4-09 Muzicki Saradnfgik

OBRAZOVNI PROGRAM

MUZIČKI SARADNIK

SADRŽAJ OPŠTI DIO .................................................................................................. 3 1. NAZIV PROGRAMA: MUZIČKI SARADNIK ........................................................... 3 2. NASTAVNI PLAN ....................................................................................... 3 POSEBNI DIO ............................................................................................... 5 1. PREDMETNI PROGRAMI ............................................................................... 5 1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI ..................................................................... 5 1.2. STRUČNO - TEORIJSKI PREDMETI ................................................................ 6 1.2.1. ISTORIJA MUZIKE SA UPOZNAVANJEM MUZIČKE LITERATURE ........................... 6 1.2.2. SOLFEĐO ......................................................................................... 32 1.2.3. KLAVIR ........................................................................................... 44 1.2.4. HORSKO PJEVANJE ............................................................................ 54 1.2.5. TEORIJA MUZIKE SA OSNOVAMA HARMONIJE ............................................. 58 1.2.6. HARMONIJA ..................................................................................... 67 1.2.7. MUZIČKI OBLICI ................................................................................. 77 1.2.8. AUDIO TEHNIKA ................................................................................ 89 1.2.9. POLIFONIJA ..................................................................................... 96 1.2.10. SVIRANJE PARTITURA ..................................................................... 106 1.2.11. POZNAVANJE MUZIČKIH INSTRUMENATA .............................................. 111 1.2.12. DIRIGOVANJE ................................................................................ 120 1.2.13. ETNOMUZIKOLOGIJA ....................................................................... 128 1.2.14. OSNOVI KOMPONOVANJA SA ARANŽIRANJEM ......................................... 133 1.2.15. MUZIČKA ANIMACIJA ....................................................................... 138 1.3. IZBORNI PREDMETI ............................................................................. 144 1.3.1. DJEČIJI ORKESTAR ........................................................................... 144 1.3.2. ISTORIJA UMJETNOSTI ...................................................................... 150 1.3.3. KOMPJUTERSKI AUDIO I GRAFIČKI PROGRAMI .......................................... 162 1.3.4. STRANI JEZIK II - ITALIJANSKI ............................................................. 169 1.3.5. TEORIJA DŽEZA............................................................................... 204 1.3.6. DŽEZ KLAVIR .................................................................................. 215 1.3.7. TRADICIONALNO SVIRANJE ................................................................. 221 1.3.8. TRADICIONALNO PJEVANJE ................................................................ 229 1.3.9 POZNAVANJE HARMONSKIH STILOVA ..................................................... 236 1.3.10. PSIHOLOGIJA ................................................................................ 240 2. ISPITNI KATALOZI ................................................................................. 240 2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNO-TEORIJSKE PREDMETE ................................. 241 2.1. 1. ISTORIJA MUZIKE SA UPOZNAVANJEM MUZIČKE LITERATURE ...................... 241 2.1.2. POLIFONIJA ................................................................................... 243 2.1.3. HARMONIJA ................................................................................... 246 2.1.4. MUZIČKI OBLICI ............................................................................... 249 2.2. ISPITNI KATALOG ZA STRUČNI RAD ......................................................... 251 3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA ................................................ 252 4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA................... 252 5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA ....................... 253 6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH ........................ 253 7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA ........................ 253 8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA ............................ 255 8.1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE .................. 255 9. SLOBODNE AKTIVNOSTI .......................................................................... 257

2

OPŠTI DIO 1. Naziv programa: MUZIČKI SARADNIK 2. Nastavni plan I II Nastavni predmeti grupe predmeta sed. god. sed. god. Opšteobrazovni predmeti Maternji jezik i književnost 3 108 3 108 Strani jezik 2 72 2 72 Informatika 2 72 Fizičko vaspitanje 2 72 2 72 Društvena grupa predmeta 1. Istorija 2 72 2. Geografija 2 72 3. Filozofija 3 108 Prirodna grupa predmeta 1. Fizika 2 72 UKUPNO A 15 540 10 360 B Stručno - teorijski predmeti sa praktičnom nastavom Istorija muzike sa 1. poznavanjem muzičke 2 72 2 72 literature 2. Solfeđo 3 108 3 108 3. Klavir 2 72 2 72 4. Horsko pjevanje 2 72 2 72 Teorija muzike sa 5. 3 108 osnovama harmonije 6. Harmonija 3 108 7. Muzički oblici 2 72 8. Audio-tehnika 2 72 9. Polifonija 2 72 10. Sviranje partitura 1 36 Poznavanje muzičkih 11. instrumenata 12. Dirigovanje 13. Etnomuzikologija Osnovi komponovanja s 14. aranžiranjem 15. Muzička animacija UKUPNO B 12 432 19 684 C Slobodne aktivnosti 1 36 1 36 D Izborna nastava 2 72 2 72 1. Dječiji orkestar 2 72 2 72 2. Istorija umjetnosti 2 72 2 72 Kompjuterski audio i 3. 2 72 2 72 grafički programi 4. Italijanski jezik 2 72 2 72 5. Teorija džeza 1 36 6. Džez klavir 1 36 7. Tradicionalno sviranje 2 72 8. Tradicionalno pjevanje Poznavanje harmonskih 9. stilova 10. Psihologija E Sedmični broj časova 30 32 F Broj radnih sedmica 36 36 Ukupno (A + B + C + D) = 4404 Redni broj A 1. 2. 3. 4.

3

III

IV

sed.

god.

sed.

god.

3 2

108 72

3 2

99 66

2

72

2

66

Ukupno 423 282 72 282 72 72 108

7

252

7

231

72 1.383

3

108

3

99

351

3 2 2

108 72 72

3 2 2

99 66 66

423 282 282 108

2 2

72 72

2 2

66 66

2 1

72 36

246 210 72 144 72

2

72

72

2

72

2 2

66 66

138 66

2

66

66

21 1 2 2 2

756 36 72 72 72

2 22 1 2 2 2

66 726 33 66 66 66

2

72

2

66

282

2 1 1 2 2

72 36 36 72 72

2 1 1 2 2

66 33 33 66 66

282 105 105 210 138

2

66

66

66

66

2 31 36

32 33

66 2598 141 282 282 282

3. Ciljevi i zadaci obrazovnog programa - Osposobljavanje za analitičko sagledavanje muzičkog djela sa aspekta stila, forme i harmonije. - Izgrađivanje kritičkog odnosa prema muzičkom stvaralaštvu i izvođenju. - Upoznavanje muzičke literature. - Upoznavanje karakteristika muzičkih stilova kroz njihov istorijski razvoj. - Upoznavanje strukture i oblika muzičkih djela. - Osposobljavanje za upravljanje manjim ansamblima: vokalnim i instrumentalnim. - Osposobljavanje za rad u ansamblima: vokalnim, instrumentalnim i vokalnoinstrumentalnim. - Osposobljavanje za rad u medijima na poslovima muzičkog saradnika.

4. Uslovi za upis, odnosno uključivanje u program za obrazovanje odraslih - Na konkurs za upis u prvi razred mogu se prijaviti kandidati koji su završili osnovnu školu. - Uslov za upis stiču kandidati koji polože prijemni ispit. - Prijemni ispit obuhvata provjeru znanja iz sljedećih elemenata: Note i ključevi: - čitanje nota u violinskom ključu od g – c3 (melodijski i harmonski) - čitanje nota u bas ključu od C – e1 (melodijski i harmonski) Ritam (čitanje ritma i ritmički diktat): - mjere 2/4, 3/4, 4/4 - ritmičke vrijednosti i figure: sve osnovne vrijednosti nota do šesnaestine i vrijednosti pauza do osmine: punktirana četvrtina, punktirana polovina, sinkopa - podjele metričke jedinice: dvodjelna i četvorodjelna sa ritmizacijama Melodika (pjevanje i melodijski diktat): - pjevanje jedne melodijske vježbe u C – duru ili a – molu bez alteracija i modulacija - diktat: jednoglasni melodjski diktat u C – duru ili a – molu bez alteracija i modulacija Prepoznavanje akorada: - Prepoznavanje durskog i molskog kvintakorda. 5. Trajanje obrazovanja - Obrazovanje traje četiri godine. 6. Prohodnost - U redovnom obrazovanju učenici napreduju u viši razred ako su iz svih predmeta tekuće školske godine postigli prelaznu ocjenu i položili godišnje ispite iz predmeta: Solfeđo, Klavir, Muzički oblici, Dirigovanje. 7. Obrazovanje koje se stiče - Srednje stručno obrazovanje u trajanju od četiri godine: MUZIČKI SARADNIK.

4

POSEBNI DIO 1. PREDMETNI PROGRAMI 1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI 1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIŽEVNOST 1.1.2. STRANI JEZIK 1.1.3. INFORMATIKA 1.1.4. FIZIČKO VASPITANJE 1.1.5. ISTORIJA 1.1.6. GEOGRAFIJA 1.1.7. FILOZOFIJA 1.1.8. FIZIKA Napomena: Katalozi opšteobrazovnih programa su u nadležnosti Zavoda za školstvo.

5

1.2. STRUČNO - TEORIJSKI PREDMETI 1.2.1. ISTORIJA MUZIKE SA UPOZNAVANJEM MUZIČKE LITERATURE 1. Naziv predmeta: ISTORIJA MUZIKE SA UPOZNAVANJEM MUZIČKE LITERATURE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Vrste nastave Razred I II III IV Ukupno

Teorija

Vježbe

36 36 36 33 141

36 36 72 66 210

Praktična nastava

Ukupno 72 72 108 99 351

Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje nastanka i razvoja stilova kroz vjekove do današnjih dana. - Upoznavanje društveno-istorijskih prilika u kojima muzička djela nastaju i korelacije sa drugim umjetnostima i religijom. - Upoznavanje tehnike komponovanja kroz različite konstruktivne principe. - Upoznavanje tekovina muzičkog nasljeđa na tlu Crne Gore. - Upoznavanje tekovina muzičkog nasljeđa na južnoslovenskom području.

6

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Preporuke za Formativni ciljevi sadržaji ciljevi izvođenje nastave učenik učenik učenik Muzika u prvobitnoj društvenoj zajednici - Obrazlaže teorije o - Razvija - Prikazivanje video - Prepoznaje i postanku muzike i motivisanost, stiče snimaka jednog razumije: izvore za istovremeno drugih samopouzdanje, primitivnog izučavanje, teorije umjetnosti kroz razvija efikasnost, magijskog obreda o postanku muzike, poznate elemente marljivost, - Korišćenje audio formiranje praoblika komparativne preciznost, snimaka vokalne, melodije, ritma, etnologije – kroz analitičnost, instrumentalne, prvih oblika primjer magijskog kritičnost, odnos horske heterofonije višeglasja, načina rituala, navođenje prema suštini kao današnjih plemena izvođenja, svih oblika kvalitetu mišljenja i sa različitih sinkretizma, izvođačke prakse rada, pozitivna meridijana muzičkih - Sluša djelo Igora orjentacija prema - Na osnovu instrumenata Stravinskog zanimanju raspoložive „Posvećenje literature, učenik proljeća“ – primjer samostalno formira kako je prastari tzv. hronološke kultni obred starih tabele na osnovu Slovena oživljen u kojih ima vremenski savremenoj muzici i sadržajni pregled - Analizira tipove događanja i pojava melodija, evoluciju u okviru jedne preko ambitusa, civilizacije, a na oblika osnovu skupa tabela Muzika starih - Analizira oblike dolazi do jasnog vanevropskih višeglasja pregleda na civilizacija - Pronalazi sličnosti i generalnom planu i - Egipat, Kina, Indija, razlike u muzičkoj na taj način je Japan, kulturi starih aktiviran da Mesopotamija, civilizacija samostalno Palestina - Izvodi zaključke o analizira, donosi novim i zajedničkim zaključke, a stečeno elementima i znanje se urezuje osobinama muzike kao trajno novog perioda - Analizira epske - Hronološke tabele Muzika antičke Grčke forme i način evolucije muzičke izvođenja kulture po - Navodi izvore za - Upoređuje sa periodima antičke izučavanje, jevrejskom Grčke i Rima periodizaciju, psalmodijom i našim načine izvođenja, epskim pjesmama izvođačke forme tragedija, filozofsko - Uočava novi krug sinkretizma i otkriva tumačenje muzike, prenošenje muzičke teorije, kulturnih ciklusa muzičke - Upoređuje poznate instrumente forme horske lirike

7

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi

Muzika antičkog Rima

-

učenik sa srodnim formama narodne umjetnosti Obrazlaže: Kako iz jedne forme horske lirike nastaje tragedija Kako horska lirika u cjelini utiče na sadržaj tragedije Ko komponuje horske numere za tragediju, kolika je uloga hora, ko priprema hor Upoređuje i pronalazi sličnosti i razlike između rimske i grčke muzičke kulture na osnovu poznatih elemenata kulture i posebno muzičke kulture Grčke

Preporuke za izvođenje nastave

Muzička kultura u Crnoj Gori od praistorije do pojave hrišćanstva - Izvori za izučavanje, - Upoređuje - Razvija motivisanost, - Izrada hronoloških izvođačke forme, crnogorsku muzičku stiče tabela poslije muzički instrumenti kulturu sa muzičkom samopouzdanje, svakog stilskog kulturom starih razvija usmjerenost razdoblja civilizacija na u razvoju ličnosti, Muzička kultura osnovu poznatih razumije uzročno srednjeg vijeka elemenata posljedične odnose društva, umjetnosti i - Izrada hronoloških - Društveno-istorijske - Analizira društveno- muzike tabela za svaki prilike, opšte stilske istorijske prilike i - Razvija efikasnost, period muzike karakteristike u religije, na osnovu marljivost, srednjeg vijeka umjetnosti i poznatih elemenata preciznost, književnosti, likovna iz religije prosuđuje analitičnost, umjetnost, muzika o uticaju na muzički kritičnost - Podjela na tri elemenat crkvenog - Razvija odnos prema razvojne faze obreda suštini kao kvalitetu Muzika u periodu - Kada? Kako? Odakle? mišljenja i rada, ranog hrišćanstva pozitivna orjentacija - Pojava hrišćanstva, prema zanimanju uticaji, vrste obrednog pjevanja, melodijski oblici, načini izvođenja,

8

Informativni ciljevi i sadržaji učenik forme Muzika Vizantije - Upoznaje predstavnike vizantijske muzike, izvođačkih oblika: osmoglasnika, liturgije

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik

- Upoređuje sličnosti i razlike vizantijske i gregorijanske melodike, objašnjava principe modalnosti u osmoglasniku, liturgiji i misi, opelu i rekvijemu

Gregorijanski koral - Razumije uticaje, - Sluša i analizira uloge pape Grgura I, primjere vrste melodija, gregorijanskog način izvođenja, korala oblika gregorijanskog korala, preuzetih muzičkih oblika kao sastavnih djelova mise - Deformacija gregorijanskog korala - Analizira više - Prepoznaje i primjera sekvenci, razumije sekvence, tropa trope, liturgijske - Uočava sličnosti i drame razlike Razvoj notacije i teorije - Navodi faze, - Analizira modalni imenuje značajne ritam koji proističe teoretičare, iz metrike teksta, razumije probleme: zasnovanog na šest starocrkveni modusa uzetih iz modusi, oblici i starogrčke poezije tehnike - Poznaje srednjevjekovne tonalne obrasce – moduse, upoređuje sa istoimenim elementima antičke grčke teorije sličnosti, razlike - Analizira srednjevjekovne tonalne obrasce

9

Preporuke za izvođenje nastave

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi

učenik (moduse), upoređuje sa istoimenim obrascima antičke grčke teorije sličnost, razlika - Upoznaje se sa: Muzička kultura u primjerima Crnoj Gori u ranom neumatske notacije, srednjem vijeku – od radom u pojave hrišćanstva skriptorijima, - Motivisanost, do XII vijeka tragovima muzičke sticanje kulture analizirajući samopouzdanja, spomenike usmjerenost na materijalne kulture razvoj ličnosti, i književna djela razumijenje - Upoređuje muzičku uzročnokulturu na tlu Crne posljedičnih odnosa Gore sa kulturom društva, umjetnosti drugih naroda i muzike - Zalaganje i efikasnost, Rani višeglasni oblici - Analizira kretanje organuma, diskanta, marljivost, - Organum, diskant, gimela, foburdona, preciznost, gimel, foburdon, klauzula – uočavanje analitičnost, klauzula sličnosti i razlika kritičnost - Odnos prema suštini - Uočava i obrazlaže kao kvalitetu Ars Antiqua pomake od mišljenja i rada, - Upoznaje organuma preko pozitivna karakteristične orjentacija prema predstavnike i forme klauzule do moteta - Analizira zanimanju politekstualni motet i upoređuje sa konduktusom, rondelusom - Zna da objasni šta je hoketus – forma ili tehnika komponovanja koja inicira imitaciju - Analizira izoritmički motet, pojavu prve komponovane mise - Uočava sličnosti i Ars Nova sazlike muzičkih - Upoznaje stil formi duhovne i Francuske, Italije, svjetovne muzike u karakteristične Francuskoj i u Italiji forme, predstavnike (madrigal, balada)

10

Preporuke za izvođenje nastave

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Formativni ciljevi -

-

Svjetovna jednoglasna muzika u srednjem vijeku - Upoznaje faze razvoja: izvođačke forme, putujuće grupe izvođača (mimi, špilmani, žongleri), viteške umjetnosti, stvaraoce - izvođače (truveri, trubaduri, minezengeri, majsterzingeri) Franko-flamanska škola - Razumije faze razvoja, upoznaje predstavnike i karakteristične forme

-

-

-

učenik Uočava pojavu tonskog slikanja kroz oblik kaće ili šasa Sluša i analizira baladu, rondo, virlu, pastorele, estampide, šansone Uočava korišćenje jonskog modusa (modus lascivus) koji ima vođicu (tonus diabolus) zabranjenu u crkvenoj muzici Uočava simetriju forme, modalnu ritmiku, instrumentalnu pratnju Analizira formu moteta rane faze, srednje–Okegemove faze Uočava složenost kontrapunktsko matematičke kombinatorike, do zrele de Preove faze sinteze, uravnoteženosti i pojave emocionalnosti i najave renesanse Nova „viđenja“ mise, kao jednog od centralnih oblika ovog doba Elementi tonskog slikanja u svjetovnim formama – šansoni

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

- Izrađivanje hronoloških tabela za sve tri faze franko-flamanskog stila

Renesansa - Upoznaje opšte - Iznosi mišljenje o - Razvija - Izrada skupne karakteristike problemu kašnjenja motivisanost, stiče hronološke tabele za renesanse, bitnih renesanse u muzici samopouzdanje, sve tri faze elemenata koji se u odnosu na druge razvija usmjerenost renesanse odnose na umjetnosti, navodi na razvoj ličnosti, društveno-istorijske razlozge. (Kad se razumije uzročno- prilike, slikarstvo, pojavljuju prvi posljedične odnose

11

Informativni ciljevi i sadržaji učenik književnost, muziku – problem periodizacije muzike Venecijanska škola - Upoznaje predstavnike

Rimska škola - Palestrina, Lasso, Gallus

Socijalizacijski ciljevi učenik učenik društva, umjetnosti elementi renesanse, i muzike da li u XVI v. ili - Razvija efikasnost, ranije) marljivost, preciznost, analitičnost, Analizira kritičnost karakteristična djela - Razvija odnos prema Andrea i Đovanija suštini kao kvalitetu Gabrijelija, većeg mišljenja i rada, obima umetanja razvija pozitivnu instrumentalnih orjentaciju prema dionica, tehnike kori zanimanju specati i madrigala Analizira djela Palestrine, Lasa i Galusa, moteta i madrigala Uočava sličnosti i razlike stila Rimske i Venecijanske škole Sluša, prati i analizira partiture Analizira horski madrigal „a capella“, horski madrigal uz pratnju instrumenta, madrigalske komedije ili dramatski madrigal kao uvod u operu Analizira harmonski jezik Sluša, prati i analizira partiture Uočava lagani razvoj instrumentalne muzike, najprije u ulozi zamjene vokalne dionice, zatim, više vokalnih dionica do preuzimanja svih dionica jedne vokalne forme Uočava dominantnost vokalne muzike sve do sredine XVII Formativni ciljevi

-

-

Razvoj madrigala - Tri faze razvoja do Marencija, Venoze i Monteverdija Pojava instrumentalne muzike instrumentalne dionice u vokalnim formama od XIII vijeka - Razumije prenošenje vokalnih oblika na instrumentalne forme: Italija, Njemačka, Španija, Engleska - Upoznaje glavne predstavnike -

12

Preporuke za izvođenje nastave

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik vijeka - Sluša, prati i analizira partiture

13

Preporuke za izvođenje nastave

Razred: DRUGI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Preporuke za Formativni ciljevi sadržaji ciljevi izvođenje nastave učenik učenik učenik Barok - Prepoznje stilske - Sluša karakteristična - Razvija - Prikazivanje videokarakteristike u djela iz sve tri faze i motivisanost, stiče snimaka svuda gdje umjetnosti, promišlja o razvoju samopouzdanje, je riječ o muzičkoperiodizacija (rani, stila kroz razvija usmjerenost scenskim djelima i srednji, zreli barok), obogaćenje bitnih na razvoj ličnosti, operi pojava monodije, konstruktivnih razumije uzročnorazvoj harmonskog elemenata posljedične odnose - Izrada hronoloških mišljenja, general(orkestarski zvuk, društva, umjetnosti tabela za cijeli bas; žanrovi prelazak sa modalne i muzike period baroka, (vokalnona tonalnu - Razvija efikasnost, pretklasike i klasike instrumentalni, harmoniju, marljivost, instrumentalni), virtuozitet operske preciznost, - Izrada hronoloških upoznavanje arije koji prelazi na analitičnost, tabela za razvoj predstavnika instrument itd.) kritičnost operske forme od Rani barok - Razvija odnos prema početka do XX - Prepoznaje oblike - Analizira, sluša i suštini kao kvalitetu vijeka koji su prethodili prati partituru mišljenja i rada, pojavi opere opere „Orfej“ pozitivna - Izrada hronoloških (pastorale, Monteverdija – orjentacija prema tabela za razvoj dramatski libreto, ariozo, zanimanju orkestarske i madrigal), razumije pojava arije, simfonijske muzike pojavu opere, rečitativ, ansambli, upoznaje djelatnosti formiranje orkestra Firentinske kamerate, karakteristike monodijske opere - Deklamacija koja treba da podsjeti na grčku tragediju, Klaudio Monteverdi - Formiranje operske arhitektonike (libreto, ariozo arija, rečitativ, ansambli, formiranje orkestra) Razvoj opere u Italiji, Francuskoj, Njemačkoj i Engleskoj - Razumije opere s numerama, opere - Analizira, sluša i serije (ozbiljna prati partiture, opera), komične opere, serije i opere (buffo, komične opere po comique) elementima

14

Informativni ciljevi i sadržaji učenik Opera u Italiji (Rim, Venecija, Napulj) - Poznaje italijansku uvertiru, dekadenciju opere po elementima Opera u Francuskoj - Lili i Ramo - Upoznaje baletsku predstavu kao preteču opere, francusku uvertiru, ariju, rečitativ, odnos prema libretu kod Lilija i kod Ramoa Pojava opere u Engleskoj - Henri Persl, muzika za drame sa baletskim, horskim i instrumentalnim numerama, ballad opera, poluopera (semiopera)

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

- Analizira, sluša italijansku uvertiru i operu po elementima - Sluša i analizira Lilijeve opere - Uočava razlike između italijanske i francuske uvertire - Analizira i sluša stil Ramoa

- Analizira i sluša prve - Razvija engleske opere motivisanost, stiče „Didona i Enej“ samopouzdanje, Henrija Persla – razvija usmjerenost upoređuje ih sa na razvoj ličnosti, Monteverdijevim razumije uzročno„Orfejom“ posljedične odnose društva, umjetnosti Glukova reforma i muzike opere - Razvija efikasnost, - Analizira i sluša - Informiše se o marljivost, Glukovu operu bitnim elementima preciznost, „Orfej“ Glukove reforme analitičnost, kritičnost Vokalno - Razvija odnos prema instrumentalna suštini kao kvalitetu muzika XVII vijeka mišljenja i rada, - Sluša i analizira - Upoznaje pozitivna oratorijum, kantatu, karakteristična djela orjentacija prema i upoređuje ih pasiju i zanimanju - Uočava razlike i najznačajnije sličnosti predstavnike Srednji barok rađanje instrumentalnog stila - Sluša i analizira karakteristična djela - Kamerna muzika, italijanske, crkvena sonata, francuske i kamerna sonata, njemačke muzike trio sonata i tog stila i svih najznačajniji

15

- Prikazivanje videosnimaka svuda gdje je riječ o muzičkoscenskim djelima i operi - Izrada hronoloških tabela za cijeli period baroka - Izrada hronoloških tabela za razvoj operske forme od početka do XX vijeka - Izrada hronoloških tabela za razvoj orkestarske i simfonijske muzike

Informativni ciljevi i Socijalizacijski Preporuke za Formativni ciljevi sadržaji ciljevi izvođenje nastave učenik učenik učenik navedenih žanrova predstavnici - Orkestarska muzika, - Sluša i upoređuje končerto groso, sve karakteristične solistički koncert, forme - uočava stari instrumenti postojanje generalkoji ulaze u sastav basa orkestra (karakterističan za - Muzika za orgulje i stil baroka) svuda u čembalo orkestarskoj partituri od početka Zreli barok do kraja - J.S.Bah - Povezuje, promišlja - Vokalnoi prati evoluciju instrumentalna konstruktivnih muzika, elemenata od rane instrumentalna do zrele faze muzika - Definiše karakteristike stila - Sluša i analizira jednu pasiju, jednu kantatu, misu u hmolu (uočava svjetovne elemente prenesenih iz kantate), končerta grosa, koncerata, muzike za čembalo (klavir) i orgulje G.F.Hendl - Sluša i analizira - Vokalno- Razvija - Prikazivanje video jedan od instrumetalna opera motivisanost, snimaka svuda gdje oratorijuma, po sticanje je riječ o muzičko- Instrumentalna mogućnosti opere, samopouzdanja, scenskim djelima i muzika orkestarske svite usmjerenost na operi - Iznosi mišljenje o razvoj ličnosti, sličnostima i razumijenje razlikama u muzici uzročno- Izrada hronoloških Pretklasicizam u Baha, Hendla i posljedičnih odnosa tabela za period muzici (rokoko) Vivaldija društva, umjetnosti pretklasike i klasike - Upoznaje stilske i muzike karakteristike, - Zalaganje i škole, forme, - Sluša i analizira rane efikasnost, predstavnike oblike simfonije – marljivost, - Formiranje orkestra manhajmske škole preciznost, analitičnost, Opšte karakteristike kritičnost klasicizma - Odnos prema suštini - Prepoznaje opšte kao kvalitetu karakteristike stila u - Analizira i sluša karakteristična djela mišljenja i rada, književnosti, Hajdna, Mocarta i pozitivna slikarstvu, muzici

16

Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadržaji učenik učenik Betovena i shvata - Prepoznaje evoluciju stila kroz karakteristike svih više faza konstruktivnih - Sluša i analizira elemenata simfonije iz sve tri (melodija, ritam, faze i obrazlaže harmonija, faktura, pojave novih dinamika, elemenata u orkestracija) konstruktivnim - Pojava sonatnog elementima oblika, (dominantne forme) Jozef Hajdn - tvorac klasičnog stila - Periodizacija (tri faze razvoja) - Instrumentalna muzika: simfonije, sonate, kamerna muzika (gudački kvarteti) - Vokalnoinstrumentalna muzika (oratorijumi) - Prožimanje homofonije i polifonije - staro i novo na primjeru oba oratorijuma V.A.Mocart - Upoznaje periodizaciju: - A - vokalnoinstrumentalna djela - opere, Requiem; opere u tri faze razvoja: - Uticaj italijanske rane opere do Figarove ženidbe - Uticaj Glukove reforme i njemačkog siengspiela – „Idomeneo“, „Otmica iz Saraja“ - Proboj u novo libreto, muzička karakterizacija likova, prožimanje

Socijalizacijski ciljevi učenik orjentacija prema zanimanju

Preporuke za izvođenje nastave

- Sluša i analizira oratorijum „Stvaranje svijeta“ - Uočava elemente novog i elemente starog

- Sluša i analizira - Motivisanost, - Svuda gdje je riječ o opere iz sve tri faze sticanje muzičko-scenskim samopouzdanja, djelima i operi - Izvodi zaključke o usmjerenost na potrebno je stvarnoj i velikoj razvoj ličnosti, prikazati i video reformi opere na razumijenje snimke osnovu uvida u uzročnopartiture i slušanja i posljedičnih odnosa - Za period klasike poređenja sa društva, umjetnosti učenici prave Glukom i dr. i muzike hronološke tabele - Zalaganje i - Sluša i analizira efikasnost, rekvijem i iznosi marljivost, mišljenje o novom u preciznost, formalnom i analitičnost, sadržajnom smislu u kritičnost odnosu na Bahovu - Odnos prema suštini misu u h-molu kao kvalitetu mišljenja i rada, pozitivna

17

Informativni ciljevi i sadržaji učenik komičnog i ozbiljnog, odnos vokalnog i instrumentalnog, harmonski jezik Don Đovani, „Čarobna frula“ - B - instrumentalna muzika – sonate, koncerti, kamerna muzika, simfonije i orkestarska djela L.van Betoven - Razumije karakteristike njegovog stila kroz tri stvaralačke faze, osobenosti stila - Razvoj sonatnog ciklusa kroz simfoniju, sonatu, gudački kvartet - Evolucija sonatnog oblika kroz sve stvaralačke faze - Simfonije - prikaz po problemima sa posebnim osvrtom na IX simfoniju - Sonate za klavir, sonate za violinu, kamerna muzika, koncerti (klavirski i violinski), vokalnoinstrumentalna muzika (opera, Misa Solemnis), ostala orkestarska djela

Socijalizacijski ciljevi učenik orjentacija prema zanimanju

Formativni ciljevi učenik

- Analizira i poredi posljednje simfonije i simfonije iz ranog perioda

- Sluša značajna djela iz sve tri faze razvoja i iznosi mišljenje o evoluciji stila

- Analizira karakteristična djela iz svake faze - Sluša sve simfonije i posebno analizira IX simfoniju - iskorak u novo - Analizira Misu Solemnis i iznosi mišljenje o novom u odnosu na Mocarta i Hajdna - Sluša i uočava nove elemente orkestracije, sonatnog oblika, motivskog rada itd.

18

Preporuke za izvođenje nastave

Razred: TREĆI Informativni ciljevi i sadržaji učenik Opšte karakteristike romantizma - Razumije društvenoistorijske prilike, bitne karakteristike književnosti, likovne umjetnosti - Romantizam u užem i širem smislu - Karakteristike stila muzike, faze u razvoju romantizma posmatrane kroz karakteristične oblike i konstruktivne elemente - Nacionalne škole - Programska muzika - Pojam simfonizacija tkiva - Poznaje predstavnike po fazama razvoja Rani romantizam - Opšte karakteristike stila - Razvoj simfonije (Šubert, Šuman, Mendelson) - Razvoj orkestarske muzike (karakteristična djela) - Razvoj i upotreba instrumenata u orkestru sa karakterističnim elementima orkestracije (novine u odnosu na klasiku) - Razvoj klavirske minijature - Razvoj sonate i sonatnog oblika - Razvoj solo pjesme (Šubert, Šuman) - Razvoj kamerne muzike

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik

- Sluša primjere romantičarskih kompozicija, analizira tematiku i izražajna sredstva i poredi sa Betovenovim djelima

Preporuke za izvođenje nastave

- Razvija - Izrada hronoloških motivisanost, stiče tabela za samopouzdanje, simfonijsku, razvija usmjerenost orkerstarsku, na razvoj ličnosti, vokalnorazumije uzročnoinstrumentalnu, posljedične odnose opersku i klavirsku društva, umjetnosti muziku po fazama i muzike razvoja stila - Razvija efikasnost, marljivost, preciznost, analitičnost, kritičnost - Razvija odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada, - Razvija pozitivnu orjentaciju prema zanimanju

- Sluša, analizira i upoređuje simfonije i orkestarska djela Šuberta, Mendelsona i Šumana - Sluša i upoređuje: klavirske minijature, sonate i sonatni ciklus, koncerate i kamernu muziku Šuberta, Šumana, Šopena i Mendelsona - Sluša i analizira najznačajnija djela iz opusa svih navedenih autora - Sluša i analizira solo pjesme Šuberta i Šumana - uočava sličnosti i razlike, formalne obrasce i sl.

19

Informativni ciljevi i Socijalizacijski Preporuke za Formativni ciljevi sadržaji ciljevi izvođenje nastave učenik učenik učenik - Razvoj koncerta - Predstavnici - Izrada hronoloških Razvoj opere tabela - Tipovi opera - Sluša i analizira - Razvija najznačajnijih - Opera prve polovine formalna rješenja motivisanost, stiče operskih djela ranog XIX vijeka opera svih samopouzdanje, romantizma - Pojava prvih navedenih tipova razvija usmjerenost nacionalnih opera - Uočava razlike u na razvoj ličnosti, (Njemačka - Veber, tretmanu teksta razumije uzročnoRusija - Glinka, libreta, i u kojoj posljedične odnose Dargomižski) mjeri utiru put društva, umjetnosti - Velika francuska budućim i muzike opera stremljenjima - Razvija efikasnost, - Razvoj italijanske (Glinka i marljivost, opere (Belini, Dargomižski) preciznost, Doniceti, Rosini) - Upoređuje analitičnost, italijanski belkanto kritičnost arije sa onima iz - Razvija odnos prema velike, nacionalne i suštini kao kvalitetu verističke opere mišljenja i rada, - Uočava razlike u pozitivna tretmanu materijala orjentacija prema i teksta u verističkoj zanimanju - Izrada hronoških Zreli romantizam operi tabela za - Opšte karakteristike - Sluša karakteristične simfonijska djela - Razvoj fragmente svih Šuberta, karakterističnih navedenih tipova Mendelsona, formi – sa svim opera Šumana, Berlioza i konstruktivnim Lista elementima - Sluša i analizira evolucija od rane do bitne forme zrele faze karakterističnih za ovu fazu, poredeći elemente novog sa onima iz prethodne Programska muzika faze (upoređuje (Berlioz, List) složenost - Pojam harmonskog jezika, programnosti: formalna rješenja, - Berlioz - idee fixe razvoj orkestarskog (prikaz „Fantastične zvuka od orkestra a2 simfonije“) do hipertrofiranog - List – a3 ansambla) monotematizam (sonata h-mol, Faust simfonija, - Sluša i analizira simfonijske poeme) „Fantastičnu - Hektor simfoniju“ Berlioz/Franc List Uočava pojavu i Eduard Hanslik i transformaciju lajt

20

Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik teme, novih boja u muzika druge orkestraciji polovine XIX vijeka - Poznavanje djela „O - Sluša i analizira Listovu sonatu u hmuzički lijepom“ molu, Faust simfoniju i - Simptom povratka simfonijske poeme na klasični model - Sluša Listove - Prikaz kroz stvaralaštvo Bramsa, klavirske komade i cikluse Franka, Bruknera, - Uočava divergencije Regera u Listovom klavirskom stilu Put ka muzici XX vijeka - Stvaralaštvo Malera i - Analizira i sluša najznačajnija djela Štrausa simfonijske muzike - Prati evoluciju i složenost forme, tretmana orkestra itd. - Analizira i sluša karakteristična simfonijska djela Malera i Štrausa - Prati razvoj forme, harmonskog jezika, orkestracije Solo pjesma druge polovine XIX vijeka - Brams, List, Volf, - Sluša, analizira i - Razvija Maler, Štraus poredi formalna motivisanost, stiče rješenja, odnos samopouzdanje, muzike i teksta, razvija usmjerenost fakturu, harmonski na razvoj ličnosti, jezik, ulogu razumije uzročno klavirske dionice posljedične odnose - Iznosi mišljenje o društva, umjetnosti Malerovim ciklusima i muzike Ruska muzika druge za glas i orkestar - Razvija efikasnost, polovine XIX vijeka marljivost, - Opere, simfonijska - Sluša i razlikuje preciznost, muzika, baleti operska stremljenja analitičnost, - Predstavnici Musorgskog, kritičnost Petorice i Čajkovski Borodina, Rimskog - Razvija odnos prema Korsakova i suštini kao kvalitetu Čajkovskog mišljenja i rada, - Povezuje sve bitne razvija pozitivnu elemente sa orjentaciju prema stvaralaštvom zanimanju

21

Preporuke za izvođenje nastave

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Norveška i Finska muzika - Grig i Sibelius Češka muzika - Smetana i Dvoržak Muzička kultura na južnoslovenskom prostoru do I svjetskog rata - Nastojanja u Sloveniji, Hrvatskoj i Srbiji; najznačajnije pojave, stremljenja Muzička kultura u Crnoj Gori u XIX vijeku do 1918. godine - Upoznaje razvoj muzičkog života u prijestonici, muzičko obrazovanje kao dio sistema školstva, izvođački oblici, kompozitori, organizatori muzičkog života Muzička drama - Verdi – Vagner, različitost pristupa ostvarivanju koncepta muzičke drame - Verdijev opus po fazama razvoja - Vagnerova ideja reforme i stvaralaštvo - Štraus – put ka operi

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik Glinke i Dargomižskog - Sluša i poredi simfonijska djela, razvoj orkestracije, sonatnog ciklusa, svih elemenata koji čine nacionalno - Sluša i analizira formu baleta kao cjelovitog muzičkoscenskog djela - Prethodno uočava da baletske numere u operama nijesu samo dekor, već su u službi same radnje - Upoznaje Grigov klavirski koncert i svitu „Per Gint“ - Sibelijusov violinski koncert - Sluša najznačajnija djela Smetane i Dvoržaka - Uočava sličnosti i razlike, horska muzika, instrumentalna muzika i pojava opere - Sluša i analizira karakteristična djela - Prve forme organizovanog muzičkog života, njihova evolucija, muzičko obrazovanje, kompozitori, muzička reprodukcija - Upoređuje sa ostvarenjima na istom planu na

22

Preporuke za izvođenje nastave

Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadržaji učenik učenik južnoslovenskom XX vijeka području - Veristička opera - Sluša i analizira uticaj naturalizma djela crnogorskih (Italija, Francuska) kompozitora: Petrovića, Ognjenovića, Dionizija de Sarna, Ivaniševića

Socijalizacijski ciljevi učenik

- Sluša i analizira značajna ostvarenja oba kompozitora, uočava kako se dolazi do istog cilja - koncepta muzičke drame koristeći različita izražajna sredstva (jednostavna, Verdi) i (složena, Vagner) - Prati sve konstruktivne elemente kompozicionog postupka jednog i drugog kompozitora - Objašnjava pojam „beskrajna melodija“ i „harmonija napetosti“

23

Preporuke za izvođenje nastave

Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadržaji učenik učenik Stilske karakteristike impresionizma: - Slikarstvo, - Sluša i analizira književnost, muzika najznačajnija djela – melodija, ritam, ovog perioda harmonija (poseban - Uočava sličnosti i osvrt), oblici razlike u stilu (klavirska kompozitora minijatura, orkestarske kompozicije, opera), orkestracija Klod Debisi - Upoznaje klavirsku muziku, solo pjesme, opere i simfonijska djela

Moris Ravel - Ravel između impresionizma i neoklasicizma

- Sluša i analizira Debisijeva klavirska djela– cikluse - Uočava novi pristup operi, orkestarskim komadima - Uočava nova harmonska sredstva koja imaju kolorističku ulogu

Socijalizacijski ciljevi učenik

- Razvija motivisanost, stiče samopouzdanje, razvija usmjerenost na razvoj ličnosti, razumije uzročnoposljedične odnose društva, umjetnosti i muzike - Razvija efikasnost, marljivost, preciznost, analitičnost, kritičnost - Razvija odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada, razvija pozitivnu orjentaciju prema zanimanju

- Sluša i analizira značajna djela iz Aleksandar Skrjabin svih stvaralačkih - „Slovenski faza – obraća impresionizam“ posebnu pažnju na - razumije ideje orkestarske boje i gesamdtkunstwerk i konstrukciju oblika poredi je sa Vagnerovom idejom - Sluša i analizira sveobuhvatnog sonate i druga djela muzičkog djela klavirske literature kao i orkestarska djela Stilske karakteristike ekspresionizma - Uočava stremljenja - Društveno-istorijske ka novim tonalnim prilike, slikarstvo, obrascima i novim književnost, muzika– konceptom sonatnog melodija, ritam, oblika harmonija, oblici, orkestracija, odnos - Sluša i analizira prema tekstu djela iz različitih (libreto) faza ekspresionizma,

24

Preporuke za izvođenje nastave

- Izrada hronoloških tabela za sva dešavanja u muzici XX vijeka: - tabela do Prvog svjetskog rata - tabela između dva rata - tabela poslije Drugog svjetskog rata - 4. Skupna tabela

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Formativni ciljevi učenik različitih žanrova - Prepoznaje različitosti pristupa u tretmanu svih konstruktivnih elemenata – negacije svih „pravila“ prethodnih stilova

Socijalizacijski ciljevi učenik

Druga bečka škola - Informiše se o djelu - Sluša i analizira - Razvija i nastojanjima Šenbergova djela iz motivisanost, stiče Šenberga i njegovih ekspresionističke samopouzdanje, učenika Berga i faze (III period razvija usmjerenost Veberna stvaralaštva) na razvoj ličnosti, - Razumije ciklusa pjesama razumije uzročnokonstruktivistički „Pjero mjesečar“ i posljedične odnose ekspresionizam, djela iz sljedeće društva, umjetnosti princip faze i muzike dodekafonije, dodekafonske: Pet - Razvija efikasnost, punktualizma klavirskih komada marljivost, - Razumije ulogu - Sluša i poredi sa preciznost, Veberna pod čijim dotadašnjim analitičnost, će uticajem poslije ostvarenjima u kritičnost nekoliko decenija oblasti opere, - Razvija odnos prema nastati novi pravac - Bergovu operu suštini kao kvalitetu integralni „Vocek“ – nova mišljenja i rada, serijalizam forma, nov odnos razvija pozitivnu prema sadržaju orjentaciju prema - Sluša i analizira zanimanju Vebernova orkestarska djela Folklorni uočava potpuno nov ekspresionizam tretman orkestra, - Razumije osobenosti izrazitu stila i karakteristika ekonomičnost u u djelima tretmanu Stravinskog, konstruktivnih Janačeka, Bartoka elemenata sažetost forme, uočava posebnu ulogu pauza što Neoklasicizam postaje osnova za - Razumije osobenosti punktualizam stila u osnovnim karakteristikama - Sluša karakteristična djela Paula djela baleta Hindemita, („Petruška“, Šostakoviča, „Posvećenje Prokofjeva, proljeća“),

25

Preporuke za izvođenje nastave

- Izrada hronoloških tabela za sva dešavanja u muzici XX vijeka: - tabela do Prvog svjetskog rata - tabela između dva rata - tabela poslije Drugog svjetskog rata - skupna tabela

Informativni ciljevi i sadržaji učenik Stravinskog, Bartoka, Britna - Uočava različite stvaralačke faze kod svih kompozitora - Informiše se o različitim stvaralačkim fazama kompozitora

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik koreografsku kantatu („Svadbica“), operu („Jenufa“), klavirska djela („Alegro barbaro“) Stravinskog, Janačeka i Bartoka

Preporuke za izvođenje nastave

- Sluša i analizira simfonije, balete, koncerte - Sluša karakteristična djela Hindemita, Šostakoviča, Prokofjeva, Stravinskog, Bartoka, Britna - Uočava različite faze muzičkog izraza u stvaralačkom vijeku kompozitora - Nakon izrade hronološke tabele uočava da Stravinski prvi čini iznenadne zaokrete Muzika u Rusiji Sovjetskom Savezu u XX vijeku - Stravinski, - Sluša, analizira i - Razvija Prokofjev, upoređuje najbitnija motivisanost, stiče Šostakovič, ostvarenja samopouzdanje, Hačaturjan, navedenih razvija usmjerenost Skrjabin, kompozitora na razvoj ličnosti, Rahmanjinov (stilski razumije uzročno anahronizam svog posljedične odnose vremena) društva, umjetnosti - Objašnjava pojam i muzike socrealizma - Razvija efikasnost, - Poznaje istorijat marljivost, ruskog baleta u preciznost, izvođačkom smislu analitičnost, proslavljene kritičnost svjetske trupe - Razvija odnos prema Đagiljeva suštini kao kvalitetu - Poznaje najbitnija mišljenja i rada, stilska usmjerenja i razvija pozitivnu predstavnike orjentaciju prema

26

- Izrada hronoloških tabela za sva dešavanja u muzici XX vijeka: - tabela do Prvog svjetskog rata - tabela između dva rata - tabela poslije Drugog svjetskog rata - skupna tabela

Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadržaji učenik učenik perioda poslije Drugog svjetskog rata Muzika na - Sluša, analizira, južnoslovenskom upoređuje i svrstava području u XX vijeku najznačajnija djela - Najznačajnija u odnosu na stremljenja i savremena evropska najznačajniji stremljenja predstavnici Srbije, Slovenije, Hrvatske

Socijalizacijski ciljevi učenik zanimanju

Preporuke za izvođenje nastave

Muzička kultura u Crnoj Gori između dva svjetska rata i poslije 1945. - Upoređuje razvojne - Uočava stremljenja, etape i tumači puteva reprodukcije procese razvoja na osnovu poznatih činjenica - Sluša i analizira djela crnogorskih kompozitora Muzika u Francuskoj, Italiji i Njema čkoj prije i poslije II svjetskog rata - Sluša i analizira - Informiše se o djelu karakteristična djela i nastojanjima Erika navedenih Satija i grupi kompozitora Francuske šestorke, Žolivea, Buleza - Informiše se o nastojanjima Respigija, Picetija, Malipjerija i Kazele da restauriraju stare forme italijanske muzike, a potom Dalapikole, Petrasija, Menotija i Luiđi Nona, Hindemita, Kšeneka, Orfa, Štokhauzena, Ligetija, Kagela Češka moderna - Informiše se o - Sluša i analizira - Razvija karakteristikama karakteristična djela motivisanost, stiče stila Novaka, Suka, navedenih samopouzdanje,

27

- Izrada hronoloških tabela za sva dešavanja u muzici

Informativni ciljevi i sadržaji učenik Leoša Janačeka, Martinua, Habe tvorca četvrttonske muzike

Socijalizacijski ciljevi učenik učenik kompozitora razvija usmjerenost na razvoj ličnosti, razumije uzročnoposljedične odnose društva, umjetnosti i muzike - Razvija efikasnost, marljivost, preciznost, Integralni serijalizam analitičnost, i Mesijan kritičnost - Informiše se o - Sluša i analizira karakteristikama karakteristična djela - Razvija odnos prema suštini kao kvalitetu pravca i djelatnosti mišljenja i rada, Mesijana razvija pozitivnu orjentaciju prema Aleatorika zanimanju - (Bulez – Štokhauzen) - Sluša i analizira karakteristična djela - Informiše se o karakteristikama pravca, uočava novu notaciju Poljska škola - (LutoslavskPenderecki)

Formativni ciljevi

- Sluša, analizira i upoređuje simfonijska i vokalnoinstrumentalna djela, ova dva kompozitora sa drugim savremenicima

Elektronska muzika - Upoznaje vrijeme i - Uočava kvalitet, mjesta pojavljivanja stilska stremljenja, glavnih predstavnika zaoštrenost i (Pariz - P. Šefer, jednostavnost izraza Keln - H. Ajmert) - Sluša i analizira - Predstavnici: karakterištična djela Lutoslavski, Lutoslavskog, Penderecki, Ligeti Pendereckija, Ligetija Tendencija razvoja muzike u drugoj polovini XX vijeka u Evropi i Americi - Informiše se o - Sluša i upoređuje sa stremljenjima u drugim savremenim muzici stremljenjima - Pravi repetitorijum - Sluša i upoređuje

28

Preporuke za izvođenje nastave XX vijeka: - Tabela do Prvog svjetskog rata - Tabela između dva rata - Tabela poslije Drugog svjetskog rata - skupna tabela

Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadržaji učenik učenik najznačajnija djela po pravcima, a ne po sredinama odakle različitih pravaca potiču - Upoznaje stremljenja Amerikanaca: Geršvina i upotrebe elemenata džeza u - Sluša, analizira i prati evoluciju klasičnoj muzici- u formalnotom smislu prisjeća harmonskih se na predstavnike rješenja, podstilova francuske šestorice: i pravaca Mijoa, Stravinskog i drugih, Džona Kejdža i Čarlsa Ajvsa - Minimalizam i tzv. „nova jednostavnost“

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

Džez muzika - Upoznaje istorijski razvoj i glavne predstavnike, stvaraoce i izvođače 5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - S.Marinković, Istorija muzike za II i III razred srednje muzičke škole, Zavod za izdavanje udžbenika i nastavnih sredstava, Beograd, 2003. - S.Marinković, Istorija muzike za III i IV razred srednje muzičke škole, Zavod za izdavanje udžbenika i nastavnih sredstava, Beograd, 2003. - J.Andreis, Povijest glazbe 1, 2, 3, 4, Mladost, Zagreb, 1976. - D.Despić, Muzički stilovi, Zavod za izadavanje udžbenika i nastavnih sredstava, Srpsko Sarajevo, 2004. - Dž.Abraham, Oksfordska istorija muzike 1, Clio, Beograd, 2001. - Dž.Abraham, Oksfordska istorija muzike 2, Clio, Beograd, 2002. - Dž.Abraham, Oksfordska istorija muzike 3, Clio, Beograd, 2004. - Norton Antology of Western Music (svi karakteristični notni primjeri od najranijeg doba do XX vijeka) - A.Schering, Geschighte der Musik in Beispielen (karakteristini primjeri od najranijeg perioda) - M.Radulović-Vulić, Drevne muzičke kulture Crne Gore 1, 2, Muzička akademija, Cetinje, 2002. - S.Marinković, Istorija srpske muzike, Zavod za izdavanje udžbenika i nastavnih sredstava, Beograd, 2000. - R.Kamien, Music an appreciation, McGaw-Hill Companiies, 1998. - A.Hauzer, Socijalna istorija književnosti i umjetnosti - M.Đurić, Istorija Helenske književosti (važno za grčku muziku), Zavod za izdavanje udžbenika i nastavnih sredstava, Beograd, 1988. - M.Višić, Plutarh o muzici, Prosvjeta, Niš, Sfajros, Beograd 1997.

29

- Đ.Piskel, Opšta istorija umjetnosti 1, 2, 3, Vuk Karadžić, Beograd, 1974. - Muzička enciklopedija 1, 2, 3, Jugoslovenski leksikografski zavod, 1971. - Leksikon jugoslovenske muzike 1, 2, Jugoslovenski leksikografski zavod, 1984. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - CD player sa Hi-Fi pojačalom i zvučnicima - DVD player - Video snimci i odgovarajuća aparatura - Partiture 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Izrada svih predviđenih hronoloških tabela uz usmeno obrazloženje svih elemenata u njoj – potrebno je da učenik povezuje, upoređuje, uočava i zaključuje. - Najmanje jedna usmena provjera u toku klasifikacionog perioda. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. - Izrada svih hronoloških tabela. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani muzikolog - Diplomirani kompozitor - Diplomirani dirigent - Diplomirani etnomuzikolog - Diplomirani muzičar 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa ovakvim učenicima. 11. Povezanost predmeta Znanja - Istorijski razvoj muzičkih oblika kroz epohe - Istorijski razvoj polifone tehnike i formi - Istorijski razvoj muzičkih instrumenata - Razvoj muzičke kulture u Crnoj Gori

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Muzički oblici - Poznavanje istorijata muzičkih oblika - Polifonija - Prepoznavanje, razlikovanje, analiziranje manjih polifonih formi - Poznavanje muzičkih - Istorijski razvoj muzičkih instrumenata - instrumenata - Etnomuzikologija - Uticaj i razvoj muzičkog folklora na umjetničku muziku u Crnoj Gori

30

Znanja - Poznavanje, definisanje, analiziranje karakteristika različitih muzičkih stilova - Poznavanje, definisanje, analiziranje karakteristika različitih muzičkih stilova - Poznavanje, definisanje, analiziranje karakteristika različitih muzičkih stilova

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Instrument - klavir - Sviranje muzičkih djela različitih stilova - Kamerna muzika

- Sviranje muzičkih djela različitih stilova

- Horsko pjevanje

- Pjevanje muzičkih djela različitih stilova

31

1.2.2. SOLFEĐO 1. Naziv predmeta: SOLFEĐO 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Vrste nastave Razred I II III IV Ukupno

Teorija

Vježbe

Praktična nastava

72 72 72 66 282

Ukupno 72 72 72 66 282

Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Osposobljavanje učenika za čitanje muzičkih tekstova u svim ključevima, različitim ritmičkim i metričkim vrstama uz taktiranje. - Osposobljavanje učenika za pjevanje melodija u jednoglasnom i višeglasnom stavu u okviru tonalne, modalne i atonalne melodike. - Osposobljavanje učenika za zapisivanje melodijskih i harmonskih kretanja u homofonom i polifonom muzičkom stavu. - Praktično korišćenje stečenih znanja iz solfeđa u drugim muzičkim disciplinama.

32

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik Note i ključevi - Ravnomjerno čita - Upoznaje položaj - Razvija analitičko note u violinskom, nota u linijskom razmišljanje i bas ključu sistemu, slušanje, tačnost, (pojedinačno i violinskom, bas i C preciznost i naizmjenično) i C ključevima marljivost ključevima - Razvija sposobnost (pojedinačno) Ritam snalaženja u - Čita, prepoznaje i - Definiše ritmičke složenijim vrste uz zvučnu situacijama zapisuje muzičke ilustraciju primjere u (dvodjelni, različitim trodjelni, mješoviti metričkim i ritam) ritmičkim vrstama - Definiše metričke uz taktiranje vrste u odnosu na - Čita i zapisuje ritmičke vrste pravilne i - Definiše načine nepravilne taktiranja u odnosu dvodjelne, na metričku vrstu i trodjelne, u uslovima četvorodjelne i umjerenog tempa šestodjelne podjele - Definiše ritmičke jedinice brojanja figure u odnosu na (duola, triola, ritmičku, odnosno kvartola, sekstola) metričku vrstu sa ritmizacijama - Demonstrira način - Uočava sličnosti i izvođenja pravilnih razlike u izvođenju i nepravilnih i bilježenju istih ritmičkih podjela podjela u različitim jedinice brojanja i jednakim (dvodjelne i ritmičkim vrstama, trodjelne) i odnosno, različitim ritmičkih figura metričkim vrstama - Poštuje oznake za tempo, artikulaciju, dinamiku i fraziranje u čitanju notnog teksta - Definiše jedinicu - Čita notni tekst sa brojanja i način promjenom mjere i taktiranja u ritmičke vrste: uslovima promjene izjednačavanje mjere dvodjelne i trodjelne jedinice brojanja

33

Preporuke za izvođenje nastave - Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

Informativni ciljevi i sadržaji učenik Melodika - Tonalna melodika - Dijatonske polustepenske skretnice (gornje i donje) i hromatske prolaznice - Mutacija (promjena tonskog sloga bez promjene tonalnog centra) - Modulacija (promjena tonalnog centra) u paralelni i dominantni tonalitet - Analizira muzički primjer i priprema se za njegovo izvođenje - Definiše tonalnu osnovu notnog teksta, uočava tonove koji izazivaju mutaciju, odnosno modulaciju Intervali i akordi - Prosti intervali - Trozvuci dijatonskog tipa Akordski oblici Kvintakord Sekstakord Kvartsekstakord Četvorozvuk Mali durski septakor Harmonske veze - Harmonski obrti ljestvičinih trozvuka i D7

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik - Pjeva i zapisuje muzičke primjere u tonalitetima dura i mola - Pjeva i zapisuje muzičke primjere sa primjenom alteracija u formi dijatonkih skretnica i hromatskih prolaznica - Pjeva i zapisuje muzičke primjere sa primjenom mutacije - Pjeva i zapisuje muzičke primjere sa primjenom modulacije u paralelni i dominantni tonalitet - Analizira muzički primjer koji se pjeva, odnosno zapisuje - Poštuje oznake za tempo, artikulaciju, dinamiku i fraziranje pri pjevanju (u jednoglasnom, odnosno dvoglasnom stavu) - Zapisuje jednoglasni i dvoglasni diktat - Identifikuje problem i rješava ga - Prepoznaje po zvuku, razlikuje, intonira i zapisuje intervale i trozvuke - Prepoznaje po zvuku, intonira i zapisuje harmonske obrte

- Razvija analitičko razmišljanje - Razvija sposobnost snalaženja u složenim situacijama

34

Preporuke za izvođenje nastave

Razred: DRUGI Informativni ciljevi i sadržaji učenik Note i ključevi - Upoznaje položaj nota u linijskom sistemu u violinskom, bas i C ključevima Ritam - Analizira ritmičku liniju muzičkog teksta - Definiše jedinicu brojanja u odnosu na metričku vrstu i zadati tempo izvođenja - Definiše način taktiranja u odnosu na metričku vrstu i tempo izvođenja - Demonstrira način izvođenja ritmičkih podjela djelova dvodjelnih, odnosno trodjelnih jedinica brojanja (trodjelnih i četvorodjelnih sa ritmizacijama) - Definiše jedinicu brojanja i način taktiranja u uslovima promjene mjere

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik - Ravnomjerno čita note u violinskom, bas ključu (pojedinačno i naizmjenično) i C ključevima (pojedinačno) - Čita muzičke primjere u odnosu na zadati tempo uz taktiranje - Određuje jedinicu brojanja u odnosu na metričku vrstu i zadati tempo i određuje način taktiranja (sažimanje dvije, odnosno tri ritmičke jedinice u jedno trajanje jedan potez pri taktiranju u brzom tempu i dijeljenje dvodjelnih, odnosno trodjelnih jedinica u sporom tempu - taktiranje s pododjelama) - Uočava odnos između jedinice brojanja i metričke jedinice u odnosu na zadati tempo - Čita, prepoznaje i zapisuje ritmičke podjele djelova dvodjelnih, odnosno trodjelnih jedinica brojanja (trodjelne i četvorodjelne podjele sa ritmizacijama) - Čita notne tekstove sa promjenom mjere i ritmičke vrste gdje se izjednačavaju

- Razvija analitičko razmišljanje - Razvijanja tačnost, preciznost i marljivost - Razvija sposobnost snalaženja u složenijim situacijama

Preporuke za izvođenje nastave - Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

- Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

35

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Melodika - Tonalna melodika Modulacija u tonalitete prve kvintne srodnosti Alteracije Tonalno stabilne alteracije: - Povišen IV stupanj - Snižen II stupanj - Analizira muzički primjer i priprema se za njegovo izvođenje: definiše tonalnu osnovu notnog teksta, odnosno tonaliteta, analizira melodijsko kretanje, uočava alterovane tonove, uočava promjene tonaliteta Modalna melodika - Analizira muzički primjer i priprema se za njegovo izvođenje - Definiše modus, analizira melodijsko kretanje, uočava alteracije

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik djelovi dvodjelne i trodjelne jedinice brojanja - Poštuje oznake za tempo, artikulaciju, dinamiku i fraziranje prilikom čitanja muzičkih tekstova uz taktiranje - Pjeva i zapisuje muzičke primjere u tonalitetima dura i mola - Pjeva i zapisuje muzičke primjere sa modulacijama u tonalitete prve kvintne srodnosti - Pjeva i zapisuje muzičke primjere sa alteracijama - Poštuje oznake za tempo, artikulaciju, dinamiku i fraziranje prilikom pjevanja (u jednoglasnom/dvoglasnom stavu) - Zapisuje jednoglasni i dvoglasni diktat - Identifikuje probleme i rješava ih

- Razvija sposobnost analitičnog razmišljanja - Razvija sposobnost snalaženja u složenijim situacijama

- Pjeva, prepoznaje i razlikuje moduse od istog i od različitih početnih tonova (finalis) - Pjeva, odnosno zapisuje jednu melodiju u različitim modusima, upoređuje ih i

- Razvija sposobnost analitičnog razmišljanja i slušanja - Razvija sposobnost snalaženja u složenijim situacijama

36

Preporuke za izvođenje nastave

- Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Intervali i akordi - Složeni intervali

Trozvuci dijatonskog tipa Akordski oblici: Kvintakordi Sekstakordi Kvartsekstakordi

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik uočava međusobne sličnosti i razlike - Uočava sličnosti i razlike u odnosu na dur i mol - Razvrstava moduse po sličnostima - Pjeva i zapisuje modalne melodije u jednoglasnom i dvoglasnom stavu - Prepoznaje složene intervale po zvuku - Upoređuje složene sa prostim intervalima - Prepoznje po zvuku sve vrste trozvuka u svim oblicima u uskom i širokom slogu - Pjeva, imenuje i zapisuje sve vrste trozvuka

- Razvija sposobnost analitičnog razmišljanja i slušanja - Razvija sposobnost upoređivanja

Četvorozvuci: - Mali durski - Prepoznaje po Septakord i njegovi zvuku, pjeva, Imenuje i zapisuje Obrtaji u uskom i Širokom slogu Ostali septakordi sa Malom septimom - Prepoznaje po - Mali molski i zvuku,pjeva, Poluumanjeni Imenuje i zapisuje Harmonske veze - Prepoznaje po - Harmonski obrti Ljestvičinih trozvuka zvuku pjeva, Imenuje i zapisuje Sa septakordima na V, VII i II stupnju u Duru i molu

- Razvija sposobnost upoređivanja

- Razvija sposobnost upoređivanja - Razvija sposobnost upoređivanja

37

Preporuke za izvođenje nastave

Razred: TREĆI Informativni ciljevi i sadržaji učenik Note i ključevi - Upoznaje položaj Nota u linijskom sistemu u violinskom, bas i C ključevima Ritam - Demonstrira način izvođenja nepravilnih ritmičkih figura: kvintola, septola, novemola - Upoznaje, obrazlaže principe izvođenja poliritmije uz demonstriranje - Analizira ritmičku liniju muzičkog teksta u odnosu na metričku vrstu, tempo izvođenja, jedinice brojanja i načina taktiranja - Definiše jedinicu brojanja i način taktiranja u uslovima promjene mjere Melodika Tonalna melodika Alteracije: - Tonalno stabilne - (povišen II, snižen IV) - Tonalno labilne - Modulacija u udaljenije tonalitete - Analizira muzički primjer i priprema se za njegovo izvođenje - Prepoznaje tonalnu osnovu notnog teksta, odnosno tonaliteta - Analizira

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik - Ravnomjerno čita note u violinskom, bas i C ključevima (pojedinačno i naizmjenično)

- Razvija analitičnost, preciznost i marljivost - Razvija sposobnost snalaženja u složenijim situacijama

- Čita veće nepravilne ritmičke podjele jedinice brojanja, odnosno ritmičke figure: kvintolu, septolu, novemolu - Izvodi poliritmiju

- Čita notni tekst sa promjenom mjere i tempa sa ili bez promjene ritmičke vrste - Identifikuje i rješava probleme - Pjeva, odnosno zapisuje muzičke primjere u tonalitetima dura i mola - Pjeva i zapisuje muzičke primjere sa alteracijama - Pjeva i zapisuje muzičke primjere sa modulacijama - Poštuje oznake za tempo, artikulaciju, dinamiku i fraziranje prilikom pjevanja (u jednoglasnom, odnosno dvoglasnom stavu) - Zapisuje jednoglasni i dvoglasni diktat

38

Preporuke za izvođenje nastave - Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

Informativni ciljevi i sadržaji učenik melodijsko kretanje, uočava alterovane tonove, uočava promjene tonaliteta Akordi - Septakordi sa velikom septimom (veliki durski, veliki molski, prekomjerni)

Harmonske veze - Harmonski obrti ljestvičinih trozvuka i četvorozvuka u duru, molu i molduru, sa vantonalnim dominantama i eliptičnim razrješenjima

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik - Identifikuje probleme i rješava ih

- Prepoznaje po zvuku i intonira septakorde sa velikom septimom, upoređuje ih međusobno i upoređuje ih sa septakordima sa malom septimom - Uočava sličnosti i razlike

- Razvija sposobnost upoređivanja

- Prepoznaje po zvuku, intonira i zapisuje harmonske obrte

- Razvija sposobnost upoređivanja

39

Preporuke za izvođenje nastave

Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i sadržaji učenik Note i ključevi - Upoznaje položaj nota u linijskom sistemu u violinskom, bas i C ključevima Ritam - Analizira ritmičku liniju muzičkog teksta u odnosu na metričku vrstu, tempo izvođenja, jedinicu brojanja i načina taktiranja - Definiše jedinicu brojanja i način taktiranja u uslovima promjene mjere - Definiše jedinicu brojanja u ametričnim muzičkim primjerima Melodika - Tonalna melodika sa alteracijama i modulacijama (sve vrste) - Analizira muzički primjer i priprema se za njegovo izvođenje - Prepoznaje tonalnu osnovu notnog teksta, odnosno tonaliteta - Analizira melodijsko kretanje, uočava alterovane tonove, uočava promjene tonaliteta Atonalna melodika Harmonske veze - Harmonski obrti sa

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik - Ravnomjerno čita note u violinskom, bas i C ključevima (pojedinačno i naizmjenično)

- Razvija preciznost i marljivost - Razvija sposobnost snalaženja u složenijim situacijama

- Izvodi polimetriju, poliritmiju i ametriju

- Pjeva i zapisuje primjere u tonalitetima dura i mola, sa primjenom alteracija (tonalno stabilnih, tonalno labilnih) i modulacija (dijatonskih, hromatskih i enharmonskih) - Poštuje oznake za tempo, artikulaciju, dinamiku i fraziranje prilikom pjevanja (u jednoglasnom, odnosno dvoglasnom stavu) - Zapisuje jednoglasni i dvoglasni diktat - Pjeva i zapisuje atonalnu melodiku - Identifikuje probleme i rješava ih - Prepoznaje po

40

Preporuke za izvođenje nastave - Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

Informativni ciljevi i sadržaji učenik modulacijom i alterovanim akordima dijatonskog i hromatskog tipa

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik zvuku, razlikuje, intonira i zapisuje harmonske obrte sa alterovanim akordima dijatonskog i hromatskog tipa i modulacijom

Preporuke za izvođenje nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Z.M.Vasiljević, I.Drobni, G.Karan, M.Ćalić, Solfeđo (sa teorijom muzike) za I razred srednje muzičke škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003. - Z.M.Vasiljević, I.Drobni, G.Karan, M.Ćalić, Solfeđo sa teorijom muzike za II razred srednje muzičke škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003. - Z.M.Vasiljević, I.Drobni, G.Karan, M.Ćalić, Solfeđo sa teorijom muzike za III razred srednje muzičke škole, Zavod za udžbenike i nastavnih sredstva, Beograd, 2003. - Z.M.Vasiljević, I.Drobni, G.Karan, M.Ćalić, Solfeđo sa teorijom muzike za IV razred srednje muzičke škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003. - D.Radičeva, Jednoglasni diktat, Univerzitet umetnosti, Beograd - D.Radičeva, Dvoglasni diktat,Univerzitet umetnosti, Beograd - A.Olujić, Razvoj harmonskog sluha, Univerzitet umetnosti, Beograd, 1990. - J.C.Jollet, Melimelodies (vol.3-6), Gerard Billaudot, Paris (izbor melodija za pjevanje od XI-XX vijeka) - J.C.Jollet, Livre de melodies (vol.3-6), Gerard Billaudot, Paris (izbor melodija za pjevanje od XI-XX vijeka) - J.C.Jollet, Dictees musicales (vol.1-4), Gerard Billaudot, Paris ` - M.Vergnault, Cours de formation musicale pour enseignement du solfege (moyen, fin etudes), Gerard Billaudot, Paris - M.L.Lucas, H.C.Fantapie, D.Succari, Cours de formation musicale (moyen, fin etudes), Gerard Billaudot, Paris 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Klavir kao osnovno sredstvo - CD player 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera - čitanje nota (melodijski i harmonski), čitanje ritma, pjevanje, prepoznavanje (intervala i akorda) - najmanje jedan put u klasifikacionom periodu. - Pismena provjera u formi pismenih zadataka (melodijski, ritmički i harmonski diktat) - najmanje jednom u klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

41

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda i na godišnjem ispitu. - Godišnji ispit iz solfeđa sastoji se iz pismenog i usmenog dijela. - Zahtjevi na pismenom dijelu: jednoglasni diktat; dvoglasni diktat; ritmički diktat; harmonski diktat. - Zahtjevi na usmenom dijelu ispita: čitanje nota, čitanje ritma, pjevanje; prepoznavanje intervala i akorda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani muzičar 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa ovakvim učenicima. 11. Povezanost predmeta Znanja - Opažanje, prepoznavanje ljestvica, intervala, akorda - Prepoznavanje i definisanje tonalne osnove notnog teksta koji se pjeva, odnosno zapisuje Zapisivanje, pjevanje i čitanje notnog teksta u različitim metričkim i ritmičkim vrstama

- Taktiranje muzičkih tekstova u različitim metričkim i ritmičkim vrstama, prema naznačenom tempu - Pjevanje melodija u obliku rečenice, perioda, dvodjelne i trodjelne pjesme - Zapisivanje diktata po dvotaktima, frazama, odnosno rečenicama - Pjevanje modalne i tonalne melodike - Pjevanje i zapisivanje po diktatu dvoglasnog polifonog stava sa i bez imitacije

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Teorija muzike sa - Izgradnja ljestvica, osnovama harmonije intervala, akorda - Prepoznavanje i definisanje tonalne osnove u notnom tekstu - Poznavanje pojmova: muzički metar, metrička jedinica, jedinica brojanja, polimetrija, ametrija - Poznavanje pojmova: ravnomjerni i neravnomjerni ritam, izoritmija, poliritmija, komplementarni ritam - Dirigovanje - Dirigovanje muzičkih tekstova u različitim metričkim i ritmičkim vrstama, prema naznačenom tempu - Muzički oblici - Poznavanje, definisanje i analiziranje građe rečenice i perioda

- Polifonija

- Komponovanje stilske melodije na modalnoj i tonalnoj osnovi - Komponovanje dvoglasnog polifonog stava sa i bez imitacije

42

Znanja - Prepoznavanje harmonskih obrta po zvuku - Zapisivanje melodijskog diktata

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Harmonija - Sviranje harmonskih obrta na klaviru - Etnomuzikologija - Melografisanje narodnih napjeva

43

1.2.3. KLAVIR 1. Naziv predmeta: KLAVIR 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Vrste nastave Razred

Teorija

Vježbe

I II III IV Ukupno

Praktična nastava

72 72 72 66 282

Ukupno 72 72 72 66 282

Vježbe: Individualna nastava. 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje klavira kao harmonskog instrumenta. - Savladavanje osnovnih tehnika sviranja na klaviru. - Osposobljavanje učenika za korepeticiju.

44

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik Skale - Poznaje sve durske - Svira sve durske i - Razvija strpljivost, molske skale kroz i molske skale i upornost i dvije oktave njihov prstored marljivost paralelno i - Razvija sposobnost suprotno za savladavanje problema Akordi - Razvija sposobnost - Poznaje sve durske - Svira durske i snalaženja u molske trozvuke u i molske trozvuke i različitim malom razlaganju njihov prstored situacijama simultano i Razvija sposobnost razlozeno analitičkog (kvintakord, razmišljanja sekstakord, - Razvija kreativnost kvartsekstakord) troglasno, paralelno Škole za klavir - Savladava osnovne - J.Kršić: Početna tehnike sviranja na škola klaviru - Nikolajev: Početna škola - Bajer: Početna škola - Hrestomatija - Bartok - Thompson -Matz-Saban Etide: - Divernoa op. 176 - Lemoan op. 37 - Czerny-germer - (izbor) Sonatine: Wanhal Plejel Hor Haslinger Betoven (izbor)

Ovladavanje sviranja cikličnih formi

45

Preporuke za izvođenje nastave - Individualna nastava

Razred: DRUGI Informativni ciljevi i sadržaji učenik Skale - Poznaje sve durske i molske skale i njihov prstored Akordi - Poznaje sve durske i molske trozvuke i njihov prstored

Etide: - Divernoa op. 176 (složenije) - Lemoan op. 37 (složenije) - Heler (izbor) - Bertini: op 100 - Czerny op. 849, op. 299 Polifonija - J.S.Bah: Male kompozicije,12 malih kompozicija (izbor) Sonatine: - Diabeli - Clementi op.36 - Beethoven - Mozart - Dussek - Haydn - (izbor) Kompozicije po izboru -Schumann, album za mladez Schubert,valses et landler op. 9 Grecaninov, dječiji album op. 98 Tschaikowsky, album za mladez Maikapar, minijature Kabalevsky, varijacije

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik - Svira sve durske i molske skale paralelno i suprotno kroz dvije oktave

- Razvija strpljivost, upornost i marljivost - Razvija sposobnost za savladavanje problema - Razvija sposobnost snalaženja u različitim situacijama

- Svira durske i molske trozvuke, simultano i razlozeno u malom razlaganju, troglasno kroz dvije oktave, paralelno - Savladava osnovne tehnike sviranja

Preporuke za izvođenje nastave - Individualna nastava

- Razvija sposobnost analitičkog razmišljanja - Razvija tačnost i preciznost - Razvija kreativnost - Razvija marljivost i strpljivost - Razvija sposobnost kontrolisanja treme - Nastupi na internim i javnim časovima - Razvija sposobnost za savladavanje problema - Razvija sposobnost snalaženja u različitim situacijama

- Ovladava osnovnim principima sviranja polifonije - Ovladava i primjenjuje tehnike - Za sviranje kompozicija ciklicnog oblika,razliciyog karaktera i stila - Ovladava i primjenjuje tehnike za sviranje kompozicija

- Razvija sposobnost analitičkog razmišljanja - Razvija tačnost i preciznost - Razvija kreativnost - Razvija marljivost i strpljivost - Razvija sposobnost kontrolisanja treme - Razvija sposobnost za savladavanje

46

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Socijalizacijski ciljevi učenik problema - Razvija sposobnost snalaženja u različitim situacijama - Različitog karaktera i stila, manjih formi i raznih zahtjeva

Formativni ciljevi učenik

47

Preporuke za izvođenje nastave

Razred: TREĆI Informativni ciljevi i sadržaji učenik Skale - Poznaje sve durske i molske skale i njihov prstored Akordi - Poznaje sve durske i molske trozvuke i njihov prstored

Etide: - Černi op. 849 - Bertini op. 29, op. 32 - Berens op. 61 - Cramer 1. Sveska - J.Kršić: Klavirska hrestomatija za IV razred - (Čita notni tekst) Polifonija - J.S.Bah: 12 i 6 malih preludija, - Polifone kompozicije drugih kompozitora barokne epohe, odgovarajuće težine (čita notni tekst) Sonatine: - Kulau, Dusik, Klementi, Čimaroza, Benda, Diabeli, Betoven, Hajdn, Mozart (čita notni tekst) Kompozicije male forme - Schumann: Album za mladež (jednostavnije) - Tschaikowski: Album za mladež - Schubert,valses aet landler op. 9 - Grieg ,lirika - Mendelssohn, 6

Socijalizacijski ciljevi učenik - Razvija strpljivost, upornost i marljivost - Razvija sposobnost za savladavanje problema - Razvija sposobnost snalaženja u različitim situacijama

Formativni ciljevi učenik - Svira sve durske i molske skale paralelno kroz cetiri,suprotno kroz dvije oktave - Svira durske i molske trozvuke četvoroglasno, simultano ,malo razlaganje kroz dvije oktave - Savladava osnovne tehnike sviranja

Preporuke za izvođenje nastave

- Razvija sposobnost analitičkog razmišljanja - Razvija tačnost i preciznost - Razvija kreativnost - Razvija marljivost i strpljivost - Razvija sposobnost kontrolisanja treme - Razvija sposobnost - Nastupi na internim za savladavanje i javnim časovima problema - Razvija sposobnost snalaženja u različitim situacijama

- Ovladava osnovnim principima sviranja polifonije

- Ovladava i primjenjuje tehnike za izvođenje manjih cikličnih formi - Ovladava i primjenjuje tehnike za sviranje minijatura različitog karaktera i stila - Svira dvije klavirske pratnje za solo instrument (koji učenik svira na odsjeku) ili

48

Informativni ciljevi i sadržaji učenik kinderstucke op. 72 - Kabalevsky, 15 komada op. 27 - Prokofjev,djecija muzika op. 64 - Sostakovic, 6 kom. Za djecu

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik dvije kompozicije četvororučno (nastavnik svira solo dionicu)

49

Preporuke za izvođenje nastave

Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i sadržaji učenik Skale - Poznaje sve durske i molske skale i prstored Akordi - Poznaje sve durske i molske trozvuke, dominantne i umanjene septakorde i prstored

Etide: - Černi op. 299. 1. I 2. Sveska (jednostavnije) - Berens op. 61 - Heler op. 47 op. 46 - Cramer 1. Sveska - Bertini op. 29 i op. 32 Polifonija - J.S.Bah: - Šest malih preludijuma , - Dvoglasne invencije - (izbor) Sonate - Klementi, Kulau, Hajdn sonate, Čimaroza, Skarlati, Mocart sonate,, Betoven op. 49 br. 1i2 Kompozicije male forme - Schumann: Album za mladež - Tschaikovsky: Album za mladež op 39. - Schubert, dva skerza

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik - Svira sve skale kroz cetiri oktave paralelno i suprotno

- Razvija strpljivost, upornost i marljivost - Razvija sposobnost za savladavanje problema - Razvija sposobnost snalaženja u različitim situacijama

- Svira durske i molske trozvuke četvoroglasno, simultano, malo i veliko razlaganje kroz četiri oktave, paralelno - Svira dominantni i umanjeni septakord, malo razlaganje četvoroglasno kroz četiri oktave - Savladava osnovne tehnike sviranja

Preporuke za izvođenje nastave - Individualna nastava - Nastupi na internim i javnim časovima

- Razvija sposobnost analitičkog razmišljanja - Razvija tačnost i preciznost - Razvija kreativnost - Razvija marljivost i strpljivost - Razvija sposobnost kontrolisanja treme - Razvija sposobnost za savladavanje problema - Razvija sposobnost snalaženja u različitim situacijama

- Ovladava osnovnim principima sviranja polifonije

- Ovladava i primjenjuje tehnike za izvođenje manjih cikličnih formi - Ovladava i primjenjuje tehnike za sviranje minijatura različitog karaktera i stila - Svira dvije klavirske pratnje

- Nastupi na internim i javnim časovima

50

Informativni ciljevi i sadržaji učenik - Grieg, lirika - Mendelssohn, 6 kindersyucke op.72 - Tajčević: Deci - Rudolf Matz,svita za djecu - Bjelinski Bruno, muzika za djecu

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik za solo instrument (koji učenik svira na odsjeku) ili dvije kompozicije četvororučno (nastavnik svira solo dionicu)

Preporuke za izvođenje nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora ETIDE: - Černi, op. 849 - Bertini, op. 100 - Keler, Zbirka klavirskih kompozicija za savladavanje tehničkih problema, I sveska (izbor) - J.Kršić, Početna škola za klavir - Divernoa, op. 176 (složenije) - Lemoan, op. 37 (složenije) - Heler (izbor) - Bertini, op 100 (izbor) - Černi, op. 849 - Bertini, op. 29,32 - Berens, op. 61 - Keler, Zbirka klavirskih kompozicija za savladavanje tehničkih problema I sveska (izbor) - J.Kršić, Klavirska hrestomatija za IV razred - Černi, op. 849 (složenije); op. 299, 1. i 2. sveska (jednostavnije) - Berens, op. op. 61 (jednostavnije) - Heler, op. 100 POLIFONIJA: - J.S.Bah: Male kompozicije Dvanaest malih preludijuma Šest malih preludijuma SONATINE: - Vanhal, Andre, Betoven, Klementi, Haslinger Kulau, Dusik, Klementi, Čimaroza, Benda, Diabeli, Betoven, Hajdn Klementi, Kulau, Hajdn, Čimaroza, Skarlati, Mocart, Betoven. KOMPOZICIJE MALE FORME: - J.Kršić: Klavirska čitanka, II J.Kršić: Klavirska hrestomatija za III razred - Schuumann: Album za mladež (jednostavnije) - Tscaikowsky: Album za mladež (jednostavnije) - Tajčević: Deci J.Kršić: Klavirska hrestomatija za IV razred - Grieg: lirika - Mendelssohn,6 kinderstucke op. 72 - kabalevski,15 komada op. 27 - Prokofjev,djecija muzika op. 65 - Sostakovic, 6 komada za djecu

51

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Klavir kao osnovno sredstvo 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - U toku svakog klasifikacionog perioda u prvom komp. po izboru, u drugom jedna etida i skala (I razred sa jednim predznakom, II razred sa dva predznaka, III razred sa tri, IV sa cetiri) . - Ispit na kraju školske godine. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Uspješno savladan obavezan minimum programa. - Pozitivna ocjena na kraju školske godine, odnosno pozitivna ocjena na godišnjem ispitu. Obavezan minimum programa I razred - Najmanje 30 vježbi početne škole - Četiri etide - Jednu sonatinu II razred - Šest etida različitih tehničkih zahtjeva - Tri polifone kompozicije - Jedna sonatina u cjelini ili više stavova različitog karaktera iz različitih sonatina - Tri kompozicije različite po karakteru i stilu III razred - Šest etida različitih tehničkih zahtjeva - Trikompozicije polifonog stila - Trikompozicije male forme - Jedna sonatina u cjelini ili sonata IV razred - Četiri etide različitih tehničkih zahtjeva - Dvije kompozicije polifonog stila - Tri kompozicije male forme - Jedna sonata u cjelini Zahtjevi na godišnjem ispitu: I ,II, III, IV razred - Jedna etida - Jedna kompozicija J.S.Baha (dvoglasna invencija za IV razred) - Prvi stav sonatine (sonate za IV razred) - Jedna kompozicija male forme 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani klavirista 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Nivo povećanih zahtjeva od 30 – 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa ovakvim učenicima.

52

11. Povezanost predmeta Znanja - Sviranje kompozicija različitih stilova - Sviranje kompozicija različitih formi - Sviranje kompozicija polifonog stila

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Poznavanje, definisanje i - Istorija muzike sa analiziranje karakteristika upoznavanjem muzičke muzičkih stilova literature - Muzički oblici - Poznavanje, definisanje i analiziranje različitih muzičkih oblika - Polifonija - Poznavanje, definisanje i analiziranje polifonih oblika

53

1.2.4. HORSKO PJEVANJE 1. Naziv predmeta: HORSKO PJEVANJE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Vrste nastave Razred I II III IV Ukupno

Teorija

Vježbe

Praktična nastava

72 72 72 66 282

Ukupno 72 72 72 66 282

Vježbe: Odjeljenja se dijele po glasovima (ženski-sopran, alt i muški-tenor, bas). 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa horskom literaturom. - Ovladavanje vokalnom tehnikom. - Osposobljavanje za pjevanje u horskom ansamblu. - Osposobljavanje za umjetničku interpretaciju. - Osposobljavanje za timski rad.

54

4. Sadržaji/ Standardi znanja predmeta / Operativni ciljevi Razred: PRVI,DRUGI, TREĆI, ČETVRTI (predmet je programski isti za sva četiri razreda) Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Razvija osjećaj za - Poštuje osnovne - Upoznaje osnovne radnu disciplinu, zakonitosti vokalne zakonitosti vokalne kolektivni rad i tehnike tehnike odgovornost - Razvija pravilnu impostaciju disanja - Razvija sposobnost za snalaženje u i oblikovanja složenim vokala situacijama - Poznaje zakonitosti - Razvija sposobnost fraziranja i pjevanja u horu pravilnog uzimanja daha u pjevanju vokaliza i horskih kompozicija

- Upoznaje djela za ženski, muški i mješoviti hor - Duhovna muzika: - Pravoslavna muzika (XII i XIII vijek, vizantijska muzika, XIX i XX vijek) - Katolička muzika (XVI-XX vijek) - Svjetovna muzika - Muzika XX vijeka - Domaći autori - Strani autori

Preporuke za izvođenje nastave - Rad sa manjim grupama (po glasovima) i kolektivno - Javni nastupi

- Poštuje zakonitosti pjevanja u horskom ansamblu - Interpretira horske kompozicije - Poštuje notni tekst i različite dirigentske zahtjeve, interpretativne i vokalne prirode

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora LITERATURA ZA ŽENSKI HOR Duhovna muzika: - Vizantijaska muzika XI, XII i XIII vijeka (anonimni kompozitori) - Pravoslavna muzika: St.S.Mokranjac, Odlomci iz liturgije Sv.Jovana Zlatoustog - M.Tajčević, IV duhovni stih - S.Rahmanjinov, Bogorodice djevo - P.I.Čajskovski, Svjati Bože - P.Česnokov, Da ispravitsja, Tebe poem Katolička muzika: - Stari majstori (Palestrina, Lasso, Vittoria, Festa) - Izbor djela duhovne muzike - G.B.Pergolesi, Stabat Mater - W.A. Mocart, Ave verum corpus

55

- J.S.Bach, Korali i kantate (jednostavnije) - J.Gallus, Moteti - Lukačić, Izabrane kompozicije Svjetovna muzika: - St.S.Mokranjac, Rukoveti (jednostavnije - II, VII, VIII, IX) - St.S.Mokranjac, Rukoveti (složenije - III, X, XV) - St.S.Mokranjac, Primorski napjevi - St.S.Mokranjac, Kozar Muzika XX vijeka: - R.Petrović, U kotarici mi majka selo donela, Canticum canticorum - K.Babić, Razbrajalice, Tri madrigala - M.Milojević, Muha i komarac - T.Skalovski, II rapsodija - T.Prokopjev, Kumanovke - B.Tamindžić, Rukovet za ženski hor, Crmnički oro, Zavolje se dvoje mlado LITERATURA ZA MUŠKI HOR - Gregorijanski korali (po izboru) - Pjevanja po Oktoihu - Napjevi za muški hor - vizantijska muzika - St.S.Mokranjac, I rukovet (II, VII, IX - transponovane za muški hor) - L.Dimitrijević, Odabrane kompozicije (od XVI do XX vijeka) - izbor za muški hor LITERATURA ZA MJEŠOVITI HOR - J.S.Bach, Korali (po izboru) - L.Dimitrijević, Odabrane kompozicije (od XVI do XX vijeka) - izbor za mješoviti hor - St.S.Mokranjac, Rukoveti (po izboru) 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Klavir - Partiture - Aparati za reprodukciju različitih nosača zvuka 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja vrši se po principu pjevanja po kvartetima (sopran I, sopran II, alt I, alt II ili sopran, alt, tenor bas) i to kompozicije po izboru nastavnika (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa provjera tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani dirigent - Diplomirani kompozitor - Diplomirani muzičar

56

10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa ovakvim učenicima. 11. Povezanost predmeta Znanja - Pjevanje različitih vokalnih muzičkih oblika (polifonih i homofonih) - Pjevanje različitih vokalnih muzičkih oblika

-

- Pjevanje višeglasnih vokalnih polifonih formi

-

- Pjevanje djela vokalne i vokalno-instrumentalne muzike različitih stilova

-

-

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja Solfeđo - Pjevanje iz notnog teksta jednoglasnog i višeglasnog stava Muzički oblici - Poznavanje, definisanje i analiziranje različitih vokalnih muzičkih oblika na primjerima iz literature Polifonija - Poznavanje, definisanje, analiziranje i interpretacija vokalnih višeglasnih formi - Poznavanje, definisanje i Istorija muzike s analiziranje karakteristika poznavanjem muzičke muzičkih stilova literature

57

1.2.5. TEORIJA MUZIKE SA OSNOVAMA HARMONIJE 1. Naziv predmeta: TEORIJA MUZIKE SA OSNOVAMA HARMONIJE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Vrste nastave Razred I II III IV Ukupno

Praktična nastava

Ukupno

Teorija

Vježbe

35

37

72

35

37

72

Teorijska nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika. Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Analitičko sagledavanje elemenata muzičke teorije u vezi sa drugim muzičkim disciplinama (harmonija, polifonija, muzički oblici...). - Upoznavanje zakonitosti osnova homofonog kompozicionog stila strogog i slobodnog stava.

58

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Nabraja, imenuje, opisuje, povezuje i razumije međusobne odnose elemenata koji čine muzički tok, odnosno, muzičko djelo Ritmika - Upoznaje pojmove: - Definiše i - Razvija sposobnost prepoznaje - Ravnomjerni i upoređivanja ravnomjerni, neravnomjerni - Razvija analitičko odnosno ritam razmišljanje neravnomjerni - Razvija sposobnost ritam u notnim snalaženja u primjerima složenim situacijama - Definiše značaj - Ritam kao ritmizacije za karakteristična uobličenje osnova melodije melodije - Uočava i definiše tipične ritmičke srazmjere u brzom tempu, primjena kratkih notnih vrijednosti u brzom tempu, moguće ritmičke vrijednosti i odnosi u uslovima sporog tempa, nervozni ritam i neobični odnosi u novijoj muzici - Izoritmija i poliritmija (homofonija)

- Prepoznaje i definiše ritmičke odnose i njihove elemente u višeglasnom stavu - Definiše i prepoznaje izoritmiju i poliritmiju u notnom tekstu

- Komplementarni ritam (polifonija)

- Definiše i prepoznaje

59

Preporuke za izvođenje nastave - Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

- Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

- Ritmički naglasak

Metrika - Upoznaje pojmove: muzički metar metrički naglasci relativni naglasci

- Metrička jedinica i jedinica brojanja

- Melodijski i motivski naglasak

- Polimetrija i ametrija

Ljestvice - Nabraja i imenuje vrste ljestvica:

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik komplemetarni ritam u notnom tekstu, dopisuje komplementarni ritam na zadatu ritmičku liniju

Preporuke za izvođenje nastave

- Definiše i prepoznaje ritmički naglasak u notnim primjerima i definiše njegov odnos sa melodijskim, odnosno metričkim naglaskom - Prepoznaje i obilježava metričke naglaske u notnom tekstu - Prepoznaje i obilježava relativne naglaske u notnom tekstu - Definiše jedinicu brojanja u odnosu na naznačeni tempo na primjerima iz literature - Definiše razlike između metričke jedinice i jedinice brojanja u primjerima iz literature - Prepoznaje i definiše odnos melodijskog i metričkog naglaska u notnim primjerima - Prepoznaje i definiše elemente polimetrije i ametrije u notnom tekstu

- Razvija sposobnost upoređivanja - Razvija analitičko razmišljanje - Razvija sposobnost snalaženja u složenim situacijama

- Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

- Upoređuje i pronalazi sličnost i

- Razvija sposobnost upoređivanja

- Rad u manjim grupama i

60

Informativni ciljevi i sadržaji učenik - Dijatonske durske i molske ljestvice sa povisilicama i snizilicama; kvintni krug - Nazivi i hijerarhija ljestvičinih stupnjeva u duru i molu - Starocrkvene ljestvice (modusi)vrsta i građa - Novi modusi: pentatonika, cjelostepena ljestvica, umanjena ljestvica, hromatska ljestvica - Neke osobine ljestvice folklornog izvorišta (balkanski mol, ciganski mol, lidijski mol, ciganski dur, orijentalna ljestvica) - Enharmonske ljestvice Intervali - Povezuje odnos veličine i vrste intervala - Upoznaje pojmove: konsonantni i disonantni intervali - Nabraja i imenuje konsonantne i disonantne intervale - Upoznaje razvoj odnosa konsonantnih i disonantnih intervala kroz istoriju - Upoznaje razrješenje disonantnih intervala

Socijalizacijski ciljevi učenik - Razvija sposobnost analitičkog razmišljanja - Razvija sposobnost snalaženja u složenim situacijama

Formativni ciljevi učenik razlike kod različitih ljestvičinih nizova i određuje njihove specifičnosti - Prepoznje i definiše ljestvičinu osnovu melodije - Sagledava ljestvičinu osnovu melodije u odnosu na muzički stil, kroz analizu primjera iz literature

- Prepoznaje i definiše odnos veličine i vrste intervala - Prepoznaje i definiše intervale u notnom tekstu - Prepoznaje i definiše odnos konsonantnih i disonantnih intervala u notnom tekstu u odnosu na muzički stil

- Razvija sposobnost upoređivanja - Razvija sposobnost analitičkog razmišljanja - Razvija sposobnost snalaženja u složenim situacijama

- Definiše, prepoznaje i piše razrješenja disonantnih intervala, melodijski i

61

Preporuke za izvođenje nastave individualno (kombinovano)

- Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

Informativni ciljevi i sadržaji učenik melodijski i harmonski

-

Upoznaje pojmove: obrtaj intervala, inverzija intervala, intervali kao činioci melodije

-

Razni izrazi, skraćenice i oznake za tempo agogiku, dinamiku i artikulaciju - Nabraja, imenuje i opisuje

Ornamentika - Upoznavanje pojma i uloge - Ornamenti od jedne note (kratki predudari, različiti dugi predudari) - Ornamenti od dvije note (praltriler, mordent, šlajfer) - Grupeto - Triler

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik harmonski Definiše i prepoznaje obrtaje intervala Analizira primjere obrtajnog kontrapunkta Definiše i prepoznaje inverziju intervala u notnom tekstu Prepoznaje intervalsku osnovu melodije u djelima različih stilova

- Prepoznaje i definiše razne izraze i druge oznake u notnom tekstu - Uočava značaj raznih izraza, skraćenica i oznaka za tempo, agogiku, dinamiku i artikulaciju u bližem određenju karaktera muzičkog djela koje se analizira, odnosno izvodi

- Razvija sposobnost upoređivanja - Razvija sposobnost analitičkog razmišljanja - Razvija sposobnost snalaženja u složenim situacijama

- Poznaje pravilnu interpretaciju - Prepoznaje i definiše ornamente u notnom tekstu - Upoređuje i pronalazi sličnosti i razlike - Poznaje pravilnu interpretaciju ornamenata u zavisnosti od vrste ornamenata i njihove pripadnosti

62

Preporuke za izvođenje nastave

- Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Akordi - Nabraja i imenuje akorde tercne građe, dijatonskog i hromatskog tipa: A) kvintakordi/obrtaji kvintakorda/ljestvi čni kvintakordi) B) septakordi/obrtaji septakorda C) nonakordi - Nabrajanje i imenovanje akorda drugih gradivnih intervala: Sekundni akordi klasteri Kvartni akordi Dvostruki i višestruki akordi - Upoznaje postavku akorda i njegove pojavne oblike u praksi Osnove harmonije - Upoznaje pojmove: "tonalnost" i "tonalitet" (sličnosti i razlika), atonalnost - Upoznaje teorijske osnove tonaliteta - Upoznaje način ispoljavanja tonaliteta u melodiji - Upoznaje pojam harmonije kao stilskog i izražajnog elementa u muzici - Upoznaje način ispoljavanja tonaliteta u

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik određenom muzičkom stilu - Piše način izvođenja ornamenata - Prepoznaje i definiše vrste i oblike akorda u notnom tekstu, upoređuje i pronalazi sličnosti i razlike - Prepoznaje i definiše odnos konsonantnih i disonantnih akorda u notnom tekstu, u odnosu na muzički stil

Preporuke za izvođenje nastave

- Razvija sposobnost upoređivanja - Razvija sposobnost analitičkog razmišljanja - Razvija sposobnost snalaženja u složenim situacijama

- Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

- Razvija sposobnost upoređivanja - Razvija analitičko razmišljanje - Razvija sposobnost snalaženja u složenim situacijama

- Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

- Definiše upotrebu različitih tipova akorda u odnosu na muzički stil

- Prepoznaje i definiše odnos između ljestvice i tonaliteta, upoređuje i pronalazi sličnosti i razlike - Uočava i prepoznaje elemente tonaliteta u melodiji

- Uočava i

63

Informativni ciljevi i sadržaji učenik harmoniji - Nabraja i imenuje harmonske funkcije i njihove predstavnike - Harmonski obrti i kadence kao izraz tonaliteta

- Nabraja, opisuje i imenuje vanakordske tonove - Vantonalne akorde

- Navodi, nabraja i objašnjava načine promjene tonaliteta - Opisuje i razumije slobodni i strogi harmonski stav

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik prepoznaje elemente tonaliteta u harmoniji - Definiše pripadnost ljestvičinih akorda određenim harmonskim funkcijama - Prepoznaje i definiše autentični, potpuno autentični i plagalni obrt u notnim primjerima - Prepoznaje i definiše savršene, nesavršene kadence i polukadence u notnim primjerima

Preporuke za izvođenje nastave

- Prepoznje i definiše vanakordske tonove u melodiji - Prepoznaje vantonalne akorade i uočava njihovu ulogu u tonalitetu - Defniše vrste i načine promjene tonaliteta kroz analizu muzičkih primjera - Analizira strogi i slobodni harmonski stav (sličnosti, razlike)

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - D.Despić, Teorija muzike, Zavod za izdavanje udžbenika i nastavnih sredstava, Beograd, 1997. - D.Despić, Harmonska analiza, Univerzitet umetnosti, Beograd, 1987. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Klavir kao osnovno sredstvo - Notni i zvučni primjeri autora različitih muzičkih stilova - CD player 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Pismena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu).

64

- Usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani muzičar - Diplomirani kompozitor - Diplomirani dirigent - Diplomirani muzikolog - Diplomirani etnomuzikolog 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% - 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa ovakvim učenicima. 11. Povezanost predmeta Znanja - Poznavanje, imenovanje ljestvica, intervala, akorda - Prepoznavanje i definisanje tonalne osnove u notnom tekstu - Poznavanje pojmova: muzički metar, metrička jedinica, jedinica brojanja, polimetrija, ametrija - Poznavanje pojmova: ravnomjerni i neravnomjerni ritam, izoritmija, poliritmija, komplementarni ritam - Poznavanje teorijske osnove tonaliteta, ispoljavanje tonaliteta u melodiji i u harmoniji - Prepoznavanje i definisanje funkcionalnih odnosa akorda u klasičnoj harmoniji - Ispoljavanje akorda u strogom i slobodnom stavu - Poznavanje durskih, molskih i hromatskih ljestvica

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Prepoznavanje ljestvica, intervala i akorda - Prepoznavanje i definisanje tonalne osnove notnog teksta koji se pjeva, odnosno svira - Zapisivanje, pjevanje i - Solfeđo čitanje notnog teksta u različitim metričkim i ritmičkim vrstama i različitim tempima

- Harmonija

- Instrument- klavir

65

- Poznavanje teorijske osnove tonaliteta, ispoljavanje tonaliteta u melodiji i u harmoniji - Prepoznavanje funkcionalnih odnosa akorda u klasičnoj harmoniji - Ispoljavanje akorda u strogom i slobodnom stavu - Sviranje durskih, molskih i hromatskih ljestvica - Sviranje akorda

Znanja - Poznavanje akorda - Poznavanje ornamentike i raznih izraza i skraćenica vezanih za tempo, dinamiku, artikulaciju i agogiku

- Evidencija osnovnih pojmova Teorije muzike; ima direktan upliv u domen determinisanja ukupnog korpusa osnovnog tumačenja muzičkog jezika uopšte - Ona predstavlja početni pojmovnik koji je u stvari početni kurs, u kome se sagledava obim i koncept sveukupne muzičke umjetnosti - Veći broj pojmova se detaljnije prezentuje u domenu Kompozicije - Opis pojmova iz oblasti Teorije muzike izučava samo najosnovnije kategorije pojmova bez značajnije obrade istih, za razliku od predmeta Osnovi komponovanja sa aranžiranjem

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Poznavanje načina izvođenja različitih ornamenata - Prepoznavanje raznih izraza i skraćenica vezanih za tempo, dinamiku, artikulaciju i agogiku i njihovo odgovarajuće izvođenje - Evidencija osnovnih pojmova Kompozicije uopšte - Opis pojmova

- Osnovi komponovanja sa aranžiranjem

66

1.2.6. HARMONIJA 1. Naziv predmeta: HARMONIJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Vrste nastave Razred I II III IV Ukupno

Teorija

Vježbe

24 24 22 70

48 48 44 140

Praktična nastava

Ukupno 72 72 66 210

Teorijska nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika. Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje homofonog kompozicionog stila u muzici. - Ovladavanje postavkom i vezivanjem akorda u strogom stavu po načelima standardnog, klasičnog harmonskog jezika. - Upoznavanje sredstava proširenja tonaliteta, vidova promjene tonaliteta i svih vrsta modulacija. - Osposobljavanje za praktično korišćenje stečenih znanja iz harmonije.

67

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: DRUGI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Prepoznaje fakturu Ispoljavanje akorda strogog i slobodnog - Razvija pozitivan u muzičkom stavu stava na - Upoznaje i odnos prema primjerima iz analizira način predmetu literature ispoljavanja akorda - Uočava razliku u strogom stavu između strogog i - Upoznaje i slobodnog stava na analizira način primjerima iz ispoljavanja akorda literature u slobodnom stavu - Prepoznaje - Upoznaje način akordske oblike u postavke akorda u strogom i strogom stavu uz slobodnom stavu na ilustrovanje i primjerima iz demonstraciju literature - Rješava šifrovani i Trozvuci nešifrovani bas uz - Kvintakordi glavnih poštovanje pravila stupnjeva i njihovi vezivanja i vođenja obrtaji glasova - Razvija analitičnost - Upoznaje i - Analizira i preciznost u demonstrira način intervalske skokove ispunjavanju radnih vezivanja kvintno u melodiji pri zadataka srodnih i nesrodnih različitom - Razvija sposobnost kvintakorda vezivanju akorda predviđanja (stroga, slobodna i situacija i mogućih poluslobodna veza) - Priprema se za harmonizaciju rješenja - Kvintakordi glavnih melodije u - Razvija sposobnost stupnjeva (T, S, D) sopranu: analizira snalaženja u - Obrtaji kvintakorda tonalnu osnovu složenim glavnih stupnjeva: melodije, oblik situacijama - Sekstakordi glavnih melodije, stupnjeva (T6, S6, intervalska D6) kretanja - Kvartsekstakordi - Upoređuje različita glavnih stupnjeva rješenja istog - Kvintakordi zadatka sporednih - Razvija kritički stupnjeva i njihovi odnos prema obrtaji mogućim - Upoznaje i rješenjima demonstrira načine - Identifikuje vezivanja tercno probleme: uočava srodnih kvintakorda zabranjena - Upoznaje ulogu i kretanja u melodiji mjesto kvintakorda i harmoniji sporednih - Ispravlja greške stupnjeva (VI, II, - Priprema se za VII, III) i njihovih

68

Preporuke za izvođenje nastave - Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

Informativni ciljevi i sadržaji učenik obrtaja u harmonskim obrtima i demonstrira način vezivanja - Upoznaje i demonstrira način harmonizacije moldura, prirodnog i melodijskog mola Vanakordski tonovi - Nabraja i definiše vanakordske tonove (jednostruke i višestruke) uz ilustrovanje i demonstraciju: zadržica prolaznica skretnica anticipacija pedalnog tona

-

-

-

-

Četvorozvuci - Klasifikuje septakorde na glavne i sporedne - Septakordi glavnih stupnjeva i njihovi obrtaji - Nabraja i definiše glavne septakorde i njegove obrtaje: D7 II7 VII7

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi

-

-

učenik višeglasno pjevanje i sviranje zadataka Svira harmonske obrte i kadence Svira general-bas Direktno harmonizuje na klaviru jednostavnija melodijska kretanja Prepoznaje vanakordske tonove u primjerima iz literature i u zadacima šifrovanog basa Rješava šifrovani i nešifrovani bas Priprema se za harmonizaciju melodije u sopranu: analizira melodijska kretanja i određuje vanakordske tonove prema logičnim funkcionalnim odnosima Upoređuje različita rješenja istog zadatka Razvija kritički odnos prema mogućim rješenjima Prepoznje septakorde i obrtaje u primjerima iz literature Poštuje pravila razrješavanja kritičnih tonova kod septakorda, odnosno njihovih obrtaja u karakterističnim vezama

- Razvija analitičnost i preciznost u ispunjavanju radnih zadataka - Razvija sposobnost predviđanja situacija i mogućih rješenja - Razvija sposobnost snalaženja u složenim situacijama

69

Preporuke za izvođenje nastave

- Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

Informativni ciljevi i sadržaji učenik - Upoznaje i demonstrira način postavke septakorda i njihovih obrtaja - Upoznaje mjesto i ulogu glavnih septakorda u harmonskim obrtima - Definiše kritične tonove i demonstrira načine njihovog razrješavanja - Septakordi sporednih stupnjeva i njihovi obrtaji - Nabraja i definiše sporedne septakorde i njihove obrtaje (T7, III7, S7, VI7) - Poznaje mjesto i ulogu sporednih septakorda u harmonskim obrtima - Definiše kritične tonove i demonstrira načine njihovog razrješavanja Petozvuci - Dominantni nonakord i njegovi obrtaji - Upoznaje i demonstrira način postavke dominantnog nonakorda i njegovih obrtaja - Definiše kritične tonove i načine njihovog razrješavanja uz demonstraciju

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik - Rješava šifrovani i nešifrovani bas - Primjenjuje septakorde, odnosno njihove obrtaje u harmonizaciji melodije u sopranu - Identifikuje probleme i ispravlja greške

- Prepoznaje nonakorde u primjerima iz literature - Rješava šifrovani i nešifrovni bas - Primjenjuje D9, i njegove obrtaje u harmonizaciji soprana

70

Preporuke za izvođenje nastave

Razred: TREĆI Informativni ciljevi i sadržaji učenik Alterovani akordi - Upoznaje se sa klasifikacijom alterovanih akorda na akorde dijatonskog i akorde hromatskog tipa - Nabraja i definiše alterovane akorde dijatonskog i hromatskog tipa - Nabraja i definiše funkcije alterovanih akorda sa tonalno stabilnim alteracijama: sa alteracijom IV naviše (u duru i molu), sa alteracijom II naviše (u duru), sa alteracijom II naniže (u duru i molu), sa alteracijom IV naniže (u molu) - Višestruke alteracije - Nabraja i definiše alterovane akorde sa tonalno labilnim alteracijama: vantonalne D i vantonalni VII (varljiva i eliptična rješenja), vantonalne S i vantonalni II, varijantni III, varijantni VI i polarni akordi - Definiše mjesto i ulogu alterovanih akorda u harmonskim obrtima - Upoznaje i demonstrira načine

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik - Prepoznaje alterovane akorde dijatonskog i hromatskog tipa u primjerima iz literature i u zadacima šifrovanog basa - Razrješava alterovane tonove u alterovanim akordima dijatonskog i hromatskog tipa kroz izradu šifrovanog i nešifrovanog basa - Priprema se za harmonizaciju melodije u sopranu, analizira tonalnu osnovu i oblik melodije, uočava intervalska kretanja i alterovane tonove i određuje alterovane akorde za harmonizaciju - Upoređuje različita rješenja istog zadatka - Razvija kritički odnos prema mogućim rješenjima - Identifikuje probleme - Ispravlja greške - Svira general-bas - Svira jednostavne primjere dijatonske modulacije

- Razvija analitičnost i preciznost u rješavanju problema - Razvija sposobnost predviđanja situacija i mogućih rješenja - Razvija sposobnost snalaženja u složenim situacijama

71

Preporuke za izvođenje nastave - Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

Informativni ciljevi i sadržaji učenik razrješenja alterovanih akorda dijatonskog i hromatskog tipa Vidovi promjene tonaliteta - Nabraja i analizira vidove promjene tonaliteta - Upoznaje pojam i vrstu modulacije

- Upoznaje princip dijatonske modulacije - Upoznaje sredstva i način izvođenja dijatonske modulacije - Definiše zajedničke akorde u odnosu na srodnost tonaliteta -

Tonaliteti I grupe Tonaliteti II grupe Tonaliteti III grupe Tonaliteti IV grupe

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik

- Prepoznaje dijatonsku modulaciju, mjesto, sredstva i način njenog izvođenja u primjerima iz literature i u zadacima šifrovanog basa - Vježba i demonstrira načine izvođenja dijatonske modulacije u zadacima šifrovanog i nešifrovanog basa - Priprema se za harmonizaciju melodije u sopranu, analizira tonalnu osnovu i oblik melodije, uočava modulacioni prelaz u melodiji, definiše novi tonalitet na osnovu melodijskog kretanja, novih predznaka i kadence - Prepoznaje pogodno mjesto i akord za preznačenje - Identifikuje problem i ispravlja greške - Svira general- bas - Svira jednostavne primjere dijatonske modulacije

- Razvija analitičnost i preciznost u rješavanju problema - Razvija sposobnost predviđanja situacija i mogućih rješenja - Razvija sposobnost snalaženja u složenim situacijama

72

Preporuke za izvođenje nastave

- Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i sadržaji učenik Hromatska modulacija - Upoznaje princip hromatske modulacije - Upoznaje sredstva i načine izvođenja hromatske modulacije: promjena sklopa trozvuka dijatonskog tipa, promjena sklopa četvorozvuka dijatonskog i hromatskog tipa, preznačenje alterovanih akorda dijatonskog tipa, preznačenje alterovanih akorda hromatskog tipa, tercna srodnost

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik - Prepoznaje mjesto, sredstva i načine izvođenja hromatske modulacije u primjerima iz literature i u zadacima šifrovanog basa - Poznaje, vježba i demonstrira izvođenje različitih načina hromatske modulacije u zadacima šifrovanog i nešifrovanog basa - Upoređuje sve vrste hromatske modulacije - Upoređuje dijatonsku modulaciju sa hromatskom modulacijom izvedenom pomoću predznačenja alterovanih akorda - Priprema se za harmonizaciju melodije: analizira tonalnu osnovu i oblik melodije, uočava modulacioni prelaz u melodiji, definiše novi tonalitet na osnovu melodijskog kretanja, novih predznaka i kadence - Prepoznaje adekvatno mjesto i sredstva hromatske modulacije - Upoređuje različita rješenja istog zadatka - Razvija kritički

- Razvija analitičnost i preciznost u rješavanju problema - Razvija sposobnost predviđanja situacija i mogućih rješenja - Razvija sposobnost snalaženja u složenim situacijama

73

Preporuke za izvođenje nastave - Rad u manjim grupama i individualni (kombinovano)

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Enharmonska modulacija - Upoznaje princip enharmonske modulacije - Upoznaje sredstva i načine izvođenja enharmonske modulacije: enharmonizam umanjenog septakorda, enharmonizam prekomjernog trozvuka, enharmonizam male septime (D7 i tvrdo umanjeni septakord)

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik odnos prema mogućim rješenjima jednog zadatka - Identifikuje problem, ispravlja greške - Svira general-bas - Svira jednostavne primjere hromatske modulacije - Prepoznaje mjesto, sredstva i načine enharmonske modulacije kroz analizu primjera iz literature i u zadacima šifrovanog basa - Poznaje, vježba i demonstrira različite načine enharmonske modulacije u zadacima šifrovanog i nešifrovanog basa - Priprema se za harmonizaciju melodije soprana, analizira tonalnu osnovu i oblik melodije, uočava modulacioni prelaz u melodiji i definiše novi tonalitet na osnovu melodijskog kretanja, novih predznaka i kadence - Prepoznaje adekvatno mjesto i sredstvo enharmonske modulacije i njeno izvođenje - Upoređuje različita rješenja istog

- Razvija analitičnost i preciznost u rješavanju problema - Razvija sposobnost predviđanja situacija i mogućih rješenja - Razvija sposobnost snalaženja u složenim situacijama

74

Preporuke za izvođenje nastave

- Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi

-

-

učenik zadatka Razvija kritički odnos prema mogućim rješenjima jednog zadatka Identifikuje problem, ispravlja greške Svira general-bas Svira jednostavne primjere enharmonske modulacije

Preporuke za izvođenje nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - D.Despić, Harmonija sa harmonskom analizom, Zavod za izdavanje udžbenika i nastavnih sredstava, Beograd, 2002. - D.Despić, Harmonska analiza, Univerzitet umetnosti, Beograd, 1987. - M.Živković, Harmonija za i II razred srednje škole, Zavod za izdavanje udžbenika i nastavnih sredstava, Beograd, 2004. - M.Živković, Harmonija za III i IV razred srednje škole, Zavod za izdavanje udžbenika i nastavnih sredstava, Beograd, 2004. - V.Peričić, Harmonija (skripta I i II), Zajednica muzičkih i baletskih škola Srbije, Beograd, 2004. - M.Tajčević, Harmonija, udžbenik za muzičke škole, Zavod za izdavanje udžbenike i nastavnih sredstava, Beograd, 1972. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Klavir kao osnovno sredstvo 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Pismena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani kompozitor - Diplomirani muzikolog - Diplomirani etnomuzikolog - Diplomirani dirigent - Diplomirani muzičar

75

10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa ovakvim učenicima. 11. Povezanost predmeta Povezanost sa drugim predmetima

Znanja - Poznavanje teorijske osnove tonaliteta - Ispoljavanje tonaliteta u melodiji i harmoniji - Prepoznavanje i definisanje funkcionalnih odnosa akorda u klasičnoj harmoniji - Ispoljavanje akorda u strogom i slobodnom stavu - Sviranje harmonskih obrta na klaviru - Harmonizovanje melodije u obliku rečenice i perioda - Prepoznavanje funkcije akorda u tonalitetu, mjesta i sredstava promjene tonaliteta - Harmonski parametar u dvodjelnoj strukturi muzičko-formalne cjeline kao osnovne male muzičke forme podrazumije jednostavni koncept harmonskih obrta, i oni defacto predstavljaju model u kome se harmonski parametar identifikuje kao nosilac kreiranja muzičke ideje - Iz predmeta Harmonija preuzimaju se znanja iz domena funkcionalnih značenja harmonskih struktura, karakteristike njihovih veza (obrta) i specifične odlike i pojedini izuzeci koji izlaze iz okvira dursko-molskog tonalnog sistema

Predmet

- Teorija muzike sa osnovama harmonije

- Solfeđo - Muzički oblici

- Poznavanje harmonskih stilova

- Osnovi komponovanja sa aranžiranjem

76

Znanja - Poznavanje teorijske osnove tonaliteta - Ispoljavanje tonaliteta u melodiji i harmoniji - Prepoznavanje i definisanje funkcionalnih odnosa u klasičnoj harmoniji - Ispoljavanje akorda u strogom i slobodnom stavu - Prepoznavanje harmonskih obrta po zvuku - Definisanje i analiziranje građe rečenice i perioda - Uloga harmonije u muzičkom obliku - Poznavanje, uočavanje i identifikacija harmonskih sredstava karakterističnih za različite stilske epohe

- Melodijsko-harmonskoritmički parametri u dvodjelnoj strukturi

1.2.7. MUZIČKI OBLICI 1. Naziv predmeta: MUZIČKI OBLICI 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Vrste nastave Razred I II III IV Ukupno

Teorija

Vježbe

16 32 29 77

20 40 37 97

Praktična nastava

Ukupno 36 72 66 174

Teorijska nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika. Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje istorijata nastanka i razvoja muzičkih oblika kroz vjekove do današnjih dana. - Samostalno analiziranje muzičkog djela i definisanje elemenata muzičkog oblika.

77

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: DRUGI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Preporuke za Formativni ciljevi sadržaji ciljevi izvođenje nastave učenik učenik učenik - Upoznaje elemente oblika - Analizira i definiše - Razvija analitičnost, - Rad u manjim Motiv elemente oblika na kritičnost i grupama i - Definiše motiv primjerima iz marljivost individualno - Sadržaj motiva muzičke literature (kombinovano) - Metrička struktura perioda klasike i motiva, jamb, ranog romantizma trohej, amfibrah (Hajdn, Mocart) i - Trajanje motiva rani Betoven: do opusa 26 i op. 49 Figura i pasaž br.1 i 2) - Harmonska figuracija - Melodijska figuracija - Pasaž Rad s motivom - Apsolutne i relativne izmjene u motivu - Posebne vrste rada s motivom: ponavljanje (doslovno, izmijenjeno, sekventno, imitaciono), - Analizira, uočava i variranje, definiše različite proširenje, vrste dvotakta na dijeljenje, primjerima iz sažimanje literature Dvotakt - Definiše dvotakt - Sadržaj dvotakta - Uloga metra u izgradnji dvotakta - Tematski sadržaj - Uočava i analizira dvotakta različite strukture - Jednotakt i rečenica na četvorotakt u ulozi primjerima iz osnovne metričkoliterature formalne cjeline, - Uočava princip da odnosno dvotakta ponavljanje ne čini - Korespodentni dvotakti cjelinu višeg reda, pa primjenjuje na primjerima iz literature (Hajdn,

78

Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadržaji učenik učenik Mocart, Betoven, Rečenica Šuman: Dječije - Definiše rečenicu - Konstruktivni faktori scene) - Sagledava razliku koji oblikuju između ponovljenog rečenicu: ritam, dvotakta i male melodija, metar i rečenice strukture harmonija pravilne 2+2, kao i uloge rečenice: mala (četiri takta) i velika ponovljenog (osam taktova) dvotakta u izgradnji - Struktura malih i velike rečenice velikih rečenica strukture 2+2+4 - Tematski sadžaj rečenica - Definiše, analizira i uočava različite Period vrste perioda u - Definiše period primjerima iz - Navodi i obrazlaže literature vrste perioda: mali i - Uočava i definiše veliki razlike između - Poznaje i obrazlaže perioda, niza minimum sličnosti i rečenica i razlike u rečenicama ponovljene rečenice koje čine period - Analizira period kao - Harmonski odnosi sastavni dio veće završetaka rečenica cjeline, ali i kao u periodu samostalnog oblika - Dvoperiod (Hajdn, Mocart, - Poznaje razlike Betoven, kao između perioda, niza samostalan oblik, rečenica i Šopenovi preludijumi ponovljene rečenice e-moll, h-moll, A- Period kao sastavni dur, c-moll) dio veće cjeline, ali i - Razvija kritičko mišljenje i donosi kao samostalna sud na osnovu cjelina analize o odnosu elemenata u obliku Tipovi izlaganja - Usvajanjem - Funkcija odsjeka teorijskih znanja unutar cjeline (informativni ciljevi) - Izlaganje teme i njihovom - Prelazni odsjek primjenom kroz - Središnji odsjek praktični rad - Repriza (formativni ciljevi), - Uvod osposobljava se da - Zaključak odredi o kom se obliku radi - U toku procesa analiziranja stiče

79

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

Informativni ciljevi i sadržaji učenik Uloga pojedinih komponenti muzike u obliku - Metar - Ritam i melodija - Harmonija - Dinamika - Agogika - Tempo - Upoznaje oblik male pjesme, prvenstveno sagledan kroz primjere iz instrumentalnih djela: Dvodjelna pjesma Šema: - II:a :II: b: II - A II:b: II Prelazni oblik između dvodjelne i trodjelne pjesme Šema: - II:a a:II: b a: II - A a II: b a: II Trodjelna pjesma Šema: - II: a: II: b a: II - II: a: II b a - A II:b a: II Složena trodjelna pjesma Šema: - A B A - Abacdcaba - A B A - Abcdab Rjeđi i netipični oblici pjesme - Lagani stavovi u obliku pjesme - Prividno petodjelni oblik pjesme - Petodjelni oblik pjesme Mali komadi u obliku pjesme - Pjesma bez riječi - Nokturno

Formativni ciljevi učenik vještinu predviđanja rješenja, odnosno na višem nivou, predviđanja rješenja u okviru istog oblika, ali različitih kompozitora, ili istog oblika, ali sagledanog kroz različite epohe

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

- Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano) - Analizira i definiše - Razvija analitičnost, parametre koji kritičnost i učestvuju u izgradnji marljivost jednog oblika: tematika, struktura i harmonija - Uočava razlike u određivanju repeticije i repriza - Analizira, sagledava i uočava različite tipove pjesama - Razvija kritičko mišljenje i donosi sud na osnovu analiza o odnosu elemenata u obliku - Usvajanjem teorijskih znanja (informativni ciljevi) i njihovom primjenom kroz praktični rad (formativni ciljevi), učenik se osposobljava da odredi o kojem se obliku radi - U toku procesa analiziranja stiče vještinu predviđanja rješenja, odnosno na višem nivou,

80

Informativni ciljevi i sadržaji učenik - Barkarola - Etida - Preludijum - Menuet - Skerco

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik predviđa rješenja u okviru istog oblika, ali različitih kompozitora ili istog oblika, ali sagledanog kroz različite epohe

81

Preporuke za izvođenje nastave

Razred: TREĆI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Preporuke za Formativni ciljevi sadržaji ciljevi izvođenje nastave učenik učenik učenik Rondo - Poznaje istorijat - Analizira i upoređuje - Razvija analitičnost, - Rad u manjim ronda, njegovog različite vrste ronda kritičnost i grupama i nastanka i vrste na primjerima iz marljivost individualno literature (Hajdn, (kombinovano) Kuprenov rondo: Mocart i Betoven) R C1 R C2.......R Klasični rondo: 1. rondo s jednom temom (rondo s epizodama) A E1 A E2 ... A + Coda 2.rondo sa dvije teme A B A B A + Coda 3.rondo sa tri teme i prošireni oblik ronda sa tri teme A B A C A + Coda A B A C A B A + Coda Izuzeci u obliku ronda: A) reduciranje šeme ronda B) rondo u laganom tempu C) pojava osnovne teme (A) u drugim tonalitetima Tema s varijacijama - Poznaje istorijat varijacija, princip variranja, - Analizira, definiše, organizacije povezuje elemente varijacionog toka, oblika i prepoznaje broj varijacija i usvojene oblike na završetak varijacija novim primjerima - Poznaje podjelu varijacija prema načinu variranja na: A) ornamentalne varijacije B) karakterne varijacije

82

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik

C) kontrapunktske varijacije D) slobodnije varijacione oblike - Primjena varijacija Svita - Svita kao ciklični oblik - Poznaje istorijat svite, podjele na baroknu i noviju svitu - Tip Barokne-Bahove svite: Njemačka svita, Francuska svita, Engleska svita - Obavezni stavovi u Bahovom tipu svite: Alemanda, Kuranta, Sarabanda i Žiga - Oblik igara iz barokne svite: barokni dvodjelni oblik, pregled baroknih igara, novija svita

- Analizira, definiše različite tipove svita, a zatim samostalno pristupa analitičkom procesu (Bah: Francuske svite, Engleske svite, solo svite za violončelo, Partite)

- Analizira primjere Skarlatijevih sonata - Analizira primjere barokne sonate Korelija, Vivaldija - Analizira, definiše i upoređuje sonate sa tri ili sa četiri stava u stvaralaštvu Mocarta, Betovena i Šuberta Sonatni oblik: - Analizira primjere - Karakteristike pravilnih sonatnih sonatnog oblika od oblika (Hajdn, baroknog dvodjela Mocart i sonate iz do klasičnog prvog Betovenovog sonatnog oblika perioda - Analizira, definiše, - Klasični sonatni oblik povezuje elemente sonatnog oblika i Ekspozicija: prepoznaje usvojene I tema – tematika, oblike na novim Struktura, primjerima Harmonija, - Razvija kritičko Most razumijenje odnosa II tema elemenata u obliku, Završna grupa preciznosti u Razvojni dio: donošenju Harmonska zaključaka o kojem nestabilnost, se obliku radi, Struktura razvojnog traženjem novih dijela, odgovora i

83

Preporuke za izvođenje nastave

Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadržaji učenik učenik predviđanjem Izbor tematskog rješenja u okviru materijala jednog muzičkog Repriza stila određene epohe I tema - most II tema - Sve usvojene oblike Završna grupa kroz poznavanje i analiziranje učenik u saradnji sa profesorom treba da primijeni i na literaturi koju svira (time se vrši povezivanje nastave oblika sa individualnom nastavom i razvija kod učenika proces promišljanja o djelu koje svira)

84

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i sadržaji učenik Sonatni rondo: ABACABA TDTSTTT - Izuzeci u sonatnom rondu: A B A razvojni dio A BA - Poznaje sonatni oblik u sonatama Ludviga van Betovena do op.101 i u sonatama romantizma (Šubert) Ciklični oblici - Višestavačne instrumentalne forme, sonatni ciklus: sonata, simfonija, koncert, kamerna djela

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

Analizira i upoređuje - Razvija analitičnost, - Rad u manjim različite vrste ronda kritičnost, marljivost grupama i na primjerima iz i preciznost individualno literature (kombinovano) Analizira, definiše i upoređuje sonate sa tri ili četiri stava u stvaralaštvu Mocarta, Betovena i Šuberta

- Analizira koncerte: A.Korelija, A.Vivaldija

- Definiše odnos končertina i končerto grossa i prati razvojnu liniju Barokni tipovi sonate: od Korelija (kao tvorca končerta - crkvena sonata, grossa) do Baha i kamerna sonata Hendla Klasični sonatni ciklus - Analizira solističke - Pregled rasporeda koncerte A.Vivaldija stavova u sonatnom (kao tvorca ciklusu sa tri i sa solističkog koncerta) četiri stava Poznavanje istorijata - Analizira koncert u koncerta periodu klasike i - Barokni koncert ranog romantizma od solistički i končerto makro ka mikro grosso formi (broj stavova, - Klasični koncert oblik prvog stava, - Koncert u definisanje romantizmu orkestarske i solističke ekspozicije, uočavanje primjene i uloge kadence u koncertu) - Razvija kritičko razumijenje odnosa elemenata u obliku, preciznost u donošenju

85

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Međusobno povezivanje stavova u ciklusu: - Spajanje stavova (attacca), spajanje stavova prelazima, primjena principa reminiscencije, pojava teme kao lajt motiva, primjena monotematizma, primjena cikličnog principa, sonata u jednom stavu Instrumentalni oblici: - Uvertira Slobodni oblici: - Fantazija - Rapsodija - Balada Specifičnosti vokalne muzike: - Solo pjesma - Strofična pjesma - Varirana strofična pjesma - Prokomponovana strofična pjesma - Rečitativ - Seko rečitativ - Praćeni rečitativ - Ariozo - Arija Vokalno– instrumentalni oblici - Opera, muzička drama, balet - Oratorijum

Formativni ciljevi učenik zaključaka o kojem se obliku radi, traženjem novih odgovora i predviđanjem rješenja u okviru jednog muzičkog stila određene epohe

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

Analizira i - Razvija analitičnost, - Rad u manjim primjenjuje princip marljivost, grupama i povezivanja stavova preciznost individualno u ciklusu, u (kombinovano) sonatama, kamernim djelima i simfonijama Mocarta, Betovena, Šuberta, Šumana, Lista, Barmsa, Franka Razvija kritičko razumijenje odnosa elemenata u obliku, preciznost u donošenju zaključaka o kojem se obliku radi, traženjem novih odgovora i predviđanjem rješenja u okviru jednog muzičkog stila određene epohe Analizira pjesme Šuberta, Šumana i definiše različite oblike Analizira različite tipove rečitativa u operi sa numerama od baroka do romantizma Definiše ariozo i uočava razliku u odnosu na ariju Analizira različite tipove opere i baleta Analizira i definiše različite vokalno–

86

Informativni ciljevi i sadržaji učenik - Pasija - Kantata - Misa - Rekvijem - Liturgija - Opelo

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik instrumentalne oblike, posebno poredeći i definišući sličnosti i razlike između mise i liturgije

Preporuke za izvođenje nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - M.Mihajlović, Muzički oblici za III i IV razred Srednje muzičke škole, Zavod za izdavanje udžbenika i nastavnih sredstava, Beograd,1998. - V.Peričić, D.Skovran, Nauka o muzičkim oblicima, Univerzitet umetnosti, Beograd,1991. - B.Popović, Muzička forma ili smisao o muzici, Clio, 1998. - R.Kamien, Music an appreciation, McGaw-Hill Companies, 1998. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - CD player sa Hi-Fi pojačalom i zvučnicima - CD ploče - Partiture 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Pismena provjera znanja u formi analitičkih zadataka (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani muzikolog - Diplomirani dirigent - Diplomirani kompozitor - Diplomirani etnomuzikolog - Diplomirani muzičar 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa ovakvim učenicima.

87

11. Povezanost predmeta Znanja - Poznavanje, definisanje i analiza građe rečenice, perioda, dvodjelne i trodjelne pjesme - Analiziranje i poznavanje muzičkih formi sa elementima polifone tehnike - Istorijski pregled razvoja muzičkih oblika

-

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja Solfeđo - Pjevanje muzičkih tekstova u formi rečenice, perioda, male dvodjelne i trodjelne pjesme Polifonija - Prepoznavanje primijenjene polifone tehnike u instrumentalnim formama od baroka do današnjih dana - Istorijski pregled razvoja Istorija muzike sa muzičkih oblika poznavanjem muzičke literature - Prepoznavanje harmonskih Harmonija sredstava u muzičkom obliku Instrument- klavir - Sviranje različitih muzičkih formi

- Uloga harmonije u muzičkom obliku - Poznavanje, definisanje i analiziranje različitih muzičkih formi - Kamerna muzika - Poznavanje, definisanje i analiziranje različitih muzičkih formi - Osnovi komponovanja sa - Muzički oblici su jedina aranžiranjem disciplina koja se analitički bavi problemom muzičke forme u programu koji je zastupljen na ovom nivou obrazovanja - Osnova izučavanja forme leži u činjenici da su male i složene forme dvodjelnog i trodjelnog tipa polazni modeli koji su osnova za kasnija znanja iz ove oblasti - Podudarnost pojedinih znanja nije slučajna i ona se dopunjuju, sa napomenom da se znanja iz ove grupe u složenijim konstelacijama izučavaju u predmetu Osnovi komponovanja sa aranžiranjem

88

- Sviranje različitih muzičkih formi - Uočavanje osnovnih principa izgradnje dvodjelnih i trodjelnih formalnih struktura

1.2.8. AUDIO TEHNIKA 1. Naziv predmeta: AUDIO TEHNIKA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Vrste nastave Razred I II III IV Ukupno

Praktična nastava

Ukupno

Teorija

Vježbe

64

8

72

64

8

72

3. Opšti ciljevi nastave - Tumačenje i upoznavanje učenika sa značenjem i definicijom pojma Tehnologija muzike, kao i sadržajem, svrhom i zadacima ovog predmeta u cilju sagledavanja i ovladavanja znanjima iz svih oblasti koje čine osnovu postojanja, pravljenja, prezentacije i plasmana muzike. - Razumjevanje procesa mehaničkih oscilacija, talasa i zvučnog polja kao fizičkih osnova zvuka - tona, melodije, harmonije, ritma, dinamike, i muzike. - Upoznavanje sa strukturom i fizološkom funkcijom čula sluha, percepcijom i psihološkim doživljajem zvuka, govora i muzike. - Shvatanje fizičkih parametara tona, visine tona, tonskih skala, melodije, harmonije, ritma, tempa. - Upoznavanje sa akustičnim osobinama materijala i prostorno-arhitektonskih rješenja. - Ovladavanje osnovama, ulogom i primjenom elektronike u oblasti zvuka i muzike. - Upoznavanje sa tehnološkim karakteristikama i ovladavanjem rada uređaja i sistema za generisanje, emitovanje i reprodukciju govora, muzike i drugih zvučnih efekata. - Upoznavanje i usvajanje načina i mogućnosti upotrebe i primjene audio uređaja i sistema. - Upoznavanje sa multimedijalnim sredstvima u cilju sagledavanja mogućnosti, iniciranja i sprovođenja proizvodnje, prezentacije i plasmana muzičkih i drugih audio projekata.

89

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: DRUGI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik Uvod u Tehnologiju muzike - Definiše pojam, - Analizira porijeklo i - Razvija pozitivan sadržaj i zadatke značenje naziva, odnos prema akustike i sadržaja, zadataka i predmetu audiotehnologije ciljeva izučavanja - Razvija sposobnost - Usvaja podjelu na analitičkog oblasti akustike i razmišljanja audiotehnologije - Razvija sposobnost Fizička akustika upoređivanja - Objašnjava preduslove i osnovne - Skicira i analizira vrste i osobine vrste, parametre i deformacije osobine oscilovanja - Formuliše Hook-ov - Objašnjava zakon za oblast nastanak, vrste elastičnosti parametre i osobine materjala talasa - Objašnjava nastanak - Usvaja pojam zvučnog izvora i i navodi osnovne formuliše odnose veličine zvučnog osnovnih veličina polja oscilovanja - Skicira i analizira slaganje oscilacija - Usvaja pojam mehaničkug talasa i formuliše osnovne veličine stanja - Formuliše i skicira usmjerenost, energiju i otpor zračenja zvučnog polja Fiziološka akustika - Objašnjava građu i funkciju čula sluha - Objašnjava fiziologiju i ograničenja čula sluha - Upoznaje se složenom procedurom doživljaja zvuka

- Skicira i anlizira strukturu i biomehaniku spoljnjeg i srednjeg uva - Analizira rad unutrašnjeg uva - Analizira oblast čujnosti, dinamiku i frekventnu osjetljivost - Analizira elemente psihoakustičnog

90

Preporuke za izvođenje nastave

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik doživljaja zvuka

Akustika muzike - Opaža ton, tonske intervale i skale - Objašnjava fizičke osnove visine, boje i - Usvaja pojam melodije i harmonije inteziteta tona - Objašnjava fizičku - Uočava trajanje osnovu spajanja i tona, ritam trajanja tonova - Usvaja pojam tempa, - Objašnjava fizičke metrike i artikulacije osnove kvaliteta - Određuje nivo doživljaja muzike percepcije muzike, dinamike, punoće, selektivnosti i širine - Analizira akustične karakteristike muzičkih instrumenata i drugih zvučnih izvora Prostorna akustika - Objašnjava pojam stereometrije prostor(ij)a, - Objašnjava uticaj položaja i oblika stvari i opreme na akustične parametre sobe - Definiše uticaj vrste materijala prisutnih u prostoriji na akustične karakteristike

- Analizira talasne pojave disipacije, difrakcije i refrakcije zvuka, - Analizira talasne pojave refleksije, difuzije i apsorpcije zvuka - Anlizira talasne pojave rezonanse, jeke i odjeka - Analizira vrste i puteve buke - Definiše postupke mjerenja i zaštite od buke

Elektroakustika - Formuliše pasivne i aktivne elemente - Definiše pojam elektronskih kola, elektronike i poluprovodnike i elektroakustike integralna kola - Navodi primjere primjene elektonike - Skicira šeme i analizira rad i elektromagnetike - Objašnjava nastanak elektromagnetnih mašina i uređaja, i karakteristike efekte i primjenu niskofrekventnog, - Usvaja znanje o naizmjeničnog elektroaudio signala elementima,

91

Preporuke za izvođenje nastave

Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadržaji učenik učenik sklopovima i - Objašnjava vrste i sistemima priefekte manipulacije mIjenjene audio-signala optoelektronike - Definiše pojam - Analizira nastanak, optoelekotonike i podijelu i primjenu navodi postulate elektromagnetnih - Objašnjava principe talasa rada i primjene - Skicira šemu uređaja radio-difuzije za odašiljanje i prijem talasa, i modulaciju/ demodulaciju električnog i audiosignala Audio uređaji i sistemi - Skicira funkcionalnu - Objašnjava šemu mikrofona i preslikavanje mehaničke oscilacije zvučnika, i analizira promjene - zvuka, u parametara elektromagnetnu električnog mola oscilaciju – signal - Navodi principe rada - Skicira dijagrame usmjerenosti i otpora - Navodi vrste, i objašnjava svrhu zračenja zvuka manipulacije signala - Uočava osobenosti - Razumije zahtijeve i uređaja za pojačavanje, definiše radnu šemu filtriranje, mješanje, audio sistema - Razumije hardversku ujednačavanje, itd. podršku računarske signala tehnologije - Modelira i analizira audio sisteme - Razlikuje analogni i digitalni električni audio-signal - Skicira principijelnu šemu i anlizira rad uređaja za obradu, zapisivanje, čuvanje, čitanje i emitovanje električnih audiosignala - Analizira hardverski nadzor rada audiouređaja i sistema Audio tehnika - Objašnjava

- Skicira mehaničke izvore tona (zvuka) i

92

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

Informativni ciljevi i sadržaji učenik mogućnosti i namjenu mehaničkih i elektronskih audiouređaja i sistema - Objašnjava pojam dinamike, linearnisti izobličenja, šuma osjetljivosti i selektivnosti - Definiše standardne faktore i kategorizuje audiouređaje - Razumije svrhu aplikativnih softvera - Objašnjava postupke pripreme, izvođenja i praćenja, i finalizacije snimanja

Formativni ciljevi

-

-

-

-

učenik anlizira akustičnost dinamiku i zvučno polje Analizira izvore i posljedice neprilagođenosti u sistemu Uočava ograničenost elektronike da isprati velike i nagle promjene signala Zna da sami audiouređaji proizvode šum i buku Analizira povratni uticaj prostora na izobličenje zvuka Formuliše i utvrđuje postojeći i potrebni nivo kvaliteta audiouređaja Anlizira uticaj ljudskog faktora na ispravan rad i rezultate rada audiouređaja i sistema

- Razlikuje i riješava Audio produkcija informativne, - Objašnjava pojam i kulturne, naučne, ulogu multimedija i sportske, definiše vrste i umjetničke, mogućnosti audioobrazovne i zabavne, vizuelnih sredstava - Razumije značaj, specifične zahtjeve i složenost programsko-tehničke audio-produkcije i sadržajno- Upoznaje vremenske zahtijeve organizacione, te- Analizira mogućnosti, hničke, pravne i prednosti i ekonomske norme i ograničenja pravila potrebna za istovremenog realizaciju audioangažavanja više čula projekta - Skicira i utvrđuje detaljan plan aktivnosti po fazama sa detaljima ljudskih, tehničkih, umjetničkih, instumentalnih

93

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Formativni ciljevi učenik kapaciteta, satnicomi redosli jedom realizacije i saradnjom sa ostalim nosiocima projekta - Sastavlja, prati i ažurira sve in terne i zvanične protokole, lis te i izvještaje u skladu sa pos tojećim pravilima, preporukama, iskustvu, ali i zahtijevima

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - H.Kurtović, Osnovi tehničke akustike, Naučna knjiga, Beograd, 1990. - M.Mijić, Elektroakustika i audiotehnika, Nauka, Bograd, 2001. - B.Ivančević, Akustika, elektroakustika, audiofrkvencijski sklopovi i uređaji, IPS Školska knjiga, Zagreb 2002. - M.Filipović, Audio tehnika, ZUNS Beograd 1996. - M.Praščević, Buka u životnoj sredini, FZR Niš, 2005. - O.Bilan, Elektroakustika i akustika prostoija, VEST Split, 2006. - P.Škoda, D.Pichta, Prepoznavanje tonova u zvučnom zapisu, FER Zagreb, 2007. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - PC sa odgovarajućom opremom i pripremljenom prezentacijom 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Pismena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani dizajner zvuka i produkcije - Diplomirani fizičar 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa ovakvim učenicima.

94

11. Povezanost predmeta Znanja

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Fizička akustika, fiziološka akustika, akustika prostora, elektroakustika, audio uređaji i sistemi, audio tehnika

- Fizika - Fizička akustika, fiziološka akustika, akustika prostora, elektroakustika , audio uređaji i sistemi, audio tehnika - Fiziološka akustika i - Psihologija muzike akustika muzike

95

- Psihologija opažanja: osjet i osjećaj, čula i draži, prag draži

1.2.9. POLIFONIJA 1. Naziv predmeta: POLIFONIJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Vrste nastave Razred I II III IV Ukupno

Praktična nastava

Ukupno

Teorija

Vježbe

25 36

47 36

72 72

61

83

144

Teorijska nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika. Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Poznavanje tehničko-stilskih osobenosti vokalne i instrumentalne polifone tehnike komponovanja. - Osposobljavanje učenika za komponovanje jednostavnijih polifonih formi. - Osposobljavanje učenika za analizu i interpretaciju jednostavnih polifonih formi.

96

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: DRUGI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik Osnovi vokalnog kontrapunkta - Polifonija/kontrapu nkt - (poznaje pojam i obrazlaže ga) - Prepoznaje i - Razvija sposobnost - Polifonija– razlikuje različite upoređivanja homofonija kompozicione - Razvija sposobnost (povezuje i tehnike (zvučno i analitičkog upoređuje dvije analitički) razmišljanja tehnike - Prepoznaje, - Razvija sposobnost komponovanja razlikuje, analizira, snalaženja u ilustrovanjem) oblikuje složenim jednostavne vokalne situacijama - Istorijski razvoj polifone forme iz - Razvija kreativnost polifone tehnike od ovog perioda ili - Poštuje pravila prvobitne zajednice njihove elemente do renesanse (opisuje i povezuje - Analizira forme sa elemente, načine uočavanjem i polifone tehnike i definisanjem forme koje se polifonih elemenata javljaju u ovom i uočavanjem periodu) specifičnosti - Madrigal/misa/mo tet (upoznaje forme, razumije zakonitosti i specifičnosti) - Prepoznaje i - Osnovne razlikuje osnovne karakteristike zakonitosti vokalne vokalne polifonije polifone tehnike (poznaje i povezuje komponovanja elemente) (analitički) - Modusi - (imenuje, povezuje i obrazlaže) - Kontrapunktska melodija (opisuje, ilustruje, pojašnjava, demonstrira) Dvoglasni kontrapunkt - Razumije,

Preporuke za izvođenje nastave

- Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

- Prepoznaje moduse (zvučno i iz notnog primjera) - Analizira, komponuje stilske melodije na modalnoj osnovi

- Izrađuje sve navedene elemente

- Razvija sposobnost upoređivanja

97

- Rad u manjim grupama i

Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadržaji učenik učenik dvoglasnog stava u pojašnjava formi jednostavnijih zakonitosti vježbi, a po formiranja vokalnog pravilima polifone polifonog tehnike dvoglasnog stava i komponovanja demonstrira - Prepoznaje elemente: elemente, definiše i A) odnos glasova upoređuje u B) početak i primjerima iz kadenca literature C) tretman sazvučja - Uočava specifičnosti D) tretman polifone tehnike zabranjenih kroz interpretiranje kretanja E) slobodni - Izrađuje razne vrste dvoglasni stav imitacionih tehnika u dvoglasnom stavu u formi jednostavnijih vježbi, a po pravilima polifone Imitacija tehnike - Poznaje, komponovanja pojašnjava, - Prepoznaje obrazlaže i imitacione tehnike u demonstrira imitacione tehnike u primjerima iz literature polifonom kompozicionom stilu - Upoređuje imitacione tehnike na primjerima iz literature

-

-

- Uočava značaj teksta u polifonim vokalnim formama

Tretman teksta - Povezuje tekst i melodiju (forme)

- Izrađuje dvoglasni imitacioni stav sa tekstom u formi jednostavnijih vježbi, a po pravilima polifone tehnike komponovanja - Analizira tretman teksta u primjerima iz literature, uočava vezu između teksta i forme

98

Socijalizacijski ciljevi učenik Razvija sposobnost analitičkog razmišljanja Razvija sposobnost snalaženja u složenim situacijama Razvija kreativnost Poštuje pravila

Preporuke za izvođenje nastave individualno (kombinovano)

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Formativni ciljevi -

Višeglasni vokalni polifoni stav - Razumije, povezuje elemente, pojašnjava zakonitosti formiranja višeglasnog stava (početak, tretman sazvučja proisteklih iz kretanja glasova, kadenca, imitacione tehnike)

-

-

-

učenik Primjenjuje sve navedene elemente troglasnog stava u formi jednostavnijih vježbi, a po pravilima polifone tehnike komponovanja Prepoznaje elemente višeglasnog vokalnog polifonog stava u primjerima iz literature Definiše i upoređuje elemente troglasnog stava na primjerima iz literature Interpretira višeglasne forme Uočava specifičnosti polifone tehnike u višeglasnom stavu

99

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

Razred: ТREĆI Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadržaji učenik učenik Osnovi instrumentalnog - Prepoznaje i kontrapunkta razlikuje osnovne - Stilsko–istorijske zakonitosti razlike između instrumentalne vokalne i polifone tehnike instrumentalne komponovanja polifone tehnike (analitički) komponovanja/ - Prepoznaje, istorijski razlikuje i pregled/osnovne upoređuje vokalne i karakteristike instrumentalne instrumentalne polifone tehnike polifonije (opisuje, povezuje elemente i komponovanja - Uočava sličnosti i načine polifone razlike kroz analize tehnike, i forme karakterističnih koje se javljaju u formi ovom periodu) - Prepoznaje (zvučno i iz notnog primjera)

Socijalizacijski ciljevi učenik

- Razvija sposobnost upoređivanja - Razvija sposobnost analitičkog razmišljanja - Razvija sposobnost snalaženja u složenim situacijama - Razvija kreativnost - Poštuje pravila

- Prepoznaje i - Prelazak sa modalne razlikuje različite na tonalnu instrumentalne harmoniju; polifone forme harmonska sredstva - Analizira forme sa barokne muzike uočavanjem i (povezuje, imenuje, definisanjem obrazlaže) polifonih elemenata i uočavanjem - Muzičke polifone specifičnosti forme baroka: - Analizira formu sa Ričerkar/Kanon/Inv uočavanjem i encija /Fuga definisanjem (poznaje forme, polifonih elemenata razumije zakonitosti i uočavanjem i specifičnosti specifičnosti - Analizira kontrapunktsku melodiju u primjerima iz - Dvoglasna invencija literature – oblik i tonalni plan - Izrađuje stilske (poznaje, razumije i melodije po pojašnjava forme sa pravilima aspekta oblika i instrumentalne tonalnog plana) polifone tehnike komponovanja

100

Preporuke za izvođenje nastave

- Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadržaji učenik učenik - Melodijske i ritmičko–metričke osobine instrumentalne kontrapunktske melodije i tretman disonance (ilustruje, opisuje, demonstrira, pojašnjava) Dvoglasni instrumentalni stav - Izrađuje sve - Razumije i navedene elemente pojašnjava dvoglasnog stava u zakonitosti formi jednostavnijih formiranja vježbi, a po dvoglasnog pravilima polifone polifonog tehnike instrumentalnog komponovanja stava, razumije, - Prepoznaje pojašnjava i elemente u demonstrira primjerima iz elemente literature, definiše i (ilustrovanje) upoređuje elemente - Predstavlja akorde u na primjerima iz literature dvoglasnom stavu - Tretman disonance - Uočava značaj imitacionih tehnika, - Imitacione tehnike sekventnog rada i - Sekvenca obrtajnog - Obrtajni kontrapunkta u kontrapunkt polifonim instrumentalnim formama Invencija - Poznaje, razumije, - Analizira formu sa uočavanjem i pojašnjava, definisanjem ilustruje, obrazlaže polifonih elemenata zakonitosti i uočavanjem oblikovanja forme specifičnosti, invencije: interpretiranje A) dvoglasne - Izrađuje B) troglasne jednostavnije forme dvoglasne invencije po predviđenim pravilima Višeglasni instrumentalni stav

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

- Razvija sposobnost upoređivanja - Razvija sposobnost analitičkog razmišljanja - Razvija sposobnost snalaženja u složenim situacijama - Razvija kreativnost - Poštuje pravila

- Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

- Razvija sposobnost upoređivanja - Razvija sposobnost analitičkog razmišljanja - Razvija sposobnost snalaženja u složenim situacijama - Razvija kreativnost - Poštuje pravila

- Rad u manjim grupama i inidvidualno (kombinovano)

101

Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadržaji učenik učenik - Razumije, ilustruje, - Prepoznaje elemente u pojašnjava primjerima iz zakonitosti literature, definiše i formiranja upoređuje njihov višeglasnog značaj i međusobne polifonog odnose na instrumentalnog primjerima iz stava i demonstrira literature elemente: - Interpretira a) imitacione višeglasne forme tehnike u - Izrađuje sve višeglasju navedene elemente b) kontrapunkt troglasnog stava u c) višeglasna formi jednostavnijih sekvenca vježbi, a po pravilima polifone tehnike komponovanja Fuga - Razumije, ilustruje, - Analizira formu uz uočavanje i pojašnjava, definisanje polifonih poznaje, povezuje elemente, obrazlaže i formalnih elemenata i zakonitosti uočavanje njihovih oblikovanja forme specifičnosti fuge, demonstrira - Izrađuje elemente: jednostavnije forme oblik i tonalni plan ekspozicije i tema fuge međustava troglasne odgovor, fuge po predviđenim kontrasubjekt pravilima - Ekspozicija fuge: - Uočava specifičnosti obična, proširena, polifone tehnike u dvostruka višeglasnom stavu - Međustav - Sprovodni i završni dio fuge, streta, pedal - Fuga sa dvije ili više tema - Primjena fuge, fugato Primjena instrumentalne - Uočava načine polifone tehnike primjene - Preludijum, koralni instrumentalne preludijum polifone tehnike u - Tokata, fantazija navedenim - Barokna svita

-

-

Socijalizacijski ciljevi učenik Razvija sposobnost upoređivanja Razvija sposobnost analitičkog razmišljanja Razvija sposobnost snalaženja u složenim situacijama Razvija kreativnost Poštuje pravila

Preporuke za izvođenje nastave - Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

- Razvija sposobnost upoređivanja - Razvija sposobnost analitičkog razmišljanja - Razvija sposobnost snalaženja u složenim situacijama - Razvija kreativnost - Poštuje pravila

- Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

- Razvija sposobnost upoređivanja - Razvija sposobnost analitičkog razmišljanja

- Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

102

Informativni ciljevi i sadržaji učenik - Polifone varijacije (poznaje, povezuje, ilustruje, pojašnjava)

Formativni ciljevi učenik formama

Socijalizacijski ciljevi učenik - Razvija sposobnost snalaženja u složenim situacijama - Razvija kreativnost - Poštuje pravila

Preporuke za izvođenje nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - V.Peričić, Osnovi kontrapunkta (skripta), Univerzitet umetnosti, Beograd, 1985. - V.Peričić, Instumentalni i vokalno–instumentalni kontrapunkt, Univerzitet umetnosti, Beograd,1987. - V.Peričić, Vokalni kontrapunkt za III i IV razred Srednje muzičke škole, Zavod za izdavanje udžbenika, Beograd, Muzičko izdavačko preduzeće „Nota“ Knjaževac, Zavod za izdavanje udžbenika, Novi Sad, 1991. - M.Živković: Instrumentalni kontrapunkt za IV razred Srednje muzičke škole, Zavod za izdavanje udžbenika i nastavnih sredstava, Beograd , Muzičko izdavačko preduzeće „Nota“ Knjaževac, Zavod za izdavanje udžbenika, Novi Sad, 1991. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Klavir kao osnovno sredstvo - Zvučni i notni primjeri - CD player 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Pismena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani kompozitor - Diplomirani dirigent - Diplomirani muzikolog - Diplomirani etnomuzikolog - Diplomirani muzičar 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa ovakvim učenicima.

103

11. Povezanost predmeta Povezanost sa predmetom Predmet Znanja - Istorijski razvoj polifone Prepoznavanje, razlikovanje - Istorija muzike sa tehnike i polifonih formi poznavanjem muzičke i analiziranje (vokalnih i instrumentalnih) literature karakterističnih polifonih formi (vokalnih i instrumentalnih) Analiziranje stilske melodije - Teorija muzike sa osnovama - Starocrkvene harmonije ljestvice/modusi (vrste i na modalnoj i tonalnoj građa) osnovi - Dijatonske durske i molske Tretman konsonantnih i ljestvice sa povisilicama i disonantnih sazvučja u snizilicama (vrste i građa) dvoglasnom i višeglasnom - Intervali (odnos vrste i polifonom stavu veličine intervala - Konsonantni i disonantni intervali - Obrtaj intervala - inverzija) - Akordi tercne građe Analiziranje i interpretiranje - Horsko pjevanje - Interpretacija polifonih višeglasnih vokalnih polifonih horskih djela (motet, madrigal, kanon) formi (kanon, motet, madrigal) Analiziranje instrumentalnih - Instrument – klavir - Interpretacija polifonih formi (invencija, instrumentalnih polifonih fuga, kanon) formi (invencija, fuga, kanon) - Harmonija Prelaz sa modalne na - Funkcionalni odnosi akorda u tonalnu harmoniju tonalitetima dura i mola Tonalna osnova (dursko- Primjena klasičnih molski tonalni sistem) harmonskih sredstava Harmonska sredstva barokne muzike Prepoznavanje primijenjene - Muzički oblici - Poznavanje i analiziranje polifone tehnike u muzičkih formi sa instrumentalnim formama od elementima polifone tehnike baroka do savremene muzike Analiziranje stilske melodije - Solfeđo - Pjevanje modalne i tonalne na modalnoj i tonalnoj melodike osnovi - Interpretiranje dvoglasnog Prepoznavanje i analiziranje polifonog stava sa i bez dvoglasnog polifonog stava imitacije sa i bez imitacije - Zapisivanje diktata polifone teksture - Poznavanje tehnike, tona i Izrađivanje instrumentalnih - Poznavanje muzičkih instrumenata notacije kod baroknih polifonih formi za instrumenata s dirkama instrumente s dirkama Melodija u muzičkoj - Osnovi komponovanja sa - Melodijsko-harmonskoumjetnosti je lider u aranžiranjem ritmički parametri u domenu svih relevantnih dvodjelnoj strukturi Znanja

-

-

-

-

-

-

-

-

104

Znanja

Povezanost sa predmetom Predmet Znanja

parametara i ima dominantnu ulogu u gradnji muzičke cjeline - Predmet Osnovi komponovanja sa aranžiranjem preuzima osnovne definicije koje se obrađuju u predmetu Polifonija - One se prije svega odnose na pojedinosti tipa: odnosa izgradnje same melodijske strukture u osnovnim modelima, zatim međusobnih odnosa istovremenog zvučanja (dvoglas, troglas i četvoroglas) sa elementima starih kontrapunktskih tehnika i koordinacije melodijskih i harmonskih parametara (horizontalno i vertikalno prožimanje)

105

1.2.10. SVIRANJE PARTITURA 1. Naziv predmeta: SVIRANJE PARTITURA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Vrste nastave Razred I II III IV Ukupno

Teorija

Vježbe

Praktična nastava

36 33 69

Ukupno

36 33 69

Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe od 2 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Osposobljavanje učenika za čitanje i sviranje horskih i orkestarskih partitura. - Osposobljevanje učenika za sviranje partitura s lista.

106

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: TREĆI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Razvija preciznost, - Upoznaje pojmove: - Svira dvoglasne, troglasne partitura i dionica analitičnost i kompozicije za - Upoznaje izgled strpljivost u radu dječiji i ženski hor u partiture prema jednom i dva linijska - Razvija sposobnost vrsti ansambla, odnosno broju i vrsti sistema (homofone i za timski rad i polifonekompozicije) saradnju dionica - Čita istovremeno - Svira četvoroglasne više dionica u kompozicije za različitim ženski i muški hor u - Stiče sigurnost i ključevima (bas, samopouzdanje dva linijska sistema violinski) prema (homofone i vrsti glasova polifone - Poznaje način kompozicije) sviranja dionce - Svira troglasne tenora u violinskom kompozicije za ključu (za oktavu dječiji i ženski hor u niže) tri linijska sistema - Upoznaje način (homofone i sviranja horskih polifone partitura od kompozicije) dvoglasnih do - Svira četvoroglasne četvoroglasnih za kompozicije za različite horske žesnski, muški i ansamble (dječiji, mješoviti hor u tri ženski, muški i linijska sistema mješoviti hor) (homofone i polifone kompozicije) - Svira četvoroglasne kompozicije za ženski, muški i mješoviti hor u četiri linijska sistema (homofone i polifone kompozicije) - Čitanje partitura s lista

107

Preporuke za izvođenje nastave - Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadržaji učenik učenik - Svira horsku - Usavršava sviranje partituru uz horskih partitura sa četiri dionice i čita s pjevanje jedne od dionica lista - Čita s lista partiture s četiri dionice - Upoznaje horske kompozicije s - Svira horske dionicama u kompozicije s C-ključevima dionicama u (sopran, alt, tenor) C-ključevima (od - Upoznaje jedne do dvije) instrumentalnu - Svira instrumenatlnu partituru sa partituru za različite redosledom dionica instrumentalne u njoj (za gudački, sastave (za gudački, duvački,kamerni i simfonijski orkestar) duvački,kamerni i simfonijski orkestar)

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora HORSKE PARTITURE: - L.Dimitrijević, Zbirka kanona i pjesmica - O. di Laso, Benediktus - Đ.P. da Palestrina, Benediktus - J.Galus, Eccekuomodo - Gastoldi, Humorista - Palestrina, Vigilate - G.F.Hendl, Canticorum iubilo - J.Arcadelt, Ave Maria - J.S.Bah, Moteti i Korali (izbor) - V.A.Mocart, Ave verum corpus natum - L.Leo, Libera me - St.S.Mokranjac, Odlomci iz Liturgije „Sv.Jovan Zlatousti“ - St.S.Mokranjac, Rukoveti, Primorski napjevi „Pazar“ i „Kozar“, Opelo - S.Hristić, Opelo - M.Tajčević, Narodne pjesme za dvoglasne i troglasne horove - S.Rahmanjinov, Tebe poem - K.Babić, Dvoglasne i troglasne horske kompozicije ORKESTARSKE PARITURE: - A.Corelli, Kvintet za gudače d-mol - J.S.Bah, Muzička žrtva - J.Pahelebel, Kanon i žiga - A.Vivaldi, Simfonije (izbor) - J.Hajdn, Dječija simfonija - V.A.Mocart, Mala noćna muzika - F.Šubert, Tri lakša komada za gudače - R.Šuman, Četiri lakša komada za gudački orkestar

108

- P.Čajkovski, Album za mladež; Chansone triste; Scerzo - M.Božović, Skice za gudače; Romansa - B.Tamindžić, Igre iz crnogorske svite za gudački sastav 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Klavir kao osnovno sredstvo - Horske i orkestarske partiture - CD player 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Sviranje zadate partiture i sviranje partiture a vista (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa provjera tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani dirigent - Diplomirani muzičar - Diplomirani kompozitor 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa ovakvim učenicima. 11. Povezanost predmeta Znanja - Čitanje, praćenje orkestarskih i horskih partitura - Čitanje, praćenje i razumijenje horske i orkestarske partiture - Sviranje različitih muzičkih formi - Sviranje polifonih muzičkih formi - Sviranje horskih partitura

- Sviranje orkestarskih partitura

-

-

-

-

-

Povezanost sa predmetom Predmet Znanja Solfeđo - Čitanje muzičkih tekstova, pjevanje u jednoglasnom i višeglasnom stavu Poznavanje muzičkih - Poznavanje tehnike, tona i instrumenata načina bilježenja muzičkih instrumenata Muzički oblici - Poznavanje, definisanje i analiziranjerazličitih muzičkih formi Polifonija - Poznavanje i analiziranje polifonih muzičkih formi Horsko pjevanje - Pjevanje kompozicija različitih stilova i muzičkih formi Orkestar - Sviranje u orkestru

109

Znanja - Sviranje horskih i orkestarskih partitura

- Klavir

Povezanost sa predmetom Predmet Znanja - Savladavanje tehnike sviranja na klaviru

110

1.2.11. POZNAVANJE MUZIČKIH INSTRUMENATA 1. Naziv predmeta: POZNAVANJE MUZIČKIH INSTRUMENATA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Vrste nastave Razred I II III IV Ukupno

Praktična nastava

Ukupno

Teorija

Vježbe

29

43

72

29

43

72

Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Poznavanje boje, građe, tehnike, tonskog opsega i načina notacije svih instrumenata. - Upoznavanje uloge instrumenata u različitim stilskim epohama. - Ovladavanje principima transkripcije. - Upoznavanje muzičke literature za različite instrumente u oblasti solističke, kamerne i orkestarske muzike.

111

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: TREĆI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Razvija sposobnost Zvuk analitičkog - Navodi osnovne razmišljanja i pojmove i slušanja zakonitosti akustike - Razvija sposobnost - Definiše pojam upoređivanja zvuka i tona - Navodi i obrazlaže činioce zvuka - Navodi i obrazlaže - Upoređuje, osobine tona pronalazi sličnosti i - Nabraja redom razlike među tonove alikvotnog muzičkim niza i obrazlaže instrumentima njihovu primjenu - Obrazlaže osobine - Imenuje vrste instrumenata muzičkih - Oblikuje i obrazlaže instrumenata klasifikaciju instrumenata Žičani instrumenti - Imenuje žičane - Analizira ton instrumente i gudačkih obrazlaže podjelu instrumenata (uz na gudačke, trzačke slušni primjer) i udaračke žičane - Pronalazi sličnosti i intrumente razlike gudačkih - Nabraja gudačke instrumenata instrumente - Razlikuje osobine - Navodi građu svakog tona svakog gudačkog gudačkog instrumenta instrumenta - Razlikuje žice i - Prepoznaje svaki štimovanje gudačkih gudački instrument instrumenata posebno, na slušnom - Opisuje poteze i primjeru pozicije na violini, - Razlikuje flažolete violi, violončelu i od punih tonova na kontrabasu slušnom primjeru - Navodi i opisuje - Analizira notaciju za specifične oblike svaki gudački izvođenja instrument (uz - Navodi primjenu slušni primjer) prirodnih i - Koriguje zadati vještačkih flažoleta notni tekst za zadati u gudačkoj literaturi gudački instrument - Navodi intrumenate koji su prethodili današnjem obliku Vl. , Vla., Vcl., Cb

112

Preporuke za izvođenje nastave - Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadržaji učenik učenik Trzački instrumenti - Imenuje i nabraja - Analizira ton trzačke instrumente trzačkih - Navodi građu harfe, instrumenata i gitare, čembala, pronalazi sličnosti i mandoline, tambure razlike među - Opisuje način instrumentima ove dobijanja tona na grupe trzačkim - Razlikuje osobine instrumentima tona svakog - Navodi instrumente trzačkog koji su prethodili instrumenta sadašnjem obliku posebno harfe, gitare, - Na slušnom (audio) čembala primjeru raspoznaje svakog trzačkog instrumenta - Analizira notaciju svakog trzačkog instrumenta posebno (uz slušni primjer) - Identifikuje zadati problem u zadatku (izvođački ili tehnički), koriguje i planira rješenje problema - Koriguje zadati Klavir notni tekst za - Opisuje klavir kao određeni (zadati) udarni žičani trzački instrument instrument - Analizira klavirsku - Navodi i opisuje notaciju građu klavira - Analizira mogućnosti - Opisuje način klavira za izvođenje dobijanja tona kao i različitih (horskih, uobičajenog sviranja orkestarskih) partitura Duvački instrumenti - Analizira ton drvenih duvača na - Imenuje duvačke audio primjeru i instrumente i pronalazi sličnosti i obrazlaže podjelu razlike među na drvene, limene i instrumentima ove duvačke s mijehom grupe - Imenuje drvene - Slušno raspoznaje duvačke svaki instrument iz instrumente grupe drvenih - Navodi i opisuje duvača građu flaute

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

- Razvija sposobnost analitičkog razmišljanja i slušanja - Razvija sposobnost upoređivanja

- Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

- Razvija sposobnost analitičkog razmišljanja i slušanja - Razvija sposobnost upoređivanja

- Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

113

Informativni ciljevi i sadržaji učenik (pikola), oboe (engleskog roga), klarineta (bas klarineta), fagota (kontrafagota), saksofona - Opisuje način dobijanja tona na flauti, klarinetu, oboi, fagotu, saksofonu - Obrazlaže sistem preduvavanja - Obrazlaže transpoziciju na klarinetu - Obrazlaže registarske varijante klarineta - Navodi instrumente koji su prethodili današnjem obliku flaute, klarineta, oboe, fagota i saksofona - Imenuje limene duvačke instrumente - Navodi i opisuje građu horne, trube, trombona i tube - Opisuje način dobijanja tona na horni, trubi, trombonu i tubi - Opisuje, obrazlaže sistem ventila i preduvavanja kod limenih duvača - Opisuje i obrazlaže registarske varijante (štimovanje) kod limenih duvača - Opisuje nastanak i razvoj limenih duvačkih instrumenata

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi -

-

-

-

-

-

-

učenik Razlikuje osobine tona svakog drvenog duvača Analizira notaciju svakog drvenog duvačkog instrumenta i njegovih varijanti (pikolo, engleski rog, bas klarinet, kontrafagot) uz audio-snimak Identifikuje zadati problem (izvođački ili tehnički) u zadatku, koriguje i predlaže mogućnosti rješenja problema Prerađuje zadati notni tekst za zadatu registarsku varijantu klarineta ili za neki od instrumenata iz grupe drvenih duvača Analizira ton limenih - Razvija sposobnost analitičkog duvača uz audio razmišljanja i primjer i slušanja pronalaženje - Razvija sposobnost sličnosti i razlika među instrumentima upoređivanja ove grupe Slušno raspoznaje svaki instrument iz grupe limenih duvača Razlikuje osobine tona svakog limenog duvača Analizira notaciju svakog limenog duvača (uz audiosnimak) Identifikuje zadati problem (izvođački, tehnički) u zadatku, koriguje i predlaže mogućnosti rješenja problema

114

Preporuke za izvođenje nastave

- Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Analizira ton - Imenuje duvačke duvačkih instrumente s instrumenata s mijehom mijehom uz audio primjer i pronalazi - Navodi i opisuje sličnosti i razlike građu orgulja, među instrumentima harmonijuma, ove grupe harmonike - Slušno raspoznaje - Opisuje način svaki instrument iz dobijanja tona na grupe duvačkih orguljama, instrumenata s harmonijumu i mijehom harmonici - Razlikuje osobine - Opisuje nastanak i tona orgulja, razvoj instrumenata harmonijuma i s mijehom harmonike - Analizira notaciju orgulja, harmonijuma i harmonike (uz slušni primjer) Udaraljke - Imenuje udaraljke i - Analizira ton i boju - Razvija sposobnost timpana, zvona, analitičkog obrazlaže podjelu zvončića, čeleste, razmišljanja i na udaraljke sa vibrafona, ksilofona, slušanja određenom visinom uz audio primjer - Razvija sposobnost tona i udaraljke sa - Slušno raspoznaje upoređivanja neodređenenom svaki instrument iz visinom tona grupe udaraljki sa - Razlikuje i nabraja određenom visinom udaraljke sa tona određenom visinom - Analizira notaciju tona svakog od - Navodi i opisuje instrumenata iz građu timpana, grupe udaraljki sa zvona, zvončića, određenom visinom čeleste, vibrafone, tona (uz slušni ksilofona primjer) - Opisuje način - Uočava primjenu dobijanja tona na svakog instrumenta ovim instrumentima iz grupe udaraljki sa - Opisuje nastanak i određenom visinom razvoj udaraljki sa tona u orkestru (uz određenom visinom audio snimak) tona - Razlikuje i nabraja - Analizira boju udaraljki sa udaraljke sa neodređenenom neodređenenom visinom tona (uz visinom tona

115

Preporuke za izvođenje nastave - Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

- Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadržaji učenik učenik audio primjer) - Navodi i opisuje građu bubnjeva, - Slušno raspoznaje tamburina, bongo i svaki instrument iz konga, triangla, grupe udaraljki sa ganga, tam-tama, neodređenenom praporaca, drvenog visinom tona doboša, kastanjeta, - Analizira notaciju latino-američkih svakog instrumenta udaraljki iz ove grupe (uz slušni primjer) Elektronski instrumenti - Analizira zvuk - Razlikuje elektronskih elektronske instrumenata uz instrumente audio primjer i namijenjene za pronalazi sličnosti i izvođenje uživo i za razlike laboratorijski - Analizira partiture snimak elektronskih - Imenuje instrumenata (uz instrumente audio snimak) namijenjenih živom izvođenju (tetlaharmonijum, teremin, marteovi talasi, trautonijum, hemond orgulje) - Imenuje laboratorijske instrumente (generator zvuka, instrument za vještačku reverbaciju, filter zvuka, modulator zvuka, pretvarač zvuka, elektronski prekidač, magnetofoni, zvučnici, režijski sto, mikrofon) - Opisuje načine dobijanja zvuka na tetlaharmonijumu, tereminu, martenoovim talasima, trautonijumu, hemond orguljama

Socijalizacijski ciljevi učenik

- Razvija sposobnost analitičkog razmišljanja i slušanja - Razvija sposobnost upoređivanja

116

Preporuke za izvođenje nastave

- Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

Informativni ciljevi i sadržaji učenik Vrste ansambala - Navodi i opisuje male instrumentalne ansamble (klasične i neklasične) - Imenuje i opisuje klasične kamerne sastave - Razlikuje i imenuje klasične kamerne sastave od melodijskih instrumenata (gudački kvartet, duvački kvintet, gudački trio, gudački kvintet, gudački sekstet) - Razlikuje i imenuje klasične kamerne sastave sa jednim harmonskim instrumentom (klavirski duo, klavirski trio, klavirski kvintet i klavirski kvartet) - Razlikuje ansamble neklasičnog sastava (džez ansambli, bleh ansambli i druge instrumentalne kombinacije) - Povezuje i uočava nastanak klasičnih i neklasičnih sastava kroz istorijski razvoj - Navodi i opisuje vrste i sastav orkestra - Imenuje instrumente gudačkog orkestra - Imenuje instrumente duvačkog orkestra - Imenuje instrumente simfonijskog orkestra (malog,

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik

- Slušno ranspoznaje - Razvija sposobnost klasične kamerne analitičkog sastave i neklasične razmišljanja i kamerne sastave slušanja - Analizira partiture - Razvija sposobnost kamernih sastava upoređivanja (uz audio-snimak) - Uočava primjenu pojedinačnih instrumenata u kamernom ansamblu (uz audio-snimak) - Slušno raspoznaje gudački, duvački, simfonijski orkestar (mali, srednji i veliki ) - Analizira orkestarske partiture (uz audiosnimak) - Uočava primjenu grupe instrumenata i pojedinačnih instrumenata u orkestru (uz audiosnimak i partituru)

117

Preporuke za izvođenje nastave

- Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

Informativni ciljevi i sadržaji učenik srednjeg i velikog) - Povezuje i uočava broj i vrste instrumenata u orkestru kroz istorijski razvoj

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - D.Despić, Muzički instrumenti za I razred srednje muzičke škole, Zavod za izdavanje udžbenika i nastavnih sredstava, Beograd - D.Despić, Muzički instrumenti, Univerzitet umetnosti, Beograd, 2002. - A.Obradović, Elektronska muzika i elektronski instrumenti, Univerzitet umetnosti, Beograd, 1978. - D.Despić, Višeglasni aranžmani, Univerzitet umetnosti, Beograd - R.Camien, Music an appretiatio, McGaw-Hill Companies, 1998. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Muzički uređaj CD player - Partiture - Klavir - TV i video rekorder 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Pismena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani kompozitor - Diplomirani dirigent - Diplomirani muzikolog - Diplomirani etnomuzikolog - Diplomirani muzičar 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa ovakvim učenicima.

118

11. Povezanost predmeta Znanja - Istorijski razvoj muzičkih instrumenata

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Istorijski razvoj muzičkih - Istorija muzike sa instrumenata poznavanjem muzičke literature - Etnomuzikologija - Tradicionalni muzički instrumenti - Osnovi dirigovanja - Praćenje i čitanje orkestarske partiture

- Podjela i istorijat muzičkih instrumenata - Poznavanje tehnike, tona i načina bilježenja muzičkih instrumenata - Osnovi komponovanja sa - Poznavanje muzičkih aranžiranjem instrumenata ima za cilj pored spoznaje tehničkotehnološkog momenta i njihovo pravilno razumijenje u kontekstu muzičke primjene s jedne strane, i njihovu jasnu distinkciju u smislu konačnog estetskoistorijskog definisanja - Analiza instrumentalnih dvodjelnih oblika sa specifične strane izučava aspekt muzičkih instrumenata i njihovu primjenu i ulogu u datoj konstelaciji

119

- Analiza vokalnih i instrumentalnih dvodjelnih oblika

1.2.12. DIRIGOVANJE 1. Naziv predmeta: DIRIGOVANJE 3. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Vrste nastave Razred I II III IV Ukupno

Teorija

Vježbe

27 19 46

45 47 92

Praktična nastava

Ukupno

72 66 138

Teorijska nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe od 3 do 6 učenika. Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe od 3 do 6 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje osnovnih elemenata tehnike dirigovanja. - Upoznavanje osnova horskog dirigovanja. - Upoznavanje osnova orkestarskog dirigovanja. - Osposobljavanje za čitanje i sviranje horskih i orkestarskih partitura. - Osposobljavanje za dirigovanje jednostavnijih djela horske i orkestarske muzike.

120

4. Sadržaji/Standardi Razred: TREĆI Informativni ciljevi i sadržaji učenik Istorijski pregled dirigovanja i uloga dirigenta u ansamblima - Upozanaje istorijski razvoj dirigovanja (heironomija; Lully; Janovka; C. M. Weber; C.W. Gluck) - Stav dirigenta Upoznaje stav dirigenta, držanje tijela, položaj ruku prilikom dirigovanja sa horom i orkestrom, pokrete ruku i izraz lica u zavisnosti od karaktera kompozicije

znanja predmeta/Operativni ciljevi Formativni ciljevi učenik

Ovladava pravilnim stavom, držanjem - Stiče sigurnost i tijela i položajem samopouzdanje ruku prilikom dirigovanja sa horom i orkestrom, izrazom lica u zavisnosti od karaktera kompozicije

- Primjenjuje Tehnika dirigovanja manuelnu tehniku: - Obrazlaže i (pripremna i demonstrira manuelnu završna kretnja tehniku: - Taktira proste i pripremna i završna složene mjere kretnja, (dvodjelne, taktiranje prostih i trodjelne i složenih mjera, (dvodjelne, trodjelne i četvorodjelne mjere) četvorodjelne mjere) - Demonstrira taktiranje proste i složene mjere s podjelom u uslovima sporog tempa

Socijalizacijski ciljevi učenik

- Primjenjuje taktiranje s pododjelom u sporom tempu na muzičkom primjeru

- Demonstrira taktiranje - Primjernjuje šestodjelnih, taktiranje devetodjelnih i šestodjelne, dvanaestodjelnih devetodjelne i mjera dvanaestodjelne mjere na muzičkom primjeru - Demonstrira taktiranje - Primjernjuje taktiranje petodjelne i

121

Preporuke za izvođenje nastave

- Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

- Razvija preciznost, analitičnost i strpljivost u radu

- Nastava se odvija u manjim grupama koja može predstavljati horski ansambl pri čemu svaki učenik iz grupe preuzima ulogu dirigenta

Informativni ciljevi i sadržaji učenik sedmodjelne mjere

Formativni ciljevi učenik petodjelne i sedmodjelne mjere

- Demonstrira taktiranje karakterističnih ritmičkih figura: - Primjenjuje punktiranog ritma taktiranje sinkopa, kontrtana karakterističnih - Demonstrira način ritmičkih figura: izvođenja - taktiranja punktiranih ritmova nepotpunog takta na sinkopa, kontrtana početku kompozicije - Primjenjuje - Demonstrira tehniku taktiranje simetričnosti i nepotpunog takta nesimetričnosti rada na početku ruku, odnosno kompozicije izdvajanja kretnji - Ovladava tehnikom lijeve i desne ruke nesimetričnosti kretanja lijeve ruke i desne ruke i primjenjuje samostalnost lijeve i desne ruke na Elementi interpretacije višeglasnim Tempo poliritmičnim - Demonstrira taktiranje muzičkim u zavisnosti od metra i primjerima tempa izvođenja (sažimanje više jedinica na jedan - Primjenjuje potez - battutta u taktiranje u uslovima brzog tempa) zavisnosti od metra i tempa izvođenja (sažimanje više jedinica na jedan - Demonstrira promjene potez – battutta u tempa: uslovima brzog nagla promjena tempa tempa) (brz-spor i obrnuto), postepena promjena - Primjenjuje tempa: ubrzavanje taktiranje pri (accelerando) i nagloj promjeni usporavanje tempa i postepenim (ritardando, rittenuto) promjenama tempa - Demonstrira izvođenje na muzičkim korone na svim primjerima taktovim djelovima - Primjenjuje taktiranje korone na svim taktovim djelovima, na

122

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

Informativni ciljevi i sadržaji učenik Dinamika - Demonstracija kretnji u različitim vrstama dinamike

Artikulacija - Demonstracija kretnji različitih vrsta artikulacije

Formativni ciljevi učenik muzičkim primjerima - Primjenjuje odgovarajuće kretnje u izražavanju različite vrste dinamike, postepenih i naglih dinamičkih promjena na muzičkim primjerima (crescendodecrescendo, subito forte i subito piano itd.) - Primjenjuje odgovarajuće kretnje pri različitim vrstama artikulacije na muzičkim primjerima (legato, staccato, tenuto,itd.)

123

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadržaji učenik učenik - Razlikuje stilska Pristup i priprema obilježja epoha i partiture kompozitora - Poznaje, opisuje - Analiza stil, formu i stilska obilježja epohe i kompozitora tonalni plan i harmonski jezik - Prepoznaje kompozicije formalnu građu i tonalni plan - Razlikuje elemente kompozicija interpetacije i različitih epoha primjenjuje ih na - Navodi, opisuje muzičkim elemente primjerima interpretacije

Socijalizacijski ciljevi učenik - Stiče sigurnost i samopouzdanje - Razvija preciznost, analitičnost i strpljivost u radu - Razvija sposobnost za timski rad i saradnju

- Sagledava međusobnu zavisnost teksta i muzike u vokalnoj muzici

- Uočava uticaj teksta na melodiju kao elementa važnog za pravilno izvođenje vokalne muzike

- Demonstrira izdvajanje dirigentskog glasa

- Uočava liniju dirigentskog glasa i primjenjuje je na muzičkom primjeru (pjeva i pokazuje pokretom)

- Demonstrira simetrični i nesimetrični rad ruku

- Svira – korepetira horske partiture na klaviru Poznaje vrste i sastave ansambala - Horski ansambli: vrste horova, vokalna tehnika, impostacija glasa, dikcija

- Navodi muzičke forme koje izvodi hor (a cappela i uz

Preporuke za izvođenje nastave

- Primjenjuje samostalnost u radu ruku pri dirigovanju kompozicija na novim muzičkim primjerima - Svira horske partiture u svojstvu korepetitora

- Čita, prati, i diriguje kompozicije za različite horske ansamble (dječije, ženske, muške i mješovite) - Analizira ulogu hora u muzičkim

124

- Nastava se odvija u manjim grupama koja može predstavljati ansambl pri čemu svaki učenik iz grupe preuzima ulogu dirigenta

Informativni ciljevi i sadržaji učenik instrumentalnu pratnju)

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik formama a cappela i vokalnoinsturmentalnim formama

- Poznaje način rada na horskoj probi: raspjevavanje, rad - Radi s horskim ansamblom sa glasovima - Orkestar i - Čita prati i diriguje orkestrasko kompozicije za dirigovanje: različite vrste - Upoznaje orkestara (gudački, orkestarsku duvački, kamerni) partituru i raspored instrumenata u njoj - Radi s orkestarskim - Demonstrira stav ansamblom dirigentsa prilikom rada s orkestrom - Upoznaje značaj dirigentske palice - Upoznaje način rada na orkestarskoj probi, štimanje, rad po grupama i zajedničko muziciranje

- Razvija sposobnost za timski rad i saradnju

Preporuke za izvođenje nastave

- Učenik diriguje orkestrom,ili uz korepeticiju drugog učenika na klaviru ili uz audio snimak

- Učenik diriguje orkestrom - Razvija sposobnost za timski rad i saradnju

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora ZA HORSKO DIRIGOVANJE: - L.Dimitrijević, Zbirka kanona i pjesmica - O. di Laso, Benediktus - J.Galus, Eccekuomodo - Gastoldi, Humorista - Palestrina, Vigilate - St.S.Mokranjac, Odlomci iz Liturgije „Sv.Jovan Zlatousti“ - St.S.Mokranjac, Rukoveti, Primorski napjevi ZA ORKESTARSKO DIRIGOVANJE: - A.Corelli, Kvintet za gudače d-mol - J.S.Bah, Svita za flautu i gudače h-mol - J.S.Bah, Muzička žrtva - J.Pahelebel, Kanon i žiga - A.Vivaldi, Simfonije - J.Hajdn, Divertimenta; Simfonije: br.88, br.104, br.93, br.94; Dječija simfonija - V.A.Mocart, Mala noćna muzika; Simfonije: br.39, br.36, br.26, br.40 Uvertire: iz opere „Otmica iz Saraja“, „Figarova ženidba“ - L. van Betoven, Odlomci iz I, III, VII i VIII simfonije - F.Šubert, Tri lakša komada za gudače; Simfonija br.3 - A.Dvoržak, Slovenske igre

125

-

J.Brams, Mađarske igre R.Šuman, Četiri lakša komada za gudački orkestar P.Čajkovski, Album za mladež; Chansone triste; Scerzo M.Božović, Skice za gudače; Romansa B.Tamindžić, Igre iz Crnogorske svite za gudački sastav L.Sorkočević, Šest simfonija za dvije oboe, dvije horne i gudački orkestar Ž.Brkanović, Končertino za gudače

OKVIRNI SPISAK LITERATURE I DRUGIH IZVORA ZA NASTAVNIKE - M.Hadnađev, Od audicije do koncerta, Kulturni centar, Novi Sad, 1971. - F.Lhotka, Dirigiranje, Školska knjiga, Zagreb - Gjadrov, Umijeće dirigiranja - B.Đurković, Osnovi vokalne tehnike 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Horski i orkestarski ansambl - Klavir kao osnovno sredstvo - Horske i orkestarske partiture - CD player 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Praktično - analiza, dirigovanje i sviranje partitura-korepeticija najmanje jednom u klasifikacionom periodu i godišnji ispit. Godišnji ispit za treći razred - Dirigovanje jedne zadate horske kompozicije. - Rad sa horom jednog odlomka ili kraćeg horskog djela. Godišnji ispit za četvrti razred - Dirigovanje jedne zadate horske kompozicije. - Rad sa orkestrom jednog odlomka iz orkestarskog djela. - Sviranje „prima vista“ jednog odlomka iz horskog ili orkestraskog djela. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa provjera tokom klasifikacionih perioda i pozitivna ocjena na godišnjem ispitu. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani dirigent 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa ovakvim učenicima. 11. Povezanost predmeta Znanja - Čitanje, praćenje orkestarskih i horskih partitura

Povezanost sa predmetom Predmet Znanja - Solfeđo - Čitanje muzičkih tekstova, pjevanje u jednoglasnom i višeglasnom stavu

126

Znanja - Čitanje, praćenje i razumijenje orkestarske partiture - Dirigovanje različitih muzičkih formi - Dirigovanje polifonih muzičkih formi - Dirigovanje kompozicija pisanih za horski ansambl - Dirigovanje kompozicija pisanih za orkestar - Sviranje horskih i orkestarskih partitura na klaviru - sviranja horskih i orkestarskih partitura

Povezanost sa predmetom Predmet Znanja - Poznavanje muzičkih - Poznavanje tehnike, tona i instrumenata načina bilježenja muzičkih instrumenata - Muzički oblici - Poznavanje, definisanje i analiziranje muzičkih formi - Polifonija - Poznavanje i analiziranje polifonih muzičkih formi - Horsko pjevanje - Pjevanje kompozicija različitih stilova i muzičkih formi - Orkestar - Sviranje u orkestru - Klavir

- Savladavanje tehnike sviranja na klaviru

- Sviranje partitura

- Sviranja horskih i orkestarskih partitura

127

1.2.13. ETNOMUZIKOLOGIJA 1. Naziv predmeta: ETNOMUZIKOLOGIJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Vrste nastave Razred I II III IV Ukupno

Teorija

Vježbe

29 29

37 37

Praktična nastava

Ukupno

66 66

Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje osnovnih karakteristika tradicionalne muzike. - Upoznavanje pojmova: etnomuzikologija, etnologija, etnokoreologija. - Upoznavanje karakteristika vokalne muzike. - Upoznavanje osnovnih karakteristika melopoetske analize. - Upoznavanje narodnih muzičkih instrumenata i njihove klasifikacije. - Upoznavanje značaja narodnog muzičkog stvaralaštva i njihove uloge u društvu.

128

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik Osnovi - Kritički procjenjuje - Razvija etnomuzikologije značaj - Upoznaje pojmove: analitičnost, etnomuzikologije etnomuzikologija, marljivost i - Razvrstava etnologija, preciznost muzičko- folklornu etnokoreologija - Razvija pozitivnu građu - Osnovi orjentaciju prema - Obrazlaže osnove etnomuzikologije predmetu etnomuzikologije - Upoznaje osnovne - Definiše osnovne karakteristike karakteristike etnomuzikologije etnomuzikologije - Upoznaje razvoj etnomuzikologije u - Razlikuje svijetu i kod nas melografska, - Upoznaje tonometrijska i melografe i njihove terenska zbirke u Crnoj Gori istraživanja i Srbiji - Suočava raznovrsne - Upoznaje argumente i melografska, razvrstava ih prema tonometrijska i značenju terenska - Sluša i upoređuje istraživanja tradicionalnu - Upoznaje uputstva Muziku različitih za terensko naroda istraživanje (izbor i formulacija teme, priprema terena, kontakt sa kazivačem, arhiviranje građe) Vokalna tradicija - Razvrstava narodne - Razvija - Upoznaje pojam pjesme "narodna pjesma", analitičnost, njen nastanak i motivisanost, - Određuje osobine varijante marljivost i vokalne tradicije - Pojašnjava opštu preciznost klasifikaciju - Razvija pozitivnu - Pronalazi sličnosti i narodnih pjesama orjentaciju prema razlike između - Pjesme i običaji predmetu narodnih pjesama godišnjeg ciklusa (zima, proljeće, - Definiše osnovne ljeto, jesen) elemente - Pjesme i običaji višeglasnih oblika životnog ciklusa (rođenje, svadba i - Prepoznaje i smrt) analizira višeglasne - Klasifikuje oblike drugih višeglasne oblike

129

Preporuke za izvođenje nastave - Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

- Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik naroda prema sazvučnim karakteristikama - Sluša i prepoznaje - Upoznaje vokalne primjere vokalne višeglasne oblike u muzike, kako Crnoj Gori i Srbiji balkanskih, tako i - Upoznaje drugih evropskih i višeglasne oblike neevropskih balkanskih naroda naroda - Upoznaje višeglasne oblike evropskih naroda i drugih interesantnih neevropskih naroda Melopoetska analiza - Razlikuje osnovne - Upoznaje osnovne - Razvija segmente karakteristike analitičnost, melopoetske melopoetske preciznost i analize analize marljivost - Označava simbole u analizi - Definiše osnovne - Razvija pozitivnu melopoetskih simbole i značenja orjentaciju prema oblika melopoetske predmetu - Analizira vokalne analize oblike - Prepoznaje - Upoznaje se sa kadence i ritam u analizom vokalnih analizi oblika melopoetskih oblika - Analizira i melografiše narodne napjeve - Analizira melopoetske zapise napjeva - Prepoznaje različite vokalne oblike - Upoznaje ljestvice - Pjeva tradicionalne i tonske strukture napjeve drugih naroda - Prepoznaje ljestvice tonske strukture drugih naroda - Razvrstava narodne - Razvija Narodni muzički analitičnost, muzičke instrumenti preciznost i instrumente - Klasifikuje narodne marljivost - Prepoznaje grupe muzičke - Razvija pozitivnu instrumenata po instrumente: orjentaciju prema klasifikaciji, kao i - Aerofoni

130

Preporuke za izvođenje nastave

- Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

- Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadržaji učenik učenik pojedinačnih instrumenti instrumenata (nabraja i opisuje) - Razlikuje srodne - Kordofoni instrumente instrumenti - Raspoznaje po (nabraja i opisuje) zvuku različite - Idiofoni instrumenti instrumente i - (nabraja i opisuje) instrumentalne - Membranofoni sastave instrumenti - Identifikuje (nabraja i opisuje) narodne muzičke - Upoznaje narodne instrumente muzičke rasprostranjene na instrumente području Crne Gore rasprostranjenim na području Crne Gore

Socijalizacijski ciljevi učenik predmetu

Preporuke za izvođenje nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - D.Dević, Etnomuzikologija, I i II dio, Fakultet muzičke umetnosti, Beograd, 1981. - D.Dević, Narodni muzički instrumenti, Fakultet muzičke umetnosti, Beograd, 1977. - D.Golemović, Narodna muzika Jugoslavije, Muzička omladina, Beograd, 1997. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - CD player sa zvučnicima - TV i video rekorder - DVD 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Pismena provjera znanja - jedan zadatak iz melopoetske analize u drugom polugodištu. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani etnomuzikolog - Diplomirani kompozitor - Diplomirani muzikolog 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika.

131

- Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa ovakvim učenicima. 11. Povezanost predmeta Znanja - Uticaj i razvoj muzičkog folklora na umjetničku muziku u Crnoj Gori - Tradicionalni muzički instrumenti - Melografisanje narodnih napjeva - Izučavanje izvornog muzičkog materijala sa aspekta lokalnog ili svjetskog stanovišta jedna je od osnovnih tačaka u konačnom razumijenju cjelokupne umjetnosti o muzici - Ona generiše istorijski aspekt sa modernim saznanjima o datoj umjetnosti - Bez tog saznanja ne možemo računati na sveukupno definisanje značenja i funkciju muzike danas - Traženje odgovora o ulozi parametara u muzici kao što su: melodija, harmonija, ritam, metrika, boja itd, nije moguće bez relevantne analize sa aspekta Muzičkog folklora - Oni se u Osnovama kompozicije sa aranžiranjem posmatraju i iz ovog ugla, jer tradicionalna muzička umjetnost predstavlja bazični koncept iz koga se nastavljaju i razvijaju novi koncepti, sve do zapadnoevropskog modernog modela

Povezanost sa predmetom Predmet Znanja - Istorija muzike sa - Istorijat razvoja muzičke upoznavanjem muzičke kulture u Crnoj Gori literature - Poznavanje muzičkih - Istorijat razvoja muzičkih instrumenata instrumenata - Zapisivanje melodijskog - Solfeđo diktata

- Osnovi komponovanja sa aranžiranjem

132

- Definisanje svih relevantnih muzičkih parametara i njihova uloga u muzičkom djelu: melodija, harmonija, ritam, metrika, boja, faktura, struktura, itd.

1.2.14. OSNOVI KOMPONOVANJA SA ARANŽIRANJEM 1. Naziv predmeta: OSNOVI KOMPONOVANJA SA ARANŽIRANJEM 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Vrste nastave Razred I II III IV Ukupno

Teorija

Vježbe

26 26

40 40

Praktična nastava

Ukupno

66 66

Teorijska nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe od 2 do 4 učenika. Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe od 2 do 4 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Sticanje osnovnih znanja u domenu stvaranja jednostavnih muzičko-formalnih struktura. - Upoznavanje tehničko-tehnološkog pristupa rješavanju standardnih oblika (prije svega male formalne cjeline). - Kao i otvorenih i nestandardnih oblika koji predstavljaju slobodno kreirane cjeline. - Upoznavanje sa osnovama savremenijeg muzičkog jezika.

133

4. Sadržaji / Standardi znanja predmeta / Operativni ciljevi Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi Formativni ciljevi Socijalizacijski i sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Sluša i razumije - Razvija motivaciju Osnovni pojmovi kompozicije različite vrste (kategorija - Evidentira osnovne muzike personalnog pojmove razvoja) kompozicije - Ispituje, razvrstava - Razvija kvalitetni i uopšte i analizira različite savjesni odnos - Opisuje pojmove vrste muzike prema radu (globalno i u osnovnim podjelama) - Ispituje tehničko– Istorijsko lociranje tehnološki faktor jednostavnih - Analizira pojmove muzičko-formalnih posmatrane kroz cjelina istorijski parametar - Razvija - Uočava osnovne Dvodjelne i samopouzdanje principe izgradnje trodjelne forme - Razvija dvodjelnih i - Analizira dvodjelne produktivnost u trodjelnih formi i trodjelne forme radu - Savladava postupke izgradnje - Osnovne vrednosne ovih formalnih ocjene sa struktura: stanovišta - Melodijskoprimjerenih harmonsko-ritmički estetskih parametri u kategorija (na dvodjelnoj i osnovu praktičnog trodjelnoj iskustva) strukturi - Analizira vokalne i instrumentalne dvodjelne i trodjelne oblike - Tehnike komponovanja - Razvija sposobnost - Upoznaje tretman Vokalni i vokalno teksta Instrumentalni komunikacije i oblici konstruktivne - Analizira vokalne i - Uočava osnovne diskusije principe izgradnje i vokalno – savladava postupke instrumentalne izgradnje ovih oblike: formalnih struktura * za glas i instrument (klavir) - Uočava povezanost * horski ženski teksta i sastav - Forme odnosno * horski mješoviti karaktera muzičkog sastav

134

Preporuke za izvođenje nastave - Rad u manjim grupama i individualni rad (kombinovano)

- Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano) - Prezentacija ostvarenih projekata (javno i uživo ili u demo varijanti)

- Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano) - Prezentacija ostvarenih projekata (javno i uživo ili u demo varijanti)

Informativni ciljevi i sadržaji učenik - Analizira programsku muziku (minijature) Ostale formalne Strukture - Opisuje ostale formalne strukture (sonata, simfonija, fantazija, koncert, kantata, opera, balet itd.)

Formativni ciljevi

Socijalizacijski ciljevi učenik

učenik

Preporuke za izvođenje nastave

djela

- Definiše sve relevantne muzičke parametre i njihovu ulogu u muzičkom djelu: melodija, harmonija, ritam, metrika, boja, faktura, struktura, itd. - Raznovrsni sastavi

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - C.Kohoutek, Tehnika komponovanja u muzici XX veka, Univerzitet umetnosti, Beograd, 1984. - D.Despić, Muzički instrumenti, Univerzitet umetnosti, Beograd, 2002. - A.Obradović, Orkestracija, Univerzitet umetnosti, Beograd 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Kompjuteri (određene konfiguracije) - Hardver: Procesor P4 (2,4 GHz) RAM 512 MB, zvučna kartica: 24 bit (audiodigit 2 5.1) i digidisain pro tools - Softver: Finale 2004, 2006, 2010 (coda music) SF 6.0 Stainberg Reason 2.5 Giga studio Pro tools 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmeno (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Pismeno (izrada projekta- najmanje jednom u polugodištu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. - Pismeni zahtjevi: izrada male dvodjelne ili male trodjelne forme (instrumentalne, vokalne ili vokalno-instrumentalne). 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Visoka stručna sprema: Diplomirani kompozitor 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika.

135

- Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa ovakvim učenicima. 11. Povezanost predmeta Znanja - Evidencija osnovnih pojmova Kompozicije uopšte - Opis pojmova

- Melodijsko-harmonskoritmički parametri u dvodjelnoj strukturi

-

- Melodijsko-harmonskoritmički parametri u dvodelnoj strukturi

-

- Uočavanje osnovnih principa izgradnje dvodjelnih i trodjelnih formalnih struktura

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja Teorija muzike sa osnovama - Evidencija osnovnih pojmova harmonije Teorije muzike ima direktno upliva u domen determinisanja ukupnog korpusa osnovnog tumačenja muzičkog jezika uopšte Harmonija - Iz predmeta Harmonija preuzimaju se znanja iz domena funkcionalnih značenja harmonskih struktura, karakteristike njihovih veza (obrta) i specifične odlike i pojedini izuzeci koji iskoračuju iz okvira dursko-molskog tonalnog sistema Polifonija - Predmet Osnovi komponovanja sa aranžiranjem preuzima osnovne definicije koje se obrađuju u predmetu Polifonija - One se prije svega odnose na pojedinosti tipa: odnosa izgradnje same melodijske strukture u osnovnim modelima, zatim međusobnih odnosa istovremenog zvučanja (dvoglas, troglas i četvoroglas) sa elementima starih kontrapunktskih tehnika i koordinacije melodijskih i harmonskih parametara (horizontalno i vertikalno prožimanje) Muzički oblici - Muzički oblik je jedina disciplina koja se analitički bavi problemom muzičke forme u programu koji je zastupljen na ovom nivou obrazovanja - Osnova izučavanja forme leži u činjenici da su male i složene forme dvodjelnog i trodjelnog tipa polazni

136

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja modeli koji su osnova za kasnija znanja iz ove oblasti - Poznavanje muzičkih - Poznavanje muzičkih - Analiza vokalnih i instrumenata instrumenata ima za cilj instrumentalnih dvodjelnih pored spoznaje tehničkooblika tehnološkog momenta i njihovo pravilno razumijenje u kontekstu muzičke primjene s jedne strane, i njihovu jasnu dinstikciju u smislu konačnog estetskoistorijskog definisanja - Definisanje svih relevantnih - Etnomuzikologija - Izučavanje izvornog muzičkih parametara i muzičkog materijala sa njihova uloga u muzičkom aspekta lokalnog ili svjetskog dijelu: melodija, harmonija, stanovišta je jedna od ritam, metrika, boja, osnovnih tačaka u konačnom faktura, struktura, itd. razumijenju cjelokupne nauke o muzici - Ona generiše istorijski aspekt sa modernim saznanjima o datoj umjetnosti - Bez tog saznanja ne možemo računati na sveukupno definisanje značenja i funkciju muzike danas - Traženje odgovora na pitanje o ulozi parametara u muzici kao što su: melodija, harmonija, ritam, metrika, boja itd, ne mogu se iznaći bez relevantne analize sa aspekta Muzičkog folklora - Oni se u Osnovama kompozicije sa aranžiranjem posmatraju i iz ovog ugla, jer tradicionalna muzička umjetnost predstavlja bazični koncept iz koga se nastavljaju i razvijaju novi koncepti, sve do zapadnoevropskog modernog modela Znanja

137

1.2.15. MUZIČKA ANIMACIJA 1. Naziv predmeta: MUZIČKA ANIMACIJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Vrste nastave Razred I II III IV Ukupno

Teorija

Vježbe

20 20

46 46

Praktična nastava

Ukupno

66 66

Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe od 2 do 4 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje osnovnih ciljeva animacije u širem, kao i muzičke animacije u užem smislu. - Sagledavanje osnovnih smjernica animacije kroz organizovanje, kreiranje i planiranje muzičkog života. - Osposobljavanje za samostalno sprovođenje akcija organizovanja muzičkog života kroz raznovrsna predavanja, muzičke priredbe, radio - emisije, časopisi.

138

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Preporuke za Formativni ciljevi sadržaji ciljevi izvođenje nastave učenik učenik učenik Animacija Izvođenje projekta: - Precizira jasne - Upoznaje pojam - Razvija snalažljivost - Projekat treba odrednice za animacije i efikasnost izvesti na terenu, realizaciju - Animacija kao - Razvija kreativnost izvan učionice radi umjetničkog neophodan oblik - Razvija spremnost i postizanja programa koji je posredovanja između sposobnost za samostalnosti, ali u osmišljen ljudi i umjetnosti saradnju slučaju objektivnih - Animacija kao - Razvija spremnost poteškoća koje obrazovno-kulturna za timski rad mogu da se jave u aktivnost - Razvija preciznost, finalnoj realizaciji 1) samoobrazovanje odgovornost i projekta sprovesti 2) rad s publikom pozitivnu diskusiju sa 3) razvijanje identifikaciju sa kritičkim osvrtom komunikacije, predmtom na rad grupe) socijabilnosti - Upoznaje područja djelovanja muzičkog animatora (organizacija muzičke omladine, organizacija muzičkog života u školama) - Upoznaje faze procesa animacije: - Proces otkrivanja problema (sociokulturološko istraživanje) - Proces stvaranja grupe, uspostavljanja komunikacije - Stvaralački proces (rad na jednom kolektivnom ostvarenju) - Dalji život ostvarenja animacija putem tog dijela Oblici kulturne animacije - Primjenjuje oblike - Upoznaje i navodi kulturne animacije oblike kulturne animacije: - Planira program i - Animacija-priprema, unaprijed određuje preanimacija ciljne grupe kojima - Edukativna animacija je koncert namijenjen - Stvaralačka

139

Informativni ciljevi i sadržaji učenik animacija - Svečarska animacija - Lanac oblika animacije Metod animacije - Upoznavanje i navođenje metoda animacije: - paternalistički - direktivni - učesnički - Stvaralačke radionice Priprema projekta u kulturi - Upoznaje i uočava probleme u muzičkom životu sredine, proces stvaranja grupe i uspostavljanje komunikacije sa potencijalnim konzumentima - Upoznaje proces vođenja muzičkih priredbi - Upoznaje način popularisanja projekta u medijima - Upoznaje posao novinara- saradnika - Upoznaje proces oblikovanja umjetničkog projekta u okviru grupe, precizirajući jasne odrednice za realizaciju - Upoznaje i navodi različite tipove animacije muzičke priredbe, kao i načina vođenja programa

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik

- Osmišljava projekat u svojoj školi, mjestu stanovanja, a zatim formira grupu koja će realizovati projekat namijenjen određenoj ciljnoj grupi - Vodi muzičke priredbe - Piše najave koncerta, osvrta, prikaza i intervjua

- Kreira umjetnički projekat u okviru grupe i njegovo realizovanje

- Primjenjuje različite tipove animacije muzičke priredbe - Kombinuje i upotrebljava različite mogućnosti vođenja koncerta sa ili bez mikrofona, u školskoj sredini ili u manjim domovima kulture 140

Preporuke za izvođenje nastave

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik - Vodi program, primjenjujući korekcije u intenzitetu glasa, brzini govora, kontaktu sa publikom, stavu i načinu improvizacije

Preporuke za izvođenje nastave

Izvođenje projekta: Animacija u medijima - Upoznaje animaciju - Preispituje, - Razvija snalažljivost - (projekat treba da modelira, kreira i u medijima: i efikasnost se izvede na terenu, ostvaruje animaciju - Razvija kreativnost - animator na radiju izvan učionice, radi na radiju i televiziji - Razvija spremnost i - animator muzički postizanja saradnik sposobnost za samostalnosti, ali u - Pronalazi sličnosti i - animator na saradnju slučaju objektivnih razlike u pristupima - Razvija spremnost televiziji (kao teškoća na času animaciji u voditelj i kao za timski rad sprovesti diskusiju medijima, kao i u urednik) - Razvija preciznost, sa kritičkim osvrtom pisanoj animaciji te odgovornost i na samostalni i se kritički određuje - Upoznaje i pozitivnu timski rad) prema istim demonstrira vještine identifikaciju sa pisane animacije; predmetom - Razvrstava, odgovara na šest analizira i pristupa pitanja: Ko? Šta? izradi pisane Kada? Gdje? Zašto? animacije Kako? - Priprema tekst za - Upoznaje stilove i štampanje forme pisane animacije - Naslov i podnaslov - Sadržaj teksta - Stil i forma - Imenuje, povezuje i demonstrira pripremu teksta za štampanje - Objašnjava šlajfnu - Objašnjava pojam pune stranice - Pravi špigl - Priprema teksta za prelom - Štampanje Marketing i menadžment u - Primjenjuje kulturi - Upoznaje marketing i različite tehnike menadžmenta i menadžment u

141

Informativni ciljevi i sadržaji učenik kulturi - Istražuje i poznaje kulturne potrebe i navike - Modeli projekta u kulturi: - Osnovni oblici - Kompleksni oblici - Masmedijski projekti u kulturi - Novi oblici difuzije kulture

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik marketinga u kulturi, primjenjujući različite tehnike istraživanja tržišta putem: opažanja, upoređivanja, analiziranja povezivanja i prognoziranja

Preporuke za izvođenje nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - M.Dragićević–Šešić, B.Stojković, Kultura, menadžment, animacija, marketing, Clio, Beograd, 2003. - M.Marković, Poslovna komunikacija, Clio,Beograd, 2003. - D.Reg, Odnosi s medijima, Clio, Beograd,1996. - K.Digl, Marketing umetnosti, Clio, Beograd,1998. - A.Baverstok, Marketing u izdavaštvu, Clio, Beograd, 2001. - T.Mandić, Komunikologija, Clio, Beograd, 2003. - S.Nikolajević, Muzika kao događaj, Clio, Beograd, 1994. - A.Kotevska, J.Zec, J.Dokmanović, B.Žižić, Kontakt, Čigoja Štampa, 1998. - M.Šingler, S.Viringa, Radio, Clio, Beograd, 2000. - D. Mek Kvin, Televizija, Clio, Beograd, 2000. - Đ.Gocini, Istorija novinarstva, Clio, Beograd, 2001. - E.Bojd, Novinarstvo u elektronskim medijima, Clio, Beograd, 2002. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Mogućnost izvođenja radio - emisija (mala radio - stanica) - Kompjuteri za štampanje časopisa - Mikrofoni za vježbe vođenja programa 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Pismena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Praktična vježba (najmanje jednom u polugodištu). - Seminarski rad (najmanje jednom u polugodištu). - Godišnji ispit. (Ispit se sastoji iz pismenog i usmenog dijela, kao i prikaza jednog timskog rada)

142

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Urađeni seminarski radovi i jedan timski rad. - Pozitivna ocjena na godišnjem ispitu. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani muzičar svih usmjerenja, završen kurs iz medija, iskustvo u radu u medijima i organizaciji muzičkog života. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa ovakvim učenicima. 11. Povezanost predmeta Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Poznavanje karakteristika - Istorija muzike sa Pojam animacije kao muzičkih stilova i njihovih upoznavanjem muzičke neophodan oblik glavnih predstavnika literature posredovanja između ljudi i umjetnosti - Muzički oblici - Poznavanje istorijata Poznavanje područja muzičkih oblika, žanrova, djelovanja muzičkog kao i analize muzičkog djela animatora, proces vođenja - Polifonija - Razvoj najznačajnijih muzičkih priredbi, polifonih oblika i njihovih popularisanje projekta u tehnika medijima - Poznavanje muzičkih - Razvoj muzičkih Pisanje najava, osvrta i instrumenata instrumenata i njihovih prikaza koncerata karakteristika Poznavanje animacije u Primjena instrumenata, kako različitim medijima i u različitim kamernim primjenjivanje kroz projekat sastavima, tako i u orkestru koji treba da se izvede na terenu, izvan učionice Znanja

-

-

-

143

1.3. IZBORNI PREDMETI 1.3.1. DJEČIJI ORKESTAR 1. Naziv predmeta: DJEČIJI ORKESTAR 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Vrste nastave Razred I II III IV Ukupno

Teorija

Vježbe

Praktična nastava

72 72 72 66 282

Ukupno 72 72 72 66 282

Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Formiranje i vođenje orkestara različitih sastava (Orfov instrumentarijum, blok flaute, tambure i drugi instrumenti iz tamburaškog orkestra). - Pisanje aranžmana za različite sastave (Orfov instrumentarijum, blok flaute, tambure i druge instrumente iz tamburaškog orkestra). - Osposobljavanje za rad u orkestrima. - Osposobljavanje za timski rad.

144

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Primjenjuje - Upoznaje ritmičke instrumente - Razvija instrumente za Orfovog analitičnost, sviranje motiva, instrumentarijuma marljivost i dvoglasnih, - Poznaje podjelu preciznost troglasnih, instrumenata: sa - Razvija pozitivnu četvoroglasnih i određenom i orjentaciju prema petoglasnih neodređenom predmetu aranžmana, uz visinom tona, - Razvija kreativnost ritmičke i drvozvučne - Razvija osjecaj za melodijske (ksilofon, marimba, timski rad brojalice i dječije kastanjete, drveni pjesme doboš), - Izrađuje dječije metalozvučne ritmičke (zvona, zvončići, instrumente čelesta, vibrafon, koristeći ambalažu klavircimbalo, i prirodni materijal gong), opnozvučni i vodeći računa o instrumenti kvalitetu i (timpani i razne estetskom izgledu vrste bubnjeva) i instrumenata načinom sviranja (različite zvečke, praporci, činele, triangl, štapićiklavesi, bubnjići...) i muzicira u ansamblu - Ovladava sviranjem na melodijskim instrumentima Orfovog instrumentarijuma i muzicira u ansamblu - Upoznaje sopran i alt, blok flaute, - Ovladava sviranjem tehničke sopran i alt blok karakteristike, flautama i muzicira tonska i izražajna u ansamblu svojstva, dinamika i dinamička ograničenja, registri, artikulacija, zahvati, dah i način sviranja

145

Preporuke za izvođenje nastave - Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

Razred: DRUGI Informativni ciljevi i sadržaji učenik - Upoznaje tenor i bas blok flautetehničke karakteristike, tonska i izražajna svojstva, dinamika i dinamička ograničenja, registri, artikulacija, zahvati, dah - Upoznaje prim i bas prim tambure, tehničke karakteristike, tonska i izražajna svojstva, dinamika i dinamička ograničenja, registri, artikulacija, zahvati Razred: TREĆI Informativni ciljevi i sadržaji učenik - Upoznaje instrumente tamburaškog orkestra-tehničke karakteristike, tonska i izražajna svojstva, dinamika i dinamička ograničenja, registri, artikulacija, zahvati

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik - Ovladava sviranjem na ostalim blok flautama (tenor i bas) i muzicira u ansamblu

- Razvija analitičnost, marljivost i preciznost - Razvija pozitivnu orjentaciju prema predmetu - Razvija kreativnost - Razvija osjecaj za timski rad

Preporuke za izvođenje nastave - Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

- Ovladava sviranjem na prim i bas prim tamburama i muziciranjem u ansamblu

Formativni ciljevi učenik - Ovladava sviranjem na svim instrumentima tamburaškog orkestra (prim, bas prim, kontra, čelo, bas) i muzicira u ansamblu

-

-

146

Socijalizacijski ciljevi učenik Razvija analitičnost, marljivost i preciznost Razvija pozitivnu orjentaciju prema predmetu Razvija kreativnost Razvija osjecaj za timski rad

Preporuke za izvođenje nastave - Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i sadržaji učenik - Upoznaje način izrade aranžmana za standardne i nestandardne ansamble

Formativni ciljevi učenik - Izrađuje aranžmane za standardne i nestandardne ansamble, analizira ih i učestvuje u izvođenju istih - Usavršava sviranje na instrumetima Orfovog instrumentarijuma, blok flautama i instrumentima tamburaškog orkestra

-

-

Socijalizacijski ciljevi učenik Razvija analitičnost, marljivost i preciznost Razvija pozitivnu orjentaciju prema predmetu Razvija kreativnost Razvija osjecaj za timski rad

Preporuke za izvođenje nastave - Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora ZA MELODIJSKE INSTRUMENTE ORFOVOG INSTRUMENTARIJUMA - K.Orf, I knjiga-izbor - Brojalice: »Eci-peci-pec«, »Ekete-beket«, »Pošo zec u šumicu« - Z.Vasiljević, »Jedinole-dodinole« - P.Gotovac, »Ringe –ringe–raja«, »En-ten-tini« - St. Korunoivić, »Taši-taši-tanana«, »Konjić« - za sopran i alt blok flautu - V.A. Mocart, Kanon u inverziji, Solmizacija - B. Stančić, »Svitac« - M.Pretorius, »Viva la musica« - L. Kerubini, »Na času pjevanja« - J.Hajdn, Intervali, »Čestitka za rođendan« - J.S. Bah, Dva menueta G-dur, Mizeta iz Malih komada - P.I.Čajkovski, Starofrancuska pjesma - Piermont, »Zvončići« - L. van Betoven, Ekoseza - R.Šuman, Vojnički marš, Pjesma italijanskih mornara ZA BLOK FLAUTE - M.Mirković, Frulica I i II sveska - Ror-Len, Flotenbuchlein fur die Schule, (B .Schott`s sohne, Mainz) - Zbirka: Laki dueti za sopran ili tenor blok flaute (VEB Fridrich Hofmeister Musikverlag, Leipzig) - G.F.Hendle, Menuet - M.Pretorius, Kanon - J.S.Bah, Pastoralni preludijum; Koral iz kantate br.147 - V.A.Mocart, Turski marš (prvi dio) - J.Hajdn, Serenada –Allegretto, Marš iz opere »Juda Makabejac« - L. van Betoven, Njemačka igra, »Za Elizu« (prvi dio) - R.Šuman, »Divlji jahač«, »Radostan seljak« - G.F.Teleman, Menuet - J.Brams, Uspavanka

147

- J.Štraus, Picikato polka - Bize, Habanera iz opere »Karmen« ZA TAMBURU - Ferić-Brdarić, Učimo svirati tambure, priručnik za dječije i omladinske tamburaške orkestre - S.Vukosavljev, Žice tamburice - Ferić–Brdarić, Duet, »Sinoć pao gusti mrak« - L.Malagurski, »Ide mali meca«, «Ne luduj Lelo« - B.Bartok, Pjesma majci ZA INSTRUMENTE TAMBURAŠKOG ORKESTRA - L.Malagurski, Preljsko kolo, »Kolariću, paniću« - Narodna iz Crne Gore, »U Ivana gospodara« - Narodna iz Srbije, Kiša pada ZA INSTRUMENTE ORFOVOG INSTRUMENTARIJUMA I BLOK FLAUTA - J.Brams, Mađarska igra g-mol - F.Šopen, Preludijum A-dur - Berkovič, Tatarska pjesma - L. van Betoven, Lendler - Đ.Verdi, Vinska pjesma iz opere »Travijata« - V.A.Mocart, Menuet iz gudačkog kvarteta »Mala noćna muzika« - J.Hajdn, Serenada iz gudačkog kvarteta br.17 ZA INSTRUMENTE ORFOVOG INSTRUMENTARIJUMA, BLOK FLAUTA I TAMBURA - F.Šubert, Ave Maria - R.Šuman, Sanjarenje - B.Britn, Picikato iz Jednostavne simfonije - K.Debisi, Golliwogg`s Cakes-Walk - M.Ravel, Bolero - Dž.Geršvin, Lady be good 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Orfov insturmentarij - Blok flaute (sopran, alt, tenor i bas) - Instumenti tamburaškog orkestra (prim, bas prim, kontra, čelo, bas) - CD player sa zvučnicima - TV i video rekorder - DVD 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Na kraju svakog klasifikacionog perioda učenik svira na instrumentima Orfovog instrumntarijuma, blok flautama i instrumentima tamburaškog orkestra u zavisnosti od programa koji je u tom peridu realizovan. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju svakog klasifikacionog perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani dirigent - Diplomirani kompozitor - Diplomirani muzičar - Diplomirani izvođač-flautista - Diplomirani izvođač-klarinetista - Diplomirani izvođač-oboista

148

- Diplomirani gitarista 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa ovakvim učenicima. 11. Povezanost predmeta Znanja - Poznavanje tehnike i tona duvačkih, žičanih instrumenata i udaraljki - Čitanje muzičkih tekstova u različitim metričkim i ritmičkih vrstama, sa različitim ritmičkim figurama i ritmizacijama

Povezanost sa predmetom Predmet Znanja - Poznavanje muzičkih - Sviranje na blok flauti, instrumenata tamburi, i instrumentima Orfovog instrumentarijuma - Solfeđo - Sviranje muzičkih tekstova u različitim metrički i ritmički m vrstama, sa različitim ritmičkim figurama i ritmizacijama

- Pisanje aranžmana za različite instrumentalne sastave

- Osnovi komponovanja s aranžiranjem

- Poznavanje razvoja muzičke umjetnosti kroz epohe i muzičke literature

- Istorija muizike s poznavanjem muzičke literature

149

- Pisanje aranžmana za instrumente Orfovog instrumentarijuma, blok flaute, instrumente tamburaškog orkestra i drugih - Sviranje djela različitih epoha, stilova i žanrova

1.3.2. ISTORIJA UMJETNOSTI 1. Naziv predmeta: ISTORIJA UMJETNOSTI 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Vrste nastave Razred I II III IV Ukupno

Teorija

Vježbe

Praktična nastava

72 72 72 66 282

Ukupno 72 72 72 66 282

3. Opšti ciljevi nastave - Sposobnost zapažanja vrijednosti umjetničkog djela i njegovo kritičko prosuđivanje. - Izgrađivanje pozitivnog odnosa prema umjetnosti i kulturi. - Poznavanje podjele istorije umjetnosti. - Upoređivanje karakteristika pravaca i stilova. - Poznavanje uslova za nastanak pojedinih civilizacija. - Upoznavanje istorijskih faktora koji su doveli do različitih umjetničkih pojava. - Upoznavanje stilskih karakteristika. - Upoznavanje estetskih, filozofskih i etičkih problema koji su doveli do stvaranja oblikovnog izraza. - Upoznavanje kanona u arhitekturi, skulpturi i slikarstvu, imajući u vidu društvene trendove toga doba. - Upoređivanje umjetničkih djela, upoznavanje anatomske i geometrijske karakteristike figura. - Upoznavanje zakonitosti boja koje preovladavaju u određenom stilu. - Upoznavanje stilova i stvaranje mogućnosti za eksperimentisanje.

150

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Razvija - Razlikuje na Praistorija motivisanost, primjerima - Nabraja, opisuje, zalaganje i ilustruje i analizira - Podjelu praistorije efikasnost, (Lasko, Altamira) umjetnosti: marljivost, paleolita, mezolita, - Pećinsko slikarstvo analitičnost, - Dolmeni, menhiri, neolita i metalnog pozitivnu kromlesi doba u Evropi i kod orjentaciju prema - Grnčarstvo, nas zanimanju vajarstvo - Nabraja praistorijska nalazišta kod nas oruđa, oružja, nakit - Razlikuje Umjetnost starog arhitekture, vijeka vajarstva, - Nabraja, opisuje, primijenjenu ilustruje, upoređuje umjetnost, i analizira slikarstvo, reljef, umjetnosti pečat, pismo Mesopotamije, mesopotamskog Sumera, Asirije i naroda Persije - Interpretira na Umjetnost starog primjerima, Egipta pronalazi sličnosti i - Opisuje, ilustruje i razlike sa susjednim analizira civilizacijama na umjetnosti: Starog djelima: carstva, Srednjeg - Arhitekture carstva, Novog (mastabe, piramide, carstva, Saiskog egipatski stub, perioda civilizacije i hramovi, grobnice) uslove za nastanak - Skulpture (reljefi, egipatske sfinge) umjetnosti - Slikarstva - Pisma - Primijenjene umjetnosti (sarkofazi, zlatarstvo, posuđe, nakit) - Razvija - Razlikuje i Antička umjetnost motivisanost, interpretira - Nabraja, opisuje, zalaganje i umjetnost Egeja: ilustruje i analizira efikasnost egejske umjetnosti: - Arhitektura - Razvija marljivost, kikladske, minojske - Vajarstvo analitičnost, - Slikarstvo i mikenske pozitivnu - Grnčarija 151

Preporuke za izvođenje nastave - Posjeta likovnim galerijama i muzejima, istraživanje preko Interneta, stručne ekskurzije, posjete bibliotekama i korišćenje literature, korišćenje udžbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija

- Posjeta likovnim galerijama i muzejima, istraživanje preko Interneta, stručne ekskurzije, posjete bibliotekama i

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Socijalizacijski ciljevi učenik orjentaciju prema zanimanju

Formativni ciljevi učenik - Primijenjena umjetnost - Upoređivanje literarnih izvora i arheoloških otkrića (Ilijada, Odiseja, Troja)

Antička Grčka umjetnost - Opisuje, ilustruje i analizira djela antičke Grčke umjetnosti kroz tri perioda: - Arhajski - Klasični - Analizira - Helenistički - Predstavlja stilove u arhitektonske stilove, definiše arhitekturi: karakteristike i - Dorski međusobno ih - Jonski upoređuje - Korintski - Opisuje važno - Definiše slikarstvo: karakteristike - geometrijskog stila važnog slikarstva - crno-figuralnog stila - crveno-figuralnog stila Etrurska umjetnost - Upoređuje sa grčkim - Razvija snalažljivost, elemente etrurske - Opisuje, ilustruje i prilagodljivost, arhitekture i analizira djela urbanizma (hramovi, motivisanost, etrurske arhitekture zalaganje i grobnice, putevi), i urbanizma: efikasnost povezuje sličnosti u - Vajarstvo vajarstvu i slikarstvu - Razvija marljivost, - Slikarstvo pozitivnu (skulptura, - Primijenjena orjentaciju prema sarkofazi, urne), umjetnost zanimanju obrazlaganje simbolike - Upoređuje elemente Umjetnost starog rimske arhitekture i Rima urbanizma, - Opisuje, ilustruje i slikarstva i vajarstva analizira djela sa grčkim i rimske arhitekture i etrurskim urbanizma: - Analizira i pronalazi - Slikarstvo sličnosti i razlike - Vajarstvo - Rimska umjetnost kod nas

152

Preporuke za izvođenje nastave korišćenje literature, korišćenje udzbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija

- Posjeta likovnim galerijama i muzejima, istraživanje preko Interneta, stručne ekskurzije, posjete bibliotekama i korišćenje literature, korišćenje udžbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija

Razred: DRUGI Informativni ciljevi i sadržaji učenik Ranohrišćanska umjetnost - Predstavlja osnove hrišćanstva, veze između kasnoantičke i ranohrišćanske umjetnosti - Opisuje, ilustruje i analizira djela: - arhitekture - slikarstva - vajarstva - simbolike Vizantijska umjetnost - Opisuje, ilustruje i analizira djela vizantijske umjetnosti: arhitekture (kupola) slikarstva - Informiše o: Raveni, kao središtu vizantijske umjetnosti na zapadu, zlatnom Justinijanovom dobu, drugom zlatnom dobu, uticaju Vizantije kod nas, ikonoklazmi, ikonama Islamska umjetnost - Upoznaje osnove religije - Opisuje, ilustruje i analizira: arhitekturu, iluminaciju, minijaturu, slikarstvo, sitnu plastiku, primijenjenu umjetnost, islamsku umjetnost

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik

- Definiše elemente: - Arhitekture (katakombe, hramovi) - Slikarstva (fresaka i mozaika) - Ikonografije i simbolike

Preporuke za izvođenje nastave

- Razvija motivisanost, zalaganje i efikasnost - Razvija marljivost, analitičnost, pozitivnu orjentaciju prema zanimanju

- Posjeta likovnim galerijama i muzejima, istraživanje preko Interneta, stručne ekskurzije, posjete bibliotekama i korišćenje literature, korišćenje udzbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija

- Razvija motivisanost, spremnost na saradnju, zalaganje i efikasnost - Razvija marljivost, analitičnost, pozitivnu orjentaciju prema zanimanju

- Posjeta likovnim galerijama i muzejima, istraživanje preko Interneta, stručne ekskurzije, posjete bibliotekama i korišćenje literature, korišćenje udžbenika, fotografija, slajdova

- Definiše karakteristike vizantijske arhitekture, upoređuje sa ranohrišćanskom i pronalazi razlike

- Identifikuje karakteristike islamske: arhitekture, iluminacije, minijature, slikarstva, sitne plastike, primijenjene umjetnosti

153

Informativni ciljevi i sadržaji učenik kod nas Romanika - Informiše o predromaničkom periodu, seobi naroda i karolinškoj renesansi - Opisuje, ilustruje i analizira arhitekturu (svodovi) i skulpturu romanike kod nas Gotika - Upoznaje gotiku u Francuskoj, Njemačkoj, Engleskoj, Italiji - Opisuje, ilustruje i analizira djela: - arhitekture (prelomljeni luk, kontrafore) - vitraža - slikarstva - skulpture - ilustracije gotike kod nas Srednjevjekovna umjetnost na Balkanu - Upoznaje kratku istoriju balkanskih naroda - Nabraja, analizira i ilustruje djela nastalih nakon seobe južnoslovenskih naroda - Opisuje, ilustruje i analizira stilove u: arhitekturi, slikarstvu, ikonopisu, minijaturi Renesansa - Renasansa u Italiji i Holandiji - Opisuje i obrazlaže pojave renesanse,

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave i reprodukcija

- Upoređuje elemente arhitekture ranohrišćanske sa romaničkom umjetnosti, povezanost arhitekture i skulpture

- Upoređuje elemente - Razvija gotičke i romaničke motivisanost, arhitekture i zalaganje i vajarstva i uočava efikasnost razloge nastanka - Razvija marljivost, vitraža analitičnost, pozitivnu orjentaciju prema zanimanju

- Posjeta likovnim galerijama i muzejima, istraživanje preko Interneta, stručne ekskurzije, posjete bibliotekama i korišćenje literature, korišćenje udžbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija

- Analizira djela srednjevjekovne umjetnosti na području Balkana - Prepoznaje karakteristike Raške, SrpskoVizantijske i Moravske škole u arhitekturi - Pronalazi uticaj Vizantije na slikarstvo-ikonopis

- Određuje osobine rano-renesansne umjetnosti i upoređuje sa

- Razvija motivisanost, zalaganje i efikasnost

154

- Posjeta likovnim galerijama i muzejima, istraživanje preko

Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Razvija marljivost, osobinama definiše pojmove analitičnost, prethodnih perioda humanizma i pozitivnu - Razlikuje autore, renesanse orjentaciju prema određuje osobine - Opisuje, ilustruje i zanimanju njihovih djela analizira djela i njihove autore - Određuje osobine i Visoka renesansa u utemeljuje na Italiji i Njemačkoj primjeru - Upoznaje osnove arhitekture, visoke renesanse slikarstva, skulpture kroz arhitekturu, slikarstvo i vajarstvo - Razlikuje autore i analizira njihova - Upoznaje djela djela renesanse kod nas - Preispituje uticaje evropske renesanse na umjetnost kod nas Manirizam - Poznaje - Upoznaje osobenosti karakteristike manirizma kroz manirizma arhitekturu, slikarstvo i vajarstvo

155

Preporuke za izvođenje nastave Interneta, stručne ekskurzije, posjete bibliotekama i korišćenje literature, korišćenje udžbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija

Razred: TREĆI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik Barok - Upoznaje osobenosti - Uočava razlike i - Razvija sposobnost obrazlaže na i terminologiju snalaženja konkretnim baroka - Razvija primjerima različite - Upoređuje barok u: prilagodljivost, pristupe u Italiji, Španiji, motivisanost, interpretaciji Flandriji, Holandiji, zalaganje i barokne umjetnosti Francuskoj i efikasnost Engleskoj kroz djela - Pronalazi primjere - Razvija marljivost, barokne umjetnosti slikarstva, pozitivnu kod nas vajarstva, orjentaciju prema arhitekture i zanimanju njihovih autora - Upoznaje barok kod nas Rokoko - Određuje osobine - Opisuje nastanak ovog pravca u rokokoa Francuskoj i Italiji i navodi sličnosti i razlike - Razlikuje autore i analizira njihova djela Neoklasicizam - Opisuje pravce kroz - Pronalazi - Razvija analizu djela neoklasicističke motivisanost, arhitekture, osnove u antičkoj zalaganje i slikarstva i umjetnosti efikasnost vajarstva - Razvija marljivost, analitičnost, Romantizam pozitivnu - Opisuje romantičku - Na osnovu orjentaciju prema senzibilnost i konkretnih primjera zanimanju autonomiju duha određuje osobenosti slikarstva XIX v. i karakteristike - Obrazlaže autora i njihovih povezanost djela u slikarstvu književnosti i slikarstva - Upoznaje romantizam kod nas Realizam - Upoznaje pojavu - Određuje osobine realizma i uslove za djela i autora na nastanak osnovu upoređivanja kartikature, kritike i sa djelima iz plakata prethodnih perioda - Upoznaje se sa

156

Preporuke za izvođenje nastave

- Posjeta likovnim galerijama i muzejima, istraživanje preko Interneta, stručne ekskurzije, posjete bibliotekama i korišćenje literature, korišćenje udžbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija

- Posjeta likovnim galerijama i muzejima, istraživanje preko Interneta, stručne ekskurzije, posjete bibliotekama i korišćenje literature, korišćenje udžbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija

Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik pojavom realizma kod nas Impresionizam - Definiše pojam - Na osnovu - Razvija impresionizma konkretnih primjera motivisanost, - Imenuje i analizira određuje osobine zalaganje i autore i njihova impresionističkog efikasnost djela u svijetu i kod slikarstva i - Razvija marljivost, nas prepoznaje autore i analitičnost, karakteristike pozitivnu njihovih djela orjentaciju prema zanimanju Postimresionizam - Navodi uslove za - Analizira elemente nastanak, ukazuje slikarstva i vajarstva na reakciju protiv i razlikuje autore i impresionizma njihova djela - Ukazuje na značaj i uticaj postimpresionizma na razvoj umjetnosti u svijetu i kod nas

157

Preporuke za izvođenje nastave

- Posjeta likovnim galerijama i muzejima, istraživanje preko Interneta, stručne ekskurzije, posjete bibliotekama i korišćenje literature, korišćenje udžbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija

Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadržaji učenik učenik Art Nova - Određuje osobine - Prikazuje doba u stila, razlikuje kome je nastao autore i osobine pravac art nova njihovih djela - Opisuje umjetničke pokrete Moderna arhitektura - Nabrajanje i - Povezuje modernu razlikovanje stilova arhitekturu prije moderne arhitekture prvog svjetskog rata u svijetu i njihovih sa arhitekturom predstavnika poslije drugog svjetskog rata, internacionalnim stilom, postmodernizmom, dekonstruktivizmom - Informiše o modernoj arhitekturi kod nas - Upoznaje : - Bauhaus, modernu školu za arhitekturu i oblikovanje i ukazuje na njen uticaj na savremene tokove u umjetnosti - Čikašku školu konstruktivizma - Futurizam - Češki kubizam - Nacional i real socijalizam Umjetnost dvadesetog vijeka - Upoređuje pravce u - Opisuje, ilustruje i slikarstvu i analizira slikarstvo i vajarstvu, grupe, vajarstvo: prestavnike i - fovizma njihova djela - ekspresionizma - kubizma - futurizma - dadaizma - metafizičke škole - nadrealizma - apstraktne umjetnosti - Upoznaje grupe u okviru pravca,

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

- Razvija motivisanost, zalaganje i efikasnost - Razvija marljivost, analitičnost, pozitivnu orjentaciju prema zanimanju

- Posjeta likovnim galerijama i muzejima, istraživanje preko Interneta, stručne ekskurzije, posjete bibliotekama i korišćenje literature, korišćenje udžbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija

- Razvija motivisanost, zalaganje i efikasnost - Razvija marljivost, analitičnost, pozitivnu orjentaciju prema zanimanju

- Posjeta likovnim galerijama i muzejima, istraživanje preko Interneta, stručne ekskurzije, posjete bibliotekama i korišćenje literature, korišćenje udzbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija

158

Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadržaji učenik učenik predstavnike i njihova djela u svijetu i kod nas Umjetnost nakon drugog svjetskog - Nabraja umjetničke rata pokrete koji su - Upoznaje osnove nastali nakon Drugog umjetničkih pokreta svjetskog rata, koji su nastali u njihove prestavnike drugoj polovini i osnovne dvadesetog vijeka u karakteristike svijetu i kod nas i njihove predstavnike

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Jenson, Istorija umjetnosti, Prosvjeta, Beograd - Dj.Piskeli, Opsta istorija umjetnosti, Vuk Karadžić, Beograd 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Prostorija koja se može po potrebi zamračiti, - Episkop - Epidijaskop - Grafoskop - Slajdovi - Projektor - Eprodukcije - Edekvatna biblioteka - TV - Video - Računar - CD-rom 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmeno (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Pismeno (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Izrada seminarskih radova. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani istoričar umjetnosti - Diplomirani slikar - Diplomirani grafičar - Diplomirani vajar

159

10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa ovakvim učenicima.

160

11. Povezanost predmeta Znanja

Povezanost sa drugim predmetima Predmet

- Istorija muzike sa - Istorijski razvoj poznavanjem muzičke umjetnosti, slikarstva, literature vajarstva, arhitekture i primijene umjetnosti - Karakteristike i razlikovanje umjetničkih stilova i poznavanje svaralaštva najznačajnijih predstavnika stilskih pravaca

161

Znanja - Istorijski razvoj muzičke umjetnosti - Karakteristike i razlikovanje muzičkih stilova, poznavanje stvaralaštva najznačajnih predstavnika stilskih pravaca

1.3.3. KOMPJUTERSKI AUDIO I GRAFIČKI PROGRAMI 1. Naziv predmeta: KOMPJUTERSKI AUDIO I GRAFIČKI PROGRAMI 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Vrste nastave Razred I II III IV Ukupno

Teorija

Vježbe

Praktična nastava

Ukupno

72 72 72 66 282

72 72 72 66 282

Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe od 2 do 4 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sistema funkcionisanja kompjuterskih audio i grafičkih programa u najosnovnijim parametrima, a posebno sa stanovišta muzičkog idioma i njegove fundamentalne primjene u ovoj oblasti. - Ovladavanje najbitnijim aplikacijama koje omogućavaju grafičku (u muzičkom smislu), tj. pisanu muziku u notnim simbolima, vidi komunikaciju unutar kompjuterskog sistema (softversko-hardverska) i van njega (externo hardverskosoftverska). - Ovladavanje osnovnim audio relacijama. - Dizajniranje jednostavnih zvučnih struktura.

162

4. Sadržaji/ Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Preporuke za Formativni ciljevi sadržaji ciljevi izvođenje nastave učenik učenik učenik - Principi i funkcije - Razvija snalažljivost - Rad u manjim - Upoznaje osnovne programa – Finale pojmove i u datim složenim grupama i funkcionisanje zadacima, kao i individualni rad kompjuterskih razumijenje (kombinovano) sistema postavljene problematike - Razvija sposobnost - Evidentira pojmove - Osnovni alati, njihove opcije i grafičkog notnog nalaženja dodatnih konkretna primjena programa rješenja i grafičkih simbola u alternativnih opcija skladu sa opštim notografskim pravilima - Organizuje - Opisuje osnovne jednostavne funkcije u programu dokumente sa više Finale (coda music) linija i uobličava ih sa svim funkcionalnim opcijama

163

Razred: DRUGI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Funkcionisanje Midi- - Razvija sposobnost - Upoznaje pojmove muzičkog digitalnog ja u programu snalaženja u povezivanja Finale, kako u složenim parametara povezivanju situacijama internih, tako i eksternih parametara - Opisuje osnovne - Interni i eksterni ton - Razvija preciznost Midi funkcije generatorisintetizatori i sempleri i njihova Midi komunikacija sa softverom Finale - Evidentira interne i - Automatizacija eksterne opcije artikulacionog paketa i interaktivna kontrola - Automatizacija artikulacionog paketa i interaktivna kontrola - Mogućnost višeslojnog upravljanja svim parametrima preko Finala

164

Preporuke za izvođenje nastave - Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

Razred: TREĆI Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Formativni ciljevi

Socijalizacijski ciljevi

učenik

učenik

- Upravljačke funkcije - Razvija inicijativu i - Opisuje funkcije ostalih sekvencera ostalih muzičkih prilagodljivost - Istovjetni principi sa prema sekvencera programom Finale (Steinberg, Reason i mnogobrojnim dr.) mogućnostima mogućih rješenja - Specifikacija audio - Dekodovanje i mnogobrojni opcija Sound Forge standardi Midi 6.0 fajlova - Transponovanje Midi podataka u Audio standarde - Procesiranje vitalnih alata u Audio režimu - Sound Forge i njegove mnogobrojne funkcije

165

Preporuke za izvođenje nastave - Individualni rad

Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Preporuke za Formativni ciljevi sadržaji ciljevi izvođenje nastave učenik učenik učenik - Razvija efikasnost i - Individualni rad - Evidentira pojmove - Obrada Pro Tools parametara multichanel produktivnost u radu - Prezentacija - Funkcionisanje recording audio ostvarenih projekata - Razvija preciznost u višekanalnog paketa Pro Tools (javno i uživo ili u radu rekordera demo varijanti) - Razvija kritički - Naslojavanje, odnos prema montiranje i mogućim greškama editovanje audio sekvenci - Odnos osnovnog audio signala i mnogobrojnih parametara Efekt Procesora - Master audio snimak i njegovo lagerovanje 5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Korišćenje Help menija pomenutih softvera. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Kompjuteri (određene konfiguracije) - Hardver: Procesor P4 (2,4 GHz) RAM 512 MB, zvučna kartica: 24 bit (audiodigi 25.1) i digidisain Pro Tools - Softver: Finale 2003 (coda music) SF 6.0 Stainberg Reason 2.5 Giga studio Pro Tools 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Pismeno - izrada projekata (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Praktično - demonstracija projekata (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Izrada partiture (I godina). - Izrada kompletne Midi postavke interne i eksterne komunikacije (II god.). - Midi podaci transportovani u Audio Codecs (III god.). - Višekanalne audio sekvence svedene na dvokanalni Master zapis (IV god.). 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani kompozitor 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava.

166

- Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa ovakvim učenicima. 11. Povezanost predmeta Znanja - Osnovni alati, njihove opcije i konkretna primjena grafičkih simbola u skladu sa opštim notografskim pravilima - Organizovanje jednostavnih dokumenata sa više linija i njihovo uobličavanje sa svim funkcionalnim opcijama

- Procesiranje vitalnih alata u Audio režimu - Naslojavanje, montiranje i editovanje audio sekvenci - Odnos osnovnog audio signala i mnogobrojnih parametara EFEKT PROCESORA

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Osnovi komponovanja sa - Notografski arsenal aranžiranjem predstavlja skup svih mogućih notnih i grafičkih oznaka koji su upotrebni znaci raspoznavanja posebnog muzičkog govora - Od klasičnih do modernih oblika pisana komunikacija je jedini neposredni oblik arhiviranja kreiranog muzičkog djela, izuzimajući moderni video-audiodigitalno-kodirani znak koji predstavlja još sigurniji arhivski podatak - Kompozicija definiše cjelokupnu paletu znakovnih mogućnosti i svrstava ih u kategorije njihovih značenja i funkcija - Cilj je jednostavan: prepoznati znak, odrediti njegovu funkciju u sistemu komunikacije i adekvatna upotreba istog - Fizika - Ažuriranje audio signala i njegovo procesiranje u današnjem značenju tog pojma, znači jednu kompleksnu i višeslojnu operaciju, koja se ne može zamisliti bez osnovnog znanja iz domena akustike i elektro-akustike - Zakonitosti proizilaze iz prirodnih konstelacija koje se prenose na nivo digitalizovanog automatizovanog procesiranja zvuka - Efekti tipa: reverberacije, dileya, chorusa, phazer, flanger ili parametri kao što su equilazeri, modulatori, ditheri, SPL de-esseri, compressori, generatori itd,

167

Znanja

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja bazirani su na prepoznatljivim akustičkim zakonitostima - Njihova uloga u modernom dizajniranju zvuka je nezaobilazna kategorija - Mnogobrojne savremene tehnološke inovacije koje su stekle svoje mjesto u domenu jednog novog oblikovanja zvuka daju potpuno novu dimenziju i u kreiranju novog estetskog pogleda na muziku danas - Ta činjenica se nikako ne smije zapostaviti, ukoliko se želi držati korak sa savremenim svijetom - Mladi muzičari se moraju opremiti u tom smislu novim znanjima, koja bi u sadejstvu sa pretpostavljenim talentom dala rezultate na nivou opšteg evropskog i svjetskog standarda

168

1.3.4. STRANI JEZIK II - ITALIJANSKI 1. Naziv predmeta: STRANI JEZIK II - ITALIJANSKI 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Vrste nastave Razred I II III IV Ukupno

Teorija

Vježbe

Praktična nastava

72 72 72 66 282

Ukupno 72 72 72 66 282

3. Opšti ciljevi nastave Realizuju se kroz usvajanje predviđenih sadržaja i razvijanje: - jezičkog znanja i kompetencije; - socio-lingvističke kompetencije; - govorne kompetencije; - strateške kompetencije; - društveno-kulturne kompetencije; - ovladavanje stručnom terminologijom; - razumijenje stručnih tekstova; - lakše ovladavanje ostalim stručnim predmetima; - na bazi stručne terminologije na italijanskom jeziku lakše razumijenje operskih tekstova – libreta; - pjevanje italijanskih tekstova/arija iz opera s razumijenjem, te time i bolja interpretacija; - bolje razumijenje društvene klime u italiji u kojima su nastala slavna muzička djela; - kvalitetna komunikacija u okviru muzičkih krugova u svijetu; - razumijenje određenih postavki i zahtjeva u okviru stručnih predmeta i stručne literature; - svijest o nepostojanju granica zahvaljujući umjetnosti – s posebnim akcentom na muziku.

169

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi Sadržaji ciljevi ucenik učenik učenik Izgovor i pravopis Upoznaje: - Italijansku abecedu (alfabeto), spelovanje - Pravila pisanja i izgovora (upotreba slova H) - Pravopisni znaci (akcenti, apostrof) - Upotreba velikog slova - Podjela glasova (suglasnici, samoglasnici, polusuglasnici)

Član (jednina/množina) - Upoznaje jezičke forme i strukture koje ne postoje u maternjem jeziku - Upoznaje i navodi: određeni (m.r.: il, l', lo; ž. R. La, l' i množine oba roda), neodređeni; sažeti (nivo prepoznavanja)

- Pronalazi sličnosti i uočava razlike u izgovoru glasova i glasovnih skupova italijanskog jezika u odnosu na maternji jezik - Analizira i usvaja izgovor riječi s adekvatnim akcentom (e - è, a - à) - Upotrebljava spelovanja - Vlada upotrebom velikog slova - Pravilno izgovara i piše - Poredi italijansku abecedu sa istim oznakama u muzičkim ljestvicama - Precizno izgovara italijanske termine koji se koriste u muzici ------------------------- Uočava razlike između italijanskog i maternjeg jezika, npr. u rodu - U italijanskom jeziku ima samo dva roda (ne postoji srednji rod) - Rod promjenljivih riječi u maternjem jeziku ne korespondira uvijek sa rodom u italijanskom jeziku (knjiga – ž. rod - Il libro – m. rod) - Poznaje i pravilno koristi adekvatan član (rod i broj) uz imenice i pridjeve

- Razvijanje sposobnosti pravilnog izražavanja i pisanja

Preporuke za izvođenje nastave - Grupni rad učenika, frontalni i u parovima

- Samopouzdanje

- Prevazilaženje problema i eventualnih nejasnoća u komunikaciji

- Preuzimanje odgovornosti

- Prevazilaženje problema i eventualnih nejasnoća u komunikaciji

170

- Slušanje audio zapisa (dijalozi, priče, pjesme)

Informativni ciljevi i Sadržaji ucenik

Zamjenice: Objašnjava i navodi: - Lične zamjenice (oba roda i broja; naglašene/ nenaglašene) - Persiranje (lei) - Upitne zamjenice (chi, che, che cosa, quale, quanto) - Pokazne zamjenice (questo, quello) - Priloška zamjenica CI - Neodređene zamjenice (niente, nulla,nessuno qualcosa...)

Pridjevi: - Upoznaje i obrazlaže način tvorbe i navodi forme: - Opisni (muški i

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi

učenik - Obrazlaže forme sažetog člana - Prosuđuje o melodičnosti italijanskog jezika ------------------------- Poznaje osnove funkcionisanja i upotrebe zamjenica u italijanskom jeziku, uz uočavanje sličnosti i razlika sa maternjim jezikom - Primjereno - Vlada pravilnim obraćanje i persiranjem oslovljavanje - Vlada pravilnim sagovornika korišćenjem upitne i pokazne zamjenice i njihovom kombinacijom u kontekstu Che cosa c'è? C'è... Che cos'è? È... Questo è un bambino - Vlada upotrebom - Upoređivanje priloške zamjenice kulturoloških CI, koristeći je na modela rodbinskih novim primjerima i veza u novim situacijama ------------------------- Ilustruje primjerima i - Samostalnost adekvatno koristi forme navedenih pridjeva uz imenice u cilju opisivanja i kvalifikacije željenih pojmova (Il treno è grande) - Opis osoba Il ragazzo è grande / piccolo/ Bello / buono La ragazza è Buona ... ) - Poznaje i vlada

171

Preporuke za izvođenje nastave

- Questionnario

- Vero o falso

Informativni ciljevi i Sadržaji ucenik ženski rod, jednina, množina) - Prisvojni (muški i ženski rod, jednina, množina) - Izostavljanje/ upotrba člana uz prisvojne pridjeve

Imenice: - Upoznaje i obrazlaže način tvorbe i navodi njihove forme: - Ženski i muški rod imenica Jednina/množina imenica Nazivi zanimanja (sa glagolima essere i fare) - Prepoznaje, razumije razlikuje i imenuje termine koji označavaju

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik pridjevima koji izražavaju osnovne boje (I vagoni sono rossi. La matita è gialla) - Zna da pita koje je boje neki predmet - Di che colore è? Di che colore sono? - Pravilno upotrebljava prisvojne pridjeve sa članom ili bez njega (la tua casa; tua madre; il tuo papà) - Kroz adekvatnu upotrebu pridjeva stiče svijest o melodičnosti italijanskog jezika ------------------------- Razlikuje rod imenica i poredi ga sa rodom ostalih promjenljivih riječi - Poznaje forme imenica i adekvatno ih upotrebljava sa pridjevima u rodu i broju - Obogaćuje leksički fond - Pravilno upotrebljava glagol (essere ili fare) uz termin koji označava zanimanje - Ilustruje primjerima i pravilno upotrebljava termine koji označavaju muzičke instrumente (povezuje ih sa instrumentima na slikama i sa onima

Preporuke za izvođenje nastave

- Slobodno izražavanje različitih stavova, mišljenja

- Imenovanje stvari pravim imenom

- Radne navike

- Stvaranje pozitivne orjentacije prema zanimanju

172

- Praktično-muzički izražajni oblici: - Jezičke strukture i muzika - Pjesme - Recitacije - Zagonetke - Brzalice i poslovice

Informativni ciljevi i Sadržaji ucenik muzičke instrumente - Podjela instrumenata (strumenti a corda, strumenti a fiato, strumenti a percussione)

Brojevi: - Upoznaje i obrazlaže način građenja i navodi forme sljedećih sadržaja: - Osnovni i redni brojevi - Redni brojevi u muzici

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik koji se nalaze u učionici) i uočava specifičnosti pojedinih riječi - Vlada podjelom instrumenata na italijanskom jeziku (strumenti a corda, strumenti a fiato, strumenti a percussione) - Interpretira instrument koji on svira ili njegovi drugovi ------------------------- Vlada pisanjem i izgovorom osnovnih i rednih brojeva u italijanskom jeziku

- Bolja i preciznija komunikacija

- Sposobnost prevazilaženja problema u razumijenju, predusretljivost, spremnost na saradnju

- Poredi i analizira razliku u upotrebi osnovnih i rednih brojeva u italijanskom jeziku - Poredi i analizira pridjeve i redne brojeve u italijanskom jeziku - Pravilno kombinuje redne brojeve s imenicom i pridjevom i kongruira ih u rodu i broju - Brojčano izražava željenu količinu - Primjenjuje poznavanje rednih brojeva na stručne predmete iz muzičke oblasti, kombinuje ih i upotrebljava na novim primjerima (prima vista; intervali: quarta, quinta...)

Preporuke za izvođenje nastave

- Muzičke ljestvice (abeceda)

- Zajedničke aktivnosti, uspostavljanje društvenih kontakata, komunikativnost

173

Projektni zadaci: - Izrada plakata, postera - Slušanje tonskih zapisa i/ili

Informativni ciljevi i Sadržaji ucenik

Glagoli: - Upoznaje i obrazlaže način tvorbe i navodi forme glagola - Navodi osnovna pravila o upotrebi indikativa: prezenta i bliskog prošlog vremena (uključujući i particip prošli) *indikativ - Prezent glagola avere i essere - -prezent pravilnih glagola po konjugacijama ( -are, -ere, -ire) - Prezent nepravilnih glagola (stare, andare, venire, fare, dire, dare, bere, uscire, rimanere) - Modalni glagoli – prezent (volere, dovere, potere) - Povratni glagoli chiamarsi i mettersi u prezentu - Passato prossimo (sa avere ili essere); pravilni i nepravilni participi; slaganje participa uz pomoćni essere

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik - U primjerima koristi I adekvatno upotrebljava prezent pravilnih i nepravilnih glagola, analizira i međusobno poredi navedene glagole, pronalazi sličnosti i razlike u njihovoj formi i upotrebi - Pravilno koristi i kombinuje particip prošli - Uočava greške u upotrebi pomoćnog glagola - Koristi adekvatni pomoćni glagol uz glagole koje je do tada naučio (u pisanoj formi) - Pronalazi sličnosti i razlike u formi i upotrebi blisko prošlog vremena u italijanskom i u maternjem jeziku - Govori o dnevnim i prethodnim aktivnostima - Pravilno upotrebljava modalne glagole, koristi ih u novoj situaciji, na adekvatan način ih kombinuje sa infinitivom (dobbiamo scappare); poredi upotrebu istih i sličnih glagola u maternjem jeziku - Prepoznaje i izražava imperativ u okviru tematskih područja na nivou razumijevanja i mehaničke

Preporuke za izvođenje nastave učeničko samostalno izvođenje na različitim instrumentima, uz neposredno korišćenje adekvatnih termina

- Svijest o brisanju granica kroz muziku

- Muzika: sviranje i pjevanje

- Sigurnost prilikom odlučivanja za ili protiv nekog prijedloga

- Sloboda u izražavanju ličnog stava i osjećanja

- Izražajni oblici: - Igra uloga, - Dramatizacija dijaloga

- Pjevanje pjesmica na italijanskom jeziku (tipične pjesme koje se koriste prilikom različitih proslava)

- Spremnost za slušanje, razumijenje i uvažavanje drugih

- Obogaćivanje lične kulture

174

- Vizuleni pregled nota za različite kompozicije u cilju pronalaženja i usvajanja navedenih stručnih termina, uz eventualno slušanje i/ili izvođenje odgovarajućih komada

Informativni ciljevi i Sadržaji ucenik - Zapovjedni način - Imperativ u okviru tematskih područja na nivou razumijenja i mehaničke upotrebe - Scusi, scusa - Mogući način (Condizionale semplice) na nivou prepoznavanja

Formativni ciljevi

-

-

- Povezuje i obrazlaže upotrebu glagola koji označavaju: želju, potrebu, slaganje, neslaganje, dopadanje - Upoznaje i navodi osnovne glagole koji se koriste u stručnoj terminologiji

-

učenik upotrebe 2. lice jednine i 2. lice množine (Scusa! Rispondi alla domanda! Scrivete il compito!) Razumije i adekvatno koristi glagole chiamarsi i mettersi primjereno situaciji (mi metto le scarpe) Razumije i pravilno koristi neke forme kondicionala u cilju izražavanja želje i kulturnog obraćanja, pravilno ih kombinuje i poredi njihovu upotrebu u maternjem jeziku (Io vorrei...; Che cosa vorrebbe Lei, Signore?)

- Pravilno izražava želju, potrebu, slaganje, neslaganje, dopadanje... - Analizira situaciju u kojoj se nalazi i pravilno koristi imenovane glagole u novim primjerima i situacijama - Učenik (njegovi drugovi, profesor) zna da prepozna koji instrument svira (suono il violino; ho suonato il violino al concerto...); - Pravilno upotrebljava naučene termine na novim

175

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

Informativni ciljevi i Sadržaji ucenik

Odrični oblici: - Upoznaje i objašnjava Negaciju: - No - Non - Non ... Mai - Non... Niente (nulla) - Non ... Nessuno

Postavljanje pitanja: - Upitnim riječima (Chi? Che? Come? Dove? Quanto? Perché..? Quando?...) - Intonacijom - Inverzijom - Navedene sadržaje pronalazi u tekstu, prepoznaje u govoru, obrazlaže njihovu upotrebu na primjerima

Formativni ciljevi učenik primjerima i u novim situacijama ------------------------- Ovladava osnovnim principima negacije u italijanskom jeziku - Pravi razliku u upotrebi No i Non, poredi njihovu upotrebu - Pravilno koristi odrične forme glagola - Koristi negaciju za analiziranje pojava, ljudi ili situacija - Pravilno koristi negaciju za izražavanje ličnog stava ------------------------- Pronalazi sličnosti u načinu postavljanja pitanja u italijanskom i maternjem jeziku (upitne riječi, intonacija) - Pronalazi razlike u načinu postavljanja pitanja u italijanskom i maternjem jeziku (inverzija) - Razumije i odgovara na jednostavna pitanja u okviru obrađenih tematskih sadržaja - Vlada navedenim načinima postavljanja pitanja u italijanskom jeziku - Postavlja pitanja u okviru usvojenih jezičnih uzoraka

176

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

Informativni ciljevi i Sadržaji ucenik - Objašnjava značaj intonacije na primjeru iz oblasti muzike uz korišćenje adekvatnog materijala

Prijedlozi: - Upoznaje i navodi osnovne prijedloge: - Prijedlozi u funkciji padežnih značenja i u funkciji relacija u prostoru - Di, a, da, in, su, con, per; - A destra, a sinistra, dritto... - Prijedlozi + me, te…

Formativni ciljevi učenik - Učestvuje u kraćim dramatizacijama prema zadatom predlošku - Uočava i analizira značaj intonacije, traži i poredi elemente intonacije u jeziku sa elementima intonacije u muzici ------------------------- Poznaje i analizira forme prijedloga - Obrazlaže upotrebu prijedloga u funkciji padežnih značenja i u funkciji relacija u prostoru - Poredi padeže I njihova značenja u maternjem jeziku sa padežnim značenjima u italijanskom jeziku - Pronalazi razlike u izražavanju padežnih značenja u maternjem i u italijanskom jeziku - Analizira i uočava značaj prijedloga za realizaciju padežnih značenja u italijanskom jeziku (la casa di Maria; telefono a un amico; vieni con noi?) - Poznaje osnovna značenja najfrekventnijih prijedloga i pravilno ih upotrebljava - Pravilno određuje mjesto ili položaj nečega ili nekoga u prostoru - Pravilno

177

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

Informativni ciljevi i Sadržaji ucenik

Formativni ciljevi

učenik upotrebljava naglašene zamjenice u Prilozi: poziciji poslije prijedloga - Upoznaje i navodi ------------------------osnovne priloge: - Poznaje forme - Prilozi za vrijeme priloga (za izražavanje - Razlikuje priloge za sadašnjosti i vrijeme (prošlost i prošlosti): (adesso, sadašnjost) ora, ieri, due - Vlada adekvatnom giorni fa, il mese upotrebom scorso...) najfrekventnijih - Učestali prilozi za priloga za vrijeme mjesto - Razlikuje i pravilno koristi učestale Strukture: priloge za mjesto (qui –qua, lì - là) - Upoznaje i - Poznaje navedene objašnjava jezičke sljedeće sadržaje: konstrukcije - Dani u sedmici, - Vlada jezičkim mjeseci, godišnja konstrukcijama u doba cilju pravilnog - Che giorno è? È izražavanja i lunedì… pisanja - Che stagione è? È - Pravilno koristi primavera… termine koji - Određivanje izražavaju dane u atmosferskih prilika sedmici, kao i - Che tempo fa? Fa mjesece i godišnja bel tempo doba - Lični osjećaj - Izražava hladnoće, toplote atmosferske Ho freddo / caldo prilike, kao i lični - Che ora è? Che ore osjećaj hladnoće, sono? toplote - È l'una. Sono le due... - Vlada formama - Prevozna sredstva čestitanja u u gradu in zavisnosti od autobus, a piedi, situacije in bicicletta - Izražava lične - Raspored dana, potrebe za hranom određivanje i pićem vremena - Zna da pita koliko La mattina, il je sati i shvata pomeriggio, la odgovor sera, la serata... - Pravilno koristi - Proslava termine koji rođendana izražavaju

178

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

Informativni ciljevi i Sadržaji ucenik Buon compleanno! - Pisanje pozivnica, čestitanje Auguri! Congratulazioni! - Pokloni, hrana i piće Ho fame. Prendo... Ho sete. Prendo... - Praznici i svetkovine Karneval Buone feste! Felice Anno Nuovo! - Italijanske maske

Formativni ciljevi

-

-

-

-

-

-

-

učenik prevozna sredstva Razlikuje različite faze dana u okviru 24 časa i pravilno ih koristi Pravilno izražava pravac; kuda ide i odakle dolazi Pravilno koristi konstrukcije za izražavanje nečijeg zanimanja Služi se jezičkim mehanizmima da naglasi ili istakne ono što želi Adekvatno koristi jezičke konstrukcije da iskaže osjećanja, želje i aktivnosti kojima se bavi Saopštava podatke o vremenu, godišnjim dobima, danima u nedjelji Povezuje tekst prigodnih pjesama sa proslavama svetkovina i praznika

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

Slušanje: Sluša kratke tekstove tipa pjesme, dijaloga, razgovora, intervjua, kratke priče. Razumije i izdvaja osnovne informacije i bitne detalje iz navedenih audio zapisa. Nasluti i prepozna značenje nepoznatih riječi u tematski poznatom kontekstu. Razumije kratka i jednostavna uputstva.

Govor: - predstavljanje, osnovni klišei prilikom susreta - informacije o sebi, članovima uže porodice i prijateljima (ko su, čime se bave) - odgovara na jednostavna pitanja - ukratko opisuje i upoređuje predmete i stvari - opis događaja - izražavanje želje, potrebe, slaganja, neslaganja, dopadanja (Mi piace... / Non mi piace...perché, Adoro...Amo...Oddio ... Preferisco...Sono /non sono d’accordo) - traži i daje savjete i informacije, uputstva za snalaženje u vremenu i prostoru - izražava godine, cijene, sate korišćenjem brojeva - povezuje redne brojeve sa specifičnom upotrebom u stručnoj terminologiji

179

Čitanje: - pronalazi poznata imena, riječi i rečenične obrte u kratkim tekstovima na poznate teme - razlikuje tip teksta (pismo, novinski članak, oglas, reklamu, pjesmu) - jasno razumije kratka uputstva ili poruke iz svakodnevnog života - nalazi pojedine informacije - nasluti i sam odredi značenje nepoznatih riječi u tematski poznatom kontekstu - razumije jednostavne stručne tekstove koji se tiču kulture i muzike neke zemlje Pisanje: - ortografski tačno piše kratke tekstove prema diktatu - sastavlja jednostavne tekstove o sebi ili svojim prijateljima i rođacima - piše kratka pisma, poruke i saopštenja (npr. pozivnicu za proslavu, razglednicu...) - opisuje ljude i događaje - unosi lične podatke u formulare i ankete - piše zamišljene ili istinite kratke intervjue - sastavlja kratke tekstove koji se tiču kulture i muzike neke zemlje

180

Razred: DRUGI Informativni ciljevi i Sadržaji ucenik Partitivni član - Upoznaje i navodi forme i objašnjava upotrebu sljedećih sadržaja: - Di - kad je količina na bilo koji način određena - Složeni član (del, Dello...) za izražavanje neodređene količine

Zamjenice - Upoznaje i navodi forme i objašnjava upotrebu sljedećih sadržaja: - Zamjenice u funkciji direktnog objekta (Complemento oggetto) naglašene i nenaglašene - Zamjenice u funkciji indirektnog objekta (Complemento di termine) naglašene i nenaglašene - Slaganje participa u složenim vremenima

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik - Uočava partitivni član i pravilno ga koristi - Vlada formama složenog partitivnog člana - Pravilno koristi forme složenog partitivnog člana - Razlikuje izražavanje određene i neodređene količine - Analizira i poredi upotrebu člana u funkciji određene i neodređene količine -------------------------- Razumije u tekstu i u govornom iskazu forme zamjenica u funkciji kako direktnog tako indirektnog objekta - Pronalazi sličnosti i razlike kod zamjenica u funkciji direktnog i indirektnog objekta - Razlikuje funkcije direktnog i indirektnog objekta - Analizira i poredi upotrebu direktnog i indirektnog objekta - Poznaje i pravilno koristi poziciju nenaglašenih formi u odnosu na glagol - Adekvatno koristi complemento oggetto (lo, la...) Na novim primjerima i u novim situacijama pravilno slaže

- Prevazilaženje problema u komunikaciji

Preporuke za izvođenje nastave

- Grupni rad učenika, frontalni i u parovima

- Osjećanje zajedništva - Slušanje audio zapisa (dijalozi, priče, pjesme) - Komunikativnost - Stiče svijest o postojanju velikog broja termina koji pokazuju veliku sličnost u maternjem i u stranom jeziku, uključujući stručne termine - na taj način otkriva globalnu povezanost u svijetu

- Questionnario

- Vero o falso - Kultura lijepog ponašanja

181

Informativni ciljevi i Sadržaji ucenik

-

-

-

-

-

-

Pridjevi - Upoznaje i navodi forme i objašnjava upotrebu sljedećih sadržaja - Jednina i množina

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi

-

učenik particip u rodu i broju sa direktnom nenaglašenom zamjenicom Prevazilazi razlike u rodu imenica u italijanskom i maternjem jeziku tako što koristi pravilne forme direktnih zamjenica Adekvatno koristi Complemento di termine (Gli, le) na novim primjerima i u novim situacijama Razlikuje upotrebnu vrijednost formi koje su iste i za (Complemento oggetto) i za (Complemento di termine - mi,ti, ci, vi) Razumije u tekstu i u govornom iskazu funkciju naglašene zamjenice Vlada pravilnom upotrebom naglašenih zamjenica Koristi prethodno stečena znanja, te vlada pravilnom upotrebom pridjeva različitih formi za muški i ženski rod Uočava pridjeve koji su istog oblika za oba roda, npr. grande, gentile, poznaje ih, analizira i vlada njihovom upotrebom Poznaje i pravilno

Preporuke za izvođenje nastave

- Osjećaj za tačnost i poštovanje obaveza

- Osjećaj za značaj života u porodici i društvu

- Praktično-muzički izražajni oblici: - Jezičke strukture i muzika: - pjesme - recitacije - zagonetke, - brzalice i poslovice

- Osjećaj za zdrav stil života - Muzičke ljestvice (abeceda) - Svijest o povezivanju Različitih kultura

- Ekološka svijest

182

Projektni zadaci: - Izrada plakata i postera - Slušanje tonskih zapisa i/ili

Informativni ciljevi i Sadržaji ucenik muškog i ženskog roda opisnih pridjeva, sa akcentom na pridjeve koji važe za oba roda - Pokazni pridjevi u jednini i množini (questo, quello) - Neodređeni pridjevi: nepromjenljivi (ogni, qualsiasi, qualche...) I oni koji razlikuju rod i broj (certo, poco, molto, tutto...) - Upitni pridjevi (Che? Quale?) - Komparacija pridjeva (pravilne forme): komparativ, superlativ, apsolutni superlativ

-

-

-

-

-

-

Stručni termini - Termini za Izražavanje dinamike i tempa (lagana, brza, umjerena) - Komparacija

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi

-

učenik koristi pridjeve bello i quello u poziciji ispred imenice i analizira njihovu formu, Poredi forme ovih pridjeva sa formama određenog člana, uočava sličnosti i razlike Poznaje i pravilno koristi upitne i neodređene pridjeve, obrazlaže njihovu upotrebu Razumije u tekstu i u govornom iskazu pravilne forme komparacije pridjeva, kao i apsolutni superlativ Uočava sličnosti i razlike u formama komparacije pridjeva u italijanskom i maternjem jeziku Razumije u tekstu i u govornom iskazu pridjeve koji se koriste u oblasti muzike, uključujući forme apsolutnog superlativa Vlada pomenutim terminima i pravilno ih primjenjuje prilikom izvođenja muzičkog djela Tempo: andante, moderato, allegro, allegretto, lento, adaggio, largo ...) Dinamika: piano, forte, mezzo piano, mezzo forte, pianissimo, fortissimo, crescendo,

- Preciznost u izražavanju

Preporuke za izvođenje nastave učeničko samostalno izvođenje na različitim instrumentima, uz neposredno korišćenje adekvatnih termina

- Muzika: sviranje i pjevanje - Sposobnost da sluša, razumije i uvaži druge

Izražajni oblici: - Igra uloga, - Dramatizacija dijaloga

- Osjećaj za pozitivne uzore

183

Projektni zadaci: - Izrada plakata i postera

Informativni ciljevi i Sadržaji ucenik pridjeva, npr. u varijacijama ili u tempu (meno mosso, più allegro), ili u dinamici (più che pianissimo, fortissimo)

Imenice - Upoznaje i obrazlaže način građenja i navodi: - Imenice specifičnih i nepravilnih formi tipa: la tesi, il programma, la città,lo sport, il dramma, il pianista, l’orchestra, la radio, il dio... - Imenice koje se koriste u oblasti muzike, a izražavaju muzičke forme i različite muzičke izvođače

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik decrescendo... -------------------------- Prepoznaje, pronalazi i razumije u tekstu i u govornom iskazu, sličnosti i razlike u maternjem jeziku, pravilno ih koristi i kombinuje: - Imenice specifičnih i nepravilnih formi - Termine koji označavaju različite muzičke forme (sonata, sonatina, concerto, etida, menuet, simfonia, opera lirica...) - Termine koji označavaju različite muzičke izvođače (pianista, violinista...) -------------------------- Razumije u tekstu i u govornom iskazu, poznaje, pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, pravilno koristi i kombinuje: - Futur I - (futuro semplice) u različitim funkcijama (izražavanje radnje u budućnosti, kao i pretpostavke i naredbe ) - Futur II (futuro composto) - Imperfekat (imperfetto) - Opis radnje u prošlosti, radnje koja je trajala ili se ponavljala u prošlosti - Upotreba gl.

- Timski rad i spremnost na pomoć

- Potencira planove u realizaciji želja i obaveza, uči se saradnji u okviru tima, kao i preuzimanju odgovornosti

Preporuke za izvođenje nastave - Slušanje tonskih zapisa i/ili učeničko samostalno izvođenje na različitim instrumentima, uz neposredno korišćenje adekvatnih termina

- Izražava lične stavove

- Sigurnost u prostornim Relacijama

184

- Vizuleni pregled nota za različite kompozicije u cilju pronalaženja i usvajanja navedenih stručnih termina, uz eventualno slušanje i/ili izvođenje odgovarajućih komada

Informativni ciljevi i Sadržaji ucenik Glagoli - Upoznaje i obrazlaže način građenja i navodi forme glagola - Navodi osnovna pravila o upotrebi sljedećih glagolskih načina i vremena: - Indikativ - Futur (forme i upotreba): futuro semplice (pravilne i nepravilne forme), futuro composto (upotreba uz: quando, dopo che, appena), kao i odnos futuro semplice/futuro composto - Imperfekat (imperfetto) - Sve forme i upotreba, kao i odnos passato prossimo/ imperfetto - Povratni glagoli (forme i upotreba) - Zapovjedni način – imperativ (imperativo) (forme i upotreba) - Negacija sa akcentom na nessuno, mai... u različitim pozicijama u rečenici

Formativni ciljevi učenik volere u imperfektu - Odnos passato prossimo/ imperfetto - Povratne glagole, gdje pravi razliku između povratne zamjenice u maternjem jeziku (ista za sva lica i oba broja) i povratnih zamjenica koje variraju u italijanskom jeziku u zavisnosti od lica i broja - Imperativ (sva lica) - Negaciju uz sve obrađene glagolske načine i vremena, kao i nessuno, mai... u različitim pozicijama u rečenici - Stručne termine: glagole koji se koriste u muzici, uključujući i specifična značenja određenih glagola u toj oblasti

- Vlada svim određenim članovima i obrađenim prijedlozima i pravilno ih koristi - Poznaje, pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno koristi na

185

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

Informativni ciljevi i Sadržaji ucenik

Stručni termini: - Glagoli koji se koriste u muzici, uključujući i specifična značenja određenih glagola u toj oblasti, tipa: cantare, comporre, suonare, ballare, dirigere, redigere, scrivere, leggere, ascoltare, sentire, ripetere, svolgere... Prijedlozi Upoznaje i navodi: - Združene forme (prijedlog + član) (preposizioni articolate) - Pravilo spajanja prijedloga s određenim članom

Prilozi Navodi: - Mjesto priloga u rečenici - Prilozi : spesso, mai Sempre, qualche volta... - Bene ≠ male - Poco ≠ molto

Formativni ciljevi učenik novim primjerima/u novim situacijama: - Učestale prijedloge u ustaljenim izrazima - Združene oblike prijedloga u cilju: – preciznijeg i pravilnijeg korišćenja prijedloga u funkciji padežnih značenja – boljeg situiranja u prostoru i vremenu -------------------------- Poznaje, pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima/u novim situacijama i vlada njihovom pozicijom u rečenici - Sve prethodno obrađene priloge: spesso, mai Sempre, qualche volta... - Razlikuje značenje priloga bene ≠ male, poco ≠ molto - Logično se izražava na određenu temu - Precizno izražava frekventnost vršenja neke radnje

186

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

Slušanje: - sluša različite vrste tekstova (pjesme, intervjue, razgovore, priče) - prepoznaje okolnosti sporazumijenja govornika - razumije suštinu izlaganja govornika - prati i razumije razgovore iz svakodnevnog života - izdvaja informacije bitne za snalaženje u jednostavnim situacijama - prepoznaje stavove, emocije i raspoloženje govornika/sagovornika Govor: - jednostavnim govornim sredstvima postavlja pitanja, odgovara, potvrđuje, negira, objašnjava, savjetuje, preporučuje - izvještava o svojim aktivnostima - učestvuje u prikladnim dijalozima - izražava potrebu, namjeru, žaljenje, obavezu, zabranu, uzrok, posljedicu - daje kratke opise na zadatu temu, kako korišćenjem govornog jezika, tako iz stručne oblasti - pravi kratke intervjue, realne ili zamišljene (sa kompozitorom, operskim pjevačem, muzičkim izvođačem) - recituje i pjeva Čitanje: - pronalazi bitne informacije u brošurama, oglasima, časopisima - razumije suštinu teksta nakon prvog čitanja - prati zaplet neke priče i izdvaja bitne događaje - čita poznate i nepoznate jednostavne tekstove, kako iz govornog jezika, tako iz stručne literature - odgovara na pitanja iz teksta Pisanje: - u pisanoj formi se zahvaljuje ili izvinjava - piše kratke, jednostavne svakodnevne vijesti i saopštenja - opisuje ljude, događaje, mjesta i pismeno izražava osjećanja - koristi određene fraze i izraze, kako iz govornog jezika, tako iz stručne literature - jednostavnim riječima i izrazima opisuje svoj budući profesionalni angažman

187

Razred: TREĆI Informativni ciljevi i Sadržaji učenik Zamjenice Upoznaje i navodi forme sljedećih sadržaja: - Partitivna zamjenica »ne« - Spajanje nenaglašenih objekatskih zamjenica, kao i partitivnog »ne«, sa infinitivom, imperativom, gerundivom, sa »ecco« - Združene forme (forme accoppiate) (Complemento di termine + Complemento oggetto) - Nenaglašene objekatske zamjenice i partitivno »ne« uz modalne glagole - Slaganje nenaglašenih objekatskih zamjenica, kao i partitivnog »ne«, sa participom prošlim - Naglašene forme zamjenica

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik - Razumije u tekstu i u govornom iskazu forme navedenih zamjenica - Razlikuje funkcije, poznaje i pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima, u novim situacijama - Nenaglašene i naglašene zamjenice (lične, povratne, objekatske – direktne i indirektne, partitivno »ne«) - Združene forme (Complemento di termine + Complemento oggetto ili partitivno »ne«): ti presto il libro; TE LO presto domani - Nenaglašene objekatske zamjenice uz imperativ (rispondimi; mi risponda) - Nenaglašene zamjenice, partitivno »ne«, kao i združene forme sa infinitivom, imperativom, gerundivom, sa »ecco« spiegami la lezione! Spiegandome LA..., uz modalne glagole (puoi darce LA? CE LA puoi dare?) i u složenim

Preporuke za izvođenje nastave

- Grupni rad učenika, frontalni i u parovima - Osjećanje zajedništva

- Podsticanje samopouzdanja, motivisanosti i ekonomičnosti

- Slušanje audio zapisa (dijalozi, priče, pjesme)

- Questionnario o Komunikativnost - Vero o falso

o Kultura lijepog ponašanja

188

- Praktično-muzički izražajni oblici: - Jezičke strukture i muzika - pjesme - recitacije

Informativni ciljevi i Sadržaji učenik

Pridjevi Upoznaje i navodi: - Pridjeve čija je forma identična sa participom prošlim (lingua parlata) - Komparacija pridjeva: nepravilne forme (buono, cattivo, alto, basso, grande, piccolo)

Stručna terminologija - Neke forme nepravilne komparacije koje se koriste u stručnoj terminologiji: (dur: maggiore ; mol: minore... ), skale, intervali - Upotreba pridjeva čija je forma identična sa participom prošlim

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik glagolskim vremenima - Naglašene forme zamjenica - Vježbanjem i usvajanjem pravilnog naglašavanja navedenih zamjenica, učenik stiče svijest o njegovom značaju, zbog moguće konfuznosti u značenju ------------------------- Poznaje, pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima/u novim situacijama: - Particip prošli u funkciji pridjeva - Komparaciju pridjeva (pravilne i nepravilne forme) - Neke forme komparacije koristi u stručnoj terminologiji (Cmaggiore, Bminore); scale maggiori – scale minori; intervalli maggiori- intervalli minori - Uočava osnovna značenja određenih pridjeva i poredi ih sa njihovim značenjima u okviru stručne terminologije (legato, staccato...) ------------------------- Analizira upotrebu ranije usvojenih

Preporuke za izvođenje nastave - zagonetke, - brzalice i poslovice

- Osjećaj za tačnost i - Muzičke ljestvice (abeceda) poštovanje obaveza

- Stiče svijest o upotrebi velikog broja stručnih termina iz

189

* Projektni zadaci: - Izrada plakata i postera - Slušanje tonskih zapisa i/ili učeničko samostalno izvođenje na različitim instrumentima, uz neposredno korišćenje

Informativni ciljevi i Sadržaji učenik u stručnoj terminologiji (legato, staccato...) -

Imenice Upoznaje i objašnjava: - Znake i simbole u muzici - Podjelu instrumenata, uz podvrste i preciziranje instrumenata po pripadnosti (strumenti a corda, strumenti a fiato, strumenti a percussione

Socijalizacijski ciljevi učenik italijanskog jezika u oblasti muzike

Formativni ciljevi

-

-

-

-

učenik imenica i pronalazi sličnosti u novim formama i primjerima Razumije ih u tekstu i u govornom iskazu, poznaje, pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, pravilno koristi na novim primjerima/u novim situacijama: Termine koji na italijanskom jeziku označavaju znake i simbole (SEGNI E SIMBOLI: rigo, chiave di do, pausa, indicazione della tonalità...) Termine koji označavaju različite instrumente: Strumenti a corda: La famiglia del violino (il violino, la viola, il violoncello, il contrabasso); strumenti a corde pizzicate (l'arpa,il clavicembalo, la chitarra), strumenti a corde percosse (il pianoforte) Strumenti a fiato In legno (il flauto, l'ottavino=il flauto poccolo) ed ad ancia (l'oboe); strumenti traspositori(il corno inglese, il clarinetto, il fagotto, il contrafagotto);

Preporuke za izvođenje nastave adekvatnih termina

- Muzika: sviranje i pjevanje

- Osjećaj za pozitivne uzore

- Osjećaj za pravilnije i preciznije izražavanje - Izražajni oblici: Igra uloga, dramatizacija dijaloga - Postizanje veće ekonomičnosti u izražavanju

- Preciznost u izražavanju

190

- Pjevanje pjesmica na italijanskom jeziku

Informativni ciljevi i Sadržaji učenik

Brojevi Navodi i pojašnjava forme sljedećih sadržaja: - Termini koji označavaju vokalne ili instrumentalne ansamble - Redni brojevi u stručnoj terminologiji

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik ottoni (il corno, la tromba, il trombone, la tuba) - strumenti a percussione Timpani, la grancassa, il tamburo militare, il tamburello,i piatti, il triangolo) ------------------------- Uočava posebna značenja brojeva u stručnoj terminologiji - Primjenjuje poznavanje rednih brojeva na stručne predmete iz muzičke oblasti, kombinuje ih i upotrebljava na novim primjerima - Poznaje, pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima/u novim situacijama: - Termine koji označavaju vokalne ili instrumentalne sastave: duetto, quartetto, quintetto... ------------------------- Razumije u tekstu i u govornom iskazu, poznaje: - Trapassato prossimo *gerundio - Partricipio presente - Condizioinale presente i vlada njihovim formama i upotrebom - Uočava i analizira

Preporuke za izvođenje nastave - Pro et contra

- Timski rad i spremnost na pomoć

191

- Vizuleni pregled nota za različite kompozicije u cilju pronalaženja i usvajanja navedenih stručnih termina, uz eventualno slušanje i/ ili izvođenje odgovarajućih komada

- Sastavljanje kraćih tekstova uz pravilno korišćenje naučenih formi

- Sastavljanje kraćih tekstova na zadate stručne teme

Informativni ciljevi i Sadržaji učenik Glagolski oblici i Vremena Upoznaje i obrazlaže način građenja i navodi forme sljedećih glagolskih načina i vremena: - Indikativ trapassato prossimo - Gerundiv (gerundio – semplice/ composto) glagol stare u prezentu i imperfektu + gerundiv - Mogući način (condizioinale presente) pravilne i nepravilne forme - Particip prezenta (partricipio presente) - Stručna terminologija iz oblasti muzike zasnovana na gerundivu - Navodi osnovna pravila o upotrebi sljedećih Prošlih vremena: passato prossimo / imperfetto / Trapassato prossimo

Formativni ciljevi učenik razliku u upotrebi triju obrađenih prošlih vremena: Passato prossimo/ imperfetto/ Trapassato prossimo - Pronalazi sličnosti i razlike u korišćenju prošlih vremena u italijanskom i u maternjem jeziku - Pravilno koristi na novim primjerima navedena glagolska vremena, tako da zna da ispriča neku radnju u prošlosti, uz adekvatno korišćenje sva tri prošla vremena - Izražava uzrok, uslov, istovremenost dešavanja radnje - Pravilno koristi mogući način (condizionale presente) za izražavanje želje i mogućnosti, kao i u kulturnom ophođenju - Poredi i analizira upotrebu gerundiva i participa prezenta u svakodnevnom jeziku sa njegovom upotrebom u muzici (stručni termini) (crescendo/ decrescendo, andante...) ------------------------- Poredi i analizira upotrebu prijedloga u različitim kontekstima, gdje

192

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

Informativni ciljevi i Sadržaji učenik

Prijedlozi Navodi forme sljedećih prijedloga: (sopra, sotto, davanti, dietro, dentro, fuori, entro, vicino a, lontano da, verso, fra, tra...)

Sintaksičke konstrukcije Upoznaje sljedeće konstrukcije i obrazlaže način njihove tvorbe: - Glagol+di+infinitiv (dimenticare di, finire di, smettere di...) - Glagol+ a+infinitiv (cominciare a, mettersi a,

Formativni ciljevi učenik pronalazi sličnosti i razlike - Izvodi zaključke o upotrebi prijedloga i pravilno upotrebljava usvojene prijedloge na novim primjerima i u novim situacijama - Uočava način upotrebe novih prijedloga, - Pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno ih koristi na novim primjerima/u novim situacijama ------------------------- Poredi i analizira upotrebu poznatih glagola u novim sintaksičkim konstrukcijama, gdje uočava greške, pronalazi sličnosti i razlike - Utvrđuje upotrebu prijedloga - Koristi na novim primjerima i u novim situacijama odgovarajuće sintaksičke konstrukcije (comincio a capire; La ringrazio; li vuoi aiutare? Devi smettere di fumare - Izražava stanja i potrebe - Pronalazi sličnosti i razlike sa adekvatnim konstrukcijama u maternjem jeziku ------------------------- Uočava razlike

193

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

Informativni ciljevi i Sadržaji učenik invitare a…) - Glagolski izrazi Sa avere tipa: aver ragione, aver freddo, aver bisogno) I sa fare (far presto, fare la colazione, fare il regalo, far fare) - Glagoli koji zahtijevaju različite konstrukcije od ekvivalentnih glagola u maternjem jeziku: Chiedere A qcn, domandare A qcn, ringraziare QCN, aiutare QCN Prilozi Objašnjava i navodi: - Priloge za način (- mente ) - Posebne priloge tipa gentilmente, difficilmente - Forme komparacije priloga (pravilna i nepravilna)

Formativni ciljevi

-

-

učenik između već poznatih priloga i priloga na Mente Razumije u tekstu i u govornom iskazu navedene priloge Pravilno gradi, poznaje, kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima/u novim situacijama: Priloge za način Nepravilne forme komparacije priloga bene i male Apsolutni superlativ Upotrebljava prilog za način u adekvatnoj poziciji u rečenici

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

Slušanje: - sluša različite tekstove (razgovor, intervju, opis, oglas, reklama, priča, pjesma) - izdvaja najvažnije informacije kratkog tonskog snimka - izdvaja bitne informacije iz oglasa i kratkih poruka, kao i iz stručne literature - prepoznaje opisanu ličnost ili događaj - razumije izlaganje u kome se poznati jezik javlja u novom kontekstu - u kontekstu određuje značenje nepoznatih riječi - razumije suštinu sadržaja i forme nekog složenijeg teksta, kako iz govornog jezika, tako i iz stručne literature Govor: - odgovara na pitanja po datim temama - verbalno izražava želju, vjerovatnoću, (ne)mogućnost, pretpostavku - govori o sopstvenom iskustvu - komunicira uz neznatno oklijevanje - daje kratke izvještaje i informacije o poznatim događajima i temama kako iz svakodnevnog života, tako i iz stručne literature - recituje i pjeva

194

Čitanje: - čita i razumije jednostavne tekstove u sferi njegovog interesovanja, kao i stručne tekstove - razumije određene izraze i fraze - razumije pojedinosti, veze između djelova teksta - prati zaplet neke priče i izdvaja najvažnije događaje Pisanje: - piše i uobličava kratki tekst, uz jasno povezivanje ideja, kako na temu iz svakodnevnog života, tako i iz stručne oblasti - pismeno izražava obaveze i dužnosti - piše o budućem pozivu - opisuje svoje aktivnosti iz svakodnevnog života, kao i iz prošlosti - sastavlja kratke izvještaje vezane za određene informacije iz svakodnevnog života i iz stručne oblasti - piše lična pisma

195

Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i Sadržaji učenik Zamjenice - Utvrđuje stečeno poznavanje prijedloga i upotrebe glagolskih vremena i dopunjuje ga - Upoznaje i navodi forme sljedećih sadržaja: - Relativne zamjenice Pronomi relativi (che, quale, cui) - Neodređene zamjenice: ognuno, ciascuno, qualcuno, chiunque

Imenice Navodi: - Imenice koje označavaju zvanje ili zanimanje tipa: studente – studentessa attore –attrice - Imenice koje imaju jedan oblik za oba roda, tipa: il nipote – la nipote - Imenice potpuno različitih oblika za muški i ženski rod, tipa: padre – madre, maschio – femmina - Imenice ženskog roda koje se u jednini završavaju

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik - Obrazlaže način tvorbe složenih zamjenica - Poznaje relativne zamjenice, poredi i analizira njihove forme i upotrebu, pronalazeći sličnosti i razlike u upotrebi - Pravilno upotrebljava na novim primjerima/u novim situacijama relativne zamjenice, uz adekvatno korišćenje glagolskih vremena - Izražava padežne odnose korišćenjem odnosnih zamjenica cui i quale (del quale – di cui; alla quale – a cui...) - Pravi razliku u značenju relativne zamjenice che koja se odnosi na vršioca radnje i one koja se odnosi na direktni objekat u rečenici - Tvori složene rečenice - Obrazlaže način tvorbe navedenih sadržaja (imenice) - Poznaje imenice iz sadržaja, poredi i analizira njihove forme i upotrebu, pronalazeći sličnosti i razlike - Pravilno upotrebljava na novim

- Komunikativnost

Preporuke za izvođenje nastave - Grupni rad učenika, frontalni i u parovima

- Osjećaj za tačnost i poštovanje obaveza - Slušanje audio zapisa (dijalozi, priče, pjesme)

- Osjećaj za značaj života u porodici i društvu - Questionnario

- Vero o falso

- Osjećaj za zdrav stil života

196

- Praktično-muzički izražajni oblici: - Jezičke strukture i muzika - Pjesme

Informativni ciljevi i Sadržaji učenik na – o, (la mano, l'auto, la radio) - Deminutiv, augmentativ, pejorativ

-

Stručna terminologija Navodi i objašnjava: - Podjelu na muzičke oblike i vrste - Kamerni sastavi - Sonatni oblik - Instrumentalne vrste i sastav simfonijskog orkestra - Vrste muzičkih djela (simfonija, koncert, svita, simfonijska pjesma) - Glas (la voce umana): coro (uključujući vrste horova) soprano, contralto, tenore, basso - Specifična terminologija: Koncertna sala sala di concerto, pozorište –teatro, balet – baletto, muzički festival – festival di musica, takmičenje – concorso, stipendija - borsa

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi

-

-

-

-

-

učenik primjerima/u novim situacijama: deminutiv (cavallo cavallino; vinovinello; giovanegiovanetto; casa casuccia ); augmentativ (libro - librone; uomo - uomone) pejorativ (lavoro – lavoraccio) Pravi razliku u značenju/upotrebi augmentativa i pejorativa Poredi forme i način upotrebe sa adekvatnim imenicama u maternjem jeziku Sistematizuje, utvrđuje i obogaćuje prethodno naučene termine koji označavaju zanimanja i porodične odnose Pravilno i adekvatno koristi forme deminutiva u stručnoj terminologiji (sonatina, libretto) Na osnovu već stečenih znanja i osjećaja za melodiju i ritam izražava sve veću sposobnost da italijanski jezik osjeća i razumije Na italijanskom jeziku poznaje, izražava, analizira, primjenjuje u novim situacijama: Muzičke oblike i vrste

Preporuke za izvođenje nastave - Recitacije - Zagonetke, brzalice i poslovice

- Muzičke ljestvice (abeceda)

- Svijest o povezivanju Različitih kultura

- Projektni zadaci: - Izrada plakata i postera - Slušanje tonskih zapisa i/ili izvođenja samih učenika na različitim instrumentima, uz neposredno korišćenje adekvatnih termina

- Muzika: sviranje i pjevanje

- Kultura lijepog ponašanja

- Osjećanje zajedništva

197

- Izražajni oblici: Igra uloga, Dramatizacija dijaloga - Pjevanje pjesama na italijanskom jeziku

Informativni ciljevi i Sadržaji učenik di studio uključujući svu propratnu terminologiju - Najveći predstavnici muzike u Italiji

Italijanski glagolski sistem Objašnjava: - Iskazivanje trajanja ili svršenosti radnje kroz različite glagolske konstrukcije: - Početak radnje: mettersi a, cominciare a, prendere a - Spremnost da se otpočne neka radnja: stare per+infinitiv - Trajanje radnje koje se izražava u svim vremenima, upotrebom sljedećih konstrukcija: andare+gerundio, stare+gerundio, stare a + infinitiv - Završetak radnje: finire di, smettere di, finire col + infinitiv - Bezlični glagoli: piovere, nevicare, accadere, succedere, bastare, bisognare, parere, sembrare - Bezlično si (u 3.

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik - Kamerne sastave - Sonatni oblik - Sastav simfonijskog orkestra - Specifičnu terminologiju vezanu za: koncertnu sala sala di concerto, pozorište –teatro, balet – baletto, muzički festival – festival di musica, takmičenje – concorso, stipendiju - borsa di studio - Piše molbu za učešće na festivalu – takmičenju, kao i molbu za stipendiju - Koristi stručne termine iz pojedinačnih oblasti -glas (LA VOCE UMANA: soprano, contralto, tenore, basso - Analizira upotrebu usvojenih glagolskih oblika i pronalazi sličnosti u novim sintaksičkim obrtima i primjerima - Poznaje značenja novih sintaksičkih oblika, pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima / u novim situacijama: - Glagolske konstrukcije / izraze koji izražavaju trajanje, početak i

- Stvara pozitivnu orjentaciju prema zanimanju

- Ekološka svijest

- Stiče osjećaj odmjerenosti u komunikaciji

198

Preporuke za izvođenje nastave

- Vizuleni pregled nota za različite kompozicije u cilju pronalaženja i usvajanja navedenih stručnih termina, uz eventualno slušanje i /ili izvođenje odgovarajućih komada - Sastavljanje kraćih tekstova uz pravilno korišćenje naučenih formi - Sastavljanje kraćih tekstova na zadate stručne teme

Informativni ciljevi i Sadržaji učenik licu jedn. svih vremena) - Slaganje vremena (indikativ)

Formativni ciljevi

Glagolski oblici i vremena

-

Objašnjava: - Indikativ: - Pasiv (passivo) - Pasiv sa glagolom essere i venire - Mogući način: Condizionale composto Upoznaje: - Passato remoto - Konjunktiv Congiuntivo Presente / passato/ imperfetto /trapassato

-

-

-

-

učenik svršetak radnje tipa: mettersi a, cominciare a, prendere a, stare per+infinitiv, andare+gerundio, stare+gerundio, stare a + infinitiv, finire di, smettere di, finire Bezlične glagole, kao i bezlično SI Analizira upotrebu slaganja vremena Poznaje slaganje vremena, pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, pravilno ga koristi na novim primjerima / u novim situacijama, pravi razliku u značenju i upotrebi vremena u realnom vremenu i u prošlosti Analizira upotrebu usvojenih glagolskih načina i oblika i pronalazi sličnosti u novim Pravilno gradi pasiv i Condizionale composto Pravi razliku u značenju i upotrebi formi pasiva koji se grade sa glagolom essere i venire Poznaje, kombinuje i adekvatno koristi na novim primjerima / u novim situacijama Pasivnu konstrukciju i Condizionale composto (izražava

199

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

Informativni ciljevi i Sadržaji učenik Prilozi: Objašnjava i navodi:

Formativni ciljevi

- Pridjevske forme u funkciji priloga (poco, molto, facile, difficile, obbligatorio, bello...) – mjesto u rečenici i upotreba

-

-

-

-

-

učenik želju ili mogućnosti u prošlosti) Pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku Razumije u tekstu i govoru: Passato remoto Congiuntivo presente / passato/ imperfetto /trapassato Pravi razliku u značenju i upotrebi navedenih formi u funkciji pridjeva i priloga Poredi i analizira sa adekvatnim formama u maternjem jeziku Navedene pridjevske forme s priloškim značenjem kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima / u novim situacijama, uz upotrebu odgovarajuće glagolske konstrukcije (Per lei tutto è facile; E' bello sciare! Lavorano molto) Razumije u tekstu i govoru forme konjunktiva uslovljene izrazima: è facile che...; è bello che...)

200

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

Slušanje: - izdvaja potrebne informacije u nešto dužem izlaganju/dijalogu - razumije izlaganje/razgovor u kojem se poznate jezičke pojave javljaju u novom kontekstu, kako na teme iz svakodnevnog života, tako iz stručne oblasti - prati tok događaja - razumije suštinu sadržaja, kao i pojedinosti nekog složenijeg teksta, uključujući stručne tekstove Govor: - recituje i pjeva - nabraja, rezimira, donosi zaključke - govori o sopstvenom iskustvu i stvarima koje poznaje iz svakodnevnog života i iz stručne oblasti - kritikuje, savjetuje, ulaže žalbu i daje primjedbe - priprema kratko izlaganje na zadatu temu (npr. o životu i opusu poznatog kompozitora, violiniste..., kao i o nekom muzičkom djelu) - preuzima inicijativu u toku nekog razgovora - vodi razgovor o bliskim temama bez pripreme - govori o sopstvenim planovima na profesionalnom polju - učestvuje u razgovoru o nekom muzičkom djelu, kompozitoru, dirigentu, koncertu... Čitanje: - brzo pređe složeniji, duži tekst (npr.kratka biografija, kritika nekog muzičkog djela, anegdota, odlomak iz književnog djela...) - razumije ideje i objašnjenja iz teksta uz pomoć rječnika - razumije poruku teksta iz svakodnevnog života i iz stručne oblasti - pronalazi u dužem tekstu tražene informacije i objedinjuje ih kako bi ispunio zadatak - razumije jezik struke Pisanje: - sastavlja kratku biografiju - piše molbu (za upis na Konzervatorijum, za dodjelu stipendije, za učešće na takmičenju, za profesionalni angažman...) - vrši sintezu elemenata prikupljenih iz razlilčitih izvora - opisuje radnju nekog djela (muzičko–scenskog, filma ili knjige) i iznosi svoje mišljenje - piše izvještaj, referat, rezime na temu iz stručne oblasti i iznosi svoje mišljenje - sastavlja tekst o nekom muzičkom djelu, kompozitoru, dirigentu ili koncertu

201

Opšte teme koje se mogu obrađivati kroz sva četiri razreda: - vokalni ili instrumentalni sastavi: duetto, quartetto, quintetto... TEME: - svakodnevni život (u gradu, na selu), škola, porodica, prijatelji, jela i pića, stanovanje, hobi, zanimanja, moda, tradicija, kultura i običaji, zabava, druženje, sport, slobodno vrijeme, mediji, društvo, život mladih, odmor i putovanja, druge zemlje, poznate ličnosti, životna sredina i ekologija - muzički instrumenti - muzički izvođači (pianista, violinista...) - podjela instrumenata (strumenti a corda, strumenti a fiato, strumenti a percussione) - tempo: andante, moderato, allegro, allegretto, lento, adaggio, largo, andante...) - dinamika: piano, forte, mezzo piano, mezzo forte, pianissimo, fortissimo, crescendo, decrescendo - različite muzičke forme (sonata, sonatina, concerto, etida, menuet, simfonia, opera lirica...) - upotreba stručne terminologije u tekstu - glagoli tipa: cantare, comporre, suonare, ballare, dirigere, redigere, scrivere, leggere, ascoltare, sentire, ripetere, svolgere; - izvedene riječi - SEGNI E SIMBOLI: rigo, chiave di do, pausa, indicazione della tonalità; - muzički oblici i muzičke vrste - kamerni sastavi - sonatni oblik - sastav simfonijskog orkestra - koncertna sala - sala di concerto, pozorište –teatro, balet – baletto, muzički festival – festival di musica, takmičenje – concorso, stipendija - borsa di studio - glas (LA VOCE UMANA: soprano, contralto, tenore, basso) - različite epohe i pravci u muzici - kompozitori, izvođači, dirigenti... Preporučuje se obrada stručnih termina/tekstova u sljedećoj razmjeri: I razred: 10% od ukupnog fonda časova; II razred: 15% od ukupnog fonda časova; III razred: 25% od ukupnog fonda časova; IV razred: 30 % od ukupnog fonda časova. 5. Okvirni spisak literature i drugih izvora OPŠTI DIO: - udžbenik stranog jezika sa dodatkom za samostalne vježbe učenika (po mogućnosti stranog izdavača) - preporučuje se i udžbenik CANTA CHE TI PASSA (C.M.Naddeo – G.Trama, editore Alma, 2002) koji se može koristiti kao dopuna baznog udžbenika STRUČNI DIO: - poseban udžbenik za muzičke škole (po mogućnosti stranog izdavača, uz dopunu udžbenikom ITALIJANSKI JEZIK za III i IV razred srednje muzičke škole (Draga Ziherl, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd, 1997.) - autentični dokumenti i/ili prilagođene verzije: note za kompozicije; adekvatni tekstovi o muzičkim solistima i orkestrima, dirigentima, kompozitorima, piscima libreta; adekvatni tekstovi o muzičkim žanrovima i pravcima; prospekti o održavanju koncerata, opera, baleta, različitih pozorišnih predstava; prospekti o održavanju muzičkih festivala i takmičenja sa uslovima učešća na njima;

202

prospekti o različitim muzičkim školama i muzičkim akademijama; prospekti o konkursima za stipendije; audio i vizuelni zapisi; tekstovi iz štampe i sa Interneta Didaktička literatura: T.Taechner, Insegnare la lingua straniera, Bologna II Mulino, 1986. A.G.Ramat (a cura di), L’italiano tra le altre lingue, strategie di acquisizione, Bologna II Mulino, 1988. Gramatike: - J.Jernej, Konverzacijska italijanska gramatika, Zagreb, 1982. - M.Dardano, P.Trifone, Grammatica italiana con nozioni di linguistica, Firenze, 1988. - S.Battaglia, V.Pernicone, Grammatica italiana, Torino, 1986. - S.Fogliato, M.C.Testa, Italiano: l'uso e la grammatica, Milano, 2000. - L.Satta, La prima scienza, grammatica italiana, Firenze, 1986. Rječnici: - M.Dejanović, J.Jernej, Hrvatsko ili srpsko-italijanski rječnik, Zagreb - M.Dejanović, J.Jernej, Talijansko-hrvatski ili srpski rječnik, Zagreb - I.Klajn, Italijansko-srpski rječnik, Nolit, Beograd, 2003. - DIZIONARIO GARZANTI, 2006. - E. de Felice, A.Duro, Dizionario della lingua e della civiltà italiana contemporanea, Firenze, 1976. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Kabinet stranog jezika sa fono i video opremom - Kompjuter sa priključkom za Internet - Muzički instrumenti - Kasete i CD (muzički audio-zapisi) - Video kasete sa kraćim sekvencama 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjeravaju se i ocjenjuju: usmeni odgovori, pisanje, govor i pismeni radovi. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani profesor stranog jezika - italijanski jezik 10. Povezanost predmeta: maternji jezik (morfologija, sintaksa, opšta književnost), prvi strani jezik (morfologija, sintaksa), solfeđo, harmonija, istorija muzike, muzički oblici, poznavanje muzičke literature, instrument i hor.

203

1.3.5. TEORIJA DŽEZA 1. Naziv predmeta: TEORIJA DŽEZA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Vrste nastave Razred I II III IV Ukupno

Teorija

Vježbe

Praktična nastava

36 36 33 105

Ukupno 36 36 33 105

Teorija: Odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Poznavanje istorije i teorije džez muzike. - Povezivanje teorije džez muzike sa drugim muzičkim disciplinama: harmonijom, muzičkim oblicima, naukom o muzičkim instrumentima.

204

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: DRUGI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Sluša i analizira - Razvija kritički - Upoznaje istoriju kompozicije odnos prema nauci i džeza I dio karakterističnih umjetnosti - Prethodnici džeza predstavnika po - Razvija analitičnost, - Afrički korijeni pravcima i stilovima marljivost, kvalitet - Američko džeza rada i ispunjavanje presađivanje radnih obaveza (stapanje afričke i - Prepoznaje džez evropske muzičke stilove tradicije na tlu SAD) - Klasični bluz (Lemon Džeferson, Ledbeli, Big Bil Brunzi i drugi) - Skot Džoplin regtajm - Nju Orleans – rađanje klasičnog stila - Prvi zvuci – Kreolska subkultura; prvi ulični orkestri - Rasad iz Nju Orleansa – Oridžinel Diksilend Džez Bend, Kriol Džez Bend, Džozef King Oliver, - Sluša i analizira Sidni Beše, Džimi kompozicije Nun, Džoni i Bejbi karakterističnih Dodz, Kid Ori i drugi predstavnika po - Veliki Džeri Lord – pravcima i stilovima Džeri Lord Morton i džeza »Red Hot Pepers«, Besi Smit i novi bluz - Prepoznaje džez – Besi Smit, Klara stilove Smit i Ma Rekni - Razvija kritički - Bijela pritoka - Nju odnos prema nauci i Orleans Ritam Kings umjetnosti - Prvi genije – Luj - Razvija analitičnost, Armstrong marljivost, kvalitet - Era svinga – rada i ispunjavanje sazrijevanje džez radnih obaveza muzike - Pojava velikog orkestra – Flečer Henderson, Džin Goldket, Red Alen, Luis Rasel i drugi - Afirmacija klavira –

205

Preporuke za izvođenje nastave

Informativni ciljevi i sadržaji učenik Strajd klaviristi: Fets Voler, Erl Hajns, Džejms P. Džonson, bugi vugi... - Dominacija saksofona – Kolman Hokins, Lester Jang, Ben Vebster, Ad Džonson, Don Bajas idr. - Djuk Elington – razni orkestri, period od 1923. do 1973. sa značajnim solistima - Sving orkestri – Beni Gudman, Tomi i Džimi Dorsi, Beni Moten, Kaunt Bejzi, Arti Šo, Glen Miler i drugi - Preporod diksilenda – Bank Džonson, Vajld Bil Dejvidson, Bobi Heket, Maks Kaminski, Bili Baterfild, Magsi Spenijer i drugi - Mali sving orkestri i vokalni džez – Roj Eldridž, Beni Karter, Bili Holidej, Sara Von, Ela Fitdžerald i drugi - Džez u Evropi – Đango Rajnhart i drugi - Moderno doba džeza I - Bi bap pobuna – opšti dio - Čarli Parker- njegov uticaj; razni ansambli - Dizi Gilespi – mali sastavi i big bend - Tejtum i Pauel prekrajaju klavir – Art Tejtum, Bad Pauel, Telonijus

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik

206

Preporuke za izvođenje nastave

Informativni ciljevi i sadržaji učenik Monk, Oskar Piterson, Erol Garner, Bil Evans idr. Čarlijevi i Dizijevi sljedbenici – Kliford Braun, Fets Navaro, Soni Stit, Džej Džej Džonson idr. - Majls Dejvis – razni ansambli - Modern Džez Kvartet - Pokušaj sinteze – „Third stearn“ (Treća struja) u džezu – Džon Luis, Ginter Šuler, Gil Evans, Majls Dejvis idr. - Upoznaje nomenklaturu, terminologiju, tonalitet - Upoznaje dijatonski sistem, konstrukciju durske skale, stupnjeva - Upoznaje modus durske skale - Upoznaje intervale, proste- složene, klasifikaciju, šifre, stepeni - Upoznaje sistem pamćenja intervala - Upoznaje krugove intervala, kvintni krug, dva kruga velikih sekundi, tri kruga malih terci, četiri kruga velikih terci, (kvartnog kruga)

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik

- Primjenjuje nomenklaturu, terminologiju, tonalitet - Konstruiše durske skale stupnjeva - Primjenjuje moduse durske skale - Opaža i intonira intervale, proste/složene, klasifikuje šifre, stepene - Primjenjuje sistem pamćenja intervala - Upotrebljava krugove intervala, kvintnog kruga, dva kruga velikih sekundi, tri kruga malih terci, četiri kruga velikih terci (kvartnog kruga)

- Primjenjuje akorde - Upoznaje akorde tercnih strukturatercne strukture - Dijatonski trozvuci u dijatonske trozvuke u duru sa simbolima duru sa simbolima i i obilježava obelježavanjem

207

Preporuke za izvođenje nastave

Informativni ciljevi i sadržaji učenik stupnjeva, odnosi trozvuka i skale, obrtaja trozvuka, naziva i simbola, zadržičnog trozvuka sus4 sa obrtajima i simbolima - Upoznaje istorijat funkcionalnu harmoniju - Klasifikuje dijatonske trozvuke - Poznaje akordske progresije definicija i tipovi, funkcionalna analiza akordskih progresija u duru - Upoznaje kadence autentična i plagalna

Formativni ciljevi učenik stupnjeve, odnos trozvuka i skale, obrtaja trozvuka, naziva i simbola, zadržičnog trozvuka sus4 sa obrtajima i simbolima - Primjenjuje funkcionalnu harmoniju - Primjenjuje dijatonske trozvuke - Primjenjuje akordske progresije

- Primjenjuje kadence: autentične i plagalne - Primjenjuje prirodni (paralelni) mol i njegove dijatonske trozvuke

- Upoznaje konstrukciju prirodnog (paralelnog) mola i njegovih dijatonskih trozvuka sa - Primjenjuje simbolima harmonski i - Upoznaje harmonski melodijski mol i melodijski mol i njihove dijatonske trozvuke sa - Primjenjuje četiri simbolima - Upoznaje četiri osnovna kvaliteta osnovna kvaliteta trozvuka trozvuka - Primjenjuje - Upoznaje akordske akordske progresije progresije u molu u molu - Primjenjuje kadence - Upoznaje kadence u u molu- autentične i molu - autentična i plagalne plagalna - Funkcionalna analiza akordskih progresija u molu

208

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

Razred: TREĆI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji Ciljevi učenik učenik učenik - Sluša i analizira - Razvijanje kritičkog - Upoznaje istoriju kompozicije odnosa prema nauci džeza II dio i umjetnosti - Moderno doba džeza karakterističnih predstavnika po - Razvijanje II pravcima i stilovima analitičnosti, - Hard bap i fanki džeza marljivosti, džez – Horas Silver, kvaliteta rada i Čarls Mangas, Art ispunjavanja radnih Blejki, Soni Rolins, - Prepoznaje džez stilove obaveza Atr Farmer, Beni Golson i drugi - Fri džez – Sesil Tejlor, Ornet Kolmen i drugi - Džez – Mejsija – Džon Koltejn – razni ansambli - Gitara u džezu – od Čarlija Kristijana do danas - Klavir u džezu poslije 1970, Keit Džeret, Herbi Hеnkоk, Čik Koria, Mekoj Tarner i dr. - Big Bend poslije 1970, Gil Evans, San Ra, Teds Džons, Mel Luis, Don Elis, Badi Rič i dr. - Razni pravci poslije 1970. soul džez, bosa nova, ritam i bluz, salsa, rok džez i dr. - Džez i ostale umjetnosti – džez na filmu, pozorištu, TV, džez i književnost, džez i slikarstvo - Uvod u improvizaciju - Vježba improvizaciju - Poznaje konstrukciju - Konstrukcija četvorozvukačetvorozvuka – septakorda, simbola i obrtaja septakorda - Upoznaje dijatonske septakorde u duru,

209

Preporuke za izvođenje nastave

Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadržaji učenik učenik - Primjenjuje simbole i obrtaje, dijatonske upoznaje odnos septakorde u duru, septakorda i skala, septakorde i skale, zadržičnog zadržični i dominantnog dominantni septakorda (7sus4) - Upoznaje dijatonske septakorda (7sus4) septakorde u sve tri vrste mola, simbole - Primjenjuje dijatonske i obrtaje, zadržične septakorde u sve tri septakorde (sus4) vrste mola, simbole i obrtaje, zadržičnih - Upoznaje šest septakorda (sus4) osnovnih kvaliteta - Primjenjuje šest septakorda osnovnih kvaliteta septakorda - Upoznaje osnovne funkcije dijatonskih - Opaža osnovne septakorda u funkcije dijatonskih akordskim septakorda u progresijama u duru akordskim i molu sa progresijama u duru zamjenama - Upoznaje alterovane i molu sa zamjenama i supstitucione akorde, sekundarne - Primjenjuje alterovane i dominante supstitucione akorde, sekundarne - Upoznaje tritonusne dominante supstitucije i - Primjenjuje supstitucije po umanjenim serijama tritonusne supstitucije i - Upoznaje nonakorde supstitucije po umanjenim serijama sa simbolima- Primjenjuje alterovana nona nonakorde - Upoznaje netercne akordske strukture: - Primjenjuje kvartne, kvintne, netercne akordske sekundne, akorde sa strukture: kvartne, horizontalnom kvintne, sekundne, crtom– polikorde i akorde sa akorde sa kosom horizontalnom crtom– akordi sa crtom, polikorde i specifičnim basom akorde sa kosom crtom, akorde sa specifičnim basom

210

Socijalizacijski Ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i sadržaji učenik - Upoznaje istoriju džeza III dio - Doprinosi razvoju džeza - Ostali kontinenti– Azija, Afrika, Australija, Južna Amerika - Latin Džez– Kuba - Značaj evropskog džeza– Francuska, Njemačka, Velika Britanija, Italija, Švedska, Poljska, Austrija, Mađarska, Čehoslovačka, SSSR - Džez u Jugoslaviji do 1990, najznačajniji centri: Ljubljana– džez orkestar RTLJ sa dirigentima i solistima, Zagreb– džez orkestar RTZ sa dirigentima i solistima, Beograd– džez orkestar RTB sa dirigentima i solistima - Ostali centri: Novi Sad, Sarajevo, Skoplje - Upoznaje konstrukciju durske skale, modusa i dijatonskih četvorozvuka sa simbolima i obrtajima - Upoznaje odnos akorda i akordskih skala, modusa u duru - Upoznaje modus uzlaznog harmonskog mola - Upoznaje lidijsku - Prekomjernu skalu

Socijalizacijski Preporuke za Ciljevi izvođenje nastave učenik učenik - Sluša i analizira - Razvija analitičnost, - Rad sa grupom od 7 kompozicije do 10 učenika marljivost, kvalitet karakterističnih rada i ispunjavanja predstavnika po radnih obaveza pravcima i stilovima - Razvija kritički džeza odnos prema nauci i umjetnosti Formativni ciljevi

- Primjenjuje durske skale, moduse i dijatonske četvorozvuke sa simbolima i obrtajima - Primjenjuje akorde i akordske skale, moduse u duru - Primjenjuje moduse uzlaznog harmonskog mola - Primjenjuje lidijsku - Primjenjuje

211

Informativni ciljevi i sadržaji učenik Upoznaje skale: - Harmonski mol

Socijalizacijski Ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik prekomjernu skalu

- Primjenjuje harmonski mol - Primjenjuje Cjelostepena skala umanjenu skalu - Primjenjuje Prekomjerna skala cjelostepenu skalu - Primjenjuje Bebop skala prekomjernu skalu - Primjenjuje bebop Pentatonska skala skalu - Primjenjuje Blues skala pentatonske skale - Primjenjuje blues Sintetičke skale skale - Primjenjuje Elementi melodije sintetičke skale - Primjenjuje Analizira razvoj elemente melodije melodije, rad sa - Primjenjuje principe melodijom i principe razvoja melodije i improvizacije- tipovi principe improvizacije Upoznaje funkciju - Primjenjuje septakorda i septakorde i njihove njihovih zamjena u zamjene u duru i sve duru i sve tri vrste tri vrste mola mola Upoznaje tritonusnu - Primjenjuje supstituciju i tritonusnu supstituciju po supstituciju i umanjenim serijama supstituciju po umanjenim serijama Upoznaje varljivudeceptivnu kadencu - Primjena varljiveUpoznaje akordsku deceptivne kadence progresiju II - V - I - Primjena akordske Upoznaje povratnu progresije II - V - I progresiju- Primjenjuje turnaround povratnu progresijuUpoznaje akordske turnaround obrasce i principe - Primjenjuje akordskih progresija akordske obrasce i Modulacija– principe akordskih upoznaje pojam, progresija tipove, funkcionalnu - Primjenjuje analizu- harmonski modulacije ritam Upoznaje kontrapunktsku - Primjenjuje

- Umanjena skala -

-

-

-

-

212

Preporuke za izvođenje nastave

Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadržaji učenik učenik kontrapunktsku obradu statične obradu statične harmonije harmonije - Upoznaje - Primjenjuje hromatizam u hromatizam u improvizaciji improvizaciji

Socijalizacijski Ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - D.L.Kolijer, Istorija džeza, Nolit, Beograd, 1989. - M.Krstić, Vek džeza, Beograd 2003. - I.Bril, Praktični kurs džez improvizacije 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - CD player sa zvučnicima - Video rekorder - TV 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Pismena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani džez muzičar - Diplomirani muzičar sa dokumentovanim radom u oblasti džez muzike 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa ovakvim učenicima.

213

11. Povezanost predmeta Znanja - Nomenklatura, terminologija, tonalitet - Dur-mol sistem - Durske i molske skale - Modusi - Intervali, akordi i njihovi obrtaji - Kvintni i kvartni krug - Kadence - Princip improvizacije - Akordske šifre - Vrste skala - Modulacije - Hromatika - Akordske progresije - Džez simboli i šifre

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Džez klavir - Bluz forma i rhytm changes - Improvizacija - Modusi - Džez simboli i šifre - Intervali i akordi sa obrtajima - Akordske progresije u džez improvizaciji - Transpozicija - Džez skale u improvizaciji - Džez standardi - Solfeđo - Intoniranje intervala i akorda sa obrtajima - Melodijsko-ritmički diktati (pismeni i usmeni) - Melodijske i ritmičke vježbe - Harmonske veze (funkcije) - Harmonija - Horski četvoroglasni stav - Muzički oblici - Dvodjelna i trodjelna pjesma (vrste) - Polifonija - Starocrkvene ljestvice– modusi

214

1.3.6. DŽEZ KLAVIR 1. Naziv predmeta: DŽEZ KLAVIR 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred

Vrste nastave Praktična Teorija Vježbe nastava

Ukupno

36 36 33 105

36 36 33 105

I II III IV Ukupno Vježbe: Individulana nastava.

3. Opšti ciljevi nastave - Ovladavanje vještinom sviranja na klaviru i praktična primjena znanja iz teorije džez muzike na instrument. - Osposobljavanje za sviranje džez formi na klaviru.

215

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: DRUGI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Preporuke za Formativni ciljevi sadržaji ciljevi izvođenje nastave učenik učenik učenik - Individualna nastava - Blues forma i rhytm - Analiziranje i - Razvijanje ovladavanje sviranja marljivosti, kvaliteta - Workshop (klavirska changes blues forme i rhytm rada i ispunjavanje radionica koju vode changes - Priprema za radnih obaveza profesori - gosti) - Priprema za improvizaciju - Razvijanje improvizaciju - Modusi durske skale kreativnosti - Analiziranje i - Sposobnost sviranje modusa snalaženja u durske skale, - Modusi molske skale složenim situacijama – prirodni, melodijski početak sviranja - Razvijanje kritičkog bluesa kao forme bez odnosa prema i harmonski. Prosti umjetnosti akordi u uskom slogu progresija - Analiziranje i sviranje modusa - Akordi sa molske skale upoznavanjem prirodni, melodijski i nomenklatura i čitanja džez simbola harmonski - Sviranje prostih akorada u uskom - Bluz forma i rhytm slogu changes - Odvojeno i paralelno sviranje lijevom i - Džez standardi koji desnom rukom su već izaranžirani sekunda, terca, za klavir kvarta, kvinta i oktava - Sviranje akorada sa upoznavanjem nomenklatura i čitanja džez simbola - Početak spajanja lijeve i desne ruke , odnosno, basa u lijevoj ruci i prostih akorada uskog sloga u desnoj ruci (primjeri jednostavniji džez standardi) - Analiziranje i savlađivanje sviranja bluz forme i uvođenje rhytm changes - Sviranje džez standarda koji su već izaranžirani za klavir

216

Razred: TREĆI Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadržaji učenik učenik - Analiziranje i - Džez standardi sviranje džez standarda putem - Triolski filing improvizacije - Postizanje triolskog - Trileri i predudari filinga prilikom sviranja i triolskog - Akordski obrtaji poimanja - Načini interpretacije interpretacije melodije u džezu - - Postizanje sposobnosti sviranja artikulacija i pratnje lijevom akcentovanje rukom - Početak sviranja u - Blues forma i triolskom filingu alterovane skale - Sviranje skala u triolskom filingu - Memorisanje - Sviranje tema u kompozicija triolskom filingu - Brža tempa u pratnji - Primjena akorada u triolskom filingu - Početak rada na - Akordska obrada primjeni trilera i durske i molske predudara porodice sa džez - Početak sviranja progresijama primjene akordskih - Improvizacija obrtaja - Blue tonovi - Interpretacija - Blues u različitim melodije u džezu tonalitetima artikulacija i - Transpozicija džez akcentovanje standarda - Analiziranje i proširivanje blues forme i postepena primjena alterovanih skala - Vježbanje memorisanja kompozicija - Vježbanje bržih tempa u pratnji - Analiziranje akordske obrade durske i molske porodice sa džez progresijama - Vježbanje improvizacije - Vježbanje blue

-

-

217

Socijalizacijski Preporuke za ciljevi izvođenje nastave učenik Razvijanje - Individualna nastava marljivosti, kvaliteta - Workshop (klavirska rada i ispunjavanja radionica koju vode radnih obaveza profesori - gosti) Sposobnost snalaženja u složenim situacijama Razvijanje kreativnosti Razvijanje kritičkog odnosa prema umjetnosti

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Formativni ciljevi učenik tonova - Sviranje bluesa u različitim tonalitetima - Sviranje transponovanih džez standarda

218

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadržaji učenik učenik - Sviranje solo dionica - Improvizacija solo putem improvizacije dionica - Sviranje džez skala u - Džez skale u improvizaciji improvizaciji - Sviranje blok improvizacije - Blok improvizacije - Analiziranje - Upoznavanje različitih tempa različitih tempa (balada, fast, (balada, fast, medijum, džez medijum, džez valcer, afro kuban, valcer, afro kuban, bossa nova...) bossa nova...) - Početak sviranja solo - Vježbanje solo dionica dionica - Sviranje bluesa i - Blues i blues skale skale - Atonalna i - Analiziranje i alterovana sola kroz sviranje atonalnih i paterne drugih alterovanih sola kroz muzičkih žanrova paterne drugih latin, rok, soul, muzičkih žanrovafjužn... latin, rok, soul, fjužn... - Skokovi sa uskih na - Vježbanje skokova sa široke akordske uskih na široke slogove i obrnuto akordske slogove i - Sinhronizacije lijeve obrnuto i desne ruke - Vježbanje (akcenat na akordsku sinhronizacije lijeve i desne ruke pratnju) (akcenat na akordsku - Značajni džez pratnju) pijanisti - Slušanje značajnih džez pijanista - Analiziranje i - Džez standardi sviranje džez standarda

-

-

Socijalizacijski Preporuke za ciljevi izvođenje nastave učenik Razvijanje - Individualna nastava marljivosti, kvaliteta - Workshop (klavirska rada i ispunjavanja radionica koju vode radnih obaveza profesori - gosti) Razvijanje kreativnosti Sposobnost snalaženja u složenim situacijama Razvijanje kritičkog odnosa prema umjetnosti

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - O.Piterson, Džez etide, vježbe i menueti (zbirka) - M.Prodanović, Bluz forme i akordske progresije - C.Flea (Dragiša Buha), 557 džez standarda - A.Duplančić, Brazil - 200 songs - I.Bril, Praktični kurs džez improvizacije - M.Blam, M.Prodanović, M.Karlović, Minus One, vol.1-4 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - CD-ovi iz MINUS ONE kolekcije (Blam, Prodanović i Karlović i kolekcija ABERSLOD) - CD player sa zvučnicima

219

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Dva javna nastupa u toku polugodišta. - Godisnji ispit. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Uspješno savladavanje nastavnog plana i programa. - Dva javna nastupa tokom svakog polugodišta. - Pozitivna ocjena na godišnjem ispitu. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani džez klavirista - Diplomirani klavirista sa dokumentovanim radom u oblasti džez muzike - Diplomirani muzičar sa dokumentovanim radom u oblasti džez muzike 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Obezbijediti posebne materijalno–tehničke uslove za rad sa ovakvim učenicima. 11. Povezanost predmeta Znanja -

Bluz forma i rhytm changes Improvizacija Modusi Džez simboli i šifre Intervali i akordi sa obrtajima Skordske progresije u džez improvizaciji Transpozicija Džez skale u improvizaciji Džez standardi

Povezanost sa drugim predmetima Predmet - Teorija džeza

-

- Solfeđo

-

- Harmonija - Muzički oblici

-

- Polifonija

-

220

Znanja Nomenklatura, terminologija, tonalitet Dur-mol sistem Durske i molske skale Modusi Intervali, akordi i njihovi obrtaji Kvintni i kvartni krug Kadence Princip improvizacije Akordske šifre Vrste skala Modulacije Hromatika Akordske progresije Džez simboli i šifre Intoniranje intervala i akorada sa obrtajima Melodijsko-ritmički diktati (pismeni i usmeni) Melodijske i ritmičke vježbe Harmonske veze (funkcije) Horski četvoroglasni stav Dvodjelna i trodjelna pjesma (vrste) Starocrkvene ljestvice modusi

1.3.7. TRADICIONALNO SVIRANJE 1. Naziv predmeta: TRADICIONALNO SVIRANJE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred I II III IV Ukupno

Vrste nastave Praktična Teorija Vježbe nastava 30 30 28 88

42 42 38 122

Ukupno

72 72 66 210

Vježbe: Grupe se organizuju prema broju učenika koji su se prijavili za ovaj izborni predmet (od 4 do 8 učenika). 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa nastankom, razvojem i arealom prostiranja instrumenata. - Upoznavanje sa terminološkim određenjima, ergološkim i tehnološkim svojstvima instrumenata. - Upoznavanje i ovladavanje izvođačkim repertoarom, funkcijom i tehnikom izvođenja. - Ovladavanje sviranja na tradicionalnim muzičkim instrumentima.

221

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: DRUGI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Upoznaje narodni instrument kao sredstvo muzičkog izražavanja - Upoznaje pojam etnoorganologija i etnoorganografija - Upoznaje klasifikacija instrumenata i kriterijume za njihovo razvrstavanje (saglasno opšteprihvaćenoj sistematizaciji instrumenata od strane K.Saksa i E.Hornbostela - Aerofoni - Kordofoni -Upoznaje se sa načinima dobijanja tona kod instrumenata sa bridom -Upoznaje se sa načinima dobijanja tona kod tamburice

- Obrazlaže opšte principe i metode izvođaštva kod narodnih muzičkih instrumenata

- Sagledava sve muzičke žanrove iz postojećeg tradicionalnog repertoara, koji ishode iz odgovarajuće primjene i autentične funkcije instrumenta - Sagledava klasifikaciju instrumenata, konstrukciju, način obrade materijala, izrade sastavnih dijelova i načine dobijanja tona

- Razvija motivisanost - Stiče samopouzdanje, razvija efikasnost, marljivost, preciznost, analitičnost, kritičnost - Razvija odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada, pozitivnoj orjentaciji prema zanimanju - Stiče pozitivan stav prema tradicionalnom muzičkom stvaralaštvu

- Ovladava tradicionalnim repertoarom na aerofonim instrumentima (dvojnice, frula) - Ovladava tradicionalnim repertoarom na kordofonim instrumentima (tamburica), kao i štimovanjem instrumenata - Ovladava izvođačkom tehnikom, svira po notnim zapisima i po sluhu (u skladu sa narodnom usmenom predajom), uz korišćenje

222

Preporuke za izvođenje nastave

- Prikazivanje video snimaka sa izvođenjem muzike na tradicionalnim instrumentima - Korišćenje audio snimaka sa tradicionalnom instrumentalnom muzikom - Posjete nastupima tradicionalnih instrumentalnih i vokalnoinstrumentalnih grupa - Povremeno uključivanje orskih igara, koje odgovaraju oblicima instrumentalnog stvaralaštva - Organizovanje odlazaka na teren, gdje bi se učenici/ce na licu mjesta upoznali sa živom instrumentalnom i vokalnoinstrumentalnom praksom - Rad u manjim grupama i individualno

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik netemperovanog tonskog sistema, kao neophodnog preduslova za adekvatno razumijenje tradicionalnog muzičkog mišljenja

223

Preporuke za izvođenje nastave

Razred: TREĆI Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik

- Upoznaje se s - Usavršava razvoj složenijim tehničkim tehnike sviranja na zahvatima na instrumentima iz instrumentima iz prethodnog razreda prethodnog razreda: (dvojnicama, fruli i dvojnicama, fruli i tamburici) tamburici:

- Razvija motivisanost, stiče samopouzdanje, razvija efikasnost, marljivost, preciznost, analitičnost, - Upoznaje se s - Usavršava sviranje kritičnost, složenijim na instrumentima iz razvija odnos prema melodijskim prethodnog razreda suštini kao kvalitetu primjerima na (dvojnicama, fruli i mišljenja i rada, instrumentima iz tamburici) pozitivnoj prethodnog razreda: orjentaciji prema dvojnicama, fruli i zanimanju, tamburici Razvija odnos prema tradicionalnom - Upoznaje se sa - Ovladava muzičkom načininom dobijanja izvođačkom stvaralaštvu tona kod tehnikom na instrumenata sa aerofonim jednostrukim instrumentima sa jezičkom: diplama jednostrukim jezičkom (diplama) - Upoznaje se s - Ovladava načinom dobijanja izvođačkom tona na tehnikom na jednostrunim jednostrunim guslama guslama i štimovanjem instrumenta - Obrazlaže opšte principe i metode izvođaštva kod narodnih muzičkih instrumenata

- Savladava osnovnu postavku instrumenata, tehniku disanja, načine dobijanja tona; svira po notnim zapisima i po sluhu (u skladu sa narodnom usmenom predajom), uz korišćenje netemperovanog tonskog sistema, kao neophodnog preduslova za adekvatno

224

Preporuke za izvođenje nastave

- Prikazivanje video snimaka sa izvođenjem muzike na tradicionalnim instrumentima - Korišćenje audio snimaka tradicionalne instrumentalne muzike - Posjete nastupima tradicionalnih instrumentalnih i vokalnoinstrumentalnih grupa - Povremeno uključivanje vidova vokalnog tradicionalnog izražavanja, koji odgovaraju oblicima instrumentalnog stvaralaštva (npr. pjevanje uz gusle, gdje je od samog početka potrebno insistirati da izvođač bude istovremeno i pjevač, što je u skladu sa glavnim obilježjem guslarske tradicije) - Povremeno uključivanje vidova orskih igara, koji odgovaraju oblicima instrumentalnog stvaralaštva - Organizovanje odlazaka na teren, gdje bi se učenici/ce na licu mjesta upoznali sa živom instrumentalnom i vokalnoinstrumentalnom

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik razumijevanje tradicionalnog muzičkog mišljenja - Svira u različitim tradicionalnim ansamblima

Preporuke za izvođenje nastave praksom - Rad u manjim grupama i individualno

225

Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i sadržaji učenik - Upoznaje se s klasifikacijom - Instrumenata i kriterijumima za njihovo razvrstavanje (saglasno opšteprihvaćenoj sistematizaciji instrumenata od strane K.Saksa i E.Hornbostela - Membranofoni - Idiofoni

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik - Sagledava klasifikaciju instrumenata, konstrukciju, način obrade materijala, izrade sastavnih dijelova i načine dobijanja tona, tehnologiju izrade instrumenata

- Razvija motivisanost, stiče samopouzdanje, razvija efikasnost, marljivost, preciznost, analitičnost, kritičnost, odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada, pozitivnoj orjentaciji prema zanimanju, - Usavršava tehniku odnos prema - Upoznaje se s sviranja na tradicionalnom složenijim tehničkim instrumentima iz muzičkom zahvatima na prethodnih razreda: stvaralaštvu instrumentima iz dvojnicama, fruli, prethodnih razreda: tamburici, diplama i dvojnicama, fruli, guslama tamburici, diplama i guslama - Usavršava sviranje - Upoznaje se s na instrumentima iz složenijim prethodnog razreda: melodijskim dvojnicama, fruli, primjerima na tamburici, diplama i instrumentima iz guslama prethodnih razreda: dvojnicama, fruli, tamburici, diplama i guslama - Ovladava - Upoznaje se s izvođačkom načinima dobijanja tehnikom na tona kod kavala aerofonom instrumentu kavalu - Savladava specifični način držanja kavala, postavku usana, tehnike disanja, principa zatvaranja otvora i načina dobijanja tona - Ovladava

226

Preporuke za izvođenje nastave

- Prikazivanje video snimaka sa izvođenje muzike na tradicionalnim instrumentima - Korišćenje audio snimaka sa tradicionalnom instrumentalnom muzikom - Posjete nastupima tradicionalnih instrumentalnih i vokalnoinstrumentalnih grupa - Povremeno uključivanje vidova vokalnog tradicionalnog izražavanja, koji odgovaraju oblicima instrumentalnog stvaralaštva - Povremeno uključivanje vidova orskih igara, koji odgovaraju oblicima instrumentalnog stvaralaštva - Organizovanje odlazaka na teren, gdje bi se učenici/ce na licu mjesta upoznali sa živom instrumentalnom i vokalnoinstrumentalnom praksom - Rad u manjim grupama i individualno

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Formativni ciljevi

- Upoznaje se s načininom dobijanja tona na membranofonim instrumentima - Obrazlaže opšte principe i metode izvođaštva kod narodnih muzičkih instrumenata

- Upoznaje složenije forme tradicionalnog instrumentalnog stvaralaštva

-

-

-

-

učenik izvođačkom tehnikom na membranofonim instrumentima (bubanj, daire, darbuka, tapan) Ovladava izvođačkom tehnikom, svira po notnim zapisima i po sluhu (u skladu sa narodnom usmenom predajom), uz korišćenje netemperovanog tonskog sistema, kao neophodnog preduslova za adekvatno razumijenje tradicionalnog muzičkog mišljenja Savladava složenije oblike i obogaćuje repertoar novim primjerima raznovrsnih muzičkih žanrova Ovladava stilovima različitih instrumentalnih izraza Svira u različitim tradicionalnim ansamblima

Socijalizacijski ciljevi učenik

Preporuke za izvođenje nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - D.Dević: Narodni muzički instrumenti, FMU u Beogradu - G.Andrijana: Narodni muzički instrumenti, Beograd, Vuk Karadžić, 1989. - M.Vukičević-Zakić: Diple stare Crne Gore, Beograd, 1990. - D.Dević: Narodna muzika Dragačeva, Beograd, 1986. - D.Dević: Narodna muzika Crnorečja, Beograd,1990. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Tradicionalni instrumenti - CD player sa zvučnicima - DVD player i - TV prijemnik

227

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Praktična provjera znanja - sviranje po tri izvorne melodije na svakom instrumentu koji je predviđen Katalogom znanja, na kraju svakog klasifikacionog perioda. - Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmet - Pozitivna ocjena na kraju svakog klasifikacionog perioda i ispit na kraju školske godine. - Ispitni program: izvođenje po dvije zadate izvorne melodije na svakom instrumentu koji je predviđen katalogom znanja i jedna izvorna melodija uz pratnju ansmbla. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani etnomuzikolog - Izvođač na tradicionalnim muzičkim instrumentima 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa ovakvim učenicima. 11. Povezanost predmeta Znanja - Sviranje različitih oblika tradicionalne instrumentalne muzike - Tradicionalni muzički instrumenti - Melografisanje instrumentalnih oblika

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Etnomuzikologija - Razvoj instrumentalne muzike - Poznavanje muzičkih instrumenata - Solfeđo

228

- Istorijat razvoja muzičkih instrumenata - Zapisivanje melodijskih diktata

1.3.8. TRADICIONALNO PJEVANJE 1. Naziv predmeta: TRADICIONALNO PJEVANJE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred I II III IV Ukupno

Vrste nastave Praktična Teorija Vježbe nastava

30 28 58

42 38 80

Ukupno

72 66 138

Vježbe: Grupe se organizuju prema broju učenika koji su se prijavili za ovaj izborni predmet (od 4 do 8 učenika). 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa izvođačkim zahtijevima jednoglasnog i dvoglasnog pjevanja starije i novije prakse. - Upoznavanje i ovladavanje sa jednoglasnim obrednim pjesmama. - Ovladavanje sa izvođačkim osobenostima u starijem pjevanju heterofonog, heterofono-bordunskog i bordunskog tipa. - Upoznavanje sa hibridnim oblicima starije i novije prakse uz kombinovanje elemenata u izvođenju ova dva muzička sloja.

229

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: TREĆI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik - Upoznaje jednoglasno pjevanje starije i novije prakse

- Savladava izvođačke - Razvija motivisanost zahtijeve vezane za - Stiče jednoglasno i samopouzdanje, dvoglasno pjevanje razvija efikasnost, starije i novije marljivost, prakse preciznost, - Upoznaje dvoglasno - Uči pjesme po analitičnost, pjevanje starije sluhu, na osnovu kritičnost prakse: audio snimaka i - Gradi odnos prema - heterofono, notnih zapisa suštini kao kvalitetu heterofo-no- Zapisuje pjesme po mišljenja i rada, bordunsko i sluhu, na osnovu pozitivnoj bordunsko audio snimaka orjentaciji prema zanimanju - Razvija odnos prema - Upoznaje dvoglasno - Uči solističke tradicionalnom pjevanje novije pjesme i ovladava muzičkom prakse: dvoglasnim stvaralaštvu - pjevanje na bas pjevanjem novije prakse - Upoznaje izvođačke - Savladava izvođačke elemente elemente: vibrato, tradicionalnog izdržavanje dužih pjevanja tonova i jednostavnijih ukrasa - Ovladava izvođačkim osobenostima: poniranje glasom, usijecanje, izvikivanje, - Upoznaje kvocanje, cikanje, jednoglasno obredno presijecanje pjevanje - Savladava jednoglasne obredne pjesme: dodolske, lazaričke, - Upoznaje hibridne koledarske oblike starijeg i - Uči pjesme u rubato novijeg pjevanje ritmu sa dosta ukrasa - Savladava hibridne oblike starijeg i

230

Preporuke za izvođenje nastave

- Prikazivanje video snimaka sa izvođenjem tradicionalnog pjevanja - Korišćenje audio snimaka sa tradicionalnim pjevanjem - Posjete nastupima tradicionalnih vokalnih i vokalnoinstrumentalnih grupa - Povremeno uključivanje orskih igara, koje odgovaraju oblicima vokalnog stvaralaštva - Organizovanje odlazaka na teren, gdje bi se učenici na licu mjesta upoznali sa živom vokalnom i vokalnoinstrumentalnom praksom - Rad u manjim grupama i individualno

Informativni ciljevi i sadržaji učenik - Upoznaje jednoglasno i dvoglasno pjevanje u netemperovanom tonskom sistemu

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik novijeg pjevanja, kao i kombinovanje elemenata u izvođenju ova dva muzička sloja - Ovladava pjesmama netemperovanog tonskog sistema, kao neophodnog preduslova za adekvatno razumijenje tradicionalnog muzičkog mišljenja - Pjeva u tradicionalnim vokalnim grupama

231

Preporuke za izvođenje nastave

Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik

- Demonstrira jednoglasno pjevanje starije i novije prakse - Demonstrira dvoglasno pjevanje starije prakse: - heterofono, heterofono-bordunsko i bordunsko

-

-

-

-

Preporuke za izvođenje nastave

- Usavršava izvođačke - Razvija - Prikazivanje video zahtijeve vezane za motivisanost, snimaka sa jednoglasno i Stiče izvođenjem dvoglasno pjevanje samopouzdanje, tradicionalnog starije i novije razvija efikasnost, pjevanja prakse, postavljenih marljivost, - Korišćenje audio u prethodnom preciznost, snimaka sa razredu na novim analitičnost, tradicionalnim muzickim kritičnost, pjevanjem primjerima - Odnos prema suštini - Posjete nastupima - Uči pjesme po kao kvalitetu tradicionalnih sluhu, na osnovu mišljenja i rada, vokalnih i vokalnoaudio snimaka i pozitivnoj instrumentalnih notnih zapisa orjentaciji prema grupa - Zapisuje pjesme po zanimanju, - Povremeno sluhu, na osnovu - Razvija odnos prema uključivanje orskih audio - snimaka ili tradicionalnom igara, koje prema pjevanju muzičkom odgovaraju oblicima profesora ili stvaralaštvu vokalnog Demonstrira stručnog saradnika stvaralaštva izvođačke elemente - Usavršava izvođačke - Organizovanje tradicionalnog elemente odlazaka na teren, pjevanja postavljene u gdje bi se učenici na prethodnom razredu licu mjesta upoznali na novim muzickim sa živom vokalnom i primjerima vokalnoDemonstrira instrumentalnom dvoglasno pjevanje - Usavršava složenije praksom novije prakse oblike dvoglasnog - Rad u manjim Pjevanje na bas pjevanja, grupama i postavljene u individualno prethodnom razredu na novim muzičkim primjerima Demonstrira jednoglasno obredno - Usavršava složenije pjevanje oblike jednoglasnog obrednog pjevanja na novim muzičkim primjerima; uči pjesme po sluhu i zapisuje pjesme po sluhu. Upoznaje vokalno izvođenje uz - Ovladava vokalnim instrumentalnu izvođenjem uz pratnju odgovarajuću instrumentalnu

232

Informativni ciljevi i sadržaji učenik

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik pratnju

- Ovladava - Upoznaje načine izvođenjem pjesama vokalnog izvođenja sa postepenim uz postepeno podizanje intonacije podizanjem intonacije tokom melostiha/melo strofe - Upoznaje način melografisanja - Bilježi narodne narodnih napjeva pjesme kao i kazivanja o njima od starijih ljudi iz neposrednog okruženja ili rođaka sa sela i vokalno izvodi zapisane - Obrazlaže melodije karakteristike pjevanja određenog - Na osnovu audio područja u Crnoj snimka prepoznaje Gori karakteristike narodnog pjevanja određenog područja u Crnoj Gori - Demonstrira jednoglasno i dvoglasno pjevanje - Savladava pjesme uz korišćenje u netemperovanom netemperovanog tonskom sistemu tonskog sistema, kao neophodnog preduslova za adekvatno razumijenje tradicionalnog - Upoznaje vokalnu muzičkog mišljenja tradiciju ostalih balkanskih naroda u - Ovladava osnovnim načinima vokalnog okruženju izvođenja ostalih balkanskih naroda u okruženju - Obrazlaže uticaje tradicionalne - Upoređuje uticaj vokalne muzičke tradicionalne vokaprakse na razvoj umjetničke muzike u lne muzike na razvoj Crnoj Gori umjetničke muzike - Pjeva u tradicionalnim vokalnim grupama

233

Preporuke za izvođenje nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - D.Dević, Etnomuzikologija, I i II dio, FMU u Beogradu - M.Vasiljević, Narodne melodije Crne Gore, Beograd, 1965. - J.Milošević, Zapisi narodnih pjesama iz Crne Gore, Podgorica, 2000. - G.Ćetković, Gradske pjesme iz stare Podgorice, Podgorica, 2002. - Z.Marjanović, Narodne pesme Crne Gore po tonskim zapisima Nikole Hercigonje, Podgorica, 2002. - Z.Marjanović-Krstić, Vokalna muzička tradicija Boke Kotorske, Podgorica, 1998. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - CD player sa zvučnicima - DVD player - TV prijemnik 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Praktična provjera znanja – pjevanje po dvije izvorne melodije na kraju svakog klasifikacionog perioda, predviđene Katalogom znanja. - Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju svakog klasifikacionog perioda i ispit na kraju školske godine. - Ispitni program: četiri solističke pjesme – dvije jednoglasne pjesme (jedna novijeg, a druga starijeg sloja) i dvije dvoglasne pjesme (jedna novijeg, a druga starijeg sloja) i jedna pjesma za vokalnu grupu. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika Visoka stručna sprema: - Diplomirani etnomuzikolog - Vokalni izvođač tradicionalnih pjesama 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa ovakvim učenicima.

234

11. Povezanost predmeta Znanja - Melografisanje vokalnih oblika - Pjevanje različitih oblika vokalne muzičke prakse - Razvoj i uticaj tradicionalnih vokalnih oblika na umjetničku muziku u CrnojGori

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Solfeđo - Zapisivanje melodijskih diktata - Etnomuzikologija - Razvoj vokalne muzike - Istorija muzike sa - Istorija razvoja muzičke poznavanjem muz. literature kulture u Crnoj Gori

235

1.3.9. POZNAVANJE HARMONSKIH STILOVA 1. Naziv predmeta: POZNAVANJE HARMONSKIH STILOVA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Vrste nastave Razred I II III IV Ukupno

Teorija

Vježbe

22 22

44 44

Praktična nastava

Ukupno

66 66

Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje harmonskih stilova muzičkih epoha (od modalnog višeglasja do savremenih pravaca XX vijeka). - Upoznavanje karakteristika muzičkog jezika različitih muzičkih pravaca.

236

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadržaji ciljevi učenik učenik učenik Harmonsko mišljenje modalnog višeglasja - Prepoznaje oblike (srednjevjekovno i - Razvija pozitivni višeglasja i definiše renesansno odnos prema njihove osobenosti višeglasje) predmetu - Upoređuje, uočava - Razvija sposobnost - Navodi i opisuje sličnosti i razlike oblike višeglasja uz analitičkog među raličitim ilustrovanje i razmišljanja oblicima višeglasja - Razvija sposobnost analiziranje - Prepoznaje i upoređivanja definiše začetak - Obrazlaže prve nagovještaje funkcionalnih funkcionalnih odnosa u modalnom odnosa (kadencevišeglasju renesanse klauzule) uz ilustrovanje - Uočava, definiše harmonska sredstva Harmonski stil i identifikuje ih u baroka notnom tekstu - Rani barok - Pozni barok - Definiše uobičajene alterovane akorde - Obrazlaže proces - Definiše principe pretapanja modusa modulacionog plana u dursko - molski - Analizira smjer i sistem način tonalnih promjena - Navodi harmonska - Analizira barokni sredstva ranog homofoni slog i baroka harmonsku - Navodi harmonska polifoniju sredstva poznog baroka - Obrazlaže principe - Uočava sličnosti i modulacionog plana razlike u - Upoznaje teoriju harmonskom jeziku harmonije do u različitim fazama baroka razvoja klasičnog stila Harmonski stil - Upoređuje klasike harmonska sredstva - Rana klasika klasičnog i baroknog - Razvijeni klasični stila stil - Bečki klasičari - Navodi harmonska sredstva klasike po

237

Preporuke za izvođenje nastave

- Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

Informativni ciljevi i sadržaji učenik fazama razvoja - Obrazlaže principe modulacionog plana Harmonski stil romantike - Harmonija ranih romantičara - Harmonija zrelog i poznog romantizma - Navodi harmonska sredstva romantike po fazama razvoja - Upoznaje teorije harmonije u XIX vijeku Harmonske osobenosti nacionalnih škola - Rusija - Češka - muzika nordijskih zemalja - Mađarska - Srbija -Crna Gora Harmonski jezik impresionizma - Navodi harmonska sredstva impresionizma - Obrazlaže promjene funkcionalnog značenja harmonskih sklopova i veza Stilski smjerovi XX vijeka - Navodi, opisuje, analizira stilske smjerove u muzici XX vijeka: - Proširena koncepcija tonalnosti - Atonalnost dodekafonija - Upoznaje savremene harmonske teorije

Socijalizacijski ciljevi učenik

Formativni ciljevi učenik

- Uočava, definiše i identifikuje harmonska sredstva u notnom tekstu - Definiše sistem vantonalnih akorda i uočava sredstva proširenog tonaliteta - Uočava sličnosti i razlike harmonskog jezika ranog, zrelog i poznog romantizma - Upoređuje harmonska sredstva klasike i romantike - Uočava i definiše Osobenosti harmonskog jezika nacionalnih škola - Uočava i definiše nova sazvučja i odnose među akordima u impresionizmu - Uočava i definiše različite vidove kompozicione tehnike u XX vijeku - Definiše osobenosti stilova XX vijeka (atonalnost, bitonalnost, politonalnost) - Uočava nova sazvučja i slaganje akorda

238

Preporuke za izvođenje nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - V.Peričić, Kratak pregled razvitka harmonskih stilova (skripta), Izdanje autora, Beograd, 1972. - D.Despić, Harmonija sa harmonskom analizom, Zavod za izdavanje udžbenika i nastavnih sredstava, Beograd, 2002. - D.Despić, Harmonska analiza, Univerzitet umetnosti, Beograd, 1987. - P.Hindemit, Tehnika tonskog sloga, Univerzitet umetnosti, Beograd, 1983. - C.Kohoutek, Tehnika komponovanja u muzici XX vijeka, Univerzitet umetnosti, Beograd 1984. - D.Čolić, Razvoj teorija harmonskog mišljenja, Univerzitet umetnosti, Beograd, 1976. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Klavir kao osnovno sredstvo - Partiture 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Pismena provjera znanja u formi analitičkih zadataka, analize kraćih kompozicija i odlomaka iz literature (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani kompozitor - Diplomirani muzikolog - Diplomirani dirigent - Diplomirani muzičar 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa ovakvim učenicima. 11. Povezanost predmeta Znanja - Upotreba harmonskih sredstava u različitim stilskim epohama - Upotreba harmonskih sredstava u različitim stilskim epohama

Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Harmonija - Harmonska sredstva klasične harmonije - Istorija muzike sa poznavanjem muzičke literature

239

- Poznavanje, razumijenje karakteristika različitih muzičkih stilova kroz epohe

1.3.10. PSIHOLOGIJA Napomena Za predmet Psihologija, koristi se katalog opšteobrazovnog predmeta sa fondom časova dva nedjeljno – predmetni katalog je u nadležnosti Zavoda za školstvo.

240

2. ISPITNI KATALOZI 2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNO-TEORIJSKE PREDMETE 2.1.1. ISTORIJA MUZIKE SA UPOZNAVANJEM MUZIČKE LITERATURE 1. Naziv ispitnog kataloga: Istorija muzike sa upoznavanjem muzičke literature 2. Cilj ispita Provjera nivoa postignuća standarda znanja iz predmeta Istorija muzike sa upoznavanjem muzičke literature 3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na ispitu: 1. Muzika u prvobitnoj društvenoj zajednici 2. Muzika starih vanevropskih civilizacija 3. Muzika antičke Grčke 4. Muzika antičkog Rima 5. Muzička kultura u Crnoj Gori od praistorije do pojave hrišćanstva 6. Muzička kultura srednjeg vijeka 7. Muzika u periodu ranog hrišćanstva 8. Muzika Vizantije 9. Gregorijanski koral 10. Deformacija gregorijanskog korala 11. Razvoj notacije i teorije 12. Muzička kultura u Crnoj Gori u ranom srednjem vijeku od pojave hrišćanstva do XII vijeka 13. Rani višeglasni oblici 14. Ars Antiqua 15. Ars Nova 16. Svjetovna jednoglasna muzika u srednjem vijeku 17. Franko - flamanska škola 18. Renesansa 19. Venecijanska škola 20. Rimska škola 21. Razvoj madrigala 22. Pojava instrumentalne muzike, instrumentalne dionice u vokalnim formama od XIII vijeka 23. Barok 24. Rani barok 25. Razvoj opere u Italiji, Francuskoj, Njemačkoj i Engleskoj 26. Opera u Italiji 27. Opera u Francuskoj 28. Pojava opere u Engleskoj 29. Glukova reforma opere 30. Vokalno - instrumentalna muzika XVII vijeka 31. Srednji barok - rađanje instrumentalnog stila 32. Zreli barok 33. J.S.Bah 34. G.F.Hendl 35. Pretklasicizam u muzici (rokoko) 36. Opšte karakteristike klasicizma 37. J.Hajdn - tvorac klasičnog stila 38. W.A.Mocart 241

39. L. van Betoven 40. Opšte karakteristike romantizma 41. Rani romantizam 42. Razvoj opere u romantizmu 43. Zreli romantizam 44. Programska muzika 45. Eduard Hanslik i muzika druge polovine XIX vijeka 46. Simptom povratka na klasični model 47. Put ka muzici XX vijeka 48. Solo pjesma druge polovine XIX vijeka 49. Ruska muzika druge polovine XIX vijeka 50. Norveška i finska muzika 51. Češka muzika 52. Muzička kultura na južnoslovenskom prostoru do Drugog svjetskog rata 53. Muzička kultura u Crnoj Gori u XIX vijeku do 1918. godine 54. Muzička drama 55. Stilske karakteristika impresionizma 56. Klod Debisi 57. Moris Ravel 58. Aleksandar Skrjabin 59. Stilske karakteristike ekspresionizma 60. Druga bečka škola 61. Folklorni ekspresionizam 62. Neoklasicizam 63. Muzika u Rusiji- Sovjetskom Savezu u XX vijeku 64. Muzika na južnoslovenskom području u XX vijeku 65. Muzička kultura u Crnoj Gori između dva svjetska rata i poslije 1945. godine 66. Muzika u Francuskoj, Italiji i Njemačkoj prije i poslije Drugog svjetskog rata 67. Češka moderna 68. Integralni serijalizam i Mesijan 69. Aleatorika 70. Poljska škola (Lutoslavski - Penderecki) 71. Elektronska muzika 72. Tendencija razvoja muzike u drugoj polovini XX vijeka u Evropi i Americi 73. Džez muzika 4. Tip ispita - Usmeni - Na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po složenosti na odgovarajući način – da budu iz različitih taksonomskih kategorija i iz različitih tematskih oblasti, kako bi težina pitanja (zbirna) na svakom ispitnom listu bila ista. - Detaljan spisak ispitnih pitanja sastavlja se na osnovu okvirnog spiska pitanja, datih u ispitnom katalogu. - Kandidat ima pravo da se pripremi za usmeni ispit 20 minuta. - Usmeni ispit traje najviše 20 minuta. - Ocjenu na usmenom ispitu oblikuje ispitna komisija, na prijedlog ispitivača. 5. Dozvoljena pomagala - Nijesu predviđena. 6. Literatura i drugi izvori - Za kandidate je preporučena literatura data u Katalogu znanja i Godišnjem planu rada nastavnika.

242

2.1.2. POLIFONIJA 1. Naziv ispitnog kataloga: POLIFONIJA 2. Cilj ispita Provjera nivoa postignuća standarda znanja iz predmeta Polifonija 3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na ispitu: 1. Objasni specifičnost polifonog načina komponovanja (vokalni stav) i prepoznaj u zadatom primjeru 2. Objasni zakonitosti formiranja vokalne kontrapunktske melodije tipa "cantus firmus" i prepoznaj u zadatom primjeru 3. Objasni zakonitosti formiranja vokalne kontrapunktske melodije tipa "floridus" i prepoznaj u zadatom primjeru 4. Objasni princip izrade vokalnog polifonog stava na modalnoj osnovi (počeci, kadence, odnos glasovi - sazvučja) i prepoznaj u zadatom primjeru 5. Objasni tretman konsonantnih sazvučja u dvoglasnom vokalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru 6. Objasni tretman melodijske disonance u vokalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru 7. Objasni tretman disonantnih sazvučja u dvoglasnom vokalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru 8. Objasni princip izrade slobodnog dvoglasnog vokalnog polifonog stava i prepoznaj u zadatom primjeru 9. Objasni imitaciju i način primjene u dvoglasnom vokalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru 10. Objasni tretman konsonantnih sazvučja u višeglasnom vokalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru 11. Objasni tretman disonantnih sazvučja u višeglasnom vokalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru 12. Objasni princip izrade višeglasnog vokalnog polifonog stava tipa kombinacije 2 floridusa sa cantus firmusom i prepoznaj u zadatom primjeru 13. Objasni princip izrade slobodnog višeglasnog vokalnog polifonog stava i prepoznaj u zadatom primjeru 14. Objasni imitaciju, njen značaj i način primjene u višeglasnom vokalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru 15. Objasni tretman teksta u vokalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru 16. Objasni formu kanona (specifičnosti, način izrade, vrste) i prepoznaj u zadatom primjeru 17. Objasni formu madrigala (specifičnosti, princip izrade) i prepoznaj u zadatom primjeru 18. Objasni formu moteta (specifičnosti, princip izrade) i prepoznaj u zadatom primjeru 19. Objasni specifičnost polifonog načina komponovanja (instrumentalni stav) i prepoznaj u zadatom primjeru 20. Objasni zakonitosti formiranja instrumentalne kontrapunktske melodije i prepoznaj u zadatom primjeru 21. Objasni princip izrade instrumentalnog polifonog stava na tonalnojdursko/molskoj osnovi (harmonska sredstva, odnos glasovi - sazvučja) i prepoznaj u zadatom primjeru

243

22. Objasni tretman konsonantnih sazvučja u dvoglasnom instrumentalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru 23. Objasni tretman melodijske disonance u instrumentalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru 24. Objasni tretman disonantnih sazvučja u dvoglasnom instrumentalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru 25. Objasni tretman disonantnih sazvučja (akordske disonance) u višeglasnom instrumentalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru 26. Objasni imitaciju, njen značaj i način primjene u dvoglasnom instrumentalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru 27. Objasni imitaciju, njen značaj i način primjene u višeglasnom instrumentalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru 28. Objasni dvostruki obrtajni kontrapunkt (princip izrade, primjenu) i prepoznaj u zadatom primjeru 29. Objasni dvoglasnu sekvencu i njen značaj u instrumentalnim polifonim formama (princip izrade, vrste, primjenu) i prepoznaj u zadatom primjeru 30. Objasni formu dvoglasne invencije (oblik i tonalni plan) i prepoznaj u zadatom primjeru 31. Objasni formu dvoglasne invencije (ekspoziciju) i prepoznaj u zadatom primjeru 32. Objasni formu dvoglasne invencije (razvojni dio) i prepoznaj u zadatom primjeru 33. Objasni formu dvoglasne invencije (završni dio) i prepoznaj u zadatom primjeru 34. Objasni formu troglasne invencije (oblik i tonalni plan) i prepoznaj u zadatom primjeru 35. Objasni formu troglasne invencije (ekspoziciju) i prepoznaj u zadatom primjeru 36. Objasni formu troglasne invencije (razvojni dio) i prepoznaj u zadatom primjeru 37. Objasni formu troglasne invencije (završni dio) i prepoznaj u zadatom primjeru 38. Objasni međustav u invenciji (značaj sekvence) i prepoznaj u zadatom primjeru 39. Objasni formu fuge (oblik i tonalni plan) i prepoznaj u zadatom primjeru 40. Objasni odnos teme i odgovora u fugi i prepoznaj u zadatom primjeru 41. Objasni pojam kontrasubjekta u fugi i prepoznaj u zadatom primjeru 42. Objasni formu fuge (ekspozicija) i prepoznaj u zadatom primjeru 43. Objasni formu fuge (razvojni dio) i prepoznaj u zadatom primjeru 44. Objasni formu fuge (završni dio) i prepoznaj u zadatom primjeru 45. Objasni međustav u fugi (značaj sekvence) i prepoznaj u zadatom primjeru 46. Objasni trostruki obrtajni kontrapunkt (princip izrade, primjenu) i prepoznaj u zadatom primjeru 47. Objasni višeglasnu sekvencu i njen značaj u instrumentalnim polifonim formama (princip izrade, vrste, primjenu) i prepoznaj u zadatom primjeru 48. U zadatom primjeru barokne svite prepoznaj i objasni primjenu polifone tehnike 49. U zadatom primjeru tokate prepoznaj i objasni primjenu polifone tehnike 50. U zadatom primjeru fantazije prepoznaj i objasni primjenu polifone tehnike 51. U zadatom primjeru preludijuma prepoznaj i objasni primjenu polifone tehnike 52. U zadatom primjeru polifonih varijacija prepoznaj i objasni primjenu polifone tehnike

244

4. Tip ispita - Usmeni - Na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po složenosti na odgovarajući način – da budu iz različitih taksonomskih kategorija i iz različitih tematskih oblasti, kako bi (zbirna) složenost pitanja na svakom ispitnom listu bila ista. - Detaljan spisak ispitnih pitanja sastavlja se na osnovu okvirnog spiska pitanja, datih u ispitnom katalogu. - Kandidat ima pravo da se pripremi za usmeni ispit 20 minuta. - Usmeni ispit traje najviše 20 minuta. - Ocjenu na usmenom ispitu oblikuje ispitna komisija, na prijedlog ispitivača. 5. Dozvoljena pomagala - Nijesu predviđena. 6. Literatura i drugi izvori - Za kandidate je preporučena literatura data u Katalogu znanja i Godišnjem planu rada nastavnika.

245

2.1.3. HARMONIJA 1. Naziv ispitnog kataloga: HARMONIJA 2. Cilj ispita Provjera nivoa postignuća standarda znanja iz predmeta Harmonija 3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na ispitu: 1. 2. 3. 4.

Objasni i napiši primjere vezivanja kvintno srodnih kvintakorda Objasni i napiši primjere vezivanja nesrodnih kvintakorda Objasni i napiši primjere vezivanja tercno srodnih kvintakorda Objasni i napiši primjere vezivanja nesrodnih kvintakorda koji odstupaju od opšteg pravila 5. Harmonizuj karakterističnim harmonskim obrtima prirodni mol 6. Harmonizuj karakterističnim harmonskim obrtima melodijski mol 7. Objasni sekstakorde glavnih stupnjeva i napiši karakteristične veze 8. Objasni sekstakorde sporednih stupnjeva i napiši karakteristične veze 9. Objasni i napiši primjere obrtajnog, prolaznog, skretničnog, i zadrzičnog kvartsekstakorda 10. Harmonizuj na klaviru zadatu melodiju koristeći odgovarajuce trozvuke (kvintakordi, sekstakordi, kvartsekstakordi) 11. Objasni i napiši primjer zadržice kao vanakordskog tona 12. Objasni i napiši primjer prolaznice kao vanakordskog tona 13. Objasni i napiši primjer skretnice kao vanakordskog tona 14. Objasni i napiši primjer anticipacije kao vanakordskog tona 15. Napiši harmonizaciju zadate melodije koristeći različite vanakordske tonove 16. Prepoznaj i označi u notnom primjeru vrste vanakordskih tonova 17. Objasni i napiši dominantni septakord sa razrješenjima 18. Objasni i napiši obrtaje dominantnog septakorda sa razrješenjima 19. Objasni i napiši septakord drugog stupnja i obrtaje sa odgovarajućim razrješenjima 20. Objasni i napiši septakord sedmog stupnja i obrtaje sa odgovarajućim razrješenjem 21. Napiši harmonizaciju zadate melodije koristeći odgovarajuće trozvuke i četvorozvuke 22. Harmonizuj na klaviru zadatu melodiju koristeći glavne septakorde i njihove obrtaje 23. Prepoznaj i označi u notnom primjeru glavne septakorde i obrtaje 24. Objasni i napiši karakteristične primjere sporednih septakorda sa odgovarajućim razrješenjima 25. Objasni i napiši primjere dominantnog nonakorda i obrtaja sa odgovarajućim razrješenjima 26. Objasni i napiši akorde sa povišenim četvrtim stupnjem uz odgovarajuća razrješenja 27. Napiši harmonizaciju zadate melodije sa povišenim četvrtim stupnjem 28. Harmonizuj na klaviru zadatu melodiju sa povišenim četvrtim stupnjem 29. Objasni i napiši akorde sa povišenim drugim stupnjem uz odgovarajuća razrješenja 30. Napiši harmonizaciju zadate melodije sa povišenim drugim stupnjem 31. Harmonizuj na klaviru zadatu melodiju sa povišenim drugim stupnjem 32. Objasni i napiši alterovane akorde sa sniženim drugim stupnjem sa odgovarajućim razrješenjima 246

33. Napiši harmonizaciju zadate melodije sa sniženim drugim stupnjem 34. Harmonizuj na klaviru zadatu melodiju sa sniženim drugim stupnjem 35. Prepoznaj i označi u notnom primjeru alterovane akorde 36. Objasni alterovane akorde dijatonskog i hromatskog tipa, njihove razlike i mnogostranost 37. Objasni vantonalne dominante i vantonalni sedmi stupanj i napiši primjere sa odgovarajućim razrješenjima 38. Objasni vantonalne subdominante i vantonalni drugi stupanj sa odgovarajućim razrješenjima 39. Objasni tonalitete prve grupe dijatonske modulacije i navedi zajedničke akorde 40. Objasni tonalitete druge grupe dijatonske modulacije i navedi zajedničke akorde 41. Objasni tonalitete treće grupe dijatonske modulacije i navedi zajedničke akorde 42. Napiši harmonizaciju zadate melodije koristeći odgovarajući način dijatonske modulacije 43. Harmonizuj na klaviru zadatu melodiju koristeći odgovarajući način dijatonske modulacije 44. Prepoznaj i označi u notnom primjeru mjesto i sredstvo dijatonske modulacije 45. Objasni princip moduliranja u tonalitete četvrte grupe 46. Objasni i napiši primjer hromatske modulacije pomoću promjene sklopa trozvuka dijatonskog tipa 47. Objasni i napiši primjer hromatske modulacije pomoću promjene sklopa četvorozvuka dijatonskog i hromatskog tipa 48. Objasni i napiši primjer hromatske modulacije pomoću preznačenja alterovanih akorda dijatonskog tipa 49. Objasni i napiši primjer hromatske modulacije pomoću preznačenja alterovanih akorda hromatskog tipa 50. Objasni i napiši primjer hromatske modulacije pomoću tercne srodnosti 51. Prepoznaj i označi u notnom tekstu hromatsku modulaciju 52. Harmonizuj na klaviru melodiju koristeci odgovarajući način hromatske modulacije 53. Napiši harmonizaciju zadate melodije koristeći odgovarajući način hromatske modulacije 54. Objasni i napiši primjer enharmonske modulacije pomoću enharmonizma umanjenog septakorda 55. Objasni i napiši primjer enharmonske modulacije pomoću enharmonizma prekomjernog trozvuka 56. Objasni i napiši primjer enharmonske modulacije pomoću enharmonizma male septime 57. Harmonizuj na klaviru zadatu melodiju koristeći odgovarajući način enharmonske modulacije 58. Napiši harmonizaciju zadate melodije koristeći odgovarajuci način enharmonske modulacije 59. Prepoznaj i označi u notnom tekstu enharmonsku modulaciju

247

4. Tip ispita - Usmeni - Na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po složenosti na odgovarajući način – da budu iz različitih taksonomskih kategorija i iz različitih tematskih oblasti, kako bi (zbirna) složenost pitanja na svakom ispitnom listu bila ista. - Detaljan spisak ispitnih pitanja sastavlja se na osnovu okvirnog spiska pitanja, datih u ispitnom katalogu. - Kandidat ima pravo da se pripremi za usmeni ispit 20 minuta. - Usmeni ispit traje najviše 20 minuta. - Ocjenu na usmenom ispitu oblikuje ispitna komisija, na prijedlog ispitivača. 5. Dozvoljena pomagala - Nijesu predviđena. 6. Literatura i drugi izvori - Za kandidate je preporučena literatura data u Katalogu znanja i Godišnjem planu rada nastavnika.

248

2.1.4. MUZIČKI OBLICI 1. Naziv ispitnog kataloga: MUZIČKI OBLICI 2. Cilj ispita Provjera nivoa postignuća standarda znanja iz predmeta Muzički oblici 3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na ispitu: 1. Objasni i definiši motiv i analiziraj na zadatom primjeru 2. Objasni i definiši figuru i pasaž i analiziraj na zadatom primjeru 3. Objasni i definiši dvotakt (sadržaj dvotakta, ulogu metra u izgradnji dvotakta, tematski sadržaj dvotakta) i analiziraj na zadatom primjeru 4. Objasni razliku između ponovljenog dvotakta i male rečenice ( 2+2 ) i analiziraj na zadatom primjeru 5. Objasni rad sa motivom i analiziraj na zadatom primjeru 6. Objasni jednotakt i četvorotakt u ulozi osnovne metričko - formalne cjeline, odnosno dvotakta i analiziraj na zadatom primjeru 7. Objasni korespodentne dvotakte 8. Objasni i definiši rečenicu (konstruktivni faktori koji oblikuju rečenicu, ritam, melodiju, metar, harmoniju, vrstu, strukturu i tematski sadržaj rečenice) i analiziraj na zadatom primjeru 9. Objasni i definiši period (vrste perioda, harmonske završetke rečenica u periodu, minimum sličnosti i minimum razlike rečenica u periodu) i analiziraj na zadatom primjeru 10. Objasni razliku između perioda, niza rečenica i ponovljene rečenice i analiziraj na zadatom primjeru 11. Objasni ulogu pojedinih komponenti muzike u obliku (metar, ritam i melodija, harmonija, dinamika, agogika, tempo) 12. Objasni i definiši oblik male dvodjelne pjesme i analiziraj na zadatom primjeru 13. Objasni i definiši prelazni oblik između dvodjelne i trodjelne pjesme i analiziraj na zadatom primjeru 14. Objasni i definiši oblik male trodjelne pjesme i analiziraj na zadatom primjeru 15. Objasni i definiši oblik složene trodjelne pjesme i analiziraj na zadatom primjeru 16. Objasni i definiši prividno petodjelni oblik pjesme i analiziraj na zadatom primjeru 17. Objasni i definiši petodjelni oblik pjesme i analiziraj na zadatom primjeru 18. Istorijat ronda, njegov nastanak i vrste 19. Objasni Kuprenov rondo i analiziraj na zadatom primjeru 20. Objasni klasični rondo i analiziraj na zadatom primjeru 21. Objasni izuzetke u obliku ronda i analiziraj na zadatom primjeru 22. Istorijat varijacija, princip variranja, organizaciju varijacionog toka, broj varijacija, završetak varijacija i analiziraj na zadatom primjeru 23. Istorijat svite 24. Objasni tip barokne - Bahove svite i navedi tipove svite i analiziraj na zadatom primjeru 25. Objasni i definiši noviju svitu i analiziraj na zadatom primjeru 26. Karakteristike sonatnog oblika od baroknog dvodjela do klasičnog sonatnog oblika 27. Objasni klasični sonatni oblik i analiziraj na zadatom primjeru 28. Objasni sonatni rondo i analiziraj na zadatom primjeru 29. Navedi i objasni ciklične forme

249

30. Navedi i objasni vokalno - instrumentalne forme 31. Navedi i objasni barokne tipove sonata 32. Objasni raspored stavova u sonatnom ciklusu i analiziraj na zadatom primjeru 33. Istorijat i razvoj koncerta 34. Objasni barokni koncert i vrste baroknog koncerta i analiziraj na zadatom primjeru 35. Objasni klasični koncert i analiziraj na zadatom primjeru 36. Objasni koncert u romantizmu i analiziraj na zadatom primjeru 37. Objasni načine međusobnog povezivanja stavova u sonatnom ciklusu i analiziraj na zadatom primjeru 38. Navedi i objasni slobodne instrumentalne oblike i analiziraj na zadatom primjeru 39. Objasni solo pjesmu - strofičnu, variranu strofičnu i prokomponovanu strofičnu pjesmu i analiziraj na zadatom primjeru 40. Objasni rečitativ i tipove rečitativa i analiziraj na zadatom primjeru 41. Objasni i definiši ariozo i ariju, navedi razliku između njih i analiziraj na zadatom primjeru 42. Navedi i objasni vokalno-instrumentalne forme 43. Karakteristike baroknih vokalno-instrumentalnih oblika 44. Objasni rekvijem i opelo i navedi primjere 45. Objasni sličnosti i razlike između mise i liturgije 4. Tip ispita - Usmeni - Na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po složenosti na odgovarajući način – da budu iz različitih taksonomskih kategorija i iz različitih tematskih oblasti, kako bi težina pitanja (zbirna) na svakom ispitnom listu bila ista. - Detaljan spisak ispitnih pitanja sastavlja se na osnovu okvirnog spiska pitanja, datih u ispitnom katalogu. - Kandidat ima pravo da se pripremi za usmeni ispit 20 minuta. - Usmeni ispit traje najviše 20 minuta. - Ocjenu na usmenom ispitu oblikuje ispitna komisija, na prijedlog ispitivača. 5. Dozvoljena pomagala - Nijesu predviđena. 6. Literatura i drugi izvori - Za kandidate je preporučena literatura data u Katalogu znanja i Godišnjem planu rada nastavnika.

250

2.2. ISPITNI KATALOG ZA STRUČNI RAD 1. Naziv ispitnog kataloga: STRUČNI RAD 2. Ciljevi ispita Provjera nivoa postignuća standarda znanja iz predmetnih oblasti: Istorija muzike, Muzički oblici, Harmonija i Polifonija. 3. Spisak tema/zadataka - G.Dufay: Moteti, Madrigali, Mise (izbor) - J.des Pres: Moteti, Madrigali, Mise (izbor) - O. di Lasso: Moteti, Madrigali, Mise (izbor) - G.Palestrina: Moteti, Madrigali, Mise (izbor) - T. l. de Victoria: Moteti, Madrigali, Mise (izbor) - J.S.Bach: Invencije i fuge (izbor) - W.A.Mocart: Sonate (izbor) - J.Hajdn: Sonate (izbor) - L. van Beethoven: Sonate (izbor) - R.Schubert: Solo pjesme (izbor) - R.Schubert: Impromiti (izbor) - R.Shumann: Solo pjesme (izbor) - R.Schumann: Album za mladež - F.Mendelsohn: Pjesme bez riječi - F.Chopin: Valceri (izbor) - F.Chopin: Nokturna (izbor) 4. Uputstvo za izradu stručnog rada i praktičnog dijela ispita - Stručni rad obuhvata pismenu analizu jedne kompozicije iz jedne od epoha: renesanse, baroka, klasike ili prve polovine XIX vijeka sa istorijskog, formalnog i harmonskog aspekta. - Ispit se realizuje u skladu sa Pravilnikom o načinu i postupku polaganja stručnog ispita. 5. Dozvoljena pomagala - Instrument i sredstva za prezentaciju stručnog rada 6. Literatura i drugi izvori - Za učenike je preporučena literatura objavljena u Katalogu znanja i Godišnjem planu rada nastavnika.

251

3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA Redni Naziv predmeta Obavezni načini provjeravanja znanja broj Istorija muzike sa upoznavanjem 1. usmeno, praktični rad muzičke literature 2.

Solfeđo

usmeno, pismeno

3.

Klavir

praktični rad

4.

Horsko pjevanje

praktični rad

5.

Teorija muzike sa osnovama harmonije

usmeno, pismeno

6.

Harmonija

usmeno, pismeno

7.

Muzički oblici

usmeno, pismeno

8.

Audio tehnika

usmeno, praktični raad

9.

Polifonija

usmeno, pismeno

10.

Sviranje partitura

praktični rad

11.

Poznavanje muzičkih instrumenata

usmeno, pismeno

12.

Dirigovanje

praktični rad

13.

Etnomuzikologija Osnovi komponovanja sa aranžiranjem

usmeno, pismeno

14.

usmeno, pismeno

15.

Muzička animacija

usmeno, pismeno i praktični rad

16 17.

Dječiji orkestar Istorija umjetnosti Kompjuterski audio i grafički programi

praktični rad usmeno

19.

Italijanski jezik

usmeno, pismeno

20.

Teorija džeza

usmeno, pismeno

21.

Džez klavir

praktični rad

22.

Tradicionalno sviranje

praktični rad

23.

Tradicionalno pjevanje

praktični rad

24. 25.

Poznavanje harmonskih stilova Psihologija

usmeno, pismeno usmeno

18.

pismeno i praktični rad

4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA Obrazovanje se završava stručnim ispitom, koji obuhvata: pismeni ispit iz maternjeg jezika; pismeni ispit iz stranog jezika; usmeni ispit iz jednog od predmeta - po izboru učenika: Istorija muzike sa upoznavanjem muzičke literature, Polifonija, Harmonija, Muzički oblici; stručni rad koji obuhvata stilsku, formalnu i harmonsku analizu jednog muzičkog djela iz jedne od epoha: renesanse, baroka, klasike ili ranog romantizma (prva polovina XIX vijeka).

252

5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA - U skladu sa Zakonom o usmjeravanju djece sa posebnim potrebama škola izrađuje nacrt individualnog programa, uzimajući u obzir odluku o usmjerenju. Individualni program omogućava izvođenje nastave koja je prilagođena tako da učenici mogu dostići propisani stručni standard u svim predmetima. 6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH - Programi stručnog obrazovanja koji su pripremljeni za mlade izvode se i za odrasle u skladu sa polaznim osnovama za prilagođavanje izvođenja obrazovnih programa obrazovanju odraslih, tako da: iz nastavnog plana izostavljaju se predmet Fizičko vaspitanje i slobodne aktivnosti, koji time prestaju biti uslov za završetak obrazovanja, a škola je obavezna da odraslima ponudi sportske aktivnosti kojima se odrasli mogu dobrovoljno priključiti; za odrasle ne vrijede uslovi za napredovanje koji su određeni u programima, nego uslovi koje utvrdi škola u nacrtu izvođenja obrazovnog programa za odrasle; provjeravanje znanja izvodi se putem ispita, pri čemu se uzimaju u obzir načini provjeravanja znanja (usmeno, pismeno, vježbe, praktični rad), određeni obrazovnim programom. 7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA Redni Profil stručne spreme nastavnika i stručnih Predmeti broj saradnika - Diplomirani muzikolog Istorija muzike sa upoznavanjem muzičke - Diplomirani kompozitor literature - Diplomirani dirigent 1. - Diplomirani etnomuzikolog - Diplomirani muzičar 2. Solfeđo - Diplomirani muzičar 3. Klavir - Diplomirani klavirista 4. Horsko pjevanje - Diplomirani dirigent Teorija muzike s osnovama - Diplomirani muzičar harmonije - Diplomirani kompozitor - Diplomirani dirigent 5. - Diplomirani muzikolog - Diplomirani etnomuzikolog Harmonija - Diplomirani kompozitor - Diplomirani muzikolog - Diplomirani etnomuzikolog 6. - Diplomirani dirigent - Diplomirani muzičar Muzički oblici - Diplomirani muzikolog - Diplomirani dirigent - Diplomirani kompozitor 7. - Diplomirani etnomuzikolog - Diplomirani muzičar Audio - tehnika - Diplomirani dizajner zvuka i produkcije - Diplomirani kompozitor - Diplomirani inžinjer elektrotehnike - smjer 8. akustika i audio tehnika - Diplomirani fizičar-smjer akustika 9. Polifonija - Diplomirani kompozitor 253

Redni broj

Predmeti

Sviranje partitura 10. Poznavanje muzičkih instrumenata 11.

12.

Dirigovanje Etnomuzikologija

13. 14.

Osnovi komponovanja sa aranžiranjem Muzička animacija

15. Dječiji orkestar 16.

Istorija umjetnosti 17.

18. 19.

Kompjuterski, audio i grafički programi Italijanski jezik Teorija džeza

20. Džez klavir 21.

22. 23.

Tradicionalno sviranje Tradicionalno pjevanje

-

Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika Diplomirani dirigent Diplomirani muzikolog Diplomirani etnomuzikolog Diplomirani muzičar Diplomirani dirigent Diplomirani muzičar Diplomirani kompozitor Diplomirani kompozitor Diplomirani dirigent Diplomirani muzikolog Diplomirani etnomuzikolog Diplomirani muzičar Diplomirani dirigent Diplomirani etnomuzikolog Diplomirani kompozitor Diplomirani muzikolog Diplomirani kompozitor

- Diplomirani muzičar svih usmjerenja, završen kurs iz medija, iskustvo u radu u medijima i u organizaciji muzičkog života - Diplomirani dirigent - Diplomirani kompozitor - Diplomirani muzičar - Diplomirani izvođač-flautista - Diplomirani izvođač-klarinetista - Diplomirani izvođač-oboista - Diplomirani gitarista - Diplomirani istoričar umjetnosti - Diplomirani slikar - Diplomirani grafičar - Diplomirani vajar - Diplomirani kompozitor - Profesor italijanskog jezika - Diplomirani džez muzičar - Diplomirani muzičar sa dokumentovanim radom u oblasti džez muzike - Diplomirani džez klavirista - Diplomirani klavirista sa dokumentovanim radom u oblasti džez muzike - Diplomirani muzičar sa dokumentovanim radom u oblasti džez muzike - Diplomirani etnomuzikolog - Izvođač na tradicionalnim muzičkim instrumentima - Diplomirani etnomuzikolog - Vokalni izvođač tradicionalnih pjesama

254

Redni broj

Predmeti Poznavanje harmonskih stilova

24. Psihologija 25.

-

Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika Diplomirani kompozitor Diplomirani muzikolog Diplomirani dirigent Diplomirani muzičar Profesor psihologije Profesor psihologije Diplomirani psiholog

8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA Školski oblik 8.1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE Broj časova kod kojih se Redni Ukupno Vrste nastave odjeljenje dijeli na grupe Naziv predmeta Razred broj časova T V P T V P I 72 36 36 36 Istorija muzike II 72 36 36 36 sa poznavanjem 1. muzičke III 108 36 72 72 literature IV 99 33 66 66 72 72 I 72 II 72 72 72 Solfeđo 2. III 72 72 72 Klavir 3.

Horsko pjevanje 4.

5. 6.

7.

8.

Teorija muzike sa osnovama Harmonija

Muzički oblici

Audio - tehnika

IV

66

66

66

I II

72 72

72 72

72 72

III

72

72

72

IV

66

66

66

I

72

72

II

72

72

III IV

72 66

72 66

I

72

35

37

35

37

II

72

24

48

24

48

III

72

24

48

24

48

IV

66

22

44

22

44

II

36

16

20

16

20

III

72

32

40

32

40

IV

66

29

37

29

37

II

72

64

8

255

Redni broj

9.

Naziv predmeta

Razred

Ukupno časova

Vrste nastave T

V

P

Broj časova kod kojih se odjeljenje dijeli na grupe T

V

II

72

25

47

25

47

III

72

36

36

36

36

II

72

72

72

III

72

72

72 43

Polifonija

10.

Sviranje partitura

11.

Poznavanje muzičkih instrumenata

III

72

29

43

12.

Dirigovanje

III IV

72 66

27 19

45 47

IV

66

29

37

IV

66

26

40

III IV

72 66

30 20

42 46

42 46

I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV II III IV II III IV II III IV III IV

72 72 72 66 72 72 72 66 72 72 72 66 72 72 72 66 36 36 33 36 36 33 72 72 66 72 66

72 72 72 66

72 72 72 72

72 72 72 66

72 72 72 66

13. 14. 15.

Etnomuzikologija Osnove komponovanja sa aranžiranjem Muzička animacija

27 19

45 47 37

26

40

IZBORNA NASTAVA 1.

Dječiji orkestar

2.

Istorija umjetnosti

3.

Kompjuterski grafički i audio programi

4.

Italijanski jezik

5.

Teorija džeza

6.

Džez klavir

7.

Tradicionalno sviranje

8.

Tradicionalno pjevanje

72 72 72 66

72 72 72 66 36 36 33

30 30 28 30 28

256

36 36 33 36 36 33 42 42 38 42 38

36 36 33 42 42 38 42 38

P

Redni broj 9. 10

Naziv predmeta Poznavanje harmonskih stilova Psihologija

Razred

Ukupno časova

Vrste nastave T

V 44

IV

66

22

IV

66

66

P

Broj časova kod kojih se odjeljenje dijeli na grupe T

V

P

44

9. SLOBODNE AKTIVNOSTI Slobodne aktivnosti učenika su sastavni dio nastavnog plana i obrazovnog programa. Koncepcija slobodnih aktivnosti zasniva se na tome da sa jedne strane doprinose rekreaciji i opštekulturnom uzdizanju učenika, a sa druge upotpunjavanju stručnog znanja. Slobodne aktivnosti sadrže obavezne sadržaje i sadržaje po izboru učenika. Program slobodnih aktivnosti radi škola, polazeći od utvrđenog broja časova u nastavnom planu (u I, II, III razredu po 36 časova, a u IV razredu 33 časa godišnje). Program slobodnih aktivnosti je sastavni dio godišnjeg plana rada škole, a sastoji se iz tri cjeline: obavezni sadržaji vezani za opšteobrazovno područje: - dani sporta - ekološke aktivnosti - filmske, pozorišne, muzičke predstave i likovne izložbe - posjeta istorijskim spomenicima, muzejima, koncertima, sajmu knjiga i dr. obavezni sadržaji vezani za stručno-teorijsko područje: - posjete institucijama i preduzećima koja su stručno vezana za obrazovni program koji se realizuje - posjete sajmovima informatike, tehnike i nastavne tehnologije - učešće na stručnim predavanjima i takmičenjima u poznavanju određenih oblasti sadržaji po izboru učenika: - učešće u raznim sekcijama (sportska, dramska, literarna, muzička, likovna, informatička, prva pomoć, saobraćajni propisi, tehnički i Internet klub i dr.) - socijalni rad učenika - organizovanje dopunske i dodatne nastave i dr. Uspješnost učenika na slobodnim aktivnostima se ne ocjenjuje, ali su obavezni realizovati sadržaje slobodnih aktivnosti jer je to uslov za napredovanje iz jednog u sljedeći razred, kao i za završetak obrazovnog programa.

257