pravoslavna crkva sagrađena za samo 96 dana 2010. godine.
Krivaja
Krivaja se nalazi 14 km zapadno od Bačke Topole. Naselje liči na svojevrsni park, sa brežuljkastim, šumovitim zelenim površinama. Omiljeno je mesto izletnika. Kroz park, koji je pod zaštitom države, pešačkom stazom može se stići do veštačkog jezera ”Moravica”. Na obali jezera postoji izgrađen deo za izletnike i kupače, kao i mogućnost za sportski ribolov. Na Krivaji se nalazi i kaštel-letnjikovac porodice Fernbah sa kraja 19-og veka.
Pačir
Pačir se nalazi 20 km severozapadno od Bačke Topole. Interesantno je da selo ima 4 crkve: katoličku, pravoslavnu, reformatorsku i baptističku. U Pačiru postoji lepo uređen lovački dom, a pored naselja i jezerce koje pruža mogućnost za sportski ribolov i izlete.
Gunaroš
Gunaroš se nalazi 16 km jugoistočno od Bačke Topole. Prvi salaši su se pojavili u drugoj polovini 19-og veka. U tipičnom seoskom ambijentu većina stanovništva se bavi poljoprivredom. Nedaleko od Gunaroša se nalazi veštačko jezero Svetićevo, idealno mesto za izletnike i ribolovce. Na obali jezera stoji nekadašnji kaštel
Lov i ribolov
Opština Bačka Topola pruža raznovrsne sadržaje i za ljubitelje lova i ribolova. Lovni turizam ima dugu tradiciju, jedan je od najstarijih vidova turizma na ovom području. Ukupna lovna površina se prostire na oko 60 000 hektara, podeljena je na 6 lovišta, gde funkcioniše više lovačkih udruženja. Ovo ravničarsko područje sa malom pošumljenošću i velikim postotkom obradivog zemljišta pruža gotovo idealne uslove za lov na srndaća, zeca, fazane i prepelice. Na teritoriji naše opštine postoje 5 veštačkih jezera. Ove vodene površine sa odličnim kvalitetom vode i sa prijatnim okruženjem čekaju ribolovce, izletnike i ljubitelje prirode. Od ribljih vrsta prisutni su pre svega šaran, som, smuđ, štuka i zlatica.
Smeštajni kapaciteti:
Restorani:
Hotel „Jadran“ sa depadansom „Kaštel” ***
Restoran Kod Miloša
Hotel „Krivaja” ***
Gradska Kafana Poughkeepsie
24300 Zobnatica, Subotički put bb, +381 (0)24 715 842
[email protected], www.zobnatica.rs . 24341 Krivaja, Nikole Tesle 7. +381 (0)24 724 025
[email protected],www.hotelkrivaja.com
Hotel „Biser” **
24330 Panonija, Maršala Tita 5., +381 (0)24 725 007
[email protected], www.ptkpanonija.rs
Nacionalna kuća „Capriolo”
24300 Bačka Topola, Salaš br. 264., +381 (0)24 712 055
[email protected], www.capriolotlu.rs
UOR Ugostiteljska-ortačka radnja „Gurman” I kategorije ****
24300 Bačka Topola, Petefi brigade 8., +381 (0)24 714 873
[email protected], www.gurman.in.rs
Soba za iznajmljivanje „Ciha” II kategorije *** 24300 Bačka Topola, Maršala Tita 153. +381 (0)24 711 317, +381 (0)60 350 66 23
[email protected]
Kuća za odmor „Salaš Udvardi”
24300 Bačka Topola, Internacionalni put bb, +381 (0) 63 805 4 850 24300 Bačka Topola, Glavna 24., +381 (0) 24 716 616, +381 (0) 63 110 98 90
[email protected]
Restoran Stara Srpska Kraljica
24300 Bačka Topola, Senćanski put 75., +381 (0) 62 81 87 335, +381 (0) 63 730 80 74
Restoran Srpska Kraljica
24300 Bačka Topola, Omladinska 1. +381 (0) 24 711 205
Picerija Junior Nera
24300 Bačka Topola, Petefi Brigade 19. +381 (0) 61 60 12 444
Čeri Čarda
24300 Bačka Topola, Štit 39. +381 (0) 63 713 94 53
Restoran Kod Miloša u Gradu 24300 Bačka Topola, Glavna 54. +381 (0) 63 805 4 850
Manifestacije
Opština Bačka Topola tokom cele godine obiluje manifestacijama različitog karaktera. Raznovrsnu ponudu čine: praznici naselja opštine, dani sela, običaji vezani za poljoprivredu, kulturno-umetničke i brojne gastronomske manifestacije. Najvažnije manifestacije opštine su:
Opština Bačka Topola
J e z e r o Z o b n a t i c a
Bačka Topola
HITNA POMOĆ 194 VATROGASCI193 POLICIJA192 AUTOBUSKA STANICA
VAROŠIJADA I KARNEVAL MEDA Bačka Topola
TOP – EXPO Bačka Topola
ŽELEZNIČKASTANICA TAXI POŠTA TURIST.INFO DOM KULTURE SMEŠTAJIRESTORAN ZAVIČAJNAKUĆA KOLARSKO-KOVAČKA RADIONICA MUZEJ
KAMP TOLERANCIJE MLADIH PODUNAVSKIH REGIJA I GRADOVA Bačka Topola
MALIBIOSKOP
NAŠEM RODU I POTOMSTVU Bačka Topola
BIBLIOTEKA RIMOKATOLIČKACRKVA „CRKVABEZGREŠNEDEVICEMARIJE” PRAVOSLAVNA CRKVA „HRAM SV. ILIJE” RIMOKATOLIČKACRKVA „SRCEISUSOVO” KALVARIJA VETRENJAČA
FESTIVAL NARODA U VOJVODINI Bačka Topola
TAKMIČENJE U TRADICIONALNOM STRIGANJU OVACA Bačka Topola
PLAŽA STADION
Detaljan kalendar manifestacija možete naći na sajtu Turističke organizacije opštine Bačka Topola.
LOKALNA SAMOUPRAVA
a
