บทที่6

การบาร ารงรักษาทว กษาทวผลท ผลท ททกคนม ก คนมสสวนร ว นรวม  To  T o ta l Pr Pro o d uc ucttive Ma M a int ntena enanc nce e

Total Productive Maintenance ความหมายของ TPM ในส ในส วน วนการผลต 1. TPM คอ ระบบการบาร ารงรักษาท  ษาท จะทาให าใหเคร  เคร องจั งจ ักรอ กรอปกรณ ปกรณเ    ก  ดประส ดประสทธภาพสงส ด (Overall Efficiency) 2. TPM

คอ การประยกต กตใช ใช PM เพ  เพ อใหสามารถใช สามารถใชเคร  เคร องจั งจ ักรได กรไดตลอดอาย ตลอดอายการใช การใชงาน งาน

คอ ระบบการบาร ารงรักษาของทกคนท  มส  วนได วนไดส  วนเส วนเสยก  ับเคร  บเคร องจั งจ ักรอ กรอปกรณ ได  ไดแก   แก ผ  ผวางแผนการผล ว างแผนการผลต ผใช ใ ชเคร  เคร อง และฝายซ   ยซอมบ อมบาร ารง

3. TPM

4. TPM

คอ ระบบการบาร ารงรักษาท  อย  ยบนพ   บนพนฐานของการม นฐานของการมส  วนร   วนรวมตั วมตั  งแต   งแตผผบร บ รหารระดับส บสงจนถงผใช ใ ชเคร  เคร อง

5. TPM

คอ การทาให าใหททกคนเข ก คนเขามาม ามามส  วนร   วนรวมในการท วมในการทา PM ในลักษณะเป กษณะเปนกล   กลมย   มยอย อย

Total Productive Maintenance ความหมายของ TPM ทั วทั ว  ทั  งองคการ ารงรักษาท  กษาท ส  งเสร งเสรมใหเกเ   กดความร   ดความรวมม วมมอของทกฝฝ าย าย โดยมความม   วามมงมั งม  นว   นั วา 1. TPM คอ ระบบการบาร ประสทธภาพโดยรวมของระบบการผลตตองส องสงสด าใหเกเ    ก  ดระบบป ดระบบปองก  ั  ันเพ   นเพอไม   อไมให ใหมมความสญเสย (Losses) เก      ดข ดข  นก นก  ั  ับเคร  บเคร อ งจั งจกร กั ร และ 2. TPM คอการทาให ผลตภัณฑ ณฑ ซ  ซ   งทั งทั  งน งน  ตตองท อ งทาให าใหเกเ   กด “อบตัตเหตเปนศนย” “ของเสยเปนศนย” และ “เคร   เครองเส องเสยเปเป น ศนย นย” ฝายผลต ฝายพัฒนา ฒนา ฝฝ ายบร ายบรหาร ฝ ายขาย ายขาย มาร   มารวมก วมก  ั  ันในการพั นในการพัฒนาประส ฒนาประสทธภาพ 3. TPM คอ การใหฝ โดยรวมของระบบการผลต ารงรักษาท  กษาท อย  ยบนพ   บนพนฐานของการม นฐานของการมส  วนร   วนรวมตั วมตั  งแต   งแตผผบร บ รหารระดับส บสงจนถง 4. TPM คอ ระบบการบาร ผใช ใ ชเคร   เครอง อง าใหความส ความสญเสยเปนศนยโดยผ   โดยผานก านก   จกรรมกล   จกรรมกลมย   มยอยท  อยท ทกกล   กลมม มมภาระงานท  าระงานท คาบเก        ยว ยว 5. TPM คอการทาให ก  ั  ัน (Overlapping)

  ขันตอนการทา TPM ขันเตรยมการ

ขั นตอนท  1 :

ประกาศการตัดสนใจของผบ รหารสงสดในการนา TPM มาใชการประกาศการตัดสนใจของผบ รหารสามารถ ทาไดโดยผ านการส อสารรปแบบต างๆ ท มการใชก  ันภายในบรษัท เช น การประชม การจัดบอรดเผยแพร  หนังสอและนตยสารภายใน

ขั นตอนท  2 :

ฝกอบรมใหความรและการเชญชวนจัดฝกอบรม หลักสตรTPM ใหก  ับพนักงานในระดับต างๆ รวมถง การศกษาดงานนอกสถานท  หรอการส งพนักงานเขาร วมฝกอบรมท หน วยงานอ นเป นผจ ัด

ขั นตอนท  3 :

จัดตั งคณะกรรมการรณรงคส งเสรม TPM และผังการบรหาร TPM จัดตั งคณะทางานในระดับต างๆ ไม ว าจะเปนระดับองคการ ระดับโรงงาน ระดับแผนกหรอระดับกล มย อย โดยทั งหมดตองนามาจัดทาเปนผังบรหารก   จกรรม TPM

ขั นตอนท  4 :

ก  าหนดปรัชญา นโยบาย และเปาหมาย TPM การก  าหนดปรัชญา นโยบาย และเปาหมายของ TPM สามารถ ทาไดโดยเทยบเคยงก  ับอตสาหกรรมใกลเคยง หรอก  าหนดข นเองโดยพจารณาจากสภาพแวดลอมใน ปัจจบัน

ขั นตอนท  5 :

จัดทาแผนแม บท TPMคอ การจัดความสมดลของเปาหมายทางดานระยะเวลาดาเนนการใหเขาก  ับเสาหลัก ทั ง 8 ของ TPM

ขั นตอนท  6 :

จัดพธเปด TPM อย างเปนทางการ จัดพธเปดโดยการเชญลกคา บรษทั ในเครอ หรอบรษทั พันธมตรเขาร วมพธดว ย

ขั  นปฏบัตก าร ขั  นตอนท  7 :

ขั  นตอนท  8 :

การเพ มประสทธภาพการผลต ขั นตอนท  7.1 : การปรับปรงเฉพาะเร อง (เสาหลักท  1) โดยทมเฉพาะกจและทมกจกรรมกล มบารงรักษา ขั นตอนท  7.2 : การบารงรักษาดวยตนเอง (เสาหลักท  2) ดาเนนการ 7 ขั นตอนของการบารงรักษาดวยตนเอง และการประกวดก   จกรรมกล มบารงรักษาดวยตนเอง ขั นตอนท  7.3 : การบารงรักษาตามแผน (เสาหลักท  3) การเตรยมพรอมรับความความเสยหาย การปองก  ันความเสยหาย การพัฒนาและปรับปรงเคร องจักร ขั นตอนท  7.4 : การฝกการอบรม การคานงถงการบา ร งรักษาตั  งแตข  ันการออกแบบ (เสาหลักท  5) พัฒนาผลตภัณฑใหม ใหดข น ใหเรวข น ใหผลตไดง าย และใหบา รงรักษาไดง าย

ขั  นปรับปร  งและยกระดับ TPM ขั  นตอนท  9 :

จัดทาระบบการบา ร งรักษาเพ อค  ณภาพ (เสาหลักท  6)

สรางเง อนไขการผลตท จะไม ทาใหเ   กดของเสย และการบารงรักษาเพ อรักษาสภาพเง อนไขดังกล าวไว ขั  นตอนท  10 : จัดทาTPM ในสานักงาน (เสาหลักท  7)

สนับสนน ก  จกรรมของฝายผลต และปรับปรงประสทธภาพของงานธรการในส  วนท เ    กยวของก  ับเคร องจักรอปกรณ ขั  นตอนท  11 : จัดทาระบบชวอนามัย ความปลอดภัย และส งแวดลอมภายในโรงงาน (เสาหลักท  8) รณรงคใหเ   กด "อบัตเหตเปนศนย" และ "มลพษเปนศนย" ขั  นตอนท  12 : การทาท  กอยางใหสมบ  รณและยกระดับ TPM

การขอรับรองผลจากสถาบันต างๆ และการตั งเปาหมายใหสงข น

ภาพรวมของ 12 ขั  นตอน  12

•

•

•

ขัน ตอนของ TPM ท จะกลาวถงในสวนน  คอ ขัน ตอนของการนา TPM ไปใชทัว ทัง องคการหรอท เรยกวา Company-wide TPM โดยแบงการดาเนนการออกเปนขัน หลักๆ ดังตอไปน  ขัน การเตรยมการ ไดแก ขัน ตอนท  1 ถงขัน ตอนท  6 ขัน ปฏบัตก าร ไดแก ขัน ตอนท  7 และขัน ตอนท  8 ขัน การปรับปรงและยกระดับ ไดแก ขัน ตอนท  9 ถงขัน ตอนท  12 หลังการเตรยมตัวท เพยงพอเทานันจงจะมการเปดโครงการ TPM อยางเปน ทางการ (TPM Kickoff ) แมจะใชเวลาแตกตางกันบางในชวงของการเตรยมการตาม ขนาดและลักษณะของกระบวนการผลต แต โดยทัวไปกจะอย ทร  าว 3 - 4 เดอน ในการ ดาเนนการตัง แตขัน ตอนท  1 จนถงการจัดทาแผนแมบท TPM

ขัน ปฏบัตการ TPM จะเร มข นทันทหลังจากพธเปดอยางเปนทางการผานพนไป โดย ดาเนนการตามแผนแมบทไปอยางตอเน องจนกระทัง ถงขัน ตอนท  12 ทัง น หลังจากท มก าร ดาเนนการมาจนถงขัน ตอนท  12 บรษัทกมสท ธ ท จะหาสถาบันตางๆ มาทาการรับรองผลการ ทากจกรรม TPM โดยทัว ไปตังแตมพธ เ ปดจนกระทัง ถงขัน ท  12 จะใชเวลาประมาณ 2.5 - 3 ป อยางไรกตามในกรณทม  พ นักงานและเคร องจักรอปกรณจา นวนมาก อาจตองใชเวลา ประมาณ 3 - 5 ป

แปดเสาหลักของ TPM การปรับปรงเฉพาะเร อง (Individual Improvement) เชน 7waste 2. การบารงรักษาดวยตนเอง (Autonomous Maintenance) 3. การบารงรักษาตามแผน (Planned Maintenance) ตามรอบเวลา 4. การศกษาและฝกอบรมเพ อเพ มทักษะการทางานและการบารงรักษา 1.

(Operation and Maintenance Development )

5.

การคานงถงการบารงรักษาตัง แตขัน การออกแบบ (Initial Phase

Management)

ระบบการบารงรักษาเพ อคณภาพ (Quality Maintenance) 7. ระบบการทางานของฝายบรหารท ตระหนักถงประสทธภาพการผลตหรอ เรยกวา TPM ในสานักงาน (TPM in Office) 8. ระบบชวอนามัย ความปลอดภัย และส งแวดลอมภายในโรงงาน (Safety, 6.

Hygiene and Working Environment )

ปรศนา

3

3

2

4

3

 การปร ปรับปร บั ปรงเฉพาะเร อง อง Pillar 1 - การ (Individual Improvement ) การปรับปร บปรงเฉพาะเร งเฉพาะเร องเพ องเพ อการปรั อการปรับปร บปรงประส งประสทธ ทธภาพการผล ภาพการผลตซ  ตซ งเป งเปน 1 ใน 8 เสาหลัก นัน เปนความรับผ บผดชอบโดยตรงของฝ ดชอบโดยตรงของฝายการผลตโดยม ตโดยมฝฝายอ นคอยให นคอยใหการสนั การสนับสน บสนนควบค ไป   กับก บกจกรรมบ จกรรมบาร ารงรั งรักษาด กษาดวยตนเองของพนั วยตนเองของพนักงานผ กงานผ ใช  เคร เคร อง อง ทังน ง น เปป นการปรั นการปรับปร บปรงเฉพาะ งเฉพาะ เคร องจั องจักรต กรตนแบบก นแบบกอน อน จากนันจ นจงขยายการปรั งขยายการปรับปร บปรง เคร องจั องจักรไปยั กรไปยังเคร งเคร องจั องจักรอ กรอ นๆ นๆ ทัวทั ว ทัง  โรงงาน การปรับปร บปรงเฉพาะเร งเฉพาะเร อง อง กคคอ การปรับปร บปรงเพ งเพ อลด อลด Loss แตละประเภทไปท ละประเภทไปทละเร ละเร องโดยเร องโดยเร ม จาก Loss ทท  มมผลต ผ ลตอค อคา OEE มากท สสด ซ ซ งจะท งจะทาให าใหเห เหนผลการเปล นผลการเปล ยนแปลงได ยนแปลงไดชัดเจนท ดเจนท สสด การปรับปร บปรงเฉพาะเร งเฉพาะเร องสามารถวั องสามารถวัดผลได ดผลได โดยการดจากค จากคา OEE หรอกล อกลาวอ าวอกนั กนัยหน ยหน ง การ ปรัับปร ปร บปรงเฉพาะเร งเฉพาะเร องก องกคคอการปรั อการปรับปร บปรงค งคา OEE ของทมเฉพาะก มเฉพาะกจร จรวมกั วมกับผ บผ ใช  เคร เคร องจั องจักรนั กรนัน

OEE •

  การวัดประส ดประสทธ ทธผลโดยรวมของเคร  ผลโดยรวมของเคร องจั องจักร กร (O EE – O ve verra ll Eq ui uip p ment Effe ffec c ti tive vene nes ss) เปนวธธการท การท ดดวว ธธหน หน งท ท นอกจากท นอกจากทาให าใหรรประส ป ระสทธ ทธผลของเคร ผลของเคร องจั องจักร กร แลวยั วยังร งรถถ งสาเหต งสาเหตของความสญเส ญเสยท  ยท เก เกดข ดข นทั น ทังในภาพใหญ ง ในภาพใหญ ค  คอ สามารถแยกประเภทการ สญเส ญเสยและรายละเอ ยและรายละเอยดของสาเหต ยดของสาเหตนัน ทาให าใหสามารถท สามารถท จะปรั จะปรับปร บปรง ลดความสญเส ญเสยท  ยท เก เกดข ดข น  ไดอย อยางถ างถกว กวธธ 

การปรับปรงประสทธภาพการผลต •

•

•

การปรับปรงประสทธภาพ หมายถง การทาใหระบบการผลตมผลลัพธออกมาให  ไดมากท สด ในขณะท ใช   ทรัพยากรนอยลงหรอเรยกอกอยางวา การใชทรัพยากรให เกดประโยชนสงสด หรอเพ อเปนการปรับปรงการเพ มผลผลตนัน เอง โดยแบงออกเปน   การใชประโยชนสงสดจากเคร องจักร หรอการปรับปรงอัตราการเดนเคร อง   การใชประโยชนสงสดจากวธก ารทางาน หรอการปรับปรงประสทธภาพการเดนเคร อง   การใชประโยชนสงสดจากการใชวัตถดบ หรอการปรับปรงอัตราคณภาพ การปรับปรงอัตราการเดนเคร อง กคอ การปรับปรงเพ อลด Loss ในกลม ท ทา ให เคร องจักรหยด การปรับปรงประสทธภาพการเดนเคร อง กคอ การปรับปรงเพ อลด ความสญเสยกลม ท ทา ใหเคร องจักรเสยกาลัง และการปรับปรงอัตราคณภาพ กคอ การ ปรับปรงเพ อลดความสญเสยกลม ท ทา ใหเกดของเสย

Pillar 2 - การบารงรักษาดวยตนเอง (Autonomous Maintenance : AM) ลักษณะเฉพาะอยางหน งของ TPM กคอ การบารงรักษาท มง เนนใหผ ใช  เคร องจักรม สวนรวมในกจกรรมการบารงรักษา โดยเฉพาะการดแลรักษาเคร องจักรท ตนเองใช ไมปลอย  ใหเปนหนาท ของฝายซอมบารงเทานัน การบารงรักษาดวยตนเองเปนการทากจกรรมบารงรักษาในลักษณะของกจกรรมกล มยอย  โดยแตละกลม มหนาท ดแ ลรักษาเคร องจักรของตนเอง ภายใตความคดท วา " ไมม ใครเข  าใจ เคร องจักรไดดเ ทากับผ ใช  เคร อง" " ไมม ใครคอยสั  งเกตส งผดปกต ไดดเ ทากับผ ใช  เคร อง" " ไมม  ใครคอยดแลรักษาเคร องจักรไดดเ ทากับผ ใช  เคร อง" และท สาคัญหากเคร องจักรเกดความ เสยหายข น " ไมม ใครได  รับผลกระทบมากเทากับผ ใช  เคร อง"

การบารงรักษาดวยตนเองคออะไร 1.

การบารงรักษาดวยตนเอง คอ การปกปองเคร องจักรของตนเอง

คาวา "บารงรักษาเคร องจักรดวยตนเอง" หมายถง ผ ใช  เคร องแตละคนสามารถทาการตรวจสอบประจาวัน หลอล น เปล ยนช นสวนอะไหล ซอมแซมเบ องตน สังเกตความผดปกตของเคร อง และตรวจสอบอปกรณหรอเคร องจักรท ตน เปนผ ใช  งานอยางละเอยดในบางครัง  โดยมวัตถประสงคเพ อ "ปกปองเคร องจักรของตนเอง" แตสา หรับในบางอตสาหกรรมท ทา การผลตดวยเคร องจักรท มความซับซอนสง หรอบรษัทท มก ารขยายกาลังการผลต เปนไปไดวา บรษัทจะมนโยบายใหผ ใช  เคร องมหนาท แคทาการผลตอยางเดยว ในขณะท ฝายซอมบารงจะเปนผ คอย ดแลบารงรักษาเคร องทัง หมด ซ งนัน กคอ แนวความคดท วา "ผ มห นาท  ใช... ใช ผมห นาท ซอม....ซอม" แนวคดเชนน จะ ทาใหผ ใช  เคร องคอยจับตาดเฉพาะช นงานท ออกมาโดยไมสนใจสภาพของเคร องจักร โดยฝายซอมบารงกจะไม สามารถเขาไปดแลอะไรไดจนกวาเคร องจักรจะเสย ย งไปกวานัน เม อเคร องจักรเกดการเสยหาย ผ ใช  เคร องจะรส ก วา "ฝายซอมบารงไมคอยดแลใหด" หรอ "เคร องจักรไม ด" ซ งความคดดังกลาวเปนความคดท ผด เน องจากวา จรงๆ แลว ความเสยหายของเคร องจักรสามารถปองกันได เพยงแคผ ใช  เคร องคอยสอดสองดแลในเร องของการขันแนน การหลอล น และการทาความสะอาด นอกจากนันในขณะ ท เคร องเร มแสดงอาการวาจะเสย ผท ป  ระสบเปนคนแรกกคอผ ใช  เคร องนัน เอง ดังนัน ไมวาจะเปนอตสาหกรรมประเภทใด เคร องจักรซับซอนเพยงใด ผ ใช  เคร องยังคงมบทบาทสาคัญในการ "บารงรักษาเคร องจักรดวยตนเอง"

2.

การบารงรักษาดวยตนเอง คอ การเปนผ  เช ยวชาญในการใชเคร องจักรของตนเอง

เพ อใหสามารถบารงรักษาเคร องจักรของตนเองได ผ ใช  เคร องตองเปนผท เ  ช ยวชาญในการใช เคร องจักรของตนเอง กลาวคอ ผ ใช  เคร องตองสามารถทาการปรับปรงเคร องจักรประจาวันได เชน การทาความสะอาด การหลอล น และการตรวจสอบ การพจารณาออกแบบ หรอการหา ระบบอัตโนมัตเขามาชวยในการผลต ซ งถอเปนความจาเปนท ผ ใช  เคร องตองพัฒนาตอไป การจะเปนผเ ช ยวชาญในการใชเคร องจักรของตนเองไดนัน อันดับแรกตองสามารถ "ตรวจจับ ความผดปกต ได" และอันดับท สองตองสามารถ "สัมผัสไดถงความผดปกตทก  า ลังจะเกดข น"  โดยพจารณาจากคณภาพการใชงานของเคร องจักรและเม อใดกตามท คณภาพการใชงาน ต าลงไป ผเช ยวชาญในการใชเคร องจักรของตนเองตองรส กทันทวา "มันตองมอะไรผดปกต เกดข น" ซ งทัง หมดดังท กลาวมาอาจจะเกดข นได ผ ใช  เคร องจะตองมความสามารถอยางมาก ดังตอไปน 

ยกตัวอยางความผดปกต • • • •

• •

•

  ความสามารถในการตัง เกณฑวัดความผดปกต   ความสามารถในการตรวจจับส งผดปกต   ความสามารถในการสังเกตส งผดปกต   ความสามารถในการแก ไขส งผดปกต ไดอยางเหมาะ จากความสามารถดังกลาวจะทาใหผ ใช  เคร องสามารถ   หาจดท ผด ปกตและแก ไขใหถกตองได เขาใจโครงสรางของเคร องจักรและหนาท ตางๆ ของช นสวนแตละช น ในขณะท ทา งานไดอยาง ปกต หรอในขณะท กา ลังมความผดปกตเกดข น เขาใจผลกระทบจากความผดปกตของเคร องจักรท มต อคณภาพการใชงาน ผ ใช  เคร องจักรท มความสามารถดังกลาวครบถวนจงจะเรยกไดวา เปนผเ ช ยวชาญใน การใชเคร องจักรของตนเอง เน องจากเป นผท ส  ามารถหาจดผดปกต สัมผัสไดถงส งผดปกตท  กาลังจะเกดข น และหาทางปองกันความ

บทบาทของผ ใช  เคร องและฝายซอมบารงในการบารงรักษาดวยตน  บทบาทของผ   ใชเคร อง กจกรรมเพ อปองกันความเส อมสภาพ

•

o o o o •

จัดทามาตรฐานการปฏบัตงานท ถกตอง (การปองกันความผดพลาดจากผป ฏบัตง าน) ปรับปรงสภาพการใชงานขัน พ นฐาน (การทาความสะอาด การหลอล น การขันแนน)   การปรับแตง (การปรับแตงคาตางๆ ในการใชงานเพ อใหช นงานออกมามคณ  ภาพ)   การพยากรณและการตรวจจับความผดปกต (การปองกันความเสยหายและอบัตเ หต)

  การวัดความเส อมสภาพ o o

  การตรวจสอบประจาวัน   การตรวจสอบตามคาบเวลา

กจกรรมเพ อฟ นความเส อมสภาพ

•

o o o

  การปรับปรงเลกๆ นอยๆ (การเปล ยนช นสวนตางๆ เทาท ทา ได และการแก ไขจดผดปกตทม  ค วามเรงดวน)   รายงานความผดปกตและความเสยหายทกครัง อยางเรงดวนใหกับฝายซอมบารง ใหความรวมมอและความชวยเหลอในการซอมแซมเคร องจักรของฝายซอมบารง

ทังหมดน เป นการปองกันความเส อมสภาพของเคร องจักรท เกดจากการใชงาน โดยการทาความสะอาด การหลอ ล น และการขันแนน รวมถงการตรวจสอบประจาวัน และการตรวจสอบตามคาบเวลา โดยมบางจดท ผ ใช  เคร องม หนาท ดแ ลความเส อมสภาพไดดวยตนเอง แตสา หรับจดใหญๆ กยังคงเปนหนาท ของฝายซอมบารง

Pillar 3 - การบารงรักษาตามแผน (Planned Maintenance) การบารงรักษาตามแผนเปนกจกรรมของฝายซอมบารงและเปนเสาหลักหน งใน TPM ในขณะท ฝายผลตทา กจกรรมการปรับปรงเฉพาะเร อง และผ ใช  เคร องทากจกรรมการบารงรักษาดวยตนเอง การบารงรักษาตามแผน คอ การท ฝายซอมบารงดาเนนกจกรรมตางๆ เพ อใหเคร องจักรใชงานไดด ตลอดเวลา นัน กคอ กจกรรมเพ อใหเคร องจักรมอัตราการใชงานสง (Availability) และเพ อเพ มพนทักษะ ความสามารถในการซอมบารง (Maintainability) โดยแบงยอยออกเปน การบารงรักษาเชงปองกัน การ บารงรักษาเชงพยากรณ การบารงรักษาเชงแก ไขปรับปรง การปองกันการบารงรักษา และการบารงเม อ ขัดของ การบารงรักษาตามแผนจะทากับเคร องจักรตนแบบและช นสวนตนแบบเปนอันดับแรกกอน จากนันจง ขยายผลจนครบทกเคร องจักรในโรงงาน นอกจากนันยังตองมกจ กรรมอ นสนับสนนดวย เชน กจกรรมการ ชวยเหลอผ ใช  เคร องในการบารงรักษาดวยตนเอง กจกรรมสาหรับการบารงรักษาเชง แก ไขปรับปรง กจกรรมเพ อการปองกันการบารงรักษา และกจกรรมเพ อการบารงรักษาเชงพยากรณ

กจกรรมในระบบการบารงรักษาตามแผน  1.

   กจกรรมเพ อใหเคร องจักรใชงานไดดตลอดเวลา

กจกรรมเพ อใหเคร องจักรใชงานไดดต ลอดเวลาประกอบไปดวยกจกรรมเพ อใหเคร องจักรม อัตราการใชงานสง (Availability) และเพ อความสามารถในการซอมบารง (Maintainability) วธก ารบารงรักษาท จะชวยสงเสรม Availability และ Maintainability ประกอบดวยการบารงรักษาแบบ ตางๆ ดังตอไปน  - การบารงรักษาเชงปองกัน (Preventive Maintenance ) เพ อหยดความเสยหาย - การบารงรักษาเชงพยากรณ (Predictive Maintenance) - การบารงเชงแก ไขปรับปรง (Corrective Maintenance) เพ อปองกันความเสยหาย - การปองกันการบารงรักษา(Maintenance Prevention) - การบารงรักษาเม อขัดของ (Breakdown Maintenance) เพ อเตรยมพรอมเม อเกดการเสยหาย

2.

   กจกรรมในเช     งการบร    หารการบารงรักษา

เพ อใหการบารงรักษาตามแผนไดรับการสนับสนน ไมวาจะเปนขอมลเคร องจักร อะไหล หรองบประมาณตางๆ โดยทัว ไปตองมกจกรรมเชงบรหาร อันประกอบดวย   การจัดการขอมลดานตางๆ ในการบารงรักษา (Maintenance Information •

Management) •

•

  การจัดการช นสวนและอะไหล (Spare Part Management)   การจัดการตนทนการบารงรักษา (Maintenance Cost Management)

3.

•

•

   กจกรรมสนับสนนจากฝายผล    ต

เพ อใหการบารงรักษาบรรลวัตถประสงค ในการดาเนนการตามแนวทางของ TPM จาเปนอยางย งท ฝายซอมบารงและฝายผลตตองดาเนนกจกรรมดังกลาวรวมกัน  โดยกจกรรมของฝายผลตท ตอ งการเพ อสนับสนนการบารงรักษาตามแผน กคอ   การบารงรักษาดวยตนเอง (Autonomous Maintenance)   การปรับปรงเฉพาะเร อง (Individual Improvement) การบารงรักษาตามแผนโดยการดาเนนกจกรรมตางๆ ทัง หมดนันจะทาให สามารถเพ มผลผลตได โดยการปรับปรงผลตผล (Output) ท จะออกมาในรปของความ พยายามใหเคร องจักรเสยเปนศนย (Zero Failure) ของเสยเปนศนย (Zero Defect) และ อบัตเ หตเปนศนย (Zero Accident)

Pillar 4 - การพัฒนาทักษะการปฏบตั ง านและการบารงรักษา เปนกจกรรมในเชงโครงสรางท ตองการความรวมมอจากทัง องคการ เพ อชวยกัน เปล ยนแปลงบรรยากาศในการทางานดวยเคร องจักรใหมบ รรยากาศท ดและมการจัดการท  ทันสมัย ดังนันเพ อใหทกฝายสามารถปฏบัตง านได โดยสนองวัตถประสงคดังกลาว ทักษะและ ความชานาญของพนักงานทกคนในการปฏบัตงานและการบารงรักษาจงเปนส งจาเปน อยางไรกตามการรณรงคสง เสรมใหเกดจตสานก TPM อยางประสบความสาเรจ โดยทาให ผ ใช  เคร องจักรคดไดวา "เคร องจักรของเรา เราตองรักษา" นัน มักประสบปัญหาท วา ผ ใช  เคร องไมมความรท างดานเทคนค ไมมความรเ ก ยวกับพ นฐานการออกแบบเคร องจักร และไมมค วามรท างดานบรหารจัดการ TPM

หากตองการพัฒนา TPM ให ไดผลอยางตอเน องนัน การพัฒนาทักษะการปฏบัตง านและการ บารงรักษาเปนส งท ตองใหความสาคัญและหลกเล ยงไม ได แตบอยครัง การพัฒนาดังกลาวก  ไมประสบความสาเรจ หากองคการไมสามารถหาแนวทางการพัฒนาท เหมาะสมกับ ลักษณะเฉพาะในหนวยงานของตนเองทังในดานความสามารถ ความสัมพันธของบคลากร และลักษณะของการปฏบัตงาน

Pillar 5 - การคานงถงการบารงรักษาตั  งแต  ขนั ของการออกแบบ (

Initial-Phase Management)

เม อใดกตามท มก ารออกผลตภัณฑ ใหม ภารกจสาคัญ คอ ประสทธภาพในการ พัฒนาผลตภัณฑและประสทธภาพการลงทนในตัวเคร องจักร พรอมกับการพัฒนา กระบวนการผลตใหผลตออกมาไดคราวละมากๆ อยางมประสทธภาพ ทัง น ผลตภัณฑ ท  ไดรับการพัฒนาตองเปนท ตอ งการของลกคา หรออาจเรยกไดวา บรษัทตองการ พัฒนาศักยภาพในการแขงขันดวยกรรมวธก ารผลตท งายภายใตกระบวนการผลตท  ปราศจากความสญเสย นัน กคอ การมเคร องจักรท ใช   งา ย ซอมแซมไดงา ย เพ อให ผลตภัณฑท ได    ไมมของเสยหลดออกมานัน เอง การคานงถงการบารงรักษาตัง แตขัน ของการออกแบบ กคอ การคานงถงรายละเอยด ตางๆ ในการออกผลตภัณฑ ใหม เชน การออกแบบผลตภัณฑ การออกแบบเคร องจักร และการบรหารการผลตท อย บนหลักการของการออกแบบเพ อปองกันการบารงรักษา (MP Design) และการพจารณาคาใชจา  ยตลอดวงจรชวต (Life-Cycle Cost : LCC )

เพ อเปนการสงเสรมประสทธภาพการผลต ตัวของผลตภัณฑตอ งสามารถทา การผลตไดงายเปนอันดับแรก เพราะจะทาใหปัญหาอ นๆ ท ตามมามนอยลง หรอใน บางประเดนอาจจะไมมป ัญหาเลย การออกแบบเคร องจักรเพ อปองกันการบารงรักษาตองทาใหเคร องจักรมความ นาเช อถอ (Reliability) สงเสรมการบารงรักษา (Maintainability) สงเสรมการ บารงรักษาดวยตนเอง สงเสรมการใชงานอยางมประสทธภาพ (Operability) ประหยัด ทรัพยากร สงเสรมความปลอดภัย และมความอเนกประสงค (Flexibility) การบรหารการผลตประกอบดวยการวางแผนกาลังการผลต (Product Capacity Planning) การวางแผนและควบคมการผลต (Production Planning and Control ) และ การบรหารของคงคลัง (Inventory Management) ซ งทัง หมดสามารถสงผลกระทบตอ การบารงรักษาได ดังนันการบรหารการผลตจงตองคานงถงการบารงรักษา

Pillar 6 - การบารงรักษาเพ อคณภาพ Quality Maintenance)

(

การผลตช นงานให ไดคณ  ภาพและความประณต (Precision) ตามพกัดความเผ อ ท  ไดตกลงกับลกคาไวนัน ความแมนยาของเคร องจักรมสวนสาคัญเปนอยางมาก ดังนัน จงตองมการควบคมความแมนยาของเคร องจักรและอปกรณ ดวยการ บารงรักษาเพ อคณภาพ การดาเนนกจกรรมการบารงรักษาเพ อคณภาพ คอ การเช อมโยงความสัมพันธ ระหวางกจกรรมการประกันคณภาพและกจกรรมการควบคมเคร องจักรเขาดวยกัน  โดยการตดตามคณลักษณะทางดานคณภาพของช นงานและการใชงานของเคร องจักร  ให ไดตามเง อนไขท กา หนดไว การจัดทาตารางมาตรฐานการบารงรักษาเพ อคณภาพจะแสดงใหเหนถง ความสัมพันธของคณลักษณะทางดานคณภาพกับคามาตรฐานของการตัง เคร องจักร เพ อให ไดช นงานท มความประณตตามพกัดความเผ อท  กาหนด

แนวคดและความสาคัญของการบารงรักษาเพ อคณภาพ 1.

การประกันคณภาพกับการบารงรักษาเพ อคณภาพ

การประกันคณภาพ (Quality Assurance) หมายถง กจกรรมตางๆ ท กระทาเพ อความมัน ใจวา ผลตภัณฑทอ  อกมาจะตองมคณภาพเปนท ตองการของลกคา โดยกระบวนการคณภาพเร ม ตังแตการออกแบบมาจนถงการคัดเลอกปัจจัยในการผลต การควบคมกระบวนการผลต และ การปองกันไม ใหชน  งานท ไม   มคณภาพหลดไปถงมอลกคา การบารงรักษาเพ อคณภาพ (Quality Maintenance) คอ การประกันคณภาพในสวนของ เคร องจักรและอปกรณทัง หมด ตัง แตการออกแบบหรอการเลอกซ อ การบารงรักษาใหอย  ในสภาพท ผลตช นงานไดอยางมคณภาพตลอดเวลา โดยการหา ความสัมพันธของคณลักษณะทางคณภาพกับ ความแมนยาของเคร องจักรและอปกรณ ความสัมพันธของคณลักษณะทางคณภาพกับเง อนไขตางๆ ในการตัง เคร องจักร ความสัมพันธของคณลักษณะทางคณภาพกับวธก ารทางาน โดยความสัมพันธทัง หลาย ดังกลาวนันกาหนดข นมาเพ อหาทางควบคมตอไป

2.

1. 2. 3.

4.

ความหมายของการบารงรักษาเพ อคณภาพ

การบารงรักษาเพ อคณภาพ คอ การประกันคณภาพในสวนของเคร องจักร และอปกรณเพ อ   ความมัน ใจในคณภาพท เกดจากการบารงรักษาเคร องจักร เง อนไขตางๆ ของเคร องจักรหรออปกรณท จ ะไมทาใหเกดของเสย   ปองกันปัญหาทางดานคณภาพดวยการควบคมเง อนไขท จะไมทา ใหเกดของ เสย   ตรวจวัดความเบ ยงเบนของเง อนไขตางๆ เพ อพยากรณโอกาสท จะเกดของ เสยและหาทางปองกัน

3.

   จกรรม TPM การบารงรักษาเพ อคณภาพกับ 5 เสาหลักของก

ความจาเปนขัน พ นฐานในการบารงรักษาเพ อคณภาพ คอ การทาใหเคร องจักร อปกรณ และเคร องมอ อย ในสภาพท    ด  มประสทธภาพสงสด เชนเดยวกับ สภาพแวดลอม ทักษะ และวธก ารทางาน ท ตองเอ ออานวยตอการเกดคณภาพ และเพ อให บรรลความจาเปนขัน พ นฐานดังกลาว จงมความจาเปนอยางย งท ตองเพ มวัตถประสงค ในการ ม งมัน ไม ใหเกดของเสยเขาไปใน 5 เสาหลักของ กจกรรม TPM อันประกอบไปดวย การ ปรับปรงเฉพาะเร อง การบารงรักษาดวยตนเอง การบารงรักษาตามแผน การคานงถงการ บารงรักษาตังแตขัน ตอนของการออกแบบ การพัฒนาทักษะการปฏบัตงานและการ บารงรักษา

 ในภาพจะเหนไดวา การปรับปรงเฉพาะเร อง จะเพ มเตมเร องของการปรับปรงและการแกปัญหา ทางดานคณภาพเขาไปดวย ในขณะท  การบารงรักษาดวยตนเอง จะเพ มเตมทักษะในเร องของการ สังเกตและแก ไขปัญหาทางดานคณภาพเขาไป ในสวนของ การบารงรักษาตามแผน จะเพ มเร องของการ ตรวจสอบเง อนไขทางดานคณภาพเขาไปในแผนการบารงรักษาตามคาบเวลา เพ อเปนการตดตามความ เบ ยงแบนของเง อนไขตางๆ วาอย ในระดั   บท ยอมรับไดหรอไม สาหรับการ คานงถงการบารงรักษาตัง แต  ขัน ตอนของการออกแบบ จาเปนท จะตองสรางเง อนไขตางๆ ท คด วา จะทาใหเกดการผลตไดอยางม คณภาพ ทัง การออกแบบเคร องจักรและการออกแบบผลตภัณฑ

Pillar 7 - กจกรรม TPM ในสานักงาน TPM in Office)

(

หนวยงานท ไม    ไดทาการผลตโดยตรง เชน ฝายบรหาร ฝ ายวจัยและพัฒนา ฝาย จัดซ อ ควรจะใหการสนับสนนงานในสวนของการผลตใหสา เรจลลว งไปดวยด โดยการ นาแนวคดกจกรรม TPM มาประยกต ใช ในงานเพ อลดความสญเสยในงานสานักงาน กจกรรม TPM ในสานักงาน ตองดาเนนอย บนพ นฐานของ 5 เสาหลัก ไดแก การปรับปรงเฉพาะเร อง การบารงรักษาดวยตนเอง การศกษาและฝกอบรม การจัดทา ระบบการ มอบหมายงาน และการจัดทาระบบประเมนผลงาน กจกรรม TPM ในสานักงาน ตองมการกาหนดหนวยวัด ดัชนวัดความสาเรจ และคา มาตรฐานท ยอมรับได เพ อใช ในการตดตามความคบหนาของการปรับปรงงาน  ในสานักงาน

1.

บทบาทของงานบร   หารและงานสนับสนน

หนวยงานท ไม    ไดทา การผลตโดยตรง เชน ฝายบรหาร ฝายวจัยและพัฒนา ฝายจัดซ อ กมบทบาทสาคัญตอ การอานวยความสะดวกใหกับฝายผลต เชน การประสานงานตางๆ การจัดเตรยมงานเอกสาร การจัดซ อจัดจาง ซ งถางานบรหารและงานสนับสนน ตางๆ กระทาดวยความลาชา ไมมประสทธภาพหรออาจกลาวไดวา เกดความสญเสยนัน เอง กจะทาใหฝาย ผลตซ งถอวาเปนหนวยงานหลักในการสรางรายไดเขาส บรษัทไมสามารถทางานไดดวยความราบร น นอกจากนัน งานสานักงานตางๆ ยังตองมหนาท ในการปรั   บปรงการเพ มผลผลตของตนเอง ลดตนทนตาม กลยทธหรอนโยบายในการแขงขันของบรษัท กจกรรม TPM ในสานักงานจะชวยใหการทางานบรหารและงานสนับสนนของหนวยงานท ไม    ไดทาการผลต  โดยตรงบรรลตามบทบาทดังกลาว เน องจากการปรับปรงกจกรรมในสานักงานม วัตถประสงคดังตอไปน  ชวยใหการทากจกรรม TPM ในสวนการผลตของพนักงานกล มตางๆ ไดรับความสะดวกมากย งข น   ลดความสญเสยตางๆ ท เกดข นในงานสานักงาน • •

2.

    มผลผล    ตในสานักงาน การเพ

การเพ มผลผลตในสานักงาน คอ การเพ มผลงาน (การปรับปรงคณภาพและการบรหาร) และ การลดปัจจัยท  ใช ในการทางาน (ลดความสญเสยและความส นเปลอง) ซ งการเพ มผลงาน ประกอบดวย การพัฒนาศักยภาพการตัดสนใจ การปรับปรงการทางาน การสรางภาพลักษณ ท ด ให  กับบรษัท และการปรับปรงสถานท ทา งาน สาหรับการลดปัจจัยการทางานสามารถทา  ได โดยการใชทรัพยากรตางๆ ใหคม คา เชน ลดคาใชจายในสานักงาน ลดจานวนแรงงาน ทางานใหงายข น และปรับปรงคณภาพของการประสานงาน ภาพดานลางแสดงโครงสรางของ การปรับปรงการเพ มผลผลตในสานักงาน

3.

ความสญเสยในสานักงาน

ความสญเสยในการทางาน (Waste) ประกอบไปดวย ความสญเสยจากกระบวนการตัดสนใจ ความ สญเสยจากการประสานงาน และความสญเสยจากการทาเอกสารและการประมวลผลขอมล ดังภาพแสดง  โครงสรางของความสญเสยท เกดข น

Pillar 8 - ระบบชวอนามัย ความปลอดภัย และส งแวดลอมภายในโรงงาน Safety, Hygiene and Working Environment)

(

ปัญหาของกจกรรม TPM กับการบรหารความปลอดภัย คอ ทาอยางไรใหการ ทางานมความปลอดภัยมากย งข น โดยการปรับปรงอปกรณและเง อนไขในการทางาน ทกคนควรจะทางานโดยระลกอย เสมอวา อบัตเ หตและมลพษเปนศนย เพราะวาใน การทางานม โอกาสจะเกดอบัตเ หตขน  ไดตลอดเวลา สวนการใชเคร องจักรได ไมเตม ประสทธภาพนันกมสว นในการทาลายส งแวดลอมอกดวย ขัน ตอนการบรหารความปลอดภัยในกจกรรม TPM นัน ประกอบดวยขัน ตอนความ ปลอดภัยในการบารงรักษาดวยตนเอง ความปลอดภัยในการบารงรักษาตามแผน และ ความปลอดภัยในการปองกันการบารงรักษา

กจกรรม TPM กับส งแวดลอมและความ ปลอดภัย ความสัมพันธระหวางการบรหารความปลอดภัยกับกจกรรม TPM แสดงใหเหนในภาพ เปนสวนหน งท จะชวยเพ มสมรรถนะขององคการดังท  ไดเคยกลาวมาแลว ซ งสมรรถนะของ องคการจะประกอบไปดวย การเพ มผลผลต การควบคมคณภาพ การควบคมตนทน การสง มอบตรงเวลา ส งแวดลอมและความปลอดภัย รวมถงขวัญและกาลังใจของพนักงานโดย กจกรรม TPM กับการบรหารความปลอดภัยจะชวยในการบรหารเคร องจักร อปกรณ และ  โรงงาน เพ อชวยควบคม ส งแวดลอมและความปลอดภัย

5

1. 2. 3. 4. 5.

6. 7. 8.

         

    ต และ 3 เสาหลักของการขยายส  TPM ทัวทัง องคการ เสาหลักของ TPM ในส วนการผล

 ในขัน การปฏบัตกค อ การทา TPM เฉพาะในสวนการผลต ตาม 5 เสาหลักตอไปน  การปรับปรงเฉพาะเร อง การบารงรักษาดวยตนเอง การบารงรักษาตามแผน     มทักษะการทางานและการบารงรักษา การศกษาและฝกอบรมเพ อเพ การคานงถงการบารงรักษาตัง แต ขัน ของการออกแบบ

และเม อดาเนนการจนสามารถเพ มประสทธภาพของการผลตได TPM ในสวนของการผลตกจะขยาย  ไปส  TPM ทัวทัง องคการ จานวนของเสาหลักกจะเพ มข นมาเปน 8 อันประกอบไปดวย   ระบบการบารงรักษาเพ อคณภาพ    หารท ตระหนักถ งประส    ท   ธภาพการผล    ต (TPM ในสานักงาน)   ระบบการทางานของฝายบร     งแวดลอมภายในโรงงาน   ระบบชวอนามัย ความปลอดภัย และส

พ นท หมายเลข 1 คอการปรับปรงในสวนท เปนการปรับปรงเฉพาะเร องเพยงอยางเดยว พ นท หมายเลข 2 คอการปรับปรงในสวนท เปนการบารงรักษาดวยตนเองเพยงอยางเดยว พ นท หมายเลข 3 คอการปรับปรงในสวนท เปนการบารงรักษาตามแผนเพยงอยางเดยว พ นท หมายเลข 4 คอการปรับปรงท ตองทารวมกันในสวนท เปนการปรับปรงเฉพาะเร องและการ บารงรักษาดวยตนเอง พ นท หมายเลข 5 คอการปรับปรงท ตองทารวมกันในสวนท เปนการบารงรักษาดวยตนเองและการ บารงรักษาตามแผน พ นท หมายเลข 6 คอการปรับปรงท ตองทารวมกันในสวนท เปนการปรับปรงเฉพาะเร องและการ บารงรักษาตามแผน พ นท หมายเลข 7 คอการปรับปรงท ตองทารวมกันทัง หมดไมวาจะเปนการปรับปรงเฉพาะเร อง การ บารงรักษาดวยตนเอง และการบารงรักษาตามแผน พ นท หมายเลข 8 คอการปรับปรงในสวนอ นๆ ท ไม    ใชทัง การปรับปรงเฉพาะเร อง การบารงรักษาดวย

สรป อยางแทจรงไม ใชเคร องมอในการบารงรักษา แต TPM เปนปรัชญาในการบรหาร การผลตท เนนเคร องจักรและอปกรณเปนสาคัญ ดังนันจงตองมความเขาใจท ถกตองใน แนวคดและความสาคัญท แทจรงของ TPM เพ อการเร มตนไปส ความสาเรจในการบารงรักษา ทวผลแบบทกคนมสว นรวม TPM