Astrologie (Cursus)

1

Zevende druk CIP-GEGEVENS KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK, DEN HAAG Velde, Halbe van der Cursus astrologie voor beginners en gevorderden / Halbe van der Velde; [i11. Sieger Zuidersma]. - Amsterdam: Schors. - III. Eerder verschenen: Groningen: Van der Velde, 1983. - Met lit. opg. ISBN 90-6378-161-X SISO 422 UDC 133.52 NUGI 621 Trefw.: astrologie. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, elektronische opslag of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Copyright 1988 Uitgeverij Schors - Amsterdam ISBN 90 6378 161 X

2

Inhoudsopgave Woord vooraf ………..…………………………………………….… 10 Voorwoord bij de 5e druk …………………………………………... 12 Les 1: Inleiding ……………...……………………………………..…13 - Wat kan men van deze cursus verwachten …………………………..13 - Definities ………………………………..………………………….. 13 - Vormen van astrologie en soorten horoscopen ………...…………… 14 - Wat kan men met een horoscoop doen ……………………..………. 15 - Astrologie en magie ……………………………………..………….. 18 - Hoe het kan komen dat mensen astrologische uitspraken juist vinden …………………………………………...… 18 - Vragen ………………………………………………………………. 29 - Literatuurverwijzingen …………………………………………….. 30 Les 2: Wat is een horoscoop? ………………………………………. 31 - De sterrenhemel zoals wij die zien …………………………………. 31 - Van astronomische sterrenbeelden naar astrologische tekens - het tollen van de aardas …………………….……………... 38 - Van de astronomische realiteit naar de horoscooptekening - de sectoren of huizen ………………………………………….….. 44 - Langzaamrijzende en snelrijzende tekens op het noordelijk halfrond …………………………………………….. 47 - Vragen ………………………………………………………………. 49 Literatuurverwijzingen ……………………………………………….. 50 Les 3: Hoe werkt astrologie? ……………………………………….. 51 - Inleiding …………………………………………………………….. 51 - Verklaringsmodellen ………………………………………………... 51 I - Het causale verklaringsmodel …………………….…………….. 51 II - Het symbolische model van de popastrologie ………………... 54 III - Het holistische of organismische model ………………………. 56 - Kosmische principes en de werking daarvan ………………………. 59 - Literatuurverwijzingen ……………………………………………... 61 Les 4: De twaalf dierenriemprincipes ……………………………... 62 - Inleiding …………………………………………………………….. 62 - Een beschrijving van de twaalf dierenriemprincipes ……………….. 63 - Het Ram-principe …………………………………………………... 64

3

Het Stier-principe …………………………………………………….. 65 - Het Tweelingen-principe …………………………………………… 66 Het Kreeft-principe …………………………………………………... 67 - Het Leeuw-principe ………………………………………………… 68 - Het Maagd-principe ………………………………………………… 69 - Het Weegschaal-principe …………………………………………… 70 - Het Schorpioen-principe ……………………………………………. 71 - Het Boogschutter-principe ………………………………………….. 72 - Het Steenbok-principe ……………………………………………… 73 - Het Waterman-principe ……………………………………………... 74 - Het Vissen-principe ………………………………………………… 75 - De twaalf dierenriemprincipes in hun onderlinge samenhang ……………………………………………... 76 - Vragen/oefeningen …………………………………….……………. 82 - Literatuurverwijzingen ……………………………………………... 83 Les 5: De dynamiek van de twaalf dierenriemprincipes …………. 84 - Inleiding …………………………………………………………….. 84 - De indeling van de twaalf dierenriemprincipes in twee polariteiten ………………………………………………… 85 - De indeling van de 12 dierenriemprincipes in drie kruisen ………… 88 - Het hoofdkruis ……………………………………………………. 88 - Het vaste kruis ……………………………………………………. 90 - Het beweeglijke kruis …………………………………………….. 91 - De vier elementen …………………………………………………... 93 - Het element vuur …………………………………………………. 95 - Het element aarde ………………………………………………… 96 - Het element lucht …………………………………………………. 97 - Het element water ………………………………………………… 98 - Een vergelijking tussen de elementen ……………………………. 99 - Een laatste indeling van de twaalf dierenriemprincipes …...……… 102 - Literatuurverwijzingen ……………………………...…………….. 103 Les 6: De psychologie van de twaalf dierenriemprincipes …...…. 105 - Beschrijving van de innerlijke dynamieken van ieder principe …………………………………………...………… 108 - Het Ram-principe …………………………………………..…… 108 - Het Stier-principe ……………………………………………….. 109 - Het Tweelingen-principe …………………………...……………. 111 - Het Kreeft-principe ……………………………………………… 113 - Het Leeuw-principe ……………………………………………... 115

4

- Het Maagd-principe ……………………………………………... 116 - Het Weegschaal-principe ………………………………………... 117 - Het Schorpioen-principe ………………………………………… 119 - Het Boogschutter-principe ………………………………………. 120 - Het Steenbok-principe …………………………………………... 122 - Het Waterman-principe ……………………………...………….. 123 - Het Vissen-principe ……………………………………………... 124 - Literatuurverwijzingen ……………………………………………. 126 Les 7: De huizen - teken/huiscombinaties: hoe uit iemand zijn aanleg …………………………………………………………………… 128 - Het berekenen van de huizenverdeling …………………………… 128 - De tijd in de astrologie ………………………………………….. 128 - Het bepalen van G.M.T. ……………...…………………………. 130 - Het berekenen van de huiscuspen ………………………………. 134 - De werkelijke plaatselijke tijd …………………………………….. 135 - Van werkelijke plaatselijke tijd naar plaatselijke sterretijd ………………………………………………………………. 140 - De acceleratie ……………………………………………………... 142 - Het gebruik van de huizentabel …………………………………… 142 - Het gebruik van de huizentabel voor geboortes ten zuiden van de evenaar ………………………………………………….. 145 - Het intekenen van de huizen in de horoscoopcirkel …………….. 146 - De betekenis van de huizen ……………………………………….. 148 - Inleiding …………………………………………………………. 148 - De betekenis van de huizen volgens het systeem van Arroyo …………………………………………………………... 149 - De betekenis van ieder huis afzonderlijk ……………………….. 152 - Oefeningen ………………………………………………………... 162 - Literatuurverwijzingen ……………………………………………. 163 - Literatuur over de betekenis van de huizen ……………………….. 164 Les 8: De planeten, de drijfveermanifestatie van dierenriemenergie …………………………………………………………………... 165 - Technisch gedeelte ………………………………………………… 165 - Het berekenen van planeetstanden ………………………………... 165 - Duiding van de planeetprincipes ………………………………….. 174 - Inleiding ………………………………………………………… 174 - Mannelijke en vrouwelijke planeetprincipes-de theorie van Jung ……………………………………………………………... 175

5

- De Zon - de drijfveermanifestatie van het Leeuw-principe ……………………………………………………………... 176 - De Maan - de drijfveermanifestatie van het Kreeftprincipe …………………………………………………………. 178 - Mercurius - de drijfveermanifestatie van het Tweelingenprincipe en het Maagd-principe ………………………………… 181 - Venus - de drijfveermanifestatie van het Stier-principe en het Weegschaal-principe ………………………………………... 182 - Mars - de drijfveermanifestatie van het Ramprincipe ………………………………………………………… 185 - Jupiter - de drijfveermanifestatie van het Boogschutterprincipe …………………………………………………………. 188 - Saturnus - de drijfveermanifestatie van het Steenbokprincipe …………………………………………………………. 189 - De planeten voorbij Saturnus (de transsaturnale planeten …………………………………………………………. 193 - Uranus - de drijfveermanifestatie van het Watermanprincipe …………………………………………………………. 194 - Neptunus - de drijfveermanifestatie van het Vissenprincipe …………………………………………………………. 197 - Pluto - de drijfveermanifestatie van het Schorpioenprincipe …………………………………………………………. 199 Enkele voorbeelden van het duiden van planeet-teken-huiscombinaties ……………………………………………………….. 200 - Een 'technische' kanttekening bij het duiden van planeetteken-huiscombinaties ……………………………………………. 204 - Literatuurverwijzingen ……………………………………………. 207 - Vragen en opgaven ………………………………………………... 207 Les 9: De dynamiek van de 12 dierenriemprincipes …………….. 210 - Inleiding: Deel 1- de aspecten …………………………………….. 210 - De aspecten ………………………………………………………... 210 De betekenis van ieder aspecttype afzonderlijk …………………….. 215 - Het meest/minst voorkomende aspecttype in de horoscoop …………………………………………………… 222 - De duiding van het meest/minst voorkomende aspecttype ………………………………………………………… 227 - Conjuncties ………………………………………………………... 227 - Sextielen …………………………………………………………... 227 - Vierkanten …………………………………………………………. 227 - Driehoeken ………………………………………………………... 228

6

- Inconjuncten ………………………………………………………. 228 - Opposities …………………………………………………………. 228 - De aspectwerking van de planeten ………………………………... 229 - Ingaande en uitgaande aspecten …………………………………... 231 - Afnemende en toenemende aspecten ……………………………… 233 - Vragen en opgaven ………………………………………………... 234 - Literatuurverwijzingen ……………………………………………. 236 Les 10: De dynamiek van de 12 dierenriemprincipes …………… 238 - Inleiding: Deel 2- de aspectpatronen ……………………………… 238 - Het stellium of de meervoudige conjunctie ……………………….. 238 - De grote driehoek …………………………………………………. 239 - Het T-vierkant ……………………………………………………... 241 - Het grote vierkant, kosmische kruis of de molen …………………. 244 - Een molen in het hoofdkruis ………………………………………. 247 - Een molen in het vaste kruis ………………………………………. 247 - Een molen in het beweeglijke kruis ……………………………….. 248 - De YOD figuur - de tetradische YOD …………………………….. 248 - De halve vlieger …………………………………………………… 250 - Vragen en opgaven ……………………………………………… 253 - De vlieger …………………………………………………………. 252 - Literatuurverwijzingen ……………………………………………. 256 Les 11: Aanvullende duidingselementen …………………………. 257 - Algemene inleiding ………………………………………………... 257 - A. Huizen zonder planeten erin - vormen van heerserschap ……………………………………………….. 257 - Inleiding ……………………………………………………… 257 - Uitspraken over lege huizen ………………………………….. 258 - De heerser van een planeet …………………………………… 261 - Horoscoopduiding en leeftijdsfasen ………….………………. 262 - B. De duiding van ongeaspecteerde planeten, retrograde planeten en maansknopen ………………………….. 262 - De duiding van een ongeaspecteerde planeet ………………… 262 - De duiding van retrograde lopende planeten …………………. 263 - De duiding van de maansknopen …………………………….. 263 - C. Planeetpatronen - de eerste indruk ……………………………... 267 - Inleiding ……………………………………………………… 267 - De planeetpatronen inhoudelijk ……………………………… 268 - Beschrijving van de planeetpatronen en hun betekenis ………………………………………………. 268

7

- D. De betekenis van planeten in kritische zones - het onderzoek van Gauquelin ………………………….. 275 - Inleiding en verantwoording …………………………………. 275 - Wat heeft Gauquelin onderzocht en aangetoond ……………... 277 - Overige resultaten van het onderzoek van Gauquelin ………... 282 - De toepassingsmogelijkheden van Gauquelins bevindingen …………………………………………………... 282 - Het bepalen van de 'kritische' en 'anti-kritische' zones in de horoscoop ………………………………………... 286 - Combinaties van kritische planeten ………………………….. 289 - Vragen en opgaven ………………………………………………... 289 Literatuurverwijzingen ……………………………………………... 293 Les 12: Systematische horoscoopduiding ……………………….. 295 - Inleiding …………………………………………………………… 297 - Hemisferen en kwadranten ………………………………………... 297 - Het bepalen van de belangrijkheid van de bezetting van hemisferen, kwadranten, elementen, kruisen en overige indelingen ………………………………………………………… 298 - Holistische duidingsmethodes …………………………………….. 302 - A. De duiding van planeetpatronen ……………………………….. 302 - B. De duiding van hemisferen en kwadranten ………..…………… 305 - C. De betekenis van de P-I-V indeling en het plaatsen ervan in de kwadranten …………………………………………… 307 - D. Persoonlijke, gezelschaps- en publiekshuizen …………………. 310 - E. De duiding van de kruisenbezetting ……………………………. 311 - Het hoofdkruis ………………………………………………... 312 - Het vaste kruis ………………………………………………... 313 - Het beweeglijke kruis ………………………………………… 314 - De praktische toepassing van de indeling van dierenriemprincipes in kruisen ……………………………….. 314 - De voorbeeldhoroscoop …………………………………………… 316 - F. De elementenbezetting …………………………………………. 317 - Inleiding …………………………………………………………… 317 - Het duiden van de elementenbezetting ……………………………. 320 - a. Superieur-inferieur elementcombinaties …………………... 320 - b. De combinaties van een hoofdelement een hulpelement ………………………………………………... 321 - c. De over- en onderbezetting van een element ………………. 325 - Iets over de toepassing van beschreven indelingen …………... 333 - G. Het bepalen van de belangrijkste tekens en huizen ……………. 336

8

- H.Het belangrijkste aspecttype en de verhouding ingaand-uitgaand/toenemend-afnemend ………………………... 340 - I. Het opsporen van thema's in de horoscoop …………………….. 343 - Samenvatting van de holistische duidingsmethodes aan de hand van de voorbeeldhoroscoop …………………………. 347 - De duiding van afzonderlijke horoscoopfactoren …………………. 352 - Enkele belangrijke wenken bij de aanpak van de horoscoopduiding …………………………………………. 354 - De duiding van specifieke onderwerpen ………………………….. 355 - Vragen en opgaven ………………………………………………... 362 - Literatuurverwijzingen ……………………………………………. 363 Zie voor onderstaande gegevens APENDIX Algemene literatuurlijst………………………………..……... 364 Bijlagen Bijlage I: Antwoorden op de vragen ………………………... 370 Bijlage II: Tijdzbnetabellen van Indonesië, Suriname en de Antillen en afwijkingen van zeonetabellen in Nederland …………………………………………. 396 Bijlage III: Huizentabellen van Indonesië, Suriname en de Antillen ……………………………………... 399 Bijlage IV: De huizensystemen ………………………………. 405 Bijlage V: Astrologische verenigingen en beroepsastrologen in Nederland ……………………………………… 408 Bijlage VI: Hulptabellen voor planeetberekeningen ……… 410

9

Woord vooraf Dit cursusboek werd in de eerste plaats geschreven voor iedereen die belangstelling voor astrologie heeft en zich de kunst van het trekken en uitleggen (duiden) van horoscopen eigen wil maken. Het leent zich uitstekend voor zowel individueel gebruik, als voor het gebruik als cursusboek bij cursussen astrologie voor beginners. Daarnaast kan het, omdat het vrij diep op de materie ingaat op een manier die men thans nog in weinig astrologieboeken aantreft, ook voor de wat meer gevorderde astrologiebeoefenaar zinvolle informatie bevatten. In dit boek worden onder meer een aantal theorieën behandeld over de wijze waarop de hemellichamen invloed zouden kunnen hebben op het gebeuren op aarde. Ook komt er in aan de orde wat een horoscooptekening eigenlijk is en hoe deze gemaakt moet worden. Het leeuwendeel van het boek gaat echter over het uitleggen of duiden van horoscopen. In die zin is het zodanig geschreven dat het een goede aanvulling is op de bekende astrologische receptenboeken. Omdat het hier niet om een astrologisch receptenboek gaat zal men in dit boek tevergeefs uitsluitsel zoeken over wat bijvoorbeeld Mars in Weegschaal betekent, wat de heerser van het 6e huis in huis 11 doet en over de kansen op een natuurlijke dood voor eigenaars van MarsPluto-vierkanten. De schrijver hoopt er daarentegen mee aan te tonen dat het zeer de vraag is of men op grond van astrologische gegevens wel informatie kan krijgen over zaken als overlevingskansen, voorspoed en tegenslag, heil en onheil, etc. Wat hij belangwekkender vindt is het feit dat de praktijk uitwijst dat 5 mensen met identieke horoscopen alle vijf een verschillend leven kunnen leiden. Naar zijn idee zou dit er op kunnen wijzen dat ieder mens, afgezien van levensomstandigheden op macro-niveau, een zekere mate van vrijheid heeft om iedere astrologische 'invloed' naar eigen goeddunken te gebruiken. De beginnende astrologiestudent kan uit dit cursusboek verder leren wat de bouwstenen van de horoscoop betekenen.

10

Ook wordt erin verduidelijkt hoe de enorme hoeveelheid informatie die een horoscoop biedt het beste geordend, geselecteerd en op andere manieren verwerkt kan worden. Daarbij zal de lezer al snel merken dat dit boek is geschreven vanuit een visie op de astrologie die men nu nog zelden aantreft, maar die er over een aantal jaren toe kan bijdragen dat de astrologie in bredere kring weer serieus genomen wordt. De schrijver gaat er namelijk vanuit dat er geen goede of slechte, gemakkelijke of moeilijke horoscopen bestaan. Naar zijn idee hangt dit alles af van wat iemand met de door de eigen horoscoop gesymboliseerde basismogelijkheden doet. Elke duiding, ook van het kleinste onderdeel van de horoscoop, is in dit boek vanuit deze visie opgezet.

11

Voorwoord bij de 5e druk In vergelijking met de vorige drukken zijn een aantal belangrijke wijzigingen aangebracht. Deze hangen onder meer samen met het feit dat de uitgave nu in handen is van Uitgeverij Schors te Amsterdam. De eerste groep veranderingen betreft het astronomische gedeelte van het boek. Na consultatie van een emeritushoogleraar in de astronomie werden enkele wijzigingen aangebracht in de lessen 2, 3, 7 en 8. Ook werd het gedeelte van les 8 over de planeetberekeningen vereenvoudigd. Daartoe werd tevens bijlage 6 aan het boek toegevoegd. Vervolgens werd de 12e les van het boek geheel herschreven. Deze vernieuwing heeft er toe bijgedragen, dat het boek een vrij unieke plaats is gaan innemen in de Nederlandstalige astrologische vakliteratuur. Dit laatste omdat er thans een aantal methodes in beschreven staan die, wanneer ze in hun onderlinge samenhang worden gebruikt, een steeds specifieker wordend totaaloverzicht opleveren van de horoscoop. Vanuit dit totaaloverzicht kunnen onderdelen uit de horoscoop zinvoller geduid worden en blijft men bij het duiden 'door de bomen het bos zien'. De auteur, Groningen, oktober 1987

12

Les 1 - Inleiding

Wat kan men van deze cursus verwachten Het is niet zo dat men na deze cursus een volleerd astroloog is, die op verzoek aan de lopende band horoscopen kan produceren met daarin uitsluitend treffende duidingen. Zoals uit het vervolg van deze cursus zal blijken stoelt een dergelijke verwachting bovendien op een stuk onwetendheid ten aanzien van wat astrologie vermag. Wel stelt hij de cursist in staat tot het trekken van horoscopen en voorziet hij in een gedegen ondergrond voor het duiden daarvan. Verder maakt deze cursus de aansluiting mogelijk bij anderen die zich, al dan niet in verenigingsverband, eveneens met astrologie bezig houden. De ervaring wijst uit dat contacten met andere astrologiebeoefenaars, met name door beginners, in de regel als erg prettig en leerzaam worden ervaren. Definities Astrologie is iets anders dan astronomie. Astronomie houdt zich bezig met de materiële verschijnselen aan het firmament, astrologie meer met de gebeurtenissen die hiermee samenvallen onder het motto 'Zo boven, zo beneden'. Astrologie is dus minder materieel en meer filosofisch en beschouwend van aard. Het woord horoscoop stamt uit het Grieks. Het is samengesteld uit de woorden 'hora' (uur) en 'skopein' (zien). Zien van het uur, betekent het dus eigenlijk. Een horoscoop is een plattegrond van de hemel op één bepaald moment en geldend voor één bepaalde plaats. In het vervolg van deze cursus wordt hier dieper op ingegaan.

13

Vormen van astrologie en soorten horoscopen Zoals gezegd is een horoscoop een plattegrond van de hemel op één bepaald moment en geldend voor één bepaalde plaats. Deze definitie houdt in dat men voor elk moment op iedere plaats een horoscoop kan trekken. Als op dat moment op die plaats een mens geboren wordt is er een geboortehoroscoop getrokken voor die persoon. Deze zelfde geboortehoroscoop geldt dan niet alleen voor de aanleg en het verdere verloop van het leven van die baby, maar ook voor het verdere verloop van al die andere gebeurtenissen. Alleen wordt er met betrekking tot die zakelijke verschijnselen niet meer gesproken van een geboortehoroscoop, maar van een uurhoekhoroscoop. Een uurhoekhoroscoop is dus een horoscoop getrokken voor het aanvangsmoment van zaken. Een andere vorm van astrologie is de zgn. mundane astrologie. Deze tak van astrologie houdt zich bezig met het voorspellen van gebeurtenissen op wereldniveau. Aan deze vorm van astrologie zitten nogal wat haken en ogen en de voorspellingen van de mundane astrologie hebben de naam van de astrologie in het algemeen nogal wat schade berokkend. Dit hoeft niet per se aan de mundane astrologie zelf te liggen. Het komt nogal eens voort uit een verkeerd gebruik ervan. Vaak doen mundane astrologen stellige, fatalistische of aanmatigende uitspraken en onheilsvoorspellingen over gebeurtenissen op wereldniveau die niet vaak uitkomen, maar intussen wel publiciteit trekken wegens het sensationele karakter ervan. Op deze wijze blijkt dat de astrologie altijd een voedingsbodem is geweest voor mensen die haar willen gebruiken om voor zichzelf geld, zekerheid, autoriteit, macht en/of status te verwerven. Uit het vervolg van deze cursus zal duidelijk worden waarom het doen van te specifieke uitspraken of voorspellingen astrologisch gezien niet mogelijk en daarom ook niet verantwoord is. Een vorm van astrologie die een nog veel grotere bijdrage levert aan het om zeep helpen van de reputatie van de astrologie is wel de zgn. popastrologie. Met deze term worden door astrologen de astrologische rubriekjes van kranten en tijdschriften aangeduid. Hopelijk zal uit deze cursus eveneens duidelijk worden dat de enige overeenkomst van popastrologie met echte astrologie slechts het

14

gebruiken van de namen van de planeten en tekens van de dierenriem kan zijn. (Men kan hier dan ook beter van misbruiken spreken.) Een andere indeling van de astrologie is de indeling geboorte c.q. uurhoekastrologie/voorspellende of prognostische astrologie. De uurhoek- en de geboorte-astrologie houden zich bezig met het trekken van horoscopen voor oprichtings- respectievelijk geboortemomenten. De voorspellende astrologie houdt zich bezig met het voorspellen van de toekomstige mogelijkheden van de pasgeborene c.q. het pasopgerichte/pasondertekende, etc. Deze cursus houdt zich vrijwel uitsluitend bezig met geboorteastrologie omdat het de meest beoefende vorm van astrologie is en de meeste in astrologie geïnteresseerden hiermee willen beginnen. Het geboortemoment is astrologisch gezien het moment waarop een baby voor het eerst zelfstandig ademhaalt. Meestal is dat het moment van de eerste schreeuw. Met het zelfstandig ademhalen geeft de baby te kennen dat hij een zelfstandig individu is geworden en niet langer een symbiotische band met de moeder nodig heeft om te kunnen overleven (zie ook les 3). Wat kan men met een horoscoop doen Een horoscoop is dus een plattegrond van de hemel op een bepaald moment en men kan voor elk moment dat, en voor iedere plaats die gewenst wordt, een horoscoop trekken. Zo'n horoscoop geeft als het ware een blauwdruk voor de aanleg van het moment waar het om gaat. Hij geeft aan hoe het moment in aanleg is en welke mogelijkheden het in zich draagt. Als er op dat moment een mens wordt geboren draagt deze mens die mogelijkheden in zich. Uit een geboortehoroscoop kun je dus niet halen of je met een jongen dan wel met een meisje te doen hebt. Toch is dat wel belangrijk om te weten omdat daar bij het uitleggen van een horoscoop, de duiding, rekening mee gehouden moet worden. Het geslacht van de geborene moet dus altijd worden nagevraagd. Hetzelfde geldt voor het milieu waar de geborene uit komt. Ook dat kun je niet uit de horoscoop afleiden. Men kan er niet uithalen of iemand uit een directeurs- dan wel uit een arbeidersmilieu komt, zelfs

15

niet of je met een mens dan wel met een aap of bijvoorbeeld een pasgekochte bontjas te doen hebt. Verder is het slechts in beperkte mate mogelijk om uit een geboortehoroscoop te halen hoe de aanleg die erin staat weergegeven zich verder zal ontwikkelen. Men weet immers niet wat die persoon met zijn mogelijkheden gaat doen of kan doen. Met de voorspellende astrologie kunnen bepaalde periodes in het leven aangegeven worden waarin bepaalde kanten van de aanleg in positieve dan wel in negatieve zin benadrukt zullen worden. Dan nog hangt het er vanaf wat de geborene daar mee doet, hoe hij het verwerkt, etc. Een horoscoop kan dus alleen tendensen aangeven, geen feiten. Er blijft, ook astrologisch gezien, dus ruimte voor de menselijke vrijheid. Kennis van de geboortehoroscoop en ook van mogelijkheden en onmogelijkheden van de toekomst kunnen zo dus iemands vrijheid en tegelijk iemands verantwoordelijkheden vergroten. Uit het nu volgende voorbeeld zal duidelijk worden dat het doen van bijvoorbeeld doodsvoorspellingen op grond van astrologische informatie op zijn minst uiterst dubieus en misschien zelfs wel onmogelijk is: Het komt regelmatig voor dat van een tweeling die vlak na elkaar geboren wordt, het ene kind direkt na de geboorte overlijdt en het andere blijft leven. Omdat beide kinderen vlak na el kaar geboren zijn, zijn ook hun horoscopen praktisch identiek. Hoe bestaat het dat zij beiden niet hetzelfde lot ondergaan? Het feit dat hun 'lot' verschillend was kan drie dingen bewijzen: 1. Een horoscoop heeft geen voorspellende waarde en astrologie is dus onzin. 2. Je kunt geen doodsvoorspellingen doen op grond van astrologische gegevens. (Bij deze veronderstelling wordt er vanuit gegaan dat minieme verschillen in horoscopen slechts sporadisch een dergelijk verschil in levensloop kunnen verklaren.) 3. Kleine verschillen in horoscopen kunnen grote gevolgen hebben. De eerste conclusie kan in ieder geval onzorgvuldig, voorbarig en onwetenschappelijk genoemd worden. Strikt genomen kunnen, logisch en wetenschappelijk gezien, alleen de 2e en de 3e conclusie juist zijn. Wetenschappelijk gezien heeft naar het idee van de schrijver de tweede

16

conclusie de meeste kans van slagen. Dit om te beginnen al vanwege de gebrekkige methode van bewijsvoering die aanhangers van een astrologiemodel waarbinnen de derde conclusie voor mogelijk wordt gehoudon plegen te hanteren. Meestal wordt door hen de 'verklaring-achterafmethode' gebruikt. Voor zover de schrijver kan nagaan is er nog nooit een astroloog in geslaagd om in tijdtweelingsituaties systematisch voorspellingen te doen over de overlevingskansen van ieder van de betreffende individuen afzonderlijk. Zolang dit niet gebeurt is er geen enkel bewijs geleverd voor de stelling dat doodgaan of overleven vlak na de geboorte uit minieme verschillen in horoscopen zou zijn af te leiden. Verder zegt in vergelijkbare situaties het feit dat een gebeurtenis astrologisch te herleiden is niets over de mate waarin bijvoorbeeld een bepaald soort bewustwording bij een bepaald 'slachtoffer van een noodlot' een andere wending aan diens 'lot' had kunnen geven. Het is nu precies de mogelijkheid van bewustwording die de astrologie naar het idee van de schrijver zo interessant maakt. Wanneer de praktijk hem had bewezen dat die mogelijkheid niet bestond, was hij allang met de astrologie-beoefening gestopt! Het tot nu toe gedane onderzoek omtrent de voorspellende waarde van astrologie wijst er in zijn algemeenheid op dat men zeer voorzichtig dient te zijn met het doen van alle mogelijke absolute voorspellingen op grond van horoscopen. Een ieder die geïnteresseerd is in de wetenschappelijke waarde van veel onderzoek op het gebied van onder meer astrologische toekomstvoorspelling wil de schrijver graag verwijzen naar het boekwerk van Eysenck, getiteld Astrology, Science or Superstition (zie ook de literatuurlijst). Op dit, zijns inziens, op zeer verantwoorde wijze samengestelde, werk baseert hij bovengenoemde conclusie. Hij meent de inhoud van dit boek eveneens te kunnen opvatten als ondersteuning van de 2e conclusie (minieme verschillen in horoscopen kunnen in absolute zin geen kwestie van leven en dood symboliseren). De astrologie werkt zijns inziens meer volgens het principe 'Een mens kan duizend doden sterven' (zie ook les 3). Verder kan de voorspellende waarde van een techniek alleen aangetoond worden met behulp van systematisch opgezet wetenschappelijk onderzoek. Ook uit de resultaten van zulk onderzoek is tot nu toe gebleken dat er zeer veel speelruimte overblijft voor de menselijke vrijheid (zie les 11).

17

Astrologie en magie Astrologie is op zich genomen geen magie. Iedereen met een redelijk verstand en een goed combineervermogen kan het leren. Er zijn dan ook geen paranormale begaafdheden bij nodig. De magische component die in de astrologie besloten ligt vinden we in het hele menselijke bestaan terug. We kunnen haar het beste omschrijven in termen van het 'Gestaltprincipe'. De term 'Gestaltprincipe' is afkomstig uit een belangrijke psychologische school. Het principe houdt in dat een geheel wat uit meerdere onderdelen samengesteld is meer kenmerken heeft dan die welke voortvloeien uit het louter optellen van de kenmerken van de betreffende onderdelen. Zo kan men in nevenstaande afbeelding zien dat men uit vier streepjes en een rondje volgens dit principe een gezicht kan samenstellen. Zo'n gezicht is meer dan een optelsom van vier streepjes en een rondje. Dit laatste is strikt genomen niet logisch, en een magisch verschijnsel.

Onderdelen

Geheel

Het geheel is meer dan een optelsom van de onderdelen (toelichting bij het 'Gestaltprincipe'). We zullen in de loop van de cursus ontdekken dat ook bij het duiden van horoscopen dit 'Gestaltprincipe' een belangrijke rol speelt. Hoe het kan komen dat mensen astrologische uitspraken juist vinden

Wanneer iemand een uitspraak van een astroloog over zichzelf als juist ervaart kan dat verschillende oorzaken hebben. Een aantal mogelijke oorzaken zijn de volgende: 1. De astroloog doet een uitspraak die bijna altijd waar gevonden wordt, zonder dat mensen dat van elkaar weten.

18

Een paar voorbeelden van zulke uitspraken: - U neigt ertoe kritisch op uzelf te zijn. - Bij tijden twijfelt u er serieus aan of u wel juist gehandeld of besloten heeft. - U vindt het onverstandig om te openhartig te zijn. - Soms bent u meer op anderen gericht en gezellig, soms meer naar binnen gekeerd en onzeker. Dit zijn een paar uitspraken uit een onderzoekje dat gedaan werd onder 39 Amerikaanse middelbare scholieren. Minstens 35 van hen vonden deze en dergelijke uitspraken uitstekend op zichzelf van toepassing. Verder deelde een aantal van hen nog speciaal aan de onderzoekers mee dat ze ze zo treffend en persoonlijk vonden (Dean en Mather, 1977). Algemene kenmerken van dit soort uitspraken zijn de volgende: - Het zijn uitspraken over dingen die iedereen wel eens heeft, maar waar niemand graag over praat. - Verder gaat het hier vaak om uitspraken die vaag, dubbelzinnig en kenmerkend voor de groep zijn waar ze aan gericht worden. - Ook is nog uit onderzoek gebleken dat uitspraken die duur moeten worden betaald en waar mensen veel moeite voor moeten doen, of nauwkeurige gegevens voor moeten verstrekken om ze van iemand gedaan te krijgen, hoger gewaardeerd worden. Met name het laatste punt is van toepassing op alle door astrologen gedane uitspraken. Iedereen die een maatschappelijke belangstelling paart aan een zekere vindingrijkheid moet er in principe toe in staat worden geacht om dit soort als juist ervaren uitspraken te verzinnen. 2. Uit het nu volgende onderzoekje zal blijken dat zo iemand een nog grotere kans van slagen heeft wanneer hij die uitspraken doet in de hoedanigheid van astroloog. De mensen blijken nu eenmaal ongeacht rang, stand of educatieve achtergrond bij voorbaat al geneigd te zijn om uitspraken over hen die op hun 'sterrenbeeld' zijn gebaseerd, zonder meer voor waar aan te nemen. (Dit ondanks de algemeen heersende opvatting dat astrologie onzin is!) Eén en ander kan toegelicht worden met het nu volgende

19

onderzoek dat gedaan werd in Amerika bij 2 groepen psychologiestudenten, ieder bestaande uit 55 proefpersonen (Dean en Mather, 1977; Eysenck, 1982): De eerste groep kreeg een serie persoonlijkheidskenmerken voorgelegd die gehaald waren uit astrologieboeken en waarachter het sterrenbeeld stond waar ze bijhoorden. De tweede groep kreeg dezelfde uitspraken voorgelegd zonder dat hun bekend werd gemaakt dat ze iets met astrologie te maken hadden. Nu bleek de eerste groep gezien vanuit de in de wetenschap algemeen geaccepteerde normen, significant vaker uitspraken op zichzelf van toepassing te achten waarachter de naam van hun eigen sterrenbeeld stond, dan men op grond van toeval zou mogen verwachten.

20

Dit in tegenstelling tot de mensen in de tweede groep. Deze proefpersonen vonden niet meer eigenschappen die bij hun eigen sterrenbeeld hoorden kenmerkend voor zichzelf dan uitspraken die bij enig ander sterrenbeeld hoorden. 3. De astroloog is paranormaal begaafd en heeft het daardoor bij het rechte eind. Toelichting: Er zijn onderzoeken gedaan bij als helderziend bekend staande astrologen waaruit bleek dat ze feitelijk juiste uitspraken konden doen over personen van wie ze alleen de naam wisten. Ze baseerden die uitspraken op willekeurig gekozen horoscopen die helemaal niet bij de personen hoorden van wie de namen erbij stonden. Aan de als helderziend bekend staande astrologen was dit echter niet verteld (Dean en Mather, 1977). Kennelijk gebruiken sommige astrologen de horoscoop als koffiedik! 4. De astroloog gokt en gokt toevallig goed. 5. Ook het psychologisch inzicht van de astroloog kan bijdragen tot het doen van uitspraken die door de cliënt als treffend beoordeeld worden. 6. Een astroloog baseert een door de cliënt als juist ervaren uitspraak uitsluitend op zijn astrologische voorkennis. 7. Mensbeeld en levensvisie van de astroloog (zie ook blz. 16). In de meeste gevallen is het zeer moeilijk te bepalen hoc het nu precies komt dat een astroloog uitspraken over mensen kan doen die door hen als juist worden ervaren. Het is praktisch gezien bijna ondoenlijk om na te gaan of het feit dat iemand een uitspraak van een astroloog juist vindt, uitsluitend te danken is aan de astrologische voorkennis van de astroloog. Alle eerder genoemde factoren kunnen daartoe bijdragen. Omgekeerd is het zo dat wanneer iemand de juistheid van een astrologische uitspraak over zichzelf ontkent, dit nog niet in alle gevallen wil zeggen dat de astroloog er naast zit. Het kan bijvoorbeeld gaan om een eigenschap die de cliënt vergeten is of niet onder ogen wil zien. Verder kan het zijn dat de cliënt nog nooit in een situatie is geweest waarin een dergelijke eigenschap zich zou kunnen manifesteren.

21

Toelichting: Uit een onderzoekje van de bekende Nederlandse astroloog Chandu bleek dat zijn proefpersonen het slechts met 66% van de opvattingen van een aantal (5) goede bekenden over hen eens waren, terwijl deze bekenden het onderling over 83% van de eigenschappen van de proefpersoon die ze goed kenden eens waren. Dit onderzoek zou er op kunnen wijzen dat de meeste mensen blinde vlekken hebben waar het hun zelfkennis betreft (Chandu, 1980). Nu zullen sommige lezers misschien tegenwerpen dat het vaak genoeg voorkomt dat astrologen feitelijk juiste uitspraken doen over bijvoorbeeld iemands beroep, huwelijksleven, persoonlijke achtergronden, typerende uiterlijke kenmerken en eigenschappen enz., zonder dat de astroloog de betreffende persoon ooit gezien heeft of iets van de betrokkene af kan weten. Dan nog zou de oorzaak van de feitelijke juistheid van zijn uitspraken kunnen voortvloeien uit zowel punt 6 als de punten 1, 2, 3 en 4. Vernon Clark (1960) deed via het nu volgende onderzoek echter een serieuze poging om met name oorzaak 3 van de juistheid van astrologische uitspraken (een eventuele paranormale factor) uit te schakelen. Dit onderzoeksverslag is afkomstig uit het boekwerk, getiteld 'Het astrologische argument' van Toonder en West (zie de literatuurlijst aan het eind van dit hoofdstuk). Vernon Clark was verbonden aan de parapsychologische afdeling van de Amerikaanse Duke Universiteit. (Het is enigszins ironisch dat het parapsychologen zijn die als eersten in onze tijd de astrologie serieus toetsen, terwijl de astrologie, indien haar stellingen juist zijn, nauwelijks of niets met de parapsychologie temaken heeft.) Clark raakte in de astrologie geïnteresseerd, omdat hij vond dat deze, voor een vermeend overwonnen bijgeloof, een merkwaardige vitaliteit vertoonde, en, eenmaal opmerkzaam geworden, kon zijn interesse alleen maar groeien toen hij merkte, dat verscheidene bevindingen en uitspraken van de officiële wetenschap tussen 1950 en 1960 de astrologische premissen schenen te bevestigen. Hij begon de astrologie persoonlijk te bestuderen, en dan niet op de manier van Eisler; dat wil zeggen dat hij geen dertig jaar besteedde aan het navorsen van de werken van oudere autoriteiten die het er a priori over eens waren dat het allemaal onzin was, maar dat hij zichzelf leerde horoscopen te

22

trekken en te interpreteren. (Dit is inderdaad de enige manier om een juist inzicht in de materie te krijgen. Astrologie is (wanneer het dan al iets is) niet een 'geloof zoals veel lieve oude dames, en veel deelnemers aan de hedendaagse jeugd-subcultuur blijkbaar menen - maar een 'weten', zij het dan ook gebrekkig. Volgens ervaring zijn vrij veel astrologie-beoefenaars begonnen als sceptici die het zelf wel eens wilden proberen... misschien alleen maar om de onjuistheid van het systeem aan te tonen; onze eigen belangstelling voor het onderwerp is eveneens op deze wijze opgewekt. Ook Gauquelin, die na minstens vijftigduizend gevallen wel weet wat een horoscoop is, begon er aan om een contra-bewijs te leveren. Bij zijn weigering in te zien dat hij feitelijk het omgekeerde heeft gedaan, is het psychologisch interessant aan te tekenen, dat zijn vader een overtuigd astroloog was.) Nadat Clark naar zijn eigen (subjectieve) genoegen had vastgesteld dat er 'iets in zat', besloot hij een proef te ontwerpen waarmee hij zijn nieuwe overtuiging op een aanvaardbare wetenschappelijke, of althans statistische, basis zou kunnen brengen. Als eerste opgave zag hij een onderzoek naar de astrologische bewering, dat uit kennis van alleen plaats, datum en uur van geboorte iemands toekomstige talenten, beroep of bezigheden zouden zijn af te leiden. Hij stelde een proef op voor 23 vooraanstaande astrologen die hun medewerking hadden toegezegd, maar bemoeide zich niet verder met de uitvoering van dit plan, opdat zijn belangstelling voor het onderwerp geen subjectieve invloed zou uitoefenen op de beoordeling van de resultaten; de test werd uitgevoerd door twee psychologen en een statisticus, die niets van astrologie afwisten. Men nam de horoscopen van 10 personen, en stelde daarnaast, afzonderlijk, korte beschrijvingen van deze mensen op, met alleen vermelding van objectieve, zakelijke gegevens, zoals beroep, gehuwd of niet, man of vrouw, en dergelijke. De taak van de astrologen zou worden, voor elk van de horoscopen de bijpassende beschrijvingen te vinden. Helemaal willekeurig was de keuze van de proefpersonen echter niet; zo werd de eis gesteld, dat zij allen tussen de 45 en 65 jaar moesten zijn, waardoor vermeden werd dat de astrologen aanwijzingen van onastrologische aard in handen zouden krijgen - van iemand van 45 is het bijvoorbeeld waarschijnlijker dat hij of zij gehuwd is dan van iemand van 20. Om dezelfde reden werd geëist, dat zij allen in de Verenigde Staten geboren moesten zijn; een chef-kok, die overigens

23

aan alle voorwaarden voldeed, werd uit de lijst gebannen omdat hij in Frankrijk geboren was. Daarentegen werd, om de opgave-metweinig-gegevens niet onmogelijk te maken, van de proefpersonen geëist, dat zij hun hoofdberoep geruime tijd hadden uitgeoefend en niet herhaaldelijk van het ene vak naar het andere waren overgestapt. Er werd echter niet gestreefd naar het bijeenbrengen van 10 beroepen die alle zeer duidelijk van elkaar te onderscheiden zouden zijn. (Het werden ten slotte: musicus, marionettenspeler, boekhouder, bibliothecaresse, kunstcriticus, kunstleraar, herpetoloog (bioloog gespecialiseerd in kruipende dieren), vee-arts, kinderarts en prostituée. Deze lijst kwam op willekeurige wijze tot stand; de eerste beschikbare proefpersonen werden genomen wanneer zij maar aan alle eisen voldeden - wat overigens nog niet zo gemakkelijk bleek te zijn.) De astrologen werd gevraagd, alle 10 horoscopen met alle 10 beschrijvingen te vergelijken, en ze te rangschikken in een volgorde van 'meest bijpassend' tot 'minst bijpassend'; hun uitkomsten werden gewaardeerd met een cijferlijst die liep van 1 voor volkomen juist tot 5 voor volkomen onjuist, met dus een 3 voor twijfelachtig of onzeker. De astroloog die alle tien keer precies raak schoot zou op die manier 10 punten krijgen, terwijl een collega die er steeds naast zat met 50 punten beloond zou worden; wie maar iets deed op goed geluk zou, theoretisch, tienmaal 3, of 30 punten krijgen. Twintig van de uitgenodigde astrologen zonden hun werk binnen de gestelde tijd op. Om een controle op het experiment te krijgen, werd een even grote groep (20) van psychologen en sociale werkers zonder astrologische kennis gevraagd, precies dezelfde opgave uit te voeren. Voor dezen waren de horoscopen abracadabra, dus ze 'deden maar wat' en hun gemiddelde uitkomst was dan ook 29,85 of praktisch gesproken de 30 die volgens de kansberekening een toevallige behandeling van het materiaal zou opreveren. De astrologen kwamen echter uit de bus met een gemiddelde van slechts 24, en de kans dat dit bij toeval zou kunnen gebeuren is, volgens de statistische berekening, minder dan één op honderd. Zestien hunner bleven onder het te verwachten gemiddelde en waren dus trefzekerder dan het toeval (enkelen zelfs met kansen van één op duizenden), en zeventien versloegen het toeval wanneer uitsluitend gelet werd op de kolom 'volkomen juist', of wel: in de roos. Twee astrologen kwamen met hun antwoorden binnen na sluitingstijd, en het bleek dat zij de uitslag nog sterker in positieve zin hadden kunnen beïnvloeden. (De drieëntwintigste die uitgenodigd was liet bij dit experiment niets van zich

24

weten). Op deze resulaten baseerde Clark de uitspraak, dat het schijnt dat astrologen uit geboortehoroscopen een gelijkenis met het betrokken individu kunnen afleiden. Dit is meer een veronderstelling dan een stelling, maar als man van de wetenschap kon Clark op basis van dit ene experiment niet verder gaan; een kans van één op honderd wordt zelden verwerkelijkt, maar het kán gebeuren, zoals alle gokkers weten. En ook was er nog altijd kritiek mogelijk op het onderzoek, al was het alleen maar omdat de bizarre mogelijkheid niet uitgesloten kon worden, dat buitenzintuiglijke waarneming (ESP), met name helderziendheid, de astrologen aan hun uitkomsten had geholpen. Er werd dus een nieuwe proef ontworpen, die tevens de eerste kon aanvullen; terwijl in de eerste aannemelijk was gemaakt dat astrologen in staat zijn algemene levensomstandigheden te herkennen in horoscopen (wat, althans theoretisch, inhoudt dat zij omgekeerd ook in staat zijn zelf die levensomstandigheden uit een horoscoop te lezen), zou de tweede dienen om te zien of zij ook kunnen voorspellen. De astrologen kregen elk tien paar horoscopen toegezonden, met bij elk paar één juiste levensgeschiedenis, waarin data van belangrijke momenten - huwelijk, promotie, sterfgeval in familie, belangrijke reis, enz. - vermeld waren. In elk tweetal horoscopen was één inderdaad van het individu wiens levensgeschiedenis was gegeven, terwijl de tweede betrekking had op iemand van ongeveer dezelfde leeftijd, hetzelfde geslacht, en in dezelfde streek geboren. Wat de astrologen niet wisten was, dat de onjuiste' horoscopen in werkelijkheid zomaar op goed geluk waren opgesteld, met willekeurig gekozen geboortedata, dus niet eens betrekking hadden op werkelijk bestaande personen. Van die hypothetische figuren kon Clark noch iemand anders enige kennis hebben, zodat de kans op helderziendheid of gedachtenoverbrenging tot de helft was teruggebracht. Deze keer namen alle drieëntwintig astrologen deel. Drie slaagden erin, voor alle tien levensbeschrijvingen de juiste horoscoop aan te wijzen, achttien slaagden voor meer dan de helft, twee voor de helft - dus de waarschijnlijkheidsuitkomst - en geen daaronder. Statistisch verwerkt was de kans op een dergelijke uitkomst weer minder dan één op de honderd. Clark achtte kennelijk de beide proeven complementen van elkaar; voor hem stond nu wel vast, dat astrologen individuele horoscopen kunnen interpreteren (proef 1), en toekomstvoorspellingen kunnen

25

doen (proef 2), zij het dan dat hij beide bewijzen had geleverd met terugwerkende kracht (in proef 2 bijvoorbeeld hadden de betrokkenen hun toekomst al achter zich, maar deze werd door de astrologen herkend); tweemaal een hoofdprijs uit de loterij trekken is een zeldzaamheid. Niettemin werd nog een derde proef wenselijk geacht, met als inzet de vraag of astrologen ook kunnen kategoriseren, en met een nog zorgvuldiger vermijden van de mogelijkheid dat clairvoyance of telepathie een rol zou kunnen spelen in de uitkomst. Clark maakte alleen de opzet. De geboortegegevens werden verzameld door een groep artsen en psychologen, en de bijbehorende horoscopen werden opgesteld door een astroloog die onkundig werd gelaten van het doel waarvoor zij zouden dienen, zodat de mogelijkheid van parapsychologische overdracht tussen Clark en de deelnemende astrologen praktisch gesproken werd uitgesloten. Het ging opnieuw om het maken van de juiste keuze uit een tweetal horoscopen. Deze keer was de ene horoscoop die van een lijder aan hersenverweking, de andere die van een bestaand individu van ongeveer dezelfde leeftijd en geboorteplaats, die echter van meer dan de gemiddelde intelligentie en op een of andere wijze bijzonder begaafd was. De astrologen kregen geen levensbeschrijvingen, geen opgave van bijzondere data in het leven, alleen de mededeling dat één van elk paar aan hersenverweking leed, en de opdracht aan te duiden wie van de twee dit was. De uitslag was opnieuw meer positief dan één op de honderd volgens de kansberekening. Wie zich herinnert, dat Gauquelin resultaten behaalde als 1:500.000 of zelfs 1:5.000.000 vindt driemaal 1:100 misschien minder indrukwekkend; maar men moet bedenken dat Gauquelin slechts een enkele faktor uit duizenden horoscopen van de meest vooraanstaande lieden in hun beroep onderzocht, terwijl Clárks astrologen beproefd werden op het totaal van hun eigen kennis, en dit dan nog wel onder omstandigheden die zij in hun normale praktijk niet meemaakten, namelijk zonder enig contact met de betrokken individuen, zonder inzicht in hun geestelijk niveau, zonder een regel handschrift of een foto; wat alweer te vergelijken is met een arts die zonder de patiënt gezien te hebben moet diagnostiseren op basis van fragmentarische mededelingen van een tussenpersoon. Dr. Vernon Clark was voldoende kenner van de academische wereld om geen juichkreten aan te heffen; de behoedzaamheid waarmee hij

26

zijn resultaten bekendmaakte is opvallend. Zijn proeven leverden geen bewijs voor de astrologie, maar - schreef hij - hadden niet aangetoond dat de astrologie onwaar is. Hij durfde het aan, de voorlopige veronderstelling die hij na de eerste proef geopperd had, nu te vervangen door een hypothese: 'met materiaal dat uitsluitend door geboortegegevens verstrekt wordt, kunnen astrologen op juiste wijze onderscheid maken tussen individuen, welk vermogen vastgesteld kan worden met de gewone statistische procedures die gebruikt worden om de waarde en betrouwbaarheid van elk psychologisch instrument vast te stellen.' Hij schreef verder (in In Search): 'Na jarenlange ervaring verworven te hebben op basis van deze hypothese, hebben zij (de astrologen) nauwelijks behoefte aan een bewijs dat de mens inderdaad reageert op zijn planetaire omgeving. Maar onze wetenschappelijke vrienden moeten voorlopig nog behandeld worden met alle ceremonieel dat hooggeachte . gasten toekomt, en wij, als gastheren, moeten hen zorgvuldig aanspreken in hun eigen taal, en hen bezighouden op een manier waarvan wij bij voorbaat weten dat zij die aangenaam vinden.' Hij wees erop dat zijn experimenten door statistici gecontroleerd en feilloos bevonden waren, en dat het aanhoudend toezicht van buitenstaanders, niet-astrologen, er borg voor stond dat er geen bedrog gepleegd werd. 'Het zal nu nooit meer mogelijk zijn,' meende Clark, 'de astrologische techniek af te doen als een vage, wazige geheimzinnigdoenerij, of als een spelletje van onontwikkelde occultisten, of alleen maar als het winstgevende verzinsel van gewetenloze charlatans. Wie dat uit vooroordeel toch willen doen, zullen hun mond moeten houden of deze experimenten zelf moeten herhalen.' De voornaamste kritiek van Eysenck (1982) op dit onderzoek van Vernon Clark is dat het in dit soort onderzoek te prefereren is om veel proefpersonen en weinig astrologen te nemen, omdat bij een gering aantal proefpersonen zoals hier de kans niet uitgesloten is dat hun voorkennis van astrologie het resultaat van het onderzoek te veel beïnvloedt. Het commentaar van de schrijver hierop is dat dit in zijn algemeenheid zeker waar is, maar minder van toepassing is op het hier gedane onderzoek. Zijns inziens was het met deze onderzoeksopzet nauwelijks mogelijk dat de proefpersonen het resultaat beïnvloedden door een neiging om antwoorden te geven die astrologisch gezien van hen werden verwacht.

27

Behalve door alle tot nu toe genoemde factoren worden uitspraken van astrologen over anderen ook nog beïnvloed door het mensbeeld en de levensvisie van de astroloog zelf. Tussen de horoscoop en de cliënt zit te allen tijde de persoon van de astroloog met daaraan verbonden diens eigen persoonlijke meningen en (voor-)oordelen. Voor een reëel verloop van een gesprek over iemands horoscoop lijkt het dan ook aanbevelenswaardig dat de astroloog zich bewust is van de eigen persoonlijke geaardheid, meningen en oordelen. Dit is in ieder geval een belangrijke voorwaarde om de cliënt goed tot zijn recht te laten komen. Verder is het vooral voor beginnende astrologen aan te bevelen om niet al te voortvarend bezig te gaan als een soort 'astrotherapeut', maar zich eerst de tijd te gunnen om ervaring op te doen. Ervaring, niet alleen in het duiden van horoscopen, maar vooral ook in een goede gesprekstechniek. Het is misschien het beste om te beginnen met het duiden van de horoscopen van goede bekenden. Vooral aan het begin is het belangrijk om te leren luisteren en kijken naar iemand van wie de horoscoop besproken wordt. Op die manier leert men langzamerhand uit de dingen die zo iemand met of zonder woorden zegt te halen waar bijvoorbeeld iemands blinde vlekken liggen. Het feit dat iemand een uitspraak niet juist vindt hoeft, zoals op blz. 9 werd vermeld, niet per definitie te betekenen dat deze fout is of dat de astroloog er naast zit. Wel moet deze er dan op verdacht zijn dat hij misschien te confronterend is geweest tegenover zijn cliënt. Ook is uit een onderzoekje van Bender gebleken, dat beginners meer fouten maken dan ervaren astrologen (Toonder en West, 1971). Voorzichtigheid is met name voor hen dus geboden! Ten aanzien van gespreksvoering in haar algemeenheid kan gesteld worden dat gesprekken waarin iemand spontaan vanuit zichzelf belangstelling voor een ander kan opbrengen, naar die ander kan luisteren en de ander respectert, vrijwel altijd door beide partijen positief gewaardeerd worden. Voor de praktijk van de horoscoopduiding betekent dit dat het geen zin heeft om krasse uitspraken te doen of mensen ergens op vast te pinnen. Het kan wel eens belangrijker zijn dat iemand na een horoscoopbespreking met een gevoel naar huis gaat dat hij wat vrijer is geworden, omdat hij zich meer verantwoordelijk weet voor zijn eigen doen en laten dan dat de 'astroloog' zich tevreden voelt over de voltreffers die hij scoorde terwijl de 'cliënt' met een vastgepind gevoel naar huis gaat.

28

Vragen 1. Een historisch voorval dat nogal eens door tegenstanders van de astrologie wordt aangehaald is het volgende: Er is eens een astroloog geweest die op grond van een horoscoop een aap voor een musicus hield. a. In hoeverre is dit een laakbare vergissing van de astroloog? b. Zou men het aan kunnen voeren als bewijs voor het feit dat astrologie onzin is? (Probeer de antwoorden te motiveren.) 2. Wat lijkt vanuit de argumenten uit deze les gezien de meest aannemelijke verklaring voor het verschijnsel dat van twee baby's die ongeveer op hetzelfde moment op dezelfde plaats worden geboren en dientengevolge praktisch dezelfde horoscopen hebben (zgn. tijdtweelingen) er één bij de geboorte overlijdt terwijl de andere blijft leven? a. Kleine verschillen in horoscopen kunnen grote gevolgen hebben. b. In de astrologie kan men geen onderscheid maken tussen materiële en geestelijke verschijnselen/energiemanifestaties. c. De menselijke vrijheid en de daaruit voortvloeiende mogelijkheid van bewustwording is van doorslaggevende betekenis waar het het overleven of doodgaan vlak na de geboorte betreft. 3. Een waarzegster op de kermis die de hand leest vertelt een jongeman dat hij, problemen heeft en zal krijgen met vrouwen. Hij ervaart dit als een juiste uitspraak. Noem van de 5 hieronder genoemde mogelijke oorzaken daarvan de 3 meest, en de 2 minst voor de hand liggende: a. De waarzegster doet een uitspraak over dingen die iedereen wel eens heeft maar waar niemand graag over praat. b. De waarzegster is paranormaal begaafd. c. De waarzegster gelooft in het blinde vertrouwen van de jongeman in de handleeskunde. d. Er zijn haar bepaalde dingen opgevallen in het gedrag van de knaap terwijl hij zich tussen de rij wachtenden bevond. e. De jongeman geeft haar gelijk omdat hij zich de moeite heeft moeten getroosten om een kwartier in de rij te staan en daarna f 7,50 heeft moeten betalen voor een consult van 2 minuten. Kan men uit de bovenstaande vraag de conclusie trekken dat de schrijver handleeskunde onzin vindt? (Probeer het antwoord te motiveren.)

29

Literatuurverwijzingen 1. J.F. Chandu; Het kosmodiagnostisch analysesysteem. 2. G. Dean en A. Mather; Recent advances in natal astrology. 3. H.J. Eysenck; Astrology, science or superstition. 4. J.G. Toonder en A. West; Het astrologisch argument. 5. M. Gauquelin; The cosmic clocks. Over het onderzoek en de publicaties van Gauquelin staan eveneens diverse verslagen en literatuurverwijzingen vermeld in de boekwerken 2, 3 en 4. N.B.: De antwoorden op de vragen staan vermeld in bijlage 1, achter in het boek.

30

Les 2 - Wat is een horoscoop In deze les gaat het over het verband tussen astrologie en astronomie. Er wordt in uitgelegd wat we in feite aan het doen zijn wanneer we een horoscoop trekken. Van daaruit zal ondermeer duidelijk worden waarom het astrologisch gezien eigenlijk helemaal niet juist is om van 'rammen', 'vissen' en 'watermannen', enz. te spreken. De sterrenhemel zoals wij die zien Wanneer we op een heldere nacht op een plaats waar we niet gehinderd worden door kunstlicht naar de hemel kijken zien we dat deze bezaaid is met onnoemelijk veel sterren. Met enige goede wil kunnen we hierin groeperingen onderscheiden, waarin met de nodige fantasie dierenfiguren te ontdekken zijn. Vaak wordt gedacht dat de sterrebeelden van de dierenriem op die manier aan hun namen gekomen zijn. In de 3e les zal duidelijk worden waarom dit een onjuiste veronderstelling is. In het kader van het onderwerp waar het in deze les over gaat is de constatering dat astrologen niet in de hele sterrenhemel en in alle sterrengroeperingen daarin geïnteresseerd zijn echter van meer belang. Bij het merendeel van hen is de interesse voor het gebeuren aan het uitspansel beperkt tot één gordel van sterrenbeelden die de naam 'dierenriem' heeft gekregen en op ons halfrond (het noordelijk halfrond) in de zuidelijke hemelhelft te zien is. Waarom dit zo is kunnen we zien op afbeelding 1. Mede om te illustreren hoe deze band van sterrenbeelden op het moment van afbeelding 1 vanuit Nederland waargenomen zou kunnen worden werden de afbeeldingen 2a en 2b in de les opgenomen. Afbeelding 2a is een weergave van de zuidelijke hemelhelft, zoals die op 21 december 1980 om ongeveer half 1 's nachts in Groningen te zien was. Op afbeelding 2b is te zien hoe deze hemelhelft er daar op dezelfde datum om half 3 's nachts uitzag. Bij het vergelijken van deze afbeeldingen kan om te beginnen de

31

Afbeelding 1: Vereenvoudigde voorstelling van de positie van de dierenriem t.o.v. de aarde. Merk op dat vanaf het noordelijk halfrond gezien het zichtbare deel van de dierenriem in het zuiden- en vanaf het zuidelijk halfrond gezien in hct noorden staat. Verder draait de aarde en staat de dierenriem stil.

conclusie worden getrokken dat zich op beide afbeeldingen 6 van de 12 sterrenbeelden van de dierenriem boven de horizon bevinden. Dit laatste is altijd het geval. De helft van de dierenriem bevindt zich altijd boven de horizon en de andere helft is altijd onzichtbaar, omdat ze zich op dat moment daaronder bevindt. Verder is te zien dat op het moment van afbeelding 2b (half 3 's nachts) de sterrenbeelden ten opzichte van het moment van afbeelding 2a (2 uur eerder) naar rechts verschoven zijn. Op het moment van afbeelding 2b staat in Groningen niet meer het sterrenbeeld tweelingen, maar het sterrenbeeld kreeft in het zuiden. Verder zien we dat in die twee uur die er tussen het moment van afbeelding 2a en 2b verlopen zijn het sterrenbeeld vissen in het westen (rechts op de tekening) is ondergegaan en er sterren die bij het sterrenbeeld maagd horen opgekomen zijn (links op de tekening in het oosten). Dit naar rechts verschuiven van de sterrenbeelden is een gevolg van één van de astronomische bewegingen waar we in de astrologie in geïnteresseerd zijn, t.w. de dagelijkse omwenteling van de aarde rond haar eigen as. In feite bewegen niet de sterrenbeelden maar de aarde. Doordat de aarde tegen de wijzers van de klok in (van west naar oost; van rechts naar links) draait, zien wij de dierenriem met de wijzers van de klok mee van oost naar west draaien. Op deze wijze komen alle 12 sterrenbeelden in hun vastliggende volgorde ongeveer in het oosten op, bereiken precies in het zuiden het hoogste punt van hun 'dagboog' (hun dagelijkse tocht boven de

32

33

horizon) en gaan achtereenvolgens ongeveer in het westen onder. Hoe de vaste volgorde van de sterrenbeelden van de dierenriem is, is in onderstaande tabel te zien. In deze tabel staan tevens de symbolen weergegeven die in de astronomie en in de astrologie worden gebruikt om de astronomische sterrenbeelden/astrologische tekens aan te duiden. (Verderop in deze les zal worden uitgelegd wat het verschil is tussen een sterrenbeeld en een teken.) Naam van het teken Symbool Uitleg symbolen Ram - Aries Stier - Taurus Tweelingen - Gemini Kreeft - Cancer Leeuw - Leo Maagd - Virgo Weegschaal - Libra Schorpioen - Scorpio Boogschutter - Saggitarius Steenbok - Capricornus Waterman - Aquarius Vissen ? - Pisces

Een ramskop met horens Een zware stierekop Een romeinse twee Een kapotte schaar Een leeuwestaart Maagd met 2 korenaren Ouderwetse balans Scherpe angel Naar de hemel gerichte pijl Het enige teken met 2 symbolen Water in golvende beweging Twee in tegengestelde richtingbewegende vissen

Omdat niet de sterrenbeelden bewegen, maar de aarde draait is het eigenlijk niet juist om van het 'opkomen', 'culmineren' (het bereiken van het hoogste punt van de dagboog) en ondergaan van sterren en andere hemellichamen te spreken. In feite komen niet de sterrenbeelden op maar zakt door de draaiing van de aarde de oostelijke horizon t.o.v. de betreffende sterrenbeelden. Door dezelfde oorzaak stijgt bij het zgn. ondergaan van hemellichamen de westelijke horizon a.h.w. uit boven het betreffende hemellichaam, waardoor het aan het gezicht wordt onttrokken. Verder kunnen we uit afbeelding 2a/b afleiden dat iedere twee uur één sterrenbeeld schijnbaar het midhemel (het hoogste punt van de dagboog dat op ons halfrond in het zuiden - vlg. afb. 1 - ligt) passeert. Verder weten we dat de aarde in één etmaal (24 uur) rond haar as draait. In het etmaal hebben dus voor het oog alle 12 sterrenbeelden

34

van de dierenriem het midhemel één keer gepasseerd en een deel van de dag boven de horizon gestaan. Toch krijgen we ze op onze geografische breedte nooit alle 12 in één etmaal te zien. Dit laatste is een gevolg van het dag- en nachtritme. Overdag zien we geen sterren, zelfs niet bij helder weer, omdat de zon dan te veel licht geeft. Toch zijn ze er wel en de zon bevindt zich vanaf de aarde gezien altijd in de gordel van sterrenbeelden die we de dierenriem genoemd hebben. Wanneer de sterren van de dierenriem overdag voor ons wel zichtbaar zouden zijn, konden we, doordat de aarde rond de zon draait, de zon ogenschijnlijk de dierenriem zien doorlopen. (Daarom wordt de dierenriem ook wel zodiak = zonnebaan genoemd. (zie afbeelding 5, blz. 27). Om dit laatste te verduidelijken werd afbeelding 3 in de les opgenomen. Op deze afbeelding is te zien dat vanaf de aarde gezien, achter de zon sterren van het sterrenbeeld steenbok staan zolang de aarde zich tussen de zon en het sterrenbeeld kreeft bevindt. Wanneer de aarde haar baan rond de zon vervolgt zien we achter de zon achtereenvolgens de sterren van de sterrenbeelden waterman, vissen, ram, enz. verschijnen. Uit afbeelding 3 is eveneens af te leiden dat Nederland gedurende één omwenteling van de aarde rond de zon (één jaar dus) altijd een deel van één omwenteling van de aarde rond haar as (één etmaal) binnen

Afbeelding 3 1. vlak van de equator A. Winter op het Noordelijk halfrond 2. vlak van de ecliptica B. Zomer op het Noordelijk halfrond 3. baan van de aarde 4. noordpool

35

het gebied valt dat bereikbaar is voor zonlicht. Wel is dit deel van het etmaal 's zomers, wanneer vanaf de aarde gezien de zon in het sterrenbeeld kreeft staat (denk de linker aardbol weg) beduidend langer dan 's winters, wanneer vanaf de aarde gezien de zon in steenbok staat. 's Zomers zijn de dagen op onze geografische breedte inderdaad veel langer dan 's winters. Zo kan men uit afbeelding 3 afleiden dat de seizoenswisselingen het gevolg zijn van de scheve stand van de aardas t.o.v. de zon. Wanneer de aardas niet scheef, maar recht zou staan t.o.v. de zon, zou de jaarlijkse omwenteling van de aarde rond de zon geen seizoenswisseling tot gevolg hebben. Verder zouden dan overal op aarde de dagen even lang zijn als de nachten. Rond de evenaar wordt deze toestand het dichtst benaderd. Net als de zon zien we vanaf de aarde de maan en de planeten van ons zonnestelsel door de sterrenbeelden van de dierenriem lopen. Voor zover het de maan betreft is deze beweging te zien door afbeelding 2a en 2b te vergelijken. Wanneer we dit doen kunnen we constateren dat op afbeelding 2b de maan ten opzichte van afbeelding 2a niet alleen een stuk is gezakt in de richting van de westelijke horizon (het gevolg van de dagelijkse omwenteling van de aarde rond haar as), maar tegelijk een klein stukje in omgekeerde richting verschoven is. Op afbeelding 2b staat de maan iets verder verwijderd van de hoofdster van de stier (Aldebaran) dan op afbeelding 2a het geval is. De maan is iets verschoven in de richting van het sterrenbeeld tweeling. Deze verschuiving loopt dus tegen de dagbeweging in en ze is het gevolg van het feit dat de maan in de 2 uur die verlopen is sinds afbeelding 2a een klein stukje (1 graad van de 360 graden waaruit de dierenriemcirkel bestaat; zie ook blz. 34) verder geschoven is door de dierenriem. Wanneer we de volgende dag rond dezelfde tijd naar de maan hadden gekeken, hadden we kunnen zien dat deze haar tocht door de dierenriem verder vervolgd had en aan het begin van het sterrenbeeld tweeling was beland. Ze had op dat moment daardoor niet alleen verder naar het oosten en hoger boven de horizon gestaan, maar haar 'schijngestalte' zou ook nog iets veranderd zijn. Hoe deze 'schijngestaltes' of 'maanfasen' ontstaan wordt geïllustreerd aan de hand van afbeelding 4.

36

Afbeelding 4: Het ontstaan van de maanfasen. Toelichting: In deze afbeelding wordt de maandelijkse omloop van de maan rond de aarde in beeld gebracht. De binnenste maantjes geven aan hoe het zonlicht op de maan valt, de buitenste maantjes hoe de waarnemer dit vanaf de aarde ziet.

In feite manifesteert de omwenteling van de planeten rond de zon zich vanaf de aarde gezien op dezelfde wijze als de zon en de maanbeweging met dit verschil dat de planeten er vanaf de aarde gezien uitzien als sterren (de astrologen in het oude Babylonië noemden ze 'dwaalsterren), veel langzamer lopen dan de maan en zich vanaf de aarde gezien, bij tijd en wijle zelfs achteruit bewegen door de dierenriem. Dit laatste is het gevolg van het feit dat de planeten sneller in hun baan om de zon lopen naarmate ze dichter bij de zon staan. Op afbeelding 5 (blz. 27) is te zien dat de aarde ten opzichte van mars tot en met pluto als het ware door de binnenbocht gaat. De aarde zal dus uitlopen op mars tot en met pluto. Van de aarde uit bekeken zien we om die reden mars tot en met pluto achteruit door de dierenriem lopen. Is de aarde ver genoeg uitgelopen op de planeet dan verdwijnt dat effect. In onderstaande tabel 1 staat meer informatie over de gemiddelde omlooptijden van de diverse planeten. Verder staan de planeetsymbolen die in de astrologie en astronomie het meest worden gebruikt daarin afgebeeld.

37

Tabel 1: Planeetssymbolen en omlooptijden van de planeten. Naam planeet Zon Maan Mercurius Venus Mars Jupiter Saturnus Uranus Neptunus Pluto Maansknopen Aarde

Symbool

Omlooptijd

Tijd in 1 teken

1 jaar 1 maand 1 jaar 1 jaar 2 jaar 12 jaar 30 jaar 84 jaar 164 jaar 284 jaar 18½ jaar

1 maand 2½ dag 1 maand 1 maand 2 maanden 1 jaar 2½ jaar 7 jaar 14 jaar 21 jaar 1½ jaar

Toelichting: de omlooptijd van een planeet is de hoeveelheid tijd die een planeet nodig heeft om één omwenteling rond de zon te maken (zie ook afbeelding 3). M.b.t. de zon is er sprake van een schijnbare omlooptijd (zie tekst). De maan draait rond de aarde. Het begrip 'omlooptijd' heeft wat de maan betreft hier betrekking op. Mercurius en Venus zijn t.o.v. de aarde binnenplaneten en blijven dus van daaruit gezien aan de hemel altijd in de buurt van de zon. Gemiddeld genomen doorlopen zij de dierenriem dus in dezelfde tijd als de zon. Van de zon uit gezien bedragen hun omlooptijden resp. 88 en 225 dagen.

Van astronomische sterrenbeelden naar astrologische tekens - het tollen van de aardas

Op afbeelding 2a en 2b kunnen we zien dat de astronomische sterrenbeelden van verschillende grootte zijn. In de astrologie is dit nooit het geval geweest. Astrologen hebben de dierenriem altijd verdeeld in 12 even grote vakken die ze tekens noemen. Deze 12 'tekens' van de dierenriem ontstaan door een verdeling van de dierenriem in 12 gelijke stukken, die aanvankelijk globaal samenvielen met de gelijknamige sterrenbeelden. Zo viel het sterrenbeeld ram in de periode rond het begin van onze jaartelling in het gebied wat het astrologische teken ram besloeg en het sterrenbeeld stier viel ongeveer in het gebied van het astrologische teken stier. In die tijd was het enige verschil tussen een (astrologisch) teken en een

38

39

(astronomisch) sterrenbeeld dat ieder teken precies 30 graden (1/12e deel van de dierenriemcirkel) groot was en elk sterrenbeeld qua grootte verschilde van elk ander sterrenbeeld. Later is dit geleidelijk aan veranderd. Doordat de aardas een zeer langzaam tollende beweging maakt (zie afbeelding 6) staat de aarde nu in een iets andere hoek ten opzichte van de dierenriem en de zich daarin bevindende planeten dan 2000 jaar geleden. (N.B.: de astrologen noemen de zon en de maan voor het gemak ook planeten.) Door deze andere stand van de aardas zien we nu, wanneer we vanaf de aarde naar een planeet kijken, andere sterren achter die planeet dan in de periode rond het begin van onze jaartelling, waarin de dierenriemtekens hun naam kregen. Op 21 maart staat vanaf de aarde gezien thans niet meer het punt 0 graden ram achter de zon, maar een punt aan het begin van het sterrenbeeld vissen. De tollende beweging van de aardas waarover het hier gaat hoeft niet de doodssteek voor de astrologie te zijn wanneer men zich realiseert dat de astronomische sterrenbeelden ± 2000 jaar geleden slechts voor karteringsdoeleinden werden gebruikt. Het gaat in de astrologie niet om de invloed van sterren (een wijdverbreid misverstand; zie ook les 3), maar om een indeling van de baan van de aarde rond de zon in 12 gelijke delen, die vroeger de namen van astronomische sterrenbeelden hebben gekregen. Het gebied in de hemel waarin we thans vanaf de aarde het astronomische sterrenbeeld vissen zien kan dientengevolge nog steeds en te allen tijde opgevat worden als een ram-achtig energieveld. Een astrologisch teken is dus iets geheel anders dan een astronomisch sterrenbeeld. Omdat we in deze cursus astrologie en geen astronomie bedrijven gaan we van nu af aan de dierenriem dan ook bezien vanuit de astrologische indeling in 12 tekens van gelijke grootte; t.w. 30 graden. Wanneer we afbeelding 2a in een astrologische tekening omzetten zien we dan ook dat de hele dierenriem 1 teken verschuift. Op afbeelding 7a is dit in beeld gebracht. We zien op deze afbeelding de astrologische maagd als rijzend teken, terwijl op het moment van deze afbeelding de astronomische leeuw opkwam. Hetzelfde geldt uiteraard m.b.t. het teken in het zuiden (op het MC) en het teken dat aan het ondergaan is. Op de tekening van afbeelding 7a staat niet het eind van het sterrenbeeld stier, maar het eind van het teken tweeling in het zuiden en niet de astronomische waterman, maar het astrologische teken

40

vissen is net ondergegaan. Op afbeelding 7b zien we de complete horoscooptekening die hoort bij het moment van afbeelding 2a op de plaats in Noord-Nederland die het betreft. We zien op deze afbeelding behalve de maan ook de andere planeten ingetekend. Zoals te zien is staan die op dit moment in Groningen allemaal nog onder de horizon. Op afbeelding 8 (de horoscooptekening die hoort bij afbeelding 2b) is te zien dat 2 uur later hierin enige verandering is gekomen. Zowel astrologisch als astronomisch zijn de planeten jupiter en saturnus opgekomen, waarbij het astrologische teken waarin deze planeten staan echter bijna 30 graden verschilt van het astronomische sterrenbeeld waarin ze staan. (Zie bovenstaande tekst.) gebied waar binnen de N.P. verschuift

Afbeelding 6: De tollende beweging van de aardas (één zo'n omwenteling van de aardas duurt ± 25.000 jaar).

'Het begrip declinatie' Zoals op de tekening op blz. 41 te zien is vormt de dierenriem niet van oost naar west een boogvormige streep, maar een soort band met van noord naar zuid een bepaalde breedte. Vanaf de aarde gezien loopt de zon precies door het midden van deze band. De planeetbanen kunnen echter enigszins van deze zonnebaan afwijken. Planeten kunnen in

41

Afbeelding 7a: Het zichtbare deel van de zuidelijke hemelhelft op 21-12-1980 om ± 0.30 uur 's nachts in Groningen: weer gegeven in horoscoopvorm

Afbeelding 7b: De totale horoscooptekening voor 21-12-1980 om ± 0.30 uur in Groningen. Merk op dat in deze tekening ook de helft van de dierenriem is opgenomen die op dat moment onzichtbaar is omdat ze zich onder de horizon bevindt. Afwijkingen van deze tekening t.o.v. afbeelding 2a zijn het gevolg van de verschuiving van de aardas. waardoor de astrologische dierenriemtekens thans niet meer samenvallen met de astronomische sterrenbeelden (zie blz. 26 c.v.)

42

Afbeelding 8: De horoscooptekening voor 21-12-1980 om 2.30 uur Pl. T. te Groningen.

werkelijkheid dus een positie in de dierenriem innemen die ten noorden of ten zuiden ligt van de zonnebaan door de dierenriem. De afwijking die een planeet in een bepaalde periode ten opzichte van de zonnebaan of zodiak heeft heet de declinatie van die planeet. De meeste astrologen houden met deze declinatie geen rekening en doen alsof alle planeten, net als de zon, precies midden door de dierenriem lopen. Behalve door het tollen van de aardas ontstaan ook hierdoor verschillen tussen de astronomische, met het oog waarneembare, en de astrologische posities van planeten in het luchtruim. In het nu volgende deel van de les wordt dieper ingegaan op de wijze waarop een horoscooptekening tot stand komt. Daarbij zal eveneens duidelijk worden wat de rol van de horizonlijn en de meridiaanlijn daarin is.

43

Van de astronomische realiteit naar de horoscooptekening - de sectoren of huizen Zoals de meeste lezers wel zullen weten is een horoscooptekening behalve in 12 tekens ook opgedeeld in 12 sectoren of huizen. Hoe deze verdeling in sectoren eruit ziet hangt af van de hoek tussen het punt van de dierenriem dat op plaats en moment waarvoor de horoscoop geldt aan het opkomen is en het punt dat daar dan in het zuiden staat. Op afbeelding 8 is te zien dat het teken weegschaal tamelijk precies in het oosten boven de horizon opkomt. Dat het punt van de dierenriem dat opkomt op onze geografische breedte niet altijd precies in het oosten staat kunnen we zien in afbeelding 9. Op de horoscooptekening van deze afbeelding zien we dat het dierenriemteken kreeft op onze geografische breedte altijd in het noordoosten opkomt. Het duidelijkst merken we dit aan het begin van de zomer, wanneer de zon aan het begin van de astrologische kreeft staat.

Afbeelding 9: een horoscooptekening van het moment wanneer op een plaats ergens in Nederland het teken Kreeft op gaat komen.

44

In die tijd van het jaar komt de zon bij ons 's morgens heel vroeg in het noordoosten op. Het feit dat een teken niet in het oosten opkomt heeft tot gevolg dat in de horoscooptekening de horizonlijn scheef gaat lopen (zie afb. 9). In afbeelding 9 zien we ook dat door deze scheve horizonlijn de hoek tussen het punt van opkomst (het ascendantpunt; meestal afgekort als AC) en het punt in het zuiden (het Medium Coeli of MC) erg groot kan zijn. Deze hoek kan echter ook erg klein zijn. Dit laatste is bij ons het geval wanneer het teken steenbok opkomt. Omdat het gebruikelijk is om de horoscoop in 12 sectoren of huizen te verdelen vallen er tussen het ascendantpunt en het MC-punt 3 sectoren. Omdat de hoek tussen AC en MC in deze tekening groot is worden deze 3 sectoren (en de 3 sectoren daartegenover) ook groot. Ook zien we dat in deze tekening de 3 sectoren tussen het punt van opkomst (het AC) en het laagste punt van de horoscoop in het noorden (het IC, of het Imum Coeli) wel erg klein moeten zijn wanneer de kreeft opkomt. Daarom zijn de 3 huizen tussen DC (of descendant) en MC in deze tekening ook klein. Uit bovenstaand verhaal kunnen we afleiden dat de horoscoop verdeeld is in 4 x 3 huizen. - 3 huizen tussen het punt van opkomst (het AC) en het punt in het zuiden (het MC); - 3 huizen daar tegenover tussen het punt van ondergaan der tekens (de DC) en het IC, het laagste punt in de horoscoop; - 3 huizen tussen de ascendant en het IC; - 3 huizen daar tegenover tussen DC en MC. De huizen zijn genummerd van 1 t/m 12 (zie afb. 7a/b en 8). Huis 12 begint altijd bij het punt van opkomst, het ascendantpunt, en eindigt bij het begin van huis 11. Huis 11 ligt altijd tussen huis 12 en huis 10 in, ergens in het zuidoosten dus. Huis 10 volgt op huis 11 en ligt altijd tussen een punt in het zuidoosten en het zuidelijkste punt in de horoscoop, het MC. Het punt in het zuiden van de horoscoop, het MC-punt, is altijd het punt van de dierenriem dat op het moment en op de plaats waarvoor de horoscooptekening geldt het hoogst aan de hemel staat. Daarom staat het ook helemaal boven in de horoscoop. Welk punt dit is, is behalve van de plaats van waarneming afhankelijk van het moment van de dag.

45

Omdat een horoscoopcirkel, net als iedere cirkel, 360 graden is en omdat ieder van de 12 tekens even groot is, is ieder teken 30 graden groot. Verder draait de hele horoscoopcirkel, ten gevolge van de dagbeweging, iedere 24 uur één keer rond. Dit betekent dat 1 graad van de dierenriem er 1/360 x 24 uur = 1/360 x 1440 minuten = 4 minuten over doet om het MC te passeren. Iedere 4 minuten passeert dus gemiddeld één graad van de dierenriem het MC van de horoscoop (iedere 2 uur dus 1 teken, want 1 teken is 30 graden groot). Op het moment waarvoor de horoscooptekening van de afbeelding 9 geldt, staat in Nederland het punt 23 graden waterman op het MC. 4 minuten later zal het punt 24 graden waterman op het MC staan; 8 minuten later het punt 25 graden waterman, enz. Welk punt van de dierenriem op het MC staat, is dus afhankelijk van de dagbeweging. Verder bepaalt het punt op het MC wat het ascendantpunt is, anders gezegd: welk punt van de dierenriem op een bepaalde geografische breedte opkomt. Het MC-punt en het ascendantpunt samen (de hoek daartussen) bepalen op de hierboven beschreven manier de verdeling van de horoscoop in sectoren of huizen. De verdeling van de dierenriemtekens (en van eventuele planeten daarin) over de sectoren of huizen van de horoscoop is dus, behalve van de plaats van waarneming, afhankelijk van het moment van de dag waarvoor de horoscoop geldt. Ze verandert daardoor verhoudingsgewijs erg snel. In de horoscooptekening die bij figuur 2b hoort (figuur 8) zien we dat in de 2 uur die er verlopen is tussen het tijdsmoment van tekening 2a en van tekening 2b, de maan (en daarmee het maanteken) in Groningen in huis 9 in de richting van huis 8 verhuisd is. Verder kunnen we bij het vergelijken van deze beide horoscooptekeningen zien dat jupiter en saturnus op het moment van horoscooptekening 8 in Groningen boven de horizon gekomen zijn. Ze zijn daar dus opgekomen en staan daar nu in de 12e sector (het 12e huis) van de horoscoop. In het volgende hoofdstuk zullen we zien dat dit niet betekent dat jupiter en saturnus overal aan het opkomen zijn op dat moment. Ze zullen op dat moment bijvoorbeeld in Ierland nog onder de horizon zitten. Dit komt doordat Ierland een stuk westelijker ligt. Het etmaal is in Ierland daardoor nog niet zo ver gevorderd als in Nederland.

46

Ierland moet eerst 'doorgedraaid' zijn tot de plaats waar Nederland op dat moment ligt. De plaats van planeten en tekens in de horoscoop hangt, zoals gezegd, mede af van de plaats van waarneming. Langzaamrijzende en snelrijzende tekens op het noordelijk halfrond

Eerder in dit hoofdstuk (blz. 34) werd opgemerkt dat het punt dat op een bepaald moment op het MC (het punt van de horoscoop precies in het zuiden) staat bepaalt welk punt van de dierenriem op de betreffende geografische breedte opkomt. Niet ieder punt van de dierenriem komt op onze breedte even snel op en dat hangt samen met het feit dat het MC op onze breedte niet altijd even hoog boven de horizon staat. We kunnen dit zien door de afbeeldingen 10a en 10b met elkaar te vergelijken. Op deze afbeelding zien we dat op het moment van de dag waarop bij ons het teken tweeling zich in het zuiden (op het MC) bevindt de dierenriem erg hoog boven de horizon staat.

Afb. 10a: het zichtbare deel van de hemel opeen plaats ergens in Nederland op 21-12-'80 vlak na middernacht.

Afb. 10b: het zichtbare deel van de hemel op 21-12-'80 rond het middaguur, op dezelfde plaats.

47

Dit effect merken we het duidelijkst in de voorzomer. Gedurende die tijd van het jaar (ongeveer tussen 21 mei en 21 juli) staat de zon in de tekens tweelingen en kreeft en hij staat dan 's middags hoger aan de hemel dan gedurende de rest van het jaar. Daarbij wordt op 21 juni in het punt 0 graden kreeft de hoogste stand bereikt. Ook wanneer de zon niet in dit deel van de dierenriem staat, komen deze beide tekens dagelijks het hoogst boven de horizon van alle dierenriemtekens (zie ook blz. 33). Het omgekeerde geldt met betrekking tot de tekens boogschutter en steenbok. Op onze geografische breedte komen deze tekens nooit hoog boven de horizon. We merken dat bijvoorbeeld in de tijd rond sinterklaas. Dan staat bij ons de boogschutter-zon 's middags altijd laag aan de hemel. Ook wanneer de zon niet in boogschutter staat blijft dit teken op onze geografische breedte altijd laag boven de horizon voor zover het daarboven verschijnt. Hetzelfde geldt voor het teken steenbok. Nu heeft de maximale hoogte die een teken boven de horizon bereikt gevolgen voor de snelheid waarmee het daaraan vastgekoppelde rijzende teken opkomt. Aan het teken tweeling als MC-teken zit op onze geografische breedte automatisch het teken maagd vastgekoppeld als ascendantteken, m.a.w.: wanneer bij ons de tweeling in het zuiden staat komt op onze geografische breedte automatisch het teken maagd boven de horizon. Op afbeelding 10a zien we dat bij ons de dierenriem dan erg rechtop staat.

Afbeelding 11a/b: de tijdsduur die het teken Maagd en het teken Vissen nodig hebben om te rijzen. Merk op dat de tekens ondanks hun schuine hoek t.o.v. de horizonlijn, recht omhoog komen. Hierdoor ontstaat het verschil in tijdsduur. Dit verschil is dus geen gevolg van een verschil in grootte tussen de tekens (alle astrologische tekens zijn van gelijke grootte, t.w. 30 graden) of een verschil in snelheid van opkomen.

48

Omgekeerd ligt bij ons de dierenriem bijna plat op het moment van de dag waarop de boogschutter-vissen combinatie MC-punt respectievelijk rijzend teken is (zie afbeelding 10b). Op afbeelding 1 la en llb is te zien hoe het komt dat op het moment waarop bij ons de dierenriem hoog boven de horizon staat het rijzend teken er veel langer over doet om op te komen dan op het moment waarop de dierenriem verhoudingsgewijs plat ligt. Op deze afbeelding zien we dat het teken maagd er meer dan 3 keer zo lang over doet dan het teken vissen om op te komen. Bij ons heeft de maagd ongeveer 2½ uur nodig om te rijzen, terwijl de vissen binnen een tijdsbestek van drie kwartier in hun geheel boven de horizon komen. Op deze wijze kan men op onze geografische breedte een onderscheid maken tussen zgn. snelrijzende en zgn. langzaamrijzende tekens. De snelrijzende tekens zijn op het noordelijk halfrond de tekens waterman, vissen, ram en stier en de langzaamrijzende tekens de daar tegenover liggende tekens leeuw, maagd, weegschaal en schorpioen. In de praktijk betekent dit dat er in ons landende omringende landen ruim vier keer zoveel mensen zijn met bijvoorbeeld weegschaal als ascendantteken dan mensen met bijvoorbeeld ram als ascendantteken. Daarom moet een verschijnsel als een groot aantal vrienden en bekenden met leeuw, maagd, weegschaal of schorpioen als ascendant niet te snel gezien worden als een aanwijzing voor een speciale affiniteit tot mensen met deze ascendanttekens. De kans dat een willekeurig iemand die men ontmoet één van deze vier tekens als ascendantteken heeft is bij ons nu eenmaal aanzienlijk groter dan de kans op één van vier willekeurige andere dierenriemtekens als ascendantteken. Vragen N.B.: Bij het beantwoorden van de onderstaande vragen kunnen een globe, een band of hoepel, een geel of wit balletje en een zaklantaarn desgewenst dienen als hulpmiddel bij het voorstelbaar-maken van de in deze vragen geschetste situaties. 1. Hoe komt het dat met volle maan het maanteken tegenover het zonneteken staat (afbeelding 4 en 5)?

49

2. Hoe komt het dat er nu andere sterrenbeelden achter de planeten staan dan 2000 jaar geleden, terwijl we zowel astrologisch als astronomisch planeten nog wel op hetzelfde moment zien opkomen en ondergaan? (zie de tekst op blz. 32 ev.) 3. Behalve de maan zijn er nog twee planeten die schijngestaltes hebben. a. Welke planeten zijn dat? (afbeelding 5) b. Verklaar hoe het komt dat deze beide planeten vanaf de aarde gezien nooit ver van de zon verwijderd zijn en dientengevolge alleen zichtbaar kunnen zijn in de avond- of ochtendschemering (zie afbeelding 5). c. Wanneer staan deze beide planeten het verst van de aarde verwijderd? (afbeelding 4 en 5) - In hun 'volle fase' (vgl. volle maan). - In hun 'nieuwe fase' (vgl. nieuwe maan). d. Hoe komt het dat ze zowel in hun 'volle' als in hun 'nieuwe' fase vanaf de aarde gezien onzichtbaar zijn? (afbeelding 4 en 5) e. Wanneer lopen ze retrograde (zie tekst): - Wanneer ze naar hun 'volle fase' onderweg zijn, of - Wanneer ze rond hun 'nieuwe fase' zitten? 4. Zijn er op de evenaar ook langzaamrijzende en snelrijzende tekens? (Probeer het antwoord te motiveren. Zie tekst en afbeeldingen in het laatste gedeelte van deze les, blz. 35 t/m 37, in combinatie met afbeelding 1.) Welke consequentie heeft dit voor de huizenverdeling van horoscopen voor plaatsen in de tropen? 5. Waarom zijn de benamingen 'snelrijzende tekens' en 'langzaamrijzende tekens' eigenlijk foutief? Literatuurverwijzingen 1. Elisabeth Muldtr; Zon, maan en sterren: astronomie voor iedereen. 2. W. Widmann; Welke ster is dat? 3. Elseviers sterrengids. Aanbevolen voor een bezoek ZEISS planetarium Kromwijkdreef 11 1108 JA Amsterdam-ZO (Tel.: 020-963484) Antwoorden op de vragen: bijlage 1.

50

Les 3 - Hoe werkt astrologie? Inleiding In les 2 hebben we gezien in welke verschijnselen aan het firmament de astrologie geïnteresseerd is. We zagen ondermeer dat de twaalf tekens (sterrenbeelden) van de dierenriem slechts de achtergrond vormen, waartegen zich het kosmisch gebeuren afspeelt, waar het in de astrologie in feite om te doen is. Ook werd in deze les uitgelegd hoe men vanuit dat kosmisch gebeuren kan komen tot een horoscooptekening, waarvan de twaalf tekens van de dierenriem, de plaatsing van de planeten daarin, en de huizen een aantal bouwstenen zijn. In de volgende lessen wordt ingegaan op de betekenissen die aan deze duidingselementen moeten worden toegekend. Voordat daarmee begonnen wordt, worden eerst de belangrijkste verklaringsmodellen voor de werking van astrologie behandeld en wordt aangegeven en gemotiveerd van welk verklaringsmodel in deze cursus wordt uitgegaan. Verklaringsmodellen Het causale (oorzaak-gevolg) verklaringsmodel In dit model wordt er vanuit gegaan dat er een logische, natuurkundige verklaring te vinden moet zijn voor invloeden van planeetbewegingen op het gebeuren op aarde. De verklaring volgens dit model loopt tegenwoordig in grote lijnen als volgt: Ons zonnestelsel is in feite een steeds wisselend evenwicht van middelpuntvliedende en middelpuntzoekende krachten, die er samen voor zorgen dat de planeten rond de zon blijven draaien. De aantrekkingskracht die de planeten op de zon uitoefenen heeft een steeds wisselend getijde-effect op de vloeibare/gasvormige hete en daardoor labiele substantie waar de zon uit bestaat tot gevolg. Mede hierdoor is er sprake van een steeds veranderend aantal en een steeds wisselende locatie van zonnevlekken en zonnevlammen op de zon. Dat heeft tot gevolg dat de hoeveelheid energie die van de zon

51

naar de planeten (waaronder de aarde) stroomt ook van een wisselende intensiteit is. Samen met de aantrekkingskrachtvelden van de maan op de aarde beïnvloedt deze energie de aardionosfeer. Glynn (1972) beweert dat met deze theorie een causale verklaringsmogelijkheid van de werking van de astrologie een stuk dichterbij is gekomen. Voorlopig neemt deze natuurkundige als hypothese aan dat het effect van deze energiewisselingen in de aardionosfeer zich op het aardoppervlak kan uiten in emotionele wisselingen bij individuen. Ook veronderstelt hij dat de geboorte van kinderen die gevoelig zijn voor bepaalde planeetposities erdoor versneld kan worden. Om dit geboorteversnellingseffect nader toe te lichten haalt Glynn onderzoek aan van dr. Jonas uit Tsjecho-Slowakije (Arroyo, 1975). Hoewel veel van het onderzoek van Jonas bepaald niet boven alle twijfel verheven is is het onderzoek van hem dat Glynn aanhaalt later bevestigd door andere onderzoekers. Samen met Jonas zijn deze onderzoekers het er namelijk over eens dat bij een natuurlijk verlopende geboorte de baby in feite de eigen geboorte opwekt en in die zin eigenlijk het eigen geboortemoment kiest. Door een stofwisselingspiek bij de baby brengt deze via de navelstreng een bepaald soort adrenaline in het lichaam van de moeder. Deze adrenalinesoort wekt bij de moeder de weeën op. Jonas gaat er vanuit dat de stofwisseling een cyclisch verloop heeft (d.w.z. er zijn met regelmatige tussenpozen pieken en dalen). Verder beweert hij dat de piek in de stofwisselingscyclus (waardoor de baby bijvoorbeeld eerdergenoemde adrenalinesoort in het lichaam van de moeder brengt) altijd plaatsvindt bij een voor het individu kenmerkende hoek tussen zon en maan. (Deze hoek is er dus ook bij het geboortemoment van de baby.) Iedere keer als deze hoek terugkomt_ vindt er volgens Jonas opnieuw een stofwisselingspiek plaats, die volgens hem tegelijk een vruchtbaarheidspiek betekent voor het betreffende individu. Hij beweert dan ook dat vrouwen 2 vruchtbaarheidscycli hebben, t.w.: de normale menstruatiecyclus en de zgn. 'maanfasecyclus' (de maanfase is de hoek tussen zon en maan op een bepaald moment). Mannen hebben volgens hem een vruchtbaarheidscyclus die correleert met hun maanfasecyclus. Het bovenstaande kan als volgt worden toegelicht: De maanfase - de hoek tussen zon en maan - is, wanneer men met nieuwe maan geboren is, 0 graden (zie ook les 2). Iedere keer wanneer het nieuwe maan is zal de betreffende persoon

52

volgens Jonas een vruchtbaarheidspiek hebben. Op dezelfde wijze zal iemand die met het eerste kwartier geboren is, iedere keer wanneer de maan in haar eerste kwartier staat (zie afbeelding 4, hoofdstuk 2) een vruchtbaarheidspiek beleven, enz. Verder is het aardige van deze uitleg dat de maan, behalve in de religies van diverse culturen, ook in de astrologie altijd beschouwd is als een symbool van de vruchtbaarheid. Op identieke wijze zou de hele planeetconstellatie op het moment van de geboorte en het verdere verloop van de planeten invloed kunnen hebben op de gemoedsgesteldheid e.d. van mensen. In die zin zou de horoscoop een planeetconstellatie kunnen weergeven waarvoor iemand voor wie die horoscoop geldt extra gevoelig is. Wanneer de meettechnieken voldoende verfijnd zijn, zal men met behulp van het causale model er in de toekomst mogelijk toe in staat zijn om, net als bij de maan, ook bij de andere planeten een soort energiecyclus aan te tonen die specifiek is voor het betreffende individu en samenhangt met diens geboortemoment. Een ingang hiertoe biedt nu reeds het onderzoek van Mme Kolisko. Ze toonde aan dat er een duidelijk verband bestaat tussen de mate waarin en de snelheid waarmee metaaloplossingen in filtreerpapier opstijgen en de bewegingen van planeten die in de alchemie en de astrologie altijd al met die metaaloplossingen geassocieerd werden. Mogelijk reageren ook de sporenelementen in het menselijk lichaam op aanverwante wijze op planeetbewegingen. Het lijkt niet bij voorbaat uitgesloten dat dit een weerslag zou kunnen hebben op de gemoedstoestand van mensen. (Toonder en West, 1971) Een andere verklaring voor het uitgangspunt van de astrologie dat zonnestelsel i nvloeden op het gebeuren op aarde niet bij ieder individu identiek uitwerken, biedt een theorie die de amerikaanse psychiater Lieber beschrijft in zijn boek The lunar effect (nederlandse titel: De maan en wij). Volgens Lieber en anderen hebben ook de draaiing van de aarde zelf en de aantrekkingskracht van onze planeet invloed op het zonnestelselenergieveld rond om de aarde. Daardoor zou dit veld op verschillende plaatsen op de aarde op hetzelfde moment verschillend uitwerken. Op grond van diverse onderzoeken op het gebied van energievelden komt hij tot de volgende conclusies: Ook ieder individu heeft een eigen energieveld om zich heen. (Men kan bijvoorbeeld E.E.G.'s en E.C.G.'s van iemand opnemen.) Dit individuele energieveld staat in wisselwerking met het steeds

53

veranderende energieveld rond om het individu, dat weer bepaald wordt door de wisselwerking aarde-zonnestelsel. Op een 'ongeboren vrucht' werkt dit 'zonnestelselenergieveld' niet rechtstreeks, maar via de moeder in en het energieveld van de ongeboren vrucht zelf is nog afgestemd op dat van de moeder. Zodra de baby geboren wordt vindt er een allereerste rechtstreekse kosmische totaalindruk plaats die, omdat ze voorheen afwezig was, een karakterologische blauwdruk, een soort basiskarakter dus, vastlegt. De aard van deze karakterologische blauwdruk wordt dus bepaald door de plaats en het moment van de geboorte. Verder onderzoek zal in de toekomst nader moeten uitwijzen in hoeverre de hierboven beschreven theorie met de feiten overeenkomt. Het symbolische model van de popastrologie* De symbolische benadering van astrologie. De aanhangers van dit model gaan er vanuit dat er een direkte samenhang moet zijn tussen wat er in de kosmos gebeurt en wat zich op aarde manifesteert. In de gedachtengang van dit model kan het volstrekt legitiem zijn om heel serieus te proberen een gelijkenis te ontdekken tussen bijvoorbeeld de vorm van een sterrenbeeld en het dier waar het naar genoemd is. Verder moeten mensen die onder een constellatie geboren zijn volgens de aanhangers van dit model in hun aard ergens ook wel iets weg hebben van het corresponderende dier. Deze gedachtengang is nogal populair in de vele popastrologieboekjes over de zonnetekens die zo'n beetje in iedere boekhandel wel te koop zijn. Daarin wordt de betekenis van een teken van de dierenriem meestal gekoppeld aan wat er op het noordelijk halfrond in de natuur gebeurt in de periode waarin de zon in dat teken staat. Zo zouden rammen initiatiefnemend moeten zijn omdat in de rammentijd (maart-april) al het nieuwe leven begint en scorpio's zouden geheimzinnig en broeierig zijn omdat in het jaargetijde waarin de zon in scorpio staat de bladeren van de bomen vallen en de grote omzettings- en verrottingsprocessen in de natuur plaatsvinden. Op zichzelf genomen is dit een vrij discutabele theorie, wanneer men alleen al bedenkt dat er in deze gedachtengang geen rekening wordt gehouden met het feit dat de seizoenswisselingen op het zuidelijk halfrond net andersom verlopen dan op het noordelijk halfrond. Zo gaan de populaire zonnetekenboekjes er vanuit dat de mate waarin iemand een aangeboren vitaliteit en wilskracht bezit bepaald wordt door de kracht van de zon in de tijd van het jaar waarin de betrokkene

54

geboren wordt. Merkwaardig genoeg wordt er in dergelijke boekjes nooit een koppeling gelegd tussen de hierin zonder uitzondering aan het teken boogschutter toegeschreven vitaliteit en de kracht van de zon in december! In dit verband is het misschien wel interessant om te vermelden hoe de tekens van de dierenriem, voor zover nu na te gaan is, in werkelijkheid aan hun naam gekomen zijn. Om te beginnen heeft dat al niets te maken met de stand van de zon in de dierenriem. In de oudheid was het, voor zover men al wist dat er achter de zon sterren staan, zeker niet bekend welke sterren dat waren. Zo is uit de historie bekend dat ondermeer in het romeinse rijk van rond Christus' geboorte niet de zonnetekens gebruikt werden om iemands aard te beschrijven, maar dat daartoe uitgegaan werd van het teken waarin de maan stond op het moment van geboorte. Het oudst bekende gebruik van de namen van alle twaalf tekens van de dierenriem vond, voor zover nu bekend is, rond ± 500 v. Chr. plaats in Egypte. In Egypte en Babylonië liet men in die tijd de dag met zonsondergang beginnen (Dean en Mather, 1977). Het eerste sterrenbeeld dat na zonsondergang in het oosten zichtbaar werd kreeg een naam die gekoppeld was aan de jaarlijks terugkerende gebeurtenissen en activiteiten op het platteland. Zo kwam in september het teken ram, dat toen 'Aries' heette, het eerst op na zonsondergang. Dit teken ontleende zijn naam aan het feit dat in september in het Egypte van die tijd de ooien van de rammen werden gescheiden om in alle rust lammeren te kunnen werpen. Verder droeg het betreffende teken oorspronkelijk de naam 'ooi' i.p.v. de naam 'ram'. Het teken scorpio was het teken dat in april na zonsondergang het eerst boven de horizon kwam. In het oude Egypte was april de droogste tijd van het jaar. Er waren dan zandstormen en op het land, waar hoogstens nog stoppels stonden, omdat er al geoogst was, waren in de droge tijd veel schorpioenen. Het feit bijvoorbeeld dat het teken scorpio, zoals we verderop in de cursus zullen zien, een waterteken is, heeft dus ook al heel weinig te doen met de oorsprong van de naam van het teken of met de aard van het diertje. Dit zijn slechts enkele voorbeelden om aan te tonen hoe door aanhangers van het symbolische model vaak geheel willekeurig bepaalde toevallige analogieën van de dierenriemsymboliek met het

55

gebeuren in de natuur uit de context van het totale natuurgebeuren worden gelicht en in de door hen gewenste richting worden geïnterpreteerd, zonder dat er bij gezegd wordt dat het slechts om beeldspraak gaat. Het verband tussen het gebeuren op aarde en de bewegingen van de hemellichamen zou wel eens grotendeels veel minder direct en voor het oog zichtbaar kunnen werken dan sommige aanhangers van het symbolische model lijken te geloven, en verder is de aarde maar een nietig stofje in het heelal. Daarom lijkt het ook wel heel onwaarschijnlijk dat de door aardbewoners op hun planeet waargenomen levensvormen rechtstreeks terug te vinden zouden zijn in bijvoorbeeld vormen van sterrenbeelden. Sommige 'sterren' daarin kunnen immers complete melkwegstelsels zijn, met ontelbare mogelijke levens- en bewustzijnsvormen, die voor de meeste aardbewoners qua manifestatievorm misschien niet eens voor te stellen zijn. Het holistische of organismische model Dit model heeft met het vorige model gemeen dat ook hierin uitgegaan wordt van de gedachte 'zo boven, zo beneden' en tevens van de veronderstelling dat alles met alles samenhangt. Alleen wordt een en ander in dit model veel vollediger en diepgaander uitgewerkt. Volgens dit model moet de werking van astrologie ongeveer als volgt worden uitgelegd: Het holistisch model heeft met het natuurwetenschappelijk verklaringsmodel van de werkelijkheid gemeen, dat daarin niet wordt uitgesloten dat materie en geest en daarmee ook de menselijke geest allebei manifestaties zijn van dezelfde energie en beide aan dezelfde natuurwetten onderhevig zijn die in de hele kosmos gelden. Het holistisch model gaat echter eèn paar stappen verder dan het natuurwetenschappelijke model van de werkelijkheid. Het gaat er om te beginnen vanuit dat de kosmos een zekere doelgerichtheid in zich heeft. In de ontwikkelingen die volgens eerdergenoemde natuurwetten verlopen, zit een tendens tot een steeds verdergaande specialisatie en perfectionering. Verder wordt in het holistisch model de kosmos als een soort levend geheel gezien, waarin alles met alles samenhangt. Op het niveau van ons zonnestelsel zou men deze samenhang als volgt kunnen omschrijven: Het is een in de astronomie tamelijk algemeen aanvaarde hypothese

56

dat sterren, net als mensen, een soort levensloop hebben. Sterren worden geboren, ze maken een aantal ontwikkelingen door en sterven af. De levensloop van een ster beslaat echter niet een periode van ± 75 jaar, zoals de levensduur van een mens in een welvaartsstaat, maar vele miljarden jaren. In die levensloop van een ster komt een fase voor waarin zo'n ster planeten kan vormen. Onze ster - de zon - bevindt zich in die fase van haar ontwikkeling. Wanneer de omstandigheden daarvoor gunstig zijn, kan op bepaalde planeten van een planetenstelsel leven ontstaan. In ons zonnestelsel is dat ook gebeurd. Op aarde is leven ontstaan, waarvan de mens een exponent is. We kunnen de verschijning mens beschouwen als een gevolg van de tendens tot steeds verdergaande specialisatie en perfectionering die in de zich voltrekkende evolutie aanwezig is. Daarbij is een belangrijk kenmerk van de mens een grote herseninhoud en een daarmee samenhangend vermogen om zich op zeer verstrekkende wijze bewust te worden van samenhangen. Daardoor is het voor een mens ondermeer mogelijk om zich bewust te zijn van een eventuele samenhang tussen het gebeuren in het eigen planetenstelsel en het gebeuren in zichzelf. Wanneer men nu vanuit de evolutiegedachte een planetenstelsel als een doelgericht totaalgebeuren ziet, lijkt het niet onwaarschijnlijk dat deze doelgerichtheid zich tot in de kleinste onderdeeltjes daarvan manifesteert. In die zin kan er een samenhang bestaan tussen het gebeuren op een planeet en het gebeuren in het hele planetenstelsel. Wanneer men zich realiseert dat ons zonnestelsel in feite een gigantisch evenwichtssysteem is van middelpuntvliedende- en middelpuntzoekende krachten, lijkt het duidelijk dat ieder onderdeeltje (planeet; manen van een planeet) van het stelsel daartoe bijdraagt omgekeerd functioneert zo'n onderdeeltje weer bij de gratie van alle andere onderdelen van het zonnestelsel samen. In die zin lijkt een verband tussen het gebeuren in ons zonnestelsel en het innerlijk gebeuren in een mens niet onmogelijk. Men kan stellen dat het individuele bestaan van een mens heel letterlijk begint op het moment van geboorte. Bij een foetus hangen immers de overlevingskansen direct af van het inlevenzijn van de moeder, bij een baby die zelfstandig ademhaalt niet meer. Het geboortemoment kan zo aangeven waar het eigene van ieder mens ligt; namelijk in de manier waarop de doelgerichtheid van ons

57

zonnestelsel zich in zijn individualiteit manifesteert. De geborene is in deze visie gebonden aan de basispatronen die de eigen horoscoop symboliseert en heeft de vrijheid om deze patronen naar eigen goeddunken te ontplooien. De in astronomische zin steeds wisselende onderlinge verhouding van planeten, zon en maan na de geboorte zal dan een steeds wisselende weerslag hebben op de verdere individualisering, al geschiedt deze samenhang vanuit het vastliggende basispatroon dat de horoscoop symboliseert. Het kenmerkende van de mens is dan dat deze zich daarvan bewust kan worden. Door het hoge niveau van bewustzijn en vrijheid dat evolutionair gezien de soort 'homo sapiens' nu eenmaal eigen is, zou men ieder individueel mens kunnen beschouwen als een onderdeeltje van het gebeuren in het zonnestelsel dat op zijn minst meer mogelijkheden heeft om natuurkrachten te hanteren dan andere daarin aanwezige vormen van materie. Sommige astrologiebeoefenaars menen dat iemands ethisch niveau voorbepaald is en vastligt in de eerdergenoemde basispatronen. Naar de overtuiging van de schrijver - mede geënt op diens praktijkervaring - is dit stellig niet het geval. Hij meent dat iemands ethisch niveau afhangt van de wijze waarop deze diens beslissingsvrijheid hanteert. Daarom is het naar zijn idee onmogelijk om vanuit de geboortehoroscoop dingen te zeggen over iemands sterke en zwakke, goede of slechte persoonlijkheidstrekken. Of kanten van iemands persoonlijkheid zich als goed of slecht, sterk of zwak ontwikkelen, hangt zijns inziens, behalve van eventuele onontkoombare milieu-omstandigheden, in belangrijke mate af van de wijze waarop iemand zijn eigenheid gebruikt en ontwikkelt via de keuzemomenten die zich in de loop van het leven voordoen. De hier in het geding zijnde vrije keuzemogelijkheid van de mens stelt het betrokken individu tevens in staat om het eigen lot verregaand te bepalen. Ook het feit dat de mens in de loop van de evolutie-die zich puur volgens natuurwetten voltrokken heeft - nu in het nucleaire tijdperk is beland, kan volgens de schrijver opgevat worden als een tot in het absurde doorgevoerde ondersteuning van de stelling dat de mogelijkheden en de verantwoordelijkheid van de mens liggen in het bepalen van het eigen lot. Misschien is dat zelfs zijn bestemming! Door zich bewust te zijn van de uitwerkingen van de steeds wisselende zonnestelselenergie op de eigen individualiteit krijgt de mens meer vrijheid om het eigen lot te bepalen en er geen slachtoffer van te zijn. Wanneer men astrologische 'invloeden' hanteert als extra mogelijk-

58

heden om de eigen vrijheid gestalte te geven zou men wel eens tot de ontdekking kunnen komen dat men op meer omstandigheden invloed kan hebben dan men voorheen logischerwijs voor mogelijk hield.' Anderzijds houdt deze visie op astrologie ook een zekere beperking in van haar mogelijkheden. Uit iemands individuele geboortehoroscoop kan men volgens de schrijver uitsluitend informatie krijgen over de wijze waarop hij vanuit de eigen individualiteit het eigen lot kan beïnvloeden. Zo hadden joodse concentratiekampslachtoffers vanuit hun individualiteit nauwelijks inbreng in hun gevangenneming. Evenmin heeft een collectief ontslag ten gevolge van een economische crisis iets te maken met de individualiteit van iedere werknemer afzonderlijk. Het feit dat iemand als individu ongewild het slachtoffer zal worden van een collectief ontslag of van de gevolgen van een collectief waanidee is dan ook niet uit de horoscoop van de betrokkene af te leiden. Wel zou men uit iemands individuele horoscoop informatie kunnen krijgen over de wijze waarop de betrokkene geneigd is om op een dergelijke overmachtsituatie te reageren. Vandaaruit is het misschien mogelijk om vanuit de horoscoop aan te geven wat voor hem of haar persoonlijk de mogelijkheden zijn om van zo'n situatie het beste te maken. Kosmische principes en de werking daarvan Zoals we hierboven zagen geeft volgens het holistische model de horoscooptekening informatie over de aard van de samenhang van de dingen 'boven' met de dingen 'beneden', zoals die op een bepaald moment op een bepaalde plaats op aarde geldt. De tekens en de planeten symboliseren dan de kosmische basisprincipes volgens welke het gebeuren op onze planeet plaatsvindt. Een kosmisch principe moet opgevat worden als een soort basisenergie die zich op zeer veel manieren in zeer veel, oppervlakkig gezien zeer uiteenlopende, verschijningsvormen kan manifesteren. Als voorbeeld worden hierna een aantal uitingen van het steenbokprincipe (steenbok; saturnus; huis 10) in hun mogelijke samenhang beschreven. Uit dit verhaal zal duidelijk worden dat alle, oppervlakkig gezien nogal uiteenlopende, manifestaties van dit principe uit één gemeenschappelijke basis voortkomen. We zouden deze gemeenschappelijke basis kunnen omschrijven als een energie die de vergroting van de duurzaamheid beoogt te bewerkstelligen door middel van vormgeving en structurering.

59

In de dode natuur zal het steenbok-principe zich bijv. kunnen uiten in koud en somber weer van langere duur, in de verandering van aggregatietoestand in de richting van vast en in vaste materialen die hard en duurzaam zijn, zoals harde steen- en houtsoorten. In de levende natuur manifesteert het zich als een energie die volgens het 'struggle for life and survival of the fittest'-model gericht is op een verhoging van de overlevingskansen van het organisme door maatregelen van beperkende en conserverende aard. Bij levende organismen wordt een dergelijke energie in zijn algemeenheid belangrijker naarmate de beschikbare middelen om in leven te blijven schaarser worden. Efficiënt en economisch omgaan met het weinige dat beschikbaar is wordt dan noodzakelijk. Voorzieningen die daartoe in de loop van de evolutie in de natuur zijn ontstaan vallen astrologisch gezien dan ook onder het steenbokprincipe. In de mensenwereld manifesteert dit principe zich bijvoorbeeld in het creëren van het verschijnsel tijd en in allerlei activiteiten die tot doel hebben om efficiënt om te kunnen gaan met de beschikbare middelen die nodig zijn om de bestaanszekerheid in aardse zin te garanderen. Te denken valt aan een overheid met het daaraan verbonden ambtelijke apparaat en aan een economisch-cijfermatige benadering van maatschappelijke problemen. Op het individuele vlak moeten we gaan denken aan eigenschappen als plichtbesef, verantwoordelijkheidsgevoel, voorzichtigheid, nuchterheid, een behoefte aan tastbaar rendement en een neiging tot efficiëntie en systematiek, allemaal eigenschappen die belangrijker worden in beperkende omstandigheden. Zoals we verderop in het boek zullen zien manifesteert een bepaald dierenriemprincipe zich het duidelijkst in de planeet die onder dat principe valt. Dit komt doordat een planeet opgevat kan worden als de 'drijfveermanifestatie' van een dierenriemprincipe. (Zie ook les 4 e.v.) De planeet saturnus moet binnen de astrologie opgevat worden als de 'drijfveermanifestatie' van het steenbok-principe en met name in de wat modernere psychologisch getinte astrologische literatuur worden er veel dramatische dingen over saturnus geschreven. Objectief gezien zou saturnus, als drijfveermanifestatie van het steenbok-principe, de behoefte moeten vertegenwoordigen aan effi-

60

ciëntie, systematiek en concrete resultaten. Een dergelijke behoefte kan uiteraard gepaard gaan met een zekere voorzichtigheid, een zekere mate van bescheidenheid en een verantwoordelijkheidsgevoel. Een mogelijk gevolg van een sterk verantwoordelijkheidsgevoel is faalangst. Zoals de meeste dingen kan ook faalangst positief d.w.z. stimulerend en negatief d.w.z. verlammend en depressief, angstig, bekrompen en kwetsbaar makend, uitwerken. Voornoemde moderne 'astrotherapeuten' geven, mogelijk vanuit een door een zekere beroepsdeformatie ontstane blikvernauwing, naar het idee van de schrijver wel eens te sterk de indruk dat saturnus bij de meesten de oorzaak is van alle mogelijke psychische angsten en noden, die slechts via een diepgravend 'bewustwordingsproces' met behulp van die zelfde saturnus zijn op te lossen. Uit zijn eigen, overigens niet zozeer psychotherapeutisch gekleurde, ervaring weet hij dat er tal van mensen bestaan die geen 'problemen met hun saturnus' hebben en die ook nooit hebben gehad. Uit dit verhaal blijkt dus dat één bepaald kosmisch principe heel veel, zowel positieve als negatieve, uitingsmogelijkheden heeft en dat het de combinatie van gebondenheid aan het milieu en keuzevrijheid van het individu is die bepaalt welke daarvan bij hem of haar op de voorgrond treden. Literatuurverwijzingen 1. S. Arroyo; De horoscoop, een energiepatroon. 2. T.A. Glynn; A link between the alpha state and a scientific basis of astrology, (AFA bulletin 1972, 34 (3), 28-31). 3. J. Dean en A. Mather; Recent advances in natal astrology. 4. C.G. Jung; Synchroniciteit. 5. A. Lieber/J. Agile; De maan en wij. 6. B. Thomassen; Astrologie tussen wetenschap en bijgeloof. * Met 'pop'-astrologie wordt de populaire astrologie bedoeld, de astrologie van kranten en tijdschriften en van boeken en boekjes over zonnetekens. 1. In dit verband kan de schrijver ondermeer wijzen op de zgn. synchronistische verbanden die C.G. Jung beschrijft in zijn werk 'Synchroniciteit'. (Jung 1950)

61

Les 4 - De twaalf dierenriemprincipes Inleiding Uit les 3 hebben we de conclusie kunnen trekken dat in deze cursus uitgegaan wordt van het holistische verklaringsmodel voor de werking van astrologie. Om toe te lichten hoe vanuit dit model gezien universele basisenergieën zich manifesteren in de vorm van kosmische principes volgde een beschrijving van het 10e principe, dat tot uiting komt in het teken steenbok, de planeet saturnus en in het 10e huis. In deze les volgt een eerste kennismaking met de sfeer die hoort bij ieder van de 12 dierenriemprincipes. Daarbij moet in het oog worden gehouden dat van 'principes' wordt gesproken. Dit houdt in dat de nu volgende reeksen van betekenissen niet alleen voor de bijpassende tekens gelden. De basisenergieën die bij de 12 dierenriemprincipes horen manifesteren zich behalve in teken, ook in planeet- en huisvorm. Aan ieder teken is dus één bepaalde planeet en één bepaald huis verwant. Het verschil in betekenis tussen een teken, een planeet en een huis kan als volgt worden omschreven: De tekens symboliseren als het ware de kleur van de innerlijke beleving of anders gezegd: de aanlegmanifestatie van een dierenriemprincipe. De huizen symboliseren hoe deze aanleg zich uit en tot welke levenssituaties hij leidt. De planeten ten slotte geven ieder Voor zich een bepaalde drijfveer weer. In die zin geven de planeten gezamenlijk informatie over iemands motivatie (beweegredenen). Ook de onderlinge hoeken die de planeten maken, de aspecten, zijn in de astrologie van belang. Een aspect symboliseert een bepaald soort wisselwerking tussen drijfveren. Op dit alles wordt later in de cursus teruggekomen. Eerst wordt in deze les de sfeer beschreven die bij ieder dierenriemprincipe hoort, omdat ieder van die principes zich manifesteert in

62

zowel een teken, een planeet, als een huis. Deze beschrijving en de daarbij gevoegde tekeningen komen in deze les nog niet boven het niveau van de popastrologie uit. In onderstaande tabel is te zien welk teken, welke planeten en welk huis bij ieder van de 12 dierenriemprincipes hoort. Tabel 1: de 12 dierenriemprincipes Kosmisch principe 1. Het 2. Het 3. Het 4. Het 5. Het 6. Het 7. Het 8. Het 9. Het 10. Het 11. Het 12. Het

Teken

Planeet (de heer of heerser v.h. teken)

principe principe principe principe principe principe principe principe principe principe principe principe

Huis le huis 2e huis 3e huis 4e huis 5e huis 6e huis 7e huis 8e huis 9e huis 10e huis 11e huis 12e huis

De individuele verschillen ontstaan door het feit dat niet iedereen mars in ram in het le huis of venus in stier in het 2e huis, enz. heeft. Mars kan bijvoorbeeld in stier in het 3e huis staan en venus in waterman in het 8e huis. Alle denkbare teken-planeet-huiscombinaties zijn op die wijze mogelijk. Voordat hierop ingegaan kan worden moeten eerst de betekenissen van de 12 dierenriemprincipes bekend zijn. Daarom volgt hiervan nu een beschrijving; eerst door middel van illustraties waaraan steekwoorden gekoppeld zijn en daarna met behulp van anekdotes en verhaaltjes. Een beschrijving van de 12 dierenriemprincipes Eerst volgt nu de weergave van de betekenissen van de 12 principes met behulp van illustraties en steekwoorden. Hierbij moet opgemerkt

63

worden dat de onder 'persoonlijk' opgenomen eigenschappen zich voornamelijk manifesteren in de aanleg- en driffveervorm, zoals die wordt weergegeven door respektievelijk tekens en planeten (les 5, 6 en 8). Onder 'materieel en sociaal' en onder 'natuur' opgenomen verschijnselen moeten meer gezien worden als een uiting van het zonnestelsel in een dierenriemprincipe-energie. Deze uiting wordt gesymboliseerd door de plaatsing van de planeten en tekenenergievelden t.o.v. de horizon- en meridiaanlijn. In de horoscoop wordt ze daarom weergegeven in de huizen (zie ook les 7). Het ram-principe Teken

; planeet

; huis 1

Persoonlijk: spontaniteit, durf, initiatief, fantasie, ongecompliceerdheid, direktheid, onafhankelijkheid, vechtlust, aanvoerders- en verkennersinstelling, ongeduld, egocentrisme; leven in een droomwereld, waarin heroïek de hoofdrol speelt en van daaruit de werkelijkheid benaderen; ruziezoekerig, tegendraads, nooit iets afmaken, ontaktisch. Materieel en sociaal: de aanvoerder, de verkenner, de ontdekkingsreis, heldendom, nomadenbestaan, militairen en sportmensen, vuur en wapens.

64

Natuur: het ochtendgloren, open vuur, droogte en hitte, vulkanen, ijzer en staal, roofdieren die het moeten hebben van snelle akties, stekelige planten, pioniersvegetaties, knoflook en spaanse/chilipepers, rode edelstenen, kleur: vuurrood. Het stier-principe Teken

; planeet

; huis 2

Persoonlijk: degelijk, betrouwbaar, vasthoudend, rustig doorzettend, gemakkelijk en meegaand indien geen tegenwerking wordt ervaren, praktisch, eerbied en respekt voor de natuur en de status quo, te eng materialistisch, traag van begrip en traag in het handelen, met name bij de confrontatie met nieuwe en onbekende situaties. Dan ook vaak koppig, behoudzuchtig en kleinburgerlijk. Materieel en sociaal: alles wat tastbaar houvast biedt; financiën (onder meer het bankwezen), landontginning en landbouw, de natuurbescherming, alles wat met behouden en bewaren van concreet houvast biedende zaken te maken heeft. Natuur: zacht en vast weer, tuinieren en het bewerken van de grond,

65

bloesems en bloesemgeuren, meikevers, lammetjes, zangvogels, reeën, aardbeien, metaal: koper, kleur: groen of rood-oranje. Het tweelingen-principe Teken

; planeet

; huis 3

Persoonlijk: mededeelzaam, veelzijdig, groot aanpassingvermogen, luchtig, vlinderig, opgewekt, nieuwsgierig, slim, open voor alle nieuwigheden, naperig, vrijblijvend, oppervlakkig, zo de wind waait waait m'n jasje, versnipperd en verward, niet altijd even betrouwbaar, de losse feiten te belangrijk vinden en het belang van de context onderschatten. Materieel en sociaal: iedereen die zich bezig houdt met opdoen en doorgeven van feitenkennis, zoals journalisten, bestuurders van transportmiddelen, PTT-ers, radio- en t.v.-medewerkers, barkeepers, discjockeys, mensen die op bibliotheken werken, mensen die feitelijke informatie opdoen en/of doorgeven -zoals bij informatieve beroepen en bij het lesgeven - waarbij pure kennisoverdracht centraal staat, administratieve krachten, baliepersoneel. Natuur: wisselvallig weer, de nieuwsgierigheid en speelsheid van jonge dieren, dieren die slim en behendig zijn, het vertakken van bomen en planten, peterselie en venkel, metaal: kwikzilver (het enige vloeibare metaal), kleur: geel of oranje.

66

Het kreeft-principe Teken

; planeet

huis 4

Persoonlijk: oog voor de gevoelens in en het emotionele welzijn van de omgeving en van daaruit vaak in staat tot het geven van geborgenheid; huiselijk, gezellig, voedend, gastvrij, moederlijk. Te sterk leven vanuit het gevoel dat de omgeving geeft, daardoor zichzelf voorbij lopen, schuchter, grillig, neiging tot terugkrabbelen, inhalig, labiel, overbezorgd. Materieel en sociaal: nostalgie, het moederschap, de gevoelswaarde van oude tradities en gebruiken, de horecabranche, de voedings- en genotmiddelenindustrie, huiselijke geborgenheid, toneelspel om de omgeving te behagen of de sfeer te beïnvloeden, de verzamelaar. Natuur: zacht en regenachtig weer, verzorging en koesteren van jongen, wegkruipen in het holletje en bij het moederdier, huisdieren, dieren die op het water leven, vruchtbare en waterige plaatsen, steen: kristal, metaal: zilver, zachtsmakende water- of waterige planten (komkommers, meloenen), kleur: zilverkleurig of oranjegeel.

67

Het leeuw-principe Teken

; planeet

; huis 5

Persoonlijk: warm en hartelijk, waardig, royaal, dingen groot opzetten en breed uitmeten, moedig, nobel, creatief, speels, zelfbewust, stabiel, organisatietalent, leidinggevende capaciteiten, gesteld op luxe en gemak, grootmoedig, autocratisch, heerszuchtig, trots, ijdel, overdadig, hooghartig, speculatiezucht, egocentrisch, gebrek aan respekt voor de natuur en voor de medemens, anderen en de levende natuur te veel als middel en als speelgoed zien, iibermensch-neigingen. Materieel en sociaal: de charismatisch leider, de luxebranchewinkelier, de popmusicus, de amusementssector, de hobbyïst, sport en spel, omgaan met kinderen, de flirt. Natuur: warm en zonnig weer, warme streken, mondaine vakantieoorden (Franse Rivièra e.d.), leeuw, adelaar, haan, pauw, fazant, goud, diamant, sinaasappels, zonnebloemen, paardebloemen, kleuren: geel of oranje.

68

Het maagd-principe Teken

; planeet

; 6e huis

Persoonlijk: praktisch, nuchter, handig, zakelijk, kritisch, ijverig, oog voor details, zich verdienstelijk/nuttig maken, hulp verlenen, kritisch doorlichten en begeleiden, zuinig, pietepeuterig en pietluttig, onderdanig, kleinzielig, zwaarmoedig, steriel, preuts. Materieel en sociaal: werksters en dienstboden, verpleegkundigen, zuivere voeding en een schoon milieu, lichaamshygiëne, laboratoria, tandartsen, monteurs, werkplaatsen, nijverheid en industrie, apparaten en gereedschap, boekhouders en secretaresses, kritische consumenten, wetenschappelijk onderzoek. Natuur: wisselvallig weer, veel met name slimme huisdieren (onder meer honden, katten, kippen), muizen, bijen, mieren, gierst en tarwe, valeriaan e.a. geneeskruiden, kruiden- en kloostertuinen, graanstreken, industriegebieden, halfedelstenen, metaal: kwikzilver, kleur: violet of geelgroen.

69

Het weegschaal-principe Teken

; planeet

; 7e huis

Persoonlijk: verstandelijk gericht op de buitenwereld, van daaruit diplomatiek, prettig in de omgang, taktisch, beminnelijk, verstandig en verstandelijk, objektief, zachtaardig, toegeeflijk, gekunsteld, ijdel, narcistisch, flemerig, zoetsappig. Materieel en sociaal: democratische leiders, overlegsituaties, vergaderaars, diplomaten, discussieleiders, bemiddelaars, rechters, schone kunsten, modebranche, sieraden, schoonheidsverzorging, dansscholen, feestjes, 'close harmony' muziek (Anita Kerr Singers e.d.). Natuur: de avondschemering, zacht en rustig weer, oudewijvenzomer, parklandschappen, sierlijke bomen, bloementuinen, duiven, vlinders, rozemarijn, blauwe stenen, koper, kleur: lichtblauw of groen.

70

Het schorpioen-principe Teken

; planeet

;8e huis

Persoonlijk: neiging om tot het uiterste te gaan en enorme emotionele risico's te nemen om het gevoel te krijgen dat iets tot in het diepste wezen doorgrond is. Van daaruit grondig, principieel, vastberaden, vasthoudend, scherpzinnig, fascinerend, hartstochtelijk, verlangend, zinnelijk, gesloten, broeierig, veeleisend, ongenuanceerd, dwingend, sarcastisch, wreed, neigend tot het aangaan of uitlokken van een machtsstrijd, wraakzuchtig. Materieel en sociaal: verschijnselen die met snijden en met leven en dood te maken hebben (chirurgie, slagersaktiviteiten, oorlogen, begrafeniswezen), afbraakprocessen om nieuwe groei mogelijk te maken (diepgravende psychotherapieën, bijsnoeien van bomen), geheime omzettingsaktiviteiten (alchemisten, illegale abortussen), de film 'The Shining' van Kubrick, ijzer- en staalindustrie, diepzeeduiken, draaikolken, 'voor wat hoort wat', 'oog om oog - tand om tand', de phoenix die uit zijn as herrijst, het rouwproces, zeer diep ingrijpende relationele en seksuele ervaringen. Natuur: broeierig en benauwd weer, bromvliegen, aasgieren, hyena's en aanverwante dieren, paddestoelen, schimmels en bacteriën, scherpe en zuiverende (water) planten zoals waterkers en kalmoes, mocrasbossen en moerassen, slangen, schorpioenen, stekende insekten (m.n. steekmuggen en muskieten), donkerrode edelstenen, kleur: bloedrood en groenblauw.

71

Het boogschutter-principe Teken

; planeet

; 9e huis

Persoonlijk: intuïtief verbindingen leggend ingesteld, van daaruit idealistisch toekomstgericht, spontaan, openhartig, enthousiast, joviaal, vrijheidslievend, oprecht, vol goede moed, avontuurlijk, hoopvol, eigenwijs, ongeduldig en rusteloos, lijdend aan zelfoverschatting, te lichtvaardig, onkritisch, onpraktisch, voorbarig, overdreven en buitensporig, meningen boven de feiten. Materieel en sociaal: bewustzijnsverruiming resse voor culturen, filosofieën, reizigers, messiasneigingen.

alles wat in de sfeer ligt van groei, uitdijing, en horizonverbreding zoals reisbureaus, intereligies, levensbeschouwelijke stromingen en avonturiers, missionarissen en mensen met

Natuur: overvloedige regenval, de onweersbui na de broeihitte van schorpioen en het daarop volgende frisse en wisselvallige weer, olifanten, paarden, uil, hert, rabarber, perzik, jasmijn, tin, donkerblauwe edelstenen, kleur: blauw.

72

Het steenbok - principe Teken

; planeet

; 10e huis

Persoonlijk: ambitieus, ernstig, standvastig, betrouwbaar, stabiel, beheerst, voorzichtig, volhardend, gereserveerd, bescheiden, eenvoudig, sober, stipt, binnenvetterig, formalistisch, bekrompen, hebzuchtig, gierig, bangelijk, egoïstisch, mensenschuw, streng, koud, aarzelend, pessimistisch, hang naar orde en regels, het systeem boven de mens. Materieel en sociaal: de economie, het ambtelijk apparaat, moderne landbouwbedrijven, rangen en standen, archieven, documenten en formulieren, bekwame politici, bekwame cabaretiers en alle andere zeer bekwame en hooggewaardeerde lieden, het calvinisme, onroerend goed, bouwmaterialen, kisten, uurwerken, beeldhouwers. Natuur: het middaguur, stil donker weer, vriezend weer, schraal weer, kale rotsen en bergtoppen, ravijnen, holen, ruïnes, alle dieren die in of onder de grond leven en wroeten, werkpaarden, muilezels, steenbokken, coniferen, grote bomen, klimop, uien, gerst, donkere edelstenen, lood, kleur: stemmig zwart e.a. donkere kleuren of blauwpaars.

73

Het waterman-principe Teken

; planeet

; 11e huis

Persoonlijk: vanuit het eigen innerlijk verstandelijk en contactueel ingesteld, van daaruit sterk in het bij elkaar brengen van wat bij elkaar hoort, theoretische diepgang, authentiek - vooral in samenwerking, strevend naar vrijheid, gelijkheid en broederschap, vindingrijk, verhelderend, onconventioneel, origineel, voorvechter voor gelijkberechtiging en gelijkwaardigheid, objektief, onbevooroordeeld, onpersoonlijk, gevoelskoud, te theoretisch, rusteloos, onnavolgbaar en onvoorspelbaar, gemeenzaam, verwarring stichtend zonder dat het nodig is, gelovend in het onmogelijke, opstandig, gebrek aan natuurlijk gezag en overwicht, halsstarrig in verstandelijke, contactuele en theoretische aangelegenheden. Materieel en sociaal: menswetenschappen, de evolutietheorie, culturele antropologie, uitvinders, elektriciteit en elektronica, lucht- en ruimtevaart, science-fiction (m.n. de film 'Space odyssee' van Kubrick), hallucinogene middelen, belangengroeperingen, verenigingen, aktiegroepen, sociëteiten, federaties. Natuur: buitenissige natuurverschijnselen, m.n. bliksemschichten, stormen en windhozen, het hemelgewelf, de ruimte - (exotische en trek-) vogels, egels, rammenas, vogelkers, zink, aluminium. radium, kleur: zachtrose en violet of paars.

74

Het vissen-principe Teken

; planeet

; 12e huis

Persoonlijk: gericht op een gevoelsmatige wisselwerking met de omgeving, van daaruit meegaand, gevoelig, verfijnd, inlevend, zich zelf wegcijferend. In feite alle christelijke deugden, zoals zachtmoedigheid, opofferingszin, mededogen, meevoelend, bescheiden, onbaatzuchtig, naastenliefde. Plooibaar, neigend tot minderwaardigheidsgevoelens, huichelachtig, normloos, sterk relativeringsvermogen en geen gevoel voor eer, daardoor gemakkelijk omkoopbaar en beïnvloedbaar, snel verslaafd aan iets, onbetrouwbaar, onevenwichtig, onhandig, slordig, stiekem. Materieel en sociaal: verdovende middelen (inclusief alcohol), verslaafden, geslachtsziektes, geheimzinnige ziektes, verborgen vijanden en vijandschap, aktiviteiten die achter de schermen gebeuren, beroepen die een volledige inzet voor de ander vereisen, alles wat met gesloten instellingen te maken heeft, mystici en mystieke ervaringen, kloosterlingen, aquarellen, muziek en muziekinstrumenten, smartlappen. Natuur: stil, mistig weer, dun bevolkte streken aan het water, stille stranden, landstreken waar nooit een mens komt, alle waterdieren en

75

waterplanten, m.n. onder water (bij kreeft: op het water), treurwilgen, verdovende planten, sneeuwklokjes, iriserende stenen, parelmoer, platina, oceanen, gassen, - leur: zeegroen en analineblauw of violet. De 12 dierenriemprincipes in hun onderlinge samenhang Dat de 12 dierenriemprincipes niet los van elkaar staan kan worden toegelicht met behulp van enkele parabels. In de eerste hiervan wordt een verband gelegd tussen de 12 dierenriemprincipes en een aantal opeenvolgende fasen in de ontwikkeling van een bepaalde cultuur. Daarbij vertegenwoordigt ieder principe afzonderlijk een bepaalde ontwikkelingsfase. In de ram-fase leeft de mensheid nog als nomade, veehoeder en jager, zonder vaste woonplaats en steeds op zoek naar nieuwe grond, nieuw avontuur en nieuwe buit. Dit is het stadium waarin het zelfbewustzijn ontwaakt en de mens zijn bestaansrecht voor de omgeving bewijst. In de stier-fase vestigt de mens zich, gaat een bepaald stuk land omheinen en wordt landbouwer. Hier ligt de bakermat van de tradities en normen die direkt ontleend worden aan de praktijk van alledag. In de tweeling-fase gaat de mens voor het eerst over de eigen schutting heen kijken. Er volgt een eerste kennismaking en uitwisseling met andere gemeenschappen en individuen in de omgeving. De uitwisseling verloopt nog oppervlakkig en vrijblijvend en is voornamelijk van verstandelijke, zakelijke aard. In de kreeft-fase wordt de eigen claii - weer belangrijker gevonden. Als reaktie op het naar buiten gerichte van de tweeling-fase volgt nu een fase waarin de mens zich gaat afvragen wie hij is en waar hij vandaan komt. Het is de fase van het collectief onderbewuste, van de algemeen menselijke ervaringen die aan de basis liggen van de verscheidenheid aan cultuuruitingen. Ook vindt in deze fase de voorbereiding plaats voor een bewustzijnssprong die tot de leeuw-fase leidt. In de leeuw-fase komt uit de collectieve zee het ik-bewustzijn van de ram-fase weer te voorschijn, nu alleen drie ervaringen rijker. Het

76

manifesteert zich daardoor op een andere manier, nl. als centraliteit. De samenleving schaart zich in deze fase rond een middelpunt, een persoon die de grote lijnen in het oog houdt en de zaak om zich heen organiseert; hierbij worden de details wel eens uit het oog verloren. Daardoor gaat de mens in de maagd-fase zich hier meer op richten. Het is de fase waarin alles kritisch wordt doorgelicht, uit elkaar geplozen en in de juiste volgorde gezet. Alles wordt vanuit de eisen die de praktijk stelt gezuiverd van ongerechtigheid. Het gevolg daarvan is wel dat er een hele massa dualiteiten overblijven. In de weegschaal-fase wordt daarom gestreefd naar het in harmonie brengen van deze dualiteiten door middel van synthese. Door dat zoeken naar synthese kan het gebeuren dat er geen ruimte meer overblijft voor spontaniteit en dat dingen niet voldoende grondig worden doorleefd als gevolg van de sterke behoefte aan harmonie. In de schorpioen-fase treedt daardoor dit grondig doorleven van de dingen juist op de voorgrond. Via dit doorleven kan de ervaring gezuiverd worden van de modder van onverwerkte collectieve instincten, maar het kan er ook toe leiden dat die 'modder' de overhand krijgt. Als deze crisis goed is doorstaan is het punt bereikt waarop opnieuw een bewustzijnssprong kan plaatsvinden. Dan wordt de boogschutter-fase bereikt. In deze fase breekt uit de loutering van de scorpio-fase het 'ideaal' door, het intuïtief weten en de levenswijsheid. Hier is sprake van inspiratie vanuit het goddelijke. In deze fase blijft het ideaal echter nog ideaal, maar in de steenbok-fase kristalliseert het zich uit. Dit uitkristalliseren houdt tevens in dat het ideaal zijn ongebreidelde karakter verliest. Het moet in een vorm gegoten worden en er moet wat mee gedaan kunnen worden in de alledaagse praktijk. Door een te sterk gericht zijn hierop kunnen de menselijke kanten wel eens wat te veel uit het oog worden verloren. In de waterman-fase bevrijdt de mens zich van alle uiterlijke beperkingen en voorschriften van boven af. De waarheid gaat weer meer van binnenuit leven. De eigen ideeën en gevoelens worden als norm genomen en er worden anderen opgezocht met wie men op deze wijze kan samenleven. De vorm die in deze fase gezocht wordt is die

77

van een samenleving waarin iedereen spontaan zijn geëigende plaats inneemt. In de vissen-fase wordt ten slotte gestreefd naar een oplossen van en een prijsgeven van elke vorm. Dit weer als voorbereiding op een nieuwe cyclus. De binding met de oude cyclus moet nl. opgegeven worden en hieruit moet de nodige lering worden getrokken, zodat met nieuwe ervaring toegerust begonnen kan worden aan een nieuwe cyclus. In het nu volgende citaat uit het boek Karmische astrologie van de Amerikaan Martin Schulman wordt het verband tussen de 12 principes weer anders toegelicht. ...En het was ochtend toen God voor Zijn twaalf kinderen stond en in elk van hen de kiem legde van het menselijk leven. Eén voor één deed elk kind een stap naar voren om zijn toegewezen gave in ontvangst te nemen. 'Aan jou, ram, geef Ik als eerste Mijn zaad, opdat jij de eer krijgt het te planten. Dat elk zaadje dat je plant zich in je hand tot een miljoen meer moge verveelvuldigen. Je zult geen tijd hebben het zaad te zien opgroeien, want alles wat je plant schept meer dat geplant moet worden. Jij zult de eerste zijn die de bodem van de menselijke geest doordringt met Mijn Idee. Maar het is niet je taak de Idee te voeden of in twijfel te trekken. Jouw leven betekent aktie en de enige aktie die Ik aan jou toeschrijf is te beginnen de mensen bewust te maken van Mijn Schepping. Voor je goede werk geef Ik je de deugd van Eigenwaarde.' Kalm stapte de ram naar zijn plaats. 'Aan jou, stier, geef Ik de kracht om vanuit het zaad de materie te vormen. Jouw taak is groots en vereist geduld omdat je alles moet afmaken wat je begonnen bent, and - ás zullen de zaden verloren gaan door de wind. Je zult niet halverwege twijfelen of van gedachte veranderen, noch van anderen afhankelijk zijn bij wat Ik je vraag te doen. Hiervoor geef Ik je de gave van Kracht. Gebruik hem verstandig.' En de stier stapte terug naar zijn plaats. 'Aan jou, tweelingen, geef Ik vragen zonder antwoorden, zodat je iedereen begrip kunt bijbrengen voor wat de mens om zich heen ziet. Je zult nooit weten waarom men spreekt of luistert, maar in je speurtocht naar het antwoord zul je Mijn geschenk van Kennis vinden.'

78

En de tweelingen stapte terug naar zijn plaats. 'Aan jou, kreeft, schrijf Ik de taak toe de mens te onderwijzen in zijn gevoelens. Mijn Idee voor jou is om hen te laten lachen en huilen, zodat alles wat ze zien en denken volheid van binnen brengt. Hiervoor geef Ik je de gaven van de Familie, opdat je volheid zich moge vermenigvuldigen.' En de kreeft stapte terug naar zijn plaats. 'Aan jou, leeuw, geef Ik de taak om Mijn Schepping in al haar glans aan de wereld te laten zien. Maar je moet oppassen niet trots te zijn en je altijd herinneren dat het Mijn Schepping was en niet de jouwe. Want wanneer je dat vergeet zal men je verachten. Er ligt veel vreugde in de taak die Ik je geef wanneer je die goed vervult. Hiervoor zul je de gave van Eer ontvangen.' En de leeuw stapte terug naar zijn plaats. 'Aan jou, maagd, vraag Ik alles wat de mens met Mijn Schepping heeft gedaan, te onderzoeken. Je zult zijn wegen scherp in de gaten moeten houden en hem aan zijn vergissingen herinneren, opdat Mijn Schepping door jou geperfectioneerd moge worden. Om dat te kunnen doen geef ik je de gave van Puurheid van Gedachten.' En de maagd stapte terug naar zijn plaats. 'Aan jou, weegschaal, geef ik de opdracht te dienen, opdat de mens zijn verplichtingen tegenover anderen in gedachten houdt. Dat hij moge leren samenwerken en de andere kant van zijn handelingen moge leren zien. Dat zal je overal brengen waar disharmonie is, en voor je inspanningen zal Ik je de gave der Liefde geven.' En de weegschaal stapte terug naar zijn plaats. 'Aan jou, schorpioen, geef Ik een hele moeilijke taak. Je hebt de gave te weten wat men denkt, maar ik verbied je te spreken over wat je leert. Vaak zal datgene wat je ziet je verdriet doen, en door die pijn zul je je van Mij afkeren en vergeten dat niet Ik, maar de verkrachting van Mijn Idee jouw pijn veroorzaakt. Je zult zoveel zien van de mens dat je hem gaat beschouwen als een dier en je zult zo worstelen met 's mensen dierlijke instincten binnen jezelf dat je de draad kwijt raakt; maar wanneer je ten slotte weer naar Mij terugkeert, schorpioen, heb Ik de verheven gave van Vastberadenheid voor je.' En de schorpioen stapte terug. 'Boogschutter, jou vraag Ik de mensen te laten lachen want te midden van hun wanbegrip voor Mijn Idee worden ze bitter. Door middel van lachen zul je de mens hoop geven, en door de hoop zullen ze weer naar Mij opzien. Je zult vele levens beroeren, al is het maar voor een enkel moment, en je zult de rusteloosheid in elk leven dat je beroert kennen.

79

Aan jou, boogschutter, geef Ik de gave van de Oneindige Overvloed, opdat je bereik groot genoeg is om elke donkere hoek te verlichten.' En de boogschutter stapte terug naar zijn plaats. 'Van jou, steenbok, vraag Ik zware hoofdarbeid, opdat je de mens moge leren werken. Je taak is niet eenvoudig, want je zult al 's mensen arbeid op je schouders voelen, maar voor het juk van je lasten heb Ik de verantwoordelijkheid voor de mens in jouw handen gelegd.' En de steenbok stapte terug naar zijn plaats. 'Aan jou, waterman, geef ik het concept van de toekomst opdat de mens andere mogelijkheden moge zien. Je zult de pijn van de eenzaamheid dragen, want ik zal je niet toestaan Mijn Liefde te verpersoonlijken. Maar om de mens te kunnen ombuigen in de richting van nieuwe mogelijkheden geef Ik je de gave van Vrijheid, opdat je in vrijheid door kan gaan de mensheid te dienen wanneer dat nodig is.' En de waterman stapte terug naar zijn plaats. 'Aan jou, vissen, geef Ik de allermoeilijkste taak. Jou vraag Ik om alle zorgen van de mens te verzamelen en die aan mij terug te geven. Jouw tranen zullen ten slotte de Mijne zijn. De zorgen die je zult absorberen zijn het gevolg van het feit dat de mensheid Mijn Idee niet begrijpt, maar jij zult de mens deemoed schenken, opdat hij het opnieuw moge proberen. Voor deze moeilijkste aller taken geef Ik je de grootste aller gaven. Jij zult de enige van Mijn twaalf kinderen zijn die Mij begrijpt. Maar deze gave van Begrip is alleen voor jou, vissen, want wanneer je het onder de mensen probeert te verspreiden, zullen ze niet luisteren.' En de vissen stapte terug naar zijn plaats. ... Toen zei God: 'Elk van jullie draagt een deel van Mijn Idee. Je moet niet de vergissing maken dat deel als Mijn gehele idee te zien, noch wensen jouw deel met een ander te ruilen. Want elk van jullie is volmaakt, maar dat zul je pas weten als jullie alle twaalf één zijn geworden. Pas dan zal Mijn totale Idee voor jullie onthuld worden.' En de kinderen gingen heen, elk vastbesloten zijn taak zo goed mogelijk te vervullen om de gave te kunnen ontvangen. Maar geen van hen begreep zijn taak of zijn gave helemaal, en toen ze terugkwamen zei God verbaasd: 'Ieder van jullie gelooft dat de gaven van anderen beter zijn. Daarom zal Ik je toestaan te ruilen.' Op dat moment was elk kind verrukt bij het zien van zoveel meer mogelijkheden binnen zijn opdracht.

80

Maar God glimlachte en zei: 'Je zult nog vele keren naar Mij terugkeren en Mij vragen je opdracht te verlichten en elke keer zal Ik je wens inwilligen. Je zult door talloze incarnaties gaan voordat je de oorspronkelijke missie die Ik je heb opgedragen, afgerond hebt. Ik zal je oneindig veel tijd geven om dat te doen, maar alleen wanneer het volbracht is zul je bij Mij komen.' Het laatste, wat minder diepzinnige, citaat stamt uit de cursus 'Astrologie voor beginners' van Cor de Wilt en Maurice Crijns. Door het kordaat optreden van de heer ram zijn alle weeskindertjes uit het tehuis, dat hij door zijn onnadenkend optreden in een vuurzee veranderd had, gered. Spontaan als de heer ram is, wil hij zich inzetten voor de opvang van de nu dakloze weeskindertjes. Dezelfde dag nog plaatst hij een vlammende oproep in de krant van de heer tweelingen, die juist ter plekke was gekomen om zich van de feiten op de hoogte te stellen, hoewel hij op dat moment een afspraak had met mevrouw stier. Als enkele ogenblikken later mevrouw stier van het gebeurde op de hoogte wordt gebracht door de heer tweelingen, zegt zij, dat ze al lang heeft gevonden dat er iets gedaan had moeten worden aan de behuizing van de kindertjes die, zoals nu toch blijkt, allang niet meer aan de eisen van de brandveiligheid voldeed. Helaas heeft ze door haar dagelijkse beslommeringen nooit tijd kunnen vinden om hier daadwerkelijk iets aan te doen. Zij is dan ook erg blij met het initiatief van de heer ram (hoewel ze de oorzaak van dat initiatief enigszins schokkend vindt) en gaarne wil ze eventueel financiële hulp verlenen. Verder krijgt de heer ram een reaktie op zijn oproep in de krant van mevrouw kreeft, die zich juist zat te vervelen. Mevrouw kreeft weet zich te herinneren dat in het damesblad 'Libelle' enige tijd geleden een artikel over die arme weeskindertjes stond, dat haar toen diep had getroffen. Zij grijpt deze gelegenheid dan ook aan om zich eens wezenlijk verdienstelijk te gaan maken voor die zielige hummeltjes. Er wordt een stichting in het leven geroepen, waarvan deze vier het voorlopige bestuur vormen. Op een algemene ledenvergadering besluit de heer ram zich terug te trekken en de voorzittershamer over te dragen aan de heer Leeuw, die al enkele malen blijk heeft gegeven dat hij de zaak best aankan. Mevrouw maagd neemt van de heer tweelingen, die eigenlijk al weer

81

met wat anders bezig is, het secretariaat over. Handig en accuraat wikkelt zij de verplichte werkzaamheden af, waarmee voorzitter leeuw toch niet belast kan worden. Zij is zijn steun en toeverlaat. Vice-voorzitter wordt de heer weegschaal, die taktvol de moeilijkheden in de stichting weet op te lossen of te omzeilen. Mevrouw stier blijft zitten waar ze zit. Zij blijft ook in het definitieve bestuur voor de financiën zorgen. Eveneens blijft mevrouw kreeft als algemeen plaatsvervangster. Omdat zij zich in elke rol kan inleven is zij hiervoor zeer geschikt. De definitieve stichting is er en plotseling blijkt er uit een onverwachte hoek scherpe kritiek geuit te worden. Geëmotioneerd hekelt mevrouw schorpioen het in gebreke blijven van het bestuur, terwijl de weeskindertjes nog steeds geen dak boven hun hoofd hebben. Zij stelt zich op het standpunt dat het bestuur nog steeds niets heeft gedaan voor de weeskindertjes, terwijl het daar toch tijd genoeg voor heeft gehad. Onweerlegbaar stelt zij de zwakheden van de bestuursleden aan de kaak. De leden besluiten eenstemmig tot reorganisatie van het bestuur. Het bestuur voelt hoe mevrouw schorpioen hen naar de rand van de afgrond brengt. De heer weegschaal grijpt echter in en op taktische wijze ontneemt hij het scherpe aan de kritiek van mevrouw schorpioen. Hij weet de gemoederen tot bedaren te brengen. De heer leeuw zegt toe de nodige stappen te zullen ondernemen en mevrouw kreeft komt met het voorstel een inzameling te gaan houden voor de weeskindertjes. Hiermee wordt de vergadering beëindigd. Een nieuwe periode begint. De heer schutter is vol geestdrift begonnen met een propagandacampagne voor de inzameling. Men heeft mevrouw steenbok bereid gevonden de statuten van de stichting op te stellen, de officiële erkenning van de autoriteiten te verkrijgen en andere ondankbare taken op te knappen. Ondertussen legt de heer waterman contacten met stichtingen, die een zelfde filantropisch doel hebben. Dit resulteert in een federatie. Ten slotte zijn alle wezen onder dak in een nieuw tehuis en is de federatie van de stichtingen overbodig geworden. Men besluit dat mevrouw vissen de opheffing van de federatie zal uitvoeren. Vragen/Oefeningen In deze les worden allerlei manifestaties van de 12 dierenriemprincipes opgesomd om inzicht te geven in de sfeer die kenmerkend is voor ieder van die principes.

82

Ook de hieronder genoemde verschijnselen kunnen opgevat worden als manifestatievormen van één of meerdere dierenriemprincipes. Uiteraard hangt de wijze waarop men verschijnselen indeelt mede af van de optiek van waaruit men ze benadert. Zo kan men op verschillende manieren aankijken tegen een verschijnsel als bijvoorbeeld een explosie. In de hoedanigheid van een onverwacht en plotseling gebeuren is een explosie een uranisch (waterman-achtig) verschijnsel, als 'krachtige uitbarsting' valt het onder het ram-principe, en wanneer men bij het woord explosie in eerste instantie denkt aan de zeer ingrijpende invloed die een dergelijk verschijnsel op de omgeving kan hebben zou men geneigd kunnen zijn om het onder het schorpioen-principe te rangschikken. Vandaar dat in de bijlage achter in het boek soms meerdere principes vermeld staan waaronder de hieronder genoemde verschijnselen kunnen vallen. Welke principes zouden dat zijn t.a.v. de nu volgende verschijnselen? 1 Ademhaling 17 Thrillers 2 alchemisten 18 ovens 3 avonturenromans 19 waterlelies 4 aktievoerders 20 romantiek 5 het begin 21 echtscheidingen 6 een nieuw begin 22 feestartikelen 7 de bijbel 23 films en filmsterren 8 een balzaal 24 foto-albums 9 cactussen 25 fietsen 10 chaos 26 fietsenstallingen 11 cocaïne 27 groot en klein 12 doofheid 28 vaklieden 13 diefstal 29 vakantie 14 depressiviteit 30 vrijbuiters 15 de echtgenoot 31 wetten 16 geestverschijningen 32 bluf Literatuurverwijzingen 1. H. Geurink; Heerserschappen. 2. M. Schulman; Karmische astrologie. 3. Wolfgang Reinicke; Handboek voor de beginnend astroloog. 4. Cor de Wilt en Maurice Crijns: Astrologie. Antwoorden op de vragen: bijlage 1.

83

Les 5 - De dynamiek van de twaalf dierenriemprincipes Inleiding Zoals al enigszins kon worden afgeleid uit de beide voorafgaande lessen moet een dierenriemprincipe opgevat worden als een dynamisch verschijnsel. Niet alleen zijn er allerlei manifestatievormen van één en hetzelfde dierenriemprincipe mogelijk, ook de energie van één zo'n principe kan vrijelijk verschuiven van de ene naar de andere manifestatievorm. Om de lezer een dieper inzicht te geven in de wijze waarop dit verschuiven bij ieder principe afzonderlijk in zijn werk kan gaan, worden in deze les een aantal manieren behandeld waarop astrologen dierenriemprincipes plegen in te delen. De meest gangbare indelingen zijn de verdelingen van de 12 principes over 2 polariteiten, 3 kruisen en 4 elementen. Ondermeer in de Werkgemeenschap van astrologen (de W.V.A.), een Nederlandse astrologische school, is daarnaast nog een andere driedeling in gebruik: een verdeling van de 12 principes in pioniers-, instandhouders- en verbreidersprincipes. (T. Ram, Psychologische astrologie) Alle hier genoemde indelingen worden het vaakst op het niveau van de tekens toegepast. Ook op het niveau van de huizen zijn ze nog tamelijk gebruikelijk, maar op planeetniveau worden deze indelingen zelden gemaakt. Dit laatste gebeurt wel in dit boek, omdat de schrijver van oordeel is dat ze zowel op het niveau van planeten, als op het niveau van huizen en tekens zinvol en verhelderend kunnen zijn. Met name op het niveau van planeten, omdat er vanuit het weinige goed opgezette statistische onderzoek dat er op het gebied van de astrologie gedaan is, sterke aanwijzingen zijn dat de dierenriemenergie zich op planetair niveau het duidelijkst manifesteert (Toonder en West, 1971 en 1981 /Eysenck, 1982 /Dean en Mather, 1977/ Gauquelin 1980).

84

De indeling van de 12 dierenriemprincipes in twee polariteiten Eén van de eerste dingen waarvan de mens zich bewust werd, toen hij over zichzelf en zijn situatie ging nadenken, moet wel het verschijnsel geweest zijn, dat er tegenstellingen bestaan. Van het begin van zijn bestaan af wordt de mens immers al geconfronteerd met verschijnselen als leven en dood, honger en verzadiging, kou en hitte, slapen en waken, licht en donker, etc. Dit universele principe, het oergevoel van het 'tegengesteld zijn van dingen' is ook terug te vinden in de astrologische symboliek. De 12 dierenriemprincipes kunnen dan ook verdeeld worden in 2 groepen van ieder 6 principes, te weten 6 + en 6 - principes (zie fig. 1).

Figuur I: De twee zeshoeken.

85

We zien in figuur 1 dat de + en - principes elkaar afwisselen. Tevens kunnen we constateren dat op het planeetniveau mercurius en venus beide een keer als + en een keer als - worden gekwalificeerd. Mercurius kunnen we zonder meer als neutraal beschouwen. Aan venus is in onze cultuur een sterk vrouwelijke betekenis toegedacht. In de loop van het nu volgende verhaal wordt hierop terug gekomen. De betekenis van + en - kan als volgt worden omschreven: De 6 + principes vertegenwoordigen een aktieve, initiatiefnemende en naar buiten tredende instelling, de 6 - principes een passieve, afwachtende, beschouwende en dingen in zich opnemende instelling. Vaak worden in de astrologie de A- principes mannelijk en de principes vrouwelijk genoemd. Het idee van mannelijke en vrouwelijke principes is met name in de astrologie geïntroduceerd door de uit Londen afkomstige psychologe en psychotherapeute Liz Greene (Greene, 1977). Zij is een volgelinge van de bekende zwitserse psychiater C.G. Jung. Van Jung stamt het idee dat ieder mens, ongeacht het geslacht, in het eigen innerlijk in wezen tweeslachtig is en dientengevolge zowel mannelijke als vrouwelijke kanten heeft. De man identificeert zich volgens zijn theorie het gemakkelijkst met zijn mannelijke kanten en neigt ertoe zijn vrouwelijke kanten te projecteren. Dit laatste heeft tot gevolg dat hij zijn eigen vrouwelijke kanten zal herkennen in mensen en verschijnselen in zijn omgeving. Wanneer een man verliefd wordt, wordt hij volgens Jung dan ook verliefd op zijn eigen innerlijke vrouw, die hij herkent in zijn beminde of in het verschijnsel dat hem gevoelsmatig raakt. Op dezelfde wijze identificeert de vrouw zichzelf volgens hem het gemakkelijkst met haar vrouwelijke kanten en projecteert ze op dezelfde wijze haar mannelijke kanten op mensen en verschijnselen in haar omgeving. Om volledig mens te kunnen worden is het volgens Jung belangrijk te leren dat de vrouwelijke en mannelijke kanten van de eigen persoonlijkheid gelijkwaardig aan elkaar zijn. Eerder zal het volgens hem niet mogelijk zijn om op een evenwichtige manier te leven en om gelijkwaardige relaties met anderen aan te gaan. Zo lang een man een vrouw nodig heeft om zijn eigen vrouwelijke kanten te leven, en een vrouw op dezelfde wijze een man nodig heeft om via hem haar mannelijke kanten te leven, zal er sprake zijn van een afhankelijkheidsrelatie. Een dergelijke afhankelijkheidsrelatie zal in veel gevallen ongezonder

86

functioneren naarmate één of beide partners kanten van zichzelf minder accepteert en daardoor het gevoel heeft zonder de ander geen volledig mens te kunnen zijn. Liz Greene heeft dit idee naar de astrologische praktijk toe vertaald. Via een diepgaande studie van sprookjes en mythen van diverse culturen is ze tot de slotsom gekomen dat de hierboven beschreven man/vrouw-polariteit zich het duidelijkst manifesteert op planetair niveau. Volgens haar symboliseren de planeten zon, mars, jupiter en uranus Mannelijke archetypes (universele basisenergieën) en de planeten maan, venus, saturnus, neptunus en pluto vrouwelijke archetypes. Dit impliceert dat een vrouw zich volgens haar theorie in zijn algemeenheid het gemakkelijkst vereenzelvigt met datgene wat maan, venus, saturnus, neptunus en pluto in de horoscoop symboliseren en ertoe neigt om het door zon, mars, jupiter en uranus gesymboliseerde buiten zichzelf te leven. Het omgekeerde geldt dan voor de man. Hij identificeert zich met datgene wat zon, mars, jupiter en uranus in zijn horoscoop aangeven en projecteert het door maan, venus, saturnus, neptunus en pluto gesymboliseerde het gemakkelijkst. (Nogmaals: beiden kunnen via hun projecties zichzelf leren kennen.) Net in figuur 1 kan de lezer in tabel 1 zien hoe de +1- polariteit zich op het niveau van tekens, planeten en huizen manifesteert. Op de manifestatie ervan op planetair niveau wordt in les 8 teruggekomen. Tabel 1: De +/- polariteit in de 12 dierenriemprincipes. Principe

Teken

Planeet

Huis 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

87

Polariteit + + + + + + -

De indeling van de 12 dierenriemprincipes in drie kruisen Inleiding De indeling van de 12 dierenriemprincipes in drie kruisen kan gemaakt worden vanuit de gedachte dat iemand de psychische weergave van de energie van ons zonnestelsel kan ervaren als een soort bewustzijnsstroom. Op deze wijze kan men drie voorkeursrichtingen in het stromen van energie onderscheiden. Het hoofdkruis De eerste voorkeursrichting wordt gesymboliseerd door de vier dierenriemprincipes die samen het hoofdkruis vormen. Dit zijn het ram-, het kreeft-, het weegschaal- en het steenbok-principe. Op het niveau van de tekens gaat het om de tekens ram, kreeft, weegschaal en steenbok, op planeetniveau om de planeten mars, maan, venus en saturnus en op het niveau van de huizen om de huizen 1, 4, 7 en 10. In zijn algemeenheid symboliseert het hoofdkruis een energiestroom van binnen naar buiten. Daardoor heeft de betrokkene het gevoel dat hij/zij de eigen energie in de buitenwereld kwijt moet. Het hoofdkruis symboliseert op die wijze een gerichtheid op de buitenwereld. Eigenschappen die bij het hoofdkruis horen zijn dan ook ambitie, de neiging om uitdagingen aan te gaan, gedrevenheid en een neiging om met de omgeving bezig te zijn. Daardoor komen hoofdkruisachtige mensen soms dominerend over. De op de buitenwereld gerichte energiestroom van het hoofdkruis kan zich zowel op een afwachtende en in zich opnemende als op een initiatiefnemende en naar buiten komende manier manifesteren. Het steenbok- (steenbok, saturnus, huis 10) en het kreeft- (kreeft, maan, huis 4) principe symboliseren beide een afwachtende, beschouwende en opzuigende, op de buitenwereld gerichte energiestroom. Deze principes komen dus het beste tot hun recht wanneer ze erin slagen om zin en betekenis te vinden in het ondergaan van hun omgeving om van daaruit eventueel te handelen. Het ram- (ram, mars, huis 1) en het weegschaal- (weegschaal, venus, huis 7) principe symboliseren een energiestroom die de buitenwereld ervaart als mogelijkheid om rechtstreeks in aktie te komen. Deze principes komen dus tot hun recht door aktief te zijn in hun omgeving.

88

Over de wijze waarop in het hoofdkruis de uitdagingen die de buitenwereld biedt benaderd worden geeft, behalve de polariteit van de betreffende horoscoopfactor (teken, planeet, huis), ook het element waartoe die horoscoopfactor behoort informatie. Hierover later meer. Eerst volgt nu een korte weergave van de manifestaties van het hoofdkruis op teken-, planeet- en huisniveau apart en daarna komen de beide andere kruisen aan bod. Op het tekenniveau symboliseren de hoofdtekens een neiging om zich op de buitenwereld te richten. Kreeft en steenbok stellen zich in die zin wat afwachtender op dan ram en weegschaal. De 4 huizen van het hoofdkruis, de zgn. hoekhuizen, geven een op de buitenwereld gerichte uiting weer. Ze symboliseren levensomstandigheden waartoe dit leidt of levensomstandigheden waarin aktie in de buitenwereld mogelijk is (les 7). Mensen met veel planeten in hoofdtekens hebben van nature de neiging om in de buitenwereld aktief te zijn. Of deze neiging als zodanig naar buiten komt hangt af van de planetaire bezetting van de hoekhuizen (les 8). Wanneer er veel planeten in hoekhuizen staan moet de betrokkene veel behoeftes en daaruit voortvloeiende drijfveren in de buitenwereld kwijt (les 8). Pas dan zal de betrokkene ook daadwerkelijk overkomen als iemand die gericht is op de mogelijkheden die de buitenwereld biedt. Dit laatste geldt dan met name wanneer de betreffende planeten in of vlak bij het op de buitenwereld gerichte le of 7e huis staan (zie ook les 7 en 11). Ook zal met name mars, maar ook venus, in het eerste of zevende huis aktiever overkomen dan maan en saturnus in deze huizen. Dit laatste omdat mars en venus aktief op de buitenwereld gerichte drijfveren symboliseren, enz. Mars komt dan weer aktiever over dan Venus, omdat de planeet venus ook een stier-principedrijfveer is en in die hoedanigheid een afwachtende drijfveer symboliseert (zie ook les 8). In de in deze cursus voorkomende horoscooptekeningen wordt het hoofdkruis aangegeven met een naar buiten gerichte pijl (zie ook afbeelding 2).

89

Afbeelding 2: Het hoofdkruis bestaande uit - de hoofdtekens Ram, Kreeft, Weegschaal en Steenbok - de hoekhuizen 1, 4, 7 en 10 - de planeten Mars, Maan, Venus en Saturnus Het vaste kruis De tweede voorkeursrichting in het stromen van energie wordt gesymboliseerd door het vaste kruis. Dit kruis symboliseert een energiestroom van buiten naar binnen en van daaruit een tendens om te leven vanuit de eigen innerlijke beleving en principes. Het voordeel hiervan kan een zekere beginselvastheid, authenticiteit en doorzettingsvermogen zijn. Mensen met een sterke bezetting van het vaste kruis (zie les 12) zijn vaak van het type dat een eigen koers vaart en daarin niet gestoord wil worden. Gevaren moeten bij dit kruis dan ook gezocht worden in de sfeer van een te grote volhardendheid en een te veel en te sterk uitgaan van het eigen innerlijk. In negatieve zin zou dit tot 4 00gklepachtig gedrag' kunnen leiden. De beide afwachtend en beschouwend ingestelde vaste principes, het stier- (stier, venus, huis 2) en het schorpioen- (schorpioen, pluto, huis 8) principe, nemen bij zichzelf de behoefte waar om de wereld vanuit de eigen innerlijke beleving te ondergaan. Ze komen dan ook het beste

90

tot hun recht wanneer ze de tijd hebben om dingen rustig te verwerken. Het leeuw- (leeuw, zon, huis 5) en het waterman- (waterman, uranus, huis 11) principe zijn de beide initiatiefnemende principes van het vaste kruis. Deze beide principes hebben gemeenschappelijk dat ze het beste tot hun recht komen wanneer ze vanuit hun innerlijke beleving mogelijkheden zien om in aktie te komen. In de horoscooptekeningen in dit boek wordt het vaste kruis aangegeven met een naar binnen gerichte pijl (zie afbeelding 3).

Afbeelding 3: Het vaste kruis bestaande uit - de vaste tekens Stier, Leeuw, Schorpioen en Waterman - de opvolgende huizen 2, 5, 8 en 11 - de planeten Venus, Zon, Pluto en Uranus Het beweeglijke kruis Het beweeglijke kruis symboliseert een wisselende energiestroom. De energie gaat soms van binnen naar buiten en dan weer, als reaktie daarop, van buiten naar binnen. Er is bij dit kruis dus sprake van periodes van gerichtheid op de buitenwereld, die afgewisseld worden door periodes waarin van binnenuit wordt geleefd. Hierdoor wordt dit kruis gekenmerkt door een vermogen om

91

verbindingen te leggen tussen het eigen innerlijk en de eigen beleving en de omgeving. Algemene kenmerken van dit kruis zijn veelzijdigheid, afwisseling en het leggen van verbindingen en zien van verbanden. Dit kan in positieve zin leiden tot soepelheid van geest, handigheid, communicatieve vaardigheid en aanpassingsvermogen. Bij dit kruis liggen de gevaren in de sfeer van een gebrek aan doorzettingsvermogen en een neiging tot versnipperd en verward bezigzijn. De beide afwachtende beweeglijke principes, het maagd- (maagd, mercurius, huis 6) en het vissen- (vissen, neptunus, huis 12) principe, zijn op een afwachtende en beschouwende manier verbindingen leggend en verbanden ziend bezig. Ze leggen de verbanden of zien de verbindingen door de wereld op zich in te laten werken. De beide initiatiefnemende principes van het beweeglijke kruis, het tweelingen- (tweelingen, mercurius, huis 3) en het boogschutter(boogschutter, jupiter, huis 9) principe, zijn meer aktief verbanden ziend en verbindingen leggend bezig. Uit de beschrijving hierboven zal men hebben opgemaakt dat de planeet mercurius zowel onder een aktief als onder een passief verbindingen leggend principe valt. Inderdaad kan men met mercurius zowel aktief als passief verbindingen leggend bezigzijn. Dit laatste zal dan met name bepaald worden door de teken/huisplaatsing en de aspektering (hierover later meer) van mercurius. In de horoscooptekeningen die in dit boek voorkomen, wordt het beweeglijke kruis aangegeven met een cirkeltje met een naar binnen gaande en een naar buiten gaande pijl (zie ook afbeelding 4). Wat de verdeling van de dierenriemprincipes over de kruisen op het niveau van de huizen betreft, moet - nog het volgende opgemerkt worden: zoals we zagen heten de huizen die bij het hoofdkruis horen (de huizen 1, 4, 7 en 10) de hoekhuizen. De huizen die bij het vaste kruis horen (de huizen 2, 5, 8 en 11) heten de opvolgende huizen en de huizen die bij het beweeglijke kruis horen (de huizen 3, 6, 9 en 12) heten de vallende huizen (zie ook les 7).

92

Afbeelding 4: Het beweeglijke kruis bestaande uit - de beweeglijke tekens Tweelingen, Maagd, Boogschutter en Vissen - de vallende huizen, 3, 6, 9 en 12 - de planeten' Mercurius, Jupiter en Neptunus De vier elementen Inleiding Waar het bij de indeling van de 12 dierenriemprincipes in drie kruisen gaat om de gerichtheid van de innerlijke energiestroom, gaat het bij de indeling van de dierenriemprincipes in elementen om de instelling waarmee deze energiestroom gepaard gaat. Dit kan worden toegelicht met het volgende voorbeeld: We zagen dat het hoofdkruis een energiestroom van binnen naar buiten symboliseert en dat dit resulteert in een sterke gerichtheid op de buitenwereld en op wat daar plaatsvindt. Zoals we zagen zijn er drie kruisen en vallen er onder ieder van die drie kruisen vier dierenriemprincipes. Omdat er vier elementen zijn bevat elk kruis van ieder element één principe. De vier elementen zijn vuur, aarde, lucht en water.

93

Het hoofdkruis bestaat dan ook uit een hoofdvuurprincipe (ram, mars, huis 1), een hoofdaardeprincipe (steenbok, saturnus, huis 10), een hoofdluchtprincipe (weegschaal, venus, huis 7) en een hoofdwaterprincipe (kreeft, maan, huis 4). Deze vier hoofdprincipes hebben een gerichtheid op de buitenwereld gemeenschappelijk, maar ze benaderen die buitenwereld alle vier vanuit een verschillende instelling. Over deze verschillen in instelling gaat het in het nu volgende deel van de les. Om de samenhang tussen elementen en kruisen te tonen werd tabel 2 in de les opgenomen. Tabel 2: De 12 dierenriemprincipes, ingedeeld naar polariteit, kruis en element. Toelichting: Ram is het hoofdvuurteken, Mars is de hoofdvuurplaneet en huis 1 is het hoofdvuurhuis.

Principe huis 1) huis 2) huis 3) huis 4) huis 5) huis 6) huis 7) huis 8) huis 9) huis 10) huis 11) huis 12)

Polariteit + + + + + + -

Kruis H(hoofd) V(vast) B(beweeglijk) H V B H V B H V B

Element V(vuur) A(aarde) L(lucht) W(water) V A L W V A L W

In deze tabel is te zien dat principes die onder een zelfde element vallen van een identieke polariteit zijn. Inderdaad maakt het initiatiefnemend of afwachtend zijn onderdeel uit van de instelling van waaruit principes hun energie ergens op richten en niet zozeer van die gerichtheid zelf. Op deze wijze zijn de drie vuur- en de drie luchtprincipes initiatiefnemend ingesteld (het zijn alle 6 + principes). De aarde en de waterprincipes zijn afwachtend ingesteld (het zijn principes). Hieronder volgt een nadere beschrijving van de vier elementen vuur, aarde, lucht en water.

94

Het element vuur Het element vuur manifesteert zich in de drie vuurprincipes, nl. het ram-principe (ram, mars, huis 1), het leeuw-principe (leeuw, zon, huis 5) en het boogschutter-principe (boogschutter, jupiter, huis 9). Om te beginnen zijn deze principes, zoals we zagen, alle drie initiatiefnemend ingesteld omdat het + principes zijn. Verder vertegenwoordigt het ram-principe het hoofdvuur, het leeuwprincipe het vaste en het boogschutter-principe het beweeglijke vuur. De instelling die deze drie principes gemeen hebben zou men behalve als aktief en initiatiefnemend kunnen omschrijven als vurig. Andere woorden voor vurig zijn onbegrensd, vrijheidslievend, fantasierijk, toekomstgericht, avontuurlijk, egocentrisch, naïef, levenslustig, optimistisch en expressief. Wat men vuur zou kunnen verwijten is een gebrek aan werkelijkheidszin en een zekere mate van egocentrisme en ondoordachtheid. De psychische functie die bij vuur hoort is de intuïtie. Iemand met veel vuur in de horoscoop is intuïtief ingesteld, d.w.z. ingesteld op het plotseling en onberedeneerd doorzien van dingen. Het 'hoe' komt bij vuur vóór het 'waarom'. Het ram-principe, het hoofdvuurprincipe, gesymboliseerd door het astrologische teken ram, de planeet mars en het le huis, is met zijn vitaliserende, levenbrengende energie, zijn enthousiasme en zijn plotselinge ingevingen erop gericht om zich te poneren in de buitenwereld. Het teken ram symboliseert deze neiging, de planeet mars de aldus gekleurde drijfveer en het eerste huis een heel direkte uiting. Het leeuw-principe, het vaste vuurprincipe, zich manifesterend in het astrologische teken leeuw, in de zon en in het 5e huis, uit zijn van binnenuit komende vuur in verwarmende en levenbrengende initiatieven. Vandaar dat in traditionele zin kwaliteiten als creativiteit en charisma altijd het sterkst worden gekoppeld aan dit vuurprincipe. Ook hier symboliseert het teken leeuw een neiging en de planeet zon weer de aandrang tot een dergelijke opstelling. Het 5e huis ten slotte symboliseert de uiting van of uitingen in de sfeer van het van binnenuit komende vuur. Het laatste vuurprincipe is het boogschutter-principe. Dit is het beweeglijke vuurprincipe en het manifesteert zich in het teken boogschutter, de planeet jupiter en het 9e huis. Kenmerkend voor beweeglijk vuur is het via spontane uitwisseling en

95

afwisseling intuïtief ontdekken van verbindingen en zien van verbanden. Uiteraard is dit laatste op zich geen garantie voor de juistheid en zinvolheid van de aldus opgedane wijsheid, maar dan nog gaat één en ander in de sfeer van dit principe samen met een opgeruimde en welgemoede instelling. Lang getreurd wordt er niet! Ook bij dit principe geldt ten aanzien van aanleg, drijfveer en uiting hetzelfde als bij de beide hiervoor beschreven en de nu nog te beschrijven dierenriemprincipes. Het element aarde Dit element manifesteert zich in de drie aardeprincipes; het stier-(stier, venus, huis 2), het maagd- (maagd, mercurius, huis 6) en het steenbokprincipe (steenbok, saturnus, huis 10). Het zijn alle drie-principes, wat, zoals we zagen, inhoudt dat ze om te beginnen afwachtend zijn ingesteld. Het stier-principe is het vaste, het maagd-principe het beweeglijke en het steenbok-principe het hoofd-aardeprincipe. Qua instelling zijn de drie aardeprincipes in zekere zin tegengesteld aan de vuurprincipes. Ook in de natuur kan men dit constateren. Terwijl van de vier elementen die wij gebruiken vuur opgevat kan worden als het meest vluchtige element (bij verwarming maakt vuur zelfs lucht vluchtiger) is aarde het meest solide element. Waar bij vuur de ongebreideldheid van de toekomstdroom voorop staat is dit bij aarde juist de beperking die de praktijk van alledag vereist. Bij vuur gaat het voornamelijk om het ontdekken dat er iets is, bij aarde meer om het vaststellen van wat er is. De psychische functie die bij aarde hoort is de gewaarwording. Met behulp van de zintuigen wil aarde in de nuchtere, praktische, concrete, tastbare, zichtbare en hoorbare realiteit staan om zich daarin nuttig en/of verdienstelijk te maken. Aarde wil serieus met dingen bezig zijn die 'echt' zijn. Op deze wijze is dit element ook geneigd om met de geestelijke realiteit om te gaan. Aarde gelooft vaak niet in dingen die niet in een zichtbare en concrete vorm te gieten zijn en wanneer dit wel het geval is manifesteert het zich vaak als een soort kinderlijk bijgeloof. Het geeft de voorkeur aan wat degelijk is en wil de dingen het liefst hard maken. Aarde is dus minder goed toegerust op de niet-tastbare kanten van het bestaan en is in die zin astrologisch gezien een soort tegenpool van vuur. Het stier-principe manifesteert zich in de vaste, van binnenuit komende aarde-instelling, die gesymboliseerd wordt door het teken

96

stier, de planeet venus en het 2e huis. Dit aardeprincipe symboliseert een van binnenuit komende behoefte om vanuit een nuchtere, praktische en concrete instelling de direkt zintuiglijk waarneembare realiteit te benaderen. Het komt het beste tot zijn recht wanneer het vanuit deze instelling de dingen rustig op zich in kan laten werken. Het maagd-principe is het beweeglijke aardeprincipe. Het manifesteert zich in het teken maagd, de planeet mercurius en het 6e huis. In de sfeer van dit principe worden vanuit dezelfde nuchtere, praktische en concrete instelling als bij het 2e principe verbindingen gezien en verbanden gelegd. Vandaar de praktische, ijverige, klinisch onderzoekmatige en hulpvaardige houding die traditioneel altijd aan het teken maagd wordt gekoppeld. Het hoofdaarde-principe wordt in de horoscoop weergegeven door het teken steenbok, de planeet saturnus en het 10e huis. Dit principe is vanuit de hierboven beschreven aardse instelling op de buitenwereld gericht. Vandaar dat het zich graag praktisch verdienstelijk wil maken. Het moet concreet, zichtbaar resultaat zien van de eigen inspanningen. Een niet direkt zintuiglijk waarneembaar resultaat geeft in de sfeer van dit principe duidelijk minder voldoening. Waarschijnlijk wordt het niet eens als zodanig herkend en voor zover dat wel het geval is zal het mogelijk als frustrerend ervaren worden dat het niet hard te maken is. Het element lucht Dit element manifesteert zich in het tweeling-, het weegschaal- en het waterman-principe. Het tweelingen-principe (tweelingen, mercurius, huis 3) is het beweeglijke, het weegschaal-principe (weegschaal, venus, huis 7) het hoofden het waterman-principe (waterman, uranus, huis 11) het vaste luchtprincipe. De luchtprincipes zijn + principes, ze zijn derhalve net als de vuurprincipes aktief, initiatiefnemend en naar buitentredend ingesteld. 'Luchtig' is in zoverre anders dan 'vurig' dat lucht niet een intuïtieve, maar een verstandelijke en contactuele instelling symboliseert. Lucht is ingesteld op het op een zo objectief mogelijke manier met elkaar verbinden van feiten en objecten. Dit sluit aan op de aardefunctie, waarmee alleen het bestaan van feiten en objecten wordt

97

geconstateerd, terwijl alleen concrete en nog geen abstracte verbindingen worden gelegd. Het in abstracte zin met elkaar verbinden van dingen, de logica en de theorievorming dus, is een typische luchtaangelegenheid. Luchtige eigenschappen zijn optimisme, contactvaardigheid, taalvaardigheid en een vermogen om verstandelijk en contactueel verbanden te zien en dingen te beredeneren. De denkwereld, de theorie en verstandelijk te vatten contacten vormen voor het element lucht de werkelijkheid, zoals voor vuur de wereld van de mogelijkheden en voor aarde de praktisch tastbare realiteit de werkelijkheid vormen. De zwakke kant van het luchtelement is de gevoelsfunctie. Deze functie is voor het element water juist de sterke kant. In die zin zijn lucht en water, net als vuur en aarde, astrologisch gezien tegenpolen. Het beweeglijke luchtprincipe (tweelingen, mercurius, huis 3) is vanuit een verstandelijke instelling bezig met het aan elkaar koppelen van de buitenwereld en de eigen binnenwereld. Daarom worden vanuit dit principe gemakkelijk feitelijke en informatief gekleurde contacten en verbindingen gelegd. Het weegschaal-principe, het hoofdluchtprincipe (weegschaal, venus, huis 7) is vanuit een verstandelijke en contactuele instelling aktief gericht op de buitenwereld. Het 'verstandig bezig zijn' wordt daarom binnen de sfeer van dit principe vaak hoog aangeslagen. Het waterman-principe (waterman, uranus, huis 11) is het vaste luchtprincipe. In de sfeer van dit principe komt de aktieve verstandelijke en contactuele gerichtheid van binnenuit. Het gevolg hiervan kan een zekere authenticiteit zijn in contacten en in de keus van studie-onderwerpen. De contacten en theorieën kunnen daardoor winnen aan diepgang. Een zekere contactuele en verstandelijke eigenzinnigheid en starheid zijn binnefi de sfeer van dit principe echter ook geen vreemd verschijnsel. Het element water De drie waterprincipes zijn het kreeft- (kreeft, maan, huis 4), het schorpioen- (schorpioen, pluto, huis 8) en het vissen- (vissen, neptunus, huis 12) principe. Deze principes hebben naast een afwachtende en in zich opnemende (het zijn - principes) een waterige, d.w.z. gevoelsmatige, instelling gemeen. Bij het element water ligt het accent op hoe dingen aanvoelen

98

en bevallen. Een sterke fantasie, verbeeldingskracht en gevoelsmatige betrokkenheid bij wat men meemaakt zijn dan ook kenmerkend voor dit element. De zwakke kant ervan komt tot uiting in een tendens om het gevoel over het verstand te laten heersen. Dit kan leiden tot een gebrek aan objectiviteit en een vermogen om emotioneel afstand te doen van dingen. Het principe is het hoofdwaterprincipe. Het manifesteert zich in het teken kreeft, in de maan en in huis 4. Dit principe is met de eraan inherente gevoelsmatige instelling gericht op het gebeuren in de buitenwereld, wat het voedende en zorgende tendensen geeft. Het vaste waterprincipe, het principe, tot uiting komend in het tekenschorpioen, de planeet Pluto en het 8e huis, gaat gepaard met een van binnenuit komende gevoelsmatige instelling. Vandaar dat het vaak geassocieerd wordt met gevoelsintensiteit, het doorgronden van dingen, principialiteit en absolutisme. Het principe ten slotte is het beweeglijke waterprincipe, dat zich manifesteert in het teken vissen, de planeet neptunus en in het 12e huis. Dit principe gaat samen met het koppelen van het gevoel dat de buitenwereld geeft aan het eigen gevoel. Dit kan gemakkelijk leiden tot een sterk vermogen om zich in te leven, maar ook tot een tendens om zich te laten leven en te laten beïnvloeden. Een vergelijking tussen de elementen Het verband tussen de vier elementen kan worden toegelicht met het nu volgende voorbeeld: Met behulp van de aardefunctie wordt op een gegeven moment vastgesteld dat men een wat troebele donkerbruine en dampende vloeistof waarneemt die pittig ruikt en smaakt. Bij het herkennen van deze vloeistof als koffie is hetzelfde element nog in het geding. Met behulp van het waterelement wordt de smaak van de koffie beoordeeld en wordt ingevoeld hoe het koffiedrinken de sfeer beïnvloedt. Het element lucht zou zich bijvoorbeeld kunnen manifesteren in de constatering dat het drinken van koffie de zinnen wat verzet, waardoor er straks weer efficiënter verder gewerkt kan worden, en met behulp van het element vuur zou ten slotte gefantaseerd kunnen worden over een leidersrol in een aktie die erop gericht is dat er geen koffie uit kapitalistische dictaturen meer gedronken wordt.

99

Uit dit voorbeeld blijkt dat de vier elementen elkaar kunnen aanvullen ondanks de verschillende instellingen van waaruit ze de dingen benaderen. Toch zijn niet alle elementen even soepel op elkaar afgestemd. Het feit dat een bepaalde instelling nu eenmaal van nature bij een bepaald element hoort heeft consequenties voor de wisselwerking van dat element met de andere drie elementen. In zijn algemeenheid kan men stellen dat elementen van dezelfde polariteit soepeler op elkaar afgestemd zijn dan elementen van verschillende polariteit. De beide + elementen zijn dus beter op elkaar afgestemd dan op de beide - elementen. Verder werd in de beschrijving van de vier elementen melding gemaakt van het feit dat ieder element als het ware een zwakke kant heeft, die een automatisch gevolg is van de erbij behorende instelling. Deze zwakke kant wordt gesymboliseerd door één van de beide elementen van de tegengestelde polariteit. Het + element vuur en het - element aarde hebben een dergelijke verhouding, evenals het + element lucht en het - element water. Vuur en aarde, lucht en water symboliseren dus elkaars zwakke kanten. Omdat vuur vanuit zijn natuurlijke geaardheid intuïtief is ingesteld op mogelijkheden en op het hoe van de dingen, is de zintuiglijke ingesteldheid van aarde op beperking, concrete vormgeving en het waarom der dingen voor vuur automatisch wat moeilijker te hanteren. Hetzelfde geldt uiteraard voor aarde naar vuur. Lucht en water hebben een vergelijkbare verhouding. Verstand (lucht) en gevoel (water) zijn nu eenmaal niet zo gemakkelijk te combineren. Een in astrologische zin luchtig en dus verstandelijk ingesteld type zal in principe wat onwenniger tegenover gevoelszaken staan en er wat minder soepel mee om kunnen gaan dan een in astrologische zin waterig, d.w.z. gevoelsmatig ingesteld iemand. Het sterkst bezette element in de horoscoop (zie les 11 voor de bepaling daarvan) noemen we iemands superieure of hoofdelement. De daarbij behorende psychische functie heet de superieure functie. Wanneer lucht bij iemand het sterkst bezette element is, is lucht voor de betrokkene het superieure element. De psychische functie die bij lucht hoort, het verstand, is dan voor deze persoon de superieure functie. De superieure functie symboliseert een instelling waarin iemand zich in zijn element voelt en van

100

waaruit de betrokkene de wereld het gemakkelijkst benadert. Iemand met lucht als superieur element heeft dus het verstand als superieure functie en is van nature geneigd om de dingen luchtig op te vatten en ze vanuit een verstandelijke, theoretische en contactuele instelling te benaderen. Op analoge wijze is voor iemand met aarde als superieur element de gewaarwording de superieure functie. Vanuit de door deze superieure functie gesymboliseerde zintuiglijke instelling zal de betreffende persoon de realiteit het gemakkelijkst concreet, praktisch en zintuiglijk benaderen. Hij zal ertoe neigen om zich alleen met dingen bezig te houden die praktisch, nuttig, echt, concreet en tastbaar zijn. De superieure functie is dus de psychische functie die iemand het gemakkelijkst kan gebruiken en ontwikkelen. Deze functie geeft de instelling weer waarin iemand zich in zijn element voelt en van waaruit hij de dingen het meest vanzelfsprekend benadert. Deze kant van zichzelf heeft iemand zonder meer nodig. Toch houdt het feit dat deze functie iemand het gemakkelijkst af gaat ook een mogelijk gevaar in. Dit gevaar is de neiging om zich te eenzijdig te richten op slechts één facet van de persoonlijkheid. Daardoor kan de neiging ontstaan om kanten van de realiteit te verdringen die samenhangen met de functie waarop de betrokkene vanuit de eigen natuurlijke geaardheid minder goed is ingesteld. Zoals we zagen staat bijvoorbeeld een luchtig ingesteld iemand van nature wat onwennig tegenover gevoelszaken. In deze les zagen we reeds dat het gevoel en de emotionaliteit de psychische functies zijn die bij het element water horen. Iemand met lucht als superieur element in de horoscoop staat dus wat onwennig tegenover datgene wat water astrologisch symboliseert. We zeggen dan dat voor een luchtig iemand water het inferieure element is en het daaraan gekoppelde gevoel noemen we diens inferieure functie. Wanneer de inferieure functie verdrongen wordt gaat ze onderdeel uitmaken van het onbewuste. Dit kan allerlei gebeurtenissen tot gevolg hebben die de betrokkene ervaart als hoogst storend en onaangenaam, m.n. omdat deze het gevoel heeft er geen grip op te hebben. Zo zal een luchtig ingesteld iemand die de eigen inferieure gevoelsmatige kanten langdurig verdringt op den duur merken dat er een steeds grotere gevoeligheid ontstaat voor juist die kanten van het

101

bestaan. Vaak is er dan sprake van een steeds sterker wordend gevoel van innerlijke leegte, hetgeen ertoe leidt dat de betrokkene onbewust gevoelservaringen juist gaat zoeken en er hopeloos in verstrikt raakt. Zo kan het gebeuren dat de inferieure gevoelsfunctie tijdelijk het heft in handen neemt. Dit kan bijvoorbeeld leiden tot plotselinge heftige verliefdheden die de betrokkene in het geheel niet van pas komen en in grote verlegenheid brengen, waardoor deze verstandelijk ook niet meer goed functioneert. Op dat moment heeft de verwaarloosde inferieure gevoelsfunctie tijdelijk het heft in handen genomen om op die manier vanuit het onbewuste zorg te dragen voor een herstel van het psychisch evenwicht. Via dromen en vergissingen en door het bewust leren onderkennen van de eigen afweermechanismen en van datgene waaraan men een onberedeneerde hekel heeft, kan men zich bewust worden van de eigen inferieure kant. Wanneer dit gebeurt en de betrokkene de eigen inferieure kant leert accepteren en op de juiste wijze leert hanteren, kan deze zijde, zoals we ondermeer in de volgende les zullen zien, een belangrijke bijdrage leveren aan de compensatie van mogelijke negatieve eigenschappen die inherent kunnen zijn aan de eigen superieure functie. Wanneer bijvoorbeeld de vurige ram de eigen inferieure aardse steenbok-kant weet te hanteren kan dit een belangrijke bijdrage leveren aan de efficiëntie van de eigen spontane initiatieven, terwijl de gevoelsdiepte van scorpio het soms wat al te theoretische, pragmatische en daardoor gevoelskoude element in de theorieën en contacten van waterman kan compenseren. Omgekeerd kan de aquarius-achtige instelling aan scorpio de soms broodnodige afstandelijkheid bieden die kan voorkomen dat gevoelsessenties ten onrechte als objectieve waarheden worden beschouwd. Een laatste indeling van de 12 dierenriemprincipes Deze laatste indeling van de 12 dierenriemprincipes is gebaseerd op de veronderstelling dat ieder van de drie principes van een element een bepaald ontwikkelingsstadium van dat element symboliseert (Ram, Psychologische Astrologie). Zo zijn de eerste vier tekens van de dierenriem (ram, stier, tweelingen en kreeft) tegelijk alle vier het eerste teken van hun element. Ram is het eerste vuurteken, stier het eerste aardeteken, tweelingen het

102

eerste luchtteken en kreeft ten slotte is het eerste teken van het element water. Omdat ze alle vier het eerste teken van hun element zijn noemen we ze de pionierstekens. Op analoge wijze kunnen we spreken van pioniershuizen en pioniersplaneten. Wanneer we pioniers-huizen/planeten samen nemen ontstaan pioniersprincipes. De vier pioniersprincipes (het ram, stier-, tweelingen en kreeftprincipe) hebben gemeenschappelijk dat ze de duidelijkste en meest direkte manifestatievormen van hun element vertegenwoordigen. Ze symboliseren als het ware het ontdekken van dat element en het inpassen ervan in de eigen persoonlijkheid. Mensen met een sterke bezetting, van de pioniersprincipes zijn in het algemeen in aanleg (pionierstekens) of in uiting (pioniershuizen) onafhankelijk ingesteld en willen direkt resultaat zien van dingen die ze voor zichzelf ondernemen. De leden van de tweede groep van vier principes, het leeuw-, maagd-, weegschaal-en schorpioen-principe, zijn alle vier het tweede principe van hun element. Het leeuw-principe is het tweede vuurprincipe, het maagd-principe het tweede aardeprincipe, het weegschaal-principe het tweede luchtprincipe en het schorpioen-principe ten slotte is het tweede waterprincipe. Deze vier principes worden de instandhoudersprincipes genoemd. Ze symboliseren de confrontatie van hun element met de buitenwereld en het door middel van deze confrontatie vastleggen en stabiliseren van dat element. Het instandhouderstype probeert een balans te vinden tussen de eigen persoonlijke ervaring en de invloed van anderen op zichzelf. De leden van de laatste groep van drie principes ten slotte, het boogschutter-, steenbok-, waterman- en het vissen-principe, symboliseren het uiteindelijke doel van het element waar ze bijhoren. Ze worden de verbreidersprincipes genoemd, omdat na de stabilisatie van de instandhoudersfase gestreefd kan worden naar een inpassing van het betreffende principe in de totaliteit. Vaak worden door verbreiderstypes het advies van of de connecties met anderen en de belangrijkheid van eigen dingen voor anderen hoog aangeslagen. Wanneer de informatie uit deze les gecombineerd wordt met het in les 6 beschrevene wordt het mogelijk om een dieper inzicht te krijgen in

103

de achtergrond van waaruit de in les 4 opgesomde planeet-tekenhuisbetekenissen ontstaan zijn. In de volgende les wordt vanuit de dusver geboden theoretische ondergrond dieper ingegaan op de voornaamste psychologische dynamieken die kenmerkend zijn voor ieder van de 12 dierenriemprincipes. Literatuurverwijzingen I. S. Arroyo; De horoscoop, een energiepatroon. 2. L. Greene; Samenspel; een astrologische gids voor het samenleven op een kleine planeet. 3. L. Greene; Saturnus, een nieuwe kijk op een oude boosdoener. 4. K. Hamaker-Zondag; De astrologische duiding, deel T: Kruisen en elementen als basis van de horoscoopduiding. 5. T. Marks; The art of chart synthesis. 6. T. Ram; Psychologische astrologie. 7. C.J. Puotinen; Career astrology.

104

Les 6 - De psychologie van de 12 dierenriemprincipes Inleiding In les 5 zijn de verschillende manieren aan de orde gekomen waarop men de 12 dierenriemprincipes kan indelen. We zagen dat op grond van deze indelingen met elk van die principes een aantal karaktereigenschappen kunnen worden geassocieerd. In deze les zullen we zien dat ze ook dieper inzicht kunnen geven in de psychologische dynamieken die kenmerkend zijn voor een principe. In tabel 1 hieronder staan de diverse indelingen nog eens op een rijtje. Tabel I: De indeling van de 12 dierenriemprincipes naar polariteit, kruis, element en pioniers/instandhonders/verbreiders (p-i-v+principes.

Principe huis huis huis huis huis huis huis huis huis huis huis huis

Polariteit 1 + 2 – 3 + 4 – 5 + 6 – 7 + 8 – 9 + 10 – 11 + 12 -

Kruis H V B H V B H V B H V B

Element

(hoofd) V (vast) A (beweegl) L W V A L W V A L W

(vuur) (aarde) (lucht) (water)

P-I-Vprincipe P P P P I I I I V V V V

Om inzicht te krijgen in de psychologie van een dierenriemprincipe is het belangrijk om in ogenschouw te nemen hoe vanuit de eigen geaardheid van ieder principe afzonderlijk de relatie daarvan is met andere dierenriemprincipes. Rammen gaan niet alleen met andere rammen, stieren, weegschalen, enz. om , maar een ram zal ook in zichzelf deze en alle andere principes tegenkomen.

105

Ook in het eigen innerlijk zal hij ze vanuit zijn ramachtige eigenheid moeten leren herkennen en hanteren en de manier waarop hij dit doet bepaalt in belangrijke mate hoe hij andere dierenriemprincipes buiten zichzelf hanteert. Bovendien weten we uit les 2 dat iemand nooit alleen maar een ram is. In het spraakgebruik wordt iemand die tussen ± 21 maart en 21 april geboren is een ram genoemd, maar in les 2 zagen we dat dit alleen betekent dat iemand geboren is in de periode waarin de zon in het teken ram staat. De andere planeten kunnen in principe allemaal in een ander teken staan. Wanneer iemand de zon in ram heeft, geldt het in deze les onder het ram-principe beschrevene voor diens zon-kant; voor iemand met maan in ram geldt het onder het ram-principe beschrevene voor datgene wat diens maan-plaatsing symboliseert, en voor iemand met een vol 1e huis geldt het ram-achtige voor de uiting van de betreffende le - huis - planeten, enz. We zullen ook in deze les zien, dat eigenschappen die volgens de traditionele astrologie negatief zijn, inderdaad als een noodlot zullen uitwerken, wanneer de betrokkene uitgaat van het credo 'ik ben nu eenmaal zo'. Verder zullen we zien dat iemand van zijn zwakste kanten zijn sterkste kanten kan maken door juist die dierenriemprincipes in de eigen persoonlijkheid in te passen die traditioneel gezien het meest strijdig met elkaar zijn. Zo zal uit deze les blijken dat vanuit de karaktertrekken die eigen zijn aan het hoofd-vuurprincipe ram, het hoofd-aardeprincipe steenbok en het hoofd-luchtprincipe weegschaal in eerste instantie het moeilijkst hanteerbaar lijken. Toch kan ram van de eigen zwakste kanten zijn sterkste kanten maken wanneer hij deze beide principes in hun bestaansrecht en daarmee ook in het eigen innerlijk leert erkennen, herkennen, waarderen en hanteren. Veel van de negatieve uitingsmogelijkheden van het ram-principe kunnen namelijk juist door deze beide principes het gemakkelijkst worden gecompenseerd en ram kan op zijn beurt voor een deel weer negatieve steenbok- en weegschaal-kanten compenseren. Iets dergelijks geldt voor ieder ander dierenriemprincipe. Elk dierenriemprincipe ontmoet de eigen inferieure kant (zie de vorige les) in dat principe van het inferieure element dat in hetzelfde kruis zit als het principe waar het over gaat (zie tabel 2).

106

Zo ontmoet ram (hoofd-vuur) de eigen inferieure kant het duidelijkst in steenbok (hoofd-aarde); stier (vast-aarde) ontmoet zijn inferieure kant het duidelijkst in leeuw (vast-vuur), enz. Dit is een gevolg van het feit dat energie van hetzelfde kruis dezelfde gerichtheid heeft. Doordat ram en steenbok als hoofdkruisprincipes beide energie vertegenwoordigen die de buitenwereld als werkterrein ervaart, zullen beide principes hun inferieure kant het eerst in die buitenwereld ontmoeten. Ook de natuurlijke tegenpool van een principe kan een bijdrage leveren aan het compenseren van negatieve uitingen daarvan wanneer ze door het betreffende principe geïntegreerd wordt. De natuurlijke tegenpool van ram is weegschaal. Behalve steenbok kan dus ook weegschaal negatieve ram-trekken, die het gevolg kunnen zijn van een te uitgesproken 'ram-achtigheid', compenseren. Ook de natuurlijke tegenpolen van de 12 dierenriemprincipes zijn opgenomen in tabel 2. Om het in deze les beschrevene te kunnen begrijpen is het belangrijk om te beseffen dat elk mens ieder dierenriemprincipe in de horoscoop - en daarmee vanuit de astrologie gezien - ook in zichzelf heeft. Verderop in de cursus zullen we leren dat alleen de mate waarin, en de manier waarop dit het geval is per individu verschilt. Tabel 2: De 12 dierenriemprincipes met hun inferieure kant en hun natuurlijke tegenpool, ingedeeld naar polariteit, kruis en element. Toelichting bij de tabel: onder 'kruis' H = hoofdkruis, V =vaste kruis, B= beweeglijke kruis. Onder 'element' V= vuur, A = aarde, L = lucht, W= water. Principe Inferieur principe Natuurlijke tegenpool Symb Pol Kruis Elem Symb Pol Kruis Elem Symb Pol Kruis Elem

107

We zullen zien dat in samenhang daarmee ieder mens op een door de eigen horoscoop gesymboliseerde en daardoor unieke manier elk principe bewust in de eigen persoonlijkheid kan inpassen. Beschrijving van de innerlijke dynamieken van ieder principe Het ram-principe - Het hoofd-pioniersprincipe van het element vuur, teken , planeet , huis 1 De ram-achtige energie manifesteert zich in een voorkeur voor situaties die uitdagingen vormen voor het zelf en de mogelijkheid geven tot afwisseling en avontuur. Wanneer deze aandrang tot het zelfstandig in aktie komen tot zijn recht kan komen, uiten de positieve mogelijkheden van het principe zich in moed, fantasie, levenslust, energie, enthousiasme, een onafhankelijke pioniersinstelling en een gezonde competitiedrang. Deze eigenschappen kunnen zich zo echt en sterk manifesteren dat anderen er gemakkelijk door meegetrokken worden, mensen die de moed verloren hadden, er weer een gat in zien, etc. Wanneer het gevoel ontstaat dat er sprake is van een beknotting van de individueel gekozen vrijheid en ideeën is het gevaar niet denkbeeldig dat negatieve uitingsmogelijkheden van het principe de boventoon gaan voeren. De kans dat een dergelijk gevoel ontstaat is het grootst bij een ontmoeting van ram met de steenbok-achtige kanten van het leven. Steenbok symboliseert een voorzichtige, ordelijke, op systeem en rendement gerichte, praktische maar daardoor ook nogal fantasieloze benadering van de buitenwereld. Een dergelijke benadering lijkt op het eerste gezicht weinig ruimte te bieden voor de ongecompliceerde droomwereld en de ongebreidelde avonturendrang die bij de ram-sfeer passen. De reaktie van ram op steenbok is er dan ook één van heftig verzet of, als dat niet helpt of wanneer Steenbok sterker blijkt te zijn, een vlucht in een droomwereld waarin heroïek vaak een hoofdrol speelt. Naarmate iemand zich vanuit een ram-instelling sterker tegen de steenbok-kanten van de realiteit afzet zal het voor de betreffende persoon moeilijker worden om zich in praktische zin in de wereld te handhaven en er zullen steeds vaker conflicten voorkomen met wel/niet ambtelijke - autoriteiten en gezagsfiguren in en buiten zichzelf. Wanneer ram aan de steenbok-kanten van de realiteit in en buiten

108

zichzelf het bestaansrecht gunt opent zich de mogelijkheid van een integratie van beide principes. Steenbok kan, wanneer dezè integratie plaatsvindt, een essentiële bijdrage leveren aan de praktische uitvoerbaarheid van de spontane ideeën en opwellingen van ram. Omdat beide principes iets willen doen met de buitenwereld leveren ze samen een ideale combinatie op om de behoefte van ram aan een avontuurlijk en afwisselend leven concreet vorm te geven en er, wanneer dat gewenst wordt, zelfs het maximale rendement uit te halen. In ieder geval is het zo dat iemand met een ram-instelling die de steenbok-kanten van de realiteit bij zichzelf en in zijn omgeving toelaat en op hun waarde weet te schatten, zich met de eigen behoefte aan vrijheid en aan telkens nieuwe mogelijkheden minder snel conflicten met de omgeving op de hals haalt die de uitvoering van die mogelijkheden in de weg staan. Behalve met een niet ingepaste steenbok-kant kunnen negatieve rameigenschappen ook te maken hebben met het feit dat ram de eigen innerlijke weegschaal-kanten niet onderkent of weet te hanteren. Op dat moment kunnen er gemakkelijk problemen ontstaan in de sfeer van persoonlijke contacten en één op één relaties door een te sterke neiging tot domineren, een gebrek aan tact en een te sterk egocentrisme van de kant van ram. Wat weegschaal aan ram kan geven is een soort natuurlijke diplomatie en een vermogen tot beredeneerd handelen. Wanneer ram in en buiten zichzelf de weegschaal-kanten van de realiteit leert herkennen, accepteren en waarderen zullen ongeduld, egocentrisme en gebrek aan werkelijkheidszin minder snel als een storende factor gaan werken in contacten en relaties. Het stier-principe - Het vaste pioniersprincipe van het element aarde, teken , planeet , huis 2 Het opbouwen van houvast en zekerheid in de concrete, tastbare realiteit door middel van het uitbouwen van de geestelijke en materiële talenten is het domein van stier, het vaste pioniersprincipe van het element aarde. De inferieure kant, die ook dit vaste principe in zich heeft, komt pas tot uiting wanneer een bepaald houvast ondermijnd dreigt te worden. Het inferieure element, in dit aardegeval dus vuur, kan zich bijvoorbeeld uiten in het feit dat stier ineens verrassend veel mogelijk-

109

heden blijkt te zien wanneer doorgaan op een éénmaal ingeslagen weg eigenlijk niet meer zinnig of verantwoord lijkt. Dit zien van mogelijkheden dient dan echter voornamelijk als rationalisatie van de angst om een verworven zekerheid op te geven die een vertrouwde bezigheid of een vertrouwd idee biedt. Door de sterke behoefte aan tastbare zekerheid neigt dit principe er namelijk toe om een bepaald iets waar het eenmaal voor gekozen heeft al snel als zekerheid- en rustbiedend te zien. Het komt er niet zo gemakkelijk toe om ergens energie in te steken, maar wanneer het eenmaal hiertoe besloten heeft, staat het er op de bovenbeschreven manier ook vóór. Het kan dan moeilijk afwijken van de ingeslagen weg. Wanneer de behoefte aan het opbouwen van tastbare zekerheden geblokkeerd wordt, of wanneer zo'n tastbaar aanwezige zekerheid ontnomen dreigt te worden, neigt het stier-principe ertoe om zich daaraan vast te klampen. Dat kan leiden tot een soort onwrikbare starheid of tot een uit angst doldriest verdedigen van de bedreigde verworvenheden, waarbij het weinig verschil uitmaakt of het om mensen gaat of om materiële of geestelijke bezittingen. Stier ontmoet de eigen inferieure kant het duidelijkst in de leeuwkanten van de realiteit. Vanuit stier gezien is de tastbare materie de realiteit; voor leeuw is het slechts een middel dat kan dienen om de eigen van binnenuit komende creatieve mogelijkheden vorm te geven die de eigen centraliteit kunnen bevestigen. Voor stier spreekt uit de manier waarop leeuw met de aardse kanten van de realiteit omgaat dan ook al gauw te weinig respect en waardering daarvoor. Leeuw houdt in de ogen van stier niet van de natuur om de natuur zelf, maar hoogstens omdat ze zou kunnen dienen als middel tot zelfexpressie en tot meerdere eer en glorie van leeuw zelf. Wanneer stier zich in of buiten zichzelf door leeuw bedreigd voelt uit dat zich in starheid, onwrikbaarheid en conservatisme. Naarmate dit sterker gebeurt zal stier sterker verstarren en zichzelf zonder het te beseffen meer afsnijden van de eigen creatieve mogelijkheden. Wanneer iemand vanuit de eigen stier-kanten de eigen leeuw-kanten meer bij zichzelf toelaat, wordt stier minder een slaaf van de materie en meer een beheerder van de schepping, omdat voor stier dan de mogelijkheid ontstaat om de materie creatief te benaderen. Ook een integreren van het schorpioen-principe door stier kan een

110

creatieve benadering van de schepping en de tastbare realiteit ten goede komen. Het omzettende en daardoor soms zuiverende element in het schorpioen-principe is voor stier bedreigend wanneer stier de eigen natuur als alleenzaligmakend ziet en daardoor te sterk het accent legt op het vasthouden van wat bekend voorkomt. Omdat in het scorpionische genieten elementen van omzetting en overgave en daarmee ook van loslaten van zelfbehoud besloten zijn, zou een te sterk vasthouden aan de eigen verworvenheden, zoals stier dat kan doen, het onmogelijk kunnen maken om daar echt van te genieten. Door integratie van het schorpioen-principe in en buiten zichzelf wordt het voor stier dus mogelijk om intenser van het goede der aarde te genieten en de eigen zekerheden en verworvenheden via de emotionele band met het andere en de anderen in het eigen leven te verdiepen. Het tweelingen principe - Het beweeglijke pioniersprincipe van het element lucht, teken planeet , huis 3 Omdat tweelingen het enige pioniersprincipe van het beweeglijke kruis is, symboliseert het het ontdekken van wat afwisseling, uitwisseling en verbindingen leggend bezigzijn, aan mogelijkheden te bieden heeft. Deze mogelijkheden kunnen het beste ontdekt worden met behulp van het element lucht, omdat dit element door de verstandelijke en contactuele instelling die het vertegenwoordigt, op zichzelf al enigszins verbindingen leggend geaard is. Door de initiatiefnemende mentale instelling komt de innerlijke kant van het beweeglijke kruis bij dit principe vaak pas naar voren als er dingen mis dreigen te gaan doordat deze kant wordt verwaarloosd. Ook in zijn innerlijke fase is het tweelingen-principe meestal verstandelijk associatief bezig. Wanneer daarbij de gevoelskant van dingen verwaarloosd wordt missen de in deze innerlijke fase opgezette theorieën vaak de nodige diepgang. Hetzelfde geldt dan voor de contacten die gelegd en onderhouden worden. Wanneer door de mentale instelling die het tweelingenprincipe vertegenwoordigt, de in dit geval door het beweeglijke waterprincipe vissen gesymboliseerde gevoelskant wordt verwaarloosd of verdrongen, zullen de contacten van tweelingen meestal meer gekenmerkt worden door kwantiteit dan door kwaliteit en de

111

theorieën meer door leegheid en oppervlakkigheid dan door inzicht. Bij een verdrongen gevoelskant treedt bij tweelingen vaak het verschijnsel op de voorgrond dat de veelheid van contacten, die met natuurlijke vlotheid heel gemakkelijk gelegd worden, onbewust gebruikt wordt om gevoelsmatige betrokkenheid uit de weg te gaan. Ondanks de ogenschijnlijke vlotheid en de veelheid en veelsoortigheid van contacten kan er dan een sterk gevoel van leegte en eenzaamheid ontstaan, dat schrijnender gaat werken naarmate het angstvalliger voor de buitenwereld verborgen wordt gehouden. Wanneer de vissen-achtige gevoelskant bij tweelingen wordt verdrongen en via het onbewuste het heft in handen probeert te nemen, kan de behoefte van tweelingen aan mentale en contactuele afwisseling bovendien gemakkelijk omslaan in onrust, verwardheid en onberekenbaarheid. Fysiek kan dit zich gaan uiten in darmstoornissen en andere stoornissen van nerveuze aard, ademhalingsstoornissen en stoornissen in het bewegingsapparaat. Al deze problemen kunnen in belangrijke mate ondervangen worden wanneer tweelingen bij zijn verstandelijke en contactuele veranderlijkheid en beweeglijkheid zijn gevoel toelaat en er niet te snel voor vlucht. Tweelingen moet zich vaak aanleren zich de rust te gunnen die nodig is om tot zichzelf en de eigen beleving te komen en dan te kijken en te luisteren naar wat de dingen voor hem en de ander gevoelsmatig betekenen. Door op deze wijze het vissen-principe in zichzelf in te passen zal tweelingen ontdekken dat het leven veel 'voller' wordt en het geringe verlies aan kwantiteit van contacten zal dubbel en dwars goedgemaakt worden door de winst aan kwaliteit ervan. Hierdoor zal de onrust minder sterk - worden en ontstaat er ruimte voor doelgericht bezig zijn, met name wanneer tevens het boogschutter-principe wordt herkend, geaccepteerd en ingepast in de eigen persoonlijkheid. Wanneer er door deze integratie van het boogschutter-principe prioriteiten gesteld kunnen worden, kan tweelingen de realiteit om zich heen op een zinvollere manier organiseren. Hierdoor kunnen de natuurlijke handigheid en hulpvaardigheid van het principe beter tot hun recht komen. Verder worden de contacten zinvoller en winnen de theorieën aan visie en helderheid.

112

Het kreeft principe - Het hoofdpioniersprincipe van het element water, teken , planeet , huis 4 Als manifestaties van het hoofdpioniersprincipe van het element water symboliseren kreeft, maan en het 4e huis het ontdekken en verkennen van de buitenwereld met een gevoelsmatige instelling. Omdat het hier om een afwachtend principe gaat gebeurt dit voornamelijk door te reageren op het gevoel dat de omgeving hun geeft. Daardoor is voor het 4e principe een goede sfeer erg belangrijk voor het eigen welbevinden. Het voelen en beleven van de omgeving en alles wat in de sfeer ligt van veiligheid en geborgenheid speelt bij dit principe een belangrijke rol. In positieve zin heeft iemand met kreeft-principe-achtige kanten hierdoor oog voor de sfeer in en het emotionele welzijn van de omgeving. Vaak bestaat er een vermogen om gevoelens plastisch uit te drukken en om de eigen omgeving prettig, leefbaar en gezellig te maken wanneer die als een thuis wordt ervaren. De negatieve kreeft-principekanten komen het sterkst naar voren wanneer de mogelijkheden om de omgeving gevoelsmatig te beleven en er in door te dringen afgesloten worden. Dit zou met name kunnen gebeuren door een aktief verstandelijk en beredeneerd benaderen van de buitenwereld, zoals dat zich afspeelt in de sfeer van het weegschaalprincipe. Dit principe vertegenwoordigt ten opzichte van het kreeftprincipe dan ook het inferieure element. Wanneer kreeft/ maan/huis 4 de verstandelijke weegschaal-achtige opvatting in de buitenwereld tegenkomt en die als een bedreiging ervaart, kan de verzetsreaktie daartegen zich uiten in een neiging om in zijn schulp te kruipen of juist extra het accent te leggen op de emoties die het gebeuren op dat moment oproepen. Het in zijn schulp kruipen komt doordat de verstandelijkheid van weegschaal bij de kreeft/maan/huis 4-persoon gevoelens van onwennigheid en onbehaaglijkheid oproept. Doordat deze gevoelens bij een kreeft-achtig persoon gemakkelijk de overhand krijgen, kan deze de neiging krijgen om te gaan piekeren en zich eenzaam te voelen. Er kan dan een behoefte ontstaan aan onvoorwaardelijke liefde en een absolute bescherming tegen de kwade buitenwereld, die tegelijkertijd het gevoel van kwetsbaarheid kan vergroten. Vaak is de kreeft/ maan/huis 4-persoon dan vanuit de inferieure weegschaal-luchtkant in een situatie beland waarin hij de neiging heeft om de meest

113

onschuldige gebaren en opmerkingen van omstanders negatief op te vatten en ze zich persoonlijk aan te trekken. De andere reaktie, het extra accent leggen op de eigen negatieve emoties, resulteert vaak in een neiging om de aandacht naar zich toe te trekken met klaaggedrag over het eigen tekortschieten of over de onverschilligheid van anderen. De emotionele ondertoon is daarbij vaak overduidelijk aanwezig en deze wordt dan meestal meer als communicatiemiddel gebruikt dan de woordelijke inhoud van het gesprokene. Lichamelijk kan de eigen emotionele onzekerheid onder meer leiden tot spijsverteringsstoornissen, problemen met de lymfeklieren en bij vrouwen eveneens tot problemen in verband met de baarmoeder, de borsten en de menstruatie. Om een kreeft-achtige inslag positief te kunnen gebruiken is het vaak nodig om op een zodanige manier afstand te nemen van de eigen, vroeger aangeleerde reaktiepatronen dat ze minder snel als een automatisme gaan werken. Hierbij kan de ten opzichte van de maan, kreeft en het 4e huis inferieure luchtkant goede diensten bewijzen, in die zin dat deze zijde het nadenken over en tegelijk afstand nemen van ingesleten gedragspatronen die vroeger bescherming boden, maar thans geen functie meer hebben, kan bevorderen. De speciale verdienste van het verstandelijk en contactueel ingestelde en naar buiten gerichte weegschaal-principe daarbij is dat het vanuit dit principe mogelijk is om de omgeving objectief en niet emotioneel te benaderen. Wanneer iemand vanuit een kreeft-factor in de eigen persoonlijkheid deze objectiviteit enigszins leert inpassen in de eigen in eerste instantie gevoelsmatige benadering van de omgeving kan dit in de contacten met anderen alleen maar in het eigen voordeel werken. Negatieve kreeft-eigenschappen als bemoeizucht, inhaligheid en een neiging om emotioneel een te grote claim op anderen te leggen kunnen hierdoor gecompenseerd worden. Daarbij kan het voor de kreeft/maan/huis 4-persoon tevens van belang zijn om de natuurlijke tegenpool van het kreeft-principe, het steenbok-principe, in de eigen persoonlijkheid te leren inpassen. Hierdoor wordt het beter mogelijk om de praktische discipline op te brengen die nodig is om zich met het eigen gevoel in de buitenwereld te handhaven.

114

Het leeuw principe - Het vaste instandhoudersprincipe van het element vuur, teken , planeet , huis 5 Dit principe symboliseert de neiging om via van binnenuit komende (vast), spontane (vuur) aktie (-1-) de eigen vurige instelling in de realiteit te vestigen en te stabiliseren (instandhoudersptincipe). Wanneer men de gevoelsbetekenis die deze zin kan oproepen op zich in laat werken kan het beeld ontstaan van iemand die van binnenuit op een speelse, spontane, warme en creatieve manier natuurlijk gezag uitstraalt of op zijn minst opvalt. Dit is inderdaad'het beeld dat bij het leeuw-principe hoort. Inherent hieraan is het feit dat een niet-erkend-worden in deze vorm van zichzelf zijn, i.e. het geen aandacht krijgen, vaak als negatief wordt ervaren binnen datgene wat de zon/leeuw/huis 5-kanten van de horoscoop symboliseren. Dit laatste hangt vaak samen met het feit dat de ten opzichte van leeuw/zon/huis 5 inferieure aardekanten van de horoscoop niet in de eigen persoonlijkheid zijn ingepast. Deze inferieure aardekant manifesteert zich voor het leeuw-principe het duidelijkst in de vaste aarde van stier. Omdat leeuw/zon en huis 5 van binnenuit komend vuur symboliseren dat, net als de zon, graag wil stralen en in het middelpunt wil staan, gaat iemand de eigen leeuw-kanten vaak gebruiken om de van binnenuit komende aardekant van het leven (de stier-kant) te onderwerpen. Deze kant van zichzelf wordt dan als middel gebruikt om in het centrum van de belangstelling te komen. De natuur, de materie en de direkt daaraan ontleende waarden en normen worden dan niet om zichzelf gewaardeerd, maar meer gezien als middel tot meerdere eer en glorie van zichzelf. Dit gebeurt sterker naarmate deze materiële en praktische verschijningsvormen van zonnestelselenergie in het innerlijk van de betreffende leeuw-factor meer moeten vragen om waardering in hun eigen recht. Wanneer iemand vanuit een leeuw-factor de eigen inferieure aardekant verdringt kan het zijn dat luxe en weelde op een overdreven manier als middel worden gebruikt in het streven naar aandacht voor en erkenning van de eigen centraliteit. Ook belangstelling van anderen voor de betrokkene wordt dan vaak voor dit doel benut, waardoor bij hen gemakkelijk het gevoel kan ontstaan dat ze door de leeuwpersoon gebruikt worden. Wanneer iemand vanwege een leeuw-factor in de eigen persoonlijkheid de inferieure stier-kant en de natuurlijke tegenpool waterman verdringt, geeft de betreffende persoon dus vaak de indruk iemand te

115

zijn met weinig respect voor voorwerpen en personen in zijn omgeving. De stress die het amechtig zoeken naar aandacht en waardering op dat moment bij de leeuw-persoon zou kunnen oproepen zou zich kunnen uiten in klachten in verband met hart, milt en bovenste deel van de ruggegraat. Wanneer iemand door de eigen leeuw-achtige kanten tot het besef komt dat alles wat er bestaat net als de leeuw-persoon zelf op een eigen unieke manier een materiële verschijningsvorm is van zonnestelselenergie (integratie van het waterman- en het stier-principe) wordt het mogelijk om de materie en andere mensen meer om zichzelf te waarderen. De materie zal zich dan beter lenen als middel om mee te schijnen en daardoor zullen de eigen creatieve uitingen in positieve zin worden beïnvloed. Door de waterman-kant van het leven kunnen dan medemenselijkheid en verstandelijk inzicht worden toegevoegd aan het vurige egocentrisme van leeuw. Hierdoor krijgen anderen meer het gevoel dat ze door de leeuw-persoon om zichzelf gewaardeerd worden, wat diens contacten uiteraard alleen maar ten goede kan komen. Het maagd-principe - Het beweeglijke instandhoudersprincipe van het element aarde, teken , planeet , huis 6 Door verbanden te zien, verbindingen te leggen (beweeglijke kruis) en met een praktisch, beschouwende instelling de dingen op zich in te laten werken om zich nuttig en verdienstelijk te maken, wordt door het maagd-principe het element aarde ingepast in een groter geheel (instandhoudersprincipe). Hierdoor symboliseert de spontane verbindingen leggende aktie van boogschutter ten opzichte van dit principe het duidelijkst de inferieure vuurkant. Voor maagd komt de vurige boogschutter-aktie al snel over als onbezonnen, onpraktisch, lichtvaardig en eigenwijs. Dit omdat spontane inspiratie door de meer voorzichtige en praktische, onderzoekend ingestelde maagd-achtige factoren in de horoscoop al snel ervaren wordt als ongrijpbaar en daardoor bedreigend. Wanneer de spontane inspiratieve kanten van de realiteit al te bedreigend worden voor maagd kan dat er bij dit principe in resulteren dat de betreffende persoon als het ware verstard raakt in een verbindingen leggend bezigzijn uit een praktisch, onderzoeks-

116

matige instelling. Dit kan resulteren in muggezifterigheid, pietepeuterigheid, steriliteit en een neiging om al te sterk op de tastbare kleintjes te letten. Het overzicht op de invloed van de eigen bezigheden op het totaal gaat dan vaak verloren. Wanneer ten gevolge van maagd-factoren in de eigen persoonlijkheid de inspiratieve kanten van het leven verdrongen worden kan er dan ook enorm veel verarmd, verpieterd en verzuurd worden, vaak zonder dat de betrokkene het zelf door heeft. Op die manier zou iemand met de maagd-kanten van zichzelf in negatieve zin op een praktische verbindingen leggende manier een perfect functionerend schakeltje kunnen zijn in een systeem waar men ethisch en ideologisch van alle kanten vraagtekens bij zou kunnen plaatsen. Daarom is het accepteren en inpassen van de inspiratieve en visionaire boogschutter-kanten van het leven ten opzichte van maagdfactoren zo belangrijk. Omdat bij de tegenpool van het maagd-principe, het vissen-principe (vissen, neptunus, huis 12) vanuit een gevoelsmatige instelling de verbanden worden gezien, is aan dit principe een emotionele betrokkenheid inherent bij het gebeuren om zich heen. Wanneer iemand deze tegenpool inpast in de maagd-kanten van zichzelf zal hij van daaruit minder snel vervallen in droge routines en een pessimistische pietepeuterigheid. Inzet, meeleven en persoonlijke betrokkenheid kunnen dan deel uit gaan maken van de eigen praktische, verbindingen leggende instelling en hierdoor kan het plezier daarin vergroot worden. Daarom is naast het inpassen van het boogschutter-principe ook het in zichzelf opnemen van het vissen-principe vanuit maagd-factoren in de horoscoop belangrijk. Het weegschaal-principe - Het hoofd-instandhoudersprincipe van het element lucht. teken , planeet , huis 7 Vanuit een verstandelijke en contactuele instelling (lucht) wordt met een weegschaal-factor in de horoscoop de buitenwereld (hoofdprincipe) gezien als uitnodiging tot activiteiten die dienen om tot samenzijn en samenbrengen te komen. Op die wijze wordt met dit instandhoudersprincipe het luchtelement ingepast in een groter geheel. Verstandelijk bezigzijn en diplomatie zijn daarom begrippen die de

117

weegschaal-sfeer beter weergeven dan het geijkte 'wikken en wegen' en de overbekende twijfelzucht die in traditionele astrologieboeken altijd aan weegschaal worden gekoppeld. Omdat het hier om een hoofdkruisprincipe gaat komt iemand met weegschaal-factoren in de horoscoop de eigen inferieure kant tegen in de buitenwereld. Met name een gevoelsmatige en emotionele benadering van de buitenwereld en ook emotionele reakties daaruit kunnen vanuit een weegschaal-factor gezien erg bedreigend zijn. Gevoelens en emoties liggen immers op een geheel ander vlak dan het met het verstand regelbare gebeuren. Vooral de heftige emoties die bijvoorbeeld zouden kunnen voortvloeien uit een combinatie van een kreeft-factor met een ram-factor (N.B.: ram is de tegenpool van weegschaal) in de horoscoop kunnen ten opzichte van weegschaal-achtige horoscoopfactoren als erg bedreigend en daardoor moeilijk hanteerbaar worden ervaren. Vooral wanneer iemand vanuit de eigen weegschaal/venus/huis 7-kanten spontane emoties en opwellingen bij zichzelf verdringt lokt de betreffende weegschaal-persoon ze in de omgeving vaak juist uit door een te beredeneerde diplomatieke benadering, waarmee beoogd wordt zichzelf en anderen de zo lastige en ongrijpbare emoties te besparen. Er kan een neiging ontstaan om te zachtaardig te zijn en zichzelf in de watten teleggen. In het extreme geval kan dit stoornissen in keel, klieren en bij vrouwen tevens in de vrouwelijke organen tot gevolg hebben. De weegschaal-persoon kan op dat moment via de eigen ram- en kreeft-kanten leren beseffen dat hij met behulp van verstand, redeneerkunst en diplomatie, het proberen om een prettige sfeer te creëren, de omgeving soms minder in plaats van meer beheersbaar kan maken en dat het toelaten van emoties bij zichzelf en anderen de harmonie soms eerder ten goede komt - dan verstoort. Zowel de kreeft-achtige gevoelsaspecten van de omgeving als het spontane vuur van ram kunnen dus een aantal negatieve weegschaalkanten compenseren. Ram kan warmte, oorspronkelijkheid en direktheid toevoegen aan het soms al te gecompliceerde en gekunstelde verstandelijke en contactuele gemanipuleer vanuit een weegschaal-factor. Iemand die vanuit de eigen weegschaal-kanten de ram-kanten van het leven leert waarderen kan spontaniteit, direktheid, warmte en oorspronkelijkheid en avonturenzin in contacten en samenwerkings-

118

verbanden leren brengen en zal daarin beter opkomen.

voor zichzelf leren

Het schorpioen-principe - Het vaste instandhoudersprincipe van het element water, teken , planeet , huis 8 Als vast instandhoudersprincipe van het element water symboliseert schorpioen de confrontatie van een innerlijk werkende en van binnenuit komende gevoelsstroom met de buitenwereld. Daarom wil schorpioen met zijn innerlijk werkende woelingen wel degelijk de verbinding leggen naar de buitenwereld en naar andere mensen. Dat dit sterk vanuit de eigen innerlijke beleving en verwerking gebeurt kan het nadeel hebben dat iemand met een schorpioenaanlegfactor bij de benadering van anderen en van situaties om zich heen de neiging kan hebben om het eigen gevoel en de eigen beleving als absolute waarheid te zien. Deze neiging kan nog versterkt worden door de manier waarop een ten opzichte van een schorpioen-factor slecht geïntegreerde waterman-kant (vast-lucht) op de persoonlijkheid kan doorwerken. Deze inferieure waterman-kant zorgt ervoor dat in de gevoelsmatige doorleving van schotpioen niet snel genoeg wordt genomen met een bepaalde zekerheid. Omdat zo'n zekerheid bij schorpioen meestal te eenzijdig bereikt is vanuit het innerlijk werkend gevoel, neemt de inferieure waterman-kant in het innerlijk van schorpioen bij tijd en wijle het heft in handen door de logica op te dringen als ondermijning van de bereikte gevoelszekerheid. Wanneer iemand zich vanuit de betreffende schorpioen-factoren hiertegen afzet, heeft de betrokkene de neiging om zich nog sterker vast te bijten in gevoelszekerheden. Het wordt dan steeds moeilijker om mensen en situaties objectief te beoordelen en de uiteindelijke gevolgen kunnen zich openbaren in een zwart-wit houding, fanatisme, doordrammerigheid en een neiging om dingen op te kroppen en zichzelf en anderen te manipuleren. Ontevredenheid en daaruit voortvloeiende destructiviteit tegenover zichzelf houden bij de scorpio-persoon dan vaak gelijke tred met ontevredenheid en destructiviteit naar anderen toe. Ontstekingen, gezwellen en problemen met de geslachtsorganen kunnen hiervan de fysieke uitingsvormen zijn. Wanneer iemand vanuit een scorpio-factor in de eigen horoscoop de

119

inferieure waterman-kant echter leert waarderen als een welkome aanvulling, die in feite juist kan zorgen voor een verdieping van de eigen gevoelszekerheden, kan deze inferieure luchtkant de scorpiofactor juist helpen bij het verwerkelijken van zijn einddoel, t.w. het via de diepst mogelijke doorleving uiteindelijk komen tot 'zuivering' van ongerechtigheden en tot gevoelsmatige essenties. Ook de natuurlijke tegenpool van het schorpioen-principe, het stierprincipe, kan een eventuele destructieve neiging en/of emotionele crisissituatie, die het gevolg kan zijn van het hierboven beschreven scorpionische verwerkingsproces, compenseren met een behoefte om voor zichzelf praktische zekerheden op te bouwen. In feite is dit een goede aanvulling van de neiging van schorpioen om het eigen houvast en de eigen zekerheden te koppelen aan gevoelsdiepte en aan de emotionele band met anderen. Een accepteren van de stier-kanten van het bestaan geeft zo aan schorpioen een gevoel van zekerheid mee dat gefundeerd is op een praktisch opbouwende instelling. Uiteraard kan een dergelijke instelling de emotionele band met anderen waar schorpioen naar streeft alleen maar ten goede komen. Het boogschutterprincipe-Het beweeglijke verbreidersprincipe van het element vuur, teken , planeet , huis 9 Het boogschutter-principe is het eerste van de vier verbreidersprincipes. In les 5 is beschreven dat de verbreidersprincipes de uiteindelijke bedoeling symboliseren van het element waar ze bijhoren. Daarom symboliseert boogschutter het einddoel van het element vuur. Voor het bereiken van dit einddoel is de beweeglijk functionerende vuurinstelling het meest geschikt. Bij het beweeglijke vuur is er sprake van een verbanden ziend en verbindingen leggend aktief-zijn vanuit een intuïtieve, spontane, vrijheidslievende en op mogelijkheden gerichte instelling. Drukke beweeglijkheid vanuit een spontane instelling dus. Deze spontane drukke beweeglijkheid is echter op de lange termijn gezien niet lukraak, maar meer doelgericht. Verder is ze niet gericht op een beredeneerd doel, maar op een doel dat min of meer via spontane ingevingen,gestalte krijgt. Daardoor gaat het spontane verbindingen leggend en verbanden ziend bezigzijn vanuit een boogschutter-factor vaak gepaard met spontane inzichten.

120

Uiteindelijk kunnen dergelijke inzichten leiden tot levenswijsheid, maar omdat het vurige inzichten zijn, zijn ze niet altijd 'goed doortimmerd' en praktisch. De gevaren hiervan kunnen goeddeels gecompenseerd worden wanneer de boogschutter/jupiter/huis 9persoon de eigen maagd- en tweelingen-kanten leert hanteren en inpassen in de persoonlijkheid. Omdat boogschutter, jupiter en huis 9 manifestaties van beweeglijk vuur zijn symboliseert de beweeglijke aard van maagd, mercurius en huis 6 ten opzichte daarvan het duidelijkst de inferieure aarde-instelling. Vanuit de eigen inspiratieve en spontane veelzijdige en verbindingen leggende instelling zal iemand met boogschutter-factoren in de eigen horoscoop geneigd zijn om de maagd-achtige 'praktische hulpvaardigheids- en onderzoeksdrang' al snel te ervaren als kortzichtig, bekrompen, burgerlijk en/of beperkend. Dit omdat deze maagd-instelling voor boogschutter een confrontatie kan betekenen met het feit dat bij de eigen doelstellingen, dromen en idealen niet genoeg rekening wordt gehouden met de eisen die de praktijk van alledag stelt. Wanneer deze praktijk van de alledaagse kant van het leven vanuit een boogschutter-factor in de eigen persoonlijkheid wordt verdrongen kan dit gepaard gaan met een verhevigde neiging tot filosoferen en idealiseren en een versterkte drang naar vrijheid en avontuur. Dit kan uiteindelijk resulteren zowel in wereldvreemde messiasneigingen als in onrust, lichtvaardigheid, onverantwoord optimisme, eigenwijsheid en buitensporigheid. De eisen die de praktijk van alledag stelt zullen dan steeds sterker als weerstand en als beperking worden ervaren. Door een buitensporige en overmatige levensstijl en met een neiging om kwantiteit boven kwaliteit te stellen bestaat er een kans dat één en ander zich lichamelijk gaat uiten in leveraandoeningen en/of vetzucht. Wanneer door boogschutter-factoren in de horoscoop de maagdkanten van het leven worden geaccepteerd kan dat ertoe leiden, dat de eigen ideeën en idealen meer weerklank vinden. Op dat moment zullen messiasneigingen onnodig zijn en zal buitensporig gedrag minder vaak hoeven voorkomen, omdat de eigen ideeën dan meer getoetst worden aan de praktische toepasbaarheid ervan.

121

Ook door het tweelingen-principe (mercurius, huis 3) kunnen negatieve boogschutter-achtige neigingen gecompenseerd worden. Aan de tweelingen-kanten in de eigen persoonlijkheid kunnen de boogschutter-achtige meningen worden gekoppeld aan de feitelijke en contactuele gegevenheden zoals die zich in de praktijk voordoen. Wanneer iemand vanuit de eigen boogschutter-kanten de tweelingen-kanten van het leven in en buiten zichzelf accepteert en toepast, zullen de boogschutter-inzichten meer op de feiten gebaseerd zijn. Uiteraard winnen ze daardoor eveneens aan realiteitszin en toepasbaarheid. Het steenbok-principe - Het hoofdverbreidersprincipe van het element aarde, teken , planeet , huis 10 Voor het afwachtende aardeprincipe steenbok, dat op een voorzichtige manier en een efficiënte, systematische en praktische instelling (aarde) probeert om het maximale rendement te halen (verbreidersprincipe) uit de mogelijkheden die de buitenwereld daartoe biedt (hoofdkruisprincipe), symboliseert de spontane, ongeremde, avontuurlijke en op louter mogelijkheden gerichte aktie in de buitenwereld van het ram-principe (mars, huis 1) het duidelijkst de inferieure vuurkant. Voor steenbok lijkt het ram-achtig optreden op zijn negatiefst gezegd gevaarlijk, onverantwoord, brutaal en onbeleefd en voor zover het voor zo'n steenbok-factor niet mogelijk is om de spontane ram-aktie in te dammen met allerlei regelingen en formaliteiten zal de steenbok/saturnus/huis 10-persoon zich door ram-factoren in de eigen omgeving hoogst onzeker, onbehaaglijk en zelfs bedreigd kunnen voelen. Deze manier van omgaan met de ram-kanten van het leven kan er gemakkelijk toe leiden dat de betrokkene vanuit de eigen steenbokkanten de ram-kanten van het leven prdbeert weg te drukken. Daaruit kan het fantasieloze, bekrompene, koude en ambtelijke ontstaan dat zo vaak met steenbok wordt geassocieerd. Lichamelijk kan een te rigide benadering van het leven door steenbok zich uiten in klachten over rug, knieën, ledematen, gewrichten, nagels en gebit, met name klachten in de sfeer van verharding en verstijving. Wanneer iemand vanuit de eigen steenbok-kanten de ram-kant van het leven echter leert accepteren zal deze kant het rendement van steenbok zelfs kunnen verhogen, omdat de betrokkene vanuit de aan ram inherente spontaniteit en avontuurlijkheid meer mogelijkheden durft te zien om de eigen kennis en ervaring praktisch toe te passen.

122

Ook met de tegenpool van steenbok-factoren in de eigen horoscoop de kreeft-factoren - kunnen negatieve steenbok-neigingen worden gecompenseerd. Het gevoelsmatig voedende element dat van kreeft uitgaat kan in positieve zin de praktische discipline van steenbok menselijker maken. Het waterman-principe - Het vaste verbreidersprincipe van het element lucht, teken , planeet , huis 11 Als vast verbreidersprincipe van het element lucht leent waterman zich het beste voor de theorievorming en daarmee tegelijk voor het samenbrengen van wat aan elkaar verwant is. Dit laatste zou men tevens als een omschrijving kunnen opvatten van het einddoel van de verstandelijke en communicatieve instelling die het element lucht symboliseert. Het resultaat daarvan kan in de waterman-sfeer op het mentale vlak dus een theorie zijn en op het contactuele vlak een vriendschap of een federatief samenwerkingsverband. Dat via het waterman-principe het einddoel van het element lucht het beste gerealiseerd kan worden hangt tevens samen met de wijze waarop de inferieure water/gevoelskant bij dit principe kan doorwerken. Deze inferieure gevoelskant wordt ten opzichte van waterman het duidelijkst gesymboliseerd door het innerlijk werkende gevoel van schorpioen (vast/water). Enerzijds is deze inferieure gevoelskant verantwoordelijk voor de grondige, radicale wijze waarop iemand vanuit een waterman/uranus/huis 11-kant in de eigen horoscoop verstandelijk en contactueel bezig kan zijn. Het schorpioen-achtige inferieure gevoel ondermijnt telkens de verstandelijke en contactuele zekerheden van waterman. In negatieve zin kan dit leiden tot een neiging om gevoelens weg te rationaliseren en tot onrust, grilligheid, verwardheid en fanatisme op het theoretische en contactuele vlak, maar wanneer deze inferieure gevoelswerking niet verdrongen wordt kan ze bijdragen tot het uitdiepen en menselijker worden van de theorieën en contacten van de waterman-persoon. Ook kan de inferieure gevoelskant van waterman verantwoordelijk gesteld worden voor een sterk gevoelde behoefte aan bevestiging van de eigen ideeën en contactuele bezigheden door anderen die bij waterman-factoren in de horoscoop voor kan komen. Omdat waterman-factoren vaste-kruisfactoren zijn gaan ze daarbij

123

echter wel uit van het eigen innerlijk. Hierdoor is iemand geneigd om vanuit de eigen waterman-kanten vooral bevestiging te zoeken van het sterkst persoonlijke en 'eigengeaarde'. Er worden vanuit waterman-factoren dan ook vaak geestverwanten en gelijkgestemden gezocht in de sfeer van die eigengeaardheid. Dit is mede een oorzaak van het feit dat in de astrologie met waterman vaak eigenschappen worden geassocieerd als vreemd, bizar en eigenaardig. Wanneer iemand vanuit een waterman-factor in de eigen persoonlijkheid de eigen inferieure gevoelskant accepteert kan dat er toe bijdragen dat deze eigenaardigheid zich niet zozeer uit als recalcitrantie, maar meer als vindingrijkheid en originaliteit. De sterk verstandelijke kant draagt dan bij aan een voldoende vermogen om afstand te nemen waar dat nodig is. De vaste-kruisneiging van waterman om in de eigen contacten en theorieën te veel van zichzelf uit te gaan is bij een waterman-factor met een geïntegreerde gevoelskant minder uitgesproken aanwezig, doordat het gevoel dan minder tot verstandelijk en contactueel fanatisme en meer tot verdieping van de eigen theorieën, contacten en mogelijkheden tot objectiviteit van de waterman-persoon leidt. Ook de tegenpool van het waterman-principe, het leeuw-principe (zon, huis 5), kan in positieve zin een bijdrage leveren tot het compenseren van negatieve waterman-kanten. Wanneer waterman de leeuw-kanten van het leven leert hanteren en accepteren in en buiten zichzelf, kunnen de van binnenuit komende warmte, hartelijkheid, spontaniteit en het natuurlijk gezag van leeuw een te gevoelskoude theoretische benadering en een zeker gebrek aan natuurlijk gezag bij waterman geheel of gedeeltelijk teniet doen. Het vissen-principe - Het beweeglijke verbreidersprincipe van het element water, teken , planeet , huis 12 Het vissen-principe symboliseert de neiging om met een gevoelsmatige instelling in wisselwerking te staan met de omgeving. Daarmee kan via dit principe het einddoel van het element water, gevoelsmatige éénwording met het leven zelf, gerealiseerd worden. De bij het vissenprincipe horende neiging om zich gevoelsmatig te identificeren met het gebeuren in de eigen omgeving heeft tot gevolg dat vanwege de vissen-achtige kanten de persoonlijkheid slechts langzaam een eigen identiteit verkrijgt.

124

Omdat vissen het beweeglijke waterprincipe is, symboliseert de verstandelijke en contactueel verbindingen leggende neiging van tweelingen-factoren in de horoscoop ten opzichte van vissen het duidelijkst de inferieure luchtfunctie. Wanneer deze inferieure functie niet goed is ingepast kan ze het vertrouwen in het eigen gevoel van vissen ondermijnen door een neiging om te snel geïmponeerd te raken door de verstandelijke en contactuele vermogens en argumenten van anderen, Hierdoor wordt de vissen-persoon dan zeer gemakkelijk beïnvloed. Omdat een dergelijke beïnvloeding regelmatiger voorkomt naarmate de vissen-persoon de eigen capaciteiten op dit vlak sterker onderschat, bestaat de kans dat anderen daar misbruik van gaan maken. Omdat de vissen-persoon vanuit de eigen inferieure, verstandelijke kant tegelijk de neiging kan hebben om overal wat achter te zoeken, kan het uiteindelijke resultaat een zekere slordigheid, labiliteit en onbetrouwbaarheid zijn. De vissen-persoon die de inferieure luchtkant verdringt kan de neiging hebben om weg te vluchten in zijn gevoel en zich op te stellen als een willoze speelbal van alles wat op zijn pad komt, wat weer alle denkbare vormen van verslaving tot gevolg kan hebben. Uiteraard laat een inferieure, verstandelijke kant zich niet 'ringeloren' door vluchtneigingen en deze zal zich dan onherroepelijk uiten in gevoelens van gedesillusioneerdheid, minderwaardigheid en verongelijktheid, die sterker zullen zijn naarmate de vissen-persoon zich meer en vaker laat meeslepen en beïnvloeden. Lichamelijk kan één en ander zich dan gaan uiten in een overgevoeligheid voor stoffen die in het lichaam komen en een geestelijk gevoel van lamgeslagen-zijn kan dan soms zelfs lichamelijke gevolgen krijgen. Het gevoel geen grip te kunnen krijgen op zichzelf kan dan leiden tot moeilijk te diagnostiseren en soms ingebeelde ziekteverschijnselen. Wanneer de vissen-factoren in de eigen horoscoop de verstandelijke en praktische kanten van de persoonlijkheid meer accepteren, zal er minder snel sprake zijn van ingebeelde minderwaardigheidsgevoelens. Met zijn maagd/tweelingen-kanten is de betreffende persoon dan beter in staat om de praktische en contactuele implicaties van de feiten in te voelen en de conclusies hieruit in de praktijk toe te passen.

125

Omdat de betrokkene zichzelf door het herkennen, hanteren en inpassen van de eigen mercurius-kanten (mercurius hoort zowel bij het ten opzichte van vissen inferieure tweelingen-principe als bij de natuurlijke tegenpool van vissen, het maagd-principe) kritisch en relativerend heeft leren begeleiden bij het eigen inlevingsvermogen en de eigen gevoelsbeslommeringen zal hij dat bij anderen ook beter kunnen. Op deze wijze kan de vissen-persoon zich bijvoorbeeld zeer verdienstelijk maken in de wel/niet professionele hulpverlening. Verder zullen de fantasie en creativiteit die aan vissen eigen zijn zich meer constructief kunnen uiten in een voorliefde voor bijvoorbeeld muziek, film, poëzie, fotografie en/of mystiek. Van hieruit kan de behoefte aan afwisselende gevoelservaringen uiteindelijk leiden tot de gevoelsmatige éénwording met het leven zelf waar de vissen/neptunus/huis 12-persoon naar streeft. Hiermee is de beschrijving van de psychologie van de 12 dierenriemprincipes afgerond. Aan het begin van het hoofdstuk werd er al op gewezen dat het feit dat men 'Vis' of 'Steenbok' is niet van doorslaggevende betekenis hoeft te zijn voor iemands karakter. Om te beginnen geeft iemands zonneteken aan hoe men zichzelf kan zijn en worden, en met name uit les 2 weten we dat het zonneteken bepaald niet het enige duidingselement is waarmee we in de astrologie rekening houden. Er kunnen in de horoscoop factoren zijn die iemands karakter en daaruit voortvloeiende innerlijke dynamieken veel sterker bepalen dan zijn zonneteken. Wel zal in de cursus duidelijk worden dat er in iedere horoscoop wel sprake is van één overheersend principe of van een combinatie van enkele principes. Zoals ook al in het begin van deze les werd vermeld zullen we in de loop van de cursus leren hoe uit de betreffende horoscoop dan af te leiden is op welke wijze de horoscoopeigenaar het hierboven beschrevene op zichzelf kan toepassen. Literatuurverwijzingen 1. S. Arroyo; De horoscoop, een energiepatroon. 2. L. Greene; Samenspel; een astrologische gids voor het samenleven met anderen op een kleine planeet.

126

3. L. Greene; Saturnus, een nieuwe kijk op een oude boosdoener. 4. K. Hamaker-Zondag; De astrologische duiding, deel I: Kruisen en elementen als basis van de horoscoop. 5. T. Marks; The art of chart synthesis. 6. T. Ram; Psychologische astrologie. 7. C.J. Puotinen; Career astrology.

127

Les 7 - De Huizen - Teken/Huiscombinaties: Hoe uit iemand zijn aanleg Het berekenen van de huizenverdeling Inleiding In les 2 zagen we dat de verdeling van de horoscoopcirkel in 12 sectoren of huizen een weergave is van de dagelijkse draaiing van de aarde om haar eigen as. We zagen in deze les, dat de wijze waarop de dierenriemtekens over de huizen verdeeld zijn, afhankelijk is van de hoek tussen het punt van de dierenriem dat op een bepaald moment op een bepaalde plaats opkomt (het ascendantpunt) en het punt van de dierenriem dat zich daar op dat moment op het hoogste punt van zijn dagboog (het M.C.) bevindt. (Op ons halfrond staat dat M.C.punt precies in het zuiden.) Omdat ieder dierenriemteken er ongeveer 2 uur over doet om het M.C.-punt te passeren verandert de verdeling van de tekens en de zich daarin bevindende planeten over de sectoren van de horoscoop erg snel. Daarom is het met name voor het berekenen van deze verdeling belangrijk om te beschikken over een zo exact mogelijke geboortetijd. De meest betrouwbare bron daarvan blijkt in de praktijk de burgerlijke stand te zijn van de gemeente waarin degene geboren is van wie we een horoscoop willen trekken. Wanneer we op grond van een dergelijke geboortetijd een horoscoop willen berekenen is het van belang om enige kennis te hebben van de wijze waarop onze tijdrekening tot stand is gekomen en thans functioneert. De tijd in de astrologie Uit les 2 is wellicht duidelijk geworden dat onze tijdrekening gebaseerd is op het door ons waarneembare zonneritme. Dit zonneritme wordt veroorzaakt door: a. de dagelijkse omwenteling van de aarde rond haar as, die resulteert in het dag- en nachtritme b. de jaarlijkse omwenteling van de aarde rond de zon, die de seizoenswisselingen tot gevolg heeft.

128

De tijd die de aarde er over doet om één omwenteling rond haar as te maken hebben we dus een dag genoemd. De dag hebben we opgesplitst in 2 gedeeltes van ieder 12 uur. In het eerste gedeelte van 12 uur, de ochtend, rijst de zon, in het tweede gedeelte van 12 uur, de middag, daalt de zon. Als het ergens 's nachts 12 uur is staat de zon daar precies op zijn laagste punt. Op ons halfrond, het noordelijk halfrond is dat in het noorden. Daarna rijst de zon weer en komt hij na verloop van tijd boven de horizon. Om 12 uur 's middags heeft de zon zijn hoogste punt bereikt en hij staat op ons halfrond dan precies in het zuiden. Op het zuidelijk halfrond is het net andersom. Daar staat de zon om 12 uur 's nachts plaatselijke tijd precies in het zuiden en om 12 uur 's middags plaatselijke tijd in het noorden. Van de vroegere aardrijkskundeles weten we nog dat de aarde opgedeeld is in breedtegraden en lengtegraden. Bij de breedtegraden is de evenaar het uitgangspunt. Plaatsen ten zuiden van de evenaar liggen op zuiderbreedte en plaatsen ten noorden van de evenaar op noorderbreedte. Bij de lengtegraden is Greenwich het uitgangspunt. Plaatsen ten westen van Greenwich liggen op westerlengte, plaatsen ten oosten van Greenwich op oosterlengte. Zo heeft iedere plaats op aarde een ooster- of een westerlengte en een noorder- of een zuiderbreedte. Alle lengtegraden lopen van de noord- naar de zuidpool en de aarde is verdeeld in 2 keer 180 (is 360) lengtegraden. Verder weten we dat ze in 24 uur één keer om haar as wentelt. In die 24 uur zien we dat de zon alle 360 lengtegraden een keer passeert. Dit betekent dat de zon over één lengtegraad 1/360 x 24 uur = 1/360 x 1440 min = 4 minuten doet om die te passeren. Ook weten we dat de zon ongeveer in het oosten opkomt. Naarmate we verder naar het oosten gaan, komt de zon dus eerder op. Groningen ligt ten oosten van Greenwich, en wel op 6 graden en 32 min. oosterlengte. Hieruit kunnen we afleiden dat in Groningen de zon 6 32/60 x 4 min. d.w.z. ruim 26 min. eerder opkomt dan in Greenwich. Dit betekent dat het in werkelijkheid in Groningen 26 minuten later is. Ga maar na: als in Groningen de zon vroeger opkomt dan in Greenwich, is het in Groningen al licht, terwijl het in Greenwich nog licht moet worden. De dag begint in Groningen dus

129

eerder en dit moet terug te vinden zijn in de tijdrekening, m.a.w. in de klokketijden. In vroegere tijden was dat inderdaad heel precies terug te vinden. Toen had iedere stad zijn eigen tijd. Door de toenemende communicatie tussen de verschillende woonoorden in de laatste 150 jaar is men er op een gegeven moment toe over gegaan om tijdzônes in te stellen. Dit had tot gevolg dat in zo'n tijdzône voor iedere plaats daarbinnen dezelfde tijd ging gelden. De tijdzônes zijn allemaal 15 graden breed, precies de afstand die de zon in één uur aflegt. (360 graden/24 uur = 15 graden in één uur.) Voor elk woonoord binnen dat gebied van 15 graden geldt dus dezelfde standaardtijd. In werkelijkheid klopt dit natuurlijk niet, want op een plaats in het uiterste oosten van zo'n tijdzone komt de zon een uur eerder op en begint de dag dus een uur eerder dan op een plaats in het uiterste westen van die tijdzône. In feite is het in die plaats in het oosten dan al een uur later, het is er al een uur dag, terwijl in beide plaatsen de klokken gelijk staan. Verderop in de les wordt hier dieper op ingegaan. Het bepalen van G.M.T. Greenwich is in de astrologie een erg belangrijke plaats, omdat in de huizen- en planetentabellen (efemeriden) altijd uitgegaan wordt van de standaardtijden die in Greenwich gelden. De tijd die in Greenwich geldt wordt de Greenwich Mean Time (afgekort G.M.T.) genoemd. 0.00 uur 's nachts te Greenwich kan dus afgekort worden als 0.00 uur G.M.T. Wanneer men nu wil weten waar de planeten staan op het moment dat iemand geboren wordt in een andere tijdz6ne dan de G.M.T.-zône, moet men weten hoe laat op het moment van die geboorte de klokken in Greenwich stonden. In Nederland, dat ten oosten van Greenwich ligt, staan de klokken sinds 1940 bijvoorbeeld normaliter (d.w.z. wanneer er bij ons geen zomertijd geldt) een uur later dan in Greenwich. Vóór 1 mei 1892 goldt overal in Nederland de werkelijke plaatselijke tijd: W.Pl.T. De officeel geregistreerde geboortetijden zijn echter meestal zeer onzuiver. In de kleinere plaatsen en de plaatsen waar geen spoorstations waren

130

is dit systeem tot 1 mei 1909 van kracht gebleven. G.M.T. = geboortetijd - (aantal graden O.L. geboorteplaats x 4); zie ook blz. 117 e.v. Tussen 1 mei 1892 en 1 mei 1909 werd in sommige havenplaatsen de G.M.T. gebruikt. In dat geval hoeft men dus geen G.M.T. meer te berekenen en kunnen rechtstreeks op grond van de opgegeven geboortetijd de planeetstanden berekend worden. Voor het bepalen van de huizencuspen moet echter nog wel de W.P1.T. berekend worden. In grote plaatsen met spoorstations werd al in 1892 de Amsterdamse tijd ingevoerd. Deze tijd is tussen 1-5-1909 en 16-5-1940 landelijk van kracht geweest. Om voor geboortes in deze periode de G.M.T. te berekenen moet men in beginsel altijd 20 minuten van de opgegeven geboortetijd aftrekken. Wel bestaat er sinds 1 mei 1916 zomertijd. In de jaren tussen 1916 en 1940 dat er zomertijd gegolden heeft moet men, om de G.M.T. te berekenen, 1 uur en 20 minuten van de geboortetijd aftrekken.

Vanaf 16 mei 1940 geldt hier in Nederland de middeleuropese tijd (M.E.T.). Sindsdien staan de klokken bij ons een uur later dan in Greenwich. Om op de G.M.T. te komen moet sinds die datum in principe altijd 1 uur van de officieel opgegeven geboortetijd worden afgetrokken. Ook hier geldt weer de uitzondering van de zomertijden. Van de geboortetijd van iemand die na 1940 werd geboren in een periode dat de zomertijd gold moet 2 uur worden afgetrokken om op de G.M.T. te komen.

131

In de nu volgende periodes na 1940 is er zomertijd van kracht geweest: Van 16 mei 1940 tot 2 november 1942, continu door, en verder in de volgende periodes:

Dit betekent dat wanneer iemand in die periode om 7.53 uur morgens plaatselijke tijd ergens in Nederland geboren wordt, de klokken op het moment van zijn geboorte te Greenwich een uur vroeger staan dan in Nederland. De G.M.T. is op dat moment dus 5.53 uur. Van deze tijd moeten we uitgaan bij het berekenen van de huizen- en planeetstanden van die persoon. Voor het berekenen van de G.M.T. van degenen die in Nederland voor de oorlog of in periodes waarin zomertijd gold geboren zijn wordt verwezen naar de tabellen op deze en de vorige blz. Ook bij geboortes in het buitenland is het uiteraard nodig dat men weet hoe laat de klokken op het moment van de geboorte in Greenwich stonden. Op afbeelding 1 op blz. 121 staan de eerder in deze les vermelde tijdzones afgebeeld. Uit de in deze afbeelding opgenomen klokjes is bijvoorbeeld op te maken dat op de geografische lengte van New York, dat zelf op 74 graden W.L. ligt, de zgn. 'Eastern Time' geldt. Op de klokjes in deze afbeelding kunnen we zien dat het in Greenwich al 12 uur is op een moment dat het in New York nog maar 7 uur is. Greenwich ligt immers ten oosten van New York; de dag begint er dus ook eerder. Uit afbeelding 1 kunnen we afleiden dat het in New York 5 uur vroeger is dan in Greenwich. Wanneer iemand in New York om 7.53 Pl.T. (plaatselijke tijd) geboren wordt, is de G.M.T. voor zijn geboortemoment dus 7.53 uur 5 uur = 12.53 uur.

132

Afbeelding I: Tijdzónetabel.

133

Bij een geboorte ten westen van Greenwich - op westerlengte (W.L.) moet men dus het aantal tijdzones dat de plaats van Greenwich verwijderd ligt optellen bij de officiële klokketijd die ter plaatse geldt (de zgn. Pl.T.). Bij een plaats ten oosten van Greenwich - op oosterlengte (O.L.) moet men het aantal tijdzones dat deze plaats van Greenwich afligt van de ter plekke geldende Pl.T. aftrekken om op G.M.T. te komen. Op deze wijze kan men met behulp van afbeelding 1 globaal genomen voor iedere plaats op de wereld de G.M.T. bepalen. Voor geboortes in Indonesië, Suriname en op de Antillen is het echter aan te raden een aparte tijdmatentabel te hanteren (zie bijlage). Ook voor geboortes in andere landen is het gebruik van een aparte tijdmatentabel nogal eens aan te bevelen (zie de literatuurlijst van deze les). Het berekenen van de huiscuspen Wanneer we de huizen berekenen weten we hoe de tekens van de dierenriem op het geboortemoment, op de geboorteplaats over de huizen verdeeld zijn. We weten dan welke tekens daar op dat moment boven of onder de horizon staan, hoe hoog ze onder of boven de horizon staan en of ze aan het rijzen of aan het dalen zijn. Om aan deze informatie te kunnen komen moeten we dus weten welk teken op het geboortemoment in het zuiden staat en welk teken op dat moment net boven de horizon komt op de geboorteplaats. Verder zagen we dat we bij deze berekening Greenwich als uitgangspunt nemen. In onze efemeriden (boek met planeetstanden; zie literatuurlijst), die geldt voor het moment waarop het in Greenwich 0.00 uur is, zien we direkt achter de dátum het kopje SID. TIME' (een afkorting voor siderial time, wat in het Nederlands 'sterretijd' betekent). In de kolom onder dit kopje staan tijdstippen afgebeeld in uren, minuten en seconden (zie tabel 1 blz. 154). Bij de datum 24-5-1956 - de geboortedatum die we in deze les als voorbeeld nemen - zien we onder dit kopje afgerond 16.6 uur staan (16 uur en 6 minuten). Deze tijd betekent dat het op 24-5-1956 om 0.00 uur plaatselijke tijd (=G.M.T.) in Greenwich 16 uur en 6 minuten geleden was dat daar het punt 0 graden ram door het zuiden, hét M.C. (zie hoofdstuk 2) schoof. Wanneer we dat gegeven combineren met het feit dat iedere 4 minuten

134

1 graad van de dierenriem het M.C. passeert (zie blz. 117), d.w.z. iedere 120 minuten 1 teken (zie ook hoofdstuk 2), dan kan de enige logische conclusie zijn dat op 24-5-1956 om 0.00 uur 's nachts in Greenwich een punt van de dierenriem het M.C. passeert dat 16/1 teken in 2 uur = 8 tekens voorbij het punt 0 graden ram ligt. Dit moet een dierenriempunt zijn in de buurt van 0 graden boogschutter. Wanneer nu op 24-5-1956 om 0.00 uur Pl.T. het punt 0 graden boogschutter in Greenwich door het M.C. schuift, dan zal daar 5½ uur later een punt het M.C. passeren dat 5½ : 2 = bijna 2¾ teken voorbij 0 graden boogschutter ligt. Dit moet een punt achterin het teken waterman zijn (0° boogschutter + 2¾ teken =± 22 graden waterman). Op 24-5-1956 om 5.30 G.M.T. passeert in Greenwich dus een punt achterin het teken waterman het M.C. Verder stonden op ons geboortemoment de klokken in Greenwich op 5.30 uur. We weten echter dat onze geboorte niet in Greenwich, maar in Groningen plaatsvond. In Groningen schoof om 5.30 uur G.M.T. een ander punt door het M.C. dan in Greenwich (Groningen ligt ten oosten van Greenwich en daardoor is de dag er iets verder gevorderd). Dit laatste betekent dat in Groningen om 5.30 uur G.M.T. een punt door het M.C. liep dat verder lag dan het punt 22 graden waterman dat in Greenwich door het M.C. schoof. Hoeveel dierenriemgraden dit punt verder ligt maakt het nu volgende duidelijk. De werkelijke plaatselijke tijd In hoofdstuk 2 en in het begin van dit hoofdstuk werd gesteld, dat doordat de aarde in 24 uur om haar as draait, we in het tijdsbestek van één etmaal alle 360 graden van de dierenriem door het M.C. zien schuiven. Wanneer we op één en dezelfde plaats blijven, zien we zo iedere 4 minuten één dierenriemgraad het M.C. passeren. We zouden echter ook in plaats van op die plaats te blijven, met de dierenriemgraad zodanig snel kunnen meereizen, dat dezelfde graad continu in het zuiden zou blijven staan. ] (pagina 152) Wanneer we dat doen zal blijken dat we, 4 minuten nadat onze graad in Greenwich het M.C. passeerde, op een punt aangeland zijn dat 1 lengtegraad ten westen van Greenwich ligt. Dáár staat die dierenriemgraad dan dus in het zuiden. Een uur later zijn we op een punt op

135

Tabel 2a. Geografische posities van Nederlandse plaatsen.

136

Tabel 2b. Geografische posities van Nederlandse plaatsen.

137

15 graden W.L. beland; 2 uur later zitten we op 30 graden W.L. (ergens midden op de oceaan) en iets meer dan 24 uur later zijn we de aarde een keer rond geweest en arriveren we samen met onze dierenriemgraad opnieuw in Greenwich. We hebben tijdens onze reis echter kunnen opmerken dat we 6½ x 4 minuten voordat we in Greenwich aankwamen, Groningen passeerden. Dat is omdat Groningen ongeveer op 6½ graad ten oosten van Greenwich ligt (Groningen ligt op 6°32' oosterlengte (O.L.) van Greenwich). We zijn, als dierenriemgraad, dus eerder in Groningen dan in Greenwich. Wanneer we in Greenwich gearriveerd zijn, zijn er ongeveer 6'/ 2 x 4 = ± 26 minuten verstreken sinds we langs Groningen kwamen. Dit betekent dat het vanuit Greenwich gezien op een plaats op 6°32' O.L. ongeveer 26 minuten later is dan in Greenwich zelf. De werkelijke plaatselijke tijd (W .P1.T.) geeft aan hoe laat de klokken, vanuit Greenwich gezien, op een bepaald moment op een bepaalde plaats hadden moeten staan. Vanuit Greenwich gezien hadden de klokken om 5.30 uur G.M.T., in Groningen dus op 5.30 + 6½ x 4 min. = 5.56 uur moeten staan. De W.P1.T. voor Groningen om 6.30 P1.T. (5.30 uur G.M.T.) is dus 5.56 uur. De W.P1.T. van een geboortemoment moet in zijn algemeenheid als volgt worden berekend: - voor plaatsen ten oosten van Greenwich: W.P1.T. = G.M.T. + (aantal graden O.L. van de geboorteplaats x 4) - voor plaatsen ten westen van Greenwich: W.P1.T. = G.M.T. (aantal graden W.L. van de geboorteplaats x 4) Als voorbeeld worden nu de W.Pl.T'en berekend van drie geboortes op 24-5-56 om 6.30 uur Pl.T. te Groningen, New York en Hokitika (Nieuw-Zeeland). De berekening voor Groningen (coordinaten: 53.13/6.33, tabel 2a, blz. 124) gaat als volgt: a. geboortetijd: 6.30 uur b. aantal uren af ter bepaling van. G.M.T., (tabel 1, blz. 119 en 120) 1.00 uur c. G.M.T. geboortemoment 5.30 uur

138

d. geografische tijdscorrectie (tabel 2 blz. 124 en 125) 26 min. + W.Pl.T. 5.56 uur De berekening voor New York (coordinaten: 74 gr. W.L./40.45 gr. N.B.) gaat als volgt in zijn werk: a. geboortetijd: 6.30 uur Pl.T. b. aantal uren bij (W.L.) om de G.M.T. te bepalen (dit is dus tevens het aantal tijdzónes dat N.Y. ten westen van Greenwich ligt, zie afb. 1) 5.00 uur + (W.L.) c. G.M.T. geboortemoment 11.30 uur d. omzetten v.d. geografische lengte v.d. geboorteplaats in tijd: geogr. lengte = 74 gr. W.L.; 74 gr. W.L. = in tijd uitgedrukt 74 x 4 min. = 296 min. = 4.56 uur - (W.L.) W.Pl.T. 6.34 uur (NB: bij deze berekening is geen rekening gehouden met eventuele zomertijden in de V.S.) Nu de berekening voor Hokitika (coordinaten: 42 gr. Z.B. /171 gr. O.L.) Het bijzondere van deze berekening is dat Hokitika op het zuidelijk halfrond ligt. Daardoor loopt de totale berekening iets anders. De W.P1.T. wordt echter precies zo berekend als de W.Pl.T. van een plaats op het noordelijk halfrond. a. geboortetijd: b. aantal uren af ter bepaling van G.M.T.: c. G.M.T. ('s daags tevoren) d. omrekenen van de geografische lengte van de geboorteplaats in tijd (171 gr. O.L. = in tijd uitgedrukt 171 x4 min. = 684 min.) W.Pl.T. W.P1.T.

6.30 uur Pl.T. 12.00 uur 18.30 uur 11.24 uur + (0.L.) 29.54 uur 24.00 uur 5.54 uur

Merk op dat er gewoon 24 uur wordt afgetrokken wanneer men bij deze berekening boven de 24 uur uitkomt (zie Hokitika).

139

Van werkelijke plaatselijke tijd naar plaatselijke sterretijd In het voorbeeld hierboven zagen we dat vanuit Greenwich gezien, de klokken op 24-5-56 om 6.30 Nederlandse tijd in Groningen eigenlijk op 5.56 uur hadden moeten staan. Verder zagen we dat de sterretijd van 16.06 uur voor 24-5-56 betekent dat het om 0.00 uur 's nachts te Greenwich 16 uur en 6 minuten geleden was dat het punt 0 gr. ram daar het M.C. passeerde. Wanneer we deze beide gegevens combineren kunnen we tot de conclusie komen dat het, vanuit Greenwich gezien, op 24-5-56 om 6.30 uur Nederlandse tijd 16.06 uur + 5.56 uur = 22 uur en 2 minuten (22.02 uur) geleden is dat in Groningen het punt 0 gr. ram het M.C. passeerde. Deze passage vond daar op deze datum dus 22 uur en 02 min. voor 6.30 uur P1.T. plaats. Deze tijd, 22.02 uur, noemen we nu de plaatselijke sterretijd van het geboortemoment. (Het is dus de plaatselijke sterretijd die in Groningen hoort bij 24-5-56 om 6.30 uur v.m. middeleuropese tijd (M.E.T.: zie tabel 1)). Ruim 22 uur voor 6.30 uur passeerde in Groningen (vanuit Greenwich gezien) het punt 0 gr. ram het M.C. Dat betekent dat om 6.30 uur Pl.T. zelf in Groningen ongeveer een punt van de dierenriem door het M.C. moet gaan dat 11 tekens van het punt 0 gr. ram afligt. (Iedere 2 uur passeert immers 1 teken het M.C., in 22 uur is dat dan 11 tekens.) Dit zal dus ongeveer het punt 0 gr. vissen moeten zijn. Op ons geboortemoment moet in Groningen ongeveer het punt 0 gr. vissen op het M.C. staan. Straks zullen we zien dat we met deze logisch beredeneerde en uit het hoofd uitgevoerde berekening niet erg ver bezijden de waarheid zitten. Eerst volgt nu nog de formule voor het berekenen van de plaatselijke sterretijd (Pl.St.T.) voor een geboorte op een plaats waar ook ter wereld. Pl.St.T. = Werkelijke plaatselijke tijd (W.P1.T.) 0.00 uur Sterretijd (S.T.) van de dag. De 0.00 uur S.T. van de dag voor Greenwich staat in onze efemeriden onder de kolom 'SID. TIME'. Wanneer we de W. Pl. T. berekend hebben is het bepalen van de plaatselijke sterretijd dus een kwestie van een eenvoudige optelling;

140

met één uitzondering, t.w. het bepalen op het zuidelijk halfrond. Hoe dit laatste in zijn werk gaat wordt berekenen van de Pl.St.T. voor onze moet nog opgemerkt worden dat ook wordt met graden en boogminuten.

van de Pl.St.T. voor geboortes hieronder verduidelijkt met het geboorte in Hokitika. Verder in deze berekeningen gewerkt

Berekeningen van de Pl.St.T. voor onze voorbeeldgeboortes. De geboorte in Groningen: W.Pl.T. (blz. 123) 5.56 uur 0.00 uur S.T. (efemeriden 24-5-56) 16.06 uur + Pl.St.T. 21.62 = 22.02 uur N.B.: Merk op dat bij deze optellingen uren en minuten gescheiden van elkaar worden opgeteld. Wanneer men bij deze berekening boven de 60 minuten uitkomt kan één uur aan het gevonden aantal uren worden toegevoegd. P1.St.T. voor de geboorte van 24-5-56 te New York: W.P1.T. (Ni. 123) 6.34 uur 0.00 uur sterretijd van de geboortedag (efemeriden) 16.06 uur + Plaatselijke sterretijd 22.40 uur De geboorte in Hokitika: W.Pl.T. (blz. 123) 0.00 uur sterretijd (ephimeriden) Pl.St.T. voor N.B. 12 uur bijtellen voor Z.B.

6.24 16.06 22.30 12.00 34.30 24.00 10.30

uur uur + uur uur + uur uur uur

Opmerkingen: a. als men bij berekeningen boven de 24 uur uitkomt moet er 24 uur van de gevonden sterretijd worden afgetrokken om op de juiste sterretijd te komen. b. het enige verschil bij berekeningen voor Z.B. is, dat we bij de voor de noorderbreedte gevonden sterretijd 12 uur moeten optellen. Ten slotte wordt nu nog - bij wijze van voorbeeld - gedemonstreerd hoe de Pl.St.T. uitgerekend moet worden bij een vooroorlogse ge-

141

boorte; in dit geval te Groningen op 23-5-39 om 6.30 uur Pl.T. In deze tijd gold in Nederland de zgn. Amsterdamse tijd. Dit betekent lat in die tijd de klokken in Amsterdam 20 minuten later stonden dan in Greenwich. Bovendien was er in 1939 zomertijd ingevoerd (zie tabel 1). De berekening verloopt hierdoor als volgt: geboortetijd: 6.30 pl.t. b. aftrekken om tot G.M.T. te komen (zie tabel 1. blz. 119): – de normale tijdcorrectie: 20 min. – de zomertijdcorrectie: 60 min. Totaal 80 min. = 1.20 uur G.M.T. 5.10 uur c. omzetting georgr. lengte in tijd (tabel 2, blz. 111/112) 6½ X 4 min. 0.26 uur + W.P1.T. 5.36 uur d. 0.00 uur sterretijd (efemeriden) 15.59 uur + Pl.St. 21.35 uur N.B.: De hierboven beschreven volgorde van stappen is te gebruiken bij iedere horoscoopberekening (zie ook de rest van dit hoofdstuk). De acceleratie Hiermee wordt het verschijnsel bedoeld dat de sterretijd iedere dag 4 minuten opschuift. Het voert te ver en is van weinig praktisch nut om in een beginnerscurus uit te leggen hoe dat precies komt. De praktische consequentie ervan is, dat wil men de lokale sterretijd precies berekenen, het nodig is om voor iedere 6 uur dat de G.M.T. van de geboorte na 0.00 uur 's nachts van de geboortedag ligt, 1 minuut bij de gevonden Pl.St.T. op te tellen. Hierna kan men de huizentabel gaan gebruiken. Het gebruik van de huizentabel (tabel 3a en 3b op blz. 131 en 132) Wanneer men de plaatselijke sterretijd eenmaal heeft berekend, is het gebruik van de huizentabel verder een zeer eenvoudige zaak. Om huizenverdelingen voor Nederland op te kunnen zoeken benutten we het hieronder opgenomen citaat uit een weinig opwindend maar wel zeer praktisch naslagwerk, t.w. een 'huizentabel'. (Bijlage 3).

142

Tabel 3a: Placides'huizentabel voor Nederland/Pl.St. 0-12 uur.

143

Tabel 3b: Placides huizentabel voor Nederland/Pl.St.T. 12-24 uur.

144

We hebben al berekend dat de P1.St.T. voor onze geboorte in Groningen 22.02 uur was (blz. 129). Omdat het hier een geboorte betreft die 51/4 (i.e. bijna 6 uur) na 0.00 uur G.M.T. valt moeten we 1 minuut acceleratie bij de P1.St.T. optellen. Deze wordt dan 22.03 uur. In tabel 3b zien we in de meest rechtse kolom de sterretijd 22.04 staan. (Op het snijpunt van de rij en de kolom dat aangegeven is met het met la gemerkte pijltje.) Naast dit getal staan de huiscuspen die op deze breedte bij deze sterretijd horen. Als we de cuspen van de huizen 10 t/m 3 weten, weten we automatisch de cuspen van de tegenover liggende huizen 4 t/m 9. De huizenverdeling van de horoscoop waar het hier over gaat staat hieronder. M.C. = cusp 10 - 29° “ 11 - 1° “ 12 - 19° A.C. = “ 1 - 4° “ 3 - 7°

cusp 4 - 29° “ 5 - 1° “ 6 - 19° “ 7 - 20° “ 9 - 7°

Groningen: 24-5-1956, 6.30 uur Pl.T.; 22.03 P1.St.T. Op dezelfde wijze kunnen de huiscuspen opgezocht worden die horen bij de geboorte op 24-5-56 te New York en de geboorte op 24-5-39 te Groningen. Ze staan hieronder weergegeven. 10 - 9° 11 - 13° 12 - 24° 1 - 2.20° 2 - 22° 3 - 13°

4- 9° 5 - 13° 6 - 24° 7 - 2.20° 8 - 22° 9 - 13°

10 - 22 11 - 22 12 - 9 1 - 28 2 -14 3- 1

4-22 5 - 22 6- 9 8 - 28 7-14 9-1

New York: 24-5-56, 6.30 P.T.; Groningen: 24-5-39, 6.30 P1.T. Het gebruik van de huizentabel voor geboortes ten zuiden van de evenaar

Ook nu worden in de tabel de cuspen opgezocht die horen bij de breedtegraad van de plaats van geboorte, alleen nu wordt niet het teken genomen dat in de tabel staat, maar het teken er lijnrecht

145

tegenover. Als voorbeeld volgen hier cuspen zoals die horen bij de geboorte in Holcitika/Nieuw-Zeeland op 24-5-56 om 6.30 Pl.T. (de P1.St.T. was 10.30 uur, zie blz. 129). Cuspen in tabel ? Werkelijke cuspen 10 - 6° 10 - 6° 11 - 7° 11 - 7° 12 - 2° 12 - 2° 1 - 22.21° 1 - 22.21° 2 - 23° 2 - 23° 3 - 29° 3 - 29° Hokitika (Nieuw-Zeeland): 24-5-56 om 6.30 Pl.T.

4 - 6° 5 - 7° 6 - 2° 7 - 22.21 8 - 23° 9 - 29°

Omdat Hokitika op 42 gr. 42 min. Z.B. ligt wordt voor het bepalen van de huizenverdeling die bij onze voorbeeldgeboorte daar hoort de huizentabel van 42 gr. 42 min. N.B. gebruikt (zie de literatuurlijst). Het intekenen van de huizen in de horoscoopcirkel Nu we alle daartoe benodigde gegevens hebben kunnen we beginnen met het intekenen van de huizen in de horoscoopcirkel. Het verdient aanbeveling om daarbij de hieronder beschreven volgorde van handelingen in acht te nemen. 1. Vouw het papier waarop straks de horoscoop vastgeplakt wordt in de lengte dubbel. 2. Knip de horoscoopcirkel uit. Gebruik voor de nu volgende punten een zwarte ballpoint. 3. Teken de M.C./I.C. as in de horoscoopcirkel. Doe dit met een rechte ononderbroken lijn, waarbij het binnenste cirkeltje altijd open moet blijven (zie de voorbeeldhoroscopen op blz. 135 cn 136). 4. Plak de horoscoop zo vast dat het M.C. bovenaan de verticale vouwlijn van punt 1 komt en het I.C. onderaan deze lijn. Op deze wijze loopt de M.C./I.C. as dus precies verticaal en staat het hoogste punt van de horoscoop altijd recht naar boven; het zuiden is dus altijd exact bovenaan en het laagste punt van de horoscoop, het noorden, altijd precies onderaan. Eerder (zie les 2) hebben we immers gezien dat het M.C. altijd precies in het zuiden en het I.C. altijd precies in het noorden ligt.

146

5. Teken nu de A.C./D.C. as in op dezelfde wijze als de M.C./I.C. as. Met deze wijze van tekenen kunnen we zien of het rijzend teken in het noord-oosten of in het zuid-oosten opkomt. Zet bovenaan de M.C./I.C. as de afkorting M.C. met daarbij de graad van het M.C. Doe hetzelfde bij het ascendantpunt. 6. Teken de overige huiscuspen in met gearceerde lijntjes (zie ook de tekeningen op blz. 135). Deze lijntjes zijn gearceerd omdat de cuspen van de niet-hoekhuizen arbitrair zijn. Ze hangen van het gekozen huizensysteem af (zie bijlage, achter in het boek). Let daarbij op de graden. De lineaal waarlangs men de lijnen trekt kan het beste langs de stip in het midden worden gelegd. Op deze wijze kunnen vergissingen bij het intekenen worden voorkomen. 7. Nummer de huizen, te beginnen bij het le huis, op de wijze zoals dat in afbeelding 3a en 3b gedaan is. Hieronder worden bij wijze van voorbeeld de horoscoopcirkels met ingetekende huizen getoond die horen bij onze geboortes van 24-51956 te Groningen en te Hokitika (afbeelding 3a en 3b). De beide andere horoscoopcirkels kunnen op dezelfde wijze worden getekend.

Afbeelding 3a: Horoseoopcirkel met ingetekende huizen, behorende bij een geboorte op 24-5-1956 om 6.30 uur Pl.T. te Groningen (N.L.)

147

Afbeelding 3b: Horoscoopcirkel met ingetekende huizen, behorende bij een geboorte op 24-5-1956 om 6.30 uur Pl.T. te Hokitika (Nieuw-Zeeland)

De betekenis van de huizen Inleiding Op blz. 50 van les 4 werd vermeld dat planeten en tekens samen iemands aanleg weergeven en dat door de huizen van de horoscoop gesymboliseerd wordt hoe iemand zich uit. Het zich uiten heeft vaak te maken met of leidt tot bepaalde levenssituaties. Daarom symboliseren huizen behalve een manier van uiten ook de levensomstandigheden waartoe een dergelijke uiting aanleiding kan geven of waarin een dergelijke uiting mogelijk is. Anders gesteld: Vanuit onszelf maken en kiezen we levensomstandigheden die kenmerkend voor onszelf zijn, maar die ons tegelijk ook weer beïnvloeden. Via de huizen van de horoscoop kunnen we er informatie over krijgen hoe we geneigd zijn ons te uiten en welke situaties we daarmee - al dan niet bewust - creëren. Dergelijke omstandigheden zijn nooit bij voorbaat goed of slecht, Er bestaan dan ook geen gunstige of ongunstige, gemakkelijke of

148

moeilijke huizen. Ieder huis kan gunstig of ongunstig uitwerken, afhankelijk van de wijze waarop iemand de voor een huis kenmerkende uiting gestalte geeft. In les 4 zagen we dat de betekenis van ieder huis analoog is aan één van de tekens van de dierenriem en dat elk huis onderdeel uitmaakt van een bepaald dierenriemprincipe. Zo is in tabel 1 op blz. 51 te zien dat het le huis wat de huizen betreft, het ram-principe vertegenwoordigt. Op dezelfde wijze maakt het 2e huis onderdeel uit van het stier-principe, het 3e van het tweelingenprincipe, enz. Het le huis symboliseert dan ook een ram-achtige uiting en een ram-achtige manier van in het leven staan. De uiting en manier van in het leven staan die kenmerkend zijn voor het 2e huis zijn stier-achtig en bij het 3e huis horen tweelingen-achtige uitingen en levensomstandigheden, enz. Hoe we een dergelijke ram-, stier-, tweelingen-, enz. achtige uiting moeten interpreteren zal het vervolg van deze les duidelijk maken. De betekenis van de huizen volgens het systeem van Arroyo In zijn boek Astrology, psychology and thefour elements (Nederlandse titel: De horoscoop, een energiepatroon) beschrijft de Amerikaanse psycholoog/astroloog Stephen Arroyo de betekenis van de huizen vanuit de kruisen- en elemententheorie (zie les 5). Daarbij wordt er ook hier vanuit gegaan dat de kruisen de gerichtheid van de energie aangeven en de elementen de instelling van waaruit die energie gericht wordt. Op deze wijze komt Arroyo tot de nu volgende indeling van de huizen. Wat de kuisen betreft zijn er drie groepen huizen. - de hoekhuizen, die in hun betekenis analoog zijn aan de hoofdtekens ram, kreeft, weegschaal of steenbok - de opvolgende huizen, in hun betekenis analoog aan de vaste tekens stier, leeuw, schorpioen of waterman - de vallende huizen, qua betekenis analoog aan de beweeglijke tekens tweelingen, maagd, boogschutter of vissen. Wat de indeling van de huizen naar element betreft hebben we, net als bij de tekens, te maken met vuur, aarde, lucht en waterhuizen. Eén en ander staat nader uitgewerkt in tabel 3 en 4.

149

Tabel 3: De betekenis van de huizen, ingedeeld naar de drie kruisen.

Kruis Nr. v.h. huis Energie-uiting die huis symboliseert hoekhuizen 1, 4, 7, 10 levenssituaties waarin bepaalde aktie plaatsvindt opvolgende 2, 5, 8, 11 levenssituaties waarin vanuit innerhuizen lijke behoeftes zekerheid wordt gezocht vallende 3, 6, 9, 12 levenssituaties waarin men leert huizen Uit tabel 3 blijkt dat alle hoekhuizen levenssituaties symboliseren waarin sprake is van een soort aktie die ingekleurd wordt door het element waaronder het huis valt. Zo symboliseert het le huis de levenssituaties waarin men zijn vurige, d.w.z. spontane aktie, i.e. spontane dadendrang uit (zie tabel 5, die een combinatie is van tabel 3 en 4). De vaste huizen symboliseren levenssituaties waarin men vanuit innerlijke behoeftes een door het element gekleurde vorm van zekerheid probeert te vinden, en de vallende huizen tenslotte symboliseren levenssituaties waarin men op een door het element gekleurde wijze dingen leert, levenservaring opdoet. Qua element moeten de huizen als volgt worden geduid: Tabel 4: De indeling van de huizen naar element.

Huis v.h. element

Nr. v.h. huis Kleur van de levenssituaties die ze symboliseren

vuur

1, 5, 9

aarde

2, 6, 10

lucht

3, 7, 11

water

4, 8, 12

levenssituaties waarin je op een door het kruis v.h. huis aangegeven manier je identiteit uit of ontdekt materieel, tastbaar, concreet gekleurde levenssituaties verstandelijk en contactueel gekleurde levenssituaties geestelijk en emotioneel gekleurde levenssituaties

In tabel 5 worden de gegevens van tabel 3 en 4 gecombineerd.

150

Tabel 5: De indeling van de 12 huizen van de horoscoop naar kruis en element.

Nr. v.h. Element huis

Kruis Omschrijving van de levenssituaties

1 Vuur 2 Aarde

H O

3 Lucht

V

4 Water

H

5 V 6 A

O V

7 L

H

8 W 9 V 10 A

O V H

11 L

O

12 W

V

aktie op identiteitsniveau zekerheid op tastbaar, praktisch en materieel niveau leren op verstandelijk en contactueel niveau aktie op geestelijk en emotioneel niveau identiteitszekerheid leren op concreet, tastbaar, praktisc en materieel niveau aktie op verstandelijk en contactueel niveau geestelijke en emotionele zekerheid leren op identiteitsniveau aktie op tastbaar, concreet, praktisch en materieel niveau zekerheid op verstandelijk en contactueel niveau leren op geestelijk en emotioneel niveau

Verklaring onder kruisen: H = hoekhuis O = opvolgend huis V = vallend huis Zoals in les 4 ook al werd vermeld ten aanzien van de betekenis van de huizen kunnen we ook de in deze les onder de kopjes 'materieel en sociaal' en 'natuur' opgesomde verschijnselen die bij een bepaald dierenriemprincipe horen, opvatten als een 'uitingsmanifestatie' van het betreffende dierenriemprincipe, die als zodanig door het bij dat principe behorende huis wordt weergegeven. Zo kunnen de in les 4 onder het ram-principe vermelde natuur-, materiële en sociale verschijnselen opgevat worden als manifestaties van het bij dit principe horende eerste huis, enz. Ook hiermee wordt rekening gehouden bij de volgende beschrijving van de betekenis van ieder huis afzonderlijk.

151

De betekenis van ieder huis afzonderlijk Het 1e huis is in zijn betekenis analoog aan het teken ram en de planeet mars. Het symboliseert dus een ram-achtige manier van uiten en ram-achtige levensomstandigheden. Omdat in de astrologie ram staat voor spontaniteit, direktheid, aktie en een avontuurlijke pioniersinstelling symboliseert het eerste huis en met name het teken aan het begin van het eerste huis, het zgn. ascendantteken, hoe iemand zich spontaan uit. Het teken dat in het eerste huis en/of in de buurt van de ascendant staat geeft informatie over de 'kleur' van iemands direkte uiting. Wanneer die kleur bijv. vissen-achtig is doordat iemand het teken vissen op de ascendant heeft, draagt dit ertoe bij dat de betreffende persoon in zijn direkte uiting vissen-achtig, d.w.z. meelevend, aarzelend, gevoelig en wat ingetogen overkomt. Iemand hoeft in zijn direkte uiting en spontane optreden dus niet altijd direkt en spontaan te zijn. Of dit weVniet het geval is hangt onder meer af van het ascendantteken van de betreffende persoon. 'Onder meer', want verderop in de cursus zullen we zien dat het ascendantteken beslist niet de enige en ook lang niet altijd de belangrijkste factor is die astrologisch gezien weergeeft hoe iemand spontaan optreedt en overkomt. Met name wanneer er in iemands geboortehoroscoop een planeet vlak boven de ascendant in het 12e huis of vlak voorbij het MC in het 9e huis staat wordt dat spontane optreden veel sterker gekleurd door die planeet dan door het ascendantteken. In les 8 wordt hier nader op teruggekomen. In zijn algemeenheid kunnen we dus stellen dat het ascendantteken en tekens in het eerste huis mede informatie geven over de aanleg die zich bij iemand heel direkt uit. Omdat direkte aktie en spontaan optreden sterk met de lichamelijkheid samenhangen is het ascendantteken één van de horoscoopfactoren die informatie geven over iemands lichaamsbouw voor zover die voortvloeit uit/samenhangt met het spontane optreden van de betreffende persoon. Iemand met vissen-achtige factoren in de buurt van de ascendant zal doordat hij geneigd is wat weifelend, afwachtend en meelevend op te treden ertoe neigen een andere lichaamsbouw te krijgen dan iemand met ram-achtige factoren op de ascendant. Een dergelijke persoon uit zich als regel in zijn optreden veel drukker,

152

spontaner en assertiever dan een persoon met vissen achtige horoscoopfactoren bij de ascendant. Hierdoor zal de persoon met ramfactoren op de ascendant in het algemeen wat magerder en gespierder zijn dan degene met vissen-factoren. Omdat de ascendant/eerste huisfactoren in de horoscoop informatie geven over iemands manier van spontaan naar buiten komen kunnen we deze factoren opvatten als een toegangspoort tot de persoonlijkheid. Zowel anderen als de persoon zelf moeten deze 'ophaalbrug' passeren wanneer de betreffende persoon in wisselwerking staat met de omgeving. Behalve over de direkte aktie die iemand zelf naar buiten brengt geven ascendant en eerste huisfactoren in de horoscoop ook informatie over de sfeer waarin iemand initiatieven neemt en de sfeer die iemand door zijn manier van spontaan optreden om zich heen creëert. Iemand met vissen-achtige eerste huisfactoren zal door zijn manier van direkt optreden een andere sfeer om zich heen scheppen dan iemand met ram-achtige eerste huisfactoren. Onder dit voorbehoud kunnen ook de in les 3 onder het ramprincipe opgesomde verschijnselen als aanvoerders, verkenners, nomadenbestaan, sportmensen, ochtendgloren, open vuur, knoflook, spaanse pepers enz. opgevat worden als verschijnselen die kenmerkend zijn voor de ram-achtige uiting die het eerste huis symboliseert. Het 2e huis is in zijn betekenis analoog aan het teken stier. Het symboliseert die uitingen en levenssituaties waarin men vanuit een innerlijke behoefte zekerheid zoekt op praktisch, materieel, tastbaar niveau. Dit zijn niet alleen uitingen en levensomstandigheden waarin men tastbaar bezit kan opbouwen, maar ook die waarin men zijn talenten in praktische, aardse zin kan ontplooien. Alle uitingen en daaruit voortvloeiende situaties die iemand houvast kunnen geven in het concrete tastbare vallen onder het tweede huis. Daarom willen mensen met planeten in dit huis de door de planeet aangegeven drijfveer concreet en tastbaar maken volgens de kleur van het teken waarin die planeet staat. Zo zal iemand met een boogschutterzon in het tweede huis erop gericht zijn om zijn intuïtieve veelzijdigheid op een zodanige manier te uiten dat er tastbare zekerheden mee opgebouwd kunnen worden en er een gevoel van stabiliteit op het materiële vlak kan ontstaan. Het 3e huis is in zijn betekenis analoog aan het teken tweelingen en het symboliseert levenssituaties waarin men op verstandelijk en contac-

153

tueel niveau dingen kan leren. Het leren van dingen op dit niveau gebeurt vaak in de vorm van informatie-uitwisseling. Van daaruit hebben mensen met een sterke derde huisbezetting van hun horoscoop vaak een onverzadigbare behoefte aan het tot zich nemen van informatie en aan een uitwisseling met anderen in de kleur van het teken waarin de betreffende derde huisplaneten staan. Het teken aan het begin van het derde huis geeft aan vanuit welke instelling en gerichtheid iemand derde huissituaties benadert. Zo zal iemand met het teken schorpioen aan het begin (op de cusp) van het derde huis geneigd zijn om bij informatieve contacten, studie, in het verkeer en.in andere derde huissituaties schorpioenachtig d.w.z. grondig, principieel en intens te zijn. In positieve zin kan dit betekenen dat de betreffende persoon bij dit soort aangelegenheden niet eerder tevreden is dan wanneer hij het gevoel heeft tot essenties doorgedrongen te zijn. Anderzijds zal hij ervoor moeten waken om in 'informatieve en uitwisselingssituaties en uitingen' niet dwangmatig, ongenuanceerd of fanatiek te worden. Het 4e huis symboliseert de kreeft-achtige uitingen en levenssituaties. Dergelijke uitingen staan in tabel 5 op blz. 139 omschreven in termen van aktie op geestelijk en gevoelsmatig niveau. Eén van de situaties waarin dergelijke aktie een belangrijke rol speelt zijn gezinssituaties en in het algemeen situaties waarin men zich geworteld, thuis en op zijn gemak voelt. Merk in dit verband op dat het vierde huis zich altijd onderin de horoscoop bevindt. Het symboliseert a.h.w. de wortels van iemands identiteit en in die zin mede hoe iemand geneigd is om tegen de eigen jeugd en het eigen milieu van afkomst aan te kijken. De gebeurtenissen uit de eigen jeugd die dit vooropgezette beeld bevestigen zullen dan ook gemakkelijker worden onthouden dan andere gebeurtenissen. In samenhang daarmee kan er aan iemands vierde huisuitingen, net als aan veel andere horoscoopfactoren, een soort 'self-fullfilling prophecy-effekt' verbonden zijn. De verwachtingspatronen ten aanzien van geborgenheidssituaties die door het vierde huis gesymboliseerd worden kunnen ertoe bijdragen dat iemand zich gaat gedragen naar de eigen verwachtingen van de ouders en de reaktie van ouders daarop is vaak onbewust een bevestiging van dit verwachtingspatroon.

154

Dit laatste kan het beste verduidelijkt worden met een voorbeeld. Iemand zou bijvoorbeeld vanuit zichzelf geneigd kunnen zijn om een gevoel van geworteldheid te associëren met strakke regels en structuren. Wanneer ouders aan een kind met een dergelijk verwachtingspatroon niet genoeg regels en structuur bieden zal het kind zich niet veilig en geworteld voelen. Het zal dan door het gedrag wat hieruit voortvloeit vaak uitlokken dat de ouders de regels gaan stellen waar het kind naar hun idee om vraagt. Nu hangt het van het contact tussen die ouders en het betreffende kind af of de ouders het kind wat dit betreft juist aangevoeld hebben. Wanneer dit niet het geval is zou het kind wanneer het volwassen is geworden gemakkelijk als herinnering aan de thuissituatie een gevoel mee kunnen nemen van strengheid, kilheid en hardheid. Het is niet ondenkbaar dat het kind dan als volwassene dat gevoel meeneemt naar iedere situatie die als geborgenheidssituatie kan worden opgevat. Mogelijk neigt het er dan toe om onbewust situaties te zoeken die geen geborgenheid bieden en er kan ook heel goed een neiging ontstaan om zelf in thuissituaties koud, hard en streng te zijn, mogelijk zelfs vanuit een gevoel van wantrouwen en kwetsbaarheid. Wanneer de betreffende persoon nu inzicht krijgt in de achtergrond van dit hele gebeuren en zich van daaruit los kan maken van het vroegere gevoel van onveiligheid dat het onbegrip van de eigen ouders heeft veroorzaakt, kan hij eindelijk op een eigen wijze vorm geven aan geborgenheidssituaties. Vanuit de eigen geaardheid van de betreffende persoon zal een gevoel van geworteldheid altijd verbonden blijven aan regels en structuren, maar die zullen nu meer geënt zijn op het eigen invoelingsvermogen en minder op de vroegere thuissituatie. Het teken op de cusp (aan het begin) van het vierde huis geeft de aanleg aan waarmee iemand geborgenheidssituaties creëert en van waaruit hij ze benadert. Zo zou iemand met het teken steenbok aan het begin van het vierde huis geneigd kunnen zijn om huiselijkheids- en geborgenheidssituaties te associëren met regels en structuren. Steenbok-achtige horoscoopfactoren die in verband staan met het vierde huis zouden bijv. aanwijzingen kunnen zijn voor de hierboven geschetste situatie, al zou het veel te ver gaan om op grond van één enkele aanwijzing uit de horoscoop tot bovenstaand verhaal te komen.

155

In de loop van de cursus zullen we ontdekken dat we iedere uitspraak op grond van de horoscoop moeten baseren op meerdere aanwijzingen daaruit. Het 5e huis is in zijn betekenis analoog aan het teken leeuw en symboliseert uitingen en levenssituaties waarin iemand vanuit innerlijke onzekerheid zichzelf de kans biedt om te weten te komen wie hij nu eigenlijk is. Vaak gebeurt dit door omstandigheden te zoeken of te creëren waarin een stuk zelfbevestiging geboden kan worden en waarin het van daaruit mogelijk wordt om iemand te zijn. Zo kan men door het krijgen van kinderen de identiteit krijgen van vader of moeder. In die zin vallen kinderen onder dit levensgebied. Verder vallen alle uitingen en situaties eronder waarin men zich op de vuurmanier, d.w.z. op naïeve, speelse en spontane wijze een identiteit kan aanmeten. Dit kan bijv. heel duidelijk in de sfeer van amusement, uitgaan, hobby's, flirtsituaties (willen opvallen) e.d. het geval zijn. Ook in kunstenaarsschap en in andere vormen van spontane (vuur) creativiteit is het mogelijk om iemand te worden en op te vallen. Ook dergelijke aktiviteiten worden om die reden in veel astrologieboeken gekoppeld aan het vijfde huis. De essentiële betekenis van vijfde huissituaties staat echter hierboven vemeld. Een planeet in het vijfde huis zal zich het gemakkelijkst uiten in situaties waarin men met de door de planeet aangegeven drijfveer iemand kan worden. Het teken waarin zo'n planeet staat geeft dan de kleur aan van iemands pogingen daartoe. Zo zal iemand met het teken vissen op de cusp van huis 5 geneigd zijn om de eigen vissen-aanleg te uiten op een vijfde huismanier of in de vijfde huissituaties. Het zou bijvoorbeeld iemand kunnen zijn die op een heel meelevende manier met kinderen om kan gaan (huis 5). Ook kan het iemand zijn die als hobby (huis 5) vissen of het schilderen van aquarellen (beide vissen) heeft. Een ander met het teken vissen op het vijfde huis zal voor zijn plezier (huis 5) achter de schermen werken, de zaak oplichten of bedwelmende middelen gebruiken. Welke 5e huisuiting bij een bepaalde persoon met vissen aan het begin van dit huis het meest voor de hand ligt valt mede op te maken uit de horoscoop waar het om gaat. Verder heeft astrologisch gezien ieder mens binnen de door de horoscoop aangegeven marges uiteraard een bepaalde speelruimte

156

om de eigen vijfde huisuitingen gestalte te geven. Het 6e huis, het zgn. maagd-huis symboliseert levenssituaties waarin het mogelijk is om op het concrete, tastbare en praktische niveau dingen te leren; anders gezegd: situaties en uitingen waardoor men leert door direkte ervaring met tastbare, materiële zaken. Dergelijke tastbare, materiële zaken kunnen bijv. de dagelijkse plichten en routines zijn, maar ook het eigen lichaam of datgene wat men eet. Het zesde huis geeft dus uitingen en levenssituaties aan waarin ons lichaam ons dingen kan leren en waarin onze alledaagse bezigheden dat kunnen doen. Dit kan het beste wanneer we daarbij bereid zijn om te luisteren en ons open te stellen voor wat er in die zin uit die omgeving tot ons komt. Van daaruit wordt dit huis ook wel geassocieerd met alle levenssituaties waarin men praktisch dienstbaar kan zijn en alle uitingen van praktische dienstbaarheid. De uiteindelijke bedoeling van het door dit huis gesymboliseerde praktische leerproces is zuivering. Iemand met het teken leeuw aan het begin van het zesde huis zal zijn leeuw-achtigheid' kwijt moeten op de zesde-huismanier en in zesde huissituaties. We zouden te doen kunnen krijgen met iemand die de eigen creativiteit en het aangeboren leiderschap van nature uit in de dagelijkse plichten en routines (huis 6). Ook zou zo iemand 'trots, fier, speels en creatief kunnen zijn in de zorg voor het eigen lichaam (huis 6). Het 7e huis is aan het luchtteken weegschaal analoog en symboliseert levenssituaties waarin verstandelijke en contactuele aktie mogelijk is. Daarom vallen onder dit huis allerlei sociale aktiviteiten waarbij nauw samengewerkt moet worden. Omdat dergelijke aktiviteiten in belangrijke mate functioneren bij de gratie van één op één relaties liggen deze aan de basis van dit soort levenssituaties. Kenmerkend voor zevende huis uitingen en situaties is een beredeneerbare, persoonlijke band met een ander. De levenssituaties van het zevende huis zijn die situaties waarin men verstandelijk en contactueel gericht is op zijn omgeving. Als tegenpool van het eerste huis, dat de situaties symboliseert waarin iemand zich poneert, symboliseert het zevende huis de aktie waarmee iemand zich bewust op de omgeving en op de ander richt. Zevende huisuitingen nodigen dus uit tot persoonlijk contact en het

157

op een persoonlijke manier op elkaar inspelen. De manier waarop dit gebeurt wordt onder meer weergegeven door het teken op de descendant (zie cusp van huis 7) en/of tekens die in het zevende huis vallen. Zo zal iemand met het teken ram op de descendant in persoonlijke contacten en één op één relaties direktheid en spontaniteit erg waarderen. Het kan zijn dat de betreffende persoon bij samenwerking tot direktheid en spontaniteit uitnodigt, maar het is ook heel goed mogelijk dat deze direktheid, spontaniteit en durf in de 'tegenpartij' gewaardeerd worden. Horoscoopfactoren die samenhangen met het zevende huis kunnen dus zowel door de horoscoopeigenaar zelf geuit worden als in een ander herkend worden. In die zin kan het zevende huis tevens informatie geven over welk 'deel' van onszelf we geneigd zijn om in een ander te zoeken. Het is daarbij altijd belangrijk om zich te realiseren dat we alleen iets in een ander kunnen waarderen dat we vanuit onszelf in die ander herkennen. Ook is het zo dat niet ieder zevende huiscontact in de sfeer van een relatie of een compagnonschap hoeft te liggen. De essentie van het zevende-huiscontact is het persoonlijke ervan. Ook mensen die elkaar openlijk als vijanden beschouwen kunnen soms heel persoonlijk op elkaar inspelen. Daarom vallen volgens de traditionele astrologie ook 'open vijanden' onder het zevende huis. Het 8e huis is in zijn betekenis analoog aan het teken schorpioen en symboliseert uitingen en levensomstandigheden waarin de behoefte aan gevoelszekerheid centraal staat. Vaak gaat een streven naar geestelijke en gevoelszekerheid gepaard met een verdieping en intensivering van het gevoel. Er kan sprake zijn van een vastklampen aan gevoelszekerheden. In feite wordt hierdoor de kans vergroot dat die zekerheden ondermijnd worden en mensen met een sterk bezet achtste huis manoeuvreren zich door hun houding en de sfeer die ze om zich heen hebben dan ook vaak in situaties waarin gevoelsdiepte en gevoelstransformatie centraal staan. Achtste huismensen leven daardoor vaak heel intens. (Of ze ook intens zijn hangt af van de mate waarin in hun horoscoop het teken schorpioen bezet is en van de positie van de planeet pluto daarin.) Ze uiten zich zodanig of zoeken zodanige omstandigheden dat ze hun gevoelszekerheden op de proef kunnen stellen.

158

Zekerheden worden ondermijnd en er worden nieuwe zekerheden gevonden in de sfeer van het achtste huis. Achtste huisuitingen en -situaties zijn daarom uitingen/situaties waarin nieuw leven kan ontstaan uit de pijn van het afgestorvene en van datgene wat in wezen geen overlevingswaarde meer heeft. Vaak gaat het bij dit huis om crisissituaties waarin 'bloed vloeit', zowel in letterlijke als in overdrachtelijke zin. Zowel chirurgische klinieken als diepingrijpende psychotherapieën zijn dus achtste huis levenssituaties, tegelijk met alle situaties waarin dingen zo intens beleefd kunnen worden dat fundamentele innerlijke of uiterlijke reorganisaties plaatsvinden, zodat men het idee heeft een ander mens te zijn geworden. In de sfeer van het achtste huis gaat genieten vaak samen met omzetten en omvormen. Dit omzetten en omvormen kan zowel destructief als creatief uitwerken. Bij mensen met het aardeteken stier aan het begin van het achtste huis spelen de omzettingen van dit huis zich vaak af op het vlak van de tastbare materie en van concrete zekerheden. Wanneer boogschutter op het achtste huis staat zal er meer sprake zijn van spirituele omzettingen, bijvoorbeeld in de vorm van bekeringen. De omzettingen van het achtste huis kunnen zich dus zowel geestelijk als materieel manifesteren. Wel komen ze vanuit het innerlijke gevoel en er worden vaak situaties gezocht die met dit gevoel corresponderen. Daarom vallen ook intense seksuele ervaringen, draaikolken, diepzeeduiken, spiritisme, occultisme, detectives en rechercheurs onder dit huis. Ook het transformerend omgaan met emoties en bezit van anderen kunnen tot dit huis gerekend worden. Het 9e huis is in zijn betekenis analoog aan het teken boogschutter en symboliseert uitingen waardoor en levenssituaties waarin we onze identiteit kunnen leren kennen, waarin we dus leren wie we werkelijk zijn. Onder dit huis vallen alle blikverruimende en horizonverbredende uitingen en levenssituaties, die er uiteindelijk toe kunnen leiden dat men zicht krijgt op de menselijke natuur. Eén belangrijke horizon- en blikverruimende situatie is die waarin men zich in een vreemde cultuur begeeft. Daarom wordt dit huis in astrologieboeken meestal geassocieerd met het maken van verre reizen.

159

Ook de studie van religie en filosofie kan echter zeer blikverruimend werken. Ook dit wordt in voornoemde astrologieboeken vaak wel vermeld als negende huisaktiviteit, maar men verzuimt meestal om erbij te vermelden wat nu de gemeenschappelijke basis is van filosofiestudie en verre reizen. In het algemeen zijn negende huissituaties die, waarin men levenswaarden zoekt en probeert een levensvisie te ontwikkelen. Zo zal iemand met het teken maagd aan het begin van dit huis de eigen maagd-aanleg op een negende huismanier uiten. Dit zou ertoe kunnen leiden dat we te doen krijgen met iemand die in 'bewustzijnsverruimende en horizonverbredende' aangelegenheden (huis 9) aards, praktisch, nuchter, nauwgezet, onderzoekend en gedetailleerd (maagd) is. Het 10e huis is in zijn betekenis analoog aan het teken steenbok en de planeet saturnus en symboliseert levenssituaties waarin aktie plaatsvindt op het concrete, tastbare, praktische en materiële niveau. Omdat onze reputatie voornamelijk afhangt van dit soort aktie zijn de tiende huissituaties ook die situaties waarin we onszelf met een in zekere zin vooropgezette bedoeling (dit i.t.t. de ascendant) aan de wereld bekend maken. Het tiende huis symboliseert dus de bewuste presentatie aan de buitenwereld. Dit laatste geldt met name voor het M.C., de cusp van het tiende huis. Het teken op het M.C. geeft aan hoe iemand graag in de wereld bekend wil staan en geeft daarmee vaak informatie over de kleur van iemands reputatie. Zo zal iemand met het teken kreeft op het M.C. het vaak op prijs stellen bekend te staan als iemand wie speciaal de sfeer van zijn omgeving en het gevoelsmatig welbevinden van zijn medemensen ter harte gaat. In zijn algemeenheid kan men stellen dat mensen met een sterk bezet tiende huis erg graag tastbaar resultaat en waardering willen zien van hun aktiviteiten. Daarom zijn ook 'roeping' en beroep goede tiende huis uitlaatkleppen. Het 11e huis is het waterman-huis en het symboliseert uitingen waarmee en levensomstandigheden waarin geprobeerd wordt om innerlijke zekerheid te vinden op verstandelijk en contactueel niveau. Vaak lenen situaties waarin anderen te vinden zijn, die de eigen ideeën en doeleinden delen, zich goed voor dit doel. Mensen met een sterke elfde huisbezetting neigen er dan ook vaak toe

160

om zich aan te sluiten bij verenigingen van gelijkgestemden. Andere uitingen en levensomstandigheden waarin deze innerlijke zekerheid gevonden en ontwikkeld kan worden zijn die waarbij men bijvoorbeeld d.m.v. studie de eigen ideeën en idealen verstandelijk kan onderbouwen, ontwikkelen en uitkristalliseren. Een gemeenschappelijk kenmerk van elfde huissituaties is, dat het situaties zijn die een gevoel bieden dat het individuele doel overeenstemt met ruimere doelen, die verder gaan dan het tot één persoon beperkte. In die zin vallen ook alle in les 4 onder materieel en sociaal opgesomde verschijnselen onder dit huis. Zo zal iemand met het teken stier op de cusp van - of in het elfde huis ertoe neigen om vanuit een praktische, aardse, stabiele instelling samenwerking met gelijkgestemden te zoeken, te federaliseren of allesomvattende theorieën te ontwikkelen. Het 12e huis: de uitingen en levensomstandigheden die door dit huis gesymboliseerd worden liggen in de sfeer van het teken vissen en de planeet neptunus. Het gaat hier om uitingen en wel/niet daaruit voortvloeiende situaties waarin we kunnen leren op geestelijk en emotioneel gebied. In de praktijk zijn dat uitingen/omstandigheden die vaak in eerste instantie als paradoxaal worden ervaren, omdat het bewust nastreven van dingen in de sfeer van dit huis meestal tot gevolg lijkt te hebben dat men het begeerde juist niet deelachtig wordt. Het 12e huis wordt dan ook vaak geassocieerd met eenzaamheid, afzondering en daarmee samenhangende gevoelens van frustratie, verongelijktheid, zelfmedelijden en opgeslotenheid. Vaak ontstaan deze gevoelens door een neiging om de omstandigheden de schuld te geven van de dingen die mislopen zonder de rol van de eigen (over-) gevoeligheid daarin te onderkennen. Vaak worden vanuit die overgevoeligheid dingen wel/niet bewust zodanig gearrangeerd dat vrijwillige of onvrijwillige opsluiting in zichzelf of in een instelling en daarmee samenhangende gevoelens en situaties van onvolwaardigheid het gevolg zijn. Vanuit twaalfde huisfactoren in de horoscoop is het dan ook belangrijk om ons via zelfinkeer bewust te worden van de eigen wensen en verlangens en vooral van de gevoeligheden van waaruit we de vervulling daarvan in de weg lijken te staan. We zullen dan vaak ontdekken dat die wensen en verlangens pas in vervulling kunnen gaan wanneer we datgene doen wat we eigenlijk

161

altijd al wilden, i.e. ons egocentrisme opzij zetten door onszelf te verliezen in/mee te gaan met de stroom van het leven. Vaak zal het leven ons dan op den duur leren dat de materiële vervulling van wensen en verlangens toch niet tot absoluut geluk kan leiden en dat de gevoelsmatige éénwording met het leven met al zijn facetten wezenlijker is. Op dat moment kunnen onze twaalfde huisuitingen leiden tot mystieke eenheidservaringen of altruïstische aktiviteiten, terwijl we tegelijk de eenzaamheid leren waarderen als middel om sferen in te voelen en 'bij te tanken'. Zo kan iemand met het teken leeuw op cusp 12 of in het 12e huis er in eerste instantie toe neigen om de eigen creativiteit en centraliteit (leeuw) te verbergen (huis 12). Het teken leeuw in verband met huis 12 kan er een aanwijzing voor zijn dat iemand het gevoel zou kunnen krijgen dat hij als individu niet uit de verf kan komen. Anderzijds kan het iemand zijn/worden die het beste in het middelpunt kan staan (leeuw) als 'weldoener achter de schermen' of in aktiviteiten en situaties die het daglicht minder goed verdragen. Uiteraard zijn er meer uitingsmogelijkheden van het teken leeuw of andere leeuw-factoren in of in verband met huis 12. Verderop in de cursus wordt hierop teruggekomen. Oefeningen Probeer de nuvolgende teken-huiscombinaties te duiden. N.B.: De 'cusp' van een huis is het begin van een huis. 1. Leeuw op de Ascendant 2. Weegschaal op cusp 2 3. Maagd op cusp 3 4. Schorpioen op cusp 4 5. Boogschutter op cusp 5 6. Vissen op cusp 6 7. Waterman op cusp 7 8. Ram op cusp 8 9. Kreeft op cusp 9 10. Leeuw op het M.C. 11. Kreeft op cusp 11 12. Weegschaal op cusp 12

162

Literatuurverwijzingen I. Tijdzônetabellen Voor geboortes in Indonesië, Suriname en op de Antillen kan met behulp van de in bijlage 2 opgenomen tijdzènetabel de G.M.T. bepaald warden. Wanneer men voor geboortes elders in de wereld over wil gaan tot het bepalen van de G.M.T. kan men 2 wegen bewandelen. Om te beginnen is het mogelijk om horoscopen per computer te laten berekenen door speciaal daartoe in het leven geroepen 'Astro Computer Services'. Hier kan men tegen een redelijk tarief horoscopen laten berekenen voor plaatsen waar ook ter wereld. Voor degenen die vaker horoscopen van geboortes in het buitenland willen uitrekenen verdient het aanbeveling om over te gaan tot de aanschaf van tijdzènetabellen. Het meest volledig zijn waarschijnlijk de tijdzènetabellen van Doris Chase Doane. Er zijn er drie, t.w.: 'Time changes in the world, except Canada, Mexico, U.S.A.', 'Time changes in the U.S.A.' en 'Time changes in Canada and Mexico'. Opgemerkt moet worden dat het deel 'Time changes in the world' vrijwel, maar niet geheel foutloos is. Deze tijdzènetabellen zijn verkrijgbaar in de in astrologie gespecialiseerde boekhandels. 2. Huizentabellen Met behulp van de in bijlage 3 opgenomen huizentabel is het mogelijk om horoscopen tc berekenen voor Indonesië, Suriname en de Antillen. Voor het overige kan men het beste gebruik maken van 'The American book of tables' van N. Michelsen. Met behulp van de liktsertabellen des Geburtsorts' van Walter A. Koch en Elisabeth Schaeck kunnen de huizen berekend worden volgens het huizensysteem van de Duitser Koch (zie bijlage 4). 3. Efemeriden In deze cursus wordt gebruik gemaakt van 'The American ephcmeris for the 20th century: 1900 to 2000 at midnight' (!). Ook kan men gebruik maken van de 'Schweizer Ephemeride, 1890-1950'. Nadelen van deze efemeriden zijn dat /e slechts geldig zijn van 1890 tot 1950, dat ze duurder rijn dan de American ephemeris en dat ze zgn. '12 uur efemeriden' zijn (de planeetstanden die erin staan gelden voor 12 uur 's middags). Een voordeel ervan is dat er achterin nogal wat informatie is opgenomen over tijdzemes, lengte-en breedtegraden van diverse belangrijke plaatsen over de gehele wereld, enz. 4. Coördinaten voor plaatsen in Nederland Het 'Astrologisch plaatsnamenboek' van Albert Vermist en Roland Hepp geeft naast de lengte- en breedtegraden voor alle Nederlandse vestigingen ook de postadressen en telefoonnummers van de betreffende gemeenten, alsmede de regeling van de wettelijke tijd en huizentabellen voor Amsterdam, Groningen en Maastricht.

163

Literatuurverwijzingen over de betekenis van de huizen 1. S. Arroyo; De horoscoop, een energiepatroon. 2. S. Arroyo; Astrologie, Karma en transformatie. 3. Donna Cunningham; Astrologie en zelfbewustzijn. 4. Liz Greene; Saturnus, een nieuwe kijk op een oude boosdoener. 5. Karen Hamaker-Zondag; Aard en achtergrond van de huizen. 6. Tracy Marks; 'How to handle your T-square' & 'The twelfth house'. 7. J.J. Ram; Psychologische astrologie. De betekenis van de huizen staat hierin beschreven vanuit de benadering van de W.V.A. (Werkgemeenschap van Astrologen). 8. C.J. Puotinen; Career astrology; In dit boek staat onder meer informatie over de duiding van teken/huiscombinaties vanuit het oogpunt van beroepskeuze-adviezen.

NOTEN 1. Kosmisch gezien reizen we niet mee, maar staan we stil en laten we de aarde onder ons verder draaien.

164

Les 8 - De planeten, de drijfveermanifestatie van dierenriemenergie

Technisch gedeelte Het berekenen van planeetstanden In les 7 werd uitgelegd hoe we de G.M.T. kunnen bepalen die we moeten weten om planeetstanden te kunnen berekenen. In aansluiting hierop wordt nu aan de hand van drie voorbeelden uitgelegd hoe voor een geboorte waar ook ter wereld de planeetstanden kunnen worden berekend, zoals die op het moment van de geboorte waren. Als voorbeeld berekenen we de planeetstanden voor drie geboortes, alle drie op 24-5-1956 om 6.30 PL.T. De plaatsen waar de geboortes plaatsvonden verschillen echter nogal. De eerste geboorte vond plaats in Groningen, de tweede in New York en de derde in Hokitika, Nieuw-Zeeland. Groningen In les 7 hebben we gezien waarom de klokken in Greenwich op het moment van deze geboorte een uur vroeger staan dan bij ons. Een geboorte om 6.30 v.m. Pl.T. in Groningen vindt dus plaats om 5.30 G.M.T. Van deze tijd gaan we uit bij het berekenen van de precieze planeetstanden. Het gaat dan met name om de standen van de planeten zon t/m saturnus. De andere planeten gaan zo langzaam dat het wel verantwoord is om een schatting te maken van de plaats waar ze op het moment van geboorte op de geboorteplaats staan. Bij het berekenen van de planeetstanden is het het gemakkelijkst om als volgt te werk te gaan (zie tabel 1 op blz. 154). I. Zoek de geboortedag op in de efemeriden. In ons voorbeeld is dat 24-5-56. 2. Bekijk het rijtje naast deze datum, dit zijn de planeetstanden voor 0.00 uur G.M.T. op die dag. 3. Bekijk het rijtje dat eronder staat; dit zijn de planeetstanden voor

165

Tabel 1: pagina uit 'The American midnight cphemerides for the 20th Century met daarop de planeetstanden voor 24-5-56 om 0.00 G.M.T.

166

0.00 uur G.M.T. van de volgende dag; in dit voorbeeld dus voor 25-5-56. 4. Trek de standen van het rijtje van 24-5 af van de standen van 25-5. Houd hij deze aftrekking wel rekening met het feit dat de 0.00 uur stand in de efemeriden staat weergegeven in graden, minuten en seconden en dat: - ieder teken uit 30 graden bestaat (hoofdstuk 2) - iedere graad verdeeld is in 60 minuten - iedere minuut verdeeld is in 60 seconden In de praktijk kan men de seconden (zon en maan) en de tienden van minuten (de overige planeten) verwaarlozen door ze af te ronden op hele minuten. Een voorbeeld: Wanneer er in de efemeriden staat dat de zon op 29 graden, 2 minuten (!) en 10 seconden van een teken staat, kan men de seconden verwaarlozen. Wanneer men de stand op minuten wil afronden wordt deze 29 graden en 2 minuten (geen 29 graden, 20 minuten!) en wanneer men deze zonnestand op hele graden wil afronden wordt hij 29 graden. Wanneer we de aftrekking van punt 4 voor onze voorbeeldgeboorte doen, weten we welke afstand de planeten afgelegd hebben op de dag waarop de betrokkene werd geboren (zie afbeelding 2). In de 24 uur tussen 24 mei 1956 om 0.00 uur G.M.T. en 25 mei 1956 om 0.00 uur G.M.T. hebben de planeten zon t/m saturnus volgens de in dit boek gebruikte efemeriden (zie literatuurlijst) de volgende afstanden afgelegd (zie tabel 1, blz. 154). Zon

: 2.48 (2 gr., 48 min.) tweelingen tot 3.45 tweelingen = 57 min. = 0.57 gr. : 25.29 schorpioen tot 7.47 boogschutter = 4.31 gr. (de afstand van 25.29 schorpioen - 30 schorpioen = 0 boogschutter) + 7.47 = 11.78 = 12.18 gr.

Maan

Maansknoop : 8.07 boogschutter; stilstaand. Mercurius

:

Deze planeet liep op die dag retrograde (schijnbaar achteruit: zie les 2) van 5.51 tweelingen naar 5.18

167

Venus Mars

tweelingen. Ze heeft in dat etmaal dus 33 min. in omgekeerde richting door de dierenriem afgelegd (0.33 gr.). : 7.54 kreeft tot 8.10 kreeft: 6 min + 10 min. = 16 min. (0.16 gr.). : 24.05 waterman tot 24.41 waterman = 36 min. = 0.36 gr.

Jupiter

: 23.26 leeuw tot 23.32 leeuw = 6 min. = 0.06 gr.

Saturnus

: 29.16 schorpioen tot 29.12 schorpioen = 4 min. = 0.04 gr. retrograde.

Wanneer we weten welke afstanden een planeet in het etmaal waarin iemand geboren is heeft afgelegd, kunnen we ook berekenen welk gedeelte van de afstand die planeten hebben afgelegd op het G.M.T. moment dat hoort bij zijn geboortetijdstip. Hiertoe kunnen we het beste gebruik maken van tabel 2 op blz. 157 + 158. Horizontaal staan in deze tabel mogelijke dagafstanden van planeten weergegeven en verticaal welk gedeelte van die dagafstand de betreffende planeet in het in de meest links kolom vermelde aantal uren heeft afgelegd. Ter verfijning staan in de onderste tabel nog '5-minuutsafstanden' opgenomen die behoren bij de in de bovenste rij vermelde dagafstanden. Het gebruik van deze voorbeeldtabel geschiedt in combinatie met tabel 3 op blz. 159 en kan het beste toegelicht worden aan de hand van ons voorbeeld. In kolom A van tabel 3 (blz. 159) staan de 0.00 uur standen uit de ephemeride voor onze geboortedatum vermeld. In kolom B staan de planeetstanden van het begin van het volgende etmaal en in kolom C het verschil tussen beide (de dagafstand: zie ook blz. 154 en 156). In kolom D kunnen we invullen welk gedeelte van die dagafstand de planeet in kwestie tot op het geboortemoment (in G.M.T. uiteraard) heeft afgelegd. Daartoe maken we gebruik van de voorbeeldtabel op blz. 157. Zoals we in kolom C van tabel 3 op blz. 159 kunnen zien was op ons voorbeeldetmaal (24-5-1956) de dagafstand van de zon 0°57 (0 graden en 57 minuten). In tabel 2 op blz. 157 staat in de linkerbovenhoek het getalletje 24 met een 'u' erboven. De 'u' staat voor 'uren' en het

168

Tabel 2: Hulptabel bij het berekenen van de positie van de zon (zie de tekst). Voor de hulptabellen bij het berekenen van planeetstanden wordt verder verwezen naar bijlage 6.

169

Tabel 2: Hulptabel bij het berekenen van de positie van de zon (zie de tekst). Voor de hulptabellen hij het berekenen van planeetstanden wordt verder verwezen naar bijlage 6.

170

getal 24 geeft dus aan dat het hier gaat om een in 24 uur afgelegde afstand, een 'dagafstand' dus. Rechts van het getal 24 komen we het getal 00 gr. 57 min. tegen. Dit getal hoort bij een dagafstand van 57 graadminuten, de dagafstand van de zon op 24-5-1956, ons voorbeeldetmaal. Uit de tabel kunnen we vervolgens aflezen dat een planeet die 57 graadminuten in een etmaal aflegt, in 6 uur 14 graadminuten en in 5 uur 12 graadminuten aflegt. Verder is de tabel geënt op G.M.T. tijden. Omdat onze geboortetijd 5.30 uur G.M.T. was, betekent dit dat de zon tot op ons geboortemoment precies 13 graadminuten afgelegd moet hebben van de 57 graadminuten die de zon in het betreffende etmaal aflegde (zie ook de gemarkeerde getallen in de tabel). Het aldus gevonden gedeelte van de dagafstand van de zon tot op het geboortemoment vullen we in onder kolom D. Door de uitkomsten van kolom D op te tellen bij de beginstanden van koloni A kunnen we ten slotte de stand van de planeten op het geboortemoment vinden. Voor de zon is deze 2.48 gr. II + 13 graadminuten = 3.01 gr. II. Zoals vermeld kan de onderste '5-minutenintervalstaber ter verfijning worden gebruikt. Dit laatste geldt ook voor de tabellen in bijlage 6 vanaf blz. 396, die gebruikt kunnen worden voor alle planeetberekeningen. Tabel 3: Hulptabel bij het berekenen van planeetstanden (zie de tekst op blz. 155 en 156).

A Efemeriden 24-5 00.00 uur

B C Efemeriden Afgelegde 24 uur later dagafstand 25-5 00.00 uur

2°48 25°29 8°07 5°51 7°54 24°05 23°26 29°16 29°14 28°11 26°10

3° 45 7°47 8°07 5°18 8°10 24°41 23°32 29°12 29°16 28°09 26°10

+ 0°57 + 12°18 - 0°33 + 0°16 + 0°36 + 0°06 - 0°04 + 0°02 - 0°02 -

171

D Afgelegd tot op geboortemoment in G.M.T. + 0°13 + 2°50 - 0°08 0°04 0°08 0°01 - 0°01 0°01 - 0°01 -

E Stand op geboorte moment (A + D) 3°01 28°19 8°07 5°43 7°58 24°13 23°27 29°15 29°15 28°10 26°10

New York De berekening van de planeetstanden voor New York verschilt in principe niet van die voor Groningen. Alleen komen we nu uit op een andere G.M.T., t.w. 11.30 uur i.p.v. 5.30 uur, want het is in New York 5 uur vroeger dan in Greenwich (zie ook afbeelding 1 in les 7). Voor deze G.M.T. moeten we dus de planeetstanden gaan berekenen. Deze standen zijn te zien in horoscoop b op blz. 161. Het zal opvallen dat de maan nog het verst is opgeschoven in vergelijking met horoscoop a (ongeveer drie graden). Bij de overige planeten is het verschil veel minder groot. Wel zal het de oplettende lezer zijn opgevallen dat de planeten iets anders over de huizen verdeeld zijn. Hokitika In de tijdzônetabel op blz. 121 is te zien dat de klokken in NieuwZeeland 111/2 uur later staan dan in Engeland. Om op G.M.T. van een geboorte in Nieuw-Zeeland te komen moet men dus 111/2 uur van de plaatselijke geboortetijd aftrekken. Bij een geboorte in Hokitika, Nieuw-Zeeland om 6.30 uur 's morgens

Horoscoop B: 24-5-1956 om 6.30 uur P1.T. te New York. Coördinaten 53.13/6.33 O.

172

Horoscoop A: 24-5-1956 om 6.30 Pl.T. te Groningen. Coördinaten 40,45 N/74W

Horoscoop C: 24-5-1956 om 6.30 uur PLT. te Hokitika. Coördinaten 42.42 Z/I71 O.

173

Pl.T. is het in Greenwich nog maar 7 uur op de avond tevoren. Dit betekent dat we voor deze geboorte de planeetstanden moeten gaan uitrekenen voor 23 mei om 19.00 uur G.M.T. Voor de rest kunnen we weer werken volgens het bekende recept, zoals dat op deze en pagina 154/156 is beschreven, nu alleen voor 23-5-1956. Het resultaat van de berekening is te zien in horoscoop op blz. 161. Duiding van de planeetprincipes Inleiding De planeten zijn de belangrijkste duidingselementen in de horoscoop. Ze symboliseren energieconcentraties, die zich uiten als behoeftenpatronen en daaruit voortvloeiende drijfveren. Het is niet voor niets dat de planeten genoemd zijn naar Griekse en Romeinse mythologische figuren. De symboliek die in de astrologie aan de planeten wordt gekoppeld is analoog aan de symboliek die de mythologische figuren vertegenwoordigen waarnaar ze genoemd zijn. Zoals gezegd symboliseert iedere planeet een kenmerkend behoeftenpatroon met de daaruit voortvloeiende drijfveren. Dit behoeftenpatroon wordt ingekleurd door het teken van de dierenriem waarin de betreffende planeet staat. Wanneer deze planeet tijdens zijn rondgang door de dierenriem in een ander teken komt, krijgt het behoeftenpatroon wat er door wordt gesymboliseerd dus de kleur van dat andere teken. Wel blijft het hetzelfde behoeftenpatroon en er blijven dezelfde drijfveren uit voortvloeien. Een planeet in een teken symboliseert een aanlegfactor. Zoals we weten staan in de praktijk van het leven aanlegfactoren niet op zichzelf. Binnen de persoon zelf worden ze beïnvloed door andere aanlegfactoren en alle aanlegfactoren op zich weer door allerlei levenssituaties. In de astrologie wordt dit niet over het hoofd gezien. De beïnvloeding van aanlegfactoren door elkaar in het innerlijk van één persoon is in de horoscoop het duidelijkst terug te vinden in de werking van de zgn. aspecten: de hoeken die planeten onderling kunnen maken.

174

In les 9 wordt hier dieper op ingegaan. De aanlegfactoren, weergegeven door de plaatsing van planeten in tekens, en de onderlinge verhouding tussen de aanlegfactoren, weergegeven door de aspecten, vormen samen de totale aanleg. In welke levenssituaties deze aanleg zich uit, geven de huizen of horoscoopsectoren aan waarin de 'planeten in teken' staan. Deze kant van het astrologisch bouwwerk werd al in les 7 behandeld. In deze les gaat het dus over de symboliek van de planeten op zich en over de wijze waarop de stand van een planeet in teken geduid moet worden. Mannelijke en vrouwelijke planeetprincipes - de theorie van Jung Zoals we in les 5 al zagen heeft C.G. Jung, de bekende Zwitserse psychiater, zich vanuit astrologisch standpunt gezien op zeer verdienstelijke wijze met de werking van de menselijke geest beziggehouden. Hij was er namelijk op uit universele wetten op te sporen, die ten grondslag liggen aan het innerlijk functioneren van de menselijke soort als geheel. Van daaruit hield hij zich onder meer bezig met universele menselijke ervaringen, de zich uiten in wat overeenkomstig is in sagen, legenden, levensovertuigingen en religies van de meest uiteenlopende culturen. Vanuit deze belangstelling heeft hij zich ook verdiept in de astrologie. Hij was een van de eersten die er van doordrongen was dat er aan het voelen, denken, doen en laten van mensen naast een bewuste ook een onbewuste kant zit, die deels uit verdrongen bewuste inhouden bestaat. Zijn unieke bijdrage aan dit idee is, dat hij wilde aantonen dat aan deze bewuste en onbewuste kanten 'collectief werkende energieën' ten grondslag liggen; energieën dus, die kenmerkend zijn voor de menselijke soort als geheel. Volgens Jung symboliseren de tekens van de dierenriem, en met name de planeten van ons zonnestelsel daarin, deze universeel menselijke energieën. Eén van de dingen die de mens volgens hem in de loop van zijn leven moet leren, is het omgaan met de eigen onbewuste en verdrongen kanten. Deze gedachtengang werd in les 6 voor de astrologie concreet uitgewerkt in de beschrijving van de psychologie van de tekens. Behalve tussen het bewuste en het onbewuste maakt Jung, zoals we in les 5 zagen, ook een onderscheid tussen mannelijke en vrouwelijke

175

energieën en daaruit voortvloeiend tussen een mannelijke en een vrouwelijke kant van de menselijke psyche. We zagen in les 5 dat de Engelse astro-psychotherapeute Liz Greene dit idee naar de astrologische praktijk vertaald heeft en op grond van een diepgaande studie van de mythologie van diverse culturen tot de slotsom kwam dat de man-vrouw polariteit zich het duidelijkst op planetair niveau manifesteert. Daardoor identificeren mannen zich volgens haar het gemakkelijkst met datgene wat de planeten zon, mars, jupiter en uranus in hun horoscoop symboliseren en neigen ze er enigszins toe om het door de planeten maan, venus, saturnus, neptunus en pluto gesymboliseerde buiten zichzelf te projecteren en daardoor in en via hun omgeving te leven. Voorts zagen we dat voor vrouwen de omgekeerde situatie geldt. Uiteraard is het belangrijk om hiermee bij de duiding van de planetaire manifestaties van dierenriemenergie rekening te houden. De wijze waarop dit moet gebeuren wordt vermeld bij de beschrijving van de planeten waar het om gaat. De zon - de driffveermanifestatie van het leeuw-principe (leeuw - zon - huis 5) Zoals de zon als het ware het hart van het zonnestelsel is, zo symboliseert de zon in de horoscoop de diepste kern, het wezen van de persoonlijkheid. De zon symboliseert een 'mannelijke' drijfveer en geeft, het sterkst in de horoscoop van mannen, het streven aan om zichzelf te zijn en te worden en de eigen creativiteit te uiten. In de horoscoop van een vrouw geeft de zon, behalve dit, ook aan welke manieren van het jezelf zijn en worden en het uiten van creativiteit haar het meest in anderen en in haar omgeving aanspreken. Het symbool voor de zon is een cirkel met een punt in het midden; eigenlijk de horoscoop in het klein (een horoscoop is immers ook een cirkel met een punt er middenin). De punt in het midden van de zon geeft aan dat in de horoscoop deze planeet het wezen, de kern van het totale zelf is. Dit totale zelf wordt door de horoscoop in zijn geheel aangegeven. De zon staat voor het ego, i.e. de drang tot zelfexpressie, zelfverwerkelijking, zelfbewustzijn en het besef van innerlijke eigenwaarde. Hij geeft aan hoe je je vitaliteit, je levenslust naar buiten brengt.

176

Het teken waarin de zon staat, het zgn. zonneteken, waarover zoveel popastrologieboekjes zijn volgeschreven, geeft aan langs welke weg iemand het beste zichzelf kan zijn en worden en met welke kleur hij zijn vitaliteit en creativiteit naar buiten brengt. In de mythologie vinden we de zon symboliek terug in 'de held' van het verhaal en we zouden kunnen stellen dat iemands zonneteken weergeeft hoe en waar hij zijn 'heldkane het beste kwijt kan. We kunnen de zon dus in zijn astrologische betekenis omschrijven als de aandrang tot het naar buiten brengen van verwarmende en levenbrengende initiatieven. Inderdaad kan men stellen dat traditioneel astrologisch gezien het zonneteken bepaald hoe men geneigd is dergelijke initiatieven te nemen. Iemand met de zon in vissen zal dus op een vissen-achtige, d.w.z. op een meegaande, meevoelende en meelevende manier geneigd zijn om de eigen van binnenuit komende vuuraandrang te manifesteren; iemand met zon in steenbok zal zich op een rustige, bescheiden, afwachtende, systematische en wat koele manier in zijn mythologische heldenrol manifesteren, enz. In de beschrijving van de psychologie van de tekens in les 6 wordt vrij aardig weergegeven hoe de zon in elk teken geduid zou kunnen worden, met dien verstande dat voor 'horoscoopfactoren' de zon moet worden ingevuld. In deze verhaaltjes worden dan tevens de valkuilen genoemd en de mogelijkheden aangeduid die iemand kan tegenkomen op zijn weg naar zelfwording en persoonlijke creativiteit. Omdat de zon een mannelijke horoscoopfactor is, is het bij vrouwen zo dat ze iets sterker dan mannen de neiging en ook de mogelijkheid hebben om hun zonkant mede te realiseren via identificatie met anderen of met elementen uit hun omgeving. Daarom kan de zon in een vrouwelijke horoscoop mede informatie geven over het manbeeld en/of het partnerbeeld van een vrouw voor zover dat voortvloeit uit haar identificatie met haar vader, zoals zij die ziet. Met de planeten saturnus, venus en uranus onderhoudt de zon astrologisch gezien de meest dynamische relatie. Ten opzichte van de spontaan van binnenuit komende creatieve zelfexpressiedrang van de zon symboliseert de aardeplaneet saturnus het duidelijkst de inferieure kant.

177

Omdat venus, behalve van het ten opzichte van het zonteken leeuw inferieure teken stier, ook heerser is van het luchtteken libra, is venus in mindere mate dan saturnus inferieur ten opzichte van de zon. De behoeftenpatronen en daaruit voortvloeiende drijfveren die uranus symboliseert vormen in zekere zin een tegenpool van de door de zon gesymboliseerde kanten van iemand. In positieve zin kunnen de planeten venus, uranus en saturnus negatieve zonuitingen compenseren (zie ook les 6). Met behulp van steekwoorden zouden we de astrologische betekenis van de zon als volgt kunnen samenvatten: - de aandrang om zichzelf te zijn en te worden - de uiting van vitaliteit en levenslust - de behoefte aan zelfexpressie/de behoefte om als individu in het centrum te staan - de god in onszelf/de innerlijke vader/de heldenfiguur in sprookjes/ onze innerlijke 'held'. De maan - de driffveermanifestatie van het kreeft-principe (kreeft - maan - huis 4) Zoals tegenwoordig in de wereld van de menswetenschappen algemeen bekend is, komt er uit de omgeving een enorme hoeveelheid indrukken op ons af. Deze hoeveelheid is dermate groot, dat we, als we daar geen selectie uit zouden kunnen maken, binnen de kortst mogelijke tijd volkomen de kluts kwijt zouden zijn. De stand van de maan in de horoscoop symboliseert nu de wijze waarop iemand selecteert uit de indrukken die op hem afkomen. Deze 'planeet' geeft dus aan op welk soort indrukken iemand het beste afgestemd is en daarmee tegelijk, welke indrukken hij uit zijn omgeving selecteert, hoe hij die indrukken gevoelsmatig verwerkt en hoe hij van daaruit op zijn omgeving reageert. De maan symboliseert dus niet, zoals de zon, een aktief principe, maar meer een reaktief principe. Ze geeft aan welke indrukken we op ons af laten komen, welk soort indrukken iemand a.h.w. instinctief gevoelsmatig uit zijn omgeving selecteert en hoe hij van daaruit op zijn omgeving reageert. Iemands maankant komt dan ook het duidelijkst naar voren en het

178

beste tot zijn recht wanneer de betreffende persoon als reaktie op de sfeer in de omgeving zijn best doet om zich veilig en geborgen te voelen en, wanneer hij zich veilig voelt, zich kan laten gaan in instinctieve reaktiepatronen. De maan is het belangrijkste vrouwelijke principe in de horoscoop. In de mythologie is de maan meestal een vruchtbaarheidssymbool. In les 3 zagen we dat de maandelijkse omwenteling van de maan rond de aarde te maken heeft met de pieken en dalen in de vruchtbaarheid van individuen. In samenhang daarmee wordt in veel mythologische verhalen en ook in de astrologie de maan opgevat als een moedersymbool. Eigenlijk symboliseert de maan in de horoscoop iemands innerlijke moeder en van daaruit de manier waarop en de sfeer waarin iemand veiligheid en geborgenheid zoekt en creëert. Omdat de maan een vrouwelijke horoscoopfactor is zal een man in zijn algemeenheid iets sterker dan een vrouw geneigd zijn om de eigen maankant via de wereld buiten zichzelf te leven. Datgene wat 'zijn' maan symboliseert zal hij dus sterker zoeken in zijn omgeving of daarin projecteren. Daarom symboliseert de maan in een mannelijke horoscoop iets sterker dan in een vrouwelijke horoscoop het moederbeeld van de betrokkene en de bemoedering die hij buiten zichzelf zoekt. In die zin kan de maan in een mannelijke horoscoop mede informatie geven over zijn partnerbeeld voor zover dat samenhangt met het beeld dat hij van zijn moeder heeft. Ten opzichte van de gevoelsmatige en geborgenheidszoekende en/of -biedende aandrang van de maan symboliseert de pure luchtplaneet uranus het duidelijkst het voor de maan inferieure luchtelement. In iets mindere mate geldt dit voor venus en dan slechts voor zover venus zich in haar libra-hoedanigheid manifesteert als een verstandelijke en contactuele gerichtheid op de buitenwereld. Verder vormt saturnus in zijn sfeer van ambitie, formalisme, beperking en voorzichtigheid de tegenpool van de maan. In positieve zin kunnen saturnus, uranus en venus negatieve maanuitingen compenseren (zie ook de beschrijving van het kreeft-principe in hoofdstuk 6). Het teken waarin de maan staat geeft aan hoe iemand geneigd is om

179

geborgenheid te zoeken of te creëren, zich thuis te voelen en vandaar uit te reageren. }ia huis waarin de maan in teken staat symboliseert hoe de betrokkene die neiging uit en van daaruit welke levensomstandigheden hij daarmee zoekt of creëert. Zo zou iemand met de maan in tweelingen in het 9e huis zich goed thuis kunnen voelen in een sfeer waarin een feitelijke uitwisseling (tweelingen) plaatsvindt over toekomstplannen, reizen, levensbeschouwelijke zaken, enz. (huis 9). Ook zou iemand met deze maanpositie in een onbekende situatie geneigd kunnen zijn om zich op de hierboven beschreven wijze op te stellen om zich veiliger en gemakkelijker te voelen. In een moederrol zal een dergelijke persoon de neiging kunnen hebben om via een soort luchtige veelzijdigheid (tweelingen) een vrije en avontuurlijke sfeer om zich heen te creëren. Door die sfeer zullen communicatiezin en onafhankelijkheid bij de omstanders zeker aangemoedigd worden. Typisch moederlijke uitingen als koesteren, aanraken, knuffelen en gezellige beslotenheid zullen bij een 'innerlijke moeder' die door een maan in tweelingen in huis 9 wordt gesymboliseerd, minder duidelijk naar voren komen wanneer andere duidingselementen in verband met de maan dat niet weerspreken. Dit laatste is wel degelijk mogelijk, want in les 9' zullen we zien dat de teken/huisplaatsing van planeten slechts één - en in veel gevallen beslist niet de belangrijkste factor is bij de horoscoopduiding, omdat met name de aspecten (onderlinge hoeken) tussen planeten van doorslaggevende betekenis kunnen zijn. Dit laatste geldt ook ten aanzien van de maan. Aspecten van de maan met andere horoscoopfactoren geven informatie over de wisselwerking van iemands aandrang om geborgenheid te zoeken met andere kanten van de persoonlijkheid en deze wisselwerking kan een beslissende invloed hebben op de wijze waarop de betreffende persoon de eigen geborgenheidsbehoefte naar voren brengt. Samenvattend kunnen we de behoeftenpatronen en daaruit voortvloeiende drijfveren die de maan symboliseert als volgt omschrijven: - de behoefte aan geborgenheid en aan een thuis - de aandrang om veiligheid en geborgenheid te zoeken door de omgeving in te voelen en erop te reageren - de innerlijke moeder en van daaruit het beeld dat we van onze eigen moeder hebben - de behoefte aan bemoedering - de behoefte om zelf te bemoederen en te verzorgen op de manier van de teken/huiscombinatie en de aspectering van de eigen maan.

180

Mercurius - de driffveermanifestatie van het tweelingen-principe (tweelingen - mercurius - huis 3) en het maagd-principe (maagd mercurius - huis 6) Met het gevoelsmatig selecteren, verwerken en reageren op indrukken die de maan in de horoscoop symboliseert is voor een mens de mogelijkheid om te overleven nog niet gegarandeerd. Ook al zou hij kunnen selecteren uit de prikkels die op hem af komen, dan nog zou hij in een volslagen chaos ten onder gaan wanneer hij in de op hem afkomende indrukken geen ordening kon aanbrengen; anders gezegd; wanneer hij niet in staat zou zijn om de zaken op een rijtje te zetten. Deze psychische functie symboliseert de planeet mercurius. Mercurius is astronomisch gezien de snelste planeet van ons zonnestelsel en tevens de kleinste. In de mythologie was mercurius de boodschapper der goden. Dit houdt in dat deze planeet astrologisch gezien een sterk feitelijkcommunicatieve inslag moet hebben. Nu is het feitelijk communicatief bezig zijn, i.e. het zien van verbanden en het leggen van verbindingen, ook een belangrijke manier om de orde te creëren in een chaos van indrukken. Dit is dan ook precies hetgeen mercurius vertegenwoordigt. De stand van deze planeet in de horoscoop geeft aan op welke wijze de horoscoopeigenaar probeert om vage dingen concreet en helder te maken, zodat het mogelijk wordt om er met anderen over van gedachten te wisselen. Ook deze gedachtenwisseling zelf kan weer bijdragen tot een verdere verheldering en tot een uitbreiding van de kennis en daarom geeft mercurius er tevens informatie over hoe mensen feitelijkheden uitwisselen. Ten opzichte van de op feitelijkheid en op het helder maken van dingen gerichte drijfveer die mercurius symboliseert, vertegenwoordigt de vissen-planeet neptunus (de aandrang om dingen juist vaag, universeel en oneindig te maken) tegelijk de inferieure kant en de tegenpool. In iets minder uitgesproken mate geldt ditzelfde voor de boogschutter-planeet jupiter. Terwijl mercurius een naar objectiviteit strevende, feitelijk ingestelde bewustzijnsinhoud is, symboliseert de planeet jupiter als zodanig de meer subjectieve en levensbeschouwelijke kant van iemand. In positieve zin kunnen jupiter en neptunus negatieve mercurius-

181

uitingen compenseren (zie ook de beschrijvingen van het tweelingenen het maagd-principe in les 6). Het teken waarin mercurius staat geeft weer hoe iemand geneigd is om feitenkennis op te doen en te ordenen. Vanuit het huis waarin deze planeet in teken zich bevindt kunnen we er informatie over krijgen hoe deze neiging zich uit en welke levensomstandigheden iemand er van daaruit mee creëert en zoekt. De aspecten van mercurius symboliseren ten slotte de wisselwerking van iemands mercurius-kant met andere kanten van de persoonlijkheid (les 9). We kunnen de behoeftenpatronen en daaruit voortvloeiende drijfveren die mercurius symboliseert als volgt samenvatten: - de behoefte aan het opdoen en uitwisselen van feitelijke informatie - de aandrang tot het praktisch en verstandelijk verbindingen leggend bezig zijn - het schoolkind in iemand/iemands nieuwsgierigheid en honger naar feitenkennis - de behoefte om vage dingen concreet en helder te maken, zodat ze begrijpelijk en overdraagbaar worden. De teken/huiscombinatie en aspectering van mercurius geven dus weer hoe iemand dat doet, waar zijn feitelijke belangstelling ligt en ook hoe hij eerste contacten legt. Venus - de drijfveermanifestatie van het stier-principe (stier-venus-huis 2) en het weegschaal principe (weegschaal - venus -huis 7) Zoals vrij algemeen bekend is, was de godin Venus in de mythologie het symbool voor liefde, schoonheid en harmonie. In de mythologie was venus een vrouwenfiguur en in de astrologie symboliseert venus dan ook een vrouwelijke energiemanifestatie. Venus symboliseert zowel bij mannen als bij vrouwen de minnares en harmonisator in ons zelf en daarmee als het ware het vermogen om door lief te zijn en lief te hebben harmonie te creëren in onszelf en in onze omgeving. In zijn algemeenheid heeft venus een verzachtende en dempende invloed op alles.

182

Nelson, een Amerikaans legerofficier, toonde in de Tweede Wereldoorlog aan, dat er onder invloed van venus een duidelijk registreerbare en voorspelbare vermindering van met andere kosmische factoren in verband staande radiostoring optrad. Deze verzachtende, dempende invloed van venus is terug te vinden in de eigenschappen die in de astrologie aan venus worden toegedacht. Zoals de maan a.h.w. het moederprincipe vertegenwoordigt, vertegenwoordigt venus het principe van de geliefde of de minnares. In haar algemeenheid manifesteert venus zich in de behoefte aan en als de drijfveer tot het zoeken van situaties waarin zekerheden, houvast en harmonie geboden kunnen worden. Venus geeft informatie over iemands smaak, reaktie op schoonheid, iemands sociale waarden en over wat iemand in relaties het meest waardeert. Verder vallen gevoelens en met name erotische, i.e. verliefdheidsgevoelens onder venus. De negatieve kanten van venus uiten zich meestal in de sfeer van passiviteit en luiheid. Omdat venus een vrouwelijke bewustzijnsinhoud symboliseert zal een man iets sterker dan een vrouw geneigd zijn om zijn venuskanten op anderen en op de buitenwereld te projecteren. In die zin geven de plaatsing en aspectering van venus in een mannelijke horoscoop mede informatie over relaties en het relationele gedrag van anderen (m.n. vrouwelijke anderen) dat hij het meest waardeert. Een vrouw daarentegen neigt er in het algemeen meer toe om zich met haar venuskant te vereenzelvigen. In de horoscoop van een vrouw geeft venus daarom in eerste instantie informatie over de wijze waarop ze zich als minnares en harmonisator gedraagt. Wanneer we venus in haar astrologische hoedanigheid willen afbakenen ten opzichte van andere planeten valt in de eerste plaats het verschil met mars op. Zoals we straks zullen zien symboliseert mars als drijfveermanifestatie van het ram-principe als het ware de vechtjas in onszelf. Ten opzichte van venus vertegenwoordigt hij dan ook zowel de inferieure kant van de persoonlijkheid als de tegenpool. Ditzelfde geldt in iets mindere mate voor pluto, de zon en de maan. Pluto vertegenwoordigt als schorpioen-achtige bewustzijnsinhoud en daarmee in de hoedanigheid van omwentelaar en behoefte aan gevoelsintensivering eveneens zowel een tegenpool als een inferieure

183

kant van de persoonlijkheid ten opzichte van de op zekerheid en verstandelijke beheersbaarheid gerichte venus. De inferieure kant van venus ten opzichte van de zon ligt hem in het gegeven dat venus als drijfveermanifestatie van het stier-principe een respect voor en een zekere onderworpenheid aan de materie symboliseert. De zon vertegenwoordigt daarentegen als leeuw-achtige bewustzijnsinhoud juist een kant van iemands persoonlijkheid die de materie wil onderwerpen aan de spontane van binnenuit komende eigenheid en zelfexpressie. De inferieure kant van venus ten opzichte van de maan vloeit voort uit het feit dat de maan een gevoelsmatige op de buitenwereld gerichte bewustzijnsinhoud vertegenwoordigt, terwijl venus in haar hoedanigheid van weegschaal-planeet juist een verstandelijk en contactueel willen beheersen van de buitenwereld symboliseert. Verbindingen van deze tegenpolen/inferieure drijfveren mars, pluto, zon en/of maan met venus, bijvoorbeeld via aspectlijnen (les 9), hebben zowel positieve als negatieve uitingsmogelijkheden. In positieve zin kunnen mars-, pluto-, zon- en maan-achtige bewustzijnsinhouden mogelijke negatieve uitingen van iemands venuskanten compenseren (zie hiervoor ook de beschrijving van het stier- en het weegschaal-principe in les 6). Het teken waarin venus staat symboliseert hoe iemand geneigd is om zekerheid en harmonie in het leven te brengen en te hanteren. Het huis waarin venus-in-teken zich bevindt vertegenwoordigt de uiting van deze geneigdheid en de levensomstandigheden die iemand in samenhang daarmee zoekt of creëert. De aspecten van venus (les 9) geven de wisselwerking weer van iemands venus-kanten met andere kanten van de persoonlijkheid. Samenvattend kunnen we de astroktische betekenis van venus als volgt omschrijven: - de behoefte aan zekerheid en houvast en aan prettige, verstandelijk beheersbare contacten en relaties - de drang tot het aangaan van zekerheids- en harmonie biedende contacten - het gevoel voor schoonheid en compositie - de minnares, diplomaat, beheerder van bezit en bewaarder van praktische, houvast biedende waarden en normen in onszelf - de drang tot het zoeken en uiten van genegenheid, liefde en harmonie.

184

Mars - de drijfveermanifestatie van het ram-principe (ram, mars, huis 1) Zoals velen weten dat venus iets met liefde te maken heeft, zo is het ook algemeen bekend dat mars iets met energie (denk aan de reclame) en met mannelijkheid en strijd te doen heeft. In de mythologie was mars de god van de oorlog. In de astrologie symboliseert mars, als de tegenpool van venus, de behoefte om zich te onderscheiden van anderen en de daaruit voortvloeiende aandrang om competatieve relaties aan te gaan. Zowel het woord 'competatieve' als het woord 'relatie' moet hierbij overigens erg ruim worden opgevat. Het competatieve hoeft niet altijd op strijd uit te draaien, maar het kan zich bijvoorbeeld ook op een sportieve manier uiten; i.e. in een gezonde competitiedrang of in een enthousiasme dat anderen automatisch meetrekt! Ook het woord relatie heeft m.b.t. de mars-sfeer een ruimere betekenis dan alleen het aangaan van intermenselijke relaties. Het kan zich ook uiten in een 'competatieve' relatie met iets verstandelijks of iets materieels of met het eigen innerlijk. Een competatieve relatie met de materie zou zich bijvoorbeeld kunnen uiten in een aandrang om haar als een uitdaging te zien en van daaruit te lijf te gaan. Daarom heeft mars ook wel te maken met creatief handelen, met technische aanleg en vaardigheden. Ook wordt mars wel gezien als symbool van seksuele driften en seksuele dadendrang (het passieve, vrouwelijke als uitdaging voor het mannelijke; probeer hierbij de analogie aan te voelen met technische aanleg e.d.: de aandrang om iets te doen - mnl. - met de afwachtende materie - vrl.). Voor degenen die dit een te rolbevestigende duiding van de marssymboliek vinden kan het volgende misschien verhelderend werken. Ook vrouwen hebben uiteraard een mars-positie in hun horoscoop, en zoals eerder in deze les vermeld staat, is het voor ieder mens zaak om te leren dat vrouwelijke en mannelijke kanten van onszelf gelijkwaardig aan elkaar zijn, omdat het anders moeilijk wordt om op een evenwichtige manier relaties aan te gaan. In dat kader kan het van belang zijn om de eigen passieve kanten niet minderwaardig te vinden aan de eigen aktieve kanten. Het hoeft dus geen teken van minderwaardigheid te zijn wanneer vrouwen iets meer

185

dan mannen geneigd zijn om hun mars-kanten via anderen (mannen of vrouwen) of via hun omgeving te leven (daarbij blijft er, astrologisch gezien, voor hen overigens genoeg ruimte over om aktief te zijn). Evenals met betrekking tot de vrouwelijke kant bij mannen, geldt ook hier dat een vrouw zonder de ander, waarin ze haar mannelijke kant leeft, geen volledig mens kan zijn. Op dat moment ontstaat namelijk het gevaar van een ongezonde afhankelijkheidsrelatie. Overigens kunnen mannen op analoge wijze een ongezonde afhankelijkheidsrelaties krijgen wanneer ze met betrekking tot hun meer beschouwende, vrouwelijke kanten zich zonder een ander geen volledig mens kunnen voelen. Desondanks hoeft het feit op zich, dat iemand eigen kanten via een ander leeft, niet ongezond te zijn. Indien goed benut, kan dit zelfs een middel zijn om ze via herkenning meer bij zichzelf te gaan accepteren en ontwikkelen. Mars geeft dus aan waar iemand achteraan jaagt en hoe iemand dat doet. Hij geeft verder informatie over de manier waarop iemand zich wil onderscheiden van anderen, over iemands daadkracht en initiatiefnemend vermogen, iemands energie en wilskracht, iemands hartstochten en seksualiteit. Omdat mars een mannelijk gekleurde bewustzijnsinhoud symboliseert, hebben mannen iets sterker dan vrouwen de neiging om zich met hun martiaanse kanten te vereenzelvigen. In een vrouwelijke horoscoop geven de plaatsing en aspectering van mars behalve over de dadendrang, strijdlust en aandrang om dingen te lijf te gaan van de betreffende vrouw zelf, sterker dan bij mannen tevens informatie over de strijdlust, dadendrang en uitingen van assertiviteit die ze in anderen en in hálar omgeving waardeert. Wanneer we mars t.o.v. de andere planeten afbakenen kunnen we stellen dat de beperkende, regulerende, formalistische en voorzichtige trekken van de planeet saturnus voor mars het sterkst het inferieure element weergeven. Venus symboliseert als behoefte aan zekerheid, schoonheid, harmonie en prettige samenwerking tegelijk de tegenpool en een inferieure kant ten opzichte van de mars-symboliek. In les 6 staat beschreven hoe venus en saturnus negatieve marseigenschappen kunnen compenseren wanneer de horoscoopeigenaar

186

de door deze planeten weergegeven bewustzijnsinhouden in de eigen mars-kanten weet te integreren. Het teken waarin mars staat symboliseert hoe iemand van nature geneigd is om de eigen dadendrang en agressie te uiten en voor zichzelf op te komen. Het huis waarin mars in teken zich bevindt geeft aan hoe iemand deze neiging uit en in welke levensomstandigheden dit kan resulteren. De aspecten van mars met andere horoscoopfactoren (les 9) symboliseren de wisselwerking van iemands dadendrang en agressie met andere kanten van de persoonlijkheid. De astrologische betekenis van mars kunnen we als volgt samenvatten: - de behoefte om voor zichzelf op te komen - de behoefte om zich te onderscheiden en de aandrang om competatieve relaties aan te gaan - de dadendrang/het initiatiefnemend vermogen - de vechtjas in onszelf - de behoefte om aan te vallen en dingen te lijf te gaan - de seksualiteit - de zelfbevestigingsdrang. De nog te behandelen planeten jupiter, saturnus, uranus, neptunus en pluto werken in teken, d.w.z. in aanleg, veel minder persoonlijk uit dan de tot nu toe behandelde planeten. De persoonlijke kant van deze planeten wordt weergegeven door de stand ervan in huis en door de aspecten die ze maken met de planeten zon t/m mars. De minder persoonlijke werking van jupiter t/m pluto vloeit voort uit het astronomische gegeven dat deze planeten een veel langere omlooptijd rond de zon hebben en daardoor ook langer in één teken blijven staan (zie ook les 2). Zo staat de snelste van de nu nog te behandelen planeten, jupiter, een jaar lang in hetzelfde teken. Alle mensen die in dat jaar geboren worden zijn dus, wat hun jupiterfuncties betreft, in aanleg gelijk. Wat neptunus en pluto betreft, komt dit nog veel duidelijker naar voren. Deze beide planeten staan wel 20 jaar lang in een zelfde teken. Door deze planeten worden dus bepaalde kenmerken van complete generaties bepaald. Verder valt wat de werking van de nu nog te beschrijven planeten betreft op dat het verschil mannelijk-vrouwelijk veel minder duidelijk uitwerkt dan bij de al behandelde planeten.

187

Jupiter - de driffveermanifestatie van het boogschutter principe(boogschutter - jupiter - huis 9) Jupiter vormt in zijn astrologische betekenis samen met saturnus het derde planetenpaar dat behandeld wordt. (Het eerste paar vormen zon en maan, het tweede venus en mars en het derde jupiter en saturnus.) Jupiter is de mannelijke component van dit paar, maar zoals gezegd is het mannelijk of vrouwelijk geaard zijn voor de praktijk van de duiding bij de planeten voorbij mars niet meer belangrijk. Jupiter was in de mythologie de god van de hemel en de donder. In de praktijk van de duiding symboliseert hij de impuls om het goddelijke te beleven en van daaruit waarde en betekenis aan het leven te geven; het bij ingeving door de vorm van iets heen de werkelijke betekenis ervan zien. Van daaruit geeft de stand van jupiter in de horoscoop informatie over iemands drang tot natuurlijke groei en expansie; de neiging om er iets groots, moois en indrukwekkends van te maken. Deze planeet geeft aan welk soort aktiviteiten en ervaringen je inwendig een gevoel geven van eenheid met een groter plan en van daaruit een gevoel van geloof en vertrouwen in de goede afloop van dingen. Daarom wordt jupiter ook vaak geassocieerd met levensfilosofie, geloofsovertuiging en godsidee; eigenlijk met alles wat iemand in het leven tot steun kan zijn en bij kan dragen tot een optimistische kijk op het leven. Daarom geeft de stand van jupiter ook aan hoe en in hoeverre groeien groeibevorderende aktiviteiten, zowel geestelijk als lichamelijk, een rol in iemands leven spelen. Zo kan deze stand informatie geven zwel over de manier waarop en de mate waarin iemand van reizen houdt, zich aan het goede des levens te buiten kan gaan, als over sportiviteiten die iemand het liefst beoefent voor zijn plezier, of therapieën die iemand volgt om geestelijk te groeien. In negatieve zin heeft jupiter te maken met zelfoverschatting, eigenwijsheid en daarmee samenhangende manische neigingen, overdaad, bandeloosheid en andere vormen van onverantwoord gedrag. Omdat het vrouwelijk/mannelijk geaard zijn bij de planeten voorbij mars minder belangrijk wordt (zie boven) wordt dit onderscheid hier

188

niet behandeld. Wel kan ook bij jupiter een afbakening ten opzichte van 'inferieure' planeten en tegenpolen verhelderend werken. De kleinste planeet van ons zonnestelsel, mercurius, symboliseert ten opzichte van de grootste daarvan, jupiter, zowel de tegenpool als de inferieure kant van de persoonlijkheid. Dit omdat mercurius als tweelingen-maagd-planeet een feitelijke en praktisch ingestelde bewustzijnsinhoud symboliseert, terwijl jupiter veel meer opiniematig en subjectief is ingesteld. Het teken waarin jupiter staat geeft aan hoe iemand geneigd is om te filosoferen, levensbeschouwelijk bezig te zijn, enthousiast te worden voor dingen en zichzelf te overschatten. Het huis waarin jupiter in teken zich bevindt geeft de uiting van deze neiging weer en de levensomstandigheden waarin dit kan resulteren, en de aspecten van jupiter ten slotte geven informatie over de wisselwerking van iemands jupiter-kanten met andere kanten van de persoonlijkheid. Een puntsgewijze samenvatting van de astrologische betekenis van jupiter zou er als volgt uit kunnen zien: - de behoefte aan uitbundigheid en daaruit voortvloeiende expansiedrang - de behoefte aan meer en aan groei, uitdijïng en vermeerdering zonder van ophouden te weten - het religieuze instinct - de behoefte aan een levensvisie - iemands geloof, hoop en vertrouwen - de profeet, filosoof en ziener in onszelf - de drang om ergens enthousiast voor te worden. Saturnus - de drijfveermanifestatie van het steenbok principe (steenbok-saturnus - huis 10) Deze niet alleen voor astronomen, maar ook voor astrologen zeer intrigerende planeet vormt in haar astrologische betekenis de, min of meer vrouwelijke, tegenpool van jupiter. Waar de plaatsing van laatstgenoemde planeet in de horoscoop aangeeft hoe de houding van geloof en vertrouwen gekleurd is, waarmee iemand dingen als het ware als godsgeschenk in de schoot

189

geworpen krijgt, geeft de plaatsing van saturnus meer aan wat iemand in het leven door eigen verdienste moet bewerkstelligen. De stand van saturnus in de horoscoop geeft, samen met iemands inferieure element (les 5), informatie over wat Jung iemands 'schaduw' noemt. De 'schaduw' zouden we de donkere kant van de persoonlijkheid kunnen noemen, de kant van onszelf die we in eerste instantie vaak moeilijk onder ogen zien, omdat hij de keerzijde vormt van datgene waar we goed in zijn en wat ons zo gemakkelijk afgaat. (Diè kant van onszelf wordt weergegeven door ons superieure en hulpelement en door de plaatsing van jupiter in de horoscoop.) Vaak toont onze schaduwkant zich echter in datgene waaraan we vanuit ons eigen gebrek aan zelfvertrouwen in dat opzicht, vaak bij anderen of in bepaalde maatschappelijke verschijnselen of groeperingen, een onberedeneerde hekel hebben. Dit komt vaak tot uiting in wat overtrokken, emotioneel geladen meningen over bepaalde mensen of verschijnselen. Deze overtrokkenheid ontstaat dan doordat we onbewust in de betreffende persoon of het betreffende verschijnsel het tegenovergestelde van onze eigen sterke kanten herkennen, onze eigen schaduwkant dus. De positie van saturnus in de horoscoop geeft soms aan waar iemand zichzelf onvolwaardig, overgevoelig of onhandig voelt, omdat hij ertoe neigt om datgene wat saturnus aangeeft te belangrijk te vinden. Hij raakt op het door saturnus aangegeven vlak gemakkelijk met zichzelf en zijn omgeving in de knoop, enerzijds door een tendens om op een te serieuze en verbeten manier te proberen om zijn saturnuskant gestalte te geven, of anderzijds door deze kant van zichzelf juist te vermijden, te verdringen en op anderen of op de omgeving te projecteren. Deze projectie gaat dan vaak als een soort 'self-fullfilling prophecy' werken. Wanneer iemand bijvoorbeeld door zijn lichaamshouding en gezichtsuitdrukking als het ware met een bordje oploopt met het opschrift: 'niet plagen', zal hij veel vaker gepest worden dan andere mensen. Voor zijn eigen gevoel is hij echter volkomen onverdiend het slachtoffer van allerlei pesterijen, omdat hij niet beseft dat hij door de

190

angst voor plagen, die hij onbewust uitstraalt om zichzelf er krampachtig van te verzekeren dat hij niet gepest zal worden, het pesten juist uitlokt. Dit is een voorbeeld om duidelijk te maken hoe saturnus soms kan werken. Uiteraard hoeft het daarbij niet om pesterijen te gaan, maar mensen kunnen op analoge wijze zichzelf op allerlei manieren in de knoop helpen in levenssituaties waarin ze, doordat ze zich daarin kwetsbaar voelen, geneigd zijn om te veel het zekere voor het onzekere te nemen. Daardoor trekken ze vaak juist datgene aan waar ze zo bang voor zijn. Wanneer ze zich niet van de oorzaak van al dit ongeluk bewust worden bestaat de kans dat ze steeds krampachtiger, verbetener, eenzamer en somberder worden; allemaal eigenschappen die in oppervlakkige astrologieboekjes nogal eens aan saturnus worden toegeschreven zonder dat de achterliggende bedoeling van al dit leed duidelijk gemaakt wordt. De bedoeling van alle pijn en frustratie die saturnus op de hierboven beschreven wijze kan veroorzaken is namelijk, dat deze pijn en frustratie zo ondraaglijk worden en dat iemand zich het leven er dermate onmogelijk mee maakt, dat er, behalve zelfvernietiging, geen andere weg overblijft dan serieus en geduldig zelfonderzoek, waardoor de betrokkene tot de in eerste instantie misschien wat pijnlijke ontdekking zal komen dat uiteindelijk niet de wereld, maar hijzelf de oorzaak is van alle pijn, leed en eenzaamheid. Wanneer de betrokkene dan ook nog zover komt dat hij die ontdekking niet gaat hanteren als middel om zichzelf 'de grond in te boren', maar er door het creëren van een zekere objectiviteit juist de humor van leert inzien, is hij een flink eind op weg in het leerproces dat saturnus aan kan geven, een leerproces dat door sommige astrologen 'het leerproces van de pijn' wordt genoemd. Zodra iemand echter in de bovengenoemde fase van dit leerproces is beland zal saturnus hem vaak naar diens idee meer goed dan kwaad doen. De starheid die saturnus voordien symboliseerde gaat zich dan meer uiten als een op zelfinzicht gebaseerde vorm van zelfdiscipline, verantwoordelijkheidsgevoel en realiteitszin en in samenhang daarmee als een vermogen om iets concreet gestalte te geven. In zijn hoedanigheid van aardeplaneet symboliseert saturnus in vrij letterlijke zin het 'wat men zaait zal men oogsten' principe in het leven. Wanneer men via het bovenomschreven leerproces tot zelfinkeer en zelfkennis is gekomen zal men andere dingen gaan zaaien. De

191

opbrengst zal dan ook anders zijn en komt meer in overeenstemming met wat de bedoeling is. Ter samenvatting kan uit de plaatsing van saturnus in de horoscoop opgemaakt worden waar iemands schaduwkant zich het gemakkelijkst zal manifesteren, waar iemand het snelst in de verdediging schiet, de meeste kritiek op anderen (meestal van het eigen geslacht) zal hebben en waar iemand vanuit de eigen onbewuste minderwaardigheidsgevoelens, zonder het te beseffen, door zijn eigen gemeenheid, kleingeestigheid en bekrompenheid, de meeste vijandigheid en tegenwerking van en teleurstellingen door de omgeving uitlokt. Behalve dit geeft saturnus ook het hierboven beschreven bewustwordingsproces aan. Als onderdeel van de 'schaduw' kan hij, door dit proces, een aandeel hebben in het handhaven van het innerlijk evenwicht van de totale persoonlijkheid en ertoe bijdragen dat iemand, geheel door eigen verdienste, de eigen zwakste kanten meester wordt en ze met name door praktische inzichten omvormt tot misschien wel zijn grootste verdiensten. Saturnus symboliseert dus: - iemands behoefte aan structuur, zelfbescherming en zelfbeperking - de gewetenskant van het eigen innerlijke vaderbeeld - de politie-agent in onszelf - ons vermogen tot zelfinkeer, dat het voor ons mogelijk kan maken om onze zwakheden en onzekerheden geleidelijk aan om te vormen tot verdiensten - onze behoefte aan functionele vormgeving en aan praktisch rendement van ons handelen - ons tijdsbesef. Behalve vanuit het hierboven beschreven bewustwordingsproces kunnen negatieve saturnus-uitingen worden geneutraliseerd door de eigen mars-kanten te integreren in datgene wat saturnus in de eigen horoscoop symboliseert. Ook het inpassen van de tegenpool van saturnus, de maan in de eigen saturnale kanten, kan de daarmee samenhangende hardheid en discipline meer voedend maken (zie ook het gedeelte van les 6 over het steenbok-principe). Het teken waarin saturnus staat

symboliseert hoe mensen van een

192

bepaalde leeftijdsgroep (saturnus verblijft ongeveer 2½ jaar in één teken) geneigd zijn om zichzelf te beperken en de mogelijkheid hebben om van daaruit tot zelfinkeer, praktische inzichten en zelfontplooiing te komen. Het huis waarin saturnus in teken zich bevindt geeft aan hoe iemand persoonlijk geneigd is om deze kant van zichzelf te uiten in bepaalde levenssituaties. Vaak is er in dit soort levensomstandigheden sprake van tegenslagen, zolang de betrokkene zich vanuit een soort faalangst aan de eigen verantwoordelijkheid onttrekt. De aspecten van saturnus symboliseren tenslotte op welke kanten van iemands persoonlijkheid het saturnale gebeuren de meeste weerslag heeft. De planeten voorbij saturnus (de transsaturnale planeten) Tot aan het moment van ontdekking van Uranus aan het eind van de 18e eeuw werden alle horoscoopduidingen gebaseerd op de tot nu toe in deze les behandelde planeten. Mogelijk zijn in verband daarmee aan de achter saturnus liggende en met het blote oog onzichtbare planeten uranus, neptunus en pluto minder persoonlijke en meer collectieve, algemeen menselijke en onbewuste drijfveren toegedacht, die in de sfeer liggen van bewustzijnsovergangen, buitengewone of onbekende bewustzijnstoestanden, e.d. In verband hiermee is het niet voor niets dat Saturnus in de astrologie vaak als 'de wachter op de drempel' wordt betiteld. Deze planeet heeft iets te maken met een tendens om je angstig af te schermen tegen de bedreiging van de onberekenbare- en oncontroleerbare oerkrachten die de transsaturnalen lijken te symboliseren. Enkele algemene kenmerken van de werking van de transsaturnalen zijn de volgende: - ze symboliseren alle drie sterke, onpersoonlijk werkende drijfveren. Dit hangt samen met het feit dat ze erg lang in een zelfde teken staan; uranus gemiddeld 6 jaar, neptunus gemiddeld 16 jaar en pluto gemiddeld 20 jaar lang. De drijfveren die ze symboliseren zijn dus bij hele generaties in aanleg gelijk gekleurd. - De behoeftenpatronen die ze vertegenwoordigen vallen buiten de bewuste controle, dit in tegenstelling tot de drijfveren die de

193

planeten zon t/m saturnus symboliseren. De eruit voortvloeiende drijfveren zijn dus nooit volledig te reguleren met besluitvaardigheid en wilskracht alleen. Wanneer die drijfveren niet geaccepteerd worden, manifesteren ze zich vaak in als nogal onplezierig ervaren gebeurtenissen in de buitenwereld. Deze gebeurtenissen ervaart de persoon die het betreft als dingen die hem overkomen, omdat hij ze vanuit een niet accepteren voortvloeiende onbewuste uitstraling naar zich toetrekt. - De stand van de transsatumalen in huis geeft informatie over de wijze waarop de betrokkene de eigen levensomstandigheden vorm geeft met de erdoor gesymboliseerde drijfveren. De aspecten ervan met de planeten zon t/m saturnus geven aan hoe en in hoeverre deze onpersoonlijke energieën de persoonlijke- en bewuste drijfveren waar zon t/m saturnus voor staan, beinvloeden (zie les 9). In de Griekse mythologie bestaat een relatie tussen Venus (Aphrodite), Saturnus (Kronos) en Uranus (Ouranos). Ouranos was een luchtgod en was getrouwd met zijn moeder, de aarde, die in de Griekse mythologie Gaia heette. Hij keek erg neer op zijn nazaten, die stuk voor stuk de in zijn ogen minderwaardige aardetrekken van zijn vrouw en moeder overgeërfd hadden. Haar bleef dit natuurlijk niet onopgemerkt en zij zette één van hun zonen, Kronos (Saturnus), tegen zijn vader Ouranos op. Dit had tot gevolg dat Kronos zijn vader Ouranos castreerde en zijn koningschap overnam. Uit de genitaliën van Ouranos die in de oceaan vielen, werd Aphrodite (Venus) geboren, de godin van schoonheid en harmonie die, zoals we zagen, de drijfveer symboliseert om verhoudingen aan te gaan. Verder weten we dat de planeet venus heerst over zowel het aardeteken stier als het luchtteken weegschaal. In haar worden dus lucht en aarde verenigd dank zij de nogal wrede ingreep van Kronos. Uranus - de driffveermanifestatie van het waterman-principe (waterman-uranus - huis 11) De planeet uranus symboliseert de behoefte om door de aardse beperkingen van de saturnale grenzen heen te breken. Evenals jupiter is hij een op de toekomst gerichte planeet. Uranus heeft te maken met een soort elektrische spanning en met een dermate flitsend denken,

194

dat het op intuïtie begint te lijken. De bedoeling van dit onstuimige flitsende denken is, dat de door saturnus gesymboliseerde beperkingsen vormgevingsdrang doorbroken wordt, zodat de weg vrij komt voor de mentale kant van het collectief onderbewuste. Met dit mentale collectief onderbewuste is het voor het individu mogelijk om als in een flits universele en kosmische verbanden te zien en te beredeneren. In verband met de grensdoorbrekende functie van uranus wordt aan deze planeet ook altijd de aandrang gekoppeld om gewoon je eigen gang te gaan zonder dat conventies e.d. hun beperkende en bevooroordelende invloed daarop kunnen hebben. Op die wijze wordt uranus geassocieerd met oorspronkelijkheid, plotselinge inzichten en een zucht naar het originele en naar bevrijding; in zijn algemeenheid een behoefte aan een sfeer waarin de ruimte ontstaat voor ware oorspronkelijkheid en het werkelijk jezelf zijn, los van enige binding met welke uiterlijke norm dan ook. Daarom wordt uranus ook vaak gekoppeld aan alles wat men excentriek en buitenissig vindt. In de sfeer van deze planeet doet dat echter niet ter zake. Er is slechts sprake van een gerichtheid op het eerlijk doorzien van uiteindelijke en fundamentele waarheden, waarvan normen en vormen slechts als min of meer willekeurige manifestaties worden gezien. Ook is uranus in wezen niet a-sociaal, omdat er vanuit de erdoor gesymboliseerde behoefte om bij elkaar te halen wat wezenlijk bij elkaar hoort, juist gestreefd wordt naar het vinden van geestverwanten en van mensen in wie men iets van zichzelf herkent. Het positieve van de uranus-sfeer is, dat bij dit streven geen betutteling zal plaatsvinden, omdat iedereen vrij en in zijn recht gelaten wordt. Een zekere mate van koele beredeneerdheid en afstandelijkheid van de uranussfeer zal, met name in sterk persoonlijke contacten, door velen echter weer als een nadeel ervaren worden. Een angst voor de grensdoorbrekende werking van uranus leidt, via de uitstraling van deze angst op de omgeving, nogal eens tot onaangename spanningen en verrassingen waar men niet op gerekend had, of bijvoorbeeld tot een sterke nervositeit en tot plotselinge onberekenbare wandaden, waarmee dingen die in jaren zorgvuldig werden opgebouwd in één klap teniet worden gedaan. Het verdringen van de grensdoorbrekende collectieve oerdrift die uranus symboliseert, kan namelijk leiden tot een hypergevoeligheid

195

voor alles wat men niet in de hand kan houden. Wanneer er dan ook - vaak vanuit deze angst - iets onverwachts gebeurt, kan de grootste paniek uitbreken, met alle voornoemde desastreuze gevolgen. Wanneer de grensdoorbrekende aandrang van uranus geaccepteerd wordt en de angst voor verlies van zekerheden (saturnus) niet de overhand krijgt, kan deze drang onbelemmerd zijn bevrijdende en bewustzijnsverruimende werk doen. Negatieve uranus-uitingen kunnen het beste omschreven worden in termen van grilligheid, opstandigheid, een soort gevoelloze afstandelijkheid en eigenzinnigheid. Dergelijke uitingen kunnen mede gecompenseerd worden wanneer 'uranische' persoonlijkheden erin slagen om de leeuw- en de schorpioen-kanten van het leven in te passen in de eigen persoonlijkheid. Omdat de scorpio-planeet pluto een vanuit het eigen innerlijk komende behoefte aan het gevoelsmatig doorleven van dingen symboliseert, vertegenwoordigt deze planeet ten opzichte van de in eerste instantie verstandelijk ingestelde uranus het duidelijkst de inferieure gevoelskant. Zoals we bij de beschrijving van de betekenis van de 'leeuw-planeet' de zon zagen, symboliseert deze horoscoopfactor de astrologische tegenpool van uranus. Bij de beschrijving van het waterman-principe in les 6 staat eveneens vermeld hoe negatieve aquarius-kenmerken deels geneutraliseerd kunnen worden door integratie van scorpio- en leeuw-achtige horoscoopfactore n. Uiteraard geldt dit ook voor de planetaire manifestaties van deze dierenriemprincipes. Het teken waarin uranus staat geeft aan hoe de impuls tot objectief, grensdoorbrekend en universeel samenbrengend denken, die uranus symboliseert, gekleurd is. Het huis waarin deze planeet staat geeft aan op welk levensgebied dingen op deze wijze in een ruimere context geplaatst worden; op welke wijze iemand dus zijn onconventionele en oorspronkelijke kanten uit die zich, zoals vermeld, bij verdringing vaak manifesteren als onaangename onrust en verrassingen. De aspecten van uranus (verbindingen van deze planeet met andere planeten: zie les 9) geven aan op welke persoonlijke drijfveren de

196

flitsende, onpersoonlijke, grensdoorbrekende, mentale tendens van uranus zijn weerslag heeft. We kunnen de betekenis van uranus als volgt samenvatten: - de aandrang om vanuit de eigen waarheden universele waarheden te vinden - de impuls tot objectief, grensdoorbrekend en universeel samenbrengend denken - de non-conformist, vrijbuiter en waarheidszoeker in onszelf - de behoefte om onderdeel uit te maken van een groter geheel, dat wezenlijk aansluit bij de eigen verstandelijke en contactuele opvattingen. Neptunus - de drilfveermanifestatie van het vissen-principe (vissen-neptunus - huis 12) Zoals algemeen bekend verondersteld mag worden, was Neptunus in de mythologie de god van de zee. Daarmee is hij tevens de godheid van de onpeilbare diepte, van wat onder water gebeurt en van het oneindige - soms tot eenzame filosofische bespiegelingen en dromerijen leidende - van oceanen en zeeën. Het logge, meegaande, wat stompzinnige en volstrekt onpersoonlijke van een massa in bijvoorbeeld een voetbalstadion valt ook onder neptunus. Domheid, debiliteit en kudde-instinct, waaronder alle uitingen in de sfeer van modegrillen, vallen onder deze planeet. Zowel in modegrillen als in massahysterie manifesteert zich namelijk de door Neptunus gesymboliseerde, collectieve drijfveer om het individuele op te geven en zich gevoelsmatig één te weten met een groter, onpersoonlijk geheel. Positief geformuleerd symboliseert de vissen-achtige bewustzijnsinhoud van neptunus de behoefte om de dingen zodanig te verfijnen en te vergeestelijken dat de betekenis daarvan boven het betrekkelijke wordt uitgetild. Dit betekent dat het universeel wezenlijke ervan moet worden gevat en het betrekkelijke erin moet worden opgegeven. Aangezien het universeel wezenlijke van iets een nogal hooggegrepen doel, en het opgeven van het houvast in concrete, aardse wensen voor

197

de meesten onder ons een tamelijk moeilijke zaak is, bestaan de valkuilen van neptunus enerzijds in de illusie dat men het hogere gevonden heeft en anderzijds in een tendens om zich angstvallig vast te klampen aan de zichtbare en tastbare realiteit. In de praktijk leidt dit ertoe dat dingen in de neptunus-sfeer enorm worden geïdealiseerd. Dit leidt tot illusies, omdat een praktische manifestatie vaak niet hetzelfde is als het wezen van iets of van een bepaald principe of een bepaalde drijfveer. Dergelijke illusies kunnen leiden tot teleurstellingen of een angst om bedrogen uit te komen. Dit kan weer leiden.tot gefantaseer en tot escapistische neigingen, in ieder geval tot een angst om de concrete realiteit onder ogen te zien. Daarom wijst neptunus vaak op een vlucht in iets, maar soms op dingen als hulpvaardigheid vanuit een soort universeel mededogen. Dit kan alleen wanneer werkelijk de relativiteit wordt ingezien van het tot het eigen ikje beperkte van het door neptunus aangegevene. Neptunus heeft dus te maken met een collectieve drijfveer om de individualiteit prijs te geven door samen te smelten met een grotere gevoelseenheid. Omdat neptunus astrologisch gezien eigenlijk de mysticus in onszelf is en als zodanig een aandrang symboliseert om de dingen boven het stoffelijke en betrekkelijke uit te tillen, symboliseert mercurius, de drijfveermanifestatie van het tweelingen- en het maagd-principe, ten opzichte van neptunus tegelijk de tegenpool en de inferieure kant van de persoonlijkheid. In positieve zin kan een neptuniaanse persoonlijkheid vanuit de in astrologische zin aan mercurius inherente aandrang tot een concreet en praktisch verbindingen leggende houding negatieve neptunusuitingen in de sfeer van vaagheid, meegaandheid en zelfontkenning compenseren. Het teken waarin neptunus staat, geeft aan hoe bij een bepaalde generatie de manifestaties van de aandrang om zich één te voelen met een groter geheel of zich illusies te maken gekleurd is. Het huis waarin deze planeet staat geeft aan op welk levensgebied, i.e. in welke levenssituaties die aandrang het duidelijkst een rol speelt bij een bepaald individu. De aspecten van neptunus met de persoonlijke planeten geven aan hoe en in hoeverre iemands persoonlijke drijfveren een wat vage. onpersoonlijke en opofferende kleur krijgen.

198

De astrologische betekenis van neptunus kunnen we als volgt samenvatten: - de behoefte aan zelfopoffering en éénwording - de mysticus in onszelf/de behoefte aan oneindigheid - de neiging om dingen te vervagen en te idealiseren - het invoelingsvermogen. Pluto - de drijfveermanifestatie van het schorpioen-principe (schorpioen-pluto - huis 8) Astronomisch is er nog weinig over deze planeet bekend. In de Griekse mythologie was pluto de god van de onderwereld en bewaakte hij de geheimen daarvan. In de astrologie symboliseert pluto de eeuwigdurende kringloop van dood en wedergeboorte, zoals die zich op alle mogelijke niveaus in de hele kosmos manifesteert. Door onze cultuur is de mens enigszins van deze kringloop vervreemd. Op het menselijke ervaringsniveau symboliseert deze planeet alle intense verwerkingsprocessen. Bij alles waarmee pluto in de horoscoop binding heeft ontstaat de neiging om die dingen als zeer intens te ervaren en van levensbelang te vinden. In wezen symboliseert pluto namelijk de angst voor de dood en de daarmee samenhangende angst voor onbekende gevoelsdiepten. Hierdoor neigt men ertoe óf zich aan pluto-zaken vast te klampen, óf een emotionele binding daarmee juist angstvallig af te houden, omdat die te bedreigend is. Pluto symboliseert echter tevens de mogelijkheid om te leren, dat dood en wedergeboorte een natuurlijk proces is, en dat de pijn die het loslaten of het verlies van iets waaraan men zich gehecht voelde veroorzaakt, de voedingsbodem kan vormen voor nieuwe gevoelsdiepten, op dezelfde wijze waarop bijvoorbeeld een rottend lijk in de vorm van mest kan dienen als voedingsbodem voor nieuw leven. Pluto geeft dus aan op welke ervaringsniveaus dingen opgeruimd moeten worden om plaats te maken voor iets nieuws. Het teken waarin pluto staat, geeft aan hoe bij een bepaalde generatie de angst voor de dood en de daarmee samenhangende drang tot intense doorleving en omwenteling gekleurd is. Het huis waarin deze planeet staat, geeft aan op welk levensgebied deze drang zich bij een bepaald individu het duidelijkst manifesteert.

199

De aspecten van pluto met de persoonlijke planeten geven aan welke persoonlijke drijfveren een onpersoonlijke kleur krijgen, die ligt in de sfeer van fascinatie, omwentelingsdrang, een tendens om zich ergens aan vast te klampen, of in het feit dat men bij anderen dergelijke dingen oproept. Wanneer ten opzichte van de eigen plutonische kanten, datgene wat venus (de drijfveermanifestatie van het stier- en het weegschaalprincipe en in die zin zowel tegenpool als inferieure kant van de persoonlijkheid ten opzichte van pluto) en uranus (de ten opzichte van pluto inferieure waterman-drijfveer) symboliseren in de persoonlijkheid wordt ingepast wordt de kans op negatieve plutonische uitingen verkleind. De astrologische betekenis van pluto kunnen we als volgt samenvatten: - de behoefte om af te breken ten einde op te bouwen en omgekeerd - de behoefte aan dood en wedergeboorte en aan wezenlijke transformaties - de aandrang tot het zoeken van de diepste gevoelsessenties, met daaruit voortvloeiend de gevaren van geobsedeerdheid, machtswellust en een zwart-witinstelling en de uiteindelijke mogelijkheid van gevoelsmatige zuiverheid. Enkele voorbeelden van het duiden van planeet-teken-huiscombinaties

Bij het duiden van planeet-teken-huiscombinaties verdient het aanbeveling om volgens één van de beide volgende methodes te werk te gaan. Methode 1 - Begin met de duiding van de teken-huis (aanleg-uitings) combinatie. - Plaats hierin de planeet (de drijfveer). Methode 2 - Begin met de planeet-teken combinatie; beschouw daarbij de verhouding van het teken tot de planeet als de verhouding van een bijvoeglijk naamwoord tot een zelfstandig naamwoord. (Voorbeeld: mercurius in ram: een direkte, spontane, intuïtieve (ram-

200

achtige) behoefte aan/aandrang tot contacten leggen, informatie uitwisselen, studeren en communiceren (mercurius.) Plaats de op deze wijze geduide planeet-tekencombinatie tegen de betekenisachtergrond van het huis waarin de betreffende combinatie zich bevindt. Het huis geeft dan aan hoe de betreffende persoon de combinatie uit en tot welke levensomstandigheden dit aanleiding kan geven. Voorbeeld: mercurius in ram in huis 11: de direkte, spontane, intuïtieve behoefte aan informatie-uitwisseling, studie en communicatie die mercurius in ram symboliseert, wordt geuit als en leidt tot situaties in de sfeer van vriendschap, gemeenschappelijke belangen, allesomvattende theorieën, enz. We zouden bijvoorbeeld te maken kunnen krijgen met iemand die door de spontane manier van contacten leggen en communiceren (mercurius in ram) vrienden maakt (huis 1 1) of met iemand die spontaan en intuïtief, d.w.z. zonder vooropgezet doel of planning (ram) studie maakt (mercurius) van een allesomvattende theorie (bijv.: de evolutietheorie, astrologie, o.i.d.: huis 11). Hieronder volgen nog enkele voorbeelden van duidingen volgens methode 1 aan de hand van de horoscooptekening uit les 2 (afbeelding 1).

Afbeelding 1: Horoscooptekening voor 21-12-1980 om 2.30 uur Pl.T. te Groningen.

201

In de horoscooptekening van afbeelding 1 zien we onder meer de volgende planeet-teken-huiscombinaties: a. maan in tweelingen in huis 9 b. venus in schorpioen in huis 1 c. uranus in schorpioen in huis 2 Duiding van combinatie a: Deze combinatie werd bij de beschrijving van de astrologische betekenis van de maan aan het begin van deze les ook al genoemd, maar wordt hieronder nader uitgewerkt. We beginnen met de teken-huiscombinatie (tweelingen in huis 9) - Iemand neigt ertoe om de eigen feitelijk informatieve instelling (tweelingen) te uiten als bewustzijnsverruiming en horizonverbreding (huis 9). De betrokkene kan vanuit die instelling bewustzijnsverruimende en horizonverbredende situaties zoeken of zelf maken. We zouden te doen kunnen krijgen met iemand die: - graag leest, praat en informatie uitwisselt (tweelingen) over filosofie (huis 9) - graag de eigen feitenkennis (tweelingen) wil verbreiden en uitdragen (huis 9) - de eigen feitenkennis (tweelingen) uit als een geloofsovertuiging (huis 9) - met een vervoersmiddel (tweelingen) grote reizen maakt (huis 9) - informatrice is (tweelingen) op een reisbureau dat reizen naar verre landen en andere culturen organiseert (huis 9). Op deze wijze zijn er nog wel 10 manifestaties te bedenken van de combinatie tweelingen in huis 9. Met de huidige stand van onze kenniá . kunnen we echter al iets meer te weten komen over wat specifiek is voor de persoon voor wie de horoscoop geldt. Dan moeten we de planeet die hier in tweelingen in het 9e huis staat in onze duiding betrekken. In deze horoscoop is het de maan. Uit het voorafgaande in dit hoofdstuk weten we dat de maan de drijfveermanifestatie is van kreeft. In die hoedanigheid symboliseert de maan de behoefte aan veiligheid en geborgenheid en de daaruit voortvloeiende drijfveer om veiligheid en geborgenheid te creëren. De maan kan zowel de innerlijke moeder als de behoefte aan bemoederi ng symboliseren.

202

Dit laatste hangt mede af van de leeftijd van de betrokkene en van het niveau van volwassenheid dat deze bereikt heeft. In principe is het moeilijk om dit niveau van volwassenheid uit de horoscoop af te lezen. Verderop zullen we zien dat zowel het teken tweelingen als het 9e huis nogal aktieve en initiatiefnemende energiemanifestaties symboliseren. Daardoor wordt de kans op een vroege zelfstandigheid wel enigszins vergroot. We kunnen nu stellen dat we bij een persoon met de maan in tweelingen in het 9e huis te doen kunnen krijgen met iemand die veiligheid en geborgenheid zoekt en probeert te creëren door opeen uitdijende en op expansie en blikverruiming gerichte wijze met informatie om te gaan. Verderop in het boek zullen we zien dat deze persoon zich waarschijnlijk het beste thuis voelt in een positie waarbij hij/zij op deze wijze een reputatie kan vestigen. In die zin lijkt het vanuit dit gegeven niet geheel onwaarschijnlijk dat we te maken hebben met iemand die zich achter de balie van een reisbureau thuisvoelt. Voordat men echter een dergelijk beroep zou gaan adviseren moet er eerst gekeken worden of er meer aanwijzingen in de horoscoop zijn die in dezelfde richting wijzen, met name waar het de aanwijzingen in de beroepssfeer betreft. Verderop komen we hier nog op terug. Zeker op dit moment moeten we ons voor ogen houden dat we geen voorbarige conclusies mogen trekken en dat de 'reisbureau-uiting' van deze combinatie met onze huidige kennis van zaken helemaal niet meer voor de hand ligt dan welke uiting ervan dan ook. Nu volgt de duiding van combinatie b: venus in schorpioen in het le huis. Ook nu beginnen we weer met de teken-huiscombinatie (schorpioen in 1). - De van binnenuit komende gevoelsintensiteit (schorpioen) uit zich in het spontane optreden, komt dus heel direkt naar buiten en is terug te vinden in de uiterlijke verschijning van de betrokkene. (Verderop zullen we zien dat .er meerdere aanwijzingen in deze richting in de horoscoop te vinden zijn, al speelt met name de weegschaal-factor hier in het optreden ook een belangrijke rol.) Mogelijk maakt de betrokkene hierdoor een wat broeierige, afwachtende, intense en daardoor voor sommigen misschien boeiende indruk. - Venus in schorpioen in huis 1: Omdat venus de behoefte aan

203

zekerheids- en harmoniebiedende relaties en contacten symboliseert zal de betrokkene via een op gevoelszekerheid gericht (schorpioen) optreden (huis 1) proberen om zekerheids- en harmonie biedende relaties aan te gaan (venus). Als laatste voorbeeld nu de duiding van uranus in schorpioen in het 2e huis. - Schorpioen in huis 2: Met de neiging om emotionele risico's te nemen om het gevoel te krijgen dat dingen tot in het diepste wezen doorgrond zijn (schorpioen) zal de betrokkene proberen om concreet, tastbaar, materieel houvast op te bouwen. We zouden te maken kunnen hebben met iemand die in materiële en financiële aangelegenheden nogal principieel is. Het zou ook iemand kunnen zijn die de eigen emotionele zekerheden (schorpioen) ontleent aan het concrete tastbare houvast (geld, materie en de direkte daaraan ontleende normen en waarden) dat hij/zij heeft (huis 2). Verder zou het iemand kunnen zijn die met schorpionische aktiviteiten (zie de opsomming onder 'materieel en sociaal' bij het teken schorpioen) geld verdient (huis 2). Ook hier kunnen we weer iets specifieker worden wanneer we bij onze duiding rekening houden met het gegeven dat hier uranus in schorpioen in het 2e huis staat. Op blz. 182 werd uranus beschreven als de vrijbuiter en waarheidszoeker in iemand. Bij degene die met de combinatie Schorpioen in 2 in financiële en materiële aanlegenheden nogal principieel is, zal uranus kunnen symboliseren dat de betreffende persoon daarbij een eigen stijl kiest en van de eigen innerlijke wetten uitgaat. De principes aangaande materie, bezit en financiën zullen er origineler en eigener op worden en er zal tevens een gerichtheid zijn op anderen in wie en op theorieën waarin dit eigene herkend wordt. Een 'technische' kanttekening bij het duiden van planeet - teken - huiscombinat ies

Voordat overgegaan wordt tot een volgend onderwerp moeten nog enkele aanwijzingen gegeven worden over de wijze waarop overgangssituaties gehanteerd moeten worden bij het duiden van planeet-teken-huiscombinaties. Is een planeet op 1 graad boogschutter of op 29 graden boogschutter nu wel of niet een echte boogschutter-planeet?

204

Hoort een planeet helemaal aan het begin van een huis (de maan in het 9e huis in afbeelding 1) of aan het eind van een huis (mars in steenbok in huis 3 in afbeelding 1) volledig bij het huis waar ze in staat of moet ze ook al gedeeltelijk bij het naburige huis gerekend worden? Over de plaatsing van planeten in tekens kan wat dit aangaat het volgende worden opgemerkt: Omdat een planeet op 29 graden van een teken zich in zijn algemeenheid al heel lang in dat teken bevindt zou men kunnen stellen dat zo'n planeet sterker door dat teken 'gekleurd' is. Het omgekeerde geldt voor een planeet op bijvoorbeeld één graad van een teken. Een dergelijke planeet zou nog iets van de kleur kunnen hebben van het vorige teken. Een planeet op 29 graden, 30 minuten boogschutter is volgens deze theorie dus een echte boogschutter-planeet, maar een planeet op 0 gr. 30 min. boogschutter zou ook nog enigszins scorpionisch gekleurd zijn. Het verdient echter wel aanbeveling om bij planeten in tekens de overgangen niet te ruim te nemen. Een planeet op 2 gr. boogschutter kan, voor zover de schrijver het vanuit zijn eigen ervaring kan nagaan, toch wel als een duidelijke boogschutter-planeet worden gezien. Anders ligt het bij de planeet-huiscombinaties. Uit zeer goed opgezet statistisch onderzoek van de Franse statisticus/psycholoog Michel Gauquelin (hierover later meer) is vast komen te staan dat met name bij de ascendant (het begin van het 1 e huis) en bij het M.C. (het begin van het 10e huis) zeer ruime spelingen in acht kunnen worden genomen. Zo drukken planeten die net opgekomen zijn en formeel gezien dus duidelijk boven de ascendant in het 12e huis staan een veel duidelijker stempel op iemands spontane manier van naar buiten komen dan planeten die zich nog onder de horizon (ascendant' ijn) in het le huis bevinden. In het geval van onze voorbeeldhoroscoop betekent dit dat jupiter en saturnus in weegschaal in huis 12 een veel duidelijker eerstehuiswerking symboliseren dan pluto op de ascendant die in het le huis staat. (Hetzelfde geldt uiteraard voor venus in schorpioen in huis 1.) Een dergelijk verhaal gaat eveneens op met betrekking tot het M.C. Planeten tot soms wel 15 graden vanaf het M.C. in het 9e huis zijn veel duidelijker terug te vinden in de wijze waarop iemand naam probeert te maken en een reputatie vestigt dan planeten in het 10e huis zelf. (Zie voor het vaststellen van de zgn. 'kritische zones' rond de hoeken - AC, DC, MC en IC - les 11.)

205

Dit laatste is nogal in tegenspraak niet de traditionele astrologische theorieën, die voornamelijk op overlevering gebaseerd zijn. In de traditionele astrologie wordt altijd een bijzondere betekenis toegekend aan de zgn. hoekhuizen (het 1 e, 4e, 7e en 10e huis), terwijl de huizen 12, 3, 6 en 9 daarin 'vallend' genoemd worden omdat ze als minder belangrijk worden gezien. Het is kenmerkend voor dze traditionele, op overlevering gebaseerde theorie dat ze nooit systematisch aan de praktijk is getoetst. Vrijwel alle astrologen namen, en nemen nu nog, dergelijke theorieën klakkeloos van elkaar over zonder voor zichzelf echt systematisch na te gaan of ze wel met de praktijk overeenkomen. Zelfs houden ze er erg halsstarrig aan vast wanneer er andere dingen worden aangetoond. De schrijver voelt zich op geen enkele manier verplicht om hieraan mee te doen. Hij houdt zich liever aan dingen die echt bewezen zijn, ook al zijn ze in tegenspraak met overgeleverde en klakkeloos voor waar aangenomen theorieën. Vandaar dat hij de lezer aanbeveelt om aan planeten van 2 gr. voor een hoek (AC, IC, DC of MC) tot 6 á 15 graden voorbij zo'n hoek in het ernaast liggende vallende huis een bijzondere betekenis toe te kennen. (Zie les 11 voor de criteria voor deze toekenning en de wijze waarop ze naar het idee van de schrijver dient plaats te vinden.) In onze voorbeeldhoroscoop van figuur 1 moet aan mars, die in het 3e huis vlakbij het IC staat, dus een 4e huisbetekenis worden gegeven. Ook bij de overgangen tussen de andere huizen verdient het aanbeveling om planeten aan het 'eind' van een huis bij een volgend huis te rekenen. Wanneer in de horoscoop van figuur 1 de maan op 16 i.p.v. op 20 graden tweelingen had gestaan, hadden we bij de duiding de maan nog een 9e huisbetekenis kunnen geven ook al bevond deze planeet zich dan formeel gezien reeds in het 8e huis. In een dergelijke situatie moet een planeet echter niet veel verder dan een graad of drie verwijderd zijn van het begin van een volgend huis. In feite gaan we bij deze wijze van duiden van hetzelfde principe uit als bij de duiding van planeten in tekens. Alleen moeten we nu voor ogen houden dat de gang van de planeten door de tekens een gevolg is van de omwenteling van de planeten rond de zon, zoals we die vanaf de aarde waarnemen (de planeten lopen tegen de wijzers van de klok in door de tekens), terwijl de loop van de planeten door de huizen een gevolg is van de draaiing van de aarde rond haar eigen as (de dagbeweging) en dientengevolge met de wijzers

206

van de klok meegaat (zie ook les 2). Naar de praktijk toe vertaald betekent dit dat, wanneer mars vlakbij het IC in het 3e huis staat, zoals in onze voorbeeldhoroscoop, deze planeet net uit het 4e huis is en dientengevolge een relatief lange periode daar heeft doorgebracht. De planeet zal dan dus nog een 4e huiskleur hebben. Op dezelfde wijze kan gesteld worden dat de maan in figuur 1 al een erg lange tijd in het 9e huis gestaan heeft. Daardoor heeft deze maan een sterkere 9e huiskleur dan wanneer ze bijvoorbeeld in deze tekening middenin huis 9 had gestaan. Literatuurverwijzing I. Donna Cunningham; Astrologie en zelfbewustzijn. 2. Donna Cunningham; Being a lunar type in a solar world. 3. Michel Gauquelin; The sphercs of destiny. 4. Liz Greene; Samenspel. 5. Liz Greene; Saturnus, een nieuwe kijk op een oude boosdoener. 6. Karen Hamaker-Zondag; Wezen en werking van de planeten. 7. J.G. Toonder en A. West: Het astrologisch argument (onderzoek Nelson).

Vragen en opgaven 1. Probeer de volgende planeet-teken-huiscombinaties te duiden: a. mars in ram in 3 b. mercurius in steenbok in 9 c. saturnus in weegschaal in 12 2. Welke van de 4 planeet-teken-huiscombinaties hoort het duidelijkst bij een van de 4 hieronder genoemde verschijnselen: a. handwerken als hobby b. predikant bij een calvinistisch kerkgenootschap c. een levensvisie waar astrologie goed in past d. iemand die in een verzorgend beroep onafhankelijkheid wil aanmoedigen 1. mercurius in waterman in 9 2. maan in maagd in 5 3. maan in ram in 10 4. jupiter in steenbok in 10

207

3. Zoek de 2 meest passende beroepen bij ieder van de 3 onder de beroepen genoemde planeet-teken-huis-combinaties: a. piloot bij de luchtmacht b. lokettiste bij de spoorwegen c. jongleur/acrobaat d. administrateur bij een ziekenhuis e. vakbondsleider f. leraar kennis der natuur bij het voortgezet lager onderwijs 1. maan in tweelingen in 2 2. mars in waterman in de kritische zone van het MC 3. mercurius in steenbok in 6 4. Hieronder staan een aantal karaktertrekken beschreven met een aantal planeet-teken-huiscombinaties uit een 6-tal horoscopen. Welke horoscoop past het beste bij welke karaktertrek? Karaktertrekken: 1. vriendelijk, zachtaardig, timide, gevoelig 2. een harde zakenmentaliteit 3. gemakzuchtig en hedonistisch (genietend van het goede der aarde) 4. ijverig en hard werkend 5. handig 6. onhandig De horoscopen (a = horoscoop a; b = horoscoop h, enz.) a. venus in steenbok in kritische zone MC; zon in waterman in 10; mars in vissen in 11; maan en jupiter in stier in kritische zone Asc. b. maan en mercurius in vissen in 12; zon in waterman in 11; Asc ram; mars in weegschaal in 7; saturnus in maagd in 6. c. maan en jupiter in maagd in 6; zon in tweelingen in 2;

208

Asc. ram; mars in weegschaal in 6; saturnus in steenbok in 10. d. mars en saturnus in weegschaal in 12; maan in kreeft in kritische zone MC; venus in vissen in 6; zon in ram in 7. e. mars en saturnus in schorpioen in 10; zon in steenbok in 1; maan in tweelingen in 5; venus in boogschutter in 11; jupiter in leeuw in 8. f. mars in vissen in kritische zone Asc.; jupiter en saturnus in maagd in 6; maan in steenbok in 10; zon in tweelingen in 3. Antwoorden op de vragen: bijlage 1.

209

Les 9 - De dynamiek van de 12 dierenriemprincipes Inleiding: deel 1 - de aspecten In de voorafgaande 3 hoofdstukken werd beschreven welke betekenissen in de astrologie aan de 12 dierenriemprincipes worden toegekend. Met name in het gedeelte van les 7 over de elementen stond tevens het één en ander vemeld over de wijze waarop deze principes, vanuit de elemententheorie gezien, met elkaar in wisselwerking kunnen staan. Op dit laatste onderwerp, de onderlinge wisselwerking tussen de 12 dierenriemprincipes, wordt in deze les dieper ingegaan. De aspecten De wijze waarop de wisselwerking tussen dierenriemprincipes zich manifesteert kan beoordeeld worden vanuit het kruis en het element waartoe de betrokken horoscoopfactoren behoren. Waar het de onderlinge wisselwerking van 2 planeten of van een planeet en de 'cusp' (het begin) van een hoekhuis betreft moet tevens de hoek in de beoordeling betrokken worden die de betreffende planeten/cuspen onderling maken. Dit laatste kan het beste toegelicht worden aan de hand van het onderstaande voorbeeld (figuur 1). In figuur 1 zien we dat de zon op 10 gr. steenbok en mars op 10 gr. ram onderling precies een hoek van 90 gr. vormen. Zo'n hoek geven we aan met een verbindingslijntje tussen de streepjes in het binnenste cirkeltje van de horoscoopfiguur (zie les 7) en we noemen hem een aspect. Hoeken tussen planeten die we aspecten noemen hebben in de astrologie een speciale betekenis. Ze geven aan dat de door de betrokken planeten gesymboliseerde behoeften patronen en daaruit voortvloeiende drijfveren rechtstreeks op elkaar inwerken. Niet iedere hoek tussen planeten en/of cuspen heeft een dergelijke aspectwerking. Een hoek van 166 gr. (de hoek tussen de zon en saturnus in onze voorbeeldhoroscoop) is geen aspect. In deze

210

Figuur 1: In deze figuur is de Zon op 10 gr. Steenbok precies 90 gr. verwijderd van de planeet Mars, die op dit moment op 10 gr. Ram staat. In het astrologisch jargon heet het dat de Zon en Mars een aspect maken.

horoscoop werken de zon en saturnus dan ook niet rechtstreeks op elkaar in. De volgende hoeken hebben in de astrologie een aspectbetekenis, t.w.: - de zgn. 'majeure' (belangrijke) aspecten: Dit zijn de hoeken van 0, 60, 90, 120 en 180 graden. - de zgn. 'mineure' (minder belangrijke) aspecten: Deze aspecten worden gevormd wanneer de hoek tussen 2 horoscoopfactoren 30, 45, 135 of 150 graden is. Ook aan de hoek van 72 gr. (1/5 deel van een cirkel), de hoek van 144 gr. (2/5 van een cirkel) en de hoek van 51 gr. (1/7 deel van de cirkel) wordt in de astrologie wel een mineuraspectbetekenis toegedacht. Sommige astrologen gaan nog verder en kennen aan ieder getal waardoor men de cirkel kan delen een specifieke betekenis toe. Voor beginnende astrologen verdient het echter aanbeveling om slechts de 5 majeure aspecten en de 'mineure' hoek van 150 gr. als aspect te beschouwen.

211

Voordat aan de orde komt hoe de aspecten geduid moeten worden, moet eerst nog ten aanzien van de aspecthoeken het volgende worden opgemerkt. Ten eerste hoeven de hoeken niet exact van de hierboven vermelde grootte te zijn om een aspectwerking te symboliseren. Ieder aspect heeft een speling of orbs en deze speling geldt altijd aan weerskanten van de geaspecteerde planeet. Ook de hoek in figuur 1 tussen saturnus en de cusp van het le huis, de Ascendant die geen 120 gr., maar 122 gr. is, symboliseert dus een aspectwerking en wanneer saturnus niet op 24 gr. kreeft, maar op 18 gr. kreeft had gestaan was deze 'aspectwerking' er ook geweest. Wel is de aspectwerking minder sterk naarmate de hoek tussen de betreffende planeten/cuspen van de hoekhuizen meer van de aangegeven aspecthoeken afwijkt. In het voorbeeld van het aspect tussen saturnus en ascendant hierboven is het aspect van 122 gr. dus iets zwakker dan een aspect van 120 gr. tussen deze beide horoscoopfactoren. Ten tweede wordt, behalve door de nauwkeurigheid van de hoek die de elkaar aspecterende horoscoopfactoren maken, de sterkte van een aspect ook nog bepaald door de grootte van deze hoek op zich. Het 'sterkste' aspect is de hoek van 0 gr., die we een conjunctie noemen, qua sterkte gevolgd door de oppositie (180 gr.), het vierkant (90 gr.) en de driehoek (120 gr.), de sextiel (60 gr.) en het inconjunct (150 gr.) Van deze sterkte hangt af welke speling (orbs) bij ieder van deze aspecten toelaatbaar wordt geacht. Meer informatie hierover staat weergegeven in tabel 1 (blz. 215). Ten derde worden, zoals uit het bovenstaande valt op te maken, ook aspecten tussen planeten en hoeken van de horoscoop in de beoordeling betrokken. Wel is het ten aanzien van aspecten met de hoeken in de astrologie de gewoonte om alleen rekening te houden met aspecten van planeten met ascendant en MC. Ten vierde wordt er, wat de werking van de aspecten betreft, een onderscheid gemaakt tussen dynamische of analytische en vloeiende of synthetische aspecten. In dit boek worden de benamingen 'dynamisch' en 'vloeiend' aangehouden.

212

Dynamische aspecten zijn de hoeken van 45, 90, 135, 150 en 180 graden. Een dynamisch aspect tussen planeten onderling of tussen planeten en AC/MC zorgt ervoor dat de betreffende horoscoopfactoren op een dusdanige manier op elkaar inwerken dat een bepaalde spanning en een gevoel van weerstand het resultaat zijn. Of deze spanning/weerstand positief of negatief uitwerkt hangt af van de wijze waarop de horoscoopeigenaar de beleving ervan voor zichzelf uitlegt en hanteert. Wanneer hij deze beleving voor zichzelf als iets negatiefs uitlegt zullen de gevolgen ervan ook negatief uitwerken in de sfeer van innerlijke spanningen of weerstanden en/of uiterlijke tegenslagen. Wanneer de horoscoopeigenaar de door dynamische aspecten gesymboliseerde kanten van de eigen persoonlijkheid accepteert zullen ze zich eerder in positieve zin uiten in energie, werklust, stuwkracht en ambitie. In de meeste ouderwetse astrologieboeken wordt aan de dynamische aspecten slechts een ongunstige betekenis toegekend. Ze worden daarin betiteld als 'disharmonisch' en soms zelfs ronduit 'slecht' of 'moeilijk' genoemd. Behalve goede en slechte aspecten bestaan er in de ouderwetse astrologie ook goede en slechte planeten. De 'booswichten' onder de planeten zijn volgens deze zienswijze m.n. mars, saturnus, uranus en pluto. 'Slechte aspecten' tussen deze booswichten (malefics, zoals ze met een mooi woord heten) veroorzaken, volgens astrologen die met deze begrippen werken, dan ook bijzonder negatieve en kwaadaardige karaktertrekken en gebeurtenissen. Mensen met veel 'slechte' aspecten tussen 'malefics' in de horoscoop zijn volgens hen gedoemd om, voor zover ze niet opgroeien voor galg en rad, op zijn best in alle deemoed een akelig en onaangenaam leven over zich heen te laten komen, omdat het door de sterren nu eenmaal niet anders bestierd is. Uiteraard is met name deze visie op de werking van aspecten er de oorzaak van dat menig astroloog zich in het verleden belachelijk heeft gemaakt met het doen van allerlei onheilsvoorspellingen die niet uitkwamen. Van daaruit gezien is het verbazingwekkend hoeveel astrologen die in de astrologenwereld volstrekt serieus worden genomen, thans nog in alle ernst het leven van zichzelf en anderen vanuit een dergelijke visie nodeloos zwaar en moeilijk lijken te maken. Over de werkelijke betekenis van de dynamische aspecten werd op blz. 210 al het één en ander vermeld.

213

Bij de beschrijving van de dynamische aspecttypes die straks volgt, wordt dit nader uitgewerkt voor ieder van die aspecttypes afzonderlijk. Eerst volgt nu een korte beschrijving van de werking die de zgn. vloeiende aspecten symboliseren. De vloeiende aspecten, weergegeven door de hoeken van 51,60,72,120 en 144 graden, symboliseren een dusdanige inwerking van horoscoopfactoren op elkaar dat een gevoel van vanzelfsprekendheid waar het hun samengaan betreft vaak het resultaat is. Een dergelijk gevoel van vanzelfsprekendheid zal er meestal toe leiden dat de dingen soepel en gemakkelijk gaan of lijken te gaan. Vooral voor mensen met een uitgesproken overwicht van de dynamische aspecten in de horoscoop kan een dergelijk gevoel zeer ontspannend werken. Voor hen is het bewust benutten van de soms schaarse vloeiende verbindingen in hun horoscoop dan ook zeker aan te bevelen. Deze verbindingen geven vaak aan hoe ze zich het beste kunnen ontspannen, waar ze het duidelijkst de bevrediging van hun meestal niet geringe inspanningen kunnen voelen en welke kanten van zichzelf ze het beste kunnen benutten om nieuwe kracht te vinden om aan hun dynamische doelstellingen te werken. Aan een overmaat aan vloeiende verbindingen in de horoscoop kunnen behalve voordelen echter ook duidelijke gevaren verbonden zijn. Zo'n gevaar kan bv. een neiging zijn om dingen te gemakkelijk en vanzelfsprekend op te vatten en om van daaruit weerstanden uit de weg te gaan. Vaak moeten mensen met vloeiende horoscopen met een overmaat aan vloeiende aspecten) zich bewust moeite getroosten om zich ergens voor in te zetten of om weerstanden te overwinnen. Het komt daardoor nogal eens voor dat zij aanzienlijk meer moeite hebben met de schaarse dynamische aspecten in hun horoscoop dan dynamische persoonlijkheden met die zelfde dynamische aspecten zouden hebben. Ook kan het voorkomen dat een vloeiend aspect in de horoscoop bijdraagt tot een grotere persistentie van neurotische gedragspatronen die het gevolg zijn van slecht geïntegreerde dynamische aspecten. In zijn algemeenheid kan men stellen dat men pas ten volle van de vloeiende kanten van de eigen horoscoop kan profiteren wanneer men geleerd heeft om de dynamische kanten ervan te hanteren. Hieraan wordt verderop in dit hoofdstuk meer aandacht besteed. In de tabel hieronder (tabel 1) staat het tot nu toe beschrevene kort samengevat.

214

Tabel 1: De belangrijkste aspecten: sterkte, geaardheid en symbool.

1. N=neutraal, V=vlociend, D=dynamisch 2. Afhankelijk van de elementverhouding van de betrokken planeten. Sterkte getallen zijn willekeurig gekozen. Ze geven slechts een vergelijkingswaarde.

De betekenis van ieder aspecttype afzonderlijk De betekenis van ieder aspecttype afzonderlijk kan het beste toegelicht worden m.b.v. een analogie van de diverse aspecttypes met enigszins gelijkgeaarde dierenriemprincipes. Volgens deze analogie symboliseert de conjunctie een werking van het ram-principe (ram, mars, huis 1). Een conjunctie of samenstand van planeten zorgt ervoor dat de drijfveren die de erin betrokken planeten symboliseren a.h.w. als een eenheid functioneren. Wanneer de ene drijfveer zich manifesteert is de andere er ook. Zo zullen bij iemand met een conjunctie van venus en mars in de horoscoop de samenwerkingsdrang en de drang om zich te onderscheiden en voor zichzelf op te komen al snel als een eenheid worden ervaren. Zo iemand zou bijvoorbeeld heel goed van nature geneigd kunnen zijn om in samenwerkingssituaties de leiding te nemen, maar tegelijk de behoefte bij zichzelf kunnen waarnemen om bij het leidinggeven en zich onderscheiden samen te werken. De betreffende persoon zou op die manier leider van een groep kunnen zijn of deel uit kunnen maken van een groep van leidinggevenden. Ook zou de conjunctie van venus en mars kunnen aangeven dat er een

215

voorliefde bestaat voor bijvoorbeeld teamsporten of dat een prettige samenwerkingssituatie (venus) en een behoefte om zich seksueel te uiten (mars) hand in hand plegen te gaan. In al deze gevallen is er sprake van gecombineerde energie, die als nieuwe eenheid zich sterker en uitgesprokener manifesteert dan ieder van de betreffende drijfveren afzonderlijk. Conjuncties symboliseren daardoor vrij uitgesproken en direkt duidelijk naar voren komende karaktertrekken die liggen in de sfeer van de teken-huiscombinatie waarin de conjunctie zich afspeelt. Het ram-principe-achtige van de conjunctie ligt dus in de direktheid en uitgesprokenheid van de erdoor gesymboliseerde persoonlijkheidseigenschappen. Omdat het tweelingen- en het waterman-principe een afstand symboliseren die 60 gr. verwijderd is van het ram-principe, (het teken tweelingen/huis 3 en het teken waterman/huis 11 liggen 60 gr. verwijderd van het teken ram/huis 1), wordt aan het sextielaspect (de hoek van 60 gr.) een en principewerking, d.w.z. een luchtige werking toegedacht (het en het principe zijn beide luchtprincipes). Een sextiel geeft een tamelijk vanzelfsprekende en gemakkelijk gaande manier van op elkaar inwerken weer van de betreffende horoscoopfactoren en aan het aspect worden contactuele en verbindingen leggende eigenschappen verbonden. Vaak geven sextielverbindingen tussen horoscoopfactoren een dermate vanzelfsprekende manier van op elkaar inwerken van de betreffende factoren aan dat het samengaan daarvan niet eens bewust wordt ervaren als soepel verlopend. Zo zou een sextiel tussen mercurius en de maan een vermogen kunnen aangeven om de eigen manier van communiceren, studeren en contacten leggen (mercurius) als vanzelfsprekend in te passen in de behoefte aan veiligheid en geborgenheid die de maan symboliseert. We zouden te maken kunnen krijgen met iemand die zich in zijn communiceren tamelijk moederlijk (maan) uit of gemakkelijk weet in te spelen op de sfeer in de omgeving (maan) zonder zich daarvan bewust te zijn. De teken-huiscombinatie van de betreffende planeten geeft ook hier weer aan in welke aanleg/uitingssfeer het geheel zich afspeelt. Wanneer men op de tot nu toe gevolgde gedachtenlijn voortborduurt moet de conclusie getrokken worden dat het vierkant (de hoek van 90

216

gr.) een kreeft/steenbok principe-achtige energiemanifestatie symboliseert. Het kreeft- en het steenbok-principe hebben gemeen dat ze beide bij het hoofdkruis horen en men zou, wat de betekenis van het vierkant betreft, een analogie kunnen trekken met de gerichtheid op de buitenwereld die deze principes eigen is. Dit laatste wel voor zover deze gerichtheid de neiging symboliseert om uitdagingen aan te gaan en barrières te overwinnen. Zoals gezegd wordt het vierkantaspect ook wel een strijdaspect genoemd en dit laatste sluit goed aan bij het hierboven vermelde. Zolang mensen met vierkanten de erdoor gesymboliseerde neiging tot het aangaan van uitdagingen en het overwinnen van weerstanden en barrières niet in zichzelf accepteren en daardoor niet weten te hanteren, manifesteren vierkanten zich nogal eens in de vorm van ongewenste spanningen en tegenslagen. In positieve zin geven vierkanten de mogelijkheid aan om met de erin betrokken planeten veel werk te verzetten, veel te bereiken en een avontuurlijk, werkzaam en intens leven te leiden, waarin successen beslist niet zijn uitgesloten. De tevredenheid over deze successen zal daarbij meestal niet van lange duur zijn, omdat weldra de behoefte ontstaat om verder te komen en, nieuwe weerstanden te overwinnen. In die zin bestaat een gevaar van vierkanten hierin dat de betrokkene zichzelf Met voldoende rust gunt. Soms zal deze zichzelf daarom bewust wat af moeten remmen. Bij een vierkant tussen de zon en pluto zal de hierboven beschreven tendens tot het aangaan van uitdagingen en overwinnen van weerstanden het resultaat zijn van een dynamische wisselwerking tussen de eigen behoefte aan zelfexpressie (zon) en de behoefte om wezenlijk te transformeren (pluto). Het aspect kan ertoe leiden dat de betrokkene zich gaat vereenzelvigen met de door pluto gesymboliseerde transformatiedrang. Dit kan leiden tot een intense neiging om zichzelf te beheersen en te transformeren en het eigen diepste wezen te doorgronden, maar het aspect kan ook leiden tot een behoefte om anderen te beheersen en/of te doorgronden. Omdat de zon tevens het symbool voor de creativiteitskant van de innerlijke vader is (zie les 8) kan met name bij vrouwen (de zon is een mannelijke planeet; les 8) vanuit een zon-pluto vierkant de neiging ontstaan om de behoefte van een plutonisch gekleurde zon aan zelftransformatie te projecteren op de vader en van daaruit op fascinerende mannenfiguren waarin dit vaderbeeld door

217

kan leven. Met name wanneer een dergelijke vrouw de door een zon-pluto vierkant gesymboliseerde intensiteit niet aankan, kunnen gemakkelijk machtsconflicten ontstaan in relaties. In veel gevallen zullen die machtsconflicten dan terug te voeren zijn tot een op de eigen vader geprojecteerd machtsconflict met het eigen creatieve centrum en de eigen innerlijke vader. Dergelijke machtsconflicten resulteren nogal eens in een gevoel overheerst te worden door de omgeving. Wanneer in zo'n geval de bovenomschreven associatie gelegd en met name doorvoeld wordt (pluto is nu eenmaal een drijfveer die wil doorvoelen) is in principe de mogelijkheid geopend tot een constructief uiten van het aspect. Deze constructieve uiting van het zon-pluto vierkant zou kunnen leiden tot een gave om machtsstructuren te doorzien en tot een vermogen om diepgang en intensiteit te brengen in de eigen uitingen van zelfexpressie en creativiteit. Evenals bij het bovenstaande voorbeeld kan men in zijn algemeenheid stellen dat een samengaan van planeten in de vorm van een dynamisch aspect leidt tot sterker, intenser en uitgesprokener uitingen dan het samengaan van dezelfde planeten in een vloeiend aspect. Men kan stellen dat de uitwerking van een vloeiend aspect kan variëren van gematigd negatief tot gematigd positief en de uitwerking van een dynamisch aspect van uitgesproken negatief tot uitgesproken positief. Mensen met voornamelijk dynamische aspecten in de horoscoop die deze aspecten niet verdringen zoeken, zoals gezegd, vaak bewust uitdagingen en weerstanden in het leven. Daardoor ontmoeten ze natuurlijk ook meer tegenslagen dan mensen met vloeiende aspecten. In samenhang hiermee leven ze vaak intenser, vertonen meer inzet, bereiken daardoor meer en zijn beter ingesteld op tegenslagen en het overwinnen daarvan dan de meer vloeiende persoonlijkheden. De driehoek, de hoek van 120 gr. symboliseert een leeuw/boogschutter principewerking, omdat de afstand van het teken ram/huis 1 zowel naar het teken leeuw/huis 5 als naar het teken boogschutter/ huis 9, 120 gr. bedraagt. Omdat het leeuw- en het boogschutterprincipe beide vurig gekleurd zijn geeft de driehoek een vurige manier van op elkaar inwerken van horoscoopfactoren weer. Driehoeken worden in hun werking dan ook vaak geassocieerd met creativiteit en het bezit van talenten.

218

Planeten die in een driehoeksverhouding tot elkaar staan symboliseren dus drijfveren die op een dusdanig soepele wijze samengaan dat creativiteit en getalenteerdheid het resultaat kunnen zijn. Deze creativiteit en getalenteerdheid worden dan mede gekleurd door het element van de teken/huiscombinatie waarin de betreffende planeten staan. Een belangrijk kenmerk van een driehoek is namelijk dat de betreffende tekens/huizen meestal tot één en hetzelfde element behoren. De elkaar aspecterende planeten staan steeds in een vuur-, aarde-, lucht- of waterteken/huis. Wanneer de horoscoopfactoren die in een astrologische driehoeksverhouding staan zich niet in hetzelfde element bevinden is er in feite geen sprake meer van een zuivere driehoek. (Op deze situatie wordt later nog teruggekomen.) Evenals ten aanzien van de sextielen kan van de driehoeken gezegd worden dat een negatief bij-effect ervan een tendens kan zijn om dingen te gemakkelijk op te vatten en om uitdagingen uit de weg te gaan. Bij de driehoek leidt deze tendens er nogal eens toe dat de betreffende persoon ertoe neigt om bij tegenslag als het ware weg te vluchten in zijn element. Uiteraard kan dit laatste ertoe bijdragen dat het ten opzichte van de driehoek inferieure element bij tijd en wijle op een als ongewenst ervaren manier het heft in handen neemt (zie ook les 5). Meestal hebben mensen de neiging om hun door driehoeken weergegeven kanten als vanzelfsprekend te uiten en te ontplooien. Daarbij moet gewaakt worden voor éénzijdigheid; de driehoeken moeten geen excuus gaan vormen om eventuele inferieure kanten van zichzelf niet te ontwikkelen en er moet geen reden in gezien worden om te vluchten voor moeilijkheden en uitdagingen uit de weg te gaan. In positieve zin kan iemand de driehoeken in de eigen horscoop gebruiken als middel om zich op een gemakkelijke en creatieve wijze te ontspannen. Deze ontspanning kan benut worden om bij te tanken en zich met frisse moed te wijden aan de uitdagingen en inspanningen die samenhangen met de dynamische kanten van de horoscoop. Het aspect dat nu besproken wordt is de hoek van 150 gr,; het inconjunct of quincunxaspect. Planeten die in een inconjunctverhouding tot elkaar staan hebben qua teken/huispositie niets gemeen.

219

Tekens/huizen die 150 gr. van elkaar afstaan zijn namelijk altijd van een verschillend kruis, verschillend element en verschillende polariteit. Dit laatste zegt iets over de werking van een inconjunctaspect. In zekere zin geeft het aspect aan dat de betrokkene er moeite mee heeft om de drijfveren die de elkaar aspecterende planeten symboliseren met elkaar te verenigen en op elkaar af te stemmen. Omdat het inconjunct tevens een maagd- (maagd, mercurius, huis 6)/schorpioen- (schorpioen, pluto, huis 8) principe-achtige werking symboliseert (maagd en schorpioen staan 150 gr. verwijderd van ram) kan dit gevoel van onverenigbaarheid bij dit aspect in positieve zin resulteren in een tendens om dingen systematisch (maagd) en grondig (schorpioen) te gaan onderzoeken (maagd en schorpioen). Zo zou het kunnen zijn dat iemand met een inconjunctverhouding tussen jupiter en saturnus er moeite mee heeft om expansiedrang en zelfdiscipline met elkaar te verenigen. De teken-huisplaatsing van deze beide planeten geeft dan aan hoe en op welk aanleg-uitingsvlak dit gevoel van onverenigbaarheid zich ten aanzien van de combinatie expansiedrang-zelfdiscipline manifesteert. In positieve zin zou dit laatste gevoel de betreffende persoon ertoe kunnen brengen om bijvoorbeeld naarstig te zoeken naar methodes om praktijk (saturnus) en overtuiging (jupiter) of werk (saturnus) en uitbundigheid (jupiter) met elkaar te verenigen. Het laatste aspect dat hier ter sprake komt is de oppositie. In de term oppositie ligt het woord tegenpool besloten. Dit hangt samen met het feit dat planeten die in een oppositieverhouding tot elkaar staan zich recht tegenover elkaar bevinden (er is sprake van een hoek van ± 180 gr.). Een technisch kenmerk van de oppositie is dat de betrokken planeten in tekens/huizen staan van hetzelfde kruis en identieke polariteit. Eigenlijk hebben ze in hun aanleg/uitingscombinatie dus veel gemeen. Het technische verschil ligt hem bij elkaar opponerende planeten in het feit dat de betreffende teken-huiscombinaties van een verschillend element zijn. Wel 'verdragen' de betreffende elementen elkaar in principe goed vanwege hun identieke polariteit. Zoals we in hoofdstuk 6 zagen symboliseren de kruisen een bepaalde gerichtheid van de energie. De betrokken planeten richten hun energie dus op identieke wijze (zelfde kruis) vanuit een instelling die soepel samengaat (elementen van identieke polariteit). In traditionele astrologieboeken wordt het oppositie-aspect meestal

220

voornamelijk geassocieerd met twijfel en onzekerheid. Hoogstwaarschijnlijk hangt deze duiding samen met het feit dat een oppositie tevens een weegschaal-principewerking symboliseert en het weegschaal-principe is een tegenpool van het ram-principe. Deze beide gegevens combinerend kunnen we stellen dat de tekens/ huizen waarin de elkaar opponerende planeten staan elkaars natuurlijke tegenpolen vormen. Om die reden wordt de oppositie vaak een relatie-aspect genoemd. De relatie tussen de betreffende planeten is er echter één die ligt in de sfeer van tegenstellingen en pogingen tot het overwinnen daarvan. Daarom is de oppositie een dynamisch aspect met een weegschaalachtige werking. De inspanningen, spanningen en gedrevenheid die uit dit aspect voortvloeien manifesteren zich als pogingen om natuurlijke tegenpolen te verenigen. Een gevaar bij opposities kan een neiging zijn om de eigen dingen bij de ander te leggen, met andere woorden: op anderen te projecteren. Vanuit een oppositie-aspect moet de betreffende persoon altijd bedacht zijn op een neiging om de eigen kenmerken en behoeftes in anderen te zien. Wanneer dit laatste met de eigen negatieve kanten gedaan wordt kan er in contacten en relaties gemakkelijk onduidelijkheid ontstaan. Zowel de neiging om de schuld van en de verantwoordelijkheid voor de eigen dingen op de ander af te schuiven, als een neiging om zich dingen zelf aan te trekken die bij de ander liggen kan dan voorkomen. Wanneer de betreffende persoon één en ander bij zichzelf begint te onderkennen komt deze vaak tijdelijk in een soort 'recalcitrante fase'. Hij zal dan meestal bewust het tegengestelde doen/beweren van wat anderen doen/beweren, omdat anders naar zijn idee de realiteit geen recht gedaan wordt. Waarmee begonnen moet worden wanneer men een oppositie positief wil leren benutten is het accepteren van beide polen van de oppositie als positief en gelijkwaardig. Van daaruit kan gezocht worden naar manieren om ze tegelijk te gebruiken in één en dezelfde activiteit. Na enig zoeken en een hoeveelheid oefening en ervaring lukt dit meestal wel. Het gevolg is dan een genuanceerde kijk op de dingen die het betreft en een vermogen om eenzijdigheid daarin in gunstige zin te beïnvloeden.

221

In les 10 staan enkele voorbeelden van duidingen van opposities. Het meest/minst voorkomende aspecttype in de horoscoop Omdat de aspecten een belangrijk duidingselement vormen kan het in het kader van de horoscoopduiding zinvol zijn om na te gaan welk aspecttype in de horoscoop het meest voorkomt of juist (vrijwel) ontbreekt. Dit gegeven bepaalt astrologisch gezien mede iemands geaardheid en opstelling. De frequentie van de diverse aspecttypes wordt als volgt bepaald: 1. Tel het aantal aspecten van een bepaald type. 2. Pas een vermenigvuldigingsfactor toe. Deze vermenigvuldigingsfactoren zijn voor de diverse aspecten als volgt (N.B.: merk op dat de eindaantallen moeten worden afgerond op een heel getal):

Figuur 2: Horoscoop voor de geboorte van een vrouw op 2-3-1974 om 22.45 Pl.T. te 52.05 N/6.43 0.

kritische zones vloeiende aspecten dynamische aspecten

222

- een vermenigvuldigingsfactor 2 voor de conjuncties, opposities en inconjuncten - een vermenigvuldigingsfactor 1 1 / 2 voor de sextielen - een vermenigvuldigingsfactor 6/5e (1.2) voor de driehoeken en vierkanten. Ter verduidelijking wordt nu de frequentie van de diverse aspecttypes bepaald voor de horoscoop van figuur 2. In figuur 2 zijn de aspecten als volgt over de diverse aspecttypes verdeeld:

223

Merk op dat naast de voor het aspect maximaal toelaatbaar geachte orbs een criterium voor de aanwezigheid van een aspect het voorkomen daarvan in een aspectpatroon is. Wanneer dit laatste het geval is kunnen de orbsen iets ruimer worden genomen: Bv. de sextiel tussen Asc. en N. Maansknoop kan om deze reden in de voorbeeldhoroscoop worden meegerekend, hoewel de orbs ervan 5° bedragen. Deze sextiel maakt onderdeel uit van de ivliegerfigue in deze horoscoop (zie ook les 10). Uit tabel 2 kan geconcludeerd worden dat er in de horoscoop van figuur 2 sprake is van een duidelijk overwicht van de vloeiende aspecttypes. Het puntentotaal van de driehoeken is 19 en daarmee is de driehoek in deze horoscoop duidelijk het sterkst vertegenwoordigd. Het op één na sterkste aspecttype is de sextiel, die 9 punten krijgt. Beide aspecttypes zijn vloeiend en de beide vloeiende aspecttypes hebben gezamenlijk meer punten dan de dynamische aspecttypes. Dit is een tamelijk uitzonderlijke situatie, wanneer men zich om te beginnen al realiseert dat gemiddeld gezien in een horoscoop de dynamische aspecttypes meer punten verzamelen dan de vloeiende aspecttypes (er zijn immers drie dynamische aspecttypes en slechts twee vloeiende, terwijl de

224

vermenigvuldigingsfactor van de dynamische aspecttypes in zijn totaliteit hoger is dan die van de vloeiende types). We zouden hieruit de conclusie kunnen trekken dat we te doen kunnen krijgen met een getalenteerde persoonlijkheid die op een vanzelfsprekende manier leeft en zich van nature gemakkelijk in haar element voelt. Wanneer we de puntenverdeling voor de elementen berekenen (wanneer er sprake is van een overwicht van driehoeken is dit altijd een zinnige bezigheid; driehoeken geven immers aan dat er een bepaald element is waarin iemand zich gemakkelijk en natuurlijk beweegt) kunnen we de conclusie trekken dat lucht in deze horoscoop in aanleg (tekens) het sterkst bezette element is. (Er is in aanleg zelfs sprake van een overbezetting van het element lucht': 130 punten; zie les 11.) In de horoscooptekening kunnen we zien dat vrijwel alle driehoeken in deze horoscoop zich in de luchtsfeer afspelen. In aanleg zal de vrouw zich op het verstandelijke en contactuele vlak waarschijnlijk het best in haar element voelen en er zijn gezien het grote aantal driehoeken tussen de luchttekens zeker mogelijkheden aanwezig om op dit vlak talenten te ontwikkelen. Verder kunnen we in de horoscooptekening zien dat de vele luchtdriehoeken zich qua uiting voor het grootste deel in de waterhuizen (de huizen 4, 8 en 12) bevinden. Dit zou erop kunnen wijzen dat de geborene ertoe neigt om de verstandelijke en contactuele aanleg emotioneel te uiten en bijvoorbeeld te beredeneren (lucht) hoe dingen bevallen (waterhuizen). De eigen gedachtenconstructies en theorieën worden gevoelsmatig naar buiten gebracht. Op die manier kunnen ze leiden tot emotionele situaties waar de betrokkene in aanleg minder sterk op is toegerust. We zien dat er in aanleg slechts weinig horoscoopfactoren in het inferieure element (water) staan, maar dat dit wel belangrijke factoren zijn (de zon en de Ascendant). Dit laatste zou erop kunnen wijzen dat de betrokkene zich voor zichzelf en anderen vaak wat raadselachtig en onvoorspelbaar gedraagt (m.n. met een planeet als uranus in de kritische zone van de Ascendant). Mogelijk zal het haar opvallen dat ze omstandigheden zoekt en creëert waarin ze zichzelf niet begrijpt (luchttekens in waterhuizen), maar het zou best eens kunnen zijn dat ze er juist door die omstandigheden toe

225

gebracht wordt om zichzelf te zijn en te worden en de eigen creativiteit te uiten (de zon staat in het waterteken vissen op de overgang van het 4e en het 5e huis). Wanneer de inferieure wateraanleg niet verdrongen wordt en de beide dynamische aspecten van de zon met vurig gekleurde horoscoopfactoren in aardehuizen (neptunus in boogschutter in huis 2, leeuw op het MC) niet 'gemeden' worden, lijken muzikale of andere verfijnde artistieke talenten op den duur niet uitgesloten (neptunus heer 5 in 2, leeuw op het MC zon in vissen in huis 4/5). Ook kan het zijn dat de verstandelijke, contactuele en objectiverende vermogens op den duur gebruikt worden om geborgenheid te creëren, emotionele diepgang te bereiken of mensen te helpen. Een dergelijke handelwijze zal vanuit deze horoscoop in ieder geval aan te bevelen zijn omdat daarmee astrologisch gezien evenwicht in de persoonlijkheid bereikt kan worden. De minst voorkomende aspecttypes zijn de opposities en de inconjuncten. Beide aspecttypes zijn met 4 punten het zwakst vertegenwoordigd. Zoals we straks zullen zien kan een zwak vertegenwoordigd zijn bij beide aspecttypes duiden op een tamelijk vanzelfsprekende manier van leven. In negatieve zin kan er dan in zijn algemeenheid sprake zijn van simplisme, ongenuanceerdheid en een gebrek aan doorzettingsvermogen. Voor de eerste twee mogelijkheden zijn in de rest van de horoscoop gelukkig weinig aanwijzingen te vinden. De luchtbezetting en de beweeglijkheid maken in dezen veel goed. Een eventueel gebrek aan doorzettingsvermogen zou mogelijk gecompenseerd kunnen worden door de vrij sterke vaste kruisbezetting. Het hoofdkruis is in deze horoscoop het zwakst bezet. Dit zou tezamen met het geringe aantal vierkanten, die bovendien niet 'zuiver' zijn (ze spelen zich af tussen tekens en huizen van hetzelfde element, i.e. tussen luchttekens en waterhuizen), kunnen bijdragen tot een eenzijdige verstandelijke ontwikkeling en tot een neiging om te weinig ambitieus te zijn. Gecombineerd met het duidelijke gebrek aan aarde in deze horoscoop (aarde 0 punten in tekens, 15 in de huizen) kan dit erop duiden dat er problemen kunnen ontstaan met het zich in praktische zin in de wereld handhaven. Mogelijk bestaat er een tendens om op dit vlak steun te zoeken in contacten met praktisch ingestelde mensen of door het zoeken van praktische studie-onderwerpen (alle drie de luchthuizen beginnen in

226

een aardeteken). Na deze korte horoscoopbespreking volgt nu een beschrijving van de wijze waarop de frequentie van aspecttypes geduid dient te worden. De duiding van het meest/minst voorkomende aspecttype Wanneer in een horoscoop een bepaald aspecttype duidelijk overheerst of (vrijwel) geheel ontbreekt kan dit mede van invloed zijn op het karakter van degene voor wie de horoscoop geldt. Deze invloed ligt enigszins in de sfeer van het principe waarmee het betreffende aspecttype verwantschap heeft. Zo heeft een overheersen van conjuncties een ram-mars-achtige, een overheersen van sextielen een 'luchtige' (tweelingen-watermanachtige) of een overheersen van vierkanten een hoofd-kruisachtige (kreeft-steenbok-achtige) weerslag op de persoonlijkheid van de horoscoopeigenaar. De 'invloed' van ieder aspecttype in de hoedanigheid van meest/minstvoorkomend kan als volgt worden omschreven ('veel' is meest voorkomend; 'weinig/geen' is minst voorkomend). Conjuncties Veel: Iemand met uitgesproken en duidelijk naar voren komende eigenschappen. Vermogen tot gericht bezig zijn. Gevaar voor eenzijdigheid en rechtlijnigheid. Weinig/geen: Moeite om zich duidelijk en stellig te manifesteren. Grotere kans op een genuanceerde kijk op de dingen. Sextielen Veel: Veelzijdigheid, luchtig, gemakkelijk en soepel, oppervlakkig, neiging om weerstanden uit de weg te gaan, waardoor veel capaciteiten slechts in geringe mate worden ontwikkeld. Weinig/geen: Er moeite mee hebben om dingen soepel, gemakkelijk en vanzelfsprekend op te vatten. Men spant zich vaak bewust in voor dingen die anderen meer als vanzelf doen. Vierkanten Veel: Uitdagingen en weerstanden nodig hebben om zich te ontplooien. Zolang deze behoefte niet wordt onderkend ontstaat vaak

227

het gevoel dat het in het leven tegen zit. Wanneer er een positieve houding ontstaat doordat ingezien wordt dat men vaak zelf niet de gemakkelijkste weg wilde kiezen, kan er een sterke gemotiveerdheid ontstaan om de moeilijkste problemen en situaties aan te pakken, het hoofd te bieden en in het eigen of andermans voordeel te doen verkeren. Op die manier kan er vaak veel meer bereikt worden dan door mensen die louter drijven op hun talenten. Wel moet ervoor gewaakt worden dat men zichzelf niet overbelast. Weinig/geen: Mensen die er wel eens te gauw toe neigen om de gemakkelijkste weg te kiezen. Het gevolg kan zijn dat men crisessituaties moeilijk het hoofd kan bieden. Vaak moet bewust getracht worden om zichzelf los te breken uit gewoontepatronen die de eigen vooruitgang in de weg staan. Driehoeken Veel: Zich gemakkelijk in zijn element voelen in de instelling van waaruit men dingen benadert, wat gepaard gaat met duidelijk te onderkennen talenten op dat vlak. Het gevaar daarvan kan een neiging zijn om al te gemakkelijk vast te blijven zitten in comfortabele maar statische gedrags- en denkpatronen. Weinig/geen: Het gevoel weinig natuurtalenten te bezitten en zich overal voor te moeten inspannen. Soms kan het nodig zijn om heel bewust dingen te doen die weinig inzet en inspanning vereisen. Inconjuncten Veel: Het gevoel geen greep op dingen te kunnen krijgen. Problemen met het inschatten en doseren en daardoor nogal eens verkeerd 'plannen'. Het gevolg daarvan kan zowel een zekere apathie zijn als juist een neiging om gefascineerd te raken door de dingen die het betreft, om ze van daaruit tot op de bodem te onderzoeken. Weinig/geen: Minder gemakkelijk gefascineerd raken door dingen maar ook minder snel het gevoel hebben dat men niet weet hoe iets aan te pakken of een situatie het hoofd te bieden. Opposities Veel: Door elkaar halen van 'het zelf' en 'de anderen', in samenhang daarmee kans op projectie-neigingen.

228

De mogelijkheid om via de ander zichzelf te leren kennen. Wanneer er stellige uitspraken worden gedaan de neiging hebben om 'de andere kant van de zaak' te benadrukken. Daardoor soms recalcitrant overkomend. Een 'dialektische' benadering van de realiteit. Positieve mogelijkheden: een genuanceerde kijk op de dingen, diplomatiek, sterk in het verenigen van natuurlijke tegenpolen, daardoor vaak in staat tot het vinden van originele oplossingen. Weinig/geen: Een nogal vanzelfsprekende manier van in het leven staan. Duidelijk kunnen onderscheiden van wat bij 'het zelf' hoort en wat 'van de ander' is. Een grotere kans op een ongenuanceerde benadering van dingen. De aspectwerking van de planeten Aan het slot van deze les wordt met behulp van steekwoorden weergegeven welke manier van inwerken op andere planeten voor iedere planeet kenmerkend is. Mogelijk kan het onderstaande lijstje voor de beginnende astrologiestudent een hulpmiddel zijn bij het duiden van aspecten. De manier waarop iedere planeet afzonderlijk andere planeten in aspecten beïnvloedt kan als volgt worden omschreven: Planeet

'invloed' op andere planeten

Pluto

intensiveert, maakt dwangmatig, obsessief, doet transformeren vervagend, benevelend, mystificerend, idealiserend individualiseert en verbroedert, sticht chaos en verwarring formaliseert, verstart, geeft faalangst, trekt lering uit tegenslagen door zelfinkeer en oefening in een praktische sfeer, vergroot efficiëntie en duurzaamheid vergroot, dijt uit, maakt optimistisch of overdreven en lichtvaardig maakt competatief, vechtlustig, onafhankelijk en assertief geeft associaties met prettige en harmonische omgang en geeft houvast, verdoezelt tegenstellingen en maakt lui, geeft smaak, liefde en gevoel voor schoonheid helpt, beredeneert en legt verbindingen, rationaliseert en

Neptunus Uranus Saturnus Jupiter Mars Venus Mercurius

229

gaat diepgang uit de weg geeft veiligheid en geborgenheid, bevordert gezelligheid, maakt poëtisch, maakt emotioneel labiel en afhankelijk Zon stimuleert levenslust en creativiteit, verhoogt trots en eigenwaan. Het bovenstaande lijstje heeft niet de pretentie volledig te zijn, maar is, zoals vermeld, slechts een hulpmiddel. Zo kunnen we de 'invloed' die bijvoorbeeld pluto via een aspect op een andere planeet kan hebben omschrijven als intensief of dwangmatig. De aard van een dergelijk aspect (conjunctie, oppositie, sextiel, enz.), de teken-huisplaatsing van pluto zelf en de planeet die door pluto wordt geaspecteerd geven verdere informatie over deze invloed. Los van deze teken/huisplaatsing kunnen we met behulp van het bovenstaande lijstje over de werking van bijvoorbeeld een venus-pluto aspect zeggen dat door pluto de neiging van venus tot prettige, harmonische contacten, liefde en schoonheid, maar ook de neiging van deze planeet om de gemakkelijkste weg te kiezen en tegenstellingen te verdoezelen, gekoppeld worden aan de dimensie intensiteit-dwangmatigheid. Degene die dit aspect in de horoscoop heeft wordt dus min of meer door de eigen venus-kant in beslag genomen en er kan gemakkelijk een koppeling ontstaan tussen gevoel en prettige omgang enerzijds en de behoefte om de gevoelens te verdiepen anderzijds. De liefde en het gevoel van schoonheid van Venus worden met dit aspect vaak intenser beleefd. De diplomatie van deze planeet wordt taktischer en er wordt meer op gevoelens ingespeeld om de eigen invloed te vergroten. Zo zal met alle venus-pluto-aspecten de rol van seksuele aantrekkingskracht bij liefdesrelaties belangrijker worden. Met name bij de dynamische aspecten tussen deze beide planeten wordt een en ander vaak nog intenser beleefd doordat het gepaard gaat met een gevoel van spanning, weerstand en stuwkracht. Bij de dynamische venus-pluto-aspecten is het gevaar van obsessiviteit en jaloezie dan ook groter dan bij de vloeiende aspecten tussen deze beide planeten, maar anderzijds is er ook sprake van een grote inzet en een bereidheid om voor personen en zaken die de eigen venus-kant betreffen als het ware door het vuur te gaan. Ook zullen we bij de dynamische venus-pluto-aspecten sterker dan bij de vloeiende aspecten tussen deze beide planeten merken dat met name alles wat ons liefdesleven betreft erg diep op ons ingrijpt en een transformerend effect op de persoonlijkheid kan hebben. Maan

230

Dit omvormende effect kan zich uiten als een soort ontevredenheid met zichzelf en/of de ander vanuit een gevoel dat er iets wezenlijk mis is, maar het kan er ook toe leiden dat contacten en relaties op tijd gezuiverd worden van patronen die geen overlevingswaarden meer hebben. Dit laatste geldt met name wanneer we geleerd hebben om de eigen plutonische kanten niet langer op anderen en op situaties buiten onszelf te projecteren. Uiteraard hoeven venus-pluto aspecten zich niet altijd op het-gebied van liefdesrelaties te manifesteren. Waar ze bij iemand met dit aspect het duidelijkst merkbaar zijn is op te maken uit de teken-huisplaatsing van beide planeten en, zoals we in les 11 zullen zien, uit de 'heerserschapsrol' ervan in de horoscoop die het betreft. Ingaande en uitgaande aspecten Hieraan werd vooral in oudere astrologische werken grote waarde gehecht. Voordat op de betekenis van het ingaand of uitgaand zijn van een aspect kan worden ingegaan moet echter eerst worden uitgelegd wat ingaand en uitgaand eigenlijk betekent. In les 2 hebben we gezien dat niet elke planeet even snel door de tekens en de dierenriem gaat. De snelste planeet was de Maan. Dan volgen in volgorde van gemiddelde snelheid mercurius, venus, zon, mars, jupiter, saturnus, uranus, neptunus en pluto (zie ook tabel 1 van les 2). Bij een ingaand aspect hebben we te maken met het verschijnsel dat de sneller lopende planeet de langzamere planeet nog in moet halen. De snellere planeet loopt dus a.h.w. in op de langzamere planeet en staat in de horoscoop nog voor de langzamere planeet. In de horoscoop van figuur 3 voor 30-10-49 om 0.00 uur 's nachts te Greenwich is er sprake van een ingaande sextiel tussen mercurius en venus. Uit het bovenstaande rijtje valt af te leiden dat mercurius van deze beide planeten de snelste is. Daarom loopt mercurius in op venus en zal hij venus op een gegeven moment zelfs inhalen. Uit de efemeriden valt af te lezen dat dit op 17-2-50 het geval zal zijn. Op die dag staat venus op ongeveer 3 graden waterman en passeert mercurius dit punt.

231

Mercurius haalt op die dag venus dus in. Op 18-2-50 zal er dan ook sprake zijn van een uitgaande conjunctie tussen Mercurius en venus in waterman. Bij een uitgaand aspect heeft de snellere planeet de langzamere ingehaald en nu gaat hij dus uitlopen op de langzamere planeet. Qua werking verschillen de ingaande aspecten ongeveer als volgt van de uitgaande aspecten: Bij de ingaande aspecten is er in zijn algemeenheid sprake van een zekere passiviteit, van een over zich heen laten komen van dingen; ze werken meer innerlijk uit dan de uitgaande aspecten en geven meer het gevoel dat dingen je overkomen. De planeet die ingelopen wordt 'bepaalt' de inlopende planeet. Bij de uitgaande aspecten is er meer sprake van activiteit, het ontplooien van initiatieven, waarbij meer uitgegaan wordt van de eigen innerlijke beleving; ze zijn persoonlijker en subjectiever dan de ingaande aspecten en werken meer uit in uiterlijk gedrag. Ze komen duidelijker naar buiten. De planeet die uitloopt 'gebruikt' de planeet waarop deze uitloopt.

Figuur 3: Ingaande en uitgaande aspecten. dynamische aspecten. vloeiende aspecten.

232

Zo zal iemand met een ingaande driehoek tussen mars en mercurius gemakkelijk en soepel praten en denken vanuit dingen die er uit de omgeving tot hem komen, terwijl iemand met een uitgaande driehoek tussen deze beide planeten gemakkelijker en soepeler tot praten en denken zou kunnen komen vanuit de eigen beleving en daarover dus ook sneller zal praten. Toenemende en afnemende aspecten Deze indeling van de aspecten heeft te maken met het feit of een aspect al exact geweest is of dat nog moet worden.

Figuur 4: Toenemende en afnemende aspecten. Zo is er in fig. 4 sprake van een toenemend vierkant tussen mercurius en jupiter. Dit hangt samen met het feit dat mercurius van deze twee planeten de snellere is. Ruim een dag na dit horoscoopmoment zal het aspect tussen mercurius en jupiter exact worden. Dan komt mercurius nl. op 25 graden weegschaal (zie efemeriden). Verder is er in fig. 4 sprake van een afnemende oppositie tussen maan en pluto. De oppositie is een paar uur voor dit horoscoopmoment vol geweest. Dat was op het moment dat de maan op 12.06 graden waterman stond.

233

Nu loopt de maan weer in op pluto, maar het aspect tussen maan en pluto wordt tegelijk minder sterk. Er is hier dus sprake van een zgn. ingaande afnemende maan-pluto oppositie. Een toenemend aspect is dus een aspect dat nauwer/exacter wordt, een afnemend aspect een aspect dat minder nauw/minder exact wordt. In tegenstelling tot de situatie bij in- en uitgaande aspecten moet bij het bepalen of een aspect toe- dan wel afneemt rekening gehouden worden met de snelheid die de betrokken planeten hebben op het moment waarvoor de horoscoop geldt. Zo is er in figuur 4 sprake van een toenemende sextiel tussen pluto en neptunus, maar wanneer neptunus op het moment waarvoor deze horoscoop geldt retrograde had gelopen was er sprake geweest van een afnemende neptunuspluto sextiel. De sextiel zou op dat moment immers minder exact aan het worden zijn. Het verschil in werking tussen toe- en afnemende aspecten kan als volgt worden omschreven: Analoog aan het feit dat een toenemend aspect na het horoscoopmoment nog exact moet worden, worden dit type aspecten wel met karaktertrekken geassocieerd die na de geboorte in de loop van het leven manifester worden. Wanneer iemand de uitwerking van een toenemend aspect bij zichzelf waarneemt zal als gevolg daarvan deze uitwerking een escalerend effect hebben. De betrokkene merkt de uitwerking steeds sterker tot een zekere climax optreedt. Bij een afnemend aspect zou er meer sprake zijn van karaktertrekken waarmee iemand geboren wordt die in de loop van het leven minder uitgesproken aanwezig zijn. Wanneer iemand bij zichzelf de werking van een afnemend aspect registreert zal hij deze werking direct in haar volle kracht ervaren, waarna een zekere verzwakking optreedt. Daarom worden afnemende aspecten wel geassocieerd met een zekere mate van ontspanning, berusting en relativering. Vragen en opgaven 1. Geef een mening over de volgende uitspraak: Vloeiende horoscopen (horoscopen met vrijwel uitsluitend vloeiende aspecten) komen bij zelfmoordenaars minder vaak voor dan bij anderen: juist/onjuist. 2. Welk verschijnsel/welke eigenschap hoort bij welk aspect?

234

Eigenschappen/verschijnselen a.Geslotenheid uit angst voor gezichtsverlies/ voedende discipline b. Dwangmatige moederbinding c. Geluk door hard werken d. Bezielend redeneren e. Origineel denker f. Platonische verliefdheid g. Een openbare autoriteit

Aspecten 1. Jupiter-Saturnus 2. Jupiter-Mercurius 3. Venus-Neptunus 4. Maan-Pluto 5. Mercurius-Uranus 6. Zon-Saturnus 7. Maan-Saturnus

3.Hieronder staat een 'vrouwelijke' horoscoop afgebeeld met in hoofdzaak vloeiende aspecten.

Horoscooptekening bij vraag 3. vloeiend dynamisch kritische zones a. In welk van de drie onderstaande gewoontepatronen kan het gebrek aan vierkanten in deze horoscoop zich manifesteren: 1. een neiging tot een rustige, praktische, routinematige, 2. maar wat saai aandoende levensstijl.

235

3. het telkens terugvallen op de eigen emoties en het eigen veilige kringetje. een afwisselende, luchtige, optimistische en vlinderig aandoende, maar weinig produktieve levensstijl die nogal eens aanleiding geeft tot problemen op het praktische, materiële en op het emotionele vlak. N.B. Let bij het beoordelen van de bovenstaande antwoorden ook op de elementen- en kruisenverdeling van planeten, Ascendant en MC in deze horoscoop. b. Welke planeet zou in de horoscoop van vraag 3 het gemakkelijkste aanleiding kunnen geven tot problemen? 1. probeer de aard van de problemen aan te geven. 2. probeer tips te geven voor het hanteren ervan. 4. Probeer de onderstaande aspecten te duiden: a. Zon Pluto b. Maan Neptunus c. Mercurius Uranus d. Venus Saturnus e. Mars Jupiter f. Zon Pluto 5. Probeer de onderstaande aspecten te duiden met inbegrip van de teken-huisplaatsing van de elkaar aspecterende planeten. a. Mars in Stier in huis 3 Maan in Leeuw in huis 6 b. Venus in Schorpioen in huis 9 Saturnus in Waterman in huis 12. Antwoorden op de vragen: bijlage 1. Literatuurverwijzingen Bij de volgende literatuurverwijzingen staan tevens enkele titels vermeld van zgn. astrologische receptenboeken. Ze zijn aangegeven met een*. Het verdient aanbeveling om deze boeken slechts te gebruiken als hulpmiddel bij het duiden van aspecten omdat het zelf combineren van de diverse aparte duidingen daaruit vaak problemen geeft. Door zelfstandig te oefenen krijgt men uiteindelijk het duiden van aspecten het beste onder de knie.

236

1. S. Arroyo; Astrologie, karma en transformatie. 2, M. Boot; Van Ram tot Vissen.* 3. C.O. Carter, Astrologische aspecten*. 4. D. Cunningham; Astrologie en zelfbewustzijn. 5. K. Hamaker-Zondag; Analyse van aspecten**. 6. T. Marks; The art of chart synthesis, How to handle your T-square. 7. M. Prinsen-Geerlings; Astrologieboek.* 8. T. Ram; Psychologische astrologie.* 9. W. Reinicke; Handboek voor de beginnend astroloog*. 10 J.G. Toonder en A. West; Het astrologisch argument. ** speciaal aanbevolen

237

Les 10 - De dynamiek van de 12 dierenriemprincipes Inleiding: deel 11 - de aspectpatronen Wanneer men de aspectlijnen in een horoscoopfiguur heeft ingetekend zal vaak opvallen dat daar heel gemakkelijk patronen in te onderscheiden zijn. In deze les volgt een korte beschrijving van een aantal van de meest voorkomende aspectpatronen. Het stellium of de meervoudige conjunctie Een stellium bestaat uit een groepering van vier of meer planeten die zich alle in hetzelfde teken of huis bevinden, waarbij de maximale tussenruimte tussen 2 planeten 6 graden bedraagt. De meervoudige conjunctie die dan ontstaat symboliseert een zeer belangrijke en soms zelfs alles overheersende persoonlijkheidstrek. Er ligt een sterk accent op één bepaalde manier van zijn die weergegeven wordt door de teken-huiscombinatie waarin de deelnemende planeten zich bevinden. In zekere zin symboliseren deze planeten één geconcentreerde drijfveer, die zich zowel kan uiten in kracht, doelgerichtheid en genialiteit als in rechtlijnigheid, eenzijdigheid en geobsedeerdheid op het vlak van de betreffende teken-huiscombinatie. Vaak zal de betrokkene in dat opzicht moeilijk afstand van zichzelf kunnen nemen en moeilijk consessies kunnen doen. Met een stellium bestaat er een reëel gevaar van een eenzijdige ontwikkeling waardoor de betreffende persoon gemakkelijk uit balans zou kunnen raken. Dit laatste kan vaak worden voorkomen door bewust aandacht te geven aan de teken-huiscombinatie tegenover de teken-huiscombinatie waarin het stellium zich bevindt. Ook verdient het in dit verband aanbeveling om bewust aandacht te besteden aan iets wat weergegeven zou worden door een ten opzichte van het stellium inferieure teken-huiscombinatie. Zo zou iemand met een stellium in tweelingen in huis 4 tevens aandacht moeten besteden zowel aan de boogschutter-huis 10 combinatie daartegenover als aan de vissen-maagd-combinatie op de

238

Ascendant-Descendant as om het eigen innerlijk evenwicht te bevorderen. (Toelichting bij het laatste: vissen vertegenwoordigt als beweeglijk waterteken ten opzichte van het beweeglijke luchtteken tweelingen het duidelijkst de inferieure wateraanleg en de Descendant, het begin van huis 7, is ten opzichte van huis 4 vanuit een analoge redenatie het duidelijkst de representant van de inferieure uiting.) De grote driehoek Dit aspectpatroon ontstaat wanneer planeten in alle drie de tekens van één bepaald element ongeveer in dezelfde graad van hun teken staan. Wanneer dit laatste het geval is worden ze onderling verbonden door driehoeksaspecten en in de binnenste cirkel van de horoscoopfiguur wordt dan een gelijkzijdige driehoek zichtbaar (in de horoscoop van figuur 2 in les 9 zijn meerdere van die driehoeken te zien in het element lucht). Op dat moment spreken we van een grote driehoek. De werking van een grote driehoek komt overeen met wat eerder in dit hoofdstuk werd geschreven over de driehoek als overheersend aspecttype. Uiteraard liggen hierbij dan zowel de talenten als de gevaren in de sfeer van de teken-huiscombinatie waarin de betreffende grote driehoek zich bevindt. Ook moet bij een grote driehoek ervoor gewaakt worden dat men niet wegvlucht in zijn element. In onze voorbeeldhoroscoop van figuur 2 biedt het feit dat de tekenhuiscombinatie van de grote driehoeken daarin voornamelijk een superieur-inferieur (in dit geval: lucht-water) combinatie vormen in postieve zin een zekere garantie dat dit laatste bij deze persoon niet zo snel zal gebeuren. In de wijze waarop zij geneigd zal zijn om haar door de grote driehoek aangegeven talenten te gebruiken zal van nature al een pogen besloten liggen om gevoel en verstand te combineren. De werking van grote driehoeken in ieder van de vier elementen kan als volgt worden geschetst: Vuur: Een grote driehoek in vuur symboliseert een nogal natuurlijk en gemakkelijk lopende fantasie en creativiteit. Er is vaak sprake van een enorme ideeënrijkdom. Wanneer in grote driehoeken in vuur geen aardefactoren rechtstreeks of via aspecten betrokken zijn mankeert het echter nogal eens aan de

239

praktische uitvoerbaarheid van de ideeën, mede doordat de betrokkene er nogal eens moeite mee heeft of er niet in geïnteresseerd is om de eigen ideeënrijkdom af te stemmen op de energie en de behoeftes van anderen. Aarde: Mensen met een grote driehoek in aarde kunnen zich vaak gemakkelijk in praktische zin in de wereld handhaven doordat ze als vanzelf inspelen op de praktische mogelijkheden die de realiteit biedt. Het gevaar van een grote aardedriehoek bestaat in een neiging om zich af te sluiten van andere bronnen van zingeving aan het leven dan het direct zintuiglijk waarneembare. Bekrompenheid en materialisme kunnen daarvan het gevolg zijn. Wanneer iemand met een grote driehoek in aarde de vuurkanten van het leven uit de weg gaat bestaat er een kans dat men ook op het vlak van concrete tastbare zekerheden uiteindelijk toch nog aan het kortste eind trekt, omdat nieuwe mogelijkheden dan vaak over het hoofd gezien en initiatieven nagelaten worden op momenten waarop ze in feite het hardst nodig zijn. Lucht: Grote driehoeken in lucht symboliseren vaak uitgesproken contactuele en verstandelijke talenten. Mensen met dergelijke grote driehoeken hebben op deze vlakken vaak succes omdat ze zich daarin volledig in hun element voelen. Daardoor ontstaat het gevaar dat de praktische, en vooral de emotionele kanten van de realiteit gemeden worden. Dit laatste betekent ook dat een grote driehoek in lucht op zich genomen beslist geen garantie vormt voor diepgang en emotionele bevrediging in contacten. Om dit laatste te ervaren zullen mensen met grote luchtdriehoeken tevens de 'waterige' kanten van het leven aan bod moeten laten komen. Water: Mensen met grote driehoeken in water voelen zich geheel in hun element in een gevoelsmatige benadering van de realiteit. Daardoor zullen ze zichzelf beslist niet vaak 'leeg' voelen en van daaruit kunnen ze ook op hun omgeving een verwarmende en voedende invloed uitoefenen. Waar het hun nogal eens aan ontbreekt is een vermogen om afstand te nemen van de eigen gevoelens, emoties en beleving van de realiteit. In de contacten met anderen kan dit problemen geven wanneer de eigen gevoelsmatige capaciteiten gebruikt worden om een verstande-

240

lijke benadering van dingen uit de weg te gaan. Daarom kan voor mensen met een grote driehoek in water een zekere mate van 'luchtig relativeringsvermogen' een positieve uitwerking hebben. Het T-vierkant Het T-vierkant is een aspectpatroon waarbij minstens 3 horoscoopfactoren betrokken zijn. Hiervan staan er minimaal 2 in een oppositie ten opzichte van elkaar en de 3e overbrugt deze oppositie door 2 vierkanten (zie fig. 1).

Figuur 1: Voorbeeld van een T-vierkant. Toelichting: Saturnus is de dynamische overbrugger van Venus-Uranus en daarmee de brandpuntplaneet (zie tekst) van dit T-vierkant.

Op deze 3e planeet komt veel energie te staan doordat via de beide dynamische vierkanten de energie van de eveneens dynamische oppositie daar naar toe wordt geleid. Een planeet die in een aspectpatroon in een dergelijke positie verkeert wordt een brandpuntplaneet genoemd. In zijn algemeenheid kan men stellen dat in aspectpatronen met een brandpuntplaneet het hanteren van deze planeet cruciaal is met betrekking tot de wijze waarop het aspectpatroon werkt.

241

Omdat we in een T-vierkant te doen hebben met een oppositie die via een brandpuntplaneet overbrugd wordt kan een juist hanteren van deze oppositie de mogelijkheid vergroten om de brandpuntplaneet goed te gebruiken. Zoals we verderop in de les zullen zien, is het accepteren van beide polen van een oppositie als positief en gelijkwaardig voorwaarde voor de mogelijkheid om deze positief te benutten. Verder zullen we bij het hanteren van een T-vierkant rekening moeten houden met het feit dat het een dynamische configuratie is die ons vaak spanningen en weerstanden doet voelen, maar ons er ook toe kan aanzetten om voor dingen te vechten of barrières te overwinnen. Het integreren van de oppositie in het T-vierkant kan ons dus mogelijkheden doen zien om de energie die de beide vierkanten naar de brandpuntplaneet toe leiden positief te benutten. Vaak doen mensen met een T-vierkant in de horoscoop er vrij lang over om hiervoor de juiste vormen en uitlaatkleppen te vinden, maar het op de bovenomschreven wijze accepteren van de onrust en spanning die het T-vierkant geeft doet de interpretatie daarvan door de betrokkene vaak verkeren in energie, werklust en stuwkracht. Deze zal daardoor ontdekken dat aan de aan het T-vierkant inherente neiging om bewust niet altijd de makkelijkste weg te kiezen ook positieve kanten kunnen zitten. In zijn algemeenheid kan men dan ook stellen dat met de energie en de stuwkracht van in de persoonlijkheid ingepaste T-vierkanten meer werk verzet en meer bereikt kan worden dan met de meer vloeiende aspectpatronen. Een kenmerk van een T-vierkant is dat de planeten die er onderdeel van uitmaken zich altijd in één bepaald kruis bevinden. Dit kruis kan een aanknopingspunt bieden bij het duiden ervan. Kenmerkend voor een T-vierkant tussen hoofdkruisplaneten (mars, maan, saturnus, venus) en/of tussen planeten in de hoofdtekens ram, kreeft, weegschaal en steenbok is een neiging om de spanning en energie van het T-vierkant op de buitenwereld te projecteren. Bij een niet geïntegreerd hoofdkruis-T-vierkant worden daar de spanningen en problemen herkend en waargenomen, en wanneer de betreffende persoon het aandeel van de eigen projecties op het gebeuren in de buitenwereld heeft leren herkennen en accepteren en van daaruit bewust heeft leren hanteren worden daarin de mogelijkheden gezien om haar door eigen aktie te beïnvloeden. Daarom worden T-vierkanten in het hoofdkruis ook vaak geassocieerd met

242

ondernemingszin, ambitie en ongeduld. Bij een T-vierkant tussen hoofdtekens en hoofdkruisplaneten manifesteren deze neigingen zich als aanleg; wanneer het T-vierkant zich in de onder het hoofdkruis vallende hoekhuizen bevindt komen ze vaak in de uiting naar voren. Op dat moment is de betrokkene veel in en met de buitenwereld bezig en probeert daarin veel te bereiken op de manier van de betreffende teken/planeet/huiscombinaties. Het voornaamste kenmerk van een T-vierkant in het vaste kruis (i.e. waarin de 'vaste' planeten zon, pluto, uranus en venus en/of de vaste tekens stier, leeuw, schorpioen en waterman de overhand hebben) is onrust, spanning, energie en stuwkracht die van binnenuit komt. Wanneer deze energie niet geaccepteerd wordt kan ze leiden tot koppigheid en halsstarrigheid in doen en denken. Op dat moment is de betreffende persoon vaak uiterst moeilijk van bepaalde ideeën, strategieën of gedragingen af te brengen en daardoor doet deze er vaak meer kwaad dan goed mee. In positieve zin kan de vaste kruisenergie van het vaste T-vierkant zich uiten als doorzettings- en concentratievermogen en innerlijke stabiliteit. Het kan daardoor een ideale energie zijn om via hard werken en stug doorzetten weerstanden te overwinnen en iets op te bouwen; al zullen mensen met dit T-vierkant zich soms bewust moeten realiseren dat dit niet voor ieder probleem de juiste oplossingsmethode is. Mensen met een vast kruis T-vierkant in aanleg (tekens, planeten: zie boven) bezitten deze eigenschappen eveneens in aanleg en wanneer het T-vierkant zich in de onder het vaste kruis vallende opvolgende huizen bevindt, uit één en ander zich in het gedrag naar buiten. De energie, strijd en stuwkracht van mensen met een T-vierkant in de opvolgende huizen spelen zich vaak af in de sfeer van een wel/niet gunstige of stabiliserende invloed op de omgeving. Bij mensen met een beweeglijk T-vierkant (een T-vierkant waarbij de beweeglijke planeten mercurius, jupiter en neptunus, de beweeglijke tekens tweelingen, maagd, boogschutter en vissen en/of de vallende huizen 3, 6, 9 en 12 betrokken zijn) manifesteren de spanning, het gevoel van weerstand en de dynamiek van deze aspectconfiguratie zich in de sfeer van de dimensie veranderlijkheid-rusteloosheid. In negatieve zin kan dit leiden tot labiliteit en verwardheid, die voortvloeien uit een neiging om te veel dingen tegelijk aan te pakken en te gemakkelijk weerstanden en problemen te omzeilen.

243

Het bewust plannen en richting aanbrengen in hun activiteiten kan mensen met dit T-vierkant vaak helpen. In positieve zin kan de energie van het beweeglijke T-vierkant zich manifesteren in een enorme soepelheid van geest en in een groot omschakelingsvermogen. Mensen met een beweeglijk T-vierkant hebben in ieder geval veel afwisseling en uitwisseling nodig ten aanzien van de kanten van hun persoonlijkheid die door de horoscoopfactoren in het beweeglijke T-vierkant worden gesymboliseerd. Een belangrijk punt in de horoscoop dat bij het duiden van een T-vierkant aandacht verdient is het lege oppositiepunt tegenover de brandpuntplaneet. Dit punt kan soms fungeren als compenserende factor ten opzichte van een te extreem gebruikte brandpuntplaneet wanneer de tekenhuis combinatie ervan bewust tot uitdrukking wordt gebracht. (In de voorbeeldhoroscoop van figuur 3 ligt dit lege punt tegenover de brandpuntplaneet saturnus en daarmee op 2 gr. ram in het 6e huis.) Anderzijds kan het T-vierkant tijdelijk sterk worden geactiveerd wanneer er bijvoorbeeld op een bepaald moment een planeet door dit lege oppositiepunt loopt. (Hierover meer in de lessen van de vervolgcursus over voorspellende astrologie.) Het grote vierkant, kosmische kruis of de molen Het grote vierkant, kosmische kruis of de molen bestaat uit minstens 4 planeten, waarbij de eerste een vierkant maakt met de tweede, de 2e met de 3e, de 3e met de 4e en de 4e weer met de le. Verder maakt de le planeet een oppositie met de 4e en de 2e met de 3e. Op deze wijze vormen de aspectlijnen van deze configuratie in de horoscoop een vierkant met een kruis er middenin (zie fig. 2). Meestal staan de planeten of andere horoscoopfactoren (MC, Ascendant, maansknoop) die het grote vierkant vormen in één en hetzelfde kruis. Een belangrijke overeenkomst van het grote vierkant met het Tvierkant is dat het beide dynamische configuraties zijn. Een gevoel van druk, weerstand en spanning, die zich in positieve zin kan ontladen in en uiten als dynamiek en stuwkracht, is dan ook voor beide aspectpatronen kenmerkend.

244

Figuur 2: Een groot vierkant in het vaste kruis.

Het belangrijkste verschil tussen het grote vierkant en het T-vierkant is het feit dat er bij een groot vierkant normaal gesproken geen brandpuntplaneet aanwezig is. Bij een groot vierkant of kosmisch kruis moet in de duiding het accent liggen op het vierkant of de oppositie met de kleinste orbs, omdat dit aspect de grootste energieconcentratie symboliseert en daarmee tegelijk de grootste kans op problemen en de sterkste mogelijkheid tot zelfontplooiing die in het aspectpatroon besloten ligt. In negatieve zin gaat een groot vierkant vaak gepaard met een grote spanning bij de betrokkene. De enorme intensiteit van de erdoor gesymboliseerde energieconcentratie werkt dan dusdanig uit dat datgene waarop deze gericht wordt als te belangrijk wordt ervaren. De betrokkene raakt verlamd door de spanning die daarvan het gevolg is en komt tot niets meer t terwijl de frustraties zich innerlijk ophopen. Of de energie wordt dermate sterk geuit dat het handelen te intens of gedreven en daardoor niet meer efficiënt gebeurt. Dit laatste zal met name het geval zijn wanneer de betrokkene geen uitlaatklep vindt waarin alle 4 de polen van het vierkant op een wijze tot uiting komen die recht doet aan de erin besloten energieconcen-

245

tratie. Soms worden de polen van het kosmische kruis afwisselend benadrukt op een zodanige wijze dat de horoscoopeigenaar op iedere horoscoopfactor in het aspectpatroon beurtelings vastloopt. Van daaruit kan natuurlijk uiteindelijk het gevoel ontstaan dat men volledig klem zit en geen kant meer op kan. Ook bestaat er bij het grote vierkant een reële kans dat de betrokkene zich geheel mee laat slepen door de gebundelde energie van alle vier de concentratiepunten, wat vaak in hetzelfde gevoel resulteert. Hier is pas uit te komen wanneer de horoscoopeigenaar zich niet door het grote kruis of onderdelen ervan mee laat slepen maar probeert om overzicht over het geheel te krijgen en zich te bezinnen over een vorm waarin, of een doel waarmee, alle polen van de configuratie tot hun recht kunnen komen. Voordat dit mogelijk wordt, moet de betrokkene zich bewust worden van alle kanten van het kosmische kruis en van de tegenstellingen die hij/zij daarin ervaart. Vervolgens moeten syntheses ontwikkeld worden voor deze schijnbare tegenstellingen. Voor een positief gebruiken van een kosmisch kruis zijn de voorwaarden dus: afstand nemen, bezinning over hoe de dingen werken, het tot een nieuw geheel maken van tegenstellingen en het in de praktijk brengen van dat nieuwe geheel. Dan kan de positieve kant van een molen zich manifesteren in de vorm van een enorme wilskracht, stuwkracht, energie en doelgerichtheid in een gespecialiseerde richting. Een belangrijke hulpfactor daarbij kan het nauwste vloeiende aspect naar planeten in het grote kruis zijn. De planeet die dit aspect maakt, kan vanwege de soepellopende invloed op het kruis die hierdoor gesymboliseerd wordt als het ware lucht geven ten opzichte van de spanhing van het kruis. Het kan een factor zijn die kan helpen bij het relativeren van deze spanning. Op die wijze kan zo'n planeet ook bijdragen tot eerder genoemd vermogen om overzicht over het geheel te krijgen. Tenslotte kan zo'n horoscoopfactor gaan functioneren als een soepellopende uitlaatklep voor de energie van het grote kruis. De aard van de moeilijkheden en mogelijkheden van een groot kruis of molen hangt sterk samen met het kruis waartoe de samenstellende horoscoopfactoren behoren en/of zich bevinden qua teken/huisplaatsing. Hierbij symboliseren de planeten/horoscoopfactoren in

246

tekens hoe de molen in aanleg kan functioneren en de planeten in de huizen wat de uitingsmogelijkheden van die aanleg zijn. Een molen in het hoofdkruis De combinatie die deze molen vertegenwoordigt van durf en initiatief (ram-principe), zorg (kreeft-principe), kennis (weegschaal-principe) en discipline (steenbok-principe) - dit alles op de buitenwereld gericht -, kan een ideale voedingsbodem vormen om iets of iemand buiten zichzelf tot ontplooiing te laten komen. Het kan de ideale combinatie zijn om in de buitenwereld het maximaal haalbare te bereiken, wanneer het bovenstaande proces van afstand nemen, overzicht krijgen, synthese en toepassing heeft plaatsgevonden. Wanneer dit niet het geval is kan het gevoel waar deze enorme op de buitenwereld gerichte energieconcentratie toe kan leiden variëren van lamgeslagenheid (wanneer deze te overweldigend is voor de betrokkene) tot het op een overdreven manier bezig zijn met dingen buiten zichzelf. Vaak is voor iemand met een molen in het hoofdkruis het motto 'bezint eer ge begint' een aanbevelenswaardig credo. Een molen in het vaste kruis Bij een molen in het vaste kruis werkt de energieconcentratie van binnenuit. Iemand met een dergelijk kosmisch kruis kan in de eigen innerlijke ontwikkeling en het van daaruit dingen doen enorm veel energie steken. In positieve zin kan dit resulteren in een enorme wilskracht en in een extreem grote produktiviteit, wanneer positieve uitlaatkleppen gevonden kunnen worden voor de enorme innerlijke spanning die bij deze molen hoort. In negatieve zin kan deze spanning zich uiten als een neiging tot doordrammen, kortzichtigheid en een neiging om star en koppig tot het bittere einde toe vast te houden aan de eigen stijl en de eigen ideeën. Daarom kan ook bij deze molen het bovenomschreven proces bijdragen tot het inzicht dat nodig is om tot een positief gebruik ervan te komen.

247

Een molen in het beweeglijke kruis Met een molen in het beweeglijke kruis wordt er enorm veel energie gestoken in het leggen van verbindingen en het zien van verbanden. In positieve zin kan dit resulteren in een grote soepelheid van geest en in een genuanceerde kijk op allerlei dingen. In negatieve zin bestaat het gevaar van een te grote versnippering van energie of een neiging om veel te veel dingen tegelijk te willen en zichzelf te verliezen in de veelzijdigheid. Voor iemand met een molen in het beweeglijke kruis verdient het dan ook aanbeveling om zo nu en dan bij zichzelf stil te staan en voor zichzelf doelen af te bakenen. De YOD figuur - de tetradische YOD De YOD figuur wordt gevormd door een brandpuntplaneet die een inconjunctaspect heeft met 2 andere planeten, die onderling weer een sextiel hebben (zie fig. 3).

Figuur 3: Voorbeelden van een YOD figuur. In de gewone YOD figuur is Pluto brandpuntplaneet en in de tetradische YOD (zie tekst) vervult de maan deze rol.

Kenmerkend voor de YOD figuur is dat de drie erin betrokken polen alle drie in een verschillend kruis staan en dat er qua kruis en element

248

veel meer verschil dan verwantschap is tussen de eraan deelnemende factoren. Het belangrijkste aspecttype in de YOD figuur is het inconjunctaspect. In les 9 zagen we dat het inconjunct een maagd/schorpioenprincipe-achtige werking symboliseert en dat er daarom aan dit aspect nogal eens een neiging verbonden is tot apathie en tot het lichamelijk uitwerken van spanningen die ermee samen kunnen hangen. Hierin kan verandering worden gebracht via een proces van bewustwording en transformatie. Omdat de verbindingsfunctie sextiel-inconjunct van de planeten aan de basis van de YOD figuur (maan en mercurius in fig. 3) zwakker is dan de functie van de planeet aan de top van het patroon die twee inconjuncten verbindt (pluto in figuur 3) moet deze laatste planeet als brandpuntplaneet worden opgevat. Ook hier kunnen pogingen om heel bewust de positieve uitingsmogelijkheden van de brandpuntplaneet te cultiveren bijdragen tot een positief uitwerken van het onbestemde verlangen waarmee de beide inconjuncten van de YOD figuur vaak gepaard gaan. Vaak vinden dan de noodzakelijke omvormingen plaats die door deze beide inconjuncten worden gesymboliseerd en de sextiel aan de basis van de YOD figuur laat dan ook zijn positieve mogelijkheden zien. In figuur 3 is behalve een gewone YOD figuur ook een speciaal soort YOD figuur afgebeeld. Van deze YOD figuur is de maan de brandpuntplaneet en de basis wordt gevormd door de sextiel tussen neptunus en pluto. Behalve een brandpuntplaneet en twee basisplaneten moeten we echter ook de oppositie tussen maan en saturnus zien als een geïntegreerd onderdeel van het aspectpatroon dat hier aan de orde is. Saturnus kunnen we daarin opvatten als een verbindingsschakel tussen pluto en neptunus (met deze beide laatste planeten maakt saturnus een halfsextiel). Op deze wijze ontstaat dus een YOD figuur waarvan de brandpuntplaneet in oppositie staat met een planeet aan de basis, die op zijn beurt weer verbinding heeft met de beide andere basisplaneten. De figuur die dan ontstaat noemen we een tetradische YOD. Bij de tetradische YOD is het integreren van de beide planeten die met elkaar in oppositie staan van vitaal belang. Wanneer deze oppositie goed wordt gebruikt kan dat een belangrijke bijdrage leveren aan het positief uitwerken van de overige planeten die onderdeel uitmaken van het aspectpatroon.

249

Wanneer de 'eigenaar' van de horoscoop van figuur 5 zichzelf in de kanten van de eigen persoonlijkheid die door deze tetradische YOD figuur worden gesymboliseerd wil leren kennen en hanteren, is het in de eerste plaats van belang om de maan-kant ervan zo positief mogelijk te gebruiken. In de tweede plaats is het belangrijk om de oppositie tussen maan en saturnus te integreren. Wanneer dat gebeurt is de kans groter dat de transformaties plaats kunnen vinden die de inconjuncten van de maan naar neptunus en pluto symboliseren. Daarbij zal, wat deze beide inconjuncten betreft, het inconjunct tussen maan en neptunus de meeste aandacht moeten krijgen vanwege de daaraan inherente superieur/inferieur elementsverhouding. De halve vlieger De halve vlieger is een zeer veel voorkomend aspectpatroon dat bestaat uit een oppositie die via een andere planeet overbrugd wordt door een sextiel en een driehoek (zie figuur 4).

Figuur 4: Voorbeeld van een 'halve vlieger'.

250

Figuur 4 is dezelfde horoscooptekening als figuur 3. We zien dat de oppositie tussen maan en saturnus in deze tekening via mercurius vloeiend wordt overbrugd. Nu hangt de werking van mercurius in onze voorbeeldhoroscoop af van de manier waarop de oppositie tussen maan en saturnus gehanteerd wordt. Mocht de horoscoopeigenaar er niet in slagen om de beide polen maan en saturnus van deze oppositie te integreren, dan zal de werking van mercurius ondanks de beide vloeiende aspecten die deze planeet maakt ook negatief zijn. Ten aanzien van de halve vlieger kunnen we dus in zijn algemeenheid stellen dat de werking van de overbrugger van de oppositie in dit aspectpatroon afhangt van de wijze waarop de oppositie zelf wordt gebruikt. Wanneer de dynamiek van de maan-saturnus oppositie in onze voorbeeldhoroscoop zich negatief uit zou dit zich bij de horoscoopeigenaar bijvoorbeeld kunnen manifesteren in een overmatige gevoeligheid op het vlak van praktische alledaagse details (maan in vissen in 12 saturnus in maagd in 6). Op dat moment zal het door mercurius gesymboliseerde denken en ordenen van de ervaring in het verlengde liggen van deze innerlijke spanning op een manier die soepel en vanzelfsprekend verloopt. De horoscoopeigenaar zou dat denken dan gemakkelijk kunnen gebruiken om de bovenbeschreven overgevoeligheid te rationaliseren en met het denken van een mercurius in steenbok in huis 11 kan dit hoogstens betekenen dat de eenzaamheid en achterdocht, waarmee de negatief gebruikte maan-saturnus oppositie gepaard gaat, versterkt worden. Omdat de vloeiende aspecten van mercurius met maan en saturnus een soepel lopende uitlaatklep vormen voor de oppositie tussen deze beide laatste planeten zullen ze bij een negatief gebruik van deze oppositie een integratie en een positief gebruik daarvan eerder tegenhouden dan bevorderen. Op deze wijze kan een vloeiende overbrugger van een oppositie dus heel goed fungeren als bestendiger van een neurotisch gedrags- en/of denkpatroon dat het gevolg is van een verkeerd gebruik van de oppositie. Een oppositie is nu eenmaal een krachtiger werkend aspect dan een sextiel en een driehoek. Om dit patroon te doorbreken zal de 'horoscoopeigenaar' dus bewust moeten werken aan een positief gebruik van de oppositie door de beide polen ervan te integreren. Met de maan-saturnus oppositie van figuur 4 zou dit bijvoorbeeld kunnen door in de dagelijkse routinematige bezigheden en in het beroep hard

251

prestatiegericht werken (saturnus in maagd in 6) te combineren met inlevings- en invoelingsvermogen (maan in vissen in 12). De spanning van de oppositie zou dus op een positieve wijze ontladen kunnen worden door bijvoorbeeld hard te ploeteren (saturnus in maagd in 6) in eenzame sferen (maan in vissen in 12) of nog beter door een baan te zoeken waarin zorgvuldig, verantwoordelijk en systematisch werken (saturnus in maagd in 6) gecombineerd kan worden met zorg, invoelingsvermogen en inzet voor een doel dat verder gaat dan puur eigenbelang (maan in vissen in 12). Wanneer de horoscoopeigenaar kans ziet om op een dergelijke wijze de beide polen van de maan-saturnus oppositie te integreren zal de vloeiende overbrugger van deze oppositie, mercurius, zich ook meer van zijn positieve kanten laten zien. Het denken en ordenen van de ervaring dat deze planeet symboliseert zal dan in het káder geschieden van het doel waaraan met de oppositie gewerkt wordt en zich in het geval van deze horoscoop uiten in een nuchtere systematische benadering van bijvoorbeeld belangengroeperingen en alles omvattende theorieën (mercurius en steenbok in 11). De vlieger Een vlieger bestaat uit een oppositie die aan beide kanten vloeiend wordt overbrugd, waarbij de beide driehoeken en de oppositie samenkomen in één en dezelfde horoscoopfactor (zie figuur 5). Van een vlieger maakt een grote driehoek automatisch onderdeel uit. In feite is een vlieger een grote driehoek waarvan één van de planeten een oppositie maakt. Deze oppositie en de energie die erin gestoken moet worden om de beide polen ervan tot een hanteerbaar geheel te maken, zijn eigenlijk de motiverende factor achter het hele vliegerpatroon. Bij de vlieger van figuur 5 is dit de oppositie tussen zon/mercurius en pluto. Van de wijze waarop deze oppositie gehanteerd wordt hangt het af hoe de rest van de vlieger uitwerkt. Door de energie die er gaat zitten in het hanteren van de oppositie is de vlieger in feite een actiever en evenwichtiger aspectpatroon dan de grote driehoek.

252

dynamisch vloeiend Figuur 5: Voorbeeld van een vlieger. Omdat in de Zon/Mercurius conjunctie in Waterman de beide driehoeken en de beide opposities samenkomen kunnen we deze conjunctie in deze vlieger beschouwen als brandpuntfactor.

Vragen en opgaven 1. Welk verschijnsel hoort thuis onder welke grote driehoek? Verschijnselen a. spontane contacten b. intuïtieve kennis c. empirisch denken d. houvast in de materie e. praktische objectiviteit f. praktisch invoelingsvermogen g. gevoelsexpressie h. innemende spontaniteit

Grote driehoeken 1. een aarde driehoek in waterhuizen 2. een aarde driehoek in luchthuizen 3. een vuur driehoek in luchthuizen 4. een water driehoek in vuurhuizen

Toelichting: Met een grote vuurdriehoek wordt een grote driehoek in vuurtekens bedoeld.

253

N.B. Merk op dat er 8 verschijnselen beschreven staan bij 4 grote driehoeken; onder iedere grote driehoek vallen dus twee verschijnselen. 2. Van de 4 'karakteranalyses' die hieronder staan beschreven zijn er twee die horen bij het T-vierkant van figuur 1. Welke twee zijn dat? a. Iemand die het gevoel heeft te kunnen doorzien hoe collega's bij overlegsituaties op het werk via subtiele methodes erop uit zijn om hun invloedssfeer te vergroten ten koste van de betrokkene. Deze durft door slechte ervaringen de eigen spontane inzichten in dezen niet meer direct naar voren te brengen. Het gevolg is dat ze de dingen veel te lang opkropt, waardoor ze ze slechts via emotionele uitbarstingen in een verwijtende sfeer over kan dragen. Dit vergroot haar impopulariteit bij haar collega's alleen maar, waarmee de vicieuze cirkel rond is. b. Vanuit een van huis uit meegekregen contactuele faalangst wordt als verzetsreactie daartegen onconventionaliteit in contacten tot een soort starre norm verheven. Het gevolg is dat de betrokkene zich bij de meeste mensen onmogelijk maakt en de contactmogelijkheden beperkt blijven tot nogal decadente en individualistische lieden, die in feite hetzelfde soort starre ideeën en vooroordelen over anderen aan de dag leggen als de bij de eigen ouders waargenomen ideeën en vooroordelen. c. Iemand die zich zeer energiek in kan zetten voor het welslagen van teamvergaderingen omdat ze haar werk met toewijding doet, via individuele gesprekken van haar collega's te weten is gekomen wanneer ze dingen wel of niet op zichzelf moet betrekken, en een scherp doijrzicht heeft ontwikkeld in de diepere zieleroerselen van waaruit collega's gemotiveerd raken om iets te zeggen op teamvergaderingen. d. Iemand die via praktijkervaring in contacten vanuit een bewust opgelegde objectiviteit heeft leren luisteren naar anderen en met name de remmingen van anderen heeft leren herkennen en invoelen. Ook heeft de betrokkene langs deze weg het naar haar idee van huis uit meegekregen gevoel niet in staat te zijn tot het leggen en

254

onderhouden van contacten leren relativeren. Hierdoor ziet ze kans om op een geheel eigen, oorspronkelijke en begrijpende manier te komen tot leuke conversaties met mensen die op een gestructureerde en systematische manier bijdragen zowel tot kennis als tot inzicht van beide partijen. 3. Hieronder staat een manier beschreven waarop verschillende molens zich negatief zouden kunnen uiten. A. Welke manier hoort bij welke molen? Het gaat om de volgende molens: a. Een vaste molen in hoekhuizen b. Een beweeglijke molen in opvolgende huizen c. Een vaste molen in vallende huizen. Welke manier van overspannen raken kan te maken hebben met welke negatief gebruikte molen? 1. Te veel en te vaak omschakelen en van methode veranderen om dingen er door te drukken met als gevolg overspannenheid. 2. Een te consequent doorstomen volgens één methode en een sterke neiging om zich te fixeren op de eigen ambities leidde tot overspannenheid. 3. Overspannen raken door te veel vast te houden aan één methode/benadering in situaties die omschakelingsvermogen vereisen. B. Probeer positieve uitingsmogelijkheden van de molens a, b en c te bedenken. 4. Eén van de beide korte persoonlijkheidsbeschrijvingen die hieronder vermeld staan horen bij de in figuur 5 afgebeelde vlieger. Welke beschrijving is dat? a. Iemand die door mensen uit te testen en waar nodig tot het uiterste te gaan uitgesproken vrienden en vijanden maakt en op die manier zichzelf zoekt in een streven naar zowel geworteldheid als een bewuste reputatie. De hieruit voortvloeiende energie vormt de voedingsbodem voor veel, veelzijdige en vaak vluchtige contacten. b. Om een behoefte om op te vallen met een eigen stijl te kunnen bevredigen zijn vrienden nodig waarmee de betrokkene voor de

255

dag kan komen. Het hieruit voortvloeiende spanningsveld is de drijvende factor achter een veelvuldigheid aan spontane en avontuurlijke contacten, relaties en inzichten. Antwoorden op de vragen: bijlage 1. Literatuurverwijzingen 1. K. Hamaker-Zondag; Analyse van aspecten. 2. T. Marks; The art of chart synthesis. How to handle your T-square. 3. R. Pelletier; Planeten en Aspecten in de horoscoop.

256

Les 11 - Aanvullende duidingselementen Algemene inleiding In deze les komen de laatste methodes aan de orde die we kunnen gebruiken bij het duiden van horoscopen. Hoewel de titel van de les anders zou kunnen doen vermoeden zijn het niet steeds de minst belangrijke duidingsmethoden en elementen die nu ter sprake komen. Achtereenvolgens komen de volgende onderwerpen aan de orde: a. Heerserschappen. b. De duiding van geïsoleerde planeten, retrograde planeten en maansknopen. c. De betekenis van planeten in kritische zones. Met name het laatste gedeelte van de les gaat over een belangrijk onderdeel van de horoscoopduiding. De betekenis van de planeten wordt hierin gekoppeld aan de plaats ervan in de horoscoopcirkel zonder dat er in eerste instantie een associatie gelegd wordt met de klassiek-astrologische betekenissen van het huis waarin ze staan. Deze manier van horoscoopduiden is gebaseerd op één van de weinige goed opgezette wetenschappelijke onderzoeksprojecten die er op het gebied van de astrologie tot nu toe geweest zijn, waarbij bovendien statistisch zeer significante resultaten uit de bus kwamen. A. Huizen zonder planeten erin - Vormen van heerserschap Inleiding Zoals we in de in deze cursus getekende horoscopen hebben kunnen zien staan er nooit in alle huizen van een horoscoop planeten. Zonder dat is het echter toch mogelijk om op grond van de horoscoop iets over de uitingen en levenssituaties te zeggen waar lege huizen voor staan. De manier waarop dit kan komt in dit gedeelte van deze les ter sprake. Daarbij speelt het punt van het 'heerserschap' een belangrijke rol. In les 4 staat vermeld dat bij elk teken van de dierenriem een planeet

257

hoort die ongeveer net zo geaard is als het betreffende teken. Deze planeet heet de 'heerser' van dat teken. Welke de heersers van de 12 tekens zijn is eveneens te lezen uit de tabel op pagina 246. Op grond van dit 'heerserschap' is het mogelijk om uitspraken te doen over lege huizen. Uitspraken over lege huizen 1. Het teken op de cusp van een huis: Zoals we eveneens in les 4/5 gezien hebben symboliseren de tekens een bepaalde ervaringskleur en in die zin een aanleg. In de horoscoopfiguren op blz. 247 (figuur la) is te zien dat op de cusp (aan het begin) van ieder huis een teken van de dierenriem staat. We noemen dit het teken op de cusp van dat huis. Dit teken nu geeft de ervaringskleur aan die zich manifesteert op het levensgebied dat dat huis symboliseert. huis symboliseert. Het geeft aan welke aanleg iemand uit op de manier van het betreffende huis en daarmee mede hoe iemand in aanleg is in de uitingen en omstandigheden die dat huis vertegenwoordigt. Tabel 1: tekens en hun heersers.

258

Figuur la: Horoscoop voor 1-12-80 om 20.00 uur te Groningen. Figuur lb: Horoscoop voor 21-12-80 om 12.35 te Groningen.

Dit laatste is ook op de horoscooptekening van figuur 1 van toepassing. Omdat in'figuur la leeuw het ascendantteken is zijn alle le huissituaties in deze horoscoop op de leeuw-wijze ingekleurd. Deze kleur manifesteert zich hier echter ook in de 2e huisuitingen en levenssituaties, omdat het teken leeuw ook op cusp 2 (aan het begin van het 2e huis) staat. De 3e huis levenssituaties zijn in deze horoscoop op de maagd-wijze ingekleurd, de 4e huis levenssituaties op de weegschaal-wijze, enz. Iets wat daarnaast een wat andersoortige informatie kan geven over de lege eerste drie huizen van deze horoscoop is echter de plaats waar de heerser staat van het teken op de cusp van deze huizen. 2. De heerser van een huis: We zagen dat het teken op cusp 1 en cusp 2 van de horoscoop van figuur 1 a het teken leeuw is. Uit de tabel op blz. 246 van deze les weten we dat de zon de planeet is die bij het teken leeuw hoort en daarmee de heerser van dit teken is. Omdat het teken leeuw aan het begin van huis 1 en 2 staat zeggen we nu dat de zon niet alleen heerser is het teken leeuw, maar in het geval van de horoscoop van figuur la ook van het le en het 2e huis.

259

In de horoscooptekening van figuur lb zien we dat het le en het 2e huis niet de zon als heerser hebben. Ze hebben beide een andere heerser en dus niet, zoals in figuur la, één en dezelfde heerser. In deze figuur is de heerser van het le huis de planeet neptunus, omdat het teken vissen aan het begin van het 1e huis (op de ascendant) staat en omdat neptunus de heerser van het teken vissen is (zie de tabel). De heerser van het 2e huis is in deze figuur de planeet venus (ga eens na waarom dat zo is). Verder zien we in deze figuur dat het teken ram in zijn geheel in het le huis staat. Zo'n teken, dat in zijn geheel opgeslokt wordt door één huis, noemen we een onderschept teken. De heerser van zo'n teken heet dan de 'onderschept heerser' van dat huis. In figuur 1b is mars dus onderschept heer 1. We weten nu wat een heerser en een eventuele 'onderschept heerser' van een huis is. Vervolgens is het van belang om na te gaan op welke plaats in de horoscoop zo'n 'huisheer' staat, waar als het ware de baas van dat huis woont. Evenals in het dagelijks leven zijn ook in de astrologie de bewoners van een huis - lees: de planeten in een huis niet altijd de heerser van het betreffende huis. De zon, de heerser van het le en 2e huis in figuur la, staat in deze figuur in het teken boogschutter in huis 5. De 'huisbaas' van huis 1 en 2 woont in deze horoscoop dus in huis 5. In astrologisch jargon zeggen we in zo'n geval dat heer 1 en heer 2 in huis 5 staan. Hoe moet dit nu geduid worden? We weten dat planeten behoeftenpatronen en daaruit voortvloeiende drijfveren symboliseren. Wanneer heer 1 en heer 2 in 5 staat betekent dit dat de aan de 1 e en 2e huislevenssituaties gekoppelde behoeftes en daaruit voortvloeiende drijfveren zich in het 5e huis, d.w.z. in 5e huis-achtige uitingen en levensomstandigheden manifesteren. We kunnen stellen dat ze in dat soort uitingen en omstandigheden gerealiseerd moeten worden. De horoscoop geeft op die manier het adres/verblijfplaats aan van de huisbaas van een leeg huis. Wanneer men meer over het betrokken huis wil weten dient men zich daar dus te vervoegen... (kraakacties zijn in de astrologie helaas nog niet mogelijk gebleken). Wanneer we nu de zon in het teken boogschutter in huis 5 van figuur

260

1a duiden als de heerser van het le en 2e huis, dan betekent dit dat de levenssituaties en uitingen waarin de horoscoopeigenaar zijn spontane dadendrang uit (huis 1), en de levenssituaties en uitingen waarin hij zekerheid zoekt op het materiële niveau (huis 2) zich uiten in de zon in huis 5. Deze persoon zal dus bijvoorbeeld initiatieven kunnen nemen en geld kunnen verdienen door op een spontane, veelzijdige, avontuurlijke en visionaire manier zichzelf te zijn en te worden in levenssituaties en uitingen waarin hij een identiteit zoekt. (Het 5e huis vertegenwoordigt de uiting van de behoefte om iemand te zijn: zie les 7.) Op het eerste gezicht lijkt het betrekken van huisheren in de horoscoopduiding een vrij ingewikkelde zaak. Na enige oefening went het echter wel! Verder kan op deze plaats alvast vermeld worden dat 'heerserschap' niet één van de belangrijkste duidingsmethoden is, al is het in een aantal gevallen zeker zinvol om één en ander na te gaan. Later in de cursus, in les 12, wordt hierop teruggekomen. De heerser van een planeet Zoals we uit het gedeelte van de les hierboven kunnen afleiden is de heerser van iets - of dat nu een teken, een huis of, zoals in dit geval, een planeet is - altijd de planeet die bij een teken hoort. In figuur la zien we vier planeten in het teken weegschaal staan, te weten de planeten maan, jupiter, saturnus en pluto. Wanneer er zoveel planeten in één teken staan kan het in verband met de duiding van die planeten, van belang zijn om na te gaan in welk huis de heerser van het teken staat waarin al die planeten staan. De heerser van dat teken wordt dan ook de heerser van die planeten genoemd. In de horoscoop van figuur la is venus de heerser van de maan, jupiter, saturnus en pluto. Venus is in dit geval de 'huisbaas' van deze vier bewoners van huis 4. Venus woont zelf in schorpioen in huis 5 (strikt genomen in huis 4, maar het verdient bij de duiding van een horoscoop aanbeveling om een planeet die aan het eind van een huis staat maar vast bij het volgende huis te rekenen). Duiding: 'de horoscoopeigenaar creëert een geborgenheidssituatie door een intens gevoelsmatig gekleurd harmoniestreven in levenssituaties waarin hij iemand wil zijn'

261

Horoscoopduiding en leeftijdsfasen Bij de duiding van de huizen in de horoscoop verdient het aanbeveling om tevens rekening te houden met de leeftijd van de horoscoopeigenaar. Vaak zijn in het begin van het leven de huizen belangrijk omdat een kind, en met name een heel jong kind, erg afhankelijk is van zijn omgeving. Wanneer het wat ouder wordt gaat het zijn aanleg meer ontwikkelen. Omdat de planeten in tekens de aanleg symboliseren worden bij opgroeiende kinderen, pubers en adolescenten de standen van planeten in teken tijdelijk belangrijker dan de huizen. Bij het volwassen worden wordt men geconfronteerd met steeds verscheidener levenssituaties waarin men de ontwikkelde aanleg moet toepassen. Zodra dit het geval is worden de huizen in de horoscoopduiding weer belangrijker, maar nu minder als levenssituaties die men ondergaat en meer als levenssituaties die men zelf creëert. B. De duiding van ongeaspecteerde planeten - retrograde planeten en maansknopen

De duiding van een ongeaspecteerde planeet De meest voor de hand liggende duiding van een ongeaspecteerde planeet is eigenlijk dat de drijfveer die zo'n planeet vertegenwoordigt, geheel op zichzelf staat. Een andere conclusie die we zouden kunnen trekken is dat de 'tekenduiding' van de planeet sterker en zuiverder zal gaan werken, met name wanneer de betreffende planeet tussen de 10e en 20e graad van zo'n teken valt (zie ook les 12). Nog een mening die bij een aantal autoriteiten op het gebied van de astrologie heeft postgevat is dat een ongeaspecteerd zijn van een planeet de drijfveer die zo'n planeet vertegenwoordigt voor de horoscoopeigenaar nogal onberekenbaar en oncontroleerbaar maakt. Omdat deze een geheel eigen leven gaat leiden kan de geborene deze moeilijk integreren in zijn persoonlijkheid. In samenhang daarmee ligt de uitwerking ervan enigszins in een alles of niets sfeer. De werking van een ongeaspecteerde venus in boogschutter kan er op duiden dat bij de geborene de venus-eigenschappen nogal op zichzelf staan. Wanneer we met een mannelijke horoscoop te doen hebben

262

zou dit - omdat venus een vrouwelijke planeet is - kunnen wijzen op een versterkte neiging om venus in boogschutter-eigenschappen in vrouwen te gaan waarderen. De duiding van retrograde lopende planeten Over de wijze waarop retrograde lopende planeten geduid moeten worden bestaat in de astrologische vakliteratuur geen eensgezindheid. In zijn algemeenheid worden ze met het volgende geassocieerd: de neiging om dingen pas achteraf door te krijgen - meer tijd nodig hebben om dingen te verwerken, dingen tot zich door te laten dringen - een sterker individualisme in de door de planeet gesymboliseerde kanten van de persoonlijkheid - in samenhang hiermee: een onvermogen om in het hier en nu te leven. Omdat een retrograde planeet een telkens teruggrijpen op en van daaruit naar de toekomst projecteren van ervaringen van vroeger symboliseert, kunnen mensen met veel retrograde planeten soms moeilijk in het hier en nu leven. De door retrograde planeten gesymboliseerde kanten van de persoonlijkheid komen dan ook vaak later in het leven tot ontplooiing dan de door direkt gaande planeten gesymboliseerde kanten daarvan. Wel is het zo dat de dingen dan vaak beter zijn doorleefd. Door veel auteurs wordt een retrograde lopende planeet geassocieerd met een zekere omkering van de normale werking ervan; een soort weigering om de normale gerichtheid van die energie te accepteren. In positieve zin koppelt Schulman (zie literatuurlijst) aan retrograde lopende planeten een vermogen om meer zichzelf te kunnen zijn in de wereld en een minder gebruik hoeven en willen maken van publieke en privé-maskers om zich te handhaven. De duiding van de maansknopen De maanknopen of maannodes vertegenwoordigen één van de zgn. immateriële punten, die naast de materiële punten, de zichtbare hemellichamen, in de astrologie gebruikt worden als duidingselement. Voordat dieper op de aard en betekenis van de maansknopen wordt ingegaan is misschien een waarschuwing op zijn plaats voor het gebruik van te veel duidingselementen, m.n. door beginners.

263

Toch wordt in deze cursus kort iets verteld over de maansknopen, omdat ze de laatste jaren nogal sterk in de astrologische belangstelling staan. De maansknopen vertegenwoordigen het punt in de hemel en daarmee in de horoscoop waar de baan van de zon en de baan van de maan elkaar snijden. Dit gebeurt op twee recht tegenover elkaar liggende plaatsen aan de hemel en er zijn dan ook twee maansknopen, de noordelijke en de zuidelijke maansknoop, weergegeven door de volgende symbolen in de horoscoop: voor de noordelijke maansknoop of noordnode en voor de zuidnode. Over de betekenis en belangrijkheid van de maansknopen liepen met name tot voor kort de meningen van de diverse auteurs op astrologisch gebied nogal uiteen. Een aantal van hen was het er wel over eens dat de betekenis ervan toeneemt wanneer ze aspecten maken met de planeten. De laatste jaren neemt de belangstelling ervoor in de astrologenwereld nogal toe. Sommige auteurs stellen dat er een verband bestaat tussen de maansknoopposities en een aantal psychosomatische ziektebeelden. Bij bepaalde ziektebeelden zou een bepaalde maansknooppolariteit vaker voorkomen dan bij andere ziektebeelden en ook vaker dan de andere maansknooppolariteiten. De verklaring hiervoor is dan dat zo'n ziektebeeld een gevolg is van een frustratie in de zelfontplooiingsmogelijkheden, en dat de maansknoopposities, vooral informatie geven over deze zelfontplooiingsmogelijkheden van het individu. De theorie achter deze duiding van de maansknopen gaat uit van de reïncarnatiegedachte, en veronderstelt dat de maansknooppositie in de horoscoop informatie geeft over iemands levensbestemming, en over het doel dat iemand zichzelf voor zijn geboorte heeft gesteld in dit leven. De zuidelijke maansknoop zou dan een patroon aangeven waarin iemand in dit leven maar al te gemakkelijk vervalt, omdat hij dit in zijn vorige levens te veel benadrukt heeft. Dit steeds terugvallen in het oude patroon zou uiteindelijk destructieve gevolgen kunnen hebben voor de persoonlijkheidsontwikkeling. Op die manier zou de zuidelijke maansknoop informatie kunnen geven over iemands zwakke kanten, iemands achillespees.

264

De noordelijke maansknoop geeft dus aan waarvoor iemand zichzelf in dit leven op de wereld heeft gezet, wat hij in dit leven zal moeten ontplooien en waar hij uiteindelijk naar toe zal moeten. Het geeft iets aan waar iemand enerzijds zich nog onzeker in voelt, maar anderzijds vanuit de door de evolutie meegekregen overlevingsen ontwikkelingsdrang onweerstaanbaar toe aangetrokken wordt. Zo zal iemand met de noordelijke maansknoop in ram en de zuidelijke in weegschaal in dit leven moeten leren om zelfstandig te zijn, eigen initiatieven te ontplooien en gewoon te doen waar hij zin in heeft zonder zich, zoals hij in het verleden te veel heeft gedaan, continu bezig te houden met het angstvallig op een verstandige manier rekening houden met anderen en met de omgeving. Hij moet dus zijn ram-kant ontwikkelen ten koste van zijn weegschaal-kanten. Doordat de betrokkene deze weegschaal-kant van zichzelf in het verleden te veel heeft benadrukt is hij nooit aan zichzelf en aan een vrij en zelfstandig optreden toe gekomen. iemand met de noordelijke maansknoop in stier en de zuidelijke in schorpioen moet leren om vertrouwen te krijgen en zich constructief met iets bezig te houden. Zo iemand moet eerst leren om dingen niet op te kroppen. Dit, omdat hij ertoe neigt om dit wel te doen en daardoor eigenschappen als afgunst, jaloezie, wantrouwen en wrok een kans krijgen om zich te ontwikkelen en hij een onvermogen krijgt om zijn vertrouwen te geven. Mensen met deze maansknooppositie neigen er vaak toe, met name wanneer een aantal andere horoscoopfactoren eveneens in die richting wijzen, om hun hele leven lang van alles op te kroppen, waardoor zich gemakkelijk psychosomatische kwalen ontwikkelen. Op deze wijze kan van iedere maansknoopcombinatie de betekenis gereconstrueerd worden aan de hand van de tekens waar ze in staan. De huizen waarin de maansknopen staan geven informatie over in welke uitingen en op welke levensgebieden de door de maansknopen aangegeven zelfverwerkelijkingsproblematiek zich met name afspeelt, en de aspecten van de maansknopen met planeten geven informatie over de invloed daarbij van de drijfveren die die planeten vertegenwoordigen. Hieronder volgt een korte beschrijving van de wijze waarop aspecten met de maansknopen uitwerken. - conjuncties van horoscoopfactoren met de noordelijke maans-

265

-

-

-

knoop (d.w.z. opposities met de zuidelijke): symboliseren drijfveren of houdingen (Asc/MC) waarmee iemand zijn bestemming kan verwerkelijken. sextielen met de noordelijke maansknoop (deze zijn per definitie driehoeken met de zuidelijke): symboliseren een contact daarvan met een drijfveer (planeten) of houding (Asc/MC) die iemand gemakkelijk afleidt van zijn werkelijke bestemming en terug doet vallen in oude gedragspatronen waar hij niet verder mee komt. vierkanten met de beide maansknopen symboliseren drijfveren/houdingen waarvan de dynamiek iemand gemakkelijk van zijn uiteindelijke bestemming afleidt. driehoeken met de noordelijke maansknoop (deze zijn per definitie sextielen met de zuidelijke): symboliseren een contact met drijfveren/houdingen die iemand gemakkelijk kunnen helpen bij het realiseren van zijn bestemming. inconjuncten met de noordelijke maansknoop symboliseren drijfveren die voor het gevoel van de betrokkene moeilijk te verenigen zijn met wat hij als bestemming voelt. opposities met de noordelijke maansknoop symboliseren drijfveren/houdingen die de herinnering aan oude destructieve patronen in stand houden of kunnen versterken, omdat het hier per definitie om planeten gaat die conjunct staan met de zuidelijke maansknoop.

Bij de maansknoopduiding doet zich een bijzondere situatie voor wanneer de maansknopen in receptie staan (figuur 2). Dit betekent dat de heerser van de ene maansknoop conjunct staat met de andere maansknoop. Hierdoor wordt aangegeven dat de horoscoopeigenaar het door de heerser en de andere maansknoop weergegevene goed kan benutten om de ene maansknoop te ontwikkelen. Tot zover de duiding van de maansknopen. Samen met de posities van jupiter, saturnus en pluto in de horoscoop en de 8e en 12e huisfactoren, geven ze de voornaamste informatie over datgene wat iemands 'karmische patronen' wordt genoemd. Karmische patronen kan men omschrijven als gewoontepatronen die niet op iemands achtergrond van dit leven terug te voeren zijn. De hierboven genoemde horoscoopfactoren kunnen mede daarover informatie geven.

266

Figuur 2: Voorbeeld van het in receptie staan van maansknopen: Mars, de heerser van de noordelijke maansknoop in Ram, staat conjunct met de zuidelijke maansknoop in Weegschaal.

C. Planeetpatronen - de eerste indruk Inleiding Wanneer men horoscopen tekent of pas onder ogen krijgt, is het eerste wat opvalt dat de planeten daarin volgens bepaalde patronen gerangschikt zijn. Zo kunnen ze over de hele horoscoopcirkel verspreid of in kleine groepjes bij elkaar staan, zich allemaal binnen één helft van de horoscoop bevinden of, sterker nog, binnen 1/6 deel van de horoscoopcirkel vallen; terwijl de rest van de horoscoop leeg is, enz. Over dergelijke verdelingen gaat het in het navolgende gedeelte van de les. Het op grond van dergelijke planeetverdelingen duiden van horoscopen stamt uit de humanistische stroming binnen de astrologie. De ideeën van de humanistische school over de betekenis van de diverse planeetpatronen worden hieronder kort beschreven. Omdat pogingen om deze ideeën met behulp van systematisch opgezet wetenschappelijk onderzoek te staven tot nu toe mislukt zijn en omdat de schrijver persoonlijk ook nog geen indrukwekkende

267

resultaten bereikt heeft met deze manier van horoscoopinterpretatie, wil hij de lezer nadrukkelijk wijzen op de betrekkelijkheid ervan. Waarschijnlijk is het dan ook aan te bevelen om dit deel van de les voornamelijk te beschouwen als bron van aanvullend duidingsmateriaal. Eventuele conclusies die op de inhoud ervan gebaseerd worden, kunnen het beste gezien worden als ondersteuning van eventuele op andere duidingsmethoden gebaseerde indrukken die in dezelfde richting wijzen. De planeetpatronen inhoudelijk Bij het duiden van planeetpatronen moet men het volgende in het oog houden. - Ascendant, MC en noordelijke maansknoop tellen niet mee. - In deze humanistische school worden de volgende termen gehanteerd: de koploper: de planeet die met de wijzers van de klok mee, het eerst over de Ascendant is gekomen. het handvat: een planeet (of een samenstand van planeten) die binnen de horoscoop op zichzelf staat en een bijzondere functie vervult in relatie tot de rest van de planeten, die meestal bij elkaar staan (zie ook de hulpfiguurtjes bij ieder planeetpatroon). Beschrijving van de planeetpatronen en hun betekenis

Figuur 3: De spetter

268

a. De spetter Definitie: De planeten staan verspreid over de hele horoscoop. Gewoonlijk vallen er niet meer dan 2 planeten binnen één huis, zijn er hoogstens 3 lege huizen en is het grootste lege stuk van de horoscoop kleiner dan 60 gr. Betekenis: Het spetterpatroon symboliseert een tweelingenachtig effect op de persoonlijkheid, d.w.z. een veelzijdigheid qua belangstelling en capaciteiten en een neiging om energie te versnipperen over veel levensgebieden. b. De kom

Figuur 4: De kom (Eleanor Roosevelt)

Definitie: De planeten vallen binnen één helft van de horoscoopcirkel. In die bezette helft van de horoscoop is het grootste gebied waar geen planeten in staan kleiner dan 60 gr. Betekenis: De lompersoonlijkheid' functioneert op een nogal vanzelfsprekende manier in de bezette helft en gebruikt die helft om de onbezette helft te verwezenlijken. Zijn energie is dus voornamelijk gericht op verwezenlijking van de niet bezette helft. Daarbij ligt het accent op het gedeelte daarvan dat recht tegenover het middelpunt van de kom ligt (ook al staan daarin geen planeten of andere horoscoopfactoren). De koploper symboliseert de energie

269

die de betrokkene het meest gebruikt om de eigen behoeftes te vervullen. c. De emmer

Figuur 5: De emmer

Definitie: Een emmer is een kom met een handvat. Het handvat bestaat uit één planeet of uit een conjunctie (samenstand van planeten) die minstens 30 gr. verwijderd moet zijn van een planeet die de buitenkant van de kom vormt. Betekenis: Bij de 'emmerpersoonlijkheid' is het handvat volgens de humanistische school het meest in het oog springende onderdeel van de horoscoop. Door dat handvat kanaliseert deze zijn energie en de teken- en huispositie van de handvatplaneet(en) symboliseert welk soort energie de betrokkene het meest uitdrukt op welk levensgebied.

270

d. De locomotief

F iguur 6: De locomotief (Jimmy Carter)

Definitie: Het gaat hier om een patroon waarbij 1/3 deel van de horoscoop leeg is en alle planeten dus binnen de overgebleven 240 gr. van de cirkel vallen. Vaak wordt het onbezette gebied overbrugd door een driehoek tussen de 2 planeten aan de rand daarvan. Betekenis: De locomotiefpersoonlijkheid' is energiek, zichzelf bezighoudend en vastbesloten en richt de eigen energie meestal op het middelpunt van de lege driehoek. De koploper is als het ware de motor, de aandrijfkracht. De teken- en huisposities daarvan symboliseren met welke energie de betrokkene het middelpunt van de lege driehoek in het leven wil inpassen.

271

e. De zandloper

Figuur 7: De zandloper (Richard Nixon)

Definitie: Bij de zandloper zijn de planeten verdeeld in 2 groepen die minstens 60 gr. uit elkaar liggen. Er mag niet meer dan één leeg huis binnen elk van beide groepen zijn. Verder moet er sprake zijn van minstens één oppositie tussen de betrokken planeten. Betekenis: Een zandloperpatroon symboliseert een weegschaalachtig effect op de persoonlijkheid. Het symboliseert iemand die sterk betrokken is op relaties/verbanden en zich bewust is van alternatieven; iemand dus die heen en weer wordt geslingerd tussen de verschillende stukken van zichzelf en daardoor in positieve zin vaardigheid kan ontwikkelen in het maken van syntheses en het sluiten van compromissen.

272

f. De wig

Figuur 8: De wig Definitie: Alle planeten bevinden zich in 1/3 deel van de horoscoop; de rest van de horoscoop (2/3 deel) is dus leeg. Betekenis: De 'wigpersoonlijkheid' vertoont overeenkomsten met de locomotiefpersoonlijkheid'. Het is een in zichzelf besloten, gecentreerde persoonlijkheid die in positieve zin een vermogen tot concentratie koppelt aan een neiging tot specialisatie. In negatieve zin kan de betrokkene zich te veel beperken tot één bepaald levensgebied. De koploper symboliseert vaak een energie die gericht is op het punt tegenover het middelpunt van de wig.

273

g. De waaier

Figuur 9: De waaier (John F. Kennedy)

Definitie: Een waaier is een wig met een handvat. Dit handvat moet minstens 60 gr. verwijderd zijn van de buitenkant van de wig en in oppositie staan met minstens één planeet in de wig. Betekenis: In tegenstelling tot de 'emmerpersoonlijkheid' gebruikt de 'waaierpersoonlijkheid' zijn 'handvat' niet als kanaal om zijn energie naar buiten te brengen. De handvatplaneet wordt meer gezien als bron van steun en voeding voor de rest van de planeten in de waaier, vooral voor de planeet die er recht tegenover staat.

274

h. Het statief/De driepoot

Figuur 10: Het statief

Definitie: De planeten zijn verdeeld in drie los van elkaar staande groepen. Iedere groep is op zijn minst 60 gr. verwijderd van de andere groep. De drie gebieden waarin planeten staan zijn ieder hoogstens 60 gr. groot en onderling verbonden door aparte driehoeken. Betekenis: De 'statiefpersoonlijkheid' is een unieke persoon die zelfverzekerd zijn eigen weg gaat. Door de grote driehoek (zie les 10) is er sprake van een zekere voorspelbaarheid en vanzelfsprekendheid in bepaalde vuur, aarde, lucht of watereigenschappen die de betrokkene bezit (afhankelijk van het element waarin de grote driehoek zich bevindt) (zie les 10). D. De betekenis van planeten in kritische zones - Het onderzoek van Gauquelin Inleiding en verantwoording Zoals uit het kopje hierboven blijkt en al eerder in dit boek gebleken is,

275

is de schrijver er niet afkerig van om de resultaten van goed opgezet wetenschappelijk onderzoek zoveel mogelijk te integreren in het beoefenen van astrologie. Omdat er naar zijn idee in kringen van belangstellenden en beoefenaars van astrologie nogal eens een zeker wantrouwen te bespeuren valt ten aanzien van dit soort onderzoek wil hij, voordat begonnen wordt met de behandeling van de bevindingen van Gauquelin, graag uiteenzetten welke functie het systematisch bijhouden van ervaringen voor astrologen naar zijn idee kan hebben. Zoals de wat meer gevorderde lezers van dit cursusboek waarschijnlijk wel zullen weten zijn de meeste theorieën die in de astrologie opgeld doen gebaseerd op wat we zouden kunnen omschrijven als de 'klinische intuïtie' van astrologen. Vanuit deze intuïtie wordt de praktijk dan benaderd en er ontstaat een gevoel dat bepaalde wel/niet gecombineerde duidingselementen uit een horoscoop plegen samen te gaan met een bepaalde karaktertrek of een bepaald verschijnsel. De op deze wijze ontdekte regels voor het duiden van horoscopen worden daarna vaak van generatie op generatie overgeleverd en men vindt ze terug in de astrologieboeken. Het bezwaar van deze manier van theorievorming is dat de eerdergenoemde 'klinische intuïtie' als regel niet gecombineerd wordt met objectieve methoden om de eigen ideeën systematisch te toetsen. Daardoor is de kans groot dat in die theorievorming subjectieve elementen sluipen; de astroloog die de theorie ontdekt heeft, gaat vanuit die theorie in de praktijk 'selectief waarnemen'. Hij neigt ertoe om datgene wat overeenkomt met en in te passen is in zijn theorie beter te onthouden dan dingen/ervaringen die daar niet in passen. Het is nu eenmaal een algemeen menselijke behoefte om structuur in de ervaring aan te brengen en naarmate mensen intelligenter zijn, zijn ze hier beter toe in staat. Intelligentie, academische graden en dergelijke zijn dus geen garantie voor een objectieve waarheidsgetrouwe weergave van de realiteit, ook al is er in dezen sprake van goeder trouw en van de beste bedoelingen bij de betreffende intellectueel. Deze zou de eigen intelligentie namelijk ook heel goed kunnen gebruiken om via moeilijk te ontdekken redeneerfouten het eigen subjectieve duidingssysteem te objectiveren, om op die manier de eigen vooroordelen die hem de structuur bieden die hij nodig heeft, te presenteren als objectieve waarheden.

276

Hoewel uit het bovenstaande gebleken zal zijn dat de schrijver doordrongen is van zijn verantwoordelijkheid tegenover zijn lezers, weet hij uit ervaring hoe moeilijk het is om in de praktijk dingen systematisch te onderzoeken en bij te houden. Wel weet hij vanuit zijn studie-achtergrond hoe dit gedaan zou moeten worden en van daaruit acht hij zich ertoe in staat om door anderen gedaan onderzoek kritisch op zijn merites te beoordelen. Gelukkig zijn er enkele wetenschappers die van het uitvoeren van systematisch opgezet onderzoek op het gebied van astrologie min of meer hun specialisatie gemaakt hebben en de bekendste daarvan is Michel Gauquelin, een Frans statisticus-psycholoog. Veel onderzoekers (astronomen) hebben al geprobeerd om zijn bevindingen te ondergraven. Geen van hen is dat tot nu toe gelukt en prof. H.J. Eysenck, een gerenommeerd psycholoog die zich min of meer gespecialiseerd heeft op het gebied van onderzoeksmethodiek, omschrijft in zijn boek 'Astrology, science or superstitien' het onderzoek van Gauquelin in termen van een schoolvoorbeeld van goed opgezet wetenschappelijk onderzoek met als uitkomst een aantal uiterst significante resultaten. Wat deze 'uiterst significante resultaten' behelzen en wat we er in de praktijk mee kunnen doen wordt beschreven in het volgende gedeelte van de les. Wat heeft Gauquelin onderzocht en aangetoond Bij een statistisch onderzoek naar een mogelijk verband tussen geboortehoroscopen en het beroep van de 'eigenaars' daarvan toonde Gauquelin aan dat er bij personen die in bepaalde duidelijk omschreven beroepscategorieën op een dusdanige manier uitmunten dat hun naam en persoonlijkheidsbeschrijving in biografieën voorkomen, een duidelijk aantoonbaar verband bestaat tussen het beroep waarin ze excelleren en bepaalde planeten die op het moment van hun geboorte op hun geboorteplaats net opgekomen waren of net in het zuiden gestaan hadden. In tabel 1 is te zien welke planeten in de hierboven omschreven zin bij welke beroepsgroepen horen. Uit deze tabel blijkt bijvoorbeeld dat wetenschappers, militairen en topsporters gemeenschappelijk hebben dat ze vaker dan op grond van toeval valt te verwachten, geboren worden op momenten dat de planeet mars net opgekomen (gerezen) is of net in het zuiden heeft gestaan (geculmineerd is). Uit tabel 1 is ook af te leiden om welke aantallen proefpersonen het in

277

278

dit onderzoek gaat. Zoals we kunnen vaststellen gaat het daarin om zeer grote proefgroepen, in aantal proefpersonen variërend van ± 800 tot meer dan 3.000. De proefgroepen zijn 'aselect' samengesteld, wat betekent dat ze niet geselecteerd zijn op datgene wat onderzocht werd. Bij niet prominente personen uit de onderzochte beroepsgroepen blijken de hierboven beschreven effecten niet aantoonbaar te zijn. Niet beroemde atleten worden dus niet vaker dan op grond van toeval valt te verwachten geboren op een moment dat mars opkomt en in de horoscopen van onbekende schrijvers staat de maan niet vaker dan we op grond van toeval zouden mogen verwachten aan de vallende huiskant van ascendant of MC. Verder kunnen we uit de gegevens in tabel 1 afleiden dat het feit dat beroemdheden vaker dan op grond van toeval valt te verwachten op momenten van de dag worden geboren dat een bij hun toekomstige beroep passende planeet opkomt, niet betekent dat dit bij alle beroemdheden in de betreffende horoscoopcategorie het geval is. Zo zijn er van de 826 in het onderzoek opgenomen beroemde schrijvers 180 die de maan in één van de beide bovengenoemde 'kritische zones' hebben staan, terwijl we er op grond van toeval 136 zouden mogen verwachten (zie tabel 2). Het verschil tussen het toevallige aantal en het werkelijke aantal is dus maar 44, maar de kans dat zo'n verschil in een steekproef van 826 mensen bij toeval voorkomt is maar erg klein (1:15.000). Ook betekent het feit dat er van de 826 schrijvers 180 zijn met in hun geboortehoroscoop de maan in een kritische Moe, dat er nog altijd 646 schrijvers niet op een moment van de dag zijn geboren dat de maan opkwam of culmineerde. We kunnen dus vanuit de resultaten van het onderzoek van Gauquelin niet afleiden dat alle prominenten onder een bepaalde planeet geboren zijn en nog minder dat iemand die onder een bepaalde planeet geboren is (d.w.z. deze planeet in een kritische zone heeft; hierover later in de les meer) aanleg heeft om uit te munten in het bij deze planeet passende beroep. In dit verband is het interessant om te weten dat Gauquelin ook aangetoond heeft dat een kritische plaatsing van planeten niet zo zeer duidt op een aanleg voor een bepaald beroep op zich, maar meer op een in het oog springende karaktertrek op grond waarvan iemand zich in bepaalde beroepen goed thuis voelt. Dit laatste deed Gauquelin als volgt:

279

Uit tabel 1 blijkt dat saturnus bij wetenschappers veel vaker dan op grond van toeval valt te verwachten op één van de horoscoophoeken staat. Nu splitste Gauquelin zijn grote proefgroep van wetenschappers in twee groepen op grond van de mate waarin ze door biografen als naar binnen gekeerd of naar buiten gekeerd werden beoordeeld. Dit gebeurde volgens een van te voren vastgesteld systeem. Uit dit onderzoek bleek dat het voornamelijk de in zichzelf gekeerde wetenschappers waren die saturnus vaker aan de vallende huiskant van cusp 10 en cusp 1 hadden staan, dan op grond van toeval valt te verwachten. De plaatsing van saturnus aan de vallende huiskant van een hoek wijst dus meer op het in zichzelf gekeerd zijn dan op het wetenschapper zijn. Van daaruit is het ook verklaarbaar dat bijvoorbeeld saturnus zowel bij wetenschappers als medici, en bij zowel atleten als militairen mars vaker dan bij toeval op één van de hoeken staat. Deze plaatsing van saturnus zou dus wel eens eerder op een bepaalde karaktertrek kunnen wijzen op grond waarvan men een saturnaal beroep kiest dan op de keuze van één bepaald beroep op zich. Iets dergelijks toonde Gauqelin aan bij mars. Mars bestemt iemand niet voor om topatleet of generaal te worden maar geeft de betreffende persoon zodanige karaktertrekken mee dat deze zich onder andere in de sportwereld goed op zijn plaats zou kunnen voelen. Tabel 3a: Voorbeelden van beroemde persoonlijkheden met kritische plaatsingen van Jupiter, Saturnus, Mars, Maan of Venus.

Kritische planeet

Beroemde persoonlijkheden met een kritische plaatsing daarvan

Jupiter

Lodewijk XIV, de zonnekoning; de Amerikaanse presidenten F.D. Roosevelt en L.B. Johnson; de topnazi's Hitler, Himmler, Goebbels en Bormann; de zangers Maria Callas en Elvis Presley; de avonturiers Jacques Cousteau, Emile Zola en Lord Byron (de laatste was tevens dichter); de wetenschapper Albert Einstein.

Saturnus

Albert Camus (schrijver); Charley Chaplin (hij bleek op een daartoe ontworpen psychologische test zeer hoog te scoren op de dimensie 'introvertie') en Maurice Chevalier (beide acteurs); de Amerikaanse presidenten

280

R. Nixon, W. Wilson en H. Hoover; de politici Aldo Moro (Italië) en Margareth Thatcher; Paul Getty (de rijkste man ter wereld); de wetenschappers Copernicus en Louis Pasteur. Mars

De topsporters Johan Cruyff en Jim Clarke; de kunstenaars Picasso, Gaugain en Van Gogh; de componist Verdi; de filosofe Simone Weil.

Maan

De auteurs/dichters Shelley, André Gide, Paul Valery en G.B. Shaw; Lord Baden Powell (oprichter van de padvinderij); Hubert Humphrey (Amerikaanse presidentskandidaat); Herman Goering (nazi); Raymond Poulidor (de wielrenner die bij de Tour de France jarenlang tweede werd); de politica Margareth Thatcher.

Venus

De acteur Gregory Peck, de filosoof Theillard de Chardin; de 'sekssymbolen' Marylin Monroe en Brigitte Bardot.

Tabel 3b: Eigenschappen die in het karakter naar voren komen bij een 'kritische plaatsing' van respectievelijk Mars, Jupiter, Saturnus en de Maan.

281

Hoewel in de onderzoeken van Gauquelin de resultaten met betrekking tot venus minder duidelijk zijn dan met betrekking tot de in tabel 3b beschreven planeten, onderkent hij in zijn werk The spheres of destiny ook een aantal 'kritische venus-eigenschappen'. Iemand met venus in één van de kritische zones van de horoscoop kan volgens hem beschreven worden als: minzaam, beminnelijk, welwillend, charmant, attent, hoffelijk, elegant, ontwijkend, vlijend, galant, zachtaardig, jeugdig, voorkomend, prettig, poëtisch, beleefd en verleidelijk. Als mogelijke negatieve eigenschappen zou vanuit eigen ervaring de schrijver zelf nog graag een zekere neiging tot luiheid en besluiteloosheid en een neiging om telkens de gemakkelijkste weg te kiezen aan dit rijtje willen toevoegen. Overige resultaten van het onderzoek van Gauquelin Gauguelin stelde eveneens op zeer overtuigende wijze vast dat ouders en hun kinderen onwaarschijnlijk vaak dezelfde planeten in de buurt van de ascendant of het MC hebben staan. Het betreft hier de planeten maan, venus, mars, jupiter en saturnus. De kans dat de resultaten van dit onderzoek op toeval berusten is slechts één op de 500.000. Deze planetaire erfelijkheid geldt niet bij kunstmatig opgewekte geboorten. De toepasselijkheden van Gauquelins bevingen

282

Om een indruk te kunnen krijgen van de manier waarop we de resultaten van het onderzoek van Gauquelin in de praktijk kunnen toepassen moeten we eerst meer inzicht krijgen in de wijze waarop we ons een kritische zone moeten voorstellen. Daartoe zijn figuur 11 en 12 in de les opgenomen (zie blz. ma). Uit deze figuren kunnen we aflezen hoe we ons de kritische zones in de praktijk ongeveer voor kunnen stellen. Om te beginnen kunnen we constateren dat er met name bij de plaatsing van saturnus in de horoscopen van wetenschappers geen 2 maar 4 kritische zones zijn. In figuur 12, de grafiek voor saturnus, zien we dat er 4 pieken en 4 dalen zijn in de plaatsing van deze planeet. De saturnuspieken zien we in de horoscopen van beroemde wetenschappers in de vallende huizen, i.e. de huizen 12, 3, 6 en 9, en de saturnus-dalen vinden we ongeveer in de opvolgende huizen 2, 5, 8 en 11. Volgens Gauguelin zelf geeft een plaatsing van een planeet in de buurt van een opvolgend huis aan een dergelijke planeet in zijn algemeenheid een 'anti-effect' mee. Een saturnus in een opvolgend huis zou dus een soort anti-saturnaal effect hebben op de persoonlijkheid. Bij mensen met saturnus in een opvolgend huis kunnen we dan ook karaktertrekken invullen die precies het omgekeerde zijn van de karaktertrekken die in tabel 2 met deze planeet geassocieerd worden. Wel moeten we ons daarbij realiseren dat het anti-saturnus effect in de opvolgende huizen minder uitgesproken is dan het saturnus effect bij een plaatsing van deze planeet in een vallend huis. Mogelijk moet een anti-kritische plaatsing van een planeet ook geassocieerd worden met een minder ambitieuze en meer creatieve uitdrukkingswijze van de door deze planeet gesymboliseerde drijfveer. Het hierboven beschreven effect is eveneens terug te vinden in figuur 12. We zien in deze figuur dat beroemde kunstenaars een hoge 'saturnus frequentie' hebben op plaatsen waar die bij wetenschappers laag is. Inderdaad kan dit samenhangen met het 'anti-saturnale karakter', wat vaak met kunstenaarsschap samengaat. Een vergelijkbaar effect toonde Gauquelin aan bij de planeten mars en jupiter (Gauquelin, 1980). In al deze gevallen kan het 'anti-effect' echter ook geduid worden als een creatieve en niet uitgesproken ambitieuze uitwerking.

283

Figuur 11: Dit is geen horoscooptekening, maar een statistische grafiek. De punten van rijzen, culminatie, ondergang en onderculminatie zijn uitgezet langs een cirkel die de gemiddelde te verwachten score vertegenwoordigt. De gesloten lijn vertegenwoordigt Mars, zoals deze voorkomt in de horoscopen van bekende sportkampioenen. Men ziet de pieken bij het rijzend en het culminerend punt. De stippellijn vertegenwoordigt sportlieden die geen opvallende resultaten boeken in sportbeoefening. De plaatsing van Mars beantwoordt hier aan het te verwachten gemiddelde.

Figuur 12: De stippellijn vertegenwoordigt 3647 wetenschappers, de gesloten lijn vertegenwoordigt 5100 kunstenaars. Men ziet dat bij de wetenschappers Saturnus vaker is terug te vinden op de hoekpunten. Bij de kunstenaars ziet men pieken halverwege deze punten. Het antagonisme tussen kunst en wetenschap komt hierin tot uiting.

284

Voordat overgegaan wordt tot het bepalen van de 'kritische' en de 'anti-kritische zones' in de horoscoop moet nog gewezen worden op de in figuur 13 afgebeelde tekeningetjes. Zij geven een indruk van kritische plaatsingen die kenmerkend zijn voor beroemdheden uit bepaalde beroepsgroepen.

Figuur 13: Kritische plaatsingen die kenmerkend zijn voor een aantal beroepen. De figuurtjes zijn van links naar rechts van toepassing op achtereenvolgens generaals, schrijvers, artsen, wetenschappers, politici en zakenmensen (rechtsonder).

Met het toepassen van de resultaten van Gauguelins bevindingen in de praktijk moet, ondanks de indrukwekkende loevalskansen' in zijn onderzoeken, voorzichtig worden omgesprongen. De kans dat bij iemand met een kritieke mars martiaanse karaktertrekken (zie tabel 3b op blz. 269) opvallend aanwezig zijn is redelijk groot, maar het is de schrijver in zijn praktijkervaring reeds opgevallen dat dit niet bij iedereen met een kritieke mars het geval is. Dit laatste kan alle mogelijke oorzaken hebben. De schrijver kan zich één geval herinneren van een wat oudere vrouw met een kritieke mars die niet, zoals te verwachten viel, opvallend assertief overkwam, maar juist opvallend timide. Wel had zij een naar haar zeggen zeer dominerende en agressieve partner gehad met wie de relatie bepaald niet over rozen was gegaan. Misschien heeft ze op die wijze gepoogd om haar 'kritieke marskanten' via een partner te leven (zie ook de tekst op blz. 173). Ongetwijfeld zullen ook maatschappelijk bepaalde normenpatronen (zoals in dit geval misschien de eigen verwachting van de betrokkene

285

ten aanzien van haar rol als vrouw) een rol spelen in hoe drijfveren bij mensen uitwerken. Ook vanuit een horoscoop gezien kan soms de verwachting worden uitgesproken dat een bepaalde kritieke planeet zich minder opvallend bij iemand manifesteert. Wanneer bij iemand een kritieke mars bijvoorbeeld onderschept heer 12 is of een nauwe ingaande conjunctie met venus of neptunus heeft, zal vanuit de astrologie gezien een dergelijke kritieke mars in zijn uiting worden verkleurd of zal aan bepaalde voorwaarden voldaan moeten worden wil zo'n kritieke mars 'er uit kunnen komen'. In zijn algemeenheid kan men stellen dat kritieke planeten niet al te klakkeloos geduid moeten worden en dat daartoe wel degelijk gekeken moet worden naar milieuomstandigheden en naar eventuele horoscoopfactoren die de werking van de betreffende planeet kunnen beïnvloeden. Het bepalen van de 'kritische' en ' anti-kritische' zones in de horoscoop De grootte van de kritieke zóne bij ascendant of M.C hangt af van de grootte van de hoek tussen ascendant en M.C respectievelijk M.C en descendant. Wanneer de hoek tussen A.C en M.C bijvoorbeeld klein is wordt de kritieke zone bij de ascendant ook klein. Verder is het gedeelte van de kritieke zone aan de vallende huiskant (de 12e respectievelijk 9e huiskant) van ascendant, respectievelijk M.C altijd 4 keer zo groot als het gedeelte van de kritieke zone aan de hoekhuiskant (de le, respectievelijke 10e huiskant) van Asc. en M.C. (zie figuur 14). De kritieke zones worden als volgt bepaald: 1. de kritieke zones van de Ascendant. - Bepaal de grootte van de hoek tussen Asc. en M.C. - Bereken hoe groot een vijfde deel van deze hoek is. Dit is de grootte van de kritieke zone rond de ascendant. - Zet éénvijfde gedeelte van deze kritieke zone af in huis 1 en het resterende gedeelte in huis 12. Eén en ander kan het beste geschieden met een markeerpotlood (zie ook figuur 14). 2. de kritieke zone rond het M.C. - Bepaal de grootte van de hoek tussen M.0 en descendant. - Bereken hoe groot éénvijfde gedeelte van die hoek is. Dit is de grootte van de kritieke zone rond het M.C.

286

- Zet éénvijfde gedeelte van deze kritieke zone at in huis 10 en het resterende deel in huis 9 (zie wederom figuur 14). De kritieke zones rond de descendant en het I.C liggen precies tegenover de kritieke zones van Asc. en M.C. Meestal loont het echter niet de moeite om de kritieke zones van D.C en I.C te bepalen, omdat de resultaten van de onderzoeken van Gauquelin wat deze zones betreft bij de meeste planeten niet opvallend zijn.

Figuur 14: Het bepalen van kritische zones en anti-kritische zones (zie tekst). (+++)=kritisch; (-)=anti-kritisch.

Wel verdient het aanbeveling om aan planeten die minder dan 6 graden van I.C. of D.C. verwijderd staan een 4e respectievelijk 7e huisbetekenis toe te kennen. Verder hoeven uiteraard alleen kritische zones van Ascendant en M.C. bepaald te worden wanneer zich daar in de buurt planeten bevinden. Wat de bepaling van de 'anti-kritische zones' betreft het volgende: - de anti-kritieke zones tussen A.C en M.C (in de buurt van het 1 le huis) is even groot als de kritieke zone rond de ascendant (zie fig. 14).

287

Het middelpunt ervan valt precies in het midden tussen A.C en M.C. (Bepaling van dit middelpunt: Neem de helft van de hoek tussen Asc. en M.C en zet dit af vanaf de Ascendant of het M.C in de richting van het 11e huis.) Aan weerszijden van dit middelpunt moet de helft van de antikritieke zône worden afgezet (zie fig. 14). Het bepalen van de anti-kritieke zone tussen M.C en descendant gaat op vergelijkbare wijze in zijn werk. De beide andere anti-kritieke zones staan recht tegenover de beide hierboven aangegeven anti-kritieke zones. Bij de anti-kritieke zones heeft het wel zin om alle 4 zones te bepalen. Aan planeten in deze zones kan waarschijnlijk het beste een niet ambitieuze, meer creatieve en vanuit de eigen belangen komende werking worden toegedacht. Dit in tegenstelling tot de gerichtheid op de buitenwereld van de kritieke planeten. De schrijver houdt zich, in de wijze waarop hij zich heeft laten inspireren door de resultaten van Gauquelins onderzoek, niet geheel aan diens werkwijze. Met de in dit boek gevolgde berekeningswijze worden de kritieke zones kleiner dan ze, vanuit Gauquelins werkwijze gezien, behoren te zijn. De schrijver heeft dit gedaan omdat hij vanuit eigen ervaring de indruk heeft gekregen dat de trefkans van uitspraken gebaseerd op kritieke planeten op deze wijze groter wordt. Geïnspireerd door de resultaten van Gauquelin is de auteur, zoals uit de volgende les zal blijken, geneigd om aan alle kritiek geplaatste planeten een extra gewicht te geven. Dit laatste is ook niet geheel conform de uitkomsten van het onderzoek van Gauquelin, omdat die slechts resultaten vond bij de planeten venus, maan, mars, jupiter en saturnus. De schrijver geeft aan de resterende planeten bij een kritieke plaatsing echter ook een extra accent, omdat Gauquelin bij zijn onderzoek in eerste instantie uitging van beroepsgroepen, maar uiteindelijk tot de conclusie kwam dat kritieke plaatsingen van planeten samenhangen met karaktertrekken. Hoewel Gauquelin geen beroepsgroepen vond waarbij de zon, mercurius, uranus, neptunus of pluto kritiek geplaatst stonden, lijkt het om die reden toch niet uitgesloten dat een kritieke plaatsing van deze planeten eveneens bijpassende karaktertrekken benadrukt.

288

Combinaties van kritische planeten In de horoscoop kunnen zich heel goed meerdere planeten in kritische zônes bevinden. Het eerste wat we daarvan kunnen zeggen is dat planeten die in de kritische zônes van A.C of M.C staan zich het duidelijkst in het karakter zullen manifesteren. In zijn boek The spheres of destiny geeft Gauquelin een serie aardige, door biografen opgestelde karakterbeschrijvingen van dergelijke mengtypes. Daarnaast somt hij bij een aantal van die mengtypes een serie steekwoorden op. In de vragen en opgaven bij deze les zijn een aantal van deze karakterbeschrijvingen en steekwoorden verwerkt. Verder vindt de lezer in tabel 4 enkele voorbeelden van beroemde persoonlijkheden die 'mengtypes' waren met kritische planeetcombinaties. Tabel 4: Voorbeelden van beroemde persoonlijkheden met kritische planeetcombinaties. Kritische planeet Beroemde persoonlijkheden met deze combinatie Jupiter-Mars

Paul Henry Spaak en Benjamin Disraeli (beide politici) Jupiter-Saturnus G. Galilei; M. de Robespierre; Paul Newman; Louis de Funes, acteur Jupiter-Maan S. Dali; R.D. Laing (kritisch psychiater) Jupiter-Venus H. Kissinger (Amerikaans diplomaat Mars-Saturnus J. Anquetil (Frans wielrenner) Maan-Saturnus Margareth Thatcher; Marcel Proust (auteur) Maan-Mars Doris Day (actrice) Vragen en opgaven 1. De plaatsing van heer 1 en heer 2 in huis 5 kan in zijn algemeenheid op het volgende duiden: a. Er wordt een identiteit gevonden door geld te verdienen met het nemen van initiatief en het telkens opzetten van nieuwe dingen. b. Er wordt geld verdiend door initiatieven te nemen waarmee in een bepaalde hoedanigheid op de voorgrond wordt getreden.

289

c. Er worden initiatieven genomen en er wordt geld verdiend in een bepaalde hoedanigheid/vanuit een bepaalde identiteit. 2. Wanneer de horoscoop van figuur la een uurhoek (zie les 1) voor het beginmoment van een astrologiecursus zou zijn, dan zou de dynamisch geaspecteerde mars in steenbok in huis 6 (mede op grond van zijn aspectering en heerserschap) onder meer het nu volgende kunnen betekenen: a. De sfeer in de cursus wordt vaak wat broeierig omdat de cursisten hun agressie tegen de cursusleider te veel opkroppen. b. De cursusleider maakt zich inwendig vaak kwaad over de in zijn ogen verregaande luiheid van de cursisten. c. De cursisten vinden dat ze erg hard moeten werken, maar hebben daar door de werklust en het enthousiasme van de cursusleider ook wel zin in. Welk antwoord wijst op een foutieve duiding van bovengenoemde combinatie? 3. Een ongeaspecteerde venus in boogschutter in huis 8 (venus is heer 9) in een mannelijke horosboop kan op zich genomen duiden op: a. Een nu en dan de kop opstekende neiging om vanuit de eigen vrijheidsdrang huwelijkscrisessen te veroorzaken. b. De neiging een partner te kiezen die via een soort onberekenbare expansiedrift de relatie op springen zet om op die manier de spanning er voldoende in te houden om de duurzaamheid van de relatie te waarborgen. c. Nu en dan de kop opstekende echtelijke ruzies werken bij de betrokkene verrijkend en verdiepend doordat ze hem tot opofferingszin en zelfinkeer stemmen. d. Iemand die zijn esthetisch gevoel bevredigt en innerlijke rust vindt door zich bij vlagen in religieuze en levensbeschouwelijke aangelegenheden erg principieel op te stellen. Welke van deze duidingen is - op zijn minst gedeeltelijk – foutief? 4. Stel dat in de horoscoop van figuur 2 de noordelijke maansknoop in ram in huis 1 en de zuidelijke maansknoop conjunct met mars in weegschaal in huis 7 staat.

290

Waarop zou deze maansknooppositie dan kunnen duiden? (N.B. mars is heerser van de noordelijke maansknoop) a. De neiging bestaat om vanuit een gevoel van afhankelijkheid telkens erg zelfstandige partners te kiezen die eigenlijk geen relatie willen. Hierdoor wordt de eigen afhankelijkheid alleen maar groter. Vanuit de agressie die voortvloeit uit het mislukken van de relatie wordt de schuld van dat mislukken vervolgens vaak op de partner geschoven. De enige oplossing voor dit probleem is het ontwikkelen van de eigen zelfstandigheid, zodat de betrokkene als onafhankelijk individu relaties aan kan gaan en daardoor de eigen behoefte aan onafhankelijkheid niet meer via die van de partner hoeft te leven. b. Iemand die altijd aan 'strovuurverliefheden' toegeeft, op partners die zich erg afhankelijk opstellen. In de hieruit voortvloeiende relaties stelt de betrokkene zich zeer onafhankelijk op en verliest al snel de belangstelling voor de partner. De hieruit resulterende teleurstellingen en problemen kunnen voorkomen worden wanneer de betrokkene het risico aandurft om een relatie aan te gaan met een zelfstandige en vurige partner. 5. Hieronder staan een aantal vragen die afkomstig zijn uit het boek The spheres of destiny van M. Gauquelin. Ze zijn bedoeld om te bepalen welke planeet iemand in de eigen horoscoop in een kritische zone geplaatst heeft. Iedere vraag hoort dus bij een bepaalde kritisch geplaatste planeet. Het gaat hier om de planeten maan, venus, mars, jupiter en saturnus. Bij welke planeet hoort welke vraag? a. Neemt u slechts langwam en aarzelend beslissingen? b. Vindt u zichzelf een gezellig mens? c. Vindt u het gemakkelijk om de mensen zover te krijgen dat ze u mogen? d. Vindt u het belangrijk om geliefd te zijn? e. Wordt u als vanzelf leider van een groep? f. Doet u liever zelf aan sportaktiviteiten mee dan toe te kijken? g. Heeft u een hekel aan nostalgie en geeft u er de voorkeur aan om plannen te maken voor de toekomst? h. Houdt u van uw zelfstandigheid en heeft u er een hekel aan als anderen de baas over u spelen?

291

i. Maakt u vaak sarcastische opmerkingen? j. Aarzelt u nooit om uw vrienden te vertellen dat u het oneens met hen bent? k. Kunt u slecht geheimen bewaren? 1. Bent u te weinig diplomatiek, bent u soms te openhartig en grof tegenover vrienden? m. Geeft u er de voorkeur aan om problemen op uw eentje op te lossen? n. Vindt u het moeilijk om fouten toe te geven? o. Bent u gewoonlijk optimistisch? p. Raakt u moeilijk ontmoedigd? q. Houdt u er niet van om regelmatig van baan te veranderen? r. Wordt u zelden beïnvloed door anderen? s. Bent u soms grillig? t. Houdt u ervan om in het openbaar te tonen hoe origineel u bent? u. Kunt u plotseling ongeduldig en overstuur worden wanneer men u laat wachten? v. Bent u emotioneel en huilt u gemakkelijk? w. Vindt u het gemakkelijker dan de meeste anderen om fouten toe te geven? x. Bent u erg gevoelig voor de nieuwste mode? y. Mist u soms zelfvertrouwen? z. Bent u er niet op uit om indruk op anderen te maken? 6. Hieronder staan enkele korte karakteriseringen van mensen die ieder in hun horoscoop een combinatie van twee kritische planeten hebben. Het gaat om de volgende combinaties: a. Maan-Mars b. Maan-Saturnus c. Venus-Mars d. Venus-Saturnus Welke karakterisering hoort bij welke kritische planeetcombinatie? 1. Een leidend zakenman die ondanks dat hij zijn personeel regelmatig luidkeels uitvloekt erg geliefd bij hen is. 2. Een pacifistische oorlogsverslaggever die in die hoedanigheid erg geliefd was bij het publiek. Deze geliefdheid had hij te danken aan het feit dat hij er door zijn plastische verslaggeving

292

in slaagde om zijn verontwaardiging over het fenomeen oorlog op zijn publiek over te dragen. 3. Een vriendelijke, beminnelijke, wat verlegen vrouw die erg lang ongehuwd bleef omdat ze volkomen onterecht de dwanggedachte koesterde dat ze te lelijk was om mannen aan te trekken. 4. Een wat droevige, overgevoelige wetenschapper die de neiging had om de kleinste onvolkomenheden van zichzelf erg serieus op te vatten en daarover keer op keer in ernstige gewetenswroeging te vervallen. 7. Welke kritische planeet hoort bij welke beschrijving? Karakter A Deze man is een schitterende subtiele bemiddelaar. Hij blijft tegen iedereen vriendelijk. Hij aarzelt niet om waar nodig te vleien. Hij gelooft dat het niet altijd wezenlijk is om de volle waarheid te spreken en hij heeft een zekere gave om direkte vragen te ontwijken. Soms is het moeilijk om zeker te weten wat hij denkt. Karakter B Een persoon die zijn meningen vaak verandert. Deze man is gemakkelijk beïnvloedbaar en tamelijk oppervlakkig, hoewel hij loyaal is tegenover zijn vrienden. Hij kan erg tolerant zijn, maar hij is er nauwelijks toe in staat om een geheim te bewaren. In feite is hij een behoorlijke flapuit. Hij helpt maar al te graag vrienden, maar is niet erg punctueel in zijn afspraken. Antwoorden op de vragen: bijlage 1. Literatuurverwijzingen Over maansknopen: - M. Schulman; Karmische astrologie: maansknopen en reïncarnatie. - D. van Toen; The astrolegers nodebook. Over retrograde planeten: - M. Schulman; Retrograde planeten en reïncarnatie. - T. Marks; The art of chart synthesis. - Dean en Mather; Recent advances in natal astrology.

293

Over ongeaspecteerde planeten: - Dean en Mather; Recent advances in natal astrology. - K. Hamaker-Zondag; Analyse van aspecten. - Tracy marks; The art of chart synthesis. Over kritische planeten: - Dean en Mather; Recent advances in natal astrology. Over het onderzoek van Gauquelin is in vrij veel boeken gepubliceerd. Hieronder worden twee van zijn werken genoemd en het in deze les aangehaalde boek van prof. Eysenck. - H.J. Eysenck en D.K.B. Nias; Astrology, science or superstition. - M. Gauquelin; The cosmic clocks, The spheres of destiny. De meest volledige beschrijving van het werk van Gauquelin in het Nederlands is te vinden in: - J.G. Toonder cn A.West; Het astrologisch argument. Over planeetpatronen: - Robert Jansky; Planetary Patterns.

294

Les 12 - Systematische horoscoopduiding

Inleiding In de lessen 6 t/m 12 werden de diverse bouwstenen van een horoscoop behandeld. In deze lessen werd vanuit de elementen en kruistheorie verteld waar tekens, aspecten en huizen voor staan en welke drijfveren de diverse planeten symboliseren. Ook werd in deze lessen uitgelegd hoe we deze duidingselementen moeten combineren. Hierbij zal het duidelijk geworden zijn dat een horoscoop enorm veel informatie bevat. Om te voorkomen dat we bij het duiden van een horoscoop door de bomen het bos niet meer zien, is het nodig dat we in die enorme hoeveelheid informatie wat lijn kunnen brengen. In deze les zullen een aantal technieken de revue passeren, waarmee vanuit verschillende invalshoeken een steeds specifieker wordend totaaloverzicht verkregen kan worden van de horoscoop. Vanuit dat totaaloverzicht kan aandacht besteed worden aan de duiding van afzonderlijke onderdelen uit de horoscoop (planeet-teken-huiscombinaties-heerserschappen e.d.) in het kader van specifieke onderwerpen. Vanuit de navolgende invalshoeken kan men komen tot een steeds specifieker wordend totaaloverzicht van de horoscoop: a. De duiding van het planeetpatroon. b. De duiding van hemisferen (helften) en kwadranten ('kwarten') in de horoscoop (zie voor uitleg van deze begrippen de tekst op blz. 85 e.v.). c. Het plaatsen van de indeling in Pioniers-, Instandhouders- en Verbreiderstekens (de 'P-I-V indeling') in de kwadranten. d. Het vergelijken van de P-I-V indeling met de indeling in persoonlijk-, gezelschaps- en publiekshuizen. e. Het duiden van de kruisenverdeling op teken- en op huisniveau. f. Het duiden van de elementenverdeling op teken- en op huisniveau. g. Het bepalen van de belangrijkste tekens en huizen. h. Het bepalen van het belangrijkste aspecttype en van de verhouding

295

tussen in- en uitgaande, toe- en afnemende aspecten. i. Het opsporen van thema's in de horoscoop. Tot zover het voorbereidend werk om tot een totaaloverzicht van de horoscoop te komen. Enkele voordelen van het treffen van deze voorbereidingen zijn: 1. De punten a t/m i zijn een weergave van een stapsgewijze opzet. De punten staan niet los van elkaar, maar de uitkomst van b wordt geïntegreerd in wat bij a al gevonden was enz. De lezer zal straks kunnen constateren dat de duiding op deze wijze zeer eenvoudig begint en overzichtelijker blijft. 2. Uitspraken op grond van elk punt afzonderlijk zijn gebaseerd op meerdere aanwijzingen tegelijk. De kans dat je daardoor sterker staat is groter. 3. Onderdelen uit de horoscoop kunnen gemakkelijker en zinvoller geduid worden vanuit het totaaloverzicht dat door deze aanpak ontstaat. Na deze stapsgewijze totaalduiding kan begonnen worden met de duiding van onderdelen uit de horoscoop. Hierover de volgende opmerkingen: a. Planeten op hoeken zijn in die zin belangrijk, dat ze bepalend kunnen zijn voor de indruk die iemand oppervlakkig gezien op de buitenwereld maakt. Wat de plaatsing op hoeken betreft kan technisch gezien de orb, met name naar de vallende huis kant toe, vrij ruim (6 à 8 graden) worden genomen. (Zie les 11: Gauquelin.) b. De onderlinge aspecten tussen planeten geven in zijn algemeenheid informatie over de wisselwerkingen tussen drijfveren die kenmerkend zijn voor het betreffende individu. Daarbij gelden de navolgende technische overwegingen: - De aard van het betreffende aspect. Conjuncties zijn belangrijker dan sextielen. - De orbs van het aspect. Hoe nauwer de orb, hoe belangrijker het aspect. - De snelheid van de betrokken planeten. Aspecten tussen de persoonlijke, snelle planeten zon tot en met mars onderling worden in zijn algemeenheid belangrijker gevonden dan aspecten tussen de overige, langzame planeten onderling. c. De huizen geven, zoals we eerder zagen, informatie over 'belangstellingssferen' en 'manieren van uiten'. Huizen met een sterke planetaire bezetting zouden dus belangstellingssferen kunnen

296

weergeven die voor iemand erg belangrijk zijn. Concreet vertaald geven zulke huizen informatie over waar iemand vaak over praat, met welke onderwerpen iemand bezig is en in wat voor sfeer iemand dingen trekt. d. De teken-planeetcombinaties in de huizen geven aan met welke drijfveren en vanuit welke instelling iemand met de betreffende onderwerpen bezig is en dingen in de desbetreffende sfeer trekt. De huizen zijn vaak bij iemand eerder te merken dan de tekens. Waar iemand mee bezig is (de huizen) valt vaak eerder op. Om te weten hoe iemand er mee bezig is (planeten in tekens) moet je vaak beter opletten. c. Heerserschapsduidingen moeten niet op zichzelf worden genomen, maar kunnen, vooral bij specifieke onderwerpen, belangrijke 'aanvullende en verfijnende' informatie geven. Ze geven informatie over de achtergronden van het gedrag. Waarom doet/wil iemand dat; wat beoogt de betrokkene ermee? Zoals vermeld kan de duiding van onderdelen uit de horoscoop in zijn algemeenheid het meest zinvol geschieden in het kader van de duiding van specifieke onderwerpen zoals beroep, relaties, psychische en lichamelijke klachten en mogelijkheden enz. Hierover later meer. Voordat deze duidingsopzet verder wordt uitgewerkt, volgt eerst een korte uiteenzetting over twee tot nu toe nog niet behandelde begrippen; t.w. 'hemisferen' en 'kwadranten'. Hemisferen en kwadranten De term 'hemisfeer' betekent 'helft'. De beide meest voor de hand liggende verdelingen van de horoscoop in twee helften ontstaan door de M.C.-I.C. as en de A.C.-D.C. as als scheidslijn te nemen. Wanneer we de beide verdelingen van de horoscoop in twee hemisferen combineren ontstaan de 4 kwadranten (zie afb. 1 hieronder). Omdat de indeling van de horoscoop in hemisferen ontstaat vanuit de draaiing van de aarde om haar eigen as (zie les 2 blz. 20 e.v.) hebben we eigenlijk te maken met een soort grove huizenindeling. De betekenis van de hemisferen ligt dus ook in de sfeer van de betekenis van de huizen, d.w.z. van belangstellingssferen en manieren van uiten. Hier wordt verderop in de les dieper op ingegaan.

297

Afbeelding I: De verdeling van de horoscoopeirkel in hemisferen en kwadranten.

Het bepalen van de belangrijkheid van de bezetting van hemisferen, kwadranten, elementen, kruisen en overige indelingen Om te kunnen bepalen of één van de bovengenoemde indelingen in de horoscoop sterk of zwak bezet is, moet rekening gehouden worden met het feit dat in de astrologie de ene horoscoopfactor belangrijker gevonden wordt dan de andere. Veruit de meeste astrologen vinden bijvoorbeeld de teken- en huisplaatsing van zon en maan belangrijker dan de dito plaatsing van pluto en neptunus. Om een en ander tot zijn recht te laten komen wordt in dit boek gewerkt met een puntensysteem. Aan iedere horoscoopfactor worden een aantal punten toegekend voor de plaatsing in teken en, indien van toepassing, in huis. (Toelichting: omdat AC en MC zelf het begin van een huis vormen kan men aan deze factoren uiteraard geen punten toekennen voor de plaatsing in huis.) De puntenverdeling ziet er als volgt uit: - 40 punten voor de Zon, de Maan en AC

298

- 20 punten voor het MC - 15 punten voor Mercurius, Venus en Mars - 10 punten voor Jupiter, Saturnus en de noordelijke maansknoop - 5 punten voor Uranus, Neptunus en Pluto voor de plaatsing in tekens en 10 punten voor de plaatsing in huis. Verder worden de plaatsingen in teken en huis apart genoteerd. Voor een uitgewerkt voorbeeld wordt verwezen naar figuur 1 met bijbehorende tabellen op blz. 288/289. Voordat conclusies worden getrokken met betrekking tot de diverse eindgetallen in de tabellen eerst nog de volgende algemene opmerkingen: - Het totaal bij de tekens is in alle gevallen 230 en bij de huizen 185 punten. Dit komt omdat bij de huizen MC en AC niet meegeteld kunnen worden. Mocht men bij het opstellen op andere eindtotalen uitkomen, dan is er ergens een fout gemaakt. - Zoals bekend lopen de planeten met de wijzers van de klok mee door de huizen heen. Veel astrologen gaan er vanuit dat de betekenis van een huis sterker van toepassing wordt naarmate een planeet langer in het betreffende huis staat. Om die reden wordt een planeet die bijvoorbeeld net over cusp 12 heen is en formeel reeds in het 1 le huis staat, door deze astrologen toch nog bij het 12e huis gerekend. Hierbij wordt een orb (speling) gehanteerd van 2 á 3 graden bij de tussenliggende huizen en ongeveer 6 graden bij de hoekhuizen (zie ook de tekst op blz. 340 onder het hoofdje: a. Planeten op hoeken enz.) - Desgewenst kunnen 'bonuspunten' worden toegekend aan kritiek geplaatste planeten. Zie voor de term 'kritieke plaatsing' de tekst op blz. 263 e.v. over het onderzoek van Gauquelin en voor de procedure de tekst op blz. 274. Wanneer men geen bonus wenst toe te kennen voor kritieke planeten wordt geadviseerd om de betekenis ervan voor de eerste indruk die iemand maakt niet te onderschatten.

299

vloeiende aspecten dynamische aspecten Figuur 1: Voorbeeld horoscoop hij het bepalen van de elementen- en kruisenbezetting. Ha betreft hier de horoscoop van een vrouw.

De meest opvallende uitkomsten bij de voorbeeldhoroscoop zijn: - De rechterhemisfeer is sterker bezet dan de linkerhemisfeer; de bovenste hemisfeer krijgt door haar bezetting een uitgesproken nadruk. - Het accent valt op het 3e kwadrant (105 p). Het 4e kwadrant komt op de 2e plaats met 60 punten. - De luchttekens zijn het sterkste bezet en de bezetting van deze groep tekens gaat in hoofdzaak naar de vuurhuizen. Aarde en water zijn, zowel in tekens als in huizen, zwak bezette elementen. Omdat lucht het superieure element is, is water automatisch het inferieure element. - Met betrekking tot de tekenbezetting in de kruisen: voorzichtig zijn met conclusies, omdat de 3 kruisen in tekens ongeveer even sterk bezet zijn. Wel valt op dat de bezetting van de hoofdtekens niet opgeëist wordt door planeten, maar voornamelijk door MC- en AC-tekens en maansknoop. Verder zijn de bij het hoofdkruis behorende hoekhuizen zwak bezet en komt de beweeglijke aanleg terug in de vallende huizen. Hierdoor krijgt het beweeglijke kruis toch de meeste nadruk.

300

301

- De pioniers- en instandhouderstekens zijn duidelijk sterker bezet dan de verbreiderstekens. Zowel pioniers- als instandhouderstekens komen voornamelijk terug in de publiekshuizen. - Bij een vergelijking van de Pioniers-, Instandhouders-, Verbrcidersindeling (de P.I.V. indeling) met de kwadranten valt de sterke bezetting van de pionierstekens in het 3e kwadrant op. Met het bovenstaande is een belangrijk stuk voorbereidend werk geleverd voor het opzetten van de duiding van de voorbeeldhoroscoop. Deze duiding zal onder meer aan bod komen in het gedeelte dat nu volgt. Holistische duidingsmethodes Onder de noemer 'holistische duidingsmethodes' vallen duidingstechnieken waarmee een totaaloverzicht over de horoscoop kan worden verkregen. Het gaat hier om de punten a t/m g in de inleiding van deze les. Deze punten zullen achtereenvolgens de revue passeren, waarbij de informatie die een volgende techniek biedt geïntegreerd wordt in de informatie die de voorafgaande technieken al boden. A. De duiding van planeetpatronen In het gedeelte van les 11 over dit onderwerp werd al opgemerkt dat met deze methodiek voorzichtig moet worden omgesprongen. Planeetpatronen kunnen hoogstens een allereerste, voorzichtige totaalindruk van de horoscoop bieden. Men kan eigenlijk pas uitspraken op planeetpatronen baseren wanneer deze indruk door andere gegevens bevestigd wordt. Hieronder zullen de planeetpatronen nog eens kort de revue passeren. Daarbij ligt de nadruk op de praktische bruikbaarheid van ieder patroon afzonderlijk. Een en ander is voornamelijk geënt op de praktijkervaring van de auteur en anderen bij het werken met planeetpatronen. De spat of spetter was het planeetpatroon waarbij de planeten over de hele horoscoopcirkel verspreid stonden. (Zie voor een meer gedetailleerde technische omschrijving van de planeetpatronen overigens les 11.) Aan dit planeetpatroon werd een effect op de persoonlijkheid toegekend dat ligt in de sfeer van de dimensie veelzijdigheid-versnippering. We hebben hier te maken met een planeetpatroon dat op zich genomen inderdaad als een verhoudingsgewijs sterke aanwijzing voor een dergelijke persoonlijkheidsdimensie kan worden opgevat. Met

302

name een sterke bezetting van de beweeglijke tekens en de vallende huizen kan het effect nog versterken. Bij de kom was sprake van een half bezette horoscoopcirkel. Het enige dat men in zijn algemeenheid over de 'kompersoonlijkheid' kan zeggen, is dat deze de bezette helft gebruikt om de niet bezette helft van de horoscoop vorm te geven. Veel hangt er dus vanaf welke horoscoophelft bezet is (zie ook bij de duiding van de hemisferen). De emmer is 'een kom met een handvat'. De halve horoscoopcirkel is bezet en één planeet, het handvat, bevindt zich in de niet bezette helft van de horoscoop. Het handvat wordt volgens de theorie gezien als een punt waardoor de geborene de energie van de bezette helft naar buiten toe kanaliseert. Daarmee zou het handvat zo ongeveer de belangrijkste planeet van de horoscoop worden. De ervaring van de auteur is, dat dit lang niet altijd het geval is. Een 'handvatplaneer wordt pas belangrijk wanneer daar meer aanwijzingen voor zijn. Het kan bijvoorbeeld de heerser zijn van een sterk bezet teken of een planeet die verhoudingsgewijs veel aspecten maakt met andere planeten. In die gevallen wordt de kans groter dat eerdervermeld 'emmerverhaar inderdaad opgaat. De locomotief is een planeetpatroon waarbij de horoscc>opcirkel voor tweederde deel bezet is. De geborene zou een 'doorstomer' zijn die de eigen energie richt op het midden van het niet bezette gedeelte van de horoscoop. De ervaring van de auteur is dat men zeer voorzichtig moet zijn met het baseren van uitspraken op dit patroon. Sterkere aanwijzingen voor locomotiefgedrag' kunnen zijns inziens bijvoorbeeld molens (zie blz. 235) in het vaste kruis, en in de opvolgende of hoekhuizen zijn. Andere aanwijzingen voor dergelijk gedrag zijn bijvoorbeeld: een prominente plaatsing van een dynamisch geaspecteerde pluto of uranus, of van een 'harde' planeet (mars, saturnus, uranus, pluto) in bij voorkeur het vaste kruis. De zandloper is een patroon waarbij de planeten als het ware in twee groepen tegenover elkaar staan. De uitwerking ervan ligt volgens de theorie in de sfeer van de dimensie wijfelachtigheid en labiliteit vs. genuanceerdheid. De ervaring van de auteur met dit patroon is dat het inderdaad een aanwijzing in die richting kan bieden mits er voldoende opposities in de betreffende horoscoop voorkomen. Ook een sterke bezetting van het teken weegschaal kan, wat dit betreft, helpen. Bij de wig staan alle planeten in éénderde deel van de horoscoop. De rest ervan is dus leeg. De 'wigpersoonlijkheid' zou enigszins lijken op de locomotiefpersoonlijkheid. De voornaamste uitwerking van dit patroon zou liggen in de dimensie doorzettingsvermogen, specialisa-

303

tie, vanzelfsprekendheid en uitgesprokenheid vs. starheid en oogklepgedrag. De ervaring van de schrijver is dat het wigpatroon op zich inderdaad als een sterkere aanwijzing voor een dergelijke dimensie gezien kan worden dan het locomotiefpatroon. Wel moeten er meer aanwijzingen in dezelfde richting zijn. Te denken valt aan een wig met veel conjuncties en vierkanten, een sterke bezetting van het vaste kruis en de opvolgende huizen of een wig met een prominente pluto of uranus. De waaier is een wig met een handvat. Volgens de theorie zou het handvat van de waaier door de 'eigenaar' ervan ervaren worden als een belangrijke bron van voeding en aanvulling ten aanzien van de rest van de persoonlijkheid. Volgens de auteur gaat dit, net als bij het handvat van de emmer, pas op wanneer de handvatplaneet van de betreffende waaier heerser is van een sterk bezet teken, veel aspecten ontvangt of vlak bij een hoek staat. In een dergelijk geval heeft het handvat van de waaier echter een andere functie dan het handvat van de emmer (vergelijk de beschrijving hierboven maar met die bij de emmer). Het statief of de driepoot tenslotte is een planeetpatroon waarbij de planeten verdeeld zijn over drie, zich op gelijke onderlinge afstanden bevindende, groepjes. De duiding van dit patroon, 'een persoon met een bepaald uitgesproken talent', gaat naar de ervaring van de schrijver pas op, wanneer één bepaald element sterk bezet is en planeten daarin onderling verbonden zijn door grote driehoeken (blz. 239). In onze voorbeeldhoroscoop is sprake van een waaier, met jupiter als handvat. Jupiter is niet bijzonder sterk geaspecteerd en in het teken boogschutter, waar jupiter over heerst, staan geen planeten. Verder staat jupiter wel in een hoekhuis, maar niet opvallend dicht bij een hoek. Wat jupiter in deze horoscoop in zekere zin wel belangrijk maakt is het feit dat jupiter de brandpuntplaneet is van een Yod figuur (zie blz. 236). We moeten dus bij het duiden van jupiter in ons hoofd houden dat datgene waar jupiter in deze horoscoop voor staat een bron van steun en aanvulling voor de rest van de persoonlijkheid zou kunnen zijn, wanneer de geborene het gevoel van onverenigbaarheid, dat vaak inherent is aan een Yod-figuur, in een hanteerbare vorm weet te gieten. (Hierover later meer.)

304

B. De duiding van hemisferen en kwadranten Zoals in de korte technische inleiding eerder in deze les al werd vermeld, hebben we bij de hemisferenindeling eigenlijk te maken met een soort grove huizenindeling. Daarom geven hemisferen, net als huizen, informatie over belangstellingssferen en manieren van uiten. De bovenste hemisfeer wordt gevormd door de huizen 7 t/m 12. Planeten die in deze helft van de horoscoop staan, staan boven de horizon, en zijn in principe zichtbaar. Door astrologen die met de hemisferenindeling werken worden mensen bij wie deze hemisfeer het sterkst bezet is gezien als diegenen die het beste tot hun recht komen wanneer ze zichzelf aan de buitenwereld kunnen laten zien. Het zijn de 'toepassers' en degenen die dingen in de praktijk willen brengen. Ze creëren a.h.w. een 'publieke wereld'. Mensen bij wie de onderste hemisfeer, de huizen 1 t/m 7, het sterkst bezet is worden daarentegen gezien als degenen die meer hun eigen ontwikkeling willen vormgeven en in een meer besloten wereld willen leven. Ze creëren a.h.w. een 'privéwereld', enigszins analoog aan het onzichtbaar zijn van planeten die onder de horizon staan. De linker hemisfeer wordt gevormd door de huizen 3, 2, 1, 12, 11 en 10. Planeten die in deze helft van de horoscoop staan rijzen, door de draaiing van de aarde om haar as, in een tijdsbestek van ongeveer 12 uur door deze huizen heen in de genoemde volgorde. Wanneer ze op het MC staan, staan ze op hun hoogste punt, en daarna dalen ze in een tijdsbestek van ongeveer 12 uur, via de huizen 9, 8, 7, 6, 5 en 4, naar het IC punt. Analoog hieraan zouden mensen met de linkerhemisfeer duidelijk het sterkst bezet, het beste tot hun recht komen wanneer ze het leven zodanig kunnen inrichten dat ze zich 'een rijzende ster' kunnen voelen. Daarom leven ze op de hoop en willen ze graag zelf hun toekomstmogelijkheden kunnen bepalen. Linkerhemisfeermensen willen het lot in eigen hand kunnen houden. Ze zijn ondernemender en staan minder accepterend in het leven dan rechterhemisfeermensen. Mensen met de rechterhemisfeer benadrukt interpreteren het leven zodanig dat ze dingen meer kunnen nemen zoals ze zijn. Ze uiten zich daardoor accepterender, maar vaak ook fatalistischer dan linkerhemisfeermensen. Linkerhemisfeermensen zou je kunnen zien als de plannenmakers en rechterhemisfeermensen als degenen die plannen aan de hand van van te voren gegeven richtlijnen uitvoeren.

305

Wanneer we de beide indelingen in hemisferen combineren ontstaan automatisch de vier kwadranten. Ook de betekenis van ieder van de vier kwadranten vloeit automatisch voort uit de combinatie van beide hemisferen die het betreffende kwadrant vormen. Daarom vormt ook de kwadranten indeling als het ware een grove huizenindeling en liggen de betekenissen van de kwadranten in de huizensfeer. Het eerste kwadrant is een combinatie van de linker- en de onderste hemisfeer. Onder dit kwadrant vallen de huizen 1, 2 en 3. Het gemeenschappelijke van de huizen één, twee'en drie is, dat het alle drie kanten van het leven zijn waarbij het 'zelf creëren van mogelijkheden om het eigen leven in te vullen' centraal staat. In zijn algemeenheid wordt het le kwadrant wel het 'individualistenkwadrant' genoemd. Het 2e kwadrant is een combinatie van de rechter- en de onderste hemisfeer. Onder dit kwadrant vallen de huizen 4, 5 en 6. In al deze drie gevallen gaat het om kanten van het leven waarin je het eigen leven invult binnen een reeds bestaand gegeven. Vaak gaat het hier om duurzame sociale contacten die als persoonlijke banden worden ervaren, maar niet direct in de partnersfeer liggen. Te denken valt aan familie, collega's of andere groepen voor wie je als persoon belangrijk bent. Mensen met een sterke bezetting van het 2e kwadrant zijn nogal eens 'gezelschapsdieren'. Het 3e kwadrant ontstaat uit een combinatie van de rechter- en de bovenste hemisfeer en wordt gevormd door de huizen 7, 8 en 9. Het accent ligt hier op het toepassen en in de praktijk brengen van zaken binnen kaders die je als een gegevenheid accepteert. Bij het 4e kwadrant tenslotte is er sprake van een combinatie van de bovenste en de linkerhemisfeer. Het kwadrant bestaat uit de huizen 10, 11 en 12. Mensen met een sterk accent op dit kwadrant worden gezien als degenen die zelf de mogelijkheden creëren om op hun eigen manier dingen toe te passen en in de praktijk te brengen. Evenals '3e kwadrantmensen' zijn het toepassers, maar ze laten het leven minder dan 3e kwadrantmensen bepalen door 'voldongen feiten'. Straks zullen we zien dat we, door het plaatsen van aaneengesloten groepen tekens in de hemisferen, de duiding ervan kunnen nuanceren en verfijnen. Voordat hiertoe overgegaan wordt, volgt eerst nog de duiding van de voorbeeldhoroscoop vanuit de 'hemisferen- en kwadrantentheorie'. Zoals we reeds zagen is in de voorbeeldhoroscoop de rechterhemisfeer sterker bezet dan de linkerhemisfeer en de bezetting van de bovenste

306

hemisfeer is uitgesproken sterker dan die van de onderste. Eén en ander resulteert erin dat het 3e kwadrant duidelijk het sterkst bezette kwadrant is. De relatief sterk bezette rechter hemisfeer suggereert dat we hier te maken hebben met iemand die het beste tot haar (het betreft hier de horoscoop van een vrouw) recht komt wanneer ze kan functioneren binnen reeds bestaande kaders. Op de aard van die bestaande kaders gaan we verderop dieper in. Tegelijk is de geborene iemand voor wie het, gezien de enorme bezetting van de bovenste hemisfeer, uitgesproken belangrijk is dat ze dingen kan toepassen en met haar capaciteiten 'de boer op kan'. Samengevat zal bij haar het meest opvallen, dat ze zelf de kaders waarbinnen ze 'de boer op kan' niet hoeft te creëren (3e kwadrant). Ze zal er wat dat betreft het sterkst toe neigen om levenservaringen als reeds bestaande gegevenheden te beschouwen. In zijn algemeenheid is het moeilijk om verbanden te leggen tussen de 'planeetpatronentheorie' en de 'hem isferen- en kwadrantentheorie'. Daarom worden hiertoe door de auteur geen pogingen ondernomen. Wel is , dit misschien de geschikte plaats om nog op te merken dat we beter geen uitspraken over hemisferen- en kwadrantenbezettingen kunnen doen wanneer de verschillen niet groot genoeg zijn. Een verschil van minimaal 40 punten tussen twee hemisferen en minimaal 20 punten tussen twee kwadranten is eigenlijk wel gewenst. C. De betekenis van de P.I.V. indeling en het plaatsen ervan in de kwadranten De indeling van de 12 dierenriemprincipes in pioniers-, instandhouders- en verbreiderstekens (de P.I.V. indeling) is de enige verdeling van de dierenriem in groepen van aaneengesloten tekens. Ze is gebaseerd op de veronderstelling dat ieder van de drie principes van een element een bepaald ontwikkelingsstadium van dat element symboliseert. Zo zijn de eerste vier tekens van de dierenriem (ram, stier, tweelingen en kreeft) tegelijk alle vier het eerste teken van hun element. Ram is het eerste vuurteken, stier het eerste aardeteken, tweelingen het eerste luchtteken en kreeft tenslotte is het eerste teken van het element water. Omdat ze alle vier het eerste teken van hun element zijn noemen we ze de pionierstekens.

307

De vier pionierstekens hebben gemeenschappelijk dat ze de duidelijkste en meest direkte manifestatievormen van hun element vertegenwoordigen. Ze symboliseren als het ware het ontdekken van dat element en het inpassen ervan in de eigen persoonlijkheid. De 2e groep van 4 tekens, bestaande uit de tekens leeuw, maagd, weegschaal en schorpioen, betreft de instandhouderstekens. Ze symboliseren de confrontatie van hun element met de buitenwereld en het door deze confrontatie vastleggen en stabiliseren van dat element. De laatste groep van 4 tekens ten slotte vormt de categorie 'verbreiderstekens'. Het gaat hier om de tekens boogschutter, steenbok, waterman en vissen. Ze worden zo genoemd omdat, na de stabilisatie van de instandhoudersfase, gestreefd kan worden naar het realiseren van het einddoel van het element waar ieder van de betreffende tekens afzonderlijk bijhoort. De duiding van deze 3 groepen tekens ligt enigszins in het verlengde van het bovenstaande. Deze indeling wordt door de Amerikaanse astrologe C.J. Puotinen in haar boek Career Astrology beschreven als een indicator voor de wijze waarop iemands besluitvormingsproces functioneert. Mensen met een sterke bezetting van de pionierstekens gelden als zelfstandige beslissers die alles zelf willen uitzoeken en zich weinig gelegen laten liggen aan adviezen en ervaringen van anderen. Zelf zullen ze misschien ook niet zo gauw adviezen geven. Ze kunnen met originele oplossingen komen, maar hebben ook nogal eens de neiging om voor de tweede keer het wiel uit te vinden. Het in gezamenlijk overleg 'water bij de wijn doen' zou hun ook minder goed liggen. Mensen met een sterke bezetting van de instandhouderstekens nemen wat hun besluitvormingsproces aangaat volgens Puotinen een soort tussenpositie in. Volgens haar nemen ook deze types het liefst onafhankelijk hun beslissingen, maar zoeken zij meer een evenwicht tussen de eigen ervaringen en die van anderen. Dit type moet volgens Puotinen leren om uit te maken wanneer een onafhankelijke opstelling het meest passend is en wanneer het sluiten van compromissen meer het aanbevelen waard is. De verbreiderstypes tenslotte worden volgens Puotinen meer gemotiveerd door de meningen van anderen. Dit type zoekt volgens haar advies uit allerlei bronnen, verwaarloost daarbij de persoonlijke ervaring, en is ook sterker geneigd om zelf

308

adviezen te geven. Omdat we hier met 3 aaneengesloten groepen van tekens te maken hebben, kan deze indeling zeer goed geplaatst worden tegen de achtergrond van de kwadranten. Een dergelijke handelwijze levert bovendien nuttige informatie op. Ter verduidelijking volgen hieronder enkele combinaties die slaan op sterke bezettingen: Pionierstekens in het le kwadrant: Iemand die in aanleg (tekens) zelfstandig beslissingen wil nemen en zelf van alles wil uitzoeken om het eigen leven in te vullen. Een tamelijk uitgesproken individualist dus. Instandhouderstekens in het le kwadrant: Iemand die de dialoog zoekt en op die wijze een evenwicht wil vinden tussen eigen ervaringen en ervaringen van anderen om zelf de mogelijkheden te creëren om het eigen leven in te vullen. Verbreiderstekens in het le kwadrant: Iemand die bij het zelfstandig creëren van mogelijkheden om het eigen leven in te vullen (le kwadrant), wel voortbouwt op eerdere ervaringen van anderen. Iemand die op grond van levenservaringen van anderen zelf op ontdekking uitgaat. Pionierstekens in het 2e kwadrant: Iemand die zelf beslissingen neemt in situaties waarin de betrokkene het eigen leven invult door dingen te nemen zoals ze zijn. In de praktijk zal het hierbij vaak gaan om iemand die temidden van vast, min of meer besloten, gezelschap, bekend staat als een zelfstandig en misschien wel eigenwijs persoon. Pionierstekens in het 3e kwadrant: Iemand die ondernemend is en zelfstandig beslissingen neemt binnen reeds door anderen opgezette structuren waarin dingen toegepast worden. Te denken valt bijvoorbeeld aan iemand die in een vast dienstverband bij een publieke instelling de ruimte krijgt om zelf dingen te ondernemen en zelfstandig beslissingen te nemen. Instandhouderstekens in het 4e kwadrant: Via confrontatie en dialoog zelf de mogelijkheden creëren om de eigen capaciteiten toe te passen. In onze voorbeeldhoroscoop valt met name de sterke bezetting van de pionierstekens in het 3e kwadrant op. Mede gezien de zwakke bezetting van de verbreiderstekens is de geborene waarschijnlijk niet sterk geneigd om zich veel aan te trekken van adviezen en ervaringen van anderen. Ze zal veel zelf willen uitzoeken en zelfstandig beslissingen willen nemen (pionierstekens), maar deze zelfstandigheid uiten in een sfeer van lotsbepaaldheid'. Dit laatste kan bijvoorbeeld bete-

309

kenen dat ze in veel opzichten goed tot haar recht zou kunnen komen wanneer ze zelfstandig kan functioneren binnen structuren die ze zelf niet meer hoeft op te zetten en waarin ze dingen kan toepassen, maar het kan ook betekenen dat ze zichzelf in de praktijk van het leven, vanuit haar zelfstandigheid, geplaatst ziet voor dingen die ze als een voldongen feit interpreteert. Voor zove re ze in de praktijk van het leven het lot in eigen hand neemt (4e kwadrant) zal ze bij haar beslissingen een evenwicht proberen te vinden tussen de eigen ideeën en inbreng en de inbreng en ideeën van anderen (instandhouderstekens bezet in het 4e kwadrant). Verderop zullen we zien dat we één en ander kunnen specificeren omdat het in onze voorbeeldhoroscoop voornamelijk gaat om een bezetting vanen wisselwerking tussen het 9e en 1 le huis en de daarin geplaatste tekens tweelingen en leeuw. In zijn algemeenheid moet nog opgemerkt worden dat ook bij het duiden van de P.I.V. indeling in de kwadranten, rekening gehouden moet worden met de puntenmarges. In onze voorbeeldhoroscoop is bijv. de pioniersbezetting in het 3e kwadrant (105 p) groter dan de instandhoudersbezetting in het 4e kwadrant (60 p). Daarom moet de eerste bezetting zwaarder gewogen worden dan de tweede. D. Persoonlijke, gezelschaps- en publiekshuizen Het betreft hier een indeling van de huizen in 3 groepen van 4 aaneengesloten huizen. De huizen 12, 1, 2 en 3 vormen de eerste.groep. Ze worden de persoonlijke huizen genoemd omdat ze gemeenschappelijk hebben dat ze levenssituaties en manieren van uiten weergeven waarin het voor jezelf bezigzijn en een weerzin tegen toezicht centraal staan. Bij contacten ligt het accent op het individu-zijn. De gezelschapshuizen zijn de huizen 4, 5, 6 en 7. In de kanten van het leven en manieren van uiten waar deze huizen voor staan speelt duurzaam gezelschap van mensen die de betrokkene persoonlijk kent de hoofdrol. De publiekshuizen tenslotte zijn de huizen 8, 9, 10 en 11. Kanten van het leven en manieren van uiten waarbij het gaat om zaken die ieder mens raken en waarbij het meer onpersoonlijke kanten van het leven betreft, vormen hier het gemeenschappelijke gegeven. Een sterke bezetting van de publiekshuizen kan er een aanwijzing voor zijn dat voor de betrokkene publieke contacten een belangrijke rol spelen.

310

Mogelijk wil de betrokkene invloed op de mensheid in haar algemeenheid hebben. Daarom kan een sterke bezetting van de publiekshuizen, in combinatie met bijv. een sterke bezetting van de hoofdtekens en/of de hoekhuizen, een aanwijzing zijn voor een ambitieuze persoonlijkheid. Bovengenoemde indeling leent zich er goed voor om gecombineerd te worden met de P.I.V. indeling. Op deze wijze krijgt men een indruk van de manier waarop de betrokkene in de bovenbeschreven groepen van situaties en uitingswijzen beslissingen neemt. Zo zal iemand met een sterke bezetting van de pionierstekens in de gezelschapshuizen het vaste gezelschap van vertrouwde mensen nodig hebben om de eigen zelfstandigheid te ontwikkelen en te manifesteren. Iemand met een belangrijke planetaire bezetting van de verbreiderstekens in deze groep huizen zal een dergelijk vast gezelschap juist zien als een leerschool voor het realiseren van de gezamenlijke einddoelen. Bij een belangrijke bezetting van de instandhouderstekens in de persoonlijke huizen zal de betrokkene de confrontatie en de dialoog zoeken om een eigen onafhankelijke levensstijl te ontwikkelen enz. In onze voorbeeldhoroscoop is sprake van een sterke bezetting van de pionierstekens in de publiekshuizen. Dit zou kunnen betekenen dat de geborene de eigen zelfstandigheid en onafhankelijkheid manifesteert door zich bezig te houden met algemeen menselijke zaken of publieksgerichte contacten. De leeuw/maagd-bezetting in het 1 le huis (ook een publiekshuis) kan betekenen dat ze, wat 1 I e huiskanten van het leven betreft, een evenwicht zal moeten ontwikkelen tussen een zelfstandige opstelling en het sluiten van compromissen. In zekere zin levert de indeling in persoonlijke, gezelschaps- en publiekshuizen een verfijning op van de kwadrantenverdeling. Verder geeft ze informatie over de wijze waarop iemand met contacten omgaat, terwijl de kwadrantenverdeling meer algemene informatie geeft. E. De duiding van de kruisenbezetting Bij het duiden van de kruisenbezetting is de volgende werkwijze aan te bevelen. - Vergelijk de bezetting van de drie kruisen in teken en wees voorzichtiger met conclusies naarmate de verschillen in bezet-

311

tingsgraad kleiner zijn. Houd er bij de duiding van het sterkst bezette kruis rekening mee welk kruis het zwakst bezet is. - Vergelijk daarna de huizenkruisen met elkaar en plaats daarin de tekenkruisen. Over de wijze waarop een bezetting van ieder van de drie kruisen afzonderlijk geduid kan worden het volgende: Het hoofdkruis Omdat het hoofdkruis geassocieerd wordt met een gerichtheid op de omgeving, is het bij een sterke bezetting van dit kruis belangrijk om op de één of andere manier vat te krijgen op wat er om je heen gebeurt. Daarom wordt het hoofdkruis geassocieerd met een neiging om aan te pakken en uitdagingen aan te gaan en met een zekere gedrevenheid. Wanneer iemand vanuit een hoofdkruisneiging dingen benadert wil de betrokkene ook dat er direct wat aan gedaan wordt en dat er direct wat gebeurt. Iemand met een sterke bezetting van het vaste kruis zal in zo'n geval even wat tijd nodig hebben om zichzelf aan het idee te wennen. Doorzettingsvermogen is niet één van de sterkste punten bij het hoofdkruis, omdat men er vrij snel toe neigt om iets nieuws aan te pakken wanneer iets niet lukt. Naarmate het hoofdkruis sterker bezet is speelt een gerichtheid op de uitdagingen en mogelijkheden die de buitenwereld biedt een belangrijkere rol in iemands leven. Men moet er dan voor waken dat men zichzelf niet voorbij loopt. Van dit laatste zal vooral sprake zijn wanneer het vaste kruis tegelijkertijd opvallend zwak bezet is. Een bezetting van de hoofdtekens duidt op een aanleg in de hierbovenbeschreven zin en een bezetting van de hoekhuizen op een belangstelling voor kanten van het leven die te maken hebben met het op de één of andere manier gericht zijn op de omgeving. Ook kan een sterke bezetting van de hoekhuizen duiden op een manier van uiten waarbij het beïnvloeden van dè omgeving centraal staat. Een compensatie van een uitgesproken hoofdkruisbezetting kan een sterke plaatsing van neptunus, uranus en pluto en soms van venus of mercurius vormen. Bij mensen met weinig horoscoopfactoren in het hoofdkruis is er daarentegen nogal eens sprake van een meer passieve en pretentieloze houding in het leven. Als compensatiereaktie komt dan wel eens de neiging voor om zich op een wat krampachtige manier te willen bewijzen aan de buitenwereld. Dit laatste kan voorkomen wanneer zo iemand een sterk geplaatste

312

saturnus heeft. Van de uit deze krampachtigheid voortvloeiende teleurstellingen kan de betrokkene in dit geval dan weer lering trekken en proberen om via bewustwording van het eigen aandeel daarin een constructieve vorm te geven aan de mogelijkheden van saturnus. Ook een sterk geplaatste maan of mars (bijvoorbeeld maan of mars op een hoek) kan een zwakke hoofdkruisbezetting compenseren. Het vaste kruis Bij een sterke bezetting van dit kruis is er sprake van een versterking van de eigenschappen en neigingen die bij de beschrijving van dit kruis genoemd worden. Het vaste kruis handelt van binnenuit en zoekt zekerheid in zichzelf. Zowel de in les 5 genoemde vermogens tot beginselvastheid, autenticiteit en doorzettingsvermogen, als de gevaren van starheid en oogklepachtig gedrag manifesteren zich hier. Iemand met een bezetting van het vaste kruis heeft vaak even tijd nodig om zich met dingen te kunnen vereenzelvigen en zich een eigen voorstelling te maken van wat er moet gebeuren, voordat tot handelen wordt overgegaan. Dit in tegenstelling tot het hoofdkruis, dat meer direct aanpakt. Verder doen vaste kruismensen meer dingen voor- en vanuit zichzelf, terwijl hoofdkruismensen zich meer afstemmen op wat er om hen heen gebeurt. Bij iemand met een sterke bezetting van de vaste tekens zullen bovengenoemde eigenschappen qua aanleg in het oog springen. Bij een sterke bezetting van de bij het vaste kruis behorende opvolgende huizen is er meer sprake van dat in iemands manier van uiten een zoeken naar zekerheid centraal staat of dat iemand belangstelling heeft voor kanten van het leven die zich lenen voor autenticiteit, houvast en zekerheid. Omdat ook in een verschijnsel als creativiteit van van binnenuit komende capaciteiten, inspiratie, gevoelszekerheid en communicatieve vaardigheden die los staan van een aanpassing aan de verwachtingen van de buitenwereld een belangrijke rol spelen, wordt 'het creatieve proces' in bovenomschreven zin ook wel met het vaste kruis geassocieerd. De vaste tekens zouden dan te maken hebben met een zekere creatieve aanleg, terwijl de opvolgende huizen meer zouden slaan op omstandigheden en manieren van uiten die ruimte bieden voor de eigen van binnenuit komende creativiteit. Door een sterke plaatsing van de maan, mercurius, jupiter en nep-

313

tunus kan een overbezetting van het vaste kruis geheel of gedeeltelijk wo rden gecompenseerd. Een zwak of onbezet vast kruis uit zich vaak in het feit dat de betrokkene er moeite mee heeft om dingen af te maken en om structuur en stabiliteit in het leven te ontwikkelen. Dit kan zich bijvoorbeeld uiten in een gedragspatroon dat er op neer komt dat iemand zichzelf continu bewijst dingen niet af te kunnen maken door telkens aan taken te beginnen die eigenlijk te zwaar zijn. Uiteraard kan hierin verandering komen wanneer de betrokkene deze neiging bij zichzelf onderkent. Het beweeglijke kruis Algemene kenmerken van het beweeglijke kruis zijn veelzijdigheid, afwisseling en het leggen van verbindingen en het zien van verbanden. Daarom wordt het beweeglijke kruis vaak geassocieerd met leerprocessen. Mensen met een sterke bezetting van dit kruis zullen, wanneer iets tegen zit, niet direct opgeven, maar eerst eens andere manieren proberen om het gestelde doel te bereiken. Toch zullen ze er daarbij voor moeten waken om niet te versnipperd of verward bezig te zijn of te veel dingen tegelijk te doen. Naast een bewuste zelfcorrectie kunnen in zo'n geval een sterke bezetting van het vaste kruis of een belangrijke plaatsing van zon, saturnus en pluto, en in iets mindere mate van venus en uranus compenserend werken. Een zwakke en/of onderbezetting van het beweeglijke kruis uit zich vaak in een gebrek aan aanpassingsvermogen. Vaak wordt er op een nogal dramatische manier geprobeerd om de omstandigheden aan te passen aan de eigen wensen. Een onderbezetting van het beweeglijke kruis kan gecompenseerd worden door een sterk geplaatste mercurius, neptunus of jupiter, met name wanneer deze planeten in een beweeglijk en/of in een luchtteken staan (hierover straks meer). De praktische toepassing van de indeling van dierenriemprincipes in kruisen Ten aanzien van de toepassing van de bovenstaande indelingen moeten enkele kanttekeningen geplaatst worden. Om te beginnen zijn ze niet bedoeld om mensen vast te pinnen, maar

314

om ze bewust te maken van mogelijkheden om juist hun zwakke kanten wat meer in positieve zin te ontwikkelen, hetzij zelf, hetzij via een relatie met een ander. In het laatste geval kan men ze, via herkenning bij de ander, hij zichzelf ontwikkelen. Door zelfstandig de ontplooiingsmogelijkheden die er zijn te benutten wordt men in zijn zwakke kanten minder afhankelijk van de ander. Het contact met die ander wordt dan minder gebaseerd op afhankelijkheid en meer op het herkennen van dingen bij elkaar. Hieronder wordt aan de hand van een voorbeeld uitgelegdhoe men de verdeling van horoscoopfactoren over kruisen kan toepassen. Daarbij moet men zowel de verdeling ervan over tekens als over de huizen i n aanmerking nemen. Zoals we eerder in dit hoofdstuk zagen, geeft de verdeling van horoscoopelementen over de tekens informatie over iemands aanleg, en de verdeling over de huizen informatie over de levenssituaties waarin die aanleg zich manifesteert. Wanneer iemand bijvoorbeeld in aanleg, in tekens dus, een onderbezetting van de hoofdtekens (zonder duidelijke compensaties in de planeetsfeer), maar een sterke bezetting van de onder het hoofdkruis vallende hoekhuizen heeft, zou de betreffende persoon om te beginnen gemakkelijk een gevoel kunnen krijgen dat er aan haar/hem getrokken wordt. (De betrokkene heeft het idee in aanleg niet toegerust te zijn op de eisen die de buitenwereld stelt.) Wanneer er 3 of 4 vaste planeten en/of meer dan 4 planeten in vaste tekens in de hoekhuizen vallen, kan het zijn dat de betreffende persoon van binnenuit de behoefte voelt om uitdagingen in de wereld aan te gaan. Bij een sterke beweeglijke bezetting van de hoekhuizen kan er een behoefte bestaan om via de eigen veranderlijkheid en veelzijdigheid de omgeving te beïnvloeden. Tegelijkertijd ook zou het gevoel kunnen ontstaan dat de buitenwereld veranderlijkheid en aanpassingsvermogen eist, enz. Of één en ander positief of negatief uitwerkt is mede afhankelijk van de mate van zelfkennis van de betrokkene en van de wijze waarop deze de eigen vrijheid gebruikt. Evenals iedere horoscoopfactor kan ook de kruisenbezetting op zich nooit iets positiefs of negatiefs, maar hoogstens iets eigens aangeven! Wanneer iemand een sterke beweeglijke bezetting van de hoekhuizen heeft zonder dat daarbij een duidelijke compensatie door vaste

315

horoscoopfactoren aanwezig is, zou de betreffende persoon bijvoorbeeld overspannen kunnen raken door zichzelf alsmaar voorbij te lopen. Zo iemand zou men kunnen adviseren om bij zichzelf bewust de nadruk te leggen op het ontwikkelen van de vaste factoren in de eigen horoscoop (de planeten zon, pluto, venus en uranus, de tekenhuisplaatsing daarvan, de huizen waarin de vaste tekens staan, eventuele horoscoopfactoren in de vaste huizen). De voorbeeldhoroscoop Ten aanzien van onze voorbeeldhoroscoop kan, wat de kruisenbezetting betreft, het volgende geconcludeerd worden: Wanneer we de verdeling van horoscoopfactoren in tekens (de aanleg) over de kruisen bezien, kunnen we constateren dat er geen sprake is van overbezettingen. In aanleg zijn de horoscoopfactoren redelijk gelijkmatig over de kruisen verdeeld. Wel valt op dat er praktisch geen planeten in hoofdtekens staan. Het Ascendant- en het MC-teken hebben, voor zover het de aanleg betreft, in de hoofdkruisbezetting het voornaamste aandeel. Omdat het ascendant- en het MC-teken beide uitingen symboliseren kunnen we wel stellen dat de gerichtheid op de buitenwereld, voor zover die in aanleg aanwezig is, meer façade dan wezen is. In wezen zal de horoscoopeigenares waarschijnlijk pretentielozer zijn dan ze overkomt. We vinden dit terug bij de bezetting van de hoekhuizen. Het enige wat ten aanzien van de bezetting van de hoekhuizen in het oog springt is de plaatsing van uranus in de kritieke zone rond het MC. Omdat uranus een vaste kruisdrijfveer symboliseert zal de plaatsing van deze planeet eerder de indruk van een van binnenuit komend gedrag versterken dan dat de betreffende persoon vanwege de plaatsing van deze planeet over zou komen als sterker op de buitenwereld gericht. Wel zou men kunnen stellen dat het uranische gedrag bewust aan de buitenwereld wordt gepresenteerd. De betreffende persoon wil graag bekend staan als iemand die op grond van haar eigenheid raakvlakken zoekt (uranus in de MC-zone). Daarom is de kans niet uitgesloten dat ze op velen excentriek zal overkomen. Verder valt in de voorbeeldhoroscoop nog de sterke bezetting op van het aktieve en initiatiefnemende, beweeglijke teken tweelingen in het aktieve en initiatiefnemende beweeglijke 9e huis. Het aktief verbandenziend en verbindingenleggend bezigzijn zal dus voor deze persoon zowel in aanleg als in uiting kenmerkend kunnen zijn.

316

Met deze opmerking zijn, voor zover het de kruisenbezetting betreft, uit deze horoscoop nu wel de belangrijkste conclusies getrokken. F. De elementenbezetting Inleiding Voordat met de elementenduiding wordt begonnen volgen eerst een aantal overwegingen van algemene en technische aard. Technisch gezien kan een elementenduiding als volgt worden opgezet. (Begin met de duiding van de elementenbezetting in de tekens en houd daarbij de onderstaande volgorde aan.) 1. Bepaal het sterkst bezette element. Dit is in de meeste gevallen tevens het superieure element. Wanneer 2 elementen vrijwel even sterk bezet zijn (minder dan 11 punten verschil) geldt het element met de zon erin als superieur element. Wanneer de zon niet in één van deze beide elementen staat, geldt het element met de meeste persoonlijke planeten (zon, maan, mercurius, venus en mars) als superieur. 2. Bepaal de sterkte van het inferieure element. Ter herinnering: De elementenparen vuur/aarde en lucht/water hebben een 'superieurinferieur (S.I.) verhouding' (zie ook les 5). Wanneer vuur bijv. het superieure element is, wordt aarde, onafhankelijk van het aantal aardepunten, automatisch inferieur. 3. Bepaal de bezetting van de beide andere elementen, dit zijn de hulpelementen. 4. Bepaal de sterkte van het zwakst bezette element. Kijk of dit het inferieure element is of een hulpelement. 5. Vergelijk de sterkte van de bezetting van de 4 elementen. Wanneer alle vier de elementen ongeveer even sterk bezet zijn moet men voorzichtiger zijn met uitspraken op grond van de elementenverdeling dan wanneer er duidelijke verschillen zijn. 6. Vergelijk de elementenbezetting in de tekens met de elementenbezetting in de huizen. Bepaal uit welke groep tekens de planeten in de sterkste groep huizen komen. Vergelijk de bezetting van het superieure/hoofdelement in de tekens met de bezetting van dit element in de huizen. Doe hetzelfde met het inferieure element en de hulpelementen. Nu nog een aantal overwegingen met betrekking tot de duiding van de

317

elementenverdeling op tekenniveau (met uitzondering van punt 7): 1. Elementen geven informatie over de instelling van waaruit iemand het leven benadert. Ze geven er geen informatie over of iemand ergens goed of slecht in is. Luchtmensen zullen dus, ook al neigen ze er toe om dingen intellectualistisch en vanuit een oogpunt van redelijkheid te benaderen, niet per definitie redelijker of intelligenter zijn dan vuur, aarde of watermensen, en watermensen zullen, ook al zijn het beleven en het gevoel voor hen een wat natuurlijker en toegankel ijker gebied dan bij luchtmensen, dingen niet per definitie beter aanvoelen dan aarde, vuur of luchtmensen. 2. Naarmate een element sterker bezet is, is de benadering van het leven die bij het betreffende element hoort, sterker aanwezig. 3. Het superieure element geeft een benadering van het leven en een levensinstelling aan die voor de geborene bereikbaar, natuurlijker en vanzelfsprekend zijn. De geborene kan er vaak slechts bewust afstand van nemen. 4. Enkele algemene kenmerken van het inferieure element zijn dat de geborene de benadering van het leven die daar bij hoort vaak wat minder bewust hanteert en wat moeilijker kan doseren dan de benadering die bij het superieure element of een hulpelement hoort. Een luchtmens met water als inferieur element is dus niet gevoelloos, maar moet er misschien wat meer moeite voor doen en heeft er vaak meer tijd voor nodig om de eigen gevoelens te bepalen en te doseren dan een watermens. Een watertype is niet dom, maar moet er misschien wat meer moeite voor doen en heeft vaak meer tijd nodig om de zaken verstandelijk te beheersen en er van daaruit een meer relativerend overzicht van te krijgen dan een luchtmens. Ook moet men van een luchtmens niet eisen dat hij een watermens wordt; evenmin als dat van een vuurmens geëist moet worden dat hij een aardemens wordt. Bij het omgaan met een inferieur element is het belangrijk dat men geen buitensporige eisen aan zichzelf of aan anderen stelt met betrekking tot datgene wat met het inferieure element te maken heeft. De beste houding is misschien die, waarbij men de kanten van de persoonlijkheid die het inferieure element vertegenwoordigt in de eerste plaats als een realiteit accepteert, om het element vervolgens de tijd te gunnen om zich in de rest van de persoonlijkheid in te passen. Op deze wijze kan het een belangrijke bijdrage leveren aan let zich volledig mens voelen'. 5. De instelling en houding tegenover het leven die bij een hulp-

318

element horen zijn is op zich genomen bewuster te hanteren en gemakkelijker in de persoonlijkheid in te passen dan de levenshouding die bij het inferieure element hoort. Misschien geldt dit in enigszins versterkte mate voor het hulpelement van dezelfde polariteit als het superieure element. 6. Een onbezet hulpelement werkt anders dan een onbezet inferieur element. Bij een onbezet hulpelement is het nogal eens zo dat dit hulpelement een levenshouding aangeeft die de betrokkene op zich enigszins vreemd is, maar hem of haar wel in hoge mate boeit, soms jaloers maakt en vaak tegelijk een wat frustrerend gevoel van onzekerheid bezorgt wanneer hij of zij ermee geconfronteerd wordt. Soms komen in een dergelijk geval overcompensatiereakties voor, waarbij de betrokkene op een wat overdreven wijze de indruk wil wekken een boeiende persoonlijkheid te zijn en knappe prestaties te leveren in de sfeer van het onbezette hulpelement. Een onbezet inferieur element werkt vaak iets anders. Soms redt de betrokkene zich redelijk met de levenshouding die het onbezette inferieure element aangeeft, maar men moet wat dit betreft geen al te groot appèl op hem of haar doen. Dan ontstaat al snel een geïrriteerdheid waar de betrokkene zelf niet zo goed raad mee weet. Iemand met een niet door planeten of slechts door generatieplaneten (uranus, neptunus, pluto) bezet inferieur element beschikt niet over één of andere vorm van aandrang (planeet = drijfveer/aandrang) om het inferieure element te integreren. Dit laatste kan slechts gebeuren vanuit met de tekens van het inferieure element verbonden neigingen, die op zich minder duidelijk in drijfveren tot handelen resulteren. Iemand met een onbezet inferieur element zal zeker veel tijd nodig hebben om vanuit de instelling die het betreffende inferieure element met zich mee brengt, dingen in het leven te integreren en het 'gaan trekken' aan zo iemand werkt in dergelijke situaties al snel totaal averechts. Dingen op gezette tijden op een wat subtiele en niet verplichtende wijze aanstippen, waarbij een wezenlijke acceptatie van de persoonlijkheid van de betrokkene voorop staat, kan in deze situatie meer effect sorteren. 7. Met het vergelijken van elementenbezettingen op aanleg(teken)niveau met deze bezetting op huizen (uitings- en belangstellingssfeer)niveau kan nagegaan worden met welke belangstellingssferen en kanten van het leven iemand zich vanuit de levenshouding van de elementen bezighoudt. In hoeverre corresponderen deze kanten van het leven en manieren van uiten met de

319

aanleg van waaruit ze benaderd worden? Hierover kan deze vergelijking informatie geven. Het is belangrijk om daarbij te beseffen dat men vaak eerder aan iemand merkt waar hij mee bezig is (de huizen) dan hoe hij ermee bezig is (de tekens). Iemand met een sterke bezetting van de aardetekens in de vuurhuizen zal in eerste instantie vaak een vurige indruk maken. De betrokkene praat immers over- en houdt zich bezig met allerlei spontane, expressieve en creatieve onderwerpen (vuurhuizen) die weinig met de praktische, concrete kanten van het leven van doen hebben. Iemand die beter oplet zal echter kunnen merken dat de betrokkene deze onderwerpen wel vanuit een hele praktische, nuchtere en niet zweverige (i.e. aardse) instelling benadert (de aardetekens). Een 'vurige interesse' zal voor een aards persoon minder voor de hand liggen dan een 'aardse', 'waterige' of 'luchtige' interesse. Er kunnen spanningen uit voortvloeien, maar wanneer de betrokkene beide polen in zichzelf als gelijkwaardig accepteert kan hij of zij een zeer nuttige inbreng hebben in 'vurige situaties' en daar veel stimulansen, uitdagingen en plezier aan ontlenen. Op deze wijze kan, ook via de bij de eigen aanleg behorende manieren van uiten en interessegebieden, het inferieure element geïntegreerd worden. Het duiden van de elementenbezetting a. Superieur-inferieur elementcombinaties Van een dergelijke combinatie is sprake wanneer het verschil in punten tussen het superieure en het inferieure element minder dan 25 punten bedraagt. Er zijn 2 combinaties mogelijk, t.w.: - de vuur-aarde combinatie - de lucht-water combinatie. De duidingen die nu volgen moeten in de eerste plaats gezien worden als een weergave van de uitwerking van de combinaties op het niveau van de tekens. 1. De vuur-aarde combinatie Wanneer iemand met deze combinatie in de horoscoop een manier weet te ontdekken om beide functies op een constructieve manier tot hun recht te laten komen krijgen we te maken met wat de Amerikaanse astrologe Zipporah Dobyns in haar boek Finding the person in

320

the horoscope het 'stoomwalstype' noemt (Arroyo, 1975). Dit is een type dat de spontaniteit en creativiteit van vuur weet te paren aan de praktische zin van aarde. Daardoor weet het spontane ingevingen met een praktische instelling te combineren en het kan daarmee enorm veel werk verzetten. Het conflict tussen de door deze beide elementen gesymboliseerde functies kan zich uiten in het ondervinden van problemen met het op elkaar afstemmen van spontaniteit en vrijheidsdrang enerzijds en de eisen die de praktijk van alledag en de eigen praktische instelling stellen, anderzijds. Ook moeten mensen met deze combinatie leren om oog te hebben voor de subtielere gevoelskanten van het leven en voor de mogelijke gevolgen van hun eigen doen en laten op het contactuele en sociale vlak. 2. De lucht-water combinatie Omdat de elementen lucht en water meer bewuste functies symboliseren dan vuur en aarde, werkt het gevoels-verstandsconflict dat de eerste combinatie symboliseert ook vaak bewuster uit dan het conflict tussen spontaniteit en praktische zin van de tweede combinatie. Daardoor kan de lucht-water combinatie in de praktijk leiden tot een zekere grilligheid, tot een spanning tussen koelheid en sentiment en in het extreemste geval tot een gevoel van gespletenheid. Wanneer de betrokkene deze beide kanten in zichzelf als gelijkwaardig weet te accepteren zal het resultaat eerder liggen in de sfeer van een rijke verbeelding die goed gecombineerd kan worden met een verbale weergave. De combinatie van gevoeligheid en relativeringsvermogen die dan ontstaat kan uitwerken in een vermogen om mensen en situaties raak te typeren, in een zeker gevoel voor humor en in literaire en hulpverlenerscapaciteiten. Soms heeft de betrokkene moeite om de inspiratie te vinden voor het creëren van een levensvorm waarmee in de eigen materiële behoeften kan worden voorzien. b. De combinaties van een hoofdelement en een hulpelement Behalve het superieure en het inferieure element zijn er nog twee elementen (er waren er immers 4). Deze noemen we de hulpelementen. De hulpelementen kunnen het superieure element steunen, maar daarbij ook weer onderling een superieur-inferieur elementverhou-

321

ding hebben. Verder kan de door een hulpelement van dezelfde polariteit als het superieure element gesymboliseerde functie, de door het superieure element gesymboliseerde psychische functie het beste ondersteunen. Bij iemand met bijvoorbeeld lucht als superieur element kunnen aarde en vuur de hulpfuncties symboliseren. Vuur ondersteunt lucht dan op de meest soepele wijze, omdat het, net als lucht, een + element is. Door het combineren van superieure functies met mogelijke hulpfuncties kunnen we tot de volgende typologie komen: - Vuur + lucht Intuïtief denktype. Sterke kant: Spontane mentale en contactuele associaties en van daaruit er gemakkelijk toe komen om theorieën en filosofieën te ontwerpen, zich met theoretische en filosofische zaken bezig te houden en/of spontaan speelse en feitelijk informatieve contacten aan te gaan. Ook het spontaan en intuïtief plaatsen van dingen in een ruimere context ligt dit type goed. Kanten die speciale aandacht nodig hebben zijn: Het leren onderkennen en hanteren van de gevoelsmatige en praktische kanten van het leven; de theorie aan de praktijk leren koppelen. De persoon van onze voorbeeldhoroscoop is een goed voorbeeld van een vuur-lucht combinatie. Zowel in aanleg (tekens) als in uiting (huizen) zijn vuur en lucht de sterkst bezette elementen.

322

Figuur 2: Horoscoop voor een vrouwelijke geboorte. Voorbeeld van een vuur-water horoscoop.

Intuïtief gevoelstype: Sterke kanten: Het aanvoelen van de sfeer, spontane gevoelsuitingen, een vermogen om een verwarmende en energiegevende invloed uit te oefenen. De betrokkene is van nature vaak hartelijk, spontaan, gastvrij en creatief. Verder kunnen vuur-. water types erg fantasierijk en enorme dromers zijn. Wat geleerd moet worden: Het oog hebben voor de concrete, tastbare en de contactuele feitelijke realiteit. Het leren gebruiken van het verstand in praktische en contactuele aangelegenheden. Leren koppelen van de eigen spontane opwellingen aan de praktische en contactuele zienswijzen van anderen. Vaak komt dit erop neer dat de betrokkene moet gaan onderkennen dat dergelijke, meestal goed bedoelde spontane opwellingen niet als vanzelfsprekend door iedereen gelijk worden ervaren en dat ervaringswijzen van anderen gelijkwaardig zijn aan en even legitiem kunnen zijn als de eigen manier van beleven. Een typisch voorbeeld van een vuur-water combinatie is de horoscoop van figuur 2. In uiting (huizen) is hier echter sprake van een vuur-aarde combinatie. - Aarde + lucht Empirisch denktype: Sterke kanten: Rustig, verstandig, evenwichtig en praktisch. Een heldere, objectieve kijk op de concrete, tastbare realiteit. De betrokkene leert gemakkelijk uit praktische ervaringen en heeft van nature een nuchtere en toch niet starre instelling tegenover de realiteit van zichzelf en anderen. Geleerd moet worden om oog te hebben voor de sfeer in de omgeving en voor de gevoelsmatige behoeften van anderen. Een mooi voorbeeld van een lucht-aarde combinatie inde horoscoop van figuur 3. Met name in de uiting (huizen) zijn aarde en lucht beide de sterkst bezette elementen.

323

In aanleg (tekens) is er in deze horoscoop duidelijk sprake van een sterke bezetting van het element lucht, hoewel aarde ook hier het op één na sterkst bezette element is.

Figuur 3: Horoscoop voor een mannelijke geboorte. Voorbeeld van een aarde-lucht horoscoop met een kritiek geplaatste Venus. (Zie voor de betekenis daarvan les 11.)

- Aarde + water Het zintuiglijk gevoelstype: Sterke kanten: Een vermogen om te genieten van het goede der aarde; een vermogen om sferen aan te voelen en daar praktische consequenties uit te trekken. Van daaruit creëert de betrokkene vaak een gezellige sfeer om zich heen. Een vermogen om te leren uit gevoelservaringen. In negatieve zin kan de neiging bestaan tot verregaande vormen van

324

'tutteligheid' en de neiging om een 'gewoontedier' te worden. Ook bestaat de kans op depressiviteit (geen vuur: geen mogelijkheden zien; geen lucht: geen afstand kunnen nemen). Vaak moeten deze mensen leren om overweg te kunnen met dingen die verder gaan dan het eigen kleine, vertrouwde wereldje van alledag. c. De over- en onderbezetting van een element Wanneer een element dusdanig sterk bezet is, dat er voor de overige elementen bijna geen plaats meer is, zou men het element overbezet kunnen noemen. In het omgekeerde geval kan men het element onderbezet noemen. Ook kan een element onbezet zijn, wat enigszins anders uitwerkt dan een onderbezetting (zie punt 6 op blz. 307). Enkele richtlijnen met betrekking tot de elementenverdeling: - Een element is overbezet bij meer dan 90 planeetpunten. - Een element is onderbezet bij 10 of minder planeetpunten wanneer AC en/of MC in het betreffende element staan, en bij 25 of minder planeetpunten indien dat niet het geval is. - Een element is onbezet bij 5 of minder planeetpunten. Een over- of onderbezetting van een element is, met name voor de betrokkene zelf, op het niveau van de tekens (aanleg) het duidelijkst merkbaar. De overbezetting van vuur Negatieve uiting: Te veel fantasie, geen zicht op wat wel en niet mogelijk en verantwoord is, zowel in de alledaagse bezigheden als in de omgang met anderen. Leven in een droomwereld van sprookjes, avonturenromans en wild-westverhalen en van daaruit fantasie en realiteit verwarren; egocentrisch. Bij voldoende dynamische aspecten impulsief en ongeduldig. Soms min of meer ongecontroleerde praktische bevliegingen op een wat primitief niveau, zoals schoonmaakbuien, plotselinge paniek over het uitgavenpatroon, overdreven aandacht voor het uiterlijk en bevliegingen in de sfeer van reparatie en herstelwerkzaamheden (inferieure aarde). Compensatiemogelijkheden: Horoscopisch: een belangrijke positie van saturnus in de horoscoop (saturnus in een kritische zone, sterk geaspecteerd - zie hoofdstuk 11 - of in een aardeteken). Een 'persoonlijke planeet' (de persoonlijke planeten zijn de zon, de maan,

325

mercurius, venus en mars) in een aardeteken. In de praktijk: het bewust leren inzien van de waardevolle dingen van het element aarde, de aardefactoren in de eigen horoscoop leren hanteren. Zo kan bij mensen met een overmaat aan vuur een sterke bezetting van de aardehuizen compenserend werken. In zo'n geval moeten we de horoscoop meer duiden als een vuur-aarde combinatie, waarbij de confrontatie met de praktische kanten van de realiteit voor de betrokkene met name gebeurt vanuit de eigen aardse belangstellingssfeer en dito manieren van uiten. Wanneer zowel de aardetekens als de aardehuizen (vrijwel) onbezet zijn zit er nog een compensatiemogelijkheid in de huizen waarin de aardetekens zich bevinden. Voorbeeld: Iemand met een aardeteken op cusp 5 (het begin van het 5e huis) zou de eigen aarde-aanleg kunnen ontwikkelen in allerlei vormen van zelfexpressie (hobby's, romantiek, omgang met kinderen, natuurlijk leiderschap, e.d.). Positieve mogelijkheden: Idealisme, moed, toewijding, energie, creativiteit, zin voor vrijheid en ontplooiing van de individualiteit, een rijke fantasie. Enkele bekende persoonlijkheden met een overbezetting van vuur in de horoscoop zijn: - Ian Smith: de politicus die op eigen houtje de onafhankelijkheid van Rhodesië uitriep, zichzelf tot 'sterke man' benoemde en de apartheidspolitiek presenteerde als de redding van het vaderland: 195(!) vuurpunten in aanleg (tekens), 130 vuurpunten in de uiting (huizen). - Jimmy Hendrix: legendarisch figuur in de popmuziekwereld; onder meer bekend vanwege zijn gitaarspel en zijn seksuele escapades; overleden aan een overdosis drugs: 130 vuurpunten in aanleg (tekens). - Keizer Nero: een artistiek begaafde, maar ook zeer wrede Romeinse keizer. Berucht vanwege zijn christenvervolgingen. 170: vuurpunten in tekens, 120 in huizen. - Max Bircher-Brenner: de 'uitvinder' van de muesli: in tekens 135 vuurpunten. - Madame Curie: ontdekster van het radio-actieve element radium: 95 schorpioen-punten in huis 5(!).

326

De onderbezetting van vuur Negatieve uiting: Snel de moed verliezen, moeite om uit de verf te komen of zich te profileren ten opzichte van de omgeving. Een gevoel van eigenheid missen en er moeite mee hebben om dat op te bouwen, hierdoor het gevoel hebben constant verstrikt te zijn in een dagelijkse sleur van onpersoonlijke aktiviteiten. Als tegenreaktie hierop: soms op een wat krampachtige manier op zoek zijn naar zijn 'kicks' en naar persoonlijke piekervarinngen. Vaak inspiratie bij anderen zoeken, doordat de betrokkene zich niet bewust is van, of geen enthousiasme kan opbrengen voor nieuwe mogelijkheden. Compensatiemogelijkheden: Horoscopisch: sterk geplaatste of geaspecteerde (les 11) vuurplaneten (de zon, mars, jupiter) in de horoscoop, veel dynamische aspecten (les 9) tussen initiatiefnemende planeten, de omstandigheden zoeken of creëren waarin de eigen vuuraanleg zich moet ontwikkelen (kijk naar de huizen die in een vuurteken beginnen), de eigen vuurplaneten benutten. Praktische compensatiemogelijkheden: aan sport gaan doen of zich op gezette tijden lichamelijk inspannen. Dit kan de energie losmaken die mensen met weinig of geen vuur vaak missen. Mensen met een gebrek aan vuur én aarde moeten zichzelf daarbij vaak wel in acht nemen waar het hun spijsvertering betreft. Ook een sterke luchtbezetting (bijvoorbeeld van het teken tweelingen) kan een gemis aan vuur gedeeltelijk compenseren, tenminste wanneer deze luchtbezetting zich initiatiefnemend uit (de luchtfactoren staan dan in de huizen met oneven nummers) of zich in een kritieke zone bevindt. De overbezetting van aarde Negatieve uiting: Een overmatig benadrukken van de praktische, materiële en direkt zintuiglijke waarneembare kanten van de realiteit. Dit kan leiden tot een gebrek aan fantasie, overmatig materialisme, een teveel voorop stellen van praktisch nut en rendementen en tot kortzichtigheid, achterdocht en bekrompenheid zolang de betreffende persoon zich niet van deze neiging bewust is of de beperkingen ervan niet als negatief beoordeelt. Vaak zullen in zo'n geval traagheid van denken, cynisme en scepsis veelvuldig voorkomen. De wereld van de praktische zaken en van het zintuiglijk direkt waarneembare zal dan het hele leven kunnen gaan overheersen. Bij een combinatie van een overbezetting van aarde met

327

een sterke waterbezetting is het gevaar van depressiviteit niet langer denkbeeldig. Soms komen bij een overbezetting van aarde oncontroleerbare opwellingen voor van fantasie en inspiratie op een wat naïef aandoend niveau, die zich nogal eens uiten in vlagen van bijgeloof of overbodige ongerustheid over allerlei futiliteiten (inferieur vuur). Compensatiemogelijkheden: Horoscopisch: een sterk geplaatste of geaspecteerde (hoofdstuk 11) jupiter of neptunus. Extra aandacht geven aan en leren waarderen van de vuurkanten van het leven, zoals die in de eigen horoscoop staan gesymboliseerd. Een sterke bezetting van de vuurhuizen. Bij een gecombineerde aarde-water bezetting (zie boven): het geven van extra aandacht aan zowel de vuur- als de luchtfactoren in de eigen horoscoop. Praktisch: de eigen mogelijkheden tot fantasie en creativiteit leren benutten en waarderen, aandacht besteden aan muziek, avontuur, kunst en fantasie. Positieve mogelijkheden: Indien met het bovenstaande rekening wordt gehouden: praktische efficiëntie en een grote werklust; van daaruit vaak uitstekend in staat om zich in de praktisch-beroepsmatige kanten van het leven te handhaven: goed afgestemd op de eigen onmiddellijke fysieke omgeving. Enkele personen met een overbezetting van aarde: - Keizer Augustus: Romeins keizer even voor het begin van onze jaartelling. In aanleg 170 aardepunten, waarvan 95 in het teken maagd. - Jozef Luns: ex-minister en secretaris-generaal van de NAVO: 126 aardepunten in teken. - Cornelis Verolme: Nederlands scheepsmagnaat: 135 aardepunten in teken. - Prins Claus: echtgenoot van koningin Beatrix: 150 aardepunten in teken. - Elvis Presley: Amerikaans popster: 135 aardepunten in teken, in huizen 95 aardepunten. - Mies Bouwman: tv-presentatrice: 160 aardepunten in teken. De onderbezetting van aarde Negatieve uiting: Te weinig aarde kan leiden tot een gebrek aan zin

328

voor de praktische kanten van het leven en een neiging om de praktische beperkingen van alledag niet te willen aanvaarden. Hierdoor kan het gebeuren dat de betreffende persoon er moeite mee heeft zijn draai te vinden in de maatschappij. Ook kan er een tendens bestaan om het eigen lichaam te verwaarlozen. De vaardigheden die aangeleerd worden zijn vaak van weinig praktisch nut. Als compensatie van het gebrek aan vertrouwen in het eigen praktisch kunnen kan de neiging zich voordoen om praktische kanten van het leven overdreven te benadrukken. Omdat de betrokkene van nature niet zo sterk op de aardekanten van het leven is toegerust kan er een neiging ontstaan om concreet houvast te zoeken in het brengen van systeem in het leven op vlakken waarop dit niet altijd efficiënt is. Van daaruit zou de betreffende persoon bijvoorbeeld op een nogal starre manier kunnen vastklampen aan een bepaalde levensovertuiging, aan een bepaald denksysteem of aan bepaalde nutteloze dagelijkse routines. Compensatiemogelijkheden: Horoscopisch: een sterk geplaatste of veelvuldig geaspecteerde saturnus; het leren herkennen, accepteren en van daaruit ontwikkelen van de aardefactoren in de eigen horoscoop. Praktisch: het bewust aanbrengen van orde en regelmaat in het leven op vlakken die overeenkomen met de eigenheid (zie boven). De overbezetting van lucht Negatieve uiting: Mensen met te veel lucht neigen er vaak toe de realiteit overmatig verstandelijk, theoretisch en daardoor koel te benaderen. Overmatig opportunistisch. Zich snel ongemakkelijk en in verlegenheid gebracht voelen op momenten dat en in situaties waarin een rationele benadering tekort schiet. Er kan ook een tendens bestaan om in zijn algemeenheid te veel de nadruk te leggen op contacten en kennisuitwisseling. Een leeg gevoel ondanks een veelheid van contacten en kennis! Soms moeilijk te controleren sentimentele of emotionele buien (inferieur water). Compensatiemogelijkheden: Horoscopisch: een sterk geplaatste en/of veelvuldig geaspecteerde waterplaneet (de maan, pluto of neptunus). Bewust aandacht besteden aan de waterfactoren in de eigen horoscoop op de wijze die werd beschreven bij de behandeling van de

329

overbezetting van vuur/aarde. Een sterke bezetting van de waterhuizen. Naar de praktijk toe vertaald: bewust afleiding leren zoeken van verstandelijke en contactuele beslommeringen. Leren herkennen van de eigen gevoelsmatige en intuïtieve mogelijkheden, zoals die door de vuur- en waterfactoren in de eigen horoscoop worden gesymboliseerd. De warmte en volheid van gevoel leren herkennen en waarderen. Positieve mogelijkheden: Wanneer luchtmensen met het bovenstaande rekening houden, worden ze vaak vernieuwers van het denken en kunnen ze sterk zijn in het op elkaar afstemmen en organiseren van aktiviteiten met de meest uiteenlopende mensentypes. Bekende personen met een overbezetting van lucht: De schrijver Arthur Conan Doyle, de schepper van Sherlock Holmes: in aanleg 180 luchtpunten. - De componist Richard Wagner: 135 luchtpunten in aanleg. - De popzanger John Lennon (overleden), lid van The Beatles: 145 luchtpunten in aanleg. - De filmer Bert Haanstra: 170 luchtpunten in aanleg, voornamelijk in het teken tweelingen. - De acteur Tom Manders, beter bekend als Dorus: 125 luchtpunten in aanleg, evenals Frankrijks bekendste filmactrice Brigitte Bardot. (Bij beiden zit de luchtaanleg voornamelijk in het teken weegschaal.) - Marconi, de uitvinder van de radio en van de tv-antenne: 140 punten in het 11e en het 3e huis. De onderbezetting van lucht Negatieve uiting: Moeite met een objectieve, onbevooroordeelde en onpersoonlijke benadering van de realiteit; daardoor nog wel eens egocentrisch, onbezonnen, rechtlijnig of kortzichtig op anderen overkomend zonder dat het eigenlijk zo bedoeld is. Soms moeite met het leggen van contacten, het diplomatiek inspelen op anderen en het op een feitelijk niveau communiceren. Het uitdrukken van gevoel lukt, met name bij een sterke waterbezetting, vaak beter. Moeilijk kunnen relativeren van de eigen wensen, verlangens en emoties.

330

Compensatiemogelijkheden: Horoscopisch: een sterk geplaatste of geaspecteerde uranus of mercurius, een sterk bezet beweeglijk kruis, een overwicht aan afnemende aspecten, zich trainen op het positief waarderen en ontwikkelen van de luchtmogelijkheden in de eigen horoscoop. Naar de praktijk toe vertaald: lering trekken uit wat anderen met of zonder woorden zeggen over de betrokkene, mede door zelf bewust te proberen om deze reacties op een niet emotioneel geladen manier te overdenken. Anderen vragen naar hun indruk en proberen om hier in een gesprek met de ander objectieve conclusies uit te trekken. In de voorbeeldhoroscoop van figuur 2 is sprake van onderbezetting van lucht, zowel in de tekens als in de huizen. De overbezetting van water Negatieve uiting: De realiteit op een dusdanig vanzelfsprekende en letterlijke manier vanuit het eigen gevoel en de eigen beleving benaderen dat het onderscheid tussen de feitelijke gebeurtenissen en de eigen gevoelens daarover verloren gaat. Men is niet meer in staat tot relativerende en lucht-gevende' vormen van humor en (zelf)kritiek. Het overzicht op en reëel inzicht in het eigen aandeel in allerlei zaken wordt bemoeilijkt. Stemmingsmakerij, wrok, slachtoffer/zondebokneigingen en het onterecht ophemelen van mensen zullen vaker en eerder voorkomen. Onderscheid tussen 'de persoon' en 'de visie' wordt moeilijker gemaakt, waardoor andersdenkenden eerder met vijandschap of achterdocht worden bekeken. Ook kunnen gevoelens, stemmingen en de wijze waarop de laatste in één vorm worden gegoten, worden gecultiveerd. Dit laatste kan weer bekrompen dandy-achtig en decadent gedrag tot gevolg hebben. Eén en ander gaat soms gepaard met een wat hooghartige opstelling, die dan nogal eens als camouflage opgeworpen wordt voor het gevoel van kwetsbaarheid dat het gevolg is van het onvermogen tot (zelf)relativering. Ook kan het inferieure luchtelement zich bij vlagen uiten in een niet toepasselijke en overtrokken harde en zakelijke opstelling. Hiervan heeft de betrokkene achteraf vaak meer last dan degenen tegenover wie deze opstelling plaatsvond, maar uit onzekerheid worden de dingen dan als regel niet uitgepraat. Compensatiemogelijkheden: Horoscopisch: een sterk geplaatste uranus, mercurius, venus, zon of saturnus. Een sterke bezetting van de luchthuizen. De luchtfactoren in de eigen horoscoop positieve

331

aandacht geven. Naar de praktijk toe vertaald: het onbevooroordeeld, verstandelijk en contactueel benaderen van de werkelijkheid leren waarderen en ontwikkelen binnen het kader van de eigen mogelijkheden daartoe. Positieve mogelijkheden: Wanneer bovengenoemde compensatiemogelijkheden worden benut kunnen de positieve mogelijkheden van een sterke waterbezetting, die omschreven kunnen worden met de woorden liefde, hartstocht, meeleven, opofferingszin en toewijding, beter tot hun recht komen. Enkele beroemde persoonlijkheden met een overbezetting van water in de horoscoop zijn: - Madame Curie, de ontdekster van o.m. het element radium: in aanleg (tekens) 205 (!) waterpunten. - Edgar Alan Poe, schrijver van onder meer griezelverhalen: 125 waterpunten in aanleg. - De componist Johann Sebastian Bach: in aanleg 140 waterpunten. - Country-and-western-zanger Johnny Cash: in aanleg 125 waterpunten. - Zanger en gitarist José Feliciano: 145 waterpunten in aanleg. - Tv-presentatrice Mies Bouwman: zij heeft 135 punten in het teken steenbok in huis 4 en de daarbij behorende kritische zone. Het totale aantal waterpunten in haar horoscoop bedraagt 145 voor zover het de uiting (huizen) betreft. De onderbezetting van water Negatieve uiting: Moeite met het aanvoelen van de sfeer, daardoor ondanks de eventueel aanwezige verstandelijk-contactuele capaciteiten (met name bij een sterke luchtbezetting) toch vaak een gevoel van leegte en eenzaamheid. Soms als overcompensatiereaktie een wat krampachtige, gewilde en overdreven aandacht en belangstelling voor de gevoelsmatige en spirituele kanten van het leven, zonder dat in de contactuele sfeer wezenlijk geprobeerd wordt om gevoelsmatig op het gebeuren in te spelen. Vanuit dezelfde motivatie wordt soms ook contact gezocht met overmatig emotionele mensen en/of groeperingen. Wel/niet van daaruit kan er een verslaving ontstaan aan een

332

opwindend en intens leven op een zodanige wijze dat de gevoelens van eenzaamheid en leegte alleen maar toenemen. Compensatiemogelijkheden: Sterk geplaatste of veelvuldig geaspecteerde waterplaneten (de maan, neptunus, pluto). Leren herkennen en waarderen van de watermogelijkheden in de eigen horoscoop. In de voorbeeldhoroscopen van figuur 1 en figuur 3 is, behalve van een overbezetting van het element lucht, eveneens sprake van een onderbezetting van het element water. In beide horoscopen is deze onderbezetting er zowel in de tekens als in de huizen. Iets over de toepassing van de beschreven indelingen Omdat in het gedeelte van dit hoofdstuk over de duiding van elementenbezetting nog onvoldoende is toegelicht hoe ze praktisch moet worden toegepast, wordt dit laatste nu verduidelijkt aan de hand van enkele voorbeelden. De voorbeelden zijn toegespitst op de tekenhuisverdeling van de elementenbezetting. Wanneer iemand in aanleg (tekens) geen of weinig planeten in water heeft kunnen de drie waterhuizen nog wel sterk bezet zijn. Zo zou een sterke luchtaanleg (tekens) zich bij iemand heel goed waterachtig kunnen uiten. (De luchtplaneten staan dan dus in de waterhuizen.) Dit betekent dat de verstandelijke en contactuele luchtaanleg emotioneel wordt geuit. In de praktijk kan dit bijvoorbeeld inhouden dat de betreffende persoon met de eigen mentaal-contactuele aanleg emotionele omstandigheden zoekt of creëert. Via een dergelijke uiting vindt dan de confrontatie plaats met het t.o.v. lucht inferieure element water. Hoewel de betreffende persoon er in aanleg niet zo op is toegerust kan het dan via de uiting toch mogelijk worden om de eigen gevoelskant te ontwikkelen. In negatieve zin zou een luchtaanleg in waterhuizen er bijvoorbeeld toe kunnen leiden dat de betreffende persoon zichzelf sentimenteel vindt overkomen bij anderen. Ook zou deze bij zichzelf een onverklaarbare en naar het eigen idee irritante neiging kunnen onderkennen om steeds maar weer situaties te zoeken waarin hij/zij met zichzelf geen raad weet. Wanneer de betrokkene de eigen neiging om zijn verstandelijkheid in een gevoelsmatige sfeer te uiten leert onderkennen en accepteren, wordt het met deze combinatie onder meer mogelijk om in gevoelsmatig gekleurde levensomstandigheden een ontnuchterende, verhel-

333

derende, objectiverende en 'luchtig makende' invloed uit te oefenen. De betrokkene zou de eigen luchtaanleg bijvoorbeeld kunnen gebruiken in de sfeer van therapeutische gespreksvoering, in occult- of mystiek gekleurde levenssituaties of door aktiviteiten in een 'prozaïsche of poëtische' sfeer aan de dag te leggen. Het omgekeerde geldt voor iemand met een wateraanleg in luchthuizen. In negatieve zin zou een dergelijke persoon de wereld als koel, verstandelijk en meedogenloos kunnen ervaren en van daaruit escapistische, cynische of ondermijnende neigingen kunnen krijgen. In positieve zin bestaat voor zo iemand de mogelijkheid om een verwarmende, verrijkende, verdiepende en verzachtende invloed uit te oefenen in al te verstandelijk gekleurde situaties. Op de hierboven beschreven wijze kan van iedere elementenverdeling in tekens en huizen een duiding gemaakt worden. De duiding van de voorbeeldhoroscoop vanuit de elemententheorie Zoals uit de bezettingstabellen bij onze voorbeeldhoroscoop (fig. 1 op blz. 289) blijkt is er in de tekens sprake van een vuur-lucht combinatie, waarbij de luchttekens overbezet zijn. Het grootste deel van de luchtbezetting komt terug in de vuurhuizen en de vuurbezetting komt terug in de luchthuizen. We hebben hier dus,zowel qua aanleg als qua uiting en belangstellingssfeer te maken met een uitgesproken vuur-luchtcombinatie. Vandaar dat de algemene beschrijving van een vuur-luchtcombinatie op blz. 310 hier goed van toepassing is. De luchtige, d.w.z. de verstandelijke, theoretische, opportunistische, optimistische en communicatieve instelling en levenshouding die bij lucht horen resulteren, qua uiting, in levenssituaties waarin vitaliteit, levenslust en identiteitsvorming voorop staan en waarin praktische beslommeringen geen rol van betekenis vervullen. De belangstelling voor kanten van het leven die in vergelijkbare woorden beschreven kunnen worden zal ook het grootst zijn. Omdat het hier voornamelijk gaat over een tweelingen-bezetting in het 9e huis kunnen we gaan denken aan iemand die vanuit een zelfstandig ontdekkende (pioniersteken), luchtige (luchtteken) en veelzijdige (beweeglijk teken) houding veelal in aanraking komt met kanten van het leven die onder de algemene noemer lorizonverbreding en bewustzijnsverruiming' onder te brengen zijn (9e huis). Het kan iemand zijn die op eigen houtje en op een (v)luchtige, nieuwsgierige manier opererend zich in levenssituaties manoeuvreert waarin de levensvisie, de zin van dingen, de grote lijnen en contacten met mensen als 'blikverruimend' voorop staan. De vuurbezetting in de

334

luchthuizen manifesteert zich in de vorm van 2 planeten in leeuw in huis 11. Vanuit een neiging tot het zoeken van bevestiging van de eigen identiteit (leeuw is het vaste vuurteken) wordt gestreefd naar een stabiliserende rol (leeuw is ook een instandhoudersteken) in situaties waarin de eigen ideeën in een groter verstandelijk en contactueel verband te passen zijn (het 11e huis is het vaste luchthuis) dat in principe in de publieke sfeer ligt. Iedereen kan er dus deel van uitmaken en het kan gaan om een algemeen menselijke ideeënverwantschap (het 11e huis is tevens een publiekshuis). Behalve dat we te maken krijgen met iemand die een wat vluchtig aandoende, veelzijdige belangstelling heeft voor allerlei blikverruimende kanten van het leven kunnen we dus ook te maken krijgen met iemand die zelfbevestiging zoekt in min of meer open en publieke situaties waarin ze een sfeer van geest- en ideeënverwantschap kan ervaren. Opvallend is in deze horoscoop verder de zwakke bezetting, zowel in tekens als in huizen, van de elementen water en aarde. De aardse aanleg komt alleen tot uiting in mars en saturnus, die in aardetekens in opvolgende huizen staan, en de aardehuizen zijn volledig onbezet. Omdat MC of AC niet in aarde staat is hier dus de duiding van 'de onderbezetting van aarde' van toepassing. Daarbij moeten we echter bedenken dat het element aarde voor haar wel belangrijk is om een gevoel van houvast en zekerheid te kunnen ervaren. De geringe aardebezetting staat immers in de opvolgende huizen en een beweeglijk type als de persoon van de voorbeeldhoroscoop (denk aan de overheersende tweelingenbezetting in 9) zou best eens op gezette tijden behoefte kunnen hebben aan 'concrete rustpunten' in haar ongetwijfeld roerige leven. Omdat lucht bij haar duidelijk het superieure element is (lucht is in aanleg zelfs overbezet), wordt het element water automatisch inferieur. Omdat er totaal geen planeten in watertekens staan kunnen we water als een onbezet element beschouwen. Daarom geldt hier de duiding van 'de overbezetting van lucht' (blz. 317) en hetgeen op blz. 307 onder punt 6 vermeld wordt over een onbezet inferieur element. Omdat het hier om onbezet water gaat kunnen we verwachten dat de geborene buitengewoon gevoelig is voor een emotioneel appèl en hierdoor vrij gemakkelijk van haar stuk te brengen is. Het 'aanstippen' van gevoelsmatige kanten van de realiteit zal bij haar zeker op een subtiele en zeer zeker op een niet verplichtende wijze dienen te geschieden. Het enige watergegeven in aanleg is in haar

335

horoscoop het teken kreeft op het MC. Dit gegeven zou kunnen betekenen dat ze in haar bewuste publieke presentatie naar buiten toe wel de neiging heeft om dingen te benaderen vanuit de sfeer die er omheen hangt. Wanneer ze deze neiging in gedrag omzet komen we bij de maan (de heerser van het teken kreeft) in leeuw in huis 11 terecht, wat kan betekenen dat ze haar gevoel voor haar omgeving vertaalt in van binnenuit komende, speelse en 'tot opvallen neigende' reakties in 'publieke geestverwantschapssituaties'. Ook doet de zeer gering waterbezetting in aanleg vermoeden dat de emotionele confrontaties die ze, waarschijnlijk onbewust, uitlokt met haar mars in huis 8, voor problemen kunnen zorgen zolang ze er niet bewust grip op krijgt. (Dit laatste omdat ze, vanuit haar geringe waterbezetting in aanleg, van nature niet zo gemakkelijk ingespeeld raakt op het element water.) g. Het bepalen van de belangrijkste tekens en huizen Tot nu toe hebben we, via allerlei manieren om tekens en huizen te groeperen, in zekere zin een methode ontwikkeld om tot een steeds specifieker wordend totaaloverzicht van de horoscoop te komen. Omdat we de groeperingsmethodes nu redelijk uitputtend behandeld hebben, kunnen we overgaan op methodes om de belangrijkste afzonderlijke tekens en huizen te bepalen. Wat de tekens betreft kunnen we kort zijn. Een teken dat met ons puntensysteem de meeste punten toebedeeld krijgt is altijd belangrijk, en zal inderdaad het belangrijkste teken zijn wanneer het meer dan 30 planeetpunten meer krijgt dan enig ander teken. Vaak zijn er echter meerdere tekens in één horoscoop die qua puntenhonorering niet al te ver uit elkaar blijken te liggen. In dergelijke gevallen kunnen we het teken waarin de heerser van het Ascendant- of MC-teken zich bevindt, honoreren met 10 punten extra. Deze handelwijze is verdedigbaar, omdat de heersers van respectievelijk AC en MC opgevat moeten worden als de drijfveren die de buitenwereld het meest direct en duidelijk bij iemand waarneemt. (Zie voor het begrip heerserschap blz. 247 t/m 249) Ook kan het van belang zijn om een teken waarin zich een belangrijke dispositor (heerser van een groep planeten, zie blz. 249) bevindt extra te honoreren. Wanneer iemand bijvoorbeeld de zon, jupiter en mercurius in waterman heeft en uranus staat in het teken kreeft, dan wordt het teken kreeft belangrijker voor de betreffende persoon. Dit laatste omdat op dat moment de kreeft-

336

achtige inslag van uranus de voorwaarde is planeten om zich te kunnen uiten.

voor de waterman-

Ook ten aanzien van het bepalen van het belangrijkste huis is de puntenbezetting van de huizen uiteraard een belangrijke factor. Verder kan men ook hier, net als bij de tekens, extra gewicht toekennen aan een huis waarin heer 1 of heer 10 staat. Daarnaast bestaat er echter ook nog een andere techniek om het belangrijkste huis te bepalen. Deze techniek werkt met behulp van 'dispositorschappen' en kan het beste toegelicht worden aan de hand van een voorbeeldhoroscoop (zie figuur 4). De achtergrondgedachte bij deze methode is, dat het handelen van mensen zich vaak volgens vaste gewoontepatronen voltrekt die men zich vaak niet eens bewust is. Hoe deze gedachte in de praktijk wordt uitgewerkt wordt hieronder uit de doeken gedaan:

Figuur 4: Voorbeeldhoroscoop bij het bepalen van het belangrijkste huis.

De heer van een huis is in de regel de planeet die hoort bij het teken dat aan het begin van dat huis staat. Het teken aan het begin van een huis geeft aan vanuit welke neiging, instelling en levenshouding men de kanten van het leven benadert die horen bij het betreffende huis. De

337

planeet die bij dat teken hoort, de heerser van dat huis dus, geeft aan op welke wijze men deze neiging omzet in concreet handelen. Het teken waarin deze heerser staat geeft dan weer aan vanuit welke instelling men dat doet en het huis waarin deze planeet staat geeft er informatie over in welke sfeer men dan de dingen trekt. De heerser van een huis geeft dus aan hoe men de neiging van waaruit men de kanten van het leven die dat huis weergeeft benadert, omzet in concreet handelen. Zo zien we in onze voorbeeldhoroscoop dat, omdat het teken ram op de Ascendant staat, mars heer 1 is. Verder staat mars als heer 1 in weegschaal in huis 7. Een mogelijke duiding daarvan is de volgende: De geborene treedt het spontane optreden, de ontdekkende kanten van het leven en nieuwe situaties vanuit een spontane, avontuurlijke, directe instelling tegemoet. Hij (het betreft hier een mannelijke horoscoop) zou dus de neiging kunnen hebben om zich zonder bedenkingen en scrupules te storten in allerlei nieuwe levenssituaties en zou ook in situaties die voor hem nieuw zijn de neiging kunnen hebben om spontaan op verkenning uit te gaan. De teken-huisplaatsing van de planeet mars (mars is immers heer 1) geeft er in dit geval informatie over op welke wijze en in welke sfeer hij deze neiging vormgeeft. Mars staat in weegschaal in huis 7. De meest voor de hand liggende duiding zou zijn dat de geborene zijn spontane ontdekkingsdrang het beste botviert in de sfeer van één op één relaties en dit doet vanuit een redelijkheid zoekende én overleggende instelling. Omdat een horoscoop echter informatie geeft over hoe iemand zelf de dingen beleeft, kan een dergelijk proces zich zowel in uiterlijk gedrag als in het innerlijk van de betreffende persoon manifesteren. Spontaan optreden en initiatieven zouden dus heel direct gericht kunnen zijn op een tegenpool in de vorm van een partner, compagnon of ander persoon of verpersoonlijkt verschijnsel waarmee op dat moment een één op één contact wordt ervaren, maar ook wanneer de betreffende persoon zelf letterlijk op verkenning uitgaat in een voor hem nieuwe omgeving, zal hij dit steeds doen in de vorm van een innerlijke dialoog met zichzelf, waarin hij zich aan zichzelf bewijst met redelijke argumenten (mars in weegschaal in 7 als heer 1 in 7). Een extra aanwijzing voor deze laatste mogelijkheid krijgen we, wanneer we kijken aan welke voorwaarde moet worden voldaan, wil de weegschaal-instelling van waaruit mars in deze horoscoop werkt, er uit kunnen komen. Om te kunnen zien hoe in een bepaalde horoscoop iemands weegschaal-neiging/instelling zich in concreet gedrag kan

338

uiten, moeten we kijken Wat venus doet. Dit omdat venus de heerser van het teken weegschaal en dientengevolge de dispositor (bepaler) van planeten in weegschaal is. Venus staat in onze voorbeeldhoroscoop als heer 7 en ook als dispositor van mars, in waterman in huis 12. Op deze wijze kunnen we de reeks voortzetten. Uranus in kreeft in huis 4 is weer de dispositor van venus in waterman. Omdat uranus in het teken kreeft staat is de maan (hier in vissen in 12) de dispositor van uranus en neptunus, hier in weegschaal in 7, is dus op zijn beurt de dispositor van de vissen-maan. Op dat moment is de cirkel rond omdat we via neptunus weer bij venus terecht komen, die we al eerder hebben gehad en die in huis 12 stond. Wanneer we deze hele reeks zouden duiden, zouden we een complete beschrijving krijgen van een kenmerkend hersencircuit en een daarop aansluitend gedragspatroon, dat in werking treedt wanneer deze persoon spontaan iets onderneemt. Omdat huis 12 het eindstation van dit hersencircuit/gedragspatroon is, is dit huis ook het eindpunt van de reeks die op gang gebracht wordt wanneer de betreffende persoon spontaan optreedt en initiatieven neemt (het circuit begon immers met de Ascendant, het begin van huis 1). Uiteraard geeft dit het 12e huis een zekere belangrijkheid. Wanneer we het hierboven beschreven circuit van dispositorschappen puur door middel van cijfers weergeven krijgen we de volgende reeks: 1-7-12-4-12-7-12. Op vergelijkbare wijze kunnen we voor ieder huis van deze horoscoop zo'n reeks maken. Ter controle: De reeksen van huis 2 en huis 3 zien er als volgt uit: 2-12-4-12-7-12 voor huis 2 en 3-11-6-11 voor huis 3. De reeks voor huis 2 eindigt dus eveneens in huis 12 en de reeks voor huis 3 eindigt in huis 11. Wanneer we alle huizenreeksen in deze voorbeeldhoroseoop op deze manier uitwerken zullen we ontdekken dat huis 12 negen keer het eindpunt vormt van een reeks. Voor huis 11 geldt dit 2 keer en huis 6 komt één keer als eindpunt uit de bus. Daarmee wordt huis 12 in deze horoscoop het belangrijkste huis. In onze algemene voorbeeldhoroscoop eindigen alle reeksen in huis 9. In beide voorbeeldhoroscopen is het huis waarin de meeste reeksen eindigen ook het huis met de meeste planeten erin. Let er op dat dit laatste niet altijd het geval is!

339

h. Het belangrijkste aspecttype uitgaand/toenemend-afnemend

en de verhouding ingaand-

Zoals we in les 9 zagen, geven de aspecten in een horoscoop informatie over de wisselwerkingen tussen de drijfveren van de horoscoopeigenaar. Het type aspect geeft informatie over de aard van deze wisselwerking. De meest grove indeling van aspecten is de verdeling in vloeiende en dynamische aspecten. De vloeiende aspecten zijn de sextielen en de driehoeken en ze worden in de horoscoop weergegeven met groene lijnen. De dynamische aspecten zijn de vierkanten, inconjuncten en opposities, die worden aangegeven met rode lijnen. De groene lijnen geven een wisselwerking tussen drijfveren aan die door de horoscoopeigenaar als vanzelfsprekend wordt ervaren en op een heel natuurlijke en gemakkelijke manier gestalte krijgt. Vaak is de horoscoopeigenaar zich er om die reden nauwelijks bewust van. Meestal werkt de wisselwerking tussen drijfveren die de rode lijnen in de horoscoop aangeven veel bewuster uit, omdat de betrokkene door de wijze waarop hij deze spanning voor zichzelf interpreteert er positieve of negatieve uitlaatkleppen voor kan vinden. In zijn algemeenheid kunnen we stellen dat mensen met een duidelijk overwicht van groene lijnen in de horoscoop vanzelfsprekender, gemakkelijker, gemakzuchtiger, aanpassingsgezinder en 'vlakker' in het leven staan dan mensen met een overmaat aan rode lijnen. De laatste groep zal meer voor het bestaan willen vechten, eerder verandering in situaties willen brengen en vaak ook meer willen bereiken en meer werk willen verzetten dan mensen met veel groen in de horoscoop. Wanneer het leven te saai voor hen is zullen ze zelf wel hun spanningen gaan creëren. We kunnen deze grove indeling verder verfijnen door na te gaan welk afzonderlijk aspecttype in een bepaalde horoscoop overheerst. Daartoe kunnen we gebruik maken van de tabel op blz. 203, in combinatie met de tekst op blz. 210 t/m 212. Wanneer we op grond van de methode die in de tabel geschetst wordt voor onze geboortehoroscoop de belangrijkheidsverdeling van de diverse aspecttypes bepalen, krijgen we de navolgende uitkomst: - Conjuncties: Zon-Mercurius, Venus-Uranus. Totaal 2x2=4 p. - Sextielen: Maansknoop-Venus, Zon-Pluto, Mercurius-Pluto, VenusMaan, Uranus-Saturnus. Totaal 5x1.5=7 p.

340

- Vierkanten: Mars-Maan. Totaal lx1.2=1.2 p. - Driehoeken: Maansknoop-Maan, Zon-Neptunus, Mercurius-Neptunus, Ascendant-Jupiter. Totaal 4x1.2=4.8 p. - Inconjuncten: Uranus-Jupiter, Saturnus-Jupiter. Totaal 2x2=4 p. - Opposities: Geen. Uit deze verdeling blijkt dat in onze voorbeeldhoroscoop de sextiel het meest voorkomende aspecttype is. Dit versterkt nog de overheersende luchtindruk die deze horoscoop toch al maakt, omdat de sextiel opgevat kan worden als een 'luchtige wisselwerking tussen drijfveren'. Behalve het bepalen van het overheersende aspecttype in zijn algemeenheid, kan ook het bepalen van de houding tussen in- en uitgaande, toe- en afnemende aspecten belangrijke overheersende karaktertrekken opleveren. Dit geldt sterker naarmate deze verhoudingen meer uit evenwicht zijn. De duiding luidt als volgt: - Ingaande aspecten overheersen: De snellere planeten lopen voornamelijk in op de langzamere. Daardoor bepalen de langzamere planeten hoe de snellere 'er uit komen'. De geborene heeft meer het gevoel dat wisselwerkingen tussen drijfveren hem of haar overkomen dan dat hij of zij zelf bepaalt hoe drijfveren op elkaar inwerken. Hierdoor staat de betrokkene wat fatalistischer in het leven. De uitwerking van een overmaat aan ingaande aspecten ligt dan ook in het verlengde van een sterk bezette rechter hemisfeer. - Uitgaande aspecten overheersen: De betrokkene heeft meer het gevoel dat hij of zij zelf bepaalt hoe drijfveren op elkaar inwerken. De geborene zal meer het idee hebben zelf de dingen in de hand te hebben en het eigen lot te bepalen. De uitwerking ligt dus in het verlengde van een sterk bezette linker hemisfeer. - Toenemende aspecten overheersen: De meeste aspecten zijn op het moment van de geboorte exacter aan het worden. Vaak wanneer drijfveren op elkaar inwerken voelt de geborene een toenemende druk. Hij of zij realiseert zich pas na verloop van tijd de volle betekenis van ervaringen. De uitwerking is enigszins vergelijkbaar met de uitwerking van een overmaat (meer dan 5) aan retrograde planeten. Mogelijk zijn veel karaktertrekken voor het gevoel terug te voeren op gebeurtenissen die in de loop van het leven hebben plaatsgevonden of nog zullen plaatsvinden. - Afnemende aspecten overheersen: De meeste aspecten zijn op het geboortemoment al exact geweest. De geborene heeft het gevoel

341

dat veel karaktertrekken aangeboren zijn. Wanneer drijfveren op elkaar inwerken wordt dat direct in volle sterkte ervaren, waarna er gemakkelijker afstand van wordt genomen. De geborene ervaart de wisselwerkingen tussen de meeste drijfveren in de loop van het leven steeds minder sterk en kan daardoor de eigen 'hebbelijkheden' steeds gemakkelijker relativeren. De uitwerking van een overmaat aan afnemende aspecten ligt enigszins in de sfeer van het element lucht en van het sextielaspect. In die zin kan dus een zwakke bezetting van dit element of een tekort aan vloeiende aspecten ook gecompenseerd worden door een overwicht aan afnemende aspecten. Om conclusies uit deze indeling te kunnen trekken worden de ingaande met de uitgaande aspecten en de toenemende met de afnemende aspecten vergeleken. Wil men er daadwerkelijk conclusies aan verbinden, dan moet de ene groep minstens 1½ keer zoveel aspecten bevatten dan de andere groep. In onze voorbeeldhoroscoop ziet de situatie er, wat deze indeling betreft, als volgt uit (zie voor het bepalen van het in- of uitgaand, toe- of afnemend zijn van aspecten de tekst op blz. 219 t/m 222. Zie voor de orbs: tabel 1 op blz. 203):

Figuur 5: De voorbeeldhoroscoop met ingetekende aspecten.

342

Ingaande aspecten: zon sextiel pluto, mercurius sextiel pluto, zon conjunct mercurius, zon driehoek neptunus, mercurius driehoek neptunus, venus conjunct uranus, jupiter driehoek AC, jupiter inconjunct uranus. Totaal: 8 aspecten. Uitgaande aspecten: venus sextiel maansknoop, maan driehoek maansknoop, maan vierkant mars, maan sextiel neptunus, saturnus sextiel uranus, jupiter inconjunct saturnus, neptunus sextiel pluto. Totaal 7 aspecten. Conclusie: Er is een licht overwicht van de ingaande aspecten, maar het verschil is te klein om er een duiding uit te destilleren. Toenemende aspecten: Venus sextiel maansknoop, maan vierkant mars, zon conjunct mercurius, zon sextiel pluto, maan sextiel venus, venus conjunct uranus, maan driehnmk maansknoop, jupiter driehoek Ascendant, neptunus sextiel pluto, zon driehoek neptunus, mercurius driehoek neptunus. Totaal: 11 aspecten. Afnemende aspecten: mercurius sextiel pluto, saturnus sextiel uranus, jupiter inconjunct saturnus, jupiter inconjunct uranus. Totaal: 4 aspecten. Conclusie: Er is in deze horoscoop sprake van een duidelijk overwicht aan toenemende aspecten. Ondanks het feit dat we hier met een uitgesproken vuur-luchthoroscoop te doen hebben, wat nog extra bevestigd wordt door het feit dat sextielen en driehoeken de meest voorkomende aspecttypes zijn, is er toch sprake van dat de meeste drijfveren bij de horoscoopeigenares op zo'n manier op elkaar inwerken, dat ze na een beginsituatie dingen steeds sterker ervaart, en daardoor vaak een zekere druk zal voelen. Gezien het sterke vuurluchtkarakter van deze horoscoop zou deze druk zich goed kunnen manifesteren in een neiging tot 'geëxalteerdheid' en in een neiging om zichzelf als het ware 'op te jutten'. De mogelijkheid van een zekere 'vlakheid' in de manier van in het leven staan, die bij mensen met een overwicht aan vloeiende aspecten nogal eens voorkomt, zou door dit gegeven wel eens goeddeels gecompenseerd kunnen worden. 1. Het opsporen van thema's in de horoscoop In diverse lessen in dit boek werden de 12 dierenriemprincipes behandeld en werd verduidelijkt hoe ieder dierenriemprincipe zich manifesteert in een teken, een planeet en een huis (zie ook de tabel in les 11). In deze tabel kunnen we zien dat het ram-principe zich manifesteert in

343

het teken ram, in de planeet mars en in het le huis, het stier-principe in het teken stier, de planeet venus en in het 2e huis, het tweelingenprincipe in het teken tweelingen, de planeet mercurius en het 3e huis, enz. Een horoscoop bestaat volledig uit combinaties van deze twaalf principes. Zo hebben we bij een plaatsing van mars in steenbok te maken met een combinatie van het ram-principe (mars) en het steenbok-principe (het teken steenbok). Een zelfde combinatie van het ram- en het steenbokprincipe kan zich als volgt uiten: - Saturnus (Steenbok) in Ram - Saturnus (Steenbok) in huis 1 of op AC - Saturnus (Steenbok) in een aspect met Mars - Mars (Ram) in huis 10 of op MC - Saturnus (Steenbok) heer - Mars (Ram) heer 10

(Ram) (Ram) (Ram) (Steenbok) (Ram) in 10 (Steenbok) in 1

Wanneer nu iemand in zijn horoscoop een nauw vierkant heeft van mars op het MC in steenbok met saturnus op de Ascendant in ram is dit wel een uitermate sterke wisselwerking tussen het le en het 10e principe. Waarschijnlijk wordt iemands hele persoonlijkheid in zo'n geval door dit aspect getekend. Een wisselwerking tussen 2 principes wordt dus belangrijker naarmate deze op meer manieren in de horoscoop terug komt. In de horoscooptekening van figuur 2 staat op 5 manieren een wisselwerking aangegeven tussen het 10e en het 6e principe, het steenbok- en het maagd-principe. Deze 5 manieren zijn als volgt: 1. Saturnus (Steenbok) in Maagd (Maagd) 2. Mercurius (Maagd) in Steenbok (Steenbok) 3. Saturnus (Steenbok) in huis 6 (Maagd) 4. Saturnus (Steenbok) driehoek Mercurius (Maagd) 5. Saturnus heer 10 (Steenbok) in huis 6 (Maagd) Wanneer in deze figuur mercurius niet op cusp 11, maar in het 10e huis had gestaan, was er op 7 manieren sprake geweest van een wisselwerking tussen deze beide principes in deze horoscoop. Mer-

344

Figuur 6: Voorbeeld van een wisselwerking tussen twee dierenriemprincipes.

curius had dan in huis 10 gestaan en was ook nog heer 6 in 10 geweest. Een wisselwerking tussen twee principes die in een horoscoop op meerdere manieren staat aangegeven noemen we een 'thema' in die horoscoop. Een thema geeft iets aan wat iemand vaak in zijn leven zal tegenkomen en wat in zijn doen en laten een belangrijke rol speelt. Het hierboven beschreven maagd/steenbok-thema zou men bijvoorbeeld kunnen duiden als een tendens om verstandelijk en contactueel erg grondig en soms zelfs krampachtig, ordelijk, methodisch en systematisch bezig te willen zijn, vanuit een onderschatten van het eigen vermogen op dit gebied en een daarmee samenhangende angst om in het beroepsleven maatschappelijk te falen. Uiteraard zijn er meer mogelijkheden met deze combinatie, afhankelijk van hoe ver de betrokkene gevorderd is in het saturnale bewustwordingsproces. Een andere manier waarop een thema in de horoscoop tot uiting kan komen is als volgt: Iemand zou bijvoorbeeld in de horoscoop zowel een sterk bezet eerste huis, een aantal belangrijke planeten in het teken ram als een sterk geplaatste en geaspecteerde mars in de horoscoop kunnen hebben. Op dat moment kunnen we constateren dat bij deze persoon het

345

ram - principe in de horoscoop nogal domineert. Dit principe zal in het leven en in het doen en laten van de betrokkene dan waarschijnlijk ook een belangrijke rol spelen. Analoog hieraan kan hetzelfde gelden met betrekking tot de overige principes. De eenvoudigste manier om thema's in een horoscoop op het spoor te komen is door de tekens met de sterkste planeetbezetting met elkaar te vergelijken. Wanneer er tussen twee sterk bezette tekens aspecten voorkomen hebben we al bijna een thema te pakken, omdat ieder afzonderlijk aspect al een vorm van verbinding is tussen twee tekens en twee huizen. Verbindingen tussen twee dierenriemprincipes die hierdoor ontstaan kunnen in de horoscoop op andere manieren nog bevestigd worden, bijvoorbeeld door heerserschappen, dispositorschappen, teken-planeetcombinaties, teken-huiscombinaties en planeet-huiscombinaties. In onze voorbeeldhoroscoop is sprake van de hierboven geschetste situatie. De sterkst bezette tekens zijn de tekens tweelingen en leeuw, die in respectievelijk het 9e en het 11e huis staan. Verder lopen er drie aspectlijnen tussen planeten in de tekens leeuw en tweelingen en vier aspectlijnen tussen het 9e en het 11e huis. Vanuit deze situatie kunnen er diverse thema's ontstaan. De voornaamste daarvan zijn de volgende: Het leeuw/waterman (5-11)-thema: - Leeuw op cusp 11, waterman op cusp 5. - 2 planeten in leeuw in 11. Voor dit thema zijn er dus 3 los van elkaar staande aanwijzingen. N.B.: leeuw op 11 en waterman op 5 kunnen niet los van el kaar voorkomen en moeten dan ook als één aanwijzing worden opgevat. Het tweelingen/boog.schutter (3-9)-thema: - 4 planeten in tweelingen in huis 9. - Tweelingen op cusp 9, boogschutter op cusp 3. - Mercurius als heer 9 in 9. Voor dit thema zijn er 6, los van elkaar staande aanwijzingen. Het tweelingen/leeuw (3-5)-thema: - Zon in tweelingen. - 3 aspecten tussen planeten in tweelingen en planeten in leeuw. - Heer 5 in tweelingen.

346

Totaal aantal aanwijzingen: 5, waarvan er één (heer 5 in tweelingen) wat vergezocht is. Het boogschutter/waterman (9-11)-thema: - 4 aspecten tussen planeten in huis 9 en planeten in huis 11. - Heer 11 in 9. - Uranus in huis 9. - Jupiter in waterman. - Jupiter in aspect met uranus. Voor dit thema zijn er dus 8 los van elkaar staande aanwijzingen. Het zoeken naar eventuele andere thema's in deze horoscoop (te denken valt aan een leeuw/boogschutter- of een tweelingen/waterman-thema) levert matige en wat vergezochte resultaten op. Het boogschutter/waterman (9-11)-thema is daarmee het belangrijkste thema in deze horoscoop, op de tweede plaats gevolgd door het tweelingen/boogschutter-thema. Een wisselwerking tussen 'geest- en ideeënverwantschap' enerzijds en 'horizonverbreding en blikverruiming', in zowel de letterlijke als de figuurlijke betekenis, anderzijds, zou dus als een rode draad door het leven van de geborene kunnen lopen. Samenvatting van de holistische duidingsmethodes aan de hand van de voorbeeldhoroscoop Tot nu toe zijn alle in de inleiding opgesomde holistische duidingsmethodes de revue gepasseerd, waarbij het gebruik ervan werd toegelicht aan de hand van de voorbeeldhoroscoop. In het navolgende deel van de les worden ze in hun onderlinge samenhang bekeken. Hierdoor kan het inzicht in de praktische toepassing van deze methodes gezamenlijk vergroot worden. Dit laatste gebeurt eveneens aan de hand van de voorbeeldhoroscoop. Eerst worden de 'technische uitkomsten' van de diverse holistische duidingsmethodes met betrekking tot de voorbeeldhoroscoop nog eens op een rijtje gezet: a. Het planeetpatroon van de voorbeeldhoroscoop is een waaier, met jupiter als handvat. Jupiter is, samen met mars, één van de twee dynamisch geaspecteerde planeten in deze horoscoop. Verder lopen er twee inconjuncten naar jupiter, die ervoor zorgen dat

347

jupiter de brandpuntplaneet is van een YOD figuur. Jupiter staat als handvat onder de horizon. b. De rechter hemisfeer is sterker bezet dan de linkerhemisfeer en de bezetting van de bovenste hemisfeer is uitgesproken sterker dan die van de onderste hemisfeer. Daarmee wordt het 3e kwadrant het sterkst bezette kwadrant. c. Het 3e kwadrant wordt bezet door planeten in de pionierstekens. d. De pioniers- en instandhouderstekens zijn duidelijk sterker bezet dan de verbreiderstekens. Zowel pioniers- als instandhouderstekens komen voornamelijk terug in de publiekshuizen. e. Met de tekenbezetting in de kruisen moet voorzichtig worden omgesprongen, omdat de 3 kruisen in tekens ongeveer even sterk zijn. Wel valt op dat de bezetting van het hoofdkruis voornamelijk opgeëist wordt door AC- MC-teken en maansknoop. Wanneer we de 'huizenkruisen' erbij betrekken valt op dat de bij het hoofdkruis behorende hoekhuizen zwak bezet zijn. Verder komt de beweeglijke kruisbezetting voornamelijk terug in de vallende huizen. Hierdoor wordt het beweeglijke kruis over de hele linie genomen toch het sterkst bezette kruis. f. Wat de elementenverdeling betreft is lucht in de tekens een overbezet superieur element, terwijl vuur in aanleg (tekens) het belangrijkste hulpelement is. Ook wat de huizenbezetting op het niveau van de elementen betreft, zijn de vuur- en de luchthuizen het sterkst bezet. Het element water is, behalve inferieur, ook nog onbezet in de tekens en onderbezet in de huizen. Het element aarde is zwak bezet in de tekens en onbezet in de huizen. g. Het teken tweelingen is het belangrijkste teken en het 9e huis is het belangrijkste huis. h. De vloeiende aspecten overheersen. De sextiel is het belangrijkste aspecttype, op de tweede plaats gevolgd door de driehoek. Verder overheersen de toenemende aspecten ten opzichte van de afnemende aspecten. i. Het belangrijkste thema in de horoscoop is een 9-11-waterman/ boogschutter-thema. Hieronder volgt, op grond van deze punten, een gecomprimeerde beschrijving van de wijze waarop de geborene, vanuit de horoscoop gezien, in grote trekken 'in het leven staat'. Achter de beschrijvingen worden steeds de punten uit bovenstaande lijst genoemd, waarop ze gebaseerd zijn.

348

In zijn algemeenheid kan de geborene beschreven worden als iemand die er weinig voor voelt om, op haar eentje of binnen een entourage van vertrouwd gezelschap, een beschermd leven te leiden (onderste hemisfeer en persoonlijke en gezelschapshuizen zwak bezet). Het op eigen houtje dingen doen en het zoeken van gezelschap doet ze vooral door 'de wijde wereld in te trekken' (de heersers van de huizen 1 t/m 6 staan vooral in de bovenste hemisfeer). Daarin richt ze haar belangstelling voornamelijk op allerlei onderwerpen in de sfeer van 'horizonverbreding en bewustzijnsverruiming', zowel in de letterlijke als in de figuurlijke betekenis, en op contacten met anderen bij wie ze zich geaccepteerd weet vanwege een gemeenschappelijke interesse of doelstelling (9e en 1 1 e huis sterkst bezet). Verder zijn bij haar deze interessegebieden met elkaar verweven. We zouden haar dus aan kunnen treffen bij geestverwanten of belangengroepen in de filosofische, levensbeschouwelijke, politieke of anderszins 'zingevingsgerichte' sfeer, of in het gezelschap van mensen met een andere culturele of opleidingsachtergrond dan de hare (4 aspectverbindingen tussen de huizen 9 en 11, zon als heer 11 in 9, uranus in 9). Hoewel de geborene zich graag onderdeel van een groter verband weet bij het invullen van haar horizonverbredende interesses, zal ze daarbij toch sterk de neiging voelen om zelfstandig op ontdekking te gaan en zelf beslissingen te nemen. Daarom zal ze bij het, wel dan niet in groepsverband, bezigzijn met deze interessegebieden het liefst op eigen houtje afwisselende, informatieve, losse contacten leggen en een sterke, maar soms wat ongerichte honger hebben naar alle mogelijke vormen van kennis en informatie (tweelingen als pioniers-, beweeglijk en luchtteken in huis 9 sterk bezet). Ze zou haar van binnenuit komende creatieve inspiratie, die een groep of theoretisch referentiekader in haar wakker roept, misschien het beste op een dergelijke wijze in handelen kunnen vertalen. Haar activiteiten zouden in dit verband kunnen variëren van het verzamelen van requisieten voor een geëngageerd toneelgezelschap, via het 'doen van boodschappen voor buitenlandse families die ze kent', tot het uitzoeken van dingen in de bibliotheek voor een politieke en levensbeschouwelijke groep of theorie waarmee ze affiniteit voelt. (leeuw op 11, maan heer 10 in leeuw in 11, pluto in leeuw in 11, saturnus heer 4 in 11, de dispositors van de planeten in 11 staan in tweelingen in 9.) Waarschijnlijk verloopt het vinden van contacten in de hierboven beschreven belangstellingssferen vrij moeiteloos. Ze benadert wat dit

349

betreft de zaken voornamelijk vanuit een geïnspireerde optimistische en luchtige instelling en ze weet op een nogal vanzelfsprekende manier initiatieven te nemen en referentiekaders (theorieën en groepen) te vinden waarbinnen ze haar motivatie in deze richting vorm kan geven (vuur- en luchttekens sterkst bezet en onderling verbonden door vloeiende aspecten; AC-weegschaal driehoek zon/mercurius in tweelingen in huis 9; venus heer 1 in 9 vloeiend geaspecteerd). Hoewel in de eerste indruk die ze maakt de neiging om de omgeving te beheersen naar voren zou kunnen komen, uit ze deze neiging niet op een dergelijke manier (hoofdtekens op AC en MC, de heersers van deze hoofdtekens staan niet in de hoekhuizen). Hoogstens zou ze de indruk kunnen maken haar omgeving te willen beheersen vanuit een zekere fijngevoeligheid (neptunus in weegschaal in 1). Verder is haar belangstelling voor kanten van het leven waarbij ze dingen om haar heen moet regelen en beïnvloeden, niet bijzonder groot (weinig planeten in hoekhuizen). Ze is het sterkst gericht op houvast, zekerheid en autenticiteit en op leren en afwisseling (vaste en beweeglijke kruis in tekens en in huizen het sterkst bezet). Wanneer dingen tegenzitten zal ze niet direct geneigd zijn om op te geven, maar hetzij proberen om door te gaan op de éénmaal ingeslagen weg, hetzij proberen om andere manieren te vinden om tot een oplossing te komen (meeste planeten in vaste en beweeglijke tekens en in opvolgende en vallende huizen). Daarbij gaat het 'doorstomen volgens een éénmaal gekozen methode' bij haar met meer spanning en dynamiek gepaard dan het zoeken naar oplossingen vanuit meerdere zienswijzen en invalshoeken (tussen de vaste-kruisfactoren in de horoscoop zitten meer dynamische aspecten dan tussen de beweeglijke factoren). Verder neigt ze er, vanuit de wijze waarop drijfveren bij haar veelal op elkaar inwerken, toe om dingen na een aanvangssituatie steeds sterker te ervaren. Omdat dit bij haar veel gebeurt vanuit een geïnspireerde, rationele en extraverte instelling, kan dit laatste gegeven zich uiten in een zekere geëxalteerdheid en in een neiging c.q. vermogen om zich continu 'op te jutten'. Daarom zal ze, ondanks het feit dat ze veel dingen op een nogal vanzelfsprekende en soepele manier hanteert, toch vaak een zekere druk en een zekere spanning ervaren (veelal vloeiende aspecten tussen vuur- en luchttekens/huizen die toenemend zijn). Ze is niet sterk gemotiveerd om dingen vanuit een praktische, concrete

350

en tastbare instelling te benaderen (weinig planeten in aardetekens) en ze onderkent bij zichzelf geen beweegredenen om geïnteresseerd te zijn in de tastbare en concrete kanten van het leven op zich (geen planeten in aardehuizen). Omdat ze ertoe neigt om dingen voornamelijk vanuit een luchtige, optimistische en rationele levenshouding te benaderen en geen aandrang voelt om dingen op hun emotionele merites te beoordelen, kan het zijn dat ze moeite heeft met het doseren van haar emoties en kan een gevoelsmatig appèl haar snel van haar stuk brengen (lucht superieur en overbezet, geen planeten in water). Ook levenssituaties en belangstellingssferen die een beroep doen op 'hoe de dingen voelen' zullen van haar meer inzet, strijd en spanning vragen dan eerder beschreven kanten van het leven (jupiter en mars zijn de enige planeten in waterhuizen en de enige planeten die voornamelijk dynamisch geaspecteerd zijn.) Ook kan haar behoefte om in haar privé-situatie, via vluchtige uitwisselingen vanuit een sfeer van geestverwantschap, dingen die ze in 'de wijde wereld doet' in een zinvol verband te plaatsen, in negatieve zin vluchtreakties en minderwaardigheidsgevoelens veroorzaken (jupiter, handvat waaier en brandpuntplaneet YOD figuur met uranus in tweelingen in 9 en saturnus in maagd in 11), wanneer ze zich deze neigingen niet bewust is. Verder kan het zijn dat het emotionele appèl wat naar haar gevoel in relaties wordt gedaan op haar concrete en tastbare capaciteiten, haaks staat op haar behoefte om in de sfeer van vriendschap en geestverwantschap speelser en vrijblijvender op dingen te reageren. Toch zitten in deze beide gegevens een uitdaging en een leerschool voor haar wat het omgaan met de gevoelskanten van het leven betreft (mars heer 7 in stier in 8 vierkant maan heer 10 in leeuw in 11). Tot zo ver deze korte karakterschets op grond van de holistische duidingsmethodes. Wat hierin opvalt, is dat de uitkomsten van de diverse methodes gecombineerd worden. In deze voorbeeldhoroscoop heeft het bijvoorbeeld weinig zin om het feit dat het 3e kwadrant het sterkst en het 4e kwadrant het op één na sterkst bezet is, en het feit dat de pionierstekens sterk in het 3e kwadrant en de i nstandhouderstekens sterk in het 4e kwadrant staan, puur formeel te duiden. Het is immers overduidelijk dat het hier voornamelijk gaat om bezettingen van de tekens tweelingen en leeuw in respectievelijk het 9e en het 1 le huis. In een dergelijk geval verdient het aanbeveling om deze teken-huiscombinaties, vanuit gecombineerde holistische duidingsmethodes, rechtstreeks te duiden.

351

De duiding van afzonderlijke horoscoopfactoren Behalve een totaaloverzicht van de horoscoop kunnen de holistische duidingsmethodes ook een achtergrond bieden van waaruit individuele horoscoopfactoren geïnterpreteerd kunnen worden. De functie en betekenis ervan worden hieronder nog eens kort genoemd. a. Planeten op hoeken (orb ± 6 graden aan weerszijden van de hoek) moeten geduid worden als drijfveren waarmee iemand zich richt op de omgeving. Het teken waarin dergelijke planeten staan geeft weliswaar informatie over de instelling en levenshouding van waaruit iemand deze drijfveren gebruikt, maar in de praktijk komt de drijfveer zelf vaak sterker naar voren toe dan de erachter liggende levenshouding. Zo zullen mensen met de planeet mars vlak boven de Ascendant of vlak voorbij het MC in huis 9, vaker dan bij toeval op hun omgeving een pittige en strijdbare indruk maken, waarbij het teken waar mars in staat in zekere zin van secundair belang is voor de indruk die de betrokkene op anderen maakt. De betrokkene zelf zal de levenshouding van waaruit in dit voorbeeld de eigen assertiviteit of vechtlust werkt, in zijn algemeenheid bewuster ervaren dan de omgeving. Daarbij werken planeten in de buurt van IC of DC weer sterker uit met betrekking tot de 'privé-omgeving' (thuissituatie, partners) van de betrokkene, terwijl planeten in de buurt van MC of AC, behalve in de privé-situatie ook 'buitenshuis' merkbaar zijn. Planeten in opvolgende huizen moeten geduid warden als drijfveren waarmee iemand de dingen meer 'voor zichzelf doet, met bepaalde vormen van zekerheid of houvast bezig is, of zich meer op creatieve wijze uit, en planeten in vallende huizen dienen geïnterpreteerd te worden als drijfveren waarmee iemand bezig is met interessegebieden waarbij de begrippen leren, associëren en verbindingen leggen centraal staan. Planeten in de laatste 2 categorieën huizen zijn indien ze meer dan een graad of 10 van een hoek verwijderd zijn, echter minder bepalend voor de eerste indruk die iemand maakt. Een uitzondering moet dan weer gemaakt worden voor het geval dat ze heer van een hoekhuis zijn of aspecten met MC of AC maken.

352

Tabel 5: Resultaat van het onderzoek van Dieschbourg BEROEPSGROEP

ASPECT DAT VAKER VOORKOMT DAN BIJ TOEVAL

wetenschappers

- Mercurius-Uranus - Mercurius-Neptunus - Mars-Jupiter - Mars-Saturnus

Artsen

- idem, m.u.v. Mars-Jupiter

Juristen

- Zon-Noordelijke Maansknoop

Kunstenaars (schilders/ beeldhouwers)

- Mercurius-Jupiter - Venus-Saturnus

Musici

- Mercurius-Jupiter - Mars-Jupiter

Auteurs

- Mercurius-Uranus

Sociale wetenschappers

- Venus-Pluto + zie boven onder wetenschappers

Politici

- Venus-Noordelijke Maansknoop

Nobelprijswinnaars

- Alle Mars-aspecten

Opmerking: Ook Chandu beweert de werking van de aspecten systematisch onderzocht te hebben. Zijn conclusie was dat een aspect sterker werkt naarmate de orb nauwer is. b. Aspecten geven informatie over wisselwerkingen tussen drijfveren. Het aspecttype geeft de aard van deze wisselwerking aan en de orb geeft informatie over de 'sterkte' ervan. Een dynamisch aspect is voor de betrokkene vaak beter herkenbaar dan een vloeiend aspect, omdat er meer 'spanning op staat'.

353

c. Huizen geven in zijn algemeenheid informatie over de onderwerpen waarin iemand is geïnteresseerd, de dingen waar iemand vaak over praat en de sfeer waarin iemand de dingen trekt. d. De teken-planeetcombinaties in die huizen geven aan met welke drijfveren iemand zich met de betreffende onderwerpen bezighoudt en vanuit welke instelling deze drijfveren werken. Waar iemand zich voor interesseert (de huizen) is vaak eerder bij anderen bekend dan hoe (planeten in tekens) iemand zich voor de betreffende onderwerpen interesseert. e. Heerserschaps- en dispositorschapsduidingen geven informatie over het 'waarom'. Waarom doet iemand iets en wat beoogt hij ermee? Via het duiden van heerserschappen krijgt men meer inzicht in dergelijke kwesties. Enkele belangrijke wenken bij de aanpak van de horoscoopduiding Om te beginnen is het bij een horoscoopduiding belangrijk om afzonderlijke aanwijzingen te zien in de context van de totale horoscoop. Om van die totale context een indruk te krijgen verdient het aanbeveling om de duiding te beginnen met de in deze les behandelde holistische duidingsmethodes. In de context van de hieruit ontstane indruk kunnen dan de meer afzonderlijke duidingen geplaatst worden. Wel verdient het ook bij die afzonderlijke duidingen aanbeveling om zich te richten op het vinden van meerdere aanwijzingen die in een zelfde richting wijzen. Wanneer we bijvoorbeeld in een horoscoop een sterke bezetting van de vuurtekens vinden, is dat gegeven alleen er geen garantie voor dat de betrokkene zichzelf als vurig ziet of door de omgeving als zodanig wordt bestempeld. Wanneer een planeet als jupiter of mars daarbij nog aan de vallende huiskant van MC of AC staat, hebben we al een wat grotere kans dat de betreffende persoon ook daadwerkelijk vurig overkomt. Een overmaat aan uitgaande dynamische aspectverbindingen met AC of MC in combinatie met een sterk bezette linker horoscoophelft en een redelijke bezetting van de vuurhuizen, vergroot de kans daarop nog weer aanzienlijk enz. Ook met de duiding van afzonderlijke horoscoopfactoren moeten we dus rekening houden met de context van de totale horoscoop. Hetzelfde geldt wanneer we informatie willen hebben over bepaalde specifieke onderwerpen. Ook hierbij moeten we de gevonden gegevens telkens plaatsen in de

354

context van de totale horoscoop en we moeten er van daaruit naar streven om onze uitspraken te baseren op zoveel mogelijk aanwijzingen in de richting van het beweerde. Een andere consequentie van het feit dat we bij onze duidingen van de totale horoscoop uitgaan ligt niet zozeer op het technische, als wel meer op het ethische vlak. Dit uitgangspunt impliceert namelijk, dat we slechts op onze eigen, unieke manier onszelf kunnen zijn en worden, wanneer we alle kanten van onze persoonlijkheid tot ontplooiing trachten te brengen. Duidingen die erop gericht zijn om bepaalde (bijvoorbeeld dynamische) kanten van de persoonlijkheid van de geborene te ontkennen of weg te moffelen zijn dan ook uit den boze. Ze kunnen hoogstens opgevat worden als een pogen van de astroloog om de eigen verantwoordelijkheid te ontlopen en kunnen even desastreus uitwerken als onheilsvoorspellingen. Dit omdat ze in feite een amputatie van de persoonlijkheid van de horoscoopeigenaar inhouden. Tenslotte verdient het aanbeveling om bij de duiding het belang van de zon- en Ascendanttekens niet te overschatten. Duidingen die gebaseerd zijn op de kruisen- en elementenverdeling, gecombineerd met (anti-)kritische plaatsingen van planeten, bieden een grotere kans op trefzekerheid en op een wezenlijk inzicht in iemands persoonlijkheidsstructuur dan duidingen die gebaseerd worden op de combinatie van Zon- en Ascendantteken. De duiding van specifieke onderwerpen Ten aanzien van de horoscoopduiding aan de hand van specifieke onderwerpen kan het volgende worden vermeld: Neem ook hierbij als uitgangspunt de holistische duidingsmethodes. Combineer deze met de duiding van afzonderlijke horoscoopfactoren die in het kader van het betreffende onderwerp van belang zijn. Het gebruik van huisheren is vaak een manier om die horoscoopfactoren op het spoor te komen. Probeer de hieruit verkregen informatie te vertalen naar het specifieke onderwerp waarover het gaat. Een voorbeeld: Voor een persoon met een sterke aardebezetting, in combinatie met een sterke bezetting van de hoofdtekens en de hoekhuizen, een saturnus even boven de ascendant en een overmaat aan sextielen, inconjuncten en ingaande aspecten, is een artistiek beroep niet het eerste waaraan valt te denken. Bij een sterke bezetting van een dynamisch geaspecteerd aardeteken in het 5e huis, in combinatie met saturnus in een opvolgend huis, venus op het MC en

355

een redelijke bezetting van de vuurtekens echter weer wel enz. Uitgaande van het bovenstaande kunnen de volgende horoscoopfactoren informatie geven over kanten van de persoonlijkheid die het beste tot hun recht kunnen komen in de sfeer van beroep of dagelijkse bezigheden. Alle horoscoopfactoren in verband met het 2e, het 6e en het 10e huis. Toelichting: Zoals we in les 7 zagen geeft het 2e huis onder meer informatie over uitingen en omstandigheden in de sfeer van concreet houvast en zekerheid. Geld en bezit vallen daaronder omdat concreet houvast en zekerheid vaak in dit soort termen worden vertaald. Het 2e huis geeft echter ook informatie met betrekking tot de eigen concrete capaciteiten. Het teken aan het begin van het 2e huis en planeten in dit huis geven aan welke instelling iemand heeft tegenover geld- en bezitszaken en tegenover het ontdekken van de eigen capaciteiten en concrete vaardigheden. Zo kunnen we van iemand met het teken boogschutter aan het begin van het 2e huis en de planeet neptunus in boogschutter in dat huis een nogal idealistische en misschien niet altijd even zakelijke instelling verwachten ten aanzien van geld, bezit en concrete vaardigheden. Zo iemand zal zich waarschijnlijk ook het beste thuis voelen in situaties waarin materiële aangelegenheden op een idealistische manier worden gehanteerd en de betrokkene zal van hieruit gezien geneigd zijn om dit soort aardse situaties op de boven beschreven manier voor zichzelf te vertalen en uit te leggen. De heerser van het 2e huis kunnen we in dit verband vertalen als de drijfveer waarmee iemand de concreet houvast biedende omstandigheden, zekerheden en capaciteiten vorm geeft. Zo zou heer 2 aan kunnen geven waar en in wat voor omstandigheden iemand het liefst zijn geld verdient en zijn vaardigheden ontdekt en ontwikkelt. Op analoge wijze kunnen horoscoopfactoren in verband met het 6e en het 10e huis geduid worden. Zesde huisfactoren geven informatie over alles wat samenhangt met dagelijkse plichten, bezigheden "en routines. Ze geven informatie over hoe iemand tegenover dit soort aangelegenheden staat en welke kanten van zichzelf hij in zijn dagelijkse bezigheden kwijt moet. Zo zal iemand met het teken leeuw aan het begin van het 6e huis in 6e

356

huissituaties creatief en (zelf-)expressief ingesteld zijn. Bij iemand met het teken leeuw aan het begin van dit huis geeft de heerser van het teken leeuw - de zon - aan waar iemand deze zelfexpressie en creatieve werkinstelling uit. Wanneer bij deze persoon de zon nu in waterman in huis 11 staat zal de betrokkene bijvoorbeeld het beste kunnen werken met groepen van geestverwanten enz. Het 10e huis tenslotte geeft informatie over alles wat te maken heeft met iemands bewuste presentatie aan de buitenwereld. 10e huisfactoren geven daardoor aan hoe iemands instelling is tegenover dit soort aangelegenheden. Wanneer iemand het teken ram aan het begin van het 10e huis heeft, zouden we daaruit kunnen concluderen dat de betreffende persoon graag bekend wil staan als een zelfstandig, ondernemend en moedig individu, dat zich meer met toekomstplannen en met het op gang brengen van dingen dan met beslommeringen uit het verleden bezighoudt. De plaatsing van de planeet mars in de horoscoop zou dan aangeven waar en in welke levensomstandigheden iemand deze pioniersreputatie vorm wil geven. Wanneer deze planeet zich bij de betreffende persoon in steenbok in het 6e huis zou bevinden (mars is dan heer 10 in steenbok in 6) zouden we dit als een aanwijzing kunnen zien dat de betreffende persoon de eigen pioniersinstelling het liefst kwijt wil in alledaagse bezigheden die in een functionele, vormgevende en ambachtelijke sfeer liggen (mars in steenbok in huis 6). Uiteraard moeten we ook een dergelijke duiding zien in de context van de rest van de horoscoop. Van daaruit kunnen we onder meer beoordelen hoe belangrijk een dergelijk iets is en welke rol het vervult in de totale persoonlijkheid. Zo heeft een praktisch, ambachtelijk beroep voor een vuur-watermens bijvoorbeeld een heel andere betekenis dan voor een aardeluchtmens en de laatste zal ook geneigd zijn om het anders te hanteren dan de eerste. Verder is het misschien niet overbodig om er hier nogmaals op te wijzen dat we een duiding nooit alleen op een heerserschap mogen baseren. Wel kunnen we stellen dat bovengenoemde mars in steenbok in huis 6 belangrijker voor de betrokkene wordt wanneer deze sterk dynamisch geaspecteerd is (er lopen dan veel rode lijnen naar toe) en bijvoorbeeld dispositor van planeten in ram in huis 10 is. Wanneer mars op een

357

dergelijke manier belangrijk wordt, wordt het feit dat mars heer 10 is ook belangrijker en is de trefzekerheid van onze duiding groter. Het hier besproken effect zou echter weer enigszins teniet gedaan kunnen worden door bijvoorbeeld een maan aan de 9e huiskant van het MC. Deze maan zal dan op het beroepsmatige vlak sterker doorwerken dan eerderbeschreven mars, maar een venus bij één van de hoeken zou het effect van eerderbeschreven 'brandpunt mars' weer kunnen versterken, enz. Ook over de wijze waarop iemand geneigd is om tegen zijn ouders aan te kijken kunnen we vanuit de horoscoop informatie krijgen. Dit kan een belangrijke factor zijn in verband met iemands zelfbeeld en persoonlijke ontwikkeling. Ook in de opvoeding van eventuele eigen kinderen zal dit ouderbeeld doorwerken. Vaak nemen ouders bij de opvoeding van hun kinderen, op een al dan niet alternatieve manier, gewoontepatronen over die ze vanuit hun eigen interpretatie van het gedrag van hun eigen ouders bij hen waarnemen. Zoals alles neemt iemand ook de eigen ouders selectief en gekleurd waar, deels vanuit de eigen ingeboren neigingen en vooroordelen. Door dit beeld dat de kinderen van hen hebben worden ouders dan weer beïnvloed en daardoor werkt een ouderbeeld van iemand vaak als een 'self-fullfilling prophecy' door op de eigen ouders. Om een voorbeeld te noemen: iemand met een uitgesproken luchthoroscoop en met pluto in huis 4 zal de eigen plutonische kanten ervaren in alles wat te maken heeft met situaties van afkomst, veiligheid en geborgenheid (dit zijn de 4e huissituaties, zie les 7). Verder is het zo dat de intens gevoelsmatige pluto als waterplaneet voor een luchtmens vaak niet de gemakkelijkst te hanteren persoonlijkheidsfactor is. Het gevolg van ditalles kan zijn dat de betreffende persoon de eigen plutonische kanten gaat projecteren op een persoon die hem/haar het sterkst herinnert aan de eigen afkomst. Dat zou heel goed de moeder kunnen zijn en er kan van daaruit gemakkelijk een neiging ontstaan om een intens dwangmatige band met de moeder te ontwikkelen of de eigen moeder als dwingend en opslorpend te ervaren. De eigen geaardheid van de moeder bepaalt in zo'n situatie natuurlijk in belangrijke mate hoe één en ander uitwerkt, maar wanneer de moeder nu een sterk scorpionische, d.w.z. plutonische persoonlijkheid is zonder lucht, leent ze zich uiteraard uitstekend als

358

klankbord voor de hierboven beschreven projectie. De beste manier voor de 'luchtige' hoofdpersoon in dit verhaal om de situatie te hanteren zou op dat moment om te beginnen de bewustwording van de eigen projectie kunnen zijn. Misschien heeft de moeder inderdaad haar dwingende kanten en kan ze haar kinderen moeilijk loslaten, maar het enige waar de hoofdpersoon uiteindelijk mee te maken heeft is de eigen 'uitrusting' en de mogelijkheden die deze biedt. Van daaruit zal de geborene zich bewust moeten worden van het aandeel in het hele gebeuren van de eigen neiging om zich op moederfiguren te fixeren. Het intens bezigzijn met moederlijkheid, afkomst en de invloed daarvan op de eigen identiteit en het vervolgens zuiveren daarvan van ongerechtigheden uit het verleden die geen overlevingswaarde meer hebben, zou voor de betreffende luchtpersoon een positieve uitlaatklep kunnen zijn voor de eigen plutonische energie. Ook bij het bovenstaande voorbeeld geldt weer wat eerder in deze les werd vermeld: baseer een duiding nooit op één aanwijzing! Hierboven werd de huispositie van pluto geplaatst tegen de achtergrond van een elementenverdeling (er werd gerept van een uitgesproken luchthoroscoop) en dat kan een belangrijke aanwijzing zijn. Toch zullen we wanneer we iemands 'moederbeeld' willen beoordelen niet alleen naar de plaatsing van een planeet in huis 4 moeten kijken. Ook de maan, het moedersymbool bij uitstek, symboliseert een drijfveer en een daaruit voortvloeiend behoeftenpatroon dat erg goed op de eigen moeder geprojecteerd en via een moederfiguur geleefd kan worden. Hetzelfde geldt in minder uitgesproken mate voor Venus. Ook de eigen venus-kanten kunnen, omdat het vrouwelijke kanten zijn, doen herinneren aan de eigen moeder. Dit zal met name het geval zijn als venus bindingen heeft met het 4e huis of wanneer de moeder degene is die de publieke houding van de geborene het duidelijkst heeft beïnvloed, met het 10e huis. Ook huis 10 en heer 10 kunnen dus 'moedersymbolen' bevatten. In zijn algemeenheid kunnen 4e en 10e huisfactoren in de horoscoop mede informatie geven over het ouderbeeld van de geborene. Welke ouder door welke van deze beide huizen gesymboliseerd wordt is vaak moeilijk te zeggen. In zijn algemeenheid kunnen we stellen dat de kreeft-achtige 4e

359

huisfactoren in de horoscoop ons het gemakkelijkst herinneren aan de ouder of aan andere belangrijke figuren uit het verleden, die onze ervaring van geworteldheid het sterkst hebben beïnvloed. Het vaakst zal dit de moeder zijn, maar het kunnen uiteraard ook beide ouders zijn of een ander iemand die een cruciale rol in ons leven heeft gespeeld in dat opzicht. Uiteraard geeft het 4e huis ook informatie over hoe we zelf ons verleden verwerken, onze geborgenheid vorm geven en in dit opzicht met onze kinderen omgaan. Ook het 5e huis is belangrijk met betrekking tot de omgang met kinderen, omdat dit huis informatie geeft over allerlei kanten van het leven waarin het 'een natuurlijk middelpunt zijn' het hoofdgegeven is. Het 10e huis geeft behalve over onze bewuste presentatie aan de buitenwereld, zoals gezegd ook informatie over de ouder die deze bewuste presentatie het sterkst heeft beïnvloed. Vooral bij mannen zal dit meestal de vader zijn, maar ook de moeder en/of iemand anders die in dit opzicht in ons leven een cruciale rol heeft gespeeld, kan als projectiescherm dienen voor onze 10e huiskanten. Wie dit geweest is hangt in belangrijke mate samen met de wijze waarop en de mate waarin iemand in kan werken op onze eigen 10e huiskanten. Iets dergelijks geldt met betrekking tot '4e huisprojectiefiguren'. (Zie het voorbeeld hierboven van de plutonische moeder.) Zoals gezegd zijn er ook horoscoopfactoren die ons vaderbeeld symboliseren. De kanten van onze persoonlijkheid die gesymboliseerd worden door zon en saturnus lenen zich hier het duidelijkst voor. Eerder in dit cursusboek (les 8) werd de zon beschreven als het symbool voor het archetype van 'de held' in onszelf. Met name op de kleuterleeftijd neemt de vader, als autoriteitsfiguur waar in de meeste gevallen in die levensperiode letterlijk en figuurlijk met respect tegenop gekeken wordt, voor het gevoel vaak de rol van deze innerlijke held in ons over. In hem projecteren we veel van wat we zelf (nog) niet kunnen, maar inwendig wel zouden willen kunnen. Deze vaderprojectie bepaalt, samen met de wijze waarop de echte vader vanuit diens geaardheid daarop inspeelt, in belangrijke mate hoe we later in het leven onszelf ontplooien en hoe onze latere houding tegenover mannen wordt. (Hetzelfde geldt uiteraard met betrekking tot de maan en onze latere houding tegenover vrouwen.)

360

Een ander vadersymbool is saturnus. Saturnus symboliseert onder anderen onze vanuit de opvoeding verinnerlijkte geboden en verboden, ons geweten dus. In veel gezinnen in onze cultuur is de vader degene die ons geweten het duidelijkst vormt, omdat hij vaak als degene gezien wordt die het kind moet vormen, terwijl de moeder meestal een meer beschermende rol wordt toebedeeld. Uiteraard hangt het helemaal van de gezinssituatie van de geborene af of in de vader dan wel in de moeder deze saturnale kanten van de eigen persoonlijkheid worden herkend. Verder geldt net als bij de huizen ook ten aanzien van zon, maan en saturnus weer dat ook anderen dan de ouders deze hierboven beschreven 'projectierollen' kunnen vervullen. Ook hier is een en ander weer afhankelijk van de mate waarin en de manier waarop de projectiefiguren op de persoonlijkheid van de horoscoopeigenaar kunnen inspelen. Behalve op de opvoeding van de eigen kinderen, de verwerking van het eigen verleden en de wijze waarop tegen andere mensen aangekeken wordt, hebben onze door boven beschreven horoscoopfactoren gesymboliseerde ouderbeelden ook invloed op ons liefdesleven, onze seksuele geaardheid en onze partnerkeus. In niet onbelangrijke mate worden deze kanten van onszelf bepaald door de mate waarin en de manier waarop onze werkelijke ouders op ons ouderbeeld hebben ingespeeld. Wanneer een vrouw bijvoorbeeld vroeger in haar vader teleurgesteld is kan dit haar latere houding tegenover mannen beïnvloeden. Ze zou in een man een soort ideale vader kunnen zoeken, maar ze zou misschien ook mannen kunnen verachten en daardoor haar relatie met hen laten bepalen. Om meer inzicht te krijgen in de oorzaken van het teleurgesteldzijn in de vader kan het van belang zijn om na te gaan hoe het contact tussen vader en dochter in het verleden is verlopen. Vanuit de horoscoop kunnen we hypotheses ontwikkelen over de vooropgezette houding van de dochter tegenover vaderfiguren. Wanneer we de horoscoop van de vader daarnaast leggen kunnen we ideeën krijgen over de wijze waarop de vader hier mogelijkerwijs vanuit zijn eigen ingeboren 'vooroordelen' over de omgang met en de opvoeding van kinderen op inspeelde.

361

Op die manier kan helderheid ontstaan over de relatie tussen vader en dochter, maar ook hier geldt weer dat de enige uitweg voor de dochter het onderogenzien van haar eigen vooroordelen en angsten is. Vanuit dat inzicht zal ze er meer toe in staat zijn om de basis van haar omgang met mannen te wijzigen en realistischer te maken. Vaak zijn kennis van en inzicht in de eigen relatie vooral met de ouder van het andere geslacht fundamenteel voor het verloop van de latere relaties. Een dergelijke kennis kan ons inzicht geven in de wijze waarop onze kinderlijke wensen en verlangens ten aanzien van onze eigen ouders doorspelen in de verwachtingspatronen en angsten naar de partner toe. Zo kan een sterk plutonische, intens verzorgende en bezitterige moeder bij een man met de maan als heer 4 in vissen in huis 12 heel gemakkelijk een verdrongen gevoel achterlaten dat hij door zijn moeder in de steek gelaten is. Een dergelijk gevoel kan heel gemakkelijk doorwerken als een neiging om zich aan vrouwenfiguren vast te klampen zolang dit verdrongen gevoel niet wordt onderkend. Uiteraard mislukken hierdoor de meeste relaties, wat bij de betrokken man het gevoel van eenzaamheid en in de steek gelatenheid alleen maar vergroot. Slechts door zich bewust te worden van de wijze waarop zijn moederbeeld in de relatie met vrouwen doorwerkt zal hij de positievere uitingsmogelijkheden van een maan in vissen in huis 12 in relationeel opzicht kunnen ontwikkelen. Vragen en opgaven 1. Trek de volgende (vrouwelijke) horoscoop en probeer van daaruit informatie te vinden over het beroep van de geborene. Horoscoopgegevens: 6 december 1956 om 23.40 uur te Nieuweschans. 2. Probeer vanuit de onderstaande horoscoop informatie te geven over het 'moederbeeld' van de vrouwelijke geborene.

362

Horoscooptekening bij vraag 2. Kruisen- en elementverdeling Kruisen

Elementen

Antwoorden op de vragen: bijlage 1. Literatuurverwijzingen I. S. Arroyo; De horoscoop, een energiepatroon. 2. S.Arroyo; Astrologie, karma en transformatie. 3. M. Gauquelin; The spheres of destiny. 4. Tracy Marks; The art of chart synthesis. 5. C.J. Puotinen; Career astrology; vocational counseling for the 1980's.

363

Algemene literatuurlijst C. Aqua Libra: Astrologie Een tamelijk ouderwets handboek, waarvan de duidingen met een flinke korrel zout dienen te worden genomen. Een pluspunt van het boek is de veelzijdigheid ervan. Erg veel toepassingsgebieden van de astrologie worden er te kort in behandeld. Stephen Arroyo: Astrology, psychology and the four elements (Nederlandse titel: De horoscoop, een energiepatroon) Eén van de diverse, naar het idee van de schrijver, goede boeken van de Amerikaanse astroloog/psychotherapeut Stephen Arroyo. In dit boek wordt een goede filosofische ondergrond gepresenteerd voor het bezigzijn met astrologie, die gebaseerd is op de theorie van C.G. Jung. Verder werd in les 7 al melding gemaakt van de verhelderende systemen en indelingen in dit boek van tekens, huizen en planeten. In dit boek is duidelijk te merken dat de schrijver ervan veel ervaring heeft in het onderwijzen van astrologie. S. Arroyo; Astrologie. karma en transformatie (Engelse titel: Astrology, karma and transformation) Met name over de duiding van de transsaturnale planeten en van de aspecten daarvan staan in dit boek waardevolle dingen vermeld. Charles E.O. Carter; Astrologische aspecten Soms wat ouderwets, maar redelijk objectief en empirisch gefundeerd receptenboek over de duiding van de aspecten. C.E.O. Carter; Principles of astrology Een soort inleidend boekje over astrologie. Het wordt door Arroyo nogal eens aangehaald in boek nr. 2. Chandu; Kosmodiagnostisch analysesysteem Een systematische en wetenschappelijk gefundeerde methode om een horoscoop aan te pakken. Het werk van Chandu: de kwaliteit hiervan loopt nogal uiteen. Zijn populaire boekjes zijn kwalitatief vrijwel waardeloos, maar zijn 'vakliteratuur' is van een beduidend beter niveau. Het nadeel is echter wel dat zijn vakliteratuur nogal aan de prijzige kant is. Eén van de beste 'kookboeken' dat in het Nederlandse taalgebied is uitgekomen is zijn werk: 'De astrologische analyse', dat uit twee delen bestaat. Verder heeft hij nog een paar goede boeken het daglicht laten zien over partnervergelijking en over voorspellende astrologie. Het eerste boek is getiteld: 'Partnervergelijking uit de geboortehoroscoop' en het tweede boek heet: 'De astrologische prognose'.

364

Donna Cunningham; Astrologie en zelfbewustzijn Een zeer gemakkelijk en prettig leesbaar boek, waarin sterk het accent gelegd wordt op een niet fatalistische benadering van de astrologie. Aan te bevelen als verjaardags- of sinterklaascadeau. Voor iemand die weinig of geen astrologische voorkennis heeft (ook het boek 'Samenspel' van Liz Greene is voor dit doel aan te bevelen). Donna Cunningham; Being a lunar type in a solar world Door er in dit boek vanuit te gaan dat in onze cultuur de maankanten van het leven ondergewaardeerd worden, probeert de schrijfster mede om op haar manier een bijdrage te leveren aan een positieverbetering en opwaardering van de moederlijke, geborgenheidsbiedende en meer sentimentele kanten van het leven. Dean en Mather; Recent advances in natal astrology Een min of meer monumentaal werk waarin alle onderzoek wat in deze eeuw op het gebied van de astrologie is gedaan wordt opgesomd en kritisch wordt beoordeeld. Ook wordt veel literatuur besproken. Niet aan te raden voor de niet-wetenschappelijk geschoolden!!! Esser, Kosman en Bakker: Astrologie Een in een modern jasje gestoken weergave van de W.V.A.-ideeen (zie ook: Ram en De Wit en Cryns). Hoewel de subtitel van het boek ('Een populair wetenschappelijk handboek') anders doet vermoeden is het een nogal esoterisch aandoend werk, dat soms moeilijk te lezen en te begrijpen is voor mensen die een theosofische achtergrond missen. H.J. Eysenck en D.K. Nias; Astrology; Science or superstition Een zeer helder geschreven en prettig leesbare, kritische beschouwing over het tot nu toe gedane wetenschappelijke onderzoek op het gebied van de astrologie. Geschreven door een psycholoog die in wetenschappelijke kring grote faam geniet. Zeker voor een aantal astrologen zou het boek ontnuchterend en zelfinkeer-bevorderend kunnen werken. M Gauquelin; The spheres of destiny Een boek waarin Gauquelin het door hem gedane onderzoek (zie les I I ) naar de praktijk vertaalt. Onderhoudend en prettig leesbaar geschreven met diverse 'quizzes' en vragenlijsten. H. Geurink; Heerserschappen. Een astrologisch begrippenboek, waarin vermeld staat welke begrippen en dingen onder welk teken, planeet of huis vallen. Corn. Gorter; Planetenloop en mensenlot Een ouderwets en erg fatalistisch aandoend receptenboek. Het kan opgevat worden als het prototype van boeken die naar het idee van de schrijver de astrologie meer kwaad dan goed doen. Een schrijfster die evenals Arroyo in haar werk uitgaat van de theorie van Jung is de

365

uit Amerika afkomstige en thans in Londen woonachtige psychotherapeute Liz Greene. Ze schreef onder meer de volgende zeer lezenswaardige en boeiende boeken: - Samenspel: een astrologische gids voor het samenleven met anderen op een kleine planeet - Saturnus, een nieuwe kijk op een oude boosdoener - De Buitenplaneten; de astrologie van collectieve tendenzen - Lot en vrije wil in de astrologie Haar boeken zijn in een sappig aandoende en daardoor prettig leesbare stijl geschreven. Bovendien kunnen ze het inzicht van de lezer in de astrologie enorm verdiepen. Haar enige zwakke punt is naar het idee van de schrijver, dat ze met name in Saturnus wat te veel uitgaat van haar psychotherapeutische ervaring. Daardoor zou vanuit dit boek te veel de indruk kunnen ontstaan dat deze planeet in eerste instantie altijd angsten en zorgen symboliseert die slechts na een bepaald bewustwordingsproces zouden kunnen worden overwonnen. Wanneer men bij het lezen van dit boek bovenstaand voorbehoud echter in aanmerking neemt is ook dit een zeer lezenswaardig en inzichtverdiepend werk. De boeken van Karen Hamaker-Zondag: Ook in haar boeken wordt de astrologie benaderd vanuit de visie van de zeer bekende Zwitserse psychiater C.G. Jung, onder meer de ontwerper van het idee van een collectief onderbewuste. Titels: in haar serie 'De astrologische duiding' verschenen tot nu toe de vijf volgende titels: - 1. Elementen en kruisen als basis van de horoscoopduiding - 2. Wezen en werking van de planeten - 3. Aard en achtergrond van de huizen - 4. Analyse van aspecten - 5. Huisheren en huizenverbanden Evenals het eerder genoemde boek van Arroyo worden ook de boeken van Karen Hamaker gekenmerkt door een gedegen en verhelderende schrijfstijl. Ook is aan haar boeken te merken dat ze gewend is aan het geven van astrologie-onderwijs. Jan Kampherbeek; Cirkels Een boek waarin 800 horoscopen staan van bekende mensen. Alleen die horoscopen zijn opgenomen waarvan de geboortetijd volstrekt zeker was. A. Lieber/J. Agel• De maan en wij Een zeer aanbevelenswaardig boek, geschreven door een Amerikaanse psychiater (Lieber) die een goed opgezet onderzoek heeft gedaan naar de samenhang tussen de maanfasen en gewelddadigheid. Niet alleen dit onderwerp wordt echter in dit boek behandeld. Ook worden veel onderzoeken beschreven over zonnestelselinvloeden op het leven op aarde. Vandaar uit beschrijft Lieber een theorie die de werking van astrologie zou kunnen verklaren.

366

Tracy Marks, geboren in 1950, heeft vergelijkende godsdienstwetenschappen en pedagogiek gestudeerd. Ze is daarnaast betrokken geweest in diverse vormen van psychotherapie. Ze besteedde tot voor kort het grootste deel van haar tijd aan horoscoopbesprekingen, het geven van astrologie-onderwijs en het schrijven over dit onderwerp. Haar schrijfstijl is verhelderend, systematisch, eerlijk en openhartig, maar soms wat betweterig. Ook zij benadert de astrologie op een anti-fatalistische en op groei gerichte manier. In Nederland Zijn onder meer de volgende titels verkrijgbaar: The art of chart synthesis How to handle your T-square Een boek dat speciaal handelt over opposities en zgn. T-vierkanten (een oppositie die Overbrugd wordt door een planeet die met beide polen van de oppositie een vierkant heeft). The twelfth house Een verhelderend boekje over de betekenis van het 12e huis. M. Prinsen-Geerligs; Prisma astrologieboek Een in populaire stijl geschreven inleidend boekje over astrologie. In tegenstelling tot de meeste inleidende werkjes die voor een groter publiek bedoeld zijn is dit boekje tamelijk genuanceerd en niet fatalistisch geschreven. Verder biedt het over veel astrologische onderwerpen inleidende informatie; met name op het vlak van de mundane en uurhockastrologie (zie les 1). C.J. Puotinen; Career astrology; vocational counseling for the 1980's Een boek over beroepskeuze en loopbaanastrologie, dat uitgaat van een nietfatal istische, systematische benadering van de horoscoop (zie ook het commentaar in les 11). Th. J.J. Ram; Psychologische astrologie De 'bijbel' van de W.V.A.-school (zie ook: Esser e.a. en de Wilt en Cryns) Wolfgang Reinicke; Handhoek voor de beginnend astroloog Een vertaling van Rudolf Smith en Roland Hepp, een receptenboek. De in les 5 genoemde steekwoorden zijn deels afkomstig uit dit boek en uit het werk van Chandu. Dit boek is in zoverre beter dan de doorsnee receptenboeken, dat het veel uiteenlopende kanten van de diverse duidingselementen (tekens, planeten, huizen) laat zien, waardoor het bij een juist gebruik het inzicht in deze duidingselementen kan vergroten. Wel staan er een aantal hinderlijke rekenfouten in. De in dit boek opgenomen tijdzónetabellen zijn echter zeer correct. Ook dit boek bevat inleidende informatie over een veelheid aan onderwerpen. Thomas Ring; De kosmos in ons Ook het werk van Thomas Ring biedt, hoewel het in een wat moeilijk leesbare stijl geschreven is, een goede filosofische achtergrond van waaruit men op een verantwoorde manier astrologie kan beoefenen. Een ander aanbevelenswaardig werk van Ring is het boek 'Mijn alfabet'.

367

Fr. Sakoian en L. Acker; The inconjunct-quincunx; that not so minor aspect Een receptenboekje over het inconjunctaspect. Martin Schulman; Karmische astrologie - Deel 1: Maansknopen en reïncarnatie - Deel 2: levensvreugde en het gelukspunt - Deel 3: Retrograde planeten en reïncarnatie Het Is de schrijver niet volledig duidelijk of Martin Schulman een werkelijk goed schrijver/astroloog is of dat hij te maken heeft met een meester in het verzinnen van universeel valide uitspraken, waar een bepaald publiek - dat op zoek is naar geestelijke houvast - op afkomt. J. van Slooten en E. Parker; Maanfasepsychologie Een interessant boek over een heel apart duidingsonderwerp: De betekenis van de maanfase (de hoek tussen zon en maan) op het moment van geboorte. In les 3 van dit boek werd er vanuit het natuurwetenschappelijke verklaringsmodel van de astrologie al van gerept dat de maanfase op het moment van geboorte een bepaalde betekenis heeft voor het individu. Ook uit onlangs gedaan relatie-onderzoek (Tellegen, 1982, gepubliceerd in het le nummer van het tijdschrift 'Wetenschap en Astrologie' van de jaargang 1983) is gebleken dat de maanfase op het moment van geboorte niet zonder betekenis is. Rudolf Smit; De planeten spreken Een goed, algemeen overzichtsboek over astrologie en wat het wel en niet is, in populaire stijl geschreven. J.G. Toonder en J.A. West; Het astrologisch argument Waarschijnlijk het beste algemeen overzichtsboek dat er over astrologie is verschenen in het Nederlands. Evenals in het vorige boek vindt in dit boek een discussie plaats over de argumenten pro en contra astrologie. In dit boek gebeurt dit echter vollediger en zorgvuldiger dan in het boek van Rudolf Smit. Ook de geschiedenis van de astrologie wordt er vrij uitvoerig in behandeld. Beide boeken zijn aan te bevelen als sinterklaas-, verjaardags- of kerstcadeau voor de kritische leek die van vooroordelen t.a.v. astrologie af moet worden geholpen. Donna van Toen; The astrologers node book Een prettig leesbaar boekje over de betekenis van de maansknopen. Gaat uit van een Gestalttherapie-achtige benadering van het onderwerp. Op zijn minst een welkome aanvulling op Schulman. G. Verburg; Bijbel en astrologie Aan te bevelen voor mensen die vanuit hun christelijke geloofsovertuiging wantrouwen koesteren tegen de astrologie en haar beoefening. Cor de Wilt en Maurice Crijns; Astrologie Eh van de betere beginnerscursussen in dit land. De hoeveelheid kookboekastrologie is in deze cursus gelukkig wat beperkt gehouden en er wordt een redelijk

368

methodische aanpak van de horoscoop in gepropageerd. Een nadeel van deze cursus is dat er wat te veel gewicht wordt gegeven aan de betekenis van de huizen. Mogelijk hangt dit samen met het feit dat beide schrijvers het wat ouderwetse en ook niet al te betrouwbare duidingssysteem van de zgn. Werkgemeenschap van Astrologen (de W.V.A.) aanhangen. Deze door de bekende astroloog Thomas Ram opgerichte school heeft hier in Nederland vrij veel aanhangers. De door deze school gepropageerde theorie gaat uit van een theosofische achtergrond en doet tamelijk esoterisch aan. Een naar het idee van de schrijver zwak punt van deze school is dat er een uitermate zwaar gewicht wordt gegeven aan duidingen op grond van de betekenis van de huizen in de horoscoop, waarbij een eigen huizensysteem wordt gehanteerd. In zijn werk 'Kosmodiagnostisch analysesysteem' beweert Chandu dat hij aangetoond heeft dat dit systeem voor de geboorte-astrologie het minste rendement opleverde van de 10 huizensystemen die hij heeft onderzocht. Een ander dubieus gebruik van deze school is het werken met hypothetische - i.e. (nog) niet ontdekte - planeten, waaraan zeer hoogdravende en esoterische betekenissen worden toegedacht en waarvan bovendien beweerd wordt dat ze pas ontdekt zullen worden wanneer de mensheid daar aan toe is. Het lijkt hierdoor een beetje alsof sommige leden van de W.V.A. nogal wat pretenties hebben waar het hun geestelijk niveau betreft. Een sterk punt van de W.V.A. is overigens dat ze bij hun duidingen de betekenis van het in-of uitgaan van aspecten niet verwaarlozen.

369

Bijlagen Bijlage 1 - Antwoorden bij de vragen Les 1 1. a De horoscoop is momentgebonden en niet persoonsgebonden. Het enige wat men de astroloog kan verwijten is dat hij er klakkeloos vanuit gegaan is dat het opgegeven moment op een geboorte van een mens sloeg. b. Je kunt het niet aanvoeren als bewijs tegen de astrologie, omdat een horoscoop moment- en plaats- en niet persoonsgebonden is. De horoscoop is slechts een hemelkaart. 2. Antwoord b. 3. De antwoorden b. en e. zijn de minst voor de hand liggende oorzaken. Verder kan men niet uit de vraag concluderen dat de schrijver handleeskunde bij voorbaat onzin zou vinden. Les 2 1. Dit kan het beste uitgelegd worden aan de hand van afbeelding 4. Hierop zien we dat in de maand waarvoor deze afbeelding geldt de volle maan in het teken boogschutter valt. Op de afbeelding zien we links van de aardbol de volle maan met daarachter het symbool voor het teken boogschutter. Op hetzelfde moment zien we rechts van de aardbol de zon met daarachter het symbool voor het teken tweelingen. Met volle maan staat het maanteken dus tegenover het zonneteken. De aarde bevindt zich tussen de zon en de maan in en de zon beschijnt vanaf de aarde gezien de naar de aarde toegekeerde kant van de maan. Daarom zien we de maan op dat moment als een gele bal aan de hemel staan en we spreken dan van volle maan. De volle maan duurt in feite maar één dag, doordat de maan haar baan rond de aarde vervolgt en de zon daardoor vanaf de aarde gezien al snel een steeds minder groot gedeelte van de maancirkel beschijnt. We zeggen dan dat het afnemende maan is. 2. Het feit dat er nu andere sterrenbeelden achter de planeten staan dan 2000 jaar geleden is een gevolg van het verschuiven van de aardas (zie de tekst op blz. 26 en volgende).

370

Het opkomen en ondergaan van planeten is een gevolg van de draaiing van de aarde zelf en heeft daardoor niets te maken met de sterren die we vanaf de aarde achter de planeten waarnemen. Uiteraard heeft de verschuiving van de aardas niet een zodanige invloed op de draaiing van de aarde dat hierdoor een verschil zou kunnen ontstaan tussen een astrologisch en een astronomisch moment van opkomst of culmineren (het bereiken van het hoogste punt van de dagboog: het MC). 3. a. Het zijn mercurius en venus omdat deze beide planeten tussen de aarde en de zon in staan. De overige planeten bevinden zich vanaf de zon gezien buiten de baan van de aarde en worden daardoor vanaf de aarde gezien altijd in hun geheel door de zon beschenen. We zouden dus kunnen stellen dat ze altijd 'vol' zijn, maar dit laatste impliceert niet dat we ze altijd kunnen zien. Deze zgn. 'buitenplaneten' zijn voor ons onzichtbaar wanneer ze zich achter de zon bevinden. Dit laatste geldt uiteraard ook voor venus en mercurius. Omdat venus en mercurius te ver van ons afstaan kunnen we de schijngestalten van deze beide planeten niet met het blote oog waarnemen. Beide planeten verschijnen voor ons oog als sterren. Omdat mercurius erg klein is en het dichtst bij de zon staat is deze planeet zelfs met het blote oog maar zelden zichtbaar. Venus is meestal (zie ook punt b. en d. van deze vraag) heel duidelijk te zien en wordt dan ook de morgen- of avondster genoemd (punt b.). b. Dat komt omdat ze zich dichter bij de zon bevinden dan de aarde. Hun baan is daardoor kleiner dan die van de aarde en het gevolg daarvan is dat wij ze altijd in de nabijheid van de zon zien (zie ook afb. 5 op blz. 27). Mercurius is nooit verder dan 28 graden van de zon verwijderd (minder dan één teken) en de maximale afstand van venus tot de zon is vanaf de aarde gezien ongeveer 47 graden. c. We kunnen stellen dat mercurius en venus in hun volle fase zijn wanneer de zon tussen de aarde en één van deze beide planeten in staat. Op dat moment wordt venus of mercurius vanaf de aarde gezien namelijk voluit door de zon beschenen. Venus/mercurius is op zo'n moment het verst van de aarde verwijderd (zie afbeelding 5). d. Beide planeten (venus en mercurius) zijn zowel in hun volle fase

371

als in hun nieuwe fase vanaf de aarde onzichtbaar, omdat ze dan vanaf de aarde gezien te dicht bij de zon staan (ze staan dan ongeveer in hetzelfde gebied van de dierenriem als de zon, zie ook afb. 5) en het zonlicht maakt ze voor ons onzichtbaar. e. Venus en mercurius lopen schijnbaar achteruit door de dierenriem wanneer ze rond hun nieuwe fase zitten, zoals op afbeelding 5. 4. Het langzaamrijzend/snelrijzend-zijn van tekens is een gevolg van de mate waarin de dierenriem rechtop staat of plat ligt (zie blz. 35 en 36) en daarmee van het dagelijkse 'wiebelen' van de dierenriem. Op de evenaar 'wiebelt' de dierenriem dagelijks van het zuiden via het punt recht boven ons naar het noorden en weer terug (zie afb. 1). Bij een dergelijke 'wiebeling' kunnen we minder tijdsverschil verwachten tussen langzaamrijzende en snelrijzende tekens. De tijd die de tekens er over doen om op te komen zal dan ook steeds ongeveer even lang zijn. (We kunnen proberen om ons een en ander voorstelbaar te maken door voor de evenaar een tekening als bij afbeelding 11 te maken.) De consequentie hiervan voor de huizenverdeling van horoscopen voor plaatsen in de tropen is, dat de huizen in dergelijke horoscopen altijd ongeveer van gelijke grootte zijn. Horoscoopformulieren met van tevoren ingetekende gelijke huizen zijn voor de tropen dan ook goed bruikbaar, maar voor onze geografische breedte vrijwel ongeschikt voor het tekenen van horoscopen. Les 4 De principes waaronder de opgesomde verschijnselen vallen worden hier weergegeven met dierenriemsymbolen. Uiteraard betekent dit niet dat bijvoorbeeld ademhaling alleen onder het teken tweelingen zou vallen. Het is een tweelingenprincipe verschijnsel en daardoor kan 'ademhaling' ook te maken hebben met mercurius of met huis 3. In tabel 1 op blz. 51 staat aangegeven welke planeet/teken/huis bij welk principe hoort. 1. Tweelingen (uitwisseling) 2. Schorpioen (omzetting) 3. Ram/Tweelingen/Vissen (avonturenromans) 4. Waterman (maatschappelijke betrokkenheid) Ram (aktie)

372

Schorpioen (revolutie) 5. Ram 6. Schorpioen (bekeringen) 7. Boogschutter (religie) 8. Weegschaal/Leeuw (dansen/romantiek) 9. Ram (scherpe planten) 10. Vissen (verwarring/identiteitsverlies) 11. Vissen (verslavend middel) Ram (opwekkend middel) 12. Steenbok (geïsoleerdheid) Tweelingen (communicatie) 13. Vissen (ontvreemding) 14. Steenbok (gedruktheid/beperking/inkrimping) 15. Weegschaal (prettig samenzijn/persoonlijke banden) 16. Vissen/Kreeft (ongrijpbaarheid/sfeer) 17. Schorpioen (spanning/dreiging) 18. Ram/Leeuw (heet/vurig) 19. Kreeft (zacht aandoende waterplanten) 20. Leeuw/Weegschaal 21. Waterman (eigenzinnigheid/eigen weg gaan) 22. Leeuw 23. Leeuw (beroemdheid) Vissen (beelden) Waterman (elektronica A- teamgeest) 24. Vissen (beelden) Kreeft (herinneringen) 25 Tweelingen (verkeer/transportmiddel) 26. Tweelingen (zie hierboven) Kreeft (opslaan) Stier (zekerheid/houvast) 27. Boogschutter (uitdijing) Steenbok (inkrimping) 28. Steenbok (deskundigheid/praktisch rendement) Maagd (praktische dienstbaarheid) 29. Leeuw (plezier/liefhebberij) 30. Zie 21 31. Steenbok (reglementen) Boogschutter (overtuiging) Weegschaal (rechtvaardigheid) 32. Boogschutter/Schorpioen (dwingende overtuigingskracht) Vissen (bedriegen)

373

Leeuw (zelfexpressie) Les 7 1. In het spontane optreden en de eigen initiatieven spontaan, creatief, natuurlijk gezag uitstralend. 2. In bezitsaangelegenheden verstandelijk, contactueel en op prettige samenwerking ingesteld. De normen en waarden die ontleend zijn aan de praktijk van alledag zijn daarop gebaseerd. 3. In communicatie, informatie-uitwisseling en bij studie praktisch, hulpvaardig en concreet ingesteld. 4. Vanuit een intense, principiële instelling veiligheid en geborgenheid biedend. Huiselijke omstandigheden en achtergronden vanuit een dergelijke instelling benaderen. 5. Spontane afwisseling, avontuurlijkheid en visie in alle creatieve en middelpuntssituaties. De boven beschreven instelling uiten in hobby's, creatieve bezigheden, opvoeding, romantiek en natuurlijk leiderschap. 6. In werksituaties meegaand, meevoelend en meelevend. De eigen meevoelendheid, meelevendheid en vaagheid komen tot uiting in de praktische hulpvaardigheid en praktische wisselwerking. 7. In relaties en persoonlijke banden vrijheidslievend, origineel en gericht op persoonlijke raakvlakken. 8. Spontaan, intuïtief, direkt en initiatiefnemend in crisissituaties. De eigen spontaniteit, direktheid, moed en tactloosheid worden heel intens geuit en er worden daardoor enorme risico's genomen om dingen in essentie te vatten. 9. Visie, expansiedrang, overtuiging vanuit een gevoelsmatige gerichtheid op het gebeuren in de buitenwereld. Enkele praktische 'vertalingen' daarvan: Een thuis zoeken in het buitenland, in een andere cultuur. Levensbeschouwelijke en op expansie gerichte sfeer; de eigen gezelligheids- en geborgenheidsbehoefte/neiging (kreeft) hartelijk, joviaal, gastvrij en spontaan (huis 9) uiten. 10. In de bewuste presentatie naar buiten rijzig, spontaan, natuurlijk gezag uitstralen, creatief, kleurrijk, opvallend, erkenning verwachtend op grond van het 'er zijn', niet zozeer op grond van prestaties. 11. Huiselijkheid, geborgenheid bij vrienden, bij een gemeenschappelijk belang/belangstelling. Raakvlakken en gemeenschappelijk belang baseren op het zich

374

thuis voelen bij anderen. 12. De eigen diplomatieke vermogens en capaciteiten tot het onderhouden van prettige contacten moeilijk uiten/wegstoppen of uiten als inlevingsvermogen. N.B. De hier gegeven antwoorden hebben niet de pretentie volledig en alleenzaligmakend te zijn. Ze zijn slechts bedoeld als indicatie. Les 8 1. a. De direkte, spontane (ram) dadendrang, zëlfbevestigingsdrang en vechtlust (mars) wordt geuit in uitwisseling en communicatie of leidt daartoe (huis 3). Enkele vertalingen van deze volzin zouden als volgt kunnen luiden: - spontane initiatieven tot informatie-uitwisseling - direkte zelfbevestiging vanuit feitenkennis/met behulp van feiten - heel direkt en spontaan contacten leggen en informatie uitwisselen - een agressief automobilist/fietser. b. Systematische, efficiënte, nuchtere (steenbok) studie en informatie-uitwisseling (mercurius) over verre reizen, andere culturen en/of levensbeschouwelijke onderwerpen. c. Verstandelijke, contactuele (weegschaal) faalangst en verantwoordelijkheidsgevoel (saturnus) zorgt er voor dat de betrokkene de eigen vermogens tot het aangaan van harmonische contacten verbergt (saturnus in weegschaal in huis 12). Een andere uitingsmogelijkheid: Door bewustwording van boven genoemde angsten en via zelfinkeer een vermogen tot inleving ontwikkelen van waaruit een praktisch inzicht kan ontstaan in de eigen en andermans behoefte om via structurering contacten prettiger te doen verlopen. 2. a-2/b-4/c-1/d-3. 3. b. en c. bij 1; a. en e. bij 2; d. en f. bij 3. N.B.: Bovengenoemde karaktertrekken liggen niet vast. Zo heeft iemand met combinatie b. zeker de mogelijkheid om een zekere handigheid te ontwikkelen, maar de betreffende persoon zal daar waarschijnlijk minder snel toe komen dan een persoon met combinatie c. Iets dergelijks geldt met betrekking tot de andere hier genoemde karaktertrekken. Ze geven slechts een tendens aan en zouden zich ook anders (maar

375

wel in een soortgelijke sfeer) kunnen manifesteren. 4. a-3/b-6/c-4 en 5/d-1/e-2 Les 9 1. Onjuist. In astrologenkringen doet het verhaal de ronde dat er een groep zelfmoordenaars bestaat van wie de horoscopen gekenmerkt worden door een overmaat aan vloeiende aspecten. Een andere categorie zelfmoordenaars zou daarentegen juist een overmaat aan dynamische aspecten in hun horoscoop hebben. Bij de categorie 'zelfmoordenaars met vloeiende aspecten' zou de oorzaak van hun zelfmoorden gelegen zijn in een gebrek aan vermogen om genoeg stimulansen in het leven te creëren of in een onvermogen om spanningssituaties en tegenslagen te hanteren. 2. a-7/b-4/c-1/d-2/e-5/f-3/g-6. 3. a. Mogelijkheid 3. Het betreft hier een erg beweeglijke en tegelijk luchtige horoscoop, omdat: - het beweeglijke kruis zowel in tekens als in huizen erg sterk bezet is, en hetzelfde met betrekking tot de luchttekens en huizen geldt; bovendien heeft de luchtplaneet uranus een kritische plaatsing (zie ook les 11) en is de sextiel het overheersend aspecttype. b. De planeet mars, omdat deze in deze vloeiende vuur-lucht horoscoop de enige dynamisch geaspecteerde planeet is. Bovendien is mars een mannelijke horoscoopfactor die door een vrouw gemakkelijk op mannen geprojecteerd wordt. Verder zullen we vanuit de informatie over leerserschappen' die in les 11 aan de orde komt kunnen concluderen dat het feit dat mars hier bovendien heerser van het 7e huis is een versterkte aanwijzing kan zijn om de eigen marskant in persoonlijke relaties te ervaren. 1. De mars-achtige dynamiek die in de eigen persoonlijkheid zit wordt het snelst ervaren in en geleefd via relaties. De geborene zou de neiging kunnen hebben om partners te kiezen die aansluiten bij het stadium waarin ze zich zelf bevindt met betrekking tot het hanteren en verwerken van deze dynamiek. Mars staat in stier in huis 8 en heeft vierkanten met de maan en met saturnus in leeuw in huis 11.

376

Omdat maan en saturnus, mede vanuit hun heerserschapspositie gezien (les 11), beide oudersymbolen zijn kan de innerlijke (vaste kruis) spanning die gesymboliseerd wordt door de vierkanten van deze beide planeten met mars, vrij gemakkelijk een uitlaatklep vinden in het feit dat de geborene een spanning ervaart tussen de partners die ze kiest en haar ouders. Vanuit de hier genoemde dynamiek zou ze, wanneer ze zich van deze innerlijke spanning niet bewust is, conflicten tussen partners en ouders (misschien ongewild) door het eigen gedrag zelfs in de hand kunnen werken. Doordat het hier om een vloeiende vuur-lucht horoscoop gaat bestaat het gevaar dat de dynamisch geaspecteerde mars niet gebruikt wordt om te vechten voor een oplossing, maar dat er een neiging bestaat tot een vlucht in een soort vlinderige oppervlakkigheid, waarbij de schuld van het mislukken van en van spanningen in relaties geschoven wordt op de - overigens zelf gekozen - partners en op de ouders (met name het maan-pluto conjunct in deze horoscoop kan wijzen op een sterke 'moederbinding'). Zolang de beide hier besproken vierkanten op deze wijze gehanteerd worden is de kans echter groot dat het hierboven geschetste patroon zich telkens herhaalt. 2. Een eerste vereiste voor het hanteren van de hierboven geschetste problematiek zijn een nuchter en in een niet verwijtende sfeer liggend inzicht in en bewustwording van het eigen aandeel in de situatie. De betreffende vrouw zal de spanning moeten leren herkennen van waaruit ze geneigd is om telkens maar weer een sfeer van spanning en wantrouwen te creëren tussen haar ouders en haar partners. Zodra deze bewustwording begint door te breken zal het gevolg daarvan in eerste instantie kunnen zijn dat de betreffende vrouw de situatie niet meer zodanig manipuleert dat de eigen innerlijke spanning geleefd wordt via door haar zelf in de hand gewerkte conflicten tussen ouderfiguren en partners, maar meer vanuit haarzelf naar de betrokkenen toe geuit wordt. Uiteraard zal dit de verhouding met ouders/partners er in eerste instantie niet gemakkelijker op maken. Het zal moeilijk voor haar zijn om een gevoel van ver-

377

trouwen, stabiliteit en vriendschap te ervaren in de verhouding met haar innerlijke ouders en haar innerlijke partner, die in wezen door de planeten die hier aan de orde zijn gesymboliseerd worden. De dynamiek in de verhouding tussen deze planeten kan, wanneer het hier beschreven bewustwordingsproces ver genoeg gevorderd is, uiteraard ook positief gebruikt worden. De mogelijke angst en agressie van het maan-mars vierkant en de hardheid van het mars-saturnus vierkant in deze horoscoop vinden hun oorsprong in het feit dat het gevoel van dynamiek dat met deze beide vierkanten gepaard gaat hier door de betrokkene uitgelegd wordt als een gevoel van onveiligheid en een angst voor verlies van zekerheid. Het vervelende van haar achtergrondsituatie is dat haar ouders wel enigszins aan het hier geschetste vooropgezette verwachtingspatroon beantwoordden, doordat zij vroeger onder gezamenlijke invloed van alcoholica regelmatig overgingen tot geruzie en het uitwisselen van bedreigingen. Uiteraard is dit laatste haar gevoel van geborgenheid niet ten goede gekomen, maar anderzijds zou het feit dat ze zich van de mogelijke invloed van deze achtergrondsituatie bewust is, niet al een excuus gehanteerd moeten worden om de eigen innerlijke dynamiek negatief te blijven interpreteren en gebruiken. Door de innerlijke spanning en onzekerheid van het maansaturnus en het mars-saturnus vierkant positief uit te leggen kan de betrokkene gaan werken aan het bewust opbouwen van zekerheid en vertrouwen in de meer persoonlijke contacten met zowel partners als ouderfiguren. Ze zal dan soms bewust afstand moeten nemen van de eigen angsten en onzekerheden en moeten proberen om er wat eerlijker voor uit te komen. Zo zal ze, wanneer ze spanning voelt die voortvloeit uit angst of onzekerheid, een gesprek daarover met de betreffende persoon aan moeten durven gaan om 'af te kunnen checken' in hoeverre deze gevoelens op realiteit gebaseerd zijn. Pas dan kunnen de hierboven beschreven aspecten in positieve zin tot hun recht komen en zich uiten in het opbouwen van een stabiele relatie die gebaseerd is op herkenning, praktische creatieve samenwerking en onderling vertrouwen. 4. a. De zelfexpressie wordt wat introverter, intenser en principiëler,

378

b. c.

d.

e.

f.

g.

kortom schorpioen-achtiger, met alle mogelijke positieve en negatieve consequenties vandien. Een sterke dromerigheid, invoelingsvermogen en een vermogen om huiselijkheid te scheppen door zichzelf weg te cijferen en door middel daarvan de sfeer van het samenzijn in te voelen. Een dynamisch, flitsend, oorspronkelijk en verrassend denken, met een gevaar van eigenzinnigheid. In het denken en in het contactenleggen, studeren, communiceren e.d. moet de spanning van de verrassing telkens aanwezig zijn. Een prettige, wat formalistische omgang met anderen. Een natuurlijk vermogen om contacten op een prettige manier te structureren, waarbij de mate van formalisme en afstandelijkheid afhangt van de mate waarin zelfvertrouwen is ontwikkeld in de eigen diplomatieke en esthetische vermogens. Meer zelfvertrouwen, minder overbodige afstandelijkheid, enz. In negatieve zin: Problemen met het op elkaar afstemmen van dadendrang, initiatiefnemend vermogen en agressie enerzijds en het maken van toekomstplannen en expansiedrang anderzijds. In die zin is dit een ideaal aspect voor het maken van 'wilde plannen', waarvan de haalbaarheid veel te lichtvaardig wordt ingeschat. Wanneer de energie van het aspect echter bewust wordt gestoken in het naarstig zoeken naar manieren om deze beide kanten van de persoonlijkheid wel op elkaar af te stemmen kan er een diep inzicht ontstaan in manieren waarop men energie en expansiedrang kan verenigen. Een spanningsverhouding tussen zelfexpressie en levenslust enerzijds en intensiteit anderzijds, die ervaren wordt in de sfeer van tegenstellingen. Het aspect resulteert er nogal eens in dat de eigen identiteit gezocht wordt door in het contact met zichzelf (ingaande oppositie) of met anderen (uitgaande oppositie) uit te proberen hoe ver men kan gaan. Het verschil met de zon-pluto conjunctie (punt a.) is dat in de oppositie in zijn algemeenheid een tegenstelling wordt ervaren. Daardoor is in deze zon-pluto oppositie het 'uitprobeerelement' sterker aanwezig dan in de conjunctie tussen deze beide planeten. Omdat de zon tevens de creativiteitskant van het eigen vaderbeeld symboliseert kan een zon-pluto oppositie wijzen op een 'intensivering' van dit vaderbeeld. Ze kan dus wijzen op een

379

sterke vaderbinding die vaak gevoeld wordt als een spanning en zich mogelijk uit als een machtsstrijd of een gevoel van ontevredenheid. 5. a. Letterlijke vertaling: De praktische, degelijke (stier) vechtlust/neiging tot zelfbevestiging (mars) die zich in informatieuitwisseling uit (huis 3) staat in een spanningsverhouding tot een speelse, creatieve, hooghartige (leeuw) behoefte aan geborgenheid (maan) in werksituaties en dagelijkse routines (huis 6). Mogelijke vertaling naar de praktijk toe: Een leraar werktuigbouwkunde op een landbouwschool zou meer creativiteit in zijn dagelijks werk willen introduceren. Wanneer hij zich in zijn werk thuis en op zijn gemak voelt, slaagt hij daar wel in, maar hij houdt daarbij een vrij sterke behoefte aan concrete resultaten van zijn docentenrol. Ook zouden we te maken kunnen krijgen met bijvoorbeeld een neiging om kunstwerken te produceren voor fabrieksterreinen of ter verfraaiing van kantoorflats. Beide zouden positieve uitlaatkleppen kunnen zijn voor dit aspect. b. Intensiteit/omwentelingsdrang/trouw e.d. in relaties willen en ervaren als 'groeibevorderend'. De spanningsverhouding die er van hieruit is naar saturnus en waterman in huis 12 toe zou kunnen resulteren in een tegelijkertijd optredende angst om de goede vriendschapsverhouding hierdoor te verspelen. Via het vierkant kan gewerkt worden aan het met elkaar verenigen van deze beide polen. Les 10 1. f. en d. bij 1/c. en e. bij 2/a. en b. bij 3/g. en h. bij 4. 2. b. en d. horen bij het T-vierkant van figuur 1. a. en e. horen bij een volgend T-vierkant, t.w. zon in ram in 12 opposiet pluto in weegschaal in 6 vierkant mars in kreeft in 3. Merk op dat dit laatste T-vierkant geheel uit componenten bestaat die exact 'inferieur' zijn ten opzichte van de componenten van het T-vierkant van figuur 1. 3. a. a-2/b-1/c-3. b. Mogelijke positieve uitingen van deze molens: Molen a: Wanneer de betrokkene zich aanleert om zichzelf niet al te veel te fixeren en behalve de waarde van het nastreven van ambities ook de waarde van luchtige ontspanning leert inzien, kan deze beter de eigen

380

doelstellingen bereiken. Molen b: Proberen lijn te brengen in de eigen methode en van te voren een zekere afwisseling plannen in het nastreven van het doel. Molen c: Meer de waarde leren inzien van omschakelingsvermogen/systeem-brengen in de afwisseling. 4. Horoscoop a. Les 11 1. Antwoord c 2. Antwoord a 3. Antwoord c 4. Antwoord a 5. a. Saturnus b. Maan c. Venus d. Venus e. Jupiter f. Mars g. Mars h. Jupiter i. Jupiter

j. k. l. m. n. o. p. q. r.

Mars Maan Mars Saturnus Jupiter Jupiter Mars Saturnus Jupiter

s. t. u. v. w. x. y. z.

6. 1. Venus-Mars 2. Maan-Mars 3. Venus-Saturnus 4. Maan-Saturnus 7. Karakter A: venus; Karakter B: maan.

381

Maan Jupiter Maan Venus Venus Maan Saturnus Saturnus

382

383

384

385

Toelichting bij de puntenverdeling: Bonuspuntensysteem voor planeten in kritische zônes. Voor planeten in kritische zones geldt het volgende bonuspuntensysteem: De bonuspunten worden toegekend voor zowel de elementen als de kruisen en gelden zowel met betrekking tot de tekens als tot huizen. De toekenning is afhankelijk van het element/kruis waar de betreffende planeet bijhoort. Voorbeeld: Omdat zon en jupiter beide planeten zijn die bij vuurprincipes horen leveren ze bij een kritische plaatsing bij de elementen zowel in teken als in huis te allen tijde extra vuurpunten op, zelfs al zouden ze in een aardeteken staan. Bij de kruisen gaat in zo'n geval de bonustoekenning wat deze beide planeten betreft als volgt: De zon levert vaste kruisbonus op omdat hij een leeuw-factor' in de horoscoop is, en het leeuw-principe is een vast principe. Op analoge wijze levert jupiter dus beweeglijke kruispunten op (deze planeet hoort bij het beweeglijke boogschutter-principe). Voor de navolgende planeten gelden de volgende bonussen: Planeet Aantal punten Element

Kruis

P/I/V

Pers/Gez/Publ

Tabel voor bonustoekenning: P/I/V = pioniers/instandhouders/verbreiderstekens. Pers./Gez./Publ. = persoonlijke, gezelschaps- en publieke huizen.

Omdat in onze voorbeeldhoroscoop pluto zich in de kritische Moe van de ascendant bevindt, levert deze planeet 10 bonuspunten op voor het element water, het vaste kruis, de instandhouderstekens en de publieke huizen (zie de puntenverdeling bij deze horoscoop).

386

Duiding van de voorbeeldhoroscoop in het kader van het beroep Conclusies uit de puntenverdeling: - De elementen: In aanleg (tekens): vuur sterkst bezet, d.w.z. aarde inferieur. In uiting (huizen): water sterkst bezet, d.w.z. lucht inferieur. Aarde onderbezet. - De kruisen: In aanleg: beweeglijke kruis overbezet/hoofdkruis onderbezet. - In uiting: Hoofdkruis sterkst bezet; beweeglijke kruis zwak bezet. De beweeglijke aanleg (tweelingen, maagd, boogschutter) komt op de hoeken en in de hoekhuizen (m.n. beweeglijk vuur - boogschutter - op cusp 4 en in huis 4). – De P/I/V verdeling: Verbreiderstekens sterkst bezet. – Pers/Gez/Publ huizen: Gezelschapshuizen sterkst bezet. Duiding Spontane, avontuurlijke, veelzijdige, vrijheidslievende (vurige) veranderlijkheid, afwisseling en beweeglijkheid (beweeglijke kruis) worden emotioneel geuit (waterhuizen); m.n. in een sfeer van huiselijkheid, geborgenheid en geworteldheid (huis 4). Het superieur-inferieur elementsconflict tussen beweeglijk vuur (boogschutter) en beweeglijke aarde (maagd) wordt in deze horoscoop sterk benadrukt (zon in boogschutter Asc. maagd en mercurius heer Asc. in boogschutter). Vuur is weliswaar superieur, maar bij de behoefte aan afwisseling en verandering van de geborene zal het spanningsveld tussen spontaniteit en praktische uitvoerbaarheid zeker aanwezig zijn. De hier in het geding zijnde superieur-inferieur elementsdynamiek in deze horoscoop duidt erop dat de praktisch verbindingen leggende initiatieven van de maagd-ascendant ertoe moeten kunnen bijdragen dat de afwisselende spontane mogelijkheden van boogschutter resulteren in een gevoel van geworteldheid. (mercurius, de heerser van de ascendant, staat in boogschutter in huis 4 en de maagd-Ascendant kan ook in deze richting wijzen.) Het feit dat de aardehuizen geheel onbezet zijn is er een versterkte aanwijzing voor dat het voor de geborene aanbeveling verdient om de eigen praktische, aardse aanleg te gebruiken om haar inspiratieve, contactuele en gevoelsmatige uitingsmogelijkheden vorm te geven. Het zich bezighouden met concrete aardse zaken, bijvoorbeeld in een

387

ambachtelijke of ambtelijke sfeer, zal haar waarschijnlijk minder goed liggen. Wat de kruisen betreft kunnen we stellen dat de beweeglijke aanleg in de hoekhuizen erop kan wijzen dat de geborene vanuit haar veelzijdigheid veel in de wereld wil bereiken. Het feit dat de verbreiderstekens het sterkst bezet zijn, kan er, vanuit de context van het beroep gezien, op wijzen dat er in aanleg een tendens bestaat om dingen te verbreiden, uit te dragen en in de eigen beslissingen anderen een overwegende rol te laten spelen. De hoge bezetting van de gezelschapshuizen wijst er vervolgens op dat in haar bezigheden het persoonlijke contact een erg belangrijke rol speelt. Beide laatste gegevenheden kunnen eveneens van belang zijn ten aanzien van de beroepskeuze. Ten aanzien van de verbreidersaanleg zien we overigens dat deze zich bij de horoscoopeigenares manifesteert in een boogschutter- en een waterman-component. Dit zijn de beide aktieve en initiatiefnemende verbreidersprincipes. Na de globale conclusies die we uit de 4 bovenstaande indelingen getrokken hebben, kunnen we proberen om vanuit de beroepsfactoren in deze horoscoop de bovenstaande informatie nader te specificeren. In de les zagen we dat behalve kritisch geplaatste planeten factoren van het 2e, 6e en 10e huis in de horoscoop beschouwd kunnen worden als specifieke beroepsfactoren. Pluto is hier een kritisch geplaatste planeet, maar er is uit het onderzoek van Gauquelin geen beroep naar voren gekomen dat we specifiek plutonisch zouden kunnen noemen. Wel kunnen we stellen dat pluto in deze horoscoop een belangrijke plaats inneemt en omdat bovendien de heerser van het 2e huis (venus) door haar plaatsing in het teken schorpioen enigszins plutonisch gekleurd is zal de plutonische/scorpionische component van de persoonlijkheid zich in het beroep waarschijnlijk ook moeten kunnen uiten. Een dergelijke component kan in zijn algemeenheid wijzen op gevoelsintensiteit. Venus is heer 2 en heer 9 in schorpioen in huis 3.

388

Expansiedrang, toekomstmogelijkheden en concreet houvast en zekerheid (bijvoorbeeld in de vorm van geld verdienen) moeten via deze planeet dus vorm krijgen, d.w.z. door middel van het communiceren van een intens soort charme en beminnelijkheid (venus in schorpioen in huis 3). (Ook de plaatsing van de noordelijke maansknoop in schorpioen in huis 3 kan wijzen op een neiging om zich hiertoe aangetrokken te voelen.) Overigens is venus maar één van de meespelende factoren. Een andere belangrijke beroepsfactor zijn het 10e huis en horoscoopfactoren die daarmee te maken hebben. Op de cusp van het 10e huis vinden we het teken tweelingen. Op zich genomen zou dat erop kunnen wijzen dat de betrokkene in haar bewuste presentatie naar buiten graag vlinderig, luchtig, veelzijdig en feitelijk communicatief overkomt. Ook deze bewuste presentatie krijgt, net als de spontane maagd-aktie van de ascendant, vorm in de planeet mercurius, die zich, zoals hierboven werd vermeld, in boogschutter in huis 4 bevindt. Ook de vlinderige, luchtige, veelzijdige, bewuste presentatie naar buiten moet er dus toe kunnen bijdragen dat de afwisselende spontane communicatie van een mercurius in boogschutter in het gevoel van geworteldheid kan resulteren dat door huis 4 gesymboliseerd wordt. Een andere belangrijke horoscoopfactor in verband met het MC is de oppositie daarvan met Saturnus op de cusp van het 4e huis. In haar roeping zal de geborene de saturnale component in haar gevoel van geworteldheid moeten inpassen. Een saturnus in boogschutter in huis 4 kan er bijvoorbeeld op wijzen dat er in het ouderlijk milieu/het milieu van afkomst een sterk structurerend element wordt ervaren dat ligt in de sfeer van een bepaalde overtuiging. Traditioneel wordt een saturnus op cusp 4 en in huis 4 altijd geassocieerd met een gemis aan huiselijke geborgenheid. Uiteraard hoeft dit niet het geval te zijn, maar omdat mensen nogal eens geneigd zijn om hun saturnus-gevoel voor zichzelf uit te leggen als beperking, faalangst en geweten, wordt bij een saturnus in huis 4 dat gevoel erg gemakkelijk geprojecteerd op het ouderlijk milieu. In die zin kan een saturnus op cusp 4 er eveneens op wijzen dat iemand op een eigen manier een gevoel van geborgenheid moet opbouwen dat los staat van het gevoel dat het ouderlijk milieu geeft. Saturnus in boogschutter in huis 4 zou er dan op kunnen wijzen dat de geborene via een zelfopgebouwde overtuiging en zelf gecreëerde

389

expansiemogelijkheden moet proberen om een eigen sfeer van geborgenheid om zich heen te scheppen. De oppositie van saturnus met het MC wijst er vervolgens op dat deze manier van vormgeven aan privéleven en geworteldheid ingepast moet worden in de bewuste presentatie naar buiten, die vaak een uitlaatklep vindt in een bepaald beroep of een bepaalde roeping ('beroep en roeping' is de klassiek astrologische betekenis van het MC). Zo zijn er in deze horoscoop dus meerdere aanwijzingen voor (saturnus opposiet MC en de heerser van het MC in huis 4) dat via een luchtige, vlinderige, veelzijdige roeping (tweelingen op het MC) de afwisselende spontane mogelijkheden (mercurius heer 10 in boogschutter in 4) gerealiseerd kunnen worden die bij kunnen dragen tot een eigen gevoel van geworteldheid. De enige beroepsfactoren die we nu nog niet behandeld hebben zijn de 6e huis factoren. Aan het begin van het 6e huis staat het teken waterman. De heerser van dit huis is dus uranus en uranus staat in het teken leeuw in huis 11. Het teken waterman aan het begin van huis 6 kan erop wijzen dat in de dagelijkse bezigheden en in het dagelijks werk een element van 'bij elkaar brengen wat bij elkaar hoort' en 'onderlinge verwantschap' een rol speelt. Deze kant van het beroepsleven moet hier vorm krijgen met uranus in leeuw in huis 11, die een zeer nauwe oppositie onderhoudt met de maan in waterman in huis 5, en deze oppositie wordt weer vloeiend overbrugd via het MC en saturnus. We kunnen nu het beste beginnen met de duiding van de maan-uranus oppositie van waterman naar leeuw en van huis 5 naar huis 11. Deze oppositie ligt zeer uitgesproken in de sfeer van de leeuw/waterman polariteit. (Dit laatste omdat behalve de tekens leeuw en waterman ook het 5e huis, het leeuw-huis, en het 1 le huis, het waterman-huis, erbij betrokken zijn.) De leeuw-waterman tegenstelling duidt op een spanningsveld tussen speelse zelfexpressie en een behoefte om daarmee in het middelpunt te staan enerzijds en de behoefte om raakvlakken en gemeenschappelijke interesse juist belangrijk te vinden anderzijds. Deze tegenstelling zou bijvoorbeeld tot een éénheid gemaakt kunnen worden door leider te zijn van een vriendenclub, samen met anderen hobby's te beoefenen of via speelse creativiteit en zelfexpressie een gevoel van onderlinge verbondenheid te creëren.

390

Ook dit element zal dus in het beroep een rol moeten spelen. Het spanningsveld van de hierboven beschreven oppositie en dat van de erbovenbehandelde MC-saturnus oppositie kunnen we beschouwen als de belangrijkste drijvende kracht in het beroepsleven, die tevens fungeert als 'motor' voor de meer soepellopende kanten van de persoonlijkheid, die gesymboliseerd worden door de driehoek van het MC naar de maan, de sextiel van de maan naar saturnus, de driehoek van saturnus naar uranus en de sextiel van uranus naar het MC. Omdat het hier voornamelijk verbindingen betreft tussen beroepsfactoren in de horoscoop zijn ook deze aspecten in het beroepsleven van belang. Ze duiden op een gemakkelijk in de persoonlijkheid in te passen lucht-vuur combinatie in de beroepsmatige sfeer, een combinatie van creativiteit en inspiratie enerzijds en luchtige contacten anderzijds. Van deze combinatie zijn de eerder omschreven spanningsvelden dus als het ware de 'motor'. We kunnen het bovenstaande als volgt samenvatten: - Avontuurlijkheid, vrijheid en spontane, afwisselende contacten moeten de mogelijkheid geven om in de buitenwereld liggende doelen te bereiken, met name in de sfeer van geborgenheid en geworteldheid. - In het beroep moet een zekere gevoelsintensiteit gecommuniceerd kunnen worden. - Creativiteit en middelpuntigheid enerzijds en gemeenschapszin anderzijds moeten erin kunnen worden gecombineerd. Hieronder volgt nu wat ter zake doende informatie over de horoscoopeigenares. Ze is van beroep 'popzangeres' (waarbij ze zelf de aanduiding 'pop' in deze betiteling waarschijnlijk niet helemaal bevredigend zal vinden) en verdiende in het verleden bij als fotomodel en met het geven van muziekles. Inderdaad maakt haar beroep het voor haar mogelijk om haar eigen geborgenheid te creëren door de avontuurlijke, veelzijdige kanten ervan. Vanuit haar achtergrond is de behoefte daaraan zeker aanwezig. Ze heeft haar eigen ouders nooit gekend en is door pleegouders opgevoed. Deze pleegouders omschrijft ze zelf ongeveer in termen van 'streng-calvinistisch, maar niet direkt intolerant'. Thans ervaart ze het

391

als uiterst belangrijk voor zichzelf dat ze er via haar beroep toe in staat is om op een afgelegen boerderijtje te wonen. Ze ervaart dit boerderijtje als een soort 'thuishaven' die helemaal van haarzelf is en voelt er in eerste instantie om die reden ook niet voor om haar woonplaats met één of meerdere personen te delen. In haar beroep streeft ze ernaar om een eigen stijl te vinden en die te ontwikkelen. Daarbij distantieert ze zich heel bewust van de meer commerciële popindustrie, vanwege de daaraan inherente onbenulligheid, voosheid en hypocritie. Ook de sterke bezetting van de 'gezelschapshuizen' kan in haar beroep goed tot uiting komen in het dagelijkse contact dat ze beroepshalve met haar manager moet onderhouden. Ook op het privévlak loopt dit contact goed en het zal ongetwijfeld een essentiële bijdrage leveren aan haar behoefte aan persoonlijke banden die door de sterke bezetting van de gezelschapshuizen wordt weergegeven.

392

Antwoord op vraag 2 Het betreft hier een horoscoop die in aanleg uitgesproken luchtig is met aarde als hulpelement. Het in aanleg inferieure element water is onderbezet en hetzelfde geldt voor het element vuur. De enige factor die zich in deze horoscoop in een vuurteken bevindt is de planeet pluto in huis 4. Qua uiting is deze horoscoop geheel anders 'opgebouwd'. We vinden in de uiting juist een sterke bezetting van de elementen die in aanleg zwak bezet zijn. Zo bevindt de luchtige tweelingen aanleg zich voornamelijk in het 12e huis en de aardse maan in maagd houdt zich in huis 5 op. Vanuit deze context moeten we de oudersymbolen in deze horoscoop zien. In de les zagen we dat deze oudersymbolen de nuvolgende kunnen zijn: - In eerste instantie de maan als moedersymbool en de zon en saturnus als vadersymbolen. - In tweede instantie de 4e en 10e huis factoren als oudersymbolen met ieder een eigen functie. Het 4e huis symboliseert de ouderlijke invloed voor zover die geassocieerd wordt met geborgenheid, afkomst en geworteldheid. Het 10e huis symboliseert de ouderlijke invloed op de bewuste presentatie naar buiten. Met dit laatste wordt in deze duiding begonnen. Aan het begin van het 10e huis zien we het teken waterman. De bewuste presentatie naar de buitenwereld is dus waterman-achtig,

393

d.w.z. de geborene wil graag bekend staan als iemand die oog heeft voor gemeenschappelijke belangen en interesses en bijeen wil brengen wat aan haarzelf en aan elkaar verwant is. De hierboven geschetste bewuste presentatie moet vorm krijgen door middel van de planeet uranus, de heerser van huis 10. Uranus bevindt zich in het teken kreeft in het 2e huis. De 'vrijheid-gelijkheid-broederschapsroeping' van huis 10 vindt hier dus een uitlaatklep in het zoeken van een eigen emotionele stijl (uranus in kreeft) die een gevoel van concreet houvast biedt (huis 2). Wanneer we deze duiding vertalen naar de ouderlijke invloed op de bewuste presentatie naar buiten, zou een en ander kunnen betekenen dat deze invloed de geborene ertoe brengt om op haar eigen manier met geestverwanten te zoeken naar een vorm van concreet houvast en zekerheid. Meer informatie hierover geeft het vierkant van uranus met saturnus, de planeet die 'de gewetenskant van de innerlijke vader' symboliseert. Saturnus is heer 8, staat in weegschaal in huis 5 en heeft daarbij behalve het genoemde vierkant met uranus ook een driehoeksaspect met de zon, een ander vadersymbool, die op zijn beurt weer een halfsextiel heeft met uranus. In het 'circuit' dat op deze wijze ontstaat zit dus vrij veel informatie besloten over kanten van de persoonlijkheid die het gemakkelijkst op een vaderfiguur geprojecteerd worden en in die zin het vaderbeeld vrij sterk kunnen vormen en beïnvloeden. De rol van saturnus in dit geheel kan als volgt worden omschreven: Om te beginnen worden in deze planeet in de hoedanigheid van heer 8 de omzettingen, gevoelsintensiteit en openlijke angsten van het 8e huis geuit. Saturnus zelf heeft, ondanks zijn plaatsing in het teken weegschaal. nogal een sterke leeuw-principelading". De planeet staat niet alleen in het 5e huis, maar heeft ook nog een driehoek met de zon, de 'drijfveermanifestatie' van het leeuw-principe, en met de beide heersers van het 5e huis, de planeten mercurius en venus. De zon, mercurius en venus bevinden zich vervolgens in huis 12. Saturnus in huis 5 kan een bepaalde faalangst symboliseren waar het de zelfexpressie betreft. Het feit dat saturnus heer 8 is zou dit gevoel kunnen intensiveren. (Uiteraard intensiveert dit gegeven ook de positieve uitingsmogelijkheden van deze saturnus, waar straks op wordt teruggekomen.) Verder staan de zon en de beide heersers van huis 5 in het 12e huis. Ook dit kunnen aanwijzingen zijn voor een neiging om zich op de

394

achtergrond te houden, zich misdeeld te voelen, de eigen identiteit te 'verdonkeremanen', daar geen grip op te kunnen krijgen, enz. De bovenstaande neigingen gaan via hun driehoeksaspect met saturnus soepel samen met de mogelijke uiting van deze laatste planeet als een soort faalangst waar het de vrije zelfexpressie (huis 5) betreft. Vanwege de plaatsing van deze saturnus zal de faalangstuiting van deze planeet zich manifesteren in de verstandelijke en contactuele gerichtheid op de buitenwereld. De geborene zal mogelijk weinig vertrouwen hebben in het eigen vermogen om zich via een prettige omgang met anderen creatief uit te drukken. In ieder geval is de kans groot dat hier een kwetsbare plek ligt. Verwijten over haar gedrag t.o.v. anderen en in de sfeer van een gebrek aan 'luchtige charme' in de contacten naar anderen toe kunnen haar gemakkelijk in haar schulp doen kruipen. Mogelijk ontwikkelt ze vanuit deze door saturnus gesymboliseerde faalangst mede vanuit een soort jaloezie (saturnus is heer 8) een aversie tegen mensen die er gemakkelijk kans toe zien om via eerder genoemd luchtig soort charme op te vallen, iets wat ze heimelijk zelf wel graag zou willen, maar niet goed durft. Ook kan het gepaard gaan met een soort rebellie (het vierkant van saturnus met uranus kan hiervoor een aanwijzing zijn) tegen vlotte omgangsvormen waarmee iemand zich gemakkelijk in een middelpuntspositie en in een centrale rol weet te manoeuvreren. In deze rebellie vindt de bewuste presentatie naar buiten een uitlaatklep door zich publiekelijk voor te staan op de eigen emotionele stijl, waarin concreet houvast wordt gezocht. Deze 'rebellie' heeft via de halfsextiel, weer een wisselwerking met de 'miskenningszelfexpressiekant' van de 12e huis zon in tweelingen, die heer 4 is en dus wijst op een naar het eigen idee van huis uit meegekregen gevoel van miskenning. Belangrijk voor een positief functioneren van dit hele circuit is het inzicht dat het boven geschetste patroon hoofdzakelijk een gevolg is van de eigen angsten. Omdat er nogal wat vadersymbolen in dit circuit zitten, is de kans niet uitgesloten dat de vader wordt gevoeld als iemand die door zijn omgang met mensen in een positie van openbare autoriteit een soort onbereikbaar ideaal vertegenwoordigt. Zolang de geborene wel/niet bewust vanuit dit gevoel de wereld benadert zal de rebellie van uranus gebaseerd zijn op een bij voorbaat verloren strijd en zal de zelfexpressiekant van de zon, venus en mercurius in huis 12 zich inderdaad manifesteren als een gevoel van misdeeldheid en onterecht

395

achtergesteld worden. Wat de geborene dan vergeet is dat ze zich vanuit haar minderwaardigheidsgevoel ten opzichte van haar vaderprojectie zelf achteruitzet. Anderzijds biedt eerdergenoemde rebelliereaktie op grond waarvan eigen houvast en zekerheden worden gezocht op den duur wel de mogelijkheid om een eigen identiteit op te bouwen die los staat van dit vaderbeeld. Uiteraard kunnen de 12e huis planeten zich daarbij ook manifesteren als een vermogen tot meevoelen en meeleven op de tweelingen manier en via de driehoek met saturnus in weegschaal in huis 5 kan dit meevoelen en meeleven met de wereld een uitlaatklep vinden in een begrip voor de angsten van waaruit mensen bepaalde omgangsvormen kiezen (mercurius en venus, beide heer 5 en 12, driehoek saturnus in weegschaal in 5). Omdat dit tegelijk een stuk acceptatie van de eigen onzekerheden op dit vlak zou inhouden kan met deze saturnus geleidelijk aan een vermogen ontwikkeld worden om via een zelfontdekte structuur de omgang met anderen prettiger te maken, wat bij kan dragen tot een gevoel van eigen identiteit (saturnus in weegschaal in huis 5). Eerder in dit verhaal werd onder meer melding gemaakt van het feit dat de zon heerser van het 4e huis is. Daarmee zijn echter nog niet alle 4e huisfactoren behandeld. Eén belangrijke 4e huisfactor is hier de op het IC geplaatste planeet pluto. Eerder al werd vermeld dat pluto in aanleg de enige vuurfactor in deze horoscoop is. Verder is pluto heerser van het 6e huis en heeft deze planeet een samenstand met de zuidelijke maansknoop. Het feit dat deze planeet heer 6 is kan erop duiden dat zowel de dagelijkse plichten en routines als verschijnselen in de sfeer van ziekte en gezondheid via deze planeet een uitlaatklep moeten vinden. De plaatsing ervan op het IC kan betekenen dat een en ander zijn weerslag heeft op de wijze waarop het milieu van afkomst, de geborgenheid die dit milieu biedt en de eigen huiselijke situatie ervaren worden. In dit hele gebeuren zullen allerlei intense omwentelende gevoelens een belangrijke rol spelen. Als enige vuurfactor in aanleg functioneert deze pluto bovendien als een soort inspiratiebron. Gecombineerd met het bovenstaande kan dit gemakkelijk wijzen op een machtsstrijd die zich in de huiselijke

396

sfeer afspeelt. Verder kunnen we in zijn algemeenheid stellen dat datgene wat een planeet als pluto symboliseert voor een luchtpersoonlijkheid als deze vaak wat moeilijk te hanteren is. In deze toch wel tamelijk uitgesproken luchthoroscoop staat pluto bovendien nog in oppositie met de noordelijke maansknoop in het luchtteken waterman. De door deze planeet gesymboliseerde problematiek leidt de geborene dus af van haar uiteindelijke bestemming, i.e. het zich naar de buitenwereld toe presenteren als iemand met geestverwanten. (pluto opposiet noordelijke maansknoop in waterman in 10). De machtsstrijd met de geborgenheidskant van het ouderlijk milieu, die gemakkelijk dwangmatige proporties aan kan nemen (pluto duidt hierop), leidt de geborene dus af van haar zelfgekozen bestemming, zoals die hierboven werd geschetst. Wanneer een dergelijke machtsstrijd op een ouder geprojecteerd wordt, bepaalt de geaardheid van die ouder mede of deze daartoe als object wordt uitgekozen. Bij de geborene is er sprake van een nogal scorpionische moeder. De hierboven beschreven machtsstrijd heeft zich dan ook het duidelijkst gericht op de moeder, hoewel er ten aanzien van beide ouders wel sprake van is geweest. Gedurende de puberteitsleeftijd is er een zeer dwingende band met de ouders geweest, die bij haar onder andere heeft geleid tot een periode van anorexia nervosa en een tijdelijke opname in een psychiatrische inrichting. In feite zijn deze gebeurtenissen door de geborene waarschijnlijk zeer lang gevoeld als een verlies in de strijd om een eigen identiteit. Daarna hebben deze machtsstrijd en de daarmee samenhangende spanningen zich nog het langst geuit in een soort dwingende relatie met de moeder. (De kans daarop wordt mede gesymboliseerd door de dynamisch geaspecteerde maan in maagd in huis 5.) Verwijten die de moeder te horen kreeg lagen vaak in de sfeer van een soort 'poezenklauwenliefde' naar betrokkene toe. Verder werd de moeder in dergelijke buien afgeschilderd als een onbenullige huissloof die alleen maar oog heeft voor praktische zaken en niet voor de vrijheid die haar dochter nodig heeft (pluto in leeuw op IC/maan in maagd/heer 1/5 in 5). Vooral de plaatsing van de maan in maagd in huis 5 wijst er op dat er t.a.v. het 'huissloofargurnene sprake was van projectie. In deze periode, die toch vrij lang heeft geduurd, had de geborene niet

397

in de gaten dat ze door zelf telkens weer naar haar ouders af te reizen deze dwingende band in stand hield. Thans is er gelukkig een ontwikkeling op gang gekomen die meer wijst in de richting van het ontwikkelen van een eigen identiteit die los staat van het in de ouders geprojecteerde en meer wijst in de richting van het zoeken van vrienden en deelgenoten (maansknoop in waterman in 10).

398

Bijlage 2 - Tijdzonetabellen voor Indonesië, Suriname en de Antillen en afwijkingen van zonetabellen in Nederland'

1. overgenomen uit 'Handboek voor de beginnende astroloog' (zie literatuurlist)

399

JAVA, AIADURA, BALI, LOMBOK, CELEBES, SANGIHE, TALAUD- en SUNDA-EIL, BORNEO: MOLUKKEN, NIEUW-GUINEA: TIMOR tol 1 febr. 1949: TIMOR vanaf 1 febr. 1949:

CENTRALE-ZONE-TIJD

(120 ° 00' 0.L)

OOST-ZONE-TIJD OOST-ZONE-TIJD CENTRALE-ZONE-TIJD

(135°00' O.L.) (133°00' O.L.). (120°00' 0.L.)

Vanaf 1 trui 1950 t/m 31 december 1963: NOORD-SUMATRA + WESTKUST EILANDEN: TIJDZONE 1 BENGKULU, LAA1PONG, PALEMBANG, HANGKA, BILIVING, RIAU-EIL, ENGGANO: TIJD-ZONE 2 JAVA, MADURA, BALI, LOMBOK, KALIMANTEN (BORNEO): TIJD-ZONE 3 SULA WESI (CELEBES), FLORES, SUMBA, SUMBAWA, SANGUIE- a 1 TALAUD-EIL, TIMOR: TIJD-ZONE 4 MALUKU (MOLUKKEN): TIJD-ZONE 5 IRIAN (NIE,UW-GUINEA), ASRONG en ARU-EIL, LARA7; SAUMLAKKI, KAf-EILANDEN: TIJD-ZONE 6 Vanaf 1 januari 1964: SUMATRA, JAVA, MADURA, BAL!: KA LIMANTEN (BORNEO), SULAWESI (CELEBES), NUSA TENGGARA (LOMBOK + EILI zonder Bali! MALUKU (MOLUKKEN), IRIAN BARAI (NIEUW-GUINEA):

STANDAARD TIJD

CENTRALE TIJD OOST-ST. TIJD

400

( 97°30' O.L).

(105°00' O.L.) (112°30' O.L).

(120°00' O.L.) (127°30' O.L.)

(135 ° 00' O.L.)

(105°00' O.L.).

(120 ° 00' O.L.) (135°00' O.L.)

Suriname: Er gold Werkelijke Plaatselijke Tijd vóór 18 november 1883, daarna t/m 30 september 1945 gold de Paramaribo Tijd, welke was afgestemd op de Meridiaan van 55°09' W.L. Vanaf 1 oktober 1945 geldt de Surinaamse Standaardtijd, welke is afgestemd op de Meridiaan van 52°30' W.L. Nederlandse Antillen: Aruba, Bonaire, Curnao: Werkelijke Plaatselijke Tijd (W.PL.T.) tot 18 november 1883, daarna t/m 31 december 1937 gold de Curaçao Tijd, welke was afgestemd op de Meridiaan van 68°57' W.L. Vanaf 1 januari 1938 t/m 31 december 1964 had men de Standaardtijd, geldend voor de Meridiaan van 67 ° 30' W.L. Saba, St.-Eustatius, St.-Maarten: Ook hier de Werkelijke Plaatselijke Tijd tot 18 november 1883, daarna tot 31 december 1937 de Standaardtijd afgestemd op de Meridiaan van 63° W.L. Vanaf 1 januari 1938 gold en geldt de Atlantische Tijd. afgestemd op de Meridiaan van 60° W.L. Afwijkingen van normale tijdzónetabellen in Nederland Eindhoven Vanaf 20 september 1944 14 uur géén zomertijd meer Heerlen Vanaf 21 september 1944 3 uur géén zomertijd meer Helmond Vanaf 26 september 1944 3 uur géén zomertijd meer Maastricht Vanaf 19 september 1944 3 uur géén zomertijd meer Sas van Gent Vanaf 19 september 1944 21 uur géén zomertijd meer Sittard Vanaf 22 september 1944 ? uur géén zomertijd meer Weert Vanaf 22 september 1944 ? uur géén zomertijd meer Zaltbommel Vanaf 6 mei 1945 8 uur géén zomertijd meer

401

Bijlage 3 - Huizentabellen van Indonesië, Suriname en de Antillen'

Bijlage 4 - De huizensystemen Aan het begin van les 7 en ook al in les 2 werd vermeld dat de horoscoop meestal niet in vier, maar in twaalf stukken wordt verdeeld. Alle manieren om de horoscoop in twaalf stukken te verdelen gaan uit van het punt dat op het M.C. staat, het punt dat op de ascendant staat of van een combinatie van beide. De beide huizensystemen die van één van beide uitgaan zijn de gelijke-huizensystemen. Het eerste gelijke-huizensysteem dat hier ter sprake komt is het zgn. ascendantsysteem. In dit systeem wordt de horoscoop vanaf het ascendantpunt in 12 huizen van 30 graden verdeeld (zie fig. 5a).

402

403

404

405

406

407

Bijlage 4 — De huizensystemen Aan het begin van les 7 en ook al in les 2 werd vermeld dat de horoscoop meestal niet in vier, maar in twaalf stukken wordt verdeeld. Alle manieren om de horoscoop in twaalf stukken te verdelen gaan uit van het punt dat op het M.C. staat, het punt dat op de ascendant staat of van een combinatie van beide. De beide huizensystemen die van één van beide uitgaan zijn de gelijke huizensystemen. Het eerste gelijke-huizensysteem dat hier ter sprake komt is het zgn. ascendantsysteem. In dit systeem wordt de horoscoop vanaf het ascendantpunt in 12 huizen van 30 graden verdeeld (zie fig. 5a).

Figuur 5a en 5h: Een horoscoop voor het moment waarop op onze geografische breedte het punt 0 gr. Steenbok opkomt. Volgens de beide gelijke huizensystemen. Fig. 5a is volgens het ascendantsysteem. fig. 5h volgens het M.C.-systeem in huizen verdeeld.

408

Het andere gelijke huizensysteem is het M.C.-systeem. Volgens dit systeem wordt de horoscoop vanaf het M.C. op dezelfde wijze in 12 even grote huizen verdeeld (fig. 5b). Het bezwaar van het eerste systeem, het ascendantsysteem, is dat het M.C. in dit systeem meestal niet samenvalt met het begin van het 10e huis. In fig. 5a kunnen we zien dat in een horoscoop voor het moment waarop op onze breedte het punt 0 gr. Steenbok opkomt, het M.C. in het 1 le huis valt, wanneer die horoscoop volgens het ascendantsysteem wordt getekend. Wanneer men deze zelfde horoscoop volgens het M.C.-systeem tekent valt de ascendant in het 11e huis (fig. 5b). Hier geldt dus hetzelfde bezwaar. Slechts tussen de beide keerkringen (in de tropen) zijn de huizen van de horoscoop altijd ongeveer van gelijke grootte. Het gebruik van horoscoopcirkels met vooraf ingetekende huizen van gelijke grootte is buiten dit gebied dan ook af te raden. In ieder geval is het zo dat met name voor beginners het feit, dat het M.C. of de ascendant niet samen valt met het begin van het le huis, respectievelijk 10e huis complicaties kan geven bij het uitleggen of duiden van de horoscoop. Daarom wordt in deze cursus niet gewerkt met gelijke huizensystemen, maar met ongelijke huizensystemen. Bij de meest gebruikelijke ongelijke huizensystemen wordt de horoscoop in 12 stukken verdeeld op grond van de plaats van het M.C.-punt en van het ascendantpunt beide. Dit heeft als voordeel dat de ascendant altijd samenvalt met het begin van het eerste huis en het M.C. altijd met het begin van het 10e huis. Verder zijn deze huizenindelingen gebaseerd op het punt van de dierenriem dat astrologisch gezien werkelijk op het hoogste punt van zijn dagboog - het M.C. - staat en het punt daarvan dat werkelijk aan het rijzen is. Een moeilijkheid bij de ongelijke huizensystemen is dat vier stukken, die meestal van ongelijke grootte zijn, op de één of andere manier verdeeld moeten worden in 12 stukken. In een beginnerscursus voert het te ver om uit te leggen hoe dit precies in zijn werk gaat. De twee bekendste manieren waarop dit gebeurt zijn de indeling van de horoscoop volgens het huizensysteem van de Duitser Koch en de indeling zoals die volgens Placides gedaan moet worden.

409

Zoals eerder in de cursus al werd vermeld, geven de huizen informatie over de levenssituaties waarin de door planeten in teken gekleurde drijfveren zich manifesteren. In de astrologenwereld bestaat tegenwoordig de indruk dat een horoscoop die volgens het systeem van Koch is ingedeeld informatie geeft over het uiterlijk waarneembare gedrag van de horoscoopeigenaar, terwijl het systeem van Placides meer zou aangeven hoe iemand levenssituaties innerlijk beleeft. In deze cursus wordt het huizensysteem van Placides gebruikt omdat dit in de astrologie het meest gebruikte ongelijke huizensysteem is en omdat vanuit het weinige onderzoek dat er m.b.t. huizensystemen gedaan is de indruk bestaat dat het ook het meest rendabele systeem is.

410

Bijlage 5 - Astrologische verenigingen en beroepsastrologen in Nederland - V.V.A.N.N. Postbus 410131 9701 CA Groningen

- V.A.G. Belgiëlei 149, bus 7 B-2000 Antwerpen België

- N.G.P.A. p/a Zamenhofdreef 2 3562 JW Utrecht

- Stichting Astrokring p/a Leyweg 362 Den Haag (070-294972)

- W.V.A. p/a de heer E.I.K. Esser Oudwijkerlaan 26 3581 TD Utrecht

- Stichting Arcella p/a Zamenhofdreef 2 3562 JW Utrecht (030-627321)

- W.K.O. p/a mevrouw L. Grevelinck Jacob Romansstraat 9 Leiden

- Stichting Arcturus p/a Willem Venerius Postbus 1310 8001 BH Zwolle

- N. V. W.O.A. Nobelstraat 3-bis Utrecht

- Astrol. Ver. Eindhoven p/a Sienalaan 36 5632 TV Eindhoven

- Stichting Capella p/a Armhoefstr. 31 5018 EH Tilburg (013-422020)

-Astrologiedocenten Werkgroep: Samenwerkingsverband van astrologiedocenten die astrologie beoefenen op eigentijdse, nietfatalistische wijze. Bij de werkgroep zijn thans 25 à 30 astrologiedocenten aangesloten. Inlichtingen over aansluiting bij de werkgroep: 050-120387.

411

Beroepsastrologen Bij het N.G.P.A. (het Nederlands Genootschap van Praktizerend Astrologen) is op aanvraag een ledenlijst verkrijgbaar. Op deze ledenlijst staan onder meer de namen van een aantal praktizerende leden vermeld. Bij hen kan men terecht voor een horoscoopbehandeling. Het N.G.P.A. is het enige officiële beroepsgenootschap dat in Nederland bestaat. Wie praktizerend lid van dit genootschap wil worden moet voor een uit 2 vooraanstaande astrologen bestaande ballotagecommissie verschijnen. Verder is het aan te bevelen om alleen naar astrologen te gaan die een gedegen psychologische of psychotherapeutische scholing hebben gehad. Uitvoerige informatie hierover is te vinden in 'Astrologische Wegwijzer voor Nederland en België' van drs. Halbe van der Velde. Een informatief boekwerkje over het astrologenwereldje in Nederland en België. De 2e druk ervan zal in 1988 uitkomen. Het boekje staat boordevol informatie over allerlei 'beroeps'astrologen en over cursussen, opleidingen, verenigingen, congressen, tijdschriften etc. op het gebied van astrologie in Nederland en in België.

412

Bijlage 6 - Hulptabellen bij het berekenen van planeetposities

413

414

415

416

417

418

419

420

421