AEK oinarrizko gramatika

euskaraz hasi

Oinarrizko gramatika

1 IKASGEL@ _____________________________________________

Deklinabidea  NOR / ZER Izen propioak Izenordeak Izen arruntak Erakusleak

MIKEL JOSEBA FERMIN NI ZU HURA (BERA) Sing. LAGUNa ETXEa HAU HORI HURA

GU

ZUEK

HAIEK Plur. LAGUNak ETXEak HAUEK HORIEK HAIEK

-

Nor zara (zu)? Ni Idoia naiz.

- Nortzuk dira horiek? - Horiek Mikel eta Fernan dira.

-

Zuek Marisa eta Lurdes zarete? Ez. Gu ez gara Marisa eta Lurdes. Gu Marisa eta Josune gara.

-

Horiek zure lehengusuAK dira? Ez. Hauek ez dira nire lehengusuAK. Hauek nire auzokoA eta nire osabA dira.

-

Neska hori zuen lagunA da? Bai. Neska hau gure lagunA da.

-

Zer da hori? Hori euritakoa da.

-

Hauek zure prakAK dira? Ez. Horiek ez dira nire prakAK. Horiek amaren prakAK dira.

-

Liburu hauek zureak dira? Bai. Liburu horiek nireak dira.

-

Zer daukazu eskuan? Eskuan ez daukat ezer.

- Eta ahoan? - Ahoan txikle bat daukat.

2 IKASGEL@ _____________________________________________

 NORK Izen propioak Izenordeak Izen arruntak Erakusleak

MIRENek EDORTAk JOKINek FELIPEk NIK ZUK HARK (BERAK) GUK ZUEK HAIEK Sing. Plur. IRAKASLEak GIZONak IRAKASLEek GIZONek HONEK HORREK HARK HAUEK HORIEK HAIEK

-

Nork esan du hori? Hori guk esan dugu.

-

Zuek badaukazue semerik? Ez. Guk ez daukagu semerik. Guk alaba bi dauzkagu.

-

GizonAK poltsikotik pistola atera du.

-

LangileEK greba egin dute.

- Nortzuek daukate mobila? - Mobila nire gurasoek daukate.

IdoiaK aulkia apurtu du. -

Kotxe horrek katu bat zapaldu du.

_________________________________________________________________________

 NORI Izen propioak Izenordeak Izen arruntak Erakusleak

IZASKUNi MARTAri ASIERri NIRI ZURI HARI (BERARI) GURI ZUEI HAIEI Sing. Plur. UMEari MUTILari UMEei MUTILei HONI HORRI HARI HAUEI HORIEI HAIEI

-

Nori galdu zaio erlojua? Erlojua niri galdu zait.

-

Zuei antzerkia gustatzen zaizue? Ez. Guri ez zaigu antzerkia gustatzen. Guri zinea gustatzen zaigu.

-

IrakasleARI klariona lurrera jausi zaio.

-

Nire auzokoEI txakurra hil zaie.

-

EneritzI nire izena ahaztu zaio.

-

Umetxo horri lehenengo hortza irten zaio.

3 IKASGEL@ _____________________________________________

 NONGO(a/ak) Izen propioak Izen arruntak Erakusleak Adberbioak

DURANGOko BERRIZko ZORNOTZAko BARTZELONAko Sing. Plur. ETXEko KOMUNeko ETXEetako KOMUNetako HONETAKO HORRETAKO HAUETAKO HORIETAKO HARTAKO HAIETAKO HEMENgo HORko HANgo GOIko ERDIko ESKUMAko EZKERREko BARRUko KANPOko ONDOko

-

Nongoa da Aita Santua? Aita Santua Poloniakoa da.

-

Giltza hori etxekoa da? Ez. Giltza hori ez da etxekoa. Giltza hori kotxekoa da.

-

Hori DurangoKO liburutegiA da.

-

Zu hemengoa zara? Ez. Ni ez naiz hemengoa. Ni Portugalekoa naiz.

-

Hauek ez dira hemenGO babAK.

-

Jon eskolaKO zuzendariA da.

-

Horiek ez dira euskaltegiKO ikasleAK.

-

Argazki hori album honetakoa da.

-

Gu gela honetako ikasleAK gara.

-

Jon erdiKOA da eta Mikel eskumaKOA.

-

KanpoKO gizonA nire aitita da.

- Nongoak dira kanguroak? - Kanguroak Australiakoak dira.

4 IKASGEL@ _____________________________________________

 NON Izen propioak Izen arruntak Erakusleak Adberbioak

ELORRIOn NAFARROAn EIBARren GALIZIAn BERRIZen Sing. Plur. OHEan ARBELean OHEetan ARBELetan HONETAN HORRETAN HARTAN HAUETAN HORIETAN HAIETAN HEMEN HOR HAN GOIan ERDIan ESKUMAn EZKERrean BARRUan KANPOan ONDOan

-

Non bizi da Aita Santua? Aita Santua Vatikanon bizi da.

-

Iurretako alkatea Iurretan bizi da? Ez. Iurretako alkatea ez da Iurretan bizi. Iurretako alkatea Durangon bizi da.

-

Gerediaga Elkartea AbadiñoN dago.

-

Zu hemen bizi zara? Ez. Ni ez naiz hemen bizi. Ni Lekeition bizi naiz.

-

Ziortza baserri horretan bizi da.

-

Anboto jatetxea kale honetan dago? Katua mahai azpian dago eta sagutxua bere aurreAN.

-

KanpoAN euria da.

-

Amak dirua poltsiko barruan dauka.

_________________________________________________________________________

 NOREN(a/ak) Izen propioak Izen arruntak Erakusleak

IÑIGOren MIKELen AITORren ZIORTZAren Sing. Plur. SEMEaren LAGUNaren SEMEen LAGUNen HONEN HORREN HAREN HAUEN HORIEN HAIEN NIRE ZURE HAREN (BERE) GURE ZUEN HAIEN

-

Norena da koaderno hori? Koaderno hori Igorrena da.

-

Norenak dira artazi horiek? Artazi horiek gureak dira.

-

Kotxe hori zure gurasoENA da? Ez. Kotxe hori ez da nire gurasoena. Kotxe hori nirea da.

-

Telefono mobila neska horrena da.

-

Gaur auzokoEN batzarra egon da.

-

Ume horren aita gizon lodi hori da.

- Hau JosuREN erlojuA da? - Ez. Hori nire erlojuA da.

5 IKASGEL@ _____________________________________________

 NONDIK Izen propioak Izen arruntak Erakusleak Adberbioak

ZAMORAtik BERRIZtik ZORNOTZAtik MADRILdik Sing. Plur. KALEtik ZUHAITZetik KALEetatik ZUHAITZetatik HONETATIK HORRETATIK HAUETATIK HORIETATIK HARTATIK HAIETATIK HEMENdik HORtik HANdik GOItik ERDItik ESKUMAtik EZKERretik BARRUtik KANPOtik ONDOtik

-

Nondik etorri zara? Ileapandegitik etorri naiz.

-

Trena BilboTIK dator.

-

Bizikleta lasterketa handik etorriko da.

-

Sagua zulo horretatik irten da.

-

Barrea barru-barruTIK irten zaio.

______________________________________________________________________________________________

 NORA Izen propioak Izen arruntak Erakusleak Adberbioak

ELORRIOra PARISera EIBARrera VALLADOLIDera Sing. Plur. SUKALDEra LURrera SUKALDEetara LURretara HONETARA HORRETARA HAUETARA HORIETARA HARTARA HAIETARA HONA HORRA HARA GOra ERDIra ESKUMAra EZKERrera BARRUra KANPOra ONDOra

-

Nora zoaz? Zinemara noa.

-

Autobusa Bilbotik DonostiaRA doa.

-

Etorri hona, umetxo!

-

Zaldia mendi horretara igo da.

-

Idoia mahai gainERA igo da.

_________________________________________________________________________

6 IKASGEL@ _____________________________________________

 NOREKIN Izen propioak Izen arruntak Erakusleak

IÑIGOrekin MIKELekin AITORrekin ZIORTZArekin Sing. Plur. ALKATEarekin MUTILarekin ALKATEekin MUTILekin HONEKIN HORREKIN HAREKIN HAUEKIN HORIEKIN HAIEKIN NIREKIN ZUREKIN HAREKIN (BERAREKIN) GUREKIN ZUEKIN HAIEKIN

-

Norekin afaldu duzu? Lagunekin afaldu dut.

-

Baserritarra astoAREKIN jaitsi da herrira.

-

Ez nago ados zuekin.

-

Amama ilobEKIN joan da zirkora.

-

Ez ikutu kristala esku horiekin!

_________________________________________________________________________

 NOIZ Izen arruntak Erakusleak Adberbioak Esamoldeak

Sing. Plur. GOIZean ASTELEHENean GOIZetan ASTELEHENetan HONETAN HORRETAN HARTAN HAUETAN HORIETAN HAIETAN LEHEN ORAIN GERO ATZO GAUR BIHAR ETZI OPORRETAN SAN FERMIN EGUNean ASTEBURUan ORAIN DELA 10 minutu ORAIN DELA 3 aste ORAIN DELA 7 urte 10 minutu BARRU 3 aste BARRU 7 urte BARRU …BAINO LEHEN …ETA GERO …ONDOREN ARTE

-

Gaur goizeAN tabernean kafesnea hartu dut.

-

Datorren urteAN pedagogia ikasiko dut.

-

Pasa den hilEAN nire lehengusuak bisitatzera joan nintzen.

-

Orain oso pozik nago. Bihar ez dakit zelan egongo naizen.

-

Domu Santu egunEAN jendea kanposantura joaten da.

-

Bazkaldu baino lehen eskuak garbitzen ditut, eta bazkaldu eta gero hortzak garbitzen ditut.

-

Ileapaindegian egon naiz arratsaldeko 3rak arte.

7 IKASGEL@ _____________________________________________

_________________________________________________________________________

 NORENTZAT Izen propioak Izen arruntak Erakusleak

INESentzat MIKELentzat ANErentzat OHIANErentzat Sing. Plur. APAIZarentzat UMEarentzat APAIZentzat UMEentzat HONENTZAT HORRENTZAT HAUENTZAT HORIENTZAT HARENTZAT HAIENTZAT NIRETZAT ZURETZAT HARENTZAT (BERARENTZAT) GURETZAT ZUENTZAT HAIENTZAT

-

Norentzat da oparia? Oparia senargaiarentzat da.

-

Gona hau nire lobatxoARENTZAT erosi dut.

-

Tori! Hau zuretzat da.

-

Joku horiek pertsona nagusiENTZAT dira.

-

Ariketa hauek errezak dira ikasle horientzat.

______________________________________________________________________________________________

 ZEREZ ESKUz

AUTOBUSez

BURUz

TRENez

-

Zerez josten du zuen amak: makinaz ala eskuz? Gure amak eskuz josten du.

-

Mikelek esan dit bihar trenEZ joango dela Bilbora.

BOLIGRAFOz

ZALDIz

Nik oraindik ez dakit ordenadorEZ idazten. __________________________________________________________________________________________________

8 IKASGEL@ _____________________________________________

 NORENGANA Izen propioak Izen arruntak Erakusleak

INESengana MIKELengana ANErengana OHIANErengana Sing. Plur. GIZONarengana GIZONengana EMAKUMEengana EMAKUMEarengana HONENGANA HORRENGANA HAUENGANA HORIENGANA HARENGANA HAIENGANA NIGANA ZUGANA HARENGANA (BERARENGANA) GUGANA ZUENGANA HAIENGANA

-

Norengana zoaz? Txominengana noa mesede bat eskatzera. Ume guztiak andereñoARENGANA doaz.

-

Joan zaitez mutil horrengana eta galdetu zer ordu den.

Zugana etorri naiz nire laguna zarelako. __________________________________________________________________________________________________

 NORAINO Izen propioak Izen arruntak Erakusleak Adberbioak

IURRETAraino PARISeraino DONOSTIAraino Sing. Plur. ZERUraino LURreraino MENDIetaraino ZUHAITZetaraino HONETARAINO HORRETARAINO HAUETARAINO HORIETARAINO HARTARAINO HAIETARAINO HONAINO HORRAINO HARAINO GOraino ERDIraino ESKUMAraino EZKERreraino BARRUraino KANPOraino ONDOraino

-

Noraino joan zara? Sevillaraino joan naiz.

-

Pasa zaitez sukaldeRAINO!

-

Bihar mendi horretaraino joango gara, ezta?

-

Sartu zaitez barruraino!

9 IKASGEL@ _____________________________________________

Aditza  ADITZ LAGUNTZAILEA NOR - orainaldia (zer) NAIZ HAIZ DA GARA ZARA ZARETE DIRA -

NOR - lehenaldia (zer) NINTZEN HINTZEN ZEN GINEN ZINEN ZINETEN ZIREN

Ni Hi Hura Gu Zu Zuek Haiek

Umeak amamarengana hurbildu dira. Ni Igor naiz eta suhiltzailea naiz. Gu ez gara Tolosan bizi. Zuek berandu heldu zarete. Lapurra bankuan sartu da. Trena berandu irten da. Zergatik ez zara jesarri nire ondoan?

NOR - NORI (zer) (zeri)

zki zki zki zki zki zki zki

T K/N O GU ZU ZUE E

Atzo ez zineten euskaltegira etorri. Iaz oporretan Indiatik ibili ginen. Orain dela hamar urte nire anaia ezkondu zen. Etxera heldu ginenean telebista piztuta egon zen. Ikasleak zutik jarri ziren irakaslea agertu zenean. Aitorren amama herenegun hil zen. Joan ahal nintzen, baina ez nintzen joan.

- orainaldia

nor nori (zer) (zeri) ZAI ZAI ZAI ZAI ZAI ZAI ZAI

-

Ni Hi Hura Gu Zu Zuek Haiek

Niri Hiri Berari Guri Zuri Zuei Haiei

- Niri ez zait gustatzen lan egitea. - Guri Tolosako aitita etorri zaigu bisita egitera. - Begian zerbait sartu zaizu. - Betaurrekoak etxean ahaztu zaizkio. - Ez zaigu komeni alkohol gehiegi edatea. - Etxeari teilatua falta zaio.

10 IKASGEL@ _____________________________________________

NOR (3. Perts) – NORK (zer) (zerk)

nor (zer)

- orainaldia

NOR (3. Perts) - NORK (zer) (zerk)

nork (zerk) U U U U U U U

T K/N -GU ZU ZUE zTE

-lehenaldia

nork nor (zerk) (zer)

D D D D D D D

it it it it it it it

Nik Hik Hark Guk Zuk Zuek Haiek

-

Kotxeak bakarrik eraman ahal ditu lau pertsona.

-

Nik egunero garbitzen ditut hortzak. Irratiak esan du bihar euria izango dela. Guk etxe zaharra saldu dugu. Ez dut nahi. Ehiztariek usoak ikusi dituzte.

Nik Hik Hark Guk Zuk Zuek Haiek -

N H Z GEN ZEN ZEN Z

it it it it it it it

U EN U EN U EN U EN U EN U z TEN U z TEN

Ezin zuen mina agoantatu. Bingoan diru guztia galdu genuen. Nire senargaiak 4 txakurkume erosi zituen. Lehen irakasleek zigor asko ipintzen zituzten. Esan zenuten baietz, baina ez zineten etorri. Katua maite zenuen, baina hil zen.

NOR - NORI - NORK - orainaldia (zer) (zeri) (zerk) nor (zer)

nori (zeri)

DIzki DIzki Dizki DIzki DIzki DIzki DIzki

t(da) K/N o gu zu zue e

nork (zerk) T K/N -GU ZU ZUE TE

-

Nik zuri zer ordu den galdetu dizut. Irakasleak guri gezurra esan digu. Umeek gurasoei inoiz ez diete kasurik egiten. Txakurrak katuari haginka egin dio. Zuek guri egunero ogia ekartzen diguzue. Andereñoak umeei gozokiak oparitu dizkie.

-

Ez nauzu ezagutzen, ala? Irakasleak gu ez gaitu maite. Nahi baduzue, kotxez eramango zaituztet. Aitak seme-alabak ikastola barruraino sartu ditu. Orain beste pisu baten bizi naiz, emazteak utzi egin nau eta. Ez gaituzte ikusi, ezkutatuta egon gara eta.

NOR - NORK - orainaldia (zer) (zerk) nor (zer) NA HA D GA ZA ZA D

nork (zerk)

it it it it

U U U U U U zTE U TE

T K/N -GU ZU ZUE (z)TE

-

11 IKASGEL@ _____________________________________________

 ADITZ TRINKOAK - orainaldia EGON Ni Hi Hura Gu Zu Zuek Haiek -

NAGO HAGO DAGO GAUDE ZAUDE ZAUDETE DAUDE

-

ETORRI NATOR HATOR DATOR GATOZ ZATOZ ZATOZTE DATOZ

IBILI NABIL HABIL DABIL GABILTZA ZABILTZA ZABILTZATE DABILTZA

Gaur Edorta berandu doa lanera. Aitita ez dabil oso ondo. Asko kostatzen zaio ohetik altxatzea. Bazatoz nirekin antzerkira? Ados zaudete Aznarrekin? Ez nago batere gustura. Zaldiak mendian dabiltza, betiko moduan. Zer, bagoaz San Mamesera Athletiken partidua ikustera? Ez zatozte oso pozik eskolatik. Zer, nekatuta zaude, ala? Ama haserre dator lanetik.

EDUKI

Nik Hik Hark Guk Zuk Zuek Haiek

JOAN NOA HOA DOA GOAZ ZOAZ ZOAZTE DOAZ

Nor nork (zer) (zerk) DAU(z)KA T DAU(z)KA K/N DAU(z)KA -DAU(z)KA GU DAU(z)KA ZU DAU(z)KA ZUE DAU(z)KA TE

EKARRI

Nor nork (zer) (zerk) DAKAR(tza) T DAKAR(tza) K/N DAKAR(tza) -DAKAR(tza) GU DAKAR(tza) ZU DAKAR(tza) ZUE DAKAR(tza) TE

ERAMAN

Nor nork (zer) (zerk) DARAMA(tza) T DARAMA(tza) K/N DARAMA(tza) -DARAMA(tza) GU DARAMA(tza) ZU DARAMA(tza) ZUE DARAMA(tza) TE

JAKIN

Nor (zer) DAKI(zki) DAKI(zki) DAKI(zki) DAKI(zki) DAKI(zki) DAKI(zki) DAKI(zki)

Badaukazu dirurik? Nik ez dakit zelan egiten den hori. Zuk motxila beteta dakarzu. Baserritarrak behiak, ardiak eta txakur bat dauzka. Zer daramazue poltsa horretan? Nik badakit euskaraz hitz egiten. Guk badaukagu diru apur bat. Zuek ez daukazue batere? Umeek eskolara txandala jantzita daramate. Guk katua dakargu, berarekin jolasteko. Nik ez daukat arrazoia, baina zuk ere ez.

12 IKASGEL@ _____________________________________________

nork (zerk) T K/N -GU ZU ZUE TE

Denetarik  ADITZAREN ASPEKTUA LEHEN ORAIN

GARBITU EKARRI BOTA EGIN IKUSI UTZI GARBItzen ari BOTAtzen ari EGIten ari Uzten ari + IZAN ADITZ TRINKOAK (nago , zoaz, dator, dakit, daukazu...) GERO GARBITUko EKARRIko BOTAko EGINgo UTZIko HABITUALA GARBItzen EKARtzen BOTAtzen EGIten IKUSten UZten -

Gaur goizean ez zaituztet ikusi ikastolan. Non egon zarete?

-

Zertan ari zara, bada? Sukaldea garbiTZEN ARI naiz.

-

Ikastaro hau 6 hilabete barru amaituKO da.

-

Ez zaigu gustaTZEN egunero eskolara joatea.

-

Umetan larunbatetan errekara joaten ginen sapabururuak harrapatzera.

-

Zergatik zaude hain pozik?

 ZER ORDU DA? 00:00 01:00 08:00 12:00 14:00 19:00 22:00

Gaueko hamabiAK dira. Goizaldeko ORDU batA da. Goizeko zortziAK dira. Eguerdiko hamabiAK dira. Arratsaldeko ORDU biAK dira. Arratsaldeko zazpiAK dira. Gaueko hamarrAK dira.

 ZER ORDUTAN ...?

00:05 01:15 08:30 11:35 14:45 19:20 22:30

-(e)an

Gaueko hamabiAK eta bost dira. Goizaldeko ORDU batA eta LAURDEN da. Goizeko zortzi eta ERDIAK dira. Goizeko hamabiAK hogeita bost GUTXIAGO dira. Arratsaldeko hirurAK LAURDEN GUTXI dira. Arratsaldeko zazpiAK eta hogei dira. Gaueko hamar eta ERDIAK dira.

-(e)tan

- Zer ordutan jaikitzen zara ohetik? - Goizeko zazpiak eta laurdenETAN jaikitzen naiz.

- Zer ordutan bazkaltzen duzu? - Ordu bat eta erdiETAN bazkaltzen dut.

- Zer ordutan dator trena? - Trena ordu biak hogei gutxiagoTAN dator.

- Zer ordutan itzuliko zara gauean? - HamaikETAN etorriko naiz.

- Zer ordutan hasiko da pelikula? - Zer ordutan esnatu zara? - Pelikula bostak eta hamarrEAN hasiko da. - Goizaldeko lauak eta hogeiAN esnatu naiz. ________________________________________________________________________________________

13 IKASGEL@ _____________________________________________

 DATA -

Zu noiz jaio zinen? Ni 1961EKO azaroAREN 14AN jaio nintzen.

-

Noiz ezkondu ziren aitita eta amama? Aitita eta amama 1949KO ekainAREN 15EAN ezkondu ziren.

 ZERTARA

-t(z)era

-

Etxeko atea jo dute eta ama atea zabalTZERA joan da.

-

Zertara joan zarete udaletxera? Gu udaletxera joan gara kotxeko zerga ordainTZERA.

-

Beheko pisura joan naiz auzokoari gatza eskaTZERA.

-

Jabi eta Pello mendira joan dira ehiza egiTERA.

 ZERTARAKO

-t(z)eko

-

Bost minutu falta dira klasea amaiTZEKO.

-

ArgalTZEKO komenigarria da kirola egitea.

-

Zertarako balio du giltzak? Giltzak ateak ixTEKO eta zabalTZEKO balio du.

-

Aitak dirua eman dit ordenadorea erosTEKO.

 ZERGATIK

-(e)lako

-

Zergatik zaudete nekatuta? Gu nekatuta gaude asko ibili gareLAKO.

-

Zu berandu heldu zara autobusa galdu duzuLAKO.

-

Animo, mutilak! Partidua irabazi egingo dugu eta.

-

Mirenen loba ezin da ikastolara joan gaixorik dago eta.

 ZERTAN

... eta

-t(z)en

-

Ixabel ohean etzanda dago liburu bat irakurTZEN.

-

Zuek zertan ari zarete? Gu bidaia prestaTZEN ari gara.

-

Zu sukaldean zaude esnea beroTZEN.

-

Arotza egurrezko armairua egiTEN ari da.

14 IKASGEL@ _____________________________________________

 ZELAKOA (NOLAKOA) -

Zelakoa da pastel hori? Pastel hori oso gozoA da.

-

Emakume zaharrA nire amama da.

-

Zure gurasoak argalAK dira.

-

Amuarraina ez da merkeA.

_________________________________________________________________________

 ZELAN (NOLA) -TA (-DA)



-ta (-da)

NEKATUta APURTUta ITXIta BETEta JESARRIta GARBI LODI GAZTE MERKE ZIKIN GORRI ONDO TXARTO LASAI URDURI ASTIRO ZUTIK GAISORIK HASERRE ZABALIK HUTSIK LO ADOS

-

Okela astiro jan behar duzue.

-

Zelan dago aita? Aita gaisorik dago.

-

Porruak ez daude merke.

-

Botila hori beteTA dago baina nire edalontzia hutsik dago.

-

Denda itxiTA dago eta kristalak apurtuTA dauzka.

POZIK

_________________________________________________________________________

15 IKASGEL@ _____________________________________________

 ZENBAT 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

zero bat bi hiru lau bost sei zazpi zortzi bederatzi hamar hamaika hamabi hamahiru hamalau hamabost hamasei hamazazpi hamazortzi hemeretzi hogei

gutxi asko batzuk 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41

hogeita bat hogeita bi hogeita hiru hogeita lau hogeita bost hogeita sei hogeita zazpi hogeita zortzi hogeita bederatzi hogeita hamar hogeita hamaika hogeita hamabi hogeita hamahiru hogeita hamalau hogeita hamabost hogeita hamasei hogeita hamazazpi hogeita hamazortzi hogeita hemeretzi Berrogei Berrogeita bat

60 70 80 90 100 105 111 255 391 444 901 1000 1900 8974

hirurogei hirurogeita hamar laurogei laurogeita hamar ehun ehun eta bost ehun eta hamaika berrehun eta berrogeita hamabost hirurehun eta laurogeita hamaika laurehun eta berrogeita lau bederatziehun eta bat mila mila eta bederatziehun zortzi mila bederatziehun eta hirurogeita hamalau 100000 ehun mila 1000000 milioi

-

Zenbat urte dauzkazu (zuk)? (Nik) berrogeita hamasei urte dauzkat. Hemen hamahiru aulki daude? Ez. Hemen ez daude hamahiru aulki. Hemen aulki bat bakarrik dago.

-

Bankuko zuzendariak diru asko dauka? Bai. Bankuko zuzendariak diru asko dauka baina nik diru gutxi daukat.

-

Osaba mendira joan da eta perretxiko batzuk ekarri ditu. Hamar bat (hamar, gutxi gorabehera) ekarri ditu.

-

(Zuk) zenbat seme dauzkazu? Nik ez daukat semerik baina alaba bi (bi alaba) dauzkat.

16 IKASGEL@ _____________________________________________

 ZEREZKO(a/ak)

-(e)zko(a/ak)

-

Zerezkoa da horma hori? Horma hori harrizkoa da.

-

ArtilEZKO galtzerdiAK oso beroak dira.

-

Belarritako horiek ez dira urreZKOAK; zilarrEZKOAK dira.

-

LarruZKO jakA zurea da?

_________________________________________________________________________

 KONPLETIBOA

-(e)la -(e)nik

-

Zer esan du irratiak? Irratiak esan du Galdakaon kotxe istripu bat egon dELA.

-

Nik uste dut zuk gezurra esan didazuLA.

-

Idoiak esan dit azterketa guztiak gainditu dituELA.

-

Nik ez dut uste bihar euria egingo duENIK.

- Aitorrek ez du esan mendira joatea gustatzen zaioNIK. ___________________________________________________________________________

 ZEHARGALDERA

-(e)n

-

Zer galdetu diozu irakasleari? Nik irakasleari galdetu diot EA komunera joan ahal naizEN.

-

Gure aitaren lagunak EA ezkonduta nagoEN galdetu dit.

-

Zuk badakizu Iparragirre kalea non dagoEN? Ez. Nik ez dakit Iparragirre kalea non dagoEN.

-

Amamak ez daki ordenadoreak zertarakako balio duEN.

-

Zuk badakizu nire semea nora joan dEN?

17 IKASGEL@ _____________________________________________

 AGINTERA

zaitez

zaitezte

(e/it)zazu

(e/it)zazue

-t(z)eko

Amak semeari: "Aizu, altxa zaitez ohetik!"

Semeak: "Zer?

Amak semeari, berriro: "Ohetik altxaTZEKO!"

Irakasleak ikasleei: "Aizue, isil zaitezte!"

Ikasleek: "Zer?"

Irakasleak ikasleei, berriro: "IsilTZEKO!"

Txakurrak: "????"

Mikelek txakurrari, berriro: "Hori ez jaTEKO"

Mikelek txakurrari: "Ez ezazu jan hori!" -

Aita Santuak kristauei bakearen alde otoitz egiTEKO esan die.

-

Mikel, etor zaitez hona eta egon zaitez isilik!

-

Poliziak lapurrari arma lurrera botaTZEKO agindu dio.

- Aizu, atera itzazu lau zurito! ________________________________________________________________________________________

 KONPARAKETAK berdintasuna ZELAKOA ZELAN ZENBAT

BEZAIN BESTE (HAINBAT)

-

Zenbat urte dauzkazu? Nik zuk beste urte dauzkat.

-

Zelakoa da Bartzelona? Bartzelona Madril bezain polita da.

-

Zelan bizi zara? Ondo. Baina ez zu bezain ondo.

-

Bilbok Donostiak baino biztanle gehiago dauzka.

-

Guk ez dugu jan zuek beste gozoki.

-

Gure alaba zuena baino lotsatiaGOa da.

-

Haiek guk baino hobeto hitz egiten dute euskaraz.

Desberdintasuna (gehiago edo gutxiago) BAINO

…AGO

BAINO ______ GEHIAGO BAINO ______ GUTXIAGO

- Zuk Mikelek baino perretxiko gutxiago batu dituzu. ________________________________________________________________________________________

18 IKASGEL@ _____________________________________________

 ERLATIBOA

-(e)n(a/ak)

-

Josu da begi argiak dauzkaNA.

-

Amaia da gaur klasera soineko berdea ekarri duEN neskA.

-

Mendizalea da mendian ibiltzea gustatzen zaioNA.

-

Arratsaldean ikusi duguN pelikulA oso aspergarria izan da.

-

Zuk esan didazuN guztiA gezurra da.

-

Josuneri galdu zaioN giltzA udaltzaingoan agertu da.

- Nor da zure aitaren ondoan dagoENA? ___________________________________________________________________________ 

BALDINTZA

-t(z)en

ba-

-

Leihoa zabaltzen Baduzu, hotzituko gara.

-

Etxean geratzen Bagara, aspertuko gara.

-

Musu bat ematen Badidazu, zinera joatera gonbidatuko zaitut.

-

Euskaltegira joaten ez BAzara, ez duzu euskaraz ikasiko.

-ko

- Maite Banauzu, ezkontzeko eskatuko didazu. ________________________________________________________________________________________ 

DENBORAZKOAK

-(e)nean -t(z)ean

-

Postariak tinbrea jo du bazkaltzen hasi garENEAN.

-

Eguraldi ona egiten duENEAN hondartzara joaten gara.

-

Etxean ez zegoen inor etxera heldu nintzENEAN.

-

Athletic-ek irabazten duENEAN oso pozik jartzen da.

-

Kalera irteTZEAN euria egiten hasi zuen.

- Txakurra zaunka entzuTEAN konturatu ginen norbait bazetorrela. ________________________________________________________________________________________ 

AHAL / EZIN -

Hondartzara joaten bagara, eguzkia hartu ahal dugu.

-

Ume txikiak ezin dira joan bakarrik ikastolara.

-

Ospitaletan ezin da tabakorik erre.

19 IKASGEL@ _____________________________________________



-

Bihar ezin izango naiz klasera joan, oso gaisorik nago eta.

-

Gaur goizean lasai gosaldu ahal izan dut, jai-eguna da eta.

-

Zuri kontatu ahal dizut, nire laguna zara eta.

BEHAR -

Zenbat denbora behar duzu jazteko?

-

Ezin naiz zurekin geratu, lanera joan behar dut eta.

-

Ez duzu dena jan behar.

-

Datorren urtean gida-baimena berriztatu beharko dut.

- Gaur goizean umeari ipurdiko bat eman behar izan diot. ________________________________________________________________________________________ 

NOMINALIZAZIOA

-t(z)ea

-

Guri ez zaigu gustatzen ariketak egiTEA.

-

Euskara ikasteko beharrezkoa da gogoa edukiTZEA.

-

Euskaltegian debekatuta dago erdaraz hitz egiTEA.

-

Osasunerako komenigarria da kirola egiTEA.

-

Guri asko kostatzen zaigu euskaraz pentsaTZEA.

- Pentsatu dugu oporretan Indiara joaTEA. ________________________________________________________________________ 

NOMINALIZAZIOA

-t(z)en

-

Zuek ez dakizue ingelesez hitz egiTEN.

-

Orain dela urte asko ikasi nuen josTEN.

-

Barre egiTEN hasi ginen txistea entzun genuenean.

-

Orain telebista ikusTEN ari da.

- Saiatuko gara euskaltegira egunero joaTEN. ___________________________________________________________________________

20 IKASGEL@ _____________________________________________



ATZIZKI BATZUK

-(T)AR: DurangAR, zaldibarTAR, baserriTAR, herriTAR, frantziAR, italiAR… - DurangARra: Durangon jaio dena edo Durangokoa dena. -DUN: Bizardun, txapelDUN, euskalDUN, haurDUN, betaurrekoDUN, diruDUN… - Bizarduna: bizarra daukana. -ZALE: MendiZALE, ardoZALE, gozoZALE, neskaZALE, diruZALE… - Ardozalea: Ardoa gustatzen zaiona. -GARRI: AsperGARRI, ikusGARRI, beldurGARRI, barreGARRI, edanGARRI… - Edangarria: Edan ahal dena edo edatea merezi duena. - Beldurgarria: Beldurra ematen (sortzen) duena. -TXO: AmaTXO, mahaiTXO, umeTXO, afariTXO, etxeTXO, lagunTXO… - Mahaitxoa: mahai txikia. - Amatxo: ama (kariñosoa). -TASUN: MaitASUN, askaTASUN, isilTASUN, alaiTASUN… - TASUN: Izen abstraktoa, ona, positiboa. - TZAILE: SalTZAILE, garbiTZAILE, erreTZAILE, hilTZAILE… - Saltzailea: Saltzen duena. - -LE: IrakasLE, ikasLE, erosLE, entzuLE, ikusLE… - Ikaslea: Ikasten duena. -(L)ARI: ArgazkiLARI, bulegARI, tabernARI, sukaldARI, futbolARI… -(l)ari: Askotan lanbidea adierazten du. -TSU: IndarTSU, ileTSU, koipeTSU, euriTSU, eguzkiTSU... - Iletsua: Ile asko daukan pertsona. - Euskal Herria euritsua da.

21 IKASGEL@ _____________________________________________

22 IKASGEL@ _____________________________________________

23 IKASGEL@ _____________________________________________