3-TEMELJI-2012

ZGRADARSTVO 1 Prof. dr Jasmina Dražić

TEMELJI






TEMELJI

P O D C E L I N E

C E L I N A







NAMENA (funkcija) – da prenese i raspodeli opterećenje od objekta na slojeve tla ispod njega POLOŽAJ – u podnožju zgrade, obezbeñujući vezu konstrukcije iznad površine terena i same podloge

POLOŽAJ

NAMENA

SKLOPOVI

SKLOPOVI

PODSKLOPOVI obloge

KROV konstrukcije N a d z e m lj e

obloge

TRUP

konstrukcije

OBLOGE

Z G R A D A

pregrade

KONSTRUKCIJE

0.00 obloge

P o d n o ž j e

PODRUM

konstrukcije

pregrade

TEMELJI konstrukcije

PREGRADE

TEMELJI

SKLOP TEMELJA u sebi sadrži samo funkcionalni podsklop konstrukcije. Podsklop konstrukcije formiraju horizontalne i vertikalne komponente.

Horizontalne komponente su:




samci trake ploče

Vertikalne komponente su:




zidovi bunari šipovi

TEMELJI plitko fundiranje Plitki temelji prenose opterećenje od objekta na tlo preko kontaktne površine izmeñu temelja i tla.

duboko fundiranje Duboki temelji prenose opterećenje objekta na tlo preko kontaktne površine izmeñu temelja i tla, kao i preko bočnih strana temelja.













temeljni zid (stub) – deo temeljne konstrukcije koji prodire kroz zemljište, sa zadatkom da prenese opterećenje od zida ili stuba do temeljne stope

TEMELJI OSNOVNI POJMOVI

temeljna stopa – deo temeljne konstrukcije koja svojom površinom oslanjanja o nosivo tlo obezbeñuje statičan, ravnotežni položaj zgrade kontaktna površina temelja – površina kojom se temelj oslanja na podlogu dubina fundiranja – rastojanje od najnižeg nivoa površine zemlje u periodu eksploatacije objekta do kontaktne površine temelja

TEMELJI TIP TEMELJA- DUBINA FUNDIRANJA

Minimalna dubina fundiranja je 1,0m. To je dubina koja obezbeñuje da dno temelja neće biti ugroženo mržnjenjem i kravljenjem, odnosno neće dolaziti do promene zapremine tla i objekat će mirovati.

TEMELJI POLOŽAJ OPTEREĆENJA I NAPONI Preko temelja se opterećenje od objekta prenosi na tlo, pri čemu se mora obezbediti stabilnost tla, a deformacija temelja treba da bude u dozvoljenim granicama u zavisnosti od naponskoog stanja u konstrukciji objekta i eksploatacionim potrebama objekta. 1. OPTEREĆENJE centrično

1/3

2. OPTEREĆENJE u jezgru preseka

jezgro

P

1/6

1/6

1/3

P e

1/3

e=0

1/3

P/F

3. OPTEREĆENJE nagranici jezgra preseka

1/3

jezgro

P e

1/6

1/6

4. OPTEREĆENJE van jezgra preseka

1/3

jezgro

P e

1/3

1/6

1/6

1/3

TEMELJI TIP TEMELJA-TIP KONSTRUKCIJSKOG SISTEMA

Tip konstrukcijskog sistema (masivni, skeletni), tj. način (put) prenošenja opterećenja sa nadzemnog dela konstrukcije (zid ili stub) utiče na izbor tipa temeljne konstrukcije (trakasti temelj, kontragreda, temelj samac, kontraploča).

TEMELJI

Temelj samac postavlja se ispod stuba i prima sve statičke i dinamičke uticaje koji deluju na stub. Dimenzije temelja se odreñuju iz uslova nosivosti tla (širina - b i dužina -a) i uslova prodora stuba kroz stopu temelja (visina - h). Trakasti temelji se postavljaju ispod nosivih zidova. Odreñivanje dimenzija temelja vrši se iz uslova nosivosti tla (širina temelja - b) i uslova nosivosti betonskog preseka na savijanje (visina temelja - h).

TEMELJI Dimenzionisanje 




A=F/σ

A=bx100cm

A=axa(b)

TEMELJI - TIP TEMELJA- OPTEREĆENJE-TIP KONSTRUKCIJSKOG SISTEMA I PRIMENJENI MATERIJAL PLITKO FUNDIRANJE TIP TEMELJA

opterećenje/tlo

tip konstrukcije objekta

materijal

TRAKASTI TEMELJI

malo, srednje/ dobre i srednje nosivosti

zidana (od kamena, opeke i sl.)

kamen, opeka,nabijeni beton i armirani beton

TEMELJI SAMCI

malo, srednje, veliko/dobre i srednje nosivosti

zidani stubovi skeletna AB

kamen, opeka, nabijeni beton, armirani beton

KONTRAGREDE

srednje, veliko/ dobre i srednje nosivosti

skeletna AB

armirani beton

TEMELJNI ROŠTILJI

srednje, veliko/ srednje nosivosti

skeletna AB

armirani beton

TEMELJNE PLOČE

srednje, veliko/ srednje i male nosivosti

skeletna AB

armirani beton

TEMELJI - TIP TEMELJA-TIP KONSTRUKCIJSKOG SISTEMA, OPTEREĆENJE I PRIMENJENI MATERIJAL DUBOKO FUNDIRANJE

TIP TEMELJA

opterećenje /tlo

tip konstrukcije objekta

materijal

ŠIPOVI

drvo,čelik, armirani beton

DIJAFRAGME

armirani beton

BUNARI

armirani i nearmirani beton

TEMELJI TEMELJI OD BETONA TIPOVI TEMELJA OD NEARMIRANOG BETONA
trakasti temelji kota terena

kota terena

zid

b/3 Df

Df

h h/3

h tampon sloj od šljunka

h/3 B

tampon sloj od šljunka

b

zid

100 cm

b/3

° 60

B

zid

b/3

° 60

° 60

min 20cm

Df

15-20cm

tampon sloj od šljunka

kota terena

b/3

zid h/3

5-10cm

zid B

TEMELJI TEMELJI OD ARMIRANOG BETONA TIPOVI TEMELJA OD ARMIRANOG BETONA •trakasti •samci •prefabrikovani

kota terena

zid

10 cm

tampon sloj od šljunka

zid

B

100 cm

trakasti temelj od armiranog betona

zid B

5cm

15-20cm

Df

5-10cm

tampon sloj od nabijenog betona

TEMELJI OD ARMIRANOG BETONA •temelj samac od armiranog betona

kota terena kota terena

b b

10 cm

tampon sloj od šljunka

5cm

15-20cm

Df

Df

5-10cm

tampon sloj od šljunka tampon sloj od nabijenog betona

tampon sloj od nabijenog betona

B

B

b

b

A

a

a

A

stub a/b

stub a/b

TEMELJI TEMELJI OD ARMIRANOG BETONA


KONTRAGREDA Temeljne kontragrede postavljaju se ispod više stubova u nizu, i u statičkom smislu predstavljaju kontinualni nosač opterećen reaktivnim opterećenjem od tla.

kota terena

Df

b

tampon sloj od šljunka tampon sloj od nabijenog betona

B

stub a/b

b B

100cm

a

b

Dimenzije se odreñuju iz uslova nosivosti tla (širina temelja - B i dužina temelja L) i uslova nosivosti betonskog preseka na savijanje i smicanje (visina konzolne ploče – h1, širina grede - b, i visina grede - h)

TEMELJI TEMELJI OD

ARMIRANOG BETONA




ROŠTILJ KONTRAGREDA

TEMELJI TEMELJI OD ARMIRANOG BETONA ROŠTILJ KONTRAGREDA kota terena

b

Df

b

tampon sloj od šljunka

b

b

stub a/b

A

B

a

B

a

A

tampon sloj od nabijenog betona

stub a/b

TEMELJI

Temeljna kontra ploča primenjuje se:

• kada trakasti temelji, kontra grede ili temelji samci ne mogu, u granicama dozvoljenih napona u tlu, da prenesu opterećenje objekta na tlo, odnosno kada su dimenzije tih temelja tolike da obuhvataju veći deo osnove objekta • kada je jedna ili više etaža objekata ispod nivoa podzemnih voda, pa je potrebno primiti hidrostatički potisak vode i istovremeno postaviti hidroizolaciju.

TEMELJNE PLOČE - tipovi Ploče mogu biti sistema proste grede, kontinualne ploče, krstato armirane ploče, a mogu opterećenje od stubova i zidova da prenose preko temeljnih greda ili pečukarste konstrukcije.

Temeljna rebra mogu se postavljati sa gornje ili donje strane ploče.

TEMELJNE PLOČE - tipovi

Postavljanje temeljnih greda ispod ploče je ekonomski isplatljivije, jer ima manje radova iskopa tla, ali ovaj način onemogućava postavljanja instalacija kanaliacije. Kada je potrebno izvesti instalacioni razvod u nivou temeljne konstukcije, temeljne grede postavljaju se iznad ploče, pa se prostor izmeñu poda i ploče koristi za instalacioni razvod.

TEMELJI TEMELJI OD ARMIRANOG BETONA TEMELJNE PLOČE - tipovi




PLOČE OJAČANE ROŠTILJEM KONTRAGREDA

TEMELJI TEMELJI OD ARMIRANOG BETONA TEMELJNE PLOČE - tipovi poprečni presek

poprečni presek

TIP 3

TIP 2

lx

lx segment osnove

segment osnove

kontragreda

ploča

ploča rebro




PLOČE OJAČANE KONTRAGREDAMA I REBRIMA

TEMELJI TEMELJI OD ARMIRANOG BETONA TEMELJNE PLOČE - tipovi




PEČURKASTA KONTRAPLOČA

Temeljne pločeprimer kota terena

Df

Df

b

tampon sloj od šljunka

tampon sloj od nabijenog betona

a

b

stub a/b

16 6

1 01

2 35

1 73

3 13

285

h=260 cm

2 06

16 6

20

stub a/b

25 1 40

40

2 73

40

16 6

P VC foli ja termoizolacija 12 cm P VC foli ja

40

20

265 293

161 180

303

158

30

35

258

265 288

240

104

15 100

15 8

35

48

15 8

STAN

30

20 43

12

240

58 25

290

25

120

67 0

30

12 8

25

14

9

268

8. 00/2

25

230

35

201130

29 2

149

100

25

8x1

35 20 15 100

STAN

35

120

HODNIK

1 20

25 9 9

240

265 288

9 8

14

8. 00/2

258

30

201830

8x1 25

140

104

35

25 5

48 33 15 100

STAN

30

HODNIK

25

376

210

258

120

12 105

265 288

171

9

15 8

35 104 1770

201430

25

29 2

48

992 HODNIK

25

8. 00/2

140

25

203

8x1 14

Temeljna ploča-primer

265 288

258

9

203

120

25

130

240

104

8. 00/2

14

201430

8x1

105

33

STAN

30

HODNIK

25

15

9

120

14

201430

8. 00/2

75

15

STAN

HODNIK

8x1

140

20 4014

140

PVC folija

161

120

26

PVC folija

20

75

20

140

25 5 2 25

48

13 4

33

25

33 15 100

14

20 7

20 70

166

15

25

STAN 20

140

537

90

150 25

120

121

469

262

25

2 93

260

h=150 cm

2 23

408

1 00 .14/2 6x17 .14/2 9

21 5

14 1614 5

ULICA

25

25 1 2

86 45

305

55 30 1 45

305

30 51 5 45

121

91

2 68

91 75

1 76

14

220

49 195

85

12

230

120

9

121 227

/29

k ota isk opa

268 12 1

70

178

235 70

165

173 70

103

313 70

230 7.1 4/2

9

176 268

25

215

25 12

30 5

86 45

55 30 1 45

30 51 5 45

121

91

12

ULICA

14

195

227

8.9 2/2 9

49

220

85

1010

6x1

121

245

25

91 14 75 16 14 5

120

35

290

145

14

15 94

107

25 225 265 260

235 121 1010 18 30 5

6x1

30

14 00

9 2/2 8.9 8x1

kota iskopa

268 12 1 70

178

235 70

165

173 70

103

313 70 1400

243

373 70

283

70 112

1010

30

35 25

145

15 94

14

121 1010 18

2/29

6x1 8.92

225 265 260 245

235

3x17

8.9 8x1

1 07

243

373 70

283

70

112

Temeljna ploča-primer







AB ploča 35cm nearmirani beton 6cm hidroizolacija 1,0cm mršavi beton 8,0cm šljunak 20cm nabijena zemlja

TEMELJI TEMELJI OD OPEKE - moguća materijalizacija


TRAKASTI TEMELJ-pravougaonog oblika

TEMELJI TEMELJI OD OPEKE - moguća materijalizacija




TRAKASTI TEMELJ-stepenastog oblika

TEMELJI TEMELJI OD OPEKE - moguća materijalizacija




TEMELJ SAMAC

TEMELJI TEMELJI OD KAMENA - moguća materijalizacija




TRAKASTI TEMELJ-pravougaonog oblika

TEMELJI TEMELJI OD KAMENA - moguća materijalizacija




TRAKASTI TEMELJ-stepenastog oblika

TEMELJI TEMELJI OD KAMENA - moguća materijalizacija




TEMELJ SAMAC

TEMELJI TEMELJI OD RAZLIČITOG MATERIJALA

Dimenzije i oblici temelja od različitih materijala

TEMELJI samciHALE

TEMELJI samci-HALE

TEMELJI samci-HALE

20cm

65cm

20cm

72.5cm

10cm

70cm

Df

75cm

72.5cm

tampon sloj od šljunka A

B

A

stub a/b

TEMELJI OD ARMIRANOG BETONA •prefabrikovani armiranobetonski temelji

POVEZIVANJE TEMELJA

TEMELJI ČELIČNIH STUBOVA

TEMELJI DRVENIH ZGRADA

TEMELJI IZVOĐENJE







položaj objekta u odnosu na regulacionu liniju

obeležavanje i razmeravanje temelja

TEMELJI IZVOĐENJE




ISKOPI

TEMELJI IZVOĐENJE TEMELJA




postavljanje oplate




postavljanje armature

TEMELJI SPECIJALNI SLUČAJEVI FUNDIRANJA




KASKADNO SPUŠTANJE TEMELJA

TEMELJI DUBINA FUNDIRANJA SUSEDNIH OBJEKATA ∆h=ltgφ








∆h- visinska razlika susednih temelja l-horizontalno rastojanje susednih temelja Φ-ugao unutrašnjeg trenja zemljišta

istorodni temelji α=30° raznorodni temelji (temelj zgrade i temelj mašine) α=15°

TEMELJI POSEBNI SLUČAJEVI FUNDIRANJA

TEMELJI POSEBNI SLUČAJEVI FUNDIRANJA

TEMELJI VERTIKALNE KONSTRUKCIJE TEMELJA




Kod dubokih temelja odnos visine H prema širini temelja B je jednak ili veći od četiri.

U ovu grupu spadaju:
šipovi
dijafragme
bunari

TEMELJI VERTIKALNE KONSTRUKCIJE TEMELJA Šipovi su konstrukcije temelja koje uticaje od objekta prenose na tlo putem trenja izmeñu šipa i tla, po njegovom omotaču i pritiska na tlo na njegovom vrha. Dužina šipa je znatno veća od dimenzija poprečnog preseka, i na njemu razlikujemo "vrh" koji se nalazi na njegovom donjem kraju, i "glavu" koja se nalazi na njegovom suprotnom kraju.Elemenat koji prenosi sile stubova i zidova na šipove je ("jastuk").

TEMELJI VERTIKALNE KONSTRUKCIJE TEMELJA “Lebdeći“ šipovi svojim vrhom ne dosežu nosivo tlo, nose samo trenjem izmeñu omotača i tla

Šipovi koji svojim vrhom ulaze u nosivo tlo nose trenjem izmeñu omotača i tla i pritiskom vrha na tlo nazivaju se "oslonjeni“ šipovi.

TEMELJI VERTIKALNE KONSTRUKCIJE TEMELJA

Materijali od kojih se mogu izvoditi šipovi su raznovrsni: drvo (a), čelik (b), nearmirani beton (d) i armirani beton (c i e).

TEMELJI VERTIKALNE KONSTRUKCIJE TEMELJA

Šipovi od nearmiranog i armiranog betona najčešće su korišćeni u praksi. Prema načinu izvoñenja dele se na prefabrikovane i izvedene na samom terenu.

Makara je ureñaj koji drži šip u predviñenom položaju i vrši njegovo pobijanje putem učestalog podizanja i puštanja malja na glavu šipa.

TEMELJI VERTIKALNE KONSTRUKCIJE TEMELJA

Šipovi se postavljaju u grupe, koje su meñusobno povezane jastukom. “Jastuk“ šipa se proračunava na uticaje momenata savijanja i prijem glavnih kosih zatežućih napona. Šipovi se mogu postavljati i pod uglom u slučajevima kada postoje dominantne horizontalne sile i momenti koje ne mogu primiti samo vertikalno postavljeni šipovi.

TEMELJI VERTIKALNE KONSTRUKCIJE TEMELJA


DIJAFRAGME

Dijafragame su takve konstrukcije koje svojim ukljestenjem u tlo ispod kote iskopa formiraju sistem konzole koja nosi horizontalne potiske tla i time obezbeñuju temeljnu jamu. Njihova primena je opravdana kada se koriste kao zaštita temeljne jame. Primenjuju se pri izvoñenju podzemnih konstrukcija u skučenim gradilišnim uslovima.

TEMELJI VERTIKALNE KONSTRUKCIJE TEMELJA BUNARI


Predstavljaju armiranobetonsku cev sa debljinom zida 15-20cm. Rade se u segmentima visine 80 do 100cm. Spuštanje bunara se izvodi kopanjem i spuštanjem bunarskih segmenata. Posle spuštanja poslednjeg segmenta bunar se ispunjava adekvatnim materijalom (beton, kamen sa betonom, pesak, šljunak, arm. beton, ako je bunar napregnut na savijanje). Bunari se mogu rasporeñivati na potrebnom rastojanju ili grupno rasporeñivati ispod celog objeka ili dela objekta.