LALE TÜRKÇE ÖÐRETÝM SETÝ Hazýrlayanlar Tuncay ÖZTÜRK Sezgin AKÇAY Salih GÜN Ercan TAÞDEMÝR Murat CUMA Ahmet YÝÐÝT Hacý Ömer AYYILDIZ Kadir YILDIRIM Adem ÇALIÞKAN Mehmet ARMAÐAN Ahmet KAMALAK Erkan YILMAZ
Deðerlendirme Kurulu Ahmet GÜRDAL Mehmet MÜJDE Ahmet YILDIRIM
Kapak ve Sayfa Tasarýmý Ayhan KARAKUÞ Murat ALTINDAÐ Turgay ABLAK
Yayýna Hazýrlýk Dilset Dizgi ve Grafik
Bu kitabýn tamamýnýn ya da bir kýsmýnýn, kitabý yayýnlayan þirketin önceden izni olmaksýzýn elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayýt sistemi ile çoðaltýlmasý, yayýmlanmasý ve depolanmasý yasaktýr. Bu kitabýn tüm haklarý, Copyright © Sürat Basým Reklamcýlýk ve Eðitim Araçlarý Sanayi Ticaret A.Þ. ye aittir. All rights reserved. No part of this book may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the written permission of the Publisher.
Film Çýkýþ S.G.S.M.
Bu kitabýn hazýrlanmasýnda Türk Dil Kurumunun Ýmla Kýlavuzu (2009) esas alýnmýþtýr. ISBN: 978-9944-450-83-6
Basým Yeri ve Yýlý Elma Basým Halkalý Cad. Nu: 164 B4 Blok Sefaköy-K.Çekmece-ÝSTANBUL Tel: +90 (212) 697 30 30 Mayýs 2012
Cumhuriyet Mah. Libadiye Cad. Haminne Çeþmesi Sok. Baran Ýþ Merkezi Nu. 13 34696 ÜSKÜDAR-ÝSTANBUL ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Telefon : +90 (216) 522 09 00 (Pbx) Faks : +90 (216) 443 98 39
! ! ! ! ! ! ! ! ! !
! ! ! ! ! ! ! ! !
KÝTAPLARIN GENEL ÖZELLÝKLERÝ Ders kitabý; “Kelimeler, Okuma-Anlama, Dinleme-Anlama, Konuþma, Yazma, Dil Bilgisi, Ýzleme-Anlama, Deðerlendirme, Oyun Eðlence, Sözlükçe ve Proje Ödevi” bölümlerinden oluþmaktadýr. “Kelimeler” bölümünde üniteyle ilgili hedef kelimeler verilmiþtir. “Okuma-Anlama” bölümünde konuyla ilgili metinler ve diyaloglar verilmiþtir. Metinler için özel fotoðraflar çekilmiþtir. “Dinleme-Anlama” bölümünde kolaydan zora doðru farklý dinleme metinleri verilmiþtir. “Konuþma” bölümlerinde öðrencilerin günlük hayatta kullanabilecekleri diyaloglar verilmiþtir. Bu bölümdeki diyaloglar resimlendirilmiþtir. “Yazma” bölümünde konuyla ilgili yazma etkinlikleri verilmiþtir. “Dil Bilgisi” bölümünde ünitede öðretilecek dil bilgisi yapýlarý özet hâlinde verilmiþtir. Dil bilgisinde kaynak kitap olarak Prof. Dr. Zeynep Korkmaz’ýn “Türkiye Türkçesi Grameri” adlý eser esas alýnmýþtýr. Ders kitabýndaki dil bilgisi bölümü, öðretmenin yapýlarý bu bölümden faydalanarak anlatmasý için konmamýþtýr. Bu bölüm; ünitede hangi yapýlarýn öðretileceði konusunda öðretmene bilgi vermek amacýyla konmuþtur. Öðretmen, dil bilgisi bölümünde öðrencileri dil bilgisi kitabýna yönlendirmeli ve konuyu dil bilgisi kitabýný dikkate alarak anlatmalýdýr. “Ýzleme-Anlama” bölümünde 3-4 dakikalýk bir film ve bu filmle ilgili etkinlikler verilmiþtir. Bu bölümün amacý öðrencilerin görsel ve iþitsel olarak Türkçe öðrenme becerilerini geliþtirmektir. Bu bölümdeki filmler ders kitabýndaki konulara paralel olarak senarize edilmiþtir. Filmlerin çekimi gerçek mekânlarda yapýlmýþtýr. Filmler; normal ve kontrollü olmak üzere iki farklý þekilde seslendirilmiþtir. “Deðerlendirme” bölümünde konunun geneliyle ilgili deðerlendirme sorularý bulunmaktadýr. “Oyun-Eðlence” bölümünde konularla ilgili, öðrencileri eðlendirecek oyunlar hazýrlanmýþtýr. “Sözlükçe” bölümünde üniteyle ilgili isimler ve fiiller verilmiþtir. “Proje Ödevi” bölümünde öðrencilerin üniteyle ilgili yapacaklarý proje ödevleri verilmiþtir. Çalýþma kitabý; “Resimli Sözlük, Kelimeler, Okuma-Anlama, Dinleme-Anlama, Yazma, Dil Bilgisi ve Deðerlendirme” bölümlerinden oluþmaktadýr. Çalýþma kitabýnýn baþýnda üniteyle ilgili iki sayfalýk “Resimli Sözlük” bölümü bulunmaktadýr. Bu bölümde ünitede geçen en önemli kelimeler resimli olarak verilmiþtir. Çalýþma kitabýndaki “Okuma-Anlama ve Dinleme-Anlama” bölümündeki metinler de seslendirilmiþtir. Dil bilgisi kitabýnda, ünitelerde iþlenen konular ayrýntýlý olarak anlatýlmýþ; ünitelerde iþlenen konularla ilgili pekiþtirici alýþtýrmalara yer verilmiþtir. Dil bilgisi yapýlarýnýn daha iyi kavranmasýný saðlamak amacýyla ünitelerde anlatýlan yapýlar görsellerle desteklenmiþtir. Lale Türkçe Öðretim Seti’nin yurt dýþýnda Türkçe öðretimine çok önemli bir yenilik getireceðini umuyoruz. DÝLSET YAYINLARI
Kitap HakkInda
KÝTAP HAKKINDA Dünyanýn geniþ bir coðrafyasýnda konuþulan Türkçe, yurt içinde ve yurt dýþýnda, özellikle yabancýlarýn öðrenmeye çalýþtýklarý dillerden biri olmuþtur. Yurt dýþýnda Türkçe öðretmek amacýyla, modern dil öðretim tekniklerine uygun ders kitaplarýnýn hazýrlanmasý zaruret hâline gelmiþtir. Türkçeyi en modern dil öðretim teknikleriyle öðretmeyi hedefleyen yayýnevimiz 20 yýldan beri yabancýlara Türkçe öðretimi konusunda çalýþmalar yapmaktadýr. Dilset Yayýnlarý’nýn 130 ülkede okutulan yaklaþýk 150 parçalýk Türkçe öðretim setleri bulunmaktadýr. Dilset Yayýnlarý’nýn yazarlarý bu dokümanlarý yurt dýþýnda uygulamakta ve Türkçe öðretimi konusundaki tecrübelerini yeni eserlere yansýtmaktadýrlar. Dilset Yayýnlarý son yýllarda bölgesel farklýlýklara göre Türkçe öðretim kitaplarý hazýrlamaktadýr. Bu çalýþmalardan biri de “Lale Türkçe Öðretim Seti”dir. Lale Türkçe Öðretim Seti, Avrupa Dil Kriterleri çerçevesinde, modern dil öðretim teknikleriyle hazýrlanmýþ, Türkçeyi kolay ve eðlenceli bir þekilde öðretmeyi hedeflemektedir. Çoklu zekâ kuramýna uygun hazýrlanan bu set 12-18 yaþ aralýðýndaki Türkçeyi yeni öðrenen öðrencilere hitap etmektedir. Lale Türkçe Öðretim Seti; Ders Kitabý, Çalýþma Kitabý, Dil Bilgisi Kitabý, Öðretmen Kitabý, Okuma Kitaplarý, Etkileþimli CD, Seslendirme CD’si ve Posterlerden oluþan zengin bir içeriðe sahiptir. Ders kitaplarý 12 üniteden oluþmaktadýr. Üniteler kolaydan zora, yakýndan uzaða ilkelerine göre öðrencilerin günlük hayatta kullanabilecekleri konulardan ve etkinliklerden oluþmaktadýr. Kitaplar renkli olup öðrencilerin yaþ seviyelerine uygun resim ve fotoðraflarla tasarlanmýþtýr. Çalýþma ve Dil Bilgisi kitaplarý da resimlerle ve fotoðraflarla desteklenmiþtir. Bu kitaplarda ders kitabýndaki ünitelerde iþlenen konularla ilgili etkinliklere yer verilmiþtir.
içindekiler
KELÝMELER Sayfa 12-13
#$Kültürel Etkinlikler
Sinema / Sinemaya gitmek Tiyatro / Tiyatroya gitmek Konser / Konsere gitmek Müze / Müzeye gitmek Sergi / Sergiye gitmek Panel / Panele gitmek Kitap fuarý / Kitap fuarýna gitmek Sayfa
#$Fobiler
Yükseklik fobisi Uçak fobisi Ýðne fobisi Kalabalýk fobisi Kedi fobisi Palyaço fobisi
Festival / Festivale gitmek Halk oyunlarý gösterisi / Halk oyunlarý gösterisine gitmek Opera / Operaya gitmek Resim kursu / Resim kursuna gitmek Müzik kursu / Müzik kursuna gitmek
"
"
24-25
Benimle Sinemaya Gelir misin? Kültürel Etkinlikler
Sayfa
Karanlýk fobisi Sayý fobisi Örümcek fobisi Asansör fobisi Yýlan fobisi Þimþek fobisi
Sayfa
Baþ aðrýsý Mide aðrýsý Nezle Kýzamýk Kulak aðrýsý
OKUMA-ANLAMA Sayfa 14-15
"
Kemal Sunal
"
Yýldýz Tilbe
"
Kim Basinger
"
36-37
Prof. Dr. Nevzat Tarhan ile Röportaj
Sayfa
Boðaz aðrýsý Öksürük Diþ aðrýsý Grip Bel aðrýsý
26-27
38-39
"
Emre ve Annesi Hastanede
"
Aslý Acil Serviste
#$Hastalýklar Sayfa
#$Buluþlar
Pusula Matbaa Bilgisayar Otomobil Teleskop Ampul
Telefon Uçak Ýnternet Cep telefonu Hesap makinesi Mikroskop
Sayfa
#$Alýþkanlýklar
Düzenli olmak Saðlýklý beslenmek Egzersiz yapmak Kumar oynamak Daðýnýk olmak Dedikodu yapmak Kitap okumak
#$Gelecekle Ýlgili Planlar 4
Sayfa
Daktilo Radyo Telgraf Televizyon
Hüseyin Cahit Fýrat ile Röportaj
"
Ýlk Uçak
"
Elektrikli Bisiklet
Sayfa
Diþlerini fýrçalamak Saðlýksýz beslenmek Derse geç kalmak Týrnak yemek Tartýþmak Alay etmek
Hasan Bey Çok Hasta
"
Emre Planlý Bir Ýnsandýr
"
Serdar Çok Sinirli Bir Ýnsan
"
Ayþe Çalýþkan ve Doðru Sözlüdür
Sayfa
Üniversiteyi bitirmek / Mezun olmak Üniversiteyi kazanmak / Üniversiteye girmek
62-63
"
72-73
Tatile gitmek Emekli olmak Evlenmek Albüm yapmak Zengin olmak Yabancý dil öðrenmek
50-51
"
60-61
Sigara içmek Planlý olmak Yüksek sesle konuþmak Kavga etmek Erken kalkmak Alkol kullanmak Yalan söylemek Sayfa
Ev almak Para kazanmak Araba almak Ýþ bulmak / Ýþe girmek Yüksek lisans yapmak Takýma girmek
48-49
"
"
" "
74-75
Gelecekle Ýlgili Nasýl Bir Planýn Var? Ýyi Bir Üniversitede Okumak Ýstiyorum Ýyi Bir Ýþe Girmek Ýstiyorum Biz Avrupa Turuna Çýkmak Ýstiyoruz
DÝNLEME-ANLAMA Sayfa 16
"
Sinemaya Gidelim mi?
"
Ýki Kiþilik Bilet Almak Ýstiyorum
Sayfa
28
"
Ünlülerin Fobileri
"
Erdem ve Arkadaþlarý
Sayfa
"
40
Arkadaþým Elif Hasta
Sayfa
52
KONUÞMA Sayfa 17
YAZMA 18-19
Kültürel Etkinliklerle Ýlgili
Kültürel Etkinliklerle Ýlgili
Konuþma Etkinlikleri
Yazma Etkinlikleri
Sayfa
29
Sayfa
Fobilerle Ýlgili
Fobilerle Ýlgili Yazma Etkinlikleri
41
Sayfa
Hastalýklarla Ýlgili
Hastalýklarla Ýlgili Yazma Etkinlikleri
53
Sayfa
"
Steve Jobs
Sayfa
" "
"
Buluþlarla Ýlgili Yazma Etkinlikleri
Sayfa
65
Sayfa
Alýþkanlýklarla Ýlgili
Alýþkanlýklarla Ýlgili
Yalancý Çoban
Konuþma Etkinlikleri
Yazma Etkinlikleri
76
Sayfa
77
Sayfa
"
Orhan Bey’in Planlarý
Gelecek Planlarýyla Ýlgili
Gelecek Planlarýyla Ýlgili
Herkesin Bir Planý Var
Konuþma Etkinlikleri
Yazma Etkinlikleri
43
Sayfa
44
Hastalýklarla Ýlgili Ýzleme-Anlama Etkinlikleri
55
Türkçe Cümle Yapýsý ve Cümlenin Ögeleri Etken Çatý
"
Edilgen Çatý
"
Ettirgen Çatý
Sayfa
67
Ýþteþ Çatý
"
Dönüþlü Çatý
"
Aktarma Cümleleri
Sayfa
Sayfa
56
Buluþlarla Ýlgili Ýzleme-Anlama Etkinlikleri
"
78-79
32
Fobilerle Ýlgili
Sayfa
66-67
Meltem ile Gönül
Sayfa
"
64
Buluþlarla Ýlgili
Sayfa
Ýzleme-Anlama Etkinlikleri
Zarf-Fiil
54-55
Konuþma Etkinlikleri
31
Sýfat-Fiil
Sayfa
"
"
Ýzleme-Anlama Etkinlikleri
Sayfa
"
ÝZLEME-ANLAMA Sayfa 20
Kültürel Etkinliklerle Ýlgili
Ýsim-Fiil
42-43
Konuþma Etkinlikleri
Sayfa
"
30-31
Konuþma Etkinlikleri
Sayfa
DÝL BÝLGÝSÝ Sayfa 19
Sayfa
Sayfa
68
Alýþkanlýklarla Ýlgili
79
"
Tezlik Fiili
"
Yaklaþma Fiili
"
Özne-Yüklem Uygunluðu
Ýzleme-Anlama Etkinlikleri
Sayfa
80
Gelecek Planlarýyla Ýlgili Ýzleme-Anlama Etkinlikleri
5
içindekiler
KELÝMELER Sayfa 84-85
#$Ýlanlar
Ýlan Kiralýk Ýþ görüþmesi Tecrübeli (Deneyimli) Randevu Maaþ Reklam
Tercüman Saðlýk - Bakým Özel ders Satýlýk Elektronik Aday Öz geçmiþ Sayfa
#$Medya
Kameraman Çaðrý merkezi Faks Gazete Ýnternet Dergi Uydu
#$Dün Bugün Yarýn
#$Biyografi
#$Farklý Kültürler
El sanatlarý Turistik eser Tarihî yer Turist Millî giysi Turizm Modern giysi
#$Tatil 6
Kumsal (Plaj) Hamam Bilet Harita Sahil Yolculuk (Seyahat)
Zirve Ýnþaat’tan Konya’da Bir Ýlk
"
Özel Ders
"
"
"
"
108-109 Trafik kazasý Robot Uzaktan öðretim Nüfus Atlý araba
Dünyanýn En Çok Gezen Türkleri Bu Dil Olimpiyatýna Tam 140 Ülke Katýlýyor Ýletiþim Araçlarý
Teknolojideki Geliþmeler
"
Eðitim
"
Ulaþým
"
Alýþveriþ
Sayfa
122-123
"
Röportaj
"
Mustafa Kemal Atatürk
"
Mehmet Akif Ersoy
"
Mimar Sinan
132-133
Sayfa
134-135
"
Farklý Kültürler
"
Suman Kurbanova
"
Nafisa Ahmet
"
Haris Berkoviç
144-145
Sayfa
Bavul Sauna Tatil köyü Deniz Pasaport Otel
110-111
"
120-121
Tur Pusula Resepsiyon Kaplýca Festival Yayla
98-99
Geçmiþten Günümüze Ýletiþim Araçlarý
Sayfa
Döviz Tören Rehber Tarihî eser Yemek kültürü Kutlama
Sayfa
Ýþ Görüþmesi
"
Sayfa
Edebiyat Politikacý Þair Bilim Sinema Asker
Sayfa
"
96-97
Ýletiþim Kredi kartý Ulaþým Deney Gezegen
Sayfa
Mimar Sanat Politika Yazar Tiyatro Müzik
Giyim - Aksesuar Emlak Ýnsan kaynaklarý müdürü Vasýta (Araç)
Program yapýmcýsý Canlý yayýn Uydu alýcýsý Gazeteci Sunucu Muhabir Köþe yazarý Sayfa
Uzay Ameliyat Eðitim Bilim adamý Teknoloji
OKUMA-ANLAMA Sayfa 86-87
146-147
"
Tatil Planý
"
Osman’ýn Tatil Planý
"
Selin’in Tatil Planý
"
Ömer’in Tatil Planý
DÝNLEME-ANLAMA Sayfa 88
KONUÞMA Sayfa 89
YAZMA 90-91
DÝL BÝLGÝSÝ Sayfa 91
Sayfa
" "
Tercüman Aranýyor
"
Ýþ Planý
Ýlanlarla Ýlgili
Ýlanlarla Ýlgili
Konuþma Etkinlikleri
Yazma Etkinlikleri
"
"
Sayfa
" "
Mehmet Ali Birand Ekrem Dumanlý
Sayfa
"
124
Lionel Messi
Sayfa
"
112
Dünden Bugüne Teknolojinin Geliþimi
Sayfa
"
100
136
Türkçe Olimpiyatlarý Kültür Þöleni Renkli Görüntülere Sahne Oldu
Sayfa
148
"
Türkiye Turu
"
Boþ Odanýz Var mý?
Sayfa
101
Sayfa
102-103
Medyayla Ýlgili
Medyayla Ýlgili
Konuþma Etkinlikleri
Yazma Etkinlikleri
Sayfa
113
Sayfa
Þimdiki Zamanýn Hikâyesi Duyulan Geçmiþ Zamanýn Hikâyesi
Ýlanlarla Ýlgili Ýzleme-Anlama Etkinlikleri
Gelecek Zamanýn Hikâyesi
Sayfa
103
"
Geniþ Zamanýn Hikâyesi
"
Dilek-Þart Kipinin Hikâyesi
"
Gereklilik Kipinin Hikâyesi
114-115
ÝZLEME-ANLAMA Sayfa 92
Sayfa
115
Sayfa
104
Medyayla Ýlgili Ýzleme-Anlama Etkinlikleri
Sayfa
116
Ýnsanlýðýn Dünden Bugüne
Ýnsanlýðýn Dünden Bugüne
"
Þimdiki Zamanýn Þartý
Geliþimiyle Ýlgili
Geliþimiyle Ýlgili
"
Görülen Geçmiþ Zamanýn Þartý
Geliþimiyle Ýlgili
Konuþma Etkinlikleri
Yazma Etkinlikleri
"
Duyulan Geçmiþ Zamanýn Þartý
Ýzleme-Anlama Etkinlikleri
Sayfa
125
Sayfa
126-127
Sayfa
127
Biyografiyle Ýlgili
Biyografiyle Ýlgili
"
Geniþ Zamanýn Þartý
Konuþma Etkinlikleri
Yazma Etkinlikleri
"
Gelecek Zamanýn Þartý
Sayfa
137
Sayfa
138-139
Kültürlerle Ýlgili
Kültürlerle Ýlgili
Konuþma Etkinlikleri
Yazma Etkinlikleri
Sayfa
149
Sayfa
Sayfa
139
"
Þimdiki Zamanýn Rivayeti
"
Gelecek Zamanýn Rivayeti
"
Geniþ Zamanýn Rivayeti
150-151
Sayfa
151
Ýnsanlýðýn Dünden Bugüne
Sayfa
128
Biyografiyle Ýlgili Ýzleme-Anlama Etkinlikleri
Sayfa
140
Kültürlerle Ýlgili Ýzleme-Anlama Etkinlikleri
Sayfa
152
Tatille Ýlgili
Tatille Ýlgili
"
Gereklilik Kipinin Rivayeti
Tatille Ýlgili
Konuþma Etkinlikleri
Yazma Etkinlikleri
"
Dilek-Þart Kipinin Rivayeti
Ýzleme-Anlama Etkinlikleri
7
TÜRK DÝLÝ: DÜNYA DÝLÝ Prof. Dr. Þükrü Halûk Akalýn Bugün yaklaþýk 220 milyon konuþuru bulunan Türk dili, Moðol ve Mançu-Tunguz dillerinin de yer aldýðý Altay dil ailesinin en
Neden Türkçe?
fazla konuþura sahip koludur. Türk Dilinin Kýsa Tarihi Türk yazý dilinin tarihi VII. ve VIII. yüzyýllarda Orhon vadisinde dikilmiþ olan yazýtlarla baþlar. Gerek Orhon Yazýtlarýnda kullanýlmýþ olan geliþmiþ ve iþlek dil gerekse komþu ülke kaynaklarýnda yer alan bilgiler, Türk yazý dilinin baþlangýcýnýn çok daha eskiye gittiðini gösterir. Yakýn dönemde bulunan yeni yazýtlarýn okunmasý Türk yazý dilinin tarihini daha da gerilere götürmemizi saðlayacaktýr. Ayrýca karþýlaþtýrmalý ses ve biçim bilimi çalýþmalarý ve diðer dillerdeki alýntý sözlerden Türkçenin yaþýnýn ortaya konulmasý yolunda önemli veriler elde edilmiþtir. Türkçeden Sümerceye geçmiþ olduðu kanýtlanan 168 Türkçe kökenli sözcük, Sümerce ile Türkçenin yaþýt olduðu görüþünün geliþtirilmesini saðlamýþtýr. Esik kurganý buluntularý arasýnda yer alan ve MÖ 4’üncü yüzyýla ait olduðu saptanan bir çanaktaki Orhon yazýsýna benzer harflerle yazýlan iki satýrlýk yazýnýn en eski Türkçe metin olduðu bilinmektedir. Çin yýllýklarýndaki bir Hun aðýtýna ait iki dize ile birkaç sözcük MS 4’üncü yüzyýl Türkçesi hakkýnda fikir vermektedir. Ancak, edebî metin niteliðindeki ilk büyük metinler Tonyukuk (725), Bilge Kaðan (731) ve Köl Tigin (732) adýna dikilmiþ olan Göktürk Yazýtlarý’dýr. Türk dilinin ilk sözlüðü ve dil bilgisi kitabý Divanü Lugati’t-Türk ise 1072 yýlýnda Kâþgarlý Mahmud tarafýndan yazýlmýþtýr. Yaklaþýk 9 bin sözü içeren eser, yalnýzca bir sözlük, yalnýzca bir dil bilgisi kitabý deðil, ayný zamanda Türk yazý dilinin ve aðýzlarýnýn ele alýndýðý, kültür deðerlerinin kayda geçirildiði anýtsal bir kaynaktýr. Kâþgarlý Mahmud; Karahanlý, Uygur, Oðuz, Kýpçak, Kýrgýz ve diðer akraba topluluklarýnýn söz varlýðýný bir araya getirerek hazýrladýðý eserine Divanü Lugati’t-Türk, yani Türk Lehçeleri Sözlüðü adýný vermiþtir. Kâþgarlý Mahmud’un yirmiyi aþkýn yazý dilini ve aðzýný Türk adý altýnda toplamasý, bilimsel bir gerçekliði ortaya koymaktadýr. Büyük ölçüde ortak dil ögelerine dayanan bu yazý dilleri ve aðýzlar, zaman içerisinde kendi iç geliþmelerini sürdürerek bugün yazý dilleri ve resmî diller hâline gelmiþlerdir. Türk Dilinin Coðrafyasý Yayýlma alaný Kuzey Buz Denizi’nden baþlayýp Hindistan’ýn kuzeyine, Çin Halk Cumhuriyeti’nin içlerinden Avrupa’nýn en uç noktasýna kadar uzanan yaklaþýk 12 milyon kilometrekarelik bu coðrafyada en geçerli dil, Altay dil ailesinin en büyük kolu olan Türk dilidir. 19’uncu yüzyýlda ünlü Türkolog Á. H. Vámbéry, Türk dilinin yayýlma alanýnýn geniþliðini yaptýðý gezi sýrasýnda görmüþ ve Balkanlardan Mançurya’ya kadar yolculuk yapacak bir kiþinin Türk dilini bilmesi durumunda bu yolculuðunu en kolay bir biçimde yapabileceðini, çünkü bu coðrafyada en geçerli dilin Türk dili olduðunu söylemiþti. Bugün bu alan daha da geniþlemiþtir. Özellikle 1960’lý yýllardan itibaren çalýþmak ve okumak baþta olmak üzere çeþitli nedenlerle endüstrileþmiþ Avrupa ülkelerine Türklerin göçmesi sonucunda Türk dilinin yayýlma alaný Balkanlarý da aþarak Atlas Okyanusu kýyýlarýna ulaþmýþtýr. Türk dili, yoðunluðu Orta Asya ve Orta Doðu’da bulunan ve en azýndan son bin yýldýr yerleþik halklar hâlinde olan; Türkiye Cumhuriyeti, Eski Sovyetler Birliði’nden baðýmsýzlaþmýþ Azerbaycan, Türkmenistan, Özbekistan, Kazakistan, Kýrgýzistan gibi Türk Cumhuriyetleri, Balkan Ülkeleri, Rusya Federasyonu, Ýran, Irak, Afganistan, Çin Halk Cumhuriyeti gibi devletler içinde konuþma dili veya yazý dili olarak yaþayan yirmi yazý dili koluna ayrýlmaktadýr. Öte yandan büyük çoðunluðu Türkiye Cumhuriyeti vatandaþý olan ve Avrupa Birliði ülkelerine yerleþen yaklaþýk 6 milyon Türk bulunmaktadýr. Avrupa Birliði üyesi olmayan bazý Avrupa ülkelerinde de önemli ölçüde Türk nüfusu bulunmaktadýr. Bu nüfusun önemli bir bölümü, yaþadýðý ülkenin vatandaþýdýr. Ayrýca Avrupa Birliði’nin yeni üyelerinden Romanya’da, özellikle de Bulgaristan’da 8
bu ülkelerin vatandaþý olarak çok sayýda Türk yaþamaktadýr. Makedonya, Kosova gibi diðer ülkelerdeki yerleþik Türklerle birlikte bütün Avrupa kýtasýndaki Türk nüfusun 7 milyonu aþtýðý düþünülmektedir. Avrupa’daki bu nüfusun tamamýnýn dili Türkiye Türkçesidir. Bu ülkelerde Türkler tarafýndan yayýmlanan gazeteler, dergiler, kitle iletiþim araçlarý Türkiye Türkçesini kullanmaktadýr. Çeþitli dönemlerde Arabistan yarýmadasýndaki ve Kuzey Afrika’daki ülkelere; Güney ve Kuzey Amerika kýtasýnda baþta ABD olmak üzere çeþitli ülkelere ve Avustralya’ya yerleþen konuþurlarý sayesinde, bugün Türk dili dünyanýn dört bir köþesinde yaþayan, konuþulan, kullanýlan dil konumuna ulaþmýþtýr. Uydudan yapýlan radyo ve televizyon yayýnlarý, að ortamýnda yayýncýlýk, yurt dýþýnda da yayýmlanan gazetelerimiz ve dergilerimiz, öðretim kurumlarý ve kurslar aracýlýðýyla bugün Türk dili yeryüzünde etkin bir biçimde iþlevini sürdüren dil konumuna ulaþmýþtýr. Ana Dili Konuþurlarýna Göre Diller ve Türk Dili Dillerin nüfus sýralamasý ana dili (birinci dil), ikinci dil, yabancý dil konuþurlarý bakýmýndan birkaç ölçüt göz önünde bulundurularak yapýlmaktadýr. Ana dili, birinci dil, ikinci dil ve yabancý dil olarak konuþurlar bakýmýndan Ýngilizcenin 2 milyara yaklaþan bir konuþuru olduðu kestiriminde bulunulmaktadýr. Ana dili konuþurlarý bakýmýndan yapýlan sýralamalarda ise Çince farklý lehçeleri olmasýna karþýn birinci dil olma özelliðine sahiptir. Birbirinden ses, biçim ve söz varlýðý özellikleri bakýmýndan ayrýlan sekiz ayrý lehçesiyle Çincenin, pek çok lehçesinin yaný sýra Urduca ile birlikte Hintçenin tek dil kabul edildiði ve buna göre dünyada en fazla konuþuru bulunan diller sýralamasýnda Çincenin birinci, Hintçenin dördüncü dil kabul edilmesi karþýsýnda Türk dili de 220 milyona ulaþan konuþuruyla sýralamada tek bir dil olarak kabul edilmelidir. Bu ölçütlerle Türk dili dünyada en fazla konuþuru bulunan diller arasýnda beþinci sýrada yer almaktadýr.
Çince
1.300.000.000 Sekiz lehçesiyle birlikte
Ýngilizce
427.000.000
Ýspanyolca
266.000.000
Hintçe
260.000.000 Bütün lehçeleriyle ve Urduca ile birlikte
Türk dili
220.000.000 Bütün lehçeleriyle birlikte
Arapça
181.000.000 Bütün lehçeleriyle birlikte
Portekizce
165.000.000
Bengalce
162.000.000
Rusça
158.000.000
Japonca
124.000.000
Almanca
121.000.000
Fransýzca
116.000.000
9
Dünyada Türk Dilinin Öðretimi Ana dili konuþurlarý dýþýnda Türk dili lehçelerinin birinci dil, ikinci dil veya yabancý dil konuþurlarý da bulunmaktadýr. Özellikle Türkiye Türkçesinin pek çok ülkede konuþuru olduðu saptanmýþtýr. Ethnologue verilerine göre Türkiye Cumhuriyeti dýþýnda 34 ülkede Türkiye Türkçesi konuþuru bulunmaktadýr. Konuþur nüfusunun yaný sýra Sovyetler Birliði’nin daðýlmasý, Körfez Savaþý gibi yakýn tarihte yaþadýðýmýz olaylar, Türkiye Cumhuriyeti’nin bölgesinde ve dünyadaki önemini artýrmýþ, Türkiye çekim merkezi hâline gelmiþtir. Bu geliþmeler, Türkiye Türkçesinin Türk cumhuriyetlerinde ve diðer ülkelerde öðretimi konusunda çeþitli aþamalardaki yeni öðretim kurumlarýnýn, üniversitelerde yeni bölümlerin kurulmasýný ve özel dershanelerde kurslarýn açýlmasýný saðlamýþtýr. Ülkelerdeki Türk nüfusun yoðunluðuna ve isteme göre ortaöðretim kurumlarýnda Türkçenin öðretildiði seksen yedi ülke bulunmaktadýr. En az bir ortaöðretim kurumunda Türkçenin öðretildiði bu ülkeler þunlardýr: ABD, Afganistan, Almanya, Angola, Arjantin, Arnavutluk, Avustralya, Avusturya, Azerbaycan, Bangladeþ, Belçika, Benin, Bosna-Hersek, Brezilya, Bulgaristan, Burkina-Faso, Burma, Çad, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Ekvator Ginesi, Endonezya, Etyopya, Fas, Fildiþi Sahilleri, Filipinler, Fransa, Gabon, Gana, Gine, Güney Afrika Cumhuriyeti, Güney Kore, Gürcistan, Hindistan, Hollanda, Irak, Ýngiltere, Japonya, Kamboçya, Kamerun, Kanada, Kazakistan, Kenya, Kýrgýzistan, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Kosova, Laos, Letonya, Liberya, Litvanya, Macaristan, Madagaskar, Makedonya, Malavi, Maldiv Adalarý, Malezya, Mali, Meksika, Moðolistan, Moldova, Moritanya, Mozambik, Nepal, Nijer, Nijerya, Orta Afrika Cumhuriyeti, Pakistan, Papua Yeni Gine, Polonya, Romanya, Rusya, Senegal, Sýrbistan, Sri Lanka, Sudan, Suudi Arabistan, Tacikistan, Tanzanya, Tayland, Tayvan, Togo, Türkmenistan, Uganda, Ukrayna, Ürdün, Vietnam, Yemen. Bazý ülkelerde ortaöðretim kurumlarýnda Türkçenin öðretilmesinin yaný sýra özel kurslarda da talebe göre Türkçe öðretilmektedir. Kurslarýnda Türkçenin öðretildiði kýrk altý ülke saptanmýþtýr. Bu ülkeler þunlardýr: ABD, Almanya, Belçika, Beyaz Rusya, BosnaHersek, Bulgaristan, Cezayir, Çin, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Gürcistan, Hollanda, Irak, Ýngiltere, Ýrlanda, Ýspanya, Ýsveç, Ýsviçre, Ýtalya, Ýzlanda, Japonya, Kýrgýzistan, Kolombiya, Letonya, Litvanya, Lübnan, Lüksemburg, Makedonya, Malta, Meksika, Mýsýr, Moðolistan, Norveç, Peru, Polonya, Portekiz, Rusya, Singapur, Slovakya, Slovenya, Þili, Türkmenistan, Vietnam, Yunanistan. Dokuz ülkede Türkçe öðretiminin yapýldýðý üniversite bulunmaktadýr. Bu ülkeler þunlardýr: Arnavutluk, Azerbaycan, BosnaHersek, Gürcistan, Irak, Kazakistan, Kýrgýzistan, Romanya, Türkmenistan. Bünyesinde Türkçe öðretilen, Türk dili ve edebiyatý araþtýrmalarýnýn yapýldýðý, Türkoloji bölümlerinin bulunduðu yirmi sekiz ülke vardýr. Bu ülkeler þunladýr: Almanya, Avustralya, Azerbaycan, Beyaz Rusya, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Endonezya, Fildiþi Sahilleri, Gürcistan, Irak, Ýran, Ýsveç, Japonya, Kamerun, Kazakistan, Kýrgýzistan, Kolombiya, Kosova, Litvanya, Macaristan, Mýsýr, Moldova, Romanya, Rusya, Türkmenistan, Ukrayna, Venezuela, Yemen. Sonuç Bugün Türk dili, yaklaþýk 12 milyon kilometre karelik bir alanda 220 milyon nüfusun konuþtuðu, yüze yakýn ülkede öðretiminin yapýldýðý, kökleri tarihin en eski dönemlerine kadar uzanan, 600 bini aþkýn söz varlýðýna sahip bir dünya dilidir. Geçmiþi boyunca Çinceden Farsçaya, Arapçadan Macarcaya kadar pek çok dille etkileþim içerisine girmiþ olan Türk dilinin bir kolu olarak yalnýzca Türkiye Türkçesinin dünya dillerine verdiði sözcüklerin sayýsý 11 binin üzerindedir. Genel Türk dili olarak diðer dillere verdiðimiz sözcük sayýsý ise 20 binin üzerindedir. Özellikle giyim, yiyecek, askerlik baþta olmak üzere hemen her alanda çok sayýda Türk dili kökenli sözcük ile tarihte ve bugün Türk soylu halklarýn yaþadýðý coðrafyalardaki Türk dili kökenli çok sayýda yer adý dünya dillerinde varlýðýný bugün de sürdürmektedir. Dünyanýn hemen her bölgesinde öðretimi yapýlan, bilimsel araþtýrmalara konu olan, dünya dillerine katkýda bulunan Türk dili, en yaygýn ve en köklü dünya dillerinden biridir.
10
Kelimeler
1. Aþaðýdaki kelimeleri dinleyiniz ve tekrar ediniz.
12
1. Sinema / Sinemaya gitmek
5. Sergi / Sergiye gitmek
2. Tiyatro / Tiyatroya gitmek
6. Panel / Panele gitmek
3. Konser / Konsere gitmek
7. Kitap fuarý / Kitap fuarýna gitmek
4. Müze / Müzeye gitmek
8. Festival / Festivale gitmek
1
2
3
4
5
6
2. Resimlere bakarak dinleyiniz. 9. Halk oyunlarý gösterisi / Halk oyunlarý gösterisine gitmek 10. Opera / Operaya gitmek
3. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. 4. Tekrar dinleyiniz ve yazdýklarýnýzý kontrol ediniz.
Örnekleme
11. Resim kursu / Resim kursuna gitmek 12. Müzik kursu / Müzik kursuna gitmek
A: Ne tür kültürel etkinliklere katýlýrsýn? B: Genellikle konsere giderim.
7
8
9
10
11
12
13
1.1 Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz.
Okuma - Anlama
BENÝMLE SÝNEMAYA GELÝR MÝSÝN? Emre : Merhaba Osman, nasýlsýn? Osman : Sað ol Emre. Ýyiyim. Sen nasýlsýn? Emre : Eh, þöyle böyle. Bu akþam ne yapýyorsun? Bir iþin var mý? Osman : Hayýr, yok. Niçin sordun? Emre : Elimde sinema için iki kiþilik bilet var. Benimle gelmek ister misin? Osman : Olabilir. Hangi filme gideceðiz? Emre : “New York’ta Beþ Minare” filmine. Osman : Saat kaçta? Emre : Saat sekizde. Osman : Hangi sinemada? Emre : Üsküdar Kültür Sinemalarý’nda. Osman : Olur, gelirim. Saat kaçta, nerede buluþalým? Emre : Akþam saat yedi buçukta, Üsküdar sahilinde buluþalým. Osman : Tamam, akþam yedi buçukta sahilde buluþuruz. Emre : Kendine iyi bak. Görüþmek üzere. Osman : Görüþürüz.
1.2 Doðru cevabý diyaloða göre iþaretleyiniz. (%) 1. “Osman’ýn bugün ...................” iþi var. müzik kursu var.
3. “Emre ve Osman ................... buluþacaklar.” iþi yok. dersi var.
sahilde okulda
parkta sinemanýn önünde
2. “Emre bu akþam ................. istiyor.” tiyatroya gitmek sinemaya gitmek
konsere gitmek kitap fuarýna gitmek
1.3 Diyaloða göre doðru cümlelerin baþýna “D”; yanlýþ cümlelerin baþýna “Y” yazýnýz. 1. 2. 3. 4. 5.
( ( ( ( (
) Osman, bu akþam meþgul deðil. ) Osman, Emre’yi sinemaya davet ediyor. ) Film saat sekizde baþlýyor. ) Emre ve Osman, saat yedide buluþacaklar. ) Emre ve Osman, “Av Mevsimi” filmini seyredecekler.
Örnekleme 1. A: Tiyatroya gider misin? 2. A: Hiç resim sergisine gittin mi? B: Evet, ara sýra giderim. B: Evet, gittim. Hayýr, gitmem. Hayýr, gitmedim. 14
2.1 Aþaðýdaki metinleri okuyunuz. Ertuðrul Erkiþi
Prof. Dr. Ýlhan Özkeçeci
Sanatçý; Türk Sanat Müziði, Türk Halk Müziði ve Türk Tasavvuf Müziði türlerinde þarkýlar söyleyecektir.
Çok sayýda bilimsel çalýþma yaptý. Yurt içinde ve dýþýnda “Sevgi Dilinden Hikâyeler” adýnda birçok sergi açtý. Sanatçý, bu sergisinde çok deðerli eserlerini sergileyecektir.
Yer: Altunizade Kültür ve Sanat Merkezi
Yer: Ünalan Kültür ve Sanat Merkezi
Tarih: 23 Þubat Pazartesi Saat: 14.00
Tarih: 24 Þubat Salý Saat: 16.00
Prof. Dr. Nevzat Tarhan
Ýstasyon
Ünlü psikolog, çocuk eðitimi konusundaki görüþlerini anlatacaktýr.
Hikâye, bir istasyonda geçiyor. 80 dakikalýk oyunda yedi oyuncu oynuyor. Oyunun türü dramdýr.
Yer: Burhaniye Kültür ve Sanat Merkezi
Yer: Çamlýca Kültür ve Sanat Merkezi
Tarih: 25 Þubat Çarþamba Saat: 11.00
Tarih: 26 Þubat Perþembe Saat: 18.30
New York’ta Beþ Minare
Anadolu Ateþi
Olay, New York’ta geçmektedir. Filmin türü aksiyon ve dramdýr. Filmde iki polis memuru, bir suçluyu yakalamak için Türkiye’den New York’a gider.
Gösteri, Doðu ve Batý kültürlerinin buluþmasýný anlatmaktadýr. Gösterinin yönetmeni Mustafa Erdoðan’dýr.
Yer: Çengelköy Kültür ve Sanat Merkezi
Yer: Baðlarbaþý Kültür ve Sanat Merkezi
Tarih: 27 Þubat Cuma Saat: 16.00
Tarih: 28 Þubat Cumartesi Saat: 19.30
2.2 Aþaðýdaki tabloyu metinlere göre doldurunuz. Ne? Ertuðrul Erkiþi (Konser) Prof. Dr. Ýlhan Özkeçeci (Sergi) Prof. Dr. Nevzat Tarhan (Konferans) Ýstasyon (Tiyatro Oyunu) New York’ta Beþ Minare (Film) Anadolu Ateþi (Gösteri)
Nerede?
Hangi gün?
Saat kaçta?
2.3 Aþaðýdaki sorularý metinlere göre cevaplayýnýz. 1. Ertuðrul Erkiþi, hangi türlerde þarký söyleyecek? ................................................................................ 2. “Sevgi Dilinden Hikâyeler” adlý sergiyi kim açýyor? ................................................................................ 3. “Ýstasyon” adlý oyunda kaç kiþi oynuyor? ................................................................................
4. Prof. Dr. Nevzat Tarhan, çocuk eðitimi konusundaki görüþlerini nerede anlatacak? ................................................................................ 5. “New Yorkta Beþ Minare” filminin türü nedir? ................................................................................ 6. “Anadolu Ateþi” neyi anlatýyor? ................................................................................
15
Dinleme - Anlama
1. Dinleyiniz ve duyduðunuz cümle numarasýný uygun kutucuða yazýnýz.
2. Diyaloðu dinleyiniz.
4. Diyaloðu dinleyiniz.
3. Dinleyiniz ve uygun kelimeyi yuvarlak içine alýnýz.
5. Tekrar dinleyiniz ve aþaðýdaki sorularý cevaplayýnýz.
1. Murat’ýn cumartesi günü / hafta sonu bir iþi yok. 2. Mehmet henüz bir plan / program yapmamýþ. 3. Mehmet / Murat, Murat’a / Mehmet’e sinemaya gitmeyi teklif ediyor. 4. Murat ve Mehmet sinemaya gitmekten vazgeçiyorlar. Çünkü bütün salonlar / seanslar dolu. 5. Mehmet ile Murat resim sergisine / tiyatro oyununa gitmeye karar veriyor. 6. “Önden Giden Atlýlar” oyunu saat üçte / dörtte.
16
1. Ahmet Bey, kaç kiþilik bilet almak istiyor? .................................................................................... 2. Ahmet Bey, hangi filme gitmek istiyor? .................................................................................... 3. Ahmet Bey, hangi gün sinemaya gitmek istiyor? .................................................................................... 4. Ahmet Bey, hangi seanstaki filme gitmek istiyor? .................................................................................... 5. Ahmet Bey, ödemeyi nasýl yapýyor? ....................................................................................
1. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. A: B: A: B: A:
Kültürel etkinliklerden hoþlanýr mýsýn? Evet. En çok hangi tür etkinliklerden hoþlanýrsýn? Tiyatrodan ve sinemadan hoþlanýrým. Sen? Ben hat sanatý sergilerinden hoþlanýrým.
Konus¸ma
2. Örnekteki gibi diyaloglar kurunuz.
1.
Müzeye ve sergiye gitmek Konsere gitmek
2.
Festival ve panele gitmek Müzik kursuna gitmek
3. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. A: B: A: B:
En son ne zaman sinemaya gittin? Ýki hafta önce gittim. Film nasýldý? Çok güzeldi.
5. Aþaðýdaki film afiþi hakkýnda konuþunuz. 1. Filmin baþrol oyuncularý kimlerdir? 2. Filmin yapýmcýsý kimdir? 3. Filmin türü nedir?
4. Örnekteki gibi diyaloglar kurunuz.
Tiyatroya gitmek 1. Geçen hafta Eðlenceli
Konsere gitmek 2. Ýki gün önce Sýkýcý
Yapým : 2005 Türü : Dram Süre : 108 dakika Yönetmen : Çaðan Irmak Oyuncular : Çetin Tekindor, Fikret Kuþkan, Hümeyra, Þerif Sezer Senaryo : Çaðan Irmak
17
1. Örnekteki gibi yeni diyaloglar yazýnýz.
Yazma
A: Nereden geliyorsun? B: Sinemadan geliyorum. A: Film nasýldý? B: Çok duygusaldý.
A: B: A: B:
.......................................................? ....................................................... .......................................................? ....................................................... resim sergisi / resimler / ilginç
A: B: A: B:
.......................................................? ....................................................... .......................................................? ....................................................... tiyatro / oyun / komik
2. Gittiðiniz bir kültürel etkinliði anlatýnýz. Hangi etkinliðe gittiniz? Ne zaman gittiniz? Kimle gittiniz? Etkinlik neredeydi? Etkinlik nasýldý?
........................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................... ...........................................................................................
3. Aþaðýdaki tabloyu kendinize göre doldurarak örnekteki gibi cümleler yazýnýz. Sinemaya gitmek Tiyatroya gitmek Kitap fuarýna gitmek Resim sergisine gitmek Konsere gitmek Operaya gitmek Konferansa gitmek
Her zaman Genellikle Sýk sýk Bazen Asla / Hiçbir zaman %
1. 2. 3. 4. 5.
Örnek: Genellikle sinemaya giderim. ........................................................ ........................................................ ........................................................ ........................................................ ........................................................
4. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz. 1. ...............................................................................? “Arabalar 3” filmi, gelecek ay gösterime girecek. 2. ...............................................................................? Hafta sonu resim kursuna gideceðim. 3. ...............................................................................? Bu haftaki konferansýn konusu “Bilim ve Ýnsan”. 18
4. ...............................................................................? “Ýstasyon” oyunu çok güzeldi. 5. ...............................................................................? Film, öðretmen-öðrenci iliþkilerini anlatýyor. 6. ...............................................................................? Evet, konseri çok beðendim.
5. Aþaðýdaki sorularý tabloya bakarak cevaplayýnýz. NASREDDÝN HOCA (Tiyatro Oyunu) Yönetmen: Mehmet Saklý Süre: 50 dakika Tarih: 6 Mart Salý Saat: 16.30 Yer: Çamlýca Kültür Evi
TÜRKÜLER GEÇÝDÝ (Konser) Sanatçý: Kubat Süre: 90 dakika Tarih: 7 Mart Çarþamba Saat: 19.00 Yer: Kadýköy Sanat Evi
KADIN VE AÝLE (Konferans) Konuþmacý: Nevzat Tarhan Tarih: 8 Mart Perþembe Saat: 15.00 Yer: Ümraniye Kültür Sarayý
1. Sinema kültürel bir etkinliktir. ................................................................................ 2. Van Gogh, ünlü bir ressamdýr. ................................................................................ 3. Cumartesi günü kitap fuarýna gideceðiz. ................................................................................ 4. Bugün okulda “eðitim” konulu bir konferans var. ................................................................................ 5. “Ýstanbul Caz Festivali” yarýn baþlýyor. ................................................................................ 6. Kültürel etkinliklere katýlmaktan hoþlanýrým. ................................................................................
1. Filmin adý nedir? ................................................................................... 2. Film hangi seanslarda gösterilecek? ................................................................................... 3. Konseri kim verecek? ................................................................................... 4. Konser kaç dakika sürecek? ................................................................................... 5. Nasreddin Hoca oyunu, hangi tarihte sahnelenecek? ................................................................................... 6. Oyunun yönetmeni kimdir? ................................................................................... 7. Konferansý kim verecek? ................................................................................... 8. Konferans ne hakkýndadýr? ................................................................................... 1
ÝSÝM - FÝÝLLER
Ekleri: -mAk, -mA, Iþ / Uþ
-m mak, -m mek Yazmak Gitmek
Güzel sanatlar: Seramik, resim, heykel, hat Sahne sanatlarý: Tiyatro, bale, opera, dans Edebiyat: Kitap, þiir dinletisi, söyleþi Müzik: Konser
BÝLDÝRME EKLERÝ
Yapýlýþý: Ýsim + Bildirme Eki Bildirme Ekleri: -DIr / -DUr, -DIrlAr / -DUrlAr
Örnek: -m ma, -m me Okuma Gelme
Not
2
Yapýlýþý: Fiil + Ýsim-Fiil Eki + (Ýsim Çekim Eki)
Dil Bilgisi
SAVAÞ ATI (Film) Seanslar: 13.30 / 16.30 / 19.00 Tarih: 5 Mart Pazartesi Yer: Üsküdar Kültür Sinemalarý
6. Aþaðýdaki cümleleri tercüme ediniz.
-ýýþ, -iiþ, -uuþ, -üüþ Alýþ Geliþ Oturuþ Görüþ
Her gün saat ikide okuma saatimiz var. Sinemaya gitmek için evden ayrýldý. Biletleri giriþteki giþelerden alacaksýnýz.
Örnek: öðrenci - dir & öðrencidir soðuk - dur & soðuktur O þimdi öðretmendir. Sanýrým Ankara’da hava sýcaktýr.
Ayrýntýlý bilgi için Lale Türkçe Dil Bilgisi Kitabý 3 10’a bakýnýz. sayfa 6-1
19
A. ÝZLEME ÖNCESÝNDE
izleme - Anlama
1. Aþaðýdaki sorularý kendinize göre cevaplayýnýz. 1. Ne kadar sýklýkta kültürel etkinliklere katýlýrsýnýz? Haftada bir Yýlda bir Ýki haftada bir Ne zaman vakit bulursam Ayda bir Hiçbir zaman
2. Aþaðýdaki sorularý resme göre tahmini olarak cevaplayýnýz. 1. Emre nerede? ................................................................................... 2. Emre ne yapýyor? ...................................................................................
2. Genellikle ne tür etkinliklere katýlýrsýnýz? Tiyatro Sinema Konser Sergi Fuar Söyleþi / Sohbet 3. Kültürel etkinlikleri genellikle nereden takip edersiniz? Broþür ve dergilerden Reklam panolarýndan ve afiþlerden Televizyon veya radyo reklamlarýndan E-posta veya internetten
B. ÝZLEME SIRASINDA 1. Aþaðýdaki boþluklarý filme göre doldurunuz. Osman : Merhaba Emre. Ne .............................? Emre : Kültürel etkinlik ........................... bakýyorum. Kültürel etkinliklerden hoþlanýr mýsýn? Osman : Evet. Emre : En çok hangi ....................... etkinliklerden hoþlanýrsýn? Osman : ................................. ve sinemadan hoþlanýrým. Sen? Emre : Ben de sinemadan hoþlanýrým.
2. Seyrediniz ve uygun seçeneði iþaretleyiniz. (%) D
Y
1. Osman, Ali ve Emre, cumartesi günü sinemaya gidecekler. 2. Onlar “Zoraki Kral” adlý filme gidecekler. 3. Film, saat beþte baþlýyor. 4. Film, Kadýköy ART Sinemasý’nda. 5. Osman ve Emre, otobüs duraðýnda buluþacaklar.
C. ÝZLEME SONRASINDA Aþaðýdaki boþluklarý filme göre doldurunuz. Kimler gidecek?
20
Nereye gidecekler?
Ne zaman gidecekler?
Orada ne yapacaklar?
1. Aþaðýdaki resimlerin altýna uygun kelimeleri yazýnýz. festival / resim sergisi / kitap fuarý / resim kursu / konser / konferans
Degerlendirme
2. Aþaðýdaki sorularý tabloya bakarak cevaplayýnýz. ÝSTANBUL LÝSESÝ MAYIS AYI ETKÝNLÝK TAKVÝMÝ Pazartesi
Salý
Çarþamba
Perþembe
Cuma
Cumartesi
Pazar
1
2 Sinema
3
4
5
6 Tiyatro
7
8
9
10
11
12
13
14 Konferans
15
16 Türkçe Olimpiyatlarý Açýlýþ Programý
17
18 Sergi
19
20
21
22
23 Halk Oyunlarý Gösterisi
24
25
26
27 Müze Ziyareti
28
29
30
31 Kitap Fuarý
1. Ýstanbul Lisesi, 6 Mayýsta nereye gidecek? .................................................................................. .................................................................................. 3. Ýstanbul Lisesi, ne zaman sinemaya gidecek? ..................................................................................
3. Aþaðýdaki boþluklarý uygun eklerle doldurunuz. -m ma/-m me
.................................................................................. 5. Ýstanbul Lisesi, 31 Mayýsta ne yapacak?
2. Ýstanbul Lisesi, sergiye gidecek mi?
-m mak/-m mek
4. Türkçe Olimpiyatlarý açýlýþ programý ne zaman?
-ýýþ, -iiþ, -uuþ, -üüþ
.................................................................................. 6. Ýstanbul Lisesi, 14 Mayýsta hangi etkinliðe katýlacak? ..................................................................................
4. Aþaðýdaki boþluklarý uygun eklerle doldurunuz. -dýr, -dir, -dur, -dür, -týr, -tir, -tur, -tür
1. koþ___
1. seyret___
1. gül___
1. öðretmen___
5. sözlük___
2. sev___
2. git___
2. kalk___
2. doktor___
6. mühendis___
3. yürü___
3. çalýþ___
3. bul___
3. çocuk___
7. göz___
4. al___
4. oyna___
4. gir___
4. hasta___
8. kýþ___ 21
Aþaðýdaki resimlere bakarak bulmaca karelerini doldurunuz. 7
7
&
1
1
&
2
8
8
&
2
&
3
&
9
&
Oyun - Eglence
&
10
3
4
5
9
&
5
&
4
6
&
6
10
Aþaðýdaki kelimelere ve kelime gruplarýna sözlükten bakýnýz.
Proje Ödevi
Sözlükçe
ÝSÝMLER
22
% % % % % % % % % % %
afiþ bazen bilet dinleti drama duygusal edebiyat eðlenceli eser etkinlik festival
FÝÝLLER % % % % % % % % % % %
fotoðraf fuar genellikle giþe gösteri güzel sanatlar halk oyunlarý hat her zaman heyecanlý ilginç
% % % % % % % % % % %
komik konferans konser kurs kültür müze olimpiyat opera oyun oyuncu panel
% % % % % % % % % % %
psikolog sahne sahne sanatlarý sanat sempozyum sergi sýkýcý sinema söyleþi tiyatro tören
% % % % % % % %
beðenmek buluþmak çalmak dinlemek gitmek gösterime girmek göstermek hoþlanmak
1. Ülkenizde ne gibi kültürel etkinlikler düzenlenmektedir? Resimlerle anlatýnýz. 2. Ülkenizde yapýlan kültürel etkinlikleri içeren bir etkinlik takvimi hazýrlayýnýz.
% % % % %
izlemek katýlmak oynamak sergilemek ziyaret etmek
Kelimeler
1. Aþaðýdaki kelimeleri dinleyiniz ve tekrar ediniz.
24
1. Yükseklik fobisi
5. Kedi fobisi
2. Uçak fobisi
6. Palyaço fobisi
3. Ýðne fobisi
7. Karanlýk fobisi
4. Kalabalýk fobisi
8. Sayý fobisi
1
2
3
4
5
6
9. Örümcek fobisi
2. Resimlere bakarak dinleyiniz.
10. Asansör fobisi
3. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz.
11. Yýlan fobisi
4. Tekrar dinleyiniz ve yazdýklarýnýzý kontrol ediniz.
Örnekleme A: Fobin var mý? B: Evet, kalabalýk fobim var. Hayýr, fobim yok.
12. Þimþek fobisi 7
8
9
10
11
12
25
1.1 Aþaðýdaki metinleri okuyunuz.
Okuma - Anlama
KEMAL SUNAL Ünlü komedyen Kemal Sunal’ýn uçak fobisi vardý. Sanatçý, seyahatlerinde genellikle uçak dýþýndaki ulaþým araçlarýný tercih etti. Kemal Sunal bir film çekimi için Trabzon’a gitmeliydi. Uçakla gitmek zorundaydý çünkü yol çok uzundu. Kalp hastasý olan ünlü sanatçý bindiði uçakta aniden rahatsýzlandý ve hayatýný kaybetti.
YILDIZ TÝLBE Ünlü þarkýcý Yýldýz Tilbe’nin en büyük fobisi karanlýkta kalmak. Þarkýcý karanlýk yerlerde hiç duramýyor. Gideceði yerlerin aydýnlýk olmasýna çok dikkat ediyor. Ünlü sanatçý, þarkýlarýný spot ýþýklarýnýn altýnda yazýyor. Geceleri ýþýklarý açýk býrakýyor, öyle uyuyor. Þarkýcý, bu korkusunu yenmek için psikoloða gidiyor.
KÝM BASÝNGER Film oyuncusu Kim Basinger’in açýk alan ve kalabalýk fobisi var. Sanatçý bu yüzden genellikle evinden dýþarý çýkmýyor. Kim Basinger, bir seferinde tam dört ay boyunca evinden çýkmamýþ. Tedavi gören oyuncu, kalabalýk fobisi yüzünden uzun yýllar Oscar törenlerine bile katýlmamýþ. Sanatçý, Oscar Ödülü kazandýðý yýl sakinleþtirici ilaç almýþ ve törene katýlmýþ.
1.2 Metinlere göre uygun seçeneði iþaretleyiniz. (%) D 1. Kemal Sunal’ýn yükseklik fobisi var. 2. Kemal Sunal, bir uçak kazasýnda hayatýný kaybetti. 3. Yýldýz Tilbe, karanlýktan korkuyor. 4. Yýldýz Tilbe, gideceði yerlerin kalabalýk olmasýna çok dikkat ediyor. 5. Kim Basinger’ýn kalabalýk korkusu var.
26
Y
1.3 Aþaðýdaki sorularý metinlere göre cevaplayýnýz. 1. Kemal Sunal, hayatýný nasýl kaybediyor? ............................................................................... 2. Yýldýz Tilbe, þarkýlarýný nasýl yazýyor? ............................................................................... 3. Yýldýz Tilbe, korkusunu yenmek için kime gidiyor? ............................................................................... 4. Kim Basinger, niçin evinden dýþarý çýkmýyor? ............................................................................... 5. Kim Basinger, Oscar Ödülü kazandýðý yýl ödül törenine nasýl gidiyor? ...............................................................................
2.1 Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz.
PROF. DR. NEVZAT TARHAN ÝLE RÖPORTAJ Mehmet Bey, bir gazetecidir. O, büyük bir gazetede çalýþýyor. Zaman zaman röportajlar yapýyor. Mehmet Bey, fobi konusunu araþtýrmak için geçen hafta Prof. Dr. Nevzat Tarhan’a gitti. Ona sorular sordu. Mehmet Bey’in yaptýðý röportaj, iki gün önce gazetede yayýnlandý.
Mehmet Bey : Nevzat Bey, fobi nedir? Nevzat Bey : Fobi, korku demektir. Mehmet Bey : Ne tür fobiler vardýr? Nevzat Bey : Sosyal fobi, hayvan fobisi, karanlýk fobisi gibi binlerce fobi vardýr. Mehmet Bey : Fobilerin bir belirtisi var mýdýr? Nevzat Bey : Evet, vardýr. Fobilerin en bilinen belirtileri titreme, terleme, mide aðrýsý ve baþ aðrýsýdýr. Mehmet Bey : Sizce fobisi olan bir insan ne yapmalýdýr? Nevzat Bey : Bence fobisi olan insan, bir psikoloða gitmeli ve korkusunun nedenini öðrenmelidir. Mehmet Bey : Size göre en ilginç fobi nedir? Nevzat Bey : Bana göre en ilginç fobi, “yýkanmaktan korkmak”týr. Mehmet Bey : Sizin herhangi bir fobiniz var mý? Nevzat Bey : Evet, benim yükseklik fobim var.
2.2 Diyaloða göre doðru cümlelerin baþýna “D”; yanlýþ cümlelerin baþýna “Y” yazýnýz. 1. ( ) Mehmet Bey’in röportajý, iki hafta önce gazetede yayýnlandý. 2. ( ) Prof. Dr. Nevzat Tarhan’a göre birçok fobi çeþidi vardýr. 3. ( ) Titreme ve terleme, bir fobi belirtisidir. 4. ( ) Prof. Dr. Nevzat Tarhan’a göre en ilginç fobi “yýkanmaktan korkmak”týr. 5. ( ) Prof. Dr. Nevzat Tarhan’ýn herhangi bir fobisi yoktur.
2.3 Aþaðýdaki sorularý diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Mehmet Bey, ne iþ yapýyor? ............................................................................... 2. Mehmet Bey, Prof. Dr. Nevzat Tarhan’ýn yanýna niçin gidiyor? ............................................................................... 3. Fobinin anlamý nedir? ............................................................................... 4. Ne tür fobiler vardýr? ............................................................................... 5. Fobisi olan bir insan ne yapmalýdýr? ...............................................................................
Örnekleme 1. A: Sence herkesin bir fobisi var mýdýr? B: Evet, bence herkesin bir fobisi vardýr. Hayýr, bence herkesin bir fobisi yoktur. 2. A: Sence en ilginç fobi nedir? B: Bence en ilginç fobi, sayý fobisidir. 27
1. Dinleyiniz ve uygun seçeneði iþaretleyiniz. (%) 1. Annemin
Dinleme - Anlama
2. Erkek kardeþimin
3. Amcamýn
4. Halamýn
yarasa
örümcek
kuþ
kedi
baþarýsýzlýk
hastalýk
sýnýfta kalma
gök gürültüsü
yükseklik
uçak
karanlýk
kapalý alan
kalabalýk
böcek
karanlýk
örümcek
fobisi var.
fobisi var.
fobisi var.
fobisi var.
2. Dinleyiniz ve eþleþtiriniz. 1. 2. 3. 4. 5.
Nazan Özgür Doðan Perihan Selçuk
a. b. c. d. e.
Benim yangýn fobim var. Palyaçolardan çok korkarým. Benim kedi fobim var. Doktora gitmekten korkuyorum. Belgesel seyretmiyorum.
3. Dinleyiniz ve aþaðýdaki tabloyu doldurunuz. Fobisi Tarkan Mirkelam Sergen Yalçýn Teoman Gülben Ergen 4. Metni dinleyiniz. 5. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun bölüme yazýnýz. Adý Soyadý
Yaþý
Nereli?
Erdem Yýlmaz 6. Aþaðýdaki sorularý metne göre cevaplayýnýz. 1. Erdem ve arkadaþlarý, nerede sohbet ediyorlar? ................................................................................... 2. Erdem’in fobisi ne? ................................................................................... 3. Orhan, ne zaman çok heyecanlanýyor? Niçin? ................................................................................... 4. Suda boðulmaktan korkan kimdir? ................................................................................... 5. Ýlhan, kaç yaþýndayken arýlarýn saldýrýsýna uðramýþ? ................................................................................... 28
Okuduðu Üniversite
Sýnýfý
Konus¸ma
1. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. A: Fobin var mý? B: Evet, böcek fobim var. Senin fobin var mý? A: Evet, benim de yýlan fobim var. 2. Örnekteki gibi diyaloglar kurunuz.
1.
Karanlýk fobisi Þimþek fobisi
2.
Yalnýz kalma fobisi Suda boðulma fobisi
3.
Baþarýsýz olma fobisi Hastalýk fobisi
4.
Kedi fobisi Uçak fobisi
3. Aþaðýdaki metni okuyunuz. Benim yükseklik fobim var. Yüksek binalardan aþaðý bakamam. Hemen baþým döner. Çok heyecanlanýrým. Düþecek gibi olurum. Bu yüzden hemen oturacak bir yer bulur ve oraya otururum. 4. Örnekteki gibi bir fobinizi anlatýnýz. 5. Aþaðýdaki resimler hakkýnda arkadaþlarýnýzla konuþunuz.
A: Onun fobisi var mý? B: Evet, var. A: O, neden korkuyor? B: O, uçaða binmekten korkuyor.
29
Yazma
1. Örnekteki gibi metinler yazýnýz. Fatma Kýlýç 28 Ev Hanýmý Hamam Böceði
Fatma Kýlýç, 28 yaþýnda. O, ev hanýmý. Fatma Haným’ýn en büyük fobisi hamam böcekleri. Fatma Haným, hamam böceklerinden çok korkuyor.
1
Ahmet Mert 35 Öðretmen Karanlýk
.................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... .........................................................................................................................................
2
Elif Kýzmaz 20 Öðrenci Kelebek
.................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... .........................................................................................................................................
3
Alper Sarý 33 Doktor Mikrop
.................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... .........................................................................................................................................
2. Örnekteki gibi bir metin yazýnýz. Emre Ýpek Uçak fobisi 10 yýldan beri Ailesine ve arkadaþlarýna anlattý. Þimdilik tedavi olmayý düþünmüyor.
Ali Iþýk / Konya / 42 / Mühendis Köpek fobisi Çocukluðundan beri Eþine ve doktora anlattý. Psikoloða gidiyor. 30
Emre Ýpek, Ýzmirli. O, 35 yaþýnda. Öðretmenlik yapýyor. Emre Ýpek’in uçak fobisi var. O, on yýldan beri uçak fobisi yaþýyor. Emre Ýpek, bu problemini ailesine ve arkadaþlarýna anlattý. Onlar Emre’ye tedavi olmasýný tavsiye etti fakat Emre, þimdilik tedavi olmayý düþünmüyor.
..................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................... ...........................................................................................
3. Yandaki sorularý metne göre cevaplayýnýz. Bilim adamlarý birtakým araþtýrmalar sonunda 65 bin fobi tespit etti. Bu fobilerden bazýlarý çok, bazýlarý ise az görülüyor.
4. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz. 1. .............................................................................? Evet, iþsiz kalma fobim var. 2. .............................................................................? Hayýr, benim fobim yok. 3. .............................................................................? En çok yükseklikten korkarým. 4. .............................................................................? Bence en ilginç fobi karþýdan karþýya geçme fobisi. 5. .............................................................................? Evet, bence herkesin bir fobisi vardýr.
5. Aþaðýdaki karýþýk kelimelerden anlamlý ve kurallý cümleler kurunuz.
Dil Bilgisi
Psikologlara göre en sýk görülen fobi, kalabalýk fobisidir. Bu fobiye sahip kiþiler, kalabalýk yerlere girmekten korkarlar. Kalabalýk korkusu olan kiþiler, sinema, tiyatro, metro, otobüs gibi kalabalýk yerlerden çok rahatsýz olurlar.
1. Bilim adamlarý, kaç tür fobi tespit etmiþtir? .................................................................................... 2. Psikologlara göre en sýk görülen fobi hangisidir? .................................................................................... 3. Bu fobiye sahip kiþiler nelerden rahatsýz olurlar? ....................................................................................
1. olumsuz / fobiler / insan / etkiler / yönde / hayatýný ................................................................................... 2. olan / sosyal fobisi / kiþiler / konuþamaz / topluluk / rahatça / önünde ................................................................................... 3. ilginç / ünlü / birbirinden / vardýr / fobileri / insanlarýn ................................................................................... 4. belirtisi / fobilerin / ve terlemedir / heyecanlanma / en önemli ................................................................................... 5. insanlar / deðildir / fobisinin / farkýnda / bazý ...................................................................................
6. Aþaðýdaki cümleleri tercüme ediniz. 1. Birbirinden ilginç fobiler vardýr.
...............................................................................................................
2. Binlerce çeþit fobi vardýr.
...............................................................................................................
3. Fobi, kadýnlarda daha sýk görülür.
...............................................................................................................
4. Ýnsanlar, fobilerin gerçek sebebini bilmiyor.
...............................................................................................................
5. Bütün fobilerin tedavisi mümkündür.
...............................................................................................................
SIFAT - FÝÝLLER Yapýlýþý: Fiil + Sýfat-Fiil Eki + (Ýsim Çekim Eki)
En çok görülen fobi çeþidi, yükseklik fobisidir.
Ekleri: -An, -DIk / -DUk, -AcAk, -mAz, -mIþ / -mUþ, -r, -Ar, -Ir / -Ur, AsI
Salonda tanýdýk kimse yoktu. Bu yüzden çok sýkýldým. Sýnýf çok kalabalýk. Bu yüzden oturacak yer bulamadým. Utanmaz adam, fobim yüzünden benimle alay etti. Iþýklarý sönmüþ sokakta asla yürüyemem. Fobinizden kurtulmanýn tek çýkar yolu tedavi olmaktýr. Kahrolasý bu fobiler yüzünden uyuyamýyorum.
Örnek: yaz - an
&
yazan
görün - mez
&
görünmez
Ayrýntýlý bilgi için Lale Türkçe Dil Bilgisi Kitabý 3 24’e bakýnýz. sayfa 12-2
31
A. ÝZLEME ÖNCESÝNDE
izleme - Anlama
Aþaðýdaki sorularý tahmini olarak cevaplayýnýz. 1. Öðretmen ve öðrenciler ne hakkýnda konuþuyor? .............................................................................. 2. Öðrenciler, röportaj için kimden randevu aldý? .............................................................................. 3. Röportajý kimler yapacak? .............................................................................. 4. Dokümanlarý bilgisayarda kimler yazacak? ..............................................................................
B. ÝZLEME SIRASINDA
C. ÝZLEME SONRASINDA
1. Aþaðýdaki boþluklarý filme göre doldurunuz. Ýbrahim Bey : Çocuklar .............................. ilgili neler yaptýnýz? Ayþe : Öðretmenim, biz farklý gazete ve ................ .................. fobilerle ilgili yazýlar topladýk. Ýbrahim Bey : Çocuklar, siz ne yapmayý düþünüyorsunuz? Elif : Öðretmenim, biz okul ................................ Metin Bey’le fobiler hakkýnda röportaj yapacaðýz. Ýbrahim Bey : .................................. hazýr mý? Ama Metin Bey’den önce randevu alýn. Tamam mý? Elif : Randevu aldýk öðretmenim. Ýbrahim Bey : Çok iyi, çocuklar. 2. Aþaðýdaki sorularý filme göre cevaplayýnýz. 1. Psikoloða göre fobi ne demektir? A) Endiþe B) Korku C) Hastalýk
D) Rahatsýzlýk
2. Psikoloða göre kaç çeþit fobi var? A) Üç B) Onlarca C) Binlerce
D) On binlerce
3. Aþaðýdaakilerden hangisi fobilerin en bilinen belirtilerinden deðildir? A) Titreme B) Terleme C) Baþ aðrýsý D) Diþ aðrýsý 4. Psikolaða göre fobisi olan bir insan ne yapmalýdýr? A) Fobisini arkadaþlarýna anlatmalý B) Psikoloða gitmeli ve korkusunun nedenini öðrenmeli C) Fobisini ailesine söylemeli D) Fobisine önem vermemeli
32
5. Brad Pitt, nelerden korkuyor? A) Arýlardan B) Yükseklikten C) Köpeklerden D) Böceklerden
1. Aþaðýdaki sorularý filme göre cevaplayýnýz. 1. Öðrenciler, fobilerle ilgili nasýl bir çalýþma yapacaklar? .................................................................................... 2. Psikoloða göre ne tür fobiler vardýr? .................................................................................... 3. Fobilerin en bilinen belirtileri nelerdir? .................................................................................... 4. Psikoloðun fobisi nedir? .................................................................................... 5. Psikoloða göre en ilginç fobi nedir? .................................................................................... 2. Aþaðýdaki resimlerle cümleleri eþleþtiriniz. a. b. c. d.
Elif, Emre röportajý bekliyoruz çocuklar. Fobisi olan bir insan ne yapmalýdýr? Evet, benim de yükseklik fobim var. Gazete ve dergilerden fobilerle ilgili yazýlar topladýk.
1. Resimlerin altýna uygun fobi isimleri yazýnýz.
3. Aþaðýdaki boþluklara uygun fobi isimleri yazýnýz. SOSYAL FOBÝ ........................ ........................ ........................ ........................
HAYVAN FOBÝSÝ ........................ ......................... ........................ ........................
DÝÐERLERÝ ........................ ........................ ......................... ........................
Mustafa Sandal Ünlü pop sanatçýsý Mustafa Sandal’ýn en büyük fobisi, trafikte tüp kamyonetlerinin arkasýndan gitmek. Gençliðinden beri bu fobiyle yaþayan þarkýcý, tüp kamyoneti gördüðü zaman arabasýný hemen kenara çekiyor.
Degerlendirme
4. Aþaðýdaki sorularý metinlere göre cevaplayýnýz.
Zeynep Beþerler Sinema oyuncusu Zeynep Beþerler’in ilginç bir fobisi var. Ünlü oyuncu, küçüklüðünden beri balýklardan korkuyor. Balýk gördüðünde denize bakamýyor ve giremiyor. Bu fobisi yüzünden akvaryuma bile bakamýyor.
2. Metinlere göre doðru cümlelerin baþýna “D”; yanlýþ cümlelerin baþýna “Y” yazýnýz. Soner Arýca Þarkýcý Soner Arýca’nýn yükseklik, yýlan ve kapalý mekân fobisi var. Þarkýcýnýn yükseklik ve kapalý yer korkusu sonradan oluþmuþ. Sörf yarýþlarýný izlerken helikoptere binen Soner Arýca, düþme tehlikesi yaþamýþ. Bu yüzden þarkýcýda yükseklik fobisi oluþmuþ.
1. Mustafa Sandal’ýn en büyük fobisi nedir? .................................................................................. 2. Mustafa Sandal, bu fobisini ne zamandan beri yaþýyor? .................................................................................. 3. Zeynep Beþerler’in nasýl bir fobisi var? .................................................................................. 4. Zeynep Beþerler, niçin denize bakamýyor? .................................................................................. 5. Zeynep Beþerler’in ne zamandan beri fobisi var? ..................................................................................
Muhammed Ali Dünya þampiyonu boksörün yükseklik ve uçak fobisi varmýþ. Ünlü boksör yükseklik ve uçak fobisini yenmek için çok çalýþmýþ. Bu yüzden psikoloða gitmiþ. 1. ( ) Soner Arýca’nýn yýlan fobisi var. 2. ( ) Soner Arýca’nýn beþ yýldan beri yükseklik ve kapalý yer fobisi var. 3. ( ) Soner Arýca, helikopterden düþme tehlikesi yaþamýþ. 4. ( ) Muhammed Ali’nin uçak fobisi varmýþ. 5. ( ) Muhammed Ali, fobisini yenmek için uzun süre ilaç kullanmýþ.
5. Aþaðýdaki boþluklarý uygun sýfat-fiil ekleriyle doldurunuz. -dýk / -ecek / -an / -maz / -miþ 1. Çalýþ......... öðrenciyi herkes sever. 2. Ýyi piþirilme......... yemekleri yiyemem. 3. Koca þehirde taný......... adam yok mu? 4. Gel......... ay bize de gelin. 5. Yanlýþlýkla çýk......... bir sokaða girdik. 33
Aþaðýdaki kelimeleri tablodan bulunuz ve iþaretleyiniz. (%) YÜKSEKLÝK FOBÝSÝ
Oyun - Eglence
UÇAK FOBÝSÝ
ÝÐNE FOBÝSÝ
KALABALIK FOBÝSÝ
KEDÝ FOBÝSÝ
PALYAÇO FOBÝSÝ
T
Ý
S
Ý
B
O
F
I
Y
A
S
A
S
G
F
K
R
S
T
Ý
S
Ý
B
O
F
R
Ö
S
N
A
S
A
T
Ý
Ð
N
E
F
O
B
Ý
S
Ý
R
K
Ý
V
L
Ý
B
V M K
K
R
N
J
L
Z
G
S
P
N
A
S
O
V M G
E
F
M V
G
B
Ý
A
B
P
B
Ý
F
D
E
K
G
D
R
D M B
L
H
Y
M A
B
K
V
K
D
Ý
J
Ý
T
O
Y
F
G
V
G
L
O
Ý
T
E
M M K
T
F
A
C
N
K
C
U
I
O
G M
F
L
Z
J
K
F
G
K
Ç
L
Z
L
K
K
K
B
N
N
L
A
O
D M B
K
Ý
L
Ý
F
E
E
Y
N
Ý
Ç
F
D
R
J
V
Ý
J
F
Y
O
Þ
S
R
N
U
O
L
D
R
F
R
K
S M G
B
M K
J
N
B
Y
I
L
A
N
F
O
B
S
Ý
Ý
Ü
Y
Ý
G
A
J
N
R
L
P
L
R M N
S
Þ
Y
S
Ö
R
Ü M C
E
K
F
O
B
Ý
S
Ý
Z
Ý
Ý
S
Ý
B
K
I
L
N
A
R
A
K
O
F
Ý
SAYI FOBÝSÝ
ÖRÜMCEK FOBÝSÝ
ASANSÖR FOBÝSÝ
KARANLIK FOBÝSÝ
YILAN FOBÝSÝ
ÞÝMÞEK FOBÝSÝ
Aþaðýdaki kelimelere ve kelime gruplarýna sözlükten bakýnýz.
Proje Ödevi
Sözlükçe
ÝSÝMLER
34
% % % % % % % % % % %
asansör aydýnlýk baþ aðrýsý baþarýsýzlýk belirti çalýþma çeþit endiþe fobi gök gürültüsü hastalýk
FÝÝLLER % % % % % % % % % % %
heyecanlý ilginç kalabalýk kapalý alan korku neden olumlu olumsuz psikolog randevu röportaj
% % % %
sakin sanatçý sebep yükseklik
% % % % % % % % % %
boðulmak dikkat etmek endiþelenmek farkýna varmak farkýnda olmak heyecanlanmak korkmak korkusunu yenmek korkutmak oluþmak
% % % % % % % % %
önermek rahatsýzlanmak randevu almak sahip olmak sohbet etmek tedavi etmek tedavi olmak terlemek titremek
1. Ailenizdeki bireylerin fobilerini resim ve fotoðraflarla anlatan bir sunum hazýrlayýnýz. 2. Fobisi olan ünlü insanlarýn resimlerini internetten bulunuz. Bu resimleri 50*70 büyüklüðünde bir kartona yapýþtýrýnýz. Resimlerin altýna bu kiþilerin sahip olduklarý fobileri yazýnýz. 3. Size göre en ilginç fobiler nelerdir? Resim ve fotoðraflarla anlatýnýz.
Kelimeler
1. Aþaðýdaki kelimeleri dinleyiniz ve tekrar ediniz.
36
1. Baþ aðrýsý
5. Kulak aðrýsý
2. Mide aðrýsý
6. Boðaz aðrýsý
3. Nezle
7. Öksürük
4. Kýzamýk
8. Diþ aðrýsý
1
2
3
4
9. Grip 10. Bel aðrýsý
2. Resimlere bakarak dinleyiniz. 3. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz.
Örnekleme 1. A: Neyin var? B: Baþým aðrýyor.
4. Tekrar dinleyiniz ve yazdýklarýnýzý kontrol ediniz.
2. A: Neyin var? B: Grip oldum.
5
6
7
8
9
10
37
1.1 Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz.
Okuma - Anlama
EMRE VE ANNESÝ HASTANEDE Hatice Haným Sekreter Hatice Haným Sekreter Hatice Haným Sekreter Hatice Haným Sekreter Hatice Haným Sekreter
Doktor Emre Doktor Emre Doktor Emre Doktor Emre Doktor
: Ýyi günler. : Ýyi günler. : Oðlumun diþi aðrýyor. Muayene ettirmek istiyoruz. : Randevunuz var mý? : Evet, var. Sabah telefon açýp randevu aldýk. : Hastanýn adý ve soyadý nedir? : Emre Aksoy. : Hastamýz daha önce burada muayene oldu mu? : Evet, birkaç ay önce muayene oldu. : Bir dakika efendim, bilgilerinizi kontrol ediyorum. 30 saniye sonra Emre’nin randevu saati on buçuk. Lütfen þurada biraz bekleyin. Doktorumuz müsait olunca size haber vereceðiz. 5 dakika sonra : Geçmiþ olsun. Neyiniz var? : Diþim çok aðrýyor. : Ne zamandan beri aðrýyor? : Yaklaþýk olarak iki gündür aðrýyor. : Þuraya oturun, diþlerinizi kontrol edelim. Lütfen aðzýnýzý açýn. Hýmm, sanýrým bu diþ olmalý. : Ahh! : Ne oldu, canýnýz mý yandý? : Evet, çok acýdý. : Diþinizde çürük var. Bu yüzden tedavi etmemiz gerekiyor. Size ilaç yazýyorum. Bu ilaçlarý kullanýp bir hafta sonra tekrar gelmelisiniz.
Hatice Haným : Bir hafta sonra ne yapacaksýnýz? Doktor : Hastamýzýn diþlerini temizledikten sonra dolgu yapacaðýz. Hatice Haným : Teþekkür ederim. Çok sað olun. Doktor : Rica ederim. Tekrar geçmiþ olsun. 1.2 Diyaloða göre doðru cümlelerin baþýna “D”; yanlýþ cümlelerin baþýna “Y” yazýnýz. 1. 2. 3. 4. 5.
( ( ( ( (
) Emre, hastaneye annesiyle gidiyor. ) Hatice Haným, daha önceden randevu almamýþ. ) Emre, bu hastaneye ilk kez geliyor. ) Doktor, þu an müsait deðil. ) Emre, saat on buçukta muayene olacak.
1.3 Aþaðýdaki sorularý diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Emre’nin nesi var? .................................................................................. 2. Hatice Haným, hastaneden ne zaman randevu alýyor? .................................................................................. 3. Emre’nin ne zamandan beri rahatsýzlýðý var? .................................................................................. 4. Emre, tekrar hastaneye ne zaman gelecek? .................................................................................. 5. Doktor, Emre’nin ikinci geliþinde nasýl bir tedavi uygulayacak? .................................................................................. 38
2.1 Aþaðýdaki metni okuyunuz.
ASLI ACÝL SERVÝSTE Aslý, dün gece aniden hastalandý. Onun ateþi çýktý. Hüseyin Bey, çok telaþlandý. Hemen eþi Gülten Haným’a telefon açtý. Gülten Haným, evde deðildi. Çünkü o, dün gece hastanede nöbetçiydi. Hüseyin Bey : Gülten Haným! Aslý çok hasta. Ateþi var. Gülten Haným : Ateþini ölçtün mü? Hüseyin Bey : Evet, ölçtüm. 39 derece. Gülten Haným : Dolapta ateþ düþürücü ilaç var. Bir ölçek ateþ düþürücü ilaç ver ve hemen hastaneye getir. Sizi acil serviste bekliyorum. Hüseyin Bey, Aslý’ya bir ölçek ateþ düþürücü ilaç verdi. Daha sonra onu hastaneye götürdü. Onlar hastaneye geldiklerinde saat gece birdi. Hemen acil servise, Gülten Haným’ýn yanýna gittiler. Gülten Haným, Aslý’yý muayene etti. Ateþini ölçtü. Aslý’nýn ateþi yine çok yüksekti. Bu yüzden hemþire, Aslý’ya iðne yaptý. Bir süre sonra tekrar ateþini ölçtüler. Aslý’nýn ateþi þimdi 36,5 dereceydi. Gülten Haným, reçeteye ateþ düþürücü bir þurup ve antibiyotik yazdý. Hüseyin Bey, reçeteyi alýp nöbetçi eczaneye gitti. Eþi Gülten Haným’ýn yazdýðý ilaçlarý aldý. Onlar eve geldiklerinde gece saat iki buçuktu. Aslý, bu ilaçlarý kullandý. Bugün okula gitmedi. Evde dinleniyor. Þimdi o, daha iyi.
2.2 Aþaðýdaki olaylarý metne göre sýralayýnýz. Hüseyin Bey’in eczaneden ilaçlarý almasý Aslý’nýn ateþinin çýkmasý Hüseyin Bey’in Aslý’ya ateþ düþürücü ilaç vermesi Hüseyin Bey’in Aslý’yý hastaneye götürmesi Gülten Haným’ýn Aslý’yý muayene etmesi Hüseyin Bey’in Gülten Haným’a telefon açmasý Hemþirenin Aslý’ya iðne yapmasý Hüseyin Bey’in acil servise gitmesi
2.3 Aþaðýdaki sorularý metne göre cevaplayýnýz. 1. Aslý, ne zaman hastalandý? .................................................................................. 2. Hüseyin Bey, kime telefon açtý? .................................................................................. 3. Aslý’nýn annesi Gülten Haným, niçin evde deðildi? .................................................................................. 4. Hüseyin Bey, hastaneye geldiðinde saat kaçtý? .................................................................................. 5. Doktor, reçeteye hangi ilaçlarý yazdý? ..................................................................................
Örnekleme 1. A: Sýk sýk baþýnýz aðrýr mý? B: Evet, aðrýr. Hayýr, aðrýmaz.
2. A: Hasta ziyaret saatleri ne zaman? B: Hasta ziyaret saatleri her gün saat 12.00 ile 13.00 arasý. 39
1. Dinleyiniz ve eþleþtiriniz. HASAN
AYÞE
FATMA
SEVGÝ
Dinleme - Anlama
ÖMER
2. Dinleyiniz ve duyduðunuz isimlerle ilaçlarý eþleþtiriniz. 1. Hüseyin Bey 2. Mehmet Bey 3. Fatma Haným
a. Öksürük þurubu b. Göz damlasý c. Aðrý kesici
3. Dinleyiniz ve boþluklarý uygun kelimelerle doldurunuz.
Sekiz gün boyunca ................. önce 3 .......... kullanýlacak.
40
Günde .......... defa .......... ölçek, .......... karna
Günde .......... defa .......... karna kullanýlacak.
4. Metni dinleyiniz. 5. Metni tekrar dinleyiniz ve aþaðýdaki sorularý cevaplayýnýz. 1. Elif, niçin okula gitmemiþ? ............................................................. 2. Elif, hafta sonu nereye gitmiþ? ............................................................ 3. Elif, hafta sonu ailesiyle ne oynamýþ? ...................................................... 4. Elif’in boðazý niçin þiþmiþ? ........................................................ 5. Elif’i, doktora kim götürmüþ? ..............................................................
1. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. A: Neyin var? B: Baþým aðrýyor. A: Geçmiþ olsun. B: Sað ol.
Konus¸ma
2. Örnekteki gibi diyaloglar kurunuz.
1
Diþ aðrýsý
2
Kulak aðrýsý
3
Bel aðrýsý
3. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. A: B: A: B: A:
Buyrun yardýmcý olabilir miyim? Bir kutu aspirin almak istiyorum. Buyrun bir kutu aspirin. Teþekkür ederim. Geçmiþ olsun.
4. Örnekteki gibi diyaloglar kurunuz.
1
1 kutu antibiyotik 2
1 þiþe göz damlasý 3 1 þiþe öksürük þurubu
5. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. A: Hasta mýsýn? Çok kötü görünüyorsun. B: Evet, grip olmuþum. A: Doktora gittin mi? B: Hayýr. A: Bence hemen doktora gitmelisin. 6. Örnekteki gibi diyaloglar kurunuz.
1
Nezle olmak 2
Üþütmek 3
Diþi aðrýmak
41
1. Aþaðýdaki cümleleri uygun baþlýklarýn altýna yazýnýz.
Yazma
Bu ilaçlarý kullanmalýsýnýz. Sað olun. Tansiyonunuzu bir ölçeyim. Bu ilaçlarý kaç gün kullanmalýyým? Þu testleri yaptýrýn. Geçmiþ olsun. Kendimi iyi hissetmiyorum.
Baþým dönüyor. Size birkaç ilaç yazýyorum. Bir hafta dinlenmelisiniz. Neyiniz var? Tekrar ne zaman gelmem gerekiyor? Kan testi sonucumu öðrenebilir miyim? Muayene olmak istiyorum.
DOKTOR ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... .....................................................................................
HASTA ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... .....................................................................................
2. Resimlere bakarak örnekteki gibi diyaloglar yazýnýz. 1. A: Neyin var? B: Midem aðrýyor. 2. A: .................................................? B: .................................................. 3. A: .................................................? B: .................................................. 4. A: .................................................? B: .................................................. 5. A: .................................................? B: ..................................................
1
4
2
3
5
3. Örnekteki gibi cümleler yazýnýz.
42
Örnek: Grip olduðunda ne yaparsýn? (Vitamin almak / dinlenmek) Vitamin alýrým ve dinlenirim. 1. Ateþin yükseldiðinde ne yaparsýn? (Ateþ düþürücü almak / doktora gitmek) .................................................................................... 2. Boðazýn aðrýdýðýnda ne yaparsýn? (Aðrý kesici kullanmak / süt içmek) .................................................................................... 3. Üþüttüðünde ne yaparsýn? (Meyve suyu içmek / aspirin kullanmak) .................................................................................... 4. Baþýn döndüðünde ne yaparsýn? (Tansiyon ölçmek / dinlenmek) ....................................................................................
4. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. A: Çok kötü görünüyorsun. B: Evet, kendimi iyi hissetmiyorum. A: Neyin var? B: Diþim aðrýyor. A: Aðrý kesici aldýn mý? B: Evet, ama diþimin aðrýsý geçmedi. A: O zaman bir diþ doktoruna gitmelisin. B: Randevu aldým. Bugün gideceðim.
5. Örnekteki gibi diyaloglar yazýnýz. A: ................................................................................ B: ................................................................................ A: ................................................................................ B: ................................................................................ A: ................................................................................ B: ................................................................................ A: ................................................................................ B: ................................................................................ Boðazý aðrýmak - Þurup içmek - Hastane
Dil Bilgisi
A: ................................................................................ B: ................................................................................ A: ................................................................................ B: ................................................................................ A: ................................................................................ B: ................................................................................ A: ................................................................................ B: ................................................................................ Baþý aðrýmak - Aspirin - Doktor 6. Aþaðýdaki cümleleri tercüme ediniz. 1. Hastanýn ateþini ölçtünüz mü? .................................................................................... 2. Saðlýðýmýza çok dikkat etmeliyiz. .................................................................................... 3. Bugün kendimi iyi hissetmiyorum. ....................................................................................
4. Reçetedeki ilaçlarý eczaneden alýn. .................................................................................... 5. Babamýn yüksek tansiyonu var. .................................................................................... 6. Doktor bana aðrý kesici verdi. ....................................................................................
1
ZARF - FÝÝLLER
Not
Yapýlýþý: Fiil + Zarf-Fiil Eki
-dan beri: Hastalandýðýndan beri okula gitmiyor. A: Ne zamandan beri hastasýnýz? B: Dün akþamdan beri hastayým.
Ekleri: -y(A), -(y)AlI, -(y)ArAk, -DIkçA / -DUkçA, -(y)IncA / -(y)UncA, -(y)Ip / -(y)Up, -ken, -mAdAn
A: Kaç günden beri öksürüyorsunuz? B: Üç günden beri öksürüyorum. BULAÞICI HASTALIKLAR
ÖLÜMCÜL HASTALIKLAR
Kýzamýk, Kuduz, Tifo, Verem, Kolera, Grip, Dizanteri, Hepatit...
Aids, Kanser, Sýtma, Veba...
Örnek: çalýþ - dýkça
&
çalýþtýkça
gör - meden
&
görmeden
-aa, -ee: Koþa koþa hastaneye gitti. -aalý, -eeli: Hasta oldu olalý okula gelmiyor. -aarak, -eerek: Ýlaçlarýnýzý kullanarak saðlýðýnýza kavuþabilirsiniz. -ddýkça, -ddikçe, -ddukça, -ddükçe: Spor yaptýkça daha iyi olacaksýnýz. -ýýnca, -iince, -uunca, -üünce: Antibiyotik kullanýnca iyileþti. -ýýp, -iip, -uup, -üüp: Reçeteyi alýp hemen eczaneye gitti.
DÝLEK VE TEMENNÝLER
-kken: Koþarken ayaðýný incitti. Þimdi ayaðý çok aðrýyor.
Geçmiþ olsun. Acil þifalar dilerim. Allah þifa versin. Tez zamanda iyileþirsiniz inþallah. Allah saðlýk ve afiyet versin. Afiyettesinizdir inþallah.
madan, -m meden: Bütün öðrenciler kýþ gelmeden grip aþýsý oldu. -m 2
ÜNLEM
Hey!, Ah!, Eh!, Ay!, Eyvah!, Vah! Ah! Diþim çok aðrýyor. Vah vah! Zavallý çocuk çok kötü hastalanmýþ. Ayrýntýlý bilgi için Lale Türkçe Dil Bilgisi Kitabý 3 44’e bakýnýz. sayfa 26-4
43
A. ÝZLEME ÖNCESÝNDE 1. Aþaðýdaki sorularý kendinize göre cevaplayýnýz.
izleme - Anlama
1. En son ne zaman hastaneye gittiniz? ....................................................................................
2. Aþaðýdaki sorularý resme göre tahmini olarak cevaplayýnýz. 1. Ayþe, nerede? .................................................................................... 2. Ayþe, kimle konuþuyor? .................................................................................... 3. Ayþe, ne hakkýnda konuþuyor? ....................................................................................
2. Hastaneye niçin gittiniz? .................................................................................... 3. Hastaneye kimle gittiniz? .................................................................................... 4. Rahatsýzlýðýnýz neydi? .................................................................................... 5. Doktor nasýl bir tedavi önerdi? ....................................................................................
B. ÝZLEME SIRASINDA 1. Aþaðýdaki boþluklarý filme göre doldurunuz. Elif : Hasta mýsýn? Çok ........................ görünüyorsun? Ayþe: ......................... çok aðrýyor. Elif : ............................. gittin mi? Ayþe: Hayýr. ............................ telefon ettim. Birlikte gideceðiz. Elif : Geçmiþ olsun Ayþe. 2. Seyrediniz ve uygun seçeneði iþaretleyiniz. (%) 1. 2. 3. 4.
Kýzýmýn Sizin Ayþe daha önce hastanemizde Muayene ücreti
kulaðý sigortanýz kontrol 40 lira
boðazý randevunuz muayene 50 lira
diþi saðlýk belgeniz tedavi 60 lira
beli kimliðiniz ameliyat 80 lira
çok aðrýyor. var mý? oldu mu? hanýmefendi.
C. ÝZLEME SONRASINDA 1. Aþaðýdaki resimleri filme göre sýralayýnýz.
2. Aþaðýdaki sorularý filme göre cevaplayýnýz. 1. Ayþe’nin neyi var? .................................................................................... 2. Ayþe hastaneye kimle gidiyor? .................................................................................... 3. Ayþe’nin muayene için randevusu var mý? .................................................................................... 4. Ayþe gittiði hastanede daha önce muayene olmuþ mu? .................................................................................... 5. Ayþe ne zamandan beri hasta? .................................................................................... 6. Doktor, Ayþe’ye nasýl bir tedavi uygulayacak? ....................................................................................
44
1. Aþaðýdaki sorularý resimlere bakarak cevaplayýnýz. 1
2
A: Onun nesi var? B: ................................... ...................................
2. Aþaðýdaki test sorularýný cevaplayýnýz. 1. A: ............................................. B: Hastayým. Yukarýdaki boþluða hangisi getirilmelidir? A) Neyin var? B) Allah þifa versin. C) Geçmiþ olsun. D) Diþim aðrýyor. 2. A: ............................................ B: Kendimi iyi hissetmiyorum. Yukarýdaki boþluða hangisi getirilmelidir? A) Ýlaç aldýn mý? B) Hastaneye gittin mi? C) Kendini nasýl hissediyorsun? D) Ateþin düþtü mü? 3. A: ............................................ B: Sað ol. Yuukarýdaki boþluða hangisi getirilmelidir? A) Hasta mýsýn? B) Bence doktora gitmelisin. C) Þimdi nasýlsýn? D) Geçmiþ olsun. 4. A: ............................................ B: Ýki günden beri. Yukarýdaki boþluða hangisi getirilmelidir? A) Ne zamandan beri hastasýnýz? B) Doktora gittiniz mi? C) Ýlaçlarý ne zaman aldýnýz? D) Hastaneye ne zaman gittiniz? 5. A: ............................................ B: Evet. Bu sabah telefon açtým. Yukarýdaki boþluða hangisi getirilmelidir? A) Daha önce muayene oldunuz mu? B) Randevunuz var mý? C) Sigortanýz var mý? D) Hasta mýsýnýz?
4
A: O, hasta mý? B: ................................... ...................................
A: Doktor ne yapýyor? B: ................................... ...................................
3. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz. 1. ...............................................................................? Evet. Diþim aðrýyor. 2. ...............................................................................? Hastaneden geliyorum. 3. ...............................................................................? Ahmet’in iki günden beri ateþi var. 4. ...............................................................................? Hayýr. Sosyal güvencem yok. 5. ...............................................................................? En son bir ay önce hastaneye gittim.
Degerlendirme
A: Neyin var? B: ................................... ...................................
3
4. Aþaðýdaki cümleleri “-ýp, -ip, -up, -üp” eklerini kullanarak örnekteki gibi yeniden yazýnýz. Örnek: Ali kapýyý açtý. / Bahçeye koþtu. Ali kapýyý açýp bahçeye koþtu. 1. Adam dýþarý çýktý. / Arabaya bindi. .................................................................................... 2. Çocuklar yemek yedi. / Geri geldi. .................................................................................... 3. Elbiselerini giydi. / Dýþarý çýktý. .................................................................................... 4. Eline kalemi aldý. / Yazmaya baþladý. .................................................................................... 5. Elimdeki çantayý tuttu. / Çekmeye baþladý. .................................................................................... 5. Aþaðýdaki sorularý örnekteki gibi cevaplayýnýz. Örnek: Çocuk eve nasýl gitti? (Yürümek) Çocuk eve yürüyerek gitti. 1. Bebek nasýl aðladý? (Baðýrmak) .................................................................................... 2. Ahmet nasýl ders çalýþýyor? (Müzik dinlemek) .................................................................................... 3. Mehmet Bey nasýl uyuyor? (Horlamak) .................................................................................... 4. Ayþe Haným baþýndan geçenleri nasýl anlattý? (Aðlamak) ....................................................................................
45
Aþaðýdaki kelimeleri tablodan bulunuz ve iþaretleyiniz. (%) BAÞ AÐRISI
Oyun - Eglence
MÝDE AÐRISI
NEZLE
KIZAMIK
KULAK AÐRISI
K
H
I
K
V
Y
P
R
M
Ö
T
I
K
U
L
S
M
U
B
M
Ý
K
T
S
J
I
L
V
I
D
N
G
P
S
R
I
H
S
S
A
T
R
H
N
K
Ü
P
R
G
I
D
I
K
E
Ð
Z
K
R
I
Ð
L
R
L
K
R
A
O
A
M
Ü
T
A
Z
Ð
N
K
B
Ð
Ð
F
Þ
K
L
E
I
A
A
N
T
J
A
R
T
A
B
D
Y
L
K
G
M
P
V
Þ
I
L
B
Ý
D
E
T
V
V
M
I
M
Ý
S
R
M
T
B
L
L
K
G
N
T
K
D
I
M
I
S
I
R
Ð
A
Z
A
Ð
O
B
K
N
E
Z
L
E
J
G
B
N
M
N
V
Y
V
L
M
R
R
H
Z
R
M
B
F
R
BOÐAZ AÐRISI
ÖKSÜRÜK
DÝÞ AÐRISI
GRÝP
BEL AÐRISI
Aþaðýdaki kelimelere ve kelime gruplarýna sözlükten bakýnýz.
Proje Ödevi
Sözlükçe
ÝSÝMLER
46
% % % % % % %
acil servis ameliyat aðrý kesici aþý ateþ ateþ düþürücü bademcik
% % % % % % %
baþ aðrýsý bel aðrýsý boðaz aðrýsý bulaþýcý bulantý çarpýntý çürük
% % % % % % %
diþ aðrýsý doktor eczane grip hasta hastalýk hastane
% % % % % % %
iðne ilaç kan kýzamýk kulak aðrýsý mide aðrýsý muayene
% % % % % % %
nezle öksürük ölümcül randevu reçete röntgen saðlýk
% sigorta % sonuç % sosyal güvence % þiþman % tahlil % tansiyon
% % % % %
tedavi telaþ test yorgun zayýf
FÝÝLLER % % % % % % % %
acýmak aðrýmak ameliyat olmak aþý yapmak ateþi çýkmak bulantýsý olmak dinlenmek hastalanmak
% % % % % % % %
hâlsiz olmak iðne yapmak ilaç kullanmak iyileþmek iyileþtirmek kanamak kusmak muayene etmek
% % % % % % %
muayene olmak öksürmek pansuman yapmak randevu almak röntgen çektirmek þiþmek þurup içmek
% % % % % %
taburcu olmak tansiyon ölçmek tedavi etmek tedavi olmak üþütmek yorulmak
1. Toplu ölümlere sebep olan hastalýklar ve bu hastalýklarýn etkileri hakkýnda bir proje ödevi hazýrlayýnýz. 2. Ailenizdeki kiþilerin bugüne kadar geçirdiði hastalýklarla ilgili bir proje ödevi hazýrlayýnýz. KÝM? Babam
NE? Grip
NE ZAMAN? Geçen ay
NÝÇÝN? Üþüttüðü için
3. Týp alanýnda tanýnmýþ bir bilim adamýnýn biyografisini resim ve fotoðraflar kullanarak anlatýnýz.
Kelimeler
1. Aþaðýdaki kelimeleri dinleyiniz ve tekrar ediniz.
1
48
4. Otomobil
7. Telefon
2. Matbaa
5. Teleskop
8. Uçak
3. Bilgisayar
6. Ampul
9. Ýnternet
2
4
6
1. Pusula
3
5
7
8
10. Cep telefonu
13. Daktilo
15. Telgraf
2. Resimlere bakarak dinleyiniz.
11. Hesap makinesi
14. Radyo
16. Televizyon
3. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. 4. Tekrar dinleyiniz ve yazdýklarýnýzý kontrol ediniz.
12. Mikroskop
9
10
12
14
11
13
15
16
49
Okuma - Anlama
1.1 Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz.
HÜSEYÝN CAHÝT FIRAT ÝLE RÖPORTAJ Muhabir : Hüseyin Bey, sizi tanýyabilir miyiz? Hüseyin Bey : 1952 yýlýnda doðdum. Malatyalýyým. Ama Ýstanbul’da yaþýyorum. Beþ kardeþiz. Ýstanbul Üniversitesi Ýktisat Fakültesi’ni bitirdim. Muhabir : Týp fakültesinde okumadýnýz. Ama bir ilaç keþfettiniz. Bunu nasýl baþardýnýz? Hüseyin Bey : Otuz yýldýr bitkiler üzerinde araþtýrmalar yapýyorum. Ayrýca bitkiler konusunda uzman bir hocam vardý. Uzun yýllar bu hocamla çalýþtým. Baþarýmý hem hocama hem de çok çalýþmaya borçluyum. Muhabir : Hüseyin Bey, bulduðunuz ilaca Ankaferd adýný verdiniz. Ýlaç hakkýnda biraz bilgi verir misiniz? Hüseyin Bey : Ýlacýmýz yüzde yüz bitkisel. En önemli özelliði, kanamalarý hemen durduruyor. ABD ordusunun kaný durdurmak için kullandýðý ilaçtan daha etkili. Ýlaç, doktor olmadan da kullanýlabiliyor. Ýlacý, kanayan yere sürmeniz yeterli. Muhabir : Ýlaç, þu anda satýlýyor mu? Hüseyin Bey : Evet, ilacýmýz þu an Türkiye’de satýlýyor. Muhabir : Ýlacýn satýþýndan ne kadar gelir bekliyorsunuz? Hüseyin Bey : Biz çok önemli bir buluþ yaptýk. Bu yüzden bu ilacýn satýþýndan 10 milyar dolarlýk bir satýþ bekliyoruz. Muhabir : Son olarak size þunu sormak istiyorum. Bulduðunuz bu ilaç için ne düþünüyorsunuz? Hüseyin Bey : Çok mutluyum. Çünkü artýk kan kaybýndan ölen insan olmayacak. Annesiz ve babasýz kalan çocuk sayýsý azalacak. 1.2 Diyaloða göre doðru cümlelerin baþýna “D”; yanlýþ cümlelerin baþýna “Y” yazýnýz. 1. ( ) Hüseyin Bey, Malatyalý. 2. ( ) Hüseyin Bey, Malatya’da yaþýyor. 3. ( ) Hüseyin Bey, bir ilaç keþfetmiþ. 4. ( ) Hüseyin Bey’in keþfettiði ilaç yakýnda eczanelerde satýlacak. 5. ( ) Hüseyin Bey, ilaçtan çok büyük gelir bekliyor. 50
1.3 Aþaðýdaki sorularý diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Hüseyin Bey, ne zaman, nerede doðdu? .................................................................................. 2. Hüseyin Bey, hangi üniversiteyi bitirdi? .................................................................................. 3. Hüseyin Bey, kaç yýldýr bitkiler üzerinde çalýþýyor? .................................................................................. 4. Hüseyin Bey, bulduðu ilaca ne ad verdi? .................................................................................. 5. Hüseyin Bey, niçin çok mutlu? ..................................................................................
2.1 Aþaðýdaki metinleri okuyunuz.
ÝLK UÇAK Tarihte ilk uçuþ denemesini Wright kardeþler yaptý. Onlarýn asýl mesleði bisikletçilikti. Lise mezunuydular. Üniversite okuyamadýlar. Wright kardeþler, uçuþ çalýþmalarýna 1899 yýlýnda baþladýlar ve bu konuda birçok deneme yaptýlar. Önce motorsuz bir uçak yaptýlar. Daha sonra ise bir motor yaptýlar. Bu motoru uçaða yerleþtirdiler. Uçaða ilk olarak Orville Wright bindi. Orville Wrigt, motoru çalýþtýrdý ve uçaðý uçurmayý baþardý. Bu ilk uçuþta uçak, 12 saniye havada kaldý ve 35 metre uçtu.
ELEKTRÝKLÝ BÝSÝKLET (YIKEBIKE) Elektrikli bisiklet, Yeni Zellandalý Grant Ryan ve Peter Higgins tarafýndan icat edildi. Araç, trafik ve park sorununa çözüm bulmak için geliþtirildi. Bir el çantasýna sýðan bisiklet, on beþ saniyede kurulabiliyor ve saatte 23 kilometre hýzla gidebiliyor. YikeBike adýndaki bu bisiklet, on kilo aðýrlýðýndadýr. Araç, ilk olarak Londra’da test edildi. Araç, kullanýldýktan sonra katlanarak bir çantaya konuluyor. Dört bin dolara satýlacak bu bisiklet, elektrikle çalýþýyor. 2.2 Doðru cevabý “Ýlk Uçak” adlý metne göre iþaretleyiniz. (%) 1. Wright kardeþlerin mesleði tamirciliktir. 2. Wright kardeþler mezunudur.
lise
mühendisliktir yüksekokul
bisikletçiliktir üniversite
1789 1889 1899 3. Wright kardeþler yýlýnda uçak yapmak için çalýþmaya baþladýlar. kanattsýz 4. Wright kardeþler önce motorsuz benzinsiz bir uçak yaptýlar. 12 saniye 5. Ýlk uçuþta uçak 32 saniye havada kaldý.
22 saniye
2.3 Aþaðýdaki sorularý “Elektrikli Bisiklet” adlý metne göre cevaplayýnýz. 1. Elektrikli bisiklet, kim tarafýndan icat edildi? ................................................................................. 2. Elektrikli bisiklet, niçin geliþtirildi? ................................................................................. 3. Elektrikli bisiklet, ne kadar sürede kurulabiliyor? ................................................................................. 4. Elektrikli bisiklet, kaç kilometre hýzla gidebiliyor? ................................................................................. 5. Elektrikli bisikletin fiyatý nedir? .................................................................................
Örnekleme 1. A: Bir buluþ yapmak ister miydin? B: Evet, isterdim. Hayýr, istemezdim. 2. A: Neyi bulmak isterdin? B: Cep telefonunu bulmak isterdim. 3. A: Sence en büyük mucit kimdir? B: Bence en büyük mucit Edison’dur. 4. A: Bilgisayar insan hayatýna ne gibi kolaylýklar getirmiþtir? B: Ýletiþimi hýzlandýrmýþtýr. 51
Dinleme - Anlama
1. Dinleyiniz ve uygun resmi iþaretleyiniz. (%)
1.
2.
3.
4.
2. Dinleyiniz ve aþaðýdaki boþluklarý uygun kelimelerle doldurunuz. 1. 2. 3. 4. 5.
Bence insan hayatýný en çok etkileyen ...................... internettir. Herkese faydasý olacak bir þey ................ etmek isterim. Bütün ....................... yaþadýklarý dönemde meþhur deðildir. Pascal, çok büyük bir ................. adamýdýr. Edison, ampul konusunda sayýsýz .................. yapmýþtýr.
3. Fotoðraftaki kiþiyle ilgili aþaðýdaki sorularý cevaplayýnýz. 1. 2. 3. 4.
Fotoðraftaki kiþi kim? O, nereli? Onun mesleði nedir? O, neyi icat etti?
............................................ ............................................ ............................................ ............................................
4. Metni dinleyiniz. 5. Aþaðýdaki sorularý metne göre cevaplayýnýz. 1. Steve Jobs, kaç yýlýnda, nerede doðdu? .................................................................................... 2. Steve Jobs’un babasý ne iþ yapýyor? .................................................................................... 3. Steve Jobs, üniversiteyi býraktýktan sonra nerede çalýþtý? .................................................................................... 4. Steve Jobs, 1976 yýlýnda Steve Wozniak ile hangi þirketi kurdu? .................................................................................... 5. Ýnsanlar, Steve Jobs’un hangi ürününü çok beðendiler? .................................................................................... 52
1. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. A: Bir buluþ yapmak ister misin? B: Evet, çok isterim. A: Neyi bulmak istersin? B: Kanser ilacýný bulmak isterim.
Konus¸ma
2. Örnekteki gibi diyaloglar kurunuz.
1. Uçan araba 2. Aids ilacý 3. Zaman makinesi
3. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. A: Hesap makinesi kim tarafýndan icat edildi? B: Blaise Pascal tarafýndan icat edildi. A: Peki, radyo ne zaman bulundu? B: 1895 yýlýnda bulundu. 4. Örnekteki gibi diyaloglar kurunuz.
Saat Christaan Huggens 1. Buzdolabý 1879 Helikopter Igor Skorsky 2. Bilgisayar 1975 Radyo Marconi 3. Telefon 1876
7. Aþaðýdaki buluþlarla ilgili görüþlerinizi sýra arkadaþýnýzýn sorularýna cevap vererek söyleyiniz.
5. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. A: Sence en faydalý buluþ hangisidir? B: Bence en faydalý buluþ televizyondur. A: Sence en büyük mucit kimdir? B: Bence en büyük mucit Edison’dur. 6. Örnekteki gibi diyaloglar kurunuz.
1.
Ýnternet Einstein
2.
Uçak Alexander Bell
3.
Telefon Pascal
Barut Sence, la u s et u rn Ýnte en önemli buluþ P en etkili buluþ Tablet Ampul en zararlý buluþ Bilgis ayar en faydalý buluþ Atom Bo mbasý insanlarýn en çok ilgi gösterdiði buluþ hangisidir?
Matb
aa
Televi z
yon Silah
Radyo
Saat
Cep telefonu k Tan
53
1. Örnekteki gibi diyaloglar yazýnýz.
Yazma
A: Sence en faydalý buluþ nedir? B: Bence en faydalý buluþ bilgisayardýr. Sence? A: Bence cep telefonudur. Televizyon / Ýnternet A: ........................................................................? 1. B: ........................................................................? A: ........................................................................ Buzdolabý / Bulaþýk makinesi A: ........................................................................? 2. B: ........................................................................? A: ........................................................................ Kalem / Saat A: ........................................................................? 3. B: ........................................................................? A: ........................................................................
2. Örnekteki gibi diyaloglar yazýnýz. A: Fotoðraf makinesini kim icat etti? B: Fotoðraf makinesini George Eastman icat etti. A: Çamaþýr makinesi ne zaman icat edildi? B: Çamaþýr makinesi 1906 yýlýnda icat edildi. A: Uçak Ýngiltere’de mi icat edildi? B: Hayýr uçak ABD’de icat edildi.
Dinamit / Alfred Nobel / Tükenmez kalem / 1938 / Kamera - Rusya / Japonya A: ........................................................................? B: ........................................................................ 1. A: ........................................................................? B: ........................................................................ A: ........................................................................? B: ........................................................................
A: 2. B: A: B: A: B:
Radyo / Marconi / Televizyon / 1928 / Bilgisayar - Japonya / ABD ........................................................................? ........................................................................ ........................................................................? ........................................................................ ........................................................................? ........................................................................
3. Aþaðýdaki sorularý kendinize göre cevaplayýnýz. 1. Sence en faydalý buluþ nedir? ................................................................................... 2. Sence en ilginç icat nedir? ................................................................................... 3. Sence insan üzerindeki en etkili buluþ nedir? ................................................................................... 4. Sence en önemli mucit kimdir? ................................................................................... 5. Sence insan için en tehlikeli olan icat nedir? ................................................................................... 54
4. Tablodan faydalanarak aþaðýdaki sorularý cevaplayýnýz.
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13.
Tarih 1642 1657 1876 1879 1889 1895 1926 1928 1939 1956 1975 1982 1879
Yer Fransa Hollanda ABD Almanya ABD Ýtalya ABD ABD ABD ABD ABD Japonya ABD
1. Saat kim tarafýndan icat edildi? ................................................................................... 2. Buzdolabý hangi ülkede icat edildi? ................................................................................... 3. Ampul kaç yýlýnda icat edildi? ................................................................................... 4. Edward Roberts neyi icat etti? ................................................................................... 5. 1889 yýlýnda ne icat edildi? ...................................................................................
Dil Bilgisi
BULUÞLAR TABLOSU Buluþ Bulan kiþi Hesap makinesi Blaises Pascal Saat Christaan Huggen Telefon Alexander Bell Buzdolabý Karl Von Linde Bulaþýk makinesi W. Cockran Radyo Gugliclmo Marconi Roket Robert Goddard Televizyon Vilademir Zworykin Helikopter Igor Skorsky Video cihazý Alexander Ponatieff Bilgisayar Edward Roberts Kamera Sony Corporation Ampul Thomas Edison
5. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz. 1. ..................................................................................? Zaman makinesini icat etmek isterim. 2. ..................................................................................? Bence en faydalý buluþ gazetedir. 3. ..................................................................................? Uçaðýn en önemli faydasý daha hýzlý yolculuk yapmamýzý saðlamasýdýr. 4. ..................................................................................? Ýnsanlýk için zararlý olabilecek bir buluþ yapmak istemem. 5. ..................................................................................? Asansörü Elisha Otis icat etti.
1
CÜMLENÝN ÖGELERÝ
TÜMLEÇ (Dolaylý Tümleç, Zarf Tümleci) YÜKLEM NESNE ( Belirtili Nesne ya da Belirtisiz Nesne)
Örnek: Öðrenciler yarýn Özne Zarf Tümleci
sinemada Dolaylý Tümleç
ETKEN ÇATI
Thomas Edison ampulü icat etti. Albert Einstein fizik üzerinde onlarca deney yaptý. 3
EDÝLGEN ÇATI
Yapýlýþý: Fiil + Edilgenlik Eki Edilgenlik ekleri: -(I)l - / -(U)l-, -(I)n- / -(U)nÖrnek: baþla - n -
&
baþlanmak
yap - ý - l -
&
yapýlmak
Helikopter 1939 yýlýnda icat edildi. Hesap makinesi Fransa’da bulunduu.
Yapýlýþý: Türkçede öge sýralanýþý genellikle þu þekilde olur: Özne
2
film Nesne
Ýlk telefon 1876 yýlýnda ABD’de icat edildi. Özne Zarf Dolaylý Yüklem Tümleci Tümleç
seyredecekler. Yüklem
4
ETTÝRGEN ÇATI
Yapýlýþý: Fiil + Ettirgenlik Eki Ettirgenlik ekleri: -DIr- / -DUr, -(I)t- / -(U)t-, -(I)r- / -(U)r-, -Ar-,-DArÖrnek: al - dýr -
&
aldýrmak
yýka - t -
&
yýkatmak
Ahmet Bey, öðrencilere buluþlarla ilgili bir kitap okuttu. Görevli, misafirlere “Bilim Müzesi”ni gezdirecek. Ayrýntýlý bilgi için Lale Türkçe Dil Bilgisi Kitabý 3 56’ya bakýnýz. sayfa 46-5
55
A. ÝZLEME ÖNCESÝNDE
izleme - Anlama
1. Son beþ yýl içinde yapýlan buluþlardan biri hakkýnda bilgi veriniz. Buluþun adý nedir? Kim buldu? Ne zaman buldu? Nerede buldu? Ne iþe yarýyor? Buluþun zararlý yönleri var mý? Ýnsanlar bu buluþa ilgi gösterdi mi?
............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. .............................................................................................................................
2. Aþaðýdaki sorularý resme göre tahmini olarak cevaplayýnýz. 1. Öðrenciler neredeler? ............................................................ 2. Öðrenciler ne yapýyorlar? ............................................................
B. ÝZLEME SIRASINDA 1. Aþaðýdaki boþluklarý filme göre doldurunuz. Ýlk uçak Wright .......................... tarafýndan 1899 yýlýnda yapýldý. Orville Wright, uçaðý uçurmayý baþardý. Orville, ilk ....................... 12 saniye havada kaldý ve 35 metre uçtu. Dünyada trafik ve ........................ sorunu artýyor. Yeni Zelandalý Grant Ryan ve Peter Higgins, bu soruna çözüm bulmak için .......................... sýðan bisiklet yaptý. Bu bisiklet on beþ saniyede ......................... ve saatte 23 kilometre hýzla gidebiliyor. Aþý, hastalýklarýn ............................ edilmesinde çok önemlidir. Ýlk aþýlama, 1796 yýlýnda Edward Jenner tarafýndan yapýldý. 2. Aþaðýdaki bilim adamlarýyla aþý adlarýný eþleþtiriniz. 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Pasteur Laffnike Wright Robert Koch Smorodintsev Hillemann
a. b. c. d. e. f.
Tifo aþýsý Kabakulak aþýsý Hepatit B aþýsý Kuduz aþýsý Verem aþýsý Kolera aþýsý
C. ÝZLEME SONRASINDA Aþaðýdaki sorularý filme göre cevaplayýnýz. 1. Ýlk uçak, ne kadar süre havada kaldý? ............................................................................. 2. Ankaferd, ne zaman bulundu? ............................................................................. 3. Ankaferd’in en önemli özelliði nedir? ............................................................................. 56
4. Serdar, kimleri düþünüyor? ............................................................................. 5. Emre, nasýl bir buluþ yapmak istiyor? ............................................................................. 6. Serdar’a göre en faydalý buluþ nedir? .............................................................................
1. Örnekteki gibi anlamlý kelimeler yazýnýz. LES-TE-KOP TO-BÝL-O-MO NET-ÝN-TER KOP-ROS-MÝK TÝ-DAK-LO FON-LE-TE
: TELESKOP : .......................................................... : .......................................................... : .......................................................... : .......................................................... : ..........................................................
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Pusula Hesap makinesi Ampul Daktilo Telefon Mikroskop Matbaa
a. b. c. d. e. f. g.
Haberleþmek Aydýnlatmak Ýncelemek Baský yapmak Yön bulmak Yazmak Hesaplamak
2. Metne göre doðru cümlelerin baþýna “D”; yanlýþ cümlelerin baþýna “Y” yazýnýz.
HARÝZMÎ Özbekistan’ýn Harezm kentinde doðdu. Matematiðin kurucusu sayýlýr. Avrupa’nýn en çok faydalandýðý matematikçidir. Baðdat’ta matematik üzerine çalýþmalar yaptý. Daha sonra Afganistan ve Hindistan’a gitti. Hindistan’daki bilim adamlarýyla tanýþtý. Matematik ve astronomi konusunda kitaplar yazdý. Bu kitaplarýn birçoðu Latinceye tercüme edildi. 1. 2. 3. 4. 5. 6.
( ( ( ( ( (
) Harizmî, matematikle ilgileniyor. ) Harizmî, Baðdat’ta fizik üzerinde çalýþmalar yapýyor. ) Harizmî, birçok ülke geziyor. ) Harizmî, Hintli bilim adamlarýyla tanýþýyor. ) Harizmî, matematik ve kimya hakkýnda kitaplar yazýyor. ) Harizmî’nin kitaplarý Ýngilizceye tercüme ediliyor.
3. Aþaðýdaki sorularý metne göre cevaplayýnýz.
FARADAY Fakir bir ailenin çocuðuydu. Bu yüzden iyi bir eðitim göremedi. Küçük yaþlarda gazete sattý. 14 yaþýnda bir kitapçýda çalýþmaya baþladý. Çalýþtýðý bu kitapçýda yüzlerce kitap okudu. Okuduðu kitaplarda en çok elektrik konusu dikkatini çekti. Elektrikle ilgili bilgi veren onlarca kitap bitirdi. Elektrik konusunda deneyler yaptý. 1. Faraday, niçin iyi bir eðitim göremedi? ................................................................................... 2. Faraday, küçük yaþlarda ne sattý? ................................................................................... 3. Faraday, 14 yaþýnda nerede çalýþtý? ................................................................................... 4. Okuduðu kitaplarda en çok hangi konu Faraday’ýn dikkatini çekti? ................................................................................... 5. Faraday, hangi konuda deneyler yaptý? ...................................................................................
5. Aþaðýdaki karýþýk kelimelerden anlamlý ve kurallý cümleler kurunuz. 1. 1879 / buzdolabý / bulundu / yýlýnda ................................................................................... 2. kamera / keþfedildi / Sony Corporation / Japonya’da / tarafýndan ................................................................................... 3. buluþ / cep telefonudur / en ilginç / bence ................................................................................... 4. zaman makinesi / bana göre / icat edilecek / gelecekte ................................................................................... 5. faydalý / isterim / bir buluþ / insanlýk için / yapmak ...................................................................................
Degerlendirme
1. 2. 3. 4. 5. 6.
4. Ýlgili kelimeleri eþleþtiriniz.
6. Aþaðýdaki fiilleri örnekteki gibi yeniden yazýnýz. Okumak Kýrmak Bulmak Yazmak Ýcat etmek Keþfetmek Oyna
& & & & & & &
Okunmak Kýrýlmak ........................... ........................... ........................... ........................... ...........................
7. Aþaðýdaki fiilleri örnekteki gibi “-t” ekiyle ettirgen yapýnýz. Örnek: Ayþe, yatak odasýnda kardeþini uyutuyor. 1. Öðretmen, öðrencilere kitap oku.................. 2. Çocuk, annesine saçlarýný tara.................. 3. Fatma Haným, elbiselerini ütüle.................. 4. Ýki saattir bizi bahçede bekle.................. 57
Aþaðýdaki bulmacayý çözünüz. A Ç L
Ý
F E K Þ M K E T E
Ý
L
A
Ç
K
E
Þ
F
E
10
K A U Ç
P A K M A Y
U
T
M E
K
5
Ç
A
K
Y
A
P M A
K 6
L E H Þ E A M B R E K
H
A
B
E
R
L
E
Þ M E
E
T
M E
K
Oyun - Eglence
11
T
Ý
C A
M C L
Ý
T M E K E E N E E K
Ý
C
7
3
A
T
Ý
N
C
E
Ö
N
L
E M E
B
U
K
K
4
Ö N Y
M K A B L U
Y
L
M A
A
T
K
2
D
I
N L M A Y K A T A
A
Y
D
I
N
L
9
K A S B
I
Y M A P A K
B
A
M A
K
1
S
K
I
Y
A
P M A
K
8
ÞÝFRE M U 1
2
C
Ý
T
K
Ý
3
4
5
6
7
M D 8
Ý
R
9
10
11
% % % % % % %
kolaylýk kullanýþlý matbaa mikroskop mucit pusula teleskop
Proje Ödevi
Sözlükçe
Aþaðýdaki kelimelere ve kelime gruplarýna sözlükten bakýnýz. ÝSÝMLER
58
% % % % % % %
ampul araç araþtýrma baský baþarý bilgi bilim
% % % % % % %
bilim adamý bilimsel bitkisel buluþ çözüm deney etkili
% % % % % % %
faydalý gelir hesap makinesi icat ilginç insanlýk keþif
% % % % %
test uzman üretim video cihazý zararlý
FÝÝLLER % % % % % % % %
araþtýrmak aydýnlatmak baský yapmak basmak baþarmak bulmak denemek dikkatini çekmek
% % % % % % % %
etkilemek faydalanmak geliþtirmek hesaplamak icat etmek incelemek kazanmak keþfetmek
% % % % % % %
kullanmak kurmak saðlamak tanýmak tercüme etmek test etmek toplamak
% uygulamak % üretmek % yön bulmak
1. Bir bilim adamýnýn hayatýný ve yaptýðý buluþlarý resim ve fotoðraf kullanarak anlatýnýz. 2. Size göre insanlýk için en faydalý buluþlar hangileridir? Resimlerle anlatýnýz. 3. 20. yüzyýlda neler icat edilmiþtir? Resim ve fotoðraf kullanarak bir sunum hazýrlayýnýz.
1. Aþaðýdaki kelimeleri dinleyiniz ve tekrar ediniz. 1. Düzenli olmak
6. Dedikodu yapmak
2. Saðlýklý beslenmek
7. Kitap okumak
3. Egzersiz yapmak
8. Sigara içmek
4. Kumar oynamak
9. Planlý olmak
Kelimeler
5. Daðýnýk olmak 1
4
5
8
60
2
10. Yüksek sesle konuþmak 3
6
9
7
10
11. Kavga etmek
16. Saðlýksýz beslenmek
2. Resimlere bakarak dinleyiniz.
12. Erken kalkmak
17. Derse geç kalmak
13. Alkol kullanmak
18. Týrnak yemek
3. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz.
14. Yalan söylemek
19. Tartýþmak
15. Diþlerini fýrçalamak
20. Alay etmek
11
14
12
15
18
4. Tekrar dinleyiniz ve yazdýklarýnýzý kontrol ediniz.
13
16
19
17
20
61
1.1 Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz.
Okuma - Anlama
HASAN BEY ÇOK HASTA Hasan Bey, hasta. O, sabahlarý çok öksürüyor. Hasan Bey’in kötü bir alýþkanlýðý var. O, günde bir paket sigara içiyor. Hasan Bey, bugün doktora gitti. Doktor, Hasan Bey’e: “Akciðer filmi çektir ve bazý tahliller yaptýr.” dedi. Hasan Bey, ilk olarak akciðer filmi çektirdi. Daha sonra kan tahlillerini yaptýrdý. O, þimdi filmleri ve tahlil sonuçlarýný doktora gösterecek. Doktor : Filmleri ve tahlil sonuçlarýný getirdiniz mi? Hasan Bey : Evet doktor haným, getirdim. Buyrun. Doktor : Hýmm, tahmin ettiðim gibi. Akciðerleriniz çok kötü görünüyor. Hasan Bey : Kötü mü? Neden doktor haným? Doktor : Sigara alýþkanlýðýnýz var mýydý? Hasan Bey : Maalesef doktor haným, sigara alýþkanlýðým var.
1.2 Diyaloða göre doðru cümlelerin baþýna “D”; yanlýþ cümlelerin baþýna “Y” yazýnýz. 1. 2. 3. 4. 5.
62
( ( ( ( (
) Hasan Bey, çok kötü öksürüyor. ) Hasan Bey’in alkol alýþkanlýðý var. ) Hasan Bey, akciðer filmi çektirdi. ) Hasan Bey’in tahlil sonuçlarý çok iyi. ) Hasan Bey, beþ yýldýr alkol kullanýyor.
Doktor : Kaç yýldýr sigara içiyorsunuz? Hasan Bey : Yaklaþýk on beþ yýldýr sigara kullanýyorum. Doktor : Bakýn Hasan Bey, sigarayý hemen býrakmalýsýnýz. Yoksa hastalýðýnýz ilerleyecek. Hasan Bey : Çok zor olacak ama sigarayý býrakabilirim. Doktor : Güzel, o zaman tedaviye baþlayabiliriz. Size bazý ilaçlar yazacaðým. Bu ilaçlarý bir ay kullanmanýz gerekiyor. Bir ay sonra kontrole geleceksiniz. Ciðerlerinizi tekrar kontrol edeceðiz. Bu arada kesinlikle sigara ve alkollü içecekler kullanmayacaksýnýz. Hasan Bey : Anlaþýldý doktor haným, bir ay sonra görüþürüz. Doktor : Görüþürüz. Tekrar geçmiþ olsun. Hasan Bey : Sað olun.
1.3 Aþaðýdaki sorularý diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Hasan Bey, niçin doktora gidiyor? ............................................................................... 2. Doktor, Hasan Bey’e neler yapmasýný söyledi? ............................................................................... 3. Hasan Bey’in nasýl bir alýþkanlýðý var? ............................................................................... 4. Doktor, Hasan Bey’e neleri yasaklýyor? ............................................................................... 5. Hasan Bey, doktora tekrar ne zaman gidecek? ...............................................................................
2.1 Aþaðýdaki metinleri okuyunuz.
EMRE PLANLI BÝR ÝNSANDIR Emre ve arkadaþlarý çok iyi anlaþýrlar. Çünkü o, çok iyi bir insandýr. Emre, her gün düzenli olarak kitap okur. Kimseyle kavga etmez. Asla yalan söylemez. O, çok planlý bir insandýr. Cömerttir. Çevresindeki insanlara yardým eder. Emre’nin tek kötü alýþkanlýðý þudur: O, bazen arkadaþlarýyla alay eder. Alay etmenin iyi bir davranýþ olmadýðýný Emre de biliyor. Bu yüzden çok üzülür, yaptýklarýndan dolayý hemen arkadaþlarýndan özür diler.
SERDAR ÇOK SÝNÝRLÝ BÝR ÝNSAN Serdar ve arkadaþlarý genellikle anlaþamýyorlar. Çünkü Serdar, çok sinirli bir insan. O, çok çabuk sinirleniyor. Sýk sýk arkadaþlarýyla tartýþýyor. Serdar, sinirlendiðinde yüksek sesle konuþuyor. Arkadaþlarýna kötü sözler söylüyor. Arkadaþlarý, Serdar’ýn bu özelliðinden hiç hoþlanmýyor. Bundan dolayý bazen onunla konuþmuyorlar. Serdar, yaptýðý davranýþlarýn iyi olmadýðýný biliyor. Bu yüzden hemen piþman oluyor. Arkadaþlarýndan özür diliyor. Arkadaþlarý da Serdar’ý affediyorlar ve onunla barýþýyorlar.
AYÞE ÇALIÞKAN VE DOÐRU SÖZLÜDÜR Ayþe, arkadaþlarý tarafýndan çok sevilir. Çünkü o çok güzel alýþkanlýklara sahiptir. Doðru sözlüdür. Hiçbir zaman yalan söylemez. O, çok temiz ve düzenlidir. Odasýný asla daðýnýk býrakmaz. Kimseyle kavga etmez ve tartýþmaz. Öðretmenler de Ayþe’yi çok sever. Çünkü o çok çalýþkandýr. Çok kitap okur. Sosyaldir. Herkesle iyi anlaþýr. 2.2 Metinlere göre doðru cümlelerin baþýna “D”; yanlýþ cümlelerin baþýna “Y” yazýnýz. 1. 2. 3. 4. 5.
( ( ( ( (
) Emre, arkadaþlarýyla hiç anlaþamýyor. ) Emre, düzenli olarak kitap okuyor. ) Emre, çok planlý bir insan. ) Serdar, yaptýklarýndan dolayý hiç piþman olmuyor. ) Ayþe, öðretmenleri tarafýndan çok seviliyor.
Örnekleme
2.3 Aþaðýdaki sorularý metinlere göre cevaplayýnýz. 1. Emre’nin nasýl bir kötü alýþkanlýðý var? ............................................................................... 2. Serdar, nasýl bir insan? ............................................................................... 3. Serdar’ýn arkadaþlarýyla iletiþimi nasýl? ............................................................................... 4. Ayþe, neden arkadaþlarý tarafýndan çok seviliyor? ............................................................................... 5. Ayþe’nin ne tür güzel alýþkanlýklarý var? ...............................................................................
1. A: Sence en faydalý alýþkanlýk hangisidir? B: Bence en faydalý alýþkanlýk kitap okumaktýr.
3. A: Planlý olmak nasýl bir alýþkanlýktýr? B: Planlý olmak faydalý bir alýþkanlýktýr.
2. A: Sence kötü alýþkanlýklar nelerdir? B: Yalan söylemek ve sigara içmek.
4. A: Hoþlandýðýn ve hoþlanmadýðýn alýþkanlýklarýn hangileri? B: Hoþlandýðým alýþkanlýðým kitap okumak, hoþlanmadýðým alýþkanlýðým ise daðýnýk olmaktýr.
63
Dinleme - Anlama
1. Dinleyiniz. Doðru ise “D”; yanlýþ ise “Y” seçeneðini iþaretleyiniz. (%)
D
Y
Y
D
2. Metni dinleyiniz. 3. Tekrar dinleyiniz ve uygun seçenekleri iþaretleyiniz. (%) MELTEM Kitap okumak Saðlýklý beslenmek Dedikodu yapmak Tartýþmak Planlý olmak Geç yatmak Geç kalkmak Okula geç kalmak Erken yatmak Erken kalkmak
4. Metni dinleyiniz.
64
D
GÖNÜL
Y
D
Y
D
Y
5. Tekrar dinleyiniz ve boþluklarý uygun kelimelerle doldurunuz. 1. 2. 3. 4. 5.
Uzak bir köyde bir .................... vardýr. Bir gün aklýna bir .................... gelir. Koþa koþa .................... yanýna gider. Fakat orada .................... göremezler. Bir baþka gün yine .................... söyler.
6. Aþaðýdaki sorularý metne göre cevaplayýnýz. 1. Çoban, her gün hangi iþleri yapýyor? ................................................................................... 2. Çobanýn aklýna nasýl bir fikir geliyor? ................................................................................... 3. Köylüler, çobana niçin sinirleniyorlar? ................................................................................... 4. Çoban, niçin çok korkuyor? ................................................................................... 5. Köylüler, çobana niçin yardým etmiyorlar? ...................................................................................
1. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. A: Sence en kötü alýþkanlýk nedir? B: Sigara ve içki kullanmak. Sence? A: Bence kumar oynamak.
Konus¸ma
2. Örnekteki gibi diyaloglar kurunuz.
1.
Yerlere tükürmek Dedikodu yapmak
3. Aþaðýdaki metni okuyunuz.
Benim adým Osman. Kitap okumaktan hoþlanýrým. Arkadaþlarýmla çok iyi anlaþýrým. En hoþlandýðým özelliðim yardýmsever olmak. En hoþlanmadýðým özelliðim ise daðýnýk olmak. 5. Örnekteki gibi kendinizi anlatýnýz. Adýnýz ne? Ne yapmaktan hoþlanýrsýnýz? Arkadaþlarýnýzla sosyal iliþkileriniz nasýl? En hoþlandýðýnýz özelliðiniz ne? En hoþlanmadýðýnýz özelliðiniz ne? Kimin týrnak yeme alýþkanlýðý var? Ali, yüksek sesle konuþuyor mu?
2.
Baþkalarýyla alay etmek Yalan söylemek
3.
Yüksek sesle konuþmak Kavgacý olmak
4. Aþaðýdaki kiþileri örnekteki gibi anlatýnýz.
Selin Fotoðraf çekmek Herkesle iyi geçinmek Kitap okumak Yüksek sesle konuþmak
Hüseyin Balýk tutmak Arkadaþlarý tarafýndan çok sevilmek Planlý olmak Derse geç kalmak
6. Tablodaki bilgileri kullanarak arkadaþlarýnýzla konuþunuz. Düzenli olmak Týrnak yemek Egzersiz yapmak Yüksek sesle konuþmak Alay etmek Erken kalkmak Kitap okumak Saðlýksýz beslenmek
Ali % ' ' % % ' ' %
Emel ' % ' ' ' % % %
1. .................. hangi olumlu özelliklere sahiptir? 2. .................. hangi olumsuz özelliklere sahiptir? 3. Kim .................. alýþkanlýðýna sahiptir?
65
Yazma
1. Aþaðýdaki davranýþlarý uygun bölümlere yazýnýz. Yerlere tükürmek
Sigara içmek
Baþladýðý iþi bitirmek
Planlý yaþamak
Tembellik yapmak
Baþkasýnýn sözünü kesmek
Sürekli kusur bulmak
Kola tiryakisi olmak
Ýnternet baðýmlýsý olmak
Alay etmek
Baþkasýnýn eþyasýný izinsiz almak
Aðzý kapalý yemek yemek
Egzersiz yapmak
Çok uyumak
Etrafa çöp atmak
Yüksek sesle konuþmak
Diþ fýrçalamak
Çevreyi temiz tutmak
Dedikodu yapmak
Kumar oynamak
Gereðinden fazla alýþveriþ yapmak
OLUMLU ALIÞKANLIKLAR
OLUMSUZ ALIÞKANLIKLAR
.............................................................. .............................................................. .............................................................. .............................................................. .............................................................. .............................................................. .............................................................. .............................................................. .............................................................. ..............................................................
.............................................................. .............................................................. .............................................................. .............................................................. .............................................................. .............................................................. .............................................................. .............................................................. .............................................................. ..............................................................
2. Örnekteki gibi diyaloglar yazýnýz. A: Sence en faydalý alýþkanlýk nedir? B: Bence en faydalý alýþkanlýk kitap okumaktýr. Sence? A: Bence planlý olmaktýr. Saðlýklý beslenmek / Düzenli olmak A: ................................................................................? B: ................................................................................? A: ................................................................................
Egzersiz yapmak / Baþladýðý iþi bitirmek A: ................................................................................? B: ................................................................................? A: ................................................................................
3. Örnekteki gibi cümleler yazýnýz. 1. 2. 3. 4. 5. 66
Plansýz olmak - Baþarýsýz olmak Dedikodu yapmak - Ýnsanlarý üzmek Çok uyumak - Baþý aðrýmak Sigara içmek - Kötü kokmak Ýnternet baðýmlýsý olmak - Ders çalýþamamak
& Plansýz olmak hoþuma gitmiyor. Çünkü plansýz olunca baþarýsýz oluyorum. & ........................................................................................................... & ........................................................................................................... & ........................................................................................................... & ...........................................................................................................
4. Aþaðýdaki karýþýk kelimelerden anlamlý ve kurallý cümleler kurunuz.
5. Aþaðýdaki cümleleri kendinize göre tamamlayýnýz. 1. 2. 3. 4. 5.
1
Ben içki içmem. Çünkü ............................................... Ben etrafa çöp atmam. Çünkü ..................................... Ben az uyurum. Çünkü ................................................ Ben planlý yaþarým. Çünkü .......................................... Ben saðlýksýz beslenmem. Çünkü ................................
ÝÞTEÞ ÇATI
1. ................................................................................? En çok erken kalkma alýþkanlýðým hoþuma gidiyor. 2. ................................................................................? Bilgisayar oyunu baðýmlýsý olmaktan hoþlanmýyorum. 3. ................................................................................? Bence en zararlý alýþkanlýk sigara içmektir. 4. ................................................................................? Hayýr benim kötü bir alýþkanlýðým yok. 5. ................................................................................? Evet, baþladýðým iþi mutlaka bitiririm.
Dil Bilgisi
1. neden / hastalýða / olur / birçok / sigara içmek ................................................................................... 2. davranýþtýr / kötü / bir / çok / dedikodu yapmak ................................................................................... 3. insanlar / yapan / olurlar / saðlýklý / egzersiz ................................................................................... 4. ülkelerde / tükürmenin / vardýr / cezasý / yere / bazý ................................................................................... 5. iki / fýrçalamalýyýz / günde / diþlerimizi / defa / en az ...................................................................................
6. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz.
7. Aþaðýdaki cümleleri tercüme ediniz. 1. Sigara saðlýða zararlýdýr. ................................................................................... 2. Dedikodu yapmak kötü bir alýþkanlýktýr. ................................................................................... 3. Kötü alýþkanlýklar insaný mutsuz, iyi alýþkanlýklar ise mutlu eder. ................................................................................... 4. Bazý zararlý alýþkanlýklardan kurtulmak için tedavi olmalýyýz. ................................................................................... 5. Planlý ve düzenli insanlar daha baþarýlý olurlar. ...................................................................................
2
DÖNÜÞLÜ ÇATI
Yapýlýþý: Fiil + Ýþteþlik Eki
Yapýlýþý: Fiil + Dönüþlülük Eki
Ekleri: -þ-, -(I)þ-, -(U)þ-
Ekleri: -(I)n-, -(U)n-, -(I)l / -(U)l
Örnek: anla - þ & anlaþmak döv - ü - þ & dövüþmek
Örnek: sakla - n öv - ü - n
Ahmet herkesle tartýþýr. Bahçede iki öðrenci dövüþüyor. Okul koridorunda Ayþe’yle karþýlaþtým.
Bütün parasýný kumarda kaybettiði için çok üzülüyor. Sýnavý kazanýnca çok sevindi. Maçtan sonra hemen yýkandý. 3
& saklanmak & övünmek
AKTARMA CÜMLELERÝ
Çoban, köylülere bir þaka yapayým, der. Her gün kitap okuduðunu söyledi. Onun internet baðýmlýsý olup olmadýðýný bilmiyorum. Ayrýntýlý bilgi için Lale Türkçe Dil Bilgisi Kitabý 3 70’e bakýnýz. sayfa 58-7
67
A. ÝZLEME ÖNCESÝNDE
izleme - Anlama
1. Aþaðýdaki alýþkanlýklardan hangilerine sahipsiniz? Ýþaretleyiniz. (%) Kitap okumak Erken kalkmak Erken uyumak Doðru sözlü olmak Diþ fýrçalamak Dedikodu yapmak
Kavga etmek Ýzinsiz konuþmak Týrnak yemek Yüksek sesle konuþmak Planlý olmak Düzenli olmak
Ýnternet baðýmlýsý olmak Etrafa çöp atmak Saðlýklý beslenmek Yere tükürmek
2. Aþaðýdaki sorularý resme göre tahmini olarak cevaplayýnýz. 1. Resimde kimleri görüyorsunuz? ................................................................................... 2. Onlar neredeler? ................................................................................... 3. Onlar ne hakkýnda konuþuyorlar? ...................................................................................
B. ÝZLEME SIRASINDA 1. Aþaðýdaki boþluklarý filme göre doldurunuz. Ýbrahim Bey : Hocam, alýþkanlýklarla ilgili .................... doldurdunuz mu? BEÖ : Evet, dün bitirdim. Ýbrahim Bey : Bana yardým edebilir misiniz? BEÖ : ...................... yok. Olabilir. Ýbrahim Bey : Hocam, Emre hakkýnda ne düþünüyorsun? BEÖ : Emre, çok iyi bir öðrenci. O, ...................... ile çok iyi anlaþýyor. Düzenli kitap okur. Kimseyle kavga etmez. Asla ..................... söylemez. O, çok planlý bir insandýr. Çevresindeki insanlara ..................... eder.
2. Seyrediniz ve doðru cümlelerin baþýna “D”; yanlýþ cümlelerin baþýna “Y” yazýnýz. 1. ( ) Beden eðitimi öðretmeni, Emre hakkýnda iyi düþüncelere sahip deðil. 2. ( ) Emre, yardýmsever bir insandýr. 3. ( ) Emre’nin en kötü alýþkanlýðý yalan söylemektir. 4. ( ) Ayþe, kimseyle tartýþmaz, herkesle iyi geçinir. 5. ( ) Serdar, çok sakin bir kiþidir.
C. ÝZLEME SONRASINDA 1. Aþaðýdaki tabloyu filme göre doldurunuz. Emre Kötü söz söylemek Kitap okumak Dürüst olmak Sinirli olmak Kavga etmek Planlý olmak Alay etmek Doðru sözlü olmak Tartýþmak Yüksek sesle konuþmak
68
Ayþe
Serdar
2. Aþaðýdaki sorularý filme göre cevaplayýnýz. 1. Ýbrahim Bey, kimden yardým istiyor? ................................................................................... 2. Emre’nin tek kötü alýþkanlýðý nedir? ................................................................................... 3. Ayþe, nasýl bir öðrenci? ................................................................................... 4. Serdar, niçin piþman oluyor? ................................................................................... 5. Hasan Bey’in nasýl bir alýþkanlýðý var? ...................................................................................
1. Ýlgili kelimeleri eþleþtiriniz. 1. 2. 3. 4. 5.
Alay Kumar Sinirli Dedikodu Diþ
6. Aþaðýdaki fiilleri örnekteki gibi iþteþ yapýnýz. a. b. c. d. e.
olmak fýrçalamak yapmak oynamak etmek
1. 2. 3. 4. 5.
Yerlere ......................... Erken ......................... Ýzinsiz ......................... Derse geç ......................... Kavga .........................
3. Aþaðýdaki bilgilerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. 2. 3. 4. 5.
( ( ( ( (
) Erken uyumak ve erken kalkmak iyi bir alýþkanlýktýr. ) Etrafa çöp atmak çevreyi güzelleþtirir. ) Hiç kimse hakkýnda dedikodu yapmamalýyýz. ) Kütüphanede yüksek sesle konuþabiliriz. ) Baþladýðý iþi bitiren insanlar baþarýlý olur.
4. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz. 1. ................................................................................? Sigara içmek kötü bir alýþkanlýktýr. 2. ................................................................................? En hoþlanmadýðým alýþkanlýðým yüksek sesle konuþmaktýr. 3. ................................................................................? Bence en zararlý alýþkanlýk uyuþturucu kullanmaktýr. 4. ................................................................................? Bence içkiyi býrakmak isteyen insan tedavi olmalýdýr. 5. ................................................................................? Arkadaþýmýn en güzel özelliði kitap okumasýdýr. 5. Aþaðýdaki fiilleri örnekteki gibi dönüþlü yapýnýz. Örnek: Sevmek 1. Taramak 2. Giymek 3. Süslemek 4. Yýkamak 5. Takmak
& sevinmek & ................................. & ................................. & ................................. & ................................. & .................................
& Tanýþmak & ................................. & ................................. & ................................. & ................................. & .................................
7. Aþaðýdaki test sorularýný cevaplayýnýz. 1. Aþaðýdakilerden hangisi alýþkanlýk deðildir? A) Dedikodu yapmak B) Egzersiz yapmak C) Yalan söylemek D) Okula gitmek
Degerlendirme
2. Aþaðýdaki boþluklara uygun kelimeler yazýnýz.
Örnek: Tanýmak 1. Görmek 2. Ötmek 3. Uçmak 4. Bakmak 5. Kaçmak
2. Aþaðýdakilerden hangisi güzel alýþkanlýklardan deðildir? A) Dürüst olmak B) Sözünde durmak C) Baþladýðý iþi bitirmek D) Týrnak yemek 3. “Ben konuþurken lütfen sözümü ......................” Yukarýdaki boþluða hangisi getirilmelidir? A) kesme B) bitirme C) konuþma D) yazma 4. Aþaðýdakilerden hangisi insanýn zenginliðini kaybetmesine sebep olur? A) Yalan söylemek B) Dedikodu yapmak C) Kumar oynamak D) Alay etmek 5. Aþaðýdakilerden hangisi saðlýða zararlý deðildir? A) Ýçki içmek B) Sigara içmek C) Abur cubur yemek D) Yüksek sesle konuþmak 69
Aþaðýdaki kutucuklara uygun fiiller yazýnýz. FAYDALI ALIÞKANLIKLAR D Ü Z E N L Ý D Ý Þ
F
I
S Ý G A R A
O L M A K
R Ç A L A M A K
S A Ð L I K L I
Oyun - Eglence
ZARARLI ALIÞKANLIKLAR
B E S L E N M E K
Ý
A L K O L
K U L L A N M A K
K A V G A
E T M E K S Ö Y L E M E K
K Ý T A P
O K U M A K
Y A L A N
E R K E N
K A L K M A K
D E D Ý K O D U
P L A N L I
O L M A K
T I R N A K
Y A R D I M
E T M E K
K U M A R
E G Z E R S Ý Z Ö Z Ü R D O Ð R U
D
Ý
A L A Y
L E M E K
S Ö Z L Ü
G E Ç
O L M A K
Y A P M A K
Y E M E K O Y N A M A K
D A Ð I N I K
Y A P M A K
Ç M E K
O L M A K
E T M E K K A L M A K
Aþaðýdaki kelimelere ve kelime gruplarýna sözlükten bakýnýz.
Proje Ödevi
Sözlükçe
ÝSÝMLER
70
% % % % %
alýþkanlýk baðýmlý ceza cimri cömert
% % % % %
çalýþkan davranýþ duyarlý dürüst iletiþim
% % % % %
kusur özellik saðlýklý saðlýksýz sakin
% % % % %
sinirli tembel tembellik tiryaki yararlý
% zararlý
FÝÝLLER affetmek alay etmek alkol kullanmak baþkalarýyla iyi geçinmek (baþkasýnýn eþyasýný) izinsiz almak / kullanmak % (baþkasýnýn) sözünü kesmek % çevresini kirletmek % çöp atmak
% % % % %
% % % % % % % % %
daðýnýk olmak dedikodu yapmak dövüþmek dürüst olmak düzenli olmak egzersiz yapmak erken kalkmak geç kalkmak israf etmek
% % % % % % % %
kavga etmek kumar oynamak özür dilemek sabretmek saðlýklý beslenmek sakinleþmek sigara içmek sinirlenmek
% % % %
þaka yapmak tartýþmak týrnak yemek yalan söylemek
1. Sýnýf arkadaþlarýnýzý anlatan bir sunum hazýrlayýnýz. Arkadaþlarýnýzla ilgili slayta, o arkadaþýnýzýn sahip olduðu faydalý alýþkanlýklarý yazýnýz. 2. Resim ve fotoðraf kullanarak “alýþkanlýklar” konulu bir sunum hazýrlayýnýz. 3. Sýnýfýnýzdaki arkadaþlarýnýzýn fotoðraflarýndan oluþan bir albüm hazýrlayýnýz. Her arkadaþýnýzýn fotoðrafýnýn altýna o arkadaþýnýzýn sahip olduðu faydalý alýþkanlýðý yazýnýz.
Kelimeler
1. Aþaðýdaki kelimeleri dinleyiniz ve tekrar ediniz.
1
1. Ev almak
5. Yüksek lisans yapmak
2. Para kazanmak
6. Takýma girmek
3. Araba almak
7. Tatile gitmek
4. Ýþ bulmak / Ýþe girmek
8. Emekli olmak
2
3
MAAÞ
72
4
5
6
7
9. Evlenmek
Örnekleme
13. Üniversiteyi bitirmek / mezun olmak
10. Albüm yapmak
14. Üniversiteyi kazanmak / Üniversiteye girmek
11. Zengin olmak
2. Resimlere bakarak dinleyiniz.
12. Yabancý dil öðrenmek
A: Gelecekle ilgili bir planýn var mý? B: Evet. Yabancý dil öðrenmek istiyorum. Hayýr. Henüz bir planým yok.
3. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. 4. Tekrar dinleyiniz ve yazdýklarýnýzý kontrol ediniz.
8
9
10
11
12
13
14
ÝÞ VE ÝÞÇÝ BULMA KURUMU
Prof. Dr. Murat Sönmez
73
Okuma - Anlama
1.1 Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz.
GELECEKLE ÝLGÝLÝ NASIL BÝR PLANIN VAR? Emre ve arkadaþlarý sýnýftalar. Onlar, Türkçe dersi iþliyorlar. Ýbrahim Bey, öðrencilere gelecekle ilgili planlarýný soruyor.
Ýbrahim Bey : Arkadaþlar, gelecekle ilgili planýnýz nedir? Kim söylemek ister? Murat, bu soruyu sen cevaplayýver. Murat : Öðretmenim, ben gelecekte iyi bir meslek sahibi olmak istiyorum. Ýbrahim Bey : Teþekkür ederim Murat, oturabilirsin. Ayþe, senin gelecekle ilgili bir planýn var mý? Ayþe : Evet, var öðretmenim. Ben doktor olmak istiyorum. Ayrýca kimsesiz çocuklara yardým etmek ve onlarý tedavi etmek istiyorum. Ýbrahim Bey : Çok güzel bir planýn varmýþ Ayþe. Ýnþallah planýn gerçek olur. Ömer, senin planýn nedir? Ömer : Öðretmenim, ben bu konuyu daha önce hiç düþünmedim. Bu yüzden þu anda bir planým yok. Ýbrahim Bey : Ömer, bence bu konuyu düþün ve gelecekle ilgili bir plan yap. Arkadaþlar, peki gelecekle ilgili ilginç bir planý olan var mý? Sevgi : Benim var öðretmenim. Ben gelecekte dünya turu yapmak, baþka ülkelere gitmek istiyorum. Ýbrahim Bey : Özellikle gitmek istediðin bir ülke var mý? Sevgi : Evet, özellikle Madagaskar’a gitmek istiyorum.
1.2 Diyaloða göre doðru cümlelerin baþýna “D”; yanlýþ cümlelerin baþýna “Y” yazýnýz. 1. ( ) Emre ve arkadaþlarý Türkçe dersindeler. 2. ( ) Ýbrahim Bey, öðrencilere gelecekle ilgili planlarýný anlatýyor. 3. ( ) Murat, gelecekte iyi bir meslek sahibi olmak istiyor. 4. ( ) Ayþe, gelecekte doktor olmak istiyor. 5. ( ) Sevgi’nin gelecekle ilgili bir planý yok.
74
1.3 Aþaðýdaki boþluklara öðrencilerin gelecekle ilgili planlarýný yazýnýz. 1. Murat : ................................................................... .................................................................... 2. Ayþe : ................................................................... .................................................................... 3. Ömer : ................................................................... .................................................................... 4. Sevgi : ................................................................... ....................................................................
2.1 Aþaðýdaki metinleri okuyunuz. ÝYÝ BÝR ÜNÝVERSÝTEDE OKUMAK ÝSTÝYORUM Benim adým Amina. On sekiz yaþýndayým. Pakistanlýyým. Þu an Türkiye’deyim. Ýstanbul’da bir Türkçe kursuna gidiyorum. Gelecek yýlla ilgili þu planlarým var: Türkçemi ilerletmek ve daha iyi Türkçe konuþmak istiyorum. Türkiye’de birçok kaliteli üniversite var. Önümüzdeki yýl üniversite sýnavlarýna girmek ve Melikþah Üniversitesi’nde okumak istiyorum.
ÝYÝ BÝR ÝÞE GÝRMEK ÝSTÝYORUM Benim adým Ferhat, soyadým Gül. Yirmi sekiz yaþýndayým. Ýzmir’de yaþýyorum. Ýngilizce biliyorum. Üniversite mezunuyum. Makine mühendisliði bölümünü bitirdim. Þu an çalýþmýyorum. Bu yüzden bir iþ arýyorum. Gelecek yýlla ilgili en büyük planým, iyi bir iþte çalýþmak.
2.2 Metinlere göre aþaðýdaki boþluklarý doldurunuz. 1. 2. 3. 4.
Amina .............................. yaþýnda. Amina .............................. bir Türkçe kursuna gidiyor. Ferhat Gül .............................. yaþýyor. Ferhat Gül .............................. mühendisliði bölümünü bitirdi. 5. Ahmet Bey ve Hatice Haným .............................. yýldýr evli. 2.3 Metinlere göre doðru cümlelerin baþýna “D”; yanlýþ cümlelerin baþýna “Y” yazýnýz. 1. 2. 3. 4. 5.
( ( ( ( (
) Amina, Bangladeþli. ) Amina, Türkçesini geliþtirmek istiyor. ) Ferhat Gül, bir þirkette mühendis olarak çalýþýyor. ) Ferhat Gül, iyi bir iþte çalýþýyor. ) Ahmet Bey ve ailesi, Avrupa turuna çýkmak istiyor.
BÝZ AVRUPA TURUNA ÇIKMAK ÝSTÝYORUZ Benim adým Ahmet. Bu da eþim Hatice. Biz, on yedi yýldýr evliyiz. Üç çocuðumuz var. Büyük çocuðumuzun adý Erdem, küçük çocuðumuzun adý Emre. En küçük çocuðumuzun adý ise Nazan. Bizim þöyle bir planýmýz var. Bu yaz tatilinde Avrupa turuna çýkmak istiyoruz. Hem eþim hem de ben baþka kültürleri çok merak ediyoruz. Bu yüzden fýrsat buldukça baþka ülkelere gidiyoruz. En son ailemle Sidney’e gittik. Orada güzel bir tatil geçirdik. Eminim, Avrupa turumuz da çok güzel geçecek.
2.4 Aþaðýdaki sorularý metinlere göre cevaplayýnýz. 1. Amina, hangi üniversitede okumak istiyor? ................................................................................. 2. Ferhat Gül, hangi yabancý dili biliyor? ................................................................................. 3. Ferhat Gül’ün gelecek yýl için planý nedir? ................................................................................. 4. Ahmet Bey’in kaç çocuðu var? ................................................................................. 5. Ahmet Bey ve ailesi, en son nereye gitti? .................................................................................
Örnekleme 1. A: Gelecekle ilgili bir planýn var mý? B: Evet, var. / Hayýr, yok.
3. A: On yýl sonra ne yapmayý düþünüyorsun? B: On yýl sonra bir yardým derneði kurmayý düþünüyorum.
2. A: Gelecekle ilgili planýnýz nedir? B: Gelecekle ilgili planým iki yabancý dil öðrenmektir.
4. A: Gelecekle ilgili hangi planýný gerçekleþtirdin? B: Üniversiteye girme planýmý gerçekleþtirdim. 75
1. Dinleyiniz ve uygun seçenekleri iþaretleyiniz. (%)
Dinleme - Anlama
1. Ahmet
2. Elif
3. Anton
4. Sandra
gelecek ay
yeni sergisini
açacak.
gelecek hafta
yeni albümünü
tanýtacak.
gelecek pazar
yeni kitabýný
anlatacak.
önümüzdeki hafta
iþ gezisine
çýkacak.
perþembe günü
turistik seyahat
yapacak.
gelecek ay
tatile
gidecek.
üç ay sonra
Türkçe kursuna
baþlayacak.
üç gün sonra
dil kursuna
gidecek.
üç hafta sonra
Fransýzca kursuna
baþlayacak.
haziran ayýnda
üniversiteden
mezun olacak.
mayýs ayýnda
düðün
yapacak.
nisan ayýnda
ev
alacak.
2. Dinleyiniz ve duyduðunuz fiilleri uygun boþluklara yazýnýz.
6 Mart
Pazartesi
7 Mart
......................................... ......................................... ......................................... .........................................
Salý
......................................... ......................................... ......................................... .........................................
Cuma
10 Mart
......................................... ......................................... ......................................... .........................................
11 Mart
76
Cumartesi
12 Mart
9 Mart
Perþembe
......................................... ......................................... ......................................... .........................................
Pazar
......................................... ......................................... ......................................... .........................................
5. Aþaðýdaki sorularý metne göre cevaplayýnýz.
4. Dinlediðiniz metne göre ilgili kelimeleri eþleþtiriniz. Ahmet Gülay Sercan Nuran Rýza
Çarþamba
......................................... ......................................... ......................................... .........................................
......................................... ......................................... ......................................... .........................................
3. Metni dinleyiniz.
1. 2. 3. 4. 5.
8 Mart
a. b. c. d. e.
Ev hanýmý Mühendis Öðretmen Ýþ adamý Öðrenci
1. Ahmet Bey ne zaman emekli olacak? ................................................................................... 2. Gülay üniversiteyi bitirdikten sonra hangi ülkeye gitmeyi düþünüyor? ................................................................................... 3. Sercan Bey’in gelecekle ilgili nasýl bir planý var? ................................................................................... 4. Nuran Haným ne zaman araba almak istiyor? ................................................................................... 5. Rýza Bey ile Suna Haným bu yýl ne yapmayý planlýyorlar? ...................................................................................
1. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz.
Konus¸ma
A: Gelecekte ne olmak istiyorsun? B: Mühendis olmak istiyorum. Ya sen? A: Ben doktor olmak istiyorum. 2. Örnekteki gibi diyaloglar kurunuz.
1.
Bilim adamý Astronot
2.
Pilot Bilgisayar mühendisi
3.
Ýþ adamý Öðretmen
3. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. A: Gelecek yýl için bir planýn var mý? B: Evet, var. A: Nasýl bir planýn var? B: Gelecek yýl çok çalýþmak ve okul voleybol takýmýna girmek istiyorum. A: Senin bir planýn var mý? B: Evet, ben gitar çalmayý öðrenmek istiyorum.
4. Örnekteki gibi diyaloglar kurunuz.
1.
Ýspanyolca öðrenmek Avrupa turuna çýkmak
2.
Yüksek lisans yapmak Türkçe Olimpiyatlarý’na katýlmak
3.
Takýmýný þampiyon yapmak Gol kralý olmak
5. Aþaðýdaki sorularý kullanarak gelecekle ilgili planlarýnýzý anlatýnýz. Adýnýz, soyadýnýz ne? Kaç yaþýndasýnýz? Ne olmak istiyorsunuz? Nasýl bir üniversitede okumak istiyorsunuz? Akademik kariyer yapmayý düþünüyor musunuz? Hangi ülkeleri görmek istiyorsunuz? Hangi yabancý dilleri öðrenmek istiyorsunuz? Gitmek istediðiniz bir kurs var mý? 77
1. Yandaki sorularý tabloya göre cevaplayýnýz.
Yazma
BEYZA’NIN G ELECEKLE Ý LGÝLÝ P LANLARI 2015
Boðaziçi Üniversitesini kazanmak
2019
Üniversiteyi dereceyle bitirmek
2021
Akademik kariyer yapmak
2022
Evlenmek
2025
Ev almak
2030
Üçüncü bir yabancý dil öðrenmek
2033
Avrupa seyahatine çýkmak
1. Beyza hangi üniversitede okumak istiyor? ....................................................................................... 2. Beyza ne zaman akademik kariyer yapmak istiyor? ....................................................................................... 3. Beyza’nýn planlarý arasýnda ev almak var mý? ....................................................................................... 4. Beyza’nýn planlarý arasýnda kaçýncý bir dil daha öðrenmek var? ....................................................................................... 5. Beyza’nýn 2033 yýlýnda nasýl bir planý var? .......................................................................................
2. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz. 1. ................................................................................? Evet, gelecekle ilgili birçok planým var. 2. ................................................................................? 25 yaþýndan sonra evlenmeyi düþünüyorum. 3. ................................................................................? Þu anki en büyük planým yeni bir dil öðrenmek.
4. ................................................................................? Gelecekle ilgili en önemli planým iyi bir üniversite kazanmaktýr. 5. ................................................................................? Hayýr, gelecekle ilgili henüz bir plan yapmadým. 6. ................................................................................? Evet, gelecekle ilgili birkaç planýmý gerçekleþtirdim.
3. Resimlere bakarak Murat’ýn gelecekle ilgili planlarýný yazýnýz. 1
2
3
.......................................................
.......................................................
.......................................................
4
5
6
.......................................................
.......................................................
.......................................................
4. Gerçekleþtiremediðiniz planlarýnýzý nedenleriyle birlikte yazýnýz. Türkçe Olimpiyatlarý’na katýlamadým. 1. ........................................................................................ 2. ........................................................................................ 3. ........................................................................................ 4. ........................................................................................ 5. ........................................................................................
78
Çünkü yeteri kadar ders çalýþmadým. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. ..............................................................................................
5. Aþaðýdaki sorularý cevaplayarak bir seyahat planý yazýnýz. ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ......................................................................................................
6. Bugüne kadar hangi planlarýnýzý gerçekleþtirdiniz? Yazýnýz. 1. 2. 3. 4. 5.
1
................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ...................................................................................
TEZLÝK FÝÝLÝ
7. Aþaðýdaki cümleleri tercüme ediniz. 1. Gelecekle ilgili birçok planým var. ................................................................................... 2. Gelecekte neler yapmak istersin? ................................................................................... 3. Gelecekle ilgili hangi planlarýný gerçekleþtirdin? ................................................................................... 4. Gelecekle ilgili hangi planýn senin için çok önemli? ................................................................................... 5. Ýleride iyi bir meslek sahibi olmak ister misin? ...................................................................................
2
YAKLAÞMA FÝÝLÝ
Yapýlýþý: Fiil + Tezlik Fiili Eki
Yapýlýþý: Fiil + Yaklaþma Fiili Eki
Eki: -(y)I / -(y)U - ver
Eki: -(y)A + yaz
Örnek: al - ý - ver git - i - ver -
& &
alývermek gidivermek
Bize gelecekle ilgili planlarýný söyleyiver. Gelecekte ne yapmak istediðini anlatýverdi. Çok zeki. Matematik problemini iki dakika çözüverdi.
Dil Bilgisi
Hangi ülkeye gideceksiniz? Ne zaman gideceksiniz? Kimle gideceksiniz? Nasýl gideceksiniz? (Uçak / Gemi / Tren ...) Nerede kalacaksýnýz? (Otel / Yurt / Akrabanýzýn evi ...) Orada ne kadar kalacaksýnýz? Gideceðiniz ülkede hangi þehirleri gezeceksiniz? Gideceðiniz ülkede nereleri göreceksiniz? Ne zaman geri döneceksiniz?
Örnek: kýrýl - a - yaz düþ - e - yaz -
& &
kýrýlayazmak düþeyazmak
Birinci olduðumu öðrenince heyecandan öleyazdým. Parkta koþarken düþeyazdým.
3
ÖZNE-YÜKLEM UYGUNLUÐU
Sýnýftaki herkes gelecekle ilgili planlarýný anlattý. (Biz) Gelecek yýl daha büyük bir ev almayý düþünüyoruz. Öðrenciler proje ödevlerini yarýn getirecekler. Ayrýntýlý bilgi için Lale Türkçe Dil Bilgisi Kitabý 3 76’ya bakýnýz. sayfa 72-7
79
A. ÝZLEME ÖNCESÝNDE
izleme - Anlama
1. Gelecekle ilgili ne tür planlarýnýz var? Ýþaretleyiniz. (%) Akademik kariyer yapmak
Çok zengin olmak
Dünya seyahatine çýkmak
Araba almak
Okulu dereceyle bitirmek
Okul yaptýrmak
Türkçe Olimpiyatlarý’na katýlmak
Sergi açmak
Afrika’da safariye katýlmak
Büyük bir takýma transfer olmak
Albüm çýkarmak - Kaset yapmak
Kitap yazmak
Ev almak
Yardým dernekleri kurmak
Konser vermek
Birkaç yabancý dil öðrenmek
2. Aþaðýdaki sorularý resme göre tahmini olarak cevaplayýnýz. 1. Resimde kimleri görüyorsunuz? ................................................................................... 2. Onlar neredeler? ................................................................................... 3. Onlar nasýl bir program seyrediyorlar? ...................................................................................
B. ÝZLEME SIRASINDA 1. Aþaðýdaki boþluklarý filme göre doldurunuz. Sunucu : .......................... tanýtýr mýsýnýz? Bello : Benim adým Bello. ............................... yaþýndayým. Nijeryalýyým. Þu an Türkiye’deyim. Ýstanbul’da bir ..................... ................... gidiyorum. Sunucu : Gelecek yýl için bir planýn var mý? Bello : Evet, var. Sunucu : ....................... bir planýn var? Bello : Türkçemi .......................... ve daha iyi Türkçe konuþmak istiyorum. Türkiye’de birçok kaliteli üniversite var. Önümüzdeki yýl üniversite sýnavlarýna girmek ve Fatih Üniversitesi’nde okumak istiyorum.
2. Filme göre aþaðýdaki boþluklarý doldurunuz.
Adý Soyadý Yaþý Yaþadýðý il Bildiði diller Öðrenim durumu
: ........................................................... : ........................................................... : ........................................................... : ........................................................... : ...........................................................
C. ÝZLEME SONRASINDA Aþaðýdaki sorularý filme göre cevaplayýnýz.
80
1. Bello, üniversite sýnavlarýna ne zaman girecek? ...................................................................................
4. Okul futbol takýmýna girmek kimin planý? ...................................................................................
2. Bello’nun gelecek yýlla ilgili planý nedir? ...................................................................................
5. Emre’nin nasýl bir planý var? ...................................................................................
3. Serkan Korkmaz’ýn gelecek yýl için en büyük planý nedir? ...................................................................................
6. Serdar ve ailesi, gelecek yýl nereye gidecekler? ...................................................................................
1. Aþaðýdaki sorularý tabloya göre cevaplayýnýz. On Yýl Önce Öðretmen olmak ve inMerve sanlara yeni þeyler öðretmek istiyor. Ýþ adamý olmak ve paHüseyin ra kazanmak istiyor.
Bugün
Ýsmail
1. Merve’nin on yýl önce nasýl bir planý varmýþ? ................................................................................... 2. Hüseyin, ne iþ yapýyor? ................................................................................... 3. Hakan, hangi üniversiteden mezun oldu? ................................................................................... 4. Kimin gelecekle ilgili bir planý yok? ................................................................................... 5. Ýsmail, bugüne kadar kaç ülke gezdi? ................................................................................... 6. Tabloya göre kimler planlarýný gerçekleþtirebiliyor? ................................................................................... 2. Tabloya göre doðru cümlelerin baþýna “D”; yanlýþ cümlelerin baþýna “Y” yazýnýz. 1. 2. 3. 4. 5.
( ( ( ( (
) Merve, Ýngilizce öðretmenliði yapýyor. ) Hüseyin, iþ adamý olmak istiyor. ) Hakan, çocuk doktoru. ) Derya, mühendis olmak istiyor. ) Ýsmail, seyahat etmeyi seviyor.
3. Aþaðýdaki boþluklarý uygun kelimelerle doldurunuz. 1. Arkadaþým para ....................... istiyor. Çünkü o gelecek yýl düðün yapacak. 2. Bugün üniversiteden mezun .................... ve diplomalarýmýzý aldýk. 3. Ýleride þarkýcý olmak ve albüm .................... istiyorum. 4. Yabancý dil .................... için mutlaka bir dil kursuna gitmelisiniz. 5. Üniversiteyi bitirdikten sonra hemen iþe ....................
Gelecek Yýl
Özlem
Engin
Melek
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Degerlendirme
Derya
Gelecek Hafta
Bir özel okulda Türkçe öðretmeni. Evli ve bir çocuk annesi.
Üniversiteyi kazanamadý. Þu anda bir fabrikada iþçi olarak çalýþýyor. Týp fakültesini bitirdi. Devlet hasDoktor olmak ve insantanesinde çocuk doktoru olarak larý tedavi etmek istiyor. çalýþýyor. Þimdilik gelecekle ilgili Liseyi bitiremedi. Ev hanýmý. bir planý yok. Pilot olmak ve baþka Türk Hava Yollarý’nda pilot olarak ülkelere seyahat etmek çalýþýyor. Þimdiye kadar 30 ülke istiyor. gezdi.
Hakan
4. Tablodaki resimlere bakarak örnekteki gibi cümleler yazýnýz.
Özlem gelecek hafta iþ arayacak. ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ...................................................................................
5. Aþaðýdaki cümleleri örnekteki gibi tamamlayýnýz. 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Bu soruyu da Kemal çözüversin. Kardeþine bugün de o bak.................... Hakem maçý bitir.................... Dün Ahmet’i beklemeden git.................... (Siz) Dünkü maçta rakibimizi kolayca yen.................... (Biz) Þu kitaplarý da kütüphaneye götür.................... (Sen)
6. Aþaðýdaki cümlelerdeki hatalarý düzelterek cümleleri yeniden yazýnýz. 1. Sen ve arkadaþýn futbol oynayacak mýsýn? ................................................................................... 2. Ben ve sen beraber sinemaya gideyim. ................................................................................... 3. Ahmet ve kardeþi ders çalýþýyoruz. ................................................................................... 4. Kuþlar çok güzel ötüyorlar. ................................................................................... 81
Aþaðýdaki resimlerin yerine kelimeleri yazarak metni tamamlayýnýz.
Oyun - Eglence
Benim adým Ahmet.
yim. 12. sýnýftayým.
olmak istiyorum.
sýnavýna hazýrlanýyorum. Gelecekte
lara yardým etmek ve onlarý tedavi etmek en büyük hayalim. Ýleride çok
kazanmak istiyorum. Çünkü kazandýðým parayla
ve
almak istiyorum.
Proje Ödevi
Sözlükçe
Aþaðýdaki kelimelere ve kelime gruplarýna sözlükten bakýnýz. ÝSÝMLER
82
% % % %
amaç albüm dil kursu diploma
% % % %
düðün dünya turu hedef iþ gezisi
% % % %
kaliteli kariyer kaset konser
% % % %
plan sürücü kursu tatil toplantý
% turistik seyahat % yardým derneði
FÝÝLLER % % % % % % %
albüm çýkarmak emekli olmak evlenmek iþ aramak iþ bulmak iþe girmek kendini geliþtirmek
% % % % % % %
merak etmek mezun olmak para kazanmak plan yapmak planlamak planýný gerçekleþtirmek sahip olmak
% % % % % %
sergi açmak seyahat etmek takýma girmek türkçesini ilerletmek ümit etmek üniversiteyi kazanmak
% % % %
yabancý dil öðrenmek yüksek lisans yapmak zaman ayýrmak zengin olmak
1. Gelecekle ilgili planlarýnýzý anlatan bir sunum hazýrlayýnýz. 2. Sýnýfýnýzdaki arkadaþlarýnýzýn gelecekle ilgili planlarýný öðreniniz. Arkadaþlarýnýzýn gelecekle ilgili planlarýný anlatan bir powerpoint sunumu hazýrlayýnýz. 3. Yeteri kadar imkânýnýz olsaydý nerelere gitmek isterdiniz? Gitmek istediðiniz yerlerin resim ve fotoðraflarýný bularak bir sunum hazýrlayýnýz.
1. Aþaðýdaki kelimeleri dinleyiniz ve tekrar ediniz. 1. Ýlan
6. Maaþ
2. Kiralýk
7. Reklam
3. Ýþ görüþmesi
8. Tercüman
4. Tecrübeli (Deneyimli)
9. Saðlýk - Bakým
Kelimeler
5. Randevu
84
10. Özel ders
1
2
3
4
5
6
7
8
9
11. Satýlýk
15. Giyim - Aksesuar
2. Resimlere bakarak dinleyiniz.
12. Elektronik
16. Emlak
13. Aday
17. Ýnsan kaynaklarý müdürü
3. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz.
14. Öz geçmiþ
18. Vasýta (Araç)
4. Tekrar dinleyiniz ve yazdýklarýnýzý kontrol ediniz.
10
11
12
13
14
15
16
17
18
85
1.1 Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz.
Okuma - Anlama
ÝÞ GÖRÜÞMESÝ Özkan Bey, bilgisayar mühendisi. O, iþ arýyor. Bugün gazetede bir iþ ilaný gördü. Ýlaný veren firmaya hemen telefon açtý. Randevu aldý. Bugün saat on ikide Özkan Bey’in iþ görüþmesi var. O, iþ görüþmesini insan kaynaklarý müdürüyle yapacak.
BÝLGÝSAYAR MÜHENDÝSÝ ARANIYOR Firmamýza 2500 TL maaþla çalýþacak iþ tecrübesi olan, Ýngilizce bilen bilgisayar mühendisleri alýnacaktýr. Ýlgilenen adaylar için Öz geçmiþ faks: 0 224 350 16 48 Telefon: 0 224 350 16 16 E-pposta:
[email protected]
A: Ýyi günler, gazetedeki iþ ilaný için gelmiþtim. B: Buyrun, hoþ geldiniz. Adýnýz ve soyadýnýz nedir? A: Adým Özkan, soyadým Demir. B: Doðum tarihiniz nedir? A: 20 Kasým 1987. B: Hangi üniversiteyi bitirdiniz? A: Boðaziçi Üniversitesi, Bilgisayar Mühendisliði Bölümünü bitirdim. B: Ne zaman mezun oldunuz? A: Üç yýl önce. B: Yabancý dil biliyor musunuz? A: Evet, iyi derecede Ýngilizce ve Almanca biliyorum. B: Daha önce bir iþte çalýþtýnýz mý? A: Bir bilgisayar þirketinde çalýþtým. B: Orada ne kadar çalýþtýnýz? A: Ýki yýl. B: Niçin iþten ayrýldýnýz? A: Düþük maaþ veriyorlardý. Bu yüzden ayrýlmak zorunda kaldým. B: Bizim vereceðimiz maaþ sizin için yeterli mi? A: Evet, ilanda yazýlý olan maaþ benim için yeterli. B: Özkan Bey, eski patronunuza soracak olsak sizi nasýl anlatýrdý? A: Çalýþkandýr. Dürüsttür. Asla yalan söylemez. Sosyaldir ve herkesle uyum içinde çalýþýr. Bugün gelse onu tekrar iþe alýrdým. B: Özkan Bey, telefon numaranýz ve adresiniz bizde var. Biz sizi ararýz. Geldiðiniz için teþekkürler. A: Zaman ayýrdýðýnýz için ben teþekkür ederim. 86
1.2 Diyaloða göre doðru cümlelerin baþýna “D”; yanlýþ cümlelerin baþýna “Y” yazýnýz. 1. 2. 3. 4.
( ( ( (
) Özkan Bey, elektrik-elektronik mühendisi. ) Özkan Bey, iþ ilanýný internetten gördü. ) Özkan Bey’in yarýn iþ görüþmesi var. ) Özkan Bey, iþ görüþmesini insan kaynaklarý müdürüyle yapacak. 5. ( ) Özkan Bey, beþ yýl önce mezun oldu. 1.3 Aþaðýdaki sorularý diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Firma, hangi özellikte adaylar arýyor? ................................................................................. 2. Firma, iþe alacaðý kiþiye ne kadar maaþ verecek? ................................................................................. 3. Özkan Bey, hangi üniversiteden mezun olmuþtur? ................................................................................. 4. Özkan Bey, daha önceki iþinde ne kadar çalýþmýþ? ................................................................................. 5. Özkan Bey, kendisini nasýl tanýmlýyor? .................................................................................
2.1 Aþaðýdaki metinleri okuyunuz.
ÖZEL DERS HAKKIMIZDA
Ýlköðretim Özel Ders
ZÝRVE ÝNÞAAT’TAN KONYA’DA BÝR ÝLK % % % % % %
Yüzme havuzu Park Sauna Market Cami Sosyal alanlar
55.500 TL’den baþlayan fiyatlarla Yeni bir hayat Huzur Kent’te sizleri bekliyor. Ayrýntýlý bilgi ve ücretsiz servisler için arayýnýz. Ýletiþim: 0332 250 16 84-85-86 0532 285 92 47
Matematik Özel Ders Ýngilizce Özel Ders Lise Özel Ders SBS Özel Ders YGS-LYS Özel Ders Yabancý Dil Özel Ders
DERSLER
MATEMATÝK DERSÝ VERÝLÝR Saati: 50 TL Þehir: Ýstanbul Tarih: 12.05.2011 Saat:16.45 12 YILLIK DENEYÝMLÝ ÖÐRETMENDEN ÞÝÞLÝ VE BAKIRKÖY’DE OTURANLARA MATEMATÝK DERSÝ VERÝLÝR. SINAVLARA ÖÐRENCÝ HAZIRLANIR. Ýlan Sahibinin Adý Soyadý: Ýlhan Kara E-Posta:
[email protected] Telefon: 0 505 722 56 48
Eðitim Danýþmanlarý
Hesabým kullanýcý adý þifremi unuttum þifre
2.2 Metne göre doðru cümlelerin baþýna “D”; yanlýþ cümlelerin baþýna “Y” yazýnýz. 1. 2. 3. 4. 5.
( ( ( ( (
) Zirve Ýnþaat, Konya’da iþ merkezi yapýyor. ) Zirve Ýnþaat’ýn yaptýðý evlerin en ucuzu 55.500 TL. ) Zirve Ýnþaat, yaptýðý evlere “Huzur Kent” adýný vermiþ. ) Zirve Ýnþaat, müþterilere ücretsiz servis imkânlarý sunuyor. ) Zirve Ýnþaat’ýn yaptýðý Huzur Kent’te tenis kortu da var.
2.3 Huzur Kent’te neler var? Yazýnýz. 1. 2. 3. 4. 5.
................................................................................. ................................................................................. ................................................................................. ................................................................................. .................................................................................
REFERANSLAR
GÝRÝÞ
2.4 Aþaðýdaki sorularý metne göre cevaplayýnýz. 1. Ýlhan Kara, nerede yaþýyor? ................................................................................. 2. Ýlhan Kara, hangi alanda ders veriyor? ................................................................................. 3. Ýlhan Kara, saati kaç liradan ders veriyor? ................................................................................. 4. Ýlhan Kara, kaç yýllýk öðretmen? ................................................................................. 5. Ýlhan Kara, kimlere ders vermek istiyor? .................................................................................
Örnekleme 1. A: Genellikle ne tür ilanlarý takip edersiniz? B: Genellikle satýlýk ev ilanlarýný takip ederim.
3. A: En son nereye bir ilan verdiniz? B: En son internete bir ilan verdim.
2. A: Bugüne kadar hiç ilan verdiniz mi? B: Evet, verdim. / Hayýr, vermedim.
4. A: En son ne ilaný verdiniz? B: En son satýlýk araba ilaný verdim. 87
Dinleme - Anlama
1. Dinleyiniz ve duyduðunuz cümle numarasýný uygun kutucuða yazýnýz.
2. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun bölüme yazýnýz.
3. Diyaloðu dinleyiniz.
TERCÜMAN ARANIYOR Ýlan Tarihi: 08.02.2012 Þehir/Ülke: Ankara / TÜRKÝYE Alýnacak Personel Sayýsý: 4
Ýstanbul, Bursa ve Ýzmir þubelerinde çalýþacak aþaðýdaki özelliklere sahip .................................... alýnacaktýr: % Konuþma ve yazma konusunda çok iyi seviyede Türkçe ve ......................... bilmek % Yurt içi ve yurt dýþý seyahate engeli olmamak % Çok ......................... bir ortamda çalýþabilecek yapýda olmak % Ýletiþim becerileri yüksek olmak % Sürücü ......................... sahibi olmak % Ýstanbul’da çalýþacak ......................... için Ýstanbul Anadolu yakasýnda oturuyor olmak tercih nedenidir. % Ýngilizce bilmek tercih nedenidir. % Sigara kullanmýyor olmak tercih sebebidir.
88
4. Aþaðýdaki sorularý diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Sibel Haným nereyi arýyor? ................................................................................... 2. Sibel Haným öz geçmiþini nasýl gönderiyor? ................................................................................... 3. Sibel Haným kaç yabancý dil biliyor? ................................................................................... 4. Sibel Haným’ýn nasýl bir kariyeri var? ................................................................................... 5. Sibel Haným hangi gün görüþmeye gidecek? ...................................................................................
1. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz.
Konus¸ma
A: Mehmet neye bakýyorsun? B: Ýþ ilanlarýna bakýyorum. A: Senin iþin yok mu? B: Var ama daha iyi bir iþ arýyorum. A: Nasýl bir iþ arýyorsun? B: Yüksek ücretli bir iþ arýyorum. 2. Örnekteki gibi diyaloglar kurunuz.
1.
Ev ilaný Geniþ, bahçeli
2.
Araba ilaný Otomatik vites, dizel
3.
Cep telefonu reklamý Dokunmatik, akýllý
3. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz.
4. Örnekteki gibi diyaloglar kurunuz.
A: Adýnýz soyadýnýz ne? B: Hülya Akýn. A: Hangi üniversiteden mezun oldunuz? B: Zirve Üniversitesi, Ýþletme Fakültesinden A: Yabancý dil biliyor musunuz? B: Evet, Ýngilizce ve Ýspanyolca biliyorum. A: Kaç yýllýk iþ tecrübeniz var? B: 5 yýllýk iþ tecrübem var. A: En önemli özelliðiniz nedir? B: En önemli özelliðim çalýþkan ve uyumlu olmaktýr.
Yaþar Bora Bilkent Üniversitesi Elektronik Mühendisliði Ýngilizce - Fransýzca Dürüst ve güvenilir olmak Filiz Yýldýrým Selçuk Üniversitesi - Hemþirelik Yüksek Okulu 3 yýl Sempatik ve titiz olmak
5. Aþaðýdaki araba ilaný hakkýnda arkadaþlarýnýzla konuþunuz.
1. Ýlaný kim vermiþ? .......................................................... 2. Ýlaný nereye vermiþ? .......................................................... 3. Arabanýn fiyatý nedir? .......................................................... 4. Arabanýn modeli nedir? .......................................................... 5. Arabanýn genel özellikleri nelerdir? .......................................................... 89
1. Aþaðýdaki öz geçmiþ formunu ailenizdeki bir kiþiye göre doldurunuz.
2. EÐÝTÝM BÝLGÝLERÝ
1. KÝÞÝSEL BÝLGÝLER Adý Soyadý Kimlik Numarasý
Yazma
Doðum Tarihi
Fotoðraf
Cinsiyeti
Okul Adý Bölüm Adý Bildiði Yabancý Diller Mezuniyet Tarihi
Medeni Durumu
3. ÝÞ BÝLGÝLERÝ
Askerlik Durumu
Ýþ deneyiminiz (staj dahil) var mý? Evet Hayýr
Ehliyet E-Posta Adresi
4. YABANCI DÝL SEVÝYESÝ Yabancý dil seviyeniz nedir? Okuma Konuþma
Ev Telefonu Cep Telefonu Ev Adresi 2. Aþaðýdaki sorularý verilen bilgilere göre cevaplayýnýz. Ýlan Tarihi : 02 Kasým 2012 Ürün adý : Cep Telefonu Marka : Apple iphone Model : iPhone 4S 64 GB Kullaným Tipi : Dokunmatik Ekran Renk : Siyah Kamera : 8.0 Megapiksel Garanti : 3 yýl Kimden : Maðazadan Durumu : Yeni 1500 TL’ye süper telefon
Yazma
Temel Orta Ýleri 1. Siteye ne zaman ilan verilmiþ? .............................................................................. 2. Telefonun garantisi var mý? .............................................................................. 3. Telefonun nasýl bir ekraný var? .............................................................................. 4. Telefon, kaç megapiksellik bir kameraya sahip? .............................................................................. 5. Telefon kaç liraya satýlýyor? ..............................................................................
3. Aþaðýdaki resimlerle ilgili birer ilan metni hazýrlayýnýz.
Fiyatý Marka Yýl Km Renk Motor Gücü Yakýt Vites Kimden Durumu Açýklama
90
:........................................................................... :........................................................................... :........................................................................... : .......................................................................... :........................................................................... :........................................................................... : Benzin / Motorin : Tam otomatik / Yarý Otomatik / Manuel .............. : Galeriden / Sahibinden ...................................... : Sýfýr / Ýkinci el ................................................... : ..........................................................................
Fiyatý Emlak Tipi m² Oda Sayýsý Banyo Sayýsý Bina Yaþý Binadaki Kat Sayýsý Isýtma Krediye Uygun Kimden Açýklama
: ................................................................ : Villa / Müstakil ev / Apartman dairesi : ................................................................ : ................................................................ : ................................................................ : ................................................................ : ................................................................ : Merkezi ýsýtma / Kat Kaloriferi .................. : Evet / Hayýr ............................................. : Sahibinden / Emlakçýdan ......................... : .................................................................
4. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz.
1. Þirketimize deneyimli elemanlar alýnacaktýr. ................................................................................... 2. Lütfen öz geçmiþinizi bize gönderin. ................................................................................... 3. 10 yýllýk iþ tecrübem var. ................................................................................... 4. Sekreter aradýðýnýzý gazetedeki ilandan öðrendim. ................................................................................... 5. Ýþ görüþmesi için telefonla randevu alabilirsiniz. ...................................................................................
Dil Bilgisi
1. ................................................................................? Ýki yýllýk iþ tecrübem var. 2. ................................................................................? Gazeteye ilaný geçen hafta verdim. 3. ................................................................................? Hafta sonu müsaitim, görüþebiliriz. 4. ................................................................................? Evet, öz geçmiþimi gönderdim. 5. ................................................................................? En önemli özelliðim uyumlu ve dinamik olmaktýr.
5. Aþaðýdaki cümleleri tercüme ediniz.
HÝKÂYE BÝRLEÞÝK ZAMANI-1 3. Gelecek Zamanýn Hikâyesi
1. Þimdiki Zamanýn Hikâyesi Yapýlýþý: Fiil + Þimdiki Zaman Eki + Ek-Fiilin Görülen Geçmiþ Zaman Eki + Þahýs Eki Eki: -Iyor-i-di > Iyordu
Yapýlýþý: Fiil + Gelecek Zaman Eki + Ek-Fiilin Görülen Geçmiþ Zaman Eki + Þahýs Eki Eki: -AcAktI
Örnek: Uyu - yor - du - m & Uyuyordum.
Örnek: Al - acak - tý - m & Gör - ecek - ti - m &
OLUMLU
OLUMSUZLUK
Ben
okuyordum
okumuyordum
Sen
okuyordun
O
Alacaktým. Görecektim.
OLUMLU
OLUMSUZLUK
Ben
okuyacaktým
okumayacaktým
okumuyordun
Sen
okuyacaktýn
okumayacaktýn
okuyordu
okumuyordu
O
okuyacaktý
okumayacaktý
Biz
okuyorduk
okumuyorduk
Biz
okuyacaktýk
okumayacaktýk
Siz
okuyordunuz
okumuyordunuz
Siz
okuyacaktýnýz
okumayacaktýnýz
Onlar
okuyorlardý
okumuyorlardý
Onlar
okuyacaklardý
okumayacaklardý
OLUMLU
OLUMSUZLUK
Ben
okumuþtum
okumamýþtým
Sen
okumuþtun
okumamýþtýn
O
okumuþtu
okumamýþtý
Biz
okumuþtuk
okumamýþtýk
Siz
okumuþtunuz
okumamýþtýnýz
Onlar
okumuþlardý
okumamýþlardý
2. Duyulan Geçmiþ Zamanýn Hikâyesi Yapýlýþý: Fiil + Duyulan Geçmiþ Zaman Eki + Ek-Fiilin Görülen Geçmiþ Zaman Eki + Þahýs Eki Eki: -mIþ + i- + DI > -mIþDI Örnek: Yaz - mýþ - tý - m & Yazmýþtým.
Ayrýntýlý bilgi için Lale Türkçe Dil Bilgisi Kitabý 3 88’e bakýnýz. sayfa 78-8
91
1. ÝZLEME ÖNCESÝNDE
izleme - Anlama
1. Aþaðýdaki sorularý resme göre tahmini olarak cevaplayýnýz. 1. Resimde kimi görüyorsunuz? ................................................................................... 2. O, nerede? ................................................................................... 3. O, ne yapýyor? ................................................................................... 2. Aþaðýdaki sorularý cevaplayýnýz. 1. Serkan Bey’in saat kaçta randevusu vardýr? A) 11.00 B) 12.00 C) 13.00 D) 14.00
2. Serkan Bey, hangi üniversiteyi bitirmiþtir? A) Boðaziçi Üniversitesi B) Fatih Üniversitesi C) Bilkent Üniversitesi D) Uludað Üniversitesi
3. Serkan Bey, kaç yýl önce mezun olmuþtur? A) 3 yýl önce B) 4 yýl önce C) 5 yýl önce D) 6 yýl önce
2. ÝZLEME SIRASINDA 1. Aþaðýdaki boþluklarý filme göre doldurunuz. ÝKM Serkan ÝKM Serkan ÝKM Serkan ÝKM
: Ýyi ................. Ýngilizce biliyorsunuz deðil mi? : Evet efendim. : Bir .................................. þirketinde altý ay çalýþmýþsýnýz. Oradan niçin ayrýldýnýz? : ................................. çok azdý. : Affedersiniz, maaþýnýz ne kadardý? : .......................... lira. : Serkan Bey bu meslekte yenisiniz. Biz daha ........................... adaylar arýyoruz. Telefon numaranýz ve ...................... bizde var. Biz sizi yine ararýz. Geldiðiniz için teþekkürler.
2. Seyrediniz ve uygun kelimeyi yuvarlak içine alýnýz. 1. Gazetedeki ev / iþ / araba ilaný için gelmiþtim. 2. Adým Serkan, soyadým Solmaz / Kýzmaz / Korkmaz. 3. Biraz önce iþ formunuzu / öz geçmiþinizi / dilekçenizi okudum. 4. Endüstrri / Elektronik / Bilgisayar mühendisliði bölümünü bitirmiþsiniz.
3. Seyrediniz ve doðru cümlelerin baþýna “D”; yanlýþ cümlelerin baþýna “Y” yazýnýz. 1. 2. 3. 4.
( ( ( (
) Serkan Bey, iþ arýyor. ) Serkan Bey, iþ görüþmesine randevu almadan gidiyor. ) Serkan Bey, internete bir ilan veriyor. ) Osman Bey, 8. sýnýftaki oðluna özel ders aldýrmak istiyor. 5. ( ) Osman Bey, oðluna haftada üç gün özel ders aldýrmak istiyor.
3. ÝZLEME SONRASINDA Aþaðýdaki sorularý filme göre cevaplayýnýz.
92
1. Serkan Bey, bilgisayar þirketinde kaç ay çalýþýyor? .............................................................................. 2. Serkan Bey, iþten niçin ayrýlýyor? .............................................................................. 3. Serkan Bey, iþe alýnýyor mu? ..............................................................................
4. Serkan Bey, nereye ilan veriyor? .............................................................................. 5. Osman Bey’in oðlu hangi okula gitmek istiyor? .............................................................................. 6. Osman Bey, özel derslerin ne zaman baþlamasýný istiyor? ..............................................................................
1. Aþaðýdaki sorularý ilana göre cevaplayýnýz.
4. Aþaðýdaki boþluklarý uygun kelimelerle doldurunuz.
5. Aþaðýdaki karýþýk kelimelerden anlamlý ve kurallý cümleler kurunuz.
1. Ýlaný, hangi þirket vermiþ? ................................................................................... 2. Þirket, ilaný ne zaman vermiþ? ................................................................................... 3. Þirket, dersaneye kaç öðretmen alacak? ................................................................................... 4. Þirket, hangi branþlardan öðretmen alacak? ................................................................................... 5. Þirket, dersanenin hangi þubelerine öðretmen alacak? ...................................................................................
1. eski / veriyorlardý / az / iþimde / maaþ ................................................................................... 2. cumartesi / gideceðim / iþ görüþmesine / günü ................................................................................... 3. kiralýk / bakýyorum / ilanlarýna / ev / gazetedeki ................................................................................... 4. istiyorsunuz / gün / randevu almak / için / hangi ................................................................................... 5. reklamlardan / çocuklar / etkilenirler / çok / televizyonlardaki ................................................................................... 6. Aþaðýdaki boþluklarý örnekteki gibi doldurunuz. GÖRÜÞMEK Ben
2. Kaynak Danýþmanlýk Þirketi, hangi özelliklere sahip öðretmenleri iþe alacak? Yazýnýz. 1. 2. 3. 4. 5.
Degerlendirme
maaþ / tercüman / özel ders / aday / iþ ilanlarýna 1. Ýþ için çok sayýda ................ müracaat etti. 2. Gazeteden ve internetten ............................ baktým. 3. Aylýk 2500 lira ................ vermeyi düþünüyoruz. 4. Bir matematik öðretmeninden .......................... alýyor. 5. Ýspanyolcadan Türkçeye tercüme yapacak bir ............... arýyoruz.
OKUMAK
YAZMAK
görüþecektim
Sen O
................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ...................................................................................
yazmýþtý
Biz
okuyorduk
Siz Onlar
7. Aþaðýdaki fiilleri çekimleyiniz. 3. Aþaðýdaki kelimeleri kullanarak birer cümle yazýnýz. 1. 2. 3. 4. 5.
Öz geçmiþ Ýþ görüþmesi Deneyimli Randevu Reklam
: ............................................................ : ............................................................ : ............................................................ : ............................................................ : ............................................................
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Ben yaz ....................... (Gelecek Zamanýn Hikâyesi) Sen çalýþ..................... (Þimdiki Zamanýn Hikâyesi) O konuþ....................... (Duyulan Geçmiþ Zamanýn Hikâyesi) Biz git ......................... (Duyulan Geçmiþ Zamanýn Hikâyesi) Siz anlat...................... (Þimdiki Zamanýn Hikâyesi) Onlar söyle.................. (Gelecek Zamanýn Hikâyesi) 93
Aþaðýdaki resimlere bakarak bulmaca karelerini doldurunuz. 2
5
3
4
6
6
&
1
&
8
&
2
&
7
7
3
8
&
&
10
&
9
&
Oyun - Eglence
1
4
&
5
9
10
&
Aþaðýdaki kelimelere sözlükten bakýnýz. FÝÝLLER
Proje Ödevi
Sözlükçe
ÝSÝMLER
94
% % % % % % % % % % % % %
aday aksesuar araç bakým baþvuru deneyimli devre mülk dilekçe duyuru dürüst elektronik eleman emlak
% % % % % % % % % % % %
firma form garanti giyim güvenilir ikinci el ilan insan kaynaklarý müdürü iþ görüþmesi kiralýk kurum maaþ
% % % % % % % % % % % % %
meþgul müracaat müsait özel ders özgeçmiþ pano randevu referans reklam resmi saðlýk sahibinden satýlýk
% % % % % % % % % % %
sýfýr þirket þube taziye tecrübeli tercüman uyumlu ücret ürün vasýta yeterli
% % % % % % % % % %
aramak araþtýrmak arzu etmek baðlamak baþvurmak duyurmak görüþmek ilan etmek kabul etmek kiralamak
% % % %
müracaat etmek randevu almak sahip olmak tanýmlamak
1. Satmak istediðiniz bir ürünle ilgili bir internet ilaný hazýrlayýnýz. 2. Bir þirkette insan kaynaklarý müdürü olarak çalýþýyorsunuz. Þirketinize alacaðýnýz elemanlar için bir “iþ baþvuru formu” hazýrlayýnýz. 3. Ülkenizdeki gazetelerden bulduðunuz farklý türdeki ilanlarý 50*70 büyüklüðünde bir kartona yapýþtýrýnýz. Bu ilanlarýn altýna Türkçe anlamlarýný yazýnýz.
Kelimeler
1. Aþaðýdaki kelimeleri dinleyiniz ve tekrar ediniz.
96
1
1. Kameraman
5. Ýnternet
2. Çaðrý merkezi
6. Dergi
3. Faks
7. Uydu
4. Gazete
8. Program yapýmcýsý
2
3
4
5
6
7
9. Canlý yayýn
12. Sunucu
2. Resimlere bakarak dinleyiniz.
10. Uydu alýcýsý
13. Muhabir
11. Gazeteci
14. Köþe yazarý
3. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz.
8
4. Tekrar dinleyiniz ve yazdýklarýnýzý kontrol ediniz.
9
10
11
12
13
14
97
1.1 Aþaðýdaki metinleri okuyunuz.
Okuma - Anlama
GEÇMÝÞTEN GÜNÜMÜZE ÝLETÝÞÝM ARAÇLARI Dünyadaki yeni geliþmeleri iletiþim araçlarý yardýmýyla öðreniriz. Bu geliþmeleri televizyon seyrederek, radyo dinleyerek ya da internet, gazete ve dergi okuyarak takip ederiz. Ýletiþim araçlarý çok hýzlý geliþti. Bugün kullandýðýmýz iletiþim araçlarý eskiden yoktu. Yazý icat edilmeden önce haberleþme için duman, ateþ ve davul kullanýlýyordu. Yazý icat edildikten sonra mektup ve telgraf gibi iletiþim araçlarý kullanýlmaya baþlandý.
DÜNYANIN EN ÇOK GEZEN TÜRKLERÝ Orhan Kural (Öðretim Görevlisi): Dünyada en fazla gezen Türkün kendisi olduðunu söylüyor. 187 ülkeyi ara sokaklarý dâhil gezmiþ. Ayný zamanda Gezginler Kulübü’nün kurucusu. Saim Orhan (Yapýmcý-S Sunucu): Bugüne kadar 110 ülke gezmiþ. Bazý ülkelere birden fazla gitmiþ. Saim Orhan, her ülkenin kendine ait bir güzelliðinin olduðunu söylüyor. Coþkun Aral (Yapýmcý): Gittiði ülke sayýsý 160. BM tarafýndan tanýnmamýþ ülkeler de bu rakama dâhil. Coþkun Aral; “Gezgin sayýlabilmek için sadece ülke gezmek yeterli deðil.” diyor. Acun Ilýcalý (Yapýmcý-S Sunucu): Bugüne kadar toplam 96 ülke gezmiþ. Bazý ülkeleri birçok kez ziyaret etmiþ. Herkesle çok iyi anlaþtýðýný söylüyor.
1.2 Metne göre doðru cümlelerin baþýna “D”; yanlýþ cümlelerin baþýna “Y” yazýnýz. (Geçmiþten Günümüze Ýletiþim Araçlarý) 1. ( ) Dünyadaki yeni geliþmeleri ulaþým araçlarý yardýmýyla öðreniriz. 2. ( ) Ýnternet bir iletiþim aracýdýr. 3. ( ) Ýletiþim araçlarý çok yavaþ geliþiyor. 4. ( ) Ýnsanlar yazý icat edilmeden önce dumanla haberleþiyordu. 5. ( ) Günümüzde haberleþmede kullanýlmak üzere uzaya uydular gönderiliyor. 1.4 Aþaðýdaki boþluklarý metne göre doldurunuz.
98
Günümüzde haberleþmede kullanýlmak üzere uzaya uydular gönderiliyor. Televizyon yayýnlarý, telefon görüþmeleri, internet baðlantýlarý uydular yardýmýyla yapýlýyor. Eskiden dumanla haberleþen insanoðlu, bugün hem internet üzerinden hem de cep telefonu yardýmýyla görüntülü olarak haberleþebiliyor.
2003 yýlýndan beri yapýlan Türkçe Olimpiyatlarýna bu yýl 140 ülke katýldý. Ýki kategoride yapýlan Türkçe Olimpiyatlarýnda 20 farklý yarýþma var. Bu yarýþmalarda altýn madalya alan yarýþmacýlar 1500 lira; gümüþ madalya alan yarýþmacýlar 1250 lira; bronz madalya alan yarýþmacýlar 900 lira; mansiyon ödülü alan yarýþmacýlar ise 500 lira para ödülü kazanýyor. Olimpiyatlara katýlan yarýþmacýlar hem yarýþýyor hem de ülkelerinin kültürlerini tanýtýyorlar. 1.3 Aþaðýdaki sorularý metne göre cevaplayýnýz. (Dünyanýn En Çok Gezen Türkleri) 1. Orhan Kural’ýn kurduðu kulübün adý nedir? ................................................................................ 2. Saim Orhan, bugüne kadar kaç ülke gezmiþ? ................................................................................ 3. Coþkun Aral’a göre gezgin sayýlabilmek için ülkeleri gezmek yeterli mi? ................................................................................ 4. Acun Ilýcalý, insanlarla iyi anlaþabiliyor mu? ................................................................................
(Bu Dil Olimpiyatýna Tam 140 Ülke Katýlýyor) 1. Türkçe Olimpiyatlarý .............................. yýlýndan beri yapýlýyor. 2. Türkçe Olimpiyatlarýnda yirmi farklý .............................. var. 3. Türkçe Olimpiyatlarýnda .............................. madalya alan öðrenciler 1500 lira para ödülü alýyor. 4. Türkçe Olimpiyatlarýnda öðrenciler ülkelerinin .............................. tanýtýyor.
2.1 Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz.
ÝLETÝÞÝM ARAÇLARI
Türkçe öðretmeni Ýbrahim Bey, öðrencilerine bir ödev verdi. Ödevin konusu iletiþim araçlarý. Öðrenciler, aileleriyle röportaj yapacaklar. Onlara bazý sorular soracaklar. Emre, bu ödev için babasýyla röportaj yapmaya karar verdi. Emre : Babacýðým, sana iletiþim araçlarýyla ilgili birkaç soru sormak istiyorum. Cevaplamak ister misin? Ahmet Bey : Elbette. Ama zor olmasýn! Emre : Kesinlikle zor deðil. Sence iletiþim araçlarý gerekli midir? Ahmet Bey : Kesinlikle gereklidir. Emre : Sence en etkili iletiþim aracý hangisidir? Ahmet Bey : Bence en etkili iletiþim aracý televizyondur. Emre : Peki, en sýk kullandýðýn iletiþim aracý hangisidir? Ahmet Bey : Cep telefonu.
Emre
2.2 Diyaloða göre doðru cümlelerin baþýna “D”; yanlýþ cümlelerin baþýna “Y” yazýnýz.
2.3 Aþaðýdaki sorularý diyaloða göre cevaplayýnýz.
1. ( ) Ýbrahim Bey, öðrencilere iletiþim araçlarý hakkýnda bir ödev veriyor. 2. ( ) Emre, babasýna ankette yazýlý olan sorularý soruyor. 3. ( ) Ahmet Bey’e göre en etkili iletiþim aracý internettir. 4. ( ) Ahmet Bey’in en sýk kullandýðý iletiþim aracý cep telefonudur. 5. ( ) Ahmet Bey’e göre iletiþim araçlarýnýn hiçbir zararý yoktur.
Örnekleme 1. A: Gazete okur musun? B: Evet, okurum. / Hayýr, okumam. 2. A: Geliþmeleri nereden takip ediyorsunuz? B: Geliþmeleri gazeteden takip ediyorum.
: Sana göre günümüzde hangi iletiþim aracý olmasaydý eksikliðini hissetmezdik? Ahmet Bey : Bence radyo olmasaydý hiç eksikliðini hissetmezdik. Emre : Ýletiþim araçlarýnýn faydalarý nelerdir? Ahmet Bey : Ýletiþim araçlarýnýn faydalarý çoktur. Ama en önemli faydalarý þunlardýr: Dünyadaki geliþmeleri anýnda öðreniriz. Çevremizdeki insanlarla daha hýzlý haberleþiriz. Bilgimiz ve kültürümüz artar. Emre : Ýletiþim araçlarýnýn zararlý yönleri var mýdýr? Ahmet Bey : Evet, vardýr. Emre : Örnek verebilir misin? Ahmet Bey : Mesela televizyon ve internet gibi iletiþim araçlarý gerektiði gibi kullanýlmazsa zaman israfýna neden olur. Saðlýðýmýzý bozar. Tembelleþmemize yol açar.
1. Ýbrahim Bey, öðrencilere nasýl bir ödev veriyor? ................................................................................. 2. Öðrenciler ödev için kimle röportaj yapacaklar? ................................................................................. 3. Ahmet Bey’e göre hangi iletiþim aracýnýn eksikliðini hissetmezdik? ................................................................................. 4. Ahmet Bey’e göre iletiþim araçlarýnýn faydalarý nelerdir? ................................................................................. 5. Ahmet Bey’e göre iletiþim araçlarýnýn zararlarý nelerdir? ................................................................................. 3. A: Gazetelerin daha çok hangi sayfasý ilgini çeker? B: Gazetelerin daha çok spor sayfasý ilgimi çeker. 4. A: Ne tür televizyon programlarýndan hoþlanýyorsun? B: Belgesel türü programlardan hoþlanýyorum. 99
1. Dinleyiniz ve uygun resmi iþaretleyiniz. (%)
Dinleme - Anlama
1.
2.
3.
4.
2. Dinleyiniz ve boþluklarý uygun kelimelerle doldurunuz. 1. 2. 3. 4. 5.
Haber ....................... saat dokuzda baþlayacak. Þu an evde yokum. Lütfen sinyal sesinden sonra ....................... býrakýnýz. En sýk kullandýðým iletiþim ....................... internettir. Yazýlý ve görsel medyadan birçok ....................... toplantýyý takip etti. ....................... iletiþim araçlarý çok hýzlý geliþmekte.
3. Metni dinleyiniz. 4. Tekrar dinleyiniz ve aþaðýdaki sorularý cevaplayýnýz.
100
1. Mehmet Ali Birand nerede doðdu? .................................................................................. 2. Mehmet Ali Birand hangi dilleri biliyor? .................................................................................. 3. Mehmet Ali Birand’ýn yaptýðý programýn adý nedir? .................................................................................. 4. Ekrem Dumanlý nereli? .................................................................................. 5. Ekrem Dumanlý gazeteciliðe baþlamadan önce ne yaptý? .................................................................................. 6. Ekrem Dumanlý niçin ABD’ye gitti? ..................................................................................
1. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. A: Sence en etkili iletiþim aracý hangisidir? B: Bence en etkili iletiþim aracý televizyondur. Sence? A: Ben senin gibi düþünmüyorum. Bence en etkili iletiþim aracý gazetedir.
Yaygýn 1. Radyo Gazete
Hýzlý 2. Telgraf Ýnternet
Konus¸ma
2. Örnekteki gibi diyaloglar kurunuz.
Eski 3. Güvercin Davul
3. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. A: Hangi iletiþim araçlarýný daha sýk kullanýyorsun? B: Televizyon ve internet kullanýyorum. A: Günde kaç saat televizyon seyrediyorsun? B: Yaklaþýk olarak iki saat seyrediyorum.
4. Örnekteki gibi diyaloglar kurunuz.
Mektup ve gazete 1. Gazete okumak 2 saat Telefon ve Dergi 2. Telefonla konuþmak 1,5 saat Radyo ve faks 3. Radyo dinlemek 3 saat
5. Aþaðýdaki tablo hakkýnda arkadaþlarýnýzla konuþunuz. % 40 35 30 25 20 15 10 5 0
KÝTLE ÝLETÝÞÝM ARAÇLARININ KULLANIMI BAY
37 38 26 14 12
12
BAYAN
28
10 3
TELEVÝZYON
GAZETE
RADYO
TELEFON
5
FAKS
8 7
DERGÝ
1. Hem baylarýn hem de bayanlarýn en fazla kullandýðý iletiþim aracý hangisidir? 2. Baylarýn ve bayanlarýn en az kullandýðý iletiþim aracý hangisidir? 3. Baylarýn ve bayanlarýn yüzde kaçý gazete okumaktadýr? 4. Baylarýn %8 oranýnda kullandýðý iletiþim aracý hangisidir? 5. Baylarýn ve bayanlarýn ayný oranda kullandýðý iletiþim aracý hangisidir? 101
Yazma
1. Aþaðýdaki sorularý kendinize göre cevaplayýnýz. 1. Sence en etkili iletiþim aracý hangisidir? .................................................................................. 2. Size göre en faydalý iletiþim aracý hangisidir? .................................................................................. 3. Sana göre en hýzlý iletiþim aracý hangisidir? .................................................................................. 4. En çok hangi iletiþim aracýný kullanýyorsunuz? .................................................................................. 5. Sence gelecekte hangi iletiþim aracý önemini kaybedecek? .................................................................................. 2. Örnekteki gibi diyaloglar yazýnýz. A: Televizyon icat edilmeden önce haberleþmede ne kullanýlýyordu? B: Radyo kullanýlýyordu. Yazý - Duman ve davul 1. A: ..............................................................................? B: ............................................................................... Elektronik posta - Mektup 2. A: ..............................................................................? B: ............................................................................... Telefon - Telgraf 3. A: ..............................................................................? B: ...............................................................................
3. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz. 1. .................................................................................? Hayýr, her gün mesajlarýmý kontrol etmem. 2. .................................................................................? Evet, elektronik posta adresim var. 3. .................................................................................? Bana göre en ekonomik iletiþim aracý telsizdir. 4. .................................................................................? Haberleþmede daha çok sabit telefon kullanýyorum. 5. .................................................................................? Geliþmeleri daha çok internet aracýlýðýyla takip ederim. 4. Aþaðýdaki karýþýk kelimelerden anlamlý ve kurallý cümleler kurunuz. 1. okurum / gün / mutlaka / her / gazete .................................................................................. 2. genellikle / takip ederim / geliþmeleri / televizyondan .................................................................................. 3. beþ yýl / yaptý / bülteni / sunuculuðu / haber / Ahmet Erol .................................................................................. 4. kadýnlar / araþtýrmalara göre / konuþuyor / daha çok / telefonla .................................................................................. 5. kullanýr / polisler / genellikle / telsiz / haberleþmede ..................................................................................
5. Aþaðýdaki cümleleri uygun bölümlere yazýnýz. OLUMLU ETKÝLERÝ
102
OLUMSUZ ETKÝLERÝ
Ýnsanýn eðlenmesini saðlamak
Zararlý ve yanlýþ bilgi edinmeye yol açmak
Zaman israfýna neden olmak
Hýzlý bilgi edinmek
Çevre kirliliðine neden olmak
Geliþmeleri takip etmek
Kültüre katkýda bulunmak
Etrafa radyasyon yaymak
Eðitime katký saðlamak
Nitelikli haberleþme imkâný saðlamak
Gürültü kirliliðine yol açmak
Tüketimi arttýrmak
6. Aþaðýdaki cümleleri tercüme ediniz.
Not Gazete Spor Politika Kültür-Sanat Gündem Ekonomi Saðlýk Röportaj Teknoloji Eðitim
Televizyon Haber Müzik Sinema Eðlence programý Magazin Dizi Belgesel Yemek programý Eðitim
Dil Bilgisi
1. Bence en hýzlý iletiþim aracý internettir. .................................................................................. 2. Geliþmeleri genellikle gazetelerin internet sayfalarýndan takip ederim. .................................................................................. 3. Ýki yýldýr gazete abonesiyim. .................................................................................. 4. Ýletiþim araçlarýnýn olumsuz taraflarý da vardýr. .................................................................................. 5. Ýletiþim araçlarýný ölçülü kullanmak gerekir. .................................................................................. 6. Çok televizyon seyretmek zaman israfýna yol açar. ..................................................................................
HÝKÂYE BÝRLEÞÝK ZAMANI-2 1. Geniþ Zamanýn Hikâyesi
2. Dilek-Þart Kipinin Hikâyesi
Yapýlýþý: Fiil + Geniþ Zaman Eki + Ek-Fiilin Görülen Geçmiþ Zaman Eki + Þahýs Eki
Yapýlýþý: Fiil + Dilek-Þart Kipi Eki + Ek-Fiilin Görülen Geçmiþ Zaman Eki + Þahýs Eki
Eki: -rdI, -ArdI, -IrdI / -UrdU
Eki: -sA-y-dI
Örnek: Oku - r - i - di - m Yaz - a - r - di - m
Örnek: Çalýþ - sa - i - di - m Git - se - i - di - m
Ben Sen O Biz Siz Onlar
& &
Okurdum Yazardým
OLUMLU okurdum okurdun okurdu okurduk okurdunuz okurlardý
OLUMSUZLUK okumazdým okumazdýn okumazdý okumazdýk okumazdýnýz okumazlardý
Ben Sen O Biz Siz Onlar
OLUMLU okusaydým okusaydýn okusaydý okusaydýk okusaydýnýz okusalardý / okusaydýlar
3. Gereklilik Kipinin Hikâyesi Yapýlýþý: Fiil + Gereklilik Kipi Eki + Ek-Fiilin Görülen Geçmiþ Zaman Eki + Þahýs Eki Eki: -mAlI-y-dI Örnek: Yaz - malý - i - di - m Bil - meli - i - di - m
& &
Yazmalýydým Bilmeliydim
& &
Ben Sen O Biz Siz Onlar
Çalýþsaydým Gitseydim OLUMSUZLUK okumasaydým okumasaydýn okumasaydý okumasaydýk okumasaydýnýz okumasalardý / okumasaydýlar
OLUMLU okumalýydým okumalýydýn okumalýydý okumalýydýk okumalýydýnýz
OLUMSUZLUK okumamalýydým okumamalýydýn okumamalýydý okumamalýydýk okumamalýydýnýz
okumalýlardý / okumalýydýlar
okumamalýlardý / okumamalýydýlar Ayrýntýlý bilgi için Lale Türkçe Dil Bilgisi Kitabý 3 100’e bakýnýz. sayfa 90-1
103
A. ÝZLEME ÖNCESÝNDE
izleme - Anlama
1. Aþaðýdaki sorularý kendinize göre cevaplayýnýz. 1. En çok hangi iletiþim aracýný kullanýyorsunuz? .................................................................................... 2. Ne kadar sýklýkta gazete okursunuz? .................................................................................... 3. Günde kaç saat televizyon seyrediyorsunuz? .................................................................................... 4. Ýnternet üzerinden sesli ya da görüntülü sohbet ediyor musunuz? ....................................................................................
2. Aþaðýdaki iletiþim araçlarýný kullanma sýklýðýnýza göre numaralandýrýnýz. Ýnternet
Telgraf
Cep telefonu
Faks
Gazete
Sesli sohbet
E-gazete
Telsiz
E-posta
Dergi
Radyo
Çaðrý cihazý
Televizyon
Görüntülü sohbet
B. ÝZLEME SIRASINDA 1. Aþaðýdaki boþluklara cümleleri söyleyen kiþilerin adlarýný yazýnýz. 1. 2. 3. 4.
(..................................................) Bence en etkili iletiþim aracý televizyondur. (..................................................) Bence en etkili iletiþim aracý telefondur. (..................................................) Bence en etkili iletiþim aracý gazetedir. (..................................................) Bence en etkili iletiþim aracý internettir.
2. Aþaðýdaki sorularý filme göre cevaplayýnýz. 1. Ayþe, haberleþmede genellikle hangi iletiþim aracýný kullanýyor? .................................................................................... 2. Elif, hangi iletiþim aracýný kullanarak arkadaþlarýyla daha hýzlý haberleþiyor? .................................................................................... 3. Emre, niçin televizyonu tercih ediyor? ....................................................................................
4. Ali’ye göre en etkili iletiþim aracý hangisidir? .................................................................................... 5. Ali, geliþmeleri nasýl takip ediyor? .................................................................................... 6. Ali, niçin internet ve televizyonu tercih etmiyor? ....................................................................................
C. ÝZLEME SONRASINDA 1. Aþaðýdaki sorularý filme göre cevaplayýnýz. 1. Ayþe’ye göre en etkili iletiþim aracý hangisidir? .................................................................................... 2. Elif’e göre dünyadaki geliþmeleri hangi iletiþim aracýyla anýnda öðrenmek mümkün? .................................................................................... 2. Aþaðýdaki resimlerle ilgili birer cümle yazýnýz.
104
3. Elif, geliþmeleri nereden takip ediyor? .................................................................................... 4. Emre’nin evinde internet baðlantýsý var mý? ....................................................................................
1. Ýlgili kelimeleri eþleþtiriniz. 1. 2. 3. 4. 5.
Muhabir Sunucu Kameraman Ýnternet Radyo
Sohbet etmek Görüntü çekmek Haber dinlemek Haber yapmak Program sunmak
a. b. c. d. e.
merkezi alýcýsý yazarý yapýmcýsý yayýn
2. Ýlgili kelimeleri eþleþtiriniz. 1. 2. 3. 4. 5.
Köþe Program Canlý Uydu Çaðrý
3. Aþaðýdaki cümlelerin bazýlarýnda bilgi yanlýþlýðý vardýr. Doðru cümlelerin baþýna “D”; yanlýþ cümlelerin baþýna “Y” yazýnýz. 1. ( ) Radyo, görsel bir iletiþim aracýdýr. 2. ( ) Ýnternet üzerinden hem sesli hem de görüntülü sohbet etmek mümkündür. 3. ( ) Televizyonlarda haberleri sunan kiþiye sunucu denir. 4. ( ) Dergi, günlük yayýn organýdýr. 5. ( ) Faksla yazýlý mesajlarý bir yerden baþka bir yere anýnda iletmek mümkündür. 4. Aþaðýdaki sorularý metne göre cevaplayýnýz. Mehmet Þahin Adanalý. O, kýrk yaþýnda. On yýldýr Zaman gazetesinde muhabir olarak çalýþýyor. Mehmet Þahin, her gün sabah erkenden iþ yerine geliyor. Daha sonra yanýna fotoðraf makinesi alýp dýþarý çýkýyor. Yeni haberler bulmak için geliþmeleri yerinde takip ediyor. Akþam geç saatlerde tekrar iþ yerine geliyor. Öðrendiði geliþmeleri haber hâline getirip gazetesinde yayýnlýyor. 1. Mehmet Þahin nereli? .................................................................................... 2. Mehmet Þahin, kaç yýldýr gazetede çalýþýyor? .................................................................................... 3. Mehmet Þahin, hangi gazetede çalýþýyor? .................................................................................... 4. Mehmet Þahin’in gazetedeki görevi ne? .................................................................................... 5. Mehmet Þahin, ne zaman iþe geliyor? ....................................................................................
Örnek: Ali, bütün akrabalarýna bayramda telefon ......... ederdi. (etmek) 1. Ayþe, her sabah .................... (koþmak) 2. Sen þiir ....................? (dinlemek) 3. Hafta sonu tiyatroya .................... (Biz-gitmek) 4. Çocuklar evin önünde .................... (oynamak) 5. Eskiden alýþveriþimizi bu marketten .................... (yapmak)
6. Aþaðýdaki test sorularýný cevaplayýnýz. 1. “Ahmet Bey, 20 yýldýr ................... yazarlýðý yapýyor.” Yukarýdaki boþluða hangisi getirilmelidir? A) televizyon B) köþe C) radyo D) telgraf
Degerlendirme
a. b. c. d. e.
5. Aþaðýdaki cümleleri örnekteki gibi tamamlayýnýz. (Geniþ Zamanýn Hikâyesi)
2. “Daha iyi iletiþim kurmak için uzaya yeni bir ................ gönderilecek.” Yukarýdaki boþluða hangisi getirilmelidir? A) televizyon B) bilgisayar C) haber D) uydu 3. “Ýspanya - Türkiye maçý Samanyolu televizyonundan .................... yayýnlanacak.” Yukarýdaki boþluða hangisi getirilemez? A) sessiz B) canlý C) yarýn D) banttan 4. A: ................... çektiniz mi? B: Evet efendim. Þimdi çektim. Yukarýdaki boþluða hangisi getirilmelidir? A) Telefon B) Ýnternet C) Gazete D) Faks 5. “Bugün gazetesine ...................... oldum. Bundan sonra gazetem eve gelecek.” Yukarýdaki boþluða hangisi getirilmelidir?? A) gazeteci B) abone C) üye D) aday 6. “Görüþmeleriniz güvenliðiniz açýsýndan kaydedilecektir.” cümlesi aþaðýdaki kelimelerden hangisiyle ilgilidir? A) Uydu alýcýsý B) Gazete C) Çaðrý merkezi D) Haber kanalý 105
Aþaðýdaki kelimeleri tablodan bulunuz ve iþaretleyiniz. (%) GAZETECÝ
Oyun - Eglence
ÝNTERNET FAKS KAMERAMAN DERGÝ UYDU EPOSTA
D
G
Z
L
K
V
P
R
P
N
G
K
H
Ý
E
A
T
S
O
P
E
Ý
T
B
T
H
A
L
R
T
Z
T
G
L
N
B
E
O
E
P
B
E
G
M
K
K
Y
F
K
A
V
K
L
U
E
T
Ý
H
O
A
Z
L
N
H
D
T
E
J
R
Ý
F
A
K
S
M
A
J
U
D
T
V
Ý
L
Þ
D
U
V
R
Y
E
N
M
E
K
Ý
C
E
Ý
C
B
C
D
K
G
R
N
H
U
Z
E
Þ
M
Y
N
E
U
V
K
R
A
Y
Z
Y
T
M
M
N
M
O
H
N
E
N
D
M
E
O
E
E
Y
R
V
V
C
T
U
U
V
Z
A
N
Z
L
E
A
J
T
N
D
L
S
L
R
M
N
A
D
L
F
Z
Ý
M
F
Y
G
L
M
L
R
G
Z
V
C
E
P
T
E
L
E
F
O
N
U
N
N
K
SUNUCU MUHABÝR HABERLEÞME ÝLETÝÞÝM TELEVÝZYON CEP TELEFONU MEDYA
Sözlükçe
Aþaðýdaki kelimelere ve kelime gruplarýna sözlükten bakýnýz. % % % % % % % %
Proje Ödevi
% % % % % % % %
dergi etki faks gazete geliþme görüntü haber haberleþme
% % % % % % % %
iletiþim imkân internet kameraman kitle iletiþim aracý köþe yazarý medya mizah
% % % % % % % %
muhabir olay yeri olumlu röportaj sunucu telgraf telsiz uydu
% % % % %
haberleþmek iletmek karar vermek kaydetmek röportaj yapmak
% % % % %
saðlamak sebep olmak sohbet etmek sunmak takip etmek
% tercih etmek % ulaþmak % ulaþtýrmak
% % % % %
uydu alýcýsý yapýmcý yaygýn yayýn yayýn organý
FÝÝLLER % % % % %
106
ÝSÝMLER alt yazý baðlantý banttan yayýn basýn bülten canlý yayýn çaðrý cihazý çaðrý merkezi
basmak bilgi edinmek çekim yapmak geliþmek göndermek
% yayýnlamak % yol açmak
1. Ýnternetten araþtýrma yaparak televizyonun icat edildiði günden bugüne kadarki deðiþimini anlatan resimli bir sunum hazýrlayýnýz. 2. Ýletiþim araçlarýnýn faydalarý ve zararlarý nelerdir? Resim ve fotoðraf kullanarak bir sunum hazýrlayýnýz. 3. Ülkenizdeki gazetelerden farklý türlerde haberler toplayýnýz. Bu haberleri 50*70 büyüklüðünde bir kartona yapýþtýrýnýz. Haberleri Türkçeye tercüme ederek arkadaþlarýnýza anlatýnýz.
Kelimeler
1. Aþaðýdaki kelimeleri dinleyiniz ve tekrar ediniz.
1
108
5. Teknoloji
2. Ameliyat
6. Ýletiþim
3. Eðitim
7. Kredi kartý
4. Bilim adamý
8. Ulaþým
2
4
6
1. Uzay
3
5
7
8
9. Deney
13. Uzaktan öðretim
10. Gezegen
14. Nüfus
11. Trafik kazasý
15. Atlý araba
12. Robot
16. Akýllý tahta
9
3. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. 4. Tekrar dinleyiniz ve yazdýklarýnýzý kontrol ediniz.
10
12
14
2. Resimlere bakarak dinleyiniz.
11
13
15
16
109
1.1 Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz.
Okuma - Anlama
TEKNOLOJÝDEKÝ GELÝÞMELER Türkçe öðretmeni Ýbrahim Bey ve öðrenciler teknoloji hakkýnda sohbet ediyorlar. Ýbrahim Bey, öðrencilere: “Sizce teknoloji bu hýzla geliþmeye devam ederse gelecekte neler olabilir? Bu konudaki tahminleriniz nelerdir?” diye sordu. Öðrenciler, bu soruya þu þekilde cevap verdiler: Emre : Eðer teknoloji bu hýzla geliþirse gelecekte herkes uçan bir araba sahibi olacak. Ayþe : Bilim adamlarý, uzay otobüsleri üzerinde çalýþýyor. Eðer ucuz olursa daha çok insan uzaya yolculuk edecek. Emine : Robot teknolojisi çok hýzlý geliþiyor. Böyle devam ederse bence gelecekte ameliyatlarý robotlar yapacak. Ömer : Teknoloji çok hýzlý geliþiyor. Böyle devam ederse konuþulanlarý her dile çevirebilen aletler yapýlacak. Böylece herkes bütün dilleri rahatça anlayabilecek. Murat : Mars’ta ve Ay’da su bulunursa insanlar bu gezegenlere göç edecek. Çünkü gelecekte dünya nüfusu çok artacak. Selin : Saðlýk alanýndaki geliþmelere bakýlýrsa bence gelecekte tedavisi olmayan hastalýk kalmayacak. Öðretmen : Peki, tahminleriniz gerçekleþirse gelecekte hangi problemler ortaya çýkabilir? Emre : Herkes uçan araba sahibi olursa, gökyüzünde trafik kazalarý meydana gelebilir. Ayþe : Uzaya yolculuk yapan insan sayýsý artarsa uzay kirlenebilir. Emine : Ameliyatlarý robotlar yapacak olursa doktorlar iþsiz kalabilir ve týp fakülteleri kapanabilir.
1.2 Diyaloða göre doðru cümlelerin baþýna “D” yanlýþ cümlelerin baþýna “Y” yazýnýz.
110
1. ( ) Ýbrahim Bey ve öðrenciler gelecekteki teknolojik geliþmeler hakkýnda sohbet ediyorlar. 2. ( ) Emre’ye göre gelecekte herkes uçan araba sahibi olacak. 3. ( ) Ayþe’ye göre gelecekte daha çok insan uzaya yolculuk yapacak. 4. ( ) Emine, gelecekte temizlik iþlerini robotlarýn yapacaðýný söylüyor. 5. ( ) Selin, gelecekte birçok insanýn tedavisi olmayan hastalýktan öleceðini söylüyor.
1.3 Öðrencilere göre gelecekte nasýl geliþmeler olacak? Yazýnýz. 1. Ayþe: ....................................................................... ................................................................................ 2. Emre: ...................................................................... ................................................................................ 3. Murat: ..................................................................... ................................................................................ 4. Ömer: ...................................................................... ................................................................................ 5. Selin: ...................................................................... ................................................................................
2.1 Aþaðýdaki metinleri okuyunuz.
EÐÝTÝM
ULAÞIM
GEÇMÝÞ
Eskiden eðitim, sadece okullarda yapýlýyordu. Yazý tahtasý olarak ise yalnýzca kara tahta kullanýlýyordu.
Eskiden insanlar ulaþýmda atlý araba kullanýyordu. Motor icat edildikten sonra otomobil kullanýlmaya baþlandý.
ÞÝMDÝ
Günümüzde eðitim, hem okulda hem de okul dýþýnda yapýlabiliyor. Ayrýca, eðitim kurumlarýnda artýk akýllý tahtalar kullanýlýyor.
Günümüzde konforlu ve modern otomobiller tercih edilirken, elektrikli otomobiller de kullanýlmaya baþlandý.
Gelecekte ise insanlar okula gitmek zorunda olmayacak. Ýnsanlar, okula gitmeden de eðitim alabilecekler.
Gelecekte ise daha çok uçan otomobiller ve yakýtýný kendisi üretebilen otomobiller kullanýlacak.
GELECEK
2.2 Metinlere göre doðru cümlelerin baþýna “D” yanlýþ cümlelerin baþýna “Y” yazýnýz. 1.( 2.( 3.( 4.( 5.(
) Eskiden okullarda yazý tahtasý yoktu. ) Eskiden okula gitmek zorunlu deðildi. ) Günümüzde elektrikli otomobiller kullanýlýyor. ) Gelecekte otomobiller yakýt olmadan da kullanýlacak. ) Gelecekte alýþveriþ robotlar tarafýndan yapýlacak.
Örnekleme
ALIÞVERÝÞ
Para icat edilmeden önce insanoðlu, deðiþ tokuþ yöntemiyle alýþveriþ yapýyordu. Bugün alýþveriþte çoðunlukla para ve kredi kartý kullanýlmakta. Ýnsanlar, alýþveriþ yapmak için genellikle maðazalarý tercih etmekte. Gelecekte ise alýþveriþ, evdeki hizmetçi robotlar tarafýndan yapýlacak. Ýnsanlar alýþveriþ yapmak için maðazalara gitmek zorunda kalmayacak.
2.3 Aþaðýdaki sorularý metinlere göre cevaplayýnýz. 1. Günümüzde eðitim nasýl yapýlmaktadýr? ................................................................................ 2. Gelecekte insanlar okula gitmek zorunda olacak mý? ................................................................................ 3. Ýnsanlar ne zaman otomobil kullanmaya baþlamýþtýr? ................................................................................ 4. Günümüzde ne tür otomobiller tercih edilmektedir? ................................................................................ 5. Para icat edilmeden önce insanlar alýþveriþi nasýl yapýyordu? ................................................................................
1. A: Sence gelecekte ne tür geliþmeler olacak? B: Bence gelecekte insanlar Mars’ta yaþayacak.
3. A: Sence gelecekte en çok geliþme hangi alanda olacak? B: Bence gelecekte en çok geliþme saðlýk alanýnda olacak.
2. A: Sence gelecekte bilgisayarlar nasýl olacak? B: Bence gelecekte bilgisayarlar hem çok kullanýþlý hem de çok hafif olacak.
4. A: Sence gelecekte arabalar uçabilecek mi? B: Evet, bence uçabilecek. Hayýr, bence uçamayacak. 111
1. Dinleyiniz ve uygun seçenekleri iþaretleyiniz. (%) Adý Soyadý Serhat Özmen
Dinleme - Anlama
Dilek Sarýtaþ
Mine Aydýn
Güven Kaya
Yaþý
Çalýþma Yýlý
Çalýþma Alaný ve Yaptýðý Ýþ
35
40
5
8
Eðitim araçlarý
Ameliyat hemþiresi
48
52
10
12
Uzay mekikleri
Robot teknolojisi
35
40
5
8
Eðitim araçlarý
Ameliyat hemþiresi
48
52
10
12
Uzay mekikleri
Robot teknolojisi
35
40
5
8
Eðitim araçlarý
Ameliyat hemþiresi
48
52
10
12
Uzay mekikleri
Robot teknolojisi
35
40
5
8
Eðitim araçlarý
Ameliyat hemþiresi
48
52
10
12
Uzay mekikleri
Robot teknolojisi
2. Dinleyiniz ve boþluklarý uygun kelimelerle doldurunuz. 1. 2. 3. 4. 5.
Para icat edilmeden önce insanlar alýþveriþte ................................. yöntemini kullanýyorlardý. Bilim adamlarý yýllardýr akýllý ............................. üzerinde çalýþma yapýyorlar. ............................... bulunmasaydý ulaþým bu kadar geliþmeyecekti. Ýnsanoðlu, yüzyýllardýr baþka .................................... hayat olup olmadýðýný araþtýrýyor. Günümüzde ................................. eðitim alarak diploma sahibi olmak mümkün.
3. Metni dinleyiniz. 4. Tekrar dinleyiniz ve doðru cümlelerin baþýna “D”; yanlýþ cümlelerin baþýna “Y” yazýnýz. 1. ( ) Ýçinde yaþadýðýmýz yüzyýlda büyük teknolojik geliþmeler olmuþtur. 2. ( ) Ýnsanlar, günümüzün teknolojik araçlarýný çok kullanamýyorlar. 3. ( ) Cep telefonlarý çok tercih edilen iletiþim araçlarýndan biridir. 4. ( ) Ýlk üretilen televizyon siyah beyaz görüntü veriyordu. 5. ( ) Günümüzde siyah beyaz televizyonlar satýlmaktadýr. 5. Tekrar dinleyiniz ve aþaðýdaki sorularý cevaplayýnýz. 1. 1980’li yýllarda dergilerde cep telefonlarýndan ne diye söz ediliyor? ...................................................................................................... 2. 20. yüzyýldaki en büyük geliþme hangi alanda olmuþtur? ........................................................................................................ 3. Bilgisayarlar, hangi alandaki teknolojinin katkýsýyla daha çok geliþmiþtir? ......................................................................................................................................................................................... 4. Siyah beyaz televizyonlarýn yerine günümüzde ne tür televizyonlar var? ......................................................................................................................................................................................... 5. Yakýn zamanda vitrinlerde ne tür televizyonlar olacak? ......................................................................................................................................................................................... 112
1. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz.
Konus¸ma
A: Merhaba Hakan, bugün ne yapacaksýn? B: Bilet bulursam kardeþimle sinemaya gideceðiz. Sen ne yapacaksýn? A: Ben hava iyi olursa futbol oynayacaðým.
2. Örnekteki gibi diyaloglar kurunuz.
Ödevlerini bitirmek Film seyretmek 1. Kendini iyi hissetmek Alýþveriþe gitmek
Bilet bulmak Futbol maçýna gitmek 2. Misafir gelmemek Tiyatroya gitmek
Yaðmur yaðmamak Yürüyüþ yapmak 3. Olta bulmak Balýk tutmaya gitmek
3. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. A: Sence gelecekte arabalar nasýl olacak? B: Bence gelecekte arabalar benzinsiz çalýþacak. Sence? A: Bence gelecekte arabalar hem havada, hem karada hem de denizde gidebilecek.
4. Örnekteki gibi diyaloglar kurunuz.
Bilgisayar 1. Klavyesiz ve ekransýz Güneþ enerjisiyle çalýþmak
Cep telefonu 2. Yazýcý ve tarayýcý özelliði Çift taraflý dokunmatik ekranlý
Televizyon 3. Katlanabilir ekranlý Kablosuz, kendi enerjisini üreten
5. Aþaðýdaki sorularý cevaplayarak arkadaþlarýnýzla resimler hakkýnda konuþunuz. 1. Resimlerdeki geliþmelerden hangisini / hangilerini gerçekçi buluyorsunuz? Niçin? 2. Gerçekleþmesi hâlinde sizce aþaðýdaki geliþmelerden hangisi insanlar tarafýndan daha çok tercih edilecektir?
Gelecekte insanlar daha kolay spor yapabilecekler.
Gelecekte dört bacaklý pantolonlar sayesinde insanlar istediði her yere oturabilecek.
Gelecekte siz çantanýzý taþýmayacaksýnýz. Çünkü çantanýz sizi taþýyacak. 113
Yazma
1. Aþaðýdaki sorularý kendinize göre cevaplayýnýz. 1. Teknolojideki geliþmeleri takip eder misiniz? ..................................................................................... 2. Teknolojideki geliþmeler insan hayatýný nasýl etkiliyor? ..................................................................................... 3. Sence gelecekte en fazla geliþim hangi alanda olacak? ..................................................................................... 4. Size göre gelecekte arabalar uçabilecek mi? ..................................................................................... 5. Sana göre þu an kullandýðýmýz araçlardan hangisi gelecekte kullanýlmayacak? ..................................................................................... 2. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz. 1. ...................................................................................? Evet, bilim ve teknolojiye karþý bir ilgim var. 2. ...................................................................................? Hayýr, bence gelecekte okul önemini kaybetmeyecek.
OLUMLU ETKÝLERÝ
2 3 4 5 5. Sizce gelecekte aþaðýdaki eþya ve nesneler nasýl olabilir? 1
Ayakkabý
2
Sýnýf
4. ...................................................................................? Ödevlerimi bitirebilirsem sizinle sinemaya gelebilirim.
3
Araba
4
Kitap
5
Ev
3. Aþaðýdaki karýþýk kelimelerden anlamlý ve kurallý cümleler kurunuz. 1. yakýt olmadan / bence / kullanýlacak / arabalar / gelecekte ..................................................................................... 2. ilk / çok / ve aðýrdý / bilgisayar / büyük ..................................................................................... 3. günümüzde / yapýyorlar / insanlar / üzerinden / alýþveriþ / internet ..................................................................................... 4. yabancý dil / gelecekte / öðrenebilecek / daha kolay / insanlar ..................................................................................... 5. taksiler / kullanýlacak / robot þoförler / yirmi yýl sonra / tarafýndan .....................................................................................
OLUMSUZ ETKÝLERÝ
1
3. ...................................................................................? Yeteri kadar param olursa akýllý bir telefon almayý düþünüyorum.
5. ...................................................................................? Motor icat edildikten sonra otomobiller kullanýlmaya baþlandý.
114
4. Bilim ve teknolojideki geliþmelerin insan üzerindeki olumlu ve olumsuz etkilerini yazýnýz.
6. Aþaðýdaki cümleleri tercüme ediniz. 1. Gelecekte olaðanüstü geliþmeler olacak. ..................................................................................... 2. Bilim ve teknoloji hýzla geliþiyor. ..................................................................................... 3. Gelecek hakkýnda tahminde bulunmak çok zor. ..................................................................................... 4. Teknolojideki geliþmelerin insanlar üzerinde olumsuz etkileri de vardýr. ..................................................................................... 5. Eskiden alýþveriþte altýn para kullanýlýyordu. .....................................................................................
7. Resimlere bakarak aþaðýdaki sorularý cevaplayýnýz.
Günümüzde evler nasýl? ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................
Dil Bilgisi
Eskiden evler nasýldý? ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................
ÞART BÝRLEÞÝK ZAMANI-1 1. Þimdiki Zamanýn Þartý
2. Görülen Geçmiþ Zamanýn Þartý
Yapýlýþý: Fiil + Þimdiki Zaman Eki + i- Ek-Fiili + Þart Kipi Eki + Þahýs Eki
Yapýlýþý: Fiil + Görülen Geçmiþ Zaman Eki + i- Ek-Fiili + Þart Kipi Eki + Þahýs Eki
Ekleri: Iyor i-se > Iyor-sA / -Uyor-sA
Ekleri: -DI-i-se > DI-y-sA / -DU-y-sA
Örnek: oku - yor - i - se - m & okuyorsam yaz - ý - yor - i - se - m & yazýyorsam
Örnek: yaz - dý - i - se - m gel - di - i - se - m
OLUMLU
OLUMSUZLUK
Ben
okuyorsam
okumuyorsam
Sen
okuyorsan
O
okuyorsa
Biz
& &
yazdýysam geldiysem
OLUMLU
OLUMSUZLUK
Ben
okuduysam
okumadýysam
okumuyorsan
Sen
okuduysan
okumadýysan
okumuyorsa
O
okuduysa
okumadýysa
okuyorsak
okumuyorsak
Biz
okuduysak
okumadýysak
Siz
okuyorsanýz
okumuyorsanýz
Siz
okuduysanýz
okumadýysanýz
Onlar
okuyorsalar / okuyorlarsa
okumuyorsalar / okumuyorlarsa
Onlar
okuduysalar / okudularsa
okumadýysalar / okumadýlarsa
OLUMLU
OLUMSUZLUK
3. Duyulan Geçmiþ Zamanýn Þartý Yapýlýþý: Fiil + Duyulan Geçmiþ Zaman Eki + i- Ek-Fiili + Þart Kipi Eki + Þahýs Eki
Ben
okumuþsam
okumamýþsam
Sen
okumuþsan
okumamýþsan
Ekleri: -mIþ i-se > -mIþ-sA / -mUþ-sA
O
okumuþsa
okumamýþsa
Örnek: gel - miþ - i - se - m yaz - mýþ - i - se - m
Biz
okumuþsak
okumamýþsak
Siz
okumuþsanýz
okumamýþsanýz
Onlar
okumuþlarsa
okumamýþlarsa
& &
gelmiþsem yazmýþsam
Ayrýntýlý bilgi için Lale Türkçe Dil Bilgisi Kitabý 3 108’e bakýnýz. sayfa 102-1
115
A. ÝZLEME ÖNCESÝNDE
izleme - Anlama
1. Aþaðýdaki sorularý resme göre tahmini olarak cevaplayýnýz. 1. Resimde kimler var? .................................................................................... 2. Onlar neredeler? .................................................................................... 3. Resimdeki kiþiler ne hakkýnda konuþuyorlar? ....................................................................................
2. Aþaðýdaki sözleri kimler söylemiþ olabilir? Tahminlerinizi yazýnýz. Ömer
Elif
Emre
1. (..................) Dergi mi okuyorsun? 2. (..................) Arkadaþlar ne hakkýnda konuþuyorsunuz? 3. (..................) Neler yazýyor? Biraz anlatýr mýsýn?
B. ÝZLEME SIRASINDA 1. Seyrediniz ve uygun seçeneði iþaretleyiniz. (%) 1. Dergiyi
Elif
Emre
Ömer
okuyor.
2. Dergi
bilim
teknoloji
teknik
hakkýnda.
3. Senin
bilimle
sanatla
teknolojiyle
ilgilendiðini bilmiyordum.
4. Bu yýl
haftalýk
aylýk
yýllýk dergi
alýyorum.
5. Dergide
enteresan
aylýk
ilginç
yazýlar var.
2. Seyrediniz ve duyduðunuz kelimeleri iþaretleyiniz. (%) gazete
dergi
kalem
teknoloji
ilginç
yazý
aylýk
sayý
geliþme
bilim
teknik
haftalýk
yýllýk
sanat
robot
3. Filme göre doðru cümlelerin baþýna “D”; yanlýþ cümlelerin baþýna “Y” yazýnýz. 1. 2. 3. 4. 5.
( ( ( ( (
) Bilim adamlarý yüzen otomobiller üzerinde çalýþýyor. ) Gelecekte ameliyatlarý robotlar yapacak. ) Ayda su bulunursa insanlar aya yerleþecek. ) Ýnsanlar eskiden ulaþýmda atlý araba kullanýyordu. ) Benzin icat edilince otomobil kullanýlmaya baþlandý.
C. ÝZLEME SONRASINDA Aþaðýdaki sorularý filme göre cevaplayýnýz. 1. Ömer’in okuduðu dergi ne hakkýnda? ................................................................................... 2. Ömer’in okuduðu yazýnýn adý ne? ...................................................................................
116
3. Emre ve Elif, yazýda anlatýlanlarýn gerçekleþeceðine inanýyor mu? ...................................................................................
4. Elif’e göre günümüzde ne tür otomobiller tercih ediliyor? ................................................................................... 5. Emre’ye göre teknolojinin geliþmesiyle birlikte ne tür problemler ortaya çýkacak? ................................................................................... 6. Gelecekte ameliyatlar robotlar tarafýndan yapýlýrsa ortaya nasýl bir problem çýkacak? ...................................................................................
1. Resimlerin altýna uygun kelimeler yazýnýz.
2. ..............................
3. ..............................
4. ..............................
Örnek: Eskiden insanlar tek katlý evlerde oturuyordu. Günümüzde insanlar apartman dairelerinde ve modern evlerde oturuyor. 1. Eskiden haberleþmek için mektup kullanýlýyordu. ................................................................................... 2. Bir zamanlar insanlar ulaþýmda atlarý kullanýyordu. ................................................................................... 3. Eskiden arabalar konforlu ve hýzlý deðildi. ................................................................................... 4. Eskiden bir yerden baþka bir yere yolculuk yapmak günlerce sürüyordu. ................................................................................... 5. Eskiden bilgisayarlarýn hýzý çok düþüktü. ...................................................................................
Degerlendirme
1. ..............................
4. Aþaðýdaki boþluklara örnekteki gibi cümleler yazýnýz.
5. Aþaðýdaki sorularý metne göre cevaplayýnýz.
5. ..............................
6. ..............................
2. Ýlgili kelimeleri eþleþtiriniz. 1. 2. 3. 4. 5.
Uçan araba Ameliyat Uydu Akýllý tahta Kredi kartý
a. b. c. d. e.
Eðitim Ulaþým Alýþveriþ Saðlýk Ýletiþim
3. Aþaðýdaki boþluklarý uygun kelimelerle doldurunuz. deney / öðretim / nüfus / alýþveriþ / uydu 1. .......................... bakýmýndan en kalabalýk ülke Çin’dir. 2. Türkiye, gelecek ay uzaya bir ................. daha fýrlatacak. 3. Bilim adamlarý genellikle fareler üzerinde ...................... yapýyor. 4. Ýnternet üzerinden .......................... yaparak birçok þey satýn alabilirsiniz. 5. Üniversitemizin uzaktan ...................... imkânlarý da var.
UZAY SEYAHATÝ 2013 YILINA KALDI Teknoloji hýzla geliþiyor. Teknolojinin hýzla geliþtiði alanlardan biri de uzay teknolojisi. Bunun en güzel örneði ise uzaya seyahatin çok yakýn zamanda gerçekleþecek olmasý. Virgin Galactic þirketi, 2013 yýlýnda uzaya seyahatin baþlayacaðýný açýkladý. Daha önce 2009 yýlýnda yapýlmasý planlanan seyahat bazý teknik nedenlerden dolayý ertelenmiþti. Þirket, seyahat için yüzlerce zengin kiþinin biletlerini çok önceden ayýrttýðýný söyledi. Þirketin açýklamalarýna göre uzaya seyahat etmenin bedeli 200 bin dolar. 1. Uzaya seyahat ne zaman yapýlacak? ................................................................................... 2. Uzay seyahatini hangi þirket organize ediyor? ................................................................................... 3. Ýlk uzay seyahatinin kaç yýlýnda yapýlmasý planlanmýþtýr? ................................................................................... 4. Uzaya yapýlmasý düþünülen ilk seyahat neden ertelendi? ................................................................................... 5. Uzaya seyahat etmenin bedeli ne kadar? ...................................................................................
6. Aþaðýdaki boþluklarý uygun eklerle doldurunuz. 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Hangi kitabý iste........................................ alabilirsin. (Þimdiki zamanýn þartý) Yüzme bil........................................ havuza gir. (Sen / Þimdiki zamanýn þartý) Kitabý oku........................................ bana ver. (Sen / Görülen geçmiþ zamanýn þartý) Otobüsü kaçýr........................................ taksi ile gelsin. (O / Duyulan geçmiþ zamanýn þartý) Jüri hikâyemi beðen........................................ birinci olabilirim. (Duyulan geçmiþ zamanýn þartý) Telefonumu beðen........................................ sana verebilirim. (Sen / Görülün geçmiþ zamanýn þartý) 117
Aþaðýdaki resimlere bakarak bulmaca karelerini doldurunuz. 2
3
4
5
8
7
&
6
9
&
&
6
1
5
&
&
8
9 7
&
Oyun - Eglence
1
2
& &
10
3
10
&
4
&
Aþaðýdaki kelimelere sözlükten bakýnýz.
Proje Ödevi
Sözlükçe
ÝSÝMLER
118
% % % % % %
akýllý tahta ameliyat araç bilim deney dokunmatik
% % % % % %
eðitim eðitim kurumu geçmiþ gelecek geliþim gezegen
% % % % % %
görüþ güneþ enerjisi icat iletiþim imkân kablosuz internet
% % % % % %
katký konforlu kredi kartý robot tahmin teknoloji
% % % % % %
tüketim ulaþým uzaktan öðretim uzay üç boyutlu üretim
% Yöntem
FÝÝLLER % % % % % % %
araþtýrmak artmak azalmak deney yapmak eðitmek ertelemek etkilemek
% % % % % % %
geliþmek gerçekleþmek göndermek icat etmek iletiþim kurmak iletmek meydana gelmek
% % % % % %
ortaya çýkmak saðlamak sohbet etmek tahmin etmek takip etmek tercih etmek
% % % % %
tüketmek ulaþmak ulaþtýrmak üretmek yerine geçmek
% yerini almak % zorunda olmak
1. Ýletiþim araçlarýnýn geçmiþten günümüze kadar geliþimini anlatan bir sunum hazýrlayýnýz. 2. Robotlarýn kullaným alanlarýný anlatan bir sunum hazýrlayýnýz. 3. Sizce gelecekte neler icat edilecek? Ýnternetten araþtýrma yaparak bir sunum hazýrlayýnýz.
Kelimeler
1. Aþaðýdaki kelimeleri dinleyiniz ve tekrar ediniz. 1. Mimar
4. Yazar
7. Edebiyat
10. Bilim
2. Sanat
5. Tiyatro
8. Politikacý
11. Sinema
3. Politika
6. Müzik
9. Þair
12. Asker
1
2
3
4
5
6
5. Aþaðýdaki kelimeleri dinleyiniz ve tekrar ediniz. 1. Doðmak 1
120
2. Ölmek
3. Evlenmek 2
4. Boþanmak
5. Mezun olmak 3
6. Kariyer yapmak
2. Resimlere bakarak dinleyiniz. 3. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. 4. Tekrar dinleyiniz ve yazdýklarýnýzý kontrol ediniz.
7
8
9
10
11
12
6. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. 4
5
6
121
1.1 Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz.
RÖPORTAJ Gazeteci : Elif Þafak kimdir? Bize kendinizi tanýtýr mýsýnýz? Elif Þafak : 1971 yýlýnda Strasbourg’da doðdum. Ortaokulu Madrid’de okudum. Orta Doðu Teknik Üniversitesi Uluslararasý Ýliþkiler Bölümü’nü bitirdim.
Okuma - Anlama
Gazeteci : Nasýl bir çocukluk geçirdiniz? Elif Þafak : Evin tek çocuðuydum. Yalnýz büyüdüm. Sokakta oyun oynayan çocuklardan deðildim. Bu yüzden küçüklüðümden beri yazmayý severim. Gazeteci : Ortaokulu Madrid’de okuduðunuzu söylediniz. Madrid’e niçin gittiniz ve orada ne kadar kaldýnýz? Elif Þafak : Annemin iþi nedeniyle Madrid’e gittik. Orada dört sene kaldýk. Gazeteci : Etkilendiðiniz yazarlar var mýdýr? Elif Þafak : Elbette, her yazar gibi benim de etkilendiðim ve sevdiðim yazarlar var. Mesela Halil Cibran, Cemil Meriç sevdiðim yazarlardandýr. Gazeteci : Sizce bir yazar hangi þartlarda mutlu olur? Elif Þafak : Bence bir yazar; yazýyorsa, yazdýðý kitaplar okunuyorsa ve satýlýyorsa mutlu olur. Gazeteci : Size göre bir yazar kitabýný hangi duygularla yazar? Elif Þafak : Bana göre bir yazar, kitabýnýn insanlar tarafýndan beðenileceðini ve takdir göreceðini düþünür ve kitabýný bu duygular içinde yazar. Gazeteci : Þu an Londra’dasýnýz ve yeni bir roman yazýyorsunuz. Yeni romanýnýzdan biraz söz eder misiniz? Elif Þafak : Yeni romanýmda birçok karakter var. Farklý ülkeler ve farklý þehirler var. Zamanda yolculuk yapacaðýz. Bir ailenin yolculuðunu okuyacaðýz.
1.2 Diyaloða göre doðru cümlelerin baþýna “D”; yanlýþ cümlelerin baþýna “Y” yazýnýz. 1. ( ) Elif Þafak, Stockholm’de doðmuþtur. 2. ( ) Elif Þafak, uluslararasý iliþkiler bölümünden mezun olmuþtur. 3. ( ) Elif Þafak’ýn üç kardeþi var. 4. ( ) Elif Þafak, babasýnýn iþi nedeniyle Madrid’e gitmiþ. 5. ( ) Cemil Meriç, Elif Þafak’ýn sevdiði yazarlardandýr.
122
1.3 Aþaðýdaki sorularý diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Elif Þafak, kaç yýlýnda doðdu? ................................................................................... 2. Elif Þafak, ortaokulu nerede okudu? ................................................................................... 3. Elif Þafak, nasýl bir çocukluk geçirdi? ................................................................................... 4. Elif Þafak’a göre bir yazar hangi þartlarda mutlu olur? ................................................................................... 5. Elif Þafak, yeni romaný hakkýnda neler söylüyor? ...................................................................................
2.1 Aþaðýdaki metinleri okuyunuz. MUSTAFA KEMAL ATATÜRK (1881 - 1938) 1881 yýlýnda Selanik’te doðdu. Önce mahallesinde bulunan bir okulda okudu. Daha sonra Þemsi Efendi adýndaki bir okula devam etti. Babasý ölünce Selanik’e teyzesinin yanýna gitti. Burada askerî okul sýnavlarýna girdi. Sýnavý kazandý ve askerî okulda okudu. 1905 yýlýnda subay olarak orduya katýldý. Türk tarihinde önemli bir asker ve devlet adamýdýr. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu ve ilk cumhurbaþkanýdýr. 10 Kasým 1938 tarihinde Ýstanbul’da vefat etti.
MEHMET AKÝF ERSOY (1873 - 1936) Þair ve yazardýr. 1873 yýlýnda Ýstanbul’da doðdu. Veterinerlik fakültesini bitirdi. Ýstiklâl Marþý þairi olarak bilinir. Yazdýðý þiirler “Safahat” adlý bir kitapta toplandý. Kahire’de, bir üniversitede üç yýl Türkçe öðretmenliði yaptý. Mýsýr’da hastalanýnca Ýstanbul’a dönmek zorunda kaldý. Bir süre Ýstanbul’da tedavi gördü. 27 Aralýk 1936 tarihinde Ýstanbul’da vefat etti.
2.2 Aþaðýdaki sorularý metne göre cevaplayýnýz. 1. Atatürk, kaç yýlýnda, nerede doðdu? ................................................................................. 2. Atatürk, sýrayla hangi okullarda okudu? ................................................................................. 3. Atatürk, niçin teyzesinin yanýna gitti? ................................................................................. 4. Atatürk, kaç yýlýnda orduya katýldý? ................................................................................. 5. Atatürk, kaç yýlýnda, nerede vefat etti? .................................................................................
2.3 Metne göre uygun seçeneði iþaretleyiniz. (%) D 1. 2. 3. 4. 5.
Y
Mehmet Akif Ersoy, þair ve tiyatrocudur. Mehmet Akif Ersoy, veterinerlik fakültesini bitirdi. Mehmet Akif Ersoy’un ilk romanýnýn adý Safahat’týr. Mehmet Akif Ersoy, Kahire’de veterinerlik yapmýþtýr. Mehmet Akif Ersoy, hastalýðýndan dolayý Mýsýr’dan Ýstanbul’a dönmüþtür.
2.4 Aþaðýdaki tabloyu metne göre doldurunuz. MÝMAR SÝNAN Doðum yeri Doðum tarihi Ýstanbul’a geliþ tarihi Ordudaki mesleði Ölüm yeri ve tarihi Yaptýðý eserler
MÝMAR SÝNAN (1489 - 1588) 1489 yýlýnda Kayseri’de doðdu. 1512 yýlýnda Ýstanbul’a geldi. Orduya asker olarak katýldý. Orduda subaylýða kadar yükseldi. Birçok savaþa katýldý. Orduda mimar olarak çalýþtý. Birçok cami, köprü, okul, çeþme ve hamam yaptý. 1538 yýlýnda Osmanlý Sarayýnda baþ mimar oldu. Üç Osmanlý padiþahý döneminde baþ mimar olarak çalýþtý. 1588 yýlýnda Ýstanbul’da vefat etti. Hayatý boyunca yüzlerce eser yaptý.
Örnekleme 1. A: Ünlü olmak ister miydin? B: Evet, isterdim. / Hayýr, istemezdim. 2. A: Hangi alanda ünlü olmak isterdin? B: Eðitim alanýnda ünlü olmak isterdim. 3. A: Hangi ünlü insanlardan çok etkilendiniz? B: Mehmet Akif Ersoy’dan çok etkilendim. 4. A: Çocukluðunuz nerede geçti? B: Çocukluðum Bursa’da geçti. 5. A: Baþarýnýzý neye borçlusunuz? B: Baþarýmý disiplinli çalýþmaya borçluyum. 123
Dinleme - Anlama
1. Dinleyiniz ve uygun resmi iþaretleyiniz. (%)
1.
2.
3.
4.
2. Dinleyiniz ve boþluklarý uygun kelimelerle doldurunuz. 1. 2. 3. 4. 5.
Büyük þirketler ................... sahibi insanlarý tercih eder. Bazý insanlarýn ....................... yönü çok geliþmiþtir. Tiyatro bir ....................... sanatýdýr. Sinema, insanlar için hem ....................... hem de bilgi kaynaðýdýr. Politika, ....................... iþlerini düzenleme ve yürütme sanatýdýr.
3. Metni dinlemeden önce resme bakarak aþaðýdaki sorularý cevaplayýnýz. 1. Resimdeki kiþi kim? ................................................................................... 2. O, nereli? ................................................................................... 3. O, ne zaman, nerede doðdu? ................................................................................... 4. O, hangi futbol takýmýnda oynuyor? ................................................................................... 5. Onun ne gibi baþarýlarý var? ................................................................................... 4. Metni dinleyiniz. 5. Tekrar dinleyiniz ve aþaðýdaki sorularý cevaplayýnýz.
124
1. Lionel Messi’nin kaç kardeþi vardýr? .............................................................................................................. 2. Lionel Messi’nin babasý ne iþ yapýyor? .............................................................................................................. 3. Lionel Messi, 11 yaþýndayken nasýl bir hastalýða yakalandý? .............................................................................................................. 4. Lioenel Messi, niçin Ýspanya’ya gitti? .............................................................................................................. 5. Lionel Messi’nin 2009 yýlýndaki baþarýlarý nelerdir? .............................................................................................................. 6. Lionel Messi, hangi yýl “Altýn Ayakkabý” ödülünü aldý? ..............................................................................................................
1. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz.
Konus¸ma
A: Ünlü olmak ister miydin? B: Evet, ünlü olmak isterdim. A: Hangi alanda ünlü olmak isterdin? B: Spor alanýnda ünlü olmak isterdim. Ya sen? A: Ben müzik alanýnda ünlü olmak isterdim. 2. Örnekteki gibi diyaloglar kurunuz.
1.
Tiyatro Spor
2.
Sinema Edebiyat
3.
Bilim Politika
3. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. A: Sence tarihteki en ünlü bilim adamý kimdir? B: Edison’dur. Sence? A: Bu konuda sana katýlmýyorum. Bence tarihteki en ünlü bilim adamý Einstein’dýr. 4. Örnekteki gibi diyaloglar kurunuz.
Müzisyen 1. Mozart Beethoven
Futbolcu 2. Pele Maradona
5. Aþaðýdaki biyografiyi okuyunuz.
Edebiyatçý 3. Tolstoy Orhan Pamuk 6. Akrabalarýnýzdan birini örnekteki gibi tanýtýnýz.
Doðum tarihi Doðum yeri Gittiði okullar HÜSEYÝN DEMÝR 1965 yýlýnda Ýzmir’de doðdu. Ýlkokul, ortaokul ve liseyi Ýzmir’de okudu. Ýstanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi’ni bitirdi. Þu an bir fabrikada mühendis olarak çalýþýyor. Evli ve dört çocuk sahibi.
Mesleði Çalýþtýðý yer Medeni durumu
Evli / Bekâr
125
Yazma
1. Aþaðýdaki sorularý kendinize göre cevaplayýnýz. 1. Bildiðin en ünlü insan kimdir? .................................................................................... 2. Hangi alanda ünlü olmak isterdin? .................................................................................... 3. Sence en meþhur þair kimdir? .................................................................................... 4. En çok hangi edebiyatçýnýn kitaplarýný okuyorsun? .................................................................................... 5. Sana göre ünlü olmak insaný mutlu eder mi? .................................................................................... 2. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz. 1. ..................................................................................? Van Gogh, Hollanda’da doðdu. 2. ..................................................................................? Einstein, fizik alanýnda çalýþtý. 3. ..................................................................................? Orhan Pamuk, 1952 yýlýnda doðdu. 4. ..................................................................................? Mehmet Akif Ersoy gibi olmak isterdim. 5. ..................................................................................? Türkiye’de gelmiþ geçmiþ en baþarýlý sporcu Hakan Þükür’dür. 3. Aþaðýdaki karýþýk kelimelerden anlamlý ve kurallý cümleler kurunuz. 1. isterdim / en çok / ben / olmayý / bilim adamý .................................................................................... 2. Maradona / biridir / futbolculardan / en baþarýlý .................................................................................... 3. topladý / þiirlerini / adlý kitapta / Mehmet Akif / Safahat .................................................................................... 4. eser yaptý / yüzlerce / Mimar Sinan / hayatý boyunca .................................................................................... 5. futbol / fark etti / Barcelona kulübü / yeteneðini / Messi’nin .................................................................................... 4. Aþaðýdaki boþluklarý doldurarak ünlü bir insaný tanýtýnýz. Tanýdýðým en ünlü insan.............................................. .......................... yýlýnda ......................... þehrinde doðdu. ..................................... alanýnda çalýþtý. Yaptýðý en önemli iþ ..................................... .................................. ödüllerini kazandý. ............................ yýlýnda ........................... öldü. 126
5. Tablodaki bilgilerden faydalanarak aþaðýdaki sorularý cevaplayýnýz. Adý Soyadý
Mevlâna Celaleddin Rumi
Doðum tarihi
30 Eylül 1207
Doðum yeri
Belh / AFGANÝSTAN
Mesleði
Düþünür, Ýlim adamý, Þair
En önemli eseri
Mesnevi
Ölüm yeri
Konya-Türkiye
Ölüm tarihi
12 Aralýk 1273
1. Mevlâna, kaç yýlýnda doðdu? .................................................................................... 2. Mevlâna, nerede doðdu? .................................................................................... 3. Mevlâna’nýn mesleði nedir? .................................................................................... 4. Mevlâna’nýn en önemli eserinin adý nedir? .................................................................................... 5. Mevlâna, nerede ve ne zaman öldü? ....................................................................................
6. Tablodaki bilgilerden faydalanarak “Hakan Þükür”ün biyografisini yazýnýz. Hakan Þükür
Doðum tarihi
1 Eylül 1971
Doðum yeri
Sakarya / Türkiye
Mesleði
Sporcu-Milletvekili
Spora baþlama yaþý
10
Oynadýðý takýmlar
Sakaryaspor, Bursaspor, Galatasaray, Torino, Ýnter, Parma, Blackburn Rovers
Kariyerinde attýðý toplam gol sayýsý
334
Medeni durumu
Evli ve 3 çocuk babasý
Hakan Þükür 1 Eylül 1971 yýlýnda Sakarya’da doðdu. ......................................................................................... ......................................................................................... ......................................................................................... ......................................................................................... ......................................................................................... ......................................................................................... .........................................................................................
1. Ortadoðu Teknik Üniversitesi’nden mezun oldum. .................................................................................... 2. Elif Þafak, birçok yazardan etkilendi. .................................................................................... 3. Atatürk, önemli bir asker ve devlet adamýdýr. .................................................................................... 4. Yunus Emre, Türk tarihinin en önemli þairlerindendir. .................................................................................... 5. Mevlâna, öðrenimine Konya’da devam etti. ....................................................................................
Dil Bilgisi
Adý Soyadý
7. Aþaðýdaki cümleleri tercüme ediniz.
ÞART BÝRLEÞÝK ZAMANI-2 4. Geniþ Zamanýn Þartý Yapýlýþý: Fiil + Geniþ Zaman Eki + i- Ek-Fiili + Þart Kipi Eki + Þahýs Eki Ekleri: -r-sA, -Ar-sA, Ir-sA Örnek: yaz - ar - i - se - m gel - ir - i - se - m
& &
yazarsam gelirsem
OLUMLU
OLUMSUZLUK
Ben
okursam
okumazsam
Sen
okursan
okumazsan
O
okursa
okumazsa
Biz
okursak
okumazsak
Siz
okursanýz
okumazsanýz
Onlar
okurlarsa / okursalar
okumazlarsa / okumazsalar
5. Gelecek Zamanýn Þartý Yapýlýþý: Fiil + Gelecek Zaman Eki + i- Ek-Fiili + Þart Kipi Eki + Þahýs Eki Ekleri: -AcAk i-se > -AcAksA Örnek: yaz - acak - i - se
&
yazacaksa
OLUMLU
OLUMSUZLUK
Ben
okuyacaksam
okumayacaksam
Sen
okuyacaksan
okumayacaksan
O
okuyacaksa
okumayacaksa
Biz
okuyacaksak
okumayacaksak
Siz
okuyacaksanýz
okumayacaksanýz
Onlar
okuyacaklarsa okuyacaksalar
okumayacaklarsa okumayacaksalar Ayrýntýlý bilgi için Lale Türkçe Dil Bilgisi Kitabý 3 114’e bakýnýz. sayfa 110-1
127
A. ÝZLEME ÖNCESÝNDE
izleme - Anlama
1. Aþaðýdaki sorularý kendinize göre cevaplayýnýz. 1. En son hangi ünlü kiþinin hayat hikâyesini okudunuz? .................................................................................... 2. Bu kiþinin hayat hikâyesini arkadaþlarýnýza anlattýnýz mý? .................................................................................... 3. Bu kiþi hakkýnda kýsaca bilgi verir misiniz? (Adý Soyadý / Doðum Yeri ve Tarihi / Ýlgi Alaný vb.) ....................................................................................
2. Aþaðýdaki sorularý resme göre tahmini olarak cevaplayýnýz. 1. Resimde kimler var? .................................................................................... 2. Onlar neredeler? .................................................................................... 3. Resimdeki kiþiler ne yapýyorlar? ....................................................................................
3. Aþaðýdaki boþluklarý filmi seyretmeden önce tahmini olarak doldurunuz. Elif
: Bu röportaj çok ............................ Nasýl ezberleyeceðiz? Ayþe : Bu yüzden Ýbrahim Bey, röportajý bize verdi. Haydi, çalýþmaya baþlayalým. Ýstersen sen ............................... olabilirsin. Ayþe : Elif .............................................................? Haydi bir prova yapalým. Elif : ...................................................................? Ayþe : Hayýr ama ara sýra ..................... Baþlýyorum.
B. ÝZLEME SIRASINDA 1. Filmi seyrederken yazdýklarýnýzý kontrol ediniz ve hatalarýnýzý düzeltiniz. 2. Aþaðýdaki test sorularýný filme göre cevaplayýnýz. 1. Elif Þafak, hangi üniversitede okumuþtur? A) Ýstanbul Teknik Üniversitesi B) Yýldýz Teknik Üniversitesi C) Kýbrýs Yakýn Doðu Üniversitesi D) Orta Doðu Teknik Üniversitesi 2. Elif Þafak’la ilgili aþaðýdaki bilgilerden hangisi doðru deðildir? A) Ortaokulu Madrid’de okudu. B) Edebiyat Fakültesini bitirdi. C) Elif Þafak’ýn kardeþi yoktur. D) Sokakta oyun oynamazdý.
3. Elif Þafak, kaç yýl Madrid’de kaldý? A) 4 B) 8 C) 10 C) 14
4. “Elif Þafak, yazmaya ......................................” Yukarýdaki boþluða hangisi getirilmelidir? A) Madrid’de baþladý. B) ortaokulda baþladý. C) küçük yaþlarda baþladý. D) üniversitede okurken baþladý.
C. ÝZLEME SONRASINDA Aþaðýdaki sorularý filme göre cevaplayýnýz. 1. Ýbrahim Bey, Elif ve Ayþe’ye nasýl bir ödev veriyor? ..................................................................................... 2. Elif’e göre röportajýn uzunluðu nasýl? ..................................................................................... 128
3. Öðrencilerden kim gazeteci rolünü oynuyor? ..................................................................................... 4. Öðrenciler, röportajý ezberleyebiliyorlar mý? .....................................................................................
1. Ýlgili kelimeleri eþleþtiriniz. 1. 2. 3. 4. 5.
Bilim adamý Mimar Þair Tiyatro Sinema
4. Aþaðýdaki sorularý tabloya göre cevaplayýnýz. a. b. c. d. e.
þiir kamera oyun deney proje
Adý Soyadý
1. 2. 3. 4. 5.
Sporcu insanlar, daha saðlýklý olur. Þairler, genellikle duygusal kiþilerdir. Politikacýlar, güzel konuþup insanlarý etkilerler. Mimarlar, hayal etme yönünden çok güçlü insanlardýr. Ýyi bir yazar, küçük bir olaydan büyük hikâyeler çýkarýr.
Doðum Tarihi
Baþarýlarý
Nuri Bilge Ceylan
Sinema
1959
61. Cannes Film Festivali Altýn Palmiye Ödülü
Tanju Çolak
Spor
1963
1988 Avrupa Altýn Ayakkabý Ödülü
Orhan Pamuk
Edebiyat
1952
2006 Nobel Edebiyat Ödülü
Sertap Erener
Müzik
1964
2003 Eurovision Þarký Yarýþmasý Birincisi
Degerlendirme
2. Aþaðýdaki cümlelerle resimleri eþleþtiriniz.
Çalýþma Alaný
1. Nuri Bilge Ceylan’ýn çalýþma alaný nedir? .................................................................................... 2. Tanju Çolak “Altýn Ayakkabý Ödülü”nü ne zaman almýþtýr? .................................................................................... 3. Orhan Pamuk ne zaman doðmuþtur? .................................................................................... 4. Sertap Erener 2003 yýlýnda nasýl bir baþarý elde etmiþtir? .................................................................................... 5. Orhan Pamuk hangi dalda Nobel Ödülü almýþtýr? ....................................................................................
5. Aþaðýdaki boþluklarý doldurunuz. (Geniþ Zamanýn Þartý) 1. 2. 3. 4. 5.
3. Aþaðýdaki boþluklarý uygun kelimelerle doldurunuz. öðrenim / mezun / alanýnda / yükselmek / ilgi 1. 2. 3. 4. 5.
Kariyer yapýp iþinde ................................ istiyor. ............................ hayatýna Ýstanbul’da devam edecek. Küçük yaþlarda müziðe ...................... duymaya baþladý. Edebiyat ................................ kendini çok geliþtirdi. 1975 yýlýnda Güzel Sanatlar Fakültesi’nden ............. oldu.
Ankara’ya gel................... seni ararým. (Ben) Spor yap................... saðlýklý oluruz. Erken yat................... erken kalkarsýn. Eðer çalýþ................... baþarýlý olursunuz. Gazetemiz halkýn ilgisini çek................... çok satar.
6. Aþaðýdaki boþluklarý doldurunuz. (Gelecek Zamanýn Þartý) 1. 2. 3. 4. 5.
Dýþarý çýk................... annenden izin al. (Sen) Eve erken git................... eþyalarý da götürsün. (O) Çalýþ................... sizi meþgul etmeyelim. (Siz) Sessiz ol................... gelebilirler. (Onlar) Çok bekle................... taksi çaðýralým. (Biz) 129
Aþaðýdaki bulmacayý çözünüz. Z
E N M U
K M A
L O
M
E
Z
U
N
O
L
M
A
K
2
Ý
R K A
Y
E
R
P
Y
A M K A
K
A
R
Ý
Y
E
R
Y
3
Oyun - Eglence
L Ü N Ü L
I
Þ
I
L M A K O B A R A
Ü
O K M A
L
N
B
L
A
Þ
Ü A
O R
A
P
M
A
K
L
M
A
K
10
I
L L
M
A
K
4
8
I
O
9
Þ
Ý
U L
B M K A
Ý
Þ
B
U
E
N
L
M
Ý
M
A
K
7
N Ö M Ð R
Ý
E
Ö R K G E M
Ö
Ð
R
G
Ö
R
M
E
K
13
T
E Ð M
Ý
Ý
L
A K M A
E
Ð
Ý
T
Ý
M
A
L
M
A
K
S
T
Ý
F
A
E
T
M
E
K
11
S
T
Ý
Ý
F
A
T
E M E
K
Ý
5
12
L H A A
Y
M K
E
T
E
H
A
Y
A
L
E
R
C
Ý
E
T
M
E
K
E
T
M
E
1
Ý
C T
R
E H
T M E
E
K
T
H
K
6
ÞÝFRE KELÝME H
A
Y
A
T
H
Ý
K
A
Y
E
S
Ý
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
Proje Ödevi
Sözlükçe
Aþaðýdaki kelimelere ve kelime gruplarýna sözlükten bakýnýz.
130
% % % % % %
ÝSÝMLER asker baþarýlý bilgi kaynaðý bilim çocukluk dönem
% % % % % % % %
FÝÝLLER bilgi vermek boþanmak büyümek devam etmek doðmak elde etmek eser vermek etkilenmek
% % % % % %
duygu duygusal düzenleme edebiyat eser gençlik
% % % % % % % %
% % % % % %
hayat hikâyesi ikna ilgi ilim kariyer masraf
evlenmek ezberlemek fark etmek farkýna varmak geçirmek geliþtirmek hayal etmek ikna etmek
% % % % % % %
% % % % % %
meþhur mezun mezuniyet mimar müzisyen oyun
ilgi duymak ilgilenmek istifa etmek iþten atýlmak kariyer yapmak katýlmak kazanmak
% % % % % %
ödül politika politikacý proje sanat sanatçý
% % % % % %
% % % % % %
siyaset þair þiir tiyatro uluslararasý ünlü
kovulmak mezun olmak öðrenim görmek ölmek söz etmek tercih etmek
% yazar
% terfi etmek % toplamak % vefat etmek
1. Ünlü bir kiþinin hayatýný anlatan bir sunum hazýrlayýnýz. 2. Politika, sinema, spor vb. alanlarda ün kazanmýþ bir kiþiyi fotoðraflarýyla anlatan bir sunum hazýrlayýnýz. Fotoðraflarýn altýna o kiþilerle ilgili kiþisel bilgiler yazýnýz. (Doðum tarihi, ölüm tarihi, doðum yeri, ölüm yeri, ünlü olmalarýný saðlayan olay veya buluþ.)
1. Aþaðýdaki kelimeleri dinleyiniz ve tekrar ediniz. 1. El sanatlarý
5. Millî giysi
9. Tören
2. Turistik eser
6. Turizm
10. Rehber
3. Tarihî yer
7. Modern giysi
11. Tarihî eser
4. Turist
8. Döviz
12. Yemek kültürü
Kelimeler
13. Kutlama
1
5
132
2
4
3
6
7
2. Resimlere bakarak dinleyiniz. 3. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. 4. Tekrar dinleyiniz ve yazdýklarýnýzý kontrol ediniz.
8
9
10
11
12
13
133
Okuma - Anlama
1.1 Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz.
FARKLI KÜLTÜRLER Mehmet Bey, gazetesi için bir araþtýrma yapýyor. Onun araþtýrmasýnýn konusu farklý kültürler. O, Türkiye’deki üniversitelerde okuyan birçok yabancý öðrenciyle röportaj yaptý. Mehmet Bey’in röportaj yaptýðý kiþilerden biri de Victor. A: Sizi tanýyabilir miyiz? B: Adým Victor, Soyadým Angelov. Moldovalýyým. Yirmi bir yaþýndayým. Rusça, Türkçe ve Ýngilizce biliyorum. A: Kaç yýldýr Türkiye’de yaþýyorsunuz? B: Üç yýldýr Türkiye’de yaþýyorum. A: Türkiye’de üniversite okumaya ne zaman karar verdiniz? B: Daha önce Türkçe Olimpiyatlarý nedeniyle Türkiye’ye gelmiþtim. Ýki hafta Türkiye’de kaldým. Burada çok güzel günler geçirdim. Üniversiteyi Türkiye’de okumaya o zaman karar verdim. A: Bu kararý verdiðiniz için piþman mýsýnýz? B: Kesinlikle hayýr. Bu kararý verdiðim için çok mutluyum. 1.2 Diyaloða göre doðru cümlelerin baþýna “D”; yanlýþ cümlelerin baþýna “Y” yazýnýz. 1. ( ) Mehmet Bey, farklý kültürler konusunda bir araþtýrma yapýyor. 2. ( ) Mehmet Bey, yabancý öðrencilerden sadece Victor’la röportaj yapýyor. 3. ( ) Victor, Rusça, Türkçe ve Fransýzca biliyor. 4. ( ) Victor, üç yýldýr Türkiye’de yaþýyor. 5. ( ) Victor, daha önce Türkçe Olimpiyatlarý nedeniyle Türkiye’ye gelmiþ.
134
A: Türk kültürü ve Moldova kültürü çok farklý. Türkiye’ye alýþmak zor olmadý mý? B: Ýlk baþta zor oldu. Ama sonra alýþtým. A: Ýki ülke arasýnda kültür bakýmýndan ne gibi farklýlýklar var? B: Yemek, giyim, kutlamalar gibi birçok konuda farklýlýk var. A: Sevgili Victor, üzerindeki kýyafet Moldova millî giysisi olmalý. Bize biraz giyim kültürünüzden söz eder misin? B: Üstümdeki kýyafet, Moldova erkeklerinin giymiþ olduðu bir giysi. Günümüzde çok kullanýlmýyor. Moldovalý erkekler eskiden bu giysilerden giyermiþ. Þimdi modern giysiler daha çok tercih ediliyor. A: Son olarak size bir soru daha sormak istiyorum. Türk kültüründe en çok neleri beðendiniz? B: Aslýnda beðendiðim þey çok. Mesela Türk yemeklerini çok seviyorum. Ama en çok Türklerin misafirperverliðini takdir ediyorum.
1.3 Aþaðýdaki sorularý diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Victor, nereli? .................................................................................. 2. Victor, Türkiye’de okumaya ne zaman karar veriyor? .................................................................................. 3. Victor, Türkiye’de üniversite okuduðu için piþman mý? .................................................................................. 4. Victor’a göre Moldova ile Türkiye kültürü arasýnda ne gibi farklar var? .................................................................................. 5. Victor, Türk kültüründe en çok neden hoþlanmýþ? ..................................................................................
2.1 Aþaðýdaki metinleri okuyunuz. Suman Kurbanova (18) - Tacikistan Tacikistan, çok güzel bir ülkedir. Ülkemizin çok eski ve zengin bir kültürü vardýr. Ýnsanlarý sevecen ve misafirperverdir. Tacikistanlý insanlar kültürlerine çok baðlýdýr. Bu yüzden Tacik millî giysileri günümüzde de Tacik kadýnlarý ve erkekleri tarafýndan giyilmektedir. Tacik mutfaðýnda çok lezzetli yemekler vardýr. Bu yemeklerden en meþhurlarý, Tacik pilavý ve mantýdýr.
Nafisa Ahmet (19) - Nijerya Nijerya, bir Afrika ülkesidir. Ülkemizin baþkenti Abuja’dýr. Ülkemizde birçok kabile vardýr. Her kabilenin kendine ait bir dili vardýr. Bu yüzden Nijerya’da 250 civarýnda dil konuþulmaktadýr. Nijerya’da kadýnlar ve erkekler genellikle millî giysilerini giymeyi tercih ederler. Ülkemizde el sanatlarý çok yaygýndýr. Özellikle aðaç ve deri iþlemeciliði çok geliþmiþtir.
Haris Berkoviç (20) - Bosna Hersek Bosna Hersek, bir Avrupa ülkesidir. Zengin bir tarihe ve kültüre sahiptir. Ülkemizde Osmanlý Devleti döneminden kalma birçok cami, medrese ve köprü vardýr. En meþhur köprü, Mostar Köprüsü’dür. Mostar Köprüsü, Mostar þehrinde bulunmaktadýr. Evlilik çaðýna gelen genç erkekler, bu köprünün üstünden nehre atlar. Böylece evlenmek için uygun yaþa geldiklerini ispat ederler. Ülkemizin yemek kültürü çok zengindir. En bilinen yemeðimiz kebaptýr. Kahve kültürü de ülkemizde çok yaygýndýr. Bosna Hersek’te kahve içilen sayýsýz mekân vardýr. 2.2 Aþaðýdaki tabloyu metinlere göre doldurunuz. Adý Soyadý
Ülkesi
Yaþý
Suman Kurbanova
..........................
..........
............................................
Nijerya
..........
............................................
..........................
20
2.4 Aþaðýdaki sorularý metinlere göre cevaplayýnýz. 1. Tacik kadýn ve erkekler, günümüzde ne tür kýyafetler giymektedir? .................................................................................... 2. Tacik halkýnýn ne gibi özellikleri vardýr? .................................................................................... 3. Nijerya’da yaklaþýk olarak kaç dil konuþulmaktadýr? .................................................................................... 4. Nijerya hangi kýtada yer almaktadýr? .................................................................................... 5. Bosna Hersek’teki cami ve köprüler hangi döneme aittir? .................................................................................... 6. Bosna Hersek’te gençler Mostar Köprüsü’nden niçin atlamaktadýr? ....................................................................................
2.3 Metinlere göre uygun seçeneði iþaretleyiniz. (%)
D
Y
1. Tacikistanlý insanlar sevecen ve misafirperverdir. 2. Taciklerin en meþhur yemeði kebaptýr. 3. Nijerya’da kadýnlar sadece millî giysiler giyer. 4. Nijerya’da el sanatlarý yaygýndýr. 5. Bosna Hersekli insanlar çayý çok severler.
Örnekleme 1. A: Bugüne kadar baþka bir ülkeye gittiniz mi? B: Evet, gittim. / Hayýr, gitmedim. 2. A: Bugüne kadar hangi ülkelere gittiniz? B: Ýngiltere ve Kenya’ya gittim. 3. A: Hangi ülkelere gitmek isterdiniz? B: Hindistan ve Japonya’ya gitmek isterdim. 4. A: Ülkenizde genellikle ne tür kýyafetler tercih edilir? B: Ülkemizde genellikle modern kýyafetler tercih edilir. 5. A: Ülkenizle Türkiye arasýnda kültür bakýmýndan ne tür farklýlýklar var? B: Giyim ve yemek kültürü bakýmýndan farklýlýklar var. 135
Dinleme - Anlama
1. Metni dinleyiniz ve uygun seçeneði iþaretleyiniz. (%) D 1. Bütün milletlerin ortak özellikleri vardýr. 2. Ýngilizler, çok ciddi insanlardýr. 3. Almanlar, kurallara uymayý çok sevmez. 4. Almanlar, iþ hayatlarýnda disipline önem verirler. 5. Ýtalyanlar, arkadaþ canlýsý sýcak insanlardýr. 6. Ýtalyanlar, yabancý insanlarla kolay iletiþim kuramazlar. 7. Pakistanlýlar, sakin ve aðýr baþlý insanlardýr. 8. Japonlar, millî deðerlerine baðlý insanlardýr. 9. Türkler, misafir aðýrlamayý çok sever. 10. Türkler, çok kuralcý insanlardýr.
Y
2. Aþaðýdaki boþluklarý uygun kelimelerle doldurunuz. 1. 2. 3. 4. 5.
Uzakdoðulu insanlar, gelenek ve ............................ çok baðlý insanlardýr. Asya ülkeleri, tarih bakýmýndan çok zengin bir ............................ sahiptir. Afrika’da ............................ dilleri çok yaygýndýr. Türkiye’de birçok ............................ iç içe yaþamýþtýr. Ýspanya’da birçok ............................ dil konuþulmaktadýr.
3. Metni dinleyiniz. 4. Tekrar dinleyiniz ve doðru cümlelerin baþýna “D”; yanlýþ cümlelerin baþýna “Y” yazýnýz. 1. 2. 3. 4. 5.
( ( ( ( (
) Türkçe Olimpiyatlarý kültür þöleni ilgi görmüyor. ) Türkçe Olimpiyatlarý’na bu yýl 1000 yarýþmacý katýldý. ) Yarýþmacýlar, kültür þöleninde Türkiye’nin kültürünü tanýttýlar. ) Açýk hava sahnesinde havai fiþek gösterisi yapýldý. ) Kültür þölenini politika, iþ ve sanat dünyasýndan birçok kiþi ziyaret etti.
5. Aþaðýdaki sorularý dinlediðiniz metne göre cevaplayýnýz. 1. Türkçe Olimpiyatlarý’nýn bu yýl kaçýncýsý yapýlýyor? ....................................................................................... 2. Türkçe Olimpiyatlarý, hangi kurum tarafýndan organize ediliyor? ................................................................................ 3. Bu yýl yapýlan Türkçe Olimpiyatlarý’na kaç ülke katýlmýþ? .............................................................................. 4. Türkçe Olimpiyatlarý Kültür Þöleni, ne kadar insan tarafýndan ziyaret edildi? ............................................................................ 5. Türkçe Olimpiyatlarý’na katýlan yarýþmacýlar ne tür etkinlikler yaptýlar? ...........................................
136
1. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. A: Ülkenizin neyi meþhurdur? B: Ülkemizin yemekleri meþhurdur. A: En meþhur yemeðiniz nedir / hangisidir? B: En meþhur yemeðimiz döner kebaptýr.
1.
Tarihî yapýlarý Pizza Kulesi 3.
2.
Konus¸ma
2. Örnekteki gibi diyaloglar kurunuz.
Cami Süleymaniye Camisi
Parklar Aslan parký
3. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. A: Ülkenizde genellikle ne tür kýyafetler tercih ediliyor? B: Ülkemizde genellikle modern kýyafetler tercih ediliyor. Sizin? A: Bizim ülkemizde hem modern hem de millî kýyafetler tercih ediliyor. 4. Örnekteki gibi diyaloglar kurunuz.
Yemekler 1. Etli yemekler Zeytinyaðlý ve sebzeli yemekler Evler 2. Müstakil ev Apartman dairesi Ulaþým araçlarý 3. Otobüs ve tren Metro ve taksi
5. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. A: Ülkenizin insanlarý nasýldýr? B: Ülkemizin insanlarý hoþgörülü ve yardýmseverdir. Sizin? A: Bizim ülkenin insanlarý çok misafirperverdir. 6. Örnekteki gibi diyaloglar kurunuz.
1.
Çalýþkan ve disiplinli Sýcakkanlý 3.
2.
Kültürüne baðlý Sevecen
Sempatik Nazik ve kültürlü 137
Yazma
1. Aþaðýdaki sorularý kendinize göre cevaplayýnýz. 1. En çok hangi ülkenin millî kýyafetleri ilginizi çekiyor? .................................................................................... 2. En çok hangi ülkeyi görmek istersiniz? .................................................................................... 3. En merak ettiðiniz tarihî yapý hangisidir? .................................................................................... 4. Ülkenizde ne tür el sanatlarý yapýlmaktadýr? .................................................................................... 5. Sizce Japonlarýn en önemli özelliði nedir? ....................................................................................
3. Örnekteki gibi ülkenizi tanýtýnýz.
Arnavutluk, bir Avrupa ülkesidir. Ülkemizin baþkenti Tiran’dýr. Ülkemizin nüfusu beþ milyondur. Ülkemizin resmî dili Arnavutçadýr. Arnavutluk’ta insanlar çoðunlukla modern giysi giymeyi tercih ederler. Ülkemizde birçok tarihî ve turistik yer vardýr. En önemli tarihi ve turistik yerler ................ ...................................... Ülkemizin zengin bir mutfaðý vardýr. Arnavut mutfaðýnýn en meþhur yemekleri...................................
2. Aþaðýdaki karýþýk kelimelerden anlamlý ve kurallý cümleler kurunuz. 1. kendine / milletin / her / özgü / vardýr / deðerleri .................................................................................... 2. tercih / modern / daha çok / günümüzde / ediliyor / giysiler .................................................................................... 3. aðaç / ülkemizde / iþlemeciliði / yaygýndýr / çok .................................................................................... 4. çalýþkan / insanlarý / ve çok / disiplinlidir / ülkemizin .................................................................................... 5. gelmiþtim / iþim / önce / nedeniyle / ülkenize / beþ yýl ....................................................................................
...................................................................................... ..................................................................................... .................................................................................... ................................................................................... .................................................................................. ................................................................................. ................................................................................ ...............................................................................
4. Tablodaki bilgilerden faydalanarak örnekteki gibi sorular ve cevaplar yazýnýz.
138
Örnek: Türkiye’nin baþkenti neresidir? Türkiye’nin baþkenti Ankara’dýr.
Ülke adý
Türkiye
Baþkenti
Ankara
Resmî dili
Türkçe
Para birimi
Lira
Yönetim þekli
Cumhuriyet
Önemli þehirleri
Ýstanbul, Ankara, Ýzmir, Antalya, Bursa
Ünlü yemekleri
Kebap, Döner, Mantý
4. ..................................................................................? ..................................................................................
Tarihî ve turistik yerleri
Mevlâna Müzesi, Topkapý Sarayý, Dolmabahçe Sarayý, Ayasofya, Süleymaniye Camisi
5. ..................................................................................? ..................................................................................
1. ..................................................................................? .................................................................................. 2. ..................................................................................? .................................................................................. 3. ..................................................................................? ..................................................................................
5. Örnekteki gibi diyaloglar yazýnýz.
...............................................................................? ............................................................................... ...............................................................................? ................................................................................. Kimono / Japonya
Dil Bilgisi
A: B: A: B:
A: Bu ne? B: Bu, bir matruþka. A: Peki matruþka hangi ülkeye ait? B: Matruþka Rusya’ya ait. 6. Aþaðýdaki cümleleri tercüme ediniz. 1. Ülkemizin mutfaðý çok zengindir. ..................................................................................... 2. Ülkemizin insanlarý çok misafirperverdir. ..................................................................................... 3. Ülkemizde millî kýyafetler daha çok özel günlerde ve törenlerde giyilir. .....................................................................................
4. Ülkemizin tarihî ve turistik yerleri sayýlamayacak kadar çoktur. ..................................................................................... 5. Ülkemizde birçok dil konuþulmaktadýr. ..................................................................................... 6. Her ülkenin kendine özgü deðerleri vardýr. .....................................................................................
RÝVAYET BÝRLEÞÝK ZAMANI-1 1. Þimdiki Zamanýn Rivayeti
2. Gelecek Zamanýn Rivayeti
Yapýlýþý: Fiil + Þimdiki Zaman Eki + i- Ek-Fiili + Rivayet Eki + Þahýs Eki
Yapýlýþý: Fiil + Gelecek Zaman Eki + i- Ek-Fiili + Rivayet Eki + Þahýs Eki
Eki: -Iyor-imiþ > -Iyor-muþ
Eki: -AcAk i-mIþ > -AcAk-mIþ
Örnek: Yaz - ý - yor - i - miþ - im & Yazýyormuþum
Örnek: Yaz - acak - i - miþ - im & Yazacakmýþým Gel - ecek - i - miþ - im & Gelecekmiþim
Ben Sen O Biz Siz Onlar
OLUMLU okuyormuþum okuyormuþsun okuyormuþ okuyormuþuz okuyormuþsunuz okuyorlarmýþ
OLUMSUZLUK okumuyormuþum okumuyormuþsun okumuyormuþ okumuyormuþuz okumuyormuþsunuz okumuyorlarmýþ
Ben Sen O Biz Siz Onlar
OLUMLU okuyacakmýþým okuyacakmýþsýn okuyacakmýþ okuyacakmýþýz okuyacakmýþsýnýz okuyacaklarmýþ
OLUMSUZLUK okumayacakmýþým okumayacakmýþsýn okumayacakmýþ okumayacakmýþýz okumayacakmýþsýnýz okumayacaklarmýþ
Ben Sen O Biz Siz Onlar
OLUMLU okurmuþum okurmuþsun okurmuþ okurmuþuz okurmuþsunuz okurlarmýþ
OLUMSUZLUK okumazmýþým okumazmýþsýn okumazmýþ okumazmýþýz okumazmýþsýnýz okumazlarmýþ
3. Geniþ Zamanýn Rivayeti Yapýlýþý: Fiil + Geniþ Zaman Eki + i- Ek-Fiili + Rivayet Eki + Þahýs Eki Ekleri: -r-mIþ, -Ar-mIþ, -Ir-mIþ / -Ur-mUþ Örnek: Oku - r - i - miþ - im & Okurmuþum Gel - ir - i - miþ - im & Gelirmiþim
Ayrýntýlý bilgi için Lale Türkçe Dil Bilgisi Kitabý 3 128’e bakýnýz. sayfa 116-1
139
A. ÝZLEME ÖNCESÝNDE
izleme - Anlama
1. Aþaðýdaki sorularý kendinize göre cevaplayýnýz. 1. Hiç yurt dýþýna gittiniz mi? ..................................................................................... 2. Hangi ülkelere gittiniz? Niçin? .....................................................................................
3. Gittiðiniz ülkelerde sizi en çok ne etkiledi? ..................................................................................... 4. Okuma imkânýnýz olsa hangi ülkede okumak istersiniz? Niçin? .....................................................................................
2. Aþaðýdaki test sorularýný cevaplayýnýz. 1. “Sermet ..............................” Yukarýdaki boþluða hangisi getirilmelidir? A) Suriyeli B) Ýranlý C) Yemenli D) Iraklý
3. “Sermet ...................... Türkiye’de yaþýyor.” Yukarýdaki boþluða hangisi getirilmelidir? A) bir yýldýr B) iki yýldýr C) üç yýldýr D) dört yýldýr
2. “Sermet ..................... yaþýnda.” melidir? Yukarýdaki boþluða hangisi getirilm A) on sekiz B) yirmi C) yirmi iki D) yirmi beþ
4. “Sermet ................... ve ........................ biliyor.” Yukarýdaki boþluklara hangileri getirrilmelidir? A) Türkçe - Fransýzca B) Ýngilizce - Fransýzca C) Türkçe - Ýngilizce D) Türkçe - Almanca
B. ÝZLEME SIRASINDA 1. Filmi seyrediniz ve yukarýdaki cevaplarýnýzý kontrol ediniz. 2. Aþaðýdaki boþluklarý filme göre doldurunuz. 1. 2. 3. 4. 5.
Sermet, Türkiye’de ........................... okumaya karar veriyor. Sermet, daha önce ........................... Türkiye’ye gelmiþ. Sermet, ilk geliþinde ........................... Türkiye’de kalmýþ. Sermet, Türkiye’de çok güzel günler ........................... Sermet, Türkiye’de okuduðu için ........................... deðil.
C. ÝZLEME SONRASINDA Aþaðýdaki sorularý filme göre cevaplayýnýz. 1. Sermet, Türkiye’de okumaya ne zaman karar vermiþ? .................................................................................................................................... 2. Sermet, bugün karar verecek olsa hangi ülkede okumak istiyor? .................................................................................................................................... 3. Sermet’e göre Türkiye ile kendi ülkesi arasýnda hangi konularda farklýlýklar var? .................................................................................................................................... 4. Sermet’in ülkesinde günümüzde ne tür giysiler tercih ediliyor? .................................................................................................................................... 5. Sermet, Türkiye ve Türk insaný hakkýnda ne düþünüyor? .................................................................................................................................... 140
1. Ýlgili kelimeleri eþleþtiriniz. 1. 2. 3. 4. 5.
Döviz Millî giysi El sanatlarý Rehber Tarihî eser
4. Aþaðýdaki sorularý diyaloða göre cevaplayýnýz. a. b. c. d. e.
Eyfel Kulesi Matruþka Turist Amerikan dolarý Kimono
1. Günümüzde millî giysiler daha çok özel günlerde ve kutlamalarda giyilmektedir. 2. Ýtalyan mutfaðý oldukça zengindir. 3. Bazý ülkelerde aðaç iþlemeciliði geliþmiþtir. 4. Öðretmen, müzede öðrencilerine rehberlik ediyor. 5. Türkiye’nin zengin bir halk oyunlarý kültürü vardýr.
Degerlendirme
2. Aþaðýdaki cümlelerle resimleri eþleþtiriniz.
A: Merhaba. Sizi tanýyabilir miyiz? B: Adým Ersin. Soyadým Erdem. Bunlar da çocuklarým. A: Türkçe Olimpiyatlarý Kültür Þöleni’ne çocuklarýnýzla birlikte gelmiþsiniz. Neden? B: Çünkü çocuklarýmýn bizim dýþýmýzdaki kültürleri de tanýmasýný istiyorum. Bu yüzden onlarý da yanýmda getirdim. A: Bütün stantlarý gezebildiniz mi? B: Hayýr, sadece Afrika ve Asya kýtasý stantlarýný gezebildim. A: Peki, en çok hangi stantlar ilginizi çekti? B: Aslýnda bütün stantlar güzel. Fakat en çok Pakistan standý ilgimi çekti. A: Sizi fazla tutmayalým. Çünkü daha gezeceðiniz çok stant var. B: Evet, doðru söylüyorsunuz. Daha Avrupa, Uzakdoðu ve Amerika stantlarýný gezemedik. Ýnþallah þimdi bu stantlarý gezeceðiz. 1. Ersin Bey, kültür þölenine niçin çocuklarýný getirmiþ? .................................................................................... 2. Ersin Bey ve çocuklarý, hangi stantlarý gezmiþler? .................................................................................... 3. En çok hangi stant Ersin Bey’in dikkatini çekmiþ? .................................................................................... 4. Ersin Bey ve çocuklarý, baþka hangi stantlarý gezecekler? ....................................................................................
5. Aþaðýdaki boþluklarý doldurunuz.
3. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz. 1. ..................................................................................? Ülkemizin insanlarý sevecen ve misafirperverdir. 2. ..................................................................................? Ülkemizde daha çok modern giysiler tercih edilmektedir. 3. ..................................................................................? Evet, ülkemizde millî kýyafetler de kullanýlmaktadýr. 4. ..................................................................................? Ýtalyan mutfaðýnýn en meþhur yemeði spagettidir. 5. ..................................................................................? Evet, gezmeyi seviyorum. Çünkü baþka kültürleri çok merak ediyorum.
1. Ali kitap oku............... (Þimdiki Zamanýn Rivayeti) 2. Ülkemize bu yýl çok turist gel............... (Gelecek Zamanýn Rivayeti) 3. Çocuklar yemek ye............... (Gelecek Zamanýn Rivayeti - Olumsuz) 4. Arkadaþlarý onu çok sev............... (Geniþ Zamanýn Rivayeti) 5. Dayýmlar bu yýl araba al............... (Gelecek Zamanýn Rivayeti) 6. O, benimle artýk konuþ............... (Gelecek Zamanýn Rivayeti - Olumsuz) 7. Babasý eskiden sigara iç............... (Geniþ Zamanýn Rivayeti) 8. Ben bundan böyle geç yat............... (Gelecek Zamanýn Rivayeti - Olumsuz) 141
Aþaðýdaki kelimeleri bulmacadan bulunuz ve iþaretleyiniz. (%) MÝSAFÝRPERVER
Oyun - Eglence
YARDIMSEVER
KUTLAMA
HOÞGÖRÜ
DÖVÝZ
V
K
N
M
E
T
K
R
T
H
N
L
B
N
C
U
N
Y
A
R
D
I
M
S
E
V
E
R
Ü
T
T
N
N
K
E
N
E
L
E
G
O
G
R
L
T
F
M
L
R
M
R
Z
T
F
M
N
Ö
A
K
T
Z
Y
Z
L
R
E
S
Z
T
C
G
M
R
T
Y
Z
M
H
Y
K
Ý
Ö
L
H
Þ
A
K
T
R
R
E
Ý
M
R
R
N
K
R
O
T
G
E
K
E
N
V
U
E
U
K
Z
E
H
U
O
L
N
E
H
T
N
L
T
E
G
V
B
F
F
L
D
E
T
B
M
K
C
K
M
N
T
Y
O
E
M
E
R
K
E
N
D
M
E
Y
N
L
M
D
H
A
N
Ö
E
R
Z
D
G
V
F
D
Ö
V
Ý
Z
D
J
G
M
M
L
E
T
R
E
V
R
E
P
R
Ý
F
A
S
Ý
M
C
GELENEK
MEDENÝYET
TÖREN
REHBER
GÖRENEK
Proje Ödevi
Sözlükçe
Aþaðýdaki kelimelere ve kelime gruplarýna sözlükten bakýnýz.
142
% % % % % % % % %
ÝSÝMLER bölgesel dil çalýþkan disiplinli el sanatlarý etkinlik faaliyet farklýlýk festival gelenek
% % % % % % % % %
geliþmiþ görenek hoþgörülü komþu komþuluk konuksever kuralcý kutlama kültürlü
% % % % % % % % %
medeniyet millî deðer millî giysi misafirperver nazik nüfus rehber resmî dil sempatik
% % % % % % % % %
sevecen sýcakkanlý stant þölen tarihî eser tarihî yapý tarz tören turistik eser
% % % % % %
% % % %
FÝÝLLER alýþmak araþtýrma yapmak bilgi vermek dikkatini çekmek
% % % %
etkilenmek ispat etmek karar vermek katýlmak
% % % %
kutlamak merak etmek misafir aðýrlamak önem vermek
% % % %
piþman olmak sahip olmak söz vermek tanýmak
% tercih etmek % ziyaret etmek
ulaþým aracý uygarlýk yardýmsever yaygýn yemek kültürü yerel dil
1. Farklý kültürlere ait millî giysilerden oluþan bir sunum hazýrlayýnýz. 2. Ülkenizin giyim, yemek, el sanatlarý vb. kültürel yönlerini anlatan resimler bularak bir sunum hazýrlayýnýz. 3. Ülkenizdeki kutlamalarla ilgili resimler bularak bir sunum hazýrlayýnýz.
1. Aþaðýdaki kelimeleri dinleyiniz ve tekrar ediniz. 1. Kumsal (Plaj)
6. Yolculuk (Seyahat)
2. Hamam
7. Tur
3. Bilet
8. Pusula
4. Harita
9. Resepsiyon
Kelimeler
5. Sahil
144
10. Kaplýca
1
2
3
4
5
6
7
8
9
11. Festival
15. Tatil köyü
12. Yayla
16. Deniz
13. Bavul
17. Pasaport
14. Sauna
18. Otel
2. Resimlere bakarak dinleyiniz. 3. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. 4. Tekrar dinleyiniz ve yazdýklarýnýzý kontrol ediniz.
10
11
12
13
14
15
16
17
18
145
1.1 Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz.
Okuma - Anlama
TATÝL PLANI Sevgi Ayþe Sevgi Ayþe Sevgi Ayþe Sevgi Ayþe Sevgi Ayþe Sevgi Ayþe Sevgi Ayþe Sevgi Ayþe
: Ýyi akþamlar Ayþe. Nasýlsýn? : Çok þükür, iyiyim. Sen nasýlsýn? : Eh, fena deðilim. Kýþ tatilinde ne yapacaksýnýz, düþündünüz mü? : Evet, düþündük. : Nereye gideceksiniz? : Boþ yer bulabilirsek kaplýcalara gideceðiz. : Öyle mi? Nereye gideceksiniz? : Kýzýlcahamam Asya Termal Tesisleri’ne gideceðiz. : Çok ilginç. Merve söyledi. Emine ve ailesi de oraya gidiyormuþ. : Yaa! Öyle mi? Bak buna çok sevindim. Ben de caným sýkýlacak diye çok üzülüyordum. Peki, siz ne yapacaksýnýz? : Tam olarak belli deðil. : Neden? : Babam bir iþ gezisine çýkacakmýþ. Ama gezi ertelenebilirmiþ. Eðer babamýn iþ gezisi ertelenirse tatile gidebileceðiz. Yoksa bu yýl tatil yapamayacaðýz. : Üzülme. Umarým babanýn iþ gezisi ertelenir ve siz de tatile gidersiniz. : Umarým. Sana iyi tatiller. Görüþmek üzere. : Görüþürüz.
1.2 Diyaloða göre doðru cümlelerin baþýna “D”; yanlýþ cümlelerin baþýna “Y” yazýnýz. 1. ( ) Sevgi ve Ayþe, internet üzerinden sohbet ediyorlar. 2. ( ) Ayþe ve ailesi, kýþ tatilinde ne yapacaklarýna karar verememiþler. 3. ( ) Emine ve ailesi, kaplýcalara gideceklermiþ. 4. ( ) Sevgi’nin babasý, bir iþ gezisine katýlacakmýþ. 5. ( ) Sevgi, Ayþe’yi üzülmemesi için teselli ediyor.
146
1.3 Aþaðýdaki sorularý diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Ayþe ve Sevgi, ne hakkýnda sohbet ediyorlar? .................................................................................. 2. Ayþe ve ailesi, kýþ tatili için nasýl bir plan yapmýþlar? .................................................................................. 3. Emine ve ailesinin kaplýcalara gideceðini kim söylemiþ? .................................................................................. 4. Ayþe, Emine ve ailesinin Kýzýlcahamam Asya Termal’e gideceðini duyunca neden çok seviniyor? .................................................................................. 5. Sevgi ve ailesi, hangi durumda tatile gidebilecek? ..................................................................................
2.1 Aþaðýdaki metinleri okuyunuz. Osman’ýn yaz tatili için þöyle bir planý var. O, yaz tatilinde Bodrum’a gidecek. Çünkü Bodrum’da Osman’ýn dayýsý yaþýyor. O, yaz tatilinde hem dayýsýný ziyaret edecek hem de güzel bir tatil yapacak. Osman, Bodrum’a yalnýz gidecek. Çünkü Osman’ýn annesi ve babasý çalýþýyor. Onlar henüz yýllýk izne ayrýlmadýlar. Yýllýk izne ayrýldýklarýnda Osman’ýn annesi ve babasý da Bodrum’a gidecek. Onlar bir süre Bodrum’da tatil yaptýktan sonra Ýstanbul’a dönecekler.
Selin’in annesi Rizeliymiþ. Bu yüzden her yaz tatilinde ailecek Rize’ye giderlermiþ. Onlar Rize’ye gittiklerinde mutlaka Ayder Yaylasý’na çýkarlarmýþ. Selin ve ailesi Rize’ye bu yýl, temmuz ayýnda gidecekmiþ. Orada annesinin akrabalarýný ziyaret edeceklermiþ. Birkaç gün akrabalarýnda kaldýktan sonra hep birlikte Ayder Yaylasý’na çýkacaklarmýþ. O sýrada Ayder Yaylasý’nda yaz þenlikleri varmýþ. Onlar, yaylada kamp kurup bir hafta orada kalacaklarmýþ.
Ömer, yaz tatilinde bir yere gitmiyormuþ. Çünkü Ömer’in teyzesi Almanya’dan geliyormuþ. Onlar, Ömerlerin evinde kalacaklarmýþ. Ömer’in teyzesinin bir oðlu varmýþ. Onun adý Orhan’mýþ. Orhan’la Ömer, ayný yaþtaymýþ. Onlar, çok iyi anlaþýyorlarmýþ. Ömer, kuzeni Orhan’ý arkadaþlarýyla tanýþtýracakmýþ. Onlar birlikte sinemaya gideceklermiþ. Piknik yapacaklarmýþ.
2.2 Metinlere göre doðru cümlelerin baþýna “D”; yanlýþ cümlelerin baþýna “Y” yazýnýz. 1. 2. 3. 4. 5.
( ( ( ( (
) Osman, yaz tatilinde dayýsýný ziyaret edecek. ) Osman, Bodrum’a annesi ve babasýyla gidecek. ) Selin ve ailesi, Ayder Yaylasý’na çýkacaklar. ) Yaz tatilinde Ömer’in dayýsý Almanya’dan geliyor. ) Ömer ve kuzeni Orhan, birlikte piknik yapacaklar ve futbol oynayacaklar.
Örnekleme
2.3 Aþaðýdaki sorularý metne göre cevaplayýnýz. 1. Osman’ýn yaz tatili için nasýl bir planý var? .................................................................................. 2. Osman, Bodrum’a kimle gidecek? .................................................................................. 3. Selin ve ailesi, her yaz tatilinde niçin Rize’ye gidiyor? .................................................................................. 4. Selin ve ailesi, yaylada kaç gün kalacak? .................................................................................. 5. Ömer ve ailesi, yaz tatilinde niçin bir yere gitmiyor? ..................................................................................
1. A: Tatil için bir plan yaptýn mý? B: Evet, yaptým. / Hayýr, yapmadým.
3. A: Tatilde nereye gideceksin? B: Tatilde Antalya’ya gideceðim.
2. A: Tatil için bütün hazýrlýklarýný yaptýn mý? B: Evet, yaptým. / Hayýr, yapmadým.
4. A: Tatilinizi nerede geçireceksiniz? B: Tatilimizi Uludað’da geçireceðiz. 147
1. 10-A sýnýfý öðrencileri, Türkiye turuna çýkacak. Öðrencilerin Türkiye turu planlarýný dinleyiniz. Gidecekleri þehirleri ve orada kaç gün kalacaklarýný iþaretleyiniz. (%)
Dinleme - Anlama
Evet
10-A A SINIFI TÜRKÝYE TURU
2. Dinleyiniz ve aþaðýdaki boþluklarý uygun kelimelerle doldurunuz. ÝSPANYA TURU Fiyatý : 750 Avro Süresi : ......... gece 5 gün Ziyaret edilecek þehirler: Madrid, Barcelona, ....................
UMRE Fiyatý : 2250 Dolar Süresi : 8 gece ......... gün Ziyaret edilecek þehirler: Mekke, ............................, Cidde
Hayýr
Kalacaklarý gün sayýsý
Konya
1
2
3
Kapadokya
1
2
3
Antakya
1
2
3
Mardin
1
2
3
Ýstanbul
1
2
3
Þanlýurfa
1
2
3
Pamukkale
1
2
3
Ýzmir
1
2
3
Bursa
1
2
3
Erzurum
1
2
3
4. Metni dinleyiniz. 5. Tekrar dinleyiniz ve aþaðýdaki sorularý cevaplayýnýz.
KAPADOKYA TURU Fiyatý : ...................... TL Süresi : 2 gece 3 gün Ziyaret edilecek yerler: Ürgüp, Göreme, Avanos, .......................................
1. Müþteri, kaç kiþilik bir oda istiyor? ..................................................................................... 2. Otelde ne tür odalar var? ..................................................................................... 3. Müþteri, kaçýncý kattaki odada kalmak istiyor? ..................................................................................... 4. Müþteri, otelde kaç gün kalmak istiyor? ..................................................................................... 5. Müþteri, dað manzaralý odada kalmaktan niçin vazgeçiyor? .....................................................................................
3. Dinleyiniz ve duyduðunuz isimlerle resimleri eþleþtiriniz.
148
1
2
3
4
Nurcan Kaya
Orhan Uysal
Sema Güler
Serkan Acar
a
b
c
d
1. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. A: Ayþe, yaz tatilinde nereye gidecek, biliyor musun? B: Duyduðuma göre Antalya’ya gidecekmiþ. 2. Örnekteki gibi diyaloglar kurunuz.
Alper Ýzmir
2. 3.
Konus¸ma
1.
Çiðdem Berlin
Kerim Madrid 3. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. A: Emek Otel buyrun, nasýl yardýmcý olabilirim? B: Altý kiþilik rezervasyon yaptýrmak istiyorum. A: Ne zaman için rezervasyon yaptýracaktýnýz? B: 7-14 Aðustos. A: Adýnýz soyadýnýz? B: Hüseyin Demir. A: Hüseyin Bey, rezervasyonunuzu yaptým. Baþka bir isteðiniz var mý? B: Hayýr, teþekkür ederim. 4. Örnekteki gibi diyaloglar kurunuz.
Konak Otel 4 kiþilik 1. 1-15 Ocak Özgür Deniz
Kardeþler Otel 2 kiþilik 2. 15-30 Temmuz Selma Yýlmaz Elif Otel 3 kiþilik 3. 14-21 Mart Nazan Koç
5. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. A: Buyrun, size nasýl yardýmcý olabilirim? B: Tek kiþilik bir oda istiyorum. A: Odanýz kaçýncý katta olsun?
B: Beþinci katta lütfen. A: Adýnýz ve soyadýnýz? B: Ýbrahim Öztürk.
6. Örnekteki gibi diyaloglar kurunuz.
2 kiþilik 1. 3. kat Ayten Kaya
1 suit oda 2. 7. kat Oðuzhan Mert
1 Apart dairesi 3. 6. kat Halime Atak 149
Yazma
1. Aþaðýdaki sorularý forma göre cevaplayýnýz. 1. Adý: 1. Nevin Haným’ýn soyadý ne? ................................................................ N E V Ý N 2. Nevin Haným vizeyi hangi þehirden almýþ? 2. Soyadý: Z D E M ................................................................ 4.ÖMilliyeti: 3. Nevin Haným kaç yýlýnda doðmuþ? T Ü R K ................................................................ 6. Pasaport numarasý: T R J 3 5 4. Nevin Haným nerede yaþýyor? 8. Yaþadýðý ülke: ................................................................ T Ü R K Ý 5. Nevin Haným nereye yolculuk yapýyor? 10. Vize Aldýðý Þehir: ................................................................ A N K A R
3. Doðum Tarihi (Gün/Ay/Yýl):
2 0 1 0 7
Ý R
B A Y A N
3 8 0 8 Y E
7. Uçuþ numarasý:
T K 4 0 5 2
9. Geldiði þehir:
Ý S T A N B U L
11. Vize Tarihi (Gün/Ay/Yýl):
A
12. Ýngiltere’de Bulunacaðýnýz Adres (Numara ve Sokak)
9
5
5. Cinsiyet (Bay/Bayan):
H A N O V E R
13. Þehir:
S T
0 2 0 5 0 3
L O N D R A
L O N D R A
2. Aþaðýdaki bilgileri kullanarak formu kendinize göre doldurunuz. Uçuþ numarasý: TK7230 Atatürk Hava Limaný Ýstanbul – Paris
Adres: Libadiye Caddesi No: 13 Üsküdar – ÝSTANBUL
1. Adý: 2. Soyadý:
3. Doðum Tarihi (Gün/Ay/Yýl):
4. Milliyeti:
5. Cinsiyet (Bay/Bayan):
6. Pasaport numarasý: 8. Yaþadýðý ülke:
7. Uçuþ numarasý: 9. Geldiði þehir:
10. Vize Aldýðý Þehir:
11. Vize Tarihi (Gün/Ay/Yýl):
12. Türkiye’de Bulunacaðýnýz Adres (Numara ve Sokak) 13. Þehir:
3. Bir seyahate çýkacak olsaydýnýz yanýnýza neler alýrdýnýz? Yazýnýz. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 150
................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ...................................................................................
4. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz. 1. ...................................................................................? Yaz tatilinde Viyana’ya gideceðim. 2. ...................................................................................? Hayýr, tatil için henüz bir plan yapmadým. 3. ...................................................................................? Otelinizde bir hafta kalmayý düþünüyorum. 4. ...................................................................................? Üzgünüm boþ odamýz yok. 5. ...................................................................................? Evet, hafta sonu için rezervasyon yaptýrdým.
5. Aþaðýdaki elektronik postaya cevap yazýnýz.
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
Sayýn .................................................................. ............................................................................ ............................................................................
Saygýlarýmla
Saygýlarýmla
6. Aþaðýdaki karýþýk kelimelerden anlamlý ve kurallý cümleler kurunuz. 1. büfe / fiyata / dâhil / kahvaltý / açýk ..................................................................................... 2. manzaralý / dað / çift / istiyorum / kiþilik / bir oda ..................................................................................... 3. otelimizde / düþünüyorsunuz / kaç gün / kalmayý ..................................................................................... 4. turlarýnýzýn / Ýspanya / kadar / fiyatý / ne ..................................................................................... 5. Antalya’ya / yaz / gideceðim / ailemle / tatilinde .....................................................................................
Dil Bilgisi
Ýyi günler. Ben Selim Tatlý. 25 Temmuzda Trabzon’dan Ýstanbul’a tek kiþilik bir yer ayýrtmak istiyorum. Lütfen belirttiðim tarih için rezervasyonumu yapýnýz.
7. Aþaðýdaki cümleleri tercüme ediniz. 1. Otelinizde boþ oda var mý? ..................................................................................... 2. 4 gece 5 gün Bosna Hersek turumuzun fiyatý 1500 lira. ..................................................................................... 3. Ýki kiþilik bir rezervasyon yaptýrmak istiyorum. ..................................................................................... 4. Pasaport ve vize iþlemlerimi tamamladým. ..................................................................................... 5. Yaz tatilimizi yaylada geçireceðiz. .....................................................................................
RÝVAYET BÝRLEÞÝK ZAMANI-2 4. Gereklilik Kipinin Rivayeti
5. Dilek-Þart Kipinin Rivayeti
Yapýlýþý: Fiil + Gereklilik Kipi Eki + i- Ek-Fiili + Rivayet Eki + Þahýs Eki
Yapýlýþý: Fiil + Þart Kipi Eki + i- Ek-Fiili + Rivayet Eki + Þahýs Eki
Eki: -mAlI-y-sA
Eki: -sA-y-mIþ
Örnek: oku - malý - i - se & okumalýysa gel - meli - i - se & gelmeliyse
Örnek: Al - sa - i - miþ - im Gör - se - i - miþ - im
OLUMLU
OLUMSUZLUK
Ben
okumalýymýþým
okumamalýymýþým
Sen
okumalýymýþsýn
O
& &
Alsaymýþým. Görseymiþim.
OLUMLU
OLUMSUZLUK
Ben
okusaymýþým
okumasaymýþým
okumamalýymýþsýn
Sen
okusaymýþsýn
okumasaymýþsýn
okumalýymýþ
okumamalýymýþ
O
okusaymýþ
okumasaymýþ
Biz
okumalýymýþýz
okumamalýymýþýz
Biz
okusaymýþýz
okumasaymýþýz
Siz
okumalýymýþsýnýz
okumamalýymýþsýnýz
Siz
okusaymýþsýnýz
okumasaymýþsýnýz
Onlar
okumalýlarmýþ
okumamalýlarmýþ
Onlar
okusalarmýþ
okumasalarmýþ Ayrýntýlý bilgi için Lale Türkçe Dil Bilgisi Kitabý 3 134’e bakýnýz. sayfa 130-1
151
izleme - Anlama
A. ÝZLEME ÖNCESÝNDE
1. Aþaðýdaki sorularý resme göre tahmini olarak cevaplayýnýz. 1. Resimde kimler var? .................................................................................... 2. Resimdeki kiþiler neredeler? .................................................................................... 3. Resimdeki kiþiler ne yapýyorlar? .................................................................................... 4. Resimdeki kiþiler nereye gitmek için hazýrlýk yapýyorlar? .................................................................................... 5. Sizce bu ailenin tatil planý nedir? ....................................................................................
2. Aþaðýdaki sorularý kendinize göre cevaplayýnýz. 1. En son nereye, ne zaman tatile gittiniz? .................................................................................... 2. Tatile kimlerle gittiniz? .................................................................................... 3. Tatiliniz nasýl geçti? (Eðlenceli / Sýkýcý / Normal) ....................................................................................
B. ÝZLEME SIRASINDA Aþaðýdaki test sorularýný filme göre cevaplayýnýz. 1. “Hüseyin Bey ve ailesi ........................... gidecekler.” Yukarýdaki boþluða hangisi getirilmelidir? A) Pamukkale Termal Tesisleri’ne B) Asya Termal Tesisleri’ne C) Uludað Kayak Tesisleri’ne D) Palandöken Kayak Tesisleri’ne 2. “Hüseyin Bey ...................... kiþilik bir rezervasyon yaptýrmak istiyor.” Yukarýdaki boþluða hangisi getirilmelidir? A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 3. “Hüseyin Bey ve ailesi ....................... tarihleri arasýnda tatil yapmak istiyor.” Yukarýdaki boþluða hangisi getirilmelidir? A) 7-14 Aðustos B) 7-14 Temmuz C) 7-14 Haziran D) 7-14 Ocak
4. A: .................... numaranýzý alabilir miyim? B: 765901 Yukarýdaki boþluða hangisi getirilmelidir? A) Vatandaþlýk B) Telefon C) Kredi kartý D) Kimlik 5.. A: Hüseyin Bey, .......................................... Baþka bir isteðiniz var mý? B: Hayýr, teþekkür ederim. Yukarýdaki boþluða hangisi getirilmelidir? A) rezervasyonunuzu yaptým B) odanýzý hazýrladým C) iþlemleriniz tamam D) yerinizi ayýrttým
C. ÝZLEME SONRASINDA Aþaðýdaki sorularý filme göre cevaplayýnýz.
152
1. Hüseyin Bey ve ailesi, kaç günlük bir tatile gidecekler? .................................................................................... 2. Hüseyin Bey ve ailesi, tatil için nereye gitmeyi planlýyor? .................................................................................... 3. Ayþe, Sevgi’ye babasýnýn kaç gün önce rezervasyon yaptýrdýðýný söylüyor? ....................................................................................
4. Ayþe ve ailesinin tatil yapacaðý yere baþka kimler gidecekmiþ? .................................................................................... 5. Tatilde Sevgi ve ailesi ne yapacakmýþ? ....................................................................................
1. Ýlgili kelimeleri eþleþtiriniz. 1. 2. 3. 4. 5.
Pusula Otel Turist Konsolosluk Döviz
a. b. c. d. e.
seyahat etmek bozdurmak vize almak konaklamak yön bulmak
1. 2. 3. 4. 5.
Ekrem Bey ve eþi, seyahat için çantalarýný hazýrlýyor. Ahmet, plaj voleybolundan çok hoþlanýr. Hindistan turunda develerle gezdik. Denize bakmak, insaný çok dinlendiriyor. Haritaya bakýp nerede olduðunu öðrendi.
MISIR TURU 1-44 Nisan 2012 Kahire / Piramitler 3 Gece 4 Gün / 445 Avro + Bilet (1.112 TL + Bilet) Fiyata dâhil olan hizmetler ! Otellerde iki kiþilik odalarda konaklama ! Açýk büfe sabah kahvaltýsý ! Panoramik þehir turlarý ! Tüm transferler ! Programda belirtilen gezi ve ziyaretler ! Nüanstur rehberlik hizmetleri Fiyata dâhil olmayan hizmetler ! ! ! !
Degerlendirme
2. Aþaðýdaki cümlelerle resimleri eþleþtiriniz.
3. Aþaðýdaki sorularý broþürdeki bilgilere göre cevaplayýnýz.
Kiþisel harcamalar ! Müze giriþ ücretleri Otel ekstralarý ! Yurt dýþý çýkýþ harcý Öðle ve akþam yemekleri ! Uçak bileti Vize ücreti
1. Mýsýr turu, hangi tarihler arasýnda olacak? .................................................................................... 2. Mýsýr turu, kaç gün sürecek? .................................................................................... 3. Mýsýr turunun fiyatý ne kadar? .................................................................................... 4. Tur fiyatýna uçak bileti dâhil mi? .................................................................................... 5. Mýsýr turunda fiyata dâhil hizmetler hangileridir? ....................................................................................
4. Aþaðýdaki sorularý yandaki seyahat planýna göre cevaplayýnýz. 1. Elif Haným, nereye gidiyor? ..................................................................................... 2. Elif Haným, kaç günlük bir seyahat planlýyor? ..................................................................................... 3. Elif Haným, hangi ulaþým aracýyla seyahat etmeyi planlýyor? ..................................................................................... 4. Elif Haným, seyahat için hangi hazýrlýklarý tamamlamýþ? ..................................................................................... 5. Elif Haným, seyahat için otel rezervasyonu yaptýrmýþ mý? .....................................................................................
! ! ! ! ! ! ! ! !
ELÝF HANIM’IN AFRÝKA SEYAHAT PLANI Tarih: 7-115 Haziran Araba kiralamak ' Döviz bozdurmak ' Vize almak % Pasaport çýkartmak % Uçak bileti almak ' Valizini hazýrlamak ' Saðlýk sigortasý yaptýrmak % Otel rezervasyonu yaptýrmak ' Aþý yaptýrmak % 153
Aþaðýdaki resimlere bakarak bulmaca karelerini doldurunuz. 2
3
4
5
&
1
&
R
2
S
E
P
S
E
Ý
Y
E
Z
B
Y
U
T
O
T
E
L
V &
3
&
S
A
% % % % % % % %
H
L
A
Y
L
% % % % % % % % %
plaj pusula resepsiyon sahil sauna seyahat sigorta þenlik tatil köyü
L
U
R
U
N
Ý
A
T
A
P
L
I
C
ertelemek güneþlenmek hazýrlamak izne ayrýlmak izne çýkmak kalmak kamp yapmak karar vermek
% % % % % % % %
U Ý
A
ÝSÝMLER FÝÝLLER
Sözlükçe
11
&
9
A
A
K
11
A
Y
Aþaðýdaki kelimelere ve kelime gruplarýna sözlükten bakýnýz. % açýk büfe % döviz % hatýra % kimlik % arzu % festival % hediye % konsolosluk % baraj % fiyat % hizmet % kumsal % bavul % form % istek % kurs % bayram tatili % gezi % iþlem % manzara % bilet % göl % kamp % müze % çanta % hamam % kaplýca % orman % dahil % hariç % kayak tesisi % otel % deniz % harita % kýþ tatili % pasaport araba kiralamak arzu etmek belirtmek bozdurmak caný sýkýlmak dinlenmek doldurmak eðlenmek
12
S
&
% % % % % % % %
N
6
5
Proje Ödevi
O
Ý
U
&
B
10
L
C
4
D
U
L
9
8
&
8
E
&
&
7
&
154
6
10
7
&
Oyun - Eglence
1
katýlmak konaklamak pasaport çýkartmak plan yapmak rezervasyon yaptýrmak seyahat etmek sohbet etmek tamamlamak
% % % % % %
12
A
% % % % % % % %
tanýþmak tatil yapmak tatile çýkmak tatile gitmek tercih etmek teselli etmek
tur turistik yer ücret valiz vize yayla yaz tatili yeni yýl tatili % % % % %
% % % % %
yýllýk izin yolculuk yön yurt dýþý yurt içi
vazgeçmek vize almak yolculuk etmek yön bulmak ziyaret etmek
1. Turistler için ülkenizdeki tarihî ve turistik yerleri tanýtan bir broþür hazýrlayýnýz. 2. Ýnternetten araþtýrma yaparak gitmek istediðiniz beþ ülkeye ait tarihî ve turistik yerleri belirleyiniz. Bu yerleri resim ve fotoðraflarýyla tanýtan bir sunum hazýrlayýnýz. 3. En son yaptýðýnýz bir tatili resim ve fotoðraflarla anlatan bir sunum hazýrlayýnýz.
ÇOKLUK EKÝ
SORU EKÝ
-lAr
-mI / -mU
ÝYELÝK EKÝ
-mA
-(I)m / -(U)m
Ýkinci Tekil Þahýs Ýyelik Ekleri
-(I)n, -(U)n
Üçüncü Tekil Þahýs Ýyelik Ekleri
-(I)-U, -sI / -sU
Birinci Çoðul Þahýs Ýyelik Ekleri
-(I)mIz / -(U)mUz
Ýkinci Çoðul Þahýs Ýyelik Ekleri
-(I)nIz, -(U)nUz
Üçüncü Çoðul Þahýs Ýyelik Ekleri
-lar+I
ZAMÝRLER Þahýs Zamirleri
Ýþaret Zamirleri
Soru Zamirleri
Dönüþlülük Zamiri
Belgisiz (Belirsizlik) Zamirleri
Ýlgi (Aitlik) Zamiri
ben, sen, o, biz, siz, onlar
bu, þu, o, bunlar, þunlar, onlar
kim, ne, nere
kendi
herkes, kimisi, birçoðu, bazýlarý, her biri, kimileri…
-ki
SIFATLARDA DERECELENDÝRME
SIFATLAR Ýþaret Sýfatlarý
Sayý Sýfatlarý
bu, þu, o
bir, birinci, birer, bir buçuk...
Temel Dil Bilgisi YapIlarI
FÝÝLLERDE OLUMSUZLUK EKÝ
Birinci Tekil Þahýs Ýyelik Ekleri
Belgisiz (Belirsizlik) Sýfatlarý
Soru Sýfatlarý
daha, pek, çok, en
nasýl, hangi, ne bazý, bütün, birkaç, kadar, kaç, kaçýncý, az, çok, her... kaçar... EK-FÝÝL
KÝPÝN ADI
Ek-Fiilin Geniþ Zamaný
Ek-Fiilin Görülen Geçmiþ Zamaný
Ek-Fiilin Duyulan Geçmiþ Zamaný
KÝPÝN EKÝ
-Im / -Um, -sIn/-sUn -DIr / -DUr, -Iz / -Uz -sInIz / -sUnUz, -DIrlAr / -DUrlAr
-idim, -idin, -idi, -idik, -idiniz, -idiler
-imiþim, -imiþsin, -imiþ, -imiþiz, -imiþsiniz, -imiþler
HÂL (DURUM) EKLERÝ
ÜNSÜZ UYUMU Ekler
Yalýn Hâl
-
Belirtme (Yükleme) Hâli
+(y)I / +(y)U
Yönelme Hâli
+(y)A
Bulunma Hâli
+DA
Ayrýlma (Çýkma) Hâli
+DAn
Vasýta Hâli
+(y)l a
Ýlgi Hâli
+In / Un, +nIn / nUn
Eþitlik Hâli
+cA
f, s, t, k, ç, þ, h, p + c, d, g
(
ç, t, k
ÜNSÜZ YUMUÞAMASI p, ç, t, k + a, e, ý, i, u, ü
(
b, c, d, g, ð
155
BASÝT KÝPLÝ FÝÝLLER
Temel Dil Bilgisi YapIlarI
HABER (BÝLDÝRME) KÝPLERÝ KÝPÝN ADI
Duyulan Geçmiþ Zaman
Görülen Geçmiþ Zaman
Þimdiki Zaman
KÝPÝN EKÝ
-mIþ -mUþ
-DI -DU
-(I)yor -mAktA -mAdA
BASÝT ZAMANLAR
TASARLAMA (DÝLEK) KÝPLERÝ Gelecek Zaman
Geniþ Zaman
-AcAk
-r -(I)r -(U)r -Ar
Ýstek
Emir
-A
Emir kipinde þahsa göre ek vardýr.
-sA
-mAlI
BÝRLEÞÝK KÝPLÝ FÝÝLLER HABER (BÝLDÝRME) KÝPLERÝ
BÝRLEÞÝK ZAMANLAR
Duyulan Geçmiþ Zaman
156
Dilek Þart Gereklilik
Görülen Geçmiþ Zaman
Þimdiki Zaman
TASARLAMA (DÝLEK) KÝPLERÝ
Gelecek Zaman
Geniþ Zaman
Ýstek
-AcAktI
-rdI -ArdI -IrdI -UrdU
-AydI
Hikâye Birleþik Zamaný -DI / -DU
-mIþDI -mUþDU
-DIyDI
Rivayet Birleþik Zamaný -mIþ / -mUþ
-mIþmIþ -mUþmUþ
Çekimi yoktur.
-Iyormuþ
-AcAkmIþ
-rmIþ -ArmIþ -IrmIþ -UrmUþ
Þart Birleþik Zamaný -sA
-mIþsA -mUþsA
-DIysa -DUysa
-Iyorsa -Uyorsa
-AcAksA
-rsA -ArsA -IrsA
-(I)yordu
Emir
Dilek - Þart
Gereklilik
-
-sAydI
-mAl IydI
-AymIþ
-
-sAymIþ
-mAl IymIþ
Çekimi yoktur.
-
Çekimi yoktur.
Çekimi yoktur.
ÜNLEMLER
FÝÝLÝMSÝLER Ýsim-Fiiller
Sýfat-Fiiller
-mAk, -mA, -Iþ / -Uþ
-An, -DIk / -DUk, -AcAk, -mAz, -mIþ / -mUþ, -r, -Ar, -Ir / -Ur, AsI
Zarf-Fiiller -y(A), -(y)I / -(y)U, -(y)ArAk, -(y)Ip / -(y)Up, -(y)IncA / -(y)UncA -(y)Al I, -mAdAn, -mAksIzIn, -DIkçA / DUkçA
Hey!, Ah!, Eh!, Ay!, Eyvah! Vah!, Tüh!, Vay!, Aferin
KURALLI BÝRLEÞÝK FÝÝLLER Yeterlik Fiili -(y)A-bil
Tezlik Fiili
Süreklik Fiili
Yaklaþma Fiili
-(y)I / -(y)Ü + ver
-(y)A, -(y)I, -(y)Ip + dur, gel, kal, gör, koy
-(y)A + yaz
FÝÝLLERDE ÇATI ÖZNELERÝNE GÖRE FÝÝL ÇATILARI
NESNELERÝNE GÖRE FÝÝL ÇATILARI
1. Etken Fiil Annem bulaþýklarý yýkadý.
1. Geçiþli Fiil Tahtadaki sorularý cevapladým.
2. Edilgen Fiil Bulaþýklar kýsa sürede yýkandý.
2. Geçiþsiz Fiil Bütün gün yaðmur yaðdý.
3. Dönüþlü Fiil Ahmet maçtan sonra güzelce yýkandý.
3. Oldurgan Fiil Yarýn misafirlere Ýstanbul’u gezdireceðim.
4. Ýþteþ Fiil Onunla okulda tanýþtýk. 5. Ettirgen Fiil Halýlarý geçen yýl burada temizlettik.
AKTARMA CÜMLELERÝ DÜZ AKTARMA CÜMLELERÝ Ayþe: “Dün eve gittim.” Ayþe, “Dün eve gittim.” dedi.
EMÝR AKTARMA CÜMLELERÝ Öðretmen: Ali “tahtayý sil” dedi. Öðretmen Ali’ye tahtayý silmesini söyledi.
SORU AKTARMA CÜMLELERÝ Mehmet Bey: Ödevini yaptýn mý? Mehmet Bey, ödevlerini yapýp yapmadýðýný sordu.
ÖZNE YÜKLEM UYUMU SAYI YÖNÜNDEN UYGUNLUK Çocuk odasýnda ders çalýþýyor. Öðrenciler sýnýfta ders dinliyorlar. Kelebekler çiçekten çiçeðe konuyor.
KÝÞÝ YÖNÜNDEN UYGUNLUK Biz bu konularý henüz öðrenmedik. Ebru ve kardeþi sinemaya gitmiþler. Kardeþimle ben maça gidiyoruz. 157
Ýstek Kipi
bilsem bilsen bilse bilsek bilseniz bilseler
TASARLAMA KÝPLERÝ Þart Kipi Emir Kipi
FÝÝL ÇEKÝMÝ CETVELÝ Geniþ Zaman
bileyim bilesin bile bilelim bilesiniz bileler
bilseydim bilseydin bilseydi bilseydik bilseydiniz bilselerdi
BÝLDÝRME KÝPLERÝ Duyulan Geçmiþ Þimdiki Zaman Gelecek Zaman bilirim bilirsin bilir biliriz bilirsiniz bilirler
bileydim bileydin bileydi bileydik bileydiniz bileydiler
bilseymiþim bilseymiþsin bilseymiþ bilseymiþiz bilseymiþsiniz bilselermiþ
Bilinen Geçmiþ
bilirdim bilirdin bilirdi bilirdik bilirdiniz bilirlerdi
bileymiþim bileymiþsin bileymiþ bileymiþiz bileymiþsiniz bilelermiþ
Fiil Çekimi Cetveli
Birleþik Kipli Çekimler
Gereklilik Kipi
yok
yok
bilmeliymiþim bilmeliymiþsin bilmeliymiþ bilmeliymiþiz bilmeliymiþsiniz bilmelilermiþ
bilmeliydim bilmeliydin bilmeliydi bilmeliydik bilmeliydiniz bilmeliydiler
bilmeliyim bilmelisin bilmeli bilmeliyiz bilmelisiniz bilmeliler
yok
bilmeliysem bilmeliysen bilmeliyse bilmeliysek bilmeliyseniz bilmelilerse
bil bilsin bilin / biliniz bilsinler
bilecektim bilecektin bilecekti bilecektik bilecektiniz bileceklerdi
bilirmiþim bilirmiþsin bilirmiþ bilirmiþiz bilirmiþsiniz bilirlermiþ
bileceðim bileceksin bilecek bileceðiz bileceksiniz bilecekler
biliyordum biliyordun biliyordu biliyorduk biliyordunuz biliyorlardý
bilecekmiþim bilecekmiþsin bilecekmiþ bilecekmiþiz bilecekmiþsiniz bileceklermiþ
biliyorum biliyorsun biliyor biliyoruz biliyorsunuz biliyorlar
bilmiþtim bilmiþtin bilmiþti bilmiþtik bilmiþtiniz bilmiþtiler biliyormuþum biliyormuþsun biliyormuþ biliyormuþuz biliyormuþsunuz biliyorlarmýþ
bilirsem bilirsen bilirse bilirsek bilirseniz bilirlerse
bilmiþim bilmiþsin bilmiþ bilmiþiz bilmiþsiniz bilmiþler
bildiydim bildiydin bildiydi bildiydik bildiydiniz bildiydiler bilmiþmiþim bilmiþmiþsin bilmiþmiþ bilmiþmiþiz bilmiþmiþsiniz bilmiþmiþler
bileceksem bileceksen bilecekse bileceksek bilecekseniz bileceklerse
yok
biliyorsam biliyorsan biliyorsa biliyorsak biliyorsanýz biliyorlarsa
yok
bilmiþsem bilmiþsen bilmiþse bilmiþsek bilmiþseniz bilmiþlerse
bildim bildin bildi bildik bildiniz bildiler
yok
bildiysem bildiysen bildiyse bildiysek bildiyseniz bildiyseler
158
Hikâye Çekimi Þart Çekimi
Rivayet Çekimi
BASÝT KÝPLER Birleþik Kipler
Notlar
..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................................................................
159
Notlar 160
..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................................................................
