1 GAPS Tedavisi Destek Bilgiler

GAPS Diyeti&Tedavisi Diyeti&Tedavisi Uygulayanlar İçin Destek Bilgiler Bu dosya; GAPS Tedavisi Tedavisi uygulaması sırasında ihtiyaç duyacağınızı düşündüğümüz deneyimlerimize ve !ğrendi"lerimize dayalı olara" hazırlanmış deste"leyici #ilgileri içerme"tedir$ GAPS GAPS diye diyeti tini nizz sıra sırası sınd nda a ihti ihtiya yaçç duya duya#i #ile lece ceği ğini nizz #aş" #aş"a a soru sorula larr da olac olaca" a"tı tırr$ www.gaps.me sitesinde"i sı" sorulan sorular menüsünü tı"layara" www.gaps.me/preview/page!id"#$ sizin sorularını sorularınıza za #enzer #enzer sorulara sorulara ve %r$&atasha %r$&atasha 'am(#ell)*cBride+ın yanıtlarına ulaşa#ilirsiniz$

GAPS Diyeti & Tedavisinde  !nceli"li amaç; GAPS Beslenme (rogramıyla #ağırsa" astarında"i hasarı iyileştirere" bağırsak geçirgenliğini  ortadan   ortadan "aldırı( #eyin ve vücu vücudu dun n diğe diğerr do" do"ular uların ının ın zeh zehirle irlenm nmes esin inii eng engelle elleme me"t "tir ir$$ Bir yan yandan dan da (ro# (ro#iyo iyoti" ti"ler lerle le ve doğal doğal (ro#i (ro#iyot yoti" i" olan olan ,ermen ,ermente te gıdala gıdalarla rla bakteri bakteri dengesini  dengesini  yeniden sağlama"tır$ %iğer yandan ise deto"si-"asyon y!ntemleri ve yaşam tarzı değişi"li"leriyle var olan toksinlerden vücudu arındırma"tır$ GAPS Tedavisinin edavisi nin en temel ayağı olan GAPS %iyeti; s(esi-" "ar#onhidrat "ar#onhidrat diyetinin .S/%0 .S/%0 %r$ %r$ &atash &atasha a 'am(#e 'am(#ell) ll)*cB *cBrid ride e tara,ı tara,ında ndan n gelişti geliştiril rilmiş miş halidi halidirr$ 1e"er 1e"er ve nişasta diyette yer yo"tur$ &işa &işast sta a GAPS GAPS+l +lıı #ir #ir #ağı #ağırs rsa" a" tara tara,ı ,ınd ndan an ,erme ,erment nte e edili edili( ( sind sindir iril ilem emed ediğ iğii için için ya(ış"an #ir hale geli( (ato2enlerin va #a"terilerin gelişmesi için uygun #ir ortam yaratı yaratırr$ GAPS GAPS %iyeti %iyetinde nde en #üyü" #üyü" nişast nişasta a "ayna "aynağı ğı olan olan tahıll tahıllar ar olmadı olmadığı ğı için için glüt glüten en yer almamış olur ve #u nedenle GAPS diyeti aynı zamanda glutensiz diyett diyettir ir$$ B!yle B!ylece ce GAPS GAPS hasta hastalar larıı en !nemli !nemli n!roto n!roto"si "sin n olan olan glütenomorfnden "orunmuş olurlar$ GAPS GAPS diyeti diyeti te" mole" mole"üll üllü ü .,ru"t .,ru"toz oz gala"t gala"toz oz gli" gli"oz v#$0 v#$0 şe"er şe"er dışınd dışında"i a"i çi,t çi,t mole"üllü mole"üllü şe"erler şe"erlere e .la"toz .la"toz sa""aro sa""aroz0 z0 izin vermez$ vermez$ 1e"erler 1e"erler GAPS hastaları hastalarında nda yaygın yaygın olara" #ulunan #ulunan 'andida 'andida ve diğer mantarlar mantarlar tara,ınd tara,ından an tara,ından tara,ından;; hem #eyi #eyin n hem de vücu vücutt için için to" to"sin sin olan lan alkol alkol (etanol) (etanol) ve yan yan ürün ürün olara olara" " da asetaldehide  d!nüşürler$ S(esi-" "ar#onhidrat diyeti temelli olan GAPS %iyeti hastayı #u i"i n!roto"sinden de "orumuş olur$

S%t %r%nle %r%nleri ri ise ise GAPS GAPS Besl Beslen enme me Prog Progra ramı mınd nda" a"ii "Süt "Süt ürünle ürünlerin rine e başlam başlama a  planı" doğr doğrul ultu tusu sund nda a diye diyete te dahi dahill edil edilir ir$$ 3a"at a"at diye diyeti tin n il" il" aşam aşamal alar arın ında da;; sa4aştırılmış tereyağını (ghee0 "e-r ve yoğurdun süzülmesiyle elde edilmiş (eynir altı suyunu (whey) çoğu GAPS hastası tü"ete#ilir$ B!ylece hastanız sindiremediği la"tozdan ve "azeinden dolayısıyla da !nemli #ir n!roto"sin olan kazomorfnden de "orunmuş olur$ olur$ Son derece #esleyici olan GAPS %iyetinde; gıda ta"viyeleri değil gıdanın kendisi  kullanılır $ Gıda Gıda ta"viy ta"viyesi esi "ullanı ullanımı mı en asgari asgari düzeye düzeye indiri indirilmiş lmiştir tir$$ 5ün"ü 5ün"ü insan insan vücudu; doğal #esin ,ormunda"i vitaminleri mineralleri v#$ tanıyı( "ullanma" üzere üzere tasarl tasarlanm anmışt ıştır ır ve #u nedenl nedenle e #esinl #esinleri erin n doğal doğal ,ormun ,ormunda da tü"eti tü"etilme lmesi si !nemlid !nemlidir ir$$

Ayrıca ta#let veya "a(sül şe"linde olan #esin deste"leri GAPS hastalarının zaten en,e"siyonlu ve hasarlı olan #ağırsa" astarını iyice tahriş edere" iyileşme sürecini de olumsuz et"ileye#ildiği için gida deste"lerinin sıvı ,ormunda olması tercih edilir$ GAPS hastalarının #a"teri dengesi anormal olan #ağırsa"ları lieri  #aşarılı #ir şe"ilde sindiremez$ Sindirilmeyen li4er ise (ato2en #a"teriler için #ir yaşam alanı oluşturur ve #ağırsa" duvarında"i en,e"siyonu ve hassasiyeti artırır$ Bu nedenle lier !#S diyetinin ilk aşamalarında yo"tur$ Bağırsa"lar iyileşti"çe ve GAPS Beslenme Programı doğrultusunda yavaş yavaş diyete e"lenir$ GAPS Beslenme Programında yer alan ve izin verilen yiyece"ler hassasiyet testinde  poziti$ çı"ması durumunda "üçü" mi"tarlarla ve te"er te"er diyete e"lenir$ 6astanın tolare ede#ilme durumuna #ağlı olara" diyette "alır veya geçici olara" "aldırılır #elli #ir süre sonra te"rar diyete e"lenir$ GAPS diyetinde; ,ermente gıdaların ve ticari (ro#iyoti"lerin diyete "atılma zamanı; (ro#iyoti"lerde aranan kriteler  başlangıç dozları teda%i   dozları de%am dozu (rosedürleri GAPS Tedavisinin ayrıcalı"lı #ir !zelliğidir$ GAPS Giriş %iyeti #ağırsa" duvarını iyileştirdi"ten ve #aşlıca sindirim sorunlarını ortadan "aldırdı"tan sonra tam GAPS diyetine  geçile#ilir$

GAPS Diyeti uygulamas'nda s'k s(rulan s(rular ve )evaplar'. •

•

GAPS %iyetine #aşladığınız gün mutla"a günlük tutmaya #aşlamanız !nerilir$ Günlü"te hastanızın; yedi"leri içti"leri "ullandığı ilaçlar aldığı gıda deste"leri (si"olo2i" ve -zyolo2i" sem(tomları dış"ılama durumu ve dış"ısının !zelli"leri gi#i notları alın$ 5ün"ü GAPS %iyetinde yedi"lerimiz)içti"lerimizle ve sindirim durumuyla; (si"olo2i" ve -zyolo2i" sem(tomlar iliş"ilidir tolare edile#ilen veya edilemeyen gıdalar #u şe"ilde ta"i( edere" ortaya çı"ar$ Ayrıca diyete yeni "atılan #ir yiyeceğe vücudunuzun verdiği te("iyi g!zleyere" #u yiyeceği ya diyetinizde tuta#ilir veya tolare edemediğiniz durumda diyetten çı"arır ve daha sonra diyete e"leye#ilirsiniz$ !#S !iriş &iyetinin aşamaları kaç gün olmalıdır' Bu "onuda "esin ra"am

verme" doğru değildir$ 6astalığın durumuna #ağlı olara" giriş diyetini hızlı #ir şe"ilde 78)98 günde tamamlayanlar olduğu gi#i giriş diyetine : ay  yıl gi#i uzun süre devam edenler de vardır$ 6er aşamayı < gün gi#i standart sayıda geçenler de vardır$ Giriş %iyeti çocu"larda daha "ısa yetiş"inlerde daha uzun süre#ilir .iyileşmenin çocu"larda daha hızlı gerçe"leşmesinden dolayı0$ 1izo,reni e(ile(si otizm ç!lya" *S gi#i ağır va"alarda; 'rohn+s ülserati, "olit mide ülseri gi#i gi#i sindirim sistemi rahatsızlı"larında giriş diyetinin en az : ay gi#i #ir sürede olması daha uygun ola#ilir$ akat en nemli kriter*  sindirim sorunlarının (si"olo2i" ve -zyolo2i" sem(tomların tamamen ortadan "al"masıdır$ Ağır va"alarda ş!yle #ir seçene" de ola#ilir= Giriş diyetinin #irinci aşamasının uygulanmasının zor olması nedeniyle en ,azla 9)< günlü" #ir uygulama yeterli

ola#ilir$ %iğer aşamalarda ise daha ço" "alına#ilir= i"inci aşamada >)? gün; üçüncü aşamada ?)> gün d!rdüncü aşamada >)98 gün #eşinci aşamada 98) gün meyveden uza" durmaları iyi olur$ /roni" "a#ızlı" (ro#lemi olanlar tam GAPS diyetiyle #aşlamaları ve "a#ızlı"ları geçti"ten sonra giriş diyetine d!nmeleri ve #itiminde TA* GAPS %iyeti ile devam etmeleri uygundur$ Ctizm S(e"trum Bozu"luğu olan çocu"ların ortalama D :8)E8+inin #azen i"i veya üç yiyece"ten oluşan son derece sınırlı #ir #eslenme rutini olma"tadır$ %iğer GAPS+lı çocu"ların #eslenmeleri de işlenmiş "ar#onhidratlarla "ısıtlı oldu"ları için diyeti aynen uygulama" ve hele giriş diyetinden #aşlama" son derece zorlu olaca"tır hatta müm"ün olmaya#ilir$ Bu nedenle dire"t GAPS Giriş %iyetiyle #aşlama" ris"li ola#ilir$ Bu gi#i durumlarda diyete yavaş yavaş girilmelidir$ Fzin verilmeyen yiyece"ler; diyetten te"er te"er "aldırılır"en yerine izin verilen yiyece"ler dahil edile#ilir$ @rneğin; hazır dondurma yerine evde ya(acağınız #allı dondurma geçe#ilir$ /ita(ta tari, edilen; #adem unuyla ya(ılmış "e"leri "ura#iyeleri ona zararlı olan #ir yiyece"le değiştire#ilirsiniz$ 'ola yerine; muz çile" v#$ meyvelerle hindistan cevisi veya #adem sütüyle ya(acağınız smoothie hazırlaya#ileceğiniz gi#i se#ze)meyve suyu da hazırlaya#ilirsiniz$ GAPS %iyeti yiyece"lere geçişte ,ermente edilmiş yiyece"ler anahtar #ir rol oynaya#iliyor$ Tatlı (asta "e" çi"olata v#$ alış"anlığı olan çocu"lar; ,ermente yiyece"lere alıştırıldı"ça .turşu "e-r altı suyu ile ,ermente edilmiş se#zeler ve ,ermente se#ze suları yoğurt e"şi "rema0 şe"er #ağımlılığı azalmaya #aşlar$ 3ermente gıdalar şe"er #ağımlılığını "ırmada anahtar ,a"t!r ola#iliyor$ 5ün"ü ,ermente gıdalar dilde"i tatlı rese(t!rlerini #lo"e eder ve hatta d!nüştürür$ Bu nedenle de zaman içinde çocu"lar (ro#iyoti" gıdalardan ve e"şi yiyece"lerden hoşlanmaya #aşlarlar$ Ayrıca (ato2en #a"terileri ve mayaları #esleyen şe"erli ve nişastalı gıdalar diyetten uza"laştı"ça daha !nce yemeyi reddettiği yiyece"leri yemeye #aşlayaca"tır$ B!ylece diyette izin verilmeyen yiyece"lerden izin verilenlere doğru adım adım geçiş ya(ma" müm"ün ola#ilir$ aman içinde et sularını ,ermente gıdaları da artırınca hızlı #ir iyileşme sağlama" müm"ün olaca"tır$

5ocu"lara GAPS %iyetini uygulamaya geçmeden !nce 77>$ Say,adan #aşlayan #!lümü te"rar o"uyunuz ve mutla"a #u #!lümde anlatılan Hygulamalı %avranış Analizinden .H%A0 yararlanınız$ •

•

•

•

•

%iyete e"lenen yeni #ir yiyece" hassasiyet testi ya(ılara" ve daima az mi"tarlarda #aşlanır ve tolare edi( etmediği "ontrol edilir$ .Gaz şiş"inli" ishal "a#ız dış"ıda anormalli" (si"olo2i" sem(tomlar v#$0 Iğer olumsuz sem(tomlar varsa diyetten çı"arılır yo"sa artırılara" devam edilir$ Sağlı"lı #ir g!zlem ya(a#ilme" için diyete ayni anda #irden ,azla yiyeceği "atmamanız !nerilir$ Bağırsa" duvarının iyileşmesinde et)"emi" sularının rolü ço" #üyü"tür$ 5ün"ü et) "emi" suyunun ya(ısında #ol mi"tarda #ulunan 2elatin doğal yağlar mineraller vitaminler amino asitler #ağırsa" duvarının tedavisinde son derece !nemlidir$ It) "emi" suyu ya(ar"en; müm"ün olduğu "adar ili"li "emi" "ullanılması "emi"lerin #ağ do"ularıyla #irli"te "ullanılması #ir mi"tar da et olması ."oyun #acağının inci" "ısmı "uzu gerdanı #ir mi"tar et için idealdir0 iyi olur$ It)"emi" "arşımı müm"ün olduğu "adar ço" "aynatılmalıdır .!nce suda yarım saat "adar #e"letilir "anlı suyunu d!"ülür sonra -ltre edilmiş su doğal tuz limon ."a#u"lu0 e"lenere" ve "aynatılır$ /aynadı"tan sonra suyun üstünde "alan ta#a"ayı atın; "aynadı"tan sonra ateşi müm"ün olduğu "adar "ısın ve en az 7< saat "ısı" ateşte "aynasın$ Aroma vermesi için tane "ara#i#er #ol de,ne ya(rağı üzeri çizilmiş diş sarımsa" e"lene#ildiği gi#i; aroma veren ,ar"lı se#zeler de "ata#ilirsiniz$ It)"emi" suları "adar da; #ütün tavuğun hen az >): saat (işmesiyle elde edilen tavu" suyu kelle paça, işkembe, gerdan çorbası, in-ik haşlama %e gü%eçler  #ağırsa" duvarının iyileşmesi için son derece et"ilidir$  Tür"iye+de #ulunmayan yiyece"ler zorunlu değildir$ *esela i"inci aşamada adı geçen isveç gravla"sı ve Tür"iye+de #ulunmayan (eynirler elzem değildir$ Jistede !nerilen (eynirler de Tür"iye+de yo"tur$ 3a"at Tür"iye+de"i (eynirlerin her çeşidi GAPS diyeti için uygundur$ Sadece uzun süre ,ermente olmuş yani dinlenmiş olması ve içine "at"ı maddesi "atılmamış olması gere"ir$ Ayrıca #izde mineralli suyu yo"tur ,a"at maden suyu vardır ve GAPS diyetine uygundur$ %iyetin en !nemli yiyece"leri; et)"emi" suları hayvansal yağlar ,ermente edilmiş se#ze ve se#ze suyu lahana turşusu ."ita(ta tari, edilen0 (eyniraltı suyu gi#i ,ermente yiyece"ler taze ve doğal yumurta .!zelli"le sarısı0 dır$ GAPS %iyetinde yer alan yiyece"lerin organi" olması tercih edilir ,a"at organi" ürünler ço" (ahalı olduğu için #elli #ir !lçüde #u "urala uyma" müm"ündür$ Crgani" yumurtayı "a#ul edile#ilir -yatlarda temin etme" müm"ündür$ Aynı şe"ilde G%C+lu yemle #eslenmeyen ve gezen tavu"ların etini de ma"ul -yatlarda alma" müm"ündür$ It olara" da "uzu eti ve "uzu eti sa"adatını tercih ede#ilirsiniz ve mahalle "asa#ınızdan etin "aynağı ha""ında #ilgi edinmeniz müm"ün ola#ilir$ %r$&atasha 'am(#ell *cBride+ın #u "onuda"i !nerisi şudur= #izzat g!rdüğünüz tanı" olduğunuz ve güvendiğiniz #ir yetiştiriciden "uzu dana alı( "estiri( dola#ınıza "oymanız en ideailidir$ Se#ze ve meyve alma" için mar"etlerden ço" semt (azarlarından dire"t üreticinin "endisiinden ala#ilirsiniz$

•

•

•

• 

•

GAPS 6astalarında histamin yü"se"liğinden dolayı aler2iler ola#ileceği için diyetin il" aşamalarında; histamini yü"se" olan gıdalardan "açınma" gere"ir$ .%omates (atlıcan #i#er (orta"al çile" gi#i0$ Bağırsa" 4orası düzeldi"çe #u yiyece"ler "ontrollü olara" ve te"er te"er diyete dahil edile#ilir$ 6er aşamada diyete yeni "atılan yiyece"leri tolare edili( edilmediğini .gaz şiş"inli" ishal "arın ağrısı ve (si"olo2i" sem(tomlar0 anlama" için müm"ün olduğu "adar te"er te"er diyete dahil ediniz$ 6azır (ro#iyoti" hariç #esin deste"lerine .vitamin)mineral "arışımı omega 9 morina #alığı "araciğeri yağı sindirim enzimleri0 Giriş %iyetinin il" aşamalarında #aşlaya#ilirsiniz$ Se#ze)meyve suları diyete e"lendiği ve salataları yemeğe #aşladığınız zaman vitamin)mineral desteğini "ese#ilirsiniz; çün"ü GAPS %iyeti son derece #esleyici #ir diyettir$ 6azır (ro#iyoti"ler diyetin 9$ Keya