001 NikolaTesla

NIKOLA TESLA

НИКОЛА ТЕСЛА

Nikola Tesla, američki naučnik srpskog porekla, najviše je doprineo nauci i tehnološkom progresu sveta kao pronalazač obrtnog magnetnog polja, indukcionog motora, polifazne naizmenične struje, generatora i kompletnog sistema proizvodnje i distribucije električne energije. Po njemu je jedinica međunarodnog SI sistema dobila naziv — mera za magnetnu indukciju “Tesla". Tesla je konstruisao generator struja visoke frekvencije i napona, danas poznat kao "Teslin transformator", transformator bez jezgra, Teslina zavojnica, ili Teslin kalem. Rođen je 10. jula 1856. godine u Smiljanu, (Vojna granica, tadašnja Austrija, danas Republika Hrvatska). Školovao se u Austriji i, kasnije, Austrougarskoj monarhiji. Osnovnu školu pohađao je u Smiljanu i Gospiću (18621866), a Realnu gimnaziju u Gospiću (18661870). Završio je i Visoku realnu gimnaziju u Karlovcu (1871-1874). Od 1875. do 1878. godine studira na Politehničkoj školi u Gracu, a 1880. godine upisuje studije filozofije prirode na Univerzitetu u Pragu.

NIKOLA TESLA

U periodu od 1881. do 1882. godine radi u Budimpešti, u Centralnom telegrafskom uredu. Upravo tu započinje svoj veliki pronalazački period — usavršava aparat za pojačanje glasa kod telefona, a februara 1882. godine dolazi na ideju o obrtnom magnetnom polju. Sredinom 1882. godine odlazi u Pariz, u Edisonovo Kontinentalno društvo, a 1883. godine iz Pariza prelazi u Strazburg. Tamo je napravio prvi prototip indukcionog motora. Zatim odlazi 1884. godine u Sjedinjene Američke Države i počinje da radi u Edisonovoj kompaniji. Već 1885. godine napušta Edisona i osniva sopstvenu kompaniju — "Tesla Arc & Light Co." Počinje da pravi prve motore i generatore naizmeničnih polifaznih struja. Prvi patent prijavljuje Američkom patentnom zavodu 6. maja 1885. godine — "Komutator za električne dinamo-mašine". Slede patenti iz područja regulatora lučnih lampi. U periodu od 1887. do 1890. godine prijavljuje svoje najpoznatije patente iz oblasti polifaznih

naizmeničnih motore.

struja,

generatore

i

NIKOLA TESLA

Pronalaske javno prikazuje u Američkom institutu elektroinženjera, 16. maja 1888. godine, na prvom predavanju "Novi sistem motora i transformatora naizmenične struje". Odmah potom Kompanija Vestinghaus otkupljuje prvih sedam Teslinih patenata iz oblasti polifaznih struja. U Pitsburgu (18881889) sa inženjerima Kompanije Vestinghaus radi na praktičnoj realizaciji svojih patenata. Tokom ovog perioda urađene su pripreme za realizaciju prve centrale na Nijagarinim vodopadima po Teslinom sistemu. Centrala je komercijalno otvorena 15. novembra 1896. godine puštanjem struje do grada Bafala i bila je uvršćena u jedno od svetskih čuda toga doba. Sledeću veliku oblast njegovih istraživanja čine naizmenične struje visokih frekvencija i njihovo dejstvo. Pred Američkim institutom elektroinženjera 20. maja 1891. godine u Njujorku Tesla drži predavanje "Eksperimenti sa naizmeničnim strujama vrlo visokih

frekvencija i njihova primena u veštačkom osvetljenju".

NIKOLA TESLA

Godinu dana ranije (1890) objavljuje rezultate o fiziološkom dejstvu struja visokih učestalosti. Tokom perioda od 1891. do 1896. godine prijavljuje patente vezane za varnični oscilator sa rezonantnim transformatorom kojim su u njegovim istraživanjima zamenjeni Hercov oscilator i Rumkorfov induktor. Uz patente za oscilatore, prijavljuje i mnoge patente za prateće uređaje — prekidače kola, kondenzatore i slično.

Muzej Nikole Tesle smešten je u centru Beograda, u rezidencijalnoj vili izgradjenoj 1927. godine, po projektu znamenitog srpskog arhitekte Dragiše Brašovana. Zgrada je imala razne namene, sve do 5. decembra 1952. godine, kada je odlukom vlade FNR Jugoslavije osnovan Muzej Nikole Tesle. Muzejska građa stigla je u Beograd prema odluci američkih sudskih vlasti, pošto je za jedinog Teslinog naslednika proglašen njegov nećak, Sava Kosanović. Po Teslinoj želji, gospodin Sava Kosanović je dokumentaciju i lične Tesline predmete preneo u Beograd 1949. godine. Muzej je jedinstvena institucija nauke i kulture u Jugoslaviji, kao i u svetu. Jedini je muzej koji čuva originalnu i ličnu zaostavštinu Nikole Tesle. Poseduje izuzetno vredne kolekcije: preko 160.000 originalnih dokumenata; preko 2000 knjiga i časopisa; preko 1200 istorijsko-tehničkih eksponata;

Kao institucija u kojoj se nalazi najveća svetska zbirka dokumenata o Teslinom životu i radu, Muzej Nikole Tesle ima značajnu ulogu u pružanju informacija istraživačima u oblasti istorije nauke, pronalazaštva, patentnih prava i o projektima nastalim iz pokreta za očuvanje životne sredine i istraživanja takozvanih čistih izvora energije. Posebna uloga Muzeja je u organizovanju, podsticanju i promovisanju istraživanja u oblasti istorije nauke, kako bi se jasnije sagledao Teslin doprinos razvoju nauke i tehnologije krajem 19. i početkom 20. veka.

ARHIVA

Biblioteka Muzeja Nikole Tesle poseduje dva osnovna fonda: Ličnu zaostavštinu Nikole Tesle i fond nastao tokom postojanja Muzeja. Muzejski fond obuhvata: publikacije koje su poklonjene Muzeju, publikacije dobijene kupovinom ili razmenom. U ovom fondu se, pre svega, nalaze publikacije o Nikoli Tesli, publikacije iz istorije nauke i tehnologije, enciklopedije i časopisi. Ličnu biblioteku Nikole Tesle čini 786 naslova (1040 primeraka) monografskih publikacija (knjiga), 323 naslova periodičnih publikacija (časopisa i novina), 1907 svezaka (2333 bibliotečke jedinice) i oko 70.000 novinskih isečaka. Teslin lični fond čine uglavnom stručne publikacije, a pre svega, priručnici iz oblasti kojima se on bavio, zatim patentni, sudski spisi u vezi sa suđenjima oko patentnih prava, rečnici, takodje i dela iz književnosti, medicine i drugih oblasti. Mnoge knjige imaju posvete autora velikom naučniku.

S T A T U A

N I K O L E

T E S L e

Časopisi iz ličnog fonda su popularni i stručni. U njima je pisano o Teslinim izumima ili su objavljivani intervjui sa njim. Isečci iz štampe sadrže članke o Tesli i njegovim dostignućima, ali i tekstove o dostignućima u nauci za koje se Tesla interesovao. Tekući fond biblioteke Muzeja poseduje monografske i serijske publikacije: Tesline radove; naučne radove o Teslinim dostignućima; saopštenja, referate i materijale sa stručnih konferencija i simpozijuma o Tesli i njegovom radu; biografska dela o Tesli; publikacije iz oblasti elektrotehnike, fizike, telekomunikacija i srodnih oblasti nauke i tehnike; rečnike, enciklopedije, bibliografije i sekundarne publikacije.

period

Broj patenata u tom periodu

Ukupan broj patenata

1886-1890

33

33

1890-1900

53

86

1900-1910

14

100

1910-1920

8

108

1920-1928

5

113

334,8 23

Jan. 26, 1886

164,534

May 6, 1885

335,7 86

Feb. 9, 1886

160,574

Mar. 30, 1885

Električna lučna lampa

335,7 87

Feb. 9, 1886

171,416

July 13, 1885

Električna lučna lampa

336,9 61

Mar. 2, 1886

165,793

May 18, 1885

Regulator za električne dinamo mašine

336,9 62

Mar. 2, 1886

167,136

June 1, 1885

Regulator za električne dinamo mašine

350,9 54

Oct. 19, 1886

188,539

Jan. 14, 1886

Regulator za električne dinamo mašine

359,7 48

Mar. 22. 1887

220,370

Jan. 14. 1886

381,9 68

May 1, 1888

252,132

Oct. 12, 1887

381,9 69

May 1, 1888

256,502

Nov. 30, 1887

Komutator za električne dinamo mašine

Električna dinamo mašina Elektromagnetski motor Elektromagnetski motor POVRATAK

381,9 70

May 1, 1888

258,787

Dec. 23, 1887

382,2 79

May 1, 1888

256,561

Nov. 30, 1887

382,2 80

May 1, 1888

266,755

Mar. 9, 1888

Električni prenos energije

382,2 81

May l, 1888

266,756

Mar. 9, 1888

Električni prenos energije

582,2 82

May l, 1888

258,787

Dec. 23, 1887

Način konvertovanja i distribucije električne struje

382,8 45

May 15, 1888

236,711

Apr. 30, 1887

Komutator za električne dinamo mašine

390,4 13

Oct. 2, 1888

270,187

Apr. 10, 1888

390,4 14

Oct. 2, 1888

271,626

Apr. 23, 1888

Sistem električne distribucije Elektromagnetski motor

Sistem električne distribucije Električna dinamo mašina

POVRATAK

390,415

Oct. 2, 1888

273,994

May 15, 1888

Električna dinamo mašina ili motor

390,721

Oct. 9, 1888

272,153

Apr. 28, 1888

Električna dinamo mašina

390,820

Oct. 9, 1888

271,682

Apr. 24, 1888

Regulator za motore naizmenične struje

396,121

Jan. 15, 1889

197,115

Mar. 30, 1886

401,520

Apr. 16, 1889

300,220

Feb. 18, 1889

405,858

June 25, 1889

295,745

Jan. 8, 1889

405,859

June 25, 1889

303,251

Mar. 14, 1889

Način električnog prenosa energije

406,968

July 16, 1889

304,498

Mar. 23, 1889

Dynamo-Electric Machine Električna dinamo mašina

Termomagnetski motor Način pokretanja elektromagnetskih motora Elektromagnetski motor

POVRATAK

314,069

June 12, 1889

Način dobijanja jednosmerne iz naizmenične struje

311,413

May 20, 1889

Elektromagnetski motor

416,192

Dec. 3, 1889

311,414

May 20, 1889

Način pokretanja elektromagnetskih motora

416,193

Dec. 3, 1889

311,415

May 20, 1889

Elektromagnetski motor

416,194

Dec. 3, 1889

311,418

May 20, 1889

Električni motor

416,195

Dec. 3, 1889

311,419

May 20, 1889

Elektromagnetski motor

417,794

Dec. 24, 1889

315,937

June 28, 1889

Kotva za električne mašine

418,248

Dec. 31, 1889

311,420

May 20, 1889

Elektromagnetski motor

413,353

Oct. 22, 1889

416,191

Dec. 3, 1889

POVRATAK

424,036

Mar. 25, 1890

311,416

May 20, 1889

428,057

May 13, 1890

312,069

May 25, 1889

Piromagnetski električni generator

433,700

Aug. S, 1890

345,388

Mar. 26, 1890

Elektromagnetski motor naizmenične struje

433,701

Aug. 5, 1890

345 389

Mar. 26, 1890

433,702

Aug. 5, 1890

345,390

Mar. 28, 1890

Električni transformator ili indukcioni uređaj

433,703

Aug. 5, 1890

346,603

Apr. 4, 1890

Elektromagnetski motor

445,207

Jan. 27, 1891

311,417

May 20, 1889

Elektromagnetski motor

Elektromagnetski motor

motor naizmenične struje

POVRATAK

447,920

Mar. 10, 1891

366,734

Oct. 1, 1890

Način podešavanja lučnih lampi

447,921

Mar. 10, 1891

371,554

Nov. 15, 1890

Generator naizmenične električne struje

454,622

June 23, 1891

390,414

Apr. 26, 1891

Sistem električnog osvetljenja

455,067

July 30, 1891

379,251

Jan. 27, 1891

455,068

June 30, 1891

386,666

Mar. 27, 1891

455,069

June 30, 1891

392,669

May 14, 1891

Električna sijalica

459,772

Sep. 22, 1891

306,165

Apr. 6, 1889

Elelctromagnetski motor

Elektromagnetski motor Merač električne energije

POVRATAK

462,418

Nov. 3, 1891

380,182

Feb. 4, 1891

464,666

Dec. 8, 1891

399,312

July 13, 1891

Elektromagnetski motor

464,667

Dec. 8, 1891

401,356

Aug. 1, 1891

Električni kondenzator

487,796

Dec. 13, 1892

273,992

May 15, 1888

Sistem električnog prenosa energije

511,559

Dec. 26, 1893

293,051

Dec. 8, 1888

Električni prenos energije

511,560

Dec. 26, 1893

293,052

Dec. 8, 1888

Sistem električnog prenosa energije

511,915

Jan. 2, 1894

292,475

Dec. 3, 1888

Način i uređaj za konverziju i distribuciju električne struje

Električni prenos energije POVRATAK

511,916

Jan. 2, 1894

483,562

Aug. 19, 1893

512,340

Jan. 9, 1894

479,804

July 7, 1893

Kalemovi za elektromagnete

514,167

Feb. 6, 1894

416,773

Jan. 2, 1892

Elektricni provodnik

514,168

Feb. 6, 1894

482,194

Aug. 2, 1893

Sredstva za proizvođenje električnih struja

514,169

Feb. 6, 1894

483,563

Aug. 13, 1893

Oscilatorna mašina

514,170

Feb. 6, 1894

493,776

Jan. 2, 1892

Električna sijalica

514,972

Feb. 20, 1894

416,774

Jan. 2, 1892

Sistem električne železnice

Električni generator

POVRATAK

514,973

Feb. 20 1894

493,739

Dec. 15, 1893

Merač električne energije

517,900

Apr. 10, 1894

495,079

Dec. 29, 1893

Parna mašina

524,426

Aug. 14, 1894

288,677

Oct. 20, 1888

Elektromagnetski motor

555,190

Feb. 25, 1896

273,993

May 15, 1888

Motor naizmenične struje

567,818

Sept. 15, 1896

595,928

June 17, 1896

Električni kondenzator

568,176

Sep. 22, 1896

588,534

Apr. 22, 1896

Uređaj za proizvođenje struja visokih frekvencija i napona

568,177

Sep. 22, 1896

595,927

June 17, 1896

Uređaj za proizvođenje ozona

POVRATAK

596,262

June 20, 1896

Način podesavanja aparata za proizvođenje struja visokih frekvencija

Sep. 22, 1896

598,130

July 6, 1896

Način i uređaj za proizvođenje struja visokih frekvencija

568,180

Sep. 22, 1896

598,552

July 9, 1896

Uređaj za proizvođenje struja visokih frekvencija

577,670

Feb. 23, 1897

604,723

Sep. 3, 1896

Uređaj za proizvođenje struja visokih frekvencija

577,671

Feb. 23, 1897

611,126

Nov. 5, 1896

Fabrikovanje električnih kondenzatora, kalemova i sl.

583,953

June 8, 1897

609,292

Oct. 19, 1896

Uređaj za proizvođenje struja visokih frekvencija

593,138

Nov. 2, 1897

628,453

Mar. 20, Električni transformator 1897

568,178

Sep. 22, 1896

568,179

POVRATAK

609,245

Aug. 16, 1898

666,518

Dec. 2, 1897

609,246

Aug. 16, 1898

671,897

Feb. 28, 1898 Rotacioni prekidač

609,247

Aug. 16, 1898

673,558

Mar. 12, 1898

609,248

Aug. 16, 1898

673,559

Mar. 12, 1898 Rotacioni prekidač

609,249

Aug. 16, 1898

673,560

Mar. 12, 1898

609,250

Aug. 16, 1898

683,524

Feb. 17, 1897

609,251

Aug. 16, 1898

683,525

June 3, 1897

Rotacioni prekidač

Rotacioni prekidač

Rotacioni prekidač Elečktrični upaljač za gasne mašine Rotacioni prekidač

POVRATAK

611,7l9

Oct. 4, 661,40 1898 3

Dec. 10, 1897

613,735

Nov. 8 678,12 1898 7

Apr. 19, 1898

Rotacioni prekidač

613,809

Nov. 8, 1898

July 1, 1898

Način i uređaj za upravljanje mehanizama pokretnih brodova ili vozila

613,819

684,93 4

Rotacioni prekidač

Cilindrični element sa metalnim zrncima (opiljcima)

POVRATAK

645,576

Mar. 20, 1900

650,343

Sep. 2, 1897

Sistem prenosa elektricne energije

649,621

May 15, 1900

650,343

Sep. 2, 1897

Uređaj za prenos električne energije

655,838

Aug. 14, 1900

20,405

June 15, 1900

Način izolovanja električnih provodnika

11,865

Oct. 23, 1900

30,722

Sep. 21, 1900

Način izolovanja električnih provodnika (ponovno izdanje patenta 655,838)

685,012

Oct. 22, 1901

66,980

Mar. 21, 1900

Način povećanja jačine električnih oscilacija

685,953

Nov. 5, 1901

June 24, 1899

Način pojačanja i korišćenja dejstava energije prenete kroz prirodnu sredinu

685,954

Nov. 5, 1901

Aug. 1, 1899

Način korišćenja dejstava energije prenete kroz prirodnu sredinu

62,313

62,316

POVRATAK

June 24, 1899

Uređaj za korišćenje dejstava energije prenete na daljinu do prijemnika kroz prirodnu sredinu

725,749

Aug. 1, 1899

Uređaj za korišćenje dejstava energije prenete kroz prirodnu sredinu

Nov. 5, 1901

52,153

Mar. 21, 1901

Uređaj za prikupljanje izračene energije

685,958

Nov. 5, 1901

52,154

Mar. 21, 1901

Način prikupljanja izračene energije

723,188

Mar. 17, 1903

23,847

July 16, 1900

Način prenosa poruka

725,605

Apr. 14, 1904

23,847

July 16, 1900

Sistem za prenos poruka

787,412

Apr. 18, 1905

May 16, 1900

Vestina prenosa električne energije kroz prirodnu sredinu

685,955

Nov. 5, 1901

685,956

Nov. 5, 1901

685,957

721,790

112,034

POVRATAK

1,061,142

May 6, 1913

523,832

Oct. 21, 1909

Fluidna propulzija

1,061,206

May 16, 1913

523,832

Oct. 21, 1909

Turbina

1,113,716

Oct. 13, 1914

797,718

Oct. 28, 1913

Fontana

1,119,732

Dec. 1, 1914

90,245

Jan. 18, 1902

1,209,359

Dec. 19, 1916

841,726

May 29, 1914

Pokazivač brzine

1,266,175

May 14, 1918

95,830

May 6, 1916

Gromobran

1,274,816

Aug. 6, 1918

137,691

Dec. 18, 1916

1,314,718

Sep. 2, 1919

137,690

Dec. 18. 1916

Uređaj za prenos električne energije

Pokazivač brzine Brodski brzinamer

POVRATAK

1,329,559

Feb. 3, 1920

309,482

July 8, 1919

Ventilski vod

1,365,547

Jan. 11, 1921

137,688

Dec. 18, 1916

Merač protoka

1,402,025

Jan. 3, 1922

137,689

Dec. 18, 1916

Merač frekvencije

1,655,113

Jan. 3, 1928

499,519

Sep. 9, 1921

Način vazdušnog transportovanja

1,655,114

Jan. 3, 1928

223,915

Oct. 4, 1927

Uređaj za vazdušni transport

POVRATAK

U prvoj prostoriji, desno od ulaza, najpre pada u oči bista Nikole Tesle, rad vajara Ivana Meštrovića. Iznad biste su ispisane Tesline reči o izuzetnom pozivu pronalazača koje verno izražavaju njegovo životno opredeljenje od rane mladosti do kraja života. Prikazuje se Mladi Tesla na uvećanoj fotografiji iz vremena njegovih studija u Gracu (Austrija). Slika njegove rodne kuće i crkve u selu Smiljanu u Lici, gde je njegov otac bio pravoslavni seoski sveštenik, dočarava početak njegovog životnog puta, koji on do kraja života nije zaboravio. Niz odabranih pisama, s jedne i s druge strane slike njegove rodne kuće, svedoči o najvišim priznanjima koja su Tesli lično iskazali najveći naučnici (Ainštajn, Kruks, Kelvin, Rentgen, Miliken, Popov, Pupin, Li de Forest , Kompton , Keneli , Armstrong i drugi)

povratak

U drugoj prostoriji, koja je od prve odvojena staklenom vitrinom, izložene su odabrane stvari iz Tesline lične ostavštine. One najkarakterističnije osvetljavaju njegovu izuzetnu ličnost, način života i odnose s drugima. U vitrini su: njegov šešir, štap, putna torba, razne sitnice iz svakodnevnog života. Posebno mesto ima vezena seljačka torba, kakve se nose u njegovom rodnom kraju, Lici, ručni rad njegove majke Đuke, koju je čuvao kao najdražu uspomenu celog svoga života.

Sitnice iz svakodnevnog života

Ručni rad njegove majke

Šešir i štap

Putna torba

povratak

U nizu odabranih i izloženih svedočanstava s desne strane je fotokopija rukopisa njegovog pisma iz 1934. godine konzulu Jankoviću. U pismu Tesla zahvaljuje na inicijativi Mihajla Pupina da se prilozima nekoliko velikih američkih kompanija osnuje posebni fond za Teslino izdržavanja i energično odbija svaku pomoć te vrste, čvrsto opredeljen da živi od skromnih sredstva koja je dobijao iz Jugoslavije. Ovde su najkarakterističnije sledeće Tesline reči: "Meni Čim Ja

ne

treba pomoći nego teže, tim najbolje radim u

teškoća. bolje. borbi!"

Diploma Nikole Tesle

Tesli je tada bilo skoro 80 godina! Najprisniji Teslini prijatelji bili su književnici i umetnici. Izložena je slika američkog književnika Marka Tvena u Teslinoj laboratoriji i R. A. Džonsona, koji je prepevao nekoliko Teslinih prevoda pesama Jovana Jovanovića Zmaja. povratak

Teslinu privrženost rodnoj zemlji najviše ilustruje njegovo pismo Amerikancima jugoslovenskog porekla, u kome ih podseća na streljanje nevinih đaka u Kragujevcu i opominje na obavezu prema rodnoj zemlji. Poseta Beogradu, 1892. godine ostala je zabeležena u tadašnjim beogradskim novinama, koje su izložene sa pismima koja je Tesla dobio od kniiževnika Laze Kostića. U posebnoj vitrini izložene su sačuvane fotografije Teslinih najbližih rođaka: oca Milutina, sestara (Marice, Angeline i Milke), ujaka Nikole i pradede Tome. U poslednjoj vitrini izložena su svedočanstva o njegovoj smrti i sahrani u Njujorku (1943.).

Diploma Nikole Tesle

povratak

U trećoj prostoriji, postavljena je urna s Teslinim posmrtnim pepelom, u pozlaćenoj kugli na kamenom postolju. Teslini posmrtni ostaci kremirani su u Njujorku i privremeno smešteni na jednom tamnošnjem groblju, a 1957. godine preneseni su u Beograd.

povratak

izložba o Teslinom stvaralaštvu počinje njegovom čudesnom "Bajkom o elektricitetu", u kojoj on s poetskim nadahnućem prikazuje kako je ljudski um u toku istorije postepeno prodirao u tajne elektriciteta. "Bajka" počinje od starog grčkog filosofa Talesa iz Mileta i njegovih razmišljanja o zagonetnim iskrama, koje se javljaju trenjem ćilibara (elektron), do modernih istraživača: DžiLberta, Franklina, Galvanija, Volte, Ersteda, Faradeja i Tesle. Grupa Teslinih patenata iz oblasti proizvodnja, prenošenja i korišćenja polifaznih naizmeničnih struja iz perioda 1887.-1890. godine, predstavlja kamen temeljac epohe elektroenergetske današnjice. U ovim patentima zaštićena su otkrića indukcionog i sinhronog motora, generatora i transformatora višefaznih struja, načini vezivanja strujnih kola i niz drugih pronalazaka u ovoj oblasti. Fotografija i radni model ilustruju Teslin prvi indukcioni motor za dvofazne naizmenične struje.

GOSPODAR MUNJA I GROMOVA

povratak

U ovoj prostoriji prikazuje se u nizu radnih modela kako je nastala ideja pokretanja obrtne bakarne ploče putem indukovanih struja (Aragoov eksperiment iz 1825. godine), zatim model motora sa komutiranim jednosmernim strujama i nepokretnim elektromagnetima (američkog fizičara Bejlija iz 1887.) i Teslin dvofazni generator sa modelom sinhronog i asinhronog motora, koje pokreću dvofazne naizmenične struje. Za potpunije upoznavanje sa fizikalnim principom formiranja obrtnog magnetnog polja i vizuelno prikazivanje vektorskog sabiranja dveju linerano orijentisanih polja služi maketa hidraulične analogije, izradjena po Teslinoj zamisli. Godine 1893., na Svetskoj izložbi u Čikagu, Tesla je izložio i svoj duhovni model indukcionog motora u kome je rotor slobodno rotirajuće metalno jaje. Ovakav model zajedno sa radnim modelom prvog "pravog" indukcionog motora sa rotorom u kratkom spoju, ilustruje najvažniji deo Teslinog polifaznog sistema.

Zvuk kretanja jajeta 1 Zvuk kretanja jajeta 2 povratak

U konstrukciji prvih velikih generatora za višefazne struje Tesla je učestvovao svojim patentima, o svemu svedoči i ploča sa jednog od generatora hidrocentrale na Nijagari (1899.), postavljena uz model hidroenergetskog sistema. Datum puštanja u rad prvih mašina u ovoj hidrocentrali stvarni je početak elektrifikacije sveta. Mali model hidroenergetskog sistema sa trofaznim naizmeničnim strujama u ovoj prostoriji prikazuje sve bitne elemente Teslinog izuma. Ovde je izložen i Teslin izum turbine bez lopatica (1913.), pumpe i obrtomera konstruisanih na istom principu, koji privlače pažnju svojom originalnošću. Na ovim pronalascima Tesla je radio više od 20 godina, pokušavajući da ih usavrši i primeni u praksi, a tek danas nailaze na pravo interesovanje i razumevanje u naučnom svetu.

Zvuk kretanja motora

povratak

U ovoj prostoriji prikazani su Teslini izumi u oblasti struje visoke učestalosti i visokih napona. Svojim oscilatorima on je prvi uspeo da proizvede struje visoke učestalosti i napona od više miliona volti. To je omogućilo razvoj novih oblasti tehnike.

Zvuk pravljenja malog oscilatora-transformatora

Danas izgleda gotovo neverovatno da je Tesla pre više od osam decenija uspeo da proizvodi struje visoke učestanosti od više desetina hiljada perioda pri naponu od više miliona volti. Sa ovakvim naponom Tesla je eksperimentisao u svojoj laboratoriji u Njujorku, kao i u laboratoriji u udaljenom Kolorado Springsu. Rezultati tih eksperimenata daju i danas veoma raznovrsne i snažne podsticaje istraživačima širom sveta, naročito od kako je Muzej Nikole Tesle objavio Teslin "Dnevnik istraživanja u Kolorado Springsu", u kome je zapisano sve što je Tesla svojim eksperimentima postizao, dan za danom. Danas se ovakvi oscilatori i struje visoke učestalosti primenjuju u radio tehnici, industriji i u procesu oslobađanja nuklearne energije, a sam Tesla je dalekovido predvideo njihovu primenu u medicini i u industriji.

povratak

Visokofrekventni oscilator sa velikim transformatorom postavljen u sredini prostorije, napona od oko 500.000 volti, svedoči o Teslinoj genijalnosti i služi za ilustraciju dobijanja svetlosti bez žica. Tu je jedan manji oscilator - transformator, s kakvima je Tesla eksperimentisao sa c cevima s razređenim gasom. Ti eksperimenti su d doneli rezultate s kojima stvarno počinje s savremena tehnika liminiscentnog svetla. tim T Teslinim eksperimentima malo se zna čak i m među stručnjacima, kao što se malo zna da se s svojevremeno Rentgen čudio i divio kada je od T Tesle primio snimke delova ljudskog organizma, d dobijene primenom Teslinih visokofrekventnih s struja koje su služile za napajanje cevi za p proizvodnju rentgenskih zraka. Najznačajnije eksperimente sa strujama visokog napona i visoke učestalosti vršio je Tesla u oblasti bežičnih prenosa. S rezultatima koje je postigao postavio je temelje tehnike bežičnih prenosa, o čemu svedoči izloženi tekst presude Vrhovnog suda Sjedinjenih Američkih država, kojim je Teslinim izumima u toj oblasti dato prvenstvo pred Markonijevim izumima

povratak

U poslednjoj prostoriji izložbe prikazana su Teslina istraživanja i dostignuća u oblasti teleupravljanja. izložen je rekonstruisani model brodića, s kakvim je on postavio temelje teleupravljanja kada je u Njujorku, godine 1898. prikazao mogućnost upravljanja brodićem i mehaničkim napravama uopšte, bežičnim putem. Danas, međutim, razvitak teleupravljanja pokazuje koliko je Tesla išao svojim izumima i eksperimentima ispred svoga vremena, predviđajući razvitak teleautomatike. Veliki snimak antene Tesline "Svetske radio stanice", koju je on podigao na Long Ajlendu, pored Njujorka, potvrđuje takođe njegovu dalekovidost i genijalnost. Po njegovoj zamisli, ta stanica, sagrađena 1900. godine, trebalo je da bežičnim putem prenosi celom svetu, ne samo vesti, već i muziku i fotografske snimke. Međutim, ta velika zamisao nije se ostvarila, jer Tesla nije imao sredstava za njeno ostvarenje. I upravo to je bio neposredni povod što se on počeo sve više odvajati od sveta oko sebe i povlačiti u usamljenost. Ostala su njegova dela da svedoče o njegovom životu i stvaranju, kao i mnoge izuzetne diplome o priznanjima najvećih svetskih univerziteta i naučnih ustanova

povratak

Tako je Tesla uvršćen među velikane, kakvi su Volta, Amper, Faradej, Kelvin i drugi. Na završetku izložbe postavljena je Teslina posmrtna maska, pored koje su ispisane reči američkog pronalazača Armstronga: "Svet će još dugo morati da čeka na um ravan Teslinom, po stvaralačkim mogućnostima i po bogatstvu mašte."

Teslina posmrtna maska

povratak

U

M

U

Z

E

J

U povratak

AUTOR :

MARKO ŽIVKOV VI³ O.Š.”ŽARKO ZRENJANIN”

ROĐEN 1993 GODINE 14 MARTA

IZRAĐENO U 2006. GODINI

TEMA : NAUČNICI, ZA KONKURS U ŠKOLI “ŽARKO ZRENJANIN“, U ZRENJANINU

GLAVNA

NIKOLA TESLA Sigurno želite da izađete iz prezentacije ? DA

NE

povratak

NIKOLA TESLA – GOSPODAR MUNJA I GROMOVA

povratak

NIKOLA TESLA – GOSPODAR MUNJA I GROMOVA

povratak

povratak

povratak

povratak

povratak

povratak

povratak

povratak

povratak

povratak

povratak

povratak

povratak

povratak

povratak

povratak

NIKOLA TESLA

NIKOLA TESLA

NIKOLA TESLA

NIKOLA TESLA

NIKOLA TESLA

U

M

U

Z

E

J

U povratak

U

M

U

Z

E

J

U povratak

U

M

U

Z

E

J

U povratak

U

M

U

Z

E

J

U povratak

U

M

U

Z

E

J

U povratak

U

M

U

Z

E

J

U povratak

U

M

U

Z

E

J

U povratak

povratak

NIKOLA TESLA – GOSPODAR MUNJA I GROMOVA

povratak

NIKOLA TESLA – GOSPODAR MUNJA I GROMOVA

povratak

NIKOLA TESLA – GOSPODAR MUNJA I GROMOVA

povratak

NIKOLA TESLA – GOSPODAR MUNJA I GROMOVA