3 Pages

 

Wika Bilang Sangkap sa Panlipunang Katarungan

Kirby O. Portugaleza BS in Applied Mathematics Wika 1 Section 1

(Sa paanong paraan magiging ahensya ang wika sa pagsulong ng pagkakapantay-pantay ng mga kasarian at mga uri sa lipunan, upang makamtan ang panlipunang katarungan?)

Sa panahon na kung saan wala ng iwas sa pagbabago, katuwang nito ay ang pagusbong ng mga makabagong suliranin sa panlipunang katarungan na ang kakambal ay ang  problema sa pagkakapantay-pantay at pagkamakatarungan na pagkilala at pagtrato sa mga kasarian at mga uri sa lipunan. Ngunit, ano nga ba ang panlipunang katarungan? Ayon kay William Parris ang panlipunang katarungan o “ social justice” justice” ay ang kabatiran na walang diskriminasyon at pareho ang pakikitungo sa pagitan ng isang indibidwal at ng lipunan na natutukoy natutu koy sa pamamagitan pamamagitan ng pagkakapant pagkakapantay-pan ay-pantay tay ng distribusyon distribusyon sa mga pribilehiyo pribilehiyo sa lipuna lip unan n at pagwak pagwakas as sa sistema sistema ng herarkiya herarkiya.. Subali Subalitt sa ating ating lipuna lipunan n ito pa ay isang isang  problemang ninanais na bigyang tugon. tugon. Sa ating lipunan talamak ang pagkakakilanlan sa mga  problema ng pagkakapantay-pantay ng mga indibidwal, isa na dito ang sekswal na  panggigipit at diskriminsayon sa sekswalidad, lalo na sa pagkasilang ng kilusang lesbian, gay, gay,  bisexual, transgender, at iba pa (LGBT+) kasali na dito ang pagtangkilik sa makabuluhan na  pananaw sa pangsekswalidad at pangkasarian. Isa pa ay ang pakikibaka ng mga kababaihan

 

sa lipunan na kung saan sila ay minamaliit at inaapi, ang mas mahirap pa ay ginagawang katatawanan ang kanilang pagkakakilanlan ng pinakamakapangyarihang tao ng bansa na ayon kay Dr. Nancy Kimuell-Gabriel ay nakakapagdulot ng impunidad sa mga krimen laban sa mga kababaihan tulad ng panggagahasa at iba pa. Isa din sa problemang tinatahak ng lipunan ngayon ay ang pagsulong sa lipunang wala nang uri at wala nang naghahari, o pagbibigay ng tulay sa agwat sa pagitan ng mayayaman at mahihirap. Hindi ito nangangahulugang lahat ay magiging magig ing mayaman, pero dapat itong mangahu mangahulugan lugan na dapat matugunan matugunan ang lahat ng mga  pangunahing pangangailangan at mabubuhay nang hindi natatakot na ang isang kakulangan o “ setback ” ay maaaring maglagay sa kanila patungo sa mga lansangan. Ano ngayon ngayon ang kaugnayan ng wika sa aspetong aspetong ito? Ayon kay Lera Boroditsky Boroditsky isang “assistant” “assistant” na  na propesor ng sikolohiya, neuroscience, at mga simbolikong sistema sa Stan Stanfo ford rd Univ Univers ersit ity y, na na nagg-aar aaral al ku kung ng pa paan ano o an ang g mga mga wi wika ka na at atin ing g sina sinasal salit itaa ay humuhubog sa paraan ng ating pag-iisip, ang wika ay sentro ng ating karanasan sa pagiging tao, at ang mga wikang ating sinasalita ay malalim na humuhubog sa ating iniisip, sa paraang nakikita natin sa mundo, at sa paraan ng pamumuhay natin. Kung gayon sinasabi rito na wika ang susi sa pinto ng panlipunang katarungan, ang wika ang makakapag-ayos sa kaisipan at  pananaw ng tao tungo sa kanyang kapwa at sa lipunan, wika ang magiging behikulo na magpapamulat sa tao sa kanilang kapaligiran, wika ang makakapagbigay unawa sa epekto ng  pang- aapi, hindi pagkakapantay-pantay, pagkakapantay-pantay, kawalan ng katarungan, at sugponin at hamunin ito. Ayon yon din din kay kay Lera Lera Brod Brodit itsk sky y, may may mga mga pami pamily lyaa ng wika wika na may may “ masculinity” masculinity”   at “ femininity  femininity”” sa bawat pangalang pambalana (common noun), at meron ding iba na walang gramatikal na kasarian. Mula sa kanyang pananaliksik ay ang paglalarawan sa tulay, na sa German ay feminine at sa Espanyol ay masculine. Sa paglalarawan ng mga nagsasalita ng German Ger man ang tulay ay “beautiful”, "elegant", "fragile", "peaceful", "pretty" , at " slender ", ", at mula sa mga nagsasalita ng Espanyol, ang paglalarawan nila sa tulay ay "big", "dangerous", "long", "strong", "sturdy", at "towering”. "towering”. Nagpapakita  Nagpapakita ito ng kaibahan sa pag-iisip sa pagitan

 

ng dalawang wikang may pangkasarian, at marahil ito din ay puwedeng may papel sa  paghubog kung paano nakikita ng mga batang babae at kababaihan ang kanilang mga oportunidad sa edukasyon, pang-ekonomiya, at oportunidad sa propesyon, at kung paano nila na naki kiki kita ta an ang g ka kani nilan lang g po posi sisyo syon n sa en entab tabla lado do ng mund mundo. o. Halim Halimba bawa wa rito rito ay an ang g mga mga trabahong nagtatapos sa “man” at mga trabahong nagtatapos sa “ess” kagaya ng “ fireman  fireman”” na kung bibigyan mo ng paglalarawan sa loob ng iyong isip lalaki agad ang nakikita mo at kung nagtatapos ng “ess” naman katulad ng “stewardess” ang nalalagay kaagad sa isip ay babae. Marahil, ito ay sa kadahilanang alam natin ang mga panuntunan sa wikang Ingles. At kung ihaha ihahamb mbin ing g an ang g “firem “fireman an”” sa salin salin nito nito sa wi wika kang ng Fili Filipi pino no na bo bomb mber ero, o, wala wala iton itong g  pinapanigang kasarian, liban nalang sa salin ng salitang “stewardess” na istuwardes, sa kadahilanang tiyak ang kasarian o “ gender specific” specific ” ito. Kung kayat, dapat lahat ng wika ay walang wal ang pinapa pinapanig nigang ang kasaria kasarian n o “ gender neutral”, ngu ngunit nit sa ganito ganitong ng paraan paraan,, maarin maaring g maging imposible dahil nangangahulugan ito na magtataguyod ng mga bagong salita at mga tungkulin sa pag-aayos sa istruktura ng wika sa paggamit nito. Ang mainam na paraan ay ang  paggawa ng mga bagong salita na kaakibat ang mga salitang pangkasarian, kagaya ng “firefighters” “firefig hters” sa “fireman” “fireman” at “flight “flight attendant” sa “stewardess”. “stewardess”. Sa mga nagsasalita nagsasalita ng mga wikang walang kasarian, nahihirapan sila sa pagbibigay diwa sa pagiging makabuluhan sa  pagitan ng babae at lalaki, kung kayat higit ang kanilang pagsuporta sa mga pagsisikap upang matugunan ang hindi pagkakapantay-pantay sa kasarian. Dahil na rin na ang lipunan ay mala patriyarkal ang sistema na  Ngunit gayunpaman, salungat sa lungat sa lahat ng ito ang terminong tambay ng mga Pilipino na kung bibigyang bibigyang pagkakahulugan pagkakahulugan at paglalarawan paglalarawan na isang taong walang trabaho, trabaho, walang  pinag-aralan at nais lamang na magpalaboy-laboy sa paligid ng kalye, sila yung mga taong napapan nap apansin sin mong mong nangan nangangag gagamb ambala ala sa panlip panlipuna unang ng kataru katarunga ngan n na nambab nambabasto astoss sa mga kababaihan. Itong mga taong ito ay meron namang wika na kapareho sa mga iba pang kasakop sa kaparehong lipunan na may kaparehong wika, ngunit bakit hindi sila apektado sa

 

mga dulot ng wika? Dahil dito, masasabi ko na hindi tiyak na ang wika lamang ang may  papel sa pagkakapantay-pantay at pagkamit ng panlipunang katarungan. Ayon kay Stephen Campitelli ang wika at edukasyon ay magkaakibat, ang wika ay binuo sa pamamagitan ng edukasyon na kung saan ay makukuha sa pamamagitan ng wika. Kailangan ng edukasyon  para lalong mahubog ang kaisipan sa mga isyung pangkatarungan sapagkat ito ay daluyan na kung saan natututo tayong magtanong at mag-imbestiga kung bakit at bakit hindi.