240161467-Stephen-Covey-Οι-7-Συνηθειεσ-Των-Εξαιρετικα-Αποτελεσματικων-Ανθρωπων.pdf

ΠΕΡΙΛΗΠΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ : ΟΙ 7 ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ - STEPHEN COVEY Α. ΟΙ ΑΡΧΕΣ ∆εν υπάρχει πραγµατική ποιότητα σ’ όλο τον κόσµο που να µπορεί να την ξεχωρίσει κανείς από το σωστό τρόπο ζωής . Η λογοτεχνία πριν 150 χρόνια εστίαζε σ’ αυτό που θα αποκαλούµε Ηθική του Χαρακτήρα , σαν θεµέλιο για την επιτυχία. Ο χρυσός κανόνας ήταν : ακεραιότητα , αξιοπιστία , κουράγιο , δικαιοσύνη , υποµονή , εργασία , απλότητα , ταπεινοφροσύνη , πραότητα , σεµνότητα ( ψάξτε µε προσοχή στο βάθος της καρδιάς σας διότι µέσα από αυτήν θα προκύψει το νόηµα της ζωής) Αργότερα – µετά κυρίως τον 1ο παγκόσµιο πόλεµο αρχίζει µια στροφή που αποκαλείται Ηθική της Προσωπικότητας. Η επιτυχία έγινε συνάρτηση της προσωπικότητας , της δηµόσιας εικόνας , των στάσεων , µε έµφαση στις τεχνικές της συµπεριφοράς και τη θετική σκέψη ( π χ : το γέλιο κερδίζει τους ανθρώπους , ή ότι πιστέψετε πάρα πολύ µπορείτε να το καταφέρετε …..). Η κυρίαρχη έννοια εδώ είναι η γρήγορη τακτοποίηση , οι τεχνικές επηρεασµού , οι στρατηγικές ισχύος … Κανείς δεν µπορεί να ισχυριστεί ότι οι θεωρίες της Ηθικής της Προσωπικότητας δεν βοηθάνε και δεν είναι συχνά αποτελεσµατικές . Είναι όµως δευτερεύουσες ιδιότητες. Είναι σαν να ξεχνάµε τα θεµέλια , σαν να ξεχνάµε να σπείρουµε πριν θερίσουµε. Αν είµαι διπρόσωπος και ανειλικρινής , όσες στρατηγικές και τακτικές και αν εφαρµόσω , µακροχρόνια θα χάσω. Τελικά θα εισπράξω δυσπιστία και στη συνέχεια ότι και αν κάνω ακόµη και σωστό θα χαρακτηρίζεται σαν χειρισµός ανθρώπων. Ανεξάρτητα από τις προθέσεις αν λείπει η εµπιστοσύνη δεν υπάρχει έδαφος γα µακροχρόνια επιτυχία . Το τίµηµα πρέπει να πληρωθεί κάθε µέρα. Το ίδιο συµβαίνει µε κάποιον που πάει σχολείο ή καλλιεργεί έναν αγρό. Πάντα θερίζεις αυτά που σπέρνεις. Στις βραχυχρόνιες σχέσεις οι τεχνικές της ηθικής της προσωπικότητας δηµιουργούν ένα περιβάλλον που µπορεί κανείς να επιτύχει – παίζει µε τους κανόνες - . Στις µακροχρόνιες όµως σχέσεις χωρίς ηθική του χαρακτήρα δεν STEPHEN COVEY - ΟΙ 7 ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ.doc

1

υπάρχει ελπίδα σχέσεων. Υπάρχουν άνθρωποι που εµπιστευόµαστε ανεξάρτητα από το αν είναι εύγλωττοι ή αν έχουν καλές τεχνικές συµπεριφοράς. Έµερσον : «αυτό που είσαι, φωνάζει τόσο δυνατά µέσα στ’ αυτιά µου που δεν µπορώ ν’ ακούσω τι µου λες» ∆εν υπάρχει εύκολος δρόµος να κόψεις. Η εξέλιξή µας έχει στάδια και κάθε προσπάθεια για βραχυκύκλωµα ή πήδηµα φάσεων για να ¨γλιτώσεις χρόνο¨ δεν οδηγεί πουθενά. Αν λαµβάνετε µέρος σε τουρνουά τένις και είστε πρωτάρης µπορείτε µε θετική σκέψη να νικήσετε έναν επαγγελµατία ; Μπορείτε µε θετική σκέψη να παίξετε πιάνο χωρίς να ξέρετε ; Είναι αντίθετο στη φύση. Τα ίδια συµβαίνουν και µε την ανθρώπινη συµπεριφορά και τις σχέσεις. Βραχυχρόνια , σε ένα τεχνητό κοινωνικό σύστηµα ( π χ σχολείο , επιχείρηση . . . ) µπορεί να τα καταφέρει κανείς και να προχωρήσει αν µάθει τα κόλπα και παίξει το παιχνίδι καλά. Για όλα χρειάζεται υποµονή. Οι περισσότεροι βιάζονται και παίρνουν ασπιρίνες γρήγορα. Βιάζονται να µην πονέσουν και ψάχνουν για γρήγορη τακτοποίηση και δασκάλους της. Σε σχέσεις µιας ή ολίγων επαφών και µικρής διάρκειας µπορεί κανείς να χρησιµοποιήσει τις µεθόδους της ηθικής της προσωπικότητας για καλές εντυπώσεις και προσποίησης. Το αποτέλεσµα όµως δεν έχει µονιµότητα. Αν δεν υπάρχει βαθιά αξιοπρέπεια , ακεραιότητα , δύναµη χαρακτήρα , οι προκλήσεις της ζωής θα φέρουν αργά η γρήγορα τα πραγµατικά κίνητρα. Είναι ο χαρακτήρας που επικοινωνεί µακροχρόνια . Υπάρχουν βέβαια και άτοµα που έχουν δύναµη χαρακτήρα αλλά τους λείπουν επικοινωνιακές ικανότητες και προφανώς αυτό επηρεάζει τις σχέσεις τους. Όµως το αποτέλεσµα είναι δευτερεύον. Σε τελευταία ανάλυση ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΙΜΑΣΤΕ επικοινωνεί πιο έντονα και περισσότερο από οτιδήποτε ΛΕΜΕ Ή ΚΑΝΟΥΜΕ. Όλοι έχουµε γύρω µας κάποιους ανθρώπους που τους εµπιστευόµαστε απόλυτα και συνεργαζόµαστε άριστα µαζί τους γιατί ξέρουµε το χαρακτήρα τους ανεξάρτητα από την ευγλωττία τους ή την χρήση επικοινωνιακών τεχνικών θετικών εντυπώσεων . Στα χέρια κάθε ανθρώπου δίνεται µια µεγάλη δύναµη για καλό ή για κακό. Αυτή η δύναµη λέγεται σιωπηλή , ασυνείδητη επιρροή του στη ζωή. Αυτή είναι µια µόνιµη ακτινοβολία του τι πραγµατικά είναι κάποιος και όχι τι προσποιείται ότι είναι. Τελικά υπάρχει ένα σύνολο εσωτερικών αρχών που στηρίζουν την επιτυχία και ευτυχία στη ζωή αυτή.

STEPHEN COVEY - ΟΙ 7 ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ.doc

2

Ο τρόπος που βλέπουµε τον κόσµο , ο τρόπος που τον αντιλαµβανόµαστε και τον µεταφράζουµε , το σύστηµα αναφοράς , το σύνολο των υποθέσεων µας , όλα αυτά θα τα αποκαλούµε ΠΡΟΤΥΠΟ ή ΧΑΡΤΗ ή ΠΕΠΟΙΘΗΣΕΙΣ . Ο χάρτης βέβαια δεν είναι το έδαφος. Είναι µια ερµηνεία του, µια θεωρία , ένα µοντέλο. Αν θέλουµε να πάµε κάπου και ο χάρτης που διαθέτουµε είναι µιας άλλης πόλης , όσο και αν οδηγούµε επιδέξια όσο και αν ψάχνουµε συστηµατικά , δεν θα πάµε ποτέ. Η συµπεριφορά σε όλη τη διαδροµή µπορεί να είναι η σωστή ίσως να έχουµε και θετική σκέψη και να είµαστε σίγουροι πως θα τα καταφέρουµε. ∆εν πρόκειται όµως να συµβεί. Αν δεν έχετε το σωστό χάρτη – πρότυπο όλα τα άλλα δεν θα βοηθήσουν. Οι χάρτες που έχουµε µέσα στο κεφάλι µας – είναι πολλοί- µπορούν να ξεχωρίσουν σε δύο κατηγορίες : • •

Ο τρόπος που τα πράγµατα είναι (πραγµατικότητες-realities ) και Ο τρόπος που τα πράγµατα θα έπρεπε να είναι (αξίες -values )

Όλα τα ερµηνεύουµε µέσα από τέτοιους χάρτες. Σπάνια όµως αναρωτιόµαστε για την ακρίβειά τους. Συχνά ούτε που συνειδητοποιούµε ότι έχουµε χάρτη. Απλά υποθέτουµε ότι ο τρόπος που βλέπουµε τα πράγµατα είναι η πραγµατικότητα ή ο τρόπος που θα έπρεπε να είναι. Η στάση µας και η συµπεριφορά µας ξεκινάει από αυτές τις υποθέσεις. Ο τρόπος που βλέπουµε κάτι είναι ο τρόπος που σκεφτόµαστε και στη συνέχεια ο τρόπος που ενεργούµε. Αν λοιπόν δεν ασχοληθούµε µε τα πρότυπα και τους χάρτες δεν θα µπορέσουµε να καταλάβουµε τη συµπεριφορά των ανθρώπων και βέβαια ούτε τη δική µας. Το τι κάθε φορά υποστηρίζουµε εξαρτάται από το που στεκόµαστε. Όσο πιο συνειδητό έχουµε αυτό το γεγονός , τόσο πιο καθαρά µπορούµε να βλέπουµε τη θέση του άλλου. Όσο και να προσπαθούµε να γίνουµε αντικειµενικοί τον κόσµο θα συνεχίσουµε να τον βλέπουµε όχι όπως είναι αλλά όπως εµείς είµαστε. Όταν ανοίγουµε το στόµα και µιλάµε ή περιγράφουµε κάτι στην πραγµατικότητα περιγράφουµε τον εαυτό µας , τις απόψεις µας και το µοντέλο µας. Όταν κάποιος διαφωνεί µαζί µας και αµέσως νοµίζουµε ότι έχει λάθος, απλά βλέπει από άλλη γωνιά και µε άλλο φακό εµπειριών την πραγµατικότητα. Αυτό δεν σηµαίνει ότι δεν υπάρχουν αντικειµενικά γεγονότα ή στοιχεία. Υπάρχουν. Η ερµηνεία τους διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο. Όσο πιο συνειδητοποιηµένοι είµαστε αναφορικά µε αυτά τα µοντέλα τόσο πιο υπεύθυνη στάση αποκτούµε χωρίς να πρέπει να σταµατήσουµε να τα ελέγχουµε σε σχέση µε την πραγµατικότητα και τις απόψεις των άλλων. Έτσι αποκτάµε καλύτερη και ευρύτερη εικόνα ίσως και πιο αποτελεσµατική. STEPHEN COVEY - ΟΙ 7 ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ.doc

3

Στροφή –µετατόπιση µοντέλου θα ονοµάζουµε αυτό που σε όλες τις επιστήµες συµβαίνει όταν µε το υπάρχον µοντέλο δεν µπορούµε πια να ερµηνεύσουµε τα γεγονότα – φαινόµενα. Σκεφθείτε πως αλλάζει κανείς συµπεριφορά απέναντι σε ένα άτακτο παιδί πριν και αφού µάθει το λόγο της άτακτης συµπεριφοράς ( π χ ένας θάνατος ). Αυτή η αλλαγή είναι να δει κανείς τα πράγµατα από άλλη γωνιά. Μερικές αλλαγές – µετατοπίσεις παίρνουν χρόνο π χ όταν αποφασίζουµε να αλλάξουµε τον τρόπο που βλέπουµε τις σχέσεις µας ή το µεγάλωµα των παιδιών. Αν θέλετε µικρές αλλαγές στη ζωή σας εστιάστε σε αλλαγές της συµπεριφορά. Αν θέλετε µεγάλες αλλαγές πρέπει να δουλέψετε στα µοντέλα – χάρτες. Υπάρχουν αρχές που κυβερνάνε την ανθρώπινη αποτελεσµατικότητα που είναι τόσο πραγµατικές και αµετάβλητες και δεδοµένες όσο η βαρύτητα στη φυσική. Οι αρχές είναι σαν τους φάρους. Αν πέσεις πάνω τους θα καταστραφείς. Οι αρχές ενυπάρχουν σε όλες τις θρησκείες , τις κοινωνικές φιλοσοφίες ή στα συστήµατα ηθικής. Είναι αυταπόδεικτες και φαίνονται εύκολα σε έναν άνθρωπο. Υπάρχουν µέσα σε όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από το αν τις εφαρµόζουν ή όχι. Η ακεραιότητα , η τιµιότητα , η δικαιοσύνη , η αξιοπρέπεια , ή προσφορά στον άλλον , η ποιότητα , η ανάπτυξη , η υποµονή η ενθάρρυνση , η εγκράτεια, η µετριοφροσύνη, η απλότητα, είναι παραδείγµατα τέτοιων αρχών. Οι αρχές δεν είναι αξίες. Μια συµµορία από κλέφτες έχει αξίες αλλά αυτές βρίσκονται σε αντίθεση µε τις βασικές αρχές. Οι αρχές είναι το έδαφος , οι αξίες είναι οι χάρτες. Οι αρχές δεν χρειάζονται απόδειξη και ορισµό. Όλοι ξέρουµε τι σηµαίνουν. Όπως και στη φυσική ανάπτυξη έτσι και στην πνευµατική δεν µπορείς να κόψεις δρόµο : υπάρχουν βήµατα που περνάς από το ένα στο άλλο ( µπουσουλάµε, γυρίζω στο πλάι, µπρούµυτα , κλπ). Πως µαθαίνει κανείς πιάνο ; δεν έχει στάδια και βήµατα ; θεωρία και πράξη. Χρειάζεται να αποδεχτούµε το επίπεδο µας και να προχωρήσουµε µε τα κανονικά βήµατα. Να κάνουµε στο δάσκαλο την ερώτηση που θα καταλάβει το επίπεδο µας –αν θέλουµε βοήθεια. Είναι πολύ ευκολότερο να ζει κανείς σε χαµηλό επίπεδο και να δίνει συµβουλές υψηλότερου επιπέδου, αλλά τι αποτέλεσµα φέρνει ; ∆εν µπορείς να κόψεις δρόµο στο πιάνο ή το τένις, αλλά στην συµπεριφορά το τολµάµε , το προσπαθούµε και καµία φορά ξεγελάµε τους άλλους και τον

STEPHEN COVEY - ΟΙ 7 ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ.doc

4

εαυτό µας. Όµως κατά βάθος ξέρουµε την αλήθεια και την βλέπουν όλοι οι γύρω µας. Τα ίδια επιχειρούνται για να αλλάξει το κλίµα – η κουλτούρα σε ένα τµήµα , µε ένα σεµινάριο, µε ένα λόγο , ενώ για να φτιάξεις κλίµα εµπιστοσύνης θέλεις δουλειά. Όταν δανείζεσαι δύναµη από αλλού- κύρος , εξουσία, µέγεθος, χρήµατα, για να κάνεις αυτό που θέλεις δηµιουργείς αδυναµία και σε σένα και στον άλλον. Ο δανειζόµενος ενισχύει την εξάρτηση του και ο εξαναγκαζόµενος σταµατά να αναπτύσσεται µε την παρέµβαση στην ελευθερία της σκέψης του. Η αποδοχή της άγνοιας είναι το πρώτο βήµα στη γνώση. Υπάρχουν φορές που πρέπει να διδάξεις και φορές που δεν πρέπει. Ο τρόπος που βλέπουµε ένα πρόβληµα είναι το πρόβληµα. Ο Αϊνστάιν έλεγε : Τα σηµαντικά προβλήµατα που αντιµετωπίζουµε δεν µπορούν να λυθούν στο ίδιο επίπεδο σκέψης που βρισκόµασταν όταν δηµιουργήθηκαν. Οι δηµόσιες νίκες ξεκινάνε από προσωπικές νίκες. Κρατήστε πρώτα τις υποσχέσεις που δίνετε στον εαυτό σας πριν δώσετε υποσχέσεις σε άλλους. Βελτιώστε τον εαυτό σας για να µπορέσετε να βελτιώσετε τις σχέσεις σας µε τους άλλους. Ο χαρακτήρας συνίσταται από συνιστώσες που ονοµάζονται συνήθειες. Θυµηθείτε την παροιµία που λέει : • Σπείρε µια σκέψη και θα θερίσεις µια δράση • Σπείρε µια δράση και θα θερίσεις µια συνήθεια • Σπείρε µια συνήθεια και θα θερίσεις έναν χαρακτήρα • Σπείρε ένα χαρακτήρα και θα θερίσεις το πεπρωµένο σου Ο Αριστοτέλης λέει ότι είµαστε αυτό που κατ’ επανάληψη κάνουµε και ότι η τελειότητα δεν είναι µια συγκεκριµένη ενέργεια αλλά µια συνήθεια. Οι συνήθειες είναι πανίσχυρες , συχνά ασυνείδητες πατέντες που καθηµερινά και συνεχώς εκφράζουν τα χαρακτηριστικά µας. Οι συνήθειες µας κάνουν αποτελεσµατικούς ή όχι. Είναι σαν τα καλώδια : στρίβοντας µερικά συρµατάκια το καλώδιο γίνεται πιο δυνατό. Οι συνήθειες µαθαίνονται και συνεπώς ξε-µαθαίνονται. Όταν ένας δορυφόρος πετάει προς το διάστηµα για λίγο χρόνο - στην αρχή – χρειάζεται τόση ενέργεια όσο για όλο το υπόλοιπο ταξίδι. Είναι η ενέργεια που χρειάζεται για να ξεκολλήσει από τη γη. Έτσι συµβαίνει και µε τις συνήθειες. ∆εν αρκεί η θέληση για αλλαγή. Χρειάζεται µεγάλη προσπάθεια για ένα µικρό διάστηµα. Μόλις όµως ξεπεράσει κανείς την αρχική αυτή φάση µετά είναι ελεύθερος. Η βαρύτητα µπορεί να δουλέψει και υπέρ µας και κατά µας

STEPHEN COVEY - ΟΙ 7 ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ.doc

5

Συνήθεια είναι το σηµείο τοµής των ΓΝΩΣΕΩΝ ( τι να κάνω και γιατί ) , ∆ΕΞΙΟΤΗΤΩΝ ( πώς να το κάνω ) και ΕΠΙΘΥΜΙΩΝ ( θέλω να το κάνω ). Π χ : Για να ακούµε τους άλλους χρειάζεται γνώση για τις συνέπειες που έχω επειδή µέχρι τώρα δεν ακούω ( προβλήµατα στις σχέσεις ). Πρέπει να µάθω πως να ακούω αλλά χρειάζεται και να το θέλω. Τότε γίνεται συνήθεια . Η αλλαγή είναι µια επώδυνη πορεία. Κανείς δεν µπορεί να πείσει κανέναν να αλλάξει. Ο καθένας µας έχει µια εσωτερική πόρτα αλλαγής και την φυλάει ώστε να µην ανοίγει από έξω. Πρέπει να κινητοποιηθεί από ένα υψηλότερο σκοπό. Από τη θέληση να « θυσιάσεις » κάτι από το τώρα για αυτό που θέλεις αργότερα. Η ευτυχία όµως ορίζεται ως το αποτέλεσµα της επιθυµίας να θυσιάσει κανείς κάτι που θέλει τώρα για αυτό που θέλει τελικά . Τη ζωή την αρχίζουµε µε εξάρτηση ( βρέφος ) , προχωράµε στην ανεξαρτησία ( ενήλικας ) και καταλήγουµε σε αλληλεξάρτηση. Η σωµατική ωριµότητα δεν συµβαδίζει µε την ψυχική ωριµότητα. Ούτε αντίθετα η έλλειψη φυσικής ωριµότητας ( π χ αναπηρία ) συνεπάγεται έλλειψη ψυχικής. Πιο σχηµατικά : 1. ΕΞΑΡΤΗΣΗ : Φταις εσύ , φρόντισέ µε « ΕΣΥ » 2. ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ : Είµαι υπεύθυνος , µπορώ « ΕΓΩ » 3. ΑΛΛΗΛΕΞΑΡΤΗΣΗ : Μπορούµε να συνεργαστούµε « ΕΜΕΙΣ » Η ιδιαίτερη έµφαση που δίνουν τα άτοµα στην ανεξαρτησία πηγάζει από το φόβο και την αντίσταση προς την εξάρτηση. Η φύση όµως και η ζωή δείχνουν προς την κατεύθυνση της αλληλεξάρτησης. Η συνεργασία είναι µια επιλογή που µπορούν να κάνουν µόνο ανεξάρτητα άτοµα . πρέπει να έχεις τον έλεγχο του εαυτού σου για να το κάνεις . Στη ζωή χρειάζεται να µαζεύεις αυγά (παραγωγή) αλλά να προσέχεις και τη κότα (παραγωγική ικανότητα). Χρειάζεται µια ισορροπία, δηλαδή ενδιαφέρον για την παραγωγή αλλά και την παραγωγική ικανότητα. Η αποτελεσµατικότητα γενικά είναι το άθροισµα της παραγωγής αλλά και της προσοχής στα πάγια ( συντήρηση για παράδειγµα ). Η πεµπτουσία είναι η ισορροπία βραχυπρόθεσµου και µακροπρόθεσµου.

STEPHEN COVEY - ΟΙ 7 ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ.doc

6

ΣΥΝΗΘΕΙΑ 1. ΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΤΕ δραστικότητα - proactive )

ΠΡΟΒΛΕΠΤΙΚΑ ( Προ-

Η βελτίωση της ζωής γίνεται µόνο µε συνειδητή προσπάθεια. Μπορείτε να δείτε τον εαυτό σας από µια γωνιά του δωµατίου ; Μπορείτε να σκεφθείτε το πώς αισθάνεστε αυτή τη στιγµή ; Μπορείτε να σκεφθείτε πως λειτουργεί το µυαλό σας ; Όλα αυτά λέγονται : αυτό- συναίσθηση. Υπάρχουν τρεις χάρτες – θεωρίες – που προσπαθούν να ερµηνεύσουν την τη φύση του ανθρώπου και την εικόνα που έχουµε για τον εαυτό µας : Η γενετική ( όλα είναι γραµµένα στο γενετικά κώδικα ) , η αναπτυξιακή ( όλα σχετίζονται µε το πώς µεγάλωσες ) και η περιβαλλοντική ( όλα εξαρτώνται από το κοινωνικό , πολιτικό , οικονοµικό περιβάλλον που ζεις ). Και οι τρεις χάρτες έχουν σαν υπόβαθρο τη θεωρία του ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΟΣ που παράγει ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ . Όµως τα πράγµατα δεν είναι έτσι. Ανάµεσα στο ΕΡΕΘΙΣΜΑ και την ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ υπάρχει η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ που επιτρέπει να επιλέξουµε την Ανταπόκριση. Πέρα από την Αυτό- αντίληψη έχουµε Φαντασία, την ικανότητα να δηµιουργούµε στο µυαλό µας καταστάσεις πέρα από αυτά που συµβαίνουν στην πραγµατικότητα. Έχουµε επίσης Συνείδηση , µια βαθιά εσωτερική αίσθηση του τι είναι σωστό και τι λάθος , των αρχών που καθορίζουν την συµπεριφορά µας , και µια αίσθηση του βαθµού στον οποίο οι σκέψεις και ενέργειές µας είναι σε αρµονία µε αυτές. Έχουµε επίσης Ελευθερία βούλησης , την ικανότητα να ενεργούµε σύµφωνα µε την αυτό- αντίληψη µας ,ελεύθεροι από όλες τις άλλες επιρροές. Όλα αυτά επιτρέπουν σε κάθε ερέθισµα την δυνατότητα επιλογής της ανταπόκρισης. Αυτά όλα µας ξεχωρίζουν από τα ζώα. Μέσα από αυτά προκύπτει η πρώτη µεγάλη αρχή ενός επιτυχηµένου ανθρώπου . Είναι η αρχή της Πρό-δραστικότητας ( Proactive ) . Το νόηµα της λέξης δεν περιλαµβάνει µόνο την λήψη πρωτοβουλιών αλλά κάτι περισσότερο : ότι ο καθένας µας είναι υπεύθυνος για τη ζωή του. Η συµπεριφορά µας είναι αποτέλεσµα κάποιας απόφασης και δεν προκύπτει αυτόµατα. Η λέξη υπευθυνότητα ( responsibility) απαρτίζεται από δυο άλλες που σηµαίνουν ικανότητα να επιλέξω µια ανταπόκριση ( response +ability). Οι άνθρωποι µε προνοητικότητα καταλαβαίνουν πολύ καλά αυτή την υπευθυνότητα. ∆εν τα βάζουν µε τις καταστάσεις , τις συνθήκες κ λ π. Η συµπεριφορά τους βασίζεται σε µια συνειδητή επιλογή , πάνω σε αξίες.

STEPHEN COVEY - ΟΙ 7 ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ.doc

7

Όλοι είµαστε από τη φύση µας προνοητικοί – proactive people. Αν συνεπώς η ζωή µας έχει πάρει µορφή και έχει καθοριστεί από καταστάσεις είναι διότι ασυνείδητα έχουµε επιλέξει να ενισχύσουµε αυτά τα πράγµατα και να πάρουν τον έλεγχο πάνω µας. Αυτή η επιλογή λέγεται απλή αντίδραση -απόκριση ( reactive people ). Αυτά τα άτοµα επηρεάζονται από όσα συµβαίνουν γύρω τους. Π χ , χαλάει η διάθεσή τους όταν χαλάει ο καιρός. Οι προνοητικοί άνθρωποι κουβαλάνε τον καλό καιρό µέσα τους. Οι άνθρωποι της απλής αντίδρασης επηρεάζονται από το κοινωνικό περιβάλλον ( ανάλογα µε το πώς τους συµπεριφέρονται οι άλλοι νιώθουν καλά ή όχι , και γενικά χτίζουν την συναισθηµατική τους ζωή γύρω από τη συµπεριφορά των άλλων ενισχύοντας τις αδυναµίες των άλλων για να τους ελέγχουν ). Η Ελεονόρα Ρούσβελτ έλεγε : Κανείς δεν µπορεί να σας πληγώσει χωρίς την συγκατάθεσή σας και ο Γκάντι : ∆εν µπορούν να µας πάρουν τον αυτόσεβασµό µας αν δεν τους τον δώσουµε µόνοι µας. Είναι βέβαιο ότι δεν δέχεται κανείς εύκολα αυτές τις σκέψεις ιδιαίτερα αν πρέπει να ξηγήσει την κακή του κατάσταση. Όµως θα πρέπει να µάθουµε πως : Ότι είµαστε σήµερα οφείλεται στις αποφάσεις που πήραµε χθες. Φυσικά και µπορεί κάποιος να σε πονέσει µε βιολογικό ή άλλο τρόπο. Όµως ο χαρακτήρας µας , η βασική ατοµικότητα µας δεν είναι αναγκαίο να πληγωθεί. Στην πραγµατικότητα οι δυσκολίες στη ζωή κάνουν το χαρακτήρα µας πιο δυνατό. Πρόκειται για µια εσωτερική ελευθερία που σε αφήνει ανέπαφο. Η προνοητικότητα είναι µέσα σε όλους µας από την φύση απλά σε µερικούς οι µύες έχουν ατροφήσει από την µη χρήση. Η διαφορά µεταξύ των ανθρώπων που παίρνουν πρωτοβουλία και δρουν , (act ) σε σχέση µε αυτούς πάνω στους οποίους απλά συµβαίνουν τα πράγµατα όπως αυτά έρθουν ( be acted upon ) είναι τεράστια. Προνοητικός µπορεί να είναι και ένας Οργανισµός ή µια οικογένεια. Είναι ενδιαφέρον να δει κανείς τη γλώσσα που χρησιµοποιούν αυτοί που απλά αντιδρούν στα γεγονότα : • • • • •

Έτσι είµαι εγώ ( Είµαι προσδιορισµένος , δεν αλλάζω ) Με έκανες έξαλλο µε αυτά που µου είπες ( δεν έχω εγώ την ευθύνη κάποιος από έξω µε κυβερνά και µε ελέγχει ) ∆εν µπορώ να το κάνω , δεν έχω χρόνο Αχ! ας ήταν η γυναίκα µου πιο ήρεµη ( η συµπεριφορά κάποιου άλλου ανθρώπου περιορίζει την αποτελεσµατικότητά µου ) Πρέπει – οφείλω να το κάνω ( οι καταστάσεις µου επιβάλλουν να κάνω κάτι , δεν είµαι ελεύθερος να επιλέξω )

STEPHEN COVEY - ΟΙ 7 ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ.doc

8

Σε όλες τις περιπτώσεις από τα λόγια βγαίνει αδυναµία επιλογής , έλλειψη υπευθυνότητας. Σε αντίθεση η γλώσσα του προνοητικού περιλαµβάνει εκφράσεις όπως : • • • • •

Ας κοιτάξουµε τις εναλλακτικές λύσεις Μπορώ να διαλέξω µια άλλη προσέγγιση Μπορώ να δηµιουργήσω µια όµορφη παρουσίαση Προτιµώ Επιλέγω

Το πρόβληµα µε τη γλώσσα του ατόµου που απλά αντιδρά εµπεριέχει «αυτόεκπληρούµενη προφητεία». Τα άτοµα ενισχύουν ακόµη πιο πολύ την άποψή τους ότι είναι εξαρτώµενα και ότι η πορεία τους είναι προκαθορισµένη. Οι προνοητικοί κάνουν την αγάπη ρήµα και δράση όχι συναίσθηµα χωρίς ενέργεια. Αγάπη είναι κάτι που κάνεις , το να δίνεις τον εαυτό σου, το να θυσιάζεσαι όπως η µάνα για το µωρό. Οι προνοητικοί υποτάσσουν τα συναισθήµατα στις αξίες. Υπάρχει ένας κύκλος που ονοµάζεται ο κύκλος των πραγµάτων που µας αφορούν και για τα οποία έχουµε κάποια έγνοια. Τον ονοµάζουµε : Ο κύκλος του ενδιαφέροντος ή ο κύκλος του προβληµατισµού ( περιλαµβάνει το ενδιαφέρον για την υγεία µας , τα παιδιά µας , τα οικονοµικά µας , τη µόλυνση του περιβάλλοντος κ λ π ) . Καθώς κοιτάµε αυτό το κύκλο διαπιστώνουµε ότι υπάρχουν κάποια από αυτά στα οποία έχουµε πλήρη έλεγχο και κάποια που έχουµε σχεδόν ασήµαντο έλεγχο . Υπάρχει λοιπόν ένας δεύτερος κύκλος µέσα στον πρώτο που ονοµάζεται ο κύκλος της επιρροής. Αν βρούµε ποιο ποσοστό χρόνου ξοδεύουµε στους δύο αυτούς κύκλους εντοπίζουµε το βαθµό προνοητικότητας µας. Οι προνοητικοί εστιάζουν τη προσπάθειά τους στο κύκλο της επιρροής. ∆ουλεύουν πάνω σε θέµατα για τα οποία µπορούν να κάνουν κάτι. Η ενέργειά τους είναι θετική που έχει σαν αποτέλεσµα να µεγαλώνει ο κύκλος της επιρροής.

κύκλος προβληµατισµού

κύκλος επιρροής

STEPHEN COVEY - ΟΙ 7 ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ.doc

9

Αντίθετα οι άνθρωποι της απλής αντίδρασης εστιάζουν τις προσπάθειές τους στο κύκλο των ενδιαφερόντων. Εστιάζουν στις αδυναµίες των άλλων ανθρώπων , στα προβλήµατα του περιβάλλοντος και στις καταστάσεις πάνω στις οποίες δεν έχουν έλεγχο. Η αρνητική ενέργεια που δηµιουργείται µε την εστίαση αυτή συνδυασµένη µε περιοχές για τις οποίες κάτι µπορούσε να γίνει προκαλούν τη συρρίκνωση του κύκλου επιρροής. Η ελευθερία έγκειται στο ότι, στο µέσον οποιασδήποτε κατάστασης και αν βρεθείτε –όσο τραγική και αν είναι – µπορείτε να επιλέξετε µέσα σας στο πως θα επιτρέψετε να σας επηρεάσει αυτή η εµπειρία σαν άνθρωπο. Την ώρα αυτή χρησιµοποιεί κανείς την φαντασία του και τη µνήµη του. ∆εν αναφερόµαστε στον αριθµό των δυνατοτήτων που έχει κανείς. Πράγµατι σε κάποιες καταστάσεις κάποιοι έχουν περισσότερες εναλλακτικές λύσεις ανάµεσα από τις οποίες µπορούν να διαλέξουν. Αναφερόµαστε στο τι εσωτερική ελευθερία έχεις να προσδιορίσεις αυτό που σου συµβαίνει. Καµιά φορά µε τη συµπεριφορά µας ( συνειδητή ή όχι ) βάζουµε τον εαυτό µας σε τέτοια κατάσταση που µειώνονται οι εναλλακτικές λύσεις. Αυτό γίνεται ορίζοντας τα πράγµατα µε πολύ περιοριστικό τρόπο , βάζοντας έτσι όρια στις δυνατές λύσεις. Αυτό που µας κάνει κακό δεν είναι αυτό που συµβαίνουν αλλά ο τρόπος που αντιδράµε σ’ αυτό. Ότι και αν συµβαίνει µπορεί ο χαρακτήρας µας να µην χαλάει. Αντιµετωπίστε την πραγµατικότητα και επιλέξτε θετική ανταπόκριση. Το αντίθετο είναι να µην αντιµετωπίζετε την πραγµατικότητα αλλά να αποδέχεστε τις επιπτώσεις όποιες και να είναι και να αφήνετε να σας καθορίζουν σαν άνθρωπο. Με τις επιλογές µας υπάρχουν πάντα συνέπειες τις οποίες και επιλέγουµε. Υπάρχουν και λάθος επιλογές , όµως ότι γίνεται δεν ξεγίνεται. Το πρόβληµα είναι ότι όταν δεν αποδεχόµαστε το λάθος δεν το διορθώνουµε και δεν µαθαίνουµε από αυτό. Συνήθως στο σηµείο αυτό οι άνθρωποι ξεγελάνε µε λογικά ψεύδη τον εαυτό του και τους άλλους. Αυτό είναι δεύτερο λάθος που πάει να καλύψει το πρώτο και αντίθετα ενισχύει το πρώτο , του δίνει µεγαλύτερη σηµασία και προκαλεί µεγαλύτερο κακό. Πάλι , η αντίδραση µας στα λάθη µας είναι αυτή που δηµιουργεί κακό ή όχι και όχι το λάθος καθ’ αυτό. Όπως όταν σε δαγκώσει ένα φίδι και σου ρίξει δηλητήριο στο αίµα αντί να βγάλετε το δηλητήριο από το σώµα σας κυνηγάτε το φίδι διευκολύνοντας µε τη σωµατική αυτή δράση το γρήγορο πέρασµα του δηλητηρίου στον οργανισµό. STEPHEN COVEY - ΟΙ 7 ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ.doc

10

ΣΥΝΗΘΕΙΑ 2 : ΜΥΑΛΟ ΣΑΣ

ΑΡΧΙΣΤΕ

ΕΧΟΝΤΑΣ ΤΟ ΤΕΛΟΣ

ΣΤΟ

Αυτά που βρίσκονται πίσω µας και αυτά που βρίσκονται µπροστά µας είναι ασήµαντα µπροστά σε αυτά που βρίσκονται µέσα µας. Φανταστείτε την κηδεία σας και σκεφθείτε τι θα θέλατε να πουν για σας οι άνθρωποι της οικογένειας σας , της δουλειάς σας , κάποιος φίλος. Τι άνθρωπος ήσουνα ; Τι θέλετε να θυµούνται ; Τι επιρροή είχες στη ζωή τους ; Αρχίστε σήµερα µε την εικόνα που θέλετε να έχουν όλοι αυτοί για σας στο τέλος της ζωής σας. Είναι πάρα πολύ εύκολο να πιαστείτε στα δίχτυα της υπερ-δραστηριότητας και του τρεξίµατος να ανέβετε τη σκάλα της επιτυχίας και τότε να ανακαλύψετε ότι ακουµπάει σε λάθος τοίχο. Μπορεί να είσαστε πολύ απασχοληµένοι αλλά όχι αποτελεσµατικοί Οι άνθρωποι συχνά ανακαλύπτουν ότι πετυχαίνουν νίκες χωρίς αντίκρισµα και συχνά µε κόστος πράγµατα που έχουν πολύ µεγάλη αξία για αυτούς. Έχοντας πλήρη αίσθηση του τι είναι βαθιά σηµαντικό για µας και κρατώντας αυτή την εικόνα στο νου µπορούµε να µανατζάρουµε τον εαυτό µας καθηµερινά ώστε να κάνει αυτά που είναι σηµαντικά.

Συζήτηση µετά την ταφή : Ερ . : Πόσα άφησε ; Απ. : Τα άφησε όλα Όλα τα πράγµατα δηµιουργούνται – πραγµατοποιούνται δυο φορές. Η πρώτη είναι διανοητική και η δεύτερη φυσική. Πάρτε για παράδειγµα το χτίσιµο ενός σπιτιού. Αρχίζει κανείς µε τη σκέψη του τι θέλει να φτιάξει , το ονειρεύεται και το σχεδιάζει σε ένα χαρτί. Όλα αυτά γίνονται πριν αρχίσει η πραγµατική υλική κατασκευή. Ο νόµος του µαραγκού λέει : « µέτρα δυο φορές και κόψε µια ». Πρώτα βεβαιώνεται κανείς ότι τα σχέδια είναι αυτά που θέλει και µετά αρχίζει και χτίζει. Το ίδιο συµβαίνει στο χτίσιµο µιας επιχείρησης η το µεγάλωµα παιδιών. Αν κανείς θέλει παιδιά µε αυτοπειθαρχία και αυτοεκτίµηση ( αυτό είναι στο νου του σαν τελικός σκοπός ) συµπεριφέρεται µε τέτοιο τρόπο που να οδηγήσει τα παιδιά του προς τα εκεί. Παρόλο που υπάρχουν δύο δηµιουργίες , η πρώτη δεν είναι πάντα συνειδητή. Μερικοί άνθρωποι ( αν δεν έχουν αναπτύξει την αυτό-συνείδησή τους ) δεν παίρνουν την υπευθυνότητα της πρώτης δηµιουργίας και εκτελούν – υλοποιούν το σχέδιο που έφτιαξαν άλλοι για αυτούς ( η οικογένεια τους , οι τυχαίες καταστάσεις , …….). Αυτά τα σχέδια προέρχονται από άτοµα και όχι STEPHEN COVEY - ΟΙ 7 ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ.doc

11

από αρχές. Προέρχονται από την βαθιά ριζωµένη εξάρτηση από άλλους , την ανάγκη µας για αγάπη και αποδοχή , την ανάγκη να αξίζουµε και να είµαστε σηµαντικοί. Έτσι ενώ ο πρώτος κανόνας είναι : Είσαι ο δηµιουργός , ο δεύτερος κανόνας είναι : Είσαι το πρώτο δηµιούργηµα του δηµιουργού. Ηγεσία είναι η πρώτη δηµιουργία ( το ΤΙ θέλει κανείς να πετύχει ) και Μάνατζµεντ η δεύτερη ( το ΠΩΣ ). Μάνατζµεντ είναι η ικανότητα να ανέβει κανείς τη σκάλα της επιτυχίας ενώ Ηγεσία είναι το ενδιαφέρον για το αν η σκάλα είναι τοποθετηµένη στο σωστό τοίχο. Μερικές φορές είµαστε τόσο απασχοληµένοι µε το να κόβουµε χόρτα και κλαδιά , να κάνουµε παραγωγή, που δεν έχουµε χρόνο να ανέβουµε σε ένα δέντρο ψηλά και να δούµε αν είµαστε στη σωστή ζούγκλα. Χρειαζόµαστε περισσότερο ένα όνειρο , ένα προορισµό και µια εσωτερική πυξίδα ( ένα σύνολο από αρχές ) και πολύ λιγότερο ένα χάρτη. Έτσι κάθε επιχείρηση χρειάζεται πρώτα Ηγεσία και µετά Μάνατζµεντ. Οι µάνατζερ που αποφασίζουν να ασκήσουν ηγεσία, τον πρώτο καιρό έχουν συµπτώµατα στέρησης από έλλειψη δραστηριότητας. Το Μάνατζµεντ µε τα µικρά καθηµερινά δίνει τη χαρά της γρήγορης επιτυχίας και για το λόγο αυτό είναι δύσκολο να το αφήσει κανείς και να κάνει Ηγεσία. Το ίδιο συµβαίνει και στη καθηµερινή µας ζωή µε επιτεύγµατα και στόχους , αλλά συχνά λείπει η κατεύθυνση. Αυτά που έχουν την πιο µεγάλη σηµασία θάβονται κάτω από πολλά επίπεδα πιεστικών προβληµάτων , άµεσων ενδιαφερόντων. Αντιδρούµε απλώς στα τρέχοντα . Για να γράψουµε το δικό µας σενάριο χρειαζόµαστε φαντασία και συνείδηση. Με την φαντασία βλέπουµε τον κόσµο που δεν έχει ακόµα φτιαχτεί , το δυναµικό που έχουµε µέσα µας. Με τη συνείδηση µπορούµε να έρθουµε σε επαφή µε παγκόσµιους νόµους ή αρχές. Αυτά τα δύο σε συνδυασµό µε την αυτό-συνείδηση µπορούν να µας εµπνεύσουν το προσωπικό µας σενάριο. Επειδή ήδη ζούµε µε σενάριο που έχουν γράψει άλλοι για µας , στη πραγµατικότητα πρόκειται για ξανά-γράψιµο αφού πρώτα συνειδητοποιήσουµε τα λανθασµένα ή ατελή σενάρια µέσα µας. Καµιά φορά ολόκληρα έθνη εγκλωβίζονται σε σενάρια που είναι καταστροφικά και χρειάζεται να ξαναγραφούν. Μερικές φορές κυνηγάµε την νίκη στη µάχη και όχι στον πόλεµο. Παρεµβαίνουµε στη συµπεριφορά κάποιου και δεν βλέπουµε την µακροχρόνια εικόνα. Έτσι όταν ένα παιδί κάνει κάτι που µας ενοχλεί ετοιµαζόµαστε για µάχη , νικάµε και νιώθουµε καλά . Και µετά καθόµαστε αναπαυτικά- νικητέςπάνω στα ερείπια µιας σχέσης , µε ένα παιδί που έχει υποταχθεί επιφανειακά

STEPHEN COVEY - ΟΙ 7 ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ.doc

12

και καταπιέσει τα συναισθήµατά του, µε σκοπό να τα βγάλει προς τα έξω αργότερα. Το να αρχίζω έχοντας στο νου µου το τέλος σηµαίνει να προσεγγίζω τους ρόλους µου µε ξεκάθαρες αξίες. Σηµαίνει να έχω την ευθύνη για την πρώτη δηµιουργία µου , το ξανά-γράψιµο του σεναρίου µου. Σηµαίνει να ξεκινάω κάθε µέρα έχοντας αυτές τις αξίες στο νου µου και να παίρνω αποφάσεις µε βάση αυτές τις αξίες. Χρειάζεται να ξεκινήσω µε µια δήλωση προσωπικής Αποστολής : τι θέλω να είµαι (χαρακτήρας) , τι να κάνω (συµβολή και επιτεύγµατα) και σε ποιες αρχές θα στηρίξω τα παραπάνω δυο. Παραδείγµατα : • • • • • • • • • • • • •

Επιτυχία πρώτα στο σπίτι Να ψάχνεις και να αξιωθείς την βοήθεια του Θεού Να µην κάνεις συµβιβασµούς σε θέµατα τιµιότητας Να ακούς και τις δυο πλευρές πριν κρίνεις Να υπερασπίζεσαι αυτούς που είναι απόντες Να είστε ειλικρινής και αποφασιστικός Να αναπτύσσετε ένα νέο επάγγελµα κάθε χρόνο Να κάνεις κάτι όταν απλά περιµένεις Να διατηρείς µια θετική στάση Να διατηρείτε το χιούµορ Να µη φοβάστε τα λάθη – να φοβόσαστε την απουσία δηµιουργικότητας Να ακούτε διπλάσιο από όσο µιλάτε Να συγκεντρώνεστε σε αυτό που κάνετε κάθε φορά και να µη σκέφτεστε το επόµενο

Η δήλωση προσωπικής Αποστολής είναι κάτι σαν προσωπικό Σύνταγµα η βάση για να παίρνει κανείς αποφάσεις. Οι άνθρωποι δεν µπορούν να επιβιώσουν σε περιόδους αλλαγών αν δεν έχουν µέσα τους κάτι που δεν αλλάζει. Αυτό µπορεί να είναι µια αίσθηση που δεν αλλάζει σχετικά µε το τι είναι κανείς , τι θέλει και τι αξίες έχει. Για να γράψουµε µια δήλωση προσωπικής Αποστολής πρέπει να αρχίσουµε από το κέντρο του κύκλου της επιρροής που περιέχει τους φακούς µέσα από τους οποίους βλέπουµε τον κόσµο , γιατί έτσι τον µεγεθύνουµε. Οτιδήποτε είναι στο κέντρο της ζωής µας θα είναι η πηγή : 1. Της ασφάλειας µας ( η αίσθηση της αξίας µας , η ταυτότητα µας , η αυτοεκτίµησή µας ) , STEPHEN COVEY - ΟΙ 7 ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ.doc

13

2. Της καθοδήγησης µας ( η πηγή της κατεύθυνσης στη ζωή , το εσωτερικό σύστηµα αναφοράς , τα πρότυπα και οι αρχές ) , 3. Της σοφίας µας ( της αίσθησης της ισορροπίας ) και 4. Της δύναµής µας ( για δράση και επιτεύγµατα ) . Αυτά τα 4 άλληλο-συσχετίζονται . Όλοι µας έχουµε ένα κέντρο παρόλο που δεν το αναγνωρίζουµε. Ας παρουσιάσουµε µερικά από τα πιο συνηθισµένα κέντρα 1. Η επικέντρωση στον/ στην σύντροφο 2. Η επικέντρωση στην οικογένεια 3. Η επικέντρωση στα χρήµατα 4. Η επικέντρωση στη δουλειά 5. Η επικέντρωση στη κατοχή αντικειµένων -περιουσίας 6. Η επικέντρωση στη διασκέδαση 7. Η επικέντρωση στη παρέα στους φίλους 8. Η επικέντρωση σε κάποιον αντίπαλο 9. Η επικέντρωση στην εκκλησία 10. Η επικέντρωση στον εαυτό µας Κάθε επικύρωση σε ένα από αυτά τα κέντρα δηµιουργεί προβλήµατα και σε µας και στους άλλους. Τις περισσότερες φορές ένα άτοµο κινείται από το ένα κέντρο στο άλλο και νιώθει πάνω ή κάτω κατά περίπτωση . Έτσι χρειάζεται να φτιάξουµε ένα κέντρο που θα ονοµάζουµε κέντρο Αρχών που είναι διαχρονικό , χωρίς αλλαγές , και που όλα τα άλλα κέντρα µπαίνουν στην περιφέρεια. Αυτό είναι ο χάρτης , τα γυαλιά µέσα από τα οποία µπορεί κανείς να βλέπει τα πάντα στη ζωή. Το κέντρο αυτό είναι ασφαλές γιατί οι αρχές δεν αλλάζουν , ίσως να αλλάζει µε τα χρόνια ο τρόπος που τις κατανοούµε. Όλοι έχουµε µέσα µας µια αίσθηση – την συνείδηση- που µας δίνει την επίγνωση της µοναδικότητας και της αποστολής µας στη ζωή , των µοναδικών συνεισφορών που µπορούµε να έχουµε. Η συνήθεια 1 λέει : εσύ είσαι ο προγραµµατιστής , η συνήθεια 2 λέει : γράψε το πρόγραµµα

STEPHEN COVEY - ΟΙ 7 ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ.doc

14

ΣΥΝΗΘΕΙΑ 3 : ΚΑΝΤΕ ΠΡΩΤΑ ΤΑ ΠΙΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ Τα σηµαντικά πράγµατα δεν πρέπει να εξαρτώνται από τα µικρά . Γράψτε κάτι που δεν κάνετε τώρα και που αν το κάνετε σε σταθερή βάση από δω και πέρα, θα επιφέρει µεγάλη αλλαγή στη ζωή σας. Γράψτε κάτι ανάλογο και για την επαγγελµατική σας ζωή. Η συνήθεια 1 λέει : Εσύ είσαι ο ∆ηµιουργός . Εσύ έχεις την ευθύνη. Στηρίζεται στην ελευθερία της βούλησης. Η συνήθεια 2 βασίζεται στη διανοητική δηµιουργία στην φαντασία και στο όραµα που δηµιουργείς πρώτα στο µυαλό σου , για αυτό που προς το παρόν δεν βλέπεις µε τα µάτια σου. Περιέχει τη συνείδηση της µοναδικής συµβολής σου στη ζωή αυτή και τις ηθικές αρχές µε τις οποίες µπορείς να πορευτείς. Η συνήθεια 3 βασίζεται στην φυσική δηµιουργία. Είναι η ικανοποίηση του ονείρου , η υλοποίηση του . Είναι η εφαρµογή της 1 και 2 της ελεύθερης θέλησης σου για να πραγµατώσεις το όνειρο µέρα – µέρα , ώρα – ώρα . Πρώτα , µέσα από τη διαδικασία της Ηγεσίας ( µε το δεξιό µέρος του εγκεφάλου ) που είναι κάτι περισσότερο και από τέχνη στα όρια της φιλοσοφίας απαντάς σε ερωτήσεις τελικού προορισµού και νοήµατος ζωής . Μόλις δώσεις αυτές τις απαντήσεις πρέπει να µανατζάρεις τα πράγµατα και να διαχειριστείς την καθηµερινότητα µε το αριστερό µέρος του εγκεφάλου . (Manage from the left , lead from the right) Η βασική πάντα αρχή στο Μάνατζµεντ είναι : Οργανώσου και δούλεψε µε βάση την έννοια των ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΩΝ. Στο Time Management η πρώτη σχολή εστίαζε στη τήρηση ηµερολογίων. Στη συνέχεια ήρθε η θεωρία των προτεραιοτήτων , του ξεκαθαρίσµατος των αξιών και η σύγκριση των δραστηριοτήτων και του ειδικού βάρους των µε τις αξίες. Στηρίζεται στη τοποθέτηση στόχων µέσα από τους οποίους η ενέργεια διοχετεύεται σε αρµονία µε τις αξίες. Συχνά υπάρχει προβληµατισµός για κάποια σύγκρουση των παραπάνω µε την ανάγκη για Ανθρώπινες σχέσεις καθώς και για κάποιο χώρο να συµβεί το απρόβλεπτο µέσα στη µέρα . Η Τρίτη –πιο τελευταία προσέγγιση αναφέρεται στο Μάνατζµεντ του εαυτού µας.

STEPHEN COVEY - ΟΙ 7 ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ.doc

15

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ

ΜΗ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ

ΕΠΕΙΓΟΝ

ΜΗ ΕΠΕΙΓΟΝ

I

ΙΙ

ΙΙΙ

ΙV

Επείγον είναι κάτι που χρειάζεται άµεση προσοχή. Το σηµαντικό έχει να κάνει µε τα αποτελέσµατα , συνεισφέρει στην επιλογή , τις αξίες , τους στόχους . Στα επείγοντα απλά Αντιδρούµε. Στα σηµαντικά χρειάζεται πρόνοια , πρόβλεψη ( productiveness) I : Κρίσεις, πιεστικά προβλήµατα , έργα µε τελική ηµεροµηνία , Άγχος ,στρες , σβήσιµο πυρκαγιών . Όσο εστιάζεται τη ζωή σας σε αυτό τείνει να γίνεται µεγαλύτερο µέχρι που κυριαρχεί πάνω σου . Όταν δουλεύεις στο Ι κατά 90% το υπόλοιπο 10% το στέλνεις στο IV για να ξεκουραστείς . III : ∆ιακοπές , τηλέφωνα , κάποια αλληλογραφία , κάποιες συσκέψεις . Είναι αντιδράσεις σε θέµατα που είναι επείγοντα και εσύ υποθέτεις ότι είναι και σηµαντικά . Όµως το επείγον αυτών των προβληµάτων συχνά βασίζεται σε προτεραιότητες ή προσδοκίες άλλων . εστιάζουν στο άµεσο µέλλον , τους ενδιαφέρει µόνο η εικόνα τους , θεωρούν τα σχέδια και τους στόχους χωρίς αξία , νιώθουν ότι είναι θύµατα , εκτός ελέγχου και έχουν κακές σχέσεις . IV : Ευχάριστες δραστηριότητες , ρουτίνα Ο χώρος III και IV είναι χώρος της ανευθυνότητας , της εργασιακής αποτυχίας και απόλυσης , της εξάρτησης από άλλους. Οι αποτελεσµατικοί άνθρωποι στέκονται έξω από το III και IV διότι είτε κάτι είναι επείγον ,είτε όχι , δεν είναι σηµαντικό . Επίσης συρρικνώνουν το Ι και ξοδεύουν τον περισσότερο χρόνο τους στο ΙΙ. Το ΙΙ είναι η καρδιά του αποτελεσµατικού προσωπικού Μάνατζµεντ. Είναι το χτίσιµο σχέσεων , ψάξιµο ευκαιριών , προγραµµατισµός , πρόβλεψη να µη συµβεί κάτι. Στο ΙΙ αποφασίζεις για τα σοβαρά , για το σκοπό για τους στόχους , για τον προορισµό. Προετοιµάζεται , προσέχεις την υγεία σου , χτίζεις στέρεες σχέσεις. Κάνεις όλα αυτά που όλοι ξέρουµε ότι είναι αυτά που πρέπει να κάνουµε απλά τα αναβάλουµε γιατί δεν είναι ΕΠΕΙΓΟΝΤΑ . Ο Π. ΝΤΡΑΚΕΡ είπε : ΟΙ αποτελεσµατικοί άνθρωποι έχουν µυαλό που κατευθύνεται στις ευκαιρίες και όχι στα προβλήµατα.

STEPHEN COVEY - ΟΙ 7 ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ.doc

16

Ξανά - σκεφθείτε την ερώτηση που διατυπώθηκε στην αρχή του κεφαλαίου για αυτό το πράγµα που αν το κάνετε στην προσωπική ( είτε στην επαγγελµατική ) ζωή θα επιφέρει µεγάλες θετικές αλλαγές στη ζωή σας. Μήπως τελικά είναι κάποιο από τα θέµατα ΙΙ ; Οι περισσότεροι άνθρωποι απαντάνε στην παραπάνω ερώτηση µε συγκεκριµένο τρόπο αλλά όταν υπολογίζουν το χρόνο που διαθέτουν σε αυτά εκπλήσσονται από το πόσο λίγος είναι ∆εν µπορείτε να αγνοήσετε το Ι απλά πρέπει να το συρρικνώνετε. Καθώς θα ξοδεύετε περισσότερο χρόνο σε πρόβλεψη και προετοιµασία για να πείτε ΝΑΙ στις εργασίες ΙΙ πρέπει να πείτε ΟΧΙ σε άλλες. Για να το καταφέρετε χρειάζεστε ένα µεγάλο καυτό ΝΑΙ µέσα σας για άλλα. Ακόµη και το καλό µπορεί να γίνει εµπόδιο στο πολύ καλό. Αναρωτηθείτε αν σας λείπει η ικανότητα : 1. Να βάλετε προτεραιότητες 2. Να οργανωθείτε γύρω από αυτές 3. Να αυτό-πειθαρχήσετε στην εκτέλεση τους και να µείνετε εκεί Οι περισσότεροι άνθρωποι νοµίζουν ότι τους λείπει το 3 αλλά η πραγµατικότητα είναι ότι λείπει το 1, δηλαδή δεν έχουν φυτέψει για τα καλά µέσα στο µυαλό και την καρδιά τους ένα προορισµό και προτεραιότητες. Ο ηµερήσιος και βραχυχρόνιος προγραµµατισµός είναι το µεγαλύτερο εµπόδιο επιτυχίας. Ο στόχος της περιοχής ΙΙ είναι να µανατζάρουµε τη ζωή µας αποτελεσµατικά από ένα κέντρο αρχών , από τη γνώση του προορισµού µας , εστιάζοντας στο σηµαντικό και µέσα στο πλαίσιο της απόδοσης αλλά και της ανάπτυξης της δυνατότητας για απόδοση. Για να τα καταφέρετε να έχετε αυτή την κατεύθυνση χρειάζεστε επιτυχία σε 6 κριτήρια : 1. Εσωτερική συνοχή ανάµεσα στους στόχους , προορισµό , αρχές , ρόλους , προτεραιότητες µε την απαραίτητη αυτοπειθαρχία. 2. Ισορροπία ανάµεσα στους διάφορους ρόλους όπως η προσωπική σας υγεία , οικογένεια , επαγγελµατική εξέλιξη , προσωπική ανάπτυξη. 3. Εστίαση µόνο στις δραστηριότητες της περιοχής ΙΙ σε επίπεδο εβδοµάδας – ανεξάρτητα αν θα έχετε και ηµερήσιο που θα προκύπτει από αυτό – . Το ζήτηµα δεν είναι να βάζεις σε προτεραιότητα αυτά που STEPHEN COVEY - ΟΙ 7 ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ.doc

17

έχεις γράψει µπροστά σου ότι πρέπει να κάνεις , αλλά να βάζεις µπροστά σου µόνο τις προτεραιότητες σου. 4. Μια ανθρώπινη διάσταση πέρα από τα προγράµµατα. 5. Ευκαµψία έτσι ώστε το πρόγραµµα σου να είναι υπηρέτης και όχι δυνάστης σου. 6. Να µπορείτε να το κουβαλάτε µαζί σας τον περισσότερο χρόνο. Για να βρεθεί κανείς στη περιοχή ΙΙ χρειάζονται 4 ενέργειες : 1. Προσδιορισµός των βασικών ρόλων ζωής του ( π χ σύζυγος, πατέρας , προϊστάµενος , κ λ π ) 2. Επιλογή 2-3 σηµαντικών αποτελεσµάτων που θα ήθελε να πετύχει µέσα στην επόµενη εβδοµάδα για κάθε ρόλο. Να γραφτούν σαν στόχοι. Αν έχετε διατυπώσει την Αποστολή σας να είναι σε αρµονία κατά το δυνατόν. Αν όµως δεν έχετε ήδη διατυπωµένη Αποστολή , θα πάρετε µια αίσθηση του τι θεωρείτε σηµαντικό. 3. Χρονικός προγραµµατισµός υλοποίησης αυτών των αποτελεσµάτων π χ θα κάνω γυµναστική δυο φορές την εβδοµάδα και στη συνέχεια πιο συγκεκριµένα , κάθε Τρίτη και Πέµπτη από τις 7.00-7.30 µµ αναπροσαρµογή αποφασίζοντας προτεραιότητες , 4. Ηµερήσια ανταποκρινόµενοι σε αυτά που µας αποσπούν , δίνοντας χρόνο και για τις σχέσεις µας κ λ π. ∆ώστε κάθε πρωί λίγο χρόνο για έλεγχο και αναπροσαρµογή. Η αποτελεσµατικότητας (Effectiveness) σχετίζεται µε τους ανθρώπους και η αποδοτικότητας(efficient) µε τα πράγµατα Υπάρχει πάντα ο φόβος των ανθρώπων ότι µε όλα αυτά χάνεται το απρόβλεπτο και το αλάτι της ζωής. Ότι δηλαδή µε τους ανθρώπους δεν µπορεί να είσαι όπως µε τα πράγµατα κ λ π. Για το λόγο αυτό δεν γίνεται όταν στο πρόγραµµα περιλαµβάνονται σχέσεις µε ανθρώπους και ειδικά ευαίσθητες σχέσεις να προγραµµατίζονται µε ακρίβεια όλα .

STEPHEN COVEY - ΟΙ 7 ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ.doc

18

Β. ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ – ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟ Ι∆ΙΩΤΙΚΟ ΚΑΙ ΤΟ ∆ΗΜΟΣΙΟ

∆εν υπάρχει φιλία χωρίς εµπιστοσύνη και δεν υπάρχει εµπιστοσύνη χωρίς ακεραιότητα Η µεγάλη αρχή του κειµένου αυτού είναι ότι δεν υπάρχουν φρούτα χωρίς ρίζες. Είναι η Αρχή της Ακολουθίας που λέει ότι η Προσωπική Επιτυχία προηγείται της ∆ηµόσιας Επιτυχίας , ότι η αυτό-πειθαρχία και ο αυτόέλεγχος είναι οι ρίζες- το θεµέλιο- των καλών σχέσεων µε τους άλλους. Άλλο τεχνική εµψύχωση και άλλο πραγµατική εκτίµηση – αυτοσεβασµός - για τον εαυτό σου επειδή τον ξέρεις και τον ελέγχεις. Ο αυτοσεβασµός προκύπτει από τον έλεγχο του εαυτού µας δηλαδή από αληθινή ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ. Αυτό είναι το αποτέλεσµα των 3 πρώτων Συνηθειών. Η Ανεξαρτησία είναι ένα επίτευγµα και οι καλές σχέσεις είναι µια επιλογή που µόνο ανεξάρτητα άτοµα µπορούν να κάνουν. Το πιο σηµαντικό συστατικό που βάζουµε σε κάθε σχέση δεν είναι το τι λέµε ή το τι κάνουµε αλλά το τι είµαστε . Ο πόνος που προέρχεται από έλλειψη ηγεσία και οράµατος στην προσωπική ζωή µε τον καιρό συνηθίζεται. Στις αλληλοεπιδράσεις µας όµως µε τους άλλους είναι οξύς και δεν αντιµετωπίζεται µε ασπιρίνες . Ο συναισθηµατικός λογαριασµός - η κατάθεση συναισθηµάτων είναι µια µεταφορά που περιγράφει την ποσότητα εµπιστοσύνης που έχει µπει σε µια σχέση ( η ασφάλεια που νιώθεις µε τον άλλον ). ∆εν δικάζεις τον άλλον για µια λέξη. Η ύπαρξη αυτού του λογαριασµού – αυτού του αποθέµατος – επιτρέπει να συµβούν λάθη και δίνει περιθώρια να επανέλθουν τα πράγµατα σε ηρεµία γρήγορα. Αν µε τον άλλον έχω τη συνήθεια να δείχνω αγένεια, έλλειψη σεβασµού, να τον διακόπτω, να τον αγνοώ, να προδίδω την εµπιστοσύνη του, ο λογαριασµός είναι στο µείον ( τι να πάρεις ;). Περπατώ πάνω σε ναρκοπέδιο. Πρέπει να προσέχω τα πάντα. Αν το απόθεµα δεν µεγαλώνει µε σταθερές καταθέσεις, κάθε σχέση αρχίζει να φθείρεται µε διαρκή κλιµάκωση. Μπορεί να αρχίσει µε απλές συγκρούσεις και να φτάσει σε εχθρότητα, λογοµαχίες µε βαριές κουβέντες, δικαστήρια,…Οι διαρκείς σχέσεις απαιτούν περισσότερος και διαρκείς καταθέσεις γιατί οι παλαιότερες εξατµίζονται. Να αρχίσουµε να κάνουµε καταθέσεις στις σχέσεις µας. Υπάρχουν 6 ειδών καταθέσεις που δηµιουργούν συναισθηµατικό απόθεµα :

STEPHEN COVEY - ΟΙ 7 ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ.doc

19

1. Να δείχνετε κατανόηση στον άλλον. Αποδέχοµαι την αξία που δίνει ο άλλος σε κάτι που ίσως για µένα δεν είναι σηµαντικό. Νοµίζουµε ότι κατάθεση είναι κάτι που εµείς θεωρούµε σηµαντικό. Όµως ο άλλος έχει άλλη άποψη περί κατάθεσης. 2. Να προσέχετε τα µικροπράγµατα. Στις σχέσεις τα µικροπράγµατα είναι µεγάλα πράγµατα 3. Να κρατάτε το λόγο σας και τις υποσχέσεις 4. Να ξεκαθαρίζετε τις προσδοκίες σας. Μερικά πράγµατα είναι υπονοούµενα , δεν έχουν αναφερθεί ή ανακοινωθεί στον άλλον. Μην παίρνετε τις προσδοκίες σας ως δεδοµένες και αυτονόητες αν δεν τις συζητήσετε. Μερικές φορές αυτό χρειάζεται θάρρος. 5. Να δείχνετε προσωπική ακεραιότητα, η οποία µε τη σειρά της δηµιουργεί εµπιστοσύνη. Να συµµορφώνετε τα λόγια σας µε τις πράξεις σας. Ένας βασικός τρόπος είναι ο σεβασµός στους απόντες. Μακροπρόθεσµα η εµπιστοσύνη οδηγεί στην αγάπη. Όποτε ένα παιδί βλέπει να παραβιάζετε έναν κανόνα ακεραιότητας µε άλλους τρίτους ρωτάει : εµένα µ’ αγαπάς ; !!! 6. Να ζητάτε γρήγορα και µε ειλικρίνεια συγνώµη όταν κάνετε ¨ανάληψη ¨. Η συγγνώµη πρέπει να γίνεται από την καρδιά µας και όχι από οίκτο προς τον άλλον. Μερικοί φοβούνται ότι έτσι θα φανούν µαλακοί και οι άλλοι θα τους εκµεταλλευτούν. Η ασφάλεια τους βρίσκεται στη γνώµη των άλλων. Έτσι εκλογικεύουν το δικό τους σφάλµα στο όνοµα των σφαλµάτων του άλλου και αν ζητήσουν συγγνώµη το κάνουν επιφανειακά. Άσπλαχνοι είναι οι αδύνατοι. Ευγενέστερο είναι να αφιερωθείς απόλυτα σε ένα µόνο άτοµο παρά να εργάζεσαι ενσυνείδητα για τη σωτηρία των µαζών. Όταν κάνουµε καταθέσεις αγάπης χωρίς όρους , ενθαρρύνουµε τους άλλους να βιώνουν τους πρωταρχικούς νόµους της ζωής γιατί αρχίζουν να νιώθουν ασφαλείς , µε ταυτότητα και αξία. Έτσι ενθαρρύνεται η προσωπική τους διαδικασία ανάπτυξης. Αυτό δεν σηµαίνει ότι δεν καθορίζουµε όρια και συνέπειες. ∆εν σηµαίνει οτι γινόµαστε επιτρεπτικοί σε όλα .

ΣΥΝΗΘΕΙΑ 4 : ΝΑ ΣΚΕΦΤΕΣΤΕ ΒΓΟΥΝ ΟΛΟΙ ΚΕΡ∆ΙΣΜΕΝΟΙ

ΜΕ

ΤΡΟΠΟ ΩΣΤΕ

ΝΑ

Σκεφτείτε µια εταιρία που προωθεί τον ανταγωνισµό και η επιτυχία του ενός σηµαίνει αποτυχία για τους άλλους ( το άλογο στη κούρσα που θα πάει το

STEPHEN COVEY - ΟΙ 7 ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ.doc

20

ταξίδι στις Βερµούδες ). Είναι σαν να ποτίζεις ένα λουλούδι και να περιµένεις να µεγαλώσει το άλλο. Ζητάµε τη συνεργασία βάζοντας το παράδειγµα του ανταγωνισµού. Όµως δεν µπορείς να αλλάξεις τον καρπό αν δεν αλλάξεις κάτι στη ρίζα. Όταν εστιάζουµε στις στάσεις και τις συµπεριφορές είναι σαν να εστιάζουµε στα φύλλα του δέντρου. Η βασική αρχή αυτού του κεφαλαίου είναι : να κερδίσουµε και οι δύο (κερδίζω/κερδίζεις ) , δηλαδή η συµφωνία ή η λύση να φέρνει οφέλη και στις δυο πλευρές και να ικανοποιεί και τους δυο. Με τέτοιες λύσεις τα µέρη δεσµεύονται στο τελικό αποτέλεσµα και τους στόχους. Οι περισσότεροι άνθρωποι τείνουν να σκέφτονται µε διχοτόµους ( άσπρο - µαύρο ). Το κερδίζω/κερδίζεις (win – win) είναι µια τρίτη λύση : Ούτε µε το δικό σου τρόπο , ούτε µε τον δικό µου αλλά µε έναν τρίτο που είναι καλύτερος και από τους δύο. Είναι στάση µυαλού και καρδιάς που σταθερά επιδιώκει το αµοιβαίο όφελος. Είναι η λογική της συνεργασίας και όχι του ανταγωνισµού. Το κερδίζω/χάνεις είναι η αυταρχική προσέγγιση, χρησιµοποιώ ότι έχω – εξουσία, κύρος, περιουσία, προσωπικότητα, για να επιβάλω την άποψη µου. Αυτό ξεκινάει από τότε που οι γονείς συγκρίνουν το ένα παιδί µε το άλλο, αγάπη υπό όρους, όταν πρέπει να κερδίσεις την αγάπη, άρα δεν την αξίζεις κλπ. Η αξία σου δεν βρίσκεται µέσα σου αλλά έξω από σένα σε σύγκριση µε κάποιον άλλον. Στη καρδιά της εκπαιδευτικής διαδικασίας βρίσκεται η σύγκριση. Το χάνω/κερδίζεις σηµαίνει δεν έχω όραµα ούτε προσδοκίες , υποχωρώ, είµαι υπερβολικά ανεκτικός, είµαι το καλό παιδί. Τα άτοµα αυτά καταπνίγουν αισθήµατα και παράγουν ψυχοσωµατικές ασθένειες . Αντιδρούν µε δυσανάλογη οργή σε µικρές αναποδιές βγάζοντας ότι έχει µαζευτεί από το παρελθόν. Και τα δυο συστήµατα είναι συστήµατα αδυναµίας και βασίζονται σε προσωπικές ανασφάλειες. Η λύση χάνω/ χάνεις είναι η λύση του πολέµου , της τύφλωσης να θέλουµε να δούµε τον άλλον να πάθει κάτι ανεξάρτητα από το τι θα πάθω και εγώ. Η επιλογή εξαρτάται από το αν µε τον άλλον χρειάζοµαι την συνεργασία για να επιτύχουµε ( π χ στο εσωτερικό ων επιχειρήσεων την χρειάζοµαι όχι όµως σε ένα αγώνα µπάσκετ ) ή αν το ζήτηµα δεν είναι τόσο σηµαντικό. Μερικοί διαµαρτύρονται ότι βγαίνουν χαµένοι όταν πάνε µε το κερδίζω/κερδίζεις αλλά στην πραγµατικότητα πάνε µε το χάνω/κερδίζεις γιατί δεν ξέρουν την διαπραγµάτευση αυτού του τύπου Το να σκέφτεται κανείς µε τη λογική αυτή είναι συνήθεια. Περιλαµβάνει πέντε διαστάσεις : Χαρακτήρα ,Σχέσεις ,Συµφωνίες ,Υποστηρικτικό σύστηµα , ∆ιαδικασίες

STEPHEN COVEY - ΟΙ 7 ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ.doc

21

Χαρακτήρας . Περιλαµβάνεται η ακεραιότητα , η ωριµότητα , η νοοτροπία της αφθονίας ( υπάρχει για όλους κάτι ) . Ωριµότητα είναι η ισορροπία µεταξύ κουράγιου/ θάρρους και σκέψης/ ενδιαφέροντος για τον άλλον. Χρειάζεται για να µπαίνει κανείς στη θέση του άλλου αλλά να έχει και εµπιστοσύνη στις δυνάµεις του . Να σκέφτεσαι τον άλλον αλλά να έχεις και θάρρος .

Θάρρος υψηλό

Κερδίζω/χάνεις

Κερδίζω/κερδίζεις

Θάρρος χαµηλό

Χάνω / χάνεις

Χάνω / κερδίζεις

Ενδιαφέρον για τον άλλον χαµηλό

Ενδιαφέρον για τον άλλον υψηλό

Η νοοτροπία της αφθονίας και επάρκειας είναι το αντίθετο του να θεωρεί κανείς ότι υπάρχουν ποσοτικοί περιορισµοί, ότι δηλαδή υπάρχει µια πίττα και κάθε αν πάρεις µεγαλύτερο κοµµάτι από το µισό εγώ θα πάρω αναγκαστικά µικρότερο. Οι άνθρωποι µε νοοτροπία έλλειψης δυσκολεύονται να αισθανθούν χαρά µε την επιτυχία των άλλων –ακόµη και σαν µέλη της ίδιας οικογένειας, φίλοι, συνεργάτες. Νιώθουν σαν να έχασαν κάτι αυτοί. ∆εν πιστεύουν ότι µπορεί όλοι να είναι µαθητές του άριστα. Για να νικήσεις εσύ πρέπει κάποιος άλλος να ηττηθεί. Να πάθουν οι άλλοι κατή για να µπουν στη θέση τους !!!!! Συγκρίνονται και ανταγωνίζονται διαρκώς. Θέλουν γύρω τους πιο αδύνατος από αυτούς ανθρώπους, δουλικούς , υποτακτικούς ώστε η σύγκριση να βγαίνει υπέρ τους. Είναι δύσκολο να γίνουν µέλη οµάδας. Όταν έχεις άλλη άποψη είναι ένδειξη ανταρσίας !!!! Η νοοτροπία της αφθονίας – επάρκειας ανοίγει νέες προοπτικές , εναλλακτικές λύσεις , δυνατότητες. Οι σχέσεις στηρίζονται στις καταθέσεις που έχουν γίνει. Αν ο τραπεζικός συναισθηµατικός λογαριασµός είναι θετικός η αξιοπιστία παύει να είναι πρόβληµα. Εµπιστευόµαστε ο ένας τον άλλον ακόµη και αν βλέπουµε τα STEPHEN COVEY - ΟΙ 7 ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ.doc

22

πράγµατα διαφορετικά. Τα προβλήµατα εξακολουθούν να υπάρχουν , εξαλείφεται όµως η αρνητική ενέργεια Οι συµφωνίες κερδίζω/κερδίζεις διασαφηνίζουν : 1. 2. 3. 4. 5.

Τα επιθυµητά αποτελέσµατα Τις κατευθυντήριες γραµµές Τους διαθέσιµους πόρους Το σύστηµα λογοδοσίας Τις συνέπειες

Σε αντίθετη περίπτωση πρέπει διαρκώς να είναι κανείς πάνω από το κεφάλι των άλλων και να ελέγχει – λόγω ελλείµµατος εµπιστοσύνης. Οι συµφωνίες αµοιβαίου οφέλους κάνουν τους ανθρώπους αυτό-αξιολογούµενους χρησιµοποιώντας κριτήρια στη χάραξη των οποίων έχουν συµµετάσχει και οι ίδιοι. Οι συνέπειες µπορεί να είναι οικονοµικές, ψυχολογικές ( έπαινος, αναγνωρίσει, σεβασµός, εµπιστοσύνη ) , ευκαιριών ( παροχής εκπαίδευσης, ευκαιρίες ανέλιξης, .,,,) και ευθύνης ( θέση στην ιεραρχία ,..) . Τα συστήµατα ( αµοιβών , αξιολόγησης, εκπαίδευσης κλπ ) χρειάζονται για να επιβιώσει η λογική κερδίζω/κερδίζεις. Όµως το πνεύµα του αµοιβαίου οφέλους δεν µπορεί να επιβιώσει σε ένα περιβάλλον ανταγωνισµού. Ο ανταγωνισµός είναι χρήσιµος σε σχέση µε τις επιδόσεις του προηγούµενου χρόνου, ή και µε άλλα άτοµα που δεν θα χρειαστεί να συνεργαστούµε.

ΣΥΝΗΘΕΙΑ 5: ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΤΕ ΠΡΩΤΑ ΝΑ ΤΟΥΣ ΚΑΤΑΛΑΒΕΤΕ ΚΑΙ ΚΑΤΟΠΙΝ ΝΑ ΣΑΣ ΚΑΤΑΛΑΒΟΥΝ Πάει κάποιος σε ένα οφθαλµίατρο γιατί έχει προβλήµατα µε την όραση του. Ο γιατρός αφού τον ακούσει βγάζει τα γυαλιά του , του τα δίνει και του λέει : φοράω χρόνια αυτά τα γυαλιά και πραγµατικά µε βοήθησαν . Έχω και ένα δεύτερο ζευγάρι κράτησε τα . Τα βάζει ο άλλος αλλά δεν βλέπει . Το λέει στο γιατρό και αυτός του απαντά . δεν υπάρχει πρόβληµα , µε µένα δούλευαν . προσπάθησε λίγο. Ο ασθενής διαµαρτύρεται αλλά ο γιατρός του ξανά-απαντά να σκεφθεί θετικά. Θετικά του λέει ο άλλος δεν βλέπω . Ο γιατρός θυµώνει και του λέει πως είναι αγνώµων , ύστερα από την προσπάθεια που έκανε να τον βοηθήσει . Θα ξανά-πηγαίνατε στο γιατρό αυτό ; Τρέχουµε να τακτοποιήσουµε τα πράγµατα µε καλές συµβουλές αλλά δεν έχουµε χρόνο για διάγνωση και βαθιά κατανόηση STEPHEN COVEY - ΟΙ 7 ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ.doc

23

Ψάξτε πρώτα να καταλάβετε για να σας καταλάβουν µετά και εσάς Είµαστε γεµάτοι από το δίκιο µας και την αυτό-βιογραφία µας. Θέλουµε να µας καταλάβουν . Αντί διάλογο κάνουµε µονολόγους. Όταν κάποιος µιλάει µπορεί να αγνοήσουµε τι λέει, να προσποιηθούµε ότι ακούµε , να ακούµε επιλεκτικά και να ακούµε προσεκτικά. Αυτή είναι η συµµετοχική ακρόαση που γίνεται όχι µόνο µε πρόθεση να απαντήσετε κατάλληλα, αλλά για να κατανοήσετε τον άλλον πραγµατικά. Η ακρόαση είναι µεγάλη κατάθεση µόνο αν και ο άλλος την θεωρήσει έτσι, γιατί ο άλλος µπορεί να θεωρήσει ότι κάνατε ανάληψη αν θεωρήσει τις κινήσεις σας ως χειραγώγηση. Η ακρόαση δίνει ψυχολογική ανάσα και βαθειά θεραπευτική. Ο κίνδυνος είναι ότι µε την ακρόαση αυτή ανοίγεστε στο να επηρεαστείτε. Αλλά µάλλον δεν µπορείτε να ασκήσετε επιρροή αν δεν επηρεαστείτε πρώτα. Όταν ακούµε κάποιον δυστυχώς τον ακούµε αυτοβιογραφικά δηλαδή αξιολογούµε , διερευνούµε, συµβουλεύουµε, ερµηνεύουµε όλα µε βάση το δικό µας πλαίσιο αναφοράς. Προσπαθούµε να καταλάβουµε τα κίνητρα τους µε βάση τα δικά µας. Είµαστε τόσο εθισµένοι σε αυτό που µας φαίνεται εντελώς φυσιολογικό. Αυτό όµως δεν αφήνει να κατανοήσουµε σωστά. Οι αρχαίοι Έλληνες έλεγαν ότι για τη συνεργασία χρειάζεται µε τη σειρά αυτή : 1. Ήθος ( χαρακτήρας) 2. Πάθος ( συναίσθηµα , σχέση ) 3. Λόγος ( λογική ) Αρχίστε µιλώντας δείχνοντας ακεραιότητα, π χ παρουσιάστε τη δική τους άποψη πιο καλά και από αυτούς τους ίδιους και στη συνέχεια κινηθείτε στην λογική και ποιότητα της δικής σας άποψης. Ας αφήσουµε κατά µέρος την αυτοβιογραφία µας όταν πλησιάζουµε κάποιον άνθρωπο. ∆είξτε κατανόηση , υποµονή, σεβασµό. Αυτά απαιτούν συναντήσεις ένας- προς έναν

STEPHEN COVEY - ΟΙ 7 ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ.doc

24

ΣΥΝΗΘΕΙΑ 6: ΣΥΝΕΡΓΑΣΤΕΙΤΕ Όλα τα προηγούµενα µας ετοιµάζουν για την δηµιουργική συνεργασία . Συνέργια σηµαίνει ότι το σύνολο είναι µεγαλύτερο από το απλό άθροισµα των µερών . Η συνέργια βρίσκεται στο να δίνουµε αξία στις διαφορές , να χτίζουµε πάνω στα θετικά και να αντισταθµίζουµε τις αδυναµίες. Τι γίνεται µε τις κοινωνικές διαφορές ; Το πιο προσωπικό είναι και το πιο γενικό. Όσο πιο αυθεντικός γίνεται κάποιος , όσο πιο γνήσια είναι η έκφραση του, ιδίως σε προσωπικές εµπειρίες, ακόµη και οι αµφιβολίες για τον εαυτό του, τόσο περισσότερο οι άλλοι µπορούν να αισθάνονται ασφαλείς και να εκφραστούν µε τη σειρά τους. Σε κάθε οµάδα χρειάζεται κάποιος να αρχίσει έτσι , µε θάρρος να κάνει προσωπικά ανοίγµατα. Τότε αρχίζει η αλληλεπίδραση , ανοίγονται και εξετάζονται ολόκληροι-παλιοί και νέοι - κόσµοι αντίληψης. Να φτάσουµε να σκέφτονται όλοι φωναχτά ∆εν αναζητούµε να µιµηθούµε τους δασκάλους, αναζητούµε αυτό που αναζήτησαν και αυτοί. Μη αµυντική επικοινωνία : ¨Αν κάποιος µε την ευφυΐα σου, τις γνώσεις σου, και τον ζήλο σου διαφωνεί µαζί µου , αυτή η διαφωνία ασφαλώς θα έχει κάποια βάση που δεν την καταλαβαίνω και που πρέπει να καταλάβω. Έχεις ένα άλλο πλαίσιο αναφοράς , µια οπτική γωνία που πρέπει να εξετάσω ¨. Η συνέργια προκύπτει όταν η εµπιστοσύνη και η συνεργασία βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα , διαφορετικά δηµιουργούνται ανάµεσα στα µέλη της οµάδας καταστάσεις άµυνας. Η λέξη οικολογία βασικά περιγράφει την ύπαρξη συνέργιας στη φύση.-το κάθε τι σχετίζεται µε κάθε τι άλλο. Αυτό µεγιστοποιεί τις δηµιουργικές δυνάµεις

STEPHEN COVEY - ΟΙ 7 ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ.doc

25

ΣΥΝΗΘΕΙΑ 7 : ΑΚΟΝΙΣΤΕ ΤΟ ΠΡΙΟΝΙ Φροντίστε τον εαυτό σας. Μερικές φορές , όταν αναλογίζοµαι τι σηµαντικές επιπτώσεις έχουν πολύ µικρά πράγµατα , µπαίνω στο πειρασµό να σκεφθώ πως δεν υπάρχουν µικρά πράγµατα . Υπάρχουν 4 µορφές φροντίδας για τον εαυτό µας : Φυσική ( άσκηση , διατροφή, στρες ) . Κοινωνική – συναισθηµατική ( υπηρεσία άλλων , µπαίνω στη θέση των άλλων , συνεργάζοµαι ) Πνευµατική ( σύστηµα αξιών . προσευχή , διαλογισµός , ∆ιανοητική ( διάβασµα , γράψιµο , οραµατισµός , σχεδιασµός ) Να φροντίζουµε τον εαυτό µας σε όλες τις διαστάσεις. Η πνευµατική διάσταση είναι το κέντρο , το σύστηµα αξιών που πρέπει να συνδεθεί µε αρχές. Καθηµερινά χρειάζεται ανανέωση µε προσευχητική περισυλλογή για επανασύνδεση . Μερικοί βυθίζονται µε άλλο τρόπο ( µουσική , λογοτεχνία, φύση). Οι µεγαλύτερες µάχες στη ζωή δίνονται κάθε µέρα στους σιωπηλούς θαλάµους της ψυχής. Η νοητική σχετίζεται µε την εκπαίδευση, την µόρφωση. Αυτός που δεν διαβάζει βρίσκεται στην ίδια θέση µε αυτόν που δεν ξέρει να διαβάζει. Ιδιαίτερα χρήσιµο είναι να κρατάει κανείς ηµερολόγιο σκέψεων. Η πνευµατική γαλήνη προκύπτει όταν ζει κανείς µε ακεραιότητα, όταν ζούµε σε αρµονία µε αληθινές αρχές και αξίες. Μόνο έτσι έχουµε εσωτερική ασφάλεια. Συνδυάστε –πλησιάζοντας κάποιον τα δυο : 1. Καταλαβαίνω ότι βλέπουµε τα πράγµατα διαφορετικά 2. Θέλω πολύ να σε καταλάβω και θα δείτε να συµβαίνον θαύµατα Η µακροβιότητα, η υγεία, η ευτυχία έρχονται ως αποτέλεσµα της προσφοράς. Να κερδίσουµε την αγάπη του κάθε γείτονα. Η υπηρεσία προς τους άλλους είναι το ενοίκιο που πληρώνουµε για το προνόµιο να ζούµε σ’ αυτή τη γη. «Η αληθινή χαρά στη ζωή είναι να χρησιµοποιείσαι για ένα σκοπό που αναγνωρίζεις ως µεγάλο. Να είσαι µια δύναµη της φύσης και όχι ένα εγωιστικό κουβάρι οδυρµών και παραπόνων. Η ζωή µου ανήκει σε όλη την ανθρωπότητα και όσο ζω έχω το προνόµιο να κάνω γι αυτήν ότι µπορώ. Θέλω να έχω χρησιµοποιηθεί µέχρι εξαντλήσεως όταν πεθάνω.»( ΜΠΕΡΝΑΡΝΤ ΣΩ) STEPHEN COVEY - ΟΙ 7 ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ.doc

26

Μπορούµε να γίνουµε ένας καθρέφτης που θα αντανακλά στους άλλους µια καθαρή , αδιαστρέβλωτη εικόνα του εαυτού τους. Τι αντανακλούµε στους άλλους για τον εαυτό τους ; τι είδους καθρέφτης γινόµαστε ; Όσο πιο πολύ βλέπουµε µέσα τους το αθέατο δυναµικό τους , όσο περισσότερο χρησιµοποιούµε µαζί τους την φαντασία µας και όχι την µνήµη µας τόσο περισσότερο θα τους επηρεάζουµε θετικά. «Αν αντιµετωπίσεις κάποιον όπως είναι θα παραµείνει όπως είναι. Αν τον αντιµετωπίσεις όπως µπορεί και πρέπει να γίνει , θα γίνει όπως µπορεί και πρέπει να γίνει» ( ΓΚΑΙΤΕ) Η φωνή της συνείδησης είναι τόσο απαλή που είναι εύκολο να την πνίξει κανείς. Είναι όµως και τόσο καθαρή που είναι αδύνατον να την ακούσει λάθος. Είναι το χάρισµα που ανιχνεύει κατά πόσο συµµορφωνόµαστε ή αποκλίνουµε από τις σωστές αρχές και µας ανυψώνει προς αυτές όταν βρίσκεται σε καλή κατάσταση. Η συνεχής καθηµερινή εκπαίδευση της την ενισχύει.

STEPHEN COVEY - ΟΙ 7 ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ.doc

27