ASME SECTİONIX ' A GÖRE WPS HAZIRLAMA KRİTERLERİ Yazar Administrator Pazartesi, 18 Şubat 2008 20:38
Daha önceki makalelerimde üniversitelerimizdeki mühendislik eğitiminden,mühendislik eğitiminde teorik bilgi yükü kadar pratik uygulamalarında çok önemli olduğundan,kaynaklı imalat ve kaynaklı birleştirme ‘nin özel bir proses olduğundan ve Kaynak Mühendisliği kavramından söz etmiştim.Yazdığım makaleleri takip eden arkadaşlardan
açık söylemek gerekirse beklediğimden de fazla olumlu tepkiler aldım.Bana maille ulaşan bir çok arkadaşın gerek malzeme bilgisi,gerek kaynak yöntemleri,dolgu malzemesi seçimi,kaynak parametre ayarları gerekse Kaynak Mühendisliği ile ilgili pek çok soruları oluyor.Mailleri olabildiğince cevaplamaya çalışıyorum.Ulaşamadığım , sorusuna cevap veremediğim herkesin beni anlayışla karşılayacağını umut ediyorum.İlerde yayınlayacağım bir makalemi sadece bu sorulara ayıracağım.Umut ediyorumki böylelikle merak edilen ve bana yöneltilmiş bütün teknik soruların cevabını vermiş olacağım.Kaynaklı imalata yakınlığı olan,üretim ve imalatta çalışan herkes WPS VE PQR hazırlamanın kaynaklı imalat için ne denli önemli olduğunu bilir.WPS kısaca imalat yapan firma olarak yapacağınız kaynaklı birleştirmenin kalitesini önceden müşteri firmanıza taahüt etmeniz demektir.WPS bir nevi demo çalışmadır.Kaynak yaparken uygulayacağınız bütün data ve girdileri,bütün parametreleri standartlarda tanımlanmış ebat ve ölçülerdeki numune parça üzerinde uygulayarak ve yine standartlarda tanımlanmış ebatlarda numuneler hazırlayarak tahribatlı ve tahribatsız muayenelerini yaparak elde edeceğiniz PQR’ a göre kaynaklı imalatınızın kalitesini müşteri firmanıza taahüt etmiş olursunuz. WPS kelime olarak Welding Procedure Specification cümlesinin kısaltılmışıdır.Kısaca ve daha net bir ifadeyle Kaynak Yöntem Prosedürü demektir.Prensip olarak öncelikle geçici WPS hazırlanır.WPS ‘e uygun olarak numune kaynağı yapılır.Kaynak işlemi bittikten sonra sözkonusu numune için tahribatlı ve tahribatsız kontroller yapılır.Bunun neticesinde PQR hazırlanır.Test sonuçlarının uygun olması durumunda hazırlanmış olan geçici WPS artık gerçek ve asıl WPS olacaktır.WPS hazırlanması için tanımlanmış format ve yöntemin gereklilikleri hem DIN EN hemde ASME SECTION IV da belirtilmektedir.EN normuna göre WPS hazırlanması konusu bir sonraki makalemde anlaacağım.Benim burada sözünü edeceğim standart ASME standartı olacaktır. Standart farklı kısımlar içermektedir. ASME SECTION IV da yer alan ana kısımlara kısaca aşağıdaki gibidirQW100 : WPS VE PQR belgelerinin hazırlanması ve kaynak işleminin burada belirtilen şartlara uygun olarak yapılmasından bahseder QW110 : Kaynaklı parçadan kaynak test numunesi alma şartlarını tanımlar QW120……130 : Boru ve Levha test parçaları için kaynak pozisyonlarını ve kaynak tipini tanımlar QW140 : Çekme testi ile ilgili gerekli şartları tanımlar QW150 : Çekme testi ile ilgili daha ince detayları tanımlar QW160 : Eğme testi ile ilgili şartları tanımlar QW170 : Darbe testi ile ilgili şartları tanımlar QW180 : Köşe kaynak testlerini tanımlar QW190 : Tahribatsız test şartlarını tanımlar QW400 : Kaynatma datalarını tanımlar
1/3
ASME SECTİONIX ' A GÖRE WPS HAZIRLAMA KRİTERLERİ Yazar Administrator Pazartesi, 18 Şubat 2008 20:38
Konunun daha anlaşılır olması için somut bir örnek vermekte yarar var. Kaynaklanacak ana malzeme : SAE316-SAE 316(her ik malzeme kalitesi de aynı) Malzeme kalınlığı : 25 mm Bu veriler ışığında WPS de bulunması gereken asgari bilgileri sıralayacak olursak 1-GENEL BİLGİLER şirket adı :wps hazırlayan ad soyad : wps no : 1 tarih : 06/01/2008 otomatik yada manuel kaynak:manuel wps revizyon no : 0 kaynak yöntemi : SMAW(semimanuel arc welding;elektrot kaynağı)2-QW 402( BİRLEşTİRME DETAYI) kaynak ağzı: X kaynak ağzı altlık kullanılacak mı : evet altlık tipi : tek tarafta kaynak dolgusu3-QW403(ANA MALZEME) P no :8 Grup no :1(her iki malzemede aynı p ve grup numarasına sahip) Kimyasal analiz ve mekanik özellikler grubu: 16Cr12Ni2Mo Geçerli olduğu aralık : Alın kaynakları için 5-50 mm aralığı4-QW404 (DOLGU METALİ) sfa no(spec no) : 5.4 aws no : E 308L-16 F no : 5 No : 8 Dolgu malzemesi çapı : 3.25-4 mm Alın kaynağı için kalınlık aralığı : 35-50 mm Dolgu malzemesi adı : elektrot firmalarına göre farklılık gösterecektir.5-QW405(POZİSYON) Alın kaynağı için pozisyon : 2G Köşe kaynağı için pozisyon : N/A(alın kaynağı yapıldığı için yazılmıyor)6-QW407( KAYNAK SONRASI ISIL İşLEM) ısıl işlem aralığı : N/A zaman aralığı :N/A 7-QW407(ÖN ISITMA ISIL İşLEM) ön ısıtma işlem aralığı : N/A zaman aralığı : N/A8-QW408(KORUYUCU GAZ) elektrot kaynağı yaptığımız için koruyucu gaz ile ilgili bir bilgi giremiyoruz9-QW409(ELEKTRİKS EL KARAKTERİSTİKLER) akım tipi : DC kutuplama :RP akım aralığı : 100-150 A
10-QW410(TEKNİK) paso tipi:düz paso(salınımlı paso çekilmiyor) koruyucu gaz nozul çapı :N/A
2/3
ASME SECTİONIX ' A GÖRE WPS HAZIRLAMA KRİTERLERİ Yazar Administrator Pazartesi, 18 Şubat 2008 20:38
kaynak dikişi temizleme yöntemi : taşlama-fırçalama çoklu yada tek paso : çoklu kaynak hızı : manuel kaynak olduğu için hız veremiyoruz.Eğer tozaltı kaynağı olsaydı kaynak hızı verebilirdik. Ve son olarak paso sırası ve akım voltaj aralıkları tablo halinde verilerek WPS hazırlanmış olur. Burada kısaca ASME SECTION IV standartına göre tanımlanmış bir örnek üzerinde hazırlanacak WPS te olması gereken temel girdi ve dataları incelemiş olduk.Daha sonraki aşamalarda bu WPS e göre kaynalanan test parçasından alınan numunelere tahribatlı ve tahribatsız testler yapılır.Alınan neticelere göre PQR hazırlanır.
Not : Alıtıdır www.muhendiskaynak.com
Ozgur TOKMAK
[email protected]
3/3
