7_Hmeres_Kathimerini_-_____________________________________-_06012002.pdf

May 12, 2017 | Author: annavathi | Category: N/A

Short Description

Download 7_Hmeres_Kathimerini_-_____________________________________-_06012002.pdf...

Description

Âπτα HMEPEΣ

KYPIAKH 6 IANOYAPIOY 2002

Eλληνες στην ανακάλυψη της Aμερικής

Oι Eλληνες στην

H KA£HMEPINH

E¶TA HMEPE™

KYPIAKH 6 IANOYAPIOY 2002

2-31 A º I E P ø M A EΛΛΗΝΕΣ ΣΤΗΝ AΝΑΚΑΛΥΨΗ ΤΗς AΜΕΡΙΚΗΣ Oι Eλληνες στην Iσπανα των Aνακαλψεων Tου I.K. X·ÛÈÒÙË

O μθος του Eλληνα Kολ"μβου Tου N.E. K·Ú·È‰¿ÎË

O B$κχος στις παραμον'ς των Aνακαλψεων Tου HÏ›· AÓ·ÁÓˆÛÙ¿ÎË

H Mεσ"γειος στα χρ"νια του Kολ"μβου Tου X·Ú¿Ï·ÌÔ˘ °¿Û·ÚË

Eλληνικ$ προϊ"ντα π'ρα απ" το Γιβραλτ$ρ Tου ºÒÙË M·ÚÔ‡ÙÛÔ˘

Eλληνες χαρτογραφον την Aμερικ, Tου °ÈÒÚÁÔ˘ TfiÏÈ·

«Γκρι'γκος» στην ανακ$λυψη του N'ου K"σμου Tου N. E. K·Ú·È‰¿ÎË

Eλληνες στην κατ$κτηση του Mεξικο Tης AÁÁÂÏÈÎ‹˜ ¶·ÓÔÔ‡ÏÔ˘

Eνας Kρητικ"ς στην κατ$κτηση του Περο Tου KÒÛÙ· TÛÈÎÓ¿ÎË

Eλληνικ$ κλ,ματα στις χ/ρες του Aτλαντικο Tου HÏ›· AÓ·ÁÓˆÛÙ¿ÎË

Oι «κονκισταδ"ρες» των Iωανννων Tου M›ÏÙÔ˘ °·Ú›‰Ë

Tο χρυσ$φι της Kρ,της και ο χρυσ"ς του Περο Tης IfiÏË˜ BÈÁÁÔÔ‡ÏÔ˘

EÍÒÊ˘ÏÏÔ ∏ ·Ó·¯ÒÚËÛË ÙˆÓ ÙÚÈÒÓ ÏÔ›ˆÓ ÙÔ˘ ∫ÔÏfiÌ‚Ô˘, ÙËÓ 3Ë ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ ÙÔ˘ 1492 (›Ó·Î·˜ ÙÔ˘ Juan Cabrera, MÔÓ‹ ÙË˜ Rabida, 17Ô˜ ·È.).

Yπεθυνη «Eπτ Hμερν» E§EY£EPIA TPAÓY

2

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

6

I A N O Y A P I O Y

2 0 0 2

Iσπαν α των Aνακαλψεων ÙËÙÂ˜. EÓ‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ÌfiÓÔ ·Ó·Ê¤Úˆ (·ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ¯ÚÔÓÔÏÔÁÈÎ‹ ÛÂÈÚ¿) ÙÔÓ KÚËÙÈÎfi ÊÈÏfiÏÔÁÔ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ ¢Ô‡Î· (Ô˘ Â› ¤ÍÈ ¯ÚfiÓÈ· ‰›‰·ÍÂ ÛÙÔ ¶·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈÔ ÙÔ˘ AÏÎ·Ï¿, Û˘ÌÌÂÙ¤Kαθηγητ της Nετερης Iστορας στο Aριστοτλειο ¯ÔÓÙ·˜ ÂÓÂÚÁ¿ ÛÙËÓ ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›· Î·È ÛÙËÓ ¤Î‰ÔÛË, ÛÙ· Πανεπιστμιο Θεσσαλονκης 1514-1517, ÙÔ˘ ÈÔ ÂÓÙ˘ˆÛÈ·ÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘ ÈÛ·ÓÈÎÔ‡ Ô˘Ì·ÓÈÛÌÔ‡, ÙË˜ ÌÓËÌÂÈÒ‰Ô˘˜ «¶ÔÏ˘ÁÏÒÙÙÔ˘ KÔÌÏÔ˘ÙÂÓE§§HNIKH ·ÚÔ˘Û›· ÛÙË ÓÂfiÙÂÚË IÛ·Ó›· ¿Ú¯ÈÛÂ Ó· ÛÈ·Ó‹˜ B›‚ÏÔ˘»), ÙÔ˘˜ EÏÏËÓÂ˜ Îˆ‰ÈÎÔÁÚ¿ÊÔ˘˜ I¿Îˆ‚Ô Á›ÓÂÙ·È ·ÈÛıËÙ‹ Î·Ù¿ ÙÈ˜ ‰‡Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ‰ÂÎ·ÂÙ›Â˜ ¢È·ÛÛÔÚÈÓfi, AÓ‰Ú¤· ¢·ÚÌ¿ÚÈÔ, AÓÙÒÓÈÔ K·ÏˆÛ˘Ó¿ Î·È NÈÙÔ˘ 15Ô˘ ·ÈÒÓ·Ø ÙfiÙÂ Î·Ù·ÁÚ¿ÊÙËÎ·Ó Î·È ÔÈ ÚÒÙÂ˜ ÎfiÏ·Ô TÔ˘ÚÚÈ·Ófi (Ô˘, ·fi ÎÔÈÓÔ‡ ÌÂ ¿ÏÏÔ˘˜ Û˘Ì·ÙÚÈÒÌÂÌÔÓˆÌ¤ÓÂ˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ EÏÏ‹ÓˆÓ Ê˘Á¿‰ˆÓ ÛÙË B·ÚÙÂ˜ ÔÌÔÙ¤¯ÓÔ˘˜ ÙÔ˘˜ Û˘Ó¤‚·Ï·Ó ÛÙË Û˘ÁÎÚfiÙËÛË, ÛÙ· Ì¤ÎÂÏÒÓË, ÙÔ B·ÏÈ·‰ÔÏ›‰, ÙÔ TÔÏ¤‰Ô Î·È ÙË B·Ï¤ÓıÈ·. MÂÚÈÎÔ› Û· ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È. ÙˆÓ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚˆÓ Û˘ÏÏÔÁÒÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ Ì¿ÏÈÛÙ· ·fi ÙÔ˘˜ Ê˘Á¿‰Â˜ ·˘ÙÔ‡˜ ‹Ú·Ó Ì¤ÚÔ˜ ÛÙËÓ ÙÂÎˆ‰›ÎˆÓ Î·È ¯ÂÈÚÔÁÚ¿ÊˆÓ ÙÔ˘ EÛÎÔÚÈ¿Ï, ÙË˜ ™·Ï·Ì¿ÓÎ·˜, ÏÂ˘Ù·›· ÔÏÂÌÈÎ‹ ÂÈ¯Â›ÚËÛË ÙˆÓ K·ıÔÏÈÎÒÓ B·ÛÈÏ¤ˆÓ ÙË˜ ™ÂÁfi‚È·˜, ÙÔ˘ TÔÏ¤‰Ô˘ Î·È ÙË˜ M·‰Ú›ÙË˜) Î·È ÙÔÓ ÌÂÁ¿–ÙÔ˘ ºÂÚ‰ÈÓ¿Ó‰Ô˘ Bã ÙË˜ AÚ·ÁfiÓ·˜ (1479-1516) Î·È ÙË˜ ÏÔ EÏÏËÓ· ˙ˆÁÚ·ÊÔ ¢ÔÌ‹ÓÈÎÔ £ÂÔÙÔÎfiÔ˘ÏÔ (Ô˘ ·Ó·Ó¤ÎÛ·‚¤Ï·˜ Aã ÙË˜ K·ÛÙ›ÏË˜ (1474-1504)– Ô˘ Ô‰‹ÁËÛÂ ÙÔ ÛÂ ÙËÓ ÈÛ·ÓÈÎ‹ ˙ˆÁÚ·ÊÈÎ‹ ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 16Ô˘ Î·È ÛÙÈ˜ ·Ú1492 ÛÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË ÙË˜ °Ú·Ó¿‰·˜ Î·È ÛÙËÓ ÂÍ¿ÏÂÈ„Ë ÙË˜ ¯¤˜ ÙÔ˘ 17Ô˘ ·È.). ·Ú·‚ÔÎÚ·Ù›·˜ ÛÙËÓ È‚ËÚÈÎ‹ ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ. TËÓ ›‰È· ÂÔ¯‹ ·ÚMÈÎÚfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ·fi ÙÔ˘˜ EÏÏËÓÂ˜ Ô˘ ˙Ô‡Û·Ó ÛÙËÓ ÎÂÙ¤˜ ÂÎ·ÙÔÓÙ¿‰Â˜ EÏÏËÓÂ˜ ÌÈÛıÔÊfiÚÔÈ, Ô˘ Â›¯·Ó ÛÙÚ·ÙÔIÛ·Ó›· ¿Ú¯ÈÛÂ ‹‰Ë ·fi Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 15Ô˘ ·È. Ó· ·Ó·˙ËÙÂ› ÏÔÁËıÂ› ˆ˜ «stradioti» ÛÙÔ ÂÏ·ÊÚfi ÈÈÎfi ÙËÓ Ù‡¯Ë ÙÔ˘ ÛÙÈ˜ ¢˘ÙÈÎ¤˜ IÓ‰›Â˜, ÛÙËÓ ÙˆÓ BÂÓÂÙÒÓ Â›ÙÂ ÛÙË ÊÚ·ÁÎÔÎÚ·ÙÔ‡ÌÂÎÂÓÙÚÈÎ‹ Î·È ÙË ÓfiÙÈ· AÌÂÚÈÎ‹ Î·È ÛÂ Eπιμλεια αφιερματος: ÓË AÓ·ÙÔÏ‹ Â›ÙÂ Î·È ÛÙËÓ ÈÙ·ÏÈÎ‹ ¯ÂÚÛfi¿ÏÏÂ˜ ˘ÂÚfiÓÙÈÂ˜ ÎÙ‹ÛÂÈ˜ ÙÔ˘ ÛÙ¤ÌÌ·ÓËÛÔ, ¤Ú·Û·Ó ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· ÙÔ˘ ºÂÚ- ∏§π∞™ ∞¡∞°¡ø™Δ∞∫∏™ ÙÔ˜ ÙË˜ K·ÛÙ›ÏË˜. Afi ·˘ÙÔ‡˜ ÔÈ ÂÚÈÛ‰ÈÓ¿Ó‰Ô˘ Aã ÙË˜ NÂ¿ÔÏË˜ (1463-1494) ÛfiÙÂÚÔÈ ‹Ú·Ó Ì¤ÚÔ˜ ÛÙÈ˜ ÂÈ¯ÂÈÚ‹ÛÂÈ˜ Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÙˆÓ IÛ·ÓÒÓ ‚·ÛÈÏÈ¿ÙˆÓ «conquistadores» ÁÈ· ÙËÓ Â¤ÎÙ·ÛË ‰ˆÓ Ô˘ ‰È·‰¤¯ıËÎ·Ó ÙÔ˘˜ AÚ·ÁÔÓ¤˙Ô˘˜ ÛÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›· ‹ ÙËÓ Â‰Ú·›ˆÛË ÙË˜ ÈÛ·ÓÈÎ‹˜ Î˘ÚÈ·Ú¯›·˜ ÛÙÈ˜ ¯ÒÚÂ˜ ÙÔ˘ ÙË˜ K¿Ùˆ IÙ·Ï›·˜, ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ˘ K·ÚfiÏÔ˘ Aã/Eã (1518-1556), N¤Ô˘ KfiÛÌÔ˘. §ÈÁfiÙÂÚÔÈ ÛÙ·‰ÈÔ‰ÚfiÌËÛ·Ó ÛÙÔ ˘ÂÚ·ÙÏ·ÙÔ˘ ºÈÏ›Ô˘ Bã (1556-1598) Î·È ÙÔ˘ ºÈÏ›Ô˘ °ã (1598ÓÙÈÎfi ÂÌfiÚÈÔ. 1621). ™ÙËÓ ÚÒÙË ÔÌ¿‰· ·Ó‹ÎÔ˘Ó ·ÚÎÂÙ¤˜ ‰ÂÎ¿‰Â˜ EÏÏ‹ÓˆÓ OÈ «stradioti» ·˘ÙÔ› (ÔÈ «estradiotes» ÙˆÓ ÈÛ·ÓÈÎÒÓ ËÓ·˘ÙÈÎÒÓ Î·È ÛÙÚ·ÙÈˆÙÈÎÒÓ Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÙÈ˜ Û¯ÂÙÈÎ¤˜ ÁÒÓ) ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ıËÎ·Ó ÌÂ ÙÈ˜ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ¤˜ ÙÔ˘˜ ÛÙË NÂ¿ÔÏË ËÁ¤˜ ÌÂ ÙÔ ‚·ÊÙÈÛÙÈÎfi ÙÔ˘˜ fiÓÔÌ· Î·È Ï›ÁÔ ÔÏ‡ ·Û·ÊÂ›˜ Î·È ÙË ™ÈÎÂÏ›· Î·È ·fi ÂÎÂ› ÌÂÙ·ÎÈÓÔ‡ÓÙ·Ó ‰È·ÚÎÒ˜ ÛÂ fiÏÂ˜ ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌÔ‡˜ ÙË˜ ÚÔ¤ÏÂ˘Û‹˜ ÙÔ˘˜ (.¯. Juan Griego, Û¯Â‰fiÓ ÙÈ˜ ÈÛ·ÓÈÎ¤˜ ÎÙ‹ÛÂÈ˜ Î·È ÛÙ· Î·Ù¿ ÂÚÈfi‰Ô˘˜ ÔÏÂJacobus Griego, Mateo Griego, Nicolas de Levante, Jorge ÌÈÎ¿ Ì¤Ùˆ· ÙˆÓ A„‚Ô‡ÚÁˆÓ ÛÙËÓ E˘ÚÒË, ÙË ‚fiÚÂÈ· AÊÚÈGriego, Juan de Candia Î.¿..), ·ÏÏ¿ ÌÂ ÂÓ‰È·Ê¤ÚÔ˘ÛÂ˜ ÏËÎ‹, ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙÔ N¤Ô KfiÛÌÔ. O ·ÚÈıÌfi˜ ÙÔ˘˜ ·˘Í‹ıËÎÂ ·ÈÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· ÙË ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË ÙË˜ N¤·˜ ÛıËÙ¿ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÚfiÛÎ·ÈÚË ÈÛ·ÓÈÎ‹ Î·ÙÔ¯‹ ÙË˜ KÔÚÒÓË˜ IÛ·Ó›·˜, ÙÔ˘ MÂÍÈÎÔ‡, ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡ ‹ ·ÎfiÌ· Î·È ÙˆÓ ºÈÏÈ(1532-1534), ÙË˜ ÔÔ›·˜ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÚÔÎ¿ÏÂÛÂ Ì·˙ÈÎ‹ ¤ÍÔ‰Ô ¯È›ÓˆÓ. H ÈÔ ÁÓˆÛÙ‹ –Î·È ›Ûˆ˜ Ë ÈÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎ‹ ÂÚ›ÙˆÏÈ¿‰ˆÓ Î·ÙÔ›ÎˆÓ ÙË˜ ÓÔÙÈÔ‰˘ÙÈÎ‹˜ ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÔ˘ ÚÔ˜ ÙÈ˜ ÛË– ·ÊÔÚ¿ ÙÔÓ ¶¤ÙÚÔ ÙÔÓ KÚËÙÈÎfi (Pedro de Candia) ÛÙÂÓfi ·Ï·ÈfiÙÂÚÂ˜ Î·È ÙÈ˜ Ó¤Â˜ ÂÏÏËÓÈÎ¤˜ ÂÛÙ›Â˜ ÙË˜ K¿Ùˆ IÙ·Ï›·˜. Û˘ÓÂÚÁ¿ÙË ÙÔ˘ Î·Ù·ÎÙËÙ‹ ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡ Francisco Pizarro T¤ÏÔ˜, ¤Ó· ÌÂÁ¿ÏÔ ·ÎfiÌË Î‡Ì· ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÌÂÙÔÈÎÂÛÈÒÓ ÚÔ˜ (1471 – 1541) Î·È Ì¤ÏÔ˜ ÙË˜ ıÚ˘ÏÈÎ‹˜ «‰ÂÎ·ÙÚÈ¿‰·˜» Ô˘ ÙÈ˜ ÈÛ·ÓÔÎÚ·ÙÔ‡ÌÂÓÂ˜ ¯ÒÚÂ˜ ¿Ú¯ÈÛÂ Ï›ÁÔ ÌÂÙ¿ ÙË Ó·˘Ì·¯›· Û˘Ó¤‰ÂÛÂ ÙÔ fiÓÔÌ¿ ÙË˜ ÌÂ ÙËÓ ¿ÏˆÛË ÙÔ˘ Cuzco Î·È ÙÔ Ù¤ÙË˜ N·˘¿ÎÙÔ˘ (1571) Î·È ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙˆÓ ÂÈ¯ÂÈÚ‹ÛÂˆÓ ÙÔ˘ IÂÏÔ˜ ÙË˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÙˆÓ IÓÎ·˜. ™ÙË ‰Â‡ÙÂÚË –Î·È Û·ÊÒ˜ ÚÔ‡ ™˘Ó·ÛÈÛÌÔ‡ ÛÙÈ˜ ÂÏÏËÓÈÎ¤˜ ı¿Ï·ÛÛÂ˜ (1573). ÌÈÎÚfiÙÂÚË– ÔÌ¿‰· ·Ó‹ÎÔ˘Ó ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÈÔÈ, XÈÒÙÂ˜ Î·È KÚËÙÈÎÔ› Î˘Ú›ˆ˜ Ó·˘ÙÈÎÔ›, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ, ·ÍÈÔÔÈÒÓÙ·˜ ÙÈ˜ ÔÈÎ›ÏÂ˜ ˘ËÚÂÛ›Â˜ ÙÔ˘˜ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ IÛ·ÓÔ‡˜ (·ÏÏ¿ Î·È ÙÔ˘˜ ¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔ˘˜) Î·Ù¿ÊÂÚ·Ó Ó· ÛÙ‹ÛÔ˘Ó ÚÔÛÔ‰ÔÊfiÚÂ˜ ÂÈ™Â ÔÏfiÎÏËÚË ÏÔÈfiÓ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È. (·ÏÏ¿ Î·È ·Ú¯ÂÈÚ‹ÛÂÈ˜ Â›ÙÂ ÛÙÈ˜ ·ÔÈÎ›Â˜ Â›ÙÂ ÛÙË ÌËÙÚfiÔÏË. ¶ÈÔ ‰˘Ó·ÁfiÙÂÚ· Ò˜ Ù· Ì¤Û· ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÙÔ˘ 17Ô˘) Ë ÈÙ·ÏÈÎ‹ ¯ÂÚÛfiÌÈÎ¿ ÛÙÔÓ ÙÔÌ¤· ·˘ÙfiÓ ·Ô‰Â›¯ıËÎ·Ó Ù· Ì¤ÏË ÙË˜ ÎÚËÙÈÎ‹˜ ÓËÛÔ˜ Î·È È‰È·›ÙÂÚ· Ë NÂ¿ÔÏË Î·È Ë ™ÈÎÂÏ›· ¯ÚËÛ›ÌÂ˘·Ó ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜ NÙ·Úfi‰Ë, Ù· ÔÔ›·, ·ÊÔ‡ ÚÒÙ· ‹Ú·Ó Ì¤ÚÔ˜ ˆ˜ Á¤Ê˘Ú· ÛÂ ÌÂÌÔÓˆÌ¤Ó· ¿ÙÔÌ· ‹ ÌÈÎÚ¤˜ ÔÌ¿‰Â˜ EÏÏ‹ÛÙÈ˜ ÂÈ¯ÂÈÚ‹ÛÂÈ˜ ÙÔ˘ Panfilo de Narvaez (†1528) ÁÈ· ÙËÓ Î·ÓˆÓ, Ô˘ ‰È·ÂÚ·ÈÒÓÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ È‚ËÚÈÎ‹ ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ, ·Ó·Ù¿ÎÙËÛË ÙË˜ N¤·˜ IÛ·Ó›·˜ Î·È ÙË˜ fiÏË˜ ÙÔ˘ MÂÍÈÎÔ‡ ˙ËÙÒÓÙ·˜ ÚÔÛˆÚÈÓ‹ ‹ Î·È ÌfiÓÈÌË ÂÁÎ·Ù¿ÛÙ·ÛË ÛÙÈ˜ ÎÙ‹(1520), ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ıËÎ·Ó ·fi ÙÔ 1530 ÛÙË ™Â‚›ÏÏË, fiÔ˘ Î·È ÛÂÈ˜ ÙË˜ ÂÎÙÂÙ·Ì¤ÓË˜ (Ò˜ ÙÈ˜ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 18Ô˘ ·È.) ÈÛ·ÓÈÎ‹˜ ·Û¯ÔÏ‹ıËÎ·Ó ÁÈ· ·ÚÎÂÙ¤˜ ‰ÂÎ·ÂÙ›Â˜ ÌÂ ÙËÓ ÂÌÔÚ›· ·ÔÈÂÈÎÚ¿ÙÂÈ·˜. Afi ÙÈ˜ ÌÂÙÔÈÎÂÛ›Â˜ ·˘Ù¤˜ Û¯ËÌ·Ù›ÛÙËÎ·Ó ÌÈÎÈ·ÎÒÓ ÚÔ˚fiÓÙˆÓ, ·ÔÎÙÒÓÙ·˜ ·ÍÈfiÏÔÁË ÂÚÈÔ˘Û›·. ÎÚ¤˜ (Î·È Û˘¯Ó¿ ‚Ú·¯‡‚ÈÂ˜) ÂÏÏËÓÈÎ¤˜ ÂÛÙ›Â˜ ÛÙ· ÌÂÁ¿Ï· ·ÛÙÈÎ¿ Î¤ÓÙÚ· ÙË˜ IÛ·Ó›·˜ (ÛÙË B·ÚÎÂÏÒÓË, ÙÔ B·ÏÈ·‰ÔBÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·: I. K. Xασιώτης «Σχέσεις Eλλήνων και Iσπανών στα χρνια Ï›‰, ÙË ™·Ï·Ì¿ÓÎ·, ÙÔ EÛÎÔÚÈ¿Ï, ÙË M·‰Ú›ÙË, ÙÔ TÔÏ¤‰Ô, ÙË της Tουρκοκρατίας». Θεσσαλονίκη 1969. B·Ï¤ÓıÈ· Î·È ÙË ™Â‚›ÏÏË), ·ÏÏ¿ Î·È ÛÂ fiÏÂÈ˜ ÙÔ˘ MÂÍÈÎÔ‡, ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡ Î·È ÙÔ˘ P›Ô ÓÙÂ Ï· ¶Ï¿Ù·. AÓ¿ÌÂÛ· ÛÙ· Ì¤ÏË ÙˆÓ I. K. Xασιώτης «H Kρήτη και οι Iσπανοί στα χρνια της ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ·˘ÙÒÓ ÂÛÙÈÒÓ Û˘Ó·ÓÙÔ‡ÌÂ ÛÙÚ·ÙÈˆÙÈÎÔ‡˜ Î·È Bενετοκρατίας». Πεπραγμ. Γ΄ Διεθν. Kρητολ. Συνεδρίου, Ù˘¯Ô‰ÈÒÎÙÂ˜, ÎÏËÚÈÎÔ‡˜ Î·È ÌÔÓ·¯Ô‡˜, Îˆ‰ÈÎÔÁÚ¿ÊÔ˘˜ Î·È τμ. 2, Aθήνα 1974. ÂÌfiÚÔ˘˜ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ¯ÂÈÚÔÁÚ¿ÊˆÓ, Ó·˘ÙÈÎÔ‡˜ Î·È ÂÌfiI. K. Xασιώτης «H Πελοπννησος στο πλαίσιο της μεσοÚÔ˘˜, ÏÔÁ›Ô˘˜ Î·È Î·ÏÏÈÙ¤¯ÓÂ˜. γειακής πολιτικής του Kαρλου E΄». «Πελοποννησιακά», OÈ Ì¤ÙÔÈÎÔÈ ·˘ÙÔ› ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ¿ÓÙÔÙÂ ¿ÛËÌÔÈ Ù˘¯Ô‰ÈÒÎÙÂ˜ 15 (1984). ‹ ·ÓÒÓ˘ÌÔÈ Ê˘Á¿‰Â˜, ·ÏÏ¿ Î·È ‰È·ÎÂÎÚÈÌ¤ÓÂ˜ ÚÔÛˆÈÎfi-

Tου I. K. X ∞™πflΔ∏

H

Õ Κρολος Ε´ , ο πρ τος Αψβοργος βασιλις της Ισπανας, με το νομα Κρολος Α´ (1518-1556). Στα χρνια του πολλο Eλληνες μισθοφροι πρασαν στην υπηρεσα του μετακινομενοι συνεχ ς στις ισπανικς κτ"σεις. O αριθμς τους αυξ"θηκε μετ την πρσκαιρη ισπανικ" κατοχ" της Κορ νης το 1532-1534. Ελαιογραφα του Τιτσινο (Μαδρτη, Μουσεο Πρδο).

YÂÚfiÓÙÈÂ˜ ÌÂÙÔÈÎÂÛ›Â˜

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

6

I A N O Y A P I O Y

2 0 0 2

3

Ο μθος του Eλληνα Κολμβου Του ¡. ∂. K ∞ƒ∞¶π¢Õ∫∏ Kαθηγητ της Iστορας στο Iνιο Πανεπιστ μιο, τ. διευθυντ

των Γενικν Aρχεων του Kρτους

K

I AN O KO§OMBO™ ‹Ù·Ó EÏÏËÓ·˜; Oˆ˜ ·ÎÚÈ‚Ò˜ ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÙ·È Î·È ÁÈ· ÙÔÓ ª¿ÚÎÔ ¶fiÏÔ. EÓ·˜ ÃÈÒÙË˜ Î·È ¤Ó·˜ ∫ÂÊ·ÏÏÔÓ›ÙË˜. Δ· ‰‡Ô Î·Ù’ ÂÍÔ¯‹Ó Ó·˘ÙÈÎ¿ Ì·˜ ÓËÛÈ¿ ı· ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ¤ÙÛÈ Î·È ·Ó·‰ÚÔÌÈÎ¿ ÂÓÈÛ¯˘Ì¤Ó·, Î·È Ì·˙› ÙÔ˘˜ Ë ∂ÏÏ¿‰·, ÛÙË ÌÂÁ¿ÏË «ÎÔ‡ÚÛ·» ÙˆÓ Â˘Úˆ·˚ÎÒÓ ÂıÓÒÓ, Ô˘ ÙÔ Î·ı¤Ó· ÁÈ· ÙÔ˘˜ ‰ÈÎÔ‡˜ ÙÔ˘ ÏfiÁÔ˘˜ ‹ıÂÏÂ Î˘Ú›ˆ˜ ÛÙÔ˘˜ ‰‡Ô ÂÚ·ÛÌ¤ÓÔ˘˜ ·ÈÒÓÂ˜ Ó· ‰Â›ÍÂÈ fiÛÔ ÚÔËÁ‹ıËÎÂ ÛÂ Û¯¤ÛË ÌÂ Ù· ¿ÏÏ·, ÛÙË ÌÂÁ¿ÏË ÂÚÈ¤ÙÂÈ· ÙË˜ ·ÔÈÎÈÔÎÚ·Ù›·˜. πÛ·Ó›·, ∞ÁÁÏ›·; ·Ó¿ÌÂÛ¿ ÙÔ˘˜ Ô fiÏÂÌÔ˜ ‹Ù·Ó ·ÏÈfi˜. °·ÏÏ›·; ÔÈ πÓ‰›Â˜ Î·È Ô ∫·Ó·‰¿˜, Ë μfiÚÂÈÔ˜ ∞ÌÂÚÈÎ‹ ÎÈÓ‰‡ÓÂ˘·Ó Î·È ¿ÏÏˆÛÙÂ ¯¿ıËÎ·Ó ˘¤Ú ÙˆÓ AÁÁÏˆÓ. ∏ πÙ·Ï›·, ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡ÛÂ Ó· ÌÂ›ÓÂÈ ·’ ¤Íˆ, ÌÂ ÙfiÛÂ˜ Ó·˘ÙÈÎ¤˜ ‰ËÌÔÎÚ·Ù›Â˜ ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ÙË˜. ∫·È Ë ¶ÔÚÙÔÁ·Ï›·, Ë ÎÚ·ÙËÌ¤ÓË ˙ËÏfiÙ˘· ÛÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÙË˜ ¤ˆ˜ ÙÔ 1976; ∏ ∂ÏÏ¿‰·, ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡ÛÂ ‚¤‚·È· Ó· ÂÏ›˙ÂÈ ÛÂ ÙfiÛË ‰fiÍ·, ¿ÏÏˆÛÙÂ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎÂ ÌfiÓÔ ÙÔ 1828, ·ÏÏ¿

¯¿ÚË ÛÙÈ˜ ÔÏ˘¿ÚÈıÌÂ˜ ÂÏÏËÓÈÎ¤˜ ÎÔÈÓfiÙËÙÂ˜ ÙÔ˘ ÂÍˆÙÂÚÈÎÔ‡ Î·È È‰›ˆ˜ ÙÈ˜ ˘ÂÚfiÓÙÈÂ˜ Î·ıÒ˜ Î·È ¯¿ÚË ÛÙËÓ ¿ÓıËÛË ÙË˜ Ó·˘ÙÈÏ›·˜ ÙË˜ ·fi ÙÔÓ 18Ô Î·È ÙÔÓ 19Ô ·È., ÌÔÚÔ‡ÛÂ ·ÔÏ‡Ùˆ˜ Ó· Â›Ó·È Ì¤ÚÔ˜ ·˘Ù‹˜ ÙË˜ ÈÛÙÔÚ›·˜. HÙ·Ó Ô ÃÚÈÛÙfiÊÔÚÔ˜ ∫ÔÏfiÌ‚Ô˜ ·fi ÙË °·Ï›ıÈ· ‹ ·fi ÙËÓ ∫ÔÚÛÈÎ‹; HÙ·Ó ÔÈ ÁÔÓÂ›˜ ÙÔ˘ ∂‚Ú·›ÔÈ ÌÂÙ·Ó¿ÛÙÂ˜ ·fi ÙËÓ ∫·Ù·ÏÔÓ›·; HÙ·Ó EÏÏËÓ·˜; ∫·Ì›· ÂÈÛÙÈÎ‹ ·fi‰ÂÈÍË ÁÈ· fiÏ· ·˘Ù¿, ·Ú¿ ÌfiÓÔ ˘Ôı¤ÛÂÈ˜ Î·È ›Ûˆ˜ Î¿ÔÈÂ˜ ÂÓ‰Â›ÍÂÈ˜.

∏ ÂÏÏËÓÈÎ‹ ıÂˆÚ›· ΔÔ ÚÒÙÔ ‚È‚Ï›Ô Ô˘ ¤ıÂÛÂ ÛÔ‚·Ú¿ ÙÔ ÂÚÒÙËÌ· ÙË˜ ÂÏÏËÓÈÎ‹˜ Î·Ù·ÁˆÁ‹˜ ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ·˘Ùfi ÙÔ˘ ™ÂÚ·ÊÂ›Ì ∫·ÓÔ‡Ù·, ‰È‰¿ÎÙÔÚ· ÙÔ˘ ¢ÈÎ·›Ô˘ (¶·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈÔ ∞ıËÓÒÓ), ‰ÈÎËÁfiÚÔ˘ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, ÙË ª·Û·¯Ô˘Û¤ÙË Î·È ÙË ¡¤· ÀfiÚÎË. §ÔÁ›Ô˘, ‰ËÌÔÛÈÔÏfiÁÔ˘ Î·È Û˘ÁÁÚ·Ê¤· Ô˘ ‰ËÌÔÛÈÂ‡ÂÈ ÙË ÌÔÓÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘, √ ÃÚÈÛÙfiÊÔÚÔ˜ ∫ÔÏfiÌ‚Ô˜, ¤Ó·˜ EÏÏËÓ·˜ Â˘ÁÂÓ‹˜; , ÛÙË ¡¤· ÀfiÚÎË ÙÔ 1943, ÌÂ ‰ÈÎ¿ ÙÔ˘ ¤ÍÔ‰·. √ ›‰ÈÔ˜ Â›¯Â ·Û¯ÔÏËıÂ› ÌÂ ·ÚfiÌÔÈ· ı¤Ì·Ù· ·fi ÙË ‰ÂÎ·ÂÙ›· ÙÔ˘ 1910, Î·È Â›¯Â ·ÊÈÂÚÒÛÂÈ ¿Ú· ÌÂÁ¿ÏÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘

Ã Χρτης προερχ μενος πιθαν τατα απ το χαρτογραφικ εργαστριο των αδελφν Κολ μβο, στη Λισσαβνα (1490). Η ακρβεια του χρτη αυτο!, εν ς πορτολνου, θεωρεται «επαναστατικ» και περιλαμβνει τα ον ματα των π λεων γραμμ"να κθετα στις ακτ"ς. Αναγνωρζεται το νησ «Αντλια», του οποου η !παρξη πιθανολογο!νταν απ το 1427( Παρσι, Εθνικ Bιβλιοθκη).

4

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

6

I A N O Y A P I O Y

2 0 0 2

Ã Οι «καθολικ τατοι» βασιλες της Ισπανας, Φερδιννδος της Αραγονας και Ισαβ"λα της Καστλης. Πνακας της ισπανοφλαμανδικς σχολς, περ. 1490 (Μαδρτη, Mουσεο Πρδο).

Õ Χριστ φορος Κολ μβος, πνακας αποδιδ μενος στον Γκιρλαντιο, περπου 1525 (Γ"νοβα, Μουσεο Civico Navale di Genova).

ÙÔ˘ Û’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ ˘fiıÂÛË. ΔÔ ı¤Ì· Ô˘ ¤ıÂÛÂ ‰ÂÓ ¤·„Â ÔÙ¤ Ó· Â·Ó¤Ú¯ÂÙ·È Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ÌÂ Â›ÛËÌÔ ÙÚfiÔ, ·ÊÔ‡ ÙfiÛÔ Ë TÔÈÎ‹ A˘ÙÔ‰ÈÔ›ÎËÛË ÙË˜ Ã›Ô˘ fiÛÔ Î·È ÙÔ ˘Ô˘ÚÁÂ›Ô ∂ÍˆÙÂÚÈÎÒÓ, Û˘ÓÙËÚÔ‡Ó ÙÔ ÂÓ‰È·Ê¤ÚÔÓ Ù¤ÙÔÈˆÓ ˘Ôı¤ÛÂˆÓ. ΔÔ ·Ì˘‰Úfi ¤ÛÙˆ ÁÂˆÔÏÈÙÈÎfi ÂÓ‰È·Ê¤ÚÔÓ, Â›Ó·È ÚÔÊ·Ó¤˜. √È ˘Ôı¤ÛÂÈ˜ ¿Óˆ ÛÙÈ˜ ÔÔ›Â˜ ÛÙËÚ›˙ÂÙ·È Ë ıÂˆÚ›· ÙË˜ ÂÏÏËÓÈÎfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙfiÊÔÚÔ˘ ∫ÔÏfiÌ‚Ô˘; ™ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ˘‹Ú¯·Ó ‰‡Ô ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎ¿ ¿ÙÔÌ·, Ô NÙÔÓ ÃÚÈÛÙfiÊÔÚÔ˜ ∫ÔÏfiÓ (Don Christoforo Colon), ·fiÁÔÓÔ˜ ÙË˜ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜ ÙˆÓ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁˆÓ ¢ÈÛ˘¿ÙˆÓ, ÔÏ‡ÁÏˆÛÛÔ˜, ÁÂÓÓËÌ¤ÓÔ˜ ÙÔ 1438 ‹ ÙÔ 1439, Î·È Ô IÙ·Ïfi˜ ÃÚÈÛÙfiÊÔÚÔ˜ ∫ÔÏfiÌ‚Ô˜, Ô˘ ˆ˜ ˘Ê·ÓÙÔ˘ÚÁfi˜ ‹Ù·Ó ‚¤‚·È· ·ÌfiÚÊˆÙÔ˜. ΔÔ Û‡ÓÔÏÔ ·˘Ù‹˜ ÙË˜ ˘fiıÂÛË˜ ÍÂÎÈÓ¿ ·fi ÙËÓ ÏËÚÔÊÔÚ›· fiÙÈ Ô ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ∫ÔÏfiÌ‚Ô˘ Î·È ‚ÈÔÁÚ¿ÊÔ˜ ÙÔ˘, ÁÚ¿ÊÂÈ ˆ˜ Ô ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘ Â›¯Â ÂÈ ˆ˜ Ù·Í›‰Â„Â ÌÂ ÙÔÓ °¿ÏÏÔ ÎÔ˘ÚÛ¿ÚÔ ∫Ô˘ÏfiÓ Î·È fiÙÈ Â›¯Â ÁÚ¿„ÂÈ ˆ˜ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó Ô ÚÒÙÔ˜ Ó·‡·Ú¯Ô˜ ÛÙËÓ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ¿ ÙÔ˘. ∫·Ù¿ ÙË ıÂˆÚ›·, ·˘Ùfi˜

Ô˘ ·Ó·Î¿Ï˘„Â ÙÈ˜ ¢˘ÙÈÎ¤˜ πÓ‰›Â˜, ‹Ù·Ó Ô ÚÒÙÔ˜. ™ÙËÓ ˘ÔÁÚ·Ê‹ Ô ÂÍÂÚÂ˘ÓËÙ‹˜ ˘¤ÁÚ·ÊÂ ˆ˜ XpO FERENS, Ú¿ÁÌ· Ô˘ Ô‰ËÁÂ› ÛÙË ıÂˆÚ›· fiÙÈ ·˘Ù‹ Ë ˘ÔÁÚ·Ê‹ Â›Ó·È ÂÏÏËÓÈÎ‹ (sic). Δ¤ÏÔ˜ Î·È Û˘ÌÏËÚˆÌ·ÙÈÎ¿ ÚÔ˜ ·˘Ù¤˜ ÙÈ˜ ˘Ôı¤ÛÂÈ˜, fiÙÈ Û‡ÌÊˆÓ· ÌÂ ÙÈ˜ Ê‹ÌÂ˜ Ô˘ Î˘ÎÏÔÊÔÚÔ‡Ó ÛÙÔ μÚÔÓÙ¿‰Ô ÙË˜ Ã›Ô˘, ÓÙfiÈÔÈ Ó·˘ÙÈÎÔ› Â›¯·Ó ·Ó·Î·Ï‡„ÂÈ ÙËÓ ∞ÌÂÚÈÎ‹, ÚÈÓ ·fi ÙÔÓ ∫ÔÏfiÌ‚Ô, ÌÂ ÙÔÓ Î·ÂÙ¿ÓÈÔ ÙÔ˘˜, ÙÔÓ Î·ÂÙ¿Ó ∞Ó‰Ú¤· Î·È Â›¯·Ó ¯·ÚÙÔÁÚ·Ê‹ÛÂÈ ÙË ‰È·‰ÚÔÌ‹. ∞˘Ù¤˜ ÔÈ ·fi„ÂÈ˜ Î˘ÎÏÔÊÔÚÔ‡Û·Ó ·fi Ù· Ù¤ÏË Î·È ÙÈ˜ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 19Ô˘ Î·È ÙÔ˘ 20Ô‡ ·È., Î·È ‹Ù·Ó È‰È·›ÙÂÚ· ÚÔÛÊÈÏÂ›˜ ÛÙÔ˘˜ ÔÌÔÁÂÓÂ›˜. ™‡ÓıÂÛË ÙˆÓ ˘Ôı¤ÛÂˆÓ: Ô ‚˘˙·ÓÙÈÓfi˜ Â˘ÁÂÓ‹˜ ÂÚÈÏ·ÓÈ¤Ù·È ÛÙË ¢‡ÛË, fiÙ·Ó Ë ¶fiÏË ¯¿ÓÂÙ·È ÔÚÈÛÙÈÎ¿, Ì·›ÓÂÈ ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· ÙË˜ °·ÏÏ›·˜ fiÔ˘ ‹‰Ë ˘ËÚÂÙÔ‡ÛÂ Ô ıÂ›Ô˜ ÙÔ˘ °ÂÒÚÁÈÔ˜, ÔÏÂÌ¿ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ °ÂÓÔ‚¤˙ˆÓ Î·È Û˘ÏÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÙËÓ È‰¤· ÙÔ˘ ‰˘ÙÈÎÔ‡ ÂÚ¿ÛÌ·ÙÔ˜, ·ÊÔ‡ ÚÒÙ· ·ÊÔÌÔÈÒÓÂÈ Î·È ÙÈ˜ ÁÂˆÁÚ·ÊÈÎ¤˜ Î·È ÎÔÛÌÔÁÚ·ÊÈÎ¤˜ ÁÓÒÛÂÈ˜ Ô˘ ··ÈÙÔ‡ÓÙ·Ó. Δ·ÍÈ‰Â‡ÂÈ ÛÙË Ã›Ô, ‚Ú›ÛÎÂÈ ÙÔÓ Î·ÂÙ¿Ó ∞Ó‰Ú¤· Î·È Ù· ·ÏÈÎ¿ÚÈ· ÙÔ˘, ÙÔ˘ ‰›ÓÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ¯¿ÚÙÂ˜ Î·È Î¿ÓÂÈ ÙÔ Ù·Í›‰È. ¶ÂÚÈ¤ÚÁˆ˜ Ô ™ÂÚ·ÊÂ›Ì ∫·ÓÔ‡Ù·˜ Ô˘ ÍÂÎÈÓ¿ ·˘Ù‹Ó ÙË ıÂˆÚ›·, ·Ó Î·È Î¿ÓÂÈ ÔÏ‡ÏÔÎÔ˘˜ Û˘ÏÏÔÁÈÛÌÔ‡˜ Î·È ˘Ôı¤ÛÂÈ˜ ¿Óˆ ÛÙË Ì·ÚÙ˘Ú›· ÙÔ˘ ‚ÈÔÁÚ¿ÊÔ˘ Î·È ÁÈÔ˘ ÙÔ˘ ∫ÔÏfiÌ‚Ô˘, ·ÁÓÔÂ› Ù· ‹‰Ë ·fi ÙÔ 1931 ‰ËÌÔÛÈÂ˘Ì¤Ó· ¤ÁÁÚ·Ê·, Ù· ÔÔ›· ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙË ÁÂÓÔ‚¤˙ÈÎË Î·Ù·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘ ∫ÔÏfiÌ‚Ô˘. ∫·Ù¿ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÏfiÁÔ ·›ÚÓÂÈ ÁÈ· ÂÏÏËÓÈÎ‹ ˘ÔÁÚ·Ê‹ ÌÈ· Ù˘ÈÎfiÙ·ÙË Ï·ÙÈÓÈÎ‹ Û˘ÓÙÔÌÔÁÚ·Ê›· ÙË˜ Ï¤ÍË˜ Christus. ΔÚ›ÙÔÓ ‰ÂÓ ÚÔÙÂ›ÓÂÈ ÌÈ· Û˘ÛÙËÌ·ÙÈÎ‹

¯ÚÔÓÔÏfiÁËÛË ÙË˜ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘ ∫ÔÏfiÌ‚Ô˘ ÙÔ˘, ·ÏÏ¿ ·Ê‹ÓÂÈ ÌÂÁ¿Ï· ¯ÚÔÓÔÏÔÁÈÎ¿ ÎÂÓ¿ Î·È ·Ú·ÛÈˆ¿ ÙË Û¯¤ÛË ÙÔ˘ ÌÂ ÙÔ˘˜ ÈÙ·ÏÈÎÔ‡˜ Î‡ÎÏÔ˘˜ ÙË˜ ¶ÔÚÙÔÁ·Ï›·˜ Î·È ÙË˜ πÛ·Ó›·˜. Δ¤Ù·ÚÙÔÓ, ‰ÂÓ ·›ÚÓÂÈ ˘fi„Ë ÙÔ˘, fiÙÈ ÙÔ fiÓÔÌ· ∫ÔÏfiÓ, ·›ÚÓÂÈ Ô ∫ÔÏfiÌ‚Ô˜, ÌfiÓÔ ÌÂÙ¿ ÙÔ 1492. ¶¤ÌÙÔÓ ·ÁÓÔÂ› ÙË ‰È·ı‹ÎË ÙÔ˘ ∫ÔÏfiÌ‚Ô˘ Î·È ÙÈ˜ Û¯¤ÛÂÈ˜ ÙÔ˘ ÌÂ ÙË °¤ÓÔ‚·. Δ· ˘fiÏÔÈ· ÂÈ¯ÂÈÚ‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘, ÛÙÂÚÔ‡ÌÂÓ· Ì¿ÏÈÛÙ· Î·È ·Ú¯ÂÈ·ÎÒÓ ·Ô‰Â›ÍÂˆÓ, Á›ÓÔÓÙ·È ‰‡ÛÎÔÏ· ·Ô‰ÂÎÙ¿, Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ ˘fi„Ë fiÙÈ Ë ·Ó¿ÁÓˆÛË ÙË˜ ‚ÈÔÁÚ·Ê›·˜ ÙÔ˘ ∫ÔÏfiÌ‚Ô˘ Ô˘ Ì·˜ ¿ÊËÛÂ Ô ÁÈÔ˜ ÙÔ˘, Á›ÓÂÙ·È ÁÚ·ÌÌ·ÙÈÎ¿ Î·È ¯ˆÚ›˜ ÁÓÒÛË ÙË˜ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜ Î·È ÙË˜ „˘¯ÔÏÔÁ›·˜ ÙË˜ ÂÔ¯‹˜, Î·Ù¿ ÙÈ˜ ÔÔ›Â˜ Ë ·Ó·˙‹ÙËÛË ÌÈ·˜ Â˘ÁÂÓÈÎ‹˜ Î·Ù·ÁˆÁ‹˜ Î·È Ë ·¿ÏÂÈ„Ë ÌÈ·˜ Ï·˚Î‹˜, ‹Ù·Ó ÌÈ· ·fi ÙÈ˜ ÛÙ·ıÂÚ¤˜ ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ Ô˘ ÁÓÒÚÈ˙·Ó Î¿ÔÈ· ÎÔÈÓˆÓÈÎ‹ ¿ÓÔ‰Ô. ∫·È ÔÈ ∫ÔÏfiÌ‚ÔÈ ‹Ù·Ó ·’ ·˘ÙÔ‡˜. ∂ÈÏ¤ÔÓ, Ù· ÂÈ¯ÂÈÚ‹Ì·Ù· ÂÚ› ¯·ÚÙÒÓ Ô˘ ı· Â›¯·Ó Û¯Â‰È·ÛıÂ› ÛÙË Ã›Ô ‹ ¯¿ÚÙÂ˜ ÙÔ˘ ∂Ú·ÙÔÛı¤ÓË Ô˘ ı· ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ·fi Ù· ·Ó¿ÎÙÔÚ· ÙˆÓ μÏ·¯ÂÚÓÒÓ, Â›Ó·È Î¿ˆ˜ ·‰‡Ó·Ù·, ·ÊÔ‡ ‰È·ı¤ÙÔ˘ÌÂ Ù· ËÌÂÚÔÏfiÁÈ· ÙÔ˘ ∫ÔÏfiÌ‚Ô˘ Î·È Ë ·Ó¿ÁÓˆÛ‹ ÙÔ˘˜ Ì·˜ ÂÈÙÚ¤ÂÈ Ó· Î·Ù·Ï¿‚Ô˘ÌÂ ÔÈ· ‹Ù·Ó Ë ¯ÚËÛÈÌfiÙËÙ· ÙˆÓ ¯·ÚÙÒÓ, ÂÓÒ ÔÈ ÈÛÙÔÚÈÎ¤˜ ÁÓÒÛÂÈ˜ Ô˘ ¤¯Ô˘ÌÂ Û‹ÌÂÚ· ÁÈ· ÙË ¯·ÚÙÔÁÚ·Ê›·, Ì·˜ ÂÈÙÚ¤Ô˘Ó Ó· Í¤ÚÔ˘ÌÂ ÙÔ ¯·ÚÙÔÁÚ·ÊÈÎfi ˘fi‚·ıÚÔ Î·È Ù· fiÚÈ·, Ô˘ ÌÔÚÔ‡ÛÂ Ó· ¤¯ÂÈ Ô ∫ÔÏfiÌ‚Ô˜.

Y·ÈÓÈÁÌÔ› ÁÈ· ÌÈ· ·ÒÙÂÚË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ Î·Ù·ÁˆÁ‹ Ô˘ ·Ú·Ì¤ÓÂÈ ·Ó·fi‰ÂÈÎÙË

TÈ ÁÓˆÚ›˙Ô˘ÌÂ √ ÃÚÈÛÙfiÊÔÚÔ˜ ∫ÔÏfiÌ‚Ô˜ ‹Ù·Ó °ÂÓÔ˘¿ÙË˜ Î·È ÁÈÔ˜ ˘Ê·ÓÙÔ˘ÚÁÔ‡. ∞fi ÙÔ 1498, fiÙ·Ó ı· ·Ú¯›ÛÂÈ Ó· ÊÚÔÓÙ›˙ÂÈ Ù· ÙË˜ ‰È·‰Ô¯‹˜ ÙÔ˘, ı· ÙÔ ÂÈ Ô ›‰ÈÔ˜ Î·È

H

K A £ H M E P I N H

B

¿ÏÏˆÛÙÂ ÛÙËÓ fiÏË ÙË˜ Î·Ù·ÁˆÁ‹˜ ÙÔ˘ ı· Î¿ÓÂÈ ÔÏÏ¤˜ ·fi ÙÈ˜ Â˘ÂÚÁÂÛ›Â˜ ÙÔ˘, fiÙ·Ó ÙÔ˘ ÙÔ Â¤ÙÚÂ„Â Ë ÂÚÈÔ˘Û›· ÙÔ˘. £· ÁÚ¿ÊÂÈ ¿ÓÙ·, ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ·fi ÙfiÙÂ Ô˘ ‰È·ı¤ÙÔ˘ÌÂ ÎÂ›ÌÂÓ¿ ÙÔ˘, ÛÙ· ÈÛ·ÓÈÎ¿ ÙË˜ ∫·ÛÙ›ÏË˜ (Î·È fi¯È Î·Ù·Ï·ÓÈÎ¿, ÁÏÒÛÛ· ‰È·‰Â‰ÔÌ¤ÓË ÛÙ· ÏÈÌ¿ÓÈ· ÙË˜ ªÂÛÔÁÂ›Ô˘), ·ÎfiÌ· Î·È ÛÙËÓ ·ÏÏËÏÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ ÌÂ ÙÔÓ ÈÛÙˆÙÈÎfi Ô›ÎÔ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ ÙË˜ °¤ÓÔ‚·˜ Ô˘ ‰È·¯ÂÈÚÈ˙fiÙ·Ó ˘Ôı¤ÛÂÈ˜ ÈÛÙˆÙÒÓ ÙË˜ ∫ÔÈÓfiÙËÙ·˜, ·ÎfiÌ· Î·È ÛÙÈ˜ ÚÔÛˆÈÎ¤˜ ÙÔ˘ ÛËÌÂÈÒÛÂÈ˜. ¢ÂÓ ı· ÁÚ¿„ÂÈ ÔÙ¤ ÛÙË ÁÂÓÔ˘·ÙÈÎ‹ ‰È¿ÏÂÎÙÔ. ∞fi ÙÔ 1481, ¤¯Ô˘ÌÂ ÔÏÏ¿ ·˘ıÂÓÙÈÎ¿ ÎÂ›ÌÂÓ¿ ÙÔ˘, Á‡Úˆ ÛÙ· ÂÎ·Ùfi, fiÏ· ÛÙ· ÈÛ·ÓÈÎ¿ ÙË˜ ∫·ÛÙ›ÏË˜. ∞Ó·Î·ÙÂ‡ÂÈ ÔÏÏ¤˜ ÔÚÙÔÁ·ÏÈÎ¤˜ Ï¤ÍÂÈ˜, ·’ ·˘Ù¤˜ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Û·Ó ÔÈ ¤ÌÔÚÔÈ ÛÙË §ÈÛÛ·‚ÒÓ·. ™Ù· Â›ÎÔÛÈ ÔÎÙÒ ÙÔ˘ ‹ ÛÙ· ÙÚÈ¿ÓÙ· ÙÔ˘, ‹ÚıÂ ÛÙËÓ πÛ·Ó›·. ∞fi ÙfiÙÂ, ÙÔ 1485, ÂÚÈ¤ÚÁˆ˜ ‰ÂÓ Í·Ó·¯ÚËÛÈÌÔÔ›ËÛÂ ÈÙ·ÏÈÎ¿. HÍÂÚÂ Ï·ÙÈÓÈÎ¿, Ó· ÁÚ¿ÊÂÈ Î·È Ó· ‰È·‚¿˙ÂÈ, Ô˘ Û›ÁÔ˘Ú· ‰ÂÓ Ù· ¤Ì·ıÂ ÛÙÔ ¶·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈÔ ÙË˜ ¶¿ÓÙÔ‚·˜, fiˆ˜ ¤ÁÚ·„Â ÛÙË «‰ÈÔÚıˆÌ¤ÓË» ‚ÈÔÁÚ·Ê›· Ô˘ ÙÔ˘ ·ÊÈ¤ÚˆÛÂ Ô ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ºÂÚÓ¿ÓÙÔ. ∫·Ó¤Ó· ÙÂÎÌ‹ÚÈÔ, ‰ÂÓ Ì·˜ ÂÈÙÚ¤ÂÈ Ó· ‰ÈÂ˘ÎÚÈÓ›ÛÔ˘ÌÂ ÙËÓ ·ÒÙÂÚË Î·Ù·ÁˆÁ‹ ÙË˜ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ¿˜ ÙÔ˘, ÌÈ·˜ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜ ˘Ê·ÓÙÔ˘ÚÁÒÓ, Î·Ù·ÁˆÁ‹ Ô˘ ·ÔÎÙ¿ Î¿ÔÈÔ Ì˘ÛÙ‹ÚÈÔ, ›Ûˆ˜ ÌfiÓÔÓ ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙÔ˘ ÁÂÁÔÓfiÙÔ˜ fiÙÈ ¤Ó· Ì¤ÏÔ˜ ÙË˜ ¤ÁÈÓÂ ‰È¿ÛËÌÔ. ∏ ¿ÌÂÛË Î·Ù·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘ Â›Ó·È ˆÛÙfiÛÔ Û·Ê‹˜, ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ¢ÔÌ‹ÓÈÎÔ˘ ∫ÔÏfiÌ‚Ô˘, ÂÁÁÔÓfi˜ ÙÔ˘ πˆ¿ÓÓË, ·fi ÙË °¤ÓÔ‚·. AÏÏˆÛÙÂ ÚÔ˜ ÙÈÌ‹Ó ÙÔ˘ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘ ı· ÔÓÔÌ¿ÛÂÈ AÁÈÔ ¢ÔÌ‹ÓÈÎÔ, ÌÈ· ·fi ÙÈ˜ ·Ó·Î·Ï‡„ÂÈ˜ ÙÔ˘. °ÂÓÓ‹ıËÎÂ ÙÔ 1451, ÌÂÙ·Í‡ ÙË˜ 25Ë˜ ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ Î·È ÙË˜ 31Ë˜ √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘. √ Ì¿ÛÙÔÚ·˜ ˘Ê·ÓÙÔ˘ÚÁfi˜ ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘, ·Ó Î·È «ÌË¯·ÓÈÎfi˜», ‰ÂÓ Â›Ó·È ÊÙˆ¯fi˜ Î·È Ë ÌËÙ¤Ú· ÙÔ˘ ¤¯ÂÈ Î¿ÔÈ· ·Î›ÓËÙË ÂÚÈÔ˘Û›·. √ ›‰ÈÔ˜ ˘¤ÁÚ·„Â ÙÔ 1472, ÛÙË ™·‚fiÓ· fiÔ˘ Â›¯Â ÂÁÎ·Ù·ÛÙ·ıÂ› Ô ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘, ˆ˜ «˘Ê·ÓÙÔ˘ÚÁfi˜ ·fi ÙË °¤-

K Y P I A K H

6

I A N O Y A P I O Y

2 0 0 2

5

Ã Οι συμφωνες (προν μια) του Κολ μβου ( Ισπανα, Σεβλλη, Γενικ Αρχεο των Ινδιν).

ÓÔ‚·». ÃˆÚ›˜ ÎÂÊ¿Ï·È· ÁÈ· ‰ÈÎ¤˜ ÙÔ˘ ÂÈ¯ÂÈÚ‹ÛÂÈ˜, Ì‹ÎÂ ÛÂ ÌÈ· ·fi ÙÈ˜ ÁÂÓÔ‚¤˙ÈÎÂ˜ ÂÙ·ÈÚÂ›Â˜ Ô˘ Û˘Ó‰‡·˙·Ó ÂÌÔÚÈÎ¤˜ Î·È ÙÚ·Â˙ÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜, ·˘Ù‹ ÙˆÓ ΔÛÂÓÙÔ˘ÚÈfiÓÈ, Î·È ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔÈÔ‡ÓÙ·Ó ÛÙË ºÏˆÚÂÓÙ›·, ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹ Î·È ÛÙË ¢‡ÛË. ∂›Ó·È Ë ÂÔ¯‹ Ô˘ Ë °¤ÓÔ‚· ˘Ô¯ˆÚÂ› ÛÙË ª·‡ÚË £¿Ï·ÛÛ· Î·È ÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹, ÔfiÙÂ ÛÙÚ¤ÊÂÙ·È ÛÙÔ ÂÌfiÚÈÔ Ô˘ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔÈÂ›Ù·È ÛÙËÓ π‚ËÚÈÎ‹ ÃÂÚÛfiÓËÛÔ, ÛÙ· ¿ÎÚ· ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì. √È ΔÛÂÓÙÔ˘ÚÈfiÓÈ Â›Ó·È ÛÙË §ÈÛÛ·‚ÒÓ·, ÛÙË ™Â‚›ÏÏË Î·È ÙË μ·ÚÎÂÏÒÓË, ÛÙËÓ ∞ÁÁÏ›·, ÛÙÈ˜ ·ÎÙ¤˜ (ÔÚÙÔÁ·ÏÈÎ¤˜) ÙË˜ °Ô˘ÈÓ¤·˜. √ ∫ÔÏfiÌ‚Ô˜ ‰Ô‡ÏÂ„Â Î·È ÌÂ ÙÔ˘˜ Û˘ÓÂÙ·›ÚÔ˘˜ ÙˆÓ ΔÛÂÓÙÔ˘ÚÈfiÓÈ, ÙÔ˘˜ ¡ÙÈ ¡¤ÁÎÚÔ. Δ·Í›‰Â„Â ÛÙË Ã›Ô, ¤Ó· ·fi Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÌÂÁ¿Ï· ‰È·ÌÂÙ·ÎÔÌÈÛÙÈÎ¿ ÏÈÌ¿ÓÈ· ÙË˜ °¤ÓÔ‚·˜ ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹. ¶‹ÚÂ Ì¤ÚÔ˜ (1472) ÛÂ ÌÈ· ÎÔ˘ÚÛ¿ÚÈÎË Î·Ù·‰ÚÔÌ‹, ÛÙÔÓ ÎfiÏÔ ÙË˜ Δ˘ÓËÛ›·˜, ÁÈ· ÏÔÁ·ÚÈ·ÛÌfi ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ ƒÂÓ¤ ÙÔ˘ ∞Ó‰ËÁ·‚ÈÎÔ‡, ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÌÈ·˜ ·Ú·ÁˆÓ¤˙ÈÎË˜ Á·Ï¤Ú·˜. ΔÔ 1476, Ù·ÍÈ‰Â‡ÂÈ ÛÙÔÓ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎfi, Û˘ÓÔ‰Â‡ÔÓÙ·˜ ¤Ó· ÊÏ·Ì·Ó‰ÈÎfi ÛÎ¿ÊÔ˜, ÙËÓ ª·Î¿Ï·, Ô˘ ‚˘ı›˙Ô˘Ó ÔÈ °¿ÏÏÔÈ ÙÔ˘ Ó·˘¿Ú¯Ô˘ ∫Ô˘ÏfiÓ ÙÔ˘ °¤ÚÔ˘, ÛÙÈ˜ ÓÔÙÈÔ‰˘ÙÈÎ¤˜ ·ÎÙ¤˜ ÙË˜ ¶ÔÚÙÔÁ·Ï›·˜. ¢È·ÛÒ˙ÂÙ·È, ÂÈÛÙÚ¤ÊÂÈ ÛÙÔ˘˜ ™›ÓÔÏ· Î·È ¡ÙÈ ¡¤ÁÎÚÔ. Δ·ÍÈ‰Â‡ÂÈ ÛÙËÓ ∞ÁÁÏ›·, ÙËÓ πÚÏ·Ó‰›·, ÙË μ·ÏÙÈÎ‹ Î·È ÙËÓ πÛÏ·Ó‰›· (1477) Î·È ›Ûˆ˜ ÈÔ ‰˘ÙÈÎ¿, ·Ó¿ÏÔÁ· ÌÂ ÙËÓ ·Ó¿ÁÓˆÛË Ô˘ ı· Î¿ÓÔ˘ÌÂ ÛÙÔ ËÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ÙÔ˘. £· ÂÈÛÙÚ¤„ÂÈ ÛÙË §ÈÛÛ·‚ÒÓ·, ı· ‚ÚÂıÂ› ÙÔ 1478 ÛÙË ª·‰¤Ú·, ÁÈ· Ó· ·ÁÔÚ¿ÛÂÈ ˙¿¯·ÚË ÁÈ· ÏÔÁ·ÚÈ·ÛÌfi ÙÔ˘ §Ô˘›Ù˙È ΔÛÂÓÙÔ˘ÚÈfiÓÈ. £· ÂÁÎ·Ù·ÛÙ·ıÂ› ÛÙË §ÈÛÛ·‚ÒÓ·, ÌÂÁ¿ÏÔ ·Ú·ÙËÚËÙ‹ÚÈÔ ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘, ÙfiÔ Ù·ÍÈ‰ÈÒÓ Î·È ¯ÚËÌ·ÙÔ‰ÔÙ‹ÛÂˆÓ. ∂ÎÂ› Â›Ó·È ÂÁÎ·Ù·ÛÙËÌ¤ÓÔ˜ Î·È Ô ·‰ÂÏÊfi˜ ÙÔ˘, μ·ÚıÔÏÔÌ·›Ô˜, ¯·ÚÙÔÁÚ¿ÊÔ˜. ¶·ÓÙÚÂ‡ÂÙ·È, ÌÈ· ªÔÓ›˙ ¶ÂÚÂÛÙÚ¤ÏÔ, ÙËÓ ºÂÏ›·, ÌÈ·˜ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜ Ô˘ ·fi ÙÔ 1425 Â›¯Â ¿ÚÂÈ Ì¤ÚÔ˜ ÛÙÔÓ ÂÔÈÎÈÛÌfi ÙË˜ ª·‰¤Ú·˜. ∏ ÌËÙ¤Ú· ÙË˜ ºÂÏ›· Â›¯Â Ì·ÎÚÈÓ‹ Û˘ÁÁ¤ÓÂÈ· ÌÂ ÙË ‚·ÛÈÏÈÎ‹ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·, Ô ·Ù¤Ú·˜ ÙË˜ ˘‹ÚÍÂ Î˘‚ÂÚÓ‹ÙË˜ ÙÔ˘ ¶fiÚÙÔ ™¿ÓÙÔ ÛÙË ª·‰¤Ú·. √ ÃÚÈÛÙfiÊÔÚÔ˜ ˆ˜ ÂÈ¯ÂÈÚËÌ·Ù›·˜ Ù·ÍÈ‰Â‡ÂÈ

6

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

ÛÙËÓ ˘ÔÙÚÔÈÎ‹ ∞ÊÚÈÎ‹ Î·È ÛÙËÓ ∞ÁÁÏ›·, ÛÙË ª·‰¤Ú· fiÔ˘ Î·È ‰È·Ì¤ÓÂÈ ÁÈ· Ï›ÁÔ Î·ÈÚfi, ÛÙÈ˜ ∞˙fiÚÂ˜, ÛÙË °Ô˘ÈÓ¤·. ¢È·‚¿˙ÂÈ ÔÏ‡, Û¯Â‰È¿˙ÂÈ ¯¿ÚÙÂ˜, Ô˘Ï¿ÂÈ ¯¿ÚÙÂ˜ (1487-1489), ›Ûˆ˜ Î·È ÁÂˆÁÚ·ÊÈÎ¤˜ ÛÊ·›ÚÂ˜, ÌÂ ÙÔÓ ·‰ÂÏÊfi ÙÔ˘ μ·ÚıÔÏÔÌ·›Ô, ¯·ÚÙÔÁÚ¿ÊÔ. ∞˜ ÌËÓ ÍÂ¯Ó¿ÌÂ fiÙÈ Ë ÓÂfiÙÂÚË ¯·ÚÙÔÁÚ·Ê›· ÁÂÓÓ‹ıËÎÂ ÛÙË °¤ÓÔ‚·.

Ófi˜ ¶¿ÔÏÔ ΔÔÛÎ·Ó¤ÏÈ ÛÙÔÓ ∞ÏÊfiÓÛÔ ÙÔÓ ∂’ ÙË˜ ¶ÔÚÙÔÁ·Ï›·˜ Î·È ÛÙÔ ÏÈÌ¿ÓÈ ÙË˜ §ÈÛÛ·‚ÒÓ·˜ fiÏÔÈ Ï¤ÓÂ ˆ˜ ˘¿Ú¯Ô˘Ó Á·›Â˜ ÛÙÔÓ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎfi, fiˆ˜ Ë ∞ÓÙ›ÏÈ· ‹ ∂Ù¿ÔÏÈ˜ Ô˘ ¤Ó·˜ ¯·ÚÙÔÁÚ¿ÊÔ˜ Â›¯Â ‹‰Ë ‚¿ÏÂÈ ¿Óˆ Û’ ¤Ó· ¯¿ÚÙË ÙÔ˘ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎÔ‡ ·fi ÙÔ 1424. √È È‰¤Â˜ ÙÔ˘ ‰ÂÓ ı· ÂÈÛ·ÎÔ˘ÛıÔ‡Ó ÛÙËÓ ¶ÔÚÙÔÁ·Ï›·, ı· ÌÂÙ·ÎÔÌ›ÛÂÈ ÛÙËÓ

H Η «ελληνικ»(!) υπογραφ του Κολ μβου ( πηγ: S. G. Canoutas, «Cristofer Columbus, a greek nobleman...», Ν"α Υ ρκη, 1943).

°ÓÒÛÙË˜ ¢È¿‚·˙Â ÔÏ‡, ›Ûˆ˜ ∞ÚÈÛÙÔÙ¤ÏË, ™ÂÓ¤Î·, ∞‚ÂÚÚfiË. ¶Ï›ÓÈÔ ÙÔÓ ¶ÚÂÛ‚‡ÙÂÚÔ, ÙË º˘ÛÈÎ‹ ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘, ÙËÓ ∂ÈÎfiÓ· ÙÔ˘ ∫fiÛÌÔ˘, ÙÔ˘ ¶¤ÙÚÔ˘ ÙÔ˘ ∞ÈÁ‡. IÛˆ˜ Î·È ™ÙÚ¿‚ˆÓ·. ™¯ÔÏÈ¿˙ÂÈ Ù· ÎÂ›ÌÂÓ· Ô˘ ‰È·‚¿˙ÂÈ: «·˘Ùfi Û˘ÌÊˆÓÂ› ÌÂ ÙÔ Ù¿‰Â», «·˘Ùfi ·Ô‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ fiÙÈ..». √ ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ Î·È ‚ÈÔÁÚ¿ÊÔ˜ ÙÔ˘ Â¤ÌÂÈÓÂ ÔÏ‡ ÛÙË ıÂˆÚËÙÈÎ‹ ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›· ÙÔ˘, ÁÈ· Ó· ÌÂÈÒÛÂÈ ›Ûˆ˜ ÙË ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘ Ù˘¯·›Ô˘ ÛÙËÓ ·Ó·Î¿Ï˘„‹ ÙÔ˘. ΔÔ ‚¤‚·ÈÔ Â›Ó·È fiÙÈ Â›Ó·È ¤Ó·˜ ÁÓÒÛÙË˜, ¯¿ÚË ÛÙËÓ ÂÌÂÈÚ›· ÙÔ˘, ÙË˜ ÁÂˆÁÚ·Ê›·˜ Î·È ÙË˜ ÎÔÛÌÔÁÚ·Ê›·˜ ÙÔ˘ Î·ÈÚÔ‡ ÙÔ˘. ™˘ÏÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÙÔ Û¯¤‰ÈÔ ÙÔ˘ ·fi Ù· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ 1480, ·ÎÔ‡ÁÔÓÙ·˜ ·˘ÙÔ‡˜ Ô˘ ˘ÔÛÙ‹ÚÈ˙·Ó fiÙÈ Ë ‰È·‰ÚÔÌ‹ ·fi ÙËÓ π‚ËÚÈÎ‹ XÂÚÛfiÓËÛÔ ÛÙËÓ Aˆ ∞Ó·ÙÔÏ‹ ‰ÂÓ Â›Ó·È Ì·ÎÚÈÓ‹, ·ÚÎÂ› Ó· Á˘Ú›ÛÂÈ Î·ÓÂ›˜ ÙËÓ Ï¿ÙË ÙÔ˘ ÛÙÈ˜ ·ÎÙ¤˜. ΔÔ Â›¯Â ÁÚ¿„ÂÈ Î·È Ô ºÏˆÚÂÓÙÈ-

6

I A N O Y A P I O Y

2 0 0 2

πÛ·Ó›·, ÌÂ ÙËÓ ÔÔ›· ÙÔÓ Û˘Ó¤‰ÂÂ Î·È ¤Ó·˜ ‰Â‡ÙÂÚÔ˜ Á¿ÌÔ˜. £· ·Ê‹ÛÂÈ ÙÔÓ ÁÈÔ ÙÔ˘ Û’ ¤Ó· ÌÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ Î·È ı· ÂÁÎ·Ù·ÛÙ·ıÂ› ÛÙË ™Â‚›ÏÏË. ΔÔ˘ ¯ÚÂÈ¿ÛÙËÎÂ ÔÏ‡˜ Î·ÈÚfi˜ Ó· Â›ÛÂÈ ÁÈ· ÙËÓ ·Í›· ÙË˜ È‰¤·˜ ÙÔ˘, ÁÈ· ¤Ó· ‰˘ÙÈÎfi ¤Ú·ÛÌ· ÚÔ˜ ÙÈ˜ πÓ‰›Â˜ Î·È Ù· ‚·Û›ÏÂÈ· ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ Ã¿ÓÔ˘, ÙÔÓ ¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔ ‚·ÛÈÏÈ¿ ÚÒÙ·, ÙÔ˘˜ Î·ıÔÏÈÎfiÙ·ÙÔ˘˜ ‚·ÛÈÏÂ›˜ ÙË˜ πÛ·Ó›·˜ ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·. ¢ÂÓ ı· ¤ÂÈıÂ ·Ó ‰ÂÓ ÙÔÓ ‚ÔËıÔ‡ÛÂ Ô ‰Ô‡Î·˜ ªÂÓÙ›Ó· ΔÛ¤ÏÈ, Ô ÊÚ·ÁÎÈÛÎ·Ófi˜ ÌÔÓ·¯fi˜ ÃÔ˘¿Ó ¶¤ÚÂ˙, Ô ¢ÔÌËÓÈÎ·Ófi˜ ¡ÙÈ¤ÁÎÔ ¡Ù¤˙·, ıÂÔÏfiÁÔ˜ ÙÔ˘ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ ÙË˜ ™·Ï·Ì¿ÓÎ· Î·È ÔÚÈÛÌ¤ÓÂ˜ ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙÂ˜ ÙË˜ ·˘Ï‹˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ fiÏÔÈ ‚Ô‹ıËÛ·Ó Ó· Î·ÌÊıÔ‡Ó ÔÈ ·ÓÙÈÚÚ‹ÛÂÈ˜ ÙˆÓ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎÒÓ ÂÈÙÚÔÒÓ Ô˘ ÂÍ¤Ù·˙·Ó ÙËÓ ·ÍÈÔÈÛÙ›· ÙÔ˘ Û¯Â‰›Ô˘. ÃÚÂÈ¿ÛÙËÎÂ ÂÈÏ¤ÔÓ Ó· ÂÍÔÌÔÈˆıÂ› Ë È‰¤· ÙÔ˘ ÌÂ ÙË ÛÙ·˘ÚÔÊÔÚÈÎ‹ –ÂÎ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ ÙˆÓ πÓ‰ÈÒÓ Î·È Î·-

Ù¿ÏË„Ë ÙË˜ πÂÚÔ˘Û·Ï‹Ì ·fi Ù· ·Ó·ÙÔÏÈÎ¿ ÌÂ ·ÓÙÈÎ·Ù¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ Ì˘ıÈÎÔ‡ ‚·ÛÈÏÈ¿ πˆ¿ÓÓË ·fi ÙÔ˘˜ Î·ıÔÏÈÎfiÙ·ÙÔ˘˜ ‚·ÛÈÏÂ›˜ ÙË˜ πÛ·Ó›·˜– ÁÈ· Ó· ˘ÈÔıÂÙËıÂ› Î·È ˘ÔÛÙËÚÈ¯ıÂ› ÙÔ Û¯¤‰ÈÔ ÙÔ˘ Î·È ·fi ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· Î·È ÙËÓ πÂÚ¿ ∂Í¤Ù·ÛË. √È πÙ·ÏÔ› ÙË˜ πÛ·Ó›·˜ Î·È fi¯È ÌfiÓÔ ÔÈ °ÂÓÔ‚¤˙ÔÈ, Ô˘ ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ¤Ó· ÈÛ¯˘ÚfiÙ·ÙÔ ÏfiÌÈ, ı· ÙÔÓ ‚ÔËı‹ÛÔ˘Ó Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ¿ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈÎ¿, fiˆ˜ ¤Î·ÓÂ Ô ºÏˆÚÂÓÙÈÓfi˜ Δ˙Ô˘·ÓfiÙÔ ªÂÚ¿ÚÓÙÈ Î·È Ì¤Ûˆ ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ÁÓÒÚÈÛÂ Î·È ÙÔÓ ÌÂÙ¤ÂÈÙ· Û˘ÓÂÚÁ¿ÙË Î·È ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÙ‹ ÙÔ˘ ∞Ì¤ÚÈÎÔ μÂÛÔ‡ÙÛÈ. £· ÈÛ·ÓÔÔÈ‹ÛÂÈ ÙÔ fiÓÔÌ¿ ÙÔ˘, ÙÔ 1492, fiÙ·Ó ˘ÔÁÚ¿„ÂÈ ÙÈ˜ ‰ÈÔÌÔÏÔÁ‹ÛÂÈ˜ ÙÔ˘, ÌÂ ÙÔ˘˜ πÛ·ÓÔ‡˜ ‚·ÛÈÏÂ›˜, Î·È ı· ÙÔ ÂÍÂ˘ÁÂÓ›ÛÂÈ ÛÂ NÙÔÓ ∫ÚÈÛÙÔÌ¿Ï ∫ÔÏfiÓ, ·ÊÔ‡ Â›Ó·È ÛÙÔ ÂÍ‹˜ ¤Ó·˜ ·ÍÈˆÌ·ÙÔ‡¯Ô˜ ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÂ›Ô˘. √ ·‰ÂÚÊfi˜ ÙÔ˘ ı· Á›ÓÂÈ ÙÒÚ· ª·ÚÙÔÏÔÌ¤ Â› ÙÔ ÈÛ·ÓÈÎfiÙÂÚÔÓ. AÏÏˆÛÙÂ ÙÔÓ Î·ÈÚfi ÙË˜ ¶ÔÚÙÔÁ·Ï›·˜ Ô ›‰ÈÔ˜ Ô ÃÚÈÛÙfiÊÔÚÔ˜ ÔÓÔÌ·˙fiÙ·Ó ∫ÚÈÛÙÔ‚¿Ó ∫ÔÏfiÌÔ. √È πÙ·ÏÔ› ÙÔ˘ Î·ÈÚÔ‡ ÙÔ˘ Û˘Ó‹ıÈ˙·Ó Ó· ·ÏÏ¿˙Ô˘Ó ÙÔ fiÓÔÌ¿ ÙÔ˘˜, ·Ó¿ÏÔÁ· ÌÂ ÙË ¯ÒÚ· ÂÁÎ·Ù¿ÛÙ·Û‹˜ ÙÔ˘˜, ÔÈ °ÎÔ˘›ÓÙÈ ÁÈÓfiÙ·Ó °ÎÈ, ÔÈ ƒ·fiÓÙÈ, ƒ·fiÓÙÂ, ÔÈ ª·˙·Ú›ÓÈ, ª·˙·Ú¤Ó. ¢ÂÓ Í¤¯·ÛÂ ÔÙ¤ ÙË ÁÂÓÔ‚¤˙ÈÎË Î·Ù·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘, ·Û¯¤Ùˆ˜ ·Ó ÙÔ 1492, ÍÂÎ›ÓËÛÂ ÙÔ Ù·Í›‰È ÙÔ˘ ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· ÙˆÓ πÛ·ÓÒÓ ‚·ÛÈÏ¤ˆÓ. OÙ·Ó ÙÔ 1502, ÛÙÈ˜ 2 ∞ÚÈÏ›Ô˘ Û˘ÓÙ¿ÛÛÂÈ ÙË ‰È·ı‹ÎË ÙÔ˘, ÙË˜ ÔÔ›·˜ fiÚÈÛÂ ÂÎÙÂÏÂÛÙ‹ ÙÔÓ °ÂÓÔ˘¿ÙË Ú¤Û‚Ë ÛÙË ™Â‚›ÏÏË, ı· ·Ê‹ÛÂÈ ÛÙÔÓ √›ÎÔ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘, ÙÔÓ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ ¯ÚËÌ·ÙÔÈÛÙˆÙÈÎfi Ô›ÎÔ ÙË˜ °¤ÓÔ‚·˜, ÙÔ ‰¤Î·ÙÔ ÙˆÓ ÂÈÛÔ‰ËÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘ ·fi ÙÈ˜ πÓ‰›Â˜, ÁÈ· Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËıÔ‡Ó ÁÈ· ÙËÓ ÂÏ¿ÊÚ˘ÓÛË ÙË˜ ÊÔÚÔÏÔÁ›·˜ ÙˆÓ ÙÚÔÊ›ÌˆÓ: ·Ó Î·È ÙÔ ÛÒÌ· ÌÔ˘ Â›Ó·È Â‰Ò, Ë Î·Ú‰È¿ ÌÔ˘ Â›Ó·È ·‰È¿ÎÔ· ÂÎÂ› Î¿Ùˆ. ∂ÂÈ‰‹ Â›Ì·È ıÓËÙfi˜, ·Ê‹Óˆ ÂÓÙÔÏ‹ ÛÙÔÓ ÁÈÔ ÌÔ˘ ÙÔÓ ¡ÙÈ¤ÁÎÔ ·’ fi,ÙÈ ÎÂÚ‰›˙Ô˘ÌÂ ÛÙÈ˜ πÓ‰›Â˜, Ó· Û·˜ ÛÙ¤ÏÓÂÈ ÙÔ ¤Ó· ‰¤Î·ÙÔ Î¿ıÂ ¯ÚfiÓÔ Î·È ÁÈ· ¿ÓÙ· ÁÈ· Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È ÛÙËÓ ·ÔÏËÚˆÌ‹ ÙÔ˘ ÊfiÚÔ˘ ÙÔ˘ ÛÈÙ·ÚÈÔ‡, ÙÔ˘ ÎÚ·ÛÈÔ‡ Î·È ¿ÏÏˆÓ ÙÚÔÊ›ÌˆÓ. ∞Ó ÙÔ ‰¤Î·ÙÔ Û·˜ Ê·›ÓÂÙ·È ÔÏ‡ ‰Â¯ıÂ›ÙÂ ÙÔ. ∞Ó Ï›ÁÔ, ‰Â¯ıÂ›ÙÂ ÙËÓ Î·Ï‹ ÌÔ˘ ÚfiıÂÛË. ¡· ˘‹Ú¯Â ¿Ú·ÁÂ ›Ûˆ ·’ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ, ÌÂ ÙË Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓË ÔÏÈÙÈÛÙÈÎ‹ ÛÙ¿ÛË, ÌÂ ÙË Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓË Î·Ù·ÁˆÁ‹ Î·È ·Ó¿ÌÂÈÍË Û’ ¤Ó·Ó Î‡ÎÏÔ ÂÌfiÚˆÓ Î·È ¯ÚËÌ·ÙÈÛÙÒÓ ·fi ÙËÓ πÙ·Ï›· Î·È ÙË °¤ÓÔ‚·, ¤Ó· ¿ÏÏÔ ÚfiÛˆÔ, «‚˘˙·ÓÙÈÓfi», Ô˘ ÂÌÓÂ˘ÛÌ¤ÓÔ˜ ·fi ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË ÙË˜ ·Ó·Î¿Ï˘„Ë˜ ÂÓfi˜ Ó¤Ô˘ ÎfiÛÌÔ˘, ¤Î·ÓÂ ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ¿ÏÌ·; ¡· ÌËÓ ÙfiÏÌËÛÂ ÔÙ¤ Ó· ÔÌÔÏÔÁ‹ÛÂÈ ÙËÓ ·ÒÙÂÚË Î·Ù·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘ ·fi Êfi‚Ô ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎfi, ·fi ÙÔÓ Êfi‚Ô ÙË˜ Èı·Ó‹˜ ÙÔ˘ ÂÚÈıˆÚÈÔÔ›ËÛË˜; ∞ÏÏ¿ ‹Ù·Ó ˘·ÚÎÙÔ› ·˘ÙÔ› ÔÈ ÏfiÁÔÈ; √ ›‰ÈÔ˜ Û˘ÌÂÚÈÊ¤ÚıËÎÂ ¿ÓÙ· ˆ˜ Î·Ïfi˜ Î·ıÔÏÈÎfi˜ Î·È Ì˘ÛÙÈÎÈÛÙ‹˜ Ì¿ÏÈÛÙ·, Â›¯Â ‰Â ÙÈ˜ Î·Ï‡ÙÂÚÂ˜ Û¯¤ÛÂÈ˜ ÌÂ ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· ÙÔ˘ Î·È ¿ÚÈÛÙÂ˜ ÌÂ ÂÎÚÔÛÒÔ˘˜ ÛËÌ·ÓÙÈÎÒÓ ÌÔÓ·ÛÙÈÎÒÓ Ù·ÁÌ¿ÙˆÓ; ¢ÂÓ Â›¯Â Ó· ÊÔ‚ËıÂ› ÁÈ· ÙËÓ ÔÚıÔ‰ÔÍ›· ÙÔ˘ Î·È ÌÈ· ·Ô‰Â›ÍÈÌË ÚÈÁÎÈÈÎ‹ ‹ ¤ÛÙˆ Â˘ÁÂÓ‹˜ Î·Ù·ÁˆÁ‹ Ì¿ÏÏÔÓ ı· ÙÔÓ ÂÍ˘ËÚÂÙÔ‡ÛÂ ÛÙ· Û¯¤‰È· ÙÔ˘. IÛˆ˜ Î·È ÁÈ’ ·˘Ùfi Ô ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ·Ê‹ÓÂÈ ˘·ÈÓÈÁÌÔ‡˜ ÁÈ· ÌÈ· ·ÒÙÂÚË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ Î·Ù·ÁˆÁ‹, Ô˘ ‰ÂÓ ·Ô‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ, ¿ÓÙˆ˜.

Ã Ο τερστιος Β τρυς της Γης της Επαγγελας κατ τη Ββλο. Στους θρλους των λαν της μεσαιωνικς Δσης, Γη της Επαγγελας και των αμπελνων υπρξε το Βυζντιο, με πρωτεουσα το Βνμπουργκ και η Βνλαντ στη Β ρεια Αμερικ. Πνακας του Νικολ Πουσ&ν, λεπτομ&ρεια, Παρσι, Μουσεο Λοβρου.

Tου ∏ §ÿ∞ A ¡∞°¡ø™ΔÕ∫∏

™

TA £PY§OYMENA ÙˆÓ Ï·ÒÓ ÙË˜ ¢˘ÙÈÎ‹˜ ∂˘ÚÒË˜ ÙÔ˘ ªÂÛ·›ˆÓ· ‰‡Ô ‹Ù·Ó ÔÈ ¯ÒÚÂ˜ ÙË˜ ·ÌÂÏÔ-ÔÈÓÈÎ‹˜ E·ÁÁÂÏ›·˜: Ë Ì˘ıÈÎ‹ μÈÓÏ¿ÓÙ ÛÙÔ ÂÛ¤ÚÈÔ ¤Ú·˜ ÙÔ˘ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎÔ‡ Î·È Ë ƒˆÌ·Ó›·, Ë ¯ÒÚ· ÙˆÓ °Ú·ÈÎÒÓ, ÌÂ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ÙÔ μ›ÓÌÔ˘ÚÁÎ, fiÏË ÙÔ˘ Ô›ÓÔ˘, ÙË˜ Â˘‰·ÈÌÔÓ›·˜, ÙÔ˘ ÏÔ‡ÙÔ˘, ÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË. ∏ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÙË˜ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ ÌÂ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ÙËÓ Î·Ù’ ÂÍÔ¯‹Ó fiÏË ÙÔ˘ √›ÓÔ˘ ¿Ú¯È˙Â Î·Ù¿ ÂÔ¯¤˜ ·fi ÙËÓ ∂‰¤Ì ÙÔ˘ ∂˘ÊÚ¿ÙË Î·È ¤ÊÙ·ÓÂ Ò˜ ÙË ™·Ú‰ËÓ›· Î·È ÙËÓ πÛ·Ó›·. ™˘ÓÂ¯›˙ÂÈ ‰Â Ì¤¯ÚÈ ÂÚ›Ô˘ Î·È ÙÔÓ 12Ô ·È. Ó· ÂÏ¤Á¯ÂÈ ‹ Ó· ÂËÚÂ¿˙ÂÈ ÌÂÁ¿ÏÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙË˜ ∞Ó·ÙÔÏÈÎ‹˜ ∂˘ÚÒË˜ Î·È ªÂÛÔÁÂ›Ô˘. ∏ ÚÒÈÌË Ì˘ıÔÏÔÁ›· ÙˆÓ ·ÙÏ·ÓÙÈÎÒÓ ·Ó·Î·Ï‡„ÂˆÓ Î·È Î·Ù·Ï‹„ÂˆÓ, ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ ‰ÂfiÓÙˆ˜ ÚÔÛÂ¯ıÂ›, fiÙÈ ‰·ÓÂ›˙ÂÙ·È fiÏ· Ù· ÛÙÔÈ¯Â›· ÙË˜ ·fi ÙËÓ ·Ê‹ÁËÛË ÙË˜ Î·Ù¿ÎÙËÛË˜ ÙË˜ Ã·Ó·¿Ó, ÙÔ˘ Â˘‰·ÈÌÔÓÈÎÔ‡ ·ÌÂÏÒÓ· ÙË˜ μ›‚ÏÔ˘. °È· ÔÏÏÔ‡˜ ·ÈÒÓÂ˜ ÁË ÙË˜ Â˘‰·ÈÌÔÓ›·˜, ÙÚ˘Ê‹˜ Î·È ÏÔ‡ÙÔ˘, ·ÔÙÂÏÔ‡ÛÂ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ¢˘ÙÈÎÔ‡˜ Ë ∞Ó·ÙÔÏÈÎ‹ ªÂÛfiÁÂÈÔ˜, fiÔ˘ Î·È ÁÂˆÁÚ·ÊÈÎ¿ ÙÔÔıÂÙÂ›Ù·È Ë ‚È‚ÏÈÎ‹ Ã·Ó·¿Ó Î·È ∂‰¤Ì. ¶ÚÈÓ ÛÙÚ·ÊÔ‡Ó ÏÔÈfiÓ ÛÙÔÓ Î·Ù·ÎÙËÙÈÎfi ÙÚ‡ÁÔ ÙÔ˘ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎÔ‡, ÔÈ ¢˘ÙÈÎÔ› ÌÂ ÙÈ˜ ™Ù·˘ÚÔÊÔÚ›Â˜ Â›¯·Ó ‚›·È· ÙÚ˘Á‹ÛÂÈ ÙÔÓ ·ÌÂÏÒÓ· ÙË˜ ƒˆÌ·Ó›·˜ Î·È ÙË˜ ™˘ÚÔ-¶·Ï·ÈÛÙ›ÓË˜.

μ˘˙·ÓÙÈÓÔ› ·ÌÂÏÒÓÂ˜ Î·È Ô›ÓÔÈ ∏ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· Û˘¯ÓfiÙ·Ù· ·ÚÔÌÔÈ¿˙ÂÙ·È Î·È ·fi ÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜ ÙÔ˘˜ μ˘˙·ÓÙÈÓÔ‡˜ ÌÂ ÂÚÈÊÚ·ÁÌ¤ÓÔ Î·È ÚÔÛÙ·ÙÂ˘Ì¤ÓÔ ·ÌÂÏÒÓ·, ÔÈ ÈÛÙÔ› ÙË˜ ÌÂ ÎÏ‹Ì·Ù· Ê˘ÙÂÌ¤Ó· ·fi ÙÔÓ £Âfi. ∏ ›ÛÙË Î·È Ë ·Á¿Ë ·ÓÙ·ÌÂ›‚ÔÓÙ·È ÌÂ ‚·Ú˘ÊÔÚÙˆÌ¤Ó· ·fi ÛÙ·Ê‡ÏÈ· ÎÏ‹Ì·Ù· Î·È ÌÂ ÔÙ·ÌÔ‡˜ ÎÚ·ÛÈÒÓ. Δ· Î·Ú¿‚È· ‰ÂÓ ÚÔÏ·‚·›ÓÔ˘Ó Ó· ÌÂÙ·Ê¤ÚÔ˘Ó ÎÚ·ÛÈ¿ Î·È Ï¿‰È· ÛÙËÓ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ÙË˜ ∂‰¤Ì, ÛÙÔ μ›ÓÌÔ˘ÚÁÎ-μ˘˙¿ÓÙÈÔ. ∏ fiÔÈ· fiÌˆ˜

Ο Βκχος στις παραμονς των Ανακαλψεων ÂÎÙÚÔ‹ ÙˆÓ ÈÛÙÒÓ ÂÈÊ¤ÚÂÈ ÙËÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ·ÌÂÏÒÓ· ·fi ÙÔ˘˜ Â¯ıÚÔ‡˜ Î·È Ë ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ÌÂÙ·‚¿ÏÏÂÙ·È ÛÂ ·ÙËÙ‹ÚÈ ÔÚÁ‹˜ ÙÔ˘ £ÂÔ‡. ΔÔ μ˘˙¿ÓÙÈÔ ˆ˜ ΔfiÔ˜ Ï‹ÚË˜ fiÙÔ˘, ˆ˜ Ó¤· μ·‚˘ÏÒÓ Á›ÓÂÙ·È ÙfiÔ˜ ÙÈÌˆÚ›·˜, fiÔ˘ Û˘ÓıÏ›‚ÔÓÙ·È ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ Û·Ó ÛÙ·Ê‡ÏÈ· ÛÙÔÓ ÏËÓfi ÙÔ˘ ı˘ÌˆÌ¤ÓÔ˘ £ÂÔ‡ ÙË˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔÂ‚Ú·˚Î‹˜ Ì˘ıÔÏÔÁ›·˜. ¢˘Ô ÊÔÚ¤˜ ÔÈ μ˘˙·ÓÙÈÓÔ› ¤˙ËÛ·Ó ÙËÓ ·ÔÎ·Ï˘ÙÈÎ‹ ·˘Ù‹ ÙÈÌˆÚ›·, ÙÔ 1204 Î·È ÙÔ 1453 ÌÂ ÙËÓ ÙÒÛË ÙË˜ ¶fiÏË˜ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ˘˜ ™Ù·˘ÚÔÊfiÚÔ˘˜ Î·È √ıˆÌ·ÓÔ‡˜. ™Â ·˘Ù‹Ó ÏÔÈfiÓ ÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÙˆÓ ·ÌÂÏÒÓˆÓ Ë Ï·ÙÚÂ›· ÙÔ˘ Ô›ÓÔ˘ ÛÙË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹ Î·È Ï·˚Î‹ ÙË˜ ÂÎ‰Ô¯‹ Û˘ÓÂ¯›˙ÂÈ ÌÔÓ·‰ÈÎ¿ ÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛË ÙÔ˘ ·Ú¯·›Ô˘ ÎfiÛÌÔ˘. Oˆ˜ ÛÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ· ¤ÙÛÈ Î·È ÙÒÚ· Ù· ÎÚ·ÛÈ¿ Û˘ÓÂ¯›˙Ô˘Ó Ó· Ù·ÍÈ‰Â‡Ô˘Ó ÛÙÔÓ ›‰ÈÔ Ô›ÓÔ·

fiÓÙÔ. √È ÂÏÏËÓÈÎ¤˜ ÔÈÎÈÏ›Â˜, Ô ÂÏÏËÓÈÎfi˜ ÙÚfiÔ˜ Î·ÏÏÈ¤ÚÁÂÈ·˜ Î·È ÔÈÓÔÔ›ËÛË˜ ı· ÂÚ¿ÛÔ˘Ó ÛÂ ÌÈ· ‰Â‡ÙÂÚË Û˘ÌÏËÚˆÌ·ÙÈÎ‹ Ê¿ÛË, ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·, ÛÙË ¢‡ÛË ·fi ÙÔ˘˜ μÂÓÂÙÔ‡˜, °ÂÓÔ˘¿ÙÂ˜ Î·È ™Ù·˘ÚÔÊfiÚÔ˘˜. EÙÛÈ ÙÔ μ˘˙¿ÓÙÈÔ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÂÈ Î·Ù·Ï˘ÙÈÎ¿ ÛÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ Â˘Úˆ·˚ÎÔ‡ ¯¿ÚÙË ÙÔ˘ Ô›ÓÔ˘ ÔÏ‡ ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙˆÓ ∞Ó·Î·Ï‡„ÂˆÓ Î·È ÙË˜ ∞Ó·Á¤ÓÓËÛË˜. ™˘ÓÂÒ˜ Ô˘‰¤Ó ÙÔ ·ÍÈÔÂÚ›ÂÚÁÔ Ô˘ ÁÈ· ÙÔÓ ·ÁÁÏÔÛ·ÍˆÓÈÎfi ÎfiÛÌÔ Ë ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· Î·ÏÂ›Ù·È μ›ÓÌÔ˘ÚÁÎ. ∫·Ù¿ ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÚfiÔ ÔÈ μ›ÎÈÓÁÎ˜ (ÁÓˆÛÙfiÙ·ÙÂ˜ ÔÈ Û¯¤ÛÂÈ˜ ÙÔ˘˜ ÌÂ ÙÔ˘˜ μ˘˙·ÓÙÈÓÔ‡˜) ¤Ï·Û·Ó Á‡Úˆ ÛÙÔ 1000 ÙË μ›ÓÏ·ÓÙ, fiÙ·Ó fiˆ˜ ÈÛÙÂ‡ÂÙ·È,

H Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÎÚ·ÛÈÔ‡ ÛÙÔÓ Ó¤Ô Â˘Úˆ·˚Îfi ¯¿ÚÙË ÙÔ˘ Ô›ÓÔ˘ ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ÌÂÁ¿ÏË ÂÚÈ¤ÙÂÈ· ÙÔ˘ AÙÏ·ÓÙÈÎÔ‡

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

6

I A N O Y A P I O Y

2 0 0 2

7

Ã Παρσταση εργασιν του τργου σε τοιχογραφα του 15ου αι. απ το Τρ&ντο της Ιταλας, της κατ’ εξοχν χρας που δ&χθηκε κατ την αρχαι τητα και ξαν στους βυζαντινος χρ νους την ελληνικ επδραση στους τρ πους οινοποησης (πηγ: H. Johnson, «The History of Wine», London 1989).

·Ó·Î¿Ï˘„·Ó Î·È ÔÓfiÌ·Û·Ó ¤ÙÛÈ ÂÚÈÔ¯‹ ÙË˜ μ. ∞ÌÂÚÈÎ‹˜, ˆ˜ ÏÔ‡ÛÈ· ÁË, ˆ˜ Ó¤· ‚È‚ÏÈÎ‹ ÁË ÙË˜ ∂·ÁÁÂÏ›·˜. ∏ ·ÌÂÏÔ-ÔÈÓÈÎ‹ ÈÛÙÔÚ›· ÙË˜ ªÂÛÔÁÂ›Ô˘ Ò˜ ÙÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ ÙË˜ AÓ·Á¤ÓÓËÛË˜, ÁÓˆÚ›˙ÂÈ ÙÚÂÈ˜ Î‡ÚÈÂ˜ Ê¿ÛÂÈ˜: ÙË ÊÔÈÓÈÎÈÎ‹, ÙËÓ ÂÏÏËÓÔÚˆÌ·˚Î‹ Î·È ÙË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹. ∏ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ Ê¿ÛË ·ÔÙÂÏÂ› Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎ¿ ÙÔÓ ÎÚ›ÎÔ Ô˘ Û˘Ó‰¤ÂÈ ÙËÓ ·Ú¯·›· ÌÂ ÙË ÓÂfiÙÂÚË Â˘Úˆ·˚Î‹ ·ÌÂÏÔ-ÔÈÓÈÎ‹ ·Ú¿‰ÔÛË, Î·ıÒ˜ ıÂˆÚÂ›Ù·È fiÙÈ Ë ‰˘ÙÈÎ‹ ∂˘ÚÒË ÁÓÒÚÈÛÂ ÌÈ· Ì·ÎÚ¿ ÂÚ›Ô‰Ô Ô˘ Ë ÔÈÓÈÎ‹ ·Ú¿‰ÔÛË Â›¯Â ‰È·ÎÔÂ›. ∞ÓÙ›ıÂÙ·, fiˆ˜ Î·È ÛÂ ¿ÏÏÔ˘˜ ÙÔÌÂ›˜, ¤ÙÛÈ Î·È ÛÙÔ ÎÚ·Û›, ÙÔ μ˘˙¿ÓÙÈÔ ‰È·Ù‹ÚËÛÂ Î·È ÂÈÌÂÏ‹ıËÎÂ ÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙ·ÙË ÎÏËÚÔÓÔÌÈ¿ ÙË˜ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜, ÙËÓ ÔÔ›· Ë ¢‡ÛË ı· ·Ú¯›ÛÂÈ Ó· ÁÓˆÚ›˙ÂÈ ·fi ÙÔÓ 11Ô ·È. Î·È ÂÍ‹˜. ∂›Ó·È Ì¿ÏÈÛÙ· ·ÔÚ›·˜ ¿ÍÈÔÓ ˆ˜ ¯›ÏÈ· ‚˘˙·ÓÙÈÓ¿, ÎÚ›ÛÈÌ· ¯ÚfiÓÈ· ÙË˜ ·ÁÎfiÛÌÈ·˜ ·ÌÂÏÔ-ÔÈÓÈÎ‹˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ ·fi ÙÔÓ 4Ô Ò˜ ÙÔÓ 15Ô ·È. ¤¯Ô˘Ó ÂÏ¿¯ÈÛÙ· ÌÂÏÂÙËıÂ› Î·È Î˘ÚÈÔÏÂÎÙÈÎ¿ ·ÁÓÔÔ‡ÓÙ·È ÛÙÈ˜ ‰È¿ÊÔÚÂ˜ ÈÛÙÔÚ›Â˜ ÙÔ˘ ÎÚ·ÛÈÔ‡. √È ·Ó·ÊÔÚ¤˜ ÛÙÔ μ˘˙¿ÓÙÈÔ Â›Ó·È Û¿ÓÈÂ˜ Î·È ·ÊÔÚÔ‡Ó Î˘Ú›ˆ˜ ÙÔ˘˜ ˘ÛÙÂÚÔ‚˘˙·ÓÙÈÓÔ‡˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜, fiÙ·Ó Ë μÂÓÂÙ›· Î·È Ë °¤ÓÔ‚· ÂÌÏ¤ÎÔÓÙ·È ÌÂ ÙÔ˘˜ μ˘˙·ÓÙÈÓÔ‡˜. ¢‡ÛÎÔÏ· Î·Ù·Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ ÔÈ ‰‡Ô ·˘Ù¤˜ fiÏÂÈ˜, Î·È fi¯È ÌfiÓÔÓ ·˘Ù¤˜, ÂÈ‰ÈÎ¿

8

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

ÛÙÔÓ ·ÌÂÏÔ-ÔÈÓÈÎfi ÙÔÌ¤· ÔÊÂ›ÏÔ˘Ó ÔÏÏ¿ ÛÙÔÓ ÌÔÓ·‰ÈÎfi ‚˘˙·ÓÙÈÓfi ÔÏÈÙÈÛÌfi ÙÔ˘ Ô›ÓÔ˘.

∂È‰Ú¿ÛÂÈ˜ ÛÂ πÙ·Ï›· Î·È π‚ËÚÈÎ‹ Δ· ÂÏÏËÓÈÎ¿ ÎÚ·ÛÈ¿ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ Ë Ê‹ÌË Î·È ‰È¿‰ÔÛË ÌÂÙ¿ ÙÔÓ 13Ô ·È. ÔÊÂ›ÏÂÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ ÛÙÈ˜ ÈÙ·ÏÈÎ¤˜ Ó·˘ÙÈÎ¤˜ fiÏÂÈ˜ Â›¯·Ó ÌÈ· Ï·ÌÚ¿ ÈÛÙÔÚ›· ÛÙ· ÌÂÛÔ‚˘˙·ÓÙÈÓ¿ ¯ÚfiÓÈ·. √ÓÔÌ·ÛÙfiÙÂÚÔÈ ¿ÓÙˆÓ ¤ÁÈÓ·Ó Ì¤Û· ÛÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ ÔÈ ‰ÂÛÔÙÈÎÔ› Ô›ÓÔÈ ÙË˜ ¶ÚÔÔÓÙ›‰·˜, Ù· ÎÚ·ÛÈ¿ ÙË˜ ∫‡ÚÔ˘ Î·È ∫Ú‹ÙË˜ Î·È Î˘Ú›ˆ˜ Ô ÌÔÓÂÌ‚¿ÛÈÔ˜. Δ· ÏÈÌ¿ÓÈ· ‰›ÓÔ˘Ó Û˘Ó‹ıˆ˜ Ù· ÔÓfiÌ·Ù¿ ÙÔ˘˜ ÛÙ· ÌÂÁ¿Ï· ÎÚ·ÛÈ¿ Ô˘ ÂÍ¿ÁÔ˘Ó. EÙÛÈ ·fi ÙÔ ÏÈÌ¿ÓÈ ÙË˜ ªÔÓÂÌ‚·Û›·˜ ÂÍ·ÁfiÙ·Ó Ô ÊËÌÈÛÌ¤ÓÔ˜ ‹‰Ë ÛÙÔ˘˜ μ˘˙·ÓÙÈÓÔ‡˜ ÌÔÓÂÌ‚¿ÛÈÔ˜ Ô›ÓÔ˜, ÙÔÓ Ù‡Ô ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ı· ÌÈÌËıÔ‡Ó ÚÒÙÔÈ ÔÈ μÂÓÂÙÔ› Î·È ·ÎÔÏÔ‡ıˆ˜ ÔÏÏÔ› ¢˘ÙÈÎÔ›. ø˜ malvasia, malvoisie, malmsey Â›ÙÂ ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ, ÙËÓ ∫Ú‹ÙË, πÙ·Ï›· ‹ πÛ·Ó›· ı· Î˘ÚÈ·Ú¯‹ÛÂÈ ÁÈ· ·ÈÒÓÂ˜ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË. ∂›ÛË˜ Ù· ÌÔÛ¯¿Ù· ÙË˜ ™˘ÚÔ·Ï·ÈÛÙ›ÓË˜, ∫‡ÚÔ˘ Î·È ∫Ú‹ÙË˜ ı· Î˘ÚÈÂ‡ÛÔ˘Ó ˆ˜ ÎÏ‹Ì·Ù· Î·È ÎÚ·ÛÈ¿ fiÏË ÙË ªÂÛfiÁÂÈÔ Î·È ÔÏÏ¿ ÏÂ‚·ÓÙ›ÓÈÎ· ÎÏ‹-

6

I A N O Y A P I O Y

2 0 0 2

Ì·Ù· ı· ÌÂÙ·ÊÂÚıÔ‡Ó ·fi ÙÔ˘˜ ™Ù·˘ÚÔÊfiÚÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘˜ IÙ·ÏÔ‡˜ Ó·˘ÙÈÎÔ‡˜ Î·È ÂÌfiÚÔ˘˜ ÛÙË ¢˘ÙÈÎ‹ ªÂÛfiÁÂÈÔ. ∏ ·Ï·È¿ ÊÔÈÓÈÎÈÎ‹ Î·È ÂÏÏËÓÈÎ‹ ÈÛÙÔÚ›· Â·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÙ·È Û¯ÂÙÈÎÒ˜ ·ÓÙÂÛÙÚ·ÌÌ¤ÓË. ∞Ó Î·Ù¿ ÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ· ºÔ›ÓÈÎÂ˜ Î·È EÏÏËÓÂ˜ Ó·˘ÙÈÎÔ› Î·È ¿ÔÈÎÔÈ ‰È¤‰ˆÛ·Ó ÙËÓ ·ÌÂÏÔÎ·ÏÏÈ¤ÚÁÂÈ· Ò˜ ÙÔÓ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎfi (ÙËÓ ÔÔ›· ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙˆÓ ∞Ó·Î·Ï‡„ÂˆÓ ı· ‰È·‰ÒÛÔ˘Ó ·ÎfiÌË ÈÔ ¤Ú· ÔÈ πÛ·ÓÔ› Î·È ¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔÈ), ™Ù·˘ÚÔÊfiÚÔÈ Î·È πÙ·ÏÔ› ¤ÌÔÚÔÈ ÊÙ¿ÓÔÓÙ·˜ ÛÙ· ‚˘˙·ÓÙÈÓ¿ ÏÈÌ¿ÓÈ·, ¤ÛÙÂÏÓ·Ó ‹ ¤ÊÂÚÓ·Ó ›Ûˆ ÛÙÈ˜ ¯ÒÚÂ˜ ÙÔ˘˜ ÔÈÎÈÏ›Â˜ ·Ì¤ÏÔ˘ Î·È ·Ú·‰fiÛÂÈ˜ ÔÈÓÔÔ›ËÛË˜, fiˆ˜ ·˘Ù¤˜ ÙÔ˘ ÌÔÓÂÌ‚¿ÛÈÔ˘ Ô›ÓÔ˘. ∏ πÙ·Ï›· Â›Ó·È ÁÓˆÛÙfi Î·È ‰ÈÂÚÂ˘ÓËÌ¤ÓÔ fiÙÈ ‹‰Ë ·fi ÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ· Â›¯Â ‰Â¯ıÂ› ÙËÓ ÂÏÏËÓÈÎ‹ Â›‰Ú·ÛË ÛÙËÓ ·ÌÂÏÔÎ·ÏÏÈ¤ÚÁÂÈ·, Â›‰Ú·ÛË Ô˘ ÈÛÙÂ‡ÂÙ·È fiÙÈ ¤Êı·ÓÂ ·fi ÙË ªÂÁ¿ÏË ∂ÏÏ¿‰· Ò˜ ÙÈ˜ AÏÂÈ˜ Î·È ‚Â‚·›ˆ˜ ÛÂ fiÏË ÙËÓ ÓfiÙÈ· °·ÏÏ›·. ∫·Ù¿ ÙÔ˘˜ ª¤ÛÔ˘˜ ÃÚfiÓÔ˘˜, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙËÓ ·Ó·ÌÂÓfiÌÂÓË Â›‰Ú·ÛË ÛÙËÓ NfiÙÈ· πÙ·Ï›· Î·È ÛÂ fiÏË ÙËÓ ∞‰ÚÈ·ÙÈÎ‹, ı‡Ï·ÎÔÈ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÙÚfiÔ˘ ÔÈÓÔ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ıÂˆÚÔ‡ÓÙ·È ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙË˜ §ÔÌ‚·Ú‰›·˜, ÙÔ √ÏÙÚ¤Ô, ¶·‚¤˙Â Î.¿. √È ¶È˙¿ÓÔÈ Î·Ù¿ ÙÔÓ 11Ô ·È. ı· ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛÔ˘Ó ÚÔ˜ ›‰È· ¯Ú‹ÛË ÙÔ ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ ÁÈ· ÙËÓ ·ÌÂÏÔ˘Ú-

Á›· ÙˆÓ ‚˘˙·ÓÙÈÓÒÓ °ÂˆÔÓÈÎÒÓ Î·È Î·Ù¿ ÙÔÓ 14Ô ·È. Ô ‰ÈÎ·ÛÙ‹˜ Pietro de Crescentius ÛÂ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ÙÚfiÔ ·ÌÂÏÔ˘ÚÁ›·˜ Î·È ÔÈÓÔÔ›ËÛË˜. ™Â ÔÏÏ¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙË˜ πÙ·Ï›·˜ ÂÈÛ¿ÁÔÓÙ·È ÎÏ‹Ì·Ù· ÁÈ· ÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ vino greco, ÌÔÛ¯¿ÙÔ˘ (moscato) Î·È ÌÔÓÂÌ‚¿ÛÈÔ˘ (malvasia). ∏ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ μ¤ÓÂÙÔ Î·È ÙË˜ IÛÙÚÈ·˜ ıÂˆÚÂ›Ù·È fiÙÈ ‰¤¯ÙËÎ·Ó ¤ÓÙÔÓ· ÙË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ Â›‰Ú·ÛË Î·È Û¯Â‰fiÓ ÙÔ Û‡ÓÔÏÔÓ ÙˆÓ Î·ÏÒÓ ÎÚ·ÛÈÒÓ Á›ÓÔÓÙ·Ó ÌÂ ËÌÈÍËÚ·Ì¤Ó· ÛÙ·Ê‡ÏÈ· Î·Ù¿ ÙÔÓ ÙÚfiÔ ÙˆÓ Greci. ¶ÈÛÙÂ‡ÂÙ·È Ì¿ÏÈÛÙ· fiÙÈ Ù· ÎÚ·ÛÈ¿ Recioto, Amarone, ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ‚ÂÓÂÙÈÎ¤˜ ÚÔÛ·ÚÌÔÁ¤˜ ‹ ÂÎ‰Ô¯¤˜ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÎÚ·ÛÈÒÓ Ô˘ ÁÓÒÚÈÛ·Ó ÔÈ μÂÓÂÙÔ› ÛÙÈ˜ ÎÙ‹ÛÂÈ˜ ÙÔ˘˜, ÛÙ· ÂÏÏËÓÈÎ¿ ÓËÛÈ¿ ÙÔ˘ ∞ÈÁ·›Ô˘, ÛÙËÓ ∫‡ÚÔ Î·È ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË. ∏ Ì·ÎÚ·›ˆÓË ·˘Ù‹ ÂÏÏËÓÈÎ‹ Â›‰Ú·ÛË ÌÔÚÂ› Ó· ·ÓÈ¯ÓÂ˘ıÂ› Î·È ÛÙ· ÔÓfiÌ·Ù· ÔÈÎÈÏÈÒÓ ÛÙ·Ê˘ÏÈÒÓ Î·È ÎÚ·ÛÈÒÓ, Ù· ÔÔ›· ·ÎÔÏÔ‡ıˆ˜ ¤Ú·Û·Ó ÛÙ· ÈÛ·ÓÈÎ¿, ÔÚÙÔÁ·ÏÈÎ¿, Á·ÏÏÈÎ¿ Î·È ·ÁÁÏÈÎ¿. ∂ÏÏËÓÈÎ‹˜ Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ÚÔÂÏÂ‡ÛÂˆ˜ ÌÔÚÂ› Ó· ıÂˆÚËıÔ‡Ó ÎÏ‹Ì·Ù· Î·È Ô›ÓÔÈ fiˆ˜: aglianico, aleatico (liatico), candia (candy), greco, grecian, malvasia (malvoisie, mulmsey), moscato (musca-tel, Muskadel), Romania (romaney, rumney), rotimo, vinsanto. ªÂ ÙË ÛÂÈÚ¿ ÙÔ˘˜ ÔÈ °ÂÓÔ‚¤˙ÔÈ ÌÂÙ¤ÊÂÚ·Ó ÌÔÛ¯¿Ù· ÛÙË §ÈÁÔ˘Ú›· , NfiÙÈ· °·ÏÏ›· Î·È ÓfiÙÈ· π‚ËÚÈÎ‹. ∫·Ù¿ ÙÔÓ 14Ô ·È. ·fi ÙÔ ÔÚÙÔÁ·ÏÈÎfi ÏÈÌ¿ÓÈ Azoia, ÓfiÙÈ· ÙË˜ §ÈÛÛ·‚ÒÓ·˜ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó Ù· ÊËÌÈÛÌ¤Ó· ÌÔÛ¯¿Ù· Osoye, Èı·ÓfiÙ·Ù· ·fi ÏÂ‚·ÓÙ›ÓÈÎ· ÎÏ‹Ì·Ù·. Oˆ˜ ÔÈ πÙ·ÏÔ›, ¤ÙÛÈ Î·È πÛ·ÓÔ› ı· ÂÈÛ¿ÁÔ˘Ó ÎÏ‹Ì·Ù· Î·È ÙÚfiÔ˘˜ ÔÈÓÔÔ›ËÛË˜ ·fi ÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈÎ‹ ªÂÛfiÁÂÈÔ. ¶ÔÈÎÈÏ›Â˜ ÛÙ·Ê˘ÏÈÒÓ Î·È ÎÚ·ÛÈ¿ greco, romania Ô˘ ÌÈÌÔ‡ÓÙ·È Ù· ÂÏÏËÓÈÎ¿, ·ÓÙ·ÁˆÓ›˙ÔÓÙ·È Ù· ÁÓ‹ÛÈ· Ô˘ ÂÌÔÚÂ‡ÔÓÙ·È ÔÈ μÂÓÂÙÔ›. √ ∫·Ù·Ï·Ófi˜ Û˘ÁÁÚ·Ê¤·˜ Francesco Eixemeniis (1326-1409) ·fi fiÏ· Ù· ÎÚ·ÛÈ¿ ÙË˜ ÂÔ¯‹˜ ÙÔ˘ ÚÔÙÈÌ¿ Ù· ÁÏ˘Î¿ ÎÚ·ÛÈ¿ ÙË˜ ∫‡ÚÔ˘, ÙË˜ ∫Ú‹ÙË˜ Î·È ÙË˜ ª·ÁÈfiÚÎ·˜. ªÂÙ¿ ÙÔ 1420 ÈÛÙÂ‡ÂÙ·È fiÙÈ °ÂÓÔ‚¤˙ÔÈ ÌÂÙ¤ÊÂÚ·Ó ÎÏ‹Ì·Ù· ·fi ÙËÓ ∫Ú‹ÙË ÛÙË ª·‰¤Ú· Î·È ¤ÙÛÈ ·Ú¯›˙ÂÈ Ë ÈÛÙÔÚ›· ÙˆÓ ÂÚÈ˙‹ÙËÙˆÓ ÛÙÔ˘˜ ÂfiÌÂÓÔ˘˜ ·ÈÒÓÂ˜ ÎÚ·ÛÈÒÓ ÙÔ˘ ÓËÛÈÔ‡, ÌÔÛ¯¿ÙˆÓ Î·È Ì·Ï‚·˙ÈÒÓ. ΔÔ ›‰ÈÔ Ú¿ÙÙÔ˘Ó Î·È ÔÈ πÛ·ÓÔ› ÛÙ· ∫·Ó¿ÚÈ· NËÛÈ¿ ÌÂÙ¿ ÙÔ 1490. £ÂˆÚÂ›Ù·È Ì¿ÏÈÛÙ· fiÙÈ Ë ÌÂÁ¿ÏË ˙‹ÙËÛË ÛÙÔÓ 16Ô ·È. ÙÔ˘ Canary sack, ·ÏÏ¿ Î·È ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ ÁÏ˘ÎÒÓ ÎÚ·ÛÈÒÓ ÙË˜ πÛ·Ó›·˜ (Û›ÁÔ˘Ú· Û¯ÂÙÈ˙fiÌÂÓË ÌÂ ÙÈ˜ ˘ÂÚ·ÙÏ·ÓÙÈÎ¤˜ ·Ó·Î·Ï‡„ÂÈ˜ Î·È Î·Ù·ÎÙ‹ÛÂÈ˜), ·Ó Î·È ‰ÂÓ ÔÊÂ›ÏÂÙ·È, ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÌÂÚÈÎÒ˜ Û¯ÂÙ›˙ÂÙ·È Î·È Û˘Ì›ÙÂÈ ÌÂ ÙËÓ AÏˆÛË ÙË˜ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË˜ Î·È ÙË Û˘ÓÂ¯‹ ÚÔÒıËÛË ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ. ΔËÓ ›‰È· ÂÔ¯‹ Ô˘ ÔÈ Ï·Ô› ÙË˜ π‚ËÚÈÎ‹˜ ·ÓÔ›ÁÔÓÙ·È ÚÔ˜ ÙÔÓ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎfi, πÛ·ÓÔ› Î·È ¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔÈ Á›ÓÔÓÙ·È ÔÈ ‰˘Ó·ÌÈÎfiÙÂÚÔÈ ·Ú·ÁˆÁÔ› ÁÏ˘ÎÒÓ ÎÚ·ÛÈÒÓ, ··Ú·›ÙËÙˆÓ ÁÈ· Ù· ÌÂÁ¿Ï· Ù·Í›‰È·.

∂ÏÏËÓÈÎ¿ ÎÚ·ÛÈ¿ ÛÂ ∞ÁÁÏ›· Î·È °·ÏÏ›· √È AÁÁÏÔÈ Î·È ÔÈ °¿ÏÏÔÈ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎ¿ ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ó Ù· ÂÏÏËÓÈÎ¿ ÎÚ·ÛÈ¿ Î·Ù¿ ÙÈ˜ ™Ù·˘ÚÔÊÔÚ›Â˜ Î·È Î˘Ú›ˆ˜ Î·Ù¿ ÙÔÓ

14Ô–16Ô ·È. ·fi ÙÔ˘˜ μÂÓÂÙÔ‡˜ Î·È °ÂÓÔ˘¿ÙÂ˜. √È °¿ÏÏÔÈ ÛÙÈ˜ ÊÚ·ÁÎÈÎ¤˜ ÎÙ‹ÛÂÈ˜ ÙÔ˘˜ ÛÂ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ, ∫‡ÚÔ Î·È ™˘Ú›· Â›¯·Ó ‚¤‚·È· ¿ÌÂÛË Â·Ê‹ ÌÂ ÙÈ˜ ¯ÒÚÂ˜ Ô˘ ·Ú¿ÁÔÓÙ·Ó Ù· ÌÔÛ¯¿Ù· Î·È Ù· ‰‡Ô ÈÔ ÊËÌÈÛÌ¤Ó· ÎÚ·ÛÈ¿ ÙË˜ ªÂÛÔÁÂ›Ô˘, Ë ªÔÓÔ‚·ÛÈ¿ (Malvoisie) Î·È ∫ÔÌÌ·ÓÙ·Ú›· (Commandaria). ΔÔ 1224 Ô Henry d’ Andeli ıÂˆÚÂ› ÙÔ ÎÚ·Û› ÙË˜ ∫‡ÚÔ˘ ÙÔ Î·Ï‡ÙÂÚÔ ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘. ™Â Ì·ÎÚ‡ Ô›ËÌ¿ ÙÔ˘ ·ÊËÁÂ›Ù·È ˆ˜ Ô ‚·ÛÈÏÈ¿˜ ÙË °·ÏÏ›·˜ Î·ÏÂ› ¤Ó·Ó AÁÁÏÔ ÈÂÚ¤· ˆ˜ ÎÚÈÙ‹ Ó· ‰ÔÎÈÌ¿ÛÂÈ fiÏ· Ù· ÎÚ·ÛÈ¿ ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÂ›Ô˘ Î·È Ó· ·ÔÊ·ÓıÂ› ÔÈÔ Â›Ó·È ·˘Ùfi Ô˘ Ù·ÈÚÈ¿˙ÂÈ ÛÂ ¤Ó·Ó ‚·ÛÈÏ¤·. ∞Ó¿ÌÂÛ· ÛÂ 70 ÎÚ·ÛÈ¿ ÍÂ¯ˆÚ›˙ÂÈ ÙÔ ÎÚ·Û› ÙË˜ ∫‡ÚÔ˘. ∂›Ó·È Ù· ¯ÚfiÓÈ· Ô˘ Ù· ÎÚ·ÛÈ¿ ÙË˜ ∫‡ÚÔ˘ ·›ÚÓÔ˘Ó Ì˘ıÈÎ¤˜ ‰È·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ÛÙÈ˜ ·˘Ï¤˜ ÙË˜ ¢˘ÙÈÎ‹˜ ∂˘ÚÒË˜. ¶ÚÔÛ¿ıÂÈÂ˜ ÁÈ· ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ Î·È ÌÂÙ·Ê‡ÙÂ˘ÛË ÎÚËÙÈÎÒÓ Î·È Î˘ÚÈ·ÎÒÓ ÎÏËÌ¿ÙˆÓ Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ·Ó Î·È ÛÙË °·ÏÏ›·, fiˆ˜ ÛÂ √˘ÁÁ·Ú›·, ™ÈÎÂÏ›·, π‚ËÚÈÎ‹, ª·‰¤Ú·. ø˜ ıÚ‡ÏÔ˜ ‰È·ÛÒ˙ÂÙ·È Ë ÚÔÛ¿ıÂÈ· ÙÔ˘ °¿ÏÏÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ ºÚ·ÁÎ›ÛÎÔ˘ ∞ã Ó· Ê˘Ù¤„ÂÈ ¯ˆÚ›˜ ÂÈÙ˘¯›· Î˘ÚÈ·Î¿ ÎÏ‹Ì·Ù· ÛÙÔ ºÔÓÙÂÓÂÌÏfi. ∏ ∫ÔÌ·ÓÙ·Ú›· Ì·˙› ÌÂ ÙË ªÔÓÔ‚·ÛÈ¿ ıÂˆÚÔ‡ÓÙ·È ÎÚ·ÛÈ¿ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎ¿, ÂÍˆÙÈÎ¿, ‰·ÈÌÔÓÈÎ¿, Ì·ÁÈÎ¿, ÌfiÓÔ ÁÈ· ıÂÔ‡˜, ÂÚ·ÛÙ¤˜, ‚·ÛÈÏÂ›˜, ¿Ú¯ÔÓÙÂ˜. ∂È‰ÈÎ¿ ÁÈ· ÙËÓ Î˘ÚÈ·Î‹ ∫Ô˘Ì·Ó‰·Ú›· ‹ ∫ÔÌ·ÓÙ·Ú›· ÂÈÎÚ·ÙÔ‡ÛÂ Ë Ê‹ÌË fiÙÈ ‹Ù·Ó ÂÈÎ›Ó‰˘Ó· ı·Ó·ÙËÊfiÚ· ÁÈ’ ·˘ÙfiÓ Ô˘ ÙËÓ ¤ÈÓÂ ¿ÎÚ·ÙË, ¯ˆÚ›˜ ÓÂÚfi. ™Ù· 1344-45 AÁÁÏÔ˜ ÂÈÛÎ¤ÙË˜ ÛÙËÓ ∫‡ÚÔ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ fiÙÈ Â›‰Â ÛÙËÓ ∞ÌÌfi¯ˆÛÙÔ ÔÏÏÔ‡˜ Ù¿ÊÔ˘˜ AÁÁÏˆÓ ÈÔÙÒÓ Ô˘ Â›¯·Ó Âı¿ÓÂÈ ›ÓÔÓÙ·˜ ·Ó¤ÚˆÙÔ ·˘Ùfi ÙÔ ÊËÌÈÛÌ¤ÓÔ ÎÚ·Û› Ô˘ Î·›ÂÈ Ù· ÛˆıÈÎ¿ ÙÔ˘ fiÙË. ¢ÂÓ Â›Ó·È Èı·ÓÒ˜ Ù˘¯·›Ô fiÙÈ ÛÙÔÓ √ı¤ÏÏÔ ÙÔ˘ Ô ™·›ÍËÚ ‚¿˙ÂÈ ÙÔÓ ∫¿ÛÈÔ, ·ÊÔ‡ Â›¯Â ÌÂı‡ÛÂÈ ÌÂ Î˘ÚÈ·Îfi ÎÚ·Û›, Ó· ÊˆÓ¿˙ÂÈ «ˆ, ÂÛ‡ ·fiÚ·ÙÔ ÓÂ‡Ì· ÙÔ˘ ÎÚ·ÛÈÔ‡, ·Ó ‰Â ¤¯ÂÈ˜ fiÓÔÌ· ÁÓˆÛÙfi, ·˜ ÛÂ ÊˆÓ¿˙Ô˘Ó ‰·›ÌÔÓ·»! μÂ‚·›ˆ˜ ÙÔ Î˘ÚÈ·Îfi ÎÚ·Û› ÂÍ·ÁfiÙ·Ó ÛÙË °·ÏÏ›· Î·È ÛÙË μÚÂÙ·Ó›· Î·È fiÙ·Ó ÙÔ 1352 ¤ÁÈÓÂ ÛÙÔ §ÔÓ‰›ÓÔ ÙÔ ÊËÌÈÛÌ¤ÓÔ «™˘ÌfiÛÈÔ ÙˆÓ μ·ÛÈÏ¤ˆÓ’» Ë ∫ÔÌ·ÓÙ·Ú›· ÚÔÛÊ¤ÚıËÎÂ ¿ÊıÔÓË ÛÙÔ˘˜ ‚·ÛÈÏÈ¿‰Â˜ ÙË˜ ∂˘ÚÒË˜ ∂‰Ô˘¿Ú‰Ô °ã ÙË˜ ∞ÁÁÏ›·˜, ¢·‚›‰ ÙË˜ ™ÎˆÙ›·˜, πˆ¿ÓÓË μã ÙË˜ °·ÏÏ›·˜, μ·ÏÓÙÂÌ¿Ú ÙË˜ ¢·Ó›·˜ Î·È ¶¤ÙÚÔ ∞ã ÙË˜ ∫‡ÚÔ˘. ¶¿ÓÙˆ˜ ˆ˜ ··Ú¯‹ ÙË˜ ¤ÓÙÔÓË˜ ·ÚÔ˘Û›·˜ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÎÚ·ÛÈÒÓ ÛÙËÓ ∞ÁÁÏ›· ÌÔÚÂ› Ó· ıÂˆÚËıÂ› Ë Ï‹ÍË ÙÔ˘ ÂÎ·ÙÔÓÙ·ÂÙÔ‡˜ ÔÏ¤ÌÔ˘. À¿Ú¯Ô˘Ó Î¿ÔÈÂ˜ ÂÓ‰È·Ê¤ÚÔ˘ÛÂ˜ Û˘ÌÙÒÛÂÈ˜ Ô˘ ·Í›˙ÂÈ Ó· ·Ó·ÊÂÚıÔ‡Ó. OÙ·Ó Ë πˆ¿ÓÓ· ÙË˜ §ÔÚ¤ÓË˜ ˘ÔÛ¯¤ıËÎÂ ÛÙÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙÂ˜ ÙË˜ fiÙÈ ı· ÈÔ˘Ó ÎÚ·Û› Ì¤Û· ÛÙÔ ¶·Ú›ÛÈ, ÙÔ‡ÙÔ ıÂˆÚÂ›Ù·È fiÙÈ Û˘Ì‚fiÏÈ˙Â ÙËÓ ›ÛÙË ÙË˜ ÛÙËÓ ÔÚÈÛÙÈÎ‹ ÂÎ‰›ˆÍË ÙˆÓ AÁÁÏˆÓ. √È AÁÁÏÔÈ fiÓÙˆ˜ ÂÎ‰ÈÒ¯ıËÎ·Ó ¯¿ÓÔÓÙ·˜ ÙË ¯ÒÚ· ÙÔ˘ ÎÚ·ÛÈÔ‡, ÙË °·ÛÎÒÓË ÌÂ ÙÔ ªÔÚÓÙfi Î·È Ô ÂÎ·ÙÔÓÙ·ÂÙ‹˜ fiÏÂÌÔ˜ ÙÂÚÌ·Ù›ÛÙËÎÂ ÙËÓ ›‰È· ¯ÚÔÓÈ¿ Ô˘ ·ÏÒıËÎÂ Ë ¶fiÏË, ÙÔ 1453. EÎÙÔÙÂ ÔÈ ÌÂÓ °¿ÏÏÔÈ fiÓÙˆ˜ ¤ÈÓ·Ó ÙÔ ÎÚ·Û› ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ¶·Ú›ÛÈ, ÔÈ ‰Â AÁÁÏÔÈ ·Ó·ÁÎ¿ÛıËÎ·Ó Ó· ÚÔÛÊ‡ÁÔ˘Ó, ÍÂ¯ÓÒÓÙ·˜ Ù· Á·ÏÏÈÎ¿ clarets, ÛÙ· ÁÏ˘Î¿ ÂÏÏËÓÈÎ¿ Î·È ÈÛ·ÓÈÎ¿ ÎÚ·ÛÈ¿. ∏ μÂÓÂÙ›· Ì¿ÏÈÛÙ· ÌÂÙ¿ ÙÔ ¤Ú·˜ ÙÔ˘ ÔÏ¤ÌÔ˘ ¤ÛÙÂÈÏÂ ÛÙÔÓ ‚·ÛÈÏÈ¿ ÙË˜ ∞ÁÁÏ›·˜

H Απ το λιμνι της Μονεμβασας εξαγ ταν ÔÎÙÒ ‚·Ú¤ÏÈ· ÌÂ Ù· ÂÎÏÂÎÙfiÙÂÚ· ÎÚ·ÛÈ¿ ÙË˜. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÌÈ· ‰ÈÏˆÌ·ÙÈÎ‹ Î›ÓËÛË Ô˘ ıÂˆÚÂ›Ù·È ˆ˜ ÙÔ ÈÔ Â˘¯¿ÚÈÛÙÔ «‰fiÏˆÌ·» Î·ıÒ˜ ÛÙÔ ÂÍ‹˜ Ë ÎÚËÙÈÎ‹ ª·Ï‚·˙›· ı· Î·Ù·ÎÙ‹ÛÂÈ ÙËÓ ·ÁÁÏÈÎ‹ ÁÂ‡ÛË. √È °¿ÏÏÔÈ Â·ÓÂÈÏËÌÌ¤Óˆ˜ ı· ·ÚÂÌÔ‰›˙Ô˘Ó Û˘ÏÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ ÙÈ˜ ‚ÂÓÂÙÈÎ¤˜ Á·Ï¤ÚÂ˜ Ô˘ ÌÂÙ¤ÊÂÚ·Ó ÎÚËÙÈÎ¿ ÎÚ·ÛÈ¿ ÛÙËÓ ∞ÁÁÏ›·. ™Ù· ¯ÚfiÓÈ· Ô˘ ı· ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÔ˘Ó Ù· ÂÏÏËÓÈÎ¿ ÎÚ·ÛÈ¿ Î·È È‰È·›ÙÂÚ· Ù· ÎÚËÙÈÎ¿, ÁÓˆÛÙ¿ ˆ˜ Candie wines, ı· ·ÔÙÂÏ¤ÛÔ˘Ó ÙÔ ‚·ÛÈÎfi Â›‰Ô˜ ÔÏ˘ÙÂÏÂ›·˜ ÙË˜ ·˘Ï‹˜ Î·È ÙË˜ ·ÚÈÛÙÔÎÚ·Ù›·˜, ·ÏÏ¿ Î·È ÙÔ Â›Ì·¯Ô ·ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓÔ ÛÙÔ˘˜ ÂÌÔÚÈÎÔ‡˜ ‰È·Î·ÓÔÓÈÛÌÔ‡˜ Î·È ÙÈ˜ Ó·˘ÙÈÎ¤˜ Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÂÈ˜ °¿ÏÏˆÓ, AÁÁÏˆÓ, μÂÓÂÙÒÓ, πÛ·ÓÒÓ Î·È ¶ÔÚÙÔÁ¿ÏˆÓ. °È· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÙÔ 1472 °¿ÏÏÔÈ ÂÈÚ·Ù¤˜ Û˘ÏÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÛÙ· ÛÙÂÓ¿ ÙË˜ ª¿Á¯Ë˜ ÌÈ· ‚ÂÓÂÙÈÎ‹ Á·Ï¤Ú· ÌÂ 400 ‚·Ú¤ÏÈ· ÎÚ·Û› Î·È ÙÔ 1498 ¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔÈ ¤Ó· ‚ÂÓÂÙÛÈ¿ÓÈÎÔ ÛÎ¿ÊÔ˜ ÊÔÚÙˆÌ¤ÓÔ ÌÂ Candy wine. ΔÔ ÎÚËÙÈÎfi ÎÚ·Û› ª·Ï‚·˙›· ı· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËıÂ› ÛÙÔ ÈÔ Û·ÚÙ·ÚÈÛÙfi ·Ó¤Î‰ÔÙÔ ÁÈ· ‰ÂÈÓfi ÔÈÓfiÊÈÏÔ. √ ¢Ô‡Î·˜ George of Clarence, ÁÓˆÛÙfi˜ ÁÈ· ÙËÓ ·Á¿Ë ÙÔ˘ ÛÙÔÓ Ì·Ï·‚·˙›·, Ï¤ÁÂÙ·È fiÙÈ fiÙ·Ó Î·Ù·‰ÈÎ¿ÛÙËÎÂ ÛÂ ı¿Ó·ÙÔ ÁÈ· ÚÔ‰ÔÛ›· ÛÙ· 1478 Î·È ÙÔ˘ ‰fiıËÎÂ Ë ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ÂÈÏ¤ÍÂÈ ÙÔÓ ÙÚfiÔ ÙË˜ ÂÎÙ¤ÏÂÛ‹˜ ÙÔ˘, ÂÎÂ›ÓÔ˜ ‰È¿ÏÂÍÂ Ó· ÙÔÓ Ó›ÍÔ˘Ó Ì¤Û· ÛÂ ¤Ó· ‚·Ú¤ÏÈ Ì·Ï‚·˙›·. ∏ ·Ï‹ıÂÈ· Â›Ó·È fiÙÈ ÂÎÙÂÏ¤ÛÙËÎÂ ·fi ÙÔÓ ·‰ÂÏÊfi ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ ∂‰Ô˘¿Ú‰Ô ÙÔÓ ¢ã. √ ™·›ÍËÚ ¤Ó·Ó ·ÈÒÓ· ·ÚÁfiÙÂÚ· Ì¿˜ ÙÔ ı˘Ì›˙ÂÈ ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ƒÈ¯¿Ú‰Ô˜ Ô °ã.

√ μ¿Î¯Ô˜ ÛÙËÓ ∞Ó·Á¤ÓÓËÛË ™ÙÈ˜ ·Ú·ÌÔÓ¤˜ ÏÔÈfiÓ ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ·Ó·Î·Ï‡„ÂˆÓ Ù· ÂÏÏËÓÈÎ¿ ÎÚ·ÛÈ¿ ¤¯Ô˘Ó ‹‰Ë Â‰Ú·ÈˆıÂ›, ÌÂ ÙË Ì¤ÚÈÌÓ· Î·È ÙËÓ ÂÌÔÚÈÎ‹ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔ›ËÛË

ο φημισμ&νος δη στους Βυζαντινος μονεμβσιος ονος, τον τπο του οποου θα μιμηθον τον 14ο αι. πρτα οι Βενετο στην Κρτη και ακολοθως Ισπανο και Πορτογλοι. Ως Μalvasia malmsey θα κυριαρχσει για αινες στην Ευρπη και θα μεταφ&ρεται στα μεγλα ταξδια των Ανακαλψεων. Aποψη της τουρκοκρατομενης απ το 1540 Μονεμβασας στον χρτη του F. de Wit (Αθνα, Γεννδειος Βιβλιοθκη).

ÙˆÓ μÂÓÂÙÒÓ, ÛÙËÓ Û˘ÓÂ›‰ËÛË Î·È ÛÙÈ˜ Û˘Ó‹ıÂÈÂ˜ ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ Ô˘ ı· ÍÂÎÈÓ‹ÛÔ˘Ó ÙË ÌÂÁ¿ÏË ÂÚÈ¤ÙÂÈ· ÙÔ˘ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎÔ‡. ™ÙÔ Á‡ÚÈÛÌ· Ì¿ÏÈÛÙ· ÙÔ˘ ·ÈÒÓ· Ë ˙ˆ‹ Î·È ÙÔ ¤ÚÁÔ ÂÓfi˜ Ï·ÌÚÔ‡ ÂÎÚÔÛÒÔ˘ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÈˆÙÈÎÔ‡ Î·È ÔÈËÙÈÎÔ‡ ÓÂ‡Ì·ÙÔ˜, ÂÓfi˜ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘ B˘˙·ÓÙÈÓÔ‡, ı· ÌÔÚÔ‡ÛÂ Ó· Û˘ÓÔ„›ÛÂÈ ·Ú·‰ÂÈÁÌ·ÙÈÎ¿ ÙÔ ÓÂ‡Ì· ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ, ÙË˜ ∞Ó·Á¤ÓÓËÛË˜ Î·È ÙˆÓ ∞Ó·Î·Ï‡„ÂˆÓ. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÙÔÓ KˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘ÔÏ›ÙË ªÈ¯·‹Ï ª¿ÚÔ˘ÏÏÔ Δ·Ú¯·ÓÂÈÒÙË (1453-1500). °ÂÓÓËÌ¤ÓÔ˜ Èı·ÓfiÙ·Ù· Ï›ÁÔ˘˜ Ì‹ÓÂ˜ ÌÂÙ¿ ÙËÓ AÏˆÛË ÙË˜ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË˜ ı· Î·Ù·Ê‡ÁÂÈ ÛÙËÓ πÙ·Ï›·, fiÔ˘ ÌÂÙ¿ ÙÈ˜ ÛÔ˘‰¤˜ ÙÔ˘ ı· ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂÈ ÙËÓ Î·ÚÈ¤Ú· ÙˆÓ ÂÚÈÏ·ÓÒÌÂÓˆÓ ÛÙÚ·ÙÈˆÙÒÓ, ÚÔÛÊ¤ÚÔÓÙ·˜ ÙÈ˜ ˘ËÚÂÛ›Â˜ ÙÔ˘ ÛÙÈ˜ ·˘Ï¤˜ ÙË˜ ∂˘ÚÒË˜. ∂ÎÙfi˜ ·fi Ù· ÛÙÚ·ÙÈˆÙÈÎ¿, ı· ˘ËÚÂÙ‹ÛÂÈ ÌÂ ¿ıÔ˜ ÙËÓ Ô›ËÛË È‰È·›ÙÂÚ· Î·Ù¿ ÙË ÊÏˆÚÂÓÙÈÓ‹ ÂÚ›Ô‰Ô ÙË˜ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘. √È YÌÓÔÈ ÙÔ˘ ÁÚ·ÌÌ¤ÓÔÈ ÛÙ· Ï·ÙÈÓÈÎ¿ ı· ıÂˆÚËıÔ‡Ó ‹‰Ë ·fi ÙÔ˘˜ Û˘Á¯ÚfiÓÔ˘˜ ÙÔ˘ ˆ˜ ÌÈ· ¿ÓÂ˘ ÚÔËÁÔ˘Ì¤ÓÔ˘ ÚÔÛÊÔÚ¿ ÛÙËÓ ∞Ó·Á¤ÓÓËÛË. ™Â ·˘ÙÔ‡˜ Ô ¢ÈfiÓ˘ÛÔ˜ ·Ó·ÁÂÓÓ¿Ù·È Î·È Á›ÓÂÙ·È Ô Î·Ù’ ÂÍÔ¯‹Ó ıÂfi˜ ÌÈ·˜ Ó¤·˜ ÂÈ‰ˆÏÔÏ·ÙÚ›·˜. ¢›Ï· ÛÙÔ˘˜ ‡ÌÓÔ˘˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ √Ï‡ÌÈÔ˘˜ ıÂÔ‡˜, Ô ‡ÌÓÔ˜ ÛÙÔÓ μ¿Î¯Ô

H

K A £ H M E P I N H

B

‰È·Ê¤ÚÂÈ ·fi ¤Ó· ·ÚÔÛ‰fiÎËÙÔ ·›ÛıËÌ· ˙ˆ‹˜ Î·È ‚È·ÈfiÙËÙ·˜. ∂Í·›ÚÂÙ·È Ë ÁÔÓÈÌfiÙËÙ· ÙÔ˘ ıÂÔ‡ ÙÔ˘ ÎÚ·ÛÈÔ‡, Ë Ì·ÎÚ¿ ÓÂfiÙËÙ· Ô˘ ·Ó·ÓÂÒÓÂÈ ‰È·ÚÎÒ˜ ÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ, Ë ÈÎ·ÓfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ Ó· ÙÈı·ÛÂ‡ÂÈ Ù· Î‡Ì·Ù· Î·È Ù· ÔÙ¿ÌÈ· Î·È ˘ÌÓÂ›Ù·È Ô øÎÂ·Ófi˜ ˆ˜ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘. √ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎfi˜ øÎÂ·Ófi˜ ÌfiÏÈ˜ Â›¯Â ÙÈı·ÛÂ˘ÙÂ›... ∫·È ÛÙËÓ Î·Ú‰È¿ ÙË˜ ∞Ó·Á¤ÓÓËÛË˜ Î·È ÂÓfi˜ Ó¤Ô˘ ˆÎÂ¿ÓÈÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘ Ô ¢ÈfiÓ˘ÛÔ˜, Ô EÏÏËÓ·˜ ıÂfi˜ ÙÔ˘ ÎÚ·ÛÈÔ‡, Î·È ¤Ó·˜ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ μ˘˙·ÓÙÈÓfi˜... μÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·: Αναγνωστάκης Ηλίας, «Οίνος ο Βυζαντινς. H άμπελος και ο οίνος στη βυζαντινή ποίηση και υμνογραφία», τμ. Β1 , Β2 στο «O Οίνος στην Ποίηση», έκδ. Ιδρύματος Φανή Μπουτάρη, Αθήνα 1995. Johnson H., «The Story of Wine», London 1989. Κουράκου-Δραγώνα Σταυρούλα κ.ά., «Ο σαντορίνη της Σαντορίνης», έκδ. Ιδρύματος Φανή Μπουτάρη, Αθήνα 1994 Λογοθέτης Βασίλειος, «Συμβολή της αμπέλου και του οίνου εις τον πολιτισμν της Ελλάδος και της Ανατολικής Μεσογείου», Θεσσαλονίκη 1975.

K Y P I A K H

6

I A N O Y A P I O Y

2 0 0 2

9

Η Μεσγειος στα χρνια του Κολμβου Tου Ã ∞ƒÕ§∞ª¶√À ° Õ™¶∞ƒ∏ Διευθυντ Eρευν ν στο KBE/EIE

Δ

O ™YM¶§E°MA ÙÔ˘ øÎÂ·ÓÔ‡ ‰ÂÓ ‰È·ı¤ÙÂÈ ·˘Ù‹ ÙË ÌÔÓfi¯ÚˆÌË Î·Ú‰È¿, ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ÔÌÔÈfiÌÔÚÊÔ ÎfiÛÌÔ ·fi Êˆ˜, Ô˘ Ï¿ÌÂÈ ÛÙÔ Î¤ÓÙÚÔ ÙË˜ ªÂÛÔÁÂ›Ô˘. √ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎfi˜ ·fi ÙÔÓ μfiÚÂÈÔ Ì¤¯ÚÈ ÙÔ ¡fiÙÈÔ ¶fiÏÔ ·ÓÙ·Ó·ÎÏ¿ Ù· ¯ÚÒÌ·Ù· ·fi fiÏ· Ù· ÎÏ›Ì·Ù· ÙË˜ ÁË˜...». ªÂ Ù· ÏfiÁÈ· ·˘Ù¿ Ô º. MÚÔÓÙ¤Ï ÙÔÓ›˙ÂÈ ÙÈ˜ ‰È·ÊÔÚ¤˜ ÙˆÓ ‰‡Ô ·˘ÙÒÓ ı·Ï·ÛÛÒÓ, ÙÔ˘˜ ÎfiÛÌÔ˘˜ Ô˘ ÂÓÒÓÂÈ ‰˘Ó·ÌÈÎ¿ Ë ªÂÛfiÁÂÈÔ˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÎfiÛÌÔ˘˜ Ô˘ ¯ˆÚ›˙ÂÈ Ô ∞ÙÏ·ÓÙÈÎfi˜ øÎÂ·Ófi˜. øÛÙfiÛÔ, fiˆ˜ ÙÔÓ›˙ÂÈ Ô ›‰ÈÔ˜, ÔÈ ‰‡Ô ·˘Ù¤˜ ı¿Ï·ÛÛÂ˜ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ Ì¤¯ÚÈ ÙÈ˜ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 18Ô˘ ·È. ‰ÂÓ ‰ÚÔ‡Û·Ó ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÙÈÎ¿, ·ÏÏ¿ Û˘ÌÏËÚˆÌ·ÙÈÎ¿, Î·È fiÙÈ Ë ¤ÍÔ‰Ô˜ ÚÔ˜ ÙÔÓ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎfi ·fi ÙÔÓ 15Ô ·È. Î·È ÂÍ‹˜ ‰ÂÓ ·Ô‰˘Ó¿ÌˆÛÂ ÙÔ ÚfiÏÔ ÙË˜ ªÂÛÔÁÂ›Ô˘. «ΔÔÓ 16Ô ·È. Ë ªÂÛfiÁÂÈÔ˜ ‰È·ÙËÚÔ‡ÛÂ ·ÎfiÌË Ù· ÚÔÓfiÌÈ¿ ÙË˜ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙËÓ ·ÙÏ·ÓÙÈÎ‹ ¢‡ÛË. ∏ Â˘ËÌÂÚ›· ÙÔ˘ ·ÙÏ·ÓÙÈÎÔ‡ ÂÌÔÚ›Ô˘ ÙËÓ Â˘ÓÔÔ‡ÛÂ Î·È ÂÓ ¿ÛË ÂÚÈÙÒÛÂÈ ·ÔÎfiÌÈ˙Â ÎÈ ·˘Ù‹ ÙÔ ÌÂÚ›‰Èfi ÙË˜. ∏ ªÂÛfiÁÂÈÔ˜ Î·ÚˆÓfiÙ·Ó ¤Ó· Ì¤ÚÔ˜ ·fi Ù· Ì·ÎÚÈÓ¿ ÏÔ‡ÙË, ¤Ó· Ì¤ÚÔ˜ ·fi ÙÔ Î·ÈÓÔ‡ÚÁÈÔ ÂÌfiÚÈÔ...». ™Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 15Ô˘ ·È. ÔÈ ·Ó·Î·Ï‡„ÂÈ˜ –ÌÂ ÎÔÚ˘Ê·›Ô ÁÂÁÔÓfi˜ ÂÎÂ›ÓË ÙË˜ AÌÂÚÈÎ‹˜– ˘‹ÚÍ·Ó ÔÏ‡ Î·ıÔÚÈÛÙÈÎ¿ ÁÂÁÔÓfiÙ·, Ù· ÔÔ›· ˆÛÙfiÛÔ ‰ÂÓ Â›¯·Ó ¿ÌÂÛ· Î·È ÔÚ·Ù¿ ·ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· fi¯È ÌfiÓÔ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ ÙË˜ ÂÔ¯‹˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ˙Ô‡Û·Ó ÌÂ ÌÂÁ¿ÏË Î·ı˘ÛÙ¤ÚËÛË Î¿ÔÈ· ÁÂÁÔÓfiÙ·, ·ÏÏ¿ ·ÎfiÌË Î·È ÁÈ· Â˘Ú‡ÙÂÚÔ˘˜ ÙÔÌÂ›˜ ÙË˜ ˙ˆ‹˜, fiˆ˜ ‹Ù·Ó Ë ÔÈÎÔÓÔÌ›· Î·È ÙÔ ÂÌfiÚÈÔ ÌÈÎÚÒÓ ‹ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ·ÔÛÙ¿ÛÂˆÓ. H MÂÛfiÁÂÈÔ˜ ˘‹ÚÍÂ ¿ÓÙ· Ë ı¿Ï·ÛÛ· Ô˘ ¤ÓˆÓÂ, ·Ú¿ ¯ÒÚÈ˙Â, ÙÈ˜ ¯ÒÚÂ˜ Ô˘ ¤‚ÚÂ¯Â. H Û‡Ó‰ÂÛË ÌÂÙ·Í‡ ÙÔ˘˜ ˘‹ÚÍÂ ¤ÓÙÔÓË ·fi Ù· ·Ú¯·›· ¯ÚfiÓÈ· Î·È Û˘Ó¤¯ÈÛÂ Ó· ·Ó·Ù‡ÛÛÂÙ·È ÛÙÔ˘˜ ·ÈÒÓÂ˜ Ô˘ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ· ·fi ÙÈ˜ ÂÎ¿ÛÙÔÙÂ ÔÏÈÙÈÎ¤˜ Û˘ÁÎ˘Ú›Â˜. TÔ Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ Ô˘ ÔÓÔÌ¿˙Ô˘ÌÂ ÌÂÛÔÁÂÈ·Îfi ÂÌfiÚÈÔ, ÙË ‰È·Î›ÓËÛË ‰ËÏ·‰‹ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ÌÂÛÔÁÂÈ·-

«

10

H

K A £ H M E P I N H

B

Î¿ ÏÈÌ¿ÓÈ· ÂÌÔÚÂ˘Ì¿ÙˆÓ, Ù· ÔÔ›· ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ÙfiÛÔ ·fi ÙÈ˜ ›‰ÈÂ˜ ÙÈ˜ ÌÂÛÔÁÂÈ·Î¤˜ ¯ÒÚÂ˜, fiÛÔ Î·È ·fi ¯ÒÚÂ˜ ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi ÙˆÓ ÙÚÈÒÓ ËÂ›ÚˆÓ ÙË˜ MÂÛÔÁÂ›Ô˘, E˘ÚÒË˜ ‰ËÏ·‰‹, AÛ›·˜ Î·È AÊÚÈÎ‹˜, ·ÔÎÚ˘ÛÙ·ÏÏÒıËÎÂ ·fi ÙÔÓ 12Ô ·È. Î·È ÂÍ‹˜. H ¤ÓÓÔÈ· ÙÔ˘ ÌÂÛÔÁÂÈ·ÎÔ‡ ÙÔÓ›˙ÂÈ fi¯È ÌfiÓÔ ÙË ÁÂˆÁÚ·ÊÈÎ‹ ÂÓfiÙËÙ·, ·ÏÏ¿ Î·È ÙËÓ Ù¿ÛË ÙË˜ ÂÔ¯‹˜ Ó· ÍÂÂÚ¿ÛÂÈ ÎÚ·ÙÈÎ¿, ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎ¿ ‹ ÔÏÈÙÈÛÌÈÎ¿ Û‡ÓÔÚ· ÁÈ· ¯¿ÚË ÙË˜ ÂÏÂ‡ıÂÚË˜ ‰È·Î›ÓËÛË˜ ÚÔ˚fiÓÙˆÓ Î·È Ê˘ÛÈÎ¿ ÙÔ˘ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ˘ Î¤Ú‰Ô˘˜ fiÛˆÓ ÂÌÏ¤ÎÔÓÙ·Ó ÌÂ ÙÈ˜ ‰È·‰ÈÎ·Û›Â˜ ·˘Ù¤˜. TËÓ Ù¿ÛË ·˘Ù‹ ÂÓfi˜ ÂÌÔÚ›Ô˘ ¯ˆÚ›˜ Û‡ÓÔÚ· ÂÓ›Û¯˘ÛÂ Ë ‰ËÌÔÁÚ·ÊÈÎ‹ ¿ÓÔ‰Ô˜ Î·È ÛÙ·ıÂÚfiÙËÙ·, Ë ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ‹ ¿ÓıÈÛË Î·È ÔÈ ·ÓıÚÒÈÓÂ˜ ··ÈÙ‹ÛÂÈ˜ Ô˘ ·Ú·ÙËÚ‹ıËÎ·Ó ·fi ÙÔÓ ‡ÛÙÂÚÔ MÂÛ·›ˆÓ· Î·È ÂÍ‹˜, È‰È·›ÙÂÚ· ÛÙËÓ ÎÂÓÙÚÈÎ‹ Î·È ÓÔÙÈÔ‰˘ÙÈÎ‹ E˘ÚÒË, ·ÏÏ¿ Î·È ÙË B˘˙·ÓÙÈÓ‹ A˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·. ΔÔ ÌÂÛÔÁÂÈ·Îfi ÂÌfiÚÈÔ ‹Ù·Ó ·fi ÙËÓ ·Ú¯‹ ÛÙÚ·ÌÌ¤ÓÔ ÚÔ˜ ÙËÓ AÓ·ÙÔÏ‹ Î·È ÛÙ· ÚÔ˚fiÓÙ· ÙË˜ AÛ›·˜ Î·È ÙË˜ ‚ÔÚÂÈÔ·Ó·ÙÔÏÈÎ‹˜ AÊÚÈÎ‹˜, ÌÂ Î‡ÚÈÔ ¯ÒÚÔ ‰Ú¿ÛË˜ Ù· ÏÈÌ¿ÓÈ· ÙË˜ ·Ó·ÙÔÏÈÎ‹˜ Î·È ·ÎfiÌË ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÙË˜ ÓÔÙÈÔ·Ó·ÙÔÏÈÎ‹˜ MÂÛÔÁÂ›Ô˘. ™ËÌ·ÓÙÈÎfi ÚfiÏÔ ÛÙÔ ‰›ÎÙ˘Ô ·˘Ùfi ¤·È˙·Ó Ù· ÏÈÌ¿ÓÈ· ÙÔ˘ Â˘Ú‡ÙÂÚÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ¯ÒÚÔ˘, Ù· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ·fi Ù· ÔÔ›· fiÌˆ˜ ·fi ÙÔ 13Ô ·È. Î·È ÂÍ‹˜ Ù· Î·ÙÂ›¯·Ó Î·È Ù· ÂÎÌÂÙ·ÏÏÂ‡ÔÓÙ·Ó ÔÈ ÈÙ·ÏÈÎ¤˜ Ó·˘ÙÈÎ¤˜ ‰˘Ó¿ÌÂÈ˜ ÙË˜ BÂÓÂÙ›·˜ Î·È ÙË˜ °¤ÓÔ‚·˜. EÎÙfi˜ fiÌˆ˜ ·fi Ù· ÂÏÏËÓÈÎ¿ ÏÈÌ¿ÓÈ·, Î·È Ù· ÚÔ˚fiÓÙ· ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ¯ÒÚÔ˘ (fiˆ˜ ÎÚ·Û›, Ï¿‰È, Ù˘Ú› Î·È ÏÈÁfiÙÂÚÔ ‰ËÌËÙÚÈ·Î¿) Â›¯·Ó ÂÍ·ÈÚÂÙÈÎ‹ ˙‹ÙËÛË ·fi ÂÌfiÚÔ˘˜ Î·È Î·Ù·Ó·ÏˆÙ¤˜. ¢ÂÓ ı· ‹Ù·Ó Ï¿ıÔ˜ ÏÔÈfiÓ ·Ó Ù·˘Ù›˙·ÌÂ ÙÔ ÌÂÛÔÁÂÈ·Îfi ÂÌfiÚÈÔ Ì¤¯ÚÈ Î·È ÙÔ 15Ô ·È. ÌÂ ÂÎÂ›ÓÔ ÙË˜ ·Ó·ÙÔÏÈÎ‹˜ MÂÛÔÁÂ›Ô˘.

N¤ÔÈ ‰ÚfiÌÔÈ °È· ÔÏÏÔ‡˜ ·ÈÒÓÂ˜ Ù· ÏÈÌ¿ÓÈ· ÙˆÓ ÌÂÛÔÁÂÈ·ÎÒÓ ·ÎÙÒÓ ÏËÌÌ‡ÚÈ˙·Ó ·fi ÚÔ˚fiÓÙ· Ô˘ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ·fi ÙËÓ ÂÓ‰Ô¯ÒÚ· ÙÔ˘˜ Î·È ÚÔÔÚ›˙ÔÓÙ·Ó ÁÈ· ÂÍ·ÁˆÁ‹, Î·È ·fi ÚÔ˚fiÓÙ· ¿ÏÏˆÓ ¯ˆÚÒÓ Î·È ÂÚÈÔ¯ÒÓ Ô˘ ÚÔÔÚ›˙ÔÓÙ·Ó ÁÈ· ÙÔÈÎ‹ Î·Ù·Ó¿ÏˆÛË ‹ ÚÔÒıËÛË ÛÙËÓ ÂÓ‰Ô¯ÒÚ·. °È· ÙË ‰È·Î›ÓËÛË ·˘-

K Y P I A K H

6

I A N O Y A P I O Y

2 0 0 2

Ù‹ ‹Ù·Ó ··Ú·›ÙËÙË Ë ÛˆÛÙ‹ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ¯ÂÚÛ·›Ô˘ Ô‰ÈÎÔ‡ ‰ÈÎÙ‡Ô˘, ÙÔ ÔÔ›Ô ··ÈÙÔ‡ÛÂ ÌÂÁ¿Ï· ¤ÍÔ‰· ÁÈ· ÙËÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛË Î·È ÙË Û˘ÓÙ‹ÚËÛ‹ ÙÔ˘ Î·È ÂÚÈ¤ÎÏÂÈÂ ÛËÌ·ÓÙÈÎÔ‡˜ ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘˜ Ô˘ ·Ó¤‚·˙·Ó ÙÔ ÎfiÛÙÔ˜ ÙˆÓ ÂÌÔÚÂ˘Ì¿ÙˆÓ. T·˘Ùfi¯ÚÔÓ·, ÔÔÈ·‰‹ÔÙÂ ÔÏÈÙÈÎ‹ ·ÏÏ·Á‹ ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi ÙˆÓ ¯ˆÚÒÓ ·˘ÙÒÓ ÌÔÚÔ‡ÛÂ Ó· ÚÔÎ·Ï¤ÛÂÈ ‰È·ÎÔ‹ ‹ ‰˘ÛÎÔÏ›Â˜ ÛÙË ¯Ú‹ÛË ÙÔ˘ Ô‰ÈÎÔ‡ ‰ÈÎÙ‡Ô˘. HÙ·Ó ÏÔÈfiÓ Ê˘ÛÈÔÏÔÁÈÎ‹ Î·È ··Ú·›ÙËÙË, ÁÈ· ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÂÎÂ›ÓË, Ë ·Ó·˙‹ÙËÛË ‹ Î·È Ë ÔÚÁ¿ÓˆÛË Ó¤Ô˘ ‰ÈÎÙ‡Ô˘ ı·Ï¿ÛÛÈˆÓ ‰ÚfiÌˆÓ. H ÙÔÏÌËÚ‹ ÏÔÈfiÓ ¤ÍÔ‰Ô˜ ·fi Ù· ÛÙÂÓ¿ ÙÔ˘ °È‚Ú·ÏÙ¿Ú ÌÂ Î·ÙÂ‡ı˘ÓÛË ¿ÓÙ· ‰˘ÙÈÎ‹ ‹ ÓÔÙÈÔ‰˘ÙÈÎ‹, Ô˘ ÔÊÂÈÏfiÙ·Ó ÛÙËÓ ·ÓıÚÒÈÓË ÂÚÈ¤ÚÁÂÈ·, ÛÙËÓ ·Ó·˙‹ÙËÛË Ó¤·˜ ÁË˜ ÚÔ˜ ÂÎÌÂÙ¿ÏÏÂ˘ÛË ‹ ÂÁÎ·Ù¿ÛÙ·ÛË Î·È Ó¤ˆÓ ÏÔ˘ÙÔ·Ú·ÁˆÁÈÎÒÓ ËÁÒÓ, ÛÙËÓ Â‡ÚÂÛË Ó¤ˆÓ ‰ÚfiÌˆÓ ÚÔ˜ ÙÈ˜ ‹‰Ë ÁÓˆÛÙ¤˜ ËÁ¤˜ ÚÔ˚fiÓÙˆÓ, ·Ô‰Â›¯ÙËÎÂ Î·ıÔÚÈÛÙÈÎ‹ ÁÈ· ÙÔ Ì¤ÏÏÔÓ ÙË˜ E˘ÚÒË˜, ·ÏÏ¿ Î·È ÙÔ˘ ÌÂÛÔÁÂÈ·ÎÔ‡ ÂÌÔÚ›Ô˘ ÂÈ‰ÈÎfiÙÂÚ·. O 15Ô˜ ·È. ·ÔÙÂÏÂ› Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ÙÔÓ ·ÈÒÓ· ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ÛËÌ·ÓÙÈÎÒÓ ·Ó·Î·Ï‡„ÂˆÓ Î·È ÙÔÓ ·ÈÒÓ· ÙË˜ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË˜ ·ÎÌ‹˜ ÙÔ˘ ÌÂÛÔÁÂÈ·ÎÔ‡ ÂÌÔÚ›Ô˘. OÈ ÔÏÈÙÈÎ¤˜ Û˘ÁÎ˘Ú›Â˜ ÛÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈÎ‹ MÂÛfiÁÂÈÔ, ÌÂ Î˘ÚÈfiÙÂÚË ÙË Ú·Á‰·›· ÂÍ¿ÏˆÛË ÙË˜ OıˆÌ·ÓÈÎ‹˜ A˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜, Î·È ÔÈ ÚÒÙÂ˜ ·Ó·Î·Ï‡„ÂÈ˜ ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 15Ô˘ ·È. ¿ÏÏ·Í·Ó ÙfiÛÔ ÙÔ ÔÏÈÙÈÎfi fiÛÔ Î·È ÙÔ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎfi ÙÔ›Ô ÛÙË MÂÛfiÁÂÈÔ ·fi ÙÔ 16Ô ·È. Î·È ÂÍ‹˜. ™ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· Ë ·ÙÏ·ÓÙÈÎ‹ ‰È¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ÌÂÛÔÁÂÈ·ÎÔ‡ ÂÌÔÚ›Ô˘ ‹Ù·Ó ·Ï·ÈfiÙÂÚË ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ·Ó·Î·Ï‡„ÂˆÓ Î·È ·ÊÔÚÔ‡ÛÂ ÙË ı·Ï¿ÛÛÈ· ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÙˆÓ ÚÔ˚fiÓÙˆÓ ÙË˜ ªÂÛÔÁÂ›Ô˘ ÛÙÔÓ Â˘Úˆ·˚Îfi ‚ÔÚÚ¿, ·ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ÌÂÙ¿ ÙÔ °È‚Ú·ÏÙ¿Ú ÙËÓ ·ÎÙÔÁÚ·ÌÌ‹ ÙË˜ ¶ÔÚÙÔÁ·Ï›·˜, ÙË˜ πÛ·Ó›·˜, ÙË˜ °·ÏÏ›·˜, ÙË˜ πÚÏ·Ó‰›·˜ Î·È ÙË˜ ∞ÁÁÏ›·˜. EÓ·˜ ‰ÚfiÌÔ˜, Û‡ÌÊˆÓ· ÌÂ ÙÈ˜ Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜ ÙË˜ ÂÔ¯‹˜, ÂÍ·ÈÚÂÙÈÎ¿ ÂÈÎ›Ó‰˘ÓÔ˜ ÏfiÁˆ ÙˆÓ Û˘¯ÓÒÓ Î·È ÈÛ¯˘ÚÒÓ ÙÚÈÎ˘ÌÈÒÓ, Ô ÔÔ›Ô˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛÂ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Î·È ÙÔ ÂÊ·ÏÙ‹ÚÈÔ ÁÈ· ÙËÓ fiÏÔ Î·È ÙÔÏÌËÚfiÙÂÚË ‰ÈÂ›Û‰˘ÛË ÛÙËÓ Î·Ú‰È¿ ÙÔ˘ ˆÎÂ·ÓÔ‡ Ì¤¯ÚÈ ÙÔ ¤Ú·ÛÌ· ·¤Ó·ÓÙÈ. ™ÙÔÓ ·Ï·ÈfiÙÂÚÔ

H Η Βενετα και το κρ τος της θ λασσας. Γρω απ τη συμβολικ μορφ στο κντρο, απεικονζονται πλεις και λιμ νια πως του Χ νδακα, Βενετας, Κρκυρας, Ζακνθου κ. . Mικρογραφα απ τον κ$δικα με το ργο του Carlo Maggi, «I viaggi e l’ aventure», 16oς αι. (Παρσι, Εθνικ Βιβλιοθκη, Dept. Est. Res. 124).

TÈ˜ Ó¤Â˜ ÚÔÔÙÈÎ¤˜ ÙÔ˘ ÌÂÛÔÁÂÈ·ÎÔ‡ ÂÌÔÚ›Ô˘, ÙÈ˜ ÔÔ›Â˜ ¤ÊÂÚ·Ó Ë ·Ó·Î¿Ï˘„Ë ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ¯ˆÚÒÓ Î·È Ë ÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ı·Ï¿ÛÛÈˆÓ ‰ÚfiÌˆÓ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÙÈ˜ ‰Ô‡ÌÂ Î·È ·fi ÙÈ˜ ‰‡Ô ÛÎÔÈ¤˜. ¢ÂÓ ‹Ù·Ó ÌfiÓÔ ‰ËÏ·‰‹ Ë ·‡ÍËÛË ÙÔ˘ fiÁÎÔ˘ ÙÔ˘ ÂÌÔÚ›Ô˘ Î·È Ô ÂÌÏÔ˘ÙÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ ·fi Ó¤· ÚÔ˚fiÓÙ· ‹ ·ÎfiÌË Ë Ù·¯‡ÙÂÚË ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÙÔ˘˜ ÌÂ ÙÂÏÈÎfi ¿ÓÙ· ÚÔÔÚÈÛÌfi Î˘Ú›ˆ˜ ÙËÓ E˘ÚÒË, ·ÏÏ¿ Î·È ÙÔ ·ÓÙ›ÛÙÚÔÊÔ, ÙÔ Ì¤ÏÏÔÓ ‰ËÏ·‰‹ ÙˆÓ ÌÂÛÔÁÂÈ·ÎÒÓ ÚÔ˚fiÓÙˆÓ fi¯È ÌfiÓÔ ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙÔ˘ ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÌÔ‡ –Ô˘ ÂÍ¿ÏÏÔ˘ ‹Ù·Ó ÂÏ¿¯ÈÛÙÔ˜ ¤ˆ˜ ÌË‰ÂÓÈÎfi˜ ÛÙËÓ ·Ú¯‹–, ·ÏÏ¿ Î·È ˆ˜ ÚÔ˜ ÙË ‰ÈÔ¯¤ÙÂ˘ÛË ‹ ÙËÓ Î·ÏÏÈ¤ÚÁÂÈ¿ ÙÔ˘˜ ÛÙÈ˜ Ó¤Â˜ ·˘Ù¤˜ ¯ÒÚÂ˜. T· ÎÚ¿ÙË Ô˘ Ù· ¯ÚfiÓÈ· ÂÎÂ›Ó· Â›¯·Ó ÛÙ· ¯¤ÚÈ· ÙÔ˘˜ ÙÔ ÌÂÛÔÁÂÈ·Îfi ÂÌfiÚÈÔ (BÂÓÂÙ›·, °¤ÓÔ‚·), ·ÏÏ¿ Î·È fiÛ· ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ‹Ú·Ó ÙË ÛÎ˘Ù¿ÏË (IÛ·Ó›·, ¶ÔÚÙÔÁ·Ï›·, °·ÏÏ›·, AÁÁÏ›·), ‹Ù·Ó ·Ó·fiÊÂ˘ÎÙÔ Ó· ‚ÚÂıÔ‡Ó ·ÓÙÈÌ¤Ùˆ· ÌÂ ÙÔÓ ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌfi ·˘Ùfi. øÛÙfiÛÔ Ô ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌfi˜ ·˘Ùfi˜ ˘‹ÚÍÂ Ì·ÎÚ‡˜ Î·È ÔÈ ·ÏÏ·Á¤˜ ÛÙ·‰È·Î¤˜, ÙfiÛÔ ÒÛÙÂ Ó· ‰ÔıÂ› ¯ÚfiÓÔ˜ ÁÈ· ÚÔÛ·ÚÌÔÁ‹. OÈ ¯ÚÔÓÔÏÔÁ›Â˜ Ô˘ Ì·˜ Â›Ó·È ÙfiÛÔ ÁÓˆÛÙ¤˜ Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ Ù· ÚÒÙ· ·Ú¿ÙÔÏÌ· Ù·Í›‰È· ÛÙÔÓ AÙÏ·ÓÙÈÎfi Î·È ÛÙÈ˜ ·ÎÙ¤˜ ÙË˜ AÊÚÈÎ‹˜, ‹ Î·È ·˘Ù¤˜ ÁÈ· ÙÈ˜ ·Ó·Î·Ï‡„ÂÈ˜ ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ¯ˆÚÒÓ ‰ÂÓ Û‹Ì·ÈÓ·Ó Ù›ÔÙ· ÁÈ· ÙËÓ ÔÚÂ›· ÙÔ˘ ÌÂÛÔÁÂÈ·ÎÔ‡ ÂÌÔÚ›Ô˘ ÂÎÂ›Ó· ·ÎÚÈ‚Ò˜ Ù· ¯ÚfiÓÈ·. T· ÚÒÙ· ·ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· ı· Ê·ÓÔ‡Ó ÔÏÏ¤˜ ‰ÂÎ·ÂÙ›Â˜ ·ÚÁfiÙÂÚ·. Àfi ÙÔ Ú›ÛÌ· ÙˆÓ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ ·˘ÙÒÓ ı· ‹Ù·Ó Ê˘ÛÈÎfi Ó· ·Ó·ÚˆÙËıÂ› Î·ÓÂ›˜ ·Ó Ë ÎÚ›ÛË Ô˘ ¿Ú¯ÈÛÂ Ó· Ï‹ÙÙÂÈ ÙÔ ÌÂÛÔÁÂÈ·Îfi ÂÌfiÚÈÔ ·fi ÙÔÓ 16Ô ·È. Î·È ÂÍ‹˜ (Î˘Ú›ˆ˜ ÌÂ›ˆÛË ÙÔ˘ fiÁÎÔ˘ Û˘Ó·ÏÏ·ÁÒÓ Î·È Î·Ù’ Â¤ÎÙ·ÛË ÙÔ˘ Î¤Ú‰Ô˘˜, Î·È ·ÒÏÂÈ· ·ÁÔÚÒÓ) ‹Ù·Ó Ë ·ÈÙ›· ‹ ÙÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ÚÔÔÙÈÎÒÓ Ô˘ ·ÓÔ›ÁÔÓÙ·Ó ·fi ÙÔ ·ÙÏ·ÓÙÈÎfi ÂÌfiÚÈÔ. ∏ ·¿ÓÙËÛË ‰ÂÓ Â›Ó·È Û›ÁÔ˘Ú· ·Ï‹ Ô‡ÙÂ ÌÔÓÔÌÂÚ‹˜. T· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Ô˘ Û˘ÛÛˆÚÂ‡ÔÓÙ·Ó ÛÙ·‰È·Î¿ ÛÙËÓ ÔÏÈÙÈÎ‹ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ‹ ˙ˆ‹ ÙˆÓ ¯ˆÚÒÓ ÙË˜ ·Ó·ÙÔÏÈÎ‹˜ MÂÛÔÁÂ›Ô˘ Î·È Ù· ÔÔ›· ‰ÚÔ‡Û·Ó ·Ó·ÛÙ·ÏÙÈÎ¿ ÛÙËÓ ÂÍ¤ÏÈÍË ÙÔ˘ ÌÂÛÔÁÂÈ·ÎÔ‡ ÂÌÔÚ›Ô˘ ÒıËÛ·Ó ÙÈ˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ÚÔ˜ ÙÔ ·ÙÏ·ÓÙÈÎfi ÂÌfiÚÈÔ. Afi ÙËÓ ¿ÏÏË ÌÂÚÈ¿ ÔÈ Â˘Ô›ˆÓÂ˜ ÚÔÔÙÈÎ¤˜ Ô˘ ¤ÊÂÚÂ Ô Ó¤Ô˜ ı·Ï¿ÛÛÈÔ˜ ÔÚ›˙ÔÓÙ·˜, Ô ÏÔ‡ÙÔ˜ ÙË˜ Ó¤·˜ ÁË˜ Î·È ÔÈ ÈÔ Â˘¤ÏÈÎÙÔÈ ÂÌÔÚÈÎÔ› ‰ÚfiÌÔÈ ‹Ù·Ó ·Ó·fiÊÂ˘ÎÙÔ Ó· ·Ê·ÈÚ¤ÛÔ˘Ó Î¿ÔÈ· Î¤Ú‰Ë ·fi ÙÔ ÌÂÛÔÁÂÈ·Îfi ÂÌfiÚÈÔ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ· ·fi ÙËÓ ÔÔÈ·‰‹ÔÙÂ ÎÚ›ÛË ÙÔ˘ ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÂÎÂ›Ó·.

ÓÙˆÓ ¤ÏËÍÂ ÂÓ Ì¤ÚÂÈ Î¿ÔÈÂ˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ¤˜ ‰˘Ó¿ÌÂÈ˜ Ô˘ Ì¤¯ÚÈ ÙfiÙÂ Î˘ÚÈ·Ú¯Ô‡Û·Ó ÛÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈÎ‹ MÂÛfiÁÂÈÔ Î·È Á¤ÓÓËÛÂ ‹ ¯¿ÚÈÛÂ Ó¤· ÓÔ‹ ÛÂ ¿ÏÏÂ˜, Î·ÌÈ¿ fiÌˆ˜ ·fi ·˘Ù¤˜ ‰ÂÓ Ì‹ÎÂ ÔÏÔÎÏËÚˆÙÈÎ¿ ÛÙÔ ÂÚÈıÒÚÈÔ. ΔÔ Ó¤Ô ·ÙÏ·ÓÙÈÎfi ÂÌfiÚÈÔ, ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ Ì¤¯ÚÈ ÙÔ 1600, ˘‹ÚÍÂ ÚÔ¤ÎÙ·ÛË ÙÔ˘ ÌÂÛÔÁÂÈ·ÎÔ‡, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ·¤‚Ë ıÂÙÈÎfi ÁÈ· ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙË˜ E˘ÚÒË˜. °È· ÙÔ˘˜ ÚÒÙÔ˘˜ ·ÈÒÓÂ˜ ÌÂÙ¿ ÙÈ˜ ·Ó·Î·Ï‡„ÂÈ˜ (16Ô˜ – 17Ô˜ ·È.) –Î·È Î˘Ú›ˆ˜ Ì¤¯ÚÈ ÙË Ì·˙ÈÎ‹ ÂÁÎ·Ù¿ÛÙ·ÛË E˘Úˆ·›ˆÓ ÛÙË Ó¤· ÁË– Ù· ÌÂÛÔÁÂÈ·Î¿ ÚÔ˚fiÓÙ· ‰ÂÓ ‚Ú‹Î·Ó ÛÔ˘‰·›Ô ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÌfi. ¶ÚÔ˚fiÓÙ·, fiˆ˜ Ù· ‰ËÌËÙÚÈ·Î¿, ÙÔ ÎÚ·Û› Î·È ÙÔ Ï¿‰È, ÂÍ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó Ó· ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ÙÈ˜ ¯ÒÚÂ˜ ÙË˜ ÌÂÛÔÁÂÈ·Î‹˜ ÏÂÎ¿ÓË˜. √È Ó¤Â˜ ¯ÒÚÂ˜, ·ÓÙ›ıÂÙ·, ÚÔÌ‹ıÂ˘·Ó ÙËÓ E˘ÚÒË –Ô˘ Û˘Ó¤¯ÈÛÂ Ó· ·ÔÙÂÏÂ› ÙËÓ Î‡ÚÈ· ‰ÈÂıÓ‹ Î·Ù·Ó·ÏˆÙÈÎ‹ ·ÁÔÚ¿– Î·Ù¿ Î‡ÚÈÔ ÏfiÁÔ ÌÂ ÚÒÙÂ˜ ‡ÏÂ˜, ÔÏ‡ÙÈÌ· Ì¤Ù·ÏÏ· Î·È «ÂÍˆÙÈÎ¿» ÚÔ˚fiÓÙ·. H Î˘ÚÈfiÙÂÚË ·ÏÏ·Á‹ ÁÈ· ÙÔ ÌÂÛÔÁÂÈ·Îfi ÂÌfiÚÈÔ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó Ô ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÌfi˜ ·fi Ù· ÚÔ˚fiÓÙ· ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ¯ˆÚÒÓ, fiÛÔ ÔÈ Ó¤ÔÈ ı·Ï¿ÛÛÈÔÈ ‰ÚfiÌÔÈ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Ô‰‹ÁËÛ·Ó ÛÂ Ì·Ú·ÛÌfi Î¿ÔÈ· Ì¤¯ÚÈ ÙfiÙÂ ÛÔ˘‰·›· ÌÂÙ·ÎÔÌÈÛÙÈÎ¿ ÏÈÌ¿ÓÈ·, Î·ıÒ˜ Î·È ÔÈ Ó¤Â˜ ··ÈÙ‹ÛÂÈ˜ ÛÙË Ó·˘ÛÈÏÔ˝·. A˘Ùfi˜ Ô˘ ı· Î·Ù¿ÊÂÚÓÂ ÚÒÙÔ˜ Ó· ÚÔÛ·ÚÌÔÛÙÂ› ÛÙÈ˜ Ó¤Â˜ Û˘Óı‹ÎÂ˜, ı· ‹Ù·Ó Î·È ÂÎÂ›ÓÔ˜ Ô˘ ı· Î·Ù·ÎÙÔ‡ÛÂ ÙË ÌÂÚ›‰· ÙÔ˘ Ï¤ÔÓÙÔ˜ ÛÙÔ Ó¤Ô ‰ÈÂ˘Ú˘Ì¤ÓÔ ı·Ï¿ÛÛÈÔ ÂÌfiÚÈÔ. ∏ ›Ù· fiÌˆ˜ ÙÔ˘ ı·Ï¿ÛÛÈÔ˘ ÂÌÔÚ›Ô˘ ÌÔÚÂ› Ó· ‹Ù·Ó Ï¤ÔÓ ÔÏ‡ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË, ·ÏÏ¿ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ÔÈ ‰ÈÂÎ‰ÈÎËÙ¤˜ ÂÓfi˜ ÌÂÚÈ‰›Ô˘ ·fi ·˘Ù‹Ó Â›¯·Ó Ï¤ÔÓ ·˘ÍËıÂ›. ™ÙÔÓ ·ÁÒÓ· ‰ÈÂÎ‰›ÎËÛË˜ ÌÂÚÈ‰›Ô˘ ÙfiÛÔ ÛÙÔ «·Ú·‰ÔÛÈ·Îfi» ÌÂÛÔÁÂÈ·Îfi ÂÌfiÚÈÔ fiÛÔ Î·È ÛÙÔ Ó¤Ô ·ÙÏ·ÓÙÈÎfi Ì‹Î·Ó ‰˘Ó·ÌÈÎ¿ Î·È ÔÈ Ó¤Â˜ Ó·˘ÙÈÎ¤˜ ‰˘Ó¿ÌÂÈ˜ ÙË˜ ÎÂÓÙÚÈÎ‹˜ Î·È ‚fiÚÂÈ·˜ ∂˘ÚÒË˜, fiˆ˜ Ë °·ÏÏ›·, Ë ∞ÁÁÏ›· Î·È Ë √ÏÏ·Ó‰›·. √È ·ÒÏÂÈÂ˜ ˆÛÙfiÛÔ ÙˆÓ ·Ï·ÈfiÙÂÚˆÓ ÂÌÔÚÈÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ, ÙË˜ μÂÓÂÙ›·˜ ‰ËÏ·‰‹, ÙË˜ °¤ÓÔ‚·˜ Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÙË˜ πÛ·Ó›·˜ Î·È ÙË˜ ¶ÔÚÙÔÁ·Ï›·˜, ‰ÂÓ ı· ‹Ù·Ó ÚÔ˜ ÙÔ ·ÚfiÓ ÔÏ‡ ÌÂÁ¿ÏÂ˜.

TÔ ¿ÓÔÈÁÌ· ÙÔ˘ ÌÂÛÔÁÂÈ·ÎÔ‡ ÂÌÔÚ›Ô˘ ÚÔ˜ ÙÔÓ AÙÏ·ÓÙÈÎfi: Ó¤ÔÈ ı·Ï¿ÛÛÈÔÈ ‰ÚfiÌÔÈ Î·È ÚÔÔÙÈÎ¤˜

AÙÏ·ÓÙÈÎfi ÂÌfiÚÈÔ

·˘Ùfi ÏÔÈfiÓ ·ÙÏ·ÓÙÈÎfi ‰ÚfiÌÔ ÚÔÛÙ¤ıËÎ·Ó ÛÙ·‰È·Î¿ ·fi Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 15Ô˘ ·È. Î·È ÔÈ Ó¤ÔÈ ‰ÚfiÌÔÈ Ô˘ Ô‰ËÁÔ‡Û·Ó Â›ÙÂ Â˘ıÂ›· ‰˘ÙÈÎ¿ Ì¤¯ÚÈ ÙÈ˜ ·ÎÙ¤˜ ÙË˜ ¡¤·˜ °Ë˜ (·Ó·ÙÔÏÈÎ¤˜ ·ÎÙ¤˜ ‚fiÚÂÈ·˜

∞ÌÂÚÈÎ‹˜), Â›ÙÂ ÚÔ˜ ÙÔ ÎÂÓÙÚÈÎfi Î·È ÓfiÙÈÔ ÙÌ‹Ì· ÙÔ˘ ˆÎÂ·ÓÔ‡ (∫·Ú·˚‚ÈÎ‹ Î·È ÓfiÙÈ· ∞ÌÂÚÈÎ‹), Â›ÙÂ ·ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ÚÔ˜ ÓfiÙÔ ÙÈ˜ ‰˘ÙÈÎ¤˜ ·ÎÙ¤˜ ÙË˜ ∞ÊÚÈÎ‹˜ ÚÔ˜ ÙËÓ πÓ‰›·.

øÛÙfiÛÔ Ë ÎÚ›ÛË ·˘Ù‹ ÙÔ˘ ÌÂÛÔÁÂÈ·ÎÔ‡ ÂÌÔÚ›Ô˘ Ô˘ Ù·˘Ù›˙ÂÙ·È ÌÂ ÙÈ˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ÛÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈÎ‹ ªÂÛfiÁÂÈÔ ˘ÂÚÛÎÂÏ›ÛÙËÎÂ ·fi ÙÔÓ ‰˘Ó·ÌÈÛÌfi ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ «‰ÈÂıÓÔ‡˜» ·ÙÏ·ÓÙÈÎÔ‡ ÂÌÔÚ›Ô˘ Î·È ÙÈ˜ ıÂÙÈÎ¤˜ ÙÔ˘ ÚÔÔÙÈÎ¤˜. ™›ÁÔ˘Ú· Ë ·ÏÏ·Á‹ ÁÂˆÁÚ·ÊÈÎÒÓ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ ÔÚÈ˙fi-

H

K A £ H M E P I N H

B

K·Ù·Ï‡ÙË˜ √ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎfi˜ øÎÂ·Ófi˜, Ë Ó¤· «¶ÈÔ ªÂÁ¿ÏË ªÂÛfiÁÂÈÔ˜», Î·È Ë «Î·Ù¿ÎÙËÛ‹» ÙÔ˘ ˘‹ÚÍÂ Î·Ù·Ï‡ÙË˜ ÁÈ· ÙËÓ ÈÛÔÚÚÔ›· ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË. TÔ Ó¤Ô ·ÙÏ·ÓÙÈÎfi –‹ ‰ÈÂıÓ¤˜ Ï¤ÔÓ– ÂÌfiÚÈÔ ‹Ù·Ó Ê˘ÛÈÎfi Î·È ·Ó·fiÊÂ˘ÎÙÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙˆÓ ÔÏÈÙÈÎÔ–ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ Û˘ÁÎ˘ÚÈÒÓ ÙË˜ ÂÔ¯‹˜. EÚfiÎÂÈÙÔ ÁÈ· ÙË Ó¤· ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ‹ Â·Ó¿ÛÙ·ÛË ÛÙËÓ E˘ÚÒË, ÌÈ· Â·Ó¿ÛÙ·ÛË Ô˘ ÔÈ Ú›˙Â˜ ÙË˜ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 15Ô˘ ·È. Î·È Ë ÔÔ›· ¤ÊÂÚÂ Ù¤ÙÔÈÂ˜ ·ÏÏ·Á¤˜ ÛÙËÓ ÔÏÈÙÈÎ‹, ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ‹, ÎÔÈÓˆÓÈÎ‹ Î·È ÔÏÈÙÈÛÌÈÎ‹ ˙ˆ‹ ÙˆÓ Â˘Úˆ·˚ÎÒÓ ¯ˆÚÒÓ Î·È ÛÙÔ Û˘Û¯ÂÙÈÛÌfi ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙË˜ E˘ÚÒË˜, Ô˘ Ù· ·ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· ÙˆÓ ·ÏÏ·ÁÒÓ ·˘ÙÒÓ Â›Ó·È ÔÚ·Ù¿ Ì¤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ·, ÛÙÈ˜ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 21Ô˘ ·È.

K Y P I A K H

6

I A N O Y A P I O Y

2 0 0 2

11

Eλληνικ προϊ ντα πρα απ το Γιβραλτρ

H Ã Καραβλα. O πορτογαλικς αυτς τπος πλοου ταν αρχικ (12ος-16ος αι.) 50 60 τννων, χωρς πυργσκους. Οι Ισπανο το εξλιξαν στις αρχς του 16ου αι. στους 100-160 τ. Στη συνχεια το νομ του χρησιμοποιθηκε για να περιγρψει πολλος τπους πλοων.

Tου º øΔ∏ M ¶∞ƒ√⁄Δ™√À Iστορικο

O

TAN ÛÙÈ˜ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 14Ô˘ ·È. ÔÈ ‚ÂÓÂÙÛÈ¿ÓÈÎÂ˜ Á·Ï¤ÚÂ˜ ÂÚÓÔ‡Û·Ó ÙÔ ÛÙÂÓfi ÙÔ˘ °È‚Ú·ÏÙ¿Ú ÌÂ Î·ÙÂ‡ı˘ÓÛË ÙË ºÏ¿Ó‰Ú· Î·È ÙËÓ AÁÁÏ›·, Ï›ÁÔÈ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· Ê·ÓÙ·ÛÙÔ‡Ó fiÙÈ ·˘Ùfi ÙÔ ÂÈÎ›Ó‰˘ÓÔ Ù·Í›‰È Û‡ÓÙÔÌ· ı· ÁÈÓfiÙ·Ó ÌÈ· Û˘ÓËıÈÛÌ¤ÓË ÚfiÙ·. O‡ÙÂ ÂÚÓÔ‡ÛÂ ·fi ÙÔ Ì˘·Ïfi ÙˆÓ ÔÏÏÒÓ fiÙÈ ÔÈ AÁÁÏÔÈ, ·Ó Î·È Î·ÙÂ›¯·Ó ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ MÔÚÓÙfi, ı· ·Ô˙ËÙÔ‡Û·Ó ÙËÓ ÂÏÏËÓÈÎ‹ Ì·Ï‚·˙›· Î·È ı· ¤Î·Ó·Ó Ù· ¿ÓÙ· ÁÈ· Ó· ÙË ÌÂÙ·Ê¤ÚÔ˘Ó ÛÙË ¯ÒÚ· ÙÔ˘˜ ·fi Ù· Ì·ÎÚÈÓ¿ ÂÏÏËÓÈÎ¿ ÓËÛÈ¿. ™ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ MÂÛ·›ˆÓ· ÔÈ ¤ÌÔÚÔÈ ·fi ÙË ¢˘ÙÈÎ‹ E˘ÚÒË Ù·Í›‰Â˘·Ó Ì·ÎÚÈ¿ ÁÈ· Ó· Ê¤ÚÔ˘Ó ›Ûˆ ÛÙÈ˜ ·ÙÚ›‰Â˜ ÙÔ˘˜ ÂÍˆÙÈÎ¿ Â›‰Ë, Ù· ÔÔ›· ›ÛÙÂ˘·Ó fiÙÈ ı· ¿ÚÂÛ·Ó ÛÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ ÙË˜ ÂÍÔ˘Û›·˜: ÊÂÔ˘‰¿Ú¯Â˜ Î·È Ú›ÁÎÈÂ˜. TÔ Î¤Ú‰Ô˜ ÙˆÓ ÂÌfiÚˆÓ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ¯ÚËÌ·ÙÈÎfi. ™Ùfi¯Â˘·Ó ÛÙËÓ Â‡ÓÔÈ· Î·È ÛÙ· ÚÔÓfiÌÈ· Ô˘ ı· ·ÔÎÙÔ‡Û·Ó ·fi ÙÔÓ ËÁÂÌfiÓ·. ™ÙËÓ ÈÙ·ÏÈÎ‹ ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ ·ÓÙ›ıÂÙ·, ÛÙË BÂÓÂÙ›· Î·È ÛÙË °¤ÓÔ‚·, ÙÔ ÂÌfiÚÈÔ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ·ÔÛÙ¿ÛÂˆÓ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡ÛÂ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎ¿. OÈ BÂÓÂÙÔ› Î·È ÔÈ °ÂÓÔ‚¤˙ÔÈ ÂÌÔÚÂ‡ÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ AÓ·ÙÔÏÈÎ‹ MÂÛfiÁÂÈÔ, ·ÁÔÚ¿˙ÔÓÙ·˜ Ù· ÙÔÈÎ¿ ÚÔ˚fiÓÙ· ÁÈ· Ó· Ù· Ô˘Ï‹ÛÔ˘Ó ÛÙË ¢˘ÙÈÎ‹ Î·È ÛÙËÓ KÂÓÙÚÈÎ‹ E˘ÚÒË. °È· Ó· ÂÓÈÛ¯‡ÛÔ˘Ó ÙË ı¤ÛË ÙÔ˘˜ Î·È Ó· ÌÂÁÈÛÙÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó Ù· Î¤Ú‰Ë ÙÔ˘˜ ÂÈ‰›ˆÍ·Ó ÚÔÓfiÌÈ· ·fi ÙÔ˘˜ B˘˙·ÓÙÈÓÔ‡˜ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚÂ˜ Î·È Â¤‚·ÏÏ·Ó, Î·È ÌÂ ‚›·, ÙËÓ ·-

12

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

6

ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘˜ ÛÂ ÔÏ˘¿ÚÈıÌ· ÏÈÌ¿ÓÈ· Î·È ÂÌÔÚÈÎ¿ Î¤ÓÙÚ·. AÚ¯ÈÎ¿ ÂÓ‰È·Ê¤ÚÔÓÙ·Ó ÁÈ· Ù· ÚÔ˚fiÓÙ· ÙË˜ AÓ·ÙÔÏ‹˜, Ô˘ ¤ÊÙ·Ó·Ó ÛÙ· ÏÈÌ¿ÓÈ· ÙË˜ AÈÁ‡ÙÔ˘ Î·È ÙË˜ ¶·Ï·ÈÛÙ›ÓË˜. EÂÎÙ¿ıËÎ·Ó ÛÙË ™˘Ú›·, ÛÙË M·‡ÚË £¿Ï·ÛÛ· Î·È ‡ÛÙÂÚ· ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ÂÎÌÂÙ·ÏÏÂ‡ÔÓÙ·È Ù· ·Á·ı¿ ÙˆÓ ÓËÛÈÒÓ ÙÔ˘ AÈÁ·›Ô˘ Î·È ÙÔ˘ IÔÓ›Ô˘, ·ÏÏ¿ Î·È ÙË˜ ÂÏÏËÓÈÎ‹˜ ÂÓ‰Ô¯ÒÚ·˜. ™ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È., fiÙ·Ó Ë ÔıˆÌ·ÓÈÎ‹ Â¤ÎÙ·ÛË ÙÔ˘˜ ·¤ÎÔ„Â ·fi Ù· ·ÛÈ·ÙÈÎ¿ ÂÌÔÚÈÎ¿ Î¤ÓÙÚ·, ÔÈ BÂÓÂÙÔ› Î·È ÔÈ °ÂÓÔ‚¤˙ÔÈ ÂÚÈÔÚ›ÛÙËÎ·Ó ÛÙ· ÓËÛÈ¿ Ô˘ Î·ÙÂ›¯·Ó: ÔÈ BÂÓÂÙÔ› ÛÙËÓ KÚ‹ÙË, ÛÙËÓ T‹ÓÔ, ÛÙ· K‡ıËÚ· Î·È ÛÙ· EÙ¿ÓËÛ·, ÔÈ °ÂÓÔ‚¤˙ÔÈ ÛÙË X›Ô. ¢ÂÓ ‹Ù·Ó fiÌˆ˜ ÌfiÓÔ Ù· ÚÔ˚fiÓÙ· ·fi ·˘Ù¤˜ ÙÈ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ô˘ ÂÚÓÔ‡Û·Ó ÙÔ ÛÙÂÓfi ÙÔ˘ °È‚Ú·ÏÙ¿Ú Î·È Î·Ù¤ÏËÁ·Ó ÛÙËÓ ¶ÔÚÙÔÁ·Ï›·, ÛÙËÓ AÁÁÏ›·, ÛÙË ºÏ¿Ó‰Ú·, ÛÙÈ˜ fiÏÂÈ˜ ÙË˜ X·ÓÛÂ·ÙÈÎ‹˜ EÓˆÛË˜, ÛÙËÓ IÓ‰›· Î·È ÛÙË BÚ·˙ÈÏ›·. OÛÔ ‰Ú·ÛÙ‹ÚÈÔÈ Î·È Â˘ÚËÌ·ÙÈÎÔ› Ó· ‹Ù·Ó ÔÈ IÙ·ÏÔ› ¤ÌÔÚÔÈ ‰ÂÓ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· Î·Ï‡„Ô˘Ó ¤Ó· ÙfiÛÔ Â˘Ú‡ ÂÌÔÚÈÎfi ‰›ÎÙ˘Ô. ™ÙÔ ÂÌfiÚÈÔ ÙÔ˘ §Â‚¿ÓÙÂ ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· Î¿ÓÔ˘Ó ·ÈÛıËÙ‹ ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘˜ Î·È ÔÈ ¤ÌÔÚÔÈ ·fi ÙË ¢˘ÙÈÎ‹ E˘ÚÒË, ˆıÔ‡ÌÂÓÔÈ ·fi ÙÈ˜ ·ÏÏ·Á¤˜ Ô˘ Â›¯·Ó Û˘ÓÙÂÏÂÛÙÂ› ÙÔ 13Ô Î·È ÙÔ 14Ô ·È. OÈ fiÏÂÈ˜, ÌÂ ÙËÓ ·‡ÍËÛË ÙÔ˘ ÏËı˘ÛÌÔ‡ ÙÔ˘˜ Î·È ÙËÓ ·Ó·Ù˘ÛÛfiÌÂÓË ‚ÈÔÙÂ¯Ó›· ÙÔ˘˜, ‰ÈÂÎ‰ÈÎÔ‡Û·Ó ÌÂÚ›‰ÈÔ ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙËÓ Î·Ù·ÓÔÌ‹ ÙÔ˘ ÏÔ‡ÙÔ˘. H ·˘ÍËÌ¤ÓË ˙‹ÙËÛË ·Ó·ÏÒÛÈÌˆÓ ·fi ÙÔ˘˜ Î·ÙÔ›ÎÔ˘˜ ÙˆÓ fiÏÂˆÓ, ÚÔÎ¿ÏÂÛÂ ·ÏÏ·Á¤˜ ÛÙËÓ ·ÁÚÔÙÈÎ‹ ·Ú·ÁˆÁ‹, ‰ËÏ·‰‹ Â¤ÎÙ·ÛË ÙˆÓ Î·ÏÏÈÂÚÁÂÈÒÓ ·ÌÂÏÈÔ‡ Î·È ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎÒÓ Ê˘ÙÒÓ. H ˙‹ÙËÛË ÁÈ· Ó¤· Î·È Î·Ï‡ÙÂÚ· ÚÔ˚fiÓÙ· ¤ÊÂÚÂ ÙÔ˘˜ ÂÌfiÚÔ˘˜ ÙË˜ ¢˘ÙÈÎ‹˜ E˘-

I A N O Y A P I O Y

2 0 0 2

ÚÒË˜ ÛÙËÓ AÓ·ÙÔÏÈÎ‹ MÂÛfiÁÂÈÔ, ÂÎÂ› fiÔ˘ ÔÈ BÂÓÂÙÔ› Î·È ÔÈ °ÂÓÔ‚¤˙ÔÈ –ÛÙÈ˜ ÂÏÏËÓÈÎ¤˜ ¯ÒÚÂ˜ Ô˘ Î·ÙÂ›¯·Ó– Â›¯·Ó ÚÔÛ·ÚÌfiÛÂÈ ÙËÓ ·ÁÚÔÙÈÎ‹ ·Ú·ÁˆÁ‹ ÛÙÈ˜ ·Ó¿ÁÎÂ˜ ÙË˜ ÂÌÔÚÂ˘Ì·ÙÔÔ›ËÛË˜. ¢ÂÓ ‹Ù·Ó È· ÔÈ ¿Ú¯ÔÓÙÂ˜, ÔÈ È‰ÈÔÎÙ‹ÙÂ˜ ÙË˜ ÁË˜ ‰ËÏ·‰‹, Ô˘ fiÚÈ˙·Ó ÙÈ ı· ·Ú·¯ıÂ›, ·ÏÏ¿ ÔÈ ¤ÌÔÚÔÈ, Î·È Î·Ù’ Â¤ÎÙ·ÛË Ë BÂÓÂÙ›· Î·È Ë °¤ÓÔ‚·, ÔÈ ÂÌÔÚÈÎ¤˜ ˘ÂÚ‰˘Ó¿ÌÂÈ˜ ÙË˜ ÂÚÈÔ¯‹˜. OÈ ¤ÌÔÚÔÈ ·¤ÎÙËÛ·Ó ÁË Î·È Â¤Ó‰˘Û·Ó ÛÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙË˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜.

M·Ï‚·˙›Â˜ Î·È ÌÔÛ¯¿Ù· TÔ ÎÚ·Û› ‹Ù·Ó ÙÔ ÚÔ˚fiÓ ÌÂ ÙË ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ˙‹ÙËÛË ÂÓÙfi˜ Î·È ÂÎÙfi˜ MÂÛÔÁÂ›Ô˘. AÏÏÔÙÂ ¤ÊÙ·ÓÂ ¤Ú· ·fi ÙÔ °È‚Ú·ÏÙ¿Ú Ì¤Ûˆ BÂÓÂÙ›·˜, ¿ÏÏÔÙÂ ·Â˘ıÂ›·˜ ·fi ÙÔÓ ÙfiÔ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ÛÙÔÓ ÙfiÔ Î·Ù·Ó¿ÏˆÛË˜. OÈ Ì·Ï‚·˙›Â˜, Ù· ÁÏ˘Î¿ ÎÚ·ÛÈ¿ Î·È Ù· ÌÔÛ¯¿Ù· ‹Ù·Ó ÂÚÈ˙‹ÙËÙ· ÛÙÈ˜ ·ÁÔÚ¤˜ ÙË˜ ¢˘ÙÈÎ‹˜ E˘ÚÒË˜ Ì¤¯ÚÈ Î·È ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È. AÁÁÏÈÎ¿, ‚ÂÓÂÙÈÎ¿, ÁÂÓÔ‚¤˙ÈÎ·, ÔÚÙÔÁ·ÏÈÎ¿ Î·È ÈÛ·ÓÈÎ¿ ÏÔ›· ÚÔÛ¤ÁÁÈ˙·Ó ÙË MÔÓÂÌ‚·ÛÈ¿, ÙËÓ KÚ‹ÙË, ÙË X›Ô, ÙË ™¿ÌÔ Î·È ÙË §‹ÌÓÔ Î·È ÊfiÚÙˆÓ·Ó Î˘Ú›ˆ˜ ÎÚ·Û›, ·ÏÏ¿ ÌÂÚÈÎ¤˜ ÊÔÚ¤˜ Î·È Ï¿‰È Î·È ‚·Ê¤˜ ˘Ê·ÛÌ¿ÙˆÓ. Afi ÙË MÈÎÚ¿ AÛ›· Î·È ÙËÓ K‡ÚÔ ·ÁfiÚ·˙·Ó ÛÙ‡„Ë Î·È Î·ÌËÏˆÙ¿ ˘Ê¿ÛÌ·Ù· (camlets), ·fi ÙËÓ KfiÚÈÓıÔ ÛÙ·Ê›‰·, ·fi ÙË X›Ô Ê˘ÙÈÎfi Ó¤ÊÙÈ Î·È Ì·ÛÙ›¯·. TÔ ÂÌfiÚÈÔ ÎÚ·ÛÈÔ‡ ‹Ù·Ó ÙfiÛÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÁÈ· ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌ›· ÙË˜ KÚ‹ÙË˜, ÒÛÙÂ ÙÔ ¯·Ú·ÎÙ‹ÚÈ˙·Ó ·Ó¿Û· fiÏˆÓ ÙˆÓ Î·ÙÔ›ÎˆÓ ÙÔ˘ ÓËÛÈÔ‡, ·ÎfiÌ· Î·È ÙˆÓ ‚ÈÏ¿ÓˆÓ. ™ÙËÓ AÁÁÏ›· Ë ·Á¿Ë ÁÈ· ÙË Ì·Ï‚·˙›· (malvoisie ÙËÓ ·ÔÎ·ÏÔ‡Û·Ó ÙÔ 14Ô ·È., malmsey ·fi ÙÔ 15Ô

·È. – ¤ÙÛÈ ÙËÓ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ Î·È Ô ™·›ÍËÚ ÛÙ· ¤ÚÁ· ÙÔ˘) ‹Ù·Ó ÚÔÓfiÌÈÔ ÌfiÓÔ ÙË˜ ·ÚÈÛÙÔÎÚ·Ù›·˜. HÙ·Ó Ì¿ÏÈÛÙ· ÙfiÛÔ ‰˘Ó·Ù‹ ·˘Ù‹ Ë ·Á¿Ë, ÒÛÙÂ ·ÚÎÂÙÔ› ›ÛÙÂ„·Ó fiÙÈ Ô °ÂÒÚÁÈÔ˜, Ô ·‰ÂÏÊfi˜ ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ E‰Ô˘¿Ú‰Ô˘ ¢ã, Ó›ÁËÎÂ ÛÂ ¤Ó· ‚·Ú¤ÏÈ Ì·Ï‚·˙›·˜. A‰ËÌÔÓÔ‡ÛÂ ÙfiÛÔ ÔÏ‡, Û‡ÌÊˆÓ· ÌÂ ÙÈ˜ Ê‹ÌÂ˜, Ó· ÁÂ˘ÙÂ› ÙÔ ÎÚËÙÈÎfi ÎÚ·Û›, ÒÛÙÂ ·ÔÊ¿ÛÈÛÂ Ó· ÈÂÈ Î·ÙÂ˘ıÂ›·Ó ·fi ÙÔ ‚·Ú¤ÏÈ. TÔ ÎÚËÙÈÎfi ÎÚ·Û› ¤ÊÙ·ÓÂ Ì¤¯ÚÈ ÙËÓ IÓ‰›· Î·È ÙË BÚ·˙ÈÏ›· ·fi ÙÔ˘˜ ¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔ˘˜, Ô˘ ÙÔ ÌÂÙ¤ÊÂÚ·Ó ÛÙÈ˜ ·ÔÈÎ›Â˜ ÙÔ˘˜ ÁÈ· Ó· Â˘¯·ÚÈÛÙ‹ÛÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ·ÍÈˆÌ·ÙÔ‡¯Ô˘˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙÂ˜ ÙÔ˘˜. AÏÏ¿ Î·È ÔÈ AÁÁÏÔÈ ÙÔ Â·ÓÂÍ‹Á·Á·Ó ÛÙË BfiÚÂÈ· °ÂÚÌ·Ó›· Î·È ÛÙË ¢·Ó›·, ÂÊfiÛÔÓ Ë ÂÌÔÚ›· ÙÔ˘ ÎÚ·ÛÈÔ‡ ·fi Ù· ÓËÛÈ¿ ÙÔ˘ AÈÁ·›Ô˘ ‹Ù·Ó È‰È·›ÙÂÚ· ÂÈÎÂÚ‰‹˜, fiˆ˜ fiÏˆÓ ÙˆÓ ÂÈ‰ÒÓ ÔÏ˘ÙÂÏÂ›·˜. ™ÙËÓ KÚ‹ÙË, Ë ÌÂÁ¿ÏË ·Ú·ÁˆÁ‹ ÎÚ·ÛÈÔ‡ ¤‚·ÏÂ ÛÂ Î›ÓËÛË ÌÈ· ÂÊ·ÙfiÌÂÓË ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ‹ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·, ÙË ‚ÈÔÙÂ¯Ó›· ‚·ÚÂÏÈÒÓ. MÂÁ¿ÏÂ˜ ÂÈÛ·ÁˆÁ¤˜ ‰Ú‡ÈÓˆÓ ‚·ÚÂÏÔÛ·Ó›‰ˆÓ Á›ÓÔÓÙ·Ó Î·È ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ ‚·Ú¤ÏÈ· ÊÙÈ¿¯ÓÔÓÙ·Ó Î¿ıÂ ¯ÚfiÓÔ. ¢ÂÓ ¤ÁÈÓÂ ˆÛÙfiÛÔ Î¿ÙÈ ·Ó¿ÏÔÁÔ ÁÈ· ÙÈ˜ ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ÔÛfiÙËÙÂ˜ Ì·ÏÏÈÔ‡ Ô˘ ·Ú¿ÁÔÓÙ·Ó Î¿ıÂ ¯ÚfiÓÔ ÛÙÔ ÓËÛ›. TÔ 1494 Ô IÙ·Ïfi˜ ÂÚÈËÁËÙ‹˜ Casola ‰È·›ÛÙˆÛÂ ÙËÓ ‡·ÚÍË ÂÎÙÂÙ·Ì¤ÓË˜ ÎÙËÓÔÙÚÔÊ›·˜, ·ÏÏ¿ fi¯È ÌÈ·˜ ‚ÈÔÙÂ¯Ó›·˜ Ô˘ ı· ·ÍÈÔÔÈÔ‡ÛÂ ÙÔ Ì·ÏÏ› ÙˆÓ ÚÔ‚¿ÙˆÓ, ÂÓÒ ÔÈ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÂ˜ ÂÈÛ·ÁˆÁ¤˜ ÛÙËÓ KÚ‹ÙË ‹Ù·Ó ˘Ê¿ÛÌ·Ù·: ˘Ê¿ÛÌ·Ù· ·fi ÙË BÂÓÂÙ›·, ÙËÓ AÁÁÏ›· Î·È ·ÏÏÔ‡. Oˆ˜ Ë ·ÁÚÔÙÈÎ‹ ·Ú·ÁˆÁ‹ ¤ÙÛÈ Î·È Ë ‚ÈÔÙÂ¯ÓÈÎ‹ ‰ÂÓ ·Ó·Ù‡¯ıËÎÂ ·˘ÙÔ‰‡Ó·Ì· ‹ ·˘ÙfiÊˆÙ·. H ÂÔÙÂ›· ÙË˜ BÂÓÂÙ›·˜ ‹Ù·Ó Î·ıÔÚÈÛÙÈÎ‹ ÁÈ· ÙÔ Â›‰Ô˜ Î·È ÙËÓ ¤ÎÙ·ÛË ÙË˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ‹˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜ ÛÙÈ˜ ·ÔÈÎ›Â˜ ÙË˜. TÔ ÎÚ·Û› ·¤‰È‰Â ‰ËÌfiÛÈ· Î·È È‰ÈˆÙÈÎ¿ Î¤Ú‰Ë, ÙÔÓÒÓÔÓÙ·˜ ÙË ‰ËÌÔÛÈÔÓÔÌ›· Î·È ÙÔ ÂÈÛfi‰ËÌ· ÙË˜ Ù¿ÍË˜ ÙˆÓ ·ÙÚÈÎ›ˆÓ. ¶·Ú¿ÏÏËÏ· ¿ÊËÓÂ ÌÈ· ·Ì˘‰Ú‹ È‰¤· Â˘ËÌÂÚ›·˜ ÛÙÔ˘˜ ¿ÌÂÛÔ˘˜ Î·ÏÏÈÂÚÁËÙ¤˜ Î·È ÛÙÔ˘˜ ÌÂÙ·ÊÔÚÂ›˜ ÙÔ˘. H BÂÓÂÙ›·, Ë fiÏË, Â›¯Â ·Ó·Ù˘ÁÌ¤ÓË ‚ÈÔÙÂ¯Ó›· Î·È ÊÚfiÓÙÈ˙Â Ó· Ô˘Ï¿ÂÈ Ù· ÚÔ˚fiÓÙ· ÙË˜ Î·È ÛÙÈ˜ ı·Ï¿ÛÛÈÂ˜ ÎÙ‹ÛÂÈ˜ ÙË˜. TÔ ÎÂÓÙÚÈÎfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô ÙË˜ ÊÂÔ˘‰·ÏÈÎ‹˜ ·ÔÈÎÈÔÔ›ËÛË˜, fiˆ˜ ÙËÓ ÔÓÔÌ¿˙ÂÈ Ô Max Weber, ‹Ù·Ó Ë ÂÎÌÂÙ¿ÏÏÂ˘ÛË ÙˆÓ Ê¤Ô˘‰ˆÓ ÁÈ· ÙË Û˘ÛÛÒÚÂ˘ÛË ÏÔ‡ÙÔ˘.

Ã H Φλνδρα, στα λιμνια της οποας φταναν τα καρβια απ τη Μεσγειο, υπρξε το κντρο διακνησης κρασι&ν προς τη Βρεια Ευρ&πη. Η φιξη των νων κρασι&ν τον Οκτ&βριο στο λιμνι της Αντβρπης, σε μικρογραφα φλαμανδικο Προσευχητριου του 16ου αι. (Μναχο, Βayerische Staatbibliothek).

K˘Ú›·Ú¯ÔÈ ÙÔ˘ ÂÌÔÚ›Ô˘ EÎÙfi˜ ·fi ÙÈ˜ ÂÈÌ¤ÚÔ˘˜ ÂÈ‰ÈÒÍÂÈ˜ Î¿ıÂ ·ÔÈÎÈÔÎÚ·ÙÈÎ‹˜ ‰‡Ó·ÌË˜, Ë ·Ú·ÁˆÁ‹ Î·È Ë ˙‹ÙËÛË ·Á·ıÒÓ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡ÛÂ ÛÙÔ Â˘Ú‡ÙÂÚÔ Ï·›ÛÈÔ ÌÈ·˜ ÔÈÎÔÓÔÌ›·˜ Ô˘ ·fi ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ 15Ô˘ ·È. ÍÂ¤Ú·ÛÂ Ù· fiÚÈ· ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÒÓ Î·È ÎÚ·ÙÒÓ. §ÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡ÛÂ ·˘ÙfiÓÔÌ· Î·È ÌfiÓÔ ÔÚÈÛÌ¤ÓÂ˜ ·Ú¿ÌÂÙÚÔ› ÙË˜ Ú˘ıÌ›˙ÔÓÙ·Ó ·fi ÙÈ˜ ÔÏÈÙÈÎ¤˜ ·ÔÊ¿ÛÂÈ˜ ÙˆÓ ÎÚ·ÙÒÓ. H ·Ó·Î¿Ï˘„Ë ÙË˜ ˘Í›‰·˜, Ë ÂÍ¤ÏÈÍË ÙˆÓ ÏÔ›ˆÓ, Ë ·Ó¿Ù˘ÍË ÙË˜ ÂÌÔÚÈÎ‹˜ ÏÔÁÈÛÙÈÎ‹˜ ‹Ù·Ó Ù· ··Ú·›ÙËÙ· ÂÚÁ·ÏÂ›· ÁÈ· ÙËÓ ÂÍ¿ÏˆÛË ÙË˜ ¢˘ÙÈÎ‹˜ E˘ÚÒË˜ ·ÏÏ¿ Î·È ÙË˜ È‰¤·˜ ÙË˜ Û˘ÛÛÒÚÂ˘ÛË˜ ÏÔ‡ÙÔ˘ Î·È ÙË˜ Â¤Ó‰˘Û‹˜ ÙÔ˘ ÛÂ ÎÂÚ‰ÔÊfiÚÂ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜. ™Ù·‰È·Î¿, Ô ·ÙÏ·ÓÙÈÎfi˜ ÂÌÔÚÈÎfi˜ ¿ÍÔÓ·˜ ·Ó·Ù‡¯ıËÎÂ ÛÂ ÛËÌ·Û›· ÂÈ˜ ‚¿ÚÔ˜ ÙÔ˘ ÌÂÛÔÁÂÈ·ÎÔ‡. AÎfiÌ· Î·È ÙfiÙÂ, fiÌˆ˜, Ô ¤ÏÂÁ¯Ô˜ ÙÔ˘ ÌÂÛÔÁÂÈ·ÎÔ‡ ÂÌÔÚ›Ô˘ ¤Ú·ÛÂ ÛÙÔ˘˜ ÂÌfiÚÔ˘˜ ÙˆÓ ·ÙÏ·ÓÙÈÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ (AÁÁÏ›·, OÏÏ·Ó‰›·, °·ÏÏ›·). TÔ ÈÔ ÙÚ·Ófi ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÛÙ¿ıËÎÂ ÙÔ ÌÔÓÔÒÏÈÔ Ô˘ Â¤‚·ÏÏ·Ó ÔÈ AÁÁÏÔÈ ÛÙËÓ ÂÌÔÚ›· ÙË˜ ÛÙ·Ê›‰·˜ ·fi ÙË Z¿Î˘ÓıÔ Î·È ÙËÓ KÂÊ·ÏÔÓÈ¿. EÓÒ ÙÔ ÂÌfiÚÈÔ ÙÔ˘ ÎÚ·ÛÈÔ‡ ¤ÊıÈÓÂ, Ë ‰È·Î›ÓËÛË ÛÙ·Ê›‰·˜ ÚÔ˜ ÙËÓ AÁÁÏ›· ·Ú¤ÌÂÈÓÂ ·ÓıËÚ‹ Ì¤¯ÚÈ Î·È ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÌÈÛfi ÙÔ˘ 17Ô˘ ·È. H ÂÓÛˆÌ¿ÙˆÛË ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ ÛÙËÓ Â˘Úˆ·˚Î‹ ÔÈÎÔÓÔÌ›· – ÎfiÛÌÔ ¤ÁÈÓÂ ¤ÌÌÂÛ·. H ÂÈÎÚ¿ÙËÛË ÙË˜ BÂÓÂÙ›·˜, Î˘ÚÈ·Ú¯ÈÎ‹ ‹ ÂÌÔÚÈÎ‹, ÛÙÔÓ Â˘Ú‡ÙÂÚÔ ¯ÒÚÔ ÙË˜ PˆÌ·Ó›·˜ Î·È Ë ÂÈÛ·ÁˆÁ‹ Ó¤ˆÓ ·ÓÙÈÏ‹„ÂˆÓ ÁÈ· ÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ Û˘Ó¤‰ÂÛ·Ó ÙÈ˜ ÂÏÏËÓÈÎ¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÌÂ ÙÈ˜ ‰˘ÙÈÎÔÂ˘Úˆ·˚Î¤˜ ·ÁÔÚ¤˜. K·È ÛÙÈ˜ ÂÏÏËÓÈÎ¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ë BÂÓÂÙ›· ÚÔÛ¿ıËÛÂ Ó· ÌÂÈÒ-

ÛÂÈ ÙÔ ÎfiÛÙÔ˜ ÙˆÓ Û˘Ó·ÏÏ·ÁÒÓ: Ó· ÂÁÎ·ıÈ‰Ú‡ÛÂÈ ÎÚ¿ÙÔ˜ ‰ÈÎ·›Ô˘, Ó· ·ÛÊ·Ï›ÛÂÈ ·Ì˘ÓÙÈÎ¿ Ù· ÏÈÌ¿ÓÈ· Ô˘ ÙËÓ ÂÓ‰È¤ÊÂÚ·Ó, ·ÏÏ¿ Î·È Ó· ÚÔˆı‹ÛÂÈ Û˘Óı‹ÎÂ˜ ÔÏÈÙÈÎ‹˜ ÔÌ·ÏfiÙËÙ·˜ ÛÙÔÓ ¯ÒÚÔ. ¶ÚÔÛ¿ıËÛÂ, ‰ËÏ·‰‹, Ó· ‰È·ÛÊ·Ï›ÛÂÈ ÙËÓ ÂÌÔÚÈÎ‹ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· Î·È Ó· ÚÔÛÂÏÎ‡ÛÂÈ ·ÁÔÚ·ÛÙ¤˜ ÙˆÓ ÚÔ˚fiÓÙˆÓ ÙË˜. OÈ EÏÏËÓÂ˜ ¤ÌÔÚÔÈ Â›¯·Ó ÙÔÓ ÚfiÏÔ ÙÔ˘ ·ÓÙÈÚÔÛÒÔ˘ ÌÂÁ¿ÏˆÓ Â˘Úˆ·˚ÎÒÓ ÂÌÔÚÈÎÒÓ Ô›ÎˆÓ. ¶ÔÏ‡ Ï›Á· ‹Ù·Ó Ù· ÂÏÏËÓfiÎÙËÙ· ÏÔ›· Ô˘ ¤Î·Ó·Ó ÙÔ Ù·Í›‰È ¤Ú· ·fi ÙÔ °È‚Ú·ÏÙ¿Ú. ™ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È. Ô M·Ùı·›Ô˜ BÂÚÁ‹˜, KÂÚÎ˘Ú·›Ô˜ ÌfiÓÈÌ· ÂÁÎ·ÙÂÛÙËÌ¤ÓÔ˜ ÛÙË BÂÓÂÙ›·, Î·È Ô MÈ¯¿ÏË˜ ™Ô˘Ì¿ÎË˜, Z·Î˘ÓıÈÓfi˜, ‹Ù·Ó ·fi ÙÔ˘˜ Ï›ÁÔ˘˜ ÂÌfiÚÔ˘˜–ÏÔÈÔÎÙ‹ÙÂ˜ Ô˘ ·Ó¤Ï·‚·Ó ÚˆÙÂ‡ÔÓÙ· ÚfiÏÔ ÛÙÔ ÂÌfiÚÈÔ ÙÔ˘ ÎÚ·ÛÈÔ‡, ÙË˜ ÛÙ·Ê›‰·˜ Î·È ÙˆÓ ÛÈÙËÚÒÓ.

Afi Ù· ÌÂÛÔÁÂÈ·Î¿ ÏÈÌ¿ÓÈ· ÛÙËÓ ¶ÔÚÙÔÁ·Ï›·, ÙËÓ AÁÁÏ›·, ÙË ºÏ¿Ó‰Ú·, ·ÎfiÌË Î·È Ì¤¯ÚÈ ÙËÓ IÓ‰›· Î·È ÙË BÚ·˙ÈÏ›·

EÎÙfi˜ ·ÁÔÚ¿˜ MÂÙ¿ ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ‹ÚıÂ Ë ÙÒÛË ÙË˜ ÂÌÔÚ›·˜ ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÎÚ·ÛÈÒÓ. T· ÌÔÛ¯¿Ù· ÎÚ·ÛÈ¿, Ô˘ ‹Ú·Ó ÙË ÛÎ˘Ù¿ÏË ·fi ÙË Ì·Ï‚·˙›· ÙÔ 16Ô ·È., Â›¯·Ó fiÏÔ Î·È ÈÔ Êı›ÓÔ˘Û· Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÛÙÔ ÂÌfiÚÈÔ ÔÏ˘ÙÂÏÒÓ ÂÈ‰ÒÓ. H ÂÍ¤ÏÈÍË ·˘Ù‹ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó Î·È ¿ÏÈ ·˘ÙfiÊˆÙË. OÈ ·ÌÂÏÒÓÂ˜ ÙË˜ ¢˘ÙÈÎ‹˜ E˘ÚÒË˜ ‚ÂÏÙÈÒıËÎ·Ó ÂÓÙ˘ˆÛÈ·Î¿, Î·È ¤ÙÛÈ Ô ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÌfi˜ ÛÙËÓ ·ÁÔÚ¿ ·ÏÎÔÔÏÔ‡¯ˆÓ ÔÙÒÓ ÛÙËÓ AÁÁÏ›·, ÛÙË ºÏ¿Ó‰Ú· Î·È ÛÙË °ÂÚÌ·Ó›· ¤ÁÈÓÂ È‰È·›ÙÂÚ· ÛÎÏËÚfi˜. ¶ÚÔ˜ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È. IÛ·ÓÔ› Î·ÏÏÈÂÚÁËÙ¤˜ Î·Ù¿ÊÂ-

H

Ú·Ó Ó· ·Ú·ÙÂ›ÓÔ˘Ó ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ‰È·Ù‹ÚËÛË˜ ÙÔ˘ ÎÚ·ÛÈÔ‡ Î·È Ó· ·Ó·Î·Ï‡„Ô˘Ó ÙÈ˜ Â˘ÂÚÁÂÙÈÎ¤˜ È‰ÈfiÙËÙÂ˜ ÙË˜ ·Ï·›ˆÛË˜. ™ÙË °·ÏÏ›· ÔÈ ·Ú·ÁˆÁÔ› ÎÚ·ÛÈÔ‡ Â·ÓÂ¤Ó‰˘Û·Ó Ù· Î¤Ú‰Ë ÙÔ˘˜ ÛÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙÔ˘ ·ÌÂÏÒÓ· Î·È ÛÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Ó¤ˆÓ ÚÔ˚fiÓÙˆÓ, fiˆ˜ ÙË˜ Û·Ì¿ÓÈ·˜. TÔ ›‰ÈÔ Û˘Ó¤‚Ë ÛÙËÓ ¶ÔÚÙÔÁ·Ï›·, fiÔ˘ ÂÌÊ·Ó›ÛÙËÎÂ ÙÔ ÔÚÙ. ™ÙËÓ ÈÛ·ÓÔÎÚ·ÙÔ‡ÌÂÓË OÏÏ·Ó‰›· ‹Ù·Ó Ê˘ÛÈÔÏÔÁÈÎfi Ó· ÚÔÙÈÌÒÓÙ·È Ù· ÈÛ·ÓÈÎ¿ ÎÚ·ÛÈ¿ Î·È Ë ÂÌÔÚ›· ÙÔ˘˜. TÔ ÚÔ‡ÌÈ ·fi ÙËÓ T˙·Ì¿ÈÎ· Î·È ÙÔ Ù˙ÈÓ ¤Î·Ó·Ó ÙËÓ ÂÌÊ¿ÓÈÛ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ AÁÁÏ›·, ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÒÓÙ·˜ Ó¤Â˜ Û˘Óı‹ÎÂ˜ ÛÙËÓ Î·Ù·Ó¿ÏˆÛË ÔÈÓÔÓÂ˘Ì·Ùˆ‰ÒÓ ÔÙÒÓ. ™ÙÈ˜ ÂÏÏËÓÈÎ¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ë ·Ú·ÁˆÁ‹ ¤ÊıÈÓÂ ÛÂ ÔÈfiÙËÙ· Î·È ÔÛfiÙËÙ· ÏfiÁˆ ÙË˜ ‰˘Û·Ú¤ÛÎÂÈ·˜ ÙˆÓ Î·ÏÏÈÂÚÁËÙÒÓ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ÊÂÔ˘‰¿Ú¯Â˜. H BÂÓÂÙ›·, Ì¿ÏÈÛÙ·, ‰Â¯fiÌÂÓË ÌÂÁ¿ÏË ÚÔÛÊÔÚ¿ ÎÚ·ÛÈÒÓ ·fi ÙË NfiÙÈ· IÙ·Ï›· Î·È ÙËÓ IÛÙÚÈ·, ·ÔÊ¿ÛÈÛÂ Ó· ‰ÒÛÂÈ Î›ÓËÙÚ· ÁÈ· ÙËÓ ·Ó·‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙË˜ ·ÁÚÔÙÈÎ‹˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜, ÛÙÚ¤ÊÔÓÙ·˜ ÙÔ ÂÓ‰È·Ê¤ÚÔÓ ÙˆÓ Î·ÏÏÈÂÚÁËÙÒÓ ÛÙÔ Ï¿‰È. K·È ÛÙË BÂÓÂÙ›·, ¿ÏÏˆÛÙÂ, ·Ú·ÙËÚ‹ıËÎÂ ÛËÌ·ÓÙÈÎ‹ ÌÂÙ·ÛÙÚÔÊ‹ ÙˆÓ Î·Ù·Ó·ÏˆÙÒÓ ÛÙÔ acquavitae. H KÚ‹ÙË ÛÙ·‰È·Î¿ Î·Ù·ÎÏ‡ÛÙËÎÂ ·fi ÂÏ·ÈÒÓÂ˜, ÒÛÙÂ Ï›Á· ¯ÚfiÓÈ· ÌÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË ÙÔ˘ ÓËÛÈÔ‡ ·fi ÙÔ˘˜ TÔ‡ÚÎÔ˘˜ (1669) È‰Ú‡ıËÎ·Ó ÂÎÂ› Û·ˆÓÔÔÈ›Â˜ Ô˘ ÙÚÔÊÔ‰ÔÙÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ÙÔÈÎÔ‡˜ ÂÏ·ÈÒÓÂ˜. TÔ ÂÌfiÚÈÔ ÌÈÎÚÒÓ ·ÔÛÙ¿ÛÂˆÓ, ÛÙÔÓ ¯ÒÚÔ ÌÂÙ·Í‡ BÂÓÂÙ›·˜ Î·È KˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË˜, ·Ú¤ÌÂÈÓÂ ·ÓıËÚfi ·Ú¿ ÙÈ˜ ÔÏÂÌÈÎ¤˜ ·Ó·ÌÂÙÚ‹ÛÂÈ˜ Î·È ÙËÓ ÂÈÚ·ÙÂ›·. K·È ÔÈ Í¤ÓÔÈ ¤ÌÔÚÔÈ ‰ÂÓ ¤ÏÂÈ„·Ó ÔÙ¤. Afi ÙÔ ÛÙÂÓfi ÙÔ˘ °È‚Ú·ÏÙ¿Ú ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· Í·Ó·ÂÚÓÔ‡Ó ÏÔ›· ÌÂ ÂÏÏËÓÈÎ¿ ÚÔ˚fiÓÙ· ÙÔÓ 19Ô ·ÈÒÓ·, ÌÂÙ·Ê¤ÚÔÓÙ·˜ ¤Ó· ÂÌfiÚÂ˘Ì· Ô˘ ı‡ÌÈ˙Â ·ÏÈÔ‡˜ Î·ÈÚÔ‡˜, ÙË ÛÙ·Ê›‰· ·fi ÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ.

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

6

I A N O Y A P I O Y

2 0 0 2

13

Eλληνες χαρτογραφον την Aμερικ

Ã Παγκσμιος χ ρτης του Γεωργου Σιδρη (1550). Πρωτοποριακ χαρτογρ φηση στηριγμνη σε πορτογαλικ πρτυπα. Στην ενδοχρα της Aφρικς κυριαρχε η αναζτηση των πηγν του Nελου, εν στην Aμερικ συγχονται οι ανακαλψεις με τους θρλους – οι τσσερις ποταμο του Παραδεσου στον Bορρ και μνεα ανθρωποφ γων και γιγ ντων στον Nτο).

Tου ° πflƒ°√À T Ÿ§π∞ Eρευνητ KNE/EIE

H

ΔŒÃ¡∏ ÙˆÓ ÔÚÙÔÏ¿ÓˆÓ ‹ÚıÂ ÛÙ· ÂÏÏËÓÈÎ¿ ÓÂÚ¿ ·fi ÙË °¤ÓÔ‚·, ÙË BÂÓÂÙ›· Î·È ÙË MÂÛÛ‹ÓË, Î·È Â›¯Â ‰Â¯ıÂ› ÙÈ˜ ÂÈ‰Ú¿ÛÂÈ˜ ·fi ÙËÓ Ù¤¯ÓË ÙˆÓ ¯·ÚÙÔÁÚ¿ÊˆÓ ÙË˜ M·ÁÈfiÚÎ·˜. H ÂÏÏËÓÈÎ‹ ·ÓÙ·fiÎÚÈÛË ÛÙË Ó·˘ÙÈÎ‹ ·˘Ù‹ Ù¤¯ÓË ÙË˜ MÂÛÔÁÂ›Ô˘ ··ÚÙ›˙ÂÙ·È ·fi ÙÔ ¤ÚÁÔ ÔÎÙÒ Î·Ù·ÛÎÂ˘·ÛÙÒÓ Ó·˘ÙÈÎÒÓ ¯·ÚÙÒÓ Î·È ÂÓÙÔ›˙ÂÙ·È ÛÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô 1459-1610. Afi ·˘ÙÔ‡˜, ÔÈ ¤ÓÙÂ Â›Ó·È ÂÒÓ˘ÌÔÈ, ÔÈ AÓÙÒÓÈÔ˜ ¶ÂÏÂÎ¿ÓÔ˜, Iˆ¿ÓÓË˜ •ÂÓÔ‰fi¯Ô˜, °ÂÒÚÁÈÔ˜ ™È‰¤ÚË˜, AÓÙÒÓÈÔ˜ ·fi ÙË M‹ÏÔ Î·È NÈÎfiÏ·Ô˜ BÔ˘Ú-

H Tα Bρετανικ Nησι στον τλαντα του Iω ννη Ξενοδχου (1520). H Σκωτα εμφανζεται ως ξεχωριστ νησ και η Iρλανδα στηρζεται στη χαρτογρ φηση του Πτολεμαου.

14

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

6

I A N O Y A P I O Y

2 0 0 2

‰fiÔ˘ÏÔ˜, ÂÓÒ ÔÈ ˘fiÏÔÈÔÈ ÙÚÂÈ˜ ·Ú·Ì¤ÓÔ˘Ó ·ÓÒÓ˘ÌÔÈ Î·È ÙÔ˘˜ ÍÂ¯ˆÚ›˙Ô˘ÌÂ ‚¿ÛÂÈ ÙÔ˘ ÙfiÔ˘ fiÔ˘ Î·Ù¤ÏËÍ·Ó Ù· ¤ÚÁ· ÙÔ˘˜ (Ô AÓÒÓ˘ÌÔ˜ ÙË˜ §Ô‡ÎÎ·, Ô AÓÒÓ˘ÌÔ˜ ÙË˜ N¤·˜ YfiÚÎË˜ Î·È Ô AÓÒÓ˘ÌÔ˜ ÙˆÓ AıËÓÒÓ). H ·Ú·ÁˆÁ‹ ·˘Ù‹ Û˘ÁÎÚÔÙÂ› ¤Ó· Û‡ÓÔÏÔ 47 ¤ÚÁˆÓ, Ù· ÔÔ›· Î·Ï‡ÙÔ˘Ó Ù· ‚·ÛÈÎ¿ Â›‰Ë Ó·˘ÙÈÎ‹˜ ¯·ÚÙÔÁÚ·Ê›·˜ ÙË˜ ÂÔ¯‹˜, ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ˘˜ ÔÚÙÔÏ¿ÓÔ˘˜ ¯¿ÚÙÂ˜, ÙÔ˘˜ ÔÚÙÔÏ¿ÓÔ˘˜ - ¿ÙÏ·ÓÙÂ˜ Î·È Ù· ÓËÛÔÏfiÁÈ·. OÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ·fi ÙÔ˘˜ EÏÏËÓÂ˜ Î·Ù·ÛÎÂ˘·ÛÙ¤˜ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ÙË ‚ÂÓÂÙÈÎ‹ AÓ·ÙÔÏ‹ Î·È Â›Ó·È Û˘¯Ó¿ ÂÓÙ·ÁÌ¤ÓÔÈ ÛÙËÓ ÂÓÂÙÈÎ‹ Ó·˘ÙÈÎ‹ Ù¿ÍË. T· ¤ÚÁ· ÙÔ˘˜ Ê¤ÚÔ˘Ó Û˘Ó‹ıˆ˜ ÈÙ·ÏÈÎ¿ ÙÔˆÓ‡ÌÈ· Î·È ÂÁÁÚ·Ê¤˜. MfiÓÔÓ ·ÓÒÓ˘ÌÔÈ ¯·ÚÙÔÁÚ¿ÊÔÈ ·fi Ù· ÌÈÛ¿ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È. Î·È ÌÂÙ¿ Î·È Ô NÈÎfiÏ·Ô˜

BÔ˘Ú‰fiÔ˘ÏÔ˜ ÛÙËÓ ·˘Á‹ ÙÔ˘ 17Ô˘ ·È., Û˘Ó¤Ù·Í·Ó ÔÚÙÔÏ¿ÓÔ˘˜ ¯¿ÚÙÂ˜ ÛÂ ÂÏÏËÓÈÎ‹ ÁÏÒÛÛ·. MÈ· ÚÒÙË ·Ú·Ù‹ÚËÛË Ú¤ÂÈ Ó· Û˘ÁÎÚÔÙ‹ÛÔ˘ÌÂ Â˘ı‡˜ ÂÍ·Ú¯‹˜: ÔÈ EÏÏËÓÂ˜ Ó·˘ÙÈÎÔ› ‰ÂÓ Ê·›ÓÂÙ·È Ó· ‚Á·›ÓÔ˘Ó ·fi ÙË MÂÛfiÁÂÈÔ Î·È ÙÈ˜ ÎÏÂÈÛÙ¤˜ ı¿Ï·ÛÛÂ˜ ÙË˜ ¶ÚÔÔÓÙ›‰·˜, ÙÔ˘ E‡ÍÂÈÓÔ˘ Î·È ÙË˜ A˙ÔÊÈÎ‹˜ Ô˘ ÙËÓ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔ˘Ó. T· ÂÏËÓfiÁÏˆÛÛ· ¤ÚÁ· ÂÚÈÔÚ›˙ÔÓÙ·È Ú¿ÁÌ·ÙÈ Û¯Â‰fiÓ ·ÔÎÏÂÈÛÙÈÎ¿ ÛÙÈ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ·˘Ù¤˜, fiˆ˜ ÂÍ¿ÏÏÔ˘ Î·È ÔÈ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯ÔÈ ÂÏÏËÓÈÎÔ› ·ÊËÁËÌ·ÙÈÎÔ› ÔÚÙÔÏ¿ÓÔÈ, ÙË˜ ›‰È·˜ ÂÚÈfi‰Ô˘.

IÙ·ÏfiÁÏˆÛÛË ·Ú·ÁˆÁ‹ H ·ÂÈÎfiÓÈÛË ÙˆÓ ÂÎÙfi˜ ÙË˜ MÂÛÔÁÂ›Ô˘ ÂÚÈÔ¯ÒÓ ÂÓÙÔ›˙ÂÙ·È ·ÔÎÏÂÈÛÙÈ-

Î¿ ÛÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ ¤ÚÁˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ Î·Ù·ÛÎÂ˘·ÛÙÒÓ Û˘ÓÙ·ÁÌ¤ÓˆÓ ÛÙ· ÈÙ·ÏÈÎ¿. H ÌÂÏ¤ÙË ÙË˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ·˘Ù‹˜ Ì·˜ Ô‰ËÁÂ› Û˘ÛÙËÌ·ÙÈÎ¿ ÚÔ˜ ÙË BÂÓÂÙ›·, ÌÂ ÙËÓ ·ÓıËÚ‹ ÂÏÏËÓÈÎ‹ ÙË˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ·, ÙË ÌËÙÚfiÔÏË ÙË˜ K‡ÚÔ˘, ÙË˜ KÚ‹ÙË˜, ·ÚÎÂÙÒÓ ÓËÛÈÒÓ ÙÔ˘ AÈÁ·›Ô˘ Î·È ÙˆÓ ÓËÛÈÒÓ ÙÔ˘ IÔÓ›Ô˘ Î·Ù¿ ÙÔÓ 16Ô ·È. ™ÙÔ Î¤ÓÙÚÔ ·˘Ùfi Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÂ›Ù·È ÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ÔÛÔÛÙfi ÙË˜ ÂÏÏËÓÈÎ‹˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜. EÎÂ› Ê·›ÓÂÙ·È Ó· Ì·ı·›ÓÂÈ ÙËÓ Ù¤¯ÓË Ô •ÂÓÔ‰fi¯Ô˜, Ô ™È‰¤ÚË˜, Ô AÓÙÒÓÈÔ˜Ø ÂÎÂ› Ó· ·Ó·˙‹ÙËÛ·Ó Ù· ÚfiÙ˘¿ ÙÔ˘˜ Î·È Ó· Î·Ù·ÛÎÂ‡·Û·Ó ÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ Ì¤ÚÔ˜

H ¤Ú·Ó ÙË˜ MÂÛÔÁÂ›Ô˘ ı¿Ï·ÛÛ· ÛÙÔ˘˜ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡˜ ÔÚÙÔÏ¿ÓÔ˘˜ ¯¿ÚÙÂ˜

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

6

I A N O Y A P I O Y

2 0 0 2

15

Ã Nαυτικς που υπολογζει ασφαλστερα το στγμα του πλοου του απ την ξηρ . Aπ γαλλικ εγχειρδιο ναυσιπλο%ας. Περγαμην. X βρη, 16ος αι. (Eθνικ Bιβλιοθκη της Γαλλας).

ÙˆÓ ¤ÚÁˆÓ ÙÔ˘˜. T¤ÏÔ˜, ·fi ÙÈ˜ ·ÊÈÂÚÒÛÂÈ˜ ÙÔ˘ ™È‰¤ÚË Î·È ÙÔ˘ AÓÙˆÓ›Ô˘ ÌÔÚÔ‡ÌÂ Ó· ÎÚ›ÓÔ˘ÌÂ fiÙÈ Ù· ¤ÚÁ· ÙˆÓ ‰‡Ô ·˘ÙÒÓ ÂÍ·ÈÚÂÙÈÎ¿ ·Ú·ÁˆÁÈÎÒÓ EÏÏ‹ÓˆÓ Î·Ù·ÛÎÂ˘·ÛÙÒÓ ÚÔÔÚ›˙ÔÓÙ·Ó ÁÈ· ÌÈ· ‚ÂÓÂÙÛÈ¿ÓÈÎË ÂÏ·ÙÂ›· ·ÙÚÈÎ›ˆÓ Î·È ·ÍÈˆÌ·ÙÔ‡¯ˆÓ. EÓ· ·fi Ù· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎ¿ ÙË˜ ÈÙ·ÏfiÁÏˆÛÛË˜ ÂÏÏËÓÈÎ‹˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ Â›Ó·È ÌÈ· ¤ÓÙÔÓË ·Î·‰ËÌ·˚Î‹ Ù¿ÛË, ¤Î‰ËÏË ÛÂ ÔÏÏ¿ ÛËÌÂ›· ÙˆÓ ¤ÚÁˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ Î·Ù·ÛÎÂ˘·ÛÙÒÓ. °È· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ÚÔÙÈÌÔ‡Ó Û˘¯Ó¿ ·Ú¯·˚Î¿ ÙÔˆÓ‡ÌÈ· (fiˆ˜ N‹ÛÔÈ ÙˆÓ M·Î¿ÚˆÓ ÁÈ· Ù· K·Ó¿ÚÈ· NËÛÈ¿) ‹ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÛÂ Ó·˘ÙÈÎÔ‡˜ ¿ÙÏ·ÓÙÂ˜, ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡˜ ¯¿ÚÙÂ˜ ÙË˜ EÏÏ¿‰·˜. °È· ÙÈ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÂÎÙfi˜ MÂÛÔÁÂ›Ô˘ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi˜ ·Ú·Ì¤ÓÂÈ Ô ¯ÂÈÚÈÛÌfi˜ ÙˆÓ ‚ÚÂÙ·ÓÈÎÒÓ ÓËÛÈÒÓ Î·È ÙË˜ ™Î·Ó‰ÈÓ·‚›·˜. O •ÂÓÔ‰fi¯Ô˜ Î·È Ô ™È‰¤ÚË˜, ·ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ÙÔ ·Î·‰ËÌ·˚Îfi ÚÂ‡Ì· ÙË˜ ÂÔ¯‹˜ ÙÔ˘˜, ÙÈ˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó ¯ˆÚÈÛÌ¤ÓÂ˜ ÛÂ ‰‡Ô ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎ¿ ÓËÛÈ¿. H ™Î·Ó‰ÈÓ·‚›· Î·È Ë B·ÏÙÈÎ‹ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ·ÎfiÌË ÁÓˆÛÙ¤˜. H ÙÂÏÂ˘Ù·›· Û˘¯Ó¿ ·Ô˘ÛÈ¿˙ÂÈ Û˘Ó‹ıˆ˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÔÚÙÔÏ¿ÓÔ˘˜ ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ Î·Ù·ÛÎÂ˘·ÛÙÒÓ, ÂÓÒ Ë ™Î·Ó‰ÈÓ·‚›· ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ÂÓˆÌ¤ÓË ÌÂ ÙË PˆÛ›·, fiÙ·Ó ‰ÂÓ ·Ô‰›‰ÂÙ·È ÌÂ ÙÚfiÔ˘˜ ÂÓÙÂÏÒ˜ Ê·ÓÙ·ÛÙÈÎÔ‡˜. O Î‡ÚÈÔ˜ fiÁÎÔ˜ ÙË˜ ·ÊÚÈÎ·ÓÈÎ‹˜ ËÂ›ÚÔ˘, ·˘Ùfi˜ Ô˘ ‰ÂÓ ‚Ú¤¯ÂÙ·È ·fi ÙË MÂÛfiÁÂÈÔ, ¿Ú¯ÈÛÂ Ó· ·›ÚÓÂÈ ÌÔÚÊ‹ ÛÙÔ˘˜ Î·Ù·Ï·ÓÈÎÔ‡˜ ¯¿ÚÙÂ˜ ÛÙÈ˜ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 15Ô˘ ·È. O ‰È¿ÏÔ˘˜ ÙÔ˘ AÎÚˆÙËÚ›Ô˘ ÙË˜ K·Ï‹˜ EÏ›‰·˜ ·fi ÙÔÓ Bartolomeu Dias Î·È Ù· Ù·Í›‰È· ÙÔ˘ Vasco da Gama ·Ó·ıÂÒÚËÛ·Ó ÛÙ·‰È·Î¿ ÙËÓ ÙÔÏÂÌ·˚Î‹ ¯·ÚÙÔÁÚ·ÊÈÎ‹ ·fi‰ÔÛË ÙË˜ AÊÚÈÎ‹˜. øÛÙfiÛÔ, ÔÈ ·Ó·ÙÔÏÈÎ¤˜ ·ÎÙ¤˜ ·Ú·Ì¤ÓÔ˘Ó ÂÓ ÔÏÏÔ›˜ ¿ÁÓˆÛÙÂ˜ Î·È Ë ·fi‰ÔÛ‹ ÙÔ˘˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÙÈ˜ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÂ˜ ·Ú·ÌÔÚÊÒÛÂÈ˜. AÓ¿ÌÂÛ· ÛÙ· ‰È¿ÊÔÚ· ¤ÚÁ· ÙË˜ ÂÏÏËÓÈÎ‹˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜, ÁÈ· ÙË ¯·ÚÙÔÁÚ¿ÊËÛË ÙË˜ ·ÊÚÈÎ·ÓÈÎ‹˜ ËÂ›ÚÔ˘ ¤¯Ô˘Ó ÂÓ‰È·Ê¤ÚÔÓ Î˘Ú›ˆ˜ Ô Ó·˘ÙÈÎfi˜ ¯¿ÚÙË˜ ÙÔ˘ ™È‰¤ÚË ÙÔ˘ 1550, ‚·ÛÈÛÌ¤ÓÔ˜ ÛÂ ÚfiÙ˘· Î·Ù·Ï·ÓÈÎ¿ ÙË˜ ÂÔ¯‹˜, fiˆ˜ Ô Juan de la Cosa, o Diego Ribeiro ‹ Ô Diego Homen Î·È, ÛÂ ÌÈÎÚfiÙÂÚÔ ‚·ıÌfi, ÔÈ ¯¿ÚÙÂ˜ ÙË˜ AÊÚÈÎ‹˜ Ô˘ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ÛÙÔ˘˜ ¿ÙÏ·ÓÙÂ˜ ÙÔ˘ AÓÙˆÓ›Ô˘ ·fi ÙË M‹ÏÔ. X·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎ‹ Â›Ó·È Î·È Ë ·fi‰ÔÛË ÙË˜ EÚ˘ıÚ¿˜ £¿Ï·ÛÛ·˜ ÌÂ ÎfiÎÎÈÓÔ ¯ÚÒÌ·. EËÚÂ·ÛÌ¤ÓÔÈ ·fi Ù· ÚfiÙ˘· ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ E‚Ú·›ˆÓ ¯·ÚÙÔÁÚ¿ÊˆÓ ÙË˜ M·ÁÈfiÚÎ·˜, ·ÚÎÂÙÔ› EÏÏËÓÂ˜ ¯·ÚÙÔÁÚ¿ÊÔÈ ·ÓÙÈÁÚ¿ÊÔ˘Ó ·ÎfiÌË Î·È ÙË ÏÂ˘Î‹ ÁÚ·ÌÌ‹ ÛÙÔ ‚fiÚÂÈÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙË˜ EÚ˘ıÚ¿˜ £¿Ï·ÛÛ·˜, Ë ÔÔ›· ˘ÂÓı‡ÌÈ˙Â ÙÔ ÛËÌÂ›Ô fiÔ˘ ÙË ‰È¤Û¯ÈÛÂ Ô Mˆ˘Û‹˜. H ¯·ÚÙÔÁÚ·ÊÈÎ‹ ·fi‰ÔÛË ÙË˜ AÌÂ-

16

H

K A £ H M E P I N H

B

ÚÈÎ‹˜ ÛÙÔ˘˜ ·ÁÎfiÛÌÈÔ˘˜ ÔÚÙÔÏ¿ÓÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘˜ ¿ÙÏ·ÓÙÂ˜ ÙÔ˘ ™È‰¤ÚË Î·È ÙÔ˘ AÓÙˆÓ›Ô˘ ·fi ÙË M‹ÏÔ ·Ú·Ì¤ÓÂÈ ·ÓÙÈÚÔÛˆÂ˘ÙÈÎ‹ ÙˆÓ ‰ÈÛÙ·ÁÌÒÓ Î·È ÙˆÓ ·ÏÈÓ‰ÚÔÌ‹ÛÂˆÓ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È. ˆ˜ ÚÔ˜ Ù· ˙ËÙ‹Ì·Ù· Ô˘ ¤ıÂÙÂ Ë ·Ó·Î¿Ï˘„Ë ÙË˜ Ó¤·˜ ËÂ›ÚÔ˘. AÚ¯ÈÎÒ˜, ÔÈ ·fi„ÂÈ˜ Ô˘ ‰È·Ù˘ÒıËÎ·Ó ‹Ù·Ó ÔÈ ·ÎfiÏÔ˘ıÂ˜: ¿ÏÏÔÈ ›ÛÙÂ„·Ó fiÙÈ Ë «Ó¤·» Ó‹ÛÔ˜ Hispaniola ‹Ù·Ó Ë Ì˘ıÈÎ‹ Antilla, Ú¿ÁÌ· Ô˘ ÂÓÛÙÂÚÓ›˙ÂÙ·È Î·È Ô ™È‰¤ÚË˜ ÛÙÔÓ ¯¿ÚÙË ÙÔ˘ ÙÔ˘ 1560. AÏÏÔÈ, fiˆ˜ Ô KÔÏfiÌ‚Ô˜, ›ÛÙÂ„·Ó fiÙÈ ‹Ù·Ó Ë ·Ó·ÙÔÏÈÎ‹ ·ÎÙ‹ ÙË˜ AÛ›·˜, ¿ÏÏÔÈ fiÙÈ ‹Ù·Ó ¤Ó· ·ÎfiÌË, Ì·ÎÚÈÓfi ÓËÛ› ÙÔ˘ Û˘ÌÏ¤ÁÌ·ÙÔ˜ ÙˆÓ K·Ó·Ú›ˆÓ ÎÈ ¿ÏÏÔÈ fiÙÈ ÂÚfiÎÂÈÙÔ ÁÈ· Ì›· Ó¤· ‹ÂÈÚÔ. O ™È‰¤ÚË˜ ı· Ï¿‚ÂÈ ˘fi„Ë ÙÔ˘ fiÏÂ˜ ÙÈ˜ ÂÚÈÙÒÛÂÈ˜. ™ÙÔÓ AÙÏ·ÓÙ· ÙÔ˘ 1562 ı· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÈ ÙËÓ AÌÂÚÈÎ‹ Û˘Ó‰Â‰ÂÌ¤ÓË ÌÂ ÙËÓ AÛ›·, ÂÓÒ ÛÙÔÓ AÙÏ·ÓÙ· ÙÔ˘ 1563 ı· ÙËÓ ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÈ ˆ˜ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎ‹ ‹ÂÈÚÔ. ¶ÈÔ Â˘Ù˘¯‹˜ ·fi ÙÔÓ ™È‰¤ÚË, ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÈ˜ ÂÈÏÔÁ¤˜ ÙˆÓ ÚÔÙ‡ˆÓ ÙÔ˘ ÛÙ¿ıËÎÂ Ô AÓÙÒÓÈÔ˜ ·fi ÙË M‹ÏÔ. ™Â ·˘Ùfi ‚Ô‹ıËÛÂ Î·È ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ·Ú‹¯ıË Î·Ù¿ ÙÈ˜ ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ‰ÂÎ·ÂÙ›Â˜ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È., fiÙ·Ó ÔÏÏ¿ ·fi Ù· ˙ËÙ‹Ì·Ù· ÛÙ· ÔÔ›· ÚÔÛ¤ÎÚÔ˘ÛÂ ·ÓÂÈÙ˘¯Ò˜ Ô ™È‰¤ÚË˜, Â›¯·Ó Ï¤ÔÓ ÂÈÏ˘ıÂ› ÔÚÈÛÙÈÎ¿. ø˜ ÚÔ˜ ÙË ¯·ÚÙÔÁÚ¿ÊËÛË ÙË˜ ·ÌÂÚÈÎ·ÓÈÎ‹˜ ËÂ›ÚÔ˘, Ô AÓÙÒÓÈÔ˜ ÂÈ¯ÂÈÚÂ› ÌÈ· ÔÚıfiÙÂÚË ·fi‰ÔÛË ÙÔ˘ ‚ÔÚÂ›Ô˘ ÙÌ‹Ì·ÙÔ˜, ·ÔÊÂ‡ÁÔÓÙ·˜ Ó· ı›ÍÂÈ ÙÔ ˙‹ÙËÌ· ÙÔ˘ ·Ó ÂÓÒÓÂÙ·È ‹ fi¯È Ô N¤Ô˜ KfiÛÌÔ˜ ÌÂ ÙÔÓ ¶·Ï·Èfi. EÈÙ˘¯¤ÛÙÂÚË Â›Ó·È ·ÎfiÌË Î·È Ë ·fi‰ÔÛË ÙˆÓ ‚ÚÂÙ·ÓÈÎÒÓ Ó‹ÛˆÓ, Î·ıÒ˜ Î·È ÂÎÂ›ÓË ÙˆÓ ‚ÔÚÂ›ˆÓ Â˘Úˆ·˚ÎÒÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ. H «ÌÂÛÔÁÂÈÔ–ÎÂÓÙÚÈÎfiÙËÙ·» ÙˆÓ ¯·ÚÙÔÁÚ·ÊÈÎÒÓ ÂÓ‰È·ÊÂÚfiÓÙˆÓ ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ Î·Ù·ÛÎÂ˘·ÛÙÒÓ ÂÓÈÛ¯‡ÂÙ·È Î·È ·fi ÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ ÓËÛÔÏÔÁ›ˆÓ ÙÔ˘ AÓÙˆÓ›Ô˘ ·fi ÙË M‹ÏÔ. TÔ Î‡ÚÈÔ ÛÒÌ· ÙÔ˘ ÓËÛÔÏÔÁ›Ô˘ ·Ú·Ì¤ÓÂÈ Ô ·Ï·Èfi˜ Î·È ÔÈÎÂ›Ô˜ ÎÔÚÌfi˜ ÙˆÓ ÓËÛÈÒÓ ÙË˜ MÂÛÔÁÂ›Ô˘, ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô Ô AÓÙÒÓÈÔ˜ Û˘¯Ó¿ ÚÔÛı¤ÙÂÈ (¯ˆÚ›˜ fiÌˆ˜ Ó· ¯·ÚÙÔÁÚ·ÊÂ›) ÂÚÈÁÚ·Ê¤˜ ÔÚÈÛÌ¤ÓˆÓ ÓËÛÈÒÓ ÙÔ˘ IÓ‰ÈÎÔ‡ øÎÂ·ÓÔ‡ Î·È ÙË˜ K·Ú·˚‚ÈÎ‹˜. T· ÓËÛÔÏfiÁÈ· ÙÔ˘ Millo Â›Ó·È Ó·˘ÙÈÎ¿ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎ¿ ‚ÔËı‹Ì·Ù·, ¿ÎÚˆ˜ ÂÓ‰È·Ê¤ÚÔÓÙ· ‰ÈfiÙÈ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó Û˘ÓÔÙÈÎ¿ ÙÈ˜ Ì¤ÛÂ˜ ÙÂ¯ÓÈÎ¤˜ ÁÓÒÛÂÈ˜ Î·È Ù· ÂÓ‰È·Ê¤ÚÔÓÙ· ÙˆÓ Ó·˘ÙÈÎÒÓ Î·Ù¿ Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ·.

K Y P I A K H

6

I A N O Y A P I O Y

2 0 0 2

OÛÔ Î·È ·Ó Ù· ÛÙÔÈ¯Â›· Ì·˜ ÂÈ‚¿ÏÏÔ˘Ó Ó· ·Ú·‰Â¯ıÔ‡ÌÂ ÙÔÓ Î·ı·Ú¿ ÌÂÛÔÁÂÈ·Îfi ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙË˜ ÂÏÏËÓÈÎ‹˜ ·Ó·ÁÂÓÓËÛÈ·Î‹˜ ¯·ÚÙÔÁÚ·Ê›·˜, ÔÊÂ›ÏÔ˘ÌÂ Ó· ÌÓËÌÔÓÂ‡ÛÔ˘ÌÂ Â‰Ò ÌÈ· ·fiÂÈÚ· ·Ó·Ó¤ˆÛË˜ ÙˆÓ Ú·ÁÌ¿ÙˆÓ: ÛÙ· 1542, Ô NÈÎfiÏ·Ô˜ ™ÔÊÈ·Ófi˜ ÂÎ‰›‰ÂÈ ÛÂ ·Ï‹ ÂÏÏËÓÈÎ‹ ÁÏÒÛÛ· ¤Ó· Â˘Û‡ÓÔÙÔ ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ, Ô˘ ÙÈÙÏÔÊÔÚÂ›Ù·È ¶ÂÚ› Î·Ù·ÛÎÂ˘‹˜ Î·È ¯Ú‹ÛÂˆ˜ ÎÚÈÎˆÙÔ‡ ·ÛÙÚÔÏ¿‚Ô˘, ÔÚÁ¿ÓÔ˘ Ô˘, Û‡ÌÊˆÓ· ÌÂ ÙÔÓ Û˘ÁÁÚ·Ê¤·, «¯ÚËÛÈÌÂ‡ÂÈ Á·Ú ¿Ó˘ ÚÔ˜ ÙÂ Ù·˜ ˆÚÔÛÎÔ‹ÛÂÈ˜ Ó‡ÎÙˆÚ ÙÂ Î·È ÌÂı’ ËÌ¤Ú·Ó, Î·È ÚÔ˜ Ù·˜ Ï‹„ÂÈ˜ ÙˆÓ ÙfiˆÓ Î·Ù¿ Ì‹ÎÔ˜ Î·È Ï¿ÙÔ˜...». O Ó·˘ÙÈÎfi˜ ·ÛÙÚÔÏ¿‚Ô˜ (·ÚıÚˆÙfi˜ ‹ ÎÚÈÎˆÙfi˜) ·ÔÙÂÏÂ› ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙËÓ ÔÔ›· Â¤ÊÂÚ·Ó ÔÈ ÔÓÙÔfiÚÔÈ ¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔÈ Î·Ù¿ Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 15Ô˘ ·È. MÂ ÙË ÌÂÙ·ÙÚÔ‹ ÙÔ˘ ·Ï·ÈÔ‡ ¯ÂÚÛ·›Ô˘ ·ÛÙÚÔÓÔÌÈÎÔ‡ ÔÚÁ¿ÓÔ˘ ÛÂ Ó·˘ÙÈÎfi, Î·Ù¤ÛÙË ‰˘Ó·Ù‹ Ë ¯Ú‹ÛË ÙÔ˘ ·ÛÙÚÔÏ¿‚Ô˘ ÛÙÈ˜ ı·Ï·ÛÛÈÓ¤˜ Û˘Óı‹ÎÂ˜ Î·È Ô ÔÏ‡ÙÈÌÔ˜ ˘ÔÏÔÁÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ ÛÙ›ÁÌ·ÙÔ˜ ÙˆÓ ÏÔ›ˆÓ. EÓÙÔ‡ÙÔÈ˜ ÔÈ Ó·˘ÙÈÎÔ› ÙË˜ MÂÛÔÁÂ›Ô˘ ‰ÂÓ ·ÈÛı¿ÓıËÎ·Ó ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË Ó· ÚÔÛÙÚ¤ÍÔ˘Ó ÛÂ ¤ÛÙˆ Î·È ˘ÔÙ˘Ò‰ÂÈ˜ ·ÛÙÚÔÓÔÌÈÎÔ‡˜ ˘ÔÏÔÁÈÛÌÔ‡˜ ÚÔÎÂÈÌ¤ÓÔ˘ Ó· ÁÓˆÚ›ÛÔ˘Ó ÙÔ ÛÙ›ÁÌ· ÙÔ˘˜ ÛÙÈ˜ ‰ÈÎ¤˜ ÙÔ˘˜ ı¿Ï·ÛÛÂ˜, Î·È ÙÔ‡ÙÔ ¤ˆ˜ Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 17Ô˘ ·È. H ¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘ ™ÔÊÈ·ÓÔ‡ ÛÂ ·Ï‹ ÁÏÒÛÛ·, Î·Ù·ÓÔËÙ‹ ·fi ÙÔ˘˜ EÏÏËÓÂ˜ Ó·˘ÙÈÎÔ‡˜ ÙË˜ ÂÔ¯‹˜, ·ÔÙÂÏÂ› ÌÈ· ÂÓ‰È·Ê¤ÚÔ˘Û· ·fiÂÈÚ· ÂÎÛ˘Á¯ÚÔÓÈÛÌÔ‡ ÙË˜ ÂÏÏËÓÈÎ‹˜ Ó·˘ÙÈÎ‹˜ Ù¤¯ÓË˜ Î·È Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ÛÙ‹ÚÈÍË˜ ÙË˜ ÂÏÏËÓÈÎ‹˜ Ó·˘ÛÈÏÔ˝·˜ ÛÂ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÂÎÙfi˜ ÙË˜ MÂÛÔÁÂ›Ô˘. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, Ô ··ÍÈˆÌ¤ÓÔ˜ ÛÙËÓ ÔÈÎÂ›· MÂÛfiÁÂÈÔ ·ÛÙÚÔÏ¿‚Ô˜, ·¤‚·ÈÓÂ ··Ú·›ÙËÙÔ ‚Ô‹ıËÌ· ÌfiÏÈ˜ ¤Ó· ÏÔ›Ô Í·ÓÔÈÁfiÙ·Ó ÛÙÔÓ ˆÎÂ·Ófi.

OÈ ¯¿ÚÙÂ˜ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ÙÔ ‚È‚Ï›Ô ÙÔ˘ °. TfiÏÈ· «OÈ ÂÏÏËÓÈÎÔ› Ó·˘ÙÈÎÔ› ¯¿ÚÙÂ˜ ÔÚÙÔÏ¿ÓÔÈ, 15Ô˜ - 17Ô˜ ·ÈÒÓ·˜», ÂÎ‰. «OÏÎfi˜», Aı‹Ó· 1999.

H Kρικωτς αρθρωτς αστρολ βος απ γαλλικ εγχειρδιο ναυσιπλο%ας. Περγαμην. X βρη, 16ος αι. (Eθνικ Bιβλιοθκη της Γαλλας).

«Γκριγκος» στην ανακλυψη του Nου Kσμου P Οι Κρητικο# Ντε Ρδας Ντα Ρντι αναφρονται τσο στα πληρ&ματα του Μαγγελνου σο και στη Σεβ#λλη και το Μεξικ κατ τον 16ο αι. και δεν φα#νονται να ε#ναι αποκομμνοι απ την Κρτη. Στην εικνα, Κρητικο#, απεικον#σεις κτητρων κατ Gerola σε να του Αρχαγγλου Μιχαλ, Μσα Λακνια Μιραμπλου, Λασ#θι (πηγ: «Ιστορ#α του Ελληνικο Eθνους», τμ. Ι, Εκδοτικ Αθην&ν).

H Το σκφος «Σντα Τρινιδδ». Στο ελληνικ πλρωμα του Μαγγελνου αναφρονται νατες, λοστρμοι στα σκφη «Βικτρια», «Σαν Αντνιο» και «Κονθεψιν» (φωτ. H. Johnson, «The History of Wine», London 1989).

Του ¡. ∂. ∫ ∞ƒ∞¶π¢∞∫∏ Kαθηγητ της Iστορας στο Ινιο Πανεπιστ μιο, τ. διευθυντ των Γενικν Αρχεων του Κρτους

∏

I™TOPIA ·˘Ù‹ Â›Ó·È ÛÙËÓ ·Ú¯‹ ÙË˜, ·Ú¿ ÙÔ fiÙÈ ¤¯Ô˘Ó Û˘ÏÏÂÁÂ› ÛÙÔÈ¯Â›·, ¤¯Ô˘Ó ‰ËÌÔÛÈÂ˘ıÂ› ÌÔÓÔÁÚ·Ê›Â˜ Î·È ¿ÚıÚ·, ¤¯Ô˘Ó Á›ÓÂÈ Û˘Ó¤‰ÚÈ·. ∏ Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ –·˜ ÙÔ Ô‡ÌÂ fiÌˆ˜ Î·ÙÂ˘ıÂ›·Ó ÌÂ ÙË ÛˆÛÙ‹ Ï¤ÍË, ÙˆÓ °Ú·ÈÎÒÓ– ÛÙÈ˜ «ªÂÁ¿ÏÂ˜ ∞Ó·Î·Ï‡„ÂÈ˜», fiˆ˜ Û˘ÓËı›˙Ô˘ÌÂ Ó· ÙÈ˜ Ï¤ÌÂ, Ì¤ÓÂÈ Ó· ÁÚ·ÊÂ›. Δ· ÛÙÔÈ¯Â›· ¤ˆ˜ Û‹ÌÂÚ· Â›Ó·È ÔÏ‡ ÂÚÈÔÚÈÛÌ¤Ó· ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó ·Ó·‰ÈÊËıÂ› Ù· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ·fi Ù· Û¯ÂÙÈÎ¿ ·Ú¯Â›· ÙË˜ π‚ËÚÈÎ‹˜, ·Ú¿ ÙÈ˜ Û¯ÂÙÈÎ¤˜ ¤ÚÂ˘ÓÂ˜ ÙÔ˘ π. Ã·ÛÈÒÙË Î·È ÛÂ ¤Ó· ¿ÏÏÔ Â›Â‰Ô, ÙÔ˘ Ã. ¢. §¿˙Ô˘, Î·È ‚¤‚·È· Ì¤ÓÔ˘Ó ¿ÓÙ· Ù· ·Ú¯Â›· ÙˆÓ ¯ˆÚÒÓ Ô˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎ·Ó ˆ˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙˆÓ ·Ó·Î·Ï‡„ÂˆÓ. ∂ÈÏ¤ÔÓ, Ë ÈÛÙÔÚÈÔÁÚ·Ê›· ÙˆÓ ·Ó·Î·Ï‡„ÂˆÓ ¿Û¯ÂÈ Û’ ¤Ó· ‚·ıÌfi ·fi ÙË ÏÔÁÈÎ‹ ÙˆÓ ÂıÓÈÎÒÓ ÈÛÙÔÚÈÒÓ Î·È ÙÔ˘ „˘¯ÔÏÔÁÈÎÔ‡ ·ÙÔÌÈÎÈÛÌÔ‡ Ô˘ ¯·-

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

6

I A N O Y A P I O Y

2 0 0 2

17

H Σχδιο της εκμετλλευσης (hacienda) Mollemolle, στο Κοζκo του Περο (Γενικ Εθνικ Αρχε#ο του Περο).

18

H

K A £ H M E P I N H

B

Ú·ÎÙ‹ÚÈ˙Â ·Ï·ÈfiÙÂÚ· ÙËÓ ÈÛÙÔÚÈÔÁÚ·Ê›·: ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ·Ó·Î·Ï‡„ÂÈ˜, ÙÔÏÌËÚÒÓ ÂıÓÈÎÒÓ ËÚÒˆÓ. ∫¿ıÂ ¯ÒÚ· ‹ıÂÏÂ, ÁÈ· ÙÔ ÂıÓÈÎfi ÙË˜ ÁfiËÙÚÔ, Ó· ·Ó·‰Â›ÍÂÈ ·Ó·‰ÚÔÌÈÎ¿ ÙË Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÙË˜ Û’ ·˘Ù‹Ó ÙË ÌÂÁ¿ÏË ÂÚÈ¤ÙÂÈ· ÙË˜ ·ÓıÚˆfiÙËÙ·˜, Ô˘ ˆÛÙfiÛÔ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ıËÎÂ Î˘Ú›ˆ˜ ˘·ÎÔ‡ÔÓÙ·˜ ÛÂ ÌÈ·Ó ·˘ÙÔÓfiËÙË ·Ó¿ÁÎË ÙÔ˘ ÌÂÛ·ÈˆÓÈÎÔ‡ ÎfiÛÌÔ˘. ¶ÂÚÈÛÛfiÙÂÚË ÁË ÁÈ· Î·Ù¿ÎÙËÛË, ¤ÏÂÁ¯Ô˜ ÙˆÓ ‰ÚfiÌˆÓ ÙË˜ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜. √È EÏÏËÓÂ˜, ·ÊÔ‡ Û˘ÁÎÚÔÙ‹ıËÎ·Ó ÛÂ ÂıÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜, ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ÏÂ›Ô˘Ó ·fi ÙË ‰ÈÂÎ‰›ÎËÛË ÌÈ·˜ Û˘Ì‚ÔÏ‹˜ Û’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ ÂÌÂÈÚ›·. ∞ÚÎÔ‡Û·Ó Û’ ·˘Ùfi ÌÂÚÈÎ¿ ÔÓfiÌ·Ù·, ÌÂÚÈÎ¤˜ ˘Ôı¤ÛÂÈ˜ Î·ÌÈ¿ ÊÔÚ¿ Î·È Ë Ê·ÓÙ·Û›·, ÁÈ· Ó· Ù·˘ÙÈÛıÔ‡Ó ÚfiÛˆ· ‹ Î·È Ó· «·Ó·Ù·˘ÙÈÛıÔ‡Ó», Ó· ÂÈÓÔËıÂ› Ë ‡·ÚÍË ÂÓfi˜ ¯¿ÚÙË Ô˘ ÛÙ· ¯¤ÚÈ· ÙÔ˘˜ Â›¯·Ó ÔÈ «‚˘˙·ÓÙÈÓÔ›», Ë ‡·ÚÍË ÂÓfi˜ Î·ÂÙ¿ÓÈÔ˘ Ô˘ Â›¯Â ¿ÂÈ ¤Ú· ·fi ÙÈ˜ ı¿Ï·ÛÛÂ˜ Î·È Â›Â ÙÔ Ì˘ÛÙÈÎfi ÙÔ˘ Î.Ù.Ï. πÛÙÔÚ›Â˜ ‰ËÏ·‰‹ ·’ ·˘Ù¤˜ Ô˘ Î˘ÎÏÔÊÔÚÔ‡Û·Ó ÛÙ· ÏÈÌ¿ÓÈ· ÙË˜ ªÂÛÔÁÂ›Ô˘, ÙÔ˘ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎÔ‡, ÙË˜ μ·ÏÙÈÎ‹˜, ·fi ·Ú¯·ÈÔÙ¿ÙˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ, Î·È ÙÈ˜ ‰ÈËÁÔ‡ÓÙ·Ó „·Ú¿‰Â˜ ‹ Ó·˘ÙÈÎÔ› Û’ fiÔÈÔÓ ‹ıÂÏÂ Ó· ÙÈ˜ ·ÎÔ‡ÛÂÈ. ™Â ÙÂÏÂ˘Ù·›· ·Ó¿Ï˘ÛË, Ù›ÔÙ· ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ÂÓÙÂÏÒ˜ „¤Ì·Ù· Ô‡ÙÂ fiÌˆ˜ Î·È ÔÊÂ›ÏÂÙ·È Ë ·Ó·Î¿Ï˘„Ë ÙˆÓ ‰˘ÙÈÎÒÓ ı·Ï·ÛÛ›ˆÓ Ô‰ÒÓ ÛÙËÓ ‡·ÚÍË ÂÓfi˜ ¯¿ÚÙË ‹ Î¿ÔÈˆÓ Ó·˘ÙÈÎÒÓ, Ô˘ Â›·Ó ÙÔÓ ‰ÚfiÌÔ ÛÂ ¿ÏÏÔ˘˜. ∏ «·Ó·Î¿Ï˘„Ë» ‹Ù·Ó ÙÔ ÚÔ˚fiÓ ÌÈ·˜ Ì·ÎÚ¿˜ ÂÍ¤ÏÈÍË˜, ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎ‹˜, ÔÏÈÙÈÎ‹˜, ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ‹˜ Î·È ÙÂ¯ÓÔÏÔÁÈÎ‹˜, Ô˘ ÂÓÂÚÁÔÔÈÂ›Ù·È ·fi Ù· ÚÒÙ· ÈÛÙÔÚÈÎ¿ ¯ÚfiÓÈ·, ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ fiÛÔ Ì·˜ ÂÈÙÚ¤Ô˘Ó ÔÈ ÁÓÒÛÂÈ˜ Ì·˜ Ó· Í¤ÚÔ˘ÌÂ, ÁÈ· Ó· ÔÏÔÎÏËÚˆıÂ› fiÙ·Ó Ô ‰˘Ó·ÌÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ ‰˘ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ ¯ÚÂÈ¿ÛÙËÎÂ ÔˆÛ‰‹ÔÙÂ Ó· ÊÙ¿ÛÂÈ ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹ ·fi Ó¤-

K Y P I A K H

6

I A N O Y A P I O Y

2 0 0 2

Ô˘˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜, ˘ÔÙ¿ÛÛÔÓÙ·˜ fi,ÙÈ ¤‚ÚÈÛÎÂ ÛÙÔ ¤Ú·ÛÌ¿ ÙÔ˘. ∏ ∞ÌÂÚÈÎ‹ ¿ÏÏˆÛÙÂ Â›¯Â Î·ÙÔÈÎËıÂ› ·fi ∞ÛÈ¿ÙÂ˜ ·ÈÒÓÂ˜ ÚÈÓ ÙËÓ ·Ó·Î·Ï‡„Ô˘Ó Ù· È‚ËÚÈÎ¿ ÏËÚÒÌ·Ù·, fiˆ˜ Â›¯Â ·Ó·Î·Ï˘ÊıÂ› Î·È ·fi ™Î·Ó‰ÈÓ·‚Ô‡˜. ∞ÏÒ˜ ‹Ù·Ó ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎ¤˜ ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ÛÂÈ˜. ∫·È ÔÈ EÏÏËÓÂ˜ Û’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›·, ÙË «ÌÂÛÔÁÂÈ·Î‹» ·Ó·Î¿Ï˘„Ë ÙË˜ ∞ÌÂÚÈÎ‹˜;

™ÙÔÈ¯Â›· Î·È ·‚Â‚·ÈfiÙËÙÂ˜ ™Ù· Ó·˘ÙÔÏfiÁÈ· ÙÔ˘ ‰Â‡ÙÂÚÔ˘ Ù·ÍÈ‰ÈÔ‡ ÙÔ˘ ∫ÔÏfiÌ‚Ô˘, ·˘ÙÔ‡ Ô˘ ÍÂÎ›ÓËÛÂ ÛÙÈ˜ 25 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1493, fiÙ·Ó Ô ı·Ï·ÛÛÔfiÚÔ˜ ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡ÛÂ Ó· ÈÛÙÂ‡ÂÈ fiÙÈ Â›Ó·È ÎÔÓÙ¿ ÛÙËÓ ∞Û›· Î·È Ì¿ÏÈÛÙ·, ÛÙËÓ π·ˆÓ›·, ÙËÓ ΔÛÈ·ÓÁÎÔ‡ fiˆ˜ ÙËÓ ¤ÏÂÁ·Ó ÙfiÙÂ, ˘¿Ú¯ÂÈ ÙÔ fiÓÔÌ· Johan Griego, Ó·‡ÙË ·fi ÙË °¤ÓÔ‚·, Ï‹ÚˆÌ· ÙË˜ Î·Ú·‚¤Ï·˜ °Î·ÚÓÙ¤Ú·. Δ· ÛÙÔÈ¯Â›· ·˘Ù¿ Â›Ó·È ÈÛ¯Ó¿. ∏ °¤ÓÔ‚· Â›¯Â Û¯¤ÛÂÈ˜ ÌÂ ÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹ ÁÈ· ·ÈÒÓÂ˜. ΔÔ ÂıÓÈÎfi fiÓÔÌ· ÂÓfi˜ Ó·˘ÙÈÎÔ‡ ‰ÂÓ Ï¤ÂÈ Î·È ÔÏÏ¿ ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘, ¿ÌÂÛË ‹ ·ÒÙÂÚË, Ô‡ÙÂ ‚¤‚·È· Ì·˜ ÂÚÌËÓÂ‡ÂÈ ÙË ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘. ΔÔ˘ ‰fiıËÎÂ Î·Ù¿ ÙË Ó·˘ÙÔÏfiÁËÛ‹ ÙÔ˘, ‹Ù·Ó ÌÈ· ÈÛ·ÓÔÔ›ËÛË ÙÔ˘ ÁÂÓÔ‚¤˙ÈÎÔ˘ greco; ΔÈ ÛËÌ·›ÓÂÈ greco ‹ griego ÛÙ· ÈÛ·ÓÈÎ¿ ‹ Ù· ÁÂÓÔ‚¤˙ÈÎ· ÙË˜ ÂÔ¯‹˜. ∏ πÛ·Ó›·, Î˘Ú›ˆ˜ Ë ™Â‚›ÏÏË, ‹Ù·Ó ÙfiÙÂ ÁÂÌ¿ÙË ·fi ÌÈÎÚ¤˜ Í¤ÓÂ˜ ÎÔÈÓfiÙËÙÂ˜, È‰›ˆ˜ πÙ·ÏÔ‡˜ ÙË˜ °¤ÓÔ‚·˜, ·ÊÔ‡ ÚÔ˜ Ù· ÂÎÂ› ÙÔ˘˜ ¤ÛÙÂÏÓÂ Ë ‰ÈÂ‡Ú˘ÓÛË ÙˆÓ ÈÛÙˆÙÈÎÒÓ Î·È ÂÌÔÚÈÎÒÓ ÂÈ¯ÂÈÚ‹ÛÂÒÓ ÙÔ˘˜. ∫·È Ù¤ˆ˜ μÂÓÂÙÔ‡˜ ˘ËÎfiÔ˘˜ fiˆ˜ ‹Ù·Ó ÔÈ ∫ÚËÙÈÎÔ› ‹ ÔÈ ∂Ù·Ó‹ÛÈÔÈ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÂÈ ÛÙË ™Â‚›ÏÏË Ô π. Ã·ÛÈÒÙË˜ ÙÔÓ 16Ô ·È. ¶¤Ú·ÛÌ· ÙˆÓ Î·Ú·‚ÈÒÓ, ÙÔ ∫¿ÓÙÈÍ ‹ Ë ™Â‚›ÏÏË ·Ó·fiÊÂ˘ÎÙ· ı· Ì·ÁÓ‹ÙÈ˙·Ó ÔÏÏ¤˜ Î·ÙËÁÔÚ›Â˜ ÂÓ‰È·ÊÂÚÔÌ¤ÓˆÓ.

¶ÔÏÏÔ› ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· ÙË˜ ¯ÒÚ·˜ ‰È·ÌÔÓ‹˜ ÙÔ˘˜ ¿ÏÏ·˙·Ó «˘ËÎÔfiÙËÙ·» Î·È ÁÏÒÛÛ· Î·È ıÚËÛÎÂ›·, fiˆ˜ ¤Î·ÓÂ ÁÈ· Ù· ‰‡Ô ·’ ·˘Ù¿ Î·È Ô ›‰ÈÔ˜ Ô ∫ÔÏfiÌ‚Ô˜. ∏ ÂıÓÈÎ‹ Î·Ù·ÁˆÁ‹ ‰ÂÓ Û‹Ì·ÈÓÂ ÂÎÂ›ÓË ÙËÓ ÂÔ¯‹ fi,ÙÈ ÛËÌ·›ÓÂÈ ÁÈ· Ì·˜ Û‹ÌÂÚ· Î·È Ë ›‰È· Ë ıÚËÛÎÂ›·, ÈÛ¯˘Úfi˜ fiÏÔ˜ Ù·˘ÙfiÙËÙ·˜ ·‰˘Ó¿ÙÈ˙Â ÁÈ ·˘ÙÔ‡˜ Ô˘ ·ÔÌ·ÎÚ‡ÓÔÓÙ·Ó ·fi ÙËÓ ÎÔÈÓfiÙËÙ· Î·Ù·ÁˆÁ‹˜ ÙÔ˘˜. ΔÔ ÂÏÏËÓÈÎfi Ï‹ÚˆÌ· ÙÔ˘ ª·ÁÁÂÏ¿ÓÔ˘ -·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔ˘ ¿Ú¯ÔÓÙ· Ô˘ ‚Ú‹ÎÂ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚË Î·Ù·ÓfiËÛË ÛÙÔ˘˜ πÛ·ÓÔ‡˜ ·Ú¿ ÛÙËÓ ›‰È· ÙÔ˘ ÙËÓ ·ÙÚ›‰·, fiˆ˜ ¿ÏÏˆÛÙÂ Î·È Ô ∫ÔÏfiÌ‚Ô˜, fiÙ·Ó ·Ó·˙‹ÙËÛÂ Ó· ‚ÚÂÈ ÙÔ Èı·Ófi ÓfiÙÈÔ ¤Ú·ÛÌ· ÚÔ˜ ÙÈ˜ πÓ‰›Â˜- Â›Ó·È ›Ûˆ˜ ÈÔ «ÔÌÈÏËÙÈÎfi», ¤¯ÔÓÙ·˜ fiÌˆ˜ Î·Ù¿ ÓÔ˘Ó fiÏÂ˜ ÙÈ˜ ·Ú·¿Óˆ ÂÈÊ˘Ï¿ÍÂÈ˜. √ Ó·‡ÎÏËÚÔ˜ ÛÙÔ ÛÎ¿ÊÔ˜ μÈÎÙfiÚÈ· (Ù· ¿ÏÏ· ‹Ù·Ó ÙÔ ΔÚÈÓÈ‰¿‰, ÙÔ ™·Ó ∞ÓÙfiÓÈÔ, ÙÔ ∫ÔÓıÂ„ÈfiÓ, ÙÔ ™·ÓÙÈ¿ÁÎÔ) Â›¯Â ÂÁÁÚ·ÊÂ› ˆ˜ ªÈ¯·‹Ï ¡Ù· ƒfiÓÙÈ, ·˘Ùfi ÛËÌ·›ÓÂÈ ·fi ÙË ƒfi‰Ô, ·ÏÏ¿ ÙÔ fiÓÔÌ· Û˘Ó·ÓÙ¿Ù·È Î·È ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË Î·È ÙËÓ ∫¤ÚÎ˘Ú·, Î·È ‰˘Ô ¿ÏÏÔÈ ˆ˜ º›ÏÈÔ˜ ¡Ù· ƒfiÓÙÈ Î·È ˆ˜ ªÈ¯·‹Ï ™¿ÓÙÛÂı ¡Ù· ƒfiÓÙÈ. ™ÙËÓ ›‰È· ·ÔÛÙÔÏ‹ ¤¯Ô˘ÌÂ ÙÔÓ ÃÔ˘¿Ó °ÎÚÈ¤ÁÎÔ ·fi ÙË ¡¿ÔÏË ÙË˜ ƒˆÌ·Ó›·˜ (ÙÔ ¡·‡ÏÈÔ), ÛÙÔ μÈÎÙfiÚÈ·, ÂÓÒ Ô ™›ÌˆÓ ·fi ÙÔÓ ∞ÍÈfi (sic) (¡¿ÍÔ˜;) Â›Ó·È Ó·‡ÙË˜ ÛÙÔ ™·Ó ∞ÓÙfiÓÈÔ Î·È Ô ª·Ùı·›Ô˜ ¡ÙÂ °ÎfiÚÊÔ (∫ÂÚÎ˘Ú·›Ô˜) ‹ ª·Ùı·›Ô˜ °ÎÚÈ¤ÁÎÔ Ó·‡ÙË˜ ÛÙÔ ∫ÔÓıÂ„ÈfiÓ. √ ÏÔÛÙÚfiÌÔ˜ ÙÔ˘ μÈÎÙfiÚÈ·, Ô ºÚ·Óı›ÛÎÔ ∞ÏÌÔ, ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ·fi ÙÔÓ (sic) ∞ÍÈfi (¡¿ÍÔ˜;) Î·È ˆ˜ «Î¿ÙÔÈÎÔ˜» ƒfi‰Ô˘ Î·È ÎÚ¿ÙËÛÂ ÙÔ ËÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ÙÔ˘ ÏÔ›Ô˘, ÙÔ˘ ÌfiÓÔ˘ ÏÔ›Ô˘ Ô˘ Â¤˙ËÛÂ ÙË˜ ·ÔÛÙÔÏ‹˜ ·Ó Î·È fi¯È ÙÔ˘ ÌfiÓÔ˘ ËÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘. °Ú¿ÊÂÈ ÛÂ ÈÛ·ÓÈÎ¿ ÙË˜ ∫·ÛÙ›ÏÏË˜ Î·È ¤¯ÂÈ ¤Ó· ÈÛ·ÓÔÔÈËÌ¤ÓÔ fiÓÔÌ·. √fiÙÂ ¿ÏÈ Ù›ıÂÙ·È ÙÔ ÂÚÒÙËÌ· ÙÔ˘ ·ÎÚÈ‚Ô‡˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙË˜ Î·Ù·ÁˆÁ‹˜ ÙÔ˘. ∞˜ ÛËÌÂÈˆıÂ› fiÙÈ Ì¤ÏÔ˜ ÙË˜ ·ÔÛÙÔÏ‹˜, ÁÚ·ÌÌ·ÙÈÎfi˜ ÙË˜ Î·È ÏfiÁÈfi˜ ÙË˜, ‹Ù·Ó ÎÈ ¤Ó·˜ ÈfiÙË˜ ÙË˜ ƒfi‰Ô˘ ·fi ÙË μÈÎ¤ÓÙÛ· ÙË˜ πÙ·Ï›·˜, Ô˘ ‚Ú¤ıËÎÂ ÛÙËÓ πÛ·Ó›· ˆ˜ ·ÎfiÏÔ˘ıÔ˜ ÙÔ˘ ·ÈÎÔ‡ ÓÔ‡ÓÙÛÈÔ˘, Ô ∞ÓÙfiÓÈÔ ¶ÈÁÎ·Ê¤Ù·. HÙ·Ó ÔÈ ¿ÏÏÔÈ ƒÔ‰›ÙÂ˜ Ì·˙› ÙÔ˘; HÙ·Ó Û˘ÁÁÂÓÂ›˜, ÒÛÙÂ Ó· Ó·˘ÙÔÏÔÁËıÔ‡Ó fiÏÔÈ Ì·˙› ˆ˜ Ì¤ÏË ÌÈ·˜ ÌÈÎÚ‹˜ ÔÈÎÔÁÂÓÂÈ·Î‹˜ ÂÈ¯Â›ÚËÛË˜; ∞˜ ÌËÓ ÍÂ¯Ó¿ÌÂ fiÙÈ ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ «EÏÏËÓÂ˜» Ô˘ ÂÌÊ·Ó›˙ÔÓÙ·È ÛÙ· ÈÛ·ÓÈÎ¿ ·Ú¯Â›· ·˘Ù‹Ó ÙËÓ ÂÔ¯‹, ˆ˜ Û˘ÓÂÚÁ¿ÙÂ˜ ÙË˜ πÛ·Ó›·˜ ‹ ÌÂ ¿ÏÏÂ˜ È‰ÈfiÙËÙÂ˜, ÂÌÊ·Ó›˙ÔÓÙ·È Î·Ù¿ Î·ÓfiÓ· ÔÈÎÔÁÂÓÂÈ·Î¿. ∞ÏÏ¿ Ô ∫ÂÚÎ˘Ú·›Ô˜ Î·È Ô ¡·˘ÏÈÒÙË˜ ÔÈÂ˜ ‰È·‰ÚÔÌ¤˜ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó (Î·Ù¿ÛÎÔÔÈ, Û˘ÓÂÚÁ¿ÙÂ˜ ÙˆÓ πÛ·ÓÒÓ ÛÙÈ˜ ‚ÂÓÂÙÈÎ¤˜ ı¿Ï·ÛÛÂ˜;) ˆ˜ Ù¤ˆ˜ BÂÓÂÙÔ› ˘‹ÎÔÔÈ;

πÛ·Ó›· - ¡¤Ô˜ ∫fiÛÌÔ˜ ¡Ù· ƒfiÓÙÈ ¿ÓÙˆ˜, Ô˘ Û˘Ó·ÓÙÈÔ‡ÓÙ·È Î·È ˆ˜ ¡ÙÂ ƒfi‰·˜ ‹ ¡ÙÈ ƒfiÓÙÈ Î·Ù¿ ÙË Û‡Á¯˘ÛË ÙˆÓ ÚÔı¤ÛÂˆÓ da, di, de Î·È Î·Ù¿ ÙË Û˘ÁÎÂ¯˘Ì¤ÓË ÚÔÊÔÚ¿ ÙÔ˘ «ƒfi‰Ô˜», Î˘Ú›ˆ˜ ∫ÚËÙÈÎÔ‡˜ Ì¿ÏÈÛÙ·, Û˘Ó·ÓÙ¿ÌÂ ÔÏÏÔ‡˜ ÛÙË ™Â‚›ÏÏË ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ÂÙÒÓ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È., fiˆ˜ ı· Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÔ˘ÌÂ Î·È ÛÙÔ ªÂÍÈÎfi ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ ÙË˜ Î·Ù¿ÎÙËÛ‹˜ ÙÔ˘. ª¤ÓÂÈ ¿ÓÙ· ÙÔ Úfi‚ÏËÌ· Ò˜ Ú¤ÂÈ Ó· ‰È·‚¿˙Ô˘ÌÂ ÙËÓ ÚfiıÂÛË ÓÙÂ, ÓÙ· ‹ ÓÙÈ. ªÂ ÎÂÊ·Ï·›Ô d, ÔfiÙÂ ·˘Ù‹ Â›Ó·È ÂÓÛˆÌ·ÙˆÌ¤ÓË ÛÙÔ fiÓÔÌ· Î·È ‰ÂÓ ‰Â›¯ÓÂÈ ¿ÌÂÛ· ÙËÓ Î·Ù·ÁˆÁ‹ ‹ ÌÂ ÌÈÎÚfi

d, ÔfiÙÂ Â›Ó·È ÌÈ· ÚfiıÂÛË Ô˘ ‰Â›¯ÓÂÈ ÙËÓ ÚÔ¤ÏÂ˘ÛË; ¢ÂÓ ‹Ù·Ó fiÏÔÈ ·ÔÎÔÌÌ¤ÓÔÈ ·fi ÙËÓ ∫Ú‹ÙË, ÛÙËÓ ·Ú¯‹ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ. EÙÛÈ ¤¯Ô˘ÌÂ ¤Ó·Ó ª·ÓfiÏË ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ ¡Ù· ƒfiÓÙÈ, ·ÓÈ„Èfi ÙÔ˘ π·ÎÒ‚Ô˘, ÂÁÎ·Ù·ÛÙËÌ¤ÓÔ˘ ‹‰Ë ·fi ÙÂÛÛ·Ú·ÎÔÓÙ·ÂÙ›· ÙÔ 1570, ÛÙË ™Â‚›ÏÏË. ∂›Ó·È «πÛ·ÓÔ›», ·ÏÏ¿ Ë μÂÓÂÙ›· ÙÔ˘˜ ·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÂ›, ˆ˜ Ù¤ˆ˜ ˘ËÎfiÔ˘˜. ™˘Ó·ÓÙ¿ÌÂ Â›ÛË˜ ¤Ó·Ó ∞ÁÔ˘ÛÙ›Ó ¡ÙÂ ƒfi‰·˜, ÛÙË °Ô˘·Î·ÙÛÔ‡Ï· ÙÔ˘ ªÂÍÈÎÔ‡, Ì¤ÏÔ˜ ÙË˜ ÚÒÙË˜ ·ÔÛÙÔÏ‹˜ Î·Ù¿ÎÙËÛ‹˜ ÙÔ˘. ¶·ÓÙÚÂÌ¤ÓÔ˜ ‹ Û‡ÓÙÚÔÊÔ˜ ÌÈ·˜ ∫·Ù·Ï›Ó· ·fi ÙËÓ ÔÔ›· Â›¯Â ·È‰È¿, ‰ÂÓ Ê·›ÓÂÙ·È Ó· ¤¯ÂÈ ÂˆÊÂÏËıÂ› ·fi Ù· ·Á·ı¿ ÙË˜ Î·Ù¿ÎÙËÛË˜ Î·È Ì·ÚÙ˘ÚÂ›Ù·È ÊÙˆ¯fi˜. ∂›Ó·È ¤ÌÔÚÔÈ, ·ÏÏ¿ Î˘Ú›ˆ˜ Ó·‡ÙÂ˜ Î·È ÙÂ¯ÓÈÎÔ›, fiˆ˜ ÂÎÂ›ÓÔ˜ Ô ª·ÌÚÈ¿ÓÔ ‹ ª·ÓÔ˘¤Ï °ÎÚÈ¤ÁÎÔ, ·ÓÙÚÂÌ¤ÓÔ˜ ÌÂ ÙË ÛfiÚÈ· ∞Ú·‰›Ï §ÔÔ‡‰· (∞ÏÂÔ‡‰·, §·ÌÔ‡‰·;) ÛÙË μÂÚ·ÎÚÔ‡˜, fiÔ˘ ÛÙ·‰ÈÔ‰ÚÔÌÂ› ˆ˜ ·Ú¯ÈÂÈÛÙ¿ÙË˜ ÂÓfi˜ ÏÔÁ›Ô˘ Â˘ÁÂÓÔ‡˜ Î·È ˆ˜ «ÂÈıÂˆÚËÙ‹˜» ÏÔ›ˆÓ, ·ÏÏ¿ Î·È ˆ˜ ˘¿ÏÏËÏÔ˜ Î·Ù·¯ˆÚ‹ÛÂˆÓ ÙË˜ Î›ÓËÛ‹˜ ÙÔ˘˜. μÚÈÛÎfiÌ·ÛÙÂ ÛÙ·ıÂÚ¿ ÛÂ ¤Ó·Ó Î‡ÎÏÔ Ó·˘ÙÒÓ, ÙÂ¯ÓÈÎÒÓ ÙË˜ Ó·˘ËÁÈÎ‹˜, ÌÂÛ·›ˆÓ ‹ ¯·ÌËÏÒÓ ÁÚ·ÌÌ·ÙÈÎÒÓ Î·È ÌÂÛ·›ˆÓ ÂÌfiÚˆÓ, Î·ÙËÁÔÚ›Â˜ Û¯Â‰fiÓ ÏÂÔÓ·ÛÌ·ÙÈÎ¤˜ ÛÙÈ˜ ‚ÂÓÂÙÈÎ¤˜ ÎÙ‹ÛÂÈ˜ ÙË˜ ∫Ú‹ÙË˜ ‹ ÙË˜ ∂Ù·Ó‹ÛÔ˘. ªÈ· ÚÔÛˆÔÁÚ·Ê›· ÙˆÓ ÌÂÛ·›ˆÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ ÛÙÚˆÌ¿ÙˆÓ ÙË˜ ÂÏÏËÓÔÏ·ÙÈÓÈÎ‹˜ ·Ó·ÙÔÏ‹˜, ·˘ÙÒÓ ‰ËÏ·‰‹ Ô˘ Î·Ù¿ Î·ÓfiÓ·, ÌÂÙ·ÎÈÓÔ‡ÓÙ·Ó ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·ÊÔ‡ ‰ÂÓ Â›¯·Ó ‰ÈÎ‹ ÙÔ˘˜ ÁË, ı· Â¤ÙÚÂÂ ›Ûˆ˜ Ó· ÂÍËÁËıÂ› Î·Ï‡ÙÂÚ· Ë ÌÂÙ·Î›ÓËÛË ÚÔ˜ ÙÈ˜ Ó¤Â˜ Â˘Î·ÈÚ›Â˜ Ô˘ ıÂˆÚËÙÈÎ¿ ¿ÓÔÈÁ·Ó ÔÈ ¢˘ÙÈÎ¤˜ πÓ‰›Â˜, ·ÏÏ¿ Î·È Ó· Ù·˘ÙÈÛıÔ‡Ó Î·Ï‡ÙÂÚ· ÔÈ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈÂ˜ Ô˘ Û˘ÌÌÂÙÂ›¯·Ó Û’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ ÎÈÓËÙÈÎfiÙËÙ·. √ ¢ˆÚfiıÂÔ˜ ‹ £Âfi‰ˆÚÔ˜ Ô˘ Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ ‹Ù·Ó Ì¤ÚÔ˜ ÙË˜ ·ÔÛÙÔÏ‹˜ ÙÔ˘ ¶·ÌÊ›ÏÔ ¡·Ú‚¿Âı ÛÙË ºÏfiÚÈÓÙ·, ÙÔ 1527, Î·È ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È Â›ÛË˜ ˆ˜ Griego, ÂÈ‚Â‚·ÈÒÓÂÈ ÌÂ ÙÈ˜ ÁÓÒÛÂÈ˜ ÙÔ˘ ÁÈ· ÙÔ Î·ÙÚ¿ÌˆÌ· ÙÔÓ ÏÔ›ˆÓ, ÙË Û¯¤ÛË ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ÚÔÛÒˆÓ Ô˘ ·›ÚÓÔ˘Ó Ì¤ÚÔ˜ ÛÙÈ˜ ·ÔÛÙÔÏ¤˜ ÌÂ ÙÈ˜ ÙÂ¯ÓÈÎ¤˜ Î·Ù·ÛÎÂ˘ÒÓ. °ÓÒÛÂÈ˜ Ô˘ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ¤¯Ô˘Ó ·ÔÎÙËıÂ› ÛÙÔ˘˜ Ù·ÚÛ·Ó¿‰Â˜ ÌÈÎÚÔ‡˜ Î·È ÌÂÁ¿ÏÔ˘˜ ÙˆÓ ‚ÂÓÂÙÈÎÒÓ ÓËÛÈÒÓ ÙË˜ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜. ∏ ·ÔÛÙÔÏ‹ ÙÔ˘ π¿Îˆ‚Ô˘ ∫·ÚÙÈ¤, ÛÙÔÓ ∫·Ó·‰¿, ÙÔ 1534, Ó·˘ÙÔÏÔÁÂ› ·fi Ù· Ì¤ÏË ÌÈ·˜ ÂÏÏËÓÈÎ‹˜ ·ÚÔÈÎ›·˜ ÛÙË °·ÏÏ›·. ™˘ÁÎÚÔÙËÌ¤ÓË˜ ·ÚÔÈÎ›·˜, ·ÊÔ‡ ‰È·ı¤ÙÂÈ Î·È ·¿, ÙÔÓ ∫˘ÚÈ·ÎÔ‡ÏË ∫·Ó‰·‡ÏË, ÙË˜ ÔÔ›·˜ fiÌˆ˜ ÔÈ Ó·˘ÙÈÎÔ› Ô˘ Â›¯·Ó ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂÈ ÙÔÓ ∫·ÚÙÈ¤, ¯¿ıËÎ·Ó Î·Ù¿ ÙËÓ ·Ú·ÌÔÓ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙÈ˜ ÂÎ‚ÔÏ¤˜ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ §·˘ÚÂÓÙ›Ô˘. ∏ ‰È·‰ÚÔÌ‹ ÙË˜ ·ÚÔÈÎ›·˜ ·˘Ù‹˜ ¤ˆ˜ ÙËÓ ÂÌÊ¿ÓÈÛ‹ ÙË˜ ÛÙ· Á·ÏÏÈÎ¿ ÏËÚÒÌ·Ù·, ‰ÂÓ Â›Ó·È ÁÓˆÛÙ‹, ·ÏÏ¿ ›Ûˆ˜ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛÂ ÙÔ˘˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜ ÙˆÓ ™ÙÚ·ıÈÒÙË Î·È ÙÔ˘˜ ÔÏ¤ÌÔ˘˜ ÙË˜ πÙ·Ï›·˜, Ô˘ ÚfiÛÊÂÚ·Ó ÔÏÏ¤˜ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙÂ˜ ÛÙÚ·ÙÔÏfiÁËÛË˜, ÂÈÙÚ¤ÔÓÙ·˜ Û’ ·˘ÙÔ‡˜ Ô˘ ·Ó·˙ËÙÔ‡Û·Ó Î¿ÔÈ· Ù‡¯Ë Ó· ÚÔÙÈÌ‹ÛÔ˘Ó Â›ÙÂ ÙÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙÔ‡˜ ÙÔ˘ ∞„‚Ô‡ÚÁÔ˘ Â›ÙÂ ÙÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙÔ‡˜ ÙˆÓ °¿ÏÏˆÓ. ªÂÙ·ÎÈÓÔ‡ÓÙ·È ¿ÓÙˆ˜ ÛÂ ÌÈÎÚ¤˜ «ÎÔÈÓfiÙËÙÂ˜», ÌÂ ¤Ó·Ó ·Ú¯ËÁfi, Û·Ó›ˆ˜ ÌfiÓÔÈ. ∫ÔÈÓfiÙËÙÂ˜ Ô˘ Û˘¯Ó¿ ¤¯Ô˘Ó ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÔÈÎÔÁÂÓÂÈ·Îfi ‹ ÌÈ·˜ Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛË˜ Û˘ÓÙÔÈÙÒÓ Ô˘ ı¤ÙÂÈ ÙÈ˜ ˘ËÚÂÛ›Â˜ ÙË˜ ÛÙË ‰È¿ıÂÛË ÂÓfi˜ ‰ÈÔÚÁ·ÓˆÙ‹ (ÂÈ¯ÂÈÚË-

Õ Χρτης του Τεπετζ#νγκο, μια puebla, δηλαδ μια αγροτικ καλλιργεια (Μεξικ, Γενικ Αρχε#ο του Eθνους).

Ì·Ù›·) ·ÔÛÙÔÏ‹˜ ·Ó·Î·Ï‡„Âˆ˜. √È ˘ËÚÂÛ›Â˜ Â›Ó·È Ó·˘ÙÈÎ¤˜ ‹ ÙÂ¯ÓÈÎ¤˜, ÌÂÛ·›Ô˘ ¿ÓÙˆ˜ ÂÈ¤‰Ô˘, ‰ËÏ·‰‹ Û˘Ó·ÓÙ¿ÌÂ ÏÔËÁÔ‡˜ ‹ ˘ÚÔ‚ÔÏËÙ¤˜, ·ÏÏ¿ ÔÙ¤ Î˘‚ÂÚÓ‹ÙÂ˜ Î·ÂÙ¿ÓÈÔ˘˜ ‹ ·Ú¯ËÁÔ‡˜ ·ÔÛÙÔÏ‹˜.

NÙÂ K¿ÓÙÈ·, ºˆÎ¿˜, °ÂÚ¿ÎË˜ ∏ Ù‡¯Ë ı· ÌÔÚÔ‡ÛÂ Ó· Î¿ÓÂÈ Ù· ˘fiÏÔÈ·, fiˆ˜ ÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ÙÔ˘ ¡ÙÂ ∫¿ÓÙÈ·, Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ÙÔÓ ºÚ·Óı¤ÛÎÔ ¶È˙¿ÚÔ, ˆ˜ ˘ÚÔ‚ÔÏËÙ‹˜, ÛÙËÓ ÂÚÈÂÙÂÈÒ‰Ë ·Ó·Î¿Ï˘„Ë ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡, ı· ·›ÍÂÈ ÈÔ ÔÏ‡ÏÔÎÔ ÚfiÏÔ, ÌÂ ÌÂÚÈÎÔ‡˜ Û˘Ì·ÙÚÈÒÙÂ˜ ÙÔ˘ ÛÙ· ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó. ∞Ó·Î¿Ï˘„Ë ÙÔ˘ ∫Ô‡˙ÎÔ, Î·Ù¿Ï˘ÛË ÙË˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÙˆÓ IÓÎ·, ‰ÔÏÔÏÔÎ›Â˜ Î·È ÂÌÊ‡ÏÈÔ˜ ÌÂÙ·Í‡ πÛ·ÓÒÓ ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÎÚ¿ÙËÛ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙË Ó¤· ¯ÒÚ·. √ Ì˘ÛÙËÚÈÒ‰Ë˜ ·˘Ùfi˜ ∫ÚËÙÈÎfi˜, ¡ÙÂ ∫¿ÓÙÈ·, Ô˘ ÂÓ¤ÓÂ˘ÛÂ ÙÔÓ ∫fiÓÙÔÁÏÔ˘, Â›Ó·È ¤Ó· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÙˆÓ ‰˘ÛÎÔÏÈÒÓ Ô˘ Ú·ÁÌ·ÙÈÎ¿ ·ÚÔ˘Û›·˙Â Ë ÂÚÈ¤ÙÂÈ· ÙˆÓ ·Ó·Î·Ï‡„ÂˆÓ ÁÈ· ÂÎÂ›ÓÔ˘˜ Ô˘ ‹ÏÈ˙·Ó fiÙÈ ÚfiÛÊÂÚÂ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙÂ˜ Î·Ï˘Ù¤ÚÂ˘ÛË˜ ÙË˜ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘˜: Û‡ÓÙÔÌ· ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó Ì¤Û· ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙˆÓ ‰ÔÌÒÓ ÙË˜ Î·Ù¿ÎÙËÛË˜, Ô˘ ÂÏÂÁ¯fiÙ·Ó Î˘Ú›ˆ˜ ·fi ÙËÓ ÎÚ·ÙÈÎ‹ Î·È ÙËÓ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ ÈÂÚ·Ú¯›· ÙˆÓ Î·Ù·ÎÙËÙÒÓ Î·È ‰È·ÙËÚÔ‡ÛÂ ¿ÁÈÂ˜ ÙÈ˜ ÎÔÈÓˆÓÈÎ¤˜ ÈÂÚ·Ú¯›Â˜. §›ÁÔÈ ÏÔ‡ÙÈÛ·Ó ·Ú¿ ÙÔ ı¿ÚÚÔ˜ ÙÔ˘˜, fiˆ˜ Ô ¶¤ÙÚÔ˜ ‹ ¶¤‰ÚÔ ¡ÙÂ ∫¿ÓÙÈ·, Î·È Ô Δ˙ÒÚÙ˙Ë˜ °ÎÚÈ¤ÁÎÔ, Â›ÛË˜ ∫ÚËÙÈÎfi˜, ÛÙÔ ¶ÂÚÔ‡, Ô˘ Ë ÂÚÈÔ˘Û›· ÙÔ˘ fiÌˆ˜ ‰ËÌÂ‡ıËÎÂ ÚÔ˜ fiÊÂÏÔ˜ ÙË˜ πÂÚ¿˜ ∂Í¤Ù·ÛË˜. Oˆ˜ Â›‰·ÌÂ Î·È ·Ú·¿Óˆ, ÙÔ ¤Ú·ÛÌ· ÁÈ· ¤Ó· ∫ÚËÙÈÎfi ‹ ∂Ù·Ó‹ÛÈÔ BÂÓÂÙfi ˘‹ÎÔÔ, ÛÙÈ˜ ˘ËÚÂÛ›Â˜ ÙË˜ πÛ·Ó›·˜, ‰ÂÓ ‹Ù·Ó Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ ·Û˘Ó‹ıÈÛÙÔ. √È πÛ·ÓÔ› Ó·˘ÏÔ¯Ô‡Û·Ó ÛÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈÎ‹ ªÂÛfiÁÂÈÔ Î·È ÛÙ· √ıˆÌ·-

ÓÈÎ¿ Î·È πfiÓÈ· ·Ú¿ÏÈ·, ÛÂ ·Ó·˙‹ÙËÛË ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ, Î·Ù·ÛÎfiˆÓ, ÂÓ ‰˘Ó¿ÌÂÈ Û˘ÓÂÚÁ·ÙÒÓ ÁÈ· ÌÈ· ·ÓÙÈ‚ÂÓÂÙÈÎ‹ ‹ ·ÓÙÈÔıˆÌ·ÓÈÎ‹ ÂÍ¤ÁÂÚÛË. √ ∫ÂÊ·ÏÏÔÓ›ÙË˜ πˆ¿ÓÓË˜ ºˆÎ¿˜, ÃÔ˘¿Ó ¡ÙÂ ºÔ‡Î·, ÛÙËÓ ÈÛ·ÓÈÎ‹ ÙÔ˘ ÔÏÈÙÔÁÚ¿ÊËÛË, ‚Ú¤ıËÎÂ ÛÙËÓ ÈÛ·ÓÈÎ‹ ˘ËÚÂÛ›· Î·È ÁÚ‹ÁÔÚ· ÛÙ· Ì¤Û· ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È. ÛÙÔÓ N¤Ô KfiÛÌÔ. ΔÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ·˘Ùfi˜ Â›¯Â ¤Ó· Î·ÓÔÓÈÎfi fiÓÔÌ·, ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ¤Ó·˜ ÂÓÙÂÏÒ˜ ·ÓÒÓ˘ÌÔ˜ ÁÎÚÈ¤ÁÎÔ. OÓÔÌ· Ì¿ÏÈÛÙ· ·ÚÈÛÙÔÎÚ·ÙÈÎfi, ÌÂ ‚˘˙·ÓÙÈÓ¤˜ Û˘Ó‰ËÏÒÛÂÈ˜, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ Û‹Ì·ÈÓÂ fiÙÈ Ë ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ¿ ÙÔ˘ Â›¯Â Î¿ÔÈ· ÈÛÙÔÚ›· ‹ Î¿ÔÈ· ı¤ÛË Ô˘ ÙË˜ Â¤ÙÚÂÂ Ó· ·Ó·ÊÂÚıÂ› ÛÂ ÌÈ· ÁÂÓÂ·ÏÔÁ›·. °ÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ‚ÔËıÔ‡ÛÂ Î¿ˆ˜ ÛÂ ÌÈ· ÎÔÈÓˆÓ›·, fiˆ˜ Ë Â˘Úˆ·˚Î‹ ÙË˜ ÂÔ¯‹˜, Ô˘ fiÏÔÈ ÙÚÂÏ·›ÓÔÓÙ·Ó ÁÈ· Ù›ÙÏÔ˘˜ –Ô ›‰ÈÔ˜ Ô ∫ÔÏfiÌ‚Ô˜ Â›¯Â fiÏË ÙÔ˘ ÙË ˙ˆ‹, È‰›ˆ˜ ÌÂÙ¿ ÙÈ˜ ÂÈÙ˘¯›Â˜ ÙÔ˘, ·ÊÈÂÚÒÛÂÈ ÌÂÁ¿ÏÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙË˜ ÚÔÛ¿ıÂÈ¿˜ ÙÔ˘ Ó· ·Ô‰Â›ÍÂÈ Ò˜ ‰ÂÓ ÛÙÂÚÔ‡ÓÙ·Ó Î¿ÔÈ·˜ Â˘ÁÂÓÈÎ‹˜ Î·Ù·ÁˆÁ‹˜, Ô ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ Ì¿ÏÈÛÙ· ÙËÓ ÂÈÓfiËÛÂ. √ πˆ¿ÓÓË˜ ºˆÎ¿˜, ·Ó·Î¿Ï˘„Â (1592) ÁÈ· ÏÔÁ·ÚÈ·ÛÌfi ÙˆÓ πÛ·ÓÒÓ, ·Ú¿ ÙÈ˜ ¤ÓÙÔÓÂ˜ ·ÌÊÈÛ‚ËÙ‹ÛÂÈ˜ Î·È ÔÚÈÛÌ¤ÓÂ˜ ·ÌÊÈ‚ÔÏ›Â˜ Ô˘ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ˘ÔÛÙËÚÈ¯ıÔ‡Ó ÛÔ‚·Ú¿, ÙÔ ÛÙÂÓfi Ô˘ ¯ˆÚ›˙ÂÈ ÙÔ μ·ÓÎÔ‡‚ÂÚ ·fi ÙËÓ ·ÌÂÚÈÎ·ÓÈÎ‹ ‹ÂÈÚÔ. ∏ ÁÂˆÔÏÈÙÈÎ‹ ÛËÌ·Û›· ÙË˜ ·Ó·Î¿Ï˘„Ë˜ ÂÓfi˜ ¿ÏÏÔ˘ ‰˘ÙÈÎÔ‡ ÂÚ¿ÛÌ·ÙÔ˜, ‚fiÚÂÈ· ·˘Ù‹Ó ÙË ÊÔÚ¿, Ô˘ ÔÈ Ó·˘ÙÈÎÔ› ÔÓfiÌ·˙·Ó ÛÙÂÓfi ÙÔ˘ ∞ÓÈ¿Ó, Ô ‰ÈÎfi˜ Ì·˜ μÂÚ›ÁÁÂÈÔ˜ ÔÚıÌfi˜, ı· ·Ó·‰Â›ÍÂÈ ÂÎ ÙˆÓ ˘ÛÙ¤ÚˆÓ ÁÈ· ÙÔ˘˜ πÛ·ÓÔ‡˜, ÙË ÌÂÚÈÎ‹ ¤ÛÙˆ ÂÈÙ˘¯›· ÙÔ˘ ºˆÎ¿ Ô˘ ›ÛÙÂ˘Â fiÙÈ ÙÔ ·Ó·Î¿Ï˘„Â. ∞Ú¯ÈÎ¿ ‰ÂÓ Â›¯·Ó ‰ÒÛÂÈ Î·ÌÈ¿ ÛËÌ·Û›· ÛÙËÓ ·Ó·Î¿Ï˘„‹ ÙÔ˘. ∂›¯Â ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜ Ù·ÍÈ‰¤„ÂÈ, ˆ˜ ÏÔËÁfi˜ ÙÔ˘ ÈÛ·ÓÈÎÔ‡ ÛÙfiÏÔ˘ ÛÙÈ˜ ¢˘ÙÈÎ¤˜ πÓ‰›Â˜, ÛÙÈ˜ ºÈÏÈ›ÓÂ˜ Î·È ÙËÓ ∫›Ó·.

AÓÒÓ˘ÌÔÈ Î·È ÂÒÓ˘ÌÔÈ EÏÏËÓÂ˜ ÛÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË ˘ÂÚˆÎÂ¿ÓÈˆÓ ¯ˆÚÒÓ

H

K A £ H M E P I N H

B

∏ ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ °ÂÚ¿ÎË, ∫ÂÊ·ÏÏÔÓ›ÙË Â›ÛË˜, Û˘ÓÔ„›˙ÂÈ ›Ûˆ˜ fiÏÂ˜ ÙÈ˜ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÂ˜, ÌÂ ¤Ó·Ó Ó¤Ô ·Ú¿ÁÔÓÙ· ÙÒÚ·, ÙÔÓ ·ÁÁÏÈÎfi. ™ÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· ÙˆÓ AÁÁÏˆÓ, ·fi Ù· ‰¤Î· ÙÔ˘ -ÙÒÚ· ÙÔÓ 17Ô ·ÈÒÓ·, ÙÔ ÚfiÏÔ ÙˆÓ πÛ·ÓÒÓ ¤¯Ô˘Ó ÔÈ AÁÁÏÔÈ ÛÙ· ∂Ù¿ÓËÛ·- ı· ‚ÚÂıÂ› Ó·˘·Áfi˜ ÛÙÔ ™È¿Ì fiÔ˘ ÂÂÓ‰‡ÂÈ Î¿ÔÈÂ˜ ÔÈÎÔÓÔÌ›Â˜ ÙÔ˘. √È Â·Ê¤˜ ÙÔ˘ ÌÂ ÙÔÈÎÔ‡˜ ÚÔÛÙ¿ÙÂ˜, ÙÔ˘ ÂÈÙÚ¤Ô˘Ó Ó· ÂÈÛÙ·ÙÂ‡ÂÈ ÙÔ ÙÔÈÎfi ÂÌfiÚÈÔ, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ÙÔÓ ‚¿˙ÂÈ ÛÙÔ ÛÙfi¯·ÛÙÚÔ ÙË˜ ∞ÁÁÏÈÎ‹˜ ∂Ù·ÈÚÂ›·˜ ÙˆÓ πÓ‰ÈÒÓ, Î¿ÓÔÓÙ¿˜ ÙÔÓ, ·ÓÙÈı¤Ùˆ˜ Û˘Ì·ı‹ ÛÙË Á·ÏÏÈÎ‹ ÔÌfiÏÔÁÔ ÂÙ·ÈÚÂ›· Î·È Ê˘ÛÈÎ¿ ÛÙË Á·ÏÏÈÎ‹ Î˘‚¤ÚÓËÛË. ∞Ó¤‚ËÎÂ ÔÏ‡ „ËÏ¿ ÛÙËÓ ÙÔÈÎ‹ ÎÔÈÓˆÓ›·, ¤Ó·˜ ‚·ÛÈÎfi˜ ˘Ô˘ÚÁfi˜ ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ ÙÔ˘ ™È¿Ì, Ô˘ fiÌˆ˜ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛÂ ÙË Û˘ÓËıÈÛÌ¤ÓË ‰È·‰ÚÔÌ‹ ÌÂÙ¿ ÙÔÓ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ ÚÔÛÙ¿ÙË ÙÔ˘, Î·ÙËÁÔÚ‹ıËÎÂ ‰ËÏ·‰‹ ÁÈ· ÚÔ‰ÔÛ›·. ªÂÚÈÎÔ› ·fiÁÔÓÔ› ÙÔ˘ Ì·ÚÙ˘ÚÔ‡ÓÙ·Ó Ò˜ ÙÔÓ ‡ÛÙÂÚÔ ‰¤Î·ÙÔ fiÁ‰ÔÔ ·ÈÒÓ·.

∂›ÏÔÁÔ˜ °ÎÚÈ¤ÁÎÔ˜, °ÎÚ¤ÎÔ˜, °ÎÚËÎ˜, ‹ Î·È °ÎÚ›ÓÁÎÔ˜ ·ÎfiÌ·, (·Ó Ë ÂÙ˘ÌÔÏÔÁ›· ·˘Ù‹˜ ÙË˜ Ï¤ÍË˜ Â›Ó·È ·fi ÙÔ ÁÎÚÈ¤ÁÎÔ) Ó·‡ÙÂ˜, ÏÔËÁÔ›, ÙÂ¯Ó›ÙÂ˜, ÁÚ·ÌÌ·ÙÂ›˜, ¤ÌÔÚÔÈ, Ô˘ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÈÔ ÔÏÏÔ‡˜ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘ÌÂ Ô‡ÙÂ Ù· Ú·ÁÌ·ÙÈÎ¿ ÔÓfiÌ·Ù¿ ÙÔ˘˜, Ô‡ÙÂ Î·Ó ÙËÓ ·ÎÚÈ‚‹ ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘ ÁÂˆÁÚ·ÊÈÎÔ‡ ÚÔÛˆÓ˘Ì›Ô˘ ÙÔ˘˜, Î·È Ô˘ Ï›Á· Í¤ÚÔ˘ÌÂ ÁÈ· ÙË ÌfiÚÊˆÛ‹ ÙÔ˘˜, ÙË ıÚËÛÎÂ›· ÙÔ˘˜, ÙÈ˜ ·fi„ÂÈ˜ ÙÔ˘˜, Û˘¯Ó¿ ÍÂ¯·ÛÌ¤ÓÔÈ Î·È ·fi Ù· ›‰È· Ù· Ì¤ÏË ÙË˜ ÚÒÙË˜ ·ÔÛÙÔÏ‹˜ ÙÔ˘˜ ÛÂ ÌÈ· Ì·ÎÚÈÓ‹ ÁË (ÛÙÔ μ·Ï·Ú·˝˙Ô, ÛÙÔÓ ∫·Ó·‰¿). ª¤ÏË, ˆÛÙfiÛÔ, ÙË˜ ÌÂÁ¿ÏË˜ ·Ó·Î·Ù¿Ù·ÍË˜ Ô˘ ¤ÊÂÚ·Ó ÛÙÔÓ ·ÏÈfi ÎfiÛÌÔ, ÔÈ ·Ó·Î·Ï‡„ÂÈ˜, ÌÂÙ·ÎÈÓÒÓÙ·˜ ÏËı˘ÛÌÔ‡˜, Û˘¯Ó¿ ÌfiÓÔ ÌÂ ÙËÓ ˘fiÛ¯ÂÛË Î¿ÔÈÔ˘ Î¤Ú‰Ô˘˜ «¤Ú· ·fi ÙÈ˜ ı¿Ï·ÛÛÂ˜». ∏ ·ÏÈ¿ ÁÂˆÁÚ·Ê›· Î·È ÔÈ ÌÂÛ·ÈˆÓÈÎ¤˜ Á·›Â˜, ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· Û˘ÁÎÚ·Ù‹ÛÔ˘Ó ÙfiÛÔ ‰˘Ó·ÌÈÛÌfi Î·È Ë Ó¤· ÁÂˆÁÚ·Ê›·, ·Ó··Ú‹Á·ÁÂ ÙÔ˘˜ ÌË¯·ÓÈÛÌÔ‡˜ ÙË˜ ·ÏÈ¿˜.

K Y P I A K H

6

I A N O Y A P I O Y

2 0 0 2

19

Eλληνες στην κατκτηση Tης A °°∂§π∫◊˜ ¶ ∞¡√¶√⁄§√À Iστορικο – IBE/EIE

E

INAI H¢H ÁÓˆÛÙ‹ Ë ·ÚÔ˘Û›· EÏÏ‹ÓˆÓ ÛÙÈ˜ ˘ÂÚfiÓÙÈÂ˜ ÂÈ¯ÂÈÚ‹ÛÂÈ˜ ÙË˜ IÛ·Ó›·˜ Î·È ÙË˜ ¶ÔÚÙÔÁ·Ï›·˜. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÙÔ˘˜ Greci di ventura ‹ Griegos de Levante. ™˘Ó‹ıˆ˜, ÔÈ EÏÏËÓÂ˜ Ô˘ ˙Ô‡Û·Ó ÛÙËÓ IÛ·Ó›· Î·È ˘ËÚÂÙÔ‡Û·Ó ÛÙ· ÏËÚÒÌ·Ù· ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ÂÍÂÚÂ˘ÓËÙÒÓ ÛÙÈ˜ ËÁ¤˜ ÌÓËÌÔÓÂ‡ÔÓÙ·È ¯ˆÚ›˜ ÂÒÓ˘ÌÔ ·ÏÏ¿ ÌÂ ÙÔ fiÓÔÌ· ÙË˜ ¯ÒÚ·˜ ÙÔ˘˜ ‹ ÙË˜ È‰È·›ÙÂÚË˜ ·ÙÚ›‰·˜ ÙÔ˘˜. TÔ˘˜ ·ÔÎ·ÏÔ‡Û·Ó Griego ‹ Greco, ÚÔÛˆÓ‡ÌÈÔ Ô˘ ÂÈ‰¤¯ÂÙ·È ÔÏÏ¤˜ ÂÚÌËÓÂ›Â˜, ·ÏÏ¿ Î·È Ô˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÂ› ‰˘ÛÎÔÏ›Â˜ ÛÙË ÌÂÏ¤ÙË Î·È ÛÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙË˜ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ Ó·˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË ÙÔ˘ N¤Ô˘ KfiÛÌÔ˘. EÈ‰ÈÎfiÙÂÚ·, ÁÈ· ÙË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ ÛÙËÓ Î·Ù¿ÏË„Ë ÙÔ˘ MÂÍÈÎÔ‡ ÛÒ˙ÔÓÙ·È ÌfiÓÔ ·ÔÛ·ÛÌ·ÙÈÎ¤˜ Î·È ¤ÌÌÂÛÂ˜ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜. EÎÙÂÙ·Ì¤ÓË ·Ú¯ÂÈ·Î‹ ¤ÚÂ˘Ó· ÙfiÛÔ ÛÙ· ÈÛ·ÓÈÎ¿ ·Ú¯Â›· fiÛÔ Î·È ÛÙ· ·Ú¯Â›· ÙˆÓ ¯ˆÚÒÓ Ô˘ Î·Ù·Ï‹ÊıËÎ·Ó ı· ÚÔÛÎfiÌÈ˙Â Èı·ÓfiÙ·Ù· Ó¤· ÛÙÔÈ¯Â›·. øÛÙfiÛÔ, ·Ú¿ ÙÈ˜ fiÔÈÂ˜ ÂÚÂ˘ÓËÙÈÎ¤˜ ‰˘ÛÎÔÏ›Â˜ Î·È ÙËÓ ¤ÏÏÂÈ„Ë ÂÈ‰‹ÛÂˆÓ ¿ÓÙ· Â›Ó·È ÔÏ‡ÙÈÌË Ë Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛË ÙˆÓ ‰È·ı¤ÛÈÌˆÓ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ.

H Η ισπανικ εισβολ στο Μεξικ, 1519-1520.

™ËÌ·ÓÙÈÎ‹ ÛÙËÓ Î·Ù¿ÏË„Ë KÂÓÙÚÈÎ‹˜ Î·È NfiÙÈ·˜ AÌÂÚÈÎ‹˜ ‹Ù·Ó Ë Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÙˆÓ KÚËÙÈÎÒÓ. Afi ÙÈ˜ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È. KÚËÙÈÎÔ› Ó·˘ÙÈÎÔ› Â›¯·Ó ÂÁÎ·Ù·ÛÙ·ıÂ› ÛÙË ™Â‚›ÏÏË, Ë ÔÔ›· ·ÔÙÂÏÔ‡ÛÂ ÔÚÌËÙ‹ÚÈÔ ÙˆÓ ı·Ï·ÛÛÔfiÚˆÓ ÚÔ˜ ÙÈ˜ ¢˘ÙÈÎ¤˜ IÓ‰›Â˜. EÎÙfi˜ ·fi ÙÔÓ ÁÓˆÛÙfi ¶¤ÙÚÔ ÙÔÓ KÚËÙÈÎfi, Ô ÔÔ›Ô˜ Û˘ÌÌÂÙÂ›¯Â ÛÙÈ˜ ÂÎÛÙÚ·ÙÂ›Â˜ ÙÔ˘ ºÚ·Óı›ÛÎÔ ¶È˙¿ÚÔ Î·È ÙÔ˘ NÙÈ¤ÁÔ AÏÌ¿ÁÚÔ, ÔÚÁ·ÓÒÓÔÓÙ·˜ ÙÔ ÈÛ·ÓÈÎfi ˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙË˜ Î·Ù¿ÎÙËÛË˜ ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡, ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ Î·È ÁÈ· ¿ÏÏÔ˘˜ KÚËÙÈÎÔ‡˜

Ã Ισπανς πολεμιστς μπροστ στον Μεγλο Να στην πρωτεουσα των Aζτκων, Τενοχτιτλν, σε μικρογραφα απ «Ιστορα των Αζτκων» του 1576 (Λονδνο, Βρετανικ Μουσεο).

20

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

6

I A N O Y A P I O Y

2 0 0 2

Ô˘ ¤Ï·‚·Ó Ì¤ÚÔ˜ ÛÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË ÙÔ˘ MÂÍÈÎÔ‡ (1517–1521).

H Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÙˆÓ ÓÙÂ Pfi‰·˜ EÓ·˜ ‹Ù·Ó Ô NÈÎfiÏ·˜ ÓÙÂ Pfi‰·˜ (NÙ·Úfi‰Ë˜), Ô ÔÔ›Ô˜ Â›¯Â ÁÂÓÓËıÂ› ÛÙËÓ KÚ‹ÙË Î·È ‹Ù·Ó ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ºÚ·ÁÎ›ÛÎÔ Benbard Fracaci Î·È ÙË˜ M·Ú›·˜ AÌÚ¿ÌÔ. HÙ·Ó ·ÓÙÚÂÌ¤ÓÔ˜ ÌÂ ·È‰È¿, Î·È ‰È¤ıÂÙÂ Î·ÙÔÈÎ›· ÌÂ fiÏ· Î·È ¿ÏÔÁ·. O NÈÎfiÏ·˜ ÓÙÂ Pfi‰·˜ ¤Êı·ÛÂ ÛÙË N¤· IÛ·Ó›· ÌÂ ÙÔÓ ¶¿ÌÊÈÏÔ ÓÙÂ N·ÚÌ·¤˙ (1470/1480–1528) ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô 1520–1521 Î·È Û˘ÌÌÂÙÂ›¯Â ÛÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË ÙË˜ ¶fiÏË˜ ÙÔ˘ MÂÍÈÎÔ‡, Î·ıÒ˜ Î·È ¿ÏÏˆÓ Â·Ú¯ÈÒÓ Ô˘ Î·Ù·Ï‹ÊıËÎ·Ó ÚˆÙ‡ÙÂÚ·. Afi ÙË Û¯ÂÙÈÎ‹ ÌÂ ÙÔ ÚfiÛˆfi ÙÔ˘ Ì·ÚÙ˘Ú›· Û˘Ó¿ÁÂÙ·È fiÙÈ Ô ÏÔ˘ÙÈÛÌfi˜ ·ÔÙÂÏÔ‡ÛÂ ‚·ÛÈÎfi Î›ÓËÙÚÔ ÁÈ· ÙÔÓ NÈÎfiÏ·˜ ÓÙÂ Pfi‰·˜, ÁÈ·Ù›, fiˆ˜ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎ¿ ÛËÌÂÈÒÓÂÙ·È, Â›¯Â Î¿ÓÂÈ Ù· ¿ÓÙ· ÚÔÎÂÈÌ¤ÓÔ˘ Ó· ·˘Í‹ÛÂÈ ÙËÓ ÂÚÈÔ˘Û›· ÙÔ˘. ™Â ¤ÁÁÚ·Ê· Ô˘ ÂÓÙÔ›ÛÙËÎ·Ó ÛÙÔ KÚ·ÙÈÎfi AÚ¯Â›Ô ÙË˜ BÂÓÂÙ›·˜ ÛÒ˙ÔÓÙ·È ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· ÙÔÓ ÎÚËÙÈÎ‹˜ Î·Ù·ÁˆÁ‹˜, ·ÏÏ¿ ÂÁÎ·Ù·ÛÙËÌ¤ÓÔ Â› Â›ÎÔÛÈ ¯ÚfiÓÈ· ÛÙË ™Â‚›ÏÏË, M·ÓfiÏË KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ ‹ NÙ·Úfi‰Ë. ™ÙËÓ ›‰È· fiÏË ˙Ô‡ÛÂ Â›ÛË˜ Â› Û·Ú¿ÓÙ· ¯ÚfiÓÈ· Î·È Ô ıÂ›Ô˜ ÙÔ˘, I¿Îˆ‚Ô˜ NÙ·Úfi‰Ë˜. O M·ÓfiÏË˜ KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜, fiˆ˜ ·ÔÎ·Ï‡ÙÂÙ·È ·fi Ù· ·Ú·¿Óˆ ¤ÁÁÚ·Ê·, ÂÈÛÎ¤ÊıËÎÂ ÙÔ 1570 ÙÔ˘˜ Û˘ÁÁÂÓÂ›˜ ÙÔ˘ ÛÙËÓ KÚ‹ÙË ÁÈ· Ó· ÙÔ˘˜ ÌÔÈÚ¿ÛÂÈ ÌÂÚÈÎ¿ ·fi Ù· Î¤Ú‰Ë Ô˘ Â›¯·Ó ·ÔÎÙ‹ÛÂÈ Ô ›‰ÈÔ˜ Î·È Ô Ô ıÂ›Ô˜ ÙÔ˘ Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙˆÓ Ù·ÍÈ‰ÈÒÓ ÙÔ˘˜ ÛÙÔÓ N¤Ô KfiÛÌÔ. ¢ÂÓ ·ÔÎÏÂ›ÂÙ·È Ô NÈÎfiÏ·˜ ÓÙÂ Pfi‰·˜ (NÙ·Úfi‰Ë˜), fiˆ˜ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍÂ Ô KÒÛÙ·˜ K‡ÚÚË˜, Ó· Â›¯Â Î¿ÔÈ· Û˘ÁÁÂÓÈÎ‹ Û¯¤ÛË ÌÂ ÙÔ˘˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙËÌ¤ÓÔ˘˜ ÛÙË ™Â‚›ÏÏË M·ÓfiÏË KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ Î·È I¿Îˆ‚Ô NÙ·Úfi‰Ë. H ˘fiıÂÛË ·˘Ù‹ ı· Ú¤ÂÈ Ó· Â˘ÛÙ·ıÂ›, ÁÈ·Ù› ÙÔ ÂÒÓ˘ÌÔ NÙ·Úfi‰Ô˜, ·Ó Î·È ‰ËÏÒÓÂÈ ·ÒÙÂÚË Î·Ù·ÁˆÁ‹ ÙË Ó‹ÛÔ Pfi‰Ô, ··ÓÙ¿Ù·È ÛÙËÓ KÚ‹ÙË ·fi ÙÔÓ 13Ô

·È. ¤ˆ˜ Î·È ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË ÙÔ˘ ÓËÛÈÔ‡ ·fi ÙÔ˘˜ OıˆÌ·ÓÔ‡˜. KÚËÙÈÎÔ› ÌÂ ÙÔ ÂÒÓ˘ÌÔ NÙ·Úfi‰Ô –Î·Ù¿ Î‡ÚÈÔ ÏfiÁÔ ÈÂÚÂ›˜, ÌÔÓ·¯Ô›, ˙ˆÁÚ¿ÊÔÈ– ÌÓËÌÔÓÂ‡ÔÓÙ·È ÛÂ ÔÏÏ¤˜ ·Ú¯ÂÈ·Î¤˜ ËÁ¤˜ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Ô˘ ÂÍÂÙ¿˙Ô˘ÌÂ. E›‰·ÌÂ fiÙÈ Ô NÈÎfiÏ·˜ ÓÙÂ Pfi‰·˜ (NÙ·Úfi‰Ë˜) Â›¯Â ÌËÙ¤Ú· ÙË M·Ú›· AÌÚ¿ÌÔ. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ¤Ó· ¿ÏÏÔ ÂÒÓ˘ÌÔ Ô˘ Â›ÛË˜ Ì·ÚÙ˘ÚÂ›Ù·È Û˘¯Ó¿ ÛÙËÓ KÚ‹ÙË. ™Ù· Ì¤Û· ÙÔ˘ 1563, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È Ô °ÈÒÚÁË˜ AÌÚ¿ÌÔ, Ô˘ Î·ÙÂ›¯Â ÙÔ ·Í›ˆÌ· ÙÔ˘ comandador. ¶ÚÔ¯ˆÚÒÓÙ·˜ Ï›ÁÔ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÙËÓ ˘fiıÂÛË ÙÔ˘ K‡ÚÚË ı· ÌÔÚÔ‡Û·ÌÂ Ó· ÈÛ¯˘ÚÈÛÙÔ‡ÌÂ fiÙÈ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ Û˘ÁÁÂÓÂ›˜ Ô˘ ÂÈÛÎ¤ÊıËÎ·Ó Ô M·ÓfiÏË˜ KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ ‹ NÙ·Úfi‰Ë˜ Î·È Ô I¿Îˆ‚Ô˜ NÙ·Úfi‰Ë˜, ·Ó‹ÎÂ ÂÓ‰Â¯ÔÌ¤Óˆ˜ Î·È Ë ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ· ÙË˜ M·Ú›·˜ AÌÚ¿ÌÔ, ÙË˜ ÌËÙ¤Ú·˜ ÙÔ˘ NÈÎfiÏ· ÓÙ· Pfi‰·˜. ™ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË ÙÔ˘ MÂÍÈÎÔ‡ Â›¯Â Ï¿‚ÂÈ Ì¤ÚÔ˜ Â›ÛË˜ Î·È ¤Ó·˜ ¿ÏÏÔ˜ KÚËÙÈÎfi˜ ÌÂ ÙÔ ›‰ÈÔ ÂÒÓ˘ÌÔ, Ô AÁÔ˘ÛÙ›Ó ÓÙÂ Pfi‰·˜ (NÙ·Úfi‰Ë˜). OÈ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· ÙÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓÔ ÚfiÛˆÔ Â›Ó·È ¤ÌÌÂÛÂ˜. AÏÒ˜ Ì·ÚÙ˘ÚÂ›Ù·È Ë K·Ù·Ï›Ó· ÓÙÂ Pfi‰·˜, Ô˘ Î·ÙÔÈÎÔ‡ÛÂ ÛÙË °Ô˘·Î·ÙÛÔ‡Ï· Î·È ‹Ù·Ó Û‡˙˘Áfi˜ ÙÔ˘. EÎÂ›ÓÔ˜ Â›¯Â Âı¿ÓÂÈ ÚÈÓ ·fi ÔÎÙÒ Ì‹ÓÂ˜ Î·È ‹Ù·Ó ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÚÒÙÔ˘˜ ÎÔÓÎÈÛÙ·‰fiÚÂ˜ ÙÔ˘ MÂÍÈÎÔ‡. øÛÙfiÛÔ ·ÁÓÔÔ‡ÌÂ ÙfiÛÔ ÙËÓ ÚÔ¤ÏÂ˘ÛË ÙË˜ K·Ù·Ï›Ó·˜ fiÛÔ Î·È ·Ó ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÙË ÓfiÌÈÌË Û‡˙˘Áfi ÙÔ˘ AÁÔ˘ÛÙ›Ó ÓÙÂ Pfi‰·˜, ÌÔÏÔÓfiÙÈ Â›¯Â Ì·˙› ÙÔ˘ Ù¤ÛÛÂÚÈ˜ ÁÈÔ˘˜ Î·È Ì›· ÎfiÚË. º·›ÓÂÙ·È fiÙÈ Ô ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘˜ ‰ÂÓ Î·Ù¿ÊÂÚÂ Ó· ·ÔÎÔÌ›ÛÂÈ ÔÏÏ¿ Î¤Ú‰Ë ·fi ÙÈ˜ ÂÚÈÏ·Ó‹ÛÂÈ˜ ÙÔ˘ Î·È ÔÈ ·fiÁÔÓÔ› ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ÊÙˆ¯Ô›. H ‰Ú¿ÛË fiÌˆ˜ ÙˆÓ KÚËÙÈÎÒÓ ÛÙÔ MÂÍÈÎfi ‰ÂÓ ÂÚÈÔÚ›˙ÂÙ·È ÛÙÔ˘˜ ÓÙÂ Pfi‰·˜. EÈ‰‹ÛÂÈ˜ ‰È·ı¤ÙÔ˘ÌÂ Î·È ÁÈ· ÙÔÓ M·ÓÔ˘¤Ï °ÎÚÈ¤ÁÔ Ô˘ Â›¯Â ÁÂÓÓËıÂ› ÛÙËÓ KÚ‹ÙË Î·È ‹Ù·Ó ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ MÈ¯·‹Ï M·˘ÚÈ·ÓÔ‡ Î·È ÙË˜ ™fiÚÈ· AÚ·‰›Ï §ÔÔ‡‰·. O M·ÓÔ˘¤Ï °ÎÚÈ¤ÁÔ Î·ÙÔÈÎÔ‡ÛÂ ÛÙË B¤Ú· KÚÔ˘˙ Î·È ÂÚÁ·˙fiÙ·Ó ˆ˜ ÂÏÂÁÎÙ‹˜ ÙˆÓ ÏÔ›ˆÓ Ô˘ ¤ÊÙ·Ó·Ó

του Μεξικο

Õ Η πορεα του Κορτς προς το Μεξικ, σε μεξικανικ χειργραφο της εποχς της κατκτησης (πηγ: Φ. Κορτς «Η κατκτηση του Μεξικο», εκδ. «Στοχαστς» Αθνα 1999).

ÛÙ·ıÌÔ‡˜ ÙË˜ AÓ·ÙÔÏÈÎ‹˜ MÂÛÔÁÂ›Ô˘ Î·È ÔÏÏ¿ ÚÔ˚fiÓÙ· ÙË˜ –Î˘Ú›ˆ˜ ÙÔ ÎÚ·Û›– ‰È·ÎÈÓÔ‡ÓÙ·Ó ÛÙË ¢˘ÙÈÎ‹ Î·È BfiÚÂÈ· E˘ÚÒË, fiˆ˜ ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· Ù· ÏÈÌ¿ÓÈ· ÙË˜ AÁÁÏ›·˜, ÙˆÓ K¿Ùˆ XˆÚÒÓ, ºÏ¿Ó‰Ú· Î·È AÌÛÙÂÚÓ·Ì, Î·ıÒ˜ Î·È ÙÔ NÙ¿ÓÙÛÈ¯ ÙË˜ ¶ÔÏˆÓ›·˜. EÍ¿ÏÏÔ˘ ÔÏÏÔ› KÚËÙÈÎÔ› Â›ÙÂ ‹Ù·Ó ÔÈ ›‰ÈÔÈ ÏÔÈÔÎÙ‹ÙÂ˜ Â›ÙÂ ˘ËÚÂÙÔ‡Û·Ó ˆ˜ Î·ÂÙ¿ÓÈÔÈ Î·È ·ÏÔ› Ó·˘ÙÈÎÔ›. HÙ·Ó ·Ó·ÌÂÓfiÌÂÓÔ ÏÔÈfiÓ ÔÚÈÛÌ¤ÓÔÈ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ Ó· ÚÔ¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ó ÛÂ ˘ÂÚfiÓÙÈÂ˜ ·Ó·˙ËÙ‹ÛÂÈ˜. Afi ÙÈ˜ ÏÈÁÔÛÙ¤˜ Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜ Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚıËÎ·Ó Û˘Ó¿ÁÂÙ·È fiÙÈ ÔÈ ÚÒÙÔÈ EÏÏËÓÂ˜ ÎÔÓÎÈÛÙ·‰fiÚÂ˜ ı˘ÌÔ‡ÓÙ·Ó ÙÔÓ ÙfiÔ Î·Ù·ÁˆÁ‹˜ ÙÔ˘˜ Î·È ÙÔÓ ‰‹ÏˆÓ·Ó, fiÙ·Ó ·˘Ùfi ¯ÚÂÈ·˙fiÙ·Ó. ¢ÂÓ ÍÂ¯ÓÔ‡Û·Ó Â›ÛË˜ ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ Ô˘ ¿ÊËÓ·Ó ›Ûˆ ÙÔ˘˜. A˜ Â·Ó·Ï¿‚Ô˘ÌÂ Û’ ·˘Ùfi ÙÔ ÛËÌÂ›Ô ÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ÙÔ˘ M·ÓfiÏË KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ (NÙ·Úfi‰Ë) Ô˘ ÂÈÛÎ¤ÊıËÎÂ ÌÂÙ¿ Ù· ˘ÂÚ·ÙÏ·ÓÙÈÎ¿ Ù·Í›‰È· ÙÔ˘ ÙÔ˘˜ Û˘ÁÁÂÓÂ›˜ ÙÔ˘ ÛÙËÓ KÚ‹ÙË ÁÈ· Ó· ÌÔÈÚ·ÛÙÂ› Ì·˙› ÙÔ˘˜ ¯Ú‹Ì·Ù· Î·È ·Ó·ÌÓ‹ÛÂÈ˜. EÙÛÈ, ÔÈ Î·ÚÔ› ÙˆÓ ˘ÂÚ·ÙÏ·ÓÙÈÎÒÓ Ù·ÍÈ‰ÈÒÓ ‰ÂÓ ¤ÊÙ·Ó·Ó ÌfiÓÔ ÛÙÈ˜ ¯ÒÚÂ˜ Ô˘ ÔÚÁ¿ÓˆÛ·Ó Ù· ‰ÚÔÌÔÏfiÁÈ·, fiˆ˜ Ë IÛ·Ó›· Î·È Ë ¶ÔÚÙÔÁ·Ï›·, ·ÏÏ¿ Â›¯·Ó ·Ô‰¤ÎÙÂ˜ Î·È ÙÈ˜ È‰È·›ÙÂÚÂ˜ ·ÙÚ›‰Â˜ ÙˆÓ Ó·˘ÙÈÎÒÓ Ô˘ Û˘ÌÌÂÙÂ›¯·Ó, ÛÙËÓ ÚÔÎÂÈÌ¤ÓË ÂÚ›ÙˆÛË ÙËÓ KÚ‹ÙË. XˆÚ›˜ ¿ÏÏÔ, ıÂˆÚÔ‡Û·Ó ÙËÓ ¿ÊÈÍ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ KÂÓÙÚÈÎ‹ Î·È NfiÙÈ· AÌÂÚÈÎ‹ ˆ˜ ¤Ó· ·ÎfiÌ· Ù·Í›‰È–ÂÚÈ¤ÙÂÈ· Î·È ÙÔ˘˜ Ó¤Ô˘˜ ÙfiÔ˘˜ ÂÁÎ·Ù¿ÛÙ·ÛË˜, ÚÔÛˆÚÈÓÔ‡˜. AÚˆÁÔ› ÛÙËÓ ÂÓÙ‡ˆÛË ·˘Ù‹ ‹Ù·Ó ÔÈ ÂÈÎfiÓÂ˜ Ô˘ ·Ó·Î¿Ï˘Ù·Ó, ÔÈ ÔÔ›Â˜ ‰ÂÓ ‰È¤ÊÂÚ·Ó ÔÏ‡ ·fi ÂÎÂ›ÓÂ˜ ÙË˜ ·ÙÚ›‰·˜ ÙÔ˘˜. ™‡ÌÊˆÓ· ÌÂ ÙË ‰È·›ÛÙˆÛË ÙÔ˘ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡ F. Braudel: OÙ·Ó ‚Ï¤ÂÈ Î·ÓÂ›˜ ÛÙÔ MÂÍÈÎfi Ó· ÂÚÓÔ‡Ó ÔÈ ¯ˆÚÈÎÔ› Â¿Óˆ ÛÂ Á·˚‰Ô‡ÚÈ·, ¯ˆÚ›˜ Ó· ÙÔ ı¤ÏÂÈ Ê¤ÚÓÂÈ ÛÙÔÓ ÓÔ˘ ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘˜ Î·È ÙÔ›· ·fi ÙË MÂÛfiÁÂÈÔ. K·È Ù¤ÙÔÈÂ˜ Â˘Î·ÈÚ›Â˜ ¤¯ÂÈ ÔÏÏ¤˜. ·fi ÙËÓ IÛ·Ó›·. AÓ·Ï¿Ì‚·ÓÂ Â›ÛË˜ Ó· Ù· Î·Ù·¯ˆÚÂ› ÛÂ ‚È‚Ï›·, ÛÂ ÂÚ›ÙˆÛË Ô˘ ·Ô˘Û›·˙·Ó ÔÈ ·ÚÌfi‰ÈÔÈ ˘¿ÏÏËÏÔÈ. ¶ÚÈÓ ·Ó·Ï¿‚ÂÈ ÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ ÂÏÂÁÎÙ‹, Î·È Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤Ó· ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô 1525–1530, Ô M·ÓÔ˘¤Ï °ÎÚÈ¤ÁÔ Â›¯Â Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ÛÂÈ ÙÚ›· Ù·Í›‰È· ÌÂÙ·Í‡ IÛ·Ó›·˜ Î·È MÂÍÈÎÔ‡.

AÏ¤Í·Ó‰ÚÔ˜ M·˘ÚÔÎ¤Ê·ÏÔ˜ AÍ›˙ÂÈ Ó· ÛÙ·ıÔ‡ÌÂ ÛÙÔ ˘ÂÚfiÓÙÈÔ Ô‰ÔÈÔÚÈÎfi ÂÓfi˜ ¶·ÙÚÈÓÔ‡, ÙÔ˘ AÏ¤Í·Ó‰ÚÔ˘ M·˘ÚÔÎ¤Ê·ÏÔ˘, Ô ÔÔ›Ô˜ ÁÂÓÓ‹ıËÎÂ Á‡Úˆ ÛÙ· 1532 Î·È ¤ı·ÓÂ ÙÔ 1617. ™Â ÌÈÎÚ‹ ËÏÈÎ›· –ÌÂÙ·Í‡ ÙˆÓ ÂÙÒÓ 1547 Î·È 1552– Î·Ù¤Ê˘ÁÂ ÛÙÈ˜ ÈÛ·ÓÈÎ¤˜ ÎÙ‹ÛÂÈ˜ ÙË˜ IÙ·Ï›·˜, ÁÈ· Ó· Î·Ù·Ù·ÁÂ› ÛÙÈ˜ ÛÙÚ·ÙÈˆÙÈÎ¤˜ ÌÔÓ¿‰Â˜ ÙË˜ ™ÈÎÂÏ›·˜, ÛÙÈ˜ ÔÔ›Â˜ Â›¯·Ó ÛÙÚ·ÙÔÏÔÁËıÂ› Î·È ¿ÏÏÔÈ Ê˘Á¿‰Â˜ ·fi ÙËÓ

¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ. ™Ù· 1550 ÂÚ›Ô˘ ÙÔÓ Û˘Ó·ÓÙ¿ÌÂ Ó· ˘ËÚÂÙÂ› ÛÙÈ˜ ÓËÔÔÌ¤˜ Ô˘ ËÁ·ÈÓÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ÌÂÙ·Í‡ ÙÔ˘ ¶·Ï·ÈÔ‡ Î·È ÙÔ˘ N¤Ô˘ KfiÛÌÔ˘, ·ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ÙËÓ ÂÚ›ÊËÌË carrera de Indias. TÔ 1565 Û˘ÌÌÂÙÂ›¯Â ÛÙÔ ÂÎÛÙÚ·ÙÂ˘ÙÈÎfi ÛÒÌ· ÙÔ˘ ÂÍÂÚÂ˘ÓËÙ‹ ¶¤‰ÚÔ Meléndez de Avilés (1519–1574), Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ Ì¤ÚÔ˜ ÛÙÈ˜ ÈÛ·ÓÔÁ·ÏÏÈÎ¤˜ Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÂÈ˜ Ô˘ ÛËÌÂÈÒıËÎ·Ó ÛÙÈ˜ ·Ó·ÙÔÏÈÎ¤˜ ·ÎÙ¤˜ ÙË˜ ºÏfiÚÈÓÙ·. TÔ ÈÔ ÂÓ‰È·Ê¤ÚÔÓ ÛÙÔÈ¯Â›Ô Â›Ó·È fiÙÈ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô 1566–1567 Ô M·˘ÚÔÎ¤Ê·ÏÔ˜, ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ 25 È¤ˆÓ, ÂÚÈfi‰Â˘ÛÂ ÛÙËÓ KÔ‡‚· Î·È ÛÙÔ MÂÍÈÎfi, Â›ÙÂ ÚÔ˜ ·Ó·˙‹ÙËÛË ÌÂÙ·ÏÏÂÈÔÊfiÚˆÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ Â›ÙÂ ÌÂ ÛÎÔfi Ó· ˘ÔÙ¿ÍÂÈ fiÛÔ˘˜ Èı·ÁÂÓÂ›˜ ‰ÂÓ Â›¯·Ó ·Ô‰Â¯ıÂ› ÙËÓ ÈÛ·ÓÈÎ‹ Î˘ÚÈ·Ú¯›·. OÈ ÂÚÈÏ·Ó‹ÛÂÈ˜ ÙÔ˘ M·˘ÚÔÎ¤Ê·ÏÔ˘ Û˘ÓÂ¯›-

ÛÙËÎ·Ó ÛÙÈ˜ ºÈÏÈ›ÓÂ˜, fiÔ˘ ·Ú¤ÌÂÈÓÂ ·ÚÎÂÙ¿ ¯ÚfiÓÈ·. YÛÙÂÚ· ·fi ÔÏÏ¤˜ ÂÚÈÏ·Ó‹ÛÂÈ˜ Â¤ÛÙÚÂ„Â ÙÔ 1593 ÛÙË M·‰Ú›ÙË, ··ÈÙÒÓÙ·˜ ·ÓÙ·ÌÔÈ‚‹ ÁÈ· ÙÈ˜ ˘ËÚÂÛ›Â˜ ÙÔ˘. AÔ‰ÂÈÎÙÈÎfi ÙˆÓ ÔÏ‡ÙÈÌˆÓ ˘ËÚÂÛÈÒÓ Ô˘ ÎÚ›ıËÎÂ fiÙÈ Â›¯Â ÚÔÛÊ¤ÚÂÈ Â›Ó·È ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ÙÂÏÈÎ¿ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛÂ ÙË ÌÈÛıÔ‰ÔÛ›· ÙÔ˘ ÂÊ’ fiÚÔ˘ ˙ˆ‹˜ ·fi Ù· Ù·ÌÂ›· ÙË˜ ™ÈÎÂÏ›·˜, Ë ÔÔ›· ·ÓÂÚ¯fiÙ·Ó ÛÂ 12 ÛÎÔ‡‰· ÙÔÓ Ì‹Ó·.

EÓ· ·ÎfiÌË Ù·Í›‰È H Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙˆÓ KÚËÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË ÙÔ˘ MÂÍÈÎÔ‡ ı· Ú¤ÂÈ ·ÛÊ·ÏÒ˜ Ó· Û˘Û¯ÂÙÈÛÙÂ› ÌÂ ÙË ÁÂˆÁÚ·ÊÈÎ‹ ı¤ÛË Î·È Ù· ÚÔ˚fiÓÙ· ÙÔ˘ ÙfiÔ˘ ÙË˜ Î·Ù·ÁˆÁ‹˜ ÙÔ˘˜. H KÚ‹ÙË ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ·˘Ù‹ ·ÔÙÂÏÔ‡ÛÂ ¤Ó·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ˘˜ ÂÌÔÚÈÎÔ‡˜

H

K A £ H M E P I N H

B

EÓ‰ÂÈÎÙÈÎ‹ ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· S. G. Canoutas, «Christopher Columbus, a Greek Nobleman», New York 1943. I. K. Xασιώτης, «Σχέσεις Eλλήνων και Iσπανών στα χρνια της Tουρκοκρατίας», Θεσσαλονίκη 1969. I. K. Xασιώτης, Eιδήσεις για Πατρινούς φυγάδες στην Kάτω Iταλία κατά τον IΣT΄ και IZ΄ αιώνα, «Tμος τιμητικς K. N. Tριανταφύλλου», τμ. A΄, Πάτρα 1990. Costas P. Kyrris, Sur quelques Cretois qui ont participé à la conquête du Mexique, «Πεπραγμένα του Γ΄ Διεθνούς Kρητολογικού Συνεδρίου», τ. B΄, Aθήνα 1974, 149–154. X. Δ. Λάζος, «΄Eλληνες στην ανακάλυψη και εξερεύνηση της Aμερικής», Aθήνα 1990.

K Y P I A K H

6

I A N O Y A P I O Y

2 0 0 2

21

Eνας Kρητικ ς Tου K fl™Δ∞ °. T ™π∫¡Õ∫∏ Iστορικο IBE/EIE

T

O 1527, Ë ÔÏÈÁÔÌÂÏ‹˜ ÔÌ¿‰· Ô˘ Â›¯Â Û˘ÁÎÚÔÙ‹ÛÂÈ Ô ºÚ·Óı›ÛÎÔ ¶È˙¿ÚÔ (1471-1541) ÁÈ· ÙËÓ ÂÍÂÚÂ‡ÓËÛË ÙˆÓ ·ÎÙÒÓ ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡, ‚Ú¤ıËÎÂ ÛÂ ÌÂÁ¿ÏÔ ‰›ÏËÌÌ·. TÔ ÏÔ›Ô, ÛÙÔ ÔÔ›Ô Â›¯Â ÂÈ‚È‚·ÛÙÂ›, ·ÁÎ˘ÚÔ‚fiÏËÛÂ ÛÙÔ ÏÈÌ¿ÓÈ ÙÔ˘ TÔ˘Ì¤˙. ¶·Ú¿ ÙÈ˜ ÊÈÏÈÎ¤˜ ‰È·ı¤ÛÂÈ˜ ÙˆÓ ÓÙfiÈˆÓ Î·ÓÂ›˜ ‰ÂÓ ‹ÍÂÚÂ ÙÈ ı· Û˘Ó¤‚·ÈÓÂ ÌfiÏÈ˜ Î·Ù¤‚·ÈÓ·Ó ÔÈ ¿Ó‰ÚÂ˜. TÈ˜ ÎÚ›ÛÈÌÂ˜ ·˘Ù¤˜ ÒÚÂ˜ Ë ÛÙ¿ÛË ÂÓfi˜ Ì¤ÏÔ˘˜ ÙÔ˘ ÏËÚÒÌ·ÙÔ˜ ·¤‚Ë Î·ıÔÚÈÛÙÈÎ‹. O ÙÔÏÌËÚfi˜ ¿Ó‰Ú·˜ ‹Ù·Ó Griego Î·È ÔÓÔÌ·˙fiÙ·Ó Pedro de Candia. °ÓˆÚ›˙ÔÓÙ·˜ ÙÈ˜ Û˘Ó¤ÂÈÂ˜ ÙË˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ¿˜ ÙÔ˘, ÚÔı˘ÌÔÔÈ‹ıËÎÂ Ó· ·Ó·Ï¿‚ÂÈ ÙË ‰‡ÛÎÔÏË ·ÔÛÙÔÏ‹. TÔ ÂÈ¯Â›ÚËÌ· Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔ›ËÛÂ ÁÈ· Ó· Î¿Ì„ÂÈ ÙËÓ ·ÓÙ›ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ·ÊÔÏÈÛÙÈÎfi: «AÓ Âı¿Óˆ, ı· ¯¿ÛÂÈ˜ ·ÎfiÌË ¤Ó·Ó ¿Ó‰Ú·, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ ÛËÌ·Û›·. AÓ fiÌˆ˜ ÂÙ‡¯ˆ, Ë Ó›ÎË ÛÔ˘ ı· Â›Ó·È ·ÎfiÌË ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË». °È· ÙÈ˜ ÂfiÌÂÓÂ˜ ÎÈÓ‹ÛÂÈ˜ ÙÔ˘, È‰È·›ÙÂÚ· ·ÔÎ·Ï˘ÙÈÎ‹ Â›Ó·È Ë Ì·ÚÙ˘Ú›· ÙÔ˘ ÁÓˆÛÙÔ‡ IÛ·ÓÔ·ÌÂÚÈÎ·ÓÔ‡ Û˘ÁÁÚ·Ê¤· Galcilaso de la Vega (15401615). XˆÚ›˜ Î·ı˘ÛÙ¤ÚËÛË, ÊfiÚÂÛÂ ÙËÓ ÂÈ‚ÏËÙÈÎ‹ ·ÓÔÏ›· ÙÔ˘, ÚÔÛ·ÚÙÒÓÙ·˜ ÙÔ Û·ı› ÛÙË ˙ÒÓË ÙÔ˘. MÂ ÙÔ ·ÚÈÛÙÂÚfi ÙÔ˘ ¯¤ÚÈ ÎÚ¿ÙËÛÂ ÙËÓ Î·ÏÔÁ˘·ÏÈÛÌ¤ÓË ·ÙÛ¿ÏÈÓË ·Û›‰· ÙÔ˘ Î·È ÌÂ ÙÔ ‰ÂÍ› ÙÔ˘ ¤Ó· Í‡ÏÈÓÔ ÛÙ·˘Úfi Ì‹ÎÔ˘˜ ÙÚÈÒÓ Ô‰ÈÒÓ. AÔ¯·ÈÚ¤ÙËÛÂ ÙÔ˘˜ Û˘ÓÙÚfiÊÔ˘˜ ÙÔ˘ Î·È Î·Ù¤‚ËÎÂ ıÚÈ·Ì‚Â˘ÙÈÎ¿ ÛÙËÓ ·ÎÙ‹. OÈ ÓÙfiÈÔÈ ÂÍÂÏ¿ÁËÛ·Ó ·fi ÙÔ ı¤·Ì· Ô˘ ·ÓÙ›ÎÚÈ˙·Ó. AÓ·ÚˆÙÈfiÓÙÔ˘Û·Ó ·Ó ‹Ù·Ó £Âfi˜ ‹ ¿ÓıÚˆÔ˜ Ô ÁÂÓÂÈÔÊfiÚÔ˜ ¿Ó‰Ú·˜ Ô˘ ÂÚ¯fiÙ·Ó ÚÔ˜ ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘˜. TÂÏÈÎ¿ ÔÈ Á¤ÚÔÈ ÙË˜ fiÏË˜ ·ÔÊ¿ÛÈÛ·Ó Ó· ÂÏÂ˘ıÂÚÒÛÔ˘Ó ¤Ó· ÏÈÔÓÙ¿ÚÈ Î·È ÌÈ· Ù›ÁÚË Ô˘ Ê‡Ï·Á·Ó ÁÈ· ÙÔÓ ‚·ÛÈÏÈ¿ ÙÔ˘˜. ¶ÚÔ˜ ¤ÎÏËÍË fiÌˆ˜ fiÏˆÓ Ù· ¿ÁÚÈ· ˙Ò· Í¿ÏˆÛ·Ó ÛÙ· fi‰È· ÙÔ˘ ·Ú¿ÍÂÓÔ˘ ÂÈÛÎ¤ÙË. EÓı·ÚÚ˘Ì¤ÓÔ˜ ÂÎÂ›ÓÔ˜, ¤ÛÎ˘„Â Î·È ¿Ú¯ÈÛÂ Ó· Ù· ¯·˚‰Â‡ÂÈ. KÚ·ÙÒÓÙ·˜ ÙÔÓ ÛÙ·˘Úfi ¿Óˆ ·fi Ù· ÎÔÚÌÈ¿ ÙÔ˘˜ ‹ıÂÏÂ Ó· ‰Â›ÍÂÈ fiÙÈ ÔÈ È‰ÈfiÙËÙÂ˜ ÙÔ˘ ÂÌ‚Ï‹Ì·ÙÔ˜ Î·ıÈÛÙÔ‡Û·Ó ·Î›Ó‰˘Ó· Ù· ¿ÁÚÈ· ıËÚ›·. OÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ, ÂÂÈÛÌ¤ÓÔÈ fiÙÈ ¤Êı·ÛÂ ·fi ÙÔÓ Ô˘Ú·Ófi Ô ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ HÏÈÔ˘, ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ÙÔÓ Ï·ÙÚÂ‡Ô˘Ó. TÔÓ Ô‰‹ÁËÛ·Ó ÛÙÔÓ Ó·fi ÙÔ˘˜ Î·È ÛÙ· ‰È·ÌÂÚ›ÛÌ·Ù· ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈÎÔ‡ ·Ï·ÙÈÔ‡. OÏ· ‹Ù·Ó ÛÎÂ·ÛÌ¤Ó· ÌÂ ¯Ú˘Û¿ÊÈ. «K·È ÌÔÏÔÓfiÙÈ Ô ¯ÚÈÛÙÈ·Ófi˜ ·˘Ùfi˜ Â›¯Â Î·Ù·Ï‹ÍÂÈ ÙÔ˘˜ IÓ‰È¿ÓÔ˘˜, Î·È ÂÎÂ›ÓÔÈ, ÌÂ ÙË ÛÂÈÚ¿ ÙÔ˘˜, ÙÔÓ Î·Ù¤ÏËÍ·Ó ·ÎfiÌË ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ», Û¯ÔÏÈ¿˙ÂÈ ÎÏÂ›ÓÔÓÙ·˜ ÙÔ Û¯ÂÙÈÎfi ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ Ô de la Vega. EÈÛÙÚ¤ÊÔÓÙ·˜ ÛÙÔ ÏÔ›Ô Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜, ‰ÈËÁ‹ıËÎÂ ÛÙÔ˘˜ Û˘ÓÙÚfiÊÔ˘˜ ÙÔ˘ ÏÂÙÔÌÂÚÒ˜ fi,ÙÈ Â›¯Â ‰ÂÈ Î·-

H O πρτος πρεσβευτ ς του Iνκα Oυασκρ συναντται με τους Iσπανος.

H Aνακ ρυξη του Mνκο Iνκα αυτοκρτορα στο Kοσκο.

22

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

6

I A N O Y A P I O Y

2 0 0 2

Ù¿ ÙËÓ ÂÚÈ‹ÁËÛ‹ ÙÔ˘ ÛÙËÓ fiÏË. ¢˘ÛÎÔÏÂ‡ÙËÎÂ ˆÛÙfiÛÔ Ó· ÙÔ˘˜ Â›ÛÂÈ ÁÈ· ÙËÓ ·Ï‹ıÂÈ· ÙˆÓ ÏÂÁÔÌ¤ÓˆÓ ÙÔ˘. MÂ ÎÔÈÓ‹ Û˘ÁÎ·Ù¿ıÂÛË fiÏˆÓ ·ÔÊ·Û›ÛÙËÎÂ Ë ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÛÙÔÓ ¶·Ó·Ì¿. ¢ÂÓ ¯ÚÂÈ·˙fiÙ·Ó Ó· Û˘ÓÂ¯›ÛÔ˘Ó ÙÔ ·Ó·ÁÓˆÚÈÛÙÈÎfi Ù·Í›‰È ÙÔ˘˜, ÙÔ ÔÔ›Ô ·Ô‰Â›¯ÙËÎÂ ÂÈÙ˘¯ËÌ¤ÓÔ. TÔ ÂÂÈÛfi‰ÈÔ Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚıËÎÂ ÂÚÈ¤¯ÂÈ ÙÈ˜ ÁÓÒÚÈÌÂ˜ ÛÂ ·Ó¿ÏÔÁ· ÎÂ›ÌÂÓ· ˘ÂÚ‚ÔÏ¤˜. ™ËÌ·Û›· fiÌˆ˜ ¤¯ÂÈ ÙÔ ÙÂÏÈÎfi ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ·, ÁÈ· ÙÔ ÔÔ›Ô ‰ÂÓ Ù›ıÂÙ·È Î·Ì›· ·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÛË. OÏÔÈ ÔÈ ÌÂÏËÙËÙ¤˜ ÙË˜ ÂÚÈfi‰Ô˘, ·Ú¿ ÙÈ˜ ÂÈÌ¤ÚÔ˘˜ ‰È·ÊÔÚÔÔÈ‹ÛÂÈ˜ ÙÔ˘˜, Û˘ÁÎÏ›ÓÔ˘Ó ÛÙË ‰È·›ÛÙˆÛË fiÙÈ Ë ·Ô‚›‚·ÛË ÙˆÓ IÛ·ÓÒÓ ÛÙÔ TÔ˘Ì¤˙ Î·È Ë ÚÔÒıËÛ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ Â˘Ú‡ÙÂÚË ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡ ÂÈÙÂ‡¯ıËÎÂ ÛÂ ¤Ó· ÌÂÁ¿ÏÔ ‚·ıÌfi ¯¿ÚË ÛÂ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ ÚÒÙË, ÂÓÙ˘ˆÛÈ·Î‹ Î¿ıÔ‰Ô.

MÈ· ÂÚÈÂÙÂÈÒ‰Ë˜ ˙ˆ‹ ¶ÔÈÔ˜ ‹Ù·Ó fiÌˆ˜ ÂÎÂ›ÓÔ˜ Ô ı·ÚÚ·Ï¤Ô˜ ¿Ó‰Ú·˜ Ô˘ -·„ËÊÒÓÙ·˜ ÙÔÓ Î›Ó‰˘ÓÔ- Î·Ù¤‚ËÎÂ ÛÙÔ Â¯ıÚÈÎfi ÂÈ‚¿ÏÏÔÓ ÙÔ˘ TÔ˘Ì¤˙; OÈ ËÁ¤˜ ÙË˜ ÂÔ¯‹˜ Â·ÓÂÈÏËÌÌ¤Ó· Î¿ÓÔ˘Ó ÏfiÁÔ ÁÈ’ ·˘ÙfiÓ. ¶¿ÓÙÔÙÂ fiÌˆ˜ Î·Ù¿ ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÚfiÔ: «Pedro de Candia». MÂ ÙËÓ ·Ó·ÊÔÚ¿ ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ˘ ÔÓfiÌ·ÙÔ˜ Î·È ÙÔ˘ ÙfiÔ˘ Î·Ù·ÁˆÁ‹˜ ÙÔ˘. ™ËÌÂÈÒÓÂÙ·È fiÙÈ ÌÂ ÙË ‰È·Ù‡ˆÛË «Candia» -ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÂÎÂ›ÓË- ‰ËÏˆÓfiÙ·Ó ÙfiÛÔ ÙÔ ÓËÛ› ÙË˜ KÚ‹ÙË˜ fiÛÔ Î·È Ë fiÏË ÙÔ˘ X¿Ó‰·Î·. ™ÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛ‹ Ì·˜, Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ ÈÛ¯‡ÂÈ ÙÔ ÚÒÙÔ. T· ÛÙÔÈ¯Â›· Ô˘ ‰È·ı¤ÙÔ˘ÌÂ ÁÈ· ÙÈ˜ ÚÒÙÂ˜ ‰ÂÎ·ÂÙ›Â˜ ÙË˜ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘ ¶¤ÙÚÔ˘ ÙÔ˘ KÚËÙÈÎÔ‡ Â›Ó·È ·ÂÏÈÛÙÈÎ¿ Ï›Á·, ÛÂ ÛËÌÂ›Ô ÒÛÙÂ Ó· Â›Ó·È ˘·ÚÎÙfi˜ Ô Î›Ó‰˘ÓÔ˜ Ï¿ıÔ˘˜. º¤ÚÂÙ·È Ó· ÁÂÓÓ‹ıËÎÂ ÛÙÔÓ X¿Ó‰·Î· Ù· ¯ÚfiÓÈ· 1492-1493. O ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘ ‹Ù·Ó Ó·˘ÙÈÎfi˜ Î·È Ë ÌËÙ¤Ú· ÙÔ˘ Ù·ÂÈÓ‹˜ Î·Ù·ÁˆÁ‹˜. M¤ÓÔÓÙ·˜ ÔÚÊ·Ófi˜ ÛÂ ÌÈÎÚ‹ ËÏÈÎ›·, ÚÔÛÙ·ÙÂ‡ÙËÎÂ ·fi Î¿ÔÈÔ Á‡ÊÙÔ Ô˘ ·ÛÎÔ‡ÛÂ ÙÔ Â¿ÁÁÂÏÌ· ÙÔ˘ ÛÈ‰ËÚÔ˘ÚÁÔ‡, fiÔ˘ Î·È ¤Ì·ıÂ ÙËÓ Ù¤¯ÓË. OÙ·Ó ÌÂÁ¿ÏˆÛÂ, ÂÈ‚È‚¿ÛÙËÎÂ ÛÂ ‚ÂÓÂÙÈÎfi ÏÔ›Ô, fiÔ˘ Î·Ù·ÛÎÂ‡·˙Â ·ÓÔÏ›Â˜. TÔ ‚ÂÓÂÙÈÎfi Î·Ú¿‚È fiÌˆ˜ Û˘ÓÂÏ‹ÊıË ·fi ÎÔ˘ÚÛ¿ÚÔ˘˜ ÙË˜ M·ÚÌ·ÚÈ¿˜ Î·È ¤ÙÛÈ Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜ ‚Ú¤ıËÎÂ ÛÙÔ AÏÁ¤ÚÈ. EÎÂ›, ÏfiÁˆ ÙˆÓ ÁÓÒÛÂÒÓ ÙÔ˘, ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ıËÎÂ ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù·ÛÎÂ˘‹ ˘ÚÔ‚fiÏˆÓ. YÛÙÂÚ· ·fi ·È¯Ì·ÏˆÛ›· ÙÚÈÒÓ ¯ÚfiÓˆÓ Î·ÙfiÚıˆÛÂ Ó· ‰Ú·ÂÙÂ‡ÛÂÈ ÌÂ ÔÚÈÛÌ¤ÓÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ Û˘ÓÙÚfiÊÔ˘˜ ÙÔ˘. MÂ ÙÔ Ï·Ù›ÓÈ Ô˘ ¤ÎÏÂ„·Ó ¤Ú·Û·Ó ÛÙËÓ IÛ·Ó›·. O ºÒÙË˜ KfiÓÙÔÁÏÔ˘, ÛÙËÚÈÁÌ¤ÓÔ˜ Ì¿ÏÏÔÓ ÛÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈÎ‹ Ê·ÓÙ·Û›· ÙÔ˘ ·Ú·Ì˘ı¿, ‰›ÓÂÈ ÏÂÙÔÌÂÚ¤ÛÙÂÚÂ˜ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· Ù· ·È‰ÈÎ¿ ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ ¶¤ÙÚÔ˘ ÙÔ˘ KÚËÙÈÎÔ‡, ÔÈ ÔÔ›Â˜ Ú¤ÂÈ Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÔÓÙ·È ÌÂ ÂÈÊ‡Ï·ÍË. H ·¯Ï‡ ÙÔ˘ Ì‡ıÔ˘ ÙÔ˘ ‰·ÈÌfiÓÈÔ˘ KÚËÙÈÎÔ‡ Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ ÙÔÓ ÂËÚ¤·ÛÂ Â˘ÂÚÁÂÙÈÎ¿.

στην κατ κτηση του Περο AÛ¯ÂÙ· ÌÂ ÙËÓ ÔÚıfiÙËÙ· ÙˆÓ ·Ú·¿Óˆ, ‰ÂÓ ı· ·Â›¯·ÌÂ Ì·ÎÚÈ¿ ·fi ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ·Ó ˘ÔÛÙËÚ›˙·ÌÂ fiÙÈ Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜ ·ÔÙÂÏÂ› Ù˘ÈÎfi ‰Â›ÁÌ· ·ÓıÚÒÔ˘ ÙÔ˘ Î·ÈÚÔ‡ ÙÔ˘. OÈ È‰ÈfiÌÔÚÊÂ˜ ÔÏÈÙÈÎ¤˜ Û˘Óı‹ÎÂ˜ Ô˘ ÂÈÎÚ·ÙÔ‡Û·Ó ÛÙËÓ AÓ·ÙÔÏÈÎ‹ MÂÛfiÁÂÈÔ –ÌÂ ÙË BÂÓÂÙ›· Î·È ÙËÓ OıˆÌ·ÓÈÎ‹ A˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· Ó· ÂÚ›˙Ô˘Ó ÁÈ· ÙË ‰ÈÂÎ‰›ÎËÛË ÙÔ˘ ¯ÒÚÔ˘– Û˘¯Ó¿ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Û·Ó ·ÛÊ˘Í›· ÛÂ ÔÚÈÛÌ¤ÓÔ˘˜. H ·Ó·Î¿Ï˘„Ë ÙÔ˘ N¤Ô˘ KfiÛÌÔ˘ ‹Ù·Ó Ë Â˘Î·ÈÚ›· Ô˘ ·Ó·˙ËÙÔ‡Û·Ó ÁÈ· ÙÔ ÍÂ‰›ÏˆÌ· ÙË˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ¿˜ ÙÔ˘˜. TÔ ¿ıÔ˜ ÁÈ· ÁÚ‹ÁÔÚÔ ÏÔ˘ÙÈÛÌfi Î·È ÙËÓ ·fiÎÙËÛË ‰‡Ó·ÌË˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ÙÔ È‰·ÓÈÎfiÙÂÚÔ ‰¤ÏÂ·Ú.O ‰ÚfiÌÔ˜ Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û·Ó Û˘Ó‹ıˆ˜ Ù· ¿ÙÔÌ· ·˘Ù‹˜ ÙË˜ Î·ÙËÁÔÚ›·˜ ÍÂÎÈÓÔ‡ÛÂ ÌÂ ÙÔ ¤Ú·ÛÌ¿ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ IÛ·Ó›·. ™ÙËÓ IÛ·Ó›·, fiÔ˘ ‚Ú¤ıËÎÂ ÙÈ˜ ÚÒÙÂ˜ ‰ÂÎ·ÂÙ›Â˜ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ· Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜, ÚÔÛÏ‹ÊıËÎÂ ·Ú¯ÈÎ¿ ÛÙË B·ÛÈÏÈÎ‹ IÛ·ÓÈÎ‹ ºÚÔ˘Ú¿. T· ÚÔÛfiÓÙ· ÙÔ˘ ·Ô‰Â›¯ÙËÎ·Ó ¯ÚËÛÈÌfiÙ·Ù·. Afi ·Ïfi˜ ˘ÚÔ‚ÔÏËÙ‹˜ ·Ú¯ÈÎ¿, ÂÍÂÏ›¯ÙËÎÂ ÛÂ ·ÍÈˆÌ·ÙÈÎfi, Î·È Û˘ÌÌÂÙÂ›¯Â ÛÙÈ˜ ÈÛ·ÓÈÎ¤˜ ÂÈ¯ÂÈÚ‹ÛÂÈ˜ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ TÔ‡ÚÎˆÓ ÛÙËÓ IÙ·Ï›·, ÛÙÔ ÏÂ˘Úfi ÙÔ˘ ¶¤‰ÚÔ ÓÙÂ ÏÔ˜ P›Ô˜.

TÔ ¤Ú·ÛÌ· ÛÙËÓ AÌÂÚÈÎ‹ TÔ 1527 Ô ¶¤‰ÚÔ ÓÙÂ ÏÔ˜ P›Ô˜, ÌÂ ÂÓÙÔÏ‹ ÙÔ˘ IÛ·ÓÔ‡ ‚·ÛÈÏÈ¿, ·Ó·¯ÒÚËÛÂ ÁÈ· ÙËÓ AÌÂÚÈÎ‹ ÁÈ· Ó· ·ÓÙÈÎ·Ù·ÛÙ‹ÛÂÈ ÙÔÓ Î˘‚ÂÚÓ‹ÙË ÙÔ˘ ¶·Ó·Ì¿ ¶Â‰Ú¿ÚÈ·˜, Ô˘ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈ˙Â ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÌÂ ÙÔ˘˜ IÓ‰È¿ÓÔ˘˜. M·˙› ÙÔ˘ Â›¯Â ÙÔÓ ¶¤ÙÚÔ ÙÔÓ KÚËÙÈÎfi, Ô ÔÔ›Ô˜ ÛÙÔÓ Ó¤Ô ÙfiÔ ÂÁÎ·Ù¿ÛÙ·Û‹˜ ÙÔ˘ ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛÂ ÂÚÁ·ÛÙ‹ÚÈÔ ÔÏÔÔÈ›·˜. ™Â ·˘Ùfi ··Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·Ó ¤ÓÙÂ ÙÂ¯Ó›ÙÂ˜ –ÔÈ ÙÚÂÈ˜ EÏÏËÓÂ˜– Î·Ù·ÛÎÂ˘¿˙ÔÓÙ·˜ fiÏ· ÁÈ· ÙÈ˜ ÈÛ·ÓÈÎ¤˜ ·Ó¿ÁÎÂ˜. O ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜ ¤Ï·‚Â ·ÎfiÌË Ì¤ÚÔ˜ –¿ÓÙ· ˘fi ÙÈ˜ ‰È·Ù·Á¤˜ ÙÔ˘ ¶¤‰ÚÔ ÓÙÂ ÏÔ˜ P›Ô˜– ÛÂ ÔÚÈÛÌ¤ÓÂ˜ ·ÔÛÙÔÏ¤˜ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÓÙfiÈˆÓ. HÙ·Ó Ë ÂÚ›Ô‰Ô˜ Ô˘ ÛÙÔÓ ¯ÒÚÔ ÙÔ˘ ¶·Ó·Ì¿ Û˘Ó¤ÚÚÂ·Ó Î¿ıÂ Â›‰Ô˘˜ Ù˘¯Ô‰ÈÒÎÙÂ˜, ÌÂ ÙËÓ ÂÏ›‰· Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ ÛÂ ÔÏÂÌÈÎ¤˜ ·ÔÛÙÔÏ¤˜, ·fi ÙÈ˜ ÔÔ›Â˜ ı· ·ÔÎfiÌÈ˙·Ó ÙÂÚ¿ÛÙÈ· Î¤Ú‰Ë. AÓ¿ÌÂÛ· ÛÙ· ¿ÏËÛÙ· ÂÎÂ›Ó· ¿ÙÔÌ· ‹Ù·Ó Ô ºÚ·Óı›ÛÎÔ ¶È˙¿ÚÔ Î·È Ô NÙÈ¤ÁÔ AÏÌ¿ÁÚÔ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Â›¯·Ó Û˘ÏÏ¿‚ÂÈ ÙËÓ È‰¤· ÂÍÂÚÂ‡ÓËÛË˜ ÙË˜ ¯ÒÚ·˜ ÓfiÙÈ· ÙÔ˘ MÂÍÈÎÔ‡. ™ÙËÓ ÔÚÔÛÂÈÚ¿ ÙˆÓ AÓ‰ÂˆÓ –ÚÔ˜ ÙÔÓ EÈÚËÓÈÎfi øÎÂ·Ófi– ˘‹Ú¯Â Ë A˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÙˆÓ IÓÎ·˜. O ËÁÂÌfiÓ·˜ IÓÎ· ÂÍÔ˘Û›·˙Â ¤Ó·Ó ÏËı˘ÛÌfi ÔÎÙÒ ÂÎ·ÙÔÌÌ˘Ú›ˆÓ ÂÚ›Ô˘ IÓ‰È¿ÓˆÓ. OÈ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ Ô˘ ˘‹Ú¯·Ó ÁÈ· ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ -·Ó Î·È Û˘ÁÎÂ¯˘Ì¤ÓÂ˜- ¤Î·Ó·Ó ÏfiÁÔ ÁÈ· ÙËÓ ‡·ÚÍË ·Ì‡ıËÙÔ˘ ÏÔ‡ÙÔ˘. O ¶¤‰ÚÔ ÓÙÂ ÏÔ˜ P›Ô˜ ˆÛÙfiÛÔ ‹Ù·Ó ·ÚÓËÙÈÎfi˜ ÛÙÔ ÂÓ‰Â¯fi-

ÌÂÓÔ ·Ó¿ÏË„Ë˜ ÌÈ·˜ Ù¤ÙÔÈ·˜ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›·˜. OÈ ‰‡Ô ÊÈÏfi‰ÔÍÔÈ ¿Ó‰ÚÂ˜ ÔÚÁ¿ÓˆÛ·Ó ÙÔ Î·ÏÔÎ·›ÚÈ ÙÔ˘ 1526 ÌÈ· ÚÒÙË ‰ÈÂÚÂ˘ÓËÙÈÎ‹ ·ÔÛÙÔÏ‹. MÂ ‰‡Ô ÏÔ›·, Ï›ÁÂ˜ ‰ÂÎ¿‰Â˜ ¿Ó‰ÚÂ˜ Î·È ˘ÔÙ˘Ò‰Ë ÂÍÔÏÈÛÌfi Î·ÙÂ˘ı‡ÓıËÎ·Ó ÚÔ˜ ÙÔÓ ÔÙ·Ìfi ™·Ó XÔ˘¿Ó. Afi ÏÂËÏ·Û›Â˜ ÙÔ˘˜ ÛÂ ¯ˆÚÈ¿ ÙË˜ ÂÚÈÔ¯‹˜ Û˘Ó·ÔÎfiÌÈÛ·Ó ÏÔ‡ÛÈ· Ï¿Ê˘Ú·. T· ÌÂÙ¤ÊÂÚÂ ÌÂ ¤Ó· ÏÔ›Ô ÛÙÔÓ ¶·Ó·Ì¿ Ô AÏÌ¿ÁÚÔ ÁÈ· Ó· ÛÙÚ·ÙÔÏÔÁ‹ÛÂÈ Ó¤Ô˘˜ ÌÈÛıÔÊfiÚÔ˘˜. TÔ ¿ÏÏÔ ÏÔ›Ô –ÌÂ ÂÓÙÔÏ‹ ÙÔ˘ ¶È˙¿ÚÔ Ô˘ ÂÚ›ÌÂÓÂ ÛÙÈ˜ ÂÎ‚ÔÏ¤˜ ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡– Û˘Ó¤¯ÈÛÂ ·ÎfiÌË ÈÔ ÓfiÙÈ·. K·Ù¿ ÙËÓ ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ·fi ÙÔ ÓËÛ› °Î¿ÁÈÔ Î·È ÙÔ ·ÎÚˆÙ‹ÚÈÔ ¶·˙¿ÓÙÔ, ÔÈ Èı‡ÓÔÓÙÂ˜ ÌÂÙ¤ÊÂÚ·Ó fiÛÂ˜ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ Î·ÙfiÚıˆÛ·Ó Ó· Û˘ÏÏ¤ÍÔ˘Ó. O NÙÂ ÏÔ˜ P›Ô˜ ·ÚÓ‹ıËÎÂ ÙËÓ ÂÓ›Û¯˘ÛË ÙË˜ ·ÔÛÙÔÏ‹˜, ·ÏÏ¿ ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Î¿ÌÊıËÎÂ. EıÂÛÂ fiÌˆ˜ ˆ˜ ÚÔ¸fiıÂÛË, ÌÂÙ·Í‡ ÙˆÓ ·Ó‰ÚÒÓ Ô˘ ı· ¤‰ÈÓÂ Ó· Â›Ó·È Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜, ÂÂÈ‰‹ ‰È¤ıÂÙÂ ÌÂÁ¿ÏË ÂÌÂÈÚ›· ÛÂ ÔÏÂÌÈÎ¤˜ ÂÈ¯ÂÈÚ‹ÛÂÈ˜ Î·È ÛÙÔ ˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi. O Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓÔ˜ fiÚÔ˜, fiˆ˜ fiÏ· ‰Â›¯ÓÔ˘Ó, Â›¯Â ÙË ÛÎÔÈÌfiÙËÙ¿ ÙÔ˘. O Î˘‚ÂÚÓ‹ÙË˜ ÙÔ˘ ¶·Ó·Ì¿ ÂÈı˘ÌÔ‡ÛÂ Ó· ¤¯ÂÈ Û·Ê‹ ÂÈÎfiÓ· ÁÈ· Ù· ‰È·‰Ú·Ì·ÙÈ˙fiÌÂÓ·

Î·È ÌfiÓÔ ¤Ó·Ó ¤ÌÈÛÙfi ÙÔ˘ ÚfiÛˆÔ ÌÔÚÔ‡ÛÂ Ó· ÙÔ˘ ÙËÓ ÂÍ·ÛÊ·Ï›ÛÂÈ. YÛÙÂÚ· ·fi ÙËÓ ¿ÊÈÍË ÌÂ 80 ¿Ó‰ÚÂ˜ ÙÔ˘ AÏÌ¿ÁÚÔ, Ë ·ÔÛÙÔÏ‹ Û˘Ó¤¯ÈÛÂ ÙËÓ ÔÚÂ›· ÙË˜ ÚÔ˜ NfiÙÔ. T· ÏÔ›· ÙË˜ fiÌˆ˜ ‰ÂÓ Î·ÙfiÚıˆÛ·Ó Ó· ·ÁÎ˘ÚÔ‚ÔÏ‹ÛÔ˘Ó ÛÂ Î·Ó¤Ó· ÛËÌÂ›Ô. ¶Ï‹ıÔ˜ IÓ‰È¿ÓˆÓ ÂÌfi‰È˙·Ó ÙËÓ ·Ô‚›‚·ÛË ÛÙÔ˘˜ IÛ·ÓÔ‡˜. TÔ ÎÏ›Ì· ÌÂÙ·Í‡ ÙˆÓ ÏËÚˆÌ¿ÙˆÓ ÙˆÓ ÏÔ›ˆÓ ¿Ú¯ÈÛÂ Ó· ÂÈ‰ÂÈÓÒÓÂÙ·È. EÙÛÈ ÎÚ›ıËÎÂ ÛÎfiÈÌÔ Ó· ÂÈÛÙÚ¤„ÂÈ Í·Ó¿ ÛÙÔÓ ¶·Ó·Ì¿ Ô AÏÌ¿ÁÚÔ ÁÈ· ÂÓÈÛ¯‡ÛÂÈ˜. O ¶È˙¿ÚÔ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ıËÎÂ ÛÙÔ ÓËÛ› °Î¿ÁÈÔ, ÂÚÈÌ¤ÓÔÓÙ·˜ ÙÔÓ Û‡ÓÙÚÔÊfi ÙÔ˘. MfiÏÈ˜ ÏËÚÔÊÔÚ‹ıËÎÂ ÙÔ ·ÚÓËÙÈÎfi ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ô NÙÂ ÏÔ˜ P›Ô˜ ¤ÛÙÂÈÏÂ ÏÔ›Ô ÛÙÔÓ ¶È˙¿ÚÔ ÌÂ ÙËÓ ÂÓÙÔÏ‹ Ó· ÂÈÛÙÚ¤„ÂÈ ›Ûˆ. OÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ÛÙÚ·ÙÈÒÙÂ˜, ÂÍ·ÓÙÏËÌ¤ÓÔÈ ·fi ÙÈ˜ Î·ÎÔ˘¯›Â˜, ¤‰ÂÈÍ·Ó ·Ó·ÎÔ˘ÊÈÛÌ¤ÓÔÈ ·fi ÙËÓ ÚfiÙ·ÛË. O ¶È˙¿ÚÔ, ˆÛÙfiÛÔ, ‰ÂÓ Î¿ÌÊıËÎÂ. EÎÓÂ˘ÚÈÛÌ¤ÓÔ˜, fiˆ˜ Ì·ÚÙ˘ÚÔ‡Ó ÔÈ ËÁ¤˜, ¯¿Ú·ÍÂ ÌÂ ÙÔ Í›ÊÔ˜ ÙÔ˘ ÌÈ· ÁÚ·ÌÌ‹ ÛÙËÓ ¿ÌÌÔ Î·È ‰Â›¯ÓÔÓÙ·˜ ÚÔ˜ NfiÙÔ ¤ıÂÛÂ ÛÙÔ˘˜ Û˘ÓÙÚfiÊÔ˘˜ ÙÔ˘ ÙÔ ÂÚÒÙËÌ·: «E‰Ò Â›Ó·È ÙÔ ¶ÂÚÔ‡ Î·È ÔÈ ıËÛ·˘ÚÔ› ÙÔ˘. EÎÂ› Ô ¶·Ó·Ì¿˜ Î·È Ë ÊÙÒ¯ÂÈ· ÙÔ˘. ¢È·Ï¤ÍÙÂ. EÁÒ Ë-

Petro de Candia: ™‡ÓÙÚÔÊÔ˜ Î·È ·ÓÙ›·ÏÔ˜ ÙÔ˘ ¶È˙¿ÚÔ ÛÙËÓ Î·Ù¿Ï˘ÛË ÙË˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÙˆÓ IÓÎ·˜

H

K A £ H M E P I N H

B

Á·›Óˆ ÚÔ˜ ÓfiÙÔ». MfiÓÔ fiÌˆ˜ ‰ÂÎ·ÙÚ›· ¿ÙÔÌ· ÙÔÓ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó. AÓ¿ÌÂÛ¿ ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜ Ô˘ –¯ˆÚ›˜ Î·Ó¤Ó·Ó ‰ÈÛÙ·ÁÌfi– ‚Ú¤ıËÎÂ ÚÒÙÔ˜ ÛÙÔ ÏÂ˘Úfi ÙÔ˘ ·Ú¯ËÁÔ‡ ÙÔ˘. TÔ˘˜ ‰ÂÎ·ÙÚÂ›˜ ÂÒÓ˘ÌÔ˘˜ Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó Î·È ÔÚÈÛÌ¤ÓÔÈ ˘ËÚ¤ÙÂ˜ Ô˘ Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·Ó Ì·˙› ÙÔ˘˜ ÊÈÏÈÎ¿, fiˆ˜ Ô Ì·‡ÚÔ˜ M¤˙·, ÛÙÂÓfi˜ Ê›ÏÔ˜ ÙÔ˘ ¶¤ÙÚÔ˘ ÙÔ˘ KÚËÙÈÎÔ‡ ·fi Ù· ¯ÚfiÓÈ· ÙË˜ ÎÔÈÓ‹˜ ·È¯Ì·ÏˆÛ›·˜ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ M·ÚÌ·ÚÈ¿. ™Â ·˘ÙÔ‡˜ ÙÔ˘˜ ÎÔÓÎÈÛÙ·‰fiÚÂ˜ ÔÊÂ›ÏÔÓÙ·È -Î·Ù¿ Î‡ÚÈÔ ÏfiÁÔ- Ù· Û˘ÓÙ·Ú·ÎÙÈÎ¿ ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó. EÈ‚È‚·˙fiÌÂÓË ÛÂ ¤Ó· ÏÔ›Ô Ë ÔÌ¿‰· ÙÔ˘ ¶È˙¿ÚÔ, ÂÁÎ·Ù¤ÏÂÈ„Â ÙÔ °Î¿ÁÈÔ Î·È ·ÁÎ˘ÚÔ‚fiÏËÛÂ ÛÂ ¤Ó· ¿ÏÏÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ÓËÛ›, ÙË °ÔÚÁfiÓ·. MÂ ÌÈ· Û¯Â‰›· Ô˘ Î·Ù·ÛÎÂ‡·Û·Ó Úfi¯ÂÈÚ· Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜ ÌÂ ÙÔ M¤˙·, ·Ó¤Ï·‚·Ó ÙÔ ‰‡ÛÎÔÏÔ ¤ÚÁÔ ÙË˜ Î·ıËÌÂÚÈÓ‹˜ ÂÚÈÔÏ›·˜ ÛÙÔÓ ˆÎÂ·Ófi, ÁÈ· ÙÔÓ ÂÓÙÔÈÛÌfi ‚Ô‹ıÂÈ·˜ ·fi ·Ú·Ï¤ÔÓÙ· ÏÔ›·. YÛÙÂÚ· ·fi Ì‹ÓÂ˜ ¤Êı·ÛÂ Ô AÏÌ¿ÁÚÔ ÌÂ ÙÚÔÊ¤˜, fiÏ· Î·È ÂÏ¿¯ÈÛÙÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙÂ˜. H Î·ÙÒÙÂÚË ÙË˜ ·Ó·ÌÂÓfiÌÂÓË˜ ÂÓ›Û¯˘ÛË ‰ÂÓ ÙfiËÛÂ ÙÔ ËıÈÎfi ÙˆÓ ·ÔÊ·ÛÈÛÌ¤ÓˆÓ ·Ó‰ÚÒÓ. T·ÍÈ‰Â‡ÔÓÙ·˜ ÚÔ˜ NfiÙÔ ¤ÊÙ·Û·Ó ÛÙÔ TÔ˘Ì¤˙. ™ÙËÓ fiÏË ÙˆÓ IÓÎ·˜ Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜ ¤ÌÂÈÓÂ ‰‡Ô Ì¤ÚÂ˜. E›¯Â ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ÌÂÏÂÙ‹ÛÂÈ ÂÍÔÓ˘¯ÈÛÙÈÎ¿ ÙËÓ ·Ì˘ÓÙÈÎ‹ ‰È¿Ù·Í‹ ÙË˜. EÙÛÈ, Ë ÈÛ·ÓÈÎ‹ Â›ıÂÛË Ô˘ ÂÎ‰ËÏÒıËÎÂ Ï›Á· ¯ÚfiÓÈ· ·ÚÁfiÙÂÚ· ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ, ·Ô‰Â›¯ÙËÎÂ Â‡ÎÔÏË ˘fiıÂÛË.

H ÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙË˜ ·ÔÛÙÔÏ‹˜ EÈÛÙÚ¤ÊÔÓÙ·˜ ÛÙÔÓ ¶·Ó·Ì¿ Ô ºÚ·Óı›ÛÎÔ ¶È˙¿ÚÔ ·Ó·˙‹ÙËÛÂ ÂÓÈÛ¯‡ÛÂÈ˜ ÁÈ· ÙËÓ ·Ó¿ÏË„Ë ‰Ú¿ÛË˜ ÛÙÔ ¶ÂÚÔ‡. MÚÔÛÙ¿ ÛÙËÓ ¿ÚÓËÛË ÙÔ˘ Î˘‚ÂÚÓ‹ÙË ¶¤‰ÚÔ ÓÙÂ ÏÔ˜ P›Ô˜ Ó· Û˘Ó·ÈÓ¤ÛÂÈ ÛÂ ÌÈ· Ù¤ÙÔÈ· ÚÔÔÙÈÎ‹, ·ÔÊ¿ÛÈÛÂ ÙËÓ ¿ÓÔÈÍË ÙÔ˘ 1528 Ó· ÌÂÙ·‚Â› ÛÙËÓ IÛ·Ó›·, ÚÔ˜ ÂÓËÌ¤ÚˆÛË ÙË˜ B·ÛÈÏÈÎ‹˜ A˘Ï‹˜. ™ÙÔ Ù·Í›‰È ÙÔ˘, ÙÔÓ Û˘Ófi‰Â˘ÛÂ ˆ˜ ˘·ÛÈÛÙ‹˜ Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ·ÔÎ·Ï‡ÙÂÈ ÙÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÚfiÏÔ Ô˘ ¤·È˙Â Ï¤ÔÓ Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜. YÛÙÂÚ· ·fi ‰È¿ÊÔÚÂ˜ ÂÚÈ¤ÙÂÈÂ˜ Ô ¶È˙¿ÚÔ ¤ÁÈÓÂ ‰ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔ˘˜ ‚·ÛÈÏÂ›˜ ÙË˜ IÛ·Ó›·˜. TÔ ÚÔÙÂÈÓfiÌÂÓÔ Û¯¤‰ÈÔ ÚÔÎ¿ÏÂÛÂ ÙÔ ÂÓ‰È·Ê¤ÚÔÓ ÙÔ˘ K·ÚfiÏÔ˘ Eã. ™ÙË Û˘ÌÊˆÓ›· Ô˘ ˘¤ÁÚ·„Â ÛÙÈ˜ 26 AÚÈÏ›Ô˘ 1529 ÚÔ‚ÏÂfiÙ·Ó Ë ·ÚÔ¯‹ Ù›ÙÏˆÓ Â˘ÁÂÓÂ›·˜ ÛÙÔ˘˜ ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ ÙË˜ ÂÎÛÙÚ·ÙÂ›·˜ Î·Ù¿ÏË„Ë˜ ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡. OÈ ¿Ó‰ÚÂ˜ Ô˘ Â›¯·Ó ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂÈ ÙÔÓ ¶È˙¿ÚÔ Î·È ·Ú¤ÌÂÈÓ·Ó ÛÙË °ÔÚÁfiÓ· -ÌÂÙ·Í‡ ·˘ÙÒÓ ‹Ù·Ó Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜- ·¤ÎÙËÛ·Ó ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ ÙÔ˘ I‰·ÏÁÔ‡. ™ÙÔÓ Û¯Â‰È·ÛÌfi Ô˘ ÍÂÎ›ÓËÛÂ, ÙÔ˘ ·Ó·Ù¤ıËÎÂ Ë Â˘·›ÛıËÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ ‰ÈÔÈÎËÙ‹ ÙÔ˘ ˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡. TÔ ·Í›ˆÌ· ÙÔ‡ ¤‰ÈÓÂ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ·›˙ÂÈ ·ÔÊ·-

K Y P I A K H

6

I A N O Y A P I O Y

2 0 0 2

23

ÛÈÛÙÈÎfi ÚfiÏÔ ÛÙÈ˜ ÂÍÂÏ›ÍÂÈ˜. TÔ ›‰ÈÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜ ‹ÏıÂ ÛÂ Â·Ê‹ ÌÂ ÔÏÏÔ‡˜ Û˘Ì·ÙÚÈÒÙÂ˜ ÙÔ˘ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ IÛ·Ó›· Î·È ÙÔ˘˜ ¤ÂÈÛÂ Ó· ÙÔÓ ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÔ˘Ó ÛÙËÓ ·ÔÛÙÔÏ‹ Ô˘ ı· ·Ó·Ï·Ì‚·ÓfiÙ·Ó. EÙÛÈ ÂÍËÁÔ‡ÓÙ·È ÔÈ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ fiÙÈ ÛÙÈ˜ ÌÂÙ¤ÂÈÙ· ÂÈ¯ÂÈÚ‹ÛÂÈ˜ ‰È¤ıÂÙÂ ÌÈÎÚ‹ ÚÔÛˆÈÎ‹ ÊÚÔ˘Ú¿ ·fi KÚËÙÈÎÔ‡˜, Ë ÔÔ›· ÙÔÓ ‚ÔËıÔ‡ÛÂ ÛÙÔ ˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi Î·È ÛÙËÓ Î·Ù·ÛÎÂ˘‹ ÙˆÓ fiÏˆÓ. °˘Ú›˙ÔÓÙ·˜ ÛÙÔÓ ¶·Ó·Ì¿ Ô ºÚ·Óı›ÛÎÔ ¶È˙¿ÚÔ ‹ÚÂ Ì·˙› ÙÔ˘ ÙÔ˘˜ ·‰ÂÏÊÔ‡˜ ÙÔ˘ XÂÚÓ¿ÓÙÔ, °ÎÔÓı¿ÏÔ Î·È XÔ˘¿Ó. MÂ ÙÔÓ ÚÒÙÔ ‹ÏıÂ –·fi ÙËÓ ·Ú¯‹ Û¯Â‰fiÓ– ÛÂ ·ÓÙÈ·Ú¿ıÂÛË Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜. H ‰È¤ÓÂÍ‹ ÙÔ˘˜, Ô˘ ı· ÔÍ˘ÓıÂ› ÌÂ ÙËÓ ¿ÚÔ‰Ô ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘, ·¤‚Ë ÙÂÏÈÎ¿ ÌÔÈÚ·›·. OÈ ÚÔÛ¿ıÂÈÂ˜ ÙˆÓ ÂfiÌÂÓˆÓ ÌËÓÒÓ ı· ÂÈÎÂÓÙÚˆıÔ‡Ó ÛÙË ÛÙÚ·ÙÔÏfiÁËÛË ÈÎ·ÓÔ‡ ·ÚÈıÌÔ‡ ÛÙÚ·ÙÈˆÙÒÓ Î·È ÛÙËÓ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛË ˘ÚÔÌ·¯ÈÎÒÓ. ™ÙÔ ÚfiÛˆÔ ÙÔ˘ ÊËÌÈÛÌ¤ÓÔ˘ Î·Ù·ÎÙËÙ‹ ÙÔ˘ MÂÍÈÎÔ‡ XÂÚÓ¿ÓÙÔ KÔÚÙ¤˙ ‚Ú‹Î·Ó ÙÔÓ ÔÏ˘ÙÈÌfiÙÂÚÔ Û˘Ì·Ú·ÛÙ¿ÙË.

Ô˘ Â›¯Â ÙÔÔıÂÙ‹ÛÂÈ ÛÙË ÛÎ¿Ï· ÂÓfi˜ ÌÈÎÚÔ‡ ÊÚÔ˘Ú›Ô˘, ÂfiÙÂ˘Â ÙËÓ Ï·ÙÂ›· fiÔ˘ ¤ÁÈÓÂ Ë Û˘Ó¿ÓÙËÛË, Ï‹ÙÙÔÓÙ·˜ Î·›ÚÈ· ÙÔ˘˜ ·ÓÈÎfi‚ÏËÙÔ˘˜ ·ÓÙÈ¿ÏÔ˘˜. MÂÙ¿ ÙË Ì¿¯Ë ÂÈÛËÌÔÔÈ‹ıËÎÂ Ë ÈÛ·ÓÈÎ‹ Î˘ÚÈ·Ú¯›· ÛÙÔ ¶ÂÚÔ‡. O AÙ·Ô˘¿Ï·, Ô˘ Û˘ÓÂÏ‹ÊıË Î·È ˙ËÙÔ‡ÛÂ Ó· ·ÂÏÂ˘ıÂÚˆıÂ›, Î·Ù·‚¿ÏÏÔÓÙ·˜ ÌÈ· ÙÂÚ¿ÛÙÈ· ÔÛfiÙËÙ· ¯Ú˘ÛÔ‡, ÂÍÔÓÙÒıËÎÂ ·ÚÔÛ¯ËÌ¿ÙÈÛÙ· ·fi ÙÔÓ ¶È˙¿ÚÔ. Afi ÙÔÓ ıËÛ·˘Úfi Ô˘ ÂÚÈ‹ÏıÂ ÛÙ· ÈÛ·ÓÈÎ¿ ¯¤ÚÈ· ·˘ÍËÌ¤ÓË ÌÂÚ›‰· ¤Ï·‚Â Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜. KÈ ·˘Ùfi ıÂˆÚ‹ıËÎÂ Ê˘ÛÈÎfi ·ÊÔ‡ –Î·Ù¿ ÁÂÓÈÎ‹ ÔÌÔÏÔÁ›·– Ë Ó›ÎË ÔÊÂÈÏfiÙ·Ó ÛÙÈ˜ ÎÈÓ‹ÛÂÈ˜ ÙÔ˘. TÔ ÂfiÌÂÓÔ ‰È¿ÛÙËÌ· Ô ÓfiÌÈÌÔ˜ ‰È¿‰Ô¯Ô˜ ÙÔ˘ ıÚfiÓÔ˘ M¿ÓÎÔ ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ‰ÔÏÔÊÔÓËÌ¤ÓÔ˘ XÔ˘·ÛÎ¿Ú-

ÚÒÙÂ˜ ·ÓÙÈ‰Ú¿ÛÂÈ˜. ¶ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Â˘ÓÔËÌ¤ÓÔ˜ Ê·ÈÓfiÙ·Ó Ô ºÚ·Óı›ÛÎÔ ¶È˙¿ÚÔ. ™ÙÔÓ NÙÈ¤ÁÔ AÏÌ¿ÁÚÔ ·ÓÙ›ıÂÙ·, ‰ÈÓfiÙ·Ó ÌÈ· ¿ÏÏË ÂÚÈÔ¯‹ ÓÔÙÈfiÙÂÚ·, Ë ÛËÌÂÚÈÓ‹ XÈÏ‹. TÂÏÈÎÒ˜, ÔÈ ‰‡Ô ¿Ó‰ÚÂ˜ ‹Ïı·Ó ÛÂ Û˘ÌÊˆÓ›· Î·È ÙÂÚÌ·Ù›ÛÙËÎÂ ÚÔÛˆÚÈÓ¿ Ë ÎÚ›ÛË ÛÙÈ˜ Û¯¤ÛÂÈ˜ ÙÔ˘˜. H ÂÈ¯Â›ÚËÛË ÙÔ˘ AÏÌ¿ÁÚÔ ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË ÙÔ 1535 ÙÔ˘ ¯ÒÚÔ˘ ‰ÈÎ·ÈÔ‰ÔÛ›·˜ ÙÔ˘ ˘‹ÚÍÂ ÂÚÈÂÙÂÈÒ‰Ë˜ Î·È ‰ÂÓ ·¤ÊÂÚÂ Ù· ÚÔÛ‰ÔÎÒÌÂÓ· ·ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù·. EÎÌÂÙ·ÏÏÂ˘fiÌÂÓÔ˜ ÙËÓ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓË ·Ô˘Û›· ÙˆÓ ‰‡Ô IÛ·ÓÒÓ ËÁÂÙÒÓ ·fi ÙÔ KÔ‡ÛÎÔ ·Ó·ÎËÚ‡¯ÙËÎÂ Ó¤Ô˜ IÓÎ· -Ô M¿ÓÎÔ Â›¯Â ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂÈ ÙÔÓ AÏÌ¿ÁÚÔ Î·È Î·Ù¿ ¿Û· Èı·ÓfiÙËÙ· ¤¯·ÛÂ ÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘- Ô˘ ·Ó¤Ï·‚Â ÁÚ‹ÁÔÚ· ‰Ú¿ÛË. EÓ· ÙÂÚ¿ÛÙÈÔ Ï‹ıÔ˜ -ÔÈ ËÁ¤˜ Î¿ÓÔ˘Ó

H Â‰Ú·›ˆÛË ÛÙÔ ¶ÂÚÔ‡ TÔ ÂÎÛÙÚ·ÙÂ˘ÙÈÎfi ÛÒÌ· ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡ -ÙÔ ÔÔ›Ô ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó 185 ¿Ó‰ÚÂ˜, 37 ¿ÏÔÁ· Î·È 2 Î·ÓfiÓÈ·- ÍÂÎ›ÓËÛÂ ·fi ÙÔÓ ¶·Ó·Ì¿ ÛÙ· Ù¤ÏË I·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1530. H Î·Ù¿ÏË„Ë ÙÔ˘ TÔ˘Ì¤˙ –¯¿ÚË ÛÙËÓ Î·ÙfiÙÂ˘ÛË ÙÔ˘ ¶¤ÙÚÔ˘ ÙÔ˘ KÚËÙÈÎÔ‡– ‹Ù·Ó Â‡ÎÔÏË. T· ÏÔ‡ÛÈ· Ï¿Ê˘Ú· Ô˘ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒıËÎ·Ó ÂÛÙ¿ÏËÛ·Ó ÛÙÔÓ AÏÌ¿ÁÚÔ, Ô ÔÔ›Ô˜ Â›¯Â ·Ú·ÌÂ›ÓÂÈ ÛÙÔÓ ¶·Ó·Ì¿ ·Ó·˙ËÙÒÓÙ·˜ ÂÓÈÛ¯‡ÛÂÈ˜. MÂÁ¿ÏÂ˜ ÔÛfiÙËÙÂ˜ ¯Ú˘ÛÔ‡, ·ÚÁ‡ÚÔ˘ Î·È ÛÌ·Ú·Á‰ÈÒÓ ÂÚÈ‹Ïı·Ó ÛÙÔ˘˜ IÛ·ÓÔ‡˜ ‡ÛÙÂÚ· ·fi ÙËÓ Î·Ù¿ÏË„Ë Î·È ÙË˜ fiÏË˜ KfiÓÎÂ. H ‰È·‚›ˆÛ‹ ÙÔ˘˜ ¿ÓÙˆ˜ Â› Ì·ÎÚfiÓ ÛÂ ¤Ó· ÚˆÙfiÁÓˆÚÔ ÁÈ’ ·˘ÙÔ‡˜ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ Â›¯Â Û˘Ó¤ÂÈÂ˜. K·Ù¿ ÙËÓ ·Ú·ÌÔÓ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ÓËÛ› ¶Ô‡Ó· ÔÚÈÛÌ¤ÓÔÈ ÛÙÚ·ÙÈÒÙÂ˜ ¤ı·Ó·Ó ·fi ·‰ÈÂ˘ÎÚ›ÓÈÛÙË ·Ûı¤ÓÂÈ·. TÔ ÂfiÌÂÓÔ ‰È¿ÛÙËÌ· Ô ¶È˙¿ÚÔ –ÌÂ ·ÚfiÙÚ˘ÓÛË ÙˆÓ Î·ÙÔ›ÎˆÓ ÙÔ˘ TÔ˘Ì¤˙– ÂÍfiÓÙˆÛÂ ÙÔ˘˜ ËÁ¤ÙÂ˜ ÙˆÓ IÓ‰È¿ÓˆÓ. ™Ù·‰È·Î¿, ¿Ú¯ÈÛÂ Ó· ·ÚÂÌ‚·›ÓÂÈ ¤ÓÙÂ¯Ó· ÛÙÈ˜ ÂÛˆÙÂÚÈÎ¤˜ ˘Ôı¤ÛÂÈ˜ ÙˆÓ IÓÎ·˜, ·ÔÎÔÌ›˙ÔÓÙ·˜ ÌfiÓÔ Î¤Ú‰Ë. OÙ·Ó ÂÓÈÛ¯‡ıËÎÂ ÌÂ Ó¤Ô˘˜ ¿Ó‰ÚÂ˜ ·ÔÊ¿ÛÈÛÂ Ó· ÙÂÚÌ·Ù›ÛÂÈ ÔÚÈÛÙÈÎ¿ ÛÙË ‰È¤ÓÂÍË ÙˆÓ ÁÈˆÓ ÙÔ˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘ IÓÎ· –AÙ·Ô˘¿Ï· Î·È XÔ˘·ÛÎ¿Ú– ÁÈ· ÙË ‰È·‰Ô¯‹ ÛÙÔÓ ıÚfiÓÔ ÛÙËÓ ÔÔ›· ÂÈÎÚ¿ÙËÛÂ Ô ÚÒÙÔ˜. ™ÙÈ˜ 15 NÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1532 ÛÙÚ·ÙÔ¤‰Â˘ÛÂ ÛÙËÓ K·Í·Ì¿ÚÎ· Î·È ˙‹ÙËÛÂ Û˘Ó¿ÓÙËÛË ÌÂ ÙÔÓ AÙ·Ô˘¿Ï·. YÛÙÂÚ· fiÌˆ˜ ·fi Û˘ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ÙˆÓ ·ÂÛÙ·ÏÌ¤ÓˆÓ ÙÔ˘ –Ô˘ ÂÓÙ˘ˆÛÈ¿ÛÙËÎ·Ó ·fi ÙÔÓ ÏÔ‡ÙÔ Ô˘ Â›¯·Ó ·ÓÙÈÎÚ›ÛÂÈ– ·ÔÊ¿ÛÈÛÂ Ó· ÙÔÓ ·È¯Ì·ÏˆÙ›ÛÂÈ. H Û˘Ó¿ÓÙËÛË Ô˘ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ıËÎÂ ÙËÓ ÂfiÌÂÓË Ì¤Ú· –·Ú¿ ÙÔÓ Êfi‚Ô Ô˘ ÂÈÎÚ¿ÙËÛÂ ·Ú¯ÈÎ¿ ÏfiÁˆ ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡ ÔÏÂÌÈÛÙÒÓ Ô˘ Û˘Ófi‰Â˘·Ó ÙÔÓ IÓÎ·– Î·Ù¤ÏËÍÂ ÛÂ ÛÊÔ‰Ú‹ Û‡ÁÎÚÔ˘ÛË, ÛÙËÓ ÔÔ›· ÂÈ‚Ï‹ıËÎ·Ó ÔÈ IÛ·ÓÔ›. K·ıÔÚÈÛÙÈÎ‹ ÁÈ· ÙËÓ ¤Î‚·Û‹ ÙË˜ ˘‹ÚÍÂ Ë Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÙÔ˘ ¶¤ÙÚÔ˘ ÙÔ˘ KÚËÙÈÎÔ‡. A˘Ùfi˜ ¤‰ˆÛÂ ÙÔ Û‡ÓıËÌ· ÁÈ· ÙËÓ ¤Ó·ÚÍ‹ ÙË˜. MÂ ÙË ÌÈÎÚ‹ ‰‡Ó·ÌË ˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ Î·È ·ÚÎÂ‚Ô˘˙›ˆÓ

24

H

K A £ H M E P I N H

B

ÙÈı¤ÌÂÓˆÓ ÌÈ· ÌÈÎÚ‹ ËÁ‹ ÓÂÚÔ‡. AÓ Û˘Ó¤‚·ÈÓÂ ·˘Ùfi, ı· ·ÔÎfiÙÔÓÙ·Ó ÔÈ ÈÛ·ÓÈÎ¤˜ ‰˘Ó¿ÌÂÈ˜ Î·È ı· ÁÓÒÚÈ˙·Ó ÙËÓ ‹ÙÙ·. ™ËÌ·ÓÙÈÎ‹ ÂÓ›Û¯˘ÛË ÛÙÔÓ ·ÁÒÓ· ÙÔ˘ Â›¯Â ·fi ÙÔÓ ÈÛÙfi ÙÔ˘ M¤˙·, Ô ÔÔ›Ô˜ Â›¯Â ·Ó·Ï¿‚ÂÈ ÙËÓ ˘ÂÚ¿ÛÈÛË ¿ÏÏˆÓ ÓÂ˘Ú·ÏÁÈÎÒÓ ı¤ÛÂˆÓ ÙË˜ fiÏË˜. K¿ÔÈ· ÛÙÈÁÌ‹ Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜ ¤‰ÂÈÍÂ Ó· Î¿ÌÙÂÙ·È ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙÔÓ fiÁÎÔ ÙˆÓ ÂÈÙÈı¤ÌÂÓˆÓ. MÂ ÂÈ‰ÂÍÈfiÙËÙ· ˆÛÙfiÛÔ ÍÂ¤Ú·ÛÂ ÙË ‰˘ÛÎÔÏ›·, Î·Ù·Ê¤ÚÔÓÙ·˜ ÌÂ ÙÔ ˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi ÙÔ˘ Î·›ÚÈ· Ï‹ÁÌ·Ù·. ™ÙËÓ ÙÂÏÈÎ‹ Â›ıÂÛË Ô˘ ÂÍ·ÔÏ‡ıËÎÂ ·fi ÙÔ˘˜ IÛ·ÓÔ‡˜ ÔÈ ÓÙfiÈÔÈ ˘Ô¯ÒÚËÛ·Ó, ÌÂ ÙÂÚ¿ÛÙÈÂ˜ ·ÒÏÂÈÂ˜. OÈ ÂÈı¤ÛÂÈ˜ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙË˜ ·Ô‰ÂÎ·ÙÈÛÌ¤ÓË˜ fiÏË˜ Û˘ÓÂ¯›ÛÙËÎ·Ó Î·È ÙÔ˘˜ ÂfiÌÂÓÔ˘˜ Ì‹ÓÂ˜, ·ÏÏ¿ Ë ÈÛ·ÓÈÎ‹ ¿Ì˘Ó· ˘‹ÚÍÂ ÛıÂÓ·Ú‹. ™Â ÌÈ· ·fi ÙÈ˜ Ì¿¯Â˜ ÛÎÔÙÒıËÎÂ Ô XÔ˘¿Ó ¶È˙¿ÚÔ Î·È ÛÂ ÌÈ· ¿ÏÏË ÙÚ·˘Ì·Ù›ÛÙËÎÂ ÛÙÔ ‰ÂÍ› fi‰È Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜. T· ÂÚÈıÒÚÈ· ÁÈ· Û˘Ó¤¯ÈÛË ÙË˜ ¿Ì˘Ó·˜ ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ÛÙÂÓÂ‡Ô˘Ó ÂÈÎ›Ó‰˘Ó·. OÈ ·ÏÏ·Á¤˜ Ô˘ ÌÂÛÔÏ¿‚ËÛ·Ó, ÍÂÎ·ı¿ÚÈÛ·Ó ÔÚÈÛÙÈÎ¿ ÙÔ ÙÔ›Ô. K·Ù¿ ÙÔÓ Á˘ÚÈÛÌfi ÙÔ˘ ·fi ÙËÓ ¿Î·ÚË ÂÎÛÙÚ·ÙÂ›· ÛÙË XÈÏ‹, Ô AÏÌ¿ÁÚÔ ÙÈÌ‹ıËÎÂ ÌÂ Ó¤Ô Ù›ÙÏÔ ·fi ÙËÓ IÛ·Ó›·. EÓıÔ˘ÛÈ·ÛÌ¤ÓÔ˜, ıÂÒÚËÛÂ ÛÎfiÈÌÔ Ó· ÛÙÚ·ÊÂ› ÛÙÔ KÔ‡ÛÎÔ Î·È Ó· ÙÔ Î·Ù·Ï¿‚ÂÈ. ºÙ¿ÓÔÓÙ·˜ ÂÎÂ›, ‰¤¯ÙËÎÂ ÚÔÙ¿ÛÂÈ˜ ÁÈ· Û˘ÌÌ·¯›· ÙfiÛÔ ·fi ÙÔ˘˜ ·‰ÂÏÊÔ‡˜ ¶È˙¿ÚÔ fiÛÔ Î·È ·fi ÙÔÓ IÓÎ·. OÙ·Ó fiÌˆ˜ ·ÚÓ‹ıËÎÂ Ô ‰Â‡ÙÂÚÔ˜ Ó· ·Ú·‰ÒÛÂÈ ÙÔ KÔ‡ÛÎÔ, Ô AÏÌ¿ÁÚÔ Û˘Ó·Û›ÛÙËÎÂ ÌÂ ÙÔ˘˜ ·‰ÂÏÊÔ‡˜ ¶È˙¿ÚÔ. ™ÙË Û‡ÁÎÚÔ˘ÛË Ô˘ Â·ÎÔÏÔ‡ıËÛÂ ÔÈ IÓ‰È¿ÓÔÈ ˘¤ÛÙËÛ·Ó Û˘ÓÙÚÈÙÈÎ‹ ‹ÙÙ·. AÔÁÔËÙÂ˘Ì¤ÓÔ˜ Ô IÓÎ·, ÏËÚÔÊfiÚËÛÂ ÙÔ˘˜ ˘ËÎfiÔ˘˜ ÙÔ˘ fiÙÈ Â›¯·Ó ÂÁÎ·Ù·ÏÂÈÊıÂ› ·fi ÙÔ˘˜ ıÂÔ‡˜ ÙÔ˘˜. AÎÔÏÔ˘ıÔ‡ÌÂÓÔ˜ ·fi Û˘ÁÁÂÓÈÎ¿ ÙÔ˘ ÚfiÛˆ·, ·ÔÛ‡ÚıËÎÂ ÛÂ ¤ÚËÌË ÂÚÈÔ¯‹ ÎÔÓÙ¿ ÛÙÈ˜ ËÁ¤˜ ÙÔ˘ AÌ·˙ÔÓ›Ô˘. EÎÂ› ¤ı·ÓÂ ÙÔ 1544, ·Ê‹ÓÔÓÙ·˜ ÙÚÂÈ˜ ÁÈÔ˘˜, Ô˘ ‚·Û›ÏÂ„·Ó Ù˘ÈÎ¿ Ù· ÂfiÌÂÓ· ¯ÚfiÓÈ·. O TÔ˘¿Î-AÌ·ÚÔ‡ –ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ ÁÈÔ˜ ÙÔ˘– Û˘ÓÂÏ‹ÊıË ·È¯Ì¿ÏˆÙÔ˜ ·fi ÙÔ˘˜ IÛ·ÓÔ‡˜ Î·È ı·Ó·ÙÒıËÎÂ ÙÔ 1591 ÛÙÔ KÔ‡ÛÎÔ. EÙÛÈ ¤Û‚ËÛÂ ¿‰ÔÍ· Ë ‰˘Ó·ÛÙÂ›· ÙˆÓ IÓÎ·˜.

OÈ ÂÚÈÏ·Ó‹ÛÂÈ˜ ÛÙË BÔÏÈ‚›·

H O δον Φρανσσκο Πιζρο πυρπολε στο Kοσκο το σπτι του Kαπκ Aπο ζητντας χρυσφι.

‹ÏıÂ ÛÂ Â·Ê‹ ÌÂ ÙÔ˘˜ IÛ·ÓÔ‡˜. EÓ·ÓÙÈ ÙË˜ Î·Ù¿ÏË„Ë˜ ÙÔ˘ ıÚfiÓÔ˘ ˘ÔÛ¯¤ıËÎÂ Î¿ıÂ ‚Ô‹ıÂÈ· ÁÈ· ÙË ‰È¿‰ÔÛË ÙÔ˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡ ÛÙË ¯ÒÚ·. H ÚfiÙ·Û‹ ÙÔ˘ ¤ÁÈÓÂ ‰ÂÎÙ‹, Î·È ¤ÙÛÈ ÛÙÈ˜ 15 NÔÂÌ‚Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1533 ÔÈ ÈÛ·ÓÈÎ¤˜ ‰˘Ó¿ÌÂÈ˜ ÂÈÛ‹Ïı·Ó ÛÙÔ KÔ‡ÛÎÔ, fiÔ˘ Ô M¿ÓÎÔ ·Ó·ÎËÚ‡¯ÙËÎÂ IÓÎ· ÌÂ ÙÔ fiÓÔÌ· M¿ÓÎÔ K·¿Î ZÔ˘¿ÓÎÈ. ™ÙÔ ÌÂÙ·Í‡, ÔÈ ÂÈÙ˘¯›Â˜ ÛÙÔ ¶ÂÚÔ‡ ÁÓˆÛÙÔÔÈ‹ıËÎ·Ó ÛÙËÓ IÛ·Ó›· ·fi ÙÔ XÂÚÓ¿ÓÙÔ ¶È˙¿ÚÔ, ÚÔÎ·ÏÒÓÙ·˜ ÂÓıÔ˘ÛÈ·ÛÌfi. OÈ Ó¤ÔÈ Ù›ÙÏÔÈ, ˆÛÙfiÛÔ, Ô˘ ‰fiıËÎ·Ó ˆ˜ ·ÓÙ·ÌÔÈ‚‹ ÛÙÔ˘˜ ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜, ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÙÈ˜

K Y P I A K H

6

I A N O Y A P I O Y

2 0 0 2

ÏfiÁÔ ÁÈ· 200.000 ¿Ó‰ÚÂ˜- ÂÈÙ¤ıËÎÂ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ IÛ·ÓÒÓ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ fiÏË, ·ÈÊÓÈ‰È¿˙ÔÓÙ¿˜ ÙÔ˘˜. MÂ ÌÂÁ¿ÏÔ ÎfiÔ, ¯¿ÚË ÛÙÈ˜ ˘ÂÚ¿ÓıÚˆÂ˜ ÚÔÛ¿ıÂÈÂ˜ ÙÔ˘ ¶¤ÙÚÔ˘ ÙÔ˘ KÚËÙÈÎÔ‡, Û˘ÛÂÈÚÒıËÎ·Ó. OÏ· Û¯Â‰fiÓ Ù· ÎÙ›ÚÈ· ÙË˜ fiÏË˜ ˘ÚÔÏ‹ıËÎ·Ó ·fi ÙÔ Ì·ÈÓfiÌÂÓÔ Ï‹ıÔ˜, ÂÎÙfi˜ ·fi ÌÂÚÈÎ¿. AÓ¿ÌÂÛ¿ ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó Ô Ó·fi˜ ÙÔ˘ HÏ›Ô˘, ÙÔÓ ÔÔ›Ô ˘ÂÚ·ÛÈ˙fiÙ·Ó Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜. O¯˘ÚˆÌ¤ÓÔ˜ ÌÂ Ï›ÁÔ˘˜ Û˘ÓÙÚfiÊÔ˘˜ ÙÔ˘ ÂÎÂ›, Î·ÙÂ‡ı˘ÓÂ ÌÂ Ì·ÂÛÙÚ›· ÙÔ ˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi ÙÔ˘, ¤¯ÔÓÙ·˜ ˆ˜ Î‡ÚÈÔ Ì¤ÏËÌ· Ó· ÌËÓ ¤ÛÂÈ ÛÙ· ¯¤ÚÈ· ÙˆÓ ÂÈ-

OÈ ÂÈÙ˘¯›Â˜ ÙÔ˘ ¶¤ÙÚÔ˘ ÙÔ˘ KÚËÙÈÎÔ‡ ·‡ÍËÛ·Ó ÙÔ Î‡ÚÔ˜ ÙÔ˘ ÌÂÙ·Í‡ ÙˆÓ ·Ó‰ÚÒÓ ÙÔ˘ ÈÛ·ÓÈÎÔ‡ ÂÎÛÙÚ·ÙÂ˘ÙÈÎÔ‡ ÛÒÌ·ÙÔ˜. TÔ fiÓÔÌ¿ ÙÔ˘ fiÌˆ˜ ÂÓÂÏ¿ÎË Î·È ÛÂ ÔÏÏ¤˜ ·ÎÚfiÙËÙÂ˜ ÂÈ˜ ‚¿ÚÔ˜ ÙˆÓ IÓ‰È¿ÓˆÓ. EÎÙÂÏÒÓÙ·˜ ‰È·Ù·Á¤˜ ÙÔ˘ ¶È˙¿ÚÔ, ÂÎÛÙÚ¿ÙÂ˘ÛÂ ÛÂ ‰È¿ÊÔÚÂ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡ ÁÈ· Ó· ˘ÔÙ¿ÍÂÈ fiÛÂ˜ ÈÓ‰È¿ÓÈÎÂ˜ Ê˘Ï¤˜ Û˘Ó¤¯È˙·Ó ÙËÓ ·ÓÙ›ÛÙ·Û‹ ÙÔ˘˜, ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÔÓÙ·˜ ÛÎÏËÚ¿ ÙÔ˘˜ ·ÓÙÈ¿ÏÔ˘˜ ÙÔ˘. OÏÔ ·˘Ùfi ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÂÁÎ·ÙÂÛÙËÌ¤ÓÔ˜ ÛÙÔ KÔ‡ÛÎÔ. MÂ ÙÔÓ ÏÔ‡ÙÔ Ô˘ Â›¯Â Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ ·fi ÙË ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ Â›¯Â ¯Ù›ÛÂÈ ÌÈ· ¤·˘ÏË, ˙ÒÓÙ·˜ ¤ÎÏ˘ÙÔ ‚›Ô. EÎÂ› ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛÂ Î·È ÂÚÁ·ÛÙ‹ÚÈÔ, fiÔ˘ ÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·Ó EÏÏËÓÂ˜ Î·È IÙ·ÏÔ› ÙÂ¯Ó›ÙÂ˜, Î·Ù·ÛÎÂ˘¿˙ÔÓÙ·˜ fiÏ· Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·Ó ÛÙÈ˜ ÛÙÚ·ÙÈˆÙÈÎ¤˜ ÂÈ¯ÂÈÚ‹ÛÂÈ˜. ¶ÔÏ‡ ÁÚ‹ÁÔÚ· fiÌˆ˜ Î·Ù¤ÚÚÂ˘ÛÂ Ô Ì‡ıÔ˜ Ô˘ Â›¯Â Û¯ËÌ·ÙÈÛÙÂ› Á‡Úˆ ·fi ÙÔ ÚfiÛˆfi ÙÔ˘.

EÌÈÛÙÂ˘fiÌÂÓÔ˜ ÌÈ· ·ÏÏ·Î›‰· ÙÔ˘, Ë ÔÔ›· ‰È·ÙÂÈÓfiÙ·Ó fiÙÈ Ë ÂÚÈÔ¯‹ ÓfiÙÈ· ‹Ù·Ó ÁÂÌ¿ÙË ¯Ú˘Û¿ÊÈ, ıÂÒÚËÛÂ fiÙÈ ÙÔ˘ ‰ÈÓfiÙ·Ó Ë Â˘Î·ÈÚ›· ÁÈ· ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ· ÏÔ‡ÙË. ™˘˙‹ÙËÛÂ ÙÔ ı¤Ì· ÌÂ ÙÔÓ ·Ú¯ËÁfi ÙÔ˘ Î·È ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛÂ ÙË Û˘ÁÎ·Ù¿ıÂÛ‹ ÙÔ˘ ÛÙÔ ÂÓ‰Â¯fiÌÂÓÔ ÂÍÂÚÂ‡ÓËÛË˜ ÙÔ˘ ÚÔÙÂÈÓfiÌÂÓÔ˘ ¯ÒÚÔ˘. TÔ˘ ·Ó·Ù¤ıËÎÂ Ì¿ÏÈÛÙ· Ë Î·Ù¿ÎÙËÛË ÙË˜ ÂÚÈÔ¯‹˜ ÓfiÙÈ· ÙÔ˘ KÔ‡ÛÎÔ, ÛÙÔÓ ¯ÒÚÔ ÙË˜ ÛËÌÂÚÈÓ‹˜ BÔÏÈ‚›·˜. H ‰ÂÏÂ·ÛÙÈÎ‹ ·Ú·¯ÒÚËÛË ‰ÂÓ ¤ÁÈÓÂ Ù˘¯·›·. °È· ÙÔ˘˜ ·‰ÂÏÊÔ‡˜ ¶È˙¿ÚÔ, Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜ ·ÔÙÂÏÔ‡ÛÂ ¤Ó·Ó ÂÈÎ›Ó‰˘ÓÔ ·ÓÙ›·ÏÔ, Ô˘ ¯ÚÂÈ·˙fiÙ·Ó Ó· ·ÔÌ·ÎÚ˘ÓıÂ›. °È· ÙËÓ Î¿Ï˘„Ë ÙˆÓ ÙÂÚ¿ÛÙÈˆÓ ÂÍfi‰ˆÓ ÙË˜ ·ÔÛÙÔÏ‹˜ Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜ Ô‡ÏËÛÂ fiÏË ÙËÓ ÂÚÈÔ˘Û›· ÙÔ˘ Î·È ÛÙÚ·ÙÔÏfiÁËÛÂ 300 IÛ·ÓÔ‡˜ Ù˘¯Ô‰ÈÒÎÙÂ˜ Î·È ÌÂÚÈÎÔ‡˜ IÓ‰È¿ÓÔ˘˜. TÔ ÂÁ¯Â›ÚËÌ· ·Ô‰Â›¯ÙËÎÂ fiÌˆ˜ ‰˘ÛÎÔÏfiÙÂÚÔ ·fi fi,ÙÈ Ê·ÓÙ·˙fiÙ·Ó. B·‰›˙ÔÓÙ·˜ Ë ÂÎÛÙÚ·ÙÂ˘ÙÈÎ‹ ÔÌ¿‰· ÛÂ Í¤ÓÔ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ, ·Ó˘ÂÚ¿ÛÈÛÙË ÛÙÈ˜ Í·ÊÓÈÎ¤˜ ÂÈı¤ÛÂÈ˜, ·Ó›Î·ÓË Ó· ·ÓÙÂÂÍ¤ÏıÂÈ ÛÙÈ˜ ¿Û¯ËÌÂ˜ Î·ÈÚÈÎ¤˜ Û˘Óı‹ÎÂ˜, ‹Ù·Ó Ê˘ÛÈÎfi Ó· ÌËÓ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂÈ ÙÔÓ ÛÙfi¯Ô ÙË˜. H ÏÔÁÔÙÂ¯ÓÈÎ‹ ÁÚ·Ê›‰· ÙÔ˘ ºÒÙË KfiÓÙÔÁÏÔ˘ ¤¯ÂÈ ·ÔÙ˘ÒÛÂÈ ÌÂ ÌÔÓ·‰ÈÎfi ÙÚfiÔ ÙË ‰‡ÛÎÔÏË ·˘Ù‹ ÂÈ¯Â›ÚËÛË. TÔ ÎÏ›Ì· Ô˘ Û˘Ó¿ÓÙËÛÂ Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜ ÂÈÛÙÚ¤ÊÔÓÙ·˜ ÛÙÔ KÔ‡ÛÎÔ ‹Ù·Ó ·ÚÓËÙÈÎfi. E›¯Â ÍÂÎÈÓ‹ÛÂÈ Ô ÂÌÊ‡ÏÈÔ˜ fiÏÂÌÔ˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ IÛ·ÓÔ‡˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙÂ˜ Î·È ÂÎ ÙˆÓ Ú·ÁÌ¿ÙˆÓ ¯ÚÂÈ¿ÛÙËÎÂ Ó· Ï¿‚ÂÈ ı¤ÛË. O ˘·ÛÈÛÙ‹˜ ÙÔ˘ M¤˙· -ÌÂ ÙËÓ ÚfiÊ·ÛË fiÙÈ ÂÓÂ¯fiÙ·Ó ÛÂ Û˘ÓˆÌÔÙÈÎ‹ Î›ÓËÛË·È¯Ì·ÏˆÙ›ÛÙËÎÂ Î·È ı·Ó·ÙÒıËÎÂ. Afi ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÔÓ ¶¤ÙÚÔ ÙÔÓ KÚËÙÈÎfi fi¯È ÌfiÓÔ ·Ê·ÈÚ¤ıËÎÂ Ë ·Ú¯ËÁ›· Ì›·˜ Ó¤·˜ ·ÔÛÙÔÏ‹˜, ·ÏÏ¿ Ê˘Ï·Î›ÛÙËÎÂ ÁÈ· Î¿ÔÈÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· ·fi ÙÔ XÂÚÓ¿ÓÙÔ ¶È˙¿ÚÔ. HÙ·Ó Ê·ÓÂÚfi fiÙÈ ÔÈ ÚÒËÓ Û˘ÓÂÚÁ¿ÙÂ˜ ÙÔ˘ ‰ÂÓ Â›¯·Ó Ï¤ÔÓ ·Ó¿ÁÎË ÙÈ˜ ˘ËÚÂÛ›Â˜ ÙÔ˘. AÏÒ˜ ·Ó·˙ËÙÔ‡Û·Ó Â‡Û¯ËÌÔ ÙÚfiÔ ÁÈ· Ó· ÙÔÓ ÂÍÔÓÙÒÛÔ˘Ó.

ÎÚ¿ÙËÛÂ ¤ÓÙÂÎ· ¯ÚfiÓÈ· Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜ -¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÙÔ˘ Ù˘¯Ô‰ÈˆÎÙÈÎÔ‡ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙÔ˘- ¿ÏÏ·˙Â Û˘ÓÂ¯Ò˜ ÛÙÚ·ÙfiÂ‰Ô. Afi Ì›ÛÔ˜ ÁÈ· ÙË ÛÙ¿ÛË Ô˘ Â›¯Â ÙËÚ‹ÛÂÈ ·¤Ó·ÓÙ› ÙÔ˘ Ô XÂÚÓ¿ÓÙÔ ¶È˙¿ÚÔ ÛÙÚ¿ÊËÎÂ ·Ú¯ÈÎ¿ ÚÔ˜ ÙËÓ ÏÂ˘Ú¿ ÙÔ˘ AÏÌ¿ÁÚÔ. MÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛÂ ÙÔ ÓÂ·Úfi AÏÌ¿ÁÚÔ. º·›ÓÂÙ·È Ì¿ÏÈÛÙ· fiÙÈ Â›¯Â ¿ÌÂÛË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÛÙËÓ ÂÈÙ˘¯ËÌ¤ÓË Û˘ÓˆÌÔÛ›· ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘ ºÚ·Óı›ÛÎÔ ¶È˙¿ÚÚÔ. MÚÔÛÙ¿ ÛÙÔÓ Î›Ó‰˘ÓÔ Ó· ¯·ıÂ› Ô ¤ÏÂÁ¯Ô˜ ÙË˜ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË˜ ÛÙÔ ¶ÂÚÔ‡, Ë IÛ·Ó›· ·ÔÊ¿ÛÈÛÂ Ó· ÛÙÂ›ÏÂÈ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Î¿ÔÈÔ Â›ÙÚÔÔ, Ô˘ ı·

ÙÔ˘ ÓÂfiÙÂÚÔ˘ AÏÌ¿ÁÚÔ. ™ÙÔ ÏÂ˘Úfi ÙÔ˘ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜, ÛÙË ÁÓÒÚÈÌ‹ ÙÔ˘ ı¤ÛË ÙÔ˘ ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ ÙÔ˘ ˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡. TË ÊÔÚ¿ ·˘Ù‹ fiÌˆ˜ –Î·Ù¿ ·ÓÂÍ‹ÁËÙÔ ÙÚfiÔ– ÔÈ ‚ÔÏ¤˜ ÙÔ˘ ˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ ÙÔ˘ ‰ÂÓ ÂÈÙ‡Á¯·Ó·Ó ÙÔÓ ÛÙfi¯Ô ÙÔ˘˜. £ÂˆÚÒÓÙ·˜ Ô AÏÌ¿ÁÚÔ fiÙÈ ·˘Ùfi ÁÈÓfiÙ·Ó ËıÂÏËÌ¤Ó·, fiÚÌËÛÂ ¤Ó·ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘ ¶¤ÙÚÔ˘ ÙÔ˘ KÚËÙÈÎÔ‡ Î·È ‰È·¤Ú·ÛÂ ÙÔ ÛÙ‹ıÔ˜ ÌÂ ÙË ÏfiÁ¯Ë ÙÔ˘. AÚÎÂÙ¤˜ ÂÈÎ·Û›Â˜ ¤¯Ô˘Ó Á›ÓÂÈ ÁÈ· ÙË ‰˘ÛÙÔÎ›· ÙÔ˘ ˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ ÙÔ˘ ¶¤ÙÚÔ˘ ÙÔ˘ KÚËÙÈÎÔ‡ ÙËÓ ÎÚ›ÛÈÌË ÒÚ· ÙË˜ Ì¿¯Ë˜, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ·¤‚Ë Î·ıÔÚÈÛÙÈÎfi ÛÙËÓ ¤Î‚·Û‹ ÙË˜. ™‡ÌÊˆÓ· ÌÂ

TÔ ¿‰ÔÍÔ Ù¤ÏÔ˜ T· ÂfiÌÂÓ· ¯ÚfiÓÈ·, ÔÈ ·ÓÙÈ·ÏfiÙËÙÂ˜ ÌÂÙ·Í‡ ÙˆÓ ·Ó‰ÚÒÓ ÙÔ˘ ÈÛ·ÓÈÎÔ‡ ÂÎÛÙÚ·ÙÂ˘ÙÈÎÔ‡ ÛÒÌ·ÙÔ˜ ÁÈ· ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡ Ô‰‹ÁËÛ·Ó ÛÂ ·ÎÚ·›Â˜ ÌÔÚÊ¤˜ ‰Ú¿ÛË˜, ÛÙÈ˜ ÔÔ›Â˜ Û˘ÌÌÂÙÂ›¯·Ó fiÏ· Ù· ÁÓˆÛÙ¿ ÔÓfiÌ·Ù· ÙË˜ ÂÔ¯‹˜. H ‚Ô‡ÏËÛË ÙÔ˘ AÏÌ¿ÁÚÔ Ó· ·ÔÎÙ‹ÛÂÈ ÙÔÓ Ï‹ÚË ¤ÏÂÁ¯Ô ÙË˜ ÂÚÈÔ¯‹˜ Ô˘ ıÂˆÚÔ‡ÛÂ fiÙÈ ÙÔ˘ Â›¯Â ·Ú·¯ˆÚËıÂ› ÂÈÙÂ‡¯ıËÎÂ ÌÂ ÙËÓ Î˘Ú›Â˘ÛË ÙÔ˘ KÔ‡ÛÎÔ Î·È ÙÔÓ ·È¯Ì·ÏˆÙÈÛÌfi ÙˆÓ ·‰ÂÏÊÒÓ XÂÚÓ¿ÓÙÔ Î·È °ÎÔÓı¿ÏÔ ¶È˙¿ÚÔ Î·ıÒ˜ Î·È ÙÔ˘ ¶¤‰ÚÔ AÏ‚·Ú¿‰Ô Ô˘ ÂÛÙ¿ÏË ÚÔ˜ ÂÓ›Û¯˘Û‹ ÙÔ˘˜. °˘Ú›˙ÔÓÙ·˜ Ô ºÚ·Óı›ÛÎÔ ¶È˙¿ÚÔ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹, ÂÈ˙‹ÙËÛÂ Ó· ¤ÏıÂÈ ÛÂ Û˘Ì‚È‚·ÛÌfi Ì·˙› ÙÔ˘, Î¿ÙÈ Ô˘ ‰Â Û˘Ó¤‚Ë. ™ÙË Ì¿¯Ë Ô˘ ‰fiıËÎÂ ÛÙÈ˜ 26 AÚÈÏ›Ô˘ ÛÙËÓ ÎÔÈÏ¿‰· ÙÔ˘ KÔ‡ÛÎÔ ˘ÂÚ›Û¯˘ÛÂ Ô ºÚ·Óı›ÛÎÔ ¶È˙¿ÚÔ Ô˘ ÛÎfiÙˆÛÂ ÙÔÓ ·Ï·Èfi ÙÔ˘ Û‡ÓÙÚÔÊÔ. ™ÙÈ˜ 26 IÔ˘Ó›Ô˘ 1541 ı·Ó·ÙÒıËÎÂ fiÌˆ˜ ÌÂ ÙË ÛÂÈÚ¿ ÙÔ˘ ÛÙË §›Ì· ·fi ÙÔÓ ÔÌÒÓ˘ÌÔ ÁÈÔ ÙÔ˘ NÙÈ¤ÁÔ AÏÌ¿ÁÚÔ, Ô˘ ÂÈÎÚ¿ÙËÛÂ ÚfiÛÎ·ÈÚ·. O Â˘ÚÈÛÎfiÌÂÓÔ˜ ÛÙËÓ IÛ·Ó›· XÂÚÓ¿ÓÙÔ ¶È˙¿ÚÔ Â›¯Â ÙÂıÂ› ÂÎÙfi˜ Ì¿¯Ë˜. TË Û˘ÁÎÂ¯˘Ì¤ÓË ·˘Ù‹ ÂÚ›Ô‰Ô Ô˘

H O Πιζρο σκοτνει τον Aλμγκρο.

ÂÚÂ˘ÓÔ‡ÛÂ Ù· ·›ÙÈ· ÙË˜ ‰È·Ì¿¯Ë˜. MÔÚÔ‡ÛÂ Â›ÛË˜ Ó· ·ÓÙÈÎ·Ù·ÛÙ‹ÛÂÈ ÙÔÓ Î˘‚ÂÚÓ‹ÙË ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡ Î·È Ó· ÙÔÔıÂÙ‹ÛÂÈ ÛÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ fiÔÈÔ ÚfiÛˆÔ ¤ÎÚÈÓÂ Î·Ù·ÏÏËÏfiÙÂÚÔ. ™ÙË ı¤ÛË ÂÈÏ¤¯ÙËÎÂ Ô ·‰È¿ÊıÔÚÔ˜ ‰ÈÎ·ÛÙÈÎfi˜ B¿Î· ÓÙÂ K¿ÛÙÚÔ, Ô˘ ÌfiÏÈ˜ ¤Êı·ÛÂ ÛÙÔÓ ÙfiÔ ˘ËÚÂÛ›·˜ ÙÔ˘ Î·È ÏËÚÔÊÔÚ‹ıËÎÂ ÙË ‰ÔÏÔÊÔÓ›· ÙÔ˘ ºÚ·Óı›ÛÎÔ ¶È˙¿ÚÔ, ˙‹ÙËÛÂ ·fi ÙÔ ÓÂfiÙÂÚÔ AÏÌ¿ÁÚÔ Ó· ·Ú·‰ÔıÂ›. OÙ·Ó ·ÚÓ‹ıËÎÂ Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ Ó· Û˘ÌÌÔÚÊˆıÂ›, Ô NÙÂ K¿ÛÙÚÔ ·Ó·ÎËÚ‡¯ÙËÎÂ ÛÂ ·ÓÙÈ‚·ÛÈÏ¤·, ˙ËÙÒÓÙ·˜ ˘·ÎÔ‹ ÛÙÔ ÛÙ¤ÌÌ· ·fi fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ IÛ·ÓÔ‡˜. H ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈÎfiÙÂÚË Ì¿¯Ë Û˘Ó‹ÊıË ÛÙÔ ™Ô‡·˜, ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ KÔ‡ÛÎÔ. OÈ ˘¤ÚÙÂÚÂ˜ Î˘‚ÂÚÓËÙÈÎ¤˜ ‰˘Ó¿ÌÂÈ˜ Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÙËÎ·Ó ÌÂ ÙÈ˜ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Â˜

fiÏÂ˜ ÙÈ˜ ÂÓ‰Â›ÍÂÈ˜ Ë ÛÙ¿ÛË ÙÔ˘ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó Ù˘¯·›·. EÌÂÈÚÔ˜ Î·ıÒ˜ ‹Ù·Ó –Â›¯Â ·ÓÙÈÏËÊıÂ› ÚÔ˜ Ù· Ô‡ ı· ¤ÎÏÈÓÂ Ë Ì¿¯Ë– Î·È ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÛÂ Â·Ê‹ ÌÂ ÙÔÓ B¿Î· ÓÙÂ K¿ÛÙÚÔ, ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙ÔÓÙ·˜ ÚÔÊ·ÓÒ˜ Î·È Ù· Û¯ÂÙÈÎ¿ ·ÓÙ·ÏÏ¿ÁÌ·Ù·. A˘Ù‹ fiÌˆ˜ Ë ·ÏÏ·Á‹ ÛÙÚ·ÙÔ¤‰Ô˘ ˘‹ÚÍÂ Î·È Ë ÙÂÏÂ˘Ù·›·. O Â›ÏÔÁÔ˜ ÙË˜ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘ ¶¤ÙÚÔ˘ ÙÔ˘ KÚËÙÈÎÔ‡ ÁÚ¿ÊÙËÎÂ ÛÙÈ˜ 16 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1542. H Ì¿¯Ë ÛÙÔ ™Ô‡·˜ –ÌÂ ÙË Û‡ÏÏË„Ë Î·È ÙËÓ ÂÎÙ¤ÏÂÛË ÙÔ˘ ÓÂfiÙÂÚÔ˘ AÏÌ¿ÁÚÔ– ÙÂÚÌ¿ÙÈÛÂ ÚÔÛˆÚÈÓ¿ Î¿ıÂ Ù¿ÛË ·fiÛ¯ÈÛË˜. MÈ· Ó¤· ·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÛË ÙË˜ ÈÛ·ÓÈÎ‹˜ Î˘ÚÈ·Ú¯›·˜ ÛÙÔ ¶ÂÚÔ‡ ÂÎ‰ËÏÒıËÎÂ ·fi ÙÔÓ °ÎÔÓı¿ÏÔ ¶È˙¿ÚÔ, Ô ÔÔ›Ô˜ ÙÔÓ I·ÓÔ˘¿ÚÈÔ ÙÔ˘ 1545 Ó›ÎËÛÂ ÙÈ˜ Î˘‚ÂÚÓËÙÈÎ¤˜ ‰˘Ó¿ÌÂÈ˜ Î·È ·Ó·-

H

K A £ H M E P I N H

B

ÎËÚ‡¯ÙËÎÂ ¿Ú¯ÔÓÙ·˜ ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡. H Ó›ÎË ÙÔ˘ ˆÛÙfiÛÔ ˘‹ÚÍÂ Û‡ÓÙÔÌË, ·ÊÔ‡ Ô ·ÂÛÙ·ÏÌ¤ÓÔ˜ ÙË˜ IÛ·Ó›·˜ ¶¤‰ÚÔ ÓÙÂ Ï· °Î¿ÛÎ· Î·Ù¤Ï˘ÛÂ ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ÙÔ˘ ‡ÛÙÂÚ· ·fi ‰‡Ô ¯ÚfiÓÈ·. O ·ÔÛÙ¿ÙË˜ ˘Ô¯ÚÂÒıËÎÂ Ó· ·Ú·‰ÔıÂ› Î·È ·ÔÎÂÊ·Ï›ÛÙËÎÂ. H ÈÛ·ÓÈÎ‹ Î˘ÚÈ·Ú¯›· ¤ÎÙÔÙÂ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ‰ÂÓ ı· ·ÌÊÈÛ‚ËÙËıÂ› ÁÈ· ÌÂÁ¿ÏÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ·.

OÈ ·fiÁÔÓÔÈ O ¶¤ÙÚÔ˜ o KÚËÙÈÎfi˜ fiÌˆ˜ ¿ÊËÛÂ ·ÔÁfiÓÔ˘˜. Afi ÙÔÓ Á¿ÌÔ ÙÔ˘ ÌÂ ÙË §Ô‡ıÈ· °Î·Úı›·, fiˆ˜ ÚÔÎ‡ÙÂÈ ·fi Û˘Ì‚ÔÏ·ÈÔÁÚ·ÊÈÎ¿ ¤ÁÁÚ·Ê· Û˘ÓÙ·ÁÌ¤Ó· ÛÙÈ˜ 20 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ 1573 ÛÙÔ BÈÁÈ·Ï¿ÓÙÔ ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡, Â›¯Â ‰‡Ô ÎfiÚÂ˜. H ÚˆÙfiÙÔÎË M·Ú›· ÓÙÂ K·ÓÙ›· ·ÓÙÚÂ‡ÙËÎÂ ÙÔ XÔ˘¿Ó EÓÚ›ÎÂı Î·È ·¤ÎÙËÛÂ ÌÈ· ÎfiÚË, ÙËÓ K·Ù·Ï›Ó·, Ô˘ ·ÓÙÚÂ‡ÙËÎÂ ÙÔ XÔ˘¿Ó °ÎÔ˘ÙÈ¤ÚÂı ·ÏÏ¿ ¤ÌÂÈÓÂ ¿ÙÂÎÓË. H ‰Â˘ÙÂÚfiÙÔÎË K·Ù·Ï›Ó· ÓÙÂ K·ÓÙ›·, ·ÓÙÚÂ‡ÙËÎÂ ÙÔÓ °ÎÔÓı¿ÏÔ °Î·Ú·‚›ÙÔ, ¯ˆÚ›˜ Ó· ·ÔÎÙ‹ÛÂÈ ·È‰È¿. M¿ÏÏÔÓ ·fi ÙË §Ô˘ı›· °Î·Úı›·, Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜ Â›¯Â ·ÔÎÙ‹ÛÂÈ Î·È ¤Ó· ÁÈÔ. O de la Vega ÁÚ¿ÊÂÈ ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ fiÙÈ ÙÔÓ Â›¯Â Û˘ÌÌ·ıËÙ‹ ÙÔ˘ ÛÙÔ °˘ÌÓ¿ÛÈÔ. TÔ °˘ÌÓ¿ÛÈÔ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡ÛÂ ÛÙÔ KÔ‡ÛÎÔ –ÙËÓ ·ÏÈ¿ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ÙˆÓ IÓÎ·˜– Î·È ‹Ù·Ó ¤Ó· ·fi Ù· ÚÒÙ· Û¯ÔÏÂ›· Ô˘ È‰Ú‡ıËÎ·Ó ÛÙË Ó¤· ‹ÂÈÚÔ. Oˆ˜ Ì¿ÏÈÛÙ· ‚Â‚·ÈÒÓÂÈ –·Ó Î·È ÙÔ ·È‰› ‹Ù·Ó ËÏÈÎ›·˜ ‰Ò‰ÂÎ· ÂÙÒÓ– Â›¯Â ‰ÈÏ¿ÛÈÔ ·Ó¿ÛÙËÌ· ·fi ÙÔ˘˜ Û˘ÓÔÌËÏ›ÎÔ˘˜ ÙÔ˘. MÂ ‚¿ÛË ·˘Ù‹Ó ÙËÓ ÏËÚÔÊÔÚ›· ÙÔ ¤ÙÔ˜ Á¤ÓÓËÛ‹˜ ÙÔ˘ Ú¤ÂÈ Ó· ÙÔÔıÂÙËıÂ› ÛÙ· 1539. °È· ÙËÓ Ù‡¯Ë ÙÔ˘ ÓÂ·ÚÔ‡ ‰ÂÓ ‰È·ı¤ÙÔ˘ÌÂ ·Ú¿ ÂÏ¿¯ÈÛÙÂ˜ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜. O ºÒÙË˜ KfiÓÙÔÁÏÔ˘ –¿ÁÓˆÛÙÔ ÛÂ ÔÈ· ËÁ‹ ÛÙËÚÈ˙fiÌÂÓÔ˜– ·Ó·Ê¤ÚÂÈ fiÙÈ ÔÓÔÌ·˙fiÙ·Ó M·ÓÒÏË˜. H ÌÂÙ¤ÂÈÙ· ÔÚÂ›· ÙÔ˘ Ò˜ ÙËÓ ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ÛÙËÓ KÚ‹ÙË, ı˘Ì›˙ÂÈ ÛÂ ·ÚÎÂÙ¿ ÛËÌÂ›· ÙËÓ ÂÚÈÂÙÂÈÒ‰Ë ˙ˆ‹ ÙÔ˘ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘. O ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜, ÙfiÛÔ ÂÓfiÛˆ ˙Ô‡ÛÂ, fiÛÔ Î·È ¯ÚfiÓÈ· ÌÂÙ¿ ÙÔÓ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘, ¤ÁÈÓÂ ·ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓÔ Ì˘ıÔÏ·Û›·˜. EÓ‰ÂÈÎÙÈÎ‹ Â›Ó·È Ë ÂÚ›ÙˆÛË ÙÔ˘ ºÒÙË KfiÓÙÔÁÏÔ˘, Ô ÔÔ›Ô˜ ·Û¯ÔÏ‹ıËÎÂ ÏÂÙÔÌÂÚÒ˜ ÌÂ ÙËÓ ÔÏ˘Î‡Ì·ÓÙË ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘. °È· ÙÈ˜ ÂÍ·ÈÚÂÙÈÎ¤˜ ÂÚÈÙÒÛÂÈ˜ ÙˆÓ ÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙÒÓ ÙÔ˘ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡ Á›ÁÓÂÛı·È, ‰ÂÓ Â›Ó·È Û·Ê¤˜ Ô‡ ·Ú¯›˙ÂÈ Ô Ì‡ıÔ˜ Î·È Ô‡ Ë IÛÙÔÚ›·. ™∏ª∂ÿø™∏: H εικονογράφηση του κειμένου προέρχεται απ το βιβλίο του Φρανθίσκο Λοπέθ ντε Xέρεθ «Φιλαλήθης εξιστρηση της κατάκτησης του Περού, εκδ. «Στοχαστής», Aθήνα 1993.

BÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·: Φ. Kντογλου, «Φημισμένοι άντρες και λησμονημένοι», Aθήνα 1946. K. Π. Kύρρης, «Πέτρος, ο Kρητικς σύντροφος του Pizarro στο Περού», Kρητικά Xρονικά 18 (1964). X. Δ. Λάζος, «Eλληνες στην αποκάλυψη και εξερεύνηση της Aμερικής» Aθήνα, εκδ. «Aίολος» 1990. W. H. Prescott, «History of the Conquest of Perù», Λονδίνο 1963.

K Y P I A K H

6

I A N O Y A P I O Y

2 0 0 2

25

Ελληνικ κλ ματα στις Tου ∏ §ÿ∞ ∞ ¡∞°¡ø™ΔÕ∫∏

O

TAN TO 1420 ÔÈ °ÂÓÔ‚¤˙ÔÈ Î·È ÔÈ ¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔÈ Î·Ù¿ ÙÈ˜ ÂÍÂÚÂ˘Ó‹ÛÂÈ˜ ÙÔ˘˜ ÛÙÈ˜ ·ÎÙ¤˜ ÙË˜ ∞ÊÚÈÎ‹˜ Î·È ÛÙÔÓ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎfi ·Ô‚È‚¿˙ÔÓÙ·È ÛÙË ª·‰¤Ú·, ÛÙÔ ÓËÛ› ÙˆÓ «Ì·‰ÂÚÈÒÓ», ÙË˜ Í˘ÏÂ›·˜, Ô ¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔ˜ Ú›ÁÎÈ·˜ ∂ÚÚ›ÎÔ˜ Ô £·Ï·ÛÛÔfiÚÔ˜ fiÚÈÛÂ ‰ÈÔÈÎËÙ‹ ÙÔ˘ ÓËÛÈÔ‡ ÙÔÓ Î·ÂÙ¿ÓÈÔ ∑¿ÚÎÔ. ΔÔ ÓËÛ› ÌÂ ÙËÓ ˘ÎÓfiÙ·ÙË ‚Ï¿ÛÙËÛË Î·È ÙÔ Ï‹ıÔ˜ ÙˆÓ ‰¤ÓÙÚˆÓ ÂÓÙ˘ˆÛ›·ÛÂ ÙÔ˘˜ ÚÒÙÔ˘˜ ∂˘Úˆ·›Ô˘˜ Ô˘ ÙÔ ·Ó·Î¿Ï˘„·Ó. √ Ú›ÁÎÈ·˜, ·ÊÔ‡ ‰È¤Ù·ÍÂ ÙËÓ ÂÓÙ·ÙÈÎ‹ ÂÎÌÂÙ¿ÏÏÂ˘ÛË ÙË˜ Í˘ÏÂ›·˜ Î·È ÙËÓ ·Ô„›ÏˆÛË ÂÚÈÔ¯ÒÓ ÙÔ˘ ÓËÛÈÔ‡, fiÚÈÛÂ Ó· Ê˘ÙÂ˘ÙÔ‡Ó ·ÌÂÏÒÓÂ˜ ÌÂ ÎÏ‹Ì·Ù· Ô˘ ÌÂÙ¤ÊÂÚÂ ·fi ÙËÓ ∫Ú‹ÙË Î·È ÙËÓ ∫‡ÚÔ ‹ ÌÂ ÔÈÎÈÏ›Â˜ ÂÏÏËÓÈÎ‹˜ ÚÔÂÏÂ‡ÛÂˆ˜ ·fi ¯ÚfiÓÈ· ÁÓˆÛÙ¤˜ ÛÙËÓ π‚ËÚÈÎ‹ XÂÚÛfiÓËÛÔ, fiˆ˜ Â›Ó·È Ù· ‰È¿ÊÔÚ· ÌÔÛ¯¿Ù· Î·È ÔÈ Ì·Ï‚·˙›Â˜. ∏ ·Ú·¿Óˆ ÈÛÙÔÚ›·, Ì¿ÏÏÔÓ ·Ï·ÈfiÙ·ÙË ˆ˜ ıÚ‡ÏÔ˜ ‹ ·Ú¿‰ÔÛË ÌÂ ÈÛÙÔÚÈÎfi ˘Ú‹Ó· (‰ÂÓ ÁÓˆÚ›˙ˆ, ÚÔÛˆÈÎ¿, ·ÏÈ¤˜ ËÁ¤˜ Ô˘ Ó· ÙËÓ ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ó), Î¿ÓÂÈ ÙËÓ ÂÌÊ¿ÓÈÛ‹ ÙË˜ ˆ˜ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎ‹ ˘fiıÂÛË ÌÂ ÔÏÏ¤˜ Èı·ÓfiÙËÙÂ˜ Ó· ÈÛ¯‡ÂÈ, Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎ¿ ÌfiÏÈ˜ ÛÙÔÓ ÂÚ·ÛÌ¤ÓÔ ·ÈÒÓ·. ¶ÂÚÈËÁËÙ¤˜, ÈÛÙÔÚÈÎÔ›, ·Ú·‰ÔÍÔÏfiÁÔÈ ‹ ¤ÁÁÚ·Ê·, ·Ó Î·È Î¿ÓÔ˘Ó ÏfiÁÔ ÁÈ· ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÎÏËÌ¿ÙˆÓ ÛÙËÓ πÙ·Ï›· Î·È ·ÏÏÔ‡, ‰ÂÓ ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ó ·ÔÏ‡Ùˆ˜ Ù›ÔÙÂ Û¯ÂÙÈÎfi ÁÈ· ÙË ª·‰¤Ú·. ∏ ÈÛÙÔÚ›· ı· ÁÂÓÈÎÂ˘ıÂ› ˆ˜ ·Ó·ÓÙ›ÚÚËÙË ›ÛÙË ÛÙÔÓ 16Ô ·È., fiÙ·Ó Ù· Î˘ÚÈ·Î¿ , ÎÚËÙÈÎ¿, ·ÏÏ¿ Î·È Ù· «ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÛÙ˘Ï» ÎÚ·ÛÈ¿ ·fi πÙ·Ï›·, π‚ËÚÈÎ‹, ª·‰¤Ú·, ÁÓˆÛÙ¿ ˆ˜ Romania,

Rumney, vino Greco, ı· ·ÔÙÂÏ¤ÛÔ˘Ó Ù· ÊËÌÈÛÌ¤Ó· Î·È ÂÚÈ˙‹ÙËÙ· ÎÚ·ÛÈ¿ ÙË˜ ÂÔ¯‹˜ ÙË˜ ∞Ó·Á¤ÓÓËÛË˜. ΔfiÙÂ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÌÂÙ·ÊÔÚ¤˜ ÎÏËÌ¿ÙˆÓ ÛÙËÓ πÙ·Ï›· Î·È ÙË ¢˘ÙÈÎ‹ ªÂÛfiÁÂÈÔ. Oˆ˜ ÔÈ ¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔÈ ¤ÙÛÈ Î·È ÔÈ πÛ·ÓÔ› ÈÛÙÂ‡ÂÙ·È fiÙÈ Ê‡ÙÂ„·Ó ÙÔ 1490 ÛÙ· ∫·Ó¿ÚÈ· NËÛÈ¿, ÂÎÙfi˜ ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ, Î·È ÎÏ‹Ì·Ù· ·fi ÙË ∫Ú‹ÙË Î·È fiÏÔÓ ÙÔÓ 16Ô ·È. ÙÔ Canary sack ı· Á›ÓÂÈ ÙÔ È‰È·›ÙÂÚ· ‰ËÌÔÊÈÏ¤˜ ÎÚ·Û› ÙË˜ ∞ÁÁÏ›·˜. E¯ÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎ¿ ‰È·Ù˘ˆıÂ› ·fi ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡˜ fiÙÈ ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 15Ô˘ Î·È fiÏÔ ÙÔÓ 16Ô ·È. Ë ∫‡ÚÔ˜, Ù· ÓËÛÈ¿ ÙÔ˘ ∞ÈÁ·›Ô˘ Î·È ÂÈ‰ÈÎ¿ Ë ∫Ú‹ÙË, ‰ËÏ·‰‹ Ë ¿Ï·È ÔÙ¤ ƒˆÌ·Ó›·, ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·, «ÂÍ‹Á·Ó Ì·˙› ÌÂ Ù· ÂÎÏÂÎÙ¿ ÎÚ·ÛÈ¿ Î·È Ù· Ï¿‰È· Î·È Ï‹ıË ÏÔÁ›ˆÓ Î·È Î·ÏÏÈÙÂ¯ÓÒÓ Ô˘ Î·Ù·Ï¿Ì‚·Ó·Ó ˘„ËÏ¿ ·ÍÈÒÌ·Ù· ·fi ÙÔ ™ÈÓ¿ Ò˜ ÙËÓ πÛ·Ó›·, ·fi ÙËÓ ∞ÁÁÏ›· ˆ˜ ÙËÓ ƒˆÛ›·». ∫·È fiˆ˜ ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈÎ‹ ·Ú¿‰ÔÛË Ë ÔÈÓÔÔÛ›· Ù·˘Ù›˙ÂÙ·È ÌÂ ÙÔ Ù·Í›‰È, Ë ı¿Ï·ÛÛ· ÌÂ ÙÔ ÎÚ·Û› Î·È Ù· ÛÎ¿ÊË ÌÂ Ù· ÔÙ‹ÚÈ·, ¿ÓıÚˆÔÈ , ÎÚ·ÛÈ¿ Î·È ÎÏ‹Ì·Ù· ·fi ÙË ƒˆÌ·Ó›· Ù·ÍÈ‰Â‡Ô˘Ó Ò˜ ÙËÓ ƒˆÛ›·, ÙËÓ πÙ·Ï›·, πÛ·Ó›·, ∞ÁÁÏ›·, ÙËÓ ª·‰¤Ú·, Ù· ∫·Ó¿ÚÈ· NËÛÈ¿ Î·È ÙÈ˜ Ó¤Â˜ ¯ÒÚÂ˜ ¤Ú·Ó ÙÔ˘ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎÔ‡. ™ÙËÓ Î·ÙËÁÔÚ›· ·˘Ù‹ ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ Ô˘ Ù·ÍÈ‰Â‡Ô˘Ó Î·È ÂÚÈÏ·ÓÒÓÙ·È ÚÔÛÊ¤ÚÔÓÙ·˜ ÙÈ˜ ÛÙÚ·ÙÈˆÙÈÎ¤˜ ‹ Ó·˘ÙÈÎ¤˜ ˘ËÚÂÛ›Â˜ Î·Ù¿ ÙÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ ÙˆÓ ∞Ó·Î·Ï‡„ÂˆÓ ·Ó‹ÎÔ˘Ó ÔÈ Greci di ventura. EÓ·˜ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ Ô ÔÓÔÌ·ÛÙfiÙÂÚÔ˜ ÙË˜ ÂÔ¯‹˜ Â›Ó·È Ô ÛÙÚ·ÙÈÒÙË˜ Î·È ÔÈËÙ‹˜ ªÈ¯·‹Ï ª¿ÚÔ˘ÏÏÔ˜ Δ·Ú¯·ÓÂÈÒÙË˜ (1453-1500). ™ÙËÓ Ô›ËÛ‹ ÙÔ˘ ·ÊÔ‡ ˘ÌÓ‹ÛÂÈ, fiˆ˜ ‹‰Ë

Õ Βργες δεματισμνες που κρατει υπ μλης ο επδοξος αμπελουργς πγαν στον νο κσμο για να φυτευθον και να γεννσουν κλματα μοια με εκενα της Γηραις Hπερου. Ελαιογραφα, Casa Pedro Domecq, Μεξικ (πηγ: Σταυρολας Κουρκου, «Τα Κυριακτικα. Αμπλια και κρασ στις σελδες της Kυριακτικης Καθημερινς», Αθνα 2000).

26

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

6

I A N O Y A P I O Y

2 0 0 2

·Ó·Ê¤Ú·ÌÂ, ÙÔÓ ¢ÈfiÓ˘ÛÔ Î·È ÙÔ ÎÚ·Û›, ı· ·ÔÎ·Ï¤ÛÂÈ ÙÔÓ øÎÂ·Ófi ·ÙÚ›‰· ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ, ·Ù¤Ú· ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘ Ô˘ Ù· ¿ÓÙ· ÂÚÈ‚¿ÏÏÂÈ. ™ÙÔ˘˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜ ÙÔ˘ øÎÂ·ÓÔ‡ Ù· ›‰È· ·˘Ù¿ ¯ÚfiÓÈ· Â›¯·Ó ·ÓÔÈ¯ÙÂ› Ì·˙› ÌÂ Ù· ÂÏÏËÓÈÎ¿ ÎÚ·ÛÈ¿ Î·È ÎÏ‹Ì·Ù· Î·È Ï‹ıÔ˜ ·ÓˆÓ‡ÌˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ, ÔÈ Greci di ventura ‹ Griegos de Levante, Ô˘ Û˘ÌÌÂÙÂ›¯·Ó ÛÙÈ˜ ÔÚÙÔÁ·ÏÈÎ¤˜ Î·È ÈÛ·ÓÈÎ¤˜ ˘ÂÚfiÓÙÈÂ˜ ÂÚÈÏ·Ó‹ÛÂÈ˜ Î·È Î·Ù·ÎÙ‹ÛÂÈ˜. ƒfi‰ÈÔÈ, ∫ÚËÙÈÎÔ›, ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÈÔÈ, ∫ÂÚÎ˘Ú·›ÔÈ, ∫ÂÊ·ÏÏ‹ÓÂ˜ Û˘ÌÌÂÙÂ›¯·Ó ÛÙËÓ ÂÎÛÙÚ·ÙÂ›· ÙÔ˘ ∫ÔÏfiÌ‚Ô˘ Î·È ª·ÁÁÂÏ¿ÓÔ˘. EÏÏËÓÂ˜ Ó·˘ÙÈÎÔ› ˘‹Ú¯·Ó ÛÙÔ Ï‹ÚˆÌ· ÙÔ˘ ™ÂÌ¿ÛÙÈ·Ó ∫·Ìfi Î·Ù¿ ÙËÓ ÂÎÛÙÚ·ÙÂ›· ÛÙË μÚ·˙ÈÏ›·. EÏÏËÓÂ˜ ÏÔËÁÔ› ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È Í·ÊÓÈÎ¿ Ó· ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ˆ˜ ÔÈ Ï¤ÔÓ ¤ÌÂÈÚÔÈ ÁÈ· Ó· Ô‰ËÁ‹ÛÔ˘Ó ÊËÌÈÛÌ¤ÓÔ˘˜ Î·ÂÙ¿ÓÈÔ˘˜ ÛÙÈ˜ ÈÔ ¿ÁÓˆÛÙÂ˜ ı¿Ï·ÛÛÂ˜ ÙË˜ ·ÌÂÚÈÎ·ÓÈÎ‹˜ ËÂ›ÚÔ˘. ª¤ÓÂÈ ‚Â‚·›ˆ˜ Ó· ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛıÂ› ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎ¿ ÙÈ ·ÓÙÈÚÔÛˆÂ‡ÂÈ Î·È ÙÈ ·ÎÚÈ‚Ò˜ ÛËÌ·›ÓÂÈ ÙÔ Greco, Griego Î¿ıÂ ÊÔÚ¿ Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ¯ˆÚ›˜ ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ‰ÈÂ˘ÎÚÈÓ›ÛÂÈ˜. ¶¿ÓÙˆ˜ ·Í›˙ÂÈ Ó· ÛËÌÂÈˆıÂ› (·Ó Î·È ¯ÚÂÈ¿˙ÂÙ·È ¤ÚÂ˘Ó· ÁÈ· ÙËÓ ¯ÚÔÓÔÏÔÁ›· ÙË˜ Î·ıÈ¤ÚˆÛ‹˜ ÙÔ˘) fiÙÈ ÙÔ ÈÛ·ÓÈÎfi fiÓÔÌ· gringo, Î˘Ú›ˆ˜ ÁÓˆÛÙfi ÛÂ Ì·˜ ·fi Ù· ÁÔ˘¤ÛÙÂÚÓ, ÂÙ˘ÌÔÏÔÁÂ›Ù·È ·fi ÙÔ˘˜ IÛ·ÓÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜ AÁÁÏÔ˘˜ ÁÏˆÛÛÔÏfiÁÔ˘˜ ·fi ÙÔ grie(n)go, griego. ™‹Ì·ÈÓÂ ·Ú¯ÈÎ¿ ÙÔÓ EÏÏËÓ·, Í¤ÓÔ, ·Ú¿ÍÂÓÔ Î·È ÌË IÛ·Ófi Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· ÛÙÈ˜ ÈÛ·-

ÓÈÎ¤˜ ·ÔÈÎ›Â˜ ÙÔÓ ÌË ÈÛ·ÓfiÊˆÓÔ, ÙÔÓ AÁÁÏÔ Î·È ÙÔÓ °¿ÏÏÔ.

∫ÚËÙÈÎÔ› Î·È ÎÏ‹Ì·Ù· ÛÙËÓ ∞ÌÂÚÈÎ‹ π‰È·ÈÙ¤Úˆ˜ ÂÓ‰È·Ê¤ÚÔ˘Û· Î·È ÛËÌ·ÓÙÈÎ‹ Â›Ó·È Ë Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙˆÓ ∫ÚËÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ÈÛ·ÓÈÎ‹ Î·Ù¿ÎÙËÛË ÙË˜ ∫ÂÓÙÚÈÎ‹˜ Î·È ¡fiÙÈ·˜ ∞ÌÂÚÈÎ‹˜. ∏ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙÔ˘˜ Û˘Ì›ÙÂÈ ÌÂ ÙËÓ ÂÎÂ› ÂÈÛ·ÁˆÁ‹ ÂÏÏËÓÈÎ‹˜ (Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ÎÚËÙÈÎ‹˜) ÚÔÂÏÂ‡ÛÂˆ˜ ÎÏËÌ¿ÙˆÓ, ‹‰Ë ÌÂÙ·Ê˘ÙÂÌ¤ÓˆÓ Î·È Î·ÏÏÈÂÚÁÔ‡ÌÂÓˆÓ ÛÂ ¡fiÙÈ· πÙ·Ï›·, ™ÈÎÂÏ›·, π‚ËÚÈÎ‹, ÛÙË ª·‰¤Ú· Î·È ÛÙ· ∫·Ó¿ÚÈ· NËÛÈ¿. ∂›Ó·È ÁÓˆÛÙfi fiÙÈ ÔÈ ÎÔÓÎÈÛÙ·‰fiÚÂ˜ ¤ÊÂÚÓ·Ó Ì·˙› ÙÔ˘˜ ÎÏ‹Ì·Ù· Î·È Ô ∫ÔÚÙ¤˜ ˘Ô¯Ú¤ˆÓÂ ÙÔ˘˜ Á·ÈÔÎÙ‹ÌÔÓÂ˜ Ó· Ê˘ÙÂ‡Ô˘Ó ·ÌÂÏÒÓÂ˜. √È ·Ó¿ÁÎÂ˜ ÙˆÓ ÂÔ›ÎˆÓ, ÙfiÛÔ ÁÈ· ÚÔÛˆÈÎ‹ Î·Ù·Ó¿ÏˆÛË Î·È Ï·ÙÚÂ˘ÙÈÎ¤˜ Û˘Ó‹ıÂÈÂ˜ ( £Â›· ∂˘¯·ÚÈÛÙ›·), fiÛÔ Î·È ÁÈ· ÙËÓ ÚÔÌ‹ıÂÈ· ÛÙfiÏÔ˘ Î·È ÛÙÚ·ÙÔ‡ Â¤‚·Ï·Ó ÌÈ· ÂÈ‰ÈÎ‹ Ì¤ÚÈÌÓ· ÁÈ· ÙËÓ ·ÌÂÏÔÎ·ÏÏÈ¤ÚÁÂÈ·. ∏ ÔÈÓÔ·Ú·ÁˆÁ‹ .¯. ÛÙÔ ªÂÍÈÎfi ·Ú¯›˙ÂÈ ÙÔ 1524, fiÙ·Ó Ô ∫ÔÚÙ¤˜ fiÚÈÛÂ fiÙÈ Î¿ıÂ πÛ·Ófi˜ Î·ÏÏÈÂÚÁËÙ‹˜ ‚·ÛÈÏÈÎÒÓ ÎÙËÌ¿ÙˆÓ, ÁÈ· Î¿ıÂ ÂÎ·Ùfi πÓ‰È¿ÓÔ˘˜ Ô˘ ··Û¯ÔÏÔ‡ÛÂ ¤ÚÂÂ Ó· Ê˘ÙÂ‡ÂÈ ¯›ÏÈ· ÎÏ‹Ì·Ù·. ∏ ·Ú·ÁˆÁ‹ ÎÚ·ÛÈÔ‡ ˘ÂÚ¤‚Ë ÙÈ˜ ÚÔÛ‰ÔÎ›Â˜ ÙˆÓ πÛ·ÓÒÓ Î·Ù·ÎÙËÙÒÓ Î·È ÁÚ‹ÁÔÚ· ÙÔ ÌËÙÚÔÔÏÈÙÈÎfi Î¤ÓÙÚÔ ·ÈÛı¿ÓıËÎÂ ·ÂÈÏÔ‡ÌÂÓÔ, ··ÁÔÚÂ‡ÔÓÙ¿˜ ÙËÓ. ∏ ¿ÌÂÏÔ˜ Î·È ¤Ó· Â›-

χρες του Ατλαντικο

H Η συμμετοχ των Griegos και μλιστα των Κρητικ'ν στην ισπανικ κατκτηση της Κεντρικς και Ντιας Αμερικς συμππτει με την εκε εισαγωγ και ελληνικς προελεσεως κλημτων, δη μεταφυτεμνων και καλλιεργομενων απ χρνια στη Ντια Ιταλα, Σικελα, Ιβηρικ, στη Μαδρα και στα Κανρια Nησι (Πηγ: «The illustrated Greek Wine Book», ed. Olive Press Publications Ciοrfu 2000).

‰Ô˜ ÎÚ·ÛÈÔ‡ ÌÂ Ì¤ÏÈ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ‚¤‚·È· ¿ÁÓˆÛÙ· ÛÙËÓ ÚÔÎÔÏÔÌ‚È·Ó‹ ∞ÌÂÚÈÎ‹, fiÌˆ˜ Ù· ÎÏ‹Ì·Ù· ÙˆÓ Ó¤ˆÓ Î·ÏÏÈÂÚÁÂÈÒÓ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ·fi ÙË ªÂÛfiÁÂÈÔ. Δ· ˘‚Ú›‰È· ·˘Ù‹˜ ÙË˜ ÚÔÎÔÏÔÌ‚È·Ó‹˜ ·ÌÂÚÈÎ·ÓÈÎ‹˜ ·Ì¤ÏÔ˘ ı· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËıÔ‡Ó Â˘Ú¤ˆ˜ ÛÙËÓ ·Ó·Ì¤ÏˆÛË ÙË˜ ∂˘ÚÒË˜ Î·Ù¿ ÙÔ˘˜ ‰‡Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘˜ ·ÈÒÓÂ˜ ˆ˜ Ï¤ÔÓ ·ÓıÂÎÙÈÎ¿ ÛÙË Ê˘ÏÏÔÍ‹Ú·. ∂·ÓÂÚ¯fiÌÂÓÔÈ ÛÙÔ ı¤Ì· Ì·˜, Ú¤ÂÈ Ó· ÙÔÓ›ÛÔ˘ÌÂ fiÙÈ Ë ·ÚÔ˘Û›· ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ÛÙÈ˜ Î·Ù·ÎÙ‹ÛÂÈ˜ ‰ÂÓ Û¯ÂÙ›˙ÂÙ·È ÚÔÊ·ÓÒ˜ ÌÂ ÙËÓ ÔÏÈÙÈÎ‹ ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜ ÎÏËÌ¿ÙˆÓ ÛÙËÓ ∞ÌÂÚÈÎ‹, ·ÏÒ˜ ·Í›˙ÂÈ Ó· ÛËÌÂÈˆıÂ› Ë Û˘ÁÎ˘Ú›· Î·È Û‡ÌÙˆÛË. E¯ÂÈ ¿ÓÙˆ˜ ˘ÔÁÚ·ÌÌÈÛıÂ› ·fi ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡˜ ÙÔ˘ Ô›ÓÔ˘ Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ÙˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ ÙˆÓ ∞Ó·Î·Ï‡„ÂˆÓ, fiÙÈ Ù· ÁÏ˘Î¿ ÎÚ·ÛÈ¿ ÙË˜ ∫Ú‹ÙË˜ Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ÔÈ Ì·Ï‚·˙›Â˜ (ÎÚËÙÈÎ¤˜, ÈÛ·ÓÈÎ¤˜, ÔÚÙÔÁ·ÏÈÎ¤˜) ‚Ô‹ıËÛ·Ó ÔÏ‡ ÛÙ· ˘ÂÚfiÓÙÈ· Ù·Í›‰È· Î·È ÛÙËÓ ·Ó·Î¿Ï˘„Ë ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ¯ˆÚÒÓ. ªÂÙ·ÊÚ¿˙Ô˘ÌÂ ÌÈ· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎ‹ ı¤ÛË: «√ ª·ÁÁÂÏ¿ÓÔ˜ Ífi‰Â„Â ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÁÈ· ÙËÓ ÚÔÌ‹ıÂÈ· ÛÂ ÎÚ·ÛÈ¿, ·Ú¿ ÁÈ· ÂÍÔÏÈÛÌÔ‡˜ Î·È ÔÈ ¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔÈ ·Ó·Î¿Ï˘„·Ó ÔÏ‡ ÓˆÚ›˜, ÔÏ‡ ÚÈÓ

·fi ÙÔ˘˜ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘˜ ·Ô›ÎÔ˘˜, ÂÈÚ·Ù¤˜ Î·È Ó·˘ÙÈÎÔ‡˜ ÌÂ Ù· ÔÈÓÔÓÂ˘Ì·ÙÒ‰Ë, ÚÔ‡ÌÈ ÎÏ., fiÙÈ Ù· ‰˘Ó·Ù¿ ÎÚ·ÛÈ¿ ¯ÚËÛ›ÌÂ˘·Ó ‰ÈÏ¿ ÛÙ· ÌÂÁ¿Ï· Ù·Í›‰È·. ¶ÚÔÌËıÂ‡ÔÓÙ·Ó ÏÔÈfiÓ ÙÔÓ Ì·Ï‚·˙›· ÙË˜ ∫Ú‹ÙË˜ ÛÂ ‚·Ú¤ÏÈ· ÁÈ· Ó· ›ÓÔ˘Ó, ·ÏÏ¿ Î·È ÁÈ· Ó· Ù· ¤¯Ô˘Ó Û·Ó Û·‚Ô‡Ú· ÛÙÔ Ù·Í›‰È ÙÔ˘˜ Ì¤¯ÚÈ ÙÈ˜ πÓ‰›Â˜ Î·È ¿ÏÈ ›Ûˆ». ∞˜ ·Ó·ÊÂÚıÔ‡ÌÂ ÏÔÈfiÓ Û˘ÓÔÙÈÎfiÙ·Ù· ÛÙÈ˜ ÏÈÁÔÛÙ¤˜ Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜ ·ÚÔ˘Û›·˜ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ÛÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË ÙË˜ ∞ÌÂÚÈÎ‹˜, Î·È ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ·Ì¤Ûˆ˜ ‹ ÂÌÌ¤Ûˆ˜ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È ÌÂ ÙËÓ ÂÎÂ› Û‡Á¯ÚÔÓ‹ ÙÔ˘˜ ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÎÏËÌ¿ÙˆÓ ·fi ÙË ªÂÛfiÁÂÈÔ Î·È ÙË Ó¤· ·ÌÂÏÔÔÈÓÈÎ‹ ·ÌÂÚÈÎ·ÓÈÎ‹ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·. √È ∫ÚËÙÈÎÔ› Darodas ‹ Rodo Ô˘ ÙÔ˘˜ Û˘Ó·ÓÙÔ‡ÌÂ ÙÔÓ 16Ô ·È. ÛÙË ™Â‚›ÏÏË, ÛÙËÓ ¶ÔÏˆÓ›· Î·È ªÔÏ‰·‚›· (Î·È ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Èı·ÓfiÙ·Ù·, fiˆ˜ Ô Manoli Rodo ·fi ÙÔ ƒ¤ı˘ÌÓÔ, ·Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·Ó Î·È ÌÂ ÙÔ ÂÌfiÚÈÔ ÎÚ·ÛÈÔ‡) Â›¯·Ó Û˘ÌÌÂÙ¿Û¯ÂÈ ÛÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË ÙÔ˘ ªÂÍÈÎÔ‡ Î·È ÙË˜ °Ô˘·ÙÂÌ¿Ï·˜. ∂›ÛË˜ Ô ∫ÚËÙÈÎfi˜ Manuel Griego de Candia Ú·ÁÌ·ÙÔÔ›ËÛÂ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô 1505-1525 ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÙÚ›· Ù·Í›‰È· ÌÂÙ·Í‡ πÛ·Ó›·˜ Î·È ªÂÍÈÎÔ‡ Î·È ÙÔ 1525 -1530 ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÂÁÎ·ÙÂ-

ÛÙËÌ¤ÓÔ˜ ÛÙË μ¤Ú·-∫ÚÔ˘˙ fiÔ˘ Î·ÙÂ›¯Â ÙÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi fiÛÙÔ ÙÔ˘ ÂÈıÂˆÚËÙ‹ ÙˆÓ ÏÔ›ˆÓ. ¶Èı·ÓfiÙ·Ù· Û˘ÌÌÂÙÂ›¯Â ÛÙËÓ ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›· Î·È Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛË˜ ÙˆÓ ÂÊÔ‰›ˆÓ (Û›ÁÔ˘Ú· Î·È ¿ÊıÔÓÔ˘ ÎÚ·ÛÈÔ‡) ÌÂ ÛÙfi¯Ô ÙËÓ ÂÎÛÙÚ·ÙÂ›· Î·È Î·Ù¿ÎÙËÛË ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡ (1526-1533), fiÔ˘ ÚˆÙ·ÁˆÓ›ÛÙËÛ·Ó Î·È ¿ÏÏÔÈ EÏÏËÓÂ˜ ˘fi ÙÔÓ ıÚ˘ÏÈÎfi ¶¤ÙÚÔ ∫ÚËÙÈÎfi, Pedro de Candia, ÛÙÂÓfi Û˘ÓÂÚÁ¿ÙË ÙÔ˘ ¶È˙¿ÚÔ. √ ¶¤ÙÚÔ˜ Ô ∫ÚËÙÈÎfi˜ ·Ó‹ÎÂ Èı·ÓfiÙ·Ù· ÛÙÔ˘˜ estradiots (fiˆ˜ Ô Δ·Ú¯·ÓÂÈÒÙË˜ Î·È Èı·ÓÒ˜ Î¿ÔÈÔÈ Darodas) Î·È Â¤ÊÂÚÂ ÙÔÏÌËÚ¤˜ ÙÂ¯ÓÈÎ¤˜ ‚ÂÏÙÈÒÛÂÈ˜ ÛÙÔ ˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi ÙˆÓ Î·Ù·ÎÙ‹ÛÂˆÓ. ∞ÔÙÂÏÔ‡ÛÂ Â›ÏÂÎÙÔ Ì¤ÏÔ˜ ÙË˜ ıÚ˘ÏÈÎ‹˜ «‰ÂÎ·ÙÚÈ¿‰Ô˜», trece de la fama, ‰ËÏ·‰‹ ·Ó‹ÎÂ ÛÙÔ˘˜ ÊËÌÈÛÌ¤ÓÔ˘˜ ‰ÂÎ·ÙÚÂ›˜ ÚˆÙÂÚÁ¿ÙÂ˜ ÙË˜ Î·Ù¿ÎÙËÛË˜ ÙˆÓ IÓÎ·˜ Î·È ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ÂÔÈÎÈÛÙÒÓ ÙÔ˘ ∫Ô‡ÛÎÔ. ™Ù· ›‰È· ·˘Ù¿ ¯ÚfiÓÈ· ÙˆÓ Î·Ù·ÎÙ‹ÛÂˆÓ ÂÈÛ¿ÁÔÓÙ·È Î·È Ù· ÌÂÛÔÁÂÈ·Î¿, Èı·ÓfiÙ·Ù· ·ÒÙÂÚË˜ ÂÏÏËÓÈÎ‹˜ ÚÔÂÏÂ‡ÛÂˆ˜ ÎÏ‹Ì·Ù· ÛÙËÓ ∞ÌÂÚÈÎ‹. ™‡ÌÊˆÓ· ‰Â ÌÂ ÚfiÛÊ·ÙÂ˜ ¤ÚÂ˘ÓÂ˜ Â›Ì·ÛÙÂ ÛÂ ı¤ÛË Ó· ÁÓˆÚ›˙ÔÌÂ Û‹ÌÂÚ· ÙfiÛÔ ÙË ¯ÚÔÓÔÏÔÁ›· ÂÈÛ·ÁˆÁ‹˜ ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ÎÏËÌ¿ÙˆÓ ÛÙËÓ ¡¤· HÂÈÚÔ Î·È ÛÂ Ï›ÁÔ ÌÂ ‚¿ÛË ÙË ÌÂÏ¤ÙË ÙÔ˘ DNA ÙËÓ ·ÒÙÂÚË ÚÔ¤ÏÂ˘Û‹ ÙÔ˘˜. ª¤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ· ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ÂÚÂ˘ÓËÙ¤˜ ıÂˆÚÔ‡Ó ÔÏÏ¤˜ ÔÈÎÈÏ›Â˜ ÙË˜ ∫ÂÓÙÚÈÎ‹˜ Î·È ¡fiÙÈ·˜ ∞ÌÂÚÈÎ‹˜ ÌÂÛÔÁÂÈ·Î‹˜ Î·È ÏÂ‚·ÓÙ›ÓÈÎË˜, ‰ËÏ·‰‹ ·Ó·ÙÔÏÈÎÔÌÂÛÔÁÂÈ·Î‹˜ ÚÔÂÏÂ‡ÛÂˆ˜, fiˆ˜ Â›Ó·È Î·È ·˘Ù¤˜ ÙË˜ π‚ËÚÈÎ‹˜ XÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘. EÙÛÈ ÛÙÔ ªÂÍÈÎfi Ù· ÚÒÙ· ÎÏ‹Ì·Ù· ıÂˆÚÂ›Ù·È fiÙÈ Ê˘ÙÂ‡ÙËÎ·Ó ÙÔ 1522, ÛÙË μÚ·˙ÈÏ›· ÙÔ 1532, ÛÙËÓ ∞ÚÁÂÓÙÈÓ‹ ÙÔ 1536, ÛÙÔÓ ¶·Ó·Ì¿ ÙÔ 1539, ÛÙÔ ¶ÂÚÔ‡ ÙÔ 1547 Î·È ÛÙË ÃÈÏ‹ ÙÔ 1554. ªÂÙ¿ Ì¿ÏÈÛÙ· ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË ÙˆÓ IÓÎ·˜, ‹‰Ë ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È. ÔÈ ÓfiÙÈÂ˜ ·ÎÙ¤˜ ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡ Î·È Ë ÃÈÏ‹ ·Ú‹Á·Á·Ó ¿ÊıÔÓÔ ÎÚ·Û› ÁÈ· Ó· ÙÚÔÊÔ‰ÔÙÔ‡Ó fiÏÂ˜ ÙÈ˜ ÈÛ·ÓÈÎ¤˜ ÎÙ‹ÛÂÈ˜ Ì¤¯ÚÈ Î·È ÙË ª·Ó›Ï·. μ·ÛÈÎ‹ ÔÈÎÈÏ›· Ô˘ ÌÂÙ·Ê¤ÚıËÎÂ ·fi ÙËÓ πÛ·Ó›· ‹Ù·Ó ÙÔ ÏÂ‚·ÓÙ›ÓÈÎÔ ÌÔÛ¯¿ÙÔ, ÙÔ ÔÔ›Ô Â›¯·Ó ÁÓˆÚ›ÛÂÈ ÔÈ ™Ù·˘ÚÔÊfiÚÔÈ ÛÙË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ·Ó·ÙÔÏÈÎ‹ ªÂÛfiÁÂÈÔ Î·È ÌÂÙ·Ê¤ÚÂÈ ÛÙË ¢‡ÛË. H‰Ë ÛÙ· 1578 Ô ÊËÌÈÛÌ¤ÓÔ˜ AÁÁÏÔ˜ ÂÈÚ·Ù‹˜ Sir Francis Drake ÛÙÔÓ ÎfiÏÔ ÙÔ˘ μ·Ï·Ú¤È˙Ô Û˘Ó¿ÓÙËÛÂ ¤Ó·Ó πˆ¿ÓÓË °ÎÚÈ¤ÁÎÔ, ÂÏÏËÓÈÎ‹˜ ÁÂÓÈ¿˜ (one Iohn Griego, a Greeke borne), ÙÔÓ ÔÔ›Ô ‹ÚÂ Ì·˙› ÙÔ˘ ˆ˜ ÈÏfiÙÔ ÁÈ· Ó· ÙÔ˘˜ Ô‰ËÁ‹ÛÂÈ ÛÂ ÏÈÌ¿ÓÈ ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡ Î·È ÎÔ‡ÚÛÂ„Â ¤Ó· Î·Ú¿‚È Ô˘ ‹Á·ÈÓÂ ·fi ÙË ÃÈÏ‹ ÛÙÔ ¶ÂÚÔ‡ ÌÂ ¯›ÏÈ· ÂÙ·ÎfiÛÈ· Â‚‰ÔÌ‹ÓÙ· ·ÛÎÈ¿ ÎÚ·Û›. ™ÙË §›Ì· ¤Ó·˜ ¿ÏÏÔ˜ °ÎÚÈ¤ÁÎÔ, Ô Zorzi, Â›¯Â ·ÔÎÙ‹ÛÂÈ ÙÂÚ¿ÛÙÈ· ÂÚÈÔ˘Û›· Î·È ÙËÓ ›‰È· ¯ÚÔÓÈ¿ Ô˘ Ô ÂÈÚ·Ù‹˜ ÎÚ·ÛÈÒÓ Sir Francis Drake Â¤‰Ú·ÌÂ ÛÙÈ˜ ·ÎÙ¤˜ ÙË˜ ÃÈÏ‹˜ Î·È ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡ (1578) ¤Ó·˜ ¿ÏÏÔ˜ AÁÁÏÔ˜ ÂÈÚ·Ù‹˜ Ô Thomas Cavendish Û˘ÓÂÏ¿Ì‚·ÓÂ ÙÔÓ ∫ÂÊ·ÏÏÔÓ›ÙË Î·ÂÙ¿ÓÈÔ ÙÔ˘ ÈÛ·ÓÈÎÔ‡ ÛÙfiÏÔ˘

H

K A £ H M E P I N H

B

ÙˆÓ ¢˘ÙÈÎÒÓ πÓ‰ÈÒÓ, πˆ¿ÓÓË ºˆÎ¿ (Juan de Fuca). ªÈ· ‰ÂÎ·ÂÙ›· ·ÚÁfiÙÂÚ· Ô Cavendish Â˘ÚÈÛÎfiÌÂÓÔ˜ ÛÙË ¡fiÙÈ· ∞ÌÂÚÈÎ‹ ı· ÌÓËÌÔÓÂ‡ÛÂÈ one George, a Greek, a reasonable pilot for all the coast of Chili. ∂›Ó·È Ë ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÌÔ‡ πÛ·ÓÒÓ Î·È AÁÁÏˆÓ, ÙË˜ Ó·˘Ì·¯›·˜ ÙË˜ ¡·˘¿ÎÙÔ˘ (1571), ÂÔ¯‹ Ô˘ ÛËÌÂÈÒÓÂÙ·È ÌÈ· Û˘ÓÂ¯‹˜ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ EÏÏ‹ÓˆÓ Ó·˘ÙÈÎÒÓ ÛÙ· ÈÛ·ÓÈÎ¿ ÏËÚÒÌ·Ù·. ∂›Ó·È, Ù¤ÏÔ˜, Ë ÂÔ¯‹ Ô˘ ¤Ó·˜ ·ÎfiÌË ÊËÌÈÛÌ¤ÓÔ˜ Greco, ∫ÚËÙÈÎfi˜, ÌÂÙ·‚·›ÓÂÈ Î·È ÂÁÎ·ı›ÛÙ·Ù·È ÛÙËÓ πÛ·Ó›·, Ô ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˜ ¢ÔÌ‹ÓÈÎÔ˜ £ÂÔÙÔÎfiÔ˘ÏÔ˜.

√ ·ÙÏ·ÓÙÈÎfi˜ ÎfiÛÌÔ˜ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ Griegi, gringi, Î·È vini greci... ÛÙÔ˘˜ øÎÂ·ÓÔ‡˜ ·fi ÙÔÓ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎfi Ò˜ ÙÔÓ πÓ‰ÈÎfi. ∞Ó fiÓÙˆ˜ ÌÔÚÂ› Ó· Á›ÓÂÈ ÏfiÁÔ˜ ÁÈ· Î¿ÔÈ· Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÙˆÓ °Ú·ÈÎÒÓ ÛÙÈ˜ ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ·Ó·Î·Ï‡„ÂÈ˜, Ë Û˘Ì‚ÔÏ‹ ·˘Ù‹ Â›Ó·È Ó·˘ÙÈÎÔ› Î·È ÎÚ·ÛÈ¿. ∫Ú·ÛÈ¿ ÌÔÓÔ‚·ÛÈ¤˜, ÌÔÛ¯¿Ù· Î·È ÎÏ‹Ì·Ù·... AÓıÚˆÔÈ Î·È ÎÚ·ÛÈ¿, Î·Ú¿‚È· Î·È ÂÌÔÚ›·, ¯ÒÚÂ˜ Î·È ÔÏÈÙÂ›Â˜ ¯·Ì¤ÓÂ˜ ‹ ¿ÁÓˆÛÙÂ˜, ÁÈ· Ó· ÂÍ¿„Ô˘Ó ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈÎ‹ Ê·ÓÙ·Û›· ÙÔ˘ ∫fiÓÙÔÁÏÔ˘ Î·È ËÌÒÓ ÙˆÓ Â˘Ê·ÓÙ¿ÛÙˆÓ. ∫·È ÙÔ Î¤ÓÙÚÔ ‚¿ÚÔ˘˜ ÙË˜ ·Ï‹ıÂÈ·˜, ¤Ú· ·fi Ù· ·Ú¯Â›· Î·È ÙÈ˜ ˘·ÈÓÈÎÙÈÎ¤˜ ‹ ÚËÙ¤˜ Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜; ™ÙË Ì˘ıÔÏÔÁ›· ÙˆÓ ·Ó·Î·Ï‡„ÂˆÓ Î·È ÂÚÈÏ·Ó‹ÛÂˆÓ ÛÙÔ˘˜ Ô›ÓÔÂ˜ fiÓÙÔ˘˜... √ Ì‡ıÔ˜ Ù·ÍÈ‰Â‡ÔÓÙ·˜ ¤¯ÂÈ ÛÙ· ·Ì¿ÚÈ· ÙÔ˘ ÎÏ‹Ì·Ù· Î·È ÎÚËÙÈÎ‹ ÌÔÓÔ‚·ÛÈ¿, malvasia, ÂÈı˘Ì›Â˜, ÓÔÛÙ·ÏÁ›· Î·È ·Ï‹ıÂÈ·. ª‡ıÔÈ Î·È ıÚ˘ÏÔ‡ÌÂÓ·, ÁÔÚÁfiÓÂ˜ Î·È ∞Ï¤Í·Ó‰ÚÔÈ, ∞ÙÏ·ÓÙ›‰Â˜ Î·È ¯ÒÚÂ˜ ÙˆÓ ª·Î¿ÚˆÓ, ª·‰¤Ú·, ∫·Ó¿ÚÈ· NËÛÈ¿, Î˘ÚÈ·Î¿ Î·È ÎÚËÙÈÎ¿ ÎÏ‹Ì·Ù· ÛÙ· ˆÎÂ¿ÓÈ· ¤Ú·Ù· ·Ú‰Â‡Ô˘Ó ÌÂ Ù· Ì˘ÛÙÈÎ¿ ÚÂ‡Ì·Ù¿ ÙÔ˘˜ ÙË ÌÔ›Ú· Î·È Ù· ¤ÚÁ· ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ. EÙÛÈ ·fi ÙÔ˘˜ Δ˘ÚÚËÓÔ‡˜ ÂÈÚ·Ù¤˜ Ô˘ Î·Ù·‰ÈÒÎÔ˘Ó ÙÔÓ ¢ÈfiÓ˘ÛÔ Ò˜ ÙÔÓ ÂÈÚ·Ù‹ ÎÚ·ÛÈÒÓ Sir Francis Drake ÌÂ ÏÔËÁfi ÙÔÓ πˆ¿ÓÓË °ÎÚÈ¤ÁÎÔ ÛÙÈ˜ ı¿Ï·ÛÛÂ˜ ÙË˜ ÃÈÏ‹˜ Î·È ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡, ÙÔ ÎÚ·Û› Û˘ÓÂ¯›˙ÂÈ Ó· ÁÂÓÓ¿ ÈÛÙÔÚ›Â˜ ÛÙÔÓ Ó¤Ô Ô›ÓÔ· fiÓÙÔ, ÙÔÓ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎfi, ÈÛÙÔÚ›Â˜ ÙˆÓ ÔÈÓfiÊÈÏˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ ÙÔ˘ ¶ÔÛÂÈ‰ÒÓ· Î·È μ¿Î¯Ô˘, ·ÓıÚÒˆÓ ÙË˜ ªÂÛÔÁÂ›Ô˘, ƒˆÌÈÒÓ, πÙ·ÏÒÓ, πÛ·ÓÔÔÚÙÔÁ¿ÏˆÓ Î·Ù¿ ÙÈ˜ ˘ÂÚfiÓÙÈÂ˜, ˘ÂÚˆÎÂ¿ÓÈÂ˜ ·Ô‰Ú¿ÛÂÈ˜ Î·È ÌÂÙ·ÙÔ›ÛÂÈ˜ ÙÔ˘˜. μÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·: Anagnostakis Ilias,«Over the winedark sea. Tracing Greek wine through the Middle Ages», «The illustrated Greek Wine Book» (ed. Nico Manessis), Olive Press Publications Corfu 2000. Canoutas S.G., «Christopher Columbus, a Greek Nobleman», New York 1943. Hidalgo Luis, «La Viticultura Americana y sus raices», Madrid 1990.

K Y P I A K H

6

I A N O Y A P I O Y

2 0 0 2

27

Oι «κονκισταδ ρες» των Iωανννων

H Ο Αρχγγελος στην Ουρνια Λειτουργα, μετ ασφαλς απ διεργασες που μεταφρουν βιματα και εμπειρες γνωστες πριν απ την ανακλυψη του Νου Κσμου απ τους Ισπανο#ς κονκισταδρες, δεν φρει μνον φτερο#γες, αλλ και κοστο#μι φτιαγμνο απ φτερ, πως οι ιερες στις τελετς και τις τελετουργες της αζτκικης θρησκεας & ακμη στους ναο#ς και τις αυλικς τελετς των Μγια (τοιχογραφα του 1542 στον θλο του Iερο# B&ματος του κυρως ναο# της Μον&ς Φιλανθρωπηνν, Νησ Ιωανννων).

28

H

K A £ H M E P I N H

B

† Tου M ÿ§Δ√À ° ∞ƒÿ¢∏

√

¢IAKO™MO™ ÙË˜ ÏÈÙ‹˜, ÙÔ˘ ÂÛˆÙÂÚÈÎÔ‡ Ó¿ÚıËÎ· ÙË˜ ªÔÓ‹˜ ÙˆÓ ºÈÏ·ÓıÚˆËÓÒÓ ÛÙÔ ¡ËÛ› ÙˆÓ πˆ·ÓÓ›ÓˆÓ Ú¤ÂÈ Ó· ¯ÚÔÓÔÏÔÁÂ›Ù·È ÛÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚfi ÙÔ˘ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ 1560. ΔÌ‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘ fiÌˆ˜ ¯ÚÔÓÔÏÔÁÔ‡ÓÙ·È Î·È ·fi ÙÈ˜ ·Ï·ÈfiÙÂÚÂ˜ Ê¿ÛÂÈ˜ ÙÔ˘ ÌÓËÌÂ›Ô˘ ÙÔ 1542. ™ÙÈ˜ Û˘Óı¤ÛÂÈ˜ ÙÔ˘ 1560 ¤¯ˆ ÂÓÙÔ›ÛÂÈ ÔÚÈÛÌ¤Ó· Û¯‹Ì·Ù· Î·È ÊÈÁÔ‡ÚÂ˜ ·Ú¿Ù·ÈÚÂ˜ (›Ûˆ˜ Î·È ÂÚÈıˆÚÈ·Î¤˜ ·ÎfiÌ· Î·È ÁÈ’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ ˙ˆÁÚ·ÊÈÎ‹ ·’ fiÔ˘ ‰ÂÓ ÏÂ›Ô˘Ó Ù· ÂÍˆÙÂÚÈÎ¿ ‰¿ÓÂÈ·, ÌÔÏÈ¿ÛÌ·Ù· ‹ ÌÔÛ¯Â‡Ì·Ù·), ÊÈÁÔ‡ÚÂ˜ Ô˘ ÍÂÓ›˙Ô˘Ó ÁÈ·Ù› ·ÚfiÌÔÈ¤˜ ÙÔ˘˜ Û˘Ó·ÓÙ¿ÌÂ, fiÛÔ Í¤Úˆ, ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ÛÙË ˙ˆÁÚ·ÊÈÎ‹ ÙË˜ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ·Ú¿‰ÔÛË˜ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È., ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÛÙ· ÁÓˆÛÙ¿ Î·È Î˘Ú›·Ú¯· ÚÂ‡Ì·Ù·. ∏ ªÔÓ‹ ÙˆÓ ºÈÏ·ÓıÚˆËÓÒÓ ·Ó·‰ÂÈÎÓ‡ÂÙ·È ¤ÙÛÈ Û·Ó ¯ÒÚÔ˜ fiÔ˘ ÂÎ‰ËÏÒÓÂÙ·È ¤Ó· Â˘Ú‡ Ê¿ÛÌ· ÔÏÈÙÈÛÙÈÎÒÓ ·ÓÙ·ÏÏ·ÁÒÓ È‰È·›ÙÂÚË˜ ÛËÌ·Û›·˜ ÁÈ· ÙËÓ ·Ó·Ó¤ˆÛË Î·È ÂÈ‚›ˆÛË ÙË˜ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ·Ú¿‰ÔÛË˜. £· ÂÚÈÔÚÈÛÙÒ ÛÙ· ÈÔ Â‡ÁÏˆÙÙ· Î·È ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎ¿ ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù·. ™ÙÔÓ ·Ó·ÙÔÏÈÎfi ÙÔ›¯Ô ÙË˜ ÏÈÙ‹˜ ÛÂ ÌÈ· ÔÏ˘ÚfiÛˆË Î·È ÔÏ˘‰È¿ÛÙ·ÙË Û‡ÓıÂÛË ÌÂ Ù· ª·ÚÙ‡ÚÈ· ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ πÂÚÔÌ¿ÚÙ˘ÚÔ˜ μ·‚‡Ï· ÂÈÎÔÓ›˙ÂÙ·È, fiÚıÈÔ˜ ¿Óˆ ÛÂ ÂÍ¤‰Ú· Î·È ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÂ ÌÔÚÊ‹ PˆÌ·›Ô˘ ‹ B˘˙·ÓÙÈÓÔ‡ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· Î·ıÈÛÌ¤ÓÔ˘ ÛÂ ıÚfiÓÔ, ÊÈÁÔ‡Ú· πÛ·ÓÔ‡ ·ÍÈˆ-

K Y P I A K H

6

I A N O Y A P I O Y

2 0 0 2

Ì·ÙÔ‡¯Ô˘ ÌÂ Â›ÛËÌË ÛÙÔÏ‹. ªÔ˘ ‰È·ÊÂ‡ÁÂÈ Ô ·ÎÚÈ‚‹˜ ÚfiÏÔ˜ Ì¤Û· ÛÙË Û‡ÓıÂÛË, ·˘Ù‹˜ ÙË˜ ·Ú¿Ù·ÈÚË˜ ÈÛ·ÓÈÎ¿ ÓÙ˘Ì¤ÓË˜ ÊÈÁÔ‡Ú·˜. ΔÔÓ ÔÓfiÌ·Û· Francisco Pizzaro, ÁÈ·Ù› ÌÔ˘ ı‡ÌÈÛÂ ·fi ÙËÓ ÚÒÙË ÛÙÈÁÌ‹ ÙË ÌÔÚÊ‹ ÙÔ˘ πÛ·ÓÔ‡ Ù˘¯Ô‰ÈÒÎÙË, Î·Ù·ÎÙËÙ‹ ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡ Î·È Î·Ù·Ï˘Ù‹ Á‡Úˆ ÛÙ· 1531-1534 ÙË˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÙˆÓ IÓÎ·˜. ™ÙÔ ÓfiÙÈÔ ÙÔ›¯Ô ÙË˜ ÏÈÙ‹˜, ÛÙ· ª·ÚÙ‡ÚÈ· ÙˆÓ ·Á›ˆÓ μ›ÎÙˆÚÔ˜ Î·È μÈÎÂÓÙ›Ô˘, ·ÚÈÛÙ¿ÓÂÙ·È Ë ÂÎ‰ÔÚ¿ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘, ÎÚÂÌ·ÛÌ¤ÓÔ˘ ·fi Ù· fi‰È· ÌÂ ÙÛÈÁÁ¤ÏÈ·. ¢‡Ô ‰‹ÌÈÔÈ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÂÚ›Ô˘ ÛÙÔ Ì¤ÛÔÓ. ¢›Ï· ·ÎÚÈ‚Ò˜, ‰‹ÌÈÔ˜ ÌÂ ÛÙÔÏ‹ ÈfiÙË-ÛÙÚ·ÙÈÒÙË πÛ·ÓÔ‡, ¤¯ÂÈ ‹‰Ë ‚Á¿ÏÂÈ ÙÔ Û·ı› ÁÈ· Ó· ·ÔÎÂÊ·Ï›ÛÂÈ ¿ÏÏÔÓ ¿ÁÈÔ. ¶·Ú¿Ù·ÈÚË Î·È Â‰Ò ÊÈÁÔ‡Ú·, ÊÔÚ¿ÂÈ ÎfiÎÎÈÓÂ˜ ÛÙÂÓ¤˜ ÂÚÈÛÎÂÏ›‰Â˜, ÛÙÂÓ‹ Î·È ÎÔÓÙ‹ ÊÔ‡ÛÙ· ·fi ÊÙÂÚ¿ ‹ ·fi ‰ÂÚÌ¿ÙÈÓÂ˜ ÏÔ˘Ú›‰Â˜, Ì·‡Ú· ÂÏ·ÊÚ¿ ·Ô‡ÙÛÈ· ¯ÔÚÔ‡ Î·È Ì·‡ÚÔ Á˘ÚÈÛÙfi Î·¤ÏÔ ÌÂ ÊÙÂÚfi. ™ÙÔ ‚fiÚÂÈÔ ÙÔ›¯Ô ÙË˜ ÏÈÙ‹˜, ÛÙÔ ª·ÚÙ‡ÚÈÔ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘ ÙÔ˘ √ÌÔÏÔÁËÙ‹, ‰‡Ô ÌÔÚÊ¤˜ ÛÈ‰ËÚfiÊÚ·ÎÙˆÓ ÔÏÂÌÈÛÙÒÓ ÌÂ ·ÓÔÏ›Â˜ ÈÔÙÒÓ ÙË˜ ÊÂÔ˘‰·Ú¯ÈÎ‹˜ ∂˘ÚÒË˜ ÙÔ˘ 14Ô˘-15Ô˘ ·È. ÌÂ Ì˘ÙÂÚ¤˜-·ÁÎ·ıˆÙ¤˜ ÂˆÌ›‰Â˜, ÌÂ ¯ÔÓÙÚ¿ ÎfiÎÎÈÓ· ÌÔ˘ÛÙ¿ÎÈ· ÂÎÙÂÏÔ‡Ó ¯Ú¤Ë ÊÚÔ˘ÚÔ‡. Δ· ‚·ÚÈ¿ ÛÈ‰ÂÚ¤ÓÈ· ÎÚ¿ÓË ÙÔ˘˜ ÛÙÔÏ›˙ÔÓÙ·È ÌÂ ÔÏ‡¯ÚˆÌ· ÊÙÂÚ¿. ∫·È ÔÈ ‰‡Ô ÌÔÚÊ¤˜ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÂ Ï‹ÚË ‰È¿ÛÙ·ÛË ÛÂ Û¯¤ÛË ÌÂ ÙÈ˜ ¿ÏÏÂ˜ Î·È ÍÂÓ›˙Ô˘Ó. ™ÙÔ ‰˘ÙÈÎfi ÙÔ›¯Ô ÙË˜ ÏÈÙ‹˜, ÛÙÔ ª·ÚÙ‡ÚÈÔ ÙÔ˘

·Á›Ô˘ ∞ÌÊÈÏÔ¯›Ô˘, ‰‡Ô ÔÏÂÌÈÛÙ¤˜, Ô ¤Ó·˜ ÛÈ‰ÂÚfiÊÚ·ÎÙÔ˜, ·ÏÏ¿ ÌÂ ÂÏ·ÊÚfiÙÂÚË ·ÓÔÏ›· ·fi ÙÈ˜ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÂ˜, Ì¿ÏÏÔÓ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È., Î·Ï¿˙Ô˘Ó Ì¤Û· ÛÂ ‚Ú·¯Ò‰Â˜ ÙÔ›Ô. ΔÔ ÎÚ¿ÓÔ˜ ÙÔ˘ ÈfiÙË Â›Ó·È Î·È Â‰Ò ÛÙÔÏÈÛÌ¤ÓÔ ÌÂ ÊÙÂÚ¿. ™Â ·˘Ù¿ Ù· ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· Ô˘ ÌfiÏÈ˜ ·Ó·Ê¤ÚıËÎ·Ó ¤¯Ô˘ÌÂ Û·ÊÂ›˜ ·fiË¯Ô˘˜ Î·È ‰¿ÓÂÈ· ·fi ÌÈ· Û‡Á¯ÚÔÓË ‰˘ÙÈÎÔÂ˘Úˆ·˚Î‹ Î·ÏÏÈÙÂ¯ÓÈÎ‹ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·. √È Ó¤Â˜ ·˘Ù¤˜ ËÁ¤˜ ¤ÌÓÂ˘ÛË˜ ÍÂÎÈÓÔ‡Ó ·ÛÊ·ÏÒ˜ ·fi ÙËÓ πÛ·Ó›· Î·È ÙËÓ π‚ËÚÈÎ‹ ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ·, Ì· Î·È ·fi ÙÔÓ ¡¤Ô ∫fiÛÌÔ. ∏ ÈÛ·ÓÈÎ‹ ∞ÓÙÈ‚·ÛÈÏÂ›·, ÔÏÈÙÈÎ‹ Î·È ÛÙÚ·ÙÈˆÙÈÎ‹ ·ÚÔ˘Û›· ÛÙÔ ‚·Û›ÏÂÈÔ ÙË˜ ¡Â·fiÏÂˆ˜, Â›Ó·È ‚¿ÛË Î·È ÚÔ¸fiıÂÛË ÁÈ· ÙËÓ ¿ÛÎËÛË ÔÚÈÛÌ¤ÓË˜ ÔÏÈÙÈÎ‹˜ ÛÙ· μ·ÏÎ¿ÓÈ· Î·È ÂÈ‰ÈÎfiÙÂÚ· ÛÙËÓ HÂÈÚÔ Î·Ù¿ ÙÔÓ 16Ô ·È. ∂˘ÓÔÂ› ·ÎfiÌ· ÙË ‰ÈÂ›Û‰˘ÛË ÈÛ·ÓÈÎÒÓ Û˘ÓËıÂÈÒÓ Î·È Ìfi‰·˜. ∞˘Ù‹ Ë ‰ÈÂ›Û‰˘ÛË Â˘ÎÔÏ‡ÓÂÙ·È Î·È ·fi ÙË Ì·˙ÈÎ‹ ÂÁÎ·Ù¿ÛÙ·ÛË ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡ ∂‚Ú·›ˆÓ ÚÔÛÊ‡ÁˆÓ ·fi ÙËÓ πÛ·Ó›· Î·È ¶ÔÚÙÔÁ·Ï›·. °ÓˆÛÙ‹ Â›Ó·È ÂÍ¿ÏÏÔ˘ Î·È Ë Û˘¯Ó‹ ·ÚÔ˘Û›· ÙË˜ ÈÛ·ÓÈÎ‹˜ ·ÚÌ¿‰·˜ ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹ Î·Ù¿ ÙÔ˘˜ ÔÏ¤ÌÔ˘˜ ÌÂ ÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜. ∏ Ê˘ÛÈÎ‹ ·ÚÔ˘Û›· ÏÔÈfiÓ ÈÛ·ÓÈÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ, Â˘ÓÔÂ› ÙË ‰ÈÂ›Û‰˘ÛË ÛÙÔÈ¯Â›ˆÓ ÈÛ·ÓÈÎÒÓ Ô˘ ˘ÈÔıÂÙÔ‡ÓÙ·È, Î·Ù¿ Î¿ÔÈÔÓ ÙÚfiÔ ·fi ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˘˜ ÙË˜ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ·Ú¿‰ÔÛË˜ Î·È ÂÓÙ¿ÛÛÔÓÙ·È Ì¤Û· ÛÂ ¤ÚÁ· ÙÔ˘˜, ¤ÛÙˆ Î·È Û·Ó ÛÙÔÈ¯Â›· ÂÍˆÙÈÛÌÔ‡.

ÙÔ˘ πÂÚÔ‡ μ‹Ì·ÙÔ˜, Î¿ˆ˜ ·Ï·ÈfiÙÂÚË, Ô˘ ·Ó‹ÎÂÈ ‰ËÏ·‰‹ ÛÙË ‰È·ÎfiÛÌËÛË ÙÔ˘ 1542. ∏ Û‡ÓıÂÛË ÍÂÂÚÓ¿ Ù· ·Ú·‰ÔÛÈ·Î¿ Û¯‹Ì·Ù· Î·È ı¤ÙÂÈ ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÂÚÌËÓÂ›·˜. √ ∞Ú¯¿ÁÁÂÏÔ˜ ‰ÂÓ ÊÔÚ¿ÂÈ ÌfiÓÔÓ ÙÈ˜ ·Ïfi¯ÂÚ· ÍÂ‰ÈÏˆÌ¤ÓÂ˜ ÊÙÂÚÔ‡ÁÂ˜ ÙÔ˘. √ ∞Ú¯¿ÁÁÂÏÔ˜ ¤¯ÂÈ ¿ÚÂÈ ÙÔ ‰È·Ù˘ˆÌ¤ÓÔ Â‰Ò Û¯‹Ì· ÙÔ˘, ÌÂÙ¿ ·ÛÊ·ÏÒ˜ ·fi ‰ÈÂÚÁ·Û›Â˜ Ô˘ ÌÂÙ·Ê¤ÚÔ˘Ó ‚ÈÒÌ·Ù· Î·È ÂÌÂÈÚ›Â˜ ¿ÁÓˆÛÙÂ˜ ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ·Ó·Î¿Ï˘„Ë Î·È Î·Ù¿ÎÙËÛË ÙÔ˘ ¡¤Ô˘ ∫fiÛÌÔ˘ ·fi ÙÔ˘˜ πÛ·ÓÔ‡˜ ∫ÔÓÎÔ˘˚ÛÙ·‰fiÚÂ˜. √ ∞Ú¯¿ÁÁÂÏfi˜ Ì·˜ ‰ÂÓ ÊÔÚ¿ÂÈ ÌfiÓÔÓ ÊÙÂÚÔ‡ÁÂ˜, ·ÏÏ¿ ÎÔÛÙÔ‡ÌÈ ÊÙÈ·ÁÌ¤ÓÔ ·fi ÊÙÂÚ¿, fiˆ˜ ÔÈ ÈÂÚÂ›˜ Î·È ÔÈ ı‡ÙÂ˜, ÔÈ ¯ÔÚÂ˘Ù¤˜ ‹ Ù· ı‡Ì·Ù·, ÛÙÈ˜ ÙÂÏÂÙ¤˜ Î·È ÙÈ˜ ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁ›Â˜ ÙË˜ ·˙Ù¤ÎÈÎË˜ ıÚËÛÎÂ›·˜, ÙË˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎ‹˜ ∞˘Ï‹˜ ÛÙÔ ªÂÍÈÎfi-ΔÂ·ÙÈ¯Ô˘·ÙÏ¿Ó ‹ ·ÎfiÌË ÛÙÔ˘˜ Ó·Ô‡˜ Î·È ÙÈ˜ ·˘ÏÈÎ¤˜ ÙÂÏÂÙ¤˜ ÙˆÓ ª¿ÁÈ·. ™∏ª∂ÿø™∏: Καθ’ υπδειξη του Τ. Παπαμαστοράκη, απ το άρθρο του αείμνηστου καθηγητή του, Μίλτου Γαρίδη, «Στενές επαφές-εικονογραφικές και τεχνοτροπικές- με ευρύτερα σύγχρονα ρεύματα της ευρωπαϊκής γενικτερα ζωγραφικής. Μαρτυρίες απ το διάκοσμο του εσωτερικού νάρθηκα (λιτής) της Μονής των Φιλανθρωπηνών 1560», στα Πρακτικά Συμποσίου Μοναστήρια Νήσου Ιωαννίνων, Ιωάννινα 1999.

H Oρθιος πνω σε εξδρα και απναντι σε μορφ& Pωμαου & Bυζαντινο# αυτοκρτορα καθισμνου σε θρνο, Iσπανς αξιωματο#χος με επσημη στολ&. Μσα στη σ#νθεση, η παρταιρη ισπανικ ντυμνη φιγο#ρα θυμζει τον Francisco Pizzaro, κατακτητ& του Περο# (τοιχογραφα του 1560, Μον& Φιλανθρωπηνν, Νησ Ιωανννων).

EÓ·˜ ·Ú¯¿ÁÁÂÏÔ˜ ÈÓ‰È¿ÓÔ˜... ªÂÙ¿ ÙÈ˜ Ìfi‰Â˜ ÙÔ˘ ÂÍˆÙÈÛÌÔ‡ Î·Ù¿ ÙÔÓ 14Ô ·È. ÛÙËÓ πÙ·Ï›·, Ô˘ Â›¯·Ó ÙÔÓ ·fiË¯fi ÙÔ˘˜ Î·È ÛÙÔ μ˘˙¿ÓÙÈÔ, ÙÔ Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ ı· Û˘ÓÂ¯ÈÛıÂ› Î·È Î·Ù¿ ÙÔÓ 15Ô Î·È 16Ô ·È. ™ÙËÓ πÛ·Ó›· fiÌˆ˜ ÙÔ ÂÍˆÙÈÎfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô ‰ÂÓ ¤Ú¯ÂÙ·È È· ÌfiÓÔÓ ·fi ÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹. ¶ÔÏ‡ ÓˆÚ›˜, ÛÙÈ˜ ·Ú¯¤˜ ‹‰Ë ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È. πÛ·ÓÔ› Î·È ¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔÈ ¤ÊÂÚÓ·Ó ÂÈÛÙÚ¤ÊÔÓÙ·˜ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË, fi¯È ÌfiÓÔÓ ÙÔ ¯Ú˘Û¿ÊÈ ·fi Ù· ‰È¿ÊÔÚ· ˘·ÚÎÙ¿ ‹ Ê·ÓÙ·ÛÙÈÎ¿ ∂Ï‰ÔÚ¿‰Ô ÙÔ˘ ¡¤Ô˘ ∫fiÛÌÔ˘, ·ÏÏ¿ Î·È fi,ÙÈ ·Ú¿ÍÂÓÔ ‹ ÂÓÙ˘ˆÛÈ·Îfi Û˘Ó¿ÓÙËÛ·Ó ‹ ¿Ú·Í·Ó Û·Ó ÏÂ›· Î·È Ï¿Ê˘Ú·. EÊÂÚ·Ó Ï‹ıÔ˜ ·Ú¿ÍÂÓÂ˜ ÂÌÂÈÚ›Â˜ Î·È ÂÓÙ˘ÒÛÂÈ˜. H‰Ë ÔÏ‡ ÁÚ‹ÁÔÚ· ÌÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË ÌÂÙ·Ê¤ÚıËÎ·Ó ÛÙËÓ πÛ·Ó›· ÂÈÎÔÓÔÁÚ·ÊËÌ¤Ó· ¯ÂÈÚfiÁÚ·Ê· ·˙Ù¤ÎÈÎ· ‚È‚Ï›· ‹ Î·È ‚È‚Ï›· ÙˆÓ ª¿ÁÈ·, ÌÂ ÔÏ‡¯ÚˆÌ· Û¯¤‰È·, ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁÈÎ¿ Î·È ¯ÚËÛÌÔÏÔÁÈÎ¿. ™˘¯Ó¿ ÙÔÓ 16Ô ·È. πÛ·ÓÔ› ‹ Èı·ÁÂÓÂ›˜ ÙË˜ ∞ÌÂÚÈÎ‹˜ Î·Ù¤ÁÚ·„·Ó Â¿Óˆ ÛÂ ·˘Ù¿ Ù· ¯ÂÈÚfiÁÚ·Ê· ˘fiÙÈÙÏÔ˘˜ ÌÂ Ù·‡ÙÈÛË ÛÎËÓÒÓ Î·È ÚÔÛÒˆÓ, ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË Î·È ÂÚÌËÓÂ›· ÌËÓ˘Ì¿ÙˆÓ, Ì·ÓÙÂÈÒÓ. ∞˘Ù‹Ó ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÊÙÂÚ¿, Ô‡Ô˘Ï·, ÎÔÛÙÔ‡ÌÈ· ·fi ÊÙÂÚ¿, ÏÔÊ›· ÂÌÊ·Ó›˙ÔÓÙ·È ‰ÂÈÏ¿ ÛÙËÓ ·Ú¯‹ ÛÙËÓ ÈÛ·ÓÈÎ‹ ˙ˆÁÚ·ÊÈÎ‹ Î·È ı· ·ÔÙÂÏ¤ÛÔ˘Ó ÌÈ· ·fi ÙÈ˜ ÈÛ·ÓÈÎ¤˜ È‰È·ÈÙÂÚfiÙËÙÂ˜ ÛÂ ÌÈ· Î·Ù¿ Ù· ¿ÏÏ· ÈÙ·Ï›˙Ô˘Û· ÈÛ·ÓÈÎ‹ ˙ˆÁÚ·ÊÈÎ‹. ∞˘Ù‹ ·ÎÚÈ‚Ò˜ Ë ‰È¿ÛÙ·ÛË Î·È È‰È·ÈÙÂÚfiÙËÙ· ÙË˜ ÈÛ·ÓÈÎ‹˜ ˙ˆÁÚ·ÊÈÎ‹˜ ‚Ú›ÛÎÂÈ, ÓÔÌ›˙ˆ, ·fiË¯Ô˘˜, Ì›ÌËÛË Î·È ·Ó¿Ù˘ÍË, ¿ÏÈ Ì¤Û· ÛÙÔ ‰È¿ÎÔÛÌÔ ÙË˜ ªÔÓ‹˜ ºÈÏ·ÓıÚˆËÓÒÓ. £· ·Ó·ÊÂÚıÒ ÛÂ ÌÈ· ÙÔÈ¯ÔÁÚ·Ê›· ÌÂ ı¤Ì· ÙË Û˘Ì‚ÔÏÈÎ‹, £Â›· Ì· √˘Ú¿ÓÈ· Â‰Ò, §ÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ¿Óˆ ÛÙÔ ıfiÏÔ

H Μορφς σιδηρφρακτων πολεμιστν με πανοπλες ιπποτν της φεουδαρχικ&ς Ευρπης του 14ου-15ου αι. εκτελο#ν χρη φρουρο#. Τα βαρι σιδερνια κρνη τους στολζονται με πολ#χρωμα φτερ (τοιχογραφα του 1560, Μον& Φιλανθρωπηνν, Νησ Ιωανννων).

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

6

I A N O Y A P I O Y

2 0 0 2

29

Το χρυσφι της Κρτης Tης I Ÿ§∏˜ B π°°√¶√⁄§√À Kντρο Nεοελληνκ ν Eρευν ν – EIE

T

P Η πλη του Χνδακα (σημεριν Ηρκλειο) στα 1496. Εξαιρετικς σπουδαιτητος απεικνιση της ακτς με πλθος βαρλια κρασιο και με εργαζμενους σε αυτ βαρελδες κρασμπορους (πηγ: B. von Breydenbach, «Transmarina Peregrinatio in Terram Sanctam», Mangonza 1496).

HN E¶OXH ÙˆÓ ·Ó·Î·Ï‡„ÂˆÓ Î·È ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ Ì·˙ÈÎÒÓ ÚÈ„ÔÎ›Ó‰˘ÓˆÓ ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ÛÂˆÓ, ÙÔÓ 15Ô Î·È ÙÔÓ 16Ô ·ÈÒÓ·, ‰ËÏ·‰‹ ·fi ÙË ÛÙÈÁÌ‹ Ô˘ Ô Ù·ÍÈ‰ÈÒÙË˜ ÂÓÛÙÂÚÓÈ˙fiÙ·Ó ÙË ‰È·‰ÈÎ·Û›· ÙÔ˘ Ù·ÍÈ‰ÈÔ‡ ÔÏfiÎÏËÚË Ë Ì¤¯ÚÈ ÙfiÙÂ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿ ÙÔ˘ ÌÂÙ·‚·ÏÏfiÙ·Ó. OÈ ÔÙÈÎ¤˜ ·Ú·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ Ô˘ ÂÓ·ÏÏ¿ÛÛÔÓÙ·Ó Û˘ÓÂ¯Ò˜, ÔÈ ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈÎ¤˜ Û˘Óı‹ÎÂ˜ Ì·˙› ÌÂ ÙÈ˜ ·Ù¤ÏÂÈˆÙÂ˜ ÒÚÂ˜ ÂÚÈÛ˘ÏÏÔÁ‹˜ Î·È ÛÎ¤„Ë˜ Ô˘

ÂÌÂÚÈ¤¯ÔÓÙ·È ÛÙ· ı·Ï·ÛÛÈÓ¿ Î˘Ú›ˆ˜ Ù·Í›‰È· Â¤ÙÚÂ·Ó ‹ Î·È ˘Ô¯Ú¤ˆÓ·Ó ÙÔÓ Ù·ÍÈ‰ÈÒÙË Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÂÈ Î·È Ó· ‰Â¯ÙÂ› ÙÂÏÈÎ¿ ÙÔ «Î·ÈÓÔ‡ÚÁÈÔ». ™Â ·˘Ù¤˜ ÙÈ˜ Ó¤Â˜ Û˘Óı‹ÎÂ˜, Ô ÌÔÓ·¯ÈÎfi˜ ÂÚÈÏ·ÓÒÌÂÓÔ˜, ·Ó·˙ËÙÂ› ÛÙÔÈ¯Â›· ÔÈÎÂ›· Ó· ÛÙËÚÈ¯ÙÂ›, Ó· ÂÈ‚ÈÒÛÂÈ, Ó· ÓÈÒÛÂÈ ·ÛÊ¿ÏÂÈ· ÁÈ· Ó· ÌÔÚ¤ÛÂÈ Ó· ·ÔÏ·‡ÛÂÈ. K·È ÛÙÔ˘˜ ÚÒÙÔ˘˜ ÛÙ·ıÌÔ‡˜ ·ÓÂÊÔ‰È·ÛÌÔ‡ –ÙÔ˘ Î·ı’ fiÏ· ¿ÚÙÈ· ÔÚÁ·ÓˆÌ¤ÓÔ˘ Ù·ÍÈ‰ÈÔ‡ Ô˘ ÂÂÊ‡Ï·ÛÛÂ Ë °·ÏËÓÔÙ¿ÙË ¢ËÌÔÎÚ·Ù›· ÛÙÔ˘˜ ÚÔÛÎ˘ÓËÙ¤˜ ÙˆÓ AÁ›ˆÓ TfiˆÓ– Ô Ù·ÍÈ‰ÈÒÙË˜ Á›ÓÂÙ·È ÂÚÈËÁËÙ‹˜, ÂÈÛÎ¤ÙË˜ ‹ Î·È ÂÓ‰ËÌÈÎfi˜ ÁÈ· ¤Ó· ‰È¿ÛÙËÌ·. ¶ÂÚÈ‰È·‚·›ÓÂÈ Ù· ¿ÍÈ· ı¤·ÛË˜, ÂÌÏ¤ÎÂÙ·È ÛÙËÓ Î·ıËÌÂÚÈÓfiÙËÙ· Î·È ÙÈ˜ ·Ó¿ÁÎÂ˜ ÙË˜, Û˘Ó·ÏÏ¿ÛÛÂÙ·È, Î·È ·Ó ¤¯ÂÈ ÙÔ ¯¿ÚÈÛÌ·, ÙËÓ ˘Ô¯Ú¤ˆÛË ‹ Î·È ÙËÓ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Û˘ÓÙ¿ÛÛÂÈ ÛÙÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ÙÔ˘ ÌÓ‹ÌÂ˜ Î·È ÂÓÙ˘ˆÛÈ·ÛÌÔ‡˜, ÛÙÔÈ¯Â›· ÁÈ· ÙÔÓ ÙfiÔ Î·È Î·Ù·ÙÔÈÛÙÈÎ¤˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ·Ó·ÁÓÒÛÙÂ˜ Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜. H ‚ÂÓÂÙÔÎÚ·ÙÔ‡ÌÂÓË ÙÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ ÂÎÂ›ÓÔ˘˜ ∫Ú‹ÙË, ÂÓ‰È¿ÌÂÛÔ˜ ÛÙ·ıÌfi˜ ·fi ÙË ¢‡ÛË ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ TfiÔ˘˜ Ô˘ Ô Î¿ıÂ ¯ÚÈÛÙÈ·Ófi˜ ÂÎÏ‹ÚˆÓÂ ÙÔ ‡„ÈÛÙfi ÙÔ˘ ¯Ú¤Ô˜, ˘Ô‰¤¯ÙËÎÂ Î·È ‰¤¯ÙËÎÂ, ÌÂ ÙË Ê‡ÛË Î·È ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ ÙË˜, ÙÔÓ Í¤ÓÔ. K·È Ô Í¤ÓÔ˜ Á›ÓÂÙ·È Ê›ÏÔ˜ fiÙ·Ó ÎÚ›ÎÔ˜ Û˘Ó‰ÂÙÈÎfi˜ Á›ÓÂÙ·È ÌÂÙ·Í‡ ÙÔ˘˜ Î·È Ô Ô›ÓÔ˜! O›ÓÔ˜ Ô ·Ó·ÁÎ·›Ô˜ – ÂÈÙ·Á‹ Î·È ˘ÔÙ·Á‹ ÛÙÈ˜ ‰È·ÙÚÔÊÈÎ¤˜ Û˘Ó‹ıÂÈÂ˜ ÙÔ˘ Â˘Ú‡ÙÂÚÔ˘ ÌÂÛÔÁÂÈ·ÎÔ‡ ¯ÒÚÔ˘. O›ÓÔ˜ Ô ··Ú·›ÙËÙÔ˜ ÁÈ· Ù· ÌÂÁ¿Ï· Ù·Í›‰È·. O›ÓÔ˜ Ô ÎÂÏÂ˘ÛÙ‹˜ ÙË˜ Ì¤ıË˜ Î·È ÙË˜ Ï‹ıË˜, ÙË˜ ·ÔÏ¿ÓËÛË˜ Î·È ÙË˜ ·ÚËÁÔÚÈ¿˜ ÛÙËÓ ·‚Â‚·ÈfiÙËÙ· Î·È ÛÙÔÓ Û·ÁËÓÂ˘ÙÈÎfi, ·ÏÏ¿ Û˘Ó¿Ì· ÂÈÛÊ·Ï‹ Î·È Â˘ÚfiÛ‚ÏËÙÔ Ï¿ÓËÙ· ‚›Ô Ô˘ Â¤ÏÂÍÂ Ô Ù·ÍÈ‰ÈÒÙË˜.

¶›ÓÔ˘Ó Ì·Ï‚·˙›Â˜ Î·È ¿ÏÏ· ÁÏ˘Î¿ ÎÚ·ÛÈ¿... EÙÛÈ ÏÔÈfiÓ ·ÔÊ˘Á‹˜ ·‰‡Ó·ÙÔÓ ÔÈ ÌÓÂ›Â˜ ÛÙ· ÎÂ›ÌÂÓ· Î·È ¯ÚÔÓÈÎ¿ ÙÔ˘˜, ÛÙ· ËÌÂÚÔÏfiÁÈ· Ù·ÍÈ‰ÈÔ‡ Î·È ÛÙÈ˜ ·Ó·ÌÓ‹ÛÂÈ˜ ÙÔ˘˜. AÓ·ÊÔÚ¤˜ ÛÙÈ˜ Î·ÏÏÈ¤ÚÁÂÈÂ˜, ÛÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹, ÙË ‰È·Î›ÓËÛË, ÙËÓ Î·Ù·Ó¿ÏˆÛË Î·È ÙËÓ ÂÍ·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘ Ô›ÓÔ˘: OÈ Ù¤ÛÛÂÚÈ˜ Ì¤ÚÂ˜ ·ÁÎ˘ÚÔ‚fiÏËÛË˜ ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË ÂÈÙÚ¤Ô˘Ó ÛÙÔÓ AÓÒÓ˘ÌÔ °¿ÏÏÔ (1480) Ó· ·ÔÊ·ÓıÂ› ÁÈ· ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ÎÚ·ÛÈÔ‡: «··ÈÙÂ›Ù·È Ù¤ÛÛÂÚÂÈ˜ ÊÔÚ¤˜ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÓÂÚfi ÁÈ· Ó· Â›Ó·È fiÛÈÌÔ» Î·È ¿ÏÏÔÈ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó fiÙÈ ÛÙËÓ fiÏË ÙË˜ ∫¿ÓÙÈ·˜, ÛÙÔÓ Ã¿Ó‰·Î· (HÚ¿ÎÏÂÈÔ) «›ÓÔ˘Ó ÌfiÓÔ Ì·Ï‚·˙›Â˜ Î·È ¿ÏÏ· ÁÏ˘Î¿ ÎÚ·ÛÈ¿» (Lengherant 1485)Ø ·ÏÏ¿ fiÏÔÈ ÌÓËÌÔÓÂ‡Ô˘Ó ÙËÓ ÂÍ·ÈÚÂÙÈÎ‹ ÔÈfiÙËÙ· Î˘Ú›ˆ˜ ÙË˜ ‰˘Ó·Ù‹˜ Ì·Ï‚·˙›·˜ (Harff 1497, Noe 1527), PÂı‡ÌÓÔ˘ Î·È ™ËÙÂ›·˜ (Ghistele 1482) Î·È ÙËÓ ·ÊıÔÓ›· ÙˆÓ ·ÌÂÏÈÒÓ ÛÙ· ÂÚ›¯ˆÚ· ÙˆÓ fiÏÂˆÓ (Le Saige 1518). √ Casola (1494) ÈÔ ÂÚÈÁÚ·ÊÈÎfi˜ ÁÚ¿ÊÂÈ:«AÊıÔÓ›· ·fi ÂÍ·›ÚÂÙ· ÎÚ·ÛÈ¿, Ì·Ï‚·˙›Â˜ Î·È ÌÔÛ¯¿Ù·, fi¯È ÌfiÓÔ ÛÙËÓ ∫¿ÓÙÈ· ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙÔ P¤ı˘ÌÓÔ... Ù· ÛÙ·Ê‡ÏÈ· Ù· ·Ê‹ÓÔ˘Ó ÛÙÔ ¤‰·ÊÔ˜.., fiÙ·Ó fiÌˆ˜ ÙÚ˘ÁÔ‡Ó Ù· ÙÚ›‚Ô˘Ó ÛÂ ÎÈÌˆÏ›· ·ÏÏÈÒ˜ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ‚Á¿ÏÔ˘Ó ÙÔ ÎÚ·Û› Ô‡ÙÂ Î·È Ó· ÙÔ ‰È·ÙËÚ‹ÛÔ˘Ó... Î·È ·˘Ù‹ Ë ÎÈÌˆÏ›· ÙÔ˘˜ ÚÔÛ‰›‰ÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎ‹ ÁÂ‡ÛË Î·È ¿ÚˆÌ·». ∞ÎfiÌ· Î·È ÔÈ ÈÔ Ï·ÎˆÓÈÎÔ› ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ó fiÙÈ ÔÈ ∫ÚËÙÈÎÔ› ·Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·È ÌfiÓÔ ÌÂ Ù· ·Ì¤ÏÈ· (Bellievre 1527). Δ¤ÛÛÂÚÈ˜ Ì‹ÓÂ˜ ·Ú·ÌÔÓ‹ ÛÙÔ ÓËÛ› ‰ÂÓ ‚ÔËıÔ‡Ó ÙÔÓ Thevet (1549) Ó· Á›ÓÂÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ‰ÈÂÈÛ‰˘ÙÈÎfi˜ ÛÙË ˙ˆ‹, ÙÈ˜ Û˘Ó‹ıÂÈÂ˜, ÙÈ˜ Î·ÏÏÈ¤ÚÁÂÈÂ˜ Î·È ÙÈ˜ ÂÌÔÚÈÎ¤˜ ·ÓÙ·ÏÏ·Á¤˜ ÙˆÓ ÚÔ˚fiÓÙˆÓ ÙÔ˘ ÓËÛÈÔ‡. ™ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ H KÔÛÌÔÁÚ·Ê›· ÌÓËÌÔÓÂ‡ÂÈ Î·Ù¿ ÙÔÓ ÁÓˆÛÙfi ÛÙÂÚÂfiÙ˘Ô ÙÚfiÔ: «Ë ÁË Â›Ó·È ÂÍ·ÈÚÂÙÈÎ¿ Î·ı·Ú‹ Î·È Î·Ù¿ÏÏËÏË Ó· ·Ô‰ÒÛÂÈ ÔÏ‡ Î·Ï¿ ÎÚ·ÛÈ¿... ˘¿Ú¯ÂÈ ·ÊıÔÓ›· Î·ÏÒÓ ÎÚ·ÛÈÒÓ...» Î·È Ê˘ÛÈÎ¿ fiÙÈ «Ë Ì·Ï‚·˙›· Â›Ó·È Ô Î·Ï‡ÙÂÚÔ˜ Ô›ÓÔ˜». √ Zuallardo (1586) ‰ÈÂ˘ÎÚÈÓ›˙ÂÈ Ù· Â›‰Ë ÙË˜ Ì·Ï‚·˙›·˜: «malvasia garba Î·È Ë ¿ÏÏË ÁÏ˘ÎÈ¿ ‰ËÏ. ÎÚ·Û› ‚Ú·ÛÌ¤ÓÔ». √ ‰Â

30

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

6

I A N O Y A P I O Y

2 0 0 2

και ο χρυσς του Περο Sommer (1591) ·Ó·Ê¤ÚÂÈ: «TÔ Î·Ï‡ÙÂÚÔ muscadet ·Ú¿ÁÂÙ·È ÛÙÔ P¤ı˘ÌÓÔ ÂÓÒ Ù· Î·Ï‡ÙÂÚ· malvoisies Î·È liatico ÛÙËÓ ∫¿ÓÙÈ·». ™Ù·ıÌfi˜ ·ÓÂÊÔ‰È·ÛÌÔ‡ o Ã¿Ó‰·Î·˜ Î·Ù¿ ÙË ı·Ï¿ÛÛÈ· ‰È·‰ÚÔÌ‹ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ AÁ›Ô˘˜ TfiÔ˘˜: «°È¿ Ó· ÊÔÚÙÒÛÔ˘ÌÂ ÌfiÓÔÓ malvoisies» (Voisins 1490) ‹ Î·È ÌfiÏÈ˜ ÙÚÂÈ˜ Ì¤ÚÂ˜ ·Ú·ÌÔÓ‹ ÛÙÔ ›‰ÈÔ ÏÈÌ¿ÓÈ ÁÈ· ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÏfiÁÔ (Brasca 1480). ºÂÈ‰ˆÏ¤˜ Î·Ù·¯ˆÚ‹ÛÂÈ˜ ÁÈ· ÙÈ˜ ·ÁÔÚ¤˜: «∞ÁÔÚ¿ ÁÈ· ÎÚ·ÛÈ¿ malvoisie Î·È muscadets, ÌÂÁ¿ÏË ·ÊıÔÓ›· ÛÂ ÛÙ·Ê‡ÏÈ·, Û‡Î· Î·È ·Ì‡Á‰·Ï·..» (AÓÒÓ˘ÌÔ˜ °¿ÏÏÔ˜ ÙÔ˘ 1480), ·ÏÏ¿ Î·È Î¿ÔÈÂ˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜: «E¯ÂÈ Â›ÛË˜ ¿ÊıÔÓÔ Ì·Ï‚·˙›ÙÈÎÔ ÎÚ·Û›... ˆÚ·›Ô, ‰È¿Ê·ÓÔ Î·È ¿ÛÚÔ, Ï›ÁÔ ÎÈÙÚÈÓˆfi, fi¯È ÙfiÛÔ Î·Ê¤, fiˆ˜ ÌÂÙ·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙÈ˜ ¯ÒÚÂ˜ Ì·˜» (Lubenau 1588)Ø ÂÈ‰ÈÎ¿ ÛÙËÓ AÁÁÏ›· Ô˘ ÚÔÌËıÂ‡ÂÙ·È ÙÔ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÎÚ·Û› ·fi ÙËÓ KÚ‹ÙË: «K·Ú¿‚È· ¤ÊÂÚ·Ó ÛÙÔ §ÔÓ‰›ÓÔ ÂÍ·ÈÚÂÙÈÎ¿ Muscatels Î·È Malmesie, fiˆ˜ Ù· ¤¯Ô˘ÌÂ ‹‰Ë ·fi Î·ÈÚfi ‰ÂÈ Ó· ˆÏÔ‡ÓÙ·È » (Haklluy 1534, Moryson 1596)Ø Î·È ‹‰Ë ·fi Ù· Ì¤Û· ÙÔ˘ 15Ô˘ ·È. ÛÙ· ¯ÚÔÓÈÎ¿ ÙˆÓ AÁÁÏˆÓ ÚÔÛÎ˘ÓËÙÒÓ Î·È ÂÌfiÚˆÓ ÌÓËÌÔÓÂ˘Ì¤ÓÔ: «E¯Ô˘Ó ÂÍ·ÈÚÂÙÈÎ¿ ÎÚ·ÛÈ¿, ÂÈ‰ÈÎ¿ Malvesie Î·È Muscadell» (Wey 1458, Guylford 1506). ™ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ·ÈÒÓ· Î·È ÛÙÈ˜ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ ÂfiÌÂÓÔ˘ ‹Ù·Ó È· Î·Ù·ÍÈˆÌ¤Ó·: «¶·Ú¿ÁÔ˘Ó Malvasy, Muscadine Î·È Liaticke Ù· Î·Ï‡ÙÂÚ· ÛÂ fiÏÔ ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ» (Dandini 1597, Lithgow (1610) ‹ «...·˘Ù¤˜ ÔÈ Ì·Ï‚·˙›Â˜ Â›Ó·È ÂÍ·ÈÚÂÙÈÎ¿ Î·Ï¿ ÎÚ·ÛÈ¿, ÁÓˆÛÙ¿ Î·È ÊËÌÈÛÌ¤Ó· ÛÙÈ˜ ÙÚÂÈ˜ ÌÂÚÈ¤˜ ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘ fiÔ˘ Î·È ÌÂÙ·Ê¤ÚÔÓÙ·È...» (De Breves 1605). ∞fi Ù· 100.000 ‚·Ú¤ÏÈ· ÙË˜ ÂÙ‹ÛÈ·˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ Ù· ÌÈÛ¿ ‰È·Ù›ıÂÓÙ·È ÁÈ· ÙËÓ ÂÁ¯ÒÚÈ· Î·Ù·Ó¿ÏˆÛË Î·È Ù· ¿ÏÏ· ÌÈÛ¿ ÂÍ¿ÁÔÓÙ·È–35.000 ·fi ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ Ã¿Ó‰·Î· ( ∫¿ÓÙÈ·) Î·È 15.000 ·fi ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ PÂı‡ÌÓÔ˘ Î·È X·Ó›ˆÓ (Thenaud 1512, Le Saige, 1518). EÍ¿ÏÏÔ˘ ÙÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ ÂÍ·ÁÒÁÈÌÔ, ÁÈ· ÙË ÌÔÓ·‰ÈÎ‹ ÙÔ˘ ÔÈfiÙËÙ·, ÚÔ˚fiÓ Â›Ó·È ÙÔ ÎÚ·Û›: ÙÔ ÌÔÛ¯¿ÙÔ Î·È ÙÔ Ì·Ï‚·˙ÈÒÙÈÎÔ ·fi ÙËÓ ∫¿ÓÙÈ· Î·È ÙÔ ‰˘Ó·Ùfi ÎfiÎÎÈÓÔ ·fi ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎ¤˜ ÔÈÎÈÏ›Â˜ ÛÙ·Ê˘ÏÈÔ‡, ÙÔ ÏÈ¿ÙÈÎÔ ·fi Ù· X·ÓÈ¿ (Villamont 1589, Kiechel 1589). «TÔ muscadet ˆÏÂ›Ù·È ÚÔ˜ 22 ÎÔÚÒÓÂ˜ ¯Ú˘ÛÔ‡ ÙÔ ‚·Ú¤ÏÈ, ÚÔ˜ 18 ÎÔÚÒÓÂ˜ ¯Ú˘ÛÔ‡ ÙÔ ‚·Ú¤ÏÈ ÙÔ malvoisie, ÂÓÒ ÙÔ liatico Â›Ó·È ÈÔ ·ÎÚÈ‚fi, 36 ÎÔÚÒÓÂ˜ ¯Ú˘ÛÔ‡ ÙÔ ‚·Ú¤ÏÈ Î·È ÙÔ ‚Ú›ÛÎÔ˘ÌÂ ÛÙËÓ μÂÓÂÙ›· ÚÔÂÚ¯fiÌÂÓÔ ·fi ÙËÓ ∫¿ÓÙÈ· (Sommer 1591). ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ·ÎÚÈ‚Ò˜ ÁÈ· ÙÔ ¯Ú˘Û¿ÊÈ ÙË˜ ∫Ú‹ÙË˜»...

O›ÓÔ˜ Ô Ù·ÍÈ‰ÈÒÙË˜ «TÔ ÎÚ·Û› Ì·Ï‚·˙›· ·Ú¿ÁÂÙ·È ÌÔÓ¿¯· ÛÙËÓ KÚ‹ÙË. A˘Ùfi Ô˘ ÂÍ¿ÁÂÙ·È ÛÙÈ˜ ¿ÏÏÂ˜ ¯ÒÚÂ˜ fiˆ˜ ÛÙË °ÂÚÌ·Ó›·, AÁÁÏ›·, °·ÏÏ›· ‚Ú¿˙ÂÙ·È ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜... ™ÙÔ P¤ı˘ÌÓÔ ‚Ï¤ÂÈ˜ Î·Ù¿ Ì‹ÎÔ˜ ÙË˜ ·ÎÙ‹˜ ÌÂÁ¿Ï· Î·˙¿ÓÈ· Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Î·Ù¿ ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ ÙÚ˘ÁËÙÔ‡ ÁÈ· ÙÔ ‚Ú¿ÛÈÌÔ ÙÔ˘ ÎÚ·ÛÈÔ‡... ¢ÂÓ ‚Ú¿˙ÔÓÙ·È fiÌˆ˜ fiÏÂ˜ ÔÈ Ì·Ï‚·˙›Â˜. TˆÓ X·Ó›ˆÓ Î·È ÙË˜ ∫¿ÓÙÈ·˜ Ô˘ ÚÔÔÚ›˙ÔÓÙ·È ÁÈ· ÙËÓ IÙ·Ï›· ‰ÂÓ ÎÈÓ‰˘ÓÂ‡Ô˘Ó Ó· ÍÈÓ›ÛÔ˘Ó Î·Ù¿ ÙË ÌÂÙ·ÊfiÚ¿ ÙÔ˘˜ ÁÈ’ ·˘Ùfi Î·È ‰ÂÓ ‚Ú¿˙ÔÓÙ·È. °È· Ó· ·Ó·ÓÂÒÛÔ˘Ó Ù· ÎÚ·ÛÈ¿ ÙÔ˘˜ ÔÈ KÚËÙÈÎÔ› ·Ó·Î·ÙÂ‡Ô˘Ó Ù· ·ÏÈ¿ ÌÂ Ù· Î·ÈÓÔ‡ÚÁÈ· Î·È ¤ÙÛÈ ‰˘Ó·ÌÒÓÔ˘Ó ÙË Ó¤· ÛÔ‰ÂÈ¿. ™ÙËÓ KÚ‹ÙË ·Ú¿ÁÔÓÙ·È Î·È ÂÍ·ÈÚÂÙÈÎ¿ ÌÔÛ¯¿Ù· ÎÚ·ÛÈ¿... Ù· ÔÔ›· ‰ÂÓ ÂÚÓ¿ÓÂ Ù· ÛÙÂÓ¿ ÙÔ˘ °È‚Ú·ÏÙ¿Ú...Y¿Ú¯Ô˘Ó ‰‡Ô ÂÈ‰ÒÓ ÎÚ·ÛÈ¿ Î·È ÛÙ· ÌÔÛ¯¿Ù· Î·È ÛÙÈ˜ Ì·Ï‚·˙›Â˜... Î·È Ù· ‰‡Ô Â›Ó·È Â›ÙÂ ÁÏ˘Î¿ Â›ÙÂ ·˘Ù¿ Ô˘ ÔÈ IÙ·ÏÔ› ÔÓÔÌ¿˙Ô˘Ó garbe...Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ‰ÂÓ Û˘Ì˘ÎÓÒÓÔÓÙ·È Î·È ‰ÂÓ Û˘ÓÙËÚÔ‡ÓÙ·È ÁÈ· ÔÏ‡ Î·ÈÚfi». T· ·Ú·¿Óˆ ·Ó‹ÎÔ˘Ó ÛÙÔ ÈÔ ÂÍÂÈ‰ÈÎÂ˘Ì¤ÓÔ Ù·ÍÈ‰ÈˆÙÈÎfi ÓÂ‡Ì· ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È., ÛÙÔÓ ÈÔ ÔÍ˘‰ÂÚÎ‹ ·Ú·ÙËÚËÙ‹, ÙÔÓ Ê˘ÛÈÔ‰›ÊË Pierre Belon. O‰ÔÈÔÚÂ› ÛÙËÓ KÚ‹ÙË ÙÔ 1547, ÂÈÛ¿ÁÂÈ ÌÈ· Ó¤· ·ÓÙ›ÏË„Ë ÛÙËÓ ÚfiÛÏË„Ë ÙÔ˘ ¯ÒÚÔ˘, Î·Ù·ÁÚ¿ÊÂÈ ÌÂ ¿ıÔ˜, Û˘-

ÁÎÚ›ÓÂÈ, Ù·˘Ù›˙ÂÈ ÌÂ ÙÈ˜ ıÂˆÚËÙÈÎ¤˜ ÙÔ˘ ÁÓÒÛÂÈ˜ ÙË ¯ÏˆÚ›‰· Î˘Ú›ˆ˜, ·ÔÛ¿ ÙÔ Ê·ÓÙ·ÛÙÈÎfi Ô˘ Î·ÏÏÈÂÚÁ‹ıËÎÂ Á‡Úˆ ·fi ÙÔÓ Ì‡ıÔ ÙË˜ AÚ¯·›·˜ EÏÏ¿‰·˜. AÁÓÔÂ› ÙÔÓ ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎfi Ê·Ó·ÙÈÛÌfi ÙˆÓ Û˘Á¯ÚfiÓˆÓ ÙÔ˘ Î·È ·Ú·‰›‰ÂÈ ÛÂ fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÂfiÌÂÓÔ˘˜ Ù·ÍÈ‰ÈÒÙÂ˜ Î·È Â›‰ÔÍÔ˘˜ Ù·ÍÈ‰ÈÒÙÂ˜–Û˘ÁÁÚ·ÊÂ›˜ ¤Ó· ¯ÚÔÓÈÎfi –ÚÒÙË ¤Î‰ÔÛË 1553– Ô˘ ¤ÌÂÏÏÂ Ó· Á›ÓÂÈ ¤ˆ˜ ÙÈ˜ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 18Ô˘ ·È.– Ì¤¯ÚÈ Ó· Î˘ÎÏÔÊÔÚ‹ÛÂÈ ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ J. Pitton de Tournefort– Ô ··Ú·›ÙËÙÔ˜ Ô‰ËÁfi˜ Î¿ıÂ ÂÚÈËÁËÙ‹ ÚÔ˜ ÙËÓ AÓ·ÙÔÏ‹ Ô˘ Â›ÙÂ Â›¯Â ÂÍÂÈ‰ÈÎÂ˘Ì¤Ó· ÂÓ‰È·Ê¤ÚÔÓÙ· ‹ ·ÏÔ˚Î¤˜ Ù˘¯Ô‰ÈˆÎÙÈÎ¤˜ ‚Ï¤„ÂÈ˜, Â›ÙÂ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÔ‡ÛÂ ‰ÈÏˆÌ·ÙÈÎ‹ ·ÔÛÙÔÏ‹ ‹ ·ÎfiÌ· ·Ïfi ÚÔÛÎ˘ÓËÙÈÎfi ÛÎÔfi. ΔÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ·ÓÙÈÁÚ¿ÊËÎÂ Î·Ù’ Â·Ó¿ÏË„Ë, ÔÈ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÙÔ˘ ÌÂ ÏÔÁÔÎÏÔ¤˜ ‰È·ÛÎÔÚ›ÛÙËÎ·Ó ÛÂ ‰ÂÎ¿‰Â˜ ÂÚÈËÁËÙÈÎ¿ ¯ÚÔÓÈÎ¿ Î·È Î·ÓÂ›˜ ‰ÂÓ ‚Ú¤ıËÎÂ Ó· ‰ÈÂÚÂ˘Ó‹ÛÂÈ Ï›ÁÔ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ù· ÛÙÔÈ¯Â›· Ô˘ ÂÎÂ›ÓÔ˜ ÚÒÙÔ˜ Î·Ù¤ÁÚ·„Â. O ›‰ÈÔ˜, ÌÂ ·ÊÔÚÌ‹ ÙËÓ Â›ÛÎÂ„‹ ÙÔ˘ Î·È ÙË ÁÓÒÛË Ô˘ ·ÔÎÔÌ›˙ÂÈ ·fi Ù· ÌÂÙ·ÏÏÂ›· ÛÙ· ™È‰ËÚÔÎ·‡ÛÈ· ÙË˜ Ã·ÏÎÈ‰ÈÎ‹˜, ÙÔÏÌ¿ Î·È ÂÈÛ¿ÁÂÈ ¤Ó· ÔÏfiÎÏËÚÔ ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ ÁÈ· ÙÔÓ ¯Ú˘Ûfi Ô˘ ÂÈÛ‹Á·Á·Ó ÔÈ IÛ·ÓÔ› ·fi ÙÔ˘˜ IÓ‰È¿ÓÔ˘˜ ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡ Î·È Û¯ÔÏÈ¿˙ÂÈ Ù· ÂÚ› ÓÔıÂ›·˜ ÙÔ˘ ÔÏ‡ÙÈÌÔ˘ ÔÚ˘ÎÙÔ‡. AÏÏ¿ ·˘Ùfi˜ Ô ›‰ÈÔ˜, ÌÂ ÙÔ ÈÔ ÒÚÈÌÔ ‚Ï¤ÌÌ· Ù·ÍÈ‰ÈÒÙË ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È., ‰ÂÓ Ì·›ÓÂÈ Î·Ó ÛÙÔÓ ÂÈÚ·ÛÌfi Ó· ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ‹ Î·È Ó· ·Ó·˙ËÙ‹ÛÂÈ ÛÙÔÈ¯Â›· .¯. ÔÈ· Ë Û¯¤ÛË ÙÔ˘ ÎÚËÙÈÎÔ‡ Ì·Ï‚·˙›· ÌÂ ·˘ÙfiÓ ÙË˜ ª·‰¤Ú·˜ ‹ fiÙÈ Ô Î·Ù’ ÂÍÔ¯‹Ó Ì·Ï‚·˙›·˜, Â˘ÚÂ›·˜ Î·Ù·Ó¿ÏˆÛË˜ ÛÙÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ ÙÔ˘ ÛÙË ÁÂÓ¤ÙÂÈÚ¿ ÙÔ˘ Î·È ÛÙÔÓ Â˘Ú‡ÙÂÚÔ ‰˘ÙÈÎfi Â˘Úˆ·˚Îfi ¯ÒÚÔ ˆ˜ ÙË M·‰¤Ú·, ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ÎÏ‹Ì·Ù· Î·È ÙÚfiÔ˘˜ ÔÈÓÔÔ›ËÛË˜ Ô˘ ÌÂÙ·Ê¤ÚıËÎ·Ó ‚·ıÌÈ·›· ·fi ÙÔ˘˜ IÙ·ÏÔ‡˜, °ÂÓÔ‚¤˙Ô˘˜ Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· ¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔ˘˜, IÛ·ÓÔ‡˜ Ó·˘ÙÈÎÔ‡˜ Î·È ÂÌfiÚÔ˘˜. °È·Ù›, ÂÓÒ Ù· ÌÂÙ·ÏÏÂ›· ÙË˜ Ã·ÏÎÈ‰ÈÎ‹˜ ÙÔÓ Ô‰ËÁÔ‡Ó ÛÙÔÓ ¯Ú˘Ûfi ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡, ‰ÂÓ Û˘Ì‚·›ÓÂÈ ÙÔ ›‰ÈÔ Î·È ÌÂ ÙÔÓ Ì·Ï‚·˙›· ÙË˜ ∫Ú‹ÙË˜; AÚ·ÁÂ ÙÈ ˘·ÈÓ›ÛÛÂÙ·È fiÙ·Ó ·Ó·Ê¤ÚÂÈ fiÙÈ Ô Ì·Ï‚·˙›·˜ ·Ú¿ÁÂÙ·È ÌÔÓ¿¯· ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË, Ì‹ˆ˜ ÙÔÓ ÌfiÓÔÓ ÁÓ‹ÛÈÔ Ì·Ï‚·˙›·; ∂›Ó·È ·‰‡Ó·ÙÔ Ó· ÌË ÁÓˆÚ›˙ÂÈ ÙÔ˘˜ Ì·Ï‚·˙›Â˜ ÙˆÓ ª·‰ÂÚÒÓ. °È·Ù› ·Ó·Ê·›ÓÂÙ·È, ·ÎfiÌ· Î·È ÛÙÔ ‰ÈÎfi ÙÔ˘ ÎÂ›ÌÂÓÔ ÙÔ˘ –Î·È Î·Ù¿ Ì›ÌËÛË ÛÂ fiÏ· Ù· ÔÌÔÂÈ‰‹ Ù·ÍÈ‰ÈˆÙÈÎ¿ ¯ÚÔÓÈÎ¿ Ô˘ Ì·˜ ÎÏËÚÔ‰ÔÙÔ‡Ó ÙÈ˜ ı‡ÌËÛÂ˜ ·fi ÂÚ›ÏÔ˘ ÛÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈÎ‹ MÂÛfiÁÂÈÔ ÙˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ ÂÎÂ›ÓˆÓ– ¤Ó·˜ ÂÁÎÏˆ‚ÈÛÌfi˜ ÛÙÔ ÛÙÂÚÂfiÙ˘Ô ÌÈ·˜ Â·Ó¿ÏË„Ë˜ ÙˆÓ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ, ¿ÓÙ· ÌÈ· ·Ï‹ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ Î·È fi¯È ÌÈ· Ó¤· ÚˆÙfiÙ˘Ë ‹ Î·È ÎÚÈÙÈÎ‹ ·Ú·Ù‹ÚËÛË; °È·Ù› ·Ó··Ú¿ÁÂÙ·È ÌfiÓÈÌ· ¤Ó· ··Ú¿ÏÏ·¯ÙÔ Û¯‹Ì· Ù˘ÈÎ‹˜ ÂÓËÌ¤ÚˆÛË˜ ÁÈ· Ù· Î·ÏÏÈÂÚÁÔ‡ÌÂÓ· ‹ ÂÍ·ÁÒÁÈÌ· ÚÔ˚fiÓÙ·; °È·Ù› Î·Ó¤Ó·˜ Ù·ÍÈ‰ÈÒÙË˜–ÂÈÛÎ¤ÙË˜ ‰ÂÓ ·Ó·ÚˆÙ‹ıËÎÂ ÁÈ· Ù· «Ù·Í›‰È·» Ô˘ ˘ÔÎÚ‡ÙÔ˘Ó ÔÈ ‰È·‰ÈÎ·Û›Â˜ ÙÔ˘ ·ÁÚÔÙÈÎÔ‡ ‚›Ô˘ Î·È ‰ÂÓ ÂÓ¤ÛÎË„Â ÛÙË ÛÈˆËÏ‹ ÈÛÙÔÚ›· ÙË˜ ÌÂÙ·Ó¿ÛÙÂ˘ÛË˜ Î·È ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜ ÙˆÓ ÔÏ‡ÙÈÌˆÓ ÚÔ˚fiÓÙˆÓ ÙË˜ ÁË˜, ÂÓ ÚÔÎÂÈÌ¤Óˆ ÚÔ˜ ÙÔÓ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎfi; °È·Ù› Ë Ó¤· ÎÈÓËÙÈÎfiÙËÙ· ·ÓıÚÒˆÓ, È‰ÂÒÓ, ÁÓÒÛÂˆÓ Ô˘ ÂÈÛ‚¿ÏÏÂÈ Î·È ÂÍ·ÏÒÓÂÙ·È ÌÂÙ¿ ÙÔ˘˜ Ó¤Ô˘˜ ı·Ï¿ÛÛÈÔ˘˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜ ÙˆÓ ·Ó·Î·Ï‡„ÂˆÓ ‰ÂÓ ÂËÚÂ¿˙ÂÈ ÙÔÓ ÙÚfiÔ ·Ú¿‰ÔÛË˜ ÙˆÓ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ Î·È ÙÔ˘˜ ÂÎ‰ÔÙÈÎÔ‡˜ Û˘ÚÌÔ‡˜ ÙË˜ ÂÔ¯‹˜; °È·Ù› ÔÈ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ‰ÂÓ ‰È·ÛÙ·˘ÚÒÓÔÓÙ·È Î·È Ô ·Ï·Èfi˜ ÌÂ ÙÔÓ Î·ÈÓÔ‡ÚÁÈÔ ÎfiÛÌÔ ‰ÂÓ Û˘Ó·ÓÙÒÓÙ·È ÛÙÈ˜ ˙ˆ¤˜ Î·È ÛÙÈ˜ ÂÌÂÈÚ›Â˜ ÙˆÓ Ù·ÍÈ‰ÈˆÙÒÓ; IÛˆ˜ ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ ·ÎfiÌ· ˆÚÈÌ¿ÛÂÈ o Û˘ÁÎÚÈÙÈÎfi˜ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi˜ ÏËÚÔÊfiÚËÛË˜, ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ Â¤ÏıÂÈ Ë ‰ÈÂ›Û‰˘ÛË Î·È ‰È‹ıËÛË ÙˆÓ ‰‡Ô ÎfiÛÌˆÓ,

H

ÙÔ˘ ·Ï·ÈÔ‡ Î·È ÙÔ˘ Ó¤Ô˘. O Ù˘ÈÎfi˜ ÚÔÛÎ˘ÓËÙ‹˜, Ô ÌÂÙ·ÎÈÓÔ‡ÌÂÓÔ˜ ¤ÌÔÚÔ˜, Ô ÂÚÈÔ‰Â‡ˆÓ ÏfiÁÈÔ˜, fiÏÔÈ ÔÈ ·fi ·ÈÒÓÂ˜ ÌÂÙ·ÎÈÓÔ‡ÌÂÓÔÈ ÚÔ˜ AÓ·ÙÔÏ¿˜, ¤ÌÂÈÓ·Ó ÂÁÎÏˆ‚ÈÛÌ¤ÓÔÈ ÛÙÔÓ Â·ÙËÌ¤ÓÔ ÙÚfiÔ ·Ú¿‰ÔÛË˜ ÙˆÓ ·Ó·ÌÓ‹ÛÂÒÓ ÙÔ˘˜. £· ÂÚ¿ÛÂÈ ·ÎfiÌ· Î·ÈÚfi˜ Ì¤¯ÚÈ ÔÈ Ó¤ÔÈ ·ÓÂÚ¯fiÌÂÓÔÈ Ù˘¯Ô‰ÈÒÎÙÂ˜, ÔÈ ¿ÏËÛÙÔÈ ÎÂÚ‰ÔÛÎfiÔÈ Î·È ÔÈ ˘ÂÚÊ›·ÏÔÈ Î·Ù·ÎÙËÙ¤˜ Î·Ù·Ê¤ÚÔ˘Ó Ó· ‰ÈÔ¯ÂÙÂ‡ÛÔ˘Ó ÂÔÈÎÔ‰ÔÌËÙÈÎ¿ ÙÈ˜ Ó¤Â˜ ÂÌÂÈÚ›Â˜ ÙÔ˘˜. ΔÔÓ 16Ô ·È. ÔÈ ÏfiÁÈÔÈ ·˘ÙÔ› Ô˘ Ô‰Â‡Ô˘Ó–Ù·ÍÈ‰Â‡Ô˘Ó ÚÔ˜ AÓ·ÙÔÏ¿˜ ‰ÂÓ Û˘Ó·ÓÙÒÓÙ·È Ô‡ÙÂ Î·Ó Î·Ù¿ ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÙˆÓ ÁÓÒÛÂÒÓ ÙÔ˘˜ ÌÂ ·˘ÙÔ‡˜ Ô˘ ı·Ï·ÛÛÔÔÚÔ‡Ó ÚÔ˜ Ù· ‰˘ÙÈÎ¿. √ ¯Ú˘Ûfi˜ ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡ ÛÙÔÓ Belon Â›Ó·È ÌÈ· ÂÍ·›ÚÂÛË. °È·Ù› Î·È ÙÔ Ù·Í›‰È ··ÈÙÂ› Ì›· ˆÚÈÌfiÙËÙ·, ÌÈ· ‚·ıÌÈ·›· ¤ÓÙ·ÍË ÛÙÔ˘˜ ÎÒ‰ÈÎ¤˜ ÙÔ˘. K·È ı¤ÏÂÈ ¯ÚfiÓÔ Ó· ·ÊÔÌÔÈˆıÂ› ·˘Ùfi Ô˘ ¤ÌÂÏÏÂ, ·ÈÒÓÂ˜ ÚÈÓ Î·È ·ÈÒÓÂ˜ ÌÂÙ¿, Ó· ·ÔÙÂÏ¤ÛÂÈ ÙÔÓ Î·Ù’ ÂÍÔ¯‹Ó ÏfiÁÔ Ù·ÍÈ‰ÈÔ‡ ÙÔ˘ Î¿ıÂ ·Ó·˙ËÙËÙ‹: Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÂÈ Î·È Ó· ‰Â¯ÙÂ› ÙÂÏÈÎ¿ ÙÔ «Î·ÈÓÔ‡ÚÁÈÔ». AÏÏ¿ Ô Ô›ÓÔ˜, Ù·ÍÈ‰È¿ÚË˜ Ô ›‰ÈÔ˜, ÂÏ¿ÁÈ˙Â Î·È ˆÎÂ·ÓÔÏÔÔ‡ÛÂ, ··ÓÙÒÓÙ·˜ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÛÂ ÂÚˆÙ‹Ì·Ù·, ·Ú¿ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÒÓÙ·˜ Ù·, ÛÈˆËÏfi˜ ·˘ÙÔÓfiËÙÔ˜ Û‡ÓÙÚÔÊÔ˜ Ù·ÍÈ‰Â˘ÙÒÓ Î·È ı·Ï·ÛÛÔfiÚˆÓ.

K A £ H M E P I N H

P Αιγαιοπελαγτης με σταφλι (Αθνα, Γεννδειος Βιβλιοθκη).

B

K Y P I A K H

6

I A N O Y A P I O Y

2 0 0 2

31

7_Hmeres_Kathimerini_-_____________________________________-_06012002.pdf

Short Description

Description

Comments

We need your help!