1 Platoni
November 10, 2022 | Author: Anonymous | Category: N/A
Short Description
Download 1 Platoni...
Description
შესავალი თანამედროვე აზროვნებაში I წიგნი
ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის გამომცემლობა თბილისი 2010
კრე კრებულ ბულში ში შეტა შეტანი ნილია ლია სხვადას სხვადასხხვა დროს მოღვა მოღვაწე წე ცნობილ ცნობილ მოაზ მოაზროვ როვნე ნეთა თა ნაშრომები რომე ბი სრულად სრულად ან ნაწყვე ნაწყვეტე ტების ბის სახით. სახით. წიგნი წიგნი განკუთ განკუთვვნი ნილია ლია სახელ სახელმმძღ ძღვა ვანე ნელოდ ლოდ ილიას ილი ას სახელ სახელმმწი წიფო ფო უნივერ უნივერსი სიტე ტეტის ტის ყველა ყველა ფაკულ ფაკულტე ტეტის ტის პირველ პირველკურ კურსელ სელთათ თათვის ვის საგან სა განში ში — შესა შესავა ვალი ლი კურსი კურსი თანა თანამედ მედრო როვე ვე აზროვ აზროვნე ნება ბაში. ში. ტექსტები თარგმნეს:
ბაჩა ბა ჩანა ნა ბრეგვა ბრეგვაძემ ძემ — პლატო პლატონის ნის „სახელმწიფო“ და ნიკო ნიკოლო ლო მაკი მაკიაავე ველის ლის „მთავარი“, გია ნოდი ნოდიამ ამ — თომას თომას ჰობსის ჰობსის „ლევიათანი“ და ჯონ ლოკის ლოკის „მეორე ტრაქტა ტრაქ ტატი ტი სამო სამოქა ქალა ლაქო ქო მმართ მმართვე ველო ლობა ბაზე ზე“ სერგი სერგი დანე დანელი ლიამ, ამ, ივანე ივანე კვაჭა კვაჭაძემ ძემ და ერეკლე ერეკ ლე აბაში აბაშიძემ ძემ — ჟანჟან-ჟაკ რუსოს რუსოს „ემილი ანუ აღზ აღზრდის შესა შესახებ ხებ“ მთარგ მთარგმნელთა ჯგუფმა ჯგუფმა — ლამარ ლამარკის კის „ზოოლოგიის ფილო ფილოსო სოფი ფია ა“, დარვი დარვინის ნის „სახეობათა წარმო წარ მოშო შობა ბა“, უოლესის უოლესის „სახესხვაობათა სწრაფვა სწრაფვაზე, ზე, უსასრუ უსასრულოდ ლოდ დაშორ დაშორდეს დეს საწყის ტიპს“ ფილი ფილიპე პე გოგი გოგიჩა ჩაიშ იშვილ ვილმა მა — ადამ სმითის სმითის „გამოკვლევები ხალხ ხალხთა სიმდიდ სიმ დიდრის რის ბუნე ბუნები ბისა სა და მიზეზ მიზეზთა თა შესა შესახებ ხებ“ გიგა გიგა ზედა ზედანი ნიამ ამ — „პასუხი კითხვაზე: რა არის განმა განმანათ ნათლებ ლებლო ლობა? ბა?“ პავლე პავ ლე მოცი მოციქუ ქულის ლის „წერილი რომა რომაელ ელთა თა მიმართ მიმართ“ იბეჭდე იბეჭდება ბა „ახალი აღთ აღთქმა და ფსალმუ ფსალ მუნე ნების ბის“ მიხედ მიხედვით. ვით. ბიბლი ბიბლიის ის თარგ თარგმნის ინს ინსტი ტიტუ ტუტი, ტი, სტოკჰოლ სტოკჰოლმი, მი, 1993 წელი. წელი.
პლატონის „სახელმწიფო” დაბეჭდილია გამომცემლობა „ნეკერის” ნებართვით. ბიოგრაფიული ცნობები მოგვაწოდეს: გურამ თევზაძემ, ლევან გიგინეიშვილმა, ნოდარ ლადარიამ, გია ნოდიამ, დავით მალაზონიამ, აივენგო შათირიშვილმა, დიმიტრი ჯაფარიძემ, გიგა ზედანიამ.
რედაქტორები: დაკაბადონება:
მარიეტა ღუდუშაური, მანანა ბალიაშვილი ქეთევან გოგავა.
მესამე გამოცემა. ISBN 978-9941-18-012-5 ISBN 978-9941-18-013-2
©
ილიას სახელმწიფო სახელმწიფო უნივერსიტეტი, უნივერსიტეტი, 2006, 2007, 2010 Ilia State University, University, 2006, 2007, 2010
ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის გამომცემლობა
ქაქუცა ჩოლოყაშვილის 3/5, თბილისი, 0162, საქართველო ILIA STATE UNIVERSITY PRESS 3/5 Cholokashvili Ave, Tbilisi, 0162, Georgia
სარჩევი
წინასიტყვაობა ............................................................................................ 5 პლატონი ...................................................................................................... 7 სახელმწიფო ............................................................................................ 9
პავლე მოციქული
................................................................................... 83
პავლე მოციქულის წერილი რომაელთა მიმართ ............................................................................. 85 ............................................................................ ................................. ნიკოლო მაკიაველი ...........................................
119
.............................................................................................. ................................................. 122 მთავარი ...............................................
თომას ჰობსი ........................................................................................... ...........................................................................................
245
......................................................................................... ................................................. 248 ლევიათანი ..........................................
მეორე ტრაქტატი სამოქალაქო მმართველობაზე ......................................... ................................................................................. ........................................ 268 ........................................................................................... ჟან-ჟაკ რუსო ...........................................................................................
285
........................................................... ................. 287 ემილი ანუ აღზრდის შესახებ ..........................................
ადამ სმითი ............................................. ............................................................................................ .................................................
427
გამოკვლევა ხალხთა სიმდიდრის ბუნებისა და მიზეზების შესახებ .............................................. ....................................................... ......... 430 ....................................................................................... იმანუელ კანტი .......................................................................................
481
პასუხი კითხვაზე: რა არის განმანათლებლობა? ........................................................... ........................................................... 483
კარლ მარქსი .......................................................................................... ..........................................................................................
493
ჰეგელის სამართლის ფილოსოფიის კრიტიკისათვის .......................................................... 496 .................................................... 515 ბურჟუაზია და კონტრრევოლუცია ....................................................
ჟან-ბატისტ ლამარკი .......................................... ........................................................................... .................................
521
ზოოლოგიის ფილოსოფია ................................................................ ................................................................ 523
ალფრედ რასელ უოლესი .................................................................
587
სახესხვაობათა სწრაფვაზე, უსასრულოდ დაშორდეს საწყის ტიპს .............................................. 589
ჩარლზ დარვინი .................................................................................... ....................................................................................
603
სახეობათა წარმოშობისა და არსებობისათვის ბრძოლაში უპირატესობის მქონე სახეობების გადარჩენის შესახებ ............... 605
3
წინასიტყვაობა
თქვენს წინა წინაშეა შეა წიგნი, წიგნი, რომე რომელიც ლიც წარმო წარმოად ადგენს გენს ილიას ილიას სახელ სახელმმ წი წიფო ფო უნივერ უნი ვერსი სიტე ტეტის ტის ინტე ინტელექ ლექტუ ტუაალურ კარიბ კარიბჭეს: ჭეს: ჩვენ, ამ უნივერ უნივერსი სიტე ტეტის ტის პროფე პრო ფესო სორებს, რებს, მკვლევრებს მკვლევრებს და ადმი ადმინის ნისტ ტ რა რაცი ციას ას გვჯერა, გვჯერა, რომ ამ წიგნის წიგნის შესწავ შეს წავლის ლის შემდეგ შემდეგ პირვე პირველი ლი წლის სტუდენ სტუდენტე ტები ბი მიი მიიღე ღებენ ბენ უფრო უფრო გააზ გააზრერებულ და დასა დასაბუ ბუთე თებულ ბულ გადაწყ გადაწყვე ვეტი ტილე ლებას, ბას, რომე რომელი ლი შესა შესავა ვალი ლი კურსე კურსები ბი აირჩი აირ ჩიონ ონ მეო მეო რე სემეს სემესტ ტ რი რიდან დან და ბაკა ბაკალავ ლავრის რის საფე საფეხურ ხურზე ზე სწავლი სწავლისას სას რომელ რო მელ მეცნი მეცნიეერე რებებს, ბებს, ან მეცნი მეცნიეერე რება ბათა თა ჯგუფს უნდა უნ და მიუძღ მიუძღვვნან საკუსაკუთარი თა რი თავი თავი და დრო. მაგრამ მაგ რამ საქმე საქმე მხოლოდ მხოლოდ გადაწყ გადაწყვე ვეტი ტილე ლების ბის გააზ გააზრე რებას ბას არ ეხება. ეხება. მიზემიზეზი, რატო რატომაც მაც ილიას ილიას სახელ სახელმმ წი წიფო ფო უნივერ უნივერსი სიტე ტეტის ტის სტუდენ სტუდენტე ტები ბი იწყებენ იწყებენ უმაღლეს უმაღ ლეს განათ განათლე ლება ბაში ში ამ წიგნით წიგნით შესვ შესვლას, ბევრად ბევრად უფრო უფრო საინ საინტე ტერერესოა: სო ა: ამ წიგნ წიგნში მოცე მოცემუ მულია ლია ის ძირი ძირითა თადი დი ტექს ტექს ტე ტები, ბი, რომლებ რომლებმაც, მაც, ჩვენი ჩვენი უნივერ უნი ვერსი სიტე ტეტის ტის პროფე პროფესო სორე რები ბისა სა და მკვლევრე მკვლევრების ბის აზრით, აზრით, შექმ შექმ ნეს ის დრო და გარე გარემო, მო, რომელ რომელშიც შიც ვცხოვრობთ. ვცხოვრობთ. შესაძ შესაძლო ლოა, ა, ბევრი ბევრი შეგვე შეგვეკა კამამათოს, რომ აქ მოცე მოცემუ მული ლი ავტო ავტორე რების ბის სიას სიას ბევრი ბევრი აკლი აკლია, ა, რომ ზოგი ზოგიერ ერთი თი ზედმე ზედ მეტი ტია, ა, მაგრამ, მაგრამ, მოგეხ მოგეხსე სენე ნებათ, ბათ, არც ერთი ერთი გადაწყ გადაწყვე ვეტი ტილე ლება ბა არ არის უნაკლო უნაკ ლო და ყოვე ყოველი ლი გადაწყ გადაწყვე ვეტი ტილე ლება ბა რაღაც რაღაც მნიშვ მნიშვნე ნელო ლოვან ვანზე ზე უარის თქმაა — წინა წინააღ აღმმ დეგ შემთხ შემთხვე ვევა ვაში ში კაცობ კაცობრი რიო ობის ისტო ისტორი რიის ის მანძილ მანძილზე ზე გა დაწყვე გადაწყ ვეტი ტილე ლების ბის მიღე მიღების ბის შესა შესახებ ხებ მსჯელო მსჯელობას ბას არ დაეთ დაეთმო მობო ბოდა და ამდე ამდენი ნი ბრწყინვა ბრწყინ ვალე ლე გონე გონება. ბა. ყველა ყვე ლა ტექს ტექს ტი, რომელ რომელსაც საც თქვენ ამ წიგნის წიგნის საშუ საშუაალე ლებით ბით ისწავ ისწავლით, ლით, არის გადაწყ გადაწყვე ვეტი ტილე ლებე ბების ბის დასა დასაბუ ბუთე თება, ბა, მსჯელო მსჯელობა ბა მათ შესა შესახებ ხებ და, ამავე ამავე დროს, მიღე მიღებულ ბულ გადაწყ გადაწყვე ვეტი ტილე ლებებ ბებზე ზე პასუ პასუხის ხისმმგებ გებლო ლობის ბის აღება. აღება. ტექს ტექს ტები, რომელ რომელსაც საც თქვენ თქვენი თქვენი პროფე პროფესო სორე რების ბის ხელმ ხელმძღ ძღვა ვანე ნელო ლობით ბით გაეცგაეცნობით, ნო ბით, ურთი ურთიერ ერთ თსა საწი წინა ნააღ აღმმდე დეგო გო აზრებს აზრებს ასაბუ ასაბუთებს. თებს. მაგრამ მაგრამ ეს არ არის იდეეების ბრძოლა, იდე ბრძოლა, როგორც როგორც ბევრს შეიძ შეიძლე ლება ბა ეგონოს ეგონოს — იდეე იდეების სამყასამყაროში რო ში არ იმართე იმართება ბა ბრძოლა, ბრძოლა, შესა შესაბა ბამი მისად სად არ არიან არიან გამარ გამარჯჯვე ვებუ ბულე ლები ბი და დამარ და მარცხე ცხებუ ბულე ლები ბი — ბრძოლა ბრძოლა იმართე იმართება ბა ამ იდეე იდეების მატა მატარე რებელ ბელ ადამი ადამიაანებს შორის შორის და ხშირად ხშირად — ბრძოლის ბრძოლის შედე შედეგი, გი, ისევე ისევე როგორც როგორც მიზე მიზეზი ზი — ძალიან ლი ან შორს არის ამ იდეე იდეების და თეო თეორი რიეების საკუთ საკუთრი რივი ვი შინა შინაარ არსი სისა საგან. გან.
5
მე ორე იდეა და პრინცი მეო პრინციპი, პი, რომე რომელიც ლიც ამ წიგნს უდევს საფუძ სა ფუძვვლად, არის მოგზა მოგზაუ ურო რობა. ბა. მოგზა მოგზაუ ურო რობა, ბა, რომლის რომლის დროსაც დროსაც თქვენ შეხვ შეხვდე დებით ბით ამბებს, პერსო პერსონა ნაჟებს ჟებს და ძალი ძალიან ან ხშირად ხშირად აღმო აღმოააჩენთ, რომ ის იდეე იდეები და განწყო გან წყობე ბები, ბი, რომლე რომლებიც ბიც ისე ღრმად არის ფესვ ფესვგად გადგგმუ მული ლი თქვენს გარე გარემომოში, რომ ლამის ლამის ადამი ადამიაანის წარმო წარმოშო შობას ბასთან თან ერთად ერთად გაჩე გაჩენი ნილი ლი გგონი გგონიათ, ათ, კონკრე კონკ რეტულ ტულ მოაზ მოაზროვ როვნეს ნეს ეკუთნის ეკუთნის და თავის თავის დროზე დროზე სერი სერიო ოზულ კამათს კამათს და უთანხ უთანხმო მოეებას იწვევ იწვევდა. და. თანა თანამედ მედრო როვე ვე სამყა სამყაროს, როს, იმ სამყა სამყაროს, როს, რომელშიც მელ შიც ჩვენ ვცხოვრობთ ვცხოვრობთ და რომლის რომლის განუ განუყო ყოფე ფელი ლი ნაწი ნაწილი ლი მით უფრო უფრო მეტად მე ტად გახდე გახდებით, ბით, რაც უფრო უფრო მოგე მოგემა მატე ტებათ ბათ ასაკი ასაკი და რაც უფრო უფრო მეტს ისწავლით, წავ ლით, ერთ ერთ-ერ -ერთი თი მამოძ მამოძრა რავე ვებე ბელი ლი იდეა არის მოგზა მოგზაუ ურო რობა, ბა, რომე რომელიც ლიც ეფუძნე ეფუძ ნება ბა გააზ გააზრე რებულ ბულ და დასა დასაბუ ბუთე თებულ ბულ გადაწყ გადაწყვე ვეტი ტილე ლებას ბას და ღია ღიაობას იმ ნაცნო ნაცნობი ბი თუ უცნო უცნობი ბი გარე გარემო მოეები ბისად სადმი, მი, რომელ რომელსაც საც მოგზა მოგზაუ ურო რობის ბის დროს შეხვვდე შეხ დებით. ბით. გისურ გი სურვებთ ვებთ წარმა წარმატე ტებას! ბას! გიგი გი გი თევზა თევზაძე ძე
6
პლატონი 427-347
...ერთ-ერთი უდიდე უდიდესი სი ფილო ფილოსო სოფო ფოსი, სი, ბერძ ბერძნუ ნული ლი უმაღლე უმაღ ლესი სი არისტოკ არისტოკრა რატი ტიის ის ჩამო ჩამომა მავა ვალი, ლი, სოკრა სოკრატეს ტეს მოწაფე წა ფე და არისტო არისტოტე ტელეს ლეს მასწავ მასწავლე ლებე ბელი, ლი, იდეა იდეათა თეოთეორიის რი ის ფუძემ ფუძემდე დებე ბელი... ლი... მისი მისი არგუ არგუმენ მენტე ტები ბი და მიგნე მიგნებე ბები ბი სულის სუ ლის უკვ უკვდა დავე ვების, ბის, სიკე სიკეთის თის იდეის იდეის როგორც როგორც ყოვე ყოველილივეს გამ გამფორ ფორმებ ლის და საბო სა ბოლოო ლოო მიზ ნის, ერადამი ერთე თეუ უ ლისა ლი სა და ზოგა ზო გადის დის მებლის არსებო არსე ბობის ბის წეს წესთა თა განსხმიზნის, განს ვავე ვა ვების, ბის, ადა მია ანის ცხოვრე ცხოვ რების ბის საზრი საზრისის, სის, საზო საზოგა გადო დოეების სტრუქტუ სტრუქტურის რის შესაძლე საძ ლებე ბელი ლი ფორმე ფორმების ბის და სხვ. შესა შესახებ, ხებ, ყოველ ყოველ ეპოქა ეპოქაში ში განსსხვა გან ვავე ვებულ ბულ ინტერ ინტერპპ რე რეტა ტაცი ციაათა წყაროს წყაროს და ახლის ახლის ძიე ძიების სოლი სოლიდურ დურ საყრ საყ რდენს წარმო წარმოად ადგენ გენდა. და. ათენში ათენ ში აკადე აკადემი მიის ის დამა დამაარ არსე სებელ ბელ პლატონს პლატონს უამრავ უამრავ შრომას შრომას მია მიაწერდნენ. დღეს მიღე მიღებუ ბული ლია, ა, რომ მას ეკუთვ ეკუთვნის „სოკრატეს აპოლო აპოლოგი გია“, ა“, 35 დიაალო დი ლოგი, გი, 13 წერი წერილი ლი და 25 ეპიგრა ეპიგრამა. მა. პლატო პლატონის ნის 50-წლიანი ძიე ძიების შედეგის დე გის მრავალ მრავალნა ნაიი რი კლასი კლასიფი ფიკა კაცია ცია არსე არსებობს. ბობს. სხვებზე სხვებზე დამა დამაჯე ჯერე რებე ბელი ლი ჩანს მისი მისი ხუთ პერი პერიო ოდად განა განაწი წილე ლება: ბა: I.
II. III.
IV.
სოკრა სოკ რატუ ტული ლი პერი პერიო ოდი – როცა როცა არ ჩანს იდეა იდეათა თეო თეო რია და მიზანს მიზანს წარმო წარ მოად ადგენს გენს საგნის საგნის ცნების, ცნების, როგორც როგორც ზოგა ზოგადის დის დაფუძ დაფუძნე ნება ბა (ამ დროს შეიქ შე იქმმნა „სოკრატეს აპოლო აპოლოგი გია“, ა“, „კრიტონი“, „პროტაგორა“ და სხვ.); იდეათა თეო იდეა თეორი რიააზე გარდა გარდამა მავა ვალი ლი პერი პერიო ოდი („გორგია“, „მენონი“ და სხვ.); სიმწიფის სიმწი ფის ხანა ხანა – როცა როცა ყალიბ ყალიბდე დებო ბოდა და იდეა იდეალის ლისტუ ტური, რი, რაცი რაციო ონალისტუ ლის ტური რი სისტე სისტემა მა („ნადიმი“, „ფედონი“, „ფედროსი“, „ტიმაიოსი“, „სახელმწიფოს“ II და X წიგნე წიგნები). ბი). აქ უმაღლეს უმაღლეს მიზნად მიზნად მიჩნე მიჩნეუ ულია სიკე სი კეთის თის იდეის, იდეის, როგორც როგორც ზერა ზერაცი ციო ონა ნალუ ლურის, რის, მისტი მისტიკუ კური რი ხედვა ხედვა (ე.ი. ცნები ცნე ბისა სა და მსჯელო მსჯელობის ბის გარე გარეშე); შე); თვითკრი თვითკ რიტი ტიკუ კული ლი პერი პერიო ოდი („პარმენიდე“, „სოფისტე“);
7
პლატონი
V. გვია გვი ანი პერი პერიო ოდი, როცა როცა უარია ნათქ ნათქ ვა ვამი მი რაცი რაციო ონა ნალიზ ლიზმმ ზე, ე.ი., არსებუ სე ბულის ლის შემეც შემეცნე ნების ბის და, ასევე, ასევე, რაი რაიმე ცოდნის ცოდნის სხვისთ სხვისთვის გადა გადაცე ცემის მის შესაძ შე საძლებ ლებლო ლობა ბაზე. ზე. ამ დროის დროის შრომებს შრომებს მია მიაკუთ კუთვვნე ნებენ ბენ „კანონებს „კანონებს““ და წერილ წე რილთა თა მთელ რიგს (VI, V II, VIII).
„სახელმწიფო“ პლატო პლა ტონის ნის მანამ მანამდელ დელ კვლევა კვლევათა თა შედე შედეგე გების ბის გაერ გაერთითია ნე ნების ბის ცდაა. ცდაა. ეს დია დია ლო ლოგი გი მოცუ მოცულო ლობი ბითაც თაც ყველა ყველაზე ზე დიდი დიდია. ა. მასში მასში განხილუ ხი ლულია ლია სამარ სამართ თლი ლიაანო ნობის ბის პრინცი პრინციპის პის რაო რაობა (I და II წ.), მოქა მოქალა ლაქე ქეთა თა აღზზრდის პრინცი აღ პრინციპე პები ბი და ოთხი სათნო სათნოეების საკითხი საკითხი (III და I ვ წ.), აღზ აღზრდის ორგა ორგანი ნიზე ზება, ბა, როგორც როგორც სახელ სახელმმ წი წიფოს ფოს სტრუქტუ სტრუქტურა რაში ში ადამი ადამიაანის ადგილის გი ლის განსაზღ განსაზღვვრის საშუ საშუაალე ლება ბა (IV, V, და ვ II წ.), სახელ სახელმმ წი წიფოს ფოს სახე სახეეები ( VII წ.), მეფო მეფობი ბისათ სათვის ვის ფილო ფილოსო სოფო ფოსო სობის ბის აუცილებ აუცილებლო ლობა ბა (VI და IX წ.), სახელ სა ხელმმ წი წიფო, ფო, როგორც როგორც სათნო სათნოეების განხორ განხორცი ციეელე ლების ბის ერთა ერთადერ დერთი თი საშუ საშუაალება ლე ბა (X წ.). ყოვე ყოველი ლივე ვე ეს ექვემ ექვემდე დება ბარე რება ბა „ტიმაიოსში“ ღმერთის ღმერთის რაო რაობის შესა შე სახებ ხებ მოცე მოცემულ მულ ახალი ახალი სახის სახის მითს, როგორც როგორც ალბა ალბათო თობის ბის უფლე უფლებით ბით დადგე დად გენილს. ნილს. პლატონი, პლატო ნი, როგორც როგორც წესი, წესი, თავი თავისი სი თეო თეორი რიის ის ნაკლს სხვაზე სხვაზე უფრო უფრო ადრე ადრე ამჩჩნევ ამ ნევდა. და. როდე როდესაც საც მის მიერ მიერ მეფემეფე-ფი ფილო ლოსო სოფო ფოსად სად შერჩე შერჩეულ ულმა მა დიო დიონი ნისე სე უფროს უფ როსმა მა იგი მონა მონათა თა ბაზარ ბაზარზე ზე გასა გასაყი ყიდად დად გაგზავ გაგზავნა ნა (და ორიო ორიოდე მსგავსი მარცხი), მარცხი), პლატონს პლატონს შემთხ შემთხვე ვევით ვით ფაქტად ფაქტად არ აღუქვი აღუქვია. ა. მან ჩათვა ჩათვალა, ლა, რომ სახელ სახელმმ წი წიფოს ფოს მის მიერ მიერ შექმ შექმნი ნილი ლი ნიმუ ნიმუში, ში, მიუ მიუხე ხედა დავად ვად იმისა, იმისა, რომ ჭეშმა ჭეშ მარი რიტი ტია, ა, განუ განუხორ ხორცი ციეელე ლება ბადი დია, ა, უტოპი უტოპიუ უ რი რია. ა. ნაშრომ ნაშრომში, ში, რომელ რომელსაც საც „პოლიტიკოსი“ ეწოდე ეწოდება, ბა, პლატო პლატონი ნი იწყებს იდეა იდეალუ ლური რი სახელ სახელმმ წი წიფოს ფოს რეალო ლობას ბასთან თან დაახ დაახლო ლოეების გზების გზების ძიე ძიებას. ამ პროცე პროცესის სის შედე შედეგი გი მოცე მოცემუ მუ-ლია დია დიალოგ ლოგში, ში, რომელ რომელსაც საც „კანონები“ ეწოდე ეწოდება. ბა. XII ს. დასაწყი დასაწყისი სიდან დან პლატო პლატონის ნის პრობლე პრობლემა მა აქტუ აქტუაალუ ლური რი იყო საქარ საქართთველო ვე ლოში. ში. მისი მისი ყველა ყველაზე ზე გამო გამოჩე ჩენი ნილი ლი მოწი მოწინა ნააღ აღმმდე დეგე გე იყო არსენ არსენ იყალთოეელი, ყველა თო ყველაზე ზე დიდი დიდი დამც დამც ვე ველი ლი – იოანე პეტრი პეტრიწი. წი. „სახელმწიფო “ ქართუ ქართულად ლად ბ. ბრეგვა ბრეგვაძემ ძემ თარგ თარგმნა.
* * *
8
სახელმწიფო
სოკრატე, გლავკონი, პოლემარქე. იმანტე, კეუალე
წიგნი მეექვსე
– დიდი დიდი ხნის კამა კამათის თის შემდეგ შემდეგ როგორც როგორც იქნა, იქნა, გაირ გაირკკვა, გლავკონ, გლავკონ, ვინ უნდა უნდა მოგვაჩ მოგვაჩნნდეს ფილო ფილოსო სოფო ფოსე სებად ბად და ვინ არა. – ასეა, ასეა, – თქვა მან, – მოკლე მოკლე ხანში ხანში შეუძ შეუძლე ლებე ბელი ლი იქნე იქნებო ბოდა და ამის გარკკვე გარ ვევა. ვა. – ეტყობა, ეტყობა, – მივუ მივუგე გე მე, – ეგეც არ იყოს, მე მგონი მგონია, ა, ჩვენი ჩვენი მტკიცება ცე ბა უფრო უფრო საფუძ საფუძვვლი ლიაანი იქნე იქნებო ბოდა, და, მხოლოდ მხოლოდ ეს რომ გვქონო გვქონოდა და გასარ გა სარკკვე ვევი ვი და არა ბევრი ბევრი სხვა საკითხიც საკითხიც იმის განხილ განხილვი ვისას, სას, თუ რითი განს განსხვავ ვავდე დება ბა სამარ სამართ თლი ლიაანი ცხოვრე ცხოვრება ბა უსამარ უსამართ თლოს ლოსგან. გან. – ამის შემდეგ შემდეგ რაღა რაღა დაგვ დაგვრჩა განსა განსახილ ხილვე ველი? ლი? – იკითხა მან. – რა და, შემდე შემდეგი: გი: თუ ფილო ფილოსო სოფო ფოსე სები ბი ის ხალხი ხალხია, ა, ვისაც ვისაც იმისი იმისი წვდომის წვდო მის უნარი უნარი შესწევს, შესწევს, რაც მარად მარად უცვ უცვლე ლელია ლია და თვითი თვითიგგივე ვეობობრივი, რი ვი, სხვებს კი ამის თავი თავი არა აქვთ და საგან საგანთა თა სიმრავ სიმრავლე ლესა სა თუ ცვალება ლე ბადო დობა ბაში ში დაბო დაბორი რიაალო ლობენ, ბენ, – საკითხა საკითხავი ვია, ა, ამ ორთა ორთაგან გან ვინ უნდა უნდა ედგეს ედ გეს სახელ სახელმმწი წიფოს ფოს სათა სათავე ვეში ში?? – რა უნდა უნდა ვთქვათ, რომ სათა სათანა ნადო დო პასუ პასუხი ხი გამოგ გამოგვი ვივი ვიდეს? დეს? – ვისაც ვისაც იმისი იმისი ძალა ძალა შესწევს, შესწევს, რომ კანო კანონებ ნებსა სა და ქვეყნის ქვეყნის ადათადათწესებს წე სებს იცავდ იცავდნენ, სწორედ სწორედ მათ დავად დავადგენთ გენთ მცველე მცველებად. ბად. – სწორია, – თქვა მან. – ხომ ცხადი ცხადია, ა, – მივუ მივუგე გე მე, – რომ მცველი მცველი ბრმა კი არა, მახვიმახვილი მზერის მზერის პატრო პატრონი ნი უნდა უნდა იყოს. – რა საკითხავია? – კი მაგრამ, მაგრამ, რა განას განასხხვა ვავებს ვებს ბრმას იმისა იმისაგან, გან, ვისთ ვისთვი ვისაც საც მთლიანად დაფა დაფარუ რულია ლია საგან საგანთა თა არსი, არსი, და ვის სულში სულშიაც აც ვერა ვერავინ ვინ ჰპოვებს ჰპოვებს მათ მკაფიო მკაფიო ხატებს? ხატებს? მხატვ მხატვრე რები ბისა სა არ იყოს, არც მას შეუძ შეუძლია ლია უზენაეესი ჭეშმა ნა ჭეშმარი რიტე ტების ბის ჭვრეტა, ჭვრეტა, თუმცა თუმცა წამი წამითაც თაც არ უნდა უნდა წყვეტდეს წყვეტდეს თვალს და ცდილობ ცდილობდეს დეს შესაძ შესაძლო ლო სიზუს სიზუსტით ტით წარმო წარმოიდ იდგგინოს იგი, რათა რა თა მშვენი მშვენიეერე რების, ბის, სამარ სამართ თლი ლიაანო ნობი ბისა სა და სიკე სიკეთის თის კანო კანონე ნები ბი და9
პლატონი
ადგინოს ამქ ადგ ამქვეყ ვეყნად, ნად, თუკი თუკი საჭი საჭირო რო შეი შეიქნა მათი მათი დადგე დადგენა, ნა, ანდა ანდა ფხიზლად იცავდეს იცავდეს მათ, თუ ისინი ისინი უკვე უკვე არსე არსებო ბობენ. ბენ. – ვფიცავ ზევსს, დიდად როდი განსხვავდება ბრმისაგან. – მერე მერედა, და, ვის დავად დავადგენთ გენთ მცველე მცველებად, ბად, ბრმებს თუ იმათ, ვისთვისთვისაც ვი საც ცნობი ცნობილია ლია ყოვე ყოველი ლი საგნის საგნის არსი არსი და, ამასთან, ამასთან, არც გამოც გამოცდიდილებით ლე ბით ჩამო ჩამოუ უვარ ვარდე დება ბა მათ და არც ნების ნებისმი მიეერი სიქვე სიქველით? ლით? – უგუნურება იქნებოდა სხვების დადგენა, თუკი ისინი ტოლს არ უდებენ და სიქველითაც აშკარად ჩრდილავენ მათ. – ხომ არ გვეჩვე გვეჩვენე ნები ბინა, ნა, რანა რანაიირად შეიძ შეიძლე ლება ბა ერთ ერთმა მანეთს ნეთს უხამებდ მებ დნენ ისინი ისინი გამოც გამოცდი დილე ლებას ბას და უზენა უზენაეესი სიკე სიკეთის თის ჭვრეტას? ჭვრეტას? – ცხადია, უნდა გვეჩვენებინა. – როგორც როგორც ჩვენი ჩვენი მსჯელო მსჯელობის ბის დასაწყის დასაწყისში ში ითქ ითქვა, თავდა თავდაპირ პირვეველად გვმართებს გვმართებს გავარ გავარკკვი ვიოთ ოთ მათი მათი ბუნე ბუნება ბა და, ვფიქრობ, ვფიქრობ, თუ ამ საკითხში კითხ ში საკმა საკმარის რის თანხ თანხმო მობას ბას მივაღ მივაღწევთ, წევთ, მაშინ მაშინ იმასაც იმასაც ვაღი ვაღიაარებთ,
რომ ისისახელ ისინი ნიხელმ შეიძლე შეიძ ლება ბა თანაბ თასხვებს ნაბრად რად ფლობ დნენ ორი ორივე ვე ამ უპი სობას, და სა მწი წიფოს ფოს კიფლობდ არა, სწორედ სწო რედ მათ უნუპირა უნდა და რატე ვუტესოვუყე ყენებნებდეთ სათა სათავე ვეში ში.. – როგორ? – ფილო ფილოსო სოფოს ფოსთა თა ბუნე ბუნებას ბასთან თან დაკავ დაკავში შირე რებით ბით უნდა უნდა შევთან შევთანხხმდეთ, რომ ისინი ისინი ვნები ვნებიაანად მიელ მიელტ ტვი ვიან ან ცოდნას, ცოდნას, რაც მათ უმჟ უმჟღავნებს მარა მარადი დიულ ულ არსს, რომე რომელიც ლიც არ ექვემ ექვემდე დება ბარე რება ბა წარმო წარმოშო შობი ბითა თა თუ ხრწნილე ხრწნილებით ბით გამოწ გამოწვე ვეულ ულ ცვალე ცვალება ბადო დობას. ბას. – დიახ, უნდა შევთანხმდეთ. – უნდა უნდა ითქ ითქვას, რომ ისინი ისინი ესწ ესწრაფ რაფვი ვიან ან მთელ არსე არსებო ბობას ბას და ცდილობენ ცდილო ბენ უყურადღე უყურადღებოდ ბოდ არ დატო დატოვონ ვონ მისი მისი არცერ არცერთი თი ნაწი ნაწილი, ლი, არც დიდი დიდი და არც მცირე, მცირე, არც მეტად მეტად თუ ნაკლე ნაკლებად ბად ფასე ფასეუ ული, მოკლედ, ისე იქცე იქცევი ვიან, ან, როგორც როგორც პატივ პატივმოყ მოყვა ვარე რენი ნი და შეყვა შეყვარე რებულ ბულნი, ნი, რომლებ რომ ლებზე ზედაც დაც ზემოთ ზემოთ ვლაპა ვლაპარა რაკობ კობდით. დით. – მართალს ბრძანებ. – ახლა ახლა კი დაუკ დაუკვირ ვირდი, დი, აუცილე აუცილებე ბელია ლია თუ არა, რომ ის ხალხი, ხალხი, რომე რო მელიც ლიც ისეთი ისეთი უნდა უნდა იყოს, როგორც როგორც ჩვენ ვამბობთ, ვამბობთ, შემდეგ შემდეგ თვისება სე ბასაც საც ფლობდეს... ფლობდეს... – რა თვისებას? – გულწ გულწრფე ფელო ლობას, ბას, სიცრუ სიცრუის ის გადაჭ გადაჭრით რით უარყო უარყოფას, ფას, მისდა მისდამი მი სიძულ სი ძულვილს ვილს და სიყვა სიყვარულს რულს ჭეშმა ჭეშმარი რიტე ტების ბის მიმართ. მიმართ. 10
სახელმწიფო
– რა თქმა უნდა. – ეს არა მარტო მარტო ბუნებ ბუნებრი რივი ვია, ა, ჩემო ჩემო მეგ მეგობა ბარო, რო, არამედ არამედ აუცილე აუცილე-ბელიც ბე ლიც იმისთ იმისთვის, ვინც, თავი თავისი სი ბუნე ბუნები ბისა სამებრ, მებრ, სიყვა სიყვარუ რულით ლით მიელმიელტვის და პატივს პატივს სცემს ყველა ყველაფერს, ფერს, რაც მისი მისი სიყვა სიყვარუ რულის ლის საგნის საგნის ახლო ახ ლობე ბელია ლია და მონა მონათე თესა სავე. ვე. – სწორია, – თქვა მან. – კი მაგრამ, მაგრამ, თუ გეგუ გეგულე ლება ბა რამე, რამე, სიბრ სიბრძნეს ნესთან თან უფრო უფრო ახლოს ახლოს რომ იდგეს, იდგეს, ვიდრე ვიდრე ჭეშმა ჭეშმარი რიტე ტება ბა?? – არაფერი. – განა შეიძლება ერთსა და იმავე კაცს სიბრძნეც უყვარდეს და სიცრუეც? – არა, არ შეიძლება. – მაშა მაშასა სადა დამე, მე, ჭეშმა ჭეშმარი რიტი ტი სიბრ სიბრძნის ნისმოყ მოყვა ვარე რე სიყრ სიყრმით მითგან განვე ვე მთელი არსე არსებით ბით უნდა უნდა ესწ ესწრაფ რაფვო ვოდეს დეს ჭეშმა ჭეშმარი რიტე ტებას. ბას. – დიახ, არსებით. – მაგრამ მაგ რამმთელი როცა ადამი როცა ადა მიანს ანს მისი მისი სურვი სურვილე ლები ბი ძალით ძალით მია მიაქცე ცევენ ვენ ერთი რომე რომელი ლიმე მე საგნი საგნისა საკენ, კენ, ჩვენ ვიცით, ვიცით, რომ მათი მათი სწრაფვა სწრაფვა მეტის მეტისმემეტად სუსტ სუსტდე დება ბა ყოვე ყოველი ლივე ვე დანარ დანარჩე ჩენის ნის მიმართ, მიმართ, როგორც როგორც კალა კალაპოპოტიდან ტი დან გადაგ გადაგდე დებუ ბული ლი ნაკა ნაკადი დი.. – მერედა რა? – როცა როცა ადამი ადამიაანის სურვი სურვილი ლი ცოდნის ცოდნის შეძე შეძენი ნისა სა თუ სხვა მისთამისთანათა ნა თა მიმართ მიმართ მია მიაქცევს მას, ჩემის ჩემის აზრით, აზრით, ეს სია სიამოვ მოვნე ნებას ბას ანიჭებს ანიჭებს მის სულს, ხორცი ხორციეელი განცხ განცხრო რომი მისა საკენ კენ სწრაფვა სწრაფვა კი ქრება, ქრება, თუ, რა თქმა უნდა, უნ და, ის თავს კი არ გვაჩვე გვაჩვენებს ნებს სიბრ სიბრძნის მოყვა მოყვარედ, რედ, არამედ არამედ მართლა უყვარს უყვარს სიბრ სიბრძნე ნე.. – უცილობლად. – ამნაირი ადამიანი კეთილგონიერია და არამც და არამც – ვერცხლისმოყვარე; რადგანაც მხოლოდ ფულზე გეჭიროს თვალი, ვისაც გინდა, იმას შეჰფერის, მაგრამ არა მას. – ეგრეა. – ერთ ერთსაც უნდა უნდა მია მიაქციო ყურადღე ყურადღება, ბა, თუ გსურს ერთ ერთმა მანე ნეთი თისა სა-გან არჩევ არჩევდე, დე, ვინაა ვინაა ბუნე ბუნებით ბით ფილო ფილოსო სოფო ფოსი სი და ვინ არა. – მაინც რას? – რასა რასა და იმას, რომ სიფრ სიფრთხი თხილე ლე გმართებს, გმართებს, რათა რათა არ გამო გამოგეგეპაროს პა როს მისი მისი რაი რაიმე სიმდაბ სიმდაბლე, ლე, რადგ რადგანაც სულმოკ სულმოკლე ლეო ობა დაუ დაუძი ძინე ნებებე11
პლატონი
ლი მტერია მტერია სული სულისა, სა, რომლის რომლის დანიშ დანიშნუ ნულე ლებაც ბაც ისაა, ისაა, რომ გამუდ გამუდმემებით მიელ მიელტ ტვო ვოდეს დეს ყოვე ყოველი ლივე ვე ღვთაებ ღვთაებრივს რივს თუ ადამი ადამიაანურს. – მართალს ბრძანებ. – მაგრამ მაგრამ თუ ადამი ადამიაანი დიდსუ დიდსულო ლოვა ვანია ნია და შეუძ შეუძლია ლია ერთობ ერთობლილივად მოიც მოიცვას ვას მზერით მზერით მთელი მთელი დრო და მთელი მთელი ყოფი ყოფიეერე რება, ბა, როგორ როგორ გგონი გგო ნია, ა, განა განა მას შეუძ შეუძლია ლია დიდ რამედ რამედ მიაჩ მიაჩნნდეს ჩვენი ჩვენი ცხოვრე ცხოვრება ბა?? – არა, ეს შეუძლებელია, – თქვა მან. – ასე რომ, ის არც სიკვდილს მიიჩნევს საშინელებად? – არამც და არამც. – როგორც როგორც ჩანს, მხდალი მხდალი და მდაბა მდაბალი ლი ბუნე ბუნები ბისათ სათვის ვის მიუწ მიუწვვდომელია მე ლია ფილო ფილოსო სოფი ფია. ა. – ასე მგონია. – ხოლო ხოლო თუ კაცი კაცი წესი წესიეერი რია, ა, უანგ უანგარო, არა მდაბა მდაბალი, ლი, არა თავგასუ სული ლი და არა მხდალი, მხდალი, განა განა შეიძ შეიძლე ლება ბა ის უხია უხიაგი ან უსამარ უსამართ თლო გახდეს? გახ დეს? – არა, არ შეიძლება. – ასე რომ, როცა გსურს განიხილო, ფილოსოფიურია თუ არა სული, დაუკვირდი და სიყმაწვილეშივე შეატყობ, სამართლიანია და თვინიერი თუ უხიაგი და ველური. – რა თქმა უნდა. – მე მგონია, არც ეს გამოეპარება შენს თვალს... – რა? – შესწევს შესწევს თუ არა სწავლის სწავლის უნარი. უნარი. განა განა შეიძ შეიძლე ლება ბა იმედი იმედი გქონდეს, რომ დროთა დროთა განმავ განმავლო ლობა ბაში ში გულს დაუ დაუდებს იმას, რასაც რასაც წამეწამებად მიიჩ მიიჩნევს ნევს და რის ვაი ვაივაგ ვაგლა ლახით ხით ართ ართმევს თავს? – ნამდვილად არ შეიძლება. – ხოლო თუ ვერაფერს იმახსოვრებს, რასაც ასწავლიან, და ყველაფერი ავიწყდება, განა შეიძლება თავცარიელი არ იყოს? – რასაკვირველია, არა. – როგორ გგონია, ასე ამაოდ მაშვრალი, განა, ბოლოს და ბოლოს, თავსაც არ შეიძულებს და ამნაირ სწავლა-განათლებასაც? – რა თქმა უნდა. – მაშასადამე, იმას, ვინც ვერაფერს იმახსოვრებს, ნამდვილად ვერ მივაკუთვნებთ ფილოსოფოსთა რიცხვს და კარგი მეხსიერების პატრონს უნდა დავუწყოთ ძებნა. 12
სახელმწიფო
– უცილობლად. – მაგრამ მაგრამ განა განა შეიძ შეიძლე ლება ბა ვამტ ვამტკი კიცოთ, ცოთ, რომ სულის სულის უხამსო უხამსობა ბასა სა და გაუთ გაუთლე ლელო ლობას ბას შედე შედეგად გად არ მოსდევს მოსდევს ის, რასაც რასაც ზომის ზომის უქონლობა ლო ბა ჰქვია ჰქვია? – არა, არ შეიძლება. – კი მაგრამ, მაგრამ, ჭეშმა ჭეშმარი რიტე ტება, ბა, შენი შენი აზრით, აზრით, ზომი ზომიეერე რებას ბას უკავშირუკავშირდება დე ბა თუ ზომის ზომის უქონლო უქონლობას? ბას? – ზომიერებას. – მაშა მაშასა სადა დამე, მე, ბევრი ბევრი სხვა რამის რამის გარდა, გარდა, უნდა უნდა ვეძე ვეძებოთ ბოთ ზომი ზომიეერება, რე ბა, უშუა უშუალოდ რომ ერწყ ერწყმის მის გონე გონების ბის ბუნებ ბუნებრივ რივ დახვე დახვეწი წილო ლობას, ბას, რათა რა თა ამ თანდა თანდაყო ყოლილ ლილმა მა თვისე თვისებებ ბებმა მა თავი თავისუფ სუფლად ლად წარმარ წარმართონ თონ სული სუ ლი ყოვე ყოველი ლი საგნის საგნის იდეი იდეისა საკენ. კენ. – რა თქმა უნდა. – ან იქნებ იქნებ გგონი გგონია, ა, რომ ჩვენს მიერ მიერ ჩამოთ ჩამოთვვლი ლილი ლი და ერთი ერთიმემეო რის მომვის, მომდევ დევნო ნო ყველა ყველა თვი სება ბა სულაც სუ არ ყოფი არის აუციშეიც აუცილე ლებე ბელი ლი სული სუ ლისათ სათვის, რათა რათა მან ეს საკთვისე საკმა მარი რისად სად დალაც სრულ სრულყო ფილად ლად შე იცნოს ნოს არსი არ სი?? – ყოვლად აუცილებელია. – მერე მერედა, და, ნუთუ ნუთუ შეგიძ შეგიძლია ლია იმ საქმი საქმიაანო ნობის ბის გმობა, გმობა, რომელ რომელსაც საც ვერა ვე რავინ ვინ ვერ მისდევს მისდევს ისე, როგორც როგორც წესი წესი და რიგ რიგია, თუკი თუკი ბუნე ბუნებამ ბამ მეხსი მეხ სიეერე რება, ბა, სწავლის სწავლის უნარი, უნარი, დიდსუ დიდსულოვ ლოვნე ნება ბა და დახვე დახვეწი წილო ლობა ბა არ უბოძა, უბო ძა, ან ჭეშმა ჭეშმარი რიტე ტების, ბის, სამარ სამართ თლი ლიაანო ნობის, ბის, სიმა სიმამა მაცი ცისა სა და დახვედახვეწილო წი ლობის ბის მოყვა მოყვარე რე თუ მონა მონათე თესა სავე ვე არ არის? – თვით მომოსიც კი ვერ უპოვიდა რაიმე საგმობს.
– მაგრამ მაგრამ ნუთუ ნუთუ შენ მხოლოდ მხოლოდ ამნა ამნაირ ირ – მოწი მოწიფულ ფულსა სა და ზედმიწევ მი წევნით ნით განს განსწავ წავლულ ლულ ხალხს მიან მიანდობ დობდი დი სახელ სახელმმწი წიფოს ფოს მართ მართვას? აქ საუბარში ჩაერია ადიმანტე: – ვინ გაბე გაბედავს, დავს, სოკრა სოკრატე, ტე, რაი რაიმე დაუ დაუპი პირის რისპი პიროს როს შენს მოსაზმოსაზრებებს? რე ბებს? მაგრამ მაგრამ თუ იცი, რას განიც განიცდი დიან ან შენი შენი მსმენე მსმენელე ლები, ბი, როცა როცა საკუ სა კუთარ თარ აზრს გამოთ გამოთქქვამ? რაკი რაკი არც კითხვე კითხვების ბის დასმა დასმა შეუძ შეუძლი ლიათ ათ და არც პასუ პასუხის ხის გაცე გაცემა, მა, ასე ჰგონი ჰგონიათ, ათ, რომ შენი შენი მსჯელო მსჯელობა ბა ყოვე ყოველი ლი კერძო კერ ძო საკითხის საკითხის ირგ ირგვლივ მეტად მეტად თუ არა, ოდნავ ოდნავ მაინც მაინც აშორებთ აშორებთ ჭეშმა ჭეშ მარი რიტე ტებას; ბას; მაგრამ მაგრამ როცა როცა ერთ „ოდნავს” მეო მეორე ემატე ემატება, ბა, მეო მეორეს – მესა მესამე მე და ასე შემდეგ; შემდეგ; მათი მათი ჯამი ჯამი ერთ უხეშ შეცდო შეცდომად მად იქცე იქცევა, ვა, მკვეთრად მკვეთ რად რომ უპირის უპირისპირ პირდე დება ბა შენი შენი მსმენე მსმენელე ლების ბის თავდა თავდაპირ პირველ ველ 13
პლატონი
განწყობას. განწყო ბას. როგორც როგორც ძლიე ძლიერი მოშა მოშაშე შე სუსტს, ბოლოს ბოლოს და ბოლოს, ბოლოს, სვლის გაკე გაკეთე თების ბის საშუ საშუაალე ლებას ბას აღარ უტოვებს, უტოვებს, შენი შენი მსმენე მსმენელე ლებიც, ბიც, ადრე ად რე თუ გვიან, გვიან, ჩიხში ჩიხში ემწყ ემწყვვდე დევი ვიან ან და კრინტის კრინტის დაძვ დაძვრა რასაც საც ვეღარ ვეღარ ახერხე ახერ ხებენ ბენ იმ თავი თავისე სებურ ბურ თამაშ თამაშში, ში, სადაც სადაც კოჭე კოჭების ბის მაგივ მაგივრად რად სიტყვებს იყენე იყენებენ. ბენ. მაგრამ, მაგრამ, კაცმა კაცმა რომ თქვას, ეს როდი როდი წყვეტს საქმეს. საქმეს. მე აქ ჩვენს შემთხ შემთხვე ვევას ვას ვგულის ვგულისხხმობ: ყველას ყველას შეეძ შეეძლო ლო ეღია ეღიარე რებიბინა, რომ ვერა ვერაფერს ფერს დაუ დაუპი პირის რისპი პირებს რებს შენს მსჯელო მსჯელობას ბას ვერცერთ ვერცერთ აქ წამოჭ მოჭრილ რილ საკითხ საკითხზე, ზე, თუმცა თუმცა ამ მხრივაც მხრივაც უნდა უნდა განგ განგვე ვეხი ხილა ლა საქმე: საქმე: ვინც ფილო ფილოსო სოფი ფიას ას ეწაფე ეწაფება, ბა, მაგრამ მაგრამ ახალგაზ ახალგაზრ რდო დობა ბაში ში გარკ გარკვე ვეუ ული განათ ნათლე ლების ბის შესა შესაძე ძენად ნად კი არა, არამედ არამედ თითქ თითქმის მთელ სიცოცხ სიცოცხლეს ლეს სწირავს სწი რავს მას, უმეტეს უმეტესწ წილად უცნა უცნაურ ურზე ზე უცნა უცნაუ ური რია, ა, რომ არა ვთქვა – უქნა უქ ნარა რა და უმაქნი უმაქნისისი-მეთ მეთქი, ქი, და თვით ისიც კი, ვინც ყველა ყველაზე ზე გონიგონიერი ჩანს, სხვას ვერა ვერაფერს ფერს იძენს ფილო ფილოსო სოფი ფიის ის შესწავ შესწავლით, ლით, რასაც რასაც შენ ასე აქებ და ადიდებ, ადიდებ, გარდა გარდა იმისა, იმისა, რომ სრული სრულიად ად უსარგებ უსარგებლო ლო ხდება ხდე ბა სახელმმწი სახელ წიფოს ფოსთ თვის. ადიმანტეს რომ მოვუსმინე, მე ვთქვი: – როგორ გგონია, ვინც ამას ამბობს, ცდება? – არ ვიცი, ვიცი, – თქვა ადიმან ადიმანტემ, ტემ, – მაგრამ მაგრამ სია სიამოვ მოვნე ნებით ბით კი მოვისმოვისმენდი მენ დი შენს აზრს. – მაშ, მოისმინე: მე თუ მკითხავ, მართალს ამბობს. – კი მაგრამ, მაგრამ, როგორ როგორღა ღა ეთანხ ეთანხმე მება ბა ეს იმ მტკიცე მტკიცებას, ბას, რომ სახელსახელმწი წიფო ფოეები მანამ მანამდე დე ვერ დააღ დააღწ წევენ თავს უბედუ უბედურე რებას, ბას, ვიდრე ვიდრე მათ სათა სა თავე ვეში ში არ ჩაუდ ჩაუდგე გები ბიან ან ფილო ფილოსო სოფო ფოსე სები, ბი, რომლე რომლებიც ბიც შენ ეს-ე ეს-ესაა საა უმაქნი უმაქ ნისე სებად ბად დასა დასახე ხე?? – შენ ისეთ კითხვებს მისვამ, რომ მხოლოდ შედარებებით თუ შემიძლია ვუპასუხო. – მაგრამ, შენ ხომ შედარებებით ლაპარაკი არა გჩვევია. – რაც არის, არის, – ვთქვი მე, – თავსამ თავსამტ ტვრევ განს განსჯა ჯაში ში ჩამითჩამითრიე და დამცი დამცინი ნი კიდეც?! კიდეც?! მაშ, მოის მოისმი მინე ნე ჩემი ჩემი შედა შედარე რება, ბა, რათა რათა დარწმუნ მუნდე, დე, რარიგ რარიგ ძნელია ძნელია ეს ჩემთ ჩემთვის: სახელ სა ხელმმწი წიფო ფო ისე სასტი სასტიკად კად ეპყრო ეპყრობა ბა ბრძენკაცთ, ბრძენკაცთ, რომ უარესი უარესი აღარ იქნე იქნება. ბა. ამიტომ ამიტომ მათ დასა დასაცა ცავად ვად სხვადას სხვადასხხვა საგანს საგანს მოვიშ მოვიშვეველიებ, ლი ებ, რათა რათა ერთ ერთმა მანეთს ნეთს მივუ მივუსა სადა დაგო გო ეს სხვადას სხვადასხხვა ვაო ობა, როგორც როგორც იქცე ცევი ვიან ან მხატვ მხატვრე რები ბი ვაცირ ვაცირმის მის თუ სხვა მისთა მისთანა ნათა თა ხატვი ხატვისას, სას, ერ-
თმა მანეთს ნეთს რომ უხამე უხამებენ ბენ ნაირ ნაირგგვარ ნაკვ ნაკვთებს. მაშ, წარმო წარმოიდ იდგგინე ხო14
სახელმწიფო
მალდისა მალდი სა თუ ხომალ ხომალდ დთა მთელი მთელი ქარავ ქარავნის ნის პატრო პატრონი, ნი, ახოვა ახოვანე ნები ბითა თა და ძალძალ-ღო ღონი ნითაც თაც რომ აღემა აღემატე ტება ბა დანარ დანარჩენ ჩენ ზღვაოს ზღვაოსნებს, ნებს, მხოლოდ მხოლოდ ეგაა, ეგა ა, ყურს აკლი აკლია, ა, არც თვალი თვალი უჭრის უჭრის და საზღვაო საზღვაო საქმი საქმისაც საც ბევრი ბევრი არა გაე გაეგე გება ბა რა, ზღვაოს ზღვაოსნე ნები ბი კი საჭის საჭის ხელში ხელში ჩასაგ ჩასაგდე დებად ბად თავთავ-პირს ამტ ამ ტვრე რევენ ვენ ერთ ერთმა მანეთს: ნეთს: ყველას ყველას ჰგონი ჰგონია, ა, რომ სწორედ სწორედ მან უნდა უნდა მართოს ხომალ ხომალდი, დი, თუმცა თუმცა არსად არსად უსწავ უსწავლია ლია მესა მესაჭე ჭეო ობა, ასე რომ, ვერ გეტყვით, გეტყ ვით, ვინ ასწავ ასწავლა ლა ან როდის როდის ისწავ ისწავლა ლა ეს ხელო ხელობა. ბა. მათი მათი თავგასუ გა სულო ლობა ბა იქამდი იქამდისაც საც კი მიდის, მიდის, რომ ხმამაღ ხმამაღლა ლა გაჰყ გაჰყვი ვირი რიან, ან, ამას რა სწავლა სწავლა უნდა უნდაო, ო, და მზად არიან არიან ნაკუ ნაკუწე წებად ბად აქცი აქციონ ონ ყველა, ყველა, ვინც ამტ ამ ტკი კიცებს, ცებს, რომ მესა მესაჭე ჭეო ობა დია დიახაც მოითხოვს მოითხოვს სწავლას. სწავლას. პატრო პატრონის ნის ირგგვლივ შემო ირ შემოჯა ჯარულ რულნი ნი თავს აბეზრე აბეზრებენ ბენ ვედრე ვედრებით, ბით, თხოვნი თხოვნითა თა და ხვეწნახვეწ ნა-მუ მუდა დარით, რით, არა ჩვენ მოგვან მოგვანდე დე ეს საქმე საქმე და არა ჩვენო. ჩვენო. თუ დაიყო ყოლი ლიეს ეს და საწ საწადელს ეწიენ, ეწიენ, დანარ დანარჩე ჩენებს ნებს კი ხელი ხელი მოე მოეცა ცარათ, რათ, გაშმაგე მა გებულ ბულნი ნი დაე დაერე რევი ვიან ან და მუსრს ავლე ავლებენ ბენ ერთ ერთმა მანეთს, ნეთს, ცხედრებს ცხედრებს კი პირ პირდა პირ ზღვა ზღვაში ის ვთა რიან. რი ან. ხო მალდის დისმათრო კეთილშო კეთილ შობილ პატრონს პატრონს კი მანდ მან დდაპირ რაგ რა გორა რათი, თი, ში ღვიისვ ღვინი ნითა თუხომალ სხვა რამ მათ რობე ბელა ლაბილ სითხით აბრუეაბრუ ებენ და ხელთ იგდე იგდებენ ბენ ხომალდს. ხომალდს. მაშინ მაშინ დაე დაერე რევი ვიან ან ყველა ყველაფერს, ფერს, რაც ხომალ ხო მალდ დზე ზეა, ა, იწყება იწყება გაუ გაუთა თავე ვებე ბელი ლი სმა-ჭა სმა-ჭამა მა და ღრეო ღრეობა, ხომალ ხომალდი დი კი, რაღა რაღა თქმა უნდა, უნდა, ისე მიჰყავთ, მიჰყავთ, როგორც როგორც ამნა ამნაირ ირ მეხო მეხომალ მალდე დეებს ებს შეჰფე შეჰ ფერით. რით. თანაც თანაც ქებაქება-დი დიდე დებას ბას არ აკლე აკლებენ, ბენ, ნამდ ნამდვილ ზღვაო ზღვაოსანს, უებრო უებ რო მესა მესაჭეს ჭეს და საზღვაო საზღვაო საქმის საქმის უბადლო უბადლო მცოდნეს მცოდნეს უწოდე უწოდებენ ბენ ყველას, ყვე ლას, ვინც შესძ შესძლო პატრო პატრონის ნის დაყო დაყოლი ლიეები ბითა თა თუ ძალა ძალადო დობით ბით ჩაეგ ჩა ეგდო დო ხელში ხელში ძალა ძალაუფ უფლე ლება, ბა, მაშინ მაშინ როდე როდესაც საც დასცი დასცინი ნიან ან და აბუჩად აბუჩად იგდე იგ დებენ ბენ მათ, ვინც ეს ვერ შესძ შესძლო. ამ ხალხს წარმოდ წარმოდგე გენაც ნაც არა აქვს ნამდვილ მესა ნამდ მესაჭე ჭეზე, ზე, რომე რომელიც ლიც უნდა უნდა ითვა ითვალის ლისწი წინებ ნებდეს დეს წელი წელიწა წადის დის დროს, თვალს ადევნებ ადევნებდეს დეს ცას, ვარს ვარსკვლა ლავებს ვებს თუ ქარის ქარის ქროლას, ქროლას, მოკლედ, მოკ ლედ, ყველა ყველაფერს, ფერს, რაც მის ხელო ხელობას ბას უკავშირ უკავშირდე დება, ბა, თუ სურს მარჯჯვედ მართავ მარ მართავდეს დეს ხომალდს, ხომალდს, მიუ მიუხე ხედა დავად ვად იმისა, იმისა, შეე შეესა საბა ბამე მება ბა თუ არა ეს ვისი ვისიმე მე ნებანება-სურ სურვილს. ვილს. მათ ჰგონი ჰგონიათ, ათ, რომ შეუძ შეუძლე ლებე ბელია ლია სწავლით სწავ ლით შეი შეიძი ძინო ნო ამის უნარი, უნარი, გამოც გამოცდი დილე ლება ბა და თვით მესა მესაჭის ჭის ხელობა ლო ბა.. ხოლო თუ ეს ხდება ხომალდზე, როგორ გგონია, განა ამნაირ ვითარებაში მეზღვაურები მაღალფარდოვან ყბედად, უბადრუკად და უმაქნისად არ მიიჩნევენ ნამდვილ მესაჭეს?
– რა თქმა უნდა, – მომიგო ადიმანტემ. 15
პლატონი
– არა მგონი მგონია, ა, ამ სურა სურათის თის შემყუ შემყურეს რეს რაი რაიმე ახს ახსნანა-გან განმარ მარტე ტება ბა დაგჭირ დაგ ჭირდეს დეს იმის დასად დასადგე გენად, ნად, თუ რითი რითი ჰგავს ეს სურა სურათი თი ფილო ფილოსო სო-ფოსე ფო სების ბის მდგომა მდგომარე რეო ობას სახელ სახელმმწიფო ფოში; ში; ხომ გესმის, გესმის, რასაც რასაც ვამბობ? ვამბობ? – ძალიან კარგად. – მაშ, უწინა უწინარეს რეს ყოვლი ყოვლისა, სა, შენ თვითონ თვითონ განუ განუმარ მარტე ტე ეს შედა შედარერება იმას, ვისაც ვისაც უკვირს, უკვირს, რატომ რატომ არ სცემენ სცემენ პატივს პატივს ფილო ფილოსო სოფო ფოსებს სებს სახელ სა ხელმმწი წიფო ფოში, ში, და ეცადე ეცადე დაარ დაარწ წმუ მუნო, ნო, რომ უფრო უფრო საკვირ საკვირვე ველი ლი ის იქნე იქ ნებო ბოდა, და, პატი პატივი ვი რომ მიე მიეგოთ მათთ მათთვის. – ასეც ვიზამ. – ისიც უთხარი, უთხარი, რომ მართალს მართალს ამბობს, ამბობს, როცა როცა ამტ ამტკი კიცებს, ცებს, რაორაოდენ უსარგებ უსარგებლოა ლოა სახელ სახელმმწიფო ფოსათ სათვის ვის ის ხალხი, ხალხი, ფილო ფილოსო სოფო ფოსე სებად ბად რომ მოაქვთ მოაქვთ თავი, თავი, მაგრამ მაგრამ კეთილ კეთილ ინებოს ინებოს და ამ უსარგებ უსარგებლო ლობა ბაში ში მათ დასდოს დასდოს ბრალი, ბრალი, ვისაც ვისაც ვერა ვერანა ნაირ ირ საქმე საქმეში ში ვერ გამო გამოუ უყე ყენე ნებია ბია ისინი, ისი ნი, და არა თვით ამ ბრძენკა ბრძენკაცებს. ცებს. განა განა ბუნებ ბუნებრი რივი ვია, ა, რომ მესა მესაჭე ჭე მორ მორჩი ლებას ბას სთხოვდეს სთხოვ მეზღ ვაუ უვინც რებს, ბრძენ ბრძენკაც კარს უტა ხებდ ხებ დჩილე ნენ მდიდ მდიდრებს? რებს?დეს ცდემეზღვა ცდებო ბოდა, და, ასე იხუმკაცნი იხუმრა. რა.ნისიმარ სიკი მართ თლეუტალა კი,ლათუგნებავთ, გნე ბავთ, ის არის, რომ მდიდა მდიდარია რია კაცი კაცი თუ ღარი ღარიბი, ბი, ავად რომ გახდება, დე ბა, ექიმს უნდა უნდა მია მიაკითხოს; ხოლო ხოლო ვისაც ვისაც ქვეშევ ქვეშევრ რდო დომო მობა ბა სურს, იმას მიმარ მიმართოს, თოს, ვისაც ვისაც ქვეშევ ქვეშევრ რდომ დომთა თა მართ მართვის უნარი უნარი შესწევს. შესწევს. სად გაგგონი გა ნილა, ლა, მმართ მმართვე ველი ლი სთხოვდეს სთხოვდეს ქვეშევ ქვეშევრ რდომთ, გემუ გემუდა დარე რებით, ბით, მოდით მო დით და მიქვე მიქვეშევ შევრ რდო დომე მეთო, თო, თუკი თუკი მართ მართლა ვარგა ვარგა მმართ მმართვე ველად? ლად? ამიტო ამი ტომაც მაც არ შეცდე შეცდები, ბი, თუ დღევან დღევანდელ დელ სახელ სახელმმწი წიფო ფო მოღვა მოღვაწე წეებს ებს იმ ზღვაოს ზღვაოსნებ ნებთან თან გაა გააიგივებ, რომლებ რომლებზე ზედაც დაც წეღან წეღან ვლაპა ვლაპარა რაკობკობდით, ხოლო ხოლო ვისაც ვისაც ეს ზღვაოს ზღვაოსნე ნები ბი უქნა უქნარე რებად ბად და მაღალ მაღალფარ ფარდო დოვან ვან
ყბედე ყბე დებად ბად თვლიან, თვლიან, – ჭეშმა ჭეშმარიტ რიტ მესა მესაჭეს ჭესთან. თან. – მართალს ამბობ. – ამის გამო გამო და ამნა ამნაირ ირ ვითა ვითარე რება ბაში ში ადვი ადვილი ლი როდია როდია ყველა ყველაზე ზე უკეთეს უკე თეს ხელოვ ხელოვნე ნებას ბას პატივს პატივს მია მიაგებ გებდეს დეს ის ხალხი, ხალხი, ვინც სრული სრულიად ად საპირის პი რისპი პირო რო ხელო ხელობას ბას მისდევს. მისდევს. ყველა ყველაზე ზე მძიმე მძიმე და ყველა ყველაზე ზე საში საშინელ ნელ ბრალდე ბრალ დებას ბას კი სწორედ სწორედ ისინი ისინი უყენე უყენებენ ბენ ფილო ფილოსო სოფო ფოსებს, სებს, ვისაც ვისაც ჰგონი ჰგო ნია, ა, რომ ფილო ფილოსო სოფო ფოსო სობა ბა მათი მათი საქმე საქმეა. ა. შენს მიერ მიერ ხსენე ხსენებუ ბული ლი ფილო ფი ლოსო სოფი ფიის ის მგმობე მგმობელის ლის სიტყვით, სიტყვით, ფილო ფილოსო სოფოს ფოსთა თა უმრავ უმრავლე ლესოსობა ყველა ყველაზე ზე უკეთუ უკეთური რი ხალხი ხალხია, ა, ხოლო ხოლო ბრძენკაც ბრძენკაცნი ნი უსარგებ უსარგებლო ლონი ნი და უმაქნის უმაქ ნისნი ნი არიან, არიან, და მეც დაგე დაგეთან თანხხმე, მართა მართალი ლი ხარხარ-მეთ მეთქი; ქი; ასეა, არა? – დიახ, ასეა. 16
სახელმწიფო
– მაგრამ მაგრამ ჩვენ ხომ ვნახეთ, ვნახეთ, რატომ რატომ არიან არიან ნამდ ნამდვი ვილი ლი ფილო ფილოსოსოფოსე ფო სები ბი უსარგებ უსარგებლო ლონი ნი?? – რა თქმა უნდა. – ხომ არ გსურს ახლა ახლა ისიც ვნახოთ, ვნახოთ, რა არის უმრავ უმრავლე ლესო სობის ბის უკეთუ უკე თურო რობის ბის მიზე მიზეზი ზი და შეძლე შეძლების ბისდაგ დაგვა ვარად რად ვცადოთ ვცადოთ იმის დამტდამტკიცე კი ცებაც, ბაც, რომ ამაში ამაში ფილო ფილოსო სოფი ფიას ას როდი როდი მიუძღ მიუძღვის ვის ბრალი ბრალი?? – ცხადია, მსურს. – მაშ, განვაგ განვაგრ რძოთ ჩვენი ჩვენი კითხვაკითხვა-პა პასუ სუხი ხი და გავიხ გავიხსე სენოთ, ნოთ, რა ბუნებრი ნებ რივი ვი თვისე თვისებე ბებია ბია საჭი საჭირო რო იმისთ იმისთვის, რომ ადამი ადამიაანი ღირსე ღირსეუ ული და კეთი კეთილი ლი იყოს? თუ გახსოვს, გახსოვს, პირვე პირველი ლი იყო ჭეშმა ჭეშმარი რიტე ტების ბის სიყვასიყვარული, რუ ლი, რომელ რომელსაც საც თავის თავის წინამ წინამძღ ძღვვრად უნდა უნდა სახავ სახავდეს დეს და ყველგან ყველგან და ყოველ ყოველთ თვის უყოყმა უყოყმანოდ ნოდ მიჰყ მიჰყვე ვებო ბოდეს, დეს, რადგა რადგანაც ნაც მკვეხა მკვეხარა რა და უკეთუ უკე თური რი ვერა ვერასო სოდეს დეს ეზია ეზიარე რება ბა ჭეშმა ჭეშმარიტ რიტ ფილო ფილოსო სოფი ფიას ას.. – დიახ, სწორედ ამას ვამტკიცებდით.
– კი მაგრამ,საყოველთაოდ განა ამ მხრივგაბატონებულ მკვეთრად არაზრს? ვუპირისპირდებით დღესდღეობით – მკვეთრად და უფრო მეტადაც. – განა განა მართე მართებუ ბული ლი არ იქნე იქნებო ბოდა და ჩვენი ჩვენი მოსაზ მოსაზრე რების ბის დასა დასაცაცავად გვეთქ გვეთქვა, რომ ცოდნის ცოდნის მოყვა მოყვარე რე კაცი კაცი ბუნებ ბუნებრი რივად ვად მიელ მიელტ ტვის ჭეშმა ჭეშ მარიტ რიტ არსს და საგან საგანთა თა სიმრავ სიმრავლე ლეზე ზე კი არ ჩერდე ჩერდება, ბა, რომელ რომელთა თა არსე არ სებო ბობაც ბაც მხოლოდ მხოლოდ მოჩვე მოჩვენე ნები ბითი თია, ა, არამედ არამედ განუხ განუხრე რელად ლად მიი მიიწევს წინ და მისი მისი ვნება ვნება მანამ მანამდის დის არ დაცხრე დაცხრება, ბა, სანამ სანამ არ ჩასწ ჩასწვდე დება ბა თვით საგან სა განთა თა არსს თავი თავისი სი სულის სულის იმ ნაწი ნაწილით, ლით, რომლის რომლის დანიშ დანიშნუ ნულე ლებაც ბაც სწორედ სწო რედ ამ არსის არსის წვდომაა წვდომაა და რომე რომელიც ლიც ამავე ამავე არსს ენათე ენათესა სავე ვება, ბა, ხოლო მისი ხოლო მისი მეშვე მეშვეო ობით რომ მიე მიეახ ახლე ლება ბა და შეერ შეერწყ წყმის მის კიდეც კიდეც ჭეშმაჭეშმარიტ არსს, რათა რათა შვას გონე გონება ბა და ჭეშმა ჭეშმარი რიტე ტება, ბა, შემდეგ შემდეგ უკვე უკვე (და არა მანამ) მა ნამ) ჭეშმა ჭეშმარი რიტი ტი სიცოცხ სიცოცხლით ლით ცოცხლობს, ცოცხლობს, ჭეშმა ჭეშმარი რიტე ტებით ბით საზრსაზრდოობს დო ობს და თავს აღწევს აღწევს მშობი მშობიაარო რობის ბის ტკივი ტკივილებს. ლებს. – ეს იქნებოდა სავსებით მართებული დაცვა. – განა განა ამ კაცს შეიძ შეიძლე ლება ბა უყვარ უყვარდეს დეს სიცრუ სიცრუე? ე? თუ, პირი პირიქით, ქით, უნდა სძულდეს სძულდეს იგი? – უნდა სძულდეს. – რაკი მას წინ უძღვის ჭეშმარიტება, ალბათ ვერ ვიტყვით, რომ ბიწიერების მთელი ქორო მიჰყვება უკან.
– რა სათქმელია? 17
პლატონი
– არამედ არამედ ვიტყვით, ვიტყვით, რომ მას ახლავს ახლავს ზნეთა ზნეთა სიწმინ სიწმინდე დე და სიწრსიწრფელე, ფე ლე, მათ კვალდაკ კვალდაკვალ ვალ კი – გონი გონიეერე რება ბა.. – რა თქმა უნდა. – მაგრამ მაგრამ დანარ დანარჩენ ჩენ თვისე თვისება ბათა თა ქორო ქოროზე ზე რაღას რაღას ვიტყვით, ვიტყვით, რომლებიც ლე ბიც ნიშნე ნიშნეულ ულნი ნი არიან არიან ფილო ფილოსო სოფო ფოსის სის ბუნე ბუნები ბისათ სათვის? ვის? რა საჭიროა ჭი როა ხელახ ხელახლა ლა ჩამოვ ჩამოვთ თვა ვალოთ? ლოთ? ხომ გახსოვს, გახსოვს, რომ მათ რიცხვ რიცხვში შედის შე დის სიმა სიმამა მაცე, ცე, დიდსუ დიდსულოვ ლოვნე ნება, ბა, ცოდნის ცოდნის ადვი ადვილად ლად შეთვი შეთვისე სების ბის უნარი, უნა რი, მეხსი მეხსიეერე რება. ბა. მაშინ მაშინ შენ პასუ პასუხად ხად მითხარი, მითხარი, რომ უეჭვე უეჭველად ლად ყველა ყვე ლა დაე დაეთან თანხხმე მებო ბოდა და ჩვენს სიტყვებს, სიტყვებს, მაგრამ მაგრამ უნდა უნდა შეგვეწყ შეგვეწყვი ვიტა ტა მსჯელო მსჯე ლობა ბა და ყურადღე ყურადღება ბა გადაგ გადაგვე ვეტა ტანა ნა მხოლოდ მხოლოდ მათზე, მათზე, ვისზე ვისზედაც დაც ვლაპა ვლა პარა რაკობ კობდით; დით; იმასაც იმასაც იტყოდნენ, იტყოდნენ, რომ მათ შორის შორის ბევრია ბევრია უსარგებლო გებ ლო და უმრავ უმრავლე ლესო სობა ბა – სრული სრულიად ად უმაქნი უმაქნისი. სი. მას აქეთ ვიძი ვიძიებთ ებთ ამ ბრალდე ბრალდების ბის მიზეზს მიზეზს და ახლა ახლა იმ კითხვას კითხვას მივა მივადე დექით, ქით, თუ რატო რატომაა მაა მათ შორის შორის ამდე ამდენი ნი უმაქნი უმაქნისი. სი. ამიტო ამიტომაც მაც კვლავ შევუ შევუდე დექით ქით ჭეშმაჭეშმარიტ ფიგავხ ფილო ლოსო სოფოს ფოსთა თა ბუნებ ბუ რივი ვი თვისე თვი ბების ბის კვლევას და იძულე იძულე-ბულნი ბულ ნი გავ ხდით კვლავ განნებრი განგ გვე ვესაზღ საზღვ ვრასებე ისი ისინი ნი. . კვლევას – ასეა, – თქვა მან. – ახლა ახლა კი გვმართებს გვმართებს განვი განვიხი ხილოთ, ლოთ, რა იწვევს იწვევს ამნა ამნაიირი ბუნე ბუნების ბის გადაგ გა დაგვა ვარე რებას, ბას, რატომ რატომ იხრ იხრწნე ნება ბა ის უმრავ უმრავლე ლესო სობა ბაში, ში, ან რატო რატომა მაა, ა, რომ მხოლოდ მხოლოდ ცოტა ცოტანი ნი თუ აღწე აღწევენ ვენ თავს ამ ხრწნილე ხრწნილებას, ბას, და ისინი ისინი უკეთუ უკე თურე რებად ბად თუ არა, უმაქნი უმაქნისე სებად ბად მაინც მაინც არიან არიან მიჩნე მიჩნეულ ულნი. ნი. შემდეგ კი განვი განვიხი ხილავთ ლავთ მათ მიმბაძ მიმბაძველ ველთა თა თვისე თვისებებს, ბებს, მათსა მათსავე ვე თანათანამოსაქ მო საქმე მეეებად რომ მოაქვთ მოაქვთ თავი. თავი. ამ ხალხის ხალხის ურიცხვი ურიცხვი შეცდო შეცდომა მა თუ მარცხი მარ ცხი იმის შედე შედეგგია, რომ ფილო ფილოსო სოფო ფოსო სობის ბის ღირს ღირსნი არ არიან არიან და არც ამისი ამისი უნარი უნარი შესწევთ. შესწევთ. სწორედ სწორედ ისინი ისინი უტეხენ უტეხენ სახელს სახელს ფილოფილოსოფი სო ფიას, ას, რაზე რაზედაც დაც შენ ლაპა ლაპარა რაკობ კობდი დი.. – კი მაგრამ, მაგრამ, მაინც მაინც რა იწვევს იწვევს შენს მიერ მიერ ხსენე ხსენებულ ბულ გადაგ გადაგვა ვარე რებას? ბას? – ვეცდე ვეცდები ბი შეძლე შეძლების ბისდაგ დაგვა ვარად რად აგიხს აგიხსნა. მე მგონი მგონია, ა, ყველა ყველა დაგვეთან ვე თანხხმე მება, ბა, რომ იმნა იმნაირ ირ ადამი ადამიაანებს, ვისი ვისი სულიც სულიც აერთი აერთიაანებს ყველა თვისე თვისებას, ბას, რაც, ჩვენი ჩვენი აზრით, აზრით, უნდა უნდა ახასი ახასიაათებ თებდეს დეს ჭეშმა ჭეშმარიტ რიტ ფილო ფი ლოსო სოფოსს, ფოსს, იშვი იშვიაათად ბადებს ბადებს ბუნე ბუნება. ბა. თუ შენ სხვაგვა სხვაგვარად რად ფიქრობ? – არა, სავსებით გეთანხმები. – ამნა ამნაიირი ხალხი ხალხი ცოტა ცოტაა, ა, მაგრამ მაგრამ ნახე, ნახე, რამდე რამდენი ნი რამ უწყობს
ხელს მათ გადაგ გადაგვა ვარე რებას. ბას. 18
სახელმწიფო
– მაინც? – ყველას ძალიან გააკვირვებს იმის გაგება, რომ ნებისმიერი თვისება, რაც ჩვენ ამ ხალხში მოვიწონეთ, დიახ, სწორედ ნებისმიერი ეს თვისება განაპირობებს მისი მფლობელი სულის გადაგვარებას და ფილოსოფიისაგან მის ჩამოშორებას. მე ვგულისხმობ სიმამაცეს, გონიერებას და, საერთოდ, ყველაფერს, რაც ზემოთ მიმოვიხილეთ. – მართლაც რომ საკვირველია. – ასევე ხრწნის და ფილოსოფიას აშორებს სულს ყოველივე ის, რაც სიკეთედ მიაჩნია ბრბოს: სილამაზე, სიმდიდრე, გავლენიანი ნათესაობა და სხვა მისთანანი. ალბათ გესმის, რასაც ვგულისხმობ. – ცხადია, მესმის, მაგრამ უფრო მეამებოდა, თუ დაწვრილებით ამიხსნიდი შენს აზრს. – თუ ყველაფერს მთლიანად და მართებულად მოიცავ აზრით, შენთვის სავსებით ცხადი გახდება და აღარ გეუცნაურება ის, რაც ამის–თაობაზე ზემოთ კი მაგრამ, მაინცითქვა. რას მიბრძანებ, როგორ მოვიქცე? – როგორც როგორც მოგეხ მოგეხსე სენე ნება, ბა, ყოველ ყოველგგვა ვარი რი თესლი თესლი თუ ჩანა ჩანასა სახი, ხი, ცხოვე ცხო ველი ლისა სა იქნე იქნება ბა თუ მცენა მცენარი რისა, სა, თუკი თუკი სათა სათანა ნადო დო საზრ საზრდო დოო ობას, ჰავას ჰა ვას ან ნია ნიადაგს მოკლე მოკლებუ ბული ლია, ა, მით უფრო უფრო მეტად მეტად კარგავს კარგავს თავის თავის თვისე თვი სებებს, ბებს, რაც უფრო უფრო ძლიე ძლიერია თავად: თავად: რადგა რადგანაც ნაც ცუდი ცუდი უფრო უფრო მკვეთრად მკვეთ რად უპირის უპირისპირ პირდე დება ბა კარგს, ვიდრე ვიდრე არა კარგს. – რა თქმა უნდა. – ხომ სრული სრული უფლე უფლება ბა გვაქვს ვამტ ვამტკი კიცოთ, ცოთ, რომ უკეთე უკეთესი სი ბუნებუნება, მისთ მისთვის შეუ შეუფე ფერე რებე ბელი ლი საზრ საზრდო დოო ობი ბისას, სას, გაცი გაცილე ლებით ბით მეტს კარგავს, ვიდრე ვიდრე უარესი უარესი?? – ცხადია, გვაქვს. – კი მაგრამ, მაგრამ, ადიმან ადიმანტე, ტე, – ვუთხარი ვუთხარი მე, – განა განა მაღალ მაღალნი ნიჭი ჭიეერი სულიც სუ ლიც ცუდი ცუდი აღზ აღზრდი დისას სას უფრო უფრო მეტად მეტად არ უარესდე უარესდება? ბა? ან იქნებ იქნებ გგონი გგო ნია, ა, რომ საზა საზარე რელი ლი დანა დანაშა შაუ ული თუ ბოროტ ბოროტმოქ მოქმე მედე დება ბა სულის სულის უნიჭო უნი ჭობი ბისა საგან გან იღებს დასა დასაბამს ბამს და არა მძლავრი მძლავრი ბუნე ბუნები ბისა საგან, გან, რომელიც მე ლიც ბავშ ბავშვო ვობა ბაში ში სათა სათანა ნადოდ დოდ ვერ აღზარ აღზარდეს? დეს? სუსტი სუსტი ბუნე ბუნება ბა კი ვერც დიდი დიდი სიკე სიკეთის თის მიზე მიზეზი ზი გახდე გახდება ბა და ვერც დიდი დიდი ბორო ბოროტე ტები ბისა სა.. – ვერა, – თქვა მან, – მეც ასე ვფიქრობ. – თუ ფილო ფილოსო სოფო ფოსის სის ჩვენს მიერ მიერ განსაზღ განსაზღვვრულ ბუნე ბუნებას ბას სათასათანადოდ ნა დოდ აღზ აღზრდი დიან, ან, მაშინ მაშინ ის, თანდა თანდათა თანო ნობი ბითი თი განვი განვითა თარე რების ბის გზით, 19
პლატონი
აუცილებლად აუცილებ ლად მიაღ მიაღწევს წევს ნების ნებისმი მიერ ერ სიქვე სიქველეს; ლეს; მაგრამ მაგრამ თუ ის არასაარასათანა თა ნადო დო ნია ნიადაგ დაგზე ზე დაი დაინერ ნერგა გა და აღიზარ აღიზარდა, და, მაშინ მაშინ სრული სრულიად ად საპისაპირისპი რის პირო რო შედეგს შედეგს მივი მივიღებთ, ღებთ, თუკი თუკი მას რომე რომელი ლიმე მე ღმერთ ღმერთთა თაგგანი არ შეეეწი შე წია. ა. ან იქნებ იქნებ შენც ბრბოსა ბრბოსავით ვით ფიქრობ, ფიქრობ, რომ სოფის სოფისტე ტების ბის მიერ მიერ გარყყვნილ ჭაბუკ გარ ჭაბუკთა თა რიცხვი რიცხვი უმნიშ უმნიშვვნე ნელო ლოა, ა, ეს გამრ გამრყვნელ ნელნი ნი კი კერძო კერძო პირე პი რები ბი არიან არიან და ამიტომ ამიტომ მხოლოდ მხოლოდ მათზე მათზე თუ შეიძ შეიძლე ლება ბა ვილა ვილაპა პარარაკოთ? მაგრამ მაგრამ ის ხალხი, ხალხი, რომე რომელიც ლიც ამას ამტ ამტკი კიცებს, ცებს, თვითონ თვითონვეა ვეა ყველაზე ლა ზე დიდი დიდი სოფის სოფისტი, ტი, რომელ რომელსაც საც შეუძ შეუძლია ლია თავის თავის ნება ნებაზე ზე აღზარაღზარდოს და თავი თავისე სებუ ბურად რად ჩამო ჩამოააყა ყალი ლიბოს ბოს ახალგაზ ახალგაზრ რდაც და ხნიე ხნიერიც, ქალიც ქა ლიც და კაციც. კაციც. – კი მაგრამ, როდისღა ასწრებენ ამას? – როცა როცა ისინი ისინი მოფუთ მოფუთფუ ფუთე თე ბრბოე ბრბოებად სხედან სხედან სახალ სახალხო ხო თავყთავყრილო რი ლობებ ბებზე, ზე, სამს სამსჯავ ჯავრო როებ ებში, ში, თეატ თეატრებ რებში, ში, სამხედ სამხედრო რო ბანა ბანაკებ კებსა სა თუ საჯა სა ჯარო რო თავშეყ თავშეყრის რის სხვა ადგ ადგილებ ლებში ში და ყურთას ყურთასმე მენის ნის წამღე წამღები ბი ყაყა ყანით ნით იწო ნებენ ბენშემთხ ან თხვე იწუ იწუნე ნებენ ბენ ვისიმე ვისი მეგგამოს გა მოსვ ლას მოქზღვარს მოქმე მედე დებას ბას გადა თანაც თა ნაც იწონე ორსავე ორსა ვე შემ ვევა ვაში ში ყოველ ყო ველგ ვარი ვა რი ვზომი ზო მიეეთუ რების რე ბის დადი და დიან ან;; კლ კლდე დეეები ბიდან დან არეკლი არეკლილი ლი მათი მათი გნია გნიასი, გაშმა გაშმაგე გებუ ბული ლი ტაშისტაშისცემა, ცე მა, მოწო მოწონე ნები ბისა სა თუ გმობის გმობის ყიჟი ყიჟინი ნი მგრგვინავ მგრგვინავ ექოდ უბრუნ უბრუნდე დება ბა მათი მა თივე ვე თავშეყ თავშეყრის რის ადგილს ადგილს და ორმა ორმაგად გად მძლავრობს მძლავრობს ღრია ღრიალი. როგორ გგონი გგონია, ა, რას უნდა უნდა განიც განიცდი დიდეს დეს ამნა ამნაირ ირ ვითა ვითარე რება ბაში ში ყმაწვი ყმაწვილი ლი კაცის კა ცის გული? გული? რომე რომელი ლი კერძო კერძო მასწავ მასწავლებ ლებლის ლის გაკვე გაკვეთი თილებს ლებს შეუძ შეუძლია ლია წინ აღუდგეს აღუდგეს ყოვე ყოველი ლივე ვე ამას? განა განა ყველა ყველაფერს ფერს არ წაშლის წაშლის და წალე წალე-კავს ლანძღ ლანძღვავა-გგინე ნები ბისა სა თუ ქებაქება-დი დიდე დების ბის ეს ბობო ბობოქა ქარი რი ნაკა ნაკადი? დი? განა ყმაწვი ყმაწვილი ლი კაცი კაცი ამასვე ამასვე არ მიიჩ მიიჩნევს ნევს სასა სასახე ხელოდ ლოდ თუ სათა სათაკი კილოდ? ლოდ? და, ბოლოს, ბოლოს, განა განა ასეთი ასეთივე ვე არ გახდე გახდება ბა თავა თავადაც? დაც? – აუცილებლად, სოკრატე, – თქვა მან. – მაგრამ მაგრამ ჩვენ ჯერ არც გვიხსე გვიხსენე ნებია ბია ყველა ყველაზე ზე დიდი დიდი აუცილებაუცილებლობა ლო ბა.. – მაინც რომელი? – აუცილებ აუცილებლო ლობა, ბა, რომლის რომლის წყალო წყალობი ბითაც თაც ყოვე ყოველი ლივე ვე ამას საქმესაქმესაც ზედ ურთა ურთავენ ვენ ეს აღმ აღმზრდე დელე ლები ბი და სოფის სოფისტე ტები, ბი, როცა როცა სიტყვით ვერ ახერხე ახერხებენ ბენ ვისი ვისიმე მე დარწ დარწმუ მუნე ნებას. ბას. ნუთუ ნუთუ არ იცი, რომ ურჩს სამო სა მოქა ქალა ლაქო ქო უფლე უფლებე ბების ბის ჩამორ ჩამორთ თმე მევით, ვით, ფულა ფულადი დი ჯარი ჯარიმით მით და სიკვდი დილი ლითაც თაც კი სჯიან სჯიან?? – როგორ არ ვიცი. 20
სახელმწიფო
– კი მაგრამ, მაგრამ, ვის, რომელ რომელ სხვა სოფისტს სოფისტს ან რომელ რომელ კერძო კერძო სწავლა-გგანათ ლანათლე ლებას ბას შეუძ შეუძლია ლია წინ აღუდგეს აღუდგეს ამნა ამნაირ ირ აღზ აღზრდას? – მე მგონია, არც ერთს. – რა თქმა უნდა; უნდა; თვით ამნა ამნაიირი მცდელო მცდელობაც ბაც კი დიდი დიდი უგუნუუგუნურება რე ბა იქნე იქნებო ბოდა; და; რადგა რადგანაც ნაც შეუძ შეუძლე ლებე ბელი ლია, ა, შეუძ შეუძლე ლებე ბელი ლი იყო და კვლავაც კვლა ვაც შეუძ შეუძლე ლებე ბელი ლი იქნე იქნება, ბა, რომ სიქვე სიქველის ლის გაკვე გაკვეთი თილე ლები ბი ცვლიდნენ უმრავ უმრავლე ლესო სობის ბის მიერ მიერ ჩამო ჩამოყა ყალი ლიბე ბებულ ბულ ბუნე ბუნებას; ბას; მე ადამი ადამიაანურ აღზ აღ ზრდას ვგულის ვგულისხხმობ, ჩემო ჩემო ძვირფა ძვირფასო, სო, თორემ თორემ ღვთაებ ღვთაებრი რივი ვისათ სათვის, ვის, ანდა ან დაზი ზისა სა არ იყოს, გამო გამონაკ ნაკლი ლისი სი უნდა უნდა დაგვეშ დაგვეშვა. ვა. ისიც იცოდე, იცოდე, რომ თუ ამნა ამნაიირი სახელ სახელმმწი წიფო ფოებ ებრი რივი ვი წყობი წყობილე ლების ბის პირო პირობებ ბებში ში რაღა რაღაცა ცა მაინც მა ინც ასრუ ასრულებს ლებს თავის თავის დანიშ დანიშნუ ნულე ლებას ბას და ის არის, რაც უნდა უნდა იყოს, ამას ღვთის წყალო წყალობას ბას უნდა უნდა ვუმად ვუმადლო ლოდეთ დეთ მხოლოდ მხოლოდ და მხოლოდ; მხოლოდ; შენ შეგიძ შეგიძლია ლია ისე ამტ ამტკი კიცო ცო ეს, რომ შეცდო შეცდომის მის შიში შიში არ გქონდეს. გქონდეს. – მეც ასე ვფიქრობ, – თქვა ადიმანტემ. – ერთშიაც უნდა მერწმუნო. – რაში? – თქვა ადიმანტემ. – ყველა ყველა ეს კერძო კერძო მოვაჭ მოვაჭრე, რე, რომლებ რომლებსაც საც სოფის სოფისტებს ტებს უწოდებს უწოდებს და თავის თავის მეტო მეტოქე ქეეებად მიიჩ მიიჩნევს ნევს ხალხი, ხალხი, სხვა რამეს რამეს როდი როდი ასწავასწავლის თავის თავის შეგირ შეგირდებს, დებს, გარდა გარდა იმ აზრე აზრები ბისა სა თუ შეხე შეხედუ დულე ლებე ბები ბისა, სა, რასაც რა საც თავყ თავყრი რილო ლობებ ბებზე ზე გამოთ გამოთქქვამს უმრავ უმრავლე ლესო სობა, ბა, – და სწორედ სწორედ ამას ასაღებს ასაღებს სიბრ სიბრძნედ. ხომ არ გაგ გაგონებს ეს იმ კაცს, გულმოდ გულმოდგგინედ რომ უვლის უვლის უზარმა უზარმაზარ ზარსა სა და ძლიერ ძლიერ მხეცს, ბეჯი ბეჯითად თად სწავლობს სწავლობს მის ბუნე ბუნებას, ბას, ჟინსა ჟინსა თუ ზნეს და იცის, საი საიდან მოუ მოუაროს, რა მხრივ მიუდ მი უდგეს, გეს, როდის როდის და რატომ რატომ მძვინვა მძვინვარებს რებს ან მშვიდდე მშვიდდება ბა და ცხრება, რის გამო გამო ღმუის, ღმუის, ან რისი რისი გაგ გაგონე ნება ბა აღაგზ აღაგზნებს თუ ათვი ათვინი ნიეერებს. ყოვე ყო ველი ლივე ვე ამას რომ შეის შეისწავ წავლის ლის ხანგ ხანგრძლი ლივი ვი მოვლამოვლა-პატ პატრო რონო ნობის ბის და დაკვირ დაკვირვე ვების ბის შედე შედეგად, გად, თავის თავის გამოც გამოცდი დილე ლებას ბას ცოდნად ცოდნად მიიჩ მიიჩნევს, ნევს, სახელ სა ხელმმძღ ძღვა ვანე ნელოდ ლოდ სახავს სახავს მას და ამის მიხედ მიხედვით ვით წვრთნის შეგირშეგირდებსაც; დებ საც; თუმცა თუმცა წარმოდ წარმოდგე გენაც ნაც არა აქვს, რა არის ამ მხეცის მხეცის ქცევა ქცევაში ში კარგი კარ გი ან ცუდი, ცუდი, საქე საქები ბი ან საძრა საძრახი ხისი, სი, მოსა მოსაწო წონი ნი ან დასა დასაწუ წუნი, ნი, სამართ მარ თლი ლიაანი ან უსამარ უსამართ თლო, არამედ არამედ ყველა ყველაფერს ფერს მისი მისი ქცევი ქცევისა სა და ზნე-ჩჩვე ზნევეუ ულე ლების ბის მიხედ მიხედვით ვით აფასებს: აფასებს: რაც მხეცის მხეცისთ თვის სასი სასიაამოვ მოვნო ნოა, ა, სიკე სი კეთედ თედ სახავს, სახავს, უსია უსიამოვ მოვნოს ნოს კი ბორო ბოროტე ტებად, ბად, თუმცა თუმცა სინამ სინამდ დვი ვილელეში არც ერთის ერთის და არც მეო მეორის არა გაე გაეგე გება ბა რა; ამიტო ამიტომა მაცა ცაა, ა, რომ ერთ ერ თმა მანეთ ნეთში ში ურევს, ერთის ერთის მხრივ, სამარ სამართ თლი ლიაანო ნობა ბასა სა და მშვენიმშვენი21
პლატონი
ერე რებას, ბას, მეო მეორეს მხრივ კი – აუცილებ აუცილებლო ლობას. ბას. მაგრამ მაგრამ რაკი რაკი აუცილებლო ლებ ლობის ბის ბუნე ბუნება ბა არსე არსები ბითად თად განს განსხვავ ვავდე დება ბა სიკე სიკეთის თის ბუნე ბუნები ბისა საგან, გან, ვერც თვითონ თვითონ ხედავს ხედავს და ვერც სხვას უჩვე უჩვენებს ნებს ამას. ახლა ახლა კი, ზევსის გული გულისათ სათვის, ვის, მითხარი, მითხარი, განა განა უცნა უცნაუ ურად არ გეჩვე გეჩვენე ნება ბა ამნა ამნაიირი აღმმზრდე აღ დელი ლი?? – რა თქმა უნდა. – კი მაგრამ, მაგრამ, რა განს განსხვა ვავე ვებაა ბაა ამ კაცსა კაცსა და იმას შორის, შორის, ვინც სიბრძნეს აიგივებს აიგივებს იმის ცოდნას ცოდნასთან, თან, თუ რა მოსწონს მოსწონს ან რა არ მოსწონს ერთად ერთად თავშეყ თავშეყრი რილი ლი ნაირ ნაირგგვა ვარი რი ხალხის ხალხის უმრავ უმრავლე ლესო სობას? ბას? – მხატვვრო მხატ რობა ბა იქნე იქნება ბა ეს, მუსი მუსიკა კა თუ თვით პოლი პოლიტი ტიკა? კა? ვინც ბრბოს გასაც გა საცნო ნობად ბად წარუდ წარუდგენს გენს თავის თავის პოე პოემას, ხელოვ ხელოვნე ნების ბის ქმნილე ქმნილებას ბას ან სახელ სა ხელმმწი წიფო ფო მოღვა მოღვაწ წეობის გეგმას, გეგმას, ამ ბრბოს უფრო უფრო მეტად მეტად აქცევს აქცევს თავის თა ვის მბრძანებ მბრძანებლად, ლად, ვიდრე ვიდრე აუცილებ აუცილებლო ლობა ბა მოითხოვს მოითხოვს ამას; და მაშინ, „დიომედესის გასა გასაჭი ჭირი რისა” სა” არ იყოს, იძულე იძულებუ ბულია ლია აღასრუ აღასრულოს ლოს ის, რაც აკმაყო აკმა ყოფი ფილებს ლებს ბრბო გე მოვნე ნებას. ბას. მაგ რამ სინამდ სინამ დმეს ვილე ვი ლეში ში კარგია კარ გია ეს თუ ცუ ცუდი, დი, ერთხელ ერბრბოის თხელისმაინც მაგემოვ ინც თუ გსმემაგრამ გსმენი ნია, ა, რომ ვინ ვინმეს თავისთ ვის თვის მაინც მაინც ეცადა ეცადა ამის გარკ გარკვე ვევა ვა და სასა სასაცი ცილო ლო არ გამხ გამხდა დარი რიყო ყო ხალხის ხალ ხის თვალში თვალში?? – არა, – თქვა მან, – არცა არცა მსმენია მსმენია და ვერც ვერას ვერასდ დროს მოვის მოვისმენ. მენ. – მაშ, ახლა, ახლა, ყოვე ყოველი ლივე ვე ამის გათვა გათვალის ლისწი წინე ნებით, ბით, ერთხე ერთხელაც ლაც შეგახსე გახ სენებ: ნებ: შეიძ შეიძლე ლება ბა თუ არა, ბრბომ შეიგ შეიგნოს ნოს და აღია აღიაროს, რომ არსებობს სე ბობს მშვენი მშვენიეერე რება ბა თავის თავისთა თავად, ვად, განს განსხვა ვავე ვებით ბით მშვენი მშვენიეერი საგნესაგნებისა ბი საგან, გან, და არსე არსებობს ბობს ბევრი ბევრი სხვა არსიც არსიც თავის თავისთა თავად, ვად, განს განსხვა ვავე ვებით ბით ცალკე ცალ კეულ ულ საგან საგანთა თა სიმრავ სიმრავლი ლისა საგან? გან?
– არასდიდებით, – თქვა მან. – მაშასადამე, შეუძლებელია ბრბოის ფილოსოფოსობა. – დიახ, შეუძლებელია. – ესე იგი, ვინც ფილო ფილოსო სოფო ფოსობს, სობს, აუცილებ აუცილებლად ლად იგმო იგმობა ბა ბრბოის მიერ მიერ?? – აუცილებლად. – და იმ კერძო კერძო პირთა პირთა მიე მიერაც, ბრბოს რომ შერე შერევი ვიან ან და ცდილობენ ლო ბენ თავი თავი მოა მოაწო წონონ ნონ მას? – ცხადია. – აქედან აქედან გამომ გამომდი დინა ნარე, რე, რა გესა გესახე ხება ბა ფილო ფილოსო სოფი ფიუ ური ბუნე ბუნების ბის ხსნად? რანა რანაიირად შეუძ შეუძლია ლია მას კვლავ მისდი მისდიოს ოს თავის თავის საქმეს საქმეს და, 22
სახელმწიფო
ამრიგად, ამრი გად, მიაღ მიაღწი წიოს ოს თავის თავის მიზან მიზანსაც? საც? იმის მიხედ მიხედვით ვით განსა განსაჯე, ჯე, რაც ზემოთ ზე მოთ ითქ ითქვა: აკი შევთან შევთანხხმდით, რომ ამნა ამნაიირი ბუნე ბუნები ბისათ სათვის ვის ნიშნენიშნეულია შემდე შემდეგი გი თვისე თვისებე ბები ბი – ცოდნის ცოდნის ადვი ადვილად ლად შეთვი შეთვისე სების ბის უნარი, უნარი, სიმა სი მამა მაცე ცე და დიდსუ დიდსულოვ ლოვნე ნება ბა.. – დიახ. – ამნა ამნაიირი ადამი ადამიაანი პირვე პირველი ლი იქნე იქნება ბა ტოლტოლ-სწორ წორთა თა შორის, შორის, მით უმეტეს, უმე ტეს, თუ ხორცი ხორცითაც თაც ისევე ისევე სრულქ სრულქმნი ნილი ლია, ა, როგორც როგორც სულით. სულით. – რა თქმა უნდა. – ახლობ ახლობლე ლები ბი და თანა თანამო მოქა ქალა ლაქე ქენი, ნი, ალბათ, ალბათ, მოინ მოინდო დომე მებენ ბენ რაირაიმე საქმე საქმე მიან მიანდონ, დონ, როცა როცა მოი მოიწი წიფე ფება, ბა, არა? – რასაკვირველია. – მაშა მაშასა სადა დამე, მე, ფეხქ ფეხქვეშ ჩაუ ჩაუვარ ვარდე დები ბიან ან მავედ მავედრე რებელ ბელნი ნი და თაყვანს სცემენ, სცემენ, რათა რათა თავი თავი მოუ მოუქო ქონონ ნონ მლიქვ მლიქვნე ნელო ლობით ბით და, ამრი ამრიგად, გად, წინას წი ნასწარ წარვე ვე მოი მოიპო პოვონ ვონ მისი მისი კეთილ კეთილგან განწყო წყობი ბილე ლება ბა.. – – ხშირად მერედა, მერე და, ასე რასხდება. იზამს ეს კაცი კაცი ამნა ამნაირ ირ ხალხ ხალხში, მით უმეტეს, უმეტეს, თუ ბედმა ბედ მა დიდი დიდი სახელ სახელმმწი წიფოს ფოს მოქა მოქალა ლაქე ქეო ობა, სიმდიდ სიმდიდრე, რე, კეთილ კეთილშოშობილუ ბი ლური რი წარმო წარმომავ მავლო ლობა, ბა, სილა სილამა მაზე ზე და წარმო წარმოსა სადე დეგგობა არგუ არგუნა ნა წილად? წი ლად? ხომ არ წარმო წარმოიდ იდგენს, გენს, შლეგუ შლეგური რი იმედე იმედებით ბით თავბ თავბრუ რუდას დასხხმული მუ ლი და გაყო გაყოყო ყოჩე ჩებუ ბული, ლი, რომ მხოლოდ მხოლოდ ის უნდა უნდა განა განაგებ გებდეს დეს ბერძენთა ძენ თა და ბარბა ბარბაროს როსთა თა საქმე საქმეებს? ებს? ცამდე ცამდე ხომ არ ააღერი ააღერინებს ნებს თავს ფუჭი ფუ ჭი პატივ პატივმოყ მოყვა ვარე რეო ობა და ყურს აღარ ათხოვებს ათხოვებს გონე გონების ბის ხმას? – უეჭველად. – ასე თავგა თავგასულს სულს მშვიდად მშვიდად რომ მიახ მიახლო ლოეებო ბოდა და ვინმე ვინმე და სიმარსიმართლე ეთქ ეთქვა – ჭკუა გაკლია გაკლია და ნამდ ნამდვი ვილად ლად არ გაწყენდა გაწყენდა მისი მისი შეძე შეძენა, ნა, მაგრამ მაგ რამ ამას დიდი დიდი ძალის ძალისხხმე მევა ვა სჭირდე სჭირდება ბაო, ო, – როგორ როგორ გგონი გგონია, ა, ამდე ამდე-ნი უკეთუ უკეთური რი გრძნობით გრძნობით თავბ თავბრუ რუდახ დახვე ვეულს ულს გაუ გაუად ადვილ ვილდე დებო ბოდა და მისი მისი სიტყვე სიტყ ვების ბის მოსმე მოსმენა ნა?? – არამც და არამც. – და მაინც, მაინც, თუ ბუნე ბუნებით ბით თანდა თანდაყო ყოლი ლილი ლი თვისე თვისებე ბები ბისა სა და კეთილშო თილ შობი ბილე ლების ბის წყალო წყალობით, ბით, ეს სიტყვე სიტყვები ბი სათა სათანა ნადო დო გამო გამოძა ძახილს ხილს ჰპოვე ჰპო ვებენ ბენ მის სულში, სულში, რასაც რასაც შეუძ შეუძლია ლია დაარ დაარწ წმუ მუნოს ნოს და ფილო ფილოსოსოფიის ფი ის მიმართ მიმართ მია მიაქცი ციოს ოს იგი, შენი შენი აზრით, აზრით, როგორ როგორ მოი მოიქცე ცევი ვიან ან ამ შემთხ შემ თხვე ვევა ვაში ში მისი მისი მაა მაამე მებელ ბელნი, ნი, რაკი რაკიღა ღა დაი დაინა ნახა ხავენ, ვენ, რომ ხელი ხელიდან დან
ეცლე ეც ლებათ ბათ თავი თავიან ანთი თი მფარვე მფარველი ლი და ის წყალო წყალობაც, ბაც, მისგან მისგან რომ მო23
პლატონი
ელოდ ლოდნენ? ნენ? განა განა ყოველ ყოველნა ნაიირად, სიტყვით სიტყვით თუ საქმით, საქმით, არ ეცდე ეცდები ბიან ან გადა დაარ არწ წმუ მუნონ ნონ და, იმავდ იმავდრო როუ ულად, გაა გააქარ ქარწყ წყლონ ლონ მისი მისი კეთი კეთილის ლისმმყოფე ყო ფელი ლი მრჩევლის მრჩევლის სიტყვე სიტყვებიც? ბიც? მრჩევლი მრჩევლისა, სა, რომელ რომელსაც საც ან მალუმალულად დაუ დაუგე გებენ ბენ მახეს, მახეს, ან სამს სამსჯავ ჯავრო როში ში უჩივლე უჩივლებენ, ბენ, რათა რათა საჯა საჯაროდ როდ აგები აგე ბინონ ნონ პასუ პასუხი ხი.. – ეს გარდუვალია. – მერე მერედა, და, რამდე რამდენად ნად შესაძ შესაძლე ლებე ბელი ლია, ა, რომ ამ კაცმა კაცმა ფილო ფილოსოსოფიას ფი ას მიუძღ მიუძღვვნას თავი თავი?? – ნაკლებად. – ხომ ხედავ, ხედავ, რომ არ შევმ შევმცდარ დარვართ, ვართ, როცა როცა ვთქვით, რომ ფილოსო ლო სოფი ფიუ ური ბუნე ბუნების ბის განმ განმსაზღ საზღვვრე რელი ლი თვისე თვისებე ბები, ბი, როცა როცა მათ სათანა თა ნადო დო აღზ აღზრდა აკლი აკლიათ, ათ, თვითონ თვითონვე ვე ხდები ხდებიან ან იმის მიზე მიზეზი, ზი, რომ ადამი ადა მიაანი ღალა ღალატობს ტობს თავის თავის მოწო მოწოდე დებას, ბას, და ამაში ამაში ყოვე ყოველი ლივე ვე იმასაც იმასაც მიუძღ მი უძღვის ვის ბრალი, ბრალი, რაც სიკე სიკეთედ თედ მიაჩ მიაჩნია ნია ბრბოს: ვთქვათ, სიმდიდ სიმდიდრეს რეს
და სხვა მისთანათ. მისთა ნათ. მან, – არ შევმ – არა, – თქვა შევმცდარ დარვართ; ვართ; პირი პირიქით, ქით, მართალ მართალნი ნი ვიყა ვი ყავით. ვით. – აი, როგორ როგორ ხდება, ხდება, ჩემო ჩემო საო საოცა ცარო, რო, ყველა ყველაზე ზე უკეთეს უკეთეს ბუნე ბუნება ბა-თა გადაგ გადაგვა ვარე რება, ბა, რომელ რომელთა თა დანიშ დანიშნუ ნულე ლებაც ბაც უკეთილ უკეთილშო შობი ბილუ ლურე რესი სი საქმის საქ მის სამსა სამსახუ ხური რი იყო. ამნა ამნაიირი ბუნე ბუნების ბის ხალხი, ხალხი, ჩვენი ჩვენი მტკიცე მტკიცებით, ბით, ცოტა ცო ტაა. ა. სწორედ სწორედ მათი მათი წრიდან წრიდან გამო გამოსულ სულნი ნი აყენე აყენებენ ბენ ყველა ყველაზე ზე დიდ ზიანს ზი ანს სახელ სახელმმწი წიფო ფოებ ებსაც საც და კერძო კერძო პირთაც, პირთაც, და ამავე ამავე წრეს ეკუთვეკუთვნიან ნი ან ყველა ყველაზე ზე დიდი დიდი კეთი კეთილის ლისმმყო ყოფელ ფელნიც, ნიც, როცა როცა თავი თავიანთ ანთ დანიშ დანიშნუნულებას ლე ბას არ ღალა ღალატო ტობენ. ბენ. უმწეო უმწეო ბუნე ბუნება ბა კი ვერა ვერასო სოდეს დეს აღასრუ აღასრულებს ლებს რაიმე დიადს. რაი დიადს. ვერც კერძო კერძო პირი პირისა სა და ვერც სახელ სახელმმწიფოს საკე საკეთილთილდღეოდ. დღე ოდ. – მართალს ბრძანებ, – თქვა მან. – როცა როცა ფილო ფილოსო სოფი ფიას ას ზურგს აქცე აქცევენ ვენ ისინი, ისინი, ვისაც ვისაც ყველა ყველაზე ზე მეტად მე ტად მართებ მართებდა და მისი მისი სამსა სამსახუ ხური, რი, ის ეულად და უნაყო უნაყოფოდ ფოდ რჩება, ზურგის ზურგის მქცეველ მქცეველნი ნი კი მათი მათი საკუ საკუთა თარი რი ბუნე ბუნები ბისა სა და ჭეშმა ჭეშმარირიტები ტე ბისათ სათვის ვის უკადრი უკადრისი სი ცხოვრე ცხოვრებით ბით ცხოვრო ცხოვრობენ. ბენ. დაობ დაობლე ლებულ ბულსა სა და თვისტომ თვის ტომთა თაგან გან განწი განწირულ რულ ფილო ფილოსო სოფი ფიას ას კი უღირს უღირსნი ეპატრო ეპატრონენებიან, ბი ან, სახელს სახელს რომ უტეხენ, უტეხენ, პატივს პატივს ხდიან ხდიან და, შენი შენი თქმისა თქმისა არ იყოს, ბღალა ბღა ლავენ ვენ მას. ამ უღირს უღირსთა შორის შორის ზოგი ზოგი მართ მართლაც რომ უბადრუუბადრუკია, კი ა, უმრავ უმრავლე ლესო სობა ბა კი – ყველა ყველაზე ზე უარესი უარესი ხვედრის ხვედრის ღირსი ღირსი.. 24
სახელმწიფო
– ასე ამბობენ. – და მართალ მართალსაც საც ამბო ამბობენ. ბენ. როდე როდესაც საც უბადრუ უბადრუკი კი კაცუ კაცუნე ნები ბი დაინა ნახა ხავენ, ვენ, რომ დიდე დიდებუ ბული ლი სახე სახელე ლები ბითა თა და მოჩვე მოჩვენე ნები ბითი თი ბრწყინვაბრწყინვალებით ლე ბით სავსე სავსე ადგ ადგილი გათა გათავი ვისუფ სუფლ ლდა, პატიმ პატიმრე რები ბისა სა არ იყოს, თავიან ვი ანთი თი საპა საპატიმ ტიმრო როეები ბიდან დან გამოქ გამოქცე ცეულ ულნი ნი ტაძრებს ტაძრებს რომ აფარე აფარებენ ბენ თავს, გახა გახარე რებულ ბულნი ნი ხელს იღებენ იღებენ თავი თავიანთ ანთ ხელო ხელობა ბაზე ზე და ფილო ფილოსოსოფიას ფი ას აწყდე აწყდები ბიან ან;; მეტად მეტადრე რე ისინი, ისინი, ვინც უფრო უფრო მარჯ მარჯვედ და უნარი უნარიაანად უძღვე უძღვება ბა თავის თავის პატა პატარა რა საქმეს. საქმეს. რადგა რადგანაც ნაც ფილო ფილოსო სოფი ფია, ა, თავი თავისი სი მიგდე მიგ დებუ ბულო ლობის ბის მიუ მიუხე ხედა დავად, ვად, მაინც მაინც უფრო უფრო დიდი დიდი პატი პატივით ვით სარგებსარგებლობს, ვიდრე ვიდრე რომე რომელიც ლიც გნებავთ გნებავთ ხელო ხელობა ბა თუ ხელოვ ხელოვნე ნება, ბა, რაც ესოდენ დაუ დაუოკე კებე ბელი ლი ძალით ძალით იზიდავს იზიდავს მისკენ მისკენ უღირს უღირსსა და უბადრუკ, უბადრუკ, მძიმე მძი მე შრომით შრომით ხორცი ხორციეელად დამა დამახინ ხინჯე ჯებულ ბულსა სა და სული სულიეერად დასადასახიჩრე ხიჩ რებულ ბულ ხალხს; ; განა განა შეიძ შეიძლე ლება ბა სხვაგვა სხვაგვარად რად იყოს? – არამც და არამც. კაცჯუჯა კაცმა მა ჯა რომ თქვას, რი რითი გან განს ვავდე ვავ დები ბიან ან ისინი ისი ნი გამო თავ თავმოტ მოტვ ლეპილი– და პილი ჯუ მჭედ მჭედლი ლისა საგან, გან,თიცოტა ცო ტასხხნის წი წინათ ნათ რომ გა მოვი ვიდა დავლე სა-პატიმ პა ტიმრო როდან, დან, იბანა იბანავა, ვა, ახალი ახალი მოსას მოსასხა ხამი მი მოის მოისხა, ხა, სასი სასიძო ძოსა სავით ვით მოიკაზ კაზმა მა და თავი თავისი სი გაღა გაღატა ტაკე კებუ ბული ლი ბატო ბატონის ნის ქალიშ ქალიშვილ ვილზე ზე აპირებს აპირებს დაქორ და ქორწი წინე ნებას? ბას? – არაფრით. – რა უნდა უნდა დაი დაიბა ბადოს დოს ამნა ამნაიირი ქორწი ქორწინე ნების ბისგან, გან, უკანო უკანონო ნო და უვარგგისი შთამო უვარ შთამომავ მავლო ლობის ბის გარდა გარდა?? – სხვა არაფერი. – მერე მერედა, და, როცა როცა უღირსი უღირსი და უვიცი უვიცი ხალხი ხალხი ფილო ფილოსო სოფი ფიას ას უშინაურდე ნაურ დება ბა და, თავი თავისი სი უღირსო უღირსობის მი მიუ უხე ხედა დავად, ვად, ურთი ურთიერ ერთო თობას ბას ამყარებს ყა რებს მასთან, მასთან, რა აზრე აზრები ბი და შეხე შეხედუ დულე ლებე ბები ბი შეიძ შეიძლე ლება ბა იშვან იშვან ამნაამნაირი ურთი ურთიერ ერთო თობი ბისა საგან? გან? თუ მათ შესა შესაფე ფერის რის სახელს სახელს დავარ დავარქქმევთ, – მხოლოდ მხოლოდ სოფიზ სოფიზმე მები, ბი, და არა კანო კანონი ნიეერი, არა ჭეშმა ჭეშმარი რიტი ტი სიბრ სიბრძნე ნე.. – უცილობლად. – ძალიან ცოტაა იმ ხალხის ხალხის რიცხვი, რიცხვი, ადიმან ადიმანტე, ტე, ვისაც ვისაც შეუძ შეუძლია ლია ღირსე ღირ სეუ ული ურთი ურთიერ ერთო თობა ბა დაამ დაამყა ყაროს როს ფილო ფილოსო სოფი ფიას ასთან: თან: ან ის, ვინც საუცხოო სა უცხოო აღზ აღზრდის წყალო წყალობით ბით ბოლომ ბოლომდე დე შეი შეინარ ნარჩუ ჩუნა ნა კეთილ კეთილშო შობიბილება, ლე ბა, და ვისაც ვისაც მხსნელად მხსნელად მოევ მოევლი ლინა ნა თვით სამშობ სამშობლო ლოდან დან განდევ განდევნა, ნა, რის შედე შედეგა გადაც დაც თავი თავი დააღ დააღწია წია უკეთუ უკეთური რი სინამ სინამდ დვი ვილის ლის დამღუპ დამღუპველ ველ ზემოქ ზე მოქმე მედე დებას ბას და ზურგი ზურგი არ აქცია აქცია ფილო ფილოსო სოფი ფიას; ას; ან ორიო ორიოდე დიდ25
პლატონი
სულოვა სულო ვანი ნი კაცი, კაცი, რომელ რომელსაც საც ბედმა ბედმა პატა პატარა რა სახელ სახელმმწი წიფოს ფოს მოქა მოქალა ლა-ქეო ქე ობა არგუ არგუნა ნა წილად წილად და დაუ დაუფა ფარა რავი ვი ზიზღით უყურებს უყურებს ყოველ ყოველგგვარ თანამ თა ნამდე დებო ბობას ბას თუ საზო საზოგგადო დოებ ებრივ რივ მოღვა მოღვაწე წეო ობას; ან თითო თითო-ო -ოროროლა მაღა მაღალი ლი ნიჭით ნიჭით ცხებუ ცხებული ლი სული, სული, ფილო ფილოსო სოფიის ფიის გულის გულისთ თვის რომ ღალა ღა ლატობს ტობს თავის თავის საკუ საკუთარ თარ ხელო ხელობას, ბას, რომე რომელიც ლიც სავსე სავსებით ბით სამარ სამართთლიაანად მიაჩ ლი მიაჩნია ნია უფრო უფრო მდარედ; მდარედ; ზოგს შეიძ შეიძლე ლება ბა ლაგ ლაგამი ამოსდოს ამოსდოს და განდ განდგომის ნება ნება არ მისცეს მისცეს მისმა მისმავე ვე საკუ საკუთარ თარმა მა მდგომა მდგომარე რეო ობამ, როგორც, რო გორც, მაგ მაგალი ლითად, თად, ჩვენს მეგ მეგობარ თეა თეაგეს, რომელ რომელსაც საც ყველა ყველა მონაცე ნა ცემი მი ჰქონდა ჰქონდა საი საიმი მისოდ, სოდ, რომ განდ განდგომო მოდა და ფილო ფილოსო სოფი ფიას, ას, მაგრამ მაგრამ ჯანმმრთე ჯან თელო ლობა ბაზე ზე მუდმი მუდმივი ვი ზრუნვა ზრუნვა აიძულებს აიძულებს უარი თქვას პოლი პოლიტიტიკაზე. კა ზე. აღარა აღარაფერს ფერს ვიტყვი ვიტყვი ჩემს დემო დემონი ნიურ ურ ნიშან ნიშანზე, ზე, რადგა რადგანაც ნაც საეჭსაეჭვოა წარსულ წარსულში ში თუნდაც თუნდაც ერთი ერთი ამნა ამნაიირი მაგ მაგალი ლითი თი მოიძებ ძებნე ნებო ბოდეს. დეს. ვინც ამ მცირე მცირერიცხო რიცხოვან ვან რჩეულ რჩეულთა თა წრეს ეკუთვ ეკუთვნის და პირაპირადად განუც განუცდია დია ფილო ფილოსო სოფი ფიით ით მონი მონიჭე ჭებუ ბული ლი სია სიამოვ მოვნე ნება ბა და ნეტანეტარე რება, ვინც თუნდაც არაერთხელ არაერ თხელ ყოპოლი ყოფი ფილა ლატიკო ბრბო ბრბოის ის გონივ სიშ სიშლე ლეგის გის მოწ ვივინც საც არბა, ახსოვს ახსოვს თუნ დაც ერთი ერთი პო ლიტი კოსის სის გო ნივრუ რული ლიმოწმე, საქმე, საქმე, მე,ვისაც იცის, რომ ერთ მოკავ მოკავში შირე რესაც საც ვერ ჰპოვებს, ჰპოვებს, ვისთან ვისთან ერთა ერთადაც დაც შეიძლე იძ ლება ბა ისე შეე შეეწიოს სამარ სამართ თლი ლიაანო ნობას, ბას, რომ ეს სიცოცხ სიცოცხლის ლის ფასად არ დაუჯ დაუჯდეს, დეს, – თავს ისე გრძნობს, როგორც როგორც ველუ ველური რი მხეცე მხეცების ბის ხროვა ხრო ვაში, ში, რომელ რომელთა თა სისხ სისხლი ლიან ან თარეშ თარეშში ში მონა მონაწი წილე ლეო ობას ხელა ხელაღე ღებით ბით უარყოფს, უარ ყოფს, თუმცა თუმცა იმისი იმისი ძალი ძალი კი არ შესწევს, შესწევს, რომ მარტოდ მარტოდმარ მარტო ტო აღუდგეს აღუდ გეს წინ მათ მძვინვა მძვინვარე რებას, ბას, რადგ რადგანაც იცის, რომ მანამ მანამდე დე წააწააგებს თავს, ვიდრე ვიდრე რამე რამეში ში წაად წაადგე გებო ბოდეს დეს სახელ სახელმმწი წიფოს ფოს ან თავის თავის მეგობრებს, გობ რებს, ვერც თავს არგებს არგებს რასმე რასმე და ვერც სხვებს დაიხ დაიხსსნის გაჭირვების ჭირვე ბისგან. გან. ამაში ამაში ღრმად დარწ დარწმუ მუნე ნებუ ბული ლი სიმშ სიმშვი ვიდეს დეს არჩევს არჩევს და აუმღ აუმ ღვრევ რევლად ლად აკეთებს აკეთებს თავის თავის საქმეს. საქმეს. როგორც როგორც მგზავრი მგზავრი თავს თავსხმა მასა სა თუ გრიგალ გრიგალში ში დაე დაეძებს თავშე თავშესა საფარს, ფარს, ისიც თავი თავისი სი სიმყუდ სიმყუდრო როვი ვიდან დან აკვირ ვირდე დება ბა უკანო უკანონო ნობის ბის თავაწყ თავაწყვე ვეტილ ტილ პარპაშს პარპაშს და ბედნი ბედნიეერია იმის შეგნე შეგ ნებით, ბით, რომ უსამარ უსამართ თლო ლობა ბასა სა და უწმინ უწმინდუ დურო რობას ბას გარი გარიდე დებუ ბული ლი მშვიდად მშვი დად გალევს გალევს ამ წუთი წუთისო სოფელს, ფელს, მერე მერე კი, უკეთე უკეთესი სი ხვედრის ხვედრის მოლოდინ ლო დინში, ში, უდრ უდრტვინ ვინვე ველად ლად გაეც გაეცლე ლება ბა მას. – მაშასადამე, ისე როდი წავა აქედან, რომ დიდი საქმეები არ აღასრულოს. – მაგრამ მაგრამ არა ყველა ყველაფე ფერი, რი, რისი რისი უნარიც უნარიც ჰქონდა, ჰქონდა, სახელ სახელმმწი წიფო ფო წყობი წყო ბილე ლება ბა მისი მისი შესა შესაფე ფერი რისი სი რომ ყოფი ყოფილი ლიყო. ყო. სათა სათანა ნადო დო წყობიწყობი26
სახელმწიფო
ლების პირო ლების პირობებ ბებში ში კი არა მარტო მარტო მეტს მიაღ მიაღწევ წევდა, და, არამედ არამედ იმასაც იმასაც შეძლებ შეძ ლებდა, და, რომ პირად პირად ბედნი ბედნიეერე რებას ბასთან თან ერთად ერთად საზო საზოგა გადო დო კეთილკეთილდღეო დღე ობაც უზრუნ უზრუნვე ველე ლეყო. ყო. ამრი ამ რიგად, გად, ფილო ფილოსო სოფი ფიიისად სადმი მი წაყე წაყენე ნებუ ბული ლი ბრალდე ბრალდები ბისა სა და ამ ბრალდე ბრალ დების ბის უსაფუძ უსაფუძვვლო ლობის ბის შესა შესახებ, ხებ, ჩემი ჩემი აზრით, აზრით, საკმა საკმარი რისად სად ვილა ვილა-პარა პა რაკეთ; კეთ; თუ, რა თქმა უნდა, უნდა, შენი შენი მხრივ არაფერს არაფერს დაუ დაუმა მატებ ტებ ამას. – არა, – თქვა მან, – არაფე არაფერი რი მაქვს სათქ სათქმე მელი. ლი. მაგრამ მაგრამ დღევანდელ ვან დელ სახელ სახელმმწი წიფო ფო წყობი ბილე ლება ბათა თა შორის შორის მაინც მაინც რომელს რომელს მიიჩ მიიჩნევ ნევ ფილო ფი ლოსო სოფი ფიიისათ სათვის ვის შესა შესაფე ფერი რისად? სად? – ვერცერთს, ვერცერთს, – მივუ მივუგე გე მე, – ჩემი ჩემი დრტვინვის დრტვინვის მიზე მიზეზიც ზიც ისაა, რომ ვერცერთს ვერცერთს ვერა ვერა ვცნობ ფილო ფილოსო სოფი ფიუ ური ბუნე ბუნების ბის ღირსად, ღირსად, მათი წყალო წყალობით ბით რომ იბღალე იბღალება ბა და იერს იცვ იცვლის. როგორც როგორც ახალ ნიაადაგ ნი დაგზე ზე გადა გადანერ ნერგგილი თესლი თესლი იცვ იცვლის ბუნე ბუნებას ბას და ადგ ადგილობ ლობრივ რივ მცენა მცე ნარე რეთა თა თვისე თვისებებს ბებს იძენს, ფილო ფილოსო სოფი ფიუ ური ბუნე ბუნებაც ბაც დღევან დღევანდელ დელ
პი პირო რობებ ბებში ში ვერანად ახერიცვ ახერხებს ხებს თავისი თავი ძალ სილე ლების შენარჩუ შენარ ჩუნე ბასბიდა თითქ თით ქმის მთლი მთლია იც ვლის სასი სახეს. ხეს.ძალმო მაგმოსი მაგრამ რამ თუბის სახელმ სახელ მწი წიფო ფონებას წყო წყობილება, ლე ბა, თავი თავისი სი სრულყო სრულყოფი ფილე ლებით, ბით, მის ბუნე ბუნებას ბას ესატყვი ესატყვისე სება, ბა, მაშინ მაშინ კი ნახავთ, ნახავთ, რომ ის ჭეშმა ჭეშმარი რიტად ტად ღვთაებ ღვთაებრი რივი ვია, ა, ყოვე ყოველი ლივე ვე დანარ დანარჩენს ჩენს კი, ბუნე ბუნება ბასაც საც და საქმი საქმიაანო ნობა ბასაც, საც, მხოლოდ მხოლოდ ადამი ადამიაანუ ნური რი თუ შეიძშეიძლება ლე ბა ეწოდოს. ეწოდოს. ამის შემდეგ შემდეგ შენ, ალბათ, ალბათ, მკითხავ, ეს რა სახელ სახელმმწი წი-ფო წყობი წყობილე ლება ბაააო? – ცდები, ცდები, – თქვა მან, – ეგ კი არა, აი, რა მინდო მინდოდა და მეკითხა: მეკითხა: სხვა წყობი წყო ბილე ლებას ბას გულის გულისხხმობ თუ იმას, რომლის რომლის გეგმაც გეგმაც უკვე უკვე მოვხა მოვხაზეთ ზეთ ჩვენი ჩვე ნი სახელ სახელმმწი წიფოს ფოს დაფუძ დაფუძნე ნები ბისას? სას? – ამ უკანას უკანასკკნელს. ხომ უკვე უკვე ითქ ითქვა, რომ სახელ სახელმმწი წიფო ფოში ში უნდა უნდა იყოს გარკ გარკვე ვეუ ული საწყისი, საწყისი, ისევე ისევე რომ განმარ განმარტავ ტავდა და საქმის საქმის არსს, როგორც შენ, კანონ კანონმმდე დებე ბელი, ლი, კანონ კანონთა თა დადგე დადგენი ნისას? სას? – დიახ, უკვე ითქვა. – მაგრამ მაგრამ ჩვენ საკმა საკმარი რისად სად არ განგ განგვი ვიმარ მარტავს ტავს ეს საკითხი, საკითხი, იმისი იმისი შიშით, ში შით, რომ უთუოდ უთუოდ დაგვი დაგვიპი პირის რისპირ პირდე დებო ბოდით დით და ერთხ ერთხმად მად დაიწყებდით იწყებ დით მტკიცე მტკიცებას, ბას, მაგის მაგის განმარ განმარტე ტება ბა დიდ დროს მოითხოვს მოითხოვს და თანაც თა ნაც ძალი ძალიან ან ძნელი ძნელი საქმე საქმეააო; მით უმეტეს, უმეტეს, რომ არც დანარ დანარჩე ჩენია ნია ადვი ად ვილი ლი.. – მაინც რა? – რანა რანაიირად უნდა უნდა იყენებ იყენებდეს დეს სახელ სახელმმწი წიფო ფო ფილო ფილოსო სოფი ფიას, ას, რომ 27
პლატონი
არ დაი დაიღუ ღუპოს. პოს. ყოვე ყოველი ლივე ვე დია დიადი ხომ არამყა არამყარი რია, ა, ყოვე ყოველი ლივე ვე მშვენიმშვენიერი კი, როგორც როგორც მართე მართებუ ბულად ლად ამბო ამბობენ, ბენ, – ძნელი ძნელი.. – მაგრამ ბარემ ბოლომდე მიიყვანე შენი მტკიცება და ესეც განმარტე. – თუ ვერ განვ განვმარ მარტე, ტე, ამის მიზე მიზეზი ზი ის კი არ იქნე იქნება, ბა, რომ არ მინდა, არამედ არამედ ის, რომ არ შემიძ შემიძლი ლია. ა. ახლა ახლავე ვე დაგა დაგანა ნახებ ხებ ჩემს გულმოდგულმოდგინე ნებას. ბას. მაშ, დაუკ დაუკვირ ვირდი, დი, რა თამა თამამად მად და წარბ წარბშე შეუხ უხრე რელად ლად ვიწყებ იმის მტკიცე მტკიცებას, ბას, რომ სახელ სახელმმწი წიფო ფო სულ სხვანა სხვანაიირად უნდა უნდა უდგე უდგებობოდეს ამ საკითხს, საკითხს, ვიდრე ვიდრე ამჟა ამჟამად. მად. – მაინც როგორ? – დღესდღე დღესდღეო ობით, ბავშ ბავშვო ვობის ბის ასაკი ასაკიდან დან ახლად ახლად გამო გამოსულ სულ ყმაწვილკაც ვილ კაცთა თა გარდა გარდა ახლო ახლოსაც საც არვინ არვინ ეკარე ეკარება ბა ფილო ფილოსო სოფი ფიას, ას, მაგრამ მაგრამ როგორც რო გორც კი მიაღ მიაღწე წევენ ვენ მის ყველა ყველაზე ზე ძნელ ნაწილს, ნაწილს, დაო დაოჯა ჯახე ხებულ ბულნი ნი საქმეს საქ მეს ჰკიდე ჰკიდებენ ბენ ხელს და საბო საბოლო ლოოდ ოდ ემშ ემშვი ვიდო დობე ბები ბიან ან მას, თუმცა თუმცა დიდ ფი ლოსო სოფო სებად ბად კი წოდებ მოდებ მოაქვთ აქვთ დია თაავი. თავი. ხოტიკას. ხოლო ლო ფიშემდ ლოსო ფიის ყველაზე ლა ზეფილო ძნელ ნაფოსე ნაწილს წილს მე ვუწო ვუ დი ლექტი ლექ კას.ფილო შემ დსოფი გომში გომ შიისისიც დიდ საქმედ საქმედ მიაჩ მიაჩნი ნიათ, ათ, თუ კეთი კეთილი ლი ნებეს ნებეს და ვისი ვისიმე მე რჩევით რჩევით დაეს დაესწწრნენ ფილო ფილოსო სოფი ფიურ ურ საუბ საუბრებს. რებს. რადგა რადგანაც ნაც სწამთ, რომ ეს საქმე საქმე ისე, სასხხვა სას ვათა თაშო შორი რისოდ სოდ უნდა უნდა აკეთო. აკეთო. სიბე სიბერე რეში ში კი, იშვი იშვიათ ათ გამო გამონაკ ნაკლისლისთა გარდა, გარდა, უფრო უფრო მალე მალე ქრები ქრებიან, ან, ვიდრე ვიდრე ჰერაკ ჰერაკლი ლიტეს ტეს მზე, რომე რომელიც ლიც აღარა აღა რასო სოდეს დეს აღარ ანათებს. ანათებს. – მაშ, როგორ უნდა მისდევდე ფილოსოფიას? – სულ სხვანა სხვანაიირად. სიყრ სიყრმე მესა სა და სიყმაწ სიყმაწვი ვილე ლეში ში ბავშ ბავშვებს მათი ასაკის ასაკის გათვა გათვალის ლისწი წინე ნებით ბით უნდა უნდა ასწავ ასწავლიდ ლიდნენ ნენ ფილო ფილოსო სოფი ფიას ას და განსაკუთ განსა კუთრე რებულ ბულ მზრუნვე მზრუნველო ლობას ბას იჩენდ იჩენდნენ მათი მათი სხეუ სხეულის მიმართ, მიმართ, ვიდრე ვიდ რე ის იზრ იზრდე დება ბა და ვითარ ვითარდე დება, ბა, რათა რათა ფილო ფილოსო სოფი ფიის ის სამსა სამსახუ ხურად რად მოამ მო ამზა ზადონ დონ ისინი. ისინი. ხოლო ხოლო მოწ მოწიფუ ფულო ლობის ბის ჟამს, როცა როცა საბო საბოლო ლოოდ ოდ ყალიბ ყა ლიბდე დება ბა სული, სული, შესა შესაბა ბამი მისად სად უნდა უნდა გაარ გაართუ თულონ ლონ და გაა გაახან ხანგგრძლივონ ლი ვონ მისი მისი წვრთნა. და ბოლოს, ბოლოს, როცა როცა ადამი ადამიანს ანს ძალა ძალა აკლ აკლდე დება, ბა, ასე რომ, აღარც სახელ სახელმმწიფო მოღვა მოღვაწ წეობის თავი თავი აქვს და აღარც სამხედ სამ ხედრო რო სამსა სამსახუ ხური რისა, სა, მაშინ მაშინ კი თავის თავის ნება ნებაზე ზე უნდა უნდა მიუ მიუშვან, რათა რათა მხოლოდ მხო ლოდ ფილო ფილოსო სოფი ფიას ას მიუძღ მიუძღვვნას თავი, თავი, ვისაც ვისაც სურს ნეტარ ნეტართა თა სიცოცხლით ცოცხ ლით იცოცხლოს, იცოცხლოს, სიკვ სიკვდი დილის ლის შემდეგ შემდეგ კი ღირსე ღირსეუ ული სიცოცხსიცოცხლის საკად საკადრი რისი სი სანაც სანაცვვლო მიე მიეგოს იმ ქვეყნად. ქვეყნად. – მართა მართალი ლი გითხრა, გითხრა, დიდი დიდი გზნებით გზნებით კი ლაპა ლაპარა რაკობ, კობ, სოკრა სოკრატე. ტე. 28
სახელმწიფო
მაგრამ, მე თუ მკითხავ, შენი მაგრამ, შენი მსმენე მსმენელე ლები, ბი, თრასი თრასიმა მაქე ქედან დან მოყო მოყოლელებულნი, ბულ ნი, სულაც სულაც არ იზია იზიარე რებენ ბენ შენს მგზნება მგზნებარე რებას, ბას, რაკი რაკიღა ღა ისინი ისინი ვერაფერ რა ფერშიც შიც ვერ დაარ დაარწ წმუ მუნე ნე.. – თრასი თრასიმა მაქეს ქეს მაინც მაინც ნუ გადამ გადამკი კიდებ; დებ; ეს-ე ეს-ესაა საა დავმე დავმეგობ გობრ რდით, თუმცა თუმ ცა არც უწინ ვყოფილ ვყოფილვართ ვართ მტრები. მტრები. ყოველ ყოველნა ნაიირად ვეცდე ვეცდები ბი დავარ და ვარწ წმუ მუნო ნო ისიც და დანარ დანარჩე ჩენე ნებიც, ბიც, ან რაღა რაღაცა ცა მაინც მაინც ვარგო ვარგო მომავალ მა ვალ ცხოვრე ცხოვრება ბაში, ში, როცა როცა ხელახ ხელახლა ლა შობილ შობილნი ნი კვლავ დადგე დადგები ბიან ან ამნაირ ნა ირ საკითხ საკითხთა თა წინა წინაშე შე.. – არც ისე შორეულ დროზე ლაპარაკობ. – რა არის ეს დრო მარა მარადი დისო სობას ბასთან თან შედა შედარე რებით? ბით? ხოლო ხოლო ის, რომ ხალხს სხვისი სხვისი სიტყვე სიტყვები ბისა სა არ სჯერა, სჯერა, სულაც სულაც არ არის საკვირ საკვირვე ველი. ლი. მას ხომ არასო არასოდეს დეს უნახავს უნახავს ის, რაზე რაზედაც დაც ახლა ახლა ვმსჯელობთ? ვმსჯელობთ? მისთ მისთვის ეს მხოლოდ მხოლოდ სიტყვე სიტყვები ბია, ა, ერთ ერთმა მანეთს ნეთს გარკ გარკვე ვეუ ული მიზნით მიზნით მისა მისადა დაგეგებულნი, ბულ ნი, და არა ერთი ერთიმე მეო ორი რისა საგან გან თავის თავისთა თავად ვად გამომ გამომდი დინა ნარე რე აზრე აზრები. ბი.
იმ იმნა ნაიირომ რი კაცის კაგვევლი ცისთ თვის კი,და სიტყ სიტყვით ვითლად თუ საქმით საქ სიქჩვენს სიქვე ველის ლისმიერ გან ერებად გვევ ლინე ნება ბა ბრძნუ ბრძნულად მარმით მართავს თავს მიგანსა ერ სახი დახიე დაარ არსესებულ სახელ სახელმმწი წიფოს, ფოს, რაც მართა მართალი ლია, ა, მართა მართალი ლია, ა, ერთხე ერთხელაც ლაც არ მოუკრავს უკ რავს თვალი, თვალი, არც ერთის ერთისთ თვის და არც ბევრის ბევრისთ თვის. – არცერთხელ. – ერთხე ერთხელაც ლაც არ დასწ დასწრე რები ბია, ა, ჩემო ჩემო ნეტა ნეტარო, რო, იმ მომხიბ მომხიბლავ ლავსა სა და კეთილ კე თილშო შობი ბილურ ლურ საუბ საუბრებს, რებს, სადაც სადაც ასე გულმოდ გულმოდგგინედ და ათასგ ათასგვარი ვა რი საშუ საშუაალე ლებით ბით დაე დაეძე ძებენ ბენ ჭეშმა ჭეშმარი რიტე ტებას ბას მხოლოდ მხოლოდ და მხოლოდ მხოლოდ შემეც შე მეცნე ნების ბის მიზნით; მიზნით; საუბ საუბრებს, რებს, რომლებ რომლებსაც საც საერ საერთო თო არა აქვთ რა დიდე დი დების ბის მაძი მაძიეებელ ბელთა თა ყალბ ენამჭევ ენამჭევრო რობას ბასთან, თან, სამს სამსჯავ ჯავრო როებ ებში ში მოპირის პი რისპი პირე რე მხარე მხარეთა თა დავა დავასა სა თუ კერძო კერძო პირთა პირთა ცილო ცილობას ბასთან. თან. – მართლაც. – აი, რატო რატომა მაა, ა, რომ თუმცა თუმცა წინას წინასწარ წარ ვგრძნობდით ვგრძნობდით და ვუფრთხო თხოდით დით კიდეც კიდეც ამას, – ჭეშმა ჭეშმარი რიტე ტების ბის კარნა კარნახით ხით იძულე იძულებულბულნი ვამტ ვამტკი კიცებ ცებდით, დით, რომ ვერც სახელ სახელმმწი წიფო ფო და ვერც კერძო კერძო პირი პირი ვერა ვე რასო სოდეს დეს მიაღ მიაღწევს წევს სრულყო სრულყოფი ფილე ლებას, ბას, თუკი თუკი აუცილებ აუცილებლო ლობა ბა არ აიძულებს აიძუ ლებს ფილო ფილოსო სოფოს ფოსთა თა ამ მცირე მცირერიცხო რიცხოვან ვან ჯგუფს, რომელ რომელთაც თაც უკეთუ უკე თურე რებად ბად თუ არა, უმაქნი უმაქნისე სებად ბად მაინც მაინც თვლიან, თვლიან, თავს იდოს სახელმმწი ხელ წიფო ფოზე ზე ზრუნვა, ზრუნვა, თვით სახელ სახელმმწი წიფოს ფოს კი მოუ მოუწევს დაე დაემორ მორჩიჩილოს მათ მმართ მმართვე ველო ლობას; ბას; ან თუ ღვთაებ ღვთაებრი რივი ვი ზეშთა ზეშთაგგონე ნება ბა ფილოსო ლო სოფი ფიის ის მიმართ მიმართ გულმ გულმხურ ხურვა ვალე ლე სიყვა სიყვარულს რულს არ ჩაუ ჩაუნერ ნერგავს გავს 29
პლატონი
დღევანდელ დღევან დელ მეფე მეფეებს ებს და მბრძანებ მბრძანებლებს, ლებს, ან მათ მემკ მემკვიდ ვიდრე რეებს. ებს. იმის მტკიცე მტკი ცება, ბა, რომ ამ ორი შესაძ შესაძლებ ლებლო ლობი ბიდან დან ერთ ერთ-ერ -ერთი თი ან ორივე ორივე განუ გა ნუხორ ხორცი ციეელე ლებე ბელი ლია, ა, მე გაუ გაუმარ მართ თლებ ლებლად ლად მიმაჩ მიმაჩნი ნია. ა. წინა წინააღ აღმმდეგ შემთხ შემ თხვე ვევა ვაში ში სავსე სავსებით ბით სამარ სამართ თლი ლიაანად აგვიგ აგვიგდებ დებდ დნენ საცინ საცინლად ლად – საქმე საქ მე გამოგ გამოგლე ლევი ვიათ ათ და წყალს ნაყავ ნაყავთო; თო; ასეა, ასეა, არა? – დიახ. – თუკი თუკი გარდა გარდასულ სულ საუ საუკუ კუნე ნეთა თა განმავ განმავლო ლობა ბაში ში ოდესმე ოდესმე მაინც მაინც მომხხდა მომ დარა, რა, რომ სახე სახელო ლოვან ვან ფილო ფილოსო სოფო ფოსებს სებს აუცილებ აუცილებლო ლობის ბის კარნახით ნა ხით თავს ედვათ ედვათ სახელ სახელმმწი წიფოს ფოს მმართ მმართვე ველო ლობა, ბა, ან ახლა ახლა ხდება ხდება ჩვენი თვალი თვალისათ სათვის ვის მიუწ მიუწვვდო დომელ მელ ამა თუ იმ ბარბა ბარბარო როსულ სულ ქვეყა ქვეყანა ნაში, ში, ანდა ან და მომა მომავალ ვალში ში მოხდე მოხდება, ბა, ჩვენ მზად ვართ დაჟი დაჟინე ნებით ბით ვამტ ვამტკი კიცოთ, ცოთ, რომ ამნა ამნაიირი სახელ სახელმმწი წიფო ფო არსე არსებობ ბობდა, და, არსე არსებობს ბობს და კვლავაც კვლავაც იარსებებს, სე ბებს, თუკი თუკი მის მბრძანებ მბრძანებლად ლად ფილო ფილოსო სოფი ფიის ის მუზა მუზა გვევლი გვევლინე ნება. ბა. ამნა ამ ნაიირი სახელ სახელმმწი წიფო ფოებ ებრი რივი ვი წყობი წყობილე ლების ბის დამყა დამყარე რება ბა დია დიახაც შესაძ საძლე ლებე ლია, ა,კიასე რომ, ჩვენრომ შეუძლე შეუძ ბელზე რო როდი ვლა რაკობთ, კობთ, თუმცა თუმ ცაბელი იმას ვაღია ვაღი არებთ, ესლებელ ძალიან ძალი ანზეძნელი ძნე ლიდისაქმე საქვლაპა მეა. ა.პარა – მეც ასე ვფიქრობ, – თქვა მან. – მაშინ, მაშინ, ჩემო ჩემო ნეტა ნეტარო, რო, ნურც ასე მკაცრად მკაცრად დაა დაადა დანა ნაშა შაუ ულებ უმრავლე რავ ლესო სობას. ბას. ის ნამდ ნამდვი ვილად ლად შეიც შეიცვვლის აზრს, თუკი თუკი მისი მისი ლანძღ ლანძღვის ვის ნაცვვლად ეცდე ნაც ეცდები ბი მშვიდად მშვიდად უარყო უარყო ფილო ფილოსო სოფი ფიიისათ სათვის ვის წაყე წაყენე ნებუ ბული ლი ყველა ყვე ლა ბრალდე ბრალდება ბა და უჩვე უჩვენო, ნო, ვინ არიან არიან ფილო ფილოსო სოფო ფოსე სები, ბი, როგ როგორია მათი მა თი ბუნე ბუნება ბა და საქმი საქმიაანო ნობა, ბა, რათა რათა ბრბომ არ იფიქროს, იფიქროს, თითქოს თითქოს იმათზე იმათ ზე ელაპა ელაპარა რაკე კები, ბი, ვისაც ვისაც თვითონ თვითონვე ვე მიიჩ მიიჩნევს ნევს ფილო ფილოსო სოფო ფოსე სებად. ბად. ამ თვალით თვალით რომ დაა დაანა ნახებ ხებ საქმის საქმის არსს, თავად თავად დარწ დარწმუნ მუნდე დები, ბი, რომ მას უკვე უკვე განს განსხვა ვავე ვებუ ბული ლი აზრი აზრი შეექ შეექმმნა და სულ სხვანა სხვანაიირად ლაპარა პა რაკობს კობს მათზე. მათზე. იქნებ იქნებ გგონი გგონია, ა, რომ ბრბოს შეიძ შეიძლე ლება ბა აღიზი აღიზიაანებდეს ის, ვინც თვითონ თვითონვე ვე არ ღიზი ღიზიან ანდე დება, ბა, ანდა ანდა შურით შურით უყურებ უყურებდეს დეს მას, ვინც თვითონ თვითონ არ არის მოშურ მოშურნე? ნე? დაგას დაგასწ წრებ და ბარემ ბარემ ახლა ახლავე ვე გეტყვი, გეტყ ვი, რომ ამნა ამნაირ ირ უჟმურს უჟმურს იშვი იშვიაათად თუ შეხვ შეხვდე დები ბი ხალხ ხალხში, უმრავლე რავ ლესო სობი ბისათ სათვის ვის კი უცხოა ეს უხია უხიაგობა ბა.. – სავსებით ვიზიარებ შენს აზრს. – იმასაც იმასაც თუ იზია იზიარებ, რომ ფილო ფილოსო სოფი ფიიისად სადმი მი უმრავ უმრავლე ლესო სობის ბის უარყო უარ ყოფით ფით დამო დამოკი კიდე დებუ ბულე ლება ბაში ში ბრალი ბრალი მიუძღ მიუძღვის ვის გარე გარეშე შე ხალხს, ღრიან ღრი ანცე ცელით ლით რომ იჭრე იჭრება ბა იქ, სადაც სადაც აშკა აშკარად რად არ არის მისი მისი ადგ ადგილი, ლანძღ ლანძღვავა-გგინე ნებით ბით იკლებს იკლებს და შეუ შეურაცხ რაცხყო ყოფას ფას აყენებს აყენებს არა მარ30
სახელმწიფო
ტო სხვებს, არამედ არამედ საკუ საკუთარ თარ თავსაც, თავსაც, ერთი ერთი სიტყვით, სიტყვით, ისე იქცე იქცევა, ვა, ყველა ყვე ლაზე ზე ნაკლებ ნაკლებ რომ შეჰფე შეჰფერის რის ფილო ფილოსო სოფი ფიას ას.. – აქაც გეთანხმები. – მართ მართლაც ლაცდა, და, ადიმან ადიმანტე, ტე, ვისაც ვისაც თავის თავის მოწო მოწოდე დებად ბად ჭეშმა ჭეშმარირიტების ტე ბის ჭვრეტა ჭვრეტა დაუ დაუსა სახავს, ხავს, საი საიმი მისოდ სოდ სადა სადა სცალი სცალია, ა, რომ, ზეცას ზეცას კი არა, თვალდახ თვალდახრი რილი ლი უმზერ უმზერდეს დეს კაცთა კაცთა ფუჭ ფუსფუსს ფუსფუსს და მათი მათი უკეთურე თუ რების ბის წინა წინააღ აღმმდეგ აღძ აღძრუ რული ლი მათი მათივე ვე შუღლი შუღლითა თა და შურით შურით ივსებო სე ბოდეს? დეს? არა, წარუ წარუვალ ვალ არს არსთა მწყობრი მწყობრი წესრი წესრიგის გის და უცვ უცვლე ლელოლობის, სამყა სამყარო როუ ული ჰარმო ჰარმონი ნიიისა და გონე გონების ბის მჭვრეტი მჭვრეტი სწორედ სწორედ მათ ბაძავს ბა ძავს და, შეძლე შეძლების ბისდაგ დაგვა ვარად, რად, მათვე მათვე ემს ემსგავ გავსე სება. ბა. ან იქნებ იქნებ გგონია გგონია რომ შეიძ შეიძლე ლება ბა არ ბაძავ ბაძავდე დე იმას, რასაც რასაც აღტა აღტაცე ცების ბის გარე გარეშე შე ვერ უახლოვდე ლოვ დები ბი?? – არა, ეს შეუძლებელია, – თქვა მან. – ამ ღვთაებ ღვთაებრი რივად ვად მოწეს მოწესრი რიგე გებულ ბულ სამყა სამყაროს როს რომ უახლოვ უახლოვდედება, ადამია ადამი სულ სულსაც საც მოკვ ეუფვლება ეუფლე ესნებას. ღვთა ღვთაებ რიო ობა,კირამდე რამ ნადაც დაც მისი ტვირთ ტვირ თანის ვა შეუძ შე უძლია ლია მოკ დავბაბუნე ბუ ბას. ებრი გმო გმობით ბით შედენა შეიძ იძლე ლება ბა ყველაფე ლა ფერი რი ჰგმო ამ ქვეყნად. ქვეყნად. – რა თქმა უნდა. – ხოლო ხოლო თუ აუცილებ აუცილებლო ლობა ბა აიძულებს აიძულებს კაცთა კაცთა კერძო კერძო თუ საზოგგადო ყოფა ზო ყოფაში ში დანერ დანერგოს გოს ის, რასაც რასაც ზეცი ზეციურ ურ სამყა სამყარო როში ში ჭვრეტს, როგორ რო გორ გგონი გგონია, ა, განა განა ცუდი ცუდი დამნერ დამნერგგავი იქნე იქნება ბა ზომი ზომიეერე რების, ბის, სამარსამართლი ლიაანო ნობი ბისა სა თუ სხვა სამო სამოქა ქალა ლაქო ქო სიქვე სიქველი ლისა სა?? – არამც და არამც. – მაგრამ მაგრამ თუ ხალხი ხალხი შეიგ შეიგნებს, ნებს, რომ სიმარ სიმართ თლეს ვეუბ ვეუბნე ნებით ბით ფილოსოფო ლოსო ფოსებ სებზე, ზე, განა განა კვლავ აღშ აღშფო ფოთე თებუ ბული ლი აღიძვ აღიძვრის მათ წინა წინააღ აღმმდეგ და უნდობ უნდობლად ლად მოე მოეკი კიდე დება ბა ჩვენს სიტყვებს, სიტყვებს, რომელ რომელთა თა თანახ თანახმა მა-დაც სახელ სახელმმწი წიფო ფო ვერა ვერასო სოდეს დეს ვერ მიაღ მიაღწევს წევს კეთილ კეთილდღე დღეო ობას, თუკი თუკი ჭეშმა ჭეშ მარიტ რიტ ხელო ხელოვან ვანთა თა მიერ მიერ ღვთაებ ღვთაებრი რივი ვი ნიმუ ნიმუშის შის მიხედ მიხედვით ვით შედგეშედგენილი ნი ლი გეგმა გეგმა არ უდევს საფუძ საფუძვვლად? – თუ შეიგნო, აღარც აღშფოთდება; მაგრამ როგორ შეადგენენ ამ გეგმას? – როგორ როგორ და, ფიცა ფიცარი რივით ვით აიღებენ აიღებენ სახელ სახელმმწი წიფოს ფოს თუ ხალხის ხალხის ზნეო ზნე ობას და, უწინა უწინარეს რეს ყოვლი ყოვლისა, სა, გულმოდ გულმოდგგინედ გაწმენ გაწმენდენ, დენ, რაც სულაც სუ ლაც არ არის ადვი ადვილი. ლი. როგორც როგორც თავად თავად მოგეხ მოგეხსე სენე ნება, ბა, სხვების სხვებისგან გან იმითაც იმი თაც განს განსხვავ ვავდე დები ბიან, ან, რომ არც სახელ სახელმმწი წიფოს ფოს გადა გადაკე კეთე თებას ბას მიჰ31
პლატონი
ყოფენ ხელს, არც კერძო ყოფენ კერძო პირი პირისას სას და არც კანო კანონებს ნებს შექმ შექმნი ნიან ან სახელმმწი ხელ წიფო ფოსათ სათვის, ვის, ვიდრე ვიდრე გაწმენ გაწმენდილს დილს არ ჩაი ჩაიბა ბარე რებენ, ბენ, ან თვითონ თვითონვე ვე არ გაწმენ გაწმენდენ დენ მას. – მართალს ბრძანებ. – და მხოლოდ ამის შემდეგ მოხაზავენ სახელმწიფო წყობილების გეგმას. – რა თქმა უნდა. – შემდეგ შემდეგ კი, ამ ნახა ნახაზის ზის დასრუ დასრულე ლები ბისას, სას, უპირა უპირატე ტესად სად ორ რამეს მია მიაქცე ცევენ ვენ ყურადღე ყურადღებას: ბას: ერთის ერთის მხრივ, იმას, რაც თავი თავისი სი არსით არსით სამარ სა მართ თლი ლიაანი ნია, ა, მშვენი მშვენიეერი და გონი გონიეერი, მეო მეორეს მხრივ კი – იმას, რაც ასეთი ასეთივეა ვეა ადამი ადამიაანებ ნებში. ში. ხოლო ხოლო შემდეგ შემდეგ ამ თვისე თვისება ბათა თა შერწყ შერწყმამაშერე შე რევით ვით – ადამი ადამიაანის პირველ პირველსა სახეს, ხეს, იმის მიხედ მიხედვით, ვით, რასაც რასაც ჰომე ჰომეროროსი ადამი ადამიაანებ ნებში ში ღვთაებ ღვთაებრივ რივსა სა და ღვთისდარს ღვთისდარს უწოდებს. უწოდებს. – ეს იქნებოდა უმშვენიერესი სურათი. – წკეთი კემუ თილი ლი ის და ხალხი, პატიო პატი ოსა სანი, ნი, – რად ვუთხა ვუთხარი მე,მული –ლი ნუთუ ნუთუ ახმოი ლაც ვერ დავარწ დავარ მუნეთ ნეთ ხალ ხი, მწყობ მწყობრად დარი დარაზ რაზმუ რომახლაც მო იწევ წევდა და ჩვენზე, ჩვენ ზე, და ვერ დავა დავანა ნახეთ, ხეთ, რომ ამნა ამნაიირი სახელ სახელმმწიფოს მხატვა მხატვარი რი სწორედ სწო რედ ის კაცი კაცია, ა, რომელ რომელსაც საც წეღან წეღან ვაქებ ვაქებდით, დით, ჩვენი ჩვენი მოწი მოწინა ნააღ აღმმდეგენი გე ნი კი გააფ გააფთ თრე რებით ბით გვიტევ გვიტევდ დნენ, ვის ანდობთ ანდობთ სახელ სახელმმწი წიფოს ფოს მმართვე ველო ლობა ბასო? სო? ეს რომ მოეს მოესმი მინათ, ნათ, ნუთუ ნუთუ ოდნავ ოდნავ მაინც მაინც არ დაცხრედაცხრებოდნენ? ბოდ ნენ? – რა თქმა უნდა, თუ ჭკუის ნატამალი მაინც შერჩათ. – ან რას იტყოდნენ საპასუხოდ? იქნებ იმას, ფილოსოფოსები გატაცებით არ მიელტვიან არსსა და ჭეშმარიტებასო? – მაგრამ ეს ხომ სისულელე იქნებოდა. – ან იქნებ იმას, რომ ჩვენს მიერ დახატული ფილოსოფიური ბუნება არ ენათესავება სიკეთეს? – არც ეს იქნებოდა ნაკლები სისულელე. – კი მაგრამ, მაგრამ, ეს თუ არა, სხვა რა იქნე იქნებო ბოდა და ფილო ფილოსო სოფი ფიურ ურ ბუნება ნე ბაზე ზე უფრო უფრო ბრძენი ბრძენი და უფრო უფრო ქველი, ქველი, ამ უკანას უკანასკკნელს სათა სათანა ნადო დო გამო გა მოყე ყენე ნება ბა რომ ეპოვა? ეპოვა? იქნებ იქნებ ჩვენს მიერ მიერ უარყო უარყოფი ფილი ლი ესა თუ ის ბუნე ბუ ნება ბა?? – რა თქმა უნდა, არა. – კვლავაც კვლავაც გაცოფ გაცოფდე დებოდ ბოდნენ, ნენ, თუ ვიტყოდით, ვიტყოდით, რომ არც სახელსახელმწი წიფოს ფოს და არც მის მოქა მოქალა ლაქე ქეებს ებს არ დაად დაადგე გებათ ბათ საშვე საშველი, ლი, ვიდრე ვიდრე 32
სახელმწიფო
სახელმმწი სახელ წიფოს ფოს ფილო ფილოსო სოფოს ფოსთა თა მოდგ მოდგმა არ ჩაუდ ჩაუდგე გება ბა სათა სათავე ვეში, ში, ან იმნა იმ ნაიირი წყობი წყობილე ლება ბა არ დამყარ დამყარდე დება, ბა, ჩვენ რომ დავხა დავხატეთ? ტეთ? – ალბათ ეს ნაკლებ გააცოფებდათ. – მოდი, საერთოდ მოვეშვათ ამ „ნაკლებს” და პირდაპირ ვთქვათ, რომ ისინი სავსებით დაცხრებოდნენ და დაწყნარდებოდნენ, სხვაზე რომ აღარაფერი ვთქვათ, სირცხვილის გამო მაინც. – ბატონი ბრძანდები. – მაშ, შევთან შევთანხხმდეთ, რომ ამ მხრივ უკვე უკვე დავარ დავარწ წმუ მუნეთ ნეთ ისინი; ისინი; მაგრამ მაგ რამ ვინ შემოგ შემოგვე ვედა დავე ვება ბა იმაში, იმაში, რომ მეფე მეფეეები ბისა სა თუ მბრძანებ მბრძანებლელების მემკ მემკვიდ ვიდრე რეთა თა შორი შორისაც საც შეიძ შეიძლე ლება ბა გამო გამოეერი რიონ ონ ბუნე ბუნებით ბით ფილოფილოსოფოს სო ფოსნი ნი?? – ვერავინ. – და რაკი რაკი შეიძ შეიძლე ლება ბა გამო გამოეერი რიონ, ონ, ვითომ ვითომ რა აუცილე აუცილებე ბელი ლია, ა, რომ ხრწნილე ხრწნი ლებას ბას დაექ დაექვემ ვემდე დება ბარონ რონ ისინი? ისინი? თავის თავისთა თავა ვადო დობის ბის შენარ შენარჩუ ჩუნენე-
ბა რომ ძნე მათთრომ მათთ ვის,დროთა ამასთა თვი თვითო თონაც ნაც ვა ვაღი ღია რებთ, მაგ ვის შეუძ შე უძლია ლიაძნელია ამლია ამტ ტკი კიცოს, ცოს, დრო გან განმავ მავლო ლობა ბაში შიაერთიც ერ თიც მაგრამ ვერრამ იხსნის იხს თავს? – ვერავინაც ვერ გაბედავს მაგის მტკიცებას. – მაგრამ მაგრამ ერთი ერთი ამნა ამნაიირი კაციც კაციც კი, რომელ რომელსაც საც მთელი მთელი სახელ სახელმმწიფო წი ფო ემორჩი ემორჩილე ლება, ბა, სავსე სავსებით ბით საკმა საკმარი რისი სია, ა, რათა რათა აღასრუ აღასრულოს ლოს ყოვეყოველივე ლი ვე ის, რაც დღეს შეუძ შეუძლე ლებე ბელი ლი ეჩვე ეჩვენე ნებათ. ბათ. – დიახ, სავსებით საკმარისია. – რადგან რადგან თუ ეს მბრძანე მბრძანებე ბელი ლი იმნა იმნაირ ირ კანო კანონებ ნებსა სა და ადათწესებს დანერ დანერგავს, გავს, ჩვენ რომ აღვ აღვწე წერეთ, რეთ, გამო გამორიცხუ რიცხული ლი არ არის, რომ მოქა მოქალა ლაქე ქენი ნი სია სიამოვ მოვნე ნებით ბით აღასრუ აღასრულე ლებენ ბენ მათ. – სულაც არ არის გამორიცხული. – მაგრამ ის კი გამორიცხულია და შეუძლებელი, რომ იმას, რაც ჩვენ მოვიწონეთ, სხვებიც იწონებდნენ? – მე თუ მკითხავ, არა. – ჩვენ კი, მე მგონი მგონია, ა, საკმა საკმაოდ ოდ დამა დამაჯე ჯერებ რებლად ლად დავამ დავამტ ტკი კიცეთ, ცეთ, რომ ჩვენი ჩვენი გეგმა გეგმა ყველა ყველაზე ზე უმჯო უმჯობე ბესი სია, ა, თუკი თუკი შესაძ შესაძლე ლებე ბელია ლია მისი მისი ხორც ხორ ცშეს შესხხმა მა.. – დიახ, საკმაოდ დამაჯერებლად. – მაშ, ახლა, ახლა, როგორც როგორც ჩანს, შეგვიძ შეგვიძლია ლია დავას დავასკკვნათ, რომ ჩვენი ჩვენი საკა სა კანონ ნონმმდებ დებლო ლო გეგმა გეგმა ყველა ყველაზე ზე უკეთე უკეთესი სი უნდა უნდა იყოს, თუკი თუკი შესაძშესაძ33
პლატონი
ლებელია ლებე ლია ხორცი ხორცი შევას შევასხათ ხათ მას, და, მართა მართალი ლია, ა, ეს ძალზე ძალზე ძნელი ძნელია, ა, მაგრამ მაგ რამ არა შეუძ შეუძლე ლებე ბელი ლი.. – რა თქმა უნდა, შეგვიძლია. – რაკი რაკი ეს საკითხი, საკითხი, ასე თუ ისე, უკვე უკვე მოგვარ მოგვარდა, და, ახლა ახლა სხვასაც სხვასაც უნდა უნ და მივხე მივხედოთ: დოთ: რა გზით, რომე რომელი ლი მეცნი მეცნიეერე რების ბის მეშვე მეშვეო ობით ან რანაიირი წვრთნით უნდა ნა უნდა აღვ აღვზარ ზარდოთ დოთ და ჩამო ჩამოვა ვაყა ყალი ლიბოთ ბოთ სახელ სახელმმწი წი-ფოს მხსნელნი, მხსნელნი, ან რა ასაკში ასაკში უნდა უნდა მივან მივანდოთ დოთ ესა თუ ის საქმე საქმე.. – დიახ, ესეც მისახედია. – ჩემი ჩემი სიმარ სიმარჯჯვე არაფერ არაფერშიც შიც არ გამო გამომად მადგა, გა, – ვთქვი მე, – რაკირაკიღა დუმი დუმილით ლით ავუა ავუარე გვერდი გვერდი ცოლე ცოლების ბის შერთ შერთვის, ბავშ ბავშვე ვების ბის კეთეკეთებისა ბი სა თუ სახელ სახელმმწიფო თანამ თანამდე დებო ბობებ ბებზე ზე ხალხის ხალხის გამწ გამწესე სების ბის საკითხს, საკითხს, რადგგანაც ვიცო რად ვიცოდი, დი, რომ მართ მართლის მთქმელს ცხენი ცხენი შეკაზ შეკაზმუ მული ლი უნდა უნდა ჰყავდეს, ჰყავ დეს, მაგრამ მაგრამ ახლა ახლა კი ირკ ირკვე ვევა, ვა, რომ სიმარ სიმართ თლის თქმა აუცილეაუცილებელი ბე ლია. ა. მართა მართალი ლია, ა, ცოლე ცოლები ბისა სა და შვილე შვილების ბის საკითხი საკითხი უკვე უკვე გადავ გადავწყ წყ-ვი ვიტეთ, ტეთ, მაგ რამ რაც შეეუნდა შეე ხება ხე ბა სა მწი წიფოს ფოს მმარ თველ ველთა თა საკითხს, სა კითხს, ამის გარმაგრამ გარკ კვე ვევა ვა თავი თა ვიდან დან უნ და სახელ დახელმ დავიწყოთ. ვიწყოთ. თუმმართ გახსოვს, გახსოვს, ჩვენ ვამ ვამტ ტკიცებდით, ცებ დით, რომ მათ, ლხინში ლხინშიაც აც და ჭირში ჭირშიაც, აც, თავდა თავდავიწყე ვიწყებით ბით უნდა უნდა უყვარ უყ ვარდეთ დეთ სამშობ სამშობლო, ლო, ასე რომ, ვერც განსაც განსაცდე დელი, ლი, ვერც გასა გასაჭი ჭირი რი თუ ბედის ბედის უკუღმა უკუღმა ტრია ტრიალი ვერ უნდა უნდა ახშობ ახშობდეს დეს ამ გრძნობას გრძნობას მათში. ვინც ამ მხრივ სისუს სისუსტეს ტეს გამო გამოიიჩენს, ხელა ხელაღე ღებით ბით უნდა უნდა უარვ უარვყოთ, ხოლო ხო ლო ვინც ისე წმინდად წმინდად გამო გამოვა ვა ამ გამოც გამოცდი დიდან, დან, როგორც როგორც ოქრო ოქრო – ცეცხლი ცეცხლიდან, დან, თანამ თანამდე დებო ბობა ბაზე ზე გავამ გავამწ წესოთ და სიცოცხ სიცოცხლე ლეშიც შიც და სიკვვდი სიკ დილის ლის შემდე შემდეგაც გაც სათა სათანა ნადო დო პატი პატივი ვი არ მოვაკ მოვაკლოთ. ლოთ. აი, რა ითქითქვა დაახ დაახლო ლოეებით ამ საკითხის საკითხის განხილ განხილვი ვისას, სას, მაგრამ მაგრამ ნართა ნართაუ ულად და მიკიბულ მიკი ბულ--მო მოკი კიბუ ბულად, ლად, რადგა რადგანაც ნაც გვეში გვეშინო ნოდა და იმ დავი დავიდა დარა რაბი ბისა, სა, რის წინა წი ნაშეც შეც ამჟა ამჟამად მად ვდგავართ. ვდგავართ. – სრული სიმართლეა, – თქვა მან, – მშვენივრად მახსოვს. – მაშინ, მაშინ, ჩემო ჩემო მეგ მეგობა ბარო, რო, ვერ გავბე გავბედე დე იმისი იმისი თქმა, რასაც რასაც ამჟაამჟამად ვბედავ. ვბედავ. მაშ, გავკად გავკადნი ნიერ ერდეთ დეთ და პირდა პირდაპირ პირ განვაცხა განვაცხადოთ, დოთ, რომ სახელ სა ხელმმწი წიფოს ფოს ყველა ყველაზე ზე ღირსე ღირსეულ ულ მცველე მცველებად ბად ფილო ფილოსო სოფო ფოსებს სებს უნდა ვამწე ვამწესებ სებდეთ. დეთ. – სათქმელი უნდა ითქვას. – მაგრამ მაგრამ იმასაც იმასაც დაუ დაუფიქ ფიქრ რდი, რა ცოტა ცოტანი ნი შეგრ შეგრჩე ჩები ბიან ან ხელთ: რადგგანაც იმ თვისე რად თვისებებს, ბებს, რაც, ჩვენი ჩვენი აზრით, აზრით, ნიშნე ნიშნეუ ული უნდა უნდა იყოს მათი მა თი ბუნე ბუნები ბისათ სათვის, ვის, ერთად ერთად თავმოყ თავმოყრილს რილს იშვი იშვიაათად თუ ჰპოვებ ჰპოვებ ვი34
სახელმწიფო
სიმე სულში; სიმე სულში; ისინი, ისინი, უმეტეს უმეტესწი წილად, ლად, მიმო მიმოფან ფანტულ ტულნი ნი არიან არიან და ცალ -ცალ ცალკე კე თუ იჩენენ იჩენენ თავს. – რას გულისხმობ? – ცოდნის ცოდნის ადვი ადვილად ლად შეთვი შეთვისე სების ბის უნარი, უნარი, მეხსი მეხსიეერე რება, ბა, მახვილმახვილგონი ნიეერე რება, ბა, გამჭ გამჭრი რიაახო ხობა ბა და სხვა მისთა მისთანა ნანი, ნი, როგორც როგორც თავად თავად მოგეხსე გეხ სენე ნება, ბა, ერთად ერთად როდი როდი იყრი იყრიან ან თავს; ჭაბუ ჭაბუკუ კურად რად ფიცხნი ფიცხნი და მაღალნი ღალ ნიჭი ჭიერ ერნი ნი კი ნაკლე ნაკლებად ბად ეგუე ეგუები ბიან ან მოწეს მოწესრი რიგე გებულ, ბულ, მშვიდსა მშვიდსა და უშფოთ ფოთველ ველ ყოფას. ყოფას. პირი პირიქით, ქით, თავი თავიან ანთი თი დაუდ დაუდგგრომ რომლო ლობის ბის გამო გამო გამუდ გა მუდმე მებით ბით ბორგ ბორგავენ, წრია წრიალე ლებენ, ბენ, აქეთ-ი აქეთ-იქით ქით აწყდე აწყდები ბიან ან და ხელიდან ლი დან ეცლე ეცლებათ ბათ ყოვე ყოველი ლივე ვე ურყე ურყევი ვი და მყარი მყარი.. – მართალს ბრძანებ, – თქვა მან. – მეო მეორეს მხრივ, გაწო გაწონას ნასწო წორე რებუ ბული, ლი, ურყე ურყევი ვი და მტკიცე მტკიცე ხასი ხასიაათის ხალხი ხალხი უფრო უფრო სანდო სანდოა, ა, ბრძოლის ბრძოლის ველზე ველზე საი საიმე მედო დო და საფრ საფრთხის წინა წი ნაშე შე წარბ წარბშე შეუხ უხრე რელი. ლი. მაგრამ მაგრამ იგივე იგივე თვისე თვისებე ბები ბი სწავლა სწავლაში ში სხვანა სხვანაიირად ავლენენ ავლე ნენქოს თავს; უგერ გილო ლონი, ნი, ზან ტნი დამთქნარე ზარმაცნი ზარმაც ნი ისე გა ხევევებულან, ბუ ლან, თით თითქოს ტვიუგერგ ტვინის ნის განძ გან ძრე რევა ვა ზანტ უჭირ უჭირთო, თო, მთქნა რება ბა უტყგახე უტყდე დებათ ბათ და ძილი ძილი ერევათ, ერევათ, როცა როცა სწავლა სწავლაზე ზე მიდგე მიდგება ბა საქმე საქმე.. – ასეა. – ჩვენ კი ვამბობ ვამბობდით, დით, რომ მცველებ მცველებში ში ერთ ერთმა მანეთს ნეთს უნდა უნდა ერწყერწყმოდეს მო დეს გონე გონების ბის სიმკ სიმკვირ ვირცხ ცხლე ლე და ხასი ხასიაათის სიმტ სიმტკი კიცე, ცე, რის გარე გარეშეც შეც არც ასე გულმოდ გულმოდგგინედ უნდა უნდა გვეწვ გვეწვრთნა და აღგ აღგვე ვეზარ ზარდა, და, არც ძალაუფ ლა უფლე ლება ბა მიგვენ მიგვენდო დო და არც პატი პატივი ვი მიგვე მიგვეგო გო მათთ მათთვის. – მერედა, განა სწორნი არ ვიქნებოდით? – როგორ როგორ გგონი გგონია, ა, ამ საპი საპირის რისპი პირო რო თვისე თვისება ბათა თა ურთი ურთიერ ერთ თშერწყმა წყ მა იშვი იშვიაათი თიაა? – რა თქმა უნდა. – ამიტომ, ამიტომ, როგორც როგორც ზემოთ ზემოთ ითქ ითქვა, მარტო მარტო შრომა შრომაში ში კი არა, ლხინშიც ლხინ შიც და ჭირშიც ჭირშიც უნდა უნდა გამოვ გამოვცა ცადოთ დოთ ისინი. ისინი. აქვე აქვე იმასაც იმასაც დავძენ, რაც მაშინ მაშინ გამომ გამომრ რჩა: აუცილებ აუცილებლად ლად უნდა უნდა იწვ იწვრთნიდ ნიდნენ ნენ თავს მეცნი მეც ნიეერე რების ბის სხვადას სხვადასხხვა დარგ დარგში, რათა რათა საშუ საშუაალე ლება ბა გვქონდეს გვქონდეს დავუკვირ ვუკ ვირდეთ, დეთ, მიაღ მიაღწე წევენ ვენ ცოდნის ცოდნის მწვერვალს მწვერვალს თუ, როგორც როგორც სხვა ასპარე პა რეზო ზობი ბისას, სას, შიშით შიშით დაი დაიხე ხევენ ვენ უკან. – რასაკვირველია, უნდა დავუკვირდეთ. მაგრამ რას უწოდებ შენ ცოდნის მწვერვალს? – ალბათ ალბათ გემახ გემახსოვ სოვრე რება: ბა: მას შემდეგ, შემდეგ, რაც განვი განვიხი ხილეთ ლეთ სულის სულის 35
პლატონი
სამი სხვადას სამი სხვადასხხვა სახე, სახე, ჩვენ ვისარ ვისარგებ გებლეთ ლეთ ამ განს განსხვა ვავე ვებით, ბით, რათა რათა აგვეხსსნა, რა არის სამარ ვეხ სამართ თლი ლიაანო ნობა, ბა, გონი გონიეერე რება, ბა, სიმა სიმამა მაცე ცე და სიბრ სიბრძნე ნე.. – ეგ რომ არ მახსოვდეს, არც იმის მოსმენის ღირსი ვიქნებოდი, რაც აწი უნდა ითქვას. – ისიც თუ გახსოვს, რაც მანამდე ვთქვით? – რა? – რა და, ის რომ ამ სიქვე სიქველე ლეთა თა უკეთ შესაც შესაცნო ნობად ბად სხვა – უფრო, უფრო, გრძელი გრძე ლი და შემოვ შემოვლი ლითი თი გზა უნდა უნდა აგვერ აგვერჩი ჩია, ა, რომე რომელიც ლიც უფრო უფრო ნათლად წარმოგ წარმოგვი ვიჩენ ჩენდა და მათ; თუმცა თუმცა ზემოთ ზემოთქქმუ მული ლიდა დანაც ნაც შეიძ შეიძლე ლებო ბოდა და სათა სა თანა ნადო დო დასკ დასკვნე ნები ბი გამოგ გამოგვე ვეტა ტანა. ნა. თქვენ თქვით, რომ ეს საკმა საკმარი რისი სი იყო, მაგრამ მაგრამ შემდ შემდგომ მსჯელო მსჯელობას, ბას, ჩემი ჩემი აზრით, აზრით, სიზუს სიზუსტე ტე აკლ აკლდა. და მაინც, მა ინც, თუ გაკმა გაკმაყო ყოფი ფილებთ, ლებთ, თქვენ თვითონ თვითონ უნდა უნდა მითხრათ. მითხრათ. – პირადად მე სავსებით მაკმაყოფილებს, და ამავე აზრისა არიან სხვებიც. –მიკიოდნავ მაგნავ მაგრამ, რამ, ჩე მოგანს ძვირ ძვირფა ფასო, სო,ბათუ ეგზომ ეგზომ მნიშგან, მნიშვ ვნე ნელო ლოვან საგანთა საგან თა საზომი საზო ოდ მაჩემო მაინც ინც გან სხვავ ვავდე დება სინამდ სინამ დვი ვილის ლისგან, ჩვევან ჩვენი ნი მტკიცემტკი ცება უკვე უკვე აღარ იქნე იქნება ბა საკმა საკმარი რისად სად დასა დასაბუ ბუთე თებუ ბული; ლი; რადგან რადგან ის, რაც არასრულ არას რულყო ყოფი ფილი ლია, ა, არაფრის არაფრის საზო საზომად მად არ გამოდ გამოდგე გება. ბა. თუმცა თუმცა ზოგს ესეც დამაკ დამაკმა მაყო ყოფი ფილებ ლებლად ლად ეჩვე ეჩვენე ნება, ბა, შემდ შემდგომი კვლევაკვლევა-ძი ძიეება კი – ზედმე ზედ მეტად. ტად. – დიახ, დიახ, – თქვა მან, – ზოგი ზოგი მართ მართლაც ასე ფიქრობს ფიქრობს თავი თავისი სი დაუდევ დევრო რობის ბის გამო. გამო. – მაგრამ მაგრამ ასე ყველა ყველაზე ზე ნაკლებ ნაკლებ უნდა უნდა ფიქრობ ფიქრობდეს დეს სახელ სახელმმწი წიფო ფოსა სა და კანო კანონე ნების ბის მცველი მცველი.. – რა თქმა უნდა. – ასე რომ, მან უფრო უფრო გრძელი გრძელი გზა უნდა უნდა აირჩი აირჩიოს, ოს, ჩემო ჩემო მეგ მეგობარო, ბა რო, და სულის სულის წვრთნას არანაკ არანაკლე ლები ბი ძალა ძალა მოახ მოახმა მაროს, როს, ვიდრე ვიდრე სხეუ სხე ული ლისას; სას; თორემ, თორემ, როგორც როგორც უკვე უკვე ითქ ითქვა, სრულყო სრულყოფი ფილად ლად ვერავერასოდეს სო დეს დაე დაეუფ უფლე ლება ბა იმას, რაც მისთ მისთვის ყველა ყველაზე ზე მნიშვ მნიშვნე ნელო ლოვა ვანი ნი და არსე არ სები ბითი თია. ა. – კი მაგრამ, მაგრამ, განა განა ეს ყველა ყველაზე ზე არსე არსები ბითი თი უფრო უფრო მნიშვ მნიშვნე ნელო ლოვავანია, ნი ა, ვიდრე ვიდრე სამარ სამართ თლი ლიაანო ნობა ბა და ყველა ყველა სხვა სიქვე სიქველე, ლე, ზემოთ ზემოთ რომ მიმო მი მოვი ვიხი ხილეთ? ლეთ? – დიახ, დიახ, არსე არსებობს ბობს რაღაც რაღაც უფრო უფრო მნიშვ მნიშვნე ნელო ლოვა ვანი, ნი, და ეს არა მარტო მარ ტო ზოგა ზოგადად დად უნდა უნდა მიმო მიმოვი ვიხი ხილოთ, ლოთ, როგორც როგორც ვიქცე ვიქცევით ვით ახლა, ახლა, 36
სახელმწიფო
არამედ არაფე არამედ არაფერი რი არ უნდა უნდა გამოგ გამოგვვრჩეს, რათა რათა მთელი მთელი სურა სურათი თი უფრო სრულად სრულად წარმო წარმოვიდ ვიდგგინოთ. განა განა სასა სასაცი ცილო ლო არ არის, რომ ამოდენა დე ნა ძალას ძალას ალევენ ალევენ გაცი გაცილე ლებით ბით უფრო უფრო უმნიშ უმნიშვვნე ნელო ლო საგანს, საგანს, რათა რათა ზედმი ზედ მიწევ წევნით ნით სრულყონ სრულყონ და დახვე დახვეწონ წონ იგი, ყველა ყველაზე ზე მნიშვ მნიშვნე ნელო ლოვანს ვანს კი სულაც სულაც არ სცნობენ სცნობენ იმის ღირსად, ღირსად, რომ თავდა თავდაუ უზო ზოგგავად ეცადონ ეცადონ მისი მი სი სიდი სიდიაადის წარმო წარმოჩე ჩენას? ნას? – რა თქმა უნდა, უნდა, საუცხოო საუცხოო აზრი აზრია. ა. მაგრამ მაგრამ ნუთუ ნუთუ გგონი გგონია, ა, რომ აღარ გვკითხავენ, გვკითხავენ, მაინც მაინც რა არის, შენი შენი სიტყვე სიტყვებით ბით რომ ვთქვათ, ეს უმნიშ უმ ნიშვვნე ნელო ლოვა ვანე ნესი სი ცოდნა, ცოდნა, ან რას ეხება ეხება იგი? – სულაც სულაც არა, – მივუ მივუგე გე მე, – თუ გნებავს, გნებავს, თვითო თვითონაც ნაც მკითხე. თუმცა თუმ ცა ეს არაერ არაერთხელ თხელ გსმენია გსმენია ჩემგან, ჩემგან, მაგრამ, მაგრამ, ეტყობა, ეტყობა, აღარ გახსოვს, ან გინდა გინდა გული გული გამიწყა გამიწყალო ლო მაგ შენი შენი გამოხ გამოხდო დომე მებით; ბით; ალბათ, ალბათ, ეს უფრო უფ რო სავა სავარა რაუ უდო დოა, ა, რადგან რადგან ვინ მოსთ მოსთვლის, რამდენ რამდენჯერ ჯერ გაგ გაგიგონი ნია, ა, რომ სიკე სიკეთის თის იდეაა ყველა ყველაზე ზე მნიშვ მნიშვნე ნელო ლოვა ვანი. ნი. სამარ სამართ თლი ლიაანო ნობა ბაცა ცა და ყველა სხვა სიქვე ყველა სიქველეც ლეც სწორედ სწორედ მისი მისი წყალო წყალობი ბითაა თაა სასარ სასარგებ გებლო ლო და ვარგგისი. შენ, ალბათ, ვარ ალბათ, ისიც გეცო გეცოდი დინე ნებო ბოდა, და, რასაც რასაც დავძენ დავძენდი: დი: სიკესიკეთის იდეას იდეას კარგად კარგად არ ვიცნობ ვიცნობთ თ-მეთ მეთქი. ქი. და რაკი რაკი არ ვიცნობთ, ვიცნობთ, ამიტომ ყოვე ყოველი ლივე ვე დანარ დანარჩე ჩენი ნი კარგა კარგადაც დაც რომ ვიცო ვიცოდეთ, დეთ, მერწ მერწმუ მუნე, ნე, ეს ცოდნა ცოდ ნა არას გვარგ გვარგია. ეს იმას ჰგავს, რაი რაიმე ნივთს იძენდე იძენდე და არ კი იცოდე, იცო დე, რაში რაში გამო გამოგად გადგე გება ბა იგი. თუ, შენი შენი აზრით, აზრით, საკმა საკმარი რისი სია, ა, რაც შეიძ შე იძლე ლება ბა მეტი მეტი შეი შეიძი ძინო, ნო, მაგრამ მაგრამ წარმოდ წარმოდგე გენაც ნაც არ გქონდეს, გქონდეს, სასი სასიკეკეთოა თუ არა ეს შენთ შენთვის, ან იქნებ იქნებ ყველა ყველაფე ფერი რი უნდა უნდა იცოდე, იცოდე, გარდა გარდა იმისა, იმი სა, რაც მშვენი მშვენიეერია და კეთი კეთილი ლი?? – არა, ვფიცავ ზევსს, – თქვა მან. – მაგრამ მაგრამ ის ხომ მაინც მაინც იცი, რომ სიკე სიკეთე, თე, ბრბოის ბრბოის აზრით, აზრით, განცხგანცხრომა რო მაა, ა, უფრო უფრო დახვე დახვეწილ წილთა თა აზრით აზრით კი – ცოდნა ცოდნა.. – რა თქმა უნდა. – და რომ ვინც ამ აზრი აზრისა საა, ა, ჩემო ჩემო ძვირფა ძვირფასო, სო, ვერც კი გვეტყვის, გვეტყვის, რას ნიშნავს ნიშნავს ეს ცოდნა, ცოდნა, თუმცა, თუმცა, ბოლოს ბოლოს და ბოლოს, ბოლოს, იძულე იძულებუ ბულია ლია განგგვი გან ვიმარ მარტოს, ტოს, რომ აქ სიკე სიკეთის თის ცოდნა ცოდნა იგულის იგულისხხმე მება ბა.. – ღმერთმანი, სასაცილოა. – რა თქმა უნდა, უნდა, სასა სასაცი ცილო ლოა, ა, რაკი რაკიღა ღა გვსაყვე გვსაყვედუ დურო რობენ, ბენ, სიკე სიკეთეთეზე წარმოდ წარმოდგე გენაც ნაც არა გაქვ გაქვთო, შემდეგ შემდეგ კი ისე გველა გველაპა პარა რაკე კები ბიან, ან, თითქოს დიდი დიდი მცოდნე მცოდნენი ნი ვიყოთ. ვიყოთ. ისე ხშირად ხშირად ატრი ატრიაალე ლებენ ბენ ამ „სიკეთის 37
პლატონი
ცოდნას“, თითქოს ცოდნას“, თითქოს „სიკეთის“ წარმოთ წარმოთქქმის მისთა თანა ნავე ვე უნდა უნდა ვხვდებო ვხვდებოდეთ, დეთ, რა არის ეს. – სწორია, – თქვა მან. – მაგრამ მაგრამ განა განა ისინი, ისინი, ვისი ვისი აზრი აზრითაც თაც სიკე სიკეთე თე განცხ განცხრო რომა მაა, ა, ნაკლებ ნაკლებ ცდები ცდე ბიან? ან? განა განა ისინიც ისინიც იძულე იძულებულ ბულნი ნი არ არიან არიან აღია აღიარონ, რომ არსე არსე-ბობს უკეთუ უკეთური რი განცხ განცხრო რომაც? მაც? – უკეთურზე უკეთურიც. – მაშასადამე, თვითონვე უნდა აღიარონ, რომ ერთი და იგივე რამ შეიძლება კეთილიც იყოს და უკეთურიც; ასეა, არა? – უცილობლად. – მერე მერედა, და, განა განა ასევე ასევე ცხადი ცხადი არ არის, რომ უმრავ უმრავლე ლესო სობა ბა იმას მიიჩ მი იჩნევს ნევს მშვენი მშვენიეერად და სამარ სამართ თლი ლიაანად, რაც მშვენი მშვენიეერი და სამარსამართლი ლიაანი ჰგონი ჰგონია, ა, თუნდაც თუნდაც სინამ სინამდ დვი ვილე ლეში ში არც ერთი ერთი იყოს და არც მეო მე ორე, და ამის მიხედ მიხედვით ვით მოქმე მოქმედებს, დებს, იძენს და ფიქრობს; ფიქრობს; ხოლო ხოლო
რაც შეე შეეხე ხება ბა სიკე სიკეთეს, თეს, აქ არავინ არავინ არ სჯერდე სჯერდება ბა მოჩვე მოჩვენე ნები ბითის თის ფლობას, არამედ არამედ ყველა ყველა ჭეშმა ჭეშმარიტ რიტ სიკე სიკეთეს თეს მიელ მიელტ ტვის და არაფრად არაფრად აგდებს მოჩვე მოჩვენე ნებითს. ბითს. – ასეა, – თქვა მან. – დიახ, დიახ, სიკე სიკეთეს თეს მიელ მიელტ ტვის ყოვე ყოველი ლი სული სული და მისი მისი გულის გულისთ თვისვე აკეთებს აკეთებს ყველა ყველაფერს; ფერს; გუმა გუმანით ნით გრძნობს, რომ არსე არსებობს ბობს რაღაც რაღაც ამგგვა ამ ვარი, რი, თუმცა თუმცა დანამ დანამდ დვი ვილე ლებით ბით კი ვერ მიმხ მიმხვდა დარა, რა, რა არის ეს. ასე რომ, მტკიცედ მტკიცედ ვერ ეყრ ეყრდნო ნობა ბა თავის თავის ვარა ვარაუდს, უდს, როგორც როგორც ყველა ყველა სხვა შემთხ შემთხვე ვევა ვაში ში ემყა ემყარე რება ბა თავის თავის ღრმა რწმენას. რწმენას. ამიტო ამიტომაც მაც ხელი ხელი აღარ მიუწ მიუწვვდე დება ბა ამ დანარ დანარჩენ ჩენზეც ზეც და ვეღარ ვეღარ იღებს მისგან მისგან იმას, რაც შეიძლე შეიძ ლებო ბოდა და სასარ სასარგებ გებლო ლო ყოფი ყოფილი ლიყო ყო მისთ მისთვის. მერე მერედა, და, ნუთუ ნუთუ ამ ფასდა ფას დაუ უდე დებელ ბელ სიკე სიკეთეს თეს ასევე ასევე ბუნდოვ ბუნდოვნად ნად უნდა უნდა ჭვრეტდ ჭვრეტდნენ სახელსახელმწი წიფოს ფოს უკეთე უკეთესი სი მოქა მოქალა ლაქე ქენი, ნი, რომელ რომელთაც თაც მზადა მზადა ვართ ყველა ყველაფე ფერი რი მივან მი ვანდოთ? დოთ? – არამც და არამც. – მე თუ მკითხავ, შეუძ შეუძლე ლებე ბელია ლია სამარ სამართ თლი ლიაანო ნობი ბისა სა და მშვენიმშვენიერე რების ბის ღირსე ღირსეუ ული მცველი მცველი იყოს ის, ვინც არ იცის, რა აკავში აკავშირებს რებს ან ერთ ერთსა და ან მეო მეორეს სიკე სიკეთეს თესთან. თან. დიახ, დიახ, მე ამთა ამთავით ვითვე ვე ვგრძნობ, რომ ამ კავში კავშირის რის გარე გარეშე შე ვერა ვერავინ ვინ ვერ შეიც შეიცნობს ნობს მათ. – და არც გატყუებს ეგ შენი გრძნობა. – ასე რომ, ჩვენი ჩვენი სახელ სახელმმწი წიფო ფო წყობი წყობილე ლება ბა სრულყო სრულყოფი ფილი ლი იქნეიქნე38
სახელმწიფო
ბა მხოლოდ მხოლოდ იმ შემთხ შემთხვე ვევა ვაში, ში, თუ მას მცველად მცველად მივუ მივუჩენთ ჩენთ კაცს, რომელმაც მელ მაც იცის ყოვე ყოველი ლივე ვე ეს. – უცილობლად. მაგრამ შენ თვითონ, სოკრატე, რად მიგაჩნია სიკეთე – ცოდნად, განცხრომად თუ რაღაც მესამედ? – რა კაცი ხარ! კაი ხანია ვიცოდი და გატყობდი კიდეც, რომ ნამდვილად არ დასჯერდებოდი სხვების აზრს ამის თაობაზე. – ეს იმიტომ, იმიტომ, სოკრა სოკრატე, ტე, – თქვა მან, – რომ სამარ სამართ თლი ლიაანად არ მეჩვე მეჩ ვენე ნება, ბა, როცა როცა მხოლოდ მხოლოდ სხვების სხვების აზრს გადმოგ გადმოგვვცე ცემენ მენ და არა საკუთარს, კუ თარს, თუმცა თუმცა რა ხანია ხანია ჩაჰკირ ჩაჰკირკი კიტებ ტებდ დნენ ამ საკითხს. საკითხს. – როგორ? როგორ? მაშ, შენ სამარ სამართ თლი ლიაანი გგონი გგონია, ა, რომ კაცი კაცი ლაპა ლაპარარაკობდეს კობ დეს იმაზე, იმაზე, რაც არ იცის და მცოდნედ მცოდნედ ასაღებ ასაღებდეს დეს თავს? – არა, მცოდნედ მცოდნედ კი არა, მაგრამ მაგრამ კეთილ კეთილ ინებოს ინებოს და თავი თავისი სი საკუსაკუთარი თა რი აზრე აზრები ბი გაგვი გაგვიზი ზიააროს. – კი მაგრამ, მაგრამ, ნუთუ ნუთუ არ შეგ შეგინიშ ნიშნავს, ნავს, რა უბადრუ უბადრუკია კია ყველა ყველა აზრი, აზრი, რომელიც რომე ლიც ცოდნას ცოდნას არ ემყა ემყარე რება? ბა? როგორ როგორ გგონი გგონია, ა, ვითომ ვითომ რა განას განასხხვავებს უვიცის უვიცის თუნდაც თუნდაც მართალ მართალ აზრს უსინათ უსინათლოს ლოსგან, გან, რომე რომელიც ლიც თავისი ვი სი თვალდავ თვალდავსი სილო ლობის ბის მიუ მიუხე ხედა დავად ვად მაინც მაინც სწორად სწორად მიი მიიკვლევს გზას? – არაფერი. – მერე მერედა, და, შენ გირჩევ გირჩევნია ნია აკვირ აკვირდე დებო ბოდე დე უსახურს, უსახურს, უსინათ უსინათლო ლოსა სა და უგვანს, უგვანს, თუმცა თუმცაღა ღა შეგიძ შეგიძლია ლია სხვების სხვების მეო მეოხე ხებით ბით ჭვრეტდე ჭვრეტდე მშვენიერ ნი ერსა სა და ნათელს? ნათელს? – თუ ღმერთი ღმერთი გწამს, სოკრა სოკრატე, ტე, – წამო წამოიიძა ძახა ხა გლავკონ გლავკონმა, მა, – თავს ნუ არიდებ არიდებ სათქ სათქმელს, თითქოს თითქოს უკვე უკვე დაგემ დაგემთავ თავრე რები ბინოს ნოს სიტყვა. სიტყვა. ჩვენ იმასაც იმა საც დავჯერ დავჯერდე დებით, ბით, თუ ისე განგ განგვი ვიმარ მარტავ ტავ სიკე სიკეთის თის ბუნე ბუნებას, ბას, რო-
გორც სამარ სამართ თლი ლიაანო ნობის, ბის, გონი გონიეერე რები ბისა სა და სხვა სიქვე სიქველე ლეთა თა ბუნე ბუნება ბა განგგვი გან ვიმარ მარტე ტე.. – განა განა მე კი არ დავჯერ დავჯერდე დებო ბოდი, დი, ჩემო ჩემო ძვირფა ძვირფასო? სო? მაგრამ მაგრამ მეშიმეშინია, ნი ა, ვაი ვაითუ ჩავფ ჩავფლავ ლავდე დე და ჩემი ჩემი უგერგ უგერგილო ლობის ბის გამო გამო თქვენი თქვენი დასადასაცინი ცი ნი შევიქ შევიქნე. ნე. მოდი, მოდი, ასე ვქნათ, ჩემო ჩემო ნეტარ ნეტარნო, ნო, ჯერჯე ჯერჯერო რობით ბით თავი თავი ვანე ვა ნებოთ ბოთ სიკე სიკეთის თის ჭეშმა ჭეშმარიტ რიტ ბუნე ბუნებას, ბას, რადგან რადგან ის, ჩემი ჩემი წარმოდ წარმოდგეგენით, მეტის მეტისმე მეტად ტად მაღა მაღალია ლია საი საიმი მისოდ, სოდ, რომ ჩვენი ჩვენი ძალის ძალისხხმე მევით ვით მივწვდეთ. სამა სამაგგიეროდ, თუ გნებავთ, გნებავთ, ორიო ორიოდე სიტყვას სიტყვას გეტყვით გეტყვით სიკესიკეთის ნაში ნაშიერ ერზე, ზე, ზედმი ზედმიწევ წევნით ნით რომ ჩამოჰ ჩამოჰგავს გავს მშობელს, თუ არა და, მოვეშ მო ვეშვათ ვათ ამას. 39
პლატონი
– არა, – თქვა მან, – შვილზე შვილზე მაინც მაინც გველა გველაპა პარა რაკე, კე, მშობლის მშობლის ამბავს კი მერე მერე გათქ გათქმე მევი ვინებთ. ნებთ. – ნეტა ნეტავი ვი მთლია მთლიანად დამაბ დამაბრუ რუნე ნები ბინა ნა თქვენი თქვენი ვალი ვალი და არა მარტო ვახში, ვახში, როგორც როგორც ამჟა ამჟამად. მად. მაშ, ჯერჯე ჯერჯერო რობით ბით დასჯერ დასჯერდით დით ამ ვახშს, ჭეშმა ჭეშ მარი რიტი ტი სიკე სიკეთის თის ნაში ნაშიერს. ერს. მაგრამ მაგრამ ფრთხილად ფრთხილად იყავით, იყავით, რათა, რათა, ჩემდა უნებუ უნებურად, რად, ანგ ანგარიშ რიშში ში არ მოგატყუ მოგატყუოთ ოთ.. – რამდე რამდენა ნადაც დაც შეგვიძ შეგვიძლი ლია, ა, ფრთხილად ფრთხილად ვიქნე ვიქნებით; ბით; ოღონდ განაგრ ნაგ რძე ძე.. – ნება ნება თქვენი თქვენია, ა, მაგრამ მაგრამ ჯერ იმაზე იმაზე უნდა უნდა შევთან შევთანხხმდეთ, რომ შეგახსე გახ სენოთ, ნოთ, რაც ზემოთ ზემოთ ითქ ითქვა და სხვაგ სხვაგანაც არაერ არაერთხელ თხელ გვიხსე გვიხსენე ნები ბია. ა. – მაინც რა? – რამდე რამდენი ნი რამაა რამაა მშვენი მშვენიეერი, კეთი კეთილი ლი და სხვა მისთა მისთანა ნანი, ნი, რომელრომელთა არსე არსებო ბობა ბასაც საც ვამტ ვამტკი კიცებთ ცებთ და განვ განვსაზღ საზღვვრავთ ენის მეშვე მეშვეო ობით. – დიახ, ასეა. – იმასაც იმასაც ვამბობთ, ვამბობთ, რომ არსე არსებობს ბობს მშვენი მშვენიეერი თავის თავისთა თავად, ვად, კეთილი თავის თილი თავისთა თავად, ვად, და ასე შემდეგ, შემდეგ, ზემოთ ზემოთ ჩამოთ ჩამოთვვლილ საგან საგანთა თა სიმრავ სიმ რავლეს ლესთან თან მიმარ მიმართე თებით; ბით; ხოლო ხოლო ამ საგან საგანთა თაგან გან თვითე თვითეულს ულს მისი მისი საკუ სა კუთა თარი რი იდეა შეე შეესა საბა ბამე მება, ბა, რომელ რომელსაც საც ერთა ერთადერ დერთად თად და ამ საგნის საგნის არსად არ სად ვსახავთ. ვსახავთ. – მართალს ბრძანებ. – და ჩვენ ვამტ ვამტკი კიცებთ, ცებთ, რომ ყველა ყველა ეს საგა საგანი ნი მზერით მზერით აღიქმე აღიქმება, ბა, მაგრამ მაგ რამ არა აზრით, აზრით, იდეე იდეები კი, პირი პირიქით, ქით, აზრით აზრით აღიქმე აღიქმები ბიან ან და არა მზერით. მზე რით. – დიახ. – ესე იგი, რისი მეშვეობით აღვიქვამთ ხილულ საგნებს? – მზერის მეშვეობით. – ისევე, ისევე, როგორც როგორც სმენის სმენის მეშვე მეშვეო ობით აღვიქ აღვიქვამთ ვამთ ყველა ყველაფერს, ფერს, რაც გვესმის, გვესმის, და დანარ დანარჩე ჩენი ნი გრძნობე გრძნობებით ბით შევიგ შევიგრ რძნობთ ყველა ყველაფერს, ფერს, რასაც რა საც შევიგ შევიგრ რძნობთ? – რა თქმა უნდა. – თუ დაჰკ დაჰკვირ ვირვე ვები ბიხარ, ხარ, რაო რაოდენ ძვირფა ძვირფასია სია იმის უნარი, უნარი, რომ ხედავ ხე დავდე დე ან გხედავ გხედავდ დნენ? უნარს, რომე რომელიც ლიც დემი დემიურ ურგოს გოსმა მა გვიბო გვიბოძა ძა ჩვენ. – მართალი გითხრა, არც ისე გულმოდგინედ. – მაშ, ამ თვალსაზ თვალსაზრი რისით სით დაუკ დაუკვირ ვირდი: დი: სმენას სმენას რომ ესმო ესმოდეს, დეს, 40
სახელმწიფო
ბგერა კი ისმო ბგერა ისმოდეს, დეს, თუ არის საჭი საჭირო რო რაღაც რაღაც მესა მესამე, მე, რომლის რომლის გარეგარეშეც შეუძ შეუძლე ლებე ბელია ლია რაი რაიმე გვესმო გვესმოდეს დეს ან ისმო ისმოდეს? დეს? – არავითარი მესამე არა გვჭირდება. – ჩემი ჩემი აზრით, აზრით, იგივე იგივე ითქ ითქმის ზოგი ზოგი სხვა, მაგრამ მაგრამ არა ყველა ყველა შეგრძნე ნების ბის მიმართ. მიმართ. ან იქნებ იქნებ არ მეთან მეთანხხმე მები ბი?? – რას ჰქვია არ გეთანხმები? – ხომ არ შეგიმჩნევია, სჭირდება თუ არა რაღაც მესამე მზერას, ან ყოველივე იმას, რაც შეიძლება მზერით აღქმულ იქნეს? – როგორ? – რაგინდ რაგინდ გამჭ გამჭრი რიაახი თვალიც თვალიც არ უნდა უნდა ჰქონდეს ჰქონდეს კაცს, რაგინდ რაგინდ მკაფი მკა ფიო ოდაც არ უნდა უნდა აღიქვამ აღიქვამდეს დეს ფერებს, ფერებს, ალბათ ალბათ დამე დამეთან თანხხმე მები, ბი, რომ ვერა ვერაფერ ფერსაც საც ვერ დაი დაინა ნახავს ხავს ამ რაღაც რაღაც მესა მესამის მის გარე გარეშე, შე, რომერომელიც თითქოს თითქოს საგან საგანგე გებოდ ბოდ მზერი მზერისათ სათვის ვის არის შექმ შექმნი ნილი ლი.. – რას გულისხმობ? – რასაც სინათლეს უწოდებ შენ. – მართალს ბრძანებ. – ასე რომ, უმნიშ უმნიშვვნე ნელო ლო საწყისი საწყისი როდი როდი აერთებს აერთებს მზერას მზერას და იმას, რაც შეიძ შეიძლე ლება ბა მზერით მზერით აღქ აღქმულ იქნეს. იქნეს. ისინი ისინი ყველა ყველა სხვა კავშირზე შირ ზე უფრო უფრო ფასე ფასეუ ული კავში კავშირით რით ერწყ ერწყმი მიან ან ერთ ერთმა მანეთს, ნეთს, რადგან რადგან მართ მარ თლაც რომ ფასდა ფასდაუ უდე დებე ბელია ლია სინათ სინათლე ლე.. – რა თქმა უნდა. – მერე მერედა, და, ზეცი ზეციურ ურ ღმერთ ღმერთთა თაგან გან რომელს რომელს მიიჩ მიიჩნევ ნევ ამ კავში კავშირის რის უფლად, უფ ლად, ან ვისი ვისი ნათე ნათელი ლი ანიჭებს ანიჭებს მზერას მზერას იმის უნარს, რომ ხედავხედავდეს, საგნებს საგნებს კი – იმისას, იმისას, რომ მზერით მზერით აღქ აღქმულ იქნენ? იქნენ? – იმავე იმავე ღმერთს, ვისაც ვისაც გულის გულისხხმობ შენც და დანარ დანარჩე ჩენი ნი მოკვმოკვდავნიც. დავ ნიც. რადგ რადგანაც ხომ ცხადი ცხადია, ა, რომ მზეზე მზეზე მეკითხე მეკითხები ბი.. – მერე მერედა, და, განა განა მზერა მზერა ბუნე ბუნებით, ბით, გარკ გარკვე ვეულ ულწი წილად ლად არ ეთანაეთანაფარდე ფარ დება ბა მზეს? – როგორ? – მზერა არც თავისთავად და არც იმაში, რაშიც იბადება (ჩვენ მას ვუწოდებთ თვალს), არ არის მზე. – ცხადია, არა. – მაგრამ, ჩვენს გრძნობებს შორის ყველაზე მზისდარი კია. – დიახ. 41
პლატონი
– და ის უნარი, რასაც ფლობს მზერა, სწორედ მზისგან ეძლევა მას, როგორც ერთგვარი გამონაშუქი. – რა თქმა უნდა. – ასე რომ, თავის თავის მხრივ, არც მზეა მზერა; მზერა; და თუმცა თუმცა მზერის მზერის მიზე მი ზეზი ზი კია, კია, მაგრამ მაგრამ მზერა მზერა ვერ ხედავს ხედავს მას. – რასაკვირველია. – ჰოდა, ჰოდა, ამასვე ამასვე ვამტ ვამტკი კიცებ ცებ მე იმის თაო თაობა ბაზე ზედაც, დაც, რასაც რასაც თავის თავის მსგავსე მსგავ სებად ბად ბადებს ბადებს სიკე სიკეთე. თე. რასაც რასაც ნიშნავს ნიშნავს სიკე სიკეთე თე აზრობ აზრობრივ რივ ადგ ადგილას, გონე გონები ბისა სა და გონით გონით საწვ საწვდომ დომთა თა მიმართ, მიმართ, იმასვე იმასვე ნიშნავს ნიშნავს მზეც ხილულ ხი ლულ ადგ ადგილას, მზერი მზერისა სა და მზერით მზერით საწვ საწვდომ დომთა თა მიმართ. მიმართ. – როგორ? – იკითხა მან, – თუ შეიძლება უფრო დაწვრილებით ამიხსენი. – ხომ მოგეხ მოგეხსე სენე ნება, ბა, – ვუთხარი ვუთხარი მე, – როცა როცა იმ საგნე საგნების ბისკენ კენ მიმართა მარ თავენ ვენ მზერას, მზერას, რომლებ რომლებსაც საც დღის სინათ სინათლე ლე კი არ ანათებს, ანათებს, არამედ ღამე ღამეულ ულ ვარს ვარსკვლავ ლავთა თა მკრთალი მკრთალი ციმცი ციმციმი, მი, თვალი თვალი იძაბე იძაბება ბა და ბრმას ემს ემსგავ გავსე სება, ბა, თითქოს თითქოს ხედვის ხედვის უნარი უნარი აღარ შეწევ შეწევსო. სო. – დიახ. – თუმცა თუმცა იგივე იგივე თვალი თვალი მკაფი მკაფიოდ ოდ ხედავს ხედავს მზით განა განათე თებულ ბულ საგნებს, რაც იმას ნიშნავს, ნიშნავს, რომ მხედვე მხედველო ლობა ბა კვლავაც კვლავაც კარგ კარგია. – რა თქმა უნდა. – იგივე იგივე ითქ ითქმის სულზე სულზედაც: დაც: როცა როცა იქითკენ იქითკენ მიმარ მიმართავს თავს მზერას, მზერას, სადაც სა დაც ჭეშმა ჭეშმარი რიტე ტება ბა ელვა ელვარებს რებს და არსი არსი ბრწყინავს, ბრწყინავს, კიდე კიდევაც ვაც შეიცშეიცნობს მათ, რაც მის გონი გონიეერე რებას ბას მოწმობს, მოწმობს, ხოლო ხოლო როცა როცა იმის მიმართ მიმართ მიიიქცე მი ცევა, ვა, რასაც რასაც სიბნე სიბნელე ლე ერწყ ერწყმის, მის, რაც იბადე იბადება ბა და კვდება, კვდება, მზერამზერადაბინდუ დაბინ დული ლი და საკუ საკუთა თარი რი წარმოდ წარმოდგე გენე ნების ბის სათა სათამა მაშოდ შოდ ქცეუ ქცეული ხან ერთს აწყდე აწყდება ბა და ხანაც ხანაც მეო მეორეს, ხან ალთა ალთასა საა, ა, ხან ბალთას ბალთას და ისე წრიაალებს, ცნობა წრი ცნობამიხ მიხდი დილი ლი გეგ გეგონე ნება ბა.. – მართლაც. – ასე რომ, რაც ჭეშმა ჭეშმარი რიტე ტებას ბას ანიჭებს ანიჭებს შეცნო შეცნობად ბად საგნებს, საგნებს, ადამიანს მი ანს კი – შეცნო შეცნობის ბის უნარს, სწორედ სწორედ ის მიიჩ მიიჩნიე ნიე სიკე სიკეთის თის იდეად იდეად – ცოდნი ცოდ ნისა სა და ჭეშმა ჭეშმარი რიტე ტების ბის მიზე მიზეზად. ზად. რაგინდ რაგინდ მშვენი მშვენიეერიც არ უნდა უნდა იყოს ერთი ერთიცა ცა და მეო მეორეც – ცოდნაც ცოდნაც და ჭეშმა ჭეშმარი რიტე ტებაც, ბაც, არ შეცდები, დე ბი, თუ მათზე მათზე მშვენი მშვენიეერად აღია აღიარებ სიკე სიკეთის თის იდეას. იდეას. რამდე რამდენა ნადაც დაც მართე მარ თებუ ბული ლი იყო ხილულ ხილულ სამყა სამყარო როში ში სინათ სინათლი ლისა სა და მზერის მზერის მიჩნემიჩნევა მზისდა მზისდარად, რად, მზედ მიჩნე მიჩნევა ვა კი – უმართე უმართებუ ბულო, ლო, ისე აქაც, გონით გონით 42
სახელმწიფო
საწვდომ სამყა საწვ სამყარო როშიც, შიც, მართე მართებუ ბულია ლია სიკე სიკეთის თისდა დარად რად მივიჩ მივიჩნევ ნევდეთ დეთ ცოდნა ცოდ ნასა სა და ჭეშმა ჭეშმარი რიტე ტებას, ბას, თვით სიკე სიკეთედ თედ მათი მათი მიჩნე მიჩნევა ვა კი – უმართებუ თე ბულო ლოა, ა, რადგა რადგანაც ნაც სიკე სიკეთის თის იდეას იდეას გაცი გაცილე ლებით ბით უფრო უფრო მაღლა მაღლა უნდა ვაყე ვაყენებ ნებდეთ. დეთ. – უჩვე უჩვეუ ულო მშვენი მშვენიეერე რებას ბას კი ანიჭებს ანიჭებს მას, რაკი რაკიღა ღა თურმე თურმე ის ბადებს ცოდნა ცოდნასა სა და ჭეშმა ჭეშმარი რიტე ტებას ბას და გაცი გაცილე ლებით ბით უფრო უფრო მშვენი მშვენიეერია მათზე; მათ ზე; მაშა მაშასა სადა დამე, მე, განცხ განცხრო რომად მად არ უნდა უნდა მიგაჩ მიგაჩნნდეს. – ღმერთ ღმერთმა დამი დამიფა ფაროს! როს! უმჯო უმჯობე ბესია სია ამ მხრივ დაუკ დაუკვირ ვირდე დე მის ხატე ხა ტებას... ბას... – რა მხრივ? – მზე არა მარტო მარტო იმის უნარს ანიჭე ანიჭებას ბას საგნებს, საგნებს, რომ მზერით მზერით აღქქმულ იქნენ, აღ იქნენ, არამედ არამედ კიდე კიდევაც ვაც ბადებს, ბადებს, ზრდის და ასაზრ ასაზრდო დოებს ებს მათ, თუმცა თუმცა თვითონ თვითონვე ვე როდია როდია დაბა დაბადე დება ბა და ქმნადო ქმნადობა. ბა. – როგორ? – ისიც უნდა უნდა აღია აღიარო, რომ გონით გონით საწვ საწვდო დომი მი საგნე საგნების ბის წვდომაც წვდომაც მხოლოდ სიკე მხოლოდ სიკეთის თის მეშვე მეშვეო ობით თუ შეიძ შეიძლე ლება; ბა; სიკე სიკეთის თის წყალო წყალობითბითვე ეზია ეზიარე რები ბიან ან ისინი ისინი თავი თავიანთ ანთ არსე არსება ბასაც საც და არსე არსებო ბობა ბასაც, საც, თუმცა თუმცა თვით სიკე სიკეთე თე არსე არსებო ბობა ბა კი არ არის, არსე არსებო ბობის ბის მიღმუ მიღმური რია, ა, რომელრომელსაც თავი თავისი სი ღირსე ღირსებით ბით და ძალმო ძალმოსი სილე ლებით ბით აღემა აღემატე ტება ბა.. მაშინ გლავკონმა მასხარასავით წამოიძახა: – ოო, აპოლონ! რა თავბრუდამხვევი სიმაღლეა! – შენს თავს დააბ დააბრა რალე: ლე: ვინ მაი მაიძუ ძულა ლა სიკე სიკეთის თის თაო თაობა ბაზე ზე ჩემი ჩემი აზრი გამო გამომეთ მეთქქვა ვა?? – ჰოდა, ჰოდა, შუა გზაზე გზაზე ნუ შეჩერ შეჩერდე დები, ბი, კვლავაც კვლავაც განაგ განაგრ რძე ეგ შედაშედა-
რება რე ბა მზესთან მზესთან და ეცადე ეცადე არაფე არაფერი რი გამოგ გამოგრ რჩეს. – აქამდეც ბევრი რამე გამომრჩა. – აწი მაინც ეცადე უმნიშვნელო წვრილმანიც კი არ გამოტოვო. – ვშიშობ, ვშიშობ, რომ ბევრი ბევრი რამის რამის გამო გამოტო ტოვე ვება ბა მომი მომიწევს. წევს. თუმცა თუმცა ახლა მხოლოდ მხოლოდ იმის თქმა შემიძ შემიძლი ლია, ა, რომ ვეცდე ვეცდები ბი განზ განზრახ მაინც მაინც არაფე არა ფერი რი გამომ გამომრ რჩეს. – აუცილებლად ეცადე. – მაშ, იცოდე, იცოდე, ჩემო ჩემო ძვირფა ძვირფასო, სო, რომ არის ორი მეუ მეუფე: ერთი ერთი გონით საწვ საწვდო დომი მი სამყა სამყაროს როს ყველა ყველა გვარსა გვარსა და მთელ საუფ საუფლო ლოზე ზე მბრძანებლობს, ნებ ლობს, მეო მეორე კი – ყოვე ყოველი ლივე ვე ხილულ ხილულზე; ზე; არ მინდა მინდა ამას ცა ვუ43
პლატონი
წოდო, რადგ რადგანაც მეში მეშინი ნია, ა, ვაი ვაითუ მოგეჩ მოგეჩვე ვენოს, ნოს, რომ მე სიტყვე სიტყვებით ბით ვთამა ვთა მაშობ. შობ. თუ გაი გაიაზრე ეს ორი სახე სახე – ხილუ ხილული ლი და გონით გონით საწვ საწვდო დომი მი?? – დიახ. – ახლა ახლა აიღე სწორი სწორი ხაზი ხაზი და ორ თანა თანაბარ ბარ მონაკ მონაკვე ვეთად თად გაყა გაყავი. ვი. ერთი ერ თი ხილულ ხილულ სამყა სამყაროს როს აღნიშ აღნიშნავს, ნავს, მეო მეორე კი – გონით გონით საწვ საწვდომს. თვითე თვი თეუ ული მონაკ მონაკვე ვეთი, თი, თავის თავის მხრივ, იმავე იმავე თანა თანაფარ ფარდო დობით ბით გაყა გაყავი ვი ორად; თანაც, თანაც, ხილუ ხილული ლი სამყა სამყაროს როს აღმ აღმნიშ ნიშვვნე ნელი ლი ამ ორი მონაკ მონაკვე ვეთითიდან ერთი ერთი მკაფიო მკაფიო უნდა უნდა იყოს, მეო მეორე კი – მქრქალი. მქრქალი. პირვე პირველი ლი მონაკვე ნაკ ვეთი თი ხატე ხატება ბათა თა შემც შემცვე ველი ლი იქნე იქნება, ბა, ხოლო ხოლო ხატე ხატებებს ბებს მე ვუწო ვუწოდებ, დებ, უწინა უწი ნარეს რეს ყოვლი ყოვლისა, სა, ლანდებს, ლანდებს, შემდეგ შემდეგ კი – ანარეკ ანარეკლებს ლებს წყალში წყალში ან მკვრივი, მკვრი ვი, გლუვი გლუვი თუ პრია პრიალა საგნე საგნების ბის ზედა ზედაპირ პირზე, ზე, და სხვა მისთამისთანათ. ხომ გესმის გესმის ჩემი ჩემი?? – დიახ. – მეო მეორე მონაკ მონაკვეთ ვეთზე ზე კი ადგილს ადგილს მიუ მიუჩენ ამ ლანდე ლანდების ბის შესატყშესატყვის საგნებს საგნებს – ყველა ყველა ცოცხალ არსს, ყველა ყველა მცენა მცენარეს რეს თუ ხელთ ხელთქმნილ საგანს. საგანს. – მეც ავდგები და მივუჩენ. – ეთანხ ეთანხმე მები ბი თუ არა იმ აზრს, რომ, ჭეშმა ჭეშმარი რიტი ტისა სა და არაჭეშ არაჭეშმა მა-რიტის რი ტის თვალსაზ თვალსაზრი რისით, სით, ხილუ ხილული ლი სამყა სამყაროს როს დაყო დაყოფა, ფა, შემდეგ შემდეგნა ნაიირად განხორ გან ხორცი ციელ ელდა: და: ხატი ხატი ისე ეთანა ეთანაფარ ფარდე დება ბა მის შესა შესაბა ბამის მის საგანს, საგანს, როგორც წარმოდ წარმოდგე გენა ნა – ცოდნას? ცოდნას? – სავსებით. – ახლა კი დაუკვირდი, როგორ უნდა დაიყოს გონით საწვდომი სამყაროს შესაბამისი მონაკვეთი. – როგორ? – სული სული იძულე იძულებუ ბულია ლია ამ მონაკ მონაკვე ვეთის თის ერთ ერთ-ერ -ერთი თი განა განაყო ყოფი ფი წანამძღ ნამ ძღვვრე რები ბისა სა თუ ჰიპო ჰიპოთე თეზე ზების ბის მეშვე მეშვეო ობით ეძიოს, ეძიოს, ისე, რომ ხატეხატებად იყენებ იყენებდეს დეს ხილულ ხილულ სამყა სამყარო როში ში ნიმუ ნიმუშე შებად ბად მიჩნე მიჩნეულ ულ საგნებს საგნებს და, ამრი ამ რიგად, გად, საწყისს კი არ მიელ მიელტ ტვო ვოდეს, დეს, არამედ არამედ – დასას დასასრულს. რულს. მაშინ მაშინ როდე რო დესაც საც მეო მეორე მონაკ მონაკვე ვეთის თის მისაკ მისაკვვლე ლევად, ვად, რომელ რომელსაც საც აგვირ აგვირგგვი ვინებს ნებს უწანამ უწა ნამძღ ძღვვრო საწყისი, საწყისი, სული, სული, წანამ წანამძღ ძღვვრე რები ბიდან დან გამომ გამომდი დინა ნარე, რე, პირველ შემთხ შემთხვე ვევა ვაში ში გამო გამოყე ყენე ნებულ ბულ ხატებ ხატებზე ზე კი არა, მხოლოდ მხოლოდ თავის თავისთა თა-ვად იდეებ იდეებზე ზე დაყრ დაყრდნო ნობით ბით უნდა უნდა წარმარ წარმართავ თავდეს დეს თავის თავის ძიე ძიებას. – კარგად ვერ გავიგე შენი სიტყვები. – ახლა ახლავე ვე გაგ გაგიად ადვი ვილებ, ლებ, – ვუთხარი ვუთხარი მე, – რასაც რასაც ახლა ახლა გეტყვი, გეტყვი, 44
სახელმწიფო
უფრო გასა უფრო გასაგე გები ბი უნდა უნდა იყოს: შენ, ალბათ, ალბათ, იცი, რომ გეო გეომეტ მეტრი რიის, ის, არითმე არით მეტი ტიკი კისა სა და სხვა ამნა ამნაირ ირ მეცნი მეცნიეერე რება ბათა თა მიმდევ მიმდევრე რები ბი თავი თავიან ანთი თი კვლევა-ძი კვლე ვა-ძიეები ბისას სას ვარა ვარაუ უდო დობენ, ბენ, თითქოს თითქოს იციან, იციან, რა არის ლუწი ლუწი და რა არის კენტი, კენტი, გეო გეომეტ მეტრი რიუ ული ფიგუ ფიგურე რები, ბი, კუთხეე კუთხეების სამი სამი სახე სახე და სხვა მისთა მისთანა ნანი, ნი, რასაც რასაც ისინი ისინი ამოსა ამოსავალ ვალ დებუ დებულე ლებე ბებად ბად თვლიან თვლიან და საჭი სა ჭიროდ როდ აღარ მიიჩ მიიჩნე ნევენ ვენ თავი თავიანთ ანთ თავსა თავსა თუ სხვებს განუ განუმარ მარტონ ტონ ის, რაც, მათი მათი აზრით, აზრით, ყველას ყველასთ თვის ცხადი ცხადი უნდა უნდა იყოს. სწორედ სწორედ აქედან გამომ გამომდი დინა ნარე რე გამოჰ გამოჰყავთ ყავთ ყოვე ყოველი ლივე ვე დანარ დანარჩე ჩენი ნი და ერთი ერთიმე მეო ორის მიყო მი ყოლე ლებით ბით ბოლომ ბოლომდე დე ასაბუ ასაბუთე თებენ ბენ ყველა ყველაფერს, ფერს, რაც თავი თავიან ანთი თი ძიების საგნად საგნად დაუ დაუსა სახავთ. ხავთ. – ეს, რა თქმა უნდა, ვიცი. – მაშინ მაშინ ისიც გეცო გეცოდი დინე ნება, ბა, რომ ისინი ისინი იყენე იყენებენ ბენ ხილულ ხილულ ფიგუ ფიგუ-რებს, ანუ ნახა ნახაზებს, ზებს, და მათი მათი მიხედ მიხედვით ვით მსჯელო მსჯელობენ, ბენ, თუმცა თუმცა თვით ამ ნახა ნა ხაზებ ზებზე ზე კი არ ფიქრო ფიქრობენ, ბენ, არამედ არამედ – იმაზე, იმაზე, რასაც რასაც ისინი ისინი თავი თავიან ანთი თი მსგავსებით მსგავსე ბით გამო გამოსა სახა ხავენ. ვენ. ასე მაგა მაგალი ლითად, თად, ისინი ისინი ფიქრო ფიქრობენ ბენ თავისთავისთავად თა ვად ოთხკუთხედ ოთხკუთხედზე, ზე, თავის თავისთა თავად ვად დია დიაგონალ ნალზე ზე და არა იმაზე, იმაზე, რასაც თვითონ თვითონვე ვე ხაზა ხაზავენ. ვენ. იგივე იგივე ითქ ითქმის ფერწე ფერწერულ რულსა სა თუ სკულპ სკულპტუ ტუ-რულ ქმნილე ქმნილებებ ბებზე ზედაც, დაც, რომლე რომლებიც ბიც შეიძ შეიძლე ლება ბა ჩრდილს აფენდ აფენდნენ ან წყალში წყალში ირეკლე ირეკლებოდ ბოდნენ, ნენ, მაგრამ მაგრამ თვით ეს ქმნილე ქმნილებე ბები ბი მხოლოდ მხოლოდ ხატო ხა ტოვა ვანი ნი გამო გამოსა სახუ ხულე ლებე ბები ბი არიან არიან იმისა, იმისა, რისი რისი ხილვაც ხილვაც მარტო მარტოო ოდენ გონე ნების ბის თვალით თვალით თუ შეიძ შეიძლე ლება ბა.. – მართალს ბრძანებ. – აი, სწორედ სწორედ ამ გონით გონით საწვ საწვდომ საგნებს საგნებს ვგულის ვგულისხხმობ მობდი დი წეღან: წეღან: მათკენ მათ კენ სწრაფვი სწრაფვისას სას სული სული იძულე იძულებუ ბულია ლია წანამ წანამძღ ძღვვრებ რებსა სა თუ ჰიპოჰიპოთეზებს დაეყ თეზებს დაეყრ რდნოს და ამიტო ამიტომაც მაც ვერ აღწევს აღწევს მათ საწყისს, რადგა რადგა-ნაც არ შეუძ შეუძლია ლია ვარა ვარაუ უდის ფარგ ფარგლებს გასც გასცდეს; სწორედ სწორედ ამით აიხსნე ნება, ბა, რომ მხოლოდ მხოლოდ ხატე ხატებად ბად იყენებს იყენებს ხილუ ხილული ლი სამყა სამყაროს როს საგნებს, საგნებს, რომლებ რომ ლებსაც საც თავი თავიან ანთი თი ასლე ასლები ბი შეე შეესა საბა ბამე მები ბიან ან ხილუ ხილული ლი სამყა სამყაროს როს ქვედა ქვე და ნაწილ ნაწილში ში და რომლე რომლებიც ბიც სწორედ სწორედ ამ ასლებ ასლებთან თან შედა შედარე რებით ბით უფრო უფ რო მკაფიო მკაფიო ხატე ხატებად ბად არიან არიან მიჩნე მიჩნეულ ულნი ნი.. – გასა გასაგე გები ბია: ა: შენ ლაპა ლაპარა რაკობ კობ იმაზე, იმაზე, რასაც რასაც გეო გეომეტ მეტრი რიიისა და სხვა მისთა მისთანა ნათა თა მეშვე მეშვეო ობით სწავლო სწავლობენ. ბენ. – მაშინ მაშინ ისიც გასა გასაგე გები ბი უნდა უნდა იყოს, რომ გონით გონით საწვ საწვდო დომი მი სამყასამყაროს მეო მეორე განა განაყოფს ყოფს მე ვუწო ვუწოდებ დებ იმას, რასაც რასაც ჩვენი ჩვენი გონე გონება ბა აღწევს აღწევს დიაალექ დი ლექტი ტიკუ კური რი უნარის უნარის წყალო წყალობით. ბით. თავის თავის ჰიპო ჰიპოთე თეზებს ზებს ის საწყი45
პლატონი
სებად კი არ ასაღებს, სებად ასაღებს, არამედ არამედ ვარა ვარაუ უდე დებად, ბად, ანუ საფე საფეხუ ხურე რებად ბად თუ საყრ საყ რდენ წერტი წერტილე ლებად ბად აღიქვამს აღიქვამს მათ, რომელ რომელთა თა მეშვე მეშვეო ობი ბითაც თაც ყოვლის უპირო უპირობო ბო და უწანამ უწანამძღ ძღვვრო საწყისამ საწყისამდე დე მაღლ მაღლდე დება. ბა. მას შემდეგ, შემდეგ, რაც ამ საწყისს მიაღ მიაღწევს წევს და ჩაე ჩაეჭი ჭიდე დება ბა ყველა ყველაფერს, ფერს, რაც ზემოხ ზემოხსესენებულ ნე ბულ საწყისზეა საწყისზეა დამო დამოკი კიდე დებუ ბული, ლი, სული სული დაღმას დაღმასვვლი ლისას სას მიდის მიდის საბოლოო ბო ლოო დასკ დასკვნამ ნამდე, დე, რისთ რისთვი ვისაც საც რაი რაიმე გრძნობად გრძნობად მონა მონაცე ცემებს მებს კი არ ეყრ ეყრდნო ნობა, ბა, არამედ არამედ მხოლოდ მხოლოდ იდეებს, იდეებს, რომლე რომლები ბითაც თაც იწყება იწყება და ვითარ ვი თარდე დება ბა მისი მისი ძიე ძიება, რათა რათა იდეით იდეითვე ვე დამთავ დამთავრ რდეს. – მესმის, მესმის, – თქვა მან, – მაგრამ მაგრამ ბოლომ ბოლომდე დე კი არა. მე მგონი მგონია, ა, ძალიან ლი ან ძნელ საგნებ საგნებზე ზე მელა მელაპა პარა რაკე კები. ბი. და მაინც, მაინც, როგორც როგორც ჩანს, შენ გინდა გინ და დაად დაადგგინო, რომ ჭეშმა ჭეშმარიტ რიტ არს არსსაც და გონით გონით საწვ საწვდომ ყველა ყველა საგან სა განსაც საც დია დიალექ ლექტი ტიკის კის მეშვე მეშვეო ობით შეიძ შეიძლე ლება ბა გაცი გაცილე ლებით ბით უფრო უფრო ნათლად ნათ ლად ჭვრეტდე, ჭვრეტდე, ვიდრე ვიდრე ეგრეთ ეგრეთწო წოდე დებულ ბულ ხელოვ ხელოვნე ნება ბათა თა წყალოწყალობით, რომელ რომელთა თა საწყისე საწყისება ბადაც დაც ჰიპო ჰიპოთე თეზე ზები ბი გვევლი გვევლინე ნები ბიან. ან. თუმცა თუმცა ისინიც იძულე ისინიც იძულებულ ბულნი ნი არიან არიან გონივ გონივრუ რული ლი განს განსჯით ჭვრეტდ ჭვრეტდნენ გონით საწვ საწვდომ სამყა სამყაროს როს და არა გრძნობე გრძნობებით. ბით. მაგრამ მაგრამ რაკი რაკი თავი თავიანთ ანთ ჰიპო ჰი პოთე თეზებ ზებზე ზე დაყრ დაყრდნო ნობით ბით იკვ იკვლე ლევენ ვენ მას და ამიტო ამიტომაც მაც ვერ აღწე აღწევენ ვენ პირველ პირ ველსაწყისს, საწყისს, შენი შენი აზრით, აზრით, არ შეუძ შეუძლი ლიათ ათ გონე გონებით ბით მისწ მისწვდნენ ამ სამყა სამ ყაროს, როს, თუმცა თუმცა ის სავსე სავსებით ბით გონმი გონმისაწ საწვვდო დომი მია, ა, თუკი თუკი ჩავწ ჩავწვდე დებით ბით მის პირველ პირველსაწყისს. საწყისს. გონივ გონივრულ რულ განს განსჯად კი, მე მგონი მგონია, ა, შენ მიიჩ მიიჩნევ ნევ იმ უნარს, რაც ნიშნე ნიშნეუ ულია გეო გეომეტ მეტრე რები ბისა სა და სხვა მათნა მათნაირ ირ სწავლულთათ ლულ თათვის. ვის. მაგრამ მაგრამ ეს ჯერ კიდევ კიდევ არ არის გონე გონება, ბა, რადგ რადგანაც გონივრულ ნივ რულ განს განსჯას შუა შუალე ლედუ დური რი ადგ ადგილი უჭირავს უჭირავს წარმოდ წარმოდგე გენა ნასა სა და გონე ნებას ბას შორის. შორის. – საკმა საკმარის რისზე ზე მეტა მეტადაც დაც გესმის, გესმის, – ვუთხარი ვუთხარი მე; – ახლა ახლა ადექი ადექი და ზემოხ ზემოხსე სენე ნებულ ბულ ოთხ დანა დანაყოფს ყოფს მიუ მიუსა სადა დაგე გე სულის სულის ქმედი ქმედითო თობის ბის ოთხი უნარი: უნარი: ყველა ყველაზე ზე მაღლა მაღლა დაა დააყე ყენე ნე გონე გონება, ბა, შემდეგ შემდეგ – გონივ გონივრურული განს განსჯა, მესა მესამე მე ადგილ ადგილზე ზე – რწმენა, რწმენა, ბოლოს ბოლოს კი – წარმო წარმოსახ სახვა, ვა, და ეცადე ეცა დე სიცხადის სიცხადის ხარის ხარისხის ხის მიხედ მიხედვით ვით განა განალა ლაგო გო ისინი: ისინი: ისე, რომ, რაც უფრო უფ რო მეტი მეტი წილი წილი უდევთ თვითე თვითეუ ული მათგ მათგანის საგნებს საგნებს ჭეშმა ჭეშმარი რიტეტებაში, ბა ში, მით უფრო უფრო ცხადნი ცხადნი იყვ იყვნენ ისინი ისინი.. – გასა გასაგე გები ბია; ა; – თქვა მან, – გეთან გეთანხხმე მები ბი და მისა მისაღე ღებად ბად მიმაჩ მიმაჩნია ნია შენს მიერ მიერ შემო შემოთა თავა ვაზე ზებუ ბული ლი წესრი წესრიგგი.
46
სახელმწიფო
წიგნი მეშვიდე
– შემდ შემდგომ ამისა, ამისა, – ვთქვი მე, – აი, რას შეგიძ შეგიძლია ლია შეა შეადა დარო რო ჩვენი ბუნე ბუნება ბა განათ განათლე ლები ბისა სა თუ გაუ გაუნათ ნათლებ ლებლო ლობის ბის მხრივ: წარმო წარმოიდიდგინე ადამი ადამიაანე ნები, ბი, რომლე რომლებიც ბიც თითქოს თითქოს მღვიმის მღვიმის მსგავს მიწის მიწისქქვე ვეშა შა დილეგ დი ლეგში ში არიან არიან გამომ გამომწყ წყვვდე დეულ ულნი. ნი. დილეგს დილეგს მთელ სიგრ სიგრძე ძეზე ზე გასდევს გასდევს ჭრილი, ჭრი ლი, საი საიდა დანაც ნაც შემო შემოდის დის სინათ სინათლე. ლე. პატიმ პატიმრებს რებს კისერ კისერსა სა და ხელხელფეხზე ფეხ ზე სიყრ სიყრმი მიდან დანვე ვე ბორკი ბორკილე ლები ბი ადევთ, ასე რომ, არც განძ განძრე რევა ვა შეუძლი უძ ლიათ ათ და არც უკან მიხედ მიხედვა. ვა. ამიტო ამიტომაც მაც მხოლოდ მხოლოდ წინ იყურე იყურები ბიან ან და მარტო მარტოო ოდენ იმას ხედა ხედავენ, ვენ, რაც თვალწინ თვალწინ უდევთ. ბორკილ ბორკილდადადებულ დე ბულნი ნი ზურგ ზურგშექ შექცე ცევით ვით სხედან სხედან კედლის კედლისკენ, კენ, საი საიდა დანაც ნაც შემო შემოდის დის სინათ სი ნათლე, ლე, რომელ რომელსაც საც შორს, მაღლა, მაღლა, მოგიზ მოგიზგგიზე ცეცხლი ცეცხლი ასხი ასხივებს. ვებს. ცეცხლ ცეცხ ლსა და პატიმ პატიმრებს რებს შორის შორის მაღლობ მაღლობზე ზე გადის გადის გზა. ამ გზას პატიმრე ტიმ რები ბისა საგან გან დაბა დაბალი ლი კედე კედელი ლი ჰყოფს, იმ ფარდის ფარდის მსგავსად, მსგავსად, რომლის მიღმაც მიღმაც თვალთ თვალთმაქ მაქცე ცები ბი თავი თავიანთ ანთ თანა თანაშემ შემწე წეებს ებს მალა მალავენ, ვენ, მაღლა აწეუ აწეული თოჯი თოჯინე ნებით ბით რომ ართო ართობენ ბენ ხალხს. – წარმოვიდგინე. – ახლა ახლა ისიც წარმო წარმოიდ იდგგინე, რომ კედლის კედლის გასწ გასწვრივ მიდიმიდი-მომოდიან დი ან მგზავრე მგზავრები, ბი, რომლებ რომლებსაც საც ხელში ხელში ნაირ ნაირ--ნა ნაიირი საგნე საგნები ბი უჭირავთ, უჭირავთ, მათ შორის, შორის, ხისა ხისა თუ ქვისა ქვისაგან გან გამოთ გამოთლი ლილი ლი ადამი ადამიაანე ნები ბისა სა და ცხოვეცხოველების ლე ბის გამო გამოსა სახუ ხულე ლება ბანი, ნი, რომლე რომლებიც ბიც იმ სიმაღ სიმაღლე ლეზე ზე აუწევი აუწევიათ, ათ, რომ კედლის კედ ლის მიღმაც მიღმაც ჩანან. ჩანან. მგზავრე მგზავრები ბიდან, დან, ჩვეუ ჩვეულებ ლებრივ, რივ, ზოგი ზოგი ლაპა ლაპარარაკობს, ზოგი ზოგი კი ჩუმა ჩუმადა დაა. ა. – ეს რა უცნაურ სურათსა და უცნაურ პატიმრებს გვიხატავ? – ისინი ისინი ჩვენ გვგვანან. გვგვანან. ერთი ერთი ეს მითხარი, მითხარი, როგორ როგორ გგონი გგონია, ა, განა ამ დღეში დღეში მყოფი მყოფი ხალხი ხალხი შეიძ შეიძლე ლება ბა სხვა რამეს რამეს ხედავ ხედავდეს, დეს, გინდა გინდა თავი თა ვისას სას და გინდა გინდა სხვისას, სხვისას, მის წინ – მღვიმის მღვიმის კედელ კედელზე ზე მორი მორიაალე ლანდე ლან დების ბის გარდა გარდა?? – რას უნდა უნდა ხედავ ხედავდ დნენ, თუკი თუკი გაჩე გაჩენის ნის დღიდან დღიდან თავის თავის უკან მიბრუნე რუ ნებაც ბაც არ შეუძ შეუძლი ლიათ ათ?? – კი მაგრამ, მაგრამ, განა განა იგივე იგივე არ ითქ ითქმის იმ საგნებ საგნებზე ზედაც, დაც, კედლის კედლის მიღმა მიღ მა რომ მიმო მიმოაქვთ? აქვთ? – მაინც რა? – რა და, პატიმ პატიმრებს რებს რომ ერთ ერთმა მანეთ ნეთში ში ლაპა ლაპარა რაკი კი შეეძ შეეძლოთ, ლოთ, შე-
47
პლატონი
ნი აზრით, აზრით, იტყოდნენ იტყოდნენ თუ არა, რომ ნამდ ნამდვი ვილი ლი საგნე საგნების ბის სახელს სახელს არქმე მევენ ვენ კედელ კედელზე ზე მორი მორიაალე მათ ლანდებს? ლანდებს? – რა თქმა უნდა. – ხოლო ხოლო მათი მათი მღვიმე მღვიმე ექოსა ექოსავით ვით რომ იმეო იმეორებ რებდეს დეს გზად მიმა მიმავავალი მგზავ მგზავრე რების ბისბისიტყვებს, სიტყ ვებს, გაბენ? განა ნა არ ეგონე ეგონებო ბოდათ, დათ, რომ კედელ კედელზე ზე მორიაალე რი ლან ლანდე დები ლაპარა ლაპა რაკო კობენ? – ცხადია, ვფიცავ ზევსს. – მაშა მაშასა სადა დამე, მე, ეჭვს გარე გარეშე შეა, ა, რომ ისინი ისინი ნამდ ნამდვილ საგნე საგნებად ბად აღიქვამ აღიქ ვამდ დნენ ამ ხელთ ხელთქმნი ნილი ლი საგნე საგნების ბის ლანდებს? ლანდებს? – აუცილებლად. – ახლა ახლა კი დაუ დაუფიქ ფიქრ რდი, რა შეიძ შეიძლე ლებო ბოდა და მოჰყო მოჰყოლო ლოდა და შედეშედეგად იმას, რომ მათთ მათთვის ბორკი ბორკილე ლები ბი აეყარათ აეყარათ და უმეცრე უმეცრები ბისა საგან გან დაეხ და ეხსსნათ, ანუ, სხვა სიტყვე სიტყვებით ბით რომ ვთქვათ, რა მოხდე მოხდებო ბოდა და მათში, ბუნებ ბუნებრი რივი ვი გზით რაღაც რაღაც ამგ ამგვა ვარი რი რომ შემთხ შემთხვე ვეო ოდათ? ვთქვათ, ერთ-ერ ერთ -ერთი თი მათგ მათგანი ნისათ სათვის ვის ბორკი ბორკილე ლები ბი აეხს აეხსნათ და ებრ ებრძა ძანე ნები ბინათ, ნათ, შებრუ შებ რუნე ნებუ ბული ლიყო, ყო, ორიო ორიოდე ნაბი ნაბიჯი ჯი გადა გადაედ ედგა გა და სინათ სინათლის ლის მხარეს მხარეს გაეხე ხედა. და. განა განა ეს ნამდ ნამდვი ვილი ლი ტანჯ ტანჯვა არ იქნე იქნებო ბოდა და მისთ მისთვის? თვალისთვალისმომჭჭრე მომ რელი ლი სინათ სინათლე ლე იმ საგნე საგნების ბის გარჩე გარჩევის ვის საშუ საშუაალე ლებას ბას არ მისცემმისცემდა, რომელ რომელთა თა ლანდებ ლანდებსაც საც მღვიმის მღვიმის კედელ კედელზე ზე ხედავ ხედავდა. და. როგორ როგორ გგონია, ნი ა, რას იტყოდა, იტყოდა, ვინმეს ვინმეს რომ ეთქ ეთქვა – აქამდე აქამდე მხოლოდ მხოლოდ უბადრუკ უბადრუკ ლანდებს ლან დებს ხედავ ხედავდი, დი, ახლა ახლა კი, ჭეშმა ჭეშმარიტ რიტ არსე არსებო ბობას ბას მიახ მიახლე ლებუ ბული, ლი, ნამდ ნამ დვილ საგნებ საგნებსა სა ხედა ხედავო? ვო? მერე მერე ერთ ერთ-ერ -ერთი თი საგა საგანი ნი ეჩვე ეჩვენე ნები ბინათ, ნათ, თანაც თა ნაც ეკითხათ, რა არის ესო, და ძალდა ძალდატა ტანე ნებით ბით მოეთხო მოეთხოვათ ვათ პასუხი სუ ხი გაე გაეცა მათთ მათთვის. განა განა ეს, შენი შენი აზრით, აზრით, საგ საგონე ნებელ ბელში ში არ ჩააგ ჩააგ-დებდა? საბრა დებდა? საბრალოს ლოს შეიძ შეიძლე ლებო ბოდა და ეფიქრა, ეფიქრა, რომ გაცი გაცილე ლებით ბით უფრო უფრო ნამდ ნამ დვი ვილი ლი იყო ის, რასაც რასაც მანამ მანამდე დე ხედავ ხედავდა, და, ვიდრე ვიდრე ის, რასაც რასაც ახლა ახლა უჩვე უჩ ვენე ნებენ. ბენ. – რასაკვირველია, ამას იფიქრებდა. – ანდა, ანდა, თუ აიძულებ აიძულებდ დნენ ცეცხლის ცეცხლის შუქი შუქისათ სათვის ვის ემზი ემზირა, რა, განა თვალს არ მოსჭ მოსჭრი რიდა და მისი მისი ციმცი ციმციმი? მი? ასე რომ, შეძრ შეძრწუ წუნე ნებუ ბული, ლი, სირბი სირ ბილით ლით დაუბ დაუბრუნ რუნდე დებო ბოდა და იმას, რასაც რასაც აქამდე აქამდე ასე თავი თავისუფ სუფლად ლად უსწო უს წორებ რებდა და თვალს და რაც, მისი მისი აზრით, აზრით, გაცი გაცილე ლებით ბით უფრო უფრო ნამდნამდვილი ვი ლი იყო, ვიდრე ვიდრე ის, რაც ახლა ახლახან ხან უჩვე უჩვენეს. ნეს. – მართალს ბრძანებ. – ხოლო ხოლო თუ ძალით ძალით გამო გამოათ ათრევ რევდ დნენ გარეთ, გარეთ, რათა რათა ციცა ციცაბო ბო ფერ48
სახელმწიფო
დობზე გამა დობზე გამავა ვალი ლი გზით მაღლა მაღლა აეყვა აეყვანათ ნათ და მზის სინათ სინათლე ლე ეჩვე ეჩვენე ნებიბინათ, განა განა ტკივი ტკივილით ლით გატან გატანჯულს ჯულს არ აღაშფო აღაშფოთებ თებდა და ამნა ამნაიირი ძალმომრე მომ რეო ობა? მზის სიკაშ სიკაშკა კაშით შით თვალდავ თვალდავსი სილი ლი ერთ ერთსაც ვერ გაარ გაარჩევ ჩევდა და იმ საგნებს საგნებს შორის, შორის, რომლებ რომლებზე ზედაც დაც დაჟი დაჟინე ნებით ბით ჩასჩი ჩასჩიჩი ჩინე ნებენ, ბენ, ნამდ ნამდვი-
ლი საგნე საგ ნები ბი თუ გნებავს, გნე ბავს, სწორედ სწოვერ რედგაარჩევდა. ესენი არია ესენი არიანო. – ერთბაშად მართლაც – აქ საჭი საჭიროა როა მიჩვე მიჩვევა, ვა, რაკი რაკიღა ღა ყველაფ ყველაფრის რის დანახ დანახვა ვა მართებს, მართებს, რაც მაღლა მაღლაა. ა. ამიტომ, ამიტომ, უწინა უწინარეს რეს ყოვლი ყოვლისა, სა, ლანდე ლანდების ბისკენ კენ უნდა უნდა მიმართოს მარ თოს მზერა, მზერა, შემდეგ შემდეგ – წყლის სიღრ სიღრმე მეში ში არეკლი არეკლილი ლი ადამი ადამიაანე ნები ბისა სა თუ სხვადას სხვადასხხვა საგან საგანთა თა გამო გამოსა სახუ ხულე ლებე ბები ბისა საკენ, კენ, ბოლოს ბოლოს კი საკუთსაკუთრივ საგნებს საგნებს უნდა უნდა მიაპყ მიაპყროს როს თვალი. თვალი. ამასთან, ამასთან, ცისა ცისა თუ ყოვე ყოველი ლივე ვე ზეცი ზე ციუ ურის ჭვრეტა ჭვრეტა ღამით, ღამით, მთვარი მთვარისა სა და ვარს ვარსკვლა ლავე ვების ბის შუქზე შუქზე უფრო გაუ გაუად ადვილ ვილდე დება, ბა, ვიდრე ვიდრე დღისით დღისით – მზის სინათ სინათლე ლეზე ზე.. – რა თქმა უნდა. – ბოლოს ბოლოს და ბოლოს, ბოლოს, ეს კაცი, კაცი, ჩემი ჩემი აზრით, აზრით, იმასაც იმასაც შეძლებს, შეძლებს, რომ თვალი თვალი გაუს გაუსწო წოროს როს თვით მზესაც მზესაც და წყალში წყალში კი აღარ უცქიუცქიროს მის ანარეკლს, ანარეკლს, არამედ არამედ ცის თაღზე თაღზე დაუკ დაუკვირ ვირდეს დეს მის თვისე თვისებებს. ბებს. – უცილობლად. – რის შედე შედეგა გადაც დაც ის დაას დაასკკვნის, რომ სწორედ სწორედ მზე განსაზღ განსაზღვვრავს წელი წელიწ წადის დროთა დროთა მონაც მონაცვვლე ლეო ობას და დროის დროის დინე დინებას, ბას, რომ ამ ხილულ ხილულ სამყა სამყარო როში ში მზე წარმარ წარმართავს თავს ყველა ყველაფერს ფერს და, გარკ გარკვე ვეუ ული აზრით, იგივე იგივე მზეა ყოვე ყოველი ლივე ვე იმის მიზე მიზეზიც, ზიც, რაც მღვიმე მღვიმეში ში ჩანდა ჩანდა.. – ცხადია, თავისი დაკვირვების შედეგად სწორედ ამ დასკვნამდე მივა. – მერე მერედა, და, თავი თავისი სი უწინდე უწინდელი ლი სამყოფ სამყოფლის, ლის, იქაუ იქაური სიბრ სიბრძნი ნისა სა და თავი თავისი სი მეგო მეგობარი ბარი პატიმ პატიმრე რების ბის გახსე გახსენე ნები ბისას სას განა განა ნეტა ნეტარე რებად ბად არ მიიჩ მი იჩნევს ნევს თავის თავის ახლან ახლანდელ დელ ყოფას ყოფას და სიბრა სიბრალუ ლული ლი არ აღეძვ აღეძვრის დილეგში ლეგ ში მყოფთა მყოფთა მიმართ? მიმართ? – რა თქმა უნდა. – ხოლო ხოლო თუ ისინი ისინი თავი თავიანთ ანთ მღვიმე მღვიმეში ში პატივ პატივსა სა და დიდე დიდებას ბას მიამიაგებდ გებ დნენ ერთ ერთმა მანეთს ნეთს და ჯილდოს ჯილდოს არ იშურებ იშურებდ დნენ იმისთ იმისთვის, ვის გამჭრი რიახ ახ მზერა მზერასაც საც არ გამო გამოეეპა პარე რებო ბოდა და არცერ არცერთი თი საგ საგანი, კედლის კედლის იქით რომ მიჰქონ მიჰქონდათ, დათ, და ყველა ყველაზე ზე უკეთ იმახსოვ იმახსოვრებ რებდა, და, რა გამოჩ გამოჩნნდე დებობოდა პირვე პირველად, ლად, რა – შემდეგ შემდეგ და რა – ერთ ერთდრო როუ ულად, რის საფუძსაფუძველზეც ველ ზეც წინას წინასწარ წარმეტყ მეტყვე ველებ ლებდა და მომა მომავალს, ვალს, – როგორ როგორ გგონი გგონია, ა, ბორ49
პლატონი
კილები კილე ბიდან დან თავდაღ თავდაღწ წეული კვლავინ კვლავინდე დებუ ბურად რად ინატრებ ინატრებდა და ყოვე ყოველი ლივე ვე ამას, ან შური შური აღეძვ აღეძვრო როდა და იმის მიმართ, მიმართ, ვისაც ვისაც თაყვანს თაყვანს სცემდ სცემდნენ მღვიმე მღვი მეში, ში, როგორც როგორც ყველა ყველაზე ზე საჩი საჩინო ნო და სახე სახელო ლოვან ვან კაცს? თუ იმავე განც განცდით გულშეძ გულშეძრულს, რულს, რასაც რასაც გვაუწყებს გვაუწყებს ჰომე ჰომერო როსი, სი, მხოლოდ მხოლოდ
ერ ერთი თი ექში ექნე ნებო ბოდა სალის ნატრე რელი: ლი: დღიურ დღი მუშად მუშად ემური, ემუშა შავა ვა ღა რიბი ბი გლეხის გლე ხისრამ ყანაში ყანა დადა ოფსანატ ოფლის ღვრით ეშოურ ეშოვა ვა ლუკმა ლუკ მა პური, პუ ანღარი აეტა აეტანა ნა ათასნა ათას ნაიირი გაჭირ გაჭირვე ვება, ბა, ოღონდაც ოღონდაც აღარა აღარასო სოდეს დეს მიბრუ მიბრუნე ნებო ბოდა და თავის თავის უწინდელ უწინ დელ ყოფას ყოფას და იმდ იმდრო როინ ინდელ დელ სიბრ სიბრმა მავეს. ვეს. – მეც ასე ვფიქრობ, ვფიქრობ, – თქვა მან, – მართ მართლაც ყველა ყველაფერს ფერს აიტანდა იმის გულის გულისთ თვის, რომ ძველე ძველებუ ბურად რად აღარ ეცხოვრა ეცხოვრა.. – ერთ ერთსაც დაუ დაუფიქ ფიქრ რდი: ეს კაცი კაცი რომ კვლავ მღვიმეს მღვიმეს დაბრუდაბრუნებო ნე ბოდა და და თავის თავის ძველ ადგ ადგილას დამჯ დამჯდა დარი რიყო, ყო, განა განა მზის ნათელს ნათელს ასე ანაზდად ანაზდად განშო განშორე რებულს ბულს იმწამ იმწამსსვე თვალს არ დაუვ დაუვსებ სებდა და ბნელი ბნელი?? – რა თქმა უნდა. – ხოლო ხოლო თუ მღვიმე მღვიმეში ში სამუ სამუდა დამოდ მოდ გამომ გამომწყ წყვვდე დეულ ულ პატიმ პატიმრებრებთან კვლავ მოუ მოუწევ წევდა და პაექ პაექრო რობა ბა ამა თუ იმ ლანდი ლანდისა სა და მისი მისი მნიშვნე ნელო ლობის ბის გამო, გამო, ვიდრე ვიდრე თვალს შეაჩ შეაჩვევ ვევდა და სიბნე სიბნელეს, ლეს, რასაც, რასაც, ალბათ, საკმაო საკმაო დრო დასჭირ დასჭირდე დებო ბოდა, და, შენი შენი აზრით, აზრით, განა განა მასხ მასხრად არ აიგდებ აიგ დებდ დნენ ამ სიტყვე სიტყვებით: ბით: რას მიე მიეხე ხეტე ტებო ბოდა და იმ სიმაღ სიმაღლე ლეზე, ზე, სულ ტყუიილად დაკარ ტყუ დაკარგა გა თვალის თვალის ჩინი ჩინიო? ო? ასე რომ, თუ ვინმე ვინმე შეეც შეეცდე დებო ბოდა და ტყვეო ტყვე ობი ბიდან დან დაეხ დაეხსსნა და მაღლა მაღლა აეყვა აეყვანა ნა ისინი, ისინი, განა განა იმწამ იმწამსსვე სულს არ გააფ გააფრ რთხო თხობი ბინებ ნებდ დნენ, ხელში ხელში რომ ჩავარ ჩავარდ დნო ნოდათ? დათ? – უეჭველად. – ჰოდა, ჰოდა, ჩემო ჩემო ძვირფა ძვირფასო სო გლავკონ, გლავკონ, სწორედ სწორედ ესაა კაცთა კაცთა ყოფის ყოფის
ზუსტი ხატე ზუსტი ხატება. ბა. მღვიმე მღვიმე ხილუ ხილული ლი სამყა სამყარო როა, ა, ხოლო ხოლო სინათ სინათლე, ლე, რომელსაც მელ საც ცეცხლი ცეცხლი ასხი ასხივებს, ვებს, მზის ნათელს ნათელს ედარე ედარება. ბა. მაღლა მაღლა ასვ ასვლა და ნამდ ნამ დვი ვილი ლი საგნე საგნების ბის ჭვრეტა ჭვრეტა სხვა არა არის რა, თუ არა სულის სულის აღმასვვლა გონით მას გონით საწვ საწვდო დომი მი სამყა სამყაროს როს მიმართ. მიმართ. აი, როგ როგორია ჩემი ჩემი აზრი, თუკი თუკი გსურს მას მისდი მისდიო; ო; პირა პირადად დად მე ასე მგონი მგონია, ა, ცოდნით ცოდნით კი ღმერთ ღმერ თმა იცის, მართა მართალია ლია თუ არა იგი. გონით გონით საწვ საწვდო დომი მი სამყა სამყაროს როს ზღვარი ზღვა რი სიკე სიკეთის თის იდეა იდეაა, რომელ რომელსაც საც ძნელად ძნელად თუ გაარ გაარჩევს ჩევს გონე გონების ბის თვალი, თვა ლი, მაგრამ მაგრამ საკმა საკმარი რისია სია ბუნდოვ ბუნდოვნად ნად მაინც მაინც აღვიქ აღვიქვათ, ვათ, რომ აქედან აქედან უშუაალოდ გამოგ უშუ გამოგვაქვს ვაქვს დასკ დასკვნა: სწორედ სწორედ სიკე სიკეთის თის იდეაა ყოვე ყოველი ლივე ვე ჭეშმა ჭეშ მარი რიტი ტისა სა და მშვენი მშვენიეერის მიზე მიზეზი, ზი, ხილულ ხილულ სამყა სამყარო როში ში ის ბადებს ბადებს ნათელს ნა თელს და მის მეუ მეუფეს, გონით გონით საწვ საწვდომ სამყა სამყარო როში ში კი თვითონ თვითონვეა ვეა 50
სახელმწიფო
მეუფეც და მბრძანე მეუ მბრძანებე ბელიც, ლიც, რომლის რომლისგა განაც ნაც დასა დასაბამს ბამს იღებს ჭეშმა ჭეშმარირიტება ტე ბა და გონი გონიეერე რება; ბა; ამიტომ ამიტომ სწორედ სწორედ მის ჭვრეტას ჭვრეტას უნდა უნდა ცდილობცდილობდეს ყველა, ყველა, ვისაც ვისაც სურს გონივ გონივრუ რულად ლად იქცე იქცეო ოდეს როგორც როგორც კერძო, კერძო, ისე საზო საზოგგადო დოებ ებრივ რივ ცხოვრე ცხოვრება ბაშიც. შიც.
გე გეთან მები, ბი, – თქვა მან, – რამდე რამდენა ნადაც დაც შემიძ შემიძლია ლია შენს აზრს მივსს– მივ დიო. დი ო.თანხხმე – მაშინ მაშინ ამაშიც ამაშიც დამე დამეთან თანხხმე: ვინც ამ სიმაღ სიმაღლეს ლეს მიაღ მიაღწი წია, ა, უკვე უკვე აღარ შეუძ შეუძლია ლია ხელი ხელი მიჰყოს მიჰყოს კაცთა კაცთა ჩვეუ ჩვეულებ ლებრივ რივ საქმი საქმიაანო ნობას, ბას, რადგანაც გა ნაც მისი მისი სული სული გამუდ გამუდმე მებით ბით მიელ მიელტ ტვის მხოლოდ მხოლოდ სიმაღ სიმაღლეს. ლეს. და ეს სავსე სავსებით ბით ბუნებ ბუნებრი რივი ვია, ა, რადგა რადგანაც ნაც ზედმი ზედმიწევ წევნით ნით შეე შეესა საბა ბამე მება ბა ჩვენს მიერ მი ერ დახა დახატულ ტულ ალეგ ალეგორი რიულ ულ სურათს. სურათს. – მართლაც. – მერე მერედა, და, ნუთუ ნუთუ შენი შენი აზრით, აზრით, უნდა უნდა გვიკვირ გვიკვირდეს, დეს, რომ როდე როდესაც საც ამ ღვთაებ ღვთაებრი რივი ვი ჭვრეტი ჭვრეტიდან დან ადამი ადამიაანი კვლავ უბრუნ უბრუნდე დება ბა ამქ ამქვეყ ვეყნინიურ უბადრუ უბადრუკო კობას, ბას, შემც შემცბა ბარი რი და დაბნე დაბნეუ ული, – სასა სასაცი ცილო ლო ჩანს? დაბინდუ ბინ დული ლი მზერა მზერა ჯერ კიდევ კიდევ ვერ შესჩ შესჩვე ვევია ვია გარე გარემომ მომც ცველ სიბნე სიბნელეს, ლეს, მაგრამ, მაგ რამ, ვიდრე ვიდრე შეეჩ შეეჩვე ვეო ოდეს, მანამ მანამდე დე აიძულე აიძულებენ ბენ სამს სამსჯავ ჯავრო როში ში თუ სადმე სად მე სხვაგან სხვაგან გამო გამოვი ვიდეს დეს და სამარ სამართ თლი ლიაანო ნობის ბის ლანდე ლანდები ბისა სა თუ ამ ლანდე ლან დების ბის ანარეკ ანარეკლ ლთა გამო გამო იდავოს, იდავოს, ესე იგი, იმ ხალხი ხალხივით ვით დაიწყოს დაიწყოს ბრძოლა ბრძო ლა მათი მათი განმარ განმარტე ტების ბისთ თვის, ვისაც ვისაც თვალი თვალითაც თაც არ უნახავს უნახავს სამართ მარ თლი ლიაანო ნობა ბა თავის თავისთა თავად. ვად. – არა, ამაში არაფერია საკვირველი. – ჭკვია ჭკვიანი კაცი კაცი გაიხ გაიხსე სენებ ნებდა, და, რომ მზერას მზერას ორი სხვადას სხვადასხხვა მიზემიზე-
ზი ამქით, ამღ ღვრევს: რო როცა ცა სი–ნათლი სინათ დან სიბიგივე სიბნე ნელე ლეში გა დავდი დივართ, ვართ, ანდადა, პირი პი რიქით, სიბნელი სიბნე ლიდან დან სილიდან სინათ ნათლე ლეში. ში. იგი ვე ში ითქგადავ ითქ მის სულ სულზე ზედაც: დაც:ანდა, ვუკვირ ვუკ ვირდეთ დეთ შემც შემცბარ ბარსა სა და დაბნე დაბნეულ ულ სულს, საგან საგანთა თა გარჩე გარჩევის ვის უნარი რომ დაჰკარ დაჰკარგგვი ვია, ა, მაგრამ მაგრამ ბრიყვუ ბრიყვულად ლად ნუკი ნუკი დავუწყებთ დავუწყებთ დაცინდაცინვას, არამედ არამედ დავუ დავუფიქ ფიქრ რდეთ – უფრო უფრო ნათე ნათელი ლი ყოფი ყოფიდან დან მოვი მოვიდა და და მისთ მის თვის უჩვევ უჩვევმა მა სიბნე სიბნელემ ლემ დაუვ დაუვსო სო თვალი, თვალი, თუ, პირი პირიქით, ქით, სრული სრული უმეცრე უმეც რები ბიდან დან ამაღლე ამაღლებულს ბულს თვალი თვალი მოსჭ მოსჭრა სინათ სინათლის ლის ასევე ასევე უჩვევმა ვევ მა ბრწყინვა ბრწყინვალე ლებამ? ბამ? ამ შემთხ შემთხვე ვევა ვაში ში შეიძ შეიძლე ლება ბა ნეტა ნეტარე რებად ბად დავსახოთ სა ხოთ მისი მისი ყოფა, ყოფა, პირველ პირველ შემთხ შემთხვე ვევა ვაში ში კი მისდა მისდამი მი თანაგ თანაგრ რძნო ნობა ბა გვმართებს. გვმარ თებს. მაგრამ მაგრამ თუ ვინმე ვინმე მაინც მაინც ვერ იკავებს იკავებს სიცილს, სიცილს, ეს დაცინ დაცინვა ვა
51
პლატონი
ნაკლებად ნაკლე ბად ბრიყვუ ბრიყვული ლი იქნე იქნება, ბა, თუკი თუკი მისი მისი საგ საგანია სული, სული, რომელ რომელმაც მაც სინათ სი ნათლის ლის საუფ საუფლო ლოდან დან სიბნე სიბნელე ლეში ში ამოყო ამოყო თავი თავი.. – მართალს ბრძანებ. – თუ მართა მართალი ლია, ა, – ვთქვი მე, – აი, რა დასკ დასკვნის გამო გამოტა ტანა ნა გვმართებს: განათლე განათ ლება ბა სულაც სუგაუ არ არის რაცთითქოს ზოგქოს ზოგ-ზო ზოგისე გიერთს ჰგო ა, ვისი ვი სი მტკიცე მტკი ცები ბითაც თაც გალაც უნათ ნათლე ლებელ ბელ ის, სულს თით უნდაჰგონი უნდა ჩანია, ჩავუვუნერგოთ ნერ გოთ განათ განათლე ლება, ბა, როგორც როგორც უსინათ უსინათლო ლო თვალს – ხედვის ხედვის უნარი უნარი.. – დიახ, ასე ამტკიცებს ბევრი. – ეს ჩვენი ჩვენი მსჯელო მსჯელობა ბა კი მოწმობს, მოწმობს, რომ ყველა ყველა სულსა სულსა აქვს ამის უნარი უნა რი და სათა სათანა ნადო დო იარაღიც იარაღიც მოე მოეძებ ძებნე ნება. ბა. მაგრამ მაგრამ როგორც როგორც თვალი მხოლოდ მხოლოდ მთელ სხეულ სხეულთან თან ერთად ერთად თუ მიბრუნ მიბრუნდე დება ბა სიბნე სიბნელილიდან სინათ სინათლი ლისა საკენ, კენ, სულიც სულიც ასევე ასევე მთლია მთლიანად თუ განუდ განუდგე გება ბა ყოვეყოველივე ლი ვე ქმნადს, იმ ზომამ ზომამდე, დე, რომ არა მარტო მარტო არსს, თვით იმასაც იმასაც კი გაუს უსწო წოროს როს თვალი, თვალი, რაც ყველა ყველაზე ზე ნათე ნათელია ლია არს არსში, ხოლო ხოლო ეს, ჩვენი ჩვენი მტკიცებით, მტკიცე ბით, სიკე სიკეთე თეა, ა, არა? – დიახ. – სწორედ სწორედ აქ ვლინდე ვლინდება ბა მოქცე მოქცევის ვის ხელოვ ხელოვნე ნება, ბა, – ვუთხარი ვუთხარი მე, – რა გზით შეიძ შეიძლე ლება ბა უფრო უფრო ადვი ადვილად ლად და ქმედი ქმედითად თად მოვაქ მოვაქცი ციოთ ოთ კაცი? მაგრამ მაგრამ ეს სულაც სულაც არ ნიშნავს, ნიშნავს, რომ ხედვის ხედვის უნარი უნარი ჩავუ ჩავუნერ ნერგოთ გოთ მას, ვისაც ვისაც უკვე უკვე აქვს ეს უნარი. უნარი. თუმცა თუმცა ის არასწ არასწორა რადაა დაა მიმარ მიმართუ თული ლი და იქით როდი როდი იყურე იყურება, ბა, საი საითაც ჯერ არს. სწორედ სწორედ აქ გვმართებს გვმართებს ძალის ძა ლისხხმე მევა, ვა, რომ მისი მისი მზერა მზერა სწორად სწორად მივმარ მივმართოთ. თოთ. – როგორც ჩანს. – სულის სულის ზოგ ზოგიერ ერთი თი უნარი უნარი ძალზე ძალზე ახლოს ახლოს დგას სხეუ სხეულის ამა თუ იმ უნართან, უნართან, რამდე რამდენა ნადაც დაც ადამი ადამიანს ანს თავი თავიდან დანვე ვე შეიძ შეიძლე ლება ბა არც ჰქონდეს როგორც როგორც ერთი, ერთი, ისე მეო მეორე, მაგრამ მაგრამ შემდეგ შემდეგ თვითწ თვითწვრთნის წყალობით ლო ბით შეი შეიძი ძინოს. ნოს. ხოლო ხოლო რაც შეე შეეხე ხება ბა ცოდნის ცოდნის უნარს, ეს, ეტყობა, ეტყობა, რაღაც რა ღაც უფრო უფრო ღვთაებ ღვთაებრი რივი ვია, ა, რაკი რაკიღა ღა არასო არასოდეს დეს არ კარგავს კარგავს თავის თავის ძალას ძა ლას და იმის მიხედ მიხედვით, ვით, თუ რისკე რისკენაა ნაა მიმარ მიმართუ თული, ლი, ხან სასარ სასარგებგებლოა და სასი სასიკე კეთო, თო, ხანაც ხანაც უსარგებ უსარგებლო ლო და უკეთუ უკეთური. რი. ნუთუ ნუთუ არ შეგიმჩჩნე გიმ ნევი ვია, ა, რა გამჭ გამჭრი რიაახია იმ ხალხის ხალხის ბნელი ბნელი სული, სული, ვისაც ვისაც არამზა არამზადედებად, თუმცა თუმცა ჭკვია ჭკვიანე ნებად ბად კი თვლიან, თვლიან, ან რატომ რატომ ვერა ვერაფერს ფერს გამო გამოააპა პარებ რებ მათ თვალს, რასაც რასაც თვითონ თვითონვე ვე მიელ მიელტ ტვი ვიან? ან? ასე რომ, მათ მშვენი მშვენიეერი მხედვე მხედ ველო ლობა ბა აქვთ, მაგრამ მაგრამ რაკი რაკი ის მათსა მათსავე ვე ავკა ავკაცო ცობას ბას ემსა ემსახუ ხურე რება, ბა, ამიტომ ამი ტომ რაც უფრო უფრო გამჭ გამჭრი რიაახი ხია, ა, მით უფრო უფრო მეტ ბორო ბოროტე ტებას ბას სჩადის. სჩადის. 52
სახელმწიფო
– რა თქმა უნდა. – მაგრამ მაგრამ თუ ამნა ამნაირ ირ ბუნე ბუნებას ბას ერთ ერთბა ბაშად, შად, ბავშ ბავშვო ვობა ბაში შივე ვე მოვკმოვკვეთდით ვეთ დით უკეთურ უკეთურ მიდრე მიდრეკი კილე ლებებს, ბებს, ტყვიის ტყვიის საძი საძირა რავი ვივით ვით რომ ეწევიან ვი ან მას ღორმუ ღორმუცე ცელო ლობის, ბის, ღრეო ღრეობი ბისა სა თუ სხვა ხორცი ხორციეელი განცხგანცხრო რომი მისა საკენ კენ ქვე ქვემოთ მოთ მიმართა მიმარ ვენ მის მზე მზერას, მა მაშინ შინდებო ყო ყოვე ველი ლივე ვე ამისა ამი საგან გან თავდა თავდახ დახს სნი ნილი ლი სული სუ ლი თავენ ჭეშ ჭეშმა მარი რიტე ტებას ბასრას, მიუბრუნ მიუბ რუნდე ბოდა და და იგივე იგი ვე ავკაც ავკაცნი ნი არანაკ არანაკლებ ლებ თვალნათ თვალნათლივ ლივ გაარ გაარჩევ ჩევდ დნენ ყოვე ყოველი ლივე ვე ჭეშმარიტს, მა რიტს, ვიდრე ვიდრე იმ საგნებს, საგნებს, რომლე რომლების ბისკე კენაც ნაც ამჟა ამჟამად მად მიმარ მიმართუ თულია ლია მათი მა თი მზერა მზერა.. – კი მაგრამ, მაგრამ, განა განა ზემოთ ზემოთქქმუ მული ლიდან დან ბუნებ ბუნებრი რივად ვად და გარდუ გარდუვავალად არ გამომ გამომდი დინა ნარე რეობს, ობს, რომ სახელ სახელმმწიფო მმართ მმართვე ველო ლობის ბისთ თვის არც გაუ გაუნათ ნათლე ლებელ ბელნი ნი და ჭეშმა ჭეშმარი რიტე ტების ბის არმ არმცოდ ცოდნე ნენი ნი გამოდ გამოდგე გები ბიან ან და არც ისინი, ისინი, ვინც მთელი მთელი თავი თავისი სი დღე და მოსწ მოსწრე რება ბა ცოდნას ცოდნას და განათ გა ნათლე ლებას ბას იძენდა? იძენდა? პირველ პირველნი ნი იმიტომ, იმიტომ, რომ მტკიცედ მტკიცედ დასა დასახუ ხული ლი მიზანი მიზა ნი არ გააჩ გააჩნი ნიათ, ათ, რომლის რომლისკენ კენ სწრაფვა სწრაფვასაც საც შეა შეალევ ლევდ დნენ მთელ თავი თა ვიანთ ანთ პირად პირადსა სა თუ საზო საზოგგადო დოებ ებრივ რივ ცხოვრე ცხოვრებას, ბას, მეო მეორე რენი ნი კი იმიტომ, რომ არასდი არასდიდე დებით ბით არ დათან დათანხხმდე დებოდ ბოდნენ ნენ სახელ სახელმმწიფოს მართვი ვისათ სათვის ვის მიე მიეყოთ ხელი, ხელი, რადგ რადგანაც, მათი მათი აზრით, აზრით, სიცოცხ სიცოცხლე ლეში შივე ვე დაიმ და იმკკვიდ ვიდრეს რეს ნეტარ ნეტართა თა კუნძუ კუნძულე ლები ბი.. – მართალს ბრძანებ. – მაშა მაშასა სადა დამე, მე, ჩვენი, ჩვენი, როგორც როგორც სახელ სახელმმწი წიფოს ფოს დამა დამაარ არსებ სებლე ლების, ბის, ვალი ვა ლი ისაა, ისაა, რომ ვაი ვაიძუ ძულოთ ლოთ ყველა ყველაზე ზე ღირსე ღირსეულ ულნი ნი სწორედ სწორედ იმის შესწავლას წავ ლას მიუბ მიუბრუნ რუნდ დნენ, რაც უზენა უზენაეესად დავსა დავსახეთ: ხეთ: მე ვგულის ვგულისხხმობ სიკე სი კეთის თის წვდომას წვდომას და მისკენ მისკენ სწრაფვას. სწრაფვას. მაგრამ მაგრამ როცა როცა ამ სიმაღ სიმაღლეს ლეს მიაღ მი აღწ წევენ და გულს იჯერე იჯერებენ ბენ მისი მისი ჭვრეტით, ჭვრეტით, იმის ნებას ნებას კი აღარ მივცემთ, მივ ცემთ, რაც დღეს ნება ნებადარ დართუ თულია ლია მათთ მათთვის. – მაინც რის ნებას? – ამ სიმაღ სიმაღლე ლეზე ზე დარჩე დარჩენი ნისას, სას, თუკი თუკი აღარ ისურვე ისურვებენ ბენ კვლავ დაუბრუნ უბ რუნდ დნენ ჩვენს პატიმ პატიმრებს, რებს, რათა, რათა, ავად თუ კარგად, კარგად, მათი მათი ჭირი ჭირი და ლხინი ლხინი გაი გაიზი ზიაარონ. – კი მაგრამ, მაგრამ, მაშინ მაშინ ხომ უსამარ უსამართ თლო ლონი ნი ვიქნე ვიქნებით ბით მათ მიმართ, მიმართ, რაკი რა კიღა ღა ჩვენს გამო გამო შავ დღეში დღეში უნდა უნდა ჩაცვივ ჩაცვივდ დნენ, თუმცა თუმცა კი შეეძშეეძლოთ გაცი გაცილე ლებით ბით უკეთ ეცხოვრათ. ეცხოვრათ. – შენ კვლავ გავიწყ გავიწყდე დება, ბა, ჩემო ჩემო კეთი კეთილო, ლო, რომ კანო კანონი ნი მოსახ მოსახლელეობის ერთი ერთი რომე რომელი ლიმე მე ფენის ფენის კეთილ კეთილდღე დღეო ობას კი არ ისახავს ისახავს მიზნად, მიზნად, 53
პლატონი
არამედ მთელი არამედ მთელი საზო საზოგა გადო დოეები ბისას. სას. შეგ შეგონე ნებით ბით თუ იძულე იძულებით, ბით, ის უზრუნველ რუნ ველყოფს ყოფს ყველა ყველა მოქა მოქალა ლაქის ქის ერთი ერთიაანო ნობას, ბას, რათა რათა ისინი ისინი ერთ ერთმა მანენეთისათ თი სათვის ვის სასარ სასარგებ გებლო ლონი ნი იყვ იყვნენ იმდე იმდენად, ნად, რამდე რამდენა ნადაც დაც შეუძ შეუძლი ლიათ ათ ამით არგონ არგონ მთელ სახელ სახელმმწი წიფოს. ფოს. მოქა მოქალა ლაქე ქეთა თა რიცხვ რიცხვში შიაც აც იმიტომ იმიტომ
რო როდი დი რა რთავს ღირ ღირსე სეულ ულისადამი ადა ანებს, რა რათა თა იმიტომ, საშუა საშუ ალე ლება ბა მისცეს მის ვისაც ვი საც მოეპრი მოეპ რიაანე ნება, ბა, აკემია აკეთოს, თოს, არა არამედ მედ იმი ტომ, რომ საცეს სახელ ხელმმათ, მწი წი-ფოს განსამ განსამტ ტკი კიცებ ცებლად ლად გამო გამოიიყე ყენოს ნოს ისინი ისინი.. – მართლაც დამავიწყდა. – იმასაც იმასაც დაუ დაუფიქ ფიქრ რდი, გლავკონ, გლავკონ, რომ ჩვენ უსამარ უსამართ თლო ლონი ნი კი არ ვიქნე ვიქ ნებით ბით ჩვენში ჩვენშივე ვე აღზ აღზრდილ ფილო ფილოსო სოფოს ფოსთა თა მიმართ, მიმართ, არამედ არამედ სამართ მარ თლი ლიან ან მოთხოვნებს მოთხოვნებს წავუ წავუყე ყენებთ ნებთ და ვაი ვაიძუ ძულებთ ლებთ მათ, როგორც როგორც მცველებს, მცვე ლებს, სხვებზე სხვებზე იზრუ იზრუნონ. ნონ. „ყველა სხვა სახელ სახელმმწი წიფო ფოში ში – ამ სიტყვე სიტყ ვებით ბით მივმარ მივმართავთ თავთ მათ, – ვინც ფილო ფილოსო სოფო ფოსი სი ხდება, ხდება, უფლეუფლება აქვს მონა მონაწ წილე ლეო ობა არ მიი მიიღოს სახელ სახელმმწი წიფოს ფოს მართ მართვის საქმე საქმეში, ში, რადგანაც ყველა, რადგ ყველა, სახელ სახელმმწი წიფო ფო წყობი წყობილე ლები ბისა საგან გან დამო დამოუ უკი კიდებ დებლად, ლად, თვითონ თვი თონვე ვე გახდა გახდა ფილო ფილოსო სოფო ფოსი, სი, ხოლო ხოლო ის, რაც თავი თავისით სით იზრ იზრდე დება, ბა, არავის არა ვის არ უმადლის უმადლის თავის თავის საზრ საზრდოს და, ცხადი ცხადია, ა, არც იმის სურვისურვილი აქვს, რომ ვინმეს ვინმეს აუნაზღაუ აუნაზღაუროს მისი მისი გულის გულისთ თვის გაწე გაწეუ ული ხარჯი. თქვენ კი ჩვენ აღგ აღგზარ ზარდეთ, დეთ, როგორც როგორც თვით თქვენდა თქვენდა სასი სასიკე კეთოდ, თოდ, ისე სახელ სახელმმწი წიფოს ფოს საკე საკეთილ თილდღე დღეოდ, ოდ, რათა რათა იგივე იგივენი ნი ყოფი ყოფილი ლიყა ყავით, ვით, რანიც რა ნიც არიან არიან მეფე მეფეეები და ბელა ბელადე დები ბი ფუტკ ფუტკრე რების ბის სკაში. სკაში. ჩვენი ჩვენი წყალობით ლო ბით შეი შეიძი ძინეთ ნეთ საუცხოო საუცხოო და უცხოელ უცხოელ ფილო ფილოსო სოფო ფოსებ სებზე ზე გაციგაცილებით ლე ბით უფრო უფრო სრულყო სრულყოფი ფილი ლი განათ განათლე ლება ბა და ჩვენვე ჩვენვე გიბო გიბოძეთ ძეთ იმის უნარიც, უნა რიც, რომ ერთ ერთმა მანე ნეთის თისთ თვის შეგე შეგეთავ თავსე სები ბინათ ნათ ფილო ფილოსო სოფია ფია და პოლიტი პოლი ტიკა. კა. ამიტომ ამიტომ თვითე თვითეუ ული თქვენგა თქვენგანი ნი ერთი ერთიმე მეო ორის მიყო მიყოლელებით უნდა უნდა დაე დაეშვას დანარ დანარჩენ ჩენ მოქა მოქალა ლაქე ქეთა თა საერ საერთო თო საცხოვრი საცხოვრისამსამდე; შეაჩ შეაჩვი ვიეთ ეთ თვალი თვალი იქ გამე გამეფე ფებულ ბულ წყვდიადს, წყვდიადს, და როცა როცა შეაჩ შეაჩვევთ, ვევთ, ათასჯერ ათას ჯერ უკეთ გაარ გაარჩევთ ჩევთ ყველა ყველაფერს, ფერს, ვიდრე ვიდრე ბნელე ბნელეთის თის მკვიდრ მკვიდრნი, და უკეთვე უკეთვე გამო გამოიც იცნობთ, ნობთ, რას წარმო წარმოად ადგენს გენს თვითე თვითეუ ული ლანდი ლანდი ან რისი რი სი ხატია ხატია იგი, რადგა რადგანაც ნაც ადრე ადრევე ვე გიხი გიხილავთ ლავთ ყოვე ყოველი ლივე ვე მშვენი მშვენიეერის, სამარ სამართ თლი ლიაანი ნისა სა და კეთი კეთილის ლის ჭეშმა ჭეშმარი რიტი ტი პირველ პირველნი ნიმუშ მუშნი. ნი. მაშინ მაშინ ჩვენი ჩვე ნი სახელ სახელმმწი წიფო ფო წყობი ბილე ლება ბა ჩვენცა ჩვენცა და თქვენც სიცხადე სიცხადეში ში წარმოგვიდ მოგ ვიდგე გება ბა და არა სიზმარ სიზმარში, ში, როგორც როგორც სხვა დღევან დღევანდე დელი ლი წყობიწყობილება ლე ბანი, ნი, სადაც სადაც მიმდი მიმდინა ნარე რეობს ობს ძმათამ ძმათამკკვლე ლელი ლი ომები ომები და ლანდე ლანდების ბის გააფ გა აფთ თრე რებუ ბული ლი ბრძოლე ბრძოლები ბი ძალა ძალაუფ უფლე ლები ბისათ სათვის, ვის, თითქოს თითქოს ეს იყოს 54
სახელმწიფო
ყველაზე ყველა ზე დიდი დიდი სიკე სიკეთე. თე. სიმარ სიმართ თლე კი, თუ გნებავთ, გნებავთ, ისაა, ისაა, რომ სადაც სადაც ძალა ძა ლაუფ უფლე ლებას ბას ყველა ყველაზე ზე ნაკლებ ნაკლებ მიელ მიელტ ტვი ვიან ან ისინი, ისინი, ვინც უნდა უნდა მართავდეს თავ დეს ქვეყა ქვეყანას, ნას, სახელ სახელმმწი წიფო ფო სწორედ სწორედ იქ იმართე იმართება ბა ყველა ყველაზე ზე უკეთ და შინა შინაააშლი ლილო ლობის ბისთ თვი ვისაც საც ყველა ყველაზე ზე ნაკლე ნაკლები ბი საბა საბაბი ბი რჩება; რჩება; მაშინ მაშინ
რო როდე დესაც სულ სხვაგ ვარა რადაა დაა საქმე საქ მეანიმგანწყო საწყობილ სახელ ხელმ მწი წიფო ფოებ ში, რომელ რომელთა თა მმართ მმარ თსაც ველნიც ველ ნიც საპი სასხვაგვა პირის რისპი პიროდ როდ არი არიან გან ბილნი”. ნი”.ებში, – რა თქმა უნდა. – როგორ როგორ გგონი გგონია, ა, ამას რომ მოის მოისმე მენენ, ნენ, ჩვენი ჩვენი აღზ აღზრდი დილე ლები ბი აღარ დაგვე დაგ ვემორ მორჩი ჩილე ლები ბიან ან და არ ინებე ინებებენ ბენ ერთი ერთიმე მეო ორის მიყო მიყოლე ლებით ბით ითანამშ ნამ შრომ რომლონ ლონ დანარ დანარჩენ ჩენ მოქა მოქალა ლაქე ქეებ ებთან? თან? თუ ამჯო ამჯობი ბინე ნებენ ბენ სამუ სამუდადამოდ გვერდიგვერდი-გგვერდ დარჩ დარჩნენ წმინდა წმინდა სინათ სინათლის ლის საუფ საუფლო ლოში ში?? – შეუძ შეუძლე ლებე ბელი ლია, ა, – თქვა მან, – რადგა რადგანაც ნაც სამარ სამართ თლი ლიან ან ხალხს ვუყე ვუ ყენებთ ნებთ ჩვენს სამარ სამართ თლი ლიან ან მოთხოვნებს. მოთხოვნებს. თუმცა, თუმცა, ყველა ყველა დღევანდღევანდელი დე ლი სახელ სახელმმწი წიფოს ფოს მმართ მმართველ ველთა თა საპი საპირის რისპი პიროდ, როდ, თვითე თვითეუ ული მათგანი მხოლოდ განი მხოლოდ აუცილებ აუცილებლო ლობის ბის კარნა კარნახით ხით თუ აიღებს ხელში ხელში მმართვე ველო ლობის ბის სადა სადავეს. ვეს. – დიახ, დიახ, ასეა საქმე, საქმე, ჩემო ჩემო კეთი კეთილო. ლო. თუ იმათთ იმათთვის, ვინც უნდა უნდა მართოს მარ თოს ქვეყა ქვეყანა, ნა, ცხოვრე ცხოვრების ბის უკეთეს უკეთეს წესს ჰპოვებ, ჰპოვებ, ვიდრე ვიდრე მმართ მმართველობას, ლო ბას, მაშინ მაშინ იმასაც იმასაც შესძ შესძლებ, რომ მშვენი მშვენიეერი სახელ სახელმმწი წიფო ფო წყობიწყობილება ლე ბა დაამ დაამყა ყარო. რო. რადგ რადგანაც მხოლოდ მხოლოდ ამნა ამნაიირი სახელ სახელმმწი წიფოს ფოს მმართველ ველნი ნი თუ იქნე იქნები ბიან ან ჭეშმა ჭეშმარი რიტად ტად მდიდრე მდიდრები, ბი, მაგრამ მაგრამ ოქრო ოქროთი თი კი არა, არამედ არამედ იმით, რითაც რითაც მდიდა მდიდარია რია ბედნი ბედნიეერი კაცი: კაცი: სიბრ სიბრძნი ნითა თა და სიქვე სიქ ველით. ლით. ხოლო ხოლო თუ გლახაკ გლახაკნი ნი და უპოვარ უპოვარნი ნი მიელ მიელტ ტვი ვიან ან ძალა ძალაუფ უფ-ლებას, ლე ბას, რათა რათა საქვეყ საქვეყნო ნო სიკე სიკეთეს თეს მსუყე მსუყე ლუკმა ლუკმა ჩამო ჩამოაათა თალონ, ლონ, სასი სასიკეკეთოს ნურას ნურას მოე მოელი: რადგ რადგანაც იწყება იწყება გაუ გაუთა თავე ვებე ბელი ლი შუღლი, შუღლი, შფოთი, შეხლაშეხლა-შე შემოხ მოხლა ლა და ეს შინა შინაააშლი ლილო ლობა ბა ბოლოს ბოლოს უღებს თვით მათაც მა თაც და სახელ სახელმმწი წიფო ფოსაც. საც. – მართალს ბრძანებ. – კი მაგრამ, მაგრამ, თუ იცნობ იცნობ ცხოვრე ცხოვრების ბის რომე რომელი ლიმე მე სხვა წესს, ისეთივე თი ვე ზიზღს რომ აღუძრავ აღუძრავდეს დეს ადამი ადამიანს ანს ამა თუ იმ სახელ სახელმმწი წიფო ფო თანამ თა ნამდე დებო ბობის ბის მიმართ, მიმართ, როგორც როგორც ჭეშმა ჭეშმარიტ რიტ ფილო ფილოსო სოფი ფიას ასთან თან ზიარე რებუ ბულის ლის ცხოვრე ცხოვრება ბააა? – არა, ვფიცავ ზევსს. – ასე რომ, სახელ სახელმმწი წიფო ფო თანამ თანამდე დებო ბობა ბა ხელში ხელში არ უნდა უნდა ჩავუგჩავუგ55
პლატონი
დოთ იმ ადამი ადამიაანებს, რომლებ რომლებსაც საც სული სული ელევათ ელევათ მასზე, მასზე, თორემ თორემ მათი მათი ჯიბრი ჯიბ რი და მეტო მეტოქე ქეო ობა გადაგ გადაგვი ვიყო ყოლებს. ლებს. – უცილობლად. – მერე მერედა, და, ვის განამ განამწ წესებ იძულე იძულებით ბით სახელ სახელმმწიფოს მცველე მცველებად, ბად,
თუ არა იმ ხალხს, ვინც ყვე უკეთ იცის, რო გორ უნ მარბით მართო თო ქვეყა ქვე ყანა, ნა, მაგრამ, მაგ რამ, ამასთან, ამას თან,ყველა ბევლაზე ბევრი რიზესხვა ღირ ღირსე სებაც ბაცროგორ აქვს დაუნდა გადა გაცი ცილე ლებით უფრო უფ რო ღირსე ღირსეუ ულა ლადაც დაც ცხოვრობს, ცხოვრობს, ვიდრე ვიდრე სახელ სახელმმწი წიფო ფო მოღვა მოღვაწე წენი ნი?? – სხვას ვერავის. – ახლა, ახლა, თუ გნებავს, გნებავს, ვნახოთ, ვნახოთ, რანა რანაიირად შეიძ შეიძლე ლება ბა აღვ აღვზარ ზარდოთ დოთ ამნა ამ ნაიირი ადამი ადამიაანე ნები ბი და რა გზით წარვ წარვმარ მართოთ თოთ ისინი ისინი მაღლა მაღლა – სინათლი ნათ ლისა საკენ, კენ, როგორც, როგორც, გადმო გადმოცე ცემით, მით, ზოგ ზოგიერ ერთი თი გმირი გმირი ამაღლე ამაღლებუბულა ჰადე ჰადესი სიდან დან ღმერთე ღმერთებამ ბამდე დე.. – რა საკითხავია? – ეს არც ისე ადვი ადვილი ლია, ა, როგორც როგორც თიხის თიხის ნატე ნატეხის ხის გადაბ გადაბრუ რუნე ნება; ბა; აქ თვით სული სული უნდა უნდა შევაბ შევაბრუ რუნოთ ნოთ ბინდის ბინდისფე ფერი რი დღიდან დღიდან ჭეშმა ჭეშმარირიტებით ტე ბით გაბრ გაბრწყინ წყინვე ვებუ ბული ლი დღისა დღისაკენ. კენ. ხოლო ხოლო ამნა ამნაირ ირ აღმას აღმასვვლას ჩვენ, ალბათ, ალ ბათ, სიბრ სიბრძნის ნისკენ კენ სწრაფვას სწრაფვას ვუწო ვუწოდებთ. დებთ. – რა თქმა უნდა. – იქნებ იქნებ ისიც გვენა გვენახა, ხა, მაინც მაინც რისი რისი ცოდნა ცოდნა გვაძლევს გვაძლევს ამის საშუსაშუალე ლებას? ბას? – აუცილებლად უნდა ვნახოთ. – კი მაგრამ, მაგრამ, გლავკონ, გლავკონ, რა უნდა უნდა იყოს ეს ცოდნა, ცოდნა, ქმნადო ქმნადობი ბიდან დან ჭეშმა ჭეშ მარი რიტი ტი არსე არსებო ბობის ბის მიმართ მიმართ რომ მიაქ მიაქცევს ცევს სულს? თუმცა თუმცა ამას რომ ვამბობ, ვამბობ, სულ სხვა რამე რამეზე ზე ვფიქრობ. ვფიქრობ. აკი ვთქვით, რომ ჩვენი ჩვენი ფილოსო ლო სოფო ფოსე სები ბი სიჭა სიჭაბუ ბუკი კისას სას მხნე მეომ მეომრე რებიც ბიც უნდა უნდა იყვ იყვნენ? – დიახ, უკვე ვთქვით. – მაშა მაშასა სადა დამე, მე, ცოდნას, ცოდნას, რომელ რომელსაც საც ჩვენ ვეძებთ, ვეძებთ, გარდა გარდა აღნიშაღნიშნული ნუ ლისა, სა, სხვა უპირა უპირატე ტესო სობაც ბაც უნდა უნდა ჰქონდეს. ჰქონდეს. – მაინც რა? – რა და, სასარგებლო უნდა იყოს მეომრებისთვის. – რა თქმა უნდა, თუკი ეს შესაძლებელია. – კი მაგრამ, მაგრამ, ისიც ხომ ითქ ითქვა, რომ მათ გიმნას გიმნასტი ტიკუ კური რი და მუსიმუსიკური კუ რი ხელოვ ხელოვნე ნების ბის მეშვე მეშვეო ობით უნდა უნდა ვზრდიდეთ? ვზრდიდეთ? – დიახ, ესეც ითქვა. 56
სახელმწიფო
– მერედა, გიმნასტიკა ხომ იმას ეხება, რაც იბადება და კვდება? რადგანაც მასზეა დამოკიდებული ძალის მატებაც და კლებაც. – რა თქმა უნდა. – მაშ, სწორედ ესაა, რასაც ვეძებთ? – – არა. ჩვენს მიერ ზემოთ აღწერილი მუსიკური ხელოვნება ხომ არ არის? – მაგრამ, მაგრამ, თუ გახსოვს, გახსოვს, – თქვა მან, – ჩვენი ჩვენი ადრინ ადრინდე დელი ლი მტკიცებით ცე ბით ის ერთ ერთგვა ვარად რად უპირის უპირისპირ პირდე დება ბა გიმნას გიმნასტი ტიკას, კას, რამდე რამდენა ნადაც დაც აყალი აყა ლიბებს ბებს მცველე მცველების ბის ზნეს, ჰარმო ჰარმონი ნიის ის მეშვე მეშვეო ობით ჰარმო ჰარმონი ნიულ ულ წონასწო ნას წორო რობას ბას რომ ანიჭებს ანიჭებს მათ, რიტმის რიტმის მეშვე მეშვეო ობით კი – ევრით ევრითმიმიას, მაგრამ მაგრამ არა ცოდნას. ცოდნას. ასეთი ასეთივეა ვეა მისი მისი ზემოქ ზემოქმე მედე დება ბა სიტყვი სიტყვიეერე რების ბის დარგგში დარ შიაც, აც, გინდ მითი მითიურ ურ თქმულე თქმულებებს ბებს ეხებო ეხებოდეს დეს საქმე საქმე და გინდ ნამდვილ ამბებს; ამბებს; მაგრამ მაგრამ ის ცოდნა, ცოდნა, სიკე სიკეთი თისა საკენ კენ რომ მიგვიძღ მიგვიძღვის, ვის, ცოდნა, რომელ რომელსაც საც ამჟა ამჟამად მად ეძებ, უცხოა მუსი მუსიკუ კური რი ხელოვ ხელოვნე ნების ბისთ თვის. – სწორედ სწორედ რომ დროზე დროზე გამახ გამახსე სენე; ნე; მართ მართლაც ლაცდა, და, ამგ ამგვა ვარი რი ხომ არა გვითქ გვითქვამს რა. მაგრამ, მაგრამ, ჩემო ჩემო დიდე დიდებუ ბულო ლო გლავკონ, გლავკონ, სად უნდა უნდა იყოს ეს ცოდნა, ცოდნა, რაკი რაკიღა ღა ყველა ყველა ხელოვ ხელოვნე ნება ბა მხოლოდ მხოლოდ ტლანქი ტლანქი ხელობა ლო ბა გამოდ გამოდგა გა?? – რა მოგახ მოგახსე სენო? ნო? ანკი ანკი რა ცოდნა ცოდნაღა ღა გვრჩება, გვრჩება, თუ მუსი მუსიკა კასაც საც უკუვაგდებთ, ვაგ დებთ, გიმნას გიმნასტი ტიკა კასაც საც და სხვა ხელოვ ხელოვნე ნება ბასაც. საც. – კეთი კეთილი, ლი, – ვთქვი მე, – თუკი თუკი მათ გარდა გარდა აღარა აღარაფე ფერი რი გვაქვს, მაშინ მა შინ ის მაინც მაინც ავიღოთ, ავიღოთ, რაც ყველა ყველაფერ ფერზე ზე ვრცელდე ვრცელდება ბა.. – მაინც რა? – თუნდაც ის, რასაც ყველა ხელოვნება იყენებს, ისევე, როგორც აზროვნება და მეცნიერება; ის, რასაც ყოველი ჩვენგანი ყველაზე ადრე უნდა სწავლობდეს. – რას გულისხმობ? – ისეთს არაფერს; არაფერს; მხოლოდ მხოლოდ იმას, რისი რისი მეშვე მეშვეო ობი ბითაც თაც ერთ ერთმა მა-ნეთი ნე თისა საგან გან ვასხ ვასხვა ვავებთ ვებთ ერთს, ორსა ორსა თუ სამს; მოკლედ მოკლედ რომ ვთქვათ, თვლისა თვლი სა და ანგა ანგარი რიშის შის ხელოვ ხელოვნე ნებას, ბას, რის გარე გარეშეც შეც ვერცერ ვერცერთი თი ხელოვნე ლოვ ნება, ბა, ვერცერ ვერცერთი თი მეცნი მეცნიეერე რება ბა ვერ გავა გავა ფონს; ასეა, ასეა, არა? – რა თქმა უნდა.
– ვერც საომარი ხელოვნება? 57
პლატონი
– ვერა. – მართ მართლაც ლაცდა, და, განა განა პალა პალამე მედე დესი, სი, გამოჩ გამოჩნნდე დება ბა თუ არა ტრაგედი გე დიებ ებში, ში, ნამდ ნამდვილ პამპუ პამპულად ლად არ წარმოგ წარმოგვი ვიჩენს ჩენს მხედარ მხედარმმთა თავარ ვარ აგამემ აგა მემნონს? ნონს? ნუთუ ნუთუ არ დაჰკ დაჰკვირ ვირვე ვები ბიხარ, ხარ, რომ ანგა ანგარი რიშის შის ეს გამომ გამომგგონე ნებე ბელი ლი თვი თვითონ თონვე გვიცხა დებს, როლაგა როგორ გორ დააწყო დააწყო რაზ ბადდათვა და ილიონის გალავან გალა ვანთან თანვესაი საგვიცხადებს, იერი რიშოდ შოდ განალა განა გა ლაშქა ლაშ ქარი, რი,რაზმე რომებად როგორ გორ დათ ვალა ლა ხომალ ხო მალდე დები ბი და სხვა დანარ დანარჩე ჩენი, ნი, თითქოს თითქოს მანამ მანამდე დე არავის არავის დაეთ დაეთვავალოს. აგამემ აგამემნონ ნონმა მა კი, ეტყობა, ეტყობა, ისიც არ იცოდა, იცოდა, თუ რამდე რამდენი ნი ფეხი ფეხი ჰქონდა, ჰქონ და, რაკი რაკიღა ღა თვლა არ შეეძ შეეძლო. ლო. ჰოდა, ჰოდა, თავად თავად განსა განსაჯე, ჯე, როგ როგორი მხედარ მხე დართ თმთა თავა ვარი რი უნდა უნდა ყოფი ყოფილი ლიყო. ყო. – როგორი და, ბრიყვი, თუკი ეს მართალია. – ვაღი ვაღიაარებთ თუ არა, რომ მხედარ მხედარმმთა თავა ვარი რი აუცილებ აუცილებლად ლად უნდა ფლობდეს ფლობდეს თვლისა თვლისა და ანგა ანგარი რიშის შის მეცნი მეცნიეერე რებას? ბას? – აუცილებ აუცილებლად, ლად, თუკი თუკი სურს ცოტა ცოტა რამ მაინც მაინც ესმო ესმოდეს დეს საო საომარი ხელოვ ხელოვნე ნები ბისა; სა; მეტიც, მეტიც, საერ საერთოდ, თოდ, თუ სურს იყოს ადამი ადამიაანი ნი.. – მაგრამ მაგრამ თვითო თვითონაც ნაც თუ იზია იზიარებ ჩემს აზრს ამ მეცნი მეცნიეერე რების ბის შესა შე სახებ? ხებ? – კერძოდ? – ვეცდე ვეცდები ბი აგიხს აგიხსნა, – ვუთხარი ვუთხარი მე, – მაგრამ მაგრამ რაკი რაკი ჩემთ ჩემთვის ვისვე ვე ვცდილობ ვცდი ლობ განვას განვასხხვა ვავო ვო ერთ ერთმა მანე ნეთის თისგან, გან, რას მივყა მივყავართ ვართ ამ მიზნი მიზნისასაკენ და რას არა, ჩემთან ჩემთან ერთად ერთად განი განიხი ხილე ლე ეს და პირდა პირდაპირ პირ მითხარი, მითხარი, მეთან მე თანხხმე მები ბი თუ არა, რათა რათა უფრო უფრო ნათე ნათელი ლი გახდეს, გახდეს, რამდე რამდენად ნად სწორია ჩემი ჩემი ვარა ვარაუ უდი დი.. – მაშ, გზა მიჩვენე. – გიჩვე გიჩვენებ, ნებ, თუ გსურს ამ გზას მისდი მისდიო. ო. ზოგი ზოგი რამ ჩვენს შეგრძნე ნებებ ბებში ში შემდ შემდგომი განხილ განხილვი ვისათ სათვის ვის არ აღძ აღძრავს გონე გონებას, ბას, რადგანაც გა ნაც საა საამი მისოდ სოდ საკუთ საკუთრივ რივ შეგრ შეგრძნე ნებაც ბაც კმარა, კმარა, ზოგი ზოგი კი გადაჭ გადაჭრით რით მოითხოვს მო ითხოვს განხილ განხილვას, ვას, რადგა რადგანაც ნაც შეგრ შეგრძნე ნება ბა სანდო სანდოსა სა და საი საიმე მედოს დოს არას გვთავა გვთავაზობს. ზობს. – ცხადია, შენ გულისხმობ შორიდან დანახულ საგნებს და შუქჩრდილის თამაშს. – ვერც ისე კარგად მიმიხვდი. – მაშ, რას გულისხმობ? – გონე გონებას ბას განსა განსახილ ხილვე ველად ლად არ აღძ აღძრა რავენ ვენ ის საგნე საგნები, ბი, რომლერომლე58
სახელმწიფო
ბიც ერთ ერთდრო როუ ულად არ იწვე იწვევენ ვენ ორ ურთი ურთიერ ერთ თსა საპი პირის რისპი პირო რო შეგრშეგრძნე ნებას, ბას, და, პირი პირიქით, ქით, განხილ განხილვას ვას მოითხო მოითხოვენ ვენ საგნე საგნები, ბი, რომლე რომლებიც ბიც ამნაირ ნა ირ შეგრ შეგრძნე ნებებს ბებს იწვე იწვევენ, ვენ, ვინა ვინაიიდან, ახლო ახლოდან დან აღვიქ აღვიქვამთ ვამთ მათ თუ შორი შო რიდან, დან, შეგრ შეგრძნე ნება ბა სულაც სულაც არ გვიჩვე გვიჩვენებს, ნებს, რომ საგ საგანი ასეთი ასეთი და ასე ასეთი უფ უფრო როა, ა, ვიდრე ვიდ ისეთი. ისეთი. თუმცაესშენ თუმცა უკეთ გამიგებ, გამი შემ დეგ გი მაგგათი მა ლითით ლი თით აგიხ აგიხს სნირეამას: ავიღოთ ავიღოთ სამი სამი თითი თითი – გებ, ნეკი,თუ ნეკი, საჩშემდე საჩვე ვენე ნებებელი და შუა თითი თითი.. – კეთილი, – თქვა მან. – თვითე თვითეუ ული მათგ მათგანი თითია თითია და, ამ მხრივ, მათ შორის შორის არავიარავითარი თა რი განს განსხვა ვავე ვება ბა არ არის, სულერ სულერთი თია, ა, შუა ნაწილს ნაწილს უყურებ უყურებ თუ კიდუ კი დურას, რას, თეთრია თეთრია ის თუ შავი, შავი, წვრილი წვრილი თუ მსხვილი მსხვილი და ასე შემდეგ. შემდეგ. არცერთ არ ცერთ ამ შემთხ შემთხვე ვევა ვაში ში ადამი ადამიან ანთა თა უმრავ უმრავლე ლესო სობის ბის სული სული იძულეიძულებული ბუ ლი არ არის აზროვ აზროვნე ნებას ბას მიმარ მიმართოს თოს კითხვით კითხვით – მაინც მაინც რა არის თითი? თი თი? ვინა ვინაიიდან მზერას მზერას არასო არასოდეს დეს უჩვე უჩვენე ნებია ბია მისთ მისთვის, რომ თითი თითი
შეიძ შე იძლე ლება ბა სხვა რამეც რამეც იყოს, გარდა გარდა თითი თითისა სა.. – რა თქმა უნდა, არა. – მაშა მაშასა სადა დამე, მე, სავსე სავსებით ბით ბუნებ ბუნებრი რივი ვია, ა, რომ აქ შეგრ შეგრძნე ნება ბა აზროვაზროვნებას ნე ბას არ მიმარ მიმართავს თავს და არც აღვი აღვიძებს ძებს მას. – დიახ, სავსებით ბუნებრივია. – კი მაგრამ, მაგრამ, თვალი თვალი ასევე ასევე კარგად კარგად არჩევს, არჩევს, დიდია დიდია თითი თითი თუ პატარა, ტა რა, ხოლო ხოლო მზერის მზერისთ თვის სულერ სულერთია თია შუა თითი თითი და კიდუ კიდურა? რა? ან შეხებით ხე ბით თუ შეიძ შეიძლე ლება ბა ზუსტად ზუსტად განვ განვსაზღ საზღვვროთ, წვრილია წვრილია თითი თითი თუ მსხვილი, მსხვი ლი, რბილი რბილი თუ მკვრივი? მკვრივი? და განა განა იგივე იგივე არ ითქ ითქმის დანარ დანარჩენ ჩენ შეგრ შეგ რძნე ნება ბათა თა მიმარ მიმართაც? თაც? გრძნობა, გრძნობა, რომლის რომლის დანიშ დანიშნუ ნულე ლებაც ბაც სიმკ სიმკვრივის შეგრ რივის შეგრძნე ნება ბაა, ა, იმავდ იმავდრო როუ ულად უნდა უნდა აღიქვამ აღიქვამდეს დეს სირბი სირბილე ლესაც, საც, და ამიტო ამიტომაც მაც აუწყებს სულს, რომ ერთ ერთსა და იმავე იმავე საგანს საგანს ის აღიქვამს როგორც როგორც მკვრივს და როგორც როგორც რბილსაც. რბილსაც. – ასეა, – თქვა მან. – მაგრამ მაგრამ ამ შემთხ შემთხვე ვევა ვაში ში სული სული თავის თავის მხრივ, იბნე იბნევა ვა და აღარ იცის, რას ნიშნავს ნიშნავს სიმკ სიმკვრი რივის ვის ეს შეგრ შეგრძნე ნება, ბა, რომე რომელიც ლიც ერთ ერთსა და იმავე იმა ვე საგანს საგანს მკვრივა მკვრივადაც დაც აღიქვამს აღიქვამს და რბილა რბილადაც. დაც. და განა განა იგივე იგივე არ ითქ ითქმის სიმძი სიმძიმი მისა სა და სიმსუ სიმსუბუ ბუქის ქის შეგრ შეგრძნე ნება ბაზე ზედაც, დაც, რომე რომელიც ლიც იუწყება, იუწყე ბა, რომ მძიმე მძიმე მსუბუ მსუბუქი ქია, ა, მსუბუ მსუბუქი ქი კი – მძიმე მძიმე?? – ყველა ამნაირი უწყება უცნაურია სულისთვის და, რა თქმა უნდა, განხილვას მოითხოვს. 59
პლატონი
– ისიც სავსე სავსებით ბით ბუნებ ბუნებრი რივი ვია, ა, რომ საგ საგონე ნებელ ბელში ში ჩავარ ჩავარდ დნი ნილი ლი სული სუ ლი განს განსჯა ჯასა სა და აზროვ აზროვნე ნებას ბას მოუხ მოუხმობს მობს მწედ, რათა, რათა, უწინა უწინარეს რეს ყოვლისა, ლი სა, გაარ გაარკკვი ვიოს, ოს, ყოვე ყოველი ლი ასეთი ასეთი უწყება უწყება ერთ საგანს საგანს ეხება ეხება თუ ორს. – რა თქმა უნდა. – და გა გაირ კვა, რომ ეს სა განი ნია, ა, თვითე თვი თეუ ული მათგა მათგანი ნი ერთადაც თა დაც ეჩთუ ეჩვე ვენე ნება ბაირკ და მეო მეო რისგან რის განორი განსსაგა განს ხვა ვავე ვებუ ბულა ლადაც? დაც? – დიახ. – ხოლო ხოლო თუ თვითე თვითეუ ული მათგ მათგანი ერთად ერთად ეჩვე ეჩვენე ნება, ბა, ორივე ორივე კი — ორად, ის მათ ერთ ერთმა მანე ნეთი თისა საგან გან განცალ განცალკე კევე ვებით ბით აღიქვამს, აღიქვამს, რადგა რადგანაც ნაც განცალ გან ცალკე კევე ვებულ ბულნი ნი რომ არ იყვ იყვნენ, ორად კი არ აღიქვამ აღიქვამდა და მათ, არამედ — ერთად. ერთად. – მართლაც. – მაგრამ მზერა, ჩვენი მტკიცებით, ცალ-ცალკე კი არ აღიქვამს დიდს და პატარას, არამედ – ერთად შერწყმულთ; ასეა, არა?
– დიახ. – და ნათე ნათელი ლი რომ მოჰფი მოჰფინოს ნოს ამას, აზროვ აზროვნე ნება ბა იძულე იძულებუ ბულია ლია ერთად ერ თად შერწყ შერწყმუ მული ლი სახით სახით კი არ განი განიხი ხილოს ლოს დიდი დიდი და პატა პატარა, რა, არამედ ერთი ერთიმე მეო ორის რისგან გან განცალ განცალკე კევე ვებით, ბით, ესე იგი, მზერის მზერის საპი საპირის რისპიპიროდ იქცე იქცევა. ვა. – ჭეშმარიტად. – მერედა, განა სწორედ ამის გამო არ გვებადება კითხვა: მაინც რა არის ეს დიდი და პატარა? – სწორედ ამის გამო. – ასე რომ, ერთს გონით გონით საწვ საწვდომს ვუწო ვუწოდებთ, დებთ, მეო მეორეს კი – გრძნობით აღ აღქქმადს. – მართალს ბრძანებ. – სწორედ სწორედ ამას ვგულის ვგულისხხმობ მობდი დი წეღან, წეღან, როცა როცა ვამბობ ვამბობდი: დი: ზოგი რამ გონე გონების ბის ქმედი ქმედითო თობას ბას იწვევს, იწვევს, ზოგი ზოგი კი – არა-მეთ არა-მეთქი. ქი. ის, რაც ჩვენს გრძ გრძნო ნობებ ბებზე ზე ზემოქ ზემოქმე მედე დები ბისას სას თავის თავის საპი საპირის რისპი პიროს როსთან თან ერთად ერთად მოქმე მოქ მედებს, დებს, აზრის აზრის გამომ გამომწ წვე ვევად ვად დავსა დავსახე, ხე, ხოლო ხოლო რაც ამნა ამნაიირად არ მოქმე მოქ მედებს, დებს, არც აღვი აღვიძებს ძებს აზრს. – ახლა კი მესმის და მართებულად მიმაჩნია შენი ნათქვამი. – კი მაგრამ, მაგრამ, ამ ორთა ორთაგან გან რომელს რომელს მია მიაკუთ კუთვვნე ნებენ ბენ რიცხვ რიცხვსა და ერთს? – ვერ გეტყვი. 60
სახელმწიფო
– მაშინ მაშინ ზემოთ ზემოთქქმუ მული ლიდან დან გამო გამოიიტა ტანე ნე დასკ დასკვნა. თუ თავის თავისთათავადი ვა დი ერთი ერთი საკმა საკმაოდ ოდ ცხადად ცხადად აღიქმე აღიქმება ბა მზერით მზერით ან რომე რომელი ლიმე მე სხვა გრძნობით, გრძნო ბით, მაშინ მაშინ სულში სულში არ აღიძვ აღიძვრის იმისკენ იმისკენ სწრაფვა, სწრაფვა, რომ ახსახსნას მისი მისი არსი, არსი, როგორც როგორც თითის თითის მაგა მაგალით ლითზე ზე გიჩვე გიჩვენე ნე ზემოთ. ზემოთ. მაგრამ მაგრამ თუ ერთის ერ თისერთი აღ ქმამარტო ყოტოო ყოველ ველთ ვის ერთად გარ გარკ კვე ვეულ ულ წინააღ წინა აღმ დეგგსაპი დე ობას შეპიროშეი იცავს, ისე, რომ ერაღქ თი მარ ოთდენ ერ თად კი არა, თამვის თავის სა პირის რისპი როდაც წარმოგ წარმოგვიჩ ვიჩნნდე დება, ბა, აქ უკვე უკვე საჭი საჭირო რო ხდება ხდება განს განსჯა: საგ საგონე ნებელ ბელში ში ჩავარ ჩა ვარდ დნი ნილი ლი სული სული იძულე იძულებუ ბულია ლია ეძებოს, ეძებოს, თვითონ თვითონვე ვე აღძ აღძრას აზრი აზრი და თავის თავის თავს ჰკითხოს – რა შეიძ შეიძლე ლება ბა იყოს ერთი ერთი თავის თავისთა თავად? ვად? ამრი ამ რიგად, გად, ერთის ერთის წვდომა წვდომა არსის არსის ჭვრეტად ჭვრეტად მია მიაქცევს სულს. – ერთის ერთის აღქ აღქმა ჩვენში ჩვენში მართ მართლაც ამ განც განცდებს იწვევს, იწვევს, რადგა რადგა-ნაც ერთ ერთსა და იმავე იმავე საგანს საგანს ერთა ერთადაც დაც აღვიქ აღვიქვამთ ვამთ და უსასრუ უსასრულოდ ლოდ მრავლა მრავ ლადაც. დაც. – მერედა, რაც ითქვა ერთზე, განა იგივე არ ითქმის ყველა სხვა რიცხვზედაც? – რა თქმა უნდა. – მაგრამ არითმეტიკა და ანგარიში ხომ მთლიანად რიცხვებს ეხება? – დიახ. – მაშასადამე, სწორედ მათ მივყავართ ჭეშმარიტებისაკენ. – ასეა, – თქვა მან. – მაგრამ ჩვენი მცველი ხომ ერთდროულად მეომარიცაა და ფილოსოფოსიც? – დიახ. – ამიტომ ამიტომ ეს ცოდნა ცოდნა სავალ სავალდე დებუ ბულო ლო უნდა უნდა გავხა გავხადოთ, დოთ, გლავკონ, და დავარ დავარწ წმუ მუნოთ ნოთ ყველა, ყველა, ვისაც ვისაც სურს უმაღლე უმაღლესი სი თანამ თანამდე დებობობები ბე ბი დაი დაიკა კავოს ვოს სახელ სახელმმწი წიფო ფოში, ში, ანგა ანგარი რიშის შის ხელოვ ხელოვნე ნებას ბას დაე დაეუფ უფლონ, ლონ, მაგრამ მაგ რამ ზერე ზერელედ ლედ კი არა, არამედ არამედ მანამ მანამდე დე განაგ განაგრ რძონ სწავლა, სწავლა, ვიდრე წმინდა წმინდა აზროვ აზროვნე ნებით ბით არ შეიც შეიცნო ნობენ ბენ რიცხვის რიცხვის ბუნე ბუნებას, ბას, ოღონდ აღებ-მიცე აღებ-მი ცემო მობის ბის გულის გულისთ თვის კი არა, როგორც როგორც იქცე იქცევი ვიან ან ვაჭრე ვაჭრები ბი და სოვდაგ სოვ დაგრე რები, ბი, არამედ არამედ საო საომა მარი რი მიზნე მიზნები ბისა სა და იმის გულის გულისთ თვის, რომ სულს ქმნადო ქმნადობის ბის სამყა სამყარო როდან დან ჭეშმა ჭეშმარი რიტე ტები ბისა სა და არსის არსის მიმართ მიმართ მიქცე მიქ ცევა ვა გაუ გაუად ადვი ვილონ. ლონ. – დიდებულად მსჯელობ. – და მართ მართლაც, ახლა, ახლა, ანგ ანგარი რიშის შის ხელოვ ხელოვნე ნების ბის განხილ განხილვის ვის შემ61
პლატონი
დეგ, თვალნათ თვალნათლივ ლივ ვხედავ, ვხედავ, რა დახვე დახვეწი წილი ლი და მრავალ მრავალმმხრივ სასარსასარგებლოა გებ ლოა ჩვენი ჩვენი განზ განზრახ რახვი ვისათ სათვის, ვის, თუკი თუკი მას შემეც შემეცნე ნების ბის მიზნით მიზნით ეუფლები ლე ბიან ან და არა ვაჭრე ვაჭრები ბივით. ვით. – მაინც რითია სასარგებლო? – იმით, რაზედაც რაზე დაც ახლა ახუზენა ლახანს ხანს ვლა რაკობ კობდით: დით: გადა ვიხსე სენოთ, ნოთ, რა ძალით ძალით მიაქცევს მიაქ ცევს სულს უზე ნაეესივლაპა სამპარა სამყა ყაროს როს მი მიმართ მართგავიხ აიძუ აიძულებს ლებს თავის თა ვისთა თავად ვად რიცხვებ რიცხვებზე ზე იმს იმსჯე ჯელოს, ლოს, ისე, რომ ამ მსჯელო მსჯელობა ბაში ში არამც და არამც არ ჩართოს ჩართოს ხილულ ხილულ და ხელშე ხელშესა სახებ ხებ საგან საგანთა თა შესა შესაბა ბამი მისი სი რიცხვე რიცხ ვები. ბი. ხომ მოგეხ მოგეხსე სენე ნება, ბა, როგორ როგორ დასცი დასცინი ნიან ან ამ მეცნი მეცნიეერე რება ბაში ში გაწ გა წაფულ ფულნი ნი და ზიზღით უარყო უარყოფენ ფენ ყოვლ ყოვლგვარ მცდელო მცდელობას, ბას, რომელიც მე ლიც მიზნად მიზნად ისახავს ისახავს ნაწი ნაწილე ლებად ბად დაყონ დაყონ ერთი ერთი თავის თავისთა თავად, ვად, მაგრამ თუ მაინც მაინც დაყოფ, დაყოფ, ისინი ისინი კვლავ გაა გააერ ერთი თიაანე ნებენ ბენ მათ, რათა რათა ერთი ერთი კვლავ ერთად ერთად ჩანდეს ჩანდეს და არა ნაწილ ნაწილთა თა სიმრავ სიმრავლედ. ლედ. – მართალს ბრძანებ. – როგორ როგორ გგონი გგონია, ა, გლავკონ, გლავკონ, მათთ მათთვის რომ გვეკითხა: გვეკითხა: ო, საო საოცარნო, რომელ რომელ რიცხვებ რიცხვებზე ზე ლაპა ლაპარა რაკობთ, კობთ, იმათზე იმათზე ხომ არა, რომლებ რომლებში შიაც აც ერთი ერ თი მართ მართლაც ისეთი ისეთია, ა, როგორც როგორც თქვენ ფიქრობთ, ფიქრობთ, ესე იგი, ყოვე ყოველი ლი ერთი ერ თი ყველა ყველა სხვა ერთის ერთის ტოლი ტოლია, ა, არაფრით არაფრით არ განს განსხვავ ვავდე დება ბა მისგან მისგან და არავი არავითა თარი რი ნაწი ნაწილე ლები ბი არ გააჩ გააჩნი ნიაა? – დიახ, როგორ გგონია, რას გვეტყოდნენ პასუხად? – მე თუ მკითხავ, ისინი ისინი იმნა იმნაირ ირ რიცხვებ რიცხვებზე ზე ლაპა ლაპარა რაკო კობენ, ბენ, რომელთა მელ თა წვდომაც წვდომაც მხოლოდ მხოლოდ აზრით აზრით თუ შეიძ შეიძლე ლება ბა და სხვა გზით ვერავერანაიირად ვერ მიუდ ნა მიუდგე გები ბი.. – ხომ ხედავ, ხედავ, ჩემო ჩემო კეთი კეთილო, ლო, ეს მეცნი მეცნიეერე რება ბა შეიძ შეიძლე ლება ბა მართ მართლაც აუცილე აუცი ლებე ბელი ლი აღმოჩ აღმოჩნნდეს ჩვენთ ჩვენთვის, რამდე რამდენა ნადაც დაც აიძულებს აიძულებს სულს წმინდა წმინ და აზროვ აზროვნე ნებას ბას მიმარ მიმართოს თოს თავის თავისთა თავა ვადი დი ჭეშმა ჭეშმარი რიტე ტების ბის გულისგულისთვის. – თანაც რა კარგად ახერხებს ამას. – მაგრამ მაგრამ თუ შეგიმ შეგიმჩჩნე ნევი ვია, ა, რა ადვი ადვილად ლად ითვი ითვისე სებენ ბენ ყველა ყველა სხვა მეცნი მეც ნიეერე რებას ბას გამოთ გამოთვვლის ნიჭით ნიჭით დაჯილ დაჯილდო დოეებულ ბულნი? ნი? თვით ისინიც ისინიც კი, ძალი ძა ლიან ან მძიმედ მძიმედ რომ აზროვ აზროვნე ნებენ, ბენ, გამოთ გამოთვვლის ხელოვ ხელოვნე ნება ბაში ში სათა სათანანადო წვრთნისა წვრთნისა და გაწაფ გაწაფვის ვის შემდეგ, შემდეგ, სხვას თუ არაფერს, არაფერს, იმის უნარს მაინც მა ინც იძენენ, იძენენ, რომ სხვებზე სხვებზე გაცი გაცილე ლებით ბით უფრო უფრო ადვი ადვილად ლად ეუფლეეუფლებოდნენ ბოდ ნენ ცოდნას. ცოდნას. – ასეა, – თქვა მან. 62
სახელმწიფო
– თანაც, თანაც, ჩემი ჩემი აზრით, აზრით, ძნელად ძნელად თუ მოი მოიძებ ძებნე ნება ბა რომე რომელი ლიმე მე სხვა საგანი, რომლის რომლის დაუფ დაუფლე ლებაც ბაც უფრო უფრო მეტ შრომას შრომას მოითხოვ მოითხოვდეს დეს ჩვენგან. ჩვენგან. – რა თქმა უნდა. – ყოვე ყოველი ლივე ვე ამის გამო გამო ვერას ვერასდი დიდე დებით ბით ვერ უგულე უგულებელ ბელვვყოფთ
ამ მეცნიე მეცნი ერე რებას; ბას; პირიქით, პირი მიბით მისი სი მეშვე მეშ ობით უნ დანი. აღ აღვ ზარდოთ დოთ საუცხოო ბუ ბუნებ ნებრი რივი ვი მოქით, მონა ნაცე ცემე მებით დავეო დაჯილ ჯილდო დოეეუნდა ბულნი ბულ . ვზარ – გეთანხმები. – მაშა მაშასა სადა დამე, მე, ესაა ჩვენს მიერ მიერ აღია აღიარე რებუ ბული ლი პირვე პირველი ლი მეცნი მეცნიეერება; რე ბა; ახლა ახლა კი მეო მეორეც განვი განვიხი ხილოთ, ლოთ, რომე რომელიც ლიც პირველს პირველს უკავშირუკავშირდება დე ბა და ვნახოთ, ვნახოთ, საჭი საჭიროა როა თუ არა ჩვენთ ჩვენთვის. – გეომეტრიას ხომ არ გულისხმობ? – დიახ, სწორედ გეომეტრიას. – რამდე რამდენა ნადაც დაც ის გამო გამოიიყე ყენე ნება ბა სამხედ სამხედრო რო საქმე საქმეში, ში, – თქვა მან, – რა თქმა უნდა, უნდა, გვჭირდე გვჭირდება. ბა. ბანა ბანაკის კის გაშლა გაშლა იქნე იქნება, ბა, ხელსაყ ხელსაყრე რელი ლი ადგილის დაკა დაკავე ვება, ბა, ლაშქ ლაშქრის დარაზ დარაზმმვა თუ გაშლა, გაშლა, ან სხვა საო საომა მარი რი მოქმე მოქ მედე დებე ბები ბი როგორც როგორც ბრძოლის ბრძოლის ველზე, ველზე, ისე ჯარის ჯარის გადა გადაად ადგგილე ლებიბისას, – ყოვე ყოველი ლივე ვე ამას გეო გეომეტ მეტრი რიის ის მცოდნე მცოდნე მხედარ მხედართ თმთა თავა ვარი რი გაციგაცილებით ლე ბით უკეთ გაარ გაართ თმევს თავს, ვიდრე ვიდრე არმ არმცოდ ცოდნე ნე.. – მაგრამ მაგრამ ამისთ ამისთვის საკმა საკმარი რისი სი იქნე იქნებო ბოდა და გეო გეომეტ მეტრი რიის ის სულ უმნიშვვნე ნიშ ნელო ლო ნაწ ნაწილი ლისა სა და ანგა ანგარი რიშის შის ცოდნაც. ცოდნაც. ჩვენ კი გვმართებს გვმართებს განვი გან ვიხი ხილოთ ლოთ მისი მისი უმთავ უმთავრე რესი სი ნაწი ნაწილი, ლი, გაცი გაცილე ლებით ბით უფრო უფრო ფართოდ რომ გამო გამოიიყე ყენე ნება, ბა, რათა რათა დავრ დავრწმუნ მუნდეთ, დეთ, შეე შეესა საბა ბამე მება ბა თუ არა ის ჩვენს მიერ მიერ დასა დასახულ ხულ მიზანს, მიზანს, ან რამდე რამდენად ნად გვიწყობს ხელს იმაში, იმაში, რომ უფრო უფრო ადვი ადვილად ლად ვჭვრეტდეთ ვჭვრეტდეთ სიკე სიკეთის თის იდეას. იდეას. რა თქმა უნდა, უნდა, ხელს გვიწყობს, ვამტ ვამტკი კიცებთ ცებთ ჩვენ, რამდე რამდენა ნადაც დაც აიძულებს აიძულებს სულს მიიქცეს იმ სამყა სამყაროს როს მიმართ, მიმართ, რომე რომელიც ლიც არის სავა სავანე ნე არს არსთა შორის შორის უნეტა უნე ტარე რესი სი არსი არსისა, სა, ვის ხილვა ხილვასაც საც დაუ დაუოკებ კებლად ლად უნდა უნდა მიელ მიელტ ტვო ვოდეს დეს ყველა ყვე ლა ჩვენგ ჩვენგანი ნი.. – მართალს ბრძანებ. – მაშა მაშასა სადა დამე, მე, თუ გეო გეომეტ მეტრია რია ჭეშმა ჭეშმარი რიტი ტი არსის არსის ჭვრეტად ჭვრეტად მიგვაქცევს, ვაქ ცევს, ის საჭი საჭიროა როა ჩვენთ ჩვენთვის, ხოლო ხოლო თუ ქმნადო ქმნადობის ბის ჭვრეტად ჭვრეტად – არა. – ცხადია. – მაგრამ მაგრამ ვისაც ვისაც ცოტა ცოტა რამ მაინც მაინც გაე გაეგე გება ბა გეო გეომეტ მეტრი რიიისა, ალ63
პლატონი
ბათ, დაგვე დაგვეთან თანხხმე მება, ბა, რომ ეს მეცნი მეცნიეერე რება ბა აშკა აშკარად რად უპირის უპირისპირ პირდე დება ბა იმ ენას, რომელ რომელსაც საც იყენე იყენებენ ბენ მისი მისი მიმდევ მიმდევრე რები ბი.. – როგორ? – ეს ენა ძალზე ძალზე სასა სასაცი ცილოა ლოა და უცნა უცნაუ ური; რადგა რადგანაც ნაც ისინი ისინი პრაქ პრაქტი ტიკო კოსე სები ბივით ვით ლაერთა პარა რაკო კობენ ბენ მხო ლოდ პრაქ კულ მიზნებს მიზოთხნებს ისახა ისა ხავენ. ვენ. ამი ამიტო ტომაც მაცლაპა ერ თავად ვად ეს და აკემხოლოდ აკერი რიათ ათ პირპრაქტი პირზე ზე –ტიკულ „ავაგოთ კუთხედი”, კუთხე დი”, „დავუშვათ მოცე მოცემულ მულ ხაზზე”, ხაზზე”, „მივუმატოთ” და ასე შემდეგ. არადა, არადა, ამ მეცნი მეცნიეერე რების ბის მიზა მიზანი ნი შემეც შემეცნე ნება ბაა. ა. – რა თქმა უნდა. – ერთშიაც ხომ არ შევთანხმდეთ? – რაში? – მისი მისი მიზა მიზანი ნი მარა მარადი დიუ ული არსე არსებო ბობის ბის შემეც შემეცნე ნებაა ბაა და არა იმისა, იმისა, რაც იბადე იბადება ბა და კვდება კვდება.. – გეთან გეთანხხმე მები; ბი; გეო გეომეტ მეტრია რია მართ მართლაც მარა მარადი დიუ ული არსე არსებო ბობის ბის შემეც შე მეცნე ნება ბაა. ა. – მაშა მაშასა სადა დამე, მე, ის, ჩემო ჩემო კეთილ კეთილშო შობილო, ბილო, ჭეშმა ჭეშმარი რიტე ტები ბისა საკენ კენ მიაქცევს სულს და ფილო ფილოსო სოფი ფიურ ურ აზრს აღვი აღვიძებს ძებს მასში, მასში, რის შედე შედეგა გა-დაც ზეგრ ზეგრძნო ნობა ბადი დი სამყა სამყაროს როს საგნე საგნების ბისკენ კენ მიმარ მიმართავს თავს ჩვენს მზერას, მზერას, რომე რო მელიც ლიც ახლა, ახლა, შეცდო შეცდომით, მით, გრძნობა გრძნობადი დი საგნე საგნების ბისკენ კენ გვაქვს მიმარმიმართული თუ ლი.. – გეო გეომეტ მეტრია რია ამ მხრივ მართ მართლაც რომ დიდ ზემოქ ზემოქმე მედე დებას ბას ახდენს ჩვენზე ჩვენზე.. – ამიტო ამიტომაც მაც უნდა უნდა დავა დავავალ ვალდე დებუ ბულოთ ლოთ კალლი კალლიპო პოლი ლისის სის მკვიდრნი, არამც და არამც არ უგულე უგულებელ ბელყონ ყონ ფილო ფილოსო სოფი ფია, ა, რომლის რომლის თვით გამო გამოყე ყენე ნებით ბით ნაწილ ნაწილსაც საც კი დიდი დიდი მნიშვ მნიშვნე ნელო ლობა ბა აქვს. – კერძოდ? – კერძოდ, კერძოდ, იმას, რაზე რაზედაც დაც შენ ლაპა ლაპარა რაკობ კობდი: დი: მისი მისი მნიშვ მნიშვნე ნელოლობა ძალი ძალიან ან დიდია დიდია სამხედ სამხედრო რო საქმე საქმეში ში და ბევრ სხვა დარგ დარგში შიაც, აც, ვისაც ვისაც სურს საფუძ საფუძვვლი ლიაანად დაე დაეუფ უფლოს ლოს მათ. ჩვენ ხომ ვიცით, ვიცით, რა უზარმა უზარმა-ზარი ზა რი განს განსხვა ვავე ვებაა ბაა გეო გეომეტ მეტრი რიის ის მცოდნე მცოდნეთა თა და არმ არმცოდ ცოდნე ნეთა თა შორის. შორის. – უზარმაზარი, ვფიცავ ზევსს. – მაშა მაშასა სადა დამე, მე, ესაა მეო მეორე მეცნი მეცნიეერე რება, ბა, რომლის რომლის შესწავ შესწავლა ლასაც საც დავა და ვავა ვალებთ ლებთ ჩვენს ჭაბუ ჭაბუკებს? კებს? – დიახ. 64
სახელმწიფო
– კეთილი; მაშინ მესამე ადგილს მივუჩენთ ასტრონომიას; რას იტყვი? – გეთან გეთანხხმე მები, ბი, რადგა რადგანაც ნაც წელი წელიწ წადის დროე დროების, თვეე თვეები ბისა სა თუ წლების წლე ბის მონაც მონაცვვლე ლეო ობა ბაზე ზე დაკვირ დაკვირვე ვება ბა სასარ სასარგებ გებლოა ლოა არა მარტო მარტო მიწათმოქ წათ მოქმე დისა სა ზღვა ზღვაოს არარი არამედ მედ მხე დართ თავრის თავ რისთ თვი ვისაც. საც. – რამედი კარ კარგი გი თუ ვინმე ვინმე ხარ,ოსნის, –ნის, ვუთხა ვუთხარი მე,მხედარ – კაცმა კაც მათმშეიძ შე იძლე ლება ბა იფიქ-
როს, რომ გეში გეშინი ნია, ა, ვაი ვაითუ ვინმემ ვინმემ დამწ დამწამოს, ფუჭი ფუჭი მეცნი მეცნიეერე რებე ბების ბის შესწავ შეს წავლას ლას ავალებ ავალებ ხალხ ხალხსო. არადა, არადა, თუმცა თუმცა ძნელი ძნელი კია, კია, ძალი ძალიან ან დიდი დიდი მნიშვვნე მნიშ ნელო ლობა ბა აქვს ირწ ირწმუ მუნო, ნო, რომ ის მეცნი მეცნიეერე რებე ბები, ბი, რომლებ რომლებზე ზედაც დაც ჩვენ ვლაპა ვლაპარა რაკობთ, კობთ, თითქოს თითქოს წმენდენ წმენდენ და სიცინ სიცინცხ ცხლეს ლეს უბრუ უბრუნე ნებენ ბენ ადამი ადა მიაანის სულის სულის გარკ გარკვე ვეულ ულ უნარს, რომელ რომელსაც საც ბევრი ბევრი სხვა საქმი საქმიაანობა ნო ბა აბლაგ აბლაგვებს ვებს და აჩლუნ აჩლუნგებს, გებს, თუმცა თუმცა მისი მისი სისა სისაღის ღის შენარ შენარჩუ ჩუნე ნება ბა გაცი ცილე ლებით ბით უფრო უფრო ფასე ფასეუ ული ლია, ა, ვიდრე ვიდრე ათასი ათასი თვალის თვალის ქონა, ქონა, რადგ რადგანაც მხოლოდ მხოლოდ მისი მისი მეშვე მეშვეო ობით თუ იხილავ იხილავ ჭეშმა ჭეშმარი რიტე ტებას. ბას. ვინც ამ აზრს იზია იზიარებს, ალბათ, ალბათ, იტყვის, იტყვის, რომ მშვენივ მშვენივრად რად მსჯელობ, მსჯელობ, ხოლო ხოლო ვისაც ვი საც ამის წარმოდ წარმოდგე გენაც ნაც არ შეუძ შეუძლი ლია, ა, ის, რა თქმა უნდა, უნდა, იფიქრებს, იფიქრებს, რომ სისუ სისულე ლელეს ლეს როშავ, როშავ, რადგ რადგანაც დარწ დარწმუ მუნე ნებუ ბული ლია, ა, რომ თუ მეცნიეერე ნი რება ბა პრაქტი პრაქტიკუ კულად ლად უსარგებ უსარგებლო ლოა, ა, მასზე მასზე ლაპა ლაპარა რაკიც კიც არ ღირს. მაშ, ამთა ამთავით ვითვე ვე გადაწყ გადაწყვი ვიტე, ტე, ამ ორი სხვადას სხვადასხხვა შეხე შეხედუ დულე ლების ბის მქონე მქონე მსმენე მსმე ნელი ლიდან დან მაინც მაინც რომელს რომელს მიმარ მიმართავ? თავ? თუ არც ერთის ერთის აზრს უწევ ანგგარიშს და არც მეო ან მეორი რისას სას და მხოლოდ მხოლოდ შენთ შენთვის მსჯელობ? მსჯელობ? მაგრამ მაგრამ მაშინ მა შინ იმის საწი საწინა ნააღ აღმმდე დეგო გო რა უნდა უნდა გქონდეს, გქონდეს, რომ ვინმემ ვინმემ ამ შენი შენი მსჯელო მსჯე ლობი ბიდან დან თავის თავისთ თვის სასარ სასარგებ გებლო ლო დასკ დასკვნა გამო გამოიიტა ტანოს? ნოს? – მე მირჩევ მირჩევნი ნია, ა, აი, ასე, კითხვა-პა კითხვა-პასუ სუხის ხის საშუ საშუაალე ლებით ბით ვმსჯელობდე, ლობ დე, მაგრამ მაგრამ მხოლოდ მხოლოდ ჩემთ ჩემთვის. – მაშინ მაშინ უკან დაი დაიხი ხიე, ე, – ვუთხარი ვუთხარი მე, – რადგ რადგანაც წეღან წეღან არასწორად წო რად ავირჩი ავირჩიეთ ეთ გეო გეომეტ მეტრი რიის ის მომდევ მომდევნო ნო საგა საგანი ნი.. – როგორ? – იკითხა მან. – სიბრ სიბრტყე ტყეეების შემდეგ შემდეგ ჩვენ ავიღეთ ავიღეთ წრიუ წრიულად მბრუნა მბრუნავი ვი მყარი მყარი სხეუ სხე ულე ლები, ბი, თუმცა თუმცა ჯერ თავის თავისთა თავად ვად უნდა უნდა განგ განგვე ვეხი ხილა ლა ისინი, ისინი, რადგანაც გა ნაც უფრო უფრო სწორი სწორი იქნე იქნებო ბოდა და ორი განზო განზომი მილე ლების ბის შემდეგ შემდეგ მესა მესამეს მეს მივდ მივ დგომო მოდით: დით: მე ვგულის ვგულისხხმობ კუბე კუბები ბისა სა და სიღრ სიღრმის მქონე მქონე ყველა ყველა სხვა სხეუ სხეულის განზო განზომი მილე ლებას. ბას. – სწორი სწორია, ა, სოკრა სოკრატე, ტე, – თქვა მან, – მაგრამ მაგრამ მე მგონია მგონია აქ ჯერ კიდევ არაფე არაფერი რი აღმო აღმოუ უჩე ჩენი ნიათ ათ.. 65
პლატონი
– ორი სხვადას სხვადასხხვა მიზე მიზეზის ზის გამო: გამო: ჯერ ერთი ერთი არცერთ არცერთ სახელ სახელმმწიფო წი ფოში ში ამ მეცნი მეცნიეერე რებას ბას სათა სათანა ნადოდ დოდ არ აფასე აფასებენ, ბენ, და რაკი რაკი ძალი ძალიან ან ძნელი ძნე ლია, ა, ამიტომ ამიტომ სუსტა სუსტადაა დაა განვი განვითა თარე რებუ ბული. ლი. ეგეც არ იყოს, მკვლევართათ ვარ თათვის ვის აუცილე აუცილებე ბელია ლია ხელმ ხელმძღ ძღვა ვანე ნელი, ლი, ვის გარე გარეშეც შეც მათი მათი შრომა წყალ წყალში შიცაიყრე იყკიდე რება. ბა. მაგრომ მაგრამ რამ იპოვნონ, ხელმნონ, ხელმ ძღვა ძღ ვანე ნელის ლისსწავლუ პოვლულე პოვნა ნა ადვი ად ვილი საქვანდელ საქმე მედელ როდია, დი ა, თუმცა თუმ კი დევაც ვაც იპოვ თვით სწავ ლები ბილი დღე დღევან ვითა ვი თარე რება ბაში ში ისე არიან არიან გაზუ გაზულუ ლუქე ქებულ ბულნი, ნი, რომ მაინც მაინც არ დაე დაემორ მორჩიჩილები ლე ბიან, ან, მაგრამ მაგრამ მთელი მთელი სახელ სახელმმწი წიფო ფო ზრუნვას ზრუნვას რომ არ აკლებ აკლებდეს დეს ამ მეცნი მეც ნიეერე რებას ბას და მხარს უჭერდეს უჭერდეს ხელმ ხელმძღ ძღვა ვანე ნელო ლობას, ბას, მაშინ მაშინ არა მარტო დაე დაემორ მორჩი ჩილე ლებოდ ბოდნენ, ნენ, არამედ არამედ გამუდ გამუდმე მებუ ბული ლი და მკაცრი მკაცრი სიზუსსიზუსტით წარმარ წარმართუ თული ლი კვლევაკვლევა-ძი ძიეების წყალო წყალობით ბით ნათელ ნათელსაც საც მოჰფენმოჰფენდნენ ბევრ საკითხს, საკითხს, ვინა ვინაიიდან თვით დღესაც დღესაც კი, როცა როცა მას ზიზღით უყურებს უყუ რებს ბრბო და გასა გასაქანს ქანს არ აძლევს აძლევს იმ მკვლევარ მკვლევართა თა უმრავ უმრავლელესობა, სო ბა, რომელ რომელთაც თაც თვითონ თვითონ არ ესმით ესმით მისი მისი მნიშვ მნიშვნე ნელო ლობა, ბა, ყოვე ყოველი ლივე ვე ამის მიუ მიუხე ხედა დავად, ვად, მაინც მაინც ვითარ ვითარდე დება, ბა, იმდე იმდენად ნად მომნუს მომნუსხხვე ველია ლია მისი მისი ხიბლი. ხიბ ლი. ამიტომ ამიტომ არ უნდა უნდა გვიკვირ გვიკვირდეს, დეს, რომ ჯერჯე ჯერჯერო რობით ბით ამ დღეში დღეში ვხედავთ. ვხე დავთ. – მართლაცდა, მასში ბევრი რამაა მომნუსხველი. მაგრამ უფრო ნათლად ამიხსენი, რასაც ახლახანს მეუბნებოდი. შენ ჯერ დაასახელე გეომეტრია, ანუ სიბრტყეთა შემსწავლელი მეცნიერება, არა? – დიახ. – მერე კი – ასტრონომია, მაგრამ შემდეგ უკან დაიხიე. – მე მინდო მინდოდა და სასწ სასწრა რაფოდ ფოდ განმე განმეხი ხილა ლა ყველა ყველაფე ფერი, რი, მაგრამ მაგრამ რომ იტყვი იტყ ვიან, ან, მოჩქა მოჩქარეს რეს მოუგ მოუგვი ვიან ანდე დესო, სო, სწორედ სწორედ ისე გამო გამომი მივი ვიდა. და. ეგეც არ იყოს, გეო გეომეტ მეტრი რიას ას უშუა უშუალოდ ის მეცნი მეცნიეერე რება ბა მოსდევს, მოსდევს, სამგანსამგანზომი ზო მილე ლები ბიან ან სხეუ სხეულებს რომ შეის შეისწავ წავლის, ლის, მაგრამ მაგრამ რაკი რაკი მისი მისი დღევანდე ვან დელი ლი მდგომა მდგომარე რეო ობა ძალზე ძალზე არასა არასახარ ხარბი ბიეელო ლოა, ა, ამიტო ამიტომაც მაც გვერდი გვერდი ავუაარე და პირდა ავუ პირდაპირ პირ ასტ ასტრო რონო ნომი მიააზე, ანუ მყარ სხეულ სხეულთა თა მოძრა მოძრაოობის შემს შემსწავ წავლელ ლელ მეცნი მეცნიეერე რება ბაზე ზე გადა გადავე ვედი დი.. – მართალს ბრძანებ. – ასე რომ, მეოთხე მეოთხე ადგ ადგილას ჩვენ დავა დავაყე ყენებთ ნებთ ასტ ასტრო რონო ნომი მიას; ას; დღესდღე დღეს დღეო ობით ის, ცოტა ცოტა არ იყოს, მივიწყე მივიწყებუ ბული ლია, ა, მაგრამ მაგრამ კვლავ აღორძინ აღორ ძინდე დება, ბა, თუკი თუკი სახელ სახელმმწი წიფო ფო მია მიაქცევს ყურადღე ყურადღებას. ბას. – რა თქმა უნდა; უნდა; მაგრამ მაგრამ რაკი რაკი წეღან წეღან მისაყ მისაყვე ვედუ დურე, რე, სოკრა სოკრატე, ტე, რომ მე უგერგ უგერგილოდ განვა განვადი დიდე დე ასტ ასტრო რონო ნომი მია, ა, ამიტომ ამიტომ ახლა ახლა ვეცდევეცდე66
სახელმწიფო
ბი, შენ რომ მოგე მოგეწო წონე ნება, ბა, ისე შევა შევაქო. ქო. მე მგონი მგონია, ა, ყველას ყველასთ თვის აშკააშკარაა, რა ა, რომ ის აიძულებს აიძულებს სულს მაღლა მაღლა მიმარ მიმართოს თოს მზერა მზერა და მიწი მიწიდან დან ზეცის ზე ცისკენ კენ მიუძღ მიუძღვის ვის მას. – იქნებ ყველასთვის აშკარაა, მაგრამ ჩემთვის კი არა. – როგორ? – თუ ასტრო ასტ რონო ნომი მიას ას იმათი იმათი თვალსაზ თვალსაზრი რისით სით შევხე შევხედავთ, დავთ, ფილოფილოსოფი სო ფიურ ურ მნიშვ მნიშვნე ნელო ლობას ბას რომ ანიჭე ანიჭებენ ბენ მას, მაშინ მაშინ ის მაღლა მაღლა კი არა, პირი პი რიქით, ქით, დაბლა დაბლა მიმარ მიმართავს თავს მზერას. მზერას. – რას გულისხმობ? – იკითხა მან. – მე თუ მკითხავ, მშვენივ მშვენივრად რად ჩამო ჩამოააყა ყალი ლიბე ბე შენი შენი წარმოდ წარმოდგე გენა ნა უზენა უზე ნაეესი სამყა სამყაროს როს შემს შემსწავ წავლე ლელი ლი მეცნი მეცნიეერე რების ბის შესა შესახებ. ხებ. ალბათ, ალბათ, იმასაც იმა საც ფიქრობ, ფიქრობ, რომ თუ კაცი კაცი თავს უკან გადა გადაიგ იგდებს, დებს, მოხა მოხატულ ტულ ჭერს მია მიაშტერ ტერდე დება ბა და მისი მისი შემყუ შემყურე რე რაღა რაღაცას ცას მაინც მაინც ამოიც ამოიცნობს, ნობს, ამას გონე გონებით ბით ახერხებს ახერხებს და არა მზერით. მზერით. ჩემნა ჩემნაირ ირ გულუბ გულუბრ რყვი ვილოს ლოს კი ვერას ვერასდი დიდე დებით ბით ვერ დაა დააჯე ჯერებ, რებ, თითქოს თითქოს სულს სხვა რამე რამე მია მიაქცევს უზენა უზე ნაეესი სამყა სამყაროს როს მიმართ, მიმართ, გარდა გარდა იმ მეცნი მეცნიეერე რები ბისა, სა, რომლის რომლის საგა საგა-ნიც არსი არსი და უხილა უხილავი ვი სინამ სინამდ დვი ვილე ლეა. ა. მაგრამ მაგრამ თუ რაი რაიმე გრძნობა გრძნობადის დის შესაც შე საცნო ნობად ბად პირდა პირდაღე ღებულ ბულნი ნი შესცი შესციცი ცინე ნებენ ბენ ცას, ან თვალმო თვალმოჭუჭუტულნი ტულ ნი აშტერ აშტერდე დები ბიან ან მიწას, მიწას, ვერა ვერაფერ ფერსაც საც ვერ შეიც შეიცნო ნობენ, ბენ, რადგა რადგა-ნაც არავი არავითა თარი რი გრძ გრძნო ნობა ბადი დი შემეც შემეცნე ნების ბის საგნად საგნად არ გვევლი გვევლინე ნება, ბა, და სული, სუ ლი, ამ შემთხ შემთხვე ვევა ვაში, ში, მაღლა მაღლა კი არ იყურე იყურება, ბა, არამედ არამედ – დაბლა, დაბლა, თუნდაც თუნ დაც გულაღ გულაღმა მა იწვე იწვე მიწ მიწაზე, ან ზურგუ ზურგულით ლით მია მიაპობ პობდე დე ზღვას. – მაგრად მაგრად კი მომდე მომდექი, ქი, თუმცა თუმცა ახია ჩემზე. ჩემზე. მაგრამ მაგრამ შენი შენი აზრით, აზრით, დღევან დღე ვანდე დელო ლობი ბისა საგან გან განს განსხვა ვავე ვებით, ბით, როგორ როგორ უნდა უნდა სწავლობ სწავლობდ დნენ ასტრო რონო ნომი მიას, ას, რათა რათა მისი მისი შესწავ შესწავლა ლა სასარ სასარგებ გებლო ლო იყოს ჩვენი ჩვენი მიზნისმიზნისთვის? – აი, როგორ: როგორ: ცის თაღის თაღის მომხიბ მომხიბლავ ლავ სამკა სამკაუ ულებს ჩვენ უნდა უნდა აღვიქ აღ ვიქვამ ვამდეთ დეთ ყველა ყველაზე ზე ნატიფ ნატიფ და თვალწარ თვალწარმმტაც სამშ სამშვე ვენი ნისე სებად ბად ამნაირ ნა ირ საგან საგანთა თა შორის; შორის; მაგრამ მაგრამ ისინი ისინი ახლო ახლოსაც საც ვერ მივლენ მივლენ იმ უხილავ სამკა სამკაულ ულთა თა სრულქ სრულქმნი ნილე ლებას ბასთან, თან, თავი თავიან ანთი თი მოძრა მოძრაო ობი ბითა თა და ამ მოძრა მოძ რაო ობის ჭეშმა ჭეშმარი რიტი ტი სისწ სისწრა რაფით ფით თუ სიზან სიზანტით, ტით, თავი თავიან ანთი თი ჭეშმა ჭეშმა-რიტი რი ტი ფორმი ფორმითა თა თუ თანა თანაფარ ფარდო დობით ბით რომ ამოძრა ამოძრავე ვებენ ბენ ყველა ყველაფერს, ფერს, რასაც რა საც ცის თაღი თაღი მოი მოიცავს. ყოვე ყოველი ლივე ვე ეს მზერით მზერით კი არა, მხოლოდ მხოლოდ გონე ნებით ბით და წმინდა წმინდა აზრით აზრით მიიწ მიიწვვდო დომე მება; ბა; თუმცა თუმცა იქნებ იქნებ შენ სხვაგვარად ვა რად ფიქრობ? ფიქრობ? 67
პლატონი
– არამც და არამც. – მაშა მაშასა სადა დამე, მე, ციურ ციურ სამკა სამკაუ ულებს ისე უნდა უნდა ვიყე ვიყენებ ნებდეთ დეთ უზენაუზენაესი სამყა სამყაროს როს შესაც შესაცნო ნობად, ბად, როგორც როგორც გამო გამოიიყე ყენებ ნებდა და კაცი კაცი დედა დედალოლოსისა სი სა თუ სხვა რომე რომელი ლიმე მე დიდოს დიდოსტა ტატის ტის უებრო უებრო ხელოვ ხელოვნე ნებით ბით შექმშექმნილ ნა ნახა ზებს, შემ შემთხ თხვე ვევით ვით აღიქვამ რომ ვამდა ჩავარდ ჩავარ ნოდა ნო და ხელ ში: რებელ გეო გეო მეტრი მეტ რიის ის მცოდნე მცოდ ნეხაზებს, ერ ერთი თი შეხედ შე ხედვი ვითაც თაც აღიქ და დ მათ განხელში: განსაც საცვიფ ვიფრე ბელ სი სინანატიფეს ტი ფეს და სრულყო სრულყოფი ფილე ლებას, ბას, მაგრამ მაგრამ სასა სასაცი ცილო ლოდაც დაც არ ეყოფო ეყოფოდა, და, თუ ვინმე ვინმე დაა დააპი პირებ რებდა და მათი მათი მიხედ მიხედვით ვით შეეც შეეცნო ნო ტოლო ტოლობის, ბის, გაორ გაორმამაგების გე ბის თუ სხვაგვარ სხვაგვარ თანა თანაფარ ფარდო დობათა ბათა ჭეშმა ჭეშმარი რიტი ტი ბუნე ბუნება ბა.. – მართლაც რომ სასაცილო იქნებოდა. – მერე მერედა, და, შენი შენი აზრით, აზრით, განა განა ჭეშმა ჭეშმარი რიტი ტი ასტ ასტრო რონო ნომიც მიც ამასვე ამასვე არ განიც გა ნიცდი დიდა და ვარს ვარსკვლავ ლავთა თა მოძრა მოძრაო ობა ბაზე ზე დაკვირ დაკვირვე ვები ბისას? სას? მისთ მისთვი ვისაც საც ცხადი ცხა დი იქნე იქნებო ბოდა, და, რომ ცაც და ყოვე ყოველი ლივე ვე ციუ ციურიც დემი დემიურ ურგოს გოსმა მა უსრულ უს რულყო ყოფი ფილე ლესად სად მოა მოაწეს წესრი რიგა, გა, მაგრამ მაგრამ რაც შეე შეეხე ხება ბა დღის მიმარმიმართებას ღამი თებას ღამისად სადმი, მი, დღე-ღა დღე-ღამი მისას სას – თვისად თვისადმი, მი, თვისას თვისას – წლისად წლისადმი, მი, ხოლო ხო ლო ვარს ვარსკვლა ლავე ვები ბისას სას – ყოვე ყოველი ლივე ვე ამისა ამისა და ერთ ერთმა მანე ნეთი თისად სადმი, მი, როგორ რო გორ გგონი გგონია, ა, განა განა ის უაზრო უაზრობად ბად არ მიიჩ მიიჩნევ ნევდა და არა მარტო მარტო იმის მტკიცე მტკი ცებას, ბას, რომ ყველა ყველა ეს მიმარ მიმართე თება ბა მუდამ მუდამ ერთი ერთი და იგივეა იგივეა და არასოდეს სო დეს არ იცვ იცვლე ლება, ბა, არამედ არამედ იმის თავგა თავგამო მოდე დებულ ბულ მცდელო მცდელობა ბასაც, საც, რომ აქ ჭეშმა ჭეშმარი რიტე ტები ბისათ სათვის ვის მიეღ მიეღწი წიათ, ათ, მაშინ მაშინ როდე როდესაც საც ზემოხ ზემოხსე სენენებული ბუ ლი მიმარ მიმართე თებე ბები ბი ხილულ ხილულ და სხეუ სხეულებ ლებრივ რივ საგან საგანთა თა მიმარ მიმართე თებე ბები ბიაა? – ყველაფერს ვეთანხმები, რაც ახლა მოვისმინე. – ასე რომ, ასტ ასტრო რონო ნომი მიაასაც ისევე ისევე შევის შევისწავ წავლით, ლით, როგორც როგორც გეოგეომეტრი მეტ რიას, ას, ზოგად ზოგად პრობლე პრობლემა მათა თა მოშვე მოშველი ლიეებით, და არც კი შევე შევეხე ხებით ბით ციურ ცი ურ მოვლე მოვლენებს, ნებს, თუკი თუკი გვსურს სათა სათანა ნადოდ დოდ დავე დავეუფ უფლოთ ლოთ ასტ ასტრონომი ნო მიას ას და, ამრი ამრიგად, გად, გამო გამოვი ვიყე ყენოთ ნოთ თავი თავისი სი ბუნე ბუნებით ბით გონივ გონივრუ რული ლი და ჯერ კიდევ კიდევ გამო გამოუ უყე ყენე ნებე ბელი ლი ნაწი ნაწილი ლი ჩვენი ჩვენი სული სულისა სა.. – გვარი გვარიაანად კი ართუ ართულებ ლებ ასტ ასტრო რონო ნომე მების ბის ამოცა ამოცანას ნას იმასთან იმასთან შედარე და რებით, ბით, რასაც რასაც ისინი ისინი დღეს აკეთე აკეთებენ. ბენ. – მე მგონი მგონია, ა, ამასვე ამასვე დავუ დავუწე წესებთ სებთ სხვა მეცნი მეცნიეერე რებებ ბებსაც, საც, თუკი თუკი გვსურს ნამდ ნამდვი ვილი ლი კანონ კანონმმდებ დებლე ლები ბი გვერქ გვერქვას; მაგრამ მაგრამ თუ შეგიძ შეგიძლია ლია ჩვენთ ჩვენ თვის საჭი საჭირო რო კიდევ კიდევ ერთი ერთი მეცნი მეცნიეერე რებაც ბაც გამახ გამახსე სენო ნო?? – ასე სახელდახელოდ არ შემიძლია. – მოძრა მოძრაო ობა, ჩემი ჩემი აზრით, აზრით, ერთი ერთი კი არა, ბევრი ბევრი სხვადას სხვადასხხვა სახისახი68
სახელმწიფო
საა; მცოდნემ საა; მცოდნემ შეიძ შეიძლე ლება ბა ყველა ყველაფე ფერი რი ჩამოთ ჩამოთვა ვალოს, ლოს, ჩვენ კი მხოლოდ მხოლოდ ორი გვახსენ გვახსენდე დება ბა.. – მაინც? – გარდა ზემოხსენებულისა, არის კიდევ ერთი, მისი შესაბამისი.
– რომელს – როგორც რო გორცგულისხმობ? ჩვენი თვალი ჩვენი თვალი ასტ ასტრო რონო ნომი მიის ისკე კენაა ნაა მიქცე მიქცეუ ული, ისე ყური – ჰარმო ჰარმონი ნიულ ულ თანახ თანახმი მიეერე რება ბათა თა მოძრა მოძრაო ობის ბისკენ. კენ. ეს ორი მეცნი მეცნიეერება რე ბა დები დები არიან, არიან, როგორც როგორც ამტ ამტკი კიცე ცებენ ბენ პითა პითაგგორე რელე ლები, ბი, და ჩვენც, გლავკონ, გლავ კონ, ალბათ, ალბათ, კვერს დავუკ დავუკრავთ, რავთ, არა? – რა თქმა უნდა. – რაკი რაკი ეს საკითხი საკითხი არსე არსები ბითი თია, ა, ვეცდე ვეცდებით ბით აქაც გავი გავიზი ზიააროთ მათი აზრი აზრი და სხვა მხრივაც, მხრივაც, თუკი თუკი რაი რაიმეს დასძე დასძენენ; ნენ; მაგრამ, მაგრამ, ასეა თუ ისე, მაინც მაინც ჩვენს აზრ აზრზე დავრ დავრჩე ჩებით. ბით. – კერძოდ? – ჩვენს აღსაზ აღსაზრ რდე დელებს ლებს არამც და არამც არ უნდა უნდა დავრ დავრთოთ რაიმე არასრულ რაი არასრულყო ყოფი ფილის ლის ან იმის შესწავ შესწავლის ლის ნება, ნება, რასაც რასაც ჩვენს მიერ მი ერ დასა დასახუ ხული ლი მიზნი მიზნისა საკენ კენ არ მივყა მივყავართ, ვართ, რომელ რომელსაც საც უნდა უნდა მიელმიელტვო ვოდეს დეს ყველა; ყველა; ამასვე ამასვე ვამტ ვამტკი კიცებ ცებდით დით წეღან წეღან ასტ ასტრო რონო ნომი მიას ასთან თან დაკავში კავ შირე რებით. ბით. ნუთუ ნუთუ არ იცი, რომ ჰარმო ჰარმონი ნიის ის მიმარ მიმართაც თაც იგივე იგივე შეცდომა დო მა მეორ მეორდე დება? ბა? აქაც, ვინ იცის, რამდე რამდენი ნი შრომა შრომა იყრე იყრება ბა წყალში, წყალში, მხოლოდ მხო ლოდ იმიტომ, იმიტომ, რომ მუსი მუსიკო კოსე სები ბი მარტო მარტოო ოდენ სმენით სმენით აღქ აღქმუ მული ლი ბგერე ბგე რების ბის გაზომ გაზომვი ვითა თა და მათი მათი ურთი ურთიერ ერთ თშე შედა დარე რებით ბით იფარგ იფარგლე ლები ბიან ან.. – სასა სასაცი ცილო ლოა, ა, ღმერთ ღმერთმა მანი! ნი! ისე ყურდაც ყურდაცქქვე ვეტილ ტილნი ნი ლაპა ლაპარა რაკოკობენ „სიხშირეებზე”, გეგ გეგონე ნებათ ბათ მეზობ მეზობლე ლების ბის საუ საუბარს აყურა აყურადე დებე ბენო. ნო. ზოგი ზო გი ამტ ამტკი კიცებს, ცებს, ორ ბგერას ბგერას შორის შორის შუა შუათა თანა ნასაც საც აღვიქ აღვიქვამ ვამთო; თო; მათი მათი აზრით, ესაა უმცი უმცირე რესი სი შუა შუალე ლედი, დი, რომელ რომელსაც საც საზო საზომად მად უნდა უნდა იყენებდ ნებ დნენ. ზოგს კი, პირი პირიქით, ქით, ის წინა წინა ბგერე ბგერების ბის მსგავსი მსგავსი ჰგონი ჰგონია; ა; თუმცა ერთ ერთნიც და მეო მეორე რენიც ნიც სმენას სმენას გონე გონება ბაზე ზე მაღლა მაღლა აყენე აყენებენ. ბენ. – ეტყობა, ეტყობა, იმ ყოჩაღ ყოჩაღ მუსი მუსიკო კოსებს სებს გულის გულისხხმობ, მოსვე მოსვენე ნებას ბას რომ არ აძლე აძლევენ ვენ სიმებს სიმებს და თითქოს თითქოს საწა საწამებ მებლად ლად ახვე ახვევენ ვენ კოჭზე. კოჭზე. შემეძშემეძლო გამეგ გამეგრ რძე ძელე ლები ბინა ნა სიტყვა სიტყვა და იმაზეც იმაზეც მელა მელაპა პარა რაკა, კა, როგორ როგორ ადანაადანაშაუ შა ულე ლებენ ბენ სიმებს, სიმებს, რანა რანაიირად უხათქუ უხათქუნე ნებენ ბენ ხემს, ხან გმობენ, გმობენ, ხან კი მათი მა თი ჟღერით ჟღერით თავს იწონე იწონებენ, ბენ, მაგრამ მაგრამ აღარ გავა გავაჭი ჭიაანუ ნურებ რებ და ერთს დავსსძენ მხოლოდ: დავ მხოლოდ: აქ მათზე მათზე კი არ ვლაპა ვლაპარა რაკობ, კობ, არამედ არამედ იმ ხალხს ვგულის ვგუ ლისხხმობ, რომლებ რომლებსაც საც წეღან წეღან შევთა შევთავა ვაზეთ ზეთ ჰარმო ჰარმონი ნიააზე ემს ემსჯე ჯელათ. ლათ. 69
პლატონი
რადგან ისინი რადგან ისინი ზუსტად ზუსტად ისევე ისევე იქცე იქცევი ვიან, ან, როგორც როგორც ასტ ასტრო რონო ნომე მები, ბი, რაკიღა კი ღა რიცხვებს რიცხვებს ეძებენ ეძებენ სმენით სმენით აღქ აღქმულ თანახ თანახმი მიეერე რებებ ბებში, ში, მაგრამ მაგრამ ზოგა ზო გადი დი პრობლე პრობლემის მის განხილ განხილვამ ვამდე დე კი ვერ მაღლ მაღლდე დები ბიან ან და არც იმის გარკკვე გარ ვევას ვას ცდილო ცდილობენ, ბენ, თუ რომე რომელი ლი რიცხვე რიცხვები ბი არიან არიან ჰარმო ჰარმონი ნიუ ული
და რომე რო მელი ლი არა, ან რა იწვევს იწ ვევს მათ შორის ამ განს შორის განსხვა ვავე ვებას. ბას. – განსაცვიფრებელ საქმეზე მსჯელობ. – მართ მართლაც რომ სასარ სასარგებ გებლოა ლოა სიკე სიკეთი თისა სა და მშვენი მშვენიეერე რების ბის საკვლე ლევად, ვად, მაგრამ მაგრამ სრული სრულიად ად უსარგებ უსარგებლო ლოა, ა, თუკი თუკი სხვა რამეს რამეს ვისა ვისახავთ ხავთ მიზნად. მიზ ნად. – რა თქმა უნდა. – მე მგონი მგონია, ა, თუ ჩვენს მიერ მიერ განხი განხილუ ლული ლი ყველა ყველა მეცნი მეცნიეერე რების ბის შესწავ შეს წავლა ლა მათ კავშირ კავშირსა სა თუ ნათე ნათესა საო ობას ცხადყოფს ცხადყოფს და იმასაც იმასაც გვიმჟღავ ღავნებს, ნებს, მაინც მაინც რა მხრივ უკავშირ უკავშირდე დები ბიან ან ერთ ერთმა მანეთს, ნეთს, – ისინი ისინი ხელს შეგვიწყო შეგ ვიწყობენ ბენ ჩვენს მიერ მიერ დასა დასახუ ხული ლი მიზნის მიზნის მიღწე მიღწევა ვაში, ში, თუ არა და,
ტყუილად გავრ ტყუი გავრჯილ ჯილვართ. ვართ. – მეც ასე ვფიქრობ: მაგრამ ძალიან რთულ საკითხზე მსჯელობ, სოკრატე. – საწყის ნაწილს ნაწილს გულის გულისხხმობ თუ სხვა რამე რამესაც? საც? ნუთუ ნუთუ არ იცი, რომ ყოვე ყოველი ლივე ვე ეს მხოლოდ მხოლოდ შესა შესავა ვალია ლია იმ მელო მელოდი დიიისა, რომე რომელიც ლიც ჩვენ უნდა უნდა ვისწავ ვისწავლოთ? ლოთ? თუ, შენი შენი აზრით, აზრით, ვინც ყველა ყველა ამ მეცნი მეცნიეერებაში ბა ში გაწ გაწაფუ ფული ლია, ა, ის არის დახვე დახვეწი წილი ლი დია დიალექ ლექტი ტიკო კოსიც? სიც? – რა თქმა უნდა, უნდა, არა, ვფიცავ ვფიცავ ზევსს, ჩემს ნაცნობ ნაცნობთა თა შორის შორის იშვიათ ვი ათ გამო გამონაკ ნაკლის ლისთა თა გარდა გარდა.. – კი მაგრამ, ვისაც არც ბჭობის თავი აქვს და არც მოსმენისა, განა ოდესმე შეიცნობს იმას, რისი ცოდნაც, ჩვენი აზრით, საჭიროა? – ვერა, – თქვა მან. – სწორედ სწორედ ეს არის, გლავკონ, გლავკონ, ის მელო მელოდი დია, ა, რომე რომელიც ლიც გამოჰგამოჰყავს დია დიალექ ლექტი ტიკას. კას. და თუმცა თუმცა ის გონით გონით საწვ საწვდო დომი მია, ა, ხედვის ხედვის უნარი ცდილობს ცდილობს მის მიბაძ მიბაძვას, ვას, მაგრამ მაგრამ ხედვა, ხედვა, ჩვენი ჩვენი წეღან წეღანდე დელი ლი თქმისა თქმისა არ იყოს, თავდა თავდაპირ პირვე ველად ლად მიელ მიელტ ტვის ცოცხალ არსე არსება ბათა, თა, შემდეგ შემდეგ – ვარს ვარსკვლა ლავე ვების ბის და ბოლოს ბოლოს – თვით მზის აღქ აღქმას. ხოლო ხოლო როდე როდესაც საც ვინმე ვინ მე ცდილობს ცდილობს დია დიალექ ლექტის ტის გზით, გრძნობა გრძნობათა თა შემწე შემწეო ობის გარე გარეშე, შე, მარტო მარ ტოო ოდენ გონე გონების ბის მეო მეოხე ხებით ბით ჩასწ ჩასწვდეს ყოვე ყოველი ლი საგნის საგნის არსს და ვერა ვე რაფე ფერი რი შეა შეაჩე ჩერებს, რებს, ვიდრე ვიდრე აზრით აზრით არ ამაღლ ამაღლდე დება ბა სიკე სიკეთის თის არსის არსის 70
სახელმწიფო
წვდომამდე, წვდომამ დე, მაშინ მაშინ ის აღწევს აღწევს გონით გონით საწვ საწვდო დომი მი სამყა სამყაროს როს მწვერვალს, მწვერვალს, ისევე, ისე ვე, როგორც როგორც ხედვის ხედვის უნარი უნარი – ხილუ ხილული ლი სამყა სამყარო როიისას. – მართალს ბრძანებ. – მერედა, განა დიალექტიკურს არ უწოდებენ ამ გზას?
– რა თქმა უნდა.ბორკი – სწორედ სწო რედ ესაა ბორკილე ლები ბისა საგან გან თავდახ თავდახსსნა, ლანდე ლანდები ბიდან დან – ხატება ტე ბათა თა და სინათ სინათლის ლის მიმართ მიმართ მიქცე მიქცევა, ვა, მიწის მიწისქქვე ვეშე შეთი თიდან დან – მზისკენ აღმას აღმასვვლა, ხოლო ხოლო თუ ამ შემთხ შემთხვე ვევა ვაშიც შიც შეუძ შეუძლე ლებე ბელია ლია ცოცხალ არსე არ სება ბათა, თა, მცენა მცენარე რეთა თა და მზის შუქის შუქის ჭვრეტა, ჭვრეტა, უმჯო უმჯობე ბესია სია ღვთაებღვთაებრივ ანარეკ ანარეკლ ლთა თუ ნამდ ნამდვილ საგან საგანთა თა ლანდე ლანდების ბის ციმციმს ციმციმს უმზერუმზერდე წყალში, წყალში, ვიდრე ვიდრე ჩახჩა ჩახჩახა ხა მზის ხატის ხატის – ცეცხლის ცეცხლის შუქით შუქით მღვიმის მღვიმის კედელ კე დელზე ზე მიფე მიფენი ნილი ლი ნამდ ნამდვი ვილი ლი საგნე საგნების ბის ხატე ხატება ბათა თა ლანდე ლანდების ბის ცეკვას. ამის უნარს კი გვანი გვანიჭებს ჭებს ზემოხ ზემოხსე სენე ნებულ ბულ მეცნი მეცნიეერე რებებ ბებში ში თავის გაწაფ გაწაფვა, ვა, ზეცი ზეციუ ური სინამ სინამდ დვი ვილი ლისა სა და არს არსთა შორის შორის უსრულ უსრულქქმნი ნილე ლესის სის ჭვრეტად ჭვრეტად რომ მია მიაქცევს ჩვენი ჩვენი სულის სულის ყველა ყველაზე ზე მშვენი მშვენიერ ერ საწყისს, ისევე, ისევე, როგორც როგორც ჩვენი ჩვენი სხეუ სხეულის ყველა ყველაზე ზე გამჭ გამჭრი რიაახი საწყისი საწყისი – ჩვენი ჩვენი ხორცი ხორციეელი თვალი თვალი მაღლ მაღლდე დება ბა ამ ნივთი ნივთიერ ერ და ხილულ ხილულ სინამდ ნამ დვი ვილე ლეში ში ყველა ყველაზე ზე ნათე ნათელი ლი საგნის საგნის ჭვრეტამ ჭვრეტამდე დე.. – ეს, ჩემი ჩემი აზრით, აზრით, დასაშ დასაშვე ვები ბია, ა, თუმცა თუმცა ძალი ძალიან ან კი მიჭირს მიჭირს ამის დაშვე დაშ ვება. ბა. მაგრამ, მაგრამ, მეო მეორეს მხრივ, არც ამის უარყო უარყოფა ფა ჩანს ადვი ადვილი. ლი. ამიტომ ამი ტომ – რაკი რაკი ამ საკითხს საკითხს არა მარტო მარტო ახლა ახლა განვი განვიხი ხილავთ, ლავთ, არამედ არამედ შემდ შემ დგომაც მრავალ მრავალჯერ ჯერ მივუბ მივუბრუნ რუნდე დებით, ბით, – დავუშ დავუშვათ, ვათ, რომ საქმე საქმე მართ მარ თლა ისეა, ისეა, როგორც როგორც შენ ამბობ, ამბობ, საკუთ საკუთრივ რივ მელო მელოდი დიააზე გადა გადავივიდეთ და ისევე ისევე განვი განვიხი ხილოთ ლოთ იგი, როგორც როგორც მისი მისი შესა შესავა ვალი ლი განვი განვიხიხილეთ. მაშ, გვითხარი, გვითხარი, რა განას განასხხვა ვავებს ვებს დია დიალექ ლექტი ტიკას, კას, რა სახე სახეეებად განი გა ნიყო ყოფე ფება, ბა, ან რა გზებს მისდევს მისდევს იგი? რადგან რადგან ამ გზებს, როგორც როგორც ჩანს, იმ მიჯნამ მიჯნამდე დე მივყა მივყავართ, ვართ, რომლის რომლის მიღწ მიღწევაც მოგზა მოგზაუ ურის რისთ თვის დასვე დას ვენე ნებას ბას და მისი მისი მგზავრო მგზავრობის ბის დასას დასასრულს რულს მოას მოასწ წავებს. – მე კი მზადა მზადა ვარ, მაგრამ მაგრამ შენ რომ ვერ მომყ მომყვე ვები, ბი, ჩემო ჩემო ძვირფა ძვირფა-სო გლავკონ? გლავკონ? არადა, არადა, იმის ხატე ხატებას ბას კი არ იხილავ იხილავდი, დი, რაზე რაზედაც დაც ახლა ახლა ვმსჯელობთ, ვმსჯე ლობთ, არამედ არამედ – თვით ჭეშმა ჭეშმარი რიტე ტებას; ბას; ყოველ ყოველ შემთხ შემთხვე ვევა ვაში, ში, მე ასე მგონი მგონია. ა. მართ მართლა ასეა თუ არა ეს, ჯერჯე ჯერჯერო რობით ბით ნუ მოვყ მოვყვე ვებით ბით ამის მტკიცე მტკიცებას; ბას; მაგრამ მაგრამ რაღაც რაღაც ამდაგ ამდაგვა ვარი რი რომ უნდა უნდა არსე არსებობ ბობდეს, დეს, ეს კი შეგვიძ შეგვიძლია ლია დაჟი დაჟინე ნებით ბით ვამტ ვამტკი კიცოთ, ცოთ, არა? – როგორც ჩანს. 71
პლატონი
– და არა მარტო მარტო ეს, არამედ არამედ ისიც, რომ მხოლოდ მხოლოდ დია დიალექ ლექტი ტიკა კა თუ უჩვე უჩვენებს ნებს ამას ჩვენს მიერ მიერ ზემოთ ზემოთ განხი განხილულ ლულ მეცნი მეცნიეერე რებებ ბებში ში გაწაფულს, წა ფულს, სხვა გზით კი ეს შეუძ შეუძლე ლებე ბელი ლია. ა. – ამის მტკიცებაც ღირს. – ეალბათ, ალ ბათ, ვე რავინ ვინრად შეგრომ შეგვე ვედა დავე ვება ბა ლობდეს იმაში, იმაში, რომ ართოს არსე სებობს ბობს სხვა მეცნიე მეცნი რება, რე ბა, მეთო მევერა თოდუ დურად ცდი ცდილობ დეს მოიარ მოი ხელთოს ხელ ყოველი ყოვე ლი საგნის საგ ნის არსი, არსი, რადგა რადგანაც ნაც ყველა ყველა სხვა ხელოვ ხელოვნე ნება ბა თავის თავის საგნად საგნად ან კაცთა ვნებებ ვნებებსა სა თუ შეხე შეხედუ დულე ლებებს ბებს სახავს, სახავს, ან ყველაფ ყველაფრის რის წარმო წარმოშო შობაბასა თუ ურთი ურთიერ ერთ თშერ შერწყ წყმას, მას, ანდა ანდა ბუნებ ბუნებრივ რივ თუ ხელოვ ხელოვნურ ნურ საგან საგანთა თა დაცვას. დაც ვას. რაც შეე შეეხე ხება ბა დანარ დანარჩენ ჩენ ხელოვ ხელოვნე ნებებ ბებსა სა თუ მეცნი მეცნიეერე რებებს, ბებს, რომლე რომ ლებიც, ბიც, ჩვენი ჩვენი წეღან წეღანდე დელი ლი თქმისა თქმისა არ იყოს, არსის არსის გარკ გარკვე ვეულ ულ ნაწილს ნა წილს მაინც მაინც იხელთე იხელთებენ, ბენ, როგორც, როგორც, მაგა მაგალი ლითად, თად, გეო გეომეტ მეტრია რია და მისი მი სი მომდევ მომდევნო ნო მეცნი მეცნიეერე რება ბანი, ნი, ჩვენ ვხედავთ, ვხედავთ, რომ არსის არსის მათე მათეუ ული აღქქმა სიზმა აღ სიზმარე რეულ ულ ჩვენე ჩვენებებს ბებს უფრო უფრო მოგვა მოგვაგგონებს, ცხადად ცხადად კი ვერ ხედავენ ხედა ვენ და ვერც იხილა იხილავენ ვენ მას, ვიდრე, ვიდრე, თავი თავიანთ ანთ ვარა ვარაუ უდებს აყოლილნი, ლილ ნი, შეეც შეეცდე დები ბიან ან კვლავაც კვლავაც უცვ უცვლე ლელად ლად შეი შეინარ ნარჩუ ჩუნონ ნონ ისინი ისინი და მათი მა თი ღირე ღირებუ ბულე ლების ბის თაო თაობა ბაზე ზე ანგა ანგარიშს რიშს ვერ ჩაა ჩააბა ბარე რებენ ბენ თავი თავიანთ ანთ თავს. ვისაც ვისაც საწყისის საწყისის მაგივ მაგივრო რობას ბას უწევს ის, რაც არ იცის, ხოლო ხოლო დანას და ნასკკვად და შუა შუალე ლედურ დურ წინა წინადა დადე დებე ბებად ბად იყენებს იყენებს ყოვე ყოველი ლივე ვე იმას, რაც ერთ ერთმა მანეთს ნეთს არ ერწყ ერწყმის, მის, შეიძ შეიძლე ლება ბა ერთ ერთმა მანეთს ნეთს კი მიუ მიუსა სადა დაგოს გოს ისინი, ისი ნი, მაგრამ მაგრამ აქედან აქედან ნამდ ნამდვი ვილად ლად ვერ მიი მიიღებს ცოდნას. ცოდნას. – ვერასდიდებით. – მაშა მაშასა სადა დამე, მე, დია დიალექ ლექტი ტიკუ კური რი მეთო მეთოდი დი ერთა ერთადერ დერთი თია, ა, ჰიპო ჰიპოთეთეზებს რომ უარყოფს უარყოფს და უშუა უშუალოდ პირველ პირველსაწყი საწყისამ სამდე დე მაღლ მაღლდე დება, ბა, რათა რა თა მყარად მყარად დაა დააფუძ ფუძნოს ნოს თავი თავისი სი დასკ დასკვნე ნები; ბი; ის თანდა თანდათან თან ათავიათავისუფლებს სუფ ლებს ბარბა ბარბარო როსულ სულ მწვირე მწვირეში ში დანთ დანთქმულ სული სულიერ ერ მზერას, მზერას, რისთ რის თვი ვისაც საც თანამ თანამგგზავ ზავრე რებად ბად და თანა თანაშემ შემწე წეეებად იყენებს იყენებს ჩვენს მიერ მიერ ზემოთ ზე მოთ განხი განხილულ ლულ ხელოვ ხელოვნე ნებებს, ბებს, თუმცა თუმცა ჩვეუ ჩვეულე ლების ბის ძალით, ძალით, ზოგჯერ მეცნი მეცნიეერე რებე ბებად ბად ვიხსე ვიხსენი ნიებ ებდით დით მათ; მაგრამ მაგრამ აქ სხვა სახელ სახელწო წოდე დე-ბა იყო საჭი საჭირო, რო, უფრო უფრო ცხადი, ცხადი, ვიდრე ვიდრე „წარმოდგენა”, მაგრამ მაგრამ უფრო უფრო ბუნდო ბუნ დოვა ვანი, ნი, ვიდრე ვიდრე „მეცნიერება”. ზემოთ, ზემოთ, აქა-იქ, აქა-იქ, „გონივრულ განსგანსჯას” ვუწო ვუწოდებ დებდით დით მას. თუმცა, თუმცა, ჩემის ჩემის აზრით, აზრით, რა დროს სახელ სახელწო წოდე დე-ბებზე ბებ ზე დავა დავაა, ა, როცა როცა განსა განსახილ ხილვე ველად ლად წინ გვიძევს გვიძევს ისეთი ისეთი მნიშვ მნიშვნე ნელოლოვანი ვა ნი საკითხი, საკითხი, რომე რომელიც ლიც ჩვენ შემოგ შემოგთა თავა ვაზეთ. ზეთ. 72
სახელმწიფო
– მართლაც; მთავარია სახელწოდება ნათლად გამოხატავდეს იმას, რასაც აღნიშნავს. – ასე რომ, წეღან წეღანდე დელი ლისა სა არ იყოს, ჩვენთ ჩვენთვის საკმა საკმარი რისი სი იქნე იქნება, ბა, თუ პირველ პირველ დანა დანაყოფს ყოფს მეცნი მეცნიეერე რება ბასა სა თუ ჭეშმა ჭეშმარიტ რიტ ცოდნას ცოდნას ვუწო ვუწო-დებთ, მესოგავ მეო რეს – გონივ გოამ ნივრულ რულ გან სკჯას, მესამეს მესა – რწმენას, რწმე ნას, მეოთხეს მე–ოთხეს კი – მიმს მიმ გავსე სებას, ბას, ორ უკაგანს უკანას ნასკ ნელს, ერმეს ერთად თად აღებულს, აღებულს, წარმოდგე მოდ გენას, ნას, ხოლო ხოლო პირველ პირველ ორს – აზროვ აზროვნე ნებას. ბას. წარმოდ წარმოდგე გენის ნის საგ საგანია ქმნადო ქმნადობა, ბა, აზროვ აზროვნე ნები ბისა სა კი – ჭეშმა ჭეშმარი რიტი ტი არსე არსებო ბობა. ბა. არსე არსებო ბობა ბა ისე მიე მიემარ მართე თება ბა ქმნადო ქმნადობას, ბას, როგორც როგორც აზროვ აზროვნე ნება ბა – წარმოდ წარმოდგე გენას, ნას, და როგორც როგორც აზროვ აზროვნე ნება ბა მიე მიემარ მართე თება ბა წარმოდ წარმოდგე გენას, ნას, ისე მიე მიემარ მართე თება ბა ცოდნა ცოდ ნა რწმენას, რწმენას, გონივ გონივრუ რული ლი განს განსჯა კი – მიმს მიმსგავ გავსე სებას. ბას. ხოლო ხოლო რაც შეეეხე შე ხება ბა ორად გაყო გაყოფას ფას – იმად, რასაც რასაც წარმოდ წარმოდგე გენით ნით აღვიქ აღვიქვამთ ვამთ და იმად, რასაც რასაც გონე გონებით ბით ვწვდებით, ვწვდებით, ისევე, ისევე, როგორც როგორც თვითე თვითეუ ულის მიმართე მარ თებას ბას მისი მისი შესა შესაბა ბამი მისი სი საგნი საგნისად სადმი, მი, ამის განხილ განხილვას ვას შევეშ შევეშვათ, ვათ, გლავკონ, რათა გლავკონ, რათა თავი თავიდან დან ავიცი ავიცილოთ ლოთ გაცი გაცილე ლებით ბით უფრო უფრო გრძელი გრძელი მსჯელო მსჯე ლობა ბა.. – მაგრამ ჩემთვის ისიც საკმარისია, რაც ახლა თქვი, რამდენადაც იმისი ძალი შემწევს, რომ შენ მოგდიო. – მაშ, შენ დია დიალექ ლექტი ტიკოსს კოსს უწოდებ უწოდებ იმას, ვისაც ვისაც შეუძ შეუძლია ლია ყოვეყოველი საგნის საგნის არსს ჩასწ ჩასწვდეს? ხოლო ხოლო ვისაც ვისაც ამისი ამისი თავი თავი არა აქვს, შენი შენი აზრით, იმდე იმდენად ნადვე ვე აკლია აკლია ჭკუა, ჭკუა, რამდე რამდენა ნადაც დაც არ შეუძ შეუძლია ლია თვითონ თვითონვე ვე გაიცხა გა იცხადოს დოს ან სხვისთ სხვისთვის ცხადყოს ცხადყოს ეს? – რა თქმა უნდა. – იგივე იგივე ითქ ითქმის სიკე სიკეთე თეზე ზედაც. დაც. ვისაც ვისაც არ შეუძ შეუძლია ლია ყოვე ყოველი ლივე ვე დანარ და ნარჩე ჩენი ნისა საგან გან განა განაცალ ცალკე კევოს ვოს და ასე განსაზღ განსაზღვვროს სიკე სიკეთის თის იდეა; იდეა; ვინც ისე მხნედ არ მიარ მიარღ ღვევს დაბრ დაბრკო კოლე ლებებს, ბებს, როგორც როგორც ბრძოლის ბრძოლის ველზე, ველ ზე, რათა რათა უკუაგ უკუაგდოს დოს ყველა ყველა საპი საპირის რისპი პირო რო მოსაზ მოსაზრე რება, ბა, რომე რომე-ლიც არსის არსის წვდომა წვდომაზე ზე კი არა, წარმოდ წარმოდგე გენა ნაზეა ზეა დამყა დამყარე რებუ ბული; ლი; დიახ, დიახ, ვინც ურყევ ურყევ ლოგ ლოგიკა კაზე ზე დაყრ დაყრდნო ნობით ბით შეუ შეუპოვ პოვრად რად არ მიი მიიწევს წინ, ამნა ამ ნაირ ირ კაცზე კაცზე შენ, ალბათ, ალბათ, იტყვი, იტყვი, რომ ის არც ჭეშმა ჭეშმარიტ რიტ სიკე სიკეთეს თეს იცნობს იც ნობს და არც საერ საერთოდ თოდ სიკე სიკეთეს; თეს; ხოლო ხოლო თუ ის, ასე თუ ისე, მაინც ახერხებს ახერხებს მოი მოიხელ ხელთოს თოს სიკე სიკეთის თის ლანდი, ლანდი, წარმოდ წარმოდგე გენის ნის მეო მეოხე ხებით ბით ახერხებს ახერ ხებს და არა ცოდნის ცოდნის წყალო წყალობით. ბით. ამნა ამნაიირი კაცი კაცი თვლემა თვლემასა სა და სიზმა სიზ მარე რეულ ულ ჩვენე ჩვენებებ ბებში ში ატარებს ატარებს თავის თავის ამქ ამქვეყ ვეყნი ნიურ ურ სიცოცხ სიცოცხლეს ლეს და 73
პლატონი
გამოფხიზ მოფხიზლე ლება ბასაც საც ვერ ასწ ასწრებს, ისე ჩადის ჩადის ჰადეს ჰადესში, ში, რათა რათა იქ სამუსამუდამო და მო ძილით ძილით იძინოს. იძინოს. – ვფიცავ ზევსს, თამამად ვიტყვი ამას. – მაგრამ, მაგრამ, ადრე ადრე თუ გვიან, გვიან, როცა როცა მოგ მოგიწევს აღზარ აღზარდო დო და განათგანათლე ლება ბა მიელოლი აღე ღები ბინო ნო შენს შვიბათ, შვილებს, ლებს, რომარ რომლებ ლებსაც საც მხო მხოლოდ ლოდ წარშავი წარმომოსახვით სახ ვითმია ელო ლია ავე ვები, ბი, ალბათ, ალ ნებას ნებას მის მისცემ ცემჯერ მათ, ჯერ კიდევ კიდევ შა ვი მონა მო ნახა ხაზე ზები ბივით ვით უნდილ უნდილნი ნი და უგუნურ უგუნურნი, ნი, მბრძანებ მბრძანებლობ ლობდ დნენ და უმნიშვვნე ნიშ ნელო ლოვა ვანეს ნეს საქმე საქმეებს ებს წყვეტდ წყვეტდნენ სახელ სახელმმწი წიფო ფოში ში.. – რა თქმა უნდა, არა. – ალბათ, ალბათ, კანო კანონით ნით დაა დაავალ ვალდე დებუ ბულებ ლებ მათ, უპირა უპირატე ტესად სად იმნა იმნაიირი განათ გა ნათლე ლება ბა შეი შეიძი ძინონ, ნონ, რომლის რომლის წყალო წყალობი ბითაც თაც სრულყო სრულყოფი ფილად ლად დაედაეუფლე უფ ლები ბიან ან კითხვაკითხვა-პა პასუ სუხის ხის ხელოვ ხელოვნე ნებას. ბას. – დავავალდებულებ, შენთან ერთად. – მაშ, ასე. ხომ არა გგონი გგონია, ა, რომ დია დიალექ ლექტი ტიკა კა აგვირ აგვირგგვი ვინებს ნებს მთელ ცოდნას, ცოდნას, და არ არსე არსებობს ბობს ხელოვ ხელოვნე ნება, ბა, რომე რომელიც ლიც შეიძ შეიძლე ლებობოდა მასზე მასზე მაღლა მაღლა დაგვე დაგვეყე ყენე ნები ბინა, ნა, რადგ რადგანაც ის არის ცოდნის ცოდნის უმაღლესი ლე სი მწვერვა მწვერვალი ლი.. – რა თქმა უნდა. – ისღა დაგვრჩენია, განვსაზღვროთ, ვის აღვზრდით, ან როგორ აღვზრდით ამ გზით. – ცხადია, – თქვა მან. – თუ გახსოვს, რანაირი მმართველები ავირჩიეთ მათი პირველი არჩევისას? – როგორ არ მახსოვს. – კეთი კეთილი; ლი; მაშ, დარწ დარწმუ მუნე ნებუ ბული ლი ბრძანდე ბრძანდებო ბოდე, დე, რომ სწორედ სწორედ მათნა მათ ნაიირი ხალხი ხალხი უნდა უნდა ავირჩი ავირჩიოთ: ოთ: სანდო სანდონი, ნი, მამაც მამაცნი ნი და, შეძლე შეძლებისბისდაგვა დაგ ვარად, რად, წარმო წარმოსა სადეგ დეგნი; ნი; უნდა უნდა ვეძი ვეძიოთ ოთ არა მარტო მარტო კეთილ კეთილშო შობილბილნი და დარბა დარბაიისელ სელნი, ნი, არამედ არამედ ამნა ამნაიირი აღზ აღზრდი დისათ სათვის ვის სათა სათანა ნადო დო ნიჭით ცხებულ ცხებულნიც. ნიც. – რა ნიჭს გულისხმობ? – სწავლა სწავლაში ში გამჭ გამჭრი რიახ ახნი ნი უნდა უნდა იყვ იყვნენ, ჩემო ჩემო კეთი კეთილო, ლო, და ადვიადვილად ეუფლე ეუფლებოდ ბოდნენ ნენ ცოდნას. ცოდნას. რადგ რადგანაც სულებს სულებს გაცი გაცილე ლებით ბით უფრო უფრო აკრთობს მეცნი მეცნიეერე რება ბათა თა სირთუ სირთულე, ლე, ვიდრე ვიდრე გიმნას გიმნასტი ტიკუ კური რი ვარჯი ვარჯიშე შე-ბისა. ბი სა. ვინა ვინაიიდან ტანჯ ტანჯვავა-წ წამე მება, ბა, რასაც რასაც ცოდნის ცოდნის შეძე შეძენა ნა მოითხოვს, მოითხოვს, მით უფრო უფ რო მტკივნე მტკივნეუ ულია სული სულისათ სათვის, ვის, რომ სხეუ სხეული არ იზია იზიარებს მას. 74
სახელმწიფო
– მართალს ბრძანებ. – უნდა უნდა მოი მოიძებ ძებნოს ნოს კარგი კარგი მეხსი მეხსიეერე რების ბის მქონე მქონე ადამი ადამიაანი, რომერომელიც დაუ დაუღა ღალა ლავიც ვიც იქნე იქნებო ბოდა და და შრომის შრომისმოყ მოყვა ვარეც. რეც. თორემ თორემ როგორ როგორ გაუძ უძლებს ლებს ფიზი ფიზიკურ კურ დატვირ დატვირთ თვას და ამდენ ამდენ სწავლა სწავლასა სა და ვარჯიშს? ვარჯიშს? – ასეთის პოვნა გაგვიჭირდება, თუ ყოველნაირი ნიჭით არ იქნა დაჯილდოვებული. – ჩვენი ჩვენი დროის დროის შეცდო შეცდომა, მა, საი საიდა დანაც ნაც ფილო ფილოსო სოფი ფიის ის არასაკ არასაკმამარისი რი სი დაფა დაფასე სება ბა იღებს სათა სათავეს, ვეს, იმაში იმაში მდგომა მდგომარე რეობს, ობს, რომ – ადრეც ადრეც გვითქქვამს – მას ისე არ უდგე გვით უდგები ბიან, ან, როგორც როგორც ის ამას იმსა იმსახუ ხურებს. რებს. ამ საქმეს საქ მეს ხელი ხელი ნამდ ნამდვი ვილებ ლებმა მა უნდა უნდა მოკი მოკიდონ დონ და არა – ყალბის ყალბისმმქმნე ნე-ლებმა. ლებ მა. – რას გულისხმობ? – პირველ პირველ რიგში, რიგში, ის, ვინც ამ საქმეს საქმეს მოკი მოკიდებს დებს ხელს, შრომისშრომისმოყვა მოყ ვარე რეო ობა ბაში ში არ უნდა უნდა მოი მოიკოჭ კოჭლებ ლებდეს. დეს. ის არ უნდა უნდა იყოს ნახევნახევრად შრომის შრომისმოყ მოყვა ვარე რე და ნახევ ნახევრად რად – ზარმა ზარმაცი. ცი. ასე ხდება ხდება ხოლმე, ხოლმე, როდე რო დესაც საც ადამი ადამიანს ანს უყვარს უყვარს ტანვარ ტანვარჯი ჯიში, ში, ნადი ნადირო რობა ბა და ყოვე ყოველი ლივე, ვე, რაც სხეულს სხეულს ავითა ავითარებს, რებს, მაგრამ მაგრამ არ უყვარს უყვარს სწავლა, სწავლა, ძიე ძიება, არ არის ცნობის ცნო ბისმოყ მოყვა ვარე, რე, პირი პირიქით, ქით, ასეთი ასეთი სიძნე სიძნელე ლეეები მისთ მისთვის საძულ საძულვე ველი ლიაა. ისიც მოი მოიკოჭ კოჭლებს, ლებს, ვისაც ვისაც შრომის შრომისმოყ მოყვა ვარე რეო ობა საპი საპირის რისპი პირო რო მხარეს მხარეს აქვს მიმარ მიმართუ თული ლი.. – სრულიად მართალს ბრძანებ. – ზუსტად ზუსტად ასევე, ასევე, განა განა ჭეშმა ჭეშმარი რიტე ტებას ბასთან თან მიმარ მიმართე თები ბითაც თაც სახიჩსახიჩრად არ მივიჩ მივიჩნევთ ნევთ სულს, რომელ რომელსაც საც ისე ძალი ძალიან ან სძულს ნებსი ნებსითი თი სიცრუ სიც რუე, ე, რომ ზიზღის გარე გარეშე შე ვერც თავის თავის თავში თავში იტანს მას და ვერც სხვაში სხვა ში – აღშ აღშფო ფოთე თების ბის გარე გარეშე, შე, მაგრამ მაგრამ მაინც მაინც დასაშ დასაშვე ვებად ბად მიაჩ მიაჩნია ნია უნებუ უნე ბური რი სიცრუე სიცრუე და არავი არავითარ თარ აღშ აღშფო ფოთე თებას ბას არ ავლენს ავლენს მის მიმართ, არამედ არამედ ისე გორავს გორავს თავის თავის საკუ საკუთარ თარ უმეცრე უმეცრება ბაში, ში, როგორც როგორც ღორი ღო რი – წუმპე წუმპეში ში.. – რა თქმა უნდა. – რაც შეე შეეხე ხება ბა კეთილ კეთილგგონი ნიეერე რებას, ბას, სიმა სიმამა მაცეს, ცეს, დიდსუ დიდსულოვ ლოვნე ნებას ბას და სიქვე სიქველის ლის ყველა ყველა სხვა სახეს, სახეს, არანაკ არანაკლე ლები ბი დაკვირ დაკვირვე ვება ბა სჭირდე სჭირდება ბა იმას, რომ უკეთუ უკეთური რისა საგან გან გაარ გაარჩიო ჩიო კეთილ კეთილშო შობი ბილი. ლი. ვინც მათ გარჩევას ჩე ვას ვერ შესძ შესძლებს, სულერ სულერთი თია, ა, სახელ სახელმმწიფო იქნე იქნება ბა თუ კერძო კერძო პირი, პი რი, ამა თუ იმ საჭი საჭირო როეები ბისათ სათვის ვის ისე მიიწ მიიწვევს ვევს კოჭლებ კოჭლებსა სა და უკე75
პლატონი
თურებს, ვის – მეგობ თურებს, მეგობრე რებად ბად და ვის – მმართ მმართვე ველე ლებად, ბად, რომ თვითონ თვითონ ვერც კი შენიშ შენიშნავს ნავს ამას. – ჩვეულებრივ, ასედაც ხდება. – ჩვენ კი სწორედ სწორედ ამას უნდა უნდა ვერი ვერიდოთ. დოთ. თუ ცოდნის ცოდნის დასა დასაუფ უფ-ლებლად და სხეუ ლებლად სხეულის გასა გასაკა კაჟებ ჟებლად ლად სული სულითა თა და ხორცით ხორცით ჯანსაღ ჯანსაღ ხალხს შევარ შევარჩევთ, ჩევთ, თვით სამარ სამართ თლი ლიაანო ნობაც ბაც კი ვერა ვერაფერს ფერს გვისაყ გვისაყვევედურებს დუ რებს და ჩვენ ურღ ურღვე ვევად ვად შევი შევინარ ნარჩუ ჩუნებთ ნებთ სახელ სახელმმწი წიფოს ფოს მთლიამთლიანობა ნო ბასაც საც და მის წყობი წყობილე ლება ბასაც. საც. ხოლო ხოლო თუ საა საამი მისოდ სოდ უღირს ხალხზე შევა შევაჩე ჩერებთ რებთ არჩე არჩევანს, ვანს, საქმე საქმე უკუღმა უკუღმა წაგვი წაგვივა ვა და კიდევ კიდევ უფრო უფრო მწარე მწა რე დაცინ დაცინვის ვის საგნად საგნად ვაქცევთ ვაქცევთ ფილო ფილოსო სოფი ფიას ას.. – მართლაც რომ სირცხვილს ვჭამდით, – თქვა მან. – რა თქმა უნდა; უნდა; მაგრამ მაგრამ მე მგონია მგონია ახლა ახლავე ვე აღმოვ აღმოვჩჩნდი სასა სასაციცილო მდგომა მდგომარე რეო ობა ბაში ში.. – რატომ?
– დამა დამავიწყ ვიწყდა, და, რომ ეს თამა თამაშია შია და, ცოტა ცოტა არ იყოს, ხმას ავუწიე; წი ე; თანაც თანაც ერთ ერთთა თავად ვად ფილო ფილოსო სოფი ფიააზე მეჭი მეჭირა რა თვალი თვალი და ვხედავ ვხედავდი, დი, როგორ რო გორ ამცი ამცირე რებენ. ბენ. ამიტო ამიტომაც მაც აღშ აღშფო ფოთე თებით ბით შევუ შევუტიე ტიე მის აბუჩად აბუჩად ამგგდებთ და უკმე ამ უკმეხად ხად გამო გამომი მივი ვიდა, და, რაცა რაცა ვთქვი. – ვფიცავ ზევსს, მე, როგორც ერთი შენი მსმენელი, სხვა აზრისა ვარ. – მე კი, როგორც როგორც რიტო რიტორი, რი, ვერ დაგე დაგეთან თანხხმე მები. ბი. ასეა თუ ისე, ნუ დავი დავივიწყებთ, ვიწყებთ, რომ ხანდაზ ხანდაზმუ მულებ ლებზე ზე შევა შევაჩე ჩერეთ რეთ ჩვენი ჩვენი პირვე პირველი ლი არჩე არ ჩევა ვანი, ნი, ახლა ახლა კი ვხედავთ, ვხედავთ, რომ შევც შევცდით. მართ მართლაც ლაცდა, და, ხომ ვერ ვერწ ვერ წმუ მუნე ნებით ბით სოლონს სოლონს – ხანში ხანში შესუ შესული ლი ბევრ რამეს რამეს სწავლობ სწავლობსო? სო? პირი პი რიქით, ქით, ხანდაზ ხანდაზმულს მულს კიდევ კიდევ უფრო უფრო ნაკლებ ნაკლებ შესწევს შესწევს სწავლის სწავლის უნარი, ვიდრე ვიდრე სირბი სირბილი ლისა. სა. ასე რომ, ყველა ყველაზე ზე დიდ და მრავალ მრავალრიცხო რიცხოვან ვან საქმე საქ მეთა თა აღმ აღმსრუ რულებ ლებლად ლად ახალგაზ ახალგაზრ რდობა უნ უნდა და მიგვაჩ მიგვაჩნნდეს. – უცილობლად, – თქვა მან. – მაშა მაშასა სადა დამე, მე, არითმე არითმეტი ტიკის, კის, გეო გეომეტ მეტრი რიიისა და სხვა მეცნი მეცნიეერე რება ბა-თა ცოდნა ცოდნა წინ უნდა უნდა უსწ უსწრებ რებდეს დეს დია დიალექ ლექტი ტიკის კის შესწავ შესწავლას, ლას, ასე რომ, ახალგაზ ახალ გაზრ რდე დები ბი ბავშ ბავშვო ვობა ბაში შივე ვე უნდა უნდა ეუფლე ეუფლებოდ ბოდნენ ნენ მათ, მაგრამ მაგრამ ყოველგგვა ველ ვარი რი იძულე იძულები ბისა სა თუ ძალდა ძალდატა ტანე ნების ბის გარე გარეშე შე.. – ვითომ რატომაო? – იმიტომ, იმიტომ, რომ თავი თავისუ სუფა ფალი ლი ადამი ადამიაანი მონა მონასა სავით ვით როდი როდი უნდა უნდა ეუფლე ეუფ ლებო ბოდეს დეს ცოდნას. ცოდნას. როცა როცა სხეულს სხეულს სიძნე სიძნელე ლეთა თა დაძლე დაძლევას ვას აჩვეაჩვე76
სახელმწიფო
ვენ, ამით ის სულაც სულაც არ ხდება ხდება უარესი, უარესი, მაგრამ მაგრამ სულში სულში ძალით ძალით ჩანერჩანერგილი ცოდნა ცოდნა არამყა არამყარი რია. ა. – ამას კი მართალს ამბობ. – ამიტომ, ამიტომ, ჩემო ჩემო კეთილ კეთილშო შობი ბილო, ლო, შენს შვილებს შვილებს ძალდა ძალდატა ტანე ნებით ბით კი არა, თა მაშით შით უნდა უნდა ას წავლი ლიდე, დე, რა საც ასმიდრე წავლი, ლი,კილე თუ გინდა უკეთ გინდა ადევნო ადევ ნო თამა თვალ თვალყუ ყური რი თვიასწავ თვითე თეუ ულის ბურასაც ბუნებ ნებრივ რივასწავ მიდ რეკი ლებებს. ბებს. – ჭკვიანურია. – თუ გახსოვს, გახსოვს, ჩვენ ვამბობ ვამბობდით, დით, რომ ბავშ ბავშვე ვები ბი ცხენებ ცხენებზე ზე უნდა უნდა შეგვეს შეგ ვესხა ხა და თან გვეახ გვეახლა ლა ომში, ომში, რათა რათა ბრძოლის ბრძოლის ქარცეცხ ქარცეცხლის ლისთ თვის შორი შო რიდან დან ედევნე ედევნები ბინათ ნათ თვალი, თვალი, ხოლო ხოლო თუ საფრ საფრთხე ნაკლე ნაკლები ბი იყო, ახლო ახ ლოსაც საც მიგვეშ მიგვეშვა, ვა, რომ ლეკვე ლეკვები ბივით ვით ეგემათ ეგემათ სისხ სისხლი ლი.. – როგორ არ მახსოვს. – და ვინც ყოვე ყოველი ლივე ვე ამაში ამაში – გარჯა გარჯაში, ში, სწავლა სწავლასა სა თუ განსაცგანსაცდელში დელ ში ყველა ყველაზე ზე უკეთ გამო გამოიიჩენ ჩენდა და თავს, ცალკე ცალკე სია სიაში შეგვე შეგვეტა ტანა ნა..
– რა ცა ხნისანი? – როცა რო უკვე თავს ანებე უკვე ანებებენ ბენ სავალ სავალდე დებუ ბულო ლო საწვ საწვრთნელ ვარჯი ვარჯი-შებს; რადგა რადგანაც ნაც ამ ხნის განმავ განმავლო ლობა ბაში ში – სულერ სულერთი თია, ა, ორ წელი წელიწადს წადს გრძელდე გრძელ დება ბა თუ სამს, – არასდი არასდიდე დებით ბით არ შეუძ შეუძლი ლიათ ათ სხვა რამე რამეშიც შიც იმეცა იმე ცადი დინონ: ნონ: დაღლი დაღლილო ლობა ბა და ძილი ძილი მეცა მეცადი დინე ნეო ობის მტრები მტრები არიან. არიან. თან ესეც ხომ საკმა საკმაოდ ოდ ძნელი ძნელი გამოც გამოცდა დაა: ა: რანა რანაიირად გამო გამოიიჩე ჩენენ ნენ თავს საწვვრთნელ ვარჯი საწ ვარჯიშებ შებში ში.. – ცხადია, – თქვა მან. – ამ დროის დროის გასვ გასვლის შემდეგ შემდეგ ოცი წლის ჭაბუ ჭაბუკე კები ბიდან დან გამორგამორჩეულთ ჩე ულთ უფრო უფრო მეტ პატივს პატივს მია მიაგე გებენ, ბენ, ვიდრე ვიდრე დანარ დანარჩე ჩენებს, ნებს, ხოლო ხოლო იმ მეცნი მეც ნიე ელად რებებს, რე ბებს, ბავ ბავშ შვო ვობა ბაში ში რათა ცალ ცალცალკე კენათლივ რომ ასუჩვე ასწავ წავლიდ ლიდნენ, გარდებს გარკ კვეულ ულწი წილად გააერ გაა ერთი თია ანე ნებენ, ბენ, რა თა-ცალ თვალ თვალნათ ლივ უჩ ვენონ ნონნენ, შეგირდებს შეგირ მათი მა თი ნათე ნათესა საო ობა როგორც როგორც ერთურ ერთურთის, თის, ისე არსის არსის ბუნე ბუნების ბის მიმართ. მიმართ. – მხოლოდ ამ გზით შეძენილი ცოდნა იქნება მყარი. – სწორედ სწორედ ესაა ყველა ყველაზე ზე დიდი დიდი გამოც გამოცდა, და, რომლის რომლის მეშვე მეშვეო ობი ბითაც თაც შეიძ შე იძლე ლება ბა დავად დავადგგინოთ, ვინაა ვინაა თავი თავისი სი ბუნე ბუნებით ბით დია დიალექ ლექტი ტიკო კოსი სი და ვინ არა. ვისაც ვისაც შეუძ შეუძლია ლია ყველა ყველაფე ფერი რი ერთობ ერთობლი ლივად ვად მოიც მოიცვას ვას მზერით, დია დიალექ ლექტი ტიკო კოსი სია, ა, ხოლო ხოლო იმას, ვისაც ვისაც ამის უნარი უნარი არ შესწევს, შესწევს, ვერც ჩვენ მივიჩ მივიჩნევთ ნევთ დია დიალექ ლექტი ტიკო კოსად. სად. – მეც ასე ვფიქრობ, – თქვა მან. – ჰოდა, ჰოდა, სწორედ სწორედ შენ უნდა უნდა განსაზღ განსაზღვვრო, ვინაა ვინაა ყველა ყველაზე ზე უკე77
პლატონი
თესი ამ მხრივ და ვინ უფრო თესი უფრო უდრე უდრეკი კი იქნე იქნება ბა მეცნი მეცნიეერე რების ბის დაუფდაუფლები ლე ბისას, სას, ბრძოლის ბრძოლის ველზე ველზე თუ ყოვე ყოველი ლივე ვე იმის აღს აღსრუ რულე ლების ბის დროს, რასაც რა საც ვალად ვალად გვიწე გვიწესებს სებს კანო კანონი. ნი. ოცდა ოცდააათი წლისა წლისანი ნი რომ გახდე გახდები ბიან, ან, მათ შორის შორის ხელახ ხელახლა ლა უნდა უნდა მოახ მოახდი დინო ნო არჩე არჩევა ვანი, ნი, ხოლო ხოლო რჩეუ რჩეულებს კიდევ უფრო კიდევ უფრო მეტი მეტი პატი პატივი ვი უნდა უნდა მია მიაგო და გამოს გამოსცა ცადო, დო, ვინ რისი რისი მაქნი მაქ ნისია სია დია დიალექ ლექტი ტიკა კაში, ში, ან ვის შესწევს შესწევს ხედვი ხედვისა სა თუ სხვა შეგრ შეგრძნებათა ბა თა შემწე შემწეო ობის გარე გარეშე შე ჭეშმა ჭეშმარიტ რიტ არსამ არსამდე დე ამაღლე ამაღლების ბის უნარი. უნარი. მაგრამ აქ, ჩემო ჩემო მეგ მეგობა ბარო, რო, დიდი დიდი სიფრ სიფრთხი თხილე ლე გვმართებს. გვმართებს. – ვითომ რატომაო? – ნუთუ ნუთუ არ შეგიმ შეგიმჩჩნე ნევია ვია ის ბორო ბოროტე ტება, ბა, დღეს რომ ემუქრე ემუქრება ბა დიაალექ დი ლექტი ტიკას კას და ესოდენ ესოდენ ღრმად გაიდ გაიდგა გა ფესვი ფესვი?? – რა ბოროტებას გულისხმობ? – რასა რასა და, იმას, რომ დია დიალექ ლექტი ტიკის კის მიმდევ მიმდევრებ რებში ში უკანო უკანონო ნობა ბა ისადგუ ისად გურებს. რებს. – მართლაც. – მერე მერედა, და, გიკვირს გიკვირს მათი მათი მდგომა მდგომარე რეო ობა? როგორ როგორ გგონი გგონია, ა, იმსაიმსახურე ხუ რებენ ბენ თუ არა მიტე მიტევე ვებას? ბას? – რა მხრივ? – ავიღოთ ავიღოთ ასეთი ასეთი მაგ მაგალი ლითი: თი: ვთქვათ, მრავალ მრავალრიცხო რიცხოვან, ვან, მდიდარსა დარ სა და კეთილ კეთილშო შობი ბილურ ლურ ოჯახში ოჯახში მიგდე მიგდებუ ბული ლი ბავშ ბავშვი იზრ იზრდე დება. ბა. აქ მას ყოველ ყოველნა ნაიირად ანებივ ანებივრე რებენ. ბენ. მაგრამ მაგრამ როცა როცა წამო წამოიიზრდე დება, ბა, გაიგებს, რომ ვინც მშობლე მშობლებად ბად მიაჩ მიაჩნნდა, თურმე თურმე უცხონი უცხონი ყოფი ყოფილან, ლან, ნამდ ნამ დვილ მშობლებს მშობლებს კი ვერ პოუ პოულობს. თუ შეგიძ შეგიძლია ლია გამო გამოიც იცნო ნო მისი დამო დამოკი კიდე დებუ ბულე ლება, ბა, ერთის ერთის მხრივ, იმ ხალხი ხალხისად სადმი, მი, ვინც ანებივანებივრებს, მეო მეორეს მხრივ კი – დედო დედობილ-მა ბილ-მამო მობი ბილის ლის მიმართ, მიმართ, ჯერ ერთი, ერთი, მაშინ, მა შინ, როცა როცა არ იცოდა, იცოდა, მიგდე მიგდებუ ბული ლი რომ იყო, და მეო მეორეც, მას შემდეგ, რაც გაი გაიგებს ამას. ანდა, ანდა, თუ გნებავს, გნებავს, მე გეტყვი, გეტყვი, როგორ როგორ წარმოგიდ მო გიდგე გენია ნია ეს? – ცხადია, მნებავს. – წინას წინასწარ წარ ვხედავ, ვხედავ, რომ, ვიდრე ვიდრე სიმარ სიმართ თლე არ გაუ გაუგია, უფრო უფრო მეტი მე ტი პატი პატივის ვისცე ცემით მით ეპყრო ეპყრობა ბა დედდედ-მა მამას მას და ნათე ნათესა სავებს, ვებს, ვიდრე ვიდრე იმათ, ვინც თავს ევლე ევლება ბა და ელოლი ელოლიაავე ვება. ბა. ნაკლებ ნაკლებ დაუ დაუდევ დევრო რობას გა გამო მოიიჩენს გასა გასაჭირ ჭირში ში ჩავარ ჩავარდ დნილ ახლო ახლობელ ბელთა თა მიმართ, მიმართ, ნაკლე ნაკლებად ბად ატკენს ატკენს გულს სიტყვით სიტყვით თუ საქმით საქმით და ნაკლე ნაკლებად ბად ეურჩე ეურჩება ბა მათ, ვიდრე ვიდრე იმ ხალხს, ვინც ანებივ ანებივრებს. რებს. 78
სახელმწიფო
– ალბათ. – მაგრამ მაგრამ მას შემდეგ, შემდეგ, რაც სიმარ სიმართ თლეს გაი გაიგებს, მე მგონია მგონია საგრძნობ ნობლად ლად იკლებს იკლებს მისი მისი პატი პატივის ვისცე ცემა მა და ყურადღე ყურადღება ბა ახლობ ახლობლე ლების ბის მიმართ, მი მართ, და, პირი პირიქით, ქით, იმატებს იმატებს იმათ მიმართ, მიმართ, ვინც ანებივ ანებივრებს, რებს, რომლებსაც უფრო ლებსაც უფრო მეტად მეტად დაე დაემორ მორჩი ჩილე ლება, ბა, ვიდრე ვიდრე უწინ, ყურად ყურად იღებს მათ რჩევას რჩევას და აშკა აშკარად რად დაი დაიჭერს მათ მხარეს, მხარეს, მამო მამობილ ბილსა სა და ყოფილ ნათე ნათესა სავებ ვებზე ზე კი საერ საერთოდ თოდ აღარ იზრუ იზრუნებს, ნებს, თუ ბუნე ბუნებით ბით უაღრესად რე სად კეთი კეთილი ლი კაცი კაცი არ არის. – ყველა ყველაფე ფერი რი ისე მოხდე მოხდება, ბა, როგორც როგორც შენ ამბობ, ამბობ, მაგრამ მაგრამ რა საერთო ერ თო აქვს შენს მაგ მაგალითს დია დიალექ ლექტი ტიკის კის მიმდე მიმდევარ ვარ ხალხ ხალხთან? – აი რა: სამარ სამართ თლი ლიაანო ნობა ბასა სა და მშვენი მშვენიეერე რება ბაზე ზე ჩვენ, მშობლე მშობლების ბის ზეგავ ზე გავლე ლენით, ნით, ბავშ ბავშვო ვობა ბაში შივე ვე გვიყა გვიყალიბ ლიბდე დება ბა გარკ გარკვე ვეუ ული შეხე შეხედუ დულელებები, ბე ბი, მშობლე მშობლები ბისა, სა, რომლებ რომლებსაც საც პატივს პატივს ვცემთ და ვემორ ვემორჩი ჩილე ლებით. ბით. – მართლაც.
– მაგრამ მაგრამ ამ შეხე შეხედუ დულე ლებებს ბებს უპირის უპირისპირ პირდე დები ბიან ან მაცთუ მაცთური რი წარმოდგე მოდ გენე ნები, ბი, საა საამოდ რომ ელამუ ელამუნე ნები ბიან ან სულს. თუმცა თუმცა თავდა თავდაჭე ჭერი რილი ლი ხალხი ხალ ხი არ აჰყ აჰყვე ვება ბა მათ მაცთურ მაცთურ ხიბლს და როგორც როგორც მამა მამაპა პაპურ პურ შეხედუ ხე დულე ლება ბათა თა ერთ ერთგუ გული ლი კიდე კიდევაც ვაც ემორჩი ემორჩილე ლება ბა მათ. – ასეა. – კეთი კეთილი; ლი; მოდი, მოდი, ვკითხოთ ამნა ამნაიირად განწყო განწყობილ ბილ კაცს, რა არის მშვენი მშვე ნიეერე რება: ბა: ისე გვიპა გვიპასუ სუხებს, ხებს, როგორც როგორც უსწავ უსწავლია ლია კანონ კანონმმდებ დებლისლისგან, მაგრამ მაგრამ თუ შემდ შემდგომი მსჯელო მსჯელობი ბისას სას მრავალ მრავალგგზის და მრავალ მრავალნანაირად უარყო უარყოფენ ფენ და აბათი აბათილე ლებენ ბენ მის აზრს, ამ კაცს შეიძ შეიძლე ლება ბა ვაფიქრე ფიქ რები ბინოთ, ნოთ, რომ მშვენი მშვენიეერე რება ბა სულაც სულაც არ არის უფრო უფრო მშვენი მშვენიეერი, ვიდრე ვიდ რე სიმა სიმახინ ხინჯე, ჯე, და ასეთსა ასეთსავე ვე შეცდო შეცდომას მას დავაშ დავაშვე ვები ბინებთ ნებთ სამარ სამართთლიაანო ლი ნობას ბასთან, თან, სიკე სიკეთე თესა სა და ყოვე ყოველი ლივე ვე იმასთან იმასთან მიმარ მიმართე თებით, ბით, რასაც რასაც უწინ განსა განსაკუთ კუთრე რებით ბით აფასებ აფასებდა. და. ამის შემდეგ, შემდეგ, როგორ როგორ გგონი გგონია, ა, რა მოუ მო უვა მის პატი პატივის ვისცე ცემას მას და მორჩი მორჩილე ლებას? ბას? – ცხადი ცხადია, ა, აღარც უწინდე უწინდელი ლი პატი პატივის ვისცე ცემის მის გრძნობა გრძნობა შერჩე შერჩება ბა და არც მორჩი მორჩილე ლები ბისა სა.. – მაგრამ მაგრამ თუ ყოვე ყოველი ლივე ვე ამას აღარ მიიჩ მიიჩნევს ნევს პატი პატივის ვისცე ცემის მის ღირსად და ფასე ფასეუ ულად, ჭეშმა ჭეშმარი რიტე ტებას ბას კი ვეღარ ვეღარ მია მიაკვლევს, საკითხა საკითხავი ვია, ა, ცხოვრე ცხოვ რების ბის რანა რანაირ ირ წესს მიუბ მიუბრუნ რუნდე დება, ბა, თუ არა იმას, რაც საა საამოდ ელამუ ელა მუნე ნება ბა მის პატივ პატივმოყ მოყვა ვარე რეო ობას? – ყოველივე სხვა გამორიცხულია. 79
პლატონი
– ასე რომ, ჩემი აზრით, კანონთა დამრღვევად მოგვევლინება, თუმცა ადრე განუხრელად იცავდა მათ. – უცილობლად. – მაშა მაშასა სადა დამე, მე, ამნა ამნაიირი მდგომა მდგომარე რეო ობა ბუნებ ბუნებრი რივია ვია დია დიალექ ლექტიტიკის მიმდე მიმდევარ ვართათ თათვის, ვის, და, როგორც როგორც ზემოთ ზემოთ აღვ აღვნიშ ნიშნე, ნე, ისინი ისინი სავსესავსებით იმსა იმსახუ ხურე რებენ ბენ მიტე მიტევე ვებას. ბას. – და სიბრალულსაც. – ამრი ამრიგად, გად, ოცდა ოცდაათ ათწ წლი ლიაანებ ნებმა მა ამნა ამნაიირი სიბრა სიბრალუ ლული ლი რომ არ აღგგვიძ აღ ვიძრან, რან, ისინი ისინი დიდი დიდი სიფრ სიფრთხი თხილით ლით და წინდა წინდახე ხედუ დულე ლებით ბით უნდა უნდა ვაზი ვა ზიააროთ დია დიალექ ლექტი ტიკას? კას? – რა თქმა უნდა. – განა განა სიფრ სიფრთხი თხილის ლის ერთი ერთი ამნა ამნაიირი საშუ საშუაალე ლება ბა ის არ იქნე იქნება, ბა, რომ სიყრ სიყრმე მეში შივე ვე არ იგემონ იგემონ დია დიალექ ლექტი ტიკის კის სიტკ სიტკბო? ალბათ ალბათ შეგ შეგინიშნავს: ნიშ ნავს: როგორც როგორც კი გემოს გემოს გაუ გაუსინ სინჯა ჯავენ ვენ დია დიალექ ლექტი ტიკას, კას, ყმაწვი ყმაწვილე ლები ბი ცდილობენ ცდილო ბენ სათა სათამა მაშოდ შოდ და თავშე თავშესაქ საქცე ცევად ვად გამო გამოიიყე ყენონ ნონ იგი, წინა წინააღაღმდე დეგგობე ბებით ბით გატა გატაცე ცებულ ბულნი ნი რომ ბაძა ბაძავენ ვენ მის უარმ უარმყო ყოფელთ, ფელთ, რათა რათა თვითონ თვი თონვე ვე უარყონ უარყონ ისინი, ისინი, და თანაც თანაც იმით ტკბები ტკბებიან, ან, რომ თავი თავიან ანთი თი საბუ სა ბუთე თებით ბით ლეკვე ლეკვები ბივით ვით ძიძგ ძიძგნი ნიან ან ყველას, ყველას, ვისაც ვისაც კი საკბე საკბენად ნად მოიმოიხელთე ხელ თებენ. ბენ. – ტკბებიან და მერე როგორ. – მას შემდეგ, შემდეგ, რაც თვითონ თვითონ უარყო უარყოფენ ფენ მრავალს მრავალს და მრავა მრავალი, ლი, თავის თა ვის მხრივ, უარყოფს უარყოფს მათ, ისინი ისინი უკვე უკვე სწრაფად სწრაფად აქცე აქცევენ ვენ ზურგს ყოვე ყო ველი ლივე ვე იმას, რაც მანამ მანამდე დე სწამდათ, სწამდათ, ეს კი ხალხის ხალხის თვალში თვალში ჩირქ ჩირქსა სცხებს მათაც მათაც და ფილო ფილოსო სოფი ფიის ის მთელ საგან საგანსაც. საც. – მართალს ბრძანებ, – თქვა მან. – უფრო უფრო ხნიე ხნიერი კი არ ისურვებს ისურვებს მონა მონაწი წილე ლეო ობა მიი მიიღოს ამ სიშლეგე ლე გეში; ში; პირი პირიქით, ქით, უმალ იმ კაცს მიბა მიბაძავს, ძავს, ვისაც ვისაც სურს ჭეშმა ჭეშმარი რიტეტებას მიაღ მიაღწი წიოს ოს დავი დავისა სა და კამა კამათის თის გზით, ვიდრე ვიდრე იმას, ვინც მხოლოდ მხოლოდ თავშექ თავ შექცე ცევი ვისა სა თუ თამა თამაშის შის გულის გულისთ თვის უარყოფს უარყოფს მოპი მოპირის რისპი პირის რის მოსაზ მო საზრე რებებს. ბებს. ის თვითო თვითონაც ნაც თავდა თავდაჭე ჭერი რილია ლია და კი არ ამდაბ ამდაბლებს, ლებს, პირი პი რიქით, ქით, ხალხის ხალხის თვალში თვალში ფასს ჰმატებს ჰმატებს ფილო ფილოსო სოფი ფიას ას.. – სწორია. – განა განა სიფრ სიფრთხი თხილის ლის ზომებს ზომებს არ ეკუთვ ეკუთვნის ყოვე ყოველი ლივე ვე ის, რაც ზემოთ ზე მოთ ითქ ითქვა: დია დიალექ ლექტი ტიკო კოსე სებად ბად შეიძ შეიძლე ლება ბა აღვ აღვზარ ზარდოთ დოთ მხოლოდ მხოლოდ მტკიცე მტკი ცე და თავდა თავდაჭე ჭერი რილი ლი ხალხი, ხალხი, ესე იგი, იმის საპი საპირის რისპი პიროდ როდ ვიქ80
სახელმწიფო
ცევით, რასაც ცევით, რასაც დღეს ვხედავთ, ვხედავთ, როცა როცა დია დიალექ ლექტი ტიკის კის დაუფ დაუფლე ლების ბის ნებას აძლე აძლევენ ვენ ყველას, ყველას, ვისთ ვისთვი ვისაც საც ღმერთს არ მიუ მიუცია ამისი ამისი ნიჭი ნიჭი.. – რა თქმა უნდა. – იმასთან იმასთან შედა შედარე რებით, ბით, ვინც გიმნას გიმნასტი ტიკუ კური რი ვარჯი ვარჯიშე შებით ბით იკაჟებს იკაჟებს სხეულს, საკმა სხეულს, საკმარი რისი სი იქნე იქნება ბა თუ არა ორჯერ ორჯერ მეტი მეტი დრო დია დიალექ ლექტი ტიკის კის დასა და საუფ უფლებ ლებლად, ლად, თუ ამის გარდა გარდა სხვას არაფერს არაფერს აკეთებს აკეთებს კაცი კაცი?? – ექვს წელიწადს გულისხმობ თუ ოთხს? – ეგ სულერ სულერთი თია; ა; თუნდაც თუნდაც ხუთი ხუთი იყოს. შემდ შემდგომ ამისა, ამისა, შენ აიძულებ მათ კვლავ დაუბ დაუბრუნ რუნდ დნენ მღვიმეს მღვიმეს და სახელ სახელმმწი წიფო ფო თანამ თანამდედებობე ბო ბები ბი დაი დაიკა კავონ: ვონ: როგორც როგორც სამხედ სამხედრო, რო, ისე ყმაწვილ ყმაწვილკაც კაცთა თა შესა შესაფეფერის სხვა მოვა მოვალე ლეო ობა ბათა თა შესრუ შესრულე ლებას ბას მიჰყონ მიჰყონ ხელი, ხელი, რათა რათა არავის არავის ჩამო ჩა მოუ უვარ ვარდე დებოდ ბოდნენ ნენ გამოც გამოცდი დილე ლებით. ბით. ეგეც არ იყოს, ამით კიდეც კიდეც გამოს გა მოსც ცდი მათ: გაუძ გაუძლე ლებენ ბენ ათასნა ათასნაირ ირ საცთურს საცთურს თუ ვერა ვერა.. – საამისოდ რამდენ წელს აძლევ? – თხუთმეტს. თხუთმეტს. ხოლო ხოლო როცა როცა ორმოც ორმოცდა დაათს ათს მიუ მიუკა კაკუ კუნე ნებენ, ბენ, მაშინ მაშინ ისინი, ისი ნი, ვინც ღირსე ღირსეუ ულად გაუძ გაუძლო ლო გამოც გამოცდას დას და როგორც როგორც საქმე საქმეში, ში, ისე მეცნი მეცნიეერე რება ბაშიც შიც გამო გამოიიჩი ჩინა ნა თავი, თავი, უკვე უკვე თავი თავიან ანთი თი საბო საბოლოო ლოო მიზნის ხორც ხორცშეს შესხხმას უნდა უნდა შეუდ შეუდგგნენ: უნდათ უნდათ თუ არა, უზენა უზენაეესი არსის არსის მიმართ მი მართ აღაპყრონ აღაპყრონ თვალი, თვალი, არსი არსისა, სა, სინათ სინათლეს ლეს რომ ჰფენს ყველაყველაფერს, ხოლო ხოლო მას შემდეგ, შემდეგ, რაც იხილა იხილავენ ვენ უზენა უზენაეს ეს სიკე სიკეთეს, თეს, ნიმუ ნიმუშად შად დასა და სახონ ხონ იგი და სიცოცხ სიცოცხლის ლის მთელი მთელი დანარ დანარჩე ჩენი ნი დროის დროის მანძილ მანძილზე ზე მისი მი სი მიხედ მიხედვით ვით მოა მოაწეს წესრი რიგონ გონ სახელ სახელმმწი წიფოს, ფოს, კერძო კერძო პირთა პირთა თუ თავიან ვი ანთი თი პირა პირადი დი ცხოვრე ცხოვრება. ბა. ისინი ისინი ფილო ფილოსო სოფი ფიის ის შესწავ შესწავლა ლაში ში გაა გაატარებენ რე ბენ სიცოცხ სიცოცხლის ლის უმეტეს უმეტეს ნაწილს, ნაწილს, ხოლო ხოლო როცა როცა რიგი რიგი მოუ მოუწევთ, სახელ სა ხელმმწი წიფო ფო თანამ თანამდე დებო ბობებს ბებს დაი დაიკა კავე ვებენ ბენ და საზო საზოგგადო ცხოვრე ცხოვრების ბის მოწეს მო წესრი რიგე გებას ბას მიჰყო მიჰყოფენ ფენ ხელს, მაგრამ მაგრამ იმიტომ იმიტომ კი არა, რომ ეს დიდებულ დე ბულ საქმი საქმიაანო ნობად ბად მიაჩ მიაჩნი ნიათ, ათ, არამედ არამედ იმიტომ, იმიტომ, რომ ასე სჭირდე სჭირდება ბა ქვეყა ქვე ყანას. ნას. ასე, უწყვე უწყვეტი ტი რუდუ რუდუნე ნებით ბით თავი თავიანთ ანთ მსგავსად მსგავსად რომ აღზაღზრდი დიან ან მოქა მოქალა ლაქე ქეებს, ებს, რათა რათა მათ გადა გადაააბა ბარონ რონ სახელ სახელმმწი წიფოს ფოს დაცვა, დაცვა, თვითონ თვი თონ ნეტარ ნეტართა თა კუნძუ კუნძულებს ლებს მია მიაშუ შურე რებენ ბენ საცხოვრებ საცხოვრებლად. ლად. სახელსახელმწი წიფო ფო ძეგლებს ძეგლებს აუგებს ამ ღვაწლ ღვაწლმო მოსილთ სილთ და მათ სახსოვ სახსოვრად, რად, როგორც უკვ უკვდა დავი ვი ღვთაე ღვთაებე ბები ბისა, სა, დაა დააწე წესებს სებს მსხვერპ მსხვერპლშე შეწირ წირვას, ვას, თუკი თუკი პითია პი თია დაა დაადას დასტუ ტურებს რებს ამას, თუ არა და, მაშინ მაშინ მათ ისე შესწი შესწირა რავენ ვენ მსხვერპლს, როგორც როგორც ნეტარ ნეტარსა სა და ღვთაებ ღვთაებრივ რივ ხალხს. 81
პლატონი
– რა მშვენივრად გამოძერწე ეგ შენი მმართველები, სოკრატე, ნამდვილი მოქანდაკეც ვერ შესძლებდა უკეთესად. – მმართ მმართვე ველი ლი ქალე ქალებიც, ბიც, გლავკონ: გლავკონ: რაც მე ვთქვი, ქალებ ქალებსაც საც ისევე ეხება, ეხება, როგორც როგორც კაცებს; კაცებს; მართა მართალი ლია, ა, მხოლოდ მხოლოდ იმ ქალებს, ქალებს, რომ-
ლებსაც საა ლებსაც საამი მისოდ სოდ ბუნებ ბუნებრი რივი ვი მონა მონაცე ცემე მები ბი მოე მოეძებ ძებნე ნებათ. ბათ. – სწორი სწორია, ა, – თქვა მან, – რაკი რაკიღა, ღა, ჩვენი ჩვენი შეთან შეთანხხმე მები ბისა სამებრ, მებრ, ერთთაც და მეო მეორე რეთაც თაც თანა თანაბა ბარი რი უფლე უფლებე ბები ბი უნდა უნდა ჰქონდეთ ჰქონდეთ ყველაყველაფერში ფერ ში.. – კეთი კეთილი ლი და პატი პატიო ოსა სანი; ნი; ახლა ახლა მაინც მაინც ხომ აღია აღიარებთ, რომ ფუჭი აზრე აზრები ბი როდი როდი გამოგ გამოგვით ვითქქვამს სახელ სახელმმწი წიფო ფოსა სა და მის წყობი წყობილელებასთან ბას თან დაკავ დაკავში შირე რებით. ბით. რა თქმა უნდა, უნდა, მათი მათი ხორც ხორცშეს შესხხმა ძნელი ძნელია, ა, მაგრამ მაგ რამ არა შეუძ შეუძლე ლებე ბელი; ლი; როცა როცა სახელ სახელმმწი წიფოს ფოს სათა სათავე ვეში ში ჭეშმაჭეშმარიტი რი ტი ფილო ფილოსო სოფო ფოსე სები ბი ჩაუდ ჩაუდგე გები ბიან, ან, – გნებავთ, გნებავთ, ერთი ერთი და გნებავთ გნებავთ მრავა მრა ვალი, ლი, – მათ თვალში თვალში ფასი ფასი დაე დაეკარ კარგე გება ბა ყველა ყველა იმ პატივს, პატივს, დღეს ასე ხარბად ხარბად რომ მიელ მიელტ ტვი ვიან, ან, რადგა რადგანაც ნაც თავი თავისუ სუფა ფალი ლი კაცის კაცისთ თვის უღირსად უღირ სად და უფასუ უფასურად რად მიიჩ მიიჩნე ნევენ ვენ მათ, მაშინ მაშინ როდე როდესაც საც გაცი გაცილელებით უფრო უფრო მაღლა მაღლა დაა დააყე ყენე ნებენ ბენ მოვა მოვალე ლეო ობის პირნათ პირნათლად ლად მოხდას მოხდას და უანგგარო უან რობის ბის ჯილდოს ჯილდოს – ღირსე ღირსებას. ბას. ყველა ყველაზე ზე დიდ ფასე ფასეუ ულო ლობად ბად კი დასა და სახა ხავენ ვენ სამარ სამართ თლი ლიაანო ნობას, ბას, რომელ რომელსაც საც ერთ ერთგუ გულად ლად ემსა ემსახუ ხურე რები ბიან ან და რომლის რომლის მიხედ მიხედვი ვითაც თაც ეცდე ეცდები ბიან ან მართონ მართონ ქვეყა ქვეყანა ნა.. – როგორ? – იმათ, ვინც ჩვენს სახელ სახელმმწიფო ფოში ში ათ წელზე წელზე მეტი მეტი ხნისა ხნისაა, ა, სოფლებში ლებ ში გაგზავ გაგზავნი ნიან, ან, დანარ დანარჩე ჩენებს ნებს კი დღევან დღევანდელ დელ ზნე-ჩ ზნე-ჩვე ვეუ ულე ლებებს ბებს განარი ნა რიდე დებენ, ბენ, რაც ნიშნე ნიშნეუ ულია მათი მათი მშობლე მშობლები ბისათ სათვის, ვის, და ჩვენს მიერ მიერ ზემოთ ზე მოთ განხი განხილულ ლულ კანონ კანონთა თა მიხედ მიხედვით ვით აღზ აღზრდი დიან. ან. ამ გზით სახელ სახელმმწიფო წი ფოში ში ყველა ყველაზე ზე უფრო უფრო ადვი ადვილად ლად დამყარ დამყარდე დება ბა ის წყობი წყობილე ლება, ბა, ჩვენ რომ მოვხა მოვხაზეთ; ზეთ; სახელ სახელმმწი წიფოც ფოც აყვავ აყვავდე დება ბა და მისი მისი მოქა მოქალა ლაქე ქეეებიც ბედს ეწევი ეწევიან ან.. – რა თქმა უნდა; უნდა; ჩემის ჩემის აზრით, აზრით, კარგად კარგად ახსე ახსენი, ნი, სოკრა სოკრატე, ტე, რანარანაირად შეიძ შეიძლე ლება ბა ამის ხორც ხორცშეს შესხხმა მა.. – ასე რომ, ჩვენ საკმა საკმარი რისად სად ვილა ვილაპა პარა რაკეთ კეთ ამ სახელ სახელმმწი წიფო ფოზეც ზეც და მის მინამ მინამგგვან ადამი ადამიაანებ ნებზე ზედაც; დაც; ხომ ცხადი ცხადია, ა, როგ როგორიც უნდა უნდა იყოს იგი. – დიახ, დიახ, ცხადი ცხადია. ა. და, შენი შენი თქმისა თქმისა არ იყოს, ეს საკითხი საკითხი ამოწუამოწურულად რუ ლად უნდა უნდა მიგვაჩ მიგვაჩნნდეს. 82
View more...
Comments