25.00 Adet Broiler

T.C SELÇUK ÜNÜVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ HAYVANSAL ÜRETİM BÖLÜMÜ

25.000 ADET / DEVRE KAPASİTELİ (6 DEVRE / YIL) BROİLER (ET PİLİÇ)YETİŞTİRİCİLİĞİ PROJESİ

Danışman: Yrd.Doç. Dr Mithat DİREK Hazırlayan : ALİ KIPRIS 001512002

KONYA––2007

2

İÇİNDEKİLER 1.PROJENİN ÖZETİ.......................................................................................................................1 2.PROJENİN GENEL TANIMI………………………………………………………………….2 2.1.Giriş…………………………………………………………………………………………… .2 2.2.Projenin Amacı………………………………………………………………………………….4 2.3.Projenin Kalkınma Planı İle İlişkisi…………………………………………………………….5 3.PROJENİN AYRINTILI TANIMI…………………………………………………………….6 3.1.Proje Uygulama Alanı Hakkında Bilgiler………………………………………………………6 3.1.1.Proje Alanı İçin Yer Seçimi……………………………………………………………….….6 3.1.2.Proje Alanının Bitkisel Üretim Yapısı………………………………………………………..6 3.1.3.Proje Alanının Hayvansal Üretim Yapısı……………………………………………………..6 3.1.4.Proje Alanının İklimi………………………………………………………………………….6 3.1.5. Proje Alanının Coğrafik Yapısı………………………………………………………………6 3.1.6. Proje Alanının Nüfusu………………………………………………………………………..7 3.1.7. Proje Alanının Alt Yapısı…………………………………………………………………….7 3.1.8. Proje Alanının Pazar Durumu………………………………………………………………..7 3.1.9. Proje Alanının Sosyal Alt Yapısı…………………………………………………………….7 3.1.10. Proje Alanının Ekonomik Alt Yapısı……………………………………………………….7 4.PİYASA ETÜDÜ………………………………………………………………………………...7 5.PROJEDE KULLANILACAK HAYVAN MATERYALİ HAKKINDA BİLGİLER……...8 5.1.Materyalin Temin Şekli…………………………………………………………………………8 5.2.Materyalin Özellikleri ve Tercih Gerekçeleri…………………………………………………...8 6.ÜRETİM TEKNİĞİ HAKKINDA BİLGİLER………………………………………………..8 6.1.Projenin Kapasitesi……………………………………………………………………………...8 6.2.Üretim Organizasyonu…………………………………………………………………………..9 6.3.Pratik Yetiştirme İşleri…………………………………………………………………………..9 6.3.1.Civcivler Kümese Getirilmeden Önce Yapılacak İşler………………………………………..9 6.3.2.Civcivlerin Kümese Alınması ve Yerleştirilmesi…………………..…………………………9 6.3.3.Yemleme……………………………………………………………………………………..10 6.3.4.Sulama………………………………………………………………………………………..1 6.3.5.Isıtma…………………………………………………………………………………………1 6.3.6.Aydınlatma…………………………………………………………………………………...12 6.3.7.Altlık…………………………………………………………………………………………12 6.3.8.Sağlık Koruma ve Veteriner Hekim Hizmetleri……………………………………………..12 6.3.9.Kayıtlar………………………………………………………………………………………12 6.3.10.Temizlik ve Havalandırma…………………………………………………………………12 6.4.Barınak ve Tesisler…………………………………………………………………………….13 6.4.1.Kümesin Teknik Özellikleri…………………………………………………………………13 6.4.2.Yem Deposunun Teknik Özellikleri…………………………………………………………13 6.4.3. İşçi Lojmanının Teknik Özellikleri …………………………………………………………13 6.4.4. Alet-Ekipman Odasını Teknik Özellikleri ………………………………………………….13 6.4.5. Su Deposu Teknik Özellikleri……………………………………………………………….13 6.4.6. Dezenfeksiyon Çukuru Teknik Özellikleri………………………………………………….13 6.4.7. İzolasyon Çukuru Teknik Özellikleri……………………………………………………….13 6.4.8. Barınak ve Tesislerin İşletme içi Yerleşim Düzenleri………………………………………13

3 6.5. Projede Kullanılacak Araç,Alet ve Ekipmanlar……………………………………………….14 6.5.1. Yemlik Ekipmanları…………………………………………………………………………14

6.5.2. Sulama Ekipmanları…………………………………………………………………………14 6.5.3. Isıtma Ekipmanları…………………………………………………………………………..14 6.5.4. Soğutma Ekipmanları……………………………………………………………………….15 6.5. Diğer Alet ve Ekipmanlar……………………………………………………………………..15 6.6. Proje Ürünlerinin Pazarlanması……………………………………………………………….15 7.PROJE GİDERLERİ…………………………………………………………………………..15 7.1. Yatırım Giderleri………………………………………………………………………………15 7.1.1. Sabit Yatırım Giderleri……………………………………………………………………...15 7.1.1.1. Proje ve Etüt Giderleri…………………………………………………………………….15 7.1.1.2. Arazi Satın Alma Giderleri………………………………………………………………..15 7.1.1.3. İnşaat Giderleri……………………………………………………………………………15 7.1.1.3.1. Kümes Yapım Gideri……………………………………………………………………15 7.1.1.3.2. Yem Deposu İnşaat Gideri……………………………………………………………...16 7.1.1.3.3. İşçi Lojmanı İnşaat Gideri………………………………………………………………16 7.1.1.3.4. Alet Ekipman Odası İnşaat Gideri………………………………………………………17 7.1.1.3.5. Su Deposu İnşaat Gideri………………………………………………………………...17 7.1.1.3.6. Dezenfeksiyon Çukuru Gideri…………………………………………………………..17 7.1.1.3.7. İzolasyon Çukuru Gideri………………………………………………………………..17 7.1.1.3.8. Giriş Kapısı Gideri………………………………………………………………………17 7.1.1.3.9. Tel Örgü ve Beton Direk Gideri………………………………………………………...17 7.1.1.4. Makine ve Donanım Giderleri…………………………………………………………….17 7.1.1.4.1. Yemleme Ekipmanları Giderleri………………………………………………………...17 7.1.1.4.2. Sulama Ekipmanları Gideri………………………...…………………………………...17 7.1.1.4.3. Isıtma Ekipmanları Gideri………………..…………………………………………….17 7.1.1.4.4. Soğutma Ekipmanları Gideri……………………………………………………………17 7.1.1.4.5. Jeneratör Gideri………………………………………………………………………….17 7.1.1.4.6. Su Hortumunun Gideri…………………………………………………………………..17 7.1.1.5. Nakliye Giderleri………………………………………………………………………….17 7.1.1.6. Beklenmeyen Giderler…………………………………………………………………….17 7.1.2. İşletme Sermayesi İhtiyacı…………………………………………………………………..17 7.1.2.1. Civciv Alım Gideri………………………………………………………………………..17 7.1.2.2. Yem Alım Gideri………………………………………………………………………….18 7.1.2.3. İlaç Gideri…………………………………………………………………………………18 7.1.2.4. Dezenfeksiyon Gideri……………………………………………………………………..18 7.1.2.5. Altlık Gideri……………………………………………………………………………….18 7.1.2.6. Personel Gideri……………………………………………………………………………19 7.1.2.7. Elektrik Gideri…………………………………………………………………………….19 7.1.2.8. Su Gideri…………………………………………………………………………………..19 7.1.2.9. Isıtma Gideri………………………………………………………………………………19 7.1.2.10. Beklenmeyen Giderler…………………………………………………………………...19 7.2.Yıllık İşletme Giderleri………………………………………………………………………...21 7.2.1. Civciv Alım Giderleri……………………………………………………………………….21 7.2.2. Yem Alım Gideri……………………………………………………………………………21 7.2.3. İlaç Gideri…………………………………………………………………………………...21 7.2.4. Dezenfeksiyon Gideri……………………………………………………………………….21

4 7.2.5. Altlık Gideri…………………………………………………………………………………21 7.2.6. Personel Gideri…………………………..…………………………………………………21

7.2.7. Elektrik Gideri………………………………………………………………………………21 7.2.8. Su Giderleri…………………………………………………………………………………21 7.2.9. Isıtma Giderleri……………………………………………………………………………...21 7.2.10. Amortismanlar……………………………………………………………………………..21 7.2.11. Bakım ve Onarım Giderleri………………………………………………………………..21 7.2.12. Beklenmeyen Giderler……………………………………………………………………..21 8.PROJE GELİRLERİ…………………………………………………………………………...22 8.1.Proje Ana Gelirleri……………………………………………………………………………..22 8.2.Proje Yan Gelirleri……………………………………………………………………………..22 8.2.1. Gübre Satış Geliri…………………………………………………………………………...22 8.2.2. Yem Torbası Geliri………………………………………………………………………….22 9.PROJENİN EKONOMİK ANALİZİ…………………………………………………………23 9.1.Proje Gelirleri Tablosu…………………………………………………………………………23 9.2.Proje Gelir-Gider Tablosu…………………………..………………………………………...23 9.3.Mali Rantabilite………………………………………………………………………………..23 9.4.Geri Ödeme Süresi……………………………………………………………………………..23 9.5.Yıllık Değişen Masraflar Tablosu……………………………………………………………...24 9.6.Sabit Masraflar Tablosu………………………………………………………………………..24 9.7.Başa Baş Noktası………………………………………………………………………………24 9.8.Projenin Nakit Akım Tablosu………………………………………………………………….26 9.9.Net Bugünkü Değer……………………………………………………………………………26 9.10.Fayda-Masraf Oranı…………………………………………………………………………. 27 10.SONUÇ…………………………………………………………………………………………27

5

1.PROJE ÖZETİ 1.1.Projenin Adı: 25.000Adet/Devre Kapasiteli ( 6Devre/Yıl) Broiler(Etlik Piliç) Yetiştiriciliği

1.2.Projenin Niteliği: Broiler (Etlik Piliç) Üretim Projesi 1.3.İşletmeye Verilecek Yasal Şekil: Adi ortaklık 1.4.Proje Kapsamında Üretilecek Ürünler:

––––Ana Ürün: Canlı Piliç ––––Yan Ürün: Tavuk Gübresi ve Yem Torbası 1.5.Projenin Uygulama Yeri:

Sarıcalar Köyü,Göynük/BOLU

1.6.Projenin Toplam Yatırım Tutarı: 290 332,88 YTL ––––Sabit Yatırım Tutarı: 170 595,7YTL ––––İşletme Sermayesi Tutarı: 119 737,18YTL 1.7.Yatırıma Başlangıç ve Bitiş Tarihi: 01.01.2007-01.01.2008 1.8.Projenin Ekonomik Ömrü: 20Yıl 1.9.Projenin Finansman Kaynağı: Toplam Yatırım Tutarının Tamamı Öz Kaynaklardan karşılanacaktır.

1.10.Projeyi Hazırlayanlar: ALİ KIPRIS 1.11.Tam Kapasiteye Ulaşma Tarihi: 1.12.Mali Rantabilite: 1.13.Geri Ödeme Süresi: 1.14.Fayda/Masraf Oranı: 1.15.Talep projeksiyonu:

6

2. PROJENİN GENEL TANIMI 2.1. Giriş Birkaç gelişmiş ülkenin dışında nicel ve nitel açlık sorununu giderek göze batar hale gelmiştir.Dünya ülkelerinin bu konudaki çabaları nüfus artış hızı ve bozulan çevre gibi iki önemli faktörle yarışamamaktadır.Bu durumda izlenmesi gereken en uygun yol, nüfus artışından daha fazla üretim yapabilecek kaynaklara öncelik tanımaktır.Bir diğer deyişle insanların çok daha hızlı nüfus artışı sağlayabilen hayvanlara şans tanımaktır. Dengeli beslenme, çağımızın en önemli sorunlarından biridir.Bu sorun, son yıllarda ülkemizde de ağırlığını hissettirmeye başlamıştır.Tavuk, büyük verim potansiyeli nedeniyle dünyanın pek çok ülkesinde, beslenme sorununun ucuz ve kolay çözümlenmesinde, insanlar için büyük bir ümit kaynağı olmuştur.Pek çok ülkede ve Türkiye’de acı ve tatlı günleriyle bugün altın çağını yaşamaktadır. Türkiye,her ne kadar ihtiyacı olan ürünleri üretebilecek kapasitede bir ülke olsa da, son yıllarda uygulanan politikalar gereği üretim darboğazına girebilmekte, bunun yanı sıra nüfus artışının fazlalığı, kentleşme ve sanayileşme eğilimi nedeniyle kendi kendine yetebilen bir ülke olma özelliğini yitirmektedir.Buna beslenme konusundaki bilgisizliği de eklersek, Türkiye’de daha çok rasyonel, ama bazen de miktarca beslenme yetersizliği gündeme gelmektedir. Dünya ölçeğinde yapılan bir değerlendirmede, genel beslenme durumunun iyi olmadığı ve gelecek yılda milyonlarca insanın açlık tehlikesi ile karşı karşıya kalacağı tahmin edilmektedir.bunda en büyük etken nüfusun, besin maddeleri üretiminin iki misli hızla artmasıdır.Bu durum, dünyanın her yerinde hayvansal üretimin arttırılması zorunluluğunu doğurmaktadır.Neslin devamını sağlayan ve dengeli beslenmenin vazgeçilmez unsuru olan et, süt ve yumurta gibi temel besin maddelerinin ekonomik üretimini kendine amaç edinmiştir.Hayvansal ürünler protein, mineral maddeler ve vitaminler başta olmak üzere insanın gereksinim duyduğu tüm besin maddelerini uygun miktar ve oranlarda içeren, sindirimi kolay, kendine has lezzet ve aromaya sahip göreceli olarak pahalı ürünlerdir.Bu nedenle bireysel ve toplumsal gelişmişliğin en önemli göstergesi, hayvansal ürünlerin yeterli miktarda üretilmesi ve tüketilmesidir. Çizelge 1. Seçilmiş Kimi Ülkelerde Kanatlı Et Üretimi üLKELER Kanada Amerika Brezilya Fransa Almanya İtalya Hollanda İngiltere Rusya Suudi Arabistan

1995

2000

2001

2002

720 390 11 486 000 4 050 400 1 232 000 390 000 799 900 597 000 1 077 000 859 000 309 000

903 580 13 944 000 5 980 600 1 242 000 461 500 758 800 697 000 1 214 800 754 985 483 000

952 950 14 182 000 6 208 000 1 230 100 476 000 794 000 701 000 1 262 730 861 843 505 000

490 000

643 436

614 726

696 160

612 000

Güney Afrika Mısır Avusturalya Çin

600 000 317 000 466 551 6 056 307

816 859 513 312 610 000 9 025 191

812 785 538 978 619 406 9 070 069

820 000 547 500 667 471 9 275 295

820 000 547 500 689 826 9 517 580

DÜNYA

46 482 419

28 991 683

61 228 725

63 666 369

65 014 504

6 087 324

6 645 033

68 126 91

6 760 410

6 589 590

Türkiye

AB (15 ülke)

955 850 14 623 800 7 050 000 11 480 000 476 500 816 000 705 000 1 252 380 937 560 445 000

2003 938 000 14 854 700 7 760 000 1 130 000 547 400 816 000 462 000 1 294 900 1 033 887 472 000

7 FAO.2004 Çizelgeden de anlaşılacağı gibi dünyanın en büyük kanatlı et üreticisi AMERİKA’ dır. Hiç şüphesiz hayvanlardan çok geniş ölçüde faydalanmasını bilen ülkeler, medeniyet seviyeleri çok yükselmiş, bilimde ve teknikte ilerlemiş bir ülkedir.Bu sebeple dünyada ileri düzeyde hayvancılığa ancak bu gibi ülkelerde rastlanabilmektedir. Bir ulusun hayat seviyesinin yükselmesiyle orantılı olarak hayvansal gıdaların tüketimi veya bu gıdalara duyulan ihtiyaç artmaktadır.Sonuç olarak bunların üretimi söz konusu ülkelerde artmaktadır. Çizelge 2. Seçilmiş Bazı Ülkelerde Kanatlı Et Tüketimi (kg/kişi/yıl) ÜLKELER Kanada Amerika Brezilya Fransa Almanya İtalya Hollanda İngiltere Rusya Suudi Arabistan

1997 31,4 46,2 23,2 24,7 14,7 19,5 21,8 25,9 12,7 35,8

1198 32 46,7 23,5 25,1 15 19,5 22,2 27,7 11 35,4

1999 33,8 49,1 27,3 24,4 15,2 19,1 21,5 28,1 10,6 35,1

2000 34,8 49,3 28,2 24,9 15,2 18,7 21 28,4 11,3 34,3

2001 35,4 49,6 29,9 26,2 15,7 19,2 21 28,7 11,8 33,6

Türkiye

9,3

9,6

10,1

10,2

10,6

Güney Afrika Hindistan Endonezya Avusturalya

21,6 0,7 4,3 28,3

24,6 0,7 2,1 30,5

26,6 0,7 2,9 31,4

26,4 0,7 3,4 32,4

26,3 0,7 3,7 32,8

Çizelgeden de anlaşılacağı gibi üretimde büyük paya sahip olan Amerika tüketimde de ön sıralarda yer almaktadır.Diğer ülkelerde bu sırayı takip etmektedir.Amerika kanatlı et tüketimi giderek artan bir grafik sergilemektedir.Türkiye ise AB Ülkeleri ve diğer ülkelere oranla tüketimde kanatlı et tüketimi daha azdır.Bu azlığın sebebi ülkemizin ekonomik durumu ve eğitim seviyesinin düşük olması önemli etkenlerdendir. Tavuk etinin kolesterol ve yağ bakımından uygun oluşu, ucuzluğu kırmızı etin aleyhine bir artış sağlamasına neden olmaktadır.Tavuk etine olan talep giderek artmaktadır.Özellikle büyük şehirlerde satın alınırken yağlı et yerine yağsız et tercih edilmektedir.Bu nedenle tavuk eti, diğer kırmızı etlere oranla daha fazla Pazar ve tüketim şansına sahiptir.Hayat standartlarının, ülkemizde yıldan yıla yükselmesiyle, artan ölçüde kaliteye önem verilmeye başlanmıştır. Tavukçuluk hayvansal proteinin, en ucuz ve en ekonomik üretildiği tarımsal faaliyetlerin başında gelmektedir.Tavuk, yalnız kolay üretildiği için değil, et ve yumurtasının yüksek biyolojik değeri nedeniyle de önemli yer teşkil etmektedir.Bununla beraber yediğini en ekonomik bir şekilde ürüne çevirmesi ve çok kısa zamanda aşırı çoğalması ile oldukça karlı bir hayvandır.

8

DIŞARI SATIM VE ALIMI Çizelge 3. Önde Gelen Ülkelerde Piliç Eti Dışsatımları (1000 ton) ÜLKELER

1998

1999

2000

2001

2002

2003

ABD Brezilya AB Tayland Çin Kanada Macaristan

1 978 594 788 274 323 53 52

2 080 750 764 288 375 47 45

2 231 893 762 328 464 55 35

2 521 1 241 718 425 489 69 35

2 177 1 588 850 465 438 75 32

2 325 1 550 720 500 400 80 32

Türkiye

5

2

2

12

6

Diğerleri

129

111

98

97

103

4 442

4 856

5 589

5 769

8 109 6

Dünya Toplamı

6 075 046

Dış satım en çok ABD. ,Brezilya, Avrupa Birliği, Tayland ve Çin’den yapılmaktadır.Brezilya ve ABD’nin ihracatı but ağırlıklıdır.Bu tür etin en büyük alıcısı ise Rusya’dır.Japonya, Avrupa Birliği ve Suudi Arabistan ise dışalımda göğüs etini yeğlemektedir. Ülkemizde piliç eti dış satımı konusunda etkili olmamıştır.Ancak, son beş yılda, değerler dışsatımcı ülkelere göre çok düşük kalsa da, gittikçe artan bir seyir izlemiştir.Dışsatımın başarısızlığında sektörün dışsatıma ilgisiz kalması ve devlet desteğinin yapılmaması olarak gösterilmektedir.Ürün hijyeni ve denetim yetersizliği ile ürünün pahalıya üretilmesi de bu sonucun diğer nedenleridir.Dışsatımın büyük çoğunluğunu Azerbaycan, Romanya, Özbekistan, Bulgaristan ve Ukrayna’ya yapılmaktadır. Çizelge 4. Önde gelen Ülkelerde Piliç Eti Dışalımları (1000 ton) ÜLKELER

1998

1999

2000

2001

2002

2003

Rusya Japonya Çin AB Suudi Arabistan Meksika Hong Kong Birleşik Arap Emirlikleri Kore Cumhuriyeti

1020 590 427 167 287 185 268

930 667 591 198 364 190 391

943 721 608 299 348 223 232

1281 710 473 418 399 242 233

1208 744 435 410 390 265 195

1125 760 400 390 385 275 210

122 13

117 47

111 67

123 83

135 95

140 98

Türkiye

0,019

0,083

0

0,108

0,038

0,062

Diğerleri Dünya Toplamı

479 3558

493 3988

474 4026

435 4397

377 4254

380 4163

Çizelgeden de anlaşılacağı gibi Türkiye piliç eti üretiminde kendi kendine yeterli olmaktadır.Bu sebeple de ülke dışından piliç eti çok küçük miktarlarda alım yapmaktadır.

2.2.Projenin Amacı Sağlıklı bir yaşam,büyüme,fiziksel ve zihinsel faaliyetlerin sürekliliği. Yeterli ve dengeli bir beslenme ile ilişkilidir. Yeterli ve dengeli beslenme için gereksinim duyulan enerji, protein, vitamin ve mineral maddelerin karşılanmasında hayvansal ürünler ilk sırada yer almaktadır.Bir insanın yeterli ve dengeli bir şekilde beslenebilmesi için bir 1kg vücut ağırlığına karşılık günde 1 g protein tüketmesi gerekmektedir.Bunun ½’si bitkisel. ½’si

9 hayvansal kaynaklı olmalıdır.Ancak ülkemizde bu protein ihtiyacının 1/6’sı hayvansal kaynaklı besin maddelerinden, 5/6’sı bitkisel kaynaklı besin maddelerinden karşılanmaktadır. Dünyada kişi başına tüketilen hayvansal protein miktarı ortalama 28g iken, Türkiye’de kişi başına tüketilen hayvansal protein miktarı 19g’dır. Kaliteli ve dengeli beslenmenin sağlanması açısından normal bir insanın günde yaklaşık 35g dolayında hayvansal protein tüketmesi gerekmektedir.Hayvansal proteinin tüketim miktarı insanların fiziksel ve zihinsel gelişimini en önemli şekilde etkilemektedir. Tavuk eti, kaliteli protein kaynağı olarak kabul edilmektedir.Diğer etlerle karşılaştırıldığında fiyatının ucuzluğu, yağ içeriğinin azlığı, vitamin ve mineral maddelerce zengin olması, fast-food adlı gıdaya elverişliliği ve dinsel sınırlamaların bulunmaması gibi avantajlara sahiptir. Bu üstün özelliklerinden dolayı tavukçuluk dünyada karlı bir sanayi kolu haline gelmiş bulunmaktadır.Tüm tarımsal faaliyetler içindeki yeri gün geçtikçe artmaktadır. Çünkü tavukçuluk, çağımızın önemli sorunlarından olan yetersiz beslenme problemlerinin çözümünde yaralanılabilecek bol, hızlı ve ucuz üretilen besin maddesi vermektedir. Tavuk eti, lezzetli, sindirimi kolay, tek başına olduğu kadar diğer yiyeceklerle birlikte yenilebilen üstün bir gıda maddesidir.Aynı şekilde etinin protein oranı sığır etinden daha yüksek, buna karşın yağ ve enerjisi daha düşük olduğundan sağlığa, özellikle kalp hastaları ile tansiyonlu kişiler için ideal bir besin maddesidir. Günümüzde artan stres faktörleriyle belirginleşen kalp-damar hastalıkları, zayıflama zorunluluğu duyan kişiler ve sağlıklı büyüme gereksinimi olan milyonlarca çocuk için yağsız, protein,vitamin ve mineral maddeler yönünden doyurucu ve sindirimi kolay bir besin maddesi olan tavuk etinin, çeşitli şekillerde tüketime sunulur hale getirilmesi tavukçuluğu giderek daha çekici hale getirmektedir. Bunlara ek olarak tavukçuluk için sığır, koyun ve keçilerde olduğu gibi geniş araziye ihtiyaç duyulmaz.Kurak ve verimsiz topraklarda, çevre kontrollü kümesler yapılarak,yoğun bir entansif üretim ile kısa sürede büyük kazanç sağlanmaktadır. Bu projede birincil amaç, tarıma elverişli olmayan arazilerin hayvansal üretimde değerlendirilerek, ülkemizdeki hayvansal üretim açığının kapatılması ve kaliteli hayvansal protein üretiminin arttırılması için etlik piliç üretiminin arttırılması ve işletme bazında kazanç sağlamaktır. Projenin ikinci amacı ise, üretimden elde edilen gübrenin bitkisel üretimde değerlendirilerek, bitkisel üretimin geliştirilmesidir.

2.3.Projenin Kalkınma Planı İle İlişkisi Proje ile ilgili olarak, 8.beş Yıllık Kalkınma Planı’nın hayvancılık bölümündeki Amaçlar ve Politikalar başlığı altında şu ifadeler yer almaktadır. ’’8.Plan dönemindeki hayvancılıktaki temel amaç; toplumumuzun hayvansal protein bakımından dengeli, yeterli beslenebilmesini temin maksadıyla üretim artışını sağlamaktadır.Bu amaçla hayvan ıslahı, kaliteli kesif yem ve yem bitkileri üretimi arttıracak,hayvan hastalık ve zararlarıyla etkili mücadele ve yayım hizmetleri geliştirilecektir.’’ ’’Üreticilerin kooperatifleşmesi, şirketleşmesi ve üretici birliklerin kurulması özendirilecektir.’’ ’’Damızlıkçı işletmelerin yaygınlaştırılması sağlanacak ve bu işletmeler tarafından elde edilen hayvanların; yetiştirme, dağıtım ve pazarlanmaları safhalarında,kamu kuruluşları tarafından sözleşmeli yetiştiricilik konusu dahil her türlü teknik bilgi ve yardımlar etkin bir şekilde sağlanacak,özel sektör katkısı özendirilecektir.’’ ’’Kanatlı hayvan üretimi arttırılarak, tavuk, hindi ve ördek etleri ile yumurta tüketimi ve ihracatı özendirilecektir.’’

10 Bu ifadelerden de anlaşılabileceği gibi toplumun hayvansal protein ihtiyacının karşılanması amacıyla hayvansal üretim arttırılacaktır. Hayvanların verimlerini ve üretimlerini arttırmak amacıyla ıslah teknikleri uygulanacak, çiftçilerin modern hayvancılık işletmeleri kurmaları özendirilecektir. Ülkemizde hızlı nüfus artışının, iç tüketim için daha fazla üretim yapılmasını zorladığı dikkate alındığında hayvansal üretimde modern teknolojilerin kullanımı teşvik ettirilecek ve bunun uygulanması için gerekli girdi desteği sağlanacaktır. Kooperatifçilik teşvik edilerek, üreticiler arasındaki dayanışma sağlanacak ve böylece üreticilerin kendi başlarına sağlayamayacakları birtakım hizmetleri, kooperatif ortağı olmak suretiyle gerçekleştirilecektir. Damızlık işletmelerin yaygınlaştırılması sağlanacak ve hayvanların yetiştirilmesi, dağıtımı ve pazarlanması daha etkin bir şekilde yapılacaktır. Kanatlı hayvan üretimi arttırılarak, halk sağlığına uygun iç ve dış pazarda kalite, standart ve maliyet yönünden rekabet edebilecek ürünler üretilmesi teşvik edilecektir. Sonuç olarak, bu proje ülkemiz kalkınma planındaki amaç ve hedeflere uygun bir proje niteliğindedir.

3.PROJENİN AYRINTILI TANIMI 3.1.Proje Uygulama Alanı Hakkında Bilgiler 3.1.1.Proje Alanı İçin Yer Seçimi Etlik piliç üretimi için gerekli olan 15 dönümlük arazi BOLU’nun Göynük ilçesine bağlı Sarıcalar Köyü’nden satın alınacaktır.Sarıcalar Köyü Göynük’e yaklaşık 25km, BOLU’ya yaklaşık 60km uzaklıktadır. Bu bölgenin seçilmesinin ana nedenleri;etlik piliç yetiştiriciliği için uygun hava akımı vardır. Bölge nem ve sıcaklık yönünden uygun bir yapıya sahiptir.Bir diğer nedenlerde, ruhsatın kolayca verilmesi ve yaygın hastalıklardan korunmaktır.Çünkü proje yakınında hiç tavuk çiftliği bulunmamaktadır. Projenin yan ürünü olan tavuk gübresinin ise bölgede kullanımı mümkündür. Hammadde ile yardımcı maddelerin kolay ve ucuz sağlanması. Su ve elektriğin bulunması, ulaştırma bakımından herhangi bir sorunun olmaması, yani alt yapının yeterli olması nedeniyle etlik piliç yetiştiriciliği için uygun görülmüştür.

3.1.2.Proje Alanının Bitkisel Üretim Yapısı Sarıcalar Köyünde yapılan bitkisel üretimin, yaklaşık olarak büyük çoğunluğunu buğdaygil bitkileri (buğday ve arpa) ve meyve-sebze( elma, ayva, kayısı, kiraz, ceviz,erik) küçük bir kısmını da bağcılık oluşturmaktadır.Ayrıca her evin bahçesinde aile ihtiyacını artan bir nitelikte,kiraz,elma,armut vb. meyve ağaçları ve domates, yeşil biber, patates, soğan gibi sebze türleri yetişmektedir. Köyde bitkisel üretimde kullanılan doğal gübre, bölgede aile ihtiyacını karşılamak üzere yapılan büyükbaş,küçükbaş ve kanatlı hayvan yetiştiriciliğinden elde edilen hayvan gübrelerinin karışımından sağlanmaktadır.

3.1.3.Proje Alanının Hayvansal Üretim Yapısı Sarıcalar Köyü’nde, hayvansal üretimde hakim olan üretim dalı aile ihtiyacını karşılayacak düzeyde büyükbaş, ve az miktarda da küçükbaş ve kanatlı hayvan yetiştiriciliği yapılmaktadır.

3.1.4.Proje Alanının İklimi Proje uygulama alanının iklimsel özellikleri, yazları kurak ve sıcak, kışları soğuk ve kar yağışlıdır.Yani karasal iklim özellikleri göstermektedir.

3.1.5.Proje Alanının Coğrafik Yapısı Proje uygulama alanı Göynük’e bağlı olup,.Arazinin toprak yapısı bitkisel üretime elverişli olmayan 4.sınıf arazi niteliğine sahip olup, kümes inşasına uygun özelliktedir.Deniz seviyesinden yüksekliği ise 1330m kadardır.Arazinin taban suyu seviyesi de düşük düzeydedir.

11

3.1.6.Proje Alanının Nüfusu Proje uygulama alanı Sarıcalar Köyü’ndeki nüfus yaklaşık olarak 750 kişiden oluşmaktadır.Köyün nüfusu yaz aylarında tatil için gelen insanlarla artmaktadır.

3.1.7.Proje Alanının Alt Yapısı Proje uygulama alanında ulaşım sorunu olmayıp,köye ulaşım için ve köy içerisinde kullanılan yolların bir kısmı asfalttır.Köyden şehir merkezine olan taşımacılık her 1 saatte hareket eden otobüsler vasıtasıyla sağlanmaktadır. Bölgede elektrik, su ve haberleşme sorunu olmayıp, her evde içme suyu şebeke suyundan sağlanmakta ve yine her evde telefon bulunmaktadır.Köyün ortak kanalizasyonu olmayıp, her evin kendi foseptik çukuru bulunmaktadır.

3.1.8.Proje Alanının Pazar Durumu İşletmede üretim için kullanılacak girdilerin bir kısmı Bolu’dan getirtilecek ve üretim sonrası elde edilecek ana ürünler, anlaşma yapılan şirkete yan ürünlerde çevredeki çiftçilere pazarlanacaktır.

3.1.9.Proje Alanının Sosyal Alt Yapısı Proje uygulama alanında ilköğretim eğitimi veren okul bulunmaktadır.Bölgede sağlık ocağı olmayıp, en yakın sağlık hizmetleri veren kurum proje uygulama alanına 14 km uzaklıkta olan Göynük’teki sağlık ocağıdır.

3.1.10.Proje Alanının Ekonomik Alt Yapısı Sarıcalar Köyü’nün ekonomik faaliyet alanı tarımdır.Az bir kısmının şehirde ve Göynükte ticarethanesi bulunmaktadır veya ücretli olarak çalışmaktadır.Çok az bir kısmını ise İstanbul’a çalışmaya gitmektedir.. Tarımda ise, ağırlıklı olarak bitkisel üretim görülmektedir.Buğday ile arpa ve özellikle sebze-meyvecilik yaygındır.Burada temel etken üretilen ürünlerin pazara rahatlıkla, kısa sürede ve ekonomik olarak ulaştırılabilmesidir.

4.PİYASA ETÜDÜ Tavukçuluk sektörü günümüz ve gelecek insanlarımızın beslenmesi için önemli olan ve bir o kadar da karlı olduğundan piyasada birçok resmi ve resmi olmayan özel işletmeler broiler üretimi yapmaktadır. Piyasa da piliç etinin kg fiyatı 3,5 YTL olup, kesim için satılan broilerin kg fiyatı ise 3.3 YTL olarak hesaplanmıştır. Tavukçuluk sektörü günümüzde kendi içerisinde çetin bir rekabet yaşamaktadır.Fakat, her üretici işletmenin çeşitli kuruluşlarla sözleşmesi olduğu için pazarlama sorunu yaşanmamaktadır.

5. PROJEDE KULLANILACAK HAYVAN MATERYALİ HAKKINDA BİLGİLER

5.1.Materyalin Temin Şekli Projede,üretimde kullanılacak olan hayvan materyali, ERPİLİÇ A.Ş. tarafından temin edilecek olan Ross 308 etçi piliç hibritidir.

12 Kullanılacak materyal üretim dönemlerinin başında, civcivler sıfır günlük yaşta iken kümese teslim şeklinde karşılanacaktır.

5.2. Materyalin Özellikleri ve Tercih Gerekçeleri Üretimde kullanılacak olan Ross 308 etçi piliç hibriti ağır cüsseli,kısa bacaklı,göğüs bölgesi oldukça kaslı yapıda,tüy rengi beyaz,civciv döneminde otosex tayinine uygun,bakım ve idaresi kolay olan bir materyaldir. Projede kullanılacak Ross 308 (etçi piliç hibriti)’in seçilme nedenleri; -Ölüm oranı düşük -Yemden faydalanma oranı yüksektir -Adaptasyonu iyi -Bakım ve idaresi kolay -Ağır cüsseli -İklim koşullarına toleransı yüksektir -Ölüm oranı (mortalite) %4’tür -Kesim randımanı %80 -Yemden yararlanma oranı 1,6’dır -42 günde 3800gr.Yem yiyip 2,430 kg canlı ağırlığa ulaşır. -Ross 308 etçi piliç hibriti sarımsı-krem deri rengine sahip oluşu,göğüs bölgesinin iyi gelişmesi,yağlanmanın ete tat ve aroma verecek düzeyde karkasta mütecanis bir şekilde gerçekleşmesi ve tüketime hazır haldeki temizlenmiş pilicin görünüş olarak tüketicinin göz zevkine hitap etmesi nedeniyle son derece rahat bir pazarlama imkanına sahiptir. Çizelgede 5’te Ross 308 Etçi Piliç Hibritlerinde CA,GCAA,KYT,YDO CA( canlı ağırlık) GCAA(günlük canlı ağırlık artışı) KYT (kümülatif yem tüketimi) YDO (yem değerlendirme oranı) Yaş (gün) CA (g) GCAA (g) KYT (G) YDO 0 42 7 148 23 125 0,85 14 389 44 424 1,09 21 759 59 975 1,29 28 1223 71 1765 1,44 35 1750 79 2756 1,58 42 2310 81 3893 1,8

6. ÜRETİM TEKNİĞİ HAKKINDA BİLGİLER 6.1. Projenin kapasitesi Çizelge 6’da Bir Devrede Yapılacak Olan Üretim Hakkında Teknik Bilgiler Verilmiştir Yetiştirme Süresi (gün) 42 İki Devre Arasındaki Temizlik, Dezenfeksiyon ve Hazırlık Süresi (gün) 10 Yılda Yapılacak Devre Sayısı 7 Mortalite Oranı (%) 4 Ortalama Canlı Piliç Ağırlığı 2,0

Proje kapsamında 25.000 adet/devre kapasitede ve yılda 6 devre üretim yapılacaktır. Kullanılacak materyalin ölüm oranı %4 olduğundan, her üretim devresi başında 26.000

13 adet civciv satın alınarak,6 haftalık üretim devresi sonunda 25.000 adet canlı piliç kesime gönderilecektir.Buna göre yılda 26.000 adet x 6 devre = 156.000 adet civciv satın alınarak, 25.000 adet x 6 devre = 150.000 adet canlı civciv üretimi ve 150.000 adet x 2.0 =300 000 kg piliç ( canlı ağırlık olarak) kesime gönderilecektir.

6.2. Üretim Organizasyonu Broiler yetiştiriciliğinde hayvanın en iyi kalitede, sağlıklı ve hızlı bir büyüme performansı gösterebilmesi için her pilice kümes içerisinde yeterli alanın sağlanması gerekmektedir.Ross 308 etçi hibriti için kapalı kümeslerde m2’ ye 18 adet piliç veya canlı ağırlık olarak 41.5kg/m2’lik bir alan hesaplanması uygun olmaktadır. Buna göre bir dönemde üretilecek olan 25.000 adet pilicin barındırılması için m2 ‘ ye 18 adet pilicin hesabı ile 25.000/18 = 1389 m2 taban alanı gerekmektedir.Buna göre 694.5 m2 taban alanlı iki kümes inşa edilecektir. İşletmede üretim aksamadan sürdürülmesi amacı ile çizelgede bir üretim yılı boyunca kümese civciv girişi ve çıkışı organizasyonu verileri verilmiştir. Çizelge 7’de Kümese Civciv Giriş ve Çıkış Organizasyonu 1. Kümes Devre Civciv alışı Piliç (gün) çıkışı(gün) 1. 1 42 2. 52 94 3. 104 146 4. 156 198 5. 208 250 6. 260 302 7. 312 354

2. Kümes Civciv alışı (gün) 10 62 114 166 218 270 322

Piliç çıkışı(gün) 52 104 156 208 260 312 364

Buna göre kümes içinde üretim süresi 42 gün olup, dönemler arası temizlik ve dezenfeksiyon için 10 günlük süre bulundurulacak yılda 6 devre üretim yapılacaktır. Yukarıda ifade edilen üretim organizasyonu dikkate alındığında üretimin oldukça yoğun bir şekilde gerçekleştirileceği anlaşılmaktadır. Bu nedenle üretim için gerekli teknik donanım en iyi şekilde sağlanarak iyi bir mekanizasyon uygulaması ve de birtakım sağlık koruyucu tedbirler alınarak üretimin devamlılığı sağlanacaktır.

6.3.Pratik Yetiştirme İşleri 6.3.1.Civciv Kümese Getirilmeden Önce Yapılacak İşler İki üretim dönemi sırasında yeterli temizlik ve dezenfeksiyon programları uygulanmalı, bütün ekipmanlar ve kümes çevresi dezenfekte edilmelidir.Tüm ekipmanlar, ısıtıcılar, elektrik tesisatının ve havalandırma sisteminin çalışır durumda olduğu kontrol edilmelidir.Ortalama 5 kg/m2 kadar tozsuz altlık materyali seçilmeli ve altlığın bütün kümeste aynı seviyede serilmiş olmasına dikkat edilmelidir.Yemlik ve sulukların kümes içinde dağılımı uygun olmalıdır. Civcivler kümese gelmeden önce mevsime bağlı olarak 24-48 saat önce kümes ısıtılmaya başlanmalıdır. Isıtıcılar çalıştırılmaya başlandıktan sonra kümese belirli ölçüde temiz hava girmesi sağlanmalı ancak hava cereyanından sakınılmalıdır.Ayrıca kümeste % 60-70 oranında rutubet sağlanmalıdır.

6.3.2.Civcivlerin Kümese Alınması Ve Yerleştirilmesi Alınacak civcivler,kuluçkadan çıktıktan 6-12 saat içerisinde kümese yerleştirilmiş olmalıdır. Yükleme ve indirme gibi işlemler sırasında dikkatli olunmalı, civcivler hava cereyanına maruz bırakılmamalıdır.Her ısıtıcı çevresine yerleştirilecek civciv sayısı önceden belirlenmeli ve bu sayıya göre civcivler kümesin sonundan başına doğru yerleştirilmelidir.Civcivler 2-4 saat su içme imkanı sağlandıktan sonra yemleme

14 yapılmalıdır.Civcivler kümese yerleştirildikten sonra bütün civcivlerin yem,su ve ısı kaynağını bulup bulmadıkları kontrol edilmelidir.

6.3.3.Yemleme Başarılı bir üretim için dengeli bir rasyon çok önemlidir.İyi beslenen piliçler hastalıklara karşı daha dirençli oldukları gibi, daha yüksek bir büyüme performansı gösterirler.Bu nedenle, hayvanın canlı ağırlık kazancında maksimum değerlere ulaşabilmek için iyi dengelenmiş bir rasyon gereklidir.Rasyon hayvanların günlük protein, karbonhidrat, mineral ve vitamin gereksinimini karşılayan yem karmasıdır. Üretim dönemince, piliçlerin farklı devrelerindeki besin madde ihtiyacını karşılayacak düzeyde 4 tip yem çeşidi kullanılacaktır. ––STARTER:Etlik Civciv başlangıç yemi ––ECBY :Etlik Civciv Büyütme Yemi ––EPGY :Etlik Piliç Geliştirme Yemi ––KÖPY :Kesim Öncesi Piliç Yemi Üretim süresince kullanılacak olan yem çeşitleri Değirmenci yem Fabrikası işletme teslimi şeklinde temin edilecektir. Çizelgede Ross 308 etçi hibritinin büyüme dönemlerine uygun yem çeşidi ve toplam yem tüketimi verilmiştir. Çizelge 8’de Dönemlere Göre Tüketilen Yem Çeşit Ve Miktarları Tüketilen Yem Yaş Yem Çeşidi Miktarı 0-14. günler

STARTER

424 g/hayvan

15-28. günler

ECBY

1300 g/hayvan

29-36. günler

EPGY

1300 g/hayvan

37-42. günler

KÖPY

869 g/hayvan

---

3893 g/hayvan

TOPLAM

Çizelge 9’da yıl içindeki yem alım organizasyonu verilmiştir.

Çizelge 9’da Yıllık Yem Alım Organizasyonu KÜMES Devre Sayısı 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

STARTER 0 51 103 155 207 259 311

ECBY 14 65 117 169 221 273 325

EPGY 28 79 131 183 235 287 339

KÖPY 36 87 139 191 243 295 347

Çizelge 10’da Üretimde Kullanılacak Yemlerin Besin Madde İçerikleri

15 YEM ÇEŞİDİ Besin Maddesi ME , kcal KM ,% (Min) HP ,% (Min) LYSİNE, % (Min) METHİONİN, % (Min) CYSTİN, % (Min) HS, % (Min) HAM KÜL, % (Min) KALSİYUM, % (Min) FOSFOR, % (Min)

STARTER 3110 88 22 1,2 0,5 0,45 5 6 0,9 0,47

ECBY

EPGY 3200 88 19 1,03 0,43 0,42 5 5 0,8 0,4

3130 88 20 1,08 0,46 0,44 5 6 0,85 0,42

KÖPY 3218 88 18 0,91 0,42 0,38 6 5 0,7 0,35

Etlik piliçlerin beslenmesinde en uygun teknik, besi döneminde hayvanlar geliştikçe ortaya çıkan besin madde ihtiyaçlarının bilinmesi ve bunların karşılanmasıdır.Etlik piliç üretiminde beklenen performansın alınabilmesi, ilk günden başlayan ve besi döneminin sonuna kadar devam edecek iyi bir yemlik manejmanına bağlıdır.Bu amaçla yetiştirme süresince serbest yemleme programı uygulanacaktır. Serbest yemleme programını amacı, yemliklerde her zaman yem bulundurarak, hayvanları yem yemeye teşvik etmek ve hızlı gelişmelerini sağlamaktır.

6.3.4. Sulama Suyun yaşam için esansiyel olduğu ve genel bir kural olarak tavukların yediği yemin iki katı su içtikleri göz önüne alınırsa suyun kalitesinin hayvan için ne kadar önemli olduğunu anlarız. Vücuttaki suyun , % 10 düzeyindeki kaybı dehidrasyon ve psikolojik problemlere , % 20 düzeyindeki kaybı ise ölümlere yol açar. Sulama otomatik sulama sistemi kullanılacaktır.sistemin ana özellikleri; su bu sistemde herhangi bir açık kapta bulunmamaktadır.Baskılı memeler yoluyla sağlanmaktadır.Civciv gagası ile memeye vurunca su gelmektedir.Kümeslerde nipel sulama sistemi ile su kaybı önlenmekte, kümesin içine su dökülmesi engellenip nem oranı ve ıslaklık en aza indirilmektedir.Ayrıca asılı kova suluklarda ihtiyaç duyulan işçilikten çok azı bu sistemde yeterli olmaktadır.İşletmenin verimliliğini arttırmaktadır. Çizelgede 11’de 1000 Hayvan İçin Ortalama Su Tüketimi Yaş (hafta) Litre (gün) Ortalama sıcaklık (derece)

1 35

2 85

3 145

4 180

5 220

6 250

7 290

8 330

32

28

26

25

25

25

25

25

6.3.5.Isıtma İklim koşullarına bağlı olarak hava sıcaklığının düşük olduğu dönemlerde, düşük sıcaklık etlik piliçlerde yem tüketimini olumsuz yönde etkileyeceği gibi hayvanların hastalanmalarına da zemin hazırlar.Bu nedenle düşük sıcaklıkların olduğu dönemlerde raydan sobalarla hava sıcaklığı dengelenmeye çalışılacaktır. Raydan ile ısıtmada, ısıtıcı şapkası altındaki sıcaklık 32-33 derece, kümes uçlarında ise 29 derece olmalıdır.Bu sıcaklık haftada toplam 2,5 derece azaltılarak piliçler 35 günlük yaşta iken kümes içi sıcaklık 18-21 dereceye düşürülmeli ve bu sıcaklık kesime kadar muhafaza edilmelidir.İklim koşullarına bağlı olarak hava sıcaklığının yüksek olduğu dönemlerde , hayvanlarda sıcaklık stresine bağlı olarak yem tüketimlerinde ve büyümelerinde gerileme söz konusudur.Kümes ısı derecesi istenilen sıcaklığın üzerine çıktığı zaman kümesimizde bulunan fanlar ve soğutucu pedler ile soğutulacaktır.Sıcaklık

16 düştüğünde raydan devreye girerek kümes ısıtılacaktır.bu sistem bilgisayar kontrol sistemine bağlanıp kendisi çalışacaktır.

6.3.6.Aydınlatma Civcivler kümese geldiği ilk gün 2-3 saat ışık verilmelidir.Daha sonraki günlerde ise 23 saat aydınlatma , 1 saat karartma uygulanacaktır.Bu 1 saatlik karartmadaki amaç ise meydana gelebilecek elektrik kesintilerine karşı hayvanların adaptasyonunu sağlamaktır. Aydınlatma ilk 1 haftada 2-2,5watt/m2 ,2.hafta başından kesim yaşına kadar ise 0,75watt/m2 ışık şiddeti uygulanacaktır.

6.3.7.Altlık Broiler yetiştiriciliğinde altlık çok önemli bir yeri vardır.Bu nedenle kümesimizde altlık olarak kaba odun talaşı kullanılacaktır.kışın 10cm, yazın ise 5 cm kalınlığında %2025 civarında nemli altlık serilecektir.

6.3.8.Sağlık Koruma ve Veteriner Hekim Hizmetleri Hayvansal üretimde, hayvanları tedavi etmek yerine hastalıklara karşı koruma daha önemlidir.Koruma, hijyenik önlemler, dengeli beslenme, uygun çevre şartlarının sağlanması, dezenfeksiyon ve aşılama ile sağlanır. Satın alınan civcivlere kuluçka döneminde Gumboro hastalığına karşı aşıları yapılmaktadır.Civcivlerin kümese gelişlerinin 1.haftasında Bronşit aşıları yapılacak, 21.günlerde ise Gumboro aşıları tekrarlanacaktır.Sağlık koruma ve aşılama programları anlaşmalı kuruluş olan ERPİLİÇ A.Ş. veteriner hekimleri tarafından bedelsiz olarak yapılacaktır.Ancak, oluşabilecek hastalık durumlarında tedavide kullanılacak ilaçların bedeli işletmemiz tarafından karşılanacaktır.

6.3.9.Kayıtlar Tavukçuluk işletmesinin sağlıklı yönetimi için iyi ve pratik bir kayıt sistemi mutlaka uygulanmalıdır. Her dönemde hayvanlarla ilgili kayıtların tutulması gelecek dönemlerde yapılabilecek hataların tekrarının önüne geçer. İşletmede günlük, haftalık ve dönemlik kayıtlar tutulacaktır.Günlük kayıtlar haftalık kayıt kartına, haftalık kayıtlar ise dönemlik kayıt kartına işlenecektir.Kayıtlarda; -Civciv geliş tarihi -Günlük su tüketimi -Canlı ağırlık kontrolleri -En yüksek ve en düşük sıcaklık değerleri -Görülen hastalıklar -Yapılan sağlık koruma işlemleri -Ölüm ve yem oranı, temizlik -Piliç çıkış tarihleri bulunacaktır.

6.3.10.Temizlik ve Havalandırma Piliçler kesime gönderildikten sonra 10 günlük temizlik ve hazırlık süresince ilk önce yemlikler ve suluklar temizlenip çıkrıklar yardımıyla yukarı kaldırılacaktır.Daha sonra gübreler dışarı atılacaktır.Kümes suyla yıkanacaktır.Kabası alındıktan sonra su ile (100oC’nin üstünde) 2 kere yıkanacak ve dezenfekte edilecektir. %10’luk formaldehit sıvı halde atılacak 3-4 saat bekletilecektir.Kümes kuruduktan sonra kümesin her yanına dengeli olarak kireç serilecektir,Bunun üzerine yağmurlama ile su püskürtülecektir.Kümes temizlenip dezenfekte edildikten sonra altlık serilecektir.Altlık serildikten sonra ekipmanlar tekrar eski haline getirilecektir.Daha sonra kümesin her tarafı kapatılıp 21oC’den az olmamak şartıyla fumigasyon uygulanacaktır.Bu şekilde 24 saat kapalı bekletilecektir.Sonra kümes açılacak ve civciv alımına kadar bekletilecektir.Kış aylarında civciv girişinden önce kümes ısıtılacaktır.

17

6.4.Barınak ve Tesisler 6.4.1.Kümesin Teknik Özellikleri İşletme için kurulacak kümes, proje uygulama alanının iklim şartlarına ve bölge özelliklerine göre yerde yetiştiricilik için uygun olarak inşa edilecek olan derin altlık sistemli, kapalı tip kümestir. İşletmede 694.5m2 taban alanlı, aralarında 30m mesafe buluna iki kümes inşa edilecektir. Taban, temizlik ve dezenfeksiyon işlemlerinin kolaylıkla yapılabilmesi için şaplı betondan yapılacaktır.Ayrıca, yıkama suyunun kümes içerisinden çabuk çıkması için kümes tabanı hafif eğimli olacaktır.Yoğun bir üretim yapılacağı için kümes eni 10m uzunlukta, kümes boyu ise 69,4m uzunlukta olacaktır.Duvar yapımı için kullanılacak malzeme,tuğla olup dış ve iç kısmı hava geçirmeyecek şekilde sıvanarak izole edilecek ve beyaz renkte olacaktır.Duvar yüksekliği kümes içerisinde havalandırmanın iyi bir şekilde yapılması amacıyla 3m yükseklikte olacaktır.Pencereler kümes taban alanının 1/20’si oranında olacaktır.Yani 34,7m2’lik bir pencere alanı olacaktır.Pencereler yerden 1,5m yükseklikte yapılacaktır.Pencerelerin kasasına kümes içerisine dışardan kuş,fare gibi Zaralıların girmesini engelleyecek şekilde tel örgü takılacaktır.pencereler tek taraflı şekilde yapılacak ve pencere iklim koşullarına göre kümes içi havalandırmayı sağlamak amacıyla koyu kırmızı renkte perde takılacaktır.Çatı bileşik, çatı tipinde olacak, çatı iskeleti çelik kontrüksiyondan yapılacak ve çatı izolasyon sağlanacaktır.Çatıda uygulanacak havalandırma sistemi için havalandırma bacaları yapılacak ve bunların ağzına kuş gibi zararlıların içeri girmesini önlemek amacıyla tel örgü takılacaktır. Kümesin aydınlatmasında 1m2’lik bir alan için 40watt’lık 1 floresan lamba yeterlidir.Buna göre kümes içi aydınlatma için 21 adet floresan lamba kullanılacaktır.

6.4.2.Yem Deposunun Teknik Özellikleri İşletmede inşa edilecek yem deposu bir üretim dönemi boyunca hayvanların en fazla tüketecekleri yem çeşidini depolayacak kapasitede olacaktır.Bu ama.la her iki kümese de 8m2 taban alanlı, 30m3 hacimde yem deposu yapılacaktır.Yem deposunun boyu 2,5m , eni 4m ve yüksekliği 3m olacaktır.

6.4.3.İşçi Lojmanının Teknik Özellikleri İşçi lojmanı, bir işçi kalacak şekilde düzenlenecektir.İşçi lojmanı 80m2 taban alanlı olup, boyu 9 m, eni 8 m ve yüksekliği 3m olarak inşa edilecektir.

6.4.4.Alet-Ekipman Odasını Teknik Özellikleri Yemlik depo motor grubu, panolar ve bir takım alet-ekipmanlar için yapılan odadır.Bu odanın eni 3 m, boyu 2.5 m ve yüksekliği 3 m olarak inşa edilecektir.

6.4.5.Su Deposu Teknik Özellikleri İşletmedeki olabilecek su kesintilerine karşı hayvanların iki günlük su ihtiyacını karşılayacak düzeyde her iki kümese de 12 tonluk su deposu inşa edilecektir.Su deposunun taban alanı 3,6m2 olup, eni 2 m ,boyu 1,8 m ve yüksekliği 2,5 m olacaktır.

6.4.6.Dezenfeksiyon Çukuru Teknik Özellikleri İşletmeye giren ve çıkan araç, ziyaretçiler vb. kaynaklardan kümes içerisine hastalık etmenlerinin taşınmasını önlemek amacı ile betonda, iç bükey bir dezenfeksiyon çukuru yapılacaktır.Bu çukurun eni 2.5 m , boyu 2.5 m olup, taban alanı 6.25m2 olacaktır.

6.4.7.İzolasyon Çukuru Teknik Özellikleri Üretim dönemi içerisinde çeşitli nedenlerle ölen hayvanların neden olabileceği hastalıkları engellemek amacıyla, ölen hayvanların gömüleceği bir izolasyon çukuru yapılacaktır.Bu çukur, kümesten oldukça uzak bir yere eni 2 m olup, boyu 2.5 m ve derinliği 5 m olacak şekilde açılacaktır.

6.4.8.Barınak ve Tesislerin İşletme içi Yerleşim Düzenleri İşletmede kurulacak kümes, proje uygulama alanında yaz aylarında etkin olan güney rüzgarlarının kümes ön cephesinden kümes içerisine girişini sağlayacak şekilde, kümesin

18 uzun ekseni batı-doğu doğrultusunda planlanarak inşa edilecektir.Böylece hakim rüzgarlardan, doğal havalandırma ve kümes içi sıcaklığını azaltmada etkin bir şekilde yararlanılacaktır. Yem deposu kümesin doğu bölgesine, kümese bitişik olarak inşa edilecektir. İşçi lojmanı her iki kümesin ortasına gelecek şekilde doğusuna inşa edilecektir. Alet-ekipman odası ve üst katında yer alan yer alan su deposu, yem deposunun kuzeyine, kümesle bitişik olacak şekilde inşa edilecektir. Dezenfeksiyon çukuru işletmenin giriş kapısına, izolasyon çukuru ise bölgenin hakim rüzgarları göz önünde bulundurularak kümesin kuzeybatı yönünde kümeslere oldukça uzak olacak şekilde açılacaktır.

6.5.Projede Kullanılacak Araç,Alet ve Ekipmanlar 6.5.1.Yemlik Ekipmanları Hayvanları yemlemek için ’’ Spiral (borulu) Tip’’yemlikler kullanılacaktır.Bu yemlikler ile hayvanların önünde sürekli yem bulunmasını sağlanır,yem zayiatı minimuma indirgenir,hayvanların rasyonel bir şekilde beslenmesini sağlanır,yemin gübre ile bulaşıklığı önlenir ve iş gücü gereksinimi azaltılmış olunur. Spiral yemlikler, içerisinde spiral yay bulunan kapalı devre yapılmış bir boru, yem deposu, yemlik kapları ve güç ünitesinden oluşmaktadır.Güç ünitesi, spiral yayın kapalı devre boru içerisindeki hareketini sağlar.Spiral yayın, yem deposu içerisindeki hareketi sırasında, spiral yay halkaları arasına giren yem materyali boru içerisinde taşınarak, taşıma borusuyla bağlantılı olan yemlik kaplarına dökülür.Spiral yemlikler bir zaman saati ile donatılarak da günün belirli saatlerinde yemlik kaplarının otomatik olarak doldurulması sağlanır. Spiral yemlikler; kümes içerisinde 4 sıra halinde yerleştirilecek ve bunun için 4 adet depomotor gurubu tesisatı döşenecektir.54 pilice bir adet spiral yemlik kabı hesaplanacak, bu amaçla toplam 280 adet spiral yemlik kabı satın alınacak ve her bir yemlik sırasına 70 adet spiral yemlik kabı yerleştirilecektir.Bir yemlik sırası üzerinde taşıması için 80 adet kaldırma sistemi satın alınacaktır.Kümes içerisinde 4 sıra yemlik olduğu için bir kümeste toplam 320 adet kaldırma sistemi satın alınacaktır.Ayrıca, her üretim dönemi sonunda yapılacak olan temizlik ve dezenfeksiyon işlemleri sırasında, bütün yemlik sistemini kaldırmak için 1500 kg taşıyabilecek kapasitede 4 adet vinç satın alınacaktır. Yemlik ekipmanlarının temin edilmesi sırasındaki taşımacılık üretici tarafından, ekipmanların kümes içerisine montajı ise satın alınan firma tarafından karşılanacaktır.

6.5.2.Sulama Ekipmanları Hayvanların sulanmasında ’’Nipel Suluklar’’ kullanılacaktır.Nipel suluklar ile hayvanlar istedikleri anda serbestçe su içebilirler.Dolayısıyla işletmede küçümsenmeyecek düzeyde işgücü tutumu sağlanmış olur. Hayvanlar her an taze ve temiz su içme olanağı yaratılarak verim artışı sağlanır.İşletmede aşırı su tüketimi önlenir.Yapıları basit, kullanım ve temizlenmesi kolay ve uzun ömürlü bu suluklarla çevre daha az ıslanır.Dolayısıyla hayvanlar daha kuru koşullarda yaşama olanağına kavuşur. Nipel suluklar, kümes içerisine 129 hayvana bir adet nipel suluk ünitesi düşecek şekilde hesaplanacaktır.Bir nipel su ünitesi 12 adet su başlığından oluşmaktadır.Bu amaçla 117 adet nipel su ünitesi satın alınacaktır.Su başlıklarının yabancı katı cisimlerle tıkanmasını önlemek amacı ile 1 adet su filtresi su deposu çıkışına yerleştirilecektir.Suluk sistemi kümese 10 sıra halinde yerleştirilecektir.Bu amaçla, suyun iletilmesi için 10 adet basınç regülatörü ve 10 adet hat sonu vana kullanılacaktır.Ayrıca her üretim sonunda yapılacak olan temizlik ve dezenfeksiyon işlemleri sırasında, bütün suluk sistemini kaldırmak için 600 kg taşıyabilecek kapasitede 5 adet vinç satın alınacaktır. Suluk ekipmanlarının temin edilmesi sırasındaki taşımacılık üretici tarafından, ekipmanların kümes içerisine montajı ise satın alınan firma tarafından karşılanacaktır.

19

6.5.3.Isıtma Ekipmanları Kümesin ısıtılması ve kurutulması amacıyla, katı yakıtlı sıcak hava ısıtıcıları kullanılacaktır.Diğer ısıtma sistemlerinde kullanılan LPG ve dökme gaz maliyetlerinin çok yüksek olmasından dolayı Katı Yakıtlı Sıcak Hava Isıtıcılarında maliyet ucuz olan fındık kömürü, toz kömür, zeytin prinası ve fındık kabuğu gibi kalori değeri olan ve yakıt tasarrufu sağlayan yakıt türleri kullanılacaktır.

6.5.4.Soğutma Ekipmanları Hava sıcaklığının yüksek olduğu dönemlerde kümes içerisini soğutmak amacıyla soğutma fanları kullanılacaktır.Soğutma sisteminde; - 4 adet meltem fan - 6 adet galvanize ped panel - 2 adet su pompası - 1 adet kontrol panosu yer almaktadır Soğutma ekipmanlarının temin edilmesi sırasındaki taşımacılık üretici tarafından, ekipmanların kümes ,çerisine montajı ise satın alınan firma tarafından karşılanacaktır.

6.5.5.Diğer Alet ve Ekipmanlar Kümes içi sıcaklık ve nem değerlerini belirlemede kullanılacak termometreler ve nem ölçen aletler, hayvanların haftalık canlı ağırlıklarının belirlenmesinde kullanılacak terazi ve işletme için gerekli olabilecek birtakım küçük el aletleri temin edilecektir.

6.6.Proje Ürünlerinin Pazarlanması Proje kapsamında yetiştirilen piliçler her üretim her üretim dönemi sonunda , canlı ağırlık üzerinden anlaşmalı kuruluş olan ERPİLİÇ Tavukçuluk A.Ş.’ye pazarlanacaktır.Pazarlama dönemlerinde piliçlerin kümesten nakliyesi,ERPİLİÇ Tavukçuluk A.Ş. tarafından ücretsiz olarak gerçekleştirilecektir.Üretim sonrası elde edilen boş yem torbaları da üretim devresi bitiminde, Göynük Değirmencilik Un ve Yem Fabrikası’na satılacaktır.Gübreler ise her üretim devresi sonunda Göynük ilçesinde bitkisel üretimle uğraşan üreticilere satılacaktır

7.PROJE GİDERLERİ 7.1.Yatırım Giderleri 7.1.1.Sabit Yatırım Giderleri 7.1.1.1.Proje ve Etüt Giderleri Kurulacak işletme ile ilgili tüm araştırma, proje hazırlama, çizimler için proje ve etüt giderleri ve işletme ruhsatı giderleri 15000 YTL olarak alınmıştır.

7.1.1.2.Arazi Satın Alma Giderleri İşletmenin kurulması için 15 dönümlük arazi satın alınacaktır. 1 dönüm arazinin satın alma değeri 650YTL’dir.Buna göre arazinin satın alma bedeli: 650 x 15 =9 750YTL’dir.

7.1.1.3.İnşaat Giderleri 7.1.1.3.1.Kümes Yapım Gideri 694.5 m2 taban alanlı iki kümes inşa edilecektir.1 m2 kümes inşaatının maliyeti 61YTL’dir.Buna göre kümes yapım gideri: (61 x 694.5) x 2 = 84 729 YTL NOT : m2 birim maliyeti Bayındırlık ve İskan Bakanlığından alınmıştır. 1.sınıf A grubu yapılara girmektedir. m2 maliyeti: 61 YTL olarak alınmıştır.

20

7.1.1.3.2.Yem Deposu İnşaat Gideri 8 m2 taban alanlı 2 adet yem deposu inşa edilecektir. 1 m2 yem deposu inşaatını maliyeti 61YTL’dir.Buna göre yem deposu yapım gideri: (61 x 8) x 2 = 976 YTL NOT : m2 birim maliyeti Bayındırlık ve İskan Bakanlığından alınmıştır. 1.sınıf A grubu yapılara girmektedir. m2 maliyeti: 61 YTL olarak alınmıştır.

7.1.1.3.3.İşçi Lojmanı İnşaat Gideri 80 m2 taban alanlı, bir işçinin kalabileceği şekilde düzenlenecek, bir adet işçi lojmanı inşa edilecektir. 1 m2 işçi lojmanının maliyeti 61YTL’dir.Buna göre işçi lojmanının yapım gideri: 61 x 80 =4 880 YTL NOT : m2 birim maliyeti Bayındırlık ve İskan Bakanlığından alınmıştır. 1.sınıf A grubu yapılara girmektedir. m2 maliyeti: 61 YTL olarak alınmıştır.

7.1.1.3.4.Alet Ekipman Odası İnşaat Gideri 7,5 m2 taban alanlı 2 adet alet ekipman odası inşa edilecektir.1 m2 alet ekipman odası inşaat maliyeti 61YTL’dir.Buna göre alet ekipman odası inşaatının gideri: (61 x 7,5) x 2 = 915 YTL NOT : m2 birim maliyeti Bayındırlık ve İskan Bakanlığından alınmıştır. 1.sınıf A grubu yapılara girmektedir. m2 maliyeti : 61 YTL olarak alınmıştır.

7.1.1.3.5.Su Deposu İnşaat Gideri 12 tonluk 2 adet su deposu inşa edilecektir.Deponun taban alanı 3,6 m2’dir. 1 m2 su deposu inşaat maliyeti 61YTL’dir.Buna göre su deposunun inşaat gideri: (61 x 3,6) x 2 = 439,2 YTL NOT : m2 birim maliyeti Bayındırlık ve İskan Bakanlığından alınmıştır. 1.sınıf A grubu yapılara girmektedir. m2 maliyeti: 61 YTL olarak alınmıştır.

7.1.1.3.6.Dezenfeksiyon Çukuru Gideri İşletme girişine 6.25 m2 yüzey alanlı bir adet dezenfeksiyon çukuru yapılacaktır.Dezenfeksiyon çukuru yapım maliyeti 200YTL’dir.

7.1.1.3.7.İzolasyon Çukuru Gideri İşletmede 25 m3’lük bir adet izolasyon çukuru açılacaktır. İzolasyon çukuru yapım gideri 150YTL’dir.

7.1.1.3.8.Giriş Kapısı Gideri

21 İşletme girişine 3 m eninde, 2,5m yüksekliğinde 1 adet demir kapı yapılacaktır.Giriş kapısının yapım gideri 450YTL’dir.

7.1.1.3.9.Tel Örgü ve Beton Direk Gideri Kümesleri çevresi 2 m yüksekliğinde tel örgü ile çevrilecektir.Bu amaçla 4 m aralıklarla 2 m yüksekliğinde beton direkler kullanılacaktır. Kümeslerin çevresi 300 m tel örgü ile çevrilecektir.Buna göre 300 m uzunluğunda tel örgü ve 75 adet beton direk kullanılacaktır. 1 m tel örgünün fiyatı 3YTL beton direğin birim maliyeti 2YTL’dir.Buna göre; Tel örgü gideri: 3 x 300 = 900YTL Beton direk gideri: 2 x 75 =150YTL Toplam maliyet: 900 + 150 = 1050YTL’dir. 7.1.1.4.Makine ve Donanım Giderleri 7.1.1.4.1.Yemleme Ekipmanları Giderleri Yemleme sistemini oluşturan depo motor grubu, spiral yemlik, vinç ve kaldırma sisteminin toplam tutarı 900YTL x 2 = 1 800 YTL’dir. 7.1.1.4.2.Sulama Ekipmanları Gideri Sulama sistemini oluşturan nipel suluk ünitesi, su tankı, basınç regülatörü, hat sonu vana, vinç ve su filtresinin toplam tutarı 7 250YTL x 2 = 14 500YTL’dir. 7.1.1.4.3.Isıtma Ekipmanları Gideri Isıtma sistemini oluşturan katı yakıtlı ısıtma sistemi soba dirsek ve boruları ile toplam Tutarı 5 022 x 2 = 10 044YTL’dir. 7.1.1.4.4.Soğutma Ekipmanları Gideri Soğutma sistemini oluşturan meltem fan, ped panel, vinç, su filtresi, kontrol panosu ve su pompasının toplam tutarı 5 650 x 2 = 11 300YTL’dir. 7.1.1.4.5.Jeneratör Gideri İşletmede olabilecek elektrik kesintilerine karşı üretimin aksamaması amacıyla bir adet 12,5kw’lık jeneratör alınacaktır. Jeneratör gideri 15 000YTL’dir 7.1.1.4.6.Su Hortumunun Gideri İşletmede dezenfeksiyon, temizlik vb. işlerde kullanılmak üzere 135 m uzunluğunda su hortumu alınacaktır. 1 m su hortumunun fiyatı 0,5YTL’dir.Buna göre su hortumunu gideri: 0,5 x x135 = 67,5YTL’dir. 7.1.1.5.Nakliye Giderleri Yemleme, sulama, ısıtma ve soğutma ekipmanlarının satın alınan firmadan işletmeye nakliyesi üretici tarafından karşılanacaktır.Bu amaçla gerekli olan nakliye gideri 1000YTL’dir.

7.1.1.6.Beklenmeyen Giderler

22 Uygulamada çoğunlukla toplam yatırım giderlerinin %2-5’ beklenmeyen giderler olarak alınır.Beklenmeyen giderlerin payı sabit yatırım tutarının %2’si alınmıştır.Buna göre beklenmeyen giderler: 167 250.7 YTL x 0,02 = 3 345 YTL

7.1.2.İşletme Sermayesi İhtiyacı 7.1.2.1.Civciv Alım Gideri İşletmede her üretim devresi başında ERPİLİÇ TAVUKÇULUK A.Ş.’den işletme teslimi şeklinde 26 000 adet civciv satın alınacaktır. 1 adet civcivin alış fiyatı 0,95YTL olarak alınmıştır. 0,95 x 26 000 = 24 700 YTL olarak hesaplanmıştır.

7.1.2.2.Yem Alım Gideri Üretim dönemi boyunca kullanılacak olan yem ERPİLİÇ TAVUKÇULUK A.Ş.’den işletme teslimi şeklinde temin edilecektir. Çizelge 12’de bir üretim devresi süresince kullanılacak olan yem çeşitlerinin fiyatları verilmiştir. Yem Çeşitleri STARTER ECBY EPGY KÖPY

1 kg Yem Fiyatı (YTL) 0,654 0,642 0,646 0,634

a)STARTER Yem Gideri 1 hayvanın bir üretim dönemindeki Starter yem tüketimi 420g’dır.Buna göre bir üretim döneminde toplam Starter yemi gideri: 25 000 x 0,420 =10 500kg’dır. Buna göre bir üretim dönemi boyunca Starter yemi gideri: 0,654 x 10 500 = 6 867 YTL b) ECBY Yemi Gideri 1 hayvanın bir üretim dönemindeki ECBY yem tüketimi 1300g’dır.Buna göre bir üretim dönemindeki toplam ECBY tüketimi: 25 000 x 1,3 = 32500kg’dır. Buna göre bir üretim dönemi boyunca ECBY yemi gideri: 0,642x 32 500 = 20 865 YTL c)EPGY Yem Gideri 1 hayvanın bir üretim dönemindeki EPGY yem tüketimi 1300g’dır.Buna göre bir üretim dönemindeki toplam EPGY tüketimi: 25 000 x 1,3 = 32 500kg’dır. Buna göre bir üretim dönemi boyunca EPGY yemi gideri: 0,646 x 32500 = 20 995YTL

d) KÖPY Yem Gideri

23 1 hayvanı bir üretim dönemindeki KÖPY yemi tüketimi 780g’dır.Buna göre bir üretim dönemindeki KÖPY yemi tüketimi 25 000 x 0.78 gr = 19 500kg’dır. Buna göre bir üretim dönemi boyunca KÖPY yem gideri: 0,634 x 19 500 = 12 363YTL’dir Bir üretim dönemi boyunca kesime gelen piliçlerin toplam yem gideri: 85 790YTL olarak bulunmuştur.

7.1.2.3.İlaç Gideri Bir üretim devresi içerisinde 1 pilicin ilaç gideri 0,03 YTL .Buna göre toplam ilaç gideri: 25 000 x 0,15 = 3 750 YTL

7.1.2.4.Dezenfeksiyon Gideri Bir üretim devresi sonundaki dezenfeksiyon gideri 200YTL’dir.

7.1.2.5.Altlık Gideri Bir üretim devresi içerisindeki toplam 694.5 x 2 = 1389kg altlık kümes tabanına serilecektir. 1 kg altlığın fiyatı 0,085 YTL . Buna göre toplam altlık gideri: 0,085 x 1389 = 118,065YTL olarak hesaplanmıştır.

7.1.2.6.Personel Gideri İşletmede bir adet daimi personel çalıştırılacaktır.Bir daimi personelin aylık brüt ücreti 562,5 YTL olup,aylık net ücreti 403,03YTL’dir. Daimi personelin bir üretim devresindeki toplam maliyeti: (562,5 x 12) / 6 = 1125 YTL’dir.

7.1.2.7.Elektrik Gideri Üretim devresi süresince bir pilicin elektrik maliyeti 0,04YTL. Buna göre bir üretim devresindeki elektrik gideri : 0,04 x 25 000 = 1 000 YTL

7.1.2.8.Su Gideri Bir pilicin su tüketimi yem tüketiminin 2 katı olduğundan üretim devresi boyunca toplam su tüketimi: 3,893 x 2 x 25 000 = 194,65 ton Bir üretim devresi boyunca diğer işler için su tüketimi 18 ton olarak alınmıştır.Buna göre bir üretim devresi boyunca toplam su tüketimi: 194,65 + 18 = 212,650 ton’dur. 1 ton suyun maliyeti 0,5YTL’dir.Buna göre bir üretim devresindeki toplam su gideri: 0,5 x212.650= 106,325YTL’dir.

7.1.2.9.Isıtma Gideri Bir üretim devresindeki ortalama ısıtma maliyeti 600YTL’dir.

7.1.2.10.Beklenmeyen Giderler

24 Beklenmeyen giderlerin payı işletme sermaye tutarının %2’si alınmıştır.Buna göre beklenmeyen giderler: 124 426,773 x 0,02 =2 488,535YTL Projenin yatırım giderleri tablosu aşağıda verilmiştir. A.SABİT YATIRIMLAR (YTL) 1.Proje ve Etüt Gideri 2.Arazi Satın Alma Gideri 3.İnşaat Giderleri Kümes Yapımı Yem Deposu İşçi Lojmanı Alet Ekipman Odası Su Deposu Dezenfeksiyon Çukuru İzolasyon Çukuru Giriş Kapısı Tel Örgü ve Beton Direkler 4.Makine ve Donanım Giderleri Yemleme Ekipmanları Sulama Ekipmanları Isıtma Ekipmanları Soğutma Ekipmanları Jeneratör (12,5kw) Su Hortumu Nakliye 5.Beklenmeyen Giderler (%2) Sabit Yatırımlar Toplamı B.İŞLETME SERMAYESİ İHTİYACI (YTL) 1.Civciv Alım Gideri 2.Yem Alım Gideri 3.İlaç Gideri 4.Dezenfeksiyon Gideri 5.Altlık Gideri 6.Personel Gideri 7.Elektrik Gideri 8.Su Gideri 9.Isıtma Gideri 10.Beklenmeyen Giderler (%2) İşletme Sermayesi ihtiyacı Toplamı GENEL YATIRIM TOPLAMI (YTL)

10 000 9 750 93 789,2 84 729 976 4 880 915 439,2 200 150 450 1 050 53 711,5 1 800 14 500 10 044 11 300 15 000 67,5 1 000 3 345 170 595,7

24 700 85 790 3 750 200 118.065 1125 1 000 106,325 600 2 347,79 119 737,18 290 332.88

25

7.2.Yıllık İşletme Giderleri 7.2.1.Civciv Alım Giderleri Bir devre için civciv alım gideri 26 000YTL’dir.Buna göre yıllık (6 devre) civciv alım gideri: 26 000 x 6 = 182 000YTL

7.2.2.Yem Alım Gideri Bir devre için yem alım gideri 85 790 YTL’dir. Buna göre yıllık (6 devre) yem gideri: 85 790 x 6 = 514 740 YTL

7.2.3.İlaç Gideri Bir devre için ilaç gideri 3 750YTL’dir. Buna göre yıllık (6 devre) ilaç gideri: 3 750 x 6 = 22 500YTL

7.2.4.Dezenfeksiyon Gideri Bir devre için dezenfeksiyon gideri 200YTL’dir. Buna göre yıllık (6 devre) dezenfeksiyon gideri: 200 x 6 = 1 200 YTL

7.2.5.Altlık Gideri Bir devre için altlık gideri 118,065YTL’dir. Buna göre yıllık ( 6 devre ) altlık gideri: 118,065x 6 = 708.39 YTL

7.2.6.Personel Gideri Bir devre için personel gideri 1125YTL’dir. Buna göre yıllık personel gideri: 1125x 6 = 6 750 YTL

7.2.7.Elektrik Gideri Bir devre için elektrik gideri 1 000YTL’dir.Buna göre yıllık ( 6 devre ) elektrik gideri: 1 000 x 6 = 6 000 YTL

7.2.8.Su Giderleri Bir devre için su giderleri 106,325YTL’dir.Buna göre yıllık ( 6 devre ) su giderleri: 106,325 x 6 = 637,95 YTL

7.2.9.Isıtma Giderleri Bir devre için ısıtma giderleri 600YTL’dir. Buna göre yıllık ( 7 devre ) ısıtma giderleri: 600 x 7 = 4 200 YTL

7.2.10.Amortismanlar Amortisman hesaplamalarında sabit yatırımların ekonomik ömrü 20 yıl olarak belirlenmiştir.hesaplamalarda kümes, yemleme ekipmanları, sulama ekipmanları, ısıtma ekipmanları, soğutma ekipmanları ve jeneratör gibi sabit yatırımlar alınmıştır.Buna göre Amortisman gideri : (20) inşaat gideri = 93 789,2 (10) makine donanımı =53 711,5

%5 %10

Amortisman 4 689,46 YTL 5 371,15 YTL

7.2.11.Bakım ve Onarım Giderleri Bakım ve onarım giderleri hesaplanırken inşaat (bina) giderlerinin % 3’ü, makine ve donatım giderlerinin %4’ü alınmıştır. Binaların bakım ve onarım giderleri: 93 789.2x 0,03 = 2 813,876 YTL makine ve donatımların bakım ve onarım giderleri: 53 711,5 x 0,04 = 2 148,46 YTL Yıllık toplam bakım ve onarım giderleri: 4 962,336YTL olarak hesaplanmıştır.

26

7.2.12.Beklenmeyen Giderler Beklenmeyen giderlerin payı yıllık işletme giderlerinin %2’si alınmıştır.Buna göre beklenmeyen giderler: 753 759,286 x 0,02 = 15 075,185YTL

Projenin Yıllık İşletme Giderleri (YTL) Tablosu aşağıda verilmiştir. 1.Civciv Alım Gideri 182 000 2.Yem Alım Gideri 514 740 3.İlaç Alım Gideri 22 500 4.Dezenfeksiyon Gideri 1 200 5.Altlık Gideri 708,39 6.Personel Gideri 6 750 7.Elektrik Gideri 6 000 8.Su Gideri 637,95 9.Isıtma Gideri 4 200 10.Amortisman Gideri 10 060,61 11.Bakım ve Onarım Gideri Binalar (%3) 2 813,876 Makine ve Donatımlar (%4) 2 148,46 12.Beklenmeyen Giderler (%2) 15 075,185 YILLIK İŞLETME GİDER TOPLAMI 768 834,471

8.Proje Gelirleri 8.1.Proje ana gelirleri Proje kapsamında bir üretim devresinde 25.000 adet piliç üretilecektir.Her piliç 2,0kg canlı ağırlıkta.kg fiyatı 3,3YTL’den ERPİLİÇ Tavukçuluk A.Ş.’ ye pazarlanacaktır.Buna göre yıllık canlı piliç satış geliri: Yılık hayvan sayısı: 25 000 x 6 = 150 000 adet Yıllık top. Canlı ağırlık : 150 000 x 2,0 = 300 000 kg Yıllık piliç satış geliri: 300 000 x 3,3 = 990 000 YTL olarak hesaplanmıştır.

8.2.Proje Yan Gelirleri 8.2.1.Gübre Satış Geliri İşletmede elde edilen gübre Sarıcalar Köyü ve Göynük ilçesinde bitkisel üretimle uğraşan çiftçilere tonu 5,5 YTL ’den satılacaktır. Bir piliç günde tükettiği yem kuru maddesinin 3 katı kadar gübre üretebilir.Bir üretim döneminde bir piliç toplam 3,800 kg yem tüketmektedir.Yemin kuru madde içeriği %88’dir.Buna göre bir üretim dönemi içerisinde bir piliçten elde edilen gübre miktarı: 3,800 x 0,88 = 3,344 kg yemin kuru madde içeriği 3,344 x 3 = 10,032kg’dır. Broiler gübresinin kuru madde içeriği %27’dir.Buna göre bir üretim devresinde bir piliçten elde edilen kuru gübre miktarı: 10,032 x 0,27 = 2,708kg’dır. Buna göre işletmede bir yılda elde edilecek kuru gübre miktarı: 2,708 x 150 000 = 406 200kg’dır.

27 İşletmede bir yılda kullanılan altlık 58 310kg’dır.Buna göre işletmede bir yılda elde edilen gübre miktarı: 406 200+ 8 334 = 414 534kg’dır.(414,5 ton) Buna göre gübre satış geliri: 414,534 x 5,5 = 2 279,937 YTL

8.2.2.Yem Torbası Geliri İşletmede üretim sonrasında elde kalan boş yem torbaları 0,1YTL’den Göynük Değirmencilik Un ve Yem Fabrikası A.Ş.’ye satılacaktır. İşletmede yılda tüketilen yem miktarı 570 000kg’dır.Bir torba 50kg’dır.Buna göre işletmede elde edilecek yem torba sayısı: 570 000 /50 = 11 400 adettir. Buna göre yıllık yem torbası satış geliri: 11 400 x 0,1 = 1 140 YTL

9.PROJENİN EKONOMİK ANALİZİ 9.1.PROJE GELİRLERİ TABLOSU Gelirler / Yıllar (YTL) 0 ANA GELİRLER Canlı Piliç Satışı -------YAN GELİRLER Gübre Satışı -------Torba Satışı -------TOPLAM GELİRLER --------

YILLAR 1

2

18-20

990 000

990 000

990 000

2 279,937 1 140 993 419,937

9.2.PROJE GELİR VE GİDERLER TABLOSU Gelir ve Giderler YILLAR (YTL) 0 1 Yatırım Gideri 170 595,7 -------İşletme Gideri* -------768 834,471 Amortismanlar -------10 060,61 İşletme Geliri -------993 419,937 Vergi Dışı Kar -------224 585,466 Vergiler -------79 473,594 Net Kar -------145 111,872

*: İşletme Geliri İçerisinde Amortisman Alınmıştır. Not: Vergiler %8 olarak hesap edilmiştir Vergi Dışı Kar = İşletme Geliri – İşletme Gideri Net Kar = Vergi Dışı Kar –Vergi

9.3.MALİ RANTABİLİTE

2 279,937 1 140 993 419,937

2 279,937 1 140 993 419,937

2 -------906 665,747 10 060,61 993 419,937 224 585,466 79 473,594 145 111,872

18-20 -------906 665,747 10 060,61 993 419,937 224 585,466 79 473,594 145 111,872

28 145 111,872 Mali Rantabilite = –––––––––––– x 100 = %85 170 595,7

9.4.GERİ ÖDEME SÜRESİ Yatırılan Toplam Sermaye 290 332.88 G.Ö.S. = ––––––––––––––––––––––– =––––––––––––––––––––– = 1.87 Yıl = 22.5Ay Net Kar + Amortisman 145 111,872+ 10 060,61 Projede yatırılan toplam sermaye kendini 22.5 ayda geri tamamlayacaktır. 9.5.YILLIK DEĞİŞEN MASRAFLAR TABLOSU İşletme Geliri Civciv Alımı Yem Gideri STARTER ECBY EPGY KÖPY

Miktar 156000

Birimi Adet

63 000 195 000 195 000 117 000

Kg Kg Kg Kg

Aşı,İlaç,Veteriner Enerji ve Isıtma Gideri Altlık ve Su Gideri Beklenmeyen Giderler (%2) TOPLAM

9.6.SABİT MASRAFLAR TABLOSU

Fiyat(YTL) Tutar (YTL) 0,95 148 200 514 740 0,654 41 202 0,642 125 190 0,646 125 970 0,634 74 178

MAKTU EN MAKTU EN MAKTU EN Giderlerin %2'si alınmıştır

23 700 10 200 1 346,34 15 075,185 713 261,525

29 Masraflar İşçi (yıllık) Bakım ve Onarım Masrafları Binalar (%3) Makine ve Donanımlar (%4) Binaların Amortismanı (%5) Alet ve Ekipman Amortismanı (%10) TOPLAM

YTL 6 750 2 813,876 2 148,46 4 689,46 5 371,15 21 772,946

9.7.BAŞA BAŞ NOKTASI 990 000YTL Birim Satış Fiyatı = ––––––––––––– = 3,3 YTL / KG 300 000KG Yıllık Değişen Masraf 768 834,471 YTL Birim Değişen Masraf = –––––––––––––––––––– = ––––––––––––––––– =2,56 YTL / KG Yıllık Et Üretimi 300 000 KG Minimum Kapasite: S 21 772,946 X= ––––––– = ––––––––––––––– = 29 423 baş (f – d) (3,3 – 2.56)

30

Gelir, Masraflar (YTL)

Toplam Gelir Değişen Masraflar

993 419,937 Zarar Bölgesi

Kar Bölgesi

713 261,52

Başa Baş Noktası

21 772.94

Sabit Masraflar

0

29.4

Kapasite (x1000 Adet)

Bu işletme en az 29 423 baş kapasitede çalışacak ve talep hacmi 3,3 YTL / Baş seviyesinde fiyatı piyasada bulabilmelidir.

9.8.NAKİT AKIM TABLOSU (YTL) 1.Gelirler Satış Geliri

0 --------

YILLAR 1 993 419,937

2 18-20 993 419,937 993 419,937

Artan İşletme Sermayesi* -------119 737,18 TOPLAM -------993 419,937 993 419,937 1 113 157,11 2.Giderler Sabit Yatırımlar 170 595,7 ---------------------İşletme Sermayesi 119 737,18 ---------------------Yıllık İşletme gideri** -------768 834,471 768 834,471 768 834,471 TOPLAM (290 332.88) 768 834,471 768 834,471 768 834,471 NET NAKİT AKIM (290 332.88) 224 585,466 224 585,466 344 322,639 * : Proje bitiminde artık kullanılmayacak işletme sermayesi olarak alınmıştır. ** : Amortismanlar dışındaki işletme giderleri toplamıdır. NOT : Net nakit akım satırındaki negatif değerler parantez içerisinde gösterilmiştir. 9.9.NET BUGÜNKÜ DEĞER TABLOSU

31 Yıllar

Giderler (YTL)

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

170 595,7 768 834,471 768 834,471 768 834,471 768 834,471 768 834,471 768 834,471 768 834,471 768 834,471 768 834,471 768 834,471 768 834,471 768 834,471 768 834,471 768 834,471 768 834,471 768 834,471 768 834,471 768 834,471 768 834,471 768 834,471

Gelirler (YTL)

İndirgeme Oranı (%15)

İndirgenmiş Giderler (YTL)

İndirgenmiş Gelirler (YTL)

993 419,937 993 419,937 993 419,937 993 419,937 993 419,937 993 419,937 993 419,937 993 419,937 993 419,937 993 419,937 993 419,937 993 419,937 993 419,937 993 419,937 993 419,937 993 419,937 993 419,937 993 419,937 993 419,937 993 419,937

1.000 0,847 0,718 0,608 0,516 0,437 0,37 0,314 0,266 0,225 0,191 0,162 0,137 0,116 0,098 0,083 0,071 0,06 0,051 0,043 0,036

17 059,57 651 202,80 552 023,15 467 451,36 396 718,59 335 980,66 284 468,75 241 414,02 204 509,97 172 987,76 146 847,38 124 551,18 105 330,32 89 184,80 75 345,78 63 813,26 54 587,25 46 130,07 39 210,56 33 059,88 27 678,04

841 426,68 713 275,52 603 999,32 512 604,69 434 124,51 367 565,38 311 933,86 264 249,70 223 519,49 189 743,20 160 934,03 136 098,53 115 236,71 97 355,15 82 453,85 70 532,82 59 605,20 50 664,42 42 717,06 35 763,12

TOPLAM=

4 129 555,15

5 313 803,24

Net Bugünkü Değer = İndirgenmiş Gelirler – İndirgenmiş Giderler Net Bugünkü Değer = 5 313 803,24– 4 129 555,15 Net Bugünkü Değer = 1 184 248,09 Projenin Net Bugünkü Değeri hesaplanırken sermayenin reel faizi %15 olarak kabul edilmiştir.Buna göre yapılan hesaplama sonucu projenin Net Bugünkü Değeri 1 184 248,09 YTL olarak bulunmuştur.Net Bugünkü Değerin pozitif çıkması projenin uygulanabilir özellikte olduğunu göstermektedir.Yani projeden sağlanacak toplam gelirin proje için yapılacak tüm masraf ve giderler toplamından daha fazla olacağı anlamına gelmektedir. 9.10.FAYDA – MASRAF ORANI Fayda / Masraf = İndirgenmiş gelir / indirgenmiş gider Fayda / Masraf = 5 313 803,24/ 4 129 555,15 Fayda / Masraf = 1,28 Projenin Fayda / Masraf Oranı 1,28 olarak hesaplanmıştır.Bu oranın 1’den büyük olması projenin uygulanabilir özellikte olduğunu yani projeden sağlanan toplam gelirin yapılan toplam giderlerden daha yüksek olduğunu gösterir.

10.SONUÇ

32 Broiler (etlik piliç) yetiştiriciliği ülkemiz şartlarında uygun bir bakım - besleme sağlanırsa ve işletmemiz kar elde ettikçe rahatlıkla yapılabilecek bir hayvancılık dalıdır.Ancak böylesine verimli bir üretimi gerçekleştirmek her şeyden önce broilerin yetiştirilmesi konusunda geniş bilgi ve deneyim sahibi olmayı zorunlu kılar. Tavukçuluk ülkemizde geçerli olan hayvancılık kolları arasında hayvansal proteinin en ekonomik olarak üretebilen ve yemin ete dönüşüm oranının çok uygun olması ile iyi bir yetiştiricilik dalı olarak görülmektedir. Ayrıca tavukçulukta yatırımın dönüşümü, geçerli olan diğer hayvancılık kollarına nazaran çok daha kısa sürede olmaktadır. Türkiye’de kırmızı et üretiminin giderek gerilemesi sonucu ortaya hayvansal protein açığı tavuk eti üretimi ile dengelenmektedir. Ülkemiz insanının gelir düzeyi düşük olması ve eğitim oranının düşük olması nedeniyle hayvansal orjinli besin maddelerine olan talebi arttırmak için broiler yetiştiriciliği gibi üretim dallarını yaygınlaştırmak gerekir. Tavuk eti, lezzetli, sindirimi kolay, tek başına olduğu kadar diğer yiyeceklerle birlikte yenilebilen üstün bir gıda maddesidir.Aynı şekilde etinin protein oranı sığır etinden daha yüksek, buna karşın yağ ve enerjisi daha düşük olduğundan sağlığa, özellikle kalp hastaları ile tansiyonlu kişiler için ideal bir besin maddesidir. Bizim yaptığımız proje 290 332.88YTL gibi bir öz sermaye ile gerçekleştirilmiştir.yapılan hesaplamalar sonucu, yatırımın bize geri dönüş süresi yaklaşık 22.5 yıl olacaktır. Projeye ait fayda masraf oranı 1,28’dir. 1,188 > 1 olduğu için proje fizibildir yani üreticisine kar getiren bir projedir. Bugün için Broiler yetiştiriciliğinin avantajları piyasada çok sayıda resmi ve resmi olmayan işletmeler arasında çetin bir rekabetin olması ve de Broiler yetiştiriciliği ve besleme ile bilgisi olmayan kişilerin toplumun genel iletişim ve yayım araçlarında alakası olmayan lafları ortaya atıp halkı olumsuz yönde etkilemesidir.