4-10 Arhitektonski Tehnicar

OBRAZOVNI PROGRAM

ARHITEKTONSKI TEHNIČAR

SADŽAJ OPŠTI DIO .................................................................................................. 3 1. NAZIV PROGRAMA: ARHITEKTONSKI TEHNIČAR ................................................. 3 2. NASTAVNI PLAN ....................................................................................... 3 POSEBNI DIO ............................................................................................... 6 1. PREDMETNI PROGRAMI ............................................................................... 6 1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI ..................................................................... 6 1.2. STRUČNO TEORIJSKI PREDMETI SA PRAKSOM ................................................. 7 1.2.1. GRAĐEVINSKI MATERIJALI ...................................................................... 7 1.2.2. NACRTNA GEOMETRIJA SA PERSPEKTIVOM ............................................... 12 1.2.3. ARHITEKTONSKE KONSTRUKCIJE ........................................................... 18 1.2.4 PROJEKTOVANJE ............................................................................... 32 1.2.5. URBANIZAM...................................................................................... 40 1.2.6. KUCNE INSTALACIJE ........................................................................... 44 1.2.7. ISTORIJA ARHITEKTURE ...................................................................... 48 1.2.8. DRUŠTVENE ZGRADE .......................................................................... 52 1.2.9. ORGANIZACIJA GRAĐENJA ................................................................... 55 1.2.10. BETON .......................................................................................... 60 1.2.11. STATIKA I OTPORNOST MATERIJALA ..................................................... 65 1.2.12. TEHNIČKO CRTANJE ......................................................................... 70 1.2.13. KOMJUTERSKE VJEŽBE ...................................................................... 74 1.2.14. PRIVREDNE ZGRADE .......................................................................... 83 1.3. IZBORNA NASTAVA ............................................................................... 86 1.3.1. RAZVOJ ARHITEKTURE ........................................................................ 86 1.3.2. RAZVOJ URBANIZMA ........................................................................... 90 1.3.3. ENTERIJER....................................................................................... 93 1.3.4. SAVREMENA ARHITEKTURA .................................................................. 97 1.3.5. PROSTORNO PLANIRANJE .................................................................. 101 1.3.6. ISTORIJA CIVILIZACIJE ...................................................................... 106 1.3.7. MAKETARSTVO................................................................................ 111 1.3.8. LIKOVNA UMJETNOST ....................................................................... 115 2. ISPITNI KATALOZI ................................................................................. 120 2.1. NACRTNA GEOMETRIJA SA PERSPEKTIVOM ................................................ 120 2.2. ARHITEKTONSKE KONSTRUKCIJE ............................................................ 122 2.3. PROJEKTOVANJE ............................................................................... 124 3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA ................................................ 125 4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA................... 126 5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA ....................... 127 6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH ........................ 127 7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA ........................ 127 8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA ............................ 128 8.1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE .................. 128 9. PROFESIONALNA PRAKSA ........................................................................ 129 10. SLOBODNE AKTIVNOSTI ........................................................................ 129

2

OPŠTI DIO 1. Naziv programa: ARHITEKTONSKI TEHNIČAR 2. Nastavni plan Redni broj

Nastavni predmeti grupe predmeta

I

III

IV

Ukupno

god.

sed.

god.

sed.

god.

sed.

god.

1.

Opšte obrazovni predmeti Maternji jezik i knjiž. 3

108

3

108

3

108

3

99

423

2.

Matematika

3

108

3

108

3

108

3

99

423

3.

Strani jezik

2

72

2

72

2

72

2

66

282

4.

Informatika

1

5.

Fizičko vaspitanje

2

72

2

72

2

72

2

66

282

1.

Društvena grupa predmeta Sociologija

2

72

2.

Istorija

3.

Geografija

4.

Likovna umjetnost

A

sed.

II

36

2

72

2

72

1.

Prirodna grupa predmeta Fizika 2

72

2.

Hemija

72

4.

Nacrtna geometrija sa perspektivom Arhitektonske konstrukcije Projektovanje

5.

Urbanizam

6.

Kućne instalacije

7.

Istorija arhitekture

8.

Društvene zgrade

2. 3.

9.

Organizacija građenja

10.

Beton

684

72 72

2

72

144 72

2

72

16

576

72 12

432

10

330

72

3

108

2

72

4

144

2

180 3

108

2

66

390

5

180

5

165

345

2

66

66

3

99

99

72

72 2 3

2

72

Kompjuterske vježbe

2

72

14.

Privredne zgrade

2

66

108

66 108

3

13.

2022 72

2

12.

Ukupno B

72

72

Statika i otpornost materijala Tehničko crtanje

11.

72 2

2 Biologija sa 3. ekologijom UKUPNO A 19 B Stručno-teorijski predmeti Građevinski materijali 1. 2

72

99

72

99 72 72

4

144

180 2

72

72

10

360

13

468

15

540

17

561

1929

C

Praktična nastava

D

Slobodne aktivnosti

1

36

1

36

1

36

1

33

141

E

Izborna nastava Razvoj arhitekture

2

72

2

72

4

144

4

132

420

1.

2

72

2.

Razvoj urbanizma

72 2

3

72

72

Redni broj 3.

Nastavni predmeti grupe predmeta

I sed.

II god.

god.

sed.

IV god.

Enterijer

5.

Savremena arhitektura Prostorno planiranje

6.

Istorija civilizacije

7.

Maketarstvo

8.

Likovna umjetnost

2

F

Profesionalna praksa

15 dana

G

Sedmični broj časova

32

H

Broj radnih sedmica

36

4.

sed.

III

2

sed.

god.

4

132

Ukupno 132

72

72 2

2

72

2

72

66

66 72

2

66

138

72 1152

72 15 dana 32 36

1152

15 dana 32 36

1152

45 dana 32

1056

33

4512 141

Ukupno (A+B+C+D+E) = 4.512

3. Ciljevi i zadaci obrazovnog programa Opšti ciljevi obrazovanja i vaspitanja u četvorogodišnjem stručnom obrazovanju omogućavaju učenicima da: - razviju sposobnosti i vještine za kavalitetan rad u zanimanju, - razviju uspješnu ličnu karijeru u zanimanju, - osposobe se za kritičko vrjednovanje i odgovorno djelovanje na svom radnom mjestu, - razvija sposobnost za racionalno korišćenje sredstava rada i vremena - osposobljava se za saradnju sa arhitektom u izradi idejnog projekta, - osposobe se da razrađuju glavni i izvođački projekat, - osposobe se da rješavaju urbanističku dokumentaciju, - posjeduju informatičku pismenost u izradi crteža i dokumentacije, - vrše izbor građevinskog materijala, - posjeduje znanja iz arhitektonskih konstrukcija, prefabrikovane gradnje, predmjera i predračuna radova, - osposobe se za rješavanje kućne mreže vodovoda i kanalizacije, - posjeduje znanja iz oblasti zanatskih radova, izrade oplata i izbora armature, - razvijaju ekološku svijest i svijest o poštovanju mjera zaštite na radu i njihovu dosljednu primjenu. 4. Uslovi za upis, odnosno uključivanje u program za obrazovanje odraslih - U srednju stručnu školu u četvorogodišnjem trajanju mogu se upisati lica koja su: - završila osnovnu školu ili - završila dvogodišnju stručnu školu. - U redovno obrazovanje mogu se upisati lica koja nijesu starija od 17 godina, izuzetno lica do18 godine uz odobrenje Nastavničkog vijeća Škole; lica koja su napunila 18 godina uključuju se u program za obrazovanje odraslih. 5.Trajanje obrazovanja - Obrazovanje po obrazovnom programu Arhitektonski tehničar traje četiri godine. 6. Prohodnost - U redovnom obrazovanju učenici napreduju u viši razred ako su iz svih predmeta u toku tekuće školske godine postigli pozitivnu ocjenu i priložili potvrdu o obavljenoj profesionalnoj praksi.

4

7. Obrazovanje koje se stiče - Srednje stručno obrazovanje u trajanju od četiri godine: ARHITEKTONSKI TEHNIČAR.

5

POSEBNI DIO 1. PREDMETNI PROGRAMI 1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI 1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIŽEVNOST 1.1.2. MATEMATIKA 1.1.3. STRANI JEZIK 1.1.4. INFORMATIKA 1.1.5. FIZIČKO 1.1.6. SOCIOLOGIJA 1.1.7. ISTORIJA 1.1.8. GEOGRAFIJA 1.1.9. FIZIKA 1.1.10. HEMIJA 1.1.11. BIOLOGIJA SA EKOLOGIJOM

6

1.2. STRUČNO - TEORIJSKI PREDMETI SA PRAKSOM 1.2.1. GRAĐEVINSKI MATERIJALI 1. Naziv predmeta: GRAĐEVINSKI MATERIJALI 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred I II III IV Ukupno

Vrste nastave Praktična Teorija Vježbe nastava 72

72

Ukupno 72

72

3. Opšti ciljevi nastave - Upoznaju osobine i karakteristike građevinskih materijala; - Razumiju procese dobijanja pojedinih građevinskih materijala; - Prepoznaju pravilnu upotrebu građevinskih materijala; - Razvijaju motivaciju za praćenje tehnoloških procesa; - Stiču svijest o značaju upotrebe standarda i odgovrnost za poštovanje standarda.

7

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Uočava važnost - Prepoznaje - Upoznaje: kvalitetnog rada u građevinske - Značaj profesiji; materijale; građevinskih - Razvija pozitivan - Zna primjenu materijala i odnos prema građevinskih prefabrikata; zanimanju. materijala; - Osobine i metode - Identifikuje ispitivanja; pojedine osobine - Osnovne podjele. građevinskih materijala. Posebni dio Osnovi geologije - Upoznaje geološke - Prepoznaje stijene: osobine zemlje i - Magmatske, zemljine kore; sedimentne i - Upoznaje postanak metamorfne. i osobine magmatskih, sedimentnih i metamorfnih stijena. Kameni materijal - Uočava važnost - Upoznaje dobijanje - Prepoznaje vrste kvalitetnog rada u kamena i obradu profesiji. - Analizira agregat i građevinskog određuje kamena; granulometrijski - Određuje primjenu sastav kamena i njegovu zaštitu; - Analizira sastav, osobine i primjenu agregata. Voda - Analizira vodu kao građevinski materijal i kao sredinu u kojoj se nalaze betonske konstrukcije. Keramički materijali - Razlikuje ciglarske - Nabraja sirovine i proizvode; opisuje dobijanje - Razlikuje ciglarskih keramičke proizvoda; proizvode; - Crtanjem upoznaje - Usmjerenost na vrste i oblik razvoj. ciglarskih proizvoda; - Upoznaje 8

Preporuke za izvođenje nastave - Stiče samostalnost u radu.

- Posjeta preduzeću za obradu kamena, - Posjeta laboratoriji za ispitivanje građevinskog kamena.

Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadržaji učenik učenik keramičke pločice i cijevi; - Upoznaje vatrostalni materijal. Zgure i pucolani - Upoznaje karakteristike i primjenu zgure i pucolana u građevinarstvu. Veziva u građevinarstvu - Prepoznaje veziva: - Razlikuje veziva i pravilno ih građevinski kreč, skladišti. gips i cement; - Upoznaje sirovine i opisuje dobijanje veziva; - Nabraja osobine veziva; - Obrazlaže primjenu veziva u građevinarstvu. Malteri - Nabraja sastojke - Ocjenjuje mješavine maltera; upotrebljivost - Nabraja vrste različitih maltera; maltera. - Uočava greške pri malterisanju. Betoni - Nabraja sastojke mješavine betona; - Upoznaje činioce koji utiču na kvalitet betona; - Zna da objasni marku betona; - Upoznaje tehnologiju betona; - Nabraja vrste betona. Metali i legure - Upoznaje dobijanje gvožđa i čelika; - Obrazlaže upotrebu čelika u građevinarstvu; - Nabraja vrste čelika i armature;

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

Vježba: - Vezivanje i očvršćavanje veznih sredstava.

- Svjestan je lične odgovornosti u zahtjevima kvalitetnog profesionalnog rada.

- Definiše faktore koji utiču na kvalitet betona; - Pridržava se recepture.

- Posjeta betonari; - Posjeta laboratoriji za ispitivanje betona. - Vježba: - Ispitivanje osobina betona

- Svjestan je licne odgovornosti prema kvalitetu rada.

- Definiše koroziju i njeno sprečavanje; - Razlikuje vrste armature.

9

- Posjeta građevinskom preduzeću.

Informativni ciljevi i sadržaji učenik - Nabraja osnovne obojene metale. Staklo - Upoznaje dobijanje, vrste i obradu stakla. Drvo - Nabraja svojstva i vrste drveta, - Opisuje greške u strukturi drveta, - Obrazlaže upotrebu drveta u građevinarstvu. Ugljovodonična veziva - Upoznaje katran i bitumen kao osnovna veziva; - Opisuje način dobijanja i primjenu; - Nabraja vrste asfalta. Plastične mase - Upoznaje značaj plastičnih masa; - Upoznaje sirovine; - Opisuje dobijanje plastičnih masa. Boje, lakovi, kitovi - Upoznaje vrste i primjenu boja, lakova i kitova u građevinarstvu.

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

- Razvija sposobnost opazanja.

Definiše upotrebljivost drveta.

Određuje upotrebljivost veziva.

- Obilazak asfaltne baze.

- Svjestan je značaja razvoja novih materijala.

Ocjenjuje upotrebljivost plastičnih masa.

Dijagnostifikuje boje, lakove i kitove za njihovu primjenu u građevinarstvu.

Savremeni materijali - Razlikuje - Upoznaje materijale u materijale za funkciji zaštite od završnu obradu i požara, vlage i sl. zaštitu gotovih elemenata. Standardi - Poštuje propise. - Upoznaje oznake materijala - Upoznaje se sa - Standardima.

- Pregled standarda

10

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Građevinski materijali – I. Stoiljković, D. Miletić 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Laboratorija za ispitivanje građevinskih materijala; - Uzorci građevinskih materijala. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - U svakom klasifikacionom periodu znanje se provjerava i ocjenjuje usmeno i pismeno (test). 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena iz predmeta. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer arhitekture; - Diplomirani građevinski inženjer; - Inženjer hemije. 10. Povezanost predmeta Znanja Građevinski materijali Materijali za unutrašnju obradu Izbor materijala

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja Arhitektonske konstrukcije Izbor materijala prema mjestu u značaju detalja Enterijer Kvalitet i boja Projektovanje Društvene zgrade Privredne zgrade

11

Obrada i estetika

1.2.2. NACRTNA GEOMETRIJA SA PERSPEKTIVOM 1. Naziv predmeta: NACRTNA GEOMETRIJA SA PERSPEKTIVOM 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred I II III IV Ukupno

Vrste nastave Praktična Teorija Vježbe nastava 46 26 54 54

100

Ukupno 72 108

180

80

3. Opšti ciljevi nastave - Razvija sposobnost sagledavanja prostora; - Osposobljava učenika za čitanje planova; - Razvija pri crtanju fine motoričke sposobnosti, - Stiče sposobnost predstavljanja trodimenzionalnih oblika na ravan crtanja i obrnuto; - Kroz perspektivu savladava najbrži način predstavljanja ideje na papiru; - Koristi kompjuter.

12

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Razvija sposobnost - Pravi model Projekcije: opažanja. sistema - Poznaje sistem projekcijskih ravni; projekcijskih ravni, - Crta njihov položaj projekcija i u prostoru; koordinata. - Očitava vrijednosti koordinata; Vrste projekcija: - Sagledava - Nabraja vrste kvadrante; projekcija i zna - Analizira razlike njihovu primjenu. između: ortogonalne, kotirane i kose projekcije - Uviđa važnost - Crta projekcije Ortogonalna sistematičnosti u tačke u opštem i projekcija: radu. specijalnom - Ovladava položaju; karakteristikama - Crta projekcije ortogonalne duži i prave u projekcije; opštem i - Poznaje osnovne specijalnom geometriske položaju; oblike: tačku, - Određuje prodore pravu; prave kroz geometrijske slike, projekcijske ravni, - Razvija preciznost geometrijska u tehničkom definiše vidljivost i tijela, ravan… oblikovanju. kretanje kroz prostor - Crta projekcije geometrijskih slika u specijalnom položaju: trougao, kvadrat, pravougaonik, trapez, krug; - Crta projekcije pravilnih geometrijskih tijela sa bazisom paralelnim projektnoj ravni: valjak, kupa i lopta; - Crta tragove zračnih ravni: normalnih na horizontalnicu,fron talnicu ili profilnicu

13

Preporuke za izvođenje nastave

Vježba: - Crta projekcije tačke u opštem i specijalnom položaju kroz kvadrante.(2 časa) Vježba: - Crta projekcije duži i prave u opštem i specijalnom položaju.(2 časa) Vježba: - Crta projekcije, određuje prodore pravih i njihovo kretanje.(2 časa) Vježba: - Preko određivanja prodora uslovljava kretanje prave.(2 časa) Vježba: - Crta projekcije, određuje vidljivost pojedinih elemenata.(4 časa) Vježba: - Konstruiše ravan pomoću dvije paralelne prave, pomoću pravih koje se sjeku, tri nekolinearne tačke i pomoću

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Transformacija: - Poznaje pravila transformacije.

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi

-

učenik kao i ravni koje su u proizvoljnom položaju; Konstruiše tragove kose ravni Crta sutražnice ravni Određuje nagibnicu i normalu. Određuje pravu veličinu duži i ugla koja ona zaklapa sa projektnom ravni.

geometrijske slike. (6 časova)

- Razvija sposobnost opažanja.

Rotacija: - Poznaje pravila rotacije. Presječnica: - Ilustruje presjek dvije ravni. Prodor prave kroz ravan: - Poznaje prodor prave kroz zadatu ravan Geometrijske slike na ravni: - Ilustruje geometrijske slike na zračnoj ravni - Ilustruje geometrijske slike na kosoj ravni

Preporuke za izvođenje nastave

- Određuje presječnicu dvije ravni u međusobno različitom odnosu.

Vježba: - Određuje pravu veličinu duži putem rotacije ili transformacije. (2 časa) Vježba: - Određuje prodor prave kroz zračnu ili kosu ravan i sagledava njenu vidljivost u odnosu na ravan. (4 časa)

- Određuje prodor prave kroz zračnu ili kosu ravan i sagledava njenu vidljivost u odnosu na njih.

- Razvija sistematičan pristup radu

- Crta projekcije različitih geometrijskih slika vezanih za zračnu ravan; - Crta projekcije različitih geometrijskih slika vezanih za kosu ravan.

14

Vježba: - Crta projekcije geometrijskih slika koje leže na zračnoj ili kosoj ravni. - (4 časa)

Razred: DRUGI Informativni ciljevi i sadržaji učenik Geometrijska tijela sa bazisom na zadatoj ravni: - Demonstrira položaj pravilnih geometrijskih tijela čiji se bazis nalazi na zračnoj ili proizvoljnoj ravni.

Presjeci geometrijskih tijela: - Demonstrira presjeke pravilnih geometrijskih tijela zračnom i proizvoljnim ravnima.

Kosa projekcija: - Poznaje pravila crtanja i karakteristike kose projekcije.

Krovovi: - Poznaje rješavanja krovova; - Određuje položaj slivnih ravni. Perspektiva: - Upoznaje elemente perspektivnog

Socijalizacijski ciljevi učenik - Razvija preciznost u radu.

Formativni ciljevi učenik - Crta projekcije pravilne prizme, piramide, konusa i valjka sa bazisom na zračnim ravnima; - Crta projekcije pravilne prizme, piramide , konusa i valjka sa bazisom na proizvoljnoj ravni. - Crta presjek pravilnih geom.tijela zračnom ravni, određuje pravu veličinu presječne slike i razvija mrežu; - Crta presjek pravilnih geometrijskih tijela(prizme, konusa,piramide i valjka) proizvoljnom ravni i određuje pravu veličinu presječne slike i razvija mrežu. - Analizira razlike ortogonalne i kose projekcije; - Crta u kosoj projekciji složene geometrijske oblike. - Rješava jednostavne krovove u osnovi; - Rješava slozene krovove u osnovi; - Rješava krovove sa susjedom; - Crta izglede krovova. - Analizira značaj

- Razvija sposobnost opažanja.

Preporuke za izvođenje nastave Vježba: - Crta projekcije pravilne prizme, piramide, konusa i valjka sa bazisom na zračnim i proizvoljnim ravnima. (4 časa)

Vježba: - Crta presjek pravilnih geom.tijela (prizme, piramide, konusa i valjka) zračnom ili proizvoljnom ravni; određuje pravu veličinu presječne slike i razvija mrežu. (6 časova)

Vježba: - Crta u kosoj projekciji složene geometrijske oblike. (8 časova)

- Razvija kreativnost u radu.

Vježba: - Rješavanje složenih krovova u osnovi sa izgledom krovova. (4 časa)

Vježba: - Crta metodama

15

Informativni ciljevi i sadržaji učenik crtanja; - Poznaje elemente frontalne perspektive.

-

-

Sjenčenje: - Znacaj sjenke u projektovanju; - Metode sjenčenja.

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi

-

-

učenik elemenata perspektive: očna tačka, nedogledi, likoravan, linija horizonta, bira položaj oka u likoravni, visinu horizonta; Crta osnovne geometrijske oblike metodom prodora vidnih zrakova i nedogleda; Crta osnovne geometrijske oblike metodom koordinatnog sistema; Crta osnovne oblike u enterijeru. Razumije znacaj sjenke na objektima visokogradnje; Rješava sjenku metodom paralelnih zraka.

Preporuke za izvođenje nastave prodora vidnih zraka i nedogleda ili koordinatnog sistema složene arhitektonske oblike. (16 časova)

Vježba: - Crta enterijer konkretnih arhitektonskih rješenja. (12 časova)

- Formira stav o značaju povezivanja estetskog i funkcionalnog.

Vježba: - Rješava sjenku na zadatom primjeru. (4 časa)

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Nacrtna geometrija za prvi i drugi razred- dr Lj.Gagić 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - grafoskop, - dijaprojektor, - modeli geometrijskih oblika. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - usmeni odgovori, - pismeni zadaci po jedan u svakom polugodištu, - grafičke vježbe. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - pozitivna ocjena iz predmeta koja se stiče ako je polovina pismenih zadataka pozitivno ocijenjena i 60% grafičkih vježbi godišnje. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani inženjer arhitekture.

16

10. Povezanost predmeta Znanja - Crtanje elemenata arhitektonskih konstrukcija - Izrada projektne dokumentacije

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Arhitektonske konstrukcije - Prostorno sagledavanje detalja arhitektonskih konstrukcija - Projektovanje Drustvene - Osnove, presjeci, fasade i zgrade Privredne zgrade perspektiva

17

1.2.3. ARHITEKTONSKE KONSTRUKCIJE 1. Naziv predmeta: ARHITEKTONSKE KONSTRUKCIJE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred I II III IV Ukupno

Vrste nastave Praktična Teorija Vježbe nastava 44 28 54 90 54 54 33 33 185 205

Ukupno 72 144 108 66 390

3. Opšti ciljevi nastave - Da nauči elemente koji čine objekte visokogradnje i shvati njihov međusobni odnos; - Da shvati način prenošenja opterećenja; - Da nauči načine izvođenja; - Da nauči seizmičke propise; - Da primjenjuje: zvučnu, toplotnu, hidroizolaciju i zaštitu od požara; - Da nauči zanatske radove; - Da zna prefabrikovanu gradnju; - Da koristi računar.

18

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Stiče pozitivan - Crta šeme osnova Konstruktivni sklop odnos prema različitih sistema objekata: zanimanju; gradnje; - Zna razlike izmedju podužnog, - Poznaje osnovne - Razvija tehničku poprečnog i konstruktivne kulturu. mješovitog elemente:masivni, sistema; skeletni i - Analizira: klasični, mješoviti; polumontažni i - Navodi osnovne montažni način karakteristike - Razvija izvođenja. građenja u sistematičan klasičnom, pristup radu. polumontažnom I montažnom načinu - Razlikuje i izvođenja. analizira: noseće elemente, Elementi građenja: pregradne elemente, - Poznaje nazive elemente obrade i elemenata; opreme. - Nabraja podjelu po visini, položaju i funkciji. - Razvija osjećaj - Zna da odredi Vertikalni odgovornosti za položaj konstruktivni predložena konstruktivnog elementi: rješenja. zida; analizira - Poznaje ulogu njegovu ulogu; crta konstruktivnih raspored zidova i primjenu - Razvija pozitivan antiseizmičkih vertikalnih I odnos prema radu. serklaža. horizontalnih serklaža. - Poznaje propise za izgradnju objekata u seizmičkim područjjima. Otvori u zidovima: - Poznaje ulogu prozorskih otvora i funkciju njihovih nadprozornika; - Poznaje elemente otvora za vrata i ulogu nadvratnika; - Poznaje princip ugrađivanja

- Zna oznake i mjere prozorskih otvora. Analizira vrste nadprozornika za prozor: bez roletne, sa platnenom ili drvenom roletnom; - Zna mjere i oznake vrata; crta načine njihovog otvaranja.

19

Preporuke za izvođenje nastave

Vježba: - Primjena seizmičkih propisa na objektima visokogradnje. (2 časa) Vježba: - Primjena otvora na osnovi manjeg objekta. ( 2 časa )

Informativni ciljevi i sadržaji učenik prozora i vrata. Dimnjački kanali: - Poznaje ulogu I podjelu dimnjačkih kanala; - Nabraja karakteristike lokalnog grijanja; - Poznaje primjenu blokova u konstruktciji dimnjačkog kanala. Temelji: - Upoznaje ulogu fundiranja i podjelu temelja prema konstruktivnom sklopu objekta; - Poznaje podjelu temelja prema materijalu; - Poznaje karakteristike: - Trakastih temelja, - Temelja samaca, - Temeljnih ploča.

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

- Crta detalje lokalnog grijanja od blokova; - Komentariše mogućnost primjene.

- Formira pozitivan odnos prema kulturi stanovanja.

Vježba: - Rješeva lokalno grijanje prema zadatoj osnovi i spratnosti objekta. (6 časova)

- Definiše ulogu temelja; - Komentariše prenos opterećenja; - Zna način izvođenja temelja; - Crta oblike temelja; - Primjenjuje seizmičke propise.

- Razvija osjećaj odgovornosti u radu.

Vježba:

Formativni ciljevi učenik

20

- Rješava temelje date osnove sa oborenim presjecima. (6 časova)

Razred: DRUGI Informativni ciljevi i sadržaji učenik Hidroizolacija: - Poznaje ulogu hidroizolacije i materijala koji se primjenjuje; - Poznaje podjelu na vertikalnu i horizontalnu hidroizolaciju. Horizontalni konstruktivni elementi: - Upoznaje podjelu na : - Linijske konstrukcije, - Površinske konstrukcije; - Nabraja ulogu serklaža, greda, rebara, nadvrtanika, nadprozornika i podvlaka; - Poznaje podjelu međuspratnih konstrukcija prema: materijalu, načinu oslanjanja i nacinu izvodjenja.

Sabirni dimnjački kanali: - Poznaje princip funkcionisanja sabirnih dimnjaka; - Poznaje elemente od kojih su sastavljeni i nacin izvođenja. Ventilacioni kanali: - Poznaje značaj i princip

Socijalizacijski ciljevi učenik - Uočava važnost kvalitetnog rada.

Formativni ciljevi učenik - Zna izolaciju podova; - Zna izolaciju podrumskih zidova; - Crta primjenu hidroizolacije na objektu sa djelimičnom ukopanim podrumom.

- Razvija svijest o ličnoj odgovornosti.

- Komentariše razliku izmedju serklaža, grednih nosača i podvlake; - Rješava kroz osnove primjenu podvlake i način njenog oslanjanja; - Crta detalje monolitnih armirano-betonski h medjuspratnih konstrukcija; - Crta detalje polumontaznih armirano-betonski h medjuspratnih konstrukcija; - Crta detalje montažnih armirano-betonski h medjuspratnih konstrukcija; - Rješava oplatu za izvodjenje ovih detalja.

- Razvija preciznost i sigurnost u radu.

- Formira pozitivan odnos prema kulturi stanovanja.

- Bira polozaj dimnjackih kanala; - Rjesava medjuspratnu konstrkciju oko dimnjaka; - Crta detanje sabirnih dimnjačkih kanala. - Crta detalje ventilacionih kanala.

- Uočava važnost čuvanja zdrave životne sredine. 21

Preporuke za izvođenje nastave Vježba: - Kroz osnove i presjek riješava primjenu svih elemenata na objektu o kojima je stekao znanja u prvoj godini. (12 časova) Vježba : - Na zadatim osnovama rješava pozicije različitih međuspratnih konstrukcija sa označenim osloncima, rasponima i oborenim presjecima u podužnom i poprečnom pravcu. (20 časova)

Vježba : - Rješava vođenje sabirnih dimnjaka kod višespratnih objekata prema datim uslovima kroz presjeke i detalje.(4 časa) Vježba : - Rješava vođenje ventilacionih

Informativni ciljevi i sadržaji učenik funkcionisanja ventilacionih kanala; - Zna pravila primjene; - Poznaje elemente ventilacije. Stepenice: - Poznaje podjelu stepenica prema: položaju, materijalu, konstrukciji i obliku; - Nabraja elemente stepenica; - Zna propise o dimenzionisanju.

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave kanala kod višespratnih objekata prema datim uslovima kroz presjeke i detalje. - (4 časa) Vježba : - Rješava stepenice prema datim uslovima u svim konstruktivnim varijantama, po obliku jednokrake,dvokra ke i trokrake i to : - Kroz sve osnove sa oborenim presjecima, - Kroz podužne i poprečne presjeke i kroz detalje. (30 časova)

- Proračunava broj stepenica prema zadatim visinama; - Analizira mogućnost izbora stepenica prema obliku i konstrukciji; - Crta detalje stepenica; - Označava pozicije.

- Razvija svijest o neophodnosti poštovanja standarda.

Rampe: - Poznaje ulogu rampe; - Zna propise za njeno dimenzionisanje. Drveni krovovi: - Poznaje ulogu krova; - Nabraja elemente krova; - Zna podjelu krovova prema obliku i konstrukciji.

- Rješava rampu za vozila; - Rješava rampu za potrebe invalida.

- Podiže nivo humanosti i uvažavanja potreba drugih.

- Analizira uslove primjene pojedinih krovnih konstrukcija: prosti krovovi, krovovi sa raspinjačom, krovne stolice, krovne vješaljke, rešetkasti krovovi; - Crta detalje krovnih veza.

- Razvija inicijativnost i preuzima odgovornost.

Vježba : - Prema zadatim osnovama riješava različite krovne konstrukcije kroz: - Poprečne i podužne presjeke, osnovu i detalje veza krovnih elemenata. (20 časova)

Potkrovlja: - Upoznaje značaj tavanskog prostora; - Zna materijale koji doprinose toplotnoj, zvučnoj i hidroizolaciji

- Analizira povoljnost primjene pojedinih krovnih konstrukcija pri adaptaciji; - Vrši izbor

- Razvija smisao za ekonomisanje prostorom.

Vježba : - Kroz osnovu i presjek rješava adaptaciju tavanskog prostora. (6 časova)

22

Informativni ciljevi i sadržaji učenik prostora. Ravni krovovi: - Poznaje karakteristike ravnog krova; - Upoznaje ulogu slivnih površina i pojedinh slojeva ravnog krova.

Socijalizacijski ciljevi učenik - Razvija odgovornost za prihvaćeni posao.

Formativni ciljevi učenik odgovarajućeg materijala u opremanju tavanskog prostora. - Crta slojeve neprohodnog krova; - Crta slojeve krovne terase.

23

Preporuke za izvođenje nastave Vježba: - Prema zadatim osnovama riješava položaj slivnih ravni. (4 časa)

Razred: TREĆI Informativni ciljevi i sadržaji učenik Podovi: - Zna vrste zanatskih radova u građevinarstvu; - Zna namjenu i način postavljanja podova zavisno od materijala.

Plafoni: - Zna vrste plafona prema materijalu i obradi postupka i prema vrsti konstrukcije.

Pokrivački radovi: - Razlikuje vrste krovnih pokrivača; - Zna svrhu i namjenu krovnih pokrivača; - Zna nagibe krovnih ravni prema vrsti pokrivača;

- Zna osobine i način dobijanja pokrivača na bazi azbest- cementa.

Socijalizacijski ciljevi učenik - Uočava važnost kvalitetnog rada.

Formativni ciljevi učenik - Crta detalje podova od parketa, klasični parket, lamelni,panel parket »laminat«; - Crta detalje brodskog poda sa potpatosnicama; - Crta detalje podova sa podlogom od terasa, teraco ploča, asfalta, od pečenih glinenih proizvoda, PVC podove.

Preporuke za izvođenje nastave Grafički radovi 1.Rad - Detalji podova od parketa brodski pod i pod od keramike u razmjeri.

- Uviđa ljepotu zanimanja.

- Crta detalje ugrađenih livenih plafona, liveni prefabrikovani plafoni; - - crta spuštene monolitne i montažne plafone, spuštene plafone, plafone od rabic mreža i montažnih ploča, plafone od »hanterdaglasa«. - Crta pokrivanje krovova proizvodima od pečene gline, ravnim crijepom, užljebnjenim crijepom, jednostruko, gusto pokrivanje, pokrivanje ćeramidom; - Crta detalje pokrivanja krova ravnim pločama »eternit«, jednostruko, dvostruko, i »francusko« koso pokrivanje, pokrivanje valovim

2. Rad: - Detalji pokrivanja krovova sa »salonitom«, »eternit« pločanja i rebrastim limom.

24

Informativni ciljevi i sadržaji učenik -

Limarski radovi: - Zna vrste, oblike limova. - Zna način siječenja, spajanja i izradu prevoza i sastava od lima; - Razumije način postavljanja i pričvršćivanje u limarskim radovima.

-

-

-

-

Stolarski radovi: - Razlikuje tesarske radove od stolarskih; - Zna vrste drveta i način obrade za stolarske radove; - Zna drvene elemente koji se koriste za stolarske izradjevine; - Zna način, zaštitu od sunca, kiše, vjetra i pogleda prostorija; - Zna vrste roletni i njihovu namjenu;

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi

-

-

učenik pločama i »salonitkom«; Crta detalje pokrivanja »tegolom««, krovnom hartijom i plastičnom sinorom. Crta detalje pokrivanje krovova ravnim, rebrastim, valovitim, talasastim limom; Crta detalje vertikalnih, horizontalnih oluka, ležećih oluka; Crta detalje opšivanje limom okapnica, prozorskih parapeta, vijenaca, atika; Crta detalje opšivanja protivpožarnih kalkanskih i zabatnih zidova; Opšivanje zidnih uvala, krovnih uvala i dimnjačkih i ventilacionih kanala. Crta detalje horizontalnog i vertikalnog presjeka standardnih unutrašnjih vrata, ulaznih vrata, letećih vrata, vrata sa nadsvijetlom; Crta oblike prozora i smjerova otvaranja; Crta detalje jednostrukih i dvostrukih prozora sa uskom postavom, sa

Preporuke za izvođenje nastave

- Preciznost i tačnost u radu na datom zadatku.

3. Rad: - Detalji dvostrukih prozora i balkonskih vrata krilo na krilo sa termoizolacionim staklom, - Detalji unutrašnjih standardnih vrata.

25

Informativni ciljevi i sadržaji učenik - Zna mehanizme za otvaranje i zatvaranje prozora i vrata – okov; - Zna mjere prozora i vrata i zidarske, modularne, proizvodne i stolarske.

-

-

Bravarski radovi: - Zna način dobijanja metala i oblike u kojima se javljaju gvoždje i čelik; - Zna način spajanja i zaštitu od korozije, vlage i požara; - Zna način vezivanja ankerovanja metalnih elemenata.

-

-

-

-

Staklorezački radovi: - Poznaje način dobijanja i vrste stakla, - Zna način ugradjivanja stakla u drvene, metalne okvire i plovne porubne profile; - Poznaje termo izolaciona stakla, višestojna stakla.

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi

-

-

učenik širokom postavom i krilo na krilo; Crta kutije za platnenu roletnu i drvene kapke za prozore i balkonska vrata; Crta detalje balkonskih vrata u kombinaciji sa prozorom; Crta detalje krovnih »pural«prozora; Crta šemu stolarije i bravarije sa opisom. Crta detalje metalnih prozora od specijalnih profila; Crta metalne industrijske prozore od profila od savijenog lima; Crta detalje prozora i vrata od eloksirane bravarije; Crta metalna vrata od profila i kutijskih profila; Crta metalne ograde za stepeništa, balkone terase, dvorišta, metalne rešetke za prozore. Crta jednostruko i dvostruko pokrivanje staklom u profile i sandučaste profile; Crta vrata i prozore od stakla bez okvira; Crta staklene pregrade i oblaganje plafona staklom.

- Svjestan je lične odgovornosti za kvalitet rada.

- Stiče osjećaj preciznosti.

26

Preporuke za izvođenje nastave

4. Rad: - Detalji metalnih prozora od profila i specijalnih profila; - Detalji metalnih vrata od kutijastih profila.

Informativni ciljevi i sadržaji učenik Obrada zidova i plafona: - Zna vrste maltera za malterisanje unutrašnjih i vanjskih zidova; - Zna način spravljanja maltera i malterisanja plafona; - Zna način spravljanja i ugradjivanja mašinskog maltera. Molersko- farbarski radovi: - Poznaje vrste materijala - Zna način pripremanja podloge za boje; - Zna: krečne boje, posne, masne, emulzione, disperzivne, fasadne boje; - Zna farbarske radove, materijal za osnovne premaze, materijali za bojenje podloga, materijali za lakiranje i emajliranje; - Zna sisteme obrade na podlogama od cem.maltera, betona, gipsa; - Specijalna zaštita drvenih elemenata; - Bojenje metalnih elemenata; - Zna vrste tapeta i način postavljanja na zidove.

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik - Crta detalje malterisanja unutrašnjih i vanjskih zidova i plafona; - Crta detalje oblaganja zidova kamenim pločama i keramičkim pločicama.

- Razlikuje: krečne boje, posne, masne, emulzione,disperzi vne, fasadne boje; - Razlikuje: materijal za osnovne premaze, materijali za bojenje podloga, materijali za lakiranje i emajliranje; - Razlikuje različite načine zaštite drvenih i metalnih elemenata

27

Preporuke za izvođenje nastave

Razred: ČETVRTI Informativi ciljevi i sadržaji učenik Prefabrikovana gradnja: - Opis razvoja prefabrikovane gradnje;

- Upoznaje metode prefabrikovane gradnje.

Socijalizacijski ciljevi učenik - Razvija pozitivan odnos prema radu i zanimanju;

Formativni ciljevi učenik - Zna istorijat razvoja prefabrikovane gradnje; - Zna prefabrikovane konstruktivne elemente objekata visokogradnje;

- Uviđa vaznost poznavanja savremenih tehnologija.

- Zna metode gradjenja objekata i tradicionalna, djelimično prefabrikovana i prefabrikovana; - Zna moguća mjesta za izradu prefabrikovanih elemenata: grdilište, poligon, pogon; - Zna metode prefabrikacije sa nepokretnim, pokretnim kalupima – horizontalnim , pojedinačnim u nizu; - Zna prefabrikaciju betonske galanterije;

- Upoznaje transport i način montaže; - Prefabrikovan.beto nskih elemenata;

- Presovanjem, centrifugovanjem, i foto presovanjem; - Zna unutrašnji i vanjski transport predfabrikovanih elemenata; - Zna montažu predfabrikovanih - Elemenata, pomoćna sredstva za - Montažu, metod

28

Preporuke za izvođenje nastave

Informativi ciljevi i sadržaji učenik

- Razlikuje sisteme prefabrikovanih elemenata; - Elementi skeletnog sklopa; - Prepoznaje i razlikuje: temelje, stubove, gredne nosače, stub, grede, tavanične elemente, tavanicu gredu i stub; - Vertikalne komunikacije; - Razlikuje suvi i mokri postupak i prednadrezanje veze prefabrikovanih elemenata stubova, subova i grednih nosača.

Vertikalne komunikacije: - Prepozna oblike stepenica;

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik montaže, redosljed montaže, pravac kretanja krana i dizalice i sl. Zna karakteristike za: - Skeletni sistem, - Krupno-blokovski sistem, - Panelni sistem, - Prostorno- ćelijski sistem, - Mješoviti konstruktivni sistem, - Crta prefabrikovane temelje sa, »čašom«, sa čaurom i temelj u vidu »ljuske«; - Crta stubove, suvi i mokri postupak, veze stubova i veze stubova i temelja; - Crta veze spajanja grednih nosača i stubova bez prepusta i sa prepustom; - Crta tavaničke elemente, uske, srednje i široke panele, pune i sa otvorima za instalacije, vrata i stepeništa; - Crta poprečne presjeke tavaničnih elemenata: punog presjeka, olakšanog presjeka i kasetirane; - Zna prefabrikaciju elemenata i način montaže i povezivanje. - Crta prefabrikovane elemente stepenica: gazišta

Preporuke za izvođenje nastave

- Stiče osjećaj preciznosti u radu na datom zadatku.

Vježba 1. - Nacrtati u razmjeri vezu temelja i stuba u projekcijama sa dimenzijama Vježba 2. - Nacrtati u razmjeri vezu stuba i stuba u projekcijama sa dimenzijama Vježba 3. - Nacrtati u razmjeri u projekcijama nacrtati vezu nastavljanja grednih nosača u polju sa dimenzijama.

29

Informativi ciljevi i sadržaji učenik - Razlikuje elemente stepenica: nosač, gazište, čelo gazišta. Liftovi: - Zna namjenu i dimenzije otvora za liftove.

Elementi panelnog sklopa: - Zna funkciju i konstruktivna svojstva panela; - Zna obuke i dimenzije panelnih zidnih elemenata - Zna oblik i dimenzije tavaničnih elemenata; - Prostorno ćelijski sklop; - Zna sklopove ćelijskih elemenata i način nalijeganja; - Zna montažu sanitarnih ćelija podizanje i povezivanje istih.

- Prefabrikovani elementi velikih raspona

Formativni ciljevi učenik sa olakšanim i punim presjecima, olakšanim presjecima, podesne nosače i kose obrazne nosače; - Kose koljenaste ploče; - Crta položaj i grupisanje liftova sa stepeništa u kolekt.u objektima visokogradnje. - Crta poprečne presjeke unutrašnjih i spoljnih zidnih panela; - Crta spojeve izmedju zidnih panela i to: unutrašnjih konstruktivnih, vanjskih i unutrašnjih spojeva na ukrštanju zidova;

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

- Razvija svijest o neophodnosti poštovanja pravila.

Vježba 4. - Nacrtati u razmjeri u projekcijama vezu stuba tavanice i konzole

Vježba 5. - Nacrtati u razmjeri 3 projekcije – vezu tavaničnog elementa i fasadnog panela

- Crta spoj tavanica na osloncima sa jednom i sa dvije tavanice, povezivanje dvije tavanice iznad oslonca; - Crta tipove sanitarnih kabina sa sanitarnih uredjajima i dimenzijama. - Crta zglobne veze temelja i stubova; - Crta izgled i poprečne presjeke nosača sa dimenzijama; - Crta veze nosača i stubova;

1. Grafički rad: - Nacrtati u razmjeri plan montaže za svaku vrstu konstruktivnog elementa za objekat porodične

30

Informativi ciljevi i sadržaji učenik

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik - Crta krovne ploče i fasadne elemente; - Crta dvozglobni trozglovni luk detalje.

Preporuke za izvođenje nastave zgrade P+1 za skeletni sistem kontinualna modularna mreža L= H= 2. Grafički rad: - Nacrtati ur.plan mreže za svaku vrstu konst.elementa za objekat: jednobrodne hale sa rasponima L= L1= H=

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Građevinske konstrukcije za prvi, drugi i treći razred- B. Blagojević - Zanatski i završni radovi u građevinarstvu- B. Blagojević - Prefabrikovano građenje za četvrti razred- M. Milojević 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Pribor za crtanje u kabinetu – učionici - Grafoskop, - Dijaprojektor, - Računari. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmeni odgovori, - Pismeni zadaci, po dva u svakoj godini, - Grafičke vježbe. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivnom ocjenom na kraju godine koja se stiče jednim pozitivno ocijenjenim pismenim radom i 60% planiranih vježbi. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer arhitekture. 10. Povezanost predmeta Znanja - Konstruktivni sklop objekata visokogradnje - Prijem i prenos opterecenja - Karakteristike gradjevinskog materijala

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Projektovanje Drustvene - Elementi objekata zgrade Privredne zgrade visokogradnje - Statika - Konstruktivni sklop objekta - Građevinski materijali

31

- Izbor materijala prema konstrukciji i namjeni

1.2.4 PROJEKTOVANJE 1. Naziv predmeta: PROJEKTOVANJE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred I II III IV Ukupno

Vrste nastave Praktična Teorija Vježbe nastava

44 29 73

Ukupno

180 165 245

136 136 272

Vježbe - odjeljenje dijeli na grupe do 16 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - Tehnička i kreativna saradnja pri izradi projektne dokumentacije, - Razvijanje kulture stanovanja, - Sticanje vještine kombinovanja prostornih i konstruktivnih vrijednosti, - Podizanje estetskih kriterijuma, - Uklapanje objekta u postojeće okruženje i ekološki standardi, - Rješava projekat porodične zgrade, - Rješava projekat višespratne projektovanje, - Da koristi računar.

32

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: TREĆI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Razvija sposobnost - Analizira uzajamni - Arhitektonsko povezivanja odnos i uticaj projektovanje: prostornih pojedinih područja Upoznaje područja vrijednosti u arhitektonskog koja obuhvataju arhitekturi. projektovanja; arhitektonsko - Razumije uticaj projektovanje i urbanističkih uslova opisuje njihov na formiranju međusobni odnos projektne od urbanizma, dokumentacije; preko - Shvata doprinos projektovanja do enterijera ukupnoj enterijera. vrijednosti objekta. - Projektna - Analizira odnos - Razvija dokumentacija: pojedinih faza kreativnost, procesa preduzimljivost i upoznaje i projektovanja od samostalnost u obrazlaže faze zamisli, preko radu. izrade projektne idejnih skica do dokumentacije. idejnog, glavnog i izvođačkog projekta. - Razvija sposobnost - Crta funkcionalnu Funkcije stana: uvazavanja tudjeg šemu manjeg misljenja; stana; - Poznaje prisustvo - Razrađuje pojedinih funkcionalnu šemu - Razvija kreativnost prostorija i njihovo i preduzimljivost u većeg stana. grupisanje; radu. - Ilustruje šemu kretanja. - Rješava djelove - Razvija predstavu o Prostorije u stanu: stana pojedinačno: prostoru; - Poznaje položaj, - Ulazni prostor, - Razija kreativnost i normative u - Dnevna soba, preduzimljivost dimenzioniranju, - Kuhinja i komunikacije, ručavanje, opremu i - Ostava hrane, oblikovanje - Utiliti, pojedinih - Sanitarne grupe, prostorija stana. - Radna soba, - Sobe za spavanje. Otvorene površine: - Poznaje razlike i karakteristike: - Lođe,

- Razvija ekološku svijest.

- Riješava oblikovno i konstruktivno otvorene površine stana; - Razvija sposobnost 33

Preporuke za izvođenje nastave

Vježba: - Rješenje grupe dnevnog boravka. (6 časova)

Vježba: - Rješenje grupe odmor. (6 časova)

Informativni ciljevi i sadržaji učenik - Balkona, - Terase. Prateće prostorije: - Navodi pomoćne prostorije u stanu: - Ostava za ogrjev, - Ostava alata i pribora, - Garaža. Opremanje stana: - Povezuje funkicionalne sa oblikovnim vrijednostima stana. Izrada projekta porodične zgrade: - Prema datim urbanističkim uslovima i projektnom zadatku učenik radi arhitektonski deo projektne dokumentacije za porodičnu zgradu.

- Prilozi idejnog, glavnog i izvođačkog projekta rade se na računaru

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik povezivanja - Enterijera i eksterijera. - Rješava garažu za putničko vozilo i pristupnu rampu.

- Komentariše: materijale, boje i raspored opreme, osvijetljenost i osunčanost prostorije. - Razrađuje projektni zadatak, - Određuje površine, - Crta funkcionalnu šemu, - Pravi skice;

- Razvija kreativnost i preduzimljivost u radu.

- Razrađuje konstrukciju, - Bira materijale, - Primjenjuje seizmičke propise, - Primjenjuje izolaciju, - Rješava raspored namještaja.

- Razvija sposobnost uvažavanja tuđeg misljenja; - Formira stav o važnosti propisa i njihovoj primjeni.

- Analizira završnu obradu objekta kroz arhitektonske detalje;

- Razvija samokriticki odnos prema predlozenom rješenju;

- Razvija sposobnost primjene teorije u praksi.

- Uočava značaj saradnje sa statičarem;

- Podiže nivo estetskih kriterijuma. 34

Preporuke za izvođenje nastave

Vježba: - Rješenje stana i raspored namještaja (6 časova) Idejni projekat: -

Situacija 1:500 Osnove 1:100 Fasade 1:100 Tehnički opis (20 časova)

- Glavni projekat: - Crta sve osnove 1:50 - Određuje pozicije - Podužni presjek 1:50 - Poprečni presjek 1:50 - Razrađuje fasade 1:50 - Crta perspektivu - (36 časova) Izvođački projekat: - Crta sve osnove sa oborenim presjecima konstrukcija 1:50 - Crta karakteristične detalje u odgovajućoj razmjeri - Formatizuje

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik - Koristeći prospekte modifikuje primjenu oblika i materijala u arhitektonskoj razradi.

Preporuke za izvođenje nastave projekat (42 časa)

35

Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi Formativni ciljevi i sadržaji učenik učenik - Komentariše Kolektivno mogućnosti stanovanje: funkcionalnog riješenja kod - Poznaje tipove pojedinih tipova kolektivnih zgrada objekata, izbor i njihove konstrukcije, izbor karakteristike; materijala, primjenu - Zna podjelu standarda i mjere stambenih blokova zaštite. prema broju stanova na stepeništu i nabraja njihove karakteristike;

Socijalizacijski ciljevi učenik - Proširuje znanje o standardima stanovanja i razvija kritički odnos u vrednovanju ostvarenih rješenja.

Preporuke za izvođenje nastave Vježba: - Rješava tipsku osnovu sprata sa jednim, dva, tri ili četiri stana; ucrtava raspored opreme i pozicije međuspratne konstrukcije. (10 časova) - Riješava stan u okviru galerije sa opremom i pozicijama. (6 časova) - Riješava stan u dupleks sistemu sa opremom i pozicijama. (6 časovova)

- Poznaje karakteristike projektivanja kod tipa galerije; - Zna pravila projektovanja kod dupleks sistema; - Nabraja karakteristike stanovanja u objektima tipa solitera. Komunikacije: - Poznaje vrste, ulogu i normative za elemente saobraćaja kod stambenih zgrada: stepenice, rampe, hodnici, galerije i liftovi. Poslovni prostor: - Opisuje mogućnosti korišćenja prizemlja za poslovne prostor;

- Vrši izbor po obliku stepenica u zavisnosti od broja i raspored stanova; - Rješava prilaznu rampu za invalide.

- Razvija osjećaj odgovornosti za predlozena rješenja.

Vježba: - Kroz osnovu i presjek riješava ulazni dio; projektovanje prema zadatim uslovima. (6 časova)

- Definiše sadržaj poslovnog prostora;

- Formira stav o značaju povezivanja estetike i funkcije.

Vježba: - Prema datom rješenju sprata organizuje poslovni prostor u prizemlju i daje predlog poduhvatanja konstrukcije

36

Informativni ciljevi i sadržaji učenik - Poznaje mogućnosti konstruktivnog riješenja prizemlja i način prenošenja opterećenja spratova.

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik - Rješava šemu saobraćaja; komentariše povezanost instalacija vodovoda i kanalizacije u odnosu na spratove.

- Crta garaže u Zajedničke podrumskom prostorije: dijelu objekta i - Zna ulogu i rješava pristup do raspored njih. zajedničkih prostorija u objektu: okupljanje stanara, stanarske ostave, garaže, ostave za ogrjev, sušionice, zajedničke terase. - Uređenje dvorišta - Rješava parking za - Nabraja elemente putnička vozila; koje mora da - Crta zelenilo u sadrži zajedničko osnovi i izgledu; dvorište; - Organizuje mjesto - Poznaje normative za kontejnere; u dimenzionisanju; - Komentariše - Zna ulogu zelenila uslove insolacije. - Nabraja ekološke standarde; - Poznaje mjere zaštite; - Vodi računa o estetskim kriterijumima. - Razrađuje Izrada projekta projektni zadatak, kolektivne - Sagledava uslove stambene zgrade: lokacije, - Određuje - Prema datim površine, urbanističkim - Pravi skice, uslovima i - Analizira potrebe projektnom kretanja invalida i zadatku učenik ugrađuje ih u radi arhitektonski svoje rješenje, deo projektne

Preporuke za izvođenje nastave spratova. (6 časova)

- Socijazijski ciljevi

- Izvođenju

- Razvija ekološku svijest i shvata uticaj okruženja.

Vježba: - Prema datim uslovima radi urbanističko rješenje uređenja stambenog bloka otvorenog tipa. (8 časova)

- Podiže nivo organizatorskih sposobnosti i saradnje;

Idejni projekat:

- Razvija humanost i kulturu stanovanja; - Razvija sposobnost

37

- Situacija 1:100 - Tipska osnova sprata 1:100 - Osnova prizemlja 1:100 - Poprečni presjek 1:100 - Fasade 1:100 - Tehnički opis

Informativni ciljevi i sadržaji učenik dokumentacije višespratno projektovanje čije se prizemlje koristi kao poslovni prostor; - Stanovi se riješavaju u okviru: - Bloka, - Galerije, - Dupleks sistema.

-

-

- Prilozi : idejnog, glavnog i izvođačkog projekta rade se na računaru.

Socijalizacijski ciljevi učenik kombinovanja stečenih znanja iz svih predmeta uže struke.

Formativni ciljevi

-

učenik Organizuje stambeni prostor, Rješava konstrukciju, Primjenjuje seizmiku, Bira materijale, Vodi računa o kućnim instalacijama, Rješava raspored namještaja, Analizira sadržaj i normative za poslovni prostor, Vodi računa o usaglašavanju kućne mreže prizemlja i spratova, Traži rješenje za poduhvatanje konstrukcije spratova u odnosu na poslovni prostor. Analizira sadržaj arhitektonskog djela projektne dokumentacije.

Preporuke za izvođenje nastave (16 časova) Glavni projekat: - Osnova tipskog sprata sa pozicijama međuspratne konstrukcije i rasporedom opreme 1:100 - Osnova prizemlja poslovni prostor 1:100 - Osnova podruma 1:100 - Osnova temelja 1:100 - Osnova krova 1:100 - Osnova potkrovlja 1:100 - Dva presjeka 1:50 - Fasade 1:100 - Perspektiva - (44 časa)

- Razvija osjećaj za modeliranje tehničkih problema uz pomoć računara.

Izvođački projekat: - Crta karakteristične osnove sa oborenim presjecima i to: - Temelji, prizemlje i sprat 1:50; - Crta karakteristične detalje u odgovarajućoj razmjeri; - Formatizuje priloge i slaže ih u skladu sa tehničkim propisima. - (34 časa)

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - B. Ročkomanović: Elementi projektovanja za treći i četvrti razred 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Računar, - Projektor, - Prospekti, - Časopisi.

38

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - pismeni radovi-dva godišnje, - grafičke vježbe, - projekat porodične zgrade, - projekat višespratne zgrade - Projektovanje. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - pozitivnom ocjenom na kraju godine koja se stiče pozitivno ocijenjenim jednim pismenim godišnje kao i obavezno pozitivnom ocjenom na projektima. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani inženjer arhitekture. 10. Povezanost predmeta Znanja - Vrste gradjevinskog materijala

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Građevinski materijali - Izbor materijala, konstrukcija i estetika

- Definisanje prostornih vrijednosti

- Nacrtna geometrija sa perspektivom Tehničko crtanje Kompjuterske vježbe

- Elementi objekata visokogradnje

- Arhitektonske konstrukcije

- Izrada priloga projekta formiranje crteža kotiranje obrada formatizovanje - Konstruktivni sklop objekta

- Detaljni urbanisticki plan

- Urbanizam

- Razrada lokacije

- Kućna mreža

- Kućne instalacije

- Rješavanje vodovoda i kanalizacije

- Predmjer i predracun

- Organizacija gradjenja

- Količine, norme i cijene

- Prenos opterećenja

- Statika i otpornost materijala

- Odredjivanje pozicija

39

1.2.5. URBANIZAM 1. Naziv predmeta: URBANIZAM 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred I II III IV Ukupno

Vrste nastave Praktična Teorija Vježbe nastava

30 30

Ukupno

66 66

36 36

3. Opšti ciljevi nastave - Razvija sposobnost organizovanja prostora, - Poznaje strukturu naselja, - Razradjuje gradske zone, - Poznaje šemu saobraćaja, - Uredjuje stambenu zonu, - Rješava gradsko zelenilo, - Vodi računa o ekološkim zahtjevima, - Rad na računaru.

40

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik Uvod u urbanizam: - Razumije ulogu - Formira pozitivan gradova u odnos prema - Poznaje društvenom i čovjekovoj okolini; perspektivu razvoja kulturnom razvoju; grada. - Analizira djelokrug urbanističke djelatnosti; - Razvija ekološku - Razmatra zadatke svijest. urbanističkog projektovanja; - Proračunava stanovništvo i gustinu naseljenosti; - Odredjuje površine društvenih gradilišta i gradskog zelenila; - Razmatra regionalno planiranje; - Razmješta funkcionalne zone; - Zna šeme gradova. Saobracaj: - Razmatra spoljni - Razvija sposobnost saobraćaj i opažanja; - Poznaje šemu saobraćaj u gradu; saobraćaja; - Zna elem.vodenog - Poznaje podjelu saobracaja: saobraćajnica i kejova i - Razvija njihove uzdužne i pristaništa, bazene inicijativnost i poprečne profile. i kanale; preuzima - Zna željeznička odgovornost. postrojenja u gradu; - Zna položaj autoputa u odnosu na gradski saobraćaj kao i položaj aerodroma; - Rješava gradski - Formira stav o saobraćaj poprečne važnosti propisa i i podužne profile njihovoj primjeni. saobraćaja; - Rješava parking prostor.

Preporuke za izvođenje nastave Vježba (8) - Izrada lokacije za porodičnu ili kolektivnu stambenu zgradu. Vježba(8) - Crta predlog uredjenja otvorenog gradjevinskog bloka. Vježba (8) - Uredjuje dio stambene zone sa akcentom predškolskog uzrasta.

Vježba (8) - Rješava zadatak iz vodenog ili željezničkog saobraćaja. Vježba (10) - Rješava saobraćajnicu sa poprečnim presjecima.

Vježba (10) - Rješava raskrsnicu saobraćajnice razlićitog značaja i crta njihove poprečne profile Vježba (6) - Rješava parking

41

Informativni ciljevi i sadržaji učenik Stambena zona: - Poznaje stambenu zonu; - Poznaje funkcionalnu strukturu stambene zone; - Poznaje formiranje stambenih blokova;

Škole u stambenoj zoni

Zelene površine

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik - Razmatra odredjivanje gradskih zona, grupisanje zgrada, otvoreni i zatvoreni blok, orjentaciju, insolaciju i parcelisanje;

Preporuke za izvođenje nastave prostor u stambenoj zoni. Vježba (10) - Rješava strambeni blok slobodnog ili zatvorenog tipa sa odredjivanjem orjentacije objekta i medjusobnim razmakom.

- Formira pozitivan odnos prema kulturi življenja.

- Rješava stambeni kraj, način gradjenja, saobraćajnu mrežu. - Uredjuje školsko dvorište, dvorište oko stambenih zgrada. - Razmatra gradsko zelenilo, zelene pojaseve i njihov značaj; - Rješava manji gradski park.

- Formira pozitivan odnos prema čovjekovoj sredini.

Vježba (6) - Rješava školsko dvorište ili dječje igralište Elaborat (10) - Daje predlog uredjenja manje zelene površine (skver, dječ.igrališta,...)

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - B.Milernković, V.Bjelikov, B.Damjanović, J.Milenković: Elementi projektovanja sa osnovama urbanizma - Mirković: Osnovi urbanizma 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Geodetske podloge, - Izvodi iz detaljnog urbanističkog plana. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmeni odgovori, - Vježba u vidu mini urbanističkih rješenja, - Izrada dva pismena zadatka godišnje. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Obavezna izrada planiranih vježbi, pismenog zadatka i elaborata. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika: - Diplomirani inženjer arhitekture. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Za talentovane učenike u okviru elaborata osim rješenja u osnovi tražiti izradu izgleda.

42

11. Povezanost predmeta Znanja - Projekcije i perspektive - Urbanistički uslovi

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Nacrtna geometrija - Prostorna rješenja - Projektovanje - Društvene zgrade - Privredne zgrade

43

- Rješavanje lokacije

1.2.6. KUCNE INSTALACIJE 1. Naziv predmeta: KUCNE INSTALACIJE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred I II III IV Ukupno

Vrste nastave Praktična Teorija Vježbe nastava

33

66

33

66

Ukupno

99 99

3. Opsti ciljevi nastave - Poznaju instalacije vodovoda i kanalizacije u objektima visokogradnje, - Poznaju problematiku načina odvođenja otpadnih voda iz objekta, - Znaju sisteme odvođenja atmosferske vode, - Crtaju i povezuju elemente vodovoda i kanalizacije, - Crtaju projektnu dokumentaciju vodovoda i kanalizacije, - Znaju samostalno obavljati poslove nadzora u izvođenju instalacija vodovoda i kanalizacije na osnovu tehničke dokumentacije za manje objekte, - Znaju provjeravati ateste i vršiti kontrolu ispravnosti mreže pod pritiskom.

44

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Upoznaje - Crta grafičke - Poznaje sve vrste povezanost sa oznake za sve instalacija u drugim područjima; instalacije u objektima objektima visokogradnje visokogradje; - Razvija preciznost, - Razlikuje urednost, instalacije prema preglednost i grfičkim oznakama izradu razumljivih crteža. - Razvija sposobnost - Poznaje značaj - Pridržava se za predstavu o instalacija propisa o prostoru. kanalizacije u projektovanju objektima kanalizacione mreže; - Poznaje i pravilno razvrstava materijal za dvorišnu i kućnu kanalizacionu mrežu; - Crta i računa nagibe dvorišne i kućne kanalizacione mreže sa svim pratećim objektima /reviziona okna i kaskade/; - Poznaje različite planove i zna da ih pročita. - Razvija preciznost, - Crta pravilan - Zna pravilan raspored sanitarnih raspored sanitarnih spretnost, uređaja u uređaja u mokrim preglednost i kupatilima,WC-u i čvorovima izradu razumljivih kuhinjama; crteža. - Primjenjuje savremene kanalizacione materijale; - Crta kanalizacone blokove po etažama; - Crta horizontalni razvod ispod kote podruma ili kote prizemlja za

45

Preporuke za izvođenje nastave - Sva teoretska znanja učenik saznaje preko vježbi- izradom crteža.

- Sva teoretska znanja učenik saznanaje preko vježbi- izradom crteža.

Vježbe: - Sva teoretska znanja učenik saznaje preko vježbi - izradom crteža. - Projektni elaborat,manji stambeno-poslovni objekat,kanalizacio ne instalacije. (kompjuterska obrada)

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Formativni ciljevi

-

- Poznaje problematiku odvođenja atmosferske vode

-

-

Poznaje savremene materijale,aparate i armature za vodovodnu mrežu

-

-

- Poznaje savremene aparate i armature za protivpožarnu zaštitu

-

-

učenik objekte bez podruma; Crta razvijene presjeke vertikala; Crta presjeke kroz glavni kolektor; Razlikuje relativnu i apsolutnu kotu; Poznaje metode ispitivanja ispravnosti kanalizacione mreže. Crta načine odvođenja atmosferske vode s kosih i ravnih krovova; Crta načine odvodnjavanja iz dvodišne mreže; Poznaje savremene materijale za atmosfersku kanalizaciju. Crta šeme snadbijevanja objekata vodom; Crta šeme provođenja hladne i tople vode za mokre čvorove; Crta vodomjere i shvata njihov značaj; Crta šeme dvorišne mreže dopriključka na ulični kanal; Crta izometrijsku šemu vodovoda; Klasifikuje vodovodni materijal,aparate I armature. Poznaje pojam i značaj protivpožarne zaštite; Crta šemu protivpožarne zaštite.

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

- Razvija preciznost, sređenost, preglednost i izradu razumljivih crteža.

- Sva teoretska znanja učenik saznaje preko vježbi- izradom crteža. - Projektni elaborat: - Manji stambenoposlovni objekat, - Vodovodne instalacije. - (Kompjuterska obrada) - Sva teoretska znanja učenik saznaje preko vježbi - izradom crteža.

- Razvija preciznost, sređenost, preglednost.

- Razvija preciznost, sređenost, preglednost.

46

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - B. Blagojević: kućne instalacije u zgradama - M. Radonić: vodovod i kanalizacija u zgradama - Tehničar br.5, instalacije u zgradama 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Računar, - Grafoskop, - Dijaprojektor, - Oprema za projektni rad. 7. Obavezni oblici provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - O pojedinačnom klasifikacionom periodu ocjenjivanja, znanje se provjerava i ocjenjuje: - Pismeni zadaci, - Usmeni odgovori; - Ocjena vježbi i projektnog elaborata. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Izrada vježbi i projektnog elaborata. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inžinjer arhitekture, - Diplomirani inžinjer građevine- hidrotehnicki smjer. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Učenici sa smetnjama u razvoju mogu raditi samo pojedine faze iz ovog katologa, - Učenicima sa izuzetnim sposobnostima dati elaborat kolektivne stambene zgrade, izrada instalacija vodovoda i kanalizacije. 11. Povezanost predmeta Znanja - Infrastruktura - Vodovod i kanalizacija

-

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja Urbanizam - Uslovi lokacije Projektovanje - Kućna mreža Društvene zgrade Privredne zgrade

47

1.2.7. ISTORIJA ARHITEKTURE 1. Naziv predmeta: ISTORIJA ARHITEKTURE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred I II III IV Ukupno

Vrste nastave Praktična Teorija Vježbe nastava

Ukupno

50

22

72

50

22

72

3. Opsti ciljevi nastave - Shvata razvoj arhitekture srednjeg vijeka /srednjovjekovna Crna Gora/, - Shvata razvoj arhitekture novog vijeka i arhitekture XIX i XX vijeka /Crna Gora/, - Upoznaje tokove razvoja civilizacije, - Upoznaje društvena i kulturna kretanja srednjeg i novog vijeka.

48

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Razvija preciznost, - Poznaje - Poznaje podjelu sređenost, karakteristične arhitekture preglednost i stilove srednjeg srednjeg vijeka izradu razumljivih vijeka kroz detalje crteža. i kompozicije; - Crta karakteristične detalje i kompozicije. - Poznaje geografski - Razvija preciznost, Poznaje arhitekturu sređenost, položaj društveno srednjeg vijeka: preglednost. uređenje, - Vizantijska arh. ekonomske - Romanska arh. odnose,klimu,religi - Gotska arh. ju, građevinski materijal,stilske karakteristike,kom pozicije i detalje,arhitektura Vizantije,Romanike i Gotike; - Crta karakteristične spomenike Vizantijske arhitekture sa specifičnim kompozicijama i detaljima; - Analizira različitost Vizantiskih spomenika kroz epohe; - Crta karakteristične spomenike Romanske arhitekture sa specifičnim kompozicijama i detaljima; - Crta karakteristične spomenike Gotske arhitekture sa specifičnim kompozicijama i detaljima; - Uočava razlike

49

Preporuke za izvođenje nastave - Sva teoretska znanja učenik saznaje preko vježbi- izradom crteža.

- Sva teoretska znanja učenik saznaje preko vježbi - izradom crteža. - Crteži rađeni slobodnom tehnikom obrade na hameru.

Informativni ciljevi i sadržaji učenik Poznaje vizantijske spomenike Srbije i Zete

Poznaje kulturno istoriske nasleđe srednjeg vijeka na tlu Crne Gore.

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik Romanske i gotske arhitekture. - Razlikuje Moravsku i Rašku stilsku grupu; - Crta vizantijske spomenike Srbije i Zete.

Preporuke za izvođenje nastave

- Razlikuje kulturno istorijske spomenike po stilovima; - Poznaje konstruktivni sistem i materijale.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Gordana Duletić: Istorija arhitekture - Djina Piskel: Istorija umjetnosti I, II i III - H. W. Janson: Istorija umjetnosti- Pavle Mijović: Kultura Crne Gore 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Grafoskop, - Dijaprojektor, - Oprema za projektni rad. 7. Obavezni oblici provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - U pojedinačnom klasifikacionom periodu ocenjivanja, znanje se provjerava i ocjenjuje: - Pismeno- dva godišnje, - Usmeno; - Ocjena vježbi. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Izrada vježbi i pozitivno ocjenjen jedan pismeni zadatak. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer arhitekture. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Učenici sa smetnjama u razvoju mogu raditi samo pojedine faze iz ovog katologa; - Učenicima sa izuzetnim sposobnostima uz vježbe dati izradu referata.

50

11. Povezanost predmeta

- Sakralni, sepulkralni i profani objekti - Armitravni i armivoltni konstruktivni sistem

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Projektovanje - Poznaje objekte prema namjeni - Gradjevinske konstrukcije - Poznaje konstruktivne sisteme

- Razvoj Građevinskih materijala kroz vjekove

- Građevinski materijali i gradjevinske konstrukcije

Znanja

51

- Poznaje stare i nove gradjevinske materijale

1.2.8. DRUŠTVENE ZGRADE 1. Naziv predmeta: DRUŠTVENE ZGRADE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred I II III IV Ukupno

Vrste nastave Praktična Teorija Vježbe nastava

20 20

Ukupno

66 66

46 46

Vježbe- odjeljenje se dijeli na grupe do 16 učenika Pri izradi elaborata odjeljenje se dijeli na grupe ne veće od 12 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Da shvati značaj društvenih zgrada, - Da učestvuje u izradi projektne dokumentacije, - Da nauči uticajne elemente, - Da nauči seizmičke propise, - Da upotrebljava stručnu literaturu, - Da koristi kompjuter.

52

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Proširuje saznanje - Analizira - Nabraja podjelu o strukturi naselja i karakteristike drustvenih zgrada rasporedu objekata pojedinih grupa - Poznaje njihov koji je društvenih zgrada i značaj u dopunjavaju. to : kolektivno funkcionisanju stanovanje, naselja; objekte kulturnog značaja, objekte prosvjetnog znacaja, administrativne zgrade, poslovne, zdravstvene, transportne zgrade, objekti sporta i rekreacije i reprezentativne zgrade; - Sagleda značaj - Objašnjava značaj: - Zna zavisnost uticajnih funkcionalne šeme elemenata na od namjene - Namjene, projektnu objekta i budućeg - Kapacitete, dokumentaciju; kapaciteta kao i - Kunkcionalne normativne šeme, vrijednosti za neke - Poboljšava uslove - Normativa, života i rada od njih; - Orijentacija, koristeci prirodne - Analizira uslove - Osvjetljenja, uticaje. lokacije sa - Insolacija. stanovišta orijentacije objekta i mogućnosti osvjetljavanja i osuncavanja istih u zavisnosti od namjene. - Razvija osjecaj - Rješavajući šemu Opisuje humanosti i brigu saobraćaja u komunikacije: za lica koja imaju objektu posebno problema u analizira potrebe - Ulazni prostor, kretanju; za kretanje prolazi, stepeništa, invalida i daje rampe i liftovi; predlog za prevazilaženje tog problema; - Prema datim uslovima ucenik rešava neki manji

- Analizira lokaciju; - Koristi literaturu; - Crta funkcionalnu

- Razvija sposobnost organizacije,

53

Preporuke za izvođenje nastave

Izrada elaborata: - Planinska kuca, - Projektni biro, - Izlozbeni prostor, - Javni WC, - Dio ulaznog prostora osnovne skole;

Informativni ciljevi i sadržaji učenik objekat ili funkcionalnu celinu objekta slozenog sadrzaja; - Pronalazi odgovarajucu literaturu i koristi je u cilju kompletnog i boljeg rješavanja zadatka.

Socijalizacijski ciljevi učenik saradnje sa drugim licima, snalaženje u literaturi, objedinjava stečena znanja iz drugih predmeta.

Formativni ciljevi učenik šemu; - Odredjuje normative; - Skicira moguca rješenja.

Preporuke za izvođenje nastave - Objekte pod A,B, C i D rješava kroz : osnove, presjek i izglede u razmjeri 1:100 ili 1:50 ,a pod E rješava dio osnove sa ulaznim prostorom, centralnim holom, garderobom i matičnom učionicom u razmeri 1:100.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Stambene i javne zgrade - Kneževic-KORDIS 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Računar, - Projektor, - Časopisi i prospekti. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmeni, - Vježbe, - Pismeni zadaci dva godišnje, - Idejni projekat. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivno ocijenjen jedan pismeni zadatak i idejni projekat. 9. Profil stručna spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer arhitekture. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama 11. Povezanost predmeta Znanja - Vrste građevinskog materijala - Definisanje prostornih vrijednosti

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Građevinski materijali - Izbor konstrukcija i estetika - Nacrtna geometrija sa - Izrada priloga projekta perspektivom - Kompjuterske vježbe

- Elementi objekata visokogradnje - Funkcionalne šeme

- Arhitekstonske konstrukcije - Projektovanje

- Saobraćaj

Detaljni urbanistički plan

- Urbanizam

- Razrada lokacije

54

- Konstruktivni sklop objekta

1.2.9. ORGANIZACIJA GRAĐENJA 1. Naziv predmeta: ORGANIZACIJA GRAĐENJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred I II III IV Ukupno

Vrste nastave Praktična Teorija Vježbe nastava

Ukupno

36

72

108

36

72

108

Vježbe- odjeljenje se dijeli na grupe do 16 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - Koordiniranje usmjeravanje, planiranje i kontrola aktivnosti organizovanih grupa ljudi radi ostvarenja određenih ciljeva u građevinarstvu; - Menadžment kao moderan način vještine upravljanja; - Analizira izvršene aktivnosti, pravilno upotrebljava tehničku dokumentaciju; - Vodi i čita građevinsku dokumentaciju; - Izrađuje šemu organizacije gradilišta za sve objekte visokogradnje; - Upoznaje i koristi mjere zaštite na radu i principe zaštite prirodne sredine; - Koristi normative i standarde pri izradi predmjera i predračuna i u tu svrhu upotrebljava kompjutersku tehniku.

55

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: TREČI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Razlikuje - Razvija osjećaj za - Poznaje građevinske organizaciju i organizacione djelatnosti: sistematičnost sisteme i pojam projektantske, građevinarske operativne, - Upoznaje veze djelatnosti i ulogu istraživačke, različitih grana; menadžmenta; institucije, nadzor; - Razvija preciznost, - Poznaje faze - Razlikuje organizovanost; izvođenja objekta projektnu, pravnu i kod zamisli ekonomsku - Razvija ekološku invenstitora do dokumentaciju u svijest; primopredaje smislu zakona o objekta; gradnji objekta; - Razvija marljivost - Izrađuje projektni urednost, pedantnost; - Izrađivanje zadatak; elaborata ponude; - Piše tehnički opis; - Shvata značaj urednog vođenja - Poznaje vrste - Sastavlja opis administracije; gradilišta i radova; principima njihovog osnivanja; - Računa sve količine - Razvija sposobnost poslovne predmjera; komunikacije; - Poznavanje šeme organizacije - Pribavlja sve - Razumije značaj gradilišta; saglasnosti za stručnog nadzora; priključak - Poznaje gradilišnu gradilišta, objekta - Shvata značaj dokumentaciju; na infrastrukturi; poznavanja zakona i propisa; - Poznaje proces - Klasifikuje ponude - Odgovoran je za izvođenja i radi ustupanja svoj rad; primopredaje objekata za radova prema izvođenje; - Shvata značaj važećim zakonima važnih dozvola; u građevinarstvu; - Sastavlja predračunski - Razvija preciznost i - Poznaje normative elaborat ponude; prihvata i standarde za odgovornost za svoj određene pozicije - Razlikuje rad; radova; dokumentaciju koju sadrži ponuda; - Razvija - Opisuje profesionalni građevinsku - Klasifikuje vrste identitet; mehanizaciju; gradilišta prema: - Broju objekata, - Opisivanje radova i - Spratnosti objekta, - Snalazi se u stručnoj literaturi; vršenje predmjera; - Površinu koju zauzima,

56

Preporuke za izvođenje nastave - Grupe dijeliti po II (najviše 16 učenika); - Nastavna materija predstavljena skicama, prospektima, primjerima iz prakse, folijama i uglednim ..... Primjerima - Posjeta projektnoj organizaciji; - Posjeta različitim građevinskim organizacijama; - Vježba: Izrada elaborata ponude za određene vrste radova - Vježba: Izrada šeme organizacije (gradilišta za mali i veliki objekat); - Vježba: Upisivanje podataka u gradilišnu dokumentaciju; - Vježba: Posjeta gradilištu i upoznavanje sa nadzorima svih vrsta; - Vježba: Izrada normativa za materijal, radnu snagu i vrijeme jednostavnih građevinskih radova; - Vježba: Šematski

Informativni ciljevi i sadržaji učenik - Izrada predračunskog elaborata.

Socijalizacijski ciljevi učenik - Razvija preciznost, tačnost i rutinu;

Formativni ciljevi učenik - Razlikuje svu potrebnu dokumentaciju za formiranje gradilišta;

- Upoznaje značaj ekonomskog poslovanja;

- Crta šemu organizacije građenja; - Razlikuje simbole na šemi; - Crta unutrašnji transport i drugo;

- Upoznaje značaj sistematičnog pristupa rada; - Razvija tačnost i stručnost; - Snalaženje i rutinsko snalaženje određenih pozicija;

- Piše svakodnevno: - Građevinsku knjigu, - Građevinski dnevnik, - Građevinsku dokumentaciju;

- Razvija marljivost i preciznost; - Razumije tržište i snalazi se u odabiru najpovoljnijih cijena;

- Sarađuje sa nadzorom i zna značaj nadzora: - Investitorom, - Projektantom, - Izvođačem;

- Razvija tačnost i rutinu;

- Vrši nadzor na manjim objektima;

- Snalazi se u stručnoj literaturi;

- Daje potrebne podatke za tehnički prijem;

- Povezuje tehnološka i konstruktivna znanja.

- Računa izvedene količine radova; - Čita normative i standarde za određene pozicije radova; - Računa potreban materijal; - Računa potrebnu radnu snagu; - Računa potrebno vrijeme; - Analizira tržište i

57

Preporuke za izvođenje nastave prikaz mehanizacije na šemi organizacije gradilišta; - Vježba: Izrada opisa građevinskih radova i predmjera količina radova za manji objekat visokogradnje; - (Vježbu raditi ručno i kompjuterski ); - Vježba: Izrada predračunskog elaborata građevinskih radova za manji objekat visokogradnje; - Izrada godišnjeg elaborata: - Izrada idejnog projekta organizacije gradjenja za manji objekat visokogradnje. - Kao podlogu koristi projekat individualne zgrade iz predmeta Projektovanje.

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik kretanja cijena na tržištu; - Klasifikuje građevinsku mehanizaciju; - Izabira mehanizaciju prema određenim pozicijama radova; - Crta šematski mašine na šemi organizacije gradilišta; - Sastavlja opis radova za građevinske i zanatske radove; - Mjeri količine za sve građevinske radove; - Primjenjuje pravila mjerenja i izračunavanja količina za završne i instalaterske radove; - Sastavlja elaborat predmjera po redosljedu; - Sastavlja cjenovnik materijala, mehanizacija i radne snage; - Obračun radi koristeći normative i standarde; - Čita kompjuterski obrađene podatke; - Crta potrebne podloge za izračunavanje

58

Preporuke za izvođenje nastave

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik količina potrebnih u predmjeru i predračunu;

Preporuke za izvođenje nastave

- Sastavlja predračunski elaborat u cjelini. 5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Živojin Praščević – Vratislav Veličković: Organizacija građenja za III razred, - Živojin Praščević – Goran Ćirović i dr.: Organizacija građenja za IV razred, - Normativi i standardi rada u građevinarstvu, knjiga 1, 2, 3, 4, 5 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Računari, - Oprema za projektni rad, - Grafoskop, - Dijaprojektor. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmeno, - Pismeno - dva godišnje, - Ocjena vježbi godišnjeg elaborata. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Izrada vježbi i godišnjeg elaborata za manji objekat visokogradnje, - Od 9 vježbi najmanje 6 pozitivno ocijenjenih, - Pozitivno ocijenjen godišnji elaborat. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer arhitekture, - Diplomirani inženjer građevine. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Učenicima sa smetnjama mogu raditi samo pojedine faze iz ovog kataloga, - Ručna i kompjuterska obrada predmjera i predračuna, - Učenicima sa izuzetnim sposobnostima dati elaborat kolektivni - Projektovanje. 11. Povezanost predmeta Znanja - Kalkulacije - Izrada predmjera i predračuna - Izrada predmjera i predračuna - Opis pozicija radova

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Građevinski materijali - Poznavanje osnovnih karakteristika građevinskih materijala - Arhitektonske konstrukcije - Pojam konstruktivnih elemenata - Tehničko crtanje - Čitanje i crtanje određenih pozicija radova - Projektovanje - Čitanje planova radi izrade predmjera i predračuna

59

1.2.10. BETON 1. Naziv predmeta: BETON 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred I II III IV Ukupno

Vrste nastave Praktična Teorija Vježbe nastava

33 33

66 66

Ukupno

99 99

3. Opšti ciljevi nastave - Učenici stiču znanje o betonu, AB, njegovim svojstvima i primjeni; - Upoznaju tehnologiju spravljanja betona i svojstva njegovih komponenti; - Stiču znanje o ulozi i značaju armature u betonskom presjeku; - Znaju sva pravila ugrađivanja betonske mase; - Poznaju mehanička svojstva betona; - Crtaju šemu oplate za pojedine konstrukcije elemente (ploča, stub, greda i dr.); - Dimenzionišu jednostavne građevinske elemente; - Crtaju planove armature za stub, ploču, gredne nosače i dr.; - Koriste kompjuterski program za dimenzionisanje i armiranje konstruktivnih elemenata.

60

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Shvata prioritete i - Definiše sastavne - Poznaje postupnost u radu; komponente za komponentne izradu betonske materijale betona; mješavine; - Određuje vrstu agregata prema - Preciznost i granulometrijskim tačnost; krivim; - Određuje vrstu i marku cementa; - Crta granulometrijske krive; - Određuje osobine vode; - Računa upotrebnu količinu vode; - Samokontrola i - Poznaje načine - Ispituje na marljivost; spravljanja betona potrebnoj i svojstva svježe aparaturi početak i - Preuzimanje odgovornosti za betonske mase; kraj vezivanja; sopstveni rad; - Računa razmjeru miješanja komponenti betona; - Upotrebljava aditive za beton; - Njeguje beton; - Opisuje načine miješanja i transporta betonske mase; - Preciznost i - Navodi osnovna - Računa mehaničku svojstva betona; čvrstoću betona na tačnost; pritisak, zatezanje i sl.; - Crta i analizira dijagrame praćenja betona u vremenu; - Analirira vodonepropustljivo st, otpornost na mraz i toplotu; - Razvija osjećaj - Razlikuje vrste - Nabraja potrebnu povezanosti sa čelika za armaturu; drugim armiranje; - Poznaje propise elementima; - Računski određuje: armiranja - Dužinu armature, konstruktivnih - Dužinu sidrenja, elemenata; 61

Preporuke za izvođenje nastave - Podjela učenika u grupe do 16 učenika; - Razgledanje pogona za spravljanje betona i laboratorije;

- Posjeta laboratoriji za ispitivanje građevinskog materijala;

- Posjeta laboratoriji za ispitivanje građevinskog materijala;

- Posjeta armiračkom pogonu.

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

- Navodi sve vrste oplata;

- Poznaje postupke proračunom armirano-betonskih elemenata;

- Poznaje aksijalno naprezanje elemenata;

- Nabraja AB elemente opterećene na savijanje;

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik - Zaštitni sloj, - Nastavljanje armature, - Oblikuje armaturu; - Crta oblike oplate za sve konstruktivne elemente; - Razlikuje vrste oplate; - Određuje osobine oplata i skela; - Računa nosivost AB na : pritisak, smicanje i zatezanje; - Analizira granična stanja upotrebljivosti; - Crta radni dijagram betona i čelika; - Radi proračun konstruktivnih elemenata koristeći metodu dopuštenih napona za: - Temelje, - Stubove i zidove, - Grede, - Ploče; - Računarski određuje dimenzije elemenata konstrukcije opterećenih na centrični pritisak; - Crta plan, izvode i specifikaciju armature; - Dimenzioniše AB elemente opterećenja na savijanje; - Dimenzioniše AB elemente prema momentu savijanja za sljedeće presjeke: - Pravougaoni presjek,

- Razvija marljivost i sistematičnost - Sposobnost brzog djelovanja; - Razvija rutinu u radu;

Vježba: - Crta šemu polate za jednostavne AB elemente.

- Razvija preciznost i tačnost;

Vježba: - Određivanje graničnih stanja upotrebljivosti; Vježba: - Crtanje radnih dijagrama - Betona i čelika;

- Razvija tačnost i odgovornost za svoj rad;

Vježba: - Dimenzionisanje - Konstruktivnih elemenata - Opterećenja na centrični - Pritisak (ručno i kompjuterski). - Za dimenzionisanje koristiti P' BAB/87;

- Razvija preciznost i marljivost;

- Kritično vrednovanje dobijenih rezultata; - Snalažljivost u odnosu na situaciju;

62

Preporuke za izvođenje nastave

Vježbe: - Dimenzionisanje AB - Elemenata konstrukcije - Opterećenja na savijanje ručno i kompjuterski. - Za proračun koristiti P' BAB/87;

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

- Poznaje vrste AB ploča u jednom i dva pravca;

- Poznaje uticaj transferzalnih sila i značaj osiguranja od njih.

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik - "T" presjek; - Povija armaturu prema liniji zatežućih sila; - Crta izvod, plan i specifikaciju armature za AB elem. Opterećene na savijanje; - Analizira i računa opterećenja; - Dimenzioniše: - Proste, - Konzolne, - Ploče sa jednim ili dva prepusta, - Ukliještene ploče, - Kontinualne ploče prema graničnim stanjima; - Crta plan, izvod i specifikaciju armature - Računa kose sile zatezanja; - Računa potrebnu armaturu; - Crta dijagrame glavnih kosih zatežućih napona.

Preporuke za izvođenje nastave

- Preciznost i tačnost;

Vježbe: - Dimenzionisanje ploča ručno i kompjuterski. - Za proračun koristiti P' BAB/87;

- Razvija stručnost i preciznost kao i stručnu odgovornost pri radu.

Vježbe: - Osiguranje AB elemenata od uticaja tranfenzalnih sila. - Ručno i kompjuterski. - Koristiti P' BAB/87.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Beton za III i IV razred, - Građevinske struke, - Pravilnik za beton i armirani beton P' BAB/87. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Računar, - Grafoskopi, - Diaprojektori - Laboratorija za ispitivanje građevinskog materijala sa svom potrebnom opremom. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Pismeno dva - tokom godine, - Usmeno, - Ocjena vježbi. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Izrada grafičkih vježbi i rad u laboratoriji, - Od 6 vježbi pozitivno ocijenjene 4. 63

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer građevine-konstruktivni smjer. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Učenici sa smetnjama u razvoju mogu raditi samo pojedine faze iz ovog kataloga, - Učenicima sa izuzetnim sposobnostima za grafičke radove dati složenije AB konstrukcije. 11. Povezanost predmeta Znanja - Dimenzionisanje elemenata na pritisak i savijanje - Konstruisanje elemenata konstrukcija, opterećenih na pritisak i savijanje - Materijal za pripremu betona - Beton - Gvožđe za armiranje - Konstruisanje elemenata i konstrukcija, opterećenih na pritisak i savijanje

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Građevinska mehanika - Statički određeni nosači - Arhitektonske konstrukcjie - Materijali

- Informatika

- Osnovni građevinski elementi (stubovi, nosači, ploče,...) - Beton i gvožđe za armiranje - Upotreba kompjuterskih programa

64

1.2.11. STATIKA I OTPORNOST MATERIJALA 1. Naziv predmeta: STATIKA I OTPORNOST MATERIJALA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred I II III IV Ukupno

Vrste nastave Praktična Teorija Vježbe nastava

Ukupno

36

36

72

36

36

72

3. Opšti ciljevi nastave - Usvajaju osnovne pojmove, definicije i zakone koji se koriste u građevinskoj praksi; - Prepoznaju statičke sisteme u praksi; - Razumiju značaj pravilnog odabira oblika i dimenzija konstruktivnih elemenata; - Osposobljavaju se za analitičku i grafičku obradu podataka pri dimenzionisanju elemenata; - Razvijaju sistematičnost, urednost i preciznost; - Razvijaju motivaciju za praćenje tehničkih dostignuća.

65

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: TREĆI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik Uvod - Crta različite vrste - Razvija - Upoznaje: zadatak sila. samostalnost u i podjelu radu. mehanike, tijelo, materijalnu tačku, liniju i ravan; - Definiše silu; - Upoznaje aksiome statike. Statika materijalne tačke - Razvija preciznost i - Crta sistem - Upoznaje sisteme tačnost kolinearnih sila kolinearnih sila i koje napadaju njihovu rezultantu; materijalnu tačku; - Upoznaje sile - Crta poligon i različitih pravaca; trougao sila; - Upoznaje - Analitički određuje proizvoljan sistem rezultantu; sila koji napada materijalnu tačku; - Razlaže silu na dva zadata pravca - Upoznaje grafičke i (grafičko i analitičke uslove analitičko ravnoteže rješenje); materijalne tačke. - Određuje grafički i analitički rezultantu proizvoljnog sistema koji napada materijalnu tačku. Statika krute ploče - Crta spreg sila; - Opisuje moment sile za datu tačku i - Analizira sistem momentno pravilo; spregova koji - Opisuje spreg sila; napadaju - Upoznaje materijalnu tačku; grafostatiku- Slaže silu i spreg; slaganje sila; - Redukuje silu na - Upoznaje tačku; analitičke i - Određuje grafički i grafičke uslove analitički ravnoteže krute rezultantu sistema ploče. proizvoljih sila koje napadaju krutu ploču. Težište - Razvija efikasnost i - Razlaže i određuje - Definiše pojam tačnost težište složenih težišta površina (analitički - Definiše težišta 66

Preporuke za izvođenje nastave Vježba: - Izvoditi ih u grupama sa najviše 16 učenika.

Vježba: - Sistem kolinearnih sila- analitički i grafičkie; Vježba: - Razlaganje sila na dva zadata pravca; Vježba: - Slaganje dvije i više sila.

Vježba: - Redukcija sistema proizvoljnih sila na tačku.

Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadržaji učenik učenik osnovnih površina i grafički) - Definiše težište složenih površina Statički određeni nosači - Određuje reakcije - Upoznaje pojam i oslonaca nosača vrste nosača; proste grede - Definiše nosač(analitički i prostu gredu i grafički); konzolni nosač; - Određuje reakcije - Upoznaje vrste oslonaca nosača oslonaca; proste grede sa - Obrazlaže statičku prepustima - Određenost nosača; (analitički i - Upoznaje vrste grafički); opterećenja; - Upoznaje i definise - Određuje reakcije oslonca konzolnog sile u presjeku: nosača (grafički i - Transverzalne, analitički); normalne i momente savijanja - Računski određuje opasni presjek i (presječne sile) i presječne sile; definiše ih. - Konstruiše dijagrame presječnih sila; - Uočava greške. Otpornost materijala - Računski određuje - Definiše otpornost unutrašnje sile materijala; opterećenog - Definiše napon; tijela. - Poznaje vrste naprezanja; Aksijalna naprezanja - Dimenzioniše - Poznaje aksijalno deformaciju i napregnute napon kod štapove aksijalnog naprezanja; - Definiše Hukov zakon aksijalnog naprezanja. Smicanje - Dimenzioniše - Poznaje zakivke u vezi. deformaciju i napon smicanja; - Definiše Hukov zakon smicanja. Savijanje - Računski određuje - Upoznaje momente inercije i deformaciju i otporne momente napon savijanja;

Socijalizacijski ciljevi učenik

- Razvija sposobnost opažanja, upoređivanja i razlikovanja.

Preporuke za izvođenje nastave

Vježba: - Određivanje reakcija oslonaca proste grede. Vježba: - Određivanje reakcija oslonaca grede sa prepustima. Vježba: - Određivanje reakcije oslonca konzolnog nosača. Vježba: - Crtanje dijagrama presječnih sila.

Vježba: - Određivanje unutrašnjih sila opterećenog tijela. - Svjestan je lične odgovornosti u zahtjevima preciznog rada.

- Razvija tačnost i sposobnost upoređivanja; 67

Vježba: - Dimenzionisanje aksijalno napregnutih štapova.

Vježba: - Računsko određivanje

Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik osnovnih površina; - Upoznaje osnovnu - Uočava greške. jednačinu - Računski određuje savijanja; momente inercije i - Upoznaje vrste otporne momente momenata inercije složenih površina. i otpornih momenata ravnih površina; - Upoznaje geometrijske karakteristike ravnih presjeka. Dimenzionisanje nosača opterećenih na savijanje - Dimenzioniše nosače opterećene - Upoznaje postupke na savijanje; dimenzionisanja; - Obrazlaže smicanje pri savijanju; - Poznaje raspored tangentnih (smičućih) napona u gredama pravougaonog poprečnog presjeka i I profila.

Izvijanje - Poznaje deformaciju izvijanja, kritičnu silu i kritični napon; - Poznaje Ojlerov obrazac za određivanje kritične sile; - Upoznaje dimenzionisanje pritisnutih štapova po omega postupku. Složena naprezanja - Poznaje ekscentrični

Preporuke za izvođenje nastave momenata inercije i otpornih momenata osnovnih i složenih površina.

Vježba - Dimenzionisanje nosača opterećenih na savijanje.

- Provjerava nosivost nosača zadatih poprečnih presjeka; - Određuje maksimalne vrijednosti smičućih i normalnih napona i konstruiše dijagrame promjena ovih napona. - Dimenzioniše pritisnute štapove po omega postupku;

Vježba: - Dimenzionisanje pritisnutih štapova;

- Računski određuje intezitet aksijalne sile za zadate uslove.

Vježba: - Određivanje inteziteta aksijalne sile.

- Računski određuje ekstremne

Vježba: - Određivanje jezgra 68

Informativni ciljevi i sadržaji učenik pritisak; - Poznaje jezgro presjeka.

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik vrijednosti normalnih napona i položaj neutralne ose; - Računski određuje jezgro presjeka.

Preporuke za izvođenje nastave presjeka.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Dobrosav Golubović i Ljubica Likavec: Statika za drugi razred građevinske struke - Dobrosav Golubović : Statika i otpornost materijala za treći razred građevinske struke. - B. Jovanović, O. Stanković, O. Damjanović, D. Veličković, D. Jovanović : Statika i otpornost materijala - D. Rašković : Tablice iz otpornosti materijala 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Specijalne table sa priborom za crtanje, - Grafoskop, - Dijaprojektor, - Računar. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Dva pismena zadatka u toku godine, - Usmeno, - Grafičke vježbe, 24 vježbe u toku školske godine. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Od 24 vježbe 16 pozitivno ocijenjenih. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani građevinski inžinjer konstruktivnog smjera , - Diplomirani inžinjer arhitekture. 10. Povezanost predmeta

- Težište

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Građevinski materijali - Težine građevinskih materijala. Prenošenje opterećenja - Fizika - Pravac, dejstvo, sile. Uticaji - Arhitektonske konstrukcije - Poznaje konstrukcije i njihovu ulogu u kompletnom sistemu - Matematika - Težiste figura

- Grafostatika

- Tehničko crtanje

- Crtanje u razmjeri

- Otpornost materijala

- Građevinski materijali

- Osnovna svojstva materijala

Znanja - Opterećenja - Sile - Statičke šeme nosača

69

1.2.12. TEHNIČKO CRTANJE 1. Naziv predmeta: TEHNIČKO CRTANJE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred I II III IV Ukupno

Vrste nastave Praktična Teorija Vježbe nastava 4 68

4

68

Ukupno 72

72

Vježbe- odjeljenje se dijeli na grupe do 16 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - Razvija pri crtanju fine motoričke sposobnosti; - Uči preciznost, sređenost, preglednost i izradu tehničkih crteža; - Razvija sposobnost sagledavanja prostora; - Upoznaje značaj dimenzija i razmjere; - Zna pravila izrade i formatizovanja projektne dokumentacije.

70

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Formira pravilan - Razlikuje vrste - Tehničko crtanje: odnos prema papira za crtanje: grafičkom - Pelir, milimetarski, - Upoznaje značaj izrazavanju. hamer, paus, ovakve vrste ozolit; crtanja u tehnici; - Vrste olovaka, guma, tuš, marker, - Materijal koji se bojice; koristi; - Tehnički pribor; - Upotrebu papira za crtanje.

- Rad olovkom: - Izvlačenje linija; - Ispisivanje brojeva.

Preporuke za izvođenje nastave Vježba: - Odredjivanje formata A1, A2,A3,A4; - Crtanje tehničkog okvira; - Crtanje pečata.

- Zna da koristi I održava: sto za crtanje, tablu, šinu, T-lenjir, trougao, uglomjer, razmjernik, krivuljare, šestare, šablone i različita pera; - Umije da ispravi papir, odredi format, isječe ga i pričvrsti za podlogu. - Razlikuje kvalitet I debljinu mina za tehničke olovke;

- Razvija preciznost i sigurnost u radu.

- Uči konstrukciju brojeva.

Vježba: - Crtanje punih linija različitih debljina; - Crtanje isprekidanih linija; - Crtanje tačka;

- Arhitektonska slova - Uči konstrukciju arhitektonskih slova.

- Razmjera

- Razvija osjećaj za preciznost.

- Upoznaje značaj razmjere na tehničkom crtezu I njenu primjenu u pojedinim fazama crtanja;

71

Vježba: - Ispisivanje brojeva slobodnom rukom; - Ispisivanje brojeva pomoću konstrukcije. Vježba: - Pisanje slova slobodnom rukom; - Pisanje slova putem konstrukcije. Vježba: - Na jednostavnim oblicima primjenjuje različite razmjere 1:10 - 1:50 – 1:100

Informativni ciljevi i sadržaji učenik - Kotiranje

- Oznake materijala

- Rad u tušu

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik - Koristi razmjernik. - Zna elemente kotiranja: kota, kotna linija, početak i kraj kotne linije; - Visinska kota. - Upoznaje grafičko prikazivanje materijala u projektima.

- Razvija sposobnost opažanja

Priprema pribor, uči punjenje i čisćenje, radiranje i brisanje.

- Uočava važnost kvalitetnog rada u profesiji.

- Razvija sposobnost primjene teorije u praksi.

- Idejni projekat

- Upoznaje značaj i sadrzaj idejnog projekta.

- Glavni projekat

- Zna sadržaj glavnog - Formira stav o vaznosti dobijenih projekta i ulogu informacija I njegovih priloga. njihovoj primjeni.

- Izvodjački projekat

- Zna sadržaj izvodjačkog projekta I važnost detalja koji se razradjuje.

72

Preporuke za izvođenje nastave 1:250 – 1:1000; Vježba: - Vrši kotiranje jednostavnih osnova, izgleda i presjeka u zadatoj razmjeri. Vježba: - Crta oznake gradjevisnkog materijala, namjestaja, sanitarnih uredjaja, instalacija i zelenila u osnovi i izgledu. Vježba: - Crta u odgovarajućoj razmjeri zadate oblike, kotira i ispisuje podatke; Vježba: - Crta konstrukcije mnogouglova, elipse, krivih linija i njihove spojeve sa pravim linijama. Vježba: - Precrtava zadati prilog idejnog projekta u odgovarajućoj razmjeri. Vježba: - Precrtava zadati prilog glavnog projekta u odgovarajucoj razmjeri. Vježba: - Precrtava zadate djelove izvodjačkog projekta u odgovarajućoj razmjeri.

Informativni ciljevi i sadržaji učenik - Naslov i logotip

- Kopiranje i formatizovanje projekta

Socijalizacijski ciljevi učenik - Razvija kreativnost, preduzimljivost i samostalnost u radu; - Formira stav o značaju povezivanja estetike i funkcije.

Formativni ciljevi učenik - Upoznaje logotip i njegovu kompoziciju.

- Uči upotrebu i rad na aparatu za kopiranje.

Preporuke za izvođenje nastave Vježba: - Na zadatu temu bira oblik i veličinu slova u izradi naslova i logotipa.

Vježba: - Kopira, formatizuje i slaže u fasciklu svoje radove.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Gordana Dulić: Tehničko crtanje. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Crtaći stolovi sa odgovarajućim tehničkim priborom 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Grafičke vježbe i izrada manjeg elaborata. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivno ocijenjene 50% grafičke vježbe i elaborat. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer arhitekture. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama 11. Povezanost predmeta Znanja - Projektna dokumentacija - Projektna dokumentacija - Projektna dokumentacija - Tehnički crtež

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Projektovanje - Crtež, kotiranje i formatizovanje - Društvene zgrade - Crtež, kotiranje i formatizovanje - Privredne zgrade - Crtež, kotiranje i formatizovanje - Arhitektonske konstrukcije - Osnove, izgledi, presjeci i kotiranje

73

1.2.13. KOMJUTERSKE VJEŽBE 1. Naziv predmeta: KOMJUTERSKE VJEŽBE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred I II III IV Ukupno

Vrste nastave Praktična Teorija Vježbe nastava 72 144

Ukupno

216

Praksa- odjeljenje se dijeli na grupe do 16 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - Osposobljavanje za rad na računaru; - Razvija kulturu tehničkog crtanja; - Priprema se za izradu projektne dokumentacije; - Zna sadržaj idejnog, glavnog i izvođačkog projekta.

74

72 144

216

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Orjentise se u - Rukuje mišem i - Upoznavanje sa radnom prostoru koristi tastaturu, autocad-om autocad-a. uočava logiku (grafički editor programa i razvija programa, padajuci samostalnost pri meniji, palete sa radu. alatkama i njihove funkcije, otvaranje postojeće datoteke, snimanje i izmene, izlaženje iz programa). - Razvija kulturu - Koristi osnovne - Izrada prvog tehničkog crtanja. geometrijske crteža, likove, medjusobno upoznavanje sa ih dovodi u vezu i paletom DRAW. predstavlja prve šeme prostora i namještaja. - Razumije - Oslobadja se u Definisanje radnog dimenziju radnog radnom prostoru prostora (zadavanje prostora i autocad-a. osnovnih jedinica dimenzije crteža. mera, podesavanje mjernog sistema), upotreba različitih režima rada. - Definisanje položaja jednog objekta u odnosu na druge, uvećanje, dorada objekta.

- Crta složenije geometrijske likove, kombinuje ih i uredjuje, predstavljajući arhitektonske simbole.

- Napreduje u upoznavanju “brzih”metoda crtanja.

- Korišćenje”blokova ” (unosenje sa zadavanjem razmjere i rotiranjem, rastavljanje i ponovno definisanje blokova, čuvanje blokova). - Organizovanje informacija pomocu lejera (izrada i dodjeljivanje

- Pravi biblioteku simbola, dizajnira nove simbole i redizajnira postojeće simbole.

- Napreduje u upoznavanju “brzih”metoda crtanja.

- Raslojava crtež prepoznajući sličnost elemenata i grupišući ih u zavisnosti od

- Razvija organizacione sposobnosti.

75

Preporuke za izvođenje nastave

Vjezba: - Crta slobodne kompozicije po ličnom osjecanju i nahodjenju. Vjezba: - Sam podešava mjerne jedinice,crta slobodne kompozicije koristeći različite režime rada. Vjezba: - Crta slobodnu kompoziciju po ličnom osjećanju i nahodjenju; modifikuje je koristeci nove komande. Vjezba: - Vjezbaju pravljenje blokova i njihovo unošenje.

Vjezba: - Crta zadati arhitektonski prostor sortirajuci objekte i koristeći

Informativni ciljevi i sadržaji učenik slojeva, rad sa slojevima, kontrola prikazivanja, pronalaženje, dodjeljivanje tipova linija slojevima). - Povećanje produktivnosti (višestruko kopiranje objekata, razvijanje crteža, crtanje paralelnih linija, salektivno uklanjanje neiskorišćenih elemenata).

Povezivanje delova u cjelinu, kontrola prikaza.

Dodavanje šrafure.

Spoljne reference.

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik zajedničkih karakteristika.

Preporuke za izvođenje nastave licnu - Biblioteku blokova.

- Crta kružni i poligonalni niz objekata, spaja crteže različitih fajlova u jedan, meri dužinu segmenta luka, menja dužinu objekta, crta paralelne linije, spaja ih i doradjuje, bira karakteristike svake paralelne linije, rasterecujući crtež od nepotrebnih elemenata. - Crta osnovu na kojoj se pojavljuje tipska prostorija, upoznaje funkcije regenerisanja i precrtavanja, i komandu Frozen Layer. - Uči da šrafira površinu i da precizno koristi šrafuru za karakteristične slučajeve kao i da je menja i uskladjuje sa ostalim šrafurama. - Dodaje crtež kao spoljnu referencu, koristi dijalog Xref Manager i dijalog External Reference.

76

- Napreduje u upoznavanju “brzih”metoda crtanja.

Vjezba: - Crta slobodne kompozicije po ličnom osjećanju i nahodjenju vježbajuci na njoj nove komande.

- Napreduje u upoznavanju “brzih”metoda crtanja.

Vjezba: - Nadgradnja osnove sa prethodnog casa korišćenjem novih komandi.

- Napreduje u upoznavanju “brzih”metoda crtanja.

Vjezba: - Nadgradnja osnove sa prethodnog casa korišćenjem novih komandi.

- Napreduje u upoznavanju “brzih”metoda crtanja.

Vjezba: - Nadgradnja osnove sa prethodnog casa korišćenjem novih komandi.

Informativni ciljevi i sadržaji učenik Štampanje.

Socijalizacijski ciljevi učenik - Razvija tehničku kulturu i sagledava sam svoje sposobnosti.

Formativni ciljevi učenik - Bira štampac, veličinu papira, razmeru, orjentaciju crteža;koristi karticu Layout, podešava boje, stilove linija i sencenje korišćenjem stilova za ploter.Koristi tabelu Plot Style.

77

Preporuke za izvođenje nastave Vjezba: - Štampa svoju prvu osnovu.

Razred: DRUGI Informativni ciljevi i sadržaji učenik - Dodavanje teksta crtežu

- Kotiranje.

- Atributi.

učenik - Dodaje tekst crtežu, formatizuje ga, podešava veličinu,boju, koristi posebne simbole i razlomak, stilove, prebacuje tekst u mala ili velika slova, mjenja tekst. - Uci komponente kotiranja, bira stil kotiranja, načine kotiranja, radi sa alatkama Dimension, postavlja horizontalne i vertikalne kotne linije, kotira u nizu, paralelno, kotira neortogonalne objekta, mjenja kote. Uči da koristi atribute, da ih izradjuje i mjenja.

- Rad sa postojecim crtezima i rasterskim slikama.

- Skenira, precrtava u razmjeri, učitava rasterske slike.

- Upotreba spoljnih (Xref) referentnih datoteka.

- Priprema postojeći crtež za unakrsno povezivanje, formira crtež od spoljnih datoteka i učitava djelove iz spoljne datoteke. - Koristi paletu Express, radi sa alatkama za rad sa slojevima, za obradu teksta, koristi alatke expressblock,

- Koriscenje palete Express.

Socijalizacijski ciljevi učenik - Napreduje u upoznavanju “brzih”metoda crtanja i dopune projekta.

Formativni ciljevi

Vjezba: - Nadgradjuje osnove sa prethodnog časa korišćenjem novih komandi.

- Napreduje u upoznavanju “brzih”metoda izrade projekta, razvija osećaj za jasno tehničko izrazavanje.

Vjezba: - Nadgradjuje osnove sa prethodnog časa koriscenjem novih komandi.

- Napreduje u upoznavanju “brzih”metoda izrade projekta, razvija osjećaj za jasno tehničko izražavanje. - Razvija tehničku kulturu.

Vjezba: - Vjezba izradu atributa.

- Napreduje u upoznavanju “brzih”metoda crtanja.

- Napreduje u upoznavanju “brzih”metoda crtanja i dopune projekta.

78

Preporuke za izvođenje nastave

Vjezba: - Skenira, precrtava, doradjuje rastersku sliku. Vjezba: - Nadgradjuje razradjivane osnove korišćenjem novih metoda. Vjezba: - Nadgradjuje razradjivane osnove korišćenjem novih metoda.

Informativni ciljevi i sadržaji učenik - Izrada projekta individualne Projektovanje korišćenjem uglednog primjerka. - Upoznavanje sa 3D VIZ-om (pregled interfejsa: standardni meni, tab panel, standardna paleta,flajauts paleta, vjuport, alati za rad sa vjuportom, upoznavanje komandnog panela, upoznavanje alata ). - Rad sa objektima:selektov anje i pomeranje, rotiranje i promjena veličine objekta, kopiranje, selektovanje više objekata, imenovanje selekcionih setova i njihovo editovanje. - Dobijanje zeljene projekcije (alat za perspektivni prikaz, koriscenje visestrukih prikaza, izmena vjuport prikaza i konfigurisanje). - Upoznavanje VIZovih objekata (standardni primitivi i njihovo uobličavanje).

- Pravljenje kopija koje dijele svojstva.

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik Express Standard. - Crta projekat i priprema ga za štampu.

Preporuke za izvođenje nastave

- Sagledava svoje znanje i sposobnosti.

- Rukuje mišem i koristi tastaturu, uočava logiku programa i razvija samostalnost pri radu.

- Orjentiše se u radnom prostoru programa.

Vjezba: - Kreira prve oblike po ličnom osjećanju I nahodjenju.

- Pravi prvi objekat koji prostorno postavlja i doživljava, odredjuje ga i koristi osnovne alate programa.

- Upoznaje i oslobadja se u radnom prostoru.

Vjezba: - Kreira oblike po ličnom osjećanju i nahodjenju i koristi nove komande.

- Sagledava prostor i objekte u njemu.

- Oslobadja se u radnom prostoru programa.

Vjezba: - Kreira oblike po ličnom osjećanju i nahodjenju i koristi nove komande.

- Kreira objekte, odredjuje im dimenzije i modifikuje ih, odredjuje jasnoću, precizno ih postavlja u prostoru. - Kreira instance i reference kopija, mijenja veličine i

- Upoznaje mogućnosti programa, razvija kreativnost i samostalnost.

- Napreduje u upoznavanju “brzih”metoda 79

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

- Kreiranje oblika splajnovima.

- Izmjena oblika korišćenjem podobjektnih nivoa.

- Crtanje zidova pomoću splajnova.

- Korišćenje snimljenih oblika, upoznavanje sa Bulovim alatima, korišćenje AEC zidova i vrata, kreiranje čvrstog oblika pomoću splajnova. - Kreiranje otvora u zidu pomoću Bulovih operacija.

- Organizovanje i editovanje objekata.

Socijalizacijski ciljevi učenik modelovanja.

Formativni ciljevi učenik rotira objekte transformacionim alatima, pravi jedinstvene kopije i kopira modifikatore. - Crta pravolinijske segmente, lukove, horizontalne i vertikalne linije i modeluje složene objekte koristeći splajnove. - Podešava transformacioni gizmo, poravnava uglove splajnova, kreira ispune i radi prvo renderovanje.

Preporuke za izvođenje nastave

- Napreduje u upoznavanju “brzih”metoda modelovanja.

- Napreduje u upoznavanju “brzih”metoda modelovanja.

- Crta precizne linije, postavlja debljine zidova, koristi rešetke i privlačenje za precizno poravnjanje objekta, podešava poziciju zida. - Kombinuje i edituje splajnove, koristi Bulove operacije, razumije ostale tipove splajnova, modeluje AEC zidove i vrata.

- Napreduje u upoznavanju “brzih”metoda modelovanja.

Vjezba: - Izrada arhitektonske osnove i dizanje zidova u 3D

- Napreduje u upoznavanju “brzih”metoda modelovanja.

Vjezba: - Nadgradnja modela sa prethodnog casa.

- Skriva oblike koji smetaju, kreira oblike otvora, oduzima otvore sa zida, kreira višestruke otvore na zidu i pravi izmjene na otvoru. - Imenuje objekte,koristi slojeve i organizuje objekte po slojevima.

- Napreduje u upoznavanju “brzih”metoda modelovanja.

Vjezba: - Nadgradnja modela sa prethodnog casa.

- Napreduje u upoznavanju “brzih”metoda modelovanja.

Vjezba: - Nadgradnja modela sa prethodnog casa.

80

Informativni ciljevi i sadržaji učenik - Dodavanje kamera i osvjetljenja.

- Uredjivanje modela pomoću materijala.

- Rad sa fajlovima

- Izrada 3D modela objekta po zadatom projektu sa izradom perspektivnog prikaza.

Socijalizacijski ciljevi učenik - Razvija kreativnost i kulturu tehničkog izrazavanja.

Formativni ciljevi učenik - Importuje autocad crtež, dodaje i postavlja kameru,upoznaje se sa vrstama svetla,dodaje i mijenja osvjetljenje, renderuje. - Upoznaje vrste mapa, dodjeljuje materijale objektima, uradjuje materijale, selektivno renderuje djelove modela. - Dodaje namjestaj, pristupa materijalima i objektima iz drugih fajlova,koristi Virtual Frame Buffera za čuvanje, poredjenje i stampanje renderovanih pogleda. - Koristi stečeno znanje za izradu objekta, predstavlja njegovu materijalizaciju i bira najpogodniji ugao prikazivanja.

- Razvija kreativnost i kulturu tehničkog izrazavanja.

Vjezba: - Nadgradnja modela.

- Razvija kreativnost i kulturu tehničkog izrazavanja.

Vjezba: - Nadgradnja modela.

- Sagledava sposobnosti modelovanja i prikazivanja modela.

- Kontrolna vježba.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Autocad - 3D Studio VIZ 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Računar (štampač, skener). 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Praktične vježbe. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Uspješno odrađene vježbe i elaborati.

81

Preporuke za izvođenje nastave

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer arhitekture. 10. Povezanost predmeta Znanja - Projektna dokumentacija - Projektna dokumentacija - Projektna dokumentacija - Projektna dokumentacija - Projektna dokumentacija

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Projektovanje - Izrada priloga projekta vizuelizacija - Društvene zgrade - Izrada priloga projekta vizuelizacija - Privredne zgrade - Izrada priloga projekta vizuelizacija - Urbanizam - Izrada priloga projekta vizuelizacija - Organizacija građenja - Izrada priloga projekta vizuelizacija

82

i i i i i

1.2.14. PRIVREDNE ZGRADE 1. Naziv predmeta: PRIVREDNE ZGRADE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred I II III IV Ukupno

Vrste nastave Praktična Teorija Vježbe nastava

Ukupno

36

36

72

36

36

72

Vježbe- odjeljenje se dijeli na grupe do 16 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje učenika sa značajem i podjelom privrednih zgrada; - Upoznavanje učenika za razradu datih idejnih rješenja i grafičkom obradom priloga; - Osposobljavanje učenika za razradu konstruktivnih i zanatskih detalja u projektu; - Upoznavanje učenika sa specifičnostima konstruktivnih sistema privrednih zgrada; - Sticanje radnih navika i radne discipline; - Razvijanje kod učenika sistematičnosti, urednosti i preciznosti u radu.

83

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: TREĆI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Shvata značaj i - Zna odabiranje I Industrijski odgovornost lokacije za objekti: prihvaćenog posla. odredjene - Upoznavanje vrste, industriske namjene i objekte; tehnološke šeme - Razumije industruskih tehnološke šeme objekata. industriskih objekata; - Zna funkcionalnu cjelinu: proizvodna hala, uprava, garderoba, sanitarni čvor, prateći objekti; - Zna način osvjetljavanja hala: bazlikikalno, vanterne na krovu, testerasti ,,šed,, krovovi; - Razradjuje detalje nosećih i krovnih konstrukcija; - Prema datoj idejnoj skici i funkcionalnom rješenju razradjuje osnove, presjeke i izgled industrijskog objekta odredjene namjene. - Zna vrste zgrada za - Razvija sposobnost II Poljoprivredne za komunikaciju i uzgoj stoke: štale zgrade timski rad. za goveda, svinje, - Upoznaje vrste, konje, ovce, namjenu i značaj pernatu živinu; poljoprivrednih - Poznaje način objekata. hranjenja stoke u objektima i na farmama; - Zna normative za gradnju objekata za stoku: površine, osvijetljenost , ventilaciju; - Razradjuje prema idejnom rješenjem glavni projekat za

84

Preporuke za izvođenje nastave Vježba: - Grafički rad na času u razmjeri manjeg tekstilnog pogona prema idejnom rješenju.

Vježba: - Razrada idejnog rješenja staje za pet krava i izrade glavnog projekta.

Informativni ciljevi i sadržaji učenik - Poznaje vrste objekata za uskladištenje hrane za stoku.

Socijalizacijski ciljevi učenik - Formira stav o novim tehnologijama i uočava njihov značaj

Formativni ciljevi učenik odredjenu vrstu objekata za stoku; - Razradjuje konstruktivne i zanatske detalje glavnog projekta poljoprivrednog objekta; - Zna način uskladištenja zrnaste hrane: koševe, silose...; - Zna namjenu i funkcionalnost staklenika za proizvodnju hrane.

Preporuke za izvođenje nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Oprema za projektantski rad, - Računari, - Grafoskop, - Dijaprojektor. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmeno, - Pismeni zadaci dva puta godišnje, - Izrada idejnog projekta. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivno ocijenjen jedan pismeni zadatak i idejni projekat. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani inženjer arhitekture. 10. Povezanost predmeta Znanja - Ortogonalna projekcija i perspektiva - Sistemi prefabrikovane gradnje i konstruktivni elementi objekta - Tehničko pismo i tehničko crtanje priloga - Vrste građevinskih materijala za objekte

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Nacrtna geometrija - Sagledava prostor u tri projekcije i perspektivno - Arhitektonske konstrukcije - Odabira sistem gradnje u zavisnosti od namjene i raspona - Tehničko crtanje - Građevinski materijali

85

- Crta i ispisuje priloge projekta - Zna odabrati materijale za odredjeni objekat

1.3. IZBORNA NASTAVA 1.3.1. RAZVOJ ARHITEKTURE 1. Naziv predmeta: RAZVOJ ARHITEKTURE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred I II III IV Ukupno

Vrste nastave Praktična Teorija Vježbe nastava 50 22

50

Ukupno 72

72

22

3. Opsti ciljevi nastave - Shvata najvažnije pravce nastanka i razvoja arhitektonskog stvaralaštva kroz vjekove do današnjih dana; - Sagledavaju tehnike građenja, upotrebe različitog materijala i konstrukcija kroz vjekove; - Sagledava istorijske činjenice, društvene promjene, ekonomske odnose, klimatske uslove, religiju kao bitne činjenice u razvoju arhitekture; - Sagledava kulturno-istorijsko nasljeđe na tlu crne gore u svim epohama razvoja; - Shvata razvoj starog vijeka /antička crna gora/.

86

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Klasifikuje objekte - Upoznaje - Analizira razvoj povezanost među arhitekture po arhitekture kroz stilovima; stilskoj vjekove. - Nauči preciznost, pripadnosti. urednost, preglednost i izradu razumljivih crteža. - Razvija sposobnost - Crta praistoriske - Poznaje za predstavu o nadgrobne praistorijsko doba i prostoru. spomenike/mjenhir uočava prve i,dolmeni,kromlesi početke i siste; arhitektonskog - Crta prva stvaralaštva. čovjekova staništazemunice i sojenice. - Razvija preciznost, - Analizira stilske - Poznaje spretnost, razlike starog arhitekturu starog preglednost i vijeka; vijeka: usmjerenost ka - Poznaje geografski - Egipat, razvoju. položaj društveno - Mezopotamija, uređenje, - Grčka, - Razvija ekonomske - Rim. kreativnost,preduzi odnose,klimu,religi mljivost i ju, građevinski samostalnost u materijal,stilske radu karakteristike,kom pozicije i detalje,arhitektura Egipta,Mezopotami je,Grčke i Rima; - Crta karakteristične spomenike Egipatske arhitekture sa specifičnim kompozicijama i detaljima; - Crta karakteristične spomenike Mezopotamske arhitekture sa specifičnim kompozicijama i detaljima; - Crta

87

Preporuke za izvođenje nastave - Sva teoretska znanja učenik saznaje preko vježbi- izradom crteža.

- Sva teoretska znanja učenik saznanaje preko vježbi- izradom crteža.

- Sva teoretska znanja učenik saznaje preko vježbi - izradom crteža. - Crteži rađeni slobodnom tehnikom obrade na hameru.

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

-

-

-

- Poznaje kulturnoistorijsko nasljeđe Crne Gore-antička Crna Gora

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

- Snalažljivost,preciz nost, indentifikacija sa zanimanjem.

- Sva teoretska znanja učenik saznaje preko vježbi - izradom crteža. - Crteži rađeni slobodnom tehnikom obrade na hameru. - Kulturno - istorijski spomenici na tlu Crne Gore.

Formativni ciljevi

-

-

učenik karakteristične spomenike grčke arhitekture sa specifičnim kompozicijama i detaljima; Crta i razlikuje grčke stilske redove:DORSKI,JON SKI I KORINTSKI; Crta karakteristične spomenike rimske arhitekture sa specifičnim kompozicijama i detaljiima; Pronalazi ilustracije i pisana dokumenta iz perioda starog vijeka na tlu Crne Gore; Poznaje stare antičke gradove:Duklja,Me dun,Ulcinj,Budva,R isan; Obilazi antičke gradove i spomenike; Fotografiše i iskicira.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Gordana Duletić: Istorija arhitekture, - Djina Piskel : Istorija umjetnosti I, II i III, - H. W. Janson: Istorija umjetnosti, - Pavle Mijović: Kultura Crne Gore. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Grafoskop, - Dijaprojektor, - Oprema za projektni rad. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - U pojedinačnom klasifikacionom periodu ocjenjivanja, znanje se provjerava i ocjenjuje: - Pismena dva godišnje,

88

- Usmeno, - Ocjena vježbi. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Izrada vježbi i pozitivno ocijenjen jedan pismeni zadatak. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer arhitekture. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Učenici sa smetnjama u razvoju mogu raditi samo pojedine faze iz ovog katologa; - Učenicima sa izuzetnim sposobnostima uz vježbe dati izradu referata; 11. Povezanost predmeta

- Sakralni, sepulkralni i profani objekti - Arhitravni i arhivoltni konstruktivni sistem

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Projektovanje - Poznaje objekte prema namjeni - Gradjevinske konstrukcije - Poznaje konstruktivne sisteme

- Razvoj građevinskih materijala kroz vjekove

- Građevinski materijali i gradjevinske konstrukcije

Znanja

89

- Poznaje stare i nove gradjevinske materijale

1.3.2. RAZVOJ URBANIZMA 1. Naziv predmeta: RAZVOJ URBANIZMA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred I II III IV Ukupno

Vrste nastave Praktična Teorija Vježbe nastava

Ukupno

30

42

72

30

42

72

Vježbe- odjeljenje se dijeli na grupe po 16 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - Shvata razvoj grada kroz istoriju; - Sagledava tehnike gradjenja, upotrebe različitog materijala i konstrukcije kroz vjekove; - Upoznaje urbani kompleks, otvorenost i jasnoću; - Upoznaje stambene trgove i avenije kroz istoriju.

90

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: DRUGI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Razumije svetilišta, - Razvija - Poznaje grad u inicijativnost i gradova i sela istoriji; preuzima (paleolitskoodgovornost; neolitsko ujedinjenje); - Poznaje - Formira stav o - Definiše prvu kristalizaciju važnosti propisa i urbanu grada; njihovoj primjeni; trasformaciju (selo-grad) urbanu impoziju, pravo i urbani poredak; - Poznaje oblike o obrasce predaka - Razumije gradove, grada; nizine, zagonetke - Razvija osjećaj za gradskih ruševina; snalažljivost i - Zna urbanizam i preciznost; monumentalnost, rijeke, ceste i trgove - Poznaje unutrašnje - Definiše Egipat i uredjenje njegove otvorene srednjovjekovnog gradove; grada; - Poznaje strukturu barokne moći;

- Poznaje urbano rastvaranje;

- Poznaje industrijski grad;

- Definiše principe srednjovjekovnog urbanizma; - Razumije gradsko jezgro i kontrole rasta i ekspanzije; - Razumije raspadanje srednjovjekovlja - Razumije urbani kompleks, otvorenost i jasnoću avenije i kretanje; - Razumije stambeni trg; - Zna organizaciju saobraćaja i razmjene avenije; - Razumije urbanu ekspanziju, urbanu pretrpanost; - Zna početke industrijskog grada - Zna predgradja

Preporuke za izvođenje nastave Vježba (4) - Sva teoretska znanja učenik saznaje preko vježbi – izradom crteža; Vježba (4) - Ll – Vježba (6) - Sva teoretska znanja učenik saznaje preko vježbi – izradom crteža; Vježba (6) - Egipat; - Vježba(6) - Sva teoretska znanja učenik saznaje preko vježbi – izradom crteža; Vježba (4) - Sva teoretska znanja učenik saznaje preko vježbi – izradom crteža; Vježba (6) - Ll – Vježba (6) - Ll –

- Formira stav o važnosti dobijenih informacija i njihovoj primjeni; - Razvija ekolosku svijest i shvata uticaj okruženja.

91

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

- Mit megapolisa.

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik (kao stambene zajednice) i stanove; - Razumije odnos ka zelenom pojasu u industrijskom gradu i motorizaciju; - Zna planiranje urbanog rasta; - Definiše sudbinu megapolisa, kulturu, funkciju svjetskog grada;

Preporuke za izvođenje nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Arh. N.dobrović: urbanizam kroz vjekove i, - L.mumford: grad u istoriji, - K.doksijadis: čovjek i grad, - A.trumić: urbano selo, - Mirković: osnova urbanizma. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Grafoskop, - Dijaprojektor, Oprema za crtanje. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Pismeni zadaci, dva godišnje, - Vježbe. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivno ocjenjen jedan pismeni i 60% vježbi. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer arhitekture. 10. Povezanost predmeta

- Gustina naseljenosti

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Projektovanje - Obrade lokacije

- Zeleni pojas

- Društvene zgrade

- Obrade lokacije

- Stanovi

- Privredne zgrade

- Obrade lokacije

- Saobraćaj

- Urbanizam

- Obrade lokacije

- Svetilišta i gradovi

- Istorija arhitekture

- Razvoj naselja

Znanja

92

1.3.3. ENTERIJER 1. Naziv predmeta: ENTERIJER 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred I II III IV Ukupno

Vrste nastave Praktična Teorija Vježbe nastava

38 38

84 84

10 10

Ukupno

132 132

3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje učenika sa značajem obrade enterijera; - Stče naviku da koristi stečeno znanje iz srodnih predmeta; materijali, arhitektonske konstrukcije, nacrtna geometrija, perspektiva, projektovanje; - Stiče naviku za estetsko obrazovanje i praćenje inovacija u oblasti dizajna i umjetnosti; - Stiče naviku da prati manifestacije: sajmove građevinarstva, opreme, izložbe, salone arhitekture, časopise, publikacije i slično.

93

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Određuje prostor - Zna primijeniti po mjeri čovjeka; mjere čovjekove figure prema položaju u namjenskom prostoru; - Razvija pozitivan - Crta idejne skice, - Raspoznaje odnos prema struci kroki skice i idejna funkcionalnost i zanimanju, rješenja i glavni prostora prema projekat prostora namjeni; sljedećih namjena: - Stambeni, - Društveni, - Industrijski; - Crta aksonometrije - Stiče i razvija - Odabira vrste osjećaj tačnosti i i perspektive materijala za preciznosti, unutrašnjosti unutrašnju obradu prostorija; prostora; - Zna namjenu i pravilno odabira materijale za: - Podove, - Zidove, - Plafone; - Razvija osjećaj za - Primjenjuje boje u - Poznaje boje i skladnost u prostoru; njihovu primjenu u primjeni boja, prostoru: - Osnovne boje sunčevog spektra, - Osnovne slikarske boje, pigment, - Postojanost boja, - Porijeklo boja, - Odabira boje prema namjeni prostora i poznaje njihovo vizuelno uklapanje; - Funkcionalnošću i - Rješava dispoziciju - Grafički crta materijalima opreme i dispoziciju opreme humanizuje namještaja; i namještaja za prostor; određenu namjenu u prostora: - Stambeni, - Društveni, - Industrijski; - Dizajnira i oblikuje 94

Preporuke za izvođenje nastave

Vježba 1: - U razmjeri 1:50 projekat enterijera i opreme za vikendicu.

Vježba 2: - U razmjeri 1:50 projekat enterijera sa perspektivom dnevnog boravka, trpezarije i kuhinje u stanu.

Vježba 3: - U razmjeri 1:50

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

- Pravilno odabira materijale i njihovu obradu;

-

- Usaglašava povezanost unutrašnjeg i vanjskog prostora;

-

-

- Poznaje tehnologije ugrađivanja i obrade materijala.

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi

-

-

učenik elemente opreme i komponuje ih u prostoru; Oblikuje pojedine elemente u prostoru: Spuštene plafone, Niše, pilastere i stubove, Kamine, Plakare, Denivelisane podove; Grafički oblikuje i rješava poluotvorene i otvorene prostore: Staklenike, Atrije, Baštenske prostore, Dizajnira elemente unutrašnje i vanjske rasvjete; Zna uraditi kalkulacijuobračun količine potrebnog materijala za izradu djelova namještaja: Fotelje, Ležaja, Plakara, Spuštenog plafona i sl.; Zna napraviti opis radova i primijenjenih materijala sa tehnologijom izvođenja za obradu zidova, podova i plafona.

Preporuke za izvođenje nastave

- Prati inovacije u proizvodnji materijala i opreme,

Vježba 4: - U razmjeri 1:50 projekat uređenja atrija individualne. (Projektovanje sa bazenom)

- Stiče osjećaj za estetiku i tehničku kulturu.

95

Vježba 5: - U razmjeri u projekcijama i aksonometriji dizajnirati pojedine elemente namještaja.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora Časopisi: - Enterijer, - Industijsko oblikovanje i dizajn, - Čovjek i prostor (ČIP), - Arhitektura i urbanizam, - Sajmovi građevinarstva i opreme, - Likovne izložbe, - Saloni arhitekture- izložbe. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Crtaći stolovi i pribor za individualni rad – projektovanje, - Grafoskopi, - Dijaprojektori, - Kompjuteri, 7. Obavezni način provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Grafički radovi, - Grafičke vježbe. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - 60% predviđenih vježbi pozitivno ocijenjenih. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer arhitekture, - Prof. Likovne umjetnosti. 10. Povezanost predmeta

- Primijenjeni materijali za enterijer

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Nacrtna geometrija sa - Crta u projekcijama, perspektivom perspektivi i aksonometriji - Tehničko crtanje - Grafička obrada sa sablonima letrasetom - Građevinski materijali - Izbor materijala za namjenski prostor

- Izrada maketa enterijera

- Maketarstvo

Znanja - Ortogonalna projekcija i perspektiva - Obrada crteža

96

- Izradjuje makete za odredjenu namjenu prostorija

1.3.4. SAVREMENA ARHITEKTURA 1. Naziv predmeta: SAVREMENA ARHITEKTURA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred I II III IV Ukupno

Vrste nastave Praktična Teorija Vježbe nastava

Ukupno

36

36

72

36

36

72

3. Opšti ciljevi nastave - Shvata najvažnije pravce nastanka i razvoja arhitektonskog stvaralaštva kroz dva vijeka XIX i XX; - Usvajaju znanja preko velikog broja crteža i ilustracija; - Sagledavaju tehnike građenja ,upotrebe savremenih materijala i konstrukcija; - Sagledava odnos između savremene arhitekture i prošlosti; - Uočava :pokrete, škole i grupe moderne arhitekture; - Uočava značajna djela i arhitekte moderne arhitektura.

97

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: TREĆI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Klasifikuje objekte - Upoznaje - Analizira razvoj povezanost među arhitekture po arhitekture kroz xix stilovima; stilskoj i xx vijek. - Razvija preciznost, pripadnosti. urednost, preglednost i izradu razumljivih crteža. - Razvija sposobnost - Poznaje savremene - Poznaje upotrebu za predstavu o materijale i čelika u prostoru. tehnologije savremenom građenja građevinarstvu. - Poznaje važne građevinske objekte rađene od čelika,sredina XIX i početak XX vijeka /kristalna dvorana,Ajfelova kula i dr../; - Poznaje važne arhitekte iz tog perioda koji su značajno uticali na razvoj savremene arhitekture. - Razvija preciznost, - Analizir stilske - Poznaje ideje i spretnost, razlike; forme u modernoj preglednost i - Poznaje geografski arhitekturi. usmjerenost ka položaj društveno razvoju. uređenje, ekonomske odnose,klimu,građe vinski materijal,stilske karakteristike,kom pozicije i detalje savremene arhitekture; - Poznaje karakteristične objekte savremene arhitekture; - Poznaje arhitekte koji su dali pečat savremenoj arhitekturi - Korbizje,Alvar Alto,Adolf Los,

98

Preporuke za izvođenje nastave - Sva teoretska znanja učenik saznaje preko vježbi i ilustracija.

- Sva teoretska znanja učenik saznanaje preko vježbi- ilustracija.

- Sva teoretska znanja učenik saznaje preko vježbi - izradom crteža. - Crteži rađeni slobodnom tehnikom obrade na hameru.

Informativni ciljevi i sadržaji učenik - Poznaje pokrete grupe i škole

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik Rajt,Gropijus i dr. - Poznaje uticaj – BAUHAUS-škole na razvoj savremene arhitekture;

- Formira stav o važnosti dobijenih informacija i njihovoj primjeni.

Preporuke za izvođenje nastave

- Sva teoretska znanja učenik saznaje preko vježbi – ilustracija.

- Poznaje pravce savremene arhitekture:Jugend stil,ekkspresioniza m,ipresionizam,sec esija,futurizam,pur izam,konstruktiviza m i td.; - Poznaje arhitekte i njihova važna djela po određenim pravcima. 5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Savremena arhitekture, Ranko Radević, - Enciklopedija moderne arhitekture, grupa autora /Prevedeno sa njemačkog/ 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Grafoskop, - Dijaprojektor, - Oprema za projektni rad. 7. Obavezni oblici provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - U pojedinačnom klasifikacionom periodu ocjenjivanja, znanje se provjerava i ocjenjuje: - Pismeno dva zadatka godišnje, - Usmeno, - Ocjena vježbi. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivno ocjenjen jedan pismeni zadatak i 60% vježbi. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer arhitekture. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Učenici sa smetnjama u razvoju mogu raditi samo pojedine faze iz ovog katologa, - Učenicima sa izuzetnim sposobnostima uz vježbe dati izradu referata.

99

11. Povezanost predmeta Znanja - Sakralni, sepurklarni I profani objekti - Savremeni gradjevinski materijali - Savremeni arhitektonski objekti

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Projektovanje - Poznaje objekte prema namjeni - Gradjevinski materijali - Poznaje savremene konstruktivne sisteme - Projektovanje - Poznaje savremene - Drustvene zgrade arhitektonske objekte, stilove i arhitekte

100

1.3.5. PROSTORNO PLANIRANJE 1. Naziv predmeta: PROSTORNO PLANIRANJE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred I II III IV Ukupno

Vrste nastave Praktična Teorija Vježbe nastava

18 18

Ukupno

66 66

48 48

3. Opšti ciljevi nastave - Shvata značaj urbanizma; - Sagledava važnost regionalnog i lokalnog planiranja; - Shvata važnost analize prostorne strukture grada; - Shvata osnove i proces planiranja; - Shvata prioritet i postupnost u radu; - Razvija svijest o značaju ocuvanja covjekove sredine.

101

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Razvija osjećaj za - Poznaje planiranje; - Definiše pojam i podjele planiranja; - Prostorno povezivanje; - Razumije početak planiranja i uredjenja prostora - Razvija osjećaj za s pojavom ljudske snalaženje i zajednice; preciznost; - Zna osnovne karakteristike planiranja (ulice,stanovi,važni objekti...); - Poznaje ekonomsko i socijalno Planiranje;

- Zna uticaj grada u prostoru: - Polarizacijske efekte (pozitivne i negativne), - Efekte širenja;

Preporuke za izvođenje nastave Vježba (4): - Analiza uticaja grada u prostoru.

- Razvija ekolosku svijest; Vježba(4): - Analiza socijalnoekonomskog planiranja grada. - Shvata prioritet i postupnost u radu;

- Definise pojam ekonomskog planiranja: - Planiranje ekonomskih struktura, - Planiranje ekonomskog razvoja; - Razumije pristupe ekonomskog planiranja u zemljama kapitalistickog sistema, - U zemljama socijalistickog sistema; - Razumije socijalne potrebe drustva: - Socijalna zastita, - Životni standard;

102

Informativni ciljevi i sadržaji učenik - Poznaje regionalno planiranje;

- Poznaje lokalno planiranje;

- Poznaje urbano planiranje;

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik - Definise pojavu, razvoj i doktrine regionalnog planiranja; - Razumije primjene teorije centra u regionalnom planiranju; - Razumije doktrine centra i polove razvoja; - Razumije značenje grada u procesu razvoja; - Razumije koncept optimalne i minimalne velišine grada; - Razumije centarperiferija koncept razvoja grada; - Zna novije doktrine regionalnog planiranja u svijetu; - Zna primjene sistema regionalnog planiranja u svijetu; - Razumije osnove i proces u planiranju; - Definise pojam lokalnog planiranja; - Razumije podjelu lokalnog planiranja: - Urbano planiranje, - Ruralno planiranje; - Zna urbano planiranje; - Zna glavne pravce urbanog planiranja(zadaci, sadržaj,vrste, i proces), uporedjuje pravce; - Razumije analizu prostorne strukture

- Razvija osjećaj za preciznost, urednost, - Preglednost i izradu razumljivih crteža; - Razvija osjećaj za prostorno planiranje;

Preporuke za izvođenje nastave Vježba (4): - Crta vrste centara u regionalnom - Planiranju. Vježba (4): - Crta centar i polove razvoja. Vjezba(4): - Crta primjere sistema regionalnog planiranja u svijetu. Vjezba(4): - Crta osnove kroz proces u planiranju.

- Razvija svijest o značaju očuvanja čovjekove sredine;

- Upoznaje značaj sistematičnog pristupa radu; - Razvija osjećaj za prostorno planiranje.

103

Vjezba(4): - Crta i rješava analizu prostorne strukture grada. Vjezba(4): - Analiza prostorne strukture grada. Vjezba(4): - Crta i rješava planiranje gradskih djelatnosti. Vjezba(6): - Crta uredjenje velikih aglomeracija. Vježba (6): - Crta uredjenje manjih gradskih aglomeracija.

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Formativni ciljevi

-

učenik grada; Razumije razvoj i planiranje gradskih Djelatnosti; Zna razvoj i uredjenje velikih aglomeracija; Razumije uredjenje manjih gradskih Aglomeracija.

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Milan Vreks: Grad u regionalnom i urbanom planiranju, - Aleksandar Trumić: Urbano selo. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Grafoskop, - Dijaprojektor, - Oprema za crtanje. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Pismeni dva zadatka godišnje, - Vježbe, - Usmeni. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivno ocijenjen jedan pismeni zadatak i 60% vježbi. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer arhitekture. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Učenicima sa izuzetnim sposobnostima uz vježbe dati izradu referata.

104

11. Povezanost predmeta Znanja - Centar u regionalnom planiranju - Analiza prostorne strukture grada - Analiza prostorne strukture grada - Analiza prostorne strukture grada - Uređenje manjih gradskih aglomeracija - Uređenje manjih gradskih aglomeracija - Uređenje manjih gradskih aglomeracija

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Urbanizam - Gradske zone i saobraćaj - Projektovanje

- Gradske zone i saobraćaj

- Društvene zgrade

- Gradske zone i saobraćaj

- Privredne zgrade

- Gradske zone i saobraćaj

- Projektovanje

- Uređenja stambenih blokova - Uređenja stambenih blokova - Uređenja stambenih blokova

- Društvene zgrade - Privredne zgrade

105

1.3.6. ISTORIJA CIVILIZACIJE 1. Naziv programa: ISTORIJA CIVILIZACIJE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred I II III IV Ukupno

Vrste nastave Praktična Teorija Vježbe nastava

Ukupno

62

10

72

62

10

72

3. Opšti ciljevi nastave - Izgrađuje odnos prema umjetnosti i kulturi; - Poznaje podjelu istorije civilizacije; - Upoređuje karakteristike pravaca i stilova; - Poznaje uslove za nastanak pojedinih civilizacija; - Upoznaje stilske karakteristike; - Predmet istoriju civilizacije organizovati tako da u središtu časa stoje umjetnička djela, a istorijski podaci dolaze kao dopunski sadržaj stručnom obrazovanju, takođe i za dalje uspješno školovanje.

106

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: TREĆI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Inicijativnost, - Sluša, razumije - Umjetnost motivisanost i vrste estetskih i praistorije: ključne samopouzdanje, umjetničkih pojave i nalazišta; efikasnot, problema - Umjetnost starog usmjerenost na karakterizacijom, Egipta: likovna i razvoj navika za razlikovanjem, primijenjena korišćenje korišćenjem onoga umjetnost; biblioteke, što tačno zna, - Umjetnost savremenih ispravno podvlači, Mesopotamije: informatičnih savladava trajno, sumerska, asirska, medija; vizuelno naslućuje, persijska - Pozitivna podsticati ga na umjetnost; orjentacija prema očitavanje, - Umjetnost Egeja: zanimanju; razlikovanje kikladska, situacija, minojska i razvrstavanje, mijenska upoređivanje umjetnost; činjenica i istoriju - Antička Grčka: umjetnosti svoga arhajski, klasični, kraja; helenistički; - Antička načela umjetnosti primjenjuje na vizuelne umjetnosti, pozorište, koreografije, film, arhitekturu; - Učenik stiče pojam o trodimenzionalnoj organizaciji prostora; - Crta, koristi - Etrurska korelaciju, stare umjetnost; karte, - Umjetnost starog foritifikacijski Rima (doba složene prostore, Republike i doba prati, upoređuje, Carstva); vlada simbolima, - Ranohrišćanska upotrebljava ih u umjetnost govoru, arhitektura, primjenjuje (na katakombe, projektur, pod, hramovi, zid, tkanina); vajarstvo, reljef, slikarstvo, freske i - Prepoznaje jezik i govor (stil, vid) i mozaici; služi se tehičko- Vizantijska tehnološkim umjetnost: period

107

Preporuke za izvođenje nastave - Bazična znanja se realizuju u specijalno opremljenoj učionici (zamračeno) - Epidiaskop, - Dijaprojektor, - Grafoskop,

- Posjeta likovnim galerijama i muzejima; - Kinoteka, muzeji, primijenjene i likovne umjetnosti; - Posjetom učenika sajmu, stručne ekskurzije; - Demonstracija sa interneta i sl.; - Radi procesa daljeg usavršavanja, dopunjavanja,

Informativni ciljevi i sadržaji učenik formiranja Justinijanovog doba; - Romantička umjetnost: povezanost arhitekture i skulpture; - Gotička umjetnost: civilizacijske osnove za pojavu gotske umjetnosti; - Srednjevjekovna umjetnost na našem tlu: (12 vijek, raški stil, moravska škola);

-

-

-

- Renesansa; - Arhitektura, skulptura, slikarstvo, primijenjena umjetnost; - Neoklasicizam i romantizam; - Realizam i impresionizam; - Postimpresionizam : reakcija protiv impresionizma; - Slikarstvo XX vijeka: arhitektura, slikarstvo, primijenjena umjetnost (dizajn); - Estetska analiza učeničkih vježbi i

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi

-

učenik iskustvom prošlih vjekova; Korelacija sa sličnim pouzdanim podacima (materijalnim dokazima); Interpretacija, analiziranje, presjek, tlocrt, dubina arhitektonskog kompleksa, materijali (definiše karakteristike i upoređuje ih međusobno); Savladavanje tipičnih i primjena istih građevinskih, arhitektonskih pojmova, praktične vještine prepoznavanja kontinuiteta čovjekovog iskustva; Vježba, crta, analizira, prati pored udžbenika preporučenu literaturu iz nauke, vjere, koristi u struci (arhitekta) izražava se podsticanjem i razvijanjem procesnih vještina, opažanje, upoređivanje, razvrstavanje, povezivanje, ispitivanje, interpretacija govorom, crtežom, maketom materijalizuje, motivisanost, praktične vještine u radu različitim

Preporuke za izvođenje nastave korišćenje literature, udžbenika, fotografije, slajdovi i reprodukcije;

- Teži saradnji, identifikuje problem, upoređuje ga primitivnom umjetnošću Afrike, Australije; - Unapređuje podsticajno na druge, objašnjava svoje buduće zanimanje (samoobrazovanje i razvoj) očigledno kako uči, shvatajući učenje kao radni zadatak (na bazi ličnog iskustva) marljivost i pozitivna orjentacija prema zanimanju.

108

- Pri radu je neophodno koristiti savremena sredstva nastave (knjige, časopisi); - Muzeji, galerije, predstavljanje, prikazivanje multimedijalnih sredstava, računar, video sadržaj sa Interneta (učenik samostalno analizira idejne razloge, stilove umjetnosti. Likovne tehnike).

Informativni ciljevi i sadržaji učenik zadataka.

Formativni ciljevi učenik sredstvima, prepoznaje, pamti sadržaj, podatke, objašnjenja, teorije; - Upoređuje literarne izvore i arheološka otkrića, definiše nove arhitektonske stilove, definiše karakteristike, upoređuje ih međusobno.

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Jenson: Istorija umjetnosti-, - Đ. Pisketi: Opšta istorija umjetnosti-. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Prostorija koja se može po potrebi zamračiti, - Episkop, - Epidijaskop, - Grafoskop, slajdovi, - Projektor, - Reprodukcije, - Alekvatna biblioteka, - TV , - Vdeo, - Računar. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivaja znanja učenika - Usmeno, - Pismeno, - Izrada seminarskih radova. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Prelazna ocjena na usmenoj i pismenoj provjeri znanja i izrada seminarskih radova 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Završen Fakultet istorije umjetnosti, - Diplomirani istoričar umjetnosti, - Završen Fakultet likovnih umjetnosti, - Diplomirani slikar, - Diplomirani grafičar, - Diplomirani vajar.

109

10. Povezanost predmeta Znanja - Osnovne karakteristike utemeljenih epoha: klasičan period (grčka), hrišćanstvo, XX vijek

-

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Poznaje postupke, crta, Istorija arhitekture opisuje, rezimira, Savremena arhitektura preispituje uslove, njihov Likovna umjetnost izgled i razvoj Urbanizam

110

1.3.7. MAKETARSTVO 1. Naziv predmeta: MAKETARSTVO 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred I II III IV Ukupno

Vrste nastave Praktična Teorija Vježbe nastava

18 16

54 50

34

104

Ukupno

72 66 138

3. Opšti ciljevi nastave - Upoznaje učenika sa značajem, vrstom i namjenom maketa; - Osposobljava učenika da pravilno odabira vrste objekata za izradu maketa; - Stiče naviku da koristi stečeno znanje iz tehničkog crtanja, nacrtne geometrije, perspektive i projektovanja; - Stiče naviku korišćenja sredstava zaštite na radu.

111

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: TREĆI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Formira stav o - Zna namjenu i - Razlikuje vrste važnosti dobijenih vrste maketa: maketa prema informacija i radna maketa, namjeni; njihovoj primjeni; arhitektonska maketa, maketa inženjerskih konstrukcija, urbanističke - Razvija makete, makete - Poznaje materijale samokritički odnos graditeljskih i osobine koji se prema predloženim nasljedja, makete koriste za makete; rješenjima; javnih spomenika, makete za - Poznaje alat za rad pozorišnu i način rukovanja; scenografiju, makete grafičkog oblikovanja, makete brodova; - Zna materijale, način obrade i osobine koji se koriste za makete: karton, furnir, šper-ploča, panel ploča, lesonit ploče, puno drvo, letvice, celuloid, pleksiglas pluta, stiropor »papje-m aše«, brusni papir, sundjer; - Zna pribor i alat za maretarstvo: modelarska daska, skalpel, testera, motorna krušna testera (cirkular), ručna testera, rezbarska daščica, blanjalice (rende), turpije, ručna svrdla (burgije), šila, električne bušilice, prenosna elektronska bušilica, vodilice za siječenje, makaze, stege, čekić, kliješta;

112

Preporuke za izvođenje nastave

Informativni ciljevi i sadržaji učenik - Poznaje lijepkove, broje i lakove;

- Poznaje vrste i način spajanja drvenih elemenata;

- Razumije situacione podloge sa izohipsama i prenošenje na maketu;

Formativni ciljevi učenik - Zna vrste lijepkova za materijale osobine i način upotrebe: obućarsko ljepilo, gumarabika, karbofiks, drvofiks, dufiks, telovi, teokol, neoskit, tigar, oho cijangal, cijanofiks; - Zna vrste boja i lakova: uljane boje, nitro lakovi, bezbojni lakovi, bajlovanje; - Zna izbor projekata za maketu; - Zna izradu radnih podloga za maketu i razmjere; - Zna prenošenje crteža na materijal i to: prenošenje na papir ili karton i krojenje elemenata, - Prenošenje na šper ploču i krojenje elemenata; - Zna spajanje skrojenih elemenata i to: - Ukivanjem, - Tiplovima, - Na pero i žlijer, - Zavrtnjima; - Zna način i redosljed sklapanja skrojenih elemenata makete; - Zna završnu obradu maketa, fasada, krovnih ravni, detalja (vrata, prozora, stepeništa, balkona i sl.); - Zna izradu terena (podloga za makete);

Socijalizacijski ciljevi učenik - Shvata značaj i odgovornost prihvaćenog posla;

Preporuke za izvođenje nastave

- Upoznaje tehnologije novijih proizvoda;

- Razvija preciznost i tačnost u radu na datom zadatku;

- Razvija sklonost za estetiku i prostorne kompozicije;

- Razija osjećaj za komponovanje boja i materijala.

113

1.Vježba: - Praktičan rad krojenje i sklapanje iz elemenata manje individualne kuće za odmor sa šper pločom ili kartonom;

2. Vježba: - Praktičan rad krojenja i sklapanja maketa baštenske nadstrešnice sa roštiljem prema datoj skici; Materijal: - Karton, letvice brusni papir ili furnir.

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik - Zna izradu štafaža – oživljavanje i uljepšavanje maketa; - Primjenjuje mjere zaštite na radu u školskoj maketarnici – radionici.

Preporuke za izvođenje nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Branislava ročkomanović: maketarstvo, - Marković-jovanović: tehničko obrazovanje za v i vi razred, - Časopis »arhitektura- urbanizam«, Časopis »čovjek i prostor«. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Maketarska radionica sa radnim stolovima za obradu materijala, - Pribor i alat za obradu predvidjenog materijala. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera, - Ocjena praktičnog rada. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjenja na kraju školske godine 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer arhitekture, - Profesor likovnog obrazovanja, - Saradnik: v stepen stručne spreme stolar – drvopreradjivač. 11. Povezanost predmeta Znanja Materijali i pribor za izradu maketa Tehnička obrada grafičkih priloga projektnih elaborata Konstruktivni objekta

elementi

Elementi urbanističkog plana naselja

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja Gradjevinski materijali Zna odabrati materijale za makete arhitektonskih objekata i urbanizma Tehničko crtanje Razumije i koristi tehničke priloge crteža Gradjevinski materijali i gradjevinske konstrukcije

Razlikuje konstruktivne i nekonstruktivne elemente objekta

Urbanizam

Prenosi urbanisticke crteže na maketu

114

1.3.8. LIKOVNA UMJETNOST 1. Naziv predmeta: LIKOVNA UMJETNOST 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred I II III IV Ukupno

Vrste nastave Praktična Teorija Vježbe nastava 30 42

30

42

Ukupno 72

72

3. Opšti ciljevi nastave - Nastavni program Likovne umjetnosti može se ostvariti samo spretnim kombinovanjem obrade nastavne materije kroz tri osnovna područja rada : - Praktičnim radom u pojedinim likovnim disciplinama, - Izučavanjem teorije umjetnosti i osposobljavanjem za estetsko procjenjivanje i - Uvođenjem u izučavanje istorije umjetnosti; - Razvijanjem samostalnih stvaralačkih sposobnosti učenika i s druge strane utvrđivati poznavanje zakonitosti umjetničkog stvaralaštva, razvijanje kreativnosti, sticanje osjećaja za prostor, razvijanje osjećaja za kompoziciju, razvijanje opažajnih sposobnosti, razvijanje sposobnosti estetskog procjenjivanja umjetničkog djela ili objektivne stvarnosti i njenih elemenata u kojoj teče život učenika.

115

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Crta, mjeri, opaža, - Inicijativnost, - Likovni elementi: snalažljivost, upoređuje; svjetlost i opažanje efikasnost, utemeljiti, na forme. motivisanost, novom pronalaziti (2 časa) usmjerenost na sličnosti i razlike. razvoj, kritičko razumijevanje odnosa tehnike i prirode I društva, spremnost na pomoć marljivost. - Upotrebljava - Prostor i - Mijenja i sebe I situacije, komponovanje druge, timski rad, upotrebljava dalje njegovanje i damoobrazovanje. literaturu razvijanje (korelacija), osjetljivosti za obrazlaže druge liniju i tonske izvore, vrijednosti. funkcionalnost u Različiti grafički crtežu, obliku, načini prikaza veličini, valeru, prostora boji; (perspektiva i procjenjivanje simboličan prikaz pojava i ostvarenja prostora). stvara naviku, - ( 4 časa ) proučava, iznosi, nastavlja, kultiviše. - Elementi - Dosljednost, kompozicije. likovno-tehnička (8 časova) korektnost, vježbanje, crtanje, savladavanje, uočavanje karaktera objekata, isticanje. - Samopouzdanje, - Razumijevanje - Principi sposobnost ličnog likovnog govora, komponovanja. doživljaja, upotreba različitih (8 časova) kooperativnost, likovnih sredstava razmjena ideje, (textura, faktura, tolerancija, razlikovanje, kompromis, sličnost, skladnost, ekonomičnost, povezivanje). socijalna sigurnost, ispunjavanje radnih obaveza. - Gradi smjernice za - Afirmisanje - Upoznavanje sa sebe i druge. samostalnosti, psihološkim istraživanjem, bira dejstvom boja, 116

Preporuke za izvođenje nastave - Sva bazična znanja se izvode u učionici, frontalno.

- Drugi predviđeni časovi : posjeta sajmu građevinarstva, opreme, muzeju takođe.

- Predviđeni rad, izvođenje makete, opremanje školske izložbe po grupama u školskoj radionici najmanje 16. Učenika.

Informativni ciljevi i sadržaji učenik oblika i njihovih odnosa na organizovanje prostora različitih namjena. (4 časa) - Kič i likovna vrijednost djela, (2 časa)

- Crtanje slikanje linija, likovni elemenat crteža, komponovanje linija u formatu. (8 časova)

- Motorika pokreta, rukovanje pri crtanju (kompozicijske vježbe) (6 časova)

- Studije po modelu linearni crtež, ravnoteža oblika u datom prostoru, pojam vizuelne ravnoteže. (6 časova)

- Linearna, vazdušna, centralna perspektiva.

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik izvor, prosuđuje vrijednost podataka; - Upotrebom znanja razvijaju vještine, sklad, red i mjeru. - Sintetiše, objedinjava rad na literaturi i izvorima; - Jasnost govornog i pisanog izražavanja.

- Insistira na dogovoru, ispravnosti, jednostavnosti.

- Radni proces, preuzimanje različitih uloga u radnom procesu, planiranje, priprema oruđa, traženje alternativa, izvodi, kontroliše. - Pronalaženje ličnog rukopisa, savladavanje operacija, kontinuitet, prognoziranje (skice) uzorci, modeli, odlučivanje, vrednovanje. - Analiza perspektive, mogućnosti, analiziraju grešku, istražuju odgovarajuće izvore (opažanje odnosa uzoraka, modela, situacija, postupaka). - Sintetiše prosuđuje, istražuje na odgovarajućim

Preporuke za izvođenje nastave

- Posjeta likovnim galerijama, istraživanje preko Interneta, stručne ekskurzije, korišćenje literature, korišćenje udžbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija.

- Ispravlja dostupnim sredstvima svoje informacije, samoobrazovanje.

- Proširuje pojmove, organizuje timski rad sa tehnikama, materijalom, istražuje druge sredine.

- Koordinacija, izbor, priprema i upotreba oruđa.

117

- Savremena tehnologija proširuje mogućnosti i daje

Informativni ciljevi i sadržaji učenik (8 časova)

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik izvorima, analiziraju perspektive, mogućnosti, analiziraju greške.

Preporuke za izvođenje nastave moćne softverske alate za sveobuhvatno oplemenjivanje i dinamiziranje ovog programa.

- Strukturalni sklop predmeta i cijele kompozicije, geometrijske veze između formata i strukturalnog oblika mrtve prirode. (6 časova)

- Planira relacije iste trase I razlikovanje naučenog I već viđenog; - Inventivno: upotreba materijala, postavka struktura – odlučivanje o rješenju maketa.

- Osvjetljenje objekata : boja, ritam, valerijski ključevi dur I mol, rad po prirodi, hromatske boje. (6 časova)

- Izražavanje ideja, sagledavanje odnosa i relacija, spretno kombinovanje, ovladavanje materijalom.

- Ispitivanje ponašanja boje u prirodi. (2 časa)

- Direktni I indirektni kontakt sa problemom (omogućava mu shvatanje I uključivanje I u druge umjetnosti), grafička djelatnost, enterijer, dizajn, urbanizam, arhitektura, hortikultura.

- Upoznavanjem zakonitosti (likovnih) upoznaje sebe i druge - Stvaranje ukusa (emotivne i intelektualne moći I prebacivanje težišta rada sa upoznavanjem problema na težište teorije umjetnosti i estetskog procjenjivanja.

- Izvođenje manuelnih vještina, priprema, kontrola izvođenja.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Dr Pavle Vasić: Uvod u likovne umjetnosti, - Bogomil Karlavaris: Metodika likovnog vaspitanja, - Rudolf Arhaim: Umjetnost i vizuelno opažanje.

118

- Korelacija sa ostalim stručnim predmetima je vrlo značajna kao i interdisciplinarno korišćenje sličnih ili istih vježbi u skladu sa specifičnim zahtjevima pojedinih programa - Prema materijalnoj bazi škole i kulturnoj tradiciji sredine I drugim činiocima koji uslovljavaju ovu nastavu treba prilagođavati one sadržaje u datom trenutku na kojima će se problemi najbolje riješiti.

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Štafelai, - Dijaprojektor, - Grafoskop, - Gipsani modeli, - Slajdovi. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Ocjenjivanje putem praktičnih vježbi. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Deset vježbi u prvom i deset u drugom polugodištu. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Profesor likovne umjetnosti. 11. Povezanost predmeta Povezanost sa drugim predmetima Znanja - Karakteristike materijala: tehničke karakteristike drveta, kamena, metala, keramike, boje i orudja za rad

Predmet - Maketarstvo -

Enterijer Istorija arhitekture Istorija civilizacija Projektovanje Društvene zgrade

119

Znanja - Poznavanje postapaka izrade različitih likovnih tehnika i njihova primjena

2. ISPITNI KATALOZI 2.1. NACRTNA GEOMETRIJA SA PERSPEKTIVOM 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38.

Definiši značaj ortogonalne projekcije Nacrtaj projekcije proizvodne prave Nacrtaj projekcije prave u specijalnom položaju Odredi prodorne tačke date prave Uslovi kretanja prave kroz kvadrante Definiši vidljivost prave Nacrtaj projekcije geometrijskih slika paralelnih projekcijskih ravni Nacrtaj projekcije geometrijskih slika normalnih na projekcijsku ravan Nacrtaj projekcije pravilne piramide sa bazisom paralelnim projekcijskoj ravni i odredi vidljivost Nacrtaj projekcije pravilne prizme sa bazisom paralelnim projekcijskoj ravni i odredi vidljivost Nacrtaj projekcije pravilnog konusa sa bazisom paralelnim projekcijskoj ravni i odredi vidljivost Nacrtaj projekcije pravilnog valjka sa bazisom paralelnim projekcijskoj ravni i odredi vidljivost Definiši ulogu tragova ravni Nacrtaj tragove zračnih ravni Konstruiši tragove kose ravni pomoću tri nekolinearne tačke Konstruiši tragove kose ravni preko dvije paralelne prave Konstruiši tragove kose ravni preko dvije prave koje se sjeku Konstruiši tragove kose ravni preko geometrijske slike Definiši sutražnjicu, nagibnicu i normalu na ravan Odredi pravu veličinu duži i ugla putem rotacije Definiši i odredi presječnicu dvije ravni Odredi prodor i vidljivost prave kroz zračnu ravan Odredi prodor i vidljivost prave kroz kosu ravan Nacrtaj projekcije geometrijske slike koja leži na zračnoj ravni Nacrtaj projekcije geometrijske slike koja leži na kosoj ravni Nacrtaj projekcije pravilne prizme sa bazisom na zračnoj ravni i odredi vidljivost Nacrtaj projekcije pravilne piramide sa bazisom na zračnoj ravni i odredi vidljivost Nacrtaj projekcije pravog valjka sa bazisom na zračnoj ravni i odredi vidljivost Nacrtaj projekcije pravog konusa sa bazisom na zračnoj ravni i odredi vidljivost Nacrtaj projekcije pravilne prizme sa bazisom na kosoj ravni i odredi vidljivost Nacrtaj projekcije pravilne piramide sa bazisom na kosoj ravni i odredi vidljivost Nacrtaj projekcije pravilnog valjka sa bazisom na kosoj ravni i odredi vidljivost Nacrtaj projekcije pravilne kupe sa bazisom na kosoj ravni i odredi vidljivost Odredi presjek pravilne prizme zračnom ravni, nađi pravu veličinu presječne slike i razvij mrežu Odredi presjek pravilne piramide zračnom ravni, nađi pravu veličinu presječne slike i razvij mrežu Odredi presjek pravilne kupe zračnom ravni, nađi pravu veličinu presječne slike i razvij mrežu Odredi presjek pravilog valjka zračnom ravni, nađi pravu veličinu presječne slike i razvij mrežu Odredi presjek pravilne prizme kosom ravni i nađi pravu veličinu presjecne slike

120

39. Odredi presjek pravilne kupe kosom ravni i nađi pravu veličinu presječne slike 40. Odredi presjek pravilne piramide kosom ravni i nađi pravu veličinu presječne slike 41. Odredi presjek pravilnog valjka kosom ravni i nađi pravu veličinu presječne slike 42. Analiziraj razlike ortogonalne i kose projekcije 43. Nacrtaj u kosoj projekciji sučeljavanje zidova sa prozorskim otvorom 44. Nacrtaj u kosoj projekciji suticavanje zidova sa otvorom za vrata 45. Nacrtaj u kosoj projekciji temelj samac sa stubom 46. Nacrtaj u kosoj projekciji spoljne stepenice 47. Nacrtaj u kosoj projekciji natkrivenu terasu 48. Nacrtaj u kosoj projekciji konzolu nad ulaznim vratima 49. Nacrtaj u kosoj projekciji vezu krovne stolice 50. Nacrtaj u kosoj projekciji vezu roga sa vjenčanicom 51. Nacrtaj u kosoj projekciji vezu kosnika i zatege 52. Nacrtaj u kosoj projekciji složeni krov 53. Nacrtaj u kosoj projekciji prolaz dimnjaka kroz krovnu ravan 54. Nacrtaj u kosoj ravni zadate složene oblike 55. Nađi rješenje slivnih ravni nad zadatim složenim osnovama 56. Nađi rješenje slivnih ravni kod krova sa susjedom 57. Nacrtaj perspektivu dnevne sobe 58. Nacrtaj perspektivu radne sobe 59. Nacrtaj perspektivu trpezarije 60. Nacrtaj perspektivu sobe za odmor 61. Nacrtaj perspektivu ulazne terase 62. Nacrtaj perspektivu slobodne porodične zgrade 63. Nacrtaj perspektivu dvojne porodične zgrade 64. Nacrtaj perspektivu porodične zgrade u nizu 65. Nacrtaj perspektivu vikendice 66. Nacrtaj perspektivu lokacije porodične zgrade

121

2.2. ARHITEKTONSKE KONSTRUKCIJE 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49.

Analiziraj konstruktivni sklop objekata visokogradnje Komentariši razlike masivnog, skeletnog i mješovitog sistema gradnje Predloži konstruktivno riješenje date osnove Analiziraj razlike između konstruktivnih i pregradnih zidova Objasni oznake i mjere otvora u zidovima Definiši ulogu i vrste temelja Objasni primjenu hidroizolacije na objektima Definiši mjesto i ulogu horizontalnih konstruktivnih elemenata Objasni i nacrtaj princip funkcionisanja kod lokalnog grijanja Objasni i nacrtaj sabirni dimnjački kanal Objasni i nacrtaj sabirni ventilacioni kanal Odredi pozicije nad zadatom osnovom i objasni njihov značaj Objasni i u zadatoj osnovi primjeni seizmičke propise Objasni i nad zadatom osnovom primijeni monolitnu međuspratnu konstrukciju Objasni i nad zadatom osnovom primijeni polumontažnu međuspratnu konstrukciju Objasni i nad zadatom osnovom primijeni montažnu međuspratnu konstrukciju Prema datoj osnovi predloži rješenje poduhvatanja konstrukcije gornjeg sprata i obrazloži ga Prokomentariši ulogu, podjele i propise za stepenice Riješi spoljne stepenice prema datim uslovima Prokomentariši izbor oblika unutrašnjih stepenica Objasni rješenje i konstrukciju podrumskih stepenica Prokomentariši konstrukciju stepenica sa podestnim nosačima Prokomentariši konstrukciju stepenica sa obraznim nosačima Prokomentariši konstrukciju konzolnih stepenica Prokomentariši konstrukciju stepenica po koljenastoj ploči Riješi jednokrake stepenice prema datim uslovima Riješi dvokrake stepenice prema datim uslovima Riješi trokrake stepenice prema datim uslovima Prokomentariši značaj, podjelu i izbor konstrukcije kod drvenih krovova Nacrtaj poprečni presjek i prokomentariši prosti krov Nacrtaj poprečni presjek i prokomentariši krov sa raspinjačom Nacrtaj poprečni presjek i prokomentariši krov sa jednostrukom stolicom Nacrtaj poprečni presjek i objasni dvostruku krovnu stolicu Nacrtaj poprečni presjek i objasni kosu krovnu stolicu Nacrtaj poprečni presjek i objasni složenu krovnu stolicu Nacrtaj poprečni presjek i objasni prostu krovnu vješaljku Nacrtaj poprečni presjek i objasni dvostruku krovnu vješaljku Nacrtaj i objasni detalje veza kod krovnih stolica Nacrtaj i objasni detalje veza kod krovnih vješaljki Nabroj vrste podova i prokomentariši odgovarajući izbor Objasni i nacrtaj pokrivanje krova ravnim crijepom Objasni i nacrtaj pokrivanje krova užljebljenim crijepom Objasni i nacrtaj pokrivanje krova ćeramidom Objasni i nacrtaj pokrivanje krova “eternit” pločama Objasni i nacrtaj pokrivanje krova salonit pločama Objasni i nacrtaj pokrivanje krova “tegolom” Nacrtaj detalje horizontalnog i vertikalnog presjeka unutrašnjih vrata Nacrtaj detalje horizontalnog i vertikalnog presjeka ulaznih vrata Nacrtaj detalje horizontalnog i vertikalnog presjeka vrata sa nadsvjetlom

122

50. 51. 52. 53. 54. 55. 56. 57. 58. 59. 60. 61. 62. 63. 64. 65. 66. 67. 68. 69. 70. 71. 72. 73. 74. 75. 76. 77.

Nacrtaj detalje horizontalnog i vertikalnog presjeka letećih vrata Nacrtaj oblike prozora i smjerove otvaranja Nacrtaj detalje jednostrukog prozora Nacrtaj detalje dvostrukog prozora Nacrtaj detalje prozora krilo na krilo Nacrtaj detalje krovnog prozora Nacrtaj šemu stolarije Nacrtaj detalje prozora od eloksirane bravarije Nacrtaj detalje vrata od eloksirane bravarije Nacrtaj šemu bravarije Nacrtaj metalnu ogradu stepeništa Nacrtaj metalnu ogradu terase Objasni razvoj prefabrikovane gradnje Objasni razliku tradicionalnog i prefabrikovanog građenja Objasni skeletni sistem Objasni krupno-blokovski sistem Objasni panelni sistem Objasni prostorno-ćelijski sistem Objasni mješoviti konstruktivni sistem Nacrtaj suvi postupak veze stuba i temelja Nacrtaj mokri postupak veze stuba i temelja Nacrtaj vezu grednog nosača i stuba Nacrtaj panel sa otvorom za instalacije Nacrtaj poprečni presjek unutrašnjeg zidnog panela Nacrtaj poprečni presjek spoljnjeg zidnog panela Nacrtaj spoj zidnih panela Nacrtaj spoj tavanice sa osloncem Nacrtaj povezivanje dvije tavanice nad osloncem

123

2.3. PROJEKTOVANJE 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49. 50. 51. 52.

Objasni značaj i sadržaj idejnog projekta Objasni značaj i sadržaj glavnog projekta Komentariši pripremne radove Analiziraj tipove porodičnih zgrada Objasni značaj orjentacije objekta Komentariši podjelu stanova Nacrtaj funkcionalnu šemu stana Objasni šemu saobraćaja za potrebe invalida Grupa prostorija dnevnog boravka Grupa prostorija za odmor Prateće prostorije u stanu Predloži konstruktivno rješenje zadate osnove Komentariši izbor materijala u enterijeru Predloži raspored opreme u zadatoj osnovi Skiciraj izglede porodične zgrade prema datoj osnovi Skiciraj lokaciju slobodne porodične zgrade Skiciraj lokaciju dvojne porodične zgrade Skiciraj lokaciju porodične zgrade u nizu Nacrtaj perspektivnu skicu ulazne terase Skiciraj enterijer dnevne sobe Skiciraj enterijer radne sobe Skiciraj enterijer sobe za odmor Skiciraj enterijer kuhinje Skiciraj enterijer trpezarije Skiciraj enterijer ulaznog prostora Riješi kupatilo za osobu u invalidskim kolicima Nacrtaj perspektivu date slobodne porodične zgrade Nacrtaj perspektivu date dvojne porodične zgrade Nacrtaj perspektivu date porodične zgrade u nizu Predloži uređenje dvorišta slobodne porodicne zgrade Predloži uređenje dvorišta dvojne porodicne zgrade Predlozi uređenje dvorišta porodicne zgrade u nizu Riješi garažu i rampu prema datim uslovima Komentariši razlike stanovanja u porodičnim i kolektivnim zgradama Navedi tipove gradnje kolektivnih stambenih zgrada Komentariši uslove za projektovanje jednog stana na stepeništu Komentariši uslove za projektovanje dva stana na stepeništu Komentariši uslove za projektovanje tri stana na stepeništu Komentariši uslove za projektovanje četiri stana na stepeništu Objasni uslove projektovanja kod sistema galerije Objasni uslove projektovanja kod dupleks galerije Objasni uslove projektovanja kod solitera Analiziraj orjentaciju i osunčanje kod otvorenog stambenog bloka Analiziraj orjentaciju i osunčanje kod poluotvorenog stambenog bloka Analiziraj orjentaciju i osunčanje kod zatvorenog stambenog bloka Skiciraj rješenje dvosobnog stana ako su dva stana na stepeništu Skiciraj rješenje dvosobnog stana ako su četiri stana na stepeništu Skiciraj rješenje dvosobnog stana kod galerije Predloži konstruktivno rješenje date osnove sprata Predloži rješenje poslovnog prostora prema datim uslovima Riješi garaže u podrumu prema datim uslovima Riješi pomoćne prostorije u podrumu

124

53. 54. 55. 56. 57. 58. 59. 60. 61. 62. 63. 64. 65. 66. 67. 68. 69. 70.

Kroz osnovu i perspektivu riješi zajedničku prostoriju stanara Prema datoj osnovi sprata predloži rješenje potkrovlja Nacrtaj perspektivu datog potkrovlja Nacrtaj perspektivu stepeništa kod dupleks stana Nacrtaj perspektivu datog poslovnog prostora Nacrtaj perspektivu datog ulaznog prostora u zgradu Nacrtaj perspektivu lođe dnevnog boravka Nacrtaj perspektivu krovne terase Skiciraj fasadu kolektivne zgrade prema datim osnovama Riješi saobraćaj kod stambenog bloka otvorenog tipa Riješi saobraćaj kod stambenog bloka poluotvorenog tipa Riješi saobraćaj kod stambenog bloka zatvorenog tipa Predloži uređenje dvorišta datog otvorenog bloka Predloži uređenje dvorišta datog poluotvorenog bloka Predloži uređenje dvorišta datog zatvorenog bloka Skiciraj perspektivu datog otvorenog stambenog bloka Skiciraj perspektivu datog poluotvorenog stambenog bloka Skiciraj perspektivu datog zatvorenog stambenog bloka

3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA R. br. PREDMETI ZNANJA - Usmeni odgovori 1. GRAĐEVINSKI MATERIJALI 2.

NACRTNA GEOMETRIJA SA PERSPEKTIVOM

3.

ARHITEKTONSKE KONSTRUKCIJE

4.

PROJEKTOVANJE

5.

URBANIZAM

6.

KUĆNE INSTALACIJE

7.

ISTORIJA ARHITEKTURE

8.

DRUŠTVENE ZGRADE

-

125

Usmeni odgovori Grafički radovi Vježbe Pismeni zadatak Usmeni odgovori Vježbe Grafički radovi Pismeni zadatak Usmeno Vježbe Pismeni zadatak Projekat porodične Projektovanje Projekat kolektivne Projektovanje Usmeni odgovori Vježbe Elaborat Pismeni zadatak Usmeni odgovori Pismeni zadatak Vježbe Projekat kućne mreže za porodičnu zgradu Usmeni odgovori Vježbe Pismeni zadatak Usmeni odgovori Vježbe Pismeni zadatak Idejni projekat manjeg društvenog objekta

R. br.

PREDMETI

9.

ORGANIZACIJA GRAĐENJA

10.

BETON

11.

STATIKA I OTPORNOST MATERIJALA

12. 13.

TEHNIČKO CRTANJE KOMPJUTERSKE VJEŽBE

14.

PRIVREDNE ZGRADE

15.

LIKOVNA UMJETNOST

16.

RAZVOJ ARHITEKTURE

17.

RAZVOJ URBANIZMA

18.

ENTERIJER

19.

SAVREMENA ARHITEKTURA

20.

PROSTORNO PLANIRANJE

21.

ISTORIJA CIVILIZACIJE

22.

MAKETARSTVO

-

OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA Usmeni odgovori Pismeni zadatak Vježbe Predračunski elaborat za porodičnu zgradu Usmeni odgovori Vježbe Pismeni zadatak Usmeni odgovori Vježbe Pismeni zadatak Grafičke vježbe Grafičke vježbe Usmeni odgovori Grafičke vježbe Pismeni zadatak Idejni projekat Usmeni odgovori Praktične vježbe Usmeni odgovori Vježbe Pismeni zadatak Usmeni odgovori Vježbe Pismeni zadatak Grafički radovi i vježbe Usmeni odgovori Vježbe Pismeni zadatak Usmeni odgovori Vježbe Pismeni zadatak Usmeni odgovori Pismeni zadatak Seminarski rad Usmeni odgovori Praktične vježbe

4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA U sljedeći razred prelaze učenici koji su na kraju školske godine pozitivno ocijenjeni iz svih predmeta tog razreda, realizovali slobodne aktivnosti i ako su obavili profesionalnu praksu, koja je predviđena nastavnim planom obrazovnog programa Arhitektonski tehničar. Za završetak srednjeg stručnog obrazovanja u četvorogodišnjem trajanju za obrazovni program- Arhitektonski tehničar, potrebno je završiti četvrtu godinu obrazovanja sa pozitivnim ocjenama iz svih nastavnih predmeta i položiti stručni ispit. - Obrazovanje se završava stručnim ispitom koji obuhvata: - pismeni ispit iz maternjeg jezika; - pismeni ispit iz matematike ili stranog jezika;

126

- usmeni ispit iz jednog od stručnih predmeta: - Nacrtne geometrije sa perspektivom; - Arhitektonskih konstrukcija; - Projektovanja; - Stručni rad - projekat. 5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA - Za učenike sa posebnim potrebama obrazovni program se izvodi: - prilagođavanjem uslova izvođenja uz dodatnu stručnu pomoć, u skladu sa Zakonom o usmjeravanju djece sa posebnim potrebama. Škola treba da u roku od 30 dana uradi individualni plan, na osnovu važećeg, uzimajući u obzir stav da učenici treba da postignu iste standarde znanja u svim nastavnim predmetima; - prilagođavanjem programa tako da se određeni sadržaji zamjenjuju njihovim ekvivalentima, koji omogućavaju dostizanje istog profesionalnog standarda, odnosno profesionalnih kompetencija. - Obrazovanje učenika sa posebnim potrebama može se produžiti najviše za jednu godinu. 6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH - Za prilagođavanje obrazovnog programa koji je pripremljen za stručno obrazovanje mladih potrebama odraslih potrebno je: - iz nastavnog plana izbrisati nastavni predmet Fizičko vaspitanje, kao i Slobodne aktivnosti, koji time prestaju biti uslov za završetak obrazovanja. Škola je obavezna da odraslima ponudi školske aktivnosti kojim se oni mogu priključiti po sopstvenoj želji; - škola je dužna da uradi prilagođen program praktičnog obrazovanja s obzirom na poslove i zadatke koje obavlja učesnik obrazovanja. - Provjeravanje znanja sprovodi se putem ispita, pri čemu se uzimaju u obzir načini provjeravanja znanja određeni obrazovnim programom. 7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I R. br. PREDMETI STRUČNIH SARADNIKA - diplomirani inž. arhitekture 1. GRAĐEVINSKI MATERIJALI - diplomirani građevinski inž. - diplomirani inž. hemije NACRTNA GEOMETRIJA SA 2. - diplomirani inž. arhitekture PERSPEKTIVOM 3. ARHITEKTONSKE KONSTRUKCIJE - diplomirani inž. arhitekture 4. PROJEKTOVANJE - diplomirani inž. arhitekture 5. URBANIZAM - diplomirani inž. arhitekture - diplomirani inž. arhitekture 6. KUĆNE INSTALACIJE - diplomirani inž. – hidrotehnički smjer 7. ISTORIJA ARHITEKTURE - diplomirani inž. arhitekture 8. DRUŠTVENE ZGRADE - diplomirani inž. arhitekture - diplomirani inž. arhitekture 9. ORGANIZACIJA GRAĐENJA - diplomirani građevinski inž.- smjer visokogradnja - diplomirani inž. građevine- Konstruktivni 10. BETON smjer - diplomirani inž. građevine- Konstruktivni 11. STATIKA I OTPORNOST MATERIJALA smjer - diplomirani inž. arhitekture 12. TEHNIČKO CRTANJE - diplomirani inž. arhitekture 127

R. br.

PREDMETI

13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20.

KOMPJUTERSKE VJEŽBE PRIVREDNE ZGRADE LIKOVNA UMJETNOST RAZVOJ ARHITEKTURE RAZVOJ URBANIZMA ENTERIJER SAVREMENA ARHITEKTURA PROSTORNO PLANIRANJE

21.

ISTORIJA CIVILIZACIJE

22.

MAKETARSTVO

-

PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA diplomirani inž. arhitekture diplomirani inž. arhitekture akademski slikar diplomirani inž. arhitekture diplomirani inž. arhitekture diplomirani inž. arhitekture diplomirani inž. arhitekture diplomirani inž. arhitekture diplomirani istoričar umjetnosti diplomirani slikar diplomirani inž. arhitekture diplomirani dizajner diplomirani inž. arhitekture saradnik: V stepen stolar- drvoprerađivač

8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA - Obrazovni program se organizuje i izvodi u školskom obliku i/ili dualnom obliku 8.1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE Broj časova kod kojih Vrsta nastave se odjeljenje dijeli u Red. Ukupno Naziv predmeta Razred grupe br. časova T V P T V P Građevinski 1. I 72 72 materijali 46 26 I 72 Nacrtna geometrija 2. sa perspektivom II 108 54 54 I 72 44 28 II 144 54 90 Arhitektonske 3. konstrukcije III 108 54 54 IV 66 33 33 44 136 136 III 180 4. Projektovanje IV 165 29 136 136 5. Urbanizam IV 66 30 36 6. Kucne instalacije IV 99 33 66 7. Istorija arhitekture II 72 50 22 8. Društvene zgrade IV 66 20 46 46 Organizacija 9. III 108 36 72 72 građenja 10. Beton IV 99 33 66 Statika i otpornost 11. III 72 36 36 materijala 12. Tehničko crtanje I 72 4 68 68 72 72 I 72 13. Komjuterske vježbe II 144 144 144 14. Privredne zgrade III 72 36 36 36

128

Red. br.

1. 2. 3.

Naziv predmeta

6.

Razvoj arhitekture Razvoj urbanizma Enterijer Savremena arhitektura Prostorno planiranje Istorija civilizacije

7.

Maketarstvo

8.

Likovna umjetnost

4. 5.

Razred

I II IV

Ukupno časova

Vrsta nastave

T IZBORNA NASTAVA 72 50 72 30 132 84

V 22 42 84

III

72

36

36

IV

66

18

48

III III IV I

72 72 66 72

62 18 16 30

10 54 50 42

P

Broj časova kod kojih se odjeljenje dijeli u grupe T V P

42 10

T – Teorijska nastava V – Vježbe P – Praktična nastava 9. PROFESIONALNA PRAKSA Učenici poslije završenog prvog, drugog i trećeg razreda obavljaju profesionalnu praksu u skladu sa nastavnim planom. Praksa se obavlja u proizvodnim objektima izvan škole. Program profesionalne prakse je u korelaciji sa programima stručno teorijskih predmeta i praktične nastave. Za izradu programa profesionalne prakse zadužena je škola. Profesionalna praksa se ne ocjenjuje, ali je uslov za završetak razreda. 10. SLOBODNE AKTIVNOSTI Slobodne aktivnosti učenika sastavni su dio nastavnog plana i obrazovnog programa. Koncepcija slobodnih aktivnosti zasniva se na tome da doprinose kako rekreaciji i opštekulturnom uzdizanju učenika, tako i upotpunjavanju stručnog znanja. Slobodne aktivnosti sadrže obavezne i sadržaje po izboru učenika. Program slobodnih aktivnosti priprema škola, polazeći od utvrđenog broja časova u nastavnom planu (u I i II, III razredu po 36 časova, a u IV – 33 godišnje). Program slobodnih aktivnosti je sastavni dio godišnjeg plana rada škole, a sastoji se iz tri cjeline: obavezni sadržaji vezani za opšteobrazovno područje: - dani sporta; - ekološke aktivnosti; - filmske, pozorišne, muzičke predstave i likovne izložbe; - posjeta istorijskim spomenicima, muzejima, sajmu knjiga i dr; obavezni sadržaji vezani za stručno-teorijsko područje: posjete institucijama i preduzećima koja su stručno vezana za obrazovni program koji se realizuje; - posjete sajmovima informatike, tehnike i nastavne tehnologije;

129

- učešće na stručnim predavanjima i takmičenjima u poznavanju određenih oblasti; sadržaji po izboru učenika: učešće u raznim sekcijama (sportska, dramska, literarna, muzička, likovna, informatička, prva pomoć, saobraćajni propisi, tehnički i Internet klub i dr.); - socijalni rad učenika; - organizovanje dopunske i dodatne nastave i dr. Uspješnost učenika na slobodnim aktivnostima se ne ocjenjuje, ali su učenici obavezni da realizuju sadržaje slobodnih aktivnosti jer je to uslov za napredovanje u viši razred, kao i za završetak obrazovnog programa.

130