17TeritorijapravPravo mora Medjunarodno javno pravoomorarekefin [Compatibility Mode]

TERITORIJA U MEĐUNARODNOM PRAVU

DRŽAVNA TERITORIJA Deo p površine zemlje, j , sa pripadajućim p p j delom p podzemlja j i vazdušnog prostora, kao i (za države s morskom obalom) odgovarajućim pojasom mora, morskog dna i njegovog podzemlja • - „prirodne“ i „ugovorne“ granice • - vazdušni prostor, more i morsko dno – podležu režimu međunarodnog đ d prava • - Faze utvrđivanja granice: 1) zaključivanje klj či j osnovnog međunarodnog đ d ugovora 2) osnivanje mešovite komisije (nekada i međunarodne) – Afrika i Latinska Ameraika - načelo uti possidetis – SFRJ -

Badenterova komisija

MEĐUNARODNE REKE IZVORI

• Prva kodifikacija rečnog prava - Bečki kongres (1815) - međunarodne reke su slobodne za plovidbu

- trgovački promet na rekama se ne može zabraniti ap ać a je dažbina da b a mora o a biti b t jednako jed a o zaa sve s e - naplaćivanje brodove

- Konvencije j o režimu plovnih p puteva p međunarodnih reka (1921) - Konvencija j o pravu p korišćenja j međunarodnih vodenih puteva u neplovidbene svrhe (1997)

PLOVIDBA NA DUNAVU (Rajna, Kongo, Niger) • Pariski mirovni ugovor (1856) - Evropska komisija i Komisija pribrežnih država • Definitivni Statut Dunava - Pariz 1921 • Konvencija o režimu plovidbe na Dunavu Beograd 1948 - (Bugarska, Čehoslovačka, Jugoslavija Mađarska, Jugoslavija, Mađarska Rumunija, Rumunija SSSR i Ukrajina i kasnije Austrija)

REŽIM PLOVIDBE NA DUNAVU Dunavska k komisija k • • • • •

•

Plovidba je slobodna i otvorena trgovačkim brodovima i robi svih država na bazi ravnopravnosti Ravnopravnost u plaćanju lučkih i plovidbenih taksi i uslova trgovačke plovidbe Zabranjena je kabotaža - pravo stranih brodova da ukrcavaju ili iskrcavaju teret između luka jedne iste države Sl b d plovidbe Sloboda l idb ne postoji t ji za ratne t b brodove, d policijske, li ij k carinske i k i druge d državne brodove Ratni brodovi pribrežnih država mogu uploviti u sektore Dunava na t it iji d teritoriji druge pribrežne ib ž d države ž samo uz iizričitu ičit saglasnost l t tteritorijalne it ij l države. Pribrežne zemlje su dužne da svoje delove Dunava održavaju u plovnom stanju, t j da d vrše š potrebne t b radove d kako k k bi se omogućilo ćil uredno d k korišćenje išć j plovnog puta, kao i da ne sprečavaju slobodu plovidbe.

PRAVO MORA

IZVORI PRAVA MORA

• OBIČAJNO PRAVO • UGOVORNO PRAVO • OPŠTA PRAVNA NAČELA

KODIFIKACIJA PRAVA MORA O A • 1930. ŽENEVA • 1958. ŽENEVA: 1. KONVENCIJA O TERITORIJALNOM MORU I SPOLJNJEM MORSKOM POJASU 2. KONVENCIJA O SLOBODNOM MORU 3 KONVENCIJA O RIBOLOVU I OČUVANJU 3. BIOLOŠKIH BOGATSTAVA OTVORENOG MORA 4. KONVENCIJA O EPIKONTINENTALNOM POJASU

• 1982. KONVENCIJA UN O PRAVU MORA

PODELA MORA • • • • • •

Unutrašnje morske vode Teritorijalno l more Spoljni Spo j pojas Arhipelaško more Isključiva privredna zona Otvoreno more

Polazna ((osnovna,, bazna)) linija j (od koje se računaju granice ostalih delova mora)

ide duž obale,, p polazeći od crte od najniže oseke

MORE KOPNO KOPNO

Unutrašnje morske vode

MORE KOPNO

UNUTRAŠNJE MORSKE VODE - potpuna suverenost države pojas mora koji je najuže povezan s kopnenom teritorijom države

• POLAZNA LINIJA - ide id d dužž obale, b l polazeći l ći od d crte t od d najniže j iž oseke • Povlači se najisturenijim tačkama kopna, lučkih postrojenja i ušća reka u more

Teritorijalno more (do 12 morskih milja)

MORE KOPNO

PRAVNI REŽIM TERITORIJALNOG MORA

PRAVO O NE EŠKODLJIIVOG PROLAZ ZA

SUVERENOST OBALNE DRŽAVE ali nije neograničena

NEŠKODLJIV PROLAZ - svih brodova (uključujući i ratne) koje viju zastave drugih država kada - brod prolazi kroz teritorijalno more a ne ulazi u unutrašnje vode - kada uplovljava ili isplovljava iz neke od luka obalne države

- Neškodljiv prolaz kada ne šteti miru, bezbednosti, ili unutrašnjem poretku obalne države

KRIVIČNA JURISDIKCIJA J J OBALNE DRŽAVE • Ako se posledice vezuju za državu čije su teritorijalne vode • Ako se p pruža pravna p pomoć p • Ako se radi o krivičnim delima izvršenim u luci ili u nekom drugom delu unutrašnjih voda države čije su teritorijlane vode

KRIVIČNA JURISDIKCIJA J J HAPŠENJE I ISTRAGA SAMO AKO SE POSLEDICE DELA PROTEŽU NA OBALNU DRŽAVU DRŽAVU, AKO DELO REMETI MIR ILI RED ZEMLJE, AKO ZAPOVEDNIK BRODA, DIPLOMATSKI AGENT ILI KONZULARNI FUNKCIONER DRŽAVE Ž Č ČIJU ZASTAVU BROD VIJE ZATRAŽI ILI AKO SU MERE NUŽNE RADI SUZBIJANJA NEDOPUŠTENE TRGOVINE DROGOM ILI PSIHOTROPNIM TVARIMA

GRAĐANSKA JURISDIKCIJA OBALNE DRŽAVE - PRAVILO JE DA SE NE ZAUSTAVLJA BROD ZBOG DELA NEKOG POJEDINCA - U ODNOSU NA BROD SAMO ZBOG OBAVEZA KOJI JE PREUZEO ILI ODGOVONOSTI KOJA JE NASTALA TOKOM PLOVIDBE KROZ VODE OBALNE DRŽAVE ILI ZBOG PLOVIDBE - AKO SE ZAUSTAVIO U TER. TER MORU ILI DOLAZI IZ UNUTRAŠNJIH VODA – NEMA OGRANIČENJA

Spoljni pojas (do 24 morske milje) Otvoreno more

MORE KOPNO

SPOLJNI J MORSKI POJAS J - PRAVO DRŽAVE DA VRŠI NADZOR KOJI J JJE POTREBAN DA BI SE SPREČILO KRŠENJE NJENIH CARINSKIH,FISKALNIH, ZDRAVSTVENIH PROPISA I PROPISA J J I DA KAZNI O USELJAVANJU KRŠENJA POČINJENA NA KOPNU ILI TERITORIJALNOM J MORU

SPOLJNI MORSKI POJAS

POLAZNA LINIJA

ISKLJUČIVA EKONOMSKA ZONA

OTVORENO MORE

TERITORIJALNO MORE

EPIKONTINENTALNI POJAS

12 NM 200 NM

PRAVNI REŽIM OTVORENOG (S O O OG) MORA (SLOBODNOG) O A • • • •

SLOBODA PLOVIDBE SLOBODA PRELETA SLOBODA RIBOLOVA SLOBODA POSTAVLJANJA POMORSKIH KABLOVA I CEVOVODA • SLOBODA POSTAVLJANJA VEŠTAČKIH Š Č OSTRVA • SLOBODA NAUČNOG Č ISTRAŽIVANJA Ž

PRAVNI REŽIM ISKLJUČIVE PRIVREDNE ZONE • OBALNA DRŽAVA IMA SUVERENA PRAVA ISTRAŽIVANJA I ISKORIŠĆAVANJA, OČUVANJA I UPRAVLJANJA ŽIVIM I NEŽIVIM BOGATSTVIMA MORA, KAO I DRUGIM DELATNOSTIMA RADI EKONOMSKOG ISTRAŽIVANJA I ISKORIŠĆAVANJA IEZ • ISKORIŠĆAVANJE BOGATSTAVA: – ŽIVIA BOGATSTVA – NEŽIVA BOGATSTVA – NEMA OGRANIČENJA

Isključiva privredna zona (do 200 morske milje)

MORE KOPNO

ISKLJUČIVA PRIVREDNA ZONA ISKORIŠĆAVANJE ŽIVIH BOGATSTAVA • OBAVEZA ZALAGANJA ZA OPTIMALNO ISKORIŠĆAVANJE • ODREĐUJE MAKSIMALNO DOPUŠTEN ULOV • MOŽE GA SAMA OBAVITI ALI AKO NE MOŽE UGOVOROM UZ NAKNADU PREPUŠTA DRUGIM PRISTUP VIŠKU • PREVASHODNO U OBZIR UZIMA DRŽAVE Ž BEZ OBALE, U NEPOVOLJNOM GEOGRAFSKOM POLOŽAJU A POSEBNO U RAZVOJU POLOŽAJU,

MORE KOPNO

Epikontinentalni pojas

EPIKONTINENTALNI POJAS • pojas morskog dna i njegovog podzemlja izvan granica teritorijalnog mora do dubine od 200 metara ili više ako je eksploatacija prirodnih izvora tehnološki moguća. • početak merenja počinje od spoljne granice teritorijalnog mora

GRANICE EPIKONTINENTALNOG POJASA • KONVENCIJA 1958. – DO CRTE GDE DUBINA MORA NE PRELAZI 200 METARA ILI DO MESTA GDE DUBINA VODE DOPUŠTA ISKORIŠĆAVANJE

• KONVENCIJA O PRAVU MORA 1982. 1982 – MORSKO DNO VAN TERITORIJALNOG MORA PREKO KOJE SE PROTEŽE PREKO CELOG PRIRODNOG PRODUŽETKA ILI DO UDALJENOSTI OD 200 MORSKIH MILJA

• Pravni status epikontinentalnog pojasa ne utiče na status morske vode iznad njega ili na status vazdušnog prostora jer se pravni status p gp pojasa j odnosi samo na epikontinentalnog odgovarajući deo morskog dna i podmorja

MORSKO DNO I PODZEMLJE • oblast koja preostaje pošto obalne države prisvoje delove morskog dana i njegovog podzemlja čiji se izvori danas mogu komercijalno eksploatisati (epikontinentalni pojas) • “ZAJEDNIČKA BAŠTINA ČOVEČANSTVA”