Albertus Magnus. Opera omnia [Borgnet Ed.]. 1890. Volume 17.
Short Description
Opera omnia : ex editione lugdunensi religiose castigata (1890) Author: Albertus, Magnus, Saint, 1193?-1280; Borgne...
Description
:
READ)N& i
RODM
Digitized by the Internet Archive in
2011 with funding from University of Toronto
http://www.archive.org/details/operaomniaexedit17albe
D.
ALBERTI MAGNI,
RATISBONENSIS EPISCOPI,
ORDINIS
PRJMCATORUM.
GOMMENTARII IN
TERTIAM PARTEM PSALMORUM
(Gl-GL)
ALBERTI MAGNl,
B.
RATISBONENSIS
EPISCOPI,
ORDINIS PRvEBICATORUM,
OPERA OMNIA, EX EDITIONE LUGDUNENSI RELIGIOSE CASTIGATA,
PRO
ET
A
UCTORITATIBUS
AD FIDEM VULGAT.E VERSIONIS AOOLRATIORUMQUE PATROLOGI.E TEXTUUM REVOCATA, AUCTAQUE
OPERUM A
PP. QUETIF ET
B.
ALBERTI VITA AC BIBLIOGRAPHIA SUORUM
EOHARD EXARATIS, ETIAM REVISA ET LOCUPLETATA CUKA AC LAHOHE
AUGUSTI BORGNET, Seteerdotis duecesis Remensis.
AXNDBNTE FAVENTEQUE PONT. MAX. LEONE
XIII.
VOLUMEN DKGIMUM SEPTIMUM COMIIENTARII
l\
TERTIAM PARTEM PSAI.MORCM
PARISIIS APUD LUDOVICLWI 13,
VIVI.s,
BIBLIOPOLAM EDITOREM,
VIA VULGO DICTA
DBXAMBRE,
MDCCCXCIM
13
(CI-CL).
TKL
II
I
TL
STUDltS
..MADA.
0CT2 72.-7
1
.
ALBERTI MAGNI,
D.
RATISBONENSIS EPISGOPI, OKDINIS PB/EDICATOKUM,
TERTIA PARS
COMMENTARIORUM
PSALMOS
IN
(CI-GL).
PSALMUS Gemit de
vitce
miseriis
;
consolatur considerans immutabilitatem Dei sice
i
.
2.
3.
quam
conspectu
Domini
7.
tudinis
8.
9.
A voce gemitus mei
meum
carni meae.
adhaesit
os
sum
sicut
pas-
Tota die exprobrabant mihi inimimei,
et
qui
laudabant
mc
adversum me jurabant Quia cinerem tamquam panem manducabam, et potum meum cum rletu miscebam: :
10
ii.
A
12
Dies mei sicut
facie ira; et indignationis
quia elevans
sum ut foenum. et aruit cor meum, quia ohlitus sum comedere panem mcum
Percussus
.
6.
Vigilavi, et factus
ci
aruerunt. 5.
sum pellicano solifactus sum sicut nycti-
ser solitarius in tecto.
velociter exaudi me. 4.
:
corax in domicilio.
:
Quia defecerunt sicut fumus dies mei, etossamea sicut cremium
eccle-
Similis factus
effuderit
precem suam. Domine, exaudi orationem meam, et clamor meus ad te veniat. Non avertas iaciemtuam a me in
quacumque die tribulor, inclina ad me aurem tuam: In quacumque die invocavero tc,
et
fundavit.
Oratiopauperis, cum anxius fuerit, et in
CI.
runt, 1
et
allisisti
ture,
me.
umbra declinave-
ego sicut fcenum arui.
Tu autem,Domine,in anernum pcrmanes, et memoriale tuum in iem. generationem et gc 1
:
AI.B.
MAG.
misercberis
Sion,
tempus misercndi quia venit tempus
ejus,
1).
14.
Tu
exsurgcns
quia
Quoniam piacuerunt lapides ejus,
et
Domini,
servis
terrse ejus
16.
Quia
aedificavit
et
nuntia mihi.
:
Dominus
Sion,
et
generationem anni tui. 26. Initio tu, Domine, terram funda-
orationem humilium, non sprevit precem eorum.
Respexit
19. Scribantur hssc in generatione tera,
sti
in
populus qui
et
al-
nes
21.
ram adspexit Ut audiret gemitus compedito-
22.
rum, ut solveret ptorum Ut annuntient in
:
filios
imterem-
Et
perma-
vestimen-
sicut
opertorium mutabis eos,
mutabuntur
Tu autem idem
:
ipse es, et anni
non deficient. servorum tuorum habitabunt scmen eorum in sseculum
tui
29. Filii et
nomen
Sion
omnes
veterascent.
sicut
et
28.
:
dirigetur.
Cum
PSALMUM
et
:
tum
20. Quia prospexit de excelso sancto suo, Dominus de ccelo in ter-
1N
cceli.
peribunt, tu autem
Ipsi
creabitur
manuum tuarum
opera
et
:
sunt 27.
Dominum.
laudabit
:
meorum
dierum
Ne revoces me in dimidio dierum meorum in generationem et
25.
:
videbitur in gloria sua. 18.
unum,
in
Domino.
in via virtutis suas
ei
Paucitatem
gloriam tuam 1-.
reges utserviant
24. Respondit
serebuntur.
Et timebunt gentes nomen tuum, Domine, et omncs reges terrs
ejus in Je-
conveniendo populos et
tuis
mi-
laudem
et
rusalem, 23. In
:
i5.
IMt KI>.
0|{l>.
libri di- Tenia qninj quagena ad
enim, sicut in principio
.
.
ctum
CI
fuit,
respiciat
COMMENTARUS.
quinquagena propne
prima
ad statum incipientium, secun-
da vero ad statum proficientiuin,
et tertia
ad statum perfectorum, status autem perfectorum «
cum anxius fuerit,
Ora/io pauperis, in
ct
conspcctu Doinini effuderit precem
suam
derio
in
sit
contemplatione
seternorum
temporalibus rebus
tem
status
et
incipiat
pertate, oratione,
oinnibus
mobilibus, hic au-
ab oratione
est
Dominc, exaudi orationem. » Ilic Psalmus in toto libro centesiinus
primus,
ei
primus
1
compose\ le peuple fitait en captivite el Je"rusalem ruine"e de fond en comble, mais que fut
1-
l'heure
de la gene>ation pre*sente :
:
grace
sa
cuilibel
plainte.
cura
»
:
c
i
alamitati
psaumes des temps
; ,
la
deli-
Laseconde partie du psaume, \\. 13-29, deun avenir qui 11'auni de rSalite" que par le
regne
de J6sus-Chrisl
psaume
gentils. Le
esl
ce rapport. S. Paul, ad
temenl
le
el
la
conversion
Hebr.
i,
10-12, voil
de Dieti dans
Fils
des
donc messianique sous les
.li-
derniers
psaume. La d61ivrance de la captiQgure de la redemption g^m
du genre humainparravenemenl du Sauvi et au'-si de la Redemption p irticuliere pr^pan e dans chaque ame p n la pi nitence c'esl |..>ur ette raison quc Eglise a mis au :
i
i
i
nombre des p^nitentiaux. 1
vi
bont.
crit
vite etail la
Priere
sa
vrance est assur.e.
versets du
divinam opern ut consequatur ob-
tous les
sa puissance et a
psaume
que devant Fn ce sens,
iliqua
,i
les ver-
secranti. » Tbeod.
Comme
est,
I":
tous les peuples reconnaitront
re.
i.
sions csl une adaptation postdi ieure du .i
»
;
que chacun d'eux pourra adresser a Jehova du fond de 1'exil. On comprend du reste qu'il ne pouvait faire parler la comniunaute dans un temps oii le culte liturgique
une
ix,
1'avenir la gloire universelle
psalmiste parle de ses souffrances per-
sounelles, mais ses souffrances ont pour cause
tion
Etclamor.
'.
parmi Ici le
el
lein.
de ceux de David, nont jamais manque le peuple de Dieu, meme a Babylone.
tion
mutabilitas,
:
»
Judith,
»
creaturse,
:
:
i
enim tempus
tunc
:
meam
humana
sit
quia potes, 9 ad effectum audi, vel in exi- Prima pars Pstl "" tu de corpore, vel de mundo, « exaudi, »
vel
:
Tu
ergo: « Domine, »
Dicit
immissarum a Peo, in vel in bona habitudine sui ad proisto ximum, ut in sequentibus duobus I>r profundis, et, Domine,exaudi orationem in quarto
«
:
tangendo miseriam, et mu-
humanam
ibi, y.
exaudi,
«
sic
vel sibiipsi a seipso inflictarum, ut
:
transi-
13
sequentibus spectat
aliis
in tertio.ubi dicitur
quam
y.
»
vult exaudiri, ibi, «
ter-
oris,
ibi.
Quia defecerunt. » In prima duo. Primo, petit ut exaudiatur. Secundo, ostendit modum quo
Psalmis Peenitentia-
Et est quintus in
tius
quanta
miseria,
mini.
libus.
hu-
defectu
tabilitatem. Secundo, specificat perpar-
tuum ante eonspectum Do-
cor
agit de
Iu secunda, de >tatu
duo. Primo, oral
in universali
effunde sicut
vigiliarum:
principio
iu
per Christum.
autem, Domine.
'
mam meam
Psalmus in duas enim oran-
liic
aeternitatis et stabilitatis.ad
inebriare potest, non bibi, sed effudi ani-
Thren. u, 19: Consurge, lauda
3
partes principaliter. In prima
conspectu Domi-
et in
ni effuderit precem
Dividitur autem
sic
Oratio pauperis,
«
:
:
CI.
Psal. CXIIX
e|
CXLU.
mag. ord. prted.
u.u.
it.
Etclamor meus. » Hic subjungit moduni quo velit exaudiri quadruplicem, quia a Deo ipso proprie et specialiter: et secundo, ab ipso benigniter, ibi, t. 3 « Non avertas.* Et tertio, quoduniversa:
clamavit,
I»
liter quandocumque quacumque die tribulor. » Et quarto, velociter, ibi, « I» quacumque die in-
vocavero
ibi,
«
»
le.
Dicit ergo
:
Quasi diceret bulatum, vero
Hic quartum. velociter tri-
in
die.
quacumque
exaudi me,
et facis. Eccli. n,
Dominum
die invoca-
vocavero
intus
est,
id
»
« velociter
vit,
:
et «
te,
quod
»
Sic exaudi
quacumque
In
«
«
dilatione,
sine
»
12
:
te,
Quis invocaillum
scilicet, el despe.rit
'.'
non forte velociter desideriis, veloAd oociter tamen meritis. Isa. xxx, 19 cem clamoris tui statim ut audieril. reEtsi
:
Sic rogo ut exaudias ora-
tionem, non per Angelum quem des mihi adjutorem, sed « clamor meus, » et cordis, et oris, « adlr ipsum vertiat, » Clamanon ad alium. Psal. xxxui, 18 verunt justi, et Domim/s, ipse, non alius,
spondrhit
tibi.
Isa.Lxv, 2i
loquenlibus,
illis
:
Eritque ante-
clament, ego exaudiam
quam
rr/o
:
adhuc
audiam.
:
exaudivit eos.
Et
Et clamor meus
in
vit in
Ecrli. xxi, 6
aures ejus.
xvn, 7
Psal.
alibi,
:
conspcctu ejus, introi:
Depre-
catio pauperis ex ore usque ad aures ejus
perveniet, etc.
-»
Non avertas faciem. » Hic secunEt si audis ipsedum. Quasi diceret met, « non avertas, » tamquam indi«
:
gnans et iratus, benigne convertas
Lxvm, 18
:
Non
iu,
audisti: neavertas
meo
illam
avertas
puero /mo. Thren. tu
faciem tuam.
«
»
sed
faciem tuam
56: Vncem
idem, xiv, 22
:
a tua indignatione, quasi procedente, et
ipsam sequente. Quasi diceret indignalus est auferendo gratiam
......
«™
'^"'l' '^ c«'«. 1
:
•
et
et «»•»>u,;)„< »no,. pisciftus ,
unherszque
inflicta, scilicet
»
Hic secunda
brevitas vitae, et
non tantuni dignitate, imo «
necessitas moriendi. Et
alli-
sisti et
dies
dejecisti a
mei defccerunt, « sicut umbra. nostriquasi est
» » I
defectibiles facti sunt,
Paral. xxix, 15
umbra super lerram,
mora. In Psal. cviu, 23
cum
:
et
:
Dies
nulla
Sicut umbra,
sum. Nec tantum sedanima transierunt sicut unibra*. nota, quod bene comparatur vita? declinat, ablatus
dies,
Et
lerrte, -
o
omnigue .
Sapient.
quam umbra,
v,
reptili
„ 9
etc.
». :
quod movetur
in tetra.
.
Transierunt omnia
illa
tam-
l^
:
COMMENTARIUS brcvitas umbrae. Primo, quia sic-
• nostra nostra? laia.
umbra
ut
IN
ex oppositione opaci
ht
Isa. lix. 2
vanitate, Eccle.
Dc
etc.
2
i,
:
vestrum.
vacua
et
res,
hominis vani,
sic dies
:
Deum
umbra vana
Item, quia est
el
merari mihi.
Item,
cxxvm, (> Fiant sicut faenum tectorum, quod priusquam evellatur exExsiccatum est fcearuit. Isa. xl, 7
Psal.
ii
:
:
u m.
et cecidil flos.
Ego habui
noctes laboriosas enu-
et
Tu autem, Domine.
«
um-
obscura
res
pars
nostra ignorantia
sic vita
:
imo
ritate plena,
23
rius
.<
obscuritas tota. Job,
Viro cujus abscondita est
:
eum Deus
circumdedit :
ail
,
transierunt
locius
quam
Dividiturergo haecpars in duas.Primo,
sunt,
um-
texente tela
a
succidilur, et consumpti sunt absque ulla Et, ibidem, ix,
spe.
25
:
Dies mei velo-
ciores fuerunt cursore. Isa.
Dum
xxxvm,
12
:
adhuc ordirer, suecidit me, ltem, nequeunt dies, sicut nec umbra.
retineri
Eccle. vin, 8
:
Non
est
in hominis potc-
slatc prohibere spiritum, nec habet pote-
statem in die mortisAtem, similitudinem corporis habet,cum lainen corpus non sic vita
«
«
niurs est.
:
vivens, sed morti accedens,
discedens.
»
Quid enim
est
:
et a
vita
aliud
no-
struin vivere,nisi de vila transire? Et hoc
mori. Propter hoe dicitur, Genes. n,
est
In quocumque die comederis ex eo, morte morieris. (tem, umbra in fine diei longior apparet sic homo, quo plus senescit, eu pliis se vivere credit. Jerem. vi, 17
:
:
't
Vsenobis, quia declinavit dies, quia
:
dum quod
Secundo, de data homini immutabilitate per Christum, ibi, f. 14
Tu exsurgens.
«
:
longiores facisesunt umbrse vesperi!
Et
ego.
»
Ecce lertium,
scilicet ne-
i
Cl
cnim
id
:
Hebi
Sic dejeclus
v-i,
i- el
ly.
a
Secundo, de immutabilitale ad nos, ibi, « Et
quod Deus. ejus
comparatione
in
memoriale.
»
Dumiue, miser sum, miseriam habeo « lu aulem,
Dicit ergo et nihil nisi
Sic,
:
:
Domine, in seternumpermanes. » Isa. xi.. 8 Verbum Domini manet in seternum. Tu autem, Domine, in Thren. v, 19 :
seternum permanebis,
gcncratiunem tas
ergo tua
dignitate, sic
solium luum
generationem
et
meam
'.
in
.Etcrni-
labilem relevet teiupo-
ralitatem.
«
Et memoriale.
Quasi diccret
»
tuum,
Sic in te [lenuanct, ct in
:
riale ejus
sicut
permanet,
«
tionem,
hoc
diceret
»
lxxvi,
in
Mcmo-
:
vinum Libani,
generationem in
est,
scilicet
genera-
et
aeternum.
:
.1///
iii,
2
obliviscetur
modo, :
Cum
Quasi
memo-
exhibeas misericordiam.
10
? Nullo
Ilaliac
memoriale
perpetuam habes
Mei
:
»
Oscc, xiv.S
de quo
>
secundum.
Ecce
comparalionc autem ad me,
Dcus
cessitas moriendi. Ail
»
prima duo.Primo, agitur de immusecundum Christi absolute, tabilitate In
riain, ut «
Deus.
:
Augustinus «Idem moriens
ipse homii simul est vivens et
« et
sit
nostra vitae similitudinem habet,
tamcn
et
quam
ad
agilur de immutabilitate Christi, secun-
Dies mei ve-
:
bumana? mori
de immutabilitale aternitransilus per Christum.
talitatis, agit tatis,
r
,
detectu
egit de
qua
Grego-
excaecatur.» Item, citotransit sicut
bra vita nostra. Job, vn, 6
postquam
in
affligitur,
Dei
quae
intelligenda
m,
via, et
tenebris.
Valdc mens liumana
«
quia
«
obscu-
et
secunda
Hic
»
Psalmi,
liuius
princinalis .
bra
evelletur.
morietur, et statim
Vanitas vanitatum,
vacuitate, Job, vn, 3
menses vacuos,
»
:
De
vacui.
et
ego
« et
:
«
cessario
Iniquitates vestrw
:
inter vos
posilus
vita
arui sicut fcenum, » id est, lactus sum sicut fcenum aridum, quod ne-
etiam
ad luminosum, sic brevitas vitee nustra' facta est ex oppositione peccali
diviserunt
CI.
in brevilate
cor-
poris
ad Deuin.
PSAUIUM
Psal.
misereri
etsi iratus videatur.
iratus fueris,
mise-
)
3
senund» pirsPsaliri.
10
ALB. MAG. ORD. Pl\MD.
I).
Qostri
pedibus portal lii
in
Isa. xlix,
latere.
et
Numquid
:
quia
recordatur,
memoriale manibus el
Per
recordaberis.
ricordise
15 et
mulier in-
oblivisci potest
fantem suum, ut non misereatur filio Et si illa oblita fuerit, ajo uteri sui tamen non oblivvscar tui ecce in mani'.'
:
bus meis descripsi
te.
2 Ecce nunc tempus nunc dies salutis. Tempus opportunum, de quo Eccli. xxxv, 20 Speciosa misericordia Dei, in lem-
ad Corinth.
II
vi,
:
aeceptabile, ecce
:
pore tribulationis, quasi nubes pluvise
tempore
in
Tempus plenum,
siccitalis.
Ubi venit plenitudo temporis, misit Deus Filium suum. Hoc tempus, de quo Isa. xiv, 7 Prope est ut veniat teinpus ejus, el dies ejus non ad Galat.
4
iv,
:
:
I
m
Tu exsurgens.
«
tius
Hic secundum
»
to-
lilate Cbristi
tacta
:
hic agitur de immutabilitate data ab ipso
Allera prae-
est duplex.
quae
Ecclesiae,
sentis vitae, scilicet aedificatio in fide sta-
mutaDe prima hic,
Altera in futuro, quae est in
bili.
animae.
tione corporis et
de secunda,
ibi, jK
secundum
unam
aliam tem.
ibi,
24
medio
in
:
Respondit
«
24
y.
ei,
»
secundum
lecturam,
Paucila-
«
:
»
15 Quoniam placuerunt. » Hic est secundum. Tacta enim divina misericordia, per quam facta est Ecelesite aedificalio, «
hic subjungitur de aedificatione ipsa
dicuntur quatuor. Primo, per
hoc
In prima duo.Primo, Ecclesia? aedificafide
ipsius
vera per Christum. Secundo,
a?dificatoris
liltus, ibi,
19
y.
commendatio
a fide-
Scribantur
»
«
:
hsec.
In prima duo. Primo, tangitur divina miseratio,
fons et origo aediliipsa,
aedificatio
Quoniam placuerunt.
«
:
tamquam Secundo,
cationis.
ibi,
»
16
xdificavit.
motivo,
Secundo, opportunitas miserandi, Quia novit. »
ibi,
«
Dicil ergo
Bene
:
dixi,
quod mei habes
memoriam et « /// exsurgens, » quasi de quodam somno et torpore, in quo vi:
deris esse, « misereberis Sion, »
Sion misericordiam exhibebis.
miseria? Iu Psal.
xi,
:
supra
ti,
riam inopum, L6
id est,
:
Propter misexxxvi,
Eccli.
etc.
15
Miserere civitati sanctificationis
et
tuae,
Dicit ergo
«
vore, venit
cl
:
placitum,
miserendi
inculcat
proplcr
lempus.
placito
et
»
Isa.
exaudivi
ex
ejus,
animi
»
fer-
cerlitudinem, « quia
Venit xlix. te.
S
autem tempus :
ln
tempore
Tempus acceptum,
:
Sion, hoc
bis
quoniam
lis,
18
:
«
Respexit. »
quos
Bene est,
quod
aedifica-
Siim,
Ecclesia
est fundata,
:
ApostoSion
»
lapides super
Prophetae I
hoc,
et
:
servis tuis, » id est,
imo vivacissimi.
vi,
dixi,
Ecclesiam
placuerunt lapides ejus.
«
scilicet.
:
Petr.
tamquam lapides vivi ficamini, domus spiritualis.
lapides vio
u,
ipsi
:
Vos
superaedilapides
Ili
placuerunt servis Christi, Apostolis, quia in
eorum
saeerdotes
Quia tempus
:
»
Inprima duo.secundum duo perquaeest Ecclesia.Primuni, Apostolorum scientia quam habuerunt de prophetis. Secundum. miserieordia qua pereuntibus miserti sunt, ibi, « Et terrse ejus. »
verbis «
Tertio,
»
aedificata
rum
supple, venil
ibi,
quo a?dificata, y. 17 Quia Quarto, quare hoc, quo
ibi, y.
Jerusalem.... Reple Sion inenarrabilibus tuis.
fuerit a?dilicata,
Et timebunt.
«
:
et
fue-
qui fuerunt tamquani media,
actore fuerit
In prima duo. Primo, tempus miserationis.
Secundo, de quibus est,
:
quem
tamquam quibusdam me-
aedificata,
rit
diis.
jr.
tio in
v. 15
eiongabuntur.
enim immutabisecundum quod Deus est,
hujus partis
Dei
scripturis et in imitatione eo-
delectati
sunt.
Isa.
nostri,
dicetur
aedificaverunt.
II
vobis.
Esdrae,
6
lxi,
Domini vocabimini
:
Et hi
xvni,
:
:
servi
20,
Surgamus, et sedificemits. Corintb. m. 9 Dei agricultura Dei sedificatio eslis.
cunt
Yos
:
Ministri
I
di-
ad
estis,
COMMENTARIUS « Et terrse ejus miserebuntur. » Ecce secundum. Quasi diceret Placebit eis :
Hippocratis,
hoc
quo
vel
interilu, »
:
et
:
vel,
habelur.
corpore,
Ad
Ephes.
iv,
coronam
super illam. altcram
et
quae «
ut
ut juventus
23: 24
digitis
Inm.
»
hoc,
sci-
Renovaberis enim anima
ipsi labio :
tua, et
renovatur, per renovationem
aequilae licet
renovantur
:
interrasilem
:
Reno-
altam quatuor
coronam aureo-
COMMENTARFUS vamini spirilu menlisvestrx, ecce animae renovalio
exteriorem, qui
est
Roman. xn,
sicut
renovatio
ecce
interioris,
novum hominem,
induite
et
:
vestimenlum
Ad
corpoiis.
Reformamini in noviAn non bene renovaqui deposito carnis pon-
2
:
tate sensus vestri.
tur ut aquila,
dere
rant
empyreum ? Fsa. xl, 31 in Domino mutabunl
:
23
«Pariens misericordias Dominus.v
secundum hujus
Ilio.
quo ponil
parlis, in
ra-
quare benedicendus. Posilisenim
liones
beneficiis sibi exhibitis in se, vel etiam
exhibendis, tangit exhibila
in aliis.
Et primo, tangitur divina misericordia quasi generaliter. Secundo, elTectus misericordia? specialiter, ibi, £. 8
rator
In prima
forliludi-
:
«
Mise-
misericors. »
et
Primo,
duo.
Secundo,
miscricordia^
exhibitio.
empyroum,
cordiam exhibuit, quia cum judicio. Secundo, quibus exhibuit, ibi, « Omnibus
pus, re ovaiiunis.
ad
Qui spe-
CFI.
nem, assument pennas sicut aquilse, current et non laborabunt, ambulabunt et non deficient, donec veniant ad ccelum
imo ad ipsum
Christum,
Ubicumque
fuerit cor-
Matth. xxiv, 28
'oma
pennis
quasi assumptis
volat
ceelum
PSALMIIM
FN
ibi
:
cougregabuntur
quod
nota,
:
:
xui, 34
:
cundo,
pelle, id est,
Malth.
vobis. Se-
conversatione exte-
serpentes in arcto poonifentise.
ut
riori,
x, 16:
Ad
Es/ote prudentcs sicut scr-
Exspoliantes m, 9 ve/erem homincm cum actibus suis.
pentcs.
vos
Coloss.
Terfio, plumis. id
:
est,
cogitat ionilms
desideriis, qua? oriuntur dc corde,
plumee de carne. Job, xxxix, 26
el
sicut
Num-
:
7
Notas
«
:
fecit. »
Primo, qualiler
Haec
:
ipse est«
Domimts faciens misericordias.» et 6 Ego sum Dominus,...
Exod. xx, 5
:
faciens misericordiam in
Non tamen
diligunt me.
:
sed judicabit justos,
cium. Jerem. xxm, S
Et
hoc,
tienlibus.
«
omnibus
quse
judi-
injuriam
Psal. cxlv,
n
7
:
dicium injuriam patientibus lanicn
ita
quod
judicat
hoc pnecipit,
Isa.
in
minslros, quihus 17
Quserite judi-
ciurn,
subvenite oppresso, judicate
Quarto, rostro sicut
pillo,
defendite viduam,
esse
cuin
Christo.
aquilse, id est, tes
maneamus
sermone, ut prius loquenin
silentio.
10: Loquerein tua causa
vir.
roslrum
id
allidendo petrre,
xxxn,
Eccli.
Et
hoc»
i,
scipsum.Deuter. xxxu,
:
3-")
:
Domino
pu-
Vel, per
etc.
Mca
etegoretribuam. Eccli.xxvm,! dirari vult,a
qui
nialis
deorsum, sicut ille qui dicebat, ad Philip. Dcsidcrium habcns dissolvi. et I, 23 :
ju-
dat escam,
tamen patientes
si
per suos
vcl
:
pa-
Facit
ergo exhibet bonis,
Misericordias
etc.
fuerint,
:
ante queerebatis
et faciet
Faciet judicium,
:
justiliam in terra.
simt
qiii
sine judicio
et
Eccli. bit,
et
millia his qui
quo hoc ipsum est misericordia. xxxv, 22 Dominus non elonga-
punit,
bonos oppresscrunt,
i/it/rritc,
Deus, o ani-
fecit tibi
ma, propter quod benedicendus. Et etiam
quid per sapientiam tuam phnnescit acAd Coloss. m, 1 Qtae sursum cipiter '.'
niiscri-
»
Dicitergo
si
Mandatum novum do
ji.
In prirna duo.
injuriam.
et aquilse.
volumus ad illam renovalionem venire, oportet quod priino renovemur mente tamquam homiRenovamini spines, Ad Ephes. iv, 23 ritu mentis veslras quod fit per charitatem, qua? est mandatum novum. Joan. Et
ibi,
nolificatio exhibitae,
:
estultio
Qui vin-
inveniet vindictam.
Chri-
est,
stuin imitando, qui ost petra,sicut dicitur,
Isa.Lin, 7
:
Sicut agnus coram
tondente
se obmulescet, Quinto,cornibus,sicul vi, id est,
potentia
misericordiam,
el
MAG. ORP. PR/ED.
D. ALB.
24
quomodo hoc
misericors
»
do. Eceli.
ii,
duobus.
Dominus,
et remittet in die
Domini
peccala.
Longauimis,
:
scis ?
quae comprehenduntur in
In Psal. xxiv, 10 misericordia Rectse
bunt
vise
his
Universse vise
:
et veritas.
in eis.
quia
Osee,
xiv, 10
justi
ambulaimo de
Domini,
et
Sed non
sic impii.
ipsis, in Psal. xciv, 11
:
«
:
Ipsi vero non co-
gnoverunt vias meas, quia nolunt. Job,
Qui dixerunt Deo : Recede a nobis, et scientiam viarum tuarum nolumus. Maxime autem Prophetis revelat Non facit secreta sua. Amos, m, 7 Dominus Deus verbum, nisi revelaverit secretum suum ad servos suos Prophexxi, 14
:
:
«
remitten-
in habitu. pcccata
no-
tas fecit A/oysi,» servo suo, « vias suas, »
judicium
13
:
Pius
misericors est
et
tribulationis
peccantium
in
»
Ad Roman.
exspectatione.
diri/ias bonitalis
n, 4
An
:
et palientise,
ejus,
el
lonqanimitatis contemnis ? Ignoras quo-
niam benignitas Dei ad poenitentiam te adducit ? «El mullum misericors,i> peccantes revocando multis moilis, qui tan-
guntur
Glossa Isa. lv, 7
in
ad ignoscendum.
est
Alultum
:
Paral. xxi, 13
I
:
Multse sunt miserationes ejus. Joel, n,
Renignus
misericors
13
:
et
multse misericordise.
et
patiens
est,
tas. «
Et
sem, hi i,
Israel,
filiis
Moy-
per ipsum
»
non carnalibus enim ignorant quid Deus velit. Isa. 3 Israel me non cognovit, et popuvoluntaies suas, »
«
:
:
lus, etc.
:
Deum
sed veris Israelilis qui
vident pura
Genes. xvm, 17
fide.
Num
:
celare polero Abraham quse gesturus sum ?Joan. xv, 15, dicitveris Israelitis Omnia qusecumque audivi a Patre meo, :
nota feci vobis. Quae autem sint ejus vo-
quas
luntates
xxxv, o
:
notas
Rencplacitum
cedere ab iniquitate.
dicitur Eccli.
fecit,
I
est
Domino
ad Thessal.
iv,
Haec est volimtas Dei sanctificatio
Non
«
perpeluum irascetur. » Hic in quo plus descendit ad
in
secundum,
monstrandum miseratoris
explicite effectus
«
Quomodo
miseretur.
misericordis,
ibi, f.
«
:
:
Misericordia
se
mi-
Secundo, in rela-
re-
xatione pcenae culpae ab homine volun-
3
tarie
:
ve-
10
perpetratae, ibi, f.
cundutn peccala.
:
Non
«
se-
»
In prima duo. Primo, relaxatio pcenae
quam patimur
in
Secundo, ad quam obligamur Miserator
cundum,
dum
et
misericors.
»
Hic
se-
quo descendit ad monstran-
in
effeetus misericordice, ex
quo sunt
cogniti. Et primo, tangit illos
quodam-
modo 9
13
sericordem in relaxatione pcenae a primis parentibus contractae.
contractae
«
f.
multum
Tertio,
»
17
ibi.
autem Domini. » fn prima duo.^Primo, ostendit
stra.
8
Secundo,
misericordis
et
longanimis sive patientis,
primo,
:
implicite.
Non
Secundo,
explicite,
ibi,
Nec in seternum.
ibi, «
praesenti. in
futuro,
»
quod miserator quia « non in perpetuum irasceiur, » pcenam et miseriam infligendo pro peccato primorum Dicit ergo
Sic dixi,
:
est et misericors, et vere,
perpetuum. » In prima tria. Primo, tangitur effectus primus in culpae deletione et pcenee re-
parentum. Isa. lvii, lli Non in sempilernum litigabo, neque usque ad finem
laxatione. Secundo,
secundus
eeternum /irojicielDeus ? aut non adjiciet
nimi
exspectatione,
t-
:
«
in
relabentium
in
lon^aibi,
Longanimis. » Tertio, tertius in peccantium revocatione diversis et variis u
modis,
ibi,
Et multum.
«
Dicit ergo
dias etjudicium, et hoc
niam
ipse est
»
«
verum
miserator
»
Psal.
irascar.
lxxvi, 8
:
Numquid
in
sit adhuc ? xternum comminabitur, » a?ternam pcenam comminando, qua?infli-
ut complacilior
Xee
«
in
gendaestinfuturo,quamcomminatur,Isa.
Sic est faciens misericor-
:
:
in
est
:
actu,
quo«
et
1,
20
:
Quodsi
licet,...
29
:
nolueritis, audire
me
sci-
gladius devorabit vos. Job, xix.
Fugitea facie gladii. Et hicestignis
9
COMMENTARIUS seternu9
de quo Matth. xxv,
ille,
l\
:
IN
PSALMUM
firmamenlum
tise,
num,
doris.
etc.
Et hoc,
«
Non secundum.
Hic secundum, in
»
secundum altitudinem
«
bet ad terram, qute in distantia,
nes quasi inlinita.
et di-
cuntur duo. Primo, relaxatio. Secundo, plena dimissio,
ibi,
11
y.
secundum allitudinem.
«
:
Quoniam
»
In prima duo. Primo, relaxatio quan-
»
Dicit ergo
debitam,
pro culpa originali «
pcenam
Sic relaxat
:
et
uon secundum peccala noslra,
omnem etiam, »
nostra sunt, quia voluntarie facimus
nul-
ad Corinth.
Quse societas luci ad tenebras ?
:
:
«
Tantmn
iniquitatesnostrse
«
longe suntcum nobispeccata aostradi-
«
mittuntur,
Ephes.
:
Depo-
:
profundum maris omnia
in
Proverb. xxx, 8
per timentcs
Psal. cxvi, 2
19
net iniquitates nostras, et projiciet, pro-
quibusdam
se. »
ex hoc
et
longe fecit a nobis ini-
«
quitates nostras. » Mich. vn,
non punit nos secun(luin quod meruimus, « quoniam corroboravit misericordiam suam, » hoc est, misericordiam rohoratam exhibuit, « suSic
:
Hic secundum,
distat. »
ipsa dimissio, et ha?c estpars indivisa.
Cassiodorus
»
Dicit ergo
terram
:
« circuit.
plena dimissio, et
est ha?c pars divisa in duas.
missio,
a
Undenota Glos-
cul jaciet,
Quoniam secundum altiludinem.
Hic secundum,
Si de-
:
in lerram, sic
multa influunt
neiicia
tes.
11
Domini ad homi-
coram me, dicit Domiuus, tunc et semen Israel deficiet ut non sit gens coram me. Iterum cceli be-
peccata nostra,
«
Sicul ex-
:
nes est aeterna. Jerem. xxxi, 36
novere
eram dignus, non recepi. 6 Utinam Deus loqueretur intelligeres quod multa mi-
et
Isa. lv, 9
a terra, sic exallatx sunt
cceli
fecerint leges coeli
deliqui, et ut
Job,
ad ipsum
est
pcenam infligendo, sed « Nec secundum iniqui-
nobis, »
fecit
ciae
punctum
sunt, sic misericordia
tum ad minora peccata. Secundo, quantum ad majora, ibi, « Nec secundum iniquilates.
altantur
coslia
Sicut ccelumseha-
:
sicmisericordia est ad homi-
quo ostendit relaxationem poena? culpse ab homine voluntarie perpretatce
:
tegimen ar-
virtutis,
Quasi diceret
terra. »
10
eum, protector poten-
ni super timentes
Discedite a me, maledicli, in ignem seter-
23
CII.
« a
quantum
potest prseclara dies
uocte tenebrosa distare.
conversis
v, 8
:
»
dicit
Propterhoc Paulus,
ad
Eratis aliquando tenebrse,
nunc autem luxinDomino. Eccle n, 13 Et vidi quod tanlum prsecederet sapien:
tia,
quse est
vera
in
cavendo malum
bonum, stultitiam, quse quantum differt lux opposito, faciendo
,
»
Sic ostcndi,
misericors.
el
tgri sh ef/lorebit.
quod bene bene
iui-
longrani-
7
MAG. ORD. PIUED.
n. ALB.
28
mis
:
multum
etiam recte dixi
ct
oordem,
autem,
«
Domini ab
quia
»
seterno,
misericordia
«
mundi
a
»
Ego sum Dominus Deus
miseri-
principio,
tuus fortis, ze-
visilans
usque
patrum in quartam ge-
iniquitatem
lotes, filios,
tertiam
in
et
nerationem.
ex quo fuerunt timentes eum, « super timentes se. » Psal. xxiv, 6 Beminiscere miserationum iuarum, Domine, el mi:
qux a
serirordiarum tuarum,
seeculo
sunt. Et eliam ab ceterno proprie,
usquc in seternum, 17
xl,
supple,
»
Misericordia
:
runt,
non sunt
ejus. Propter
:
defectibiles,
hoc
quia testamentum ejus custodiunt. Se-
Non
miseratiojies n, 9
:
in
illum
:
sunt,
hoc
miseri-
ejus.
Aliter subtrahet misericordiam,
stetit
timetis, et necessario ibitis in rui-
non nam. Eccli. xxvn, 4 Domini tenueris te vertetur domus tua. si
:
El memorcs.
ibi, «
Dicit ergo et
Si non in timore
instanter, cito sub-
«
Sic
:
Eccli.
»
»
remunerationem facit, testamcntum
qui servant
his
12
xliVj
scilicet
Deuter. xxxui, 9 et
sunt
hi,
tur
Qui dixit patri suo,
Nescio vos vos
el
:
In testamentis
:
scmen eorum, boni
:
cuslodiendo
quia diligentes in
cundo,
defece-
in oblectationem veniet vobis
cordia.
ls
di-
cunlur duo. Primo, quod ob hoc salvat,
Qui timetis Dominum, sperate et
et
:
sseculum
Eccli.
dicitur,
Hic secundum,
»
quare remunerabit
addit,
erit. Eccli.
in
permanel. Tliren. m, 22
quo
in
qui servant.
Ilis
«
« et
10,
dicisuee,
:
Ignoro
Hi cuslopactum tuum
nescierunt filios suos.
dierunl eloquium tuum,
et
Et justitia illius. » Ecce secundum, quo ostendit multum misericordem in et est reddendo illis quod meruerunt
servaverunt, judicia tua, o Jacvb,
haec misericordia Dei justitia. Et primo,
mutaverunt jus, sempilernum.
«
gem tuam,
in
o Israel.
rio, Isa. xxiv,
:
tangiturbonorum absoluta remuneratio.
Qui
matri
fratribus suis
et
:
ct
filii.
b"
De malis
et lc-
contra-
e
Transgressi sunt leges,
:
dissipaverunl
fcedus
Secundo, comparative ad malos, quibus ibi, in medio f. 19 « El regnum. » In prima duo. Primo dicit, quod remunerabit bonos. Secundo, quod remunera-
dominabunlur,
re poterit illos, ibi, t.
19
:
«
Dominus
in caslo. »
remunerabit. Secundo, quare,
His qui servant. Dicit ergo
nue justa, «
« ius
«
in (juo
Sic remunerabit
:
facientes, et pot-
Dominus, » cum in infirmiassumptapro nobis crucifixus sit, niquia
erit,
tate
bilominus
«
suam
paravit seilem
«
cae-
iu
ut judicet. Supra, in Psal. x,
lo, »
Dominus
Ad Hebr.
8
i,
Thro-
:
nus tuus, Deus, in sieculum szeculi '. Et, SeJet ad dexteram main eodem, y. 3 :
jestatis in excelsis.
PSALMUM
finey. 22 no.
Cll.
29
«Benedic, animu mea, Domi-
:
»
prima duo. Prinio, invital Angelos An e e!l "• ° ilmores in inter nos et Deum mediatores, miantiiin ,er ''«>»'«« 1 nonunes. ad cognoscenda. Secundo, quantum ad I ii
1
agenda,
omnes
21
ibi, t-
Benedieite Domino,
:
virtutes ejus. »
In priraa duo. Primo, invital Angelos
:
Dominus
sanclo suo,
in ccelo
sedes ejus.
in coslo
15
IN
simpliciter. «
Secundo,
Potcntes virtute. Dicit ergo
specilicat quos, ibi,
»
Sic invitavi aiiimaiii ad
:
benedicendum sed o vos, « omnes Angeli ejus, » Domini scilicet, « benedicite Domino. » Infra, in Psal. cxi.vm, 2 Laudate eum, omnes Angeli cjus Isa. vi, 3 Seraphim clamabant : Sanctus, :
:
Et regnum.
«
cet
secundum,
Ilic
»
scili-
remuneratio suorum comparatione ad
malos. Ait enitn
Sic remunerabit in justitia
:
sanctos, gloriam conferendo, « el regnuni ipsius,
dum
»
regnum
justi scilicet
illud
I
Petr. n, 9
facti
secun-
estis
genus
Vos
:
electum, regale sacerdotium. Apocal. ti
regnum
Fecil nos
:
:
Sanctus,
sacerdotes
et
i,
cenlia
Omnium inimicorum suorum domi-
nabitur, supple, ejus regnum.
Potentes virtute.
«
bus loquatur,
cum
impios,
dum
Ange-
monstret quod
Calcabitis
fucrint ciuis sub planla pe-
Dicit ergo
eos ab habitu Facientes.
ibi, «
euin
Benedicite
:
estis «
non
tum
»
omnes
potenles virlute, »
in vobisexistente, data vobis a
01
cestroriun.
Hic specificat qui-
»
primo. Post, ab actu,
tore,
:
die et nocte, di-
et describit
diim suorum. Malach.
3
:
Angelorum concordet.
voluntati
Angeli ejus, qui
:
iv,
8
Sanclus, Sanclus, Sanctus. Nec
Oportel illum rcgnare, xv, 25 donec ponal inimicos suos scabellum perinlli.
iv,
esthaec invitatio vel exliortatio ad
ad Co-
I
:
Apocal.
Deo
Patrisuo. « Dominabitur omnibus, » malis ipsis sub pedibus positis. Psal. x, :
etc.
los quia indigeant, sed ut
et
5
Sanctus,
Requiem non Iiabebanl
verocrea-
repleti vino sicut mali, iu tan-
ut dicamini Virtulcs Dei. Daniel. iu,
omnes
Bcnedicite,
:
virtutcs
Domini,
Domino.
20
«
Se.un.ia .r,l'-.i
l:,.i.
Benedicite Domino.
»
Hic secundum
postquam ad
Psalini, in iiuo totius liujus J
li
Dei laudein ratiouabilein creaturam, buniaiiain scilicet, invitavit,
liic
ad alias creaturas,
ilo
laudem.
saliler, ibi, y.
22
omnia opera.
»
"
et
invitat
et :
illas
«
ad
specialiter.
omnemaliam
univer-
Benedicite Domino,
Tertio, ue vidoretur ex-
animam propriam,
talionem ad
'
sermonem secun-
Primo, angelicam
Secuudo, ipsam
cludere
aclus, ibi,
animain suaiu propriam
converlit
illam
Cf.
Psal. xliv, 7.
Cf.
Genes. svn, 10
repetil
singulariter.
exhoribi,
in
Dicit
Beq.
Hic ab actu
»
attus.
et tangunSecundo, linis :
Ad audiendam.n
«
ergo
:
Sic estis potentes virtule,
verbum il/ius. » ad homincs et lioc, « ad audicndam, o id est, ut Iiomiiics audiant « vocem sermonum et
facientes
«
:
» per vos scilicet. Angeli Abrahae voluntalem Dei mauifestaverunt de xvn, circumcisione ', de Sodomitarum sub-
ejus,
mersione dii
1
el
Facienles.
«
tur duo. Prinio,
•
:
3
.
et
l>ot
de
evasione incen-
Moysi de cullura Dei,
[bidem,
^\ ui,
16 el seq.
Ibidem, -m. 1T
.(
seq.
el
tabernacu-
li
MAG. ORD. PR.ED.
D. ALB.
30 institutione
Tob. xn, H.
«.
unus
dixit
Manifeslo vobis verilalem, et non abscondam a vobis occultam sermonem. Daniel. x, 14 Veni ut docerem te e talibus
ad benedicendum. Secundo, ne crederetur quod non esset benedicendus nisi
tatio
:
:
ea quse ventura sunt populo tuo.
templo, determinat lo-
in Judaea vel in
cum
in
loco.
»
quo benedicendus,
»1
Hic secundum, in quo invitat Angelos mediatores quantum ad agenda in quo tanguntur tria,
Domino
« Benedicite
:
quse sunt in Angelis
Secundo, oflieium, Tertio, opus, ibi. «
Qui
Dicit ergo
«
omnes
Benedicite
Et hoc,
sicut sunt
omnes, quia
docen-
mediatores in illuminando sic in agendo. Quasi dicat
do nos,
:
Be-
nedicite illum, qui sic vos virtutibus re-
2
Dominum
Laudate
:
Psal. cl,
dicamini.
Virtutes
ut
plevit,
virtulibus
in
ejus. «
Ministri ejus.
vn, 10
Daniel.
strabant
Hebr.
Hic tangit officium.
Millia millium mini-
decies cenlena,
ei, et
14
i,
:
»
etc.
Ad
Nonne omnes sunt admini-
:
stratorii spirilus,
in minislerium missi,
«
Qui
facitis
in ipso legitis, «
ejus
quam
Malth.
10,
vi,
monet
voluntas tua, sicul in sicut
est
veritatem
statim faciunt. ut
»
agnoscunt,
Propter hoc,
oremus
:
Fiat
cozlo, et in terra
:
in terra a
secundum totius hujus partis, in quo postquam invitavit ad benedicendum Deum creaturam angelicam specialiter, invitat simul «
Benedicite Domino. » Hic
omnem '
:
et
Exod. xx
dicuntur duo. Primo, invi-
el
seq.
:
cantate
illi.
omni loco dominationis uno tantum. Lassiodorus
in
«
/-,
.
non
in
•
.
jubetur excipi,
quam
«
Malach.
i,
usque ad occasum.,
lis
men meum
Domi-
nec locus quis-
ita
relinquitur qui a
« gregetur. »
i)
munere
tali
11
Ab
:
se-
ortu so-
magnum
esl
no-
omni loco sacrificatur et offertur nomini meo oblatio munda. Vel, secundum aliam littein gentibus, et in
ram, quae habet, dixi
:
Benedieite,
dominationes
«
et
debetis
«
:
:
»
Sic
quoniam
dominationes ejus sunt in omni loco, Cassiodorus
nullo excepto.
:
«
Cum
»
in
omni loco dicitur, nihil excipitur, quia omni Ioco dominatur. »
« in
«
Benedic,
quo
in
anima mea.
»
Hic tertium,
redit ad animas exhortationem,
crederetur
eam
in
ne
omnibus operibus non
comprehendisse. Sic omnia opera benedicianima mea, benedic Domino : » sicut dicit Glossa « A quo incipit, « in hoc terminatur Psalmus, ut mon« stretur quod debet esse circularis Dei « benedictio, et sine fine, secundum « illud Benedicam Dominum in omni « tempore-. » Benedie ergo, o anima mea, ut benedicat te Deus noster illa Ait enim
te,
:
et lu, «
:
:
benedictione, de qua, Venite,
*
Matth. xxv, 34
benedicti Patris
Psal. xxxiii, 1
eU ssem-
peretubique benedicen-
i
:
nobis.
^%
« ni
voluntas intuentur,
ccelo ab Angelis, sic
in
quam
Cassiodorus
videtis.
cum Dominum
quia
« voluntatis «
et
verbum Domini
Angelis
« ejus,
voluntatem
»
et
Sicut nulla creatura a laudibus
«
«
etc.
ejus,
quae in
ejus, »
et terree,
flumina,
benedicite, et
unum
et
alii
tuse,
mareque, et omnes creatur/e Ipsum eissunt, Et, xn, 18
caeli
te
et
fontes,
sicut est dictum, loquitur spe-
vel ad
:
omnia opera ejus, » Dei Angeli, imo scilicet, « benedicite Domino. » Tob. vm, Domine, Deus Patrum nostrorum,be7 :
etiam ipsum,
»
Dominum
Sic benedicite
:
«
nedicant
facitis. »
ejus, » Vel, ad
virtutes
ordinem, cialiter
virtus.
Ministri ejus. »
Sic benedicite vos, qui nos
:
«
instruitis.
Primo,
illis.
ibi, «
litteram,
benedicendus ab
sit
creatura.
Dicit ergo
»
.
In omni
«
secundum aliam
Vel,
probatio est quod
omni
ibi,
:
mei, possidete
PSALMUS paratum
regnum a
vobis
mundi. Quod nobis
est
31
nediclus per iulinita saecula seeculorum.
constilutione
prcestet, qui
CIII.
Amen.
be-
PSALMUS
CIII.
BeneJicendus Deus propter ejus opera
i
.
Ipsi David.
de medio petrarum dabunt vo-
Benedic, amina mea.Domino. Do-
ces.
mine Deus meus, magnificatus
i3.
Confessionem
decorem
et
14.
Amictus lumine sicut vestimento. Extendens ccelum sicut pellem, Qui tegis aquis superiora ejus Qui ponis nubemascensum tuum, qui ambulas super pennas ventorum Qui facis angelos tuos spiritus, et ministros tuos ignem urentem '. Qui fundasti terram super stabilitatem suam, non inclinabi:
:
4.
5.
tur in sa£culum sasculi. 6.
Abyssus
i
5.
16.
17.
:
18.
20.
aquae.
Ab
8.
voce tonitrui tui formidabunt. Ascendunt montes, et descendunt
increpatione
campi
in
tua
fugient,
9.
posuisti :
quem
non
neque conver-
tentur operire terram.
Qui
medium montium
:
per-
transibunt aquas. 11.
12.
1
omnes
Potabunt
bestias
agri
:
exspectabunt onagri in siti sua. Super ea volucres cceli habitabunt
:
A.J
Bebr.
1,
domus dux est eorum Montes excelsi cervis, petra refugium herinaciis. sol coFecit lunam in tempora gnovit occasum suum. Posuisti tenebras, et facta est nox :
:
:
7.
pertransibunt
omnes
be-
:
sibi.
Ortus et
est sol, et congregati sunt,
cubilibus suis
in
colloca-
buntur. 23. Exibit
emittis fontes in convallibus
inter
passeres nidificabunt,
leonum rugientes ut rapiant, et qurerant a Deo escam
22.
Terminum
:
pa-
21. Catuli
locum quem funda-
transgredientur 10.
Illic
stiaj silvaj
a
sti eis.
et :
nis cor hominis confirmet. Saturabuntur ligna campi. et cedri Libani quas plantavit
in ipsa
7.
jumentis,
herbam servituti hominum Ut educas panem de terra, Et vinum Itetificet cor hominis Ut exhilaret faciem in oleo, et
Herodii
19.
vestimentum amisuper montesstabunt
Producens fcenum
:
sicut
ctus ejus
superioribus
de fructu operum tuorum
:
satiabitur terra
in-
duisti,
3.
montes de
Rigans suis
es vehementer.
2.
providentiam.
et
homo
ad opus suum.
et
ad opcrationem suam usque ad vesperum. magnificatasunt opera tua, Quam 24.
Domine! omnia cisti
:
in sapientia fe-
impleta est terra posses-
sione tua.
:
ALB. MAG. ORR. PR/ED.
I).
32
Hoc mare magnum
25.
buntur
spatiosum
et
quorum
manibus illic reptilia non est numerus, Animalia pusilla cum magnis. :
Draco
iste,
Domini in saeculum lastabitur Dominus in operibus
Sit
32.
Qui
dendum ei. Omnia a te exspectant
28.
escam Dante te
in
te
illu-
ut des
illis
33.
colligent
illis,
buntur bonitate. Avertentc autem
29
3.).
faciem, turba-
buntur auferes spiritumeorum, pulverem in deficient, et et :
suum
sum
sit ei
eloquium
meum
ego vero delectabor in Domino. terra, et 35. Deficiant peccatores a iniqui, ita ut non sint benedic, :
anima mea Domino. et
crea-
quam monuit animam,
PSALMUM
:
quamdiu
*.
Jucundum
revertentur.
3o. Emittes spiritum tuum,
IN
mea
vita
in
eam
montes,
meo
Deo
psallam
aperientc
:
et facit
tangit
Cantabo Domino
tuam, omnia implete
terram,
respicit
qui tremere et fumigant. :
tempore.
manum
:
suis.
formasti ad
27.
faciem
renovabis
gloria
3i.
26. Illic naves pertransibunt:
quem
et
terras.
omnem
CII1
COMMENTARtUS.
et
Angelos, imo Argumer lum Psalu
creaturam ad Dei laudem,
et gra-
adincmt
quia propter opera creationis: ipsa eniin
con*ideri tiune opt runi nalui et gratia
cum
attenduntur diligenter, conditor co-
gnoscitur, cognitus benedicitur, et bene«
Psalmus
*
David*.
dicto gratiae referuntur,
»
xm,
Sapient.
et crealurae
—
Domino.»W\eest mea, #.H- l*, ^^...~ Psalmus centesimus tertius, in quo post*Benedic,anima U iJt/It-U 11 , l«/t bf«»M
Vulg. habet
3
Dans
le
:
dans
le
:
psaume precedent,
dans
celui-ci,
domaine de
pouirait etre
ici
-
il
la
David
;
domaine de
:
In-
que
cet auteur est autre
magnificence de cette ode inspiree,
la
que
celle de
1'hexameron mo-
Humboldt (Cosmos, 11, t, ap. Perowne), et Chateaubriand parlant de ce clief-d'ceuvre declaraitqu' » Horace et Pindare sont restes bien « loin de cette poesie. » Genie du Christ. II, 3, 2. Et
«
«
reconnatt des caracteres
»
communs aux autres psaumes On ne peut mticonnaitre d'ailleurs
qui ne sont pas
les analogies qu'elle a
20—
que. Elle faisait l'admiration dAlexandre de
aux premieres annees du second
David.
presumer que
1, .,
a crealura
que nomment
croient celtehymne plus rticente. Rosenmuller
de
,
Quant a
«
Patrizi y
— Roman. — ad
ipsius, scilieet Dei,
nature. Le psalmiste c'est lui
;
el
cognoscibililer poterit crealor
elle n'a d'egale
plupart des commentateurs modernes
temple,
illud
speciei
saique, dont elle est le developpement poeti-
:
la fait ecrire
secundum
A magnitudine
celebre cette action
dont plusieurs manuscrits ont monie ce titre < Psaume de David, surla creation du monde. » On n'a point de raisons bien fortes pour lui en refuser la composilion Ia
:
videri. -. Et,
visibilia
1'auteur sacre
les Septante,
mais
5
David.
David.
Ipsi
celebrait 1'action de Dieu dans le
grace
horum
assez a
Infra, cxlv, 2.
•
*
la
.
avec la precedente
;
c'est
en particulier le meine refrain qui commence et qui termine les deux morceaux.Ils ont donc tres probablement le meme auteur, et il est
Iteruin a laudeiu V
tiarum actionem, hic subjungit causain,
meme
«
dans
la po^sie des
hebreux,
il
y
morceaux qu'ou puisse comparer a ce psaume pour la fermete des traits et la
a peu de
delicatesse
pour
des
transitions,
comme
aussi
sentiment de la nalure et de ses « creatures, et pour la beaute des images. » Riehm. l.e psalmiste a sous les yeux deux livres ouverts celui de la Genese et celui de la nature, et de ce qu'il a lu dans lun et 1'autre, le vif
:
tire une sorte d'elevation a Dieu sur les merveilles de la cr^ation. Tout en suivant pas
il
€
COMMENTARIUS
IN
PSALMUM
tnundi, per eaquee facta sunt, intellecta,
conspiciuntur
sempiterna quoque ejus
:
Et Augustinus
virlus, et divinitas.
Videtis fabricam
«
ccelo
«
sunt
« «
«
et terra, et :
:
mundi amplam, ex omnibus quae in eis
ex hujus fabricae magnitudine et
33
Dividitur autem Psalmus in duas par-
Prima est invitatio animae propriae ad laudanduni et glorilicandum Deum, propter magnificentiam operum creatiotes.
Secundo, invitationis inculcatio in Psalmi, ibi, in line y. 3o « Bene-
nis.
fine
:
pulchritudine, magnitudo Creatoris et
dic, etc. »
pulchritudo ostenditur.
In prima duo. Primo, invitatio ad benedicendum Deum. Secundo, quod ma-
»
autem pra?positus
Titulus
communi modo subjectum est cum auctore novi, sed
David.
pas
;\
dicit
CIII.
habet
nihil
quod Psalmus
indicat :
«
jus est, ad perpetuo gloriiicandum, y. 31
Moise,
recit de
servilement,
comme
ne
il
s'y attache pas
ressortira d'une
il
breve
comparaison entre lhexameron et le psaume. Premier jour mosaique la dumiere dans Deuxieme jour Vexle psaume, vv. 1, 2. le psalpanstim, le finnament de Ia Vulgate miste, vv. 2 4, d^crit 1'etendue des cieux, ou les hauteurs atmospheriques avecles eaux qui Trois'y condensent sous formes de nuages.
—
:
;
—
:
;
—
« tion
in
ibi,
sxculum.
»
un spectaele perpetuel
1'autre
est
dans
et vivant
Perowne. Les grands dogmes de
« recit. »
revelation y
sont d'ailleurs
:
la
comme
affirmes
de Moise. « II y a deux verittSs mises en Iumiere par ce cantique de louange unique en son genre, ou 1'adoration se mele 1'action de graces. II nous le livre
« capitales «
«
psaume,
L'une
1'ordre eternel,
aussi l'ode a-t-elle plus d'animation que le
yy. 5-18, description
«
poetique de la separation des mers et de la puis apparition des plantes de
«
le
du pr^sent.
«
oeeans, et premiere apparition des plantes sur
Dans
est celle
commencement de
«
«
:
du psaume
« deerit le
separation des continents et des
sienie jour
la terre.
Domini
In prima duo. Primo, invitatio animae
»
le
Sil yloria
«
:
montre un Dieu personnel et vivant, anterieur et superieur au monde cree' par lui. Ce
jus-
«
monde lui-meme n'est point un tout independant, parce qu'il n'est pas le produit de forces agissant aveuglement en lui pour le
qu'au cedre du Liban. Seulement le poete oriental ne peut s'imaginer la verdure sans
«
constituer.
«
en
terre ferme
;
toutes natures, depuis 1'herbe des
cours d'eau pour vie
;
il
donner
lui
champs
la fraicheur et la
chante donc avantles plantes,
les
sour-
ces d'eau avec tous les bienfaits qu'elles ap-
monde vegetal, au monde animal, consequemment a 1'homme lui-meme car
portent au et
;
sans L'eau rafraichissante, ni 1'herbe bres pour les animaux, ni 1'olivier
pour l'homme.
parition des astres. la
lune et du
moigne
—
el
le ble, la
les ar-
vigne et
Quatrieme jour
En parlant
:
ap-
a cetendroit de
soleil, le psalmiste, Jy. 19-23, 16-
specialniieiit de sa fidelite a suivre le
—
Cinquieme jour creaou grands sauriens et des oiseaux. Le psalmiste a fait allusion aux oiseaux cn parlanl des sources ici, vv. 24-26, H dit un texte de la
Genese.
:
lion des reptiles
;
mot des animaux
qui remplissenl
mer,
l.i
terre
—
et
Sixieme jour creation des mammiferes. Le psalmiste ne refourmillent dans rienl
la
point sur ce
qu'il a
dgcril
:
plus naul
a
il celebre seulement la propos des sources bonte de la Providence a l*6gard de tous les §ti es auimes. Le psaume suit donc dans ses grandes lignes 1'ordrc de 1'hexameron. « Maia la cr6a;
tion de
laGenese
esl celle
du pass^,
la cn-.i-
«
« ce «
lui
qu'elles
contraire, les choses qui sont
qui s'exeeutent en
sont,
lui
comme
agissent
et
uniquement parce que Dieu
agissent,
« et
Au
cl les lois
depuis qu'il
le
veut.
le
sont elles
veul
Loch. Ajoutons que
«
psaume ne r^vele pas seulement un Dieu
le
chante aussi avec des accents e^inis la Providence conservatrice dont l,i notion n'6tait qu'implicite dans l'hexam6ron. Le psalmiste ne se preoccupe en aucune facon de la division de 1'ceuvre creatrice en jours ou
cr^ateur la
;
il
bontc de
pciin.lfs
il
;
suit
du
1'ordre
rccit sans cn rc-
produire la chronologie. Ce silenee s'e«plique par le point de vue ou se place l'ecrivain ce :
n'esl
pas
choses on
iin t
historien
clr
1'ailes
raeonlant comineiit les
successivement, mais uu
admirateur qui contemple fois peut-6tre
pourrait-on
lumiere pour 6clairer
la
qui est. Toute-
ce
de la quelque premiere page de la tirer
Genese d'une nouvelle clarle, el aider mi< iu distinguer encore le tableau de la cr^ation du cadre de la semaine divine dans lequel Molse .i
l'a
expose,
li.
i
ALB. MAG. ORD. PRJED.
D.
34
propria? ad benedicendum. Secunilo, pro-
quod benedicendus sit, medio y. 1
batio
creationis, ibi, in
Deus meus.
per opera
Domine
«
:
»
cundum,
quo ostendit
in
magnificus
quod
in
y. 31)
«
:
in
opcribus naturae. Secundo,
in
ctiam
operibus
Emittes spiritum.
gratiae,
Dicit ergo
m Prima para '' sall,li
-
:
Deo benedicas, et adliuc dico, o « anima mea, benedic Domiuo. » Et, in Psal. cxlv, 2,infra Lauda, anima mea, Dominum. Quid autem sic benedicere Deum, dicit
licatuin in oueribus
ibi,
»
magni-
In prima duo. Primo, ostendit Sic, aninia mea, nionui ut
mag-
quibus
duobus. Primo, quia
nilicatussit, quia in
naturae generaliter.
Deus
Secundo, dcscendit quasi ad opera ipsa specialiter, ibi, in
ewlum
dens
mcdio
y. 2
Exten-
«
:
sicut pelleni. »
:
Cassiodorus
dicit
Deum
Benedicere
«
est
Bene autem magnalia coniiteri. multi Anima, benedic, non os »
cjus
«
:
:
:
enim orc benedicunt, qui maledicunt Ore suo benedicecorde. Psal. lxi, 3 :
corde suo maledicebant.
banl, et sius
«
:
Cum vox
tunc male
« et cor in foro,
mo.
«
Ambrocboro
in orc, corpus in
tria quae tan-
omni creatura generaliter. Prinio, quod est laudis divinae materia. Secundo^ quod decora in se. Tertio, quod lumino-
git in
quasi
sa,
communicando
aliis
Dicit ergo
:
se.
Sic dixi, Doinine, « quo-
uiam magnificalus
es
et
»
:
vere hoc di-
quia confessionem induisti,
xi, «
dividitur bo-
secundum
ln priina tria,
turarum
confcssionis laudis pnebentem, «
»
corem, « Domine Deus meus. » Hic secundum, in quo probat quod benedicendus, quia unde duo dicunmagnificatus multum
eamdem
»
matam,
et
crea-
»
universitatcm, materiam
scilicet
scilicet
de-
et
creaturam for-
pulchram.
:
Primo, magnificatum vehementer quispecificat in Secundo, asserit.
tur.
magnificatus
bus
nem.
sit,
« Con/essio-
ibi,
» :
Sic,
anima, monui ut Dodebes, quia o
mino benedicas, quod et « Domine Deus meus, magnificatus es Tua vehementer. » I Paralip. xxix, 11 :
Dominc, magnificentia, et polentia. Admirabilis magnifiEccli. xun, 32 centia Domini, tain veherncns, lam mi-
est,
:
rabilis, ut
non habeat linem.
Magnitudinis ejus non
:
Psal. cxliv,
est finis.
Non
habetparem, I ad Corinth. vm, 5 et G (Siquidem sunt
Fun-
:
Propter hoc
petram.
erat supra
data
lacte
super sta-
«
siniani Christum. Matth. vn,
non
Ccelum
:
verba autcm niea,
,
sed ut meliora sint et pulchriora,
sint,
et
est, in
cadit, sed stat in aeternum. Eccle.
i,
Eccieaiaa «tabiliia»
hoc a Petro instituendo requiritur amor, et quasi triplex. Primus amor, amor siniplex secundus amor,
gnis. Propter
:
zelus
tertius
:
amor, ardor
4
Terra autem in aeternum
:
data etiam est super fidem Christi, deficere
non
fidem
un-
qua?
potest, quidquid agant mali.
Matth. xvi, 18
'.
b
stat.
Et super hanc petram,
:
quam
scilicet
contitebatur Petrus,
Ecclesiam nicam. Tn Psal. Deus in medio ejusnon commo-
sedificabo
Qui fundasti lerram. » Hic secundum, in quo monstrataDei magnificentia comparatione ad superiores creaturas, hic monstrat comparatione ad dispositio«
nem
xlv,
inmediot- 6 Super montes. » Tertio, post diluvium, ibi, fr. 7 : « Ab increpatione. » In prima duo. Primo, terrae dispositio. Secundo, aquae, ibi, t- u' « Abyssus. » In prima duo. Primo, notatur terrae stabilitas. Secundo, stabilitatis perpetui:
tas, ibi,
Dicit
«
Non
ergo
inclinabitur.
Sic magniticatus es, quan-
:
tuin ad superbiam est,
quia
xlviii,
ram, ram,
tu
13: elc. et
«
:
el
etiam
fundasti
«
qui,
tcrram.
»
Manus mea fundavit Et si Dominus fundavit hoc,
«
super
»
id
Quasi diceret
Cf.
Joan. xxi,
1.1 el
:
Sic disponis
mare
»
aquarum congerics, sicut vestimentum.
marinee
el
»
terram,
scilicet, «
et
omnis
amictus ejus
et
Ad
et
litteram, aquse
(lumina operiunl terram.
Fsi—
Oceanus dicitur ipsum mare, eo quod orbem circumdat,
dorus
dicil
quod
«
« ul possit dicerc terra illud
Jona' n, 6
:
lAbyssus vallavit »ie.»Sic Ecclesia abysso tribulationum
ter-
tur.
ter-
volunt vivere
suam, » id est, dedil ei propriam natunim et stabilitatem, propter quam stal 1
abgssus,
«
Isa.
stabilitatem
Hic
»
langitur dispositio aquce.
«
»
Abyssus sicut vestimentum.
«
«
:
:
vebitur.
inferiorum. Et primo, tangitur dis-
posilio ante diluvium, ihi,
(>
II
nem quod
Cf,
:
fovet
Exod.
et
valla-
Omnes quipie
in Christo Jesu, persecutio-
patientur. Sed sicul
destruitur,
«
circumdatur
ad Timoth.m, 12
indutum. ^ed
iii,
In
vestimentum his enim non
magis fovetur,
17.
el
calor
ALB. MAG. ORD. PR/ED.
D.
38
Exod.
charitatis in ea conservalur.
quo plus
Israel,
Filii
plus crescebant,
1,
12
16: Mi increpatione
:
inspiratione spiritus
eo
affligebantur,
A
«
multiplicabantur'.
e1
Super montes.
Hic secundum,
»
gientes,
in
creatura-
quo tangitur de dispositione
ruin inferiorum in ipso diluvio. Sic aliquando abysso Ait enim :
cir-
cumdabatur terra, et tantum quod « aquse abyssi, » supple, stabunt erevit,
tua dispositione
super monles,
«
»
eleva-
supra cubilis quindecim, sicut liabeEt iterum, *. 19 tur, Geues. vn, 20.
tae
:
Et aquse prsevaluerunt nimis super terra iii, opertique sunt omnes montes excelsi
sub universo
deliciarum et voluptatum
Aqua
summum
mines, ascendens usque ad
lorum. In Psal.
Salvum me
:
increpatione.fi Hictertium, in
creaturarum inferiorum post diluvium et dicuntur quatuor. Primo, ostenditur :
rum. Secundo,
camporum,
et
montes.
»
posuisti.
»
v.
8
}.
ibi, y.
'.)
aquarum in Terminum
«
:
originum suarum,
et
Qui emittis fontes. » In priina duo. Primo, Dei Hl
:
centia
cohibitione
in
hibitarum, Dieit
ibi, «
ergo
:
A
lluxus
est, ac
inagnifi-
inordinati
vocc tonitrui.
»
Sic ante diluvium erant «
fugient,
»
non fluendo jam ab increpatione tua, » hoc
retrocedendo,
ainplius, si
«
essent a te de
increpatae.Nahum, exsiccans Exod.
l,
illud.
i-2
:
sensum
i.
I
\
:
fugiunt peccata ab increpatione Dei
ista?
Et a voce prredicalionis,
eot,
Malitia unius
tamquam
a vo-
Habac. m, 2 Domine, audivi auditionem tuam, et timui. Osee, xi, 10. Leo rugiel, et jor:
filii
maris.
Ascendunt montes.
«
»
II ic
secundum,
quo ostenditur inagnificentia in montium et camporum apparitione. Primo, montium. Secundo, eainporum, ibi, « 7:7 in
descendunt.
»
Ait enim": Sic aquas compescuisli
tunc ti
«
ascendunt montes,
ostendunt
se
rius se depriini
fundasli
« et
:
eis, »
:
et
descenderint
hoc,
« in
et
:
infe-
quem
loco
quem fundando
Genes. vm, 5
:
» id est, eleva-
descendunt campi,r>
tamquam
ostendunt
eis
sta-
Apparuerunt ca-
cumina montium, el exsiccata est superlieies terrae. Montes sunl Praelati, qui delient ascendere sursum in loco quem fundavit eis Deus, scilicet ut vita eorum emineal super alios ab humero fuit
pi
et
sur-
Reg. x, 23, ab humero et sursum Saul eminentior omni populo. Cam-
suni.
1
autein sunt subditi in
Campi
Quantoque opprimebant
:
ce tonitrui divini formidant.
fncrepans mare,
xvn,
xi, 2!)
horse oblivionem facit luxurise maximse.
lata via posili.
in Psal.
recurrendum.
spiritualem
inordinato fluxu
Supra/
magis
in praeterito,
Aquae ergo populi sunt, secundum illud Apocal. xvn, lo Aqurn quas vidisli,... populi sunt, e/ gentes, et linguse. Sed
tuisti.
diminutione co-
in
aquss, sic iu diluvio, etpost
quasi
ilii,
«
aquarum. Secundo,
el
Ascendunt
«
:
Quarlo, in recuperatione so-
eursus,
non
fuluro loquitur,
montium,
in apparitione
Tcrtio, in relusione alveis,
lili
diminutione aqua-
in
ibi,
propriis
vero, sicut dicit Glossa, in
abyssi. Quia
ad
:
Et clausi sunt fontes
nutse sunt aquse.
quo
tangitur magnificentia Dei in dispositione
Dei magnificentia
Adduxit Dodiminutae. Genes. vm, minus spiritum super terram, et immi1
midabunl
animam meam.
usque ad
Ab
il-
ihlraverunt aquse
Deus, quoniam
fae,
«
lxviii, 2
modo
magnos ho-
operuit montes, Pra?lalos et
dispersae et
evaporationibus
et
per flagella. Eccli.
ccelo.
venti » hoc est, formidabunt, » fu-
voce tonitrui tui,
terribilis, et sicei, « «
Domine, ab
h/a,
irse tuse.
tui
inferno,
Supra, in Psal.
replebuniur
i.xiv,
ubertate.
etiam locus a Dco fundatur.
scilicel
lanto tnagis multiplicabantur, et crescebant.
et in
12
:
II ic
no-
COMMENTARIUS
PSALMUM
IN
CIIT.
39
simo loco. Eccle. x, 4 Si spiritus poteslatem habentis ascenderit super te, lo-
immensum gloriabimur, sed secundum mensuram regulse, quam mensus est nobis Deus, mensuram pertingendi usque ad cos>. Proverb. xxn, 28 Ne transgre-
cum luum ne
diaris lerminos antiquos, quos posuerunt
vissimus, ut sint obedientes et humiles.
Luc. xiv, 10
Vade,
:
recumbc
et
in novis-
:
dimiseris.
:
patres
Et
tui.
vita?,
Job,
xiv. 3
Cou-
:
/ermiuos ejus, qui prseteriri non poterunt. stituisti
Terminum
«
posuisti. »
tertium,
Itic
quo monstratur magnificentia
in
et di-
:
cuntur duo. Primo, illarum reclusio in
Sccundo, causa
alveis suis.
recludendi et reprimendi operiant,
sicut
et ratio sic
diluvio,
in
ne terram
illas
ibi,
Nec
«
Dicit ergo
Blioiio mtermini.
Sic aquas minuisti, et ap-
:
paruerunt montes, «
terminum posuisti
prios,
xxxvm, 10
Job, lud,
illis,
quem nou
«
campi
et
et
:
etiam
alveos pro-
»
transgredientur.
el 11
Circumdedi
:
» il-
mare, terminis meis,... et Usquehuc venies, et non procedes
seilicet
di.ii
:
amplius,
confringes tumentes
et hic
flu-
Quiposui areterminum mari, prseceptum sempilernum i/uod iion prseteribit. « Nec convertenlur. » Ecce ratio sic Sic pocomprimendi. Quasi diceret « nec convertentur, » suisli terminum clus luos. Jerem. v,
'11
:
uiuii
:
:
amplius ab
ram,
»
alveis
suis,
Genes.
sieul in diluvio.
Recordabor
foederis
operire ter-
«
ix,
15
mei vobiscum,...
dinu universam carnem.
:
Deus
:
Cum
'.
supple,
hoc
re
runt rationes supra
«
merus.
ad
»
Draco
ibi,
et
ptilia, » pisces,
»
etiam tua possessio-
est «
naves,
Dicit ergo cisli, et
Sic magnificata sunt ope-
:
terra, et
mari.
in
Quarto
»
ibi, «
magnificentia in loci prnfunditate. Secun-
in
per
cialiter
te illis. »
In
genera quae
Et
a
quarto,
quatuor
tangit
et
:
conservantur
Tertio,
»
desiderium
et
quasi
Omnia
«
:
mari
illis
49
CIII.
ad appetitus et deside-
quanlum ad appetitum se
PSALMUM
IN
Primo, reptilia quae naturaliter ibi sunt omnino. Secundo, animalia quaedam etiam quadrupedia, ibi, « Anima/ia pusilla. » Tertio,
replilia.
« Illic
ibi,
.
quo modo
si
aquaium,
lia
viu, 10
scilicet
sunt
Et sunt repti-
luxuriosi. Ezech.
Ingressus vidi,et ecce omnis si-
:
militudo reptilium Isti
ingerat in
se »
infiniti in
animalium,
et
etc.
mari mundi.
,
:
quid faceres
« tenes,
propter boc munditia?,
Mare
illiiin.
magnum
et
maneres
si
qui
:
Non
:
iniindani aiiihulanl vias sas, quae
xxn,
i.
I
maris
:
.
Bt
ostenditur
1
C.f.
Tomum
sunt,
«
sunt.
animalia,
secundum,
conservatorum
XV, comment. in
in
quanlum
v.
9
in
Psal.
xvn
vil,
13
et
14
:
Lata porta
et
spa-
»
Hic secundum.
Sic sunt reptilia infinita,
:
animalia pusilla,
cum magnis 19
Sic in
:
:
qusedam Parvus pisces
»
supple,
mari enim
quadrupedia
magnus ibi magna
et
niuudi
mari
magni
in
»
sunt
homines poten-
.4sDe magnis, Joan. xxi, 11 cendit Simon Petrus, ct traxit rete in terram plenum magnis piscibus. l)e pu-
tes.
:
Et habebant pisciautem pusillos culos paucos. Magni Facies /i>>comedunt. Habacuc, i, 14 Marc.
viii,
7
:
:
mines quasi pisces maris, ct quasi rcpliIbidem, principcm. liabcns non le
tiosa via est
sunt
Cf. Mattli.
ui,
bomines enim
vui. 1
ibi
latas et spatio-
magnificentia
ad multiplicationem
«
sillis,
Hic
»
etiam
Job,
ducunl ad inortem'. Jerem. dicit unus de piscibus htijus /u/ificabo mihi domum latam,
Illic reptilia.
«
quo
et
conversantur
Iloe est
ccenacula spatiosa.
et
Quasi diceret
mecam.
fons
i-
est
spatiosum
? »
omnis Job, xxvm, 1 est
a se expellit.
loquitur
fugiens ita
sic
si
Auimalia pusilla.
«
:
munde immunde,
«
ii
qux dueU ad perditiontm,
intrani per eatn,
et
multi
MAG. ORD. PBJED.
D. ALb.
JO
exponendose: Quare...
13,
y.
taces de-
queum
«
9«*
nnves pertransibunt.
Jllic
«
tertium. Quasi diceret reptilia,
ibi
« illic
et
Non
:
animalia
hoSed nota,
qua tandem scilicet
salutis, Comparatio iustorum cuiu
nt.vi.
,
unde
:
••,-,• institoris,
.
,
etc.
Prirno,
quia fragiles
valde.
ad Corinth.
II
Item,
I
istum
iv,
17
:
/
longe
Ilabemus ficlilibus. est,
:
quas
:
rite,
Item,
etc.
ipsum
calcat
na\
transiens mare,
is
sic justi
:
calcant,
mundum.
peditant sibi
Ad
sup-
et
Philip. in,
omnia detrimentum esse, propter cminentem scientiam Jesu Chisti Domini mei, propter quem omnia 8
Existinw
:
detrimentum
/eci, et
arbritror ut sterco-
ra, etc. ltem.navis habet et
velum
crucis
mam tem
in illud
Christi
ejus
et
malum
dependens
memoriam,
carnem,
et
mundissi-
dependen-
ipsa
Thren. m, 1U
extensam.
dare paupertatis
in
et
altum,
sic justus
:
:
Itecor-
transgressionis mese,
Ventus autem agitans navem hanc
etc.
Spiritus sanutus est. Ezech. erat
rent.
12
Ubi
:
impetus spiritus, illuc gradiebannec
tur,
i,
cum ambulaanchoram spem. Ad
revertebaniur,
Et habet
18 et 19
llebr. vi,
Fortissimum solatium habemus, qui con/ugimus ad tenendam propositam spem : quam sicut anchoram habemus animee tutam ac firmam. Sed sunt naves quse pericli:
tantur in mari, cupidi hinc cupiditatis
Timoth. ri
vi,
tempestuosae 9
:
inde
vento
agitali.
Qui volunt
incidunt in tenlationem,
I
ad
diviles fiect
Quasi diceret
pusilla,
monstruosus, est, fecisti in
in
la-
maxima,
ib>
homines
draco
«
quem
«
iste,
/ormasti,
cum cum
hac forma, ut
et sic
Sicut
:
sunt anima-
magna, sunt
et
navigantes. Et etiam
volaret,
sic justi qmerunt sursum sunt, non quae infra. Ad Coloss. ni, I Quae sursum sunt quse-
superius aperta
et
lia
quartum, ubi monstruoso-
enumerabilia,
libus
ex parte maris clausa
navis
mari.
sunt reptilia
Fa-
i-
cle
:
vasis
inhabitatione
rum
in
Hic
»
iste.
de
aquas inhabitaret,
portant preliosa
in
Draco
tangit
libus
Et bene navi comparantur.
portans,
mergunt homines
tle forti
/
cla est quasi navts
thesauruin
naves
venient ad portum
viri jusli
Proverb. \\\i,
muliere dicitur,
sic
et
mundi sunt
in inari hujus
bonse,
etiam
sed »
inines artificialiter ibi erunt.
quod
Ecce
»
tantuin sunt
,
pertransibunt naves,
diaboli,... quas
in interitum.
vorante impio justiorem se ?
et
»
id
»
natativolati-
quod est inonstruositas « ad illudendum cis :
monstra eniin ad
i>
illudendum videntur
facta.
Spiritualiter
autem
bolus. Apocal. xu, 9 co ille
magnus,
:
hic draco
est dia- Quare
Projectus
est
Et dici-
id est, diabolus.
suggerendo pec-
tur draco, quia sibilat
Sapient.
cata suaviter.
dra-
xvn,
17
Sive
:
spintus sibilans, aut inter spissos arbo-
rum ramos avium sonus suavis. Item, ignivomus est draco sic diabolus ignem :
spiral per suos, Act.
ix, 1
huc spirans minarum
el
:
Saulus ad-
cxdis in disci-
pulos, etc. Et per se, Sapient. xi, 19
:
Ira plenas ignotas beslias, aut vaporem
ignium spiranles. Ilem, in eremo et locis incultis habitat. Jerem, xlix, 33 Erit Asor in habitaculum draconum. Asor tollens /oramcn interpretatur. Hi sunt :
possunt
qui nulla
llein,
dracones
et
:
perforari vel
scindi
Babylone habitant daemones in illis qui sunt
disciplina.
in
in peccati confusione. lsa. xin, 21 Replebunlur domus eorum draconibus, id est, Babyloniorum. Item, in arena et dfemones in anima infructuosa unde :
:
:
per Jeremiam comminaturDoniinus, Jerem. ix, 11 Dabo Israel in acervos are:
draconum. Et in locis humidis et marinis, Ezechiel. xxix, 3 Ecce ego ad te,... draco magne, qui cubas iu mcdio fiuminum tuorum. Kt, xxxn, 2 Leoni gentium assimilatus
nie,
cubi/ia
et
:
:
est, et
draconi qui
est in
mari.
Multum
dsemon numquam dormit. Job, xxx, 17 Qui me comedunt, nun vigilai
:
ei
:
d
dr«co'
COMMENTARIUS dormiunt. Cauda sua elephantcm eadere
et sic
facit, et occidit
magnos
lus per adulatores
magna?
et
superbiam
ligat, et in
Apocal. xn, 4
dit.
qui casti sunt,
tamquam
vitce,
per caudam
ducit, et sic occi-
Cauda
:
lig-at,
diabo-
sic
:
ejus, scilicet
1N
PSALMUM
totius
liujiis
unum,
et
et
:
in
in
dicuntur duo.
magnificentia Dei,
quod subtrahente
do,
Numquid
sericordiae
illudes ei r/uasi avi ?
per partes
monstratur
ter
:
generali
quia sua largitate replet omnia. Secun-
partem stellarum cceli, in terram scilicet. Sed ei illuditur a Deo, quando aliquis quem jam tenebat, convertitur. Job. xl, 2i draconis, trahebat tertiam
quo colligit quod dixerat
partis, in
in
speciali, et
Primo,
31
CIII.
ciunt,
ibi,
29
f.
:
largitatem deQ-
Avertente autem
«
te. »
Dicit ergo
Sic das cibum, et brevi-
:
Aperiente
«
:
tnanum tuam,
le
largitatis
et
implebuntur bonitate,
tuae,
bonis
»
» miomnia
«
sibi
ad
necessitatem necessariis. lnfra, in Psal.
Omnia ateexspectant.» Eccetertium,
«
ordinatio appetitus sui
scilicet
Deum
ad ipsum
deside-
et
non quod
illa
ani-
malia ordincnt, sed ipse TJeus hoc
facit
rii
:
non delibera-
ordinat naturaliter,
vel
manum tuam, et animal benedictione. Sapient. i, 7 Spirilus Domini replevit orbem terrarum. Eccli. xvi, 30 Deus cxliv, 16
imples
Aperis tu
:
o/nne
.
:
:
terram respexit,
in
illam
implevit
et
bonis suis.
tive.
Ait enim Sic locum 'pra?paras hujusmodi aninuilibus et ipsa taliter multi:
:
plicas
et
:
eliam
supple, haec,
escam
illis
te faciente,
in
tempore.
omnia,
«
»
a te ut des
ejcspectant
«
enim dra-
» Ipsi
coni providet in cibo, qui, sicut alibi di-
dat escam omni carni
citur,
eliam spirituali dat escam,
Augustinus
bolo.
Chrislum cibum
«
draconi
dia-
bene vixeris, si male, habebis Si
«
:
«
Draconi
'.
scilicet
:
cibus eris.
Jerem.
»
li,
me quasi draco, replevil trem suum teneritudine mea.
Absorbuit
34
Avertente autem
«
scilicet defectus illorum, si
neficium,
dum
quo
in
tria
spiritu ablato, ibi, «
desiderii ret
:
lis
»
Nec I
cibum, :
«
est
quartum.
pulverem.
colligent
est
illi
ix,
9
:
...
.
faciem,
te
turbabuntur.
in
in
conturbatus
1
Aperiente autem Psal
cxxxv, 25,
te.
•
llic
.
Deuter.
devoralionem. Job, xn, 15
supra
:
factus
et
xxxi,
17
:
co, el crit :
Si conti-
micrit aq/t/is, scilicet beneficiorum suo-
rum,
oiiuti/i
legis,
homini.
«
siccabuntur.
Aufcrcs spiritum.
Quasi dicerel avertente,
eorum, cieitt.
«
2
mirum?
se,
facicm tuam a me,
Avertisti
.
Paulus,
et
scriplo sicut
de
Abscondam faciem meam ab
il-
.
misen-
et
(Juid
le
cniin Deo cura provi-
dando talibus
»
dixit
secundum
»
et
:
Kcce secunduin.
Turbabuntur
etiam
xxix, 8.
vi,
i
faciem
te
aufcrcs spiritum
«
quo vivilicantur, niendo in mortcm,
»
dicere illud Job,
l'-..,!.
»
:
AdministraUoi .|in "'L-ndus r e gitur lio
avertente
«
» largitatis
sum
de bobus
Deo ? Iist scd non eruditionis,
:
dice-
ipse fccit,
Numquid
manum,
Sic aperiente te r
:
implentur omnia .
de omnibus. dicit
in
»
Dicit eruro °
bonitate
autem
illum. Sapient.
»
magnum
ct
cura
dante
Et
»
.
scilicet
Quasi
« el
contrarium, quod
ad Corinth.
ri/ra est
sionis,
inhiant,
Pusillum
xqualitcr
et
llic
complementum.
Sic ad te
8
vi,
te illis. >
Auferes spirtlum.
Tcrtius, incineratio corporis, ibi, «
Quia ipsemet David
Dante
tanguntur secun-
tres
cordiaa, «
«
subtrahat be-
gradus qui sunt in defeclu talium. Piimus, afflictio, Secundus, mors
:
ven-
^n
Hic secundum,
te. »
«
ut
et
dcfi-
possint
Sagittx Domini
.
D. ALB.
quarum spiritum meum.
me
in
ebibit
indignatio
suntj
MAG. ORD. PTUED.
Et
«
pulverem suum,
in
xn,
Eccle.
unde sum-
»
revertentur, » pulvis
«
7
ierram suam unde
Deus spiritum elationis ab lioinine, quando vull, e1 tunc deficit in se, et hu-
tamquam conversus
rem. Job, xxxiv, 14 et 13
dd Deum
cor
flatum ad
se trahet.
simul, deliciet
suum,
pulve-
in
Si direxererit
:
spiritttrri illius
et
renovabis.
creabuntur,
so spiritu
novabis faciem
terrae,
ad Ephes.
24
iv,
cinerem revertetur carnalitas, et superbia in humili-
Cassiodorus
in
Deum :
novum hominem novum,
et
peccati
inslauiare digna-
Ezech. xxxvi, 2G
« tur. »
cor
novum homiAd
crealusest.
quoties te de veluslate
« creat, « in
illud Apostoli,
Renovamini spiritu mentis « Te toties Dominus
iv, 2:):
:
melius
ipsos in
Induite
:
nem,tjni secundum
post, « re-
« et » »
promovendo, secundum
vestrse.
konto
fpsius
:
Hic secundum, sci-
»
Ephes.
et
n, 10
profectus. Quasi diceret: Sic emis-
Iicet
omnis caro
Deficiet
tateni convertctur.
«*0
Ad Ephes.
factura, creati in Christo.
El
«
in
au-
erat. Spirilualiter
fert
miliatur
Cor
:
facta.
Et pulvis revertatur
:
sumus
12
l,
crea in me, Deus, el spiritum etc.
recturh,
pta sunt,
creata sunl. Psal.
et
titiiin,
rnundum
Dabo
:
vobis
spiritum novum.
Emitte^ spiritum. » Ecce secundum, in quo postquam Dci magnificentia os«
tensa est in operibus naturae, ostenditur
consequenter in operibus gratiae euntur duo.
magnificentia Dei
Primo,
Secundo,
Spiritus sancti emissione.
ih
in operibus, quoe liunt, ibi,
per Spiritum sanctum
El creabuntur.
«
Dicit ergo
et di-
:
Do-
Domini.
ribus
eliam
creationis,
et
monet ad gratiarum actionem
laudem gloriosam,
11
:
Sensum
quis sciet, nisi
tu dederis sapientiam, et miseris Spiri-
sanctum tuum de altissimis
litni
Et creabuntur.
quo ostenditur qua»
iis
iluo.
Hic secundum, in
»
diviria
magnilicentia
sanctus
agil Spiritus
Primum
et
:
in
sunt
est peccatoris justilicatio et
conversio, quse
est
quasi cieatio ipsius.
Secundum
est conversi profectus, et
am-
bulatio in
bonum, imo de bono
me-
lius, ibi,
Dicil
emittas, lieii.
'
\
«
Et renovabis.
ergo «
et
:
Rogo
natio temporis, in
rum «
Judith, xvi, 17
ulg. habet, emittas.
ut
:
»
qua sunt
exhibendae,
actiones
Cantabo Domino.
Spiritum
de nihilo ad
Misisti Spiritum
:
actionem determi-
illa?
ibi,
gratiay.
33
:
»
ln prima ergo duo. Piimo, admonitio
Secundo,
candus,
et
Dei glorifica-
quare est
ratio
glorifi-
et gratiaeei referendae, ibi, «
L&-
tabiiur. » Dicit ergo
Deum
:
Sic
monui, o anima, ut
benedicas, quia inagnilicatus es ut
et etiam moneo, « sit gloria Domini, » a te illi data per gratiarura aclionem multiplicem, « in s&eulum, »
ostendi
id est,
»
sic
creabuntur,
in
et gratiarum
pro tantis operibus. Secundn,
tione. «
et glo-
Primo, admonitio ad
dicuntur duo.
de gratiarum actione,
?
recreationis,
rificationem actoris pro operibus tantis
sed multo magis inoperibus gratiae: uude rogo, Domine, « Emitte spiritum tuum, » ad instruendum et justificandum, pnst missionem Filii ad redimenduin. ix,
post-
magnilicare ex ope-
et
Sapient.
Hic secundum
quam monuit Deum
mine,in operibus naturae superius enumeratis,
»
pars totius hujus Psalmi, in qua
hic
»
Sic magnilicatus es,
:
Sit gloritt
«
divisionein superius factam est secunda
loium. ritin
:
perpetuo I
:
quia ipse est rex saecu-
adTimoth. [,17: Regi
immortali,
etc.
Non
minis, qua) valde cito
sic
seeculo-
gloria
transit.
Isa.
hoxl,
:
COMMENTARIUS P>
Omnis gloria ejus quasi
:
Ergo brevis I
Machab. n, G2
Gloria ejus stercus,
:
el
Deo dant
vermis. Propter hoc sancli soli
gloriam,
agri.
flos
vilis certe in oculis Dei.
ct
12: Ponent Deo glo-
Isa. xlii,
PSALMUM
IN
CIII.
33
« Quitangit montes. » Hic secundum superborum punitio. Quasi diceret Sic respicit tenam, et facit eam tremere :
etiam
et
tangit montes,
«
licct et elatos,
«
et
superbos sci-
»
fumigant,
»
id est,
laudem ejus in insulis nuntiabunl. Sciunt enim illud Isa. xlii, 8 Glo-
compunguntur ad pcenitenliam. Taclus hic est illius digiti, de qim F.xnd vm,
nam meam
19
riain, et
:
non dabo. Nec judicium occultorum, II ad Corinth. iv, i Qui autem judicat me, Dominus est. Nec vindictam, Deuter. xxxn, 35 Mea alteri
:
:
cgo retribuam in tempore
est ullio, ct
'.
Digitus Dci est hic. Psal. cxliii, 5 Tangc montes,et fumigabunt. Vel, tangit :
:
affligendo. Genes. xxvu, 21
tangam
ut
carnem.
et
Isa. lxv,
Lselabitur.
«
scilicet
Secundo,
generalis.
32
y.
ilii,
Qui
«
:
Dicit ergo
Deus, quia suis,y>
non
tristari
cuncta
Hic
»
secundum,
quarc glorilicandus.
quippe, Genes.
:
Et fumigant, » in inferno. /umus erunt in /urore
«
Isti
.") :
meo, ignis ardens tola
in
in opcribus
dum, determinat et specilicat magis, quamdiu glorilicandus, et a quibus. Primum hic. Secundum, ibi, y. 35 « Defi-
unde debeat coni,
31
Caidabo Domino. » Hic secundum, quo postquam monuit ad glorifican-
glorificetur
:
Deus
Vidit
/ecerat, el erant valde boua.
:
ln prima
Qui
ra,
respicil. »
Hic specificantur ope-
pro quibus est glorificandus
guutur duo.
duo. Primo,
et tan-
ejus oratio, In prima
Secundo, su-
in justificatione peccatoris.
in
:
repressionem
elationis,
ibi,
«
et
dicit
quod
ponens se
in
psallet, et canlabit
Deo. In secunda, petit quod exaudiatur
Primo, opus misericordiae
perborum punitio condemnationem
34
ibi, y.
uJucundum
:
sit. »
Primo, quod laudabil
duo.
ore.
Secundo, quod opere,
latn
Dco.
ibi,
Psal-
«
»
Dicit ergo
Qifi
Haec qua? praemisi,
:
et srra- semper iau.les
'
tangit. » Dicil
tiae
ergo
sseculum,
Domino
Sic
:
etc,
gloria in
sit
qui respicit,
«
»
tremore contritionis Sic Petrum
de peccatis.
Luc. xxii,
(il
et
62
:
respexit Petrum. Et
cussus,
tremere
post
respectus
facit
quo Paulus, ad tu et ni.
tremere
con-
xxxn, li:
Psal.
respexit
in electos illius. illo
iv,
15:
Cum me-
Iremore vestram salutem operami-
Job,
ix,
ii
:
Commovet
Cf. Eccli. xxviu,
«
ferratn de loco
et naturse fecit
cantabo
o
tibi,
»
"J
Deus.
el
Imc propter 1 L
«Domine
',
vita
in
quaecumque illa sit, sive praesens, sive futura. Psal. cm, 33 Cantabo Domiuo itt ritu mea, psallnm Dco mco quamiliu sum. Nec mirum quia sicut mea,
»
:
:
dicitur, Eccli. xvu. 2ti
.1
:
mortuo, quasi
nihil, perit confessio. Psal. cxui, 17
morlui laudabunt
lc,
intiii ntrii «
«
.\.
eum*.
:
juramenti sui ad Isaac 10.
ejus
ceps
quod mandavit
:
Donec veniret verbum ejus, Eloquium Domini inflammavit
eum
Jacob, electi ejus. 7.
in servum venumdatus estJoseph *. Humiliaverunt in compedibus pe-
des ejus; ferrum pertransiit ani-
ejus, et judicia
servi ejus
:
trivit.
19.
Semen Abraham,
6.
,
ma-
17.
ejus quse
oris ejus.
meos
prophetis meis nolite
Et vocavit famem super terram etomnefirmamentum paniscon-
Dominum, etconfirmami-
Mementote mirabilium
5.
eis reges.
"christos
16.
quaerentium Domi-
quasrite faciem ejus semper.
:
pro
tangere
lignari*.
:
num. 4. Quaerite
Nolite et in
2.
hominem nocereeis:
reliquit
et corripuit
gentes opera ejus. ei, et
Non
ejtis beneficia.
s
Exod.
iLvi, 6. 1,
~ ;
A.
1.
vii,
17.
dolum
face-
ALB. MAG. ORD. PR^ED.
D.
56
Moysen, servum suum \ Aaron quem elegit ipsum. Posuit in eis verba signorum suorum, et prodigiorumin terra
27
-
Cham
guinem,
3 :
et
eo-
occidit pisces
et
*.
3o. Edidit terra
netralibus Dixit,
3i.
37. Et
auro
eorum ranas in peB regum ipsorum .
venit
et
sciniphes in
Et
finibus eo-
41. Dirupit
eorum grandinem, comburentem in terra
.
eorum,
fluxerunt
et
,
et
:
eos ".
abierunt in sicco flu-
,
:
fuit
verbi sancti
quod habuit ad Abraham,
puerum suum Et eduxit populum suum ,3
et
.
eorum, et contrivit lignum finium eorum. Dixit, et venit locusta, ct bruchus cujus non erat numerus 7 Et comedit omne foenum in terra eorum et comedit omnem fru-
43.
ctum terraeeorum. omne primogenitum
45.
:
35.
petram
Quoniam memor
42.
sui,
vineas
incubuit
venit coturnix
et
cceli saturavit
mina
pluvias
percussit
profe-
in
.
Petierunt,
40.
pane
,
ficulneas
34
et
tribubus
timor eorum super eos. nubem in protectionem Expandit 3q. eorum, et ignem ut luccret eis 10 per noctem
ipsorum. 33.
argento in
.Egyptus eorum, quia
aquae' 2
ignem
erat
est
ctione
et
ccenomyia
omnibus
Laetata
38.
rum". 32. Posuit
non
et
,
cum
eos
eduxit
eorum infirmus.
non exacerbavit sermones suos. Convertit aquas eorum in san-
rum
nis laboris
'.
28. Misit tenebras, et obscuravit
29.
", pnmitias omeorum.
eorum
in terra
26. Misit
in exsul-
tatione, et electos suos in
laeti-
tia.
44. Et
dedit
et
runt
:
illis
:
Ut custodiant
36. Et percussit
et
regiones gentium,
populorum possede-
labores
justificationes ejus,
legem ejus requirant.
ArguiM tesimus quartus in toto libro. Postquam tum Paal
IX
PSALMUM
enim monuit ex cousideratione beneficiorum toti humarib generi, imo toti creaturee exhibitorum ad laudandum Deum, hic ad eamdem laudem ex con-
CIV
OIMMENTARIUS.
beneficiorum
sideratione «
Alleluia ".
Abrahae
»
et
spirituali
semini ejus in iide,
semini, inquam,
:
non
exhibitorum
carnali procreato
ex carne. Confitemini Domino.
«
mus 1
s '
5
»
Hic
quartus in secunda parte
Exod. 111, Exod. vn,
10, et iv, 29. 10.
Exod. x, 21. Exod. vn, 20.
Exod
vni, 6.
6
Exod.
viii,
"
Exod.
x, 12.
9
Exod.
xi). 29.
id
xii,
16, 24.
35.
est Psal-
libri,
cen-
Quia vero benelicia talibus prseparata ut exhibeantur,
10
Exod.
Corinth. x,
xiii,
21
et
;
jam Psal.
exhibita, quasi
lxxvii,
14
;
I
ad
1.
11
Exod.
,J
Numer. xx,
11.
13
Genos. xvn,
7.
14
Les Septante.
xvi, 13.
dit M. 1'abbe Lesetre, donpour tilre au psaume ie niot iXXrjJkouia qui, dans le texte hebreu, appartient a la lin
m-nt
du psaume precedent. Les quinze premiers
lnvitat
nter adl riem Dei consitte 1.
e
'
er
cioraa exl n.iioi
Ai rahs senini e
COMMENTARIUS prseponitur titulus huic
inefiabilia sunt, Alleluia,
rmen An gelicum.
Psalmo, tur
Alleluia,
«
quod
»
interpreta-
secundum Cassiodoruni,
invisibilem
huleluu ident
quia
»
:
Laudate
«
est
quod laudate, iah, invisibilis. Dicitque Cassiodorus, quod « est carmen Angeli« cum, et a nullo interpretum mulatum.
«
PSALMUM
1N
vident, etc.
57
Kt in conspectus ejus, tantae
non possunt non
pulchritudinis,
scilicet
laudare, nec silere a laude. Apocal. xiv, 3
Cantabant
:
unlr sedem,
scilicet
et
tionem, quia movere nos
»
laudem.
laus in ore jieccaloris
tes.
:
i)
otnnino puri
illi
specialiter qui
mundi sunt
et
Angeli. Dicant ergo
privilegio
propter laudisexercitium
et
speciali
ipsi
suum
ltem,
Alleluia.
:
a peccato,
enim hoino quasi ad tempus laudat sed illi non cessant. Apocal. iv, 8 Requiem non habcbun/ t/ie ac nocte dicenSi
:
:
Primo,
in
ad Dei
duas par-
Dei laudem. Se-
invital ad
cundo,subdit Iaudendi rationem,
Dominus. » Inprima duo. Primo,
ibi,
y.7
:
Ipse
«
est
frequentiam.
Agni. Talis
inlend.it
autem Psalmus
Dividitur
:
:
novum
quasi canticum
Dei
ergo litulus insinuat etPsalmi materiam, quia de Iaude Dei agit, el actoris inten-
Carmen vero Angelicum dici potest quia si immunes a peccato debent laudare Deum, Eccli. xv, Non esl speciosa
scilicet
CIV
dem
ad lau-
invital
Dei exteriorem. Secundo, ad inte-
riorem,
ibi, in
meum.
prima
ln
medio
y. 3
:
«
Lxtetur cor
»
tria.
Primo,
invitat ad
lau-
tia: Sanctus, Sanc/us, etc. Cantent ergo,
dein Dci exteriorem. Secundo, determi-
qui cantare consueverunt Alleluia. Itein,
nat
suum
medio
nem
propter continuam Dei fruitio-
est
perpetuam, qua excitantur ad
et
iaudem
non possint
ut
Mattb. xvm,
II)
:
versets forment le
dapres 1'auteur du etc,
xvi, 7,
non Iaudare. Angeli eorum semper
du cantique
debut l er
a
fut chant(5
qui,
des Paraliporuenes,
livre
1'occasion
du trans-
port de 1'arche a Sion. Le psaurae est donc au
moins conlemporain dc cet gvenement, auteurs protestants ou rationalistes qui
cai les 1'atlri-
buent a l'6poque posl^rieure a la captivit£, et supposent que le chroniqueur, en linserant dans 1'histoire de Uavid, la antidate' de plu-
donnent aucune raison pour appuyer leur sentiraent. Leur afliimation ne saurait donc prevaloir contre celle de l'histoire sacree. Dans les Paralipomenes, la forme exhortative remplace la forme narrative du psaume ainsi « recordamini, » Lieu de n inemor fuit, » y. 8. ^. lli est niis au sieurs centaines d'ann£es, ae
;
Cette
simple
voulu
adapter
modification le
dclmt
ars
Psaum
COMMENTARIUS Et secundum sex benefi-
Sex benafi- est, specificat. 5
"Sviniius coiiata.
cia
gex p ar j eg Pi-imum est terrse Chananaeopromissio. Secundum est contra ini-
rum
micos
numero.
essenl
terra .Egypti
multiplicatio,
il)i,
Misit
Moijsen.
ibi, y. 311
Quoniam mcmor.
in 12
ibi, y.
:
»
promisit,
quando «
:
disposuit.
Dicens
» :
Quarto,
Tibi dabo.
et
Memor
quibus promisit,
lio,
«
8
ibi, y.
quomodo
fuit. » Ter-
U
ibi, y.
quid,
Quod £.11:
«
:
ibi,
72
73
et
quod mandavit
Verbi
«
id est,
Mandavit suum. \'A
Glossa.
telligatur
prima duo. Describitur enim promiltens a dominio duplici. In Juda-is primo et in Gentibus secundo. In
Novo, mandavit ucm, ct vitam usque
in
si
autem inTestamento
factis in illo, sic-
In Psal.
est.
Testamento
in
Illic,
:
:
Si
planum
ut vult Glossa, tunc
'.i
condilio,
est
de
spiritualiter,
promissionibus
cx,
de promissione
mandalis meis obedierint.
cxxxii, 3
»
lestamentum
intelligatur
si
Psal.
seternum
in
lunc intelligenda
et
el
omnes. Finitum sumitur pro
inliaito, sicut vult
Novo
scilicet,
etc.
nuntiari
»
Dominus
»
Et me-
:
:
mille generationes,
et « iu
in
litterali,
In prima quatuor. Primo, dicitur quis
promisit. Secundo,
i,
servorum luorum, Bdelium
rael,
publieari,
Ex-
-'
:
Sextum, ipsorum
»
terram promissam introduetio, «
26:
jf.
Luc.
factse.
juyurnndum quod juravil ml Abraham patrem nostrum. Exod. xxxn. 13, dicebal Moyses: Recordare Abraham, Tsaac, et fs-
a
est
ibi,
61
quibus jurasti per temetipsum,
Quintum, ipsorum
»
sustentatio in deserto,
pandit nubem.
in
21:
f.
Quartum
»
servitute ^Egvptiaca liberatio, «
Cum
«
Tertium, ipsorum
»
Et auxit populum
«
12:
fratris protectio, ibi,y.
tempore
CIV.
morari testamenli sui sancti
exhibita ad litteram, sunt
genti
illi
PSALMUM
IN
scilicet
benediclio-
sasculum.
:
Ait ergo: Sic laudate, et beneficia ejus recolite, quia ipse
«
Dominus Deus uo-
non tantum apud nos
ster, »
potest, imo,
universa terra judicia ejus
« in
runt. Isa. liv, o
Deus omnis
:
cur-
»
terrse
wo-
cabitur. Sed contra, in Psal. cxlvii, 20
Non
omni
fecit taliter
eis.
Respondeo.
Verum esl primo et principaliter, sed omnibus manifestavil secundario, ut tieex (jentibus
ret
unus pastor
et Judeeis
unum
ovile, et
in Ghristo.
Quod
disposuil. » Hic tertium, qui-
bus promisit est
facta
secundum
et
:
promissio,
illa
quibus
tres
dicuntur
liic
Primum, Abraliam. Secundum, Isaac, ibi, « Et juramenli. » Tertium, Jacob, ibi, v. 10: « Et statuit illud. » tria.
nationi, et judi-
sua non manifestavit
cia
:
«
Dicit ergo
promissionis
memor
Sic fuit
:
testamenti,
«t/uod» testanieii-
scilicel,
» « disposuit nil Abraham El juramenti sui, » repete, fuit memor, « i/uod disposuit ad Isaac. » Ge-
tum
i.
«
nes. xxvi,
3
Tibi
:
semini tuo dabo
2
faciem abgssi. Job, m, 23 eum Deus tenebris. Et ex
erant super
r
i,
Ephes.
rv,
:
que
18
Tenebris
:
Isa. v,
25
et
Et adhuc manus ejus extenta. Vel, aliam
litteram,
excaecati, et
obscurati peccatores reprobi, tunc magis
exacerbant
Deum.
l,
omne
5
si(
Exod.
1
Cf.
8
Exod.
w\
aquam
\,
22
vii, -jo el
(luminis
eaput
Et tunc moriuntur
mcerens.
homines curiosi
quibus, Ilabac.
14
i,
de
luxuriosi,
et
Facies homines
:
quasi pisces maris. Quippe in sanguine
non 2
sed in
est vita piscis,
aqua.
lsa. l,
Computrescent pisces sine aqua,
:
morientur
in
iii,
siti.
Sapientia
17: Sapientia
immunditiam
pacifica.
el
qux desursum
primum quidem pudica
esl,
Dei
auteni
quia et munda,
:
et
est,
contra
deinde vero pacifica, con-
:
tumultuositatem.
tra
xsecundum HeDominumpeccator.
Convertit aquas. » llic tangit secun-
signum,
utra-
:
corrumpit
in anima. caput languidum, ct
Omnc
:
cor
pisces,
Et
el 'Jl
portentuin
:
in
quo
23. :
coram
tio.
Pharaone
et
servis
terra
eorum ranas.
»
Hic
multiplicatio. Secundo, vehementia mul-
i/ui
p
3
signum, ranarum procreaDuo ergo dicuntur. Primo, ranarum
i\in»
.
,..
..
.
,
Quasi diceret
15
Deuteron. vu,
»
infirmus.
Auferet Dominus a
:
guorem,
et
7nas. Sic
non tantum
omnem
te
infirmitates
lau-
JEgypti pessi-
divites in sapientia
sed fortes in virtute et sa-
et eloquentia,
Dominus. Isa. xl, 31 Domino, mutabunt for-
nos suos cducit
Qui sperant
:
quia « nou erat in tribu-
et etiain sani,
bus eorutn
exierunt locupletes
Sic
:
secundum.
Ecce
»
erat.
:
in
clauslra,
»
quia similia
:
,
SS
Lmlata
/Egyptus.
est
Hic quartum
»
qua agitur de be-
totius hujus partis, in
nelieio in ipsorum liberatione do >'Egyp-
Postquam enim
to.
ostendit
per quse, et quomodo,
egressi sunt,
et
ostendit quid
secutum
:
tamquam grave pon-
oneri babent,
char.
2
xiii,
Pondus super
:
xii.
:{
:
Et
erit
:
tunc
el
«
:
Jerusalem lapidem oneris cunctis popuItem, quia eos etiam videre vix sus-
lis.
tinent. Sapient, n, lo
etiam
Non
videndum.
»
Et statim addil,
scilicel
»
tan-
illorum,
profectione
in
mor eorum,
n
illis
i
16
:
Tam-
quam nugaces sestimati sumus ab illo, et absthiet se a viis nostris tamquam ab immunditiis. Job, xvm, 3
:
Quare repu-
ut jumenta, et sorduimus co-
tati sumus ram te? Item,
parent
:
quia juxta lales magis ap-
quia opposita juxta se posita,
Herodes decollavil Joannem Item, quia malos rumores eis de morte seterna. apportant, scilicel dixit Achaz de MiIII Heg. xxit, 8.
a qui-
et
:
.-Eggptus.
Isetata est
«
:
id est,
Itetitia
liliorum Israel.
scilicel
:
Saul adspiciebat Da-
nobis peccata legis. Propter hoc fugavit
illis
nymia, continens pro contento, yEgyplii,
nobis
est
Reg. xvui, 9
Meto-
in
la;litia
lsetitiae,ibi, «
Dicit ergo
Za-
ponam
in .
1 "
ii
1 1
i'ii
entier, 1'aulie rn
citation continue L'historien
el
Les
i i <
1 :
>
-
1
partie
versets
trois
reproduits
1
par notre
el
en
ciWs
pai
psaume
peuvenl parfaitemenl i'antiques formules de priere empruntees parle psalmiste. « L'au« teurnecesse poinl d'avoir le peuple devant Ies fi
«
tunc
constantia mentis
el
«
Phinees
virtute
Numer. xxv,
nicantes. riilissiU
peccaverunt,
Sic
:
7 el 8
et
sic
stetit, »
contra for-
Quodcum
:
Phinees,filius Eleasari,
filii
Aa-
ron sacerdotis, surrexii de medio mullitudinis
ambos
:
arrepto pugione,...
et
simul,... in
/cr/
:
i
:
a
(Juia
modus Et
vcl
distinxit
sc^niiai
COMMENTARIUS Dicit ergo
tunc
Sic peccaverunt
:
vexatus
«
turbatus,
Moyses,
est
quodam
et
impatientia,
tsedio
propter
«
»
«
:
et »
quasi conaffectus
Numer.xx,2 etseq. adversum Moysen cl Aa-
ron
:
:
versi in seditionem dixerunt
et
Gur eduxistis ecclesiam Domini ludiitem,
ut et nos el nostra
moriamur
?
jumenta
CV.
99
In prima duo.
v.
'>'.')
Primo, tangitur culpa
Et commisti sunt.
«
:
ergo
Dicit
»
Praemissa
:
fecerunt
« et »
gentes, » eas destruendo, vel captivando,
Quia exacerbaverunt. » Ecce causa « Quia exacerbaverunl, »
turbationis
:
durius loquendo, « spiritum ejus.
Spi-
»
sonat bic in superiorem animae par-
tem,
rationem, quae turbata
scilicet
fuit
illorum sermonibus, contra illud Joan.
ia
xiv,
1
Non
:
in
tandem venientes in terram promissionis, « non disperdiderunt ^Egypto,
«
ritus
Et
«
:
eorum quantum ad omissionem, Secundo, quantum ad commissionem ibi,
quas Dominus dixit
turbetur cor veslrum.
eas
Cum
:
tra-
Dominus Deus tuus tibi, perad internecionem. Sed, 7, dicitur quando jam erant in
diderit eas
cuties eas usque
Josue,
i,
terra
Confortare,
de
:
ct esto
robustus val-
ut cuslodias, etfacias
omnem legem
:
quam Sed
etc.
ul
»
illis,
disperderent. Deuter. vn, 2 «
M
ibi, >.
servierunt. »
:...
in soli-
PSALMUM
do, idololatria? illorum,
et
eos, » sic irritan-
tes et exasperaules.
Convenerunt
IN
prsecepit tibi
haec omiserunt
Moyses servus meus. nam non sunt dele:
gentes qua> erant in terra Chanaan '. Et, Judicum.ui, et 6 Filii Israel ha-
tae
Et distinxit.
«
modus
effectus, vel
non
Hic tertium,
»
scilicet
perturbationis
quia
:
Moyses
sicut in aliis sanctis, severe
sed distinguens lioc ab
processit,
aliis
Ait enim
:
Sic irritaverunt Moysen, et
propter eos vexatus
« et distinxit, »
est, et
turbatus
Audite, rebelles
increduli
et
:
Num
depetra hac vobis aquam poterimus ejicerc ? Hffic autem haesitatio, qua dixit :
Num i,
6
:
licet,
'.'
etc,
filias
dictum esset etiam, Deuter. vu, 2 inibis
rum
cum eis
ciabis
du-
.... et
eorum, cum tamen et 3
conjugia.
fuit
illud
Postulet aulem
Et commisti sunt. » Hic secundum pertinet ad culpam, scilicel cominixtio in quo dicuntur duo. Primo, «
:
cum
Deo
sci-
nihil hsesitans.
malis habitatio. Secundo, ipsorum
malorum,
et in nialis
didicerunt.
peccatum. Jacob.
in fide, a
iinilatio,
Sic peccaverunt
:
omissionis,et etiam commissionis
quia
«
commisti sunt
peccato :
« ct, »
Gen-
inter
loco et habitatione, imo matrimo-
iiiorum conjunctione, sicut tempore lolius illius partis,
in
qua
Hic tertium tangil
peccata
illorum.
enim
peccatis
/Egypto,
deserto, hic langil
missionis
:
el
e1
illis,
quae
postmodum facta
in
terrra
Judicum
pro-
dicuntur duo. Primo, tan-
gitur culpa inobedientiae illorum.
Cf.
fece-
quae in
i,
28 et seq.
Secun-
factum
est,
I
Esdrae, ix. 2
runt de filiabus eorum sibi et
Tactis runl iu
drae
/.'/
«
ilii,
»
Dicit ergo
id est,
Non disperdiderunt.n
3S
quod
tes, »
«
:
ncque so-
eis faedus,...
hoc miraculum vel sig:
:
xeruut uxores
:
num, et apparuit « in labiis suis » quia non cum tanta constanlia fecit hoc sicut alia, sed haesitando dixit, Numer. xx, lll
:
Non
haesitavit.
sic
•">
bitaverunt in medio Chanansei
I'.—
Tule-
:
et filiis
su
.
commiscuerunt semen sanctum cum
populis terrarum. V,;,i hic diligenter,
sua oattira
rati
vuli
Philosophus,
iemobili
:
quod
in
lendii ad iii
separel
umle Qnis pl.inlanuu
omni onehoc, n est
sicut
bile
ah
palma.
»ep» r» ri nill
.
.1.1
in
ALB. MAG. ORD. PIEED.
D.
100
qua separatur activum
« Et servierunt. » Hic tangitur peccatum idololalriae et dicunlur duo. Primo, venerationis exhibitio idolis. Se-
ma-
a passivo,
sculinum afceminino. Similiter et gratia ad
pretiosum a
lioc tendit, ut
Vidit, inquit,
cipio Scripturae
'.
cem quod
bona
tenebris.
esset
Ergo
filii
vili
Domiuus
getur, et hoc ostendit
segre-
vehementia venerationis, quia usque ad filiorum immolationem, ibi,
cundo,
in prin-
Deus
lu-
lucem a
et divisit
:
:
37
f.
Et immolaverunt
«
:
Tn prima duo. Primo,
Israel, clerici scilicet,
»
filios:
veneratio ido-
debent alaicis separari.Numer.i,49 et50:
lorum. Secundo, scandalizatio aliorum in
Tribum Levi noli numerare, nec pones summam eorum cuui filiis Israrl sed
facto,
super tabernacutum testimonii, etcuncta vasa ejus. Ideo dicitur Vos estis genus electum, eis. I Petr. u,9 constitue eos
Et hsec
attendenda est quantum ad alfeclum, habitum, oflicium, et vitam. Sed, heu totum idem quantum ad affectuin. .levi,
13
remomnes
avaritise student.
14
Ita
:
sacerdotes jam
itt
dedili essent,
ris o/firia
lemplo,
et
neglcctis, festina-
sacrificiis
rent parlicipes fieri palsestrse, et prsebi-
Et quantum ad vi-
tionis ejus injustse.
tam,
Et
et
conversationem.
populus,
erit sicut
adorantes
Isa.
xxiv, 2
sic sacerdos.
illos.
querunt mc,
Quasi diceret
factum prium, 13
Is-
Item,
in
Hic secundum.
servierunt
Sic
:
scandalum,
aliorum.
«
:
et
»
Et
pro-
Josue, xxin, 12 et
Si volueritis geutium harum,quse
:
iniervos habitant, erroribusadhserere,...
erunt robis in foveam
offendicuhan,
:
eis, e/
Dereli-
:
servierunt diis alienis. est illis. »
esl illis et
servien/es
Heg. vui, 8
I
c/
Et factum
«
Machab. iv, non circa altased contempto
II
deos alienos,
rjuentes
veste peregrina. ltem,
officium.
filii
in conspectu :
Quantum ad
:
induti sunt
»
alii,
Domini. Et iterum, in eodem, $. 19 Multo faciebant pejora quam fecerant pa/rcs eorum, se-
:
quantum ad
malum
rael
hahitum quas enim differentia ad niilites, imo ad mulieres, quod turpius est? Visitabo... super omnes Sophon. i, 8 qui
eoruux,
Surrexerunt
:
qui non noverant Dominum,et operaquse
miuori usque ad majo-
^4
:
servierunt, »
sculptilibus
«
10 et 11
ii,
Et
«
fecerat cuin Israel. Feceruntque
!
rem.
Sic commisti sunt, et didi-
:
idololatrando,
Judicum,
separatio
Et
«
ibi,
»
cerunt illorum opera.
:
regale sacerdotium.
quod multum aggravat,
factum esl. Ait enim
:
vn
30
,
:
laqueum, ct Jerem.
ac
etiam
et
aliis.
Posuerun/ offcndicula sua
in
quia Praelatorum vita debet excedere vi-
domo in qua invocatum es/ nomen mcum. Mattb. xvin, 7 Vse mundo a
tam simplicium clericorum. Genes.
scandalis,
inter ipsos clericos debet esse separatio,
i!)
Gad
:
accinctus
eurn. Et, ad
Hebr.
proeliabitur v,
1,
dicit
xlix,
ante
Paulus
:
Omnis Pontifex ex hominibus assumplus, pro hominibus constiluitur in iis quse sun/ ad Deuni.
:
Prselatorum
sia;
El
lorum
didicerunt. » Hic secundum, imitalio.
Ait eniin
misti
ma-
:
rui/t. »
« et »
mala
sic «
et
com-
didicerunt opera eo-
pessima. Jerem.
iv,
22
:
Sapientes sunt ut fdciant mala, benc autem facere ncscierwit.
1
Genes.
i,
4.
Yerumtamen, ei
sicut di-
suspen-
ut
deretur mola asinaria collo ejus,
E/ immolaverunt.
vehementia
in
Hic ostenditur
»
tria.
Primo, filiorum
latio. ^.
38
ctio «
E/
quia usque
veneratione,
ad immolationem progeniei
Sic inter Gentes sunt
:
!
Clericorum, et Eccle-
cituribi, y. 6, melius essel
«
«
scilicet
el
:
et
dicuntur
filiarum
immo-
Secundo, modus immolaudi, :
«
Et cffuderunl.
totius
terrae
infcc/aest. »
» Tertio,
ex immolatione,
ifii,
infeibi,
COMMENTARIUS In prima
Primo, filiorum
duo.
Secundo,
molalio.
filiarum,
im-
ibi,
quw fecit, noxium quem sa
Dicit ergo
servierunt sculptili-
Sic
:
non in modico, imo mullum, quia « immolaverunt filios suos, » ipsos comburendo, vel aliquo modo intcrliciendo, ad litteram. « Et filias suas, » circa quas major quodammerto pietas dxtnoniis, » id cst, ido-
«
bouorem dsemonioruin fabricatis. Sed si hoc nusquam legilur in liistoria rei gestae, mentiri non potest in
Propheta quoddixit
illis
probari per hoc
videtur
et
:
Moyses, Deuter. xviu, 9
:
propter sanguinem in-
et
effudit,
implevit Je-
et
rusalem cruore invocentium.
bus, et
esse debebat,
101
Juil/iiit. i/t auferret eum coruin se. propler peccata Manasse univer-
/ilias. »
lis
CV.
coutra
Et
«
PSALMUM
IN
gum
xxi,
lii
Insuper
:
innoxium fudit mis,
ad
donec os.
IV Resanguinem
Et,
et
Manasses multum niusque
impleret Jerusalem
Psal.
i.xxvui.
.!
Effuderunt
:
sanguinem eorum tamquam aquam
ii/
circuitu Jerusalem.
« Sanguinem dum, quorum
Quasi
diceivt
filiorum. fueril
sanguis.
sanguincm effude-
Sic
:
Hic secun-
»
effusus
rum Gentium.
runt, « sanguinem o scilicel « filiorum suorum, et filiarum suarum. » II Pa-
natio,
ral.
Cave ne imitari
abominationes
velis
illa-
Haec autem erat abomiquod filios et filias immolabant, secundum quod Jcrem. vu, 31 .Edifi:
caverunt
cii
In anno
regno suo, eliamper scripturam, dicens, •humDei
quem om-
quibus
in
»
Dominus spiritum
Persarum
nes nus descendebamus,
Zachar.
resur-
ejus t;loriosa
in
rectione, scilicet de limbo, ad
et eripuit
«
:
primo Cyri, regis Per.sartan.it/ compleretur verbum Domini ex ore Jeremise, suscitavit
nibus eripiemur
110
testamenti tui emisisti vinclos /uos de lu-
Sic dixit,
:
ibi,
Tertio, ereptio a morte,
»
quod consequens « El eripuit. » Dicit ergo
corpore,
in
CVI.
et
canticum Agni, dicentes
mirabilia sunt opera
:
Magna Domine
tua,
Mirabi-
Detts omnipolens. Eccli. xi,
i
Ua opera Mtissimi solius,
gloriosa, ct
absconsa,
et
et
:
invisa opera illius.
•>
Et
«
%
ALB. MAG. ORD. PRyED.
D.
120
A duobus autem eos describit
Hic exprimit con-
sacrificent. »
modum,
Fessionis ct laudis
qucin tangit
duobus. Primo enini monet ad con-
in
fessionem laudis in ore. Secundo, ad de-
votionem
in
annuntient.
laudando
in corde, ibi, «
Dicit ergo
quod
Sic dico,
:
crificium laudis,
Reddemus
:
rum. El
confitean-
Propter
cxv, 17
in Psal.
:
Tibi sacrifi-
Paulus, ad Hebr.
lioc dicit
do
exsultatione,
? « In
ejus.
10
Labiis e.rsul-
meum. Tob.. xm, Dominum, omnes electi
laudabit os
Benedicite
:
:
ejus: agitedies
leetitise,et
confitemini
illi.
sed
et
Judseam
:
ad duces
me
donec veniam
Quasi diceret
scendunt mare in navibus,
operalionem
Pendet constructio antecedenti littera :
et
et
Qui de-
:
sunt
« famuliis. »
in aquis
in sequentibus.
secundum Glossam
mo modo
bonum,
regi
regionis trans
qui el dedit.
« Facienles. »
cientes
jacet
terram promissionis.
Si videtur
:
flnmen, ut traducant
Quomo-
supple, cordis
»
et corporis. Psal. lxii, 6
tationis
»
liabylonem
Esdrae, n, 7
epistolas del rnihi
xin,
primum magis,
:
quod Eupbrates
in
Et annuntient opera
ma-
ad litteram, quo venitur in Jeru-
quia certum est
II
Deo. «
etiam qui descen-
et
forsitan redierunt
inter
alibi, Psal. xlix,
Offeramus hostiam laudis semper
:
Sic laudent in Babylone
:
dunl mare, vel Euphratem, fluvium
ximum
illo
Facientes
«
salem, vel mare ipsum per quod aliqui
xiv,
Sacrificium laudis honorificabit me.
:
1">
Osee,
vocalis.
»
sa-
ibi,
»
Dicit ergo
vitulos labiorurn nostro-
cabo hostiam laudis. Et 23
operalionem.
'/
a miseria liberati,
tur, « et » in confitendo « sacrificent
3
postquam descenderunt,
/
»
a de-
:
scensione in mare, etoperatione in
potest ordinari
Vel,
cum
sed puto melius pri-
:
tunc sequitur sequens ver-
sus.
33
Q u^
"
descendunt mare. » Hic
ter-
tium, in quo agitur de beneficiis exhibiin reversione
tis
:
et divide
sicut et prsecedentia.
in
quatuor
Primo, tanguntur
mala et adversa revertenlium. Secundo, clamor pro liberatione, ibi, £. 28 « Et clamaverunt. » Tertio, ipsorum liberatio post clamorem, ibi, in medio y. 28 :
:
«
Et de necessitatibus. » Quarto, invitat actionem gratiarum, ibi, y. 31
ad «
:
Confiteantur Domino.
Mala
autem
quantum ad
illos
tangit,
mare mare more aquarum collectio-
qui navibus pcr
periculorum
certitudinem
per experientiam. Secundo, qualitatem et magnitudinem et cau-
sam,
ili. y.
2o
:
« Dixit, et stetit. »
In prima duo. Primo, descriptio cognoscentium pericula. Secundo, cognitio certa illorum a talibus, ibi, y. 24
viderunt.
Cf.
111
:
«
Ipsi
»
Reg.
ix,
26 et
-27,
Et mirabilia. Ait enim « lpsi
ibi, «
:
perientia,
«
ejus in profimdo,
Euphrate
et a,
H, 22
et teq.
Psal.
»
viderunt,
opera Domini, »
»
et
certa ex-
mirabilia
in inari scilicet, vel
facta.
autem mare
Spiritualiter
appellans
Scriplurse, omuein nem. Primo ergo tangit
Ipsi viderunt.» Primo, tangitur cog-
operum Dei generaliter a talibus. Sccundo, mirabilium in aquis specialiter,
»
revertentium
descenderunt,
«
nitio
cm, 25
:
est
mundus.
Hoc mare magnum,
spatiosum manibus,
Habac.
etc.
i,
14
et :
Facics homines quasi pisces maris. Naves in
hoc mari sunt Ecclesia? diversae per
mundum
fluctuantes.
Haec
est
classi»
Hiram, qua? afferebat aurum de Tharsis, ei classis Salomonis Christus enim Hiram, et ipse Salomon. lliram interpreta1
.
tur frater
meus videns
:
et ipse
frater
noster per naturam humanilatis. videns
omnia per naturam divinitatis et ipse Salomon, id est, pacifieas. Xavigatores :
Curmi
COMMENTARIUS harum
naviuni, sunt
quippe
ipsi Praelati,
sunt piscatorcs. Malth.
ipsi
19
iv,
ipsi
vident opera Dei, et mirabilia quae
facit
mundo.
gant
Eecli.
mare,
26
xliii,
pericula
enarrent
Propler hoc unus nauta.
quem totam
;td
siam, dicebat,
scilicet
Petr. u, 11
pere-
et
tamquam ab
:
Et Paulus,
itineribus ssepe,periculis
ait
:
In
fluminum, peri-
latronum, periculis ex genere, pe-
riculis
':c
Gentibus... periculis in falsis
fratribus. Navis etiam
Sapient.
xiv,
:
Christo,
virtutem babel
quae
descendunt,
mundum
navibus his
narrare possunt mira-
ipsi
quae in seipsis vident, et
quomodo
a
animas suas, mare per ratem liberati
sunt. Qui ergo in
bilia
est.
pceni-
ligno,
credunt homines
transeuntes
Etstetit.
»
:
'.'
:
et
sletit,
spirilus,
id
uou
»
id est,
»
transeundo ventus.
procellosus.
est,
ex diversis
e
venit,
procellse, »
autem
Hic
ventus
contrariis collectus.
el
cxlviu, 8
in Psal.
Infra,
Spiritus procellarum,
:
faciunt verbum ejus.
>///./
sentiunt
cessant, et surgunt tempestuosi
fluctus tentationum. Eccli.
xxxix,
21
et
Et exaltati.
secundum, fluquo dicuntur duo. Primo, fluctuum commotio. Secundo, motus commotionis. ibi, y. 2(i « As«
Ecce
»
commotio
ctus
in
:
:
cendunt.
»
Dicit ergo
pcenitentia
designata
Exiguo
.">
modicae,
tenliae
crux,
per crucem
scilicet, qua?
et
tanta
26,
xi,
uarrat hujus maris pericula, ubi
culis
«
aquis profundissimis.
ad Corinth.
II
collisio ipsa, ibi,
seterno ordinavit, cujus dicere est facere, n
grinos abstinere vos a carnalibus desideriis
xit, »
«
Eccle-
121
Sic dicunt. quod viderunt quaenam fuerunt illa « Disupple, Dominus, in verbo suo
pericula
Pctrus,
Charissimi,
:
CVI.
Dicit crgo
ejus.
pertinebat regere
I
tamquam advenas
vos
obsec.ro
Qui navi-
:
Seeundo,
Fa-
:
ciam vos fieri piscatores hominum. in
PSALMUM
IN
Sic factus est venlus pro-
:
cellosus, « et exaltati sunt fluctus ejus, »
maris
scilicet. Isa. li, 15 Ego sum Dominus Deus tuus, qui conturbo mare,
et
:
intumescunt fluctus ejus.
autem
Spiritualiter tentatio est,
Tempestas Aquilonis,
rum.
daemonum
et
tem-
et
:
congregatio spi-
principum mundano-
scilicet
ira3
proceliae
de qua Eccli. xlvii, 18
pestas maris,
ritus,
spiritus
tribulatio, quaj est
et
spiritus
:
enim pro
Opera Domini universa bona valde. In rerbo ejus stetit aqua sicat conge-
ira accipitur.
Genes.
nebit spiritus
meus
ries\
teni
lit
ad praeceptum Dei aliquando. Jo-
n:v,
i,
13
22
:
super Dixit,
«
^U
et
stetit.
Hic secundum.
»
ijiti/i
Praemissa enim periculorum certitudine,
uae,
subjungitur de magnitudine
/i/n/i
et
:
dicuntur
duo secundum hoc. Primo, pericula. Secundo, periculorum monstratur vehementia, ibi, in medio y. 26 « Anima eorum. » In prima duo, secundum duo ex quilms sunt in niari pericula. Primo. wntorum collisio. Secundo, iluctuum com:
motio
et
elevatio,
ibi,
Et
«
exaltati
sunt. »
prima tntorum in ln
\
1
Cf.
Genes.
tangitur
quod
lioc
i,
31
;
causa dicit
Marc. vn, 37
:
;
Mare
:
eos.
Non perma-
homine. Hoc au-
ibat,
intumescebat
et
Matth. vin. 27
:
Qualis
est hic.
mare obediunt ei ? Et, JoDominus misit ventum ma
:
Singulare ponit
nis. »
\on ergo
17:
ii,
mus muros Jerusalem, tra in
opprobrium.
Deus
cceli
ejus
inhabitandum.
quomodo
quaeras,
Esdrae,
cati. II
pro plurali, quia
ad
restituerunl
civitates
Et,
sunt collo-
Venite, et sedificeel
non simus ul-
paulo post,
nos juvat,
ipse
sumus : surgamus,
et
y.'Jll:
nos servi
el
sedificemus,
etc.
Spiritualiter
Dominus
esurientes collo-
cat in deserto, in claustro,
Matlh. v, 6:
citur,
et siliunt
suis,
Beati,
Luc.
53
i, \
o
.
aediQcanl
Et
civitatem, quia
tate
ler
tales
quomodo lide
el
licuiis
Bibent sitientes divi-
Dei
salem
esuriunl
qui
Esurientes implevit
:
:
tias ejus. sicui
de quibus di-
justitiam. Et replet eos
bonis. Job,
docenl
Spiritualiter
in
Hic secundum quod
»
tio.Postmodum, responsio quaestioni qua?
«
triplex prae-
Secundum,
bumectaretur.
medio
in
»
secundum
Tn prima tria
ut
et
nascen-
terra?
multiplicatio,
collocavit.
praeparatorium
rant
secundo.
tio
Et
«
licet
babebant duplicem,
penuriani
Item,
se-
-cilieet
sil
Ecclesiam
prsedicant,
Ecclesia
in
el
chari-
una. In Psal. cxxi. 3: Jeru-
quse sedificatw ut-civitas. Prop-
hoc dicerepossunl fidelibus Ecclesi
Deisedificalioestis'. El per hoc cediGcanl sibi
(lniini^
Corinth.
v,
gloriosas I
:
in
ccelis,
Edificationem
ad
II
ex
D
«6
:
ALB. MAG. OHD. PH.ED.
D.
128
habemus,
domum
ccelo,
in
manu-
non
bitaiionis.
quod
Et nota,
Muhipiex
concordia,
est civitas
c(ua
in
Proverb. xvni, 19
habitationis,
habitandum.
:
quia
Dei [sa.
in
:
clesia
militans,
parva,
et
Eccle.
pauci
1
ix,
'i
Civitas
:
in ea viri. Pidelis
anima,
Eccli. xxiv,
qua habitat Dei sapientia,
l.">
In civitate sanetificata similiter re-
:
7
v,
Domini
Vinea
:
Ipsi ergo
est.
seminandi sunt sermine verbi Dei, de
Clau-
quo societas bona, Proverb. xxi, 22 Civitatem fortium, omnia propler Christum relinquentium, ascendit sapiens, quamvis slultus reputetur. Ec-
in
eslis. Et, Isa.
quo, Luc. vni,
Frater qui adjuva-
tur a fratre, quasi civitas firma.
strum,
tnra
exercituum domus Israel
factam.
''.
El
1
1
Semen
:
plantandi
xxxvn, 30
virtutum,
vitibus
Seminate,
:
verbum
est
metite,
el
et
/i/antate vineas, et comedite jriiclum ea-
rnm. Et certe qui colunt bene teriam suam, sunt in abundantia qui autem non colunt, sunt in egestate et miseria. Proverb. xn, 11 Qui operatur terram :
:
suam, satiabitur panibus. Et, xxxi, 16: Consideravit agrum, et emit euin, ut in illo laboraret
et
:
de
manuum
fructu
Bonus prselatus, Jerem. i, 18 Dedi te in civitatem munitam. Et non mirum, Matth. v, 14 Non potest civitas
suarum plantavit vineam. Sed de pigro
abscondi supra montem posita. El Yirgo
neam
quievi.
:
:
habitandum
beata, in qua
Psal. lxxxvi, 3
devotione,
est
Gloriosa dicta si/nt de
:
civitas Dei.
in
qua habitandum desiderio, Haec
xlv, o
:
est
lix,
xxxi ii, 20
Oculi
:
1
viri stitlti
nnit urticse,
civi-
Quis deducet lsa.
etc.
videbunt Jerusa-
tui
lem, habitationem opulenlam.
Et seminaverunt.
«
Primo,
«
in
res posuit in
runt agros,
»
plantaverunt vineas,
tum, sicut Noe
» ipsi »
Apulice,
fertili, si
in
sicut
eadem
est
terra
ad Corinth. m,
I
Dei
sedificatio estis, adjicit
Cf. i !
Gpnes. Matlh
Quasi diceret «
i
9,
sit
de
terra
ager, et vi-
statim ut dixit :
i
Sic parasti
:
feeerunt frur/itm.
sed
« nativi/a/is,
Dei agricul-
:
fritctum
»
Semen
tunc
abundantia, quasi
in
degenerem. pacis erit
suiim,
« et »
:
non quemcumque, hoc est, bonum, et »
et
Zachar.
vinea dahit
:
dabit germen
terra
siutm.
quod agros seminant
IVota etiam,
ac-
boni, qui seminant opera misericor-
tivi
ad Corinlh.
minat, parce
8
vi,
6: Qui parce se-
ix,
metet
et
:
qiti
benedictionibus,
nat in :
autem semi-
etc.
Ad
Galat.
Quee seminaverit homo, hsec
metet. Vineas
et
autem plantant boni con-
templativi, de vitibus paradisi transferentes, el in terra cordis sui tigentes,
ex qui-
bus eliciunt vinum optimum,
bibunt.
Qui plantat vineam,
non
edit, talis
et
et
de fructibus ejus
debet reverti in
domum
suam, inpropriamconscientiam, si adhuc nova est plantatio, non ire ad bellum 3 .
5
lx. 20. xiii,
« et
inconveniens,
dicitur
nea.
'
:
similiter vinea?
et
:
subditorum animae. INec terra
seminave-
haberent po-
ut
»
culto-
Agri sunt subditi, qui
'.
subsunt sicut terrse in
rigavit,
haberent cibum
ut
ibi,
Hic secun-
»
dantiam, ipsorum bonorum abundantia.
diae. II
Et
«
illa.
potum,
»
Sic terram
:
sci-
exercitatio.
et
quae ad
his,
Et plantaverunt. Dicit ergo
totum replece-
et ecce
Et fecerunt fructiim.
«
competentem, naturalem, non
pertinent ad cibum.
in his quae
Secundo,
Per
uperuerant superficiem
et
et
Hic tertium,
»
inhabitantium labor,
licet
:
:
per vi-
(lum, scilicet post praeparatoria ad abun-
viu, 12
3?
31
et
ejus spinse, etc.
medi-
Isetificat
:
munitam ?
civitatem
in
1
et
de qua in Psal.
illa,
Fluminis impetus
tatem Dei. Psal.
me
30
ngriiui /lumiiiis /tigri transivi, el
Et triumphans Ecclesia,
te,
latione.
Proverb. xxiv,
dicitur,
Cf.
Deuter. xx.
COMMENTARIUS j*
« Et benedixit Postquam euim
ncm
ostendit
PSALMUM
secundum.
Ilic
eis. »
IX
dictio
niiil-
Et jumenta. » enim: Sic multiplicata sunt bona Irrrae, « et » post hoc « benedixit eis, » aptitudincm ad generationem praebendo, « et »
8
multiplicati
«
sic
A
:
In pinguedine
:
Psal.
»
vini,
malos,
et
terree,
in rore
desuper, erit benedictio tua. Gcnes.
caeli
xxvi, 24 Benedicam tibi, et multiplicabo semen tuum. Genes. xxn, 17, ad Abraliam similiter Benedicam tibi. Et stalim sequitur /:7 multiplicabo semen tuum. :
:
:
Etjumenta torumnon
«
Minus
dicit, ct
minoravit.
plus significat,
quia
multiplicavit. Conlra, II Esdra?,
Et jutnentum non
Verum
habuerunt
fuil
in principio,
Dicit ergo
sunt
plicati
sunt,
redicrunt,
et »
«
:
et
borcin avcrsi sunt
opus
« et »
sic
et
«
vexali sunt
»
hominum,
malorum bant, «
:
quia ad
infidelitatem
angusta estporta,
:
Abrahae, 12
:
ei
multiplicavi eum. Job,
Dominus benedexit
magis
ijiniiii
\i.ii,
ruinae
templi,
quae
ruinaerateis
quasi etiam quaedam infamia
el
:
tan-
guntur duo. Primo, liberatio eorum ab
impugnatione liouc, ihi. v. il
Esdrac,
XVil
Et
leeli-
:
Arcta
et
pauci
li
vii,
ad vitam,
inveniunt eam. Et,
ibidem
II
:
pauci intranl
et
a
ma-
ui,
12:
pauci tribulantur
illi
vexantur.
Omnesquipie
ad Timoth.
volunt vivere
in
Christo
Jesu, persecutionem patnnitur.
:
«
iv, ei
/:'t
in
reaedilica-
adjuvit.
prsssertim,
»
Nehem. scu
Effusa
est
contemptio.
»
Hic tangitur
bonorum liberatio, per contemplationem malorum, el divisionem ab invicem et dicunlur duo. Primo, malorum dissen:
Secundo, error
tio.
fecit.
:
ergo
el
dantiam)
11
ifii.
o
omnis
Et errare
»
Dicil
xati
amissio
el
bonos,
contra
consilii,
irapedientium aedificatio-
nem. Secundo, adjutorium
I
Mnl-
:
novissimis Job
Et pauci facti sunt. » Hic secundura hujus partis, scilicet ipsorum liberatio a
Cf.
Matth.
via est, quie ducit
!
pra-
et ;j
principio.
«
1
ix.
ci-
nisi pauci, qui tcuipliiiii
>uiil
resedificent, quia,
«
raalo
Nec
per eani
Isa.
aentem, non magnificasti
tiplicasli
lis, ct
lidclibus
simplicibus, fiunt
Quam
lilio-
Sana-
et
Multiplicatis
:
est,
iil
vos morcs rcvertuntur. tiuiii.
quos sus-
hac contradi-
'.
Spiritualiter
:
:
tribulatione
qui eos impedie-
dictionem posteritatis
sequitur
a
vcxatione a Thabcel
etjumentis, tn pauci
grande
crat
tinebant dieac noctc. De ct
:
propter la-
alii
dolore » laborum,
et
multi-
ct
reaedificandum
multi enimtepuerunt,
qui
et
ul
tamen npaucifacti
templum
ad
i)
Sic
:
sunl
rum multiplicatio et jumentorum,scilicet bonorum rationabilium et simplicium conversio ad Deum. Isa. li, 2 Benedixi
t
quae
jumenta paucissima, sed post sunt multiplicata. Jerem. xxxi, 12: Confluent a
1
<
1
1
1
David, leur
prise de
1
.
i
i
1
1
'
.1"
riantes insigniflantes.
place }
.
i.
le •'
dessus
V.u f.
des
'i
.in
lieu
cieux
»
d'Adonai.
le
etiam
jr.
4
:
«
se
lau-
Con-
—
;
.'li.
«Exsurge
Primo,
osteudil
Secundo,
ad
sui
quid
rcmotione mali,
des
ici
«
:
de
cris
Gette variante provienl
aphique I
.
i
.
Vulgale
\.-l,in
mea :
\.
est
grand
Criesur moi, Philis-
triomphe a son sujet. d'une modiflcation or-
est ajout£
\.
10,
muiri
;
changements
:
\.6, susceptio suni
facti
pour
inimicos
tribulantes.
changements
pour remontenl aux
celui 'lu
qui u'esl
autorisd que pai
\-
14,
10,
quelques manusci 1
plus
Je crie sur la Philistie,»
aussi quelques
.i
gloria
pour forlitudo
ini
ci
le
tres leg« re.
subditi sunt, et
Ces
psaume LIX
10 presente
\.
au lieu de:
;
Secundo, ex
Dei.
vahanenio du
iii
nous avons
je p.ni- e
les
quelques va-
promptitudi-
laudis, ibi, f. 3:
— Le
comme
premier kourah du psaume LVI.
ho\
7,
du,
possession de I'h6ritage
les diff^rents textes
\.
reproduit.
tie!
que Dieu leur rendait. lly a entre
promittit
sui
ex duobus. Primo, ex
changemenl
peuplades ennemies qui
ils
Exal-
promptus sit, quiaad laudein. ibi, « Cantabo, et psallam. » Ostendit autem sui promptitudinem
psaume
I
pouvaienl bien chanter, comme
entouraient,
«
»
prima duo.
Tn
e
ut. fitre
Scliegg le conjecture, auxJuifs revenus ln'i ilii'i<
6:
neficium, propter quod vult Iaudare lain-
Au
iIimix
pas demontre' toutefois qu'il
aussi du nouvelagence adapte pourrait bien
:
orat ut im-
-
ad Laudem. Secundo, subjungit be-
l'auteur des
l"in
S"
esl
in suis.ibi,
quod impedit laudem
l>>
,
i
filebor tibi in populis. »
divina. Et sunt collecta verba
n'est
II
quod
se,
promptiludinem.
Christus
1 »
prima duo. Primo,
In
psalterium.
qua
i
tare super ccelos. »
menlo quod vocabatur psalterium : « ipsi David, » id est, Christo, per regulam superius dietam, quod ubicumque ipsi
in
Deum
secunda, conversus ad
batur enim voce humana, posl instru-
ligi.
ultionum.
/>
View more...
Comments
