API 650 Türkçe

Sayfa 1 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

PETROL DEPOLAMA İÇİN KAYNAKLI ÇELİK TANKLAR

API STANDARDI 650

Sayfa 2 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.) 3.6.2 KABUL EDİLEBİLİR GERİLME 3.6.2.1 Kabul edilebilir maksimum akış tasarım gerilmesi, Sd, Tablo 3.2’de gösterilecektir. Hesaplamada net plaka kalınlığı –gerçek kalınlık eksi aşınma kalınlığı- kullanılacaktır. Tasarım gerilmesi bazı, Sd, akış kuvvetinin üçte ikisi ile çekme gerilmesinin beşte ikisinden küçük olanı olacaktır. 3.6.2.2 Maksimum kabul edilebilir hidrostatik test gerilmesi, St, Tablo 3.2’de gösterilecektir. Bu hesaplamada aşınma payı da dahil olmak üzere brüt plaka kalınlığı kullanılacaktır. Tasarım gerilmesi bazı,

Plaka Özellikleri A 283 A 285 A 131 A 36 A 131 A 442 A 442 A 573 A 573 A 573 A 516 A 516 A 516 A 516 A 662 A 662 A 537 A 537 A 633 A 678 A 678 A 737 G40.21 G40.21 G40.21

Fe 42 Fe 44 Fe 52

St, akış kuvvetinin dörtte üçü ile çekme gerilmesinin üçte yedisinden küçük olanı olacaktır. 3.6.2.3 Ek A, inç kare başına 21.000 libre sabit kabul edilebilir gerilme ve 0.85 yada 0.70 birleşik akış faktörü ile alternatif bir kabuk tasarımına izin verir. Bu tasarım sadece ½ inçe eşit yada bundan küçük kovan kalınlığı olan tanklarda kullanılabilir. 3.6.2.4 Yapısal tasarım gerilmeleri 3.10.3’te verilen kabul edilebilir çalışma gerilmesine uygun olacaktır.

Tablo 3.2 – Müsaade Olunan Plaka Malzemeleri ve Kabul Edilebilir Gerilmeler (İnç Kare Başına Libre) Minimum Minimum Ürün Hidrostatik Akış Çekme Tasarım Test Teknik Kalite Kuvveti Kuvveti Gerilmesi Sd Gerilmesi St ASTM Standartları C 30.000 55.000 20.000 22.500 C 30.000 55.000 20.000 22.500 A,B, CS 34.000 58.000 22.700 24.900 --36.000 58.000 23.200 24.900 EH 36 51.000 71.000 a 28.400 30.400 55 30.000 55.000 20.000 22.500 60 32.000 60.000 21.300 24.000 58 32.000 58.000 21.300 24.000 65 35.000 65.000 23.300 26.300 28.000 30.000 70 42.000 70.000 a 55 30.000 55.000 20.000 22.500 60 32.000 60.000 21.300 24.000 65 35.000 65.000 23.300 26.300 70 38.000 70.000 25.300 28.500 B 40.000 65.000 26.000 27.900 C 43.000 70.000 a 28.000 30.000 1 50.000 70.000 a 28.000 30.000 a 2 60.000 80.000 32.000 34.300 C,D 50.000 70.000 a 28.000 30.000 A 50.000 70.000 a 28.000 30.000 B 60.000 80.000 a 32.000 34.300 28.000 30.000 B 50.000 70.000 a CSA Standartları 260W 37.700 59.500 23.800 25.500 300W 43.500 65.300 26.100 28.000 350W 50.800 69.600 a 27.900 29.800 37 41 44

30.000 34.000 36.000

B,C B,C C,D

34.000 35.500 48.500

Ulusal Standartlar 52.600 20.000 58.300 22.700 62.600 24.000 ISO 630 60.000 22.700 62.500 23.700 71.000 a 28.400

22.500 26.800 26.800 25.500 26.600 30.400

(a) Alıcı ile üreticinin aralarında anlaşması ile, bu malzemelerin çekme kuvveti inç kare başına minimum 75.000 libreye, inç kare başına maksimum 90.000 libreye çıkartılabilir (ve ASTM A, Sınıf 2 ve A 678 Kalite B için inç kare başına minimum 85.000 libreye, inç kare başına maksimum 100.000 libreye çıkartılabilir). Bu yapıldığında, kabul edilebilir gerilmeler 3.6.2.1 ve 3.6.2.2’de belirtildiği gibi tespit edilecektir.

Sayfa 3 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.) 3.6.3 1-AYAK (FUT) YÖNTEMİ İLE KALINLIĞIN HESAPLANMASI L/H ≤ 2 3.6.3.1 1-ayak (fut) yöntemi tasarım noktalarında gereken kalınlığı her kabuk sırasının 1 adım yukarısında hesaplar. Ek A sadece bu tasarım yöntemine izin verir. Bu yöntem çap olarak 200 fitten daha geniş tanklar için kullanılmayacaktır. 3.6.3.2 Kabuk plakalarının zorunlu minimum kalınlıkları aşağıdaki formüllerle elde edilen değerlerden büyük olanı olacaktır: td =

2.6D(H – 1)G

+ CA

Sd tt =

2.6D(H – 1) St

Burada: Td = inç olarak tasarım kabuğu kalınlığı Tt = inç olarak hidrostatik test kabuğu kalınlığı D = fit olarak nominal tank çapı (bakınız 3.6.1.1, Not 1) H = fit olarak tasarım sıvısı seviyesi = ilgili sıranın altından kabuğun üstüne kadar olan, varsa üst açı da dahil olmak üzere yükseklik, yada tank dolum yüksekliğini sınırlayan herhangi bir taşmanın altına kadar yada alıcı tarafından belirtilen dahili bir yüzer çatı ile sınırlanan yada sismik dalga hareketine imkan tanımak için kontrol edilen başka herhangi bir seviyeye kadar. G = depolanacak olan sıvının alıcı tarafından belirtilen tasarım özgül ağırlığı. CA= alıcı tarafından belirtilen inç olarak aşınma payı (bakınız 3.3.2) Sd = inç kare başına libre olarak tasarım durumu için müsaade edilebilir gerilme (bakınız 3.6.2.1) St = inç kare başına libre olarak hidrostatik test durumu için müsaade edilebilir gerilmedir (bakınız 3.6.2.2) 3.6.4 KALINLIĞIN DEĞİŞKEN-TASARIMNOKTASI YÖNTEMİ İLE HESAPLANMASI1 3.6.4.1 Değişken-tasarım-noktası yöntemi kabuk kalınlıklarını müsaade edilebilir gerilmeye nispeten yakın olan esas çevresel kabul gerilmesinde ortaya çıkan tasarım noktalarında hesaplar. Bu yöntem yalnızca alıcı 1-fut yönteminin kullanılmasını belirtmediyse kullanılabilir ve ----------------------

1

Bu işlem normalde kabuk sırası kalınlıklarında ve toplam malzeme ağırlığında bir azalma sağlar. Daha önemlisi maksimum plaka ağırlığı sınırşarı içinde daha büyük çaplı tankların inşa edilmesine izin vermesidir. Daha fazla bilgi için aşağıdaki kitaba bakın: L.P.Zick – R.V. Mc Grath, “Design of Large Diameter Cylindrical Shells” (Büyük çaplı silindirik kabukların tasarımı) İşlemler – Rafine etme bölümü Amerikan Petrol Enstitüsü, New York, 1968, Cilt 48, Sayfa 1114-1140

Burada: 0.5 L = inç olarak (6Dt) D = fit olarak tank çapı t = inç olarak alt sıra kabuk kalınlığı H = inç olarak maksimum tasarım sıvısı seviyesi (bakınız 3.6.3.2) 3.6.4.2 Hem tasarım durumu hem de hidrostatik test durumu için minimum plaka kalınlığı planlandığı gibi belirlenecektir. Tüm aşınma payları dışarıda tutularak tasarım durumunun tüm sıraları ve hidrostatik test durumu için bağımsız hesaplamalar tamamen yapılacaktır. Her sıra için zorunlu kabuk kalınlığı her sıra için tasarım kabuğu kalınlığı artı tüm aşınma payları ile hidrostatik test kabuk kalınlığından büyük olanı olacaktır, ancak hiçbir durumda toplam kabuk kalınlığı 3.6.1.1, 3.6.1.6 ve 3.6.1.7’de istenenden daha küçük olmayacaktır. Bir kabuk sırası için daha büyük bir kalınlık kullanıldığında, daha büyük olan kalınlıklar daha büyük kalınlıkları olan sıranın üzerindeki kabuk sıralarının kalınlıklarının sonraki hesaplamalarında daha büyük kalınlık 3.6.1.8’deki üretici çizimi üzerinde zorunlu tasarım kalınlığı olarak gösterilmek koşuluyla kullanılabilir. 3.6.4.3 Alt-sıra kalınlığını hesaplamak için, tasarım ve hidrostatik test durumları için tpd ve tpt ön değerleri 3.6.3.2’deki formüller kullanılmak suretiyle hesaplanacaktır: 3.6.4.4 Alt-sıra kalınlığını hesaplamak için, tasarım ve hidrostatik test durumları için tpd ve tpt ön değerleri aşağıdaki formüller kullanılmak suretiyle hesaplanacaktır: tld =(1.06–0.463D √HG/Sd)(2.6HDG)+CA H Sd Not: Tasarım durumu için, tld’nin tpd’den büyük olmaması gerekir. tlt=(1.06–0.463 √H/St)(2.6HD) H St Not: Hidrostatik test durumu için, tlt’nin tpt’den büyük olmaması gerekir.

3.6.4.5 Hem tasarım durumu hem de hidrostatik test durumu için ikinci-sıra kalınlıklarını hesaplamak için, alt sıra için aşağıdaki orantının değerini hesaplayın: h1 (rt1)0.5

Sayfa 4 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.) Burada:

durumu (ttx) için 3.6.4.6’dan elden edilen minimum x değeri kullanılmak suretiyle hesaplanacaktır:

h1 = inç olarak alt kabuk sırasının yüksekliği r = inç olarak nominal tank yarıçapı t1 = alt kabuk sırasının esas kalınlığı, eksi aşınma payı için eklenmiş kalınlık, t2 (tasarım)’yi hesaplamak için kullanılır. t2 (hidrostatik test)’i hesaplamak için alt kabuk sırasının toplam kalınlığı kullanılacaktır. Orantının değeri 1.375’ten küçük yada buna eşit ise, t2 = t1 Orantının değeri 2.625’ten büyük yada buna eşit ise, t2 = t2a Orantının değeri 1.375’ten büyük ve 2.625’ten küçük ise, t2 = t2a+ (t1 = t2a)[2.1-

h1 1.25(rt1)0.5

]

Burada: t2= inç olarak aşınma payı dışında ikinci kabuk sırasının minimum tasarım kalınlığı t2a= inç olarak 3.6.4.6’da daha yukarı bir kabuk sırası için hesaplandığı şekilde ikinci kabuk sırasının minimum tasarım kalınlığı t2 için verilmiş yukarıda gösterilen formül alt ve ikinci sıraların tasarımı için kullanılan aynı kabul edilebilir gerilmeye dayanır. Orantının değerinin 2.625’e eşit yada bundan büyük olduğu tanklar için ikinci sıra için kabul edilebilir gerilme 3.6.4.6’dan 3.6.4.8’e kadar olan paragraflarda anlatılan yöntemler kullanıldığında alt sıranın müsaade edilebilir gerilmesinden daha düşük olabilir. 3.6.4.6 Hem tasarım hem de hidrostatik test durumu için üst-sıra kalınlığını hesaplamak için 3.6.3.2’deki formüller kullanılmak sureti ile bir tu ön değeri hesaplanacaktır, daha sonra değişken tasarım noktasının sıranın altından uzaklığı x aşağıdaki üç eşitlikten elde edilen en düşük değer kullanılmak sureti ile hesaplanacaktır. X1= 0.61(rtu)0.5 + 3.84CH X2= 12CH X3= 1.22(rtu)0.5 Burada: tu= üst sıranın inç olarak bel noktasındaki kalınlığı. C= [K0.5(K-1)]/(1+ K1.5). K= tL/tu tL= alt sıranın inç olarak bel noktasındaki kalınlığı. H= fit olarak tasarım sıvısı seviyesi (bakınız 3.6.3.2) 3.6.4.7 Üst kabuk sıraları için minimum kalınlık tx hem tasarım durumu (tdx) hem de hidrostatik test

tdx =

2.6D(H – x/12)G

+ CA

Sd ttx =

2.6D(H – x/12) St

3.6.4.8 3.6.4.6 ve 3.6.4.7’de anlatılan adımları tx’in takip eden hesaplanan değerleri arasında çok az fark olana kadar tekrarlamak için tx’in hesaplanan ilk değeri kullanılacaktır. (Normal olarak iki ilave adım yeterlidir). Adımların tekrarlanması ilgili sıra için tasarım noktasının daha kesin noktasını ve sonuçta daha doğru bir kabuk kalınlığı verir. 3.6.4.9 Ek K’daki adım adım hesaplamalarda sadece hidrostatik test durumunda ilk üç sıranın kabuk-plaka kalınlığını tespit etmek için değişken-tasarım-noktası yönteminin 280 fit çapında ve 64 fit yüksekliğindeki bir tanka uygulanması gösterilmiştir. 3.6.5 KALINLIĞIN ELASTİK ANALİZ YOLUYLA HESAPLANMASI L/H’nin 2’den büyük olduğu tanklarda, kabuk kalınlıklarının seçimi hesaplanan çevresel kabuk gerilmelerinin Tablo 3-2’de verilen kabul edilebilir gerilmelerin altında olduğunu gösteren elastik analize dayanacaktır. Analizin sınır durumları kabuk altındaki plakanın bırakılmasının ve sıfır radyal büyümenin neden olduğu tamamen plastik bir moment varsayacaktır. 3.7 KABUK AÇIKLIKLARI 3.7.1 GENEL 3.7.1.1 Kabuk açıklıkları için müştemilatların kullanımını kabuğa kaynak ile ek sağlayanlarla kısıtlamak amacıyla aşağıdaki gereksinimler planlanır. 3.7.1.2 Bu standartta belirtilen açıklık tasarımlarının kullanımı, kuvvet, sıkılık ve kullanım kolaylığı sağlayan alternatif tasarımlar (düz-tipli temizlik donanımları ve düz-tipli kabuk bağlantıları haricindekiler için) dışında gereklidir. API Standardı 620’ye uygun olan bağlantı ve müştemilatlar makul alternatif tasarımlar olarak kabul edilir. 3.7.1.3 Düz-tipli temizlik donanımları ve düz-tipli kabuk bağlantıları 3.7.7 ve 3.7.8’de belirtilen tasarımlara uygun olacaktır. 3.7.1.4 Tank kabuğunun altı yakınındaki açıklıklar hidrostatik yükleme altında kabuğun dikey kıvrımı ile dönme eğiliminde olacaktır. Boru yada diğer harici yüklere ilave olunduktan sonra, bu alandaki kabuk açıklıkları sadece statik durum için değil aynı zamanda kabuk bağlantılarına kabuk rotasyonuna ilave olunan boruların kendini tutması ile bindirilen tüm yükler için de takviye edilmelidir. Harici yüklerin asgariye indirilmesi tercih edilir yada kabuk

Sayfa 5 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.) bağlantıları rotasyon alanı dışında yeniden konumlandırılmalıdır. Ek P Tablo 3-8‘e uygun açıklıkları değerlendirmek için bir analiz yöntemi sağlar. 3.7.1.5 Tablo 3.3’ten Tablo 3.14’e kadar olan ara ebatlar alıcı tarafından belirtilmişse, yapı ayrıntıları ve takviyeler tablolarda listelenen bir sonraki daha geniş açıklığa uygun olacaktır. açıklık yada tank bağlantısının ebadı ilgili tabloda verilen maksimum büyüklükten daha büyük olmayacaktır. 3.7.1.6 Bakmalık delikleri, meme delikleri, takviye plakaları ve kabuk-plakası açıklıkları üzerindeki koparılmış yada oksijenle kesilmiş yüzeyler tekbiçimli ve pürüzsüz hale getirilip, yüzeylerin tamamen ek kaynaklarla kaplı olduğu yerler dışında köşeler yuvarlanacaktır. 3.7.1.7 Araya konan plakaların çevresinin bitişik kabuk plakalarının kalınlığına 1:4 oranında incelen geçişi olacaktır. 3.7.1.8 Şekil 3-4A ve 3-5’te, tablolardaki ilgili ebatlarda gösterilen takviye plakalarının şekline alternatif olarak uzunluk ve genişlik ebatlarının alan, kaynak ve boşluk gereksinimlerini doldurması şartıyla örneğin oval gibi diğer şekiller kabul edilebilir.

d. İlgili yük durumunun dikey bir mesafe için gerektirdiği kalınlık dışında kalan kabuk-plaka kalınlığı, ister kabuğun orta çizgisini altında ister üstünde olsun, ekstra kabuk-plakası kalınlığının uygulanabilir açıklıkta tüm yük durumları ve aşırma payları göz önünde bulundurularak hesaplanan kullanılan gerçek plaka kalınlığı eksi gereken kalınlık olması koşuluyla tank kabuk plakasındaki deliğin dikey boyutuna eşittir. e. Takviye için kullanılan ve meme deliklerinde bulunan malzemenin sağlamlığının tank kabuğunun sağlamlığı gibi olması daha iyi olacaktır, ancak delik (boyun) malzemesinin minimum belirtilen verim ve çekme kuvvetinin sırasıyla kabuk plakasının minimum belirtilen verim ve çekme kuvvetlerinin %70 ve %80’inden küçük olmaması koşuluyla daha düşük sağlamlığı olan malzemeye de takviye olarak müsaade edilebilir. Malzeme kuvveti %70-80 minimum değerlere eşit yada bunlardan daha büyük ise takviye için delikte kullanılabilir alan delikteki kabul edilebilir gerilmenin oranı nispetinde ilgili gerilme faktörleri kullanmak suretiyle ekli kabuk plakada kabul edilebilir gerilmeye azaltılacaktır. Kabuk plakanın kabul edilebilir gerilmesinden daha yüksek bir kabul edilebilir gerilmesi olan herhangi bir materyalin ilave kuvveti kabul edilemez. Minimum %70-80 değerlerden daha düşük verim yada gerime kuvveti olan delik materyali hiçbir delik alanının etkili takviye olarak kabul edilmemesi koşuluyla kullanılabilir.

3.7.2 TAKVİYE VE KAYNAK 3.7.2.1 Tank kabuklarında 2-inçlik standart ağırlıklı bir bağlantı bileziği barındırmak için gerekli olandan daha geniş açıklıklar takviye edilecektir. Bakmalık delikleri ve temizlik açıklıkları gibi takviye gerektiren tüm kabuk-açıklığı bağlantıları kabuğa tam olarak sızan kaynaklarla eklenecektir ancak Şekil 3-4B’de takma-tipi takviyesi için gösterilen kısmi sızmaya izin verilir. Gereken takviyenin minimum kesiti kabuktaki delik kesiğinin dikey çapının ürününden ve nominal plaka kalınlığından daha küçük olmayacaktır ancak tüm tasarım ve hidrostatik test yükü durumları düşünülerek gereken maksimum kalınlık için hesaplamalar yapıldığında gereken kalınlık nominal plaka kalınlığının yerine kullanılabilir. Takviyenin kesiti dikey olarak açıklığın çapı ile çakışacak şekilde ölçülecektir. 3.7.2.2 Düz-tipli açıklıklar ve bağlantılar haricinde tüm etkili takviyeler kabul açıklığının tank kabuk plakasındaki deliğin dikey ebadına eşit orta çizgisinden belirli bir mesafe aşağı yada yukarıda yapılacaktır. Takviye aşağıdakilerden biri yada bunların herhangi bir kombinasyonu ile sağlanabilir: a. Bağlantı malzemesinin ek temas flanşı b. Takviye plakası c. 3.7.2.3’e göre takviye olarak sayılabilecek olan bağlantı malzemesinin boyun kısmı

3.7.2.3 Bir bağlantı malzemesinin boyun kısmının aşağıdaki parçaları 3.7.2.2’nin e Maddesinin yasakladığı durumlar haricinde takviye alanının bir parçası olarak görülebilir: a. Tank kabuk plakasının dış yüzeyinden dışarıya boyun-duvarı kalınlığının dört katı kadar bir mesafeye doğru, yada boyun-duvarı kalınlığının mesafe içinde azalması durumunda geçiş noktasına kadar uzanan kısım. b. Kabuk plakası kalınlığı içinde bulunan kısım. c. Tank kabuk plakasının iç yüzeyinden dışarıya Madde a’da belirtilen mesafeye doğru. 3.7.2.4 Kabuk plakasına bir bağlantı malzemesi, ara bir takviye plakası yada her ikisini birden ekleyen kaynağın toplam kuvveti en azından ilgili bağlantı malzemesinin geçeceği hesaplanan tüm takviyenin içinden kuvvetlerin orantısına eşit olacaktır. 3.7.2.5 Kabuk plakasına bir ara bir takviye plakasını ekleyen kaynağın toplam kuvveti en azından ilgili bağlantı malzemesinin geçeceği hesaplanan tüm takviyenin içinden kuvvetlerin orantısına eşit olacaktır. 3.7.2.6 Bilezikli bağlantı malzemesinin yada takviye plakanın dış çevresi üzerindeki ek kaynaklar sadece kabuk açıklığına teğet olarak çizilmiş dikey çizgilerle çevrili alanın dışında kalan parçalar için etkili sayılacaktır; ancak dış çevresel kaynak takviye etrafında tamamen uygulanacaktır. İç çevre kaynağının tamamı etkili sayılacaktır. Etkili ek

Sayfa 6 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.) kaynağın kuvveti onun 3.10.3.5’te verilen bant kaynaklar için gerilme değerindeki kesme direnci sayılacaktır. Dış çevre kaynağının büyüklüğü kabuk tabakasının yada takviye plakasının, hangisi daha ince ise, kalınlığına eşit olacak ancak 1½ inçten büyük olmayacaktır. Tankın altına uzayan takviye plakası ile düşük tipteki memeler kullanıldığında (Şekil 3-5’e bakınız), alt kabuğun çevre kaynağının parçasının büyüklüğü 3.1.5.7’ye uygun olacaktır. İç çevre kaynağı yükün kalanını çekecek kadar geniş olacaktır. 3.7.2.7 İki yada daha fazla açıklık normal takviye plakası bant kaynaklarının dış kenarları (burunları) daha geniş olan bant kaynağının sekiz katından daha yakın olacak şekilde minimum 6 inç aralıkla yerleştirilirse, aşağıdaki şekilde işlem yapılacak ve takviye edileceklerdir: a. Bu gibi tüm açıklıklar gruptaki en büyük açıklığa oranlanacak olan tek bir takviye plakasına dahil edilecektir. b. Daha küçük açıklıkların normal takviye plakaları en geniş açıklık için normal bir açıklığın sağlam/yekpare kısmının sınırları içinde kalırsa; daha küçük olan açıklıklar plakanın ebadından bir artış olmaksızın herhangi bir açıklığın diğerinin dikey merkez çizgisini kesmesi halinde her iki açıklığın merkez çizgisi üzerinde olan son takviye plakasının toplam genişliğinin ilgili açıklıklar için normal plakaların genişliklerinin toplamından küçük olmamak şartıyla en geniş açıklık için normal bir plaka içine yerleştirilebilirler. c. Grup içerisindeki daha küçük açıklıklar için olan normal takviye plakaları, tek başlarına düşünüldüklerinde, en geniş açıklık için normal bir plakanın tam kısmının sınırları içinde kalmıyorsa, grup takviye plaka büyüklük ve şekli, grup içindeki açıklıklar için normal takviye plakalarının dış limitlerini de içine alacaktır. En geniş açıklıklar için normal plakanın dış limitlerindeki büyüklüklerin kendisinden en uzakta bulunan daha küçük açıklıkların dış limitlerine doğru değişmesi herhangi bir ara açıklık normal plakanın bu limitlerinin ötesine geçmedikçe -ki bu durumda tekbiçimli düz azalmalar birkaç normal plakanın dış limitleri ile birleşecektir- tek biçimli düz azalma ile olmalıdır. b Maddesinin aynı yada bitişik merkez/orta çizgiler üzerindeki açıklıklar ile ilgili hükümleri bu durumda da geçerlidir. 3.7.3 BAĞLANTILARIN KABUKLARIN ARASI

ETRAFINDAKİ

Not: Bu standartta bir gerilme gevşemesi yada termal gerilmeye bir atıf gözüküyorsa, bunun amacı kaynaksonrası ısı işlemidir.

3.7.3.1 ½ inç üzerindeki bir kabuk plakası üzerindeki gerilme-gevşemesi olmayan bir kaynağın aşağıdaki özellikleri olacaktır:

a. Kalınlaştırılmış ekleme plakasının çevresi yada bir takviye plakasının çevresi etrafındaki bir penetrasyon etrafındaki dış kenar yada buruna kaynak büyüklüğünün en az sekiz katı büyüklüğünde yada herhangi bir düz-kaynaklı kabuk çizgisinin merkez çizgisinden 10 inç aralık verilecektir. b. Kalınlaştırılmış bir ekleme plakasının çevresi, takviye ekleme plakası, yada bir takviye plakası etrafındaki kaynaklar daha geniş olan kaynak büyüklüğünün en az sekiz katı yada birbirlerinden 6 inç aralığa sahip olacaktır. 3.7.3.2 Çevre kaynağının gerilme gevşemesi işlemi bitişikteki kabuk ekleminin kaynağından önce yapılmışsa yada gerilme gevşemesi olmayan bir kaynak ½ inçi aşmayan bir kabuk plakası üzerinde ise, aralık dikey eklem yerlerinden 6 inçe yada yatay eklem yerlerinden kabul kalınlığının 3 inç yada 2 ½ katı, hangisi daha büyükse, düşürülebilir. Kalınlaştırılmış bir ekleme plakasının çevresi yada bir takviye plakası etrafındaki aralık kabul kalınlığının 3 inç yada 2 ½ katı, hangisi daha büyükse, düşürülebilir. 3.7.3.3 Bu kurallar aynı zamanda alttan-kabuğa ek yeri için de, alternatif olarak ekleme plakası yada takviye plakası alttan-kabuğa ek yerine uzar ve bu ek yerini yaklaşık 90 derecelik bir açı ile kesmesi dışında geçerli olacaktır. Bir kaynağın takviyesiz penetrasyonu etrafındaki burnu (bakınız 3.7.2.1) ile alttan-kabuğa kaynağının burnu arasında minimum 3 inç bir mesafe bulundurulacaktır. 3.7.4 TERMAL GERİLME GEVŞEMESİ 3.7.4.1 Tüm ankastre temizlik malzemeleri ve ankastre kabuk bağlantılarının gerilmeleri montajdan sonra termal olarak 1100 F derece ile 1200 F derece arasında (su verilmiş ve yumuşatılmış materyaller için bakınız 3.7.4.) kabuk kalınlığının 1 inçi için 1 saat süre ile gevşetilecektir. Montaj kabuğu alt takviye plakasını (yada halkalı/oyuk plakayı) ve bileziktenboyuna kaynağını da içerir. 3.7.4.2 1100 F derecede gerilmenin gevşetilmesi pratik olmuyorsa, alıcının yapacağı anlaşmaya tabi olarak, gerilme gevşetme operasyonunun daha düşük ısılarda daha uzun süreler için aşağıdaki cetvel uyarınca yapılmasına izin verilebilir. Metal Isısı (Fahrenayt derece) 1100 1050 1000 950 900 (minimum)

Tutma Süresi (kalınlık inçi başına saat) 1 2 3 5 10

Ara dereceler için, ısıtma interpolasyonu ile belirlenecektir.

süresi

düz-çizgi

3.7.4.3 Kabuk materyali Grup I, II, III yada IIIA ise, 1 inçten daha kalın bir kabuk plakası içindeki nominal

Sayfa 7 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.) çap olarak 12 inç yada daha kalın olan tüm açıklık bağlantıları kabuk plakasına yada kalınlaştırılmış ekleme plakasına prefabrike edilecektir ve prefabrike edilen montaj 1100 Fahrenayt derece ile 1200 Fahrenayt derece arasında kurulumdan bir saat önce inç olarak kalınlık başına 1 saat süre ile gerilme gevşetme işlemine tabi tutulacaktır. Gerilme gevşetme gereksinimlerinin aşağıdaki şartların yerine getirilmesi şartı ile bilezikten-burna kaynakları yada diğer meme-boyun ve oyukboyun eklerini içermesi gerekmez. a. Kaynağın takviye dışında olması (bakınız 3.7.2.3) b. Kaydırmalı bir bilezikteki bir bandın boğaz büyüklüğünün 5/8 inçi aşmaz yada bir kaynakboynunun uç ek yerinin ¾ inçi aşmaz. Malzeme, kaynak esnasında 200 Fahrenayt minimum ısıya kadar ön ısı işleminden geçirilirse, bu kaynak sınırları sırasıyla 1 ¼ ve 1 ½ inçe kadar artırılabilir. 3.7.4.4 Kabuk materyali Grup IV, IVA, V yada VI ise, ½ inçten daha kalın olan bir kabul plakasında takviye gerektiren tüm açıklık bağlantıları kabuk plaka yada ekleme plakasına prefabrike edilecek ve prefabrike edilen montaj 1100 F derece ile 1200 F derece arasında kalınlık inçi başına 1 saat süre ile kurulum öncesinde termal olarak gerilme gevşetme işlemine tabi tutulacaktır. Su verilmiş ve yumuşatılmış malzemeye bağlantılar monte edildiğinde termal gerilme gevşeme derecesi yumuşatma sıcaklığından 50 °F (±50 °F ) düşük olacak ve 1100 Fahrenayt dereceyi aşmayacaktır. Tutma süresi kalınlık inçi başına 1 saat olacaktır. Gerilme gevşetme gereksinimleri alt oyuk plakasına yapılan kaynak için ankastre temizlik açıklıkları dışında geçerli

değildir. gevşetme gereksinimlerinin bileziktenboyuna kaynakları yada diğer meme-boyun ve menhol-boyun eklerini 3.7.4.3’teki şartların sağlanması şartı ile içermesi gerekmez. 3.7.4.5 Gerilme gevşemesinden sonraki inceleme 5.2.3.6 uyarınca yapılacaktır. 3.7.5 KABUK MENHOLLERİ 3.7.5.1 Kabuk menholleri 3.7.1.8 ile izin verilen diğer şekiller dışında Şekil 3-4A ve 3-4B ve Tablo 3-3’ten 3-7’ye kadar (yada Tablo 3-8’den 3-10’a kadar) olan tablolara uygun olacaktır. Menhol takviye plakaları ve bunların her bir kısmı, tek bir parça halinde yapılmamışlarsa, ¼ inç çapında bir açık delik ile (iç kaynaklar arasındaki sızıntıyı tespit etmek amacıyla) hazırlanacaktır . Bu delikler esas itibariyle yatay orta çizgi üzerinde bulunacaktır ve atmosfere açık olacaktır. 3.7.5.2 Menhol çerçeveleri, preslenmiş yada kaynakla yapılmış olarak biçimlendirilmiş olabilir. Tablo 3-3’ten 3-7’ye kadar olan tablolar her iki tür yapıyı da içine alır. Ebatlar yapılmış tip için listelenen minimum boyun kalınlığına dayanır ve boynun oluşmuş tipin presleme operasyonunda incelmesine izin verirler. 3.7.5.3 Kabuk kesiğinin maksimum çapı çerçevenin iç çapının toplamı artı ek yeri bileziği kalınlığının iki katı artı dış köşe yarıçapı kadar olacaktır (Şekil 3-4B). Ebatlar sabit-çaplı bir halka kalıbı kullanan presli bir çerçeve ve yapılmış bir çerçeve için tablolarda listelenmiştir. Son ebatlar eskiden beri sabit-çaplı bir tampon kalıbı kullanan presli bir çerçeve için geçerlidir.

Sayfa 8 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

Notlar: 1. Aksi belirtilmedikçe, conta malzemesi uzun fiber levha olacaktır. 2. Contalı yüz minimum ¾ inç genişliğinde bir conta yatağı sağlamak için makine ile bitirilecektir. 3. Bakınız Tablo 3-3; bilezik tipleri ve conta bileziklerini menhol boyunlarına iliştirme yöntemleri değişebilir. 4. 3-4 ile 3-7 arasındaki Tablolara bakınız.

5. Kaynağın büyüklüğü katılan ve daha ince olan elemanın kalınlığına eşit olacaktır 6. Şekil 3-5’te gösterilen kabul memeleri çap olarak 20 inç ve daha geniş menhollerin yerin alabilir. 7. Şekil 3-5’teki kabuk memeleri kullanıldığında, Tablo 38’de gösterilmiş olan tankın alt kısmı üzerindeki minimum orta çizgi yükseklikleri kabul edilebilir. 8. Belirtilen kaynaklar atölyede yada sahada yapılmış olabilir.

Şekil 3-4 A - Kabuk Menholü

Sayfa 9 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

Şekil 3-4 B Kabuk Menholleri ve Memelerinin Ayrıntıları

Sayfa 10 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.) MENHOL VE MEMELER İÇİN EKLEME-TİPİ TAKVİYELER Notlar: 1. Kabuk kesim yeri R + T mesafesi ±1/8 inç içerisinde olacak şekilde tam olarak yapılacaktır. Doğruluk için, menholün iç çapına ve son kesim yerini belirlemek için kullanılan menholün kendisine doğru tam bir ön kesim yeri yapılmalıdır. 2. Boyun artı ½ inç dış çapından daha küçük olmayacak olan kabuk kesim yeri için Tablo 3-9 Sütun 3’e bakınız. 3. Kaynakların açıklık bağlantılarından minimum aralığı için 3.7.3’e bakınız.

4. 5. 6. 7. 8.

Kaynak büyüklüğü A’nın (t’ye göre Tablo 3-9’dan) yada n’nin (minimum boyun kalınlıkları Tablo 3-8 ve 3-9’da bulunabilir) büyük olanı olacaktır. Diğer müsaade edilebilir ekleme ayrıntıları API Standardı 620’nin Şekil 3-6’da gösterilmiştir. Takviye alanı 3.7.2’ye uygun olacaktır. Gösterilmeyen ebatlar ve kaynak büyüklükleri Şekil 34A’da ve Tablo 3-4’ten Tablo 3-10’a kadar verilenlerle aynıdır. Kaynak pahlarının ayrıntıları alıcı ile anlaşılmışsa gösterilenden değişik olabilir. Belirtilen kaynaklar atölyede yada sahada yapılmış olabilir.

Tablo 3-3 – Kabuk Menholü Kapak Plakası ve Cıvata Bileziğinin kalınlığı (İnç Olarak) Sütun1 Maksimum Tank Yüksekliği (fit) 21 27 32 40 45 54 65 75

Sütun2 Eşdeğer basınç başına libre 9,1 11,7 13,9 17,4 19,5 23,4 28,2 32,5

Sütun3 Sütun4 Kabuk Plakasının

Sütun5 Sütun6 Minimum Kalınlığı

20 inç menhol

24 inç menhol

30 inç menhol

36 inç menhol

5/16 3/8 3/8 7/16 ½ ½ 9/16 5/8

3/8 7/16 7/16 1/2 9/16 9/16 5/8 11/16

7/16 1/2 9/16 5/8 5/8 11/16 3/4 13/16

1/2 9/16 5/8 11/16 3/4 13/16 7/8 15/16

-------------Not: Bakınız Şekil 3-4A. aEşdeğer basınç su yüküne dayanır.

Sütun7 Sütun8 Sütun9 Sütun10 Bitim Sonrası Cıvata Bileziğinin Minimum kalınlığı 20 inç 24 inç 30 inç 36 inç menhol menhol menhol menhol 1/4 1/4 1/4 5/16 3/8 3/8 7/16 1/2

1/4 5/16 5/16 3/8 7/16 7/16 1/2 9/16

5/16 3/8 7/16 1/2 1/2 9/16 5/8 11/16

3/8 7/16 1/2 9/16 5/8 11/16 3/4 13/16

Sayfa 11 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

Tablo 3-4 20-İnç Kabuk Menholü İçin Ebatlar Sütun1 Kabuk ve Menhol Takviye Plakası Kalınlığıa t ve T 3/16 ¼ 5/16 3/8 7/16 ½

Sütun2

Sütun3 Sütun4 Takviye Plakası

Sütun5 Sütun6 Menhol Çerçevesinin İç Çapı Sabit-çaplı Sabit-çaplı halka kalıbı Tapa artı kalıp kullanan kullanan çerçeve çerçeve IDP IDR 22 5/8 20 22 ½ 20 22 3/8 20 22 ¼ 20 22 1/8 20 22 20

Sütun7 Yapılmış çerçeve için Minimum boyun b kalınlığı 3/16 ¼ ¼ ¼ ¼ ¼

Yaklaşık yarıçap R 3/16 ¼ 5/16 3/8 7/16 ½

Kenar boyu yada çap L = Do 46 46 45 ¾ 45 ½ 45 ¼ 45

Genişlik W 55 55 54 ¾ 54 ¼ 53 ¾ 53 ½

9/16 5/8 11/16 ¾

9/16 5/8 11/16 ¾

44 ¾ 44 ¾ 44 ½ 44 ¼

53 53 52 ½ 52 ¼

21 7/8 21 ¾ 21 5/8 21 ½

20 20 20 20

¼ ¼ ¼ ¼

13/16 7/8 15/16 1

¾ 7/8 7/8 1

44 44 44 ¼ 44 ½

51 ¾ 51 ¾ 52 52 ¼

21 3/8 21 ¼ 21 1/8 21

20 20 20 20

5/16 3/8 7/16 7/16

11/16 11/8 13/16 11/4

1 1 1 1

44 ¾ 44 ¾ 45 45

52 ½ 52 ½ 52 ¾ 52 ¾

20 7/8 20 ¾ 20 5/8 20 ½

20 20 20 20

7/16 ½ 9/16 5/8

15/16 13/8 17/16 11/2

1 1 1 1

45 ¼ 45 ¼ 45 ½ 45 ½

53 53 53 ¼ 53 ¼

20 3/8 20 ¼ 20 1/8 20

20 20 20 20

5/8 11/16 11/16 ¾

-----------------Not: Bakınız Şekil 3-4A. Cıvata çemberinin çapı 26 ¼ inçtir. Kapak plakasının çapı ise 28 ¾’tür. a tank kabuk plakasındaki deliğin orta çizgisinin hem altına hem de üstüne tank kabuk plakasındaki deliğin dikey boyutuna eşit dikey bir uzaklıkta ürün ve hidrostatik yükleme (bakınız 3.6) için gerekenden daha kalın bir kabuk plakası kullanılmışsa (bakınız 3-6), kalan kabuk plakası kalınlığı takviye olarak kabul edilebilir ve menhol takviye plakasının T kalınlığı buna göre azaltılabilir. Bu gibi durumlarda, takviye ve ek kaynak 3.7.2’de belirtilen kabuk açıklıklarının takviyesi için olan tasarım limitlerine uygun olacaktır.

b Boyun kalınlığı sütunda gösterilenden daha küçük ise takviye ilave edilecektir. Minimum boyun kalınlıkları kabuk plakasının kalınlığı yada cıvata bileziğinin müsaade edilebilir bitmiş kalınlığı (bakınız Tablo 3-3) , hangisi daha ince ise, olacaktır, ancak hiçbir durumda yapılmış bir menholdeki boyun kısmı Sütun 7’de verilen kalınlıktan daha ince olmayacaktır. Yapılmış bir menholdeki boyun kalınlığı gereken minimumdan daha büyük ise, menhol takviye plakası 3.7.2’de belirtilen limitler dahilinde buna göre azaltılabilir.

Sayfa 12 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

Tablo 3-5 24-İnç Kabuk Menholü İçin Ebatlar (inç olarak) Sütun1

Genişlik W 65 64 ¾ 64 ½ 64 64 63 ½

Sütun5 Sütun6 Menhol Çerçevesinin İç Çapı Sabit-çaplı Sabit-çaplı halka kalıbı Tapa artı kalıp kullanan kullanan çerçeve çerçeve IDR IDP 26 5/8 24 26 ¼ 24 26 3/8 24 26 ¼ 24 26 1/8 24 26 24

53 52 ¾ 52 ½ 52 ½

63 62 ¾ 62 ¼ 62 ¼

25 7/8 25 ¾ 25 5/8 25 ½

24 24 24 24

¼ ¼ ¼ ¼

¾ 7/8 7/8 1

52 ¼ 52 ¼ 52 ¼ 52 ¾

61 ¾ 61 ¾ 61 ¾ 62 ¼

25 3/8 25 ¼ 25 1/8 25

24 24 24 24

¼ 5/16 7/16 7/16

11/16 11/8 13/16 11/4

1 1 1 1

52 ¾ 53 53 53 ¼

62 ¼ 62 ½ 62 ½ 62 ¾

24 7/8 24 ¾ 24 5/8 24 ½

24 24 24 24

7/16 ½ 9/16 9/16

15/16 13/8 17/16 11/2

1 1 1 1

53 ¼ 53 ½ 53 ½ 53 ¾

62 ¾ 63 63 63 ¼

24 3/8 24 ¼ 24 1/8 24

24 24 24 24

5/8 5/8 11/16 ¾

Kabuk ve Menhol Takviye Plakası Kalınlığıa t ve T 3/16 ¼ 5/16 3/8 7/16 ½

Sütun2

Sütun3 Sütun4 Takviye Plakası

Yaklaşık yarıçap R 3/16 ¼ 5/16 3/8 7/16 ½

Kenar boyu yada çap L = Do 54 54 53 ¾ 53 ½ 53 ½ 53 ¼

9/16 5/8 11/16 ¾

9/16 5/8 11/16 ¾

13/16 7/8 15/16 1

__________ Not: Bakınız Şekil 3-4A. Cıvata çemberinin çapı 30 ¼ inçtir. Kapak plakasının çapı ise 32 ¾’tür. a tank kabuk plakasındaki deliğin orta çizgisinin hem altına hem de üstüne tank kabuk plakasındaki deliğin dikey boyutuna eşit dikey bir uzaklıkta ürün ve hidrostatik yükleme (bakınız 3.6) için gerekenden daha kalın bir kabuk plakası kullanılmışsa(bakınız 3-6), kalan kabuk plakası kalınlığı takviye olarak kabul edilebilir ve menhol takviye plakasının T kalınlığı buna göre azaltılabilir. Bu gibi durumlarda, takviye ve ek kaynak 3.7.2’de belirtilen kabuk açıklıklarının takviyesi için olan tasarım limitlerine uygun olacaktır.

Sütun7 Yapılmış çerçeve için Minimum boyun b kalınlığı 3/16 ¼ ¼ ¼ ¼ ¼

b Boyun kalınlığı sütunda gösterilenden daha küçük ise takviye ilave edilecektir. Minimum boyun kalınlıkları kabuk plakasının kalınlığı yada cıvata bileziğinin müsaade edilebilir bitmiş kalınlığı (bakınız Tablo 3-3) , hangisi daha ince ise, olacaktır, ancak hiçbir durumda yapılmış bir menholdeki boyun kısmı Sütun 7’de verilmen kalınlıktan daha ince olmayacaktır. Yapılmış bir menholdeki boyun kalınlığı gereken minimumdan daha büyük ise, menhol takviye plakası 3.7.2’de belirtilen limitler dahilinde buna göre azaltılabilir.

Sayfa 13 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

Tablo 3-6 30-İnç Kabuk Menholü İçin Ebatlar (inç olarak) Sütun1 Kabuk ve Menhol Takviye Plakası Kalınlığıa t ve T 3/16 ¼ 5/16 3/8 7/16 ½ 9/16 5/8 11/16 ¾

Sütun2

Yaklaşık yarıçap R 3/16 ¼ 5/16 3/8 7/16 ½ 9/16 5/8 11/16 ¾

Sütun3 Sütun4 Takviye Plakası Kenar boyu yada çap L = Do 66 66 65 ¾ 65 ¾ 65 ¼ 65 ¼ 65 64 ¾ 64 ½ 64 ½

Genişlik W 79 ¼ 79 ¼ 78 ¾ 78 ¾ 78 78 77 ½ 77 76 ¾ 76 ¾

Sütun5 Sütun6 Menhol Çerçevesinin İç Çapı Sabit-çaplı Sabit-çaplı Tapa artı kalıp halka kalıbı kullanan kullanan çerçeve çerçeve IDP IDR 32 5/8 30 32 ½ 30 32 3/8 30 32 ¼ 30 32 1/8 30 32 30 31 7/8 30 31 ¾ 30 31 5/8 30 31 ½ 30

Sütun7 Yapılmış çerçeve için Minimum boyun b kalınlığı 3/16 ¼ 5/16 5/16 5/16 5/16 5/16 5/16 5/16 5/16

13/16 7/8 15/16 1

¾ 7/8 7/8 1

64 ¼ 64 ¼ 64 ¼ 64 ¾

76 ¼ 76 ¼ 76 ¼ 76 ¾

31 3/8 31 ¼ 31 1/8 31

30 30 30 30

5/16 5/16 7/16 7/16

1 1/16 1 1/8 1 3/16 1 1/4

1 1 1 1

64 ¾ 65 65 65 ¼

76 ¾ 77 77 77 ¼

30 7/8 30 ¾ 30 5/8 30 ½

30 30 30 30

7/16 ½ 9/16 9/16

1 5/16 1 3/8 1 7/16 1 1/2

1 1 1 1

65 ¼ 65 ½ 65 ½ 65 ¾

77 ¼ 77 ½ 77 ½ 77 ¾

30 3/8 30 ¼ 30 1/8 30

30 30 30 30

5/8 5/8 11/16 ¾

__________ Not: Bakınız Şekil 3-4A. Cıvata çemberinin çapı 36 ¼ inçtir. Kapak plakasının çapı ise 38 ¾’tür. a tank kabuk plakasındaki deliğin orta çizgisinin hem altına hem de üstüne tank kabuk plakasındaki deliğin dikey boyutuna eşit dikey bir uzaklıkta ürün ve hidrostatik yükleme (bakınız 3.6) için gerekenden daha kalın bir kabuk plakası kullanılmışsa(bakınız 3-6), kalan kabuk plakası kalınlığı takviye olarak kabul edilebilir ve menhol takviye plakasının T kalınlığı buna göre azaltılabilir. Bu gibi durumlarda, takviye ve ek kaynak 3.7.2’de belirtilen kabuk açıklıklarının takviyesi için olan tasarım limitlerine uygun olacaktır.

b Boyun kalınlığı sütunda gösterilenden daha küçük ise takviye ilave edilecektir. Minimum boyun kalınlıkları kabuk plakasının kalınlığı yada cıvata bileziğinin müsaade edilebilir bitmiş kalınlığı (bakınız Tablo 3-3) , hangisi daha ince ise, olacaktır, ancak hiçbir durumda yapılmış bir menholdeki boyun kısmı Sütun 7’de verilmen kalınlıktan daha ince olmayacaktır. Yapılmış bir menholdeki boyun kalınlığı gereken minimumdan daha büyük ise, menhol takviye plakası 3.7.2’de belirtilen limitler dahilinde buna göre azaltılabilir.

Sayfa 14 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

Tablo 3-7 36-İnç Kabuk Menholü İçin Ebatlar (inç olarak) Sütun1 Kabuk ve Menhol Takviye Plakası Kalınlığıa t ve T 3/16 ¼ 5/16 3/8 7/16 ½

Sütun2

Sütun3 Sütun4 Takviye Plakası

Sütun5 Sütun6 Menhol Çerçevesinin İç Çapı Sabit-çaplı Sabit-çaplı Tapa artı kalıp halka kalıbı kullanan kullanan çerçeve çerçeve IDR IDP 38 5/8 36 38 ½ 36 38 3/8 36 38 ¼ 36 38 1/8 36 38 36

Sütun7 Yapılmış çerçeve için Minimum boyun b kalınlığı 3/16 ¼ 5/16 3/8 3/8 3/8

Yaklaşık yarıçap R 3/16 ¼ 5/16 3/8 7/16 ½

Kenar boyu yada çap L = Do 78 78 77 ¾ 77 ¾ 77 ¼ 77 ¼

Genişlik W 93 ¾ 93 ¾ 93 ¼ 93 ¼ 92 ½ 92 ½

9/16 5/8 11/16 ¾

9/16 5/8 11/16 ¾

77 76 ¾ 76 ½ 76 ½

92 91 ½ 91 ¼ 91

37 7/8 37 ¾ 37 5/8 37 ½

36 36 36 36

3/8 3/8 3/8 3/8

13/16 7/8 15/16 1

¾ 7/8 7/8 1

76 ¼ 76 ¼ 76 ¼ 76 ¾

90 ¾ 90 ¾ 90 ¾ 91 ¼

37 3/8 37 ¼ 37 1/8 37

36 36 36 36

3/8 3/8 7/16 7/16

11/16 11/8 13/16 11/4

1 1 1 1

76 ¾ 77 77 77 ¼

91 ¼ 91 ½ 91 ½ 91 ¾

36 7/8 36 ¾ 36 5/8 36 ½

36 36 36 36

7/16 ½ 9/16 9/16

15/16 13/8 17/16 11/2 _________

1 1 1 1

77 ¼ 77 ½ 77 ½ 77 ¾

91 ¾ 92 92 92 ¼

36 3/8 36 ¼ 36 1/8 36

36 36 36 36

5/8 5/8 11/16 3/4

Not: Bakınız Şekil 3-4A. Cıvata çemberinin çapı 42 ¼ inçtir. Kapak plakasının çapı ise 44 ¾’tür. a tank kabuk plakasındaki deliğin orta çizgisinin hem altına hem de üstüne tank kabuk plakasındaki deliğin dikey boyutuna eşit dikey bir uzaklıkta ürün ve hidrostatik yükleme (bakınız 3.6) için gerekenden daha kalın bir kabuk plakası kullanılmışsa(bakınız 3-6), kalan kabuk plakası kalınlığı takviye olarak kabul edilebilir ve menhol takviye plakasının T kalınlığı buna göre azaltılabilir. Bu gibi durumlarda, takviye ve ek kaynak 3.7.2’de belirtilen kabuk açıklıklarının takviyesi için olan tasarım limitlerine uygun olacaktır.

3.7.6 KABUK MEME VE BİLEZİKLERİ 3.7.6.1 Kabuk meme ve bilezikleri, 3.7.1.8’in müsaade ettiği diğer şekiller haricinde Şekil 3-4B, 3-5 ve 3-6 ile Tablo 3-8’den 3-10’a kadar olan tablolara uygun olacaktır. Meme takviye plakaları ve tek bir parça halinde yapılmamışlarsa bunların her bir segmenti1/4 inç çapında bir delik ile birlikte sağlanacaktır. Bu delikler yatay orta çizgi üzerinde bulunacak ve atmosfere açık olacaktır. 3.7.6.2 Bu standartta belirtilen ayrıntı ve boyutlar ekseni kabuk plakasına dikey olarak yerleştirilen memeler içindir. Memeler yatay bir düzlem

b Boyun kalınlığı sütunda gösterilenden daha küçük ise takviye ilave edilecektir. Minimum boyun kalınlıkları kabuk plakasının kalınlığı yada cıvata bileziğinin müsaade edilebilir bitmiş kalınlığı (bakınız Tablo 3-3) , hangisi daha ince ise, olacaktır, ancak hiçbir durumda yapılmış bir menholdeki boyun kısmı Sütun 7’de verilmen kalınlıktan daha ince olmayacaktır. Yapılmış bir menholdeki boyun kalınlığı gereken minimumdan daha büyük ise, menhol takviye plakası 3.7.2’de belirtilen limitler dahilinde buna göre azaltılabilir.

üzerindeki kabuk plakasına, takviye plakasının genişliği (boyut W yada Do, Şekil 3-5 ve Tablo 3-8) açıklık kesiminin, açısal yerleştirnesini yapmak için kabuk plakasındaki yatay kirişi açıklığı miktarının daireselden eliptik şekle değiştikçe artması koşuluyla, 90 derece dışında bir açı ile yerleştirilebilir. Buna ilave olarak, 3 inç nominal boru büyüklüğünden daha geniş olmayan memeler –termometre yuvalarının, numune bağlantıların yada uzatma boru eklenmesini içermeyen diğer amaçlarla eklenmesi için- 15 derecelik yada daha düşük bir açı ile dikey bir düzlemde düşey olarak meme takviye plakası modifiye edilmeden yerleştirilebilir.

Sayfa 15 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

Notlar: 1. Belirtilen kaynaklar atölyede yada sahada yapılmış olabilir. 2. Kaynakların büyüklüğü ile ilgili olarak bakınız 3.1.5.7. 3. tw Liste 160 borusunun kalınlığından daha küçük olmayacaktır.

4. 5. 6.

7.

tmin hangisi daha küçük ise, ¾ inç yada her iki tarafın kalınlığı ile dolgu kaynağının kalınlığı kadar olacaktır. Kabuk memelerinde kullanılan bağlama elemanları ile ilgili olarak bakınız 3.8.8 3 inç ve daha kalın memelerin takviye gerektirir. Kaynak pahlarının ayrıntıları alıcı ile anlaşılmış ise gösterilenden farklı olabilir.

Şekil 3-5 Kabuk Memeleri (Bakınız Tablo 3-8, 3-9 ve 3-10)

Sayfa 16 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

Not: Kaynak kalınlığı için belirlenen n nominal boru duvarı kalınlığıdır (Tablo 3-8 ve 3-9’a bakınız). Şekil 3-6 Kabuk Meme Bilezikleri (Bknz. Tablo 3-10)

Sayfa 17 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.) Tablo 3-8 Kabuk Memeleri İçin Boyutlar (İnç Olarak) Sütun1

Meme Boyutu

Sütun2

Sütun3

Borunun Dış çapı

Bilezikli Meme Boru a Duvarının Nominal kalınlığı N

Sütun4

Sütun5

Sütun6

Sütun7c

Takviye b Takviye plakası Takviye plakası kenarının plakası deliğinin uzunluğu genişliği yada çapı çapı DR W L=Do Bilezikli bağlantı malzemeleri 48 1/8 96 ¾ 117 46 1/8 92 ¾ 112 44 1/8 88 ¾ 107 ¼ 42 1/8 84 ¾ 102 ½ 40 1/8 80 ¾ 97 ¾

Kabuktan bilezik yüzene minimum mesafe J

48 46 44 42 40

48 46 44 42 40

e e e e e

38 36 34 32 30

38 36 34 32 30

e e e e e

38 1/8 36 1/8 34 1/8 32 1/8 30 1/8

76 ¾ 72 ¾ 68 ¾ 64 ¾ 60 ¾

28 26 24 22 20

28 26 24 22 20

e e 0.50 0.50 0.50

28 1/8 26 1/8 24 1/8 22 1/8 20 1/8

18 16 14 12 10

18 16 14 12 ¾ 10 ¾

0.50 0.50 0.50 0.50 0.50

18 1/8 16 1/8 14 1/8 12 7/8 10 7/8

8 6 4 3 f 2 f 1½

8 5/8 6 5/8 4½ 3½ 2 3/8 1.90

0.50 0.432 0.337 0.300 0.218 0.200

8¾ 19 23 ¼ 6¾ 15 ¾ 19 ½ 4 5/8 12 15 ¼ 3 5/8 10 ½ 13 ½ 2½ __ __ 2 __ __ Yivli Bağlantı Malzemeleri

3f g 2

4.00 2.875

Kaplin 4 1/8 Kaplin 3

11 ¼ __

1 ½g 1g

2.200

Kaplin 2 3/8

1.576

¾g

1.313

Sütun 8c Sütun 9c Tank dibinden meme ortasına kadar olan minimum mesafe Düz tip HN

d

Düşük tip C

16 16 15 15 15

52 50 48 46 44

48 3/8 46 3/8 44 3/8 42 3/8 40 3/8

92 ¾ 88 83 ¼ 78 ½ 73 ½

14 14 13 13 12

42 40 38 36 34

38 3/8 36 3/8 34 3/8 32 3/8 30 3/8

56 ¾ 52 ¾ 49 ½ 45 ½ 41 ½

68 ¾ 64 60 55 ¼ 50 ½

12 12 12 11 11

32 30 28 26 24

28 3/8 36 3/8 24 ¾ 22 ¾ 20 ¾

37 ½ 33 ½ 29 ½ 27 23

45 ¾ 40 ¾ 36 33 28 ¼

10 10 10 9 9

22 20 18 17 15

18 ¾ 16 ¾ 14 ¾ 13 ½ 11 ½

8 8 7 7 6 6

13 11 9 8 7 6

9½ 7 7/8 6 5¼ 3½ 3

14 ¼ __

__ __

9 7

5 5/8 3

__

__

__

6

3

Kaplin 1 11/16

__

__

__

5

3

Kaplin 1 7/16

__

__

__

4

3

Not: Bakınız Şekil 3-5 a 12 inçe kadar olan ekstra-sağlam borularda, API Standardı 5L’ye bakınız; 12 ile 24 inç’ten büyük borular için ASTM A 53’ün en son sürümüne yada diğer duvar kalınlıkları için A 106’ya bakınız; ancak boru materyalinin 3.5’e uygun olması gerekmektedir. b Kabuk plakasının genişliği takviye plakasını içerebilecek ve kabuk sırasının kolan ek yerinden açıklık sağlayabilecek yeterlikte olacaktır. c Alıcı tarafından aksi belirtilmedikçe, meme minimum uzaklıkta bulunacak fakat aynı zamanda 3.7.3’ün kabuk aralık gereksinimlerini karşılayacaktır.

d Bu Tablo’da verilen HN boyutları sadece Ek A’da gösterilen tank tasarımları içindir; temel tank tasarımlarında minimum HN’yi belirlemek için 3.7.3’e müracaat ediniz. e Bakınız Tablo 3-9 Sütun 2. f 3-inçlik bir borudaki yivli bir meme takviye gerektirir. g 2 inç yada daha küçük boru büyüklüklerindeki bilezikli yada yivli memeler takviye plakaları gerektirmez. DR kabuk plakasındaki deliğin çapı olacaktır ve Kaynak A Tablo 3-9 Sütun 6’da belirtildiği şekilde olacaktır. İstenirse takviye plakaları kullanılabilir.

Sayfa 18 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.) Tablo 3-9 – Kabuk memeleri İçin Ebatlar: Boru, Plaka ve Kaynak Listeleri (İnç olarak) Sütun1

Sütun2

Kabuk ve Takviye a Plakasının Kalınlığı t ve T 3/16 ¼ 5/16 3/8 7/16 1/2

Bilezikli Memelerinb Minimum Boru Duvarı Kalınlığı n ½ ½ ½ ½ ½ ½

Sütun3 Kabuk Plakasındaki Deliğin Maksimum Çapı (Dp) Borunun Dış Çapına Eşittir 5/8 5/8 5/8 5/8 5/8 5/8

Sütun4

Dolgu Kaynağı B’nin Büyüklüğü 3/16 ¼ 5/16 3/8 7/16 ½

Sütun5 Sütun6 Dolgu Kaynağı A’nın Büyüklüğü

2 İnçten Kalın Memeler ¼ ¼ ¼ ¼ ¼ ¼

2,1½, 1 ve ¾ inç Memeler ¼ ¼ ¼ ¼ ¼ 5/16

9/16 5/8 11/16 ¾

½ ½ ½ ½

¾ ¾ ¾ ¾

9/16 5/8 11/16 ¾

¼ 5/16 5/16 5/16

5/16 5/16 5/16 5/16

13/16 7/8 15/16 1

½ ½ ½ ½

¾ ¾ ¾ ¾

13/16 7/8 15/16 1

3/8 3/8 3/8 7/16

5/16 5/16 5/16 5/16

1 1/16 1 1/8 1 3/16 1¼

9/16 9/16 5/8 5/8

¾ ¾ ¾ ¾

1 1/16 1 1/8 1 3/16 1¼

7/16 7/16 ½ ½

5/16 5/16 5/16 5/16

1 5/16 1 3/8 1 7/16 1½

11/16 11/16 ¾ ¾

¾ ¾ ¾ ¾

1 5/16 1 3/8 1 7/16 1½

½ 9/16 9/16 9/16

5/16 5/16 5/16 5/16

1 9/16 1 5/8 1 11/16 1¾

13/16 13/16 7/8 7/8

¾ ¾ ¾ ¾

1½ 1½ 1½ 1½

9/16 5/8 5/8 5/8

5/16 5/16 5/16 5/16

_______________ Not: Bakınız Şekil 3-5. a Bir kabuk plakasındaki deliğin orta çizgisinin hem altına hem de üstüne kabuk plakasındaki deliğin dikey boyutuna eşit dikey bir uzaklıkta ürün ve hidrostatik yükleme (bakınız 3.6) için gerekenden daha kalın bir kabuk plakası kullanılmışsa(bakınız 3-6), kalan kabuk plakası kalınlığı takviye olarak kabul edilebilir ve meme takviye plakasının T kalınlığı buna göre azaltılabilir. Bu gibi durumlarda, takviye ve ek kaynak 3.7.2’de belirtilen kabuk açıklıklarının takviyesi için olan tasarım limitlerine uygun olacaktır. b Bu sütun 48,46,44,42,40,38,36,34,32,30,28 ve 26 inç bilezikli memeler için geçerlidir. Boru döşeme malzemeleri için 2.5’e bakınız.

Sayfa 19 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.) Tablo 3-10 Kabuk Meme Bileziklerinin Boyutları (inç olarak) Sütun1

Sütun2

Sütun3

Sütun4

Sütun5

Sütun6

Sütun7

Sütun8

Sütun9

Sütun10 Sütun11 Sütun12

Oyuk çapı

Meme Boyutu

Minimum Bilezik Kalınlığı Q

Bileziğin dış çapı A

Kalkık Yüzün çapı D

Cıvata dairesinin çapı C

Delik sayısı

Delik çapı

Cıvata çapı

Göbeğin kaynak noktasındaki Min. çapı

Geçmeli tip: Boru dış Kaynak Geçmeli boynu tipi tip çapı B B1 E

Kaynak boyun tipi E1

48 46 44 42 40

2¾ 2 11/16 2 5/8 2 5/8 2½

59 ½ 57½ 55 ¼ 53 50 ¾

53 ½ 51 49 47 44¼

56 53 ¾ 51 ¾ 49 ½ 47 ¼

44 40 40 36 36

1 5/8 1 5/8 1 5/8 1 5/8 1 5/8

1½ 1½ 1½ 1½ 1½

0.25 0.25 0.25 0.25 0.25

a a a a a

b b b b b

c c c c c

38 36 34 32 30

2 3/8 2 3/8 2 5/16 2¼ 2 1/8

48¾ 46 43¾ 41¾ 38¾

42¼ 40 ¼ 37¾ 35¾ 33 ¾

45 ¼ 42 ¾ 40 ½ 38½ 36

32 32 32 28 28

1 5/8 1 5/8 1 5/8 1 5/8 1 3/8

1½ 1½ 1½ 1½ 1¼

0.25 0.25 0.25 0.25 0.25

a a a a a

b b b b b

c c c c c

28 26 24 22 20

2 1/16 2 1 7/8 1 13/16 1 11/16

36 ½ 34 ¼ 32 29 ½ 27 ½

31¼ 29¼ 27¼ 25 ¼ 23

34 31 ¾ 29 ½ 27 ¼ 25

28 24 20 20 20

1 3/8 1 3/8 1 3/8 1 3/8 1¼

1¼ 1¼ 1¼ 1¼ 1 1/8

0.25 0.25 0.19 0.19 0.19

a a a a a

b b b b b

c c c c c

18 16 14 12 10

1 9/16 1 7/16 1 3/8 1¼ 1 3/16

25 23 ½ 21 19 16

21 18 ½ 16 ¼ 15 12¾

22 ¾ 21 ¼ 18 ¾ 17 14 ¼

16 16 12 12 12

1¼ 1 1/8 1 1/8 1 1

1 1/8 1 1 7/8 7/8

0.19 0.19 0.19 0.13 0.13

a a a a a

b b b b b

c c c c c

8 6 4 3 2 1½

1 1/8 1 15/16 15/16 ¾ 11/16

13 ½ 11 9 7½ 6 5

10 5/8 8½ 6 3/16 5 3 5/8 2 7/8

11 ¾ 9½ 7½ 6 4¾ 3 7/8

8 8 8 4 4 4

7/8 7/8 ¾ ¾ ¾ 5/8

¾ ¾ 5/8 5/8 5/8 ½

0.10 0.10 0.06 0.06 0.07 0.07

a a a a a a

b b b b b b

c c c c c c

___________ Not: Bakınız Şekil 3-6 1 ½ ile 20 inç arası ve 24 inçlik geçmeli ve kaynakboyun bileziklerinin yüz boyutları ANSI B16.5’te Sınıf 150 çelik bilezikler için belirtilenlerle aynıdır. 30, 36, 42 ve 48 inç bileziklerin yüz boyutları Sınıf 125 dökme

demir bilezikler için ANSI B16.1 ile uyum içindedir. Daha geniş bileziklerin boyutları ANSI/API Standardı 605’e uygun olabilir. aB1 = borunun iç çapı. bE = borunun dış çapı + 2n cE1 = borunun dış çapı

Sayfa 20 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

3.7.7 GÖMME-TİP TEMİZLEME TERTİBATLARI 3.7.7.1 Gömme - Tip temizleme tertibatları 3.7.7.2’den 3.7.7.12’ye kadar olan maddelerde belirtilmiş olan şartlar ile Şekil 3-8 ve Şekil 3-9 ve Tablo 3-11’den Tablo 3-13’e kadar olan tablolarda gösterilmiş olan detaylara ve ebatlara uygun olacaktır. Alıcı tarafından belirtilen ebatların Tablo 3-11’den Tablo 3-13’e kadar olan tablolarda verilmiş olan ebatların arasında kalması halinde, inşa detayları ve takviyeler tablolarda gösterilmiş olan bir sonraki en büyük açıklığa uygun olması gerekir. Açıklığın ya da tank bağlantısının ebadı ilgili tabloda belirtilen maksimum ebattan daha büyük olmayacaktır. 3.7.7.2 Açıklığın üst köşelerinin serbest açıklığın en yüksek değerli yüksekliğinin yarısına eşit bir yarıçapa sahip olması hariç, açıklık dikdörtgen şeklinde olacaktır. Kabuk malzemesinin Grup I, II, III veya IIIA’ya dahil olması halinde, serbest açıklığın genişliği veya yüksekliği 48 inçten; Grup IV, IVA, V veya VI’ya dahil olması halinde ise yükseklik 36 inçten fazla olmayacaktır. 3.7.7.3 Takviyeli açıklık, bir kabuk plakasına tamamen ön-monteli olacak ve mamul ünite, temizleme tertibatındaki kabuk plakası dahil madde 3.7.4’de açıklandığı şekilde (malzeme kalınlığı veya mukavemetinden bağımsız olmak üzere) termal gerilme-gidermeli olacaktır. 3.7.7.4 Açıklığın üzerindeki takviyenin kesit alanı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır: Acs ≥ K1ht 2 Burada; Acs = inç kare cinsinden açıklığın üzerindeki takviyenin kesit alanı Şekil 3-7’de bulabileceğiniz alan K1 = katsayısı,

h= inç cinsinden serbest açıklığın dikey yüksekliği t= madde 3.6.3, 3.6.4 veya A.4.1’deki formüllere göre, ancak aşınma payı hariç olmak üzere inç cinsinden, en alt kabuk dizisinin hesaplanan kalınlığını ifade etmektedir. 3.7.7.5 Temizleme-açıklığı tertibatındaki kabuk plakasının kalınlığı en az 1/6 inç, en fazla 1/8 inç ve en alt kabuk sırasındaki komşu plakaların kalınlığından fazla olacak ya da Tablo 3-13’e uygun olacaktır (aynı kalınlıkta olabilecek olan 8-x-16 inç açıklık hariç). Kabuk takviye plakasının ve boyun plakasının kalınlığı, temizleme-açıklığı tertibatındakinin kalınlığı ile aynı olacaktır. Kabuğun sathındaki takviye, açıklığın tabanından itibaren bir L yüksekliği dahilinde temin edilecektir. L uzunluğu, küçük açıklıklarda L-h ölçüsünün 6 inçten az olmaması durumu hariç olmak üzere, 1,5h’yi geçemeyecektir. Bu istisnanın, 1,5h’den büyük bir L ölçüsüne neden olduğu durumlarda, yalnızca, takviyenin bir 1,5h yüksekliği dahilinde olan kısmı geçerli olacaktır. Takviye, aşağıdakilerden herhangi biri veya bunların herhangi kombinasyonu ile gerçekleştirilebilir: a. Kabuk takviye plakası, b. En alt kabuk dizisindeki bitişik plakaların kalınlığından daha büyük bir kalınlığı olan temizleme-kapısı tertibatı kabuk plakası, c. Takviye plakasının kalınlığına eşit uzunlukta bir boyun plakası kısmı. 3.7.7.6 Açıklığın orta çizgisindeki tank-alt takviye plakasının minimum genişliği 10 inç artı temizlemeaçıklığı tertibatındaki kabuk plakası ve kabuk takviye plakasının birleşik kalınlığı olacaktır. Alt takviye plakasının minimum kalınlığı aşağıdaki denklemle hesaplanacaktır:

Tablo 3-11 – Gömme-Tip Temizleme Tertibatları İçin Boyutlar (İnç olarak) Sütun1

Sütun2

Açıklık Yüksekliği h 8 24 36 d 48

Açıklık eni b 16 24 48 48

Sütun3 Kabuk takviye plakası ark eni W 46 72 106 125

Sütun4 Açıklık üst köşe yarıçapı r1 4 12 c 18 24

Sütun5 Kabuk takviye plakası üst köşe Çapı r2 14 29 41 51 ½

Sütun6

Sütun7 Sütun8 Sütun9 Bileziğin a genişliği Cıvata Özel kenar cıvata (Alt kısım Alt bilezik b aralığı mesafesi dışında) genişliği e f3 g f2 1¼ 4 3½ 3¼ 1½ 4 3¾ 3½ 1½ 4½ 4¾ 4¼ 1½ 4½ 5 4½

Sütun10

Sütun11

Cıvata sayısı 22 36 46 52

Cıvata çapı ¾ ¾ 1 1

_____________ Not: Bakınız Şekil 3-8. 1 9/16 inçten büyük olan boyun kalınlıkları için, gereken boyun-bilezik kaynağı ile cıvata başı arasında 1/16 inçlik bir açıklık oluşturmak için f3’ü gerekli olduğu kadar artırın.

b Temizlik-tertibatı bileziğinin alt köşelerindeki boşluğu anlatır c Grup IV, IVA, V ve VI için 24 inç. d Sadece Grup I, II, III yada IIIA kabuk materyalleri için (bakınız 3.7.7.2).

Sayfa 21 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

Tablo 3-12 – Kapak Plakası,Cıvata Bileziği ve Alt Takviye Plakasının Gömme-Tip Temizlik Tertibatları için Minimum Kalınlığı (İnç Olarak) Sütun1

Maks. Tank Yüksekliği (fit)

Sütun2

Sütun3

8 x 16 Cıvata bileziği ve Alt takviye kapak plakası plakası kalınlığıb kalınlığı tc tb

Eşdeğer basınça (İnç kare başına libre)

20 34 41 53 60 64 72

Sütun4

8.7 14,7 17,8 23 26 27,8 31,2

3/8 3/8 3/8 3/8 7/16 7/16 7/16

½ ½ ½ ½ ½ ½ ½

Sütun5 Sütun6 Sütun7 Sütun8 Açıklık aralığı h x b (Yükseklik x genişlik) 24 x 24 36 x 48 Cıvata Cıvata bileziği ve Alt takviye bileziği ve Alt takviye kapak kapak plakasıc plakasıd plakası kalınlığı plakası Kalınlığı kalınlığı kalınlığı tc tc tb Tb

3/8 ½ ½ 9/16 5/8 5/8 11/16

½ ½ 9/16 5/8 11/16 11/16 ¾

5/8 ¾ 7/8 15/16 1 1 1/16 1 1/8

13/16 1 1 1/8 1¼ 1 5/16 1 3/8 1 7/16

Sütun9

Sütun10

48 x 48 Cıvata bileziği ve Alt takviye kapak plakasıd plakası Kalınlığı kalınlığı tc tb

5/8 13/16 7/8 1 1 1/8 1 1/8 1 3/16

7/8 1 1/8 1 3/16 1 5/16 1 3/8 1 7/16 1½

_________

Not: Bakınız Şekil 3-8. a Eşdeğer basınç su yüküne dayanır. b Maksimum 1 inç.

tb=

2

h 14,000

+ b √H 310

Burada: tb= Alt takviye plakasının minimum kalınlığı (inç olarak) h = Açıklığın dikey yüksekliği (inç olarak) b = Açıklığın yatay genişliği (inç olarak) H = Maksimum tasarım sıvı seviyesi (fit olarak) (3.6.3.2’ye bakınız.) 3.7.7.7 Kapak plakası, bağlama halkası, cıvata, ve taban takviye plakasının ebatları Tablo 3-12’ye uygun olacaktır. 3.7.7.8 Temizleme açıklığı tertibatı, kabuk takviye plakası, tank tabanı takviye plakası ve dirsek levhasındaki malzemeler belirtilen dizayn metal sıcaklığı ve ilgili kalınlıklar bakımından 2.2.9 maddesine ve Şekil 2.1’e uygun olacak ve kabuk malzemesinin mukavemeti ile uyumlu olacaktır. Kapak plakası, bağlama bileziğinin malzemesi ve cıvatalama işlemleri Bölüm 2’ye uygun olacaktır. 3.7.7.9 Bu bölüme ilişkin temizleme kapısı tertibatının ebatları ve ayrıntıları harici boru yükü olmaksızın dahili hidrostatik yüke dayalıdır. Temizleme kapısı halkasına veya kapak plakasına bağlı harici boruların kullanılması önerilmez. 3.7.7.10 Tank kabuğu altında betonarme veya örme duvar olmaksızın zemin eğiminde bulunan bir tanka gömme tip bir temizleme elemanı takıldığında aşağıdaki yöntemlerden biriyle temizleme elemanının desteklenmesi ve zemin eğiminin muhafaza edilmesi gerektiği göz önünde tutulmalıdır:

c Maksimum 1 1/8inç. d Maksimum 1 ½ inç. e Maksimum 1 ¾ inç.

a. Şekil 3-9, Yöntem A’da gösterildiği şekilde, tankın altına, tank kabuğunun dış çizgisi boyunca ve açıklık kısmına simetrik bir şekilde olmak üzere dikey bir çelik bölme plakası yerleştiriniz. b. Şekil 3-9, Yöntem B’de gösterildiği şekilde, tankın altına, tankın dış yüzü tank kabuğunun dış çizgisine bakacak şekilde betonarme veya örme bir istinat duvarı yerleştiriniz. 3.7.7.11 Bir çevre duvarı üzerinde bulunan bir tanka gömme-tip bir temizleme tertibatı monte edildiğinde, temizleme tertibatını oturtmak için Şekil 3-9,Yöntem C’de gösterilen ebatlara sahip bir oluk oluşturulması gerekir. 3.7.7.12 Bir temel istinat duvarı içinde zemin eğiminde bulunan bir tanka gömme-tip bir temizleme tertibatı monte edildiğinde, temizleme tertibatını oturtmak için istinat duvarında bir oluk oluşturulacak, ve tertibatı desteklemek ve eğimi muhafaza etmek için ilave bir iç istinat duvarı oluşturulacaktır. Ebatlar Şekil 3-9,Yöntem D’de gösterilen şekilde olacaktır. 3.7.8 GÖMME-TİP KABUK BAĞLANTILARI 3.7.8.1 Tankların kabuğun alt tarafında gömme-tip bağlantıları bulunabilir. Söz konusu bağlantılar, aşağıdaki şartlarda düz bir tabanla gömme şekilde yapılabilir (Şekil 3-10’a bakınız): a. Kabuğun iç dizaynından yukarı kalkması ile test basınçları (Ek F’ye bakınız), rüzgar ve deprem yüklerine (Ek E’ye bakınız) karşı silindirkabuk/alt-taban bağlantısında herhangi bir şekilde yukarı kalkma durumu meydana gelmeyecek şekilde yapılacaktır. b. Gömme tip bağlantının üstündeki silindirik kabuktaki dikey ve meridyonal zar gerilmesi açıklığı içeren en düşük kabuk sırasında çevresel tasarım gerilmesinin onda birini aşmayacaktır.

Sayfa 22 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.) Tablo 3-13 –Gömme Tip Temizlik Tertibatları kabuk Takviye Plakalarının Kalınlık ve Yükseklikleri (İnç Olarak) Sütun1

Sütun2

Maksimum tasarım sıvı En düşük seviyesia kabuk sırası (fit) t H

Sütun3

Sütun4

8 x 16 Kabuk ve Kabuk ve takviye takviye plakası plakası kalınlığı yüksekliği td L

Sütun5 Sütun6 Sütun7 Sütun8 Açıklık aralığı h x b (Yükseklik x genişlik) 24 x 24 36 x 48 Kabuk ve Kabuk ve Kabuk ve Kabuk ve takviye takviye takviye takviye plakası plakası plakası plakası yüksekliği kalınlığı yüksekliği kalınlığı td L td L

Sütun9

Sütun10

48 x 48 Kabuk ve Kabuk ve takviye takviye plakası plakası kalınlığı yüksekliği td L

3/16 ¼ 5/16 3/8 3/8

72 72 72 16 26

3/16 ¼ 5/16 3/8 3/8

14 14 14 14 14

¼ 5/16 3/8 7/16 7/16

34 ¼ 35 ¼ 35 ¾ 33 34 ¼

¼ 5/16 3/8 7/16 7/16

51 ¼ 53 54 52 ¼ 54

¼ 5/16 3/8 7/16 ½

68 ¼ 70 ½ 72 72 68

3/8 7/16 7/16 7/16 ½

72 17 28 72 18

3/8 7/16 7/16 7/16 ½

14 14 14 14 14

7/16 ½ ½ ½ 9/16

36 33 ½ 34 35 ¾ 33 ¾

½ ½ ½ 9/16 9/16

51 52 54 52 51 ¾

½ ½ 9/16 9/16 9/16

68 ¼ 72 69 69 ½ 72

½ ½ 9/16 9/16 9/16

31 72 19 34 72

½ ½ 9/16 9/16 9/16

14 14 14 14 14

9/16 9/16 5/8 5/8 5/8

34 35 ½ 34 34 35 ¼

9/16 5/8 5/8 5/8 11/16

54 52 ½ 51 ½ 54 52 ¾

5/8 5/8 5/8 11/16 11/16

70 70 ½ 72 70 ½ 71

5/8 5/8 5/8 11/16 11/16

22 40 72 24 44

5/8 5/8 5/8 11/16 11/16

14 14 14 14 14

11/16 11/16 11/16 ¾ ¾

34 34 35 34 ¼ 34 ¼

11/16 11/16 ¾ ¾ ¾

51 ½ 54 53 51 ¼ 54

11/16 ¾ ¾ ¾ 13/16

72 71 71 ¾ 72 71 ¼

11/16 ¾ ¾ ¾ ¾

70 26 51 70 72

11/16 ¾ ¾ ¾ ¾

14 14 14 14 14

¾ 13/16 13/16 13/16 13/16

34 ½ 34 ½ 34 ½ 34 ½ 34 ½

13/16 13/16 13/16 7/8 7/8

52 ¾ 51 ½ 54 52 ½ 52 ¾

13/16 13/16 7/8 7/8 7/8

72 72 71 ¾ 72 72

13/16 13/16 13/16 13/16 7/8

29 60 70 72 32

13/16 13/16 13/16 13/16 7/8

14 14 14 14 14

7/8 7/8 7/8 7/8 15/16

34 ½ 34 ½ 34 ½ 34 ½ 34 ½

7/8 7/8 15/16 15/16 15/16

51 ¾ 54 52 ½ 52 ½ 51 ¾

7/8 15/16 15/16 15/16 15/16

72 72 72 72 72

7/8 7/8 15/16 15/16 1

70 72 36 72 41

7/8 7/8 15/16 15/16 1

14 14 14 14 14

15/16 15/16 1 1 1 1/16

34 ½ 34 ½ 34 ¾ 34 ¾ 34 ¾

15/16 1 1 1 1 1/16

54 52 ¼ 52 53 ¾ 52

1 1 1 1 1/16 1 1/16

72 72 72 72 72

1 1 1/16 1 1/16 1 1/8 1 1/8

72 46 72 52 72

1 1 1/16 1 1/16 1 1/8 1 1/8

14 14 14 14 14

1 1/16 1 1/8 1 1/8 1 3/16 1 3/16

34 ¾ 34 ¾ 34 ¾ 35 35

1 1/16 1 1/8 1 1/8 1 3/16 1 3/16

53 ¼ 52 ¼ 52 ¾ 52 ¼ 52 ¼

1 1/8 1 1/8 1 3/16 1 3/16 1¼

72 72 71 ½ 72 71 ¼

1 3/16 1 3/16 1¼ 1¼ 1 5/16

58 72 64 72 72

1 3/16 1 3/16 1¼ 1¼ 5/16

14 14 14 14 14

1¼ 1¼ 1 5/16 1 5/16 1 3/8

35 35 35 35 35

1¼ 1¼ 1 5/16 1 5/16 1 3/8

52 ¼ 52 ¼ 52 ½ 52 ½ 52 ½

1¼ 1 5/16 1 5/16 1 3/8 1 3/8

72 71 72 70 ½ 72

1 3/8 1 7/16 1½ 1 5/8 1¾

72 72 72 72 72

1 3/8 1 7/16 1½ 1 5/8 1¾

14 14 14 14 14

1 7/16 1½ 1 9/16 1 11/16 1 15/16

35 35 ¼ 35 ¼ 35 ¼ 35 ¼

1 7/16 1½ 1 9/16 1 11/16 1 15/16

52 ½ 52 ¾ 52 ¾ 52 ¾ 52 ¾

1 7/16 1½ 1 9/16 ___ ___

71 70 ¾ 70 ¼ ___ ___

Sayfa 23 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.) _____________ Not: Bakınız Şekil 3-8 td ve L büyüklükleri 3.7.7’de belirtilen sınırlar içinde değiştirilebilir. a Bakınız 3.6.3.2

c.

Gömme tip bağlantı açıklığının silindirik kabuktaki maksimum eni olan b 36 inçi geçmeyecektir. d. Silindirik kabuktaki maksimum yükseklik h, 12 inçi geçmeyecektir. e. Montajın alt geçiş plakasındaki ta kalınlığı minimum ½ inç olacaktır yada belirtildiğinde, tank anüler plakasınınki ile aynı olacaktır. 3.7.8.2 Bağlantının ayrıntıları Şekil 3-10’da gösterilenlere uygun olacaktır, ve bağlantının boyutları Tablo 3-15’e ve 3.7.8.3’den 3.7.8.11’e kadar olan maddelere uygun olacaktır. 3.7.8.3 Takviyeli bağlantı bir kabuk plakasına tamamen önceden monte edilmiş olacaktır. Tamamlanan montaj, bağlantıyı içeren kabuk plakası da dahil olmak üzere, 1100 Fahrenayt ile 1200 Fahrenayt derecede kabuk plakası kalınlığının, td, inçi başına 1 saatlik bir süre, gerilmeden kurtarılmış olacaktır (Bakınız 3.7.4.1 ve 3.7.4.2) 3.7.8.4 Gömmeli tip bir kabuk bağlantısı için takviye aşağıdaki gereksinimleri karşılayacaktır: a. Bağlantının üzerindeki takviyenin kesit alanı K1 ht/2’den küçük olmayacaktır. (Bknz. 3.7.7.4) b. Gömme bağlantı montajı için kabuk plakasının kalınlığı, (td) en düşük kabuk sırasındaki bitişik plakaların kalınlığından en az 1/16 inç, (1/8 inçten fazla olmamak üzere), büyük olacaktır (8 - x – 8 inçlik açıklık dışında, ki bu açıklık için plakalar eşit kalınlıkta olabilir). c. Kabuk takviye plakasının kalınlığı gömme bağlantı montajındaki kabuk plakası ile aynı olacaktır. d. Kabuğun düzlemindeki takviye açıklığının tabanı üzerinden L kadar yükseklik içinde sağlanacaktır. L 1.5h’yi geçmeyecektir, ancak L – h küçük açıklıklarda 6 inçten küçük olmayacaktır. Bu istisna L’nin 1.5h’den daha büyük olması sonucunu doğurduğu durumlarda sadece takviyenin 1.5h yüksekliği içerisindeki kısmı etkili sayılacaktır. e. Gereken takviye aşağıdakilerin herhangi biri yada bunların herhangi bir kombinasyonu ile sağlanabilir: (1) kabuk takviye plakası, (2) montajda en düşük kabuk sırasındaki bitişik plakaların kalınlığından daha büyük olmayan kabuk plakası kalınlığı ve (3) boyun plakasının takviye plakasının kalınlığına eşit uzunluğu olan kısmı.

Şekil 3-7 Gömme-tip Temizlik Tertibatlarının minimum takviyesini belirlemek İçin Alan Katsayısı f.

Tank altı takviye plakasının açıklığın orta çizgisindeki genişliği 10 inç artı kabuk plakasının gömme bağlantısı montajında ve kabuk takviye plakasındaki birleşik kalınlığı olacaktır. Alt takviye plakasının kalınlığı aşağıdaki denklem ile hesaplanacaktır (bakınız 3.7.7.6): tb=

2

h + b √H 14,000 310

tb’nin minimum değeri H = 48 için 5/8 inç, H = 56 için 11/16 ve H = 64 için de ¾ inç olacaktır. g. Meme boynunu ve geçiş parçasının minimum kalınlığı, (tn) 5/8 inç olacaktır. Bağlantıya uygulanan harici yükler tn’nin 5/8 inçten daha büyük olmasını gerektirebilir. 3.7.8.5 Bağlantı montajındaki kabuk plakası için materyal, kabuk takviye plakası, meme boyun plakası, alt takviye plakası, ve meme geçiş parçası tankın belirtilen tasarım metal ısısının ilgili kalınlığı için 2.2.9 ve Şekil 2-1’e uygun olacak ve kabuk materyalinin sağlamlığı ile uyumlu olacaktır. Cıvata bileziği ve cıvata materyali 2.6 ve 2.7’ye uygun olacaktır. 3.7.8.6 Gömme bağlantısı ile dairesel boru bileziği arasındaki meme geçişi bu standardın gereksinimi ile uyumlu bir tarzda tasarlanacaktır. Bu standardın tasarım ve yapının tüm ayrıntılarını kapsamadığı durumlarda, üretici bu standardınkiler kadar güvenli olan tasarım ve yapım ayrıntılarını verecektir.

Sayfa 24 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

Notlar: 1. Eklenen daha ince plakanın kalınlığı (maksimum ½ inç) 2. Anüler bir plaka varsa, takviye plakası anüler plakasının bir segmenti olarak kabul edilecek ve anüler plaka ile aynı genişlikte olacaktır.

3. Anüler halkanın kalınlığı ile alt takviye plakasının

kalınlığı arasındaki fark ¼ inçten küçük ise, anüler halka ile alt takviye plakası arasındaki radyal ek yeri tam sızma ve füzyon için uygun bir kaynak ek yeri ile ucundan kaynaklanabilir.

Şekil 3-8 Gömme-tip Temizlik tertibatları (bakınız Tablo 3-11, 3-12 ve 3-13)

Sayfa 25 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

Notlar: 1. Toprak portland çimentosu ile 1:12’den daha büyük olmayan bir oranda stabilize edilirse yada toprak lateral bir mesafe veya en azından 12 inçlik bir derinlik için çimento ile değiştirilirse bu kaynak gerekmez. 2. Yöntem a kullanıldığında, alt plaka alt takviye plakasına eklenmeden önce, (a) bir kum yastığı alt takviye plakasının üstü ile birlikte gömme olarak

3.

yerleştirilecektir ve (b) toprak dolgu ve kum yastığı iyice sıkıştırılacaktır. Metod b,c, yada d kullanıldığında alt plaka alt takviye plakasına eklenmeden önce, (a) bir kum yastığı alt takviye plakasının üstü ile birlikte gömme olarak yerleştirilecektir, (b) toprak dolgu ve kum yastığı iyice sıkıştırılacaktır ve (c) takviye plakasının altına sıkı bir tutuşu temin etmek için sulu harç yerleştirilecektir (gerekirse).

Şekil 3-9 Gömme-tip TemizlikTertibatı Destekleri (Bakınız 3.7.7)

Sayfa 26 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

Not: Eklenen daha ince plakanın kalınlığı (maksimum ½ inç)

Şekil 3-10 Gömme-Tip Kabuk Bağlantısı

Sayfa 27 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

Not: Eklenen daha ince plakanın kalınlığı (maksimum ½ inç)

Şekil 3-10 Devam

Sayfa 28 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.) Tablo 3-14 Gömme-tip Kabuk Bağlantıları İçin Boyutlar (İnç olarak) Nominal 150 librelik Bilezik Boyutu

Açıklık Yüksekliği h

8 8 12 12 16 12 18 12 20 12 24 12 _______________

Açıklık Genişliği b

8 12 20 22 25 36

Kabuk Takviye Plakası Ark Genişliği W 38 52 64 66 69 89

Açıklık Üst Köşe Yarıçapı r1 4 6 6 6 6 6

Kabuk Takviye Plakası Alt Köşe Yarıçapı r2 14 18 18 18 18 18

Not: Bakınız Şekil 3-10

3.7.8.7 Ek E ve F gereğince kabuğun yukarı doğru kalkmasını önlemek için bağlama tertibatlarının gerekmesi halinde, söz konusu tertibatlar, giriş kısmının etrafındaki takviye plakalarının her bir kenarına derhal yerleştirilebilecek şekilde aralıklı olarak yerleştirilecektir. 3.7.8.8 Kabuk bağlantısına uygulanan itme kuvvetleri ve momentleri minimize etmek amacıyla bağlanılan boruların serbest şekilde hareketi için uygun bir durum sağlanacaktır. Borunun termal ve elastik hareketi nedeniyle ve kabuğun basınç ve sıcaklıktan dolayı genişlemesi suretiyle tank tabanının gerilmesinin neden olduğu kabuk bağlantısının dönmesi durumuna karşı pay bırakılacaktır. Kabul bağlantısının dönmesi durumu Şekil 3-11’de gösterilmiştir. 3.7.8.9 Gömme-tip bağlantı alanının temeli, bağlantının alt takviye plakasını desteklemek üzere hazırlanacaktır. Beton bir satıh üzerinde duran tank temeli hem taban takviye plakası hem de tank kabuğunun altındaki geriye kalan alt plaka için yeknesak bir destek sağlayacaktır. Gömme-tip bağlantı suretiyle alt takviye plakası destekleme işinin farklı metotları Şekil 3-11’de gösterilmiştir. 3.7.8.10 Gömme-tip bağlantılar ortak bir takviye dayanağı kullanılarak yapılabilir. Ancak, bu tür bir montaj kullanıldığında meme orta çizgileri (hangisi daha büyükse) 1,5 (b1 + b2 + 2 ½ inç) veya 24 incin altında olmamalıdır; burada b1 ve b2 komşu açıklıkların genişliklerini ifade etmektedir. Her bir açıklığın genişliği, ilgili nominal halka ebatları için Tablo 3-14, Sütun 3’den elde edilebilir. Ortak bir takviye plakasını paylaşmayan komşu kabuk gömme-tip bağlantılarının takviye dayanaklarının uç kısımları arasında en az 36 inçlik bir açıklık bulunacaktır. 3.7.8.11 Tüm halka-boynu düz kaynaklarına yüzde 100 radyografik kontrol uygulanacaktır (6.1 maddesine bakınız). Meme-tank arası kabuk ve takviye plakası kaynakları ile kabuk-taban takviye plakası kaynaklarının uzunluğuna ilişkin olarak manyetik partikül kontrolü metodu uygulanarak kontrol edilecektir (6.2 maddesine bakınız). Manyetik partikül kontrolü, kaynak yapılırken ve

bittikten sonra olmak üzere doldurma kaynak metalinin her bir ½ inci üzerinde, kök geçişi üzerinde gerçekleştirilecektir. Tamamlanan kaynaklar ayrıca görsel olarak da kontrol edilecektir. Tamamlanan kaynakların kontrolü gerilim giderme işleminden sonra, fakat hidrostatik testten önce yapılacaktır (ilgili muayene ve onarım kriterleri için 6.2 ve 6.5 maddelerine bakınız.) 3.8 KABUK İLAVELERİ VE TANK EKLERİ 3.8.1 KABUL İLAVELERİ 3.8.1.1 Kabuk ilaveleri Bölüm 5’e uygun şekilde yapılacak, denetlenecek ve çıkarılacaktır. Kabuk ilaveleri; donatma ekipmanları, dirsekler, bağlantı köprüleri ve basamaklar gibi yüzey ilaveleri olarak tanımlanırlar. 3.8.1.2 Grup IV, IVA, V veya VI’ya dahil malzeme kabuk sıralarına ilaveler Kabuğun (özellikle de alt sıranın hareketi olmak üzere) hidrostatik yük altında hareketinin göz önünde bulundurulmasını gerektirmekte olup aşağıdaki gerekliliklere uyması gerekir: a. Daimi ilaveler, kabuğa en fazla ½ inç ayak ebadına sahip dolgu kaynaklarla kabuğa direkt olarak kaynaklanabilir. Daimi ilave kaynaklarının kenar ucu, kabuğun yatay bağlantı noktalarına 3 inçten veya dikey bağlantı noktaları, ara plaka bağlantıları ya da takviye-plakası dolgu kaynaklarına 6 inçten yakın bir mesafe olmayacaktır. b. Daimi ilavelerin bu kabuk sıralarına kaynaklanması ve denetimi 5.2.3.5 maddesine uygun olacaktır. c.

Kabuk sıralarının geçici ilavelerinin kabuk ek yerlerinin kaynaklanmasından önce yapılması tercih edilecektir. Kabuk ek yerlerinin kaynaklanmasından sonra geçici ilaveler için yapılan kaynak aralığı kalıcı ekler için gerekenlerle aynı olacaktır. kabuk sıralarına yapılan geçici ekler kaldırılacaktır ve ortaya çıkan tüm hasar onarılacak ve düz bir profil olacak şekilde dövülecektir.

Sayfa 29 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.) 3.8.2 ALT BAĞLANTILAR Tankın alt kısmına yapılan bağlantılara bu standartta belirtilen kabuk bağlantılarına eşdeğer sağlamlık, sıkılık ve fayda sağlayan ayrıntılarla

ilgili olarak alıcı ile üretici arasında yapılan anlaşmaya bağlı olarak müsaade edilir.

Şekil 3-11 Kabuk Bağlantısının Rotasyonu

Sayfa 30 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

3.8.3 KAPAK PLAKALARI 3.8.3.1 2 inçe kadar ve 2 inç de dahil olmak üzere boru boyutlarındaki takviyesiz açıklıklara düz kapak plakalarında açıklıkların kenarları kapak plakasının ortasına açıklığın çapının yada yüksekliğinin dörtte birinden daha yakın değilse kapak plakasının kalınlığı artırılmadan izin verilir. 2 inç ve daha küçük olan konum gereksinimini karşılamayan açıklıklar ve daha büyük takviyeli açıklıklar için gereksinimler 3.8.3.2’den 3.8.3.4’e kadar verilmiştir. 3.8.3.2 Kabuk menhollerinin kapak plakalarındaki takviyeli açıklıklar, menhol açıklığının çapının yarısı kadar ile sınırlı olacaktır ancak 12 inç boru büyüklüğünü geçmeyecektir. Açıklıklara eklenen takviye bir takviye plakası yada kapak plakasının artırılmış kalınlığı olabilir ancak her iki durumda da kapak plakasındaki açıklığın kesim alanından küçük olmayan ilave bir takviye alanı sağlayacaktır. Ürün karıştırma ekipmanı için meme ilaveli kapak plakalarının en az Tablo 3-3’ün gerektirdiği kalınlığın 1.4 katı kadar kalınlığı olacaktır. Kapak plakasındaki açıklık kesim yerinin yerleştirilmesi için ilave kalınlık (yada koruyucu plaka) Tablo 33’e göre olacaktır. Açıklığın bir çapının yarıçapı içerisinde kalınlıkta yüzde 40 artıs gereken değiştirme alanının bir parçası olarak dahil edilebilir. Kapak plakasına eklenen miksermemesi tam-penetrasyon kaynağı olacaktır. Menhol cıvata bileziği kalınlığı Tablo 3-3’ün gerektirdiği kalınlığın 1.4 katından daha küçük olmayacaktır. 3.8.3.3 Kabuk plakaları için kapak plakaları (yada kör bilezikler) gerektiğinde, minimum kalınlık Tablo 3-10’da bilezikler için verilmiş olan kalınlık olacaktır. Kabuk memelerinin kapak plakalarındaki takviyeli açıklıklar (yada kör bilezikler) memenin çapının yarısı ile sınırlı olacaktır. açıklıklara ilave edilen takviyeler ilave bir koruma plakası yada artırılmış bir kapak plakası kalınlığı da olabilir

ancak her iki durumda da kapak plakasının açıklığındaki kesim alanının yüzde 50’sinden küçük olmayacak bir takviye alanı sağlayacaktır. Mikser memeler kapak plakalarına ilave edilebilir. 3.8.3.4 Gömme-tip temizlik tertibatlarının kapak plakalarındaki açıklıklar 3.8.3.1 uyarınca 2 inç boru büyüklüğü ile sınırlı olacaktır. 3.8.4 ÇATI MENHOLLERİ Çatı menholleri Şekil 3-12 ve Tablo 3-15’e uygun olacaktır. Tank kullanımda iken menhol açıklığı içinde çalışma yapılması bekleniyorsa, menhol etrafındaki çatı yapısı gerekli biçimde takviye edilmelidir. 3.8.5 ÇATI MEMELERİ 3.8.5.1 Bilezikli çatı memeleri Şekil 3-1 ve Tablo 316’ya uygun olacaktır. Geçmeli kaynak ve kaynakboyun bilezikleri ANSI B16.5’teki Sınıf 150 dövülmüş karbon çelikli kalkık-yüz bileziklerinin gereksinimlerine uygun olacaktır. Plaka-halkası bilezikleri, bileziğin arkasındaki ilave merkezin dışarıda bırakılabilmesi haricinde geçmeli kaynak bilezikleri için tüm boyut gereklerine uygun olacaktır. 3.8.5.2 Yivli çatı memeleri şekil 3-14 ve Tablo 3-17’ye uygun olacaktır. 3.8.6 SU ÇEKME KARTERLERİ Su çekme karterleri, alıcı tarafından aksi belirtilmedikçe Şekil 3-15 ve Tablo 3-18’de belirtildiği gibi olacaktır. 3.8.7 YAPI-KABLO DESTEĞİ Yapı-kablo desteği Şekil 3-16’ya uygun olacaktır. Bağlantı yeri yada diğer eklerin tank çatısının ortasında bulunduğu hallerde, yapı desteği merkeze mümkün olduğunca yakın olacaktır. 3.8.8 YİVLİ BAĞLANTILAR Yivli boru döşeme bağlantıları, dişi ve inceltilmiş olacaktır. yivler ANSI/ASME B1.20.1-1983, Genel Amaçlı (inç) Boru Yivleri’nde boru yivleri için belirtilen gereksinimlere uygun olacaktır.

Sayfa 31 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

Tablo 3-15 Çatı Menholleri Boyutları (İnç olarak) Sütun1

Sütun2

Sütun3

Sütun4

Sütun5

Menholün boyutu

Boynun çapı ID

Kapak plakasının çapı Dc

Cıvata dairesinin çapı DB

Cıvata sayısı

İç

Dış

20 24

20 24

26 30

23 ½ 27 ½

16 20

20 24

26 30

Not: Şekil 3-12’ye bakınız.

Sütun6 Sütun7 Contanın çapı

Sütun 8 Sütun 9 Çatı plakası Takviye veya takviye plakasındaki plakasının dış çapı deliğin çapı DR DP 20 5/8 24 5/8

42 46

Sayfa 32 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

Şekil 3-12 Çatı menholleri (bakınız Tablo 3-15)

Sayfa 33 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

Not: Çatı memesi havalandırma için kullanıldığında, boyun çatı hattı ile gömülecektir.

Şekil 3-13 Bilezikli Çatı Memeleri (bakınız Tablo 3-16)

Memenin Nominal Büyüklüğü 1½ 2 3 4 6 8 10 12

Tablo 3-16 Bilezikli Çatı Memelerinin Boyutları (inç olarak) Boru Boynunun Çatı Plakası yada Memenin Minimum Yüksekliği HN dış Çapı Takviye Plakasındaki Deliğin Çapı Dp 1.900 2 6 2 3/8 2½ 6 3½ 3 5/8 6 4½ 4 5/8 6 6 5/8 6¾ 6 8 5/8 8 7/8 6 10 ¾ 11 8 12 ¾ 13 8

Takviye Plakasının Dış Çapı DR 5 7 9 11 15 18 22 24

Not: Bakınız Şekil 3-13. a 6-inçlik yada daha küçük memelerde takviye plakaları gerekmez ancak istenirse kullanılabilir.

Not: Yivli bağlantılar için 3.8.8’e bakın. Çatı memesi havalandırma için kullanıldığında, boyun çatı hattı ile gömülecektir.

Şekil 3-14 – Yivli çatı memeleri (Bknz. Tablo 3-17)

Sayfa 34 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.) Tablo 3-17 Yivli çatı Memelerinin Boyutları (inç olarak) Memenin Nominal Büyüklüğü

Kaplinin Nominal Büyüklüğü

¾ 1 1½ 2 3 4 6 8 10 12

¾ 1 1½ 2 3 4 6 8 10 12

Çatı Plakası yada Takviye Plakasındaki Deliğin Çapı Dp 1 7/16 1 23/32 2 11/32 3 4 1/8 5 11/32 7 17/32 9 7/8 12 14 ¼

Takviye Plakasının Dış Çapı DR 4 4½ 5 7 9 11 15 18 22 24

Not: Bakınız Şekil 3-14 a 6-inçlik yada daha küçük memelerde takviye plakaları gerekmez ancak istenirse kullanılabilir.

Tablo 3-18 Çekme Karterleri İçin Boyutlar

Nominal Boru Büyüklüğü (inç olarak 2 3 4 6

Karter Çapı (inç olarak) A 24 36 48 60

Karter Derinliği (inç olarak) B 12 18 24 36

Orta BoruKabuk Mesafesi (fit olarak) C 3½ 5 6¾ 8½

Karterdeki Plakaların Kalınlığı (inç olarak) t 5/16 3/8 3/8 7/16

Minimum İçBoru Kalınlığı (inç olarak) 0,218 0,25 0,25 0,25

Minimum Meme Boynu Kalınlığı (inç olarak) 0,218 0,300 0,337 0,432

------------------Not: Bknz. Şekil 3-15

3.8.9 PLATFORM, YÜRÜME YOLLARI VE MERDİVENLER Platform, yürüme yolları ve merdivenler Tablo 319, 3-20 ve 3-21’e uygun olacaktır. 3.9 Üst ve Ara Rüzgar Potrelleri 3.9.1 GENEL Üstü açık tanklar, tank rüzgar yüklerine maruz kaldığında yuvarlaklığının korunması için Takviye kadronları ile birlikte verilecektir. Takviye kadronları üst sırada yada yakınında, tercihen tank kabuğunun dışında bulunacaktır. Rüzgar potrelleri için yapılan bu tasarım Ek C’de anlatılan yüzer çatılı tanklar için geçerlidir. Üst açı ve rüzgar potrelleri madde ve boyut olarak bu standardın gereksinimlerine uygun olacaktır.

3.9.2 TAKVİYE KADRONU TÜRLERİ Takviye kadronları yapısal kısımlardan, oluşturulmuş plaka kısımlarından, kaynakla yapılmış kısımlardan yada bu gibi kısımların kaynak ile bir araya getirilmiş kombinasyonundan yapılmış olabilir. Takviye kadronlarının dış çevresi dairesel yada çok kenarlı olabilir. (bakınız Şekil 3-17) 3.9.3 TAKVİYE KADRONLARI ÜZERİNDEKİ KISITLAMALAR 3.9.3.1 Tek başına yada yapılı bir Takviye kadronunda bir parça olarak kullanım açısı için minimum boyut 2½ x 2½ x ¼ inç olacaktır. Şekilli yada yapılı Takviye kadronlarında kullanılacak plakanın minimum nominal kalınlığı ¼ inç olacaktır.

Sayfa 35 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

Not: Karterin dikilmesi işlemi şunları içine alacaktır: (1) alt plakada bir delik kesilecektir yada altın yerleştirilmesinden evvel temele bir karter yerleştirilecektir ; (2) çekme karterinin şekline uygun olması için düzgün bir kazı çalışması yapılacaktır ve temel yerleştirme sonrasında karter etrafında sıklaştırılacaktır ve (3) karter alt tarafından kaynak yapılacaktır.

Şekil 3-15 Çekme Karteri (bakınız Tablo 3-18)

Sayfa 36 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

2. 3.

3.9.3.2 Takviye kadronları kabuğun üst kısmından 2 fitten daha aşağısında ise, 3/16 inçlik kabuklar için tankın 2 1/2 x 2 ½ x 3/16 inçlik üst kenar açısı, 3/16 inçten daha büyük kabuklar için 3 x 3 x ¼ inç açısı olacaktır.

Merdivenlerin minimum genişliği 24 inç olacaktır. a Merdivenin yatay çizgili maksimum açısı 50 derece olacaktır. 4. Merdiven basamaklarının minimum genişliği 8 inç olacaktır. [Merdiven yükselme arasının iki katı artı 24 inçten küçük 26 inçten büyük olmayacaktır.] Yükselmeler merdiven yüksekliğince tek biçimli olacaktır. 5. Basamaklar ızgara yada kaymaz malzemeden yapılacaktır. 6. Üst küpeşte platform küpeştesine çıkıntısız birleşecektir ve basamağın burnundaki basamak seviyesinden, dikey olarak ölçülen yükseklik 30-34 inç olacaktır. 7. Küpeşte direklerinin, küpeşte eğimi üzerinde ölçülen maksimum mesafesi 96 inç olacaktır. 8. Tamamlanmış yapı 1000 librelik hareket halinde konsantre bir yükü destekleyebilecek durumda olmalı ve küpeşte yapısı küpeştenin en üstünden herhangi bir yönde uygulanan 200 librelik bir yüke dayanabilecek durumda olmalıdır. 9. Küpeşteler düz merdivenlerin iki yanında olacaktır; küpeşteler aynı zamanda tank kabuğu ile merdiven kirişi arasındaki mesafe 8 inçi geçtiğinde yuvarlak merdivenlerin de iki tarafında olacaktır. 10. Çevresel merdivenler tankın kabuğu ile tamamen desteklenmelidir ve kirişlerin uçları zemine dokunmamalıdır.

Tablo 3-19 Platform ve Yürüyüş Yolları İçin Gereksinimler

___________ a Bir tank grubu yada santral sahasında aynı açıda merdivenlerin kullanılması tavsiye edilir.

Not: 4 inç’lik liste 40 borusu (Duvar kalınlığı = 0.237 inç dış çapı = 5 inç)

Şekil 3-16 – Yapı-Kablo Desteği

1. 2. 3.

Tüm parçalar metalden yapılacaktır. Yer seviyesinin minimum genişliği 24 inç olacaktır. Zemin ızgaralı yada kaymaz malzemeden yapılacaktır. 4. Yerin üzerindeki üst parmaklık küpeştesinin a yüksekliği 42 inç olacaktır. 5. Döşemenin minimum yüksekliği 3 inç olacaktır. 6. Zeminin üstü ile döşemenin altı arasındaki maksimum aralık ¼ inç olacaktır. 7. Orta küpeştenin yüksekliği yaklaşık olarak yürüyüş yolunun en üstü ile küpeştenin en üstü arasındaki mesafenin yarısı olacaktır. 8. Küpeşte direkleri arasındaki maksimum mesafe 96 inç olacaktır. 9. Tamamlanmış yapı 1000 librelik hareket halinde konsantre bir yükü destekleyebilecek durumda olmalı ve küpeşte yapısı küpeştenin en üstünden herhangi bir yönde uygulanan 200 librelik bir yüke dayanabilecek durumda olmalıdır. 10. Küpeşteler platformun iki yanında olacak ancak erişim için gerekli olduğu yerlerde devam ettirilmeyecektir. 11. Küpeşte açıklıklarında, tank ile platform arasındaki 6 inçten daha geniş olan tüm aralıklara zemin döşenecektir. 12. Tankın bir yerinden bitişikteki tankın bir yerine, zemine yada başka bir yapıya giden tank pistleri/çıkış yolları yapıların serbest hareketlerine izin verecek şekilde desteklenmelidir. Bu, çıkış yolunun bir tanka sıkı bağlanması ve çıkış yolu ile diğer tank arasında geçmeli bir ek yeri kullanarak yapılabilir. (Bu metot hem tankın yerleşmesine hemde diğer tankı tehlikeye sokmadan bir patlama sırasında çatlayabilmesine olanak tanır)

3.9.3.3 Sıvı çekebilecek olan halkalarda yeterli akıntı delikleri olacaktır. 3.9.4 YÜRÜYÜŞ YOLLARI OLARAK TAKVİYE KADRONLARI Düzenli olarak bir yürüyüş yolu olarak kullanılan bir Takviye kadronu yada bunun bir parçasının 24 inçten küçük olmayan ve tank kabuğu üzerindeki kenar açısından uzakta bir genişliği olacaktır. Tercihen kenar açısının 3 fit 6 inç altında bulunacak ve korumasız tarafta ve bir yürüyüş yolu olarak kullanılan kısmın sonunda standart bir küpeşte ile yapılacaktır. 3.9.5 TAKVİYE KADRONLARI İÇİN DESTEKLER Yatay ayağın yada ağın boyutu ayak yada ağ kalınlığının 16 katını geçerse tüm Takviye kadronları için destek sağlanacaktır. Bu gibi desteklere ölü yük ve halka üzerine yerleştirilebilecek olan dikey canlı yük için gereken aralıklar bırakılacaktır bununla birlikte, aralık dış sıkıştırma bileziğinin genişliğinin 24 katını geçmeyecektir. 3.9.6 ÜST RÜZGAR POTRELİ 3.9.6.1 Takviye kadronunun gereken minimum kısım modülü aşağıdaki denklem ile bulunacaktır: Z=0.0001D2H2

__________ a

ANSI teknik şartnamesine göre küpeşte yüksekliği. Bu yükseklik bazı eyaletlerde zorunludur.

Tablo 3-20 Merdivenler İçin Gereksinimler 1.

Tüm parçalar metalden yapılacaktır.

Burada; Z=inç küp olarak gereken minimum kısım modülü D= nominal tank çapı, fit olarak.

Sayfa 37 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.) H2 = fit olarak tank kabuğunun maksimum dolgu yüksekliğinin üzerinde yüzer çatı için bir kılavuz olarak verilen herhangi bir boşluk da dahil olmak üzere yüksekliği Not: Bu denklem saatte 100 millik bir rüzgar hızı temeline dayanır. Alıcı tarafından belirtilirse denklemin sağ tarafını (V/100)2 –burada V mil olarak saatteki rüzgar hızıdır- çarparak başkaca rüzgar hızları da

kullanılabilir. Tasarlanmış rüzgar hızı belirtilmemişse ve tank kabuğu için hesaplanmış olan maksimum müsaade edilebilir rüzgar hızı saatte 100 milden aşağı ise, hesaplanan hız alıcıya bildirilmek koşulu ile kullanılabilir. 200 fit üzerindeki tank çapları için, denklemin gerektirdiği kısım modülü alıcı ve üretici arasında yapılan anlaşma ile azaltılabilir ancak modül 200 fitlik bir tank çapı için gerekenden küçük olamaz. Tank kabuğu üzerindeki yüklerin tanımı için not 3.9.7.1’e müracaat ediniz.

Tablo 3-21 Merdivenlerin Yükselme, Çıkış ve Açı İlişkileri

Yükseliş Yüksekliği (inç olarak) R 5¼ 5½ 5¾ 6 6¼ 6½ 6¾ 7 7¼ 7½ 7¾ 8 8¼ 8½ 8¾ 9

Basamak genişliği (inç olarak) r 13 ½ 13 12 ½ 12 11 ½ 11 10 ½ 10 9½ 9 8½ 8 7½ -

2R + r = 24 inç Açı Derece 21 22 24 26 28 30 32 35 38 39 42 45 47 -

Dakika 15 56 43 34 30 35 45 0 20 50 22 0 43 -

3.9.6.2 Takviye kadronunun kısım modülü uygulanan elemanların özelliklerine göre olacaktır ve 16 plaka kalınlığı altındaki ve uygulanabildiği durumlarda kabuk-kadron eki üzerindeki mesafeler için tank kabuğunun bir kısmını içerebilir. Kenar açıları kabuk halkasının üst kenarına düz kaynak ile eklendiğinde, bu mesafe açının dikey ayağının genişliği ile azaltılacaktır (bakınız Şekil 3-17 ve Tablo 3-22). 3.9.6.3 Bir merdiven açıklığı bir Takviye kadronu içine yerleştirildiğinde, halkanın açıklığın dışındaki kısmının kısım modülü, geçiş kısmı da dahil olmak üzere, 3.9.6.1’in gereksinimlerine uygun olacaktır. Açıklığa bitişik olan kabuk geniş tarafı yatay bir düzleme yerleştirilmiş olan bir açı yada çubuk ile sertleştirilecektir. Açıklığın diğer tarafları geniş tarafı dikey bir düzleme yerleştirilmiş olan bir açı yada çubuk ile takviye edilecektir. Bu kenar sertleştiricilerinin kesit alanı kabuk kısmının kesit alanına eşit yada bundan büyük olacaktır. Sertleştiriciler ve ilave elemanlar açıklık etrafında uygun bir döşeme sağlayacaktır. Takviye elemanları düzenli halka kısımlarının minimum

Basamak genişliği (inç olarak) r 15 14 ½ 14 13 ½ 13 12 ½ 12 11 ½ 11 10 ½ 10 9½ 9 8½ 8

2R + r = 26 inç Açı Derece 20 21 23 24 26 28 30 32 34 36 38 41 43 45 48

Dakika 9 38 12 53 34 23 15 13 18 26 40 0 23 49 22

derinliğine eşit yada bundan büyük bir mesafe için açıklığın ucunun ötesine uzayacaktır. Uç sertleştirme elemanları kenar sertleştirme elemanlarına geçecek ve tam kuvvetleri gelişene kadar bunlara bağlı olacaktır. Şekil 3-18 yukarıda anlatılan açıklığı göstermektedir. Açıklığın uzağındaki potrel çapraz kesitinin yük taşıma kapasitesine eşit bir kapasite sağlayan alternatif detaylar sağlanabilir. 3.9.7 ARA RÜZGAR POTRELLERİ 3.9.7.1 Sertleştirilmemiş kabuğun maksimum yüksekliği aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır: H1 = 6(100t) √ (100t)3 D Burada: H1= fit olarak ara rüzgar potreli ile kabuğun üst açısı yada açık üstlü bir tankta üst rüzgar potreli arasındaki dikey mesafe. t= inç olarak üst kabuk sırasının kalınlığı D= fit olarak nominal tank çapı

Sayfa 38 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

b. c.

d.

veya üstü kapalı tanklar üzerindeki iç vakum için eklenir. Fit kare başına 36 librelik toplam basınç elde edilir (veya inç kare başına 0.25 libre). Bu amaçla, yer üzerinden yaklaşık 30 fitlik yükseklikte, saatte 100 millik çok hızlı bir hızın oluşturacağı basınç elde edilir. H1, diğer rüzgar hızları için alıcı tarafından belirtildiği gibi değiştirilebilir. Bu değişiklik, denklemin sağ tarafını 2 (100/V) ile çarparak gerçekleştirilir. Alıcı tarafından rüzgar hızından ziyade tasarlanmış bir rüzgar basıncı olması gerektiği belirtilmiş ise önceki arttırma faktörleri eklenmelidir (tasarlanmış rüzgar basıncı değerleri içinde değilse) Formül; rüzgar yükü için şekil faktörünü elimine eden, tank kabuğunun teorik eğilme modu üzerinde yeknesak rüzgar basıncına dayanır. Formül; uç yüklerinden bağımsız ince duvar tüpleri üzerindeki ve madde a’da belirtilen toplam basınca tabi kritik yeknesak dış basınç için modifiye edilmiş U.S. model tekne formülünü temel alır. Madde a - c’de belirtilenlerden daha büyük diğer faktörler alıcı tarafından belirtildiğinde kabuk üzerindeki toplam yük buna uygun olarak değiştirilir ve H1, fit kare başına 36 librelik oranla, değiştirilmiş toplam basınca indirilir.

3.9.7.2 Sertleştirilmemiş yüksekliğini belirlemek kalınlığı kullanılarak bir sonra, dönüşen kabuğun hesaplanacaktır:

kabuğun, H1, maksimum için, üst kabuk sırasının hesap yapılacaktır. Daha yüksekliği aşağıdaki şekilde

a. Aşağıdaki eşitlik ile her bir kabuk sırasının gerçek genişliğini üst kabuk kalınlığı olan her bir kabuk sırasının transpoze genişliği olarak değiştirin: Wtr = W√(ttekbiçimli) tgerçek

5

Burada: Wtr = her bir kabuk sırasının inç olarak transpoze genişliği W = her bir kabuk sırasının inç olarak gerçek genişliği ttekbiçimli = inç olarak üst kabuk sırasının kalınlığı tgerçek = inç olarak transpoze genişliğin hesaplandığı kabuk sırasının kalınlığı b. Her bir sıranın transpoze genişliklerinin toplamı dönüşen kabuğun yüksekliğini verecektir.

Not: Tablo 3-22’de verilen modül bölümü; yatay olarak yerleştirilmiş eğri ayaklı açının (kabuğa dik) uzun ayağına dayanır

Şekil 3-17 – Tank kabukları için tipik takviye kardonu bölümleri (Bknz. Tablo 3-22) Not: Bu formül, üstü açık veya kapalı olan tüm tankları 2 kapsar ve aşağıda sayılan faktörleri temel alır: a. fit kare başına 25,6 librelik bir basınç uygulayan saatte 100 millik bir rüzgar hızı. Rüzgarın hızı, yer üstünden herhangi bir yükseklik veya savurma faktörü ile yüzde 10 oranında arttırılır. Böylelikle basınç fit kare başına 31 libreye çıkarılır. Bu 5 librelik ekstra basınç, üstü açık içe çekmeli tanklar

3.9.7.3 Dönüştürülen kabuğun yüksekliği maksimum yükseklikten, H1, büyük ise, ara bir potrele ihtiyaç vardır: a. Ara rüzgar potrelinin altında ve üzerinde eşit stabilite için, potrel dönüştürülen kabuğun ortayüksekliğinde bulunmalıdır. Asıl kabuk üzerindeki potrelin konumu yukarıdaki kalınlık eşitliği kullanılarak dönüştürülen kabuk ile aynı sırada ve aynı nispi konumda olmalıdır. b. Potrel için dönüştürülen kabuktaki sertleştirilmemiş kabuğun yüksekliği H1’i aşmamak koşuluyla başka konumlar da kullanılabilir (bakınız 3.9.7.5)

Sayfa 39 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

Tablo 3-22 Tank Kabukları Üzerindeki Sertleştirme-Halkası Kısımlarının Kısım Modülü (İnç küp olarak) Sütun1 (Eleman boyutu (inç olarak)

Sütun2 3/16

2½x2½x¼ 0,41 2 ½ x 2 ½ x 5/16 0,51 3 x 3 x 3/8 0,89 2½x2½x¼ 2 ½ x 2 ½ x 5/16 3 x3 x¼ 3 x 3 x 3/8 4 x4 x¼ 4 x 4 x 3/8

16,1 1,89 2,32 2,78 3,64 4,17

2½x2½x¼ 2 ½ x 2 ½ x 5/16 4x3x¼ 4 x 3 x 5/16 5 x 3 x 5/16 5 x 3 ½ x 5/16 5 x 3 ½ x 3/8 6 x 4 x 3/8

1,68 1,98 3,50 4,14 5,53 6,13 7,02 9,02

4 x 3 x 5/16 4 x 3 x 3/8 5 x 3 x 5/16 5 x 3 x 3/8 5 x 3 x ½ x 5/16 5 x 3 ½ x 3/8 6 x 4 x 3/8

11,27 13,06 15,48 18,00 16,95 19,75 27,74

b=10 b=12 b=14 b=16 b=18 b=20 b=22 b=24 b=26 b=28 b=30 b=32 b=34 b=36 b=38 b=40

-

Sütun3

Sütun4 Sütun5 Kabuk kalınlığı (inç olarak) ¼ 5/16 3/8 Üst Açı: Şekil 3-17, Detay a 0,42 0,52 0,91 Kenar Açısı: Şekil 3-17, Detay b 1,72 2,04 2,48 3,35 4,41 5,82 Bir Açı: Şekil 3-17,Detay c (bakınız Not) 1,79 1,87 1,93 2,13 2,23 2,32 3,73 3,89 4,00 4,45 4,66 4,82 5,96 6,25 6,47 6,60 6,92 7,16 7,61 8,03 8,33 10,56 11,15 11,59 İki Açı: Şekil 3-17,Detay d (bakınız Not) 11,78 12,20 12,53 13,67 14,18 14,60 16,23 16,84 17,34 18,89 19,64 20,26 17,70 18,31 18,82 20,63 21,39 22,01 28,92 29,95 30,82 Biçimlendirilmiş: Şekil 3-17, Detay e 23,29 24,63 25,61 29,27 31,07 32,36 35,49 37,88 39,53 42,06 45,07 47,10 48,97 52,62 55,07 56,21 60,52 63,43 63,80 68,78 72,18 71,72 77,39 81,30 79,99 86,35 90,79 88,58 95,66 100,65 97,52 105,31 110,88 106,78 115,30 121,47 116,39 125,64 132,42 126,33 136,32 143,73 136,60 147,35 155,40 147,21 158,71 167,42

Sütun6 7/16 2,00 2,40 4,10 4,95 6,64 7,35 8,58 11,93 12,81 14,95 17,74 20,77 19,23 22,54 31,55 26,34 33,33 40,78 48,67 56,99 65,73 74,89 84,45 94,41 104,77 115,52 126,66 138,17 150,07 162,34 174,99

Not: Detay a ve c’de verilen modül bölümü, yatay olarak yerleştirilmiş eğri ayaklı açının (kabuğa dik) uzun ayağına dayanır

Sayfa 40 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

Notlar: 1. a, c, d ve e’nin kesit alanı 32ts2’ye eşit olmalıdır. ‘a’ olarak adlandırılan şeklin kesiti bir çubuk olabileceği gibi geniş açısı yatay olan bir açı da olabilir. Diğer kısımlar çubuk yada geniş ayakları dikey olan açılar olabilir.

2. 3. 4. 5.

c,d ve e çubukları dolaşım tehlikesi ortaya çıkarmadıkları sürece potrel ağının en üstüne konabilir. Bölüm A-A, B-B, C-C ve D-D’nin kısım modülü 3.9.6.1’e uygun olacaktır. Merdiven rüzgar potreli içinde sürekli olabilir yada bir iniş sağlamak için karşılanmış olabilir. Döşeme gereksinimleri için bakınız 3.9.6.3.

Şekil 3-18 Takviye kadronunda Merdiven Açıklığı

3.9.7.4 Dönüştürülmüş kabuğun yüksekliğinin yarısı maksimum yükseklik H1’i geçerse sertleştirilmemiş kabuğun yüksekliğini maksimumdan aşağıya çekmek için ikinci bir ara potrel kullanılacaktır. 3.9.7.5 Ara rüzgar potrelleri kabuğun yatay ek yerinin 6 inç mesafesi içinde kabuğa eklenmeyecektir. Bir potrelin ilk konumu yatay bir ek yerinden bir mesafe içinde ise, maksimum sertleştirilmemiş kabuk yüksekliği aşılmamak dışında potrel tercihen ek yerinden 6 inç aşağıda olacaktır. 3.9.7.6 Ara rüzgar potrelinin gereken minimum kısım modülü aşağıdaki eşitlik ile belirlenecektir: Z= 0.0001D2H1 Burada: Z= inç küp olarak gereken minimum kısım modülü D= fit olarak nominal tank çapı

H1= fit olarak ara rüzgar potreli ile kabuğun en üst açısı yada açık üstlü bir tankın üst rüzgar potreli arasındaki dikey mesafe Not: Bu denklem saatte 100 millik bir rüzgar hızı temeline dayanır. Alıcı tarafından belirtilirse denklemin sağ tarafını (V/100)2 –burada V mil olarak saatteki rüzgar hızıdırçarparak başkaca rüzgar hızları da kullanılabilir. Tank kabuğu üzerindeki saatte 100 mil tasarlanmış rüzgar hızına dahil yüklerin tanımı için not 3.9.7.1’e bakınız.

3.9.7.6.1 Dönüştürülmüş bir kabuk plakası kullanımının ara rüzgar potrelinin 3.9.7.1’deki formül ile hesaplanan H1’den daha küçük bir yükseklikte bulunmasına izin verdiği durumlarda, dönüştürülmüş kabuğun orta yüksekliğindeki asıl kabuğun yüksekliğine transpoze edilmiş olan aralık potrel transpoze edilmiş olan yerden eklenirse minimum kısım modülü için hesaplamada H1 ile değiştirilebilir. 3.9.7.6.2 Ara rüzgar potrelinin kısım modülü ekli elemanların özelliklerine dayanacaktır ve kabuğa yapılan ekin 1.47 (Dt)0.5 altında ve üstünde bir

Sayfa 41 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.) mesafe için tank kabuğunun bir kısmını içine alabilir. Burada t ekteki kabuk kalınlığıdır. 3.9.7.7 Kabuğun dışından 6 inç dışarı çıkan ara sertleştiricilere nominal merdiven genişliği en az 24 inç ise sertleştiricide bir açıklığa gerek olmadan izin verilir. Bir sertleştiricinin daha büyük dış uzantıları için, sertleştiricinin dışı ile merdivenin küpeştesi arasında minimum 18 inçlik bir açıklık sağlamak için satıcının onayına bağlı olarak, merdiven genişlik olarak artırılacaktır. Bir açıklık gerekli ise, 3.9.6.3’te üst rüzgar potreli için belirtilene benzer bir şekilde tasarlanabilir, ancak sertleştiricide sadece 18 inçlik bir genişliğin sağlanması gerekecektir. 3.10 Çatılar 3.10.1 TANIMLAR Aşağıdaki tanımlar çatı tasarımları için geçerli olacaktır ancak 3.10.2.7’nin izin verdiği çatı tipini sınırlandırıcı şekilde anlaşılmayacaktır: a. Destekli bir koni çatı, yaklaşık olarak dik bir koninin yüzeyine oluşturulmuş bir çatıdır ve ana desteğini potreller üzerindeki çatı kirişleri ve sütunlar yada sütunlu yada sütunsuz kirişlerdeki kiriş yerleri sağlar. b. Kendini destekleyen koni çatı, yaklaşık olarak dik bir koninin yüzeyine oluşturulmuş bir çatıdır ve sadece çevresinden desteklenir. c. Kendini destekleyen kubbe çatı, yaklaşık olarak küresel bir yüzeye oluşturulmuştur ve sadece çevresinden desteklenir. d. Kendini destekleyen bir şemsiye çatı, yatay kısımlar çatı plakalarının olduğu kadar kenarı olan düzenli bir çokgen olacak şekilde modifiye edilmiş bir kubbe çatıdır ve sadece çevresinden desteklenir. 3.10.2 GENEL 3.10.2.1 Tüm çatılar ve destekleyici yapılar ölü ağırlığı artı proje edilen sahanın fut karesi başına 25 libreden az olmayacak olan tek biçimli canlı bir yükü destekleyecek şekilde tasarlanmış olacaktır. 3.10.2.2 Çatı plakalarının minimum 3/16 inç nominal kalınlığı olacaktır (müsaade edilebilir sipariş bazında – plakanın fut karesi başına 7.65 libre, 0.180 inç plaka yada 7-çap levha). Kendini destekleyen çatılar için daha büyük bir kalınlık gerekebilir (bakınız 3.10.5 ve 3.10.6). Alıcı tarafından aksi belirtilmedikçe, kendini destekleyen çatıların plakaları için gereken tüm aşınma payı hesaplanan kalınlığa ilave edilmelidir. Desteklenen çatıların plakalarının tüm aşınma payı minimum nominal kalınlığa ilave edilecektir. 3.10.2.3 Desteklenen koni çatıların çatı plakaları destekleyen elemanlara eklenmeyecektir. 3.10.2.4 Tüm dahili ve harici yapısal elemanların 0.17 inçlik herhangi bir bileşende minimum nominal kalınlığı olacaktır. Varsa, yapısal elemanlar için bir aşınma payı sağlama yöntemi

alıcı ve üretici arasında bir anlaşma konusu olmalıdır. 3.10.2.5 Çatı plakaları tankın üst açısına üst kısımdan sürekli bir dolgu kaynağı ile ilave edilecektir, ancak: a. Çatı plakaları ile üst açı arasındaki sürekli dolgu kaynağı 3/16 inçi aşmazsa, üst açıda ekindeki çatının eğimi 12 inçte 2 inçi geçmezse, kabuktan-çatıya sıkıştırma halkası detayları Şekil F-1’de gösterilenlerle sınırlı ise, Detay a ve d ve çatıdankabuğa ek yerinin kesit alanı A 3.10.2.5 Madde c’de hesaplanan değerden düşük yada bu değere eşit ise, bu durumda ek yeri kırılabilir sayılabilir ve aşırı iç basınç olması durumunda tank kabuğu ek yerlerinde yada kabuktan-alta ek yerinde arıza olmasından önce arıza çıkarabilir. Çatıdan-kabuğa ek yerinin arızası genellikle üst açının çökmeye başlaması ile başlar ve çatı plakalarının çevresinin 3/16 inçlik sürekli kaynağının kopması ile devam eder. b. Kaynak büyüklüğü 3/16’yı aşarsa,üst açı ekindeki çatı eğimi 12 inçte 2 inçten daha büyükse, yada kabuktan-çatıya sıkıştırma halkası detayları Şekil F1’de gösterilenlerden farklı ise, Detay a-d yada çatıdan-kabuğa ek yerinin kesit alanı A 3.10.2.5 Madde c’de hesaplanan değeri geçerse, yada her iki taraftan dolgu kaynağı belirtilmişse, bu durumda API Standardı 2000’e uygun olarak acil durum havalandırma aygıtları alıcı tarafından tedarik edilecektir. Üretici aygıtlar için uygun tank bağlantıları tedarik edecektir. c. Alıcı tarafından kırılabilir bir ek yeri belirtilmişse, çatıdan-kabuğa ek yerinin kesit alanı A aşağıdakini geçmeyecektir: A=

0.153W 30.800 tan θ

Not: Terimlerin tanımı için bakınız Ek F.

Çatıdan-kabuğa ek yeri bölgesinin tüm elemanları kesit alanına katkı yapıyor sayılacaktır. Kırılabilir bir ek yeri belirtildiğinde, üst açı 3.1.5.9 Madde e’nin şart koştuğundan daha küçük olabilir. 3.10.2.6 Tüm çatı tipleri için, plakalar destekleyici kiriş yerleri ve/veya potrellere yapılan kaynakla değil plakalara kaynak yapılan kısımlarla sertleştirilebilir. 3.10.2.7 Bu kurallar tank çatılarının tasarım ve yapımı ile ilgili tüm ayrıntıları içeremez. Alıcının onayı ile, çatının 3.10.4, 3.10.5, 3.10.6 ve 3.10.7’ye uygun olması gerekmez. Üretici bu standartta şart koşulduğu kadar güvenli olmak için tasarlanmış ve yapılmış bir çatı tedarik edecektir. İstikrarsızlık sonucu başarısızlığı önlemek için bu çatıların tasarımına özel önem verilmelidir. 3.10.2.8 Alıcı çatıyı destekleyen sütunlara bindirilecek ikincil yükler belirtirse, sütunlar aşağıdaki gereksinimi karşılamak üzere oranlanmalıdır:

Sayfa 42 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.) fa +fbx + fby ≤ 1.0 Fa+Fbx+Fby Burada: fa= hesaplanan eksen gerilmesi Fa= eksen kuvveti tek başına var olması durumunda müsaade edilebilecek kabul edilebilir eksen gerilmesi fb= ilgili noktanın altındaki hesaplanan sıkıştırma kıvrım gerilmesi Fb= kıvrım gerilmesi tek başına var olması durumunda müsaade edilebilecek kabul edilebilir sıkıştırma kıvrım gerilmesi x ve y alt harfleri: gerilmenin geçerli olduğu kıvrım ekseni 3.10.3 KABUL EDİLEBİLİR GERİLME 3.10.3.1 Genel Yapının tüm kısımları maksimum statik gerilme toplamı 3.10.3.2’den 3.10.3.5’e kadar olan maddelerde belirtilen limitleri aşmayacak şekilde oranlanacaktır. 3.10.3.2 Gerilme Maksimum müsaade edilebilir gerilme aşağıdaki limitleri geçmeyecektir: a. Ağ bölümündeki haddeli çelik için, inç kare başına 20.000 libre b. Daha ince plaka alanındaki tam-penetrasyonlu yiv kaynakları için, inç kare başına 18.000 libre 3.10.3.3 Sıkıştırma Maksimum müsaade edilebilir sıkıştırma aşağıdaki limitleri geçmeyecektir: a. İkincil yön değiştirmenin önlendiği haddeli çelik için inç kare başına 20.000 libre. b. Daha ince plaka alanındaki tam-penetrasyonlu yiv kaynakları için, inç kare başına 20.000 libre. c. Kesit alanındaki sütunlar için, L/r ≤ 120 olduğunda, (bknz not 1) 2

Cma= [1 - L/r) ] (33.000Y) 34.700 FS 120< L/r ≤ 131.7 iken (bakınız Not 2) 2

Cma=

[1 - L/r) ] (33.000Y) 34.700 FS 1.6 – (L/200r)

L/r > 131.7 iken (bakınız Not 2), Cma=

149.000.000Y (L/r) [1.6 – (L/200r)] 2

Burada: Cma = libre olarak inç kare başına maksimum müsaade edilebilir sıkıştırma L= inç olarak sütunun desteklenmemiş kısmı r= inç olarak en düşük dönme yarıçapı.

Y= t/R değerleri 0.015’e eşit ya da bundan büyük olan yapısal ya da boru şeklindeki kısımlar için 1.0 t/R değerleri 0.015’den küçük olan yapısal yada boru şeklindeki kısımlar için =[200/3 x (t/R)] [2 - 200/3(t/R)] t= inç olarak tüp şeklindeki kısmın kalınlığı eksi belirtilen tüm aşınma payları. (Aşınmaya maruz kenar ya da kenarlardaki tüm aşınma payları da dahil olmak üzere minimum kalınlık ana sıkıştırma elemanları için ¼ inçten destek ya da diğer ikincil elemanlar için de 3/16 inçten daha küçük olmayacaktır. R=inç olarak tüp şeklindeki kısmın dış yarıçapı FS= emniyet faktörü 3 (L/r) = 5 + L/r 3 350 18.300.000 Ana sıkıştırma elemanları için, L/r 180’i geçmeyecektir. Destek ve diğer ikincil elemanlar için, L/r 200’ü geçmeyecektir. Not 1: Y dışındaki kabul edilebilir gerilmeler için, AICC S 310-311’de İnşaatlar İçin yapısal Çeliğin Tasarım, Üretim ve Yapımı ile ilgili teknik özellikler (1969), Tablo 1-33, ‘Ana ve İkincil Elemanlar’ başlıklı sütuna bakınız. Not 2: Y dışındaki kabul edilebilir gerilmeler Tablo 1-33, ‘İkincil Elemanlar’ sütun başlıklı AICC S 310-311’de verilmiştir.

3.10.3.4 Kıvrılma Maksimum kabul edilebilir kıvrılma gerilmesi aşağıdaki limitleri geçmeyecektir: a. Yuvarlak şekilli uç fiberler üzerinde gerilme ve sıkıştırma bileziğinin ikincil desteklenmemiş genişliğin 13 katından büyük olmadığı durumlarda yükleme düzleminde bir simetri ekseni ile yapılmış elemanlar için, sıkıştırma bileziği genişlik-kalınlık orantısı 17’yi geçmez ve ağ derinlik-kalınlık oranı inç kare başına 70-22.000 libreyi geçmez. b. Simetrik olmayan fiberler üzerinde gerilme ve sıkıştırma bileziğinin ikincil desteklenmemiş genişliğin 13 katından büyük olmadığı durumlarda- inç kare başına 20.000 libre. c. Diğer yuvarlak şekiller, yapılmış elemanlar ve plaka potrellerinin uç fiberlerindeki gerilme için inç kare başına 20.000 libre. d. Yükleme düzleminde bir simetri ekseni olan diğer yuvarlak şekiller, yapılmış elemanlar ve plaka potrellerinin uç fiberlerindeki sıkıştırma için, aşağıdaki ifadeden hesaplanan daha büyük değer, inç kare başına libre olarak: 20.000 – 0.571(l/r)2 12.000.000 ≤ 20.000 (ld)/Af Burada: l= sıkıştırma bileziğinin desteklenmemiş uzunluğu r= yükleme düzlemindeki bir eksen yakınındaki kısmın dönme yarıçapı d= kısım derinliği

Sayfa 43 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.) Af= sıkıştırma bileziğinin alanı e. Diğer simetrik olmayan uç fiberler üzerinde sıkıştırma için, aşağıdaki ifadeden hesaplanan değer, inç kare başına libre olarak: 12.000.000 ≤ 20.000 (ld)/Af 3.10.3.5 Kopma Maksimum kabul edilebilir kopma aşağıdaki limitleri geçmeyecektir:

gerilmesi

a. boğaz bölgesindeki oyuk, tampon, delik ve kısmi-penetrasyonlu yiv kaynakları için – inç kare başına 13.600 libre. b. Ağ bilezikleri arasındaki açık mesafenin ağ kalınlığının 60 katından fazla olmadığı kiriş ve potrel ağlarının brüt alanın üzerinde yada ağ yeterince sertleştirildiğinde –inç kare başına 13.000 libre. c. Ağ sertleştirilmemişse, kiriş ve potrellerin brüt alanı üzerinden ağ bilezikleri arasındaki açık mesafenin ağ kalınlığının 60 katından daha fazla olacağı şekilde, ortalama en büyük kopma V/A, aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır: V/A ≤

19.500 1+[h2/(7200t2)]

Burada: V= libre olarak toplam kopma A= inç kare olarak ağın brüt alanı h= inç olarak ağ bilezikleri arasındaki açık mesafe t= inç olarak ağın kalınlığı 3.10.4 DESTEKLİ KONİ ÇATILAR 3.10.4.1 Çatı plakaları üst kenara tüm kirişlerdeki sürekli tam-dolgulu kaynaklarla kaynak edilecektir. Çatı ile üstün oluşturduğu açı kaynağı 3/16 inç veya alıcının siparişinde belirtildi ise bundan daha küçük olacaktır. 3.10.4.2 Çatının eğimi 12 inçte ¾ inç, yada alıcı tarafından belirtildi ise daha büyük, olacaktır. Kiriş yerleri doğrudan potreller üzerine hafif değişen kiriş yeri eğimleri yaratacak şekilde konmuşsa, en düz kiriş yerinin eğimi belirtilen yada sipariş edilen çatı eğimine uygun olacaktır. 3.10.4.3 Çatı kirişleri de dahil olmak üzere ana destek elemanları yuvarlanmış yada yapılmış kısımlar yada kirişler/destekler olabilir. Bu elemanlar çatı plakaları ile temas halinde olabilecek olmalarına karşın, bir elemanın sıkıştırma bileziği yada bir kirişin üstünün çatı plakalarından hiçbir destek almadığı kabul edilecek ve, gerekirse, diğer kabul edilebilir yöntemlerle ikincil olarak desteklenecektir. Bu elemanlardaki kabul edilebilir gerilmeler madde 3.10.3’e göre gerçekleştirileceltir.

3.10.4.4 Çatı kirişi görevi yapar yapısal elemanlar yuvarlanmış yada üretilmiş elemanlar olabilir ancak her halükarda 3.10.2, 3.10.3 ve 3.10.4’ün kurallarına uygun olacaklardır. Yükü çatı kirişlerine uygulayan çatı plakaları ile direkt temas halindeki çatı kirişlerinin çatı plakaları ile çatı kirişlerinin sıkıştırma bilezikleri arasında şu istisnalarla yeterli ikincil destek aldığı kabul edilebilir: a. Kirişler ve çatı kirişleri olarak kullanılan açık-ağlı ek yerleri. b. 15 inçten daha büyük nominal derinlikli çatı kirişleri. c. 12 inçte 2 inçten daha büyük bir eğimi olan çatı kirişleri. 3.10.4.5 Çatı kirişleri tankın çevresi boyunca ölçülen dış halkadaki merkezleri 2 π (6,28 fit) fitten fazla olmayacak şekilde aralıklı olacaktır. iç halkalardaki aralık 5 ½ fitten daha büyük olmayacaktır. Depremlere maruz olan bölgelerdeki tanklar için alıcı tarafından belirtildiğinde, ¾ inçlik (yada eşdeğerde) bağlantı çubukları dış halkalardaki çatı kirişleri arasına yerleştirilecektir. Bu bağlantı çubukları I yada H kısımları çatı kirişleri olarak kullanıldığında dışarıda tutulabilir. 3.10.4.6 Çatı sütunları yapısal şekillerden yapılacak yada alıcının onayına tabi olarak çelik boru kullanılacaktır. Boru kullanıldığında, alıcının onayına bağlı olarak sızdırmazlığı sağlanmlı yada boşaltma ve havalandırma için gerekli koşullar sağlanmalıdır. 3.10.4.7 Çatı kirişlerinin dış sırası için olan çatı kirişi klipsleri tank kabuğuna kaynak yapılacaktır. Sütuntabanlı klip kılavuzları sütun tabanlarının ikincil hareketini önlemek için tank dibine kaynak yapılacaktır. Diğer tüm yapısal ekler cıvata ile tutturulacak, perçinlenecek yada kaynaklanacaktır. 3.10.5 KENDİNİ DESTEKLEYEN KONİ ÇATILAR Not: Çatı plakaları plakalara kaynaklanan kısımlarla sertleştirilmiş olan kendini destekleyen çatıların minimum kalınlık gereksinimlerine uygun olmaları gerekmez ancak üretici tarafından bu şekilde tasarlandığında alıcının onayına bağlı olarak 3/16 inçten daha küçük olmamalıdır.

3.10.5.1 Kendini destekleyen koni çatılar aşağıdaki gereksinimlere uygun olacaktır: θ ≤ 37 derece (tanjant = 9:12) sin θ ≥ 0.165 (eğim = 12 inçte 2 inç) Minimum kalınlık =

D ≥ 3/16 inç 400 sin θ

Maksimum kalınlık: ½ inç Burada: θ = derece olarak koni elemanlarının yatay düzleme olan açısı D = fit olarak tankın nominal çapı.

Sayfa 44 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

Not: Canlı ve ölü yüklerin toplamı fut kare başına 45 libreyi geçerse, minimum kalınlık aşağıdaki oran kadar artırılacaktır:

√canlı yük + ölü yük 45 3.10.5.2 Çatıdan-kabuğa kesişme yerindeki katılım alanı Şekil F-1 kullanılarak belirlenecek ve aşağıdaki ile eşit yada ondan fazla olacaktır: D2 3000 sin θ yukarıdaki ifadeden hesaplanan alan, nominal madde kalınlığı eksi tüm aşınma paylarına dayanır. Not: Canlı ve ölü yüklerin toplamı fut kare başına 45 libreyi geçerse, minimum kalınlık aşağıdaki oran kadar artırılacaktır:

canlı yük + ölü yük 45 3.10.6 KENDİNİ DESTEKLEYEN KUBBE VE ŞEMSİYE ÇATILAR Not: Çatı plakaları plakalara kaynaklanan kısımlarla sertleştirilmiş olan kendini destekleyen çatıların minimum kalınlık gereksinimlerine uygun olmaları gerekmez ancak üretici tarafından bu şekilde tasarlandığında alıcının onayına bağlı olarak 3/16 inçten daha küçük olmamalıdır.

3.10.6.1 Kendini destekleyen kubbe ve şemsiye çatılar aşağıdaki gereksinimlere uygun olacaktır:

Not: Canlı ve ölü yüklerin toplamı fut kare başına 45 libreyi geçerse, minimum kalınlık aşağıdaki oran kadar artırılacaktır:

canlı yük + ölü yük 45 3.10.7 KENDİNİ DESTEKLEYEN ÇATILAR İÇİN ÜST AÇI EKİ 3.10.7.1 Üst açı ek yerleri türlerindeki belirli kısıtlamalar ve bunların tanım ve bilgileri için 3.1.5.9 Madde c’ye bakınız. Kaynak ayrıntısı için 5.2’ye bakınız. 3.10.7.2 koni, kubbe ve şemsiye tipleri de dahil olmak üzere kendini destekleyen çatılar için, üreticinin opsiyonunda olmak üzere, çatı plakalarının kenarları kaynak şartlarını geliştirmek amacıyla üst açıya doğru düz dayanmak için yatay olarak bilezik ile tutturulabilir.

3.11 Tanklar Üzerindeki Rüzgar Yükü (Devrilme Stabilitesi) 3.11.1 Alıcı tarafından belirtildiğinde, devrilme stabilitesi şu prosedür kullanılmak suretiyle hesaplanacaktır: Rüzgar yükü yada basıncı dikey düzlemli yüzeylerde fut kare başına 30 libre, silindirik yüzeylerin projekte edilen alanlarında fut kare başına 18 libre, konik ve ikili-kıvrılmış yüzeylerin projekte edilmiş alanları üzerinde fut kare başına 15 libre olarak kabul edilecektir. Bu rüzgar basınçları saatte 100 mil rüzgara göredir. Saatte 100 milden farklı rüzgarlar için tasarlanmış olan yapılar için, yukarıda belirtilen rüzgar yükleri aşağıdaki orantıya göre ayarlanacaktır:

Minimum yarıçap = 0.8D (alıcı tarafından aksi belirtilmedikçe) Maksimum yarıçap = 1.2 D

(V/100)2

Minimum kalınlık = rr ≥ 3/16 inç 200 Maksimum kalınlık = ½ inç

V= saat başına mil olarak rüzgarın alıcı tarafından belirtildiği şekilde hızı

Burada: D = fit olarak tank kabuğunun nominal çapı. rr = fit olarak yarıçapın kökü Not: Canlı ve ölü yüklerin toplamı fut kare başına 45 libreyi geçerse, minimum kalınlık aşağıdaki oran kadar artırılacaktır:

√canlı yük + ölü yük 45 3.10.6.2 Çatıdan-kabuğa kesişme yerindeki katılım alanı Şekil F-1 kullanılarak belirlenecek ve aşağıdaki ile eşit yada ondan fazla olacaktır: Drr 1500 Yukarıdaki ifadeden hesaplanan alan nominal maddi kalınlık eksi tüm aşınma paylarına dayanır.

Burada:

Not: Hız belirtilmediğinde, devrilme istikrarsızlığından kaçınacak olan maksimum rüzgar hızı hesaplanarak alıcıya bildirilecektir.

3.11.2 Demirlenmemiş bir tank için, rüzgar basıncından kaynaklanan devrilme momenti tüm tank içerikleri haricinde ölü-yük direnç momentinin üçte ikisini geçmeyecek ve aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır: M ≤ 2/3 (WD/2) Burada: M = fut-libre olarak rüzgar basıncından devrilme momenti, W = libre olarak yukarı kalkmaya direnç gösterecek olan kabuk ağırlığı eksi tüm aşınma payları artı kabuk tarafından desteklenen ölü ağırlık eksi çatıdaki iç basınç gibi işletme şartlarından eşzamanlı yukarı kaldırma. D = Fit olara tank çapı.

Sayfa 45 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.) Burada: 3.11.3 Demirlere ihtiyaç olduğunda, demir başına tasarım gerilmesi yükü aşağıdaki gibi olacaktır: tB = 4M - W dN N

tB = libre olarak demir başına tasarlanmış gerilme yükü d= fit olarak demir çemberinin çapı N= demir sayısı Demirler birbirlerinden maksimum 10 fit uzaklıkta bulunacaktır. Demirler için kabul edilebilir tasarım gerilmesi Ek F’ye uygun olacaktır.

Sayfa 46 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.) EK A – KÜÇÜK TANKLAR İÇİN OPSİYONEL TASARIM TEMELİ A.1 Kapsam A.1.1 Bu ek nispeten küçük kapasiteli ve içinde gerilmeli bileşenlerin maksimum ½ inç nominal kalınlığa sahip olduğu şantiye yerinde yapılmış tanklarla ilgili kuralları belirler. Gerilmeli bileşenler kabuk ve takviye plakalarını, gömme tip temizlik tertibatları için alt ve kabuk takviye plakalarını ve gömme tip bağlantılar ve kabuğa kaynak yapılan alt plakaları içerir. Gerilmeli bileşenler diğer alt plakaları, kapakları yada meme ve menhol deliklerini ve bunların bileziklerini içine almaz. A.1.2 Bu Ek ancak alıcı tarafından belirtildiğinde geçerlidir ancak –20 Fahrenayt derecenin üzerindeki tasarım metal ısısı ile sınırlıdır (ince taneli malzeme kullanıldığında –40 Fahrenayt derecenin üzerinde). A.1.3 Bu Ek Kısım 2 malzemelerinin tümü için tek kabul edilebilir gerilme daha yüksek kuvvetteki çelikler için herhangi bir avantaj sağlamamasına karşın uygulanabilir. A.1.4 Bu Ek sadece bu standarttaki temel kurallardan farklı olan gereksinimleri belirtir. Belirtilmeyen gereksinimler için, temel kurallar izlenmelidir; bununla birlikte, bir rüzgar yükünün devirme etkisi de düşünülmelidir. A.1.5 A.4’e göre bir tasarım için tipik büyüklükler, kapasiteler ve kabuk plakası kalınlıkları Tablo A1’den A-4’e kadar listelenmiştir(birleşik etkinlik = 0.85; özgül ağırlık = 1.0; aşınma payı = 0).

A.2 Malzemeler A.2.1 Kabuk plakası malzemeleri A.1.1’de belirtildiği gibi ½ inçten daha kalın olmayacaktır. A.2.2 Gerilmeli bileşenler için, Tablo 2-3’te listelenen Grup I ve Grup II malzemeleri –20 Fahrenayt derecelik bir tasarım ısısı üzerinde 2.2.9’un ve Şekil 2.1’in sertlik gereksinimleri olmadan kullanılabilir. Grup III ve IIIA malzemeleri –40 Fahrenayt derecelik bir tasarım metal ısısı üzerinde kullanılabilir. A.2.3 Kabuk memesi ve menhol boyunları için kullanılan malzeme 2.2.9, 2.5.5 ve Şekil 2-1’in sertlik gereksinimleri olmadan 2.5, 2.6 ve Tablo 23’e uygun olacaktır.

A.3 Tasarım A.3.1 Birleşik etkinlik faktörü uygulanmadan önceki maksimum çekme gerilmesi inç kare başına 21.000 libre olacaktır. A.3.2 Gerilmeler tankın su ile dolu olduğu (özgül ağırlık = 1,0) yada sudan ağır olduğu için depolanacak sıvı ile dolu olduğu varsayımı ile hesaplanacaktır. A.3.3 Her bir halkadaki gerilme, ilgili sıranın alt yatay ek yerinin orta çizgisinin 12 inç üzerinde hesaplanacaktır. Bu gerilmeler hesaplanırken tank çapı alt sıranın nominal çapı olarak dikkate alınacaktır. A.3.4 Birleşik etkinlik faktörü 0.85 olacak, nokta radyografisi A.5.3 uyarınca gerekecektir. Alıcı ile üretici arasında anlaşma ile nokta radyografisi iptal edilebilir ve 0.70 birleşik etkinlik faktörü kullanılabilir.

A.4 Kabuk Plakalarının Kalınlığı A.4.1 Kabuk plakalarının minimum kalınlığı dikey ek yerlerindeki gerilmeden aşağıdaki formül kullanılarak hesaplanacaktır: t= (2.6)(D)(H-1)(G) + CA (E)(21.000) Burada: t= inç olarak minimum kalınlık (bakınız 3.6.1.1) D= fit olarak tankın nominal çapı H= fit olarak tasarlanmış sıvı seviyesi G= alıcı tarafından belirtildiği gibi depolanacak sıvının özgül ağırlığı, ancak hiçbir durumda 1.0’dan küçük olmayacaktır. E= birleşik etkinlik A.3.4 uyarınca 0.85 yada 0.70 CA= Alıcı tarafından belirtildiği şekilde inç olarak aşınma payı (bknz. 3.3.2) A.4.2 Hiçbir durumda kabuk plakalarının nominal kalınlığı (yüzer çatıların kabuk uzantıları da dahil) 3.6.1.1’de listelenenden daha az olmayacaktır. Kabuk plakalarının nominal kalınlıkları, inşa edildiği şekilde tank kabuğuna göre ayarlanır. Kalınlıklar, tankın dikilmesi gerekleri temeline göre yapılır.

Sayfa 47 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

Tablo A-1 – 72 İnç Sıralı Tanklar İçin Tipik Boyutlar ve İlgili Nominal Kapasiteler (varil olarak) Sütun1

Tank çapı (fit)

Sütun2

Sütun3

Sütun4

Sütun5

Yükseklik Futu başına düşen kapasite

Sütun6

Sütun7

Sütun8

Sütun9

Sütun10

Sütun11

Tank Yüksekliği(fit)/Tamamlanan Tanktaki Sıra Sayısı

12/2

18/3

24/4

30/5

36/6

42/7

48/8

54/9

60/10

10 15 20 25 30

14,0 31,5 56,0 87,4 126

170 380 670 1,050 1,510

250 565 1,010 1,570 2,270

335 755 1,340 2,100 3,020

420 945 1,680 2,620 3,780

505 1,130 2,010 3,150 4,530

2,350 3,670 5,290

2,690 4,200 6,040

4,720 6,800

5,250 7,550

35 40 45 50 60

171 224 283 350 504

2,060 2,690 3,400 4,200 6,040

3,080 4,030 5,100 6,300 9,060

4,110 5,370 6,800 8,400 12,100

5,140 6,710 8,500 10,500 15,110

6,170 8,060 10,200 12,600 18,130

7,200 9,400 11,900 14,700 21,150

8,230 10,740 13,600 16,800 24,190

9,250 12,100 15,300 18,900 27,220

70 80 90 100 120

685 895 1,133 1,399 2,014

8,230 10,740 13,600 16,800 24,190

12,340 16,120 20,400 25,200 36,290

16,450 21,500 27,220 33,600 48,380

24,700 32,260 40,820 48,400 D=98

28,800 37,600 40,510 D=83 -

32,930 35,810 D=73 -

30,970 D=64 -

140 160 180 200 220

2,742 3,581 4,532 5,595 6,770

32,930 43,000 54,430 67,200 81,310

49,350 64,510 81,650 100,800 102,830 D=202

65,860 74,600 D=149 -

20,580 26,880 34,030 42,000 58,480 D=118 -

10,280 13,430 17,000 21,000 28,260 D=58 -

-

-

-

-

-

Not: Bu tabloda verilen nominal kapasiteler aşağıdaki formül kullanılarak hesaplanmıştır: C = 0.14D2H Burada: C = 42-galonluk variller halinde tank kapasitesi D = fit olarak tank çapı (bakınız A.4.1) H = fit olarak tank yüksekliği (bakınız A.4.1)

A.5 Tank Ek Yerleri A.5.1 Kabuktaki dikey ve yatay ek yerleri, alt ek yerleri, kabuktan-alta ek yerleri, rüzgar potreli ek yerleri, alt ek yerleri ve çatı ve üst-kenar ek yerleri 3.1.5’e uygun olacaktır. A.5.2 3.7.3’ün kaynak boşluğu gereksinimleri, kaynakların bağlantıların etrafındaki uçları arasındaki boşluk dışında, bağlantıda kabuk kalınlığının 2 ½ katından daha küçük olmayacaktır. A.5.3 Radyografik inceleme gerektiğinde, (birleşik etkinlik = 0.85) dikey ek yerleri için gereken nokta radyografları, 3/8 inçlik kalınlık sınırı ve ilave rasgele nokta radyografı dışında 6.1.2.2 madde

İtalik olarak belirtilen kapasite ve çaplar (Sütun 4-11) sütun başlıklarında verilen tank yükseklikleri için ½ inç maksimum izin verilebilir kabuk plakası kalınlığına, inç kare başına maksimum 21.000 libre maksimum kabul edilebilir tasarım gerilmesine, 0.85 birleşik etkinliğe ve aşınma payı olmamasına dayalı maksimum değerlerdir.

a’ya uygun olacaktır. Yatay ek yerlerinin nokta radyografları 6.1.2.3’e uygun olacaktır.

A.6 Ara Rüzgar Potrelleri Ara rüzgar potrellerinin hesaplanması ve kurulumu alıcı tarafından belirtilmedikçe gerekmez.

A.7 Kabuk Menholleri ve Memeler A.7.1 Kabuk menholleri 3.7.5’e, Şekil 3-4A ve 34B’ye ve Tablo 3-3’ten 3-7’ye kadar olan tablolara, 3.7.1.2’nin izin verdiği diğer tasarımlar dışında uygun olacaktır. A.7.2 Kabuk memeleri ve bilezikleri; 3.7.6’ya şekil 3-4B ve 3-6 arasındaki şekillere ve tablo 3-8 ile 310 arasındaki tablolara uygun olacaktır

Sayfa 48 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

A.8 Gömme Tip Temizlik Tertibatları A.8.1 Gömme tip temizlik tertibatlarının ayrıntı ve ebatları 3.7.7, Şekil 3-8 ve 3-9 ve Tablo 3-11’den 313’e kadar olan tablolara uygun olacaktır ancak 3.7.5.5’te verilen artırılmış kabuk plakası kalınlığı

3.7.7.4’ün minimum gereksinimlerini karşılamak için ihtiyaç olmadıkça gerekmez. A.8.2 3.7.4 ve 3.7.7.3’te gerilme rahatlaması hükümleri alıcı tarafından belirtilmedikçe yada birimdeki herhangi bir plakanın kalınlığı 5/8 inçten daha büyük olmadıkça gerekmez.

Sayfa 49 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

Tablo A-2 – 72 İnç Sıralı Tankların Tipik Boyutları İçin Kabuk Plakası Kalınlıkları (inç olarak) Sütun1

Sütun2

Sütun3

Sütun4

Sütun5

Sütun6

Sütun7

Sütun8

Sütun9

Sütun10

Sütun11

54/9

60/10

Tank Yüksekliği(fit)/Tamamlanan Tanktaki Sıra Sayısı

Tank Çapı (fit)

6/1

12/2

18/3

24/4

30/5

36/6

42/7

48/8

Sütun12 a Çap için izin verilen maks. Yükseklik (fit)

10 15 20 25 30

3/16 3/16 3/16 3/16 3/16

3/16 3/16 3/16 3/16 3/16

3/16 3/16 3/16 3/16 3/16

3/16 3/16 3/16 3/16 3/16

3/16 3/16 3/16 3/16 3/16

3/16 3/16 3/16 3/16 3/16

3/16 3/16 3/16

3/16 3/16 0,21

0,20 0,24

0,22 0,26

-

35 40 45 50 60

3/16 3/16 3/16 ¼ ¼

3/16 3/16 3/16 ¼ ¼

3/16 3/16 3/16 ¼ ¼

3/16 3/16 3/16 ¼ ¼

3/16 3/16 3/16 ¼ 0,26

3/16 0,21 0,23 0,26 0,31

0,21 0,24 0,27 0,30 0,36

0,24 0,28 0,31 0,35 0,41

0,27 0,31 0,35 0,39 0,47

0,30 0,35 0,39 0,43 -

58,2

70 80 90 100 120

¼ ¼ ¼ ¼ 5/16

¼ ¼ ¼ ¼ 5/16

¼ ¼ ¼ ¼ 5/16

¼ 0,27 0,31 0,34 0,41

0,30 0,34 0,38 0,43 -

0,36 0,41 0,46 -

0,42 0,48 -

0,48 -

-

50,0 43,9 39,1 35,3 29,6

140 160 180 200 220

5/16 5/16 5/16 5/16 3/8

5/16 5/16 5/16 0,32 3/8

0,35 0,40 0,45 0,50 -

0,47 -

-

-

-

-

-

-

Not: Bu tabloda gösterilen plaka kalınlıkları inç kare başına 21.000 libre maksimum kabul edilebilir tasarım gerilmesine, 0.85 birleşik etkinliğe ve aşınma payı bırakılmamasına dayanır (bakınız A.4.1). Kesir olarak verilen plaka kalınlıkları hidrostatik yükleme için gerekenden daha kalındır ancak pratik nedenlerle verilen değerlerde sabitlenmişlerdir; bu sıralar için plakalar bu nedenle ağırlık bazında sipariş verilebilir. Ondalık olarak verilen plaka kalınlıkları maksimum kabul edilebilir gerilmeye dayanır; bu sıraların plakaları, bu nedenle kalınlık bazında sipariş edilmelidir. (kalınlık gereksinimleri ve sipariş metotları için bakınız 2.2.1.2 ve A.4.) Gösterilen plaka kalınlığını elde ederken, ortalama

A.9 Gömme Tipli Kabuk bağlantıları Gömme tipli kabuk bağlantılarının boyutları ve detayları, 3.7.8, Şekil 3-10 ve Tablo 3-14’e uygun olacaktır.

25,5 22,5 20,1 18,2 16,6

imalathane uygulamasına dayanarak, ağırlık bazında sipariş verilen 72 inç genişliğindeki plakaların kenar kalınlıklarının nominal kalınlığı 0.03 inç geçeceği kabul edilmiştir. 2.2.1.2.3’te asıl bir kalınlığın hesaplanan yada belirtilen bir kalınlığı 0.01 geçmesine izin verilmiştir; sonuçta plaka kalınlıkları ancak kesirli değer, sıranın hesaplanan kalınlığını 0.02 inç geçtiğinde kesirli sayılar olarak verilmiştir. a Maksimum ½ inçlik kabuk plakası kalınlığına, inç kare başına maksimum 21.000 libre kabul edilebilir tasarım gerilmesine, 0.85 birleşik etkinliğe ve aşınma olmayışına dayanır.

cıvata delik çapının iki katı artı kabuktaki kesitin dikey yüksekliğinin çarpımından az olmayacaktır: tD (hD – N1 d) = tS (hC + 2d)

A.10 Gömme Tip Cıvatalı Kapı Levhaları

A.10.1 Gömme tipli cıvatalı kapı levhaları, şekil A-1 ve Tablo A-5’e uygun olacaktır A.10.2 Cıvatalı kapı levhaları; A.10.2.1’den A.10.2.7’ye kadar olan maddelerde belirtilen özel tasarım gereklerini temel alır. A.10.2.1 Kapı plakalarının minimum net kesit alanı (incelen uçları hariç) kabuk plakası kalınlığı ile

burada: tD = İnç olarak, kapı plakasının kalınlığı hD = İnç olarak kapı plakasının yüksekliği N1 = Kabuk kesitinin yanındaki ilk cıvata sırasında bulunan cıvata sayısı d = Cıvata ve cıvata deliklerinin inç olarak çapı tS = Kabuk plakasının inç olarak kalınlığı hc = İnç olarak kabuk kesitinin yüksekliği

Sayfa 50 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.) A.10.2.2 Cıvataların kesitindeki kopma gerilmesi, inç kare başına 16000 libreyi geçmeyecektir. A.10.2.3 Cıvatalar ve cıvata delikleri üzerindeki taşıma gerilmesi, inç kare başına 32.000 libreyi geçmeyecektir ve delikte döndürülen cıvatanın uygunluğu Amerikan Çelik Yapı Enstitüsü Standartları ile aynı olacaktır. A.10.2.4 Cıvatalanan bağlantının mukavemeti, cıvatalanmamış kabuk plakası mukavemetinin en az yüzde 90’ı kadar olacaktır. Gömme tipli kapı levhası üzerine gelen kopma yükü için: (N)(a)(16.000) = tS (hC + 2,5 d + f) (21.000) (0.90) Kabarık tipli kapı levhaları üzerine gelen kopma yükü için: (N)(a)(16.000) = tS (hC + 4d ) (21.000) (0.90) burada: N = Kapı plakasının her ucu için gereken cıvata sayısı a = inç kare olarak, cıvataların kesit alanı f = (inç olarak) kabuk kesitinin alt kısmından cıvata sırası alt kısmının merkezi hattına kadar olan mesafe A.10.2.5 Cıvata deliklerinin orta noktaları arasındaki mesafe cıvata çapının üç katından az olmayacaktır. Plakanın sızdırmazlık ucundaki cıvata delikleri aralıkları, minimum kapı levhası kalınlığı artı nominal cıvata çapı artı burç kalınlığı (Burç kullanılıyorsa) toplamının 7 katını geçmeyecektir. A.10.2.6 Kabuk plakası kesiti yanındaki ilk cıvata deliği sırasındaki kapı levhası net bölümü çekme gerilmesi, inç kare başına 21.000 libreyi geçmeyecektir ve bu gerilme, bir önceki sıra veya sıralardaki cıvataların toplam taşıma veya kopma değerleri (hangisi daha az ise) için bir pay bırakıldıktan sonra daha sonraki sıralarda inç kare başına 20.000 libreyi geçmeyecektir.

A.10.2.7 Aşağıdaki kurallar, gömme tipli cıvatalı kapı levhalarına uygulanır: a. Portel; uçları sert zemin üzerin ise ve merkezden desteklenmiyorsa meydana gelebilecek olan eğilme momentini kaldırabilecek şekilde tasarlanacaktır. b. Portelin üzerindeki yük; aşağıdaki boyutlara sahip su kolonunun ağırlığına eşit olacaktır: (1) fit olarak tank yarıçapının 0,03 katı, (2) fit olarak kabuk kesitinin genişliği artı 2 ve (3) fit olarak tankın yüksekliği c. Portelin tasarlanmış uzunluğu; fit olarak kabuk kesitinin genişliği artı 2’ye eşit olacaktır Not: Aşınma dolayısı ile cıvata ve cıvata deliklerindeki fark yaklaşık olarak 0,020 inç olduğunda; deliklerin büyük boylu freze cıvataları ile genişletilmesi ve düzenlenmesi tavsiye edilir. Ancak, delikler, cıvatalanmış bağlantının etkinliği 0,85’ten az olacak derecede genişletilmemelidir. Cıvata deliklerinin çapları, Tablo 3-13 ve 3-14’te belirtilen cıvata çaplarından ¼ inç geniş hale getirildiğinde bu noktaya ulaşılır.

A.10.3 Toprak zeminde duran ve beton tespit duvarlı veya duvarsız beton istinat duvarlı veya duvarsız tanklara gömme tipli cıvatalı kapı levhaları takıldığında bu işlemin, şekil A-2 metot a’da gösterilen şekilde eğimi sağlayacak ve tertibatı destekleyecek şekilde yapılması gerekir. A.10.4 Bir çevre duvarı üzerinde duran tanka, gömme tipli cıvatalı bir kapı levhası takıldığında, şekil A-2 Metot b’de gösterilen boyutlara sahip bir kesit verilmelidir. A.10.5 Gömme tipli cıvatalanmış kapı levhalarında takılı boruların nominal boyutu olan 2 inç’ten geniş açıklıklar, 3.7.2’ye uygun şekilde takviye edilmeli ve kapı plakası kesit alanının yerini tutmalıdır.

A.11 Kabarık Tipli Cıvatalı Kapı Levhaları Kabarık Tipli Cıvatalı Kapı Levhaları, şekil A-3 ve Tablo A-6’ya uygun olacaktır.

Sayfa 51 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.) Tablo A-3 – 96 İnç Sıralı Tanklar İçin Kabuk Plakası Kalınlıkları ve Tipik Boyutlar (varil olarak) Sütun1 Tank çapı (fit)

Sütun2 Sütun3 Yükseklik Futu başına düşen kapasite 16/2 (varil olarak)

Sütun4

Sütun5

Sütun6

Sütun7

Sütun8

Sütun9

10 15 20 25 30

14,0 31,5 56,0 87,4 126

225 505 900 1,400 2,020

335 755 1,340 2,100 3,020

450 1,010 1,790 2,800 4,030

1,260 2,240 3,500 5,040

2,690 4,200 6,040

4,900 7,050

5,600 8,060

35 40 45 50 60

171 224 283 350 504

2,740 3,580 4,530 5,600 8,060

4,110 5,370 6,800 8,400 12,100

5,480 7,160 9,060 11,200 16,130

6,850 8,950 11,340 14,000 20,160

8,230 10,740 13,600 16,800 24,190

9,600 12,540 15,880 19,600 28,220

70 80 90 100 120

685 895 1,133 1,399 2,014

10,960 14,320 18,130 22,380 32,250

16,450 21,500 27,220 33,600 48,380

21,950 28,670 36,290 44,800 54,200

27,440 35,840 45,360 D=88 -

32,930 35,810 D=73 -

30,140 D=62 -

10,980 14,340 18,140 22,400 26,130 D=54 -

140 160 180 200 220

2,742 3,581 4,532 5,595 6,770

43,900 57,340 72,570 89,600 108,410

65,860 74,600 D=149 -

D=110 -

-

-

-

-

Tank Yüksekliği (fit) / Tamamlanan Tanktaki Sıra Sayısı 24/3

32/4

Not: Bu tabloda verilen nominal kapasiteler aşağıdaki formül kullanılarak hesaplanmıştır: C = 0.14D2H Burada: C = 42-galonluk variller halinde tank kapasitesi D = fit olarak tank çapı (bakınız A.4.1) H = fit olarak tank yüksekliği (bakınız A.4.1)

40/5

48/6

56/7

64/8

İtalik olarak belirtilen kapasite ve çaplar (Sütun 4-11) sütun başlıklarında verilen tank yükseklikleri için ½ inç maksimum izin verilebilir kabuk plakası kalınlığına, inç kare başına maksimum 21.000 libre maksimum kabul edilebilir tasarım gerilmesine, 0.85 birleşik etkinliğe ve aşınma payı olmamasına dayalı maksimum değerlerdir.

Sayfa 52 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

Sütun1

Sütun2

Sütun3

Sütun4

Sütun5

Sütun6

Sütun7

Sütun8

Sütun9

Tank Yüksekliği (fit) / Tamamlanan Tanktaki Sıra Sayısı Tank çapı (fit)

8/1

16/2

24/3

32/4

40/5

48/6

56/7

64/8

Sütun10 a Çap için izin verilen maks. Yükseklik (fit)

10 15 20 25 30

3/16 3/16 3/16 3/16 3/16

3/16 3/16 3/16 3/16 3/16

3/16 3/16 3/16 3/16 3/16

3/16 3/16 3/16 3/16 3/16

3/16 3/16 3/16 3/16

3/16 3/16 0,21

0,20 0,24

0,23 0,28

-

35 40 45 50 60

3/16 3/16 3/16 ¼ ¼

3/16 3/16 3/16 ¼ ¼

3/16 3/16 3/16 ¼ ¼

3/16 3/16 0,21 0,25 0,27

0,20 0,23 0,26 0,29 0,34

0,24 0,28 0,31 0,35 0,41

0,28 0,32 0,36 0,40 0,48

0,33 0,37 0,42 0,46 -

58,2

70 80 90 100 120

¼ ¼ ¼ ¼ 5/16

¼ ¼ ¼ ¼ 5/16

¼ 0,27 0,31 0,34 0,41

0,32 0,37 0,41 0,46 -

0,40 0,46 -

0,48 -

-

-

50,0 43,9 39,1 35,3 29,6

140 160 180 200 220

5/16 5/16 5/16 5/16 3/8

5/16 0,35 0,40 0,44 0,48

0,47 -

-

-

-

-

-

25,5 22,5 20,1 18,2 16,6

Not: Bu tabloda gösterilen plaka kalınlıkları inç kare başına 21.000 libre maksimum kabul edilebilir tasarım gerilmesine, 0.85 birleşik etkinliğe ve aşınma payı bırakılmamasına dayanır (bakınız A.4.1). Kesir olarak verilen plaka kalınlıkları hidrostatik yükleme için gerekenden daha kalındır ancak pratik nedenlerle verilen değerlerde sabitlenmişlerdir; bu sıralar için plakalar bu nedenle ağırlık bazında sipariş verilebilir. Ondalık olarak verilen plaka kalınlıkları maksimum kabul edilebilir gerilmeye dayanır; bu sıraların plakaları bu nedenle kalınlık bazında sipariş edilmelidir. (kalınlık gereksinimleri ve sipariş metotları için bakınız 2.2.1.2 ve A.4.) Gösterilen plaka kalınlığını elde ederken, ortalama

imalathane uygulamasına dayanarak, ağırlık bazında sipariş verilen 72 inç genişliğindeki plakaların kenar kalınlıklarının nominal kalınlığı 0.03 inç geçeceği kabul edilmiştir. 2.2.1.2.3’te asıl bir kalınlığın hesaplanan yada belirtilen bir kalınlığı 0.01 geçmesine izin verilmiştir; sonuçta plaka kalınlıkları ancak kesirli değer sıranın hesaplanan kalınlığını 0.02 inç geçtiğinde kesirli sayılar olarak verilmiştir. a Maksimum ½ inçlik kabuk plakası kalınlığına, inç kare başına maksimum 21.000 libre kabul edilebilir tasarım gerilmesine, 0.85 birleşik etkinliğe ve aşınma olmayışına dayanır.

Sayfa 53 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

Notlar: 1. Bu kaynağın boyutları kabuğu tankın altına ekleyen dolgu kaynağının boyutları ile aynı olmalıdır.

2. Bu kaynağın boyutları kabuğu tankın altına ekleyen dolgu kaynağının boyutları ile aynı olmalıdır. Kaynaktan sonra, kaynak kapı plakasını temizlemek için düzgün dövülmelidir.

Şekil A-1 Gömme-tip Cıvatalı Kapı Levhası (bakınız Tablo A-5)

Sayfa 54 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.) Tablo A-5 – Gömme Tipi Cıvatalı Kapı Levhaları (Bknz. Şekil A-1) Tüm boyutlar inç olarak verilmiştir

Sütun 1 Sütun 2 Kabuk Kalınlığı tS Q

Sütun 3

Sütun 4

Sütun 5

Sütun 6

Sütun 7

Sütun 8

Sütun 9

Sütun10 Sütun11

q

h

j

K

k

tD

hD

f

LD

¼ 5/16 3/8 7/16 ½

1 15/16 1 15/16 1 15/16 2¼ 2 1/4

7,375 6,453 6,453 6,477 6,477

4,165 3,766 3,766 3,945 3,945

36 30 30 24 22

2,837 3,275 3,404 4,297 4,892

7/16 7/16 7/16 ½ 9/16

53 7/8 53 7/8 53 7/8 54 7/16 54 7/16

2½ 2½ 2½ 2½ 2½

131 ½ 131 ½ 139 ¼ 141 ¾ 146 ¼

Sütun19

Sütun20

Sütun21

Sütun22

Sütun23

Sütun12

7 8 8 8 8 Sütun13

Sütun14

Sütun15

Sütun16

Sütun17

Sütun18

Cıvata çapı d

Cıvata uzunlu ğu

Cıvata yivi uz.

Kare kilit çubuğu Açı

Bağlantı Levhası

Ara bağlantı

Uç bağlantı

İstinat plakası

3/4 3/4 3/4 7/8 7/8

2 2 2 2¼ 2½

1 1/8 1 1/16 1 1 1/8 1¼

5/8 5/8 5/8 ¾ ¾

¼ x11 5/8 ¼ x11 5/8 ¼ x11 5/8 3/8x11 3/8 3/8x11 3/8

¼x5x11 5/8 ¼x5x11 5/8 ¼x5x11 5/8 3/8x5x11 3/8 3/8x5x11 3/8

¼x8x11 5/8 ¼x8x11 5/8 ¼x8x11 5/8 3/8x8x11 3/8 3/8x8x11 3/8

¼x9 ¼x9 ¼x9 3/8x9 3/8x9

Cıvata Sayısı

Sıra1

Sıra2

Topla m

3 3

7 6 2 6

156 146 164 138 148

6x4x3/8 6x4x3/8 6x4x3/8 6x4x1/2 6x5x1/2

Not: 5/8 inç yada daha küçük kabuk kalınlıklarında Amerikan Ulusal Standardı contaları plakanın her iki tarafında kullanılacaktır.

Sayfa 55 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

METOT b – BETON ÇEVRE DUVARI ÜZERİNDE DURAN TANK Not: Alt plaka açıya eklenmeden önce (a) açının üstüne bir kum tamponu gömme olarak konacaktır ve (b) toprak dolgu ve kum tamponu iyice sıkıştırılacaktır.

Şekil A-2 Gömme-tip Cıvatalı Kapı Levhası Destekleri Tablo A-6 – Kabarık-tip Cıvatalı Kapı Levhası (bakınız Şekil A-3) Tüm boyutlar inç cinsinden verilmiştir.

Sütun 1 Kabuk Kalınlığı tS

Sütun 2

Sütun 3

Sütun 4

Sütun 5

Sütun 6

Sütun 7

Sütun 8

Sütun 9

Sütun10

Q

q

h

j

K

k

tD

hD

LD

¼ 5/16 3/8 7/16 ½

7 7 8 8 8

1 15/16 1 15/16 1 15/16 2¼ 2¼

7.179 7.179 6.281 6.328 6.328

4.080 4.080 3.691 3.883 3.883

36 30 30 24 22

2,837 3.404 3,404 4.109 4.688

7/16 7/16 7/16 ½ 9/16

52 ½ 52 ½ 52 ½ 53 ¼ 53 ¼

131 ½ 131 ½ 135 3/8 137 ¼ 141 ¾

Sütun 11 Cıvata Sayısı

Sütun 12

Sütun 13

Sütun 15

Sütun 16

Sütun 17

Toplam

Sütun 14 Cıvata Çapı d

Sıra1

Sıra2

Cıvata uzunluğu

Cıvata Yiv Uz.

Kare Kilit Çubuğu

-

5 7 8 6

152 144 164 136 144

¾ ¾ ¾ 7/8 7/8

2 2 2 2¼ 2½

1 1/8 1 1/16 1 1 1/8 1¼

5/8 5/8 5/8 ¾ ¾

Not: 5/8 inç yada daha küçük kabuk kalınlıklarında Amerikan Ulusal Standardı contaları plakanın her iki tarafında kullanılacaktır.

Sayfa 56 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

Şekil A-3 – Kabarık-tip Cıvatalı Kapı Levhası (bakınız Tablo A-6)

Sayfa 57 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

EK O – DİP-ALTI BAĞLANTILARI İÇİN TAVSİYELER O.1 Kapsam O.3.1.1 Şekil O-2’de gösterilen beton tavan tonozu Bu ek depolama tanklarının dip-altı bağlantılarının tank dibine ve kabuğuna daha iyi destek sağlar tasarım ve yapımında dikkat edilecek temel ayrıca halka duvar açıklığı etrafında Şekil O-1’deki tavsiyeleri içerir. ayrıntılardan daha fazla tek biçimli takviye çubuğu O.2 Tavsiyeler dağıtımı sağlar. O.2.1 Bu ekin tavsiyeleri sadece önemli beklenen temel yerleşiminin beklenmediği yerlerde kullanım için tasarlanmıştır. Tam limitleri belirlemek mümkün değildir. Ancak tahmin edilen yerleşim ½ inçi geçerse, temel tavsiyelerin uygunluğu muhtemel ilaveler, modifikasyonlar yada dip bağlantılarının kaldırılması konusundaki ayrıntılı mühendislik çalışmalarına tabi tutulmalıdır. O.2.2 Alt bağlantılarının detayları ve ayarlanması; yürürlükte bulunan temel kuruluş şartları için gerekli olan sıkılık ve sağlamlığı sağlayacak şekilde değişebilir. Şekil O-1, O-2 ve O-3’te gösterilen ayrıntılar kılavuz örneklerdir. Şekil O-1 ve O-2 beton bir çevre duvarı temelinde kullanılan ayrıntıları göstermektedir. Ancak benzer tasarımlar toprak temeller üzerinde de kullanılabilir. Şekil O-3 toprak temeller üzerinde kullanılan başka bir ayrıntıyı göstermektedir. Temelin ve bağlantıların diğer şekillerde ayarlanması (karter ve boru kombinasyonu dahil) O.2.6 maddesinde gösterilen sözleşme şartlarına göre kullanılabilir. Her bir tasarım için, ses mühendisliği ölçümleri kullanılacaktır. Alıcı tarafından istendiğinde bu işlemlere sismik uygulamalarda eklenecektir. O.2.3 Borunun toprak ve dip bağlantısı ile desteklenmesi sıvı, statik ve dinamik yüklerin yeterlik ve direncini teyit etmek için değerlendirilecektir. Değerlendirmede, hem doğrusal genleşme hem de gerilme dikkate alınacaktır. O.2.4 Tank ve borudaki yada tankın dışındaki boru desteklerindeki nispi konumları etkileyebilecek tahmin edilen tüm önemli yerleşimlere dikkat edilecektir. O.2.5 Yüzer çatı tanklarında kullanılan dip bağlantıları giriş ürünü akıntısının doğrudan yüzer çatıya etkisini önleyecek şekilde olmalıdır. O.2.6 Tüm ayrıntılar alıcı ile üretici arasındaki sözleşmeye tabidir.

O.3 Kılavuz Örnekler O.3.1 BETON TONOZ VE ÇEVRE DUVARI (BAKINIZ ŞEKİL O-1 VE O-2)

O.3.1.2 Arka dolgu teknik özelliklerine ve tonoz alanı etrafına ve çevre duvarının içine arka dolgunun yerleştirilmesine özellikle dikkat gösterilmelidir. Sıkıştırma tam oturmayı önlemeye yetecek şekilde yapılmalıdır. O.3.1.3 Çevre duvarının ve tonozun dibinde farklı yüksekliklerde bulunan toprak özelliklerine, özellikle daha büyük bağlantıların olacağı daha derin tonozlara dikkat edilmelidir. O.3.1.4 Önerilen ayrıntılar ve ebatlar Şekil O-1 ve O2’de ve Tablo O-1’de gösterilmiştir. Boyut k genel olarak, tank statik olarak dolu iken bağlantıyı kabuktan dibe dönmenin etkisi dışında tutmaya yeter. Sismik yükleme konum için ayrıca fazladan dikkat gerektirebilir. Tank dibinde anüler plakalar olduğunda (tank dibinden daha kalın), boru bağlantısının yada takviye plakasının kenarı ile anüler plakanın iç kenarı arasında en az 12 inç aralık vermek yada, gerekli olduğunda kalınlaştırılan, anüler plakayı dip bağlantısını kuşatmak için bulunduğu yerde uzatmak tavsiye edilir. Tablo O-1’deki boyutlar, kurulumlar, incelemeler ve benzerleri için istenen açıklığı elde etmek için değiştirilebilir. O.3.1.5 Beton duvarlar, zeminler ve tavanlar ACI 318’in ve yerel toprak koşullarının minimum gereksinimlerini karşılayacak şekilde tasarlanmalıdır. O.3.2 TOPRAK TEMEL (BAKINIZ ŞEKİL O-3) O.3.2.1 Şekil O-3’te gösterilen detay, bir beton çevre duvarı olmadığı durumlarda alternatif bir düzenleme sağlar. O.3.2.2 Koyulan yükler altında tekbiçimli yerleşim sağlamak için toprak ve arka dolgu destek kapasitesi değerlendirilmelidir. O.3.2.3 Boru dibe bir açı ile bağlı olduğunda, boru dibe gömülmüş ise dengesiz kuvvetlerin ayarlanmasına dikkat edilmelidir. O.3.2.4 Sismik olarak oluşan yükler belirtildiği zaman, tankın dibi ve kabuğun altındaki bu yükler, boru üzerindeki ve etrafındaki arka destek tip ve derinliği tercih edildiğinde dikkate alınmalıdır.

Sayfa 58 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.) Tablo O-1- Dip-Alt Bağlantılarının Boyutları (inç olarak) Giriş çap (inç olarak) D B/2 6 21 8 22 12 24 18 27 24 30 30 33 36 36 42 39 48 42 ____________

E 9 10 12 15 18 21 25 28 32

F 14 16 18 20 24 30 36 42 48

G 30 32 34 37 41 45 50 54 58

H 23 26 30 35 42 51 61 70 80

J 12 12 12 12 12 12 12 12 12

K 44 45 47 51 55 59 64 68 72

L 78 81 85 92 100 108 118 126 134

W/2 36 37 39 42 45 48 51 54 57

a

T 5/8 5/8 5/8 5/8 5/8 5/8 5/8 5/8 5/8

b

ST ST4WF8.5 ST4WF8.5 ST6WF13.5 ST6WF13.5 ST6WF13.5 ST6WF13.5 ST8WF18.0 ST8WF18.0 ST8WF18.0

Not: Bakınız Şekil O-1 ve O-2. Gösterilmemiş olan çaplar için, bir sonraki daha geniş büyüklüğün ebatları kullanılacaktır. a Sadece O-1’e uygulanır 64 ile 72 fit arasında (72 fit dahil) uzunluğa sahip tanklardan daha yüksek tanklar için, ¾ inçlik plaka kullanılacaktır. T Anüler plakanın kalınlığından az olmayacaktır. b Yükü desteklemek için diğer bileşik bölümlerde kullanılabilir.

Sayfa 59 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

Şekil O-1 Beton Çevre duvarı Temelli Dip-Alt Bağlantısı Örneği

Sayfa 60 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

Not: Taslak plakalar kullanılıyorsa, tonoz üzerine tam bir plaka yerleştirilecektir.

Şekil O-2 Beton Çevre duvarı Temelli Dip-Alt Bağlantısı ve Geliştirilmiş Tank Dibi/Kabuk Desteği Örneği

Sayfa 61 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

Not: Bu tip bağlantı 20 fitten küçük çaplı tanklarda kullanılmayacaktır.

Şekil O-3 Toprak-Tipi Temelli Dip-Alt Bağlantısı Örneği

Sayfa 62 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.) EK F – KÜÇÜK İÇ BASINÇLAR İÇİN TANKLARIN TASARIMI F.1 Kapsam F.1.1 Üstü kapalı API Standardı 650 tanklarının maksimum iç basıncı bu ekin ilave gereksinimleri karşılandığında izin verilen basınç olacaktır. bu ek soğutulmamış sıvıların depolanması ile ilgilidir (ayrıca bakınız API standardı 620, Ekler R ve Q). 200 derece Fahrenayt üzerindeki kabuk sıcaklıkları için bakınız Ek M. F.1.2 İç basınç ile nominal tank çapının kesit alanı çarpıldığında kabuktaki, çatıdaki ve kabuk yada çatının desteklediği tüm çerçevelerdeki metalin ağırlığını geçmediğinde tasarım gereksinimleri için F-2’den F-6’ya kadar olan şekillere bakınız. Sismik koşullarla ilgili devrilmeye karşı denge durumu, bağımsız olarak iç basınçtan bağımsız olarak belirlenecektir. Sismik tasarım, Ek E’deki gerekleri karşılayacak şekilde olacaktır. F.1.3 Kabuğun, çatının ve çerçevenin ağırlığını geçen ancak kabuk beton bir çevre duvarı gibi bir denge ağırlığı ile demirlendiğinde inç kare başına 2 ½ libreyi geçmeyen iç basınçlar F-7’de anlatılmıştır. F.1.4 Bu ek kapsamında tasarlanan tanklar bu standardın geçerli tüm kurallarına bu kuralların yerini F-7’deki gereksinimler almadıkça uygun olacaktır. F.1.5 Tank isim plakası (bakınız Şekil 8-1) tankın F.1.2 mi yoksa F.1.3 uyarınca mı tasarlandığını belirtecektir.

F.2 Havalandırma F.2.1 ÇALIŞTIRMA KOŞULLARI Hava menfezleri orantılı ölçülerinde normal çalıştırma şartları altında, iç basınç, ne iç tasarım basıncını (P) ne de maksimum tasarım basıncını (Pmax) geçecek şekilde tasarlanacaktır. (bknz. F.4 ve F.6 not) F.2.2 ACİL DURUM KOŞULLARI F.2.2.1 Sıkıştırma halkasının yapımı 3.1.5.9 madde e, 3.10.2 ve 3.10.4’e uygun olur ancak bunların gereksinimlerini geçmezse, halkanın özelliği korunacak ve ilave acil durum havalandırma aygıtlarına gerek olmayacaktır. F.2.2.2 Kaynak büyüklüğünün 3/16’yı geçtiği durumlarda, üst kenar ekindeki çatının eğimi 12 inçte 2 inçten daha büyük ise, çatıdan kabuğa ek

yerinin kesit alanı 3.10.2.5 madde c’de hesaplanan değeri geçerse yada her iki tarafta dolgu kaynağı belirtilirse, API Standardı 2000’ın gereksinimlerine uygun acil durum aygıtları alıcı tarafından tedarik edilecektir. Üretici aygıtlar için uygun tank bağlantıları tedarik edecektir.

F.3 Çatı Detayları Çatıdan kabuğa kesişme yerinin ayrıntıları sıkıştırma kuvvetine direnç gösteren, katılan alanın çapraz çizgilerle gölgelendirildiği Şekil 1’e göre olacaktır.

F.4 Maksimum Tasarım Basıncı ve Test İşlemi F.4.1 Yapılmış olan yada tasarım detayları belirlenmiş olan bir tank için tasarım basıncı P, aşağıdaki denklemden çıkarılabilir (F.4.2’deki Pmax kısıtlamalarına tabi olarak): P= (30.800(A)(tan θ) +8th D2 Burada: P=inç su olarak iç tasarım basıncı A=inç kare olarak Şekil F-1’de gösterildiği gibi sıkıştırma kuvvetine direnen alan θ=derece olarak çatı ile çatıdan kabuğa kesişme yerindeki yatay düzlem arasındaki açı tan θ=fit olarak tank çapı D = Fit olarak tank çapı tb=inç olarak nominal çatı kalınlığı F.4.2 Kabuğun tabanındaki kaldırma ile sınırlı maksimum tasarım basıncı, F.4.3 tarafından başkaca bir kısıtlama olmadıkça, aşağıdaki denklem ile hesaplanan değeri geçmeyecektir: Pmax=0.245W + 8th D2 Burada: Pmax=inç su olarak maksimum tasarım basıncı W=libre olarak kabuk ve kabuk ile çatı tarafından desteklenen tüm çerçevelerin (çatı plakaları değil) toplam ağırlığı F.4.3 Minimum üst açısı ve küçük eğimli bir çatısı olan büyük tanklar için, hava menfezi ortamı Pmax’den küçük olmalıdır (bakınız F.6 not)

Sayfa 63 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

ta= açı bacağının kalınlığı tb= çubuk kalınlığı tc= kabuk plakası kalınlığı th= çatı plakası kalınlığı ts= kabuktaki kalınlaştırılmış plaka kalınlığı Wc= Eklenen kabuğun maksimum genişliği

Not: Tüm ebat ve kalınlıklar inç olarak gösterilmiştir.

Şekil F-1-Sıkıştırma Halkalarının İzin Verilebilir Detayları

Wh= Eklenen çatının maksimum genişliği Rc= tank kabuğu iç yarıçapı R2= tankın dikey orta çizgisinden ölçülen çatı uzunluğu =RC / (Sin θ)

Sayfa 64 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.) F.4.4 Tankın tamamının bitirilmesinin ardından, tank üst açısına yada tasarlanmış sıvı seviyesine kadar su ile doldurulacaktır ve tasarım iç hava basıncı su seviyesi üzerinde kalan kapalı boşluğa uygulanacak ve 15 dakika tutulacaktır. Hava basıncı daha sonra tasarım basıncının yarısına indirilecek ve sıvı seviyesi üzerindeki tüm kaynaklanmış ek yerleri bir sabun filmi, beziryağı yada uygun başka bir malzeme vasıtasıyla sızmalara karşı kontrol edilecektir. Tank hava menfezleri bu test öncesi ve sonrasında test edilecektir.

F.5 Çatıdan Kabuğa Kesişme Yerinde Gerekli Sıkıştırma Alanı F.5.1 Maksimum tasarım basıncının daha önceden belirlendiği durumlarda (F.4.2 yada F.4.3’ün izin verdiklerinden yüksek olmamak şartıyla), çatıdan kabuğa kesişme yerindeki toplam gerekli sıkıştırma alanı aşağıdaki eşitlik kullanılmak suretiyle hesaplanabilir: 2

A= D (P – 8th) 30.800(tan θ) Burada: A = inç kare olarak çatıdan kabuğa kesişme yerinde toplam gerekli sıkıştırma alanı A nominal malzeme kalınlığı eksi tüm aşınma paylarına dayanır. F.5.2 Kendini destekleyen çatılar için, sıkıştırma alanı 3.10.5 ve 3.10.6’da hesaplanan kesit alanlarından daha az olmayacaktır.

F.6 Hesaplanan Arıza Basıncı 3.10.2.5’teki Madde a kriterlerine uygun olan tanklarda sıkıştırma halkası alanındaki gerilme bırakma noktasına geldiğinde arızanın olması beklenebilir. Bu bazda, üst sıkıştırma halkası arızanın olabileceği basınç için yaklaşık bir formül F.4.1’in izin verdiği maksimum tasarım basıncı ile ifade edilebilir: Pf= 1.6P – 4.8th

F.7 İnç Kare Başına ½ Libreye Kadar Tasarım Basınçlı Demirli Tanklar F.7.1 Bu standardın ihtiyaçlarını karşılayan ancak inç kare başına 2/12 libre tasarım basınçları olan tanklar için, kabuk kalınlıkları A.4.1’de belirtildiği gibi olacaktır, ancak basınç P (su inçi olarak) bölü fit olarak 12G tasarım sıvısı yüksekliğine ilave edilecektir. Kalınlık tüm aşınma payları dahil olmak üzere 0.50 inç ile sınırlıdır. F.7.2 destekli bir koni çatının çatıdan kabuğa kesişme yerindeki gerekli sıkıştırma alanı F.5.1’de gösterildiği şekilde hesaplanacaktır ve kesişme yerine katılan sıkıştırma alanı da Şekil F-1’e göre belirlenecektir. Kubbe çatılar ve kendini destekleyen koni çatılar için gerekli alan ve bu alana katılan sıkıştırma alanı API Standardı 620’nin 3.12.3 nolu maddesi uyarınca olacaktır. ancak kabul edilebilir sıkıştırma gerilmesi inç kare başına 20.000 libreye yükseltilecektir. F.7.3 Çatı, çatı menholleri ve memelerin tasarım ve kaynağı API Standardı 620’ye uygun olacaktır. Kendini destekleyen bir çatının kalınlığı uygulanabilir olduğu durumlarda 3.10.5 yada 3.10.6’da belirtilenden daha küçük olmayacaktır. F.7.4 Demirin ve bunun tanka yapılan ekinin tasarımı üretici ile alıcı arasında bir anlaşma konusu olacak ve aşağıdaki şartları sağlayacaktır: a. Tasarım gerilmeleri Tablo F-1’de belirtilen tüm şartları sağlayacaktır. b. Aşınmanın bir ihtimal olduğu durumlarda, demirler ve ekler için ilave bir kalınlık düşünülmelidir. Demir cıvataları kullanılmışsa, nominal çaplarının 1 inç artı çap üzerinde en az ¼ inç aşınma payından daha küçük olmaması tavsiye edilir. Tablo F-1 – İnç Kare Başına 2 ½ Libreye Kadar Tasarlanmış Basınçlı Tankların Bağlantı Demirleri İçin Tasarım Gerilmeleri

Burada: Pf = (su) inç olarak hesaplanan arıza basıncı Not: Bu formül, inç kare başına 32.000 librelik bir gerilmede meydana gelebilecek olan arızaya dayanır fiili bir arıza ile karşılaşılması, çatı kabuk bağlantısı bükülmesinin belirlendiğini ve büyük ihtimalle arızanın malzemenin esneklik noktasının sıkma halka bölgesinde aşıldığı zaman meydana geldiğini belirtir. Alçak oluklu tavanlardaki aşırı basınç, genellikle çatı kabuk bağlantısındaki kırılabilir ek yerinin arızalanmasına yol açar. Düşük eğimli çatısı olan ve minimum üst açısı olan geniş tanklara bu formülün uygulanması, maksimum tasarım basıncını sadece çok küçük bir miktar geçen arıza basınçlarının hesaplanması sonucunu verir. Bu tür alışılmadık durumlarda bir havalandırma menfezi, maksimum çalışma basıncı ile hesaplanmış arıza basıncı arasında (menfezin özelliğine bağlı olarak çok az ve güvenli bir fark sunmalıdır) tavsiye edilen limit, Pmax ‘ın 0,8 Pf ‘yi geçmemesidir

Kalmanın nedeni Tank tasarım basıncı Tank tasarım basıncı a artı rüzgar Tank test basıncı Arıza basıncı (bknz. b F.6) x 1,5 a

Demir cıvatası dişlerinin dip kısmındaki izin verilebilir gerilme (inç kare başına libre) 15,000 20,000 20,000 C

Sismik tasarım gerekleri için bknz. Ek E Bu durum için tankın altındaki sıvının efektif ağırlığı bağlantı demirinin yükünü düşürecek şekilde kabul edilmeyecektir arıza basıncı, tank takılırkenki kalınlık değerleri kullanılarak hesaplanacaktır c Belirtilen minimum esneklik mukavemeti b

Sayfa 65 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.) c.

Tüm demir cıvataları aynı şekilde oturtularak sıkıştırılacaktır ve tüm demir kemerleri tank test suyu ile dolu iken ancak su üzerine herhangi bir basınç uygulanmadan önce kaynak yapılacaktır. Somunların yivleri dayanmasını önleyecek şekilde, yivlerin ezilmesi veya yeni kilit somunlarının eklenmesi gibi tedbirler alınacaktır. d. Demirlerin kabuğa ekleri, kabuğa önemli oranda bir lokalize gerilme ilave etmeyecektir. Ek yöntemi biçim bozulmasının ve tank kabuğu rotasyonunun etkisini hesaba katacaktır. Demir cıvatalarının kabuğa eklenmesi sertleştirilmiş sandalye-tipi montajlarla yada yeterli büyüklük ve yüksekliğe sahip demir halkaları ile olacaktır.

F.7.5 Beton çevre duvarı gibi dengeleyici ağırlık kabuğun alt kısmını kaldıracak olan direnç aşağıdakilerin en büyüğü olacak şekilde tasarlanacaktır: a. Boş tankın 1.5 katı büyüklüğündeki tasarım basıncının oluşturduğu kalkma (tüm aşınma payları düşüldükten sonra), artı tank üzerindeki tasarım rüzgarı hızından kaynaklanan kalkma. b. Boş tanka (tank takıldığı sıradaki kalınlıklarla) uygulanan test basıncının 1.25 katı kadar basıncın neden olduğu kalkma. c. Tasarım sıvısı ile doldurulan tanka uygulanan hesaplanan arıza basıncının 1.5 katı kadar basıncın neden olduğu kalkma. Sıvının etkin ağırlığı çevre duvarının (Ek B’deki Tip) tank kabuğundan iç projeksiyonu ile sınırlı olacaktır. Toprak ve çevre duvarı arasındaki sürtünme direnç olarak dahil edilebilir. Çevre duvarı tasarımına bir ayaklık ilave edildiğinde, toprağın etkin ağırlığı dahil edilebilir.

F.7.6 Tank su ile doldurulduktan sonra, kabuk ve bağlantı demiri sıkı olup olmadığı ihtimaline karşı görsel olarak incelenecektir. Tasarım basıncının 1.25 katı hava basıncı tasarım sıvısı seviyesine kadar su ile doldurulmuş tanka uygulanacaktır. Hava basıncı tasarım basıncına düşürülecek ve tankın sıkı olup olmadığı kontrol edilecektir. Buna ilave olarak, su seviyesi üzerindeki tüm ek yerleri bir sabun filmi yada başka uygun bir malzeme kullanılarak sızmaların tespiti için test edilecektir. Test suyu tanktan boşaltıldıktan sonra (ve tank atmosfer basıncında iken) sıkılık için demir kontrol edilecektir. Tasarım hava basıncı daha sonra demirin nihai kontrolü için tanka uygulanacaktır. F.7.7 Havalandırma alıcı tarafından API Standardı 200’e uygun olarak sağlanacaktır. Üretici uygun bir tank bağlantısı sağlayacaktır. Hava menfezleri tankın testi öncesi ve sonrasında kontrol edilecektir.

Sayfa 66 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

EK B – DİKEY SİLİNDİR PETROL DEPOLAMA TANKLARI TEMEL İNŞAATLARI İÇİN TAVSİYELER B.1 Kapsam B.1.1 Bu ek kapsamında yapılan tavsiyeler yassı tabanlı dikey çelik petrol depolama tanklarının altındaki temellerin dizaynı ve inşaatına ilişkin belli asgari temel gereklilikleri belirlemek amacını güder. Bu tavsiyeler, iyi bir uygulamanın çerçevesini çizmek ve söz konusu temellerin inşaatında göz önünde bulundurulması gereken bazı tedbirlere dikkat çekmek için verilmiştir. B.1.2 Yüzeyler, alt-yüzeyler ve iklim şartlarının çok çeşitli olması nedeniyle, tüm durumları içerecek tasarım verilerini belirlemek pratik değildir. İzin verilen toprak yükü ve kullanılacak olan alt-yüzey inşaatının tipi dikkatli bir incelemeden sonra her bir durum için ayrı bir şekilde belirlenmelidir. Aynı kurallar ve tedbirler, benzer büyüklükteki diğer yapıların dizaynı ve inşaatında uygulanabilecek olması nedeniyle temel yerlerin seçiminde uygulanmalıdır.

B.2 Yeraltı İnşaatı B.2.1 Herhangi bir tank yerinde, karşılaşılacak oturma miktarını ve olası sonuçlarını tahmin etmek için yeraltı koşullarının niteliğinin bilinmesi gereklidir. Bu bilgi; derin sondaj çalışmaları, yük ve toprak testleri ile bölgedeki benzeri yapıdaki yapıların geçmişi ve bunlar hakkındaki bilgilerin incelenmesinden oluşan keşif çalışmalarıyla elde edilebilir. Toprak tabanı tank yükü ve içindekileri taşıyabilecek güçte olmalıdır. Nihai tek-tip çökme toplamı; bağlantı borularını germemeli veya ölçme hatalarına neden olmamalı ve çökmenin tank tabanı zemin yüzeyinin altına düşecek kadar devam etmemelidir. B.2.2 Özel bir mühendislik dikkati gerektiren şartlardaki değişikliklerin bazıları aşağıda gösterilmiştir: a. Tankın bir kısmının bozuk bir zemin veya kaya veya başka bir inşaatın üzerinde ya da gerekli doldurma derinliliğinin değişken olduğu tepelik alanlar. b. Kazı tabakaları veya sıkıştırılabilir bitki katmanlarının yüzey seviyesinde ya da altında olduğu veya sabit ya da aşındırıcı maddelerin çöp olarak depolandığı bataklık benzeri veya doldurulmuş zeminlerdeki alanlar. c. Altında ağır yükleri geçici olarak taşıyabilen, fakat uzun vadede aşırı şekilde çöken plastik çamur tabakalarının bulunduğu alanlar. d. Zeminin yanal stabilitesinin kuşkulu olduğu su akıntılarına veya derin kazı alanlarına komşu olan bölgeler. e. Yüklerinin bir kısmını tank alanının altındaki alt-toprağa dağıtan ve böylelikle de alttoprağın aşırı çökme olmaksızın ilave yük

f.

taşıma kapasitesini düşüren ağır yapıların hemen yakınında bulunan alanlar. Tankların; olası kalkma, yer değiştirme veya aşınma etkileri olan sel sularına maruz kalabileceği yerler.

B.2.3 Alt-zeminin, aşırı çökme olmaksızın dolu tankın yükünü taşımaya elverişli olmaması halinde, tank tabanı altındaki yüzeysel veya sathi yapının durumu çok da düzeltmeyeceğinin bilinmesi gerekir. Aşağıdaki genel yöntemlerden biri veya daha fazlasının büyük bir olasılıkla kullanılması gerekecektir: a. Sorunlu malzemenin çıkarılarak, yerine diğer elverişli ve sıkıştırılmış malzemelerin koyulması. b. Yumuşak malzemenin kısa kazıklarla ya da uygun şekilde kurutulmuş toprak veya diğer maddelerin oluşturduğu bir üst zemin ile yükleyerek yoğunlaştırma. c. Yumuşak malzemenin, içerdiği suyu mümkünse drenaj yolu ile çıkararak sıkılaştırma. d. Kimyasal yöntemlerle veya çimento harcı enjeksiyonu yoluyla stabilize etme. e. Alt kısmına taşıma kazıkları koyarak veya temel ayakları inşa ederek, yükü alt-toprağın altındaki daha stabil bir malzemeyle taşıma. f. Yükü, yumuşak malzemenin yeterince geniş bir alanı üzerine, yük yoğunluğu izin verilen limitler dahilinde olacak ve aşırı çökme olmayacak şekilde dağıtacak bir temel inşa etme. B.2.4 Balçık veya diğer istenmeyen maddelerinin yerine koymak için ya da zemini uygun bir yüksekliğe çekmek için kullanılacak olan doldurma malzemesi sağlam, dayanıklı ve en azından anayol inşaatlarında dolgu için kullanılanlara denk olmalıdır. Dolgu malzemesinde bitkisel veya organik maddeler bulunmamalı ve tankın altının aşınmasına neden olacak olan cüruf veya benzeri maddeleri içermemelidir. Mevcut imkanların en iyisi kullanılarak dolgu malzemesinin iyice sıkıştırılması gerekir.

B.3 Tank Eğimleri B.3.1 Tankın alt kısmının dayanacağı eğim veya yüzeyin, mücavir zemin yüzeyinden en az 1 ayak boyu yukarıya inşa edilmesi tavsiye edilir. Bu, uygun bir drenaj imkanı sağlayacak alt kısmı sürekli kuru tutacak ve olması muhtemel küçük bazı çökmeleri kaldırabilecektir. B.3.2 Eğimin, 3 veya 4 inçlik üst kısmının, temiz kum, çakıl, kırık taş (boyutu 1 inç’ten büyük olmayacak) veya daha önceden uygun olarak şekil verilecek diğer malzemeleri içermesi tavsiye edilmektedir. Dipten bir sızıntı halinde dolgunun bozulup akacağı yerlerde, 3 inç derinlikli, ½ ile 1 inç arası kalınlıklı çakılların kullanılması tavsiye edilmektedir. Bunun inşası sırasında, kullanılan ekipman ve malzemenin eğim üzerinde hareket etmesi, daha yumuşak

Sayfa 67 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.) malzemelerin yüzeyini bozacaktır. Tank, kaynaklanmak için yerleştirilmeden önce; yüzey üzerindeki bu pürüzlüklerin düzeltilmesi gerekir. Düzlenen eğim, yapım esnasında yatay sınırı devam ettirecek ve tankın altını yerden gelecek nemden koruyacak şekilde yağlanabilir veya stabilize edilebilir. Ancak bu tedbir alınırken, bu amaçla kullanılan malzemenin miktarı veya türünün kaynakla ilgili bir zorluk çıkarmaması veya galvanik aşınmaya mahal vermemesine dikkat edilmelidir. B.3.3 Düzlenen tank eğiminin, dış çevresinden merkezine kadar şişkinleştirilmesi tavsiye edilmektedir. 10 fitte en az 1 inçlik bir eğim önerilir. Bu şişkinlik, muhtemelen orta kısımda daha büyük olan hafif oturmaları kaldırabilecek şekilde olacaktır. Aynı zamanda, suyun veya sulu çamurun, kabuktaki açıklıklardan veya kabuk yakınına konulan karterlerden temizlenmesini ve giderilmesini kolaylaştıracaktır. Şişkinlik miktarı çatı destek kolonlarının uzunluklarını etkileyeceği için, bu özellik üreticiye, mutlaka önceden bildirilmelidir. B.3.4 Tankın altı kısmı, düz ve sert bir kütük üzerine oturtulduysa, aynı şekilde düz bir eğim tavsiye edilir. Böylece, kütük bir yastık görevi görecek ve alt plakalar eğimi açısından uygun bir dış kenar özelliği gösterecektir. B.4 Toprak Üzerine Yapılan Temeller B.4.1 GENEL B.4.1.1 Mühendisler tarafından, deney ve / veya keşif çalışmalarına dayalı olarak yapılan, yer altı etütlerinde, tankı desteklemek üzere bir alt yapının kurulmasının gerekli olmadığı belirtiliyorsa; uygun temeller toprak malzemelerinden inşa edilebilir. Toprak üzerine yapılan temellerin performans gerekleri, daha geniş çapta yapılan temellerinkiyle aynı özellikleri gösterir. Temel, özellikle aşağıdaki koşulları sağlamalıdır: a. Tank destekleri için sabit bir düzlem sağlamalıdır. b. Tank eğiminin oturmasını; tasarım bağlantı borularında kullanılan paylarla uygun değerlere kadar sınırlamalıdır. c. Yeterli boşaltma / drenaj olanağı sağlamalıdır. B.4.1.2 Tasarımların geliştirilmeleri esnasında ses mühendisliği ile ilgili ayarlamalar yapıldığında, birçok tatmin edici tasarımlar yapmak mümkün hale gelmektedir. Bu Ek’te; tatmin edici düzeyde uzun vadeli performansa dayanan üç tip tasarım biçimi ele alınmıştır. Daha küçük tanklar için, temeller içinde, sıkıştırılmış kırık taş, çakıl, temiz kum ve benzer maddeler hiç kullanılmamış toprak üzerine yerleştirilebilir. Bu tabakalardaki uygun olmayan malzemeler kaldırılmalı ve yerlerine uygun malzemeler konulmalıdır ve bu malzemeler

tamamen sıkıştırılmalıdır. Daha büyük tanklar için, çevre duvarlarını kullanan iki tasarım önerisi Şekil B1 ve B-2’de çizim olarak gösterilmiştir. B.4.2 TOPRAK ÜZERİNE YAPILAN, ÇEVRE DUVARLI TEMELLER B.4.2.1 Büyük tanklar ve yüksek kabuklu tanklar; kabuk altındaki temele büyük miktarda yük bindirir. Bu durum, özellikle, yüzer tank çatılarındaki kabuğun bükülmesi açısından çok önemlidir. Temelin kabuk yükünü taşımasının doğrudan şüpheli hale geldiği bu veya başka durumlarda, çevre duvarı temelinin kullanılması tavsiye edilir. Çevre duvarlı temeller, çevre duvarsız temellere nazaran aşağıdaki husular açısından daha avantajlıdır: a. Tankın altında neredeyse eşit toprak yükü oluşturmak için, yoğun kabuk yükünün daha iyi dağılmasını sağlar. b. Kabuğun inşası için sert ve düz bir platform olanağı tanır. c. İnşa sırasında, tank eğiminin daha iyi ararlanması ve dış kenarların daha iyi korunmasını sağlar. d. Tank altındaki dolguyu tutar ve erozyondan dolayı alttaki malzemelerin zayi olmasını önler. Tank altındaki nemi en aza indirir. B.4.2.2 Beton bir çevre duvarı tasarlandığında, duvar altındaki ortalama birim toprak yükü aynı derinlikte hapsedilmiş toprağınki ile aynı olacak şekilde oranlanması önerilir. Halka duvarlarının kalınlıklarının 12 inçten az olmaması ve merkezden-merkeze çapın nominal tank çapına eşit olması önerilir. Duvarın derinliği yerel şartlara bağlı olacaktır. Ancak duvarı daha derine yapmaya ihtiyaç yoktur. Tank temelleri belirtilen düzleme 5.5.6’da belirtilen toleranslar içinde uygun olmalıdır. Gömme tipli temizleme ve çekme karterleri için ve oyuk gerektiren diğer tertibatlar için oyuklar açılmalıdır.

Sayfa 68 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

Notlar: 1. Takviye önerileri için, bknz. B.4.2.3 2. Beton çevre duvarının üst kısmı düz ve yassı olmalıdır. Betonun mukavemeti, 28 gün sonunda, inç kare başına en az 3000 libre olmalıdır. Bağlantı parçaları tam mukavemet yaratacak şekilde yerleştirilmelidir.

Şekil B-1 Beton Halka Duvarlı Temel Örneği

Not: Temel hendeğin alt kısmı düz olmalıdır. Uygunsuz olan tüm maddeler çıkarılmalı ve uygun maddeler doldurulmalıdır ve dolgu daha sonra tamamıyla sıkıştırılmalıdır.

Şekil B-2 Kırık Taş Çevre Duvarlı Temel Örneği

Sayfa 69 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

B.4.2.3 Çevre duvarı sıcaklık değişikliklerine ve çekmelere karşı takviye edilmeli ve sürşarjı ile hapsedilen dolgunun ikincil basıncına direnç göstermelidir. Herhangi bir çevre duvarındaki minimum takviyenin derece üzerindeki duvarın kesit alanından 0.002 kez büyük olması önerilir. Amerikan beton Enstitüsünün Takviyeli Beton İçin Yapı Kod Gereksinimleri adlı yayını (ANSI/ACI 318) gerilme değerleri ve malzeme teknik özellikleri için önerilir. B.4.3 BETON ÇEVRE DUVARSIZ TOPRAK TEMELLERİ Beton çevre duvarı toprak temellerin uygun olduğu durumlarda, tatmin edici performans temin etmek için tasarım ayrıntılarının dikkatlice seçimi gereklidir. Önerilen genel temel tipi Şekil B-2’de

gösterilmiştir. Önemli ayrıntılar arasında şunlar vardır: a. Üç ayaklı destekler, kırık taşlarla yapılarak veya daimi bir döşeme maddesi ile kaplanarak hava temasından ve tankın sızmalarından korunmalıdır. b. Tank alt plakaları için yassı ve düz bir yüzey hazırlamak ve sürdürmek amacıyla, tank inşa halinde iken maksimum özen gösterilmelidir. c. Tankın eğimi; tankın temelinden uygun şekilde sıvı akıtılmasını sağlayacak şekilde ayarlanmalıdır. d. Tankın temeli, 5.5.6 nolu maddede belirtilen teknik özelliklere uygun olmalıdır.

Sayfa 70 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.)

KISIM 5 – İNŞA 5.1 Genel 5.1.1 Tank dibini kavramak için kullanılacak olan alt eğim, alıcı tarafından belirtilecek ve aksi siparişte belirtilmedikçe tek tip ve düz olacaktır. 5.1.2 Üretici tüm çalışmayı, aletleri, kaynak ekipmanı ve kablolarını, yapı iskelesini ve tankların inşası için gerekli diğer ekipmanı tamamlayacak ve kullanıma hazır hale getirecektir. Kaynak elektriği siparişte başka düzenlemeler yapılmamışsa üretici tarafından tedarik edilecektir. 5.1.3 Boya yada yabancı malzemeler tankın inşasında temas halindeki yüzeler arasında 5.2.1.9’un izin verdiği haller dışında kullanılmayacaktır. 5.1.4 Tankın içindeki ve dışındaki yapısal çalışmalar için boya yada diğer koruyucu çalışmalar siparişte belirtildiği gibi olacaktır ve ehil işçiler tarafından uygulanacaktır. 5.1.5 Sadece yapım amacıyla tankın dışına kaynak edilen çıkıntılar kaldırılacak ve kaynak metalinin fark edilen tüm projeksiyonları plakadan atılacaktır. Plaka, çıkıntıların kaldırılması işlemi sırasında oyulmayacak yada yırtılmayacaktır.

5.2 Kaynağın Ayrıntıları 5.2.1 GENEL 5.2.1.1 Tanklar ve yapısal ekleri korunaklı metalark, gaz metal-ark, akış-merkezli-ark, daldırmaark, eletroslag yada eletrogaz işlemi ile uygun ekipman kullanılarak kaynak edilecektir. Elektroslag yada elektrogaz işleminin kullanılması üretici ile alıcı arasında yapılan sözleşme ile olacaktır. Kaynak ASME Kazan ve Basınç Kabı Kodu’nun Kısım IX’unda anlatıldığı şekilde manuel olarak, otomatik olarak yada yarı otomatik olarak yapılabilir. Kaynak taban metali ile tam füzyonu temin edecek şekilde yapılacaktır. 5.2.1.2 Kaynak edilecek parça yüzeyleri yağmur, kar yada buz nedeniyle ıslak ise; bu yüzeylere yağmur yada kar yağıyorsa, yada aşırı rüzgarlı zamanlarda kaynakçı veya iş uygun biçimde korunmadıkça hiçbir kaynak işi yapılmayacaktır. Taban metalinin ısısı 0 derece Fahrenaytın altına düştüğünde hiçbir kaynak çalışması yapılmayacaktır. Taban metalinin ısısı 0 ile 32 Fahrenayt derece arasında iken yada kalınlık 1 ¼’ten fazla ise, kaynağın başlatılacağı yerin 3 inç içindeki taban metal, ele sıcak gelecek bir ısıya kadar ısıtılacaktır. (bknz. 1 ½ inç kalınlığın üzerindeki kabuk plakaları için gerekli ön ısıtma şartları için bakınız 5.2.4)

5.2.1.3 Kaynak yapılacak olan metalin yada çok tabakalı kaynağın her bir tabakası bir sonraki tabaka uygulanmadan önce cüruflardan ve diğer artıklardan temizlenecektir. 5.2.1.4 Tüm kaynakların kenarları plakanın yüzeyi ile keskin bir açı olmadan birleşecektir. Maksimum kabul edilebilir alt kesim yeri dikey kenar ek yerleri için taban metalininin 1/64 inçidir. Yatay kenar ek yerleri için derinlik olarak 1/32 inçi geçmeyen alt kesim kabul edilebilir. 5.2.1.5 Plakanın tüm kenarlarındaki, tüm kenar ek yerlerindeki kaynak takviyeleri aşağıdaki kalınlıkları geçmeyecektir: Plaka Kalınlığı (inç) ≤½ > ½-1 arası >1

Maksimum takviye kalınlığı (inç) Dikey Ekler Yatay Ekler 3/32 1/8 1/8 3/16 3/16 ¼

Takviyenin, maksimum kabul edilebilir kalınlığı geçmedikçe yada 6.1.3.4 gerektirmedikçe kaldırılması gerekmez. 5.2.1.6 Kaynak işlemi sırasında, plakalar tüm etek ek yerlerinde yakın temas halinde tutulacaktır. 5.2.1.7 Üretici tarafından plakaları kaynak için belli bir konumda tutmak için önerilen yöntem alıcının kontrolörüne onay için, bu onay alıcı tarafından yazılı olarak daha önceden verilmediyse, verilecektir. 5.2.1.8 Tank kabuklarının dikey ek yerlerinin montajında kullanılan nokta kaynaklar kaldırılacak ve ek yerleri manuel olarak kaynak yapıldığında bitmiş ek yerinde kalmayacaktır. bu gibi ek yerleri daldırmaark işlemi ile kaynak yapıldığında, nokta kaynaklar kaynak cüruflarından iyice temizlenecektir ancak sağlam iseler ve daha sonradan uygulanan kaynak boncuklarına iyice eritilmişlerse kaldırılmaları gerekmeyecektir. Nokta kaynaklar ister kaldırılsın ister yerinde tutulsun, bu tip kaynaklar, dolgu kaynak veya ASME Code’nin IX’uncu bölümüne uygun olarak verilmiş ekleme kaynak işlemi kullanılarak yapılacaktır. Yerinde bırakılacak olan nokta kaynaklar, ASME Code’nin IX’uncu bölümü tarafından tanınmış kaynakçılar tarafından yapılacak ve üzerlerinde herhangi bir sorun olup olmadığı göz ile kontrol edilecektir. Herhangi bir sorun varsa hemen giderilecektir (gözle inceleme kriterleri için bknz. 6.5) 5.2.1.9 Kaynak yapılacak yüzeyler üzerinde koruyucu kaplamalar kullanılacaksa, özel ad formülasyonu ve uygulanacak maksimum kaplama kalınlığı için kaynak prosedürü nitelik testlerine dahil edileceklerdir. 5.2.1.10 Manüel metal-ark kaynaklar için, ilk kabuk sırası ekinin dip ve anüler plakalara eklenmesi de

Sayfa 71 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.) dahil olmak üzere, düşük-hidrojenli elektrotlar aşağıdaki şekilde kullanılacaktır: a. Grup I-III malzemelerin 0.5 inç kalınlığın üzerindeki kabuk sıralarındaki tüm kaynaklar için. b. Grup IV-VI malzemelerin kabuk sıralarındaki tüm kaynaklar için. 5.2.2 ALT KISIMLAR 5.2.2.1 Aksi belirtilmedikçe, dip plakalar seriliP teyellenmedikçe, ek yerlerini üreticinin çekmeden dolayı en az bozulmaya neden olduğunu belirlediği bir sıra halinde ve mümkün oldukça bir düzlem yüzeyi bağlayacak şekilde yakın kaynak yaparak birleştirileceklerdir. 5.2.2.2 Dip plakaları birleştiren ek yerlerinin kaynak sırasının onay planlarında alıcı istediğinde itiraz edebilecek şekilde üretici tarafından belirtilmesi önerilir. Bununla birlikte, üretici tank tamamlandığında dip plakadaki eşitsizlikleri asgariye indirecek bir uygulama takip etmelidir. 5.2.2.3 Kabuğun altına kaynak yapılması; daha önce yapılmış tüm kaynakların çekmesini telafi etmek için, açık bırakılmış olabilecek alt ek yerlerinin kaynak yapılmasına başlamadan önce tamamlanacaktır. 5.2.2.4 Kabuk plakaları dip plakalara eklenen metal klipslerle hizalanabilir ve kabuğa, alt kabuk plakasının alt kenarı ve alt plakalar arasındaki sürekli kaynak başlamadan önce nokta kaynak yapılabilir. 5.2.3 KABUKLAR 5.2.3.1 Düz kaynak ile birleştirilecek olan plakalar doğru olarak eşlenecek ve kaynak işlemi sırasında yerinde tutulacaktır. Tamamlanan dikey ek yerlerindeki 5/8 inç üzerindeki yanlış hizalamalar plaka kalınlığının yüzde 10 unu geçmeyecek ve maksimum 1/8 inç olacaktır. 5/8 inç yada daha küçük ek yerlerindeki yanlış hizalamalar 1/6 inçi geçmeyecektir. 5.2.3.2 Tamamlanan yatay uç ek yerlerinde, üst plaka alt plakanın yüzü ötesinde herhangi bir noktada üst plaka kalınlığının yüzde 20 sinden daha fazla çıkıntı oluşturmayacak ve maksimum çıkıntı 1/8 inç olacaktır, ancak 5/16 inçten daha ince üst plakalar için 1/16 inçlik bir çıkıntı kabul edilebilir olacaktır. 5.2.3.3 Çift-kaynaklı uç ek yerlerinin ters tarafı kaynağa maruz kalan yüzeyin eklenecek olan kaynak metalinin füzyonu için ilk boncuğun ikinci tarafa uygulanmasından önce tatmin edici bir şekilde temizlenecektir bu temizlik işlemi; yontma, dövme, eritme metodu ile yapılabilir veya ilk yalıtıcının arka tarafı yassı ve çatlaksız olduğunda, saha muayenesi sırasında başka bir metot alıcı tarafından kabul edilebilir.

5.2.3.4 1 ½ inç üzerinde kalınlığı olan malzemeden yapılmış tank kabuk sıralarındaki çevresel ve dikey ek yerleri için, ¾ inç üzerinde geçişe müsaade edilmeyen çok-geçişli kaynak prosedürleri gerekir. bu kaynaklar için minimum 200 Fahrenayt derece ön ısı gerekir. 5.2.3.5 Kabuklara yapılan ve Grup IV, IVA, V yada VI materyalini içeren kalıcı ve geçici ilaveler düşükhidrojenli elektrotlarla kaynak yapılacaktır. Kaynaklar göz ile ve manyetik partikül yöntemi ile (yada alıcının isteğine bağlı olmak üzere sıvı sızdırma yöntemi ile) incelenecektir. Uygun inceleme kriteri için 6.2 , 6.4 yada 6.5’e bakınız. Kalıcı ve geçici ilaveler boncuk altı çatlamaya neden olmayan bir işlem ile kaynak yapılacaktır. Kaynak esnasında kalın plakalar yada düşük bir atmosferik ısı için ön ısı gerekliliğine, işlem seçildiğinde karar verilecektir. 5.2.3.6 Herhangi bir gerilme rahatlamasından sonra ancak tankın hidrostatik testinden önce, memeleri birbirine ekleyen kaynaklar, menholler’e temizlik açıklıkları göz ile ve manyetik partikül yöntemi ile (yada alıcının isteğine bağlı olmak üzere sıvı sızdırma yöntemi ile)incelenecektir. Uygun inceleme ve tamir kriterleri için 6.2 , 6.4 yada 6.5’e bakınız. 5.2.3.7 Gömme-tip bağlantılar için, bakınız 3.7.8.11 5.2.4 ÇATILAR Bu standart, çatının yapımı için özel durumları içine almaz ancak yapısal çerçeve işleri (çatı kirişleri ve potreller gibi) hat ve yüzeye uygun olmalıdır.

5.3 Muayene, Test ve Onarımlar 5.3.1 GENEL 5.3.1.1 Alıcının kontrolörü, yapılan işin tüm kısımlarına her zaman serbestçe girebilecektir. Üretici, kontrolöre işin bu standarda uygun olarak yapıldığını taahhüt etmek için alıcının kontrolörünün maliyetini karşılayacak ve Ona makul imkanlar sunacaktır. 5.3.1.2 Tüm malzeme ve işçilikler 4.2.3’ün değiştirme gereksinimlerine uygun olacaktır. 5.3.1.3 Hatalı işçilik sonucu zarar gören yada başka bir şekilde hatalı olan malzeme reddedilecektir. Üreticiye bu konuda yazılı ihbar yapılacak ve derhal yeni malzeme getirmesi ve hatalı işçiliği düzeltmesi istenecektir. 5.3.1.4 Kabulden önce, tüm çalışmalar alıcının kontrolörünün tatmin olacağı şekilde tamamlanacaktır, ve petrol ile doldurulduğunda tankın tamamı sızdırmaz ve çatlaksız olacaktır. 5.3.1.5 Montaj işleminin tamamlanmasının ardından, üretici işlemleri esnasında, meydana gelen tüm çöpleri ve diğer görüntü bozan malzemeleri kaldıracak ve imha edecek ve tesisleri bulduğu gibi iyi durumda terk edecektir.

Sayfa 72 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.) 5.3.2 KAYNAKLARIN MUAYENESİ

5.3.2.1 Düz Kaynaklar Kabuk plakalarını kabuk plakalarına ekleyen kaynaklar için tam penetrasyon ve tam füzyon gereklidir. Kaynakların kalitesi için yapılacak olan inceleme 6.1’de belirtilen radyografik yöntem ve göz kontrolü yöntemi ile yapılacaktır. buna ilave olarak, alıcının müfettişi tüm düz kaynakları yarıklar, ark çarpmaları, aşırı kesikler, yüzey porozitesi, eksik füzyon ve diğer kusurlara karşı inceleyecektir. Göz ile kontrol yönteminin kabul ve onarım kriterleri 6.5’te belirtilmiştir.

5.3.2.2 Dolgu Kaynaklar Dolgu kaynakları göz kontrolü yöntemi ile incelenecektir. Kabul ve onarım kriterleri 6.5’te belirtilmiştir.

5.3.2.3 Masraflar Radyograf ve gerekli tüm tamiratların yapımı için yapılan tüm harcamalar, üretici tarafından karşılanacaktır. Bununla birlikte, alıcının müfettişi Kısım 6’da belirtilenden daha fazla sayıda radyograf isterse yada 100 fitlik kaynakta bir taneden fazla dolgu kaynağı yontulmasını ister ve kusur görülmezse, ilave incelemeler alıcı tarafından karşılanacaktır. 5.3.3 VAKUM TESTİ 5.3.3.1 Vakum testi, 6 inç genişlik x 30 inç uzunluğunda üstünde cam penceresi olan bir metal test kutusu ile uygun şekilde yapılır. Dip kısım tank yüzeyine karşı kauçuk conta ile kapatılır. Uygun bağlantılar, valfler, ölçme aletleri sağlanmalıdır. 5.3.3.2 Test altındaki boncuğun yaklaşık 30 inçlik kısmı bir sabun solüsyonu yada bezir yağı ile fırçalanır. Soğuk havalarda, donmayan bir solüsyon gerekli olabilir. Vakum kutusu boncuğun kaplanan kısmı üzerine yerleştirilir ve kutuya bir vakum uygulanır. Boncukta porozitenin olması baloncuklardan yada kaynaklı boncuktan emilen havanın ürettiği köpüklerden anlaşılır. 5.3.3.3 Bir kutu üzerine petrol yada dizel motorlu bir giriş manifoldu yada bir hava enjektörüne yada özel vakum pompasına bağlantı gibi herhangi uygun bir yöntem ile bir vakum verilebilir. 5.3.3.4 Ölçme aleti en az inç başına 2 librelik bir kısmi vakum kaydetmelidir. 5.3.4 TANK ALT KAYNAKLARININ MUAYENESİ Tank dibinin kaynak yapılma işleminin tamamlanmasının ardından, kaynaklar aşağıdaki yöntemlerden biri ile incelenecektir: a. Ek yerlerine bir sabun filmi, bezir yağı yada sızıntıların tespiti için uygun başka bir malzeme kullanılarak hava basıncı yada vakum uygulanacaktır.

b. En azından en düşük kabuk sırasının dibine ilaveden sonra, dip altına su (alıcı tarafından tedarik edilecektir) pompalanacaktır. 6 inç sıvı derinliği bu derinliği dibin kenarı etrafında geçici bir kap içinde tutarak sağlanacaktır. Test suyu içeren hat bunu bir menhol içinden tankın dibindeki bir yada birden fazla bilezik bağlantılarına geçirerek geçici olarak yerleştirilebilir, yada hat tankın altındaki alt-sınıfa kalıcı olarak yerleştirilebilir. Yerleştirme yöntemi alt-eğimin özelliğine göre belirlenmelidir. Tank altında hazırlanmış olan alt-eğimi muhafaza etmek için makul olan tüm dikkat gösterilmelidir. 5.3.5 TAKVİYE-PLAKASI KAYNAKLARININ MUAYENESİ Fabrikasyonun tamamlanmasından sonra ve tankın test suyu ile doldurulmasından önce, takviye (güçlendirme) yastıkları tank kabuğu ve her bir açıklıktaki takviye plakası arasına 3.7.5.1’de belirtilen delik kullanılmak sureti ile inç kare başına 15 libre pnömatik basınç uygulanarak test edilecektir. Her bir aralık bu basınca tabi tutulurken, sabun filmi, bezir yağı yada sızıntıların tespiti için uygun başka bir malzeme takviye etrafındaki tankın hem içinde hem de dışındaki tüm ek kaynağa uygulanacaktır. 5.3.6 KABUĞUN TEST EDİLMESİ Tüm tankın tamamlanmasının ardından ve tanka herhangi bir kalıcı dış borunun bağlanmasından önce, kabuk (Ek F uyarınca tasarlanan tankların kabukları hariç) aşağıdaki yöntemlerden bir tanesi ile test edilecektir. a. Test sırasında su varsa, tank (1) maksimum tasarım sıvısı seviyesine, H, kadar su ile (2) sızdırmaz çatılı tanklar için çatı plakasını yada sıkıştırma çubuğunu üst açıya yada kabuğa bağlayan kaynağın 2 inç yukarısına kadar yada (3) alt madde 1’de belirtilen yükseklikten daha düşük bir yüksekliğe kadar yada taşmalarla, bir iç yüzer çatı, yada alıcı ile üretici arasındaki anlaşma ile diğer şekillerde kısıtlandığı zaman 2’de belirtildiği şekilde doldurulacaktır. Doldurma esnasında, tanklar sık sık incelenecek ve test suyu seviyesi yukarısındaki tüm kaynaklı ek yerleri madde b doğrultusunda incelenecektir. b. Tankı doldurmaya yetecek kadar su mevcut değilse, test (1) içteki tüm ek yerlerini otomobil süspansiyon yağı gibi sızma oranı yüksek olan bir yağ ile boyamak sureti ile ve ek yerlerinin dış kısımlarını sızıntı için dikkatlice inceleyerek ve (2) ek yerlerinin her iki tarafına vakum yada 5.3.7’deki çatı testi için belirtildiği şekilde iç hava basıncı uygulayarak ve ek yerlerini sızıntıya karşı dikkatlice inceleyerek yada (3) alt madde 1 ve 2’de şart koşulan yöntemlerin herhangi bir kombinasyonu ile yapılabilir. 5.3.7 ÇATININ TEST EDİLMESİ 5.3.7.1 İşin tamamlanmasının ardından, gazsızdırmaz olarak tasarlanan bir tankın çatısı (5.3.7.2,

Sayfa 73 / 89

Petrol Depolama İçin Kaynaklı Çelik Tanklar (S.Ç.) F.4.4 ve F.7.6 kapsamında tasarlanan çatılar dışında) aşağıdaki yöntemlerden bir tanesi ile test edilecektir: a. Çatı plakalarının ağırlığını geçmeyen iç hava basıncı uygulayarak ve kaynak ek yerlerindeki sızıntıların tespiti için bir sabun solüsyonu yada uygun diğer bir malzeme kullanılarak. b. Sızıntıları tespit etmek için kaynak ek yerlerinin 5.3.3’e uygun olarak vakumlu testi. 5.3.7.2 İşin tamamlanmasının ardından, Ek H’nin gereksinimlerini karşılayan çevresel sirkülasyonlu havalandırması olan tank çatısı yada alıcı tarafından gaz sızdırmaz olduğu belirtilen bir tankın çatısında sadece kaynak ek yerleri göz ile kontrol edilecektir.

5.4 Kaynaklarda Yapılan Onarımlar 5.4.1 Kaynaklarda bulunan tüm kusurlar alıcı kontrolörünün dikkatine sunulacak ve kusurlar onarılmadan önce onun onayı alınacaktır. Tüm tamamlanan tamiratlar alıcı kontrolörünün onayına tabi olacaktır. Kabul kriterleri 6.2, 6.4 ve 6.5’te belirtilmiştir. 5.4.2 Tank dip ek yerlerindeki, dibindeki iğne deliği sızıntıları yada porozite/gözenekler kusurlu alan üzerine ilave bir kaynak boncuğu uygulayarak onarılabilir. Tank dibinde yada tank çatı ek yerlerindeki diğer çatlak yada kusurlar 6.1.7 uyarınca onarılacaktır. Mekanik kaynak akmasına izin verilmez. 5.4.3 Kabuk ek yerlerindeki yada kabuktan dibe olan ek yerindeki tüm kusurlar, çatlaklar yada sızıntılar 6.1.7 maddesi uyarınca tamir edilecektir. 5.4.4 Tank su ile test için doldurulduktan sonra tespit edilen kusurların onarımları su seviyesi tamir edilen noktanın en az 1 fut aşağısında iken yada onarımlar tank dibinde yada dibi yakınında ise tank boşken yapılacaktır. bağlayan tüm hatlar tamamen köreltilmedikte hiçbir tank üzerinde kaynak yapılmayacaktır. Petrol ile dolu yada içinde petrol olan bir tankta tank boşaltılana, temizlenene ve emin bir şekilde gazdan arındırılana kadar herhangi bir tank üzerinde onarım girişiminde bulunulmayacaktır. İçinde petrol bulunmuş bir tankta yapılan onarımlara üretici girişmeyecektir ancak alıcının yazılı olarak onayı ve alıcı kontrolörünün huzurunda olması dışında.

5.5 Boyut Toleransları 5.5.1 GENEL 5.5.2’den 5.5.6’ya kadar belirtilen toleransların amacı kabul edilebilir görünümlü bir tank yapmak ve yüzer çatıların düzgün işlev görmesine izin vermektir. Bu toleranslardan alıcı ve üretici arasında yapılan anlaşma ile feragat edilebilir.

5.5.2 Dikeylik Kabuğun üst kısmının kabuğun alt kısmına göre maksimum dikeyliğini kaybetmesi durumu, toplam tank yüksekliğinin 1/200’ünü geçmeyecektir. Bir kabuk plakasının dikeyliğini kaybetmesi durumu, hangisi uygulanabilir ise ASTM A 6 yada A 20’de belirtilen tolerans değerlerini geçmeyecektir. 5.5.3 YUVARLAKLIK Dip köşe kaynağının 1 fut üzerinde ölçülen yarıçaplar aşağıdaki toleransları geçmeyecektir: Çap (fit)