Angio Log Jia

 

ANGIOLOGJIA 1.  Sistemi venoz, pjeset perberese te sistemit venoz

Sistemi venoz ne gjymtyret e poshtme perbehet nga: -  - 

venat e thella qe kane funksion transportimin e gjakut drejt trupit venat superficiale qe kane funksion drenues te indeve siperfaqesore

-  venat perforante qe lidhin sistemin siperfaqesor me ate te thelle. Prania e valvulave venoze siguron drejtimin e gjakut nga siperfaqja drejt thellesise dhe nga poshte lart. Forca qe shtyn gjakun nga kembet drejt trupit sigurohet nga puna e zemres dhe ndryshimi i presionit torakal e abdominal nga levizjet respiratore kur njeriu nuk leviz dhe nga kontraksioni ritmik dhe i sinkronizuar i muskujve te shputes, pulpes dhe kofshes gjate levizjes. Valvulat nuk lejojne kthimin e gjakut ne drejtim te kundert. Kompleksiteti i funksionit te muskujve dhe valvulave perben mekanizmin e pompes muskulo-valvulare. muskulo-valvulare. Mosfunksionimi si duhet i valvulave v alvulave ben qe ne momentin qe muskujt e gjymtyreve relaksohen, relaksohen, gjaku te kthehet ne drejtimin e kundert si rezultat i presionit hidrostatik dhe forces se gravitetit. Ky kthim i gjakut eshte baza patologjike e insuficiences venoze. Insuficienca venoze nenkupton deficitin ne drenimin e gjakut nga gjymtyret e poshtme drejt zemres. Ketu perfshihen venat varikoze primare dhe insuficienca venoze kronike e venave te thella, si e formes primare dhe ajo qe rrjedh pas trombozave te venave te thella.  

Ekzaminimi objektiv i pacienteve me patologji venoze:

Inspeksioni Mund te konstatojme: konstatojme: edemen, cianozen, venat varikoze, ulcerat dhe ndryshimet trofike. Temperatura locale vleresohet lehte duke e krahasuar me gjymtyren tjeter, po ashtu edhe edema. Duke matur me meter perimetrin e pulpes mund te bejme nje vleresim sasior te edemes. Palpacioni a.  Vleresojme tensionimin e pulpes dhe shfaqjen ose shtimin e dhimbjes gjate komprimimit te saj dhe dorsifleksionit te shputes. b.  Palpimi ne trajektin e venave te thella mund te zbuloje dhimbje, kjo sugjeron per tromboze ne ate pike, por nuk eshte shenje e sakte. c.  Ne venat varikoze zbulon zonat e varikoflebiteve te meparshme qe paraqiten te induruara. Palpacion + perkusion  vleresohet insuficienca venoze superficiale. Pacienti qendron ne kembe, vendosen gishtat e ekzaminuesit ne nivel te derdhjes se v. v . saphena magna dhe i thuhet pacientit te kollitet ose te kryeje manovren Valsava. Ne kete moment, nqs valvula ostiale e VSM eshte insuficiente, ekzaminuesi ndien nje vale goditese. Ndersa mban gishtat e njeres dore mbi venat varikoze, ekzaminuesi godet me gishtin tregues te dores tjeter (ose komprimon me doren tjeter) VSM me proksimalisht. Kur venat jane insuficiente vala goditese tejcohet nga lart poshte. Ekzaminimet instrumentale joinvazive ne semundjet venoze: a.  Ekzaminimi Doppler CW (continuous wave), me i thjeshte por saktesi me e vogel se EKO Doppler. Llojet ea.aparateve:   Unidireksional Unidireksionalee- vleresojne vetem shpejtesine e fluksit venoz. Nensi Dilo

 

b.  Bidireksionale Bidireksionale-- diferencojne edhe kahun e levizjes se gjakut. Vleresimi i fluksit venoz behet fillimisht duke degjuar tingullin qe paraqet aparati auskultator, por kjo kerkon pervoje. Pacienti ekzaminohet shtrire dhe ne kembe sipas nje rradhe te caktuar, nga venat tibiale posteriore deri ne venat femorale duke perfshire edhe ato siperfaqesore. Vleresohet: a.  Fluksi venoz spontan b.  Fluksi i provokuar anterograd c.  Fluksi i provokuar retrograd per vleresimin e insuficiences venoze. EKO Doppler - me i miri per studimin e sistemit venoz. Normalisht venat jane struktura te buta, me parete te rregullta, te holla dhe anekogene ne brendesi. Kane presion te ulet, prandaj komprimohen lehte nga jashte me ane te sondes. Nese ne brendesi eshte formuar tromb, brendesia e tyre duket ekogene, permasat me te medha vena nuk komprimohet. Kjo eshte shenja kryesore e trombozes venoze. Ne trombozen e plote nuk dallohet fluks, ne trombozat e pjesshme shkaktojne deformim te fluksit nga cilesite normale. Ekzaminimi per insuficience venoze bazohet ne manovrat komprimuese. Nen drejtimin e EKO Doppler mund te behen nderhyrje invazive si sklerotizimi i venave Pletismografia - vlereson ndryshimet volumore. Sot perdorimi eshte i kufizuar per qellime studimore. 2.  Tromboza e vv. te thella  - 

Perkufizimi

Shkaktohet nga formimi i nje trombi ne venat e thella te gjymtyreve si rezultat i aktivizimit te kaskades se koagulimit, qe shkakton obstruksion te plote ose te pjesshem te lumenit dhe pengon drenimin e gjymtyres. a.  Komplikacioni imediat i TVTh eshte Tromboembolia pulmonare b.  Komplikacion sekondar i TVTh eshte sindromi post-trombotik ne gjymtyret e poshtme. - 

Etiologjia

  Faktoret predispozues   Mosha   Obeziteti   Insuficienca venoze kronike   Imobilizimi, sedentariteti. o  Etiologji obstetrikale o bstetrikale   Jane relativisht te rralla ne femrat qe nuk kane anomali te koagulimit   Zakonisht ndodhin tek primiparet   Zakonisht ndodhin ne 3-mujorin e trete te gravidances.   Me te rralla pas aborteve, por ne te tilla raste kane risk septik me te larte. o  Etiologji kirurgjikale   Intervente me risk te larte: Pelvike: uterus, prostate, ortopedike: kolona, koksofemorale, gjuri, imobilizimi ne gips o

Nensi Dilo

 

 

- 

o

 

o

 

o

 

o

 

Intervente me risk mesatar 1. Abdominale 2. T e tjera (ORL, okulistike,…) Etiologji medikale   Infeksioze: septicemi, tifo, tbc, grip.   Hematologjike: leucemi, poliglobuli, trombocitoze, anemi.   Kardiopati: insuficienca kardiake globale ose e djathte, valvulopati, IAM ne fazen akute.   Patologji malinje: pankreas, bronkiale, stomak, prostate, ovare, gji, tiroide etj.   Cirroza (deficit ne ATIII, Proteinat C e S)   Semundjet metabolike: homocisteinuri, podagra, diabeti, hiperuricemi.   Hernia hiatale. Etiologji jatrogjene   Kontraceptivet orale   Kateteret venoze centrale   Trombopenia e shkaktuar nga terapia me Heparine Anomalite biologjike   Deficiti i Antitrombine III   Deficit ne proteinen C   Rezistence e rritur ndaj Proteines C te aktivizuar   Deficiti i proteines S   Deficiti ne kofaktorin II te Heparines   Anomali te fibrinogjenit   Anomali te sistemit fibrinolitik   Antikoagulant Antikoagulantet et qarkullues (semundje autoimune, LED)   Deficite te kombinuara Tromboza venoze primare

Fiziopatologjia

Triada e Virhov: a.  Staza b.  Demtimi i paretit venoz c.  Aktivizimi i koagulimit - 

Diagnoza

Shenjat klinike te TVTh shpesh here jane pak evidente, prandaj duhen kerkuar me kujdes sidomos ne pacientet ne risk. Anamneza: histori personale ose familiare per TVTh dhe kerkimi per faktore predispozues Shenja funksionale: dhimbje spontane, zakonisht ne pulpe, ndonjehere eshte thjesht parestezi e zones, ose dhimbja shfaqet vetem ne palpim. Shenjat e TEP (dhimbje gjoksi, dispne akute, sinkope), gjendje e pergjithshme jo e mire, temperature subfebrile, ankth Ekzaminimi klinik - duhen krahasuar te dy anesite

Nensi Dilo

 

Inspeksioni: a.  b.  c.  d. 

Edema, ne stadet fillestare mund te jete e lehte dhe e kufizuar vetem ne zonen perimaleolare Krahasimi i diametrit te pupave dhe kofsheve Cianoze e lehte e gishtave Zgjerimi i venave superficiale

Palpacioni a.  Dhimbja gjate palpimit te kofshes por sidomos te pulpes b.  Manovra Homans: dhimbja shfaqet gjate dorsifleksionit dorsifleksionit te shputes kur k ur gjuri eshte ne ekstension c.  Temperatura lokale e lekures eshte me e larte ne kemben e interesuar. S Shenja te pergjithshme: puls i pershpejtuar, temperature subfebrile, auskultim i toneve kardiake, shenjat e insuficiences se zemres se djathte Stadet e avancuara kane : a.  Phlegmatia alba dolens- kembe masivisht e enjtur, dhimbje dhe zbehje, qe rezulton nga nje tromboze madhore ne sistemin venoz ilio-femoral b.  Phlegmatia cerulea dolens- kembe ngjyre blu, e dhimbshme, qe vjen nga kompromentimi i fluksit arterial nga edemat masive. Laboratori: D-dimeret (norma < 500 ng/ml)- niveli normal e perjashton diagnozen e TVTh, ndersa niveli i larte nuk e komfirmon ate. Humlumtohet per anomalite kongenitale te hemostazes (dozimi i ATIII, PC, PS, PC te aktivizuar, hiperhomicteinemia) Ekzaminimet instrumentale: a.  Flebografia- metoda me e sakte e konfirmimit dhe lokalizimit, por eshte invaziv dhe kerkon interpretim interpreti m me shkalle saktesie. b.  Echo-Doppler venoz- rezistence ndaj shtypjes me sonde, ekogenicitet i rritur dhe heterogjenicitet c.  Pletismografia- fryhet nje manshete rreth pjeses se siperme te kofshes deri ne momentin qe sinjali elektrin arrin platone. Kur mansheta shfryhet, duhet te kete rrjedhje dhe reduktim te shpejte te volumit. Ne tromboze vihet re zgjatja e kohes dhe ulje e shpejtesise se drenimit. d.  Ekzaminimi me Fibrinogjen radioaktiv Ekzaminime plotesuese: EKG, radiografia pulmonare, Astrupograma, Schintigrafia pulmonare ventilimperfuzion, Eko kardiake - 

Ecuria dhe prognoza

E favorshme  brenda 5-7 diteve pacienti mund te ngrihet ne kembe, shenjat klinke dhe laboratorike permiresohen Komplikacionet: shtrirja e trombozes, recidiva, embolia pulmonare, sindromi post-trombotik Prognoza funksionale e semundjes varet nga shfaqia e sindromit post-trombotik post-trombotik ndersa prognoza per  jeten nga TEP. TEP.

Nensi Dilo

 

- 

Trajtimi- eshte e preferueshme te behet ne spital

Trajtimi lokal: rregjim shtrati, gjymtyra e interesuar ne pozicion me te ngritur, presoterapia. Disa preferojne aktivizimin e shpejte te te semurit Antikoagulantet a.  Heparinat e pafraksionuara (Na-Heparine, Ca-Heparine)Ca-Heparine)- Bolus iv 70 UI/Kg, vazhdon me 20 UI/Kg/h me shiringe elektrike. Pas 4 oresh kontrollohet aktiviteti i fituar antikoagulant me ACT ose APTT. Koha e koagulimit duhet te jete sa dyfishi i asaj para fillimit te trajtimit. Ne varesi te analizes modifikohet doza e Heparines. b.  Heparinat me peshe te ulet molekulare (LMWH): Fraxiparine, Enoxaparine, Dalteparine. Nuk kane nevoje per monitorim laboratorik. Dozohen ne varesi te peshes se pacintit. c.  Terapia antikoagulante afat-gjate  Antivitaminiket K (antikoagulantet orale): Acenocoumarol, Warfarine etj. Mjekimi fillon menjehere ose disa dite pas heparinoterapise. heparinoterapise. Trajtimi arrihet kur INR = 2-3 Kohezgjatja e trajtimit: a.  Risk i ulet: 3 -6 muaj   b.  Risk i ndermjeten  te pakten 6 muaj c.  Risk i larte   nje vit – gjithe jeten Trombolitiket (Streptokinaze, Urokinaze ose TPA) a.  Asnje studim nuk ka provuar uljen e riskut per TEP apo prognoze me te mire per jeten. b.  Prognoza afatgjate per sindromin post-trombotik eshte me e mire. c.  Preferohet ne format e avancuara te semundjes Trombektomia kirurgjikale - Indikohet rralle (forma te avancuara, shtrirje e trombit ne VCI, gjate vendosjes se filtrave kavale). Nen anestezi te pergjithshme zbulohet vena femorale nen lig. Inguinal. Trombi proksimal ne venat iliake nxirret me katetere Fogarty, ndersa trombi distal nxirret kryesisht duke shtrydhur venat me kompresion me bende elastike. Ne fund vena suturohet direkt. Pacienti antikoagulohet me heparine. Filtrat kavale - vendosen me rruge perkutane endovaskulare. endovaskulare. Mund te hiqen e te zevendesohen nqs bllokohen nga trombet. Indikacionet: a.  Absolute: i.  Tromboemboli Tromboembolizem zem i perseritur perseritur pavaresisht antikoagulimit adekuat ii.  TVTh te nje pacient me kunderindikacione per antikoagulim iii.  Nderlikimet e terapise me antikoagulante b.  Relative i.  Perhapja e trombit venoz iliofemoral megjithe antikoagulimin ii.  Tromb fluotant ne venat iliake e femorale iii.  Pas embolise pulmonare me okluzion mbi 50% te shtratit vaskular pulmonar Komplikacionet: a.  Migrimi i filtrit ne arterien pulmonare Nensi Dilo

 

b.  Okluzioni kaval si pasoje e bllokimit te filtrit nga trombet Parandalimi - per te gjitha semundjet dhe interventet kirurgjikale e obstetrikale qe paraqesin risk per TVTh, ekzistojne protokolle per profilaksi me heparine. Nje doze fillestare prej 5000 UI sc behet 2 ore para interventit. Vazhdohet te pakten derisa pacienti te levize lirisht me 3 doza nga 5000 UI ne dite, duke filluar 8 ore o re pas interventit. 3.  Venat varikoze, insuf venoze kronike

- 

Venat varikoze primare

Vene varikoze konsiderohet cdo vene siperfaqesore e dilatuar, tortuoze, e zgjatur. Mund te behen te gjitha venat siperfaqesore, pavaresisht nga permasat. Teleangiektazite - varikozitete te venave te vogla intradermale. Teleangiektazite intradermale. Paraqiten Paraqiten si vijezime te kuqe-vjollce ne lekuren e kofshes ose kercirit, shpesh te grupuara ne tufeza, zakonisht te padhimbshme. Vena varikoze retikulare - varikozitetet e degeve subkutane. Keto dallohen si vena elastike gjarperuese me ngjyre pak me te erret se lekura normale. Nese jane te pakomplikuara nuk jane te dhimbshme, por behen te tilla kur inflamohen. Vena varikoze trunkale- interesimi i venave safena magna, safena parva ose deget e tyre. Eshte semundje beninje por me ndikim te dukshem ne cilesine e jetes per shkak te dhimbjeve, edemes qe shkaktojne dhe per problematiken problematiken estetike. Mostrajtimi ne kohe mund te shkaktoje komplikacione te renda e invalidizuese si tromboflebiti, tromboza e venave te thella, ulcerat venoze. Patogjeneza Baza e zhvillimit eshte dilatacioni i venave dhe insuficienca e valvulave. Insuficienca e valvulave  refluks ne drejtim te periferise + rritje te presionit hidrostatik ne segmentet distal  dilatacion te tyre, valvulat u behen insufuciente, procesi vijon. Ne zonen me deficit te drenimit zhvillohet edema, proliferim kapilar dhe depozitim te fibrines  ndryshime kutane dhe ulcera venoze me kalimin e kohes. Faktoret predispozues predispozues Ka nje predispozite te lindur te individit per te zhvilluar vena varikoze. Ne paretin venoz te tyre ka nje disproporcion te raportit mes kolagjenit dhe elastines si dhe defekte te molecules se kolagenit. Semundja nuk trashegohet por predispozita familjare eshte e dukshme. Seksi femer eshte faktor predispozues pasi funksioni venoz influencohet nga ndryshimet hormonale. hormonale. Progesteroni dhe estrogjeni  japin relaksim te fibrave te te muskulatures muskulatures se lemuar. lemuar. Faktoret shperthyes  qendrimet e gjata ne kembe, gravidancat e shumta, obeziteti nxisin zhvillimin e refluksit dhe shfaqjen e variceve ne individet e predispozuar. Simptomatologjia Ne shumicen e rasteve, sidomos ne stadet e para semundja eshte asimptomatike. Pacientet shqetesohen vetem nga pamja e tyre. Pacientet simptomatike ankojne prurit, rendese, diskomfort dhe

Nensi Dilo

 

disa here dhimbje te mirefillte ne venat varikoze ose ne pulpe, te cilat theksohen me shume ne fund te dites, pas qendrimit te zgjatur ulur ose ne kembe. Te femrat simptomat acarohen gjate menstruacioneve. Qendrimi ne temp te larta shton simptomat. Shpesh simptomat jane joproporcionale me shkallen e zhvillimit te variceve. Enjtja perimaleolare shfaqet ne format me te avancuara dhe paraprin shfaqjen e ndryshimeve te lekures me pigmentim perimaleolar, atrofi dhe induracione subkutane. Zhvillimi i ndryshimeve trofike deshmon per insuficience te rendesishme venoze. Keto ndryshime paraprijne zhvillimin e ulcerave venoze (stazike) perimaleolare. Ulcerat venoze jane plage te ceketa me buze edematoze te crregullta, me baze me detrite nekrotike, pa granulacion, te rrethuara me lekure atrofike, sklerotike dhe me hiperpigmentim. Keto plage hapen edhe pas nje traume minimale, zgjerohen shpejt dhe sherohen me veshtiresi. Per shkak te presionit te shtuar, paretit te distenduar dhe ndryshimeve trofike te lekures, venat varikoze mund te rupturohen duke dhene hemorragji abondante, por qe ndalon shpejt me komprimim. Venat varikoze mund te inflamohen dhe te trombozohen duke zhvilluar tromboflebit, i cili shprehet me eriteme, edeme, infiltrim te lekures mbi venat e interesuara. Zona behet e dhimbshme dhe ka temp lokale. Kjo forme e lokalizuar ne periferi njihet edhe si varikoflebit. Nese tromboflebiti prek venat trunkale (VSM, VSP) ne pjeset e tyre proksimale quhet tromboflebit ascendant. Kjo eshte problematike pasi rreziku per TVT dhe tromboemboli pulmonare eshte i rendesishem. Trajtimi eshte me agresiv pikerisht per kete arsye. Diagnoza Prania e venave varikoze eshte evidente. Ekzaminimi objektiv verteton pranine e tyre, shtrirjen, lidhjen me venat trunkale dhe pranine e ndryshimeve trofike. Qellimi i ekzaminimeve instrumentale eshte te zbuloje pikat e refluksit, shtrirjen e tij, te vleresoje funksionin e venave te thella dhe ne baze te ketyre te dhenave te percaktoje indikacionet terapeutike. terapeutike. Ekzaminimi Doppler  me ane te nje instrumenti te thjeshte Doppler me vale te vazhdueshme (CW) vleresohet prania dhe shtrirja e refluksit ne venat superficiale dhe te thella. Vleresimi behet ne pozicion ne kembe gjate frymemarrjes dhe gjate manovrave komprimuese proksimale e distale. Ekzaminimi i kujdesshem zbulon dhe pranine e refluksit nga perforantet por lokalizimi i sakte nuk eshte i mundur. EKO Doppler siguron evidentimin bidimensional te venave superficiale dhe te thella dhe lokalizimin e sakte te perforanteve dhe me ane te kodifikimit me ngjyra dhe kurbes se vales vlereson saktesisht refluksin ne keto nivele. Realizon studimin e plote hemodinamik te venave te gjymtyreve. Flebografia eshte e panevojshme. Pletismografia   perdoret ne rastet me insuficience te perziere superficial dhe te thelle, per te vleresuar rolin e secilit sistem ne simptoma dhe per te parashikuar rezultatet e interventit ne venat superficiale. Klasifikimi i insuficiences venoze kronike te ekstremiteteve te poshtme Klasifikimi CEAP: C – klinika (graviteti i simptomave vleresohet nga 0 ne 6) E – etiologjia (kongenitale, (kongenitale, primare, sekondare)

Nensi Dilo

 

A –anatomia (superficiale, e thelle, perforante) P – fizpatologjia (refluks, obstruksion, te dyja bashke). Trajtimi Indikacionet: Dhimbja, lodhja e shpejte, rendesa, tromboflebiti superficial i herepashershem, herepashershem, ndryshimet trofike dhe ulcerat venoze, hemorragjia eksterne. Kirurgjia- metoda kryesore. Parimet: eleminimi i pikave te refluksit dhe ekscizioni i venave varikoze. Ka disa teknika kirurgjikal k irurgjikale: e: kirurgjia ablative, konservative dhe teknikat endovaskulare. Kirurgjia ablative- operacioni operacioni standard perfshin ligaturen dhe prerjen e VSM ne vendin e derdhjes ne venen femorale, lidhjen dhe prerjen e venave afluente ne kete nivel me incizion ne pliken inguinale, strippingun e VSM (kalimi i nje sonde metalike ose plastike ne gjatesine e VSM dhe ekscizimin e saj me terheqje pa bere incizione te gjata) dhe varicektomine subkutane qe realizohet me incizione te vogla. Kjo teknike indikohet ne shumicen e pacienteve. Strippingu i venes safena mund te jete i plote ose i shkurter, nga 1/3 superiore e kercirit deri ne junksionin safeno-femoral. Realizohet me anestezi te pergjithshme ose regjionale, me incizione te vogla kozmetike. E njejta procedure realizohet edhe per varicet e sistemit te VSP. Kirurgjia synon ruajtjen e trungjeve safena. Bazohet ne parimin se se njeruajtja vene e trunkale konservativedhe pse e dilatuar nuk shkakton recidive te nqsvenave eleminohet pika e refluksit. Besohet trungjeve venoze ndihmon ne drenimin e lekures dhe indit subkutan. Perfshihen disa teknika: valvuloplastika venoze safeno-femorale dhe CHIVA (kirurgjia hemodinamike e insuficiences venoze ambulatore). Kjo e fundit gjen perdorim me te gjere. Teknikat endovaskulare te sklerotizimit me radiofrekuence- realizohet me ane te nje sonde te lidhur me nje gjenerator radiofrekuencash radiofrekuencash ose lazer qe duke prodhuar nxehtesi gjate kalimit ne brendesi te venes safena shkakton sklerotizimin e saj deri ne junksionin safeno-femoral safeno-femoral.. Te dhenat sugjerojne se kjo metode mund te jete po aq efektive sa dhe ligimi e strippingu. Eleminimi i perforanteve insuficiente eshte i domosdoshem ne rastin e ulcerave venoze. Trajtimi i tyre ka rendesi edhe per evitimin e recidivave te kirurgjise. Trajtimi fillestar ka qene evidentimi dhe ligimi i tyre subfascial me incizione relativisht te medha (teknika Linton). Me futjen ne perdorim te EKO-Doppler lokalizimi i sakte i perforanteve insuficiente insuficiente ka mundesuar teknika me te thjeshta si prerja subfasciale e perforanteve dhe komprimimi i tyre. Ne rastet me ulcera venoze dhe insuficience te kombinuar superficiale e te thelle, numri i perforanteve insuficiente eshte me i madh. Per ligimin rigoroz te tyre perdoret sot metoda endoskopike. Kirurgjia endoskopike subfasciale e perforanteve (SEPS) realizohet me incizion te vogel permes te cilit kalohet subfascial sonda e endoskopit permes se ciles evidentohen dhe ligohen me klipe metalike perforantet. perforantet. Skleroterapia- venat varikoze retikulare me diameter deri 3 mm mund te trajtohen me skleroterapi. Parimi: injektimi ne vene i nje solucioni me veti irrituese per endotelin, qe shkakton reaksion inflamator dhe rrjedhimisht spazme, tromboze e fibrotizim te venes. Solucionet sklerozante qe perdoren me shpesh jane Polidocanoli dhe Tetradecylsulfati Tetradecylsulfati i natriumit, ne perqendrime te ndryshme. Injeksioni behet direkt ne venat varikoze dhe me pas aplikohet kompresioni me bende ose corape elastike. Arrihet rezultat i shkelqyer kozmetik. Indikohet ne venat varikoze retikulare te izoluara, venat varikoze te mbetura pas kirurgjise dhe recidivate pas kirurgjise.

Nensi Dilo

 

Kompresioni i jashtem- presoterapia me corape elastike synon lehtesimin e simptomave dhe ngadalesimin e perparimit te semundjes varikoze. Gjate qendrimit ne kembe eshte i domosdoshem ne pacientet qe nuk pranojne ose nuk mund ti nenshtrohen interventit. Perdoret edhe pas operacionit per nje periudhe te limituar, per te parandaluar trombozat venoze dhe formimin e hematomave. FarmakoterapiaFarmakoterap ia- kane efekt vetem ne simptomatologji. Nuk parandalojne ecurine e komplikacionet komplikacionet e semundjes, megjithate mund te kene interes dhe ne permiresimin e ulcerave venoze perpara kirurgjise. Barnat venotonike jane te shumte. Me te perdorurit jane bioflavonidet (Diosmina) dhe kumariniket. - 

Insuficienca venoze kronike e rende

Perfshin demtim te kombinuar te venave te thella e superficiale. Ne shumicen e rasteve jane forma te zhvilluara pas trombozave te venave te thella. Shpesh ne keto raste ka kombinim te okluzionit te venave te thella dhe insuficience te venave te thella e superficiale. Trombet ne vena lokalizohen zakonisht ne nivelin e valvulave. Trombi venoz ka tendence te veteorganizohet me kalimin e kohes. Kjo perfshin edhe lizen e pjesshme dhe angiogenezen. Keto procese bejne qe pas disa kohesh trombi te rikanalizohet, pra te rikthehet pjeserisht kalueshmeria e venes. Kanalet jane me kaliber te vogel, rigide, pa valvula dhe i bejne rezistence fluksit venoz. Edhe valvulat e mbetura ne zonen e trombozuar jane insuficiente. Per keto arsye fluksi eshte i veshtiresuar dhe me refluks. Gjymtyra eshte me edeme te theksuar, tensionohet ne qendrim ne kembe dhe ne levizje. Ecja behet e dhimbshme. Shtimi i presionit venoz ne venat e thella distalisht trombit shkakton dilatacionin e venave perforante, berjen insuficient insuficiente e te tyre dhe kalimin e fluksit retrograd ne venat superficiale. Ky fenomen eshte me i shprehur ne pjesen me distal te kercirit, ku dhe presioni hidrostatik eshte me i larte. Procesi perparon ngadale duke zhvilluar varice sekondare qe synojne te kompensojne deficitin e drenimit te gjakut, zhvillimin e ndryshimeve kutane dhe ulcerave trofike. Teresia e ketyre simptomave dhe shenjave qe zhvillohen me kohe pas kalimit te nje tromboze venoze, njihet si sindromi post trombotik. Diagnoza Eko Doppler- te dhena te shumta per obliteracionet dhe refluksin, por nuk eshte i mjaftueshem kur ka indikacion per trajtim kirurgjikal. kirurgjikal. Eshte baza e ndjekjes se ecurise se semundjes. 4.  Arteriopati OBLITERANTE arteriale

- 

ARTERIOPATIA OBLITERANTE KRONIKE (AOK)

Eshte nje semundje e cila karakterizohet karakterizohet nga trashja e preteve te arteries, qe sjell si pasoje zvogelimin e lumenit arterial. Prek sidomos pjesen fundore te aortes dhe arteriet e anesive te poshtme. a.  Fizpatologjia: AOK kalon ne 4 faza (stade): -  -  -  - 

Stadi i pare- Ulja e debitit te gjakut ne nje arterie me AOK ben qe organizmi te shvilloje qarkullimin kolateral. Skemi shenja klinike. Stadi i dyte- Dhimbje gjate sforcmimit. Stadi i trete- Dhimbje ne qetesi Stadi i nekrozes indore

b.  Epidemiologjia Mosha 55-60 vjec, shume meshkujt sesa femrat. Prek femrat pas menopauzes.

Nensi Dilo

 

c.  Etiologjia- Ateroskleroza dhe faktoret e rriskut te saj. d.  Diagnoza Anamneza (Dhimbja) 1. Stadi i pare (asimptomatik)- AOK zbulohet rastesisht gjate vizites per nje semundje tjeter (HTA, Diabeti, SAK etj) veme re dobesim ose mungese te pulsit ne trajektoren e arteries. 2. Stadi i dyte (klaudiokacio intermitens)- Kane dhimbje vetem ne ecje. Dhimbja eshte e forteshtrenguese ose djegese dhe qetesohet kur pacienti ndalon ecjen. • 

I lehte -> “perimetri i ecjes” eshte pas 500 m

• 

I mesem -> perimetri i ecjes eshte 200-500m

• 

I rende -> perimetri i ecjes eshte e zbehte, e thate, e deskuamuar. Kur kemba eshte e varur ajo shfaq eritroze kurse kur kemba ngrihet lart, ajo zbehet.  

Palpacioni percakton:

Ftohtesine e gjymtyres, Mbushjen kapilare, Pulsin: 1. Pulset femorale-> palpohen ne plica inguinalis. Mungesa e tyre tregon obliteracion tea a. iliake. Kur pulsi mungon ne te dyja a. femorale, kemi patologji te bifurkacionit te aortes. 2. Pulset popliteale-> ne ½ e poshtme te fossa popliteal. Dobesim i tyre-> obliteracion i a. femoralis superficialis ne stadin e pare (qark. Kolateral). Kolateral). Mungese e tyre-> obliteracion i a. femoralis superficiale. 3. Pulset tibiale posterior: preken ne maleolis medial. 4. Pulset tibiale anteriore: (a. dorsum pedis) preken ne dorsum pedis, anas tendinit extensor te gishtit te madh.  Askultacioni,  

mungese e zhurmes mbi arterie

Asimetria e tensionit arterial ne andesite e siperme

Ekzaminime plotesuese: 1.

Echo Doppler

Nensi Dilo

 

2.

Arteriografia

-

Nuk behen ne stadin e pare.

-

Behet ne stadin e dyte kur ka indikacion per operacion

-

Behet ne stadin e trete per te percaktuar niveli e amputacionit. amputacionit .

Shohim abdominale, aa iliaketranslumbare, dhe aa e gjymtyreve te poshtme. Futjapunksion e kontrastit behet menyre aorten te ndryshme si: Aortografia aortografia retrograde, direct ne a.ne femorale. Arteriografia Arteriogr afia indikacionet: indikacionet: Kur diskutohet per intervent kirurgjikal Obliteracion Obliteraci on arterial akut K/indikohet Iskialgjia Sindroma medulare Dryer Sindroma Kaudal sfinktereve sfinktereve Gonartroza, koksartroza e. Diagnoza diferenciale 1. Klaudikacioni intermitens nga Iskialgia 2. Klaudikacioni intermitens medular i Dejerine. 3. Klaudikacioni ne sindromin Kaudal. 4. Koksartroza dhe gonartroza. f. Ecuria dhe prognoza 1.

Stabilizimi i simptomave

2.

Agravim i simptomave- stadi i trete ose i katert

3.

Zhdukje e simptomave

Faktoret qe agravojne AOK: 1.

Ulje e DK mund te coje ne tromboze

2.

Crregullime te ritmit kardiak-> kardiak- > sjellin ulje te DK ose trombemboli.

3.

Ulja e TA-> shkakton tromboze

4.

Beta-bllokuesit Beta-bllokuesit ose diuretiket diuretiket

Nensi Dilo

 

5.

Poliglobulia, Poliglobulia , trombocitoza

g. Trajtimi: Trajtimi medical: Korrigjimi i faktoreve te rriskut: ndalim i duhanit , mjekim i HTA por jo me B-bllokues sepse bejne vazokontriksion periferik. Permiresimi i perfuzionit te anesive te poshtme behet me: vazodilatatoret, Antiagregantet, Hemodilucioni qe jep uljen e hemokoncentrimit. Parandalimi i rendimit akut te semundjes: 1.

Kirurgjia

2.

Tromboliza e menjehershme

Trajtimi kirurgjikal Indikacionet: 1.

Ischemia akute

2.

Kur fillon gangrene

3.

Dhimbje naten

4.

Klaudikacion 100 metra pa dhimbje. 2b Kur pacienti ecen ase)-> digjestojne indin lidhor te aortes (kolagjen, (kolagjen , elastin, laminin, proteoglikane). Prodhohet edhe Tissue inhibitors of metalo  proteinase (TIMP), pothuajse i barabarte me MMP. Komplikacionet: jane dy variacione: variacione: inflamatore inflamatore dhe mykotike. Inflamatore- Limfocitet, makrofaget, qelizat gjigande, qelizat plazmatike qe infiltrojne ne mur cojne

ne rritje te faktoreve rrites=> fibroblast=> periaortic fibrosis. Mykotike- infeksioni fillon ne murin e AAA. Me i shpeshti eshte salmonella ose nga streptokoku. Klinika- mund te diagnostikohen aksidentalisht, gjate nje ekzaminimi me ECHO, CT scan, MRT. Pacientet

 jane kryesisht asimptomatik. asimptomatik. Diametri Diametri i a. abdominale abdominale 1.8-2 cm, ndersa ndersa aneurizma aneurizma e a. abdominale abdominale >3 cm. Prezantimi klinik: Mase abdominale-> pulsative, ekspensile

Aneurizma e aortes ka shkaktuar kompresion mbi strukturat anatomike fqinje.  Formim trombi  

Nqs nje pacient ka aneurizem te a. poplitele ka shume shance qe te kete aneurizem te aortes abdominale, dhe e kunderta. Nqs nje pacient ka aneurizem aterosklerot aterosklerotike ike te AA, ka shance te larta te kete pllaka aterosklerotike ne a. karotide dhe ne a. coronare. Kompresioni nga zmadhimi i metejshem i aneurizmes mund te shtype shtratin vascular: a. renale, a. mesenterika superior, a. mesenterika inferior, a. iliake, a. vertebrale (kjo mund te coje ne ishemi te medules spinale). Ky i fundit eshte komprimimi komprimimi me i rendesishem dhe katastrofik. Ruptura

 

Ne kavitetin retroperitoneal, nqs rupturohet posteriorisht (me pak katastrofike).

•

  Ne kavitetin peritoneal, nqs rupturohet anteriorisht. Pacienti do te perjetoje dhimbje te forte abdominale/ dhimbje shpine te forte si dhe nje hiperaktivizim te simpatikut. Kjo do te coje ne kolaps kardiovaskular => SHOK te menjehershem si pasoje e hemorragjise massive.

•

Diagnoza

 

1.

Echo- teknike standard per AAA

Nensi Dilo

 

2. 

Radiografi e thjeshte- nuk jep te dhena te rendesishme

3. 

CT dhe angio CT - kjo metodike eshte menyra kryesore per te planifikuar nje riparim te hapur ose

endovaskulare te AAA. CT ka perparesi kundrejt Eko-s 4.  5. 

MRI- jep te dhena me te mira se CT dhe EKO. Me pak e demshme se CT.  Angiografia- eshte me pak e indikuar

Trajtimi Operimi i AAA te parupturuar ka nje mortalitet prej 5%. Vete AA ka diameter 2 cm. AAA eshte kur d >3

cm, keshillohet operimi ne aneurizma mbi 4,5-5 cm. Ne te gjitha rastet pacientet mbahen ne monitorim me ultrasonografi Interventi kirurgjikal: kirurgjikal: 1. 

Hapja e kavitetit abdominal-> priten pjeset e aneurizmes dhe vendoset protese Dacron, sutura, te paabsorbueshm paabsorbueshme. e.

2. 

Vendosja e nje stenti, permes kavitetit nepermjet a. femorale.

Nensi Dilo