ARIMA Du Bao Chung Khoan(Phuong)

1 M c l c ..................................................................................................................................1 GI I THI U CHUNG ...........................................................................................................4 1.M c đích đích nghi nghiên c u đề tài:................................................................................................4 2. Đ i t ng ng nghiên c u: .......................................................................................................4 3. Ph ng pháp pháp nghi nghiên ên cứ u:..................................................................................................5 u: ..................................................................................................5 4.Bố 4.Bố c c: ................................................................................................................................5 CH

NG 1:CƠ SỞ LÝ THUY T .......................................................................................6

1.Khái quát thị thị trư trư ng chứ ng khoá khoánn ......................................................................................6 1.1.Ch ng khoá khoánn ........................................................................................................6 1.2.Th trư ng chứ ng khoá hoán.......................................................................................6 2.Mô hình hàm h i quy quy tổ ng th ............................................................................................7 2.1.Mô hình................................................................................................................7 2.2.Các giả giả định định OLS OLS .................................................................................................7 2.3.Giả 2.3.Giả định định bổ bổ sung sung c a OL OLS ...................................................................................7 2.4.Hàm h i quy quy mẫ u .................................................................................................7 3.Mô hình ARIMA: Ph ng pháp Box-Jenkins....................................................................8 3.1.Tính d ng.............................................................................................................8 ng .............................................................................................................8 3.2.Mô hình ARIMA..................................................................................................9 3.2.1.Mô hình tựtự h i quy b c p – AR(p)........................................................9 3.2.2.Mô hình trung bình tr t bậ c q – MA(q)..............................................9 3.2.3.Mô hình tựtự hồ i quy quy kế t h p tru trung ng b ình trư trư ợ t – ARIMA(p,d,q)............9 3.2.3.1.Nh n d ng mô h ình ................................................................ ....9 3.2 3.2.3.2.

c l ng cá các thô thônng số c a mô mô h ình ARIMA(p,d,q) ................10

3.2.3.3.Ki m tra tra ch n đoán đoán mô mô h ình ...................................................... ......................................................10 10 3.2.3.4.Dự 3.2.3.4.Dự báo: .......................................................................................11 4.Mô hình ARCH:..................................................................................................................11 4.1 Lý thuy thuy t mô hình hình ARCH ARCH....................................................................................11 ....................................................................................11 4.2.Ki m định tính ARCH .........................................................................................13 CH

NG 2:

PHÂN TÍ TÍCH XU XU H

NG VÀ VÀ CÁC NHÂN TỐ TỐ

NH H

NG THỊ TR

NG

CH NG KHOÁ HOÁN VI T NAM NAM .............................................................................................15

2

1.Lịc 1.Lịchh sử sử h ình thành và phát tri n .........................................................................................15 2.Cá 2.Cácc gia giaii đoạ đoạ n phá phátt ttri ri n c a thị thị trư trư ng ch ng khoán khoán.........................................................16 .........................................................16 3.Sự 3.Sự liliên ên thông gi a VNIN VNINDE DEX X và và các chỉ chỉ số ch ng khoá khoánn tr trên thế thế gi i ............................17 CH

NG 3:ÁP D NG CÁC CÁC MÔ MÔ HÌNH HÌNH DỰ DỰ BÁO CHO CHU I VNINDEX.................21

1. ng d ng mô h ình ARIMA và ARCH để dự báo báo chuỗ chuỗ i VNin VNinde dex: x:....................................21 ....................................21 1.1.Nh n d ng mô h ình:................................................................  ình:........... ..................................................................................21 .............................21 1.2.Chuy n đ i chu chu i g c VNI VNIND NDEX EX thành thành chu i “d ng” ng”. .....................................22 1.3.Xác định mô h ình ARIMA ................................................................ ..................22 1.4.Mô hình AR(1).....................................................................................................23 1.4.1.

c l ng mô h ình AR(1)................................................................ AR(1)........................ ............................................23 ....23

1.4.2.Ki m định định ph n d ................................................................................24 1.4.3.Các chỉ chỉ tiêu tiêu dự dự báo và và giá trị trị dự dự báo: báo: ...................................................25 1.5.Mô hình AR(2).....................................................................................................26 1.5.1.

c l ng mô h ình AR(2)................................................................ AR(2)........................ ............................................26 ....26

1.5.2.Ki m định định ph n d ................................................................................27 1.5.3.Các chỉ chỉ tiêu tiêu dự dự báo và và giá trị trị dự dự báo: báo: ...................................................27 1.6.Mô hình ARIMA(1,1,1).......................................................................................28 1.7.Mô hình ARCH....................................................................................................30 1.7.1.Ki m địn định ả nh hư ng c a Arch v i mô h ình AR(2) ............................30 1.7.2 7.2.

c l ng ARCH(1) (1) ............................................................................31

2.K t h p mô mô h ình h i quy, quy,ARI ARIMA,A MA,ARCH RCH để dự báo Vninde Vnindexx ..........................................31 2.1.Nh n d ng: ng: ...........................................................................................................31 2.2.

c l ng ............................................................................................................32

2.3.Ki m định F_te F_test st,, t_tes t_testt và ki ki m định Wald Wald.........................................................32 2.4.Ki m định định ph n d ...............................................................................................33 2.4.1 2.4.1.Đ .Đồồ thị thị phân phân ph i chu chu n c a ph n dư ....................................................33 2.4.2.Ki m địn địnhh Kolmogorov-Smirnov:........................................................34 2.5.K t h p ARIMA, ARCH vào mô hình h i quy quy ...................................................35

3 CH

NG 4:NH N ĐỊNH ỊNH THỊ TR TR

CHẾ CHẾ VÀ H

NG, KI N NGHỊ, NH NG M T CÒN H N

NG PHÁT TRI N CH CHO MÔ HÌNH.............................................................36

1.Nh n địn địnhh thị thị trư ng: ng: .........................................................................................................36 2.Ki n ngh nghị: ị:............................................................................................................................37 ............................................................................................................................37 3.Nh ng mặ t hạ n ch : ............................................................................................................38 4.Hư 4.Hư ng nghi nghiên ên c u phá phátt ttri ri n từtừ mô h ình:................................ ...........................................38 PHỤ PHỤ L C...............................................................................................................................39 PHỤ PHỤ L C 1:D 1:DỮỮ LIỆ U THE THEO TU TU N C A VNI VNIND NDEX EX,, S& S&P5 P500 00,, DAX DAX,, KO KOSP SPII, STRAINTS TIMES, CAC, FTSE100....................................................................................39 PHỤ PHỤ L C 2:K T QUẢ NGHIÊN C U MÔ HÌNH ARIMA,ARCH Đ I V I CHỈ S S&P500..................................................................................................................................43 PHỤ PHỤ L C 3:K T QUẢ NGHIÊN C U MÔ HÌNH ARIMA,ARCH Đ I V I CHỈ S KOSPI....................................................................................................................................48 PHỤ PHỤ L C4:K T QUẢ NGHIÊN C U MÔ HÌNH ARIMA,ARCH Đ I V I CHỈ S DAX.......................................................................................................................................52 PHỤ PHỤ L C 5:K T QUẢ NGHIÊN C U MÔ HÌNH ARIMA,ARCH Đ I V I CHỈ S TRAINTS TIMES..................................................................................................................66 PHỤ PHỤ L C 6:K T QUẢ NGHIÊN C U MÔ HÌNH ARIMA,ARCH Đ I V I CHỈ S CAC ................................................................ ................................................................ .......60 PHỤ PHỤ L C 7:K T QUẢ NGHIÊN C U MÔ HÌNH ARIMA,ARCH Đ I V I CHỈ S FTSE100 ................................................................ ................................................................ 64 TÀI LI U THAM KH O .....................................................................................................68

4

GI I THI U CHUNG 1.M c đích đích nghi nghiên ên c u đề tài: - H th ng tài tài chí chính nh luôn luôn đư c xem xem là trung tâm c a n n kin kinhh t . Nó Nó bao bao g m thị thị tr ng ti n tệ và thị th ị tr ng vố n. Tron Trongg quá quá tr ình  ình h i nhậ nhậ p, vi c phá phátt tri tri n thị thị tr ng vố n là v n đề đ c Đ ng và Chính Phủ Phủ đ t m c tiêu phát tri n lâu lâu dài và b n v ng. ng. Do Do đó đó thị thị tr ng v n rấ t quan uan tr ng và đ c thể hi n rõ nét qua thị thị trư trư ng ch ng khoán khoán.. Tuy Tuy nhi nhiên thị thị trư trư ng chứ ng khoá khoánn r t ph c t p và và vi c phát triể n nó vô cùng khó khăn - Nên vấn đề đặt ra “làm “làm sao nh n địn địnhh chí chính nh xác xác đ c chi chi u h ng củ a thị thị tr ng”. Chi u hư ng này đ c thể hi n rõ qua chỉ chỉ số ch ng khoá khoánn c a Việ Việ t Nam Nam:: chỉ chỉ s VNINDEX. Vì v y chú chúng ng ta ta ph i có có tầ m nh ìn rõ nét h n và và có có đ c các các nh n định định chín chínhh xác hơ n thô thông ng qua qua việ việ c sử dụ ng các các mô mô h ình dự dự báo báo để để có th thể xác xác địn địnhh đ c h ng phá phátt tri n t t nhấ nhấ t cho cho th tr ng ch ng khoá khoán. n.

2. Đ i t

ng nghiên c u:

Đề tài nghiên c u sử sử dụ ng 147 147 qua quann sát sát củ a chỉ chỉ s VNINDEX, S&P500, DAX,

KOSPI, STRAINTS TIMES, CAC, FTSE100 theo tu n từtừ ngày ngày 31/7/ 31/7/200 20066 đ n 18/5/2009.

M c tiêu: -Xây d ng mô h ình dự báo dài h n về về chỉ chỉ số VNIN VNINDE DEX X t i th thành phố phố Hồ Chí  Minh thông qua vi c sử dụ ng số li u theo theo tu n c a VNIN VNINDE DEX. X. -Xác Xác định định đư c chỉ chỉ số ch ng khoá khoánn c a n c nào nào tác tác độ ng mạ nh đế n VNI VNIND NDEX EX -Xác Xác địn địnhh đ c phầ phầ n nào nào các nhân tốtố nh h ng đ n VNINDEX Vì v y, đề tài nghiên c u ph ph i trả l i đư c 2 câu hỏ i sau: sau:

5 -Mô hình nào phù h p để để dự báo báo VNI VNIND NDEX EX -Nhân tốtố nào th c sự sự tác tác đ ng đế n VNI VNIND NDEX EX tron trongg kho kho ng th i gia giann từtừ từ ngày ngày 31/7/2006 31/7/2006 đế n 18/5/2009. 18/5/2009.

3. Ph ng ph pháp áp ngh nghiên iên c u: Để ti n cho cho vi c phâ phânn tích tích dữ li u và và dự d ự báo VNIND VNINDEX EX tôi tôi dùng dùng 3 phư ng pháp pháp mà tôi cho là hi u qu : -Mô hình ARIMA (autoregressive Intergrated Moving Average) -Mô hình ARCH (autoregressive Conditional Heteroskedasticiy) -Mô hình nhân quả quả kế t h p ARI ARIMA MA và ARCH Và tài li u tôi sử d ng đ c l y t ngu n http://www.fpts.com.vn c a côn côngg ty ty ch ng khoá khoánn fpt fpt và và http://finance.yahoo.com

4.Bố 4.Bố c c: GI I THI U CHUNG CH

NG 1:CƠ SỞ LÝ THUY T

CH

NG 2:

PHÂN TÍ TÍCH XU H

NG VÀ CÁC NHÂN TỐ TỐ

NH H

NG THỊ TR

NG

CH NG KHOÁ HOÁN VI T NAM NAM CH

NG 3:ÁP D NG CÁC CÁC MÔ MÔ HÌNH HÌNH DỰ DỰ BÁO BÁO CHO CHO CHU CHU I VNIN VNINDE DEX X

CH

NG 4:NH N ĐỊNH ỊNH THỊ TR TR

CHẾ CHẾ VÀ H

NG, KI N NGHỊ, NH NG M T CÒN H N

NG PHÁT TRI N CH CHO MÔ HÌNH

6

NG 1:CƠ SỞ LÝ THUY T

CH

1.Khái quát thị thị tr tr

ng ch ng khoá hoán:

1.1.Ch ng khoán: -Ch ng khoá khoánn là là m t giá trị trị tài chín chínhh đạ i di n bằ ng lãi lãi su t có có thể thể th a thu thu n và và có thể thể thay thay thế thế . Nói Nói chung chung,, ch ng khoá khoánn gồ m hai hai lo i là là ch ng khoá khoánn cổ cổ ph n (eq (equi uity ty securities) và ch ng khoán khoán nợ nợ (debt (debt secur securiti ities). es). Ngo Ngoài ài ra còn có lo i chứ chứ ng kho khoán án lai lai giữ giữ a hai loại loại trên. trên. Ở các n n kin kinhh tếtế phát phát triể triể n, lo i chứ chứ ng khoá khoánn nợ nợ là thứ thứ có tỷ tr ng giao iao dịch áp áp đả o trên trên các thị thị tr ng ch ng khoá khoán. n. Còn ở nh ng nề n kin kinhh ttếế kém kém phá phátt ttri ri n, nơ i mà thị thị tr tr ng ch ng khoán oán m i đư c thành l p, th ì lo i chứ chứ ng khoá khoánn cổ cổ ph n l i chi chi m tỷ tr ng giao iao dịch ịch l n h n. Đi u này này gi i tthí hích ch tạ i sao sao ở Vi t Nam Nam cu i tthậ hậ p ni niên 1990 và đầ u thậ thậ p ni niên 2000, thị thị trư trư ng chứ ng khoá khoánn đ c nhi nhi u ngư ngư i hi u là là n i tra traoo đổ i các các cổ phi u. -Công ty hay tổtổ ch c phát phát hành ch ng khoán đ c g i là đố i t ng phát hành. -Ch ng khoán có thể thể đư c chứ chứ ng nh n b ng mộ t tờtờ ch ng chỉ chỉ (cer (certi tifi fica cate te), ), bằ ng m t bút bút ttoán oán ghi sổ (book (book-entry) ho c dữ li u đi n t .

1.2.Th tr

ng ch ch ng kh khoán:

-Thị -Thị trư trư ng ch ng khoá khoán: n: là m t thị tr tr ng mà ở nơ i đó ng i ta mua mua bán, bán, chuy n nh nh ng, ng, trtrao đ i ch ch ng khoán nh m m c đích đích kiế kiế m l i. Tuy nhiên nhiên,, đó đó có có thể thể là TTCK t p trung trung hoặ c phi phi tậ p trung trung.. -Tính t p tru trung ng ở đây đây là là mu n nói nói đế n việ việ c các các gia giaoo dịc dịchh đ c tổ ch c tậ p tru trung ng theo m t địa đi m vậ t chấ chấ t.H t.H ình thái đi n h ình c a TTCK TTCK t p trung trung là Sở Sở giao giao dịch dịch chứ chứ ng khoán ( Stock exchange). T i Sở giao giao dịch dịch chứ chứ ng khoá khoánn (SGD (SGDCK CK), ), các các gia giaoo dịch dịch đư c t p tru trung ng t i m t địa địa điể điể m; các các l nh đư c chu chuyy n t i sàn sàn giao dịch dịch và và tham gia vào quá trình ghép l nh để h ình thành nên giá giao dịch. dịch.

7 -TTCK phi t p trung trung còn g i là thị thị trư ng OTC OTC (over (over the the count counter). er). Trên Trên th tr ng OTC, OTC, các các gia giaoo dịch dịch đư c tiế tiế n hành hành qua m ng lư i các các công công ty ch ng khoán khoán phân phân tán trên kh p quố quố c gia gia và đư c n i v i nha nhauu b ng mạ ng đi n t . Gi Giá tr trên thị thị tr tr ng này đ c h ình thành theo ph ng th c thoả thu thu n.

2.Mô hình hàm h i quy quy tổ ng th : 2.1.Mô hình: Yi    0  1 X 1   2 X 2  ...   k X k   i

Các hệ hệ số

  

g i là là hệ hệ số h i quy riêng

 X 1 , X 2 , X 3 , ... X k  :các bi Y t  =Bi

 

n giả giả i tthí hích ch củ a mô mô h ình

nđ cl p

  : bi n ngẫ ngẫ u nhi nhiên ên và tuân theo theo quy lu t phâ phânn phố phố i chu chu n

qui tuyế tuyế n tính tính đơ n đ c giả giả i tthí hích ch tron trongg mô mô h ình 2.2.Các giả giả định định OLS OLS cho mô hình h i qui h i qui qui bộ i: các giả định này liên liên quan quan đế n thành thành ph n nhi nhi u ngẫ ngẫ u nhi nhiêên ( i ) -Giá trị trị kỳ kỳ v ng c a  i b ng khô không ng -Khôn Khôngg có có t ng quan quan chuỗ chuỗ i (kh (khôn ôngg có có tựtự tư ng quan quan)) -Ph ng sai sai đ ng nh t => => var var(( i ) =  2 -Nhi u ngẫ ngẫ u nhiê nhiênn khô không ng có có t ng quan quan vớ i các các X -Không nh n d ng sai sai mô h ình

2.3.Giả 2.3.Giả định định bổ sung sung củ a OLS OLS cho cho mô mô h ình h i qu quii b i Các bi n h i qui qui này không có hi n t ng đa c ng tuy n hoàn h o.T c là, không t n t i t p h p cá các hệ hệ số th a mãn mãn bi u th th c sa sau v i m i ii:: 1  1 X 1i  2 X 2i  ...   k X ki  0

2.4.Hàm h i quy m u Yi    0  1 X 1   2 X 2  ...   k X k   e

8

3.Mô hình ARIMA: Ph

ng ph pháp Box-Jenkins

3.1.Tính d ng: -Y u tốtố xu thế thế đư c tác táchh ra ra khỏ khỏ i dữ dữ li u b ng cách cách lấ y sai sai phâ phânn b c 1 hay hay bậ c 2 tùy vào dữ dữ li u và và sau sau đó nh n d ng mộ t số số mô h ình dự định. định. Mô h ình có thể th ể tr ình  ình bày theo d ng AR, AR, MA MA hay hay ARI ARIMA. MA. Phư Phư ng phá phápp nh n d ng thư thư ng th c hi n qua qua ngh nghiiên c u chi u h ng bi n đ i hà hàm t ng qu quan tựtự đ ng AC ACF hay hay hàm hàm t ng qu quan tựtự độ ng t ng ph n PACF PACF -Đầ u ttiiên chuy n dữ li u th thành chu i d ng -M t quá quá tr ình  ình ng u nhi nhiên ên

Y t 

n u như như trun trungg b ình và ph ng sa sai c a m t qu quá trtr ình  ình

không không thay thay đổ i theo theo th i gia giann và và giá trị trị đ ng ph ng sai sai giữ giữ a hai hai th i đoạ đoạ n chỉ chỉ phụ phụ thuộ thuộ c vào kho ng cách cách hay hay độ trễ trễ về th i gia giann giữ giữ hai hai thờ thờ i đoạ đoạ n này này chứ chứ khôn khôngg phụ phụ thu c vào vào th i đi m thự c tế mà đ ng ph ng sai sai đ c tính -Cụ -Cụ th : Trung bình: E( Y t  ) =



 

= const



Ph ng sai: sai: Var( Var(Y t  )=  2 = const



Đồ ng ph ng sai: sai: Cova Covar( r(Y t  , Y t k  )=  k  -Tính d ng củ a chu chu i th i gian ian có thể thể nh n bi bi t d a trê trênn đồ đồ thị c a ch chuỗ i tthh i

gian gian,, đồ đồ thị thị củ a hàm hàm tựtự tư ng quan quan mẫ u hay hay ki m địn địnhh Dic Dicke keyy-Fuller -D a trê trênn đồ đồ thị thị Y= f(t) f(t),, m t các cáchh trự trự c qua quann chuỗ chuỗ i Y t  có tính d ng n u như đồ th cho th y tru trung ng b ình và ph ng sai sai c a quá trình Y t  không không đổ i theo theo thờ thờ i gian. gian. -D a vào vào hàm tựtự tư ng quan quan m u ACF ACF.. N u ACF ACF = f(t f(t)) giả giả m nha nhanh nh và t t d n v 0 thì chu i có có ttín ínhh d ng -Ki m định Dick Dick-Fuller (ki m định định đ n vị) nh m xác xác định định xem xem chuỗ chuỗ i tthờ hờ i gia giann có ph i ng ng u nhiên nhiên (Random Walk, nghĩa nghĩa là

Y t  = 1* Y t 1 +  t  )

hay không. N u chu i là b c

9 ng u nhi nhiên ên thì không có tính d ng. ng. Tuy Tuy nhi nhiên ên n u chu chu i khô không ng có tính tính dừ ng ch a chắ chắ c là là b c ng u nh nhiên -Để biến đổ i chu i khô không ng dừ ng thành thành chu i “dừ “dừ ng”, ng”, thôn thôngg thư thư ng nế u l y sai sai phân m t l n hoặ hoặ c hai hai l n th th ì sẽ sẽ đ c chu i có tính d ng 

Chu i g c: Y t 



Chu i sai sai phân phân bậ c m t: Wt



Chu i sai sai phân phân b c hai: hai: Vt  Wt  W t 1



Yt



Y t  1 

3.2.Mô hình ARIMA Theo Box-Jenkins m t quá quá tr ình  ình ng u nhi nhiên ên có tính d ng để có thể thể bi u diễ diễ n b ng mô hình Tự Tự hồ i quy quy kế t hợ p Tru Trung ng b ình tr t ARIMA

3.2.1.Mô hình tựtự h i quy b c p – AR(p) Trong mô hình tựtự hồ i quy quy quá quá trtr ình  ình phụ phụ thu c vào t ng có tr ng số củ a các các giá giá trị trị quá khứ khứ và số số hạ ng ng u nhi nhiên ên hi n hàn hànhh the theoo độ độ tr . Yt  1Yt 1  2Yt  2  ...   pYt  p     

 

3.2.2.Mô hình trung bình tr t bậ c q – MA(q) Trong mô hình trung bình tr t, quá tr ình  ình đ c mô tả hoàn toàn b ng tổ ng các các giá giá trị trị quá quá khứ khứ và số số hạ ng ng u nhi nhiên hi n hành hành theo theo độ độ tr Y t      1 t 1   2 t  2  ...   q t  q

3.2.3.Mô hình tựtự hồ i quy quy kế t h p tru trung ng b ình trư trư ợ t – ARIMA(p,d,q) 3.2.3.1.Nh n d ng mô h ình

10 -Nh n d ng mô h ình ARIMA(p,d,q) là tìm các giá trị trị thíc thíchh h p c a p, p, d, q. V i d là sai phân c a chu chu i thờ thờ i gia giann kh o sát sát,, p là là b c tự h i quy quy và q là b c trung bình trư trư ợ t . Vi c xác xác định định p.q p.q sẽ sẽ phụ thuộ thuộ c vào vào đồ thị thị PACF PACF = f(t f(t)) -V i ACF ACF là hệ số tự t ng quan uan và PACF là hệ số tự h i quy t ng phầ n m u; nghĩa nghĩa là là tựtự t ng quan uan gi a Yt và Yt-p Yt-p sau khi đã đã lo i bỏ bỏ các các tác tác độ ng c a Y trun trungg gia gian. n. Ch n mô mô h ình AR(p) n u đồ thị thị PACF PACF có có giá giá trị trị cao tạ i độ trễ trễ 1,2,… 1,2,…,p ,p và và gi m nhi nhi u sau sau p và d ng hàm ACF gi m d n. -Ch n mô mô h ình MA(q) n u đồ thị thị ACF có có giá giá trị trị cao t i các các độ trễ 1,2,… 1,2,…,q ,q và và gi m nhi nhi u sau sau q và d ng hàm PACF gi m d n Tóm l i: Lo i mô mô h ình

D ng đồ thị thị ACF= ACF=f( f(t) t)

D ng đồ đồ thị thị PACF= PACF=f(t f(t))

AR(p)

Gi m d n

Có đ nh ở p

MA(q)

Có đỉnh đỉnh ở q

Gi m d n

ARIMA(p,d,q)

Gi m d n

Gi m d n

3.2.3.2.

c l ng cá các thô thônng số số c a mô mô h ình ARIMA(p,d,q)

-Các thông s   và   c a mô mô h ình ARIMA sẽ đư c xác xác định định theo heo phư phư ng pháp pháp bình quân t i thi u (OL (OLS – Ordinary Least Square) sao cho: ^

(Yt  Yt ) 2  Min ^

   (Yt  Y t )

3.2.3.3.Ki m tra tra ch n đoán đoán mô mô h ình -Sau khi xác định p,q,d và và các

 j ,  j . ;

nghĩa nghĩa là đã đã xác định định ph ng tr ình  ình cho mô

hình ARIMA, điề u cầ n ph i làm l àm là ti n hành h ành ki m định định xem xem số số hạ ng  t  c a mô mô h ình có ph i là l à m t nhi nhi u trắ trắ ng (nhi (nhi u ngẫ ngẫ u nhi nhiên ên thu n túy) hay không. không. Đây Đây là là y u c u c a mô hình t t. -Về -Về mặ t llýý thuy thuy t,  t  đư c t o ra ra b i quá quá trtr ình  ình nhi u trắ trắ ng nế u:

11  t  ~ N (0,   2  )

sao cho  E ( t  )  0

 t  Cov ( t ,  t  k )  0 

-Vi c kiể kiể m định định nhiễ nhiễ u trắ trắ ng dự a vào vào đồ thị thị ACF ACF c a chu chu i  t  3.2.3.4.Dự 3.2.3.4.Dự báo: -D a trên phư phư ng tr ình  ình c a mô hình ARIMA, ti n hành hành xác định giá giá trị trị dự báo đi m và và kho ng tin cậ y củ a dự dự báo báo ^

-Dự -Dự báo báo đi m: Y t  ^

^

-Kho ng ti tinn c y: Yt  k ( t )  Y  Yt  k (  t )  

 

4.Mô hình ARCH:

4.1 4.1 Lý thuy thuy t mô hình hình ARC ARCH H -Mô hình hình ARCH ARCH do Engle Engle phát phát triể triể n năm năm 1982 1982 mô hình hình này cho rằ ng phư phư ng sai sai củ a h ng nhiễ nhiễ u t i thờ thờ i điể điể m t phụ phụ thuộ thuộ c vào vào các các h ng nhiễ nhiễ u bìn bìnhh phư phư ng ở các các gia giaii đoạ đoạ n tr c. Engle Engle cho cho r ng t t nh t chúng chúng ta nên nên mô mô hình hình hoá hoá đ ng thờ thờ i giá giá trị trị trung trung bìn bìnhh và ph ng sai sai chuỗ chuỗ i số số li u khi khi nghi nghi ngờ ngờ rằ ng giá giá trị trị phư phư ng sai sai thay thay đổ i the theoo thờ thờ i gian. gian. Mô hình hình đơ n giả giả n như như sau sau: Yt = B1 + B2Xt + ut

(1.1)

-Trong đó Xt là mộ t vecto vecto k x 1 các các bi n giả giả i tthí hích ch và và B2 là mộ t vec vecto to k x 1 các các h s . Thông th ng ut đư c giả giả định định có phân phân ph i chu chu n v i trun trungg bìn bìnhh bằ ng 0 và ph ng sai không đ i là

. Giả đ nh nà này đ c vi t như sau:

ut ~ N (0,

)

(1.2)

-Ý t ng cùa cùa Eng Engle le bắ t đ u từtừ sự th t ông ông cho cho phé phépp phư phư ng sai sai c a các các hạ ng nhiễ nhiễ u phụ phụ thuộ thuộ c vào vào các các giá giá trị trị quá quá khứ khứ , hay hay phư phư ng sai sai tha thayy đ i the theoo thờ thờ i gia gian. n. Mộ t các cáchh để mô hình hình hoá hoá ý tư ng này này là là cho cho ph ng sai sai phụ phụ thuộ thuộ c vào vào các các biế biế n trễ trễ củ a các các hạ ng nhiễ nhiễ u bì bình ph ng. ng. Đi u này này có thể đư c min minhh hoạ hoạ như như sau sau:

12 =

+

(1.3)

-Ph ng ttrrình (1.3) .3) đ c g i llàà qui qui trình AR ARCH (1) và ý t ng này này c ng t ng t như như ý t ng mô hình hình ARIM ARIMA A. - Mô hình ARCH (1) - Mô hình hình ARCH ARCH (1) (1) sẽ mô hình hình hoá hoá đ ng th i giá giá trị trị trun trungg bìn bìnhh và và phư phư ng củ a mộ t chu chu i tthờ hờ i gia giann như như cách cách đư c xác xác định định sau sau đây đây: Yt = B1 + B2Xt + ut

(1.4)

ut ~ N (0, ht) ht=

+

(1.5)

-Ở đây ph ng trình (1.4) .4) đ c g i là ph ng trìn rình và ph ng trình (1.5) đ c g i là ph ng trình

c l ng gi giá trị trung ung bình

c l ng ph ng sai. Để đ n gi n cho

vi c thể thể hi n côn côngg thứ thứ c c a phư phư ng trìn trìnhh phư phư ng sai sai ttaa thể thể hi n ký hi u ht ht ttha hayy cho cho

.

Mô hình hình ARCH ARCH (1) (1) cho cho r ng khi khi có có m t cú cú s c l n ở giai giai đo n t-t-1 thì thì giá giá trị trị ut cũ ng sẽ l n h n. Ngh a là khi l ng

l n/ nhỏ thì ph ng sai c a ut c ng sẽ l n/ nh . Hệ số

c

ph i có d u d ng vì ph ng sai luôn d ng. - Mô hình ARCH (q) -Th c tếtế ph ng sai sai có có điề điề u kiệ kiệ n có có thể thể phụ thuộ thuộ c khô không ng chỉ chỉ m t độ độ trễ trễ mà còn còn

nhiề nhiề u độ trễ tr c nó nó n a, vì m i tr ng hợ p có có tthể hể tạ o ra ra mộ t quy quy trìn trìnhh ARC ARCH H khá khácc nhau. Ví dụ ARCH (2) sẽ đư c thể hi n như sau sau: Yt = B1 + B2Xt + ut ut ~ N (0, ht) ht=

+

+

và mô hình ARCH (3) sẽ sẽ là: Yt = B1 + B2Xt + ut ut ~ N (0, ht) ht= +

+

+

13 và trư ng hợ p t ng quát quát sẽ là ARCH ARCH (q) (q) đ c thể thể hi n như như sau: sau: Yt = B1 + B2Xt + ut ut ~ N (0, ht) ht =

+

Mô hình ARCH (q) sẽ sẽ mô h ình hoá đồ ng thờ thờ i giá giá trị trị trung trung b ình và ph ng sai c a m t chu i các hệ s

c l ng

ph i có d u d ng v ì ph ng sai sai luôn d ng.

4.2.Ki m định tính tính ARCH ARCH -Tr c khi

c l ng các mô h ình ARCH (q), đi u qua quann trọ trọ ng là chúng ta c n

ki m tra tra xem có tồ n t i các các nh hư ng ARC ARCH H hay hay khô không ng để bi t các các mô h ình nào cầ cầ n ư ớ c l ng theo phư ng pháp ARCH thay vì theo ph ng phá pháp

c l ng OLS OLS. Ki m định ịnh

nh hư ng ARCH ARCH sẽ đư c thự c hi n theo heo qui qui tr ình  ình như như sau: B c 1:

c l ng ph ng tr ình  ình trung bình theo ph ng phá pháp OL OLS

Yt = B1 + B2Xt + et Lư u ý, các bi n giả giả i tthí hích ch có thể thể bao bao g m các các bi n trễ trễ củ a bi n phụ thu c và và các bi n gi gi i thích khác có nh h ng đ n Yt. Ngoài ra, khi th c hi n v i dữ li u m u, th ì h ng nhiễ nhiễ u ut trong mô hình (15.11), đ c đ i thành ph n dư et. B c 2:

c l ng ph ng tr ình  ình h i qui qui phụ phụ sau sau đây: đây: =

+

+

+ …+

+ wt

Xác Xác định định hệ hệ số xác định định củ a mô mô h ình h i qui qui ph , đ t tên là R2. Bư c 3: 3: Xác Xác định định giả giả thiế thiế t H0 như như sau: sau: H0 =

=

=…=

Từ kế t quả quả hồ i qui qui phụ phụ ta tín tínhh R2*T, v i T là số quan sá sát c a ch chu i dữ dữ li u đa đang đư c xem xét. Th ng kê này sẽ sẽ theo theo phâ phânn ph i chi chi 2 v i số b c tự do là số độ trễ q (do tron trongg ph ng tr ình  ình h i quy quy là m t t ng c a q thành ph n l y b ình ph ng). ng). Nế u gi giá trị trị th ng kê 2 tính toán (R2 *T) l n h n gi giá trị trị 2 phê phán ( theo theo hàm CHIINV CHIINV ( ,d.f.)) ,d.f.)),, thì

14 chúng ta bác bỏ bỏ giả thi t H0, và và ng c l i. N u bác bác bỏ giả thiế thiế t H0, thì ta có thể thể k t lu n r ng chuỗ chuỗ i dữ dữ li u đan đangg xét xét có nh hư ng ARCH ARCH..

15

CH

NG 2:

PHÂN TÍCH XU H

NG VÀ CÁC NHÂN TỐ TỐ

H

NG CH NG KHOÁN VI T

NG THỊ TR TR

NH

NAM 1.Lịc 1.Lịchh sử h ình thành và phát tri n: -Nh m m c đíc đíchh xây xây dự ng mộ t kên kênhh huy huy độ ng vố n m i, tron trongg nhữ nhữ ng năm năm đ u th p kỉ 90 90 (thế (thế kỉ 20), 20),Đả Đả ng và Chính phủ phủ Vi t Nam Nam đã nghiên c u, xây xây dự ng đề án thành l p TTCK TTCK.. -Ngày 6/11/1993 Th ng đ c Ngâ Ngânn hàng hàng Nhà Nhà n c Việ Việ t Nam Nam ra quy t định định số 207/QD-TCCB về về vi c thành thành l p Ban Ban Nghi Nghiên ên c u xây xây d ng và phát tri n thị trtr ng v n thu c Ngâ Ngânn hàn hàngg Nhà Nhà nư c. -Tháng 9/1994, Chính phủ phủ quy quy t định định thành thành l p Ban Ban soan soan th th o Pháp Pháp luậ t v ch ng khoá khoánn và và TTCK. -28/11/1996 theo nghị nghị định số 75/C 75/CPP củ a Chí Chính nh Phủ Phủ thành thành l p

y b an Ch n g

Khoá Khoánn Nhà Nhà nư c (UBC (UBCKN KNN) N) -28/7/2000 thị thị trư trư ng ch ng khoá khoánn Việ Việ t Nam Nam chính chính th c đi đi vào vào ho t đ ng v i phiên giao dịch dịch đ u titiên. M i đ u chỉ chỉ có có 3 mã ch ng khoán oán đ c niêm niêm y t trên trên trung tâm giao dịch dịch chứ chứ ng khoá khoánn Tp. Tp. Hồ Hồ Chí Minh Minh (tiề (tiề n thân thân củ a sở giao giao dịch dịch ch ng khoá khoánn Tp.Hồ Tp.Hồ Chí Minh). Minh). Đế n nay sau h n 8 năm năm hoạ hoạ t độ ng tr trên 2 sàn HOSE và HASTC có g n 300 300 mã c phi u đ c niêm y t. -Theo quy định th ì chỉ chỉ số ch ng khoá khoánn c a sàn sàn giao dịc dịchh HO HOSE đư c l y làm chi số củ a thị thị trư trư ng ch ng kho khoán án Vi t Nam Nam (VNI (VNIND NDEX EX)) -Chỉ -Chỉ ssốố VN-Index đã đã ch ng minh minh sự tăng tăng tr ng nhan nhanhh chón chóngg củ a thị thị trư trư ng. ng.

16

2.Cá 2.Cácc gia giaii đoạ đoạ n phá phátt tri tri n c a thị thị trư trư ng ch ng kh khoá oánn N u trong trong phi phiên ên giao dịch dịch đ u titiên ngày 28/7/2000, VN-Index ở m c 100 đi m thì vào ngày 28/2/2007, là 1136 đi m, tăng tăng 11 lầ n so vớ i ng ngày g c. TTC TTCKV KVN N cho cho tớ i đ u năm 2009 đã đã tr i qua qua nhiề nhiề u giai giai đoạ đoạ n thăng thăng tr m -Giai Giai đoạ n đ u ttừừ khi khi ra ra đ i cho cho đế n h t năm năm 2000, 2000, chỉ chỉ số ch ng khoán khoán VN-Index đã tăng tăng “phi “phi mã” mã” từ 100 điể điể m lên lên 571 điể m - g p trên 5,7 l n trong trong vòng 6 tháng. -Giai Giai đoạ n thứ thứ hai hai b t đ u từtừ năm năm 200 20011 đ n giữ giữ a năm năm 2004 2004,, chỉ chỉ số số VN-Index VN-Index g n như như “r i tự do” do” từ 571 571 đi m xu ng còn trên 130 điểm. -Giai Giai đo n thứ thứ ba, ba, từtừ nử a cuố cuố i năm năm 2004, chỉ chỉ số số VN-Index Index “bò d n” lên lên trên 200 đi m và đ n hế t năm năm 2005, 2005, đã v t qua qua m c 300 300 đi m. -Giai Giai đoạ đoạ n thứ thứ tư , từ năm năm 2006 2006 là gia giaii đo n số t nóng nóng,, khi khi phi phiên giao dịch dịch đ u năm năm m i có có 304 304 điể điể m, th ì đế n ngày 25/4 25/4 đã đã v t lên lên đỉnh điể điể m 632,6 632,699 đi m, trong trong đó giá c phi u c a b n côn côngg ty ty niêm niêm y t hàn hàngg đ u đã đã v t m c 100 ngh ìn đồ ng/ ng/cổ phi phi u, t c g p trên 10 l n m nh giá. giá. -Giai Giai đoạ n thứ thứ năm năm b t đ u từtừ cu i tthá háng ng 5/200 5/2006, 6, chỉ chỉ số VN-Index VN-Index l i “la “laoo xu ng” còn còn kho ng 500 500 điể m. Giá Giá trị giao giao dịch chứ chứ ng khoán khoán trung trung b ình m t ph phiên t i Trung tâm Giao dịch dịch Chứ ng khoán khoán TP HCM HCM (nay là Sở Giao Giao dịch dịch Chứ Chứ ng khoá khoánn TP. TP. HCM), n u thá tháng ng 3 m i đ t 92, 92,44 tỷtỷ đồ ng, ng, th th ì tháng 4 đạ t 156 156 tỷ đồ ng, ng, như như ng thán thángg 5, 5, l i gi m xu xu ng còn còn 104 tỷtỷ đồ ng, ng, thá tháng ng 6 chỉ chỉ còn còn 60 t - trong trong đó tuầ n cu i tháng tháng 6 còn 53,7 tỷ đồ ng, ng, thậ thậ m chí chí mộ t số số phi phiên chỉ chỉ cò còn 30 30 - 40 ttỷỷ đ ng. -Giai Giai đoạ n thứ sáu, TTCK TTCK 6 thán thángg đầ u năm 2007 2007 phát phát triể triể n đi lên, lên, VN-Index b t phá ngo n mụ c, vớ i đồ thị đi lên g n như như th ng đứ ng, ng, từtừ đầ u thá tháng ng 1 đ n giữ giữ a thá tháng ng 3 năm 2007, VNVN-Index Index tăng tăng đế n trên trên 55% và đã đã đạ t ở mứ c kỷ kỷ lụ c 1.1 1.174 74,2 ,222 điể điể m. Sau Sau đó đó là là giai giai đoạ đoạ n đi u chỉnh chỉnh m nh từtừ gi a tháng tháng 3 đế n cu i thán thángg 4/20 4/2007, 07, VN-Index VN-Index t t d c đ n trên 20%; và ph c h i ttừừ cu i tthá háng ng 4 đ n cuố cuố i tthá háng ng 6/20 6/2007 07 vớ i m c tă tăng trư ng khoả khoả ng 15%. 15%. Đế n cu i thán thángg 7 /2007, VN-In VN-Inde dexx dao dao độ ng xun xungg quan quanhh ng ng 1.000 1.000 điể điể m (đ n gi a tháng tháng 5/20 5/2007 07 đã đã lên 1.060 đi m), m), tăng tăng hơ n 10 lầ n so vớ i năm năm 2000 2000.. -Giai Giai đoạ đoạ n từ cu i năm năm 2007 2007 đ n nay, nay, VN-Index VN-Index s t giả m liliên ti p và gi m còn 399. 399.66 66 điể điể m vào vào ngày ngày 4/6/ 4/6/20 2008 08.. Ch a dừ ng ở đó ng ngày 5/12/2008 VN-Index chỉ chỉ còn

17 299.68,chính th c r t d i m c 300 đi đi m. Đ n ng ngày 10/12/2008 VN-Index l i ti p t c r t xu ng còn 286.85. Đây là mứ c thấ thấ p điể điể m nhấ nhấ t kể kể từ ngày 14/1 14/10/ 0/20 2005. 05. Đế n đ u thá tháng ng 1/2009 VN-In VN-Inde dexx leo leo lên lên đ c m c 300 300 đi m và và cứ dao dao đ ng xung xung quanh m c này.Như này.Như ng đ n tháng tháng 5/2009 5/2009 VNVN-Index đã đã v t mố c 500 500 đi m và có xu hư ng tăng tăng dầ n

3.Sự 3.Sự liên liên thông gi a VNI VNIND NDEX EX và các chỉ chỉ số số ch ng kh khoá oánn tr trên thế thế gi i: Theo nghiên c u c a stox.vn ox.vn thì th c sự có m i liên hệ hệ gi a VNi VNind ndex ex và và các ch số ch ng kho khoán trên thế thế gi i.Tô i.Tôii xin xin tríc tríchh dẫ n bài bài nghiên c u c a stoc stock. k.vn vn như như sau: sau: -“Trong b i cả nh n n kinh tế thế gi i đư c toàn c u hoá ở c p độ cao như như hi n nay thì các di n biế biế n tr trên thị thị tr tr ng ch ng khoán oán Mỹ Mỹ đ u có có ả nh h ng đế n hàng hàng lo t các các thị trư trư ng khác khác trên trên thế thế gi i. -Ví dụ dụ chỉ chỉ số Nikk Nikkei ei 225 225 c a Nhậ Nhậ t b n và và Hangseng c a H ng Kông Kông luôn luôn bám bám sát sát chỉ chỉ số số S& S&PP 500 500 đạ i di n cho cho thị thị trư trư ng Mỹ . V y VN-Index VN-Index ph n ứ ng ra sao sao m i khi khi ch ng khoá khoánn tthế hế gi i tăng tăng,, giả giả m? -Stox.vn nhìn l i diễ diễ n biế biế n thị thị trư trư ng từ tháng tháng 1/200 1/20077 cho cho đế n thá tháng ng 8/2 8/2008 008 đã cho th y tro trong ng năm năm 200 2007, 7, chứ chứ ng kho khoán án Việ Việ t Nam Nam hầ u như lãnh c m v i thế thế giớ i, chỉ chỉ số tư ng quan quan cor corre rela lati tion on c a năm năm ở mứ c rấ t thấ thấ p là 10,9 10,9%. %. Đi u này này có nghĩa nghĩa là là n u S&P S&P 500 tăng tăng điể m, th ì chỉ chỉ có 11% khả năng là VN-Ind VN-Index ex tăng tăng điể m theo. Từ Từ năm năm 200 20088 đ n nay, thị thị tr ng ch ng khoá khoánn Việ Việ t Nam Nam đã có m c độ độ có ph n ứ ng cao hơ n, ch chỉ ssốố t ng quan correlation đã đã tăng tăng lên lên ở mứ c 25% 25% trong trong năm năm 200 20088 và đang đang ở mứ c 40% 40% tron trongg năm năm 2009.

M i tư ng qu quan an gi a các các chỉ chỉ số số vớ i S&P S&P 500 500

18

Ngu n: Stox. Stox.vn vn -So v i các các thị thị tr ng khác khác tron trongg khu khu vự c, chỉ chỉ số tư ng quan quan củ a Nik Nikke keii 225 225 củ a Nh t b n v i S&P S&P 500 500 là là r t m nh ở mứ c 80% 80%,, Kua Kuala la Lump Lumpua ua vớ i S&P S&P 500 500 là là 52%, và Jakarta v i S&P S&P 500 500 là là 59%. Chúng ta có thể thể nói nói m i liliên hệ c a VN-Index v i ch ng khoán thế thế gi i là còn y u, nh ng đang đang có xu hư ng gia gia tăng tăng.. -Do v y nhà nhà đ u tưtư cũ ng cầ n phả phả i the theoo dõi dõi và n m b t đ c các sự ki n nh hư ng tớ i các các thị thị trư trư ng ch ng khoá khoánn chí chính nh trên trên thế thế gi i đặc bi bi t là M , Nh t b n và Tây Âu và t đó có có nh ng quy quy t định định mua mua bán bán chứ chứ ng kho khoán án kịp kịp thờ thờ i c ng như xác xác định định địn địnhh h ng đ u tưtư khi có có nhữ nhữ ng d u hiệ hiệ u th thay đ i ttừừ các các th thị trư trư ng l n này. này.”” (Ngu n:St n:Stox. ox.vn vn)) -Qua bài nghiên c u c a stox.vn ta c ng th y đ c m i liên quan gi a Vninde Vnindexx và S&P500, t đó tôi đã có ý t ng phá phát triể triể n bài bài nghiên c u này này b ng các cáchh t ìm  ìm m i quan quan hệ gi a Vni Vninde ndexx và và các chỉ chỉ số số ch ng khoá khoánn l n trtrên thế thế gi i như như S& S&P5 P500 00 (Hoa (Hoa K ì), Dax (Đứ c), KOSPI KOSPI (H (Hàn Qu c), Straints Straints times (Singapore), (Singapore), CAC(Pháp), CAC(Pháp), ftse100 (Anh). -Chỉ -Chỉ số S& S&P50 P5000 đạ i di n cho cho 500 500 công công ty ty l n tạ i Hoa Hoa K ì. N n kin kinhh ttếế Mỹ luôn luôn có sự nh h ng l n đ n n n kinh tếtế trên toàn thế thế gi i, S& S&P5 P500 00 là là m t tro trong ng nh ng chỉ chỉ số quan tr ng tạ i Hoa Hoa K ì, do đó khi khi chỉ chỉ số này thay đổ i th ì sẽ có tác tác đ ng đế n h u h t các các qu c gia gia trên trên thế thế gi i.

19 -Chỉ -Chỉ ssốố Dax là chỉ chỉ số ch ng khoá khoánn qua quann trọ trọ ng nh t c a Sở giao giao dịch dịch chứ chứ ng kho khoán án Frankfurt. Chỉ Chỉ số số này này đ c títính d a trtrên 30 lo i cổ phi u Blue-Chip đư c giao iao dịc dịch ở S giao dịch dịch chứ chứ ng kho khoán án Fran Frankf kfurt urt tạ i Đứ c. -Chỉ -Chỉ số ftse100 là chỉ chỉ số số g m 10 100 cô công ty l n nh nh t n c an anh và và đ c n c An Anh đ c li t kê trên London Stock Stock Exchange, Exchange, nó có t m qua quann trọ trọ ng lớ n t i Anh Anh.. -Chỉ -Chỉ số CAC CAC là là chỉ chỉ số ch ng khoá khoánn củ a Phá Pháp, p, đo lư ng 40 trong trong 100 100 côn côngg ty ty lớ n nh t t i PPhá háp, p, các công công ty ty này đư c ni niêm y t trtrên sở sở giao giao dịch chứ chứ ng khoán khoán Paris Paris,, khi chỉ số này này tha thayy đ i tthh ì có nh h ng khá l n đ n thị trư trư ng thế gi i. -Chỉ -Chỉ số KOSP KOSPII g m 200 cổ cổ phiế phiế u hàng hàng đầ u tro trong ng sở giao giao dich dich chứ chứ ng khoán khoán Korea Korea t i Hàn Hàn Qu c .

-Chỉ số Stra Strain ints ts Time Timess d a trên các cổ cổ phi phi u c a 30 công công ty đạ i di n đ c niêm

y t trên sở giao giao dịch chứ chứ ng khoán khoán Sing Singapo apore, re, các các công ty này đề u là là công ty l n, l i nhu n hằ ng năm năm c a các các công công ty ty này này khá cao, chỉ chỉ số số này có t m nh h ng l n t i Singapore.

20

CH

NG 3:

ÁP D NG CÁC MÔ HÌNH DỰ DỰ BÁO CHO CHU I VNINDEX

1. ng d ng mô h ình ARIMA và ARCH để dự báo chu i VNindex: 1.1.Nh n d ng mô mô h ình:

Hình 1:Mô hình hàm xu thế th ế củ a chu chu i Vnin Vninde dexx - Đồ thị thị có xu h ng giả giả m xuố xuố ng trong trong th i gia giann đang đang xét nên chu i VNIN VNINDE DEX X không d ng - Phân tích tích đồ thị hàm hàm tự t ng quan-ACF và hàm tựtự t ng quan-PACF c a d li u g c VNIN VNINDEX DEX ta có

21

Hình 2: Đồ thị thị ACF ACF và và PACF c a chu chu i VNi VNind ndex ex -B ng ACF ACF và và PACF cho th y chu chu i dữ dữ li u g c khô không ng ph i llàà chu i d ng. +ACF gi m d n +PACF gi m đáng đáng kể sau độ trễ trễ k=1,k k=1,k=2 =2 đây

là mô h ình ar(1) ho c ar(2 ar(2))

Để xác xác định định đư c chí chính nh xác xác chuỗ chuỗ i đã đã d ng hay hay chư chư a ta ta đi đi ki m định Augmented Augmented Dickey Dickey-Fuller (nghi m định định nghi nghi m đ n vị vị đố i v i ttín ínhh d ng) ng) cho cho ta kế t quả quả sau: sau:

t-S t-Stati tatist stic ic

Pro Prob.* b.*

 Augmented Dickey-Fuller test statistic

-1.830848

0.6847

Test critical values:

1% level

-4.022135

5% level

-3.440894

10% level

-3.144955

Theo kết kết quả trên trên ta thấy thấy t= -1.830848 có p_value=0.6847 khá l n (>0. (>0.05) 05) nên ta ch p nh n giả giả thuy thuy t H0, t c là là chu i VNin VNinde dexx khôn khôngg dừ ng. ng.

22 cáchh lấ y sai sai phân phân b c 1.2.Chuy n đ i chu chu i g c VNI VNIND NDEX EX thành thành chu i “d “d ng”. B ng các m t

Hình 3:Đồ 3:Đồ thị chuỗ chuỗ i VNind VNindex ex sau sau khi khi lấ y sai sai phân phân bậ c 1

1.3.Xác 1.3.Xác định mô h ình h ình ARIMA L y sai sai phân phân b c 1 th th ì hàm tựtự tư ng quan quan ACF ACF và PACF PACF có dạ ng sau: sau:

Hình 4:Đồ 4:Đồ thị thị ACF ACF và và PACF c a chuỗ chuỗ i VNin VNindex dex sau khi lấ y sai sai phân phân b c 1 Ta th y ACF ACF và PACF t t d n sau sau 1 đ trễ trễ nên có thể thể xem xem là là chu i d ng.

23 Mô hình thích h p c a chu i này là ARIMA(1,1,1) Nh ng để xác xác định định đư c chí chính nh xác xác chu chu i đã đã d ng hay hay chư a ta ta đi kiể m định định Augme Augmente ntedd Dickey-Fuller (nghi m định định nghi nghi m đ n vị vị đố i v i ttín ínhh d ng) ng) cho cho ta ta k t quả quả sau: sau: t-S t-Stati tatist stic ic -7.430673 -4.022586 -3.441111 -3.145082

 Augmented Dickey-Fuller test statistic Test critical values: 1% level 5% level 10% level

Pro Prob.* b.* 0.0000

Theo k t qu quả trên ta th y t= -7.430673 có p_value=0.0000 rất nhỏ (22/5/09 nhìn chung VNindex có xu thế thế tăng và đây c ng là bi u hiệ hiệ n t t cho cho nhà nhà đ u tưtư trên trên thị thị tr ng ch ng khoá khoán. n.

26

1.5.Mô hình AR(2) 1.5.1.

c l ng mô h ình AR(2)

Hình Hình 9: 9: K t qu

c l ng mô h ình AR(2)

Các chỉ chỉ titiêu êu c a sai sai số thố ng kê như AIC=9 AIC=9.65 .65032 0321, 1, SC= SC=9. 9.71 71190 1909, 9,.... cho cho thấ thấ y mứ c độ phù h p c a mô h ình là khá cao (các chỉ chỉ số này càng nhỏ nhỏ th ì dự d ự báo càng càng chính xác) và p_value c a mô mô h ình=0.000000 r t nhỏ nên mô hình phù h p.

27 1.5.2.Ki m định định ph n dư

Hình 10: Ki m địn địnhh phầ phầ n dư dư mô h ình AR(2) Qua k t quả quả ki m địn địnhh phầ phầ n dư tron trongg mô mô h ình AR(2) ta th y các các giá giá trị đề u nằm nằ m trong 2 đư ng giớ i h n do do đó đó có có thể thể xem xem sai sai số là nhi u trắ trắ ng 1.5.3.Các chỉ chỉ tiêu tiêu dự dự báo và và giá trị trị dự dự báo: báo:

Hình 11:Các chỉ chỉ tiêu ti êu dự dự báo báo củ a mô h ình AR(2)

28 stt

VnindexVnindexfar2

143

315.72 .724 354.17 .17075 07502

144

317.01 .01

145

353.63 .634 320.70 .70060 06047

146

380.01 .016 373.23 .23016 01673

147

403.86 .86

148

307.2678005

394.6534729 417.1055342

Hình Hình 12: 12: K t quả quả dự báo báo b ng mô h ình AR(2) K t quả quả cho ta ta th y giá giá trị trung trung b ình c a VNinde VNindexx từ ngày 19/5/0 19/5/099 đế n 25/5/0 25/5/099 sẽ là 417. 417.11 11 đi m.V y tu n 19/5/0 19/5/099->22/5/09 ->22/5/09 nhìn nhìn chung chung VNindex VNindex có xu th thế tăng và đây c ng là bi u hiệ hiệ n t t cho cho nhà nhà đ u tưtư trên trên thị thị tr ng ch ng khoá khoán. n.

1.6.Mô hình ARIMA(1,1,1) c l ng mô h ình ARIMA(1,1,1)

Hình 13:K t qu

c l ng b ng mô h ình ARIMA(1,1,1)

29 Ta

có sig c a mô mô h ình>0.05-> mô hình không có ý nghĩa nghĩa th ng kê, kê, do đó ta ta lo i mô mô

hình ARIMA(1,1,1) ARIMA(1,1,1) Từ đây ta sẽ ch n 1 tron trongg 2 mô h ình AR(1) ho c AR( AR(2) 2) Ta sẽ sẽ dung dung các các chỉ chỉ số đo lư ng thố ng kê c a sai sai số số trong trong 2 mô mô h ình như AIC, SC, RMSE RMSE,, MAE, MAE, MAPE, MAPE, TIC nh m nhậ nhậ n d ng mô h ình nào t t h n.

Mô hình AR(1)

Mô hình AR(2)

AIC

9.869789

9.650321

SC

9.910660

9.711909

RMSE

33.19028

29.53371

MAE

25.13951

22.56210

MAPE

4.222601

3.777679

TIC

0.023125

0.020536

Như ta đã bi t các các chỉ chỉ số này càng nhỏ nhỏ càng t t v ì nó sẽ làm ph n dư dư nhỏ nhỏ l i, do đó dự báo sẽ sẽ chín chínhh xác xác hơ n. Và các chỉ chỉ số số c a mô mô h ình AR(2) đ u nh nhỏ h n mô mô h ình AR(1) do đó mô h ình AR(2) d báo sẽ sẽ chín chínhh xác xác hơ n và và sẽ sẽ đư c chọ chọ n để để ki m địn địnhh tín tínhh ARC ARCH. H.

30

1.7.Mô hình ARCH 1.7.1.Ki m địn địnhh ả nh hư ng củ a Arc Archh v i mô h ình AR(2)

Hình 14: K t quả quả Ki m định định nh hư ng củ a Arch Arch vớ i mô h ình AR(2) Giá trị trị chi b ình ph ng tính tính toán toán bằ ng 12.4 12.47>g 7>giá iá trị trị chi b ình ph ng phê phán ở m c ý nghĩa nghĩa 1% vớ i 1 b c tự do (=CH (=CHII IINV NV(1% (1%,1) ,1)=6 =6.64 .64). ). Như Như vậ y chú chúng ng ta ta có thể thể kế t lu n mô hình có thể thể có nh hư ng củ a ARC ARCH H(1). (1). Ta đi

c l ng mô h ình ARCH(1)

31 1.7.2 1.7.2.

c l ng ARCH(1)

Hình Hình 15: 15: K t qu Ta có giá tr

c l ng ARCH(1)

c l ng c a hệ s  1 =-0.463650 22/5/09 c a chu i SP500=912.99, KOSPI=1390.824,

Dax=4866.303, Traints Times=2181.79, cac=3259.896 ,ftse100=4363.23 -Các giá trị trị dự báo báo trê trênn có có độ độ phù phù h p và chín chínhh xác khá cao, cao, do do đó thế thế vào mô hình h i quy quy sẽ thu thu đ c k t quả quả dự báo báo cho cho VNin VNinde dexx m t các cáchh t t nh t: Vnindexi

 287.793  1.747SP 500  0.214Dax  0.450KOSPI  0.496Traints _Times 0.438CAC  0.277 ftse100

=283.793-1.747*912.99+0.214*4866.303-0.45*1390.824+0.496*2181.79 +0.438*3259.896-0.277*4363.23=405.71 -V y giá trị trung b ình c a Vnindex t ngày 19/5/09->2 19/5/09->22/5/09 2/5/09 là 405.71.Qua 405.71.Qua d báo ta th y chỉ chỉ số số Vnin Vninde dexx có xu h ng tăng tăng,, điề điề u này này có l i ch cho nh nhà đ u t , đ ng th th i cho ta th y thị thị trư trư ng ch ng khoá khoánn Việ Việ t Na Nam đan đangg có có chi chi u hư ng ph c h i. N u v n ti p t c tro trong ng đi u kiệ kiệ n như như hi n t i thì đế n ngày ngày nào nào đó đó Vni Vnind ndex ex sẽ lậ p l i m c kỉ kỉ lụ c là là 1174 đi m.

36

CH

NG 4:

NH N ĐỊNH ỊN H THỊ TR TR M T CÒN H N CH

NG, KI N NGH , NH NG VÀ H

NG PHÁT TRI N

CHO MÔ HÌNH 1.Nh n địn địnhh thị thị tr ng: -Nh ng m t mát mát l n tron trongg năm năm 200 20088 đã đã đẩ y giá giá cổ phiế phiế u ttrrên sàn xu ng m c th p ch a t ng có có tro trong ng lịc lịchh sử , làm làm cho chỉ chỉ số ch ng khoá khoánn tr trên cả hai hai sàn sàn gi m c c m nh. So v i đi m kế t thúc thúc 200 2007, 7, năm năm 2008 2008,, chỉ chỉ số VNVN-Index (sàn TPHCM) đã đã giả giả m từtừ m c 927, 927,02 02 điể điể m xu ng còn còn 286.85 đi m, tứ c giả giả m g n 67% 67%;; còn còn chỉ chỉ số HaST HaSTC C-Index (sàn Hà N i) đã gi m từtừ 323, 323,55 55 đi m xuố xuố ng còn 105,12 đi m, tứ c giả giả m 67, 67,5% 5%.. So So v i tthị hị trư ng chứ ng khoá khoánn các các n c trên thế thế gi i th ì Vi t Nam Nam là m t ttro ronng số r t ít n c b gi m đi đi m m nh nh t. -Theo nh n định củ a các chuyên chuyên gia gia tài chính chính,, năm 2008, 2008, chứ ng khoán khoán đã đã bị b ị kéo lùi lùi hai hai năm, năm, do đó có thể 2009 2009 là đi m khở khở i đ u cho cho th i kỳ kỳ tăng tăng trư ng trở lạ i. V ì giá c phi u đã xu ng rấ t tthấ hấ p nên nên nó đang đang tạ o ra ra cơ cơ hộ i vàng vàng cho nh ng nhà đ u tư

amo

hi m. Qua Qua thăm thăm dò dò c a tờtờ VnEc VnEcon onom omyy điệ điệ n t , tro trong ng 8 kênh kênh đầ u tư dành dành cho nh ng ng i đan đangg có có tiề tiề n nh nhàn r i tro trong ng th i điể điể m này này thì ch ng khoá khoánn có có số số ng i quy quy t địn địnhh ch n nhi nhi u nhấ nhấ t, chiế chiế m tỉtỉ lệlệ 38%; 38%; kế đế n là là g i titi n tiế tiế t ki ki m ở ngân ngân hàng chi m 17% 17%,, mua vàng 15%, mua b t đ ng sả n 13% 13%,, còn còn l i là là các kênh khác. -T i h i th th o dự dự đoá đoán  ình  tình hình thị thị tr ng ch ng khoán khoán Việ Việ t Nam Nam năm 2009 2009 do do Sở Giao Giao dịch dịch chứ chứ ng khoá khoánn TP.H TP.HCM CM tổ ch c vào vào ngày 10-1, nhi u chu chuyyên gia cho r ng tình hình kinh tếtế Vi t Nam Nam có thể thể ph c h i từtừ đầ u năm năm 2010 2010 và thị th ị trư trư ng ch ng khoá khoánn có thể thể sẽ ph c h i s m h n theo quy lu t. -Dự -Dự báo này này d a trên cơ sở về  ình  tình hình kinh tế tế toàn toàn c u có có th thể b t đầu hồ i ph c từ quý quý III III-2009. -2009. Bên c nh đó, đó, v i gói gói kích kích cầ u nề n kinh kinh tếtế củ a Chí Chính nh phủ phủ cùng vi c lãi su t giả giả m, giả giả m thuế thuế thu thu nh p cho cho doan doanhh nghi nghi p, gi giãn n p các các khoả khoả n tthuế huế khác khác...... sẽ sẽ giúp giúp

37 cho các doanh nghi p thá tháoo gỡ gỡ đư c khó khó khă khăn và và duy trì s n xuấ xuấ t, từ đó sẽ tác tác đ ng tích tích c c đế n thị thị trư trư ng ch ng khoá khoán. n. Phân tích dự dự báo báo b ng mô h ình ARIMA,ARCH đố i v i chỉ chỉ số số VNIN VNINDE DEX: X:



K t quả quả phân tích tích mô h ình cho th y dự báo là khá t t, luôn luôn bám bám sá sát xu xu h ng th tr ng. ng. Do Do đó ta có thê thê dùng ARIMA là công cụ cụ để dự báo báo VNI VNIND NDEX EX tron trongg ngắ ngắ n h n. T i Việ Việ t Nam Nam,, thô thông ng ti tinn t t xấ u khô không ng nh hư ng đế n sự sự tăng tăng gi m c a VNINDEX, do đó mô h ình ARCH không có ý nghĩa nghĩa và không sử sử d ng đ c để dự báo t i Vi t Nam Namtâm lý mua bán trên thị th ị trư trư ng Vi t Nam Nam chỉ chỉ là là tâm lý b y đàn, đàn, thị thị tr ng Vi t Na Nam khô không ng bị nh hư ng bở i tin tin tứ c t t x u c a cổ cổ phi phi u. Do đó đó xu xu h ng đầ u t chủ chủ y u là là đi đi the theoo số đông đông,, xu hư ng ăn theo theo.. Phân tích h i quy quy kế t h p ARI ARIMA MA và ARCH



Mô hình h i quy quy: Vnindexi  287.793  1.747SP 500  0.214Dax  0.450KOSPI  0.496Traints _Times

0.438CAC  0.277 ftse100

Mô hình h i quy quy cho cho thấ thấ y chỉ chỉ số S&P500 nh hư ng kh kháá nh nhiề iề u đ n chứ chứ ng kh khoá oánn Vi t Nam Nam,, đi u đó đó cho cho ta th y thị thị tr ng củ a Hoa Hoa K ì th t h c sự tác đ ng đ n h u h t các qu c gia gia trên trên toàn thế thế gi i trong trong đó có có Vi t Nam. Nam.Do Do đó đó c n the theoo dõi dõi chỉ chỉ số này để bi t cá cách đ u tưtư cho đú đúng đ n,bên c nh đó cũ ng ph i qua quann sát sát bi n đ ng củ a các các chỉ chỉ số khác như như Dax. Dax. KOSPI, KOSPI, Trai Traints_ nts_Tim Times, es,CAC CAC,, ftse100, ftse100,… …

2.Ki n nghị: nghị: - Khi phân phân tích tích ch chỉ số VNIN VNINDE DEX X c n phả phả i k t h p nhi nhi u y u tốtố ( l m phá phát, t, tín tính thanh kho n, xu thế thế giá, giá,…) …) để có đư c các cáchh nh nh ìn nh n đún đúngg đ n và và chính xác nh t c a thị thị trư trư ng chứ ng khoá khoán. n. - Thị Thị tr ng ch ng khoá khoánn Việ Việ t Nam Nam còn r t y u cho cho nên c n có nhi u biệ biệ n phá phápp để khuy khuy n khí khích ch thị thị trư trư ng phát phát triể triể n. - VNIN VNINDE DEX X c ng như như giá trị trị c a cổ phiế phiế u phụ phụ thuộ thuộ c nhiề nhiề u vào quy lu t cun cunggc u. Do đó đó y u tốtố “b y đàn đàn”” đ c h ình thành rõ r t t i nhà nhà đầ u t . C n có có nhữ nhữ ng nh n

38 định định chín chínhh xác xác hơ n, am am hi u ch ng khoá khoánn nhiề nhiề u hơ n để có thể thể trán tránhh  ình t tr ng “bầ “bầ y đàn đàn”” và giúp thị thị trư trư ng ch ng khoá khoánn Việ Việ t Nam Nam phát tri n m nh m . -Th ng xu xuyên quan sát bi n đ ng củ a các các chỉ chỉ số trên thế thế gi i để để có th thể đầu tư chính xác theo mong mu n

3.Nh ng m t h n ch : -Vì m i quố quố c gia gia,, phi phiên giao dịch dịch,, số số ngày ngày giao dịch dịch khá khácc nhau nhau,, có nư c th ì giao dịch 5 ngày có n c giao giao dịch 6, 7 ngày ngày nên mô hình tôi cung c p chủ y u là theo tu n. Do đó đó chư chư a thấ thấ y đư c và và chư chư a dự dự báo báo đ c biế biế n đ ng xả y ra ra tro trong ng ngày. ngày. -Mô hình h i quy quy còn bị 1 vài hi n t ng như như tự t ng quan và đa cộ ng tuy n, tuy không nh hư ng bao bao nhi nhiêu êu đế n mô mô h ình nh ng tôi v n ch a t ìm  ìm đ c cách kh c ph c để để đư a ra ra 1 mô mô h ình dự d ự b áo t t h n -Vì th i gia giann có có h n nên nên tôi chỉ chỉ m i thu thu th p và và xử lý đ c 1 vài chỉ chỉ số số ch ng khoán c a cá các quố quố c gia gia lớ n, vẫ n còn còn 1 số số chỉ số số nữ a mà mà tô tôi ch ch a  ìm  tìm ra, do đó nó nó cũ ng là là 1 thi u sót sót trong trong mô hình -Các chỉ chỉ số số ch ng khoá khoánn tôi tôi sử dụ ng có lẽ do là dữ li u the theoo tuầ tuầ n nên nên yếu tố ARCH không có ho c thể thể hi n quá quá y u.

4.H

ng ng nghiên c u ph phát át triể triể n từ mô h ình: -Thu th p và và xử xử lý t t dữ li u về ngày -K t h p đư c các y u tốtố nh hư ng đến Vni Vninndex dex trong n c nh như chỉ số số ngành,

chỉ chỉ số Bấ t Đ ng Sả n, giá vàng, giá d u, tỉtỉ giá hố i đoái đoái,… ,… và các chỉ chỉ số số ch ng khoá khoánn c a nh ng qu c gia gia l n. Từ đó thấ y đ c y u tốtố nào nào tác tác độ ng mạ nh đế n Vni Vnind ndex ex,, từtừ đó có thể thể d a vào nh ng yế u ttốố tác tác đ ng đó để đầ u ttưư vào vào chứ chứ ng khoá khoánn Việ Việ t Nam Nam -K t h p thêm gi a phân phân tích tích kĩ kĩ thuậ t, mô mô h ình ARIMA, AR IMA, mô hình ARCH sẽ sẽ giúp giúp nh n định chính chính xác xác ph n nào nào chỉ chỉ số VNin VNinde dex, x, hay hay xác định định đư c giá giá các các cổ phi u.

39

PHỤ PHỤ L C PHỤ PHỤ L C 1:DỮ LI U THEO TU N C A VNINDEX, S&P500, DAX, KOSPI, STRAINTS STRAINTS TIMES, CAC, CAC, FTSE100 FTSE100 Date

vnindex

s& s&p500

d ax

KOSPI

Straints_Times

cac

ftse100

7/31/20 /2006 8/7/2006 8/14/20 /2006 8/21/20 /2006 8/28/20 /2006 9/5/2006 9/11/20 /2006 9/18/20 /2006 9/25/20 /2006 10/2/20 /2006 10/9/20 /2006 10/16 /16/2006 10/23 /23/2006 10/30 /30/2006 11/6/20 /2006 11/13 /13/2006 11/20 /20/2006 11/27 /27/2006 12/4/20 /2006 12/11 /11/2006 12/18 /18/2006 12/26 /26/2006 1/3/2007 1/8/2007 1/16/20 /2007 1/22/20 /2007 1/29/20 /2007 2/5/2007 2/12/20 /2007 2/20/20 /2007 2/26/20 /2007 3/5/2 /5/20 007 3/12/20 /2007 3/19/20 /2007 3/26/20 /2007 4/2/2 /2/20 007

505.20 .20 480.60 443.20 .20 416.15 .15 433.00 .00 472.80 477.20 .20 490.75 .75 514.50 .50 507.60 .60 513.20 .20 522 522.00 .00 536 536.60 .60 527 527.60 .60 523.40 .40 524 524.40 .40 515 515.20 .20 525 525.80 .80 558.00 .00 619 619.00 .00 631 631.80 .80 654 654.50 .50 743.00 775.50 748.80 .80 776.25 .25 867.20 .20 980.40 10 1009.80 10 1036.60 10 1066.00 1071.00 11 1140.00 11 1144.40 11 1123.70 1110.60

1279.3 9.36 1266.74 1302.3 2.30 1295.0 5.09 1311.0 1.01 1298.92 1319.6 9.66 1314.7 4.78 1335.8 5.85 1349.5 9.59 1365.6 5.62 1368.6 8.60 1377.3 7.34 1364.3 4.30 1380.9 0.90 1401.2 1.20 1400.9 0.95 1396.7 6.71 1409.8 9.84 1427.0 7.09 1410.7 0.76 1418.3 8.30 1409.71 1430.73 1430.5 0.50 1422.1 2.18 1448.3 8.39 1438.06 1455.5 5.54 1451.1 1.19 1387.1 7.17 1402.8 2.84 1386.9 6.95 1436.1 6.11 1420.8 0.86 1443.7 3.76

5723.0 3.03 5628.37 5817.0 7.02 5811.4 1.47 5876.5 6.54 5795.26 5937.8 7.87 5883.3 3.32 6004.3 4.33 6085.8 5.82 6173.6 3.68 6202.8 2.82 6262.5 2.54 6241.1 1.15 6357.7 7.77 6412.3 2.36 6411.9 1.96 6241.1 1.13 6427.4 7.41 6588.8 8.83 6503.1 3.13 6596.9 6.92 6593.09 6705.17 6747.1 7.17 6690.3 0.34 6885.7 5.76 6911.11 6957.0 7.07 6992.5 2.58 6603.3 3.32 6716.5 6.52 6579.8 9.87 6899.0 9.06 6917.0 7.03 7099.9 9.91

1304.51 .51 1292.10 1331.10 .10 1329.35 .35 1356.67 .67 1354.89 1361.10 .10 1348.38 .38 1371.41 .41 1352.00 .00 1348.60 .60 1364.24 .24 1369.09 .09 1383.88 .88 1395.73 .73 1412.22 .22 1421.73 .73 1434.36 .36 1390.43 .43 1421.87 .87 1437.49 .49 1434.46 .46 1385.76 1388.37 1360.56 .56 1371.33 .33 1413.14 .14 1427.68 1448.81 .81 1469.88 .88 1414.47 .47 1423.58 .58 1427.88 .88 1447.38 .38 1452.55 .55 1484.15 .15

2371.37 .37 2429.44 2462.92 .92 2450.63 .63 2483.53 .53 2453.21 2491.49 .49 2510.14 .14 2521.91 .91 2520.50 .50 2568.86 .86 2649.30 .30 2666.68 .68 2686.43 .43 2729.98 .98 2722.31 .31 2745.31 .31 2813.18 .18 2814.81 .81 2836.04 .04 2865.14 .14 2931.29 .29 2942.39 2985.83 3029.04 .04 3009.09 .09 3072.88 .88 3087.74 3217.68 .68 3220.89 .89 3236.93 .93 3310.44 .44 3078.74 .74 3143.71 .71 3068.75 .75 3205.82 .82

5040.9 0.95 4985.52 5135.6 5.69 5111.1 1.13 5183.4 3.45 5073.57 5144.8 4.88 5141.9 1.95 5250.0 0.01 5282.0 2.06 5353.2 3.23 5375.3 5.35 5396.0 6.03 5336.3 6.30 5447.5 7.50 5439.7 9.71 5389.4 9.46 5254.0 4.05 5384.1 4.16 5541.6 1.62 5453.9 3.94 5541.7 1.76 5517.35 5617.62 5614.7 4.70 5582.3 2.30 5677.3 7.30 5692.45 5713.5 3.59 5716.3 6.38 5424.7 4.70 5537.8 7.84 5382.1 2.16 5634.7 4.75 5634.1 4.16 5741.3 1.38

5889.4 9.40 5820.10 5903.4 3.40 5878.6 8.60 5949.1 9.10 5879.30 5877.0 7.00 5822.3 2.30 5960.8 0.80 6001.2 1.20 6157.3 7.30 6155.2 5.20 6160.9 0.90 6148.1 8.10 6208.4 8.40 6192.0 2.00 6122.1 2.10 6021.5 1.50 6152.4 2.40 6260.0 0.00 6190.0 0.00 6220.8 0.80 6220.10 6239.00 6237.2 7.20 6228.0 8.00 6310.9 0.90 6382.80 6419.5 9.50 6401.5 1.50 6116.2 6.20 6245.2 5.20 6130.6 0.60 6339.4 9.40 6308.0 8.00 6397.3 7.30

40

PHỤ PHỤ L C 1:DỮ LI U THEO TU N CỦ A VNINDEX, S&P500, DAX, KOSPI, STRAINTS TIMES, CAC, FTSE100 (tt) Date

4/9/2 /9/20 007 4/16 4/16/2 /200 007 7 4/23 4/23/2 /200 007 7 4/30/20 /2007 5/7/ 5/7/20 2007 07 5/14 5/14/2 /200 007 7 5/21 5/21/2 /200 007 7 5/29 5/29/2 /200 007 7 6/4/2 /4/20 007 6/11 6/11/2 /200 007 7 6/18 6/18/2 /200 007 7 6/25 6/25/2 /200 007 7 7/2/2 /2/200 007 7 7/9/2007 7/16 7/16/2 /200 007 7 7/23 7/23/2 /200 007 7 7/30/20 /2007 8/6/2007 8/13/20 /2007 8/20/20 /2007 8/27 8/27/2 /200 007 7 9/4/2 /4/20 007 9/10 9/10/2 /200 007 7 9/17 9/17/2 /200 007 7 9/24 9/24/2 /200 007 7 10/1 10/1/2 /200 007 7 10/8 10/8/2 /200 007 7 10/1 10/15/ 5/20 2007 07 10/2 10/22/ 2/20 2007 07 10/2 10/29/ 9/20 2007 07 11/5 11/5/2 /200 007 7 11/1 11/12/ 2/20 2007 07 11/1 11/19/ 9/20 2007 07 11/2 11/26/ 6/20 2007 07 12/3 12/3/2 /20 007 12/1 12/10/ 0/20 2007 07 12/1 12/17/ 7/20 2007 07

vnindex dowjo wjone

na nasdaq

dax

KOSPI

St Strains_Times

1056 1043 1043.4 .4 1031 1031.4 .4 983 920. 920.33 3333 33 939. 939.66 6667 67 1015 1015.8 .8 1058 1058.4 .4 1100.8 1085 1085.8 .8 1052 1052.8 .8 1041 1041.6 .6 1041 1041.4 .4 1036.4 1001 1001.8 .8 1019 1019.4 .4 991.2 966 912 913 908. 908.00 004 4 894.18 .182 905. 905.02 026 6 929. 929.48 4825 25 924.1 24.116 16 947. 947.22 224 4 1010 1010.2 .28 8 1091 1091.3 .328 28 1097 1097.7 .786 86 1098 1098.9 .986 86 1089. 089.95 95 1068 1068.7 .798 98 1030 1030.9 .964 64 996.9 96.974 74 981. 981.65 65 983. 983.29 294 4 980. 980.43 434 4

2491.9 1.94 2526 2526.3 .39 9 2557 2557.2 .21 1 2572.1 2.15 2562 2562.2 .22 2 2558 2558.4 .45 5 25 2557.1 57.19 9 2613 2613.9 .92 2 2573.5 3.54 2626 2626.7 .71 1 2588 2588.9 .96 6 26 2603.2 03.23 3 2666 2666.5 .51 1 2707 268 2687.6 7.6 2562 2562.2 .24 4 2511.2 1.25 2544.89 2505.0 5.03 2576.6 6.69 2596. 2596.36 36 2565.7 5.7 2602. 2602.18 18 2671 2671.2 .22 2 270 2701.5 1.5 2780. 2780.32 32 2805. 2805.68 68 2725. 2725.16 16 2804 2804.1 .19 9 2810 2810.3 .38 8 2627 2627.9 .94 4 2637. 2637.24 24 2596 2596.6 .6 26 2660.9 60.96 6 2706 2706.1 .16 6 2635. 2635.74 74 2691. 2691.99 99

7212.07 .07 7342. 342.5 54 7378. 378.1 12 7516.76 .76 7479 7479.3 .34 4 7607 7607.5 .54 4 7739 7739.2 .2 7987. 987.8 85 7590.5 0.5 8030. 030.6 64 7949. 949.6 63 8007. 007.3 32 8048. 048.3 32 8092.77 7874. 874.8 85 7451. 451.6 68 7435.67 .67 7343.26 7378.29 .29 7507.27 .27 7638 7638.1 .17 7 7436.63 .63 7497 7497.7 .74 4 7794 7794.4 .43 3 7861. 861.5 51 8002 8002.1 .18 8 8041 8041.2 .26 6 7884 7884.1 .12 2 7949 7949.1 .17 7 7849 7849.4 .49 9 7812 7812.4 .4 7612 7612.2 .26 6 7608 7608.9 .96 6 7870. 870.5 52 7994. 994.0 07 7948 7948.3 .36 6 8002 8002.6 .67 7

1520.7 0.78 1533. 533.08 08 1542. 542.52 52 1567.7 7.74 1603 1603.5 .56 6 1612 1612.2 .25 5 1644. 644.56 56 1716. 716.24 24 1727.2 7.28 1772. 772.26 26 1770. 770.98 98 1743 1743.6 .6 1861. 861.01 01 1962.93 1983. 983.54 54 1883. 883.22 22 1876.8 1828.49 1638.0 8.07 1791.3 1.33 1873 1873.2 .24 4 1884.9 1870 1870.0 .02 2 1919 1919.2 .26 6 1946. 946.48 48 1996 1996.0 .03 3 2026 2026.4 .44 4 1970 1970.1 .1 2028 2028.0 .06 6 2019 2019.3 .34 4 1990. 990.47 47 1926 1926.2 .2 1772 1772.8 .88 8 1906 906 1934. 934.32 32 1895 1895.0 .05 5 1878 1878.3 .32 2

3231.2 1.24 3345 3345.8 .86 6 3373 3373.5 .59 9 3360.6 0.67 3398 3398.6 .6 3485 3485.7 .76 6 3446 3446.9 .92 2 351 3512.4 2.4 3486.6 6.63 3548 3548.3 .32 2 3491 3491.5 .59 9 3581 3581.1 .16 6 3615 3615.3 .38 8 3548.2 3561 3561.9 .96 6 3654 3654.6 .61 1 3651.3 1.38 3492.7 3436.0 6.04 3359.1 9.18 3130 3130.7 .71 1 3369.4 9.45 3392 3392.9 .91 1 3488 3488.9 .97 7 353 3536.4 6.4 3542 3542.2 .22 2 3706 3706.2 .23 3 3822 3822.6 .62 2 3857 3857.2 .25 5 3747 3747.9 .98 8 3771 3771.5 .55 5 3715 3715.3 .32 2 3599 3599.6 .67 7 3440 3440.9 .96 6 3325 3325.8 .89 9 3521 3521.2 .27 7 3557 3557.9 .95 5

12612. 12.13 1296 12961 1.98 .98 1312 13120 0.94 .94 13264. 64.62 1332 13326. 6.22 22 1355 13556. 6.53 53 1350 13507 7.28 .28 1366 13668 8.11 .11 13424. 24.39 1363 13639 9.48 .48 1336 13360 0.26 .26 1340 13408 8.62 .62 1361 13611 1.68 .68 13907.25 1385 13851 1.08 .08 1326 13265 5.47 .47 13181. 81.91 13239.54 13079. 79.08 13378. 78.87 13357 13357.7 .74 4 13 13113. 13.38 13442 13442.5 .52 2 1382 13820. 0.19 19 13 13895 895.63 .63 14066 14066.0 .01 1 14093 14093.0 .08 8 1352 13522. 2.02 02 13806 13806.7 .7 13595 13595.1 .1 1304 13042 2.74 .74 1317 13176. 6.79 79 1298 12980. 0.88 88 1337 13371 1.72 .72 1362 13625 5.58 .58 1333 13339. 9.85 85 1345 13450. 0.65 65

41

PHỤ PHỤ L C 1: DỮ LIỆ U TH THEO TU TU N C A VN VNIND INDEX, S&P &P5500, DA DAX, KOSPI, STRAINTS TIMES, CAC, FTSE100 (tt) Date

vnindex

s s& &p500

d ax

12/24 /24/2007 12/31 /31/2007 1/7/2 /7/20 008 1/14/20 /2008 1/22/20 /2008 1/28/20 /2008 2/4/2 /4/20 008 2/11/20 /2008 2/19/20 /2008 2/25/20 /2008 3/3/2 /3/20 008 3/10/20 /2008 3/17/20 /2008 3/24/20 /2008 3/31/20 /2008 4/7/2 /7/20 008 4/14/20 /2008 4/21/20 /2008 4/28/20 /2008 5/5/2 /5/20 008 5/12/20 /2008 5/19/20 /2008 5/27/20 /2008 6/2/2 /2/20 008 6/9/2 /9/20 008 6/16/20 /2008 6/23/20 /2008 6/30/20 /2008 7/7/2 /7/20 008 7/14/20 /2008 7/21/20 /2008 7/28/20 /2008 8/4/2 /4/20 008 8/11/20 /2008 8/18/20 /2008 8/25/20 /2008

939 939.66 .66 928 928.61 .61 924.49 .49 910.80 .80 874.01 .01 835.35 .35 791.69 .69 839.93 .93 819.12 .12 740.37 .37 687.17 .17 615.78 .78 646.46 .46 577.58 .58 508.77 .77 525.04 .04 545.54 .54 535.42 .42 524.36 .36 520.89 .89 512.63 .63 475.63 .63 441.89 .89 417.31 .31 395.82 .82 373.16 .16 376.85 .85 381.56 .56 419.61 .61 443.08 .08 481.43 .43 447.91 .91 445.16 .16 438.05 .05 468.83 .83 516.20 .20

1478.4 8.49 1411.6 1.63 1401.0 1.02 1325.1 5.19 1330.6 0.61 1395.4 5.42 1331.2 1.29 1349.9 9.99 1353.1 3.11 1330.6 0.63 1293.3 3.37 1288.1 8.14 1329.5 9.51 1315.2 5.22 1370.4 0.40 1332.8 2.83 1390.3 0.33 1397.8 7.84 1413.9 3.90 1388.2 8.28 1425.3 5.35 1375.9 5.93 1400.3 0.38 1360.6 0.68 1360.0 0.03 1317.9 7.93 1278.3 8.38 1262.9 2.90 1239.4 9.49 1260.6 0.68 1257.7 7.76 1260.3 0.31 1296.3 6.32 1298.2 8.20 1292.2 2.20 1282.8 2.83

8067.3 7.32 7808.6 8.69 7717.9 7.95 7314.1 4.17 6816.7 6.74 6968.6 8.67 6767.2 7.28 6832.4 2.43 6806.2 6.29 6748.1 8.13 6513.9 3.99 6451.9 1.90 6319.9 9.99 6559.9 9.90 6763.3 3.39 6603.5 3.57 6843.0 3.08 6896.5 6.58 7043.2 3.23 7003.1 3.17 7156.5 6.55 6944.0 4.05 7096.7 6.79 6803.8 3.81 6765.3 5.32 6578.4 8.44 6421.9 1.91 6272.2 2.21 6153.3 3.30 6382.6 2.65 6436.7 6.71 6396.4 6.46 6561.6 1.65 6446.0 6.02 6342.4 2.42 6422.3 2.30

KOSPI Straints_Times

1897.13 .13 1863.90 .90 1782.27 .27 1734.72 .72 1692.41 .41 1634.53 .53 1696.57 .57 1694.77 .77 1686.45 .45 1711.62 .62 1663.97 .97 1600.26 .26 1645.69 .69 1701.83 .83 1766.49 .49 1779.71 .71 1771.90 .90 1824.68 .68 1848.27 .27 1823.70 .70 1888.88 .88 1827.94 .94 1852.02 .02 1832.31 .31 1747.35 .35 1731.00 .00 1684.45 .45 1577.94 .94 1567.51 .51 1509.99 .99 1597.93 .93 1573.77 .77 1568.72 .72 1572.19 .19 1496.91 .91 1474.24 .24

3466.3 6.38 3398.1 8.10 3445.8 5.82 3437.7 7.79 3159.4 9.48 3007.8 7.80 2931.9 1.97 3088.6 8.68 3048.6 8.64 3026.4 6.45 2866.2 6.28 2839.0 9.01 2824.9 4.91 3031.9 1.90 3155.5 5.56 3126.8 6.87 3124.8 4.87 3189.2 9.20 3236.1 6.10 3162.0 2.03 3241.4 1.49 3122.1 2.15 3192.6 2.62 3146.7 6.73 2979.5 9.56 3001.8 1.81 2955.9 5.91 2880.4 0.45 2926.8 6.84 2847.7 7.73 2922.9 2.91 2906.0 6.07 2807.5 7.54 2797.5 7.50 2723.3 3.30 2739.9 9.95

cac

ftse100

5627.25 .25 5446.79 .79 5371.41 .41 5092.40 .40 4878.12 .12 4978.06 .06 4709.65 .65 4771.79 .79 4824.55 .55 4790.66 .66 4618.96 .96 4592.15 .15 4533.72 .72 4695.92 .92 4900.88 .88 4797.93 .93 4961.69 .69 4978.21 .21 5069.71 .71 4960.56 .56 5078.04 .04 4933.77 .77 5014.28 .28 4795.32 .32 4682.30 .30 4509.27 .27 4397.32 .32 4266.00 .00 4100.64 .64 4299.36 .36 4377.18 .18 4314.34 .34 4491.85 .85 4453.6 3.62 4400.45 .45 4482.60 .60

6476.90 6348.50 6202.00 5901.70 5869.00 6029.20 5784.00 5787.60 5888.50 5884.30 5699.90 5631.70 5495.20 5692.90 5947.10 5895.50 6056.50 6091.40 6215.50 6204.70 6304.30 6087.30 6053.50 5906.80 5802.80 5620.80 5529.90 5412.80 5261.60 5376.40 5352.60 5354.70 5489.20 5454.80 5505.60 5636.60

42

PHỤ PHỤ L C 1:DỮ LI U THEO TU N CỦ A VNINDEX, S&P500, DAX, KOSPI, STRAINTS TIMES, CAC, FTSE100 (tt) Date

vnindex

s& s&p500

d ax

KOSPI

Straints_Times

cac

ftse100

9/2/2008 9/8/2008 9/15/20 /2008 9/22/20 /2008 9/29/20 /2008 10/6/2008 10/13 /13/2008 10/20/2008 10/27 /27/2008 11/3/2008 11/10 /10/2008 11/17 /17/2008 11/24 /24/2008 12/1/2008 12/8/2008 12/15 /15/2008 12/22 /22/2008 12/29 /29/2008 1/5/2009 1/12/2009 1/20/2009 1/26/2009 2/2/2009 2/9/2009 2/17/2009 2/23/2009 3/2/2009 3/9/2009 3/16/2009 3/23/2009 3/30/2009 4/6/2009 4/13/2009 4/20/2009 4/27/2009

551.71 553.45 509.13 .13 445.66 .66 467.00 .00 460.50 405.20 .20 385.05 366.24 .24 333.46 366.68 .68 351.67 .67 333.47 .47 313.66 307.33 291.46 .46 303.71 .71 304.94 .94 313.46 314.62 307.48 302.44 286.35 279.28 259.58 242.42 245.17 251.61 264.96 276.41 292.03 318.22 340.88 315.72 317.01

1242.31 1251.70 1255.0 5.08 1213.2 3.27 1099.2 9.23 899.22 940.55 .55 876.77 968.75 .75 930.99 873.29 .29 800.03 .03 896.24 .24 876.07 879.73 887.88 .88 872.80 .80 931.80 .80 890.35 850.12 831.95 825.88 868.60 826.84 770.05 735.09 683.38 756.55 768.54 815.94 842.50 856.56 869.60 866.23 877.52

6127.44 6234.89 6143.4 3.42 6063.5 3.50 5797.0 7.03 4544.31 4781.3 1.33 4295.67 4987.9 7.97 4938.46 4710.2 0.24 4127.4 7.41 4669.4 9.44 4381.47 4663.37 4696.7 6.70 4629.3 9.38 4973.0 3.07 4783.89 4366.28 4178.94 4338.35 4644.63 4413.39 4014.66 3843.74 3666.41 3953.60 4068.74 4203.55 4384.99 4491.12 4676.84 4674.32 4769.45

1404.38 1477.92 1455.78 .78 1476.33 .33 1419.65 .65 1241.47 1180.67 .67 938.75 1113.06 .06 1134.49 1088.26 .26 1003.73 .73 1076.07 .07 1028.13 1103.82 1180.97 .97 1117.86 .86 1157.40 .40 1180.96 1135.20 1093.40 1162.11 1210.26 1192.44 1065.95 1063.03 1055.03 1126.03 1170.94 1237.51 1283.75 1336.04 1329.00 1354.10 1369.36

2574.21 2570.67 2559.07 .07 2411.46 .46 2297.12 .12 1948.33 1878.51 .51 1600.28 1794.20 .20 1863.49 1759.14 .14 1662.10 .10 1732.57 .57 1659.17 1740.34 1795.47 .47 1725.61 .61 1829.71 .71 1806.02 1730.45 1685.23 1746.47 1715.35 1705.64 1594.94 1594.87 1513.12 1577.52 1596.92 1745.66 1820.87 1828.51 1896.56 1852.85 1920.28

4196.66 4332.66 4324.8 4.87 4163.3 3.38 4080.7 0.75 3176.49 3329.9 9.92 3193.79 3487.0 7.07 3469.12 3291.4 1.47 2881.2 1.26 3262.6 2.68 2988.01 3213.60 3225.9 5.90 3116.2 6.21 3349.6 9.69 3299.50 3016.75 2849.14 2973.92 3122.79 2997.86 2750.55 2702.48 2534.45 2705.63 2791.14 2840.62 2958.74 2974.18 3091.96 3102.85 3159.85

5240.70 5416.70 5311.3 1.30 5088.5 8.50 4980.3 0.30 3932.10 4063.0 3.00 3883.40 4377.3 7.30 4365.00 4233.0 3.00 3781.0 1.00 4288.0 8.00 4049.40 4280.40 4286.9 6.90 4216.6 6.60 4561.8 1.80 444 4448.50 4147.10 4052.50 4149.60 429 4291.90 418 4189.60 3889.10 3830.10 353 3530.70 375 3753.70 3842.90 3898.90 4029.70 398 3983.70 4092.80 4156.00 4243.20

43 5/4/2009 5/11/2009 5/18/2009

353.63 380.02 403.86

929.23 882.88 909.71

4913.90 4737.50 4851.96

1412.13 1391.73 1386.68

2238.21 2139.78 2176.98

3312.59 3169.05 3245.39

446 4462.10 4348.10 4446.50

PHỤ PHỤ L C 2:K T QUẢ NGHIÊN C U MÔ HÌNH ARIMA,AR ARIMA,ARCH CH Đ I V I CHỈ S S&P500 Gi i thích thích cho mô h ình ARIMA,ARCH c a chu i S&P500 t

n g t ự nh

Vnind index, do đó ở ph n ph phụụ l c này trình bày chủ ch ủ y u là mô hình và các k t quả từ mô h ình đó

Hình 1:Đồ 1:Đồ thị thị ACF ACF và và PACF c a chu i S&P500 -B ng ACF ACF và và PACF PACF cho cho th y chu chu i dữ dữ li u g c khô không ng ph i llàà chu i d ng. +ACF gi m d n +PACF gi m đán đángg kể kể sau sau độ độ trễ trễ k=1 k=1mô hình AR(1) L y sai sai phân phân bậ c 1

44

Hình 2: Đồ th ACF và PACF c a chu i SP500 SP500 sau khi l y sai sai phân phân b c 1. Chu i d ng v ì ACF,PACF đ u n m tr trong 2 đ ng gi gi i h n Đây là mô h ình h ình AR(1)

Hình 3:K t qu

c l ng c a mô h ình AR(1)

45

Hình Hình 4: Các chỉ chỉ tiêu ti êu dự dự báo báo củ a mô h ình AR(1) sp500

sp500far1

866.23

873.37

877.52

870.04

929.23

881.19

882.88

932.27

909.71

886.48 912.99

Hình 5:K t quả quả dự báo báo c a mô h ình AR(1) K t quả quả cho ta thấ thấ y giá giá trị trị trung trung b ình c a S&P50 S&P5000 từ ngày 19/5/0 19/5/099 đế n 25/5/0 25/5/099 sẽ là 912.99 912.99 đi m. Từ mô h ình AR(1) ta đi ki m định xem mô h ình có tính ARCH hay không.

46

Hình 6:K t quả quả ki m định định ARCH ARCH Giá trị trị chi b ình ph ng tí tính nh toán toán bằ ng 10.94>giá trị trị chi b ình ph ng phê phán ở m c ý nghĩa nghĩa 1% vớ i 1 b c tự do (=C (=CHI HIIN INV( V(1% 1%,1) ,1)=6 =6.64 .64). ). Như Như vậ y chú chúng ng ta ta có thể thể kế t lu n mô hình hình có thể thể có nh h ng c a AR ARCH(1) Ta đi

c l ng giá giá trị trị ARCH ARCH(1 (1))

47

Hình 7: K t qu K t quả quả cho cho ta ta thấ thấ y giá giá tr tr nh h ng c a ARCH.

c l ng mô h ình ARCH(1) c l ng c a hệ s ố  1 = -4.404547