antrax

ANTRAX Šta je antraks?  Antraks je bolest uzrokovana bakterijom koja formira formira spore i obično se nalazi kod divljih i domaćih životinja (stoka, ovce, koze, kamile antilope i drugi biljojedi). Ljudi se njim mogu zaraziti ukoliko su izloženi tkivima ili produktima zaraženih životinja.  Antraks je široko ražireno oboljenje i može se javiti javiti u svim regionima svijeta, svijeta, ali je najčešći u stočarskim regionima zemalja u razvoju i to: u Južnoj i Centralnoj Americi, Južnoj i Istočnoj Evropi, Aziji, Africi, na Karibima i Srednjem Istoku. Ljudi ga mogu dobiti na tri načina: 1. preko preko kože, kože, 2. inhalacijom odnosno udisanjem ili 3. putem jela jela i pića. pića. Spore antraksa mogu živjeti u tlu godinama, a ljudi se mogu zaraziti antraksom dolazeći u dodir sa produktima zaraženih životinja ili inhalacijom spora. Antraks se također može unijeti i i konzumiranjem nedovoljno kuha nog mesa zaraženih životinja. Simptomi Simptomi uveliko ovise o načinu unošenja antraksa u organizam, a javljaju se uglavnom nakon sedam dana. i nfekcija antraksom se javlja kada bakterije uđu u Kožni: Većina (oko 95%) infekcija organizam preko posjekotina na koži. Slijedi infekcija kože, svrbež i otok sličan ubodu ili ujedu insekata. U periodu jednog do dva dana promjene na koži se razvijaju u mjehuriće (vesiculae), a zatim u bezbolan čir obično velik 1-3 cm sa karekterističnim crnim nekrotčnim područjem u sredini. Obližnje limfne žlijezde otiču. Oko 20% ljudi koji nisu liječeni od kožnog antraksom, umiru. Smrt je rijetka ukoliko se bolest liječi. Inhalacioni: Prvi simptom je sličan prehladi. Nakon nekoliko dana simptomi napreduju i javljaju se značajni problemi sa disanjem. Inhalacioni antraks je obično fatalan tj. brzo rezultira smrću. Crijevni: Crijevni oblik karakteriše akutno zapaljenje crijevnoga trakta. Početni simptomi su mučnina, gubitak apetita, povraćanje i temperatura, t emperatura, koji su praćeni abdominalnim bolima (bolima u tbuhu), te povraćanjem krvi. Crijevni antraks rezultira smrću u 25% od 60% slučajeva.

Dijagnoza i diferencijalna dijagnoza Dijagnoza antraxa je u prošlosti pravljena na osnovu kliničkih nalaza otkrića i podataka iz historije bolesti o kontatku sa životinjskim produktima. Od velike važnosti su bili i epidemiološki podaci o pojavi epidemija. U novije vrijeme se mnogo strahuje od biološkog rata i mogučnosti korištenja spora antraxa u oružju sposobnom za rasturanja spora u širokom opsegu, te izazivanja plućnoga antraksa. Izraženi simptom slični gripi, kod pacijenata sa proširenim mediastinumom, mogu izazvati sumnju na plućni oblik antraxa, naročito ako postoji više od  jednog slučaja. Međutim, tularemia tularemia može proizvesti sličnu akutnu mediastinalnu limfadenopatiju. Kod kožnoga antraksa diferencijalno dijagnostički dolaze u obzir kožne povrede i upale druge etiologije. Ovo uključuje stafilokoknI furunkul koji je obično bolan te eriteme koji idu i du uglavnom bez edema ili sistemskih manifestacija. Ujed smeđeg pauka pustinjaka daje slične promjene na kožio a uzrokuje bol sa početnom nekrozom. Zavodi za javno zdravstvo, epidemiologiške službe, te lokalni ili državni laboratoriji trebaju biti obavješteni kod postavljene sumnje na prisustvo antraxa. Laboratorijska dijagnoza

Za bakteriološku dijagnostiku kod kožnog antraksa koristi se tečni sadržaj pustule maligne, kod plućnog antraksa uzima se sputum ili krva, a kod crijevnog stoloca, povraćeni sadržaj i krv. krv. Kod životinja za koje se sumnja da su uginule od antraksa, uzima u zima se krv. krv. Koristi se zasijevanje bolesničnog materijala na hranjive podloge i razvoj kulturure. na tvrdim podlogama kolonije su u obliku meduzine glave (caput medusae). Na krvnom agaru ne čine hemolizu, po čemu se razlikuju od apatogenih vrsta. U tečnoj podlozi se taloži pahuljast talog, dok se na površini stvara skrama. U laboratorijama se materijal boji direktno metilenskim plavilom i po Gramu. Gram pozitivan bacili su većih dimenzija i omotani neobojenom kapsulom. Zbog velikog broja različitih bacila ova metoda je nepouzdana. Sa starih čvrstih kultura na mikroskopskom preparatu bojenom po Cil Nilzenu, spore su uočljive po crvenoj obojenosti. Serološko testiranje korisno je samo retrospektivno, a zahtjeva posebnu opremu.

UZROCI Bacillus anthracis je veliki, gram pozitivni, aerobni bacil koji formira spore i čije su dimenzije od 1,0 do 4,0 mm. Za razliku od ostalih saprofitnih bacila (bacillus subtilis i bacillus cereus), on je nepokretan, na agaru ne izaziva hemolizu, raste na temperaturi od 37 C i formira velike kolonije sa nepravilnim koničnim izraštajima (kao "meduzina glava"). In vitro, u laboratoriji raste u obliku dugih lanaca, a u domaćinu se pojavljuje kao jedinstven organizam ili lanac od dva ili tri bacila.

Spore koje formira mogu preživjeti u tlu i decenijama. Spore se ne formiraju u tijelu domaćina, dok god je u atmosferi bogatoj kiseonikom. One klijaju kada su izložene okolini bogatoj, za njih, hranjivim materijama, kao što su tkiva ili krv životinja ili čovjeka. Iako je bacillus anthracis jedan od molekularno monomorfnih bakterija, bilo je moguće podijeliti poznate vrste u pet kategorija.

Patogeneza  Antraks ili crni prišt je prvenstveno bolest životinja. životinja. Uglavnom obolijevaju ovce, goveda i konji. Infekcija nastaje ulaskom spora antraksa kroz ozlijeđenu kožu ili sluznice. Rijeđe nastaje inhalacijom spora u pluća. Ulazna vrata kod životinja su gubica i probavni (gastrointestinalni) trakt. Spore sa kontaminiranoga tla, lahko prodiru ako ih životinja proguta sa bodljikavom hranom. Spore klijaju u tkivu, na mjestu ulaska i iz njih nastaju vegetativni oblici bacila. Rast vegetativnih oblika organizma ogleda se u obliku lokalnoga želatinoznoga edema i kongestije. Preko limfe, štapići antraksa dolaze u krvni

sistem. Bakterije se slobodno razmnožavaju u krvi i tkivima, neposredno prije ili nakon uginuća životinje. U krvi životinja uginulih od antrxa nađen je letalni faktor koji se specifično neutralizira antraksnim antiserumom. Iz eksudata - iscjedka, koji se stvara kod antraksa, izolovani su još i protektivni antigen-protein, te faktor edema. U eksperimentu kod rhesus majmuna, inhalacija spora (prečnika 1 do 2 mm ) rezultira njihovim smještajem u alveolarnom prostoru. Spore se transportuju pomoću limfe do mediastinalnih lymphonoda - limfnih čvorova, gdje one klijaju 60 dana kasnije. Ova posmatranja su osnova za preporuku da se antibiotska profilaksa nakon inhalacione izloženosti, tj. udisanja spora antraksa, treba davati tokom 60 dana. To se slaže sa činjenicom sa podacima dobivenim nakon nak on slučajnog otpuštanja antraks spora u vojnom biološkom istraživivanju u Sverdlovsku u Rusiji, gdje su se svi slučajevi bolesti javljali unutar šest sedmica od oslobađanja spora. Srednja smrtna inhalaciona doza za ljude, prema podacima prikupljenim na primatima procjenjuje se na oko od 2500 do 55000 spora.

Epidemiologija (realnosti i predrasude) Bacillus anthracis je široko rasprostranjena bakterija na cijeloj planeti. Živeći u zemlji u obliku izrazito otpornih spora, uzrokuje infekciju kod ljudi (stočari i osobe koje su u kontaktu sa zaraženim životinjama), te kod životinja koje obitavaju na zaraženoj zemlji ili su u dodiru sa zaraženom hranom. Kod nas se crni prišt ili bedrenica javlja u stočarskim krajevima, a zabilježen  je u predjelima gdje čobani sa ovcama, ovcama, prolaze u potrazi za hranom u rano proljeće. Isto tako je zabilježen i u kožarskoj industriji. Mimo prirodnih uvjeta, ljudi se mogu inficirati antraxom (obično kožni oblik), pri kontaktu sa zaraženim životinjama ili produktima zaraženih životinja, kao što su koža, vuna, dlaka i slonova kost ili kljova. Crijevni, odnosno gastrointestinalni antrax je rijedak. Ulazna vrata za infekciju  je probavni sistem, a nastaje zbog nedovoljno nedovoljno kuhanog zaraženog mesa. Slučajevi inhalacionog antraxa (poznatog kao bolest "vunenih vrsta") su spojeni sa prisustvom velike količine dlake i vune u nezatvorenim fabričkim prostorima gdje zračno-zemljane spore antraxa mogu biti inhalirane. Između 1979 i 1985 zbog ratnih dejstava i prekida veterinarskog nadzora u Zimbabveu, desila se najveće pojava antraxa, kada je bilo oko 10.000 slučajeva, uglavnom kožne infekcije. Epidemija kod ljudi bila je direktno povezana sa osnovnom epidemijom kod stoke. Iz ove eksplozivne pojave antraxa naučeno je nekoliko vrlo važnih lekcija. Prvo: vrlo bitno je vakcinisati vak cinisati stoku u endemičnim područjima i regulisati

kontrolu pojave antraxa kod ljudi. Drugo: direktan kontakt sa zaraženom zaraž enom stokom i njenim mesom ima glavnu ulogu pri dobijanju infekcije, a ujed može imati veoma malu ulogu. Treće: opasnost od infekcije kontaktom i preko drugih hospitaliziranih pacijenata ili bolničkih predmeta je mala. I, konačno, komplikacije kao što su sepsa (pojava mikroorganizama u krvi) ili meningitis (upala moždanica) i smrt mogu biti spriječene tretmanom pencilinom. Procjenjuje se da se oko 20000 do 100000 slučajeva antraxa godišnje javlja širom svijeta, a u SAD-u je godišnja pojava je bila samo oko 127 slučajeva u ranom periodu 20 stoljeća, dok danas iznosi manje od jednog slučaja godišnje. U zadnje vrijeme u SAD je bilo 12 slučajeva antraxa, od toga je 6 zaraženo inhalacijom. Isto toliko je bilo kožnih oblika, mada je, u središte pažnje smješteno sadašnje razmišljanje o antraxu kao oružju u bioterorizmu. Smatramo da je ta mogučnost prenapuhana i da služi kao metoda izazivanja straha u sopstvenim redovima kako bi se isto iskoristilo kao propaganda protiv neprijatelja kojega treba samo imenovati i menovati i napasti. Treba uzeti u razmatranje mogućnost da je antrax upotrijebljen kao biološko oružje 1979, kada je najmanje 66 ljudi u Sverdlovsku (Rusija) umrlo u najvećoj poznatoj epidemiji inhalacijskog antraxa. Ova epidemija je praćena slučajnim oslobađanjem spora antraxa u atmosferu. at mosferu. Nakon Zalivskog rata, Irak je etiketiran kao zemlja koja je pristupila "proizvodnji oružja antraxa u projektilima". pr ojektilima". U svjetlu najnovijih događaja treba pomenuti da je tako što zaista malo vjerovatno. Za takvu proizvodnju je neophodna visoko sofisticirana oprema i laboratorije kakve postoje samo u visoko razvijenim zamljama. Irak je zemlja sa bruto nacionalnim produktom  jedva iznad 500 dolara po stanovniku. Spada u red izrazito zaduženih zemalja. Nametnute mu sankcije, dovele su do izgladnjivanja populacije, osobito najmlađih. Zbog toga je i član Tijela Tijela UN-a za praćenje sankcija u Iraku, porijeklom Njemac, podnio ostavku na svoju funkciju. Njegovo obrazloženje i komentar ostavke nije naišlo na medijsku pažnju. On tu ističe da je nametnuto siromaštvo ovoj zemlji, z emlji, osobito njenim najmlađim žiteljima, dakle djeci donijelo posebna stradanja.