157902387-manual-de-gramatica-espanola-ΕΓΧΕΡΊΔΙΟ-ΙΣΠΑΝΙΚΗΣ-ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ.pdf

ΠΙΝΑΚΑΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

Σελίδα

1. ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ 1.1 Το αλφάβητο 1.2 Η προφορά των λέξεων

5 5 6

2. Ο ΤΟΝΙΣΜΟΣ 2.1 Acentuación –Tilde (Τόνος) 2.2 Εξαιρέσεις κατά τον Τονισμό

9 9 11

3. ΤΟ ΑΡΘΡΟ 3.1 Οριστικό – Αόριστο Άρθρο 3.2 Εξαιρέσεις ως προς την χρήση των άρθρων 3.3 Χρήση του LO (ΤΟ / ΑΥΤΟ)

13 13

4. ΤΑ ΣΗΜΕΙΑ ΣΤΙΞΗΣ

15 16

5. ΤΟ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ 5.1 Καταλήξεις ουσιαστικού 5.2 Ειδικές κατηγορίες 5.3 Ουσιαστικά με το πρώτο γράμμα κεφαλαίο 5.4 Υποκοριστικές και μεγεθυντικές καταλήξεις ουσιαστικών

17 17 17 19 19

6. ΤΟ ΕΠΙΘΕΤΟ 6.1 Καταλήξεις επιθέτου 6.2 Θέση επιθέτου ως προς το ουσιαστικό 6.3 Επίθετα που χάνουν την κατάληξη τους 6.4 Υποκοριστικές και μεγεθυντικές καταλήξεις επιθέτων

20 20 20 21 22

7. ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΕΠΙΘΕΤΩΝ - ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΩΝ - ΒΑΘΜΟΙ ΣΥΓΚΡΙΣΗΣ 7.1 Βαθμοί σύγκρισης επιθέτου 7.2 Ανώμαλα παραθετικά επιθέτου 7.3 Παράθεση Επιρρήματος

23 23 24 25

8. 8.1 8.1.1 8.1.2 8.1.3 8.1.4 8.1.5 8.1.6 8.2 8.3 8.4 8.5

27 27 28 29 30 32 35 36 36 40 41 41

ΟΙ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ Προσωπικές Περίπτωση ονομαστικής Περίπτωση εμπρόθετης Περίπτωση δοτικής-Έμμεσο Αντικείμενο Περίπτωση αιτιατικής – Άμεσο Αντικείμενο Περίπτωση Loísmo – Laísmo - Leísmo. Σύνθετες αντωνυμίες Αναφορικές Ερωτηματικές Ευθεία και Πλάγια ερώτηση Επιφωνηματικές Κτητικές

1

8.5.1 Δυνατός τύπος 8.5.2 Αδύνατος τύπος 8.5.3 Περίπτωση MISMO ( Ο ΙΔΙΟΣ) 8.5.4 Περίπτωση PROPIO (ΔΙΚΟΣ ΜΟΥ/ΣΟΥ…) 8.6 Δεικτικές 8.6.1 Περίπτωση TAL (ΤΕΤΟΙΟ) - TANTO (ΤΟΣΟ) 8.7 Αόριστες 8.7.1 Αόριστες εκτός Απόλυτων και Τακτικών αριθμητικών 8.7.2 Oι αριθμοί (Απόλυτα αριθμητικά) 8.7.3 Τακτικά αριθμητικά 9. ΟI ΠΤΩΣΕΙΣ 10. ΤΟ ΕΠΙΡΡΗΜΑ 10.1 Τοπικά επιρρήματα 10.2 Χρονικά επιρρήματα 10.3 Τροπικά επιρρήματα 10.4 Ποσοτικά επιρρήματα 10.5 Βεβαιωτικά επιρρήματα 10.6 Αρνητικά επιρρήματα 10.7 Διστακτικά επιρρήματα (αμφιβολίας) 11. 11.1 11.2 11.2.1 11.3 11.4 11.5

ΟΙ ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ Ορισμοί και επισυμάνσεις ως προς τις προθέσεις Απλές προθέσεις Ομαδοποιημένες προθέσεις Ουσιαστικοποίηση γραμματικών στοιχείων μετά από πρόθεση Ρήματα που συντάσονται με προθέσεις Επίθετα που συντάσσονται με προθέσεις

42 43 44 44 44 46 47 47 52 54 55 56 57 58 59 59 60 61 61 62 62 63 72 73 75 78

12. TO ΡΗΜΑ 81 12.1 12.1.1 12.1.2 12.1.3 12.2 12.2.1 12.2.2 12.2.2α

Άκλιτοι τύποι Το Απαρέμφατο Το Γερούνδιο Η Μετοχή Κλιτοί τύποι Πρόσωπο – Αριθμός Φωνή Ενεργητική Φωνή -Αμετάβατα -Μεταβατικά -Αυτοπαθή -Αλληλοπαθή -Απρόσωπα 12.2.2β Παθητική Φωνή 12.2.3 Οι Εγκλίσεις

82 82 84 87 89 89 89 89 89 90 90 91 91 92 95

2

12.2.3α

Οριστική -Ενεστώτας -Παρακείμενος -Παρατατικός -Αόριστος -Υπερσυντέλικος -Απλός Μέλλοντας -Συντελεσμένος Μέλλοντας -Απλός Δυνητικός -Σύνθετος Δυνητικός -Πρότερος Αόριστος 12.2.3β Υποτακτική -Ενεστώτας -Παρατατικός -Παρακείμενος -Υπερσυντέλικος -Απλός και Συντελεσμένος Μέλλοντας 12.2.3γ Προστακτική -Κλίση Καταφατικής και Αρνητικής Προστακτικής - Άλλοι τρόποι έκφρασης προσταγής – προτροπής -Πίνακες καταλήξεων ρημάτων κατά την κλίση 12.3 Οι Ρηματικές Περιφράσεις

13. 13.1 13.2 13.3

ΤΟ HABER ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΡΗΜΑ - Ο ΤΥΠΟΣ HAY Το HABER Βοηθητικό Ρήμα Ο Απρόσωπος τύπος HAY Ρηματικές Περιφράσεις και Κλίση του HABER

14. ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΡΗΜΑΤΟΣ ΜΕ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ 15. 15.1 15.2 15.3 15.4

95 96 100 101 103 105 106 107 108 109 111 112 113 115 117 118 120 120 120 123 125 127

132 132 129 134 136

SER -_ESTAR ΕΙΜΑΙ - ΒΡΙΣΚΟΜΑΙ Το ρήμα SER Το ρήμα ESTAR Επισυμάνσεις κατά την χρήση των SER-ESTAR Κλίση των SER-ESTAR

137 137 140 142 144

16. EΥΘΥΣ - ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ 16.1 Προσδιορισμός Ευθέως και Πλάγιου Λόγου 16.2 Περιπτώσεις και Σύνταξη Πλάγιου Λόγου στην πρόταση

146 146 148

17. ΥΠΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ - ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ 17.1 Τα τρία Είδη Υποθετικού Λόγου 17.2 Άλλοι τρόποι σύνθεσης των Υποθετικών προτάσεων- Υποθετικοί Σύνδεσμοι

151 151 154

18. Η ΠΡΟΤΑΣΗ 18.1 Στοιχεία της πρότασης 18.2 Τάξη των Στοιχείων της πρότασης

157 157 159

3

19. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ 162 19.1 Μονομελείς προτάσεις 163 19.2 Διμελείς προτάσεις 164 19.3 Κατηγορίες Απλών προτάσεων 164 a. Σύμφωνα με το περιεχόμενο 164 - Καταφατικές και Αρνητικές 164 -Ερωτηματικές 165 -Επιφωνηματικές 166 -Πιθανότητας και Διστακτικές 167 -Επιθυμίας 168 -Προτρεπτικές 168 b.Σύμφωνα με την γραμματική φύση του Κατηγορήματος 170 - Με Συνδετικό ρήμα 170 - Αμετάβατες 170 - Μεταβατικές 170 -Παθητικές 171 -Αυτοπαθείς 171 -Αλληλοπαθείς 172 -Απρόσωπες 172 19.4 Κατηγορίες Σύνθετων προτάσεων 173 19.5 Αντιπαραθετικές 173 19.6 Παρατακτικές 173 - Συνδετικές 174 -Διαχωριστικές 174 -Διανεμητικές 175 -Αντιθετικές 175 19.7 Υποτακτικές 176 19.7.1 Συμφωνία των χρόνων σε Υποτακτικές 177 19.7.2 Σύνταξη και Έγκλιση της Δευτερεύουσας σε Ταυτοπροσωπία – Ετεροπροσωπία 178 19.7.2α Ταυτοπροσωπία - Verbos Modales 178 19.7.2β. Ετεροπροσωπία - Ταυτοπροσωπία με χρήση συνδέσμων 180 19.7.2γ Έγκλιση της Δευτερεύουσας σε Οριστική/Υποτακτική κατά περίπτωση 181 Σύνδεση με Ονοματική, Επιθετική ( Αναφορική), Επιρρηματική Υπόταξη 185 - Ονοματική Υπόταξη 185 - Επιθετική Υπόταξη 186 - Επιρρηματική Υπόταξη 187 Επιρρηματικές Τόπου Επιρρηματικές Τρόπου - Περίπτωση SIN QUE Χρονικές Επιρρηματικές Συγκριτικές Επιρρηματικές Αιτιολογικές Επιρρηματικές Τελικές Επιρρηματικές Συμπερασματικές Επιρρηματικές Εναντιωματικές Επιρρηματικές

188 187 190 192 193 194 194 196

4

Υποθετικές Επιρρηματικές

1. ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ

199

EL ALFABETO

1.1 Το αλφάβητο αποτελείται από είκοσι εννιά γράμματα. Είναι λατινικοί χαρακτήρες και κάποια όπως τα Κ, Χ, W, Y είναι γράμματα που είναι δάνεια από άλλες γλώσσες προς τα Ισπανικά . Τα γράμματα Ll (έγιε) και Ñ (ένιε) συναντούνται αποκλειστικά στην Ισπανική. Έτσι λοιπόν έχουμε : A B C Ch D E F G H I J K L Ll M N Ñ O P Q R S T U V W X Y Z

a b c ch d e f g h I j k l ll m n ñ o p q r s t u v w x y z

Προφορά χρήσης ά ά μπέ μπ, β θέ θ, κ τσέ τσ ντέ ντ, δ έ ε έφε φ χέ γ,χ άτσε άφωνο ί ι χότα χ κά κ έλε λ έγιε γγί έμε μ ένε ν ένιε ννί ό ό πέ π κού κ έρε ρ έσε σ τέ τ ού ού ούβε β ούβε ντόμπλε β έκις ξ ί γριέγα ί θέτα θ

Όπως βλέπουμε σε κάθε γράμμα αντιστοιχούν τέσσερις στήλες. Η πρώτη βέβαια είναι το κάθε γράμμα σε κεφαλαία η δεύτερη σε μικρά, η τρίτη είναι ο αλφαβητισμός δηλαδή πως προφέρεται το κάθε γράμμα. Η τέταρτη αφορά την προφορά χρήσης, δηλαδή πώς

5

προφέρεται το γράμμα μέσα στην λέξη. Η προφορά χρήσης αφορά την επίσημη προφορά της Ισπανικής γλώσσας (Castellano). Πάντως σε κάποιες περιοχές τόσο της Ισπανίας, όσο και στις χώρες της Λατινικής Αμερικής η φωνητική σε γράμματα ή συνδιασμούς γραμμάτων αλλάζει χωρίς όμως να αποτελεί την φωνητική της επίσημης γλώσσας.Πρέπει όμως να τονισθεί ότι οι φωνητικές αυτές αλλαγές αποτελούν αποδεκτή, και αναγνωρισμένη από την Ισπανική Ακαδημία, φωνητική παραλλαγή. 1.2 Η προφορά των λέξεων σε σχέση με άλλες γλώσσες όπως Αγγλικά ή Γαλλικά είναι ευκολότερη, γιατί προφέρουμε όλα τα γράμματα όπως τα βλέπουμε σημειωμένα στην τρίτη στήλη . Θα πρέπει να προσέξουμε τα παρακάτω σημεία που είναι απαραίτητα για την σωστή προφορά μας. Έτσι λοιπόν μπορούμε να δούμε τα εξής: α. Τα φωνήεντα στα Ισπανικά είναι τα Α, E, O, U, I. Όλα τα υπόλοιπα είναι σύμφωνα. Το Y είναι ΣΥΜΦΩΝΟ. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι το Υ είναι σύμφωνο. Το σύμφωνο ll αποτελείται από δύο l. Στον σχηματισμό των λέξεων το μόνο σύμφωνο που μπορεί να διπλασιάζεται είναι το r, και τότε η προφορά του είναι μακρύτερη από την προφορά του μονού r. Arroyo Αρρόγιο και όχι Αρόγιο β. Υπάρχουν γράμματα με δύο προφορές. Τέτοια είναι τα

B, C, D, G.

Πιο αναλυτικά μπορούμε να δούμε : B, b Όταν βρίσκεται μετά από το m ή στην αρχή της λέξης για εμφατικούς λόγους προφέρεται μπ. Πχ ambulancia αμπουλάνθια Botella μποτέγια Πχ

Σε οποιονδήποτε άλλο συνδυασμό το βρίσκουμε β. saborear σαβορεάρ libro λίβρο

D, d Όταν βρίσκεται μετά από το n, l ή στην αρχή της λέξης για εμφατικούς λόγους προφέρεται ντ. Πχ andar αντάρ Desear ντεσεάρ Aldea αλντέα Σε οποιονδήποτε άλλο συνδυασμό το βρίσκουμε δ. Πχ adular αδουλάρ Acudir ακουδίρ C, c

Όταν Όταν ca co cu ci

συντάσσεται με σύμφωνο προφέρεται κ. Πχ actuar ακτουάρ. συντάσσεται με φωνήεν δίνει τους παρακάτω συνδυασμούς : κα casa κάσα κο comer κομέρ κού cuna κούνα θι cielo θιέλο

6

ce

θε

cerrar

θεράρ

Βλέπουμε ότι οι συνδυασμοί με e,i δίνουν ήχο θ και όχι κ . Οι συνδυασμοί αυτοί στην φωνητική της Λατινικής Αμερικής προφέρονται σ πχ. Cielo Σιέλο Ο συνδυασμός

ch δίνει ήχο

τσ

πχ: cachear κατσεάρ

G, g Σε συνδυασμό με φωνήεντα μέσα στην λέξη δίνει τα παρακάτω : Ga Go Gu Gi Ge

γα γο γού χί χέ

pagar algo alguno página Eugenio

παγάρ άλγο αλγούνο πάχινα Εουχένιο

Από τον συνδυασμό gu με το i,e έχουμε τους παρακάτω ήχους: Gui Gue

γι γε

alguien sigue

άλγιεν σίγε

Οι συνδυασμοί guo, gua, guu δεν υπάρχουν. * Όλοι οι πιο πάνω συνδιασμοί, εκτός των που δίνουν χί, χέ όταν βρεθούν στην αρχή της λέξης αλλάζουν το γ σε γκ. Guinea Γκινέα, Gusano Γκουσάνο, Gorra Γκόρα … * Υπάρχουν λέξεις όπως: cigüeña θιγουένια, antigüedad αντιγουεδάδ, vergüenza βεργουένθα, οι οποίες φέρουν Διαλυτικά πάνω από το u ώστε να μην χαθεί ο ήχος της διφθόγγου. Πάντως πολλές φορές στον σύγχρονο λόγο αυτές οι λέξεις δεν φέρουν Διαλυτικά, αλλά παραμένει η προφορά τους όπως αναφέρθηκε. γ. Το γράμμα q σε συνδυασμό με φωνήεντα δίνει τα παρακάτω : qui que quo qe qo qa

κι κε

quimera κιμέρα quemar κεμάρ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ

Στους συνδυασμούς που δεν υπάρχουν , οι ήχοι όπως έχουμε δεί πιο πάνω βγαίνουν από άλλους συνδυασμούς. Πχ co, ca και όχι qo qa δ. Z, z

Το γράμμα αυτό προφέρεται παντού

Θ αλλά δεν συναντάται με όλους τους

7

συνδυασμούς φωνηέντων. Πιο συγκεκριμένα έχουμε: za zo zu ze zi

θα θο θου

zarzuela θαρθουέλα zorro θόρρο zumbón θουμπόν ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ

Όπως και στο προηγούμενο σύμφωνο όπου δεν υπάρχουν οι συνδυασμοί, αυτοί καλύπτονται από άλλο σύμφωνο. Πχ: ce, ci θέ, θί. ε.

Με τα ξενικά γράμματα αρχίζουν λέξεις που έχουν ξενική ρίζα και προέλευση δηλαδή υπάρχουν και σε άλλες λατινογενείς γλώσσες ή στην Ελληνική γλώσσα Πχ. Wagón Kilo Káiser Xenofobia Yate Kilovatio

ζ. Υπάρχουν γράμματα που έχουν κοινή προφορά. Τέτοια είναι : V,W,B(εκτός αρχής λέξης/ μετά το m), J,G(εκτός ga/gu/go), K,QC(εκτός ci/ce). Όπως όμως έχουμε εξηγήσει πιο πάνω κατά περίπτωση, αυτά δεν μπορούν να συγχέονται κατά την χρήση τους στον λόγο. η. X, cc (διπλό C ). Το cc δίνει ήχο (κθ) στην επίσημη Ισπανική, αλλά (ξ) στην γλώσσα όπως προφέρεται στην Λατινική Αμερική ή σε περιοχές της Ισπανίας όπως τα Κανάρια Νησιά. Το Χ (ξ), συναντάται σε λίγες λέξεις. Πάντως όταν αυτός ο ήχος υπάρχει στην αρχή της λέξης πάντοτε γράφεται με Χ. Ξενοφοβία xenofobia Το cc είναι φθόγγος που συνδυάζεται με τα παρακάτω φωνήεντα: cci ξι accidente ακθιδέντε cce ξθε acceder ακθεδέρ θ.

Το H, h είναι άφωνο δηλαδή όταν το βρίσκουμε σε λέξη δεν προφέρεται. Πχ. Hotel. Προφέρεται Οτέλ και όχι χοτέλ. Αlmohada. Προφέρεται Αλμοάδα και όχι αλμοχάδα.

Ειδικότερα για το Υ y πρέπει να πούμε ότι χρησιμοποιείται τόσο σε Ισπανικές όσο και σε ξένης προέλευσης λέξεις. Προέρχεται από το Ελληνικό ύψιλον (υ). Όταν συνδυάζεται Με φωνήεν δίνει ήχο γ Υο γιό και όχι Ιό . Με σύμφωνο δίνει ήχο ί Estoy εστόι

•

•

Το y σαν λέξη στην πρόταση σημαίνει και, δηλαδή είναι συνδετικό. Όταν η επόμενη από το y λέξη αρχίζει από i τότε για αποφυγή κακοφωνίας μετατρέπεται σε e. Habla español e inglés Μιλάει Ισπανικά και Αγγλικά Το o σαν λέξη στην πρόταση σημαίνει ή, δηλαδή είναι διαζευκτικό. Όταν η επόμενη λέξη αρχίζει από o τότε για τον παραπάνω λόγο μετατρέπεται σε u . Όταν είναι

8

διαζευκτικό μεταξύ δύο αριθμών το o μετατρέπεται σε ó. Es soberbio u orgulloso

2. Ο ΤΟΝΙΣΜΟΣ

Son siete(7) ó ocho(8)

EL ACENTO

2.1 Στην Ισπανική γλώσσα είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε τόσο αν φέρει τόνο ( ´ ) μία λέξη, όσο και σε ποια συλλαβή. Αυτό γιατί ανάλογα με το αν φέρει τόνο ή όχι η λέξη μπορούμε να την γράψουμε σωστά , κάτι το οποίο μας είναι απαραίτητο για την σωστή ανάγνωση της. Πρέπει να διευκρινίσουμε ότι μιλώντας για τονισμό μιλάμε για δύο διαφορετικά πράγματα. Acentuación δηλαδή την συλλαβή εκείνη της λέξης που υψώνεται ο ήχος της φωνής κατά την προφορά της λέξης. Η συλλαβή αυτή δεν φέρει τόνο ( ΄ )σε όλες τις λέξεις. Tilde δηλαδή τον τόνο ( ΄ ). Στην συλλαβή που υπάρχει tilde αναγκαστικά θα γίνεται και acentuación . PA dre πά δρε Το acentuación στο pa χωρίς tilde ve RA no βε ρά νο Το acentuación στο ra χωρίς tilde pa ÍS Πα ίς Το acentuación στο ís με tilde Η δυσκολία βρίσκεται στις λέξεις που δεν φέρουν tilde γιατί δεν μπορούμε να γνωρίζουμε που θα είναι το acentuación τους. Το ζητούμενο είναι όταν βλέπουμε μία λέξη να ξέρουμε που υψώνεται η φωνή μας για να την προφέρουμε σωστά, ή όταν ακούμε μία λέξη πώς θα την γράψουμε σωστά τονισμένη. Έτσι λοιπόν η χρήση ή όχι της tilde είναι αυτή που θα μας δώσει το σωστό acetuación δηλαδή την σωστά τονισμένη λέξη. Αυτό εξαρτάται από τις συλλαβές. Κάνοντας έναν διαχωρισμό ως προς τις συλλαβές, οι λέξεις μπορούν να είναι μονοσύλλαβες, δισύλλαβες, και ούτω καθεξής ανάλογα με τον αριθμό τους. Για παράδειγμα η λέξη αυ το κί νη το έχει πέντε συλλαβές. Ένας τέτοιος διαχωρισμός γίνεται και στα Ισπανικά. Για παράδειγμα η λέξη al mo ha da έχει τέσσερις συλλαβές.. Tilde ( ´ ) υπάρχει ή όχι σε μία λέξη ανάλογα με το πόσες συλλαβές έχει, και σε τι καταλήγει αυτή( φωνήεν ή σύμφωνο ). Βεβαίως υπάρχουν εξαιρέσεις οι οποίες θα μας βοηθήσουν να ξεκαθαρίσουμε μερικά σημεία τα οποία κατ αρχήν δεν μπορούμε να διακρίνουμε. Προχωρώντας όμως στην γλώσσα θα μας δημιουργηθούν ερωτήματα που ανατρέχοντας στα παρακάτω θα μπορούμε να απαντήσουμε. Μία λέξη μπορεί να ανήκει σε μία από τις παρακάτω κατηγορίες : OΞYTONH - AGUDA ( _ _ _)

acentuación

στην ΛΗΓΟΥΣΑ.

9

“ ΠAΡOΞYTONH- LLANA ( _ _ _) acentuación στην ΠΑΡΑΛΗΓΟΥΣΑ. “ ΠΡΟΠΑΡ/ΤΟΝΗ - SOBRESDRÚJULA ( _ _ _) acentuación στην ΠΡΟΠΑΡΑΛΗΓΟΥΣΑ “ Αυτό που μένει είναι να δούμε σε κάθε κατηγορία πότε υπάρχει tilde ( ´) και πότε όχι. Έτσι λοιπόν μπορούμε να πούμε ότι : Όσες από τις ΟΞΥΤΟΝΕΣ καταλήγουν σε -n, -s , ή φωνήεν ΦΕΡΟΥΝ tilde ενώ σε οτιδήποτε άλλο γράμμα και αν καταλήγουν ΔΕΝ ΦΕΡΟΥΝ tilde. Ca jón gal dós co mí ca lor κα λόρ, ca nal κα νάλ,

festivi dad φεστιβι δάδ

Όσες από τις ΠΑΡΟΞΥΤΟΝΕΣ καταλήγουν σε –n, -s, ή φωνήεν ΔΕΝ ΦΕΡΟΥΝ tilde ενώ σε οτιδήποτε άλλο γράμμα και αν καταλήγουν ΦΕΡΟΥΝ tilde. Tra je ron τρα χέ ρον, Cár cel κάρ θελ ,

ro jos ρό χος , pa dre fút bol φούτ μπολ

πά δρε

ΠΑΡΑΤΗΡΟΥΜΕ ότι μεταξύ τους οι δύο περιπτώσεις είναι αντίθετες κάτι το οποίο είναι λογικό αλλιώς θα υπήρχε γραμματικό πρόβλημα. Όλες οι ΠΡΟΠΑΡΟΞΥΤΟΝΕΣ sá ba do

ΦΕΡΟΥΝ tilde.

fe nó me no

Έτσι λοιπόν απαντήσαμε στο ερώτημα του πως θα διαβάζουμε μία λέξη όταν την δούμε γραμμένη. Όταν υπάρχει tilde( ´ ) τότε απλά το acentuación είναι σε αυτήν την συλλαβή. Όταν δεν υπάρχει κοιτάμε την κατάληξη, και αφού όλες οι προπαροξύτονες φέρουν tilde μπορεί να είναι είτε οξύτονη είτε παροξύτονη. Τότε όμως βλέποντας την κατάληξη προσδιορίζουμε και την συλλαβή που θα έχουμε acentuación. Μένει να δούμε πως θα γράψουμε μία άγνωστη μας λέξη όταν την ακούσουμε. Έχοντας υπ’όψιν τα παραπάνω ακολουθούμε το εξής σκεπτικό : Ακούγοντας μία λέξη έχουμε δύο στοιχεία : 1. Την κατάληξη ( φωνήεν, σύμφωνο,- n, -s) 2. Εάν είναι οξύτονη, παροξύτονη ή προπαροξύτονη μετρώντας τις συλλαβές. Ζητάμε να βρούμε αν αυτή η λέξη φέρει tilde ή όχι. Απλώς εφαρμόζουμε τους πιο πάνω κανόνες. Δηλαδή εάν σαν παράδειγμα ακούσουμε την λέξη : Μάδρε είναι παροξύτονη, τελειώνει σε φωνήεν άρα ΔΕΝ ΦΕΡΕΙ : Καλόρ είναι οξύτονη, τελειώνει σε -r άρα ΔΕΝ ΦΕΡΕΙ : calor Άρμπολ είναι παροξύτονη, τελειώνει σε -l άρα ΦΕΡΕΙ : árbol Κολόν είναι οξύτονη, τελειώνει σε -n άρα ΦΕΡΕΙ : colón Ντιαγνόστικο είναι προπαροξύτονη άρα ΦΕΡΕΙ : diagnóstico

madre

10

2.2 ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ 1. Σύνθετες λέξεις ονομάζονται αυτές που αποτελούνται από δύο λέξεις οι οποίες ενώνονται σε μία. Όταν λοιπόν η καινούργια λέξη αποτελείται από δύο λέξεις που φέρουν tilde , τότε η σύνθετη φέρει tilde μόνο στην δεύτερη : décimo δέκατος

+

séptimo έβδομος :

decimoséptimo

δέκατος έβδομος

2. Κάποια επιρρήματα στα Ισπανικά σχηματίζονται από θέμα επιθέτου θηλυκού γένους ενικού αριθμού και κατάληξη - mente. Αν λοιπόν το επίθετο αυτό φέρει tilde τότε και το επίρρημα που προκύπτει συνεχίζει να φέρει tilde . rápida γρήγορη + -mente ( κατάληξη) : rápidamente

•

γρήγορα (επίρρημα)

Όταν σε μία πρόταση έχουμε δύο ή περισσότερα επιρρήματα σε συνέχεια τότε μόνο το τελευταίο φέρει κατάληξη - mente ενώ τα προηγούμενα κρατούν το θέμα δηλαδή επίθετο θηλυκό ενικού αριθμού. Αναφερόμαστε σε επιρρήματα με σχηματισμό – mente.

Viene

rápida y alegremente

Έρχεται γρήγορα και χαρούμενα .

3. Η tilde διατηρείται σε μία λέξη πού αρχίζει με κεφαλαίο, αν αυτή η λέξη θα πρέπει να την φέρει στο πρώτο της γράμμα όταν αρχίζει με μικρό. Ángel

ángel

4. Οι λέξεις που καταλήγουν σε - y δεν πρέπει να θεωρείται ότι καταλήγουν σε φωνήεν γιατί όπως έχουμε αναφέρει το -y είναι σύμφωνο. 5. Οι μονοσύλλαβες δεν φέρουν tilde . Όταν όμως υπάρχουν λέξεις μονοσύλλαβες με δύο έννοιες τότε για να ξεχωρίζουν νοηματικά η μία φέρει tilde . Τέτοιες είναι : Sí Aún Dé Él Más Mí Sé Tú Té Sólo

Ναι Ακόμη Δώσε Αυτός Περισσότερο Εμένα Να είσαι Εσύ Τσάι Μόνο (επίρρημα)

Si Aun De El Mas Mi Se Tu Te Solo

Εάν Και με Από Ο (οριστικό άρθρο) Αλλά Δικός μου Του ( προσ. Αντωνυμία) Δικός σου Σου ( προσ. Αντωνυμία) Μόνος (επίθετο)

11

6. Όσον αφορά κάποια επιρρήματα και αντωνυμίες, οι αναφορικές και οι ερωτηματικές μορφές, μεταξύ τους διαφέρουν κατά την γραφή τους ως προς την tilde . ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ Donde Cuando Cuanto Como Que Cual Quien Cuyo

• •

Όπου Όταν Όσο Όπως Ότι Όποιος(προς/πράγμ) Όποιος (πρόσωπα) Του οποίου(γενική)

ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΑ ΓΕΝΟΣ ΟΧΙ ΌΧΙ ΝΑΙ ΌΧΙ ΟΧΙ ΌΧΙ ΟΧΙ ΝΑΙ

ΑΡΙΘΜΟΣ ΌΧΙ ΌΧΙ ΝΑΙ ΌΧΙ ΌΧΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ

¿Dónde? ¿Cuándo? ¿Cuánto? ¿Cómo? ¿Qué? ¿Cuál? ¿Quién? ¿Cúyo?

Πού; Πότε; Πόσο; Πώς; Τι; Ποιος; Ποιος; Ποιού;

Το cual είναι μεριστικό μεταξύ προσώπων και πραγμάτων και αυτό ξεχωρίζει ως προς το quien που αναφέρεται σε ένα πρόσωπο. Υπάρχουν δύο ερωτηματικά σημεία στίξης στα Ισπανικά, ένα ανάποδο στην αρχή της ερώτησης και ένα στο τέλος της ¿ ------- ?. Το ίδιο συμβαίνει και με τα θαυμαστικά. ¡ ------ !

7. Τρίφθογγος ονομάζεται ο συνδυασμός τριών φωνηέντων. Τότε το δεύτερο φωνήεν της τριφθόγγου είναι η βάση της και εφ’ όσον είναι εκεί το acento, δεν φέρει tilde. Σε οποιοδήποτε άλλο φωνήεν της και αν είναι το acento, φέρει tilde. Guia γκία guión γκιόν Συνηθέστεροι τρίφθογγοι είναι οι : iai, iei, iau, ioi, uai, uau, uei, uia. 8. Οι δίφθογγοι είναι συνδυασμοί δύο φωνηέντων. Όπως έχει αναφερθεί τα φωνήεντα είναι πέντε. Τα φωνήεντα χωρίζονται σε ΙΣΧΥΡΑ και ΑΣΘΕΝΗ. Τα ισχυρά είναι a e o Τα ασθενή είναι ι u Όταν η δίφθογγος είναι συνδυασμός ενός ισχυρού φωνήεντος με ένα ασθενές τότε αποτελεί μία συλλαβή. Δίφθογγος ασθενούς με ασθενές ή ισχυρού με ισχυρό φωνήεν ΔΕΝ δίνει μία συλλαβή. Έτσι λοιπόν ai ie uo είναι δίφθογγοι σε μια συλλαβή ενώ iu eo e a είναι δίφθογγοι αλλά δύο συλλαβές ΠΡΟΣΟΧΗ Στις διφθόγγους δεν υπάρχει διαφορετικός ήχος όπως στα Ελληνικά, το κάθε φωνήεν διαβάζεται ξεχωριστά. Παράδειγμα : caigo κ ά ι γο και όχι κ αί γο

•

Όταν έχουμε acentuación σε συνδυασμό ΙΣΧΥΡΟ- ΙΣΧΥΡΟ ή ΑΣΘΕΝΕΣ – ΑΣΘΕΝΕΣ , ακολουθούνται οι κανόνες τονισμού όπως τους έχουμε δει πιο πάνω.

• Όταν έχουμε acentuación σε συνδυασμό ΙΣΧΥΡΟ- ΑΣΘΕΝΕΣ ή αντίστροφα υπάρχουν δύο περιπτώσεις :

12

α.

Το acentuación στο ισχυρό φωνήεν οπότε ΔΕΝ ΦΕΡΕΙ tilde.

β. Το acentuación στο ασθενές οπότε ΦΕΡΕΙ tilde. Ma ría Ma ria no

Μα ρία ΦΕΡΕΙ tilde ΓΙΑΤΙ ΤΟ acentuación ΣΤΟ ΑΣΘΕΝΕΣ. Μα ριά νο ΔΕΝ ΦΕΡΕΙ tilde ΓΙΑΤΙ ΤΟ acentuación ΣΤΟ ΙΣΧΥΡΟ.

•

Όσον αφορά την κλίση ρήματος, η χρήση της tilde στην κατάληξη εξαρτάται από το acentuación της κατάληξης : Habl- áis αμπλ- άις ( μιλάτε). Παρότι το -a είναι ισχυρό φωνήεν στην δίφθογγο, φέρει tilde γιατί είναι κατάληξη ρήματος. Στην κλίση των ρημάτων στο κεφάλαιο ΤΟ ΡΗΜΑ θα δούμε αναλυτικά όλες τις καταλήξεις σε Χρόνους, Εγκλίσεις και Φωνές. Εκεί θα διαπιστώσουμε ότι υπάρχουν καταλήξεις που δεν έχουν καθόλου acentuación γιατί ο ήχος είναι στο Θέμα του ρήματος. Τότε όπως θα δούμε δεν έχουμε ποτέ tilde στο Θέμα και απλώς η λέξη δεν φέρει tilde. Habl-o άμπλ-ο Habl-as άμπλ-ας

3. ΤΟ

ΑΡΘΡΟ

EL ARTÍCULO

3.1 Στα Ισπανικά έχουμε δύο γένη , αρσενικό και θηλυκό. Δεν υπάρχει ουδέτερο. Όταν ένα ουσιαστικό είναι αρσενικού ή θηλυκού γένους στα Ελληνικά ΔΕΝ σημαίνει ότι αναγκαστικά είναι του ιδίου γένους και στα Ισπανικά. El libro = Το βιβλίο Το άρθρο χαρακτηρίζει το γένος κάθε ουσιαστικού, επιθέτου και τον αριθμό τους. Έχουμε δύο ειδών άρθρα που το κάθε ένα έχει και διαφορετική ιδιότητα: ΟΡΙΣΤΙΚΟ ΑΟΡΙΣΤΟ

DETERMINADO INDETERMINADO

ΟΡΙΣΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ Το οριστικό άρθρο έχει παρόμοια χαρακτηριστικά με τις δεικτικές αντωνυμίες, στην ουσία είναι δεικτική αντωνυμία που έρχεται από τα Λατινικά, η οποία έχει χάσει την ιδιότητα της να προσδιορίζει συγκριτικά και αναφέρεται συγκεκριμένα στην λέξη της οποίας προηγείται. Έχει γένος και αριθμό αλλά και τον τύπο NEUTRO τον οποίο θα αναλύσουμε σε αυτό το κεφάλαιο.

ΑΡΣΕΝΙΚΟ ΘΗΛΥΚΟ NEUTRO

ΕΝΙΚΟΣ El Ο La Η Lo

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ Los Οι Las Οι (θηλυκό) Το – Αυτό

ΑΟΡΙΣΤΟ ΑΡΘΡΟ Το αόριστο άρθρο είναι αόριστη αντωνυμία έχει γένος και αριθμό και είναι διακριτικό, δηλαδή διαχωρίζει χωρίς να συγκεκριμενοποιεί τις λέξεις στις οποίες αναφέρεται.

13

ΕΝΙΚΟΣ Un Ένας- κάποιος Una Μία- κάποια

ΑΡΣΕΝΙΚΟ ΘΗΛΥΚΟ

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ Unos Κάποιοι Unas Κάποιες

3.2 ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ * ΟΛΕΣ ΟΙ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΦΟΡΟΥΝ ΚΑΙ ΤΟ ΟΡΙΣΤΙΚΟ ΚΑΙ ΤΟ ΑΟΡΙΣΤΟ ΑΡΘΡΟ ΠΡΟΣΟΧΗ : Τα αόριστα άρθρα έχουν και γένος και αριθμό όπως βλέπουμε. Έτσι λοιπόν στα Ελληνικά μπορούμε να το μεταφράζαμε ένας /κάποιος, μία /κάποια, κάποιοι, κάποιες για να έχουμε και τους αντίστοιχους πληθυντικούς. Δεν θα πρέπει να συγχέεται το αόριστο άρθρο (un), με τον αριθμό ένα (uno). Ανάλυση της περίπτωσης θα γίνει τόσο στην ενότητα των Απόλυτων Αριθμητικών (αριθμών), που περικλείεται στο κεφάλαιο της Αόριστης Αντωνυμίας ΚΕΦΑΛΑΙΑ 8.7.1 και 8.7.2.

•

Όλα τα θηλυκού γένους ουσιαστικά που αρχίζουν από a ή ha και το acento τους βρίσκεται στην πρώτη συλλαβή, αλλάζουν το οριστικό και αόριστο άρθρο τους, αλλά και την δεικτική αντωνυμία, από θηλυκού σε αρσενικού γένους. Αυτό γίνεται για αποφυγή κακοφωνίας, και μόνο στον ενικό αριθμό. Στον πληθυντικό παραμένει το θηλυκό άρθρο γιατί έχει εκλείψει η αιτία αλλαγής του. Η αλλαγή αφορά μόνο τα δύο άρθρα και την δεικτική αντωνυμία .κανένα άλλο γραμματικό στοιχείο με γένος.

Εξηγώντας, κακοφωνία θα λέγαμε ότι είναι το χάσιμο γραμμάτων κατά την προφορά, εξ αιτίας του όμοιου ήχου μεταξύ φωνήεντος του άρθρου και του πρώτου γράμματος του ουσιαστικού (λά άγουα=λάγουα, λά άτσα=λάτσα). Δηλαδή : la/una hacha θα γίνει el/un hacha για αποφυγή κακοφωνίας las/unas hachas ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ θηλυκό το άρθρο. la/una água θα γίνει el/un água για αποφυγή κακοφωνίας las/unas águas ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ θηλυκό το άρθρο. La/una alma grande θα γίνει el/un alma grande για αποφυγή κακοφωνίας Las/unas almas grandes ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ θηλυκό το άρθρο. *Η περίπτωση δεικτικής αντωνυμίας περιγράφεται στο αντίστοιχο κεφάλαιο.ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8.6 *Σε λέξεις όπως το la aguanieve (αγουανιέβε), επειδή το acento δεν είναι στο a- δεν υπάρχει λόγος αλλαγής του άρθρου και αντωνυμίας. * Αλλαγή άρθρου δεν γίνεται πριν από Κύρια Ονόματα, Επώνυμα και γράμματα του Αλφαβήτου. La Ána de ayer La hache •

Ονόματα ατόμων και επώνυμα όπως και τοπωνυμίες δεν φέρουν άρθρο εκτός της περίπτωσης που θέλουμε να διευκρινίσουμε. Grecia

αλλά

la Grecia del siglo décimo (η Ελλάδα του Δέκατου Αιώνα).

14

Οι Η.Π.Α., οι διεθνείς οργανισμοί και κάποιες χώρες ή πόλεις φέρουν οριστικό άρθρο: Los Estados Unidos, la India, el Japón, la Coruña,la UU.EE (Unión Europea), la O.N.U. ( Organización de Naciones Unidos).

•

• •

Η λέξη Θεός όταν αναφερόμαστε στην χριστιανική θρησκεία δεν φέρει άρθρο. Επίσης δεν φέρουν άρθρο οι Άγιοι. Dios bendiga Ο Θεός να ευλογεί San Antonio es el protector Ο Άγιος Αντώνιος είναι ο προστάτης Οι Γλώσσες όπως Ισπανικά, Ελληνικά…, και η παράθεση Ουσιαστικών σε μία πρόταση δεν φέρουν άρθρο. Hablo griego Μιλώ Ελληνικά Lleva corbata, camisa y zapatos Φοράει γραβάτα, πουκάμισο και παπούτσια Τέλος οποιαδήποτε άλλη περίπτωση, εκτός αυτών που έχουμε ήδη αναφέρει, στα Ελληνικά δεν φέρει άρθρο, ακολουθεί τον ίδιο κανόνα και στα Ισπανικά.

3.3 ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ

< LO> NEUTRO.

ΤΟ / ΑΥΤΟ

Τα άρθρα δίνουν το γένος και τον αριθμό στα ουσιαστικά. Έτσι λοιπόν τα συναντάμε πριν από αυτά, πριν οποιοδήποτε γραμματικό στοιχείο μπορεί να λειτουργεί σαν ουσιαστικό, ή πριν από την ακολουθία ουσιαστικό + επίθετο. Όταν όμως θέλουμε να μεταφράσουμε μία πρόταση της μορφής : < Το καλό της υπόθεσης>, τότε η λέξη < το > δεν μπορεί να είναι το οριστικό άρθρο < el > γιατί με το άρθρο δεν προσδιορίζουμε κάποιο ουσιαστικό και δεν υπάρχει ακολουθία ουσιαστικό + επίθετο. Το άρθρο δεν αναφέρεται σε μία λέξη, αλλά σε ολόκληρη πρόταση ή μέρος πρότασης που εννοείται και χάριν συντομίας αντικαθίσταται από το < το>. Έτσι λοιπόν υπάρχει κάποιο άλλο άρθρο , το NEUTRO που αν μεταφραστεί κυριολεκτικά σαν λέξη σημαίνει ουδέτερο άρθρο, αλλά για να μην το συγχέουμε με το ουδέτερο άρθρο στα Ελληνικά, κάνοντας μία παραδοχή, θα το ονομάσουμε εξουδετερωμένο άρθρο. Αυτό το άρθρο, έχει το χαρακτηριστικό ότι δεν έχει γένος και αριθμό αφού αναφέρεται σε τμήμα ή ολόκληρη πρόταση, και βέβαια δεν μπορεί να προηγείται ουσιαστικού ή της ακολουθίας ουσιαστικό + επίθετο . Ας δούμε τις περιπτώσεις: 1. Το καλό της υπόθεσης = Lo bueno del caso Ιδιαίτερη προσοχή στην πιο πάνω περίπτωση, όπου στην πρόταση ΔΕΝ υπάρχει Ουσιαστικό, αλλά μόνο Επίθετο μετά το LO. Το ουσιαστικό ( caso) δεν αποτελεί τμήμα της ακολουθίας ΕΠΙΘΕΤΟ + ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ αφού μεταξύ τους παρεμβάλεται άλλη λέξη ( del) . Τότε με την χρήση του Lo δίνουμε αφηρημένο χαρακτήρα στο Επίθετο το οποίο στην πρόταση ουσιαστικοποιείται(λειτουργεί σαν Ουσιαστικό). Ένας μικρός αριθμός Επιθέτων ουσιαστικοποιούνται όχι με το Lo, αλλά με το Αρσενικό Οριστικό Άρθρο El. Αυτά είναι: Largo Μακρύς, Ancho Φαρδύς, Alto Ψηλός, Bajo Κοντός, Ridículo Γελοίος, Sublime Μεγαλοπρεπής, Infinito Άπειρος,

15

Abstracto Αφηρημένος, Vacío Κενός. Έτσι θα έχουμε: Το γελοίον της υπόθεσης

El ridículo del caso

2. Σε διάλογο μεταξύ Α και Β: _ Α: Η κατάσταση όπως έχουμε αναφερθεί και στο παρελθόν… _ Β: Aυτό /Αυτά που λες είναι έτσι. = Lo que dices es así. *Βλέπουμε, πως το lo μπορεί να μεταφραστεί το και αυτό ή αυτά όπως λέμε συνήθως στα Ελληνικά. Κάτι τέτοιο δεν δημιουργεί πρόβλημα γένους ή αριθμού μιας και το lo δεν αναφέρεται σε συγκεκριμένο ουσιαστικό.

4. LOS SIGNOS DE PUNTUACIÓN

ΤΑ ΣΗΜΕΙΑ ΣΤΙΞΗΣ

Τα σημεία στίξης στα Ισπανικά είναι τα παρακάτω, και όπου δεν γίνεται διευκρίνιση έχουν την ίδια χρήση με αυτή των αντίστοιχων Ελληνικών όπως δίνονται στον πίνακα: - Τελεία Punto final (.) - Κόμμα Coma(,) - Άνω τελεία Punto y coma (;)

Έχει την μορφή του Ελληνικού ερωτηματικού .

- Άνω κάτω τελεία Dos puntos (:) - Αποσιωπητικά Puntos suspensivos (…) - Ερωτηματικά Principio y fin de interrogación(¿ ?) Είναι δύο, ένα αντεστραμμένο στην αρχή και ένα στο τέλος της πρότασης - Θαυμαστικά Principio y fin de admiración (¡ !) Είναι δύο, ένα αντεστραμμένο στην στην αρχή και ένα στο τέλος της πρότασης - Παρένθεση Paréntesis( ) - Διαλυτικά Diéresis - crema(¨) Μόνο πάνω από το -u για να δείξει ότι δεν χάνεται κατά την προφορά της διφθόγγου :vergüenza βεργουένθα, όχι βεργένθα - Εισαγωγικά Comillas (“ ”) - Ενωτικό Guión (-)

16

- Παύλα

Raya ( _ )

5. ΤΟ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ - EL SUSTANTIVO 5.1 Τα ουσιαστικά είναι λέξεις που κλίνονται έχουν δύο και όχι τρία γένη, φανερώνουν πρόσωπα, ζώα, πράγματα, ενέργεια, κατάσταση ή ιδιότητα. * Μέσα σε μία πρόταση Συντακτικά μπορούν μετά από Πρόθεση να ουσιαστικοποιούνται διάφορα γραμματικά στοιχεία όπως έχουν αναλυθεί στο κεφάλαιο 11.3. Όσον αφορά τις καταλήξεις που υπάρχουν σε κάθε γένος και αριθμό, μπορούμε να πούμε τα παρακάτω:

• • • • • •

Καταλήξεις ουσιαστικών είναι OΛΑ ΤΑ ΦΩΝΗΕΝΤΑ και τα σύμφωνα ( -l, –n , -r, –s, – z, -d, -y και σπανιότερα –j,-k, -m, -x). Στην πλειοψηφία τους τα ουσιαστικά που λήγουν σε -ο, -or, -aje, -ma, -an, -ambre είναι αρσενικού γένους. Στην πλειοψηφία τους τα ουσιαστικά που λήγουν σε –a, -dad, -umbre, -tud, -ción, -sión, -nza, -cia, -ncia είναι θηλυκού γένους. Τα ουσιαστικά που λήγουν σε σύμφωνο ή σε –e μπορούν να είναι είτε αρσενικού είτε θηλυκού γένους. Όλα τα ουσιαστικά που προέρχονται από ελληνικές λέξεις και καταλήγουν σε –a είναι αρσενικού γένους. El tema, el dilema, el problema Σε κάποια ουσιαστικά οι καταλήξεις των θηλυκών τους γίνονται –esa, -isa, -iz Duque-duquesa, principe-principesa, poeta-poetisa, actor-actriz. Όσον αφορά τον πληθυντικό των ουσιαστικών, έχουμε τις παρακάτω καταλήξεις :

•

Όσα λήγουν σε -o γίνονται -os , τα εις -a γίνονται –as, τα εις –e γίνονται –es. El libro los libros la gata las gatas el homenaje los homenajes

•

Όσα λήγουν σε σύμφωνο γίνονται σύμφωνο +es, ενώ τα εις -z αλλάζουν σε -ces El varón los varones el juez los jueces

5.2 ΕΙΔΙΚΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ •

Υπάρχουν ουσιαστικά με δύο άρθρα, τότε όμως αλλάζει η έννοια τους ανάλογα με το άρθρο. Κάποια από αυτά είναι :

El capital El margen El cólera El orden El cometa El corte El mar

το κεφάλαιο το περιθώριο ο θυμός η τάξη ο κομήτης το κόψιμο η θάλασσα

la capital la margen la cólera la orden la cometa la corte la mar

η πρωτεύουσα η όχθη η χολέρα η διαταγή ο χαρταετός η αυλή (ακολουθία) η πλειονότητα

17

El azúcar η ζάχαρη

•

la azúcar η επεξεργασμένη ζάχαρη

Υπάρχουν ουσιαστικά τα οποία βρίσκονται στον ενικό αριθμό είναι αρσενικού γένους και επειδή είναι σύνθετες λέξεις, με το δεύτερο συνθετικό στον πληθυντικό αριθμό, έχουν κατάληξη πληθυντικού και συγκεκριμένα -s.

Τέτοια είναι : el paraguas η ομπρέλα los paraguas el tocadiscos το πικάπ los tocadiscos el parabrisas το παρμπρίζ. los parabrisas el cumpleaños τα γενέθλια los cumpleaños Στον πληθυντικό αριθμό διατηρούν ακριβώς την ίδια κατάληξη. •

Κάποια ουσιαστικά έχουν διαφορετική λέξη για το αρσενικό και για το θηλυκό φύλο τους.

El hombre El padre Yerno Buey Gallo Macho Porto Caballo Marido Padrino

άνδρας πατέρας γαμπρός βόδι κόκορας αρσενικός αρσενικό αλογάκι άλογο ο σύζυγος νονός

La mujer La madre Nuera Vaca Gallina Hembra Jaca Yegua Esposa Madrina

γυναίκα μητέρα νύφη αγελάδα κότα θηλυκιά θηλυκό αλογάκι φοράδα η σύζυγος νονά

•

Κάποια ουσιαστικά χρησιμοποιούνται μόνο στον πληθυντικό αριθμό. Las gafas Τα γυαλιά Las tijeras Το ψαλίδι Los prismáticos Τα κιάλια Las tenazas H τανάλια Los comestibles Τα τρόφιμα

•

Άλλα ουσιαστικά χρησιμοποιούνται μόνο στον ενικό γιατί δείχνουν πλήθος La gente ο κόσμος El dinero τα χρήματα La muchedumbre το πλήθος

•

Όταν αναφερόμαστε σε πόλεις μπορούν αυτές να φέρουν θηλυκό άρθρο γιατί εννοείται η λέξη la ciudad (η πόλη) που είναι θηλυκού γένους. ciudad La Bilbao = la ^ Bilbao

5.3 Από τα ουσιαστικά, με κεφαλαίο το πρώτο τους γράμμα γράφονται, ονόματα και επίθετα ανθρώπων όπως Pedro López, κράτη όπως Grecia España, η λέξη Θεός Dios

18

όταν αναφερόμαστε στην χριστιανική θρησκεία, διεθνείς ή κάποιοι δημόσιοι ή άλλοι οργανισμοί όπως O.N.U. (Ο.Η.Ε.), U.I.M.P, τοπωνυμίες (πόλεις, ποτάμια, βουνά κλπ), οι συντμήσεις τίτλων όπως Sr. (Κύριος) Usted (Εσείς Κύριε/α), οι τίτλοι όπως Ministro (Υπουργός) Director(Διευθυντής) κυρίως όταν αυτοί αναφέρονται σε δημόσια έγγραφα, οι λατινικοί αριθμοί όπως I IV. Με Κεφαλαίο επίσης γράφονται τα Ουσιαστικά και Επίθετα που τίθενται σαν τίτλοι κειμένων ή έργων La Historia del Mundo Griego (Η Ιστορία του Ελληνικού Κόσμου). Σε αντίθεση με τα Ελληνικά μήνες, μέρες, εποχές έχουν μικρό το πρώτο τους γράμμα. Ο Ιανουάριος El enero Η Δευτέρα El lunes Όλα τα υπόλοιπα ουσιαστικά αρχίζουν με μικρό.

5.4 ΥΠΟΚΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΕΓΕΘΥΝΤΙΚΕΣ ΚΑΤΑΛΗΞΕΙΣ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ Τα Υποκοριστικά Ουσιαστικά, όπως και στα Ελληνικά, είναι αυτά που μικραίνουν αυτό που σημαίνει το πρωτότυπο Ουσιαστικό, είτε γιατί είναι αληθινά μικρό, είτε γιατί λέγεται χαϊδευτικά ή χλευαστικά. Τα Μεγεθυντικά Ουσιαστικά, αντίθετα, είναι αυτά που μεγαλώνουν αυτό που σημαίνει το πρωτότυπο Ουσιαστικό, είτε γιατί είναι αληθινά μεγάλο, είτε γιατί λέγεται σε υπερβολικό βαθμό. Οι καταλήξεις που τίθενται στα πρωτότυπα Ουσιαστικά είναι λοιπόν είτε Υποκοριστικές καταλήξεις Sufijos Diminutivos Μεγεθυντικές καταλήξεις Sufijos Aumentativos Υποκοριστικές καταλήξεις Sufijos Diminutivos -ito arbolito Δεντράκι (Árbol) -aco libraco -illo chiquillo Μικρούλι (Chico) -aja migaja -ico arbolico Δεντράκι (Árbol) -uco mujeruca -uelo chicuelo Μικρούλι (Chico) -astro poetastro -cito corazoncito Καρδούλα (Corazón) -orrio villorio -cillo rinconcillo Γωνίτσα (Rincón) -uza gentuza -ecito pueblecito Χωριουδάκι (Pueblo) -ucha casucha

Βιβλιαράκι Ψιχούλα Γυναικούλα Ποιητάκος Χωριουδάκι Κοσμάκης Χαμόσπιτο

(Libro) (Miga) (Mujer) (Poeta) (Pueblo) (Gente) (Casa)

Η δεύτερη στήλη αποτελείται από καταλήξεις που δίνουν Μειωτικά Ουσιαστικά. Αυτά τα Ουσιαστικά χλευάζουν ή ειρωνεύονται αυτό που σημαίνει το πρωτότυπο Ουσιαστικό. Όπως βλέπουμε η απόδοση στα Ελληνικά δεν μπορεί να μας υποδείξει την Ισπανική κατάληξη, αλλά και στα Ισπανικά δεν υπάρχουν συγκεκριμένες καταλήξεις πρωτότυπων Ουσιαστικών που αντιστοιχούν σε Υποκοριστικές καταλήξεις. Μεγεθυντικές καταλήξεις Sufijos Aumentativos -ón hombretón Άντρακλας (Hombre) -azo perrazo Σκύλαρος (Perro) -ota cabezota Κεφάλας (Cabeza)

19

Τα όσα είπαμε για τα Μειωτικά ισχύουν και για τα Μεγεθυντικά ουσιαστικά.

6. ΤΟ ΕΠΙΘΕΤΟ

EL ADJETIVO

6.1 Το επίθετο είναι κλιτό μέρος της πρότασης με γένος και αριθμό. Όταν συνοδεύει ουσιαστικό έχει το γένος και τον αριθμό του. Τα επίθετα μπορούν να περιορίζουν ( restrictivos), να εξιδεικεύουν (especificativos) ή τέλος να επεξηγούν ( explicativos – epítetos) το ουσιαστικό. Οι καταλήξεις του επιθέτου είναι σε αρσενικό και θηλυκό αντίστοιχα: ΑΡΣΕΝΙΚΟ ΕΝΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ -o -os -e -es -í (ΕΘΝΙ ΚΟΤΗΤΑ) -íes -an –on –or ( -an –on –or) + es Υπόλ. Σύμφωνα (Υπόλ. Σύμφωνα) + es

ΘΗΛΥΚΟ ΕΝΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ -a -as -e -es -í -íes (-an –on –or) + a ( -an –on –or) +as ΑΚΡΙΒΩΣ ΟΠΩΣ ΣΤΟ ΑΡΣΕΝΙΚΟ

6.2 Όσον αφορά την θέση του επιθέτου αυτή είτε είναι μετά το ουσιαστικό και δίνει την ιδιότητα του, είτε προηγείται όταν απλά το επεξηγεί. Πάντως εάν θα θέλαμε να δώσουμε κάποιον κανόνα θα λέγαμε ότι, τα επίθετα όταν περιορίζουν ή εξειδικεύουν (restrictivos, especificativos)–στην πραγματικότητα πρόκειται για την ίδια κατηγορία επιθέτων, γιατί τα επίθετα αυτά καθορίζουν (calificativos) – τίθενται ΠΑΝΤΟΤΕ ΠΙΣΩ από το ουσιαστικό, ενώ όταν επεξηγούν (explicativos-epítetos) μπορούν να τίθενται είτε μπροστά, είτε πίσω από αυτό. Δηλαδή: El hombre alto (ο ψηλός άνθρωπος) . Αυτός ο άνθρωπος είναι πραγματικά ψηλός. El alto hombre (ο ψηλός άνθρωπος). Ο οποιοσδήποτε άνθρωπος είναι ψηλός. Las calles grandes (οι μεγάλοι δρόμοι) Όλοι οι δρόμοι είναι μεγάλοι Las grandes calles (οι μεγάλοι δρόμοι) Οι πραγματικά μεγάλοι δρόμοι Έτσι βλέπουμε ότι ενώ στα Ελληνικά δεν υπάρχει διαφορά μεταφράζοντας κατά λέξη, κάθε περίπτωση έχει διαφορετική έννοια. Συγκεκριμένα όταν το επίθετο είναι μπροστά από το ουσιαστικό, χάνει την ιδιότητα του να το καθορίζει. *Σκεφτόμενοι Ελληνικά υπάρχει δυσκολία στο να τοποθετήσουμε το επίθετο πριν ή μετά το ουσιαστικό στην Ισπανική πρόταση, και φυσικά δεν μπορούμε πάντοτε να προσδιορίζουμε εάν κάποιο επίθετο καθορίζει ή επεξηγεί /διευκρινίζει το ουσιαστικό. Έτσι διατρέχουμε τον κίνδυνο λάθους ως προς την θέση του. Ένας απλός τρόπος με τον οποίο μπορούμε να αποφύγουμε την σύγχιση είναι ο παρακάτω. Όταν θα προηγηθεί το ΕΠΙΘΕΤΟ, τότε γενικεύουμε. 'Όταν θα προηγηθεί το ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ, τότε περιορίζουμε ή ειδικεύουμε. Ανατρέχοντας στο αρχικό παράδειγμα μπορούμε να διαπιστώσουμε την ευκολία

20

διαχωρισμού των δύο περιπτώσεων. Αυτό που πρέπει να κάνουμε λοιπόν είναι, σε περίπτωση αμφιβολίας, να σκεφτούμε εάν ειδικεύουμε ή γενικεύουμε το ουσιαστικό. Τι γίνεται όμως με το γένος και αριθμό επιθέτου όταν έχουμε περισσότερα από ένα ουσιαστικά; Έχουμε τις παρακάτω περιπτώσεις : ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ + ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ + ΕΠΙΘΕΤΟ ΟΤΑΝ ΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΘΗΛΥΚΑ

ΤΟΤΕ ΤΟ ΕΠΙΘΕΤΟ ΕΠΙΘΕΤΟ ΘΗΛΥΚΟ- ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟ

Las chicas y gatas buenas ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΑΡΣΕΝΙΚΑ ‘Η ΑΡΣΕΝΙΚΟΘΗΛΥΚΟ

ΕΠΙΘΕΤΟ ΑΡΣΕΝΙΚΟ-ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟ

Los hombres y las gatas buenos

ΕΠΙΘΕΤΟ + ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ + ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ ΟΤΑΝ ΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΤΟΤΕ ΤΟ ΕΠΙΘΕΤΟ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΑΡΣΕΝΙΚΑ ‘Η ΘΗΛΥΚΑ ΠΟΥ ΕΠΙΘΕΤΟ ΜΕ ΓΕΝΟΣ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΟ ΤΟΥ ΔΕΝ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΕ ΠΡΟΣΩΠΑ ΠΡΩΤΟΥ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΥ

Los claros arroyos y agua ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΕ ΠΡΟΣΩΠΑ ΙΔΙΟΥ ΓΕΝΟΥΣ

ΤΟ ΕΠΙΘΕΤΟ ΣΕ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟ ΚΑΙ ΓΕΝΟΣ ΤΟΥ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΥ

Las conocidas mujeres y monjas Los conocidos Juan y Pedro ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΕ ΠΡΟΣΩΠΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΥ ΓΕΝΟΥΣ

ΤΟ ΕΠΙΘΕΤΟ ΣΕ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟ ΑΡΙΘΜΟ, ΑΡΣΕΝΙΚΟΥ ΓΕΝΟΥΣ

Los buenos niños y enfermeras

6.3 Υπάρχουν επίθετα που όταν βρίσκονται μπροστά από ουσιαστικό ΑΡΣΕΝΙΚΟΥ γένους, ΕΝΙΚΟΥ αριθμού χάνουν την κατάληξη τους. Τέτοια είναι : Bueno Malo Primero Tercero Alguno Ninguno Santo Grande Cualquiera

καλός κακός πρώτος Τρίτος κάποιος κανείς άγιος μεγάλος οποιοσδήποτε

Buen Mal Primer Tercer Algún Ningún San Gran Cualquier

Έτσι έχουμε λοιπόν :

21

El hombre tercero αλλά El tercer hombre Στον πληθυντικό οι καταλήξεις παραμένουν κανονικά. Los hombres terceros και Los terceros hombres * Στα grande, cualquiera η κατάληξη χάνεται και πριν τα αρσενικά αλλά και πριν τα θηλυκά ουσιαστικά στον ενικό αριθμό : El gran libro, la gran casa. Cualquier libro, cualquier casa.

6.4 ΥΠΟΚΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΕΓΕΘΥΝΤΙΚΕΣ ΚΑΤΑΛΗΞΕΙΣ ΕΠΙΘΕΤΩΝ Τα Υποκοριστικά και Μεγεθυντικά Επίθετα είναι αυτά που μικραίνουν, μειώνουν, έχουν χαϊδευτικό χαρακτήρα ή μεγαλώνουν, υπερβάλουν ως προς το πρωτότυπο Επίθετο. Οι καταλήξεις που τίθενται στα πρωτότυπα Επίθετα είναι λοιπόν είτε Υποκοριστικές καταλήξεις Sufijos Diminutivos Μεγεθυντικές καταλήξεις Sufijos Aumentativos

Υποκοριστικές καταλήξεις Sufijos Diminutivos -ucho delgaducho Λεπτούλης (Delgado) -ito guapito Ομορφούλης (Guapo) -illo rubillo Ξανθούλης (Rubio) -cillo jovencillo Νεαρούλης (Joven) -cito pobrecito Φτωχούλης (Pobre) Μεγεθυντικές καταλήξεις Sufijos Aumentativos -ón pobretón Πάμφτωχος (Pobre) -ote gordote Πολύ χοντρός (Gordo) -acho ricacho Πάμπλουτος (Rico) Όπως βλέπουμε, στα Επίθετα όπως και στα Ουσιαστικά, η απόδοση στα Ελληνικά δεν μπορεί να μας υποδείξει την Ισπανική κατάληξη, αλλά και στα Ισπανικά δεν υπάρχουν συγκεκριμένες καταλήξεις πρωτότυπων Επιθέτων που αντιστοιχούν σε Υποκοριστικές ή Μεγενθυτικές καταλήξεις.

22

7. ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΕΠΙΘΕΤΩΝ - ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΩΝ - ΒΑΘΜΟΙ ΣΥΓΚΡΙΣΗΣ COMPARACIÓN DE ADJETIVOS- ADVERBIOS- GRADOS DE COMPARACIÓN 7.1 Το επίθετο έχει τρεις βαθμούς σύγκρισης: Θετικός Positivo Συγκριτικός Comparativo Υπερθετικός Superlativo Ο Συγκριτικός και ο Υπερθετικός ονομάζονται Παραθετικά του Επιθέτου. ΘΕΤΙΚΟΣ : El árbol es alto ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ

Το επίθετο απλώς δηλώνει την ιδιότητα του ουσιαστικού. Το δέντρο είναι ψηλό. Το επίθετο δηλώνει πως ένα ουσιαστικό έχει μία ιδιότητα σε διαφορετικό βαθμό από ένα ή περισσότερα ουσιαστικά

El árbol es más alto que la planta.

Το δέντρο είναι πιο ψηλό από το φυτό.

El árbol es más alto que la planta y el perro.

Το δέντρο είναι πιο ψηλό από το φυτό και τον σκύλο.

ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ: Έχουμε δύο τύπους. Τον Σχετικό (Relativo) και τον Απόλυτο(Absoluto). Στον δεύτερο το επίθετο δηλώνει ότι το ουσιαστικό έχει μία ιδιότητα σε μέγιστο ή ελάχιστο βαθμό. Ειδικότερα στον Σχετικό ισχύουν τα παραπάνω όπως έχουν αναφερθεί, ενώ στον Απόλυτο δεν κάνουμε σύγκριση, απλώς το υποκείμενο δηλώνει ότι το ουσιαστικό έχει την ιδιότητα που του δίνει το επίθετο σε πολύ μεγάλο βαθμό. Este árbol es el más alto de todos Αυτό το δέντρο είναι το πιο ψηλό από όλα. Este árbol es muy alto / altísimo Αυτό το δέντρο είναι πολύ ψηλό/ (υψηλότατο) ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ

ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΩΝ

ΠΙΝΑΚΑΣ 1

ΘΕΤΙΚΟΣ …Επίθετο … raro

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ …πιό + Επίθετο + από …más raro que

ΣΧΕΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ … ο πιο + Επίθετο + από όλους …el más raro de todos

…Επίθετο … raro

…λιγότερο+Επίθετο+από …menos raro que

..ο λιγότερο + Επίθετο + από όλους … el menos raro de todos

…Επίθετο …raro

… τόσο + Επίθετο + όσο … … tan raro como … igual de raro que … así de raro como

•

*********

Παρατηρούμε ότι στον Συγκριτικό, μετά το επίθετο στις δύο από τις τρεις περιπτώσεις

23

ακολουθεί que ενώ στον Σχετικό Υπερθετικό ακολουθεί de. 7.2 ΑΝΩΜΑΛΑ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ: Τα παρακάτω επίθετα έχουν ανώμαλα παραθετικά. Πάντως μπορούν να παρουσιάζουν και τις ομαλές μορφές παράθεσης στον συγκριτικό βαθμό τους. Ό ανώμαλος Υπερθετικός είναι ΠΑΝΤΑ ΑΠΟΛΥΤΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ : Este coche es el óptimo. Ο Συγκριτικός τους δεν αλλάζει κατάληξη στο θηλυκό γένος. ΘΕΤΙΚΟΣ Bueno/a καλός/ή Malo/a κακός/ή Grande μεγάλος/η Pequeño/a μικρός/ή Alto/a ψηλός/ή Bajo/a κοντός /ή χαμηλός/ή

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ Mejor Peor Mayor Menor Superior Inferior

ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ Óptimo/a Pésimo/a Máximo/a Mínimo/a Supremo/a Ínfimo/a

*Τα superior ανώτερος, inferior κατώτερος, anterior προηγούμενος, inmediato άμεσος, posterior μεταγενέστερος, igual όμοιος δεν συντάσσονται με que αλλά με a, όταν μεταξύ αυτών των επιθέτων και της αντωνυμίας δεν υπάρχει άλλη λέξη. Superior a, inferior a. * Όταν έχουμε σύγκριση δύο άμεσων αντικειμένων μεταξύ τους και η σύγκριση είναι ως προς ένα από τα δύο, τότε μεταξύ τους παρεμβάλλεται το a ,και όχι το que. VERBO + Compl Directo + a + Compl Directo Prefiero el vino a la cerveza ΡΗΜΑ + Άμμ. Αντικείμ + a + Άμμ. Αντικείμ. Προτιμώ το κρασί από την μπύρα

•

ΑΠΟΛΥΤΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ : Όπως έχουμε αναφέρει ο Απόλυτος Υπερθετικός έχει δύο τύπους. Ο πρώτος είναι muy + ΕΠΙΘΕΤΟ, ενώ ο μονολεκτικός σχηματίζεται από το ΘΕΜΑ ΕΠΙΘΕΤΟΥ + -ísimo. Alt –o

alt –ísimo,

baj-o

baj -ísimo

* Στον σχηματισμό του Απόλυτου Υπερθετικού, όταν τα επίθετα λήγουν σε -co, -go, -zo, αλλάζει ο ήχος του θέματος. Προκειμένου λοιπόν να κρατηθεί ο αρχικός ήχος οι καταλήξεις αλλάζουν ως εξής: -co (κο) -císimo (θίσιμο) αλλάζει σε -quísimo parco parquísimo -go (γο) -gísimo (χίσιμο) αλλάζει σε -guísimo vago vaguísimo -zo (θο) -zísimo (ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ) αλλάζει σε -císimo pelmazo pelmacísimo Επίσης όσα καταλήγουν σε: -ble γίνονται -bilísimo amable amabilísimo * Στον σχηματισμό το Απόλυτου Υπερθετικού, κάποια επίθετα κρατούν και την λατινική τους μορφή εκτός της Ισπανικής ( Castellano), ενώ άλλα έχουν μόνο την λατινική. Κάποια από αυτά είναι: Fuerte Antiguo Simple Bueno Cierto

Δυνατός Παλιός Απλός Καλός Βέβαιος

Fuertísimo Antiguísimo Simplísimo Buenísimo Ciertísimo

Fortísimo Antiquísimo Simplicísimo Bonísimo Certísimo

24

Nuevo Pobre Célebre Libre Mísero

Νέος Φτωχός Διάσημος Ελεύθερος Μίζερος

Nuevísimo Pobrísimo ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ

Novísimo Paupérrimo Celebérrimo Libérrimo Misérrimo

•

Όταν σε μία Απλή πρόταση έχουμε más de περισσότερο από ή menos de λιγότερο από τότε αναφερόμαστε σε αριθμούς. Tengo más de 5.000 euros. Έχω περισσότερα από 2000 ευρώ. Στην Σύνθετη πρόταση το más de ή menos de παρουσιάζεται όταν το δεύτερο μέλος της πρότασης αρχίζει με το LO ή με το ΑΡΘΡΟ του ουσιαστικού που συνδέεται και που βρίσκεατι στο πρώτο μέλος,. Fue más fácil de LO que esperaba Ήταν πιο εύκολο απ’ όσο περίμενε Había más água de LA que podía pensar Υπήρχε πιο πολύ νερό απ’όσο μπορούσε να σκεφτεί •

Μπορούμε να διακρίνουμε περιπτώσεις όπως: Cuanto más … más … Όσο περισσότερο … τόσο … Cuanto menos … menos … Όσο λιγότερο … τόσο … Más vale … que … Πιο πολύ αξίζει να … από …

•

Συγκρίσεις μπορούν επίσης να θεωρηθούν και απρόσωπες εκφράσεις που εκφράζουν προτίμηση ή κρίση. Es bueno que… Είναι καλό να … Es malo que … Είναι κακό να… Es preferible que… Είναι προτιμότερο να …

•

Οι εκφράσεις θαυμασμού όπως : Τι ωραίο σπίτι! Τι όμορφα λουλούδια! Στα Ισπανικά έχουν την μορφή ¡QUÉ + ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ + TAN + ΕΠΙΘΕΤΟ! Τι ωραίο σπίτι! ¡Qué casa tan bonita! Τι ωραία λουλούδια! ¡ Qué flores tan preciosas!

•

Όταν έχουμε ουσιαστικό αντί για επίθετο μετά το πρώτο συγκριτικό, τότε η μορφή tan … como γίνεται tanto/a/os/as …como : Tengo tanta alegría como tú Είμαι τόσο χαρούμενος όσο και εσύ. Έτσι έχουμε την μορφή : ΡΗΜΑ + ΤΑΝΤΟ/Α/OS/AS + COMO Αυτό συμβαίνει γιατί, ενώ στην περίπτωση συγκρινόμενων επιθέτων, το tan είναι επίρρημα, στην περίπτωση συγκρινόμενων ουσιαστικών τα tanto/a/os/as είναι επίθετα, και έχουν το γένος και αριθμό του ουσιαστικούυ που ακολουθεί. 7.3 ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΗ ΠΑΡΑΘΕΣΗ Έχουμε επιρρηματική σύγκριση στον συγκριτικό βαθμό, στις παρακάτω μορφές : Ρήμα + más que … : Estudia más que tú Μελετά περισσότερο από εσένα Ρήμα + menos que … : Estudia menos que tú Μελετά λιγότερο από εσένα Ρήμα + tanto como … : Estudia tanto como tú Μελετά όσο και εσύ Όσον αφορά τον τρόπο σύγκρισης επιρρημάτων (το επίρρημα είναι το αμέσως επόμενο κεφάλαιο), μπορούμε να διακρίνουμε τα έξής:

25

Παράθεση επιρρημάτων: ΘΕΤΙΚΟΣ Επίρρημα Raramente

Επίρρημα Raramente

Επίρρημα Raramente

ΠΙΝΑΚΑΣ 2

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ

ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ

πιό + ΕΠΙΡΡΗΜΑ+ από más raramente que

Él/la/los/las + que más + raramente+ VERBO

λιγότερο+Επίρρημα+από menos raramente que

Αυτός/ή/οί/ές + ΠΟΥ ΠΙΟ+ΕΠΙΡΡΗΜΑ + ΡΗΜΑ

Αυτός/ή/οί/ές+ΠΟΥ ΛΙΓΟΤΕΡΟ+ΕΠΙΡΡΗΜΑ + ΡΗΜΑ

Él/la/los/las + que menos + raramente+ VERBO

Τόσο + Επίρρημα + όσο Tan raramente como

*********

το ίδιο+Επίρρημα+μέ igual raramente que

Ας δούμε το παρακάτω παράδειγμα: Juan habla raramente Pedro habla más raramente que Juan Paco es él que más raramente habla

ΟJuan μιλά σπάνια Ο Pedro μιλά πιο σπάνια από τον Juan O Paco είναι αυτός που πιο σπάνια μιλά

Όσον αφορά τον πίνακα των ανώμαλων παραθετικών επιθέτου που είδαμε πιο πάνω, προκύπτουν τα επιρρήματα : Bien Καλά, Mal Άσχημα, Alto Ψηλά, Bajo Χαμηλά. Σαν επιρρήματα μπορούν κατά την παράθεση τους σε συγκριτικό βαθμό να έχουν ομαλό και ανώμαλο τύπο, ενώ στον υπερθετικό μόνο ανώμαλο. Ας δούμε το παράδειγμα: Juan habla bien Ο Juan μιλά καλά Pedro habla mejor/ más bien que Juan Ο Pedro μιλά καλύτερα / πιο καλά από τον Juan Paco es él que mejor habla Ο Paco είναι αυτός που μιλά καλύτερα. Ο ΑΝΩΜΑΛΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ ΕΠΙΘΕΤΟΥ ΔΕΝ ΙΣΧΥΕΙ ΣΤΟ ΕΠΙΡΡΗΜΑ

•

Τα επιρρήματα mucho, poco, tanto,todo δεν πρέπει να συγχέονται με τα αντίστοιχα επίθετα αρσενικού γένους, ενικού αριθμού, γιατί τα επίθετα προηγούνται ουσιαστικού ενώ τα επιρρήματα δεν συντάσσονται με ουσιαστικό.

Mucho dinero, poca hora, tanto tiempo είναι επίθετα, ενώ τα te quiero tanto, hablamos poco, me alegro mucho είναι επιρρήματα..

•

Το solo σαν επίθετο ΔΕΝ φέρει tilde, ενώ σαν επίρρημα φέρει. Όπως βλέπουμε όμως τα mucho, poco, tanto είναι και επιρρήματα και επίθετα χωρίς διαφορά στην γραφή τους, κάτι το οποίο κάποιες φορές δημιουργεί σύγχυση. Πάντως η διαφορά μεταφράζοντας στα Ελληνικά γίνεται προφανής εάν αλλάξουμε από ενικό σε πληθυντικό τον αριθμό του ουσιαστικού, ρήματος ή αντωνυμίας που υπάρχει στην πρόταση. Τότε θα διαπιστώσουμε ότι το επίρρημα ΔΕΝ αλλάζει αριθμό, ενώ το επίθετο αλλάζει.

El frio es poco

Το κρύο είναι λίγο

Εάν αλλάξουμε σε πληθυντικό τότε γίνεται

26

Τα κρύα είναι λίγα άρα το poco είναι επίθετο. Te quiero poco

Σε αγαπώ λίγο Σε αγαπούν λίγο

Εάν αλλάξουμε σε πληθυντικό τότε γίνεται άρα το poco είναι επίρρημα.

Η παραπάνω επισήμανση είναι ένας απλός και γρήγορος τρόπος σε περίπτωση αμφιβολίας, που πάντως προκύπτει από όσα έχουμε ήδη αναφέρει στο επίθετο.

8. ΟΙ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ - LOS PRONOMBRES Οι αντωνυμίες στα Ισπανικά είναι μία μεγάλη και σημαντική κατηγορία λέξεων που έχουν συγκεκριμένα μορφολογικά και συντακτικά χαρακτηριστικά. Σε μερικές αντωνυμίες αυτά τα χαρακτηριστικά μοιράζονται με τα ουσιαστικά και επίθετα με τα οποία συντάσσονται, ενώ σε άλλες είναι ανεξάρτητα. Πολλές αντωνυμίες έχουν γένος και αριθμό, ενώ σε κάποιες είναι συχνή η χρήση του NEUTRO. Οι αντωνυμίες δεν μπορούμε να πούμε ότι αντικαθιστούν αλλά ότι χαρακτηρίζουν κάποια ενέργεια, γιατί σε πολλές περιπτώσεις δεν έχουμε αντικατάσταση. Σωστότερα θα λέγαμε ότι αντιπροσωπεύουν, υποδεικνύουν ή αναφέρουν κάτι. Ανάλογα με την χρήση τους και τον τρόπο σύνταξης τους χωρίζονται στις παρακάτω υποκατηγορίες: ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ ΕΠΙΦΩΝΗΜΑΤΙΚΕΣ ΚΤΗΤΙΚΕΣ ΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΟΡΙΣΤΕΣ και ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ

PERSONALES RELATIVOS INTERROGATIVOS EXCLAMATIVOS POSESIVOS DEMOSTRATIVOS INDEFINIDOS y NUMERALES

8.1 ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ - PERSONALES Οι προσωπικές αντωνυμίες υποδεικνύουν πρόσωπα, πράγματα, μέρη πρότασης. Δηλαδή ο ορισμός τους σαν προσωπικές δεν αφορά μόνο πρόσωπα. Διακρίνονται σε δυνατές και αδύνατες. Μπορούν να χωρίζονται στις εξής περιπτώσεις: -Περίπτωση ονομαστικής -Περίπτωση εμπρόθετης -Περίπτωση δοτικής-Εμμεσο Αντικείμενο -Περίπτωση κατηγορηματικής - Αμεσο Αντικείμενο

Caso nominativo Caso preposicional Caso dativo- objeto indirecto Caso acusativo – objeto directo

Άς τις δούμε λίγο αναλυτικά, και έτσι θα μας λυθούν διάφορες απορίες που μπορεί να προκύψουν στην σύνταξη της πρότασης

27

8.1.1 Περίπτωση ονομαστικής

Caso nominativo

Αναφέρονται στα πρόσωπα, πράγματα ή μέρη πρότασης και έχουν θέση υποκειμένου ως προς το ρήμα του οποίου προηγούνται με το οποίο συμφωνούν σε πρόσωπο και αριθμό. Ανήκουν στις δυνατές αντωνυμίες.

Α ενικό Β ενικό Γ ενικό Α πληθυντικό Β πληθυντικό Γ πληθυντικό

Εγώ Εσύ Αυτός /τή- Αυτό (τμ. Πρότασης)- Εσείς Εμείς Εσείς Αυτοί- Αυτές

Yo Tú Él / Ella- Ello – Usted/ Vd Nosotros- Nosotras Vosotros – Vosotras Ellos – Ellas- Ustedes/ Vds

Παρατηρούμε ότι : • Το ello αναφέρεται σε τμήμα πρότασης, δηλαδή είναι NEUTRO και γι’ αυτόν τον λόγο δεν το συναντάμε σε πληθυντικό αριθμό, όπως έχουμε αναλύσει στο κεφάλαιο του οριστικού άρθρου. • Μόνο τα nosotros/as, vosotros/as έχουν γένος, και αυτό γιατί προέρχονται από τον λατινικό τύπο nos, vos και κατάληξη otros-as. Πάντως το nos χρησιμοποιείται ακόμη στην León, ενώ το vos σε πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής. • ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Usted / U / Vd και Ustedes / Uds / Vds /VV. (Μπορεί να χρησιμοποιείται οποιαδήποτε από τις πιό πάνω Βραχυλογίες κατά την γραφή του) Η έκφραση ευγένειας, Εσείς Κύριε είστε, Εσείς Κύριοι είστε, γνωρίζουμε ότι στα Ελληνικά θέλει την αντωνυμία άρα και το ρήμα, σε δεύτερο πληθυντικό ανεξάρτητα στο εάν αναφερόμαστε σε ένα ή πολλά πρόσωπα. Στα Ισπανικά δεν συμβαίνει αυτό. Κατ’ αρχήν η αντωνυμία άρα και το ρήμα, βρίσκονται είτε σε ενικό, είτε σε πληθυντικό ανάλογα σε πόσα πρόσωπα απευθυνόμαστε. Δεύτερον, η αντωνυμία άρα και το ρήμα, συντάσσεται σε τρίτο ενικό ή πληθυντικό και όχι σε δεύτερο πληθυντικό όπως στα Ελληνικά. Αυτή η μορφή σύνταξης λέγεται Forma de cortesia (Έκφραση Ευγένειας), και η αντωνυμία είναι Usted όταν αναφέρεται σε ένα πρόσωπο, και Ustedes όταν αναφέρεται σε πολλά πρόσωπα Τα Usted και Ustedes είναι τρίτο ενικό και πληθυντικό, και όχι δεύτερο, άρα και το ρήμα θα συντάσσεται σε τρίτο ενικό ή πληθυντικό, ανεξάρτητα με το εάν εμείς σκεπτόμενοι στα Ελληνικά θα μεταφράζουμε σε δεύτερο πληθυντικό. Δίνοντας ένα παράδειγμα : Εσείς (2ο πληθ.) Κύριε /α είστε(2ο πληθ.) ψηλός /ή. Usted ( 3ο ενικό) Señor/a es ( 3ο ενικό) alto/a.

28

Εσείς (2ο πληθ.) Κύριοι /ες είστε(2ο πληθ.) ψηλοί /ές. Ustedes (3ο πληθ.) Señores/as son (3ο πληθ.) altos/as. Ίσως να δημιουργηθεί απορία όσον αφορά την προέλευση και την σύνταξη των Usted και Ustedes. Όπως έχουμε αναφέρει στην αρχή αυτής της περίπτωσης αντωνυμιών, κατά τον αιώνα XVI η αντωνυμία ήταν vos, και όχι vosotros για το δεύτερο πληθυντικό. Έτσι λοιπόν όταν ήθελαν να απευθυνθούν με τίτλο ευγενείας σε κάποιο πρόσωπο του απευθυνόταν ως εξής: La majestad de vos Η Μεγαλειότητα Σας ( μία μεγαλειότητα), ή αλλιώς Las Majestades de vos Οι Μεγαλειότητες Σας (πολλές μεγαλειότητες). Φυσικά εκτός από το majestsad υπήρχαν και υπάρχουν και άλλοι τίτλοι ευγένειας όπως: excelencia, señoria, alteza, bondeza, gracia, nobleza , αλλά ο τίτλος από τον οποίο τελικά προήλθε το Usted -Ustedes, είναι το: merced , η Χάρη. Έτσι λοιπόν το Η Χάρη Σας ήταν La merced de vos που αργότερα εξελίχθηκε σε La merced de vosotros/as άρα σε Vuestra/as Merced/es και όλη αυτή η πρόταση σε σύντμηση της, έδωσε τα Usted, Ustedes αντίστοιχα Και φυσικά αφού όταν απευθυνόμαστε σε κάποιον ή κάποιους με αυτόν τον τρόπο μιλάμε σε τρίτο ενικό Η /Οι Χάρη /ες Σας είναι πολύ ευγενική /ές , τότε είναι πολύ λογικό και η τελική μορφή Usted/ des, να βρίσκεται και να συντάσσεται μαζί με το ρήμα σε τρίτο ενικό ή πληθυντικό. Η Χάρη Σας είναι πολύ ευγενής Οι Χάρες Σας είναι πολύ ευγενείς 8.1.2 Περίπτωση εμπρόθετης

Vd es muy noble VV son muy nobles

Είστε πολύ ευγενής Είστε πολύ ευγενείς

Caso preposicional

Αυτή η περίπτωση αντωνυμιών που ανήκουν στις δυνατές, αποτελούν συνδυασμό με πρόθεση, δηλαδή έχουν περιφραστικό τύπο, όλες εκτός από μία, που έχει μονολεκτικό τελικό τύπο στα δύο πρώτα Πρόσωπα στον Ενικό αριθμό. Όλες αναφέρονται σε πρόσωπα ή πράγματα. Έτσι λοιπόν: DE, CON, SIN, POR, EN...

+

Mí Tí Él / ella / ello / Usted Nosotros/ as Vosotros/ as Ellos / ellas/ Ustedes

Εμένα Εσένα Αυτόν /αυτήν /αυτό / Εσάς Εμάς Εσάς Αυτούς /αυτές / Εσάς

Αναφορικά δίνουμε: A: Προς, De: Από, Para: Για, En: Σε, Sin: Χωρίς Όσον αφορά την πρόθεση Tras: Μέσω όταν προηγείται Προσωπικής Αντωνυμίας έχει την έννοια ΠΙΣΩ ΑΠΟ ή ΠΙΣΩ ΑΠΟ. Δηλαδή μπορούν να υπάρξουν συνδυασμοί όπως: De tí από εσένα, a nosotros σε μάς, tras ello μετά από αυτό, sin Usted χωρίς Εσάς * Όσον αφορά τις προθέσεις, θα τις αναλύσουμε στο αντίστοιχο κεφάλαιο. Στο τέλος του κεφαλαίου ΟΙ ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ, θα δούμε ότι κάποια ρήματα συντάσσονται με συγκεκριμένες προθέσεις ακόμη και όταν τα ρήματα αφορούν Πρόσωπα. Αυτές οι προθέσεις θα πρέπει να τηρούνται, και ΔΕΝ θα πρέπει να συντάσσουμε με την Α σκεπτόμενοι ότι πρόκειται για πρόσωπο.

29

ΠΡΟΣΟΧΗ: Όταν το Υποκείμενο θέλει να αναφερθεί σε εμπρόθετη περίπτωση σε τρίτο ενικό πρόσωπο στον εαυτό του/της, τότε χρησιμοποεί το SÍ σαν Reflexivo ( Αυτοπαθές), αναφέρεται και στα δύο γένη και αριθμούς, και αντιστοιχούν με τα sí mismo/ -os sí misma/ -as. Enemigo de él/ella Εχθρός του/της (κάποιου-/ας άλλου/-ης) Enemigo de sí Εχθρός του εαυτού του/της = Enemigo de sí mismo/a Enemigos de sí Εχθροί των εαυτών τους = Enemigos de sí mismos/as Με την πρόθεση con γίνονται οι παρακάτω αντωνυμίες: Conmigo Μαζί μου Contigo Μαζί σου Con él/ ella/ ello/Usted Μαζί του/ της/ του(Neutro)/ Σας Con nosotros / as Μαζί μας Con vosotros/ as Μαζί σας Con ellos/ ellas/ Ustedes Μαζί τους/ τους(θηλυκά) / Σας Οι περιπτώσεις conmigo, contigo είναι μονολεκτικές, ενώ το τρίτο ενικό στην προγενέστερη του μορφή ήταν consigo, τύπος που χρησιμοποιείται ελάχιστα σήμερα. 8.1.3 Περίπτωση δοτικής-Εμμεσο Αντικείμενο

Caso dativo- objeto indirecto

Αυτή η περίπτωση μπορεί να θεωρηθεί υποπερίπτωση της προηγούμενης, γιατί αφορά τον συνδυασμό των προθέσεων a, para , και αναφέρεται μόνο σε πρόσωπα: Όσον αφορά την πρόθεση para ισχύουν τα παρακάτω: Para mí Για μένα Para ti Για σένα Para él/ella/ello(Neutro)/usted Γι’ αυτόν /αυτήν /αυτό /Εσάς Para nosotros/as Για μας Para vosotros/as Για σας Para ellos/ellas/Ustedes Γι’ αυτούς /αυτές /Εσάς *Θυμίζουμε ότι όταν το Υποκείμενο αναφέρεται στον εαυτό του έχουμε χρήση του SÍ σαν Αυτοπαθές με αναφορά και στα δύο γένη και αριθμούς. Habla para él/ella Μιλά γι’ αυτόν/ήν (κάποιον άλλον) Habla para sí Μιλά για τον εαυτό του/της = Habla para sí mismo/-a Hablan para sí Μιλούν για τους εαυτούς τους Hablan para sí mismos/-as Το ίδιο ισχύει και για την επόμενη περίπτωση με την πρόθεση a, αλλά είναι Αρχαϊσμός. Ve a sí como Rey/Reina = Ve a sí mismo/-a como Rey/ Reina Bλέπει τον εαυτό του/της σαν βασιλιά/ βασίλισσα. Ven a sí como Reyes/Reinas = Ven a sí mismos/-as como Reyes/ Reinas Βλέπουν τους εαυτούς τους σαν βασιλιάδες/ βασίλισσες

30

Ας προσέξουμε τώρα τους συνδυασμούς που δίνει η πρόθεση a με τον περιφραστικό και τον μονολεκτικό τύπο: ΠΙΝΑΚΑΣ Ι Σε μένα A mí Me Μου Σε σένα A ti Te Σου Σε αυτόν/αυτήν/Εσάς A él / ella / Usted Le (se) Του, της, Σας Σε εμάς A nosotros – as Nos Μας Σε εσάς A vosotros – as Os Σας Σε αυτούς/αυτές/Εσάς A ellos /ellas /Ustedes Les (se) Τους/ τις/ Σας Όπως βλέπουμε η πρώτη στήλη είναι στα Ελληνικά η αναλυτική μορφή με την πρόθεση. Η δεύτερη στήλη είναι η αντωνυμία στα Ισπανικά σε αναλυτική μορφή. Η τρίτη στήλη είναι η αντωνυμία στην μονολεκτική /τελική της μορφή που είναι και η κύρια μορφή που χρησιμοποιείται στην πρόταση, ενώ στην τέταρτη η ερμηνεία της μονολεκτικής / τελικής μορφής στα Ελληνικά.

•

Η αντωνυμία αυτή είναι χαρακτηρισμός εμμέσου αντικειμένου, δηλαδή προσώπου. Το έμμεσο αντικείμενο είναι σε ΔΟΤΙΚΗ πτώση, όπως και στα Αρχαία Ελληνικά. Φυσικά ο σχηματισμός της Δοτικής δεν έχει καμμία σχέση με αυτόν των Αρχαίων Ελληνικών. Απλά η πτώση αυτή (A + mí, ti …) βασισμένη στα Αρχαία Ελληνικά έχει χρήση Δοτικής στα Ισπανικά. Άρα προκειμένου να γίνει ο χαρακτηρισμός ψάχνουμε κάποιο πρόσωπο στην πρόταση. Επειδή όμως δεν είναι έμμεσο αντικείμενο κάθε πρόσωπο στην πρόταση ( μπορεί για παράδειγμα να είναι υποκείμενο), ένας απλός τρόπος για να λύσουμε αυτό το πρόβλημα είναι να κάνουμε την ερώτηση: ΣΕ ΠΟΙΟΝ; ¿A QUIÉN? Η απάντηση θα είναι πρόσωπο και έμμεσο αντικείμενο. Ας δούμε ένα παράδειγμα: Yo doy los libros a Juan de parte de ti.

Εγώ δίνω τα βιβλία στον Juan εκ μέρους σου.

Εδώ έχουμε τρία πρόσωπα τα yo,Juan, ti. Δεν είναι και τα τρία όμως έμμεσα αντικείμενα γιατί εάν ρωτήσουμε ¿ A quién?, η απάντηση είναι a Juan, άρα a él, άρα le σύμφωνα με τον πίνακα, που είναι η αντωνυμία που αντικαθιστά το έμμεσο αντικείμενο. Έτσι λοιπόν πάντοτε θα πρέπει να κάνουμε αυτήν την ερώτηση προκειμένου να μην αμφιβάλουμε για το εάν υπάρχει και ποιό είναι το έμμεσο αντικείμενο. Φυσικά μία πρόταση δεν είναι υποχρεωτικό να έχει πάντοτε έμμεσο αντικείμενο. •

Τα ΑΜΕΤΑΒΑΤΑ ΡΗΜΑΤΑ και τα ΑΥΤΟΠΑΘΗ δεν έχουν έμμεσο αντικείμενο. Duermo a las dos Κοιμάμαι στις δύο. Me llamo Juan Ονομάζομαι Juan • Η τελική μορφή της αντωνυμίας είναι αυτή που είναι υποχρεωτική κατά την αντικατάσταση ενός έμμεσου αντικειμένου. Η θέση της είναι πριν από το ρήμα εκτός

31

των περιπτώσεων απαρεμφάτου, γερουνδίου και καταφατικής προστακτικής που τίθεται μετά το ρήμα σε ΜΙΑ ΛΕΞΗ, σαν κατάληξη του. Le hablo Ενεστώτας Hablarle Απαρέμφατο Hablándole Γερούνδιο Háblale Καταφατική Προστακτική Πάντως σε κάποια πρόταση μπορούμε να δούμε και τον τελικό αλλά και τον περιφραστικό τύπο. Τότε όμως ο περιφραστικός έχει μπεί για να διαχωρίσει ή να αποκλείσει το πρόσωπο ( Έμμεσο Αντικείμενο) στο οποίο αναφέρεται δίνοντας έμφαση. A mí no me digas estas cosas.

•

Εμένα μην μου λές αυτά τα πράγματα.

Κάποιες φορές συγχέουμε την περίπτωση a + πρόσωπο , με την περίπτωση para + πρόσωπο, και κάνουμε και στην δεύτερη αντικαταστάσεις έμμεσου αντικειμένου με τον τελικό / μονολεκτικό τύπο. Αυτό, θα πρέπει να αποφεύγεται γιατί πιθανότατα θα μας οδηγήσει σε λάθος. Doy el libro para ti Doy el libro a ti

Δίνω το βιβλίο για σένα ( με τελικό αποδέκτη εσένα) Δίνω το βιβλίο σε εσένα ( άμεσα σε εσένα)

Εάν και στις δύο περιπτώσεις αντικαταστήσω Te doy el libro, έχω κάνει λάθος.

•

Σε κάποιες περιπτώσεις και η περίπτωση a + ello, όταν το a αναφέρεται σε τμήμα πρότασης μπορεί να θεωρηθεί έμμεσο αντικείμενο, χωρίς όμως να συντάσσεται στην τελική μορφή. Como no fue posible verificar los testimonios, se creyó necesario agregar a ello el reconocimiento de los especialistas. Επειδή δεν ήταν δυνατόν να επαληθευτούν οι μαρτυρίες, θεωρήθηκε αναγκαίο να προστεθεί σε αυτό η πιστοποίηση των ειδικών.

•

Κάποια επίθετα και κυρίως τα mismo, solo, todo μπορεί να ακολουθούν τις αντωνυμίες σαν κατηγορήματα. Yo mismo Εγώ ο ίδιος Τú solo Εσύ μόνος

8.1.4 Περίπτωση αιτιατικής – Άμεσο Αντικείμενο

Caso acusativo – objeto directo

Αυτή η περίπτωση ΑΙΤΙΑΤΙΚΗΣ υποδεικνύει ουσιαστικά πράγματα, πρόσωπα και τις αντωνυμίες él ella/os/as, este/a/os/as, ese/a/os/as, aquel/a/os/as, alguien, nadie, quien/es, uno/a/os/as, otro/a/os/as, todo/a/os/as, ninguno/a/os/as, cualquiera όταν αφορούν πρόσωπα, μέρη πρότασης και τίθεται πριν το ρήμα. Ανήκει στις αδύνατες προσωπικές αντωνυμίες. Στην περίπτωση προσώπων ισχύουν οι περιφραστικοί και μονολεκτικοί / τελικοί τύποι όπως αναλύονται πιό κάτω, ενώ έχουν την παρακάτω μορφή όσον αφορά πράγματα ή τμήμα πρότασης: Lo La Los Las

Αρσενικό ενικός - NEUTRO θηλυκό ενικός αρσενικό πληθυντικός θηλυκό πληθυντικός

Το Την Τους Τις

32

•

Η περίπτωση LO τίθεται σε υπόδειξη ΑΜΕΣΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ή τμήματος πρότασης NEUTRO. Άς δούμε τον μηχανισμό σκέψης ως προς τον προσδιορισμό σε περίπτωση προσώπου. Το ΑΜΕΣΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ απαντά στην ερώτηση ΤΙ; ¿QUÉ?, ενώ στα πρόσωπα στην ερώτηση ΠΟΙΟΝ; ¿A QUIÉN?. Η απάντηση σε όλες τις περιπτώσεις θα είναι πράγμα - τμήμα πρότασης, ή πρόσωπο και ΑΜΕΣΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ.

Από τις ερωτήσεις που όπως βλέπουμε πιο πάνω γίνονται, καταλαβαίνουμε ότι Η απάντηση είναι σε ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ ΠΤΩΣΗ, κάτι που θα μας βοηθήσει στην περίπτωση προσώπου. Αυτό γιατί όπως είδαμε το πρόσωπο μπορεί να είναι και Έμμεσο Αντικείμενο. Φυσικά ο διαχωρισμός δεν μας απασχολεί σαν χρήση και αντικατάσταση Άμεσου Αντικειμένου αρσενικού γένους - προσώπου, αφού και σαν Άμεσο και σαν Έμμεσο Αντικείμενο το πρόσωπο είναι εμπρόθετο στην πρόταση (a + ΠΡΟΣΩΠΟ) και αντικαθίσταται στην πρόταση από την αντωνυμία LE ή LO εναλλακτικά. Όσον αφορά το θηλυκό Άμεσο Αντικείμενο ο ετυμολογικά σωστός τύπος είναι LA, δηλαδή ίδιος με τον τύπο θηλυκού Άμεσου Αντικειμένου – πράγμα. Όσον αφορά ΟΝΟΜΑΤΑ ζώων στο Γ’ ενικό /πληθυντικό και αυτά συντάσσονται με (a+ONOΜΑ ΖΩΟΥ) Veo a Flox Βλέπω τον Φλόξ, Le veo Τον βλέπω. Αυτό συμβαίνει γιατί δίνοντας όνομα στα ζώα τα προσωποποιούμε. Όπως είναι κατανοητό τα ζώα σαν λέξεις χωρίς να τους έχουν δοθεί ονόματα είναι Άμεσα Αντικείμενα που δεν είναι εμπρόθετα. Εξαίρεση αποτελεί ο γάτος el gato που εκτός από ζώο είναι και ο γρύλος του αυτοκινήτου. Έτσι όταν αναφερόμαστε στο ζώο θα βάζουμε την πρόθεση a για να γίνεται ο διαχωρισμός. Βλέπω την γάτα Veo al gato* Βλέπω τον γρύλο του αυτοκινήτου Veo el gato *Το al προκύπτει από το a + el όπως θα δούμε και στην αντίστοιχη πρόθεση, στο κεφάλαιο ΟΙ ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ. Δίνουμε λοιπόν έναν πίνακα με τις αντωνυμίες στην τελική τους μορφή όπως αυτές αντικαθιστούν πρόσωπα και πράγματα Άμεσο Αντικείμενο σε κάθε περίπτωση. ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙ.

ΕΝΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ

ΠΡΟΣΩΠΟ ΑΡΣΕΝΙΚΟ ΘΗΛΥΚΟ LO (LE) LA LOS (LES) LAS

ΠΡΑΓΜΑ ΑΡΣΕΝΙΚΟ ΘΗΛΥΚΟ LO LA LOS LAS

Αναλύοντας κατά περίπτωση έχουμε: ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΠΡΑΓΜΑ/ ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΤΑΣΗΣ Στην περίπτωση πράγματος /τμήματος πρότασης υπάρχουν τέσσερις αντωνυμίες ΑΜΕΣΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ. Συγκεκριμένα : Doy el perro Doy los perros

Δίνω τον σκύλο Δίνω τους σκύλους

Lo doy Los doy

Τον δίνω Τους δίνω

33

Doy la gata Doy las gatas

Δίνω την γάτα Δίνω τις γάτες

La doy Las doy

Την δίνω Τις δίνω

Αλλά και : Doy el libro Lo doy Δίνω το βιβλίο Το δίνω Doy los libros Los doy Δίνω τα βιβλία Τα δίνω Παρατηρούμε ότι το γένος των ουσιαστικών όπως έχει αναφερθεί στο αντίστοιχο κεφάλαιο δεν είναι πάντα το ίδιο στα Ελληνικά και τα Ισπανικά. Γι’ αυτόν τον λόγο σαν γένος θα εκλαμβάνεται αυτό των Ισπανικών ουσιαστικών, άσχετα με το γένος που θα έχει το ουσιαστικό όταν μεταφραστεί στα Ελληνικά. Για την περίπτωση NEUTRO ισχύουν πάντα τα ίδια, δηλαδή πρόκειται για αντικατάσταση τμήματος πρότασης που ως γνωστόν δεν έχει γένος και αριθμό, άρα h αντικατάσταση της θα είναι πάντα Lo. Dice que el día es muy bonito Lo dice

Λέει ότι η μέρα είναι πολύ όμορφη Το λέει

ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΠΡΟΣΩΠΟΥ: Οι αντωνυμίες είναι όπως αναφέρονται στον πίνακα ΙI στην τελική τους μορφή, ενώ στην αναλυτική a mí, a ti, a él… * Επειδή στην περίπτωση προσώπου ΔΕΝ έχουμε πρόθεση στο Άμεσο Αντικείμενο Βλέπω τον Paco, ενώ στα Ισπανικά έχουμε την πρόθεση ( a), πιθανόν να δημιουργηθεί σύγχυση ως προς την χρήση της αντωνυμίας όταν θέλουμε να αποδόσουμε μία πρόταση στα Ισπανικά. Άς δούμε το πρόβλημα και την λύση του: Μπορούμε να δούμε τις παρακάτω προτάσεις στα Ισπανικά: Veo a Paco Βλέπω τον Paco. ΠΟΙΟΝ βλέπω; (Le veo) Llamo a Juan Φωνάζω τον Juan. ΠΟΙΟΝ φωνάζω; (Le llamo) Veo a María Βλέπω την Μαρία ΠΟΙΑΝ βλέπω; (La veo) Όπως παρατηρούμε στα Ισπανικά υπάρχει η πρόθεση a η οποία όμως στα Ελληνικά δεν μεταφράζεται. Έτσι όταν θα προσπαθήσουμε να αποδόσουμε από τα Ελληνικά στα Ισπανικά την πρόταση, λανθασμένα δεν θα βάλουμε την πρόθεση, και θα έχουμε Βλέπω τον Paco Veo Paco. Θα αποφύγουμε αυτό το σημαντικό λάθος, εάν σκεφτούμε τα παρακάτω : -To Paco δεν είναι υποκείμενο στην Ελληνική πρόταση, γιατί απαντά στην ερώτηση ΠΟΙΟΝ; και όχι ΠΟΙΟΣ; -Δεν υπάρχει πρόθεση πριν το Paco στην Ελληνική πρόταση -Άρα το Paco είναι ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ (χωρίς να μας ενδιαφέρει εάν είναι άμεσο ή έμμεσο), και πρόσωπο και απαντά στα Ισπανικά στην ερώτηση ¿ A quién?, θα πρέπει, για να αποδόσουμε σωστά στα Ισπανικά να εμφανιστεί το a μέσα στην πρόταση, κάτι που προκύπτει από την ιδιότητα του είτε σαν έμμεσο είτε σαν Άμεσο Αντικείμενο. Άρα λοιπόν: Βλέπω τον Paco Veo a Paco. ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ • Η σύνταξη της αντωνυμίας ΑΜΕΣΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ είναι όπως ακριβώς και στην αντωνυμία ΕΜΜΕΣΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ, δηλαδή πριν από το ρήμα όταν αυτό κλίνεται

34

•

ενώ σε μία λέξη μετά από απαρέμφατο, γερούνδιο και καταφατική προστακτική. Decirlo diciéndolo dílo Τα ΑΜΕΤΑΒΑΤΑ ρήματα δεν μπορούν να έχουν ΑΜΕΣΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ Vivo en Grecia Ζω στην Ελλάδα •

Όταν η αντωνυμία άμεσο αντικείμενο περίπτωσης προσώπου, κλίνεται στο ίδιο πρόσωπο με του ρήματος που προηγείται, τότε είναι Αυτοπαθής Reflexivo, Η Αυτοπαθής αντωνυμία είναι αυτή που κατά την κλίση της έχει τον παρακάτω τύπο me - te - se - nos - os - se Παρατηρούμε ότι το Γ’ ενικό δεν είναι le, αλλά γίνεται se.

Όπως είπαμε, οι Αυτοπαθείς αντωνυμίες προηγούνται του ρήματος κατά την κλίση του και συμφωνούν σε πρόσωπο και αριθμό με αυτό. Ό συνδυασμός αυτής της αντωνυμίας και του ρήματος μας δίνει το ΑΥΤΟΠΑΘΕΣ ΡΗΜΑ VERBO REFLEXIVO . Γι’ αυτήν την κατηγορία ρημάτων θα μιλήσουμε στα κεφάλαια 12.2.2α και 19.3. b. – Αυτοπαθείς προτάσεις. Ως προς την μορφή του πάντως έχει απαρέμφατο: ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ + SE llamarse ονομάζομαι Δίνουμε την κλίση του στον ενεστώτα οριστικής για να δούμε την αντιστοιχία προσώπου και αριθμού του ρήματος και της αντωνυμίας. Llamarse : me llamo - te llamas - se llama - nos llamamos- os llamáis - se llaman Ονομάζομαι : ονομάζομαι/ονομάζεσαι/ονομάζεται/ονομαζόμαστε/ονομάζεστε/ονομάζονται Όπως καταλαβαίνουμε λοιπόν η Αυτοπαθής Αντωνυμία στην απόδοση της στα Ελληνικά είναι σε μία λέξη με το ρήμα, το οποίο έχει την κατάληξη –ομαι, δηλαδή είναι Παθητικό. Πάντως αυτή αποτελεί μία πρώτη προσέγγιση. Επαναλαμβάνουμε ότι το φαινόμενο αναλύεται στα κεφάλαια 12.2.2α και 19.3.b. •

Προκειμένου να δοθεί έμφαση στο άμεσο αντικείμενο αλλά και όταν αυτό συντάσσεται πρίν από το ρήμα, έχουμε χρήση της αντωνυμίας όπως παρακάτω: Lo doy el libro a ti Το δίνω το βιβλίο σε εσένα ΕΜΦΑΣΗ El libro, lo doy. Το βιβλίο, το δίνω. ΠΡΟΗΓΕΙΤΑΙ ΤΟ Α.Α. ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ A Paco le veo Τον Paco τον βλέπω ΠΡΟΗΓΕΙΤΑΙ ΤΟ Α.Α. ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ

•

Είναι επίσης συχνή η υπερβολική και απρόσεκτη χρήση των αντωνυμιών lo, la, los, las σαν επανάληψη Αντικειμένων –Προσώπων αντίστοιχου γένους και αριθμού, που υπάρχουν στην πρόταση. Οι αντωνυμίες τίθενται πριν το πρόσωπο στο οποίο αναφέρονται. Lo engañaron a Juan Τον ξεγέλασαν τον Juan.

8.1.5 Περίπτωση Loísmo – Laísmo - Leísmo. Σε περιοχές της Ισπανίας όπως η León y Castilla οι αντωνυμίες έμμεσο αντικείμενο χρησιμοποιούνται όπως στον Μεσαίωνα, δηλαδή οι ετυμολογικοί τύποι ( αυτές που έχουμε αναφέρει σαν τελικούς στους πίνακες των αντιστοίχων αντικειμένων), αντικαθίστανται από τους μη ετυμολογικούς ( Μεσαιωνικούς) όπως παρακάτω : Lo αντί του Le το φαινόμενο ονομάζεται Loísmo Lo digo αντί Le digo

35

La αντί του Le το φαινόμενο ονομάζεται Laísmo Le αντί των Lo, La το φαινόμενο ονομάζεται Leísmo

La digo αντί Le digo Le doy αντί Lo/ La doy

Παρατηρούμε ότι οι μη ετυμολογικές αυτές χρήσεις δημιουργούν σύγχυση, γιατί αντικαθιστώνται άμεσα με έμμεσα αντικείμενα και αντίστροφα. Αυτό δεν πρέπει να μας προβληματίζει, γιατί η Ισπανική Ακαδημία (Real Academia Española), προτείνει να χρησιμοποιούνται οι ετυμολογικοί τύποι, δηλαδή αυτοί που έχουμε δώσει στον πίνακα Ι, κεφάλαιο 8.1.3 . Έτσι λοιπόν το παραπάνω φαινόμενο δίνεται σαν εγκυκλοπαιδική γνώση της ιδιαιτερότητας του αλλά και γιατί κάποιες φορές θα το δούμε σε χρήση σε λογοτεχνία ή άλλες μορφές του λόγου.

8.1.6 Σύνθετες αντωνυμίες Ο συνδιασμός μίας αντωνυμίας άμεσο αντικείμενο και μίας αντωνυμίας έμμεσο αντικείμενο δίνει τη σύνθετη αντωνυμία. Δίνω το σκύλο σε εσένα. Το σκύλο A ti

Doy el perro a ti.

είναι άμεσο αντικείμενο απαντά την ερώτηση Τι; είναι έμμεσο αντικείμενο απαντά στην ερώτηση Σε ποιόν;

Άρα κάνοντας τις αντικαταστάσεις η πρόταση γίνεται: Σου τον δίνω

δηλαδή :

Te lo doy

Παρατηρούμε ότι ο συνδυασμός αντωνυμιών και ρήματος είναι: ΑΝΤΩΝ. ΕΜΜΕΣΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ + ΑΝΤΩΝ. ΑΜΕΣΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ +ΡΗΜΑ

Όταν έχουμε απαρέμφατα, γερούνδιο και καταφατική προστακτική τότε η σύνταξη είναι σε μία λέξη : Dártelo dándotelo dátelo * Οι λέξεις που προκύπτουν, όπως βλέπουμε, φέρουν tilde, σύμφωνα με τους κανόνες τονισμού που έχουμε δώσει στο αντίστοιχο κεφάλαιο.

•

Όταν υπάρχει συνδιασμός le lo, le la, le los, le las, les lo, les la, les los, les las, δηλαδή συνδιασμός l-l, για αποφυγή κακοφωνίας τα le-les μετατρέπονται σε se χάνοντας τον αριθμό του στον πληθυντικό, δηλαδή τα παραπάνω γίνονται :

Le lo

του τον

Se lo

36

Le la Le los Le las Les lo Les la Les los Les las

του την του τους του τις τους τον τους την τους τους τους τις

Se la Se los Se las Se lo Se la Se los Se las

Έτσι λοιπόν το Le lo doy γίνεται Se lo doy, αλλά και Les lo doy γίνεται Se lo doy.

8.2 ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ - RELATIVOS Οι Αναφορικές Αντωνυμίες είναι αυτές που επισημαίνουν λέξεις ή τμήματα πρότασης, και τις αποδίδουν σε κάποια άλλη λέξη. Η διαφορά τους από τις υπόλοιπες κατηγορίες αντωνυμιών είναι ότι αυτές μπορούν να αντικαθιστώνται μεταξύ τους στις περισσότερες περιπτώσεις. Για τρόπους αντικατάστασης σε σχέση και με την Πτώση βλέπε κεφάλαιο 9. Από τα Λατινικά μας έρχονται οι παρακάτω Αναφορικές αντωνυμίες: QUE Πού QUIEN ΄Οποιος CUAL Ο οποίος CUANTO Όσος CUYO Του οποίου

Για πρόσωπα, πράγματα, μέρη πρότασης ΑΚΛΙΤΟ Για πρόσωπα, πράγματα σε συνδιασμό με SER, έχει αριθμό Για πρόσωπα, πράγματα, μέρη πρότασης, έχει αριθμό Για πρόσωπα, πράγματα, έχει γένος/ αριθμό Για πρόσωπα, πράγματα έχει γένος/ αριθμό

Έτσι έχουμε ως προς το γένος και τον αριθμό: Quien - quienes Cual - cuales Cuanto – cuanta – cuantos - cuantas Cuyo – cuya – cuyos -cuyas Όσον αφορά τον τρόπο σύνταξης τους θα δούμε τον παρακάτω πίνακα και θα δώσουμε κάποια επεξηγηματικά στοιχεία

Que Quien Cual Cuanto Cuyo

ΕΜΠΡΟΘΕΤΗ

ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΘΕΣΗ

ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΦΡΑΣΗ

ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΦΡΑΣΗ

ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΟΧΙ ΝΑΙ

ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ

ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ

ΝΑΙ ΝΑΙ ΟΧΙ ΝΑΙ ΟΧΙ

Η κάθε αντωνυμία, σύμφωνα με τον πίνακα μπορεί να είναι είτε εμπρόθετη, δηλαδή να φέρει πρόθεση πριν από αυτήν, είτε να συντάσεται χωρίς πρόθεση. Κάποιες έχουν και τους δύο τρόπους σύνταξης ανάλογα με την χρήση τους στην πρόταση.

37

Η κάθε αντωνυμία μπορεί να συντάσεται είτε με φράση προηγουμένως, είτε χωρίς φράση. Κάποιες έχουν και τους δύο τρόπους σύνταξης ανάλογα με την χρήση τους στην πρόταση. Πιο αναλυτικά έχουμε: Que - Πού : Ανήκει στην κατηγορία αναφορικού ουσιαστικού, τίθεται σε επισύμανση ουσιαστικού προσώπου, πράγματος ή τμήματος πρότασης. - Όταν προηγείται φράση τότε : El libro que estudias Το βιβλίο που μελετάς - Όταν προηγείται προσωπική αντωνυμία τότε : Yo que hablo Εγώ που μιλάω - Όταν προηγείται άρθρο τότε : El que habla = Este que habla Tο οριστικό άρθρο + que έχει και χρήση δεικτικής αντωνυμίας,δηλαδή : El que habla = Este que habla, Los que hablan = Aquellos que hablan Εδώ έχουμε αντικατάσταση των αντωνυμιών με δεικτικές. Σε αυτή η περίπτωση, δηλαδή ΑΡΘΡΟ + QUE που ονομάζεται ΣΥΝΘΕΤΗ ΑΝΑΦΟΡΙΚΗ RELATIVO COMPUESTO, μπορεί να έχουμε και το NEUTRO + QUE : Lo que dices = Esto que dices Όταν έχουμε πρόθεση πριν την αντωνυμία τότε έχουμε ΕΜΠΡΟΘΕΤΗ ΣΥΝΘΕΤΗ ΑΝΑΦΟΡΙΚΗ , δηλαδή: ΠΡΟΘΕΣΗ +el que, la que, los que, las que, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω. Esta es la casa en la que vivo = Αυτό είναι το σπίτι που ( στο οποίο) ζώ Los temas a los que nos referimos = Τα θέματα που (στα οποία) αναφερόμαστε Πιθανόν σκεπτόμενοι Ελληνικά να έχουμε αμφιβολία ως προς την χρήση ή όχι πρόθεσης πριν την αντωνυμία. Εάν δούμε τις ελληνικές αποδόσεις στα προηγούμενα παραδείγματα θα παρατηρήσουμε ότι η αντωνυμία είναι και στα Ελληνικά εμπρόθετη και μάλιστα μπορούμε να διακρίνουμε ποια πρόθεση χρειάζεται, γνωρίζοντας βέβαια την απόδοση των Προθέσεων προς την γλώσσα μας. Για παράδειγμα : (Για τον οποίον) El hombre del que te hablo Ο άνθρωπος για τον οποίο σου μιλώ (Από την οποία) La calle por la que paso Η οδός από την οποία περνώ (Προς τις οποίες ) Las ciudades a las que voy Οι πόλεις προς τις οποίες πηγαίνω Quien/quienes - όποιος/ όποιες : Ανήκει στην κατηγορία αναφορικού ουσιαστικού, τίθεται σε επισύμανση ουσιαστικού προσώπου, και ειδικά με το SER και πραγμάτων.

- Χωρίς πρόθεση και χωρίς προηγούμενη φράση ισοδυναμεί με δεικτική αντωνυμία συνήθως την aquel, και με σύνθετη αναφορική (άρθρο + que) γενικεύοντας,για παράδειγμα : Quien dice = aquel que dice = el que dice Όποιος λέει - Τίθεται σαν αντικείμενο σε ρήματα όπως : Haber, Hablar, Tener και ισοδυναμεί με Αόριστη αντωνυμία : Tengo quien me preste = Tengo alguien que me preste Έχω κάποιον να μου δανείσει • Με πρόθεση, και με ή χωρίς προηγούμενη φράση, ισοδυναμεί με σύνθετη αναφορική: Tú tienes que seguir a quien quieres = Tú tienes que seguir al que quieres Εσύ πρέπει να ακολουθήσεις αυτόν που θέλεις - Αναφέρεται και σε πράγμα εκτός από πρόσωπο, σε περιφραστικές προτάσεις με το ρήμα SER :

38

Es la verdad lo que digo = Es la verdad quien digo Είναι η αλήθεια αυτό που λέω Cual/ cuales - Ο οποίος / οι οποίες : Ανήκει στην κατηγορία αναφορικού επιθέτου, τίθεται σε επισύμανση προσώπων ή πραγμάτων και δεν μπορεί να τίθεται σαν άμεση σύνταξη(Προσδιοριστικές προτάσεις) χωρίς πρόθεση, αλλά μόνο σαν έμμεση(Επεξηγηματικές Προτάσεις), και είναι κατά κύριο λόγο εμπρόθετη. * Άμεση σύνταξη είναι αυτή, που μεταξύ του πρώτου και δεύτερου μέρους μίας πρότασης δεν υπάρχει κόμμα, δηλαδή έχουμε κύρια και δευτερεύουσα προσδιοριστική πρόταση: La ciudad en la que paso mis días Η πόλη που περνώ τις μέρες μου. άμεση σύνταξη *Έμμεση σύνταξη είναι αυτή που μεταξύ πρώτου και δεύτερου μέρους της πρότασης υπάρχει κόμμα ( , ) δηλαδή δεν έχουμε δευτερεύουσα επεξηγηματική: La ciudad, en la cual paso… Η πόλη, στην οποία περνώ… έμμεση σύνταξη Μαζί με τα οριστικά άρθρα όπως βλέπουμε στα παραπάνω παραδείγματα αποτελούν σύνθετες αντωνυμίες. Η διαφορά ως προς τις σύνθετες με QUE είναι αυτή που ήδη αναφέρθηκε, δηλαδή στην περίπτωση ΕΜΜΕΣΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ. - Όταν είναι εμπρόθετη πολλές φορές είναι αντικατάσταση επιθέτου: Cosas de las cuales hablamos Πράγματα για τα οποία μιλάμε. - Δεν είναι εμπρόθετη όταν συντάσσεται με το tal, δίνονντας την σχέση, όπως… έτσι Cual la madre, tal la hija όπως η μάνα, έτσι και η κόρη

Cuanto/cuanta/ cuantos/ cuantas/ cuanto (NEUTRO)– Όσος/ όση/ όσοι/ όσες /όσο: Είναι αναφορικό ουσιαστικό γενίκευσης, και τίθεται σαν επισύμανση ομάδας προσώπων και πραγμάτων. Συντάσσεται χωρίς ή με πρόθεση. Ο τύπος NEUTRO είναι και επίρρημα. - Χωρίς προηγούμενη έκφραση: Cuantos están aquí Όσοι είναι εδώ - Όταν προηγείται το todo, cuanto = a lo que: Todo cuanto dice = Todo a lo que dice - Όταν προηγείται φράση τότε cuanto = todo lo que: Algo que cuantos la dicen… = Algo que todos los que la dicen… * Έχουμε γένος /αριθμό στην Σύνθετη Αναφορική. Είναι το γένος/ αριθμός του cuanto. - Σαν NEUTRO είναι επίρρημα Todo cuanto dice όλα όσα λέει , ενώ όταν προηγείται ενός επιθέτου ή άλλου επιρρήματος χάνει την τελευταία συλλαβή. Cuán dulce… όσο γλυκός… cuán alegremente… όσο χαρούμενα… Cuyo/cuya/cuyos/cuyas – Του οποίου/της οποίας/ των οποίων / των οποίων (θηλυκό): Αυτή η αντωνυμία δηλώνει πάντοτε γενική πτώση και συντάσσεται, σαν επίθετο, ανάμεσα σε δύο ουσιαστικά ή ουσιαστικά και μία ή λίγες λέξεις ενδιάμεσα . Υποδεικνύει ουσιαστικά πρόσωπα ή πράγματα της πρότασης που προηγείται, και εκφράζει ένα ή περισσότερα ουσιαστικά πρόσωπα ή πράγματα της πρότασης που ακολουθεί.

39

Ο άνθρωπος του οποίου οι ιδέες = El hombre cuyas ideas Οι άνθρωποι των οποίων η γάτα = Los hombres cuya gata Οι άνθρωποι των οποίων τα καλά νέα = Los hombres cuyas buenas noticias Άς προσέξουμε κάτι όσον αφορά το γένος/αριθμό της αντωνυμίας: Παρατηρούμε ότι στα Ελληνικά το γένος/αριθμός της αντωνυμίας είναι αυτά του ουσιαστικού που προηγείται. Στα Ισπανικά το γένος/αριθμός της αντωνυμίας είναι αυτό του ουσιαστικού που ακολουθεί. Όπως μπορούμε να διακρίνουμε και στο παράδειγμα που αναφέραμε το cuyo μπορεί να αντικατασταθεί με το del cual. Ως προς το γένος και αριθμό ισχύει ότι έχουμε αναφέρει στην σύνταξη του cual, δηλαδή αντιστοιχούν με το υποκείμενο. Ο άνθρωπος του οποίου οι ιδέες = El hombre cuyas ideas = El hombre del cual las ideas * Πρέπει να τονίσουμε ότι η αντικατάσταση αυτή δεν ισχύει και αντίστροφα. Δηλαδή δεν μπορούμε σε οποιαδήποτε πρόταση έχουμε del cual να αντικαταστήσουμε με το cuyo. Cosas de las cuales hablamos ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Cosas cuyas hablamos Το de las cuales πρέπει να βρίσκεται ανάμεσα σε δύο ουσιαστικά για να ισχύει αντικατάσταση.

8.3 ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ - INTERROGATIVOS Οι ερωτηματικές αντωνυμίες είναι κάποιες από τις αναφορικές αντωνυμίες με tilde, με τα ίδια χαρακτηριστικά ως προς το γένος/αριθμό, μπορούν να συντάσσονται σε ευθεία ή και πλάγια ερωτηματική Μερικής Άγνοιας. Βλέπε 19.3a. Ερωτηματικές. Συγκεκριμένα έχουμε τις παρακάτω αντωνυμίες: ¿Qué? Τι; ¿Quién? - ¿quiénes? Ποιος;/ποιοι; ¿Cuál? - ¿cuáles? Ποιος;/ ποιοι; ¿Cuánto/a? – ¿cuántos/as? NEUTRO ¿cuánto? Πόσος/η;- πόσοι/ες; - πόσο; ¿Cúyo? – ¿cúya? – ¿cúyos? -¿cúyas? Ποιού/άς;-ποιών; (αρσ.)/ών;(θηλ.) Σε ευθεία ερώτηση. Δίνοντας μερικά παραδείγματα μπορούμε να έχουμε: ¿ Qué es esto? ¿ De parte de quién? ¿ Cuál de los dos? ¿Cuántas peronas?

Τι είναι αυτό; Εκ μέρους ποιού; Ποιος από τους δύο; Πόσα άτομα;

Πρέπει να παρατηρήσουμε τα παρακάτω σημαντικά:

40

- Το qué είναι άκλιτο, ενώ το quién δεν έχει γένος. - Το cuánto ( NEUTRO)μπορεί να είναι επίρρημα, αλλά μόνο όταν δείχνει διάρκεια ή όταν αναφέρεται σε χρηματικό ποσό: ¿Cuánto dura? Πόσο διαρκεί; ¿Cuánto cuesta¿ Πόσο στοιχίζει; - Τα Cúyo-a-os-as, τίθενται μόνο πριν από το ρήμα SER: ¿Cúya es esta gata blanca? Ποιάς είναι αυτή η άσπρη γάτα;

Σε πλάγια ερώτηση. Οι ερωτηματικές μπορεί να βρίσκονται και σε πλάγια ερωτηματική πρόταση, δηλαδή όταν δεν έχουμε σημείο στίξης (ερωτηματικό), στην πρόταση, αλλά από το νόημα προκύπτει ερώτηση. Από τις ερωτηματικές συχνότερη χρήση είναι αυτή του cuál: Ya sé cuál es. Ξέρω πιά ποιός είναι Ves qué te digo Βλέπεις τι σου λέω Παρατηρούμε ότι δεν υπάρχει σημείο στίξης ( ερωτηματικό) στην πρόταση, αλλά η αντωνυμίες φέρουν tilde. * Θα πρέπει να τονίσουμε ότι στα Ισπανικά όπως και σε άλλες λατινογενείς γλώσσες υπάρχει η τάση αντικατάστασης της ερωτηματικής με αναφορική αντωνυμία σε πλάγια ερώτηση.Το φαινόμενο αυτό, εάν το συναντήσουμε, δεν θα πρέπει να μας προξενήσει σύγχυση. 8.4 ΕΠΙΦΩΝΗΜΑΤΙΚΕΣ - EXCLAMATIVOS Οι επιφωνηματικές αντωνυμίες δεν διαφέρουν από τις ερωτηματικές ως προς την μορφή τους, και δηλώνουν θαυμασμό δίνοντας έμφαση. Μπορούν και αυτές να συναντώνται σε ευθεία και πλάγια ερώτηση. Το cúyo/a/os/as δεν είναι επιφωνηματική. ¡Qué…! ¡Quién/es…! ¡Cuál/es…! ¡Cuánto/a/os/as…!

Τι…! Ποιός…! Ποιός/ό…! Πόσος/η/ος/ες…!

¡Cuántos barcos! Πόσα πλοία! ¡Qué bien! Τι καλά! Tienes que ver cuántos barcos hay en el puerto Πρέπει να δείς πόσα πλοία υπάρχουν στο λιμάνι

ΕΥΘΕΙΑ ΕΠΙΦΩΝΗΜΑΤΙΚΗ ΕΥΘΕΙΑ ΕΠΙΦΩΝΗΜΑΤΙΚΗ ΠΛΑΓΙΑ ΕΠΙΦΩΝΗΜΑΤΙΚΗ

* Σε αυτήν την κατηγορία μπορούμε να δούμε αναφορικές στην θέση των επιφωνηματικών, και σε ευθεία και σε πλάγια επιφωνηματική πρόταση. ΕΥΘΕΙΑ ¡ Lo que te habrá dicho! ΠΛΑΓΙΑ No te puedes imaginar lo que le dirá.

Τι θα σου έχει πεί! Δεν μπορείς να φανταστείς τι θα του πεί.

41

8.5 ΚΤΗΤΙΚΕΣ - POSESIVOS Είναι οι αντωνυμίες που δείχνουν την σχέση ενός ή περισσοτέρων κτητόρων (πρόσωπα-πράγματα, τμήμα πρότασης), με ένα ή περισσότερα κτήματα (πρόσωπαπράγματα). Ακριβώς λόγω αυτής τους της σχέσης είναι απόλυτα συνδεδεμένες με τις προσωπικές αντωνυμίες από τις οποίες όμως διαφέρουν μορφολογικά (σαν λέξεις), και ως προς την σύνταξη τους. Αυτές οι αντωνυμίες απαντούν στην ερώτηση Ποιού; ¿De quién? Είναι επίθετα και όπως και οι προσωπικές έχουν δύο τύπους, δυνατό και αδύνατο.

Μπορούμε λοιπόν να έχουμε: 8.5.1 ΔΥΝΑΤΟΣ ΤΥΠΟΣ ΕΝΑΣ

ΚΤΗΤΟ ΡΑ Σ

Π Ο Λ Λ Ο Ι Κ Τ Η ΤΟ Ρ Ε Σ

ΑΡΣΕΝ. ΚΤΗΜΑ ΕΝΙΚΟΣ

ΘΗΛ. ΚΤΗΜΑ ΕΝΙΚΟΣ

ΑΡΣ. ΚΤΗΜΑ ΕΝΙΚΟΣ

ΘΗΛ. ΚΤΗΜΑ ΕΝΙΚΟΣ

Mío Δικός μου Β’ προσ. Tuyo Δικός σου Γ’ πρόσ. Suyo Δικός του/ Σας

Mía Δική μου Tuya Δική σου Suya Δική του/Σας

Nuestro Δικός μας Vuestro Δικός Σας Suyo Δικός τους /Σας

Nuestra Δική μας Vuestra Δική σας Suya Δική τους /Σας

ΘΗΛ. ΚΤΗΜΑ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟ Σ

ΑΡΣΕΝ. ΚΤΗΜΑ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ

ΘΗΛ. ΚΤΗΜΑ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ

Mías Δικές μου Tuyas Δικές σου Suyas Δικές του/Σας

Nuestros Δικοί μας Vuestros Δικοί σας Suyos Δικοί τους /Σας

Nuestras Δικές μας Vuestras Δικές σας Suyas Δικές τους /Σας

Α’ προσ.

ΑΡΣΕΝ. ΚΤΗΜΑ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ Α’ προσ.

Míos Δικοί μου Β’ προσ. Tuyos Δικοί σου Γ’ πρόσ. Suyos Δικοί του/Σας

-Η αριστερή στήλη αναφέρεται στο πρόσωπο των κτητόρων - Το γένος των κτημάτων χωρίζεται ανά στήλες για έναν και πολλούς κτήτορες. Ο αριθμός των κτημάτων χωρίζει τον πίνακα σε δύο τμήματα. Το κάθε τμήμα έχει τα τρία πρόσωπα κτητόρα.

42

- Η δική μου γάτα: Α’ ενικό του κτήτορα γιατί ρωτώντας, ΠΟΙΟΥ; έχουμε ΔΙΚΗ ΜΟΥ -Οι αντωνυμίες έχουν γένος και αριθμό. Το γένος και ο αριθμός είναι των κτημάτων. -Όπως παρατηρούμε στο τμήμα του πίνακα με τους πολλούς κτήτορες( στήλες 4, 5), οι αντωνυμίες είναι διαφορετικές λέξεις από αυτές του τμήματος με έναν κτήτορα (στήλες 2, 3). Οι γάτες είναι δικές μου Las gatas son mías Η γάτα είναι δική μας La gata es nuestra Ο σκύλος είναι δικός μας El perro es nuestro Οι σκύλοι είναι δικοί μου Los perros son míos Κάποιες φορές, μεταφράζοντας από τα Ελληνικά προς τα Ισπανικά, δημιουργείται σύγχυση για το εάν θα πρέπει να βάλουμε -s στην αντωνυμία ή όχι.Και αυτό γιατί όπως βλέπουμε στα πιο πάνω παραδείγματα ο αριθμός της αντωνυμίας δεν είναι αντίστοιχος στα Ισπανικά και τα Ελληνικά.Μπορούμε να πούμε ότι αυτό λύνεται εύκολα εάν απλώς δούμε τον αριθμό των κτημάτων. Αντίστοιχος θα είναι και ο αριθμός της αντωνυμίας στα Ισπανικά: Οι γάτες είναι δικές μου (Πολλά κτήματα) Las gatas son mías ( Φέρει -s η αντωνυμία)

•

Οι τύποι Suyo/a/os/as στα Ισπανικά είναι ασθενείς μορφές και αναφέρονται τόσο στο γ’ ενικό/ πληθυντικό/Neutro(τμήμα πρότασης), όσο και στην φόρμα ευγενείας Usted/Ustedes. Επειδή μπορεί να υπάρξει σύγχιση, και όταν δεν είναι φανερό μέσα στην πρόταση, συμπληρώνονται από τους πιο κάτω περιφραστικούς τύπους. De él = de ello= suyo de ella = suya de ellos =suyos de ellas =suyas de Usted = suyo/ suya de Ustedes = suyos/suyas El libro es suyo de él La casa es suya de ella Πάντως στην σύγχρονη Ισπανικής ΜΟΝΟ ΟΙ ΤΥΠΟΙ Usted/des,NEUTRO χρειάζονται απαραίτητα και περιφραστικό τύπο: El libro es suyo de usted. • Στον δυνατό τύπο έχουμε τους δύο διαφορετικούς παρακάτω τρόπους σύνταξης: Los perros son míos Oι σκύλοι είναι δικοί μου ( Μετά το ρήμα). ΕΜΦΑΤΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ Los tuyos son aquellos Οι δικοί σου είναι εκείνοι. (Πρίν το ρήμα) 8.5.2 ΑΔΥΝΑΤΟΣ ΤΥΠΟΣ ΕΝΑΣ Α’ προσ. Β’ προσ. Γ’ πρόσ.

ΚΤΗΤΟ ΡΑ Σ ΘΗΛ. ΚΤΗΜΑ ΕΝΙΚΟΣ

ΑΡΣ. ΚΤΗΜΑ ΕΝΙΚΟΣ

ΘΗΛ. ΚΤΗΜΑ ΕΝΙΚΟΣ

Mí Tú Su

Mí Tú Su

Nuestro Μας Vuestro Σας Su Τους /Σας

Nuestra Μας Vuestra Σας Su Τους /Σας

ΘΗΛ. ΚΤΗΜΑ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟ Σ

ΑΡΣΕΝ. ΚΤΗΜΑ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ

ΘΗΛ. ΚΤΗΜΑ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ

Mis Tus Sus

Nuestros Μας Vuestros Σας Sus Τους /Σας

Nuestras Μας Vuestras Σας Sus Τους /Σας

Μου Σου Του/ Σας

ΑΡΣΕΝ. ΚΤΗΜΑ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ Α’ προσ.

Π Ο Λ Λ Ο Ι Κ Τ Η ΤΟ Ρ Ε Σ

ΑΡΣΕΝ. ΚΤΗΜΑ ΕΝΙΚΟΣ

Mis Β’ προσ. Tus Γ’ πρόσ. Sus

Μου Σου Του/Σας

Μου Σου Του/Σας

Μου Σου Του/Σας

43

- Όσον αφορά την μορφή του πίνακα ισχύουν ότι και στον δυνατό τύπο. - Παρατηρούμε ότι αυτός ο τύπος ΔΕΝ έχει αλλαγή κατάληξης ως προς το γένος των κτημάτων αντίθετα με τον δυνατό τύπο. Βέβαια, οι τύποι nuestro-vuestro επειδή όπως έχει εξηγηθεί στην προσωπική αντωνυμία είναι τύποι με γένος, έχουν αλλαγή κατάληξης ανάλογα με το γένος. - Στα Ελληνικά ο αδύνατος τύπος έχει την μορφή Mi perro Πρίν το κτήμα Ο σκύλος μου Μετά το κτήμα Nuestras gatas Πρίν το κτήμα Οι γάτες μας Μετά το κτήμα Tus gatas Πρίν το κτήμα Οι γάτες σου Μετά το κτήμα Βλέπουμε δηλαδή ότι, μεταφράζοντας στα Ελληνικά: -Η αντωνυμία τίθεται ΜΕΤΑ το κτήμα, ενώ στα Ισπανικά είναι ΠΡΙΝ το κτήμα. -Περιλαμβάνουμε ΚΑΙ το οριστικό άρθρο στην αντωνυμία. Αυτό πρέπει να ληφθεί υπ’όψιν γιατί όταν σκεφτόμαστε από Ελληνικά προς τα Ισπανικά λανθασμένα λέμε: Ο σκύλος μου = El mi perro, δηλαδή μπορεί να βάζουμε και οριστικό άρθρο,ΚΑΤΙ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΕΊΝΑΙ ΛΑΘΟΣ. Άρα: Ο σκύλος μου = Mi perro * Κάποιες φορές γίνεται σύγχυση όταν θέλουμε να μετατρέψουμε μία πρόταση από τα Ελληνικά στα Ισπανικά, όσον αφορά την χρήση της Κτητικής su και της Αντωνυμίας Έμμεσο Αντικείμενο στην Σύνθετη μορφή της se. Δηλαδή για παράδειγμα η φράση : Το βιβλίο του (Su libro), μεταφράζεται λανθασμένα (Se libro). Είναι εύκολο να αποφύγουμε αυτό το λάθος εάν σκεφτούμε ότι: - Μετά την αντωνυμία έμμεσο αντικείμενο ΠΡΕΠΕΙ να ακολουθεί ρήμα. -Μετά την κτητική αντωνυμία ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ να ακολουθεί ρήμα. Φυσικά αυτός είναι ένας ασφαλής και εύκολος τρόπος που απλοποιεί τα όσα έχουν αναφερθεί στις αντίστοιχες αντωνυμίες 8.5.3 ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ MISMO ( Ο ΙΔΙΟΣ): Το επίθετο Mismo/a/os/as δεν είναι κτητική αντωνυμία, αλλά είναι το μοναδικό σχεδόν επίθετο που πολλές φορές συντάσεται με προσωπικές, δεικτικές, αυτοπαθείς, αόριστες αντωνυμίες για να τους δώσει έμφαση. Yo mismo Εγώ ο ίδιος Para ella misma Γι’ αυτήν την ίδια. Sí mismo/-a Αυτός/ή ο/η ίδιος/α (Το sí Αυτοπαθές σε περίπτωση Γ’ Ενικού) Sí mismos/-as Αυτοί/ές οι ίδιοι/-ιες (Το sí Αυτοπαθές σε περίπτωση Γ’ Πληθυντικού) * Το Γ’ ενικό και πληθυντικό όταν το Υποκείμενο αναφέρεται στον εαυτό του στην περίπτωση Προσωπικής Εμπρόθετης Αντωνυμίας η ΠΡΟΘΕΣΗ + sí mismο/-a/-os/-as, αντιστοιχεί με το ΠΡΟΘΕΣΗ + sí. Ve a sí = Ve a sí mismo Βλέπει τον εαυτό του. Ven a sí =Ven a sí mismos Βλέπουν τους εαυτούς τους 8.5.4 ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ PROPIO ( ΔΙΚΟΣ ΜΟΥ/ ΣΟΥ…): Το επίθετο Propio/a/os/as όπως και το mismo δεν είναι κτητική αντωνυμία, αλλά μπορεί να το δούμε να προηγείται από

44

τις αντωνυμίες su/sus, για να τους δώσει έμφαση, χωρίς να μεταφράζεται σαν λέξη ξεχωριστά. Su propio libro Το δικό του βιβλίο Sus propias casas Τα δικά του σπίτια

8.6 ΔΕΙΚΤΙΚΕΣ

- DEMOSTRATIVOS

Οι αντωνυμίες αυτές μπορούν να διαχωρίζουν ουσιαστικά, επίθετα, κατηγορήματα, τμήματα πρότασης ( περίπτωση NEUTRO), υποδεικνύοντας τα. Έχουν όμοια μορφολογικά χαρακτηριστικά με τα οριστικά άρθρα ως προς το γένος και αριθμό αλλά και ως προς το τι υποδεικνύουν. Εκτός της περίπτωση του ΝEUTRO που έχει θέση ουσιαστικού συντακτικά, οι υπόλοιπες μπορούν να έχουν θέση είτε ουσιαστικού, είτε επιθέτου. Οι δεικτικές αντωνυμίες απαντούν στην ερώτηση ΠΟΙΟΣ/Α/ΟΙ/ΕΣ ; ΠΟΙΟ; ( NEUTRO) ¿ CUÁL / CUÁLES?

¿CUÁL?

Μπορούμε λοιπόν να έχουμε: Αρσενικό/Ενικός

Θηλυκό/Ενικός

Αρσενικό/Πληθυντικός

Θηλυκό/Πληθυντικός

Este Αυτός Ese Εκείνος Aquel Εκείνος εκεί

Esta Αυτή Esa Εκείνη Aquella Εκείνη εκεί

Estos Αυτοί Esos Εκείνοι Aquellos Εκείνοι εκεί

Estas Αυτές Esas Εκείνες Aquellas Εκείνες εκεί

Ενώ η περίπτωση NEUTRO είναι: Esto Αυτό, Eso Εκείνο, Aquello Εκείνο εκεί, Este libro Esas casas Aquellas montañas Eso que has dicho

ΧΩΡΙΣ ΓΕΝΟΣ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΟ.

Αυτό το βιβλίο Εκείνα τα σπίτια Εκείνα εκεί τα βουνά Αυτό που έχεις πεί

Η χρήση των δεικτικών αντωνυμιών δεν είναι απόλυτη, δηλαδή δεν εξαρτάται πάντοτε από την απόσταση, ή την χρονική διαφορά από το παρόν. Αυτό σημαίνει ότι το υποκείμενο αναφερόμενο σε πρόσωπα, πράγματα, τμήματα πρότασης μπορεί να διαλέξει όποια αντωνυμία θέλει κάθε φορά. Πάντως, κατά κύριο λόγο γίνεται αναφορά ανάλογα με την σημαντικότητα, τον κοντινότερο χρόνο ή τον τόπο αρχίζοντας με Este και συνεχίζοντας με Ese και Aquel. Este libro y ese libro Αυτό το βιβλίο και εκείνο το βιβλίο Το este είναι συνήθως το κοντινότερο, ή το σημαντικότερο για το υποκείμενο.

45

Γενικά παρατηρούμε ότι: -Στην περίπτωση Aquel/ aquella / aquellos /aquellas, μεταφράσαμε Εκείνος/η/οι/ες εκεί, και αυτό γιατί στα Ελληνικά οι δεικτικές είναι τα Ετούτος-Αυτός- Εκείνος, για τα Εste-Ese-Aquel αντίστοιχα. Επειδή όμως το Ετούτος/η/οι/ες δεν είναι ευρέως χρησιμοποιήσιμο στον σύγχρονο Ελληνικό λόγο, έχουμε διαφοροποιήσει τις ελληνικές αποδόσεις όπως βλέπουμε στον πίνακα. Άλλωστε μια τέτοια παραδοχή δεν δημιουργεί πρόβλημα γιατί η χρήση τους είναι συγκριτική και όχι απόλυτη. -Τα NEUTRO δεν πρέπει να συγχέονται με τους ενικούς αριθμούς αρσενικού των αντωνυμιών που έχουν γένος και αριθμό. Έτσι λοιπόν : Estos libros δεν έχει ενικό το Esto libro, αλλά το Este libro. Aquellos libros δεν έχει ενικό το Aquello libro, αλλά το Aquel libro. Άλλωστε τα NEUTRO, όπως έχουμε αναφερθεί στο αντίστοιχο κεφάλαιο, δεν προηγούνται ή να έπονται ουσιαστικών ή επιθέτων. Esto es verdad Αυτό είναι αλήθεια. Ως προς την σύνταξη τους : -Οι δεικτικές, εκτός του NEUTRO, μπορούν να είναι: Επίθετα, όταν ακολουθεί ουσιαστικό Este hombre Αυτός ο άνθρωπος. Ουσιαστικά, όταν προηγείται επίθετο Todos éstos que… Όλοι αυτοί που… Όταν οι δεικτικές έχουν θέση ουσιαστικού φέρουν TILDE ακριβώς για να ξεχωρίζουν από την θέση επιθέτου. Éste-ésta-éstos-éstas Ése-ésa-ésos-ésas Aquél-aquélla-aquéllos-aquéllas

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ

-Ποτέ οι δεικτικές δεν μπαίνουν μαζί με το οριστικό άρθρο, γιατί τότε θα είχαμε δύο Δεικτικές αντωνυμίες μαζί: Οι συνδιασμοί El este libro Este el libro είναι λανθασμένοι. - Όταν προηγούνται θηλυκών Ουσιατικών ενικού αριθμού που αρχίζουν από -a,-ha και το acento είναι στην πρώτη συλλαβή τότε, όπως έχει αναφερθεί στο κεφάλαιο 3.2, για αποφυγή κακοφωνίας αλλάζουν σε αρσενικού γένους. Η αλλαγή δεν ισχύει στον πληθυντικό αριθμό, ή όταν διακόπτεται η συνέχεια Αντωνυμίας, Ουσιαστικού. Esta água γίνεται Este água, αλλά παραμένει Estas águas Διακόπτεται η κακοφωνία Este água Bendita όταν αλλάξει η θέση του Επιθέτου θα γίνει Esta bendita água 8.6.1 ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ

TAL (ΤΕΤΟΙΟ) - TANTO (ΤΟΣΟ)

ΕΝΙΚΟΣ

ΑΡΣΕΝΙΚΟ ΘΗΛΥΚΟ ΟΥΔΕΤΕΡΟ

Tal Tal

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ

Tales Tales Tal

ΕΝΙΚΟΣ

Tanto Tanta

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ

Tantos Tantas Tanto

-Το πρώτο αναφέρεται σε ποιότητα, ενώ το δεύτερο σε ποσότητα. -Το tal/es μπορεί να δίνει την έννοια των este/a/os/as

46

No digo tal cosa = No digo esta cosa Δεν λέω τέτοιο πράγμα. -Το tanto-a έχει ΑΠΟΛΥΤΟ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟ tantísimo-tantísima -Τα tal – tanto/tan NEUTRO μπορούν να είναι και επιρρήματα.

Χρήση του TANTO Όπως έχουμε αναφέρει το Tanto μπορεί να είναι είτε επίθετο, είτε επίρρημα. Θα δώσουμε τις χρήσεις του μέσα στην πρόταση επειδή αυτές είναι και συχνές και διαφορετικές μεταξύ τους ανάλογα με το εάν το Tanto έχει θέση επιθέτου (Tanto/a/os/as), ή θέση επιρρήματος (Tanto, tan). Έτσι λοιπόν έχουμε: Θέση επιρρήματος Tanto +ΟΡΙΣΤΙΚΟ/ΑΟΡΙΣΤΟ ΑΡΘΡΟ+ΕΠΙΘΕΤΟ+como +ΕΠΙΘΕΤΟ Tanto los buenos como los malos Τόσο οι καλοί όσο και οι κακοί (Σύγκριση) Tanto + ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ+ como +ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ Tanto tú como yo Τόσο εσύ όσο και εγώ Tanto + ΡΗΜΑ Me gusta tanto Μου αρέσει τόσο(πολύ) ΡΗΜΑ + tan + ΕΠΙΡΡΗΜΑ Habla tan bien Μιλά τόσο καλά SER /ESTAR + tan + ΕΠΙΘΕΤΟ Es tan bonito que no le digo nada Είναι τόσο καλός που δεν του λέω τίποτα Θέση επιθέτου ΡΗΜΑ + tanto/a/os/as + ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ Había tantos coches que no pude… Υπήρχαν τόσα αυτοκίνητα που δεν μπόρεσα…

8.7 ΑΟΡΙΣΤΕΣ -

INDEFINIDOS

Οι Αόριστες Αντωνυμίες είναι η κατηγορία εκείνη που αναφέρεται σε πρόσωπα, πράγματα, τμήματα πρότασης χωρίς να τα κάνει συγκεκριμένα, είτε γιατί δεν είναι γνωστό από το υποκείμενο, είτε γιατί δεν θέλει κάτι τέτοιο. Μπορούν να ενεργούν σαν επίθετα, ουσιαστικά και κάποιες από αυτές στο NEUTRO και σαν ποσοτικά επιρρήματα. Κάποιες από τις Αόριστες Αντωνυμίες μπορούν να θεωρηθούν ποσοτικές, όπως οι bastante, poco, mucho, demasiado, todo. Οι αριθμοί είναι και αυτοί αόριστες ποσοτικές αντωνυμίες, όπως και το αόριστο άρθρο, και λόγω της ποικιλίας τους ως προς την χρήση αναφέρονται αμέσως μετά το τέλος της ανάλυσης όλων των υπόλοιπων Αορίστων αντωνυμιών. Έχουμε τις παρακάτω αντωνυμίες: Uno-una-unos-unas uno (NEUTRO) Alguno-alguna-algunos-algunas Algo (NEUTRO) Ninguno-ninguna-ningunos-ningunas

Κάποιος-κάποια-κάποιοι-κάποιες Κάποιος-κάποια-κάποιοι-κάποιες Κάτι ΕΠΙΡΡΗΜΑ Κανείς-καμμία ΧΩΡΙΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟ

47

Nada (NEUTRO) Cualquiera ΧΩΡΙΣ ΓΕΝΟΣ Cualesquiera ΧΩΡΙΣ ΓΕΝΟΣ Quienquiera Quienesquiera Todo toda todos todas todo (NEUTRO) Más menos Mucho muchos mucha muchas Poco pocos poca pocas Mucho (NEUTRO) Poco (NEUTRO) Otro otra otros otras Demás Varios varias Bastante bastantes Demasiado demasiada Demasiados demasiadas Οι Αριθμοί (Απόλυτα αριθμητικά) Τακτικά αριθμητικά

Τίποτα ΕΠΙΡΡΗΜΑ Οποιοσδήποτε/οποιαδήποτε Οποιοιδήποτε/οποιεσδήποτε Οποιοσδήποτε/οποιαδήποτε Οποιοιδήποτε/οποιεσδήποτε Όλος όλη όλοι όλες Όλα(NEUTRO) Περισσότερο λιγότερο Πολύς πολλοί πολλή πολλές Λίγος λίγοι λίγοι λίγες Πολύ Ενεργεί και σαν επίρρημα Λίγο Ενεργεί και σαν επίρρημα Άλλος άλλη άλλοι άλλες Υπόλοιποι/ες Διάφοροι διάφορες Αρκετός/ή αρκετοί/ές Υπερβολικός Υπερβολική Υπερβολικοί Υπερβολικές

Οι αριθμοί και τα Τακτικά Αριθμητικά αναλύονται ξεχωριστά λόγω της ιδιαιτερότητας τους. 8.7.1 Οι Αόριστες εκτός των Απόλυτων και Τακτικών Αριθμητικών αναλύονται όπως ακολουθεί: Uno-una-unos-unas Κάποιος-κάποια-κάποιοι-κάποιες uno (NEUTRO) Αυτή η αντωνυμία μπορεί να ενεργεί είτε σαν επίθετο, είτε σαν ουσιαστικό. Η περίπτωση NEUTRO ενεργεί μόνο σαν ουσιαστικό. Σαν επίθετο: Είναι το Αόριστο Άρθρο.Τίθεται μπροστά από ουσιαστικά και μπροστά από αρσενικά/ενικού ουσιαστικά γίνεται un. Un buen coche Ένα καλό αυτοκίνητο. Όταν βρίσκεται μπροστά από θηλυκό/ενικό ουσιαστικό που έχει το acento στην πρώτη συλλαβή και αρχίζει από -a,-ha αλλάζει το γένος του σε αρσενικό για αποφυγή κακοφωνίας: una água θα γίνει un água για αποφυγή κακοφωνίας unas águas ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ θηλυκό το άρθρο. Για πλήρη ανάλυση του φαινομένου βλέπε στa κεφάλαιa 3.1, 3.2 Σαν ουσιαστικό: Δεν ισχύουν οι παραπάνω αλλαγές χρήσης. Δεν συνοδεύεται από άλλο ουσιαστικό ή επίθετο Llaman a uno Φωνάζουν κάποιον Dicen a una Λένε σε κάποιαν Μία από τις χρήσεις του είναι και σαν απόλυτο αριθμητικό, δηλαδή αριθμός. Για πλήρη ανάλυση των ιδιαιτεροτήτων του φαινομένου βλέπε στο κεφάλαιο 8.7.2. Η περίπτωση NEUTRO είναι πολύ σπάνια.

Uno es verdad

Κάτι είναι αλήθεια

48

Alguno-alguna-algunos-algunas Algo (NEUTRO)

Κάποιος-κάποια-κάποιοι-κάποιες Κάτι ΕΠΙΡΡΗΜΑ

Ninguno-ninguna-ningunos-ningunas Κανείς-καμμία ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟ Nada (NEUTRO) Τίποτα ΕΠΙΡΡΗΜΑ -Στους αρνητικούς τύπους δεν έχουμε πληθυντικό στην Σύγχρονη Ισπανική όπως και στα Ελληνικά. Επειδή όμως πιθανόν σε αρχαιότερα κείμενα της Ισπανικής να δούμε Πληθυντικό στα Ισπανικά, μπορούμε όπου το συναντάμε να το αποδίδουμε ΚΑΘΟΛΟΥ. Ningunas personas Καθόλου άτομα (Η μετάφραση σαν ΚΑΘΟΛΟΥ , της αντωνυμίας είναι η ακριβέστερη δυνατή στον πληθυντικό αριθμό). Ο τρόπος σύνταξης των Ninguno-a-osas και Nada, αναλύονται στο κεφάλαιο 19.3α ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ. -Εκτός του NEUTRO οι άλλες αντωνυμίες ενεργούν είτε σαν επίθετα είτε σαν ουσιαστικά. Και τα δύο είναι σύνθετοι τύποι του uno/a/os/as, και είναι αντίθετα σαν έννοιες μεταξύ τους. Σαν επίθετα: Τα alguno-a-os-as δεν έχουν καμία διαφορά ως προς την χρήση με τα uno-a-os-as. Και τα δύο μπροστά από ουσιαστικό αρσενικό/ενικό χάνουν το –o της κατάληξης τους και φέρουν tilde Algún libro Ningún libro Το alguna χρησιμοποιείται πιο συχνά από το una στην πρόταση. Σαν ουσιαστικά: Όταν λειτουργούν σαν ουσιαστικά τότε στον ενικό τους: alguno = alguien (κάποιος) Será alguien =Será alguno Θα είναι κάποιος ninguno= nadie (κανείς) No hay nadie =No hay ninguno Δεν υπάρχει κανείς -Τα NEUTRO είναι επιρρήματα

Pasa algo No pasa nada

Συμβαίνει κάτι Δεν συμβαίνει τίποτα

* Κάποιες φορές μπορούμε να έχουμε, ως προς την σύνταξη, τις παρακάτω περιπτώσεις: 1.Το alguno με αρνητική έννοια No hay gata alguna = No hay ninguna gata Δεν υπάρχει καμμία γάτα 2.Ανταλλαγή των δύο αντωνυμιών ως προς το νόημα Sin motivo alguno = Sin motivo ninguno Χωρίς κανέναν λόγο 3. Ως προς τις αρνητικές αντωνυμίες, δεν χρησημοποιείται το no στην περίπτωση που αυτές προηγούνται του ρήματος, αφού ήδη με την εμφάνιση της Αντωνυμίας πριν το ρήμα δηλώνουμε άρνηση. No viene nadie = Nadie viene Δεν έρχεται κανείς No lo dice nadie = Nadie lo dice Δεν το λέει κανείς Cualquiera ΧΩΡΙΣ ΓΕΝΟΣ Cualesquiera ΧΩΡΙΣ ΓΕΝΟΣ

Οποιοδήποτε/οποιαδήποτε ΜΕ ΓΕΝΟΣ Oποιαδήποτε ΧΩΡΙΣ ΓΕΝΟΣ

-Αναφέρονται σε πρόσωπα ή πράγματα. Ο πληθυντικός στα Ισπανικά είναι σπάνιος . -Μπορούν να λειτουργούν είτε σαν επίθετα είτε σαν ουσιαστικά. -Μπροστά από ουσιαστικό αρσενικού ή θηλυκού γένους χάνουν το –a της κατάληξης στον

49

ενικό αριθμό.

Cualquier libro Cualquier gata

αλλά αλλά

libro cualquiera gata cualquiera

Σαν επίθετα: Όταν είναι μετά από ουσιαστικά πρόσωπα πάντοτε υπάρχει κάποια άλλη αόριστη αντωνυμία προηγουμένως. Un hombre cualquiera Οποιοσδήποτε άνθρωπος Όταν προηγούνται ουσιαστικού ισχύουν οι ιδιομορφίες που περιγράψαμε πιο πάνω κατά την σύνταξη. Μία σύνηθης σύνταξη είναι με το otro/a για αρσενικό/θηλυκό. Cualquier otro libro Οποιοδήποτε άλλο βιβλίο Cualquier otra gata Οποιαδήποτε άλλη γάτα Σαν ουσιαστικά: Με que ή de τίθεται πάντα cualquiera χωρίς να χάνει το –a. Γιατί δεν ακολουθεί ουσιαστικό. Cualquiera que lo vea Οποισδήποτε και να το δεί. Quienquiera Quienesquiera

Οποιοσδήποτε/οποιαδήποτε Οποιοιδήποτε/οποιεσδήποτε

αναφέρονται μόνο σε πρόσωπα και ισχύουν και γι’ αυτά όσα αφορούν την κατάληξη μπροστά από ουσιαστικά. Πάντως η χρήση τους σήμερα είναι πολύ περιορισμένη. Todo toda todos todas

todo (NEUTRO)

Όλος όλη όλοι όλες Όλα(NEUTRO)

Λειτουργούν σαν επίθετα ή σαν ουσιαστικά. Μία από τις λειτουργίες τους είναι το ότι μπορούν να τίθενται μπροστά από τις προσωπικές αντωνυμίες yo, tú, … Τodos nosotros όλοι εμείς. Η σύνταξη τους ομοιάζει με αυτή των Ελληνικών αντιστοίχων, πάντως δεν μπορούν να συντάσσονται με τα el que, la que αλλά μόνο με los que, las que, δίνοντας την απόδοση Όλοι/ες όσοι/ες. Η σύνταξη τους είναι όπως και στα Ελληνικά Όλα τα σπίτια Todas las casas Όλες μου οι σκέψεις Todos mis pensamientos Όλοι αυτοί Todos estos Όλα αυτά Todo esto (NEUTRO) Όλοι όσοι είναι εδώ Todos los que están aquí (Συγκεκριμενοποιεί) Όλες οι σκέψεις του Todos sus pensamientos * Προσοχή η περίπτωση Todo el que μπορεί να υπάρχει στην περίπτωση που το Todo λειτουργεί σαν NEUTRO. Todo el que escucha = (Todas las personas) que escuchan To Todo είναι σε αντικατάσταση όσων βρίσκονται σε παρένθεση. Más, menos

Περισσότερο,

λιγότερο

Είναι άκλιτα. Λειτουργούν σαν επίθετα ή ουσιαστικά στην πρόταση. Όπως έχουμε δεί δίνουν την σχέση παράθεσης στον συγκριτικό βαθμό στην παράθεση επιθέτων

50

ακολουθούμενα από την αναφορική αντωνυμία que, αλλά και από την de όταν αναφέρονται σε αριθμούς. Más bonito que el otro Περισσότερο (πιο) καλός από τον άλλο. Más de 2000 euros Περισσότερο από 2000 ευρώ Σαν ουσιαστικά λειτουργούν όταν προηγείται επίθετο: Un más Ένας ακόμη Mε το οριστικό άρθρο στον πληθυντικό αριθμό ενεργούν αναφορικά: Las más de las veces = La mayoría de las veces Τις πιο πολλές φορές Mucho muchos mucha muchas Poco pocos poca pocas

Πολύς πολλοί Λίγος λίγοι

Mucho (NEUTRO) Poco (NEUTRO)

Πολύ Λίγο

πολλή πολλές λίγοι λίγες Ενεργεί και σαν επίρρημα Ενεργεί και σαν επίρρημα

Οι παραπάνω αόριστες αντωνυμίες μπορούν να λειτουργούν σαν επίθετα ή ουσιαστικά που αναφέρονται σε πρόσωπα ή πράγματα, και ό τύπος NEUTRO και σαν επίρρημα. Μερικά παραδείγματα σύνταξης είναι: Los muchos hombres Οι πολλοί άνθρωποι Muchas de aquellas Πολλές από εκείνες Muchos dicen Πολλοί λένε Pocas veces Λίγες φορές Poco tiempo Λίγος χρόνος Esto es mucho(NEUTRO) Αυτό είναι πολύ * Όταν συντάσσονται με οριστικό άρθρο πάντοτε το ακολουθούν, ενώ ποτέ δεν συντάσσονται με αόριστα άρθρα: Una poca água ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ

Otro otra

otros otras

Άλλος άλλη

άλλοι άλλες

Μπορούν να λειτουργούν σαν επίθετα ή ουσιαστικά και να αναφέρονται σε πρόσωπα και πράγματα. Θα πρέπει να τονισθεί ότι ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΣΥΝΤΑΣΣΕΤΑΙ ΜΕ ΑΟΡΙΣΤΟ ΑΡΘΡΟ ΣΤΟΝ ΕΝΙΚΟ ΤΟΥ ΑΡΙΘΜΟ: Un/a otro/a ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ, γίνεται algún/a otro/a = κάποιος/α άλλος/η Κάποιες σύνηθεις χρήσεις είναι: Un hombre es … y otro es… Χωρίς άρθρο για συσχετισμό περισσοτέρων από δύο λέξεων Otra vez = una segunda vez = Una vez más Μια άλλη φορά El primer hombre es …y el otro Με άρθρο για συσχετισμό δύο λέξεων El uno y el otro Αρίθμηση

51

Demás

Άλλοι άλλες

Είναι άκλιτη αντωνυμία συνώνυμη των otros otras, δηλαδή αναφέρονται μόνο σε πληθυντικό αριθμό. Los/las demás Οι υπόλοιποι/ες Με το lo γίνεται NEUTRO Varios varias

Lo demás

Τα υπόλοιπα

Διάφοροι διάφορες

Μόνο στον πληθυντικό αριθμό είναι αντωνυμίες. Στον ενικό είναι επίθετα. Varios libros Διάφορα βιβλία Bastante bastantes Αρκετός/ή αρκετοί/ές Demasiado/a Υπερβολικός/ή Demasiados/as Υπερβολικοί/ές

Bastante tiempo Αρκετός χρόνος Demasiado amor Υπερβολική αγάπη Demasiadas horas Υπερβολικές ώρες

8.7.2 (OI ΑΡΙΘΜΟΙ) ΑΠΟΛΥΤΑ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ - NUMERALES CARDINALES 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

uno (un) dos tres cuatro cinco seis siete ocho nueve diez once doce trece catorce quince dieciseis

31 treinta y uno 32 treinta y dos 33 treinta y tres 34 treinta y cuatro 35 treinta y cinco 36 ………… 40 cuarenta 41 cuarenta y uno 42 cuarenta y dos 43 cuarenta y tres 44 cuarenta y cuatro 45 ……….. 50 cincuenta 51 cincuenta y uno 52 cincuenta y dos 53 cincuenta y tres

80 ochenta 81 ochenta y uno 82 ochenta y dos 83 ……. 90 noventa 91 noventa y uno 92 noventa y dos 93 ……… 100 cien 101 ciento uno 102 ciento dos 200 doscientos 201 doscientos uno 202 doscientos dos 300 trescientos 301 trescientos uno

801 ochocientos uno 802 ochocientos dos 900 novecientos 901 novecientos uno 902 novecientos dos 1000 mil 2000 dos mil 3000 tres mil 4000 cuatro mil 5000 cinco mil 1 εκατ un millón 2 εκατ. dos millones 3 εκατ. tres millones 4 εκατ. cuatro millones 1 δις un billón 2 δις dos billones

52

17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

diecisiete dieciocho diecinueve veinte veintiuno veintidos veintitres veinticuatro veinticinco veintiseis veintisiete veintiocho veintinueve treinta

54 cincuenta y cuatro 55………… 60 sesenta 61 sesenta y uno 62 sesenta y dos 63 sesenta y tres 64 sesenta y cuatro 65 …………. 70 setenta 71 setenta y uno 72 setenta y dos 73 setenta y tres 74 setenta y cuatro 75 ………….

302 trescientos dos 400 cuatrocientos 401 cuatrocientos uno 402 cuatrocientos dos 500 quinientos 501 quinientos uno 502 quinientos dos 600 seiscientos 601 seiscientos uno 602 seiscientos dos 700 setecientos 701 setecientos uno 702 setecientos dos 800 ochocientos

3 δις tres billones …………… 1 Τρις un trillón 2 Τρις dos trillones 3 Τρις tres trillones ……………

• Το Μηδέν είναι cero. • Παρατηρούμε ότι έχουμε un libro, unos libros, veintiún libros, veintiúna gatas, unas gatas ochenta y una gatas. Θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε αυτά τα περίεργα, με την πρώτη ματιά, φαινόμενα όσον αφορά το γένος και τον αριθμό του uno, και την σχέση του με το αόριστο άρθρο. Γενικά, οι αριθμοί εκτός του uno, είναι λέξεις που είναι σε πληθυντικό αριθμό και η κατάληξη τους δεν μεταβάλλεται σε σχέση με το ουσιαστικό που προσδιορίζουν, όταν απευθύνονται σε κάποιο ουσιαστικό. Οι αριθμοί είναι επίσης λέξεις που είτε απευθύνονται σε κάποιο ουσιαστικό un libro, είτε απόλυτα αριθμητικά όταν αντιπροσωπεύουν τέλειες θετικές ποσότητες uno, dos, tres … Αφού οι υπόλοιποι αριθμοί έχουν μόνο πληθυντικό αριθμό, και αμετάβλητη κατάληξη, μας μένει να ασχοληθούμε μόνο με το uno. Έχουμε δύο περιπτώσεις: 1. Το uno, σαν λέξη που απευθύνεται σε ουσιαστικό πρέπει να έχει το γένος και τον αριθμό του, και αφού το προσδιορίζει ποσοτικά, είναι Αόριστη Ποσοτική Αντωνυμία. Un libro, una gata, unos libros, unas gatas, un uno, uno dice la verdad. Το Αόριστο Άρθρο un – una – unos- unas είναι λοιπόν Αόριστη Αντωνυμία. Για την περίπτωση Uno dice la verdad κάποιος λέει την αλήθεια, παρατηρούμε ότι αναφερόμαστε σε λέξη ή μέρος πρότασης χωρίς αυτά να είναι εμφανή στην πρόταση, δηλαδή είναι NEUTRAL αντίστοιχο του LO. Όταν το uno είναι το δεύτερο συνθετικό λέξης, δίνοντας σύνθετο αριθμό, τότε σύμφωνα με την σύγχρονη πρακτική ΔΕΝ ΕΊΝΑΙ ΠΟΤΕ ΣΕ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟ ΑΡΙΘΜΟ ΜΕ ΘΗΛΥΚΟ ΓΕΝΟΣ, και έτσι δεν έχουμε treinta y unos libros και treinta y unas gatas αλλά treinta y un libros και treinta y una gatas.

2. Το uno σαν απόλυτο αριθμητικό τίθεται μετά από ουσιαστικό. La generación del año uno, el libro número uno. Τότε δεν έχει γένος. •

Οι αριθμοί μετά το τριάντα και έως το εκατό είναι περιφραστικοί με πρώτο συνθετικό την δεκάδα και δεύτερο τις μονάδες. Ενδιάμεσα δεκάδων και μονάδων παρεμβάλλεται το

53

•

y. Μέχρι το εκατόν ενενήντα εννιά δεν αλλάζει η κατάληξη λόγω γένους στους αριθμούς. Οι αριθμοί σχηματίζονται όπως στα Ελληνικά: 423.912

τετρακόσιες τριάντα τρεις χιλιάδες cuatrocientos treinta y tres mil

εννιακόσια δώδεκα novecientos doce

* Βλέπουμε ότι όπου έχουμε περιφραστικό αριθμό, μεταξύ δεκάδων και μονάδων υπάρχει το y, ενώ στα Ελληνικά έχουμε αριθμούς δεκάδων-μονάδων χωρίς άλλη λέξη ενδιάμεσα. Τριάντα πέντε Treinta y cinco. •

Οι παρακάτω αριθμοί έχουν την παρακάτω ιδιομορφία 5

cinco

15

quince

50

cincuenta

500 quinientos

OPERACIONES ARITMÉTICAS - ΠΡΑΞΕΙΣ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗΣ Πρόσθεση Αφαίρεση Πολλαπλασιασμός Διαίρεση Ισότητα Έτσι λοιπόν:

Suma Resta Multiplicación División Igualdad

2 + 2= 4 2 :2=1

(+) (-) (x) (:) (=)

Más Menos Por Dividido por / Entre Igual a / Son

dos más dos igual a cuatro dos dividido por dos igual a uno

8.7.3 ΤΑ ΤΑΚΤΙΚΑ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ - LOS NUMERALES ORDINALES Τα τακτικά αριθμητικά δηλώνουν την θέση που έχει κάποιο ουσιαστικό σε σχέση με κάποια άλλα όμοια . Τέτοια είναι : 1ος

primero

11ος

segundo

undécimo / onceno

100ος centésimo

duocésimo

200ος ducentésimo

3ος

tercero

12ος 20ος vigésimo

4ος

cuarto

30ος trigésimo

400ος cuadringentésimo

5ος

quinto

40ος cuadragésimo

500ος quingentésimo

6ος

sexto

50ος quincuagésimo

600ος sexcentésimo

7ος

séptimo

60ος sexagésimo

700ος septingentésimo

8ος

octavo

70ος septuagésimo

800ος octingentésimo

9ος 10ος

noveno / nono

80ος octogésimo

900ος noningentésimo

90ος nonagésimo

1000ος milésimo

2ος

décimo

300ος tricentésimo

54

• •

Τα τακτικά αριθμητικά έχουν γένος και αριθμό. Μετά το δέκατος τρίτος μπορούν να συντάσσονται σαν αριθμοί Vive en el décimo quinto (δέκατος πέμπτος) piso = Vive en el piso quince. • Από το δέκατος τρίτος έως το δέκατος ένατος συντάσσονται: δέκατος + αριθμητικό: δέκατος έβδομος = décimo séptimo • Φυσικά, όπως και στα Ελληνικά μπορούν να είναι και αντωνυμίες: Dáselo al primero Δώσε το στον πρώτο ( άνθρωπο) Υπάρχουν επίσης και οι παρακάτω κατηγορίες αριθμητικών: ΚΛΑΣΜΑΤΙΚΑ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΤΙΚΑ ΠΕΡΙΛΗΠΤΙΚΑ ΔΙΑΝΕΜΗΤΙΚΑ

FRACCIONARIOS MULTIPLICATIVOS COLECTIVOS DISTRIBUTIVOS

Τα ΚΛΑΣΜΑΤΙΚΑ είναι αυτά που αναφέρονται σε κλάσματα όπως 1/4, 2/5 … Σε αυτά το πάνω μέρος του κλάσματος προφέρεται σαν αριθμός, ενώ το κάτω μέρος προφέρεται σαν τακτικό αριθμητικό με γένος και αριθμό, όπως και στα Ελληνικά, στους αριθμούς από το ένα έως το δέκα, και στους αριθμούς εκατό, χίλια και τα πολλαπλάσια τους: 1/4 un cuarto, 2/5 dos quintos, 1/10 un décimo, 1/100 un centésimo * Το ΤΡΙΤΟΣ είναι tercio και όχι tercero. 2/3 dos tercios Από το δέκατος και μετά και εξαιρώντας τους αριθμούς εκατό, χίλια και τα πολλαπλάσια τους, το κάτω μέρος του κλάσματος είναι ο αριθμός σε μία λέξη, με κατάληξη -avo. 6/20 seis veinteavos, 1/35 un treintaicincoavo * Το ½ λέγεται medio και χρησιμοποιείται με γένος και αριθμό με ουσιαστικά. MEDIO kilo de patatas Μισό κιλό πατάτες * Το επίρρημα mitad τά μισά δεν πρέπει να συγχέεται με το μισό. La mitad de sus bienes Τα μισά από τα υπάρχοντα του. Τα ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΤΙΚΑ είναι της μορφής διπλός, τριπλός . Αυτά στα Ισπανικά έχουν αριθμό και τις εξής μορφές : διπλός doble , τριπλός triple, τετραπλός cuádruple, πενταπλός quíntuple, πολλαπλός múltiple, ενώ τα υπόλοιπα δεν ακολουθούν τον λατινικό τύπο και συντάσσονται περιφραστικά με την μορφή ΑΡΙΘΜΟΣ + veces ( φορές): Δωδεκαπλός doce veces, Μία φορά Una sola vez Τα ΠΕΡΙΛΗΠΤΙΚΑ είναι της μορφής δεκάδα, εικοσάδα. Αυτά στα Ισπανικά συντάσσονται από τα απόλυτα αριθμητικά , προσθέτοντας την κατάληξη –ena, που προέρχεται από τα λατινικά. Έχουν αριθμό. Εικοσάδα veintena, πενηντάδα cincuentena, δωδεκάδα docena, αλλά εκατοστάδα centena. Από τα ΔΙΑΝΕΜΗΤΙΚΑ μόνο ένα έχει περάσει από τα λατινικά στα Ισπανικά και αυτό είναι το sendos/ as που σημαίνει ένα ο κάθε ένας. Los niños llevan sendas gorras Τα παιδιά φορούν από ένα καπέλο το κάθε ένα. * Ισπανικό Διανεμητικό είναι και το cada, χωρίς γένος και αριθμό, που προέρχεται από την Ελληνική πρόθεση κατά και σημαίνει κάθε.

55

9. ΟI ΠΤΩΣΕΙΣ

LAS DECLINACIONES

Πτώσεις εχουν στα Ισπανικά τα ουσιαστικά, ή όποια άλλη λέξη έχει θέση ουσιαστικού το προσδιορίζει ή το υποδεικνύει όπως τα επίθετα,οι αντωνυμίες, οι μετοχές. Δηλαδή όλα εκείνα τα γραμματικά στοιχεία που μπορούν να βρεθούν συντακτικά σε διάφορες θέσεις μέσα στην πρόταση. Οι πτώσεις είναι οι Ονομαστική Nominativo Άρθρο + Πράγμα ή Μετοχή, Πρόσωπο, Αντωνυμία. El libro Το βιβλίο, Ο Juan Juan, Este Αυτός, Alguno Κάποιος, El dicho Το λεχθέν Και οι πληθυντικοί τους με άρθρα και καταλήξεις σε πληθυντικό Los libros, Estos... Γενική Genitivo De + Άρθρο + Πράγμα ή Μετοχή, De +Πρόσωπο ή Αντωνυμία Del libro Του βιβλίου , De Juan Του Juan , De este Αυτού, De alguno Κάποιου , Del dicho Του λεχθέντος Και οι πληθυντικοί τους με άρθρα και καταλήξεις σε πληθυντικό De los libros,De estos... Αιτιατική Acusativo

Πρόθεση + Άρθρο +Πράγμα ή Μετοχή, Πρόθεση+ Πρόσωπο ή Αντωνυμία Para el libro Για το βιβλίο, Con Juan Με τον Juan , Sin este Χωρίς αυτόν , De lo dicho Από το λεχθέν, Para alguien Και οι πληθυντικοί τους με άρθρα και καταλήξεις σε πληθυντικό Para los libros, por estos... Δοτική Dativo A / PARA + Πρόσωπο ή προσωποποιημένο ζώο ή πράγμα A Juan Στον Juan, A Pepito Στον Pepito (πρόκειται για γάτο), Al pueblo Στον λαό. Και οι πληθυντικοί τους με άρθρα και καταλήξεις σε πληθυντικό A los pueblos Στους λαούς Κλητική Vocativo Πρόσωπο ή προσωποποιημένο ζώο ή Πράγμα Juan, ven aquí Juan, έλα εδώ Cielos, abrid una vez Ουρανοί, ανοίξτε επιτέλους. Αυτή η Πτώση χρησιμοποιείται χωρίς άρθρο ή πρόθεση όταν θέλουμε να καλέσουμε κάποιον. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στις Αναφορικές Αντωνυμίες όταν αυτές βρίσκονται σε Σύνθετη Επιθετική Πρόταση (Βλέπε αντίστοιχο κεφάλαιο). Αυτές οι αντωνυμίες ( Que, cual, quien, cuyo) λειτουργούν φυσικά στις Πτώσεις όπως έχουμε αναφέρει αλλά μπορούν να αντικαθίστανται μεταξύ τους στις ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ( Οι οποίες ΠΑΝΤΑ έχουν κόμμα ενδιάμεσα), ενώ στις ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ποτέ ΔΕΝ αντικαθίστανται και η αντωνυμία είναι ΠΑΝΤΑ QUE. El coche, del que/cual te hablo es el rojo ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΗ EXPLICATIVA El coche del que te hablo es el rojo ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΙΚΗ ESPECIFICATIVA Έτσι έχουμε

56

OΝΟΜΑΣΤΙΚΗ El hombre que está aquí es alto El hombre, el que/el cual está aquí es alto ΓΕΝΙΚΗ El hombre del que te hablo El hombre, del que/de quien/del cual te hablo… *Περίπτωση ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ + Cuyo + ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ Βλέπε κεφάλαιο 8.2 El coche cuyo color es blanco ΔΟΤΙΚΗ El hombre que veo El hombre, al que / a quien / al cual veo… ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ El coche sin el que no quiero moverme El coche, sin el que /sin el cual no quiero moverme…

10. ΤΟ ΕΠΙΡΡΗΜΑ

EL ADVERBIO

Τα επιρρήματα είναι λέξεις χωρίς γένος και αριθμό, δηλαδή άκλιτες, που προσδιορίζουν το ρήμα και του προσθέτουν πληροφορίες. Με την ίδια ιδιότητα υπάρχουν και εκφράσεις που ονομάζονται επιρρηματικές εκφράσεις. Έτσι τα επιρρήματα και οι εκφράσεις αυτές, ανάλογα με την πληροφορία που παρέχουν χωρίζονται στις παρακάτω κατηγορίες. Αναφέρονται ως προς το επίρρημα, αλλά περιλαμβάνονται και τις αντίστοιχες εκφράσεις : Adverbios Adverbios Adverbios Adverbios Adverbios Adverbios Adverbios

de lugar de tiempo de modo de cantidad de afirmación de negación de duda

Τοπικά Χρονικά Τροπικά Ποσοτικά Βεβαιωτικά Αρνητικά Διστακτικά

Επιρρήματα Επιρρήματα Επιρρήματα Επιρρήματα Επιρρήματα Επιρρήματα Επιρρήματα

Άλλος ένας διαχωρισμός του επιρρήματος είναι ως προς τον απόλυτο ή σχετικό καθορισμό, και έτσι χωρίζονται σε ονοματικά (nominales), και αντωνυμικά (pronominales), αντίστοιχα. Για παράδειγμα στην πρόταση, Ήρθε προχτές έχουμε αντωνυμικό επίρρημα γιατί το επίρρημα προχτές ΔΕΝ μπορεί να καθορίσει ΑΠΟΛΥΤΟ ΧΡΟΝΟ, μιας και αυτός εξαρτάται κάθε φορά από την ημερομηνία στην οποία βρισκόμαστε. Αντίθετα στην πρόταση, Είναι καλά έχουμε ονοματικό επίρρημα, γιατί το επίρρημα καλά καθορίζει ΑΠΟΛΥΤΑ την κατάσταση του υποκειμένου, χωρίς να χρειάζεται διευκρίνιση.

57

Στις παρακάτω στήλες περιλαμβάνονται επιρρήματα και κάποιες επιρρηματικές εκφράσεις της κάθε κατηγορίας. Στην κάθε κατηγορία, με έντονη γραφή (Bold) δίνονται τα αντωνυμικά επιρρήματα, ενώ με την κανονική τα ονοματικά. 10.1 Τοπικά επιρρήματα Πληροφορούν ως προς τον τόπο πραγματοποίησης της ενέργειας. Σε ορισμένα δίνονται και άλλες ερμηνείες εκτός του τόπου. Όπου συμβαίνει αυτό, υπογραμμίζεται. Κάποια από αυτά είναι: Aquí - ahí – allí Acá- allá - acullá Al lado de Encima – debajo Debajo de Arriba Abajo Cerca - lejos Cerca de – lejos de Enfrente – atrás Enfrente de Delante - detrás Delante de- detrás de Dentro – dentro de Encima de Fuera Fuera de A la derecha/ a la izquierda Al otro lado Al final Sobre En medio En alguna parte A alguna parte ¿Dónde? ¿Adónde? Donde Adonde Dondequiera que Adondequiera que

Εδώ – εκεί – πιο κεί Προς τα εδώ- προς τα εκεί – προς τα εκεί κάτω Δίπλα σε Πάνω, επί επιπλέον - κάτω Κάτω από Ψηλά , προς τα πάνω, εμπρός(προτροπή) Xαμηλά ,προς τα κάτω Κοντά – μακριά Κοντά σε- μακριά από Απέναντι, εναντίον, κατά – προς τα πίσω Απέναντι από Εμπρός – πίσω Εμπρός από – πίσω από Μέσα – στην μέσα πλευρά, σε χρονικό διάστημα Πάνω από Έξω Έξω από Προς τα δεξιά – προς τα αριστερά Προς την άλλη πλευρά Προς το τέλος , τελικά Πάνω σε , όσον αφορά Στην μέση, μέσω Κάπου Προς τα κάπου Που; Προς τα που; Όπου Προς όπου Οπουδήποτε και να Προς οποιοδήποτε μέρος και να

10.2 Χρονικά επιρρήματα Πληροφορούν ως προς τον χρόνο πραγματοποίησης της ενέργειας. Κάποια από αυτά είναι: Alguna vez Entonces

Κάποια φορά/ κάποτε Τότε

58

Ayer – hoy – mañana Antes Antes de Por la mañana Anteayer Pasado mañana Ahora Después Después de Pronto – tarde Siempre – nunca/ jamás

Χθες- σήμερα - αύριο Πριν Πριν να Το πρωί Προχθές Μεθαύριο Τώρα Μετά Μετά από Νωρίς - αργά Πάντα – ποτέ Η χρήση των NUNCA-JAMÁS αναλύεται στο κεφάλ. 19.3α ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ Por la tarde Το απόγευμα ( κατά την διάρκεια) Mediodía- por el mediodía Μεσημέρι – το μεσημέρι ( κατά την διάρκεια) Medianoche - por la medianoche Μεσάνυχτα – τα μεσάνυχτα ( κατά την διάρκεια) Anoche – por la noche Χθες το βράδυ – το βράδυ (κατά την διάρκεια) Ya Ήδη, πλέον, πια Aún – todavía Ήδη – ακόμη Enseguida Αμέσως De vez en cuando Μια στο τόσο Durante Κατά την διάρκεια A última hora Την τελευταία στιγμή Cuando Όταν ¿Cuándo? Πότε; Cuando quiera que Οποτεδήποτε και να

10.3 Τροπικά επιρρήματα Πληροφορούν ως προς τον τρόπο πραγματοποίησης της ενέργειας. Πολλά τροπικά επιρρήματα σχηματίζονται, από θέμα επιθέτου ενικού αριθμού θηλυκού γένους και κατάληξη – mente. Κάποια από αυτά είναι: Raramente Rápidamente Lentamente Frecuentemente Tranquilamente Bien- mal – regular Despacio- deprisa Aprisa Así Tal Como ¿Cómo?

Σπάνια Γρήγορα Αργά Συχνά Ήρεμα Καλά- άσχημα- κανονικά Αργά - Γρήγορα Βιαστικά Έτσι Τέτοιο Όπως Πώς;

59

Comoquiera que A esconditas A ciegas A ojos cerrados Punto por punto Detalladamente De este modo / de esta manera

Όπως και να Κρυφά Στα τυφλά Με κλειστά τα μάτια ( με απόλυτη εμπιστοσύνη) Λεπτομερειακά Λεπτομερειακά Κατ’ αυτόν τον τρόπο

10.4 Ποσοτικά επιρρήματα Πληροφορούν ως προς τον βαθμό που εξελίσεται η ενέργεια. Μερικά ποσοτικά επιρρήματα σχηματίζονται, όπως έχει αναφερθεί και στα τροπικά, από θέμα επιθέτου ενικού αριθμού θηλυκού γένους και κατάληξη – mente. Κάποια από αυτά είναι: Mucho Poco Tanto Así Tan Todo Sólo / solamente Más – menos Casi Algo Nada Bastante Aproximadamente Más o menos Totalmente Parcialmente A lo más Al menos Por lo menos ¿Cuánto? Cuánto Cuanto quiera que

•

Πολύ Λίγο Τόσο Έτσι Τόσο ( Όταν προηγείται επιθέτου ή επιρρήματος: tan bien) Όλα Μόνο (Δεν αναφερόμαστε σε επίθετο, το οποίο ΔΕΝ φέρει tilde) Περισσότερο – Λιγότερο Σχεδόν Κάτι Τίποτα Αρκετά Κατά προσέγγιση Περίπου Συνολικά /εντελώς Κατά ένα μέρος Το περισσότερο Το λιγότερο Τουλάχιστον Πόσο; Όσο ( Όταν προηγείται επιθέτου ή επιρρήματος γίνεται cuán) Με όποιο τρόπο και να

Τα επιρρήματα mucho, poco, tanto δεν πρέπει να συγχέονται με τα αντίστοιχα επίθετα αρσενικού γένους, ενικού αριθμού, γιατί τα επίθετα προηγούνται ουσιαστικού ενώ τα επιρρήματα δεν συντάσσονται με ουσιαστικό.

Mucho dinero, poca hora, tanto tiempo είναι επίθετα, ενώ τα te quiero tanto, hablamos poco, me alegro mucho είναι επιρρήματα..

•

Το solo σαν επίθετο ΔΕΝ φέρει tilde, ενώ σαν επίρρημα φέρει. Όπως βλέπουμε όμως τα mucho, poco, tanto είναι και επιρρήματα και επίθετα χωρίς διαφορά στην γραφή τους, κάτι το οποίο κάποιες φορές δημιουργεί σύγχυση. Πάντως η διαφορά μεταφράζοντας στα Ελληνικά γίνεται προφανής εάν αλλάξουμε από ενικό σε πληθυντικό τον αριθμό του

60

ουσιαστικού, ρήματος ή αντωνυμίας που υπάρχει στην πρόταση. Τότε θα διαπιστώσουμε ότι το επίρρημα ΔΕΝ αλλάζει αριθμό, ενώ το επίθετο αλλάζει. El frio es poco

Το κρύο είναι λίγο Εάν αλλάξουμε σε πληθυντικό τότε γίνεται Τα κρύα είναι λίγα άρα το poco είναι επίθετο.

Te quiero poco

Σε αγαπώ λίγο Σε αγαπούν λίγο

Εάν αλλάξουμε σε πληθυντικό τότε γίνεται άρα το poco είναι επίρρημα.

Η παραπάνω επισήμανση είναι ένας απλός και γρήγορος τρόπος σε περίπτωση αμφιβολίας, που πάντως προκύπτει από όσα έχουμε ήδη αναφέρει στο επίθετο. 10.5 Βεβαιωτικά επιρρήματα Αυτά τα επιρρήματα βεβαιώνουν ότι η ενέργεια θα πραγματοποιηθεί. Κάποια βεβαιωτικά επιρρήματα σχηματίζονται, όπως έχει αναφερθεί και παραπάνω, από θέμα επιθέτου ενικού αριθμού θηλυκού γένους και κατάληξη – mente. Κάποια από αυτά είναι: Sí ¿Sí? También Ciertamente Verdaderamente / en verdad Efectivamente / en efecto Realmente Sin duda Sin la menor duda De acuerdo con

Ναι Ναι; Επίσης Ασφαλώς Πράγματι, αληθινά Πράγματι Όντως Χωρίς αμφιβολία Πέραν πάσης αμφιβολίας Σύμφωνα με

10.6 Αρνητικά επιρρήματα Αυτά τα επιρρήματα πληροφορούν ότι η ενέργεια δεν θα πραγματοποιηθεί. Κάποια από αυτά είναι: No No ¿No? Nunca /nunca jamás De ninguna manera Τampoco ni mucho menos

Όχι Δεν Όχι; Ποτέ Με κανένα τρόπο Ούτε Καθόλου

•

Το también και το tampoco είναι επιρρήματα που συγχέονται στα Ελληνικά κατά την χρήση τους. Προσέξτε τoν παρακάτω διάλογο: - Μου αρέσει ο κινηματογράφος Me gusta el cine - Και μένα επίσης. A mí también

61

Στον παρακάτω διάλογο όμως δίνουμε (λανθασμένα) δύο δυνατές απαντήσεις: • Δεν μου αρέσει ο κινηματογράφος No me gusta el cine 1. -Ούτε και μένα A mí tampoco 2. -Και μένα επίσης δεν μου αρέσει A mí tampoco me gusta. Ενώ λοιπόν στην περίπτωση (2.) λανθασμένα στα Ελληνικά μπορούμε να απαντήσουμε με επίσης, στα Ισπανικά ΠΟΤΕ δεν βάζουμε también γιατί συμφωνούμε σε αρνητική πρόταση, άρα θέλουμε αρνητικό επίρρημα tampoco . Για την χρήση των επιρρημάτων και εκφράσεων βλέπε στο κεφάλαιο 19.3 a – ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ.

10.7 Διστακτικά επιρρήματα (αμφιβολίας) Αυτά τα επιρρήματα και φράσεις δείχνουν αμφιβολία ως προς την ενέργεια. Τα κυριότερα είναι: Quizá Ίσως Acaso/ tal vez Πιθανόν Posiblemente / seguramente Πιθανόν Probablemente Προφανώς A lo mejor Κατά κύριο λόγο Más o menos Κατά προσέγγιση Aproximadamente Περίπου A unos /unas + Αριθμός + Ουσιαστικό Αριθμός + Ουσιαστικό + Περίπου Όσον αφορά την χρήση των επιρρημάτων βλέπε στο κεφάλαιο 19.3a – ΔΙΣΤΑΚΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑΣ. *ΠΡΟΣΟΧΗ: Όσον αφορά τα επιρρήματα ΟΛΩΝ των κατηγοριών που έχουν κατάληξη –mente. Όπου υπάρχουν περισσότερα από ένα επιρρήματα σε ακολουθία σε μία πρόταση, και εάν αυτά καταλήγουν σε – mente, τότε μόνο το τελευταίο κρατά την μορφή αυτή. Τα προηγούμενα εμφανίζονται σαν επίθετα θηλυκού γένους, ενικού αριθμού δηλαδή την ρίζα αυτών των επιρρημάτων. Viene rápida y alegremente

αντί

11. LAS PREPOSICIONES

viene rápidamente y alegremente.

ΟΙ ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ

11.1 Οι προθέσεις είναι άκλιτες λέξεις που συνδέουν μία λέξη με κάποιο ουσιαστικό, εκφράζοντας την σχέση που υπάρχει μεταξύ τους. Οι πιθανοί συνδιασμοί μπορεί να είναι ανάμεσα σε: ρήμα και ουσιαστικό, δύο ουσιαστικά μεταξύ τους, επίθετο και ουσιαστικό.

62

Έρχομαι από την Αθήνα,

το βιβλίο κάτω από το τραπέζι,

χρήσιμο για το διάβασμα

* Υπάρχει μία ομάδα λέξεων, οι οποίες τίθενται μετά το ουσιαστικό και για τις οποίες υπάρχει σύγχυση ως προς το εάν είναι προθέσεις ή επιρρήματα, κάτι το οποίο δεν μας απασχολεί όσον αφορά την σύνταξη τους κατά την χρήση. Αυτές τις έχουμε καταγράψει στο κεφάλαιο του επιρρήματος όπου και γίνεται κατηγοριοποίηση και απόδοση τους στην Ελληνική. Τέτοιες είναι: Abajo, arriba, adentro, afuera, adelante, atrás, antes, después… Días antes de mi salida… Μέρες πριν από την αναχώριση μου…

ΠΡΟΣΟΧΗ:Όταν μιλάμε για ουσιαστικό, θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι μέσα σε μία πρόταση, οποιοδήποτε γραμματικό στοιχείο (επίθετο, αντωνυμία, επίρρημα, απαρέμφατο, έκφραση) είναι η κατάληξη ή λήξη της πρόθεσης δηλαδή βρίσκεται μετά από αυτήν, ουσιαστικοποιείται,δηλαδή ισοδυναμεί με ουσιαστικό ως προς την γραμματική του λειτουργία, (υποκείμενο, αντικείμενο, προσδιορισμός ρήματος). Es cuento de no acabar Lo hizo con muy buenas ganas ΤΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ Es de aquel señor allí lejos ΤΗΝ ΠΡΟΘΕΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ Οι προθέσεις μπορούν να φανερώνουν όπως και στήν ελληνική γλώσσα την σχέση ως προς τον τόπο, χρόνο, αιτία, τρόπο, ποσό, μέσον. Σαν λέξεις όταν δεν τις συναντάμε σε πρόταση, έχουν ασαφή ερμηνεία γιατί η χρήση τους είναι αυτή που διευκρινίζει κάθε φορά την ερμηνεία τους. Δηλαδή μία πρόθεση ανάλογα με την χρήση μπορεί να έχει περισσότερες από μία ερμηνείες. Εμείς πάντως θα δίνουμε σε κάθε απλή πρόθεση τις συχνότερες ερμηνείες της, θα εξηγούμε τις ιδιαιτερότητες της όπου υπάρχουν, και με παραδείγματα θα προσπαθούμε να κάνουμε κατανοητή την χρήση της. Θα πρέπει να κάνουμε τις εξής επισυμάνσεις ως προς τις προθέσεις 1. Ως προς την μορφή τους, χωρίζοντας τις σε απλές και ομαδοποιημένες. 2. Ως προς τη θέση τους μέσα στην πρόταση. 3. Ως προς την χρήση τους, αναγνωρίζοντας τις κατηγορίες των εκφράσεων που δημιουργούνται όταν συνδιάζονται με εκφράσεις. Απλές και ομαδοποιημένες προθέσεις 11.2 ΑΠΛΕΣ ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ Οι απλές προθέσεις, είναι μονολεκτικές και τις συναντάμε συχνότερα από τις ομαδοποιημένες μέσα στην πρόταση. Είναι οι παρακάτω: a, ante, bajo, cabe,con, contra, de, desde,en, entre, hacia, hasta, para, por, pro, según, sin, so, sobre, tras. A Είς, σε, προς, ως Έχει συχνή χρήση, όταν συντάσσεται με οριστικό άρθρο αρσενικό/ενικού γίνεται μία λέξη a + el = al, ενώ με τα άλλα γένη και αριθμούς δεν υπάρχει συγχώνευση a la, a los, a las. Χρησιμοποιείται στις παρακάτω περιπτώσεις:

63

α. Έμμεσο αντικείμενο ή άμεσο αντικείμενο προσώπου, όπως έχουμε αναλύσει στα κεφάλαια 8.1.3 και 8.1.4. Lo digo a Juan Το λέω στον ( εις τον)Juan β. Όταν σαν αντικείμενο σε πρόταση έχουμε απαρέμφατο και μάλιστα όταν αυτό δείχνει σκοπό, τότε το ρήμα και το απαρέμφατο συνδέονται με a. (a + απαρέμφατο.) Me enseña a estudiar Με μαθαίνει να μελετώ (Το μελετώ δείχνει σκοπό) *Πάντως επειδή πιθανόν να μας είναι δύσκολος ο διαχωρισμός στο τέλος του κεφαλαίου θα δώσουμε κατάλογο ρημάτων που συντάσσονται με συγκεκριμένες Προθέσεις, όπου θα είναι φανερό με ποια ρήματα συντάσσεται η κάθε Πρόθεση. γ. Προσδιορισμός ώρας. A las dos Στις δύο (ΜΟΝΟ σε προσδιορισμό ώρας) Προσδιορισμός ακριβούς χρόνου κατά την διεξαγωγή ή αναφορά ενέργειας A los dos minutos estaba allí Σε δύο λεπτά ήταν εκεί A sus tres años hablaba Στα τρία του χρόνια μιλούσε δ. Με τα unos/unas συνήθως δείχνει κατά προσέγγιση μέτρηση και αποδίδεται: περίπου Vive a unos diez metros Ζεί στα δέκα μέτρα περίπου από εμένα Estará aquí a unas dos horas Θα είναι εδώ περίπου σε δύο ώρες ε. Όταν δηλώνουμε ΠΡΟΣ τόπο κίνηση ή κατεύθυνση. Voy a Atenas Πάω στην Αθήνα ζ. Τον τόπο και τον χρόνο που ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ κάποιο γεγονός. Αναφερόμαστε στην διεξαγωγή γεγονότος και όχι στον απλό προσδιορισμό τόπου ή χρόνου, γιατί τότε χρησιμοποιούνται άλλες προθέσεις.. Me esperaban a la puerta Με περίμεναν στην πόρτα η. Τον τρόπο που γίνεται κάποια ενέργεια A mano Με τα χέρια Α pie Με τα πόδια θ. Τιμή, μέτρηση, διανομή πραγμάτων A dos euros por persona Στα δύο ευρώ ανά άτομο Dos a dos Δύο στα δύο Al tres por ciento Στο τρία τοις εκατό ι. Την συνήθεια ή την χρήση Pizza a la romana Πίτσα α λά ρομάνα (ο τρόπος που φτιάχνεται η πίτσα) A la jineta Ιππεύοντας (πάνω στο άλογο) κ. Χρησιμεύει στην κατασκευή πολλών επιρρηματικών εκφράσεων, όπως: A diestra(o) y siniestra(o) Άτακτα, A lo lejos Από μακριά, Al fin y al cabo Στο κάτω κάτω, A fines de Με σκοπό να, A la larga Μακροπρόθεσμα A menudo Συχνά, A diario Καθημερινά, A escondidas / a hurtadillas Κρυφά A gatas Με τα τέσσερα, A ciegas Στα τυφλά, A tientas Ψηλαφητά, A medias Μισά μισά, A oscuras Στα σκοτεινά.

64

λ. Σε συνδιασμό με την πρόθεση de δείχνει διάστημα τόπου, χρόνου ή διαφορετικότητα De mes a mes Από μήνα σε μήνα De Atenas a Pireus Από την Αθήνα στον Πειραιά De decir algo a hacerlo… Από το να πεί κανείς κάτι, μέχρι/ως/στο να το κάνει… μ. Χρησιμοποιείται όπως η πρόθεση hasta (ως), για να δείξει προορισμό. El água le llega a / hasta la cabeza Το νερό του φτάνει ως το κεφάλι ν. Τον σκοπό ή την αιτία κάποιας ενέργειας

¿ A qué proposito?

ξ. Σύγκριση

Προτιμώ την μπύρα από το κρασί.

Prefiero la cerveza al vino

Για ποιο λόγο;

Ante Εμπρός από, πρό, πρίν από Η χρήση της ως προς τις ερμηνείες εμπρός από, πρό,πρίν από, είναι μεταφορικού χαρακτήρα, δηλαδή δεν αναφέρονται σε προσδιορισμό τόπου . Χαρακτηριστικά παραδείγματα Ante Cristo Πρό Χριστού Ante todo… Πρίν από όλα… Η χρήση της ως προς την ερμηνεία εμπρός από αντιστοιχεί με του delante Se presenta ante el juez Παρουσιάζεται εμπρός από/πρό τον δικαστή/του δικαστή *Και σε αυτήν την περίπτωση η ερμηνεία δίνεται μεταφορικά, γιατί δεν θέλουμε να προσδιορίσουμε την σχέση δικαστή και υποκειμένου ως προς την θέση/τόπο, αλλά ως προς την αρχή που αντιπροσωπεύει η λέξη δικαστής. Εάν θα θέλαμε να προσδιορίσουμε σχέση θέσης/τόπου θα είχαμε το επίρρημα delante de. Bajo Υπό, κάτω από Αντιστοιχεί με το επίρρημα debajo, και έχει μεταφορική έννοια δηλαδή δεν αναφέρεται σε σχέση τόπου/θέσης. Está bajo tutela Βρίσκεται υπό κηδεμονία Tres grados bajo cero Τρείς βαθμούς υπό το μηδέν Bajo estas condiciones Κάτω από αυτές τις συνθήκες *Στην τελευταία περίπτωση εάν θα θέλαμε να προσδιορίσουμε σχέση θέσης/τόπου θα είχαμε το επίρρημα debajo de. Cabe Κοντά σε, μαζί με Είναι αρχαϊσμός και αντιστοιχεί στην σύγχρονη Ισπανική με τα επιρρήματα junto a (μαζί με), cerca de(κοντά σε). Había tres personas cabe/cerca de él Υπήρχαν τρία άτομα κοντά του Con Μαζί με, με, αν και α. Όταν δηλώνει συντροφιά ή συνύπαρξη τότε Vivo con mis hermanos Ζώ μαζί με τα αδέλφια μου

Café con leche

Καφέ με γάλα

β. Το μέσον ή εργαλείο με το οποίο πραγματοποιείται μία ενέργεια. Le capturaron con las armas Τον συνέλαβαν με τα όπλα γ. Την κατάσταση βάσει της οποίας εκτελείται μία ενέργεια. Come con paciencia Τρώει με υπομονή δ. Μπορεί να ισοδυναμεί με το aunque (αν και) Con ser tan buena persona, no lo pudo evitar = Aunque es tan buena persona…

65

Αν και είναι τόσο καλό άτομο, δεν μπόρεσε να το αποφύγει Contra Εναντίον, έναντι, Δηλώνει αντίθεση είτε κυριολεκτικά είτε μεταφορικά. Στην κυριολεκτική του χρήση αντιστοιχεί με τα επιρρήματα enfrente, contra (απέναντι/ έναντι). Στα Ελληνικά η πρόθεση χρησιμοποιείται όπως παρακάτω. La moto chocó contra la pared Η μηχανή τράκαρε πάνω στον τοίχο/έναντι του τοίχου. La pastilla es contra la gripe Το χάπι είναι εναντίον της γρίπης (μεταφορικά). Η πρώτη περίπτωση είναι κυριολεκτική και έχει την έννοια της σύγκρουσης ή της απότομης διακοπής της ενέργειας του ρήματος λόγω της ύπαρξης κάποιου εμποδίου, γι’αυτό στην γλώσσα μας χρησιμοποιούμε και την Αντωνυμία πάνω. Η αντίστοιχη Αντωνυμία στην Ισπανική είναι το sobre το οποίο όμως δεν έχει την ίδια έννοια όπως στα ελληνικά, γιατί δηλώνει θέση και όχι βίαια μεταβολή κατάστασης. Αντί του contra θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε το επίρρημα enfrente = έναντι = contra. La moto chocó contra la pared = La moto chocó enfrente la pared Άλλη εφαρμογή της πρόθεσης είναι αυτή που ακολουθεί La casa está contra el Norte = La casa está mirando hacia el Norte Το σπίτι είναι έναντι/πάνω στον Βορρά = Το σπίτι βλέπει προς τον Βορρά Όπως βλέπουμε και σε αυτήν την περίπτωση, στα Ελληνικά μπορούμε να μεταφράσουμε πάνω, όμως στα Ισπανικά δεν μπορούμε να μεταφράσουμε sobre για τον λόγο που αναφέραμε πιο πάνω. Η μόνη σωστή αντιστοιχία είναι αυτή του mirando hacia.

De Από, του/της/των (γενική) Όπως και η a είναι ευρείας χρήσης και με το αρσενικό/ενικού οριστικό άρθρο συγχωνεύεται σε μία λέξη. De + el= Del. Η πρόθεση αυτή μπορεί να υποδεικνύει: α. Κατοχή, ιδιοκτησία δηλώνοντας γενική κτητική, δηλαδή ο κτήτορας είναι σε γενική πτώση. La casa de mi padre Το σπίτι του πατέρα μου(κτήτορας) β. Γενική πτώση κάθε μορφής. El libro de Matemáticas Το βιβλίο των Μαθηματικών(δηλώνει θεματική ενότητα) Es amigo de los animales Είναι φίλος των ζώων(Δηλώνει κατηγορία υποκειμένων) Hombre de valor Άνθρωπος αξίας= Άνθρωπος με αξία(Δηλώνει ιδιότητα) * Στην περίπτωση ιδιότητας του υποκειμένου στα Ελληνικά αποδίδουμε είτε με γενική χωρίς πρόθεση, είτε χρησιμοποιώντας την πρόθεση με. γ. Προέλευση, καταγωγή Es de Atenas Είναι από την Αθήνα (καταγωγή) Viene de China Έρχεται από την Κίνα (προέλευση) δ. Τρόπο. Όταν συντάσσεται με τις αόριστες αντωνυμίες un(o)/a/os/as δηλώνει ενέργεια που εκτελείται με γρήγορο τρόπο.

66

Dibuja de carbón Ζωγραφίζει με κάρβουνο (Τρόπος) Está de espaldas Είναι με γυρισμένη την πλάτη (Τρόπος) De un salto montó en el caballo Με ένα πήδημα ανέβηκε στο άλογο.(Γρήγορος τρόπος) * Σε αυτήν την περίπτωση η πρόθεση που χρησιμοποιείται στα Ελληνικά είναι με και όχι από. Αυτό είναι λογικό γιατί στην γλώσσα μας η ερώτηση που νοητά πρέπει να κάνουμε προκειμένου να απαντήσουμε ως προς τον τρόπο είναι ΜΕ ΠΟΙΟΝ ΤΡΟΠΟ ; ενώ στα Ισπανικά η αντίστοιχη ερώτηση είναι ¿DE QUÉ MANERA/ MODO? Μία σημαντική χρήση της είναι

De pie Όρθιος

ε. Υλικό από το οποίο έχει κατασκευαστεί κάποιο αντικείμενο Es de madera Είναι από ξύλο = Είναι ξύλινο ζ. Το περιεχόμενο κάποιου αντικειμένου Un vaso de água Ένα ποτήρι νερό= Ένα ποτήρι με νερό * Και σε αυτήν την περίπτωση χρησιμοποιούμε στην γλώσσα μας την πρόθεση με, ή δεν χρησιμοποιούμε καμμία πρόθεση. η. Ηλικία και τιμή Άς δούμε τις παρακάτω περιπτώσεις, ως προς την ηλικία: Tengo un perro de cuatro años Έχω έναν σκύλο τεσσάρων ετών Tengo cuarenta años Είμαι σαράντα ετών Παρατηρούμε ότι στα Ισπανικά η πρώτη περίπτωση έχει πρόθεση, ενώ η δεύτερη δεν έχει. Στα Ελληνικά καμμία από τις δύο δεν έχει πρόθεση. Όσον αφορά την διαφορά στα Ισπανικά μπορούμε να πούμε ότι στην εμπρόθετη περίπτωση μεταξύ του ρήματος και του προσδιορισμού της ηλικίας παρεμβάλλεται άμεσο ή έμμεσο αντικείμενο. Στην δεύτερη περίπτωση δεν παρεμβάλλεται κανένα γραμματικό στοιχείο. Για μια περαιτέρω ανάλυση θα λέγαμε ότι η πρώτη περίπτωση μπορεί να αναλυθεί σε: Tengo un perro de edad de cuatro años Έχω έναν σκύλο ηλικίας τεσσάρων χρονών Δηλαδή γενική, κάτι που εξηγεί την χρήση της πρόθεσης. Compró un coche de mil euros Αγόρασε ένα αυτοκίνητο των χιλίων ευρώ(γενική). Σε αυτή την περίπτωση μπορεί επίσης να χρησιμοποιείται και η πρόθεση por δηλώνοντας ανταλλακτική αξία de/ por mil euros … των/ αντί χιλίων ευρώ θ. Χρονικό διάστημα κατά το οποίο διεξάγεται μία πράξη De noche = Durante la noche Την νύχτα = κατά την διάρκεια της νύχτας De día = Durante el día Την μέρα = κατά την διάρκεια της μέρας Παρατηρούμε ότι σε αυτή την περίπτωση το de αντιστοιχεί με το durante. Στα Ελληνικά η περίπτωση de δεν φέρει καμμία πρόθεση. ι. Συντάσσεται στην μορφή ΕΠΙΘΕΤΟ + DE + ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ, δίνοντας απρόσωπες εκφράσεις. Δίνουμε κάποιες τέτοιες εκφράσεις Es fácil de pensar Είναι εύκολο να σκεφτεί κάποιος

67

Es difícil de Είναι δύσκολο να, Es hora de Είναι ώρα να, Es bueno de Είναι καλό να, Es malo de Είναι κακό να, Es duro de Είναι σκληρό να, Es lógico de Είναι λογικό να, Es importante de Είναι σημαντικό να, Es raro de Είναι σπάνιο να, Es natural de Είναι φυσικό να. κ. Μπορεί να ισοδυναμεί σαν χρήση με τις ακόλουθες προθέσεις Desde : Γιάέναρξη χρονικού διαστήματος και αρχή διαστήματος/απόστασης. De/desde Atenas a/hasta Roma (Δηλώνει αρχή διαστήματος) Από την Αθήνα έως την Ρώμη De/ desde las ocho a/ hasta las nueve ( Δηλώνει έναρξη χρονικού διαστήματος) Από τις οκτώ έως τις εννιά Con : Con/de buena/mala gana Με καλή/κακή διάθεση Con/de intento Με πρόθεση Con/de sorna Με πανουργία Desde Από Η χρήση της αφορά την έναρξη χρονικού διαστήματος ή αρχή διαστήματος που αφορά τόπο. Συντάσσεται με την πρόθεση hasta έως κλείνοντας τα παραπάνω διαστήματα. Αντιστοιχεί με την πρόθεση de όπως είδαμε και πιο πάνω. De/desde Atenas a/hasta Roma (Δηλώνει αρχή διαστήματος) Από την Αθήνα έως την Ρώμη De/ desde las ocho a/ hasta las nueve ( Δηλώνει έναρξη χρονικού διαστήματος) Από τις οκτώ έως τις εννιά En Σε Προσδιορίζει στάση, τόπο, χρόνο εκτός του ακριβούς προσδιορισμού ώρας, μέσα μεταφοράς και δημιουργεί επιρρηματικές εκφράσεις. Αναλυτικότερα α. Τόπος En Atenas hay mucho tráfico

Στην Αθήνα έχει πολύ κίνηση (Αναφορά τόπου)

β. Χρόνος En/dentro de dos días te llamo Σε δύο μέρες θα σου τηλεφωνήσω En/ dentro de dos horas Σε δύο ώρες En lunes hablamos Την Δευτέρα μιλάμε En primavera hace bueno Την άνοιξη κάνει καλό καιρό Nació en 1987 Γεννήθηκε το 1987 En enero Τον Ιανουάριο Παρατηρούμε ότι όταν έχουμε αναφορά χρονικού διαστήματος το en ισοδυναμεί με το χρονικό επίρρημα dentro de (μέσα σε). Επίσης βλέπουμε ότι στα Ελληνικά δεν έχουμε πρόθεση όταν αναφερόμαστε σε μέρες, μήνες, εποχές, χρόνια ενώ στα Ισπανικά έχουμε. γ. Τρόπος Με κάποια επίθετα δημιουργεί επιρρημαστικές τροπικές εκφράσεις που μονολεκτικά θα συντάσσονταν με τα αντίστοιχα επιρρήματα της μορφής ΕΠΙΘΕΤΟ ΘΗΛΥΚΟ/ΕΝΙΚΟΣ + mente, όπως έχουμε αναφέρει στο αντίστοιχο κεφάλαιο του ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΟΣ. En general = generalmente (Γενικά) Κάποια παραδείγματα είναι:

68

En particular Ξεχωριστά , En secreto Μυστικά , En absoluto Απόλυτα. δ. Με την έννοια του τρόπου επίσης, μπορεί να αναφέρεται σε τρόπους ντυσίματος όπως παρακάτω : Está en pijama Είναι με τις πυτζάμες. Está en camisa Είναι με το πουκάμισο. Está vestido en tejanos Είναι ντυμένος στα τζην. Está vestido en traje de noche Είναι ντυμένος με βραδυνό κουστούμι. ε. Μέσα μεταφοράς εκτός των a pie= με τα πόδια a caballo=με άλογο Με αυτοκίνητο En coche, Με αεροπλάνο En avión, Με πλοίο En barco, Με μηχανή En moto, Με ποδήλατο En bicicleta, Με λεωφορείο En autobus, Με τραίνο En tren, Με μετρό En metro.

Entre Ανάμεσα σε, μεταξύ Σε κάθε περίπτωση, είτε αναφέρεται σε τόπο, τρόπo είτε χρόνο δίνει την σχέση μεταξύ προσώπων ή πραγμάτων. Έτσι έχουμε: Entre Atenas y Madrid Ανάμεσα σε Αθήνα και Μαδρίτη Entre verdad y mentira Μεταξύ αλήθειας και ψέματος Entre 1986 y 1996 Μεταξύ του 1986 και του 1996 Μπορεί να δείχνει συνεργασία δύο ή περισσοτέρων ατόμων Lo hacemos entre tú y yo Θα το κάνουμε οι δύο μεταξύ μας Lo dijeron entre amigos Το είπαν μεταξύ φίλων Hacia Προς Υποδεικνύει κατεύθυνση και όχι τελικό προορισμό, ή κατά προσσέγγιση υπολογισμό τόπου, χρόνου, συμπεριφοράς/τρόπου. Voy hacia Atenas Πάω προς την Αθήνα Estará listo hacia/ por /sobre el año 2006 Θα είναι έτοιμο γύρω στο έτος 2006 Camina hacia su perdición Βαδίζει προς την οδό της απωλείας * Στην περίπτωση χρονικού διαστήματος, μπορεί να ισοδυναμεί με τα por, sobre και στα Ελληνικά αποδίδεται γύρω. Hasta Έως, ως, ακόμη και Σε κάθε περίπτωση, είτε αναφέρεται σε τόπο, τρόπo, ενέργεια, αριθμό, χρόνο και υποδεικνύει τον προορισμό. Iré hasta Atenas Θα πάω στην Αθήνα(ως την ) Hasta Abril Έως τον Απρίλιο Hasta yo lo sé Ακόμη και εγώ το ξέρω Hasta mil personas se encontraron allí Έως και χίλια άτομα συναντήθηκαν εκεί

Para Για, σε Χρησιμοποιείται στις παρακάτω περιπτώσεις δηλώνοντας:

69

α. Σκοπό γιά τον οποίο εκτελείται μία ενέργεια Estudiamos para aprender Μελετάμε για να μάθουμε Venimos para trabajar Ερχόμαστε για να δουλέψουμε β. Τον προορισμό που δίνουμε σε κάποια πράγματα Para él será estupendo Για σένα είναι θαυμάσιο Esto es para el correo Αυτό είναι για το ταχυδρομείο γ. Κίνηση ισοδυναμώντας κάποιες φορές με την πρόθεση a, αν και αυτή η χρήση δεν θεωρείται καλλιεργημένος λόγος Voy para/a Atenas Πηγαίνω για/ στην Αθήνα Salgo para/a Madrid Φεύγω για την Μαδρίτη δ. Καθορισμένο χρόνο Lo quiero para mañana Lo dejamos para el lunes

Το θέλω για αύριο Το αφήνουμε για την Δευτέρα

ε. Σχέση πραγμάτων μεταξύ τους, ισοδυναμώντας με τα: σε σχέση με, σε σύγκριση με Habla bien para lo que estudia Μιλά καλά για/ σε σύγκριση με όσο μελετά Come mucho para su edad Τρώει πολύ για/ σε σχέση με την ηλικία του ζ. Την φράση ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΝΑ (ESTAR PARA) Está para venir Πρόκειται να έρθει ( Αναμενόμενο γεγονός σε μελλοντική στιγμή) η. Σε ελλειπτική πρόταση όταν συνοδεύεται από Ουσιαστικό + Επίθετο, είναι η Κύρια Πρόταση της Σύνθετης Υποθετικής (Condicional). Δηλώνει γνώμη. Para coches buenos, los chinos Για καλά αυτοκίνητα, τα κινέζικα = Εάν θέλεις καλά…

Por Από (μέσω/δια μέσου),για(κατά την διάρκεια) για(εξ’ αιτίας),για(όσον αφορά), από(σαν ποιητικό αίτιο), αντί, υπέρ, επειδή, με (με ποιόν τρόπο), τοις(ποσοστό). Η πρόθεση αυτή πολλές φορές συγχέεται με την para στα Ελληνικά, και αυτό γιατί μεταφράζοντας δεν είμαστε ακριβείς. Παρότι θα δούμε ξεχωριστά κάθε της χρήση, θα μπορούσαμε γενικεύοντας να πούμε ότι στις περιπτώσεις που αποδίδουμε για, όταν αυτό έχει τις έννοιες όσον αφορά, κατά την διάρκεια, εξ’ αιτίας , αντί πρέπει να συντάξουμε με por και όχι με para . Σύγχυση μπορεί να υπάρξει και στην περίπτωση που αποδίδουμε από όταν έχουμε την έννοια δια μέσου. Τότε δεν πρέπει να συντάσσουμε de αλλά por. Οι υπόλοιπες χρήσεις της por δεν μας δημιουργούν σύγχυση. Έτσι έχουμε: α. Ποιητικό αίτιο στην ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ Está hecho por Juan Φτιαγμένο από τον Juan Fue dicho por muchos Ειπώθηκε από πολλούς β. Αιτία ή λόγο της ενέργειας του υποκειμένου, τρόπο (αποδίδουμε με στα Ελληνικά) Te lo digo por decirte la verdad Στο λέω για να σου πω την αλήθεια (εξ’ αιτίας) Estoy contento por verte Είμαι ευχαριστημένος επειδή/που σε βλέπω(εξ’ αιτίας) Lo hace por fuerza Το κάνει με την βία (τρόπος)

70

Vende al por mayor

Πουλάει με χονδρική (τρόπος)

Μπορεί να δείνει φράσεις που δηλώνουν τρόπο όπως: Por lo general Γενικά, Por fin Επιτέλους, Por las malas Με το ζόρι, Por las buenas Με το καλό(με καλό τρόπο). γ. Αναφορά γεγονότων ή πράξεων, γνώμης ως προς συγκεκριμένα πρόσωπα Por mi no lo hagas Για μένα μην το κάνεις (όσον αφορά εμένα) δ. Τόπος στον οποίον εκτελείται μία ενέργεια Pasa por la calle Περνά από τον δρόμο (δια μέσου) Gira por el rincón Στρίβει από την γωνία (δια μέσου) ε. Χρόνος κατά προσέγγιση ισοδυναμεί με το hace (εδώ και) Vivo en Atenas por/ hace muchos años Ζω στην Αθήνα για πολλά χρόνια / Ζω στην Αθήνα πολλά χρόνια/ Ζω στην Αθήνα εδώ και πολλά χρόνια * Στα Ελληνικά μπορούμε είτε να βάλουμε για, είτε εδώ και, ή να μην βάλουμε καθόλου πρόθεση. ζ.Διάρκεια Για, κατά την διάρκεια (durante), και περιοδικότητα χρόνου Ανά No estará aquí por un mes Δεν θα είναι εδώ για ένα μήνα/ Δεν θα είναι εδώ ένα μήνα Voy allí por Navidad Πάω εκεί για Χριστούγγενα(διάρκεια) * Στα Ελληνικά μπορούμε είτε να βάλουμε για, είτε κατά την διάρκεια, ή να μην βάλουμε καθόλου πρόθεση. Όλες οι αναφορές σε υποδιαιρέσεις της ημέρας συντάσσονται με por επειδή δείχνουν διάρκεια ενώ στα Ελληνικά δεν φέρουν καμμία πρόθεση. Por la madrugada Το πολύ πρωί, Por la mañana Το πρωί , Por la tarde Το απόγευμα, Por el mediodía Το μεσημέρι, Por la noche Το βράδι. Περιοδικότητα: Viene una vez por semana Έρχεται μία φορά ανά εβδομάδα η. Μέσον, εργαλείο μέσω του οποίου πραγματοποιείται μία ενέργεια Llamo por telefono Καλώ μέσω του τηλεφώνου (τηλεφωνώ) Lo dicen por altavoz Το λένε μέσω του μεγαφώνου/από τό μεγάφωνο θ. Τιμή, ποσότητα, ισοδυναμία Vende el coche por poco dinero Πουλά το αυτοκίνητο του γιά λίγα χρημάτα (αντί) A dos por ciento Στα δύο τοις εκατό (ποσοστό) Uno bueno vale por mil Ένας καλός αξίζει για χίλιους (αντί) ι. Με την έννοια Υπέρ του

Votan por/ a favor de Pedro

κ. Με την έννοια Προς αναζήτηση Voy por água

Ψηφίζουν υπέρ του Pedro

Πάω για νερό (για να βρώ)

λ. Αντικατάσταση, ανταλλαγή Αντί / για/(en lugar de)

71

Vengo yo por/ en lugar de mi amigo Doy el reloj por/ en lugar de el libro

Έρχομαι εγώ αντί/για του/τον φίλου/ο μου Δίνω το ρολόι αντί/για του/το βιβλίου/ο

μ. Την φράση ESTAR POR = TENER GANAS DE (ΕΧΩ ΔΙΑΘΕΣΗ ΝΑ) για ΠΡΟΣΩΠΑ: Juan está por/ tiene ganas de venir Ο Juan έχει διάθεση να έλθει Αυτήν την φράση στα Ελληνικά την έχουμε δεί και στην πρόθεση para. Υπάρχει όμως η διαφορά ότι με την para μιλάμε για ενέργεια που πρόκειται να γίνει κάποια στιγμή στο μέλλον, ενώ με την por αναφερόμαστε στην διάθεση που έχει το υποκείμενο. ν. Την φράση ESTAR POR= SIN (ΧΩΡΙΣ) για ΠΡΑΓΜΑΤΑ: La carta está por/ sin escribir Το γράμμα δεν είναι γραμμένο/ χωρίς να έχει γραφτεί * Θα πρέπει να προσέξουμε ότι η ίδια φράση όπως στην προηγούμενη περίπτωση, όταν έχει υποκείμενο πράγμα σημαίνει χωρίς. ξ. Την γνώμη, ποιότητα, αντίληψη: Για, που έχει το υποκείμενο ως προς το ουσιαστικό με το οποίο συνδέεται και στο οποίο αναφέρεται. Θυμίζουμε ότι ουσιαστικοποιούνται όλα τα γραμματικά στοιχεία μετά από πρόθεση όπως έχει αναφερθεί στην αρχή του κεφαλαίου των προθέσεων. Pasa por rico Περνά για πλούσιος (γνώμη) La recibe por esposa Την παίρνει για σύζυγο (ποιότητα) Le adopta por hijo Τον υιοθετεί για γιό του (αντίληψη) ο. Δημιουργεί εναντιωματικές εκφράσεις (locuciones concesivas) της μορφής Όσο + ΕΠΙΘΕΤΟ + και να ( Por + ADJETIVO + que). Por muy bueno que sea Por grande que sea Por mucho que digas

Όσο ωραίο και να είναι Όσο μεγάλο και να είναι Όσο πολύ και να το λές/ Όσο και να το λές

Pro Σε, Υπέρ Είναι πρόθεση πολύ περιορισμένης χρήσης και σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Δίνουμε κάποια παραδείγματα χρήσης. Suscripción pro escuelas Cupones pro ciegos Es una mujer de pro

Συνδρομή υπέρ των σχολείων Κουπόνια υπέρ των τυφλών Είναι μία γυναίκα καλής κοινωνίας

Según Σύμφωνα με, κατά ισοδυναμεί με το επίρρημα conforme, ή με τις φράσεις de acuerdo con , con arreglo a. Δείχνει σχέσεις συμβατότητας/ συμφωνίας. Es un crimen según/conforme la ley Είναι έγκλημα σύμφωνα με τον νόμο Según/conforme mi opinión Σύμφωνα με/ κατά την γνώμη μου

72

Sin Χωρίς Viene sin maletas Έρχεται χωρίς βαλίτσες Η φράση ESTAR POR με υποκείμενο πράγμα ισοδυναμεί με την sin, όπως έχει αναφερθεί στην πρόθεση por. So Υπό (ΔΕΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΣΤΗΝ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΣΠΑΝΙΚΗ) ισοδυναμεί με το επίρρημα Bajo de Kάτω από, Bajo Yπό Χρησιμοποιείται μόνο με τα ουσιαστικά: capa στρώμα/επίστρωση, color χρώμα, pena φτώχεια, pretexto δικαιολογία. So/bajo de pena Κάτω από/υπό πείνα So/ bajo el pretexto Κάτω από την δικαιολογία/ υπό την δικαιολογία Sobre Πάνω σε (θέση), πάνω σε(μεταφορικά) γύρω από(μεταφορικά), περίπου, όσον αφορά. El vaso está sobre/en la mesa Το ποτήρι είναι πάνω στο τραπέζι (θέση) La policia está sobre los ladrones Η αστυνομία είναι πάνω στους ληστές(μεταφορικά) Hablamos sobre el tema Άς μιλήσουμε γύρω από το θέμα(μεταφορικά) Llegará sobre/a las ocho Θα φθάσει γύρω στις οκτώ(περίπου) No opino sobre/por la situación Δεν έχω άποψη όσον αφορά το θέμα Εκφράσεις με το sobre είναι: Sobre aviso Προειδοποιημένος , Sobre seguro Με ασφάλεια, Tomar sobre sí Υπ’ ευθύνη του, Estar sobre sí ΄Εχει τα μάτια του δεκατέσσερα/ Είναι καλοπληρωμένος. Tras Mετά από (δηλώνοντας χρόνο) ισοδυναμεί με το επίρρημα después de. Πίσω από ισοδυναμεί με το επίρρημα detrás de. Μετά από(μεταφορικά) ισοδυναμεί με το επίρρημα además de. Tras/ después de la tempestad viene la calma Μετά από την θύελλα έρχεται η ηρεμία Está tras/ detrás de la puerta Βρίσκεται πίσω από την πόρτα Y tras/ además de todo esto, grita Και μετά από όλα αυτά , φωνάζει 11.2.1 ΟΜΑΔΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ Οι ομαδοποιημένες προθέσεις είναι συνδιασμοί απλών προθέσεων, στους οποίους η πρώτη πρόθεση καθορίζει την σχέση ανάμεσα στο αρχικό στοιχείο (πριν από τις προθέσεις), και το σύνολο που απαρτίζεται από την δεύτερη πρόθεση και την υπόλοιπη πρόταση.Έτσι εάν θέλαμε σχηματικά να το προσδιορίσουμε, θα είχαμε την εξής μορφή. Το κοιτά ( έως και με) ζήλεια Lo mira ( hasta con) recelo Αρχικό στοιχείο (Ομαδοποιημένη πρόθεση) Χωρίς να μπορούμε να δώσουμε ακριβή απόδοση σε κάθε συνδιασμό, εφ’ όσον δεν υπάρχει μέσα σε πρόταση, παραθέτουμε τις αρχικές προθέσεις και τους δυνατούς

73

συνδιασμούς τους με άλλες. DE μπορεί να προηγείται των DESDE μπορεί να προηγείται των HASTA μπορεί να προηγείται των PARA μπορεί να προηγείται των POR μπορεί να προηγείται των

a, entre, hacia, por, sobre a, por a, con, de, para, por, sin, sobre con, de, desde, en, entre, sin, sobre ante, bajo, de, entre

Περίπτωση A por: Η περίπτωση αυτή χρησιμοποιείται από τον XIX αιώνα στην Ισπανική γλώσσα με ρήματα κίνησης. Voy a por água Πάω για νερό Ειδικότερα χρησιμοποιείται στην επαρχία και σπανιότερα μπορεί να βρεθεί και σε λογοτεχνικά κείμενα. Πάντως αποφεύγεται η χρήση της σε καλλιεργημένο λόγο. Η ενδεδειγμένη χρήση της είναι Voy por água Πάω για νερό *Πολύ σπάνια μπορούμε να έχουμε ομαδοποιημένες προθέσεις με τρείς και όχι δύο προθέσεις. Δίνουμε κάποιους συνδιασμούς: De para entre, De a de, Desde por entre Desde por entre la espesura nos acechaban sin ser vistos ( M. Azuela, La Marchanta) Σε συνδιασμό τριών προθέσεων θα πρέπει να δίνεται προσοχή στην χρήση τους. Κατά κύριο λόγο το φαινόμενο δεν θα το παράγουμε, αλλά θα είναι προς απόδοση, κάτι που μας διευκολύνει ως προς την σωστή του χρήση. 11.3 Ως προς την θέση τους μέσα στην πρόταση, οι Απλές και Ομαδοποιημένες προθέσεις συντάσσονται πάντοτε πριν από το ουσιαστικό το οποίο συνδέουν. Esto es de Pedro Αυτό είναι του Pedro Vengo para la casa Έρχομαι για το σπίτι El chico con el juguete Το παιδί με το παιχνίδι Όπως έχουμε αναφέρει πιο πάνω, όταν οποιοδήποτε γραμματικό στοιχείο (επίθετο, αντωνυμία, επίρρημα, απαρέμφατο, έκφραση) σε πρόταση είναι μετά από πρόθεση, ουσιαστικοποιείται. Θα πρέπει λοιπόν να αναγνωρίσουμε τα γραμματικά στοιχεία που μπορούν συντακτικά να έχουν θέση ουσιαστικού. Μπορούμε να παρατηρήσουμε, ότι θέση ουσιαστικού μπορούν να έχουν σε μία πρόταση και τα παρακάτω : - Οι αντωνυμίες όπως έχουμε αναφερθεί στο αντίστοιχο κεφάλαιο. Lo hago para ti Το κάνω για σένα No sé nada de éste Δεν ξέρω τίποτα γι’ αυτόν -Τα τοπικά και χρονικά επιρρήματα στην αντωνυμική τους μορφή, όπως αυτά έχουν περιγραφεί στο αντίστοιχο κεφάλαιο. Será en alguna parte Θα είναι σε κάποιο μέρος (κάπου). Lo quiero para hoy Το θέλω για σήμερα -Το απαρέμφατο του ρήματος

Lo hizo sin querer

Το έκανε χωρίς να το θέλει

-Οι δευτερεύουσες ονοματικές και επιθετικές προτάσεις. Όσον αφορά τα είδη και την χρήση κάθε δευτερεύουσας θα μιλήσουμε στο αντίστοιχο κεφάλαιο του ρήματος. Estoy seguro de que lo pagará Είμαι σίγουρος ότι θα το πληρώσει

74

- Τα ουσιαστικοποιημένα επίθετα:

Pasa por sabio

Περνιέται για σοφός

-Οι σχηματισμοί εκφράσεων, οι οποίοι προκύπτουν από συνδιασμό πρόθεσης με λέξεις που έχουν επιθετική, επιρρηματική, ρηματική εμπρόθετη έννοια ή έννοια συνδέσμου. Έτσι αντίστοιχα έχουμε τα παρακάτω είδη εκφράσεων: a. Locuciones adjetivas Επιθετικές εκφράσεις b. Locuciones adverbiales Επιρρηματικές εκφράσεις c. Locuciones verbales Ρηματικές εκφράσεις (περιφράσεις) d. Locuciones preposicionales Εμπρόθετες εκφράσεις e. Locuciones conjuntivas Εγκλιτικές εκφράσεις (σύνδεσμοι) a. Επιθετικές εκφράσεις : Αυτές οι εκφράσεις προκύπτουν από μία πρόθεση και ένα ουσιαστικό και ο συνδιασμός δίνει έννοια επιθέτου. Πολλές φορές ο συνδιασμός δίνει διαφορετική έννοια από αυτήν του ουσιαστικού. De noche Βραδυνό Αναφέρεται σε ρούχα, τραπεζάκι δίπλα στο κρεβάτι De servicio Υπηρεσίας Αναφέρεται σε πόρτες, σκάλες, εξόδους b. Επιρρηματικές εκφράσεις: Αυτές οι εκφράσεις προκύπτουν από πρόθεση και ένα επίρρημα ή ουσιαστικό αλλά ο συνδιασμός δίνει έννοια επιρρήματος. De pronto Ξαφνικά En volantas Πετώντας A sabiendas Γνωρίζοντας c. Ρηματικές εκφράσεις (Περιφράσεις): Αυτές οι εκφράσεις ή αλλιώς Περιφράσεις, προκύπτουν από πρόθεση και απαρέμφατο. Αν και θα αναφερθούμε αναλυτικά στο κεφάλαιο των ρηματικών περιφράσεων, μπορούμε να επισυμάνουμε ότι κάποια ρήματα όταν ακολουθεί η πρόθεση a ή de και απαρέμφατο δίνουν συγκεκριμένη έννοια έναρξης, λήξης, συνέχειας, επανάληψης, πιθανότητας ως προς την ενέργεια του απαρεμφάτου που ακολουθεί. Voy a hacerlo Πρόκειται να το κάνω Πρόθεση έναρξης Debe de ser Πιθανόν να είναι Πιθανότητα d.Εμπρόθετες εκφράσεις: Προκύπτουν από συνδιασμό επιρρήματος και πρόθεσης, κατά κύριο λόγο των προθέσεων a ή de. Κάποιες χρησιμοποιούνται και σαν επιρρηματικές εκφράσεις. Delante de Μπροστά από, Cerca de Κοντά σε, Junto a Μαζί με, Al lado de Δίπλα σε Στο κεφάλαιο ΤΟ ΕΠΙΡΡΗΜΑ, μπορούμε να βρούμε αρκετές τέτοιες εκφράσεις. e. Εγκλιτικές εκφράσεις (σύνδεσμοι): Είναι αυτές που χρησιμοποιούνται για την εισαγωγή της δευτερεύουσας πρότασης με την οποία θα ασχοληθούμε στο αντίστοιχο κεφάλαιο. Para que Για να A fin de que Με σκοπό να

ΡΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΠΙΘΕΤΑ ΠΟΥ ΣΥΝΤΑΣΣΟΝΤΑΙ ΜΕ ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ Επειδή στα Ισπανικά υπάρχουν ρήματα και επίθετα που συντάσσονται με συγκεκριμένες

75

προθέσεις λόγω της έννοιας ή χρήσης τους θα δώσουμε κάποια από τα πιο συνηθισμένα μαζί με τις αποδόσεις τους στα Ελληνικά, για να αποφεύγονται σύγχισης κατά την χρήση τους.

11.4 VERBOS CON PREPOSICIÓN ΡΗΜΑΤΑ ΜΕ ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ -Οι ερμηνείες που δίνονται στα παρακάτω ρήματα είναι οι κύριες, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν άλλες λιγότερο ευρείας χρήσης. - Σε κάποια ρήματα αναφέρεται η χρήση της πρόθεσης με την επισύμανση ( Ρήμα + ΚΑΠΟΙΟΝ, ρήμα + ΚΑΤΙ). Αυτό σημαίνει ότι η συγκεκριμένη πρόθεση λειτουργεί μόνο στην αντίστοιχη περίπτωση Προσώπου ή Πράγματος. Bajo a mi abuelo Κατεβάζω τον παππού μου (Όπως στον πίνακα ΜΕ ΠΡΟΘΕΣΗ Α) Bajo un libro Κατεβάζω ένα βιβλίο (Χωρίς πρόθεση) -Στα ρήματα που η πρόθεση αναφέρεται σε πρόσωπο (Ρήμα + ΚΑΠΟΙΟΝ), και η πρόθεση αυτή δεν είναι Α (περίπτωση Δοτικής), θα πρέπει να ΔΙΑΤΗΡΕΙΤΑΙ η πρόθεση όπως έχει δοθεί στους παρακάτω πίνακες. Με την πρόθεση Α Acceder a Acercarse a Acostumbrarse a Arrojarse a Ascender a Animar a Aspirar a Atreverse a Ayudar a Bajar a Comenzar a Contribuir a Comprometerse a Desafiar a Dirigirse a Echar(se) a

Συγκατατίθεμαι σε Πλησιάζω σε Συνήθιζω σε Ρίχνομαι σε Προωθω σε Ενθαρρύνω σε Φιλοδοξώ να Τολμώ να Βοηθώ να Κατεβάζω κάποιον Αρχίζω να Συνεισφέρω σε Δεσμεύομαι να Προκαλώ κάποιον Απευθύνομαι σε Ξαφνικά αρχίζω να

Empezar a Incitar a Inducir a Ir a Limitarse a Negarse a Oponerse a Ponerse a Renunciar a Someterse a Trepar a Unirse a

Αρχίζω να Προτρέπω κάποιον Παροτρύνω κάποιον Κινούμαι προς, πρόκειται να Περιορίζομαι σε Αρνούμαι να Αντιτίθεμαι σε Καταπιάνομαι με Αποποιούμαι Υποτάσσομαι Αναρριχώμαι σε Ενώνομαι με

*Τα αυτοπαθή ρήματα που συνοδεύονται από την πρόθεση a, όταν γίνονται ενεργητικά δηλαδή χωρίς την κατάληξη -se, ΔΕΝ συντάσσονται με πρόθεση και αλλάζει το νόημα τους. Se pone a hacer …Καταπιάνεται με το να κάνει… ponemos água en el vaso Βάζουμε νερό στο ποτήρι

76

Με την πρόθεση CON Aburrirse con Κουράζομαι με Acabar con Διαλύω, Τελειώνω Aguantarse con Συγκρατούμαι Aliarse con Συμμαχώ με Apechugar(se) con Υφίσταμαι συνέπειες Asustar(se) con Φοβίζω/Ξαφνιάζομαι Atar con Δένω με Atreverse con Αυθαδιάζω με Ayudar con Βοηθώ με Bastar con Αρκούμαι με Cansarse con Κουράζομαι με Casarse con Παντρεύομαι με Codearse con Συναναστρέφομαι με Coincidir con Συμπίπτω με Competir con Συναγωνίζομαι με Compararse con Συγκρίνομαι με Conciliar con Συμφιλιώνω Conformarse con Αρκούμαι σε Confundir(se) con Μπερδεύω/ομαι Congeniar con Τα πάω καλά Convencer con Πείθω με (τρόπος) Colaborar con Συνεργάζομαι με Compaginar con Ευθυγραμμίζω Consultar con Παίρνω την συμβουλή Cubrir con Καλύπτω

Disfrutar con Emparentar con Enemistarse con Enfadarse con Especular con Gozar con Indemnizar con Intimar con Molestar con Negociar con Obcecarse con Pactar con Preocuparse con Quemarse con Reírse con Relacionarse con Rivalizar con Romper con Sobrevivr con Soñar con Sorprenderse con Tapar con Terminar con

Απολαμβάνω Συμπεθεριάζω με Εχθρεύομαι με Εκνευρίζομαι με Κερδοσκοπώ Απλαμβάνω της Αποζημιώνω με Γνωστοποιώ μέσω Ενοχλώ με Διαπραγματεύομαι με Εθελοτυφλώ Συνάπτω σύμβαση Νοιάζομαι, φροντίζω Καίγομαι από Περιγελώ κάποιον Σχετίζομαι με Ανταγωνίζομαι με Διακόπτω, σπάω Επιβιώνω Ονειρεύομαι Εκπλήσσομαι με Καλύπτω, σκεπάζω Καταλήγω, Τερματίζω

* Κάποια από τα παραπάνω ρήματα όταν δεν είναι αυτοπαθή ΔΕΝ συντάσσονται με την πρόθεση και αλλάζει το νόημα τους . Τέτοια είναι: Aguantar, encontrar, entrevistar * Κάποια από τα ρήματα μπορούν να συντάσσονται και με την πρόθεση DE, χωρίς να αλλάζουν το νόημα τους όπως τα asustarse, disfrutar, gozar, reírse.

Με την πρόθεση DE Abusar de Καταχρώμαι της Acusar de Κατηγορώ για Advertir de Προειδοποιώ για Admirar(se) de Θαυμάζω/ομαι για

Darse cuenta de Despedir(se) de Disculpar(se) de Encargar(se) de

Εντοπίζω Αποχαιρετώ/ούμαι Συγχωρώ/ούμαι Επιφορτίζω/ομαι

77

Alejar(se) de Apartarse de Apoderar(se) de Apropiarse de Aprovecharse de Arrepentirse de Asombrar(se) de Avergonzarse de Avisar de Alegrar(se) de Burlar(se) de Cambiar de Cansar(se) de Carecer de Culpar de

Απομακρύνω/ομαι από Προσαρμόζομαι σε Αρπάζω Σφετερίζομαι Επωφελούμαι από Μετανοιώνω για Εκπλήσσω/ομαι από Ντροπιάζομαι από Προειδοποιώ για Χαίρομαι για Κοροιδεύω/ομαι για Αλλάζω Κουράζω/ομαι από Στερούμαι Ρίχνω το σφάλμα σε

Enterar(se) de Excluir de Extrañar(se) de Hartar(se) de Lamentarse de Librar(se) de Ocupar(se) de Preocupar(se) de Prescindir de Presumir de Protestar de Quejarse de Reír(se) de Separar(se) de Sorprender(se) de

Πληροφορώ/ούμαι Αποκλείω από Παρξενεύω/ομαι Μπουχτίζω/ομαι από Θρηνώ Απελευθερώνω/ομαι Κατέχω/ομαι Αγωνιώ, νοιάζομαι Απαρνούμαι Επαίρωμαι για Διαμαρτύρομαι για Παραπονιέμαι για Γελώ/περιγελώ κάποιον Χωρίζω/αποχωρίζομαι Εκπλήσσω/ομαι

* Κάποια από τα παραπάνω ρήματα όταν δεν είναι αυτοπαθή ΔΕΝ συντάσσονται με την πρόθεση και αλλάζει το νόημα τους . Τέτοια είναι: Sorprender, admirar, aprovechar. Με την πρόθεση EN Acabar en Καταλήγω σε Afianzarse en Ισχυροποιούμαι σε Afirmarse en Σταθεροποιούμαι σε Apoyarse en Στηρίζομαι σε Coincidir en Συμπίπτω με Concentrar(se) en Επικεντρώνομαι σε Consistir en Συνίσταμαι σε Controlar(se) en Ελέγχω/ομαι σε Convertir(se) en Μετατρέπω/ομαι Colaborar en Συνεργάζομαι Colarse Μπαίνω κρυφά Colocar(se) en Τοποθετώ/ουμαι Crecer en Αυξάνω Cristalizar en Αποκρυσταλώνω Descomponer(se) en Αποσυντίθεμαι Empeñar(se) en Υποχρεώνω/ομαι Entrar en Μπαίνω σε Encerrar(se) en Απομονώνω/ομαι Hundir(se) en Βυθίζω/ομαι Infiltrar(se) en Διεισδύω/φιλτράρομαι

Insertar en Insistir en Integrar(se) en Internar(se) en Intervenir en Llegar en Meter(se) en Moderar(se) en Obcecarse en Partir(se) en Penetrar en Perseverar en Quedar en Ratificar(se) en Recluir(se) en Rivalizar en Romper en Terminar en Titubear en Vacilar en

Παρεμβάλλω Επιμένω Εντάσσω/ομαι Φυλακίζω/εισχωρώ Παρεμβαίνω Φθάνω σε Βάζω/μπαίνω σε Συγκρατούμαι Εθελοτυφλώ Τεμαχίζω/ομαι Εισχωρώ Συνεχίζω να προσπαθώ Καταλήγω, κανονίζω Επιβεβαιώνω/ομαι Εγκλείω/ομαι Ανταγωνίζομαι Ξεσπώ σε Τελειώνω Κομπιάζω Αμφιταλαντεύομαι

* Κάποια από τα ρήματα μπορούν να συντάσσονται και με την πρόθεση CON, χωρίς να αλλάζουν το νόημα τους όπως τα acabar, coincidir, colaborar, meterse, obcecarse. Στην Ισπανική υπάρχουν ρήματα που ανάλογα με την πρόθεση που τα ακολουθεί έχουν διαφορετικό νόημα. Κάποια πολύ ευρείας χρήσης τα οποία αποτελούν σύνηθεις Ρηματικές Περιφράσεις είναι:

78

Acabar con Διαλύω, τελειώνω Acabar de + Άπαρέμφατο Μόλις + Ρήμα Contar Διηγούμαι, μετρώ Contar con Έχω, εμπιστεύομαι Tratar de Προσπαθώ να Tratarse con Συσχετίζομαι/συναναστρέφομαι Meterse en Εμπλέκομαι Meterse con Τα βάζω με κάποιον Dejar Αφήνω Dejar de Παύω, σταματώ απότομα Dar con/sobre Έχει θέα πρός Dar por Μου προκύπτει μία ιδέα Volver en Επιστρέφω με (δείχνει το μέσον) Volver a + Απαρέμφατο Ξανα+ ρήμα (Ξαναδουλεύω) Llegar en Φθάνω με (δείχνει το μέσον) Llegar a Καταλήγω να Dar por / Dar a alguien por Μου προκύπτει μία ιδέα (ΑΦΑΙΡΕΙΤΑΙ Η ΓΡΑΜΜΗ)

11.5 ADJETIVOS CON PREPOSICION

ΕΠΙΘΕΤΑ ΜΕ ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ

Με την πρόθεση A Anterior a Agradable a Análogo a Áspero a Blando a Común a Cercano a Contiguo a Desleal a Dócil a Duro a Fiel a

Προηγούμενος από Συμπαθής σε Ανάλογος με Αγενής, ξυνός Μαλακός, πλαδαρός Κοινός με Γειτονικός με Εφαπτόμενος με Παράνομος, αθέμητος Πράος, πειθήνιος Σκληρός σε (πράγμα) Πιστός σε

Inferior a Igual a Inmediato a Insensible a Parecido a Posterior a Próximo a Semejante a Sensible a Suave a Superior a

Κατώτερος από (σύγκριση) Ίσος με (σύγκριση) Άμεσος, ευθύς σε Ανεπαίσθητος Όμοιος με Οπίσθιος, μεταγενέστερος Κοντινός σε Παρόμοιος με Ευαίσθητος σε Μαλακός Ανώτερος από(σύγκριση)

Με την πρόθεση CON Amable con Áspero con Antipático con

Αγαπητός σε Τραχύς Αντιπαθής σε

Feliz con Furioso con Generoso con

Ευτυχής Εξοργισμένος με Γενναιόδορος

79

Bueno con Compatible con Consecuente con Cruel con Desagradable con Encantado con Enfadado con

Καλός με Συμβατός με Συνεπής, απορρέων Βίαιος με Αγενής με Μαγεμένος, ευτυχής Εκνευρισμένος με

Incompatible con Ασύμβατος με Inconsecuente con Ασυνεπής με Loco con Τρελλός για Malo con Κακός με Obsesionado con Παθιασμένος με Suave con Μαλακός με Duro con Σκληρός με (πρόσωπο)

Με την πρόθεση DE Ágil de Agradable de Agudo de Amable de Ancho de Apasionado de Apurado de Áspero de Bajo de Blanco de Capaz de Compañero de Corto de Cruel de Contemporáneo de Débil de Delgado de Desagradable de Deseoso de Difícil de Entusiasta de Escaso de Estrecho de Extraño de

Εύστροφος, ευκίνητος Συμπαθής , ευχάριστος Κοφτερός σε Αγαπητός σε Ευρύς σε Παθιασμένος με Δύσκολος σε Άγριος σε Κοντός, χαμηλός σε Λευκός σε Ικανός σε Σύντροφος Σύντομος Βίαιος Σύγχρονος του Εξασθενημένος από Λεπτός σε Δυσάρεστος σε Επιθυμητός για Δύσκολος σε Ενθουσιώδης σε Σπάνιος σε Στενός σε Περίεργος, ξένος

Fácil de Fuerte de Generoso de Gordo de Grande de Incapaz de Inferior de Inseguro de Largo de Lleno de Molesto de Moreno de Necesitado de Negro de Odioso de Orgulloso de Pequeño de Raro de Rojo de Seguro de Torpe de

Εύκολος σε Δυνατός σε Γενναιόδορος με Χοντρός σε Μεγάλος σε Ανίκανος για Κατώτερος από Ανασφαλής με Μακρύς σε Γεμάτος με Ενοχλητικός Μελαχροινός, σκούρος Ενδεής, άπορος Μαύρος σε Μισητός σε Υπερήφανος Μικρός σε Ασυνήθιστος Κόκκινος σε Σίγουρος σε Αδέξιος σε

Incansable en Inferior en Malo en Parco en

Ακούραστος Κατώτερος σε Κακός σε Φειδωλός σε

Με την πρόθεση EN Afable en Agudo en Amable en Áspero en

Καταδεκτικός Κοφτερός, ακριβής με Αγαπητός με Άγριος σε

80

Bueno en Constante en Desagradable en Diligente en Experto en Firme en Hábil en

Καλός Σταθερός, συνεχής Δυσάρεστος σε Επιμελής Ειδικός σε Σταθερός σε Έξυπνος, ικανός

12. TO ΡΗΜΑ

-

Pobre en Primero en Pródigo en Rico en Superior en Último en

Φτωχός σε Πρώτος Σπάταλος, άσωτος Πλούσιος σε Ανώτερος σε Τελευταίος σε

EL VERBO

Το ΡΗΜΑ είναι η λέξη της πρότασης που είτε έχει κλίση κατά Πρόσωπο και Αριθμό και συναντάται σε διαφορετικούς Χρόνους, Εγκλίσεις και Φωνές, είτε είναι Άκλιτη. Το ρήμα είναι η βάση της πρότασης αφού μας δηλώνει ότι κάποιο Υποκείμενο ενεργεί

81

παθαίνει ή βρίσκεται σε μία κατάσταση. Αποτελείται από ΘΕΜΑ + ΚΑΤΑΛΗΞΗ Το ρήμα όπως αναφέρθηκε έχει ΚΛΙΤΟΥΣ και ΑΚΛΙΤΟΥΣ τύπους. Στους ΚΛΙΤΟΥΣ συμφωνεί σε Αριθμό και Πρόσωπο με το Υποκείμενο. Η αναφορά στα ρήματα στα Ισπανικά γίνεται ως προς το Απαρέμφατο τους όπως εξηγείται στην αντίστοιχη ενότητα. Ας κάνουμε έναν πίνακα διαχωρισμού ως προς τα φαινόμενα που παρουσιάζει.

ΟΙ ΑΚΛΙΤΟΙ ΤΥΠΟΙ είναι

ΟΙ ΚΛΙΤΟΙ ΤΥΠΟΙ προσδιορίζονται από

ΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΦΡΑΣΕΙΣ

ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ INFINITIVO ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ GERUNDIO ΜΕΤΟΧΗ PARTICIPIO ΠΡΟΣΩΠΟ – ΑΡΙΘΜΟΣ ΦΩΝΕΣ VOZ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ

ACTIVA

Αμετάβατα Μεταβατικά Αυτοπαθή Αλληλοπαθή Απρόσωπα

Intransitivos Transitivos Reflexivos Recíprocos Unipersonales

ΠΑΘΗΤΙΚΗ

PASIVA

ΕΓΚΛΙΣΕΙΣ

MODOS

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

INDICATIVO SUBJUNTIVO IMPERATIVO

ΧΡΟΝΟΙ

TIEMPOS

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

INDICATIVO SUBJUNTIVO IMPERATIVO

PERÍFRASIS VERBALES

12.1 ΑΚΛΙΤΟΙ ΤΥΠΟΙ : Οι Άκλιτοι τύποι είναι οι ακόλουθοι: ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ INFINITIVO ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ GERUNDIO ΜΕΤΟΧΗ PARTICIPIO

82

12.1.1 ΤΟ AΠΑΡΕΜΦΑΤΟ - EL INFINITIVO Το Απαρέμφατο στα Ισπανικά είναι άκλιτος τύπος. Το Απαρέμφατο μπορεί να εκφέρεται είτε σαν Ουσιαστικό, είτε σαν ρηματικός τύπος γιατί δέχεται Αντικείμενα και Προσδιορισμούς. Στα Αρχαία Ελληνικά ο τύπος αυτός είναι: Ποιείν = Το να κάνει, Λαλείν= Το να μιλά, Άρχεσθαι = Το να κυβερνιέται, Λέγειν = Το να μιλά …(ΑΦΑΙΡΟΥΝΤΑΙ), δηλαδή είναι τύποι που δεν έχουν ούτε πρόσωπο ούτε χρόνο. Στα Ισπανικά έχουμε μόνο Απαρέμφατο Ενεστώτα. Στα Νέα Ελληνικά το Απαρέμφατο αποδίδεται σαν α’ Ενικό Ενεστώτα Οριστικής. Όταν θέλουμε να προσδιορίσουμε κάποιο ρήμα στα Νέα Ελληνικά, το κάνουμε με το α’ Ενικό του Ενεστώτα Οριστικής. Ρήμα ΘΕΛΩ, ρήμα ΜΙΛΩ, ρήμα ΖΩ. Αυτός ο προσδιορισμός στα Ισπανικά γίνεται με ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ. Έτσι το ρήμα ΘΕΛΩ είναι QUERER, το ρήμα ΜΙΛΩ είναι HABLAR,και το ρήμα ΖΩ είναι VIVIR.. Το Απλό Απαρέμφατο έχει την μορφή Θέμα ρήματος + Καταλήξεις –ar,-er, -ir Το Απλό Απαρέμφατο στα Ισπανικά είναι χωρισμένο σε τρείς κατηγορίες ανά Καταλήξεις (Terminaciones), και μας δίνουν τις ΤΡΕΙΣ ΣΥΖΥΓΙΕΣ ΡΗΜΑΤΩΝ. Έτσι έχουμε ρήματα που λήγουν σε –ar (1η ΣΥΖΥΓΙΑ), σε –er (2η ΣΥΖΥΓΙΑ), και σε –ir (3η ΣΥΖΥΓΙΑ). Τα Μεταβατικά, Αμετάβατα και τα Αυτοπαθή έχουν διαφορετικές καταλήξεις Απαρεμφάτου. Hablar μιλώ, comer τρώω, vivir ζω είναι Μεταβατικών και Αμετάβατων ρημάτων. Llamarse ονομάζομαι, detenerse παραιτούμαι, herirse πληγώνομαι είναι Αυτοπαθών. Παρατηρούμε ότι το Απαρέμφατο του Αυτοπαθούς έχει και την Αυτοπαθή Αντωνυμία στο τέλος της κατάληξης. Το Σύνθετο Απαρέμφατο έχει την μορφή Haber + Ισπανική ΜΕΤΟΧΗ. Η Μετοχή στα Ισπανικά έχει την μορφή habl-ado, com-ido, viv-ido για τις αντίστοιχες καταλήξεις Απαρεμφάτων, όπως θα περιγραφεί και στο αντίστοιχο κεφάλαιο. Στα Νέα Ελληνικά αποδίδονται όπως ΤΑ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΑ ΑΟΡΙΣΤΟΥ, δηλαδή μιλήσει, φάει, ζήσει Η Ισπανική Μετοχή στα Αυτοπαθή αποδίδεται ονομαστεί, παραδοθεί, πληγωθεί. Haber hablado έχω μιλήσει, haber comido έχω φάει, haber vivido έχω ζήσει είναι Σύνθετα Απαρέμφατα Μεταβατικών. Haberse llamado έχω ονομαστεί, haberse detenido έχω παραδοθεί, haberse herido έχω πληγωθεί είναι Σύνθετα Απαρέμφατα Αυτοπαθών. Στα Αυτοπαθή η Αντωνυμία συντάσσεται σαν κατάληξη στο Haber. - Tο Απλό Ισπανικό Απαρέμφατο, κατά την απόδοση του Νέα Ελληνικά, μέσα στην πρόταση σε Ταυτοπροσωπία κλίνεται σαν τον Ενεστώτα Υποτακτικής ακολουθώντας το

πρόσωπο του ρήματος της Κύριας. Quiero hacer Θέλω να κάνω Quieres hacer Θέλεις να κάνεις Quiere hacer Θέλει να κάνει Queremos hacer Θέλουμε να κάνουμε Quereis hacer Θέλετε να κάνετε Quieren hacer Θέλουν να κάνουν Όσον αφορά τα Αυτοπαθή, η Αντωνυμία ΚΑΙ σε ΤΑΥΤΟΠΡΟΣΩΠΙΑ κλίνεται και έχει το

83

πρόσωπο του ρήματος της Κύριας. Θέλω να παραιτηθώ Quiero detenerme, Θέλεις να παραιτηθείς Quieres detenerte Θέλει να παραιτηθεί Quiere detenerse …. Το Σύνθετο Ισπανικό Απαρέμφατο έχει την μορφή Haber + Ισπανική ΜΕΤΟΧΗ. Έτσι τα Απαρέμφατα haber hablado, haber comido, haber vivido είναι Μεταβατικών ενώ τα Απαρέμφατα haberse llamado haberse detenido haberse herido Αυτοπαθών Το Σύνθετο Απαρέμφατο (ΑΦΑΙΡΟΥΝΤΑΙ) σε Ταυτοπροσωπία αποδίδεται σαν τον Παρακείμενο Υποτακτικής των Νέων Ελληνικών. Siento haber hablado Λυπάμαι που έχω μιλήσει Aguanto haber vivido Αντέχω να έχω ζήσει Preferiría haber hablado mañana Θα προτιμούσα να έχω μιλήσει - Με Αντωνυμίες Άμεσο/ Έμμεσο Αντικείμενο σε περίπτωση Ταυτοπροσωπίας έχουμε τους παρακάτω τρόπους σύνταξης Τe lo quiero decir = Quiero decírtelo Θέλω να σου το πώ (Οι Αντωνυμίες την αρχή ή το τέλος της Ταυτοπροσωπίας) Te lo quiero haber dicho = Quiero habértelo dicho Θέλω να σου το έχω πεί (Οι Αντωνυμίες την αρχή της Ταυτοπροσωπίας, ή μετά το HABER) - Όταν σε Ταυτοπροσωπία το Απαρέμφατο έχει θέση Προσδιορισμού, χρησιμοποιούμε τις προθέσεις που αντιστοιχούν στο τι δηλώνει η Δευτερεύουσα. Βλέπε κεφάλαιο 19.7.2α Vengo sin haberlo hecho Έρχομαι χωρίς να το έχω κάνει Lo digo para poder explicar Το λέω για να μπορέσω να εξηγήσω - Με ρήματα που δηλώνουν Πρόθεση, Τάση / Κλίση συντάσουμε με την πρόθεση Α. Aprende a escribir Μαθαίνει να γράφει Aspiro a pasar Φιλοδοξώ να περάσω - Με τα Verbos Modales 19.7.2α, η σύνδεση ΡΗΜΑ + ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ γίνεται χωρίς Πρόθεση: Quiero decir Θέλω να πώ Puedo hablar Μπορώ να μιλήσω ΑΛΛΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ Μπορούμε να έχουμε τις παρακάτω χρήσεις Απαρεμφάτου μέσα στην πρόταση: Σε αυτές τις χρήσεις βλέπουμε ότι το Απαρέμφατο σε όλες τις θέσεις, εκτός από αυτήν του Υποκειμένου χωρίς Οριστικό Άρθρο ΑΠΟΔΙΔΕΤΑΙ ΣΑΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ. Υποκείμενο Decir gracias Το να πεί κάποιος ευχαριστώ El andar es bueno Το περπάτημα είναι καλό (Ουσιαστικοποιείται με το El) Προσδιορισμός ουσιαστικού / επιθέτου. Συνήθως με πρόθεση ενδιάμεσα Pisos para alquilar Διαμερίσματα για ενοικίαση Bueno para comer Καλό για φάγωμα Προσδιορισμός ρήματος Se cansó de andar . Κουράστηκε από το περπάτημα

84

12.1.2 ΤΟ ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ - EL GERUNDIO

Το Γερούνδιο είναι άκλιτος ρηματικός τύπος ο οποίος έρχεται από τα Λατινικά. Ούτε στην Αρχαία αλλά ούτε στην Νέα Ελληνική υπάρχει σαν όρος, πάντως υπάρχει αντίστοιχη απόδοση. Το Γερούνδιο βρίσκεται στο ίδιο πρόσωπο με το ρήμα της πρότασης και δηλώνει ότι μία ενέργεια είναι ατελής την χρονική στιγμή στην οποία αναφέρεται, ή ότι διαρκεί. Στα Ισπανικά, όπως και στο Απαρέμφατο έχουμε δύο τύπους. 1. Το Απλό Γερούνδιο που είναι μονολεκτικό και στα Ελληνικά αποδίδεται με την καταλήξη –οντας και –όμενος. Κάνοντας, μιλώντας, ονομαζόμενος. Όπως βλέπουμε Στα Νέα Ελληνικά αποδίδεται όπως η Μετοχή. Στα Ισπανικά στα ρήματα που ανήκουν στην κατηγορία καταλήξεων Απαρεμφάτου -ar,-er, -ir σχηματίζεται από ΘΕΜΑ ΡΗΜΑΤΟΣ + -ando, -iendo, -iendo αντίστοιχα. Habl-ar Habl-ando Μιλ-ώντας Com-er Com-iendo Τρώγ-οντας Viv-ir Viv-iendo Ζ-ώντας Στα ρήματα που ανήκουν στην κατηγορία καταλήξεων Απαρεμφάτου –arse, -erse, -irse σχηματίζεται από ΘΕΜΑ ΡΗΜΑΤΟΣ + -andose, iendose, iendose αντίστοιχα. Llam-arse Llam-ándose Ονομαζ-όμενος Atrev-erse Atrev-iéndose Τολμ-ώντας Inclu-irse Inclu-yéndose Συμπεριλαμβαν-όμενος Το Απλό Γερούνδιο δηλώνει μία ενέργεια που διαρκεί και συμφωνεί χρονικά με το ρήμα της πρότασης. Estudio oyendo música Μελετώ ακούγοντας μουσική (συγχρόνως) Hablo atreviéndome decir la verdad Μιλώ τολμώντας να πω την αλήθεια * Όσον αφορά τα Αυτοπαθή, η Αντωνυμία ΚΑΙ σε ΤΑΥΤΟΠΡΟΣΩΠΙΑ κλίνεται και έχει το πρόσωπο του ρήματος της Κύριας. Vengo llamándome, vienes llamándote... 2. Το Σύνθετο Γερούνδιο που είναι περιφραστικό και στα Ελληνικά, αποδίδεται Έχοντας + Ελληνικό Απαρέμφατο (κάνει, δεί, ονομαστεί, κληθεί). Έχοντας κάνει,έχοντας δεί, έχοντας ονομαστεί… Στα Ισπανικά στα ρήματα που έχουν καταλήξεις Απαρεμφάτου –ar,-er,-ir το Γερούνδιο σχηματίζεται από HABIENDO + -ado,-ido,-ido αντίστοιχα. Έτσι έχουμε: Habl-ar Habiendo hablado Έχοντας μιλήσει Com-er Habiendo comido Έχοντας φάει Viv-ir Habiendo vivido Έχοντας ζήσει Στα ρήματα που ανήκουν στην κατηγορία καταλήξεων Απαρεμφάτου –arse, -erse, -irse Σχηματίζεται από HABIÉNDOSE + -ado, ido, ido αντίστοιχα. Pein-arse Habiéndose peinado Έχοντας χτενιστεί Το Σύνθετο Γερούνδιο δηλώνει μία ενέργεια που έχει τελειώσει ΠΡΙΝ από αυτήν του ρήματος της πρότασης. 85

Vengo habiendo leido el libro Έρχομαι έχοντας διαβάσει το βιβλίο (Από πριν) * Όσον αφορά τα Αυτοπαθή, η Αντωνυμία ΚΑΙ σε ΤΑΥΤΟΠΡΟΣΩΠΙΑ κλίνεται και έχει το πρόσωπο του ρήματος της Κύριας. Vengo habiéndome llamado, vienes habiéndote llamado... ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Α.Παρατηρούμε ότι στα ρήματα που στα Ελληνικά λήγουν σε -ω το Γερούνδιο λήγει σε -ώντας ανεξάρτητα εάν στα Ισπανικά λήγουν ή όχι σε -se. Β. Όσον αφορά το θέμα του ρήματος μπορούμε να διακρίνουμε τα παρακάτω. -Όταν το ρήμα ανήκει στην κατηγορία αλλαγής φωνήεντος e/i του Ενεστώτα τότε διατηρείται αυτή η αλλαγή στο Γερούνδιο. Pedir pido pidiendo, Concebir concibo concibiendo, Reirse me río riéndose -Τα ρήματα morir, dormir, poder και τα παράγωγα τους στο Γερούνδιο γίνονται muriendo, durmiendo, pudiendo αλλάζοντας το φωνήεν του θέματος. -Όταν το ρήμα ανήκει στις συζυγίες –er,-ir και το τελευταίο γράμμα του θέματος είναι φωνήεν τότε αλλάζει το –i της κατάληξης σε –y. Oir O-yendo Caer Ca-yendo Προσοχή το Ir Yendo -Με Αντωνυμίες Άμεσο/ Έμμεσο Αντικείμενο σε περίπτωση Ταυτοπροσωπίας έχουμε τους παρακάτω τρόπους σύνταξης στο Απλό Γερούνδιο. Te lo estoy diciendo = Estoy diciéndotelo Vengo acercándome = Me vengo acercando Está acercándomelo = Me lo está acercando (Οι Αντωνυμίες στην αρχή ή στο τέλος σε μία λέξη)

ΧΡΗΣΕΙΣ Ας δούμε τις θέσεις που μπορεί να έχει το Γερούνδιο στην πρόταση: 1. Επίρρημα ( Επιρρηματικός Προσδιορισμός) που είναι και η βασική του χρήση. Τότε βρίσκεται σε Ταυτοπροσωπία με το ρήμα της πρότασης. Κατά κύριο λόγο τίθεται μετά το ρήμα. Paso mi tiempo charlando Περνώ τον χρόνο μου συζητώντας. Vengo habiendo hablado Έρχομαι έχοντας μιλήσει Συντάσσεται σε ταυτοπροσωπία με τα Estar, venir, andar,salir, και άλλα βοηθητικά ρήματα δίνοντας Περιφράσεις που δηλώνουν διάρκεια. Βλέπε ΤΟ ΡΗΜΑ –

86

ΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΦΡΑΣΕΙΣ. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην χρήση με το ESTAR Η περίφραση Estar + Γερούνδιο, δηλώνει έμφαση ή διάρκεια (Durativo) ως προς κάποια ενέργεια με την χρήση του ρήματος Estar στον αντίστοιχο χρόνο. Όταν αναφερόμαστε σε μία ενέργεια που δεν είναι στιγμιαία τότε δίδεται έμφαση στην εξέλιξη της ενέργειας, ενώ όταν αναφερόμαστε σε ενέργεια που είναι στιγμιαία δείχνουμε επανάληψη. Estoy hablando Αυτήν την στιγμή μιλάω (Μη στιγμιαία/ Έμφαση) Él estaba disparando con arma Εκείνος πυροβολούσε με όπλο (Στιγμιαία/Επανάληψη) * Πρέπει να προσέξουμε γιατί πολλές φορές χρησιμοποιούμε την παραπάνω περίφραση με λανθασμένο τρόπο θέλοντας να δώσουμε έμφαση, όταν το ρήμα μας είναι στιγμιαίο. Με τα ΣΤΙΓΜΙΑΙΑ ΡΗΜΑΤΑ ΔΕΙΧΝΟΥΜΕ ΜΟΝΟ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ. En aquel momento el niño estuvo gritando Εκείνη την στιγμή το παιδί φώναξε Είναι λανθασμένο γιατί το ρήμα είναι στιγμιαίο και η πρόταση δείχνει επανάληψη και όχι έμφαση όπως πιθανόν να θέλαμε βάσει της χρήσης του χρονικού επιρρήματος. 2. Προσδιορισμός του Υποκειμένου (Αντιστοιχεί σε Αιτιολογική Δευτερεύουσα). Σε ταυτοπροσωπία με το ρήμα της πρότασης. Έχει επεξηγηματικό χαρακτήρα. Él, pensando que había tardado, se fue Αυτός, σκεπτόμενος ότι είχε αργήσει, έφυγε *Κάποιες φορές μπορεί να δούμε το ΕΝ πριν από το Γερούνδιο. Αυτό το σχήμα προέρχεται από παλαιότερη χρήση στην γλώσσα. Él, en pensando que había... 3. Προσδιορισμός Άμεσου Αντικειμένου ( Στα Ελληνικά να + ρήμα), με ρήματα που δηλώνουν Αντίληψη ή Αναπαραγωγή ver, mirar, sentir, dibujar, pintar, escribir... Vimos la gata corriendo en la calle Είδαμε την γάτα να τρέχει στον δρόμο 4. Γερούνδιο σε Απόλυτη Σύνταξη. Όταν έχει δικό του Υποκείμενο τότε συντάσσεται είτε στην αρχή της πρότασης, είτε μεταξύ προτάσεων πάντα με κόμμα ενδιάμεσα. Και σε αυτήν την περίπτωση μπορεί να γίνεται χρήση του EN, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω. Estando (si estoy) yo presente, no occurirá nada Ευρισκόμενος (εάν είμαι) εγώ παρών, δεν θα συμβεί τίποτα Mañana, permitiéndolo (si Dios lo permite), me voy Αύριο, επιτρέποντας το (εάν το επιτρέπει) ο Θεός, φεύγω Habiendo entrado(después de haber entrado) el conductor, nos fuimos Έχοντας μπεί (αφού μπήκε) ο οδηγός, φύγαμε * Παρατηρούμε ότι στα Ελληνικά όπως και στα Ισπανικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ενναλακτικά γραμματικά φαινόμενα τα οποία αντιστοιχούν σε Δευτερεύουσα Υποτακτική σύνδεση.

12.1.3 Η ΜΕΤΟΧΗ - EL PARTICIPIO

87

Στα Ισπανικά υπάρχει μόνο Παθητική Μετοχή, σε αντίθεση με τα Ελληνικά. Η Παθητική Μετοχή είναι απρόσωπος ρηματικός τύπος που υιοθετείται από το ρήμα ώστε να ενεργεί είτε στον σχηματισμό Περιφραστικών χρόνων, είτε σαν επίθετο μέσα στην πρόταση, είτε τέλος στον σχηματισμό της Παθητικής Φωνής. Η Μετοχή έχει δύο διαφορετικούς τύπους έκφρασης και χρήσης. 1. Χωρίς γένος και αριθμό με το βοηθητικό ρήμα HABER, στον σχηματισμό περιφραστικών χρόνων. Hemos hablado Έχουμε μιλήσει(Μετοχή) Esto ya está dado Αυτό ήδη είναι δοσμένο(Μετοχή) 2. Με γένος και αριθμό του Ουσιαστικού στο οποίο αναφέρεται.Τότε η Μετοχή λειτουργεί σαν Επίθετο και προσδιορίζει μέρη της πρότασης. Σημαντική είναι η χρήση της με γένος και αριθμό στην Παθητική Φωνή. El hombre atento Ο προσεκτικός άνθρωπος Los hombres atentos Οι προσεκτικοί άνθρωποι Los libros están abiertos Τα βιβλία είναι ανοιχτά (Παθητική Φωνή) Στα Ισπανικά σε σχέση με τις συζυγίες ρημάτων έχουμε τις παρακάτω μετοχές Σε Περιφραστικούς χρόνους Σαν Επίθετο/ Σε Παθητική Habl-ar Habl-ado Μιλήσει Ειπωμένος Com-er Com-ido Φάει Φαγωμένος Ped- ir Ped- ido Κοιμήσει Κοιμισμένος Στον παραπάνω πίνακα βλέπουμε τον τρόπο με τον οποίον αποδίδονται οι Μετοχές στα Ελληνικά. Είναι σαφές ότι δεν μπορεί να υπάρξει σύγχυση. * Οι Μετοχές των Ser και Ir είναι Sido και Ido αντίστοιχα. Οι καταλήξεις Μετοχών που δόθηκαν αφορούν τις Ομαλές Μετοχές. Υπάρχουν ρήματα που έχουν μόνο Ανώμαλες Μετοχές με καταλήξεις -to, -cho. Τέτοια ρήματα είναι τα : ΡΗΜΑ Μετοχή ΡΗΜΑ Μετοχή Hacer Κάνω Hecho Poner Βάζω Puesto Resolver Επιλύω Resuelto Ver Βλέπω Visto Volver Επιστρέφω Vuelto Romper Σπάω Roto Cubrir Καλύπτω Cubierto Abrir Ανοίγω Abierto Decir Λέω Dicho Descubrir Αποκαλύπτ Descubierto ω Escribir Γράφω Escrito Morir Πεθαίνω Muerto Και τα παράγωγα τους ρήματα.

88

Υπάρχουν ρήματα που έχουν διπλή Μετοχή. Τότε όμως ο Ανώμαλος Τύπος λειτουργεί μόνο σαν Επίθετο ή σε Παθητική Φωνή. Τέτοια ρήματα είναι: Abstraer Atender Bendecir Concluir Confesar Confundir Convencer Despertar Elegir Expresar Freír Imprimir Incurrir Maldecir Manifestar Nacer Prender Proveer Soltar Suspender

Αφαιρώ Προσέχω Ευλογώ Συμπεραίνω Ομολογώ Συγχέω Πείθω Ξυπνώ Εκλέγω Εκφράζω Τηγανίζω Εκτυπώνω Εκτίθεμαι Καταριέμαι Εκδηλώνω Γεννώ Αρπάζω Προβλέπω Αφήνω Αναστέλλω

ΟΜΑΛΟΣ Abstraído Atendido Bendecido Concluido Confesado Confundido Convencido Despertado Elegido Expresado Freído Imprimido Incurrido Maldecido Manifestado Nacido Prendido Proveído Soltado Suspendido

ΑΝΩΜΑΛΟΣ Abstracto Atento Bendicho Concluso Confeso Confuso Convicto Despierto Electo Expreso Frito Impreso Incurso Maldito Manifiesto Nato Preso Provisto Suelto Suspenso

ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΜΕΤΟΧΗΣ 1. Σε περιφραστικούς χρόνους Οριστικής και Υποτακτικής χωρίς γένος και αριθμό. Lo he hecho Το έχω κάνει Παρακείμενος Lo había hecho Το είχα κάνει Υπερσυντέλικος Lo habrá hecho Θα το έχει κάνει Συντελεσμένος Μέλλοντας 2. Θέση Επιθέτου με γένος και αριθμό. La niña quedó sorprendida Το κορίτσι έμεινε έκπληκτο ( Προσδιορ. Κατηγορήματος) Los hombres estaban cansados Οι άνθρωποι ήταν κουρασμένοι (Προσδιορ. Αντικειμένου) Tengo escritas las instrucciones Έχω γραμμένες τις οδηγίες (Προσδιορ. Υποκειμένου) *Μία από τις βασικές του χρήσεις του είναι και αυτή στην Παθητική Φωνή. Βλέπε ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ La verdad está dicha Η αλήθεια είναι ειπωμένη La puerta es(queda) cerrada Η πόρτα είναι(παραμένει) κλειστή 3. Μετοχή σε απόλυτη Σύνταξη με γένος και αριθμό. Όπως και στο Γερούνδιο, όταν η Μετοχή έχει το δικό της Υποκείμενο τότε μπορεί να συντάσσεται είτε στην αρχή της πρότασης, είτε ενδιάμεσα άλλων προτάσεων πάντα με κόμμα ενδιάμεσα. Τότε αποτελούν Υποτακτικές Δευτερεύουσες προτάσεις και οι 89

Μετοχές ενναλακτικά μπορούν να αντικατασταθούν από τις αντίστοιχες συντάξεις. Η θέση της Μετοχής είναι συνήθως στην αρχή της πρότασης. Dicha(Después de haber dicho) la verdad, se fue Ειπωμένη(Αφού είχε πεί) την αλήθεια, έφυγε Terminado (Después de haber terminado) el plazo, llamó la policia Τελειωμένη (Αφού είχε τελειώσει) η προθεσμία, κάλεσε την αστυνομία Él yacía, herida (Con la pierna herida) la pierna, en el suelo Αυτός βρισκόταν, πληγωμένο (Με το πόδι πληγωμένο) το πόδι, στο πάτωμα.

12.2 ΚΛΙΤΟΙ ΤΥΠΟΙ: Στους Κλιτούς τύπους του, το ρήμα κατηγοριοποιείται όπως ακολουθεί: ΠΡΟΣΩΠΟ – ΑΡΙΘΜΟΣ ΦΩΝΕΣ ΕΓΚΛΙΣΕΙΣ - ΧΡΟΝΟΙ 12.2.1 ΠΡΟΣΩΠΟ – ΑΡΙΘΜΟΣ συμφωνία με το Υποκείμενο.

α’ β’ γ’ Ενικός

α’ β’ γ’ Πληθυντικός , σε

12.2.2 ΦΩΝΗ (VOZ): Το ρήμα μπορεί να βρίσκεται σε A.ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ACTIVA B.ΠΑΘΗΤΙΚΗ PASIVA 12.2.2.α. ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ Σε ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ το ρήμα ενεργεί ή βρίσκεται σε κάποια σταθερή κατάσταση. Τα ρήματα σε Ενεργητική ως προς την ΔΙΑΘΕΣΗ(TIPO), μπορεί να είναι: AMETABATA INTRANSITIVOS METABATIKA TRANSITIVOS Από αυτές τις Διαθέσεις μπορούμε να έχουμε τις παρακάτω κατηγορίες: ΑΥΤΟΠΑΘΗ REFLEXIVOS ΑΛΛΗΛΟΠΑΘΗ RECÍPROCOS ΑΠΡΟΣΩΠΑ UNIPERSONALES AMETABATA

INTRANSITIVOS

Αμετάβατο είναι εκείνο το ρήμα το οποίο δεν έχει άμεσο αντικείμενο μέσα στην πρόταση. Μπορεί να υπάρχει οποιοσδήποτε άλλος προσδιορισμός ( τόπου, χρόνου, τρόπου, ύλης, περιεχομένου κ.λ.π.), έμμεσο αντικείμενο, αλλά δεν έχει άμεσο αντικείμενο. Ρήματα όπως VIVIR ΖΩ, ΠΕΘΑΙΝΩ MORIR, ΚΑΙΩ QUEMAR, ΚΟΙΜΑΜΑΙ DORMIR, είναι ρήματα αμετάβατα γιατί δεν χρειάζονται άμεσο αντικείμενο για πλήρη προσδιορισμό. Η έννοια του αμετάβατου είναι η ίδια και στα Ελληνικά.

90

Οι παρακάτω προτάσεις είναι αμετάβατου κατηγορήματος Pedro vive Ο Pedro ζεί Yo corro Εγώ τρέχω Πάντως σε κάποιες περιπτώσεις τα αμετάβατα ρήματα μπορούν να φέρουν άμεσο αντικείμενο όπως για παράδειγμα: Yo corro una corrida Εγώ τρέχω έναν αγώνα δρόμου Τότε γίνονται Μεταβατικά. METABATIKA

TRANSITIVOS

Μεταβατικό είναι το ρήμα που έχει άμεσο αντικείμενο μέσα στην πρόταση και φυσικά μπορεί να έχει έμμεσο αντικείμενο και διάφορους προσδιορισμούς όπως και στο αμετάβατο. Οι παρακάτω προτάσεις είναι μεταβατικού κατηγορήματος Veo la puerta Βλέπω την πόρτα Doy la mano Δίνω το χέρι Αρκετά μεταβατικά ρήματα μπορούν να λειτουργούν με έννοια αμετάβατου, όταν το υποκείμενο διατάζει ή αναθέτει κάποια ενέργεια. Él gana la batalla Αυτός κερδίζει την μάχη ΑΥΤΟΠΑΘΗ

REFLEXIVOS

Τα ΑΥΤΟΠΑΘΗ ρήματα μπορούν να είναι είτε Μεταβατικά είτε Αμετάβατα. Το Ισπανικό Αυτοπαθές ρήμα είναι αυτό που ανεξάρτητα από το αν αποδίδεται στα Ελληνικά σαν Παθητικό (κατάληξη –ομαι) ή όχι, έχει στο Απαρέμφατο του αλλά και κατά την κλίση του την Αυτοπαθή Αντωνυμία. Έτσι λοιπόν το Ισπανικό Αυτοπαθές ως προς την μορφή του έχει απαρέμφατο: ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ + SE(Αυτοπαθής Αντωνυμία) Llamar-se Ονομάζ-ομαι Atrever-se Τολμ-ώ *Θα πρέπει να προσέξουμε γιατί ενώ στα Ισπανικά, Αυτοπαθή είναι τα ρήματα με την Αυτοπαθή Αντωνυμία, στα Ελληννικά ΔΕΝ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟΥΝ πάντα σε Παθητικά (κατάληξη –ομαι). Atrever-se Τολμ-ώ Ir-se Φεύγ-ω Δίνουμε την κλίση του στον ενεστώτα οριστικής για να δούμε την αντιστοιχία προσώπου και αριθμού του ρήματος και της αντωνυμίας. Llamarse : me llamo - te llamas - se llama - nos llamamos- os llamáis - se llaman Ονομάζομαι : ονομάζομαι/ονομάζεσαι/ονομάζεται/ονομαζόμαστε/ονομάζεστε/ονομάζονται Αυτοπαθή μπορούν είναι και τα Μεταβατικά και τα Αμετάβατα ρήματα όπως παρακάτω: MΕΤΑΒΑΤΙΚΑ Μπορούν να γίνονται Αυτοπαθή με το –se. Peinar Χτενίζω Peinarse Χτενίζομαι Afeitar Ξυρίζω Afeitarse Ξυρίζομαι ΟΛΑ ΤΑ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΑΥΤΟΠΑΘΗ ΤΟΥΣ ΜΟΡΦΗ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟΥΝ ΜΕ ΠΑΘΗΤΙΚΑ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ.

91

ΑΜΕΤΑΒΑΤΑ Τα Αμετάβατα που είναι Αυτοπαθή δεν υπάρχουν χωρίς την Αυτοπαθή μορφή. Αυτά ονομάζονται και PRONOMINALES ΑΝΤΩΝΥΜΙΚΑ (Ο όρος αποδίδεται από τον Ισπανικό). Quejarse Παραπονιέμαι ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ quejar Atreverse Τολμώ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ atrever Υπάρχουν ρήματα που όταν είναι σε Αυτοπαθή μορφή αλλάζουν την έννοια τους. Τέτοια είναι: Negar Απορρίπτω Negarse Αρνούμαι Acordar Συμφωνώ Acordarse Έρχομαι σε συμφωνία Τα Αυτοπαθή ρήματα δίνουν Αυτοπαθείς προτάσεις. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στις Ψευδοαυτοπαθείς προτάσεις (Seudoreflejas) όπως περιγράφονται στο κεφάλαιο 19.3b- ΑΥΤΟΠΑΘΕΙΣ ΑΛΛΗΛΟΠΑΘΗ

RECÍPROCOS

Αλληλοπαθή είναι τα Μεταβατικά ρήματα στα οποία δύο ή περισσότερα υποκείμενα ενεργούν και ταυτόχρονα δέχονται και την ενέργεια που προκύπτει. Juan y Pedro se odian Ο Juan και ο Pedro μισιούνται. (Μεταξύ τους, και ταυτόχρονα είναι αποδέκτες του μίσους τους) Φυσικά αυτά τα ρήματα μπορούν να χρησιμοποιούνται μόνο στον πληθυντικό αριθμό. ΑΠΡΟΣΩΠΑ

UNIPERSONALES

Τα Απρόσωπα ρήματα (Verbos Unipersonales) είναι τα Μεταβατικά και Αμετάβατα ρήματα που σχηματίζονται μόνο στο γ’ ενικό πρόσωπο, και στα Ελληνικά ονομάζονται και Τριτοπρόσωπα ρήματα. Αυτά είναι όλα όσα φανερώνουν φυσικά φαινόμενα όπως : Llover Βρέχει , Nevar Χιονίζει , Granizar Πέφτει Χαλάζι , Relampaguear Αστράφτει , Alborear Amanecer Χαράζει , Tronar Βροντά /Μπουμπονίζει , Atardecer Σουρουπώνει , Anochecer Βραδιάζει ... αλλά και άλλα ρήματα με συχνότερα τα Soler Συνηθίζω, Suceder Συμβαίνει που χρησιμοποιούνται σε γ’ Ενικό και Πληθυντικό. Σε αυτά τα ρήματα είναι πολύ δύσκολο να δηλωθεί υποκείμενο. Έτσι έχουμε Ayer llovió mucho Εχτές έβρεξε πολύ Truena todo el día Μπουμπουνίζει / Βροντά όλη την μέρα Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να δηλώνεται υποκείμενο και τότε χάνουν τον Απρόσωπο χαρακτήρα τους και συντάσσονται σε οποιοδήποτε πρόσωπο, όπως: Dios truena Ο Θεός μπουμπουνίζει / βροντά. Amanecí en un mar bonito Ξημέρωσα σε μία όμορφη θάλασσα Τα ρήματα Haber, hacer, ser στην απρόσωπη τους χρήση σχηματίζουν προτάσεις σε γ’ενικό, όπως και τα Απρόσωπα ρήματα. Ο τύπος του Haber που δηλώνει Απρόσωπη μορφή ως γνωστόν είναι ο HAY. Βλέπε κεφάλαιο 13.2. Hace calor Κάνει ζέστη Es temprano-pronto Είναι νωρίς

92

Hay fiesta hoy Υπάρχει/έχει γιορτή σήμερα *Παρατηρούμε ότι στην τελευταία περίπτωση παραδείγματος, στα Ελληνικά μπορούμε να έχουμε δύο αποδόσεις ΥΠΑΡΧΕΙ/ΕΧΕΙ. Αφού η πρώτη περίπτωση είναι η προφανής, μένει να πούμε για την δεύτερη το εξής: Όταν θέλουμε να μεταφράσουμε από Ελληνικά προς Ισπανικά μία τέτοια πρόταση θα πρέπει να δούμε εάν αυτή έχει υποκείμενο. Εάν δεν έχει-όπως στο παράδειγμα- δεν μπορούμε να βάλουμε σαν ρήμα το TENER (ΕΧΩ), αλλά μόνο το HAY. Τα ρήματα Haber, Hacer, μπορούν να τίθενται σε αντιστοιχία των Ser, Estar, όταν αναφέρονται σε ύπαρξη ή παρουσία χωρίς συγκεκριμένο προσδιορισμό υποκειμένου. Νo hay nadie aquí (estar) Δεν υπάρχει κανείς εδώ (βρίσκεται) Hace calor (ser) Κάνει ζέστη (είναι) *Όλα τα καιρικά φαινόμενα όταν αναφέρονται σαν ουσιαστικά,όπως Κρύο Frio, Ζέστη Calor, Βροχή Lluvia, Ήλιος Sol , Χαλάζι Graniza , Χιόνι Nieve … συντάσσονται με το γ’ ενικό του ρήματος HACER στα Ισπανικά, ενώ στα Ελληνικά χρησιμοποιούμε το ρήμα ΚΑΝΕΙ ή ΕΧΕΙ.

12.2.2.β. ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ Σε ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ μπορούν να μετατρέπονται μόνο τα Μεταβατικά ρήματα. Η Παθητική έχει τους ίδιους Χρόνους με την Ενεργητική Φωνή και συντακτικά ανήκει στις στις ΑΠΡΟΣΩΠΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ( Impersonales) 19.3b. Παθητική είναι η φωνή εκείνη στην οποία το ρήμα το ενδιαφέρον του ομιλούντος δεν είναι στο υποκείμενο όπως στην ενεργητική φωνή αλλά στο αντικείμενο της . Σε αυτήν την περίπτωση το υποκείμενο δεν ενεργεί, αλλά παθαίνει, υφίσταται τις συνέπειες της ενέργειας του ρήματος. Όταν μας ενδιαφέρει ποιός προκάλεσε την ενέργεια (το υποκείμενο της ενεργητικής), τότε χρησιμοποιούμε: POR (ΑΠΟ) ή την DE (ΑΠΟ) σπανιότερα + ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ και έχουμε το ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΑΙΤΙΟ ( AGENTE). Έτσι λοιπόν Το Άμεσο Αντικείμενο της Ενεργητικής γίνεται Υποκείμενο της Παθητικής. Το Υποκείμενο της Ενεργητικής γίνεται Ποιητικό Αίτιο της Παθητικής ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ

ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΡΗΜΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ

ΠΑΘΗΤΙΚΗ

ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΡΗΜΑ ΠΑΘΗΤΙΚΗΣ

ΑΜΕΣΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ

ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΑΙΤΙΟ

Η παθητική φωνή έχει τρείς εκφράσεις ως προς το ρήμα.. Στις δύο πρώτες, τα SER ESTAR χρησιμοποιούνται σαν βοηθητικά ρήματα και μπορούν είτε να έχουν ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΑΙΤΙΟ, είτε ΟΧΙ. Η τρίτη μορφή είναι και η συχνότερη στην Ισπανική γλώσσα και ονομάζεται Pasiva Refleja. Άς δούμε τις περιπτώσεις:

93

1.SER + ΜΕΤΟΧΗ (Δηλώνει ταυτόχρονη εξέλιξη με τον χρόνο της ενεργητικής) Juan lee el libro (Ενεργητική) ΥΠΟΚ. ΑΜ. ΑΝΤΙΚΕΙΜ. Ο Juan διαβάζει το βιβλίο

El libro es leído POR Juan (Παθητική) ΥΠΟΚ. ΠΟΙΗΤ. ΑΙΤΙΟ Το βιβλίο διαβάζεται ΑΠΟ τον Juan

2.ESTAR + ΜΕΤΟΧΗ (Δηλώνει ότι η ενέργεια τελείωσε πριν τον χρόνο της Παθητικής) La policía ha cortado la calle (Ενεργητική) la calle está cortada POR la policía (Παθητική) ΥΠΟΚ. ΑΜ. ΑΝΤΙΚΕΙΜ. ΥΠΟΚ. ΠΟΙΗΤ. ΑΙΤΙΟ Η ασυνομία έχει κλείσει τον δρόμο Ο δρόμος είναι κλειστός ΑΠΟ την αστυνομία

Παρατηρούμε ότι: -H ΜΕΤΟΧΗ ΕΧΕΙ ΓΕΝΟΣ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΟ που συμφωνεί με αυτά του υποκειμένου της Παθητικής. -Στην περίπτωση SER διατηρείται ο ίδιος χρόνος και στην Ενεργητική και στην Παθητική και στα Ελληνικά μεταφράζεται σαν ΠΑΘΗΤΙΚΟ με κατάληξη –ομαι, -εσαι… -Στην περίπτωση ESTAR υπάρχει διαφορά μεταξύ Ενεργητικής και Παθητικής ως προς τον χρόνο επειδή δηλώνει κατάληξη ή αποτέλεσμα. Στα Ελληνικά μεταφράζεται ΕΙΜΑΙ + ΜΕΤΟΧΗ. Ο πίνακας που ακολουθεί δίνει τις χρονικές ισοδυναμίες μεταξύ Ενεργητικής και Παθητικής για την περίπτωση ESTAR. ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ

ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΟΡΙΣΤΙΚΗ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ ΣΥΤΕΛ. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ

Lee Leyó Leía Leerá Ha leido Había leido Habrá leido

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ

ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ Lea ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ Leyera ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ Haya leido ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ Hubiera leido ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ

ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΑΠΛΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ ΣΥΝΘΕΤΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ ΑΠΛΟ ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ ΣΥΝΘΕΤΟ ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ

ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΣΥΝΘ. ΔΥΝΗΤΙΚΟΣ ΣΥΝΤΕΛ. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ

Ha estado leido Estuvo leido Había estado leido Estará leido Está leido Habría estado leido Habrá estado leido

Haya estado leido Estuviera leido Esté leido Hubiera estado leido

Lee ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΥΠΟΤ. Esté leido Leer ΑΠΛΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ Estar leido Haber leido ΣΥΝΘ. ΑΠΑΡΕΜΦ. Haber estado leido Leyendo ΑΠΛΟ ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ Estando leido Habiendo leido ΣΥΝΘ. ΓΕΡΟΥΝ. Habiendo estado leido

94

Αν και μπορούν να χρησιμοποιούνται και τα δύο βοηθητικά ρήματα με όλες τις μετοχές, μπορούμε να πούμε ότι όταν οι μετοχές είναι ρημάτων που υποδεικνύουν κατάληξη ενέργειας, τις περισσότερες φορές χρησιμοποιούμε το ESTAR. Παραδείγματα τέτοιων μετοχών είναι τα, escrito γραμμένος, firmado υπογεγραμμένος, terminado τελειωμένος, avergonzado ντροπιασμένος, roto σπασμένος, abierto ανοιχτός, cerrado κλειστός... Όταν χρησιμοποιούμε το SER στην παραπάνω κατηγορία τότε γίνεται χρήση Παθητικής ΚΥΡΙΩΣ στον ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟ, ΑΟΡΙΣΤΟ, ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟ, ΜΕΛΛΟΝΤΑ και ΔΥΝΗΤΙΚΟ. Σε όλες τις άλλες κατηγορίες ρημάτων(μετοχών), τα βοηθητικά χρησιμοποιούνται σε όλους τους χρόνους. Τα βοηθητικά ρήματα μπορούν να αντικαθίστανται μεταξύ τους σε μία πρόταση Παθητικής φωνής. Η αντικατάσταση αυτή όμως αφορά μόνο τους ΜΟΝΟΛΕΚΤΙΚΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ του ESTAR και ΠΟΤΕ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙΦΡΑΣΤΙΚΟΥΣ. Όταν όμως γίνεται αυτό τότε γίνεται και χρονική αλλαγή ώστε να μιλάμε πάντα για το ίδιο χρονικό διάστημα. Έτσι έχουμε: Está leido Estaba leido Estará leido Estuvo leido Estar leido

Είναι διαβασμένο Ήταν διαβασμένο Θα είναι διαβασμένο Ήταν διαβασμένο Το να είναι διαβασμένο

= = = = =

Ha sido leido Έχει διαβαστεί Había sido leido Είχε διαβαστεί Habrá sido leido Θα έχει διαβαστεί Había sido/fue leido Είχε διαβαστεί Haber sido leido Το να έχει διαβαστεί

Η περίπτωση SER + Μετοχή , χρησιμοποιείται και στον Ιστορικό Ενεστώτα El Partenón es edificado en Atenas Ο Παρθενώνας χτίζεται στην Αθήνα Η περίπτωση ESTAR + Μετοχή, χρησιμοποιείται και στους ΕΝΕΣΤΩΤΑ, ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟ, ΜΕΛΛΟΝΤΑ πολλών Αυτοπαθών ρημάτων ή ρημάτων που χρησιμοποιούνται σαν τέτοια. Τα ρήματα(μετοχές) αυτά δείχνουν έναρξη (INCOATINOS). Τέτοια είναι: Sentado Καθισμένος, Dormido Κοιμισμένος , Adormecido Αποκοιμισμένος , Avergonzado Ντροπιασμένος , Arrepentido Μετανοημένος, Enojado Εξοργισμένος , Enfadado Θυμωμένος , Entristecido Λυπημένος.

-Προκειμένου να αναλύσουμε την τρίτη έκφραση Παθητικής Φωνής θα πρέπει να μιλήσουμε για το Sujeto paciente (Παθητικό Υποκείμενο). Σε κάποιες προτάσεις δεν ενδιαφερόμαστε για το Υποκείμενο, αλλά για το αποτέλεσμα της ενέργειας, και το Υποκείμενο το οποίο υφίσταται ή παθαίνει, είναι ο αποδέκτης των συνεπειών της ενέργειας. Τότε αυτές οι προτάσεις είναι σε Παθητική Φωνή και το Υποκείμενο, λόγω της λειτουργίας του στην πρόταση, ονομάζεται Παθητικό Υποκείμενο. Juan es respetado Ο Juan είναι σεβαστός (Μας ενδιαφέρει ότι τον σέβονται) El artista es aplaudido Ο καλιτέχνης χειροκροτείται (Μας ενδιαφέρει ότι τον χειροκροτούν) * Υφίσταται δεν σημαίνει απαραίτητα κάτι αρνητικό.

95

3. SE + Γ’ ΕΝΙΚΟ / ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟ ΡΗΜΑΤΟΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ (Pasiva Refleja) Yo vendo el/los coche/s (Ενεργητική) ΥΠΟΚ. ΑΜ.ΑΝΤΙΚΕΙΜ. Εγώ πουλώ το/α αυτοκίνητο/α

Se vende/en

coche/es (Παθητική) ΥΠΟΚΕΙΜ. Πωλείται/πωλούνται αυτοκίνητο/α

Σε αυτήν την περίπτωση που είναι και η πιο συχνή στην Ισπανική ΔΕΝ υπάρχει Ποιητικό Αίτιο γιατί ο ομιλών δεν το γνωρίζει, δεν θέλει ή δεν θεωρεί απαραίτητο να το αναφέρει. Τότε το ρήμα συντάσσεται με SE +Ενεργητική Φωνή σε γ’ ενικό ή πληθυντικό αριθμό που εξαρτάται από τον αριθμό του Άμεσου Αντικειμένου της Παθητικής. * Δεν πρέπει να γίνεται σύγχυση αυτής της περίπτωσης με τις Απρόσωπες προτάσεις σε Ενεργητική Φωνή(Impersonales), Βλέπε 19.3b - ΑΠΡΟΣΩΠΕΣ. Στις Απρόσωπες Ενεργητικής, ο Αριθμός του ρήματος ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ να συμφωνεί με τον Αριθμό του ουσιαστικού γιατί αυτό αποτελεί Αντικείμενο στην πρόταση, και το Υποκείμενο ΠΡΕΠΕΙ να είναι ΠΡΟΣΩΠΟ. Στην Παθητική η συμφωνία Αριθμού είναι απαραίτητη προϋπόθεση αφού το ουσιαστικό αποτελεί το Υποκείμενο της πρότασης. Se vende coches (Κάποιος) πουλάει αυτοκίνητα ΑΠΡΟΣΩΠΗ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Se venden coches Πωλούνται αυτοκίνητα ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΕ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ

12.2.3

ΕΓΚΛΙΣΕΙΣ(MODOS):

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

12.2.3.α

INDICATIVO SUBJUNTIVO IMPERATIVO

ΟΡΙΣΤΙΚΗ

INDICATIVO

Το ρήμα σε ΟΡΙΣΤΙΚΗ δηλώνει μία αντικειμενική αλήθεια. Οι Απλές προτάσεις έχουν στην πλειοψηφία τους το ρήμα σε Οριστική. Υo voy a Atenas Εγώ πηγαίνω στην Αθήνα Οι προτάσεις που δηλώνουν Πιθανότητα/Αμφιβολία, Επιθυμία και Προτροπή όπως έχουν περιγραφεί στο κεφάλαιο 19.3a, σε κάποιες περιπτώσεις έχουν το ρήμα σε Υποτακτική. ¡Que te vaya todo bien! Να σου πάνε όλα καλά! Σε Σύνθετη πρόταση σε Οριστική είναι πάντα το ρήμα της Κύριας, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις και της Δευτερεύουσας πρότασης. Αναλυτικά στα κεφάλαια 19.4, 19.5, 19.6,

96

19.7. (Es verdad)( que todo está bien) Κύρια Δευτερεύουσα

( Είναι αλήθεια)(ότι όλα είναι καλά) Κύρια Δευτερεύουσα

XPONOI - TIEMPOS Έχουμε έναν κατ’ αρχήν διαχωρισμό των χρόνων: Εξακολουθητικοί είναι αυτοί που η ενέργεια του ρήματος δεν είναι ολοκληρωμένη την χρονική στιγμή στην οποία αναφέρονται. Συντελεσμένοι είναι αυτοί που η ενέργεια του ρήματος είναι ολοκληρωμένη την χρονική στιγμή στην οποία αναφέρονται. ** Πολλές φορές θεωρείται ότι οι Χρόνοι προσδιορίζονται από τα Χρονικά Επιρρήματα, Αντωνυμίες ή Φράσεις. Κάτι τέτοιο δεν είναι σωστό γιατί όλα τα παραπάνω γραμματικά στοιχεία μπορούν να αφορούν περισσότερους από έναν Χρόνους. Έτσι λοιπόν ΔΕΝ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΟΥΝ συγκεκριμένους Χρόνους. Παράδειγμα: Hoy hace frío Σήμερα κάνει κρύο ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ Hoy hacía frío Σήμερα έκανε κρύο ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ Hoy hará frío Σήμερα θα κάνει κρύο ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ Στην Οριστική το ρήμα μπορεί να συναντάται στους εξής χρόνους: ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΗΤΙΚΟΙ PRESENTE PRETÉRITO IMPERFECTO FUTURO IMPERFECTO CONDICIONAL SIMPLE

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΑΠΛΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΑΠΛΟΣ ΔΥΝΗΤΙΚΟΣ

(Μονολεκτικός) (Μονολεκτικός) (Μονολεκτικός) (Μονολεκτικός)

ΣΥΝΤΕΛΕΣΜΕΝΟΙ PRETÉRITO PERFECTO ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ (Περιφραστικός) PRETÉRITO INDEFINIDO ΑΟΡΙΣΤΟΣ (Μονολεκτικός) PRETÉRITO PLUSCUAMPERFECTO ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ (Περιφραστικός) CONDICIONAL COMPUESTO ΣΥΝΘΕΤΟΣ ΔΥΝΗΤΙΚΟΣ (Περιφραστικός) FUTURO PERFECTO ΣΥΝΤΕΛΕΣΜ. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ (Περιφραστικός) PRETÉRITO ANTERIOR ΠΡΟΤΕΡΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ (Περιφραστικός) * Ο ΠΡΟΤΕΡΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΔΕΝ χρησιμοποιείται πλέον στον λόγο ενώ χρησιμοποιείται ελάχιστα στην λογοτεχνία. Πάντως θα αναλυθεί στην συνέχεια.

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

PRESENTE

Ο Ενεστώτας αναφέρεται - Σε μία ενέργεια που δεν έχει τελειώσει και εκτελείται την χρονική στιγμή στην οποία βρίσκεται το υποκείμενο (παρόν).

97

Yo te hablo Εγώ σου μιλώ - Σε μία ενέργεια που διαρκεί για ορισμένο χρονικό διάστημα στο οποίο συμπεριλαμβάνεται η χρονική στιγμή στην οποία βρίσκεται το υποκείμενο. Pedro estudia mucho Ο Pedro μελετά πολύ - Σε ενέργειες που θεωρούνται Γενικές Αλήθειες. Los habitantes de Grecia se llaman griegos Οι κάτοικοι της Ελλάδας λέγονται Έλληνες - Σε διηγήσεις ανεξαρτήτως χρονικής αναφοράς στο παρόν, προκειμένου να δοθεί ζωντάνια στο κείμενο. Σε αναφορά σημαντικών ιστορικών γεγονότων (Ιστορικός Ενεστώτας). Sócrates vive en Atenas y enseña. Ο Σωκράτης ζεί στην Αθήνα και διδάσκει. Ayer viene y me dice Εχθές έρχεται και μου λέει… - Σε προτάσεις αντί Μέλλοντα προκειμένου να δοθεί έμφαση στην ενέργεια . Μετά είναι το καλύτερο Después es lo mejor - Σε προτάσεις όπου έχουμε υποχρεωτική μελλοντική ενέργεια. Κάποιες φορές έχει την έννοια της διαταγής. Αύριο πάς στο σχολείο, θέλεις δεν θέλεις Mañana vas a la escuela, quieras o no. - Σε προτάσεις που αναφέρονται σε παρελθόν και υπάρχουν τα Casi / Por poco (Παρά λίγο) Casi me caigo ayer Παρά λίγο να πέσω χθές - Στον Υποθετικό Λόγο ΙΙΙ όπως αναλύεται στο Κεφάλαιο 17.1 Si llego a saberlo, no vengo Εάν το ήξερα, δεν θα ερχόμουν ΚΛΙΣΗ Στον Ενεστώτα έχουμε Ομαλά και Ανώμαλα ρήματα. Κατά την κλίση θα δοθούν οι τρείς συζυγίες Ενεργητικών και ένα Αυτοπαθές αφού η κλίση τους είναι ίδια με των Ενεργητικών ως προς τις καταλήξεις του ρήματος.

ΚΛΙΣΗ ΟΜΑΛΩΝ Στα Ελληνικά έχουμε: Μιλώ-Μιλάς-Μιλά… Στα Ισπανικά στις τρείς συζυγίες Μεταβατικών και ένα Αυτοπαθές έχουμε: Habl-ar Μιλώ Com-er Τρώω Viv-ir Ζώ Llam-arse Ονομάζομαι

Yo Tú Él-Ella-Vd Nosotros-as Vosotros-as Ellos-Ellas-Vds

Habl-ar Habl-o Habl-as Habl-a Habl-amos Habl-áis Habl-an

Com-er Com-o Com-es Com-e Com-emos Com-éis Com-en

Viv-ir Viv-o Viv-es Viv-e Viv-imos Viv-ís Viv-en

Llam-arse Me llam-o Te llam-as Se llam-a Nos llam-amos Os llam-áis Se llam-an

98

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΝΩΜΑΛΩΝ Οι κατηγορίες Ανωμάλων στον Ενεστώτα αφορούν αλλαγές στο ΘΕΜΑ του ρήματος. Εμείς θα δίνουμε σε κάθε κατηγορία, αντιπροσωπευτικά την κλίση σε μία τυχαία συζυγία αφού δεν υπάρχουν μεταβολές στις καταλήξεις ως προς την κλίση των Ομαλών. Αυτές είναι: - Ορθογραφική αλλαγή. Κατά την κλίση τους τα ρήματα θα πρέπει να μην αλλάζουν τον ήχο της κατάληξης. Έτσι λοιπόν κάνουμε τις αναγκαίες αλλαγές φωνηέντων ή συμφώνων προκειμένου να διατηρηθεί ό ίδιος ήχος. Στις αλλαγές ανά περίπτωση δίνεται αντιπροσωπευτικά από ένα ρήμα, και είναι: (γ) gui/g Στο α’ Ενικό ρημάτων όπως Seguir και τα Παράγωγα του sigo sigues sigue... (θ) ce/zc Στο α’ Ενικό ρημάτων όπως Nacer nazco naces nace... (θ) ce-ci/z με σύμφωνο πριν το c Στο α’ Ενικό όπως Vencer venzo... Fruncir frunzo... (χ) ge-gi/j Στο α’ Ενικό των ρημάτων όπως Coger cojo coges... Elegir elijo eliges... (κ) qui/c Στο α’ Ενικό των ρημάτων όπως Delinquir delinco delinques delinque... - Αλλαγή του i/y. ΟΛΑ τα ρήματα σε -uir κατά την κλίση τους, εκτός των άλλων αλλαγών που μπορεί να υφίστανται όπως θα δούμε πιο κάτω, αλλάζουν στην κατάληξη το i /y σε όλα τα πρόσωπα εκτός των α’, β’ Πληθυντικού. i /y Huir huyo huyes huye huimos huís huyen Άλλα ρήματα είναι: concluir, excluir, incluir, recluir, construir, instituir.. . - Αλλαγή φωνήεντος. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν όσα ρήματα που σε όλα τα Πρόσωπα εκτός των α’,β’ Πληθυντικού αλλάζουν το φωνήεν του θέματος όπως ακολουθεί . Αυτό το φωνήεν είναι το ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ του θέματος στην περίπτωση που έχουμε δύο ή περισσότερα τέτοια φωνήεντα στο θέμα. e/ie Preferir Pref ie ro Αλλάζει ΜΟΝΟ το ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ (e) του θέματος. Στην κατηγορία αυτή ΔΕΝ ανήκουν ΟΛΑ τα ρήματα που παρουσιάζουν τα παρακάτω φωνήεντα σαν τελευταίο φωνήεν θέματος, εκτός εάν αλλιώς περιγράφεται, αλλά μία μεγάλη ομάδα ρημάτων. Έτσι λοιπόν έχουμε τις εξής περιπτώσεις: e/i Pedir pido pides pide pedimos pedís piden e/ie Pensar pienso piensas piensa pensamos pensáis piensan o/ue Poder puedo puedes puede podemos podéis pueden u/ue Μόνο το Jugar juego juegas juega jugamos jugáis juegan i/ie Μόνο τα Adquirir, Inquirir adquiero adquieres adquiere adquirimos adquirís adquieren ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ - Σχεδόν όλα τα Ανώμαλα σε –ar, αλλάζουν στο θέμα e/ie, o/ue. Φυσικά αυτό δεν σημαίνει ότι όσα ρήματα λήγουν σε –ar είναι Ανώμαλα. Δίνονται κάποια ρήματα. e/ie acertar, atravesar, apretar, calentar, cegar, cerrar, comentar, confesar, despertar, enterrar, manifestar, nevar, regar, reventar, negar, recomendar... o/ue acordar, acostar, apostar, costar, colgar, comprobar, consolar, demostrar, probar, recordar, reforzar, , renovar, rogar, soñar, volar, troncar...

99

-Άλλες καταλήξεις ρημάτων εκτός της –ar που αλλάζουν o/ue είναι -oler, -olver, -orcer, -order, -over, -orir, -ormir Παραδείγματα ρημάτων με αυτές τις καταλήξεις είναι τα Doler, resolver, torcer, morder, mover, morir, dormir… - Η περίπτωση e/ie αφορά σχεδόν όλα τα ρήματα που έχουν e στο θέμα τους και κατάληξη -ir, -eír. Αυτή η περίπτωση αφορά ΜΟΝΟ τα ρήματα αυτής της συζυγίας. Δίνονται κάποια ρήματα για την περίπτωση –ir, ενώ για την περίπτωση -eír τα ρήματα που ακολουθούν είναι ΟΛΑ όσα υπάγονται στην αλλαγή. -ir ascender, arrepentirse, defender, descender, encender, entender, extender, tender... -eir engreírse, desleír, freír, refreír, reír, sonreír, sofreír

- Αλλαγή συμφώνου. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν όσα ρήματα αλλάζουν στο α’ Ενικό, το σύμφωνο της κατάληξης όπως ακολουθεί. Στην κατηγορία αυτή ΔΕΝ ανήκουν ΟΛΑ τα ρήματα που παρουσιάζουν τα παρακάτω σύμφωνα στο θέμα, εκτός εάν αλλιώς περιγράφεται, αλλά μία μεγάλη ομάδα ρημάτων. Έτσι λοιπόν έχουμε τις εξής περιπτώσεις: c/g Hacer hago haces hace hacemos hacéis hacen c/zc Parecer parezco pareces parece parecemos parecéis parecen c/zg Μόνο το Yacer yazgo yaces yace yacemos yacéis yacen s/sg Μόνο τα Asir, deasir asgo ases ase asemos asís asen n/ng Poner και Παράγωγα pongo pones pone ponemos ponéis ponen l/lg Salir salgo sales sale salimos salís salen ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ - Στην περίπτωση c/g ανήκουν ΜΟΝΟ τα hacer, contracer, deshacer, rehacer, satisfacer, yacer - Στην περίπτωση c/zc ανήκουν και τα ρήματα merecer, nacer, obedecer, conocer, reconocer, desconocer, preconocer, lucir, deslucir, relucir, enlucir, conducir, aducir, deducir, educir, inducir, introducir, producir, reducir, seducir, traducir, placer, complacer, displacer, aplacer, desplacer Στην περίπτωση αυτή έχουν αναφερθεί και ρήματα με κατάληξη –ecer. Όλα τα ρήματα αυτής της κατάληξης, πάνω από διακόσια, ανήκουν σε αυτήν την αλλαγή συμφώνου. Όσον αφορά τις υπόλοιπες καταλήξεις αναφέρονται ΟΛΑ τα ρήματα της περίπτωσης. - Στην περίπτωση l/lg ανήκουν όλα τα ρήματα με καταλήξεις –alir, -aler Sobresalir,valer... - Μικτή αλλαγή. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν όσα ρήματα κατά την κλίση τους έχουν συνδιασμό δύο από τις πιο πάνω αλλαγές, ή άλλη, διαφορετική από όσα έχουν περιγραφεί πιο πάνω, αλλαγή. Έτσι έχουμε τις εξής περιπτώσεις:

100

c/g με e/i Decir και τα Παράγωγα του digo dices dice decimos decís dicen n/ng με e/ie Tener Venir και τα Παράγωγα τους tengo tienes tiene tenemos tenéis tienen a/aig Traer Caer και τα Παράγωγα τους traigo traes trae traemos traéis traen

- Αλλαγή θέματος. Τα παρακάτω ρήματα κλίνονται όπως ακολουθεί. Dar doy da da damos dais dan Estar estoy estás está estamos estáis están Ser soy eres es somos sois son Saber sé sabes sabe sabemos sabéis saben Ir voy vas va vamos vais van Haber he has ha hemos habéis han Oler huelo hueles huele olemos oléis huelen Erguir yergo yergues yergue erguimos erguís yergen Caber quepo cabes cabe cabemos cabéis caben Oir oigo oyes oye oimos oís oyen

ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ PRETÉRITO PERFECTO * Θα παρατηρήσουμε ότι στην καθομιλουμένη Νέα Ελληνική οι περισσότερες περιπτώσεις αποδίδονται με χρήση Αορίστου και όχι Παρακειμένου. Ο μόνος τρόπος να χρησιμοποιηθεί σωστά στα Ισπανικά ο χρόνος είναι να ακολουθήσουμε επακριβώς τα όσα αναφέρονται σαν χρήση του. Ο Παρακείμενος αναφέρεται - Σε ενέργειες που άρχισαν στο παρελθόν και έχουν σχέση με το παρόν, είτε σαν ενέργειες που που εξελίχθηκαν σε χρονικό διάστημα που συνεχίζονται και στο παρόν , είτε σαν συνέπειες ενεργειών που τελείωσαν οριστικά στο παρόν. He perdido mis gafas y no veo Έχω χάσει τα γυαλιά μου και δεν βλέπω (Συνέπειες) Hoy me he levantado pronto Σήμερα έχω σηκωθεί νωρίς (Είμαστε στην ίδια μέρα) - Σε ενέργειες που εξελίχθηκαν στο άμεσο παρελθόν «Acabo de + Απαρέμφατο», με την απόδοση στα Ελληνικά « Μόλις + Αόριστος». (Pasado inmediato). He dicho (acabo de decir) la verdad Έχω πεί (μόλις είπα) την αλήθεια - Σε ενέργειες που δεν προσδιορίζονται ως προς την λήξη τους. Συνήθως μπορούν να εννοούνται ή να υπάρχουν στην πρόταση λέξεις όπως Κάποτε, ποτέ, κάποια φορά, μία/δύο… φορές, που δηλώνουν αυτή την έλλειψη προσδιορισμού. ¿ Has estado en Atenas? Έχεις πάει στην Αθήνα; (Ποτέ;) Lo he visto una vez Το έχω δεί μία φορά - Ενέργεις που θα έπρεπε να ήταν σε Αόριστο,αλλά με τις οποίες το Υποκείμενο είναι ακόμη (στο παρόν), συνδεδεμένο συναισθηματικά και γι’ αυτό συντάσσονται σε Παρακείμενο. Mi abuela ha muerto hace cinco años Η γιαγιά μου έχει πεθάνει εδώ και πέντε χρόνια

101

ΚΛΙΣΗ Ο Παρακείμενος σαν Περιφραστικός χρόνος σχηματίζεται από Ενεστώτα Οριστικής Βοηθητικού Ρήματος HABER + Ισπανική Μετοχή. Όπως έχει αναφερθεί στην αντίστοιχη ενότητα 1.3 αυτού του κεφαλαίου, έχουμε ρήματα με Ομαλές και ρήματα με Ανώμαλες Μετοχές. Αυτές θα χρησιμοποιούνται στον σχηματισμό του Παρακειμένου. Στα ρήματα με Διπλή Μετοχή χρησιμοποιείται ο Ομαλός τύπος. τα Ελληνικά έχουμε: Έχω μιλήσει Έχεις μιλήσει Έχει μιλήσει… Στα Ισπανικά στις τρείς συζυγίες Μεταβατικών και ένα Αυτοπαθές έχουμε: Habl-ar Μιλώ Com-er Τρώω Viv-ir Ζώ Llam-arse Ονομάζομαι

Yo Tú Él-Ella-Vd Nosotros-as Vosotros-as Ellos-as-Vds

Habl-ar He hablado Has hablado Ha hablado Hemos hablado Habéis hablado Han hablado

Com-er He comido Has comido Ha comido Hemos comido Habéis comido Han comido

Viv-ir He vivido Has vivido Ha vivido Hemos vivido Habéis vivido Han vivido

Llam-arse Me he llamado Te has llamado Se ha llamado Nos hemos llamado Os habéis llamado Se han llamado

*Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην περίπτωση σύνταξης με Αντωνυμίες Άμεσο ή Έμμεσο Αντικείμενο. Αυτές, όπως και στα Ελληνικά, τίθενται ΠΡΙΝ ΤΟ ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ και όχι ενδιάμεσα Βοηθητικού και Μετοχής. Te lo he dicho Σου το έχω πεί

ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ

PRETÉRITO IMPERFECTO

Ο Παρατατικός αναφέρεται: - Σε μία ενέργεια του παρελθόντος της οποίας το χρονικό όριο προσδιορίζεται σε σχέση με κάποια άλλη παρελθοντική ενέργεια που «διακόπτει» την πρώτη και είναι σε Αόριστο. Κάποιες φορές η ενέργεια σε Αόριστο τοποθετείται χρονικά πριν την πραγματοποίηση της ενέργειας στον Παρατατικό (de conato). Cuando viniste, yo estaba hablando Όταν ήρθες, εγώ μιλούσα Salía cuando llegó una visita Έβγαινα όταν ήρθε ένας επισκέπτης (Δεν είχα ακόμη βγεί) Βλέπουμε ότι ο Παρατατικός σχετίζεται με Αόριστο από όπου φαίνεται ότι τελείωσε στο παρελθόν.

102

- Σε μία ενέργεια στο παρελθόν που η αρχή και το τέλος της δεν μας ενδιαφέρουν Estudiaba español Μελετούσε Ισπανικά - Σε διηγήσεις και περιγραφές με διάρκεια στο παρελθόν, όπου μπορούν να συμπεριλαμβάνονται άλλες παρελθοντικές ενέργειες. Era de día cuando entraron a palos… Ήταν μέρα όταν μπήκαν με το ζόρι… -Σε συνήθεια ή επανάληψη στο παρελθόν En aquel tiempo cada día corría mucho Εκείνη την εποχή κάθε μέρα έτρεχα πολύ -Σε ανθρώπινα χαρακτηριστικά Tenía el pelo largo Είχε μακριά μαλλιά -Στην καθομιλουμένη αλλά και κάποιες φορές στην λογοτεχνία σαν Απόδοση αντί Απλού Δυνητικού στον Υποθετικό Λόγο ΙΙ. Si tuviera tiempo, íba (iría) al cine Εάν είχα χρόνο, θα πήγαινα στον κινηματογράφο - Για να εκφράσει Ευγένεια (Cortesía) το Υποκείμενο, στα Verbos Modales. Quería pasar Θα ήθελα να περάσω ¿Podía entrar? Θα μπορούσα να μπώ; Desearía un vaso de água Θα επιθυμούσα ένα ποτήρι νερό

ΚΛΙΣΗ Στον Παρατατικό έχουμε Ομαλά ρήματα, και μόνο τα ser, ir Ανώμαλα. Κατά την κλίση θα δοθούν οι τρείς συζυγίες Ενεργητικών και ένα Αυτοπαθές αφού η κλίση τους είναι ίδια με των Ενεργητικών ως προς τις καταλήξεις του ρήματος. ΚΛΙΣΗ ΟΜΑΛΩΝ Στα Ελληνικά έχουμε: Μιλούσα-Μιλούσες-Μιλούσε… Στα Ισπανικά στις τρείς συζυγίες Μεταβατικών και ένα Αυτοπαθές έχουμε: Habl-ar Μιλώ Com-er Τρώω Viv-ir Ζώ Llam-arse Ονομάζομαι

Yo Tú Él-Ella-Vd Nosotros-as Vosotros-as Ellos-Ellas-Vds

Habl-ar Habl-aba Habl-abas Habl-aba Habl-ábamos Habl-abais Habl-aban

Com-er Com-ía Com-ías Com-ía Com-íamos Com-íais Com-ían

Viv-ir Viv-ía Viv-ías Viv-ía Viv-íamos Viv-íais Viv-ían

Llam-arse Me llam-aba Te llam-abas Se llam-aba Nos llam-ábamos Os llam-abais Se llam-aban

ΚΛΙΣΗ ΑΝΩΜΑΛΩΝ Ser (Είμαι) era eras era éramos erais eran Ir (Πηγαίνω) íba ibas iba ibamos ibais iban

103

ΑΟΡΙΣΤΟΣ

PRETÉRITO INDEFINIDO

Ο Αόριστος αναφέρεται: - Σε μία ενέργεια του παρελθόντος η οποία έχει οριστικά ολοκληρωθεί, με ή χωρίς σαφή καθορισμό της αρχής και του τέλους της . Ayer fui al teatro Εχθές πήγα στο θέατρο El alumno escribió una composición Ο μαθητής έγραψε μία έκθεση - Σε ενέργεια που «διακόπτει» κάποια άλλη παρελθοντική, συνήθως σε Παρατατικό. Cuando viniste, escribía Όταν ήρθες, έγραφα - Σε ενέργειες που τις θεωρούμε ολοκληρωμένες πριν την πραγματοποίηση τους. ¡Ya llegaron! Έφθασαν πιά! (Πριν την διαπίστωση του, απλά θεωρώντας το σίγουρο) - Σε διήγηση, όταν παραθέτουμε παρελθοντικές πράξεις με χρονική συνέχεια μεταξύ τους. Habló, se vistió y salió Μίλησε, ντύθηκε και βγήκε. - Σε ενέργεια η οποία την στιγμή που μιλά το Υποκείμενο(Παρόν), έπαψε να ισχύει οριστικά. Η χρήση του Αορίστου, σε αντίθεση με χρήση άλλου παρελθοντικού χρόνου, δηλώνει την οριστική λήξη της ενέργειας ή την αποστασιοποίηση του Υποκειμένου από την ενέργεια. Quise a esta mujer Αγάπησα αυτήν την γυναίκα σε αντίθεση με τα He querido/quería a esta mujer Έχω αγαπήσει/αγαπούσα αυτήν την γυναίκα δηλώνει οριστική λήξη του γεγονότος στο παρόν, ακόμα και εάν η ενέργεια αναφέρεται στο προηγούμενο δευτερόλεπτο από το παρόν. No lo hice yo Δεν το έκανα εγώ (Για κάτι που μπορεί να έγινε ένα δευτερόλεπτο πριν) δηλώνει αποστασιοποίηση του Υποκειμένου από την ενέργεια. ΚΛΙΣΗ Στον Αόριστο έχουμε Ομαλά και Ανώμαλα ρήματα. Κατά την κλίση θα δοθούν οι τρείς συζυγίες Ενεργητικών και ένα Αυτοπαθές αφού η κλίση τους είναι ίδια με των Ενεργητικών ως προς τις καταλήξεις του ρήματος. ΚΛΙΣΗ ΟΜΑΛΩΝ Στα Ελληνικά έχουμε: Μίλησα Μίλησες Μίλησε … Στα Ισπανικά στις τρείς συζυγίες Μεταβατικών και ένα Αυτοπαθές έχουμε: Habl-ar Μιλώ Com-er Τρώω Viv-ir Ζώ Llam-arse Ονομάζομαι

104

Yo Tú Él-Ella-Vd Nosotros-as Vosotros-as Ellos-Ellas-Vds

Habl-ar Habl-é Habl-aste Habl-ó Habl-amos Habl-asteis Habl-aron

Com-er Com-í Com-iste Com-ió Com-imos Com-isteis Com-ieron

Viv-ir Viv-í Viv-iste Viv-ió Viv-imos Viv-isteis Viv-ieron

Llam-arse Me llam-é Te llam-aste Se llam-ó Nos llam-amos Os llam-asteis Se llam-aron

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΝΩΜΑΛΩΝ Οι κατηγορίες αφορούν τα ρήματα που αναφέρονται και τα Παράγωγα τους ρήματα. - Τα ρήματα ser, ir έχουν κοινό Αόριστο Ser/Ir fui fuiste fue fuimos fuisteis fueron - Όλα τα ρήματα της περίπτωσης e/i του Ενεστώτα διατηρούν την αλλαγή σε γ’Ενικό και Πληθυντικό. Ενδεικτικά δίνεται e/i Pedir pedí pediste pidió pedimos pedisteis pidieron - Όλα τα ρήματα με κατάληξη -er,-ir και φωνήεν σαν τελευταίο γράμμα του θέματος αλλάζουν i/y στο γ’ Ενικό και Πληθυντικό. Δίνονται αντιπροσωπευτικά Oir oí oíste oyó oímos oísteis oyeron Caer caí caíste cayó caímos caísteis cayeron Leer leí leíste leyó leímos leísteis leyeron -Τα ρήματα που λήγουν σε -car, -gar, -zar, αλλάζουν την κατάληξη τους στο α’Ενικό σε -qué,-gué, -cé αντίστοιχα για να διατηρηθεί ο ήχος του θέματος (Ορθογραφική αλλαγή). Αντιπροσωπευτικά δίνονται: Aparcar aparqué aparcaste aparcó aparcamos aparcasteis aparcaron Jugar jugué jugaste jugó jugamos jugasteis jugaron Cruzar crucé cruzaste cruzó cruzamos cruzasteis cruzaron - Τα ρήματα dormir, morir κλίνονται Dormir dormí dormiste durmió dormimos dormisteis durmieron Morir morí moriste murió morimos moristeis murieron - Τα ρήματα caber, saber, poder, poner, haber, κλίνονται Caber cupe cupiste cupo cupimos cupisteis cupieron Saber supe supiste supo supimos supisteis supieron Poder pude pudiste pudo pudimos pudisteis pudieron Poner puse pusiste puso pusimos pusisteis pusieron Haber hube hubiste hubo hubimos hubisteis hubieron -Τα ρήματα που ακολουθούν παρουσιάζουν j στην κατάληξη και κλίνονται Decir dije dijiste dijo dijimos dijisteis dijeron Conducir conduje condujiste condujo condujimos condujisteis condujeron

105

Traducir Reducir Producir Traer

tarduje tradujiste tradujo tradujimos tradujisteis tradujeron reduje redujiste redujo redujimos redujisteis redujeron produje produjiste produjo produjimos produjisteis produjeron traje trajiste trajo trajimos trajisteis trajeron

- Τα ρήματα Dar, Estar, Andar, Tener κλίνονται ως εξής Dar di diste dio dimos disteis dieron Estar estuve estuviste estuvo estuvimos estuvisteis estuvieron Andar anduve anduviste anduvo anduvimos anduvisteis anduvieron Tener tuve tuviste tuvo tuvimoas tuvisteis tuvieron - Τα ρήματα Hacer, Querer, Venir κλίνονται Hacer hice hiciste hizo hicimos hicisteis hicieron Querer quise quisiste quiso quisimos quisisteis quisieron Venir vine viniste vino vinimos vinisteis vinieron

ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ

PRETÉRITO PLUSCUAMPERFECTO

Ο Υπερσυντέλικος αναφέρεται - Σε ενέργεια του παρελθόντος που έχει ολοκληρωθεί ΠΡΙΝ από άλλη επίσης παρελθοντική. Cuando vine, él había venido Όταν ήρθα, εκείνος είχε φύγει - Κάποιες φορές σε προτάσεις που οι ενέργειες τους εξελίχθηκαν στο παρελθόν,αλλά στην ΝΕΩΤΕΡΗ χρονικά ενέργεια προκειμένου να δώσουμε ταχύτητα στο γεγονός. Αυτή σύνταξη υπάρχει στην καθομιλουμένη και στα Ελληνικά. Entró y en un rato había salido Μπήκε και σε ένα λεπτό είχε φύγει (Αντί έφυγε) ΚΛΙΣΗ Ο Υπερσυντέλικος σαν Περιφραστικός χρόνος σχηματίζεται από Παρατατικό Οριστικής Βοηθητικού Ρήματος HABER + Ισπανική Μετοχή. Όπως έχει αναφερθεί στην αντίστοιχη ενότητα Η ΜΕΤΟΧΗ, έχουμε ρήματα με Ομαλές και ρήματα με Ανώμαλες Μετοχές. Αυτές θα χρησιμοποιούνται στον σχηματισμό του Υπερσυντέλικου. Στα ρήματα με Διπλή Μετοχή χρησιμοποιείται ο Ομαλός τύπος. Στα Ελληνικά έχουμε: Είχα μιλήσει Είχες μιλήσει Είχε μιλήσει… Στα Ισπανικά στις τρείς συζυγίες Μεταβατικών και ένα Αυτοπαθές έχουμε: Habl-ar Μιλώ Com-er Τρώω Viv-ir Ζώ Llam-arse Ονομάζομαι Habl-ar Yo Tú Él-Ella-Vd

Com-er Había hablado Habías hablado Había hablado

Viv-ir Había comido Habías comido Había comido

Había vivido Habías vivido Había vivido

106

Nosotros-as Vosotros-as Ellos-as-Vds

Llam-arse Yo Tú Él-Ella-Vd Nosotros-as Vosotros-as Ellos-as-Vds

Habíamos hablado Habíais hablado Habían hablado

Habíamos comido Habíais comido Habían comido

Me había llamado Te habías llamado Se había llamado Nos habíamos llamado Os habíais llamado Se habían llamado

ΑΠΛΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ

Habíamos vivido Habíais vivido Habían vivido

*Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην περίπτωση σύνταξης με Αντωνυμίες Άμεσο ή Έμμεσο Αντικείμενο. Αυτές, όπως και στα Ελληνικά, τίθενται ΠΡΙΝ ΤΟ ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ και όχι ενδιάμεσα Βοηθητικού και Μετοχής. Te lo había dicho Σου το είχα πεί

FUTURO IMPERFECTO

Ο Απλός Μέλλοντας αναφέρεται: - Σε μία ενέργεια στο μέλλον η οποία δεν εξαρτάται από κάποια άλλη μέσα στην πρόταση Mañana pasaré por allí Αύριο θα περάσω από εκεί. -Σε μία ενέργεια που πιθανόν να πραγματοποιηθεί στο μέλλον ή δηλώνοντας άγνοια δημιουργώντας Απλές Δυνητικές προτάσεις όταν είναι σε αντικατάσταση Διστακτικού επιρρήματος + Ενεστώτα Vendrá mañana = A lo mejor viene mañana Θα έλθει αύριο = Πιθανόν να έλθει αύριο - Σε ερωτηματικές και επιφωνηματικές προτάσεις εκφράζοντας έκπληξη (de sorpresa),ή ανυσηχία ως προς κάποιο γνωστό γεγονός. ¿Vendrá mañana? Θα έρθει αύριο; ¡Será tonto! Μα είναι βλάκας! *Περισσότερες λεπτομέρειες ως προς την χρήση βλέπε 19.3 a-ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣΕΠΙΦΩΝΗΜΑΤΙΚΕΣ. - Σε περίπτωση προτροπής σε έντονο ύφος(de mandato), συνήθως σε β’ Ενικό. ¡No lo harás! Δεν θα το κάνεις! - Σαν Απόδοση στον Υποθετικό Λόγο Ι δηλώνοντας το πιθανό σε παρελθόν, παρόν, μέλλον. Si me llamas, te lo diré Εάν μου τηλεφωνήσεις, θα σου το πω - Σε Σύνθετες Εναντιωματικές προτάσεις στην Κύρια πρόταση όταν ο σύνδεσμος είναι το pero. Será de día, pero no veo nada de luz Θα είναι μέρα, αλλά δεν βλέπω καθόλου φως ΚΛΙΣΗ Στον Μέλοντα έχουμε Ομαλά και Ανώμαλα ρήματα. Κατά την κλίση θα δοθούν οι τρείς συζυγίες Ενεργητικών και ένα Αυτοπαθές αφού η κλίση τους είναι ίδια με των Ενεργητικών ως προς τις καταλήξεις του ρήματος. ΚΛΙΣΗ ΟΜΑΛΩΝ Στα Ελληνικά έχουμε: Θα μιλήσω Θα μιλήσεις Θα μιλήσει…

107

Στα Ισπανικά στις τρείς συζυγίες Μεταβατικών και ένα Αυτοπαθές έχουμε: Habl-ar Μιλώ Com-er Τρώω Viv-ir Ζώ Llam-arse Ονομάζομαι Yo Tú Él-Ella-Vd Nosotros-as Vosotros-as Ellos-Ellas-Vds

Habl-ar Habl-aré Habl-arás Habl-ará Habl-aremos Habl-aréis Habl-arán

Com-er Com-eré Com-erás Com-erá Com-eremos Com-eréis Com-erán

Viv-ir Viv-iré Viv-irás Viv-irá Viv-iremos Viv-iréis Viv-irán

Llam-arse Me llam-aré Te llam-arás Se llam-ará Nos llam-aremos Os llam-aréis Se llam-arán

ΚΛΙΣΗ ΑΝΩΜΑΛΩΝ Θα δοθεί μόνο το α’ Ενικό των Ανωμάλων αφού οι καταλήξεις παραμένουν ίδιες ως προς την κλίση, με αυτές των Ομαλών. Η κλίση αφορά και τα Παράγωγα τους ρήματα. Caber Cab-ré Decir Di-ré Haber Hab-ré Hacer Ha-ré Poder Pod-ré Poner Pond-ré Querer Quer-ré Tener Tend-ré Saber Sab-ré Valer Vald-ré Salir Sald-ré Venir Vend-ré

ΣΥΝΤΕΛΕΣΜΕΝΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ

FUTURO PERFECTO

Ο Συντελεσμένος Μέλλοντας αναφέρεται - Σε ενέργεια η οποία θα ΕΧΕΙ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΕΙ ΕΩΣ ΚΑΠΟΙΑ χρονική στιγμή του μέλλοντος. Αυτή είναι και η διαφορά του από τον Απλό Μέλλοντα ο οποίος απλά αναφέρεται σε κάποια μελλοντική χρονική στιγμή, χωρίς να περιλαμβάνει το ενδιάμεσο διάστημα από το παρόν. Hasta el lunes habré venido Έως αύριο θα έχω έρθει (Μπορεί να έρθω και σε λίγο) σημαίνει ότι το Υποκείμενο θα έρθει στο διάστημα μεταξύ της στιγμής που εκφέρεται η πρόταση(παρόν) και της αυριανής μέρας. Vendré mañana Θα έρθω αύριο (Δεν μπορεί να έρθω σε λίγο, παρά μόνο αύριο) -Σε ενέργειες που δηλώνουν πιθανότητα όταν αφορούν πρόσφατο παρελθόν (Παρακείμενο).

108

Ηabrá venido, pero no lo sé Θα έχει έλθει, αλλά δεν το ξέρω Σαν συνέπεια σε αυτές τις προτάσεις μπορεί να αντικατασταθεί από ΔΙΣΤΑΚΤΙΚΟ ΕΠΙΡΡΗΜΑ + ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟ Habrá venido = Posiblemente ha venido Θα έχει έρθει = Πιθανόν (να) έχει έρθει - Σε Δευτερεύουσες Εναντιωματικές προτάσεις με χρήση του συνδέσμου pero. Habrá hecho algo malo, pero es muy amable Θα έχει κάνει κάτι κακό, αλλά είναι πολύ αγαπητός - Σε έκφραση έκπληξης με κατεύθυνση προς το παρελθόν (de sorpresa). ¿Habrás visto algo parecido? Θα έχεις δεί κάτι τέτοιο/ Έχεις δεί κάτι τέτοιο άλλη φορά; Βλέπουμε ότι αποδίδουμε διαφορετικά στα Ελληνικά, πάντως η χρήση Παρακειμένου στην γλώσσα μας βοηθά να συντάξουμε σωστά με Συντ. Μέλλοντα στα Ισπανικά.

ΚΛΙΣΗ Ο Συντελεσμένος Μέλλοντας σχηματίζεται από ΑΠΛΟ ΜΕΛΛΟΝΤΑ ΒΟΗΘΗΤΙΚΟΥ HABER + ΜΕΤΟΧΗ * Όσον αφορά τις Μετοχές θυμίζουμε ότι υπάρχουν Ομαλές και Ανώμαλες. Στα Ελληνικά έχουμε: Θα έχω μιλήσει Θα έχεις μιλήσει Θα έχει μιλήσει… Στα Ισπανικά στις τρείς συζυγίες Μεταβατικών και ένα Αυτοπαθές έχουμε: Habl-ar Μιλώ Com-er Τρώω Viv-ir Ζω Llam-arse Ονομάζομαι Yo Tú Él-Ella-Vd Nosotros-as Vosotros-as Ellos-as-Vds Llam-arse Yo Tú Él-Ella-Vd Nosotros-as Vosotros-as Ellos-as-Vds

Habl-ar Habré hablado Habrás hablado Habrá hablado Habremos hablado Habréis hablado Habrán hablado

Com-er Viv-ir Habré comido Habré vivido Habrás comido Habrás vivido Habrá comido Habrá vivido Habremos comido Habremos vivido Habréis comido Habréis vivido Habrán comido Habrán vivido

Me habré llamado Te habrás llamado Se habrá llamado Nos habremos llamado Os habréis llamado Se habrán llamado

*Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην περίπτωση σύνταξης με Αντωνυμίες Άμεσο ή Έμμεσο Αντικείμενο. Αυτές, όπως και στα Ελληνικά, τίθενται ΠΡΙΝ ΤΟ ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ και όχι ενδιάμεσα Βοηθητικού και Μετοχής. Te lo habré dicho Θα σου το έχω πεί

109

ΑΠΛΟΣ ΔΥΝΗΤΙΚΟΣ

CONDICIONAL SIMPLE

Ο Απλός Δυνητικός αναφέρεται - Σε ενέργειες του Παρελθόντος για τις οποίες εκφράζεται πιθανότητα, δισταγμός, κατά προσέγγιση εκτίμηση ή κατ’ εκτίμηση συμπέρασμα, συμβουλή. Ο Απλός Δυνητικός λοιπόν, χρονικά τίθεται «μπροστά / μελλοντικά» από αυτές τις παρελθοντικές ενέργειες προβλέποντας ή διακυνδινεύοντας μία εκτίμηση ως προς αυτές. Sería verdad lo que dijo Θα ήταν αλήθεια αυτό που είπε Το Υποκείμενο θεωρεί ότι ήταν αληθινά τα λόγια κάποιου άλλου που ειπώθηκαν στο παρελθόν. Σύμφωνα με τα παραπάνω ο Απλός Δυνητικός μπορεί να αντιστοιχεί και να αντικαθίσταται από Διστακτικό Επίρρημα + Αόριστος/Παρατατικός ΑΠΛΟΣ ΔΥΝΗΤΙΚΟΣ = ΔΙΣΤΑΚΤΙΚΟ ΕΠΙΡΡΗΜΑ + ΑΟΡΙΣΤΟΣ ή ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ Él vendría = Él quizá venía / vino Αυτός θα ερχόταν = Αυτός μάλλον ερχόταν / ήρθε. Tendría dos =Seguramente tenía dos Θα είχε δύο =Πιθανόν (να) είχε δύο Estaría lejos = Posiblemente estaba lejos Θα ήταν μακριά = Πιθανόν(να) ήταν μακριά Sería pronto = Probablemente era pronto Θα ήταν νωρίς = Προφανώς ήταν νωρίς - Σαν Απόδοση σε μία Σύνθετη Υποθετική πρόταση στον Υποθετικό ΛόγοΙΙ Si tuviera coche, iría de excursión Εάν είχα αυτοκίνητο, θα πήγαινα εκδρομή - Σε Σύνθετες Εναντιωματικές προτάσεις όταν Κύρια και Δευτερεύουσα συνδέονται με το pero, εκφράζοντας αντίρρηση σε ότι αναφέρθηκε στο μέλος της πρότασης μετά τον Σύνδεσμο. Sería buena persona, pero conmigo se comportó mal. Θα ήταν καλό άτομο, αλλά εμένα μου συμπεριφέρθηκε άσχημα (Η πρόταση αφορά παρελθόν) - Σε Ευγένεια ή μετριοπάθεια όταν το ρήμα είναι deber, querer, poder,saber,(VERBOS MODALES), αντικαθιστώντας τον Παρατατικό Οριστικής ή Υποτακτικής. ¿Podría (podía, pudiera) tenerlo por favor? Θα μπορούσα να το έχω παρακαλώ;

ΚΛΙΣΗ Ο Απλός Δυνητικός σχηματίζεται από ΘΕΜΑ ΜΕΛΛΟΝΤΑ + ΚΑΤΑΛΗΞΗ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΥ β’ ΣΥΖΥΓΙΑΣ * Θα πρέπει να προσέξουμε ότι τα ρήματα με Ανώμαλο Μέλλοντα διατηρούν το ανώμαλο θέμα και στον Απλό Δυνητικό. Hacer har-ía Haber habr-ía * Το θέμα Μέλλοντα εξηγείται γραμματικά λόγω του «μελλοντικού» ρόλου της εκτίμησης ως προς τον Παρελθοντικό χρόνο. Στα Ελληνικά έχουμε: Θα μιλούσα Θα μιλούσες Θα μιλούσε… Στα Ισπανικά στις τρείς συζυγίες Μεταβατικών και ένα Αυτοπαθές έχουμε: Habl-ar Μιλώ Ten-er Έχω Ven-ir Έρχομαι Llam-arse Ονομάζομαι

110

Yo Tú Él-Ella-Vd Nosotros-as Vosotros-as Ellos-Ellas-Vds

Habl-ar Hablar-ía Hablar-ías Hablar-ía Hablar-íamos Hablar-íais Hablar-ían

ΣΥΝΘΕΤΟΣ ΔΥΝΗΤΙΚΟΣ

Ten-er Tendr-ía Tendr-ías Tendr-ía Tendr-íamos Tendr-íais Tendr-ían

Ven-ir Vendr-ía Vendr-ías Vendr-ía Vendr-íamos Vendr-íais Vendr-ían

Llam-arse Me llamar-ía Te llamar-ías Se llamar-ía Nos llamar-íamos Os llamar-íais Se llamar-ían

CONDICIONAL COMPUESTO

Ο Σύνθετος Δυνητικός αναφέρεται - Όπως και ο Απλός Δυνητικός σε εκτίμηση, πιθανότητα ως προς ενέργειες που είχαν γίνει στο παρελθόν. Habría dicho algo, pero yo entré después Θα είχε πεί κάτι, αλλά εγώ μπήκα μετά Σαν συνέπεια, εκτιμήσεις ως προς ενέργειες που αφορούν μακρινό ή τετελεσμένο παρελθόν και μπορεί να αντικαθίσταται από ΔΙΣΤΑΚΤΙΚΟ ΕΠΙΡΡΗΜΑ + ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟ Habría estudiado = A lo mejor había estudiado Θα είχε μελετήσει = Πιθανόν είχε μελετήσει - Σαν Απόδοση στον Υποθετικό Λόγο ΙΙΙ. Μπορεί να αντικαθίσταται και από τον Υπερσυντέλικο Υποτακτικής. Si lo hubieras hecho, lo habría visto (hubiera visto) Εάν το είχες κάνει, θα το είχα δεί - Σε Ευγένεια ή μετριοπάθεια με τα poder, deber, saber, querer (Verbos Modales), και μπορεί να αντικατασταθεί από τον Υπερσυντέλικο Υποτακτικής και με τις δύο καταλήξεις του –ra,-se. Habría querido (hubiera, hubiese) hablar con usted Θα ήθελα να σας μιλήσω

ΚΛΙΣΗ Ο Σύνθετος Δυνητικός σχηματίζεται από ΑΠΛΟ ΔΥΝΗΤΙΚΟ ΒΟΗΘΗΤΙΚΟΥ HABER + ΜΕΤΟΧΗ * Όσον αφορά τις Μετοχές θυμίζουμε ότι υπάρχουν Ομαλές και Ανώμαλες. Στα Ελληνικά έχουμε: Θα είχα μιλήσει Θα είχες μιλήσει Θα είχε μιλήσει… Στα Ισπανικά στις τρείς συζυγίες Μεταβατικών και ένα Αυτοπαθές έχουμε: Habl-ar Μιλώ Com-er Τρώω Viv-ir Ζω Llam-arse Ονομάζομαι Yo Tú

Habl-ar Habría hablado Habrías hablado

Com-er Habría comido Habrías comido

Viv-ir Habría vivido Habrías vivido

111

Él-Ella-Vd Nosotros-as Vosotros-as Ellos-as-Vds Llam-arse Yo Tú Él-Ella-Vd Nosotros-as Vosotros-as Ellos-as-Vds

Habría hablado Habríamos hablado Habríais hablado Habrían hablado

Habría comido Habríamos comido Habríais comido Habrían comido

Me habría llamado Te habrías llamado Se habría llamado Nos habríamos llamado Os habríais llamado Se habrían llamado

Habría vivido Habríamos vivido Habríais vivido Habrían vivido

*Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην περίπτωση σύνταξης με Αντωνυμίες Άμεσο ή Έμμεσο Αντικείμενο. Αυτές, όπως και στα Ελληνικά, τίθενται ΠΡΙΝ ΤΟ ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ και όχι ενδιάμεσα Βοηθητικού και Μετοχής. Te lo habría dicho Θα σου το είχα πεί

ΠΡΟΤΕΡΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ PRETÉRITO ANTERIOR Ο ΧΡΟΝΟΣ ΑΥΤΟΣ ΔΕΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΣΤΗΝ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΣΠΑΝΙΚΗ. ΕΠΕΙΔΗ ΟΜΩΣ ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΝΑ ΣΥΝΑΝΤΗΘΕΙ ΣΕ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΘΑ ΑΝΑΦΕΡΘΕΙ. Ο Πρότερος Αόριστος αναφέρεται - Σε ενέργεια του παρελθόντος που πραγματοποιήθηκε αμέσως πριν από άλλη παρελθοντική. Στην Σύγχρονη Ισπανική έχει αντικατασταθεί από τον Υπερσυντέλικο. Η χρήση του αναφερόταν σε Χρονικές Δευτερεύουσες προτάσεις και συνήθως μετά από Συνδέσμους όπως después que, luego que, así que, cuando, no bien, en cuando... Για τους Χρονικούς Συνδέσμους βλέπε ΠΡΟΤΑΣΗ – ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΣΥΝΘΕΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ – ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΕΣ Χρονικές. No bien hube empezado a hablar, me interumpieron Δεν είχα αρχίσει καλά καλά να μιλάω με διέκοψαν Apenas hube entrado en la ducha, sonó el telefono Μόλις είχα μπεί στο μπάνιο, χτύπησε το τηλέφωνο ΚΛΙΣΗ Ο χρόνος είναι περιφραστικός. Σχηματίζεται ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΒΟΗΘΗΤΙΚΟΥ HABER + ΜΕΤΟΧΗ Στα Ισπανικά στις τρείς συζυγίες Μεταβατικών και ένα Αυτοπαθές έχουμε: Habl-ar Μιλώ Com-er Τρώω Viv-ir Ζω Llam-arse Ονομάζομαι

112

Yo Tú Él-Ella-Vd Nosotros-as Vosotros-as Ellos-as-Vds Llam-arse Yo Tú Él-Ella-Vd Nosotros-as Vosotros-as Ellos-as-Vds

Habl-ar Hube hablado Hubiste hablado Hubo hablado Hubimos hablado Hubisteis hablado Hubieron hablado

Com-er Viv-ir Hube comido Hube vivido Hubiste comido Hubiste vivido Hubo comido Hubo vivido Hubimos comido Hubimos vivido Hubisteis comido Hubisteis vivido Hubieron comido Hubieron vivido

Me hube llamado Te hubiste llamado Se hubo llamado Nos hubimos llamado Os hubisteis llamado Se hubieron llamado

12.2.3.B ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ SUBJUNTIVO Κάποιο ρήμα μπορεί να βρίσκεται σε Υποτακτική είτε σε Απλή, είτε σε Σύνθετη πρόταση. Σε Σύνθετη πρόταση το ρήμα σε ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ δηλώνει την υποκειμενική αλήθεια της Κύριας, και βρίσκεται πάντοτε στην Δευτερεύουσα. Στην περίπτωση αυτή θα λέγαμε ότι το ρήμα της Δευτερεύουσας «υποτάσσεται» στην «αλήθεια» ή «διάθεση» της Κύριας Σε Απλή πρόταση το ρήμα σε Υποτακτική δηλώνει την διάθεση του Υποκειμένου (Πιθανότητα,Επιθυμία, Προτροπή). Απλή Πρόταση: Πιθανότητα Ίσως έρθει Quizá venga Επιθυμία Μακάρι να έρθει! ¡Ojalá venga! Προτροπή Να μην έρθεις No vengas Σύνθετη Πρόταση: Te ruego que vengas mañana Σε παρακαλώ να έρθεις αύριο. Το υποκείμενο της Κύριας ΠΑΡΑΚΑΛΕΙ (RUEGA), δηλαδή εκφράζει την διάθεση του στο υποκείμενο της Δευτερεύουσας ΝΑ ΕΡΘΕΙ (QUE VENGA). Λόγω των παραπάνω χρήσεων της, αλλά και της εξάρτησης της από την Κύρια πρόταση σε Σύνθετες προτάσεις, θα πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν οι εξής παράμετροι ώστε να υπάρχει πλήρης κάλυψη της χρήσης του ρήματος σε Υποτακτική. 1. Λόγω της ποικιλίας ως προς την σύνταξη σε προτάσεις θα πρέπει να αναγνωρισθούν όλες οι κατηγορίες προτάσεων που το ρήμα τους είναι σε Υποτακτική. Γιά ανάλυση των περιπτώσεων τόσο σε Απλή, όσο και σε Σύνθετη πρόταση, βλέπε κεφάλαια 19.3α και 19.7.2β. 2. Όπως αναφέραμε σε Σύνθετη πρόταση το ρήμα της Δευτερεύουσας «υποτάσσεται» σε αυτό της Κύριας. Αυτή η μορφή εξάρτησης δημιουργεί την ανάγκη χρονικής Συμφωνίας του ρήματος της Κύριας με το ρήμα της Δευτερεύουσας. Όσον αφορά τον χρόνο στον οποίο συντάσεται η Δευτερεύουσα σε σχέση με τον χρόνο της Κύριας βλέπε κεφάλαιο 19.7.1

113

3. Οι χρόνοι της Υποτακτικής, επειδή αυτή είναι εξαρτημένη άμεσα ή έμμεσα από την Οριστική σε Απλή και Σύνθετη πρόταση αντίστοιχα, είναι λιγότερο σαφείς ως προς την χρονική περιοχή που αναφέρονται. Οι τέσσερεις χρόνοι της Υποτακτικής λοιπόν, αντιστοιχούν στους εννιά της Οριστικής. Έτσι, με την ακριβή του έννοια, ο όρος ΧΡΟΝΟΣ θα μπορούσαμε να πούμε ότι δεν είναι δόκιμος στην Υποτακτική. Απλά μπορούμε να προσδιορίζουμε την χρονική περιοχή στην οποία κινείται ο κάθε χρόνος της Υποτακτικής. Σε Απλή πρόταση με Υποτακτική, το Υποκείμενο χρονικά αναφέρεται πάντα στις ίδιες περιπτώσεις με αυτές που θα αναλυθούν όπως ακολουθεί.

XPONOI - TIEMPOS Έχουμε έναν κατ’ αρχήν διαχωρισμό των χρόνων: Εξακολουθητικοί είναι αυτοί που η ενέργεια του ρήματος δεν είναι ολοκληρωμένη την χρονική στιγμή στην οποία αναφέρονται. Συντελεσμένοι είναι αυτοί που η ενέργεια του ρήματος είναι ολοκληρωμένη την χρονική στιγμή στην οποία αναφέρονται. Στην Υποτακτική το ρήμα μπορεί να συναντάται στους εξής χρόνους:

ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΗΤΙΚΟΙ PRESENTE PRETÉRITO IMPERFECTO FUTURO SIMPLE

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΑΠΛΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ

ΣΥΝΤΕΛΕΣΜΕΝΟΙ PRETÉRITO PERFECTO ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ PRETÉRITO PLUSCUAMPERFECTO ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ FUTURO PERFECTO ΣΥΝΤΕΛ. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ

(Μονολεκτικός) (Μονολεκτικός) (Μονολεκτικός) (Περιφραστικός) (Περιφραστικός) (Περιφραστικός)

Ο ΑΠΛΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΜΕΝΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΣΤΗΝ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΣΠΑΝΙΚΗ. Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥΣ ΑΝΑΓΕΤΑΙ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΙΩΝΑ ΚΑΙ ΣΥΝΑΝΤΑΤΑΙ ΜΟΝΟ ΣΕ ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΚΕΙΝΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ. ΠΑΝΤΩΣ ΘΑ ΑΝΑΦΕΡΘΟΥΝ ΕΠΙΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ.

ΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΤΗΣ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗΣ ΑΠΟΔΙΔΟΝΤΑΙ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΣ, ΝΑ, ΜΗΝ, ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ + ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ * Για όλους τους Συνδέσμους βλέπε αναλυτικά 19.7.2β ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

PRESENTE

Ο Ενεστώτας Υποτακτικής μπορεί να αντιστοιχεί στους εξής χρόνους Οριστικής: ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ και ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ

114

-Mία πρόταση σε Ενεστώτα Υποτακτικής και θα δούμε πως θα αντιστοιχούσε σε Οριστική. No creo que haya calor Creo que hace calor Δεν πιστεύω να κάνει ζέστη Πιστεύω ότι κάνει ζέστη No creo que haga calor Creo que hará calor Δεν πιστεύω να κάνει ζέστη Πιστεύω ότι θα κάνει ζέστη Όπως βλέπουμε είτε σαν Ενεστώτα, είτε σαν Μέλλοντα την Οριστική (ρήμα Δευτερεύουσας), έχουμε αντίστοιχα Ενεστώτα Υποτακτικής. Άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Me han pedido que lo diga Μου έχουν ζητήσει να το πώ Εδώ, είτε μας το ζήτησαν στο παρελθόν, οπότε αντιστοιχεί σε Μέλλοντα Οριστικής ως προς εκείνη την χρονική στιγμή, είτε αυτή την στιγμή που μιλάμε οπότε αντιστοιχεί σε Ενεστώτα Οριστικής. - Στις Δευτερεύουσες Χρονικές προτάσεις αντικαθιστά μόνο τον Μέλλοντα Οριστικής. Cuando venga, se lo diré Όταν έρθει, θα του το πώ ( Κάποια στιγμή στο μέλλον)

ΚΛΙΣΗ Στα Ελληνικά έχουμε: να μιλώ-να μιλάς-να μιλά… Το μόριο (να) δίνεται αντιπροσωπευτικά. Στα Ισπανικά στις τρείς συζυγίες Μεταβατικών και ένα Αυτοπαθές έχουμε: Habl-ar Μιλώ Com-er Τρώω Viv-ir Ζώ Llam-arse Ονομάζομαι

Yo Tú Él-Ella-Vd Nosotros-as Vosotros-as Ellos-Ellas-Vds

Habl-ar Habl-e Habl-es Habl-e Habl-emos Habl-éis Habl-en

Com-er Com-a Com-as Com-a Com-amos Com-áis Com-an

Viv-ir Viv-a Viv-as Viv-a Viv-amos Viv-áis Viv-an

Llam-arse Me llam-e Te llam-es Se llam-e Nos llam-emos Os llam-éis Se llam-en

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΝΩΜΑΛΩΝ Οι καταλήξεις των Ανωμάλων είναι ίδιες ανά συζυγία με αυτές των Ομαλών. Οι κατηγορίες Ανωνάλων αντιστοιχούν σε αυτές του Ενεστώτα Οριστικής. Οι ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ που έχουν αναλυθεί στην Οριστική ισχύουν και στον Ενεστώτα Υποτακτικής. Έτσι έχουμε

115

- Ορθογραφική αλλαγή. γ) gui/g Σε όλη την κλίση, όπως Seguir και τα Παράγωγα του siga sigas siga... (θ) ce/zc Σε όλη την κλίση, όπως Nacer nazca nazcas nazca... (θ) ce-ci/z με σύμφωνο πριν το c. Σε όλη την κλίση, όπως Vencer venza... Fruncir frunza... (χ) ge-gi/j Σε όλη την κλίση, όπως Coger coja cojas... Elegir elija elijas... (κ) qui/c Σε όλη την κλίση, όπως Delinquir delinca delincas delinca... Δίνουμε μία κλίση αντιπροσωπευτικά Seguir siga sigas siga sigamos sigáis sigan - Αλλαγή του i/y. i /y Σε όλη την κλίση, όπως Huir huya huyas huya huyamos huyáis huyan Άλλα ρήματα είναι: concluir, excluir, incluir, recluir, construir, instituir.. . - Αλλαγή φωνήεντος. e/i Σε όλη την κλίση, όπως Pedir pida pidas pida pidamos pidáis pidan Στις υπόλοιπες περιπτώσεις διατηρείται η αλλαγή θέματος σε όλη την κλίση, εκτός των α’ και β’ Πληθυντικού όπου έχουμε θέμα Απαρεμφάτου e/ie Pensar piense pienses piense pensemos penséis piensen o/ue Poder pueda puedas pueda podamos podáis puedan u/ue Μόνο το Jugar juegue juegues juegue jugemos jugéis juegen (Στο ρήμα αυτό υπάρχει και Ορθογραφική Αλλαγή, σύμφωνα με την αντίστοιχη περίπτωση) i/ie Μόνο τα Adquirir, Inquirir adquiera adquieras adquiera adquiramos adquiraís adquieran

- Αλλαγή συμφώνου σε όλη την κλίση c/g Όπως Hacer haga hagas haga hagamos hagáis hagan c/zc Όπως Parecer parezca parezcas parezca parezcamos parezcáis parezcan s/sg Μόνο τα Asir, deasir asga asgas asga asgamos asgáis asgan n/ng Τα Poner και Παράγωγα pongo pongas ponga pongamos pongáis pongan l/lg Όπως Salir salga salgas salga salgamos salgáis salgan - Μικτή αλλαγή σε όλη την κλίση.. c/g με e/i Decir και τα Παράγωγα του diga digas diga digamos digáis digan n/ng χωρίς αλλαγή Φωνήεντος Tener Venir και τα Παράγωγα τους tenga tengas tenga tengamos tengáis tengan a/aig Traer Caer και τα Παράγωγα τους traiga traigas traiga traigamos traigáis traigan - Αλλαγή θέματος. Τα παρακάτω ρήματα κλίνονται όπως ακολουθεί. Dar dé des de demos déis den Estar esté estés esté estemos estéis estén Ser sea seas sea seamos seáis sean Saber sepa sepas sepa sepamos sepáis sepan Ir vaya vayas vaya vayamos vayáis vayan Haber haya hayas haya hayamos hayáis hayan

116

Oler Erguir Caber Oir

huela huelas huela olamos oláis huelan yerga yergas yerga irgamos irgáis yergan quepa quepas quepa quepamos quepáis quepan oiga oigas oiga oigamos oigáis oigan

ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ

PRETÉRITO IMPERFECTO

Ο Παρατατικός Υποτακτικής μπορεί να αντιστοιχεί στους εξής χρόνους Οριστικής: ΑΟΡΙΣΤΟΣ, ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ, ΑΠΛΟΣ ΔΥΝΗΤΙΚΟΣ - Ας δούμε μία πρόταση σε Παρατατικό Υποτακτικής και πως μπορεί να αντιστοιχεί σε Οριστική. Creo que habló (Μίλησε κάποια στιγμή στο παρελθόν) Πιστεύω ότι μίλησε No creo que hablara/hablase Creo que hablaba (Μιλούσε για κάποιο χρον. διάστημα) Δεν πιστεύω να μίλησε Πιστεύω ότι μιλούσε Creo que hablaría (Πιθανότητα να μιλάει ακόμη) Πιστεύω ότι θα μιλούσε - Ο Παρατατικός σχηματίζει την Υπόθεση στον Υποθετικό Λόγο ΙΙ. Si pudiera/pudiese hablar, lo haría Εάν μπορούσα να μιλήσω, θα το έκανα Όπως βλέπουμε ο Παρατατικός έχει δύο τύπους καταλήξεων –ra, -se. Στην χρήση του χρόνου σε Υποθετικούς, στις υπόλοιπες Δευτερεύουσες αλλά και στις Κύριες χρησιμοποιούνται και οι δύο, αν και η -ra έχει ευρεία χρήση και στην καθομιλουμένη αλλά και στην λογοτεχνία. Όταν όμως κάνουμε χρήση του χρόνου με τα ρήματα poder, querer, saber, deber, σε δήλωση Ευγένειας ή μετριοπάθειας τότε χρησιμοποιούμε μόνο την κατάλξη –ra. Quisiera un vaso de água por favor Θα ήθελα ένα ποτήρι νερό παρακαλώ

ΚΛΙΣΗ Στα Ελληνικά έχουμε: να μιλούσα -να μιλούσες-να μιλούσε… Το μόριο (να) δίνεται αντιπροσωπευτικά. Στα Ισπανικά στις τρείς συζυγίες Μεταβατικών και ένα Αυτοπαθές έχουμε: Habl-ar Μιλώ Com-er Τρώω Viv-ir Ζώ Llam-arse Ονομάζομαι

117

Yo Tú Él-Ella-Vd Nosotros-as Vosotros-as Ellos-Ellas-Vds

Habl-ar Com-er Habla-ra /–se Comie-ra/-se Habla-ras /–ses Comie-ras/-ses Habla-ra /–se Comie-ra/-se Hablá-ramos/-semos Comié-ramos/-semos Habla-rais /–seis Comie-rais/-seis Habla-ran /–sen Comie-ran /-sen

Yo Tú Él-Ella-Vd Nosotros-as Vosotros-as Ellos-Ellas-Vds

Viv-ir Vivie-ra/-se Vivie-ras/-ses Vivie-ra/-se Vivié-ramos/-semos Vivie-rais/-seis Vivie-ran/-sen

Llam-arse Me llama-ra /–se Te llama-ras /–ses Se llama-ra /–se Nos llamá-ramos/-semos Os llama-rais /–seis Se llama-ran/ –sen

ΚΛΙΣΗ ΑΝΩΜΑΛΩΝ Στον Παρατατικό Υποτακτικής έχουμε τις ίδιες ακριβώς κατηγορίες Ανωμάλων με τον Αόριστο Οριστικής. Όλα τα Ομαλά και Ανώμαλα ρήματα στον Αόριστο Οριστικής ΣΕ ΟΛΕΣ τις συζυγίες λήγουν σε –on. Llamaron, pudieron, trajeron, durmieron, anduvieron.... Εάν αλλάξουμε το –on του γ’Πληθυντικού του Αορίστου Οριστικής με -ra –se, έχουμε το α’ Ενικό του Παρατατικού Υποτακτικής. Έτσι αντιπροσωπευτικά δίνουμε Παρατατικός Υποτακτικής Dar dieron die-ra die-se Estar estuvieron estuvie-ra estuvie-se Oir oyeron oye-ra oye-se Saber supieron supie-ra supie-se Traducir tradujeron traduje-ra traduje-se Traer trajeron traje-ra traje-se Pedir pidieron pidie-ra pidie-se Dormir durmieron durmie-ra durmie-se Ser fueron fue-ra fue-se Όπως και στα Ομαλά έτσι και τα Ανώμαλα δεν αλλάζουν θέμα κατά την κλίση τους στον Παρατατικό Υποτακτικής. Ser fue-ra fue-ras fue-ra fué-ramos fue-rais fue-ran Traer traje-ra traje-ras traje-ra trajé-ramos traje-rais traje-ran

ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

PRETÉRITO PERFECTO

118

Ο Παρακείμενος Υποτακτικής αντιστοιχεί με τους εξής χρόνους της Οριστικής: ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ και ΣΥΝΤΕΛΕΣΜΕΝΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ. Creo que ha hablado No creo que haya hablado Πιστεύω ότι έχει μιλήσει (Έχει μιλήσει στο παρελθόν) Δεν πιστεύω να έχει μιλήσει Creo que habrá hablado Πιστεύω ότι θα έχει μιλήσει ( Θα έχει μιλήσει έως κάποια στιγμή στο μέλλον) - Όταν δεν θέλει το Υποκείμενο να εστιάσει την προσοχή του στην ολοκλήρωση της ενέργειας, τότε η ίδια πρόταση μπορεί να συντάσσεται με το ρήμα σε κάποιον εξακολουθητικό χρόνο. Στο παράδειγμα No creo que hablara, como la gente no ha salido aún. Δεν πιστεύω να μίλησε γιατί ο κόσμος δεν έχει βγεί ακόμη Έμφαση στο γεγονός ότι δεν έχει βγεί ακόμη ο κόσμος. Πάντως θα μπορούσαμε να πούμε ότι υπάρχει ασάφεια ως προς την χρήση του Παρακειμένου στην Σύγχρονη Ισπανική, ακριβώς γιατί κάθε φορά η χρήση εξαρτάται από το ύφος του ομιλούντος (Έμφαση).

ΚΛΙΣΗ Ο Παρακείμενος σαν Περιφραστικός χρόνος σχηματίζεται από ΕΝΕΣΤΩΤΑ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗΣ ΒΟΗΘΗΤΙΚΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ HABER + Ισπανική Μετοχή. Όπως έχει αναφερθεί στην αντίστοιχη ενότητα Η ΜΕΤΟΧΗ, έχουμε ρήματα με Ομαλές και ρήματα με Ανώμαλες Μετοχές. Αυτές θα χρησιμοποιούνται στον σχηματισμό του Υπερσυντέλικου. Στα ρήματα με Διπλή Μετοχή χρησιμοποιείται ο Ομαλός τύπος. Στα Ελληνικά έχουμε: να έχω μιλήσει να έχεις μιλήσει να έχει μιλήσει… Το μόριο (να) δίνεται αντιπροσωπευτικά. Στα Ισπανικά στις τρείς συζυγίες Μεταβατικών και ένα Αυτοπαθές έχουμε: Habl-ar Μιλώ Com-er Τρώω Viv-ir Ζώ Llam-arse Ονομάζομαι Yo Tú Él-Ella-Vd Nosotros-as Vosotros-as Ellos-as-Vds

Habl-ar Haya hablado Hayas hablado Haya hablado Hayamos hablado Hayáis hablado Hayan hablado

Com-er Viv-ir Haya comido Haya vivido Hayas comido Hayas vivido Haya comido Haya vivido Hayamos comido Hayamos vivido Hayáis comido Hayáis vivido Hayan comido Hayan vivido

119

Yo Tú Él-Ella-Vd Nosotros-as Vosotros-as Ellos-as-Vds

Llam-arse Me haya llamado Te hayas llamado Se haya llamado Nos hayamos llamado Os hayáis llamado Se hayan llamado

ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ

*Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην περίπτωση σύνταξης με Αντωνυμίες Άμεσο ή Έμμεσο Αντικείμενο. Αυτές, όπως και στα Ελληνικά, τίθενται ΠΡΙΝ ΤΟ ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ και όχι ενδιάμεσα Βοηθητικού και Μετοχής. Que te lo haya dicho Να σου το έχω πεί

PRETÉRITO PLUSCUAMPERFECTO

Ο Υπερσυντέλικος Υποτακτικής αντιστοιχεί με τους εξής χρόνους της Οριστικής: ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟ και ΣΥΝΤΕΛΕΣΜΕΝΟ ΔΥΝΗΤΙΚΟ Sabía / supe que había hablado No sabía /supe que hubiera hablado Ήξερα ότι είχε μιλήσει Δεν ήξερα ότι είχε μιλήσει Sabía / supe que habría hablado Ήξερα ότι θα είχε μιλήσει Στην περίπτωση Υπερσυνέλικου Οριστικής το Υποκείμενο θεωρεί σίγουρο ότι έχει ολοκληρωθεί η ενέργεια (hablar), πριν από άλλη παρελθοντική(Sabía/ supe) Στην περίπτωση Συντελεσμένου Δυνητικού το Υποκείμενο εκτιμά ότι θα έχει ολοκληρωθεί η ενέργεια(hablar), πρίν από άλλη παρελθοντική (Sabía/ supe) - Στην περίπτωση Υποθετικού Λόγου ΙΙΙ και στην Υπόθεση και στην Απόδοση έχουμε Υπερσυντέλικο Υποτακτικής (στην Απόδοση μπορεί να έχουμε και Συντελεσμένο Δυνητικό). Αν και μπορούμε να συντάξουμε και τις δύο καταλήξεις Βοηθητικού η μορφή –se θεωρείται η πιο σπάνια. Si lo hubiera/ hubiese sabido, no hubiera/ hubiese venido

ΚΛΙΣΗ Ο Υπερσυντέλικος σαν Περιφραστικός χρόνος σχηματίζεται από ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗΣ ΒΟΗΘΗΤΙΚΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ HABER + Ισπανική Μετοχή. Τα όσα έχουν αναφερθεί για τις Μετοχές ισχύουν. Στα Ελληνικά έχουμε: να είχα μιλήσει να είχες μιλήσει να είχε μιλήσει… Το μόριο (να) δίνεται αντιπροσωπευτικά. Στα Ισπανικά στις τρείς συζυγίες Μεταβατικών και ένα Αυτοπαθές έχουμε: Habl-ar Μιλώ Com-er Τρώω Viv-ir Ζώ Llam-arse Ονομάζομαι Yo

Habl-ar Hubie-ra/-se hablado

Com-er Hubie-ra/-se comido

120

Tú Él-Ella-Vd Nosotros-as Vosotros-as Ellos-as-Vds Yo Tú Él-Ella-Vd Nosotros-as Vosotros-as Ellos-as-Vds

Hubie-ras/-ses hablado Hubie-ra/-se hablado Hubié-ramos/-semos hablado Hubie-rais/-seis hablado Hubie-ran/-sen hablado

Hubie-ras/-ses comido Hubie-ra/-se comido Hubié-ramos/-semos comido Hubie-rais/-seis comido Hubie-ran/-sen comido

Viv-ir Llam-arse Hubie-ra/-se vivido Me hubie-ra/-se llamado Hubie-ras/-ses vivido Te hubie-ras/-ses llamado Hubie-ra/-se vivido Se hubie-ra/-se llamado Hubié-ramos/-semos vivido Nos hubié-ramos/-semos llamado Hubie-rais/-seis vivido Os hubie-rais/-seis llamado Hubie-ran/-sen vivido Se hubie-ran/-sen llamado

*Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην περίπτωση σύνταξης με Αντωνυμίες Άμεσο ή Έμμεσο Αντικείμενο. Αυτές, όπως και στα Ελληνικά, τίθενται ΠΡΙΝ ΤΟ ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ και όχι ενδιάμεσα Βοηθητικού και Μετοχής. Que te lo hubiera dicho Να σου το είχα πεί

ΑΠΛΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΜΕΝΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ

FUTURO SIMPLE Y COMPUESTO

Οι δύο αυτοί χρόνοι παρουσιάζονται στον «Χρυσό Αιώνα» (Siglo de Oro) της Ισπανικής ιστορίας. Σήμερα δεν χρησιμοποιούνται και η αξία τους είναι μόνο ιστορική ή σε κείμενα εκείνης της εποχής. Ο Απλός Μέλλοντας είχε χρήση στις Υποθετικές, Χρονικές και Αναφορικές προτάσεις σαν έκφραση κάποιας μη ολοκληρωμένης ενέργειας. Ο Συντελεσμένος Μέλλοντας είχε χρήση στις ίδιες κατηγορίες όπως και ο Απλός αλλά εξέφραζε μία ολοκληρωμένη ενέργεια. Αντιπροσωπευτικά δίνουμε τον σχηματισμό τους. Απλός μέλλοντας Παρατατικός Υποτακτικής αλλά με κατάληξη –re , χωρίς ανωμαλία στο θέμα κατά την κλίση Hablar hablara hablare hablares hablare habláremos hablareis hablaren Saber supiera supiere supieres supiere supiéremos supiereis supieren Traer trajera trajere trajeres trajere trajéremos trajereis trajeren Συντελεσμένος Μέλλοντας

Απλός Μέλλοντας του Haber + Μετοχή

121

Hablar

hubiere hablado hubieres hablado hubiere hablado hubiéremos hablado hubiereis hablado hubieren hablado

12.2.3.Γ.

ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

IMPERATIVO

Το ρήμα σε ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ δηλώνει διαταγή/προσταγή. Η Προστακτική έχει δύο τύπους. Την ΚΑΤΑΦΑΤΙΚΗ και την ΑΡΝΗΤΙΚΗ Προστακτική. Στην κλίση της θα δούμε να έχει δύο πρόσωπα στον Ενικό και τρία στον Πληθυντικό. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι στα Ισπανικά μόνο το β’ Ενικό και Πληθυντικό είναι Πρόσωπα που πραγματικά ανήκουν στην Προστακτική. Τα γ’ Ενικό και Πληθυντικό που θα παρουσιάζονται στους πίνακες σαν Προστακτική όπως και η Αρνητική Προστακτική είναι τα αντίστοιχα Πρόσωπα της Υποτακτικής, ενώ το α’ Πληθυντικό είναι της Απλής Προτρεπτικής πρότασης ( Exhortativa), που συντάσσεται και αυτή σε Υποτακτική. Η Προστακτική σε Σύνθετη Πρόταση βρίσκεται στην αρχή της. Ven aquí, que te quiero decir algo Έλα εδώ, γιατί θέλω να σου πω κάτι -ΚΛΙΣΗ Στην Κλίση θα δίνουμε από ένα ρήμα ανά συζυγία για τα Ενεργητικά, και ένα ρήμα για τα Αυτοπαθή αφού οι συζυγίες αντιστοιχούν και στην Κλίση Αυτοπαθών. Έχουμε Ομαλά και Ανώμαλα ρήματα. Τα δεύτερα αντιστοιχούν στα Ανώμαλα του Ενεστώτα Οριστικής. ΚΑΤΑΦΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ - ΟΜΑΛΑ ΡΗΜΑΤΑ Στα Ελληνικά η Κλίση είναι ως εξής: ΜΙΛΩ Μίλα ΕΣΥ Να μιλήσει ΑΥΤΟΣ/Η Άς μιλήσουμε ΕΜΕΙΣ Μιλήστε ΕΣΕΙΣ Να μιλήσουν ΑΥΤΟΙ/ΕΣ Στα Ισπανικά αντίστοιχα είναι: HABLAR COMER VIVIR Habl-a Com-e Viv-e Habl-e Com-a Viv-a Habl-emos Com-amos Viv-amos Habl-ad Com-ed Viv-id Habl-en Com-an Viv-an

LLAMARSE Llám-ate TÚ Llám-ese ÉL-ELLA- Vd Llam-émonos NOSOTROS-AS Llam-aos VOSOTROS-AS Llám-ense ELLOS-ELLAS-Vds

122

ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ - ΟΜΑΛΑ ΡΗΜΑΤΑ Στα Ελληνικά η Κλίση είναι ως εξής: ΜΙΛΩ Μη μιλάς ΕΣΥ Να μη μιλήσει ΑΥΤΟΣ/Η Άς μην μιλήσουμε ΕΜΕΙΣ Να μη μιλήσετε ΕΣΕΙΣ Να μη μιλήσουν ΑΥΤΟΙ/ΕΣ Στα Ισπανικά αντίστοιχα είναι: HABLAR COMER No habl-es No com-as No habl-e No com-a No habl-emos No com-amos No habl-éis No com-áis No habl-en No com-an

VIVIR No viv-as No viv-a No viv-amos No viv-áis No viv-an

LLAMARSE No te llam-es TÚ No se llam-e ÉL-ELLA- Vd No nos llam-emos NOSOTROS-AS No os llam-éis VOSOTROS-AS No se llam-en ELLOS-ELLAS-Vds

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Οι Παρατηρήσεις αφορούν και τα Ομαλά και τα Ανώμαλα ρήματα. - Στην Καταφατική οι Αυτοπαθείς αλλά και οι Αντωνυμίες Άμεσο/Έμμεσο Αντικείμενο ΕΝΩΝΟΝΤΑΙ σε μία λέξη στην κατάληξη του ρήματος. Μίλα μου Háblame Γράψτε το μου Escribídmelo - Στα Ενεργητικά και Αυτοπαθή το α’ Πληθυντικό στην Καταφατική χάνει το –s της κατάληξης του ρήματος. Έτσι: Αντί Vayámosnos Llamémosnos Démosselo έχουμε Vayámonos Llamémonos Démoselo - Στην Καταφατική στο β’ πληθυντικό στα Αυτοπαθή ΧΑΝΕΤΑΙ το -d της κατάληξης. Έτσι αντί Llamados Vestidos έχουμε Llamáos Vestíos * Όμως στο ρήμα IRSE παραμένει IDOS, και όχι ÍOS. ΑΝΩΜΑΛΑ ΡΗΜΑΤΑ Η Αρνητική Προστακτική σε όλες τις περιπτώσεις κλίνεται όπως ο Ενεστώτας Υποτακτικής όπως ακριβώς και στα Ομαλά. - Οι κατηγορίες Ανωμάλων αναφέρονται στις αντίστοιχες του Ενεστώτα. - Τα ρήματα που στον Ενεστώτα αλλάζουν e/i, στην Καταφατική Προστακτική διατηρούν την αλλαγή σε όλα τα Πρόσωπα, εκτός του β’ Πληθυντικού. -Τα ρήματα που στον Ενεστώτα αλλάζουν i /ie, o/ue στην Καταφατική Προστακτική

123

διατηρούν την αλλαγή σε όλα τα Πρόσωπα εκτός των α’,β’ Πληθυντικού. Δίνονται αντιπροσωπευτικά: Pedir

Pide Pida Pidamos Pedid Pidan No pidas No pida No pidamos No pidáis No pidan

Καταφατική Αρνητική

Pensar Piensa Piense Pensemos Pensad Piensan No pienses No piense No pensemos No penséis No piensen

Καταφατική Αρνητική

Poder

Καταφατική Αρνητική

Puede Pueda Podamos Poded Puedan No puedas No puedas No podamos No podáis No puedan

- Στα ρήματα που στο α’ Ενικό του Ενεστώτα αλλάζει το σύμφωνο της καταλήξης τους, προκειμένου να διατηρηθεί ο ήχος, διατηρείται αυτή η αλλαγή στο α’ Πληθυντικό και γ’ Ενικό / Πληθυντικό της Καταφατικής Προστακτικής. Δίνονται αντιπροσωπευτικά: Vencer (Venzo) Vence Venza Venzamos Venced Venzan Elegir (Elijo) Elige Elija Elijamos Elegid Elijan Conocer (Conozco) Conoce Conozca Conozcamos Conoced Conozcan -Τα ρήματα που λήγουν σε –uir, διατηρούν σε όλα τα πρόσωπα την αλλαγή i/y στην κατάληξη εκτός του β’ πληθυντικού. Δίνεται αντιπροσωπευτικά: Huir Huye Huya Huyamos Huid Huyan - Τα παρακάτω ρήματα και τα παράγωγα τους ρήματα κλίνονται όπως ακολουθεί: Caer Cae Caiga Caigamos Caed Caigan Caber Cabe Quepa Quepamos Cabed Quepan Decir Di Diga Digamos Decid Digan Hacer Haz Haga Hagamos Haced Hagan Ir Ve Vaya Vayamos Id Vayan Oir Oye Oiga Oigamos Oid Oigan Oler Huele Huela Olamos Oled Huelan Poner Pon Ponga Pongamos Poned Pongan Saber Sabe Sepa Sepamos Sabed Sepan Salir Sal Salga Salgamos Salid Salgan Ser Sé Sea Seamos Sed Sean Traer Trae Traiga Traigamos Traed Traigan Tener Ten Tenga Tengamos Tened Tengan Valer Val Valga Valgamos Valed Valgan Venir Ven Venga Vengamos Venid Vengan Haber Haya Hayamos Habed Hayan *Το Βοηθητικό ρήμα Haber, όπως περιγράφεται και στο αντίστοιχο κεφάλαιο ΔΕΝ έχει ούτε α’ ούτε β’Ενικό στην Προστακτική. -ΑΛΛΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΕΚΦΡΑΣΗΣ ΠΡΟΣΤΑΓΗΣ- ΠΡΟΤΡΟΠΗΣ

124

Η Προστακτική εκφράζει, όπως είπαμε, διαταγή ή απαγόρευση στην αρνητική της μορφή. Υπάρχουν όμως και έμμεσοι τρόποι όχι διαταγής ή απαγόρευσης, αλλά προτροπής ή αποτροπής. Τότε χρησιμοποιούμε τις Προτρεπτικές Απλές προτάσεις. Δίνουμε κάποια παραδείγματα, αλλά η ανάλυση τους γίνεται στο κεφάλαιο 19.3a- ΠΡΟΤΡΕΠΤΙΚΕΣ. Que entres rápido Hazme el favor Dios mío No querría / quisiera decirles ¡ No lo harás! ¡ A callar! ¡Callar! Hay que hacerse Hemos de utilizarlo ¡Adelante! ¡ Anda que con tus ideas...!

Άς μπείς γρήγορα Κάνε μου την χάρη Θεέ μου Δεν θα ήθελα να σας πώ. Δεν θα το κάνεις! Σιωπή! Πρέπει να γίνει Πρέπει να το χρησιμοποιήσουμε Εμπρός! Άντε πια με τις ιδέες σου…!

125

ΠΙΝΑΚΕΣ ΚΑΤΑΛΗΞΕΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΛΙΣΗ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ PRESENTE -ar -er -o -o -as -es -a -e -amos -emos -áis -éis -an -en

ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ PRETÉRITO IMPERFECTO -ar -er -ir -aba -ía -abas -ías -aba -ía -ábamos -íamos -abais -íais -aban -ian

ΑΟΡΙΣΤΟΣ PRETÉRITO INDEFINIDO -ar -er -ir -é -í -aste -iste -ó -ió -amos -imos -asteis -isteis -aron -ieron

ΑΠΛΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ FUTURO IMPERFECTO -ar -er -ir -aré -eré -iré -arás -erás -irás -ará -erá -irá -aremos -eremos -iremos -aréis -eréis -iréis -arán -erán -irán

ΑΠΛΟΣ ΔΥΝΗΤΙΚΟΣ CONDICIONAL SIMPLE -ar -er -ir -ía -ías -ía -íamos -íais -ían

ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ PRETÉRITO PERFECTO -ar -er -ir He Has -ado -ido Ha Hemos Habéis Han

ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ

ΣΥΝΤ. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ FUTURO PERFECTO -ar -er -ir Habré Habrás -ado -ido Habrá Habremos Habréis Habrán

-ir -o -es -e -imos -is -en

PRET. PLUSCUAMPERFECTO

-ar Había Habías Había Habíamos Habíais Habían

-ado

-er -ir

-ido

ΣΥΝΘ. ΔΥΝΗΤΙΚΟΣ COND. COMPUESTO -er -ir -ar Habría Habrías -ado -ido Habría Habríamos Habríais Habrían

ΠΡΟΤΕΡΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ PRET. ANTERIOR -ar -er -ir Hube Hubiste -ado -ido Hubo Hubimos

126

Hubistei s Hubiero n

ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ PRESENTE -ar -er -e -es -e -emos Éis -en

-ir -a -as -a -amos -áis -an

ΑΠΛΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ FUTURO SIMPLE -ar -er -ir -re -res -re -remos -reis -ren

ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ PRÉTERITO IMPERFECTO -ar -er -ir -ra / -se -ras / -ses -ra / -se -ramos/-semos -rais/-seis -ran/-sen

ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ PRETÉRITO PERFECTO -ar -er -ir Haya Hayas -ado -ido Haya Hayamos Hayáis Hayan

ΣΥΝΤΕΛ. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ FUTURO PERFECTO -ar -er -ir Hubiere Hubieres -ado -ido Hubiere Hubiéremo s Hubiereis Hubieren

ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ PRETERITO

PLUSCUAMPERFECTO

Hubie-ra/-se Hubie-ras/-ses Hubie-ra/-se Hubié-ramos/-semos Hubie-rais/-seis Hubie-ran/-sen

-ar

-er -ir

-ado

-ido

ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΚΑΤΑΦΑΤΙΚΗ -ar -

-er -

-ir -

ΑΡΝΗΤΙΚΗ -ar -

-er -

-ir -

127

-a -e -emos -ad -en

-e -a -amos -ed -an

-e -a -amos -id -an

-es -e -emos -éis -en

12.3 ΟΙ ΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΦΡΑΣΕΙΣ

-as -a -amos -áis -an

-as -a -amos -áis -an

PERÍFRASIS VERBALES

Ρηματική Περίφραση ονομάζεται κάθε συγκεκριμένος ρηματικός σχηματισμός που αποτελείται από δύο ρηματικούς τύπους, έναν κλινόμενο και έναν άκλιτο, και δίνει συγκεκριμένη έννοια ή απόχρωση τον δεύτερο ρηματικό τύπο (άκλιτο). Οι περιφράσεις αφορούν όλες τις εγκλίσεις, φωνές και χρόνους του πρώτου ρηματικού τύπου (κλιτού). Με την περίφραση δεν προσδιορίζουμε μόνο το Πρόσωπο, Αριθμό Χρόνο, Έγκλιση και Φωνή ενός ρήματος, αλλά επιπλέον διευκρινίζουμε εάν η ενέργεια που εκφράζει το ρήμα (κλιτό) αρχίζει, τελειώνει , ή βρίσκεται σε εξέλιξη. Δίνουμε ένα παράδειγμα Escribiré Θα γράψω Δηλώνω το Πρόσωπο, Αριθμό, Χρόνο,Έγκλιση, Φωνή της ενέργειας που εκφράζει το ρήμα Voy a escribir Πρόκειται να γράψω Εκφράζω την πρόθεση μου ως προς την πραγματοποίηση της ενέργειας Estoy escribiendo Αυτή την στιγμή γράφω Εκφράζω εξέλιξη ή διάρκεια ως προς την ενέργεια Dejo de escribir Σταματάω να γράφω Εκφράζω λήξη της ενέργειας Lo tengo escrito Το έχω γραμμένο Εκφράζω την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η ενέργεια. Εδώ η ενέργεια έχει ήδη τελειώσει Από τα παραδείγματα, αλλά και από όσα αναφέρθηκαν στην αρχή προκύπτουν τα παρακάτω: 1. Η ενέργεια (ρήμα) ως προς την οποία τοποθετείται το Υποκείμενο είναι ο ΑΚΛΙΤΟΣ τύπος και μπορεί να είναι ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ, ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ, ΜΕΤΟΧΗ. *Η μετοχή έχει το γένος και αριθμό του Υποκειμένου, όπως έχει αναφερθεί στην αντίστοιχη ενότητα. -Όταν θέλουμε να δώσουμε μία γενική έννοια/κατάσταση ΠΑΝΤΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ σε σχέση με το κλιτό ρήμα, χρησιμοποιούμε ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ.

128

-Όταν θέλουμε να δηλώσουμε διάρκεια ή εξέλιξη χρησιμοποιούμε ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ. -Όταν θέλουμε να δηλώσουμε ότι η ενέργεια έχει τελειώσει ή ότι το Υποκείμενο μετέχει ή υφίσταται τις συνέπειες της ενέργειας χρησιμοποιούμε ΜΕΤΟΧΗ. 2.Ο ΚΛΙΤΟΣ ρηματικός τύπος στην ρηματική περίφραση χάνει ολικά ή μερικά την έννοια του και τότε ενεργεί σαν Βοηθητικό Ρήμα (Verbo Auxiliar). Deben de ser chinos Θα πρέπει να είναι Κινέζοι (Πιθανόν) Το ρήμα Deber χάνει την έννοια του (υποχρέωση), και δηλώνει πιθανότητα.

Έτσι λοιπόν η Ρηματική Περίφραση σχηματίζεται από: Βοηθητικό Ρήμα (Κλιτό) + Γερούνδιο / Μετοχή / Απαρέμφατο * Στην περίπτωση Απαρεμφάτου η σύνδεση με το βοηθητικό ρήμα γίνεται με que, ή οποιαδήποτε Πρόθεση. Γνωστές ήδη περιφράσεις αποτελούν: -Όλοι οι Περιφραστικοί χρόνοι, με το βοηθητικό ρήμα Haber -Η Παθητική Φωνή με βοηθητικά Ser/ Estar,όπως έχει αναλυθεί στο αντίστοιχο κεφάλαιο. -Οι σχηματισμός Estar +Γερούνδιο, όπως αναλύεται στο κεφάλαιο SER-ESTAR. Άς δούμε τις κατηγορίες περιφράσεων που μπορούν να προκύψουν, εκτός αυτών που έχουν ήδη αναφερθεί. Οι κατηγορίες περιφράσεων θα αναλυθούν σε σχέση με τον Άκλιτο τύπο. Έτσι λοιπόν έχουμε τρείς κατηγορίες, και σε κάθε κατηγορία ανάλογα με το βοηθητικό ρήμα έχουμε κάποιες περιπτώσεις οι οποίες χαρακτηρίζουν την περίφραση ως προς το σημείο εξέλιξης που εκφράζει (έναρξη, λήξη, επανάληψη, διάρκεια, πιθανότητα, υπερβολή, υποχρέωση). Ας τις δούμε: Βοηθητικό Ρήμα + que / πρόθεση +Απαρέμφατο (Το Απαρέμφατο τοποθετείται ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΑ ως προς το βοηθητικό). Περιφράσεις που δηλώνουν έναρξη -Empezar/ Comenzar a +Απαρέμφατο Αρχίζω να + ρήμα Empiezo a hacer Αρχίζω να κάνω -Echar(se) a +Απαρέμφατο Αρχίζω να + ρήμα Echo a correr Αρχίζω να τρέχω Η περίφραση Echar a συντάσσεται με ρήματα όπως andar, corre, volar ενώ η Echarse a με ρήματα όπως reír, llorar, volar, temblar, llover -Ir a +Απαρέμφατο Πρόκειται να + ρήμα Voy a salir Πρόκειται να βγω -Liarse a +Απαρέμφατο Μπλέκομαι με + επίθετο Me lio a escribir Μπλέκομαι με το γράψιμο Δεν είναι γνωστό από το Υποκείμενο πότε θα ολοκληρωθεί η ενέργεια -Meterse a +Απαρέμφατο Ανακατεύομαι σε + ουσιαστικό Me meto a arreglar la lavadora Ανακατεύομαι με την επισκευή του πλυντηρίου -Pasar a +Απαρέμφατο Είμαι στο σημείο να + ρήμα

129

Paso a decirlo Είμαι στο σημείο να το πω (Είναι η στιγμή) -Ponerse a +Απαρέμφατο Καταπιάνομαι με το να + ρήμα (προσπάθεια) Me pongo a arreglarlo Καταπιάνομαι με το να το επισκευάσω -Romper a +Απαρέμφατο Ξεσπάω σε + ουσιαστικό Rompo a reír Ξεσπάω σε γέλια Η περίφραση συντάσσεται με τα ρήματα reír, llorar, hablar, gritar, chillar -Darle (a uno) por +Απαρέμφατο Μου ήρθε ξαφνικά η ιδέα να + ρήμα Le da por ver la vitrina Του ήρθε ξαφνικά η ιδέα να κοιτάξει την βιτρίνα -Dar en + Απαρέμφατο Αρχίζω να + ρήμα (ενόχληση) Doy en pensarlo y no me gusta Αρχίζω να το σκέφτομαι και δεν μου αρέσει Η περίφραση συντάσσεται με τα ρήματα pensar, decir, creer -Soltarse a +Απαρέμφατο Αρχίζω να (απροθυμία) Después de mucha hora se soltaron a hablar Μετά από πολύ ώρα άρχισαν να μιλούν Περιφράσεις που δηλώνουν κατάληξη -Acabar de +Απαρέμφατο Μόλις + ρήμα (πρόσφατη κατάληξη ενέργειας) Acabo de llegar Μόλις έφθασα -Acabar por +Απαρέμφατο Καταλήγω να + ρήμα Acabó por decir mentiras Καταλήγω να λέω ψέματα -Dejar de +Απαρέμφατο Παύω / Διακόπτω να +ρήμα Dejó de fumar Έπαψε να καπνίζει -Llegar a +Απαρέμφατο Φθάνω στο σημείο να +ρήμα (μετά από προσπάθεια) Después de tanto trabajo llegó a no gustarle Μετά από τόση δουλειά έφθασε στο σημείο να μην του αρέσει -Quedar en +Απαρέμφατο Καταλήγω να + ρήμα (κρίνοντας εκ των υστέρων) Al final quedó en enviarme los papeles necesarios Τελικά κατέληξε να μου στείλει τα αναγκαία έγγραφα Περιφράσεις που δηλώνουν επανάληψη ή συχνότητα -Volver a +Απαρέμφατο Ξανα + ρήμα El perro volvió a escaparse Ο σκύλος το ξανάσκασε Περιφράσεις που δηλώνουν αμφιβολία πιθανότητα ή κατά προσέγγιση εκτίμηση -Deber de +Απαρέμφατο Πιθανόν να +ρήμα Deben de ser las doce Πιθανόν να είναι δώδεκα η ώρα -Venir a +Απαρέμφατο Μάλλον θα +ρήμα Viene a costar mucho Μάλλον θα στοιχίσει πολύ Περιφράσεις που δηλώνουν υπερβολή -Hincharse a +Απαρέμφατο Αναλώνομαι στο να + ρήμα -Te hinchas a comer helados Αναλώνεσαι στο να τρως παγωτά -Hartarse de +Απαρέμφατο Μπουχτίζω με το να + ρήμα Me harto de repetir lo mismo Μπουχτίζω με το να επαναλαμβάνω τα ίδια Περιφράσεις που δηλώνουν υποχρέωση -Tener que +Απαρέμφατο Πρέπει να + ρήμα Tengo que hacerlo Πρέπει να το κάνω

130

-Haber de +Απαρέμφατο Οφείλω να + ρήμα (ανειλημένη υποχρέωση) He de hacerlo Οφείλω να το κάνω -Hay que +Απαρέμφατο Πρέπει να + ρήμα (απρόσωπη έκφραση) Hay que decidir Πρέπει να αποφασιστεί -Tener de +Απαρέμφατο Πρέπει να + ρήμα (αρχαϊσμός) Tengo de esperar Πρέπει να περιμένω

Βοηθητικό ρήμα +Γερούνδιο Περιφράσεις που δηλώνουν έναρξη ή πρόοδο/ανάπτυξη της εξέλιξης -Ir + Γερούνδιο Αρχίζω, συνεχίζω να + ρήμα Voy escribiendo algo Αρχίζω να γράφω κάτι Περιφράσεις που δηλώνουν κατάληξη της εξέλιξης -Acabar + Γερούνδιο Καταλήγω στο να + ρήμα Poco a poco acabo comprendiendo Λίγο λίγο καταλήγω στο να καταλαβαίνω -Salir + Γερούνδιο Βγαίνω + επίθετο με τα ρήματα Ganar, Perder Salgo ganando con este plan Βγαίνω κερδισμένος με αυτό το σχέδιο Περιφράσεις που δηλώνουν διάρκεια της εξέλιξης -Ir + Γερούνδιο Προοδευτικά + ρήμα Cada vez voy aprendiendo más Προοδευτικά μαθαίνω περισσότερα -Llevar + Γερούνδιο Συνεχίζω να + ρήμα (δηλώνει το εκ των υστέρων αποτέλεσμα) Llevo escribiendo dos horas Συνεχίζω να διαβάζω για δύο ώρες -Andar + Γερούνδιο Καταπιάνεται με το να + ρήμα Anda vendiendo libros Καταπιάνεται με το να πουλά βιβλία -Seguir + Γερούνδιο Συνεχίζω να + ρήμα Sigo cantando esta tontería Συνεχίζω να τραγουδώ αυτήν την βλακεία -Quedar(se) + Γερούνδιο Παραμένω/εξακολουθώ να + ρήμα Me quedé viendo la T.V. Εξακολούθησα να βλέπω τηλεόραση -Venir + Γερούνδιο Καταπιάνεται με το να + ρήμα Vengo trabajando todo el día Καταπιάνομαι με το να δουλεύω όλη τη μέρα Περιφράσεις που δηλώνουν επανάληψη ή συχνότητα ως προς την εξέλιξη Continuar-Seguir + Γερούνδιο Εξακολουθώ να + ρήμα Sigue diciendo siempre lo mismo Εξακολουθεί να λέει το ίδιο -Venir + Γερούνδιο Συνεχίζω να + ρήμα Vengo hablando todo el día Συνεχίζω να μιλάω όλη τη μέρα -Andar + Γερούνδιο Συνεχίζω να + ρήμα ( ενέργεια χωρίς συγκεκριμένο σκοπό, ειρωνία) Αnda hablando Εξακολουθεί να μιλά (χωρίς λόγο)

131

Βοηθητικό ρήμα + Μετοχή Περιφράσεις που δηλώνουν κατάληξη -Tener + Μετοχή Έχω + Επίθετο Tengo hecha la paella Έχω φτιαγμένη την παέγια Στην περίπτωση Tener + Μετοχή, έχουμε αντιστοιχίες με Περιφραστικούς χρόνους όπως ακολουθεί: Tengo + Μετοχή = He + Μετοχή Tengo leídas dos páginas = He leído dos páginas Tenía + Μετοχή = Había + Μετοχή Tenía leídas dos páginas = Había leído dos páginas Tendré + Μετοχή = Habré + Μετοχή Tendré leídas dos páginas = Habré leído dos páginas Παρατηρούμε ότι στην μορφή Tener, η Μετοχή έχει το γένος και τον αριθμό του Άμεσου Αντικειμένου της πρότασης. Φυσικά στους Περιφραστικούς χρόνους η Μετοχή δεν λειτουργεί σαν επίθετο. -Quedar + Μετοχή Παραμένω + επίθετο (μετά από κάποια διδικασία) La ventana queda abierta Το παράθυρο περαμένει ανοιχτό -Dejar + Μετοχή Έχω /Αφήνω + επίθετο (αποτέλεσμα που προέρχεται από άλλη προηγούμενη ενέργεια) Dejó abierta la ventana Άφησε ανοιχτό το παράθυρο -Dar por + Μετοχή Θεωρώ + επίθετο Doy por terminado el tema Θεωρώ τελειωμένο το θέμα -Ir + Μετοχή = Estar + Μετοχή Είμαι + επίθετο Iba / estaba vestida en traje Ήταν ντυμένη στα άσπρα Περιφράσεις που δηλώνουν διάρκεια -Llevar + Μετοχή Έχω + επίθετο Llevo leídas cien páginas Έχω διαβασμένες εκατό σελίδες -Andar + Μετοχή Εξακολουθώ να είμαι+ ρήμα Anda distraído muchos días Εξακολουθεί να είναι αφηρημένος πολλές μέρες -Seguir + Μετοχή Συνεχίζω να είμαι + επίθετο El cuadro sigue torcido Το κάδρο συνεχίζει να είναι στραβό -Traer + Μετοχή = Tener + Μετοχή Έχω + ρήμα (αποτέλεσμα της ενέργειας) Te traigo / te tengo castigado Σε έχω τιμωρημένο -Quedar + Μετοχή Παραμένω + επίθετο (αποτέλεσμα ενέργειας) Queda puesto donde me dijiste Είναι τοποθετημένο εκεί που μου είπες Περιφράσεις που δηλώνουν επανάληψη -Tener + Μετοχή Ξανα + Απαρέμφατο Lo tengo dicho muchas veces Το έχω ξαναπεί πολλές φορές.

132

13. ΤΟ HABER ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΡΗΜΑ

- Ο ΤΥΠΟΣ HAY

Το ρήμα HABER (ΕΧΩ), αποτελεί ένα βασικό ρήμα της Ισπανικής γλώσσας και αυτό γιατί έχει διάφορες και σημαντικές χρήσεις, με κυριότερη αυτήν του Βοηθητικού Ρήματος κατά τον σχηματισμό των περιφραστικών χρόνων. Το ρήμα δεν έχει Παθητική Φωνή επειδή είναι Βοηθητικό. Από το ρήμα HABER, προέρχεται και το HAY (ΥΠΑΡΧΕΙ/ΥΠΑΡΧΟΥΝ), που είναι απρόσωπος τύπος και αφορά το Γ’ ενικό και πληθυντικό πρόσωπο χωρίς αλλαγή κατάληξης. Έτσι έχουμε HAY= ΥΠΑΡΧΕΙ, HAY= ΥΠΑΡΧΟΥΝ. Φυσικά το HAY έχει όλους τους χρόνους της Οριστικής και Υποτακτικής, αλλά δεν έχει Προστακτική αφού είναι Απρόσωπο και οι Άκλιτοι τύποι του είναι αυτοί του Βοηθητικού. Άλλες χρήσεις του είναι αυτές του σχηματισμού Περιφράσεων. Έτσι λοιπόν : 13.1 ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΡΗΜΑ (VERBO AUXILIAR)

ΕΧΩ (HABER)

Το ρήμα αυτό στην κλινόμενη του μορφή παρουσιάζεται ΜΟΝΟ ΣΑΝ ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΚΑΙ ΟΥΔΕΠΟΤΕ ΜΟΝΟ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΠΡΟΤΑΣΗ. Εάν θελήσουμε να χρησιμοποιήσουμε το ρήμα ΕΧΩ σε πρόταση, πλην της χρήσης του Βοηθητικού, τότε χρησιμοποιούμε το ρήμα TENER (ΕΧΩ). Έχω ένα βιβλίο Tengo un libro (ΟΧΙ ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ) Έχω δει μία ταινία He visto una película (ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ) Είναι το Βοηθητικό Ρήμα (Verbo Auxiliar) στην Ισπανική, όπως και στην Ελληνική γλώσσα κατά τον σχηματισμό των περιφραστικών χρόνων. * Όπως θα δούμε και στην κλίση του Η ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΔΕΝ ΕΧΕΙ Β’ΕΝΙΚΟ ΑΡΙΘΜΟ. Η χρήση του σαν Βοηθητικό Ρήμα αφορά όλες τις κατηγορίες ρημάτων ( Ομαλά και Ανώμαλα, Μεταβατικά, Αμετάβατα και Αυτοπαθή) 13.2

ΑΠΡΟΣΩΠΟΣ ΤΥΠΟΣ (FORMA IMPERSONAL) HAY (ΥΠΑΡΧΕΙ/-ΧΟΥΝ)

Ο Απρόσωπος Τύπος HAY του ρήματος HABER, προέρχεται από το Γ’ ενικό του Ενεστώτα Οριστικής του ρήματος, και αντιστοιχεί και σε Γ’ ενικό και σε Γ’ πληθυντικό 133

όπως έχουμε αναφέρει. Στους υπόλοιπους χρόνους αυτός ο τύπος χρησιμοποιεί το Γ’ ενικό του Βοηθητικού χωρίς μεταβολή. Φυσικά, δεν υπάρχει Προστακτική και Άκλιτοι τύποι. Έτσι λοιπόν έχουμε: ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ ΑΠΛΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΜΕΝΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΑΠΛΟΣ ΔΥΝΗΤΙΚΟΣ ΣΥΝΘΕΤΟΣ ΔΥΝΗΤΙΚΟΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ

HAY ΥΠΑΡΧΕΙ HABÍA ΥΠΗΡΧΕ HUBO ΥΠΗΡΞΕ HA HABIDO ΕΧΕΙ ΥΠΑΡΞΕΙ HABÍA HABIDO ΕΙΧΕ ΥΠΑΡΞΕΙ HABRÁ ΘΑ ΥΠΑΡΞΕΙ HABRÁ HABIDO ΘΑ ΕΧΕΙ ΥΠΑΡΞΕΙ HABRÍA ΘΑ ΥΠΗΡΧΕ HABRÍA HABIDO ΘΑ ΕΙΧΕ ΥΠΑΡΞΕΙ HUBO HABIDO ΕΙΧΕ ΥΠΑΡΞΕΙ

ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ ΑΠΛΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΜΕΝΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ

HAYA ΝΑ ΥΠΑΡΧΕΙ HUBIERA/-ESE ΝΑ ΥΠΗΡΧΕ HAYA HABIDO ΝΑ ΕΧΕΙ ΥΠΑΡΞΕΙ HUBIERA/-ESE HABIDO ΝΑ ΕΙΧΕ ΥΠΑΡΞΕΙ HUBIERE ΝΑ ΥΠΑΡΞΕΙ HUBIERE HABIDO ΝΑ ΕΧΕΙ ΥΠΑΡΞΕΙ

* Οι χρόνοι που είναι με κεκλιμένους χαρακτήρες (Italics), είναι αυτοί που δεν χρησιμοποιούνται στην σύγχρονη Ισπανική. ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ

HAY.

To HAY όπως έχουμε αναφέρει είναι απρόσωπος τύπος. Αυτό σημαίνει ότι δεν συμφωνεί με Υποκείμενο, άρα δεν μπορεί να έχει υποκείμενο στην πρόταση. Αυτή του η ιδιότητα το διαφοροποιεί και από το ρήμα EXISTIR (ΥΠΑΡΧΩ), το οποίο έχει υποκείμενο στην πρόταση. Hay muchos libros Υπάρχουν πολλά βιβλία (Η πρόταση ΔΕΝ έχει Υποκείμενο) Yo existo. Εγώ υπάρχω (Η πρόταση έχει Υποκείμενο) Παρατηρούμε ότι το HAY προηγείται των υπόλοιπων στοιχείων της πρότασης, σε αντίθεση με το EXISTIR, που ακολουθεί το Υποκείμενο. Πολλές φορές είναι δύσκολο να αναγνωρίσουμε το Υποκείμενο μέσα στην πρόταση. Για παράδειγμα κάποιος θα μπορούσε να θεωρήσει την λέξη βιβλία σαν Υποκείμενο στο πρώτο παράδειγμα. Άς δούμε λοιπόν τι μπορεί να έχει θέση Υποκειμένου στην

134

Ενεργητική Φωνή, δηλαδή να απαντά στην ερώτηση ΠΟΙΟΣ; ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ Η μέρα είναι … El día es… ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ Αυτός είναι… Este es… ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΕΠΙΘΕΤΟ Ο τυφλός είναι… El ciego es… EL + ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ Το να μιλά κάποιος είναι… El hablar es… ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η γάτατου φίλου είναι … La gata del amigo es... ΑΝΤΩΝΥΜΙΚΟ ΕΠΙΡΡΗΜΑ Αύριο είναι… Mañana es… ΦΡΑΣΗ ΜΕ ΕΝΝΟΙΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΥ Δεν ξέρω εάν πρέπει… No sé si tengo que… * Διευκρινίσεις ως προς το γιατί τα παραπάνω μπορούν να έχουν θέση Υποκειμένου δίνονται στο κεφάλαιο 18.1- ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ. * Είναι ξεκάθαρο ότι οι Δεικτικές, Κτητικές, Ερωτηματικές Αντωνυμίες μπορούν να έχουν και θέση Υποκειμένου. Esto está en la mesa Αυτό είναι/βρίσκεται πάνω στο τραπέζι El mío está en la mesa Το δικό μου είναι/ βρίσκεται πάνω στο τραπέζι ¿Quién está en la casa? Ποιος είναι/ βρίσκεται μέσα στο σπίτι; * Θα πρέπει να προσέξουμε ότι οι Αόριστες Αντωνυμίες και οι Αριθμοί ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΝ να έχουν θέση Υποκειμένου. Έτσι λοιπόν Hay muchos libros Υπάρχουν πολλά βιβλία No hay ningún libro Δεν υπάρχει κανένα βιβλίο ¿Hay alguien aquí? Υπάρχει κάποιος εδώ; Hay dos personas en la casa Υπάρχουν/ βρίσκονται δύο άτομα στο σπίτι Στο τελευταίο παράδειγμα στα Ελληνικά μπορούμε να αποδώσουμε βρίσκονται, και όχι υπάρχουν, λανθασμένα. Εάν όμως σκεφτούμε ότι ακολουθεί αριθμός τότε δεν θα υπάρξει σύγχιση. * Τα Todo, demás παρότι είναι Αόριστες Αντωνυμίες, φέρουν Υποκείμενο στην περίπτωση που συντάσσονται με Οριστικό Άρθρο ή Προσωπικές Αντωνυμίες(ΜΟΝΟ ΣΤΗΝ ΠΕΡΊΠΤΩΣΗ του Todo). Todos los que están aquí Όλοι όσοι βρίσκονται εδώ. Los demás están fuera Οι υπόλοιποι βρίσκονται έξω. Οι υπόλοιπες Αόριστες δεν μπορούν να συντάσσονται με Οριστικό Άρθρο (Βλέπε Αόριστες Αντωνυμίες). 13.3 ΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΦΡΑΣΕΙΣ με το HABER (PERIFRASIS VERBALES) Μπορούν να σχηματίζονται οι παρακάτω Hay que+ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ Πρέπει να + ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ (Απρόσωπο) Hay que hacerse Πρέπει να γίνει He de + ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ Πρέπει να + ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ (Δέσμευση) Hemos de terminarlo Πρέπει να το τελειώσουμε Hay + ΚΑΙΡΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ Έχει +ΚΑΙΡ. ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ (Απρόσωπο) Hay sol hoy Έχει ήλιο σήμερα Ha + Φράσεις (Σε Ενεστώτα , Γ’ενικό) Υπάρχει + Φράση (Απρόσωπο) No ha lugar Δεν υπάρχει χώρος Ηα + Χρονικός προσδ. (Γ’ ενικό μόνο) Είναι/πάνε + Χρόνος 135

Ha 20 días que lo ha dicho Πάνε 20 μέρες που μου το έχει πεί *Στην τελευταία περίπτωση συνηθέστερα βλέπουμα αντί του HA το HACE Ha / Hace dos días...

HABER ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ

ΑΠΛΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ

ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

He Has Ha Hemos Habéis Han

Había Habías Había Habíamos Habíais Habían

Hube Hubiste Hubo Hubimos Hubisteis Hubieron

Habré Habrás Habrá Habremos Habréis Habrán

He habido Has habido Ha habido Hemos habido Habéis habido Han habido

ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ

ΣΥΝΤΕΛΕΣΜ. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ

ΑΠΛΟΣ ΔΥΝΗΤΙΚΟΣ

ΣΥΝΘΕΤΟΣ ΔΥΝΗΤΙΚΟΣ

ΣΥΝΤΕΛ. ΑΟΡΙΣ ΤΟΣ

Había habido Habías habido Había habido Habíamos habido Habíais habido Habían habido

Habré habido Habrás habido Habrá habido Habremos habido Habréis habido Habrán habido

Habría Habrías Habría Habríamos Habríais Habrían

Habría habido Habrías habido Habría habido Habríamos habido Habríais habido Habrían habido

Hube habido Hubiste habido Hubo habido Hubimos habido Hubisteis habido Hubieron habido

ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ

ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ

Haya Hayas Haya Hayamos Hayáis Hayan

Hubiera/-se Hubieras/-ses Hubiera/-se Hubiéramos/-semos Hubiérais/-seis Hubieran/-sen

Haya habido Hayas habido Haya habido Hayamos habido Hayáis habido Hayan habido

Hubiera/-se habido Hubieras/-ses habido Hubiera/-se habido Hubiéramos/-semos habido Hubierais/-seis habido Hubieran/-sen habido

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η ΑΠΛ. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ

ΣΥΝΤ. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ

Hubiere Hubieres Hubiere Hubiéremos

Hubiere habido Hubieres habido Hubiere habido Hubiéremos habido

ΚΑΤΑΦΑΤΙΚΗ Haya Hayamos

ΑΡΝΗΤΙΚΗ No haya No hayamos

136

Hubiereis Hubieren

Hubiereis habido Hubieren habido

ΑΠΛΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ ΣΥΝΘΕΤΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ ΑΠΛΟ ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ

Haber Haber habido Habiendo

Habed Hayan

No hayáis No hayan

ΣΥΝΘΕΤΟ ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ Habiendo habido ΜΕΤΟΧΗ Habido

14. ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΡΗΜΑΤΟΣ ΜΕ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ – CONCORDANCIA VERBO Y SUJETO

Μέσα σε μία πρόταση συντακτικά υπάρχει Υποκείμενο και Κατηγόρημα. Μέρος του Κατηγορήματος είναι το Ρήμα. Έτσι λοιπόν θα δώσουμε τους κανόνες βάσει των οποίων το Ρήμα και το Υποκείμενο βρίσκονται σε Συμφωνία στην πρόταση. Συμφωνία έχουμε όταν ο αριθμός και το πρόσωπο ρήματος και υποκειμένου είναι ίδια. Γενικοί κανόνες 1. Όταν το ρήμα αναφέρεται σε ένα μόνο υποκείμενο τότε έχει τον ίδιο αριθμό και πρόσωπο με αυτό Juan es bueno Ο Juan είναι καλός (3ο ενικό / ενικός) 2. Όταν το ρήμα αναφέρεται σε περισσσότερα από ένα υποκείμενα τότε είναι στον πληθυντικό αριθμό όπως στα Ελληνικά. Juan y tú vais al teatro Ο Juan και εσύ πηγαίνετε στο θέατρο (Εσείς) Juan y yo vamos al cine Ο Juan και εγώ πάμε στον κινηματογράφο (Εμείς) Juan y ella van a bailar Ο Juan και εκείνη πάνε για χορό (Αυτοί) Εξαιρέσεις - Τα Usted, Ustedes όπως έχει αναφερθεί στις Προσωπικές Αντωνυμίες είναι σε 3ο ενικό και πληθυντικό αντίστοιχα, άρα και το ρήμα θα πρέπει να είναι σε αντιστοιχία Προσώπου και Αριθμού. -Το ρήμα SER συχνά στην καθομιλουμένη μπορεί να φέρει αριθμό και πρόσωπο όχι του υποκειμένου, αλλά του επιρρηματικού προσδιορισμού που έχει η πρόταση. Mi sueldo es / son 20 euros Ο μισθός μου είναι 20 ευρώ -Όταν έχουμε δύο ή περισσότερα υποκείμενα που ενώνονται με τον συμπλεκτικό σύνδεσμο ΚΑΙ, με το δεύτερο υποκείμενο χωρίς άρθρο, αποτελούν ένα σύνολο και το ρήμα είναι σε ενικό αριθμό. La entrada y salida queda cerrada Η είσοδος και έξοδος παραμένει κλειστή Όταν και στο δεύτερο υποκείμενο υπάρχει άρθρο, τότε παύει να είναι σύνολο, και το ρήμα είναι σε πληθυντικό. La entrada y la salida quedan cerradas Η είσοδος και η έξοδος παραμένουν κλειστές -Όταν θέλουμε να εκφράσουμε ειρωνία τότε το ρήμα είναι σε α’πληθυντικό, ακόμη και όταν έχουμε ένα υποκείμενο. 137

¿ Juan, cómo estamos?

Juan πως είμαστε; (Παρότι το υποκείμενο είναι ένα)

- Όταν το υποκείμενο θέλει να μειώσει το μερίδιο ευθύνης του, ενώ είναι απόλυτα υπεύθυνο για κάτι, όταν δείχνει ταπεινοφροσύνη ή μεγαλοπρέπεια, τότε το ρήμα είναι σε α’πληθυντικό. Lo hemos estropeado Το καταστρέψαμε (Ενώ μόνο το υποκείμενο το κατάστρεψε) Lo hemos hecho bien Καλά το κάναμε ( Αν και το έκανε μόνος του) Nosotros somos el estado Εμείς είμαστε το κράτος ( Αν και είναι μόνο ένας) - Σε Επιθετική Υπόταξη ( Subordinación Adjetiva), στις Σύνθετες προτάσεις οι Αναφορικές Αντωνυμίες έχουν το γένος και αριθμό της λέξης που προηγείται με εξαίρεση την περίπτωση του Cuyo, όπως έχουμε αναφέρει στο αντίστοιχο κεφάλαιο των Αντωνυμιών. El hombre, de quien os hablé Ο άνθρωπος, για τον οποίον σας μίλησα El hombre, cuyos días Ο άνθρωπος, του οποίου οι μέρες Όταν όμως προηγείται Συνδετικό Ρήμα, τότε το ρήμα της Δευτερεύουσας μπορεί να συμφωνεί ή με το υποκείμενο της Κύριας, ή με τις Αντωνυμίες Él que, Quien που είναι οι μόνες που μπορούν να συνοδεύουν το Συνδετικό Ρήμα. Yo soy él que hablé Εγώ είμαι αυτός που μίλησα (Συμφωνία με το Συνδετικό) Yo soy él que habló Εγώ είμαι αυτός που μίλησε (Συμφωνία με την Αντωνυμία)

15. SER -_ESTAR

ΕΙΜΑΙ - ΒΡΙΣΚΟΜΑΙ

Τα δύο αυτά ρήματα είναι ίσως τα βασικότερα της Ισπανικής γραμματικής τόσο ως προς την συχνότητα, όσο και ως προς την ποικιλία που παρουσιάζουν κατά την χρήση τους. Είναι ΣΥΝΔΕΤΙΚΑ ΡΗΜΑΤΑ (VERBOS COPULATIVOS), όταν συντάσσονται με Επίθετο ή Ουσιαστικό γιατί είναι ο Δεσμός μεταξύ Υποκειμένου και Επιθέτου ή Ουσιαστικού. Es bueno que ... Está orgulloso de que... Es verdad que... Κατά την σύνταξη τους, δίνουν δύο ειδών προτάσεις. ΟΝΟΜΑΤΙΚΟY ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΟΣ DE PREDICADO NOMINAL(ΣΥΝΔΕΤΙΚΑ ΡΗΜΑΤΑ) ΡΗΜΑΤΙΚΟY ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΟΣ DE PREDICADO VERBAL Αναλυτικά για αυτά τα δύο είδη βλέπε 18.1– ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑ.

138

Ας δούμε αναλυτικά την χρήση τους: 15.1 Το ρήμα SER σημαίνει ΕΙΜΑΙ και έχει τις παρακάτω χρήσεις a. Συντάσσεται πριν από ουσιαστικά, αντωνυμίες και απαρέμφατα, δηλώνοντας κτήση, ιδιότητα , χαρακτηρισμό. Es una persona inteligente Esto es mío Esto es cantar

Είναι ένα πολύ έξυπνο άτομο (Χαρακτηρισμός) Αυτό είναι δικό μου (Κτήση) Αυτό είναι τραγούδι ( Ιδιότητα)

b. Δηλώνει καταγωγή, υλικό, κτήτορα με την πρόθεση DE. Es de Madrid Είναι από την Μαδρίτη (Καταγωγή) Es de madera Είναι από ξύλο (Υλικό) Es de Juan Είναι του Juan ( Κτήτορας) c. Συντάσσεται με επίθετα δηλώνοντας εθνικότητα, θρησκεία, μόνιμο επάγγελμα, ανθρώπινα χαρακτηριστικά, ιδεολογία , χρώματα μιλώντας κυριολεκτικά. Es griego Είναι Έλληνας (Εθνικότητα) Es cristiano Είναι Χριστιανός (Θρησκεία) Es piloto Είναι πιλότος (Μόνιμο επάγγελμα) Es alto Είναι ψηλός (Ανθρώπινο χαρακτηριστικό) Es comunista Είναι Κομμουνιστής (Ιδεολογία) La mesa es verde Το ταπέζι είναι πράσινο(Έχει χρώμα πράσινο) * Η θρησκεία μπορεί να αλλάξει σε κάποιο άτομο. Κάθε φορά πάντως θα συντάσσεται με SER. Το επάγγελμα μπορεί να είναι ή μόνιμο ή προσωρινό. Το προσωρινό έχει την σύνταξη Estar de +Επάγγελμα = Είναι προσωρινά + Επάγγελμα, ή Trabajar como + Επάγγελμα = Δουλεύει σαν + Επάγγελμα. Es piloto pero está de camarero/ trabaja como camarero Είναι πιλότος αλλά είναι προσωρινά σερβιτόρος / εργάζεται σαν σερβιτόρος d. Δηλώνει σκοπό, προορισμό Esto es para tí Αυτό είναι για σένα (Προορισμός) Los libros son para leerlos Τα βιβλία είναι για να τα διαβάζουμε (Σκοπός) e. Όταν έχει την έννοια των OCURRIR/ SUCEDER ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ , TENER LUGAR ΛΑΜΒΑΝΕΙ ΧΩΡΑ , EXISTIR ΥΠΑΡΧΕΙ , EFECTUARSE ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΕΙΤΑΙ , και αναφέρεται σε χρόνο ή τόπο τα αντικαθιστά. Eso fue/ sucedió ayer Αυτό ήταν/συνέβη χθές Allí es/ tiene lugar el concierto Εκεί είναι/ λαμβάνει χώρα το κονσέρτο. * Συχνό λάθος αποτελεί η δεύτερη περίπτωση παραδείγματος. Συνήθως λανθασμένα, αντί του SER χρησιμοποιείται το ESTAR. Όμως αυτό δεν είναι σωστό γιατί δεν ζητάμε να

139

μάθουμε που βρίσκεται, αλλά που διεξάγεται μία ενέργεια. f. Χρησιμοποιείται στον προσδιορισμό των εποχών, θερμοκρασίας με την πρόθεση DE, ωρών, ημερών, ετών, τιμής, αριθμών, τάξης αρίθμησης/σειράς, και σαν ίσον (=) στις αριθμητικές πράξεις . Son las ocho Είναι οκτώ η ώρα. Es lunes Είναι Δευτέρα Es 2004 Είναι 2004 Es primavera Είναι άνοιξη ¿Cuánto es? Son 20 euros Πόσο κάνει(είναι η τιμή του;) Είναι 20 ευρώ. En la escuela somos 100 personas Στο σχολείο είμαστε 100 άτομα Es primero en la clase Είναι πρώτος στην τάξη Dos más dos son cuatro Δύο και δύο ίσον τέσσερα La temperatura es de 20 grados Η θερμοκρασία είναι στους 20 βαθμούς * Προσοχή, ο προσδιορισμός ημερομηνιών γίνεται με ESTAMOS A + ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ Estamos a 15 de agosto de 2004 Βρισκόμαστε στις/ Έχουμε 15 Αυγούστου 2004. *Όταν δεν αναφερόμαστε στον αριθμό ανθρώπων/ πραγμάτων, που γενικά υπάρχει σε ένα σύνολο, αλλά στον αριθμό που βρίσκεται εκεί την συγκεκριμένη στιγμή τότε συντάσσουμε με ESTAR και όχι με SER. Είμαστε 100 στο σχολείο, αλλά σήμερα είναι / βρισκόμαστε εδώ οι 90. Somos 100 en la escuela, pero hoy estamos aquí sólo 90. g. Όταν θέλουμε να φέρουμε αντίρρηση ή να δικαιολογήσουμε μία ενέργεια χρησιμοποιούμε την φράση Es que Γιατί : -¿ Por qué no lo dejas para mañana? -Γιατί δεν το αφήνεις για αύριο; -Es que quiero terminarlo hoy. -Γιατί θέλω να το τελειώσω σήμερα. * Σε ερώτηση αυτός ο σύνδεσμος έχει την έννοια Μήπως, Δηλαδή ¿Es que no es así? Δηλαδή δεν είναι έτσι; h. Έχει δεικτική αξία. Συνδέει τα στοιχεία που ανήκουν σε δύο προτάσεις δίνοντας εμφατικό χαρακτήρα στην καινούργια πρόταση, με το ρήμα ΠΑΝΤΟΤΕ στο Γ’ενικό. Es a tí a quien hablo Εσύ είσαι αυτός στον οποίο μιλάω (Δεικτική) Fue allí donde les vi y hablamos Ήταν εκεί που τους είδα και μιλήσαμε (Έμφαση) i. Η φράση Es para έχει την έννοια Είναι για /Αξίζει να. Es para temerlo Είναι για (αξίζει) να το φοβάσαι j. Οι σύνδεσμοι De no ser por Εάν δεν, A no ser que Εκτός και αν No sea que Ώστε να μην , έχουν τις παρακάτω χρήσεις: Vendrá, a no ser que le pasa algo Θα έλθει, εκτός και εάν του συμβαίνει κάτι De no ser por tu ayuda no... Εάν δεν ήταν (χωρίς) η βοήθεια σου δεν... k. Η φράση Lo que + ser + ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ ή ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΦΡΑΣΗ

140

σημαίνει Σε ότι αφορά, Όσον αφορά: Lo que es Juan, es muy inteligente Σε ότι αφορά τον Juan,είναι πολύ έξυπνος l. Στον σχηματισμό της περίπτωσης της Παθητικής φωνής Ser + Μετοχή όπως έχει αναφερθεί στο κεφάλαιο 12.2.2β ll. Σαν Απρόσωπο, όπως έχει αναφερθεί στο κεφάλαιο 19.3b - ΑΠΡΟΣΩΠΕΣ. m. Δημιουργεί Απρόσωπες εκφράσεις για εισαγωγή Δευτερεύουσας πρότασης σε Οριστική ήΥποτακτική, όπως: Es bueno que Είναι καλό το ότι, Es malo que Είναι κακό το ότι, Es lógico que Είναι λογικό το ότι… Βλέπε κεφάλαιο 19.7.2.γ.α- ΤΡΟΠΟΙ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΣΕ ΟΝΟΜΑΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΞΗ. n. Δημιουργεί Εναντιωματικές φράσεις, όπου το ρήμα είναι σε Υποτακτική, όπως: Sea como sea Όπως και να‘ναι, Sea quien sea Όποιος και να ‘ναι, Diga lo que sea Ας πεί ότι να’ναι. o. Το ρήμα SER μπορεί να παραλείπεται σε προτάσεις που λειτουργεί σαν ΣΥΝΔΕΤΙΚΟ ΡΗΜΑ. Lo bueno, si breve, dos veces bueno Το καλό, εάν είναι σύντομο, είναι δύο φορές καλό Είναι αντίστοιχο του: Lo bueno, si ES breve, ES dos veces bueno * Παρατηρούμε ότι στα Ελληνικά ΔΕΝ ΠΑΡΑΛΕΙΠΕΤΑΙ ΤΟ ΡΗΜΑ.

15.2 Το ρήμα ESTAR σημαίνει ΒΡΙΣΚΟΜΑΙ, παρότι κατά την χρήση του στα Ελληνικά μπορεί να αποδίδεται και ΕΙΜΑΙ, και έχει τις παρακάτω χρήσεις βάσει των οποίων αποφεύγεται η σύγχυση μεταξύ των δύο ρημάτων. a. Συντάσσεται με επίθετα που δηλώνουν συναισθηματική κατάσταση, ψυχική διάθεση, μεταβλητή κατάσταση, σύγκριση δηλαδή ιδιότητες εκτός από αυτές που έχουν αναφερθεί στην περίπτωση επιθέτου με SER, όπως Lleno Γεμάτος, Vacio Άδειος, Contento Ευχαριστημένος, Harto Μπουχτισμένος, Satisfecho Ικανοποιημένος, Triste Θλιμμένος … Estoy contento Είμαι ευχαριστημένος (Ψυχική διάθεση) El vaso está lleno Το ποτήρι είναι γεμάτο (Μεταβλητή κατάσταση) Está más alto de lo que esperaba Είναι πιο ψηλός από ότι περίμενα (Σύγκριση) Está de camarero Είναι προσωρινά σερβιτόρος (Βλέπε περίπτωση 3. SER) b. Είναι δυνατόν να συντάσσεται με ουσιαστικά όταν μεταξύ του ρήματος και του ουσιαστικού υπάρχει πρόθεση. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλα τα ουσιαστικά με πρόθεση συντάσσονται με ESTAR.

141

Estoy de vacaciones Estamos contra la droga Αλλά: Esto es de hombre

Είμαι σε διακοπές Είμαστε εναντίον των ναρκωτικών Αυτό είναι ανδρικό χαρακτηριστικό (Ιδιότητα)

* Υπάρχουν ουσιαστικά τα οποία συντάσσονται με ESTAR χωρίς πρόθεση ενδιάμεσα. Τότε όμως αναφερόμαστε μόνο σε επιθετικοποιημένα ουσιαστικά και αποτελούν εκφράσεις της Ισπανικής γλώσσας. Estoy pez en coches Δεν ξέρω τίποτα από αυτοκίνητα (Είμαι άσχετος) Esta mujer está cañon Αυτή η γυναίκα είναι πολύ όμορφη/κανόνι (Είναι πανέμορφη) Βλέπουμε ότι οι παραπάνω εκφράσεις μπορούν να ισοδυναμούν εννοιολογικά με κάποιο επίθετο. Τότε το ουσιαστικό επιθετικοποιείται. * Όταν θέλουμε να δώσουμε ειρωνικό τόνο χρησιμοποιώντας Επιφωνηματικές προτάσεις έχουμε άμεση σύνδεση του ESTAR με Ουσιαστικό. ¡Buena ayuda estás hecha! Καλή βοήθεια είσαι και εσύ! (Ειρωνία) c. Δηλώνει παρουσία, παραμονή, θέση (ανεξαρτήτως εάν αυτή μπορεί να μεταβληθεί ή όχι). Estoy aquí Είμαι εδώ (Παρουσία) Estuvo en Madrid ayer Ήταν στην Μαδρίτη εχθές (Παραμονή) Atenas está en Grecia Η Αθήνα είναι στην Ελλάδα (Θέση) * Το τελευταίο παράδειγμα είναι η συχνότερη περίπτωση σύγχυσης μεταξύ των δύο ρημάτων, τόσο λόγω της απόδοσης τους στην πρόταση, όσο και επειδή θεωρούμε πως το σωστό ρήμα είναι το SER, αφού η Αθήνα δεν θα αλλάξει θέση ποτέ. Η πρόταση όμως δηλώνει θέση και ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΣΗΜΑΣΙΑ ΕΑΝ ΑΥΤΗ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ Ή ΟΧΙ. Αντιθέτως η πρόταση Atenas es capital Η Αθήνα είναι πρωτεύουσα, χαρακτηρίζει την Αθήνα και γι’ αυτό συντάσσεται με SER. d. Χρησιμοποιείται στον προσδιορισμό εποχών και ετών με την πρόθεση ΕΝ, ημερών και ημερομηνιών με την πρόθεση Α, με την μορφή Estamos a/en αντίστοιχα σε όλες τις πιο πάνω περιπτώσεις. Όσον αφορά θερμοκρασία έχει την μορφή Está a. Estamos a lunes Είμαστε / βρισκόμαστε στην Δευτέρα Estamos en 2004 Είμαστε / βρισκόμαστε στο 2004 Estamos en primavera Είμαστε / βρισκόμαστε στην άνοιξη Estamos a 12 de Febrero de 2004 Είμαστε /βρισκόμαστε στις 12 Φεβρουαρίου 2004 La temperatura está a 20 grados Η θερμοκρασία βρίσκεται στους 20 βαθμούς. e. Η περίφραση Estar + Γερούνδιο, δηλώνει έμφαση ή διάρκεια / επνάληψη(Durativo) ως προς κάποια ενέργεια με την χρήση του ρήματος Estar στον αντίστοιχο χρόνο. Όταν αναφερόμαστε σε μία ενέργεια που δεν είναι στιγμιαία τότε δίδεται έμφαση στην εξέλιξη της ενέργειας, ενώ όταν αναφερόμαστε σε ενέργεια που είναι στιγμιαία δείχνουμε επανάληψη. Estoy hablando Αυτήν την στιγμή μιλάω (Μη στιγμιαία/ Έμφαση) Él estaba disparando con arma Εκείνος πυροβολούσε με όπλο (Στιγμιαία/Επανάληψη)

142

* Πρέπει να προσέξουμε γιατί πολλές φορές χρησιμοποιούμε την παραπάνω περίφραση με λανθασμένο τρόπο θέλοντας να δώσουμε έμφαση, όταν το ρήμα μας είναι στιγμιαίο. Με τα ΣΤΙΓΜΙΑΙΑ ΡΗΜΑΤΑ ΔΕΙΧΝΟΥΜΕ ΜΟΝΟ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ. En aquel momento el niño estuvo gritando Εκείνη την στιγμή το παιδί φώναξε Είναι λανθασμένο γιατί το ρήμα είναι στιγμιαίο και η πρόταση δείχνει επανάληψη και όχι έμφαση όπως πιθανόν να θέλαμε βάσει της χρήσης του χρονικού επιρρήματος. f. Η φράση Estar que + Ρήμα δηλώνει έμφαση σε στιγμιαία και μη στιγμιαία ρήματα El chico está que chilla Το παιδί στριγγλίζει (Μη στιγμιαία) El hombre está que dispara Ο άνθρωπος πυροβολεί (Στιγμιαία) g. Η φράση Estar venga a + Απαρέμφατο δηλώνει επανάληψη σε στιγμιαία και μη στιγμιαία ρήματα. El chico está venga a chillar Το παιδί στριγγλίζει συνέχεια El hombre está venga a disparar Ο άνθρωπος πυροβολεί συνέχεια h. Οι φράσεις Estar por, Estar para έχουν τις χρήσεις που αναφέρονται στο κεφάλαιο Η ΠΡΟΘΕΣΗ – PARA / POR. Η περίπτωση Estar por + Ουσιαστικό έχει την έννοια ΥΠΕΡ. Estoy por/ a favor de esto Είμαι υπέρ αυτού i. Οι φράσεις Estar a/ Estar a punto de (Όπου να ‘ναι/ Παρά λίγο να), δηλώνουν άμεση εξέλιξη. Está a llegar Όπου να ‘ναι φθάνει Estuvo a punto de caer ayer Παρά λίγο να πέσει χθές j. Στον σχηματισμό της περίπτωσης της Παθητικής φωνής Estar + Μετοχή όπως έχει αναφερθεί στο κεφάλαιο 12.2.2β k. Δημιουργεί Απρόσωπες εκφράσεις για εισαγωγή Δευτερεύουσας πρότασης σε Οριστική ή Υποτακτική όπως: Está bien que Είναι καλό το ότι, Está mal que Είναι κακό το ότι, Está claro que Είναι ξεκάθαρο ότι…Βλέπε κεφάλαιο 19.7.2β- ΤΡΟΠΟΙ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΣΕ ΟΝΟΜΑΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΞΗ.

15.3 ΕΠΙΣΥΜΑΝΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ SER, ESTAR. Ως προς την σύνταξη των δύο ρημάτων με επίθετα που προσδιορίζουν (calificativos) μπορούμε να παρατηρήσουμε τα παρακάτω εκτός αυτών που έχουν ήδη περιγραφεί πιο πάνω: α. Κάποια από αυτά τα επίθετα μπορούν να συντάσσονται και με SER και με ESTAR.

143

-Όταν συντάσσονται με SER δηλώνουν χαρακτηριστικό γνώρισμα και βέβαια αυτό σημαίνει ότι ο προσδιορισμός που αποδίδουν δεν εξαρτάται από υποκειμενική άποψη ή εξωτερικές συνθήκες όπως τόπο, χρόνο, αιτία, τρόπο ενέργειας ή άλλες καταστάσεις που υπόκεινται σε μεταβολή ή αλλαγή. Juan es orgulloso Ο Juan είναι υπερήφανος (Είναι χαρακτηριστικό του γνώρισμα) El cielo es azul Ο ουρανός είναι γαλανός (Είναι χαρακτηριστικό του γνώρισμα) Juan es delgado Ο Juan είναι λεπτός (Είναι χαρακτηριστικό του γνώρισμα) - Τα ίδια επίθετα μπορούν να συντάσσονται με ESTAR, όμως τότε ο προσδιορισμός τους γίνεται βάσει κάποιας κρίσης που μπορεί να μεταβληθεί ανάλογα με τις συνθήκες, ή την άποψη του ομιλούντος. Juan está orgulloso Ο Juan είναι υπερήφανος (Για κάτι που πέτυχε) El cielo está azul Ο ουρανός είναι γαλανός (Περισσότερο απ’ότι περίμενα) Juan está delgado Ο είναι αδύνατος (Περισσότερο απ’ότι περίμενα) Έτσι λοιπόν κάθε φορά θα πρέπει να βλέπουμε εάν το επίθετο εξαρτάται από παράγοντες που εάν αλλάξουν παύει να καθορίζει το ουσιαστικό. Εάν συμβαίνει αυτό τότε συντάσσουμε με ESTAR, ενώ εάν αναφερόμαστε σε χαρακτηρισμό ανεξάρτητο από τα παραπάνω συντάσσουμε με SER. Juan está triste hoy, pero es una persona alegre Ο Juan είναι στεναχωρημένος σήμερα, αλλά είναι(γενικά) πολύ ευχάριστο άτομο.

β. Υπάρχουν επίθετα που αλλάζουν το νόημα τους ανάλογα με το πιο ρήμα συντάσσονται. Αυτά η περίπτωση δεν έχει σχέση με την πρώτη αφού εκεί δεν μιλάμε για αλλαγή νοήματος. Μερικά τέτοια επίθετα είναι: ΜΕ ΣΥΝΤΑΞΗ SER Listo Έξυπνος, πονηρός Negro Μαύρος (φυλή) Verde Πράσινος Atento Αγαπητός, συνετός Bueno Καλής ποιότητας, χρήσιμος Malo Κακής ποιότητας, βλαβερός Fresco Κρύος, πρόσφατος, ξεδιάντροπος Vivo Δυναμικός, ξύπνιος (μεταφορικά) Muerto Βαρετός Alegre Διασκεδαστικός, συμπαθητικός Despierto Εύστροφος Parado Οκνός, άνεργος Perdido Άχρηστος (για πρόσωπα) Católico Καθολικός (Θρησκεία) Limpio Καθαρός (πρόσωπα/ χώρος) Delicado Μαλακός, εύθραυστος Comprometido Επικίνδυνος

ΜΕ ΣΥΝΤΑΞΗ ESTAR Έτοιμος, σε δυσκολία, σε σύγχιση Πολύ μελαχροινός, μαινόμενος Άγουρος , Ζηλιάρης Προσεκτικός σε κάτι Υγειής, γοητευτικός, γευστικός, όχι χαλασμένος Άρρωστος, χαλασμένος, άσχημης γεύσης Κρυωμένος, σε σύγχιση, σε δυσκολίες Όχι νεκρός Χωρίς ζωή, όχι ζωντανός Διασκεδαστικός, Ευχαριστημένος, πιωμένος Ξύπνιος (κυριολεκτικά) Ακίνητος, όρθιος, άνεργος Χαμένος(έχει χαθεί), δεν ξέρει τι να κάνει Σε κακή υγεία (Σε αρνητική πρόταση) Άφραγκος, άσπηλος, αποτέλεσμα καθαριότητας Ευαίσθητος σε υγεία Δεσμευμένος, 144

*Παρατηρούμε ότι η κυριολεκτική ερμηνεία των επιθέτων είναι αυτή με SER , εκτός των vivo, muerto γιατί η ζωή και ο θάνατος είναι μεταβατικές καταστάσεις και όχι μόνιμες.

γ. Τα SER / ESTAR + ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ/ΕΠΙΘΕΤΟ (Συνδετικά - Copulativos), μπορούν να αντικαθίστανται από άλλα ρήματα κυρίως κίνησης, θέσης, κατάστασης, Τότε και αυτά τα ρήματα έχουν θέση συνδετικού. Συχνότερα συναντάμε τα εξής: PARECER ΦΑΙΝΕΤΑΙ , PONERSE ΓΙΝΟΜΑΙ (Απότομη αλλαγή), QUEDARSE ΠΑΡΑΜΕΝΩ(Μόνο με επίθετα), VOLVERSE ΓΙΝΟΜΑΙ(Σταδιακή αλλαγή), HACERSE ΓΙΝΟΜΑΙ(Αλλαγή με έμφαση στην προσπάθεια του υποκειμένου), CONVERTIRSE EN ΜΕΤΑΤΡΕΠΟΜΑΙ ΣΕ, MANTENERSE ΔΙΑΤΗΡΟΥΜΑΙ , LLEGAR A SER ΓΙΝΟΜΑΙ(Αναφέρεται σε σκληρή και επίπονη προσπάθεια του υποκειμένου),και άλλα που θα μπορούν στην πρόταση να είναι σε αντικατάσταση των SER ή ESTAR , ανάλογα φυσικά με την έννοια τους. Parece/ es como una mentira Φαίνεται / είναι σαν ψέμματα La gente se quedó/ estuvo asombrado Ο κόσμος έμεινε άφωνος Llegarás a ser / serás famoso un día Κάποια μέρα θα γίνεις / είσαι διάσημος Se puso / estuvo furioso al oirlo Όταν το άκουσε νευρίασε Στά παρακάτω ρήματα πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή ως προς τις αντιστοιχίες PONERSE ΓΙΝΟΜΑΙ (Απότομη αλλαγή), με το ESTAR.. QUEDARSE ΠΑΡΑΜΕΝΩ(Μόνο με επίθετα), με το ESTAR.. VOLVERSE ΓΙΝΟΜΑΙ(Σταδιακή αλλαγή), με το SER. HACERSE ΓΙΝΟΜΑΙ(Αλλαγή με έμφαση στην προσπάθεια του υποκειμένου), με το SER CONVERTIRSE EN ΜΕΤΑΤΡΕΠΟΜΑΙ ΣΕ, με το SER. LLEGAR A SER ΓΙΝΟΜΑΙ(Αναφέρεται σε σκληρή και επίπονη προσπάθεια του υποκειμένου), με το SER.

15.4 Κλίση των SER ESTAR *Θυμίζουμε ότι οι χρόνοι ΣΥΝΤΕΛΕΣΜΕΝΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ, και ΑΠΛΟΣ και ΣΥΝΤΕΛΕΣΜΕΝΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗΣ δεν χρησιμοποιούνται στην σύγχρονη Ισπανική γλώσσα. SER ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ

ΑΠ. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ

ΑΠΛΟΣ ΔΥΝΗΤΙΚΟΣ

Soy Eres Es Somos Sois Son

Era Eras Era Éramos Erais Eran

Fui Fuiste Fue Fuimos Fuisteis Fueron

Seré Serás Será Seremos Seréis Serán

Sería Serías Sería Seríamos Seríais Serían

ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ

ΣΥΝΤΕΛΕΣΜ. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ

ΣΥΝΘΕΤΟΣ ΔΥΝΗΤΙΚΟΣ

ΣΥΝΤΕΛΕΣΜ. ΑΟΡΙΣΤ ΟΣ

145

He sido Has sido Ha sido Hemos sido

Había sido Habías sido Había sido Habíamos sido

Habéis sido Han sido

Habíais sido Habían sido

Habré sido Habrás sido Habrá sido Habremos sido Habréis sido Habrán sido

Habría sido Habrías sido Habría sido Habríamos sido

Hube sido Hubiste sido Hubo sido Hubimos sido

Habríais sido Habrían sido

Hubisteis sido Hubieron sido

ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ

ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ

ΑΠΛΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ

Sea Seas Sea Seamos Seáis Sean

Fuera /-ese Fueras /-eses Fuera /-ese Fuéramos/semos Fuerais / -seis Fueran /-sen

Haya sido Hayas sido Haya sido Hayamos sido Hayais sido Hayan sido

Hubiera /-se sido Hubieras/-ses sido Hubiera /-se sido Hubiéramos/-semos sido Hubierais/-seis sido Hubieran /-sen sido

Fuere Fueres Fuere Fuéremos Fuereis Fueren

Π Ρ Ο Σ Τ Α Κ Τ Ι Κ Η ΣΥΝΤ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ

ΚΑΤΑΦΑΤΙΚΗ

ΑΡΝΗΤΙΚΗ

Hubiere sido Hubieres sido Hubiere sido Hubiéremos sido Hubiereis sido Hubieren sido

Sé Sea Seamos Sed Sean

No seas No sea No seamos No seáis No sean

Ser ΣΥΝΘ. ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ Haber Sido ΑΠΛΟ ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ Siendo ΣΥΝΘ. ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ Habiendo sido ΜΕΤΟΧΗ Sido ΑΠΛΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ

ESTAR ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ

ΑΠΛ. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ

ΑΠΛΟΣ ΔΥΝΗΤΙΚΟΣ

Estoy Estás Está Estamos Estáis Están

Estaba Estabas Estaba Estábamos Estabais Estaban

Estuve Estuviste Estuvo Estuvimos Estuvisteis Estuvieron

Estaré Estarás Estará Estaremos Estaréis Estarán

Estaría Estarías Estaría Estaríamos Estaríais Estarían

ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ

ΣΥΝΤΕΛΕΣΜΕΝ. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ

ΣΥΝΘΕΤΟΣ ΔΥΝΗΤΙΚΟΣ

ΣΥΝΤΕΛΕΣΜ. ΑΟΡΙ ΣΤΟ

146

Σ

He estado Has estado Ha estado Hemos estado Habéis estado Han estado

Había estado Habías estado Había estado Habíamos estado Habíais estado Habían estado

Habré estado Habrás estado Habrá estado Habremos estado Habréis estado Habrán estado

Habría estado Habrías estado Habría estado Habríamos estado Habríais estado Habrían estado

Hube estado Hubiste estado Hubo estado Hubimos estado Hubisteis estado Hubieron estado

ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ

ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ

Esté Estés Esté Estemos Estéis Estén

Estuviera/-se Estuvieras/-ses Estuviera/-se Estuviéramos/-semos Estuvierais/-seis Estuvieran/-sen

Haya estado Hayas estado Haya estado Hayamos estado Hayais estado Hayan estado

Hubiera /-se estado Hubieras/-ses eatado Hubiera /-se estado Hubiéramos/-semos estado Hubierais/-seis estado Hubieran /-sen estado

Π Ρ Ο Σ Τ ΑΚ Τ Ι Κ Η ΑΠΛ. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ

ΣΥΝΤ. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ

ΚΑΤΑΦΑΤΙΚΗ

Estuviere Estuvieres Estuviere Estuviéremos Estuviereis Estuvieren

Hubiere estado Hubieres estado Hubiere estado Hubiéremos estado Hubiereis estado Hubieren estado

Está Esté Estemos Estad Estén

ΑΠΛΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ ΣΥΝΘΕΤΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ ΑΠΛΟ ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ ΣΥΝΘΕΤΟ ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ ΜΕΤΟΧΗ

ΑΡΝΗΤΙΚΗ

No estés No esté No estemos No estéis No estén

Estar Haber estado Estando Habiendo estado Estado

16. EΥΘΥΣ - ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ

ESTILO DIRECTO - INDIRECTO

147

Ο Ευθύς Λόγος ανήκει συντακτικά στις Σύνθετες Ασύνδετες Προτάσεις (YuxtapuestasAsindéticas), και ο Πλάγιος Λόγος στις Σύνθετες Ονοματικής Υπόταξης Προτάσεις (Subordinación Sustantiva) και στην περίπτωση των Άμεσων Συμπληρωματικών (Complementarias Directas). 16.1 ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΥΘΕΩΣ ΚΑΙ ΠΛΑΓΙΟΥ ΛΟΓΟΥ Ευθύς Λόγος είναι η ακριβής αναπαραγωγή των λόγων κάποιου προσώπου, από κάποιον άλλον. Στον Ευθύ Λόγο έχουμε δύο προτάσεις οι οποίες συνδέονται με Παρατακτική Σύνδεση δηλαδή χωρίς σύνδεσμο μεταξύ τους. Στην περίπτωση του Ευθέως Λόγου σε αυτές τις προτάσεις μπορεί να υπάρχουν ενδιάμεσα σημεία στίξης που δίνουν τον τόνο με τον οποίο έχουν ειπωθεί τα λόγια που αναπαράγονται. Έτσι έχουμε την πρόταση που κάνει εισαγωγή των λόγων, και την πρόταση που είναι τα ακριβή λόγια του προσώπου. Juan dijo: Lo hago esto porque es así. Ο Juan είπε: Το κάνω αυτό γιατί έτσι είναι Juan pensó: “ No quiero ni verle”. Ο Juan σκέφτηκε: «Δεν θέλω ούτε να τον βλέπω» ¿Quién lo dijo? – preguntó Juan Ποιος το είπε ; - ρώτησε ο Juan ¿Dónde vas?, preguntó Juan Που πάς;, ρώτησε ο Juan Έτσι βλέπουμε ότι τα λόγια του Juan αναπαράγονται από κάποιον άλλον είτε πριν από άνω κάτω τελεία( : ), είτε με συνδιασμό άνω κάτω τελεία και Εισαγωγικά ( : « »), είτε μετά από παύλα ( - ), είτε απλά μετά από κόμμα ( , ).

Πλάγιος Λόγος είναι η μεταφορά των λόγων κάποιου προσώπου από κάποιον άλλο, ο οποίος τα εντάσσει στην δική του πρόταση. Τότε η πρόταση που στον Ευθύ κάνει εισαγωγή των λόγων κάποιου προσώπου -(με απλή γραφή στα παραπάνω παραδείγματα)γίνεται Κύρια (Subordinante), και τα μεταφερόμενα λόγια γίνονται Δευτερεύουσα (Subordinada) - με έντονη γραφή στα παραπάνω παραδείγματα- μιας Σύνθετης Πρότασης. Αυτά τα δύο μέρη ενώνονται με κάποιον σύνδεσμο ή αντωνυμία ανάλογα με τον τύπο της Δευτερεύουσας κάθε φορά και χάνονται τα σημεία στίξης. Μπορεί να έχουμε επίσης αλλαγή ή όχι στον χρόνο και στην έγκλιση του ρήματος της Δευτερεύουσας Πρότασης, ανάλογα με τον χρόνο του ρήματος της Κύριας. Τέλος έχουμε αλλαγή στο πρόσωπο του ρήματος τις αντωνυμίες και στους προσδιορισμούς τόπου και χρόνου στην Δευτερεύουσα. Η ΠΡΟΤΑΣΗ: Juan repite : Ο Juan επαναλαμβάνει:

No quiero venir hoy (ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ) Δεν θέλω να έλθω σήμερα

ΜΕΤΑΤΡΕΠΕΤΑΙ ΣΕ: Juan repitió que no quería venir aquel día (ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ) ΚΥΡΙΑ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ Ο Juan επανάλαβε ότι δεν ήθελε να έλθει εκείνη την μέρα Όπως βλέπουμε στα παραδείγματα στην περίπτωση του Απλού Λόγου υπάρχει ρήμα που εισάγει την δεύτερη πρόταση. Αυτό το ρήμα κάθε φορά, ανάλογα με την πρόταση που θα αποτελέσει την Δευτερεύουσα, είναι διαφορετικό προσπαθώντας να εκφράζει την στάση των λόγων που μεταφέρει. Αυτή η στάση γραμματικά αντιπροσωπεύεται από Απλές Προτάσεις διαφόρων κατηγοριών όπως αναφέρονται πιο κάτω. 148

Όταν όμως ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ δύο προτάσεις στον Απλό Λόγο (άρα ούτε και ρήμα που θα αποτελέσει το ρήμα της Κύριας στον Πλάγιο), τότε ανάλογα με την κατηγορία της πρότασης που θα αποτελέσει την Δευτερεύουσα στον Πλάγιο Λόγο, καθορίζεται και το ρήμα της Κύριας πρότασης ώστε να εκφράζει την στάση του υποκειμένου της Δευτερεύουσας. ΑΠΛΟΣ ΛΟΓΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ - No sé si es Pedro -Juan duda que es Pedro - Δεν ξέρω εάν είναι ο Redro -Ο Juan αμφιβάλει ότι είναι ο Pedro - ¡Ojalá llueva! -Juan desea que llueva -Μακάρι να βρέξει! -Ο Juan εύχεται να βρέξει - Hazlo mañana -Juan sugiere que lo hagas mañana -Κάντο αύριο -Ο Juan προτείνει να το κάνεις αύριο - Veo a Pedro -Juan dice que ve a Pedro - Βλέπω τον Pedro -Ο Juan λέει ότι βλέπει τον Pedro Έτσι λοιπόν βλέπουμε ότι από τον Απλό Λόγο μπορούμε να καταλάβουμε την στάση του υποκειμένου και να βάλουμε το ρήμα που θα την εκφράζει στον Πλάγιο. * Συνήθως βλέπουμε να χρησιμοποιείται το ρήμα Decir αντί ρημάτων που θα εξέφραζαν πιστότερα την στάση του υποκειμένου στην πρόταση του Απλού Λόγου. Αυτό ΕΙΝΑΙ ΛΑΘΟΣ. Πρέπει να χρησιμοποιούμε οποιοδήποτε ρήμα εκφράζει συναίσθημα ή είναι λεκτικό και αποδίδει καλύτερα την Δευτερεύουσα. Τέτοια ρήματα είναι τα: Saber Γνωρίζω,Entender Καταλαβαίνω, Preguntar Ρωτώ, Μirar Κοιτώ, Informarse Πληροφορούμαι,Ver Βλέπω,Oir Ακούω, Probar Δοκιμάζω, Avisar Ειδοποιώ, Responder Απαντώ, Desear Εύχομαι,Sugerir Προτείνω, Dudar Αμφιβάλλω, Añadir Προσθέτω… 16.2 ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΞΗ ΠΛΑΓΙΟΥ ΛΟΓΟΥ ΣΤΗΝ ΠΡΟΤΑΣΗ Τα στοιχεία που πρέπει να έχουμε υπ’όψιν μας προκειμένου να γίνουν σωστά οι αντικαταστάσεις από τον Ευθύ σε Πλάγιο είναι τα παρακάτω: α. Το είδος πρότασης που θα είναι Δευτερεύουσα γιατί από αυτό εξαρτάται ο τρόπος σύνδεσης με την Κύρια. Αυτή η πρόταση μπορεί να είναι Καταφατική – ΑρνητικήΔιστακτική- Επιφωνηματική- Επιθυμίας-Προτρεπτική ( με τον σύνδεσμο QUE), Ερωτηματική Γενικής Άγνοιας ( με το SI ) ή Ερωτηματική Μερικής Άγνοιας (με ερωτηματικούς συνδέσμους ή αντωνυμίες όπως τα CUÁNDO, CUÁNTO, CÓMO, QUIÉN... που υπάρχουν ήδη στις προτάσεις). Τα είδη αυτά προτάσεων έχουν περιγραφεί στο κεφάλαιο 19.3α. Καταφατική – Αρνητική- Διστακτική- Επιφωνηματική- Επιθυμίας-Προτρεπτική -Juan añade: Veo a Pedro - Juan añade que ve a Pedro -Juan añade: No veo a Pedro -Juan añade que no ve a Pedro -Juan duda: No sé si es Pedro -Juan duda que es Pedro -Juan duda: A lo mejor es Pedro -Juan duda que es Pedro -Juan exclama: ¡Todo va bien! - Juan exclama que todo va bien -Juan desea:¡Ojalá llueva! -Juan desea que llueva -Juan sugiere: Hazlo mañana -Juan sugiere que lo haga mañana

149

*Όπως βλέπουμε στις περιπτώσεις που έχουμε σημεία στίξης ή φράσεις που χαρακτηρίζουν την πρόταση σε Ευθύ Λόγο όπως A lo mejor, No sé si, Ojalá... , στον Πλάγιο Λόγο ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ. Αυτά, αντικαθιστώνται από το ρήμα της Κύριας που εκφράζει την στάση του προσώπου. * Όταν έχουμε Προτρεπτική Πρόταση που το ρήμα της είναι σε Προστακτική, τότε η Προστακτική αλλάζει σε Ενεστώτα Υποτακτικής όταν η πρόταση γίνεται Δευτερεύουσα, δηλαδή όταν είναι σε Πλάγιο Λόγο. Ερωτηματική Γενικής Άγνοιας. -Juan pregunta: ¿Estás bien? - Juan pregunta si estás bien. Σε αυτής της κατηγορίας προτάσεις η Κύρια και η Δευτερεύουσα ενώνονται με το SI, και όχι με το QUE. Ερωτηματική Μερικής Άγνοιας. - Juan pregunta ¿ Cómo estás? - Juan pregunta cómo estás - Juan pregunta ¿Qué haces aquí? - Juan pregunta qué haces aquí - Juan pregunta ¿Cuántos son? - Juan pregunta cuántos son Σε αυτής της κατηγορίας προτάσεις έχουμε σύνδεση με την Ερωτηματική Αντωνυμία ή τον Ερωτηματικό Σύνδεσμο με τα οποία γίνεται η ερώτηση στον Ευθύ Λόγο, γιατί αυτά τα στοιχεία δίνουν την στάση του προσώπου που ρωτά. * Ελάχιστες φορές μπορούμε να δούμε στην Πλάγια, πρίν τις Ερωτηματικές Αντωνυμίες και Επιρρήματα, να υπάρχει το QUE. Τότε είναι Πλεονασμός και το συναντάμε στον καθημερινό αλλά όχι καλλιεργημένο λόγο. - Juan pregunta que cuándo van a venir. * Κάποιες φορές στις διηγήσεις χρησιμοποιούνται σημεία στίξης προκειμένου να δοθεί ζωντάνια κατά την περιγραφή σε Πλάγιο Λόγο. Αυτό το ύφος ονομάζεται Ελεύθερος Πλάγιος Λόγος (Estilo Indirecto Libre). ...Pues ¿Y él qué crees que dijo? Nada amigo mio, nada. …Λοιπόν, και εκείνος τι νομίζεις πως είπε; Τίποτα φίλε μου, τίποτα. * Κάποιες φορές ο σύνδεσμος QUE παραλείπεται στον γραπτό λόγο κυρίως με ρήματα Θέλησης και Φόβου. Temieron(que) se perdiese la ocasión Φοβήθηκαν ότι θα χαθεί η ευκαιρία. * Όταν έχουμε περισσότερες από μία Δευτερεύουσες στον Πλάγιο ο σύνδεσμος QUE υπάρχει μόνο μεταξύ Κύριας και πρώτης Δευτερεύουσας. Πάντως κάποιοι συγγραφείς μπορεί να βάζουν τον σύνδεσμο σε κάθε αλλαγή Δευτερεύουσας σαν απαρίθμηση. Y dice que vendrá, que todo se arregla, que lo pasarán bien Και λέει ότι θα έλθει, ότι όλα θα διορθωθούν, ότι θα περάσουν καλά. β. Τον χρόνο στον οποίο βρίσκεται το ρήμα της Κύριας. Έτσι όταν αυτό το ρήμα βρίσκεται σε Ενεστώτα - Παρακείμενο - Απλό Μέλλοντα - Συντ. Μέλλοντα, ΔΕΝ έχουμε χρονική αλλαγή στο ρήμα της Δευτερεύουσας. Όταν το ρήμα της Κύριας βρίσκεται σε Αόριστο – Παρατατικό - Υπερσυντέλικο τότε το ρήμα της Δευτερεύουσας υφίσταται τις παρακάτω αλλαγές. ΟΤΑΝ Η ΚΥΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΣΕ:

150

ΕΝΕΣΤΩΤΑ/ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟ/ ΑΠΛΟ ΜΕΛΛΟΝΤΑ/ ΣΥΝΤ. ΜΕΛΛΟΝΤΑ Η ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ ΣΤΟΝ ΧΡΟΝΟ ΠΟΥ ΕΙΧΕ ΣΤΟ ΕΥΘΥ ΛΟΓΟ. ΕΥΘΥΣ ΠΛΑΓΙΟΣ - No quiero venir -Juan dice que no quiere venir - No quise venir -Juan dirá que no quiso venir - No querría venir -Juan ha dicho que no querría venir * Η Προστακτική αλλάζει σε Ενεστώτα Υποτακτικής. - Sal de aquí -Juan manda que salgas de allí ΟΤΑΝ Η ΚΥΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΣΕ: ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟ/ ΑΟΡΙΣΤΟ/ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟ Η ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ ΜΕΤΑΤΡΕΠΕΤΑΙ ΧΡΟΝΙΚΑ ΑΠΟ ΣΕ ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΠΛΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ ΣΥΝΤ. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΠΛΟΣ ΔΥΝΗΤΙΚΟΣ ΣΥΝΘΕΤΟΣ ΔΥΝΗΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗΣ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗΣ

ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ, ΑΟΡΙΣΤΟΣ(Στιγμιαίες πράξεις) ΑΠΛΟΣ ΔΥΝΗΤΙΚΟΣ, iba + απαρέμφατο ΣΥΝΘΕΤΟΣ ΔΥΝΗΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ ή ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ ΑΠΛΟΣ ΔΥΝΗΤΙΚΟΣ ΣΥΝΘΕΤΟΣ ΔΥΝΗΤΙΚΟΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗΣ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗΣ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗΣ

* Οι χρόνοι με κεκλιμένα γράμματα ΔΕΝ ΑΛΛΑΖΟΥΝ κατά την μετατροπή και αυτό γιατί οι χρόνοι που υποδυκνείουν δενμεταβάλλονται ακόμη και αν αλλάξει χρονικά το ρήμα της Κύριας. γ. Την αλλαγή στο πρόσωπο του ρήματος της Δευτερεύουσας που είναι η λογική μεταβολή του προσώπου του ρήματος αφού τα λόγια του προσώπου μεταφέρονται από κάποιον άλλον σε καινούργια πρόταση. Οι αλλαγές σε αντωνυμίες γίνονται με το ίδιο κριτήριο. Όσον αφορά αλλαγές σε προσδιορισμούς τόπου και χρόνου αυτοί ισχύουν μόνο στην περίπτωση που το ρήμα της Κύριας ανήκει στους παρελθοντικούς χρόνους όπως ακριβώς και στα Ελληνικά, γιατί τότε έχει περάσει κάποιο χρονικό διάστημα μεταξύ των λόγων σε Ευθύ και Πλάγιο, άρα επαναπροσδιορίζουμε σύμφωνα με την καινούργια χρονική στιγμή. * Πρέπει να προσέξουμε ότι το ρήμα IR στον Ευθύ Λόγο, γίνεται VENIR στην Δευτερεύουσα στον Πλάγιο. -Juan dijo: No sé si está aquí - Juan dijo que no sabía si estaba allí - Ο Juan είπε: Δεν ξέρω εάν είναι εδώ -Ο Juan είπε ότι δεν ήξερε εάν ήταν εκεί -Juan dice: No voy hoy -Ο Juan λέει: Δεν πάω σήμερα

- Juan dice que no viene hoy -Ο Juan λέει ότι δεν έρχεται σήμερα

151

-Juan decía: Este libro es mio

- Juan decía que ese libro era suyo

-O Juan έλεγε: Αυτό το βιβλίο είναι δικό μου -Ο Juan έλεγε ότι εκείνο το βιβλίο ήταν δικό του

Σαν συμπέρασμα των τριών προηγουμένων επισυμάνσεων, ένας διάλογος σε Ευθύ Λόγο μπορεί να μετατραπεί σε κείμενο σε Πλάγιο κρατώντας πάντα τα στοιχεία που δίνουν το ύφος (ερωτήσεις, θαυμασμός…), προσέχοντας τις αλλαγές όπως αναλύθηκαν πιο πάνω. Ας δούμε το παράδειγμα που ακολουθεί: ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ (Δίαλογος μεταξύ Α και Β) A: ¿Cómo estás hoy? B: Muy bien. ¿Y tú? A: No sé, me duele un poco la garganta. B: Pues, mejor será que vayas al médico. ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ (Διήγηση σε Ενεστώτα/Παρακείμενο/Μέλλοντα) A pregunta a B (que) cómo está hoy, y B le responde que muy bien y éste le pregunta lo mismo a A (que) cómo está. A le dice que no sabe porque le duele la garganta, entonces B le aconseja que mejor será que vaya al médico. (Διήγηση σε Αόριστο/Παρατατικό/ Υπερσυντέλικο) A preguntó a B (que) cómo estaba aquel día, y B le respondió que muy bien y éste le preguntó lo mismo a A (que) cómo estaba. A le dijo que no sabía porque le dolía la garganta, entonces B le aconsejó que mejor sería que fuera al médico.

17. ΥΠΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ( ΟRACIONES CONDICIONALES) -ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ

Ο Υποθετικός Λόγος ανήκει συντακτικά στις Σύνθετες Επιρρηματικές Υποθετικές (Circunstanciales Condicionales), με Υποτακτική Σύνδεση. 17.1 Όταν έχουμε εξάρτηση της εκπλήρωσης κάποιας ενέργειας που έχει αναγγελθεί στην Κύρια Πρόταση, από την πραγματοποίηση της Δευτερεύουσας, και υπάρχει σύνδεσμος που δίνει αυτήν την σχέση, τότε μιλάμε για ΥΠΟΘΕΤΙΚΟ ΛΟΓΟ. Άρα στον Υποθετικό Λόγο έχουμε Κύρια και Δευτερεύουσα, αφού μιλάμε για Σύνθετη Πρόταση, και επιπλέον εξάρτηση της Κύριας (Υπόθεση- Hipótesis/ Prótasis), από την Δευτερεύουσα ( Απόδοση- Apódosis). Την σχέση μεταξύ Υπόθεσης και Απόδοσης την δίνει ο σύνδεσμος SI, αλλά και κάποιοι άλλοι που θα δούμε πιο κάτω. Μεταξύ Υπόθεσης και Απόδοσης υπάρχει κόμμα ( , ). Γενικά οι Υποθετικοί μπορούν να αναφέρονται σε ενέργειες που είναι πιθανόν να πραγματοποιηθούν και σε ενέργειες που δεν είναι πιθανόν ή είναι αδύνατον να πραγματοποιηθούν. Ανάλογα με αυτήν κατηγοριοποίηση έχουμε τρείς περιπτώσεις σε Υπόθεση και Απόδοση που αποτελούν και τα γνωστά Τρία Είδη Υποθετικού Λόγου. * Στις παρακάτω περιπτώσεις βλέπουμε ότι προηγείται η Υπόθεση και έπεται η απόδοση. 152

Πάντως μπορούμε να δούμε Υποθετικό Λόγο με την μορφή: Απόδοση + SI + Υπόθεση. Δηλαδή η σειρά δεν είναι δευσμευτική, αλλά το SI πάντοτε προηγείται της Υπόθεσης. I. ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΠΙΘΑΝΟΝ ΝΑ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΣΕ ΠΑΡΟΝ – ΠΑΡΕΛΘΟΝ – ΜΕΛΛΟΝ Si + ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΠΟΔΟΣΗ Si + Ενεστώτας Οριστικής Si + Παρακείμενος Οριστικής Si + Υπερσυντέλικος Οριστικής Si + Αόριστος Οριστικής Si + Παρατατικός Οριστικής

Ολοι οι χρόνοι Οριστικής Υποτακτικής και η Προστακτική

* Όσον αφορά την Υπόθεση ο Απλός Μέλλοντας και Συντελεσμένος έχουν αντικατασταθεί από Ενεστώτα και Παρακείμενο αντίστοιχα. Αυτό πρέπει να το προσέξουμε ιδιαίτερα γιατί κάποιες φορές σκεπτόμενοι Ελληνικά χρησιμοποιούμε Μέλλοντες και στα Ισπανικά. Εάν θα έλθει, θα το πω. Εάν θα έλθει, θα το πω.

Si vendrá, lo diré Si viene, lo diré

ΛΑΘΟΣ Η ΥΠΟΘΕΣΗ ΧΡΗΣΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑ

Εάν θα έχει έλθει θα το έχει πεί Si habrá venido lo habrá dicho ΛΑΘΟΣ ΥΠΟΘΕΣΗ Εάν θα έχει έλθει θα το έχει πεί Si ha venido lo habrá dicho ΜΕ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟ Ας δούμε μερικούς συνδιασμούς: Si viene, lo dirá Εάν έλθει, θα το πεί Si ha venido, lo saben Εάν έχει έλθει, το ξέρουν Si viene, dímelo Εάν έλθει, πες το μου Si venías, lo pasaríamos bien Εάν ερχόσουν, θα περνούσαμε καλά (Πιθανόν να έρθει) Si vino, lo sabrán Εάν ήλθε, θα το ξέρουν (Πιθανόν ήρθε) Si ha venido, que pase Εάν έχει έλθει, άς περάσει Si había venido, habría pasado por allí Εάν είχε έλθει, θα είχε περάσει από εκεί (Πιθανόν είχε έρθει, αλλά δεν το γνωρίζουμε ακόμη) Όπως βλέπουμε μπορούμε να αναφερόμαστε σε παρόν, παρελθόν και μέλλον αρκεί να θεωρούμε την πραγματοποίηση της ενέργειας πιθανή. Πάντως οι συνηθέστεροι συνδιασμοί είναι οι τρείς πρώτοι στον κατάλογο των παραδειγμάτων.

II. ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΙΘΑΝΟΝ Ή ΕΙΝΑΙ ΑΔΥΝΑΤΟΝ ΝΑ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΣΕ ΠΑΡΟΝ – ΜΕΛΛΟΝ Si + ΥΠΟΘΕΣΗ

ΑΠΟΔΟΣΗ

153

Si + ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΥΠΟΤΑΚΤ. ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΥΠΟΤΑΚΤ.(Μόνο περίπτωση –ra) Si + ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗΣ ΑΠΛΟΣ ΔΥΝΗΤΙΚΟΣ Si viniera/-ese, pasara Εάν ερχόταν, θα περνούσε (Δεν θα έρθει σε παρόν ή μέλλον) Si viniese/-ra, pasaría Εάν ερχόταν, θα περνούσε (Δεν θα έρθει σε παρόν ή μέλλον) Οι δύο περιπτώσεις Απόδοσης είναι ισοδύναμες και δεν δηλώνουν διαφορετική χρονική περιοχή. Φυσικά μέσα στην πρόταση θα προσδιορίζεται εάν μιλάμε για παρόν ή μέλλον. Si viniera mañana, pasara Εάν ερχόταν αύριο, θα περνούσε (Αλλά δεν θα έρθει). Ο συνηθέστερος συνδιασμός από του δύο που έχουν δοθεί πιο πάνω είναι ο δεύτερος.

III. ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ Si + ΥΠΟΘΕΣΗ Si + ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ ΥΠΟΤΑΚ. Si + ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ ΥΠΟΤΑΚ.

ΑΠΟΔΟΣΗ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ ΥΠΟΤΑΚΤ. ΣΥΝΘΕΤΟΣ ΔΥΝΗΤΙΚΟΣ

* Στην Απόδοση ο Υπερσυντέλικος Υποτακτικής χρησιμοποιεί μόνο την περίπτωση Hubiera + Μετοχή. Si hubiese/-ra venido, lo hubiera sabido Εάν είχε έρθει, θα το είχα μάθει Si hubiera/-ese venido, lo habría sabido Εάν είχε έρθει, θα το είχα μάθει Και στις δύο περιπτώσεις η πράξη δεν πραγματοποιήθηκε στο παρελθόν και δεν πρόκειται να πραγματοποιηθεί. *Όσον αφορά τις χρήσεις των Δυνητικών χρόνων σε όλες τις περιπτώσεις Υποθετικού Λόγου, βλέπε στο αντίστοιχο κεφάλαιο. * Σε Νομικά κείμενα μόνο, συναντάμε τον παρακάτω συνδιασμό: ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΠΟΔΟΣΗ Ενεστώτας / Μέλλοντας Οριστικής ή Si + Μέλλοντας Υποτακτικής Προτρεπτική Πρόταση ή Απλός Δυνητικός Εκτός των πιο πάνω τριών ειδών με όλες τους τις εκδοχές, μπορούμε να έχουμε και τους συνδιασμούς που ακολουθούν: ΥΠΟΘΕΣΗ

ΑΠΟΔΟΣΗ

SI + ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛ. ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗΣ , ΑΠΛΟΣ ΔΥΝΗΤΙΚΟΣ Si hubiera venido (ayer), podríamos salir(hoy) (Αδύνατον να πραγματοποιηθεί πιά) Εάν είχε έρθει (εχθές, αλλά δεν ήρθε), θα μπορούσαμε να βγούμε (σήμερα)

154

( Η Υπόθεση στο παρελθόν, η Απόδοση στο παρόν) SI + ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΥΠΟΤ., ΣΥΝΘ. ΔΥΝΗΤ./ ΥΠΕΡΣΥΝΤ. ΥΠΟΤΑΚΤ. Si estuviera aquí(intemporal), no hubiera habría pasado esto (en el pasado) Εάν ήταν εδώ( διαχρονικά δεν είναι), δεν θα είχε συμβεί αυτό (παρελθόν, απραγμ.) (Στην Υπόθεση αναφερόμαστε διαχρονικά ως προς το ρήμα, αλλά η Απόδοση αφορά το παρελθόν. SI + ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΟΡΙΣΤ., ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΟΡΙΣΤ. = 3ος Υποθετ. Λόγος Όταν, μιλώντας για τον 3ο Υποθετικό, έχουμε στην Υπόθεση την περίφραση llegar a (Επιτέλους, Τελικά) + Απαρέμφατο με το ρήμα της περίφρασης σε Ενεστώτα Οριστικής, Η περίφραση αυτή δηλώνει έμφαση και κατά την μετάφραση στα Ελληνικά, αποδίδουμε μόνο το Απαρέμφατο που την ακολουθεί. Ahora llego a entenderlo Επιτέλους τώρα το καταλαβαίνω = Τώρα το καταλαβαίνω Llego a saberlo = Επιτέλους το μαθαίνω = Το μαθαίνω Si llego a entenderlo, no digo/ habría dicho nada Εάν το μάθω, δεν λέω τίποτα Si lo hubiera entendido, no habría dicho nada Εάν το είχα μάθει, δεν θα έλεγα τίποτα Οι δύο αυτές προτάσεις είναι ισοδύναμες. Παρατηρούμε ότι στα Ελληνικά δεν υπάρχει ακριβής απόδοση της περίπτωσης, γι’ αυτό εμείς θα αποδίδουμε σε 3ο Υποθετικό πάντοτε. SI + ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΟΡΙΣΤ., ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΟΡΙΣΤ = 3ος Υποθετ. Λόγος Πρόταση αντίστοιχη της περίφρασης llegar a, σε Αόριστο Οριστικής, τότε μπορούμε να έχουμε Ενεστώτα ή Σύνθετο Δυνητικό στην Απόδοση. Menos mal que lo vi, si no, me choco contra él Ευτυχώς το είδα, αλλιώς,θα με χτυπούσε Si no lo hubiera visto, me habría chocado Εάν δεν το είχα δεί ,θα με είχε χτυπήσει. Οι προτάσεις είναι ισοδύναμες αναφέρονται στο παρελθόν με το χαρακτηριστικό του 3ου Υποθετικού. Και πάλι η πρώτη δεν έχει απόδοση στα Ελληνικά. SI + ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΥΠΟΤΑΚΤ. , ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ ο Πολλές φορές στην καθομηλουμένη στο 2 είδος Υποθετικού η Απόδοση συντάσσεται σε Παρατατικό Οριστικής αντί Απλού Δυνητικού. Τότε θέλουμε να εκφράσουμε μεγαλύτερη χρονική αμεσότητα. Si lo supiera, venía ahora mismo Εάν το ήξερα, θα ερχόμουν αμέσως

17.2 ΑΛΛΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΤΩΝ ΥΠΟΘΕΤΙΚΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ

155

Εκτός της περίπτωσης του συνδέσμου SI, Υποθετική Πρόταση (Oración Condicional) δίνουν οι Υποθετικοί Σύνδεσμοι όπως και κάποιες άλλες φράσεις όπως ακολουθούν: -Οι κυριότεροι Υποθετικοί Σύνδεσμοι: A cambio de que A condición de que A menos que A no ser que A poco que Como (sólo) con que Con tal de que Excepto que Cuando En el supuesto (de) que En caso de que Mientras Salvo que Siempre que Siempre y cuando

Με την προϋπόθεση να Με την προϋπόθεση να Εκτός και αν Εκτός και αν Αρκεί να Στην περίπτωση που Απειλή-Συμβουλή (Μόνο) εάν Μόνο εάν Εκτός αν Στην περίπτωση που Με την προϋπόθεση να Στην περίπτωση που Στην περίπτωση που Ετός και αν Εφόσον Μόνο εφόσον

Οι σύνδεσμοι αυτοί συντάσσουν την Κύρια πρόταση (Υπόθεση) πάντοτε με Υποτακτική. Άρα στο 1ο είδος Υποθετικού θα έχουμε Υποτακτική και όχι Οριστική στην Υπόθεση. Η Απόδοση δεν επηρεάζεται. Όσον αφορά τα υπόλοιπα είδη Υποθετικών δεν μας ενδιαφέρουν ως προς το θέμα της αλλαγής, αφού και με το SI η Υπόθεση είναι σε Υποτακτική. Si viene, dímelo = Cuando venga dímelo = En caso de que venga, dímelo Εάν έρθει πές το μου = Στην περίπτωση που έρθει, …. = Στην περίπτωση που έρθει, … Si viniera, me lo diría = Siempre que viniera, me lo diría Εάν ερχόταν, θα μου το έλεγε = Εφ’όσον ερχόταν, θα μου το έλεγε. * Παρατηρούμε ότι κάποιους από τους συνδέσμους τους έχουμε δεί ή θα τους δούμε και σαν Αναφορικούς ή Χρονικούς. Τότε όμως έχουν άλλη έννοια και η έγκλιση του ρήματος της Δευτερεύουσας είναι διαφορετική. - Οι ελλειπτικές προτάσεις όπως Yo que tú Εγώ στην θέση σου , Ellas en tu lugar Εκείνες στην θέση σου, Para + Ουσιαστικό + Επίθετο Για + Ουσιαστικό + Επίθετο Yo en tu lugar, no lo haría Εγώ στην θέση σου, δεν θα το έκανα Para coches buenos, los chinos Για καλά αυτοκίνητα, τα κινέζικα = Εάν θές καλά… - Οι ελλειπτικές εκφράσεις Donde no(Στην περίπτωση που δεν), Cuando no(Όταν δεν), ισοδυναμούν με το SI. Cuando no habla, algo pasará = Si no habla, algo pasará Όταν δεν μιλά, κάτι συμβαίνει = Εάν δεν μιλά, κάτι συμβαίνει 156

- Οι υποθετικές συνθέσεις(Construcciones Condicionales) 1. Por si (Για την περίπτωση που), όπως και οι Salvo si - Menos si -Excepto si ( Εκτός και αν), που δηλώνουν αρνητική υπόθεση συντάσσουν το ρήμα της Κύριας (Υπόθεσης) ή με Οριστική ή με Υποτακτική στο 1ο είδος. Και στις δύο όμως περιπτώσεις αναφέρονται σε πιθανότητα σε παρόν ή μέλλον Cojo el paraguas, por si llueve/ lloviera Παίρνω την ομπρέλλα, για την περίπτωση που βρέξει Voy con ella, salvo si no viene/ viniera Πάω μαζί της, εκτός και αν δεν έρθει (Αρνητική Υπόθεση) 3.

DE + ΑΠΛΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ = Si + ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗΣ Αντικαθιστά την Υπόθεση στον 2ο Υποθετικό. De saberlo, no lo haría = Si lo supiera, no lo haría Εάν το ήξερα , δεν θα το έκανα. 3. DE + ΣΥΝΘΕΤΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ = Si + ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗΣ Αντικαθιστά την Υπόθεση στον 3ο Υποθετικό. De haberlo sabido, no lo habría hecho = Si lo hubiera sabido, no lo habría hecho Εάν το ήξερα, δεν θα το είχα κάνει. 4. A ser posible = Εάν είναι δυνατόν A ser posible, terminalo hoy Εάν είναι δυνατόν, τελείωσε το σήμερα 5. A decir verdad = Για να πώ την αλήθεια=Εάν θέλω να πώ την αλήθεια Α decir verdad, me gusta una barbaridad Για να πώ την αλήθεια μου αρέσει πολύ 6. Que + ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ / ΥΠΕΡΣΥΝΤ. ΥΠΟΤΑΚΤ. = Εάν + ΠΑΡΑΤ./ΥΠΕΡΣΥΝΤ. Que le veía, se arrepentía Eαν τον έβλεπα, θα μετάνοιωνε. * Αυτή η σύνταξη δηλώνει επιθυμία. Στα Ελληνικά θα αποδιδόταν και: Eάν τον έβλεπα, θα μετάνοιωνε = Ας τον έβλεπα και θα το μετάνοιωνε 7. Que.... que = Εάν … εάν, Que... si = Εάν … εάν, με Οριστική. Que viene, bien, que no viene, me es lo mismo Εάν έρθει, καλά, εάν δεν έρθει, μου είναι το ίδιο Que viene, bien, si no viene, me es lo mismo Εάν έρθει, καλά, εάν δεν έρθει, μου είναι το ίδιο 8. Προστακτική + y + Μέλλοντας Háblale y verás qué te dirá Μίλησε του και θα δείς τι θα σου πεί 9. Μετοχή + Φράση Dicho así, parece mentira

Ειπωμένο έτσι, φαίνεται σαν ψέμα.

157

10. Γερούνδιο + Φράση Conduciendo así, llegaremos tarde Οδηγώντας έτσι, θα αργήσουμε. 11. Con + Απαρέμφατο Με + Απαρέμφατο + και μόνο ( Ελάχιστη απαίτηση) Con participar me conformo Με το να συμμετέχω και μόνο συμβιβάζομαι

18. LA ORACIÓN

Η ΠΡΟΤΑΣΗ

Μέχρι αυτό το σημείο, έχουμε αναφέρει και αναλύσει τα γραμματικά φαινόμενα που συναντώνται στην Ισπανική γλώσσα. Ο συνδιασμός των παραπάνω φαινομένων, όπως και στην Ελληνική γλώσσα μας δίνει την ΠΡΟΤΑΣΗ. Βέβαια αυτός ο συνδυασμός πραγματοποιείται βάσει ορισμένων προϋποθέσεων και δίνει διάφορες μορφές τόσο ως προς το είδος, όσο και ως προς την εκάστοτε χρήση. Δίνοντας έναν ορισμό στην πρόταση θα λέγαμε ότι: Πρόταση είναι η μικρότερη λεκτική ενότητα με πλήρες νόημα. Συντακτικά η πρόταση είναι η συντακτική μορφή που εκφράζει την σχέση μεταξύ του υποκειμένου και του κατηγορήματος. Η ΠΡΟΤΑΣΗ (ORACIÓN) είναι διαφορετικό γραμματικό φαινόμενο από την ΦΡΑΣΗ(FRASE), όπως θα δούμε πιο κάτω, γιατί η ΦΡΑΣΗ αν και είναι μία συγκεκριμένη ενότητα όπως και η πρόταση, ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΠΛΗΡΕΣ ΝΟΗΜΑ. Οι ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ (LOCUCIONES), όπως για παράδειγμα: De vez en cuando κάπου κάπου, cada día κάθε μέρα, para que για να, είναι και αυτές ΦΡΑΣΕΙΣ, αλλά όχι προτάσεις. 18.1 Θα πρέπει να διευκρινίσουμε κάποιους όρους για να μπορούμε να κωδικοποιούμε τα γραμματικά φαινόμενα ανάλογα με την θέση που έχουν στην πρόταση. Έτσι λοιπόν: ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ (SUJETO) είναι η λέξη ή το σύνολο λέξεων του οποίου επιβεβαιώνεται μία ιδιότητα, ή ένα φαινόμενο και απαντά στην ερώτηση ΠΟΙΟΣ; Στις περισσότερες περιπτώσεις το υποκείμενο βρίσκεται στην αρχή της πρότασης πριν το ρήμα, αλλά αυτός δεν είναι τρόπος προσδιορισμού του. Το υποκείμενο έχει το ίδιο πρόσωπο και αριθμό με το ρήμα. Θέση υποκειμένου μπορούν να έχουν: ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ Η μέρα είναι … El día es… ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ Αυτός είναι… Este es… ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΕΠΙΘΕΤΟ Ο τυφλός είναι… El ciego es… EL + ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ Το να μιλά κάποιος είναι… El hablar es… ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η γάτα του φίλου είναι … La gata del amigo es... ΑΝΤΩΝΥΜΙΚΟ ΕΠΙΡΡΗΜΑ Αύριο είναι… Mañana es… ΦΡΑΣΗ ΜΕ ΕΝΝΟΙΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΥ Δεν ξέρω εάν πρέπει… No sé si tengo que…

158

* Στα παραπάνω πρέπει να διευκρινίσουμε ότι -Ουσιαστικοποιημένο επίθετο είναι το Επίθετο που έχει χαρακτηριστικά ουσιαστικού αφού προσδιορίζει κάποιο άτομο, και δεν μιλά για ιδιότητα ατόμων. -Το El + Απαρέμφατο έχει έννοια Ουσιαστικού El cantar = La canción (Το τραγούδι) -Η Ολόκληρη Πρόταση και η Φράση με Έννοια Ουσιαστικού μπορούν να απαντούν στην ερώτηση ΠΟΙΟΣ; και έτσι ΔΕΝ είναι Κατηγόρημα. -Το Αντωνυμικό Επίρρημα δεν μπορεί να είναι Προσδιορισμός Χρόνου που ανήκει στο Κατηγόρημα, γιατί τότε θα έπρεπε να υπήρχε και κάποιο Υποκείμενο στην πρόταση. Οι υπόλοιπες περιπτώσεις δεν παρουσιάζουν δυσκολία προσδιορισμού. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟΥ (COMPLEMENTOS DEL SUJETO) Είναι εκείνες οι λέξεις που προσδιορίζουν το υποκείμενο και το συμπληρώνουν. Στο παράδειγμα Los perros del vecino son blancos Τα σκυλιά του γείτονα είναι άσπρα. Η λέξη γείτονας συμπληρώνει το υποκείμενο και το προσδιορίζει. Αυτοί οι προσδιορισμοί υπάρχουν όταν θέση υποκειμένου έχει ολόκληρη πρόταση. Τότε έχουμε το ακριβές υποκείμενο που απαντά στην ερώτηση ΠΟΙΟΣ; και τις υπόλοιπες λέξεις που το συμπληρώνουν. Σε αυτές τις λέξεις αναφερόμαστε. ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑ (PREDICADO) είναι ότι λέγεται στην πρόταση για το Υποκείμενο. Το κατηγόρημα αποτελείται ή μόνο από το ΡΗΜΑ όταν η πρόταση έχει μόνο υποκείμενο και ρήμα: Yo vengo Εγώ έρχομαι, ή το ρήμα και τις παρακάτω περιπτώσεις λέξεων ή συνόλου λέξεων: ΕΠΙΘΕΤΟ Οι άνθρωποι είναι καλοί Los hombres son buenos ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ Εσύ είσαι γιατρός Tú eres médico ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ Αυτός είναι λίγος Este es poco ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ Εγώ μπορώ να μιλήσω Yo puedo hablar ΕΠΙΡΡΗΜΑ Αυτό είναι έτσι Esto es así ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΦΡΑΣΗ Είναι από άλλη πόλη Son de otra ciudad ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΦΡΑΣΗ Είμαι από την Ελλάδα (Έλληνας) Soy de Grecia ΡΗΜΑ (VERBO) είναι η κορυφαία κλινόμενη λέξη της πρότασης που εκφράζει την κρίση ή αντίληψη του υποκειμένου και βρίσκεται σε συμφωνία προσώπου και αριθμού με αυτό. Τα επιπλέον στοιχεία του ρήματος έχουν δοθεί στον ορισμό του, στο κεφάλαιο 12.2 Ως προς το κατηγόρημα μπορούμε να έχουμε δύο ειδών προτάσεις. ΟΝΟΜΑΤΙΚΟY ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΟΣ DE PREDICADO NOMINAL ΡΗΜΑΤΙΚΟY ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΟΣ DE PREDICADO VERBAL Στο πρώτο είδος (NOMINAL ), το ρήμα της πρότασης είναι ή SER ή ESTAR και πάντοτε συντάσσεται με κάποιο ουσιαστικό ή επίθετο σαν προσδιορισμό κατηγορήματος. Esto no es blanco Αυτό δεν είναι άσπρο Pedro está enfermo Ο Pedro είναι άρρωστος Εκτός από τα δύο αυτά ρήματα υπάρχουν και κάποια άλλα τα οποία μπορούν, χωρίς να είναι

159

συνδετικά να μας δίνουν προτάσεις ΟΝΟΜΑΤΙΚΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΟΣ και λειτουργούν σαν τέτοια, όπως έχουμε δεί στο κεφάλαιο 15.3(γ). Στο δεύτερο είδος (VERBAL), το ρήμα μπορεί να είναι οποιοδήποτε άλλο ρήμα ή τα δύο πιό πάνω ρήματα αλλά χωρίς να έχουν επίθετο ή ουσιαστικό σαν προσδιορισμό κατηγορήματος. No oigo nada Δεν ακούω τίποτα Se ve toda la calle Φαίνεται όλος ο δρόμος ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ (COMPLEMENTOS DEL VERBO) Στην περίπτωση ΡΗΜΑΤΙΚΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΟΣ μπορούμε να έχουμε είτε προτάσεις ΠΛΗΡΟΥΣ ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΟΣ, είτε προτάσεις ΕΛΛΕΙΠΟΥΣ ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΟΣ. a. ΠΛΗΡΟΥΣ ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΟΣ ( DE PREDICACIÓN COMPLETA) είναι η πρόταση στην οποία το ρήμα εκφράζει χωρίς άλλο γραμματικό προσδιορισμό όλα όσα αφορούν το υποκείμενο. El niño duerme Το παιδί κοιμάται (Δεν χρειάζεται άλλη διευκρίνηση η πρόταση). b. ΕΛΛΕΙΠΟΥΣ ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΟΣ (DE PREDICACIÓN INCOMPLETA) είναι η πρόταση στην οποία το ρήμα δεν μπορεί να εκφράσει από μόνο του πλήρες νόημα ώστε να έχουμε πλήρη πρόταση. Τότε, χρειάζονται ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ (COMPLEMENTOS) που να δίνουν αυτήν την δυνατότητα. Προσδιορισμοί του ρήματος γραμματικά, μπορεί να είναι λέξη ή συνδιασμός λέξεων όπως ΕΠΙΘΕΤΟ, ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ Ή ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ, ΕΠΙΡΡΗΜΑ Ή ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΗ ΦΡΑΣΗ, ΑΛΛΟ ΡΗΜΑ ΣΕ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ, ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ ΜΕ Ή ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΘΕΣΗ, ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΠΡΟΤΑΣΗ. Συντακτικά οι προσδιορισμοί μπορούν να είναι: ΑΜΕΣΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ, ΕΜΜΕΣΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ, ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ (ΤΟΠΟΥ, ΧΡΟΝΟΥ, ΤΡΟΠΟΥ, ΑΙΤΙΑΣ,ΜΕΣΟΥ, ΥΛΙΚΟΥ, ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ κ.λ.π). Τα μεταβατικά ρήματα μπορούν να δέχονται όλους τους προσδιορισμούς ενώ τα αμετάβατα ή αυτά τα ρήματα που λειτουργούν σαν τέτοια δεν μπορούν να έχουν άμεσο αντικείμενο αλλά μπορούν να δέχονται όλους τους υπόλοιπους προσδιορισμούς. ΘΕΣΗ ΑΜΕΣΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ μπορούν να έχουν ουσιαστικά πρόσωπα, πράγματα ή προτάσεις που συμπληρώνουν την ενέργεια των μεταβατικών ρημάτων. Κάθε ρήμα έχει μόνο ένα άμεσο αντικείμενο. Είναι σε αιτιατική πτώση στην πρόταση (acusativo), όπως έχουμε δεί και στο κεφάλαιο 8.1.4 Doy el libro Δίνω το βιβλίο Τι δίνω; ΘΕΣΗ ΕΜΜΕΣΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ μπορούν να έχουν πρόσωπα και αντωνυμίες που αναφέρονται σε αυτά με προθέσεις a και para όπως έχουμε δεί και στο κεφάλαιο 8.1.3 Doy el libro a Pedro Δίνω το βιβλίο στον Pedro Σε ποιόν δίνω; Doy el libro para él Δίνω το βιβλίο γι’ αυτόν ΟΙ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ (ΤΟΠΟΥ, ΧΡΟΝΟΥ…) μπορούν να δηλώνουν τόπο, χρόνο ή άλλα στοιχεία απαραίτητα για τον πλήρη προσδιορισμό της πρότασης. Θέση

160

τέτοιων προσδιορισμών έχουν -Επιρρήματα ή επιρρηματικές εκφράσεις Εγώ ζώ εδώ Yo vivo aquí (Τόπος) Του συμπεριφέρομαι με καλό τρόπο Le trato de buena manera (Τρόπος) -Ουσιαστικά ή φράσεις ουσιαστικοποιημένες με πρόθεση Γράφω με μολύβι Escribo con el lapiz (Τρόπος) Αυτό είναι από πλαστικό Esto es de plástico (Υλικό) -Φράσεις με χρονική ή ποσοτική έννοια Πέρασα δύο μέρες θαυμάσιες Pasé dos días estupendos (Χρόνος) Έχω δώσει όλα τα χρήματα He dado todo el dinero (Ποσότητα)

18.2 ΤΑΞΗ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ-ORDEN DE LOS ELEMENTOS Όπως έχουμε αναφέρει πιο πάνω, τα στοιχεία που αποτελούν μία πρόταση μπορεί να είναι είτε Υποκείμενο και Ρήμα, στην πιο απλή της μορφή, ή Υποκείμενο Ρήμα Άμεσο και Έμμεσο Αντικείμενο και διάφοροι Προσδιορισμοί όπως τόπου, χρόνου, αιτίας… Η σειρά με την οποία αυτά τα στοιχεία μπαίνουν σε μία πρόταση μας δίνει την Τάξη των Στοιχείων της Πρότασης. - Θα πρέπει να τονίσουμε ότι όπως στις περισσότερες γλώσσες, έτσι και στα Ισπανικά υπάρχει μία λογική σειρά η οποία συνήθως είναι Υποκείμενο + Ρήμα + Άμ. Αντικείμενο + Έμμ. Αντικείμενο+ Προσδιορισμοί Ella trae las flores a Pedro rápidamente hoy Αυτή φέρνει τα λουλούδια στον Pedro γρήγορα σήμερα Ο λόγος που προηγείται το Υποκείμενο είναι γιατί αυτό είναι το στοιχείο που εκφράζει τον γνωστό όρο, που είναι απαραίτητος για την συνέχεια του διαλόγου, περισσότερο από όλα τα άλλα στοιχεία στις περισσότερες περιπτώσεις προτάσεων. Αυτός είναι και ο λόγος που το Υποκείμενο και το Ρήμα μόνα τους μπορούν να αποτελούν πρόταση, ενώ αυτό δεν συμβαίνει σε κανέναν συνδιασμό. Εκτός της τάξης που αναφέραμε πιο πάνω και που λέγεται Γραμμική (Lineal), μπορεί να υπάρξει, όπως και στα Ελληνικά και άλλος τρόπος σύνταξης ο οποίος λέγεται Εμπεριέχων (Envolvente), Ο ΟΡΟΣ ΕΜΠΕΡΙΕΧΩΝ ΜΕΤΑΦΡΑΖΕΤΑΙ ΑΚΡΙΒΩΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΣΠΑΝΙΚΟ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟ. Σε αυτήν την περίπτωση μπορούμε να έχουμε σύνταξη πιο ελεύθερη από την Γραμμική ανάλογα με το στοιχείο στο οποίο θέλουμε να δώσουμε έμφαση κάθε φορά. Έτσι μπορεί να προηγούνται το Έμ. Αντικείμενο χωρίς πρόβλημα σύγχυσης με το Υποκείμενο, ή κάποιος προσδιορισμός χρόνου ή τόπου για παράδειγμα. Ας δούμε κάποιους συνδιασμούς: A Pedro ella trae las flores rápidamente hoy Hoy ella trae las flores rápidamente a Pedro Rápidamente a Pedro trae las flores ella hoy Trae las flores a Pedro rápidamente hoy ella * Με το Υποκείμενο στο τέλος είναι η λιγότερο συνηθισμένη περίπτωση.

161

¿Viene hoy Juan? ¿Hoy viene Juan? ¿Juan viene hoy? Στην περίπτωση όμως που προηγείται το Άμεσο Αντικείμενο υπάρχει πιθανότητα σύγχυσης με το Υποκείμενο στην πρόταση. Τότε βάζουμε την πρόθεση a πριν από το Άμεσο Αντικείμενο για αποφυγή της σύγχυσης. Φυσικά δεν υπάρχει πιθανότητα να νομίσουμε ότι είναι Έμμεσο Αντικείμενο αφού απευθύνεται σε πράγμα και όχι πρόσωπο. Στην πρόταση που έχουμε δώσει σαν παράδειγμα δεν υπάρχει περίπτωση σύγχυσης αλλά στην παρακάτω πρόταση: Η πείνα νικά την ιδέα El hambre gana la idea αλλάζοντας την θέση του αντικειμένου Υποκ. Ρήμα Αμ. Αντ. Και έχοντας:

Η ιδέα νικά την πείνα La idea gana el hambre αλλάζει τελείως το νόημα. Υποκ. Ρήμα Αμ. Αντ. Γι’ αυτό βάζω την πρόθεση και γίνεται: A la idea gana el hambre Την ιδέα νικά η πείνα, όπου είναι σαφές ποιό είναι το Υποκείμενο. - Όσον αφορά την εκφορά των προτάσεων μπορούμε να τις διακρίνουμε σε Ενιαίες (UNITARIAS) και σε Φωνητικών Ομάδων (GRUPOS FÓNICOS). Ο διαχωρισμός αφορά τις Καταφατικές Αρνητικές και Πλάγιες Ερωτηματικές, αφού οι Ευθείες Ερωτηματικές Επιφωνηματικές και Επιθυμίας έχουν σημεία στίξης που καθορίζουν την προφορά τους. Οι ενιαίες είναι αυτές που προφέρονται σε μία φωνητική ενότητα. Το ρήμα τίθεται εκεί που είναι η κορύφωση του ενδιαφέροντος της πρότασης. Tengo para usted un regalo Έχω για Εσας ένα δώρο. Όταν έχουμε πρόταση με τέσσερα στοιχεία, τότε το ρήμα συνήθως δεν μπορεί να είναι σε τρίτη ή τέταρτη θέση. Una casa Juan compró ayer Una casa Juan ayer compró Φυσικά εξαίρεση αποτελεί η ποίηση ή η πρόζα. Προτάσεις με διαχωρισμό φωνητικών ομάδων, είναι αυτές που το ρήμα είναι στο τέλος της πρότασης. A buen entendedor / con pocas palabras basta. Una casa / Juan ayer compró. Πάντως ο διαχωρισμός πρέπει να γίνεται πάντα ανάμεσα σε πλήρη συντακτικά στοιχεία, δηλαδή δεν μπορούν για παράδειγμα προθέσεις ή αντωνυμίες να χωρίζονται από τα στοιχεία που ενώνουν ή δηλώνουν. Φυσικά όταν έχουμε πολλές διαφορετικές φωνητικές ομάδες το ρήμα μπορεί να τίθεται σε οποιαδήποτε από αυτές. Είδαμε λοιπόν ότι εκτός της σύνηθους σύνταξης μπορούν να υπάρξουν διάφορες εκδοχές είτε λόγω της χρήσης της γλώσσας με την πάροδο του χρόνου, είτε λόγω έμφασης, είτε λόγω χρήσης της στην ποίηση και λογοτεχνία. Όλοι αυτοί οι συνδιασμοί

162

στην Ισπανική γλώσσα προσδιορίζονται με τον όρο Hipérbaton (Υπερβατό), που εννοεί την παρεμβολή λέξης ή λέξεων ανάμεσα σε δύο λέξεις με λογική συνέχεια. Ο όρος προέρχεται και αντιστοιχεί με αυτόν της Σύνταξης στην Αρχαία και Νέα Ελληνική Γλώσσα.

19. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ Ας δούμε με πόσους τρόπους μπορεί να κατηγοριοποιηθεί η πρόταση: Θα δώσουμε ένα πίνακα με όλες τις κατηγορίες που αναλύονται στο κεφάλαιο αυτό και τις Παραγράφους που αντιστοιχούν ώστε να είναι εύκολη η εύρεση τους. ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑ ΜΟΝΟΜΕΛΕΙΣ ΔΙΜΕΛΕΙΣ

UNIMEMBRES BIMEMBRES

ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΟΡΟΥΣ

ΑΠΛΕΣ ΣΥΝΘΕΤΕΣ

SIMPLES COMPUESTAS

ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ

ΚΑΤΑΦΑΤΙΚΕΣ AFIRMATIVAS ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ NEGATIVAS ΕΠΙΦΩΝΗΜΑΤΙΚΕΣ EXCLAMATIVAS ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑΣ/ ΔΙΣΤΑΚΤΙΚΕΣ DUBITATIVAS ΕΠΙΘΥΜΙΑΣ DESIDERATIVAS ΠΡΟΤΡΕΠΤΙΚΕΣ EXHORTATIVAS ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ INTERROGATIVAS

163

ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΟΣ

ΜΕ ΣΥΝΔΕΤΙΚΟ ΡΗΜΑ CON VERBO COPULATIVO ΑΜΕΤΑΒΑΤΕΣ INTRANSITIVAS ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ TRANSITIVAS ΠΑΘΗΤΙΚΕΣ PASIVAS ΑΥΤΟΠΑΘΕΙΣ REFLEJAS ΑΛΛΗΛΟΠΑΘΕΙΣ RECÍPROCAS ΑΠΡΟΣΩΠΕΣ IMPERSONALES

ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΑΛΛΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

ΚΥΡΙΕΣ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ

ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΦΩΝΗΤΙΚΗ

ΕΝΙΑΙΕΣ ΦΩΝΗΤΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ

ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΣΥΝΔΕΣΗ ΚΥΡΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑΣ

ΣΧΗΜΑ ΑΣΥΝΔΕΤΟ ΠΑΡΑΤΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΝΔΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΧΩΡIΣΤΙΚΕΣ ΔΙΑΝΕΜΗΤΙΚΕΣ ΑΝΤΙΘΕΤΙΚΕΣ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΕΣ ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ ΕΠΙΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ Τόπου Τρόπου Χρονικές Συγκριτικές Τελικές Αιτιολογικές Συμπερασματικές Εναντιωματικές Υποθετικές

SUBORDINANTES SUBORDINADAS UNITARIAS DE GRUPOS FÓNICOS YUXTAPUESTAS COORDINADAS COPULATIVAS DISYUNTIVAS DISTRIBUTIVAS ADVERSATIVAS SUBORDINADAS SUSTANTIVAS ADJETIVAS CIRCUNSTANCIALES DE LUGAR DE MODO DE TIEMPO COMPARATIVAS FINALES CAUSALES CONSECUTIVAS CONCESIVAS CONDICIONALES

1. Οι προτάσεις που προκύπτουν από την σχέση ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ + ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑ ονομάζονται ΔΙΜΕΛΕΙΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ (BIMEMBRES), και είναι η βάση για την συντακτική ανάλυση. 2. Υπάρχουν όμως και φράσεις στις οποίες ταυτίζεται το υποκείμενο με το κατηγόρημα και ονομάζονται ΜΟΝΟΜΕΛΕΙΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ (UNIMEMBRES- IMPLÍCITAS). 19.1 Έχουμε τις παρακάτω περιπτώσεις ΜΟΝΟΜΕΛΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ: a. Όλες οι προτάσεις που το ρήμα τους δεν χρειάζεται υποκείμενο, δηλαδή τα Απρόσωπα ρήματα( Unipersonales). Όλα τα ρήματα που εκφράζουν καιρικά φαινόμενα είναι αυτής της κατηγορίας. Llueve mucho Βρέχει πολύ. Θυμίζουμε ότι όταν θέλουμε να προσδιορίσουμε υποκείμενο, αυτό πρέπει να αναφέρεται μέσα στην πρόταση. Ο Θεός βροντά Dios truena

164

b. Οι προτάσεις που εκφράζουν θαυμασμό, όπως: ¡Qué bien! Τι καλά! ¡Qué pena! Τι κρίμα! ¡Ay Dios mío! Αχ Θέ μου! c. Οι προτάσεις που παραθέτουν καταστάσεις ή στοιχεία συνήθως επεξηγηματικά, όπως και αυτές που αναφέρονται σε χαρακτηριστικά γνωρίσματα, όταν αυτές δίνουν μία λογική σχέση σαν πρόταση. Πολλές τέτοιες προτάσεις συναντάμε στον προφορικό λόγο αλλά και σε λογοτεχνικά κείμενα. Ahora, de noche, miseria y penas, nada más. Τώρα, νύχτα, μιζέρια και δεινά,τίποτα άλλο.

19.2 Οι ΔΙΜΕΛΕΙΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ανάλογα με το εάν έχουν ένα ή περισσότερα ρήματα διακρίνονται σε ΑΠΛΕΣ (SIMPLES) και ΣΥΝΘΕΤΕΣ (COMPUESTAS). Έτσι έχουμε: Esto es verdad La verdad es que no lo sé

Αυτό είναι αλήθεια Η αλήθεια είναι ότι δεν το ξέρω

ΑΠΛΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΥΝΘΕΤΗ ΠΡΟΤΑΣΗ

Οι αναφορές που έχουμε κάνει σε συνδέσμους και κύριες και δευτερεύουσες, φυσικά αφορούν τις σύνθετες προτάσεις. 19.3

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΠΛΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ

Οι απλές προτάσεις συντάσσονται με Οριστική εκτός των Επιθυμίας και Προτρεπτικών και σε κάποιες περιπτώσεις των Διστακτικών που συντάσσονται με Υποτακτική, και έχουν δυο κριτήρια διαχωρισμού τους. - Σύμφωνα με το περιεχόμενο, μπορούν να χωρίζονται σε: Καταφατικές και Αρνητικές Ερωτηματικές Επιφωνηματικές Πιθανότητας και Διστακτικές Επιθυμίας Προτρεπτικές

Afirmativas y Negativas Interrogativas Exclamativas Dubitativas y de Posibilidad Desiderativas Exhortativas

- Σύμφωνα με την γραμματική φύση του κατηγορήματος μπορούν να χωρίζονται σε: Με συνδετικό ρήμα Αμετάβατες Μεταβατικές Παθητικές Αυτοπαθείς Απρόσωπες Αλληλοπαθείς

Con verbo copulativo Inransitivas Transitivas Pasivas Reflexivas Impersonales Recíprocas

165

α. ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ Kαταφατικές και Αρνητικές

Afirmativas y Negativas (Το ρήμα σε Οριστική)

Οι πρώτες εκφράζουν την συμβατότητα του υποκειμένου με το κατηγόρημα, ενώ οι δεύτερες την αντίθεση ή την μη συμβατότητα μεταξύ των δύο αυτών στοιχείων σε μία πρόταση. Όσον αφορά την κατάφαση, αυτή συντάσσεται όπως και στα Ελληνικά και δεν θα αναφερθούμε περαιτέρω. Η άρνηση εμφανίζεται με την παρουσία του NO (ΔΕΝ) συνήθως αμέσως πριν από το ρήμα στην πρόταση. Esto no es verdad Αυτό δεν είναι αλήθεια. Ενδιάμεσα του ΔΕΝ και του ρήματος μπορεί να παρεμβάλλονται άλλες λέξεις ή ακόμη και ολόκληρη πρόταση. Στα Ελληνικά δεν μπορεί να συμβεί αυτό όπως βλέπουμε στο παράδειγμα. Y no porque te conozco te lo doy Και δεν στο δίνω επειδή σε ξέρω Στο τέλος μιας αρνητικής μπορούμε να έχουμε τα επιρρήματα NUNCA- JAMÁS (Ποτέ), NADA (Τίποτα)όπως και τις αντωνυμίες NINGUNO/A/OS/AS NADIE (Κανείς/ Καμμία) όπως αυτά έχουν αναφερθεί στα αντίστοιχα κεφάλαια. Τότε όμως θέλουμε να δώσουμε έμφαση στην άρνηση. No sé Δεν ξέρω No sé nada Δεν ξέρω τίποτα No veo Δεν βλέπω No veo a nadie Δεν βλέπω κανέναν No ha venido Δεν έχει έρθει No ha venido ninguno Δεν έχει έρθει κανείς Νo lo haría Δεν θα το έκανα No lo haría nunca/jamás Δεν θα το έκανα ποτέ Μπορούν επίσης, για τον ίδιο λόγο, να χρησιμοποιούνται φράσεις όπως En mi vida No le he visto en toda mi vida Δεν τον έχω ξαναδεί στην ζωή μου En todo el día No puedo correr en todo el día Δεν μπορώ να τρέχω όλη την μέρα Όταν πάντως οι αντωνυμίες και τα επιρρήματα βρίσκονται πριν από το ρήμα, τότε δεν υπάρχει το ΝΟ στην πρόταση, αφού και τα παραπάνω δηλώνουν άρνηση. Nunca le he visto Nadie ha venido Ninguno llama

Ποτέ δεν τον έχω δει Κανείς δεν ήρθε Κανείς δεν τηλεφωνεί

Όταν σε μία πρόταση έχουμε δύο ή και περισσότερες από τις αρνητικές αντωνυμίες και επιρρήματα μαζί, τότε δίνουμε τον μεγαλύτερο βαθμό έμφασης No lo dirá nunca jamás Δεν θα το πεί ουδέποτε Νο habla nunca a nadie Δεν μιλά ποτέ σε κανέναν

166

Όταν έχουμε πρόταση που δεν έχει ΝΟ και έχει περισσότερα από δύο στοιχεία άρνησης, τότε αναγκαστικά το ένα από αυτά τίθεται πριν το ρήμα. Nadie ha dicho nada jamás Κανείς δεν είπε τίποτα ποτέ. Κάποια ουσιαστικά που αναφέρονται σε αφηρημένες έννοιες μπορούν να φέρουν ΝΟ πριν από αυτές και να ισοδυναμούν με τα αντίθετα τους. Σαν παράδειγμα δίνουμε: La no existencia Η μη ύπαρξη La inexistencia Η ανυπαρξία

Ερωτηματικές

Interrogativas

(Το ρήμα σε Οριστική)

Όπως έχουμε αναφέρει σε άλλες περιπτώσεις η ερωτηματική πρόταση στα Ισπανικά, αρχίζει με ανάποδο ερωτηματικό και τελειώνει με κανονικό λατινικό ερωτηματικό. Ανάλογα με το εάν η ερώτηση είναι ευθεία ή πλάγια (άμεση ή έμμεση),έχουμε Eυθείες ερωτηματικές όπως: ¿Quién eres tú? Ποιος είσαι εσύ; Πλάγιες ερωτηματικές όπως: ¿Me preguntó quién era él? Με ρώτησε ποιος ήταν αυτός; *Οι Πλάγιες Ερωτηματικές ανήκουν στις Σύνθετες Προτάσεις και αναφέρονται στα κεφάλαια 17 και 19.7.2β – ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ. Στην πλάγια όπως βλέπουμε η ερώτηση δεν απευθύνεται άμεσα στο πρόσωπο ή στα πρόσωπα από τα οποία ζητάμε διευκρίνιση μέσω της απάντησης. Η περίπτωση της ευθείας ερωτηματικής ανήκει στην κατηγορία των απλών προτάσεων, και μπορεί να διακριθεί σε γενική ερωτηματική (interrogativa general) ή ολικής άγνοιας στα Ελληνικά, και μερική ερωτηματική (interrogativa parcial) ή μερικής άγνοιας στα Ελληνικά. Στην γενική ερωτηματική πρόταση ρωτάμε ως προς την αλήθεια ή όχι, μίας γνώμης. Η ερώτηση μπορεί να γίνει με δύο τρόπους ως προς την θέση του ρήματος. Το ρήμα είτε τίθεται μπροστά, είτε πίσω από το υποκείμενο, όπως και στα Ελληνικά. ¿Está Usted bien? Είστε Εσείς καλά; ¿Usted está bien? Εσείς είστε καλά; Η απάντηση σε γενική ερωτηματική είναι είτε ΝΑΙ είτε ΟΧΙ ή κάποια άλλη απάντηση που να είναι αντίστοιχη κατάφασης ή άρνησης. Στην μερική ερωτηματική χρησιμοποιούμε κάποια από τις ερωτηματικές αντωνυμίες και επιρρήματα που έχουμε δεί στα αντίστοιχα κεφάλαια. Τέτοια είναι τα: Qué, Quién, Cómo, Dónde, Cuándo… Θα πρέπει να λάβουμε υπ’όψιν μας ότι το Cúyo δεν χρησιμοποιείται στην σύγχρονη Ισπανική. Παραδείγματα μερικής ερωτηματικής είναι: ¿Quién lo dijo esto? Ποιος το είπε αυτό; ¿De dónde vienes? Από πού έρχεσαι; Όπως βλέπουμε η απάντηση σε μερική ερωτηματική δεν μπορεί να είναι ΝΑΙ ή ΟΧΙ ή άλλη αντίστοιχη κατάφαση ή άρνηση, αλλά κάποιο υποκείμενο ή άλλο στοιχείο της πρότασης. Στα παραδείγματα έχουμε απάντηση στην πρώτη ερώτηση υποκείμενο, ενώ στην δεύτερη ερώτηση η απάντηση είναι τοπικός προσδιορισμός. Επιφωνηματικές Exclamativas (Το ρήμα σε Οριστική) *Η περίπτωση έκπληξης (Sorpresa),περιλαμβάνεται σε αυτήν την κατηγορία και συντάσσεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ.

167

Η έκφραση θαυμασμού στην Ισπανική μας δίνει τις επιφωνηματικές προτάσεις, οι οποίες αρχίζουν με ανάποδο θαυμαστικό και τελειώνουν με κανονικό όπως ήδη έχει αναφερθεί. Τέτοιες προτάσεις είναι πολλές φορές μονομελείς προτάσεις. ¡ Por Dios! ¡ Qué bien! Πάντως σε κάποιες περιπτώσεις μπορούμε να έχουμε και διμελείς προτάσεις των οποίων την απλή μορφή εξετάζουμε. Τέτοια πρόταση είναι: ¡Ha llegado el momento! Έφτασε η στιγμή! Η έκφραση έκπληξης εκφράζεται με ¡QUE + ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ …! = ΜΑ + ΡΗΜΑ…! ή με ¡NI QUE + ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ … ! = ΟΥΤΕ ΝΑ + ΡΗΜΑ …! ¡ Que tenga 20 años! Μά είναι 20 χρονών! ¡ Ni que te haya picado una mosca! Ούτε μύγα να σε τσίμπησε! Οι επιφωνηματικές, όπως και οι ερωτηματικές προτάσεις μπορούν να συντάσσονται με ερωτηματικές αντωνυμίες ή αναφορικά επιρρήματα που δίνουν έμφαση στην πρόταση. Στην σύγχρονη Ισπανική χρησιμοποιούνται μόνο τα παρακάτω: Qué, Cuánto, Cuán, Cómo. ¡Cuánto me alegro! Πόσο χαίρομαι! ¡Qué bonito eres! Τι καλός που είσαι!

Διστακτικές και Πιθανότητας Dubitativas y de Posibilidad (Το ρήμα σε Οριστική/ Υποτακτική) Όταν θέλουμε να εκφράσουμε πιθανότητα ή δισταγμό ως προς την έκφραση μίας σκέψης ή γνώμης τότε αυτό γίνεται είτε με ανεξάρτητη πρόταση που είναι και το αντικείμενο ανάλυσης μας, είτε με Επιρρηματική Συμπερασματική, Αιτιολογική ή Υποθετική δευτερεύουσα πρόταση που θα αναλυθούν στο κεφάλαιο 19.7.2β- ΤΡΟΠΟΙ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΣΕ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΞΗ. Έτσι λοιπόν μία ανεξάρτητη απλή πρόταση που εκφράζει πιθανότητα ή δισταγμό μπορεί να εκφράζεται γραμματικά: -Με Απλό Μέλλοντα όταν αφορά παρόν (Ενεστώτα). Vendrá mañana Θα έλθει αύριο = Πιθανόν να έλθει αύριο -Με Συντελεσμένο Μέλλοντα όταν αφορά πρόσφατο παρελθόν (Παρακείμενο). Ηabrá venido, pero no lo sé Θα έχει έλθει, αλλά δεν το ξέρω -Με Απλό Δυνητικό (στα Ελληνικά θα + Παρατατικός), στις περιπτώσεις που αφορά παρελθόν (Αόριστο ή Παρατατικό). Vendría pero no sé que ha pasado Θα ερχόταν αλλά δεν ξέρω τι του έχει συμβεί. -Με Σύνθετο Δυνητικό ή Υπερσυντέλικο Υποτακτικής (Στα Νέα Ελληνικά θα είχα +Ελληνικό Απαρέμφατο Αορίστου) όταν αφορά μακρινό ή τετελεσμένο παρελθόν (Υπερσυντέλικο). Habría/ hubiera venido pero no había podido Θα είχε έρθει,αλλά δεν μπόρεσε. -Με ρήματα όπως poder, deber, saber, querer (VERBOS MODALES), την έκφραση deber de και τις καταλήξεις Aπλού Δυνητικού -ía ή Υπερσυντέλικου Υποτακτικής –ra, ή ακόμη και με Παρατατικό αυτών των ρημάτων..

168

Podría/ pudiera / podía hacerlo, pero no lo sé Θα μπορούσα να το κάνω, αλλά δεν ξέρω. *Τα podría, podía, quería, querría μπορούν να δηλώνουν και ευγένεια. ¿Podía tener un vaso de água por favor? Θα μπορούσα να έχω ένα ποτήρι νερό παρακαλώ; Οι Διστακτικές και Πιθανότητας προτάσεις εκφράζονται και με τα επιρρήματα που εκφράζουν δισταγμό που έχουμε δώσει στο αντίστοιχο κεφάλαιο όπως τα: Acaso, Quizá, Tal vez, Seguramente, A unos/as + Αριθμός +Ουσιαστικό... Τότε όμως συντάσσονται με Οριστική ή Υποτακτική ανάλογα με τον βαθμό δισταγμού, και όχι με τους παραπάνω συνδιασμούς δυνητικών χρόνων. Η Υποτακτική αυξάνει τον βαθμό δισταγμού στην πρόταση. Με την Οριστική δίνεται έμφαση στην συναίνεση ή άρνηση αυτού στο οποίο αναφερόμαστε. Όταν από την πρόταση αφαιρέσουμε τα επιρρήματα αυτά, τότε ακολουθούνται οι κανόνες αντικατάστασης που δώσαμε πιο πάνω, τόσο στην περίπτωση που το ρήμα ήταν σε Οριστική όσο και σε Υποτακτική, αναγνωρίζοντας πάντοτε την χρονική περιοχή στην οποία αναφερόμαστε. Άς δούμε την αντιστοιχία: A lo mejor lo sabe Seguramente era muy viejo Tal vez han ganado Había recorrido más o menos siete metros Probablemente venga mañana Quizá lo hubiera dicho pero no lo he oido Están a unos 10 kilometros

= Lo sabrá = Sería muy viejo = Habrán ganado = Habría recorrido siete metros = Vendrá mañana = Lo habría/hubiera dicho pero no lo he oido. = Estarán a los 10 kilometros

* Προσοχή πρέπει να δοθεί στην περίπτωση που η Διστακτική πρόταση αναφέρεται σε Πλάγια Ερωτηματική (Βλέπε Ερωτηματικές Προτάσεις). Τότε στα Ελληνικά αποδίδουμε αντί ΘΑ + ΡΗΜΑ, ΝΑ + ΡΗΜΑ. Ας δούμε το παράδειγμα: ¿Porqué lo habrá hecho? Γιατί να το έχει κάνει; ΚΑΙ ΟΧΙ Γιατί θα το έχει κάνει; Επιθυμίας

Desiderativas

(Το ρήμα σε Υποτακτική)

Με αυτές τις προτάσεις εκφράζει το υποκείμενο την επιθυμία του ή κάποια ευχή ως προς την πραγματοποίηση ή όχι μίας ενέργειας. Το χαρακτηριστικό τους γνώρισμα είναι ότι το ρήμα συντάσσεται πάντοτε σε ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, και η πρόταση ανοίγει και κλείνει με θαυμαστικό. Το ρήμα μπορεί να είναι σε Ενεστώτα Υποτακτικής όταν αφορά ενέργεια που πραγματοποιείται σε παρόν ή μέλλον, ή σε Παρατατικό Υποτακτικής όταν αφορά ενέργεια που θα πραγματοποιηθεί στο μέλλον ή πραγματοποιήθηκε στο παρελθόν, τότε όμως διευκρινίζεται στην πρόταση το χρονικό διάστημα που αναφερόμαστε. Οι προτάσεις ανοίγουν με τα Ojalá, qué, quién, ya, así, si με απόδοση στα Ελληνικά Μακάρι. Πολλές φορές αυτές οι προτάσεις αντιστοιχούν με επιφωνημακές, αλλά τότε αρχίζουν με το QUE, και δεν φέρουν θαυμαστικό. ¡Ojalá llueva! Μακάρι να βρέξει! (Μέλλον) ¡Ojalá lloviera ayer! Μακάρι να έβρεχε χθές! (Παρελθόν) Que Dios te oiga Μακάρι να σε ακούσει ο Θεός / Άς σε ακούσει ο Θεός. (Επιφωνηματική) ¡Qué te vaya bien! Mακάρι να σου πάνε όλα καλά! ¡Quién lo hubiera sabido en aquel entonces! Μακάρι / Ποιος να το ήξερε τότε!

169

¡Ya fuera verdad! ¡Así te caigan las cosas! ¡Si tuviera 20 años! Προτρεπτικές

Exhortativas

Μακάρι να ήταν αλήθεια! Μακάρι να σου έρθουν έτσι τα πράγματα! Μακάρι να ήμουν 20 χρονών! (Το ρήμα σε Υποτακτική)

Όπως γνωρίζουμε η τυπική μορφή διαταγής ή απαγόρευσης στην γραμματική συντάσσεται με Προστακτική. Αυτή όμως η μορφή δηλώνει έντονο και απόλυτο τρόπο. Εάν θέλουμε έναν ευγενικότερο τρόπο διαταγής (προτροπή), ή απαγόρευσης (αποτροπή),συνήθως προς κάποιον ή κάποιους που θεωρούμε ανώτερους μας ή εκφράζουμε σεβασμό τότε χρησιμοποιούμε τις προτρεπτικές προτάσεις ως εξής: - Ενεστώτα Υποτακτικής, αντί δεύτερο ενικό/ πληθυντικό Καταφατικής Προστακτικής,για προτροπή. Αντί Entra rápido Μπές γρήγορα Que entres rápido Άς μπείς γρήγορα Βλέπουμε πως σε αυτήν την περίπτωση η προτρεπτική μοιάζει με με την επιθυμίας. - Αρνητική Προστακτική, η οποία περιλαμβάνει Ενεστώτα Υποτακτικής, για αποτροπή. Να / Άς μην μπείς γρήγορα No entres rápido *Όσον αφορά τον Θεό και Αγίους χρησιμοποιούμε ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ και όχι προτρεπτική πρόταση. Hazme el favor Dios mío Κάνε μου την χάρη Θεέ μου Όταν θέλουμε να προσθέσουμε σεμνότητα και μετριοπάθεια στην προτροπή / αποτροπή τότε κάποιες φορές χρησιμοποιούμε τα ρήματα Querer, Desear σε Δυνητικό ή σε Παρατατικό Υποτακτικής με τον τύπο -ra. No querría / quisiera decirles Δεν θα ήθελα να σας πώ. Querría / quisiera decirles Θα ήθελα να σας πώ Όταν μία προτροπή ή απαγόρευση σε δεύτερο ενικό πρόσωπο γίνεται με απότομο τρόπο, χωρίς όμως να προσδιορίζεται χρόνος ή τόπος, τότε μπορεί να αντικατασταθεί η προτρεπτική ή η αποτρεπτική ή ακόμα και η Προστακτική από τον Μέλλοντα. ¡Lo harás! Θα το κάνεις! ¡ No lo harás! Δεν θα το κάνεις! Στην σύγχρονη Ισπανική εκφράζοντας έντονη προτροπή, απορτοπή ή διαταγή χρησιμοποιούμε και το απαρέμφατο με ή χωρίς την πρόθεση a αναφερόμενοι σε ενικό αριθμό, και απαρέμφατο χωρίς πρόθεση σε πληθυντικό αριθμό. ¡ A callar! ¡Callar! Σιωπή! ¡ No hablar! Μην μιλάτε! Το Haber que + INFINITIVO (Πρέπει να + ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ), το οποίο είναι απρόσωπη έκφραση, δηλώνει υποχρέωση. Hay que escribirlo hoy Πρέπει να το γράψει(κάποιος) σήμερα Το Haber de + INFINITIVO (Πρέπει να + ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ), το οποίο δεν είναι ευρείας χρήσης στην σύγχρονη Ισπανική, δηλώνει υποχρέωση He de hacerlo Πρέπει να το κάνω Hemos de utilizarlo Πρέπει να το χρησιμοποιήσουμε

170

Συντακτικά, μιά μονομελής πρόταση μπορεί να δίνει διαταγή, προτροπή ή αποτροπή. ¡Adelante! Εμπρός! ¡Que se vaya! Ας φύγει! Υπάρχουν ρήματα σε β’ Ενικό Ενεστώτα Οριστικής, που μπορούν σε πρόταση να εκφράζουν προτροπή, αποτροπή χωρίς να διατηρούν την κυριολεκτική τους έννοια. Η πρόταση είναι μεταξύ θαυμαστικών. Τέτοια είναι: Anda: Αποτροπή. ¡Anda con Pedro! Αμάν πιά με τον Pedro! Vaya: Αποτροπή, κριτική ¡Vaya tontería! Κοίτα βλακεία! Venga: Προτροπή, αποτροπή. ¡Venga pasa! Έλα πέρνα! ¡Venga ya! Αμάν πιά!

b. ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΟΣ Με συνδετικό ρήμα

Con verbo copulativo

(Το ρήμα σε Οριστική)

Η περίπτωση αυτή ανήκει στο ονοματικό κατηγόρημα. Αυτό σημαίνει πως το ρήμα είναι είτε το SER είτε το ESTAR και συνοδεύεται από ένα ουσιαστικό ή επίθετο ,σύμφωνα με όσα έχουν αναφερθεί στο κεφάλαιο SER - ESTAR. Αυτό το ουσιαστικό ή επίθετο κατηγοριοποιεί ή δίνει κάποια ιδιότητα στο υποκείμενο της πρότασης. Juán está enfermo Ο Juan είναι άρρωστος (ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ) Miguel es profesor Ο Miguel είναι καθηγητής (ΙΔΙΟΤΗΤΑ) Παρατηρούμε ότι υπάρχει στενή γραμματική σχέση μεταξύ του υποκειμένου και του κατηγορήματος. Συγκεκριμένα έχουν το ίδιο γένος και αριθμό. Θυμίζουμε ότι στις προτάσεις Ονοματικού Κατηγορήματος, κατηγόρημα μπορεί να είναι και ο συνδιασμός ρήματος και επιθέτου ή ουσιαστικού. Αρκετές φορές αυτά τα δύο ρήματα λείπουν από την πρόταση είτε επειδή αυτός που μιλά ηθελημένα τα παραλείπει, είτε επειδή δεν τα αναφέρει εκ παραδρομής. Συχνή είναι και η παράληψη αυτών των ρημάτων σε ρητά και γνωμικά, όπως επίσης και σε αρκετές ερωτηματικές και επιφωνηματικές προτάσεις όταν κυριαρχεί το συναίσθημα των άλλων προσδιοριστικών στοιχείων της πρότασης. Mañana fiesta Perro ladrador, poco mordedor ¡Hermoso día! ¿ Yo, empleado suyo?

Αύριο γιορτή ΠΑΡΑΛΕΙΠΕΤΑΙ ΗΘΕΛΗΜΕΝΑ Σκύλος που γαυγίζει, δεν δαγκώνει ΓΝΩΜΙΚΟ Τι όμορφη μέρα! ΘΑΥΜΑΣΜΟΣ Εγώ, υπάλληλος του; ΑΠΟΡΙΑ / ΕΡΩΤΗΣΗ

171

Εκτός από αυτά τα δύο συνδετικά, μπορούν να σχηματίζουν ονοματικό κατηγόρημα και άλλα ρήματα κυρίως κίνησης, θέσης, κατάστασης, που όμως δεν είναι συνδετικά αλλά χρησιμοποιούνται σαν τέτοια όπως όπως έχουμε αναφερθεί στο κεφάλαιο SER – ESTAR.

Αμετάβατες

Ιntransitivas

(Το ρήμα σε Οριστική)

Αμετάβατες είναι οι ρηματικού κατηγορήματος προτάσεις που το ρήμα τους είναι αμετάβατο. Pedro vive Ο Pedro ζεί Yo duermo Εγώ κοιμάμαι Μεταβατικές

Transitivas

(Το ρήμα σε Οριστική)

Μεταβατικές είναι οι ρηματικού κατηγορήματος προτάσεις που το ρήμα τους είναι μεταβατικό. Veo la puerta Βλέπω την πόρτα Doy la mano Δίνω το χέρι Παθητικές

Pasivas

Παθητικές είναι οι προτάσεις που προκύπτουν από ρήμα σε παθητική φωνή. Οι τρείς διαφορετικές εκφράσεις της Παθητικής όπως έχουν αναλυθεί στο κεφάλαιο 12.2.2β, είναι οι παρακάτω: El libro es leído POR Juan Το βιβλίο διαβάζεται από τον Juan El libro está leído POR Juan Το βιβλίο είναι διαβασμένο από τον Juan Se vende/en coche/es Πωλείται/Πωλούνται αυτοκίνητο/αυτοκίνητα Αυτοπαθείς

Reflexivas

(Το ρήμα σε Οριστική)

Οι Αυτοπαθείς είναι οι προτάσεις που προκύπτουν όταν το ρήμα είναι Αυτοπαθές. Έτσι λοιπόν η πρόταση Se llama Juan Ονομάζεται Juan είναι αυτοπαθής και η αντωνυμία έχει θέση ΑΜΕΣΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ. Όταν όμως έχουμε την πρόταση Me lavo las manos Μου πλένω τα χέρια τότε η αυτοπαθής έχει θέση ΕΜΜΕΣΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ γιατί άμεσο είναι το las manos, και το me απαντά στην ερώτηση ΣΕ ΠΟΙΟΝ; Άρα είναι έμμεσο και αναλύοντας, η πρόταση θα είναι: Πλένω τα χέρια σε εμένα Lavo las manos a mí = Me lavo las manos Αυτήν η περίπτωση πρότασης ονομάζεται Ψευδοαυτοπαθής (Seudorefleja) και στα Ελληνικά δεν έχουμε Παθητικό ρήμα, ενώ στα Ισπανικά έχουμε γραμματικά κλίση Αυτοπαθούς λόγω της κλίσης της Αυτοπαθούς Αντωνυμίας. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι αυτή η μορφή πρότασης φανερώνει ΕΜΦΑΣΗ και παρουσιάζεται στα ρήματα που δηλώνουν αίτιο, συμμετοχή ή ηθική. Τέτοια ρήματα είναι :

172

Aprender Μαθαίνω, Comer Τρώω, Callar Παύω να μιλώ, Creer Πιστεύω, Conocer Γνωρίζω, Encontrar Βρίσκω, Estudiar Μελετώ, Fumar Καπνίζω, Gastar Ξοδεύω, Imaginar Φαντάζομαι, Morir Πεθαίνω, Pensar Σκέφτομαι, Correr Τρέχω , Saber Ξέρω, Tomar Παίρνω, Ver Βλέπω ... Nos estamos aquí Είμαστε εδώ (Συμμετοχή) Se tomó todo el café y por esto... Ήπιε όλον τον καφέ και γι’ αυτό… (Αίτιο) Se ha matado tantas personas Σκότωσε τόσα άτομα (Ηθική).

Αλληλοπαθείς

Recíprocas

(Το ρήμα σε Οριστική)

Αλληλοπαθείς είναι οι προτάσεις στις οποίες το ρήμα είναι μεταβατικό και δύο ή περισσότερα υποκείμενα ενεργούν και ταυτόχρονα δέχονται και την ενέργεια που προκύπτει. Juan y Pedro se odian Ο Juan και ο Pedro μισιούνται. (Μεταξύ τους, και ταυτόχρονα είναι αποδέκτες του μίσους τους) Κάποιες φορές για ΕΜΦΑΣΗ τίθενται φράσεις όπως Mutuamente Αμοιβαία, Uno a otro/ El uno al otro Ο ένας τον άλλον, Entre ellos Μεταξύ τους. Φυσικά τα ρήματα μπορούν να χρησιμοποιούνται μόνο στον πληθυντικό αριθμό στις Αλληλοπαθείς προτάσεις..

Απρόσωπες

Impersonales

(Το ρήμα σε Οριστική)

Είναι οι προτάσεις που το ρήμα τους είναι είτε μεταβατικό, είτε αμετάβατο σε Ενεργητική ή Παθητική φωνή, αλλά δεν εκφράζεται το υποκείμενο μέσα σε αυτές. Οι προτάσεις Llueve mucho Βρέχει πολύ, Aquí cantan Εδώ τραγουδούν είναι Απρόσωπες, αφού στην πρόταση δεν εκφράζεται το υποκείμενο. Τα ρήματα σε αυτήν την σύνταξη τίθενται σε γ’ ενικό ή πληθυντικό. Ειδική κατηγορία είναι τα Απρόσωπα ρήματα (Unipersonales) τα οποία συντάσσονται μόνο σε γ’ ενικό. ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ - Όλα τα μεταβατικά και αμετάβατα στην Ενεργητική Φωνή μπορούν να χρησιμοποιηθούν απρόσωπα ή γιατί το υποκείμενο είναι άγνωστο, ή γιατί ηθελημένα δεν αναφέρεται. Me han regalado un coche Μου έχουν δωρίσει ένα αυτοκίνητο Le toman por tonto Τον έχουν για χαζό Se vende coches (Κάποιος) πουλάει αυτοκίνητα Se ayudó a los ciudadanos (Κάποιος) βοήθησε τους πολίτες Στις δύο τελευταίες περιπτώσεις, χρησιμοποιείται το SE για να δηλωθεί ότι το ρήμα είναι σε Απρόσωπη μορφή. Το ρήμα πρέπει να έχει τα παρακάτω χαρακτηριστικά : 1. Το Υποκείμενο του να είναι Πρόσωπο. 2. Να μην προσδιορίζεται το Υποκείμενο. 3. Να μην προσδιορίζεται το Γένος του Υποκειμένου. -Όταν έχουμε Αυτοπαθές ρήμα με πρόθεση, τότε συντάσσουμε πριν από το ρήμα τα UNO-

173

UNA, και όχι το SE αφού αυτό ήδη υπάρχει Uno no se atreve a cruzar la calle Δεν τολμά κάποιος να διασχίσει τον δρόμο (Χωρίς συγκεκριμένο πρόσωπο) ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ Όταν τό ρήμα είναι σε Παθητική Φωνή και Μεταβατικό έχουμε παρακάτω τύπους Απρόσωπης. -Την περίπτωση se + ρήμα(Γ’ ενικό/πληθ.), όπως έχει αναφερθεί στην Παθητική Φωνή. Se venden coches Πωλούνται αυτοκίνητα -Την περίπτωση με SER + Μετοχή χωρίς ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΑΙΤΙΟ, όταν ο ομιλών δεν γνωρίζει ή δεν επιθυμεί να το αναφέρει. Εl contrato es firmado Το συμβόλαιο υπογράφεται. -Την περίπτωση ESTAR + Μετοχή χωρίς ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΑΙΤΙΟ, όταν ο ομιλών δεν γνωρίζει ή δεν επιθυμεί να το αναφέρει. El problema está resuelto Το πρόβλημα είναι λυμένο. Για πλήρη ανάπτυξη των τριών περιπτώσεων βλέπε ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ 12.2.2β.

19.4 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΣΥΝΘΕΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ Όπως έχουμε ήδη αναφέρει η Σύνθετη Πρόταση είναι αυτή που αποτελείται από περισσότερες από μία προτάσεις ή φράσεις. Η σύνθετη είναι Διμελής Πρόταση. Το κάθε μέλος, δηλαδή η κάθε μικρότερη πρόταση ή φράση μπορεί να ενώνεται με τις άλλες μέσω συνδέσμων, προθέσεων, αναφορικών αντωνυμιών, επιρρημάτων, σημείων στίξης που δίνουν τον χαρακτήρα της ένωσης αυτής, ή απλώς να υπάρχουν τα σημεία στίξης χωρίς καμμία άλλη λέξη από αυτές που αναφέρθηκαν, που να τις ενώνει. Έτσι έχουμε: ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΤΙΚΕΣ ή ΣΧΗΜΑ ΑΣΥΝΔΕΤΟ YUXTAPUESTAS (ASINDÉTICAS) ΠΑΡΑΤΑΚΤΙΚΕΣ COORDINADAS (PARATÁCTICAS) ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΕΣ SUBORDINADAS (HIPOTÁCTICAS)

19.5

ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΤΙΚΕΣ ή ΣΧΗΜΑ ΑΣΥΝΔΕΤΟ YUXTAPUESTAS (ASINDÉTICAS) Ο όρος Αντιπαραθετικές είναι ακριβής μετάφραση του Ισπανικού. Στα Ελληνικά ισχύει ο όρος Σχήμα Ασύνδετο. Αυτές οι προτάσεις ενώνουν τα μέλη τους χωρίς κάποιον γραμματικό δεσμό, δηλαδή είναι τελείως ανεξάρτητες μεταξύ τους συντακτικά. Ο δεσμός τους γίνεται μόνο με σημεία στίξης μέσω των οποίων εκφράζεται το ύφος του κάθε μέλους τους. Fui a su casa, él estaba a la puerta ...; tenía treinta años;era joven. Πήγα στο σπίτι του, αυτός ήταν στην πόρτα..., ήταν τριάντα χρονών,ήταν νέος.

174

Φυσικά τα διάφορα μέλη πρέπει να είναι μέσα στην πρόταση με λογική σειρά.

19.6 ΠΑΡΑΤΑΚΤΙΚΕΣ

COORDINADAS (PARATÁCTICAS)

Με την σύνδεση αυτή συνδέονται Απλές προτάσεις ή Σύνθετες προτάσεις μεταξύ τους ή Κύρια με Δευτερεύουσα με Παραθετικούς Συνδέσμους (Συμπλεκτικούς, Αντιθετικούς, Διαχωριστικούς) ή με άλλους τρόπους που θα τους αναφέρουμε πιο κάτω. Ειδικότερα όσον αφορά τις Αιτιολογικές και Συμπερασματικές προτάσεις που προκύπτουν από τους αντίστοιχους Συνδέσμους μπορούμε να θεωρήσουμε ότι ανήκουν και σε Παρατακτική αλλά και σε Υποτακτική σύνδεση. Εμείς θα τις εξετάσουμε στην Υποτακτική σύνδεση. Πάντως στην πράξη αυτή η δυσκολία διαχωρισμού δεν μας ενδιαφέρει αφού η σύνταξη που προκύπτει σε κάθε περίπτωση παραμένει ίδια και στις δύο περιπτώσεις. Οι Παρατακτικές μπορούν να είναι: - COPULATIVAS (ΣΥΝΔΕΤΙΚΕΣ) Εκφράζουν απλώς πρόσθεση προτάσεων ή φράσεων. Όταν δηλώνουν κατάφαση κατά κύριο λόγο ενώνονται με τον σύνδεσμο ΚΑΙ ( Y), ενώ όταν δηλώνουν άρνηση με τον σύνδεσμο ΟΥΤΕ (NI). Le ve y le habla Τον βλέπει και του μιλά No piensa ni habla Δεν βλέπει ούτε μιλά Quiere decirle y explicarle y luego darle (Σύνδεση Σύνθετων προτάσεων) Θέλει να του πεί και να του εξηγήσει και μετά να του δώσει Ο σύνδεσμος (Υ) αλλάζει σε (Ε) για αποφυγή κακοφωνίας, όταν η επόμενη λέξη αρχίζει από i, hi. Y invierno θα γίνει E invierno Y hidalgo θα γίνει E hidalgo Όταν σε μία καταφατική σύνδεση έχουμε περισσότερες από μία συνδέσεις τότε συνήθως το ΚΑΙ τίθεται στην τελευταία σύνδεση. Ve, escribe y habla Βλέπει, γράφει και μιλά Όταν σε μία αρνητική σύνδεση έχουμε περισσότερες συνδέσεις τότε πάντα το ΟΥΤΕ τίθεται στην τελευταία σύνδεση. Nunca ve, escribe ni habla Ποτέ δεν βλέπει, δεν γράφει, ούτε μιλά Πάντως υπάρχει η ΕΝΤΟΝΗ ΤΑΣΗ ΝΑ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ Ο ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΣΕ ΚΑΘΕ ΣΥΝΔΕΣΗ. Αυτή η σύνδεση είναι και η αντίστοιχη της Ελληνικής. Ni ve ni escribe ni habla Ούτε βλέπει ούτε γράφει ούτε μιλά. Όταν θέλουμε να δώσουμε έμφαση ή να εκφράσουμε κάτι μέσα στην πρόταση με εξαιρετικό τρόπο τότε βάζουμε περισσότερους συνδέσμους από τους δύο που αναφέρθηκαν. Αυτό λέγεται Σχήμα Πολυσύνδετο(Polisíndeton). Πάντως συνήθως χρησιμοποιούμε τους συνδέσμους ΚΑΙ, ΟΥΤΕ. Σε ποίηση έχουμε επίσης χρήση σημείων στίξης. Όταν θέλουμε να μικρύνουμε την πρόταση και γι’ αυτό αφαιρούμε συνδέσμους. Το σχήμα λέγεται Ασύνδετο (Asíndeton). Y ve y escribe y este sólo y habla Και βλέπει και γράφει και μόνο αυτός και μιλά No ve,no escribe ni habla Δεν βλέπει, δεν γράφει, ούτε μιλά Για έμφαση μπορούν να χρησιμοποιούνται και εκφράσεις όπως:

y aun και ακόμη,

175

y hasta και μέχρι και, y además και επιπλέον, ni siquiera ούτε καν, ni tan solo ούτε μόνο … Το ΚΑΙ μπορεί να τίθεται στην αρχή ερώτησης για να δώσει έμφαση ¿Y ahora qué hacemos? Και τώρα τι κάνουμε;

- DISYUNTIVAS (ΔΙΑΧΩΡΙΣΤΙΚΕΣ) Όταν οι Απλές ή Σύνθετες προτάσεις είναι αντιφατικές μεταξύ τους τότε σχηματίζουν Διαχωριστικές προτάσεις. Τότε χρησιμοποιούμε τον Σύνδεσμο Ή (Ο). Αυτός ο Σύνδεσμος αλλάζει σε (U) μπροστά από λέξεις που αρχίζουν από o, για αποφυγή κακοφωνίας. O otoño θα γίνει U otoño Σε αυτές τις προτάσεις τον ένα μέρος της πρότασης αποκλείει το άλλο. Hoy o mañana Σήμερα ή αύριο Quiere decirle o explicarle o darle (Σύνδεση Σύνθετων προτάσεων) Θέλει να του πεί ή να του εξηγήσει ή να του δώσει Όταν θέλουμε να δώσουμε μεγαλύτερη έμφαση στον διαχωρισμό ο σύνδεσμος μπορεί να τίθεται και στην αρχή της πρότασης. O pasará o le llamo Ή θα περάσει ή θα του τηλεφωνήσω Κάποιες φορές με τον σύνδεσμο δεν θέλουμε να κάνουμε διαχωρισμό, αλλά να διευκρινίσουμε κάτι που έχει αναφερθεί πριν. Στα Ελληνικά θα το αποδίδαμε Ή ΑΛΛΙΩΣ. El médico o este de blanco… Ο γιατρός ή αλλιώς αυτός με τα άσπρα… Σε πρόταση με περισσότερα από δύο ρήματα, ο σύνδεσμος μπορεί να υπάρχει μόνο στην τελευταία σύνδεση. Pasará, llamará o escribirá una carta Θα περάσει, θα τηλεφωνήσει ή θα γράψει γράμμα. Όταν έχουμε ένα ρήμα και δύο υποκείμενα σε ενικό αριθμό τότε το ρήμα μπορεί να είναι είτε σε ενικό, είτε σε πληθυντικό αριθμό. Le atrae la hermosura o su carácter Le atraen la hermosura o su carácter Τον γοητεύει η ομορφιά ή ο χαρακτήρας της Τον γοητεύουν η ομορφιά ή ο χαρακτήρας της -ΔΙΑΝΕΜΗΤΙΚΕΣ (DISTRIBUTIVAS) Ο όρος είναι ακριβής μετάφραση του Ισπανικού. Αυτή η κατηγορία ανήκει στις Διαχωριστικές στα Ελληνικά και δηλώνει ότι και εκείνη η κατηγορία. Η διαφορά είναι ότι εδώ έχουμε επανάληψη συνδέσμων (οι σύνδεσμοι μπορούν να είναι χρονικοί, ερωτηματικοί… ανάλογα με το ύφος της πρότασης), ή άλλων λέξεων σε ζεύγη. Μεταξύ τους οι προτάσεις ενώνονται σε Σχήμα Ασύνδετο ( Yuxtaposición). Συνηθισμένα ζεύγη λέξεων που δίνουν τέτοια πρόταση είναι Uno... otro o ένας… ο άλλος, Este... aquel αυτός… εκείνος, Aquí... allí εδώ… εκεί, tal... tal τέτοιο…τέτοιο, que... que είτε… είτε, quién... quién ποιός… ποιός. Uno feliz, otro triste Ο ένας ευτυχισμένος, ο άλλος λυπημένος Aquí frío, allí calor Εδώ κρύο, εκεί ζέστη Lo creo, que sea verdad; que sea mentira Το πιστεύω,είτε είναι αλήθεια, είτε ψέμματα. * Το QUE δίνει εναντιωματικό χαρακτήρα στις προτάσεις αυτές.

176

- ΑΝΤΙΘΕΤΙΚΕΣ (ADVERSATIVAS) Όταν θέλουμε να εκφράσουμε πλήρη ή μερική αντίθεση μεταξύ προτάσεων χρησιμοποιούμε τις Αντιθετικές προτάσεις. Η σύνδεση μεταξύ των δύο μελών γίνεται ή με Αντιθετικούς Συνδέσμους, ή με Αντιθετικές Εκφράσεις. Μερική Αντιθετική (ADVERSATIVA PARCIAL) ή ΑΠΛΗ ΑΝΤΙΘΕΤΙΚΗ στα Ελληνικά Σε αυτήν την περίπτωση με το δεύτερο μέλος περιορίζουμε ή διορθώνουμε αυτά που αναφέρθηκαν στο πρώτο μέλος της πρότασης. Es bueno, pero un poco raro Είναι καλός αλλά κάπως περίεργος Ολική Αντιθετική (ADVERSATIVA TOTAL) ή ΕΠΙΔΟΤΙΚΗ ΑΝΤΙΘΕΤΙΚΗ στα Ελληνικά Σε αυτήν την περίπτωση έχουμε απόλυτη ασυμβατότητα μεταξύ των όσων αναφέρονται στα δύο μέλη. Το ένα μέλος απορίπτει το άλλο. Esta no es mi opinión sino la tuya Αυτή δεν είναι η δική μου γνώμη αλλά η δική σου Οι σύνδεσμοι που χρησιμοποιούμε είναι οι: Mas αλλά, pero αλλά , empero αλλά , aunque αν και, sino αλλά. Mas Αλλά Η χρήση της σήμερα, είναι σχεδόν αποκλειστικά σε λογοτεχνικά κείμενα. Pero Αλλά Ο πιο διαδεδομένος με αυτήν την έννοια σύνδεσμος. Έχει περιοριστική έννοια στην πρόταση. Πάντα προηγείται στην πρόταση, (φυσικά πρόταση είναι και η Δευτερεύουσα μετά από κόμμα). Μπορεί να έχει και εμφατική χρήση, δηλώνοντας έκπληξη ή απορία, ή να «εισβάλλει» στην πρόταση θέλοντας να προσθέσει κάποια φράση τελείως διαφορετική από αυτήν που ήδη αναφέρεται. ¡Pero no es así! Αλλά / Μα δεν είναι έτσι! ( Έκπληξη, αποδίδεται και Μα στα Ελληνικά) Pero ¿quién lo ha dicho? Αλλά/ Μα, ποιος το είπε; ( Απορία, αποδίδεται όπως και πάνω) Lo dijo, pero no lo creo Το είπε, αλλά δεν το πιστεύω ( Στην αρχή της δεύτερης πρότασης) Empero Αλλά Σήμερα δεν χρησιμοποιείται παρά μόνο στην λογοτεχνία. Aunque Aν και Έχει εναντιωματική χρήση, και όπως και στα Ελληνικά συντάσσεται είτε στην αρχή, είτε μεταξύ των δύο μελών της πρότασης. Sino Αλλά Πρέπει να υπάρχει άρνηση στό πρώτο μέλος και κατάφαση στο δεύτερο μέλος της πρότασης. No es mentira, sino la pura verdad Δεν είναι ψέμματα, αλλά η αλήθεια Μπορεί να έχει την έννοια ΠΑΡΑ ΜΟΝΟ. No quiero sino jugar Δεν θέλω παρά μόνο να παίξω Μπορεί να θέλοντας να ενδυναμώσει την αντίθεση να χρησιμοποιείται σε εκφράσεις όπως Sino también αλλά επίσης , sino al contrario αλλά αντιθέτως , sino además αλλά επιπλέον. Όταν στα δύο μέλη της πρότασης έχουμε διαφορετικά ρήματα συνηθίζεται η πρόσθεση του συνδέσμου QUE. No solo le insultaron, sino que le arrojaron piedras, mientras él se iba llorando Όχι μόνο τον πρόσβαλλαν, αλλά του έριξαν και πέτρες, ενώ αυτός έφευγε κλαίγοντας Όταν όμως έχουμε σύντομες προτάσεις με διαφορετικά ρήματα τότε το QUE παραλείπεται. No pasa por aquí, sino se esconde por allí Δεν περνά από εδώ, αλλά κρύβεται εκεί ΠΡΟΣΟΧΗ, Δεν πρέπει να συγχέεται το sino με το si no (αν δεν). Οι συνηθέστερες εκφράσεις που χρησιμοποιούμε είναι οι: Sin embargo Παρ’όλα αυτά, no obstante ωστόσο , más bien μάλλον , fuera de εκτός από, salvo εκτός , menos εκτός, con todo παρ’όλο που, excepto εκτός .... Se considera buena persona, sin embargo cometió un crimen

177

Θεωρείται καλό άτομο, παρ’όλα αυτά διέπραξε ένα έγκλημα.

19.7

ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΕΣ

SUBORDINADAS (HIPOTÁCTICAS)

Σε αυτόν τον τρόπο σύνδεσης έχουμε μία Κύρια και μία ή περισσότερες Δευτερεύουσες προτάσεις. Οι Δευτερεύουσες, είναι προτάσεις που αποτελούν μία ενότητα χωρίς όμως να έχουν πλήρες νόημα, και εξαρτώνται από την Κύρια γραμματικά. Έτσι μπορούμε να πούμε ότι είναι ενσωματωμένες στην Κύρια. Θέλω να κάνεις κάτι Η Δευτερεύουσα είναι να κάνεις κάτι Θέλω να κάνω κάτι Η Δευτερεύουσα είναι να κάνω κάτι Άς δούμε τις παρακάτω σχέσεις που προκύπτουν από την σύνδεση Κύριας και Δευτερεύουσας. - Συμφωνία χρόνων μεταξύ Κύριας και Δευτερεύουσας - Σύνταξη και Έγκλιση της Δευτερεύουσας σε Ταυτοπροσωπία και Ετεροπροσωπία.

19.7.1 ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΩΝ ΧΡΟΝΩΝ – CONCORDANCIA DE LOS TIEMPOS Θα αναφερθούμε στην χρονική συμφωνία μεταξύ ρημάτων στην ίδια πρόταση σε Ετεροπροσωπία, χωρίς να μας απασχολήσουν οι προϋποθέσεις που θα πρέπει να υπάρχουν ως προς την Έγκλιση της Δευτερεύουσας. Αυτό θα αναλυθεί στην επόμενη ενότητα.. Φυσικά μιλάμε για Σύνθετη πρόταση, αφού οι Απλές έχουν μόνο ένα ρήμα. Από τις Σύνθετες προτάσεις μας ενδιαφέρουν οι προτάσεις με Υποτακτική σύνδεση (Subordinadas-Hipotácticas), αφού οι Ασύνδετες και οι Παρατακτικές είναι ανεξάρτητες προτάσεις που αποτελούν ένα σύνολο χωρίς όμως εξάρτηση μεταξύ τους. Άς δούμε τις περιπτώσεις: α. Με το ρήμα της Δευτερεύουσας σε Oριστική. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί οποιοσδήποτε χρόνος στην Δευτερεύουσα, με το ρήμα της Κύριας να είναι σε παρελθόν, παρόν ή μέλλον. Dicen que lo hizo el conductor Λένε ότι το έκανε ο οδηγός Han dicho que vendrán mañana Έχουν πει ότι θα έρθουν αύριο El padre dijo que vendría ayer Ο πατέρας είπε ότι θα ερχόταν χθές Le preguntará si podrá venir mañana Θα τον ρωτήσει εάν θα μπορεί να έρθει αύριο. Encontró una casa que podrá vivir Βρήκε ένα σπίτι που θα μπορεί να ζήσει Preguntó cuándo irán /irían Ρώτησε πότε θα πάνε / πήγαιναν *Η τελευταία περίπτωση είναι Έμμεση Ερωτηματική που έχει πάντοτε σε Οριστική την Δευτερεύουσα(Κάποιες φορές μπορεί να συναντήσουμε Πλάγια Ερωτηματική σε Υποτακτική, σαν Αρχαϊσμό). β. Όταν έχουμε ρήματα Αντίληψης στην Κύρια και ρήμα Δευτερεύουσας σε Οριστική,

178

ΠΡΕΠΕΙ το ρήμα της Δευτερεύουσας να βρίσκεται στον ίδιο χρόνο ή στην ίδια χρονική περιοχή ( παρελθόν, παρόν-μέλλον), με αυτό της Κύριας. Αυτό δεν συμβαίνει όταν το ρήμα Αντίληψης έχει μεταφορική έννοια. Ρήματα Αντίληψης είναι: Ver Βλέπω, Oir Ακούω, Oler Μυρίζω, Percibir Αντιλαμβάνομαι, Sentir Νοιώθω, Observar Παρατηρώ, Contemplar Θαυμάζω , Mirar Κοιτώ ... Veo que pasan Βλέπω ότι περνούν Veo que pasarán Βλέπω ότι θα περάσουν Vi que pasaron Είδα ότι περνούσαν Vi que pasaron Είδα ότι πέρασαν Verá que pasan Θα δεί ότι περνούν Verá que pasarán Θα δεί ότι θα περάσουν Ενώ με μεταφορική έννοια Veo que pasaron Γνωρίζω ότι πέρασαν (Ενεστώτας- Αόριστος) Siento que me hizo daño Καταλαβαίνω ότι μου έκανε κακό (Ενεστώτας – Αόριστος) γ. Όταν το ρήμα της Δευτερεύουσας είναι σε Υποτακτική, και στην Κύρια πρόταση έχουμε ρήμα που δηλώνει Βούληση, Διαταγή, Παράκληση, Επιθυμία και γενικά ρήματα επιρροής ως προς την Δευτερεύουσα, τότε το ρήμα της Δευτερεύουσας είναι σε χρόνο μεταγενέστερο του ρήματος της Κύριας. Αυτό είναι λογικό γιατί σε αυτήν την κατηγορία ρημάτων η Κύρια προηγείται χρονικά από τα εξαρτώμενα ρήματα της Δυτερεύουσας. Mandaron que estudie Διέταξαν να διαβάσει (Πρώτα διέταξαν, μετά θα διαβάσει) Ruegan que estudie Παρακαλούν να διαβάσει (Πρώτα παρακαλούν, μετά θα διαβάσει) δ. Με τα υπόλοιπα ρήματα της Κύριας που δίνουν Υποτακτική στην Δευτερεύουσα όπως τα ρήματα που δηλώνουν συναίσθημα, ψυχική διάθεση, κατανόηση ή τα λεκτικά ρήματα ισχύουν τα εξής: Όταν το Κύριο είναι σε σε Ενεστώτα ή Μέλλοντα, το Δευτερεύον μπορεί να είναι σε οποιονδήποτε χρόνο. No creen que lo viera Δεν πιστεύουν ότι το είδε No creen que lo hubiera visto Δεν πιστεύουν ότι το είχε δεί. Όταν το Κύριο είναι σε παρελθόν, το Δευτερεύον πρέπει να είναι και αυτό σε παρελθόν δηλαδή σε Παρακείμενο, Παρατατικό ή Υπερσυντέλικο Υποτακτικής. No garantizaba que llegaramos allí Δεν εγγυώταν ότι φθάναμε εκεί No creían que lo hubieramos terminado Δεν πίστευαν ότι το είχαμε τελειώσει No temieron que les traicionaran Δεν φοβήθηκαν ότι τους πρόδοσαν ε. Οι Απρόσωπες Εκφράσεις με Συνδετικά ρήματα ή ρήματα που λειτουργούν σαν τέτοια σε τέτοιο σχηματισμό ( Ser, Estar, Resultar). - Όταν δίνουν Οριστική στην Δευτερεύουσα τότε ανεξάρτητα από τον χρόνο του ρήματος της Κύριας η Δευτερεύουσα μπορεί να είναι σε οποιονδήποτε χρόνο. Es verdad que fue así Είναι αλήθεια ότι έτσι ήταν Parecia obvio que lo dirá otro día Φάνηκε προφανές ότι θα το πεί άλλη μέρα - Όταν δίνουν Υποτακτική στην Δευτερεύουσα, τότε Με την Κύρια σε παρελθόν, η Δευτερεύουσα είναι και εκείνη σε παρελθόν Resultó raro que viniera Φάνηκε περίεργο ότι θα ερχόταν

179

Με την Κύρια σε παρόν- μέλλον, η Δευτερεύουσα μπορεί να είναι σε παρελθόν, παρόν ή μέλλον. Es bueno que haya venido aquí Είναι καλό που έχει έρθει εδώ. No temieron que les traicionaran

Δεν φοβήθηκαν ότι τους πρόδοσαν

19.7.2 ΣΥΝΤΑΞΗ ΚΑΙ ΕΓΚΛΙΣΗ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑΣ ΣΕ ΤΑΥΤΟΠΡΟΣΩΠΙΑ ΕΤΕΡΟΠΡΟΣΩΠΙΑ Κατ΄ αρχήν πρέπει να αναφέρουμε τους τρόπους σύνταξης / υπόταξης της Δευτερεύουσας πρότασης σε σχέση με την Κύρια. Προσδιορισμός και ανάλυση τους γίνεται στην ενότητα 19.7.2γ ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΟΝΟΜΑΤΙΚΗ, ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ (ΑΝΑΦΟΡΙΚΗ), ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΞΗ. Οι τρόποι υπόταξης /σύνταξης αναφέρονται εδώ, προκειμένου να καθοριστεί η σύνταξη και η έγκλιση του ρήματος της Δευτερεύουσας σε Ταυτοπροσωπία και Ετεροπροσωπία, σε κάθε μία από τις περιπτώσεις: ΟΝΟΜΑΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΞΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΞΗ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΞΗ Σε αυτήν την μορφή σύνταξης / υπόταξης έχουμε τις παρακάτω περιπτώσεις προτάσεων: Επιρρηματικές Τόπου Επιρρηματικές Τρόπου Χρονικές Επιρρηματικές Συγκριτικές Επιρρηματικές Τελικές Επιρρηματικές Αιτιολογικές Επιρρηματικές Συμπερασματικές Επιρρηματικές Εναντιωματικές Επιρρηματικές Υποθετικές Επιρρηματικές

Circunstanciales de Lugar Circunstanciales Modales Circunstanciales Temporales Circunstanciales Comparativas Circunstanciales Finales Circunstanciales Causales Circunstanciales Consecutivas Circunstanciales Concesivas Circunstanciales Condicionales

ΣΥΝΤΑΞΗ Σε κάθε περίπτωση η Κύρια είναι σε Οριστική ενώ στην Δευτερεύουσα μπορούμε να έχουμε τις πιο κάτω περιπτώσεις 19.7.2α Η Δευτερεύουσα να έχει το ίδιο Υποκείμενο με την Κύρια (Ταυτοπροσωπία) Quiero decir Θέλω να πώ Η περίπτωση συμφωνίας Προσώπου και Αριθμού μεταξύ ρήματος Κύριας και Δευτερεύουσας δηλαδή η Ταυτοπροσωπία, στα Ισπανικά εκφράζεται με το ρήμα της Δευτερεύουσας σε Απαρέμφατο (Infinitivo), Μετοχή (Participio), Γερούνδιο (Gerundio), ή σε Οριστική ή Υποτακτική όπως περιγράφονται πιο κάτω: a. Περίπτωση Ταυτοπροσωπίας ΟΝΟΜΑΤΙΚΗΣ ΥΠΟΤΑΞΗΣ, με το ρήμα της Δευτερεύουσας σε Απαρέμφατο, με τα δύο ρήματα (Κύριας και Δευτερεύουσας) να συνδέονται μεταξύ τους χωρίς καμμία Πρόθεση ενδιάμεσα. Puedo venir Μπορώ να έρθω

180

Quiero hacer Θέλω να κάνω Παρατηρούμε ότι ενώ στα Ελληνικά χρησιμοποιούμε Υποτακτική, στα Ισπανικά έχουμε Απαρέμφατο. Προυπόθεση για σύνδεση χωρίς Πρόθεση είναι, το ρήμα της Κύριας να είναι ένα από τα Poder Μπορώ, Querer Θέλω, Saber Ξέρω, Deber Οφείλω/Πρέπει, Soler Συνηθίζω. Αυτά τα ρήματα ονομάζονται στην Ισπανική VERBOS MODALES (Ρήματα Τρόπου). Εκτός από αυτά, όλα τα ρήματα που δηλώνουν Συμπεριφορά, Πρόθεση, Ευχή, Θέληση, Μπορούν να λειτουργούν σαν MODALES και να συνδέονται ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΘΕΣΗ με το ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ. Τέτοια ρήματα είναι: Mandar, Intentar, Desear, Prometer, Esperar, Proponerse, Procurar, Pretender, Pensar (Έχω την πρόθεση να), Temer, Necesitar ... b. Περίπτωση ταυτοπροσωπίας ΟΝΟΜΑΤΙΚΗΣ ΥΠΟΤΑΞΗΣ στην οποία έχουμε σαν Κύρια πρόταση φράσεις με Συνδετικά ρήματα ή άλλα που λειτουργούν σαν τέτοια (SER, ESTAR, PARECER). Εάν το ρήμα της Δευτερεύουσας είναι στην πρόταση ΧΩΡΙΣ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ, τότε όλη η πρόταση είναι σε Απρόσωπο τύπο με το ρήμα της Δευτερεύουσας σε Απαρέμφατο. Αυτό συμβαίνει στις φράσεις που δηλώνουν γνώμη, διαταγή, συμβουλή, συναίσθημα, ευχή, απαγόρευση, προτροπή, αντίθεση, παράκληση. Es bueno tener salud Είναι καλό να έχει κάποιος υγεία Parece bien estar aquí Φαίνεται ωραίο το να βρίσκεται κάποιος εδώ Está mal llorar Είναι κακό να κλαίει κανείς * Στις προτάσεις αυτές ΔΕΝ προσδιορίζεται Υποκείμενο στην Δευτερεύουσα, και έτσι όλη η πρόταση είναι σε Απρόσωπο τύπο. Εάν όμως προσδιοριστεί Υποκείμενο τότε έχουμε Ετεροπροσωπία. Es bueno que tengas(tú) salud Είναι καλό να έχεις (εσύ) υγεία. c. Περίπτωση Ταυτοπροσωπίας όταν η Δευτερεύουσα δηλώνει σχέση χρόνου. Απαρέμφατο στην Δευτερεύουσα (ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΗ ΧΡΟΝΟΥ). No descansaré hasta aprobar Δεν θα ξεκουραστώ έως να προαχθώ No hablo antes de venir Δεν θα μιλήσω πριν να έρθω Empezó a llover, al llegar a casa Άρχισε να βρέχει, με το που έφτασα στο σπίτι Γερούνδιο Vi a Juan, caminando por la calle Είδα τον Juan, περπατώντας (ενώ περπατούσα) στο δρόμο Habiendo cenado, iremos al teatro Έχοντας δειπνήσει (αφού δειπνήσουμε), θα πάμε θέατρο * Η περίπτωση χρονικής με σύνδεσμο CUANDO ΔΕΝ συντάσσεται με Απαρέμφατο στην Δευτερεύουσα αλλά δίνει Οριστική ή Υποτακτική όπως περιγράφεται στο κεφάλαιο 19.7.2γ ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ. d. Περίπτωση Ταυτοπροσωπίας όταν η Δευτερεύουσα συντάσεται με: SIN+ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ , ή με ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ στην Δευτερεύουσα. Με την Πρόθεση SIN. Se marchó sin despedirse Έφυγε χωρίς να χαιρετήσει Με Γερούνδιο (Σπάνια περίπτωση) Μπόρεσε να ανέβει, βοηθώντας τον εγώ (με την βοήθεια μου) Pudo subir, ayudándole yo e. Περίπτωση Ταυτοπροσωπίας όταν η Δευτερεύουσα δηλώνει σκοπό (ΤΕΛΙΚΗ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΗ). Συντάσεται με Απαρέμφατο το ρήμα της Δευτερεύουσας. Estamos aquí para trabajar Είμαστε εδώ για να δουλέψουμε

181

f. Περίπτωση Ταυτοπροσωπίας όταν η Δευτερεύουσα δηλώνει αιτία (ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΗ). Συντάσεται με: 1. Οριστική ή Υποτακτική το ρήμα της Δευτερεύουσας Como ha llamado vendrá Επειδή τηλεφώνησε θα έρθει 2.Γερούνδιο Siendo hijo del profesor, aprobó el examen Όντας γιός του καθηγητή, πέρασε τις εξετάσεις 3.Απαρέμφατο όταν η σύνδεση Κύριας και Δευτερεύουσας γίνεται με a fuerza de, por. Aprobó a fuerza de estudiar mucho Πέρασε τις εξετάσεις λόγω της πολλής μελέτης. Se cansó por correr mucho Κουράστηκε επειδή έτρεξε πολύ g. Περίπτωση Ταυτοπροσωπίας όταν η Δευτερεύουσα δηλώνει υπόθεση, και απόδοση η Κύρια (ΥΠΟΘΕΤΙΚΗ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΗ). Όσα περιγράφονται στο κεφάλαιο 17.1 και 17.2 μπορούν να ισχύουν σε περίπτωση Ταυτοπροσωπίας και Ετεροπροσωπίας. Si viene, pasará por aquí Εάν έρθει, θα περάσει από εδώ. h.Περίπτωση Ταυτοπροσωπίας όταν η Δευτερεύουσα εναντιώνεται στην Κύρια. ( ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΗ). Το ρήμα της Δευτερεύουσας συντάσεται: 1. Οριστική ή Υποτακτική Aunque viene, no pasa por aquí Αν και έρχεται, δεν περνά από εδώ (Γνωρίζω ότι έρχεται) Aunque venga, no pasa por aquí Ακόμη και να έρθει, δεν περνά από εδώ 2. Απαρέμφατο με την Πρόθεση CON. Con hacerlo, no ganarás nada. Με το να το κάνεις, δεν θα κερδίσεις τίποτα 3. Γερούνδιο ή Μετοχή με AUN, και AUNQUE, INCLUSO αντίστοιχα. Aun haciendolo, no conseguirás nada Ακόμη και κάνοντας το, δεν θα καταφέρεις τίποτα Aunque cansado, puedo correr Ακόμα και κουρασμένος, μπορώ να τρέξω i. Περίπτωση Ταυτοπροσωπίας όταν υπάρχει σύγκριση είτε ως προς τον Τρόπο, είτε ως προς την Ποσότητα μεταξύ Κύριας και Δευτερεύουσας (ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΕΣ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ). Το ρήμα της Δευτερεύουσας συντάσεται όπως περιγράφεται στα κεφάλαια 7.1 και 7.2. Le alegró más lo que le dijeron que aquello que había dicho yo andes. Με ευχαρίστησε περισσότερο αυτό που μου είπαν από εκείνο που είχα πεί j. Περίπτωση ταυτοπροσωπίας όταν η Δευτερεύουσα είναι συμπέρασμα της Κύριας (ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΗ) Το ρήμα της Δευτερεύουσας είναι σε Οριστική ήΥποτακτική Pienso, luego existo Σκέφτομαι, άρα υπάρχω Vio tantas cosas que no pudo dormir Είδε τόσα πράγματα που δεν μπόρεσε να κοιμηθεί k. Περίπτωση Ταυτοπροσωπίας με Δευτερεύουσα σε Ονοματική και Επιθετική Σύνταξη όπως αναφέρονται στην ενότητα 19.7.2γ (εκτός των περιπτώσεων a και b, που αναφέρθηκαν στην αρχή της ενότητας), όπου το ρήμα της Δευτερεύουσας συντάσσεται όπως ακριβώς και σε Ετεροπροσωπία, δηλαδή είτε σε Οριστική είτε σε Υποτακτική.

182

Ως προς την σύνταξη του ρήματος της Δευτερεύουσας σε Ταυτοπροσωπία, το ίδιο συμβαίνει και στις Επιρρηματικές Τρόπου και Τόπου, όπως θα αναλυθεί στην ενότητα 19.7.2γ. Te aseguro que lo haré Σε βεβαιώνω ότι θα το κάνω (ΟΝΟΜΑΤΙΚΗ) No te aseguro que lo haga Δεν σε βεβαιώνω ότι θα το κάνω(ΟΝΟΜΑΤΙΚΗ) Los que quieran, pueden entrar Όσοι θέλουν, μπορούν να (ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ) Voy donde quiero Πάω όπου θέλω(ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΗ ΤΟΠΟΥ) Hablo como quiero Μιλάω όπως θέλω(ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΗ ΤΡΟΠΟΥ) 19.7.2β. Η Δευτερεύουσα με διαφορετικό Υποκείμενο από την Κύρια (Ετεροπροσωπία) Yo quiero que tú digas Εγώ θέλω εσύ να πεις Σε Ονοματική, Επιθετική και Επιρρηματική σύνταξη, το ρήμα της Δευτερεύουσας είναι σε Οριστική ή Υποτακτική όπως αναλύεται στην ενότητα 19.7.2.γ. ΕΓΚΛΙΣΗ 19.7.2.γ ΕΓΚΛΙΣΗ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑΣ ΣΕ ΟΡΙΣΤΙΚΗ/ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΚΑΤΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ - ΕΓΚΛΙΣΗ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑΣ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΟ ΡΗΜΑ Ή ΤΗΝ ΑΠΡΟΣΩΠΗ ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΣ. ( ΟΝΟΜΑΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΞΗ). Η Κύρια και η Δευτερεύουσα ενώνονται ή με Επιρρήματα που λειτουργούν σαν Αναφορικοί Σύνδεσμοι,ή με Αναφορικές Αντωνυμίες όπως παρακάτω. α. Στην Κύρια μπορεί να έχουμε είτε οποιοδήποτε ΡΗΜΑ, είτε ΑΠΡΟΣΩΠΗ ΕΚΦΡΑΣΗ δηλαδή φράση με τα ρήματα SER, ESTAR, PARECER (εκτός της περίπτωσης b της ενότητας 19.7.2α). Όσον αφορά τις κατηγορίες των ρημάτων και των Απρόσωπων Εκφράσεων της Κύριας, και την έγκλιση που δίνουν στο ρήμα της Δευτερεύσας ανάλογα με το εάν βρίσκονται σε Κατάφαση ή σε Άρνηση έχουμε : * Τα Ο και Υ αντιστοιχούν σε Οριστική ή Υποτακτική του ρήματος της Δευτερεύουσας ανά περίπτωση ρήματος ή φράσης της Κύριας. Στην Κύρια Απρόσωπες εκφράσεις Βεβαιότητας Γνώσης Πιθανότητας Προτίμησης Γνώμης Κατανόησης Κρίσης

ΣΕ ΚΑΤΑΦΑΣΗ Ο Ο Υ Υ Υ Υ Υ

ΣΕ ΑΡΝΗΣΗ Υ Υ Υ Υ Υ Υ Υ

Στην Κύρια Ρήματα Αμφιβολίας Άγνοιας Βεβαιότητας

Υ Υ Ο

Υ Υ Υ

183

Γνώσης ( Λεκτικά, Αντίληψης, Κατανόησης) Συναισθήματος Βούλησης Με διπλή έννοια

Ο Ο Υ Ο/Υ

Υ Υ Υ Υ

Αναλύουμε τον πίνακα κατά περίπτωση: -Στην Κύρια ρήματα Αμφιβολίας, Άγνοιας. Η Δευτερεύουσα σε Υποτακτική Τέτοια ρήματα είναι Dudar αμφιβάλλω, ignorar αγνοώ…. Dudo que haya venido Αμφιβάλλω ότι έχει έρθει -Στην Κύρια ρήματα Βεβαιότητας, Γνώσης σε Κατάφαση. Η Δευτερεύουσα σε Οριστική Τέτοια ρήματα είναι Τα Λεκτικά: asegurar διαβεβαιώνω, anunciar αναγγέλω, afirmar επιβεβαιώνω, Exponer εκθέτω, creer πιστεύω, decir λέω, dejar αφήνω, indicar υποδεικνύω, Informar πληροφορώ... Τα Αντίληψης: ver βλέπω, oir ακούω, oler μυρίζω, notar σημειώνω, percibir αντιλαμβάνομαι, observar παρατηρώ, descubrir αποκαλύπτω ... Τα Κατανόησης / Γνώσης: comprender καταλαβαίνω, considerar θεωρώ, creer πιστεύω, saber γνωρίζω, pensar σκέφτομαι, entender καταλαβαίνω, suponer υποθέτω ... Te aseguro que lo haré Σε βεβαιώνω ότι θα το κάνω Creo que vendrán Πιστεύω ότι θα το κάνουν Comprendo que tienes razón Καταλαβαίνω ότι έχεις δίκιο -Στην Κύρια ρήματα Βεβαιότητας, Γνώσης σε Άρνηση. Η Δευτερεύουσα σε Υποτακτική Όλες οι παραπάνω κατηγορίες σε άρνηση. No te aseguro que lo haga Δεν σε βεβαιώνω ότι θα το κάνω No creo que vengan Δεν πιστεύω ότι θα έρθουν No comprendo que tengas razón Δεν νομίζω ότι έχεις δίκιο * Κάποιες φορές σε αυτήν την περίπτωση δημιουργείται σύγχυση μεταξύ των περιπτώσεων No crees que + ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ No creas que + ΟΡΙΣΤΙΚΗ γιατί έχουμε Αρνητική Προστακτική στην Κύρια ¿No crees que + ΟΡΙΣΤΙΚΗ γιατί έχουμε Πλάγια Ερωτηματική Θα πρέπει κάθε φορά, να ξεχωρίζουμε σε ποιά από τις παραπάνω κατηγορίες ανήκει η πρόταση, ώστε να έχουμε την σωστή Δευτερεύουσα. -Στην Κύρια ρήματα Συναισθήματος. Η Δευτερεύουσα σε Υποτακτική. Τέτοια είναι: Agradecer ευχαριστώ, alegrar χαίρομαι, soportar υπομένω, lamentar λυπάμαι, gustar αρέσκομαι, molestar ενοχλώ, horrorizar τρομοκρατώ, temer φοβάμαι... Te agradezco que lo hayas terminado Σε ευχαριστώ που το έχεις τελειώσει *Στα ρήματα που δηλώνουν φόβο κάποιες φορές παραλείπεται το QUE Él teme que no vengamos = Él teme no vengamos -Στην Κύρια ρήματα και φράσεις Πιθανότητας. Η Δευτερεύουσα σε Υποτακτική. Φράσεις και ρήματα όπως: Es posible είναι δυνατόν, es imposible είναι αδύνατο, es probable είναι πιθανόν, es improbable είναι απίθανο, puede ser μπορεί, no puede ser δεν μπορεί, puede ser que υπάρχει πιθανότητα να,

184

poder + ocurrir, suceder μπορεί. Puede ocurrir que no sea correcto Μπορεί να μην είναι σωστό No puede ser que tenga razón Υπάρχει πιθανότητα να έχει δίκιο -Στην Κύρια ρήματα Βούλησης. Η Δευτερεύουσα σε Υποτακτική Τέτοια ρήματα είναι: Aconsejar συμβουλεύω, causar προκαλώ, consentir συγκατατίθεμαι, exigir απαιτώ, obligar υποχρεώνω, permitir επιτρέπω, prohibir απαγορεύω, recomendar συστήνω, rogar παρακαλώ, pedir ζητώ ... *Αυτά τα ρήματα μπορεί να συντάσσονται και με ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ στην Δευτερεύουσα. Αυτό συμβαίνει γιατί με Κύρια σε αυτήν την κατηγορία ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΥΠΑΡΞΕΙ ΤΑΥΤΟΠΡΟΣΩΠΙΑ, και έτσι δεν υπάρχει περίπτωση σύγχυσης ως προς αυτό. Η έλλειψη Ταυτοπροσωπίας είναι κάτι λογικό, εάν σκεφτούμε ότι η ενέργεια των ρημάτων αυτών αναγκαστικά στρέφεται σε άλλο Υποκείμενο για να το διατάξει, παρακαλέσει, να του επιτρέψει, απαγορέψει και ούτω καθ’εξής. Te obligo que hagas = Te obligo hacer Σε υποχρεώνω να το κάνεις Te ruego que pidas = Te ruego pedir Σε παρακαλώ να ζητήσεις -Στην Κύρια ρήματα με διπλή έννοια. Στην μεταφορική τους έννοια η Δευτερεύουσα σε Υποτακτική. Στην κυριολεκτική τους έννοια σε Κατάφαση, η Δευτερεύουσα σε Οριστική. Στην κυριολεκτική και μεταφορική τους έννοια σε Άρνηση, η Δευτερεύουσα σε Υποτακτική. Τέτοια είναι: Decir λέω / συμβουλεύω, sentir νοιώθω / λυπάμαι, pensar σκέφτομαι / προτρέπω, convencer αποδεικνύω / πείθω, insistir επαναλαμβάνω / επιμένω Te digo que es así Σου λέω ότι είναι έτσι Te digo que no lo hagas. Σου λέω (συμβουλεύω) να μην το κάνεις -Στην Κύρια φράσεις Προτίμησης, Γνώμης, Κατανόησης, Κρίσης. Η Δευτερεύουσα σε Υποτακτική. Τέτοιες φράσεις είναι: (SER, ESTAR, PARECER,CONSIDERAR) + bueno καλό, importante σημαντικό, natural φυσικό, normal κανονικό, raro περίεργο, bien καλά, mal άσχημα... Es bueno que lo hagas Είναι καλό να το κάνεις -Στην Κύρια φράσεις Βεβαιότητας Γνώσης σε Κατάφαση. Η Δευτερεύουσα σε Οριστική Τέτοιες φράσεις είναι: SER, ESTAR, PARECER + Obvio προφανές, claro σαφές, un hecho γεγονός, cierto σίγουρο, innegable αναμφισβήτητο... Parece obvio que tienes razón Φαίνεται προφανές ότι έχεις δίκιο Está claro que llueve Είναι σαφές ότι βρέχει -Στην Κύρια φράσεις Βεβαιότητας Γνώσης σε Άρνηση. Η Δευτερεύουσα σε Υποτακτική Οι παραπάνω φράσεις σε άρνηση. No parece obvio que tengas razón Δεν φαίνεται προφανές ότι έχεις δίκιο No está claro que llueva Δεν είναι σαφές ότι βρέχει -ΕΓΚΛΙΣΗ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑΣ ΣΕ ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΞΗ. Σε αυτήν την Υπόταξη έχουμε σύνδεση Κύριας και Δευτερεύουσας με Αναφορική

185

Αντωνυμία ή Επίρρημα που λειτουργεί σαν Αναφορικός Σύνδεσμος. Όταν το Υποκείμενο αναφέρεται σε κάτι ήδη γνωστό η Δευτερεύουσα σε Οριστική, ενώ όταν αναφέρεται σε κάτι άγνωστο ακόμη, η Δευτερεύουσα σε Υποτακτική. Οι Αναφορικές Αντωνυμίες είναι QUE, CUAL, CUYO, QUIEN και τα Επιρρήματα DONDE, COMO, CUANDO, CUANTO. Busco una casa que pueda pagar Ψάχνω ένα σπίτι που να μπορώ να το πληρώσω No hay lugar donde me sienta bien Δεν υπάρχει μέρος που να νοιώθω καλά Los que quieran, pueden entrar Όσοι θέλουν, μπορούν να μπούν Tengo un coche que es veloz Έχω ένα αυτοκίνητο που είναι γρήγορο * Οι Επιρρηματικές Δευτερεύουσες που δηλώνουν ΤΟΠΟ και ΤΡΟΠΟ, όπως και οι ΧΡΟΝΙΚΕΣ σπανιότερα αλλά και οι ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΕΣ ΤΡΟΠΟΥ μπορούν να κινούνται μεταξύ Επιρρηματικών και Επιθετικών όπως θα αναλυθεί πιό κάτω. - ΕΓΚΛΙΣΗ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑΣ ΣΤΟΝ ΠΛΑΓΙΟ ΛΟΓΟ (ΟΝΟΜΑΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΞΗ). Στον Πλάγιο Λόγο χρησιμοποιείται η Υποτακτική όπως έχει περιγραφεί στο κεφάλαιο 16.2. Συνοπτικά θυμίζουμε ότι όταν στον Ευθύ, που μπορεί να αποτελείται από Απλές ή Σύνθετες προτάσεις, έχουμε σύνταξη με Προστακτική ή Υποτακτική τότε στον Πλάγιο η Έγκλιση παραμένει αλλά έχουμε αλλαγές στους χρόνους της. Αλλαγές έχουμε επίσης και σε άλλες λέξεις όπως Αντωνυμίες, Επιρρήματα... Ευθύς Λόγος Ven aquí Έλα εδώ Πλάγιος Λόγος Juan dice que vayas allí Ο Juan λέει να πας εκεί - ΕΓΚΛΙΣΗ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑΣ ΣΤΙΣ ΠΛΑΓΙΕΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ (ΟΝΟΜΑΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΞΗ) Στις Πλάγιες Ερωτηματικές προτάσεις ΔΕΝ χρησιμοποιείται το QUE κατά την σύνδεση Κύριας και Δευτερεύουσας αλλά τα SI, CUÁNDO, CUÁNTO, CÓMO, DÓNDE ανάλογα με τον τρόπο που γίνεται η ερώτηση στην Ευθεία Ερωτηματική. Ευθείες Ερωτηματικές Ολικής Άγνοιας (όταν η απάντηση είναι ΝΑΙ ή ΟΧΙ) Όταν γίνουν Πλάγιες ο σύνδεσμος είναι SI: ΕΥΘΕΙΑ ¿Está bien? Είναι καλά; ΠΛΑΓΙΑ Le pregunta si está bien Τον ρωτά εάν είναι καλά - ΕΓΚΛΙΣΗ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑΣ ΣΕ ΕΥΘΕΙΕΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ ΜΕΡΙΚΗΣ ΑΓΝΟΙΑΣ. (ΟΝΟΜΑΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΞΗ). Στις Ευθείες Ερωτηματικές Μερικής Άγνοιας δηλαδή αυτές που κατά την ερώτηση χρησιμοποιούμε τα CUÁNDO, CUÁNTO, CÓMO, DÓNDE, ισχύουν τα παρακάτω: Όταν γίνουν Πλάγιες παραμένει ο σύνδεσμος που υπήρχε. ΕΥΘΕΙΑ ¿Cómo está? Πώς είναι; ΠΛΑΓΙΑ Le pregunta cómo está Τον ρωτά πώς είναι ΟΛΕΣ ΟΙ ΠΛΑΓΙΕΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΝΤΑΣΣΟΝΤΑΙ ΜΕ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ. * Για τις Πλάγιες Ερωτηματικές έχει γίνει εκτενής αναφορά στο κεφάλαιο ΕΥΘΥΣ – ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ, Κεφ. 16.2 . -ΕΓΚΛΙΣΗ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑΣ ΣΕ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΞΗ Ως προς την Έγκλιση του ρήματος της Δευτερεύουσα, ισχύουν όλα όσα αναλύονται πιό

186

κάτω, στο τμήμα ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΞΗ. ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΟΝΟΜΑΤΙΚΗ, ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ (ΑΝΑΦΟΡΙΚΗ), ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΞΗ. Σε αυτήν την ενότητα θα προσδιορίσουμε τι ακριβώς είναι αυτές οι μορφές Υπόταξης, ώστε να μπορούμε να τις αναγνωρίζουμε συντακτικά. Όσον αφορά την έγκλιση του ρήματος της Δευτερεύουσας για την Ονοματική και Επιθετική, έχει αναφερθεί στην προηγούμενη ενότητα. Η έγκλιση στην Επιρρηματική Υπόταξη αναφέρεται ξεχωριστά στην αντίστοιχη ενότητα λόγω της ποικιλίας που παρουσιάζει. ΟΝΟΜΑΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΞΗ - SUBORDINACIÓN SUSTANTIVA Σε αυτήν την Υπόταξη οι Δευτερεύουσες συντακτικά έχουν θέση Ουσιαστικού. Ένα Ουσιαστικό μπορεί μέσα σε μία πρόταση να έχει θέση Υποκειμένου, Αντικειμένου, Απόδοσης στον Πλάγιο Λόγο και την Πλάγια Ερωτηματική. Οι Δευτερεύουσες σε αυτή την Υπόταξη μπορούν ακόμη να προσδιορίζουν, με προθέσεις, Ουσιαστικά ή Επίθετα. Τότε έχουμε Ονοματικούς Προσδιορισμούς όπως περιγράφονται πιο κάτω. Ο σύνδεσμος που χρησιμοποιείται, εκτός της περίπτωσης της Πλάγιας Ερωτηματικής είναι το QUE. Περίπτωση Υποκειμένου. Οι προτάσεις εισάγονται με Απρόσωπα ρήματα ή εκφράσεις, με (Lo, Esto, Eso, Aquello, Todo) + DE, με Αυτοπαθή ρήματα και πολύ σπάνια με Μεταβατικά σε Παθητική. No me gusta que vengas Δεν μου αρέσει το να έρθεις Eso de que vengas no me gusta Το να έρθεις δεν μου αρέσει No importa que digas la verdad Δεν ενδιαφέρει το να λές την αλήθεια Me ha occurido que me pasen por tonto Μου έχει συμβεί να με νομίζουν βλάκα Se dice que es así Λέγεται ότι είναι έτσι Περίπτωση Αντικειμένου. Η Δευτερεύουσα σαν Άμεσο αντικείμενο. Εισάγεται με Λεκτικά ρήματα, Αισθήσεως, Γνώσης, Βούλησης… Andrés quiere que venga Juan Ο Andrés θέλει να έρθει ο Juan Él teme que no vengamos Αυτός φοβάται ότι δεν θα έρθουμε Πλάγιος Λόγος Η Δευτερεύουσα σαν Άμεσο Αντικείμενο. Η εισαγωγή περιγράφεται αναλυτικά στο κεφάλαιο ΕΥΘΥΣ-ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ. Luis dijo que quería viajar Ο Luis είπε ότι ήθελε να ταξιδέψει Έμμεσες Ερωτηματικές. Η Δευτερεύουσα σαν Άμεσο Αντικείμενο. Η εισαγωγή με ρήματα που δηλώνουν ερώτηση. Αναλυτικά στα κεφάλαια 17.1 και 17.2. Ονοματικοί Προσδιορισμοί. Σαν τέτοιους έχουμε: Προσδιορισμούς Ουσιαστικού. Με την πρόθεση DE Tengo la idea de que iba volando Έχω την γνώμη ότι έφευγε τρέχοντας Προσδιορισμούς Επιθέτου. Με διάφορες προθέσεις. Estoy contento con que lo hagas Είμαι ευχαριστημένος με το να το κάνεις Με τους συνδιασμούς a que, para que γίνονται Τελικές. Βλέπε κεφάλαιο 19.7.2β-ΤΕΛΙΚΕΣ.

187

ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ (ΑΝΑΦΟΡΙΚΗ) ΥΠΟΤΑΞΗ - SUBORDINACIÓN ADJETIVA(DE RELATIVO)

Σε αυτήν την Υπόταξη η Δευτερεύουσα συντακτικά έχει θέση Επιθέτου και οι προτάσεις που προκύπτουν είναι Αναφορικές (de Relativo). Δηλαδή η Δευτερεύουσα επεξηγεί ή προσδιορίζει κάποιο Ουσιαστικό της Κύριας. Η σύνδεση μεταξύ Κύριας και Δευτερεύουσας γίνεται ή με τις Αντωνυμίες QUE, CUAL, QUIEN, CUYO, ή με τα Επιρρήματα DONDE, COMO, CUANDO, CUANTO, τα οποία μπορούν να αντικαθιστούν τις Αντωνυμίες. Και στις δύο περιπτώσεις μπορεί να προηγείται Πρόθεση. Οι Αντωνυμίες συμφωνούν σε πτώση με το Ουσιαστικό της Κύριας. Όπως έχει αναφερθεί και στο κεφάλαιο 9., οι προτάσεις αυτές χωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Τις ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΙΚΕΣ (Especificativas) οι οποίες δεν χωρίζουν με κόμμα την Κύρια από την Δευτερεύουσα, και τις ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ (Explicativas) στις οποίες η Κύρια χωρίζεται με κόμμα από την Δευτερεύουσα. Θα πρέπει να θυμηθούμε ότι αυτοί οι δύο όροι μας είναι γνωστοί από το κεφάλαιο 6.2. Οι παραπάνω κατηγορίες λοιπόν είναι κατηγορίες Επιθέτου, άρα και Δευτερεύουσας αφού συντακτικά θεωρούνται Επίθετα. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΙΚΗ El hombre que hablaba es mi amigo ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΗ El hombre, de quien te hablo, es el rubio Κάποιες φορές στην περίπτωση της Προσδιοριστικής, ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ +ΡΗΜΑ= ΕΠΙΘΕΤΟ Στο παράδειγμα Que hablaba = Hablante Που μιλούσε = Ομιλών

Η Δευτερεύουσα μπορεί μέσα στην πρόταση να έχει θέση Υποκειμένου, Άμεσου ή Έμμεσου Αντικειμένου, Επιρρηματικού Προσδιορισμού, ή Επιθέτου (όταν η Δευτερεύουσα μπορεί να αντικατασταθεί από Επίθετο, όπως αναφέρθηκε). Tengo aquí el libro que es tuyo Έχω εδώ το βιβλίο που είναι δικό σου Υποκείμενο Mi coche que es muy rápido Το αυτοκίνητο μου που είναι πολύ γρήγορο Άμ. Αντικείμενο El hombre a quien me refiero Ό άνθρωπος στον οποίο αναφέρομαι Έμμ. Αντικείμενο El lápiz con que escribo Το μολύβι με το οποίο γράφω Επιρ. Προσδιορισμός Digo la verdad para que la sepas Λέω την αλήθεια για να την ξέρεις Επιρ. Προσδιορισμός El hombre del cual no sé nada Ο άνθρωπος για τον οποίο δεν ξέρω τίποτα (ο άγνωστος) Θα πρέπει να τονίσουμε ότι: -Οι Αντωνυμίες στις ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ μπορούν να αντικαθίστανται μεταξύ τους όπως αναφέρεται στο κεφάλαιο 9. - Σε πολλές περιπτώσεις τα QUE, QUIEN συντάσσονται χωρίς προγενέστερο Ουσιαστικό. Αυτή η περίπτωση ονομάζεται Antecedente Callado, Σιωπηρό Προγενέστερο (ο όρος

188

μεταφράζεται κατά λέξη από τον Ισπανικό). Quien no dice la verdad... = Cualquier persona que no dice la verdad... Όποιος δεν λέει την αλήθεια… = Οποιοδήποτε άτομο δεν λέει την αλήθεια Lo que es bueno, es dificil = La cosa que es buena, es dificil Ότι είναι καλό, είναι δύσκολο = Το πράγμα που είναι καλό, είναι δύσκολο Αυτή η σύνταξη χρησιμοποιείται όταν το Ουσιαστικό που λείπει είναι άγνωστο, ή δεν μας ενδιαφέρει ή μπορούν εύκολα να εννοηθούν λέξεις όπως αιτία, λόγος, πράγμα, υπόθεση, άτομο, πρόσωπο . Τα παραδείγματα που δόθηκαν είναι αντιπροσωπευτικά. Φυσικά μπορούν να συντάσσονται με Προθέσεις για δημιουργία Πτώσης De lo que(de la cosa que) es bueno, coge dos. Από αυτό που(από το πράγμα που) είναι καλό, πάρε δύο. - Όσον αφορά τα Επιρρήματα ( DONDE, CUANTO, COMO, και σπάνια CUANDO),που λειτουργούν σαν Σύνδεσμοι μπορούν να αντικαθιστούν τα QUE, EL CUAL. Η περίπτωση Επιρρημάτων μπορεί να θεωρηθεί και Επιρρηματική Υπόταξη και θα αναλυθεί ανά κατηγορία στην επόμενη ενότητα. ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΞΗ – SUBORDINACIÓN CIRCUNSTANCIAL Στην περίπτωση αυτή Υπόταξης η Δευτερεύουσα έχει θέση Επιρρήματος ως προς το ρήμα συντακτικά. Η σύνδεση μεταξύ Κύριας και Δευτερεύουσας γίνεται με Συνδέσμους που είναι Αντωνυμίες, Επιρρήματα ή συνδιασμοί Προθέσεων με Αντωνυμίες. Εδώ θα αναφερθούμε και στην Έγκλιση της Δευτερεύουσας ανά περίπτωση. Κάποιες φορές Σύνδεσμοι αναφέρονται σε περισσότερες από μία περιπτώσεις. Τότε αυτοί χρησιμοποιούνται διαφορετικά κάθε φορά, δίνοντας την αντίστοιχη κατηγορία Δευτερεύουσας. Φυσικά σε κάθε περίπτωση προτάσεων που θα αναλυθεί θα αναφέρονται αυτοί οι Σύνδεσμοι. Έχουμε τις παρακάτω περιπτώσεις προτάσεων: Επιρρηματικές Τόπου Επιρρηματικές Τρόπου Χρονικές Επιρρηματικές Συγκριτικές Επιρρηματικές Τελικές Επιρρηματικές Αιτιολογικές Επιρρηματικές Συμπερασματικές Επιρρηματικές Εναντιωματικές Επιρρηματικές Υποθετικές Επιρρηματικές

Circunstanciales de Lugar Circunstanciales Modales Circunstanciales Temporales Circunstanciales Comparativas Circunstanciales Finales Circunstanciales Causales Circunstanciales Consecutivas Circunstanciales Concesivas Circunstanciales Condicionales

Οι τρείς πρώτες κατηγορίες (σπανιότερα οι Χρονικές) αλλά και οι Συγκριτικές Τρόπου μπορούν να κινούνται μεταξύ Επιρρηματικών και Αναφορικών (Επιθετικών), λόγω των Αναφορικών Επιρρημάτων που χρησιμοποιούν κατά την σύνδεση Κύριας και Δευτερεύουσας και της δυνατότητας αντικατάστασης τους από τα QUE, EL CUAL. Οι Συμπερασματικές και Αιτιολογικές μπορούν να θεωρηθούν και Παρατακτικές ανάλογα με τον Σύνδεσμο που χρησιμοποιούν, όπως αναλύεται ανά κατηγορία. Από τις παραπάνω κατηγορίες όπως έχει ήδη περιγραφεί στο κεφάλαιο 19.7.2α (d,e,f ), οι Χρονικές, Αιτιολογικές και Τελικές δίνουν σύνταξη Δευτερεύουσας με Απαρέμφατο όταν τα ρήματα Κύριας και Δευτερεύουσας βρίσκονται σε Ταυτοπροσωπία. Το ίδιο συμβαίνει και με

189

τις Επιρρηματικές Τόπου Τρόπου και Συγκριτικές αφού αυτές μπορούν να θεωρούνται και Αναφορικές (Επιθετικές). * ΠΡΟΣΟΧΗ, η Δευτερεύουσα είναι αυτή που ακολουθεί ΤΟΝ ΣΥΝΔΕΣΜΟ, ανεξάρτητα εάν βρίσκεται στο πρώτο ή το δεύτερο μέλος της πρότασης. Επιρρηματικές Τόπου

Circunstanciales de Lugar

Είναι αυτές που δηλώνουν τόπο και σαν Σύνδεσμο χρησιμοποιούν το επίρρημα Donde, είτε μόνο του είτε με προθέσεις όπως Α, Por... Όπως έχουμε αναφέρει αυτή η περίπτωση κινείται μεταξύ των Επιθετικών (Αναφορικών) και Επιρρηματικών προτάσεων. Αυτό σημαίνει ότι ο Σύνδεσμος μπορεί να αντικατασταθεί σε κάποιες περιπτώσεις από τα Que, El/La cual. Esta es la casa donde vivo = Esta es la casa en la cual vivo Με ρήματα κίνησης ο Σύνδεσμος μπορεί να φέρει την πρόθεση Α, ή να γίνεται μία λέξη με αυτόν Adonde / Adonde = Προς τα όπου Ven a donde / adonde voy Έλα προς τα όπου πάω Άλλες προθέσεις που δηλώνουν κίνηση είναι De, Desde, Hasta, Hacia. Soy de donde sale el sol Είμαι από όπου(από εκεί που ) βγαίνει ο ήλιος Όταν δηλώνουμε θέση ή στάση χρησιμοποιούμε την Πρόθεση En ή χωρίς Πρόθεση. Vivo en donde / donde son los más fuertes Ζω εκεί όπου είναι οι πιο δυνατοί Ο Σύνδεσμος όταν ακολουθείται από όνομα προσώπου, αναφέρεται ελλειπτικά στον τόπο που βρίσκεται αυτό το πρόσωπο ή στο οποίο αναφέρεται. Va adonde su tío Πηγαίνει στου θείου του Ως προς την Έγκλιση του ρήματος της Δευτερεύουσας ισχύουν αυτά που έχουν αναφερθεί στο κεφάλαιο 19.7.2β.- Σύνδεση με Αναφορική Αντωνυμία και Επίρρημα. Επιρρηματικές Τρόπου

Circunstanciales Modales

Είναι αυτές που δηλώνουν τρόπο. Οι σύνδεσμοι που χρησιμοποιούνται είναι οι COMO, SEGÚN. COMO : Στην Κύρια μπορεί να υπάρχει σαν προγενέστερο του, κάποιο Τροπικό Επίρρημα ή κάποιο Ουσιαστικό όπως manera (τρόπος), modo(τρόπος), procedimiento(διαδικασία)… στα οποία αναφέρεται ο Σύνδεσμος. Τότε μπορεί ο σύνδεσμος να αντικαθίσται από τα QUE, EL CUAL. Preguntamos sobre como se hace = Preguntamos sobre el modo que se hace Ρωτάμε για το πώς γίνεται = Ρωτάμε για τον τρόπο που γίνεται Το Ουσιαστικό ή το Επίρρημα ASÍ μπορεί να παραλείπεται, όταν είναι προγενέστερο του COMO τότε όμως συνεχίζει να υπάρχει η Πρόθεση που θα αντιστοιχούσε σε αυτά. Τότε

190

μπορεί τα δύο μέλη της πρότασης να έχουν δύο ρήματα ή ένα κοινό μεταξύ τους. Esperaba pacientemente, como tenía que hacer Περίμενε ήσυχα, όπως έπρεπε να το κάνει Decidlo, (así) como lo he dicho yo Πείτε το, (έτσι) όπως το είπα εγώ El procedimiento como(que) me dijeron… Η διαδικασία όπως(που) μου είπαν… Lo haremos como es adecuado, principalmente hoy Θα το κάνουμε όπως είναι σωστό, κυρίως σήμερα (Τα δύο μέλη έχουν ΕΝΑ ρήμα) Η φράση COMO PARA (ΓΙΑ ΝΑ)+ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ δείχνει σκοπό, αποτέλεσμα. Y esto como para entender lo que perdéis Και αυτό για να καταλάβετε τι χάνετε Οι φράσεις COMO QUE (ΣΑΝ ΝΑ) + ΟΡΙΣΤΙΚΗ COMO SI (ΣΑΝ ΝΑ) + ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ Εκφράζουν τρόπο πραγματικής ενέργειας μέσω μιάς άλλης μη πραγματικής. Es como que ha corrido 100 kilometros Είναι σαν να έχει τρέξει 100 χιλιόμετρα (Δεν έτρεξε) Hizo como si hubiera perdido la vista Έκανε σαν να είχε χάσει το φως του (Δεν το έχασε) SEGÚN( Conforme a, de acuerdo con,con arreglo a), Σύμφωνα με : Αυτή η πρόθεση έχει χαρακτήρα Αναφορικού Επιρρήματος Τρόπου και χρησιμοποιείται σαν τέτοιο. Según lo que dicen Σύμφωνα με αυτά που λέγονται Το SEGÚN QUE είναι και Επιρρηματική φράση Τρόπου, εκτός από Χρόνου όπως την έχουμε δεί στην αντίστοιχη περίπτωση. Πάντως μπορεί να παραλείπεται το que χωρίς να αλλάζει το νόημα. Según que avanza la estación = Según avanza la estación Τα Según y como και Según y conforme = Όπως ακριβώς Lo dijo según y como(conforme) quiería Τα είπε όπως ακριβώς ήθελε Ως προς την Έγκλιση του ρήματος της Δευτερεύουσας ισχύουν αυτά που έχουν αναφερθεί στο κεφάλαιο 19.7.2β.- ΕΓΚΛΙΣΗ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑΣ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΟ ΡΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΣ- ΟΝΟΜΑΤΙΚΗ Ή ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΞΗ. Σύνδεση με Αναφορική Αντωνυμία ή Επίρρημα. * Μία ιδιαίτερη περίπτωση επιρρηματικής Τρόπου αποτελεί η: QUE + ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ = Απ΄ ότι + ΡΗΜΑ Que yo recuerde = Απ΄ ότι θυμάμαι με τα ρήματα SABER, CONSTAR, RECORDAR. ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ

SIN QUE + ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ

Παρότι μπορεί να θεωρηθεί ότι ο σύνδεσμος SIN QUE = ΧΩΡΙΣ ΝΑ δηλώνει Τρόπο, δεν μπορεί να ενταχθεί σε κάποια από τις κατηγορίες Επιρρηματικής Υπόταξης γι’ αυτό αναφέρεται ξεχωριστά. Συντάσσεται με Υποτακτική. Pasaron sin que les viera Πέρασαν χωρίς να τους δώ Χρονικές Επιρρηματικές

Circunstanciales Temporales

191

Δηλώνουν χρόνο και σαν Συνδέσμους χρησιμοποιούν Αναφορικές Αντωνυμίες και Επιρρήματα με ή χωρίς Πρόθεση. Ο συχνότερος Σύνδεσμος είναι το Cuando. Μεταξύ Κύριας και Δευτερεύουσας μπορεί χρονικά να υπάρχει Σύγχρονη Εξέλιξη, Άμεση Χρονική Διαδοχή, Απλή Χρονική Διαδοχή και σε κάθε περίπτωση χρησιμοποιούνται οι Σύνδεσμοι: Οι κυριότεροι σε Σύγχρονη Εξέλιξη Cuando Mientras Mientras que Mientras tanto En tanto que Tanto...cuanto Cuanto En cuanto Entre tanto que A medida que A la vez que Conforme Cada vez que Ahora que Según que Te lo doy cuando quieras Háblame mientras paseamos Duró tanto tiempo cuanto era necesario Llámame en cuanto llegues

Οι κυριότεροι σε Άμεση Χρονική Διαδοχή En cuanto Apenas Apenas...cuando Aún apenas Aún no No bien Ya que Luego que Así como Así que Tan pronto como Nada más que

Όταν Ενώ Ενώ Εν τω μεταξύ Ενώ (όσο χρον.διάστημα) Τόσο… όσο Όσο (όσο χρον.διάστημα) Μόλις Εν τω μεταξύ Καθώς Συν τω χρόνω Καθώς Κάθε φορά που Τώρα που Συν τω χρόνω Θα στο δώσω όταν θέλεις Μίλα μου ενώ περπατάμε Διήρκεσε τόσο χρόνο όσο χρειαζόταν Τηλεφώνησε μου μόλις φθάσεις

Εφ’όσον Μόλις Μόλις…όταν Ίσα ίσα που Ακόμη δεν Καλά καλά δεν Αφού/ Πλέον Κατόπιν Μόλις Έτσι λοιπόν Αμέσως μόλις Με το που

192

Tan pronto como vengas abre la ventana Αμέσως μόλις έρθεις άνοιξε το παράθυρο Aún no lo había visto y se puso a chillar Ακόμη δεν τον είχε δεί και άρχισε να τσιρίζει Vámonos ya que es tarde Πάμε αφού είναι αργά Apenas había entrado cuando empezaron Μόλις είχε μπεί όταν άρχισαν

Οι κυριότεροι σε Απλή Χρονική Διαδοχή Primero que Antes (de) que Después (de) que Hasta que Desde que Siempre que

Αρχικά / Πριν να Πριν να Αφού / Μετά από Έως ότου Από όταν Όποτε

Antes (de) que me digas algo... Πριν να μου πεις κάτι… Dámelo después (de) que hayas llegado Δώσε το μου αφού έρθεις Te espero hasta que salgas Θα περιμένω έως ότου βγείς Όσον αφορά την Έγκλιση του ρήματος της Δευτερεύουσας αυτό βρίσκεται σε: ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ: Όταν αναφέρεται σε ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ενέργεια ως προς την Κύρια. Le veré cuando venga Θα τον δώ όταν έρθει ΟΡΙΣΤΙΚΗ: Όταν αναφέρεται σε ΠΑΡΟΝ που δηλώνει συνήθεια, γενική αλήθεια. Lo veo cada vez que viene Τον βλέπω κάθε φορά που έρχεται (Συνήθεια) Cuando es verano hace calor Όταν είναι καλοκαίρι έχει ζέστη ( Γενική αλήθεια) Όταν αναφέρεται σε ΠΑΡΕΛΘΟΝ. Le veía hasta que se desapareció Τον έβλεπα έως ότου χάθηκε Ο Σύνδεσμος Ahora que συντάσσεται ΠΑΝΤΑ με ΟΡΙΣΤΙΚΗ Ven aquí ahora que he terminado Έλα εδώ τώρα που τελείωσα Ο Σύνδεσμος Antes (de) que συντάσσεται ΠΑΝΤΑ με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ Lo hicieron antes de que se lo dijeran Το έκαναν πριν να τους το πούν

Συγκριτικές Επιρρηματικές

Circunstanciales Comparativas

Είναι οι προτάσεις που δηλώνουν το αποτέλεσμα μίας σύγκρισης των δύο μελών της πρότασης. Μπορούν να συγκρίνουν ως προς τον Τρόπο, την Ποιότητα ή την Ποσότητα.

193

Οι συντακτικές σχέσεις που προκύπτουν είναι ίδιες με αυτές που έχουν περιγραφεί στα κεφάλαια 7.1 και 7.2. Ως προς την Έγκλιση του ρήματος της Δευτερεύουσας ισχύουν αυτά που έχουν αναφερθεί στην ενότητα 19.7.2β., αυτού του κεφαλαίου. Χωρίζονται σε δύο κατηγορίες 1. Συγκριτικές Τρόπου - Παραβολικές 2. Συγκριτικές Ποσότητας

Comparativas de Modo Comparativas de Cantidad

1. Συγκριτικές Τρόπου - Παραβολικές Comparativas de Modo * Ο όρος Παραβολικές είναι της Αρχαίας Ελληνικής που αντιστοιχεί σε αυτήν την κατηγορία προτάσεων και περιλαμβάνεται στις Αναφορικές Προτάσεις. Η ακριβής απόδοση του Ισπανικού όρου είναι Συγκριτικές Τρόπου. Αυτή η κατηγορία λειτουργεί σαν παρομοίωση με κάτι εκ των προτέρων γνωστό. Η Κύρια συνδέεται με την Δευτερεύουσα με το COMO ή το CUAL. Με το πρώτο συντάσσονται τα (ASÍ, BIEN ASÍ, TAL)= ΕΤΣΙ, ενώ με το δεύτερο συνήθως τα TAL, ASÍ. Como los pajaros que vuelan, así corrió Όπως πετούν τα πουλιά, έτσι έτρεξε Άλλοι τρόποι σύνταξης με την ίδια χρήση είναι Así como...así Έτσι όπως … έτσι Como... así también Όπως… επίσης έτσι Como... así bien Όπως… έτσι ακριβώς Así como... así también Έτσι όπως… έτσι επίσης 2. Συγκριτικές Ποσότητας

Comparativas de Cantidad

Διαφέρουν από τις προηγούμενες γιατί δηλώνουν το αποτέλεσμα της σύγκρισης ως προς την ένταση ή τον βαθμό σύγκρισης, και δεν εκφράζουν παρομοίωση. Έτσι λοιπόν μπορούμε σύμφωνα με τα παραπάνω να έχουμε ΙΣΟΤΗΤΑ ή ΑΝΙΣΟΤΗΤΑ. Στην περίπτωση ΙΣΟΤΗΤΑΣ όταν αναφερόμαστε σε ΠΟΙΟΤΗΤΑ έχουμε Tal... cual Cual la madre, tal la hija Όπως η μητέρα, έτσι και η κόρη(είναι) Στην περίπτωση ΙΣΟΤΗΤΑΣ όταν αναφερόμαστε σε ΠΟΣΟΤΗΤΑ έχουμε Tanto… cuanto Cuantas hay aquí, tantas allí Όσα υπάρχουν εδώ, τόσα και εκεί Και για ΠΟΙΟΤΗΤΑ και για ΠΟΣΟΤΗΤΑ έχουμε επίσης Igual...que Es igual actor que escritor Είναι τόσο ηθοποιός, όσο και συγγραφέας Lo mismo que Es actor lo mismo que escritor Είναι ηθοποιός και συγχρόνως συγγραφέας Στην περίπτωση ΑΝΙΣΟΤΗΤΑΣ συνδέονται με το QUE και η σχέση δίνεται από τα MÁS, MENOS που συντάσσονται στην Κύρια πρόταση. Συνοπτικά θυμίζουμε Más... que(de)

Περισσότερο… από

194

Menos... que(de)

Λιγότερο… από

Le alegró más lo que le dijeron que aquello que había dicho él Με ευχαρίστησε περισσότερο αυτό που μου είπαν από εκείνο που είχα πεί Le costó menos trabajo y empeño de lo que esperaba Του στοίχισε λιγότερο δουλειά και κόπο από ότι περίμενε Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην περίπτωση που έχουμε DE αντί QUE σαν συνδετικό. Στην Απλή πρόταση αφορά αριθμούς Tengo más de 20 euros Στην Σύνθετη πρόταση όπως η κατηγορία που αναλύουμε, το δεύτερο μέλος συνήθως αρχίζει με το LO ή με το ΑΡΘΡΟ του Ουσιαστικού που συνδέεται. Fue más fácil de LO que esperaba Ήταν πιο εύκολο απ’ όσο περίμενε Había más água de LA que podía pensar Υπήρχε πιο πολύ νερό απ’όσο μπορούσε να σκεφτεί

Αιτιολογικές Επιρρηματικές

Circunstanciales Causales

Οι Δευτερεύουσες αυτής της κατηγορίας εκφράζουν την αιτία, τον λόγο, ή το κίνητρο της Κύριας πρότασης. Οι κυριότεροι Σύνδεσμοι που ενώνουν Κύρια με Δευτερεύουσα είναι Como Como que Pues que Ya que Que Pues Dado (que) Puesto que Supuesto que Porque Gracias a (que) De tanto (como) A causa de que Es que Visto que Comoquiera que Por razón de que En vista de que Por + Απαρέμφατο A fuerza de + Απαρέμφατο

Επειδή Επειδή Λοιπόν Μιάς και Αφού Λοιπόν Δεδομένου ότι Δεδομένου ότι Προϋποθέτοντας ότι Γιατί Χάρη σε Απ’όσον Εξ’αιτίας του Γιατί Θεωρώντας ότι Όπως και να Για τον λόγο ότι Με προοπτική να Επειδή + Ρήμα Λόγω του/της + Ουσιαστικό

Η έγκλιση του ρήματος της Δευτερεύουσας είναι σε πάντα σε Οριστική. Como ha llamado vendrá Επειδή τηλεφώνησε θα έρθει Aprobó a fuerza de estudiar mucho Πέρασε τις εξετάσεις λόγω της πολλής μελέτης.

195

*Εξαίρεση αποτελεί το PORQUE στην άρνηση του που συντάσσεται σε Υποτακτική. Lo hago porque quiero, no porque me lo digan Το κάνω γιατί θέλω, όχι γιατί μου το λένε Εξαίρεση επίσης αποτελεί το PORQUE στην κατάφαση του με έννοια Πιθανόν, Quizá. Está contento porque(quizá) haya venido su mujer Είναι ευχαριστημένος γιατί(πιθανόν) έχει έρθει η γυναίκα του

Τελικές Επιρρηματικές

Circunstanciales Finales

Αυτές οι Δευτερεύουσες εκφράζουν τον σκοπό ή την πρόθεση του ρήματος της Κύριας. Το ρήμα της Δευτερεύουσας είναι πάντα σε Υποτακτική. Οι κυριότεροι Σύνδεσμοι που ενώνουν την Κύρια με την Δευτερεύουσα είναι Para que A fin de que Con el objeto de que Con tal de que A que Con miras a que No sea que De modo/ manera/ forma que Porque

Για να Με σκοπό να Με πρόθεση να Έτσι ώστε Ώστε να Με προοπτική να Ώστε να μην Με τρόπο να Για να

Te lo digo para que lo sepas Στο λέω για να το ξέρεις Hazlo ahora no sea que lo tengas para mañana. Κάντο σήμερα ώστε να μην το έχεις για αύριο

Συμπερασματικές Επιρρηματικές

Circunstanciales Consecutivas

Σε αυτήν την κατηγορία που η Δευτερεύουσα είναι συμπέρασμα της Κύριας,διακρίνουμε δύο ειδών συνδέσμους. ΠΑΡΑΤΑΚΤΙΚΟΥΣ και ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΟΥΣ 1. ΠΑΡΑΤΑΚΤΙΚΟΙ είναι αυτοί που πάντα εκφράζουν ένα πραγματικό συμπέρασμα. Ησύνδεση που προκύπτει μπορεί να θεωρηθεί και ΠΑΡΑΤΑΚΤΙΚΗ, γιατί δεν υπάρχει άμεση εξάρτηση της Δευτερεύουσας από την Κύρια. Η περίπτωση αυτή στα Αρχαία Ελληνικά είναι ΠΑΡΑΤΑΚΤΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ. Οι κυριότεροι σύνδεσμοι είναι οι παρακάτω Luego Λοιπόν

196

Pues Conque Así que En consecuencia Por (lo) tanto Por consiguiente Tanto que De ahí que

Άρα Γι’αυτό Έτσι λοιπόν Σαν συμπέρασμα Γι’αυτό Συνεπώς Τόσο που Και έτσι

Συντάσσονται με Οριστική πάντα. Pienso, luego existo Σκέφτομαι, άρα υπάρχω Tengo muchos relojes, conque no quiero el tuyo Έχω πολλά ρολόγια, γι’αυτό δεν θέλω το δικό σου Εξαιρείται ο DE AHÍ QUE που συντάσσεται με Υποτακτική Trabajamos mucho, de ahí que estemos cansados Δουλεύουμε πολύ, και έτσι είμαστε κουρασμένοι 2.ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΟΙ σύνδεσμοι είναι αυτοί που μπορούν να εκφράζουν ή πραγματικό ή πιθανό συμπέρασμα. Οι κυριότεροι είναι. Tanto+Ουσιαστικό + que Tan + Επίθετο/Επίρρημα + que Así...que De modo / manera que Tanto... como para que Tal ... que

Τόσο… που Τόσο… που Έτσι … που Με τρόπο που Τόσο… όσο για να Τέτοιος… που

Συντάσσονται με Οριστική εκτός Tanto+Ουσιαστικό + que, Tan + Επίθετο/Επίρρημα + que, De modo / manera que, που μπορεί να συντάσσονται και με Υποτακτική εάν εκφράζουν πιθανότητα ή εκτίμηση. Vio tantas cosas que no pudo dormir Είδε τόσα πράγματα που δεν μπόρεσε να κοιμηθεί Le hablan tan mal que no pueda olvidarlo Του μιλούν τόσο άσχημα που δεν θα μπορέσει να το ξεχάσει (Πιθανότητα, εκτίμηση) Dice tales tonterias que es imposible oirle Λέει τέτοιες βλακείες που είναι αδύνατον να τον ακούσεις Trabajad de modo que sea único Να δουλέψετε με τρόπο που να είναι μοναδικός (Πιθανότητα, εκτίμηση)

Εναντιωματικές Επιρρηματικές

Circunstanciales Concesivas

197

Οι Δευτερεύουσες αυτής της κατηγορίας εκφράζουν αντίρρηση ή δυσκολία ως προς την εκπλήρωση όσων αναφέρονται στην Κύρια πρόταση. Πάντως σε κάθε περίπτωση ΔΕΝ αποκλείεται η εκπλήρωση τους. Οι Δευτερεύουσα μπορεί να είναι είτε σε Οριστική είτε σε Υποτακτική. Αυτό εξαρτάται από τους Εναντιωματικούς Συνδέσμους. Αυτοί μπορούν να χωρίζονται σε τρείς κατηγορίες 1. Ρήμα Δευτερεύουσας σε Οριστική ή Υποτακτική 2. Ρήμα Δευτερεύουσας πάντα σε Οριστική 3. Ρήμα Δευτερεύουσας πάντα σε Υποτακτική Στην πρώτη περίπτωση, όταν η Δευτερεύουσα εναντιώνεται σε κάποιο πραγματικό ή γνωστό εμπόδιο ή γνωστή άποψη της Κύριας, τότε το ρήμα της συντάσσεται με Οριστική. Όταν η Δευτερεύουσα εναντιώνεται σε κάποιο πιθανό εμπόδιο ή πιθανή άποψη της Κύριας, τότε το ρήμα της συντάσσεται με Υποτακτική. Στην δεύτερη κατηγορία η Δευτερεύουσα εναντιώνεται σε κάποιο πραγματικό ή γνωστό εμπόδιο ή γνωστή άποψη της Κύριας. Στην τρίτη κατηγορία η Δευτερεύουσα εναντιώνεται σε κάποιο πιθανό εμπόδιο ή πιθανή άποψη της Κύριας. Η Δευτερεύουσα και στις τρείς κατηγορίες είναι αυτή που ακολουθεί μετά τον Σύνδεσμο, και μπορεί να βρίσκεται είτε στο πρώτο είτε το δεύτερο μέλος της πρότασης. Σε κάθε κατηγορία η σύνταξη με Υποτακτική δίνει Εναντιωματικές προτάσεις, ενώ η σύνταξη με Οριστική δίνει Παραχωρητικές. Οι κυριότεροι Σύνδεσμοι ανά κατηγορία είναι οι παρακάτω 1. Ρήμα Δευτερεύουσας σε Οριστική ή Υποτακτική. Οι Σύνδεσμοι αλλάζουν απόδοση στα Ελληνικά ανάλογα με την έγκλιση που θέλουμε να δώσουμε στην Δευτερεύουσα προκειμένου να εκφράσουν σωστά το πραγματικό ή το πιθανό κάθε φορά. Οριστική Αν και Όσο και να Ακόμη και όταν Παρότι Παρ’ όλο που Παρά +Ουσιαστικό

Aunque Por más / mucho que Aun cuando A pesar de que Pese a que Por más / mucho + Ουσιαστικό + que Aunque viene, no pasa por aquí (Γνωρίζω ότι έρχεται) Aunque venga, no pasa por aquí (Πιθανολογώ ότι θα έρθει)

Υποτακτική Ακόμη και να Όσο και αν Ακόμη και εάν Ακόμη και εάν Παρ’ όλο που Όσο/α + Ουσιαστικό

Αν και έρχεται, δεν περνά από εδώ Ακόμη και να έρθει, δεν περνά από εδώ

Aun cuando es verdad, no lo dice Ακόμη και όταν είναι αλήθεια, δεν το λέει (Γνωρίζω ότι είναι αλήθεια) Aun cuando sea verdad, no lo dice Ακόμη και εάν είναι αλήθεια, δεν το λέει (Πιθανολογώ ότι είναι αλήθειαι) * Παρατηρούμε ότι οι περιπτώσεις Υποτακτικής εκφράζονται σαν Υπόθεση και Απόδοση. 2. Ρήμα Δευτερεύουσας πάντα σε Οριστική

198

(Aun) a sabiendas de que Si bien Y eso que Y mira que Cuando

Ακόμα και γνωρίζοντας ότι Αν και Και παρότι Και πρόσεξε ότι Πάρ’όλα αυτά

Aun a sabiendas de que pasará, no vengo Ακόμη και γνωρίζοντας ότι θα περάσει, δεν θα έρθω (Γνωρίζω ότι θα περάσει) 3. Ρήμα Δευτερεύουσας πάντα σε Υποτακτική Αυτή η περιπτώση Υπόταξης εκφράζεται σαν Υπόθεση και Απόδοση. Por muy + Επίθετο/Επίρρημα + que Aun a riesgo de que Así Con todo lo que Porque Mal que Por poco que

Όσο + Επίθετο/Επίρρημα + και εάν Ακόμη και με κίνδυνο Ακόμη και εάν Παρά τα όσα Παρότι Όσο άσχημα και εάν Παρότι δεν

Por muy buena que sea la pelicula, yo no voy Όσο καλή και εάν είναι η ταινία, εγώ δεν πάω (Δεν γνωρίζω εάν είναι καλή)

* Παρατηρούμε ότι αυτή η περιπτώση Υπόταξης εκφράζεται σαν Υπόθεση και Απόδοση. Άλλοι τρόποι σύνταξης Εναντιωματικών προτάσεων. Con + Απαρέμφατο = Ακόμη και αν + Ρήμα Con ser el más bueno, yo no le quiero Ακόμη και αν είναι ο πιο καλός, δεν τον θέλω Con + Ουσιαστικό + y todo = Παρά + Ουσιαστικό Con seguridades y todo, no se atrevió Παρά τις διαβεβαιώσεις, δεν τόλμησε. Con + Ουσιαστικό + que + Ρήμα = Παρά + Ουσιαστικό + που + Ρήμα … Con las dificultades que tenía, lo consiguió Παρά τις δυσκολίες που είχε, τα κατάφερε Μετοχή / Επίθετο + y todo = Παρότι + είναι + Μετοχή/ Επίθετο Conocido y todo, no lo acepta Παρότι είναι γνωστό, δεν το παραδέχεται (Aun) + Γερούνδιο + y todo = Όσο και να + Ρήμα (Aun) estudiando y todo, no lo aprenderá Όσο και να μελετήσει, δεν θα το μάθει Ni + Γερούνδιο = Ακόμη και να + Ρήμα Ni estudiando, lo aprenderá Ακόμη και να μελετήσει, δεν θα το μάθει Μέλλοντας + pero = Πιθανόν να + Ρήμα + Επίθετο / Ουσιαστικό /Μετοχή + αλλά

199

Será de día, pero no veo nada de luz

Πιθανόν να είναι μέρα, αλλά δεν βλέπω καθόλου φως

Υποτακτική + Lo que / quien / como / donde / cuanto / cuando + Υποτακτική = Όσο / Όποιος / Όπως / Όπου / Όπως / Όποτε + και αν + Ρήμα Cueste lo que cueste, a mí me gusta Όσο και αν κοστίζει, εμένα μου αρέσει Sea quien sea, yo no abro la puerta Όποιος και αν είναι, εγώ δεν ανοίγω την πόρτα Υποτακτική + Ο + Υποτακτική = Και να + ΡΗΜΑ + και να + ΡΗΜΑ Grites o llores no lo conseguirás Και να φωνάξεις και να κλάψεις δεν θα το καταφέρεις Υποτακτική + Ο + ΝΟ + Υποτακτική (Το ίδιο ρήμα) = Ρήμα + ΔΕΝ + ΡΗΜΑ (Το ίδιο ρήμα) Lo haga o no lo haga, me es lo mismo = Το κάνει δεν το κάνει, μου είναι το ίδιο SI + Οριστική + QUE + Υποτακτική (Το ίδιο ρήμα) = Ας + ΡΗΜΑ + Οποιος/Ότι Θέλει Si entran que entren, no me importa = Άς μπει όποιος θέλει, δεν με ενδιαφέρει El hecho de que + Υποτακτική = Το ότι + Ρήμα El hecho de que me grites, no quiere decir que tengas razón Το ότι μου φωνάζεις, δεν σημαίνει ότι έχεις δίκιο Siquiera + Υποτακτική = Έστω και να + Ρήμα + Επίθετο/ Ουσιαστικό Siquiera sea una vez, déjame explicarte Έστω και να είναι για μία φορά, άσε με να σου εξηγήσω. Υποθετικές Επιρρηματικές

Circunstanciales Condicionales

Στις προτάσεις αυτές η εκπλήρωση όσων αναφέρονται στην Κύρια, εξαρτάται από την Δευτερεύουσα. Υπάρχει μία ομάδα συνδέσμων με βασικό τον σύνδεσμο SI (ΕΑΝ). Σε αυτήν την κατηγορία ανήκουν οι Υποθετικοί λόγοι. Παραδείγματα Υποθετικών προτάσεων είναι τα: Si tienes tiempo, pasa por aquí. Εάν έχεις χρόνο, πέρνα από εδώ En caso de que llueva, coge el paraguas Στην περίπτωση που βρέξει, πάρε την ομπρέλλα Dicho así, no es importante. Ειπωμένο έτσι, δεν είναι σημαντικό Η κατηγορία αυτή λόγω της συχνής χρήσης και ιδιαιτεροτήτων της αναλύεται στις ενότητες 17.1 και 17.2

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ -Borrego J. - Asencio -Carreter Lazaro -Lamiroy Beatrice -Lazaro Fernando -Moreno Concha

El Subjuntivo Curso de Lengua Española Léxico y Gramática Ciclo de Lengua y Literatura Perfeccionamiento 200

-Onieva Moralo Juan Luis -Porto Dapena -Real Academia Española -Seco Rafael -Μουμτσάκης Α.Β. -Οικονόμου Μιχάλης -Τριαναταφυλίδης Μανόλης

Análisis gramatical Del Indicativo al Subjuntivo Esbozo de una Nueva Gramática Manual de Gramática Συντακτικό Αρχαίας Ελληνικής Γραμματική Αρχαίας Ελληνικής Γραμματική Νέας Ελληνικής

201

202